Yves, Saint (évêque de Chartres). Sancti Ivonis,...

Opera omnia, post Joannis Frontonis curas, suppletis quae in ejus editione desiderabantur, Panormia videlicet et epistolis
nonnullis... accurante J.-P. Migne.... 1855.

1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.

Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence

2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.

3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :

*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.

4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.

5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.

6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.

7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

 GURSUS COMPLETUS
SIVE
BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFOltMIS, COMMODA, OECONOMICA,

MNIUM SS. PATRUM, DOGTOBUM SGMPTOMMQUE ECCLESIASTICOMM

QUI
AB ^VO APOSTOLICO AD INNOCENTII III TEMPORA
FLORUERUNTJ
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUMQU.E EXSTITERE MONUMENTORUM CATIIOLIOE TRADITIONISPER DUODECIMPRIORA
ECCLESI^E SiECULA,
JUXTAEDITIONES ACCURATISSIMAS,INTERSE CUMQUE NONNUI.LIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS;
PSBQUAM DILIGENTER CASTIGATA;
COMMENTARIIS
DISSERTATIONIBUS, LECTIONIBCSQUE VARIANTIBUS CONTiNENTER ILLUSTRATA ;
OHNIIiUSOPERIBUS POSTAHPLISSIMAS EDITIONES QU.ETBIBUS NOVISSIHIS SJECULIS DEBENTUR AHSOLUTAS
^.nETECTis,AUCTA;
1NDICIBUSPABTICULABIBUS ANAEYTICiS^ SINGULOS SIVETOMOS, SIVEAUCTORES ALICUJUS MOMENTl
SUBSEQUENTIBUS, DONATA ;
CAPITUUSlNTRAirSUM TEXTUHRITEDISPOSITIS, NECNON ETTITULISINGULARUM
S PAGINABUM MABGINEM SUIMRIOIVEH
f, DISTINGUENTlr.US
SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIBUS, ADOBNATA;
OPERIBUSCU8IDUBIIS TBMAPOCEVPniS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINE ADTRADITIONEH
ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA;
10101'US
INDICIBUS GENCRAI.UIUSLOCUPLEPATA : ALTEBO SGILICET* RERUM,~QU0CONSULTO, QUIDQUIH
UNUSQUISQUE PATRUM IN QUODLIBET TIIEMA SCRIPSKRIT UNOINTUITU CONSPICIATUR; ALTEIIO
SCUlPTUUyE SACU^E, EX QUOLECTORI COMPERIRE SITOBVIUM QUINAM PATRES
ET IN QUIBUS OPEBUM SUORUM LOCISSINGULOS SINGULORUM LIBROHUM
SCRIPTUR.E TEXTUS COMMENTATI SINT.
EHITIO
ACCUHATISSIHA, CJETERISQUEOMNIBUS FACILEANTEPONENDA, Sl PERPENIIANTUR : CI1ARACTERUM NITIDITAS,
ClIARTjEQIALITAS, INTEGRITAS TEXTUS,PERr£CT10CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUMVARIETAS
TUMNUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE 1NTOTOOPERIS DECURSU CONSTMfflTK^V
PRETIIEXIGUITAS,
SIMILIS, PRiESERTIMQUE ISTACOLLECTIO, UNA,METIIODICA ETCIIRONOLOGTCA, ^%\
SEXCENTORUM TRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE IIACTENUS HIC ILLICSPARSORUV ,# />2^Y%\
FRIHUH AUTEM 1N NOSTRA BIBLIOTUECA,- EX OPERIBUS AD OMNESjETATKS ,/ / ™ \>p\
LOCOS,LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS , COADUNATCRUM. /w*/ 0- 1 \c/ 1 \
SERIES SECUNDA, JE % \S\
IN CL'APRODEUNTPATRES, DOCTOUKS SCRIPTOHKSQUE ECCLESIJELATINiC-i _| 1_
A GREGORIOMAGNOADJNNOCENTIUM III. ^ ^
\^\
ACCURANTE J.-P. MIGNE, \w\ S
jg

Iff SINGULOSSCIENTIA5ECCLESIASTICJJRAMOSEDlTOMit^
CURSUUMCOMPLETORUM 3^
ALIANEMPELATINA,
PATROLOGIAIllNAEDITIONETYPISMANDATAEST, ALIAGR.ECO-LATINA.—VENEUNT
MILLEET TRECENTISFRANCISSEXAGINTAET DUCENTAVOLUMINA EDITIONISLATINJE;OCTINT3ENTIS.
KTMILLETRECEKTAGUJECO-LATIN.E. MERELATINAUNIVERSOS AUCTORESTUMOCCIDENTAI.ES,
TCMORIENTALESEQUIDEMAMPLECTITUR J HI AUTEM,IN EA, SOLAVERSIONELATINADONANTUK.

PATROLOGI^ TOMUS GLXI.

S. IVO CARNOTENSIS EPISCOPDS.

EXCUDEBATDR ET VENIT APDD J.-P. MIGNE EDITOREM,

IN VIADICTAZTAilfflO/SE.PROPEPORTAMLUTETLE PARISIORUMVULGOlTJEiVjFjGflNOMINATAM,
SEU PETIT-MONTROUGE.
185S
 SJECULUM XII

SANCTI IVONIS

CARNOTENSIS EPISGOPI

OPERA OMMA

rOST JOANNISFROKTONISCURAS, SUPPLETISQU.E IX EJUS EDITIOXEDESIDERAUANTUR,

PANOIUflA
VIDEHCEf ET EPISTOLISNONNULLIa,PRELISDENUOMANDANTUR NUMERISOMNIBUSABSOLUTA

ACCURANTE J.-P. MIGNE.

BIBLIOTHEC/E CLERI CNIVERSiE
SIVE
RAMOSEDITORE
IN SINGULOSSCIENTIJJECCLESIASTICJ5
CURSLUMCOMPL-ETORUM

TOMUS PRIMUS

VENIT ." 8 FRANCISGALLICIS

EXCDDEBATDR ET VENIT APDD J.-P. MIGNE EDITOREM

liS VlADICTAZrAJI/7;07SE,PROPEPORTAMLUTETIJl PARISIORUMVULGOVENFEll NOMINATAM
SEU FETIT-MONTROUGE
1855
 ELENGHUS

AUCTORUES ET OPEEUM QUl M HOC TQMG CLXI CONTINENTUR.

D. IVO CARNOTENSIS EPISCOPDS.

Prylegomena. Col. i
Decretum. - 9
Panormia. 1037

ti\ typis MIGNE,au Petil-Montrouge»

 ftOTITIA HISTORICA.

-r
\Guliia Christiana nova, tom. VIII, coi. 1126, in episcopis CarnoS:K-

Gaufrido elsuo et sumriii ponlificis judieio e seiL A sensum prsebere, donec eertus fierem et de GauMdi
fcarnotena dejecto, factaque clero Carnotensi alle depositione et summi pontificis voluutate. Ad queni
rius subrogandi ab Urbano poteslale, Ivo omniun cum pervenissem, ad petitionem ccelesiaj Carno1
ealculis eleclus est. Nalus is in agro BeHo\acens tcnsis apostolica aucloriiale suin conslrictus Ct
ex genere minime nobili; ul ipse lestaiur episloli ila in episcopum consecratus. » De bac cohsecra-
5,12, 22, patrem Iiabuil Hngonem de Altoylo, s iione facta forte die ipsa 23 Ndvembris 1090 Ur-
Frontoni fides, matrem vero Hilcmburgim, cuju banus papa Iitteras ad clerum populumque CarnG-
nomen instribitur necrologio Sancti Quinlini Bello tensem dedil Capua3 vm Kalendas Decemb., ut Ivo-
vicensis IYIdus Februarii. Post burnaniorum liiie nem episcopum in Gaufridi exalictbrati locuni
rarum et philosophise slud;a Parisiis confecla, theo reciperent, el craslina die ad Ricberium Senonen-
logiaj operam deJii in monsslerio Beccensi sul sem arebiepiscopum, cui significat Ivonem cano-
beato Lanfranco. Primum fuit canonicus Nigellen nice electum a se consecratum fuisse, quia ipse ei
sis ex Sammarlbano nostiO in colleelaneis. Poste: taanum impdnere recusaverat, rbgalque ui eum
vbcatus 'a Guidbne Belvacensi episcopo, prseficitu benigne complectalur, eique dd Ecclesia» suse regi-
pra^Iatus, seu prajposilus, aut abbas canonicis regii men aiixilium suum largiatur. Neque tamen sid
iar&us Sancti Quintini, qiiam cxlra muros urbi quievit Richerius. Audiamus iterum Ivonem epi-
sure condideral abbatiam bic episcopus. Ivo noi stola 12 : « Senonensis aichiepscopus consilid
solum buic loco qusedam palrimonii sui praedi; Parisiensis episcopi ihratualiis, a&lrikiiosibi eodem
contulit, sed pro moie korumce temporum in mo Parisiensi episcopo, elr duobus aliis non dissimilis
nasleriis usurpalo theologiam ibi docuit, canonum- vecordiarj;Meideusi et Trecassino, boc anno Slara-
que jam perifissimus quasdam constituliones sdda^ pis de ordinatione, quam a vobis acceperam, riie
libus suis dedii, unde pro canonicorum regulariun satis inordinate accusavit, dicens me in majestatem
institutore non immerito babetur. Collectionen regiam offendisse, qui a sede aposloliea cdnsecrai
quOqiie canbmim, seu ex canonibus sanctorulr lionem prsesumpseram accepisse. Cum itaque cona-
coinpendiosimi decretum tuuc temporis concinnavit renlur Gaufridum depositum contra decretum ve-
quo anle Gratiani lempora ulebaniur juristse : in ec strum in slalum pristinum icformarc, et in nid
Burcbardum Vormaliae episcopum ila accuratc se- depositionis senlenliam proferre, sedem aposloli-
cutus, ut etiam ejus menda in suum opus transcri- cam appellavi, et decretis apostolieis quamvis ea
pserit, non secus ac ipse Burchardus Reginonis, non nisi in fulurum limercnt, a sua prsjsumptione
Jam niullos annos in regimine transcgeral Ivo. C revocavi, appellalionem tamen necprosequi laxave ;
cuni dejecti in locum Gaufridi, tale nibil suspicans, runt, necplenampacem mecum habere voluerunt. *
canonice, juxta monita summi pomificis Urbani, Hanc autem epistolam scriplam sicul et eoncilium
a clero et populo electus est, regique renitens pr;e Slampis Iiabilum anno,i09I putamus, quo Ivo me-
senlatus, a quo virgam quidem pasloralem accepit, moralur episcopus in veteri charta apud Sammar-
sed non pariier consecrationem ab episcopo : nus- tbanos : « Actum anno 4091, indict. xiv, regnante
quam enim Richerius Senonensis archiprsesul, qui Philippo, in Ecclesia B. -Quintini Ivdne existenle
Gaufrido dcposito favebat, diem Ivoni ad conse- abbate, tunc Carnolensiura piajsule. »Occu:rilet
crationem, petentibus licel et pulsantibus clericis, in cbarla monasterii Vjndocinensis anno 1091 in-
pnefigere voluit, de quo lvo epist. 8 conqueritur, dictione xiv, feria sexla hebdomadsc Pascbalis xiv
ubi Richerium Senonensem archiepiscopum sic al- Kalend. Maii, eo anno ordinalus, quo juxta caput
Ioquitur : < Aliunde me expelisse bencdiclionem ecclesiae Vindocinensis reeepit convcntionem vice
caiumniamini, veritale leste verum dicam, quia nec abbatis inter Garnaldum de Chaiismot et inbna-
spiscopatum, nec benedictioncm episcopalem a vo- chos. Unde jure cor.cludilur eplslolas Urbani lam
bis petii, nec a quoquam. Sed cum clericorum _ ad populum clerumque Garnolensfem Oapuae MII
primo ingenio, postea violentia regi fuissem pras- ' Kal. Decemb. quam ad Richerium melropolitam
seutalus, el inde cum virga pastorali a rege mibi vn Kal. ejusdem, anno 1090 ascribendas esse.
iiHrusa ad ecclesiam Camotensem adductus, cum- Carnolensem episcopalum adeptus Ivo, non pro-
que clericis petenlibus el pulsantibus nullum dieih pterea curam coenobii Sancti Quinlini Belvacensis
consecralionis mea2vellelis prajfigere, interea con- deposuil, rcnilentilras Imjus ccclesia; canonicis, ad
silium mihi fuit electioni eoruni non onwimode as- qnos scribit epislolam 17, ut alium sibi praficiant
PATUOL.CLXI. ^
Jf - D. IVO CARNOTENSIS EPISCOPUS. MI
abbalem, quod landem oblinuil, ut ex epistolis 51 _i nonensis ipsi infensus, adesse noluit, sed ad euni-
el 32 planuin est, cum praelationem in manibus Ful- dem Ricberiuin scripsit epistolam 55. Monachis
conis episcopiBelvacensis omnino ejuravit. Cluniacensibus monasterii extra urbem sedificandi
Subscripsit anno 1092, praecepto Roberli de Be- licentiam fecit in Nonas Januarii. Concilio Arver-
lismo pro monachis Majoris Monasterii. Eodem nensi adfuit die vm Nov. 1095, et Turonen&i anao
anno Philippi regis odio, qui in legitimum Berlhae 1096 ubi subscripsit decreto Urbani II pro snbji-
uxoris thalamum Berlradam Fulconis comitis An- ciendo Cormaricensi abbate Sancto Maitino. Ad
degav. uxorem, nonuullis Galliaepraesulibus patro» eumdem scripsit anno eodem pontificem pro "Wil-
cinanlibus etiam ac Toede conmventibus, superin- lelmo Parisiensi eleelo, qui cum et Galterio Meldensi
duxerat, vir iste justi lenax, et tanlum flagilium Sanctionem Aurelianensem episcop. conseeravit
dissimulare non valens, diris modis fatigalus est, apud Carnotum. Subscripsit chartae fundationis
maxime ab Hugone Pulseti domino, q*uieum pene abbatiae de Rota lerlio idus Februarii anni 1096
per annum in carcere clausum, persaepe etiam ineunlis. Guillelmo Nivernensi comiti adfuit do-
absque pane retinuit, magna animi firmilate et eon- nanti ecclesiam Sancti Stephani apud Nivernum a
slanlia pellici depravatae. et regis concirpiseentiae se restilutam abbali el monachis Cluniacensibus
"
sese opponcnlem. De hoc contubernio et ira regis anno 1097, ac diris devovit omnes qui huie donr>-
bis expestulat Ivo verbis epislola 22, ad eumdem quoquomodo auderent refragari. Ecclesiam eamdcm
Pbilippum : « Quoniam, s inquil, t pi secedente di- consecravit Idibus Decembris. Gaufridum de Prul-
vina gratia de stercore pauper usque ad solium liaco comitem Vindocinenscm jura el privilegia mo-
principum per manum vestram elevalus sum, fa- naslerii sanclissimae Trinilalis agnoscere persuasit
teor me.post Deum pro posse meo cuncla vobis eodem anno, ei cum abbale conciliavit. Scripsit
debere quae vestro congruunt bonori et saluli; sed quoque Uibano II pro consecratione Daimberii Se-
quia exasperatus propter salubres monitus, quos nonensis elccti, et insequentis anni inilio 1098
serenitati veslrae ex summa fidelilate et eharilate contra electionem Joannis Aurelianensis. Altaria dc
direxi, me diffiduciaslis, etbona episcopalis domus Bascnvilla, de Bisconcellis et de Boveniviila sine
diripienda adversariis nostris exposuistis, gravia et redemptione vicarii monaebis Majoris Monaslerii
Maii. Hoc eodem ineunte anno
grandia inde' perpessus incommoda, regali euriae concessil lertio Idus
ad praesens nee secure possum interesse, nec ho- onus pontifieium abdicare voluil, ideoque Urbano
nesle. - Suppiico itaque majestati veslrae ut regia pontifici maximo his verbis scripsit epistolam 67.'
inlerim me mansuetudine supporletis, donec pos- £ e Ecce jam boc transacto septennio vineam mihi
sim aliquantulum respirare et damna, quae mibi commissam pro possc meo cxcolui, fruclum au-
pene usque ad penuriam panis inflicla sunt alicua lem quem quaerebam non inveni. Delur eigo liber-
ex parte reparare. J tas oelavo anno. ut hoc prineipium veraj oetavae
Vineulis esemptus haee scribebal, Rayiialdi for- aggrediar, ul possim mibi sabbatizare,- dulces fru-
tasse Remensis arebiepiscopi et suffraganeorum clus eontemplationis carpere et octavae ilKus gau-
opera, quibus Urbanus papa pro ereplione Carno- dia praelibare. Quod si vestra permissione id modo-
tensis episcopi scripserat vi Kalendas Novembris' non facio, necessilate tamen me oportebit id facere
1092. Altaria sex Eustachio abbali et monachis propter renovatas in me veteri de causa regis inimi-
Sancii Petri Carnotensis concessit libera, scilic.et de cilias, et propter parochianos meos contemptores
Brueroiis, de Ermentariis, de Roheria, de Buxeto, verbi-Dei, qui proni sunt solis terrenis inhiare. t
_de Cruciacoetde Castellariis Kalendis Julii 1093. Ponlilicis hortalu episcopali curaehaud renuntiavit.-
Gaufridum Vindocinensem abbatem consecravit ix Quinimo cam inter masimas procellas Ecclesiaeque
vel xi Kalendas Septembris anni ejusdem : attamen Gallicanae propudiosum lunc temporis statum lau-
in epistola 21 adbuc se in ergastulo clausum dicit, datissime sustinuit; testes sunt ipsius eomplures-
quando corpus sancli Juliani translatum est : ba:c D litterae, quibus agit de cathedralium eeclesiarum et
autem facla dicitur translalio xvi Kalendas No- episcoporum ordinatione, de legalorum et misso-
vemb. anno 1093, vin ordinationis Hoelli episeopi rum a latere comprimendo fastu, quibus Gallfcana
Cenomanensis, qui ordinatus est xi Kalendas Maii saepius gravabatur ecclesia. Legenda ejus epislola
1085, ac proinde, pro 1095 legendum forte 1092, 135, ad Richardum Albanensem episcopum legatum
qui annus cum ordinatione optime quadrat. Praeler apostolicum, qui eum tanquani publicse simoniae
enim jam dieta, mense adhue Novembri anni 1093 reum graviter redarguerat, ad quae respondit de-
eum Urbano papa Romam pacifice inlravit Ivo, canum quidem, eantorem et alios quosdam in ec-
ibique eum dimisit mense Januario. Reversus Bee- clesia Carnotensi plura exigere in receptione cano-
censesinter et Molismenses monachos ortam dc nicorum, quae rescindere conalus fuerat, sed in-
cella Pexiacensi controversiam composuit annc cassum, quod ii ise tuerentur exemplo minislro-
1091. Vocatus ad-concilium Reniense pro nupliis rum curiae Romanae, apud quos venalia sunl om-
regis et Ivonis deposilione qui eis contradicebat, nia. Interea Ivo lepiscopus canonicos regulares e
habitum xv Kalendas Octobris ejusdem anni, cu: S. Qnintino. accitos in ecclesia S. Joannis in Valle
aliquomodopraefuit Richerius aTchiepiscopus Se- instiluit anno 1099, eisque mulla largilus esl.
MIE NOTITIA IIISTOAICA. x»'v
SynOdo St^mpensi eodem adfuit aimo, et Majo- A in territorio de Garzeis secus fluvium Tironuni ad
d's Monaslerii nionachis concessit, ut ccelesiam coaslruendum monasterium cum capitulo conces-
'conslruereul apud Franchamvillam. Laluni a rege sii lerlio Nonas Februarii 1110. Subscripsit diplo-
decreium de expellendis nwn'achis', canonicisque ia mati Ludovici regis pro canonicis Sanctae Geno-
ecciesia Pisciacensi restituendis sub anathemate vefae, iv Idus Marlii anni 11U. Ad concilia Vien-
conliraiavit anno 1100. Circa id iempus omniuui neuse et Ansanum vocalus anno 1112 se excu-
Ecclesiarum sollicjtadine pressus, scribit ad Gal- &avil. .
terium Metdensem episeopum dc inconlinentia mo- Subscripsit codem anno regiis Ludovici litteris
nialium Saucte Farae, quas monet ut corrigal, vel in graliam Floriacensiuin. Principis ejusdem char-
tnonaclies earurn loco substituat. Pascbalis II bulla iara pro fundatione vel potius dotalione S. Victo-
data xvi Kalendas Martii anni ejusdem episcoporum ris Parisiensis sua subscriptione munivit cum plu-
Carnotensium domum, quam magnis Ivo impensis rimis praesulibus anno U13. Cum Arnaudo decano
aedificaverat, exemitab omni spolialione luneteni- totaque Carhotensi Ecclesia inslitulam Tironensem
poris posl episcopi obilum fieri solila, juxta con- abhatiam approbavit, eique miilta concessii privi-
cilii Arvernensis decretum. legia iertio Nonas Februarii, et anno elapso sigil-
Annus Incaraalionis 1104 componitur cum anno lum apposuit suum hislrumento eonfirmationis
episcopalus ivonis xtv et Philippi regis XLV,in la- eorumdem priviiegiorum ab Conone Praeriestino
bnlis Saneti Petri. Hoc eodem interfuil concilio sedis apostolicae legato tertio NonaS Febr'. mona-
Treeensi v Nonas Aprilis et subscripsit diplomati chis Majoris Monasterii concessit ecclesiam de
Hugonis Campaniae comilis pro Molismensi mona- Hancbis, quam Paganris banonicus tenebat, ct
slerio. Adfuit et synodo pro reconeilialione regis quidquid eis ab ipsius fratribus tribuebatur anno
apud Balgenciacum, Ivonis efBdgitalu 50 Julii ba- 1114. EOdem Paschalis II v Kalendas Novemb. con-
bilae. Celebratum aliud concilium apud Parisios; iirmavit decretum prius ab Ivone Ialum contra prae-
Ivone praesente, IV Nonas Oecemb. indicl: xiu Pa- positos qui gravabant capilulum, el angariis eccle-
schalis II sexlo, ad recdliciliandum absolvendum- siaslicos inferiorcs vexabant, aliaqufe ab eodem
qhe regem Philippum, qui simul cum Bertrada ju- slalula, qua quidem bulla ofiensi praepositi, adver-
ravit divorlium. In boncilio Pictaviensiannicjusdem sus Ivonem regem Ludovicum commovere nisi suut,
sententia Burdegalcnsis concilii de Maresiasio pro litlerasque ipsius ad eumdem obtinuerunt, cui rc-
Angeriacensibus adversus Maxentianos monachos spondit Ivo epislola 265, qua de re legendus Sou-
lala examini Ivonis commissa fuit, ab eodemque el C cbetus in novis observalionibus ad epistolas Ivonis.
ebllegis confirmata. Datam ab eo Reccensibus ec- pagg. 252 fet seq.
clesiam Sancli Nicasii de Mellento confirmavit Pa- Annus ordinalioriis Ivoiris xxv illigaliir cum anno
schalisll secundo Idus April. 1104; Insequenli Hen- xvi Paschalis II, Incarnatiohis 1114, in instru-
ricus bomes Blesensis et uxor Adela ad preces Ivo- inento quodarii ecclesiae Sancti Nicolai apud Sou-
nis domum episcopalem a prava consuetudine su- chelum pag. 254. « Facta esl autem baec carlula
pellectilis diripiendae liberam reddiderunt, quorum anno ab Inearnalione Donrini 1114, ordinalionis
beneficium auctoritate sua confirmavit Pbilippus vero doriiini Paschalis papse xvi, alque ordinatio-
rex anno regni 46. Libertatem ecclesise de Burgo- nis domini lvonis Carnolensis episcopl xxv, etc. i
medio ad preces Adelaecomitissae ratam habuit Ivo ldem Souchetus refert bullam Pascbalis II Romse
eodem anno, quo adfuit eleclioni Radulfi kbbatis pridie Idus Marlii, Ivoni Carno*lensiet Radulfo San-
Sancti Quinlini in feslo DediGalionis. De mandato tonensi datam, qui duo cbncilio Arvernensi adfue-
Paschalis II diremit annd 1106 qUerelam quaa inerat rant; ut juxla cbricilii decretum, altaria, quae ab
inter Ivonem de Curvavilla, vicecomitem Hugonerii annis triginta et sub vicariorum redemptione mo-
el Rotrocum Perticensem comitem, qui ad sacrum nachi possidebant, libera eis relinquerent. Reddi-
bellum ituris pacem turbabat. Invitalus ab Ivone j_t tam ab lvone de Curvavilla ecclesiam Sancti Nico-
Pascha peregit apud Carnotum Paschalis papa lai fratribus de Sancto Joanne concessit Ivo atmo!
aniio 1107. 1115, indict. viiii Gravem babuit cum Bernardo
Locum Bernardo a Rotroco comite ad eouslrueri- Bonaevallis abbale querelam; quam a Robertd de
uum inonasteridm datum anno eodem confirmavil Arbfisellb edmpositam iridicat Roberti Vilarasfcri-
lvo et ccenieterium conseeravit. Dedil lilteras su- ptor paulo ante ejnsdem obitiim, qiierii ariho 1116
per controversia ralione ecclesiaeVillaeiiiendisinter exeunle. qui nunc numeratur 1117; accidisse vo-
Columbenses monflchos et rnoniales sancii A\iii lunt. Ex chroiiico eriiih S: Albini Andegavensis :
VIIIKalendas Seplembris. Inlerfuit anho 1108 exse- i Anno 1116, obiit Robertus dfeArbrissel quiulo
quiis Philippi regis, et slatim posi sacro Ludovlci Kalendas Marlii. » Husc aliud non minoris poude-
regis Aureliae celebrato, Remensibus clericis nec- ris' argumentiim siibjicit dbctissimus Pagi, Guil-
quidquam refraganlibus, qua de re scripsit aposto- lelmi nempe Nivernensis eomitis anno 1116 ex
licam epistolam 189. Subscripsil 1109 piaecepto cbronicis Fiscanensi et Vezeliacensi capli, eorumV
Ludovici VI regis de libertale testandi et bellandi que qui eiim ceperant excommunicatorum, men-
pro beivis EcclcsiacParisiensis. Uarrucalam leirae tionem fieri in epistola 275 Ivonis : unde conciudil
 iv D. IYO CARNOTENSIS EPISCOPUS. vvi
anno 1117. Mabillonius vero post Albericum, Eli- A Firmal Joannis, qua jacet, abbatiam,
nandum,priscum Sancti Quinlini Kalendarium, etc. Alque decanalum Andrem formavit et auxit.
Ivonem sub finem anni 1116 okiisse-, sed pace tan- Te duce fil Marim pulpilus ecclesim,
torum virorum dixerim, Iiscc cum usurpata in Fundamenla loci jecil Belti prioratus,
chartis Gaufridi successoris annoium compulan- Hic Magdalenmprmparat ecclesiam.
dorum ratione eonciliari nequeunt, qui ex dicen- Viccnos[f. 25] annosque duos sjne crimine sedem
dis anno ineunte 1116 auspicalus esl episcopalum. Rexil, ab integris moribus alque fide.
Praeterea chronicorum diversilas in morte Ivonis,
eorum arguit negligentiam. Denique amplius neseio His addenda Marlyrologii Carnotensis verba .
quid, ni fallor, obsequii et reverentiae debelur Ne- « x Kalendas Januarii. Ipso eliam die Dominicas
crologiis ecclesiarum, in quibus rnortui sunt et Incarnalionis 1115 obiit paler Ivo hujus sacralis-
sepulti episcopi, quam aliis dissilarum plerumque simae sedis anlistes, vir magnae religionis, eccle-
ecclesiarum. Aique in Necrologiis ecclesiarum ca- siasticorum et secularium negotiorum prudentissi-
thedralis et sancli Joannis in Valle obitus ivoni3 mus, mitis affatu, palienlia insigiiis, castitate poi-
assignalur ad diem xKal. Januarii annl 1115. De- Iens, et tam iu divinis quam -in pbilosophia erudi-
funclus Ivo sepelitur in choro ecclesioe S. Joannis " lissimus. Qui sex pallia bona, et septem cappas, et
de Valle, sed hostilis baerelicorum rabies pios ci- infulas tres, et tapelia tria decori hujus ecclesiae
neresin ventos impie soeculoxvi dispersit. Pius V, contulit: librum missalem et epislolarium, et lex-
bulla data 18 Nov. 1570, Canonicis Sancti Joannis ium evangeliorum, et unum lcctionarium matuti-
Laterariensis Regularibus permisit, ut ejus feslum nalem dedit, el omnes argenlo paravit. Pulpilum
quolannis celebrarent. Hanc facultatem ad cano miri decoris construxit, scholas fecit, domum epi-
nicos Carnotenses extendit sacra rituum congrega- scopalem, quam vilem etligneamin obitu episco--
tio 28 Novembris 1648, procurante P. Natali Mi- porum vel discessu, quibusdam pravis consuetudi-
nimo Carnotensi, tunc Romaecommoranle, ad pre- nibus per violenliam Carnolensium comitum indu-
ces J. B. Soucheli canonici Carnotensis. Philippus -ctis ancillalam invenerat,- speciosam et lapideam a
-ab Eleemcsyna Bonue-Speiabbas hoc ei eonscripsit fundamento refeeit, et cum omnibus ad ipsam per-
epitaphium : linentibus, sive mobilibus sive immobilibus ex a'n-
Reddidit affectus palrem, docirina magisirum, cilla liberam reddidit, Ilberlatemque ipsam astipu-
Regula canonicum, pontificcmquegradus, latione privilegiorum et Romanae sedis, et regis, et
Famosum probitas, humilem natura, verendum p comitis, quae in arcbivis bujus ecclesiae babentUY,'
Vila severa, senem tonga, pudica sacrum. confirmavil. Terram efiam quamdam contiguam
Pfmsule defunclo, sua tollere mos eral otim eidem domui ad amplitudinem ipsius domus a V'H
Principis, liunc morem principis emil Ivo. eedomino acquisivit et muro clausit. Apud pontenr
tlnjus opem (msus, plebs dogmala, frmna malus rex; Godinum alias domos ad usus episcopales sediiica-
Sensit egenusopes, pro grege vota Deus. vit : eamdemque villam in multis melioravit. Abba-
Referunt Sammarlhani aiiud carmen e veteribus liam sancti Joannis ex seculari in regnlarein con~
inembranis viri clarissimi Baruabse Brissonii prsesi- vertit, instituit et auxit, consilio et auxilio ipsius
dis in senatu Parisiensi. monasterium inlirmorum apud Bellumlocuni con-
slitutum fuit. Junioratus omnes"bujus ecclesise, et
Mente, manu, lingua, doctrina, corporis usu, in eommunes redegit usus, et eas in po-
Prudens, munificus, prmslabilis, ulilis, insons, precarias
Firma columna domus Domini, quamjure satubri sterum personis distribui lam suo, quam aposlo-
auxil lico privilegio veluit. Angarias et injustas exaclio-
Fovil, munivit, instruxil, jugiter
nes, ct pravas servientium discursiones fieri per
Consilio, scriptis, quo viverel ordine rebus,
praeposiluras iisdem privlfrgiis- proiiibuit. Potesta-
Cujus opemgralis mger, rem se)isit egenus, D lem quam habebat dandae pra>posilurae de Ebrar-
hlius urbis apex memorandus episcopus Ivo,
divilla et caeleris ad eam perlinentibus buic capi-
Hac silus exspectat advenlum Judicis urna.
lulo dedit. Taxala sepeliendorum prccia in toto
De eodem referre quoque juvat sequentes versus hujus ecclesiaeepiscopatucessare fecit. Ad augmen-
in modum epitaphii; qui in ecclesia Sancti Joaniris tandam tabulam altaris idem moriens centuni mo-
ante excidium Iegebantur. dios vini reliquit, et in aliis pluribus suae ecclesiae
Prmsulis Ivonis corpusjacet liic lumulatumr et clericis suis multa bona fecit. > Legitur quoque
. Cujus konos pulsat limen ulrumque poli. in Necrologio Sancti Joannis in Valle : « x Kal.
Jurh hic anlistes canonum decreta sacrorvm Januarii, anno ab Incarnatione Domini 1115, obiit
Perlegit, legum dogmata dans brevim. bonoememoriae Ivo Carnolensis episcopus, qui Ca-
Mystica saera alibi danlur, rex, quam tibi Remis, nonicorum Regularium ordinem in hac ecclesia
Consultorque luis, rex vocitalus abis, conslituit, et eamdem rebus suis ampliavit, dans
Hunc capit Hugo comesCarnulum mmnia tentans, fratrum nsibus ecclesiam Sancli Stepbanicum rebus
Quempia plebs redtmil sumplibus innumeris ad eam pertinentibus, ccclesiam de Luciaco, ec-
Aere suo alquc opera mvovavil prmsutis xdes, clesiam de Pontegodano et terram ultra stagnum,
x*n NOTITIA HISTORICA. xvin
triginla quoque voiumina librorum suorum, et A canonicum licet iuvenire. Editis jam 288 diias no_-;
mulla alia. » vas adjecit Mabillonius in tomo quinto Annaiium,
Ab omnibus fere oetatis suae historicis dilauda- Plurima quoque continent quae ad historiam Ec-
tur Ivo : < Lucerna quippe tfccidentalis, orbis de- clesiae Gallicanae, imo et universalis, plurimum lu-
cus, ornamenlum ac fulgor Ecclesiae Gallicanae t cis afferant. Sunt eliam inter ejus opera 24 ser-
honorifice appellalur a cardinale Baronio. Et cerle mones, quorum quarlus a nonnullis Fulberlo resti- .
recondita ac praecellenti eruditione conspicuus, ju- fuitur. De ipso Ivone plura habentur iu editione
ris divini bumanique scieniia, et victuris iu aevum ejus Operum, quae in lucem prodiit anno 1647. Cu-
operum monumentis celeberrimus, exinriis ac plane jus opera, videal lector curiosus in praefationc
conscntaneis summo prsesuli virtutibus, aevo suo J.-B. Soucbet ad Vilam sancti Bernardi abbatis
non lanlum caeleris regni, sed et omnibus Carno- Tironensis, ejusdemque Verilalis Defensione edila
tensis Ecclesiae, si fas affirmare, praeluxil episcopis. Carnoti anno 1651. Videndi quoque Baronius An-
Praiter decretum quod coneinnavit, reliquil pluri- nal. tonris undecimo ct duodecimo, Spondanus,
nias epislolas, in quibus quidquid spectat ad jus Possevinus, Bellarminus et alii, . «,

M-

HISTOIRE DE SAINT YVES.

Yves (i), la lumiere et T-ora&ede i*Eg]ise de France en son temps, on pourrail meine dire de tout l'Oc-
cident, naquit au territoire de Beauvais vers rannee 1040. Son pere se nommait Ilugues d'AuieuiI, et sa
mere Hilemburge. L"opinion commune porte que sa famille elail noble; mais Yves temoigne lui-meme le
eontraire dans plusieurs de ses lettres (2). Des sa plus grande jeunesse il fut applique a 1'etude des arts
liberaux; apres en avoirete instruit en son pays (5), ou meme a Paris selon d'aufres (4), il alla au Bee
peifeclionner ce qu'il en savait et etudier les sciences ccclesiastiques. II y eut pour maitre le eelebre Lan-
franc, el pour condisciples grand nombre de jeunes gens distingues par leuv naissance-et Ieurs mceurs,
dont plusieurs furent eleves dans la suite aux premleres_ digniles de 1'Eglise. Cetait par eonsequent
avant 1'annee 1062. que Lanfranc quUia Ie Bec, et alla a Caen remplir la place d"abb6 de Sainl-Etienne.
Le gout pour les lettres et la piele qu'Yves prit au Bec, il le cullha avec autaiii de succes que de soin.
Toule son occupation, lorsqu'il reparut dans le monde, fut 1'efude de ranliquile ecclesiastique et la pra-
tique de la vertu, L'on en a la preuve dans les ecrits de sa facon qu'il a laisses a la posterite, et 1'hon-
neur qu'il (il a tous Ies divers elals qu'il remplit. D'abord il ful cbanoine de Nesle, illustre colleglale en
Picardie (5), d'ou son meritele fit tirer, pour gouvernerla nouvelle niaison (6) que Gui, eveque de Beau-
vais, venait de fonderpour des clercs, a la porte de sa ville episcopale. Cet etablissement fut commenee,
non en 1078, eomme 1'avancent la plupart des ecrivains, mais. des 1067, et (init au bont de deux ans,
sous 1'invocalion du marlyr saint Quentin. ¥ves en elail deja' superieur quelques annees avant 1079,
d'akord sous le titre de prelat, ensuite sous celui d'abbe, quoique dans ses lettres il ne se qualifie que
siinple pretre.
Bieniot cette nouvelle communaule s'acquit une reputaiion merycilleuse. Non-seulement Yves en aug-
menta les revenus, en y transportant quelques domaines de son patrimoine (7); mais il fit encore obser-
ver une regularite conforme en lout aux anciens canons, el y ouvrit une eeole celebre, ou il prenait lui-
meme soin de faire des lecons de tkeologie. Cette inaniere de vivre etablie a Saint-Quenlin, a fait regar-
der Yves comme un des plus illustres instiluleurs de 1'oulre des chanoines reguliers. Cel ordre etait deja
connu a Rome ef a Reims plusieurs annees auparavant (8); mais Yves le porta a sa perfeclion. Des son
vivanl il eut la consolalioirde voir que sa maison servit a 1'etendre en divers lieux de la.France, et que
son ecole fournit d*exceilents eveques a plusieurs eglises. Ce ful dans le repos de sa retraite qu'il composa
Ies deux recueils de eanons (9), l'un plus court, 1'autre plus etendu qu'on a de lui, et dont il sera parle
plus amplemenl dans Ja suite. Ces ecrils, joints au soin qu'il prit liii-meme d'enseigner, lui acquirent des
lors le tilre de docteur renomme, et des plus renommes de 1'Eglise de France : Inler prmcipuos Francia;
dociores eruditione lillerarum, tam divinarum quam smcularium floruit (10). A cela pres, il ne figura pas
encore a.lors beaucoup dans 1'Eglise. Le concile d'lssoudun lenu en 1081, fut la seule action d'eclat ou on
}e vit paraitre (II).
II y avait cnviron qualorze ou quinze ans qu'il gouvernail 1'abbaye de Saint-Quenlin, lorsque Geof-
froi I, eveque de Chartres, deux fois depose par le pape Gregoire VII pour cause de simonie, se trouvant
coupable encore d'autres criines, se reconnut indigne de l'episco])at, et y renonga (12). Le pape Urbain II,
qui le determina a prendre ce parti, ecrivit en meme lemps aux Chartrains, pour Jes inviter a elire un

(1) Bar., an. 1092, n. 2; Ivo, ep. 92, 102; Vila, | (7) Nov. ib.\ Ivo, Vit., n. 2.
n.l. (8) Histoire litteraire de la France, tom. VII,
(2) Ep. 3, 12, 22. pag. 522, 578.
(5) Vit. ib. (9) Ivo, Vit. ik.
(4) Egas, Bul., tom. I, pag. 013; Rob. de Monle. (10) Ibid,., n. 2; Ord. Vit., iib. x, pag. 810.
sdd. ad %., pag. 750. (li) Ivo, cp. 181; Mab., Ann., lik. LXIV,n. 107.
(5) Call. Chr. nov., tom. VIII, pag. 1126. - - (12) Conc, (om. X, pag. 420, 450; Ivo, ep. I,
(6j Gatl. Clirist. vel., toin. IV, pag. 773,774. 2, 8.
six D. IVO CARNOTENSIS EPISCOPUS. - xx
autre evSquc, et leur indiqua le vdnerable abbe de Saint-Qtientin, dont il connaissait tout le merife. L'e-
lection elant tom-keesur lui, F-onse saisit de sa personne, de peur qjie son kumilite ne le fit enfuir, et
6n le presenta au roi Philippe, de qui il recut lc balon pastoral (13). Mais Richer, archeveque de Sens et
melropolitain de laprovince, a qui appartenait dedroit lordinalion du nouvel elu, refusa spn minislere
sous divers pretextes. Dans la realite, il se trnuvait pique de ce qu*on avait clepose Geoffroi sans sa parti-
cipalion. Yves, voyant les choses a ce point, voulaitrenoncer a son eleclion (14), el eu eerivit sur ce
pied au pontife romain. On le delermina loutefois a aller trouver le pape avec les deputes de 1'eglise de
Charlres (15), qui lui porterent leurs piainles touchant lerefus deleur archeveque. Urbain, pour couper
eourt, ordonna lui -metne le nouvel elu, et le renvoya avee deux lettres en date du vingt-quatre' et vingt-
cinquieme de novembre, 1'une au peuple de Chartres, 1'autre a 1'archeveque Ricber.
Presque tous nos eerivains sont parfages sur 1'annee precise etlelieude cette ordination. Mais dom
Mabillonmoritre par des preuves qui ne souflreiitpoint de replique (16), qu'elle se fit a Alalri, oii le pape
se troiivait alors (17), sur la fin de novembre 1091. Yves, quo:qu'ordonne eveque de Chartres (18), retint
encore l*abbaye de Saint-Quentin, et ne s*en demit qu'au bout de quelque temps entre les mains de
Fo/ulques, eveque de Beauvais. Alors il ecrivil aux ChaDoines reguliers, qui la desservaient, pour ieur
permettre d'elire un autre abbe, et les exhorter a faire un bon clioix (19). II n,e laissa pas, nea/nmoi.nsde
continuer a la proteger toul Ie temps, qu*il vecut (20).
•De retour de sonvoyage d'Italie eii F-rance, il pril possession de son Eglise en vertu de llnvestimre du -
roi', et de 1'ordination du pape attestee par ses lettres (21). Mais Richer, son metropolilain, bien loin de le
regarder comme eveque, lui ecrivit une letlre pleine d'amertume, de mepris, d'injures, etne letraitait
rien moins que d'intrus (22). Yves y repondit avec politesse, mais en meme temps avec beaucoup de
fyrce, offrant de se juslifier canoniquement. A cel effet, il se presenta au concile d'Etampes, ou Richer et
les eveques de Paris, de Troyeset de Meaux avaienteoncerte de le deposer, et de relablir Geoffroi (25).
lls avaient pour pretexte, qu'il etait alle contre 1'autoriteroyale, et avait viole les droitsde 1'eglise Galli-
eane, pour s'etre fait ordonner ailleurs (24). Mais Yves arreta le eours de la procedure par un appel ait
saint siege; ellepape treiiva le secret de pacifier toutes choses a cet egard. Yves fut mainlenu dans son
siege, ef Geoffroi coriceriire dans la parlie du diocese de Charlres, qui etait sous la domination de Robert
cluc de Normandie (25).'
A peirie cep'eiidanl notre prelat conunen^ait ajouir de ce calme, qu'il eut Ie malheur de tomber dansla
disgrace de son pr'irice'(26). Ne pouvant en coiiscience, ni en bonneur donncric moindre signe d'appro-
balion a son scandaleux mariage aveeBerlrade, comiesse d'Anjou. il refusa genereusement de s'y irou-
yer, quoique le roi l'y eu.t invite. II fn encore plus; il le blama bautement dans ses leltres a divers
eveques, cl en ecrivit au roi meme avec une vigueur digne d'un eveque des prcmiers siecles, sans sortir
^eanmoins des bornes du respect du a la majeste royale. Cetait en 1092; et des-lors ce zele apostolique
couta la liberle au genereux prelat (27). Hugu.es, seigneur du Puiset et vieo.nle de Chartres, se saisit de
sa personne, et l'enferma au chaleau du Puiset meme, pour lacher de 1'abattre et faire par la sa cour
au roi Philippe. Yves n'en devint que plus ferme, et Dieu ne le laissa point sans consolation dans ses
liens'. Guillaume de Ros, abkede Fecamp,entre autres, l'y visila par ses letlres, oii il le felicitail de souffrir
pour la meme cause qii'aulrefois Elie et saint Jean-Raptiste (28). Les Chartrains de leur cd.ie, exireme-
ment allaches a leur eveque, formerent le dessein de raller deli.vrer a main armee (29); mais le pacifique
prelat en etant averli, arreia le coup par une lettre admirable. Iloei, eveque du Mans, vml aus;_i a son se-
COure,*elagit si eflicacement a\ec le pape Urbain, qu*ils reussirent a lui procurer sou elargissement (50J.
Yves au reste prit de jusles mesures pour que son troupeau n'eut point a souffrir de sou alsseuce (51.).
Rendu a son eglise, il se trouva dans une extreme diselle, a raison des ra\ages que les gens du roi
avaient faits dans les domaines de l'eveche, et se vit encore charge de fausses accusations (52). Assure de
soninnocence, il en ecrivit a Philippe, offrant de s'en justifier juridiquement, soit en concile ou a la
cOur metne du prince. II refusa neanmoins quelque temps apres d'assisler a celui de Reims, tenu en 1094,
quoiqu'il y eut ete invile, par la raison qu'il ne devaitpas etre juge hors de sa province (55). Ce fut appa-
remment sur le nieme principe qu'jl ne youlut point prometire de se trouver a un autre convQque a Troycs
pour le dimanche apres la Toussaint, sans avoir eu, au prealable, 1'avis du pape Urbain (31). On ne
connait point autrement ee eouci.e; et Fori ignore si notre prelat en fut. Seulement on sait que les
arclieveques de Reims, de' Sens et de Tours en' devaient etre, et apparemment les eveques de leurs pro-
vinces. > -
.En 1095 fut celebre le grand concile de Clermout en Auvergne, auquel le pape presida en personne (55i).
Yves fut du nombre des eveques qui le composerent, el eut Vhonncur, apres la lenue de cette assemblee,
d'accompagner le pontife romain jusqu'a Tours (56). Urbain y tint un autre concile auquel Yves assista,
comme il avait fait a toutes les aulres assemblees que ee pape avail Gele.breesstir sa route. Le concile de
Tours fut tentt au mois de mars 1096; etTannee suivante Yves so trouvail dans le Nivernais, sans <ju'on
sache a quelle occasion, a moins que ce ne fujt encdi'e pour quelque concile (37). En ce voyage il dedia so-
lennellement l^glise du monastere de Saint-Etienue. assiste de Gui, eveque diocesain, de Gautier de Cha-
lons-sur-Saone, et d'Humbaud
r i d'Auxerre.
(13) Ivo, ep. 322. (25) Ep. 6.
(14) Ep. 5:' (26) Ep. 15-17.
(15) Ep. 1, 2. (27) Ep. 19, 21, 22; Alberie Chr„ par. n, p. 143;
(16) Mab. ib. 1. LXVIII,n. ^7, Sug. Vit. Lud., p. 500.
'
(17) Yves dans sa Iettre 56 fait lui-meme mention (28) Ivo, ep. 19.
de ce lieu ou il etait alors a la suite du pape. Mais (29) Ep. 20.
au lieu SAlatri, les edileurs 6ut'lu
' a lalere, qui' ne (50) Ep. 21, 25, 25; Conc. ib., p. 463.
signifie
' rien en cet endroit. (51) Ivo, cp. 17, 44.
(18) Ivo, ep. 51'.
' , 32) Ep. 22.
19) Ep. 52. (55) Ep. 55.
(20) Ep. 195. (54) Ep. 46.
(21) Ep. 1,2, 6. (55) Ep. 58.
(22) Ep. 8. (56) Conc. ib., p. 605.
(23) Ep. 12. (37) Mab. ib. 1. Lxt\, n. 76.
"(21 Vit. ib. n. 5.
_.« NOTITIA HISTORICA. x\n
II ne se passa presque point de cboses considerables dans 1'Eglise de France durant son episcopat.
auxquelles il n'eut beaucoup de part. II fut du concile d'Etampes en 1099, et de celui dePoiliers Fannee
Etiivante, ou leroi Pbilippe et lierlrade furenl excommunies de nouveau, et ou les bons evequos eurent
(58). Le legal Rickard, eveque d'Aikane, en ayant cou-
beaucoup^i souffrir de la part du comle de Poitiers d'abord
voque un aulre a Troves en 1104, Yves s'excusa d'y aller, et ne laissa pas de s'y trouver (59).
Le sujet de Fassemblee elail l'absolulion du roi, qui fut neanmoins differCe a un autre temps. Le trenr
tieme de juillet de la meme annee se tint un aulre concile a Beaugency pour le meme sujet. Yves y as-
sista encore, et reudit comple au pape- Pascal II de ce qui s'y etait passe (40). L'absolulion du roi ayant
ele encore retardee, Yves engagea le souverain ponlife a Faccelerer, et a user de quelque indulgence en-
vers ceprince. U se juslifta par la du blame dont le cbargeaient quelques-uns. d'avoir eu le plus de part,
a son excommunication. Des auparavant il avait donne des preuves du contraire, puisqu.il avail agi au-
pres d'Urbain II, pour suspendre Fexecution de ce dessein, et en avait fait donner avis au roi par le pre-
nrier officier de sa eour,(4I.) Enfin Philippe ful solennellement absous a Paris au commencement de de-
cembre 1105, el voulut qu'Yves ful de la ceremonie (42).' Avant cette epoque, il lui avait deja re.tidu
1'hpnneur de ses bonnes graces, comine il parait par un dipldme accorde a sa priere en faveur de 1'eglise
deCkarlres (43).
Au boutde trois ans, ee prince ctanl mort le vingt-neuviemo de juillel H08, on conseilla aussitdt apres
ses funerailles, a son fils Louis le Gros de se faire sacrer sans deiai (44). Ce fut Yves, ceprelat si respec- *^
lable el si rempli de sagesse, dit 1'abbe Suger, qui ouvril cet avis. Eu consequence, on manda Daimkert
archeveque de Sens, qui en fit la ceretnonie a Orleans le second jour d'aoul suivaut, assiste .de tous ses
stiffragaiUs, du Jiombre desquels eiail notre prelat. A peine etait-ellc fiuie, que les depules de Feglise de
Reims, qui pretendail etre la seule en droit de sacrer nos rois, arrivereiit et firent leur opposition. Yves
se chargea de leur repondre et de justifier le sacre de Louis (45). Cest ce qu'il execula par une belle leitre
circulaire adressee a 1'eglise Romaine et a toutes celles qui "avaient connaissance de la. plainte du clerge
de Reiins; y montrant que sa preteiilion n'esl fondee ni sur la raison, ni sur la coutume, ni sur la loi.
Yves ne borna pas la son affection pour son prince. U 1'engagea encore a se marier, ppur raffermjsseinent
de la maison royale, et la tranquillile de 1'EgIise el de 1'elat (46).
En 1112 Joseeranne, archeveque de Lyon, indigue, comme plusieurs autres,du traite eonclu 1'annec
precedente entre lepape Pascal et 1'empereur Henri V, louchani la concession des iuvestitures faites a ce
prince, voulut assembler un concile a Anse pour s'y opposer (47). Y ayanl invite les eveques de la pro-
vince de Sens, Yves ne fut point d'avis qu'ils y assistassenl; et ils ne s'y trouverent point en eflet. II
craignait sans doute de rallumer un feu qui par.aissait eteint, et qui se ralluma bientot apres. Ne pouvant
y apporter d'aulre remede, il cn ecrivil u'une mauierp pathetique a Biunon, archeveque de Cologne, qu'tl
savail avoir grand credit a la cour imperiale, afin qu'il l'einployat a faire eesser un schisme, qui dcpuis
plus de trente ans divisait lesacerdoce et 1'empire (48).
Ce zeleet eetj.e sollicitude pastorale pour le bien de 1'Eglise en general eclalaietu dans toules les occa-
sions ou il s'agissait du violement du bon ordre, meme de la part des papes el de leurs legals (49). Kous
en avons diverses preuves dans le recueil de ses lettres. En cette sorle de rencontre 1'amour des legles
remporlail sur toute consideration; et Yves ne reconnaissail pas meine ses meilleurs anris. II etait fort
lie avec Hugues, archeveque de Lyon, legat du saint siege, et lui avail donne des marques de son altache'-
menl, lorsque le pape Urban Feut reiabli dans cette derniere dignile, donl il avait ete desliiue par Vic-
tor 111(50". Neanmoins Hugues, s'etaiil avise d'arreter le sacre de Daimb.ert, archeveque de Sens, jusqu'a
ce qu'il eut recoiinu la primalie de Lyon sur cette aulre metropole, Yves lui ecriut a ce sttjet avec une vi~
gueur vraiment episcopale (51). Iiugues s'eu lint offense, el en pona ses plainles au pape, qui en concut
jlu refroidissement pour notre genereux eveque (52). Mais cclui-ci n'en devint que plus ferme, comme il
parait par sa lellre a ce ponlife, et en prit occasiou de faire voir qu'il ne tenait a 1'episcopat, que pour en
soutenir Fhonneur et le droit des eglises; fenneie qui lui aurait peut-etre aitire la disgrace du pape et de
Parcheveque, sans la mediation de Geoffroi abbe de Venddme, qui, s'e trouvant alors k Rome, justifia
Yves aupres du pontife Romain, et passant ensuite par Lyon a son retour en France, fit sa patx avec le
legat Hugues (55).
Ati bout de quelques temps, Yves ayanl appris qu'on voulait donner a l'eglise de Beauvais pour eveque
Elienne de GarJande, dont 11 connaissail Fineapacite et les autres defauls, niit toul en ceuvre pour traver-
ser son election et empecher son sacre.; en quoi il reussit (54). Au conlraire il favorisa et appuya de tout
son pouvoir celle qu'on iit ensuite de Galon abbe de Saini-Quentin, donl le merite lui etail parfaiiemenl
connu (55).
Ce n'esi pas seulement par rapport au mainlien des canons et de la discipline ecciesiastique, en ee qui
regarde le spirituel, ^queparaissait la genereuse iiilreridite de nolre pielal; elle semontraii eneore en ce
qui conceine les coutuiues ou devoirs lemporels des eglises en\ers les souvcrains. Yves en a laisse des
exemples bien marques. Le roi Pbilippe lui ayant ordonne de se trou\er a.veb les troupes de 1'egl se de
Charlres en unceitain eudroit oii il devait avoir une emrevue avec Henti roi d'Angleterre et duc de Nor-_
.mandie,'mais y ayant joint des condiiions qui n'etaient pas d'usage, Yves prit la liberte de lui en fairi:
des remonlrances aussi fortes que respectueuses (56). De ineme Elienne, comte de Chartres et de Blois,
exigeant de Feglise de Chartresun devoir inusite, Yves s'y opposa avec une vigueur digne d'un evequo"
attache aux interets de son eglise (57).
Tatil d'occasions ou il donna des marques eclalanles de son habilete dans toutes sorles d'affaires, cle
(58) Conc. ib., p. 716, 720, 722; Ivo, ap. 95 (47) Mab. ib„ 1. LXXII,n. 25.
100. (48) lvo, ep. 214.
(39) Conc. ib., p. 740; Ivo, cp. 141.
" (49) Ep. 18.
144.
(40) Ivo, ep. " (50) Ep. 24.
(41) Ep. 23. . (51) Ep. 60.
(42) Conc, ib., p. 742. (52) Ep. 67.
(45) Spic, t. XIII, p. 296,297, Mart., ampl. Cot., (55) Goff.. Vind., 1. n, ep. 18.
l- I, P- 831. (54) Ivo, ep. 87, 89, 97, 98.
(44i Sug. ib., p, 295. (55) Ep. 102, 104,105, 110.
(45) Ivo, ep. 175. (56) Ep. 28.
tiiS) Ep. 259 (57) Ep. 49.
xxui D. IVO CARNOTENSISEPISCOPUS x\iv
son amour *etde son zele dans le maintien du kon ordre, fireist passer sa repulation dans Ios pa.s eiran-
gers. Romequi le connaissail mieux que les aulres, le craignait et le respectait en meme temps. L'Angle-
terre reverait son mgrile, sa vertu, et avait souvent recoqrs a ses lumieres. Cest ce qu'on voit par Ies liai-
sons qu'avait Yves avec le roi Henri I, la reine Matlrilde et.plusieurs eveques du royaume. Mathilde enire
autres avait pottr le pieux eveque une es,limesinguliere, dont on deeouvre de grapds trails dans les letlres
qu"il lui ecnvail (58). A saconsideralion, elle fit a Feglise de Chartresun riche present en cloches, dont
le prelat sut lui faire un remerciement d'uu excellent goui pour ce temps-la.
Si 1'iSgliscentiere et les pays etrangers tirerent lant de seeours de Fepiscopat d'Yves, celle de France
en particulier, et principalement le diocese de Chartres en tireretil encore davantage. Pour en donner une
juste idee, il faudrait faire ici une analyse presque enliere du recueil de ses lelfres. On y verrait par ses
Stviset ses decisions a toutes sortes de personnes, qu-il ful en son temps le conseil des eveques et Foraclc
des simples fideles. On y verrait par les instructions el les eclaircissements qu'elles conliennenl, comhien
il aimait la purete de la foi et des mceurs, et Fobservation de la bonne discipline, et combien il a travaille
en faveur de Fune et de Fatitre. Ce n'esl"point"pousser lcs cboses trop loin, que de dire a sa gloire, qu'on
ftit parliciilieremenl redevable a ses soins de Fespece de renouvelleinent qui se fit alors dans Feglise galr
jjicane, lant parnri les clercs que les laiques, elque ses ecrils servirent a maintenir dans la suite.
Quelque severe au reste que fut Yves dans ses decisions sur les points de morale et de discipline, sa
conduile etait pleine de lumiere, de sagesse, de moderation, de douceur. Ce fut par la qu'il sut gagner le
eceur de ceiixdontilavail combaltu les passions. On a pu en remarquer un exemple en la personne du
roi de France Philippe I. On en a un aulre a 1'egai'd d'Etienne comle de Cliarlres et de Blois qui, apres
avoir euquelques c6nlestations avec le zele prelaf, lui rendit lellement ses bonnes graces, qu'a sa priere
ii abolil la*peririciense coutume etablie par ses pred<_cesseurs,de piller, a la niorl de Feveque de Charlres,
l'a maison episcopale el tous les domaines de sa dependauce (59) : mais sa douceur n'alla jamais a tolerer
le vice. Enlre les autres preuves qu'rl e.ndonna, il le lil voir particullerement dans ce qu'il nri( en usage
pour faire cesser la conduite scandaleuse que tenaient un seigneur de son diocese, nomme Guillaume, et
Adelaide proche parente d*Adelecomlesse de Chaitrcs (60). Ce fut par sa sagesse et sa douceur qu'il ou-
vrit les yeux a linforlune Roscelin qui, apres avoir renonce a ses erreurs, embrassa la penitence, corr.me
011l'a vu dans son hisloire (61).
A taiit d'excellentes quahles, Yves joignait encore un coeur compaiissant envers ceux qui etaient dans
l'op'pression, ou en qnelque autre genre de peine. Dans ces occabions, il se faisait un plaisir et un meriie
d'empioyer en leur favcur leciedit qu'il avait aupres des grands. E^ntregrand no.mbre de traits de cefte
gdnerosiie bienfaisanle que nous fournissent les lctlres du tendre prelat, il suffit de dire que saiiit Gode-
^roi eveque d'Amiens, Geoffroi archeveque de Rouen, el Iluberl eveque de Senlis se trouvant dan"sle cas,
en sentirent d'heureux cifets (62) : le premier aupres de Louis le Gros, les deux autresaupres du'pape
Pascal II. Ce pqntife ayant ete oblige de se refugier eri France, Yyes eui Fkonneur dc le recevoir cliez lui,
oii il celebra la fete de Paques en 1107, et Fy relint le plus qu'il lui fut possible (83). Geoffroi, akbe de
Vcndome, contraint de quitter son monastcie par les vexations du seigueur dulieu, trouva une relraite
aussi gracieuse qu'honorable aupres de nolre genereux eveque (64).
Mais rien ne fut au-dessus du soin qu'Y'ves prit de Finsiruclion de son clerge el de sou peuple, aulant
que les besoius de FEglise el deFetai auxqtiels il etait oblige de se preter, le lui pouvaietil permeltre (65).
Sitot qu'il eut pris possession de son egltse, il se mit a mstruire, a corriger, a detruire el a planter.
ijl avait du lalent et du zele pour le faire; el il trouva de quoi ex,ercerFun et Fautre. Les sermons qtii
nous restenl de lui, tant imprimes que manuscrits, et qui ne sont apparemment que la moindre parlie
$e ceux qu'il prononca devant son peuple, fout foi qu'il lui dislribuait souvenlle paiu de la parole. Non
conteiit de luiparler de vive voix, il iui adressail aussi quelquefois des leltres pasto:ales, doiit nous ayons
iin beau modele dans le recueil de ses autres ieltres (66).
Pour ce qui est de sa eondui.e particuliere, quelque occupe qu'il ful du soin de son troupeau et de ta;;t
tFattlres affaires etrangeres, il elait aussi iuterieur ct recueilli en Dieu que lorsqu'il vivait a Saint-Quentin
cle Beauvais (67). Cesl celtepiete que Robert deTorigni n'apas oublie de relever dans Feloge de ce grand
eveque, qui le portail a se plaindre des le commenccmenl de son episcopat, d'etre obligede sepieter a
des occupations tumultueuses, qui le.privalent de 1'union intimeavec Dieu, et de cette atmable tranquil-
lite que demande la prierc (68). Cesl encore cette piete qui lui inspira de favoriser tant de pieux eta-
blissements oii Dieu devait etre servi en esprit et en vertte. Outre ce' qu'il avait deja fait en faveur de
SaiiU-Qucntiri de Beauvais, il fonda de nouveau a la porte de sa ville episcopale Fabbaye de Saint-Jean
en Vallee pour des Ciiaiiomes reguliers (69). Le celebre Bernard, moine de Saint-Cyjprien de Poitiers,
s'etant retire au diocese de Charires, et y ayant obtenu dti seigneur du lieu un fonds pour y conslruire
un monaslere, Ives se porta a cet etablissemeiit avoc tant de zele el desucces, qu'il a merite ct'en elre re-
garde comme le fondateur conjbiulement avec le B. Bcrnard (70). Le monastere se nonima Tiron, du
nom de la petite riviere voisine, el devint dans la suite chef d'ordre. Celui de Hautes-Bruyeres de reli-
gieuses de Fordre de Fontevrault doit aussi sa fonJation au meme prclat, qui eabbt encore 1111 hdpital
pour les Inalades, el ful bienfaiteur tle Fordrc de Cluny (71), et des abbayes de Marmoutier, de Bon-
iieval et de Bourgmoyen a Blois (72).
Ives, dans ses pieuses Jiberalites, n'oublia point sa propre eglise (73). On a deja parledu service signale
qu'il lui rendit, en la iaisant decharger de ces crianles coiuumes, qui etaient de vrais pillages. ll piit
soin d'embelhr la crtlicaiale, eLde la fournir de livres el d'oriiements. II renou\eila et agrandit conside-
rablement la maison episcopale, a laquelle il joignit une maison de campagne pour les divers usagesdes

%
(58) Ep. 107, 142, 174. (66) Ep. 44.
(59) Marl. ampl. CoL, t. I. p. 621, 622. (67) Baillet, 23 dec., p. 288.-
(60J Ivo, ep. 5. (68) Rob., Add. ad Sig.,*p.' 750; Ivo, ep. G.
(61) Ep. 7. (69) Vil., 11.16.
(62) Ep. 255, 254, 258, 264. (70) Ep. 285; Mab. ib., 1. LXXI,11.59, III.
(05) Ord. Vil., 1. x, p. 762, 810. (71) Ivo. Vit„ ib.
(64) Mab. Ann., 1.xxix, 11.92. < (72) Ep. 211; Mab. ib., n. 16.
(65) Ivo, ep. 6, 12. (75) Rob,. add. ad Sig., ib: Ivo, Vit., 11.2.
 xxv NOTITIA HISTORICA; XXVI
eveques. Les ecoles elaient fort frequentees des le temps de saint Fulberl, et le lieu ou elles se tenaient
devaitelre fort spacieux. Yves le fit rebalir lout a neuf, et laissa encore a son eglise et a ses chanoines di-
verses autres marques de sa genereuse bienveiflance. E.nfin, il eut quelque part a la fondation de 1'abbaye
de Saint-Victor, a Paris, qui se fit en 1113 (74): au moins la souscriplion se lit-elle au bas de la charte
du roi Louis le Gros pour cet etablissement.
11reste a dire quelque chose des liaisons de notre saint prelat. Sans parler des papes, des rois, des
princes et princesses, il en avait avec presque tous les grands personnages de son tetnps. On cn voit pa-
raitre la plupart dans les inscriptions de ses lettres; mais nons ne rappellerons ici que ceux avec qui il
etait lie d'une maniere plus intime. De ce nombre etaient saint Bernard de Tiron, dont il vient d'elre
parle, et le B. Roberi cFArbrisselles. II avait donne au premier la keneJiclion akkat ale; ef, a la conside-
ration de Fun et de Faulre, il s'etait employ^ a la fondation de Fakbaye de Tirou et du monastere de
Haules-Brjiyeres. S'etant lie d'amilie, des qu'il eludiait au Bec, avec "sainl Anselme, ils continuerent tou-
joursleur union, depuis que celui-ci fut akbe, et ensuite archc\eque de Canlorbery (75j. Us eurent la
mutuelle consolation de se voir, l;rsqu'en 1105 Anselme \inten France, pour de la aller a Rome (76).
Ayantpris sa roule par Chartres, Feveque Ivcs le reQui avec beaucoup d'honneur, et lui persuada avec
la' comtesse Adele, d'atlendre Fautomne pour ce long voyage, afin cFeviler les chaleurs de l'ete. A son re-
lour sur la lin de juiu de Pannee 1105, Auselme passa de nouveau a Charlres, et eut le plaisir d'y voir
encore son bon ami (77) : il y tit roeme un sejour considerable; puisqu'y ayant souscrit une eharte en
faveur des chanoines de Bourmoyen de Blois, le vingt-quatrieme de juin, il ii'en parlit que pour se ren-
dre fi FAigle, le vingt-deuxieme de "uillet suivant. .
11y avait aussi une elroite union entre Yves et Lambert, eveque d'Arras, comme il paralt par une lellre
du premier, inseree parmi celles deFautre, qui lui en a ecrit une des siennes, pour le remercier cFttn
ser\icesigna!e quTves venait de rendre a FEglise d'Arras, et des autres qn'elle en avait deja reQiis en
d'autres occasions (78). Depuis que notre prelat eut beni Geoffroi, abbe de Venddme, ce qu'il fit levingt-
troisieme de septembre 1095, il se forma enlre eux une amtie perseverante, qui est attestee par les dix^
neuf premieres leltres du second livre du rccueil de celles de Geoffroy, loules ecrites a I'eveque dc Char-
tres (79). L'epitre par laquelle Hugues de Sainte-Marie, moine de FJeuri, ej, Fun des savants de son sie-
cle, lui dedia en 1110 sa grande ohronique, monlre quMs avaienl ensemkle des liaisons de litteralure (80).
Y\es vecutjusqu'ala vieillesse, ef mourul plein degloire, de merites et en odeur de sainteie (81). Mais
les eciivains laiit anciens que modernes sontfort partages sur lejour precis el Fannee de sa morl. Les
uns la placent des Fannee '1114; d'aulres lui assignent Fannee suivanle. Ceux-ci la marquent au pre-=
mier de jauvier 1116; eeux-la, comme Rokert de Torigny, la renvoient en 1117: enlin, d'au.res la\
lixenlau vingl-lroisieme de decemkre (82) 1116 ; ct kur opinion meiilela preference, etant celle des
lrisioriens Helinand de Froidmo.nl el d'Alberic de Troisfonlaines (83). lves pouvait etre alors dans la
soixante dix-sepl:eme annee de son age, et avait passe vingt-cinq ans et un- mois dans Fepiscopat, a
coinpter du jour de son ordiuation. II fut entene dans Je chceurde l'eglise abbatiale de Saint-Jean en
Yallee, dont il etait le iondateur, comme il a ete dit (84). On a trois epitaphes consaerees a sa memoire :
Fune est de la facon de Philippe, akke de Bonne-E.sperance; mais on ignore qui sont les aufeurs des deux
autres. Celle que nous eopions ici, el que nous preferous aux autres, par Ia raison ciu'elle exprime niieux
le caractere decegrand eveque, aete liree d'un ancien manuscril du presidcnl Barnake Brissnn, et se
trouve imprimee en divers recueils.

EPITAPHE.

M[ente, manu, lingua, doclrina corporis usn,

Prudens, munificus, a/fabilis, ulilis, insons :
Firma columna domus Domini, quam jnre salubri
Fovit, munivil, inslruxil, jugiier auxit,
Consilio, scriptis quo viveret ordine, rebus
Cujus opem gralis mger, rem sensit egenus,
isfias urbis apex, memorandus episcopus Ivo,
Ilac silus exspectat advenlum judicis urna

Oulre ces trois epilapbes qui contiennent un precis de Fhistoire de nolre prelat, le P. Fronteau, clia-
noiiie regulier de Sa.me-Genevieve, a compose sa vie qui est imprimee a la lete de son decret dans la
deiniere edilion, el que les successeurs de Bollandus onl fait enlrer dans leur grande collcction d'actes
des saints, avec quelques remarques de Ieur fa.cjon(85). M. Baillet, de son cole, en a publie une auire au
vingt troisieme de decembre, entre ses Yies des sainls (86). Enlin un troisieme ecrivasn donna vers le
meme temps un petit volume I'H-12 porlanl ce tilre : Uesprit d'Yves de Chartres dans la conduite de son

(74) Mart., ampj. Coll. t. VI, p. 219.
(75) Ivo, ep. 59.
(76) Eadmer, Hist. nov., 1. n, p. 66.
(77) P. 70, 2,71,1. Bernier, Uist.de Blois, app.,
p. 8.
(78) -Ivo, ep. 55; Baluz.' Misc, i. V p. 286,
556.
(79) Lab., Bib. nov., t. I, p. 289.
(80) Mab., ib., n. 98»
(81) Ivo, ep. 254.
(82) On voit par cette epoque combien s'esl eloi-
gne de la verile Bernard de la Guionie, qui, parlant
de nolre prelat avec eloge, ne le place que sous lc
pape Anastase IV, vers le nrilieu de ce siecle, et le
fait disciple de Gilbert de la Poiree. Andre Thevet-
dans sa cosmographie .s'en est encore bien plus
eloigne, en le renvoyanl a Ia fin du xv° siecle, sous
le roi de France Charles VIII (CJ.
(85) Hist. Clir., p. 454,1 ; Ivo, Vit., n. 2, 1S,;
Cisl. Bib., t. VII, p. 178; Kob., add. ib.; Al.b.
Clir. par. n, p. 228 ; Mab., ib., 1. LXXII,n. 12J.;
Eg:is..Bul., t. I, p. 615; Cave, p. 541.
(84) Rob. add. ib.; Gall. Chr. vel. t. III, p. 48g,
2; Boll. ib., p. 248.
(85) Boll., 20 Maii, p. 247-252.
(86) Bail., ib., p. 282-288.

(t) Mur., Script. Ital, t. lll_ p. 240.

K%m D. IVO CARNOTENSIS EPISCOPUS. XXVHI
diocese, el dans les cours de Ffance el de Rome. L'eerit a eie imprime a Paris chez Anisson en 1701, et
represenfe assez bien 011quaforze cbapiires la coiiduiied'Yves dans lcs trois differents eiats qiFannonce le
frontispice. Les bibliographes olaulres ecrtvains qui onl parle de cel excellent eveque sonl presque sans
nombre. Naus avons prolite de ce qu'ils en ont dil de meilleur; mais sans nous arrefer aux Vies enlieres
dans lesquclles nous niivons pas troiive toul ce qui nous parait neccssaire pour le represenler lel qu'il
eiail; nous en avons dirige uneaulre lirec pour la plus grande partiede ses propres ecrils, el pour le
reste, d'au!eurs conleinporains.
Yves se rendit aussi recommandable par sa saintele de vie que par soiugrand savoir : nec minus sancti-
lale quam scientia venerandus (87). Son savoir esl suffisammeiu connu par les ecrits qui nous reslent de
sa facon; et sa saintete lui atlira des les premiers lemps bcaucoup de veneralion de la pai t des peuples,
nommemcni, de celui de Chartres (88). On fut cependant plusieurs annees sans eeiebrer aucune feie eq
son honncur, el Fon parail ignurer s'il a jamais etc canonise dans les fornies. Seulemenl le pape Pie V,
en 1370, donna une bulle, pour transferer au vingtieme de mai la fete qui se faisait alors en sa memoire
le yingt-lroisieme de decembre, par la raison que ce dernier jour, toinbant loujours en Avenl, ne convient
pas a la solennile dcs feies. Un autre indice de sa saintele esl le traitement que lui firent subir les Calvi-
nisles an temps de leurs ravages, cu reduisant en cendres ses reliques, comme celles des auties
sainls.
11ne faut pas au resle confondre Yves, evequc de Charlres, avec ui. autre Yves, eardinal, preire du
tilre de Saint Laurent in Damaso, auparavanl chanoine regulier de Saint-Yictor a Paris, et mort en
4142, ou Fanuee suivanle (89). La meme observation est a faire a Fegard d'un troisieme Y\es surnomme
de Ckarlres, et qualific doeleur, qui avait eiudie sous Gilbert de la Poiree, depuis eieque de Poiliers.
Celui-ci le cita pour sa defense au concile de Reims en 1148, avec Rotrou un aulre de ses disciples, alors
eveque d'Evreux et dans la suite arche\eque de Rouen.
On-a d:t plus kaut qu'Yves, eveque de Ckartres, eut la consolation de voir avant sa mort quelques-uns
de ses disciples eie\e.i aux prenriercs dignites dcFEglise : mais nous n'avons de connaissance paiticuiieie
que des suivants ; Jcan, rpmain de naissance, recut quelque temps des instructions d'Yves a Saint-Quen-
tin de Beauvais (90). En eiant ensuite sorti, il se rendit moine au Bec, et devint depuis eveque de Tuscu-
luro et lcgat du Sainl-Siege. \Jn autre de scs disciples de meme nom que le preredent, apres avoir per-
feclionne sous lui ce (jiiil ava t deja appris a Fecole d'Utreckl, fttt eyeiiue de Teiouane, et veculsi sam-
temeiit dans Fep.scopat, queFEglisele compte au nomkre des saintsqueliehonore(91-92).IIparait pat la
inauiere dont Yves rcconmiande M\ pape Urbaiu II, el a Ricker, eveque de Sens, Guiilaiime elu eveque de
Paris en 1095, quil le regardait comme un de ses eieves (93). Galon, successeur cle Guillaume, avait
aubsi Favantage, ainsi qu'ou l'a monire a spn article, d'elre eleve de la meme ecole. Wulgrin d'abord
cbancelicr de Feglise de Ckartres, puis eiu eveque de Dol au concile de Troyes cn 1107, est reconnu
pottr un de ses disciples (04). On metaussi dece nombre Samson de Mauvoisin, archcvequede Reims,
iiiort en 1161 (95); Odon successhement chanoine regttlier, ensuite abbe de Saiul-Queiuiii de Beauvais
apres Galon, se donne clairement lui-meme pour eleve de notre saini prelat, dans une assez longue leitre
qu'il lui adresse, pour lui exposer 1'etal de sa conscience (96).
Thevel, dans son Ilistoire des bommes savants, a cru notis donner le portiailau nalurel de l'eveque
Yves, quil a fait graver en laille-douce, sur un autreque lui a.vail fqurni un ancien livre de la biblio-
theque du cardinal Georgcs d'Amboisc (97). Yves y est represente avec les ckeveux qui lui tonibent jusque
sur les epaules, une calolte qui ltti couvre presque toule la lete, une ample et longuc robe, a laquelle est
^ttache un capucbon pendanl par derriere.

§ 2.
SES ECRITS

Rokert de Torigny, abbe du Monl Saint-Michel, qui ecrivait dans le siecle ou niourut Yves de Chartres,
attesle dans le petit eioge quil a fatt de lui que ce pielat a\ail la.sse beaucoup dilluslrcs monuments de
sa science cl de son habilcte (98); et cependanl il n'en speeifie aucun. L'anonyme de Molk, qui publia
vers le meme lemps soii calalogue d'ecrtvains ecclesiasliques, nomme quatre de ces monuments (99);
el Sigebert plus ancien que iiin et Faulre, comme etant contcmpoiain d'Yves, les reduiL a son decrel ct
au recueil de ses lellres (100). Mais il est venu dans la suile une foule de sa\anls qui, siiiicressani a la
gloire de ce grand eveque, ont fait des recherches a ce sujet, eten oiu decou\ert plusieurs autres. On
en a imprime les principaux; el les autres nc sonl encore que manuscrits. Eu voici le denombrement a Ia
lete duquel nous placerons ceux qui onl deja ele impriines.
1° Le plus celebre de lous esl sa colleclion des canons, sur quoi il y a diverses observations ii faire. La
pluparl, ou meme presquc lous les ec.rivains qui on. entrepris d'en parler, n'eu reconnaissenl qu'une
seule colleclion; mais il en faut dislinguer et admeilre deux, par les raisons qu'ou va voir:
Yvest, 11'elantencore qu'abbe de Saint-Quenttn de Beauvais, et faisant alors nue de ses principales -
occupalions de Fetude de 1'anliquilc ecclesiastique, comprU de qiielle ulilite serait un bon recueil de ca-
nons et aulres regles en usage dans FEglise. II y en avait deja plttsieurs avant ce lemps-la, comme nous
l'avons remarque en paiianlde ceux de Reginon de Prom, de Bouchard de Vormes, a Farticle cFOIkert,

Trit., Script., c. 549. (94) Ep. 176, 178.

- (87) (95) Marl., Metrop. Rem., t. II, p, 329«
(88) Ivo, Vil., n. 1; 2-2, 20.
(89) Ibid., n. 18; Auk... Hisl. des card., 1.1, p. (96) Ivo, ep. nol., p. 250.
127, 128. (97) Thev., t. II, p. 125.
(90) Hug. Fl. Chron., p. 261. (98) Robb., add. ad, %.,p 750.
(91-92) Boll., 27 Jan., p. 796, n. 1, 2. (99) Mell., Script., c. 95.
(95) Ivo, ep. 45, 50. (100) Sig., Scrtpl., c. 167.
 -
xxix NOTITIA HISTORICA. xxs
abbe de Gemblou. Mais Yves qui en connaissait les defauls,' quoiquil ne les ait pas tous evites lui-mcmp,
lesjugeant insuffisants, cohcut le dessein d'-un autre recueil, et se mit toul de bon a Fexeculer. La ma-
niere dont il s'y prit pour en venir a boul, est remarquable; el c'est de lui-mcme que nous Fapprenons
dans 1'assez grande prcface quil a nrise en tele (101). Ayant rassemble en un corps", avec Ietravail qu'on
peut imaginer, les exlraiis des regles ecclesiastiques que lui puVent fournir tant les lettres ou deeretales
des papes et les actes des eonciles, que les trait6s des Peres el les constitutions des rois catboliques, il
les rangea ensiiite en un cortain ordre." Le mollf qui le porla a entreprendre ce penible travail lul de ren-
dre service au public, etHfaisanl ensorle que ceux qui n'-avaicnt pas ces ecrits cn main pussent prend:e
dans son recucil ce qui leur conviendrail; et, afin que cliacun y put trouver aiseinent ce quil auraita
chercher, il y a observe Fordre suivant: il difquil y traitera cFabord de la foi, qii'11 nomme le fonde-
ment de la religion chreiienne, ensuite des sacremehts, puis' de la conduite des mceurs, enfin de ce qui
concerne les differentes affaires, e'est-a-dire celles donl il appartient a FEglise de connailre. A ces qualre
cbefs principaux l'auleur rapporte tout ce quil ' - a cru devoir discuter dans sou ouvrage, sous divers livres,
"'"
ou parlies, subdivisees en plusieu-s titres. '' *"
Prevoyant quil se pourrait trouver des leclours qui 11'entendraieiit pas assez ce quil dit, ou qui croi-
raient y apercevoir dela conlradiclion, il a soin de les avertir de ne se pas presser dp les blamer, mais de
considerer attentivement ce qui est dit suivanl la rigueur du droii, 011stiivant Fimlulgence, par la raison
que fout le gouvernement ecclesiaslique esl fonde sur la charile. Cesl par ce principe, ajoute-t-il, en le
mqniranl fort au long, que FEglise se lient lanlot a laseverile des regles, et tanlot s'en relache par con-
descendance (102)'. Ce qu'Yves dil ici a trail a la meihode quil a suivie daus sa colleetion , en y inserant
sur le meme sujet des eanqns de Fune elFaulre espeee,' c'est-a-dire de rigoureux el de moderes. Mais, de
peur qu'on ne crul que ceite condescendance ou moderafion piit avoir lieu dans lotis lcs cas, il fait ob-
-server quil esl de deux soitesdepreccptes, coniinededeux sortes de delenses. II y en a de droit divin,
qui sonteiablis par la loi eternelle, el d'autres qui ne sont que de discipliue, etablis par les hommes en
vue diin plus grand bieri (105). Les premiers, dii-ri, sbntimmuablcs et par consequent ne souffrent point
de moderation; mais il n'en est pas de meme des aulres.
Tel esf, en general, le plan sur Iequel Yves dirigea ses deux collections. II donna a Ia premicre le lilra
de Pannormie, formededcux mols, 1'un grec,i'auireiatiii, comme pour exprimer un coips de loutosles
lois ou regles du droit ecclesiastique (104). Quelques puristes, trop delitats en ceci, wudraieut qu'on
lut Pdnnomie;- mais les anciens manuscrils ne le soitffrent pas. D'aulres, cn plus grand nombre, onl tcnle
d'enle\er a Ives Fhonneur de cet ouvra_ge, preiendanl quil 11'cn a compose d'aulre sur cetlemaliere que
son decret; hnais c'estce qtiils ne reiissiront jamais a persuader aux personnes iusiruites. Les raisons sur
lesquiiles ils etablissent leur sentinient sont trop faiblesa cet egard. lls disenl, d'une parl, qu'a la fin de
cel ouviage il y a diverses cboses prises des deerelales de Calixle II et dinnocent, son successeur, apres
Honorius, qui nefurent papes que plusieurs annces apres la mort d'Yves(I05). lls allegucnl, cTaillcurs, que
Ia Pannormie n'est autre chose que Fabiege du decret de nolre auleur^fjue lil en son temps un certain
'Hugues, qualitie eveque de Ckaions-sur-Marne, comme lc rapporte Vincent deBeauvais.
Rieu de plus faible que ces pretendues raisons. Par rrapporl a la premiere, il n'est point etrange quil
sq;t arrive a la Pannormie ce qu'ont souffert dans tous les siecles tanl d'aulres ouvrages originaux qui.
tpres etre sortis des mains de leurs auteurs, onl recirdes addilions ctrangeres, au moins dahs plusieurs
db leurs exemplaires. Cest justement le sort qu'a eu la Pminormie, comme il serait aiscide la justifier par
les deux fort anciens manuscrils de ce recuetl, que doro.Mabillon alleste avoir vus aux abbayes tFAnckin
ct de Blandimberg (106). lls portent Fun et Fautre le noni d'Yves de Chartres, et ne coniiennent rien des
additionsalleguees. On a encore la meme preuve dans Fancien manuseril dc Sainl-Victor, el dans un autre
qu'avait en main dom Anlonio Au,,uslinus (107).
Lautreraison sur laquelle 011 lui dispute cet ouvrage ira pas plus jrle solidile. Ce n'est point un Hu-
.gues, eveuue de Chalons, qui fit Fabrege donl il s'agif, pttisque cetle ISglise n'a point eu d'eveque de ee
nom depuis le temps d'Ives de Charties, mais llaimmid de Bazoches qui la gouvernail au milieu dti
xii'siecle (108). Et bien loin que cet abrege >ne fut aulre que la Pannormie, ainsi qu'on le suppose,
il nousest une preuvedu contraire, en ce qui) niontre qu'elle existait auparavant, en ayant ete tiree, et
non du Decret du meme auleur. Cest Alberic de TroisFoniaines qui Fatteste, et qui meritc d'autantplus
de creauce qu'on sait cerlainement quil ne parle dans sa Chronique que cFapres les liistoriens qui Fa-
vaient precede. « Ce Barlhelemi, eveque de Ckalons, dit Alkeric sur Fannee 1151, mouiut dans son pele-
rinagede Jerusalem ; et Fon elut pour eveque Farcbidiacre Haimond de Bazoches, homme recominau
dable par sa noblcsse et sa vertu, qui a fait le manuel des decrels suivant la Pannormie d'Y\es
de Charlres. 1 Temoignagc aussi clair que decisif, el qui ne demande poinl de commeniairc.
•Celui dc Yinceiit de Beauvais, pris clans son vrai sens, ne 1'est pas moins : a cela pres qu'au lieu
o'Hainiond, il nommeHugues, Feveque de Chalons. abrevialeur de Fouvrage de notre preial (109). En
effet, apresavoir parle du travail de celtti-ci, quil qualilieaussi abrege, par rapport aux sources d'ou il
avail eie tire, il ajoute que Fauteur Finlilula Pannormie; mais que comme il 11'etait pas d'une petile
elendue, Feveque de Ckalons entreprit de Fakreger, el en iil un pelil livre porlaiif, qui fut inlittile la,
Somme dis decrets d'1'ves. Voila justement le Manuet ou Enchiridion donl parle Alberic, comme tire de
la Pannormie qui, parconsequenl, en etail forl dillerente.
Cest ce que le savant M. Baluze avait deja prou\e par un atitre raisonnement (110). L'akrege fait par
1'eveque de Ckalons, dit-il, sur le lemoignage de Vinccnt de Beauvais qu'on viciu de lire, portait pour
tilre la Somme des decrels d'Yves. Or la Pannormie, dans trois anciens nianuscrils de Fabbaye de Saint-
Aubin d'Angers, et dans un qualrieme de la bibliotheque de Saint-Victor, a Paris, est intitulee uniforme-
inent partout Pannormie, etjamais Somme^des decrcts. II cn est de meiiie des edilions qui en ont cte
failes ; ce qui monlre que les manuscrils donton s'est ser\i rclenaient le meme titre. Nous Favons vue
nous-ntemesiiitilulee dela, meme sorte, dans un aulreancien mannscrit de Fabkaye de Sainl-.Ouen, a

(101)Ivo, Decr., pr, (107) Bal., Daemendalione Gratiani, pr., n. 23.

(102-104) Douj., r. 111,c. 28, n. 1; Poss. App., (108) Alb. Chr., par. 11,p. 520.
f.ll, p. 506; Bail. 23 Dec, p. 285. (109) Douj., ib., n. 2.
(105) Douj., i(>., n. 4. , (110) Bal. ib., n, 20.
(108) Ibid.
 XKXI D. IVO CARNOTCNSIS EPiSCOPl'8. - ssxn
Rouen. Dans loul ceci se presomo enr-nro uiie auire observaiion, qui iranriie l.i tlilhiulic saus ancnn re-
lour ; c'cst que lc nianuscril de Saint-Yiclor esl plus aiificn que FakriSiateui-. quel tjuil ail etc. II est
clonc hors dc conteslalion que son ecril u*esl poinl la Punnormie, ct quil n"\ a uulle raison dda refuser
a Yves de Charlres, son veritable auieur.
On fait encorc nailre a sou stijei un autre qtiestion, sa\oir si elie a prtVede le deerci du nieinc preiat,
ou si elle n'est yenue quitprOs (III)'' M. Doujat parait pen. hor pour la scronde aliernalive, el onappoite
quelques faibles raisons : mais M. Hnliizesc declare oinerl^inont pour la promierc. qui ineiilc la prefe-
rence, en ce qne le decrclost non sctilcinciit pltis ainple, mais aussi imeuv. travaille que la Pannormic,
el quil y regiic bcancoup pius (Fordre (i 12). lii kislorieii <le la fin ilu sitVle meine nti est mori li.ve']ue
Yvcs, el qui iFaecril quc riiiprtis reu\ qui 1'avaieni prdceilc, coinme tAlbcric ifc Troisfntiiaines, nnii§
spprend qu'Yves publia son doerot cn 1090, iin an preriscincnt avaiu qui! ltit eic\e i Fepisenpat (113).
II faul, it cc comple, que la Pnmioruiic fiil deja soniedcs inauis de sort aitleur quclt|ues annccs aupara-
vant.
On ne doii pas croire, au resle, qtfYvcsxiU cn niaiu imis les livrcs •iriginaiix"qu'i! inilique ctt geiieial
dans sa prefac. cotnme les sourccs <l*oiiil a lire ce quil rapporle (II 4)7 Lt-s livrcs eiaient alofs irop
, rarcs pour quil ftil possikle d'eii rassembler un aussi gratul nombic dans dcux, irois ou quaire biklin-
ihcqucs. Mais il en a pnisc la plus grande p.irtie dans les recueils qui avaicnt precede le sitn : 1101111116-
meiit dans celtti dti fameux Isidore, compilaiciir dos fausscs ilocreiales, et dans ceu\ de Rcgiiion, tic
Btirchard etpeul eireeneorc iFaiitres (115). Lt >lFa c\eculo <le nianieie quil a eopic" jiisqtuiux fauie»
de ecs compilaleurs. Isidore avait rauge ses ileerc'alos suivant Fordie <tes tcmps au\qucls lcs papes,
quil en faitaulcurs, ont vecu, Yvcsa changd cei orrire, cl lui a preferc' celtii tlcs matieres. Lcs con-
stilutions des rois catholiques quii y cinploie, comme il Fannonce dans {sa prcface. sont Ic
Code Theodosien, le Code , le Digeste ou Pandectcs de Juslinicn , ct lcs Capilulaires de nos
rois (116).
La Pannormie csl divisce, nnn en dix Pvrcs, ainsi que qtielqties cerivnins !"onl avanc<5,niais cn buil
sculemcnl, elchaquolivre cttbdivisoeii lifres, 011aiiieles. On y 011coinpie queli|iiefois jiis(|u"a sei/e • ct
c'cstle p|us liaul nombrc. Ellecuicours pamii les gens <le lciires, aprcs nicmc que Faiiieur eut puhlie
son Dccrel. On a vu que ce ful eilc qiiilaimoii rie ISa/nchos abregea-; ct j,Fon eroit avoir des preuves
que c'esl dans la Pannormie pltilot que dans le Ih'crct qne (".ralion a puise pour sa compilalioii (117). Dti
reslelaprefaeequi esten lete, eiatu la memc qui se lit aii-devaul du Decrct, a donne octasion .de eon-
fondrc tres-souvent Ciisemkle les deux ccriis (M8).
Nous avons dcux editions dc la Pannormie: lime in-i° faite a Baic en 1199, par les soins de Seba-
stien Brant (119). Mais clle esl pleinede fatites. Lauire, qui est in-$° ct iieaucoup plus corrccie, parut
cn 1557 a Louvain, ckez Elienne Yalcre, pour Aiiloinc-.Marie Bergagne (120).KIIe fuldirigei: par Mi-lchior
de Vosmetlian, docteur es^arls et cn theidogie, qui pnl soin il'eu donner le le.ue dans son iiUilgrite.
Mais il en a confondu le tiirc avec eeltii du hfaet tle noire piclat; cc qui ferail juger qr.il a eie tlu noni-
bre tie ceux qui ont confoiidu enseinkle les dcux ou\rages.
2° Yvcs, voyant Faecueil favor.ihle qu'011 faisaii a sa' Pannormie, fonna le dcsscin d'un plus ample
ouvragc sur la meine inaiiere, et ue tairia pas a Fexeeuter,cn composaiucequ'011 iioinmc son Dicrei {Xli).
La Pannonnie lui servit de [il.in dans cette secoude operation. II ne fit que ekanger uii peu 1'ornre des
sujetsdonl elle fraite, les discnier avc<;beaucoup plus d'ciciiduc, el y en ajomcr de riouvea.ix. i)c sorte
quil poussa ccite nmtvclle coiupilaiion jusqiiii div-sept bvres, 011parties, tioni cliacunc cst diviseeen
grand nombrede ehapiiros, qui \om qtiiiquefois jusqu'") trois cont soiv.inte-ilix-huit, cl meine quairc
eeni-lreiUc-cinq, comine la c.nijiiicine ei sivieme partie. II est \rai qne res chapiircs sont ordinairemeiit
forl courts, quoiquil y cn ait iiuelques tius, iiomnieniciil dans la pioinicre 01 l;i scconde partie qui lien-
iicnt une et tieuxpages eniieics. I>i.resfc Fauieur v a i.cienu la pieface cntiere de la Pannormie : ce qui
a dounti occasion, ainsi qu'on l'a \u, tle coulondreles dcu\ ouvrage». ("ettc [irelace coniinciicc par ees
niols : Excerplionrs regularum ccctesiasticatuoi, doiit on a fonne le iure de Fouvragc dans quclques exein-
plaires inaimscrits(122), et qu'Y\es emploie lui incme Cqiiivalemineiii pour le dtSsigncr, lorsquilen parlc
dans ses lellres, le iioniniant coltcctiones civionuit (123). Dans tin ancicn mamiscrit de Sainl-Victor a
Paris, Fouvrage ne porte cn lcie 111tUro, ni notn d atnetir (121). Seiilemeiil OMlitii la fin : Eiptici: libcr
panonum ; et stir la fcuiile suhante il est niarqiic! ditne maiii plus rCccnic que cc iccucil <iecannns ap-
parlieiil ii Yves, ei-de\ant evcque tle Chaitres, ci qii"on le nointne Decieta honinni, en quoi Fon aper-
goil visiblemcnt une faute; le copiste a.autiinit loamani, au lieu de honiana, les dcicrets cFYvcs. Mais
1'ouvrage n'est guere plus connu quc sous le 110111 <Ie Ddcrci, qui cst le tiire qu"ri poite dans les iiiipruucs,
appareiniuent en conforniuc des inaiiuserits, sttr lesquels 011i'a dontieait public.
A la lete, apres Ja preface, viciit la lablc des dix-scpt livres 011 paities, suivani lesquellcs Fauteur a
juge a propos de ciistribiier lcs malicrcs quii cntrcpreiid de discuier (125) : uililc qu'V\es a pns lui-
meme soin de dirigcr, et qui a nniriic lcs.eloges dtt premier dilitcur, potir Je bel onire qui y regne. II
aurail pu la louer aussi potir litleo jtiste qu'el!e doiine de Fetenduc ct <le I.i vnneie tles niattcres qui y
sont traitees. La meihode qu'y suit Faiiteur consistc a rapporier sotis chaque tiirc ou chapitrc, les pas-
pages des Peres d_eFEglise, el atUres ccrivains ecclesiaslii|ties, des conciles iniit cct iiniciiiqncs que pro-
yinciaux, des decreiales des papes, et quelquefois cles ordonnances dcs princcs catholiqucs qui y 0111rap-
port : de sorte que sil y avait autaiit dc choix cl cFcxactilude quil y a de recherches ct tFcruditioii,
ce serait un reperloire ineslimable, II nc laissa pas cFetrc d'une trcs-grantle utilite pnur lcs gcns de lel-^
tres, qui n'auraicnl pu avoir sans dcgrosscs depenses, ni lire sans dtigotil lous les livres quc notre auteur

(111) Douj. ib., n.9. , (119) Ibid., Bal. ib., n 23; Cave, p. 541,1-.
(112) Bal. ib. (120) Bik. S. Flor. Salm.
(115) Pagi, atl ann. 1117, n, 15 (121) Bal. ib., n. 24.
(114) Ivo, Decr., pt\, 1. (122) Trit., Script., c. 549.
(115) Douj. ib., n. 2. (125) Ivo,ep. 262.
(116) C. 27,11. 5. (124) Bal. "">.,Douj. ib.
(117) Conc. 28,11. 5. (125) Ivo, Decr., pr., p. 6, % 7.
(118) N. 10.
 xxxui NOTITIA HISTORICA. xxxiv
y a decoupes ef ranges par oVdre.Ori le regarda meme comme le pkfs parfait qui cut paru jusqu'alors.
Aussi eul-il le plus de vogue avec la Pannormie du meme auteur, jusqu'a ce que le fameux recueil tle
Gralien, qui ne fut connu qu*au boul deplusde soixante ans, eiit le dessus. M. de Marca compte
de notre preiat pour la premiere colleetion de Fun etFaulre droit qui ait eie faite en Oceident (126).
' celui
II est cependaut certain que Reginon de Prom avait fail entrer dans la sienne plusieurs traits du droit
civil.
Quelques ecrivains sont dans Fopinion qu'Yves a puise la plus grande partie de son otivrage dans celui
de Burcbard de Vormes, si Fon en excepte la seconde et la peiiultieme parlie (127). JUaisd'aulres niain-
tiennent que cela ne parait vrai qu'en ce que i'un et Fautre copient les memes canohs ou decrels. II serait
apres roui fort difficllede Fen juslifier pleiuement, puisqu'011le voit copier ses fautes, quelquefois meme
jusque dans les tilres. II y a aussi boaucoup ditpparence qu'Yves a puise de meine dans Reginon, d'ou
. Burchard a tire lui-meme, selon M. Baluze, environ six cenl soixante-dix chapitres pour enriclrir sa com-
pilation.
Quolques ecrivains, du nombre desquels est D. Beaugendre, ont voulu ravir a Yves de Ckarlres Fkon-
neur de cet ouvrage, pour le transferer a Hildebert, eveque du Mans, puis arclieveque de Tours. Hs ap-
" puienl leur preienlion sur ce que dit Hildebert dans une de ses letlres, oii il parle diin recueil de tle-
crels quil avait eitlrepris de reduire en un volttme, mais que ses oecupations ne lui avaienl pas ,permis
d'achever. D. Beaugendre conclul de la quil faul qu'IIrideberl ait pour le moins commence cet ouvragc,
sqltem inclwaveril, et qu'Yves de Charlres. preiat studieux et laborieuxjy aura.mis la derniere main (128).
Car, ajoule Fediteur diiildebert, il ne lombe pas sous le sens qtie deux auteuis assez eioignes Fun de
Fautre, aient entrepris le meme ouvrage, sans se communiqiier, el se soietit tellemcnt rencontres, quils
emploient les memes paroles. Potir renvcrser sans ressource celle pretention, nous n'avons besoin que de'
la leitre qu'011nous oppose : c'est Ia vingt-septieme du second livre (129). .Elle a ele ecrite a la fin de
l'an 1118, 011au comnieucemenl de Fan 1119, sur la mort de Mathilde, reine d'Angleterre, arrivee 1'an
1118. Ces epoques sont ceriaines et eiablies par D.Jleaugendre lui-meme. « Cest dans celte lettre qu'HiI-
dehert parle de Fouvrage quil avait entrepris, et que ses occtipalions ne lui avaient pas permis d'acbe-
ver (I50>. L'ouvrage 11'eiaildonc poinl acheve lorsque Hildebeil ecrivait a la iin de 1118, ou au com-
mencement de 1119. Qu'on nous dise a present commenl Yves de Chaitres, mort deux ans aupara\anl.
c'est a-dire en 1117, pour Ie plus tard, a pu metire la denriere main a Fouvrage dilildebert, qui n'eiait
encore que commence a la fin de Fan 1118, pour le plus loi? Ce sonl-la de ces raisons sans repliquc qui
dispensent d'en ajouter d'aulres.
Concluons donc que c'esl a lort qu'011a voulu faire honneur a Hildebert du Dicret d'Yves de Chartrcs;
et que, si Feveque du Mans a compose quelque ouvrage de ce genre,- il lfest point parvenu jusqu'anous;-
soit quil n'y ait point mis Ia derniere main, soil quil soit perdu.
Quant au prologue du Decrel qui se trouve a la fin des lettres d'Hlldebert dans loules les edilions des
Peres, e( qui, sclon D. Beaugendre, appartient a 1'evequedu ilans, nous n'avons ent ore besoin que de l'a-
veu de 1'edileur, pour renverser cette pretenlion. Car enfin, puisque ce prologue, connne D. Beaugendre
liii-meme en convient, ne se frouve dans aucun manuscrit diiildebert, quelle raison peut-on avoir de le'
lui allribuer, et de 1'en croire auteur? Ce sera apparemment sur le fondement de la lettre dont nous avons
parle, que nous avons fait voir, montrer toul le contraire. Eu un mot Fouvrage cFYvesde Chartres eiait
fiiii en 1116; et celui de Hildeberl ne Feiailpas encore en 1118, lorsquilecrivail la lettre vingl-seplienie^
Ainsi il est evident qu'Yjves n'a pu mettre daus son ecril ce qui n'elait pas encore soiii de la plume de
Feveque du Mans.
Nous 11'avonsque deux ediiions du Dicret d'Yves de Chartres; la premiere donnee en Fan 1561, par
Jean du Moulin, docteur en droit canon dans FuniversUe de Louvaiu; la seconde en Fan 1647 a Paiis, pu>
bliee par le. P. Fronteau, chanoine regulier de Saiiile-Genevievc.
5° De lous les ouvrages d'Yves, le plus considerable et le plus estime avec raison des savants, est le
recueil de ses lettres.
Ces leitres sont au nombre de 289, en y comprenant une charte d'Yves (151), et une (152) assez longue
leltre dilugues. abbe de Pontigni, et de saint Bernard a Odon, abke de Marmotilier, qu'on trouve a la fin
en forme d'appendice.i EUes ont toutes eie ecriles dura:it son episcopat, a Fexception de la 287c, quil
ecri\il 11'eiantencore qu'abke.
II est visikle que celtii qui a pris le soin de dresser ce recaeil, n'y a pas toujours garde exaolement
Fordre chronologique. Car, outre que la 287«devrait etre la premiere pour la raison qu'011vient do voir,
il y en a plusieurs autres deplacees. Par exemple, la 7C a Roscelin n'a ete ccrile cerlainement quiipres
piusieurs de celles qui la suivent; puisque F.auleur avait deja phisieurs annees d'episcopat lorsquil Fe-
crivit. U eu faut dire aulanl de la 25c au pape Urhain II, 11'ayanteie eerite quiipres la 7Cannee de son
episcopat. Au contraire-la 277^ qui est adressee a Hildekerl, nouvellemeiu elu evcque du Mans, devrail
eire placee kien plus haut, puisqu'elle est de Fan 1097. 0;i a niis a la tete deux lellres du p,<pe"Urkain 11,-
sur Fordinalion d'Yves, qui servent comme d*introduclion a toules les sui\antes.
"Tous les savants convienneiil que ce recueil de letlres est un des plus preeieux mouumenls de Ferudi-
lion ecclesiastique que nous ayons pour la fin du xie el pour le coinnienceaieiU du xnc siecle.
M. Baillet, ce cruique si celebre, en parle ainsi dans la vie de Fauteur (135) : « On a dans le recueil des-
leltres d'Yves les principaux poinls de la doctrine, des mceurs el de la discipline de son lemps ; et surlout
beaucoup de decisions exeelienles sur divers cas de conscienee ei sur divei::>esqucbtions de droil qu'oit

(126) Marca, Concord. Sacerd. el imp., 1. ni, c. 6, (152) H parait que Juret n'a joinl cette letlre <ie
n. 2. Hugties de Pouligui el de saiut Bernard a Char- celles-.
(127) Douj., ib., n. 8. d'Yves que parce quil a cru que Feveque de
(128) Excerptiones autem decrelorumquas inunum tres dont il est par!e dans la lettre n'est autre'
volumenordinare disposuimus, ad suum jinem non- qu'Yves lui-meme. Alaisc'esl une mepribe certaine ;
dum perductmsunt. Opus enim koc liberumcuris pe- car Feveque de Charlres dont il est question dans
ctus dcsiderat, etc. cette letlre n'est autre que Geoffroi II, successeur'
,12:i) Htld. Op., p. 123, 124. "immediat de saint Yves, dans l'eveche de Chasires^
(150) lb., p. 124, not. (155) Bail., 25 Dec, p. 287
(151) Ivo, ep. p. 1, 124.
xxxv D, IVO CARNOTENSIS EPISCOPUS. kxxvi"
lui prbrosait. On y Voit paiioul une connaissanee profonde des affairesde FEglise , unedroiture de cceur
merveilleuse, une science et une capacite de tres-grande eiendue, tin zele pour la pureie de Ia foi et des
liiCBurs,et pour Fobservation des canons, loujoitis fort ardent, mais toujours eclaire, discrct et tempere
par une moderation et une sagesse admirables.» Des le vivant de 1'auteui-, Sigebert en a parle conime
d'un recueil de leities fort utiles (134); et speciliant la soixaniieme, eciite en 1099 a Hugues arcbeveque
de Lyon et legat du Saint Siege en Franee, il dit que cette lettre, toute courte qu'elle esl pour les paroles,
est remplie de citalions, de canons et d'autorites des sainls Peress qui la rendent tres-instruclive. Albe-
ric, moine de Troisfonlaines, nous represenle ce recueil comme un ouvrage qui inspire parlout Famour
du bien et de la juslice, et la baine du mal et de Finjustice (155). Entre autres livres legues vers l'an 1150
a la eathedrale de Soissons par Feveque d'Anculfe, on marque le Decrel et les letlres d'Yves de Charires,
par oii Foii voit Festime que ce preial faisait de Fun ct de FatUre ouvrage (156).
II seralt a souhaiier que nous pussions entrer dans le detail dc ce qu'un recueil si excollent contient
au moins de plus important et de plus curieux. Mais comme cela nous conduirait bien au dela des bornes
que nous nous somnies prescrites, et que diulleurs M. Dupin nous a prevenu la-dessus, on nous donnant
une notice aSsez exacte du contenu de chat|ue lellre (157); nous nous contenterons d'oi;server que ce
qui rend encore ce rccueil plus precieux, ce sont divers points de liristoire lanl civile qu'ecclesiaslique
de France. qu'on cherchait inutilement ailleurs.
Cest dans ceite source quil faut surtout ptiiser les principales circonstances et les siiites facheuses dti
funebte divorce du roi Philippe I" avec la reine Berlhe, sa legitime epouse, et de son scandaleux mariage
avec BertratledeMontforl, que ce prince avait enleyee au comle cFAnjou, son mari (158) : e'est la prinCi-
paleniciu qu'on peut aussi apprendre les raisons d'Elal qtii portercnt le roi-Louis VI a se faire sacrer en
1108, non a Reims, mais a Orleans (159). II y a meme quelt[ties letlres qui pettvenl keaucoup servir pour
les geiicalogics de diverses anciennes maisons de France : savoir la quarante-cinquieme pour les geiiealo-
gies des maisons de Meulan et de Crespi; la cent \ingi-iieuvieme pour Ies geiieiilogies des maisons de
veiidome el des \icomles de Blois; et la deux cent onzieme pour celle des comtes de Flandres et des
comtes de Rennes.
II est kon cFajouler quil y en a deux sur Fcucharisiie : savoir la deiix cent cinquante-uirieme a Manas-
ses, eiequede Meaux, delaqtielleMM. de P. R. ont tire la quatrieme lecon de leur quarante-troisieme
oificedu Sainl-Sacrement; et la deux cent quatre-vingt-seplieme a Haimeri, ahke d'Aoelrin. dii il dccide
qtte les apotres reQiircnl dans la deaiierc cene le corps de Jesus-Ckrist passikle tel quil Felail alors : au
iieu qu'aciuelleinenl nous le rccevons, en communiaiU, impassikle tel quil est depuis sa resiirreclion.
Cetiederiiieie letire a jiaru si imporlante a Jean Ulinrier, prieur des ckanoines reguliers de Saiiit-Mar-
tin de Louvain, quil a juge a propos de la joindre aux traites sur Feuckarislie de Lanfranc, d'Alger, de
Guitmond, d'Adelman et dePierre lc Vensrahle, dans un.rccueil imprime aLouvain en 1561, in-8° (140)':
d'ou elle a passe dans la bibliolkeque des Peres de M.trgarin de la Bigne, et encore en d'autres re-
cueils (141).
Touohant Ja deux ccnt soixante-seizieme, il est important de savoir qtte ce n'est poinl a Jean, arche-
veqne deLyon, eomme jiorlent les imprimes, mais a Josceiaune, aicheveque de la meirie ville, quelle a
ele ecrile (142). Cette remarque est necessaire pour qu'on ne s'obsline pas a "vouldir grossir le catalogue
des archeveques de Lyon diiu preiendu Jean, qui n'a jamais exisle. A Fegard de la tleux cenl soixante-
dix-septieme dans laquellesaint Yves aecuse Hildebert, nouvellemeiit elu e\eipie du Mans, d'avoir niend
une vie licencieuse depuis quil eul eie fait arcliidiacre, il est encore bon de sayoir que Frangois Juret,
dans ses notes sur cette lettrc, a pietendu que ce n'est pas a Ilildebert, comme le porte Fiinprime de la
promiere edilion, mais a un autre nomme Aldebert, comine le porte tin aucien manuscrit de Sainl-Victor,
que celte lettre a ete ecrilei Mais pour refuler cetle pretenlion de Juret, il sufiit de remarquer que ce
n'est pas dans la seule adresse de celle.letire que Hildebert est liomme Aldekerl; puisquil esl encore
nommede meme dans une des poesies deBaudri. son corilemporain e.lson ami (143); Au reste celtc lellie
ne saurait prejudicier.en rien ala reputation de cet illuslre eveque du Maus , puisque lout ce qu'Yves y
a avance a son desavantage, il dit ne le sav.oir que de ceux qui 11'avaieiilvoulu ni conseiJier, ni conseii-
tir, a son eleetion, etqui etaient ainsi inleresses aledecrier (144)s
fei le recueil des letires d'Yves esl uu precieux monunieiil de son erudition ecclesiastique, il ne Fest
pas moins de sa modestie el de son humilile. Cesl sans douie par un effet de celle modestie qu'ecrivant
sa viiigt-huilieme letlre au roi Philippe, il n'y preud point d'autre qualile que eelle tflmmble clerc, ou cha-
pelain de sa majesle. Dans le plus graud nomkre de ses aulres lettres, il ne se qualifie que (Thumble»u-
nistre ou serviteur de Feglise de Chartres (145).
On voil par la lettre cent dix-huilieine que ses lunrieres sur la geograpkie ifelaient pas fort etendues,
et qu'il ne connaissait guere Fantiquite des metropoles de France, que par une vue supei ficielle quil
avait jetee sur les anciennes nolices des Gaiiles (146').
II ne faut pas ouklier que ses lettres ne sont pas moins remplies que son Decrel de cilations- des Pan-
dectes, du Code, des Novelles et des Iuslituls de Jusliiiien (147).
11b'esl fail trois editions differentes du recuoil entier des lettres de notre saint e't savant ^irelat. t.a
premiere parut a Paris chez Sekastien Nivelle ; quelques exemplaii'es porlenl en 1584, et les autres en
1585 : je ne sais sil n'y en a pas qui porlenl encore en 1585 (148); puisque le Pere le Long marque ex-
presseinent cetle date (149). Cesl Francois Juret qui a donne celte edition iii-4°, comme on le yoit pai'
son epitre-deilicaloire sans date a Pierre Pitbou. Le privilege est de 1578, ce qui pourrait porler a croire

(154) Sig., Scripl. eccl., c. 167.
('55) Alh., Chr., par. u, p. 228.
(156) Dormai,xncHist. de Soiss., p. 161
(157) Dupin, siec, p. 5, 78.
(138) Ivo, epist. 13, 14, elc.
(159) Ep. 189.
(140) Bik. S. Vinc. Cent.
(141) Bib. PP., t. I, p. 4S5,'4S8
(142) Mab., An., 1. LXXII,p. 5, cl t. V, App. p.
'
•282. . .
(145) Duchesne, t. IV, p. 271.
(144) Mab., Ann., I. LXIX,n. 59.
(145) Ep. 52 et seqq.
"" ' (146) Le Beuf, dissert. sur Vhist. deParis, l. II,
- p. 172.
(147) Pasq. Rech. de la Fr., p. 880.
(148) Bib. Bigot.; parl. u, p. 181.
(149) Le Loiig,-B!'(). Fr., p". 551, 2.
 XXXVII NOTITIA HlSTORICA. XXX7IH
preceilenle : maisil est certain quil n'y en a pointeu ditutre avant
quily en avaitdeja eu une ediliona Paris
cclle-ci. La seednde partit ahssi chez Sebastien Cramoisy en 1610 in-A" (150). Lipen la met des
Farinee precedente 1609 (lol). Ce fut encore Juret quidonna cette edition, comme il parait par une nou-
velleepitre dedicaloire adressee a Jacques-Augusle de Thou, premier president du parlemenlde Paris.
Celle-ei est preferable a la premicrc; car, outre que Juret y a corrige plusieurs fautes, et rempli pltisieurs
lacunes qui se trouvaient daiis la prcceilente, il y a joint de savantes observations qui en eclaircissent le
lexle, et servent beaucoup a eclaircir lirisloire de 1'auieUr, et a faire connaitre les personnes a qui ecs
leltres sont adressees: IIy a aussi des notos de JeSn-Baplisle Souchel, qui sont un stipplement a cc qui
itanque dans celles de Juret. Nous soinhries redevables de la troisieme' e.iiiion ari Pere Fronti-au, cka-
noine rcgulier de Sainle-Genevieve, qui a suivi en toutla seconde de Jurel, dans son edilion geiiei-ale des
ceuvres de noirepreiai, publiee a Paris ckez Laurent Cotteieau en 1647, "n-fe/._(152).
Oulre ces trois editions du reeueil entier, il s*en esl fait plusieurs aulres d'un ceriain ntmibre de let-
tres, soil reunies ensemble, soit imprimees separement. Nous ne faisons pis ici le denombremenl de
toutes eelles qui se trouvcnt dans les Annales de Baronius (155), soit dans Ia colleelion des conciles (i54);
le deiail en serait enuuyeux. Nous dirons seulement qu'Andre Duchesne a iusere daiis sa c.ollection des
hisloiiens fran<_aistoutes celles qui concernent Fkistoire de France, les regardant comme des monu-
ments et des originaux excellents pour servir a Fhistoire (155). Ell.es sonl a'u noinbre de quarante six.
Une des plus eonsideiables entre celles qui sontilans Ducheshe, esl la 189c du grand reeueil. Celte
leltre qui traite du sacre st du couronnement de nos rois, a eie imprimee separeiuent, preniierement
. en latin sous ce titre : De consecralione Ludovici regis, a Sens en 1561, in-i", par le's soins de Ciaude
€oust, lieulenant geiieral de la meine ville; et puis traduite en fraixjais, a Chartres, en 1594, aussi
in-i" (156). Cette edition franeaise parail avoir eie faite a l'occasion du sacre du roi Henri IV. La nieme
leltre se trouve encore tant en latin qu'en fran<_ais,dans le ceremoirial francais de M. Godefroi, 1.1, p.
127 el 150. La soixantieme, eerile en 1099 a Hugues, archeveque de Lyon, au sujet des invcstilures des
eveques et des abkes, qui est la seule, comme on l'a vu ci-dessus, que Sigekert ait specifiee, a ete impri-
mee par les soins de Melehior Goltlast, entre les apologies de Fempcreur Henri IV, que le meine Goldast
publia a Hariovre en 1611 (157). II est bon d'eire averti que Farcheveque Hugues fil a celte lcttre uste
leponse que M. Baluze a deterree, et quil nous a donnee dans ses Miscellanea.
On a vu ci-devant que la deux cent quatre-vingt-Septieme a Haimeri. abbe d'Anchin,- a ele iinprimee,
aussi separement, par Ulimmier et par Margarin de la Bigne. Notis apprenons de Lambecius qu'on con-
scrve dans la bibliotheque de Fempereur a Vienne, un excellent rnanuscrit des lettres d'Yvcs de Charlres,
sur leqttel il clit qu'on pourrait corriger quanliie de faules qui se trouvent dans les imprimes (I58J. Ce
manuscrit est apparemmenl le meine que celui dont parle Possevin, qui se gaidait de son leinps a Yichiie
chez Wolfgranrt Lazius, et dont il parail qu'on faisait une eslime pailiculiere (159). Dom Monllaucon
indiquo un atilre manuscritqui ne conlieni que deux cent soixanle quatorze Jcltres; mais qui a cela de
parliculier, qu'on lil a la fin une prose rlmee, qui commence ainsi: Alplia et omega, magne Deus (160).
Si c'est notre preiat qui a lui-meme dresse Fancien recueil de ses leltres, comme il y a lieu de le c oire,
il pourrail bien y avoir ajoute celte prose en forme d'epilogue, pour coiisacier a Dieu Fouviage
eniier.
Quelques peines1 que Jurel se soit donnees pour ramasser toutes les leltres d'Yves, il Itii en a echappc
irois qiii meriten d'elre jotntes aux atttres, lorsqu'on en fera uiie nOuvelle edil.on. Ces leltres sonl la
\inglieinedu second livre de celles de Geoffroi de Yenddme, oit il esttraite de la reiteration de 1'exlreme-
onclion ; une aulre au pape Pascal II, en faveur de Fabbaye tie Saint-Pierre de Charlres,' que doni Da-
chery a liiee de Fakbaye tFEvroii dans le Maine, el quil a inseVee dans_ses notes sur Lanlranc, p. 560;
ct enfin une a Adele, comlesse de Blois, sur le desseni,qu'avait cette princesse de reiablir 1'ancien mo-
naslerede Sainl-Martin en Vallee (161). Dom Mabillon nous a donne cette dernieie non-seulement im-
priuiee, inais encore gravee sur Foriginat, dans son grand ou\rage de la Diplomatiquei Sanderus parle
tFune qualrieme lettre sur les mysleres de la messe, qui se trouve parmi les manuscrils de Fabkaje de
' Saiiit-Amand (162): mais comme il n'en dit rien de plus, nous ne pouvons point en donner une plus
*
ample notice.
Otttre les lettres qui ue sont poinL dans le recueil de Juret, il y manque aussi trois chartes de notre
preiat. La prenriere, donnee en faveur des chanoines reguliers de Bourgmoyen, a Blois, esl datee de
Charlres le 24 juin 1105 : elle est remarquable en ce qu'entre aulres temoins, elle ful souscrite par le
grand saint Anselme, archeveque de Canlorbery, qui, par consequent eiait alors a Chartres (165). On
est redevable de cette pieee a Jean Beruier, qui nous Fa donnee parmi les preuves de son Histoire de
Blois. La secondecst la chartede fondation de Fakkaye de Tiron, en date du 5 fevrier 1110, ecrite au
uora de 1'Eglise de Ckarlres, et a laquelle YVes, comme eveque, souscrit le premier (164).- Le debut de
cette letlre est un reeit des visions et apparitions extraordinaires, qui precederent l'aiii\ee a Cliartres
du B. Bernard, fondateur <l instiluteur decette maison, qui etait venu demanderaYveseta ses cbanoines
le fonds sur lequel il voulail la batir. On voit dans les souscriplions quelles etaient alors les digniles
etablies dans FEglise de Charlies, quil y avait six arckidiacres et plusieurs prevols. Dom Mabillon Fayant
lrcu\ee dans le cartulaire de Tiron, lui a donne place parnri les pieces qui composent 1'Appendice du
cinquieme lome de ses Annales. La troisieme charte est un acte publie en faveur de Fabbaye de Bonne-
val, adresse a Fabbe Bernier, qu'e dom Dachery a publie a la fin tle ses iiotes sur Guibert de No1-*
gent (105).

(150) Bib. Canm., p. 44. (159) Poss.,- Appar., l. II, p. 507

(151) Lip. Bib. theol., t. 1, p. 600. (160) Monlf. ZJj/..,p. 1258.
(152) Bib. S. Vinc. Cent. (161) Mab., Dipt. p. 564, 652; An., 1. LXVH'I#
(155) Bar., an. 1100, elc. 60.
(154) Conc, t. X, p. 486, 490, eic. (162) Sand., Bib. Belg., par. i, p. 42.
(155) Duchesne, t. IV, p. 217 247. (165) Bernier, Hisl. de Blois, preuv., p. 8.
(156) Le Long, Bib. Fr., p. 155, 1. (164) Mab., AnnaL, t. V, App., p. 680, 681. -
(157. Gold.. ApoL, p. 185-187. (165) Guib., not., p. 664.
(158) Lamb., bMxoih.. t. II, p. 933.
x\xix D. IVO CARNOTENSIS EPISCOPUS. XL
On peut aiissi compter parmi les omissions du recneil de leltres, rionne.par Juret, dcux senlences
cFYves, que Jacques Petit a fail imprimer a la suite du Penitentiel de saint Theodore, archevgque de
Canloiiery (166). La premiere est une fentence qu'Yves prononca contre trois prevdts de sa catliedrale,
qui vexaieiu beaucoup les chanoines, leurs conlieres et les pauvres. La seconde est un jugoment quil
rendit, comme commissaire du legat apdstolique Hugues, arehev6que de Lyon, sur le diffeiend qui einit
alors enlre los moines de Mdrmduiiers-les-Tours, et ccux de Saint-Martin des Champs, a Paris, pour la
possession tle 1'eglise dilienville, siluee dans la paroisse du Puiset, au diocese de Chartres. Par ce juge-
ment Feglise dilienville fut pour ioujours adjtigee aux moines rie SaiiU-Marlin des Ckamps, el ceux de
Marnioutiers furenl absolunieiit deboules de leurs preieiifons.
Enlin on pourraif encore ajouleraux leitres d'Yves de Ckaitres, le reglemenl qu'il fit en faveur de sa
calhedrale, tlont il est parle dans le Necrologe de la meme Eglise en ces lerines : Junioraius omnes hujhs
Ecclesim el precarias in communes redegil usus, et eas in poslerum personis dislribui lam suo qnam apo-
siolico privitcgio, vetuit (167). II parail par Fexplication que M. du C-angedonne des mols de junioratus et
de precaria, que saint Yves regla que tous lcs vicariats dependants de sa cathedrale, et toutcs les corvees
qui letir etaiei.t dues entreiaient clansla manse commune; el que personne n'en serait plus doreiiavanl
pourvu a litre de persouat ou de keiiefice (168). II eut soin de faire conlirmer ce rtJglemenl par un rescrij
du pape : niais il ne parait pas quem Fun ni Fautre soient venus jusqifa nous.
Pour revenir an recueil imprime tlos lettres d'Yves, une prcuve certaine quil ne contient peul-eire que
la moindre parlie de celles quil ecrivit pendant son episcopal, c'esfque presque lottles les letlres qui
composeiit le socond livre de celles tle Geoffroi tle Yendoine sonl adressees a ce prelat. Cependant il n'y
en a qtfuiie seule de lui; savoir la yiiiglieme du meirnelivre. Est-il vraisemklable qtFYves n'ait faitque
celte seule reponse a Geoffroi, et qifil ail garde le silence sur les autres lettres de cet abbe.
Avanl que tle linir cet article, il est a propos de remarquer, afin qu'on ne multiplie pas sans sujet les
ticrils de 1'eveque de Chartres, que Fouvrage ainsi intitule dans un manuscrit de 1'abkaye de Saint-
Amand, Ivonis Camot. De excummunicalis, nisi denvntiati fuerint, non vitandis, n'est autre ckose que sa
cent quaire vingl-sixieme leitre aLauient, moine de la Gharite, oii ce point de discipline eeclesiastique
est expresseinent prouve (169).
4° Apres les lettres d'Yves, on nous a donne dans Fedition de ses oeuvres de 1647 un recueil de ses
Sermons, qui sont au nombre de vingt-quatre (170).
Les six premieis sont plutot des opu>-.culesou des trailes parliculiers que de simples sermons. Aussi
1'auleur lui meine, ciiant le cinquieme, oii il traite des rapports qni se trouvent enlre l'ancien et le nou-
veau sacerdoce, ne Fappelle point autrement qu'un livret : In libello , dit-ii, quem composui de convc-
nienlia veteris et novi sacerdolii (171). Cest de meme sous le titre de livres ou iraites quils sont pres-
que loujours designes dans les manuscrits. Par exemple, dans un manuscrit de Fahbaje de Licssies en
Hainaut, ils sont ainsi iudiques : De sacramenlis dedicalionis liber unus; De sacris ordinibns liber
unus (172), elc. Cepentiani, commc il est poi te que ks liois premiers ont ete prononces en plein sy-
node , on ne peut douler que ce ne soit aulant de discours que notre pieux et savanl prelat a pro-
nonces pour linslruci.on de son clerge, non lanl en forme de sermons que de legons d*un maitie a ses
disciples;
Comme ces six premiers sermons ou petits traites sont les plus considerables de tous, el quils paraissenl
avoir fail beaueoup d'honueur a notrc preiat, nous ne pouvous nous dispenser d'en donner u..e notice au
mnius generale.
Dans le premier qui est inlilule De sacramenlis neophytorum, Fauleur, apres avoir parcouru les mysieics
operes dans les six premiers itges du monde et avoir niarque linstitution du bapteine, s'appliquea expli-
quer toutes les ceremonies que FEglise employait dans Fadmiiristration de ce sacrement, et a en devo-
lopper ies sens mysterieux et spirituels (173); ce quil fait avec beaucoup de lumiere, d'ordre et de nel-
lete. Dans le second qui a pour titre De excellenlia sacrorum ordinum , et De vila ordinandorum, apics
avoir marque quels sont les signes d'une vraie vocation a la clericature, et explique ce que signifie le
mot de clerc, il explique en deiail ce qui regarde les sept ordres ecclesiasliques de porrier, de lecteur,
d'exorcisle, d'acolytke, de sous-diacre, de tliacre et de pretre; maiquanl avec beaucoup d'exactitude les
ionclions <ie chaque ordre, et les obligalions de ceux qui y sont promus : il pretend de plus qtiil n'y a
aucun de ces sept ordres, que Jesus-Chrisl lui-meme n'ait en quelque sorle exerce en personne penJaiit
sa \ie morlelle. 11est remaiquable que, distinguant les pretres des e\eques, il dit que ies prenriers sont
les successeurs et les vicaires des soixante-dix diseiples de Jesus-Chrisl, et les seconds les successeurs
des apdtres. Dans ie troisieme, intilule De signijicationibus indumentorum sacerdolalium , apies avoir
paiie Ue Forigine des hakils sacerdolaux quil tiit a\oir eteinstilues sur le niodele de ceux de 1'ancienne
ioi, il en donne des raisons mystiques, et s'elend sur les verlus representees et figtirees par ces samts
\eiements. On y voit qne les kakils des diacres, des preires, des eveques et des cardmaux pretres,-
etaient alors les memes que ceux dont ils se senent encore a prcsenl, quoique la forme en ail ete chan-
gee par la suite des lemps. En lisant ces trois premiers sermons, on s'apercoit quils sont unesuite Fun
ue Fauiro; que le secoud suppose le premier, et que le troisieme est un supplenient de ce qui manque
uans le second.
Le bul uu quatrieme, qui a pour tilre, De sacrawentis dedicationis, esl de montrer que loutes les
ceremonies religieuses que FEglibe emploie daiis la consecraiion de ses temples inatericls ne sonl - que
tles images myhlerieuses de ce qui se fait par le bapteme dans la consecra tion des temples spirituels,
qui sont les liueles. Cest un sermon qui esl assurement digne des lumieres et de la piele de Fauteur.
Le cinquienic inlifule De convenienlm veiens et novi sacrificii (il faul lire sacerdotii) est un verilable
traite ou Fauteur s'elend beaucoup a prouver que le sacerdoce de Fancienne loi n'a eu tFautre fin que de
liguier et represenler eelui de la nouvelle; el que le culle grossier que la Synagogue rendait a Dieu
iFeiail qu'un takleau du culie vraiment religicux que FEglise lui lend aujourdiiui. Ce discours sufli-
iail seul pour nous convaincic qu'Yves a ete Ueson lemps un des savants les pius prolbnds dans Fin-

(166) Tlieod. pmn., t. II, p. 551-555. (170) Ivo, Serm., p. 259-304.

(167) Du Cange., GL, n. t. 111,p. 1595. (171) Ep. 251.
(168) Ibfd., t. V, p. 805. (172) Sarid. '/>.,par. n, p. 28.
(169) Sand., Bib. Belg,, pars. i, p. 55. (175; Ivo, Serin., p. 259-20S.
-X..1 NOTITIAIIISTORICA. : XLII
to.lligence des grands mysierrs-contenus dansles Ecritures de 1'iin ctFaulreTestament. Enfin le dessein
du sixieme, qui a pour lilre Gur Deusnatus et passus est, est de prouver la necessilC de Fincarnation ct
de la mort du Fils de Dicu. Le principal raisonnement dont Fauteur se sert pour cela, esl que si Dieu
avait sauve, connne il lc pouvait, riiomme pecheur par sa seule volonle el sans le sacrifiee de son Fils,
il aunait a Ia veriie manifesfe sa pttissance, qui est sans barnes , ?nais ii ri*auraii pas satisfait a sa
souveraine juslice, qui demandait diine part que le pecheur ne demeurat pas imptini,'et de 1'autre,
que le diable ne fftt pas privc dcs droils quil avait acquis sur Fhomme, par la victoire quil avail rem-
porlee surlui, sans avoir meriie d'en etre depouille. Yves developpe el eiendce raisonnement, et ajoute
plusieurs chosos qui font voir qu'il elail aussi habile dans les maliercs tbeologiques que verse daus
celle du droit. Yves parait avoir cempose ce sixieme diseours, qui esl beaucouppltts court que les prece-
dents, el qui n'a aucun air de sermon, sur le modeletlu celcbre traite de sainl Aiiscline, CurDeus Iwmo?
Nous pouvons ajouler que cel ecrit de 1'eveque deCharlres 11'est qaiin psecis et un abrtige de eelui du
saint archeveque de Canlorbery.
On conserve dans la bibliolbeque du roi d*Angleterre un onantiscrit qui porle «n tete -. Ivonis Carnot.
e.piscopi, De sacramenlis ecclesiaslicis,librifiualuor{n&-8Q). Ces quatre Jivres ne seraient-ils pas les
quatre premiers sermons d'Yves donl nous venons de parler? Ce sonl cn effet comme qualre Hvres .paiii-
culiers auxquels ce titre peut forl bien convenir, en entendant par Ies mots de sacrements de fEglise,
non ce que nous appelons propremenl les sept sacrements de FEgiise, niais en geneial, comme fait notre
auteur,_tous les signes sacres que FEglise cmploie dans ses ceremonies, et dans tout le culte exlerieur
qu'elle rend a Dieu. Ce sonl encore apparemment ces qualre premiers sermons qui sont aussi designes
sous le nom ditn livre des sacremenls, dont il est fait mention dans plusieurs bibliographes (181), et
dont Gui, eveqne du Mans, fit presenl vers Fan 1150 a sa calhe"drale (182), avec le decret de notre Vvcs
de Cltarires. Ecclesim nostrm, dil 1'auteur de la vie de 1'eveque Gai, decreta tvai liiiro De sacramentis,
qum Ivo, Carnotensis episcopus,tibbreviavil, noscilur <conliilisse.Pe\it-elre neanmoins que ce livre des sacrc-
menls n'esl aulre cbose que Ie premier sermon De sacramenlis neophijtorum. Apres celte petiie digressiou
qui eiail necessalre, revenons a notre sujet.
A Fegard dcs dix-btiit autres sermons de notre prelat, il y en_a quinze qui sontdes inslructions courtes,
mais lumineuses et solides, sur les principales feies de Fannee, savoir FAvenl, la Nalivite du Seigncur,
la Circoncision , la Purification, la Sepluagesime, le commencement du jerine, ou le mercredi des Cen •
dres, le Carcme , rAnnonciaiion, Je dimanche des Rameaux, la «ene du Seigneur, ou le Jeudi saint,
Paqttes, FAscension, la Penlecote el la Chaire de sainl Pierre (185). Les trois deiiiieis sont des in-
structions sur FOraison domiuicale, sur le Symbole des apotres, et sur les liabils adullerins ou mondains,
tant des bommes que dos femmes. On apprend de Fun de ces sermons que la loi de la-eonlineiico
pendant le carcme, pour les jtersonnes mariees, etait encore alors en vigueur, au moins danVFEglise
de France. Le •commencement de celui de ia cene du Seigneur a paru si important a MM. de
P. R. quils en ont Cail la cinquieme lecon de leur office quarante-troisieme du Sainl-Sacrement. II est
bon d'eire averti que, dans un manuscrit du roi d'Angleterre, celui de FAvent a pour fitre De distinaione
Advenlus Domini , parce qu'en effet ce sermon traite du double aveiiement de Jesus^Christ dans 1'bu-
niiliie de sa chair inoiieile dans ia plenitude des temps, ct dans loute la gloire de sa majestc divine a la jQj)
des temps (184-85).
Le premier qui a enlrepris de donner au public les sermons d'¥ves est Melclrior Hiltoqrius, qui fit
cnlrcr les vingt-un premiers dans son recueil d'anciens ecrits sur la liturgie, imprime a Cologne chez
Gervin Calenius en 1568 in-fol. (186),et reimprime a Rome en 1591, et a Paris" en 1624.(187) Danscerecueii-'
ils ont pour lilie : B, Ivonis Carnot. episcopi, De ecclesiasticis sacramenlis el officiis, De prcecipuis per
annum feslis, sermones nunc primum editi. Ce titre coniirme la remarque qu'on a deja faite, que le
Iivre~ou les-cjtialre Iivres des sacremenls qui', dans quelques manuscrits portent le noni dives, ne sont
que Je premier ou les qualre premiers de ses sermons. Du recueil d'Hiltorpius, les mcmes sernions
sont passes dans 1'edition generale des ceuvres d'Yves, faite it Pariscn 1647 parles soinsdu Pere Fron-
lcau (188); Fedileur y a ajouie trois aulres sermOns, Uonl le premier, qui esl surles habits akuiterins,
avait dcja ete publie par Jurel, sur uu manuscrit de Saint-Victor,ala suile des leltres de notre respeclalile.
pi-elat.
Les vingt-qualre sermons qui seirouveni jlans 1'edition du Pere Fronteau ne sontpas les seuls qu'Yves
ait composes.
Les derniers edileurs de sainf Auguslin nous apprennent que le sermon pour un martyr, qui commenee
par ces mots: Triumphalis B. martyris N. lui appartient (189). Ce sermon qui, dans le breviaire Bomain,
porteie nom desaint Augustin, etait ci-devant ie quaranle-qualrieme parnri ceux que ce saint doctoui
a composes pour les saints; et 11est maintenant le deux ccnl vingt-lroisieme dans FAppendice <lti iroi-
sieme tome de ses.<rjeuvres.Les meuies dditeurs nous avertissent quils Fonl trouvd dans un ancien ma-
nuscrii deFabbayede Saint-Gerinain des Pres, ou il lient le milieu enfre les autres sermons d'Yves de
Charlres.
Ilest bon de remarquer que ee sermon ifestpas le seul entre ceux qui appaniennent cerlainement a
notre bienheureux preiat, auquel on ait fait Fhoiuieur de le regarder comme uhe produciion de saint
Augustin. II y en a trois aulres de Iui dansle meme Appendice; savoir.le soixante quatrieme qui est son
sernion vingt-deuxieme sur FOraison dominicale; le soixante-quatorzieme, qui est son sermon vingt-
quatrieme sur les babits adulterins, et le deux ccnt quarante-septieme, qui est son sermon sixieme:
Pourquoi Jesus-Christ est ne el a soufferl? Les Benedictins dans Yerrata de leur onziemc tomede saint
Aitguslin, disent que ces trois sermons selrouvent dans-1'edition du P. Fronteau, avec quelques faules
qui sonl corrigees dans leur Appendice du cinquieme lome de saint Augusfin.
Outre lesernioii d'un martyr, laiissemenl atlribuea saint Auguslin, Yves ena encore compose trois "
autres qui ifonljamais vu lejour. Lepremier est surla croix, et se trouve dans deux manuscrils; lim

(174-80) Bib. reg. Angl. p., p. 152; vai, 12. (186) Bib. Min. Cent.
(iSl)Sand., par. i, p.559 ;Montf., Bib., p,1359,elc. Bib. th., II, p. 702.'
(182J Mab., Ann. I. III, p. 548. ' (187)
(188) Bib. S. Vinc. Cent.
(183) Ivo, Serm. p. 286 504. (189) A*ug.,Serm. App.. p. 568. Patrologim tora.
(184-83). Bib. reg. AngL, p. J52, viu. 13. XXXIX., Opp. S. Augustini V, p. n, col. 2158.
PAXHOL.CLXI. 6
xi/m D. IVO CARNOTENSIS EPI5C0PUS. XLPV
apparter.ant au roi d'Ang!elerre, e( Fautrejt Thomas Theyer a Londrcs (190); le secontl esl sur la feio
de sainl Jean Fevangeiiste, qui se trouve aussi dans deux manuscrits, Fnn de Fabbaye de Cambron, et
Fautre de Fabkaye de Lobbes en Hainaut (191). Le troisieme est sur ies noces de Jesus-Christ, et se
trouve dans un mariuscrit indique par dom Monlfaucon (192).
Si nous nous en rapportions aux conjecfures de Jean Prevost, chanoine de FEglise de Roucn, nous se-
rions portes a croire qu'Yves de-Chartres serait encore auteur des six autres sermons sur les devoirs des
pasleurs (195), que le meme Jean Prevost a publies a Kouen en 1679, a la stiile du traite des offlces de
1'Et.lise de Jean, eveque d'Avrancbe, dans la sulle archeveque de Rouen (F94), dont on a parle en son lieu,
Ces sermons s'eiant trouves sansnom d'auteur, dans un manuserit de la bibliolhequede MMrBigoi,
ancien de cinq-cents ans, Jean Prevost a coujecttire quils pouvaient bicn etre tFYves de Chartres (195) :
les r-aisoits quil en allegue sont : 1° Que ce mememanuscrit contient trois sermons du meme preiat, qui
ontdeja paru plusienrs fois sous son nom. 2° Que le styleet la maniere de penser de 1'auteur de ces s':x
sermons sont fort semblables au style et ala maniere de'penser d'Yves, dans les sprmons qui sorit indu-
bilablement de lui, et surtout dans celui quil a fait sur la Chaire de s>aintPierre. 5° Enfin qu'on ne peut
nier quils ne.soient de quelque eveque, puisque Fauteur y parle a ses pretres, comme eiant leur supe-
rieur, et cliarge en celte qualite de repondre a Dieu de lciir conduile: ee qui fail voir que ee sont des dis-
cours synodiques.
Mais a ces raisons qui paraissent avoir quelque vraisemblance,on en oppose d'autres quinonlpasmeins
de force pourla coniballre, Car, dit-on: 1° si ces six sermons eiaient ver.tablement d'Yves de Charlres,
est-il possible que dans Cette multitude prodigieuse de manuscrits de ses ouvrages qui se conservent en-
core aujourdiiui dans les bikliotheques, il ne s^en trouvalpas au moins quelques-uns ou ces sermons lui
fussenl expressemem attribues? 2° On a vuci-devant que les irois premiers deces vingt-quaire ser-
mons imprimes sont des discours synodiques, dontle but est dinstruire a fond ses ecclesiasliques stir
loul ce qui regarde leurs fonelions et leurs devoirs: eela eiant, quelle apparence y a-t-il quil ail voulu
composer six aulres discours synodiques surla meme maliere, ou il ifaurait presque fait,que Tepeter ce
quii aurait dit dans les pieeedenls? 5° On sait quin fait dinstructions synodiques c'e n'est pas la coutume
des eveques de les multiplier surlememe sujet sans necessile. 4° II faut bien remarquer que Fauteur de
ces six sermons nemanque point, a la lete de ckacun, de prendre un lexte de FEcriiure pour sujet de
lout son diseours; or, c'est ce que ne fail jamais Yves de Chartres dans aucun des sermons qui sonl cer -
tainement de lui. On voil par la qtie, si le style de Fauteur des six sermous en queslion, a quelque ICS-
semblanee-avec celui de notre pieial, au moins il y a unediffe.eneeeonsidciable dans la meihode de pre-
eher de Fun el de Fautre. Quant a ce qtie dit Jean Prevoai, que la manicre de pense.r de Fauteur de ces
sermons esl fort semhlable a la maniere de penser d'Yves, nous ne voyons pas quelle induction on peut
tirer de"la. Car Feveque de Chartres ifavait pas une maniere de penserqui lui fulpropre ei partieuliere.
I*ans ee temps-la il ify avail presque qifune maniere depenser sur lousles points coifcernant la religion,
ct ce n'a ete que depuis Yves que FE^lise a ett la doulcur de se voir inondee d'une mjltitude d'opinions
differentes, tanl sur le dogme que sur la morale et la discipline.
Au reste, quel que soit Fauleur de ces six sermons, on voit que c'eiail un homme judicieux, tres-
verse dans 1'etude de FEcrilure, des Peres el des conciles, qui avait de la piete, du diseernement et une
grantle connaissance de loutes ses obligalions; il ecrivail assez bien pour le tenvps euilvivait. Tqus ces
earacteres joints a d'autres circonstances, nous font nailre la pensee que ses sermons pouvaient bien etre
tFHildebert civeque du Mans. Cesl ce que nous pouvons examiner dans Farticle du dernier.
5° Le dernier ouvrage qu'on nous a donne sous le nom d'Yves, dans Fedition de ses ceuvres de Fan
1647, est.unecourle chronique des rois de France, qui coinmence a Pkaramond et iinit a Philippe I (136).
II est surprenant que Fraucois Juret qui, le premier, a lire cette cbroniquede la poussiere des biblio-
theques, ne se soit pas apenju qu'elle ne sauiait etre de notre preiat. La prcuve en esi cerlaine, puisquil
est parle de Henri 1, roi d'Angleterre, comme d'un prince qui etail alors dans Ia50c annee de son regne. Or,
la 30c annee du regne de ce prince, qui monla sur le trone Fan 1100, concourl avec Fan 1150 tte Fere
chreiienner Gomment donc Yves, qui est mort des Fan 1116, pouvail-il eire auteur d'une chronique qui lfa
ete ecrite qu'-environ 44 ans apres quil lfetail plus au monde?
II est vrai que quelques-uns ont voulu dire que Feudroit de celle ehronique qui regarde Ilenri I, roi
d'Arigleterre, est une addition faite par une main eirangere (197). Mais quellcs preuves en donneront-ilb?
Cette prelendue addition ne se trouve-t-elle pas dans lous les manuseriis? D'ailleurs elle est une suite
fort naturelle de ce qui preeede; ear^Fauteur ayant parle immediatement auparavant de GuiFame le
Gonquerant et de Guillaumele Roux, predecesseurs de Henrii sur le trdne d'Angleterre, il clait nalurei
qtfil lfoublial pas cedernier prince, qui eiaillres-certainenient regnant danslelemps quil ecrivail. Aquoi
il fautajouter qu'on ne.connait aucun bibliographe qui ait attrlkue celte chronique a Feveque de Char-
tres. Nous parlerons de cette chronique dans Farticle de Hugues de Sainte-Marie, moine de Fleury, qui
en est le verilable auteur.
Au resle Ies savants conviennent aujourdiiui que celie chronique est tres peu de cbose et fort defec-
tuettse (198). Ifauteur y.rapporte, selon M. Fakbe le Gendie, bieu des choses qui ne s'accordenl point
avec les lristoriens contemporains.
On a deja remarque que Francois Juret esl le premier qui a fait paraitre celte clirouique, dans les
deux edilions quil a donnee.s des leltres d'Yves de Cbartres(199); la premiere a Paris «n 4584 ou,1583,
in-i"; la seconde aussi a Paris en 1610, in-8u. Marquard Frecber se donna la peiue de la faire leimpri-
mer en 1615' (200); dans la premtere partie de son recueil des hisloriens liancais. Des ^ deux prcmieres
dditions de Juret, elle est encore passee dans celle des oeuvres d'Yves, faite a Pai is en 1647, in-fol. (201).
Nous allons donnerici une nolice de cette dernierc eJition, afin de lfy plus revenir. Quoiqu'on Fan-

-(190) .Bife.B.eg.AngL. ib.. Cat. mss. Angl. par.
rv, n. 662.
(191) Sand. ib. parl. I. p. 559, etpar. n, p. 559.
(192) Monlf. Bib. bib., p. 519, B.
(19"'. Jian. Ahr., Deoff, eccL, p. 444-487.
{194) Ilisl. li-.t. t. viu, p. 64, 74.
(193) Jojn. Al;r. ib., proef., p. "9,10.
(196) Jvo, Chron., p. 508-507.
(197. Cave, p. 541, 2; Oud., t. II, p. 875.
(198) Le Long, Bib. Fr., p. 541, 2.
(F99) Bib. Caum., p. 44; Le Long, ibid.
(200) Le Long ib.; Fab. Bib. Lai., 1. vi, p. 559
(201; Bib. S. Vin. Cen.
«cirv NOTITIA IHSTOIUCA. XLVI
nonee comme contenunt (ous les ecrils d'Yves de Chartres, il est eerfnin quYilc ifen ooniient qtfune
jiartie, savoir : le Decret, les Letlres, les Sermons ella petite Chronique donton vienl de parlor. On y &
jolnt lesrioles de Franeois Juret et de Jean-Baplisle Souchef, sur les letlres. avec la Vie de Fauteur -
qtii a ete reimprimeo dans les Bollandistes au vingtie.me de Mai. On trouve a la tete, dans Fexcmplaire qui
est a la bikliothequede FabbayedcSaiirtHVineent du Mans, deux differentes epitres dedicatoiies, toutes
ies deux adressees a Jean Lescot, eveque de Charires : la premiere cst du P. Fronteau, ebanoine regu-
iierde Sainte-Gencvieve deParis, qui s'y donne pour 1'auteur de Fedition, et qui ladedie a Feyequede
Chartres, lanten son nomqifau nom de sa congregation; la seconde est de Jean-Baptisle Souehet qui,
-se. preiendant -aussi auleur deia meine edition, la revendique comme un bien qui iui' est propre, et dont
ieP. Fronteau voulait vainemeht se*faire honnour et a sa congregation. Cola produisit entre ces deux
savants un proces litteraire des plus vifs, dont nous Ifentreprenons pas ici defaire Fhistoire; nous dirniis
seuleinenl quo Cave (202) elOudin (203) Ja donnent a -Soucket, .parce quils ifavaienl vu apparcmmcttt
aue sori epitrededicaloire; et que MM. Dupui (204) et Bupin (205) la donnent ati P. Froiiteati.
6" Otilre la peiite chronique dohf on vienl deparier, on a encore atlribuc aYvcs une aiilro.ehnonitiuo
irien plus ctendue, qui comirience a Ninus, fondateur de-la monarehie des Assyriens,.et qui est divisoe.ou
deux parties; dontla premiere finit ila derniere annee de Charlemagne, etia seco:.de s*eiend jusque vcrs
Fan 1054, ou pluidt jusqifau regne de Louis XI (206).
Gerard-Jean Vossius dit avoir vu cette chronique -a Amsterdam, dans un manuscrit de Guiilaiinio,
Oomsius, oii elle Bvait pour litre : Hisloire abregee des gesles 4e quelques rois AssyrieUs, des gestes de tuvs
les einpereurs romains, el enfin des gesles de Charlejnagne et de tous ses successeurs, composee par le rene-
rable Yves, cveque de'Chartres (207). Elle se trouve, avec le nieme tilre, dans un manuscrit de M. Coiloa,
a Londres (208); e'est sur la foi d'un troisieme manuscrit, que Marquard Frecher en a fail imprinier m.e
parlie, sous lenom"denotre savant prelal, dans sa collectiou des Iristoriens de France, publiee a flano-
vre, en 1613(209).
.11faut que J'altribuiion de celte cbronique a Yves de Charlres soitliien ancienne, puisqif elle est expres-
sement cilee comme eiantdeiui dansune ieltre queNicolas, moine de Saint-Alban, en Anglelerre, ecri-
vit, vers Fan 1176, APierre deCelle, abbe de Saint.-R.emi : Ivo venerabilis, esl-il dil dans cette lelfre,
Carnotensium episcopus in Chronicis suis saipsil (210), elc.
. -i e^l a croire que-celte clironique n'esl pas differenle d'uniivre qui, dans Finventaire qui ful fail en
1458 des livres de Gaullrier de Shiginpton, chanoiite de Cliartres, se trouve ainsi maique : lvo, Carnot.
episdopus, De collectione hisloriarum ccrlesiusticartim, mensm frugalis (2111, elc. 11csl bon dc remaiquer a
ce sujet quela meme chronique est effeotivemeniqualifiee dUiistoire ecclesiastigue dans quelqucs ancieiis
mamiscriis, comme daiis celui de Saint-Denis, cite par dom Mahillon (212). Ne scrail-ce pas encorc la
meme chose quiine hisloire qui se-trouve dans un des mauuscrits de Fabbaye de Saint-Evroui, cn Nor-
mandie (c'est le cinquante-quatrieme in-40), avec ce tilre : Historia magisiri Jvonis?
Mais quoique Fattrihution de ceite chronique .i Yves de Charlres soil, comme on vienl de voir, ct fort
ancienne et fort multipliee, il est cependant certain que cet ouvrage ifest pas delui (215). Tous les savants
conviennent aujourd'hui quil appartient it Hugues de Sauue-Marie, moine de Fleuri, ou de Saint-BenoH
sur Loire, qui en composa la premierc.parlie en 1110, a lapriere d'Adele, comtesse de Blois cl de Char-
tres, elpuis ia secondeparlie^alapricre dcla reinc Mathilde, femme deHenri Icr, roi d*Anglelerrc, conime
on le verra dans Farlicle de cet ecrivain.
'Je qui aura 'appaiemmenl-cause ia mopi-ise, e'esl (214) une lettre du meme Hugues de Sainte-Marie a
ntkreprelai, par laquelle il-Iui adresse son ouvrage, cn ia piiant de vouloir bien se donner la peine de le
revoir et le corriger. Comme celte leitre se trottvait a la lete de krchronique. il sera anive que des lec-
teurs superliciels ou des copistes peu atlentifs, sans examiner aulretneni ia leltre, xturonl cohclu. en y
voyant le nom d'Yves, qifil dtait auteur de la chronique. 11leur aura eie d'aulant plus aise de iorober
dahs ceile meprise que le nom de J'autour ctail peu connu, au lieu que celui d*lrves etait celebrc partout.
Ceux qui sonf au fait des manuscrits saveiu que ces soites de nieprises n'ont eie que trop coimnunes
flvanl rinveiition de i'imprimerie.
7° Si notre prelal ne peut pas etre regardc comme auleur des deux chroniques precedentes, il n'en est
pas apparenimenl de meme d'une Yie de saint Augustin qin porte son nom. Cette Vie, qui a eie inconnue
iusqu"ici a lous les bibliograpbes, se trouve dans deux manuscrits : Fun de la bibliotbeque de M. Collon,
h Londres, ou elie a pour lifre : Vila B. Augustini, Hippon. episcopi per Ivonem Carhoh episcopum (215);
et Faulre de Feglise de Sainl-Pierre de Cambridge, ou clle est ainsi intitulee;. Excerptiones venerabitis
Ivonis, Carnot. episcopi, De confessionibus et Vila B. Augustini, Hippon. episcopu Ou voil, par ce dernier
litre, que cette Vie est composee des passages lires des eonfessions de saint Augustin etdela vie de ce
«aint docteur, ecrite par Possidius, cveque de Calame.
8° Dans Fenumeration que liinonyme deMoIk, publiee par dom Pez, fait des ouvrages tVYves de Char-
tres, il marque un Martyrologe des saints (216); mais ce Marljrologe pourrait bien etre un ouvrage clri-
merique, puisqu*on ifen trouve absolument rien ailleurs.
9° Jjorsque dans notre huilieme volume rtous avons parle du Micrologne sur les rhes ecclesiasliques, nous
savions certainemenl que cet excellent ecrit 6tait Fouvrage d'un eveque qui vivaitavanl la fin du xic sie-
cle (217); maisnous ne savions pas avec la meme ceiiitude que cet eveque fut Yves de Cbarlres. Nou^

(202) Cave, p. 541, 2. , t2I5) Lamb., ib.; Oud., w., Sand. in Voss.,
(205) Oud., p. 875, 2. - .
(204) Dupui, Cat. du Droii can., p. 155.
(205) Dupin, p. 83.
(206) Cave, ib.; Oud., p. 875,876; Lamb., Bib.,
1. II, 856, 860.
(207) Voss., Hist. Lat., 1. n, c, 47.
(208) Bib. Colt., p. 97, n. vin,-22.
(209) Fak., Bib. Lal., I. vi, p. 559.
(210) Pet. Cell., I. ix, ep. 9, p. 1S4.
(211) Nonaslic. AngL, t. III, p. 565, I.
(212) Mab., .4»)i., 1. 74, n, 48.
p. 42; Mab., ib.; Alex., Inslr. eccles., t. VI, p. 515,
2; Dupin, ib.; p. 83.
(214) On trouve ceite lelfre a la [<5ledcs lemoi-
gnages des anciens louchant Yves de Chartres, qui
sonl recueillis au commenccment de Fedilion de se&
ceuvres de 1647. 11en est parle dans dom Mabillou,
Aun., 1. LXXIV,n. 48.
(215) Bib. Cotl., p. 95, n.15.
(516) Anoirym. Mell., Script., c. 9, p. 155
(217) liist. (itl., I. VIII, p. 320,525.
 XLVH D. IVO CARNOTENSIS EPISCOPUS. xi.vin
sommes redevaklcs a Ilenri Warton de nous avoir appris ce fait important, de maniere a n'en pouvoir
pius doulcr (218). Lfe meme aufeur notts apprend ene.ore que cet ecrit n'est qu'une parlie detachee d'un
ouvrage plus elendu, qifYvos a compose sur Ics offices de FEglise : De officiis ecclesiaslicis, donl il y a
un tres-beau inanusciit, presque aussi ancien que 1'auteur, ' dans Ia bibiiolheque de Lambeth, en
Anglelerre.
€~el ouvrage cFYves sur les offices de FEglise, tel que nous le represeote Warlon, est eompose de
soixantc-onze chapitrcs, donl les buil premiers traitent des matines, Iaudes,'prime, tierce, sexte, nones.
vepres et complies. Les soixanlc-dcux suivanls composent leMicrologue; el le dernier, qui n'est pasdans le
Micrologue, traite des auleurs de la messe, et de chacune de ses parties. On voit parla que c'est un
des ouvrages, sur la Hlurgie, des plus eonsiderables el des plus eiendus qui aient eie composes
anciennemeiH.
Ceux qui desireronl cn avoir une notion pliis parfaite el plus deiailleifpetivent se satisfaire, en lisant
ce c[u'on a dit dans le huitieme volume de liristoire litteiaire du Micrologue/quPfait une parlie consi-
derable de Fouvrage dc nolre preiat sur les offices de FEglise. Nous observerons.ici seulement que cet
ccrit sur Ics offices de FEglise, donl Yves est Fauteur, et qui merilerait bien d'elre imprime en enlicr, n'est
visiblemenl autre chose que Fecrii marque par 1'anonyme de Molk sousle nom de sentences sur les o«ices
divins, el quil attribue expressement a notre saint prelat.
Oulre le mainiscrit de la bibliotheque de Lambeth, indique par "Warton, il s'en trouve"encore deux
autres : Fun dans la bibliotheque du college de loules les ames, a Oxford, et Fautre dans celle du college
de Saint-Benoit, a Cambridge (219). A cesquatre manuscrils d'Angleterre, il en faut ajouler un que Fon
conserve a Rome, dans la bibliotbeque du Valican, qui a apparienu a la reine de Suede'(220).
10° Un des, ouvrages qui, selon toutes les apparences ferait le plus diionncur a Yves, sil eiait imprimri,
est son commcntaire sur les Psaumes (221). 11se trou\e dans deux manuscrils, Fun de la bibliotheque.
rie M. Colbert, cole 1475, en tleux volumes iii-fol.; elFaulre de Ia bibliolheque de Saint-AIlire de Cler-
monf, en Auvergne, en un vol. in-fol., et dans un "troisieme manuscrit des Pays-Bas, dont parle
Sanderus (222).
ll°Oii voitdans plusieurs manuscrits, tant deFrance cnie d'Angleterre, un livre sous lenomd'Yves
de Chartres, qui a pour litre,: De muilimoda dislinctidne Scriplurarum (225). II n'est pas facile de savoir
ce que c'est que ce livre. Dans un des maituscrits appartenaiil a la bibliolheque publique de Cambridge,
le litre en esrexplique, comme si ce livre n'etait aulre chose que le recueil meine des letlrcs d'Yves (224).
Voici le tilre : lvo Carnolensis episcopus, De multhnoda distinclione Scripturarum, sub una castorum
eloquiorum facie contentarum : vel, ul ab alio nolalur, epislolm Ivonis. Au contraire, dans un autre manu-
scrit apparlenant au chevalier Cotlon (225), le titre en est exprime comme si le livre ifetail aulre cbose
<|ue la Pannormie cle nolre preiat : Liber Pannormim Ivonis Canwt. episcopi De multimoda dislinctione
Scriplurarum, sub una castorum eloquiorum facie contentarum. Dans un troisieme manuscrit de la caine-
tlrale dilerford, le merae livrc ifest designe que sous le tilre geiieial de Dislinctions a"Yvesde Chartres
(226). Cest a ceux qui enlreprendront un jour de donner une nouvelle edilion des ttuvres de ce grand
prelal, de deterrer cet ecril et de le faire connaitre au public. II esl bon qifils soient avertis qu'il
s'en trouve un exemplaire parmi les manuscrils in-4" de Fabbaye du Mont Saint-Michel, numero.
165.
12i*Possevin parle d'un ecrit de notre prelat, intitule Liber De delerminandis Patrum decrelis, qui se
trouvait de son temps a Vienne en Autriche, avec les lettres de saint Yves parmi ies manuscrils de
Wolfgand Lazius (227). Cet ecrit nous est encore moins connu que le precedenf, a moins que ce ne soit,
ou la Pannormie, ou le Decrel, ou peut-etre quelque fragment de Fun ou de Fautre.
15" Nous ignorons de meme ce que c'esl qu'un autre livre, inlitule Liber De sacramentis devotionis,
qu'on dil que quelques uns aitribuent a Yves, mais que le P. Combelis prelend, sur Pauiorile du B. Pierre
de Damien, etre de saint Fulbert (228).
14° Enfin, nous ignorons encore ce que c'est qu'un Evangile de la Sainte-Vierge, qui se trouve, dit-
on, manuscrit avec la soixantieme lettre d'Yves a Hugues, aiche.eque de Lyon, dans la bikliolheque du
college de Caio-Gonvilen, a Cambridge (229).
15° II lfen est pas de meine d'un discours ou traile De la matiere, de Vordre et de, la v&riledes sacre-
menls de Jesus-Christ et de VEglise, qifon nous annonee comme se trou\anl a Londres dans un manus-
cril de Thomas Bodley (250) _ car la place que ce discours lient dans le meme mannscrit donne loutlieu
de penser que ce n'est aulre chose que ie prenrier sermon de sainl Yves, qui a pour litre : Des sacremenls
des neophytes. Pour ce qui est d'un autre discours contenu dans le meme manuscril, sous ce litre : -De
clericaiu et ejus officio, c'est visiblement le sermon de notre prelat, qui traile de Fexcellence des ordres
sacrcs et des devoirs de ceux qui y sonl eieves (251).
16° Sixte de Sieime parle d'un Umbert, eveq.ue de Cbartres. qui, versFan 1100, ecrivitun traite contre
les Juifs, sur ces paroles du chapitre XLIXde la Genese : Non aufereur sceptrum de Juda (252), elc.
Comme nolre Yves etait eertaiiiemenl eveque de Cliartres en 1100, quelqu'un simaginerd peul-etre
que c'est lui qui est auleur de ce traite, cFautant plus qu'on ne trouve point d'eveque de Charti^es
du nom de Umbert. Mais il est eertain que ce jiretendu Umbert lfest autre que saint Fulberl, quia a ef-
fectivemeiit ecrit eontre les Juifs le traite dont il est ici queslion (255). Voyez son article dans nolre bis-
loire litterairc.
17° Pour ne rien omeltre de ce qui regarde ies ectits d'Yves de Chartres, nous remarquerons qu'An-
loineFOisel cilc un manuscrit du livre des ecrivains ecclesiastitiues de Sigebcrt, dans lequel il dit quil

(218) Fak, Bib. Lat., I. IX, p, 607,608. (226) Cat. mss. Angl., par. iv, n, 1702.
(219) Cat. mss.Angl ,parl. n, n. 1455, et part. (227) Poss., t. II, p'. 507.
iii,n."1444. (228) Fab., Bib. Lul., 1. vi, p. 642.
(220) Montr., Bib. bib., 1.1, p. 48, n. 1522. (229) Cal. mss. Angl., partiu, n. 74l?, 5.
(221) Le Long, Bib. sac., t. VII, p. 810, 2. i250) Ibid.,pvLi: i, n. 2014-
(222) Saucl., part. n, p. 28. (251) Ilritl.
(225) Mqntf., Bib. bib., p. 155. C. (252) Six. Senens. Bib.,]. iv, p. 353, 3.
(224) Cai. rass. AugL, part. m, n. 2250. (255) Uisl. lilt. t. VII, p. 275.
(225) Bib. Coll., ibid.
 sui „ DISSERTATIO DE DECRETO 1VONIS. L
y a des ekoses qui ne se iroiivent point dans Fimprime d'Aubert le Mire (234). Le memen'eiaitFOisel soup-
Conne quc cerniinuscrit a apparlenu, ou meme a eie copie par Yves dans le temps quil encore
qifabbe de Saint-Quentin de Beauvais : ce qui supposerait que notre savanl prelat serait auleur des ad-
ditious au livre de Sigebert qui se trouvent dans ce manuserit. Mais pour s'assurer que ce soupcon ou
ceUeconjecture d'Antoine FOisel n'a aucun fondement, ilne faut que faire aliention que Sigebert n'a
pubiie son Iivre des ecrivains ecclesiasliques que sur la fin de sa vie, et qu'Yves de Chartres ne Iui a
gueie survecu que quatre ans : ce qui donne lout lieu de douter si ce dernier a jamais eu connaissance
du livre du premier, ces deux savatits if etant gueie a portee d'avoir une communicalion reciproque de
leurs ouvrages.
Apres Feiiumeiation que nous venons de faire de loules les productions de la plume de saint Yves, nous
croyons pouvoir assurer quil n'y a point eu de sa\ant dabs les xic el xne siecles qui ail plus ecrit que
lui, iri sur un plus grand nombre de matieres concernant Ia science ecclesiastique, quoiqu'il faille recon-
naitre que c'est principalenienl dans celles qui rogardenl la discipline et la liturgic que notre saint
ct savaht preial s'est distingue. Nous ajouterons quil ify en a gtiere eu non plus qui ait traile
chaque matiere avec plus d'ordre, de nettete, de solidiie et d'erudilion que lui; en sorle qifil
a ete, sans conlredit, un des plus grands el des plus habiles bommes de son lenips, prcsque en tout
genrc
(254) L'Oisel, Hist. de Beauv., p. 155.

DISSERTATIO

DE DECRETO QUOD IVONI TRIBUITUR

AllISQUE

'ANTIQUIS CANONUM COLLEGTIONIBUS <JRATIANO ANTERIOIUBUS.

(Augustiiii Disquisitiones crilicoe hi prcscipuas Canonum et Decretalium collectiones,

THEINERI
' Gatlandianm Disserlalionum —
seu Syliogea
de veiustis Canonum colleciionibus continualio. Roma;, 1836, in-4\
pag. 159.)

Inter fquEesliones quse in juris canonici histona _\ omnino poluit uf Ivo ipse, cum maturius subruni
agitari solenf, rion postremum locum oblinet illa temporum sua^que conditionis ralionem perspiceret,
«ittailvonis Deerelum illiusque genuinitatem spectat. quamplurima in opere quod, ipso Panormiae no^
Cum enim non solum ipsa bujusce operis ratio• mine iudicante, ecclesiastica monumenta omnia com-
singularis omnino et ab aliis ejusdem generis col plecli debebat, desiderari cognosceret: quare ite-
leeiioiribusplane diversa sil, atque insuper mulliplex ratis euris illud in melius immutaret, alque in
;psum inler ac Panormiam, quam genuinum Ivonis -ampliorem formam elucubraret. Quod ab Ivone re-
opus esse conslat, nexus intercedat, sed incerta vera faetum esse dooiissinri fratres Ballerinii (253),
eiiam cnm sinl nec semper reete ea intelligantur, jampridem multis.iisque non sperneudis ralionibus.
quse ab bisloricis referuntur, faclum est ut in hoe indieaverant : nostris vero temporibus eruditissi-
Decretuni nullo non lempore dubia insurrexerhu, mus Savigniiis lam certum reddidisse jidetur, ut
"quaj ipsi sapieutes viri modo leViori, modo graviori omneni litem de hac.re prorsus suslulisse dicendus
argumenlorum pondere aut propugnare aut impu- sit. Savignius enim illi ipsi canonum collectionU
gnare contenderunt. Quod veroin aliis hujus ge- quam Ballerinii non satis ajstimasse videbantur,
neris quasstlonibus tam sa3pe occurrere solet, ut innixus, et undc Decretum illud originem suam
nenipe ad tuendam unius operis genuiniiatem aliud, duxit, et modum etiam quo fuil elucubralum de-
quod eidem auctori tribuitur, ipsi abjudicetur, hoc prebendit et aperiissime explicavit (256). Atqui ex
eliam in hac de hujus Decreti auctore concertalione bac eadem collectione quse Decreti ori^inem tam
eveuit. Plerique enim, Decreli amplitudine decepti, clare demonstrat, invictissime simul probari potest,
quod facillime fieri potuil, Panormiam lvonis opus g quod mirum profecto cuiquam videri debet, IvonenL
esse denegarunf, illamque nibil aliud nisi ejusdem nullo modo posse ejustlem operis esse auctorem.
Decreti epitomeu quamdam esse affirmarunl. Alii Quod ut onini quo par est argumeutorum genere
contra vahdioribus profecto arguinentis ostendere oslendamus nccesse est ut collectionem illam de
. conali sunt, utramque colleclionem Ivoni liibuen- qua diximus, quamque ob particularem ordiiiein-
dam esse, quem ea maxime de causa ad edendum in quem diversos fontes disposilos exhibet, deinceps
Decrelum permotum fuisse dixerunt, quod quae in Cotlectionem triparlitam appellabinius,,propitis iu-
Patiornria breviler Gollegerat, novis adjectis nionu- spiciamus, eamque primo cum cieteris quibusdain
mentis augere, atque in ampliorem eamque perfee- canonum colleclionikus, dein cumlvonisPanormia
liorem foruiam redigere volueril. Quaj opinio ca et Decreto ac denicruecum G.-atiani colleelioiie con.-
ipsa quam prasferebat veri similitudine in errorem feramus.
suos auctores adduxisse dicenda est. Fieri quideiu
(255) De anliquis colleetionibuset collecloribus ca- _ rum jus canonicum ilkislraiUium, l. XV, Mogon.-
nonuni ad Gratianum usque tractalus, P. iv, c. 16, tiaci 1790, in-4.
p. Oiy. T- 6136,in coUcclionc piaeslantiorum ope- (236) Hisloria J. R. ki mecl. mvo, l. II, p. 286 sq_-
 D. 1V0 CARNOTEXSIS EPISCOPUS- tif

CAPUT PRlMUIvL -

Qaa ratione Collectio tripartita ad alias canonum collcctiones scse habeat.

Duplicem merito rationem distinguere debemus A 1 que colleclio defluit, nihilque in Vindobonensi adji-
qtiam in colligendis juris monumentis diversi vete- citur quod non in alia prostel. In sexaginla vero et
rtim collecsionum auciores adhibuerunt. Alii siqui- quatuorrubricasdivisacapitula singulaeodem ferme
dem ipsos fontes adierunt aique cx concilioriim ordine eademque serie digesta exhibet, quibus in
canonibus, ex Ronu ponMfTcum litteris, atque ex ifh Pefitii Colleetione inveniuiuur. Gregorii tamen
Palium operibus ea deprompseiunl quse dein in Magni liltera ad Eleulherium Lugd. (lib! ix, ep. 106,
eam formam, quae lini quem aul ipsi aut alii sibi pag. 1106-iiii) et ad Brtiiiiliilriam rcginam (lib. ix,
prafixerant, magis conveniret, in suis collectionl- cp. 109Jpag. 1014-1016,) (240),neenoh aliaquaeriam
bus disposuerunt. Alii vero non ad ipsos lonles, sed ex Isidori likris excerpla intra ipsam collectitr-
ad anteriorum colleclorum opera accesserunt et nem inveniuntur, quin lamen ad suas rubricas re-
quse hic cranl monumenta vel alio eoquc magis feranlur, quematimodum in Colleclione Pelitiana
nrinusve sibi proprio ordine digesserunt, vel ea videre est. Giegorii Magni epistolam ad Augnsli-
tanium modo ex illis sumpserunl qine sibi ad num archiepiscopum Caniuariensem, Gregorii Ju-
novam collectionem elucubrandam aptiora vide- irioris capitula et ejusdem capilulalionem vel com-
renlur. Operoppietium cst.hanc colleclorum agendi munilorium Martiuiano, Gregorio et Dorolheoeunti-
rationem novis quibusdam exemplis illustrare, cum bus cum Domini auxilioinBoioaria (241) dein S. Hie--
plures sint canonum collecliones quse nondum pu- ronymi litleras duas ad Ocoanum et ad Amantum
lilici juris factae sunt, quasque nobis accuratius qualiter cterici vivere dcbeant in hoc mundo, et de-
examinare licuit. nique tibeltum de rewediis peccutorum qui vttlgo
- § I. In bibliotheca Vindobonensi asservatur codo.xB
i Bedse tribuitur, compilalor ad calcem colleclionis
sreculi decinri (Jus caiu n. 81, in-fol.)*qui canonum adjunxit. Qui banc nostram collectionem cum ilia-
collectionem illi simillimam conlinet quam Joannes quam Petitius edidil paulo diligentius conferat,
Pelitius(257)primusevulgavit quamque prius Cou- faeile sibi persuadeat hanc ullimam ex illa ortam
slantius (258), dein etfratresBallerinii (25?) accura- esse (242).
tius illustrarunt. Ex iisdem siquidem fonlibus ulra- § II. Quamvis collcclio de qua loculi sumus exigui

(257) PmnitentialeTheodoriCant., t. I,p.97—280. XVIII. De reliquiis sanctorum et oraloriis vilkribusr.

Parisiis 1677, in-4"°. XIX. Ne altaria non consecranda nisi lapidea.
(258) Epislolm BR. pontificum a S.Clemente I us- XX. De baptismo.
que ad Innocenlium III. Parisiis 1721, in-fol.,t. I, XXI. De confirmatione cum chrisma.. el ul prandia
p. 709, sq. in ecclesia non Jiant et dic Domitrico genu non
C2Z9)Deanliquiscolleciionibus,elc.,p. rv, c. 7, §.2, flpetant in ecclesia.
p. 611—616 etl. cit. XXII»
" De Pasche die Dominico et reliquas festivi-
(210) Edit. Benedict. Paris. 1705. t. II, In-fol. tales.
/241) Mansi amplissima SS. Coneiliorum coUeclio XXIII. De jejunio et quadragesima vei litanias.
C, XII, p. 257-260. XXIV. Ulfestivitales praeclaras nonnisi in c.i\ita(i-
(24-jySuflieial ruhricas indicare.—Incipiunt eapi- bus aut in vicis publice teneant.
tula excerpta de libris canonum. XXV. De lris quaj offeruntur ad allare vel quse ad
I." Ut prceler Scripturas canonicas nihil in Ecclesia C ( domum sacerdotis vel de oblatione.
legalur el qua3 est Scriptura canonica. XXVI. Utomnes fideles coinmunicentetmissasper-
II. Ui per singulos annos synodus bis (iaf. exsnectenl, sin aliud, excommunio.entur, et ut
III. Qualis ad saccrdotium vel saeros ordincsvenire nullus cibus ante sacrificium sumatur.
non potest. XXVII. De prsedicatione.
IV. QuaFis \el qualiter ad sacerdotium vel sacros XXVIII. De hospilibus.
ordines venire potest. XXIX. De decimis.
V. Ut nequaquam in duos metropolitanos provincia XXX. De viduis, puellis et pauperibus.
dividatur. XXXI. Qualiter res Ecclesias episcopus debcat dis-
VI. Ne in una civitale duo sint episcopi et de vica- pensare vel regere. Et quse super altare danf,ur-.
liis cpiscoporum. qualiter dividanlur, et de paroehiis vel oratorils
VII. Quod iion oporteat ordinaliones episcoporum in episcopi sint poleslale el de basilieis iu paro-
diu deferre. . clriis destruclis.
VIII. De ordinatis episcopis nec receptis. XXXII. Ut episcopus res qua> saeerdos clericis aut
IX. Quod non oporteat absolute quosiibet ordi- servientibus dederit, successor ejus non auferai.
nare. XXXIII. De rebus qua; ecclesiis vel sacerdptikus
X. Deservo si,nescieiite domino suo, fuerit ordina- danlur.
• tus. XXXIV. De rebus Ecclesias abslractis aut coulra-
XI. Quod non Iiceat clericum in duas civitates mi- diclis.
nistrare, nec ' abbates plura monasteria aut cellas jr. XXXV. De causanlibus et judicibus.
hakere. ' XXXVI. Ut clerici non sint conductores-et non ne-
XII. Ne de uno loco ad alium transeat episcopus vel gligant ofiicium suum, el a sa:cularibus curis se
cleiicus sine jussione episcopi. ahstineant.
XIII. De peregrinis episcopis et clericis. XXXVII. Ut non cohabitet clcricus cum cxtrancis
XIV. Delitteris peregrinorum el clericis sinelitleris mulioribus.
XXXYIII. De relicta sacerdotis.
ambulantibus. XXXIX. De clericis usurariis ct fidejussoribus, et
XV. Qualis vel pro qualibus o,u]pissecundum cano- ebriosis et cantica lurpia vel verba oliosa.
nieas institutiones quisque degradatur de officio XL. De episcopis ct ordinibus, et regulis clcricorani
sacerdotali vel clero. el vestikus eorum.
XVI. De evpulso ab Ecclesia et excommunicato vol XLI. D_evenatorikus.
damna'0 ab officio suo. XLII. Ut cp;scopus, prcsbyier, diaconus pcccantCE
iVII. Dc ordinc ectkbiaslico el officiomissa;. fidelcs veifoeiarc non delieat.
rn DISSERTATIO DE DECRETO IVONIS.
moriienti sit, lamen ab ignotoquodam hujusdisfiplinne A bus quse in Dionysiano opere conspiciuntur, ad-
sftidioso in epitomen redaeta est. Exstat siquidemin didit (244).
bibliotkeo.a Parisionsi codex quidam (n. 5859) sub § III. Pluris lamen eaiteris facienda vidolur alia
sseculi ix iinem, aul sub x initium eonscriptus, qui quasdaun colleclio, quse iri codice Parisionsi biblio-
oanonum colleclionem exbibel unius vcl alteiius ex tlieeae regiae n. 4280 A, sseculox exarato, bakeiur,
superius memoralis colleoilonibus ope adornalam, ' afque Breviarii Cresconiani oerto ordine digeslain
rui sequeiie lifulus prastixus esr: Incipil capitulalio recensionemexhibet, in qua elaboranda patet aucto-
breviter collecla de canonibus diversorum concilio- rem ad Marlini Braccharensis opus respexisse. Col-
rum qui in sequenlibus sentetuiis propriis titulis et lectio ha;c in tluodecim rubricas dividitnr, quarum
loca et nomiua innotescunt, in triginla rubricas di- singtilae plura velpauciora capitula conlinent, qu:e
visa (245) subquarum singulisplura capimla conli- lamen per loluni opus perpetua numerorum serie
iienlur, qnse auclor ex notis jam fontikus incredi- recensentur, attpie ad tercentum quinquaginla qua-
liili cum inlegritate excerpsit, quibusque nonnulla luor pertingunt. Capitula rubricarum argumentis
alia ex Dionysii Exigui eollectione et speciatim ox respondenf, quare ex diversis Crcsconiani operis
ejusdem colfectionis secunda parte seir ex Rom. pariibusdesumpla el collecta sunt. Incipil vero ipsa
poiilificu n lilleris deeretalibus desumpta sine irila collectio. a prsefatione ex Cresconiana exscripta-;
onnrino mutaiione atque cum iisdem inseriptioni- banc rubricarum et capitulorum imdiculus subse-

XLHL De sortibus et auguriis nB XII. De falsariis et periuris et homicidis •et- furli-

XLiV. Declericis, moiiachis, abbatibus, non ma-
nentes in suo proposilo.
XLV. De monachis.
XLVI. De monasteriis.
XLVil. DeDeo sacralis et monaslesiis pucllarum. XIY. Tractatus S. Augusfini Dc pcenilentia.
XLVHI. De raplis.
XLIX. De inceslis et de aduiteris, et qui uxores
suas riimitluiU.
L. De falsariis el perjuriis el bomicidis el capiivi-
(alibus.
LI. De discordanlibus.
LII. Deexpositis.
LIU. Delikertis.
LIV. De his qui ad ecolesiam conftigiuiif.
LV. De judaris et, ut non sint ckristiani pariici-
pes eorum, nec sukjecti, nec servi juda;orum.
LVi. De clericis qui catne absiinent.
LVII. Dekajreiicis et gentiliktts.
LVIII. De coiijuralionikus.
LIX. Ne paila super corpus ponatur etne ad nuptias
divina ministeria prarjslenlur.
LX. De eiiergumenis.
LXI. De cbrisnia.
LXH. De lris qui conlra canones faciunl.
LXIIL De episcopis qui suprascripios canones con-
senseriiul et firmavei unt.
LXIV. De lapsis el pcenitentibus.
(243) I. Ut per singulos annos synodus bis fiat.
II. Qualis ad sacerdotiuin vel ad sacros ordines se-
' cundum auclofitatem canonicam venire non po-
test vel per quales culpas quis degradetur ab ofli-
cio vel elero.
III. Gregorii de pastoribus non recte gradienlibus.
IV. De episcopahbus ordinaiionibus.
V. Quod non oporteat absolute qttoslibet ordinari XXV.
debere.
VI. Ne de uno Ioco ad alium transeat vcl migret r. XXVI.
episcopus aut presbyter aut diaconus seu qui-
cunque clericus.
VII. Qtiod non oporleal clericum praeter commen-
dalitias suscipi epistolas.
VIII. De damnalis vel excommunicalis et expulsis
- et perquales eulpas seoundum eanonicam institu-
tionem quis degradetur de oflieio sacerdotali vel. XXVIII. De reliquiis sanctorum el oraloriis, et vii-
clero.
IX. Qualiter res ecclesise et quaesnper altare danttir-
debeat episeopus regeie \el dispensare etde re-
bus quaeecclesia?.dantur.
X. De canonibus uniuscujusque concilii.
XI. De honore monachi eompeienle, et ut nulltis
eorum temptet ecclesiaslica aul ssecularia inquie-
tare negotia, nec alienuro servum proptercon-
scientiain domini ejus suscipere, et de clericis et c. !7, 18/19. Innocenlii Dec. c. 7, 22, 34. Rubr.
inonachis, qui prseier voluntatem sui episcopi ad -XVW, c. 20, 21, 22. Ccelestini Dec."c. 15. Rubr.
tirbem regiam Conslanlinopolitaiii \eniuiit. cf de xVilf, c. 23. Gelasii Dec. c. 12, 19, 25, 27/28. R.
monasteriis \el abbatibus
bus.
XIII. DoDoo sacralis et monasieiiis pueliarum et de
inceslis seu mulieres ct de his qui uxores suas
diiniliuiU el de raplu.
XV. In decretalia P. Gelasii c. 20 quod hi, qui se
sacris virginibus socianturel fcedera incesta com-
miscenl, communicare non possuul nisi forle pu-
blicam pcenitentiam gesserint.
XVI. Qtiod vidua;, ut superius dielum est, npn ve-
lentur, et siprofessam continenliam proposito mu-
lalo calcaverint, ipsae rationem Deo pro suis in-
. taclibus reddituise sint," el de ^irginibus, side-
viaverinl.
XVII. De causantibus et aecusantibus, eldejutiici-
bus, et de his, qui innoeentes accusanl, et quali-
ter clericus sa;cularia judicia adeat.
XVIII. Deusuiiset avaritia, et de fornicaloribus,
p XIX. et de pcemteniibus.
D'e discordantibus el de liberlis vel tle exposi
tis et de sacrilegis et auguriis.
XX. De judssoruni conviviis, et de confessionibus,
seu de eorum mancipiis et de diversis dilionibus
inter judjeum et chrisiianum , ut non sint cbri-
stiani subjecli judasis.
XXI. De rekus ecclesiaiakstractis aul contradictis,
el ut custodianlur.
XXII. Ut.clerici non sinlconduclores et iion negli-
gant oflicium suum, el non sint conluniaces, et
ul a saeculaiikus curis akslineant.
XXIII. Ut nullus clericorum babilct cum extraneis
mulieribus.
XXIV. De clericis usuraiiis et fidejussoribus et
ebriosis unde convivia saecularia el cantica lur-
])ia et otiosa verba.
De episenpis, et regulis ef ordinibus clerico-
lum, ot vestibus eorum, et de venaiionibus.
Ul per singulos annos synodus bis iiat et
qualis ad saeros ordines venire possunl el non
possunt, el ut absolule uon ordinentur, et ncuno
loco ad alium transeant episcopus vel clericus.
XXVII. Dc litlerisperegrinoruiu, et clericis sinelit-
tcis ambulantibus, et de expulsis ab ecclesia, vel
damnatis et adulteris.
laribus, el de baplismo, et de confirmatione, et
de Pascbavel declie Dominico et de jejunio QUa-
•dragesimae et de feslivitalibus praeclaris.
XXIX. De synodo Patricii.
XXX. De episcopis, qui suprascriplos canones con-
senserunl et confirmarunl numero235, per con-
cilia 28.
(244) Svricii Decretorttm c. 5,14,15. Rubr. XVIII,
XII.e.4.IL XV. R.IX.c. S.R.XXI.c.lI. ILXVI,c.54..
iv D. IVQ CARNOTENSIS EPISCOPUS. m
qtiilur, quem demum ipse capitulorum textus exei- Vexcerpta eapitula snbnecfit, nee tamen eorum seriem
pil. Lodem modo eliara Gresconius opus suuni ad- ubiqBe serval. Ca.'tenim aliquot etiam canones ex
ornaveral, unde faetura est ut non pauei in errorem cenciliis Parisiis anno 557 cl 615 celebratis, necnon
adduCli hujusmodi indiculuni Abbrevialio canonum ex concilio Turonensi anni 815 desumptos suse col-
inscriplum a Coneordia canonum separarent, alque leclioni inseruit, quod eam in Gallia fuisse confe-
opus ak illa dislinclum esse puiarent (245). Ca?terum ctam indicare videtur. De collectionis ajtale nihil
nostra? colleclionis auclor in capitulis ex Cresco- cerli definiri potest, codex lamen baud post sseculi
niani opere depromptis vix quidquam .mulavit; iis ix iinem (249) descriplus \idelur, quod sane de-
vero paucis quae omisit alia suffecit ex Gallicis com- - moiisirat quanti jam lunc Pseudo-lsidori colleclio
jriiationibus, uli videlur, desumpta. Prailer eanones fiereL
enim qui ex Gallieis conciliis muluali sunt, saspis- § 1Y. Cujus tamen rci nullibi clariora monumenta
sime Statula Ecclesim aniiqum occurrunl, quaj, tes- hakentur quam in eo libro qui Colleclio Anselmo
lanlibus fralribus Balleriiriis, nonnisi in collectio- dedicata iuscribitur, quique eo scilicet tempore
iribusin Gallia confeclis iiiveniuiHur. Ex quibus col- quod inter aunum 885 et annum 897 iniercedit, fuit
iigere fas est collectionem ipsam de qua loquimur, coneiniiatus. Hsec collectio jam proprius ad illam
in Gallia adornatam fuisse. Cital insuper auclor lo- accedit qua?, ut superius dixinms, tribus parlibus
«a quscdam ex concilio Clemenlis (246) quae cum conslai, et de qua pro operis noslri latione pauh*
concilii quarti Carlliaginensis canonibus omniuo post plura dieeiida erunl. Qusedani inlerim de bac
eonveniunt et sub bujus concilii nouiine a Gra- ipsa disserere juvabil, prajseriim cum doeti illi viri
iiano (247.) in Decretum recepla sunt. [_qui haetenus illam illuslrarunl (250) eaipsa ignora-
§ III. Alia collectio quaj exslat in codice Pari- renl quse illam a eajloris liujusmodi lucubraiioiiibus .
siensi bibliotheeaj regise,,n. 5859, miuoiis mumeiiti quani maxime disiinguunt. Fontes quos auclor ad-
csl.Contiuethaee34i capiutla (248) cx eoUeelionibus ivil.ad quatuor reduci possunt: quanquam pra
tuiu Diouysii Exigui lutn Pseutlo-lsidoii deprom- caHeris procul dubio Dionysii el Pseudo-Isidori ope-
pla, nullo temporum nulloquereruiii ordine servalo. ribus usus est, cum ea, kcet diversa ac pecubari
Auctor a Dionysii collectione exordilur, ex cujus omnino ratione dibposita fere integra in suam col-
suin priiiia„lum secunda parteioca qmedain desum- lectionetn receperit. Uhi eiiim invenerat, quod Dio-
consli- nysius easdeni Rom. pontificum litteras kabebat.
psit, quorum seriem cuin Giegoiii Jumoris Pseudo-
lutioue claudit. Dein a capilufo 155ad aliam quas IsidoruS exhibet, ab I&idoio fere discessit ut
lsidori collectionem gradum iaciens, quajdam inde Dionysii vestigiis omniuo insisterel. Quamobrcm

(245) Ballerinir. /, c ,'p. iv, c. 5, p. 585-587. Pri- 236, 265-265,275-275, 278, 477.
nius Pillioeus brevialionem edidit a 1581; dein R. XI. Item de uiulieribus c. 500-517. Cresc. e. 230*_
T. Ckilletius in operibus Fulgenlii Feriandi, p. 24- 251, 153, 114, 116, 105,105, 163,181, 202,136,
5.4. Dhionse 1645, in-4. Denuo lypis ednlilPithceus: 121, 152, 135.
Codex eanonum velus Eeclesim liomanw. Parisiis R. XII. Iiem de bsereticis propria e. 317-555. Cresc.
1687, in-foL, p. 314-526. Juslellus breiiationem c. 46-48, 55-59, 63-70, 75, 288-299, 255, 165r
cdidilin: Bibliothcca juris canonici, l. I, p. 456-466, n 185-187. Codex nrss. operis Cresconii, qui iu
et concordiam T. 1. adp. p. xxxui-cxii. Ut utrius- Vercelleusi bibliolheea servatur, qusedam parlicu-
que eolleclionis ralionem perspiciamus , sufliciat laria habere videlur. G.'Andres: Leltera sopra
nostrae collecliotiis rubricas afferre, quaruui capi- alcuni Codici delle Biblioteche capilolari di Na-
libus Cresconii capilula adnolabimus. varra e di Vercelli. Parma 1802, iu-8, p.
It. I. Capitula epitcoporum propria c. 1-72. Cresc. 49.
c.131,152, 164, 228, 16, 57, 38, 18, 36, 40-42, (246) Rubr. I, c. 50-55. C. Carth. iv. c. 34, 84.
142, 145-150, 153, 154, 157-160,162, 169,192, 25, 26, 27.
209,218, 244, 245, 256,259, 260, 267, 270, 279- (247) D. xcv, c. 9. D. i, c. 67. De consecrat. D.
285,. 287, 252, 144, 200, 205, 170,210-96. xc, c. 6 . i, 7. C. 15, q. 7, c. 6 Stalula Eeclesiaj
R. 1L Itein de episcopis, presbjteris, diaconikus anfiquaj fratres Ba.lerinii prinii ediderunt inler da-
propria, c. 75-101. Lresc: c. 5-7, 10, 194, 8, 9, cumenta juris canonici veteris, n. 5, p. 654-668. Op.
11, 27, 50, 29, 8, 5L, 55, 43-45,49-52, 110,145, S. Leoms M., t. III, fol., Venefiis 1757. Confer eos-
248„254, 500, 177, 251, 246, 195. dem: Dissert. de antiq. can. coll. O. 2, c. 5, §. 4,
R. III. Iteni de presbyleris propria c. 402-125. Cresc. p. Lxxvvin-xci, I, c, edilio Moguuliua p. 355-
c.2, 76,4, 55, 81, 95, 97, 108, 111, 117, 119, 558.
191,217,229,252,257,276. (248) In boc quoque opuscttlo indiculus ipsam col-
R. IV. Item de presbyteris el diaconibus propria leclioiiem prajcedii, hac epigraphe: IncipU capitula-
c. 126-157. Cresc. c. 17, 54, 91, 98-109.190,196, liode diversis conciliis alque sentenhis; Collectioipsa
259, 285. T.iiiscribitur : Incipil breviarium collectum de canoni-
R. V. Item de diaconibus propria c. 158-145. Cresc. bus diversorum cohcihorum, ecclesiasticm regulm,
. c. 95,120, 82, 92, 94. canones aposlolorum^, capitula de ordinulione pres-
R. VI. llem de subdiaconis el clericis inferiorum byterorum, diaconorum vel lectorum.
gradus c. 146,154. Cresc. c. 171,172, 175, 175, (249) Codex manuscriptussub Godone abbate.qui
168, 169, 167. "Walderico successit, ad monasleiium BonevalleiibC
R. VII. Item de clericis propria c. 155-201. Cresc. prope Carnotum pervenit, uli conslat ex versibus,
c. 13-15, 22,-25, 225, 19, 20, 60,61, 77, 197-199, qui ante colleclioiieni descripli sunt:
21, 204, 206, 207, 205, 214, 215, 219, 227, 245, Godo, Boiue vattis humilisque monasticus abbas,
247, 262, 271, 166, 250, 176, 178. Codicis hujus opus sanclorum canonum factum,
U. Vlll. ltem de Monachis propria c. 202-218. Donal habere Petro Marcellinoque bealis
Cresc. c. 5, 109, 195, 269. Ejus el ablalor pmna pleclalur acerba,
R. IX. Item de virgimbus velalis vel non velatis Cum reprobis pariler baratri relrusus in imo,
propria c. 219-224. Crese. c. 101, 258, 2«6, Ni prius ablatum digna emendalio reddut.
240,241 J..MabilIon : Annales O. S. Beuedicti^ lib. IAVIII,
R. X. De laicis propria c. 225-299. Crcse. 12, 26, § 59, p. 297 sq., Parisiis 1715, fol., l. lV,.ei Su-
62-67, 71, 72, 74, 75, 78 80, 89, 115, 85-88, 90, niartliani in Gullia Clnit,lia..a, t. \U1, p. 1257, ui-
99-102,104,106,107, 112, 113, 122-128, 150, diccm cognoverunt.
129, 151, 154, 155, 157 110, 156, 161, 182-184, (250) Ballerinii l. c, p. IV, c. 10, p. 623-6^0. Sa-
!8S-lb'}. 211, 9A%m, <-m-%Vi,226, 232, "254- -vignius in UhL J. R., \ol. II, p. 274 sq.
 LVII DISSERTATIO DE DECRETO IVONSS. jw.
Syricii, Innocenlii, Zosimi, Ccclestini, Gelasii el A in iisquae exDionysio quam in iis quse cx lsidorode"
Anastasii dbcretales omnes ex Dionysio desumpsit, prompsit, ajque "ac alit colleclores hahtiit, alque
quin vel apicem immuiaret, relentis eliam iisdem passim ex una eademque decretali (252) vel ex uno
inscriptionibus efccapitulorum divisione. Quod verc eodemqueconcilio (253) pluralocacontinue siki se-
Jionifacii, IKlarii, Simplicii, Felicis, Symniachi el quenlia inseruil; unde patei, non illi aimodum
Hormisdaj hiteras altinet, eas ex Pseudo-Isidori fuisse curajneque ordoneque melltodiis.ExPatribus
colleclioiie mutualus est, und_econjicere facile pos- aliisque eeclesiaslicis scriploribtts nihil ipse in me-
bumus eum germana Dionysii recensione usum fu.sse. ditim proferl, neque apud ipsum videreesldecietales
Capituloriim Adriani nuUum vestigium occurrit, ef eorumpontilicumqui Gregorium Junioremet2acka-
Gregorii Magni epistolas denuo ab ipso Isidoro de- riam sukseculi suiit. Hine apparet, piaeter plurinia,
sumpsil. In illa quoque operis sui parte qnaj conci- quajlum ex Gregorii Magni epistolis, tum ex Jusli-
lioruiii cauones exhibet, Dionysiana collectione prai iriani colleclionibus hauserat, reliqua omnia ev
Isidoriana usus est, prajserfim in excerpendis Gra> Dionysii ct Pseudo-Isidori compilaiioiribus ipsum
corum conciliorum canonibus quos raro admodum desumpsisse.
ct ln singularibus lanlumniodo quibusdam capitulis Interim lanta estrerum et copia et variclas, qua
ex lsidoriana recensione seu versione hausit. Cajte- hajc colleclio abundat, ut sequenles caiionum col-
rum in adornandis iis Rom. pontificuin iillcris quas leclores ajgre admodum Ialere potuerit. Bttrchardus
ex lsidoriana compilalione desumpsit, Dionysium sane Wormaliensis illam ob hanc causam magni
iniifafus Jiiisse videlur, ipsas vero decrelules litte- fecisse dicendus esl, siquidem opus suum quoad
ras ila disposuit, ut, servalo tempdrum ordine, B maximam ipsius partem exillaliausit (254) ae loca
uiriusctijusque pontificis decrelales oniues, si plures inde desumpla leviter adco mulnvii , ut ea cum
cdideill, (seiiem eniin a S. Clementis epislolis inci- iisdem inscriplionibus et summulis exscripserit. In
piens pei'duxit usque ad illas quas Zacbarias pro- Germania cnim tunc lemporis prajter jejunum illud
tulit), in plura vel pauciora capitula diviserit: bajc Reginonis Prumiensis opus iiullaerai canonum col-
vero etsi contiiiualo numerorum ordine recenseau- lectio quae necessilaiibusomiribus prreslo essepossel;
lur, d.versis lattien collectionis locis pro argumeu • atque Irinc Burckardus ad id excitaius videlur, ut
torum vaiietate ab invicem separata inserta sunt. opescilicet hujus nostraj colleclionis , quam , duni
Hincsiqtus, ex. g., capittila illa 98, in qua? quiu- in Italia versaretur, inveneral, el maximi momenli
que S. Cleiueniis decretales ab auctore nosiro divi- esse cognoveratj ampliorem quaindam uberiorem-
saj sunl, eluiia simul conjungere, et cum ipsarum que compilalionem adornarel. Uinc ctiani facili ne-
decretalium lextu conferre vellel, inveniret &aiie, golio explicari polerit, unde coiiimendatissimus ille
siiigulas quaslibet particulas ita sibi suecedere, ut ' Burchardi liber, cujus origo tenebris hactenus ob-
secundse, lerliaj, quarlaj etquintajdecrclalisjcapilula volvebatur, prodierit. Ad hanc porro quae Anselmo
natiirali ordine,et coiilinuatanumerorumserie, pri- inscribilur" coilectionem , meiuem converlat qttili-
maedecretalis capiula excip.ant (251). Propria om- bet novam eanique accuratiorem Burckardiani ope-
niiioesl hajc retuin distrikutio, nec ah alio quolibel ris.recensionem adornare velit : acmirandum pro-
superiorum temporum collectoreaucfor ipsam mu- feclo est, quod summi eliam viri , Franciscus Sal-
iuaius esse^ideiur.Temporum lameu ralionem, tam mon, P. Constantius et fraties Ballerinii-pe.iilus
C
(251) Omnes fere decrelales lilteras hoc modo c. 24. P. vii, c. 98. P. x. c. 89.'B. i. m, c. 19, 28,
examinandas du.vi, alqueinomnibus auclorem eum- 51, 55. A. P. vi, c. 18. P. x, c. 67, 15, 41, e. 54.
dem inoduni leuuisse inveiri. Ne longius sini, a ci- A. c. 11. Gregorii atl h. p. c. 60, 67. A. P. x,
tandis capilulis absl.neo. e. 87, 102; c. 94, 95. A. P. xu, c. 50, 51 ; c. 107,
(252) E. giv, p. vui, c. 1-24, coiilinel fragmenla 157, 159, 140,142, 144, 145, 147, 184, 185, 187,
Decrelalium, Clemenlis c. 20, 21, 22; Alexandri 195, 205. A". P. x, c. 58, 19, 29, 70, 71, 77, 78,
c. 2, 10 ; Aystic 2; Ygini c. 1; Solheri c. 1; Eu- 44, 54, 55, 55, 52, 51, 41; c. 209, 210, 211. A. P.
tychiaui c. 1, 2; Gaii c. 5; Melciriadis c. 1, 2, 3, XII, c. 22,25. P. x, c. 185. B. lib. iv, c. 2, 4, 5, 9,
16; Damasi c. 2. C. 2B-40; Clemeiilis c. 64, 65; 10, 11, 12,-15, 18, 19, 20, 22,-25. A. P. ix, c. 10,
Aitacleti c. 15; Alexaudri c. 6; Ccelestini c. 4, 5, 11, 15, 30, 27,19, 20; i. 59, 17, 58, 24, 25, c. 29.
6, 7, 8, 9, 10, II. C. 40-60 ; Clenientis c. 21, 24, A. P. x, c. 92, c. 51, 52, 56,38, 44, 45, 55, 54,
41, 05, 68, 69, 77, 78, 91; Pontiniani c, 5,, 7, 8, 56, 65, 65, 69. A. P. x, c. 41, 32, 51, 40, 54, 55,
10; EuiycUiaui er5; Marcellini c. 2 ; Marcelll c. 3, 60, 61, 25, 6, 57, 58, c. 81 — 85. A. P. xn, c. 56,
4, 5, 6 _ Eusebii.c. 6, 8, 16 ; Dionysii c. 1 ; Viclo- 58, 61, 65, 60. B. lib. v, c. 6, 7, A. P. x, c. 85^
ris e. 1; Clementis c. 72, 74, 75, 76 ; Felicis c. 7, 86, B. lib. vi, c. 45, 127. A. P. xvi, 118. B. lib.
16, 17,19, 20. Exhisce paucis exemplis, uti mihi vii: c, 3, 6. A. P. vn, c. 117, 39. B. lib. vm, c. 2,
videtur, apparei auctorem
" parum ordinem cu- 4, 6, 8,15, 21, 23, 52, 54, 56, 45. A. P. vi, c. 59,
rasse. - _ _ 53, 7, 51, 45, 8, 44, 47, 51, 50, 52, c. 48, 49. A.
(253) De eoneiliis idem dicendum esf. P. xn, c. 19 D c. 104, 109. Gregorii ad h. p. c. 69. A.-P. vi, c. 57.
— 25 : Concil. Laodic. c. 6, 7, 8, 52,33,54. C. 27 B. lib. IX, c.l, 5. A. P. vu, c. 29, 27, c. 10. A. P.
— 41, C. Gangreiis. c. 2, 5, S, 6, 10, 11, 12—18, xi, c. 35, c. 17, 21, 24, 51, 55, 56, 57, 58, 72, 77,
20.P. vu, c. 11—15 : C. Africau. c, 51, 49, 42, 25. 78. A. P. vii, c. 5, 52, 31, 59,28, 61, 55, 57,56,
P. ii, c. 185—197 : C. Afric. c. 85. 86, 87, 88, 90, 55, 53. P. xn, c. 24. B. iib. x, c. 5. A. P... c. 106,
52, 54, 55, 67, 75, «1, 98, 100. P.'m, c. 86— 88 : c. 2, 5, 4. A. c. 15,15, 16. Gregorii ad 12. p. B.
C. Afric. c. 97, 98,99. P. xn, c. 26, universum con- lib. xi,' c. 27, 52. A. P. x, c. 28. P. vn, c. 94. B.
ciliutn Epliesinum una cum Cyrilli epistola exhibet, lik. xm, c. 5, 8,-10, 19. A. P. xi,c. 10, 11, -25.
quaj auctor ex Pseudo-lsidori opere desumpsit. B. lik. xv, c. 15, 15. A. P. VII, c. 2, 18, c. 16—21.
(254) Quajulprobemus posteriores sex collectionis A. c. 1 —6. Gregorii ad h. p; c. 25—29. A. P. vn,
Hbros cum Burchardi opere contulimus , quo in la- c. 7, 8, 6, 10, 5, c. 50. A. c. 7. Greeorii ad h. p ;
bore cddice-usi sumus Sorbonico, qui Parisiis exstat B. lib. xvu, c. 1, 50. 51. A. P. vn, c. 58, 104, 105.
num. 481; B. E. noiatus , de quo vide : T. Cous- R. lib. xvm , c. 5, 10,18, 22,25. A. P. vn, 88, 90,
laul: Disserlalio de atitiquis canonum colleclionibus. 87, 101, 91. B. lib. xix, c. 27, 57, 66, 125, 126. A.
§ CLXlX:el CLXX, apud Galland t. I. p. 152. P. vn, c. 119, 86, 99, 96. P. x, c. 118. B. lib. xx,
s.j., ed. cit., et F. Salmon : De Velude des conciies c. 11, 12,15, 16, A. P.vni, c.29, 56, 54, 53. Ex hac
el de leurs coilections, P. n, c. 1. Paris.1724, in-4°, coinparalione liquet Burchardum etiam Gregorii
p. 175 — 178. Burch, 1. i, c. 25, 41, 67, 88, 128, M. iitteras ex liac collectione, quam liitera A. (An-
131. A. IVx,_c. 56. P. xi, c. 2. P vn. c. 21. P. xi, sehuo dedicata) distinxiiuus. desumpsisse.
 D. IVO CARNOTENSIS EP1SC0PU5. I:X
vjnotaverio.t, quam arcto vineulo ba?,c nostra col- A cumserieoccupai plane respondcl(258).Qui*)usdein.
jectio ac Burchardi opus inler sese conjuiigantur. concilium Triburense an. 795 habitum etnonnulii
Prajlerea non leviter errartint cum Reginonem ea canones ex synodis Grsecis et Latinis, nec non
usum fuisse affirment (255); nostrse siquidem col- fragineiHa quajdam ex rcgum Francorum capitula-
iectionis auclor, qtiod supenus aiiimadvertimus, in ribus decerpta, adjiciuntur , quaj licet pauciora ac
cilandis Innocentii decretis Dionysianam recensio- nrinoris momenli sinl, secundam tamcn coliecionis
nem uniee secutus ntillum omniiio aluim ex prajc.e- partem constituuni. Tertiademum pars et uberio-
denti_jus iiiritalus esi, qnod tamen si Reginoni lo- rem el ordinatiorem sese prsebel. In ea auclor ea-
cum a Balleriniis prolatum (lib. i, cap. 117) inspi- pitula xcvm rejecit, quaj exPatribus , decrelalibus
cimus, minime verum essct. et canonibus decerpsit, atque apposilo hoc tilulo :
Postquam Btirchardiis ex ea qua? ab Anselmo Incipiunt capitula ex cunonibus LXXXVIII Patrum ,
nomen haket colleciione,-suum opus adornayit, quin alterum alleri ullo pacto conjungereiur , iia;
ipsa collectio ila oksolevii, ut nec Ansclmus Lu- disposuit, ut earum collectionum speciem prae se
censis, nec alius quispiam eorum quiposloa eano- ferat, quaj nomine Deflorationis canonum frequen-
nes collogerunt, ad illam aecesserint, sed omnia ex tissime occurrunt. Codex nono adbuc sajculo cons-
"Btireliardi opere haurionda esse censuerinl, non criptus videtur, quique isliusmodi anium perUiores
aliam profecio ob causam, nisi quia amplain afque sunt, concriii Triburensis recensionem , quam eol-
indigesiam anlccessoris molem ordiue ac methoJo leciio exhibet, eodem tempore quo concilium ipsum
disposueril. celebralum fuit, adornatam esse coiitendunf.'
§ V, VI. Alia canonum collectio, quaj Vindobonaj Q Cauerum quamvis bajcnostra colleclio minoris
in bihiiollicca impciiali asservatur (Jus can. n. 99, momenti sit, ipsa tamen posieriorcs canonum.
in-4"), magis mulio quam ea, de qua nuper diximus, compilatores usi esse videnlur. Quod si codex quL
ad Collcciioncm tripartifain accedit, cuui eamjam illam exhibet revera nono adhuc sieculo exaratue
In tres partes divisam deprehendamus. Prima et- esl, Regino primus iilam adiissct, siqtiidem circa
enim pars LXXXcapitula exhibet , quaj ex spuria annum 906 suum opus conseripsit. Apud ipsuu.
Lidori eolleclioae ciesunipla sunt, et Rom. ponli- enim fere omnia lertiaj partis capiluia reperiunluv
ficum, Clemenlisseilicet aliorumque qui eum usque (259); eadem cum nostro codice esl rerum series .
ad Grcgorium Juniorem sequunlur , Decretalium lidem tituli. Si vero quis codicis ajtatem impugna-
rra«monta juxla lemporum successsioiiem dKpObita ret, hanc nostram colleetionem ex Regi; oi.is ccn-
cxkibent. llisce addita suiit quajdam Nicolai 1 de- p latione desumplam esse dicere oporl.-ret. v
creta ex ejusdem litteris ad Salamonem episcopum § VII. ilactenus pleiasqueex antiijuis canonunt
Constaiiiiensem et Carolum arckiepiscopum Colo- compilaiionibus illuslravimus. Ad eam nunc manum
niensem datisexcerpta. (250) Primaj huic parti auc- admovemus de qua pra? cajteiis nobis agendum est;
tor prarjlixitordinem celobrandi concilii ex Pseudo- cumque ad illam omues quajstiones , quas nobis
Isidoro, nec non fragmenta quajdam ex ipsius praj- proposuimus referantur, paulo accuiatius descri-
iiotationibus desumpla, quajiia inscribuutur : Origo benda esse videtur.
couciliorum generalium et adnotaiio iynodorum, . Hajc igitur colleclio, quod superjus adnotavimiis,
quarum gesla in hoc (Pseudo-Isidoriano) codice con- in tres partes tota dividitur, quarum prima Rom.
tinentur; quam lamcn aditotalioneui auelor nostcr Q ponliliciim litteras , altera concilioruin canones,
usque ad concilium vicesimim quarlum produxil lertia denique loca ex SS. Patrumaliorumque eccle-
iitem Lugdunense in qua Patres x\ statueruni, quo- siasticorum scriptorum operibus, necnon ex Rom,
rum maxime ilem Prhcus Lugduncnsis ephcopus el Francoium juris colleclionikus decerpla com-
exsthit) (257). Rom. poiUificuin insuper eataloguni, plcclilur. AucLor|, aliorum compilatorum nioreiu
quorum series a S. Sylvestro incipiens ad Grego- seculus, prajfatiunculam (260) colleclioni suaj praj-
rium Juniorem usque pertingit, auclor annexuit, posuit, in qua lum operis finem explical, lum~ fon-
in quo singuloruiii poiililicum nominibus nunierum tium ex quikus hausit naturam indigilat.
ascripsit, qui loco quem eorum quilibel in pontifi- Ad coniiciendam primam ot secundam operis

(255)Deantiquis canon. coll.,p. iv,c. 11, p. 652, /. c.
' (256) Apud Mansi, T. XV, 454 seq.,434—418 seq.
Teriiuin Lugdunense concilium an. 585 apud
(Labal.) Conciliorum Gallim, lam edilorum quam
inediloruin colleclio temporum ordine digesla ab a.
Chrisli 177 ad a; 1565, opera et sludio nionachorum
conaregationis S. Mauri. Parisiis 1789, in foi., 1.1.
-'p. 1287. Rub. LXX in Petitii edilione p. 264
(257) ,1.1, in
codice Vindokonensi rubr. LXIII. Confer Gratianum un
D. 16, c. 11, qulhuiic lociimin Decrelum recepit.
(258)« Sylvcslerpapa, aPetroXXXIV,congregalis
cum consilio Conslanlini Augusti in urbe Roma
CCLXXVH Palribus posl Nicajnam synodum damnavit
-iiem Arium et caeleros kajretieos, el constiLuliones
plerasque Ecclesia? neccbsaii/s ordinare studuit.
Siricius, aPelfoXL, scripsit decretalia capilula xv
propler quasdam neeessitates, Emerio episcopo con-
suleule. . . . Innoecutius, a Petro XLli, scripsit
quasriam epislolas ad cpiscopos divcrsarum pio-
\iiiciarum, ni quibus coiuiucnlur capilula decrelalia
LVI. Sosimus P., XLIII a Pelro, sciipsit epistoiam
docrcialcm ad Hesicium Salonilanuin episcopiimsub
tribus capitiilis prajnotatam. . . . Ililarius P., a
Petro XLVHI, pwsenlibus cpiscopis el presbyleris
XLV,slaluil capitiila ei syuotiica vi, iu qu-bus coh-
tuienlitr capiLuIa xxu. . . . FelixP., aPelrtfL,
pr.uscntibus cpiscopis et prcsbjLeris LX\.\I , ca-
pituU eanouum* conslituit xxiv pro rebaplizan-
dis in Africa episcopis, presbyleris el diaconi-
bus. . . . Gregoiius II P., a Petro XCf-, scripsit
ciqriiula xvn omni Ecclebia servanda cum Patrihus
xxxui ea C[uie sub analhematis vinculo allegapt. »
— Cafalogus iste, in quo adornando aunior tum.
Pseudo-Isidorilum Dionysii alioruinque operibus
usus est,nonnulla habot quajipsi propria omuino suiu.
(259) Sequentia noslraj collectionis
— capitula apud.
Reginonem inveniuntur. C. i5 5, 2, 8, 9, 10, il,
15,14; Reg. lib. n, c. 6—9, 49, 50, 61, 68, 92, 65.
C. 18—50. Reg. lib. n, c, 167—170,174,176,178,
182,185, 185, 188,189, 192. C. 51,. 52 ; lieg. iib.
ii, 196. C. 56—52. Reg. "lib. n, c. 111, 112, 117,
118, 176,282. - ' -
(260) Quoniam"quorumdam Romanorum decre-
talia pontilicum synodalibus tempore prajstant con-
venlibus, non incongrue in nostraj defiojalionis
opuseulo primas sibi vindicaut partes. A beati si-
quidem Petriaposloloruni principisprajsulalu usqiie
ad Conslantini *iiiqjeiatoris surenissimi tetnpora,
seu proptei rarilatem episcoporum , sive eliam
piopler rakiem persecutorum, as.t ntrila atit certe
vix ulla crediinlur celebrala coucilia ponlificum.
Huc accedil quod canones apostolorum Ntcajuis et
plerisque aliis inferioris habenlur aucforitatis,- cum
ulpote a nonnullis iliorum esse legantur. Unde
<luodlikerius atquc ut dixerim commodius agi po-
loraf, apostolici viri consorte.s lidei iilteiis inloruia- •
bani, insiiiuaulcb \idclicei yuid iqipefore, quid ca.-
 ' '
LXI _ . DISSERTATIO DE DECRETO IVONIS. LXH
paitem, mrila alia quam Pseudo-Isidon collecitme k rorum serie Ita sese exclpiunt, iiln.limie riccretalis
'
usus est, GaSLeamquead hoe ipsius recensionem capitula capitulis piimaj naltirali ordine siibne-
adhikuit. Plurima tamen occurrunt quaj ipsius pro- claniur. Passim quoque auctor adnolavit, nlii ab
pria sunt, suumque opus ab aliis bujusmodi supe- altera decretali ati alleram progred tur (265). Hanc
riorum setalum secernunt. Quemadniodum in pritna dividendi rationem in disponendis cujusque pon-
parte Roni. pontilieum seriem. quam Pseudo-Isi- tilicis lillerisita ipse secfalus est, ut omnium ejus-
dor-us cnm Gregorio Juniore claudit, nsque*ad Ur- dem litterarum capituia sepaialim numereniur, et
lianum II (f a. 1099) perduxit; dein Excepliones lum ab anteriorum lum a posleriorum poiililicuin
S. Syhesfri statim Melobiadis Decrelalihus, quin litterarum capitulis, penitus riistiiicla binl.
quidquam interserat, sukjunxit, cum tamen Pseu- In adnolarida secnnda parle, oamdem melbodum
do-Isidorus conciliorum canones, ipsis intromiserit. servavit auclor; singula eiiim consilia eotlem or-
Duos insuper Romanos pontifices nominat, Chryso- dine suaj colloctioni inseruil quo illa Psemlo-Isi-
gonum nempe ot Mercurium, quos omnino iguora- dorus disposueral, el singuiorum canones ita nu-
mus-, et quornm nec ipse Blanchinius (261) ddctus meris distinxit, ut ciijusque concilii canones pro-
ille el in rerum antiquarum sludio indefessus, qui pria numerorum serie censeaiitur, neque cum se-
Vitas ponliricum ab Anastasio conscriplas edidit, quentis concilii canonikus conjuiigaiilur. Grajca
ullum in iiistoria vestigium invenire. potuit. In concilia a concilio Nicajno i, Lalina a Carlhagi-
ascribendis singirioram pontilicum uominibus nu- nensi i exordiiur. lllorum seriem cum concilio
merum locumve qucm in pontificum serie quisque Chalcedonensi, harum \ero, cum secundo Hispa-
. tenet, sedulo indical (262), qua in re illum eolleclo- B lensi claudit. Tiiulos seu summulas a Pseudo Isi-
retn imitattis esse \idelur, cujus codicem ms. dixi- doro apposilas, necnon numeros, quibus ipse con-
mus in bibliolheea Vindobonensi asservari. Ponti- ciliorum canones distinxerat, communiter retinuit,
iicum decretales non perturbato ordineex Pseudo- Grajca tamen concilia eadem fereialione disposuit
Isidoriana collectione ciesumptaj, et in capituia di- qua in prima parte Rom. pontilicum decrelales di-
visaj sunt. Itec invicem capilula continuala numc- sposuerat. Cbalcedonensi concilio plures canonos

vere, quid teno.re, quid postremo rejieere deberent. bri. Parisiis 1610, in-fol.. p. 174 sq., cum quo hic
Veruni cum Christianitatis reiigio, favenle pio prin- noster maximam simililudinem habel, oamdem ad-
cipe Constautino, longe lateque per orbem propa- inoiritionem exhiket. Cf. J. Makillon Musmi Ilalici
gari ccepisset, simul etiam episcopormn cceperunt l. li, p. 375-397. Parisiis 1724, in-4, Ed. Mailcne :
Iikere celekrari conventus. Qui tamen cum a rprav De antiquis Ecclesim rilibus, lik. m, c. I, p. 867
sulikus sanctae hactenus por quatuor orkis climala sq. Anlwerpiaj 1756, "in fol. t. II. Burckardinum
eelekrari non desinant Ecclesia?, ille tanien qui in fragmenlum ;in onines conciliorum coilecliones re-~
Nieaja eivitate Bitliynia? a S. Sylvestro convocatus ceplum fuit :'Lakbe etCossarl, t. IX, p. 848-833;
et,a cccxvin episeopis Iegitur celekratus, summse .Coleii I. XI, p. 1135-1158; Hardouin, t. VI, P. i,
auctoritatis palmam tenere perhibetur, licet in or- p. 829-854; Mansi, l. IX, p. 400-406; Hartzhenrius
dine prlor non habealur. Sed inter hajc nolandum, Coii«7. Germunim l. III, p. 9-16. Nulla iamen re
quod cum a poiuificatu Peiri apostolorum principis p codex Berolinensis magis dislinguilur, quam tilulo
usque ad prajsulalum Sylvestri xxx et duo connu- sibi omnino proprio et peculiari, de quo mox plura
merentur poiuilices, semolis Lino et Cleto, quod dicemus, quique sic se kaket : Liber monaslerii
illi scilicet superslile adhuc Petro apostolo episco- bealmvirginis Marim in Lacu inquo continentur mo-
-patu funefi sunt, nemo lamen eorum suis decreta- dus de observantia synodi. llem liber canonum Ivo-
libus aliqua sancire omiserit. Chrysogono duntaxat nis de ordine Regularium beati Anguslini Carnoten-
exoeplo, qui xxvm a Petro compulatur apostolo. sis episcopi ex sententiis summorum pontificum et
Rursus cum a S. Sylveslro usque ad bealum Grego- gencratium conciliornm alque sanctorum Patrum in
rium ajque xxxn supputantur prsesuies, omnes si- unum collectus, distinctus in decein hbris. I(i codiee
militer prajfer Mercurium solum, qui LXHprajsu- Parisiensi n° 5885 A. a Iikrario versus qui sequun-
lalu post Pelrum apostolum funclus est, edidisse tur descripli suut:
legunlur. Verum bis ita consideremus quae sit ejus
nominis quod est decretale signilicantia. Igitur de- Lmta cohors fidelium Dei precare Filitan
cretum, quod a decerno-verbo derivatur, ex seque Vt nos sua clementia ducat ad cmli gaudia,
aliud noiuen procreat, videlicet decretale, cujus Nobis Imtitia sil snper omnia el honis copia.
plurale est decrelalia, intelligilur inslitutum, sive Cum Dei gratia, per quem solemnia
constitulio, Unde el decretalia instituta sive cousti- Sine trislitia sint in Ecclesiu.
tutiones possunt inlelligi, Sed jam (andem eorum-
dem decretalium necessarias paginaj imprimamus Deus propilius esto mild Willelmo peccatori.
sententias. Explicit prologus. Inciphmt capitula. la Ecclesim qumcunque nocent, qumcunque molestanl,
hac quidem forma babeiur collectio in codice ms. D Egregie decrela docent simulque manifeslant.
Valicano, in qualuor regia? bibliothecaj Parisiensis Eximii scriptor operis laudandus in isto.
codicibus (n° 5858, 5858 A. 5858' B. 4282). ln Abbinii Willelmi eris projudice Chrislo.
codice Berolinensi (ms. Lat. n° 104, fol.) Ivonis Bona geres lunc pace fruens, cum prmmia regni
prologus kuic prologo praemittitiir, quem iiiem kac Jam referes prmmissa lucens in luceperenni.
adjecta nota descriplum exhibel: Explicit prologus
prhnus. Item prologus sequenlis operis. Codex ms. Codex bibliotkecaj Vindobonensis (Cod. theolog.
cum Ordine celebrandi concilii ineipit, qui iu omni- n. 555, in-fol.) manous est, et cum partis m, lit.
bus cum ilio convenit, quem ^'rchardus Wormat. 22 incipit.
in (ine concilii Sabgunstadcnsis descripserat, qui- • (261) Romse 1751-1755, 4 vol. in-fol., t. I, p. 30
que a nostri codicislibrario perfectiori fcrma, quam - el90.'
a Btirchardo exlribetur. Illum enim noia illa Admo (262) Anaclelus P., terlius a Petro, etc.
nilio ad sacerdotes subsequitu:', quam S. An=elmus (265)Clemens in prima;epistola, c. II ; Cl. in sp-
Liicensis Leoni trikuit, et hac epigrapke ir suam cunda epistola sua, c. 20; Cl. in terlia epislola,
collectionem i'ecepit : Inciptl sermo quem S. Leo c. 52; Cl. in quarta epistola, etc. Capilulii, quaj a
papa composuit in synodo dicendum. Ord. Roma- primo usque ad undeeimum sese suksequunttir,
nus apud Melch: Hitlorp : De divinis Cailwlicm Ec- omnia ex prima decretali desun.pta sunt, quod sa?-
clesim oficiis in mysleriis, varii vetuslorum aliquot pitis kisce verkisv indioafur : Item de eadem cpi-
EcclesimPatr.uin ac seriptorum ccclcsiasticorum li- stola.j
 LXIII D. IVO CARNOTENSIS EPISCOPUS. Lvnv
ex synodo quinisexla seu Trullana, quaj Constan- A . lempus, quo confeela fuit, ignoramus. Allamen
linopoli an. 692 Iiabita fuit, subjiinxif, quibus loca cum Rom. ponlificuin seriem non ciira Urbanum II
quajdam ex Venerabilis Beda?et aliorum ecclosia- perducat, nec posteriorum conciliorum canones ex-
slicorum seriplorum libris, necnon ex ejusdem hibeal, merito illam Iiujus pontificis tompore ela-
concilii aetis dcsumpia prajfixit. Citierum canonum boralam fuisse credimus. Tanlo cnim tamque ad-
versio in multis ab illa discrepat, quaj in concilio- mirabili in colligendis monumentis ardore auctor
ruin cdllectionibus.habelur (264J,magisquead Graj- suum opus absolvii, ut cerle si qua? posteriora ha-
corum exempla accedil (265). Concilium dein se- buisset aut cognovisset documenta, illa ipse inse-
cundum Nicajnum an. 787 habilum , et synodus ruissef.
oetava annis 869 et 870 celebrata annexa surit, Cum nos in hujuscc nostri opusculi decursu sse-
quibus iterum fragmenta quajdam ex ipsofum aeiis pissime ad hanc colleclionem accedere debeamus,
decerpta prajmiltuntur. Cuilibet' denique canonum necessarium ducimus pei-spicuam quamdam ipsius
seriei, lum eorum qui ex Latinis, lum eorum qui speciem exhibere, ne quoties illam proferimus, non
ex Grajcis conciliis decerpli sunt, capilula nonnulia salis leclores nos inlelligant. Hincin nota bmnium
ex SS. Patrum et alioruni scriplorumoperibus de- colleclionis argumenlorum indicem apponimus, in
prompta, addita sunt. quorelenta irium parlium divisione, cujusque
Tertia colleeiioiiis pars, quag sola canonumcol- ponlilicis decretales, et singulorum conciliorum ca-
lectionis speciem refert, loca exhibet_exPalribus, nones in totidem litulos distribuentes, eumdem
scriplorihus ecclesiasticis, Romanorum et. Franco- omnino tempoiis ordinem secuti 'sumus quem
runi legum ooir.pilalionibus excerpta, et in xxix ru- D] auclor in sua collectione observaverat. Quod vero
bricas disposita, quarum dein singulaj plura capi- ad appendices illos duos speciat, qui, u(i diximus,
lula nunquam peiturbalo numeroruni ordine di- conciliorum tum Grajcorum tum Latinorum cano-
slincfa diviriunlur. Quibus tamen capitulis alia nibus adjiciunlur, priir.um hac nota distinximus,
tum decretalium tuhi canonum fragmenta admista scilicet, pars secunda, appendix a. Alterum vero
sunt. hac alia : pars secunda, appendix b, ipsosque simul
Hujus colleclionis auctorem non minus quam cnm aliis litulis numeiavimus (266).
(264) Mansi, t. XI, p. 959-988. scripsil litteras Mediolanum. Verum eur hoc acci-
(265) Exempli gratia, oorum canonumlversioncm derit, utrum scilicet cila morte prajventus sit vol
hic appoiiimus, qui neque in honis neque in Gra- aliud quideicontigerit, non salis elucel.—l. XXVIII,
liani opera transieiunl. t C. 8 (can. 20). Nonlicere Marctilini c. 2; t. XXIX, Marcelli c. 1; l. XXX,
episcopo in civitate quat ad eum non perlinel prmdi- Eusebii c. 4; f. XXXI, Melchiadis, c. 7; t. XXXII,
care. Nou liceat episcopo in allera, quor?ad eum Julii c. 7; t. XXXIII, Felicis c. 5; t. XXXIV, Li-
non pertinel, civilaie publice prajdicare. Si quis beri c. 1; t. XXXV, Damasi c. 4; t. XXXVI, Sy-
vero invenlus fuerit ltoc faciens, ab episcopio ces- ricii c 11; t. XXXVII, Anaslasii c. 1; t. XXXYIIf,
set, qua? vero prsesbyleri sunt, faciat. i C. 9 (can. Innoceniii c. 27; t. XXXIX, Zosimi c. 2; t. XL,
21). De episcopis.« Qui pro culpis smsirrcculpabi- Bonifacii c. 1; t. XLI, Ccelestini c. 6;t. XLH, '
liter deposili sunt et in locum laicorum redacti, si Sixti c. 4; t. XLIII, Leonis c. 51; t. XLIV, Hvla-
sponte sua converlaiiliir ad Dominum et peccalo C rii c. 2; t. XLV, Simplicii c. 2: t. XLVI, Gefasii
reiiunliant pro quo deposili sunt, et oninino se c. 58; l. XLYH, Anastasii c. 2; t. XLVHI, Sym-
alienaiit ab eo, clericalem tonsuram non perdant. macbi c. 20, l. XLIX, Hormisda? c. 2; l. L, Felicis
Si vero peccalo adhajserint, quemadmodum laici c. 2; t. Ll, Silverii c. 1; t. LII, Yigilii c. 2; t. LIII,
comas dimitlant, quia mundanam conversationeni Joannes III, c. 2; 1. LIV, Pelagii c. 50; t. LV,
ccelesli vitaj prEeposuerunt. t, — C. 11 (can. 26). Grcgorii c. 112; l. LVI, Gregorii II c. 8; 1. LVII,
De' presbyleris non legalibus nuptiis detenlis. Pre- Giegorii III c. 8; t. LVIII, S. Bonifacii M. c. 2;
byterum nuptiis non legalibus detentum eathedram t. LIX, Zachariaj c. 2; t. LX, Lennis IV c. 25 ;
quiriem habere sed ab ofllcio abstinere pra>cipinius. t. LXI, Gregorii IV c. 2; t, LXII, Nicolai c. 74;
Sufficial ei hujusmodi indulgentia, quia benedicere t. LXIII, Joannis VIII, c. 8; t. LXIV, Stcpkanl V
aliis eum, qui vulnera sua debet curare, conse- c. 9; t. LXV, Leonis IX c. 2; f. LXVl, Alexan-
quens non est. Benediclio enim sanctificalionis tra- dri II c. 7; t. LXVH, Urbani II, c. 3; — P. n,
ditio est. Qui vero hanc non habet propler rielictum t. .1, Conc. Nicaen. integrum ; t. II, C. Ancyr. c. 14,
ignorantiaj, quomodo aliis tradel ? Neque enim pu- t. III, C. Neocajsar. c. 9; l. IV, C. Gangrense iule-
blice neque privale benedicat, neque corpus domini grum; t. V, C. Sardic.c 13; t. VI, C. Anliocb.
dispensot al.is, neque alio niodo ministret, scd c. 18; t. V!i, C. Laud. c. 29; t. VIII, C. Constant.
sufiicial ei quotl prajsideat («pv.oiaevotT^ npotSpia.) c. 4; t IX, C. Ephesin. c. 1; t. X, C. Ckalced.
et imploret a Domino, ut dimiitatur ei iniquitas c. 26; t. XI, synodi quinisexla? c. 17; t. XII, C. Ni-
ignorantiaj suaj. Manifestum autem quod ei hujus- cajn. n c, 14 ;"t. XIII,0. synodi vm, c. 51.; t. XIV,
modi non legitimaj nupliaj solventur ad nullatenus D Ap. a. e. 16; t. XV, C. Carlh. i c. 5; l. XVI, C.
vir acccssum habebil ad eam, propter quam sacro Carlh. n c. 5; t.XVII, C.Carfh. m c. 50; l. XVIII,
ministerio privatus est. C. Cartli. IVc.102; t. XIX, C. Cnrlli. v, c. 14 ; t. XX,
(266) Pars 1, l.I: Dccrela Clemenlis c. 25; t. II, C. Carlh. vi c. 1; l. XXI, C. Carth. vn, c. 5; t. XXII,
D. Anacleti c. 25; t. III, Evaristi c. 6; t. IV, C.Milevit. c.ll: t. XXIII, C. Arelat. i c. 4; t. XXIV,
Alexandri c. 8; t. V, Sixti c. 5; l. VI, Telesphori C. Arol. u c. 8 XXV, C. Arel. in c. 2; t. XXVI,
c. 5; t. VII, Hygini c. 5; t. VIII, Pii c, 5; 't. IX, C.Araus.c.ll; t. XXVII, C Vasen. c. 5; t. XXVIII,
Anilii c. 7; t. X, Soieri c. 1; t. XI, Eleulherii c. C. Asalh. c. 68 ; t. XXIX, C. Aurel. c. 27; l. XXX,
4; t. XII, Vicloris- c. 4; t. XIII, Zepherini c. 5; C. Eliberit. c. 16; t. XXXI, C. Tarracon. c. 9;
1. XIV, Calixti c. 14; t. XV, Urbani c. 5; t. XVI, t. XXXII, C. Gertind. c. 5; t. XXXIII, C. Cajsa-
Pontiani c. 1 ; t. XVII, Anteri c. 1; t. XVIII, Fa- raug. c. 2; t. XXXIV, C. Heleroensi (Herd.) c. 11;
biaui c. 12; t. XIX, Cornclii c. 5; 1. XX, Lucii c. t. XXXV, C. Tolol. I e. 9; t. XXXVI, C. Tolel. m
5; (. XXI, Slephani c. 7; t. XXII, Sixti c. 2; c. 12; t. XXXVll-XLIII, C. Tolet iv c. 50, vn c. 5,
t. XXIII, Dionysii c. 2; l. XXIV, Felicis c. 7; VIII c. 2, ix, c. 6, x c. 5, xi c. 6, xn c. 5; t.XLIV,
t. XXV, Eutychiani c. 1 ; t. XXVI, Gaji c. 2; Divers. conc. c. 7;t. XLVef XLVI, C. Biao. i
I. XXVII, Clirysogoni c. 1. Ckrysogoni papa?.de- c. 2, II c. 9; t. XLVII, Capitula de concilio .Marliiii
Ctela, qui XXVIII a Petro aposlolo sortitus est ca- P. c. 84; l. XLVIII, C. Brac. m c. — 5; t. XLIX,
llietlram, nusquam reperi, nisi quod ad quamdam C. Hisp. n c. 6; L L, Ap. b. o. 59. P. m, t. I,
^kciiicni cxi-iortaiorias ad suflereiidiim maiivriuui Dc lidc ct sacraiucnto Jidci. dc baptismo c 25; t. H,
 LXV DISSERTATIO DE DECRETO IVONIS. r.xvi
Videii.ium nnnc est an et quosnam antecessores _\ que capitula omnia ex Pseudo-Isidori unice desiim-
nosfrse colleciionis aucfor seculus sU. Ad primam pla sunt, et pontificibus singulis, ascripta est
quidem ct secundam partem quod altinel, dubium nola, quaj signiltcat quantum quisque in ponti-
videri poieiit ufrumne in illis ardornandis alios ficum serie a bealo Petro 'dislet. Capitula denique
priores coileciores imitalus fuerit, nccne. Motlus fereomnia (267) quaj in Vindobonensi codice repe-
onim quo Pseudo-Isidori collectionem excerpsif, riuntur, plus minusve quandoque immulat» (268)
ipsi proprins ac peculiaris esl. Ab auclore autem cum iisdem omniiio tilulis, et in eadeni forma at-
. illius colleclionis, quajAnselmo dedicata cst, quam que in eodem ordine in nostram collectionem trans-
maxime diserepal. Ipse enim nunquam a Pseudo- ierunt.
isidoro reredit, decretalium fragmonta eodem plane Neque mirum videri debet quod auctor colleclio-
ordine quem in Pseudo-Isidori colleclione servant nis, qua? sane amplissima est, parvam illanfac je-
pftifert et ipse, eaque nec ab invicem separal, nec junam Vindobonensem secutus sil : quandoquidem
diversis collectioiris suarj locis interserit, niulto la- ingentia eliam opera a minimis normam alque in-
men pauciora capilula, eaque selecta ex ipso de- eremcntum non raro accipiant. Secundam partem
prompsil, dtim ille tolum fermePseudo-Isidoii opus quod speclal, non alio duce neque magistro indi-
indiscriminatim nulloque hakito deleclu in suam guit auclor, cum a Pseudo-Isidoro jam omnia parala
compilatioEem congessit. . esseni. Ad adornandum demum tertiam operis sui
Cajterum negarl minimo. potcst, maxiinam simili- partem, unum Bitrchardi "Wormatiensis Decretum
turiinem nostram colleclionem inler alque illam in promptu babuit (269),receptis.aliisfereomnibus.
aliam inlercedore, qua? in codice Vindokonensi ba- B Atiamen cum hinc messem colligeret, eadem voluit
betur, de qua nuper locuti sumus. Prima siquidem uli libertate qua Burchardus cum suorum auteces-
noslrse collectionis pars eadem plane ac in Vindo - soi-um compilationcs melerct.
bonensi, licet uberiori forma, disposita esl : utrin-

CAPUT 11.

Quid sit discriminis inter Collectionem Iripartitamac Ivonis opera.

Quin diulius in referendis aliorum opinionihiis Panormiam germanum esse Ivonis opus omnes
(270) circa Ivonis opera, iisque approbandis vel re- fere viri sapientes fatentur, ii etiam qui illain ante
ftiiandis immoremur, ad hanc noslram colleclionem Decretum elucubralam fuisse, ac proinde nullo
nosmet eonverlamus, eamque cum Ivonis operibus modo Decreti summam esse contendunt. Omnes
comparemus, til hinc pateal Ivonem Panormiaj so- omiiino codices mss., tam antiqui quam rccenlio-
lummodo auctorem dici posse, eamque nostra? col- res, qui Panormiam exhikent, quorum iuiitimeros
lectioms ope exstruxisse; Deerelum vero non lvo- in biiriiolhecis Gallise prajseriim inspicere mihi li-
ni, sed alii cuidam qui mullo post.vixcrit tiibuen- rj cuit, Ivonis nomen prse se ferunt,iisque prajit nolus
dum esse. illiusprologus. Pluiimi itidem iique oplimi, nulltm

De saoramentis ecclesiasticis c. 27; t. III, De re- Ul slalns ipse hominis numero cotnptelur eodem
bus ecclesiasticis et de earumdem reverentia et ob- Idcirco generis ordo nilel similis.
servatione c. 34; t. IV, De observatione dierum In duobus codicibus manuscriplis Parisiensibus hic
c. 2; t. V, De jejunio c. 5 ; l. VI, De consuetudi- littilus desideralur.
iribus ecclesiaslicis c. 18; t. VII, De consuetudine (267) C. 5, 14, 18,27, 58, 59, 40, 42. Clp. p. r,
c. 17; t. VIII, De primatu Romanaj Ecclesiaj c. 9; 1.1, c.22; t. II, c. 19;(.III, c. 5; t. V, e. 1; l. XII,
l. IX, De episcopis c. 25; t. X, De clericis et eo- c. 1 et 5; t. XIII, c. 5. C. 47, 51, 52, 56,59,65. Ctp.
rum causis c. 55; t. XI, De monachis c. 14; t. XII, p. i, t.XV, c. 1, 2; t. XVII, c. 2, 3; l. XXI, c. 5;
De sanctimonialibus c. 8; l. XIII, De monachis et t. XXII, c. 2: t. XXIX, c. 1; t. LI, c. 2.
sanotimonialibus <J. 7; t. XIV, De virginibus c. 9 ; (268) C. 4,5, 10, 11, 12, 15,15, 16, 17. Ctp.
l. XV, De conjugiis c. 106; t. XVI, De inccsla co- p. i, t. c. 20, 21; l. II, c. 5, 9, 10, H, 15, 25,24.
pulatione c. 52; t. XVII, De septem gradibus con- C. 28-52, 25, 57, 41, 54, 55, 58. Ctp. p. i, t. VI,
sanguinitalis c. 1; t. XVIII, De liocturna illusione c. 1, 5,4,6; t. VII, c. 1; l. VIII, c. 1; t. IX, c. 3, 4 ;
c. 4; t. XIX, De inceslo concubitu c. 4; t. XX, t. X, e. 1 ; t. XIII,c. 2; t. XVIII, c. 8; t. XXI, c. 1;
De honiicidiis licitis et illicilis c. 57; f. XXI De t. XXVI, c. 2.
incantatione dajmonumque supersliiione c. 21; (269) En quajdam exempla : P. m, 1.1, c. 12-16.
D
t. XXII, De mcndaciis el perjuriis c. 33 ; t. XXHI, Burch. 1. iv, c. 13,16, 50, 51 ; t.II, c. 2-6. B. 1. v,
De injuriosis el flagitiosis c. 5; t. XXIV, De usu- c. 15,16,20,21,47; l. 111,c. 9-12, 27, 28, 30, 31.
rariis^. 6; t. XXYr,De venaloribus c. 5 ; t. XXVI, B. 1. lii, c. 9-12, 142, 146,159, 160 ; t. VI, c. 1-3.
De truncatoribus membrorum c. 9; t. XXVII, De B. 1. m, c. 126-128; t. X, c. -7-9,12-16. B. I. II,
excommunicaiis c. 24; t. XXVIII, De pcenitenfia c. 181, 182,184, 185-187, 191,192 ; l. XII, c. 1-8.
c. 18, t. XXIX, De causis laicorum c. 284.— B. 1. vm, c. 10, 19, 22, 23, 57, 54, 58; t. XIII,
T. XVn, c. 1, celebrem Isidori locum ex Pauli c. 1-5. B. 1. VIII,Cr65, 68, 86, 96, 98 ; t. XV, c. 65-
sententiis desumplum exhibet, qui ex Burchardi 68, 70-78. B. 1. ix, c. 5, 4, 46, .47, 51, 54, 59, 60,
decreto lib ni c. 28 in nostram collectionem Iran- 61, 65, 66, 74, 75, 81, 82; t. XVI, c. 9-15, 19-29.
siit. Tabttlaj, qua>eonsanguinitatis gradus exhibet B. I. vn, c. 2, 5, 10, 15, 17; I. xvn, c. 9, 12, 15,
in codice Berolinensi versus, quos hicsubmitlimus, 22-24, 55, 54, 45, 46, 49 ; t. XX, c. 55-55. B. 1. vi,
ascripti sunt: c. 21, 22, 42; l. XXVIII. c. 7-10, 16-18. B.
1. xvm, c. 14,16, 20, 21;l.xix, c. 11, 12, 15;
Hmc consanguinitatis paulalim votvilur in se, t. XXIX, c. 1, 5-17. B. 1. xiii, c. 8-11, 22, 29,
Donecad exlremos permeal usque gradus. 50.54-57,40 44.
His quia lunc melis cognatio deficit omnis, (270) Haesententiaj habenturin Cas. Oudini Com-
Conjugium licitum est et renovare thoruin. mtnt. de scriploribus ecclesiasticis, I. II, p. 873-876.
Quod vero sexlo ramo concluditur ordo, Lips. 1722, fol.; Hisloire littdraire de France, l. X,
Sex mundi mtates siguificare vidcs. p. 102; ff. Ballerinii /. c, p. iv, e.~16.
f.xvn D, IVO CARNOTENSIS EPISCOPUS. IAVIII
Leonis IV decreto dc eligendo pontifice antiquiorem , . formae immutafione in suam collectionem recopit.
decretalem litleram exhibent : appendix vero de Romanas vero leges t.x una Collectione tripar.ita
canone, qni libri et quoiempOre sinllegendi in Ec- translulit (275). '
desia. prseierea concilii Lateranensis n, sub Inno- Hinc etiam probari pilest Ivonem ex prima parte,
ceiitioll celebraii, canones in plurimis desideran- quajdecrelales compleclitur, nmlta ad suum opus
tur. Dooti vero ferme omnes in hoc consenliunt, adornandum desumpsisse(274). Secundamvero par-
quod nempe poslremi tardius Panormire super- tem quod spectat, licet illam non minus quam
additi fuerint; nee mimis certum esse videtur alium Collectionis (ripartitaj auctor ex Pseudo-lsidori
quoque de legendis libris canonem huc insuper ac- opere mutuare potuerit, aperlissime lamen palel,
cessisse, tum quia nullius aucloritaiis esl, ulpote etiam in kac parle Ivonem abantecessore ^uo non
qui ex riiuali quodam libro desumplus, tum quia deflexisse. Ab illo enim concilii quinisexti, necnon
idom liiulus in alio etiam ejusdem collectionis loco Nicieni u et-cecumeirici VIIIcanones exscripsit, qui
inveiiilur (271). in Pseudo-Isidori opere desunt, et in Colleetione
§ I. Uki Ivonis Panormiam aecurate cum colle- triparlita primo inveniuntur : dein ex earumdem
clione triparlila quis conferat atlenleque conside- synodorum acits, qttaj in Golleclione iripartila sy-
ret quam inlime hse duaj eompilaliones inter sese nodis ipsis prajfixa sunt, fragmenta quiedam, de-
conjungaiitur, facili' negotio comprehendel Panor- lirum el capilula illa quaj, uli diximus, appendiois
niiain totam illinc quodammoiio cmersisse, ex ip- loco tum Grrccis, tum Lalinis conciiiis adjecla sunt,
sius scilicet vasla atque indigesla mole elaboratam in Panormiam recepit; quibus omnibus noslram
,ei in quemdam ordinem ftiissc redaclam. In singu- . sententiam esse exlra omnem dubitaliouis aleam
lis rtidem partibus et rubricis maxima dignoscilur positam, nemo est qui non videat.
iiftcr ulramque collectionem similrtudo, quaj praj- At enim ex ejusdem Ivonis litteris non minus
serlim in tertia illius coHectionis parte apparet. Ex quam ex Panonniaconstal Collectionem tripartitam
bac cnim non singula quarjdamcapituia, sed inte- ipsi cognitam fuisse, eademque ipsum usum esse.
gias rubricas desumpsit (272), ac, paucissimis lan- Adnotavimus ea tantummoiio loca (275),-quaj in Pa-
tummodo exceptis capitulis, sine ulla ordiriis vel norniiam recepta non sunt, quaj proinde eviiicuiii
(271) Utor editione qua? Lovanii anno 1557 in 14. 15, 16, 17, 22, 25, 26, 54, 55, 58, 59, 40,
octavo facta est. In capitula divisa jest; qua de cau- U, 48-54, 56-59, 60; Coll. trip. p. m, t. XX,
sa, etsi minus recte hsec divisio facta sit, a corre- c. 1, 2, 4, 5, 6, 14,16, 17, 18, 21, 22, 25, 26, 28,
ctoribus Romanis, necnon ab Anlonio "Atigustino 29, 50, 51, 52, 53, 56, 58, 59-45, 46-49, 51. Ivo
ct a Baluzio et aliis adhibita fuit. Cajterum Bran- ikid. c. 65, 66, 68, 75, 74, 79, 80, 81; Coll. trip.
dianam editionem, nullaprorsus factamulatione, re- p. in, l. XXI, c. 14, 15, 16, 10, 11, 9, 8, 7. Ivo
ferl. ibid. c._85-95, 91, 96, 105, 109, 111, li2, 117,
(272) Ut patoat quam iniime hse dua? eollectiones 118, 119,122. 125, 124,128-151; Coll. trip, p. m,
connexae sint, ex singulisPanormiaj partibus praj- l. XXH, c. 2-11, 15, 14, 18, 20, 23, 22, 21, 51, 15,
cipua capitula adnolabo, qua? Ivo ex Triparlila et 32, 17, 1, 24-28.
non ex alia qtiadam colleclione hauserat. Singulis (275) ivo Pan. p.—IV, c. 127-150; Goll. trip. p. m,
vero Panormiaj eapkulis, Tripartitaj capilula ascri- iJ t. X, c. 6, 7, 8, 9. Ivo Pan. p. v, c. 14-22; Coll.
psi. Ivo Pan. p. i, c. 28, 51, 65, 87, 95, 109, 111, irip. p. Hi, l."XXIX, c. 171, 259, 151, 115, 99, 152,
121, 122; Coll. trip. p. m, t. I, c. 5, 1, 23, 7, 9,10, 158. Ivo ibid. c. 24-45, 47-75, 76; Coll. trip. p. m,
11, 15, 16. Ivo ikid. c. 144, 150,155, 156; Coll. t. XXIX, c. 257, 95, 93, 19, 75, 97, 157,-138,134,
tvip. p. iii, t. 11, c. 2, 5, 6. — Ivo Pan. p.n, c. 18, i.66. 277, 276, 174, 155, 258, 183, 265. Ivo ikid.
20, 21, 56, 65,'78, 80; 81; Coll. trip. p. m, t. III, c. 25, 252,242, 29, 42,48, 49,45,44,45, 55, 66, 68,
c. 9,11, 12, 55, 26, 5, 4. Ivo ikid. c. 117, 118, 119, 69, 117, 118, 121, 126, 128, 129, 177-179, 152,
126, 127, 141-144, 158, 159; Coll. liip. p. m, 202, 225, 22L,—251, 270-274; Coll. trip. p. m,
t. VI, c. 5, 6, 4, 8, 9, 10,11, 12, 15, 1, 2. Ivo ikid. t. XXV, c. v. Ivo Pan. p. vi, c. 1; 7, 11-15,
c. 120, 161-168; Coll. trip. p. m, t. VII, c. 11,1-. 2, 46, 48, 70-75, 110, 115; Coll. ,trip. p. m, t. III,
3, A, 8, 5, 9, 6. Ivo ibid. c.—181, 184, 194; Coll. c. 1, 56,20,29, 115; t. XXIX, o. 95, 116; t. XV,
irip. p. lii, t. V, c. 5, 4, 2. Ivo Pan. p. m, c. 5, c. 104, 105; t.XXIX, c. 74, 100; t. XV, c. 42,
6, 7, 51; Coli. trip. p. m, l. IX, c. 2, 5, 42. Ivo 48. -
ibid. c. 41, 152, 175, 176, 177, 178; Coll. trip. (274) Ivo Pan. p. i, c. 18, 22 ; Coll. trip. p. l,
t. X, c. 1, 55, 1, 2, 3,4.Ivo ibid. c. 179, 180'; Coll. l. XLHI, c. 44 ; t. IV, c. 71. — Ivo Pan.p. n, c. 170,
irip. p. m, t. IX, c. 5, 6. Ivo ibid. c. 187,188,205,— 174, 177; Coll.'trip. p. i, t. LV, c. 50; t. VI,
206, 209; Coll. trip. p, m, l. XII, c. 1, 4, 6, 8. c. i; t. XXXVIII,c. 3.—IvoPan. p. in, c. 13, 45,
Ivo Pan. p. iv, c. 7, 8, 117 ; Coll. trip. p. m, f. VII, 94,55, 164, 165,189, 145, 146; Coll. trip. p. l,
c. 8; t. IX, c. 35 — Ivo Pan. p. v, c. 1,2, 9, 5,108; t. XLtll, c. 56; t. XXXVUI, c. li, 2i; t. XLVI,
Coll. Irip. p. m, t. X, c. 7, 9, 12; 1. IX, c. 50, 25. n!J c. 51, 26,27,14; 1. LV, c. 56, 77,—IvoPan. p. iv,
Ivo ibi I. c. 79, 83, 84, 85, 87, 88, 124, 125, 126; c. 1, 4, 8, 10, 22, 25, 26, 29, 74, 75, 76,100, 112,
Coll. trip. p. lii, t. XXVII, c. 1,2,3, 4, 17, 18, 13, 115, 118, 156; Coll. trip. p. i, t. XXX, c. 8;
15, 16. — Ivo Pan. p. vi, c. 1, 2, 4, 5, 7, 8, 9, 11, l. H, c. 20; t. LXIi; c. 4; t. II, c. 15, 16, 17; l. IX,
12, 14, 15, 16, 27, 28, 29. 51, 54, 45, 53, 57, 60, c. 5, 4, 5, 6; t. LXil, c. 74; t. XVIII, c. II,1 12;
62, 64, 65, 66, 70, 71, 74, "5, 79, 80, 85, 91, 105, c. 1; l. XXXII, c. 2; t.—XXI, c: 1; t. XII, c. 2;
104, 105, 107, 108,109, 110,113, 117, •118;Coll. l. IV, c. 2; 14XI, c. 1. Ivo Pan.;v, c. 12, 15,
trip.fp. m, t. XV, c. 1, 64, 146,65, 56, 7, 8, 9, 5, 106, 154, 155; Coli. trip. j). 1, l.LXII, c..60, 61,
20, 29, 2, 5, 15, 4-5, 94. 16, 4, 5, 54, 55, 11,24, 34, 65, 66. — Ivo Pan. p. vn, c. 14, 15, 68; Coll.
52, 98, 99. 100, 101, 102, 107, 108, 104, 11, 15, frip. p. 1, l. LXII, c. 24, 54; t. LV, c. 111. Ex
14, 55, 57, 58,,60, 61, 62, 79, 68, 81, 85, 94, 95, ipsis vcro verbis quibus decrelalium fragmenta in-
17, 21, 22, 42, 48, 69, 70. Ivo ikid. c. 122-128; cipiunt, apparet eas sine ulla muiatione de ^erbo
Coll. trip. p. III, t. I, c. 20, 21, 22, 17,18, 19. — ad verkum ex Tripartita deprompta" esse. E. gr.
Ivo Pan. p. vn, c. 4, 9.10, 12, 17, 52, 55, 56, 57, Ivo Pan. p. iv, c. 118, Alexander P. V a Pelro
41, 42, 47, 52f ColL trip. p. m, t. XV, c. 85, 84, in suoruin primo Decretalium, etc.
74, 75, 75, 91, 92, 95, 88, 89, 77, 87, 53, 35. Ivt: (275) Ep. 47. Coll. trip. p. 1, t. XLVI, c. 2. Ep.
ibid. c. 53, 65, 66, 67, 73, 80, 85_,84-88 ; Coll. 60, Coll. Irip. 1, xxxix, [c. 2|; I, XI.VI,c. 55; 111,m,
ttip. p. ni, t. XVI, c. 1, 25, 24, 2 s5,12, 15,15, c. 26. Ep. 61. C. trip. 1, LXIV,c. 5; 1, LXH C. 74.
8,16, 17, 18. Ivo ikid. c. 89; l. X'51, c. unicum. Ep. 99, C. trip. m, xv, c. 20, 2, 5. Ep. 119, C.
— Ivo Pan. p. VIII, c. 1, 2, 6, 7, 8, 11, 12, 15. Irip. 111,xv, c. 95. Ep. 155, C. trip. 111, xxix,
 ' DiSSERTATIO DE DECRETO IVONIS.- LXX
x-xrx
ipsum in illis persc.ibentlis Colleclionem triparfi- A esl, libranorum ignoraniia cdiiorumque errore
tam "pra? oculis habuisse. Si pi ajlermissis iib quie suk tali nomine ad posleros pervenit.
bactenus ad nostram seiHentiam comjirobandam Dpus utrumque nune diligentius illustrandum
«dduximtiis, aliquis adhuc coiitendere. velit lvonem est.
in sua condenda Panormia minime Colleelionem § II. Codex VinJobonensis (Jus can., num. 91,
illani ftiisse seculum, imo lum, cum opus suum in-4) colleciionem exhibet quaj novam Svonis Pa-
adornavii, ipsi penitus ignolam fuisse, id necessa- normiaj reccnsionem in decem partes divisam com-
rio fribuere debebit, triparlitam sciiicel Colieclioiiem plectitur; qtiam clivisionem- ideo auclor ample-
ex Panormia desumptam esse : quod quanquam «b- xus fuisse videlur, ul in suo opere adornando pro-
surdum oninino sit affirmare, tamen simul proba- pius ad decalogum accederet, atque ila suilem-
rel, colleetionem pariter ex Decreto quod Ivoni vttl- poris indolem suorumque civium consiliuiii »se-
-go trikuilur, desumptam esse, quandoquidem eodem ctarelur. Cajterum Panornriam, inlegram ipsius di-
omnino nexu quem Panormiam inter et Collcclio- visionem inlibros et eajritula imitatus,eadem ferme
nem tripartiiam existeie demonsti avimus, cum hoc servaia forma in suam colleclionem recepil, ila la-
Docreto conjungalur. men, ul ipsitis capilula propria ei peculiari quadam
Verunitamen diutius in hac re immorare operaj ratione ac ordine disponerel. Capilula enrm sin-
-pretium minime ducimus, cum jam saLis nosiram gula non dividit numeris, nec unum post aliud in-
corroboravcrimus seiilentiam, Ivonem scilicel Pa- serii, sed plura quai de iisdem rebus agunt, con-
-normiani eflinxisse ad exemplar el ex monumenlis "ungii, ac ad unum.yeluti caput quod \iluIos seu
-Collectioiristripartita. TJrukrioas iiuitatur, iiavelreducit, ul a primo capitulo
Tanta interim eratcolleclionis illius moles, utlvo- crelera, adjcctisuno piurikuspunclis distinguat,
" nis liber, cum ipsaconiparalus, in mullisman cusap- prouti plus minusve a principio riistant. Ul veio
pareret,elminime sullicerei atl omnem ecclesiasti- decem essenipartes, teriiam Panormiaj pailem in
camquajstionem dirimendam. Multa sane Ivo ex sui duas divisit, queisdecimam addidil, ak in quadejjceni-
antecessoris collectione rcliqueral quaj colligenda lentiaagitur, cujus documenta/vcum Ivonepenitus
-fuisseiil,diversasque-suaj colleelionis rubricas pluri- esset omissa, lum ex Collectione triparina (m, 28),
bus capitulis ampliare adjeclisque aliis novis rubri- "lnin ex Burchardi Wormaliensis Decreto desum-
«is,augerepotuisset, quin ob nimiamatqueiiiordina- psit. Colleclio ver,o tripartila ila illi quodammodo
tam colligendi cupidiiatem reprehendendus fuisset. seseprajkuit quemadmodum sese ipsius antecessori
Quod tamen Ivo neglexerat, alii fecerunl. Duo enim (270) prajbueral.-
-canonumeollectores exstiterunt qui I\ onisParnomiam Duplicem prsefalionem opeVi suo prajposuit, qua-
ex Colleclione tripartila iteratis curis ampiiarunl, et rum alteram quse totius operis rationem exponi;,
eoriem fei-e tempore, aut saltem post paulo, novas alieram ex lvonis Panormia usurpavit, ut ipsa
-cauoiium colleetiones adornarunt, quiu tamen alter (utar aucloiis verbis) totius sacrarii porla sit at-
ex alferius operequidquam assumeret. Primi no- que dux, quo dirigente quilibet ipsius arcana lustrurt
men omnino lstel,aller vero aut consullo Ivonis pcssit. Hir.c Ivonis prologumsuajetiampropriajprse-
aiouieii sibi arrogavit, aul quod magis vero simile fationi anleposuil (277), quam dein parlium index

•c. 115. Ep. 147, C. tiip. m, iv, c. 50. Ep. 184, C. (J qua parle qua?ri debeal facilius appareat. Prajferca
.trip. iii, iii, o.25; m, vn, c. 5, 4, 5. Ep. 212, G. singularum capitibus distinctionum proprios titulos
trip. lii, xxix, c. 218. Ep. 215, C. trip. i, i,c. 25. ex ordine adnoiare cuiwi, ut non oporleat lecto-
•Ep. 222, C. tr'p. m, vi, c. 5. Ep. 241, C. trip. i, rem causa? alicujus senlentiaj fotum volumen per-
xxxii, c. I. Ep. 242, C. irip. iu, xvi, c. 42. Utor cuirere, sed lanium suo nogolio capitulum cum pras1-
editioue quaj de Ivonis openbus anno 1647 Parisiis fixo numero nolare el ei subjectas sentejilias conti-
in 2 toni. in-fol. adornata, est; Decretum primo nuata leclione indagare. In qulbus ne iteni ct de
-tomo
' complectitur. eodem iVequenlibus interposilain diffleiiltatem quas -
(276) Pars ix, c. 6, pr.,§ 1-2; c. 7, pr., § 1-2; renli el faslidium parerel legenti odiosa plerisque
C. 8, pr., § 1-2; c. 9, pi.-, § 1-7 ; c. 10, pr, § 1- 7; proiixitate rjitala, fali eas brevitafe contraxi, ut
c. 11, pr„ | 14, descriptum ex Ivonis Pan. p. non singulis capitulis singulos lilulos ascrikeiem,
viu, c. 6-55, elc. C. 22, pr,, 1-7, et c. 25, pr., § sed singulis tilulis plura capilula sa?peadjicerem et-
1-9, ex Coll: tiip., p.rm, t. XXII, c. 1-18., eic. eosdem litulos crebro etiam per menibra bubiistin-
t (277) Yplunlali veslra?, revoreiidissime Paler, ut guerem, ipsarumque liumerum subdislinclioiium
valui, parui et senlentias sanelorum" Palrum, mul- affivorum numero punctorum et in titulis ei in liiu-
larum bibliothecis ecclesiarum diligenti -curiositale lafis capitulis denoiarem. Quod autem sentenlias
peiiuslratis, ex gestis conciliorum et deerelis pou- aliquas absonas el.noslris temporibus minus aptas
jiltcum Ronianorum, traclatibus quoque virorum pierumque interposui, noniil secundum eas vel ipse
illuslrium el ortliodoxorum caplim collegi et eain- judtcarem vel 'aliis judicandnm insinuarem feci, ut
dem collectionein ordinata composilione in unius '.Dquod diversi dhersa senserint ostendendum el eo-
volumiuis corpus redegi, ul cui forte omnia illa, ex runi quid sequendum sit-prttdentis lectoris judicio
quibus haec collecta sunt, d.fficile fucrit habere, comuiilienduin putavi.Obsccro ilacjue per miseri-
vel legere quod sibi judicaverit cominodum, hic cordiam Dei ut Jianc niaxinie laboribus meis vicis-
possit facilius invenire. Cui enim colJeclioni post ' siludinem rependatis, uli apud eum qui tollit pec-
descriptionem liominum et lemporum Romanortun cala mundi promeis digiieinini intervenire peccatis.
ponliiieum tractalum viri venerabilis domini I. Car- « Prima pass continet de fitle ; de quiliusdarn
liolensis episcopi, quem de consonaiitia canonum hteresibus; de baptismo, de ministerio baplizan-
Iticiileiito adntoduni sermone dictavit, diligens le- dorum; de conleciione ckrismatis et erogatione;
ctor Jucenue vice inveniat, legat et intelligat et sic de confirmatione ; de sacraincnto corporiset san-
peneitaiia suksequentis opusculi et akdila quajque guinis Domini; de eutharistia? obialione et perce-
inofleiibo pode percur/at. Nam et lotam-ejusdem ptione; de sacrorum vasoium vcneratione.
opusculi contextionem ita smdui disponere, ut praj- « Secuiida pars continelde conslitutione eccle-
falioiris loco ei per omnia videatiir congruere. Ut sia?; deoblatioiiibns fidelitim, de dedicalione ec-
autem idem likellus sacra? deeafogo legis etiam nu- clesiarum ;-de sepullura; de consecratione altirium
meiopauium convenlret, totius volumiiris sum- et quomodo ecclesise a presb. terispossidcai tur; de
mam nl dccem^partes distinxi, et omnem eaiumdem decimis; de legilinia possebsidne : de confugienti»
coiifinentiam pai-tiumvCompeienlikrevilate compre- "bus ad ccclesiam : de sacnlegiq,; delibeiiis el rebns
Iiensam tra^Latui prajiali viri sulijutixi, ut qnitl in- ecclefiju et eorum alienatione. deScripLuris ctcon-
IAXI D. IVO CARNOTENSIS EPISCOPUS. i.*xir
eubsequitur, unde, melius quam ex prolixa descri- A quaj annum pr.tferunl 1150, jure dedueimus colle-
ptionc vitleri potesl, qua ralione anteccssoris libro ciionem ipsam aul hoc ipso, aut saltem subseqnenti
usus sit. anno confoctam esse. Non alia' argumentatioiie ex
Prajler ea qua? ex tluabns collcctionibus de qui- litteris formatis quajranno 906 fuerunt exaratae, ct
bus diximus, decerpsil, alia quajdam documenia quas Regino Prumiensis in suum Decrelum lib. i,
adjunxit, quod eum piceslaret, nullius antecesso- c. 448 ei 419, recepit, lompus quo illud elucubravit
ris exeinplum secutus est. Iluc pertinenl canones a foclis viris eruitur. Ex iistlem raiionibus qua)
quamplurimi ex coneilio Palavino anni 1100, Tolo- nosira? colleclionis ajtatem indicant, ipsiiis quoque
sanq anni 1119, Bellovacensi, aniii 1120, Lalera- auctorem inveniri posse credimns,
nensi n sub Calixto II, ct rienique ex synodo Nane- Hildekeilus, episcopus prius Cenomanensis, dein
lensi anni 1127 desumpli, nec non plurima? lvonis, ak anno 1150 archiepiscopus Turonensis, cjui anno
Paschalis II, Calixli II litterse. In calce parlis quar- 1154 moiiuusest, in quadam epistola quam auno
t;e notaj illi Acaccii litlcraj fo:inal;e, duas alias ad- 1118 vel 1119 ad Guilberluin episcopum Limeri-
jecit, quas ipse auctor conscripsisse videtur, el censem in Hibemia dedit (278) id narrat, se nempe
quarum altera Ivoni inscribitur. Amba? annum in conliciendacaiionum colleclioneoccupalum esse,
-1150 inscriptum habent. cam quidoni nondum absohisse, absolulam vero
Qtianquam nec hujus colleclionis auctor, neque statim ad ipsum transmissurum esse. In alia exSUUJ ip-
temptis quo fuit confecta nota sint, ufrumque lamen sius episloiis reperilurprariatio (279)quamhuic
non improbabili ratioiieconjicere posse conlidimus. collectioni prajponere moliebalur, quaj tamen nec
Eu_quidcm ad Collectionis a?iatem quod perlinel fa- B est absoluta, nee aliud^jsl quam pars ex Ivonispro-
cilfus rem conficiemus, cum ex documentis recen- logo decerpta. Hajc si cum nostraj Collectionis vir-
tioilbus adjectis, et maxime ex lilleris illisduabus tutibus conferanfur, non sine causa aflirmari po-
ciliis aulhenlicis et apocryphis; de consuetudinibus; et inter judajos; quiljus de causis nonsit solven-
dejejunii) et eleemosynis. duiri eonjtigium; quaj conjunclio non facil couju-
« Tertia pars continet de elcclione et consecralio- gium ; de separaiione conjugii non ob causam for-
ne papie et episcoporum ; de probalione el ordina- nicationis.
tione; de quibusdam riiversis cx causis orriinandis i Oetava pars conlinet fle conjugio nisi ob forni-
vel non ordinandis ; tle mutatione ordinandorum, calionem non solvendo, de fornicalioite cum soro-
de ordinatisnon rcordinandis; de conlinentia ordi- ribus el consanguineis et ne. quis quairiprius ariul-
naiorum; de simoniacis; de hajrelicis; de la- lcravit uxorem ducat; de interfeclorikus conjugum
psis in sacris ordinibus; declericis homicidis et suarum; de adulterio; de Lolhario et Thieikerga;
usurariib ; de servis ignoranter ordinalis; rie cle- de fornicatione spirituali; de reconciliatione con-
ricis viiiosis ; de abbatibus ei monachis; de virgini- jugum f de sacramcntis accusalionis -separalionis
bus et viduis velalis et abbalissis. et reconciliationis; de subjectione ab uxoribus vi-
t Quarta pars continelde Regula beali Augusllni ris exlrikcnda; quare et qui eoiijungi prohibean-
et ejus observaiione; rie archiepiscopis et episco- tur vel jubeanlur ; de consanguiiiilale et ejus nu-
pis ordinandis; de expulsis; de ignotis; de discor- meratione et observatione et probalione, accusa-
dibus, quid in ecclesiis, quid per parockias agant, r. tione, computalione vel inquisitioue: de gradibus
de ministris eorum, quomodo principikus concor- ejus recto et transverso ordine dispositis,
dent et malos cohibeant; derebus; de sobrietale; c Nona pars coniinel de bomicidiis; dehis, qui
_de paupertatc; deliberlate;de teslibus episcoporuni; se ipsos, episcopos vel alios ecclesiaslieos occi-
de deftinclis episcopis; de rebus episcopalibus el ec- derint; de parrieidis et conjugum ac pcenitentum
clesiasticis; depresbylerisottlericis ubi etquomodo inlerfeclor'bus; de bomicidiis sponte vcl non sponte
vivant \el alios doceaut; de possessionibus ,eorum- vel consilio faclis; de eo, qui mulierem prajguan-
dem. - i lem percusseril cl aborticritr; de quibusdam uomi-
« Quinla pars continel de primalu et dignilate cidiis, quse sine peccato llaut; de iucanlationibus et
Romana? Ecclesiaj, de conciliis convocandis; de diviualionibus et diverso geriere magicae artis; de
provincia constiluenda; de polestale primalum et natura dajinonum; de soiiibus, de observalione
inetropoliianorum; de ltogotiis clericorum ubi tra- dierum et mensium; de riiversis octo generibus
ctentur ; de spolialis reinvcstiendis; de accusalione, menclacii; de juramentis observandis vel non ille-
quo ordine, a quibus personis et adversus quos gitinris; deexaclione juramenli el.fallaeia; dejura-
riebeal vel non debeat lieri; de teslibus, qui et quo- mentis quibusdam et de comilibus jurisjurandi; de
modo clquot el in quo negolio testilicari debeantvel omni genere mendacii.
non, de induciis quando ct quandiu dataj sunt; de sub- t Decima pars continet de ptenilenlia et pceni -
terfugienlibus quandiu et qua ralione exspectenlur; tentikus et de discrelione iriter eos habentia; quo-
de judicibus qualcs esse debeant et qtiando jucli- modo clerici pceniteant et de coufessione peccalo-
cium proferant; de apjjellationequando elquoinodo U rum et de salisfactione ac reconciliatione; de ma-
. liat et de male appellantibtis; rie electis judicibus; joribus eulpis et minoribus," elde pceiii(entibus iu
de damnatis episcopis et clerieis dilinilis. exiremis; et de emendatione omnium criminum et
t Sexla pars continel qualiter purgeiilur clerici redemptione jejuiiiorum. J
infamia lantum accusali; de causis el negotiis lai- (278) t Exceptiones autem decrelorum, quas in
corum ; de polesiate ligandi el solvendi; de voca- unum volumen ordinare disposuimus, ad suuin
tione cxcommunicandorum; de excomniunicatione; linem nondum perductse sunt. Opus enim boc li-
de absolulioiie; de illis qui excommunicatis fide- ' berum curis pectus desiderat, cujus nos episco-
lilate aut sacramento-aslricti sunl; de ha?relicis• pus immunes fecit. Horum lamen jam explevi-
post inorlem excommunicandis, et quod sit com mus partem atque ad id peragendum quod reslat
inunicandum noii nominalim excommunicalis; de episcopum deponemus. Peraclumveslras veiiietin
iliicita et injusla ac pra?cipili excommunicatione. manus, nec opus erit ut pro co deferendo vester le-
< Sepliina pars conliiiel 'de nupliis quo tempore gatus ad nos usque fatigelur. Oflicii nostri erit,
et inter quas personas et qua de causadebeant lieri; vobis illud per nostrum deslinari. > Lib. n, fp. 27,
de tribus qua? perfeetum reddunt conjugium; de -p. 124, Op. ed. J. Beaugendre. Parisiis 1708,
perfeclo et impeifecto conjugio ; de concubinis; de in-fol.
conjugikus, quorum alter sine altero conlinentiain (279) S. Hildeberti Tur. arch., in suas regula-
vovii vei religionisliabilum sumpsif;deuxoribus quaj rum ecclesiaslicaruni exceptiones de muWptic' divi-
viris capiis aliis nupserunl; quod sitconjugiuminter norum prmceptorum genere. Lib. n, et. 161, /. c.
«jersonas ejusdcm rcligionis, lioc est inler genliles
 IAXUI DISSERTATIO DE DECRETO lYOXIS txxr*
terit Hildebertum ipsius fuisse auclorem. Et re A. Merito proinde, ac sine ulla dubiialione collectio-
quidem vera pra?fatioqnain in nostra' collectione ab iiem de qua loquimur Hildeberto tribuimus , qui
ipso auclore elaboratam invenimus, omnibus iis pro magno, quo flagrabat conservanda? ecclesia-
>,respondet qua? Guilbertus Limericensis episcopus stica? disciplina? desiderio, minime nova illa docu-
"postulaveratj.cui praelerea ipsa inscribilur. Aper- menla negligere poluit, qua? ipsius disciplina? mu-.
tuTn eiiam ex ipsius principio, imo ex prajfalione latas aut ampliatas regulas exhibebant, quseque a
universa est, eam ab homine ecclesiastica dif.ni- praJcedenlihus collectoribus nec habebantur nec ba-
late prajfulgenie ad alium ejusdem conditionis Iio- beri jiolerant, cum prius opera sua elaborarent,
niineui esse scriplam. Canones insuper coucilii quam illa iti lucem ederenlur. Nec tamen hujus-
Nanetensis, quod anno 1127, mense Novembris, modi documenla in suam collectionem recipiendo
prajside Hildeberto, habilum fuii. eumdem colle- ab antecessorunl suorum consueludine recessit,
etionis, in quam reoepti suni. auctorem esse ar- cum omnes quajcunque riOva et suis lemporibus
guunt» Quibus si adjicimus quod inler H.ldeberti accommoda reperiebant, suis collectionibus cerlalim
litteras, Ivonis prologus in Panormiam, inveniatur, insererent. Quade causa nec collectiones qua? vulgo
recte conficere possumus, eumdem sua? colleclioni Cajsaraugustana el Tarraconensis nominantur, nec
prajfigere ipsum voluisse. Quod -eurn in colleclione illam quse ab Anselmo Lucensi auctore est repe-
nostra faciuui conspicimus, Hildeberto eam me- tenda, Hildeberlo tribuere possumus, uti ab ali-
rito tribuimus. quibus faclum esse novimus, cum omneS lia? col-
Uinc etiam dignosci facile polest unde factum sit lectiones nullas Urbani II epistolis recenliores com-
quod libfarius qui co.dicem exscripsit, veri auclo- g plectantur. Viri quidam doctissimi ex congrega-
ris nomen oblivisci potuerit, eum Ivonis nonnisi tione Benedictinorum Sancti Mauri in Galha(28I),
prologuru respiceret, sic secundam quoque prajfa- qui pra?clare admodum subliliterque opiniones va- -
tionem ab ipso conscriptam putaret. Hinc prajlerea rias excutere sluduerunt, quaj de Hildebert! cano-
apertum est cur librarius qui codicem Berolinen - num colleclione circumferuntur, bic vero errores
sem. in quoColleetio tripaiiita reperitur "(280),con- notarunt, quikus isliusmodi opiniones inniluntur,
scripsit, etiam.hanc collectioiiem Ivoni tribuerit, at cum sibi sufficere arbitrarenlur, si vera esse
«ou aliam cerle ob causam nisi in illo codice ad ostenderent, qua? Hildeberlus de sua canonum eol-
colleelionis initium itidem Ivonis prologus • babe- lectione narrat, nihil omnino cerii aitulerunt, unde
baiur. Quod vero idem librarius ailirmet Ivonem bajc quajstio penitus dirimi posset.
opus suum in decem pai les dislribuisse , quodque § III. Quod.ad alterum compilatorem pertinet,
codici Ivouis nomen inscripserit, cuin lamen non- qui Panormiam denuo elucubrando auctor fuit illius
nisi illam Colleclionem tripartilam exhibcal, mi- l)ecreti, quod, ut evincere post paulo contendenius,
riun vitleii iniuimc debet, si mature perpendimus Ivoni falso tribuitur, breviores esse poterimus, cum
quod vel librarius ipse, vel illc cujus jussu codi- hoc unum agere debeamus, ut clare demonstremus
cem exaravit, facillime scire potuit quamdam exi- qua ratione fuerit hoc opus confcctum.
stere canonum colleclionem in decem parles di- Auclor opus suum septemdecim in partes dislri-
visam, qua? yel ob.magnam similitudinem quam buit, quarum rubricas in notis apponimus (282) ut
babetcum Ivonis Panoimia, vel ob id solum quod illud facilius cum prajcedeiitikus collectionikus, ac
ijisi Ivonis prologus pnelixus sit,Ivoni quoqtie vulgo ,Q prajseiiim cum Gollectione irium paiiium conferre
altribuia est. possiinus. Quaiilum ex ipso opere conjicere fas est,

• (280) Conf. Cap. 1, nola 260, hujus Dissert. et de perceplione et observatione; de missa et
(281)^ t Malgre toutes ies recherches et les dis- aliorum sacramentorum sanctiiate.
cussions que nous avons pu faire, il est tres-dif- P. III. De ecclesiaet derebuseeclesiasticis et earum-
Jicile de deeider avec certiltide ce quii faut penser dem reverentia et observatione.
de Ia colleclion des canons faite par" Hildeberl. P. iv. De observandis feslivitatibus et jejuniis legi-
Ctile qui porle le uom d'Yves de Charlres, ne peut timis; de scripluris canonicis el consuetudinibus
eire celle de feyeque du Mans; cela est evidenL et celebratione concilii.
Sil eiail auteur de celle de la Tarragone, ou de celle P. v. De priniatuRoniana?eeclesia?etjurcprimatum
de Sairagose, comme AntoiiieAuguslin el apres lui et melropolitanorum atqueepiscoporum; etdeor-
M. Dujat le conjecturent, serait-il possible qu'on ne dinalione eorum ; el de suklimitale episcopali.
irouvat que daus les bibliotheques d'Espagne l'ou- P. vi. De clericorum conversalione et orclinatioiie.
vrage d'un eieijue de France. Nous ne uous arre- et correetione et causis.
lons piis a faire voir quil ne peut elre auteur de P. vn. De inonackorum et monacharnm singuiari-
cclle qui porle lenom d'Anselme de Luques, ni a tale et quiete; et de revocatione el pcenilentia
reiuter ceux qui la lui onlattribuee.... Enfiii tout eorum qui coiuineiitia? piopositum transgre-
ce que nous pouvons dire avec cerlitude sur ce diuiuur.
sujet, c'esl qu'Uildebeii avait entrepris de faire une j)
] P. vui. De legitimis eonjugiis; de virginibtis el vi-
tolleclion de Ganons, quii avait execute en paiiie duis non velatis; de laploribusearumeideeorum
son dessein, mais que les occupalions atlackees a separatione. De concubinis et transgressione cou-
1'ejriscopat lui itrent ink-rrompre son travail jus- jugii, deque pajnilenlia singulorum.
qu'eu 1118. Alors il re&olul de le reprendre ; mais P. IX. De iucesla copulalione. et fornicalione di-
nous ignorons s'il y a mis la derniere main ; et en versi goneris; et in qua linea lirieles conjungi 11
ca» quil ait ackeve ctiie collection, nousnesavons separari debeant; el de correctione et pceniteiuia
si eilcexiste, ou sielleestperdue, dumoinsnous osf- singulorum.
eiie inconnue. * Hisloirc litleraire de France, l. XI, P. x. De bomicidiis spontaneis et non spontaiieis;
p. 4u9, et in genere p. 406-410. —luutiieessel mo- de parricidiis, el fratriGidiis; el de occisione le-
nere, Hiidebeiium miuime Colleclionis triparlita? gilimarum uxorum el seniorum et .elericoiiim ; et
aucioicin esse, cum eam jam Ivo, qui a. 1115 mor- quod non omnis hominem occidens homicida sit;
luus est, adbibuisset, et liiltlebeiius anno 1118 vel et de eorum pceniienlia.
1119 suum opus elaborasset. P. xi. De incantaloribus ; de auguriis, de divinis;
(2b2)P. i. De lide ctsacramenlo fidei, id est, baplis- et sortilegis; de soriiariis; et variis illusion.bus
mate, et minislerio baplizandorum el baplizato- diaboli et de singulorum pcenilentia.
rum; consignairdorum et consignalorum; el de P. xn. De mendacio et perjurio; de accusaloribus;
obbervatione singulorum.
* Etquid conferal baptis- de judioibus ; de defensoribus el falsis leslibus.
ma, quid confirmatio. et de singulorum porjniteiilia.
P, n. De sacramenlo corporis et sanguinis Domini; P. Mii. D._laploribus, de furibus de usurariis et
PATROL. CLXL C
 LXXV - , D. IYO CARNOTENSIS EPISCOPUS. _A\W
duo prx ociriis aucfor habuissevidetur. Generatim A piompUe sunt, sequenles veix)a teilia ad riccimani
quidem" ab Ivone nuiiquam sibi recedendum; quan- sextam, quanquam in iliis disponondis auotor a i
quam vero formam quam Ivo in instruenda Panor- Ivonem respexerit, lamen ul plurimum Colletiioncm
mia adbibuil imitalus fueril, lamen in pluribus al) tripartilam inritatus es(, qua? pariiculares rtibricas
illa discessit, iis niaxime in locis ubi uberior Col- magis distinctas cxkikcbat. Plurcs igitur leiliaj par-
le lionis tripanitaj materia kunc agendi modum tis hujuscc collcctionis rubricas in unam conlraxit,
exigebal. Ivo siquidem, quod superius etiam riixi- proul - ipsius operis ralio postulabat. Hinc terlia
mus multa ex illa Collectione excerpere omiserat, Decreli pars, teiiiam collectionis rubricam; quatia,
qua? ad opus suumaniplianduiu magisque peiiieicn- rubricam quatiam, quinlam, sextam et septimam;
dum excerpere potuissel alque etiam dehuissel. quinta, rubricam octavam et nonam; sexta, rubri-
Hinc iu alia.illa Coiledione quam Hildekeiio iri- carn decimam ; seplima, rubricasunriecimam, duo-
liuimus, Ivonis opus ex Colleclione triparlila am- decimam, tlecimam terliam et decimam quarlam ;
pliaium magisque elaboralum fuisse osienriimus. ociava, dccimam quintam; nona, decimam sextam,
fiecreti vero aliclor, quem Pscudo-Ivonem nonii- sepliinam, oclavam et nonam; deeima, vigesimam;
iramus, cum, uii paulo post videbimus, ab Ivone undecima, v.igesimam primam ; duodecima, vigesi-
niinime confecla sif, singulas Pauormia? paiies in mam secundam; decima lenia, vigesimam teiiiam,
duas divisit, ct decimam septimam qua? prajler quaiiam, quinlam et sexlam; decima quatia deiri-
qua?damloca ex Augusini operibus drccerpla , lo'.a cjue, decima quinta et decima sexla, rubricas vige-
ex Burcbardi Wormaliensis Decretodesumpla esi, simam septimam, octavam et nonam, qua? ullima
adjecit. Hinc quoque factum esse piUoquodhajenl- O esi in GoUeciione trium paiiium complectuniur.
lima Decreti jiars i:i quodam codice Pansiensi peni- Non soluni vero in stto opere inslruendo Pfeudo-
tus dcsit, et mcrito ab ejusdem Decreti epuomalo- Ivo ivonem germanum secutus est, sed etiam ma-
ribus omnino omissa sit, cum neque PanormiiP. teriam ipsam ex iisdem fontibus ex quibtis Ivo
r.eque trium partium Collectionis ratio et melho- illam hauseral, desumpsit, adjiciendo ea qua? I\ o
dus ejusmodi parlcm exigeret. Quod vero ipsas par- jam ad ioca ex aliis deprompta adjecerat. Hiuc
lium rubricas atlinet, Pseudo-Ivo Collectionem tri- Burchardi Decrelum (283) <u Colleelioiiem tripar-
partiiam pra? Ivouis Pauormia secutus est. Prima titam (284), quibus Ivo spociatim usus eral, denuo
quidem et secunda pars ex Panormia cerle tle- at-iit, ef pluraetiam exterpsit, alque hisce colle-
riefceneraioribus; de venatoribus; de maleditis vn, c. 5, 2, 4-10, 12-27; 1. xvn, o. 1-5, 8, 9,
el conicnliosis ; de commessalionibus et ekrie- 12-46, 19-57, 45-54. P. x, c. 150-176. B. 1. vi, c.
tatibus ; de furiosis; de Judajis et eorum cor- 1-59, 41-45, 45-49. P. xi, c. 30-57. B. 1. x, c.
reclione. 1-4, 6-10, 12-22, 24-26, 28-50. P. xn, c, 58-
P. xiv. De cxcommunicalione jusla vel injusia , el 75, 77-88. B. c. i-i9, 21, 22, 25-29; 1. xi, c.
quibus dc causis el quo ordine facienda sil. 64,65, 68, 69. P. xm, c. 2, 5, 56-^0, 41-51,
P. xv. De poBirilciUiasanorutn el infirmorum; el 52-67, 69-85. B. 1. xi, c. 55, 54, 26-50, 55-65;
qua coiniiiulatiouc lemri possit pceiiitentia. I. x, c. 51-65, 65-67; 1. xiv, c. 1-17. P. xiv, c.
P. xvi. De olliciis laicorum et causis eorum. 74-114, 115-126. B. 1. xi, c. 1-6, 10-24, 51-51.
P. YWI.Coiilinens speculalivas sanctorum Palrum C «7-78. P. 15, c. 2, 5, 0, 7, 5, 9, 22, 26-205!
sentenfias de fide, spe et charitate. B. 1. XVIII, c. 15, 10, 35, 58, 40, 25, 12, 1-9
(285) Qu;e ut claiius appareanl synopiicam lris II, 14-22, 28-54, 56,57, 59, 41, 44-70, 72-82.
«abiilam sukjungimus, in qua ex singulis Pseudo- 84-126, 129-149, 155-159. Canones concilii Sale-
I\onis Dccieti parlibus ea capitula adnotavimus gunslad. in iine Lbri-xx; B. 1. xi, c. 9-25. P.
qua? cadcm conservala serie ex Burcbardi Decrelo xvi, c. 2-45. B. xv, c. 1-44. P. x\'ii, c. 12-120;
ticsumpfa suiit. Reliqua qua? sparsim ex eo hausit Burch. 1. xx, c. 1-110.
auetor omilliinus. Eodein modo nolabimus capi- (284) P. i, c. 156-162, 170, 171, 177, 178, 191,
iula ea qua? Pseudo-lvo ex Collcctione tripaiiila 208, 211, 244, 245, 504, 505, 507, 155-157. Coll.
«l ex Panormia deprompsit. P. i, c. 197-217, trip. m, i, c. 1-22; P. n, c. 25, 26, 50, 51, 50,
218-250, 251, 252, 253-295. Burch. L. IV, C. -83, 85, 95, 91-113. Cip. m, H, c. 2-27; P. m,
2-22, 24-56,58, 57, 59-101. P. n, e. 11-62, 77, c. 11-14, 115, 122,125, 155-134, 175,177-180,
117-125, 124-141.»B. 1. v, c. 1-55; I. m, c. s59; 183, 189, 195, 194, 208, 211, 215, 222, 225, 275,
1. Ji, c. 50, 52, 34. 70, 71,92, 95; 1. in,c. 70, 72, 282. Ctp. ni, m, c. 9-24. P. iv, c. 1, 14, 25,
76, 78, 79, 96-108. P. m, c. 5-17, 19-25, 25, 26, 24, 33, 45, 53,68-74, 151, 168-171, 177, 178,
53, 54-65,65-70, 71, 72, 75-84; B. 1. in, c. 1- 185, 184, 188, 200-208, 213, 215, 216, 227, 254
15, 16-20,62, 21-49,51-61,05-68,81, 80, 82; 258, Ctp. in, iv, c. 1-2; m, v, c. 1-5; m, vi, c.
85-94. c. 85-95, 107-114, 193-212, 213, 214, 216, 1-18; iii, vn, c. 1-17; m, vm_ c. 1. P. v, c. 20,
'226, 227-343, 244-249, 250-255, 256-266, 267- 25-24, 48, 5o-52, 8, 81, 123, 547, 65, 61, 72,
269, 270-281, 282, 283, 284; B. 1. m, c. 109- D 280-286, 514, 552, 555, 545, 555, 559-561. 509-
119, 190-197, 129 147, 151, 152, -155-164, 166- 571, 578. Clp. lii, vm, c. 2-9; m, ix, c. 1-25.
182, 184-189, 198-203, 205-216, 222 227, 225, P. VJ, c. 583-406, 410-412, 415-419, 427, 428,
226, 250, 258, 240, 259, 223, 224," 241. P. iv, 451. Ctp. in, x, c, 18-50. P. vn, c. 2-4, 7, 8,
c. 12-22, 24-48, 49-60, 61-70, B. I. n, c. 75- 22, 52, 150, 155-157. Ctp. m, xi, c. 1-14. P. vn,
78, 81, 82, 88, 83, 84, 87; B. 1. xm, c. 1-15, c. 157-142. Ctp. ni, xiv, e. 1-9, P. viu, c. 1-27,
17-228. B. 1. lii, c. 217, 218, 222, 220, 221, 224- 50, 52,54, 55, 58-41, 41, 45, 51-54, 56, 65, 71,
228, P. v, c. i, 46, 57-77, 135-153, 154-176, 181- 72 73, 79, 87, 88, 95, 111, 155, 154, 136, 220,
254, 242, 250-280, 289-344; B. 1. i, c. 1-42, 44- 228, 251, 254, 257, 258-240, 251, 255, 254, 255,
02, 64, 65, 67, 68, 75-90, 95-111, 114-131, 265, 269, 270, 271, 272, 275,^279, 291, 294,5ii.
113-155, 252/136-142, 144-151, 153, 156-191, Ctp. lii, xv, c 1-62, 79-105, 105-109. P. i, 1- c.
193-198, 200-219, 221, 223-226, 228-252, P. vi, 1-4, 7, 17, 18, 55, 105-108. Ctp. m, xvi, c.
c. 21-41,64, 125-510; U. 1. n, c. 1-15, 15-18», 8, 29-55. P. IX, c. 111-113, 125, 116, 117, 126,
25, 19-21, 22, 24-49, 55-69, 72-74, 79, 80, 94- 127. Clp. III, xvni, c. 1-4; m, xix, c. 1-4. P.
115, 115 120, 122, 124-158, 140-149, 150, 179- 5, c. 1, 4, 7,10,11, 12,18,20, 27, 52,54, 50,54, 50-
196, 151-177, 197, 255, 198-201, 258, 202-204, 64, 78-80, 97-98, 101, 105-108, 110-120, 124-
257, 205-226, 234, 228-255, 256, 259. P. v», c. 126. Clp. III, xx, c. 1-52. P. xi, c. 10, 15,15-
28-54, 50-119; B. 1. vm, c. 4-7,9-il, 15-20. 22- 22, 29, 67, 08, 70, 71, 84, 96-98. Clp. iii. xxi,
28, 50-59, 40-101. P. vm, c. 159 218-; B. 1. ix, c. 1-12, 14 20. P. MI, c. 17, 22, 25, 26, 29, 55,
c 1-48, 51, 53-82. P. IX, c. 29, 59 104. n. L 56, 59. 42 44, 40. 47, 64. 75, 76, 80. Cip. m,
 txxva DISSERTATIO DE DECRETO IVONIS. txsvm
clionibus Panornriam quoque addidit, qua non so- A parte connexum e! mnifico oidine el metnodo elu-
!am (aiiquam fonte (285), sed ctiamtanqiiam norma cabratum, ponilus riestruorol, aliudque denuo ex
(ISti) usus esl. Capitula vero"ex Triparlita desum- hoc suo proprio atqsie ex corumdem anlecessoriiui
pia, elab Ivone in uuum conjuncla, aul mutala, suorum opeiibus compilarct, in quo incredihilis
Pseucfo-Ivo eamdem cum hone relinens formam, jierturbaLio omsiisque ordinis defectus conspieitur,
recepit. Cajterum tam inepte hisce operihus usus nec aliam ob causam nisi ut indigesta quajdam ac
osl auctor, ut ipsum omni lalia disponendi aiquc miiiime elaborata rerum moles congererelur, com-
ordinandi dexteriiafe caruisse, nec aliud fecisse pilaluin fuisse videlur? Non ita facile profecto quis-
<'tcas, quam in quamdam inordinatam indigestam- quam hoc sibi persuadeat, ac difficilius eliam Ivo-
<iie niolem congerere, quajcunque in tribus illis nem ita egisse quisquam demonstrandum suscipe-
tollectionibus rejieriebanlur. lncredibile dictu esi tU.
quam permista omnia sint, 'quam iuordinate rii- Jam vero senlenliam clarissimi Savignii quod
gesta, ac nulio locorum habiio deleclu iiac illac spectal, qui Ivonem ipsum posl coniectam Panor-
veititi disseminata. Quldquid ajmd suos anteces- raiam, Decretum elaborasse, atque ad hoc perfi-
sores invenerat, omnia, neque cxceplis quisqui- cienrium prajserlim triirai partium CoIIectionis in-
liis, in suam collectionem assumpsit, tamque anxie ventione, quam anlt-a ignorarat, adductum fuisse
in illis colligendis insudavit, ul eadem docutnenta, afiirmat, in eo quidcm quod Decretum ex hac Col-
ne seriem in quam ab antecessoribus suis capittria loctione doprompLum fatelur, nihil est cur ab ipso
singula erant digcsfa, inlerrumperel.bis elter{287) dissenliamus. in eo vero quod Ivonem ejusdem au-
. in suam collootionem rece|)eril, prout in duakus B ctoiem agnoscit, hoc uno argumento ipsins ei'ro-
vel (rikus colI.'el:on.hus, quas ad manus habebal, rem evincimus, quod i.empe jam Panormia ad Col-
ca invenerai. Quaj quidein loea, pro maxinia parle leclionis Iripanita? liormam disposita, ei ex ipsa cle-
*cx Burekardi Decreto dosmnpta, etsi tum a Colle- sumpta fuerit.
«iionis tripaiiifa? auctore, lum ab Ivone in Pa- Quod vero haclenus Ivo Deereli auclor habifus
iionuia jiaHiiiluin jmmulaia essenl, lainen Pseu- fuerit, id ex crrorc e\enisse vidctur. Ejusuem si-
do-i\o, qui hanc iinmutatioiiem nec aiiimadvcrlit quidem auctor, cumuli vidinsus, non adeo mullum
qtiidem, eadem servala fornia quam apud ilios in ordinandis suaj colleclionis doeumeiUis valerei,
liabebant, collectioni inseruit. ul ex tribus ordinatis ac certa ralione digesiis
Cum ita igitur Decretum luisse confectum oslen- compilationibiis, nonnisi informem molem college-
dimus, simul nos eliam probasse confidimus I\o- rit, ne pisefari quidem operi suo illiusque rationem
iiem nullo modo ipsius auctorem dici posse. Quo exponeie ausus est. Hinc optimum simulque brc-
.enim paclo ficri poluisset nl sununi ingenii atque vissiaium duxit operi Ivonis j)rologum prajponeie.
erudilionis vir, qualein Ivoncm fuisse historia lesta- Qua in sententia majime aflirmor, postquam codi-
iur, opus suum tantis curis tantaque ijerspieuifate ces duos, Vindoboncnsem unum, alterum Londi-
,iuni ex Buchardiel Anselmi Lucensis operibus, lum- nensem sedulo dispexi, quorum ulerque Dccretunii
cx Collectione (riparlita eiaboralum alque omni ex septemdecim in paries divisum exlrineiH. ln bisce

XXII, o. 1-53. P. MII, c. 2 1,. iG-19, 26, 28, 51- C c 187, P. xin, c. 88. P. xvi, c. 195. P. vm, c. 505.
55, 40, 42, 68, 88, 90-95 106. Clp. m, XMII, P. xvi, c. 121. P. vi, c. 54. P . xv, c. 65. P. wi,
«. 1-5; m, 24, c. 1-6; ni. 25, c. 1-5; m, 2(i, o. 220. P. xvi, c. 515. P. m,'C. 154. P. m, c. 247.
*. 1-9. P. xiv, c. 5-14, 25, 45, 44, 47, 48, 50, 92, P. vni, c. 62.P. xvi, c. 183. P. n, c. lll.P. HII, c.2.
65, 114, 124. Clp. in, 27, c. 1-21. P. xv, c. 21- P.vui, c. 22. P. xvi, c. 183.P.VIH,e.206.P.vm, c. 261.
23. Ctp. iii. 28, c. 1-6. P. xvi, c. 56-65, 71, 72, P. vin, c.9. P. vni, c. 255.P.vin. c. 124.P. vm. c. 355.
74-79, 85-110, 115-167, 172-226, 229-298,500- P. xni, c. 101. P. i, c. 285. P. ii, e. 69. P. vi, c. 45.
S20, 524-562. Ctp. m, xxix, .c. 18-282. Eodem P. i,c. 155. P. ix, c. 54. P. vm, c. 70. P. x\n, c. 195.
iiiodo quantum fieri potuil primam el secundaiu P. iii, c. 116, P. xvi, c. 69. P. i, c.,257. P. i, c. 297.
Collectionis Iripartita? jjartem cxcerpsit Pseurio-Ivo. P. 4ii,«. 115. P. xvi, c. 68. P. vi, c. 114. P. xvi, c. 93:
Dc quli re hic nihil dicemus ne nimium spalium P. vm, c. 275. P. xiv, c. 72, P. v, c. 256. P. xiv, c. 72.
insiiinamus. P. viii, c. 60. P. xvi, c. 151. P. vii, c. 10,P. vni, c. 16.
•(285)Qua?dam solummodo' cajrilula hieadnolare P. i, c. 182. P. xi, c. 86. P. in, c. 117.P. vi, c. 570.
suiliciat. P. i, c. 26, 27, 49, 50, 58 59, 64, 65, P. v, e. 100. P. xiv, c. 72. P. i, c. 114. P. n, c. 91.
7«, 77, 87, 90, 94,95, 97, 99, 100, 102, 105,104, P. vi, c. 25. P. vi, c. 47. P. v, c. 4. P. v. c. 244
-108, 109, 129-151 . 140-144, 146, 147, 509, 510, P. v, c. 293. P. vi, c. 258. P. vi, e. 194. P. vi, c. 94.
184, 185. Ivo Pani p. i, c. 8-11, 16, 17, 25, 24, P. II, c. 109.P. v, c. 48. P. III, c. 130. P. vi, c. 248.
35, 56, 40-51, 59-61, 66-70, 92, 93, 104, 105, 111, P. i, c. 185.P. in, c. 110, P. xvi, c. 54. P. xvi,c. 177.
H2.P.iv, c. 89-91, 105-106,168-174,196,179-181, P.vnijC 14.P.vm,c.l52. P. III,C.151.P.III,C. 175.
184, 25-28. Ivo Pan. j). n, c. 95, $6, 97, 125, P. iii,c.ll8.P.xvi,c.71.P.vi,e.426.P.xvi,c. 206.
124, 141-155, 174-177. P. v, c. 122, 125. P. vi, D P. m, c. 150. P.iv, c. 185. P. in, c. 125. P. xiv,
c. 12-19. P. vn, c. 145-146. Ivo Pan. p. m, c. c.93. P.i, c. 65. P. vn, clOI.P. vui,c. 324. P. vm,
8, 9, 55-40, 199-200. P. MV, C." 18-20. Ivo Pan. c. 280. P. xv, c. 14 et 23. P. m, c. 190.P. vi, c. 423.
I>. v, 150-152. P. ix, c. 5, 6, 19-12, 27, 28. I\o P. xvi,c. 522 el 229. P. xm, c. 14. P. vi, c. 369.
Pan. p. vm, c. 54, 55, 57-59, 61, 62, etc. P. xi, c. 14. P. xvi, c. 176. P. viii, C 112. P. xvi,
(286) P. vm,.c. 26. Ivo Pan. p. v, c. 53. Ctp. c. 162. P. xvi, c. 150. P. vi,c. 427. P. x, c. 147.
Jii, 15, c. 24-26. P. vw, c. 156, 269. lvo.Pan. P.xvi, c. 80. P. XIII, c.4. P.xv,c. 25. P. xvi.c 79
p. vi, c. 80, 55. Ctp. in, xv, c. 60, 61, 62; et c. 175. P. III, c. 124. P. xiv, c. 92. P. i, c. 154.
c. 98, 99. etc. P. xi, c. 17.P.iv, c. 250. P.vi, e.ll5.;P. m, e. 191.
(287) En qua?dam exempla ; P. xi, c. 11. P. xm, P. vi, c. 424. P. vni, c. 71. P. xvi, c. 185. P. xn,'
c. 66. P. xn, c. 85. P. vi, c. 546. P. xi, c. 52. P.xi, c. 86.P. xin, c. 65. P. xvni, c. 21.P. xvi, c. 182. P. vi,
c 95.P. VIII,c. 68P. xvi, c. 193. P. xin, e. 6.P.xvi, c. 568. P. xv, c. 18. P. ix, c. 2, 5. P. xvi, c. 166.
c. 558. P. xiv, c. 100. P. xiv, c. 57. P. x, c. 144. 122. P. xvi, c. 227 et c. 521. P. u, c. 63. P. VJ,
P. x, c. 25. P. vi, c. 580. P. xv, c. 20. P. x\i, C.88.P. VIII,C.109.P.XVI,C.159.P.viii,c.57.P. xvi,
c. 256, c. 271. P. viii, <;.514. P. x, c. 181. P. MH, c. 128. P. xvi, c. 65.et c. 144. P. m, c. 265. P. n.
c. 48. P. xvi, c. 102. P. i, c. 252. P. vi. c. 99. P. n , c. 72.P. n,c. 90. P. vi, c 110. P. iv, C.159.P.XXX,
c. 155. P. vi, c. 105. P. v, c. 566. P. xin, c. 50 ; c. 40. P. i, c. 157. P. ix, c. 55. P. vi,c 36. P. \v.
I».\tv,c. 25. P. MV, c. I02.P. iii,c.149. P. MH,C. 1. c. 70. P. viii, c. 52. P. xvi, c. 189. P. vni, c. 55L
i>. iv, c. 194 P. xvi. c. 1SL T. % c. 52 V. \<, P. \%c. 185. P. v, c. 258. p. \vi, c. 509. elc
 t.xxix D. IVO CARNOTENSIS EPISCOPCS. ixxx
codicibus nullibi Decretum Ivoni iribuilur, in ulro-1 \. ni II lempora excederel. Ipsum vero paulo post
quetamen ipsius prologus inveniiur, alque ita ap- moiiem Ivonis opus suum eflinxisse ex eo maxime
positus,ut omnino pateal tunc temporis Decreti au- oslenditur, quod jam ajfate Ivoni proxima qBajdani *
ctorem minime tam ignotum fuisse qiiamhodiedum ejusdem epitome existeret, de qua mox plura dicturi
Hlum esse videmus. Hoe irtriusque codicis exor- sumus.
dium : Incipit prologus domini Ivonis Carnotensis
anle collectionem eeclesiaslkarum Pritisquam ari tertium hujusce nostri dpusculi
episcopi regula- caput accedamiis, opera? pretium erit pauca huc ad-
rum de et
convenientia dispensatione eorumdem. Quo jicere per qua? tenebra? dispellantur queis ea ob-
in litulo librariusper lwc verbum ante satts indicat volvuuliir qua? rie sumina Decretorum Ivonis ad nos
se Ivonem tanquam hujus Deereti auclorem minime pervenerunt. Nemini non in hac re sattsfacere nos
existimasse. conlidimus, cum quod sane mirandum est. *
Ivonis insuper nomen neque in principio neque posse ex iis collectionibus, de quibus loculi su-
in fine singufarum partium, ct quod magis mirair- qtuelibet
mus, suum epitomatorem inveniret. Tanlus enini
ritim est, nec in fine quidem totius operis, quo ta- sreeulo duodecimo ineunte scienliam excolen-
mon in loco librarii aucloris nomeu ascribere soliti di ardor homines invasit juris
ln alio vcro codice Parisieiihi in bi- quodammodo, ut dum ad
erant,-apparet. lttterarum sludia paulatim tunc tem-
klituhecu regia sub num.587', qui idem Decreliun, promovenda reviviscenlia quam maxime conferret, apud
-ieiicta tamen decima septima parle, cxhibet, De- poris omnes eorum operum qui alicujus momenti erant,
creium et Panormia lanquam unum idemque opus epilomen habendi desiderium provocarel atque sug-
habenlur; ita enim inscripttis eslcodex : Panormia .B gereret.
Ivenis Carn. episcopi collecta de libris aulhcnticis
decretorvm, canonnm, legum Romanarvm, el de li- niana § IV. Codex Londinensis, in bibliotneca Cotlo-
bris orthodoxorum Patrttm. Miniine igitur dnhitan- reposilus atque notatus Cteopatra CYIII, ex-
<lum esse pulo haoc solam ob causam D cFetum ceiplum Collectionis trijjartitaj exliibet, cujus boe
Loui atlribulum fuisse, quod ipsi lvonis prologus proprium est quod ipsius auctor Jicet ex integro
prajierit. Quibus si accedat, Decrotum Panormiaj eam ex Collectione triparlita deprompserit, tamen
non solum simillimum osse, sed eliam hujus simi- ab ejusdem ordine recesserit et denuo ad divisio»
nem a Pseudo-Isidoro observalam redierit. Hinc
litudinisargumeiUum noiutisi ex Colleetione tripar-
lita, quae-per longum temptts ignota fuii,erui posse, iiilerrupta epistolarum decrelaiium serie postMel-
facillime id evenisse inlelliges, tit nempe Decrelum ohiada?litleras (290), conciliorum canones subjecit,
lanquam Panormiaj recensio haberelur. Sola pro- et quorum series a coficilii Nica?nicanonibus incipit,
inde trium partiumColleciio, qua? Decreli originem cum synodi Hispalensis n explicil; dein ilerunj
omnino explical, simul eiiam manifesle probat Ivo- dccretales RR. PP. usque ad Gregorium M. ascri-
nem minime illius auctorem esso. Quod si quis psit, quibus demum excerpta ex teiiia Colleclionis
liinc negare contcnderet quod Ivo in epistola de . tripartilajparte desumpla adjecit(29t.. In hoc operis
suis canonum colteclionibus (288), et non de unica, loco qua?doni nova doeumenfa inseiuit, qua? iameu
Panorniia scilicel, loqualur, facillime refutari pole- iis qusein Collectione tripaiiila conlinentur miniuie
rit ex eo quod Ivo ipse ubi de Buchardi Worma- recenliores sunt. Inler ha?chabet quasdam Fulheili
tiensis opere loquitur, plurali etiam nomine uli- P Carnotensis epistolas (292), quaj illam in Gallia atk
tur (289). ornatam fuisse indicare videntur. Codex mcdio saj-
Cajterum bujus Deci'eti auclor eam in sua com- culo duodecimo exaratus est.
pilatione curam adhibuit, ul quandoquidem nullum Codex Berolinensis, signatus ms. Lat. quaii.
recenlius adjecit documenttim, lempus in quo illud 106, quamdam epiiomeii exhikti, qua? inlegraex
confeceral minime manifeslarit. Conlentus ea ma- l-.onis Panormia excerpla, et Summa decrctorum
teria, quam anlecessores in suas collectiones rece- Ivonis inscripta est. Auctor lum librorum, iiim oa-
perant, nibil suaj collectioni inseruil ouod Urba- pilulorum ordinem ex eadeni colloclione mulualus

(288)« Colleclionescanonum, quasa mcpostulastis, opuscu o non modo ex Romanorum deeretalibus

ct opuscula mea, qua? liis addi voluistis, transmisi
vobis. Episf. 262, adPontium abbalem Cluniacen-
scm. » Opp. t. 11, 112 sq., ed. cit.
• - (289) « In colleclionibus autem Burchardi Worm.
cp. ila scriptum reperilur, elc. > Epist. 80, p. 40.
—-Ex omnibus qui Ivoni coa?vi sunt, nemo est qui
majori claritate illum unius solummodo operis ca-
nonici auctorem dical quam Sigebeiius: c Ivo Carn. p
cp. composuil insigne volumen canonum. t De script.
eccl. c. 167, p. 113. J. A. Fabricius in Bibtiolheea
ecciesiastica, Hamburgi 1718, fol.
(290) « Hactenus ex Roiuauorum pontifieuni de-
cnialibus ak ajiostolalu duntaxat Petri apostolo-
rum principis usque ad prajsulatum keati Silvestri,
qua? nostra? lardiiali profulura credi carpere salegi.
Dehinc ad sanetorum synodicos Patrum canones
omne studium transferre conabor, quatenus ex
liis quoque mea? panilalis desideiio salisfacere va-
loam. Ita lamen ut posl diversorum conciliorum dc-
Iloiaiionem redire sludeam ad subsequentium de
creia ponlificum Romanorum, id esl a sancti Sil
vestri temporibus usque ad beaium Gregorium. Sed
cousideremus primo quid sil tanon, quid synodus,
quid conciliuni, quid ccetus.
« Alia deerela Uomanorum ponliUcuin. Quoniam
a, praestikUu Pctri apostol.oruni prineipis, nu,c hu.ic
ponlifieum verum eliam ex sanctorum canonibus
conciliorum, Gra?corum viclelicet, CaHicanorum
simuUjue Hisp3nicorum ratum duximus convenire,
breviler summalimque perstrinximus, par est ut a
papaj demum Silveslri lemporibus relitjuos usque
ad beala? memoria? Gregorium perito curramus
ooulo, sicubi foiie in istorum quoque dictis nostra?
defloralioni, quod congruum valeat reperiri. Pleri-
que siquidem eorum non generalia videnlur decrela
condere, imo familiaiiler ad familiares scribere,
cum ego prajsenti breviario nihil non gcneralilcr
inserere cupio. Igilur eerum sicut supersedenda
sunt seripla, ut lamen siquidem in eis inveniri \a-
leal generale, noslro convenieuter apteiur opuscu-
lo. J'— Tardius similia excerpta eiiam exdecreta- '
lium colleciionibus adornata sunt. Yide de hac re
meam disserlalionem : Reclierchessur plusieurs col-
teclions inidiles de dicrelalcs du moyen age. Paris
1852, p. 26.
(291) Dehinc latius cx opusculis sanclorum Pa-
trum.
(292) Ad Leutherium ep. 25, p. 56; ad The_oderi-
cum ep. 61, p. 62; ad regem R. ep. S5, p. Sl; et
ad monackos S. Medardi p, 70. cd. C. de ViUicrs,
1'arisiis 1608.
 IXXM DISSERTATIO DE DECRETO IVONIS. IAXXH
esl (295). Ex hisloria seimusllugonem (294) ct Hai- A mente usque ad Adrianum IV (f II6I). Porro hii-
monem (295), ambo Calalaiinenses lvonis opus ex- jusmiidi calalogus inter Cajum et Marcellimn, ad
cerpsisse. Cum aulcm, quod seqtionfi paragraplio exemplum CoIIeclionis tripartita?, Chrysogonum
, demonslrabimiis, Haimoni prajsens bajccollectionon liominat. Duabus hisce prajfationibus hujusmodi
possit attribui, eam Hugoni ascribendam esse ccnse- p.onlificum calalogum exlribentibus ea subsequun-
inus. Ipse vero Hugo, qitem lvonis anricum (296) lur, in_quibus operis sui finem el ordinem signili-
fuisse ex ejusdem epislola ad Urbanum secundum cal. Huc acceduiit excerpta quicdam ex lvonis pro-
novimus, oirca illud lempus quod annum 1100 et logo, a eapite seilicel primo ad sextum, quibus hos
1115 interccdil, episcopus fuil in Catalaunia, atquc lilulos focit: Quomodocanoncs concordenlet de prm-
boc ipso teinpore, brevi scilicet posiquam Ivo Pa- ceptis mobilibus el immobilibus. Ari finem hree se-
normiam absolverat, collectionem suam concinna- quuntur: Hmcdeexpositione canonumbrevilerdictata
vil. Codex itidcm sajcuioduodccimo conscriplus est, transciibimus, qum si lectori non sufftciuni, opuscu-
nec plura quain qualuordecim folia compleelitiir, lum diffusius, quod de iisdem canonum regulis vene-
qua de causa jure libellus portalilis potuil appci- rabilis Carnolensis episcopus inscripsit, inspicial, ibi
lari. qum brevhts hie perlraximus lalius disputata reperiel.
§ V. Neque miiioris est faciendum opusculum Ilisce denique proprius opusculi prologus adjicitur
quod in codice Paiisiensi num. 4577 exliibeiur, qui aucloris noincn inscriptum haket, quemque in
quodque epilomen illius colleclionis in decemlibros adnolalione transcrikinius (297). Decem vei o illius
divisarjalque ex Ivonis"Panormia dcsumptaj, de qua collcctionis likrosordinalimexcerpsit, illisqueeadem
suprci loculi sumus, conlinet. Libellus sub initium I. snmmaria ajiposuit. Haimonem episcopum Caialau-
illorum ponlilicuni seriem exhibet qui pra? ca?(eris nensem -hujusee opusculi auctorem esse dul itari
leges ediderunt, dein calalogum RR. PP. a S. CIc- nullo modopotest. Cum autem vix annum integrum
(195/ Epitomen liic dcscripsimus, siculi invenilur 1104.1. Pistorius Scripl. R. Germ., (.II, p. 545.
in coriice Berolinensi. Capitula qua? ex Ivonis Pa- Raliskona? 1726, fol.
nOrmia desumpsil aucior adnolavimus, ut pateat (296) "Episiola 95, p. 45 Opcr., t. II, Parisiis
libros eodem plane modo el incipere et fniire quo 1647, lol.
apud Ivonem incipiunt et iiniunt. Lib. i, c. 1-10, (297) Haimo Dei gratia id quori est. Prologus in
12, 15, 17,18,19, 27, 54, 58, 59, 57, 60, 65, 72, likro qui dicitur Summa decretorum. Prajceptiones
70, 78,79, 80, 86-88, 95,98-100,114,117,127-129, "canonum seu prohibitiones qua: ab apostolicis viris
158, 148 155157, 160,161,165. Lib. n, e. 9, 12, Romanis pontilicibus sive casleris orlhodoxis Palri-
13, 16,18, 20, 21, 25, 29, 51, 54, 55, 58, 59, 45, bus traditre, ad nos usque venerunt, quam salubres
47-50, 55-55, 58, 05..77, 81-85, 84-88, 136, 159- ac itecessaria? sint Ecclesia? Dei, et evkiens ostendit
141, 152-154, 137, 158, 164, 170, 177, 179-182, ratio, et gravissima Palrum comprobat auctorilas.
184,186,190-194. Lib.m, c. 2. 5, 10, 18-24,29, Ipsis enim tanquam regiinine speciali regimur ac
50, 60, 65-64, 67, 72, 126, 147,160-162,166, 170- gubernamur, ipsis canonibus dico, tanquam regu-
174,189,195, 199, 200, 204, 208, 210-212. Lib. lis arctioribus ab illicilis quihusque ct inboncslis
iv, c. 2, 11, 12, 14, 17, 25, 27, 28, 30, 35, 56, 58, coercemur, per ipsos ecclesiaslicis criocemur in-
40, 44, 55, 59, 60, 62, 63, 74-81, 85-87, 89, 92- C tendere disciplinis et rebus divinis adhibere diligen-
94, 96-100,102, 112-115,115, 115. Lib. v. c. 9, tiam ; secundum ipsos omnes fere Ecclesiarum ad-
10. 25, 21, 50, 55, 86, 87, 95, 95, 97, 115, 118, ininistrationes dispensahlur, et ut verbis papa?
120, 125, 121-122,156. Lib. vi. c. 1, 2, 5, 6, 18, Lconis IV utar, ipsi suril pcr quos episcopi jiidi-
21, 26, 29, 55, 57, 42, 45_ 51, 59, 08-70, 72, 76, cant, imo per qtios episcopi simul ct clerici judi-
79, 90-92, 114, 115,122,123. Lib. vn, c. 10, 64, cantur. Proinde ok inullipliceni eorum virtulcm,
65, 74, 76, 80, 89. Lib. vni, c. 5, 6, 55, 72, 100, seu utililatem, ok erudilionein lidei ac sacramenlo-
105, 111, 112, 120, 121, 124, 125,- 151-154. — rum, quam plenarie coiiliiicnt, ttun etiam proplcr
Codex Yindobonensis (Jus canon. 84, in 4), quem admonitiones quasdarii ac prrrcceptionesnecessaiias
aliijui, inter quos Savignius in Hist. Jur., lom. HI, ad puklicam Ecclesiaj bibliothecam apponi meru-
pag. 671, Ivonis cpitomen conlinere asseruerunt, cruntet inter aulhenlica dicla connumerari,-ac spe-
aliud nihil exhibet pra?ier tractatum quemdam ine- cialiiioc nomine intiliilari clecrcla ponlificum, ct
riiliim, ab Ivone rie rebus ecelesiasiicis eonscriptum. exliinc lanquam ccclesiastica? leges vigere cccpe-
Codox^Berolinensis parles quasdam incdili lvonis ruiit, et Icgi a seiriorikus, et habori in lionore ct
tratialiis kahet. in revercntia. Ilorum autem librorum tania iu im-
(294) Quajdamdelvonis opere habelYiiicentiusBel- mensum crevere volumina, ut vel comparari vix
lov., quin tamen indicti de quo demum illius opere posscntproplersumptum,vel scribiprople.r lakorem,
loquatur. Palct tamen eum non de alio quam de Pa- vel legi propler faslittium. Succedenlikus ciiim Ro-
normia Ioqui: e Hic liber Decretorum lvonis apud manis invicem siki pontilicikus, lot et tanta apjio-
nos inplurimis locis reperilur, tjui, quoniam ipse R sila sunt paiiim ex generalikus corum concriiis,
qtioque non paiva? quaniitatis, non est facile por- partim ex epislolis eoriiin, seu caJlerorum viroruin
lalilis. >'HugoCalalaunensis exeotlem voltimine ab- rikistrium, ut omnem memoriamliumaiiam excedc-
breviato libelltim porfatilem lcgilur composuisse, rent. Ut oiiim oiniltamus cajfcra comilia, videlicet
quiet ipse apud nos est, et Sutnma decrelorum Ivo- Conslantinopoliianum, Eplicsinum, Chalcedoncnse,
nis appellatur. Specul. hisioriale, lib. xxvi, c. 84. Antiochense, Laodicensc, Sard.censOjCarthagineiise,
Nulla ferein Gallia est bibliotheca in quam non unum et multa alia in sola Nicajna synodo, qu;e suh
allerumve Pauoiniia? excmplar habeatur, dum e CCCXVHI cpiscopis colekrala esl, i.xx capilula ari
contia Decreti non plures quam quatuor invenies formam IAX discipulorum promulgaia esse repeii-
codices. mus. Quanta ergo jmlas innumerakilikus aliis edita
(295)« Electus in episcopum Catalauncnsem Haimo esse coiiciliis, quin uni huic lolinserta sint. Propler
archidiaconus virnobilis et religiosus de Basochiis, tanlam ergo librorum itnmcnsitatem, qua? vel legi
qui fecit enckiridion In decrclis secnndum Panor- vix potcrat, vel lencri memoiia, cogitaverunlriocto-
miam Ivonis. i ALBEKICUS TRIUMFONTHJM ad a. rcsEcclesia? prudcnti inlellcclu, salubri consilio,
1155, apudLeiknil. Acces. hisu, t. II, p. 520. Ex jirovida cautela, horiim omirium luculcnlani facere
lioc testimonio ea desumpia videntur qua? habet abbreviationcm. Et quidem gloriosaj memoriaj lvo
Wernerus de Rollewink: «Ivo Carnotcnsis episco- Carnotensis venerabilis episcopus exquisita diligcn-
pus abbreviando corapilavit Decrelum apostolicum lia de prajtaxatis canonum regulis quajdam capitula
jiost Isidorum, ct posl eum, Hugo Calalaunensis; orriinavit, et ad mhijmum dccem librorum laudabili
posl quem Gratianus. i Fasciculus temporum ad a. rcdegit compcndio. Sedquoniam illc liberimmensus
 Lxxxiu D. IVO CARNOTENSIS EPISCOPUS. imit
illam sedcm obtinuenl, moiiem vero obieru anno A . illani in decem ad minimum el non ad plures libros
1155, heri facile pofuit ut illud elucubrarit cum compegisse, non vero, opus suum intra angusli de-
noiinisi arciiidiaconus orat; qua?res e verbis eliam, cem librorum compendii fines aksolvisse, quem
qu.e in fine prajfalionis notavimus, erui posse vi- obvium illorum verborum sensum esse, quiliket fa-
dentur.. C.tierum codex intra Ipsum duodecimum cile videt, verba ba?c eadein etiam alque etiam ar-
sajculumest exaralus. guerent atque evineerent quam incerta jam-inde ab
Miium ccrte videri polesl, quod Haimo collectio- illis lemporibus ea essent quaj de genuino Ivonis
nein iu tlecem libros distributam, quam in epito- opere ciroumferebanlur.
nien redtixit, Ivoni tribuat, ast facillime labi in § VI. At demum ad. epitomen veniamus ipsius-
' liunc errorom poluit, qtiod illi Ivonis -prologum Decrefi, quod uti vidimus, falso Ivoni tribuiliir.
prajlixiun iiivenirel. Albericus, qui hoc Haimonis Nihil de hujusoperis raiionesuperesldicendtimcuni
opus praj nianibus habuisse videiur, pariter erravit, eadem plane methorio ac cajlera de quibus bactenus
quai-e ea eiiam quie uli superius \idiiiuis'de Ila.- loculi sumus elaboratum sit. Operi honis prologus
nionis operenarral, nounisi de hoc ipsius opuseulo nec non singularum partium, in quas decrelum.
inlolligi riebent. Doctiores vero sodaies Beuediciini ipsum tributum est, calalogus pra?ponilur (299) _.
idem opus Haimoni qitiilem vindicarun(, at nul- partes ipsa? eo ordine in quo ab originc inter sese
lam dc hac re menlionem fecerunt (298). conjungebantur, in compendium redactre sunt, ser-
si
Quod quis verba prologi, ad minimum decemli- vata eliam propria cujusque inscriplione. Ullima
brorum laudabili compendioredegit, ita int. lligcnJa tamen pars omnino desideratur (500).
esse credat ut significeut Iiaimonem collocl-ionemB ] Duos hujusce opusculi codiccs mibi inspicere li-

est, cl nondumadhuc abbreviaius, ut reclc enclriri- (299) Praefalio Ivonis C. episcopi in colleclionibus
.tlion possit noininari, temavi ego summaiium ilhus ecclesiasticarum regularum.
facere, et ejus volumen in libellum redigerenianua- (500) Quaj ut pateanl, lakulam subjungimus, in '
)em. Verum ne quis hoc mihi arrogantim hnpulel, ex- qua ea Decreti capitula notavimus qua? ab epitoma-
cusatioitis hoc prwbendo sujjragium, quouiam mild lore relicta sunt. Hanc viam, ulpoie breviorem ele-
solum opusculum hoc facio, non ul ad lucem prodeat gimus. P. i (c. 1-511); c. 5, § 1-12, 4-44, 46-48,
.aul in publicum, sed apud me solum delitescat, ut 51, 52pr„ 53-35, 57, 66, 68, 69, 73, 77-87, 89-95,
'quia circacausas ecclesiaslicus occupatus sum,utpole 97-108, 110, 111, 115, 114, 117-119, 121-126,
-ad cujus curam litigaiiones speclanl ac jurgia, ha~ 95, 128,129, 151, 155, 158-145, 147, 149, 150,155-.
beam ad munum vel in manus, sive intns, sive foris, 157, 158 pr., 159 pr., 160, § 1 el 2, § 5, '162 pr.,
.sive in domo, sive initinere, ubicunque ecclesiaslica § 1 el'3, 165pr., 164, § 1-5, 165 pr., et § 2, seqq.;
negotia emerserini, quomodo ea disculi queant, vei 166 pr., 168. 172-174, 178 pr., 179 pr., 180, 182
judieari. Sed hajcliactenus. Nuncautem propositum pr., 185, 184 pr., 186, 192, 195, 196, 199, 200,
insoquaniur. 206,207,209,214,216, 2i7, 221-226, 229, 250,
(298) Histoire lilleraire de la I.
France, XII, p. 255,255, 248, 249, 255, 254, 256, 258, 259, 267-
427. Un autre ecrit plus iinportaiU dilaimon, 269, 271-275, 277, 280, 281,—287, 288, 291, 294-
niais qtti lfa pas encore vu le jour, est son Abrfye C 505, 505, 508, 309 pr., 511. P. n (c. 1-145); c.
de la Panormie d'Yves de Chartres. On ne repeiera 2, 5, 5pr., § 1, 2, 9 pr., 10 pr., 15, 14, 16, 18,
point ici ce qui a eie dit ailleurs (Hisl. lit. t. X, p. 20, 25, 28, 52, 55, 40 42, 44, 46, 49, 50-55, 59,
120-121) que Ia Panormie elle meme if est point son 62-69, 85, 91, 94 pr., 95-98,104,107,108 — pr,-lll,
ouvrage, comme l'a M.
pe.nse Doujal. L'abrege dont 115, 116, 119, 120, 129, 150, 155, 156. P. ni
nous parlons lui appartienl inconiestablcment, sui- (c. 1-284); c. 15, 19, 56, 40, 45, 45 pr., 46, 48-52,
vanl fautorite de tous les manuscrlls, ajipuyes de 54, 58, 65, 64, 67, 71, 72, 80-85, 87, 91, 92, 94,
celle d'Alheiic de Tiois-fronlaines. 11esl intilule, 95.105, 109,117, 120,121,125, 128-151,155, 137,
. rians un lnanusciit de laBiblioikequc tlu RokLa 139, 145, 161, 164, 166-167, 170, 175, 176, 1SI,
somme des Decrets d^llqimon. L'auteur dcbute par 183,190,191, 195 pr., 194 jir., 197, 199, 200, 204,
unelisic des papes qui butlaisse ries decre's sur les 201, 207, 208 pr., 210, 214-221, 225-227, 256, 240;
matie.es ecclesiabliqucs, acominencer par S.Pierre, 245-218, 250, 251, 254-256, 261, 265, § 1, 263,
ensuile il trace dcs regles pour rinlelligeiice de ces 267-270 pr., 274-276, 282 pr. — P. iv (c. 1-254);
deerets. II veul tTabord qu"on prenne garde au bnt c. 5, 7, 8, 10, 15, 18-21, 57, 58, 40, 45, 51, 52,
ries lois ecciesiastiques, jiuis il expliquc coninioiH 54-58, 60-65, 65, 69, 71, 77-79, Sl-85, 87-105, 110-
cllcs se concilieiit eittre elles; apres quoi il iraite 111, 115,114, 118, H9, 120 pr., 121, 125-126,129-
dos jirecejrles muableselimmuablos. Tout cela ne 151, 155, 156, § 1, 15-S pr., 159, 140, 145-146,
i iieni encore lieu que de.pieiiminaircs a la sommc. 148 j)i\, 149,151, 152,155,158,159,165-166,167,
EHe s'ouvre par un prolot_ue ou 1'auteur dil que lcs 8 1, 170-172,174-175,177,180,182,185,189,192,
Jois ecclesiasliques s'eiaiil accrues a un uonibre r> 198, 199, 200-202, 205, 207, 208, 212-218, 220-
prerxjuinfini, les livres qui les conlienneiu forment •. 222,224, 225, 228-250, 252-255, 236 239, 246-257.
ime bibliolhequu que peu dcpersonnes sonf cn etat —P.v(c. 1-578); c.l, 5,7,13, 16,21,25-26,28-31,
iTacqueiir; que ceux memes qui les possedciU, nei 55, 54, 40-45, 44 pr. 45, § 1 sq., 49, 52, § 1, S6
peuvcnt rctenir toul ce quils reiifernieiH; que par ni\, 66-68, 70, 71, 74, 75, 78, 79 pr., «2 pi\, 85,
cctte double raison jriusieurs personnes doctes mU. 87, 88, § 1, 9i, 93. 94, 96-98,100, 106,107, 110,
enlrepris d'en dounur dcs akreges; qu'enlre ccs! 111, 114, 115, 118 121-125, 125-129, 151, 152,
akreviateurs Yvesde Chartres est un des-plus dis-- 134, 155, 157, 158, 141, 145-144, 146-148, 151,
tingues; mais que la Somme des Decrels etant com-• 155, 155, 158,' 160, 162, 166, 170, 171, 176-178,
prise en dix thres, elle ne peul cncore passer pour - 181, 184, 185, 187, 188, 190, 196-199, 202, 225- 204,
un manuel, ce qui a poiie lui-ineme "ireduire l'ou-- 206, 208 210, 215, 216, 217, 219, 220, 222,
vrage de cet hakile homine a la forme d'un livre por-r 227, 250, 251 pi\, 239, §1,2, 242, 245, § 1, 244,
tatif. II prie ensuite le lecteur de nc pointimputer S 1, 255,263, 272, 275, 275, 276, 279, 282, 284,
son ou\ragea aucun senliment d'arrogance, parceJ 297, 298, 501, 505, 506, 507, § 1 sq., 511, 512,
(juil nc l'a fait que pour son usage paiiicuber, elL 318-524,526, 527, 551, 555-555, 540, 545, 548, —
iiullement dans le dessein de ledonner au public....-• 519, 555, 555, 550, 558-561, 570-573, 575-577.
On voil par la quTIaimon faisail les fonclions d'ar- P. vi (c. 1-455); e. 5-11, 20, 22, 25, 27, 2S, 52,35,
cbidiacre, lorsquil composa cet eerit. Voy. l.. 40, 42, § 1-15, 47, 52, 75, 88, 90, 99,' 101-105,
XIII, p. 127; Galiia Clnhtiana, I. IX, col. 882, ed.. m, 109, 110, 115, 116, 119, 125, 227, 1-50,152,
vil. 135. 138-110,142,114, 146,' 149,155-158, 160,161,
IAXXV CISSERTATiO DE DECRETO IYONiS. IAXXVJ
cuit, quoiump.-iiniis Yiririokonaj (Cod. univorsiia- A spondeiH, et ex illis tanlummodo eorum capiiula
lis nuni. 789 fol.), allo.r Londiui (Mus. Bril. bi- dccerpta sunt. Lihri vcro primus, sccunrius, tintle-
Wiotli. Harloj., num. 5090, plut. LXHI B) asserva- cimus ct decimus tciiius non ex Anselini colle-
tur. Lipsia; quoque el quidem in kibliolkeca uibana clione sed e\ Burchardi Decreto dcsumpli sunl,
alium ejusdem colleclionis codjcem ms. exslareex quem in omnikus qua? ex Anselmo non deprom -
clarissimo Bienoro nnfcessori JBerolinensi accopi. j)sit, auctor sedulo seculus est (301). Haket tamen
Cajterum codieesquos ego inspexi, omnino interse el alia documenta, qme neque ex Burckardo neque
«onspirant, aique in caiceRR. pontiliciun catalogum ex Anselmo aul alia nota coiiijrilatione desumps.t.
cxhiheiit, qui usquc a 1 Calixtum II prolrahilur, Tempus quo kaje ejrilome facta fuit, atque ipsius
tiijtis poiilificafus amri aocuraledcsignanliir. auctor penilus ignorantur. Cum vo.ro nnlla cloeu-
Jure Irinc eruimus, opilomen hanc sub illud lcm- menia contineal qna? Urkani li (f 1098) lcmpus
ptis el proinde non posf anrr.im 1126, adornatam prajtergrediaiuttr, illam krevi posl Anselmi opus
fuisse. Ulerque co.lex -mcdio sa?culo duodccimo compilatam fuisse meiifo defendimus. Ea verodo-
ovaralus videtur; de colleclions vero aitctoie, citnienla qu;e, uti diximus, auctor de novo adjuiixif,
rieque cteteiib' qui hoc opere us< suni nulla vesligia pro maxiiua parfe iu Gregoiii colleciionem Comtui-
occuriunt. graruiH, quse Polycarpus nomiuatur, ct cilra oimie
| VII. Eodcm feic tempore tres alia? collectiones dukium nosfiaiu colletiiouem ati siiam arioriiandam
confecia? \idciitur, qua? tamen ex aliis colleclioni- adkibuit. Cum enim ipse ex Aiiscltno jiolissimttin
btis excerpla? sunl, carumque epitomcn exhibent. deprompserit, similliiiium vero ossc vitlelur, et
In selectissima Savignii bibliolheca Berolini singu- p' eorum opera adiisse qui ex Anselmo novas colle-
laris codex exislit. Ilic eam colleelionem compre- ctioncs adornarunl, novaque documenta adjunxe-
Jiendif, in qua Anstimi Lucensis celeiiris compila- runl. Gregorius opus suum postannum 1125 perfe-
lio, qtta Graiianus piaj cajteris usus est, eadem la- cit; unde sequeretur collectionem Savigiiianani eo
lioiiequa Decieuim Ivoni ascriptum in imlicala nu- leinpore, quod annum 1098 el aniiuiii 1125 inler-
per collectione akkreviaia exhikeiur, in epilomen eedil, fuisseconfectam.
icdacta est. In trede.ciin librosdiviriilur h;cc comjri- Gratianus quoqttc hanc ejritomen non despexisse
latio ad exomplum tredccim Anselmi libroium, a vidotiir, cum plurima et quidem etiain ex iis qme
quorum ordine raro admodum recedil. Sic libri ajmri Gregoiium minime inveniuntui in suum De-
ii, ni, IV,A, vi, v ii, vni, i\, x et xn, libris Aiiselmi erelUni receperil'(502). Plura lamen cle bac colle-
JII, iv, v, vi, \n, VHI,ix, x, xi et xm, omninore- cfione proferam, uki, cum per tcmpus licebil, de

165-171,174-179, 181-185, 187,189-196, 198,199, 91, 94-98, 100, 101-106, 110-112, 115, 118. —
205, 205, 208, 211, 212, 215, 221, 225, 250, 259, P. xiv (c. l-120j; c.4, 6, 9, 11-15, 19,20, 27,50, 52,
242-244, 247, 254, 255, 258, 269, 275, 277-279, 56, 40, 42, 45, 47-50, 52, 54-56, 58, 59, 62-64, 67-
282-285,287, 289, 292-294, 297-299, 502, 505, 505, 74, 85, 86, 90, 95, 95, 97, 99, 105, 100, 107, 115,
506, 509*511, 520, 521, 529, 550, 552, 554, 555, 114, § 1, 110-120,125. — P. xv (c. 1-205); c. 6, 9,
557-560, 565, 565, 566, 569, 575 578, 3S0, 382, 12, 1«, 19, 25, 52, 57, 59, 41,-48-50, 55, 59, 62,
585, 585-587, 589, 591-596, 599, 401-404, 407, c„ 65-69, 75, 78, 79, 82, 85, 86, 90-94, 96, 105, 108-
414, 416, 417, 420-422, 424-426, 429, 451,,455- 111,115, 116, 118-121, 125-126, 128, 129, 155.
455. —P. vn <c. 1-.138), c. 2, 5, 0, 8-10, 12, 18, 157, 141, 150,- 154, 157, 160-165, 165, 166, 175.
25-27, 29, 54, 55, 57, 44, 45, 47,.49, 52, 55, 56, 177, 181, 182, 190 pr.,"202. — P. x\i (c. 1-362);
57, 59, 62, 66, 68, 69, 75, 75, 77, 79, 81-84, 86, 90, c. 2, 8, 9, 11, 15, 15, 17-19, 22, 25, 26, 28-51, 54,
91, 93, 95-98, 105, 104, 108, 109, 111-115, 116- 56, 40 p., 45, 40, 49, 51, 55, 59, 60, 66, 68, 69,
118, 121, 122, 124, 126, 127, 129-152, 154, 155, ' 72, 74-77,400,102, 105, 106 pt\, 108, 109, 116,
158, 159, § 1 sq., 142, 145, 146,148, 149 pi\, 152, 120, 121, 152, 153, 157, 158, 145 pt\, 148-150,
155. 155, 157. — P. vm (c. 1-554); c. 5, 6, 7 pi\, 157-162,175-175, 177, 179, 180, 181, § 2, 5, 182
et § 1, 12, 15, 15, 16, 18, 19 pi\, 20, 21, 29, 55, pr., 185-185,186 pr., 187, 189, 195, | 1, 2, 5, 5,
53-57, 41-45, 48, 50, 55,55, 72, 75, 75-77, 82, 90, 202-205 pi\, 227, 237, 242-252, 254-260, 262,265,
91,94, 93, 97, 100, 101, 103, 106-108, 118, 125, 271, 292, 293, 296, 500, 504, 505, 522, 525, 523,
151-155, § 1, 154, 155, 156, § 1, 2, 145, i 17,149, 550, 555-557,559-511, 546, 552,560.
150, 135-155, 100, 162, 165, 165, 170, 174, 176, (301) Sufiicial unius libri synopticam tabulam hie
177,179,182, 188, 190-195,197-199, 203, 204, 206, arinectere, ul ulriusque collectionis nexus patesi.
20S, 219. 22l-?25, 225, 227-252, 254, 255, § 1 Capilula notalu ex Ansclmo desumjHa sunt, lih. vm
sq. 256-259, 210, § 1, 242 pr., § 1, 2, 4,245 247, (C. 1-26); Anselm. iib. ix, (c. 1-52); c. 1-4, <5,7,
11, 251-252, 254,255, 257-265, 267, 269, 270, pi\, 11, 12,15, 20, 21, 24-27. 50, 52, 55, 55, 57, 58,
§1, 272, 226-278, 281, 285, 285, 287, 589, 29'0, 40, 41, 52.
294, 296, 298-501, 595,508-51 i, 517, 518, 520-522, (502) Ballerinii De anliquis collcciiouibus cl collt-
D
524, 525, 529, 552-554. — P. ix fc. 1-129); c. 3, ctoribus canonum, p, iv, c. 17, p. 666-669, ed. cit
§ 1 sq., 8, 15-17, 20, 25, 28, 50, 55, 56, 58, 59, Horum capitulorum indiculum li.c adjungimus.
»i-45, 45, 47-50, 52, 55, 55, 56, 58-60, 65-66, 68, Qua? ex Burchardi, lvonis, Pseudo-Ivonis et Poly-
68, 09, 74, 77, 82 pi\, 84,^9,' 91, 94, 95, t)9, 110, carpi operibus adnotavinius ea cajiita indicanl, qua?
lii, 115, lii, 118, 120, J27-129. — P. x (c. 1- apud illos ajque ac in noslra colioctione, niLlala
181); e. 5 pr., 2-4 j)i\, 7, 10-i5, 17, 18, 20, 22, vero aliqtiatenus ipsorum forma, iiiveniuntur, cx
25, § 1, 26, 28, 52, 54, 50, 58, 41, 45, 45-48, 52, quo patetGratianum ea cx noslra eollcciionc de-
55, SS, 59 pr, 61, 62, 04, 66 70, 72, 75 pi\, 76, sumpsisse. Quoad Polycarpi colieclionem duobis
78 85, SO 91, 99, § 1,100, 101, § 1 sq., 105-106, codicibus usus sum, qui in bibliolheca Paiisiensi
108 pi\, 110, 114, 115 pi\, 125, § 1 sq., 121-129, sub num. 5881 et 5882 servantur. D. 1, c. 52. Lik.
155, 138. 159,. 141, 141, 144, 152, 155, 157, 160, xu, c. 85. Pol. D. 22, c. 3. Lik. n, c. 54. Pol. D.
171, 175, 180 pi\, 181, 185.— P. xi (c. 1-106); c. 25, c. 22. Lib. xi, c. 57. 1). 28, e. 12. LiK i, e. 17.
15, 14,17, 19, 20, 25, 27, 28. 55, 41, 42, 44, 45, D. 65, c. 7. L. n, c. 57. D. 71, e. 7. L. n, c. 10.
57-59, 61, 65, 7i, 72, 75,82, 88, 95, 99-100, 102, - Cf..B. 2, c. 159. Ans. 7, c. 162. Pol. D. 71, c. 5, 2,
105. — P. xii(c.l-bS); c. 4pi\, 15,19, 20, 25, 26, c. 47. Cf. B. 1, c.109. Ts. i, p. v,|c. 211. 1). 75,
51, 55 pr., 57, 58, 40, 43, 49, 50, 55, 50, 58, 59, c. 2. L. it, c. 27. Cf. B. 1, c. 24. Ps. i, p. v, c. 153.
Oi, 67, 75, 77, 79, 85, 84. — P. xm (c. 1-119); t\ Ans. <5,c. 40. Pol. D. 86, c. 23. L. l, c. 18. Cl.
15, 16, 24, 23, 57, 59, 40, 47, 52, 54, 55, 58, 59, C. 15, q. 7, c.42. D. 86, c. 26. L. n, c. 7. CL B.
61, 65, 66, 67, 69, 75, 78, 77, 80, 82, 85, 88, 90, 2, c. 145. Ps. i, p. vi, c. 218. D. 88, c. 5. L. xi, c.
LXXXVII D. 1V0 CARNOTENSIS LPISCOPUS. imvni
Anselmi collecilone ejusque cum Graiianeo Decrelo A dem modo ac Burchardus exorditur (505), et quam-
connexione libelluni eonsciibam, in quo luni tle plurimaex Pseudo-IvonisDecreto bahet (306). Codex
ipsa tum cliam de nexu queni cum Anselmi, Bo- inscriplus num. 2 sajculo duodecimo ad finem ver-
nizoiiis el Gregorii collectionibus habet, ftisius gente exaratus videtur, illumque Baluzius aiteiiiius
agam.
' Commodiorem viam iniit tlispexil, quipjieqtii ex lib. iv, p. 11, c. 101, riecre-
aiictorcujusdam com- tum Arinani ad episcopum Catalaunensem evulga-
pilationis, cjua? in bibliolheca regia Parisiensi sub vit. Raluzius hanc decrelalem Adriano II (867-J-881)
num. 4285 asscnalur, cl sajculo riecimo tertio ad- atirihuit, ex quo sequeretur eam ad Bereonem
ornata est. Tota enitn ex.Burchardi Wormalien- (878 f 885) dalamfuisse (307).Yerumtamensi iliius
sis (305) decreio desum|)ta csl, \n quo ne apicem decretalis slylum paulo attenlius inspicimus, illam
quidcm auctor niutavit. Codex vero mutilus est, et potitts AdrianoIV (1154 f 1157) tribuendam, et ad
liber deeimus sexlus omiiino desideralur. episcopum Bosouem (1151 f 1161) datam fuisse di-
Multo niiuus antecessores suos imitalus est au- cemus (508). Proinde collectio ipsa sub idem tempus
clor collectioiiis -quaj in bibliolhecaj Sanclaj Geno- confecta censenda esset : prajterquam quod illud
vef;e codiec Parisiis exslat, el ex Burchardi et etiam est animadveiiendum, quod videlicet ha?clil-
Pseudo-honis decreto compilata est. In quatuor tera ab inferioris a?vi manu exarata et codici adje-
parles lola dividilur, quarum siugula? inpluresli- cta vulelur.
brosdislribuunlur (504). Non mro aucior libros co- r<
33. D. 88, c. 8. L. x, c. 175. D. 89, c. 4. L. H, c. 68, 85, 89, 92, 97, 98. Lib. IX (c. 1-82); c. 1-4,
28. Gf. Ans. 6, c. 145.' Pol. D. 101, c. 1. L. u, c. 12, 15, 18, 19, 26, 27, 50, 51, 55, 40, 41, 45-52,
15. Cf. B. I c. 45. Ps. i, p. v, c. 146. C. 1, q I, 57, 58, 02, 65, 65, 69, 70, 75, 75, 76, 79-81. Lib.
c, 52. L.-n, c. 49. C. 2, q. 5, c. 5. L. i, c. 19. C. x (c. 1-68); c. 1, 5, 7, 9, 11, 14, 18, 20, 25, 27,
7, q. 1, o. 26. L. n, c. 9. C. 7, q. 1, c. 25. L. n, c. • 28, 50, 54, 56, 45, 48, 49, 51, 55, 55, 56, 62-64,
46. Cf. B. 2, c. 98. Ps. i, p. vi, c. 175. Ans. 7, c. 66-69. Lib. xi (c. 1-78); c. 2-9, 13, 15, 18, 25 27,
107. C. 11, q. 1, c. 2I.L. n, c. 21. C. 11, q. 5, c. 50, 45, 47, 50. Lib. xn (c. i-59); c. 11,12,19, 20.
3, c. 56. L, xi,' c. 92. L. x, c. 199. C. 42, q. 2, c. Lib. xni (e. 1-28); c. 1-3, 6, 8-10, 11-15,18,21,
4, c. 41. L. x, c. 255. Pol. L. iv, c. 78. Pol. C. 15, 24, 27, 28. Lib. xiv (c. 1-17); c. 1-13, 17. Lib. xv
q. 2, c. 21. L. x,c. 206. Pol. C. 14, q. 4, c. 8. L. (c. 1-44); c. 2, 3, 5-11, 13, 15-19,24, 50, 52-50,
n, c. 48. C. 15, q. 2, c. 1. L. xi, c. 82. C. 15, q. 7, 44. Lib. xvi (c. 1-57); c. 1, 8, 9, 11-15,15-17, 19-
c. 0. L. l, c. 69. C. 16, q. 1, c. 51. L. v, c. 69. C. 24, 27, 51, 53-57.
20, q. 5, c^3. L. xi, c. 45. C. 25, q, 2, c. 2. L. xl, (504) P. i, lib. ii, Dc sacranienio baplismalis, c.
c. 107. C. 25, q. 4, c. 27. L. xi, c. 88. Pol. C. 25, 1-105. Lib. lii, De sacramento altaris e. 1-155. Lib.
q. 8, c. 30. L. x, c. 245. Cf. B. 1, c. 201. Ps. i, iv, De ecclesiis, c. 1-96. P. n, lib. l, De ejrisco-
p. III, c. 515. C. 24, q. 1, c. 42. L. l, c. 5. C. 25, q. 1, pis, c. 1-217. Lib. ii, De tlericis, c. 1-217. Lib. m,
c. 14. L. xi, c. 6. C. 27, q. 1, c. 22, c. 23. L. n, be judicihus, c. 1-67. Lib.av, De conjugiis, c. 1-
c. 18, c. 19. C. 27, q. 2, c. 15. L. i, c. 15. C. 32, 101. Lib. v,*De Dco dicatis et de jejunio, c. 1-116.
q. 7, c. 18. L. i, c. 19. D. 5, c. 21. De pcenit. L. x, Q P. III, lib. i, De homicidiis, c. 1-46. Lih. n, De au-
c. 213. Pol. D.2, c. 72. De consecrat. L. xi, c. 29. guriis, c. 1-61. Lib. m, De perjurio, c. 1-27. Lib.
D. 5,c. 10. De cousec, L. ii, c. 48. Cf. B. 2,c.88. lv, De ebrielate, c. 1-16. Lib. v, De -fornitalione,
Ps. l, p. iv, c. 18.1. Pan. lib. n, c. 175, c 12. L. l, P. iv, Iib. i, De excommunicatione, Lib. n, De cou-
c. 20. Cf. I. Pan. Iib. u, c. 167. Ps. i, p. iv, c. 6, fessione, c. 1-24. Lib. iu, De pceiriteiHia, c. 1-168.
c. 27. L. x, c. 244. Cf. B. 3, c. 56. Ps._i, p. m, c. Dolendum sane est quod ti liic codex iuancus sif.
41.1. Pan. L. n, c. 55. D. 5, c. 21. De cons. ".. 21, Prajter lib. v. P. HI et lib. i. P. iv capifula, liker
24, 51. L. i, c. 9. Pol. L. xi, c. 28. Pol. L. x, c. primiis ctnn rukrica et capifikus deesl. Quoad rcli-
257. Pol. Nihil liic de alia qtgtlaiii colleciione dici- qua collectioneni integrain exhibel.
mus, qua? ex Ansclmi Lucensis opere. excerpla est, (505) P. n, lib. li, c. 1; Burcb. lib. n, c. 1. P. n,
ac in bibliotheca Yindoboneiisi (Cod. jur. can. 59r Lb. ni, c. 1-4; B. lib. xvi, c. 1-4. P. n, lib. IV,
in-fol.) servalur. Ojius nee iu libros nec in litulos c. 1-5; B. lib. vn, c. 1-5. Primus ejusdeni parlis
divisum ingentem cap tulorum niolein comprehen- likereodem modo incipit el explicit Burckardiliber,
dif, qua? oiniria nec raio iu cadem serie ex An- qui ijisi rebpondel. P. n, lib. i, c. 1, c. 21i 217. B.
selmi collectione deceipta sunl. Plurima nec uon lib, l, c. 1, 227-251.
inaximi momenli riocumenla habel qme hucusque 1,506)Ut pateat quinam nexus hanc colleclionem
inedita sunt. inter el illas Burckardi ct P»eudo-lvonis exislal,
(505) Libri eodem ordine quem Burchardushabet prima? partis librum (juaiium alteineexaniinavimus,
dispositi sunt. Suflicil proinde ea capilula adnolare et cum jirsediclis collectionikus coiituiimus. C. 1-5.
quaj epitomator ex Burchardi Decreio relinuit. Lik. r, B. lib. ni, c. 1; Lb. i, e. 209; lib. HI, c. 5. C. 4.
l (c. L-254); c. 4, 5, 7,11,13,14,19, 20, .21, 27, Ps. i, p. m, c. 2. C. 5-52. B. lib. ni, c. 81, 80, 82-
43, 57, 59, 62, U, 67, 74, 81, 210, 215,-214, 205, 84, 87, 95, 6-9, 26, 86, 40, 44, 45, 48, 49, 52, 55,
209, 114. Lib. n (c. 1-259); c. 4, 6, 9,15, 16, 18, 50-58, 61, 64, 65, 109, 110, 112, 114,120. C. 55,
19,22, 25, 35, 59, 47, 54,88, 96-98, 100, 106- Ps l, p. m, c. 98. C. 54-57. B. lik. m, c. 100-165.
410, 118, 120,121, 125, 124, 155, 160, 171-175, C. 58-40. JPs. i, p. m, c. 104-106. C. 41-46. B. lik.
176, 185, 188, 189, 195, 198, 204, 205, 215, 216, lii, c. 191-194, 196, 197. C. 47-55. Ps. i, p. m, c.
225, 226, 23'6. Libt in (c. 1-241); c. 6, 7, 12, 54, 117,121, 124, 127-150. C. 54. B. lib. m, c. 190. C.
57, 40, 42, 52, 55, 67, 89, 100, 106, 107, 110, i 16, 56-68. Ps. i, p. m, c. 155, 151,156, 157, 145,158,
120, 124, 128,155, 156, 140, 142, 149, 150,152, 165, 164,160, 107, 168, 161, 169, 172. C. 69. B.
158, 170,176,184, 188,189, 192, 196, 204, 206, lik. i, e. 215. C. 70-72. Ps. i, p. m, c 174, 15S,-
2H, 214-216, 229, 225, 226, 255, 257. Lib. iv (c. 159. C. 75-74. B. lik. m, c. 129, 150. C. 75-96. B.
1-101); c. 5, 16, 54, 44, 46,50, 52,71, 75,92. lib. ni, c 156,157, 159, 187, 188, 174,189, 185.
Lib. v (c. 1 -55); c. 1, 8,14,20, 22,24, 54, 56, 58, -186, 1S4, 56, 55, 15, 14, 58, 157, 255, 37, 59, 27,
'
40, 48. Lib. vi (c. 1-49); c. 2-4, 7, 11, 17, 15, 25, 62,11,12.
52, 55, 57, 58, 46. Lib. vn (c. 1-50); c. 1, 7, 9, (507) Mhcetlancorum, t. V, p. 488. Cf. Caitia,
10,17,19, 20, 25, 26. Lib. vm (c. 1-101); c. 1, 2, Christiuna, l. IX,col. 869, ej. cit.
4, 7, 11,13, 19, 25, 26, 30-54, 58, 47, 51, 56, 57, (508j Gallia Chrhliana, I. c, col. 882.
Ballerinionim fratrnm OisquisitionemDe duplici Collectione Tvonis,qiiarjsuo loco excidit, vide infra. col. 41. — Cutn
PanoimiaI\onis, quaelameniam semel etiterum lypis mandala est, luic usque, Ucet per amios tres undequaque
conquisita,nos fugerit, urgentibus typograplns, Decrelum prajmittimus Panormiam infra Deo volente daturi.
IiDir. PAIB.

PliOlEGOMEXA EMMilS ANl MDCMYII.

EPISTOIA DEDICATORU v

Illustrissimo reverendissimoque D.D. Jacobo LESCOT, Camutum episcopo.

Fiambmm, sacerdolum, druidum, et si quod aliud nomen priscis sacrorum preefeclis, hoc vwris fuii si
potestatis, Prmsul illuslrissime, ubique terrarum ac genlium Deum et hominumjura componere, alquc hiier
utrosque ita conlemperato versari consortio, ut tnodo cmlilum inslar lerreant, detonent, eminenlur, modo vcr#
«rtX&Wot.'accensili, apud aras supplices orent, gemant, advolvantur. Nempe qui sacerdotem agil, Deum qua-
damienus induil el Iwminem, peci-v; ulrinque factus, ui nihil magnum quod non audeal, nihil iu/imum
quod defugial. Quamobrem adid muneris eveclos divinarum humanarumque rerumperitissimosoporluit, ni
superum inferumque proclive dignoscentes, el illorumplacila, horumcommoda prospicientes, iis prompto sese
obsequioaplare et faciii hi utramque parlem flexu conformare possint. Et quidem apud veleres, jEggptios
tnaxime, quorum eftlBn o-jroXa^stv TOT<3V lepiuv SBvos(1), sacerdoies scientias accersebant et itlustmbant.
Nunc vero qui sacerdotiis divinitus destinantur, scientiarum prius anlistites quam saerorum esse debcnt. 11-
tie,lesiePhilosoplio (2), saccrdotes sciemiarum parentes; hic scientim ad sacerdolia sunt ^pooSttxqiuedam,
Et quod Gallos altinet, Prmsul Ulustrissime, non nuperus est umor quo reipublicee
el quasi certa 7rp6z>.).o-c?.
litterarim<cives ac senatores prosequuntur sacrisque prmficiunt. Diu est cum ipsis fdiaofpt TI xtve; tfoi xat
SEoMyoitzephxa; TtftwjtEvoi (3). Et quod non possum non mirari, quondam i'6o; KXITOI; ftuSeva 6u<riavrrouhi
«viy jtlotrotpou* addo et theologum, sequentia enim favent: SIK yxp TWVip.neipav TO?8eia; fvtrea;, uxsjctpti
Ttvwvoiioyovuv,Tct ya.pai-hpt.a.TOI?Ssot; sao-i Selv nporfipnv, r.xl St« TOUTOIV oiovrat Beiv z KyaSa Ktrsto-Sat.
Sacerdotes itaque Gallorum, atque adeo Carnutum, sapientiaJ magislri, inquit velus auctor (&);el quia cmlo-
rum conlemplationi incumbmt, cjuid dii velinl scire se proiitentur. Ex quo non miramur si quam promittuut
sidera, futuram adorant; aut si dum aslra sollieito venantur intuitu, Virginem inmniuiil,iiou spicam tautum,
ut mtgus astrologorum, sed Panem ipsum mundo proferenlem Tanti est sacrificos sapienliam cotere et cmfos
intenderel Hi Druidm appellati sunt (5), dubio procul m T^; <ip\>b;,quia ejus visco nihil sacratius habuere,.
sine cujus fronde nulla sacra conficiebant. Et quia conceptum femhiaruni adjuvat et partuin (6), diceres ea
usos malurando illiusyartui quam pariluram coluere. Et unde porro Laerlio (7) 2_ttvo9aotdicuntur, nisi quia
el apud ipsoserat £__KII_ Bex. Zepvxnamque, TKTJJJn-afGivoupAj<rznpitt (8). El Ssjr.v.pudicam ac castam na-
tivo significalu habet (9). Aul vero dum Yirginem cotunt pariluram, quod humanm rationi impervium, T«
2-fiva, hoc est, T« appvi-KY.KIa.vz^rijnxa.pMo-znpw. (10); vei ut alius, tSau/Mjsraxat kiehr/ywiTK celebrare ac
venerari dicunlur. Et quiclem de ipsis scriplum (11) quod clam et in specu, aut m abditis saltibus tnulta do-
cerent. Hoc numen ipsorum fecil <7io)mj).6v quodjdem ac aep.vov(12), proindeque et ipsos aep.vo(iioi;.Theologi
ergo Gallorum saeerdotes, A quo nec Eeclesim veteris morcs abiere. Vt enim iidem olim populis judices qui
reges, sic in primoribus Ecclesias annis iidem emar.oxaiet StSao-jta^.ornec majori frequentiorique itir/Xno-nOs
aureum Antiochenum suum patriarcham vocat quam StSac->:a}.ou'(15). Ende fitautemut inler paucos qui^suo
in genere piimas habent, sint etprmsules ^/.rncTovyoi;es eo est profeclo quod ayp-eiavj3a7t).st'ajy.at Aoyuv nat
ocfl_; K«TaTO-J;jraiatouj TOo"/.nTzxpov ijv (14). Qua Iria utcunque licet episcopo conveniant. tnedium tamen

(1) Arist. i Metaph (9) Glossarium vetus. Hesych.

(2) I Metaph, " (10) Etymolog. Magnum.
(3) Diodor. Iib,-V. (11) Pompon. Mela lib. m, c 1, anti(iua3 recea-
(4) Poniporius Mela, lib. m, eap. I. - sionis.
(Sl Plin,, lib. xvi, c U. - (12) Scholiastes Gf. Aristoph. in Nubibus.
(6i Plin,, lib. xxiv e. 4. MathioJ. in Diosco!. (13) Chrvsost. in Homiliis ad populum Antioeh.
(7) In Prologo. /14. Eustath.
(8j Hesychius.
PATROL, CLXI. 1
 il iVO CARNOTENSIS EPISCOPUS. 32
maxhne el proprie cjxs est, a qnojtts hahei baculum ferendi. Et st rernm prhnordia reteghnvs, inaugumli&
episcopormn m Ecclesia successit illi, qua apud Hebrmos ad magisierhtm promovebantar imtialiom. Hms
enhn gradious auibusdam fiebat, et yjipoQeaiKtandem ac verbis conceptisperagebatur, qua niliit poslea snbtt-
mius habuere. Quamobrem esl unde Galtim grattctemur, qtml divinaprorsus inspirata getrio fecit, ut aeade-
tnicurum prineipes esscnt prcesutes Ecctesiarum. Redeunt prislina lempora, mmutamur veterum mores, et
grande posteris relinquhnus exemplum quod aul imilentur, aut mirentur. Thales Pythage-ram sibi operam
dantem, irpaezps-iia.To xxhxoZ;ivM.fy.fet,xat Ato?fta).to-T«o-ujt§a).Etv
el; Aiyurrro-v5tK7r).£uGKi, 'ecevai (13)*quod
velustissimum sacerdotum decus est. Forlunatior Gallia qum non ad exleros abtegat quos sacris vult imbui,
sed habet hierarchas ianla eruditione refertos, ut eorttm domus lilaay.akela esse possiut. Verum enimvero su-
perat omneshaclattde, ultraqneMemphim ipsam csi Canmtum civitas, seu TKJTKJKC, sen seriont tempera
consideremtts. Illic sedcs qnondam iepoQeoloyuv;iltic flontere pmsules, pietate, el doctriua tonge maximi.
Tcslcs liujus rei Fulbertus, Gauffridus, et Joannes Saresberiensis, aliique quibus, vel Opera edita, rel ebita
inunia, vel auctares ceteberrhni fidem [achint. Testis es ipse,Prmsul sapieniissime, postremtts omnium, et ta-
'.nen mqualis : omnesut majores ticos reveritus, nec itiis mhwr; muttum ante episcopatu dignus quam episco-
tras. Litlerarum omnia decora habcns, et ipsarum decits; sacrm ac venerandm theotogimafumnns, elparens.
Te mullm optarunt Ecclestm, sed ea vicil qum vincere debuil; el cum uuum xtceumdem plures habere noti
possint, qnod possunt, oplant similem. Fetices academim gum Ecctesiis principes conferunt! FcKces Eccte-
sim qum ab academiis Patres accipiunl! An lantis Carnutum pontificibtts a me accenseri, iisque compurari,
mgre tibi est? Modestim tumtnorem geram; venio ad altentm : verear tamen ne adhue de te loqui videai\
Testis est, sedomni exccplione major, Ivo qnem hicexhibemus t eujtts doctrina ttihil solidius, c)ijns pietate
uUtil sincerJus,fCUJusaninw nihil majits ac foriius esse potuit. Qumral forie aliquis quid noverit ? Omnia qua*
pontificem scireoportuit. Ita Patrum, conciliorum, cunonmn, cortsuetudhmm peritus, ut his unis. pugnel,
hmc sota fere toquatur et scribat. Qumrat cujus virtutis ? Antiqum prorsus el canonicm, qttam cum maxima
candore coluit, et candidalis ejus cfficacissimepersuasit. Quwral eujus forliludinis, qum crimhia debellaret,
setiam regia ; qum homines ad metiora cogeret, etiam principes; qum imbclles ac meticulasas auimaret,etiam
'poniifices. Ilunc virum, a suis tandem et luis simul redivivum effeclum, cuinum dicalum oporluit quam illi
qui auctoritatem ejus el mores per sese reviviscere faeit ? Mumts hoc, opinor, HOHdespictes, quia continet, et
quo eliis prwcellis, summam eruditionetn: et quod plurimum diligis, canonum observationem; et quod seiio
awplecteriSi Ecdesiarum curam et soltieiludinem;.el quod omaibus qua verbo, qua opere sttades, pielatem,
et amptisshnm virlutis usnm. Medium te i. ter Deum et homines couslilutum aguoscimus, illorum o/iojnyvo»,
ctidcircoper te xKpurTiipiKtiQstraDeo o/ferimus, Ivonis nempe sudores, vigilias, lubares, pridem Deo dedi-
tos, et quos nunc a nobis suojure rejmseit. Ilabes quod invitet nos et atlicial, ttl hanc a ie operam exoplemus.
Sotemne fuit sacerdotibus antiquis dcarum suorum insignia sibi vindicare, arcus, viltas, sceptra, frameas, ra-
jdios, et si qum alia, quibus venerationem popnlorum sibi conciliareut. Dei mugni uasceutis ex Virgine saccr-
.dos factus, quodnam ab ipso habebis insigne ? Non illic fulmina, non framem, tion spicula, qum tibi as&u-
tnas. Lac tanlum esl quod ab filio sugitur, a matre sufficilur. Sgmboii illius partem in uobis confirmavit Ivo,
nem]>ecandorem. Confirmasti et tu ipse eliam canonicorum regutarium abbas; obscrvatio enim caxtonica Ca-
'ialaunensi omnium sanclorum tnonaslerio restilula, tibi et sollieitattoni lum ovtuia debet, ne vel ttac in re te
Ivoni absimilem dieere possimus. Dulcedinem veio laclis sibi reservarunt episcopi. Hac una nixus, Prmsttl il-
dustrissime, ausus sum tua limina accedere, et canonicorum regularium qui tua in dilione sunt, noipine, ua-
mini luo hoc operis consecrare.
lllubtrissimfl; dominutjanis tttm,
Humiltimus ei addictisstmus
F. J. FROKTO,
Canunicus regul. S. GeuovefmParis.
<(YS)Jamblicus De Yifa Pylhag. lib. 1, c 2.

VITA D. IVONIS.

Inter eos qui Ivonis nomine in Gallia appellati A versalus, Lartfranco doctore abuaie Beceensl tneolo-
svsnt, longe omnibus excelluit Ivo Carnolensis. Hic gife sacrse operam dedit in monasterio Beccensi,
tn agro Bellovacensi natus, nobili a sanguine 'nobi- quam et ipse docuit, ajfate facttis provectior (17).
Jem animum traxit ^16). Palrem babult Hugonem de Cum autem serio Palrum conciliorumque lectioni in-
Alloylo, et matrem llilemburgimdiclam. Adolescens cumberet, et e diversis decreta ecclesiaslica conge-
litteris humaiiioribus imbutus,"atque iu pbilosophia reret, iiidigmuui quod tantis intervallis obesscnt a

(1S) In instrumento antiquo S. Quinfini Bellovac. nuser. in monasterio S. Joannis de Jardo canonic.
il7) Magister Pefrus Cantor in summa sua ma- reg.
 K PROLEGOMENA '14
eanonc sne canonici, commodum arifuit G«ido Bel^ A eleeto niauus imponere voluit, oli id quod in dcpa-
lovacensis. Hic quoudani Augustaj Veronianduorum -siiione Gauffridi contra jus suum actum dicerct, quo
iii eeclesia S. Quintini decanus, Cajsaromagi Bello- ad se pei tinuil tanquam ad proximum judicem, cau-
vacorum faclus episcopus, in meinoriam sancti sam ejus digrioscere ct judicare (24). Egit diu pre-
Quinlini inonastcrium coiistruxil, concessisque pfaj- cibus el solliiitalionibus apud ipsum clcr-us populus-
diis^anoBJcosiiliicconstituit-an. 1078. UiSiprajfectus que CainuluiB, sed frustra sc essc vidcas, iacit.uit
5ve iiioiiasieriuni •paternis possessioiiitais auxit, et Jvo Urbanum conven.iat'! el ille in Iialiam prbfeclus
quo illud oiniri ope juvaret seeum, legibus ari id con- animo se ab illis dillicullatibus liberandi, volens ira-
ditis, vitam regularem inlulit, vir canonum perilis- lens ab eo yjipoliaim Capiuc fliiicntc anno 1092 rc-
simus. et edrum observatiowis studio flagrantissi- ccpit. Iuc'e gra\es dlscordirrcipsum inler el prajdictos
Eius. Erant quidcm jam olim caisonici regulares pas- cpiscopos, qui faclam majcslati regis injuriam, c£
ska iu Galia, «tque in mliis provinciis. Diu esl ctim jura Galliaj ab Ivone violala coiUendeirtes Slamnis
Girodegangus (18) peculiarem Mciensibus suis ca- co'.lecIi Loneni rejiccre ci Gauffridumsedi rcslilucie
Jionicis regulam -conscripsit,- In concilio .aulcm «ggrediuiitur, «cto:procuI dubio h\ inso:,tC4iiIvoneBS
Aquisgranensi oinnibus regulam Ludovicus pius " exci^to, minime lamen novo et multis lum.anfe, tura
tedendam.euravlt, qpera-Amalarii diacoi.i, misitque post exemplis conlirmato (25). Coiitiaautem Ivose-
in siugulas proviiicias «bservandam ,(19). In qua, dem apostolicam appellare, spretam temeratamque
maximam partem, Chrodegangi regula -conXinelur.. .ejus.auclorilatcin alte .conqueri, vir caiteroqui jni-
Yeruin lapsu ienipoiis cum rclaxata csset disciplina, nlme serviiis, nec poles^talum adulafor etiam sirm-
aii denuo instaui-andaj -mulii Iaborarunt, in quibus marum. Yerum cum ei quod summum esf, el ipsum
Ivouis opera ,pi;aj cunctis excelluit. In monasterio nomen religionis accedit, cedant.aninia necesse estj
prajdiclo prajfuil annos plus minus xiv, modo praj- quareHicherius ipse 4isu jiallii interdictus, GaurlTri-
lalus ejus, rut in,priv'riegioJ?hili.p.piregis; inedo,praj- dus iteruni pulsus. et sedi suaj Ivo constilutus csU
jiosiius, ut in hulla .Gregoiui YJI; modo abbas, ut Ilic quidnam egerit narrant ejus epistolaj ad sum-
.«sepius dictus z hic procul dubio dum sanclo otio mos poiuificcs, ad reges, ad cardinalcs, legatos, pri-
fruitur Collectionem canonum fccit, quam postea in matcs, episcopcs, virosqueprimarios; narrant quot-
ccmpendium Hugo Catalaunensis (20) conltilit, et quol ab illo usque exaralse fuerunf hisloriaj. DUJH
Pannomiam she Paniionniam vocavit. Prajterea vero indc auctoritalem luetur, inde virlaloai coiit
iheolqgiam docuit: moris enim fuit tunc ut sacraj sese non modp Galliaj, sed Ecclesiaj loli conspicuum
flieelogiaj-•studia in .lnonasterii* maxiine Tigerenl:, .p rcddidit, ot sane ulraquc bac opus liabuit cum pri-
aieque id oneris abbates ipsi monasteiiorum dcfuge- mis, lum ad obsistend,uin viliis, nusquam non gras-
ruiit, ut^nte vidimusin Lanfranco, liic in Ivaae sanfilius; ium ad perJeiiendum mala, quaj ipsemet
nostro. Hoc autem muneris quod defunclus esf I\o zeJo suo vebenienti, el pubIicoruiai«nuifsriim,(si"g.i!a-
in causa fuit cur iu .antiquissimis luonumentis Ma- via sunt) minime toleranti in caput suum accersfcit,
gisteret doctor.nppelletur. Tanta fuit autem mona- Philippus tunc Galliaj rex, Berlradcc amore captus,
sterii illius etlvonis ipsius pietatis ac canonicaj ob- . eam Fuiconi Andium comili ,ejus mariio,.abslulit, vel
servatioriis iania (21)„ ut mulia enoraasteria ^ccitis saneillam & Fuicone laciie se subduceiUem sibi ma-
incte -eanenicis aut ajd.ficata, aut instaurata fuerint, trimonlo conjiunxit; aliis ex episcopis Galliaj •eoaui-
et ex iis celebres aliqui acl episeopatum perveneifat. veiftibus, silenlibus aliis; adco proclive est majestaii
Interea rerum sedebat id temporis Aictrici (22) Car- obscqui ([uocunque inclinet; aliis denique epi&eor
nutuin Gaufi-idus, quein cum pridem Gregorius YU patu cedentibus, quod nollent vcl amicum vel ira-
Romam siuioniaj aecersivisset, guod dcessent testes tum habereTegem contra fas iigentcm (20). Manda-
a<l lantam rem comprobandam, remissum sedem tur Ivoni ut Paiisios se recipiat celeijrifati 'nuytia-
oblinere permKit. Yerum Urbanus II, bunc iterum rum adfulurus; sed ire detreclai, ot qua \oce qua
sibi delatuni, landem multis criminibus coiivictuaa, D litteris regi ipsi, summo ponti.fiei aeprajsulibus Gal-
sede sua movit, et apud cierum populumque Car- lice scriptis, illicituni ltee conjugium co: stanter o«-
iiulum, ut sibi Ivonem noslrum doctrina et pietafe clamat: quaj sibi Plrilippi elBcitradajinfcnsissinuim
insignem deligerent, s-uis, ut ail ipsemet, monilis ef- odium iiepererujit. Sed hujiisodiuminsuper habuit,
fecit. Yolis ipsorum non illico cessit Ivo, quietis a qua nec amari veliet; adwrsus illum atitcm ita
amans, nec inhians dignitalibus; setl jubente Phi- fervorem animi temperavit, ut licct "illius libidineni
lippo rege, parer.e coactus est (25). Yerum Richerius aeriterr coei-cuerit, majeslali tamen regire ctctera.ob-
Senonensis arcliiepiscopus, assentienlibus ei e suf- sequibiiem se prajstiterit, ci, rcrum illius, atque
frtvganeis noiiimllLs, nec electioni .siihscriberft, nfec adeo toiius regniamantissimum. Fugit diu rcgis con-
181 FuitPepini regisex sorore nepos. SIGEB. (25) Videepist. 1,2, 8 et 10.
II9) llajc scribuntur ab Ademaro mojiacho. (24) Yide Sirmundum in epist. GariTridiYindoci-
(20) Auctoris hujns compendii nomen iuveni in ncnsis.
nisloria monas. Herivallensis ad an. 1091. (25) Yide Glabrum Rodulphum,!. n, c. i, elabla-
(21) Yide S. Anselmum, 1. m, epist. 106. tem Sladensem in Clironico. imo ipsumlvonerii pas •
{22) Sic scribit Josephus Scaliger bis. Alii tamen sim in epistolisr
^cribunt Auclricum. (26) YidePaulum jEmilium iirPhilippo L .
13 IYO CARNOTENSIS EPISCOPUS. 10
speclum, et in aulam advenlare, etiam vocatus, rc- K auctorcs a-jyypovov;, ^iros magiios, rerum testes
imil, ne si adsit et taceal, favcre; siu vero obliqua- oculaios, quilvonem niirumin modum celebrantac
tur, regem offenrierevideretiir. Haud quidem-impune laudant (29), ut nemo quisquam sit conlra illum
jiriil inagna illa ejus izapftiaia. Non defuere etiam bac de re oblocutus, licct inimicis non carueril et
'nter prajsiries qui ubritplm conlumacim eum accu- criminatoribus, ipsi Philippus et Bertrada, quando
sareiii, dum ipsi sese deformi obsequio dedunt. Mi- absolulionem cxcommunicalionis a Lamberto Atre-
nislri vcro rcgis, per fas et nefas ei addicti, bona batensi episcopo Romani ponlificis viges agenle
Ivonis dinperp, Ecciesia* ledditus inlercipere, eum reeeperunt, reos se esse fassi sunt, el nuiiquam
inodis omnibus, et omnibus exemplis affligere, utne deinceps convenluios coiam prarjseiuibusepiscopis
jianis quidem ci essei qno vescerctur. Sed inler alios promis-erunt, sicut legi ego ipse in cpistola ma-
hac in re primas tulii Ilugo Puleacensis donrinus, nuscripta (50) ejusdem Lamlerli ad Paschalem II
Carnulum vicecomes, qui dum rcgi morigeratur, ct summum ponlilicem. Non defuere iutcr piincipes
adiilteris vel eiiam incestis abblandilur, Ivonem no- ct pi'ajsules qui rcgi assentarcntur, nempe de genere
slruni carceri impingit, ac in quodam caslello diu eoruin , qitibns ontniu principum, honesla alque
•detinct, quo frangal animuin ni saxo fortior essel. inltonesla, taudare mos est. Kam si quid rationis iu
Perstaf cnim ubique invicttts. Cumquc atl aures ejtts ' cis, quidni reclamanl, dtim isla el lot triia fiunt in
pervenissel primates urbis Carniiluin ac cives armis testificalionem nupiiarum illicitaruiu? Cur non aut
eum liberare velle, prohibuii (27),'" noluilquc liber- lnanu aut vocc regis iiinoeentiam lulaiitur? I.rvitant
lale potiri sanguinc et delrimenio suorum redempla: oniuia, rex, vexata innocentia, exempla, Ivonis
rpatientia prorsus omni Iaude digna, et antiquorum fervor immodicus, ejus criminandi liceutia. Et
defensorum Ecclesiaj' ac sanclissiinoruni virorum lamen silent, neque quidquam conlra Ivonem pro-
uulla in re absimili. Et quidni illis parem feceriin iiuiitiaiU : tot vero cl loties collecti episcopi, cardi-
cum cu:n Guillelmus Fiscancnsis abbas o«jj)4', Joan- nales, legali, principes, nihil ne vident, qui ur.a
ni ei Eliaj comparaverit? Non onini jirorsus caruis- voce.regis peccatum condemnant; excusant autem
&<:tope, si alter in Gallia fuisset Ivo, qui erga se liunquam aul minuunt aut tegunt? Cum autem Ivo
agerel advcrsus Hugoneni viceeomitem, quod ipse-, dical(5I) Philippum RichardoAlbanensiS. ponlifieis
niei aliquanlo posl egit lvo pro Hildeberto Cenoma- legitto promisisse a Bertrada se discessurum, usque
neiisi conira Rolrocum comiiein (28), qui lmnceliam ad tlispeiisalionem Romani ponlilicis , quod contigit
e.ircerc incluseiai. Posi enim quani frustra preces an. Dom. 1102, et ipse rogel summum ponlificcm ut
adlubuil, dicio analheniate, diris eum devovit.-Hajc r. cum rcge lempcrel etdispenset, el aliunde cerlum
agcns vir inagiius (/.E^KXOIV buy&j inimicam, el per- sit nullani dispensalionem intereessisse ex laudata
petuo illas iiisectanlcm TI\VSia§o).r,vvitare non po- Lamberti epistola, signum est in nuplias illas
tuil. Aiquc iu primis non desit forte aliquis qui eum, iiiquisitum fuisse iferum, neque dispensationi
irce ct susnicioiii nimio plus indulgenlem fuisse exi- locum ulluni inveiHum esse. Addo neque Ivonem
jflimet, qui eonlra regem iiidignationem summi pon- liabuisse unde regi Pbilippo minus bene vellel, cum
lilicis ct fulincn provocaveril. Yerum liecl mihi dc mttitis beneflciis sese ci obslriclum sciret, nec vero
vidcantur maeulas eorum ' dillitelur. Episcopi dignilalem ei fert
regibus bcnc mereri qui acceptam non
noinini lemere impressas vel minuere, vcl cluere semel, propier quam, si quid bumairi paterctur, et
conaiiiur, tamen net, Philippum undequaque in- vulgo similem gei'eret animum, regi prse cajleiis
nosiiiin quisquain aflirmare audeal: nec satis ralio- ejusque libidiui assentiri debuit. Sed et antequaia
iiuiii luberepossii, ui oslciidailvoiicm parum illi aut ad episcopatum pervenirel, regi maxima debebal.
regno ejus fuisse laveiiicm. Quod ad Philippum atti- Construclo S. Quintini monasterio, atque inibi
net, lacltim cjusprajcessereexempla seculaque sunl, collocatis religiosis canonicis, re\ privilegio con-
mulia quidem, uoii tameu similia oinnino,el quajpee- cesso et inslitutionem et largiliones ei factas regia "
caluin ejus magis obruunl quam cxcusaiH. Nam ul D aucloritate cftinniuiii\il. Deinde, rogatus ab lvone,
eoneediuur quod a Berta divorlium nulli repreben- canonicis S. Quintini apud Yeromanduos misit
sioni sil obiioxium, quod tamen constare debuit el cpistolam qua petit ut cognomini Ecclcsice Bcllova-
Ivoni et aliis, ul illud ;n dubium non revoearent, at censi preebendam concedant. Utrumque monumen-
cerle iniiuni cum Berlrada inatrimoniiim, quaj tum regium, quia ineditum esl, ne desiderelur, bic
nullo EcclcsiiC judicio se a Fulcone sublraxeral, apponendum censui. P.rioiis igitur bajc verba
quceque eodem consaiiguinilatis nexu, quem cum sunt (52): Instituta regia et rebus Ecclesiasticis aut
Fulcone prailciere potuissel, a Philippo absierreri smcularibus publica vcl privala sine ulla juris contro-
riebuit, nullo modo excusari potest. Et ul omittam versia priorum regum jussu et auctoriiale ftrmala
,{27) Episl. 20. (51) Epist. 1M.
i28) Ihlriebcrl., cpisl. 59. (52) Ex antiquo codice ms. S. Quintini Bellovae,
(29) llildeberlus, Goffridus abbas, Anselmus, De liis litieris, quas Pragmaticamsanclionem vocaj,
Lisiardns, Gauffridus Malaterra, Gaufridus Crossus, ineiHionem facil Ivo in epist. 195, ad Gaufridum
Sugerius. Auctor bistoriaj eccles. quaj in Monasl. Belvaccnsem, episc. Et hoc tenore In pervetusla .
lierivail. vocal Ivoneni sanclum. membrana conceptaj legunlur.
(30) Ea est in mambus R. P. Sirmundi.
17 PROLEGOMLNA. .8
r.onviolare, sed inconcussa servare, nostra quoque A inlirmum scmper excusalionis genus visum estr
mdla juiis parte reclamante prmsentibus ac posteris crimen regerere. Nequc Ivo id fecit, sed quiri
scrvatrdo tnandare, regii culminis est opnsimplere. canoniei responderent ingcnue retulil. Agnoscairl
Vnde notum volumus esse cunctis orlhodoxis Ecclesim plerique onmes solum prope Ivonem ea lempe-
fitiis, etc. Vide supra in Philippo I, ad. an. 1106. siate contra exundaiUium viliorum iOrrenleiu sc
Poslerius sie babet (55): oblulisse. Ipse cst qui ne make famaj homo Joan-
Philippus Dei~gratia Francontm rex, 0. dvcano nes archidiaconus, Aurelianorum fierel episcopus,
et cmteris canonicis noslris Ecclesim Sancti Quiitlini, apud Hugonem Lugdunensem, pontificis Romani
salulem et gratiam noslram. Nolum facimus vobis legalum, pro virili laborat (56). Ipse esl qui Stc-
quod Ivo abbas Belvacensis Ecclesim B. Quintini phano Galardensi, ne in sedem Bellovacenscm
twslrm mansuetucnnisaares adieril, supplicans nobis cvehalur obslistit (57). Et ne Gallia virluti ejus
latn per se quam per ftdelcs noslros, ttt Ecclesim sibi satis ampla sil, ipse est qui apudPaschalem II ct
commissm prmbendam unam in vestra Ecclesia pro . Roberlum comitem MelleiUinum conqucrilur (58),
remedio uiiitnm patris mei -el matris tnem perpetuo quod Ranulfus Dunelmensis episcopus Lexovien-
liabendam concederemus. Cujus pelitioni ideo libcnlcr sem Ecclesiam novo geuerc invasionis occupat, ei
assensumprmbuimus, quia vos id in capilulo veslrojam B filios praeponens' adhuc 'pueros "more]Judaico alle -
cotlaudasse per quosdam ex vobis audivhnus. Quapro- rum altcri successurum. Ipse est qui Henrico, regi
vlcr mandatnus vobis ut sicut inler vos dclerminalum Angliaj, semel aciterum scripsit (59), tum ob mulia
est, iitveslituram qum ad vos perlinel, "prmdictm alia, tum etiam ne incestis nuptiis filiam suam alli-
Ecclesiw per prcediclum abbatcm faciatis. Valele. garci. Ipse est qtii ctim poiilificibus summis, mo-
Ex his nemo non videt lvonem Philippuni praa deste lamcn , legatorum qui dicunlur a latere ava-
cunclis observare debuisse, nisi ab eo quod humaiio ritiam, imporlunasque atl scdem apostolicam ap-
sensu et regia digiiitate allius est, revoearcliir. pellaliones eorum qui propriorum pastorum scn-
Muitos cxiiide sibi fecit ininiicos, qui nomini suo tenlia conslringiiiitur, expostulavit. Nempe sedis
lum apud rcgem, fuin apud summos pontifices de~ illius observanlissimus oegrc ferebat passim ipsr
tr.iclum _ivere. Apnd Urbanuni, KVE-UUKTWG-J «urou detrahi (-40) : unde abscissas voluit detractionum
lliTlfa, caltimiJis appelitus, non aliis argunicntis iis ansas quoad lieri posset. Florebat tunc temporis
obviam ire voluil quam abdicato episcopalu; scd Goffridus abbas Vindocincnsis, vir sanc simplex ct
proliibuilsummuspoiitifex : quippeivone ij e^iay.ok-i, bonus, quem inler ct Ivoncm amicilia ncxa csf.
non Ivo TH;imaxo-nHsiiidigtiit. Al cum Urbantis diem .., Scribit tamen hic Paschali II (41) se mulla pali ah
suuni ultimum obiisset, resque scmper in pejtis episcopo Carnulum , Ivone nempe noslro : et ex
luerent (5i),Roinan Ivo se coiifcrreslatuil, animo utriusque epistolis simullalem quandam interillos
se onnri onere exuendi; sed insidias inler Alpes natam videre, est ob exemptum Yiiidocincnse mo-
sibi struclas iiuelligens pedem i'eiraxit. Paschalis nasterium ab episcoporum potestale. IIa:e enimest
autem suininus poufifex, sciens quitl illi esset radix similium discordiarum ab antiquo feracissi-
aiiinii, in praesidio manere jussit. Haud lamen ma, eliam inlcr quoscunque sanclilate ct doclrina
evilare poluil quin etiam ejtis indigiialionem incur- claros. El sicul illi nulla virorum cliam piissimo-
reret, quia cum probe scifet quid-.discrcpent oliser- rum auctoritas haclenus finem facere potuit, ita
vanlia et adulatio, rium illam cxhibet,- istam nec illa integritati ac sanctilali utriusque parlis
amandal, non seiiiper placel. Delaios Richardo disceptantis quidcpjam officercvisa est (12).
Albanensi episcopo S. R. E. lcgalo simouiaj nouiine Dum auiem undequaque Ivo in vilia omirium in-
rauonicos suos, ita criuien illuri repulit,~utosfen- vehitiir, quid niirum si aliis oncri, aliis odio sit?
derit simut taxantlos eotlein crimiiie suinnri pontilicis Quis obstrepentcm perpetuo lubam illam ajquo ani-
ministros, qui ab episcopis, abbalibus, ct aliis mo audire possit? Et si quosdam fecit gradus af-
prelia cxiguut sane immcnsa, specie charlulas ct ' D que » ISouo-ksuperioies,vquis non irascalur, aut
alias id gctius nrinutias repen^andi (55). Fatcndum toties lancinatam non vindicct dignitatem? Profeclo
sanc tunc temporis," ct paulo ante, adeo crimcn qui ad mores hominum illius ajvi animum advertc-
simoniaj in clericis inolevisse, taiilunique ci cxstir- rit, mirabitur, non quod clamaverit Ivo, sed quod
pando sumnios poiitifiees insudasse, ul quidquid solus exclamaverit, et tot alii silere potueriut,<cuin
vcl umbram illius piwsefcrebal i» suspicionem opus fuisset clamore valido ad velernum bominum
venirct. Yeruin nemo lelum conlorquct qui conlra excitandum. Ne milii lamcn lingas Ivonem virum
se idem conforqueri libcnter paiialiir; alque austerum, acferreum qui contumacia acinanijacla-
(55) Rescriptum Philippi, rcgis ad capitulum (57) Epistola 87.
ccclesiaj S. Quintini Yeromanduorum pro prajbenda (58) EpistoLaj \U, 157.
quam Quintiniani Beivaccnses in dicta ecclesia, (59) Ep. 55, 60, 87,. 109 et 110.
eoneessionc ejusdem Pbilippi possident. Datum, ut (10 Ep. 46, 250, 259.
creditur. an. 1089. (41) Yide ejiistolas GoJTridiYintlocin. lib. i el as
(54) Yide epistolas Goffridi Vindocinensis lib. n. ep. 19S.
- (55) Epistola 155. (12).Ep. II,2S,C0
(50) Epislola 06,
 *
19' 1Y0 CARNOTENSIS EPISCOPUS. 20
thne ffllertalfs famam fatumquc provoearet (45).. \ viciis-parum honcsris senupliis commacularcl (i;'i),
Qui legerit Gjtis epistelas,. moderaten agnoscer. quas illi Ilugo Trecensis comes suadebal, ct de-
Sajpc namqne eay-onum rigorcm lemperavit aut fetinatam sponsam sine mora sibi copularel ut suc-
alios lemperarc nionuit.Sajpe ponfifices autlegatos ccssoris spes impendcnies- regni scissuras retine-
eorum, aliosque prarjsules a pronunliando anaihe- ret (46)? Certe niagni a- rege ajslimatus cst,ita
uiate dehorlalus esl. Denique mulio plura toleravit ul praj cunctis illi csset a consiliis. Hominem ana-
quani-kierepavili, ut de- ipso dieere poss-imufrquod t*iemaiopercussum, et inensaj regis parlicipem cf-
clim de pontifiec', sed'prsfano, diclum, nutthts ser- icctum, ab episcopo recipiendum censuit, elrecepil
vilh scnteuliai sponte auctor, et qnoties ticcessitas ipse (47); tanii fecil rcgi acceplum esse. Ciim man-
higruerel sapienter moderans. Dielum ab Urbano II dasset Paschalis II Radulpbo, sedi Rliemensium
anatbema contra Philippum, diu celatum detineii dcsignator tie -se rcgi uITo-sacramcnto oMigarefc,
wluit, benevolentia ac propensione quadam erga scripsit miiiimc obtemperalum fuisse (48), quoti
principcai, ue «fsiidi«i regne. tutiiullus- fieret. Bel- hoc mandalum ct conto coiisueSudhiem episcopo-
lovacensi clcro, sciscilanti utrum reum quemdam rum Galliaj, cl contra jus regis esset; neque aliun-
aar.onicum Iribunali ccclesiastico, ut fert canonica de profecfum , quam ab eo quod in bomiiiibus
les, an eivili vel regio , ut rex ipsc imperabaf, 3 avpxr/.ov, et quod quajril T<Zaa.pv.o;,non quaj Bci
sisteret, illud quidem melius et cx jure, istud sunl. Eidem summo ponlifiei scribens (49) rogat
taroen facicndum ccnsuil, ob ea quaj imminebanf ut nunquam ab amicitia regis Gallise temefe disee-
mala, nisi paiicntiam-ad omnia duralam paraSam- da'«, ne GaUiicalioqui rcligiosissimaj, etrom. poiuiiL
que kabereiit. Simiiia fcre scribif Turgedo ingena. amantissimaj, dissidii ac sclrismatis, quo func Gcr-
Abriiicanlorum cpiscopo, dubio senteiitiie, num niania misere Iacerabatur, causam det. Quare sen-
Icgfllsksummi pontificis aul rcgi oblempcraret. Illt- sil rcs huiiianas incolumes etlutas~essc lonpossc..
quidem morem gcstuni oportere dioit : a* sr non «isij o&nsenseriiHjinter se rcgiiuin et-saeerdolium :
satis=ei.sitia-ninii, neqiie iratum rcgem habcreve- cuii rei aliei utn alleri de suo nonnunquam cedal ne-
iil , mitiat ad summuni ponlifreni qui factum cesse esl.
eoiuja cjus \olunlafcm cxcuscnt. Apud Cononem Sed nulla rcs est in rjua ingenium ac sapienlia!
awtem Prajiiestinum episcopum, sanclaj sedis apo- I.onis magis emicueiit quam iu quajslione de-inve-
stolicarj fcgatum, orat ai episcojius Bajocensis ecn- sliluris, ut appellanl. Ea hoe temporis agilafa est
sura. esdesiafilica- non inuratur, q-uippe qni sub cum tanlo caloreinfer imperatores, reges, ponthi"-
alieneajuro, eu}- serviat neecsse csfe, deslinelur. Sed ,' ces, ut qua parle sleterit vicloria nequenunc, ne-
kitermoderaiionis eti erga- suos, supcriores propen- que tunc dicerc possis. Ivo de bis proinmliaiis.licet
siosis. argiimenla, non omiltcndum quod ail Orde- modo. Baronia^ _ri;tueat, modo di3pliceat, ita tamen
rieus deiIlo,verba cjus" offcram. «An. 11*65Pascluv- disseruil, ut n :c _>oiitificiRomano, nec regibus ac
lis papain Galliasvcnil...» Tuncvencrabilislvo Car- imperalofibus iiolam ullam hajreseos, aut erroiis^
n*6ena> urbis episcopus inter ]irajcipuos Francias aut scliismalis. aul ignaviaj inuri passus sil ::oum.
doclares erudiilione littQrarum tam diviiiarunvquaui nec hajreseon errortimque ea sil materia , cl caj-
sajculariunv floruit. A quo nivitatus papa solcmnita- tera si Ttulla sit divisio, pro loeo, lempore ac aliis
iem PascliiC apnd Carnotam celebravil. Porro au- circumstantiis minui, augeri, lolli, apponi pos-
fcemdum iis scdulus vacat, inde diseiplinaj cccltesia»- sinli, quoevarias deinde accejxiones ei appellationes
sticaj asserlor, indc ejusdem cum id exigit locus, subire qneant. Ilaqite censuil Jiactas a piincipibus
tcmpera4or maximus, non prailermittit ea quse et non continuo damnandas.; cisdem a pontilicibus.
regi ct palri«j.debct; cHicetsaerorum sedis aposto- summis pcrmissas mininie rejiciendas; cx natura.
l'caj jurkim clefcnsor fuerit aeerrknus, iiibil tamcH rei, si iri fert bonum pacis, ab solo sumnio pontifice
contra Gallieauaj Ecclesiaj jura eommisil iMiquam accipiendas, anle hac aiitem sajpe UQJIsiue rogibus
aut commilli passus cst, in utrisquc ser.vandis ae Q datas acceptasve. Hoc, inquam, censuit ct magno
propugnantlismiium quantum prudens et circum- conatu affirmavil,. alqucsi tempora nostra consulis
spcctiis. W sensit Ludovicus VI statim ab. co> qpa non poenitendo. Noluit libcitatcm ccclesiasticani
regnare- ccepil. Post enim aliquot dies quani fato sajcularibus potcstatibus subjici, uli nccse ila atlol-
Philippus funcius est, sulioluit Ivoni, mullos sacrrre lcrc , ut has despicercl, aut offenderct. Diceres
regis unelioni laoram nectere velle iiovaudaium cx Jiis alium essc Ivoncm ab eo quem anle descri-
r-erum studio (44-)i Q«auiobrem iuslilHi ul qaam psi incicpaiitem ac detonantem. Tamen is ipse est,
primum. ca Genabi Aur-ciiaiiorum ])cragerelur, re- ajqualis orga omnes, suajquales,Qrga sc babuisset.;
«damanlibus neciuidquam Remorum cleiicis : qua in moderaUis sane, si co temporcluxuriaj, ambilioni,
re haud dubium , et rcgi et regi.o consultum ivit. avaritiaj. modus ullus fuisset. Ludovicum Eegen..
Ecclesiaj
tjhid rcferam cura-m ejus, qu.a.egit ne i;ex Ludo- cjusque aulicos a dircptiOne bonpruni

(43) E|)ist. 25" (17) Episl. 259.

(44) Epist. 189. (18) Epist. 190^
(45) Sugeriiis in Yila Ludo\ici M, c. 15'. (49) Epist. 6.
446) Epist.209.
 ' - 22
$% PROLEGOJIENA. -
seu minis, seu censuris audacler deterrait. ab Ws A dioecesis esx Qppldum}' monasteno cornm aodr-
Samen abstmuit, quando illas salis esse existima- \*U(51). Ambonem ecclesiaj carnutum YeJeris JSo-
vit -. mansuetudine-m ergo severilale lemperavil, vique Teslamenti historiis cleganter pro iempore
tiist forte cum Ludovicum ipsum , tile ncscio quid illo exornari Iccit. Taiidem <de Ecdesia optime
a se petenlem, ita severe coercuit, quod futilia ab merilns supreaio falo Tungidir x lialend. Jan. An.
«episcopereqHirerei, vtl diceres regium Induisseiam- Dom. lli5;coiUraquam sensil Matihajus Paris, aul
iniim, quia regem alloquerelur. Papirius Massonius : sed hujus fidem faciuni Necro-
Maximis Iris distenlus minora non neglexii, alque logia tum Eccleshe Carnutum, tum Monasterli
imprlmls ut Iraircs snos secum senrper liaberet, Sancti Joannis, quorum eiogia intra descripta-
eorumque fmeretnr consortio, ecclesiam Sancti habes -(52), Non me fugil aliquos lvonem nostrum
Yincentii, prope urbem Carnulum a Realdo quo- purpuraXorum nu5uero-aecensuisse_ sed decepli sunt
*fani presbjtero aa. Doai. 105S cireiterajdiiicatam, ex eo quod eodem fere lempore vigeret Ivo cardi—
an qua «anoiacorum ccelus degebat, eis Iribuit, ad- nalis, qui et iu Gallia legatus fuit Innocentii IIS. P.,
diloBanctl "Stepliani coTiegio; ellils.ttn. Dom. 1099" an. Dom. 1142.
cum consensu canonicorum suorum, claustrnm IIa;c de Ivone dicenda habui : qui epislolas ejos
templumque cxstruxll sancto Joaniii Pra?cursoii B Jegeril, plura depreliendet. Ampliores ejus laudes
sacrum, ex quo monasterium nomen Sancfi Joau- nemo liTc requiratr Ylam institit qirajtur ad 'CGelos.
nis YaiTiacensis .(59)iraxit. Sielil 3dad -ammm us- Yir illis quibuscum vixil magnus; posteris lamcm
que 1568, que sorlcm mullis aliis parem, segregurm jmajor,,tfuia Iiis nibil obtocutus est. Siirpeet digni-
et lnereilcorum sfurarc expertum esl. quametaem late ajquaTis inultls, Inferior iioinnrilis, -al virtuie
religiesi canenlci sese in afbem reeipienles In pra> et doetrina omnium maximus. Conditione quidcm
dicfi S. 'Stepbani ajdibus liabitarunl, ni malis dicere et obetlienlia -jirincipibus et ponlillcibiis su.minis
lu ruderibus, adeo omnia vetustate el sgualone con- «ubjeclus, aXanlml eelsiludine et constantla ne sup-
fracla rriitaj appetebant, donec an. Dom. 1624, par quidem, sed si quid tdtra. Ad summa natus <3
illustrissimi domini Deslampes, lunc Carnulum qui summas essel digrius, mslcum summistractare'
prajsulis, opera, illuc acciti canonici regulares, qui difficiiius aliquid essef. Regum favoremTieC sprevil
recens Silvanecliconsltlo et ttuctorllate emmeiilis- nec quajsivit; benevolfentiam iltorum aestimavii;
slml cardinalis de la Rocbefoucauld, ejusdcm urbis propter boc quod Ipsis bcne vellet. Nobilis, llieolo-
«piscopi, se rmeliori vilae ac sanctiori reformave- gus, eanomcBS, alriias, episcopus : irt quoclam 5nad«>
rant, donram eamdem a fundamemis ^edificarunt. f. omnram sit qniiantus est, nec ullus ulli propler
Prajterea eccleslaj S. Andreaj ejusdeni urbis deea- jpsum quidquam Invideat. Nativrtati ejus locnin
num. de capiluli sui consensu colegio praeposuit, dedit Belgiea, dlguilati Ceilica, Mitutl tota Gallia»
slomiiism i»em|>e Cdonem viram venerabilem, in Italia, Anglia. Regibus ac principibus iidus et uiilis^,
eedesiaslicis et sajcuTarlbus bene eruditum, qul non.tainen semper placens quia utramque diffuilcu.
suas ipsius vices obiret. Abbalem tintiqua «cta vo- Porilificum summomm fllius addictisslmus ; setl'
cant, quod nomcn q«is eiim eanonicis ct monacbis aliquando eorum ut homlnum quasi pater, adeo
eommuneffuit etiam post divisionem sa-cul-aritim cum res exigeret altos induebat spirilus..Deiiiqusj
canojiicoranT A .regularibus bis utrisque aliquando sic in terfis Tersatus est, ut corjlum pi-oxime aiti-
attriiMiitur, Amicas habrii duin vixit Robertum ,dc gerit-: ct corpore solulus dubio proctil, consecutus
Abressello B. Jtfariarjde Rota ordinis sanclimonia- sii. MemoiTam ejns semper-quidem veneratl «uni
JiumPoniis Ebrardi auctorem, et JBernardumS.Cy- Clnlstiam, haud vero -ulio diefesto eelebrarunt per-
priani Quinciasensis ad Augustoritum Pictonunv muiios annos. Post mortem tamen ejus in ipsum
wrouaehorani etiam quorumdam insiiiiitorem et ab- ossaque in illius grassati sunt hseretioi, quod nost
tiateni. His sua in dioecesi monasteria ajdificasse di- soleut nisi in sanctos. Et Pius Y, felioissiroaj memo»
cilur. Mt.naeiiis quidem "Rernardi Tironum mona- D riae pontifex, canonicis regularibus Latcianensls-
steriurn. Muiieribus aulem Roberli bee quod vocalur eongregationis diem cjus festum eelebrare peimisii,
Altabruyeria. Leprosis domum niagni Belffloci ex- xx Maii, bulla data xviu Deeembris 1S7A, \ionlI-
slfuxit. Cluniacensibus Magdalenoe parvi Belliloci ficalm. "¥,_
iprioratifHi dedit, {JaiitatemqHe (Aiitissiodorensis
'
(50) Sirmundus in notTs a<f serm. 2 Goffridf (52) Obituarium S*. Quintini Bellov. ponit ejws
Yindoein. scribit Valiacen&is. mortcm an. 1116, quia Januarius uicnsis erat ejus
(51) Sedincerla sunt bajc omnia nlsi iltulis anni. Sed quia x KaL Januar, recidit in rxxm
fundationum inspectris-accolktiscoristet. Dficemb., idcircoproprie denalus an. 1115«
 " ^
23 IVO CARNOTENSIS EPISCOPU&
I

TESTIMONIA VETERUM BE IVONE.

Gtorioso et sapienli Ivoni Carnotensi episcopo, fratet A nectensis , "Walo Paris., Manasses Meldensis,
Hugo monachus S. Benedicti Floriacensis cmnobii Hugo Nivernensis episcopi, et episcopus Antissio-
setripiterna pacc et felicilate perfrui. dorensis.
(S5) Ecce tibi, prajecilentissinie Paler et domne, Eadem verba exstant in manuscripto exemptan
duo huniilitatis meae opuscula transmitto, ut si quid allerius veteris auctoris, qui sequentia adjicil :
ibi videris indecens et incultum, lima prudentiaj « Provocati plurimis exemplis aliorum reguin, qui
tuse corigas, etesornes. et quod tibi placuit corro- diversis in locis propter immincn.es turbas a diversis
bores, ct confirmes. Arma mea adversus otium sunt episcopis consecrali sunt. *
Iiaec opuscula quK nune vidcs, nam malo studio Sigebertns in Chronico sub anno 1078.
vacare, quam in otio et lorpore sicut peeus inutile Ab hoc tempore ecepit refforcre in Eeclesia B.
vitaro exigere, Sed hsec omnia vestro desidero judi- Quintini Belvacensis canonicus ordo, primum ab
cio dfscuti et vestra sapientia condiri, quoniam aposlolis,postea a B. Auguslino episcopo regularitcr
vacillare non poterit quod semel auctoritatis vestraj inslitutus, snb magistro Ivone, venerabiii ejusdem
nodris corroboraverit. At mihi forsitan aliquis dicet: Ecclesiaj prajposito, postea Carnotensium cpiseopo.
Tam vilia et inulilia cur viro prudenti, et in summa Idem sub anno 1092.
arce philosophise sedenli mittere non erubuisti ? B Dominus Ivo S. Quintini Belvaceiisis pr.cpo-
cwn seias scriplum quia orationi et carmini est silus a papa Urbano consecratus, fit Cai^notensis
parva gratia nisi eloquemia sit suinma. Ego vero episcopus.
ad hajc respondeo, quoniam malo justo sapientis Idem lib. De iUuslribus Ecdesim scriploribvs,
judicio comprobari, quam arrogantium sentenlia cap. 168.
conclemnari. Laboriosum lamen-est, Palcr honeslis» Ivo Carnotensis episcopus scripsit ad Hugonem
sime, luse integritatis adjectiones et delractiones huic Lugdunensem archiepiscopum ef apostolicaj Ecclesiaj
adhibere volumini: sed iruclus laboris prcliosior legatum, epistolam (55) non multum prolixam, sed
au.-o charitas cst. Valc* liiultum canonicis ct eafholieis teslimoniis aucto-
abbas S. in lib. De Vita Ludovici rizatam, pro dissitlio regni et sacerJolii, ct pro
Sugeritts Diomjsti
Grossi, regis Francoritm. inusitatis Ecclcsiaj Romanaj decrefis. Scripsit ct ad
Consulte ergo agitur, et potissimum dictante vene- diversos amicos utiles valde epislolas; coniposuit
-
rabili et sapientissimo- viro Ivone Carnotensi epi- etiam insigne volumen Canonum.
scopo, ut ad refellendam impiorum maehinationem Matthmus Paris Angtorum in Wilielmo II snb ann.
citissime. Aurelianis conveniant, ejusque exallationi D Dom. 1095.
operam dare mature festinent. Senonensis igitur IIoc quoque anno Ivo Belvaecnsis prajpositus, a
arcbiepiscopus Daimberlus invitatus cum compro- papa Urbano consecralus est episeopus' Carno-
vincialibusTidelicet Galone [al. Walone] Parisiensi tensis.
cpiscopo, Manasse Meldensi, Joanne Aurelianensi, Idem in Henrico primo.
Ivone Camotensi, Ilugone Nivcrnensi, Hnmbaldo
Anno Dom. 1117 venerabilis vir Ivo Carnotensis:
Antisiodorensi [at. Altissiodorensi] accessit.
Idem paulo post. antistes, et in Scripturis sacris ad plenumerudilus,
t*iemclausit extrcmum.
Recedentibus prajlatis Ecclesiaj, arcbiepiscopo
Senonensi episcopo Aurelianensi, Carnolensi vene- Rebertus de Monte in supplemento Sigeberti, sub
rabili Ivone, qmlcntus fucrat carcere, quem coactus anno 1114.
fecerat pingi in eodem castello multis diebus. Postlvonem, qui vita atque doctrina suaCarno-.
Andreas vetus scriptor lib. m Hist. Francorum tcnsem Ecclesiam illustravit,- quique intcr cajtera
ad P. Atrebatensis Ecctesim episcopum. epera suaillud volumen quod decicta Ivonisdicunt,
(54) AnnoDomini 1109 episcopi qui adexsequias uiiliter eompilavil, Gauftidus vitaj merito acpru-
Philippi regis convenerant, post exsequias statim D dentia venerabilis Camotensem Ecclesiam rexit.
Auvelianis convenerunt, et propter turbatores regni, Guiltermus de Nangis in gestisPhitipvi terlii Audacis,
salubri aeceplcrconsilio, Ludovicum juvenem, rcli- ad anhum 1278'.
gionis amatorem, moribus mansuetum, armis stre- Quia sicut legitur in quadanl (56) epistola IVonis
nuum,beHo acerrimum, in die inventionis protomar- Carnotensis.
anle altare S. quondam episcopi
tyris Stepbani, in regem unxerunt, 1 Velus et anonymus scriptor chronologim Antissiodo-
Crucis, et coronam regni capiti cjus imposuerunt
rensis ad an. Dont. 1154.
Daimbertus Senonensis archiepiscopus, Ivo Carnd-
tcnsis, Joannes Aurelianensis, Hubeitus Silva- QuodquidemlvoCarnotensiSjdecrctorumaclegum'
(55) Ex vet. Chron. P. Pctavii scnst. Paris. (55) Inlellij.it epist. 60*.
(84) Ex prisco codice manuscriplo. (56) Epist. 189.
23 PROLEGO.MENA.- 26-
infir-
perilissimus, in epislolis suis (57) tam rationibus A.duxit: consilio et auxilio ipsius monasterium
aslruit quam exemplisi morurn apud Bellum locum conslitulum fuil. Mino-
Exantiquo mannscripto codiceEcclesimLaudunensis. ratas omnes bujus ceclesia», et prajcarias in com-
In vigilia Nalivitatis sanclaj Mariaj ante vesperas munes redegit usus, et eas in posterum personis (59)
Carnotum venerunt, vt honorificentissime suscepti distribui lam suo quam apostolieo -privilegio vetuit.
sunt a domno Ivone Carnolensi episcopo, totaqoe Angarias, et injustas exactiones, etpravas scrvien-
Canonicorum processioneexlra urbem usque ad vi- lium distensioncs iieri per praeposituras iisdem pri-
neas eis occurrente, feretrumquc positum cst in vilegiis prohibuit. Ad augmcnlandam tabulam alla-
majori ecclesia super altare Sanctaj Marise. ris idem rooriens cenlum modios vini rcliquit, et in
Ecclesiaj et clericis suis multa
Priscus, monachus Majoris Monaslerii, agcns de aliis pluribus suaj
. privilegio concessoab Urbano papa IJ in concilio bona fecit.
Claromonlano 1095. Ex prisco Kalendario S. Quinlini Belvacensis.
Prajtjr hos assidebant domnus Hugo legalus et Kalend. Januarii obiit vcnerandaj memorise ma-
primas Galliarum Idem ipsc Lugdunensis arcbiepi- gister Ivo, praj aliis sui temporis doctor insignis,
scopus, et doinnus Amatus legatus, elBurriegalensis primiis abbas iiujus Ecclesiaj, poslea Garnolensis
arclriepiscopus, Rainaldus Remensis arcbiepiscopus, episcopus.-Dedit nobis triginla volumina, calices
Richerius Senonensis archicpiscopus, Hildebeilus qualuor, lexlum aureum, crucem auream, pbylarie-
Biturieensis archiepiscopus, Rollandus Dolensis ar- ria qnatuor, cruces argentcas, el auratas quatuor,
cliiepiscopus, JYarbouensis archiepiscopus, Axiensis dexteram beati Callixti papaj, thuribula duo argcn-
avehirpiscqpus, Tolctensis archiepiscopus et legalus tea. Obiil autem lanlus vir iste anno Incarnalionis
Hispaniarum, Hoellus Cenomannensis episcopus, Chrisli 1116, pro cujus anima damtts ad clecmosy-
Gaufredus Aiidegavensis episcopus, Nannetensis epi- nam unum frumenli modium.
scopus, Pictavcnsis cpiscopus, Ivo Carnotensis epi- Ex Kalendario Ecctesim S. Joannis Camolensis in
scopus, Joannes Aurelianensis cpiscopus, Rogerius Valle.
Belvacensis episcopus. Episcoporum quoque et Decimo Kal. Januarias, anno ab Incarnalionc
abbatum procerumque ct diversarum digiiitatum millesimo centesimo decimo quinto obiil bonaj me-
maxima multitudo, quorum incertus numerus, moriaj Ivo Carnotensis episcopus, qui caiionicorum
omnibus liis ad auctorifatem ct confirmalionem pri- regularium ordinem in haG ecclcsia constituit, ct
vilegii noslri, liat, liat, acclamantibus. camdem rebus sui6 ampliavit, dans fratrum usibus
Ex Martyrologio Camotensis. Q ecclesiam Sanctse Fidis (60), ecclcsiam Sancli Sle-
Idibus Dccembris, anno IncarnalionisDomini 1H5 phani cum rcbus ad eam perlinentibus, ecelesiam
obiit Paler Ivo, hujus-saeralissimaj sedis anlistes, de Luciaco, ccclesiam de Pontegodano, et terram
vir magnaj religionis, ecclesiasticorum et soecula- ultra stagnum, triginta quoque volumina librorum
rium negotiorum prudentissiinus, mitis affalu, pa- suorum, etniuUa alia.
tientia insjgnis, castitate pollens, et tam in divinis Ex eodem Kalendario.
quam in philosophia crudilissimus. Qui sex pallia Centum mille minus uno currenlibus annis
bona, el seplem cappas, et infulas tres, et tapeiia. Floruit bic primum locus ordine canonical".
tria decori hujus Ecclesia; contulit : librum Missa- Epitaphium Ivaiiis Carnotensis ex vetere membrana
rum, ^t epistolarum, et texlum evangeliorum, et B. Brissonii.
unum lectionarium matiitinalcm dcdit, et omnes ar- Menle, manu, lingua, doctrina, corporis usu,
gento paravit. Pnlpitum miri decoris construxit, Prudens, munificus, affabilis, utilis, insons,
scbolas fecit: domum episcopalem, ouam vilem et Pilina columna domus Domini quam jure salubri
ligneam (quam in obitu episcoporum vel disces- Fovit, munivit, inslrtixif, jugiter auxit
su (58) quibusdam pravis consuetudinibus per vio- Consilio scriptis, quo vivcret ordine, rcbus
lentiam Carnotensium comitum inductis ancillalam D Cujus opem gralis ajgcr, rem sensit egenits,,
invenerat) speciosam et lapidcam a fundamento re- Istius urbis apex memorandusepiscopusLo
fecit, et eum omnibus -ad ipsam perlinentibus sive Hac situs exspectat advcnlum Judicis urna.
mobilibus sive immobilibus ex ancilla liberam red- Nic. de Clamengiis, cantor, Bajocensis, epist. ad Ga-
didil, libertatemque ipsam adstipulatione privilegio- liolum de Petramala, cardinalem, qum incipit.
rum et Romanaj sedis. et regis, et comitis. quaj in - Quotl in superiore; quacaruisse conlra Pelrarchm dictum
probare vull, iiunquam Galliam eloquenti-
archivis liujus ccclesiaj habentur, confirmavit. Ter- bus viris,
ram etiam quamdam contiguam cidem domui ad Sirerum gesfarum scriptorcs postulant, Grego-'
amplitudinem ipsius domus a vicedomino acquisivit, rium Turoncnsem accipe, Severumque Sulpitium
et muro clausit. Apud pontem Gaudinum alias do- geslorum ^beatissimi Marliui luculenla descriplione
mos_ad usus episcopales ajdificavit : eamdemquc relatorem. Possem 'alios permultos ct anliquos et-
villam in multis melioravit. Abbatiam S. Joannis recentiores commemorarc : cx aiiliquioribus lre-
ex' sajculari ,in rcgularem coitverlit, insfituit et nrjeum Lugdunensem, Hilarium Arclalenscm, Gen-,
(57) Epist. 189. (59) Mentio fitepisf. 271.
(58) Yide epist. 9i (60) Yide epist. 286.
27 IVO CARNOTENSIS EPJSCOPUS. 28
iiadium Massiliensem, Radulphum Flaviaccnsem, A Prmclartim elogium ex titteris socktalh aqusdam
Piosperum et Cassianum. Ex recentioribus aulem scu confralernitatis quam cauoniei regttt. S. Joau-
nis in Yalie apud C.arnotenses cum Canonicis */'-•
primo Bemardus occttrrit, deinde Ildebertus Coeno- dem regui. S. Quinlini Belvacensis ante annos AQff
manensis, Ivo Carnotensis, Odilo, Hugo, ct Petrus contraxere, excerptum.
•\enercibilis abbates Cluniacenses, Ilugo deniqae et Universis Chrisli fidelibus et prsesentem paginan*
Ricarduscanonici sanctiAuguslini regulaj secfatores. inspecluris, Guarinus Ecclesise B. Joannis de Yalt-
'fritemius abbas libre De scriploribus ecclesias'icis. leia Caniolensis abbas, lotusque cjusdem loci coir-
Ivo episcopus Carnotensis cx prscposito Sancti venttts, salulem inDomino. Cuni secundtim Aposto -
Quintini BeIvacens'S, ordinrs eanenicoram regula- lum omnes simus tinum corptis in Chrisio, singuli
rium di\i Patris Auguslini; vir in dkinis Scripturis autem alter alterius membra, sicut nec corpus a ca-
exercilatus, et eanonum sanctorum Patrum, ac ge- pile, ila nec niembra corpori ccnseri debent a
neralium conciliorum caulissimus interpres : nec luembris capilis alicna. Cum igifnr a longe retro-
iriinus sanctitate quam scienlia reverendus, ordinem acfis temporibus a visceribus malris nostrce ecclcs<"aj
suum diu collapsum magnificc reformavit. Scripsit B. QuiiHini Belvaccnsis, fuimus propagati; et ao
posl Burcliardum Wormatienscm episcopum, ex ca- ipsa lanquam a fonle sacraj religiouis fluenla sum-
nonibus sanctorum compendiosum Decretum, qtro pserimus per venerabilem Patrem ac venerandaj
ante Graliani tempora ulebanlur jurisiaj, q.uod prj&- memoriae Ivonem; qui cum florerel in cademiEeefe-
notavit Pannoniam [PaMomiam, al. Pannormram] sia religionis novclla planfatio sub B. Augustini re-
Mb. 10, epistolarum ad diversos lib. i, et alia quaj- guia, digne omtripotentl miilitans, fratribus ibidcm
dam. Claruit sub Henrico JY, an. Dom. 1110. Deo servienlibus. abbas prajfuit. Sed tanti patiis san-
Ex aliis qttm Ivo scripsit hmc reperimus, Pk eccte- clilas eminenslainquaiii ci\iinas.Mivirtutum cacumi-
siasticis sacramentis ac offtciis, el prmcipuis per an- ne constituta die latere non potuit. Quinimo ejus
num festis sermones xxu De rcgibus Francomm breve religiwiis. celcbti fa-ma. longe latequo .diflusa, Dei
Chronicon, qvmt epistolis snbjccimus ex P. Massoid valuntale prteambuk, adepfus est cathedrani Ecdc-
J. C. libr». siaj Carnotensis, qui Ecclesiaj nostree paironus el
Superioribus videntur etiam adjicrendi foci Hilde- fundalor exstitit. Et inler aiia beneficia quas nsbis
trerli de Lavardino, Cenomanensis episcopi, qtti Car- palcrna ptetatte conlulit, ad ullinnrin in signutn dile-
notensis episcopi meminit: quem licet tton nominet, ctionis et perpelui feeJeris thesauro stii corporis ae
tamen probabile est de Ivone httelligi, cujtts epistotm suaj scpulluraj pr«scntia nosXram Ecclesiam, ISu.-
ad ipsum Hildcberlum exstant ht hoc libro. r slravit. Unde ctua uMeriiiajdMeclionis affectu nos
IHldebertus episl. 26 ad comitissam. pius pater opifcx, et pafronus dilexerit, sieut iit
Episcopo Carnotensi conduclum, sicut fcrlur, fuie paluit, digiiiim fuit ut eanonici S. Q.uiiilink
providisii ad concilium profecturo ; quod siita est, ejus spirituales filii a palris actibus non degenereiil",
prajfaUj graliaj benelicium niibicammunices, exoro. etc. Aclum anno DominL inillesimo ducentesimo.
Idem evist. 59 ad rtcrnm, cum hi carcercm delrttsus vicesimo ocfaYO^
esset ab Httberto comite. Epitapkium honis a Plitlippo Bonm Spei abbate^
In tnrre Cenonianensi comes Rotrocus (61) teneba- scriptum.
tar in vinculis : mater comitis in osculo me susce- Reddidit affeetus Patrem, doclrina magistrum H
pit, applausit teslamenlo. El paulo post: Porro in Regula canonicum pontificemqttc gradas.
illo castello in quo hajc acta sunl, Carnotensis crat Famosum, probilas, Jramilem nafura, vcrenduin-
episcopus, venerandae vir aucforitatis : sed apud Yita serena, scnern longa,pudica sacrum.
sceleris auctorcs stne auctoritate fuit auctoritas. Is Praesule defuncto suatollere mo&eratolim
in spirilu Hubertum conveniens (hoc enim Pbari- Prineipis,liunc morcm priDcipis,,emit.]"50.
sseorum principi nomen c-sf) primo blanditns iltt Hujus opem fccsus, plebs dogmata, frena malus rex.
bestiae; sed bestia rationein non admiltit. Dehinc JJ Sensitj egenus opes, pro gregc vola Deus.
illum sacrilegii tibere arguit, obsccravit opporfune, Aliud epitaphinm qno£ Severtius ex Tavelti ma-
importune inerepavil. Postremo tradidit eum Sata- miseripto sumpsit et in sua Clirotwlogia descrv-
iwe in interitum carnis, anatbematis vinculo quo psit^
dcbuit alligafum. Mente, niaiw, lingua, d&clrina corporls- nsu,
Idem Episl. 61, ad monachos. Prudens muuifieus. pr.cstabilis, utilis, insons,
Errastis el vos foris, cum fores veslras Carno- Firma cohimna doavus. Bomini cjua.ni jure sa-
lensi cpiscopo clausislis, cam cxclusistis Chrislum [lubri
Jesu Christi, obltti pariter bonum hospitalilatis cf Fovit, muuiv.it, iiislruxit, jagiter auxit
pra»mium. Hunc el per vos via transire coegerat, e( Cmisilio scriplis, qw viverel ordine, rebus
apud vos Iiospitari temporis articulus» _Nox immi- Ciijus opem gratis ajger, rem sensit egenus
ncns et aeris intemperies poatificem bospilio inslare Islius urbis apex memorandus episcopus Ivo
perurgebant (62). Hacsitus,cxspeclal adveirtum juclicioruiu.
(61) Hujus meminit Ivoepist. 168 et conseqq.
(62), Ex vetcri membiana S. QuiHiiiri JJehac nuncfrimuHi modnW ,
29 PROLEGOMENA. ro

REVERENDO ADMODUMIN CURISTO ET DEI AMANTISSl.MO

PATBI ET UOMSft

F. BERNARDO A FRESNEDA
Ab arcanis confessionibus regiaj catholicse majesfati, domino et Mecajnati suo
colendissiuio
JOANNES MGLINJEUS

Ejusdem Decrctornm Lovanii professor.

S. D. P.
Quoties calamitosissinium -calholicaj- Ecclesiaj A quse stulla suiH miindi elegit Deus, ufiqiic ut con-
staltim , eaque tempora quaj religionis Chrislianaj funderet sapientes, cl infirma mundi clegil Deus,
necdum eomposilis dissidirs, euin ortum, tura pro- ut confunderel forlia et nobilia mundi, et coiilcni-
grcssum prajbuere, memoria repeto, reverende ac ptibilia clegit Dews, et ea quaj non sunt, ut ca qua?
religiosissime Pater confessor, tanla nie corripit sunt destruerel (/ Cor. i, 26, 28), ut idem ait ad
admiratio, fanlus incessit stupor ut cxistimem li- Corinlhios scribems, et rccte^ scriptum enim erat r
dcm olim dcftituram, eliam iis rebus gestis, qtta- Perdam sapientiam sapienthnn, et prudentiam prtt-
rmn non lam leclores, auditoresve, quam specfato- dentium reprobabo (ibid., 19). Quid dicaro obstantc
rcs hodie omnes constituimur.Non quidetn quod in ssevissima persecutione, episcoporum conventus (in
summa Iiominum, ac naturali prope ad dissenticn- quibus maximum prseeidendarum lidei' lilium e4
(TiiHtpropensJone cl facultale, bajreseos scliisma- controversiarum prajsidiwm posilum semper fuit).
lisvenomen sit, unquamve fuerit, novuni inter nos, commode tum haberi non pofcuissc?Quid denique,
proh dolor! aut insotens; qtise citam 11011modV) quod Romani priucipes, quorum tuni amplissimui»
lanriliaria aut domeslica Dei Ecclesiaj fore mala, era* imperium, et si qui prajterea erant Teges alii„
scd nccessaria , ut crcdi possint prorsus inevita- omaes suas vires ac universam potcntiam in exitium
bilia, Paulus electionis ille vas prajdixerat ac praj- Christiani nominis convcrterent ? Nec mirum, ec-
scnserat (/ Cor. xi, 19), verum quoJ nuilius un- quis enim indulgeret, parceretve, cl non exscinde-
quain scctaj qtiam Lulliei anaj, cum dilficilior ori- ret afieoTyto;,B'je.areio>v5ei7rj»>v,xai otStjro5stt.ivpi^ami
go^Utm grandior succcssus cxstiteiTt. Equidem si ieos ? quaj tria alrocissitna seelera, nostr» g.enli,
eondita p:imum religionb, ac prajscrlim apostolis id lcmporis, quanquain falso Ct injuria, impingeban-
primisque Cbristi discipttlis, pula TOI; KUTorratr tur. Jam vero quas post Cotislanlinum Magnuro
»KtKirrty.ooi;TOUVjyou in coelum sublatis, omnia luereses , perpetuus hutinaiuesalui!s bostis, diabo-
fucriiit errorum ac conlenlionum plena,h neniini, ni lus, ad turbandain Eeclesiic, jam tum ab externis.
fo*"or,admodum mirum videri debet, quisquis ini- bellis respiianlis, pacem el concordiam, imuiisit,
primis secum rcputavcrittjuam sint omnium rerum onwies vel ab imperaloribUs, vel a prajcipui aliq.uet
ingenlium acmemorabilium primoi'dia operosa ae nomiiiis episcopis , coorlas dcfcnsasv,e neucrics...
dijliciilia, deinde quautaj molis fuerit, inter tol quorum peienlia et conafus clsi, ad verilalcm op-
vanas, perversas et falsas quidem, sed a mullis primendam exstiuguendatmque ftieril. invalidus et
rctro sajculis receptissimas Deastrorum sttperstitio- incliieax , tamen facilc perfecif ut decretis synodi-
aes ct cultus, unairi A-eram illam qiiidcm veri Dcr Q cis, sin niinus vis et a>uctoritas, saUem jusla ac legi-
notiliam et rcligiouem , seJ ignotam et inauditam, tima exsccutio dcfueiii. Qaod si jam ad noslrai
omnesque notas religiones evertentem (ne dicam tempesralis lrajrcsiarchen te aniins converleris,
vcl ob solam crucis ac Crucifixi ignominiam parum omiria ijivenies fisisse, cum impiefaiis suaj scholam
credibilem ac verosihiilem) fundare ac slabilire-. aperiret Lutberus, divcrsissiina.Summa crat imprL-
Jlitfo qnod ejus prjmi prajcones et architecti judi- mis pef universum efbem Cbristianum in doclri-
cioliumano, nec ceiebres, riee ilTustrcs, nec vcro aa ftdei' consensiO'. Incrcdibile quoque principum
polentcs sapienlcsye fuerbnt, sed ©bseuri omnino oinnium etpopu-li, ad servandam ac dcfendeudam.
liomines, vifes et abjecti',. sed philosoplifoe, eloqueu- avilam rcligionem,. quam quisque a majoribus
tiaj, urbanilatis, cxtjernarumque oninium ac com- suis perpelua.serie aceepcral, slAidium.Triitloquod
inunium litterarum plane rudes ct imperiti, sed, nulla unquam nalio, ariliquilatis priscorumque
ut uno verbo dicam, plane, ut inquit Paulus -epixa- institutorum amantior fuerit quam, ubi bic Salanas
6.&p?aTxum ~epvlr,p.a.TK TOOv.lap.ov(1 Cor. XIV, 15). anlesignanus primum virus suum disseminavit,
Neque eiiim niullos sapieiites sccundum carnem, Germanica. Quod amplius est, luijus dogmata Leo
S.cque multos p_otcntes,ncquc mtillos lxobiJLes,s.ed! deciiuus id temporis jjont. i: ax. non soLum impic-
 31 IYO CARNOTENSIS EPISCOPUS. %2
tatis protinus damnavil, verum cliam dtro anattie- A perseveraveiit, ncquiddicam, aniplissima rcgna ci
malis mucronc, quolquot ca amplectcrentur, cum populos, quos liasc animaruin lues ifa adeniit nobts
ipso auctore jugulavit. ul (le recipiendis iterum aliquando vix ulla spes
Cujus senleiiliaj ncquaquam inviti subscripse- supersit. Quin magis formidandum censeo, ne tan-
runt quolquot ubique tcrrarum exslabanl sludio- dcm inlcstinis inter sese tumullibus ae dissensioni-
rum rectores et academiaj, una cum religiosissimis lius (quaj inter eos qui a nobis defecerunt suntgra-
civilatum episcopis. lmperator vero, qui tum erat vissimaj) agifati, muluum conficiaiil; quam speran-
faustissimaj memoriaj Carolus quintus, rcgis noslri dum, ul cdiverticulis unquam in viam revoeentur,
Phibppi parens, ponlificia decreta in constitutiones ulve ejuralis onmibus erroribus calbolicam verita-
retuiisse, ul legum etiam vim habere inciperent, tem tandem ampleclaulur, ut nemo non possit ire-
exeiriplo pnssimorum principumConstanlini, Tlieo- rito una cum Polycarpo marfyre exclamare : 0bone
dosii, dusliniani aliorumque non contentus, insu- Deus, in qum vte tempora servasli, ut hmc feram,
per «ravissimas pcenas in prajvaricatores adjccit, hmc paliar, hmc sinam !
querii imilafi sunt Germaniaj, GalliiC,Polonitc, Pan- Dixerit aliquis : Nihilne superest igitur adversus
noniaj, Brilanniaj, el ad unum oinnes Clirislianorum hanc (quam extrema tempora pepererunt) sectam
reges ac principes. Quas quidem porjnas ne quis opprimendam consilii? nunquid nulluni est anlido-
forle constitutionibus additas esse, metus incu- tmn ? siccine fatale est incurabile malum csl, ut nul-
tiendi duntaxat causa suspicarelur (iili olim Theo- lis lnachinis, nulla vi, nulla dcuique rafione queat
dosio Augusto majori seu scnioii factum fuisse ec- supcrari? Absit profecto! Poriic inferorum, quarum
clusiastica prodil Historia), crebra mox, nee niiiius voce proeul dubio hajreses el schisinala significan-
alrocia supplicia de reis sumpta, salis superque lur, nunquam vinccnt Ecclesiam Dei. ISavicuIa
criocuerunt; quinimo tanluni pcenis recipiendis in- Petri non mergitur iluclibus. Neque vero desunt
dultum esluldiu, damnatis quanquam rcsipiscen- auxilia, eaquenon minus prajseniia,quam oliin us'--
libus, el ad pristinam fidern revcrsis, nec vitaj, lala, et frequentala.- Quiu cogitur episcoporum cecu-
nec bonorum, venia gratiaque facta sit. Unde menica synodus? Quin imilamur apostolos, quin
\ccrtissiniuin evadebal majorem omnino csse iram priscos Patres, quos scimus dc centroversiis rcli-
et oriium Chrislianorum principum in hajrelicos gionis, conventu babito, semper slafuisse? Quonam
quam unquam fuisset Paganorum in Christianos et eniin alio modo, Arii, Maccdonii, Eunomi'- Eu-
Catholicos; quippe quos deprehcnsos, convictos et tycbetis, aliorumque bajrelicorum fraudes, Impo-
condemnalos, quin ad supplicii etiam locum -abdu- r sluraj, impielatesque retectaj damnatajqufc sunt?
clos, bujusmodi verbis demulcere consuevisse, le- Cajferum, uti cerlissimum exploi-atissimumque est,
gimus, Tt yup ZKX.OV 'tTTtvzl-eiv, y.ipie HLaXaup,y.ai conciliis ae prajscrlim universalibus seu plenariis,
Bvaai, y.al a£>£eaBa.i.ltaque illos sola inficialio_,ac ut vocant, niliil unquam babilum fuisse, ad dis-
abnegatio Christi, quanquam simulata, discriinini cutiendas hajrelicorum mibes et caligines, oppor-
cripiebal, cum tamen his erroris ac seductionis poe- tunius acpotentius, ita quia illius convocalio om- *
nitudo, eliam vera ac sincera, eo non profuerit, non nium non est, nec unquam fuit, sed singuiari jure
magis quam parricidis, sacrilegis, veneficis, fapto- ItoJie ad Roraanum pontilicem pertinel, semperque
ribus, lalronibus, aliisve facinnrosis hominibus. saltem a trauslatione, sive verius sectione imperii
Quid jam dicain episcoporum, fideique quajstorum, .Rotnani (quod extra omnem coiHroversiaj esi
civilisque magislralus, ubique in perquirendis reis aleam) pertinuit consequens est, nou essecujusvis
diligetUiam ? Quid doctorum virorum non miims concilii habendi, exercendivepoieslatcm facere, sed
multa quain docla, lam in defensionem ct domon- solius Romani pontificis. Idcirco non injuria sci-
slrationem orlbodoxaj fidei quam in confutalioncm scLabilur quispiam : Nunquia aliud nullam supersit
et redargutionem adullerinaj perlidke, diabolicruque finiendis religionis tumultibus remedium, cujus fa-
fraudis scripla? Quid denique totius imperii ordi- 0 cultas pluribus communis sil, ab unius sedls spa-
num, de religione comitia, nec minus rara virorum siolicaj arbilralu'ncutiquam dependens l siquidem
erudilorum, ulriiique inslitiiia colloquia? Adeo ni- omniuin est recte (ni fallor) nedum sapere, re-
hil omissum est eorum omnium qttrreatl hanc pestem ctamque in Deum fidem profileri, verumeliatn pro
crutlitionis, animarumque prolligandam cocrcen- virili tueri ac dcfcndere, salvamque et incolumem
damvcaliquid presiriii conferre posse videbantur, prajstarc. Equidcm parum est, imo plane nihil, ve-
et lamen lam abesl quod exstincta abolitaque sit, ut teriim advcrsus novos religionis morbos, conimon-
vircs perpetuo assumpserit, ac in immcnsum cx- strasse curationem, si ca in prajsens comparabilis
crevcrit. Sanc, uli exilus rerum cdocuit, nibil ad non sit; paria quippe sunt, non esse quid, et non
deletionem cxciditnnqueexitialis doctrinaj valuisse, apparere, juxla trilum 'ureconsullorum prover-
ita an in mediis fucrint, quaj baclCiius excogilata bium. Ad quam quidem quajslionem difftcilis admo-
stinl remedia, non perindcomnibus fortasse est ex- dum non est responsio, neque enim deest, cum ad
ploralum. Esl ccrle comperlissimum, in magna bajrcsium proscriptionem, tum ad fideiorlhodoxa:
Christianarum provinciarum paucitatc, nullam esso nmirillonem remcdium alleruin, quod ut promplum
qua; ab hac contagione piorsus iutacla ac immmiis est atqucexpcditum, iig [iriorc fortassc nihilo est ia-
 "
"SS PROLEGOJIENA. 5i
ferius. Neq'ie enim tam ncccssariaj suntnovaj cpi- A cirii sui longe doctissimus, cui rci ejus varia opu-
scoporum synodi et comitia, ad conslituendam re- scula argumenlo esse debenf. Aniiis inde ferme
ligionem, quam priscarum et hactenus habitarum quadringentis Butchardus YVormatiensis prajsul,
observatio diligens, quarum nunquam major (ni Othonis terlii ac Henrici sccundi Bavari iinperafo-
fallor) quam nunc neglectus contemplusque (quod Ttim temporibus banc u).r;vet molem canonum Isi-
si le gravi dolore dicere non possum) exstitit; al- dori, sub idoncos locos sedesque proprias singulas
que binc lit ut nutlibi vel simulacrum quodpiam mateiias convehens, asc.iiptis eliam orlhodoxorum
gerntanaj ac vernacuiaj Ecclesiaj appareat. Ilaque Patrum, veluti Basilii, Chrysostomi, Hier.onymi,
qui rerum humanarum divinarumque paulo Iperi- Augustiui, Ambrosii. Gregoriiquc Romani senten-
tiores sunl, desperato, deploraloque synodicorum liis, in venusliorcm et ajcononiicam formam jus
coiiveiituum pene auxilio, oinnein spera inslaurandarj omne ponlificium composuif. Cui borj nomine pa-
ordinandajque Ecclesise jamdudum in veteris di- TCIIIprocul dubio graliam referl catholica Ecclesia,
sciplinae ecclesiastiese.sanctionc collocarunt. Quos alque Justiniano Auguslo Romana ivspublica. Equi-
si opinio non firilit (ui cerle nequaquam fallere po- dem ut lric jus omne Quiritum, priinum in libros,
tcsl) incredibile, religiosissime Pater confessor, deinde in tilulos et taiidem in capila digessil, iUi
"
quaulum tibi debeat, perpetuoque debitura sit, uni- et ille universi juris ponlificii quo utimur artem,
vcrsa Christiana respublica, pula cujus bortatione Justiniaiueam melhodum quam proxime imilalus,
et auspiciis perfectum sit ut amplissimus eecle- duodecim libris, toroisve elcganlissime exaravit.
siasticre disciplinre thesaurus, jam quadringentis Dixi duodeeim, nam quod exstat opuscttlum hujus
amplius annis additus ac sepultus, nunc demum in nomine, iiihil est quam auctoris quem prajfert epi-
lempore quam rmaxime necessario, omnibus uten- lome, quaj quanquam numero libellorum superei
dus, fruendus,propoiiatur. Nemo sanesive prajce- archetypum, sui.tamen amplitudine ac mole vix
dentium, sive sequenlium scriptorum, sive Grajco- sextam illius portionem attingit. Quapropter idem
rum, sive nostiorum, aut fusius, aut concinnius, Burchardo quod ef Ivoni usu venil, siquidem utri-
aut melius pertractavit banc eruditionis pontificiaj usque compendia pro primls scriploribus passim
porlionem, quam hodie Decretorum vulgo appelli- habenlur ct frequentantur, quippe Burcbardus ipse
laiit, quam fecerit Ivo nostor, dum vixit, Ecclesiaj nullius typographi litterarura' formis subactus cst,
Carnotensis in GaJIia antisles, cujushue pertinentes quem etiam propediem edere decrevimus, modo
lucubrationes, hactenus magno Eeclesise malo igno- prajsentis in Ivone Carnotensi castigando Iaboris
ralas, hodie primi, quoJ felix fauslumque sit, di- P afiqiia, penes Itujus scienlire ctiltores fuerit gratia
vulgamus.PlureSjScio, inhacsludiorumpalajsira de- reposila, ne quod dcsit spartaj quam naclus sum
ceriai unt; atqui gloriaj palmam meruerint, de nostris forte ornainentum.
loquor, citraomiiem controversiam, elsuiit,etcredun- Hic igitur primus lotum jus pontificium in artem
lurhiquatuor, Isidorus Hispalensis, Burchardus (qui redegit, cui argfumenlum et materiam coniineiitandi,
Italis-etGallis nou recte eslBrocardus)Wormatieiisis, isidori credo promptuaria suppeditaverant; ordi-
Ivo Carnolensis, et Gratianus, quorum trcs priorcs nem vero tradendi sive orjconomiam, eorum quaj
a civilatibus quibus prajerant cpiscopi, cognoiniiia apud Isidorum rudia, indigesta, acconfusa jacebant,
sortiti sunt; at extrcmus caret cognomine. ipse de suo contulit, et adjecit, quippe qui omnia
Isidorus aulem epislolas canonicas Romanorum certis classibus ac locis distinxerit ac separaverit.
pontificum, conciliorumque acta et canones, initio Quod quidem perfecit tam feliciter ul non existi-
ab Aposlolorum conslitutionibus facto, Lalinorum mem quemquam coorilurum fuisse, qui idem argu-
omnium primus, consarcinavil, el veluti in unum mentum retexeret, nisi bsereses poslmodum enataj
corpus uuiversum jus pontilicium compegit, nullum aliquam accessionem operis fieri postulassent, quam
itt texendo, digcrendoque ortlineni seculus quam eiiam solam causam fuisse arbilror, qtise Ivonem
lemporum, rerumque gestarum, u"l ipse de se locu- JJ nostrum ad novam Caiionum rapsodiam incitarit.
pletissimus esl teslis, quanquam interdum veluti sui Siquidem medio lempore cum Berengailus Eccle-
oblilus, non tam ad diem et consulem quam ad re- siarum omnium pacem, no\is qnibusdain et pere-
giones et loca in quibus Patres coiissent, instar grinis opinionum commentis iurbasset, aecidit ut
Appiani Alexandrini Rerum Romanarum scriptoris, decretorum Burchardi opus, mancum ac mutiltim
operis in progressu respexerit. Hune igitur Hislo- videretur, quoad priscorum catholicorum scripto-
riam juris pontificii conseripsisse merito quispiam rum testimoiiia, novalorum paradoxis opposita,
dixerit, quam etiam atl sua usquc tempora nempe commodis locis insererenlur. Neque (ut ingenue fa-
ad Honorium papam ejusnominis primum perduxit, tear) video quid post Burchardum Ivo pontiliciie
ut potuerit -ad sexlam synodum ajcumenicam, quaj seientiaj prajstiterit prajterea; Cieleroqui eirim om-
adversus Monothelilas babila est Conslantinopoli, nia (si hanc dogmatum appendicem exceperis) toli-
in Trullo palatio Crresaris,spirilum dueere; et pro- dem verbis, ne ordine qttidem tradendi admodum
inde liquet euin hinc, lieet laboris ac diligentiarjali- diverso, penes Burcbardum reperias. Nam qttse pe-
quam laudem tuleiit, nullam tamen ingenii erudi- nultimo libro, qui de laicorum causis sive negoliis,
lionisve habere posse, quanquam alioqui fucrii srre- ad Ecclesiam lamen perlinenlibus inscribitur; multa
 53 IVO CARXOTENSIS EPISCOPUS. Sfi
sane affert Ivo ejure Romano testiinonia, idque ex A Gratianus profecto purius meraciusque bibissemus
omnibiis omnino totitts Juris civilis libris, tam cx omnes, aut si oinnino adilus patebat ad Bur-
Paiidcclis quam Codicc, iam cx Insf.tutionibus, chardi Ivonisve limpidissimos canonum iluvios,
quam Novellis Justiniani jirincipis conslilutionibus, roirum quod hujusmodi potus avidos ac sitibur.-
(qaorunt in Burchardo aulla memoria exstat) vcl dos, eo non perduxerit, unde etiam ipse biberot
ob id ab eo omnia oraissa sunt, quod parum ad_pra> .longe purius ct suavius. Plane id credibile nequr>
senslnsliiutum perlinere (uli vercnon pertiuent) judi» quam est Gralianum eo vecordiw unquaiti proces-
caret, velqttod luncmajorcsset usus legiimCarolIMa- sisse ut existimarit suorum centonum et farragi-
gni,quainRomanoiumvclquodnon modovisetaucto- vum aliqtiod operaj pretium futuruni, quoad alter-
riias, vcruia cliam librioniiiesjurisRomani,inOcci- utrius horum Burchardi, inquam, aut Ivonis vo-
dente, idieinporis, iittercidisseiH, uliqtie hujus juris lumina superessent. Etsi altera prajterea Gratiano
Burcliardusnememinit quidem, nisi quod semel ite- exceplio competit, quaj omni criminatione, eum fa-
raoirc Codicis TTieodosiani lestimonium protulerit. cile liberaverit. Illi enlm simplicissimam eamque
Cui conjecluraj accedit et hoc, quod Lolharius II optimam discendi docendique juiis pontificii viam
Cxsar, quem ferunt leges ac inslituta Romanorum ac ralionem callenlcs, sub convenientes singula
prope ab inferis excivisse, fuerit aliquot sseculis lilulos sedesque, comportarant: nihil de suo nar-
Buicliardo posterior. Causa igilur locupletioris ca- rationi interjiciendo, nihil iiem altercationibus in-
nonum compilationis, ul vocant, quam Iro Carno- dulgendo. At mox receniiore academia (disputa-
tensis beato Bernardo avvyjovo;, ante annos.amplius trice, illa nimirum) instauraia, pulchrum sihi Gra-
quadringenlos, dum eonjuralionis Berengaricaj reli- tianus duxit, si eam in canonum sacrosanctas pos-
quias persequeretur, emisil, hajc fuit, quam attigi- sessiones inferret primus, ae proinde videmus non
mus ; niroirum ut Iuereticoruni novaj nebulaj per hoc ei studio fuisse in tractatione, ut metbodum
Eceiesiaj solem discussaj pi'ocul facessereut, undc aliquam sectarelur, sive ut artem quempiam juris
accidit ul in Iianc quam nunc cernere est vastitatem, pontificii daret, (qui fuerat priorum tractatorum
decrelorum arx landcm sttrrexerit. Yincil enim libri otnniiim unicus scopus) quin lolus in eo versatar
magnitudine oinnesalioruiurapsodias, etccnloiies, ut conslitulionum ecclesiasticaram diversilaiem, ac
non Burcbardi tantum, rerum etiam Gratiani, et auiiuomiairi (quam potest commodissime) componat
siqui sunt prtelerea decrelorum concinnalores alii; ac conciliet: Itaque non tam selectorem sive com-
quod ex pura pula, nudaque nmnittm inspectione, pilalorem, (ut aiunt) canonum, ubique agif, quam
detractis glosseiiiaium exuviis perspici poterit H- Q disceplatorem et cognitorem, seu judicem, utique
quidissime, Quod vero ad meihodum pertinet, eadem sine exetnplo eliam id, quod vetustioribus religio
plane hic est quaj in Burchardo, quo ne proli- erai, cauonum lexturam, propriis seiitentiis interje-
xior quidem copiosiorquc sit futurus, modo dogfiia- clis abrunipere. Quo ad extremum pcrtinet, quoJ
tum corollarium ademeris. nee aliud nec amplius primajva Gratianici Codicis
Cajlerum cum librorum prolixiiate ac magnitu- insciiptio pollicetur, quas est: Canonum dissidea-
dine, non omnes perinde'( ut lit) affioereiitur, non tium concordia. Tunc enim dialecticaj argutiaj et
defuil qui in arcliorem formulam protinus univer- ^ captiuncute omiie doclrinarum gcnus invaserant,
sum auctorem contraberet, quo compcndiolo cum cceperuntque omnes artes liberaliores esse digla-
«Uidiosi plurimum ulerentur, iacile accidit, ut lvo- diatoriaj, cum majoribus melhodo, faciliiate, ac sini-
nis labores in oblivionem vcnerint, et lanlum non plicilate iradcndi, niliil fuisset aniiquius.
iniercideriiit, adeo ut in liaue horam omnibus cre- Quamobrem qui. iu Graliani volumine methodum
diium sit, exiguum illum libellum, qui iitulo Pan- (sine qua StSKr.rtzeresse nemo potesl) vestigant, vi-
iiorinia? Ivonis, incerto auctore (nisi quod quidam dentur mihi non absimiles iis qui delphini in sllvis,
Hugonem Calalanuni fuisse suspicantur) passim cir- aui in fluctibus apri veiiaiioiiem instituunt atit, ut
•cuinferlur, esse ipsuin "auiogiaphum; quod hacte- D propius eloquar quod sentio, qui ea quajrunt cjurre
nus omnes laluit, el etiainnum laterei, nisi lu, iiusquamsunt; quod nianifestissimum sitGratianum
rcverende Pater Cotifessor, id e tenebris iu lucem, nullain arlis iaiionein tsbservasse, ui subinde me
oinnium mortalium primus, vindicasses. Porro quori non potuerii non pigere iirajceploris, quanquam non
hujtis auctoris vila ac memoria omnium opinione omiiino pessimi, lamen confusi valde, impediti etin-
brevior fuerit, etiam ut omnis alia deesset pro- condiii, omnique tractandi doccadique riexteritafe
baiio, fidei facicndaj vel id suffeceril, quod Gi-alia- et Yenere, ut sic riicam, carenlis. Quemadmodum
nus annis eirciter quinquaginta insecutus, qui ex- satis demirari nequeo quo fato, judiciorumve per-
Iremam huie canonicaJ scieniiaj nianiim admovit, veisitaie acciderit ut, hoe uno in seholis retento,
Ivonis -Decrclorura synopsin («l nec Burcbardi) aliiomnes ita exsulenl ut neprivaiim quidemlegan-
nunquam viderit; quanquam utriusque compentliis lur, cum lamen cerio certius sil rerum doeendarum
adjulum fuisse, nemo possit ire inlieias. Equidem ralionem el viam (quam methoJum vocant, ut la-
si de saciis fonlibus ipsis canonum, primisve ri- ceam reliqua omnia, in bis duobus (Bureliardo, in-
vis eoruni, et miitimc dc compendiarioruin fajce quam, et Ivone) quam Gratiano melius constare,
Jiausisset, bic non bospes, at couuibenialis meus Nihilominus si -qui erunt qui ila Graliani leclioii
53 PROLEGOMENA. S-S
*
InsueverintjUt alium magistrum admilterc recusent, A Unum interim relicerc nequaquam possum, undc,
uti non desunt forlasse, qui glandes non reliquerint veluti e fonte, quidquid est malorum, putatur sca-
etiam repertis frugibus) rie cum hisce quidem quid- lurire, quanquam id notius omnibus sit quam ut
quam confendeiidum duximus,'dum agnoscant quisquamdissimulare possit. Iuterreligionisproesidcs
maximum, quod ipsorum prajceptori hinc accessu- episeopos, quotusquisque ac prseserlim per Galliara
rum est, beneficium ac commodum; quod inlinita ac Germaniam, vicinas nobis provincias, quotus-
sint aputl eum vilia ac menda, ne quid laeunas di- quisque, obsecro, unquam vel portiunculam aliquam
cam, falsasque auctorum inscriptiones, quaj aliunde oflicii attijgit sui? ccquis altaria unxit, eccles'asde-
Tesiitui ac suppleri nequeunt. .Qtiid aliis acciderit dicavif, virgines sacravit, pcenitenlibus illustratisvc
nesc.o. quid milri, paucis referarn. Cum primum mantim imposuit? ecquis unquam parceciam visit
IIBICdisciplinaj operam darem, nec alium prajceplo- ac Itistravit suam? denique quis unquam suggestum
reni quam communem omnium Gralianum haberem, ad populum clerumque verba divina faclurus, con-
tanlum inveni ubique sentium ac tenebrarum ut scendit? Annon omiiia quanquam sui nalura fere
omnino diflldcrem me aiiquando ad eplatam studio- hujusmodi sint ut mandari nequeanl, novo inaudi-
rum mefam tali duce pertingere posse, nec desf.ti " toquetnore, ac citra ullum majorum exemplum, in
de harum rerum cognilione-adip'scenda desperare, aliorum fere bumeros rejiciunl? quorum usus acleo
quoadhuie<rj!vT£tv&i Delii nafalores, quos su- vetuslus non est, ut hujusmodi TO;TOT>)/U;T«I,
r,ey.5>vt in loto
perius commemoravi, et in iis impriinis lvo noster, jttre pontilicio vix dum nomen inveneiint. Si enim
accessissent. Quin etiam ausim aflirmare, inter omnes episcopos, coepiscoposve, vocare tentaveris, illico
eos qui in Gratianum exstant commenlarios, nul- in canonem Nicrcnum iinpinges, qui non patitur
lum esse qui plus illi lucis ac fidci conferre possil, eitlem civitati plures prajfici antistites. Sin chor-
quam hse Ivonis decrelortim Pandectaj. Tam igiiur episcopos malis, nilrilo poteris rectius, quod inani-
abest quod Gratianum, qui tiirius lotius juris ponii- feslissimum sit liorum olim fuisse multo arctiereni
Jicii, alteram prope paginam conficit, aut gymnasiis qtiani sit boJie isloruni proporitificum potestatcm.
aut bibliothecis exigi velinms, ut inslauratores ve- Et lamen hos ipsos chorepiscopos a-h tri; x&P*?*
rlus, per banc Ivonis Carnotensis edilionem, dici quasi vicanos villanosve cpiscopos dictos, Damasus
mereamur. ut nullo pacto opera noslra in reprehen- papa suslulit, ne ponlifices, olio ac quieli dediti,
sionem venire possil, ne apud illos quidem, qui, in aliqttam qttamvis -non omnem muneris feui parlem
uiiiiisGraliani magislri verba jurarunt. Yerum eiiim- in has veluli vicarias operas avcrlerent, quos etiam
vero uli compertum habeo huic ponlificiaj profes- ,, infami foedaquesimililudiiie,merelricibus qiiajenixaj
sioni, nostro Iioc mtinere nullum edi poluisse majus partus alendos alio amandarc consueverunt, ex-
aut prajslanlius,~nullum item exulceralaj Ecclcsise ajquavit. <Sic el isli (inquit) infantes suos, id c-st
uliiius, nuilttm deniquc bis extremis miserrimisquc populos sibi commissos aliis ediicandos tradunt, ut
teiiiporibus salutarius, morbi gravilate facieute nf suas libidines expleant, itl esl ul pro suo libitu saj-
omnes bujus medicinaj egeainus, ita ul gratum ju- cularibus curis inbicnt, et quod unicuiquc visum
cundumque plerisque futurum sil, vehemenler am- fucrit liberius agant. > Et subdit idem confmuo.
bigo. Nam uti procul dubio ri. Soyu.a.tv/a., cuittsmodi <Pro talilnts etiiin anima} negliguntur, oves pereurit,
iic sunt saue quam mulia, veluli de ettcharistia, morbi crcscunl, luercses et schismala prodcunt,
baptismo, pajiriteniia, purgatorio, jejuniis, missa, Ecclcsi.-c dcstruuntiir, sacerdoles viliantur, etreli-
Romanrreseriis primaiu, etc._ hajrclicis nositte lem- qua mala proveniunt.» Ubi beatissimus idenujue
peslatis, qui Irisce onmibus obsistunt, non proba- doclissimus papa Damasus, apertissime oslendit liaj-
buntur, ita roagnoperc vereor ut in hac morum non reses, scbismata,cleri,populiquG: corruptionemjde-
minore licentia, quam corruptione, T« rfiv/.cr., noslris nique totius Ecclesise desolalionem ac deformalio-
bonrinibus, catholicis, inquam, irihilominus displi- nem, nec non universam quaj nos circumstal, ma-
eeaiil. Ncque etiim video nosve a prislina virtute, D lorura Jliadan, non -alias-4uam e.v anti.-lituin
quoJ dispudeat, an illi a lide longius recesserint ef socordia, negligentia ac supina ignavia, vcluti cx
'
degciierarint.adco utncvestigium qtiidcm vetustatis equo quodam Trojano prosilire. Sed ad rem; ne
alicubi appareat. De fiJe utrtunque acerriniaconten- chorepiscopi igitur quidem noinen, his vicarils epi-
lio est, sed operibus liuda ct \acua, meluo, quam seoporum accominodari poterit, quori cborepiscopis
.beatus Jacobus mortuam non iiteleganler, quod sit fas non fucrit sacerdoles, diaconos, virginesve con-
ad saluiem sola inulilis, appellavit (Jac. n, 20), secrare; cjui etiam aras non crigebant, ecclcsias non
adeo ut subinde mecum cogitem, siinile omnino in- dcdicabant, chrisma non conficiebant, nec eobapti-
lcr Christianos certamen exarsissc nunc qii3le olim zatorum frontes ab cpiscopo forte confeclo signa-
Trojanis ac Grajcis, dc Patroclo,' scd morluo, nimi- banl: denique nullum fere ponlificium munus excr-
rum de ejus cadavere digladianlibus, Homertts af- ccbant cum lamen titulares seu ulopienses nosiri,
finxerat. Cajterum nemo bic a me exspeclet ut procurent omnia. Yulgus Latinorum suffragatores
quidquid ubique peccatur, siveintus siveforis, per- seu suffragancos appellitat, scri-ineptius quam ut
censeam, sive ul cujusquam opprobria viliaque, confutationeni merealur; qtiod intelligentes fortasse
uisiar diriChami. eliminem. Gaili alia voee conficta, crediderur.t reclius oorta-
59 IVO CARNOTENSIS EPISCOPUS. 40
tivos, et per ludibrium omisso R. nonnunquam A quid gesserit, vel non gesserit, reddendam esse
polalivos episcopos posse nuncupari, quod cum sitit gcierit, ubl denique solum se «vsuSuvov"iouo-tav,
K-okih;, tabulas ponftficias, quas solas babent, quo- eamque perpetuam, consecutum esse animadvertc-
cunque commeant, sine incommodo secum gestent rit, qui polerit, quajso, in hac humanaj naluraj' fra-
ct circumferant, (ni fallor) quod noiiien etsi verius gilitalc, in tanfa vitaj voluptalumque omnium licenlia
possil his episcopoKum vicariis allribui quam suf- el impunifate, asseiilatorum ad bajc grege perpeluo
fraganeorum, tamen apparet magis jocosum csse slipalus, qui poterit, inquaro, non insolescere, mo-
quam serium. Mihi sane placel ut axiv-jftot maneant deralionisque prioris non piolinus oblivisci? Ihcc
qui sunt «vop.ta.ot;quibusque salvis, sl Damaso papic sane tuiaque compiura sunt quoe de Ecclesia for-
creditur, Ecclesia satis salva csse non poterit. Atque manda nos spcrare nequaquam sinunt, quin magis
utinam nulla gravior in episcoporum plerosque ac- ruinam et exilium impeiidere (utinam sim falsus
cusatio compelat, quam hajc sit qttam nunc incessi- vates!) portendunl. Quajomnia quisquis per syno-
mus inerliaj ac ignaviaj, qiianquam bajc sit longe dum orjcumenicam, cujus ipsius necdum satis certa
gravissima, ulcunque coiisuctudine longa effectum signa sunt, curata ac emendafa iri conlidit, prajtcr-
situt rilii gravilas miiius foriasse senliatur! Pctrus quam quod misere faMitur, eliam anliquitalis eccle-
apostolorum coryplueus apud Clementem scile Ec- B siasticseiguoratioiiemturpissiinemeo (quidem judi-
clesiam navi coraparavit, cujus magister sit episco- cio)prodit. NonquinsynoJushabenda uon sit, quam
pus; nautaj, clerici; veclores, populus : Deus bone, consultissimum erat nascenti morbo, priusquam
qttomodo poteril hajc navis naufragium vilare, ct tam altas radices ageret, ac tam longelateqne diJTun-
non in scopulos, vadaquc impingerc, iis in puppi se- deretur opponcre; sed quod speraitdurn non sit ut
denlibus, clavumque teneiuibus,quibusneinseiUina faclionum priucipes, eorumque sequacesaliquando eo
debuitesse locus? Jtno, quod deterius esf,quinecon- unde deflexerunt, reverlantur: quin magis metuen-
scenduut quidem navim uiiquam?profecto perquam dum ne pluies in dies a nobis deficianl, el adversa-
ridiculum est, utaliq.uandoporUun inveniat sperare, riorum castris sese junganl, nisi alia fuerit episco-
nisi aut alii gubernacula susceperinl, aut qui prajfi- porum cura, alia nieiis, alius aiiimtis. Integritas
ciutturnaucleri,aiiumprorsus animuincuramquc in- eniin prajsidentiuin salus est subditorum, et totius
ducrint. Neque lamen commuiiis est adversus omnes familirjedomini status el ordo uulabit, si quod requi-
Iiujus ordiriis viros bajc qiiajrimonia. Siquidem uti rilur in corpore, inon inveniatur in capite, ut inquit
imprimis ad eos qui vere i-iav.o~axivTe;,id est inspe- eleganter Leq Magnus. Nam quales principes ci\i-
clores el superintendentes sunl, nou perliuet, ita ne tatum sunt, tales consequens esl et reliquos esse
eos quidem confttigitqui operam navanl aut ponlifiei cives; quemadmoduin c diverso nihil potest -esse
inaximo, aut reipublicaj, aut qttibus aliqua alia justa verius velere Hebrajorum verbo ]r\S3 D"9, id est,
vocalionis excusalio compelit: quin tantum eos c qualis populus talis el sacerrios. J Quapropter
petere intelligitor, qui olii sui ac lemporis nullam imprimis neccssarium esf ad Ecclesiam (quaj nun-
necessariam, imo ne honestam quidem rationem quam adco alUicta corruplaque eheu exstitii!) sar-
proliare possint: el vix aliud sunt, si dicere fas est, ciendam resliluetidamquc, diligentissimum .omiiino
ne quid gravius, quam imatov u.yQo;apovpnc, quales delectum, in iis qui Doininicis castris prajficiendi
si nulli reperiuntur, placet ut leniere accusaiHium sunt, haberi. Nemo, juxla sanctorum Patrutn vene •
qiicrcnliumve peenas subeam. Jam vero nemo niihi rabiles sancliones, ad hoc honorum ^celesiaslico-
dixeril id facile einendaluni iri, cum niliil prohibeat rum fasf gium idoncus censeatur, nisi cujus ajtas
eos ecclesiis regendis adroovcri, quoi-um eruditio ac omnis a puerilibus exordiis usque ad provecliores
virlus ante perspecta probalaque sit. Est quidem id annos per disciplinaj ecclesiaslicaj stipendia cucurre-
omnibus veliemenfer exoptandum, at quantopere rit, ut unieuique testimonium anteacla vita praj-
sperandum sit, alii vidcrint. Illud unum scio diflici- bcal, neve possitide e/us integritale ac lide a quo-
lius jd esse quam multorum ferat opinio. Yetus est p quam dubitari, qti'ppe qui pro laboribus multis, pro
sane quod Romanis Cannaj, id Annibali Capua. Unde moribus castis, pro aelibus sfreuuis celsioris loci
iiitelligitur summos viros magis fatigari ac frangi picemium quodammodo debeatur. "Nam, ml elegan-
rebus prosperis quam adversis. Fiiigamus igitur jam libsimeratiocinaiur idem Leo primus : t Si ad bo-
episcopum candidalum ad uiiguem factum, sit hone- nores mundi sine suffragio temporis, sincTmerito
stis, piis sanctisque moribus, sit insigni rerum divi- laboris, indignum est pervenire, et nolari ambitus
narum humanarumque prrredituscruditionc, sit ma- solent, quos prolritalis documenla non adjuvanl,
tura ajlate, sit eivibus aliisque omnibus reipubliese quam diligens et quam prudens habenda est dispen-
ordiitibus comprimis gratus ct acceptus, sit denique salio divinorum munerum et ccelestium dignitatum,
omnihus numeris absolutus, el ad Paulinam ideam ne in aliquo apostolica et caudnica decreta violen-
.plane fabrefactus (cujusmodi in hac bonorum viro- lur, el his Ecclesia Domini regenda' credatur, qui
rum orbitate, morumque dissolutione aut nulli sunt, legitimarum instilutionum nescii, ef tolius humilila-
aut si qui sint, vix perquiruntur); is igitur ubi jam tis ignari, non ab infimis sumere incremeutum, sed
omnia in sua voluntate, ne .dicam libidine, posita a summis vohint habere principium? cum valde
esse perspexerit, ubinemini unquam ratlonem quid- iniquum sil et absurdum, ul imperiti magislris, novi
 4i PROLEGOMENA. . il
anfiquis et rudes prseferanlur emeriiis? Quapropter A simiiis, siqiiidcm quidquid alii omnes ajdilicaverint,
cuni plurimum referat qualcs constituanlur Eccle- fas sit uni dirucre el evertere, quod est vehementer
siarum antistites, nemo iion videt nunquam nimis (ni falior) ridiculum, nec minusabsurdum. Nonsum
exaciam in liis legendis eautionem esse posse. Cui nescius infinita esse alia in hac morum corruptela
proximum est ut synodorum provincialium jam ac abusuum, fecundiiate, et palernarum constitu-
dudum oblilleratus mos, iterum in usum revoeetur, lionum sopore, emendationis reformationisve in-
aiioqui enim fut reiiquas Ecciesiaj necessitates quse diga, sed quaj provisis prioribus, non invita omiria
quoxidie emergunt taceam) oflicium facluri non sequeniur, qurrequidem hic vel ideo repelenda non
sunt cpiscopi, minus sane cogentur in ordinem, sunt, quod in his Decrctorum-Iibris, cuilibet in medio
quotquot sllud aliqua ex parle forte deseruerint. futura sinl. Accipe igitur tandem Ivonem ttturii,
Quibus addam ettertium, nimirum ut ordo hierar- quemnon sine fenoreremitlimus, habilurus es:enim
chicus prisllnae suarj integritali aliquando resiitua- nitidioiem babitioremque multo, reverende J^aler
tur. Sic enhn et confusio ubique cessabit, et inier confessor, quam dum a barbaris (scis quos vclim)
Ecclesias earumque prajsides summa futura est pax primtim redimeres. Quidquid sane operse in casli-
alque tranquillitas. Qua in re optarim ponlificem gando corrigendoque impensum est, id omnc turre
Riaximum perpeluo cogitare se hujus ordinis defen- B reverendse palernitati, cui jam dudum sum dcvotus,
sorem ac luiorem esse conslilutum, et ad ipsius re- lubens consecro. Quin si aliquid aliud a me voles,
ligionem pertinere ne a quoquam termini ei cancelli tuum erit explorare quid optcs, meum perpctuo
Patrum perturbentur: quemadmodum eerlissimum jussa capescere. Yaierete opto diit in Christo Jesu
cst ad ejusdem tendere reaium, si a quoquam paler- Domino nostro bealum et incolumcm, cujns dile-
narum regulas sanctionum violari coniingat; alio- ciioni mc totum dedo dedicoque.
qni enim Ecclesia Dei Penelopcaj tehe non erit ab- Datum Lovanio, Kalendis Augusti, anno 1561.

DE IVONIS DOPLICI COLLECTIONE

[Excerplum ex BALLERINIOUIIM
Disquisilionibus de antiquis cotlectionibus et coltcctoribus canonum, partc iv>
cap.46,Palrol,t.LYL

1. ivo in agro Bellovacensi natus sub medium C Secunda de sacramenlo corporis Christi, sacrificio
saeculum xi, et anno, 1078 eonstitutus abbas mo- nrissse, et-reliquis saeramcntis, acsimonia. Terlia
nasterii Bellovacensis S. Quinlini ordinis- Ganoni- de Ecclesia et rebus ecclesiasticis, et earumdem re-
corum Regularium, tandem episcopus Carnoiensis verentia et observatione. Quarta de festis, jejuniis,
electus an. 1092 et consecratus ab Urbano H, mor- Scripturis canonicis, consuetudinibus, et conciliis.
tem oppeliit anno 1115 vel, ut alii malunt, 1117. Qtiinla de primatu Ecclesise Romana?, et de prima-
Yir ftiit non solum docirina egregius, sed etiam zelo, tum, metropoliianorum et cpiscoporum ortline ac
prurienti constanlia, iide, el sanctitale conspicuus; juribus. Sexta de vita, ordine, etcensuraclericorum.
ac proptcrea Pius Y constitutione dafa anno 1570 Septima de monachis. Octava de conjugio, et virgi-
canoiiicis congregaiionis Lateranensis concessit ut nitafe, de raptu, concubinatu et adulterio. Nona dc
die 20 Maii Ivonis memoriam celebrarent. Duse ca- incestu et gradibus prohibilis. Decima de homicidiis
nonum colleeliones Ivonis nomine inseriptaj prodie- volnnlariis et involuntariis. Jndecima de
magis,
ruiU: una In octo partes distincla, Pannormia Ivo- sagis, histrionibus. Duodecima de mendacio,
perju-
nis appellatur; altera Decrelum Ivonis, quod in se- rio, etc.Decima tertia de furto, usuris,
yenatoribus,
ptcm et decem partes distribuitur.- Pannormia typis ebriosis, furiosis, et Judseis. Decima quinla de poe-
impressa fuit Basileseanno Ii99, curanle Sebastiano nitentia. Decima sexta de oflicio et judiciis laicorum.
Brandt, eamque iterum Lovanii anno 1557 a mendis Decima septima pars sanctorum Patrum 9 ac pise-
correctani Melchior a Yosmediano recudendam cu- sertim Gregorii Magni sentenlias eontinet de fide,
ravit. Decrelum vero primum prodiit Lovanii anno spe et cbaritate.
1561 opera et studio Joannis Molinaji Gaudensis, et 5. En porro litulos alterius collectionis, qurjePan--
postea cum aliis Ivonis operibiis ad fidem anliqiiis- normia Ivonis inscribitur, quales ipse auctor expo-
simieodicis Yictorini iterum_impressum Parisiis suil.
anno 1647. Utrique operi in vulgatis prajlixa est «JPrima pars hujus libri continet de fide, et de
eadem omnino prsefafio, quam Ivonis" esse stylus dirersis hrcresibus, de_ sacramento, id est bapti •
aliis ejus epistolis ajqualis omnino demonslrat. smale, et minislerio baptizandorum, et conseeran-
2. Utriusque operis titulos imprimis referamus. dorum, et consignandorum, et consignatorum,
Parlc prima fusioris operis, quod Decretum Ivonis et de observatione singulorum; et quid cjn-
vocari solet, agitur de baptismo et confirmatione. fornt baplismns, quid confirmatio. .De sacramento
PATROJL.CLXJ. 2
 45 D. IYO CARNOTENSIS EPISCOPUS. M
corporis el sanguinis Chiisfi; de missa et sanctilale A inter personas vero quaj non sunt ejusdem religionis
aliorum saeramentorum. vei fidei, non potest fieri conjugium. Quibus de
« Secunda pars continet de constitutione Eccle- causis non debeat sohi conjugium. Cujusmodi con-
sise, el oblationibus Jidelium. De dedieatione et con- junctio non facil conjugium. De separatione con-
secratione ecclesiarum et altarium. De sepultura, jugii non ob causam fornicationis.
et presbyteris,-et de corum ecclesiis. De decimis et « Septima pars conlinet de separatione coniugii
legitima possessione, et de confugientibus ad eccle- ob causam fornicalionis carnalis. De viro qui cum
siam. De sacrilegio. De Jiberorum tutela. De aliena- alierius uxore fornicatur, quod post mortem mariii
lione, et commutatione rerum ecclesiasticarura. De non polest eam habere uxorem. De interfectoribus
Scripturis et authenticis conciliis. conjugum suarum. De fornicatione spirituali, quod
* Tertia pars continet de electione et conseera- propfer eam licite dimittatur uxor. De reconcilia-
tione papaj, arehiepiscoporum. De ordinibus, de cle- tione conjuguni. De sacramenlis quodjiebent viri
ricis, et de laieis ordinandis el non ordinaudis. De facere mulieiibus, et mulieres viris suis, quando
mutatione episcoporum. De ordinatis non reordi- reconciliantur. De subjectione qua debent uxores
nandis. De continenlia ordinatorum. De simoniace subjici viris suis. Qua ralione non debet fieri con-
ordinatis el ordiiialoribus, quod omnino sint depo- B jugium infer parentes. De eo quod unus vir non
nendi, etquod misericordilerreconciliandi. De pro- potest duas commatrcs ducere unam post aliam. De
fessionehajreticorum. lie lapsis in sacris ordinibus, eo qui cum filiola sua, aut cum commalre sua, aut
quod non debeant ministrare, et quod misericorrii- qui friium suum baptizavit, aut ejus uxor liliuin
ter, ad miiiistranduni possint accedere. De clericis suum, aul privignum suum de sacro fonte levavit,
bomicidis, quod non debeant minisirare. De usu- aut ad confirmalionem tenuit, el ideo voluit sepa-
rariis. De servis per ignorantiam ordinatis, qui rari. In quo ramusculo consanguinitaiis possunt
debeant manere in ordinalione, qui non. De cle- conjugia fieri. De aceusatione consanguinitatis, et
ricis ebriosis, scurrilaloribus. De monacbis. De a quibus personis dehei fieri. De inquirenda paren-
ajtate qua possint parentes contradicere religioni tela, et de incestuoso conjugio. Discidia de gradibus
iiliorum, et qua non possint. De viduis, et virginibus consanguinitalis recto et transverso ordine dispo-
velalis. De abbatissis. sitis.
- « Quarta pars continet de primatu et dignitate « Octava pars continet de homicidio sponfaneo
Romanaj Ecclesiaj. De conciliis convocandis. De et non spontaneo, et quod polesl fieri sine peccaio.
provincia quomodo sit constituenda. De poteslate De eo qui quemlibet clericum occiderit, quid debcat
-
primatum et metropolilauorum episcoporum. De cmendare. De eo qui percusserit mulierem in ulero •
negoliis et causis clericorum, ubi debeant tractari, babentem, et abortierit, utrum homicidiiim fecerit,.
De spolialis revestiendis. Deaccusatione, et quo necne. De incanlationibus, et divinationibus, et di-
ordine, et a quibus personis, et adversus quas per- verso genere magicaj artis. De nalura dajinonum.
sonas debeat, vel non debeat iieri. De lestibus, qui, De sortibus. De observatione-dierum et mensium.
et quomodo, et quot, et in quo negotio testiflcari De "uramento, quod debeat teneri, necne, et quos
aebeant. De judicibus, qualesdebeant esse, et quando habeat comites. De omni genere mendacii. »
senleiitiam judicii debeant proferre. De appcllatione, 4. Piiorem colleclionem, quse Decretum dicitur,
quo tempore, et qua ratione debeat lieri, et de pcena Ivonem habere auctorem nemo dubilal. De Pannor-
male appellantium. mia vero magna inler crilicos vertitur quajstio. Yin-
« Quinta pars continet de clericis sola iufamia centius Bellovacensis lib. xxv Specul. Hislor. c. 81,
sine testibus accusatis, quota manu se debeanl pur- post notitiam Decreti Ivonis, quod volumen non
gare. De causis et negoliis laicorum. De vocatione parvm quantitatis, nec facile porlalile affirmat, haje
excommunicandorum. De licita et illicita excommu- addit: Hugo Catalaunensis ex eOdemvoluntine abbre-
nicatione. De absolulioue. De illis qui excommuni- j. mat/o libellum portatilem tegitur composuisse, qui et
eatis in fidelilate aut sacramerito astricti sttnt, ipse tipud tne est,et Summa Decretorum Ivonis ap-
possunt sine perjurio absolvi ab illo saeramento. pellatur. Hinc Sebastianus Brandt, qui Pannormiam
De hajretieis post mortero excommunicandis. Quod edidit, primus omnium suspicatus est hanc esse po-
sit communicandum non ex nomine exeommuiii- tius Summam decretorum Ivonis ab Hugone Calalau-
catis. nensi ex Decreta Ivonis excerplam, quam ipsius
« Sexta pars continet de nuptiis, quo scilicet tem- Ivonis opus. Joannes Molinajus in ediiione Decreti
pore, et inter quas personas, et qua de causa de- earadem sententiam arripuil ac propugnavit; aesub-
beant fieri. De tribus quse perfeetum reddunt con- inde hos secuti sunt correctores Romani, et P. An-
jugium. De perfeclo et imperfecto conjugio. Decon- tonius Pagius. Alii vero cum Sthephauo Baluzio in
cubinis. De conjugibus quorum aller sine allero prajfatione ad dialogos Auloaii Augustini de emen-
continenliam vovil, vel religionis habitum sumpsit. datione Gratiani non minus Pannormiam qttam De-
De uxoribus quaj viris in captivitatem ductis, aliis cretum Ivoni adjudicarunt;- censentque eum prius
"nupsere. Quod sit conjugium inter personas ejus- lucubrasse Paimormiam, deinde vero cum eam le-
dem religionis vel iidei; non potesf ct inter Judrcos; genfibus probari vidisset, ad auctiorein collectionem
*« PROLEGOMENA. m
concinnaadam animum appuiisse, et utrique operi A epistolis Romanorum pontificum, parlim ex gestis
eumdem prologum aplasse. conciliorum, catlwticorum episcopprum, etregum; et
5. Quid nobis inter has senlcnlias propabiiius vi- conlinet xvn partes. Yiclorinus aulem eam prajfa-
deatur, paucis explicabimus. Cerltim est primo col- lionem non initio, sed in fine ipsius eodicis manu
leetionem aliquam canonum Ivoni ascribi oportere. recentiori additam reprajsentat hac inscriptione i
ISon solum eirim id aflirmat Sigebertus, qui Ivoni Liber canonum suprascriptus decrela Jovhtiani, qucni
corevus fuit, seribens in libro de Script. Eccles. eotnposuil Ivo quondam Cariwtensis episcopus; et
e. 168 : Jno Carnotensis episcopus composuit insigne continet xvn parles principalcs; ul discinms ex Ba-
volumen canonum; et similiier Anonymus Melicen- lusio in prajfatione ad Augustini dialogos num. 2L
sls, qui paulo post Ivonem vixit, de Scripi. Eccl. Plura vero sunl exemplaria Pannormioe. Unum ian-
c. 95 : Ivo Carnolensis-episcopus scribil inter alia lum laudatum ab Antonio Augustino cum epigraphe
mnnulia, Excerpta de Canonibus; verum etiam ipse Liber sacrorum canonum, prsefationeni ac Ivonis
Ivo in cpisf. 262 ad Pontiuin abbalem monasterii nomen ignorat. Cseteri prajfationem vel tiiulum cum
Cluniacensis tesfatur, Cotlecliones caiwuum, in- Ivonis nomine prrreferunt. Baluzius Victorinum anf-
quiens, quas a me postulaslis, et opuscuia mca, qum quissimum, et tres S. Albini Andegavensis laudat.
his addi voluistis, transmisi vobis : quibus rerbis " Franciscus Salmon in iraclatu Galliee scripto de
collectioriem a se digestam significare virieiur. Erunt studioConciliorum part. n, c. 1, pag. 269 edit. an.
forlassis qui ex hoc testimonio colligant ulramque 1726, manuscriptum exemplar ccclesiaj Parisiensis
collectionem, nempe lum Tannormiam, tum Decre- F & commcmorat. Nos praeter unum exemplar S.
tum Jvoni adjudicari, quippe qui collecliones plurali Benedicti Padilironensis mutilum, tria alia cum praj-
.numero scripsii, non collectionem. At idem Ivo in falionenacti sumus, unum Basilicaj Yalicanaj 19 G,
epist. 80 plurali ilem ntimero ail: In collectionibus aliud Yat. 1558 cum peculiari ejusdem prajfalionis
Burchardi Wormatiensis episcopi, cum lamen unica epigraphe ad P. Abbatem, liimirum, ttt crcdimus,
sit-Burchardi colleclio. Neque vero pro exeludendis ad Pontium abbatem, ad quem Ivo collcclionem se
duabus Ivonis colleclionibus satis elficaces sunt Si- mislsse professus esl epist. 262; ac tandem codicem
geberli, Roberti de Monte-et aliorum Seriptorum Patavinum monachorum S. Justinaj signalum YY.
textus, qui unius voluminis niemiiierunt. Unam Y. n. 86, in quo hic litulus legilur : Ivonis episcopi
eiiim collectioiiem Pannormia inscriplam, cujtis frc- Carnotensis Excerptiones ecctesiaslicorum canomtm,
quentiora sunl exemplaria, forlassis videruni, nou Sequitur autem prajfatio cum Ululis oclo partium in
vero alteram, seu Decretum, cujus quidem rariores qttas Pannormia dividitur. Hic autem codex eontro-
codices inveiiiunfur. versiam de hujus operis auctore videlur dirimere.
3. Secundo ccrfum est Pannormiam non esse Licet enini eredalur sajculi xiv, transcriptus tamen
iilam Sttmmam decretorum Ivonis quam Hugo Cata- fuit ex vetusliore exemplo, quod stalim post Ivonis
launensls composuisse traditur: ium quia Paimor- roortem fucrat exaratum. Calalogum enim subjicit
mia ob parliiioncrn aique distributionem a Decreto Romanorum ponlificum, qui ita desinit iu Gelasio II,
diversam, a forma compendii ejusdem Decreti abest ul annos pontiiicatus hujus omittal qui in prarjce-
quam longissime; tum qnia continel nonnulla quaj deniibus pouiificibus-singilialim notaiilur. Id auteni
in Decreto frustri requires; lum cliam .quia nullibi ex eo evenit quia ille catalogus sub eodem Gelasio
in velustis codicibus Sunima decrelorum, sed Pan- scriplus fuit, ctim auni ponlificaluscjusdem signari
twrmia, aut Excerpliones Ivonis inscribitur. Hinc non potei'aiit. Gelasius II ponlifieatum inivit auno
Summa ab Ilugone digesta, etmemorata a Vinceiitio 1118, et obiit mense Januario anni 1119; Ivo auleni
Bellovacensi, alia fuit, quae injuria temporum inter- eseesserat, ut initio diximus, auno 1115 vel 1117.
cidit. Ne autem Pannormia adjudicetur Ivoni, difli- Illud eigo exempluin, ex quo Patavinus codex de-
cultatem movebunt quajdam decreta in line partis scriplus esl, Ivonis ajtati suppar fuit. Hoc aulem
ullimse descripta ex Ijinoeentio II, qui post Ivonem D tum anliquum testiroonium, quo Pannormia Ivoni
pontifex fuit. Yerum bajc difficultas ex vetustis Pau- asseritur, nobis tanti est ut, si de alterutro opere
normiaj codicibus sublata est, in quibus cum ea In- dubitandum essel, de Decreto polius quam de Pan-
nocenlii II decreta non leganlur, eadem in aliquibus normia ambigendum arbitraremur.
exemplaribus posleriori addilamcnto accessisse per- 8. Neque ideirco Decretum ab ipso abjudicandum
spiciuntur. putamus. Cum eniro huic quoque operi eadem Pan
7. Ex codicibus autem res dijudicanda videtur. normiaj prajfatio in veteribus libris addatttr, id ea
Dccreli codices pauci. Tres tantum hactenus nobis de causa factum fuisse credimus, quia anliqui illi
innotuerunt, unus ex quo prima edilio prodiit, alter amanuenses hoc quoquc ab Ivone lueubralum acce-
¥ictorinus a pluribus laudatus, ad quem secunda . perant. Ivo Pannormiam prlmo scripsisse, el cum
editio Parisiensis exaclafuit; ieriius Yalicanus 1557, prafalione edidisse videtur. ninc plura cjusdem
sajculi xn, quem ipsi vidirous. Hi omne&prajfatio- Pannormiaj exemplaria staiim eonsciipta et propa-
nem exbibent; sed Yaticanus sine auctoris nonrine gata. Postea vero prolixiorem collectionem digcss-ii,
hunc titulum prajfert : Incipit liber extraclionum, sed foitassis ipse non edidit. Tline sineproprio pro-
sive excerptarum ecclesiasticarum rerum partim ex logo posl cjus morteni inventa, eidem in rariori-
 47 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPT . 48
bus, quaj scripta fuerunt, exemplaribus prologus ex A 457, 458 et 459, de verbo ad verbum translulil in
Pannormia additus fuit, qui proinde in Yiclorino Decretum part. vi, c. 455, 454et455. Pleraque vero
anliquissimo exemplo, non in fronle, sed in fine ex Burchardo sumpsit. Alia non pauca ct ipse in-
DecretLvelut addititius describilur. seruit, uti sunt ex. gr. quaj parle secunda Decreli
- i). Praecipuus fons ex quo Ivo canones derivavit, deseribuntur adversus Berengarii errores, et quaj
fuit collectio Isidoriana. Usus est cliam aliquando part. xvi referunfur ex Jure Romano et ex Capilu-
Reginonis compilalione, ex qua inter csetcra, exem- laribus regum Francorum.
piaria lilterarum formalarum ab eo relata lib. i, n.

DITI IlTOWflS .

"
'-PROLOGUS

M DECRETUM A SE CONCINNATUM,ET PARTIBUS SEU LIBRIS SEPTEM AC DECEM

DIGESTUM.

1 Excerptiones ecclesiaslicarum regulartim par- B nem sacris inslilulionibus debitum pervenire interi-
tim ex epislolis Romanorum ponlificum, parlim ex dat. Unde dicit beatus Augustinus de disciplina ec-
Gestis conciliorum catholicorum episcoporum, par- clesiastiea tractans : « Habe charitatem, et facquid-
lim ex iractatibus orlhodoxorum Patrum, parlim ex quid vis. Si eorripis, corripe cum cbaritate. Si par-
inslitutionibus calbolicorum regum, nonnullo la- cis, parce cum charitate. J Scd in his adhibenda
bore in unum corpus [opus"] adunare curavi : ut esl summa diligeniia, et mundandus' oculus cordis,
qui scripta illa, ex qttibus ista excerpla sunt ad ma- qualenus in puniendo, vel parcendo, sanandis mor-
. num habere non.polerit, lrinc saltem accipiat quod bis charitas sincera subveniat, et nemo ibi venalium
ad commodura causse suaj valere perspexerit. A fun- medicorum morc, quod suum est quserat el proplte-
damento itaque Christianse religionis, id est lide in- licam illam rcprehensionem incurrat : Mortificabanl
choantes, sic ea quss ad sacramenta eeclesiastica, animas qum non moriebantur, el vivificabant anhnas
sic ea quie ad instruendos [instituendos] vel cor- qum.non vivcbant (Execli.xm). Sicut enim ratio cor-
rigendos mores, sic ea quse ad quseque negotia discu- poralis medicinse vel depellere morbo^s,vel curare
tienda vel definienda pertinent, sub generalibus ti- vulnera salutcm servare, vel augere intendit; nec
lulis distincta congessimus, ul non sit qttsercnli ne- medicus contrarius sibi videtur essercum proqua-
cesse totum volumen evolvere, scd tantum tilulum lj litate vel quantuate segritudinis , vel segrotantis,
gencralem suse quajstioni congruenlem notare et ei nunc mordenlia, nunc mollienlia segrolanti medica-
subjecta capitula sine interpolatione transcurrere. mina apponit; et nunc ferro secat, cui fomento sub-
In quo prudenteni lectorem- prsemonere congruum venire non poterat, et e converso ei nunc subvenit
duximus ul, si forte quse legeril, non ad plenum fomenlo, quem ferro secare non audebat; ita spi-
intellexerit, vel sibi invicem adversari existimaverit, rituales medici, doctores videlicet sanctse Eccle-
non statim reprehendat; sed quid secundum rigo- sise, nec a se, nec inter se dissenliunt, cum illicila
rem, quid secundum moderationem, quid secundum proliibent, necessaria jubent, surama suadent, ve-
"udicium, quid secundum misericordiam dieatur, nialia indulgent : cum secundum duritiam cordis
diligenier atlendat: quse inter se dissentire non sen- delinquentium pro correctione eorum, vel cautela
tiebat, qui dicebat: Misericordiam et judicium can- cselerorum severas pceiritcniiseleges imponunt; vel
tabo libi, Domine (Psal. c): et alibi : Universmvim cum secundum deyotionem dolentium et resurgere
Domini, tnisericordia et veritas (Psal. xxiv). Habel volenliura, considerata fragililate vasis quod porlant
enim omnis ecclesiastica disciplina principaliter hanc indulgentiaj malagma superponunt. Nam, qui indul-
inlentionem, vel omnem ajdificationem adversus ir«gent, majoribus morbis^amovendis provident; et
scientiam Christi se erigentem destruere : vcl sedi- qui illicita prohibent, a imorte deterrent: qui ve:o
ficationem Dei, fidei veritate, et morum honestate necessaria jubent, salutem cupiunt conservare; qui
constanlem construere; vel eamdem si contaminata autem suadent, salutem sludent augere. Hoc at-
fuerit, pcenitentise remediis emundare. Hujus sedifi- tendens diligens lector inlelliget unam faciem esse
cationis magistra est cbarilas, quse saluli proximo- eloquiorum sacrorum, cum distincte considerabit,
rum consulens, id praecipit aliisifieri quod sibi quis- • quid sit admonilio, quid sil prseceptum, quid pro-
que vult ab aliis impendi. Quicunque ergo eccle- hibitio , quid rcmissio; et hsec nec se invicem im-
siasticus doctor ecclesiasticas regulas ita interpre- pugnare, nec a seipsis distare, sedomnibus sanilatis
tatur aut moderatur, ut ad regnum charitatis cuncta rcmedium pro sua moderatione dispensare. Sed hsec
quse docuerit vel exposuerit, refcrat, nec peccat, singula quid pondcris habeant, quibusve conve-
nec erral: cum saluti proxinjorunj consulens, ad ft- pianl, qt:ae sint remissibilia, quse irremissibiiia, et
49 DECRETUM. — PROLOGUS. 50
quarido, vel quibus de causis smt remitlenda, paulo A probibitione aliqua nobis dicenda sunt. Prseee-
latius est distinguendum. ptiones itaque _et prolribitiones, aliaesunt mobiles,
Et prima quidem admonilio pcenam non intentat, alise immobiles. Prseceptiones immobilessunt, quas
si quis post eam non eat, sed prsemium sibi acquie- lex selerna sanxit: quse obseivatse salutcm confe-
scentibus pollicetur. UndeDominus diciting Evan- runl; non observatse, _eamdem auferunt:. Qualia
gelio : Si vis esse perfectus, vade, vende omnia qum suiil: Diliges Dominum Deum iuum ex toto corde
habes, et da pauperibus, et Itabebis thesaurum in cmlo tuo, et proximum luum sicut teipsum; et honora
(Matth. xix). Ecce lectio ista evangelica in voluntate palrem luum et tnatretn iuam (Deut. yi;Levii. xix;
liominls perlectionem ponens non cogii, non minas Exod. xx); et si qua sunt bis similia. Mobiles vero
intentat; sieul nec illa quse spadones laudans, qui se sunt, quas lex seterna non sanxit, sed posteriorum
castraverunt propter regnurii ccelorum, subiiifert: diligentia ratione utilitatis invenit non ad salutem
Qui potest capere, capial (ibid.). Attamen cum ad principaliter oblinendam, sed ad eam tulius mu-
perfeclionem volo se quis aslrinxerit, velgradum, niendam : Quale est illud Apostoli: Hmreticutu.
quem nullus absque continentise virlute ascendere hominem post primam et secundam correplionem
debet, ascenderit, jam sit neccssarium et poenale, devita (Tit. m): non quod eorum colloquium per se
si non teneatur, quod ante banc ascensionem fuerat B saluli obesset; sed quod frequenlalum ex obliquo
voluntarium. Unde et Dominus dicit: Nemo mittens quorumdam siniplieitatem corrumpere posset. Et
manum suam ad aralrum, et retro aspiciens, aptus laaiia reperies in canonicis inslitulionibus in hunc
est regno Dei (Luc. ix). Poteratenim ante Ascensio- laodum. Similiter immobiles prohibitiones sunl,
nem esse inferior, non tarnen deterioi; post Ascen- quse adversus vitia loquuntur; qualia sunt: Non
sionem vero inferior est, et delerior. Hsec de occides; Non mmchaberis (Exod. xx): et csetera.
admonilione. Hajc sunt illa minima prsecepta, de quibus'Dominus
'
Indulgentia vero (quantum nobis videtur) quia dicit: Quia qui ea solverit, et sic docuerit, in regm
nieliora non eligit, remedium quidem babet, non cmlorum minhnus erit (Maltlt. v). Qui vero observa-
prajmium; sedab hoc si quis declinaverit, meretur verit, non statim regno Deir dignus erit, quia
exitiale judicium. Yerbi gratia : Scimus, sicut ab hichoantia sunl bsec, nou perficienlia. Sunt alia
Apostolo didicimus, bumano generi propter vitandarn interdicla, in quibus si interdicta non fuissent, nec
fornicalionem iudullum csse conjugium (I Cor. vn). mors operaretur, nec salus periclitaretur. Sed ad
«ujtis violator meretur seternum (eodem Apostolo hoc ea sanclorum Patrum auctoritas reverenda ita
testanle) supplicium. Dicit enim : Fornicatores el decrevit, ut et prsesentibus tion obesset, et compe-
adutleros judicabil Deus (Hebr. xni). Et hic gradus, scendis majoribus malis vel cavendis, charitas
sicut de admoiiitione diximus, nullum cogit, nisi sincera provideret': quale est illud: Clericus post
eum qui se ei primitus alligaverit. Yoluntarius cnini actam de crimine damnali [damnabili] pcenilentiam,
est, uon necessarius. Alioquin fransgressor essel, clericus non maneat, vel ad clericatum non accedat.
quieunqne uxorem non duceret. Posiquam vero se Quod, ut ait beatus Augustinus (Dist. 50, c. ut
alligaverit, audiat Apostolum diceiitem: Atligalus constituentur), dictum est rigore disciplinaj, non
es uxori ? noli qumrere solutionem (V Cor. vn). desperatione indulgcntise. Alioquin contra claves
Idem quoque Apostolus cum <Ie nuptiis loqueretur, Ecclesise disputaretur, de quibus _dietum est: Qum
non dixit, mulier si nupserit, prajmium merctur; solverilis inlerra, soluta erunt el in cmlo (Matth. xvi).
sed tanlum dixit, non peccat, s* nubal (ibid.). Ita Sed, ne forsitan spe honoris ecclesiastici animus
quoque si quis aliquem ad quolidiana jejunia inlumeseens superbe ageret pajnitentiam, severis-
invitet, rem quidem remuneratione dignam acquie- sime placuit ul posl actam pccnitentiam nemo fiat
scenti et pe.rseveranli suadet; sed qui non aequie- clericus, vel maneat clericus. Quse posteriorum nen
verit, iwn iit seipso melior: sed Jieet maneat esl supervacua putanda diligentia; qui ubi saluti
facieiiie inferior, non fittamen seipso pejor. Sed si niiihil detrabebatur, bumililati aliquid addiderunt",
a voto ceciderit [exciderit], fit seipso%inferior et quo salus tutius muniretur, experli credo aliquorum
pejov. Si vero intra melas sobrietatis et mensse fictas poenitentias, per affectatas honorum potentiasr
frugatis se cohibuerit, summorum prsemia non Cogunt enim multas inveniri medicinas multorum
assequitur; sed si ad comessationes et ebrietates experimenta morborum. Tale est et illud in Evange-
proiapsus fuerit, rem reprehensione et confusione lio : Sit sermo vester, est, est, non, non, quod aulem
dignam fecisse perhibetur. Isti itaque duo status, amplius e$t, a malo esl (Matlh, vi), non jurantis,
unussuperior, aller inferior, quiante votum sunt sed jurare cogentis. Non quod malum sit in contra-
yoluntarii, post. votum vero necessarii habent ctibus humanis ex necessitate jurare; sed quod
modos et institutioues suas, quse observataj, sicut longius sit a perjurio, qui nuuquam jurat, quam
jam dictum est, aliis 'remedium, aliis acquirunt ille qui qualicunque occasione jurat. Nam et
prajmitim,'uon observatajvcro ajtcrnum mercntur de Domino dicitur,: Juravit Dominus (Psal. cix).
supplicium. In his ilaque antc susccpiionem est de- Et Apostolus dicit: Omnis controversimeorum finis
libeiandum.post susccpiionemvero perscverandum. esl juramentum (Hebr. vi). Et idem Apostolus jurans
Uib ita k-cvucr pra.lil.alis, dc prajceplione et iia dicil' Esl verilas Ckrhli in nie (I Cor. xi). Et
 51 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI ES
alibi: Quolidie tnorior per veslram graliam, fratres A tenore canonum districtius judicant, multaprotem-
(I Cor. xv). In his igitur, in quibus observatis porum necessitate tolerant, multa pro personaruin
salus acquiritur vel in quibus neglectis mors indubi- utilitate, vel strage populorum vitanda dispens,ant.
tata consequitur, nulla est admiltenda dispensatio; Multa eliam a sanclis Pattibus imminula Scriptu-
sed ita sunt omnia mandata, vel iulerdicta ser- rarum teslimoniis comprobanlur. Sicut sanctse
vanda, sicul sunt seterna lege sancita. ln bis vero Romanse Ecclesiarjsanctus pontifexLeo neophytos ad
quaj propter rigorem disciplinse, vel muniendam summum sacerdotium permisit ascendere, quos
salutem, posteriorum sanxit diligentia, si honestavel Paulus publica pisedicatione ab eodem oflieio sluduit
utilis sequatur compensalio, polest prajcedere auclo- removere (I Thn. ui). Sicut eliam Arianos, post-
ritate praesidentium diligeiiter deliberata dispen- quam conversi fuerunt, legimus in suis offieiisfuisse
satio. Multa enim lalia in evangelica historia, in susceptos. Inde etiam prsetaxalus papa Leode stabi-
Actibus apostolorum, in.Gestis conciliorum et con- litate non mulandorum, etdiscretione temperando-
tigisse legimus, et postmodum apostolicorum viro- rism, ita scribit Rustico episcopo Narbonensi: iSic-
rum auctoritate roborala cognovimus. Assumamus ut qusedam sunt, quae nulla ratione possunt eon-
itaque primum exemplum de Evangelio. Dominus velli, ita mulla sunt quse aut pro necessitate lempo-
quippe mitlens discipulos ad prsedicandum, inler- " rum, aut pro consideratione setalum oportet tempe-
riixiteis etperam et sacculum (Luc. x). Etquia vita rari: illa semper consideratione servata, ut in bis
Domini Jesu in terris disciplina esl morum, instante quaj dubia fuerint, aut obscura, id noverimus se-
tempore passlonis suse et peram reddit et sacculuin qsiendum, quod nec prseeeptis evangelicis contra-
(Luc. xxn): in seipso primo dans exemplum, quod rium, nec decretis sanctorum Patrum inveniatur
in hujusmodi tradiiionibus necessitati temporis adversum.s Unde et Auguslinus in epistola ad Roni-
sit cedendura. Similiter Paulus, cum per Corin- facium : «In hujusmodi causis ubi per graves dis-
thios se transiturum promisisset in Macedoniam sensionum scissuras non bujusaut illius hominis
(Act. xx), et prajsensisset hoc eis minime profu- est periculum, sed populorum slragesjacent, detra-
turum, 3 mulavit dispositionem suam, non lamen bendum est aliquid severitati, ut majoribus malis
sententiam. Unde se ita excusat dicens : Cum ergo sanandis,charilas sincerasubveniat.»Idem in eadem
Itoc voluissem, nunquid levitate nsns sum ? aut quod adversus haereticos : « Si, inquiuttt, oporlet, ut nos
cogito, secundum carnem cogito ut sil apud me, est, exlra Ecclesiam fuisse pcenileat, ut salvi esse possi-
et non? (II Cor. i.) Non enim sententiam suam se mus, quomodo post istam pcenitentiam apud vos
mutasseintelligebat, qui in venicndo ad eos, et 11011 Q clerici, vel eliam episcopi, permanemus: Hoc noa
veniendo, salutem eorum quarjrebat. Unde el in se- lieret, quoniam revera (quod fatendum est) fieri noa
quentibus dicit: Ego autem testem Deum invoco in deberet, nisi pacis ipsius compassione sanarctur. >
animam tneam, quod parcens vobisullra non veni Sed sibi hoc dicanf, et multo maxime humiliter do-
Corinthum. Secundum carnem quoque disposilio- leant, qui in tanla morte prsecisionis jacent, ut isto
nem suam se mutasse non putabat, quoniain qui quodam vulnerc matris Catholicsereviviscant. Cum
secundum carnem cogitat, tunc non impletquod dis- cnim prsecisus ramus inseritur, fit aliud vulnus
ponit, quando personis majoribus defert, aul ccrle in arbore, quo possit recipi ut vivat, qui siue vita
.Iucris, aut apparalibus vincitur. Spirifualis aulem radicis peribat. Sed cum receptus recipienti coalue-
tunc disposifum non tmplet, quando consullius ali- ril, etvigor consequitur et fructus; si autem no.i
quid pro salute eorum quibus prodesse vull, provi- coaiuerit, ille quidem arescit, sed vita arboris per-
det. Per apostolos eliam communi seiilentia Hiero- manebit. Est enim et tale inserendi genus, ut nullo
solymis conllrmatum est, et per Paulum et Barna- prseeiso ramo qui intus est, ille qui foris est insera-
bam fralribus per Asiam destinatum, ne quisquam lur : non lamen nullo,sed vel levissimo arboris vul-
ad fidem veniens, circumcisioni legis haberetur ob- nere. Ila ergo el isti cum ad radicem catholicam
noxius (Act. xv). Ipse etiam Apostolus ad Galatas D veniunt, ncc eis quamvis post erroris sui pceiriten-
scribens (Galal. v), ita dicit : Si circumcidamini, tiam honor clericalus aut episcopalus aufertur, sk
Christus vobis niliil proderit (Galat. n). JEl idem quidem aliquid lanquam in cortice arboris matris,
Paulus cum Petro restitisset in faciem (Acl. xvi), coittra integritalem severitatis. Yerumtamen quia
quod simuiationi quorumdam Judseorum consensis- neque qui plantat, cst aliquid, neque qui rigat, ad
set, qui circumcisionem saluti putabanl esse neces- Dei misericordiam precibus fusis, coalescente insi-
sariam, tamen necessitati lemporis cedens, Timo- torum pace ramorum, charitas cooperit multitudi-
tlieum Lystris circumcidit, ut scandalum Judseorum nempcccatorum. Dehaceadem dispensatione corri-
ibi commorantium devitarct, ostendens actu quod piendorum et temperaudorum di<'t idem Augusfmus
alibi de setestatur : Factus sum Judmis tanquam in secundolibrocontraepistolair Parmeniani, cCum
Judmus, ut Judmos lucrifacerem (I Cor. ix). Quod quisque fratrum et Christianorum intus in Eeele-
dixisse intelligendum est, non aslu mentientis, sed siae societate constitutorum in aliquo lali pec-
affeciu compaiientis : cuiquc itacupiens subvenire, cato fuerit deprehensus. ut anathemate dignus ha-
quemadmodum sibi subveniri voluisset, si ita afle- beatur,Iiathocubipericulumschismatisnullumest.f
ctus esset. Multa quoque pnncipes Ecclcsiarum pro Infra idem : « Quando eujusquam crimcn notum est
 55 DECRETUM. — PROLOGUS. °*
etoinnibus exsecrabilis apparet utvel nullos pror- A episcopos in Hibernia catbolicse Ecclesise : «Igitur
sus, vel non tales habeaf defensores, per quos possit veritalem nalivilalis Cbristi quicunque a perverso
sebisma conlingcre, non riormiat ^everitas disci- errore Nestoriirevertunlur, coram sancla fralerni-
plinse.» Infra : « Neque enim potesl esse salubris a lalis veslraj congregalionefatcanlur, eumdemNcslo-
mttliis correclio, nisi cum ille corripitur, qui 11011 rium cuni omnibns suis sequacibus ac reliqnas
babet sociam, multitudinem. Cum vcro idem mor- lisereses anathematizantes. Yenerantlas quoque
bus plurimos occupaverit, nihil aliud bonis restat, syuodos, qttas universalis Ecclesia recipit, se reci-
quam dolor et gemitus ut per illud signuro quod pere et venerari promiltant; et absqtte ulla duliita-
Ezecliieli sancto re\elatur, illajsi evadere ab illorum lione sanctitas veslra eos, servatis eis propriis
vastatione mereantur. t Infra: «Revera cum
conlagio ordinibus, in suo coetu recipial : ut dum el per sol-
peccandi multitudinem invaserit, divinse disciplinse licitudinem occulta mentis eorum disculitis, atque
severa misericordia necessariaestiiamconsilia
sepa- eos per scienliam veram recta quse tenere debeanl
ralionis ei inania suntet
perniciosa,alque sacrilega, doeetisetpermansueludinemnullaiB eis contrariela-
quia et impia ct superba fiunt ef plus perturbant tem vel dilficultatem de propriis suis ordinibus faci-
infirmos lionos, quam corrigant animosos malos. lis, eos ab antiqui hoslis ore rapiatis.s Habcmus
Infra : Turba aulem iniquorum, cum facultas est B simile quid ex epistola Cyrilli missa Maximo dia-
populorum promendi sermonem, generali objurga- cono AiHiocheiio : «Didici a diligendo mihi Pauio
tione ferienda est, et maxime si occasionem
atque monacho, quia recusat pietas tua usque bodie com-
opportunilatem prajbuerit aliquod flagellum dcsuper munionem reverendissimiepiscopi Joannis amplccti,
Domini, quoeos appareatpro suismeriiis vapulare.» pro eo quod quidam in Antioebena Ecclesia male
Ifem in epistola ad Marcellinum : «Solco
autlire, in adhuc cum Nesloriovel senliant, veljam senserint
potestale esse judicis mollire sententiam, et mitius quiriem, sed forsilan resipuerint. Probel igitur tua
viiidicare,"quaiuleges.s IndelnnocentiusRiifo et Eu- niodeslia ulrum aliquando colligi nude ac irreveren-
sebio et cseteris episcopis Macedonibus:«Nostra; lex ter cum Neslorio senliant, el invicem cGlloquaiitur,
est Ecclesise, venientibus ab hseretieis, qui lamen licet aliquaudo caulerialam habuerinlconscienliam:
illic baptizali sttnt, per manus impositionem laieara colliganlur autem [me//us, nunc, quia in Grmcovuv],
tantum tribuere communionem, nec ex his aliquem nec acta pcenitentia super iis in quibus subrepli suni,
in clericatus lionorem velexiguum subrogare. Pervi- quamvis coriliteri forlasse revereantur excessum.»
deal ergo dilectio vestra hactenus lalia fransisse; et lnfra : «Ut autcm non sestimeinur amare conten-
adveriite quod utique ut dicitis, necessifas impera- _ tionem, ampleclamur episcopi reverendissimi Joan-
vit, in pace jam Ecclesias constitutas non prsesu- nis eomrouiiioiicni, indulgentes ci, et causa dispen-
mere. Sed, ut ssepe accidit, quoties a populis aut a sationis, ejus negolium non subtilius vel districtius,'
turba peccalur, quia in omnes propter multiludinem sive velicmcntius erga se recognoscentis agatur. Dis-
non polest vindicari, inultum soleattransire.! Idcm pensationis enim gralia, sicul dixi, eget negotium
cisdem : «Sacerdotum summa deliberalio brcc fuit, multum.» Ejusdem ad Gennadium presbyterum et
ut quos Bonosus ordinaverat, ne cum eodem rema- Arcliiinandritam : «Dispensalioiies (i,q. 7, c. Dh-
liereut, 4 aciieret non mediocrc scandalum, ordi- pensationes) rertim nonnunquam cogunt parum
naii reciperentur. Yicimus, utopinor, ambigua.» quid adebito quosdam foras exire, ut majus aliquid
Jam ergo quod pro remedio ac necessitale lem- lucrifacianl. Sicutenim ii qui mare navigant tem-
poris statutum est, conslat prinritus non fuisse: peslate urgenie, navique periclitanle, anxiati quaj-
ae fuisse regulas veteres, quas ab apostolis, atil ab dam exonerant, ut csetera salva permaneant: ita et ,
apostolicis [viris] tradilas Ecclesia Rotnana custo- nos cum non babennis salvandorum omnium nego-
dit, cuslodiendasquemaudatliis qui cam audire con- tiorum penilus certitudinem, despicimus ex his
siieverunt. Sed necessilas femporis id fieri niagno- qusedam, ne cunctorum paliamur dispendia.» Et
pere postulabal. Ergo quod necessifas pro rcmedio 1[) infra : «Et hoc scribo .cognosccns quod pietas lua
reperit, cessante nccessitate, debet tilique cessare tristeliir in sanclissimum et Dei cultorem fratrem et
pariter quod urgebat. Quia alius cst ordo legitimus, commiiiislrtim nostrum Proculum episcopum, eo
alia usurpatio, quamad prsesens fieri tempus impel- quod admiseritllcliensiumEguniinum, quem quidem
lit. Sed hoc canones apud Niceain conslituti deNo- Ecclesiaj lcgesPalesiinseprajpositum non noverunt.»
\alianis fieri permiserunt(Conc.-Nic. can. 8). Prius Et infra : « Igitur ne refugiat pietas tua sanctissimi
itle canon a Patribus institulus ponendus est, ul pos- elDeo amicissimiProculiepiscopi communionem.Un»
siinus advertere, vel quid vel qualiter ab eisdem ciiim Juit cura mihi el sanctitatis ejus, et dispen-
sensum sit, vel prseceptum. « DeJris, inquit, qui sationis modus ntilli sapientiuni displicuit. » Eadem
nominain seipsos Cailiaros, id est, mundos, ei ali- discretionis moderatione Romani ponlilices, qui
quando veniunt ad catholicam Ecclesiam, placuit translaliones cpiscoporum, quse districte aposiolicis
sanctae et magnsesynodo ut, accepta manus imposi el canonicis sanctionibus prolribitae ante fuerant,
tione, sicmaneantin clero.j Simili dispensatione majori Ecclesise utililali consulcnles fieri permise-
bcalus papa Gregorius a Nestoriar.a hreresi rever- ruiit. Alii eliam quosdam episcopos a prsedeccssori-
tciUes insuis gradibus recipi jubcl, ila scribens ad bus suis dcpositos, proplcr honesfatem personaram
 55 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI m
et necessitatem populorum in suis ofliciis reconci- A est in Platinopolini Thraciaj. Optimus ab Agadar-
Haverunt : quorum nomina inferius adnotata repe- miaPhrygise, in Aiitiochiam Pisidise tran&mtttalus
rientur. Qaidam quoque Romani pontifiees decrevc- est. Sisluamis a Pbiliopoli Thracise mutatus-est in
ruiit, ne fiiii presbyterorum assumerentur ad pre- Troadam. Plurimos etiam episcopos depositos a
sbyteratum; non quod personarum acceptio apud sede apostolica restilutos exempla subjecta decla-
Dcum alieujus sitmomenti/velnatura, quseomnium rant. Joannes Chrysostomus a duabus synodis or-
par est genitiix, ab aliquo possit reprehendi; vel Ihodoxorum episcoportrm fuit dijudicatus, sed ite-
Jilii pro iniquitate parentura condemnari, dicente rum fuit restitutus. Marcellus episcopus Anchirae
Propheta : Filius non portabil iniquilalem patris Galatise depositus fuit, sed postmodum proprium
(Ezech. xvm); et Apostolo: Si Deus justificat, quis recepil episcopatum. Asclepius dijudicatusest a syn-
est qui condemnel? (Rom. vm.) Et beato Augustino : odo, Ecclesiam suam postea recepil. Lucianus epi-
« Undecunque nascantur bomines, si vitia parentum scopus Adriauopolites, damnatus a papa Julio, re-
nan sequantur, honesli et salvi erunt; i sed ad cepit Ecclesiam sui episcopatus. Cyrillus Hierosoly-
reprimendam quorumdam presbyterorum inconli- mitanus episcopus depositusfuit, posfea reconcilia-
nentiam, vel tutius muniendam aliorum eontinen- tus esl Ecclesiaj suse. Simili modo et Polycronium
tiam. Sed quia ex iis quasdam personas, non tan- " ejusdem Hierosolymitanse Ecclesise pontificem Six-
tum religiosas, sed-etiam Ecclesiaj Dei necessarias tus papa damnavit, et iterttm ipseeum reconciliavit.
esse cognoverunt, decrctum temperaveruul, et ita Innocentius papa Pliotiuum damnavit episcopum,
genilos, quorum conversatio in monasteriis vel reli- sed ipsepostea eum inpropriura reslituit locuni Ee-
giosis Ecclesiis probata fuerit, 11011solum ad pre- clrjsiaj suse. Misenum episcopum a Felice papa dam-
sbyteralum, sed etiani ad summumsacerdotiuropro- iiatum, Gelasius papa successor illius et communi-
moveri permiserunt. Et ut de noslris temporibus cavit, el Ecclesise suse restituit. Leontius dum esset
taceamus, sicut legitur in geslis Romanorum ponti- presbyter, depositus fuit; sed postea in Antiocbia
iicum, Felix tertius, n.atione Romanus, ex patre patriarcha exstitit. Gregorius vero quartuspapa,
Felice presbytero fuit a temporibus Ortoacri regis Theodosium quem Eugenius ejus antecessor presby-
usque ad tempora Tbeodorici regis. Item Agapifus lerii lionore privaverat, sanctse Ecclesise Signinaa
natione Romanus,expalreGordiano presbytero sum- consecravit episcopum. Ybas quoque episcopus di-
mus pontifex fuit. Gelasius, natione Afer, ex patre judicatus fuit, sed sancta synodus canonice suam
Yalerio episcopo sedit annos HI, menses vm, dies illi restituit Ecclesiam. Rbotadum vero episcopum
xvin. Silverius natione Campanus, ex patre Ormisda P sanclse Suessionis Ecclesise a synodo, cul Carolus
Roniano episcopo, seditannum i, mensesv,diesxxi, interfuif rex, eondemnatum, et Sofrenum Placen-
Deusdedit natione Romanus ex patre Stephano sub- tsnum episcopum meritoreprobatum,NicoIaus papa
diaeorio, sedit annos in, dies xxm. Theodorus na- ambos reconciliavit. Sic Jobannes papa VIII Pho-
tione Grsecus, ex patre Theodoro episcopopo, sedit tium Neophytum, a papa Mcolao depositum, Au-
annos vi, menses v, dies xxiv. Quia vero episeopo- guslorum interventu Basilii, Leonis, Alexandri, in
runi plurimi exaliis civitalibus ad alias propter ^atriarchalu ConstaiUinopolitano restituit, scribens
necessilatem seu utilitatem temporum sunt trans- prsedictis Augustis in brcc verba : « Scripsislis no-
mutali, ex subjectis manifestani est. Perigenes in bis, dilectissimi filii, utapostolica ct compassionis
Pelris est ordinatus episcopus; sed quoaiam cives viscera aperientes, omnes qui in Ecclesia qtiaeapud
ejus civitalis eum suscipere noluerunt, Romanaj ci\i- vos est correptionibus subjaceiit, recipiamus, paci-
tatis episcopus jussit eum inthronizari in Corintho queet unanimilali studentes, ipsum doniinuni Pho-
metropoli, defuncto cjus episcopo; ciquc, donec fmm arcliiepiscopumcominuiiicantemnobis, in sum-
advixit, Ecclesise prsefuit. Bosidcum Selcucise cpi- mam sacerdotum dignitatem cl lionorem patriar-
scopum Alexander Antioclienus episcopus in Thar- chalus restituamus, ne diutius EcclesiaDei ut selri-
sum Cilicirc transmulavit. Reverentius ab Arcbis D smate et scandalo cor.turbala permaneat. Nos ergo
Phcenicise in Tyrum transmulatus est. Joannes petitionem vestram, ut justam et Deo placenfem
de Gordolinia, mutatus est in Prochonixum, et ei amplexi et opportunum lempus quod diu desidera-
prsesedit Ecclesiarj. Palladius ab Helinopoli, muta- vimus, nos invenisse gavisi, misimus apocrisiarios
tus est in Asponam. Alexander ab alia Helinopoli, in nostros volunlatem vestram implere rquamvis pie-
g Adrianopolim-mutatus est. Gregorius Nazianzentts las vestra antequam advenirenl, ipsum virum prrre-
prius civitalis Cappadocirre luit episcopus, quse Sa- occupaveritviolenlerresliiuere. Quodtamen el nos
sima dicitur; deinde a beato Basilio et aliorum epi- libenler recipimus. Et quamvis hoc faciendi pste-
in Nazianzo constitutus est. ' statem habentes, non tamen ex polestale nostra
scoporum consensu,
Melenus, prius Sebastise Ecclesise prsefuit, et poslea eum restituere volumns, sed ex apostolicis decretis
Aiitiochise prsesul est constitutus. Theusebius ab etpaternis constitutionibus testimonia proferimus,
Apamia Asisetransfertur in Eudoxiopolim, quse du- non leges Ecclesice antiquitus datas solventes; sed
dum Salabria voeabatur. Polycarpus de urbe Anta- ih quibus graliarum diligenlia inconvertibiliter ob-
pristena Mysiic in Nicopoiim Tbraciaj mutatus est. senata, Ecclesise corpus evellil ac dissipat, ad uti-
Ilierophilus dc Trapezopoli PhrygUe, tr-ansmutatus litalem cjus otnnia- reducere cupicntcs. Synodus
 57 DECRETUM — PROLOGUS. 58
ei.im Nicsena secundo capitulo dicit, quoniam fre- A quaeeunque sunt contra eum in manibus pnncipis
quenter sive ex necessitate, sive alio quolibet mod( apostolorum ponimus; et per eum in humeris Jesu
t-ansgredi contingilhomiuesecclesiasticos canones Christi agni DeC,qui lollil peccata tnundi (Joan. l). J
Et papa Gelasius dicit, quoniam ubi necessitas uoi Item : «Et hoc confirmare vosvolumus,ul postmor-
est, inconvertibilia maneant sanctorum Palrum de- tem Photii fratris nostri, nuilus ex iignitale mun-
crcta. Et sanctissimus papa Leo in eodem spiritv dana ad ponlificalem honorem ascendat; sed ex
praecepit dicens : Ubi necessilas non est, nullo modc presbyteris cardinalibus ejusdem Ecclesise, vel ex
violentur sancforum Patrum statuta. Ubi vero ne- . diaconibus, aut ex aliis sacerdotibus, «qui sub Ec-
cessitas fuerit, ad utilitatem Ecclesiae qui potesta clesia Consfaniinopolitana, consislunt. > Ilein : « Et
tem babet, ea dispenset. Ex neccssilate enim fitmu- quoniam nos pro pace Ecclesiarj solliciti, PholiUni
tatio legis. Et Felix papa : Cotitcmplari oportet. fratrem nostrum Q recipimus, sicut et Adrianus
quod ubi occur.il uecessilas, srepe conslitutiones papa Tbarasium, nullus cornpuletcaiionicuni usuni.
Patrum iransgredimur. Et Cai thaginensis synodus Privilegia enim paucorum communem legem non
xx.w capituloriicit: Prsecipimus ut clerici rursus ii: faciunt. Si quis vero lale quid amodo facere prse-
Ecclesiam recipiantur, quaravis primum in synodc sumpserit, sine venia erit. > Iia quoquc cum esset
depositi fuerint. Synodus eliam synodum solvil anliquis regulis prselinitum, ut nullus qui esset in
propier unitatem et pacem Ecclesise. Et Innocentius clero, exlranearum consortium haberet mulierum;
papa quintocapitulodicit: QuipromotisunlaBonosc sed earum tantum quse omnem suspicionem exclu-
hajretico, recipianlur ilernm, ne scandala in Eccle- derent,"'beatus papa Gregorius hune rigorem ita
sia pullulent. Non solum autem pro bajresi depositis modilicavit clericis Anglorum, ut si qui essenl. cx-
aposlolica sedes hajc paci ecclesiasticse sludens. tra sacros ordines conslituli, qui se conlinere non
adjutorii manum porrexit; sed et orlhodoxis sacer- possent, uxores sortirenlur, et stipendia sua foris
dofriiuset patriarchis ad eam confugienlibus, sicul accipercnt, intelligensleviorem esse casum, si ruen-
etnuncPholio fecit, usitata miseratione subvenit. les conjugali vinculo exciperenlur, quam si vago
Nostis enim quod magnum Athanasium Alexandri- concubitu intermirialse libidinis voragihe absorbe-
itum episcopum, et Cyrillum, et Polycronium Hie- reiilur. Sicalise dispensationes salubrideliberaftone
rosolymilanos, et Joannem, quse cbaritas vcsir.i admissse, cessante necessitale, debenl el ipsie ces-
Chrysostomum vocat, et Flavianum, a synodo depo- sare; necest pro lege habendum quod atil ulilitas
sitos aposlolica sedes in pristinum bonorem resti- suasit, aut necessitas impeiavit. Unde legitur in
tuit. Si igitur qui a Donalistis et Bonoso ordinati, C cpistola beati papse Leonis ad episcopos Africaj :
et aliminibus orihodoxaj Ecclesiaj a synodo plena- < Superest, fratres, ut concorditer salubi-es susci-
ria sequestrali, ab alia synodo recipiunlur, et in piatis hortatus ; et nilril per conlentionem agenles,
catalogo sacerdotum babentur, ne Ecclesia dinrinu- sed ad omne. studium devolionis unanimes divinis
tionem vel divisionem patiatur ; quanto magis or- et apostolicisconslitutionibuspareatis.: £l in nullo
tbodoxaj fidei viros, et immaculatse vitaj non opo; tet patiamini providentissima canonum decreta vioiari.
contemnere, sed ad pristinum bonorem revocarel Quse enim bactcnus certarum remisimus considera-
Sicut enim apostolica sedes bsec, semel accipiens tionecausaium, antiquis deinceps custodienda sunt
claves regni ccelorum, a primo et magno pontifice regulis, ne quod ad tempus pia lenitale concessi-
Jesu per principem aposlolorum Pelrura, dicente ad mus, justa post ultione pleclamus. Nec taiilura boc
euni: Tibi dabo claves regni cmlorum;et quodcun- in ecclesiasticis observandum estregulis, sed etiam
que ligaveris supcr terram, eril ligatum et in cmlis; in ipsis legibus. De venerandis legibus legilur Ro-
et quodcunque sotveris super terram, erit sotutum et manis. Quodcunque imperator per epislolam con-
in cwlis;(Matth. xvm); habet potestatem universali- stiluit, vel cognoscens decrcvit, vel ediclo prsecepit,
ter ligandi et solvendi, et secundum Jeremiam, evel- legem esse conslat. Hse sunt,"quse constilutiones ap-
lendi et plantandi (Jer. i). Et propter hoc et nos D pellanlur. Plane ex lris qusedam sunt quse persona-
ejusdem potestate principis apostolorum Petri les appellantur, quse nec ad exemplum trahunfur,
utentes, cum omni Ecclesia nostra mandamusvobis, quoniam nec hoc princeps vult. Nam quod
et sanctissimis fratribus nostris patriarchis Alexan- alicui ob merita indulsit, vel si cui pcenam irroga-
drias, Antiochiaj, el Hierosolymorum, et cseteris epi- vit, vel si cui sine exemplum subveuit, personara
scopis, et .omni plenitudini-Constantinopolifanaj Ec- non transgreditur. Possemus de bujusmodi pluri-
clesise, secundtim pelitionem vestram Photium pa- mas rationes, plurima exempla colligere, sed pru-
triarcham fratrem et consacerdotem nostrum nos in denti lectori, et ei qui novit de -paucis plurima in-
communionem recipere.J Item : «Recipiteeum sine telligere, debent prsedicta sufficere. Quod tamen
excusalione; nullus excusetpro synodis conlra eum jam monuimus, iterum monemus, ut si quis quod
peractis, nullus sanctorum prajdeccssorum meorum legerit de sanclionibus sive dispensaiioiribus eccle-
Nicolai et Adriani seiilentias contra euin causelur. siasticis, ad charilatem, quse est plenitiido legis,
De ipso enim subreplum est illis, nullus coiitra eum refcrat, non errabil, non peccabit; et quando aliqua
subscriptiones vestras occasionem schismatis ha- probabili ralionc a summo rigore.declinabit, charilas
bcat: omnia ciiiui ui iufecta et irrila facinnis, et exeusabif; si tamcn nilril contra Evangelium, niLil
J59 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 60
contra aposlolos usurpaverit. Si quse vero sententiaj. A.tilatione multandum. Hanc enim rationem.Roman 1
de forensibits legibus insertse sunt, quse judicium pontifices in assertione decretorum suorum froquen-
sanguinis confineant, non ad hoc insertse sunt, ut ter inlerponunt. Nam, si hoc leges sseeuli^ontinenf,
ecclesiasticus judex per eas aliquem debeat con- quantomagis divinaj?»
Hajchactenus.Deincepssin-
demnare; seri tif ex eis assertionem canonicorum gularum partiumtitulostolius voluminis intentionem
faciat decrctorum. Hinc attendens quanta pceniten- continenles breviter perstringemus, ul hinc
prudens
tia punienrium sit facinus illuri vel flagitium, quod lector advertat, quid in
unaquaque parte sibi ner
'udicant judices sseculi, morte vel membrorum mu- cessarium quserere debeat.

DIVI IVONIS

CARNOTENSIS EPJSCOPI

DECRETI PARS PRIMA

De ficie et sacramento fidei, id est baptismate, et tijinisterio baptizandorum et baptizatorum

consignandorum et consignatorum; et de observalione singulorum. Et quid conferat
baptisma, quid confirmatio.

7 CAP.1.—Qumdam in Srriptttris sanctis sic cssc po- B eendam moresque perfineant, hoc opus quon in
sila, ut scirentttr et crederentnr; qumdam sicjussa, manus sumpsi, componere aggressus sum : ul
ttt observareninr; qumdam prohibita, ne fterenl. De
speculo Auguslini. quantum me Deus adjuvat, omnia talia de cano-
nicislibris colligam, atque, ut facile inspici possinf,
Quis lgnoral in Seripturis sanetis, id est legitimis, in tinum tanquam speculum congeram. Oportuit
propheticis, evangelicis et aposlolicis, auctorilate enim sic ea poni ab auctoribus nostris, quemad-
canonica prseditis, qusedam sic csse posita, ut lan- niodum posila sunt: ut prsecepta narrationibus
tum scircnlur et credereiitur : ut est, quod ht prht- vel disputationibus propriis figurata, et figuratis
cipio fecit Detts cmlum et lerram (Gen. i). El quod, puopria miscerentur, duro rerum gestarum ordo
in principio eral verbum (Joan. t); et qusecunque servatur, aut respondetur adversis ; aut qui docendi
facta divina vcl humana taniummodo cognoscenda sunt instruuntur, aut occultorum invenlione quo-
«arraiitur. Qusedam vero sic esse jussa, ut obser- dammodo renovanlur hi qui prompta el aperta
varentur, prohibita ne fierent. Ut est: Honora fastidiunt.
palrem ct matrem; et: Non mmcliaberis (Exod. xx ; GAP.2. — Qum esse propria divinm Trinitatis sen-
Eplies. viV Horum autem quaj jubendo et \etando G sentnl catholici tractatores. Augusl., 1.1 De Trin.
c. i.
scripta sunt, aiia sunt sacramenlorum velala myste-
riis: quaj multa Yeteris Testamenli populo illi (De consecral. dist. 5, c. Omnes quos.) Omnes
facicnda mandata sunt; neque a populo Cbrisliano quos legere polui, qui ante me scripserunt de Tri-
ntinc fiiiiU, sed tantummodo intelligenda requirun- nitale, qure Deus est, divinorum librorum veleruin,
tur afque tractantur: sicut est Sabbalum ad visi- et novorum catholici -tractatores hoc ititenderuiit
bilem vacationem, sicut esl azyma in pane sine fer- secundum Scripturas docere, quod Pater, et Filius
inenlo, pasclia in ovis occisione; sic tot genera et Spiritus sanetus, unius ejusdemque substantise
sacriliciorum ciborumque vetandorum, ct lteomenise, inseparabili sequalitate divinam insinuent unitatent.
ct aniiuse solemnitafes, quas observant nuncusque Ideoque non sint tres dii, sed unus Deus. Quamvis
Jtidaji: et illse juslificationes, quse non ad opera Pater Filium gcnuerit et ideo Filius -non sil qui
"ttsliliaj pioprie pertinenl, sed aliquid signifieare ^Pater est; Filiusque a Patre sit genittts, el ideo
inielliguntur. Quis enim Chrislianus septimo aiino Pater non sit qui Filius est; Spiritusque sanctus
cogitur servuni reddere liberlati, et si discedere ille ncc Paler sit ncc Filius, sed tantummodo Patris ct
nolueril, ejus auriculam subula perlundere ad po- Filii Spirilus et Patri et Filio etiam ipse cosequalis,
stein, el cajtera hujusmodi ? Alia vero etiam nunc n et ad Trinilatis perlinens unilalem. Non tamen
facienda sunl, si faeienda prsecepta sunt; nec eamdem Tiinitatem natam de virgine Maria, et sub
facicnda, si prohibita, qualia sunt illa, quse dixi: Pontio Pilato crucifixam et sepultam, et tertia die
Henora palrem et matrem; et: Non mmchaberh. De resurrexissc, et in ccelum ascendisse, sed tantum-
Ins igitur quarj ila stittt posila in lilteris sacris, vel modo filium. Nec eamdem Trinitalem descendisse
"ubcndo, \cl vetando, vel sinendo, utetiam nttiic, id in specie columbaj super Jesum baptizatum
cst lcmpore Novi Testamenti ad vilam piain cxcr- (Matth. m), aut die Pentccostcs post Ascensionem
 61 DECRETI PARS I. -*- DE FIDE, ETC. 62
Domiui sonitu facto de ccelo, qttasi ferretur ilatus A . intellectibus, sequis vesligiis inhajreiites '; alque iter
vehemens, et linguis divisis velut ignis sedisse stiper ambulantes regiurn, proiitemur quod ipsum unige-
unumquemque eorum g sed tanfummodo Spirilum iiilum Dei Yerbum, natum ex ipsa Patris essentia,
sanelum (Act. n). Nec eamdem Triniiatem dixisse de Deo vero Deus verus; lumen de lumine, per
de coelo.: Tu es Filius meus (Marc. i),_sive cum quem omnia facta sunl, sive in coelis, sive in terra,
Jiaptizalus est a Joanne (Matth. m), sive in monte salulis nostise causa desccndens ad exinanitionem
quando cum illo erant tres discipuli (Matth. xvu), sese dignatus est inclinarc. Nalus autem et homo
aut quando sonuif vox dicens: Et clarificavi, et factus, id est carnem de Yirgine sancta suscipiens,
iterum' clarificabo (Joan. xn) ; sed tantummodo eamque propriam faciens, iiativilalem nostram cx
Patris vocem fuisse ad Filium factam. Quamvis vulva susliimit bomo de muliere procedens, noii
Pater et Filius et Spiritus sanctus sicut inseparabiles qupd erat abjiciens. Nam licet faetus sit in assum-
-sunt; ita inseparabiliter operentur. Nam, quo plione carnis et sanguinis; lamen servavil quod
intellectu boroo Deum capit, qui ipsum inlellectum eral. Deus scilicet natura et veritatc persislens. Nec
suum, quo-eum vtili capere, nondum capit ? Si carncm ilaque dicimus in naluram Deitatis esse
autem bunc jam eapit, atlendat diligenter, nilril in conversam, nec in substantian) carnis incffabilem
eo esse in sua natura melius, et videal utrum ibi B Dci Verbi essenliam commulatam. Inconvcrlibilis
videat ulla liiieamenta formarum, nitores color,um, enim esl incommutabilis, idemque ipse juxla Scri-
spatiosam grariditatem, partium distantiam, molis pturas jugiter permanens. Yisus esl autem et par-
dislensionem, aliquas per locorum inlervalla molio- vulus, positus adhuc in ciinabulis. Et in sinibus
nes, vel aliquid bujusmodi. Nihil islorum invenimus Geiiitricis virginis constitutus universam creaturam
"cerle in eo, quo in natura nostra nihil melius inve- replebat, ut Deus genitori suo indivisus existens.
irimus, id est in nostro intellectu, quo sapienliam Quod divinum est-enim, sine quanlitate et sine
capimus, quanlo capaces sumtts. Quod ergo non mole cognoscitur, nce ullis lcrminis continetur.
invenimus in meliore nostro, non debemus in illo Uniluni ergo carni verbum Dei, sccundum substan-
quserere quod longe melius est meliore nostro. Ut tiam confilentes, tinum adoramus Filium et Domi-
sic iutelligamus Deum, si possumus quantum possu- num Jesum Christum, non seorsuin ponenles et
mussinequalitatebonum, sine quantilate magnum, determinanles hominem et Deum, velut invicem
sine indigentia creatorem, sine silu prsesentem, sibi dignitatis et auctorifalis unitale conjutictum.
sine habilu omnia continentem, sine loco ubique Hoc enim novilas vocis csi, el aliud nihil. Nec
tolum, sine tempore sempitcrnum, sine ulla sui ilem Christum specialiter nominantes Deum Verbum
mufatione mutabilia facientem, nihilqne patientem. *- quod ex Dco est; nec alferum similiter Christum
Quisquis Deum ita cogitat, et nondum potest omni- qui specialiter de muliere nalus esf, sed unum
-modo inveirire quid sit, pie tamen cavet quantum solummodo Christum Dei Patris Yerliiun cum pro-
potest aliquid de eo sentire quod 11011 sit. Est tamen pria carne cognoscimus. Tunc eiriin juxta nos
sine dubitatione substanlia, vel si melius boc appel- unctus est, quamyis Spiritum ipse dignis contulerit;
latur, essenlia quam Grseci ovaiavvocant. et non ad tnensuram, sicttt beattis evangelista Joan-
CAP.5. — Symbolum Ephesini concilii ducenlorum nes asseruit (Joan. m). Sed nec illud dicimus, quod
ephcoporum. Dei verbum, velut in homine communi, qui de
Credimus in unum Deum, Patrem, omnipotenlem, sancla Virgine natus cst, liabitaveril, ne Deum horcio
-omnium visibilium et invisibilium Conditorem, et Chiislus babitatorem possidere credatur. Quamvis
in unum Dominum Jesum Christum Filium Dei, enim Yerbtim habilaverif iu nobis, et dictum sil in
natum de Patre, unigenitum, lioc est de subslantia Christo babilarc omnem pleiiiludinem Deitalis cor-
Patris: Deum ex Deo, lumen ex lumine, Dcum poraliter (Coloss. n) : tamen intelligiinus Yerbum
verum ex Deo vero, natum, non factum, bp.avawv quod caro factttm cst, iion sicut in sanctis habitarc
Patri, boc est, unius cum Patre substaniise, per dicitur; nec talem in ipso habitationcm faclanr
qttem omnia faeta sunt in coeloet in lerra : qui ' definire tentabinros. Seri unitus juxta nalurain, nce
propler nos homines, et propter nostram salutem in carnem penitus commuiatus, talem sibLfecit
Jescendit, et incarnatus esl, et homo factus passus habitationera, qualem et aiiima hominis babere
csi, et resurgens tertia die, ascendit in ccelos: inde credifur ad proprium corpus. Unus igitur csE
venturus esl judicare vivos et mortuos. Et in Spiri- Christus Filius et Dominus, non velut conjunctionemi
tum sanctum. Eos aulem qui dicunt, erat tempus quamlibet in unilaten'. dignitatis et auctoritatis
quando non eral; ctaiitequam nasceretur non erat; bominis habens ad Deum. Non enim potest unire
ct quia ex nullis existentibus faclus esl, aut ex alia naturas sola dignitatis sequalitas. Denique Petrus
substantia vel essentia esse dicunt, aut Tpe-Tov, et Joannes ajqualis sunt ad alterutrum dignitalis,
hoc est convertibilem, seu commutabilem Dei propler quod et apostoli et sancti, discipuli esse'
Filium : anathemalizal catholica ct aposlolica Ecclc- monslrantur. Verumtamcn utercjuc non unus est.
sia. Sequentes itaque omnlum per omnia sanctorum Nec juxla collationem vel coiuicxionem, modum
Patrum confessiones., qtias loquente in eis sancto conjunctioiiis adverlimus. Hoc cnim ad unitateni
Spiiitii protulcruiit, et infenlioni, quaj est in corum tioii suflicil naturalcm, ncc sccundum pai ficipationis
 G3 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl U
Cflectum ; sicut nos eliam adhserentes Deo, unusi A Jesu Christi el resurreetionem ejus , et in coeloj
cum eo spirilus sumus (/ Cor. vi), imo potiusi ascensionem pariter confitentes, incruentam cele-
conjuficlionis nomen evitamus, tanquam non exi- bramus in ecclesiis sacrificii senilutem. Sicetiam
stens idoneum quod significet unitatis arcanum. ad mysticas benedictiones accedimus, el sanctifica-
Sed neque Deum aut Domiuum Christi, verbum mur participes saneti corporis et pretiosi sanguinis
Dei Patris asserimus, ne iterum manifestius in duos Christi omnium nostrorum redemploris effecti; non
dividamus unum Christum Filium et Dbminum, el; ut communem caniem percipientes, quod absit! nec
iu crimen sacrilegii decidamus, Deum illi seipsum ut viil sanclillcati el Verbo conjuncti secundum
facientes elDominum. Unitus quippe, sicui superius dignilatis unilatem , aut sicut divinam possidentis
diximus, Deus Ycrbum carni secundum subsisten- habitationem; sed vere viviticatricem, et ipsius
tiam, Deus quidem est omnium et dominator univer- verbi propriam factam. Vita enim naturaliter ut
sitatis: verumtamen nec_servus estsibiipsenecdomi- Deusexistens, quia proprie carni unitus tst, vivifi-
nus; quia ineplum est. vel potius impium bocsentire eatricem eam esse professus est. Et ideo quamvis
vel diccre. Quamvis enim Deum suum Patrem dixe- dieat ad nos : Anten, amen dico vobis, nisi tnandu-
rit, cum Deus git eliam ipse naturam et de illius caverith carnem Filii hominis, et biberilh ejussan-
essentia. lamen nullatenus ignoramtts quod manens B gttinem (Joann. vi); non tamen eam ut hominis
Deus horoo quoque factus sit, qui sub Deo juxta debi- unius ex nobis cxislimare debemus. Quomodo enim
tam legem naturaj Iniinanitatis existeret. Ipsevero juxla naluram suam vivificatrix esse caro hominis
sibi 9 quomado vel Deus polerit csse, vel Dominus ? polerit? Sed ut vere propriam ejus factam, qui
Ergo sicut homo quantum decenter exinanilionis propiernos Filius bominis est factus et vocatus.Eas
niensuraj congruit, sub Deo se nobiscum esse as- autem voces , quas Salvalor noster in Evangeliis
sertiit. Hoc etiam moJo sub lege factus esl. quam- protulit, non in duabus subsistenliis, aut personis
vis ipse prorauigaverit legem , el legislator ut Deus omnino parlimur. Non esl enim dupRx, unus Cbri-
exstiierit. Cavemus de Christo dicere : Propter as- stus et solus, quamvis ex dualms diversisque rebus
suinej.-feni vcncror assumptum, el proptcr invisi- ad uiiilalcm cognoscilur indhiduam convenisse.
bilem arioro tisibilem. Horrendum vero super hoc Sicut homo quoque ex airima constans et corpore,
eii.im illud diceie : Is qui susceptus est cum eo qtti non duplex poiius, sed unus est ex ulrotjue. Huma-
susccpit connuncupaltu' Deus. Qui cuim hoc.dicit, nas ergo et divinas insuper voces ab uno Christo
diviriit iierum ir. duos Chrislos eum qui uiius est, dictas airimadverteiHes, rccfe seiilimus. Cum cnim
iiominem scorsum in parte, et Deuni simililer in hsecduo dignissime loquitur de seipso . Qui me vi-
- det, videt el Patrem (Joan. xiv) ; et : Ego et Pa-
parle constituens. Eviuer.ler enim dencgat unitatem,
seeunduin qttam non alter cum altero coadoralur, ler unum sumus (Joan. x) : dhinam ejus inlelligi-
aut connuncipafttr Deas, sed unus intelligiturChri- mus ineffabilemquei)aluram,secuiidum quam unum
slus iesus Filius Dei unigcnilus, una servilute cum ost cum Patre suo, propler unam, earodemque sub~
propria carne venerandus. Confitcmur cliam quou stanliam, imago ei character splendorque ejus glo-
idem ipse qui ex Deo Patre natus cst, Filius unigeni- rirc exislens. Cum vero humanse naturaj mensuram
tus beus, licet juxla iialuram suam expers omnis nullatetius ignorans, Judseos alloquitur : Nunc tne
passionis exsliterii, pro nobis lanicn secundum qumrilh occidere hominem, qui verilatcm vobis locu-
Scripluras carne passus sil. Et erat in crucifixo lus sum (Joan. vm) : iteni non minus eum qui in
corpore, proprise carnis impassibiliter ad se refe- siinilitudinem et sequalitatem Patris est, Deurii ve-
rens passiones. Graiia eiiim Dei pro omnibus gusta- rum etiam in mensuris humaiiilalis ejus agnosci-
\it mortcm (tlebr. n), tradens proprium corpus, rous. Si enim necessario creditur, quod natura
quamvis naturalitcr ipse vita sit et resurrectio Deus exislens faclus sil caro, imo potius bomo ani-
mortuorum. Nam ut niortem meffabili potentia pro- roatus anima ralionali : qttse causa est, ut in ejus
culcaret, ac prius in sua carne primogenilus ex vocibus quilibet erubescat, si eas homine dignas
morluis (Coloss. l) ficrel, et primitim dormienlium cffalus esl? Quod si sermones honrini congruenles
(I Cor. xv), viamque facerct liumanse lialurorj ad abjicit, juxta noslbomiucm fieri quid coegil? Cum
incorruptionis recursum : gratia Dei, sicul supra- verc se propter nos ad exinaiiiiionem spontaneam
dictum est, pro omnibus guslavit tnortem, et (erlia lnisericorditer inclinavcrit, quam ob causara di-
die resurgens exspoliavil infernura. Idcirco quamvis gnos exinanilione sermones effugeret? Uni igitur
diealurquod per bomiiiem facta sit resurreclio mor- personse cuncfa ejus in Evangelio ascribimus , uni
•uorum, tamen intelligimus Iiominem faetum Ycr- hypostasi seu subsislemiaj Verbi sciKcet incarnali,
bum quod ex Deo est; el per ipsum mortis impc- quia unus esl Dominus Jesus Chrhtus (I Cor. vm),
rium fuisse destructum. Yeniet autem temporibus ul scriptum est. Appellalum vero ab Aposlolo pen-
prsefinilis, sicut est unus Filius, et Dominus in tificem confessionh nostrm (Hebr. n) tanquam sacri-
gloria Patris, ut judieet orbem lerrarum in sequi- .icaKlem Deo el Palri fKlei nostraj confessionem,
late (Psal. xcv), sicul Scriptura leslatur. Necessa- quse a nobis ipsis per ipsum Deo el Palri incessan-
rio igitur ct boc adjicimus. AniiuiHiantes enim se- ter offeilirr : iterum eum dicin*us , q.ui ex Deo se-
cunduni carncm morlem unigcniti Filii Dei/id est cundum naluraro Fiiius cst unigenilus, nec lrem"n:
65 DECRETI PARS I. — DE FIDE, ETC. 66
prseter eum alleri, sacerdofri nomen et oflicium A mus, juxta subsistentiam sibimet uniens ltumanam
deputamus. Facius est enim mediator Dei el homi- n&turam, nalivitatem suslinuerit ex ipsa vulva cor-
ttum (I Thn. n), et reconeiliaior ad pacem, semet- porea. Non quod eguerit necessario ea propler
ipsum Deo et Palri pro nobh offerens in odorem suam naturam nalivitale quse est in extremis sse-
suavilath (Ephes. v). Ideoque dicebat: Sacrificium culi facla temporibus, sed ut ipsas benediceret sub-
et oblationem noluisli, bolocausta pro peccato non slanlise nostrse primitias : et dum Deum carni uni-
tibi placuerunt, corpus autem perfechti. tnihi. Tunc tum mulier edidisset, illa quse adversus omne genus
dixi : Ecee venio. In capile tibri scriptum est de humanum maledictio fueral prolaia desineret, nec
me, ut faciam Deus voluntalem tuatn (Psal. xxxix). jam morti nostra corpora destinaret. Illud quoque
Obtulit enim proprium corpus non pro se, sed quod dictum est: 7"»trislitia paries filios (Gen.m),
pro nobh , in odorem suavitatis. Nam qua pro se ipse dissolrens, verum esse monstraret quod pro-
oblatione vel "sacrilicio indigeret, ab omni peccato phelse voce prsedixerat : Absorpla est mors in viclo-
liber ut Deus exisfens : Quod si omnes peccaverunt ria (I Cor. xv). Et iterum :' Abslulit Deus omnem
et egent gratia Dei (Bom. v), secundum Iioc quod lacrymam ab omni facie (Apoc. vn). Propter hanc
sumus" ad mutabilitalis excessum proniores effecli, enim causam dicimus eum dispensatorie, et ipsis
peccalis ajgrolavit humana natura, ipse vero non B benedixisse tunc nupliis, cum in Cana Galiiesecum
ila; ideoque nos gloria ejus egttiinus : cur erit ul- sanctis vocatus apostolis adesse dignatus est (Joan.
tra jam dubium quod Agnus verus pro nobis sit n). Hsee sapere sumus~ edocti a sanctis aposto-
immolatus? Qui dicit autem, quia seipsuratam pro lis et evangelistis , et ab onini Scriplura divhtittts
se quam pro nobis obtulerit (Isai. LIII), nullatenus inspirata (II Tim. m), nec non et a beatis Patruui
impietatis crimen effugiet, cum nilril prorsus isle coufessionibus veritate subuixis. His omnibus etiam
deliquerit, nec ullum feeerit omnino peccatum. religionem tuam concordare, et prseler aliquem do-
Qua igitur eguerat oblatione; nullo suo exstante lum cousentire jam convenit. Qusevero religioni luse
facinore, pro quo si esset, salis admodumcon- analhematizare uecesse est, huic epislolse noslrse
venienter offerret. De spiritu quoque cum dicil : subjecla^sunt.
Ille tne clarificabit (Joan. xvi) , hoc reclissime I. Si quis non confitetur Deum esse veraciler Em-
sentientes, uuum Christum el filium, non velut al- raanuel, et propter hoc ipsam Dei Genitricem san-
terius egentem gloria , confiteraur a Spiritu sancto , clam virginem (peperit enim secuiidum carnem, car-
gloriam consecutum; quia Spiritus ejus nec melior, nem factum Dei Verbum, secundum quod scriptum
nec superior ipso est. Sed quia humana opera fa- est : Et Verbum caro factum est (Joan. i) anatlte-
ciens , ad demonstrationem suse Deitatis virtute ma sit.
proprii"Spiritus utebatur,ab ipso glorificari dicitur, II. Si quis non confitetur carni, seeundum sub-
quod virtus sua vel disciplina quselibet unumquem- stanliam unitum Dei Patris Verbum, unum quoque
que clarificet. Quamvis enim in sua sit substantia esse Christum cum propria came, el eumdem
Spiritus ejus, et intelligatur iu persoua proprietas ipsum sine dubio Deum simul et hominem, anathe-
juxta id quod Spiritus cst, el noii Filius, attamen ma sit.
10 alienus non est ab illo. Nam Spiritus appella- III. Si quis in uno Christo dividit subsislen-
tus est veritatis (Joan. xrv), et veritas Christus esl. tias post unitionem ,• sola socielate contingens
Unde et ab islo similiter, sicut ex Deo Palre pro- ea, quse seeundum dignitatem est, vel etiam au-
cedit. Denique hic ipse Spirilus etiam per sancto- ctoritatem aut potestatem, et non magis conventu,
rum manus aposlolorum miracula gloriosa perfi- quiper unitatemfaclus estnaturalem, anathema sit.
ciens, Doininum glorificavit Jesum Chrislum, post- IV. Si quis in duabus personis vel subsUtenliis
quam ascendit in coelum. Nam creditus esl Christus dividat eas voces, quaj tam in Evangelicis, quam
natura Deus existens , per suum Spiritum virtutes Apostolicis litteris continentur; veletiameas, quaj
efliciens. Ideoque dicebat : De meo accipiet, et an- Q de Christo a sanclis dicuntur, vel ab ipso Christo de
nuntiabit vobis (Joan. xvi). Nequaquam vero parti- seipso; et aliquas quidem ex his tanquam homini,
cipatione allerius, idem Spiritus sapiens aut potens qui prseter Dei Verbum specialiter intelligatur,
diciiur, quia per omnia perfectus est, et nulio pror- applicandas crediderit; aliquas vero tanquam Deo
sus indigens bono. Nam paternse virtutis et sapien- dignas; soli Yerbo Dei Patris deputaverit, anathe-
lise, id est Filii, Spiritus creditur : et ideo ipsa re ma sit.
et subsistentia virtus ct sapienlia comprobatur. Igi- V. Si quis audet dicere Christum homineni
tur quia Deum carni unitum juxta subsislentiam Qtbyopovitl est, Deiferum , et non polius -Deum
sancta vugo corporaliter peperit, idcirco eam Dei esse veraciter_dixerit, lanquam unicum Filium per
Geiiitricem esse profitemur. Non quod Verbi natura naturam, seeundum quod Verbum caro factum est,
existendi principium de carne sortita sit: Erat . et parlicipavit nobis similiter carne et sanguine, ana-
eniin in principio Verbum, et Verbum erat apud thema sit.
Deicm, el Deus eral Verbum (Joan. i), et ipse VI. Si quis Deum vel Dominum esse Christi
est conditor sseculorum , Patri coselernus, et Dei Patris Ycrbum , et non magis eumdem ipsum
universitatis creator. Sed quod, ut superius dixi- confitelur Deum eS hominem simul, propterea quod
 07 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 08
Verbum caro factum cst, secundum Scripturas, ana- A Filium et Spiritum sanctum, id esl sanctam Trini-
.Iiema sit. tatem, esse solum naluraliter verum Deum Domi-
YII. Si quis Janqttam homiiicm Jesum, operanle num; quia cum tres deos nobis colere non lieeat,
Beo Yerbo, dicit adjutum, et unigeniii dignitatem, nisi unum solum verum Deum : tamen sicut Paler
tanqitam alteri prseler ipsum existenti, iribuit, ana- verus Deus dicitur, tesfante Apostolo, qui ait: Con-
lii ema sit. versi eslis ad Deum a simulacrh, servire Deo vivo, el
Ylli. Si quis audet dicere assumplum bominem vero, et exspectare Filium ejus de cmlis, quem snsci-
coadorari cum DeoYerbo oportere, et connuncupari lavil a tnorth Jesutn (I Thess. 1)4 ita quoque Filium
Deum tat.quam alterum cuni altero, (adjeetio eniin verum Deum Joannes commendat apostolus, dicens:
unius syllabse con, hoc cogit inlelligi) et non magis Schnus quia Filius Deivenit el dedit nobis intette-
iina reverentia veneratnr Emmanuelem, unamque ctum ut cognoscamus verum Deum (IJoan. v): et sci-
ei glorificationem dependit, juxta qttod Verbum caro mus in vero Filio ejus Jesu Christo, hic est verus
factum sit, anatheraa sit. Deus, et vita seterna. Qui utique quoniam verus
IX. Si quis unum Dominum Jesum Christum Deus esi, etiam veritas est, sicut ipse nos edocet,
glorilicatum dicit a Spiritu sanclo, tanquam ab dicens : Ego sutn via, veritus et vita (Joan. xiv). De
alieua virtule, qua per eum ulerelur, et ab " Spiritu quoque sancto Joannes apostolus ait: Quia
eo acceperit efficaciam contra immundos spiri- Spiriius est veritas (ibid.) Et utique non potest natu-
tus , et per eum implesse divina signa, et uon raliter verus Deus non esse, qui veritas esi. Quem
magis proprium ejus esse Spirilum dicit, sicul et etiam Deum Paulus apostolus confitelur, dicens :
Palreni,per quem signaoperatus est,ai.'alhemasit. Membra veslra templum sunt Spirilus sancti, qui in
X. Poutificem et aposlolum 'confessionis nostrse vobh est, quem habelis a Deo, et non eslis veslri.
factum esse Cbrislum (Ephes. v), divina Scriptura Etnpti enhn esih prclio magno; glorificate et por-
commemorat. Oblulit enim semeptipsum pro nobis late Deum in corpore veslro (I Cor. vi).
Deo Patri in odorem suavitath. Si quis ergo pontifi- CAP.G. — Sempilernus.
cem elapostolumnostrumaliumdixerit esse faclum, Firmissime teue, et nullalsBus dubites Patrem et
piajterquam ipsum Deum Dei Yerbum, quando fa- Filium et Spiritum sanctum, id esl sanctam Trini-
ctum est caro, et secundum nos homo, setl quasi alle- tatem uniim verum Deum siue inilio sempilernum
rum prseter ipsum specialiterbominem ex muliere ; essc, propler quod scriplum est : In principio erat
et si quis dicit, quia propter se obtulit seipsum in Vcrbum, el Deus eral Verbum. Hoc erat in principio
oblationem,eUion magispronobis solis(iiouenimin- apud Deutn (Joan. 1). Hsec denuo sempiternitas inlir
diguiloblationequipeccalumnescivit) aualhemasit. matur in psalmo, ubi dicitur : Deus autem rex noster
XI. Si quis non confitetur carnem Domini vivifica- ante smcula (Psal. LXXIII).Et alio loco : Sempiterna
tricem esse, tanquam propriam ipsius Yerbi Dei Pa- quoque ejus virtus el divinilas (Rom. 1).
tris, sed quasi alterius cujuspiam, prajter ipsum, CAP:7. — Incommutabilis.
conjuncti eidem secundum dignilatcni, aut secundum Firmissime tene, et nullatenus dubites sanctam
quod solam divinam habilalionem habuerit, el non Trinilalem, solum verum Deum; sicut ajternum, ita
potius,utdiximus,vivificatricem esse, quia facta est solum naturaliler incommutabilem esse. IIoc enim
propriaVerbo Dei, cui omnia vivificare possibileest, sigtrilicat, cum dicit famulo suo Moysi: Ego supi qui
anathema stl. sum(Exod. ni).Huicin psalmo dicilur: In principio,
XII. Si quis non coiiitletur Dei Yerbum carne Domine,lerramfundasti, et operamanuutn luarum sunt
passum esse, el carne erucifixum, et mortcm carne cmli. Ipsi pcribunt, tuautem permanes, et ontnia sicut
gustasse, factumque primogenilum ex morluis, se- veslhnenium veterascent. Et sicul operlorhcm mutabis
cunrium quod est et vila el vivificator, ulDeus, ana- eos, et tnutabuntur; lu autem idem ipse es (Psal, ci).
ihema sit. CAP.8. — Omniutn creator.
CAP. i. — Augustinus in libro De fide ad Petrum j) /Firmissime tene, et nullatenus dubites sanctam
Diaconmn. Unus Deus. Trinitatem solum verum Deum, rerum omnium esse
Firmissime tene, et nullatenus dubites , Patrem risihilium et inrisibilium Creatorem. De quo in
- ct Ftlium el Spiritum sauctum, unum esse natura- psalmis dicilur : Beatus, cujus Deus Jacob adjutor
liter Dcum, in cujus noroine baptizali suiiius : cum ejus, spes ejus in Domino Deo ipsius. qui fecit cwlum
enhni aliud nomen sit Pater, aliud Filius aliud Spi- et terram, mare, et omnia quaj in eis sunl (Psul.
ritus sanctus : boc est utique unum naturrc nomen CXLIII).De quo etiam Apostolus diiit : Quoniam ex
horum trium quod dicilur Deus, qui dicit in Deu- ipso, et per ipsum, et in ipso sunt omnia, ipsi gloria
leronomio : --Videle,videie, quoniam ego sum Deus, in smcula smculorum (Rom. xi).
et non est alius prmler me (Deut. xxxii); et de quo CAP.9. — Tres .personm.
11 dieitur : Audi Israel, Dominus Deus tuus : Firmissime ienc, et nullatenus dubites Patris, et
Deus unus est (Deut. vi) ; et : Dominum Denm Filii.et Spiritus sancti, unam quidem esse naturam,
luum adorabis , et illi soli servies (Maiih. i\). tres vere esse personas. Patrcmque solum esse, qui
CAP.5. — Dominus. dixit: Hic esl Filius tneus dileclus, in quo mihi com-
Firmissime tene, et nullatcnus dubites Patrem et vlacui (Mattlt. xvu); et Filiumsolum esse, super
 G9 DECRETI PARS J. — DE FIDE, ETC. 70
quem illa vox solius Palris sonuit, quando in Jor- A viter (Sap. vm). De Spiritu quoquc sancto legimus :
dane secundum liominem Jiaplizalus est, et hunc Quia SpiriUcsDomini replcvit orbem terrarum (Sap.
esseunigenitum, qui carnem solus accepit.et Spiri- i).EtDavid prophela dicit: 12 Qtto ibo aSphitu iup,
lum sancium Patris et Filii, solum essequiin specie et quo a facie tua fugiam ?Si ascendeio in cmlum, tu iltic
columbarjsuper Chrislum baptizatum, et ascenden- es; elsi descendero tn iufernum, ades (Psal. cxxxi).
tem de aqua, descendil (Matth. m) : et quinquage- CAP.15. — Solus Filhts incarnalus.
simo die post resurrectionem Cbrisli fideles in uno Firmissiroe tene, et nullatenus riubites unam ex
loco positos, in linguarum ignearum visione ad\e- Triirilate personam , id esl Deum Filium, qui de
niens replevit (Act. i). lllam rero rocem, quam so- nalura DeiJ^alris solus nalus
esl; ef uniiis ejusdem-
lus locutus est Deus Patcr; ei illam carnem, qua nafurae cum Patre est, ipsum in Splritu , in
solus homo faclus est, unigeititus Deus; et illam co- que
plenitudine temporis secundum susceptionem formae
in
lumbam, cujus specie Spirilus sanctus superCliri- servilis (GaL lv): voluntarie, in virgine couceptum;
stumdescendit; illasqtte linguas igneas, in qtiarum et de
visione Ideles tino loco constitutos replerif, opera vlrgine natum; Yerbum carnem faclum ; ip-
esse, qui essentialiler nalus est de Palre,
esse totius Trinitatis, id est, unius Dei, qui fecit sumque
omnia in ccelisel in lerra, risibilia el imisihilia. g et essentialiter coneeptus natusque est de Yirgine;
ipsumque unum esse, et uitius iialursc cunt Patrc,
CAP,10.— Filius solius Palris, Spirilus amborum. et unius
naluraj cum Virgine, qui ail de Deo Patie:
Firmissime tene, et nullatenus dubites solum
Anle smcula fnndavit tne, el anleonmes collcs cjenuil
Deum Filium, id est unam ex Trinitale personam, me (Prov. vni). Dc quo etiam tlixii Apostolus : Qnia
soliusDeiPatrisesseFilium Spiritum rero sauctum, cum venil
ploutndo temporis, mhit Deus Filium
ipsum quoque unamex Trinitale personani, non so- stium. natuin ex
lius Patris, sed simul et Patris et Filii esse Spiri- mitliere, factum sttb lecje(Galai. ;v).
tum. Ostendens enim Deus Filium solum esse de CAP.11. — VertcsDeus, verus homo.
Patre genitum, ait: Sic enim Deus dilexit mundum, Firmissime tene, ct nullateiuis tlubiles Jesum
ut Filium suum unigenilum darel(Joan. m); el paulo Chrislum Filiuni Dei sicul de Den Patre, plenum
post: Quiautem non credit,jam judicatus est, quia pctfeclumque Dominum; sic de Mr.ria Virgiue, ple-
non credit in nomine unigeniliFilii Dei (ibid.). Spi- num perfectumque hominem geiriium, id cst Ver-
ritum rero sanctum et Patris el Filii esse Spiritum bum Dominutn, habentem scilicel sine peccalo ve-
Aposlolus docet, qui ait : Vos uutem non estis in ram noslri generis carnem, el animam ralionabiicm.
catne, sed in spiritu, si tamen Spiritus Dei habitat in Quori ipsc Dei Filitts evidenter ostenriif, diccns de
vobis(Rom.nn).Et sequitur : Si quis autemspiritum G carnc sua : Palpale, el videle, attiu spirilus carnem
Chrhti non habet, hic non est cjus (ibid.). etossa non habet, sicul me videth Iwbere (Luc. xssv).
CAP.11. — Semper pfocedens ab ulroqtte. Aiiimam quoque sc babcre, Iris verbis osiendif .
Firroissime tenc, et nullatenus dubiles eiitudem Propterca me Paler diligit, qitia ego pono animam
Spiritum sanctum qui Patris et Filii unus Spirilus tneam, el iterum stimam eam (Joan. x ). Jniellecluin
cst, dePatre et Filio procederc. Dicil eiiim Filius : quoque animse se babere ostendil in eo quod dicil :
Cum venerit Spiritus veritalh, qui a Palre procedil Dhcite a tne quia milh sum cl hittnilh corde (Mallh.
(Joan. xv), ubi suum Spiiitum esse doeuil, quia ipse xi). Ef de ipso Deus per propl.etam dicit: Ecce in-
est veritas. De Filio quoque procedere Spirilum talligel puer tneus, et exallabilur, et elevabitur, et
sanetum, prophetica atque apostolica nolris doctrina sublimh crit valde(Isai. I.H). Nam ef bealus Petrus
commendat. lsaias enim dicit tle Filio : Percutiet secundum sancti David prophetiam ui Clirisio car-
terram virga oris sui, et Spirilu labiorum suorum in- nem atque aiiimam confilelur. De ipso cniiii loqiiens
terficiet impium (Isai. xi). De quo ct Aposlolus ait: beatus Petrus ait: Pioplteiaigilur cum esset, et sci-
Quem interficiet Dontinus Jesus spirilu oris sui (II ret quia jurejiir/indo jurasset ilti Deus, de fructu
Thess. n). Quem eliam ipse unigenitus Dei Filius lumbi cjus sedere super seclemejus (Act.ji), provi-
spiritum oris sui esse significans, postTesurrectio- dens loculus esl de resurreclione Chrisii, quia ne-
nem suam insufllans in discipulos, ait: Accipite Spi- que derelicta est anima ejus in inferno, neque caro
rilum sanctutn (Joan. xx). De ore vero DominiJesu ejits vidil corruptionem (Psal. xv).
ait Joannes in Apoealypsi : Quia gladius utraque CAP.1S— UHMmVerbum fecil omnia tentpora, dcdit
parte aculus (Apoc.i) procedebat. Ipse vero Spiritus legem factus sub tecje.
oris ejus, ipse est gladius qui de ore ejus procedit. Firmissune tene, et nullatenus dubites unum ai-
CAP.12. — Dettsimmensus virlute non tnote. qtte ipsttm esse Deum verttm Yerbum, qui cum
Firmissime tene, et nullatenus dubites Trinitatem Patre Deo el Spiritu sancto Deo fecit omnia tem-
Deum, immensum esse, virlute non mole, et omnem poia, et in nionle Sina legem dedil Moysi ordinatam
creaiuram spiritualem alque corporalem virtute per angelos (Exod. xx), et ipsum Verbum Deum
ejus et prajsentia contineri. Dicit enim Deus Pater : carnem faclum, qui veniente plenitudine temporis
Cmlumet terram ego impleo (Jer. xxm). Dicitur ergo missus a Patre et Spiritu sancto, solus faclus est
de sapientia Dei, qui Filius ejus.est: Quia attingit ex muliere quam fccit, solus factus est sub lege
a fine usque ad finem fortiter, et dhponil omnia sua- quam dedit (Galat. iv).
71 D. 1V0MS €AttNO'lENSIS EIHSCOPl 72
CAP. 1C. — Unus inconfusus et inseparabilis. A nis, quem pro nobis idem Deus effudit. De quo
Firmissime tene, et nullatenus dubites Dei Vcrbi bealus Paulus dicit in Actibus apostolorum : At-
factum duas naluras inconfusibiliter tendite vobis, et universo gregi, in quo vos Spirittts
qtiod caro esl,
sanctus posuit ephcopos regere Ecclesiam Dei, quam
atque inscparabiliter permanere : unam veram di-
vinam quam habet eommunem cum Patre^secun- acquhivit sanguine suo (Act. xx). In illis ergo sacri-
ficiis quid nobis esset donandum, ligurate significa-
dum quam dicit: Ego el Palcr unum sumus (Joan.
et: videt videt el Patrem (Joan. xiv); et: batur; in hoc sacrificio quid nobis jam donatum sit,
x); Qui me,
el Paler in me est secundum evidenter ostenditur. In illis sacrificiis prsenun-
Ego in Patre, (ibid.),
el fi- tiabatur Filius Dei , pro iropiis occidendus, in
quam Cum Apostolus dixit, splendorera glorise
alteram veram hu- hoc autem pro impiis annuntiatur occisus. Te-
guram substantise Dei (Hebr. i): stanle Apostolo, quia Christus, duni adhuc esse-
manam, secundum quam ipse Deus inearnatus di- mus
c t: Pater tnajor me esl (Joan. xiv). infirmi secundnm lempus, pro impiis mortuus
est (Rotn. v). Et, quia cum inimici essemus, recon-
CAP. 17. — Una persona.
ciliati sumus Deo, per morlem filii ejus (ibid,).
Firmissime tene, et nullatenus dubites Deum Yer- CAP. 20. — Verbum semper habet veram carnem.
13
bum carnem factum, unam habere divinilalis "suseB Firmissime tene, et nullatenus dubites Yerbum
cariiisque personam. Deus enim verbum plenam carnem faclum, eatndem humanam carnem semper
naturam humanam ita sibi veraciler unire digna- veram de Yirgine Verbum Deus nalus
ita Vcrbum habere, qua
lus est; et, pernianenle divinitale sua,
naluraliter non est, qua crucifixus el morluus esl, qua resmr.xit,
caro factum esl, ut quamvis hoc sit et in ccelum ascendit, et in dexlera Dei sedet, in qua
Yerbum quod caro, quia duarum naturarum veritas etiam venturus est
manet in Cbristo . secundum unam tamen personam " judicare vivos et mortuos. Pro-
ptcr quod ab angelis apostoli audierunt: Sic veniet,
idem Yerbum caro ab ipso iicret maternse coiiceptio-
non quemadmodum vidhtis eum eicntemin cmtutn (Act. i),
nis inilio. Deus eiiim Yerbum , accepit perso- Et beatus Joaimes ait: Ecce veniel cum nubibus, et
nam bominis, sed natu am; et in seternam personam videbit eum omnh oculus, el qui eum crucifixerunt,
divinitalis, accepit temporalem substantiam carnis. et videbit eum omnh tribus terrm (Apoc. i),
Unus esl ergo Christus Yerbum caro facltim; qui ct CAP.21. •— Ad cuncta creatura bona.
ex patribus secunduni carnem, et supei omnia Deus Firmissime tene, et nullalenus dubites Trinilalem
benedictus in siecula unus est Jesus. Cui et Pater Deum, id esl Palreni. et Filium, et Spiritum san-
dicit: Ex ulero ante luciferum genui le(PsaLix). Ubi ctum esse naturaliter summum
slne initio selerna atque incommutabile
significalur ante onme tempus bonum, et ab ipso crealas esse omnes naturas. Bo-
et
nalivitas. De quo evangelisla dicit: Qnia vocatttm
nasquidem, quia a summo bono factse sunt; sed
est nomen ejus Jesus quod dicluin cst ab ungelo prhis- mutabiles,
quia de nihilo factaj sunt. NuEamque esse
quam in utero conciperetur (Luc. n). malam riaturam, quia omnis natura,in quantum na-
CAP.18. —'Verbum conceplum. tura est, bona est. Sed quia in ea bonum et minui
Firmissime tene, el nullatenus dubites non car- ct augeri potesl, in tantum mala dicitur, in quantum
nem Chrisft sine divinitate coneeptam in utero Vir- bonum ejus minuitur. Malum enim nihil aliud est,
ginis, priusquam susciperetur a verbo; sed ipsum nisi privatio boni. Unde constal geminum esse crea-
Verbum Deum sua carnis acceptione conccptum, turaj rationalis malum, id est unum, quo voluntarie
ipsamque carnem Yerbi Dei inearnationeconceptara. ipsa deficil a summo bono crealore suo; alterum quo
CAP. 19. — Dei Verbum carncm factum, se pro nobh invita punietur ignis seterni supplicio. Illud passura
obtulhse sucrificium. juste, quia Iioc admisit injuste. Et quse ordinem in
Firmissime tene, ct nullatenus dubiles, ipsum se non servavit clivinaj insYitulionis, ordinem non
unigenitum Deum Yerbum carnem factum se pro effugiet divinse ultionis.
nobis obtulisse sacrilicium, et hostiam Deo in odo- p CAP.22. — Nihil prmtcr Deum ejusdem esse naturm.
"
rem suavitath (Ephes. v); cui cum Pafre et Spirilu ' Firmissime tene, et nullatenus dubites neque an-
sancto, a patriarchis et prophetis, et sacerdotibus gelos, neque quamlibet aliam creaturam ejusdem
tempore Veteris Testamenli animalia sacrificaban- naturaj esse, cujus est sccundum naturalem divini-
tur; et cui nunc, id est lempore Novi Testamenti tatem suam, summa Trinitas, qui est unus naturali-
cum Patre el Spiritu.sancto, cum quibus illi est una ter Deus, Paler, et Filius, et Spiritus sanctus. Ne
divinitas, sacrificium et panis el viui in fide et cha- que enim unius naturae esse polerant, ille qui fecit,
ritale sancla catholica Ecclesia per universum or- et ea quarjfecit.
bem terrse offerre non cessat. In illis enim carna- CAP.25. — De immulabili et mutabili.
libus victimis significatio fuit carnis Christi, quam Firmissime tene, et nullatenus dubites omnem
pro peccatis nostris ipse sine peccato fuerat ob- creaturam naturaliter mutabilem a Deo incommu-
laturus, et sanguinis quem erat effusurus in re- labili factam; nec tamen posse jam quamlibet ange-
missionem peccalorum noslrorum. In isto aulem lorum sanctorurii creaturam in deterius commutari,
sacrificio gratiarum actio atque commemoratio est quia sic acceperunt aeternam beatitudinem, qua Deo
carnis Christi, quam pro nobis obtulit, el sangui- stabiliter perfruuntur, ut ea carere non possint. Sel
 W DECRETi PARS L — DE FlDE. ETC. 7l
boc ipsum quod ab illo slalu beatiltidinis, in quo A peccati damnationem carnali conceptione et nativi-
sunt beati, mutari in deterius nullatenus possunt, taie traxerunt. . _
non eis naturaliter insitum; sed poslquam creati CAP. 28. — De judicio.
sunt, gratise divinse largitate collatum. Si enim an- Flrmissime fene, etnullatenus dubitcs ideoChri-
geli naturaliter incommutabiles fierent, nunquam stum ad judicandos vivos mortuosque venturum, r.t
de eorum consoriio diabolus et ejus angeli cecidis- homines quos hic dono gralise suaj gratis justificat
sent. per fidem, el eisdem juslificalis in fide et cbaritale
CAP.24. — De differentia rationalh el irmtionalh. sanctse matris Ecclesise usque in finent perseveran-
Firmissime tene, et nullalenus dubites, in omni tiam donat, in suo adventu resuscitet, glorificet, et
creatura, quam spiritualem atque corpoream summa secundum proinissionera suam sequales sanctis an-
Triuitas iecit, solos spiritus angelicos et humanos gelis faciat, et ad eum slatum perducat, in quo per-
intelligendi facullatem divinitus accepisse. Caeleros fecte, quantum unicuique donat,- boni sunl; et ab
vero sphitus brutorum animalium ralionalem intel- ipsa perfectiOne mutari deinceps non Jtossunl. ubi
ligentiam non aecepisse, et ob hoc omnino liabere diversa erit sanctorum gloria, sed -una crit oiuuium
non posse. Propter quod dicilur Iiominibus : Nolite rita seferna. Diabolum rero et angelos ejus in ignem
fieri sicict equus et tnulus, quibus tton est iniellectus B seternum a Christo esse mittcndos; ubi nunquam
(Psal. xxxi). Et ideo nec animas pecorum in homi- carebunt pcena, quam eis prsepararit diviria juslilia,
nes, necanimas hominum in pecora posse aliquando Cum ipso diabolo impios et iniquos homines, de qui-
transire. bus Scriptura dicit: Imitantur autem eum qui snnl
CAP.2O. — De libero arbitrio.] ex parte illius (Sap. n), pro eo quod eum in malis
Firmissime lene, et nullatenus dubites primos ho- operibus imitali sunt, et ante finem prsesentis vilse
mines, id est Adam et mulierem ejus, bonos et re- congruam pccnitentiam non egerunt, resumplis cor-
ctos, et sine peccalo creatos esse cum libero arbitrio, poribus supplicio ajternse combustionls arsuros.
quo possent si vellent, Deo semper liumili et bona CAP. 29. — Ante finem prmsenth vitm pmnitentiam
voluntate servire atque obedire : quo arbitrio etiam agendam.
possent si vellent, propria voluntate peccare; eosquc Firmissime tene, et nullatenus dubites omnibus
non necessitate, sed propria voluntate peccasse; illo- hominibus, et bonis et malis resurrectionem carnis
que peccato sic in .deterius mutatam liumanam na- in adventu Doniini futuram essc communem : retri-
turam, ut non soium in ipsis primis hominibus per butionem vero justitiaJ Dei esse bonis malisque dis^
peccalum mors obtineret regnum, sed eliam in ora- similem, secundum quod Apostolus ait; 'Quia omne
nes homines transiret peccatum (Rom. v), mortis- C resurgemus, sed non omnesimmutabimur (I Cor. xv).
que dominium. Mutabuntur autem justi, qui ibuntin vitamseternam.
CAP.26. — De originali peccato, ejusque remedio. Quod Apostolus ostendit dicens: Et mortui resurgent
Firmissime tene, et nullatenus dubites omnem ho- incorrupli, et iios immulabimur (ibid.)^ Et ostcndens
minem qui per concubitum viri et mulieris concipi- quse erit ipsa immutatio, adjecit: Oporfel enim cor-
tttr, cum originali peccato nasci, impietati subdi- ruptibile hoc induere incorruptionem, et moriale hot
tum, mortique subjectum, et ob boc natura. irse fi- induere immortalitatem (ibid.). In eoriim corporibus
lium nasci, de quo dicit Apostolus : Eramus enim et fiet, quod ipse Apostolus ait i Seminatur in corru^
nos naturaftlii irm, sicut el cmteri (Ephes. n). A qua plione, surget in incorruptione. Seminatur in ignobi-
ira nullusliberatur, nisi fide mediatoris Dei et homi- titate, surget in gtbria. Seminaiur in infirmitate, sur*
num, hominis Jesu Christi, qui sine. peccato conce- get in virlute. Seminalur corpus animale, surgel cor-
ptus sine peccato natus, sine peccalo mortuus, "pec- pus spirituale.(ibid.). Quod propterea dixit, non quia
catum pro nobis factum est, id est sacrificium factus ipsum corpus spiritus erit, sed quia vivificantc Spi-
est pro peccatisnostris. In Yeteri quippe Testamento ritu immortale atque incorruptibile permanebit. Sifc
•peccata dicebantur sacrificla, quse pro peccaiis offe- autem tunc dicitur spirituale corpus, cum non spiri-
rebantur. In quibus omnibus fuit significalio Christi, lussit; sed permaneat corpus, sicut nunc animale
quia ipse est agnus Dei, qui tollit peccata tnundi dicitur, cum tamen inveniatur anima non csse, sed
(Joan. i). corpus, «
— CAP.30. — De marlyrio, et pmnilentia, el baptismo. \
CAP. 27. De baplismo.
Firmissime tene, et nullatenus dubites exceptis
(Decons.,dist. i, c. Firmhsime.) Firmissime tene, illis qui pro nomine Christi suo sanguine baptizan- '
et nullatenus dubites non .solum homines jam ra- tur, nullum accepturum ritam seternam, qui non hic
tione utentes, verum etiam parvulos, qui sive in ute- a malis suis fueril per pcenitentiam fidemque con*
ris matrum virere incipiunt, et ibi moriuntur; sive versus. Et per sacramentum fidei et pcenitentise, id
jam tle matribus nati, sine sacramento sancti bapti- est per baptismum liberatus. Et majoribus quidem
smatis, quod daturin nomine Patriset Filii et Spi- necessarium est, et pcenitentiam de malis suis age-
ritus^ sancti, de lioc sseculo transeunt, ignis seterni re, el fidem catholicam secundum regulam veritatis
supplicio sempiterno puniendos : quia, etsi peccatum tenere, et sacramentum baptismatis accipere. Par-
proprise actionis nullum habuerunt, originalis tamen vulis vero qui nec propria voluutate credere, nec por#
PATROL. CLXI. 3
 75 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 76
iutenliam pro peccalo quod originaliter trahunl,",A Imo, sicut intra Ecclesiam recte credenlibus pcr
agere possunt, sacramentum fidei, qttod est sanctum sacramenlum baplismi conferri salulem; sicexta
baplisma, quandiu rationis setas eorum capax esse Ecclesiam baptizalis, _si ad Ecclesiam rion redicrint,
non polest, suflicere ad salutem. eodem baptismate cumulari perniciem. Tantum enim
CAP.51. — De gratia pmnitentim. valet ecclesiasticse societatis unitas -ad salulem, ul
Firmissime tene, el nullatenus dubitcs neminem baptismo non salvetur, cui non ibi datur, ubi opor-
bic hominum posse porjiiilenliam agere, nisi quem tuit ut delur. Inessclamenhominibaptismumeliam
Deus illuminaverit, et gratuila miseralione conver- extra Ecclesiam baptizato, sed ad judicium inesse
terit. Apostolus enim dicit : Ne forte det Deus illis separalo. Sed quia manifeslum est ubicunque datum
pmnilenliam ad cognoscendamveritatem, et resiphcant fuerit Iioc baptisma semel esse dandum, ideo etsi ab
a diaboli laqueis (H Tim. n). hserelicis in nomine Patris el Filii et Spiritus sancti
CAP.32. — De gratia obedientim. fuerit datum, venerabiliter agnoscendum, et ob hoc
Firmissime tene, el nullatenus dubites posse qui- nullatenus ilerandum. Salvator enim ait: Qui semet
dem bominem quem nec ignorantia lillcrarum, nec lotus est, non indiget nisi ul pedes lavel (Joan. xm).
tliqua prohibet imbecillitas, vel adversilas, verba CAP. 37. — De eodem.
sancta legis et Evangelii sive legere, sive ex ore cu- Firmissime tene, et nullatenus dubiles omnem
jusquam praedicatoris audire; sed divinis mandalis exira Ecclesiam calholicam baptizalum participem
obedire neminem posse, nisi quem Deus gralia sua fieri non posse vilse seternaj, si ante iinem vitseliujus
prsevenerit; ut quodaudit corpore etiam corde per- calholicse non' fuerit redditus atque incorporatus
cipiatr; et accepta divinitus bona voluntate atquevir- Ecclesise. Quia si habeam, inquit Apostolus, omnem
tute, mandata Dei facere et velit ct possit. Neque fidem, et noverim omnia saeramenta, charitatemvu
enim qui plantat est aliquid, neque qici rigat, sed qui tem non habeam, nihil sum(I Cor. xm). Nam in die-
incrementum dat Dcus (I Cor. m); qtiia etiam opera- bus diluvii, neminem legimus exlra arcam poluisse
tur in nobis el velle, et pcrficere pro bona voluntate salvari (Cen. vn).
{Philip. n). CAP.38. — De hmrelicis et schismalich.
CAP. 33. — Deum incommutabiliter omnia nosse. Firmissime tene, et nullatanus dubites non soltim
Firmissime tene,'et nullatenus dubites Deo incom- omnes
paganos, sed et omnes Judseos, hsereticos
mutabili non solum prajlerita, sed etiam lutura om- alque schismalicos, qui extra Ecclesiam catliolicam
nia incommutabiliter esse nolissima, cui dicitur : finiunt vilam, iu
ignem ajternum ituros, qui paratus
Qui occultorum es cognitor, qui scis omnia antcquam C csi diabolo et.angelis ejus.
fiant (Dan. xm). CAP.59. — De eodem.
CAP. 31. — De scientia.
Firmissime lene, et nullalenus dubites quemlibct
Firmissime lene, et nullatenus dubites Trinitatem
Deum incommulabilem, rerum omnium alque ope- liajrelicum sive scbismalicuin, in nomine Patris et
Filii et Spirilus sancti baptizatum, si Ecclesise ca-
rum tam suorum quam humanorum certissinium
lliolicsenon fuerit aggregatus, quantascunque elee-
cognilorem; et ante omnia srccula scire quibus esset
fidem sine nemo -mosynas fecerit, etsi pro Chrisli nomine etiam san-
per gratiam largiturus, qua potuit
ab inilio mundi, usque in finem a reatu peccati tam guinem fuderil, nullatenusposse salvari. Omni enim
liomini, qui Ecclesise non tenet unilatem, neque ba-
originalis quam aetualis absolvi. Quos enim Deus
neque eleemosyna quamlibet copiosa, ne-
prmsciil, et prmdestinavit conformes fieri imaginh Fi- ptismus,
lii ejus (Rotn. vin). que miors pro nomine Chrisli suscepta proilcere
CAP. 35. — De prmdestinatione. poterit ad salutem, quando in eo vel hseretica vel
Firmissime lene, et nullalenus dubites omnes, scbismalica pravitas perseverat, quse ducit ad
morlem.
quos vasa misericordia? gratuita bonitate Deusiecit,
ante conslilutionem mundi in adoptionem filiorum ry CAP.iO. -^ De calholich criminosh.
Dei prsedestinatos a Deo; neque perire posse aliquem Firmissime lcne, el nullatenus dubites non omnes
eorum quos Deus prsedestinavit ad regnum ccelo- qui intraEcclesiam catholicam baptizanlur, aecepiu-
rum; nec quemquam eorum quos Deus non pra?- ros- esse vitam seternam, sed eos qui perceplo ba-
deslinavit ad vitam ulla posse ratione salvari. Pra> ptismate recte vivunt, id est qui se abstinuerunt .a
destinatio eniin illa graluita donationis est prsepara- vitiis et concupiscentiis carnis. Regnum enim coelo-
tio, qua nos Aposiolus ait: prsedestinatos in adoplio- rum sicut infideles hseretici atque schisinalici nou
nem filioruw Dei per Jesum Chrhtum in ipsum habebunt; sic catholici criminosi possidere non
(Eplies. i). poierunt.
CAP. 56. — Exlra Ecclesiam non prodesse bapthma. CAP.41. — De necessilate remissionis.
j Firmissime tene,.et nullatenus dubites sacramen- Firmissime lene, et nullatenus dubifes etiam
£um bapllsmatis, non solum intra Ecclesiam catho- justos atque sanctos homines, exceptis his qui bapii-
licam, sed etiam apud bsereticos qui in nomine Pa- zati parvuli mortui sunt, sine peccato hic neminem
Iris cl Filii et Spiriius sancti baptizant, esse posse; vivere posse; semperque omni bomini esse neces-
scd cxtra Ecelesiam catholicam prodesse uon posse. sarium, elpeccata gua usquein finem vilse pra?sentis
 77 DECRETI PARS I. — DE FIDE, ETC 73
eleemosynis diluere, ct rcmlssionem bumiliter a Deo A justi selcrnique judicii sempiterna atque incommu-
ac veraciter postulare. tabili prolata sentenlia, iniqui omnes ibunt in com-
CAr. 42. — De esch et mtpiiis. bustionem aeternam;'jusli autem in vilamseternam :
Firmissime tene, et nullatenus dubites omnem inique semper arsuri cum diabolo; justi aulem re-
crealuram Dei bonam esse, el niltit rejiciendum quod gnaluri cum Chrisfo.
eum gratiarum aelione percipittcr ^/ Tim. iv). Et CAP.44. — Capitula verm fidei firmissime te-
Dei servos qui a carnibus aut vino se abstinent, non nenda.
tanquam immunda, quia a Deo facta sunt, respuere, Ilrec interim quadragiiita capituia ad regulam
sed a forliori cibo et potu pro sola castigatione cor- verse fidei iirmissime pertinentia fideliter crede, for-
poris abstinere. Nuptias quoque divinitus instilutas tiler lene, veraciter patienterque .defende. Et si
et benedictas. Et melius quidcm esse, si quisquam quem contraria his dogmatizare cognoveris, tan-
sine conjugio sil, ut liberius atque plenius cogitet, quam pestem fuge et lanquara hsereticum abjice,
quse sunt Dei, quomodo placeat Deo. Tamen illis Ita enim isla quse posuimus fidei catbolicse con-
qui conlinenliam non voverunt, nullum esse pecca- gruunt, ut si quis non solum omnibus, sed eliam
tum, si vel mulier nubat, vel vir uxorem ducat singulis voluerit contraire, in eo quod singulis ho-
(1 Cor. vn). Nec solas primas nuplias a Deo insti- " rum contumaciter repugnat, et liis contraria docere
tutas, sed etiam secundas et tertias pro eorum qui non dubilat, lisereticus ct fidei Christianse inimicus,
so conlinere non possunt, infirmilate concessas. atqtie ex omnibus calholicis anathemalizandus ap-
Yerum qui sive conjugati, sive a conjugio liberi pareat.
continenfiam Deo voverunt, admodum esse dam- CAP.43. — Leo universis ephcopis per Siciliam ae
nabiles, sLvel illi conjugale opus voluerint appe- baplhmo (ephl. 4).
tere, quo se non accessuros, vel illi repetere a quo Proprie in morle crueillxi. et in resurreclione ex
se recessuros ; illi libera, hi comrauni professi siint morluis pofenlia baplismatis novam creaturam con-
voluntate. dil ex veiere, ut in renascenlibus et mors Christi
CAP.43. — De bapthmo. operetur et vita, dicenle Apostolo : An ignorath quia
Firmissime tene, et iiullaienus dubites aream quicunque baptizati sumus in Chrhto Jesu, in morle
Dei esse calbolicam Ecclesiam, et inter eam usque ipsius baplhati sunms? Consepulli enitn sutnus cum
in linem sseculi frumento mislas paleas contineri: ilto per baplhmum in tnorte, ut quomodo surrexit
boe est, bonos ac malos sub sacramentorum com- Chrhlus a morluh per gloriam Patrh, ita et nos in
munione misceri, et in omni professione, sive mo- novitate vitm ambulemus. Sienim complantali facti
nachorum, clericorum, sive laicorum csse bonos, sumus similitudini morth ejus, simul et resurrectionis
esse simul malos. Necpro malis bonos deserendos, erimus (Rom. vi). Et csetera quse latius magister
sed pro bonis. malos, in quanlum iides exigit et eha- gentium ad commeridandum sacramenlum baptis-
ritatis ratio, tolerandos; id est, si vel in Ecclesia Uiatis disputavit, ut appareret ex hujus doctrinae
nuilius perfidisesemen aspergunt, vel fratres ad ali- spiritu regenerandis filiis bominum, et in Dei Filio
ijuod malum mortifera imilatione non ducunt. Nec adoptandis, illum diem, et illud tempus electum, in
posse aliquem intra Ecclesiam catholicam recte cre- quo pcr similitudinem formamque mysterii ea quse
dentem, beneque viventem alieno unquam maculari germitur in membris iis quse" in ipso sunt caplte
peceato, si cujusquam peccatis ncc consensionem gesta, congruerent, dum in baptismatis regula,«t
praebeat, nec favorem. Utililerque malos a bonis mors intervenit interfeclione peccati, et sepulturam
iitlra Ecclesiamtolerari,sihoccumeisbene vivendo, triduanam imitatur trina dimersio, et ab aquis ele-
ct bene manendo agatur; ut et videntes et audientes ratio resurgentis instar est de sepulcro. Ipsa igittir
quaj bona sunt, mala sua respuant, et judicandos se operis qualilas docet celebrandse generaliler gratise
a Deo pro suis malis operibus scientes resipiscaat. diem legitimum eum esse, in quo oria est et virtus
Alque ila praevenftdouo gratise de suis iniquilatibus J} muneris, et species actionis. Ad cujus rei eonfir-
confundanlur, et ad bonam ritam per Dei miseri- mationem plurimum valet, quod ipse Dominus Jesus
cordiam conrertantur^ Bonos vero a malis inlra Ghristus posteaquam resurrexit a mortuis, disci-
Ecclesiam duntaxat catholicam conslitulos, non de- pulis stiis, in quibus omnes Ecclesiarum praesules
bere nisi operum dissimililudine separari; ut cum docebanlur, et formam et potestatem tradidit bapti-
quibus divina communicant sacramenta, non ha- zandi, dicens: Euntes docete omnes gentes, bapti-
beant mala opera, quibus illi sunt criminosi, com- zantes eos in nomine Patris et Filii et Spiritussan-
munia. In line vero sseculihonos a malis etiam cor- cti (Malth. xxvin). De quo utique eos etiam anfe
pore separaudos, quando veniet Christus habens passionem potuisset instruere, nisi proprie voluisset
ventilabrum in manusua, et permundabil aream intelligi regeneralionis gratiam ex sua resurrectione
suam, et congregabit triticum suum in horreum; ccepisse. Additur sane huic obserrantiae etiam Pen-
paleasaulemcomburetigniinexstinguibili(Malllc.m), tccostes ex adventu sancti Spiritus sacrata solem-
quando per judicium justum segregabit justos ab nitas, quse de paschalis festi pendet articulo. Et
injustis, bonos a malis, rectos a perversis;« bonos cum ad alios dies alia festa pertineant, hsec semper
censiilu-et a dextris, malos a sinistris. Et ejus ore ad cum diem, qui In resurrectione Domwii est, in-
79 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 80
signis occurrit, porrigens quodammodo auxiliantis A juxta hajrelicorumdogma, conlrasanctorumPatrnm
gratise manum, et eos quos a die Paschaj, au.t mo- instituta, cogilur aiiquis lavacrum quod regeneran-
lestia infirmitaiis aut longinquitas itineris, autna- dis semel tribulum esi, bis subire, Apostolica recla-
vigalionis difficullas inlerclusit, invitans ut quibus- manle senlentia, qui nobis unam prsedicat in Tri-
Iibet necessitatibus impediii, desiderii sui effectum nitate Deitatem unam in fide confessionem, unum
dono sancti Spiritus consequantur. in baptismate sacramentum (Ephes. iv). Sed in
CATP. 46. — Idem de eodem, ead. ephl. 4. hoc nihil simileformidatur, quoniamnon potest in
Hoc autem nos non ex nostra persuasione defen- iterationis crimen veuire, quod factum esseomnino
dere, sed ex apostoliea auclorilate servare, satis nescitur. Atque ideo quoties persona talis inciderit,
idoneo probamus exemplo, sequentes beatum apo- sollicita primum examinatione discutile, et longo
stolum Petrum, qui in ipso die, quo omnem creden- tempore, nisi forie supremus finis immineat, in-
lium numerum promissus sancti Spirilus replevit dagate, utrum nemo penltus sil, qui teslimonio suo
advenlus, trium millium populum sua prsedicatione juvare possit ignorantiam nescientis. Et cum con-
conversum lavacro baptismatis consecravit. Quod stiterit hune qui baptismatis indiget sacrameuto,
sancla Scriptura, quaj aposlolorum Actus eonli- sola iuaniter suspicione prohiberi, accedat intrepi-
net, iideli liisloria dpcet dicens : Hh auditis com- B dus ad-consequeudam gratiam, cujus in se nulluni
puncli sunt corde, et dixerunl ad Pelrum et reliquos scit esse.vesiigium. Nec rereamur -huic januam
apostolos,: Quid faciemus, viri fralres ? Petrus autem salutis aperire, quam nunquam docetur in-
ad illos : Pwnitentiam, inquit, agile, et baplizetur gressus.
ttnusquhque vestrum, in noinine Domini nostri Jesu CAP.49. — in Moratibus, lib. ir, cap~.2.
in remhsionsm vesttorum, et Gregorius
Chrisli, peccaiarum Quod apud veteres idem fides, virtus sacrificii,
accipieth dsnum sancd Spiritus (Act. n). tnysterium cireumchionh, qupd apud -nos baplh-
CAP. 47. — Idem non esse celebrandum bapthmum ma, valebat.
in Epiphania. Leo universh ephcoph per Siciliam (De cons., dhl. i,c. Quod autem.) Quod apud
(epist. 4, cap. 6). nos valet aqua baptismatis, hoc egit apud reteres,
(De cons., dht. 4, c. Si quis autem.) Si quis au- vel pro parvulis sola fides, vel pro majoribus vir-
tem Epipbanise festivilatem, quse in suo ordine tus sacrificii, vel pro his, qui ex Abrahaa stirpe
debito honore veneranda est, ob hoc existimat pri- prodierant, mysterium circumcisionis.
vilegium habere baptismatis, quia hoc quidam pu- CAP. 50. — De eodem. August. ad Valerium contra
tstnt, quod in eadem die Dominus ad baptismum „ Julianum, De nuplih et concup. t. n, c. 11.
sancti Joanuis accesserit, sciatillius baptismi aliam Ex quo instituta esl cieumcisio in populo Dei.
graliam, aliam fuisse ralionem, nec ad eamdem quod erat tunc signaculum justitiarj fidei, ad signi-
pertinuisse virtulem, qua per Spirilum sanctum ficationem purgationis, valebat et parvulis ori-
rcnascuntur, de quibus dicitur : Qui non ex sangui- ginalis ^veterisque peccali," sicut et baptismtts ex
nibus, neqne ex voluntate carnis, neque ex voluntate illo valere ccepil, ad innovationem hominis, ex quo
viri, sed ex Deo xiali sunt (Joan. \). Dominus enim inslitutus esf.
nullius indigens remissione peccati, nec quserens
CAP.81. — Bracarense conciiium i, cap. 23.
remedium renascemdi, sic voluil baptizari quomodo
et voluit circumcidi, hostiamque pro se emunda- Placuit ut nullus eum baplizandi ordinem prseler-
lionis offerri. Ui qui faetus iuerat ex muliere, sicut 'mitlat quem et anlea tenuit metropolitana Braca-
rensis ecclesia, el pro amputanda aliquorum dubie-
Apostolus ait, fieret et sub lege(Galat. iv),quam non
venerat solrere, sed implere (Matth. v), el implendo late profuturus episcopus, scriplum sibi et directum
a sedc beatissimi Petri apostoli suscepit.
fnrire, sicut bealus Apostolus prsedicat, dicens :
Finis aulem legis Christus, ad juslitiam omni cre- CAP.52. — De eadem re. Victor papa Theophilo
denti (Rom. x). Baptismi autem sui irise condiJit .," cphcopo, cap. i. Quod gentiles ad fidem venientes
a quocunque, quacunque hora, in quocunqueflumine
sacramentum, quia in omnibus primatum lenens,
sc docuit esse principium. Et tunc regenerationis baptizandi sunt.
Si necesse fuerit, aut mortis periculum ingru e-
potcntiam sanxil, quando de lalere ipsius profiuxe-
runt sanguis redemplionis et aqua baptismatis. rit, gentiles ad fidem venientes, quoeunque lo co
vel momento ubicunque evenerit, sive in flumine,
CAP. 48. — Idem Leo prhnus Leoni episcopo Raven-
nuti, cptst. 58, c. 1. De hh qui ulrum baptizati sive in mari, sive in fontibus, tantum Cbristianse
sunt nescitur. confessionis credulitate clarificala bapftzentur.
(De cons., dist.i, c. Cum ilaque.) Cum itaque Ipsum quoque quod in baplismo polliciti sunt,
est attendendum, ne infideles sed fi-
baptismi sui nilril recordelur qui regenerationis est summopere
cupidus,-nee alter attestari de eo possit qui sciat deles inveniantur. Ipsi vero qui inlldelitaiis nola as-
consecralum, nilril est in quo peccaium possit ob- perguntur, infames efliciuntur, atque inter lideles
repero, ciun in hac parte conscienliaj suaj nec ille minime repulantur.
reus sit qui consecralur, nec illc qui consecrat : CAP. 53. — Augustinus de 70 hmresibus.
scimus quidem inexpiabile esse facinus, quolies Leeliani [Selestiani] bseretici negant esse visibi-
 e» DECRETI PARS J. — DE FIDE, ETC. 82
lem paradisum, et baplismum in aqua rnon acci- A CAP. 60. — Gerundeuse conciltuni ;ap. 4.
niunt. (De cons., dist. 4, c. De catcchumenh.) De cate-
— ad Ro- chumenis'baptizandis id decretum est, ut in Pascbae
CAI-.54. Huunm snper prhnam ephlolam
manos, solemnilate vel Pentecostes ad baptizandum veniant.
Fortassis quseret aliquis quare in aqua solum- Cajteris solemnitatibus infirmi lanlummodo debeanf
modo, el non aliquando in vino bapiismus eonse- baptizari.
cretur. Cui respoudit beatus Ambrosius : « Idcirco CAP. 61. — Greqorius Fanlino defensori.
uniformiter hoc fieri in aqua, ut intelligatur quod, "Si Judajis baplizandis longum vel triste vidctur
sicut aqua sordes corporis, aut vestimenti abluit, ita solemnitatem suslinere paschalem; et eos nunc ad
illud baptisma animse maculas sordesque vitiorum baptisma feslinare cognoscis ne, quod absit! longa
emundando abstergit. i dilatio retro possit eorum animos revocare, cum
fratre nostro episcopo loci illius loquere, ul pceiii-
CAP. S5. — Gregorius ForlunaUt ephcopo Neapolh
(Secundino Taurominiiano ephcopo). tenlia ac^ abstinentia 40 diebus indicta, aut die Do-
(GRATIANI:S, 18, <7-2, c. Pridem, hoc caput Gelasio minieo, aul si celeberrima feslivilas forlassis occur-
aliribuit.) Pridem prsecepimus ttt de monasterio rerit, eos omnipolenlis Dei misericordia prolegcnte
Sancti Andrese, quod est super Mascalas, Laptisle- R baptizet.
riumpropter monachorum insolentias debuisset au- CAP. 62. — Gregorhts respondens Augustino
ferri atque in eodem loco, quo fontes sunt, altaria (epist -51).
fundari. Cujus rei perfectio hactenus est prolracta. (Dht. 5, parle prima, c. Baptizari.) Bapti^aTiSy^|*v
Admonemus itaque fralernitatem luam ut nullam enixam ipsam mulierem, vel hoc quod ge^erilvVi'/<'' ,.\
jam' moram posf susceptas prsesenles liiteras no- Riortis periculo urgelur, vel ipsam bora fpa^emAniSL f-,%
slras inferas; sed, repleto loco ipsorum fonlium, al- gigirit, vel hoe quotl gignitureadem horalqiia riatum >"^.1
~ x
laread sacra celebranda mystica, illic sine aliqua est, nullo modo prohibelur. V«> ^•/c?J/
dilatione fundelur. - CAP. 63. — Gregorms cleroet plebiTareiht~.!,\-\j^'
CAP. 56. — Gelasius Sabino ephcopo. (Decons.,dist. 4, c. Venerabilis.) Generalis [Yeiie-
Nec enim numerus baptizandis juste creditur im- rabilis] baptismi sacramentum, nisi in festivitate
ponendus, cum quanti forte petierinl, vel ad rege- Paschali et Pentecostes iradere non prsesumat epi-
nerationem festinaverint, non sint pro alterius vo- scopus, exceptis ajgritudine laborantibus, quibus
luntate pellendi, Et ideo superfluam conslitutionem mortis urgente periculo, talibus oportet, ne in aJter-
modis omnibus refulanles, yolumus ut unusquisque numpereant, remediis subveniri.
aut in vicina sibi ecelesia, aut in electa,' pro sttse CAP.64. — Gelasius episcoph per Lucauiam, Bru-
menlis baptizelur arbitrio. tios el Siciliam, cap. 9.)
CAP.57. — Ex libro Ponlificali. (De cons., dht. 4, c.Innecessilale.) L&icisChristia-
Marcellus 25 titulos in urbe Roma consliluil, nss baplizare plerumque concedilur.
quasi dieeceses propter baplismum, et pcenilenliam CAP. 65. — Concilium Carlhagincnse ir, cap. 100.
multorum. Mulier baptizare non prsesumal,.
CAP.58. — Siricius papa Hhnerio Tarraconensi epi- CAP. 66. — Isidorus de officih, lib. u, cap. 54,
scopo, cap. n. Illud quod nec priratis, nec clericis [adde sine
nisi taiHum sacerdolibus \\vJ
(De cons:, dist. 4, c. Non ratione.) Non ratione au- gradu] baptizare liceat,
cloritaiis alicujus, sed sola temeritate prsesumitur, Evangelio legimus apostolis tantum permissum
utpassimetliberemalalitioChristi, seu apparilione, (Joan. xx).
nec non apostolorum seu marlyrum feslivitatibus, CAP. 67. — Ibidem.
innumerse, ut asseris, plebes baptismi mysterium Ilem : Constat baptisma solis sacerdotibus tradi-
consequantur : cum hoc sibi privilegium apud nos, tum [aaVeesse], ejusque ministerium neeipsis diaco-
et apud omnes Ecclesias, Domiuicum Pasclia spe- 'D nibus explere est licitumabsqueepiscopo rel presby-
cialiter cum saneta Pentecoste defendat. Item : In- tero,. nisi bis procul absenlibus ultima languoris co-
fantibus qui necdum loqui possunt per setatem, vel gat necessitudo [necessitas] : quod et laicis fidelibus
his qui sunt in qualibet necessitate, si opus fuerit, plerumque permittiiur, ne quisqttam sine remedio
sacri baptismatis unda, omni volumus celeritate suc- salutari de sseeulo erocetur.
curri. CAP, 68. — Rabanus de inslitulione clericoncm, lib.
\, cap. 7.
CAJP.59. — Leo papa ephcopis per Siciliam, epist. Apostoli seplem diaeones propter sacramentum
i, cap. 6.
ejusdem numeri ordinaverunt ad ministeritim, et ad
(De cons., dhl. i, c. Duo lempora, elc. Nonpotesl.) crfliciumaltaris, qui leguntur eliam et prsedicasse et
Evidenter agnoscitis in baptizandis electis, qui se- baplizasse non paucos.
cundum apostolicam regulam etexorcismis scrutandi, CAP. 69. — Quod acolylhus non baplizet,
ct jejuniis sanctificandi, et frequentibus prsedicatio- Ex libro Pontiiicali. Bonifacius tertius consiiluit,
nibus imbuendi, duo tantum tempora, id est Pascba iit Lateranus acolythus non baptizet, sed diaconus et
el Peatcc *slenesse servanda. subdiaconus sequenles.
 83 D. 1Y0NIS CARNOTENSIS EPISCOPI 8*
CAP. 70. — Ambrosius super I Epist. ad Corinthios, A CAP. 76. — Augustinus de pmnitenlia c. 3.
cap. 1. (L. ii, c. 2. Gra. De consec. dist.i, c. Omnhqui.)
Majus est cvangelizarc quam baptizare, ideo Apo- Onmis qtti jam susevolunlatis arbiter constitutus est,
stolus-non se missum baplizare dicit, sed erangeli- cttni accedit ad sacramentum fidelium, nisi eum po>
zare, quia in episcopo omnium ordinalionum digni- niieal vitse vetcris, novam non potest inchoare., Ab
tas esl. Caput est enim cajterorum mcmbrorum. Per hac poeiiilentia cum baplizantur soli parvuli immu-
quod et illos bumiliat, quibus Corinlhii mullum da- nes sunt : nondum enim uli possunt libero arbi-
hant; -propterea quod ab illis fueranl baplizati, ul ex trio.
eo scirent non magnum esse baptizare, quia non CAP. 77. — Autjustinus ad Seleutianam [Solestia-
omnis qui bapiizat idoneus cst et evangelizare. num],*et>*6(.c. 8.
Yenba enira solemnia sunt, qttse dicunlur in bapii- (Dc cons., disl. 4. c. Agunt.) Agunl bontines antc
smate. Denique Petrus apostolus credentem Corne- baptismum porjuitenliam de prioribus peccatis; jla
lium cum suis jussit baptizari, nec dignatus est lamen ut eliam baptizenlur sicut scriptum est in
ministris astantibus lioc opus facere. Si enim defuis- Actibus aposlolorum, loqucnle Petro ad Judarjos ac
dicente : Agite pmnitenliam et baptizelur unusquhque
sent, ipse hoc ageret necessitate compulsus.
CAP. 71. — Leo nonus in synodo habita Remis, B vestrum in nomine Domini Jesu Chrhli (Act. n).
cap. 4. CAP. 78.—Rabanus de institutione clericorumlib. i.
Ne quis pro sepultura vel baplismo, seu pro eu- cap. 27. '
(De consec., dist. 4, c. Primum.) Primum interro-
eharistia, aut inlirmorum visitatione quidquam exi-
gat. getur paganus, si abrenuntiet diabolo et oninibus
CAP. 72. — Gelasius episcopis per Campaniam et damnosis ejus operibus alque fallaciis eunctis, ut
Brulios conslilulis. prinium respual errorem, sic appropioquet ad vefi-
Baptizandis consignaiidisque fidelibus pretia nulla tatem, possitque, juxta Apostolum, deponere veterem
prseligant aliqtti; nec illalionibus quibuslibet impo- hominem secundum veterem conversaiionem (Ephes.
sitis, exagitare cupiant renaseenles. iv), qui corrumpitur secundum desideria erroris,
CAP. 75. — Toletanum-concilium xi. cap. 8. abnegans impielatem et smcularia desideria (Tii. n).
|CAP. 79. —- Ambrosius De sacramenth 1.1, c. H.
(I, q. i,c. Quidquid.) Quicunque in ecclesiastico Quando te inlerrogavit levita, abrenunlias diabolo
ordine constituitur, aut pro baptizandis, consignan-
et omnibus operibus ejus, quid respondisli? Abre-
disquc fidelibus, aut pro collatione chrismatis, aut nuntio. Abrenuhtias sseculo, et omnibus voluptatibus
promotionibus graduum pretia quselibct vel procinia < " ejus, quid respondisti? Abrenuntio. Memor estoser-
irisi voluntarie oblala, pro hujusmodi ambitione sus-
sciente loci tale monis, et nunquam libi excidat luse scries cautio
ceperit; equidem si, episcopo, nis.
quidquam t a subditis perpetralur, idem episcopus
-duobus-mensibus cxcommunicationi subjaceat, pro CAP. 80.'— Gregorius I, homilia 29. de eod
co quod et scita mala contexit, ct correctionem ne- In die baptismatis omnibus nos actibus anliqiti
cessariam non adhibuii. Sin autem eorum quispiam bostis, atque omnibus pompis abrenunliare promisi-
eodem nesciente quodcunque pro supradictis capilu- mus. Ilaque unusquisque reslrum ad considera-
lis accipiendum sibi csse crediderit, si presbyter tionem suam mentis oculos reducat : considc-
trium mensium excommunicalione plectatur. Si dia- ret si servet. post baplismum, quod ante baplismum
conus, quatuor; subdiaconus rero vel clerieus lris spopondit.
cupiditatibus serviens, et competenti pcena, etdebita CAP. 81. — Rabanus, deinst. cler.
excominuiiicatione plectcndus est. Post abrenunliatlonem apostolicse fidei, ostendi-
CAP. 74. — Bracarense concilium n, cdp. 7. tur ei Symbolum, et exquiritur ab eo si credat- in
Deum Patrem omnipotentem, et in Jesum Christum
Si qui infantes suos ad baptismum offerunt, susci- j^
clericis. Eilium ejus uuicum Dominum nostrum, et in Spiri-
piantur a
tum sanctum unum Deum in Trinitaie el unitate; si
CAP. 75. — Ibidetn, cap. 1. confiieatur unam esse sanctam Eeelesiam calholi-
(10 q. 1, c.Ptacuit omnibus ephcoph.) Per singu- cam, et si credat remissionem peccatomm etvilam
las Ecclesias episcopi, et per dioeceses ambulantes, seternam. Hajc ergo omnia si se vere profitelur cre-
primum discutiantclericos, quomodo ordinem bapti- dere, jam incipit per fidem induere novum hominem
smi vel missarum teneant, et qualiter quoecunque
qui secundum Detcm creatus est, injustitia et sancti
oflicia in Ecclesia peragunt, et si rectum quid inve- tate vcrilatis (Ephes. iv), quotamen plene imbuilur,
nerint, Deo gratias agant. Si autem miuime, docere
quando per baplismi lavacrum regeneralur.
. debent ignaros, et hoc modis omnibus prsecipere,
sicut antiqui canones jubent, ut (De consecr., dist. 4, CAT.82. — Cap. 25, lib. i.
c. A;ite 20 dies) ante 20 dies baptismi ad purgatio- Ante baptismum catecbizandi debet hominem
ncm exorcismi catechumeni currant, in quibus 20 prajvenire officium [al. in bominem pervenire ofti-
diebus omnino symbolum, quod est: Credo in Deum cium], ul iidei primum catechumenus accipiat ru-
Patrem oninipotentcm, specialiler doceattir. dimentum.
 £> DECRETI PARS I..— DE FIDE, ETC. - W
C\p. 83. A CAP. 93.—Lib, ir.
(C. Anle baplhmumde cons., dht. i. Item : Prius Ab eis qui renascuntur in Chrislo,princeps mu.idi
ipse Jesus creci nali oculos luto, cx spulo faclo mittilur fbras, quod mysleria significanl, quando
superlinivit, et sic ad aquas Siloe misit (Joan. ix), parvuli baptizandi exorcizantur et exsufflantuiv
quia prius debet baplizandus fide incarnalionis Chri- CAP.94.—Augustinus de Symbolo, lib. \,cap. 1.
sli instrui, et sicad baptismum jam credulus admifli, (De cons., disl. i, c. Sicut noslis.) Sicut nostis,
ut sciat cujus gratise in co est particeps, et cui jam parvuli et exsufllanlur et exorcizantur ul pellatur ab
delrritorfiat deinceps. eis diaboli potestas inimica, quarjdecepit bomincm,
CAP. 84. — Cap. 26. ul possideret homines.Non ergo crcatura Dei in in-
Baptizandis traditur salutare Symbolum, quasi fantibus exorcizatur aut exsufllantur, sed ille sub
commonitoritim fidei, et sanctaj confessionis indi- quo sunt qui sub peccato nascuntur.
cium, quoinstructiagnoscantqualesjam ad gratiam CAP. 95. — Rabanus de instit. cleiicomm, lib. i,
Christi exhibere se debeant. cap. 28.
CAP~I85. — Bcda super Esdram, lib. n. (De cons., dht. i, c. Poslea.) Poslea signalur
Pulchre in Ecclesia his salubris mos doctrina Pa- baptizandus signaculo sanclaj crucis, tam in frontc
ti tim/ inolevit, ut liis qui cateclrizantur, quatuor JJ quam in corde, ut ipsc apostata diabolus in vasesuo
Evangeliorum sacramentum explanelur, ac reciten- pristino suse interemplionis cognoscenssignum,jani
tur exordia. sibi deinceps sciat illud esse alienum.
CAP. 86. GAP.96.—Augustinus de Symbolo,lib. n, cap.i.
Ilem norse vitorjaudiloribus Symbolum fidei fra- Nondum adbuc per sacrum baptisroa renati cslis,
dinius, quodperduodecim apostolos ordinalum est, sed per crucis signum in utcro sanctse matris Eccle-
ettotidem sententiis comprehensum. sise jam concepti estis.
CAP. 87. — Nicolaus papa Joanni archiephcopc CAP. 97.—Rabanus, ibidem.
Ravennw. Exin jam dicuntur super eum orationes, ut liat
(De cons., dist. 4, c. Calechhmi.) Catcchismi catechumenus.
baptizandorum a sacerdotibus unlusctijusque Eccle- CAP.98.—August. de Stjmbolo, tib. iv, cap. i,
sise possunt fieri, sicut in sancta hac Romana (cui Omnia sacramenla quse acta sunt et aguntur in
Deo auctore minislerium famulatus nostri exhibe- robis per ministerium servorum Dci cxorcismis,
mu_s)Ecclesia, solemniter fieri comprobatur. oralionibus, canticis spiritualibus, insufflalionibiis,
CAP.88,—Isidorus de officiis~lib. n, cap. 9. cilicio, inclinalione cervicum, humililate pediim,
Competentibus salutare Symbolum traditur quasi iC pavor ipse omni securilate appetendus. Hsecomnia,
commonitorium fidei et sanctse confessionis indi- ut dixi, escae sunt quse nos reficiunt in utcro,
cium, quo instructi agnoscant, quales jam ad gra- ut renalos ex baptismo hilares vos mater exhibeat
tiam Christi exhibere se debeant. Christo.
CAP.89.—Augustinusde Symbolo,lib.i, cap. 1. CAP.99.—Rabanus, ibid.
Accipite regulam fidei, quod Symbolum dicitur; Tunc dalur baptizando sal benedictum in os, ut
et cum arceperitis, in corde scribile et quolidie per sal typicum sapienlise saleconditus, felore careat
dicitc apud vos : Antequam dormiatis, antequam iniquilatis, et nee a vermibus pcccatorum ultra pu-
procedatis, SymMo vestro vosmiinite. trefiat, sed magis ilkcsus servetur ad majorem gra-
CAP..90.—Rabanusde inslVntione clericorum, lib. i, tiam percipiendam.
cap. 27. CAP.100. — Beda super Recjum[Esdram], lib. n,
(De cons., dht. 4, c. Postquam.) Postquam se cap. 9.
l, c. 27, De cons., dist. 4, c. Sal, cmlesth.)
baptizandus per confessionem verse fidei in alterius Sal(Lib.
commendaverit dominium, ct per abrenunliationcm eorjlestis sapientise quo' inilianlur catechu-
a prioris possessoris se alienaverit servilio, exsuffla- i} meni, in cunctis operum nostrorum sacrificiis offcrre
tur ab eo sseva potestas, ut per pium sacerdotis jubemur.
ministerium Spirilui sancto cedat fugiens -spirilus CAP.101.—Isidorus de officiis,lib. n, cap. 19.
malignus. Sales in ministerio calechumenis dandos a Patri-
CAP.91.—Beda super Regum lib. iv. bus ideo est instilutum, ut eorum gustu condimen- '
Recti ordinis est, ut doctores veritatis prius ab tum sapientise percipiant, neque desipiant a sapora
auditorum prsecordiis omnem spirilum immundum Cbristi, nec sint fatui, ut retro respiciant sicut uxor *
Loth (Gen. xix).
exsufllando, et calccbizando abigant; et sic eos qui
fuerant castra dsemonum, sed facti jarii possessio CAP. 102.—Rabanus, ibid.
spiritualis Israel, societati sorlis sanclorum myste- (De cons., dhl. i, c. Dehhic.) Dehinc iterum
riis salutaribus imbuendo aggregent. cxorcizatur diabolus, ut suam nequitiam cogno-
CAP.92. — Auguslinus£ontraJuliantcm, lib. iv. scens, et juslum super se Dei judicium limens rece-
(Aug., de ecclesias. dog., cap. 51.) Exsufflantur dal ab homine, nec jam contendat eum arte sua
parvuli in cxorcismo, priusquambaptizenlur. subveitcre, ne baplismum consequatur, sed magis
 87 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI »8
bonorern Deo crcatori suo exbibens reddat opus Dco A . ad fontem, ingressus es, considera quos videris;
factori suo. quid locutus sis, repele diligenter. Oceurrit tibi
CAP.-J03.-—Gregorius,liomiliald (sttpcr evangelia). levila; occurrit tibi presbyter : unctus es quasi
(De cons., dist. 4, c. Sacerdoles.) Sacerdotes, cum alhleta Chrisli, ut ad baptismum catechumcnus
per oxorcismi graliam manum credentibus im- accedas.
ponunt, et habitare malignos spiritus in.eorum CAP.110.— Rabanus, eod. /., c. 28.
mente conlradicunt, quid aliud faciunt nisi dsemo- Consecratur fons, et ad ipsum baplismum cate-
nia ejiciunt? chumenus accedit.
CAP.101.'—Rabanus, ibid. CAP. 111.—Ambrosius de sacramenth, tract. 2,
(De cons., dist. 4, c. Poslea.) Poslea laiiguntur ei cap. 5.
nares et aures cum saliva, etdicitur ei vcrbum evan- (De cons., dhl. i, c. Venit.) Venit sacerdos ad
gelicum, quod Jesus quando surdum et mutum sa- fontem, dicit precem, invocat Patris nomen, prse-
iiavit, tangenscum sputolinguamejus, etmittens di- sentiam Filii et Spirilus sancfi; utitur verbis coe-
gitos in auriculas ejus, dixit: E/fela, quod est adape- leslibus, quse Christi sunt, quod baplizctur in nomine
rire (Marc. vn). Hocenim sacramenlum hic agilur,ut Patris et Filii el Spiritus sancti.
per salivam typicam, et sacerdotis tactum sapien- B CAP. 112..—Capitularium, lib. vi, cap. 77.
lia, et virtus divina salutem ejusdem calechumeni In Sabbato sancto Pascbaj velPentecostes, si quis
operetur; ui aperiantur ei nares ad accipiendum velit aquam consecratam ad aspersionem in domo
©doremnotiliaj Dei, ut aperiantur illi aures ad au- sua i-ecipere, ante chrismatis infusionem acci-
dlcndum mandata Dei, sensuque intimo cordis repo- piat.
nendum. CAP.113.-—Auguslinusde Symbolo, tib. i, cap. I.
CAP.105.—Beda in libro primo, homilia 19 (homilia (Lib. n, c. 1.) Hac nocte circa nos actum eslquod
in Domin. xn post. Trinil.). cseteris noclibus actum non esf, ut ex locis secretis
Mos increbuit Ecclesise, ut sacerdotes illius his singttli produceremini in conspectu totius Ecclesise.
quos percipiendis baptismi sacramcntis proeparant, Ibique cervice lmmiliata, quse male fuerat ante
prius inter csetera consccrationis exordia, de saliva exallata, in humilitale pedum cilieio substrato in
oris sui nares tangant et aures, dicentes : Effeta. vobis celebraretur examen, atqtte ex vobis exslirpa-
Per salivam quidem oris sui gustum, quo initiandi retur diabolus superbus, dum super nos in.vocatus
sunt, supernse sapienliae designantes; per tactum est bumiliter [humilis] altissimus Chrislus.
vero nariuni, ut abjectis delectationibus naxiis, CAP.114.—Stephanus V Stiliano arcliiepiscopp.
" Nunqttid non omnia charismata sacerdotalis mi-
solum Christi semper amplectantur odorcra.
CATP.106, — Ambrosius de sacramenth, lib. i, nisterii, crucis figura perficiunlur? Nunquid ne
cap. 1. baptismatis unda nisi cruce sanctificata peccata
Quid egimus in Sabbato? Ncmpeaperlionem, quia relaxat? Etutcsetera prsetereamus, sine crucissigna-
mysteria celebrala sunt aperlionis, quando tibi aures culo quis sacerdotii gradus ascendif.
sacerdos tetigitet nares. Quod significavit in.Evan- CAT. 115. — Augustinus dennico bapthtno, lib.yi
gelio Doroinus noster Jesus Christus, cum ei obla- (contra Donalhtas.)
tusesset surdus et mutus, tetigitque aures et os ejus (De cons., dist. 4, c. Si non sanctificaiur.) SI non
(Marc. vn). Aures, quia surdus erat. Os, quia mu- sancfificalur aqua, cum aliqua erroris verba pcr
tus erat, et ait: Effeta, Hebraicum verbum, quod imperitiam precator effundit, multi non solum mali,
Latine dicitur, adaperire. Ideo igitur tibi sacerdos sed etiam bbni fralres in ipsa ecclesia non sanctifi-
tetigit aures, ut aperirenlur aures tusead sermonem, cant aquam. Multorum enim preces emendantur
et ad eloquium sacerdotis. Item : Piopter gloriam quotidie, si doctoribus fuerint recitatee, el mulla in
niuneris etoperisnon os tangitepiscopus,sed nares, cis reperiuntur contra calholicam fidem. Nunquid
ut bonum odorem accipias pietatis seternae. D si manifeslctur aliquos baptizatos, cum illseprcces
CAP, 107.—Niomnumconcilium, cap. 14. dictse super aquam fuissenl, jubebuntur denuo
De catechumenis lapsis sancto et magno concilio baptizari? Quid ita? Quia plerumque precisvitium
placuit, ut tribus annis sint inter audienles; post superat precantis affectus, et quia certa ,illa verba
Jisecautem cum catechumenis forent. evangelica, sine quibus non potest baptismus conse-
CAP.108.—Pro eatechumenh Rabanus, ibid. crari, lantum valent, ut per illa sic evaeuentur,
(De cons., dht. 4, c. Deinde.) Deinde a sacerdote qusecunque in prece vitiosa contra. regulam lidei
inungilur. ut sacrmn baplisma cum fide accepta dicuntur, quemadmodum dsemoniumnomine Ghrisli
cuslodiatur. Ungitur illius tunc pectus de oleo san- excluditur. Nam, utique bsereticus si afferal precera,
ctilicato, cum invocationc sanctse Trinitaiis mens vitiosam, nec bonum habeat charilatis affectum,'
ejus confortelur. Ungitur el inter scapulas de eodem quo possit illa impcritia superari, et ideo similis esl
cjeo, ut undique muniatur, et ad bona opera facien- ei quicunque in ipsa calholica invidus et malevolus
da per Dei gratiam roborelur. quales illic arguit Cyprianus. Afferat eliam, ulfieri
C^P. 109..—Ambrosiusde sacramentis? lib.A, cap. 2. solet, aliquam precem, in qua loqualur conlraregu-
(Lj.b<i,c. %,Dejons., dht. 4, c. Fiyi's(',)Yeiiisli_ l.amfidci; multi quippe irruunt in nrcccs, non soJ.um.
 89 DEGRETI PARS I. — DE FIDE, ETC." 90
ab imperitis loquaeibus, sed etiam ab hserelicisi \ CAP. 124. — Augustinus de baplhmo unioo.
compositas, et per ignoraiUisesimplicilatem non easi (Conlra Donat. t. iv, c. 24, decons., dhl. 4, c.Cum
valentes discernere utuntur eis, arbitrantes quodI pro parvulh.) Si pro co qui respondere potest in
bonse sint, nec tamen quod in eis perversum cst,, baptismo alius respondeal, non itidem valet. Ex qua
evacuat illa quse Ibi recla sunt, sed ab eis potius5 regula illud in Eviingelio dicfum est quod omnes,
evacualur. cum legitur, naturaliter movet: JEtatem habet, ipse
CAP. 116,—Lt"6. iii. pro se loqualur (Joan. ix).
(Cap. 10. De cons., dist. 4, c. Non esl aqua.) Non1 CAP.125. — Augustintis de adulterinis conjugih ad
est aqua profana et adullera, super quam Dei nomeni Pollentium, lib. i, cap. 28, tomo VI operum.
invocatur, eliamsi a profanis et adulteris invocc- Ego non splum aiios calechumeitos, verum eliam
tur, quia nec ipsa crealura, nec ipsum nomen adul- ipsos , qui vivenliunt conjugiis copulali retinent
tcrum est. adullerina consorlia, cum salvos corpore in his per-
CAP.117.—Lib. v. inanenles non admittaraus ad bapiismum; lamen si
(Cap. 19.) Quomodo aquam mttndat, et sanclifi- desperali, el intra se pcenilentes jacuerint, nec pro
caf homicida? qtiomodo oleum beiiedicuiit tenebrse? se respondere potuerint, baplizandos esse puto, ut
Si aulem sacramenlis adest et vcrbis suis, per• B eliam hoe peccatum cum cajteris lavacro regenera-
quoslibet adniinistrenlur, ct sacramenla Dei ubique tionis ablualur. Quis eiiim novit ulrum forlassis
recla sunl, el.mali homines, quibus nihil prosunt, adulterinse carnis illecebra usquc ad Jiaplismum sta-
ubique perrersi sunt. luerant delineri? Si autem ab illa desperatione re-
CAP.118.—Augustinus contraJutianum, lib. iv. creali potuerint vivere, aut facient qttod staliierauf,
Recole quemadmodum in Ecclesia Christi bapti- aut edocti obtemperabunt, aut de contemploribus
sniatis mysteria celebrenlur, etinvenies, quod abrc- fiel, quod fieri eliam dc baplizalis talibus solet. Quse
nunUent el parvuli per ora gestantium, sicut per ora autem baplismatis, cadem et rcconciliationis est
'
gcstantium credunt. Item : causa, si fortc porjiiitentemest finiendse vitse pericu-
CAP. 119. lum .prajoccupaverit. Nec enim ipsos ex hac vila
Quisquis negat parvulos credere per ora gestan- sine arrha suse pacis exire velle debot maler Ec-
tium, negeteos etacciperebaptismum, quia in ma- clesia.
nibus geslanlium reluclantur. CAP. 126. — Ambrosius de sacramenth, iract. 2,
CAP. 120.—Auguslinus de libero arbilrio, UL m, cep. 7.
cap. 28. Interrogalus cs : Credis In Deum Patrem omni-
(De cons., dist. 4, c. Illud perscrutari.) Illud C potcntem? Dlxisli : Credo; etmersisli, hoc ost se-
perscrulari homines solent, sacramenlum baptismi pultus es. Iterum inlcrrogafus es : Credis et in
Chrisii quid parrults prosit, cum, eo acccpto, plc- Deum nostrum Jesum Christunt, el in crucem ejus?
rumque moriantur, priusquam ex eo quidquam co- Dixisfi : Credo ; et mersisti. Ideo el Chrlsto es con-
gnoscere potuerint. Q.ua in re, satis pie recteque sepultus. Qui enim Chrislo consepelilur, cum Chri-
credilur prodesse parrulo corum fidcm, a quibus slo resurgit (Rem. vi). Tertio, interrogalus es : Cre-
consecrandus offerlur. El hoc Ecclesirje commendat dis et in Spiritum sanclum ? Credo; et lertio mer-
saluberrima auctoritas, ut cx eo quisquc sentiaf, sisti, ul multiplicera lapsum superioris ajtatis
"quid sibiprosit fides sua, quando in aliorum quoque absolveret trina confessio.
beneficio, _jui propriam nondum habent potestatem, CAP. 127, — Gregoriits III papse Bonifacio
commoda sit. (epislola 5).
CAP. 121. — Augustinus de pmnitenlim tnedicina, Quosdam baptizafos absque interrogalione Sym-
cap. 11. boli, ab adulteris et indignis presbyteris fassus es.
Parvulis ad consecrationem remissionemque ori- In his fua dilectio leneat antiquum morem Eccle-
ginalis peccati prodest eorum fides a quibus afferun- sise; quia quisquis in nomine Patris, et Filii, ct Spi-
tur, ut quascunque maculas delictorum per alios ex rilus saucti baplizatits est (Matth. xxvm), eum re-
quibus nati sunl, conlraxcrunt, aliorum ctiam inler- baptizari miniine licaf. Non eiiim in nomine ba-
rogatione purgentur. plizantis, sed in nomine Tiinitatis Jiujus gratiaj dq>
CAP.122. —Augustinus super Joannem, tract. 80. nuni percepit.
Yerbum lidei tanlum valet in Ecclesia Dei.jitper CAP.128. -— Canones apostotorum, capitulo 5.
ipsura credentem, offerenlem, benedicentera, un- (De consec.'dht. i, c. Si qtth.) Si quis presbytei
gentem, etiam tanfrilum mtindet Infantem, quamvis trinam mersionem iinius mysterii non celebret, sed
nondum valentem corde credere ad jusliliam, cl ore semcl mcrgat in bajitismate quod dare jubetur in
confiteri ad salutcm (Roin. x). Domini mortcm, deponatur. Non dixil Dominus : In
CAP. 125. — Isidorus de afficiis, lib. n, cap. 28. roorte mea baptlzate ; sed : Euntes, docele omnes,
(De consecr., dist. 4, c. JEgrotantes.) iEgrotanfcs gentes, baplizuntes eos in nomine Palris, ct Fitii, et
si pro se respondefe non possunt, ctim volunlatis
Spiritus sancli (Matth. xxvm).
eorura testimonium sui dixerint. Irjaptizenlur. Simi- CAP.129. — Tolelanum concilium iv, cap. 5.
liter et de pojnitcntibus agciidum. (De com., dht. i, c. Pioptcr.) Propler vitaiukns
 91 D. 1V0NIS CARNOTENSIS EPISl"OPI 92
schismalicis scandalum, vci hserelici dogmalis usum, A adoptio jungit; quanfo potius a carnali oportetinter
simplam tencamus baplismi mersioiicm. se contubernio cessare, quos per cceleste saeramen-
CAP.150.—Gregorius Leandro episcopo(lib. i, e. 41). tum regeneratio saneli Spiritus junxit. Longe igilur
(De consec. dht.,i, c. De trina.) De trina mersione congruenlius filius patris mei vel fraler meus appel-
baptismalis-nihil responderi \eriiis polest, quam lalur is quem gratia divina, quam qttcm humana
ipsi sensistis, quia in una fide nihil oflicit sancfaj voluntas, ut filius vel fraler meus esset, elegit, pru-
Ecclesise consuetudo diversa. Nos auieiri quod tertio dentiusque ab allerna corporis commistione secer-
mergimus, triduanse sepulturaj sacramenta signa- nimur.
mus, ut dum terlio ab aquis infans educilur, resur- CAP. 156. — Idem Salemonio episcopo.
reclio triduani temporis exprimatur. Qtiod si quis Nosse desideras utrum mulier quse viri filium ex
torte, etiam pro sunimae Trinitalis veneratione alia filia genitum de sacro fontc levaverit, postmo-
ajstimet fieri, neque hoc aliquid obsistit baptizandum dum possit cum codem viro copulari? Quos idco
semel in aquis mergere. Quia dum tribus subsislen- jungi posse decernimus, quia secundum sacros ca-
liis una substantia est, reprehensibile csse, nullale- nones nisi amborum consensu nullius religionis
nus potest infantem in bapiismate, vel ter, vel semel oblentu debet conjux dimitlere conjugem. Pertinet
mcrgcre, quando et in tribtts mersionibus persona- autem ad ingens uxoris exitium, quaj babens odio
rum Trinilas, et in una potest divinitatis singulari- virum vel infirmitatem ejus non considerans, quasi
tas designari. causa pietalis operatur impietatem : maxime cum
CAP. 151. — Rabanns super Epht. ad Epltes. prarjcipiat Apostolus : Nolite , inquiens, fraudare
lib. ii. invicem, nisi ex consensu ad lempns ut vacethora-
Eodem modo in Patrem et Filium ct Spirilum san» lioni (I Cor. vu). Et ilerum : Revertimini in idipsum,
clum baptizamus, et ler mergimus, ut Trinitalis ne lenlel vos Satanas proptcr incontinentiam vestram
unum apparcat sacramentum, Ilem : Licet ter ba- (ibid.). Ergo, si non ex consensu ulriusque conju-
ptizemus propler mysterium Trinitalis, lamen ur.um gis hoc essc faclum probatur, non fraudentur invi-
baplisma reputatur. cem, sed revertantur in idipsum, prsesertim cum
CUP.152. — Anlhsiodorense concilium, cap. 25. dicat Apostolus : Uxor sui corporis poteslatem non
(Dccons., dist. 4, c. Non licet.) Nori licet abbali, habet, sed vir; sic vir potestatem non habet sui cor-
nec monacbis de baplismo suscipere filios, nec poris, sed mulier (ibid.)*
conimatres babere. CAP.137. — Idem Salgmoni Constantiensi cphcopo.
CAP.153. •—Capilularium, lib. vu, cap. 494. |-. Sciscitatur a nobis sanclitas vestra, si aliquis
Monachi sibi compatrcs commatrcsre non faciant, liomo duas spirituales commaires babere valeat,
nec oscttlentur fenrinas. unam post alteram. In quo fraternitas tua memi-
CAP.154.—Augustinus Dominica prima posl Pascha, nisse dcbet scriptum esse : Erunt duo in carne una
qui sic incipil: Ilodiernus dies. (Gen. n). Itaque, cum conslet quia vir et uxor una
(De cons., dist. 4, c. Vos ante omnia.) Yos ante caro per connubium cfliciuntur, reslat nimirum vi-
omnia tam \iros quam femineas, qtii Jilios in bapti- rum compatrem conslitui illi mulieri cui in matri-
smo suscepislis moneo, ut ros cognoseatis fidejus- monio assumpta uxor commaler esse videbatur : et
sores apud Deum exstitisse, pro illis quos risi eslis idcirco liquet viruni illi feminse non posse jungi in
dc sacro fonte suscipere, ideo semper eos admo- copula qusecommatcr eratejus, cum qua idem una
nete, ut castitatem custoJiant, justitiam diligant, fucrat caro effectus.
charitatem leneant, boc omnibus faciant quod sibi CAP.158. — Idem Carolo archiephcopo et cjus
lieri voltint, auguria non seryent, et ad arbores, et suffraganeh.
ad fontes vota non reddant, incantalores, aut cara- Si quis cum commatre spiriluali fuerit fornieatus,
gios, sacrilegia, pbylacteria, velut diaboli venena anathcmatis ut scitis percutitur ictibus [jaculis]. Si-
fugianl, nec furtum faciant, nec falsum lcstimonium " militer autem et illum percutere promulgamus, qui
dicant. Ante oniiiia Symbolum et orationem Domi- cum ca quam dc sacro fonte baptismatis susceperit,
nicam et vos ipsi tencte, et illis quos excepislis aut cum illa, qitam ante episcopum teimerit cum
oslendile. sacro chrismate fuerit uncta, fornicaiionis perpetra-
CAP.155. — Nicolaus ad consulta Burgarorum. veril scelns; legitimam tamcn si habucrit uxorem,
Ita diligere debet bomo eum, qui se suscepit ex non riimitlit.
sacro fonte, sicut patrem. Item : Est inter patrcs CAP.159. — Ex decrclh Gregorii juniorh.
et filios spiriluales gratuita et sancta communio, Si quis spiritualem commatrem in conjiiglum
quaj non est dicenda consanguinitas, sed potius ha- duxerit, analhema sit.
benda spiritualis proximitas. Unde inter eos non CAP.140. — Rabanus eodem libro, cap. 28.
arbitramur fieri [alias esse] posse quodlibet conju- (De cons.,dht. i, x.. Postquam.)Po%U\xiM\\ ascen
gale connubium, quandoquidem nec inter eos qui derit baptizalus de fonle, statim signatur in ccrebn
natura, et cos qui iu adoplione filii sunt venerandse a presbytero cum sacro clirisniale,. sequente siniui
Romanse Ieges matrimonium coiitralii permittunt. ct oratione, ut Christi regiii particeps fiat, et a Gbri-
Ilem : Si inter cos contrahitur malrimonium quos sto Cbristianus possil rocari.
 93 DECRETi PARS I. — DE FIDE, ETC. 94
Cw. 141. •—AtmVosttcsde sacramentis, iraclal. 2, A tlrco, nescilisulrum Christiano, an pagano, mt.lfos
cap. 7. in palria vcstra baplizalos asserilis, ct quiri inde sit
/ De cons., dist. 4, c. Etnershti.) Emersisli, venisti constriilis agendum. Hi profeclo, si in nomine san-
ad sacerdotem; quid tibi dixit? Deus, inquit, Pater ctse Triiritalis, vel laiiluni in nomiiie Christi, sicttt
on.nipolens, qtti le regeneravit ex aqua et Spiritu, in Actibus apostolorum legimus, baplizati sunt (Acl.
concessitque tibi peccala lua, ipse te ungal in vi- II, 10), unum quippe, idemque esl, ut sanclus ex-
tam mtemam. Yide ubi unctus es, in vitam, inquit, ponit Ambrosius, eonstat non esse denuo baplizan-
ajljrnam. dos.
CAP.142. — Tractat. 5 ejusdem, cap. 1. CAP.149. — Gregorius III Bonifacio, ephtola i
(Ambr. deih qui mysterih initiantur, cap.6; de llli qui baptizali sunt per diversitatem, et decli-
co ts., dist. 4, c. Accipis.) Accipis myslerium,hoe est nalionem linguarum genfriilatis, lamen quia in no-
ui.guenlum super capul. Quare super capul? Quia raine Trinilatis baplizati stint, oportel eos per ma-
sensus sapienlis in capite ejus. Sequiiur spirituale nus impositionem, et sacii chrisnialis unctioncm
si^naculum, quod post fontem superest, quo per- coiriirniari.
fectio Jiat, quando ad inrocationem sacerdotis Spi- CAP.150.— IdcmBonifacio.
rilus sanclus infunditur. B De illo falso episcopo, quem dixisti quod adulte-
CAP.145. — Rabantts eodem libro, cap. 29. rali clerici et bomiciriaj filius in adulterio natus, et
(De cons. dht. 4, c. Post bapihmum.) Post bapti- absque disciplina nutiilus esset, ct csetera mala
smnm iraditur Ghrisiiano restis candida, quaj si- borribilia, quse per singula cnarrasli, ac per hoc sui
gnilicat innocentiam el purilalem ChrislianaBi, similes sacerdoles conscciavit, de hoc meminittua
quam post ablulas reteres maculas, sludio sanctre rcverenda fratemitas, quia Iribus jam vicibus scri-
conversationis immaculalam servare debef, ad prse- psimus, ut nulliis homicida, niillus acluller, nulltis
senlaiidum anle tribunal Chrisli. Cuncli vero renari fornicator sacrum ministerium dcbeat allreclare. De
albis induuntur veslibus, ad inysterium resurgentis baplizatis vero ab illo seu_ccclesiisconsecralis, quocl
Ecclesise. Item .-TJtuntur baptizati albis veslibus, ut requirit tua fraternitas, scito ecclcsias, quas in no-
quorum primse nativitatis faciem vetusti erroris mine sanclaj Trinilatis consecravit, ct parvulos si-
pannus fuscaverat, habitus secundse generationis raililer quos baplizavil, qualiscunque sit qui sacer-
glorise prseferat indumentum. Tegifur enim post sa- dolio fungebalur, non esse denuo eas per alium con-
cram unctionem caput ejus myslico velamine, ut secrandas, aut ltos panulos baplizandos.
iiHelligat se diadematc regni, el saccrdotali digr.itafe „ CAP. 151. — Anastasius papall Anastasio.
poliri. (In dec, c. 7, c. Sanctm Ecclesim catholicm, dist.
CAP. 144. — Ambrosius de mystcrih initiandis, 19, part. prima.) Sacratissimum serenitatis luse pe-
cap. 7. clus agnoscal, quod nullum de his vcl quos bapli-
Accepisli post baptismum veclimcnla candida, ut zavit Acatius, vel quos sacerdotes vel levilas secun-
esset indicium quod cxueris involucrum peccato- dum canones ordinavil, ulla ex nomine Acatii por-
rum, et indueris innoeenlise casta velamina. lio Isesionis altingaf, quod forsitan per iniquuin
.CAP.145. — SancfHSAugust. in octavis Paschm, qui tradita sacramenti gratia roinus firma videatur. Nam
sic incipit. el baptisma, quod procul sit ab ecclesia, sive ab
Pascbalis feslivitas hodierna festivitate concludi- adullero. vel a ftire fuerit datum, ad percipieiHem
lur, et ideo hoJie neopbytorum habitus commula- munus pervenit illibaium.
tur; ita tamen, ut candor qui de habilu deponilur, CAP.152. — Concilium rv Carlhaginense, cap. 41.
semper in corde leneatur. (De cons., dht. 4, c. Non liceal.) Non Jiceat fieri
CAP.146. — Gregorius III Bonifacio. rebaptizationes, reordinationes, vel translationcs
(Decons., disl. 4, c. JP«™c/_os.)Parvulosqui a pa- cpiscoporum.
reiitibussubtractisunt, elanbaptizalisintannonigno- D CAP.153. — Gregorius Quirino ephcopo in Hibcr-
ralu r, ul hos baptizare debeas, secundum Patrum tra- nia, lib. \x,epht. 61.
ditionem, si non fuerit qui testificetur, ratio poscit. (De cons., dht. 4, c. Ab antiqua.) Anliqua Patrum
CAP.147. — Carlhaginense concilium, capilulo 6. instilutione didicimus, ut qui apud hajresim in Tri-
(De cons., dht.i, c. Placuit.) Placuit de infanli- nitatis nomine baptizantur, cum ad sanclam Lccle-
Iius quoties non inveniuntur certissimi testes, qui siam redeunt, aut unctione cbrismatis, aut manus
eos bapiizatos esse sine dubilatione testenlur, neqtie impositione, aut sola professione fidei, ad sinuin
ipsi sunt per ajtatem idonei de traditis' sibi sacra- matris Ecclesise revocentur. Unde Arianos per raa-
ntentis respondere, absque ullo scrupulo eos esse nus impositionem occidens, per unctioneni-vero
baplizandos. Similiter et de ecelesiis, quoties super sancti chrismatis, ad ingressum sanctse catholicse
earum bsesitatur consecratione, agendum est, id est Ecclesise oriensreformat;
Monopliysilas [Monothe-
ut sine trepidationc consecrentur. litas] vero et alios ex sola vera confessione reciplt,
CAP.148. — Nicolaus ad consulla Bulgarorum, quia sanctum baptisma, quod sunt apud hsereticos
- cap. 104. consecuti, tunc in eis vires emundationis aceipit,
(De cons., dist. i, c. A quodam.) A quodam Ju- cum vel illi per manus impositioncm Spirilum ^san-
9S D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 96
ctum acceperint; vel isti per confessionem verse fi- A j CAP.158. — Ilem, in eodem tractatu.
dei sanctse et un'versalis Ecclesise visceribus fue- Neque qtti plantat est aliquid, neque qui rigal, sed,
rint uniti. (De cons., dht. 4, c. Hi vero.) Hi vero qui incrementum dat Deus (II Cor. m). Qui vero su-
hajretici qui in Trinitatis nonrine baptizantur, sicut perbus fuerit minister, cum diabolo computatur,-
sunt Bonosiaei et Calapbrygse, quia et illi Christum sed non contaminatur donum Cbrisli. Quod per il-
Dominum nou credunt,et isti Spiritum sanctum per- lumfluit, purum esl; quod per illuru transit liqui-
verso sensu esse quemdam pravum hominem Mon- dum, venit ad fertilem lerram. Puta quia iste lapi-
tanum credunt, quorum similes multi sunt alii, cum deus est, quia cx aqua fructum ferre non potcst,
ad sanclam Ecclesiam veniunt baptizanlur, quia sed per lapideum canalem transil aqua ad areolas,
baptisma non fuit, quod in errore positi, in sanctse in canali lapideo nihil generat, sed hortus fructus
Trinitalis nomine miuime perceperunt, nec potest plurimos affert. ltetn in eodem. Ego dieo, ct nos di-
ipsum baplismum dici iteralum, quod, sicut diclum cimus omnes, quia justos oporlet esse, per quos
est, in Trinitatis nomine nou erat datum. baptizalur, quia justos oportel esse tariti judicis mi-
CAP.154. — Augustinus de verbis Domini, nislros. Sint ministri justi si volunt. Si aulem no-
traclat. 9. luerint esse justi qui in cathedra Moysi sedent, se-
Ille non est dicendus esse in Ecclesia, id est ad B curum me fecit magistermeus, de quo spiritus ejus
socielatem spirilus perlinere, qui ovibus Christi dicit: Hic est qu\ baptizat (Malih. xv).
corporali tanlura commistione ficto corde miscetur. CAP. 159. — Item in eodcm.
Spiritus enim dhciplinm-effugielficlum (Sap.i). Qua- (Dccons,, dist. 4, c. Cnm baplhmics.) Quos bapti-
propter quotquot in schismaticis vel brrereticis con- zavit Judas, Cliristus baplizavit. Si crgo quos baptl-
gregationibus, vel potius segregalionibus baplizan- zavil ebriosus, quos baplizavil homicida, quos ba-
tur, quamvis non sint renati Spiritu, tanquam Is- ptizavit aduller , si l.aptismus Christi eral, Chri-
maeli simjlcs, qui secundum carnem natus est Abra- stus baptizavit. Nou timeo adulterum, non obrio-
hse, non sicut Isaac, qui secundum spiritum, quia sum, non homicidam, quia columbam attendo, per
per repromissionem (Gen. xxi); lamen cum ad ca- quam mihi dicitur : Ilic est qui baplizat (Joan. i).
tholicam veniunl, et societati spiritus aggregantur, Itenu Homicida deditlnapiismum Chrisii, quod sa-
quem foris procul dubio non habebant, non eis re- cramcntutn tam sanctum cst, ut nec homicida mini-
petitur lavacrura carnis. Non cnim defuit ctiam fo- strante pollualur.
ris posilis ista forma pietalis, sed abfuit eis, quse. CAP.160. — Ilem, tracl. 6.
nisi intus non potest dari unilas spiritus, in vineuloi (De cons., dist. 4, c. Cum baptizat.) Dum bapti-
pacis. - zat malus ex
aliqua vel ignorantia eeclesise vel lole-
CAP.155. ^3— Tractatu ejusdem 63. ranlia ; aut enim ignorantur mali aui toleratur pa-
Hseretici et schismalici de fiscis Dominicis peculia lea, quousque in ultimo venlilelur area. lllud quod
sibi fecerun*., et greges non Chiisli, sed suos contra datum est, unum ,est, nec impar propter Impares
Ghristum pascere voluerunt. Plane in ipsis damna- ministros, sed par et sequale propter hunc qui bapti-
tionibus [dominationibus] suis, tilulum illius posue- zat. (Augustims de ecclesiastich regulis, cap. 52.)
runt. Ut prsedaj illorum dcfeiiderentur quasi per li- . Hi qui apud illos hsereticos baplizati sunt, qui iu
tulum pdtentis. Quid facit Chrislus, quando lales sanctaj Triiiitalis confessione baptizantur et veniunt
convcrtunlur, qtti foris ab Ecclesia litulum ejus ba- ad catbolicam, recipianlur qnidem ut baptizati, ne
ptismatis acceperunt? Ejicit prsedatorem, ct ti- sanctse Trinilatis invocalio vel confessio annullelur.
tulum ncn deponit. Sed possidet domum, quia in- Sed doceantur integre et instruantur quo sensu
venit ibi titulum quid opus est, ut mutet nomen sanctse Trinitatis mrsterium in Ecclesia lenealur.
suum? et si coiisenliunt credere, rel acqmescunt confileri,
CAP. 156. —Augustinus super Joannempart. i, piirgati lidei integriiate, lirmentur manus imposi-
iract. 5. n lione. Si rero parruli sunt el hebefes qui doctrinam
non capiant, respondeanl pro illis qui eos offerunt
(De cons., dist. i, c. Bapihmus.) Baptismus talis' morcm baplizandi, et sic per manus hnposi-
est, qualis csl ille, in cujus •polestalem dalur; non1 jnxta
tionem chrismale communili, cum eucharislise ray-
qualis ille cst per cujus niinisterium dalur. slcriis admittanlur. Solutio Auguslini ad qumstionem
CAP. 157. — Item in eodem. Orosii (l. ii, qumst. 65 in dialogo). (De cons., dist. 4,'
Quid noverat Joannes Baptisfa ? Dominum. Quidl c. Bapthmus.) Quamris unum baptisma stt hsereti-
n >n noveral? Potestatem baptismi Dominici in nul- corum, eorum scilicet qui in nomine Patris, etFi-
lum hominem a Domino iransiiuram, sed ministe- lii, et Spiritus sancli baptizant. et Ecclesiaj catho-
rium plane trarisilurum. Poleslalem a Domino inl licse; tamen quia foris ecclesiam baptizantur, non
neminem, sed minislerium in bonos et in malos. sumunt baplismum ad salutem, sed ad pernieiem;
Non exhorreat columba roinisterium malorum;re- habenles nimirum formam sacramenti, virtutem au-
spiciat Domini potestatem. Quid libi facit ministerf tem ejus abneganles. Et ideo eos Ecclesia non re-
malus, ubi bonus esl Dominus ? Quid te impedit ma- Jiaplizat, quia in nomine Trinitatis baptizati suni.
uliosus prseco, si Jicuevolus est judex? ipsa cst profecto forroa sacramenti. Ideo dum r§»
97 DECRETI PARS I. — DE FIDE, J5TC. 98,
versi fuerint, accipient virtutem Spiritus saneli, A agendum repentina pietate movealur. Quauquam ta-
quam hi qui foris ecclesiam baptizanlur, nondum lem, si etiamilli conferamus, qui in ipsa eatliolica
iiabent.Augusiinus contra Cresconium grammaticum, fallaciter accipit, mirum si dubitatur quis cui prse-
lib. xi. Hoc est verum, boc sanum, hoc catholicum, ferendus sit, Quid enim prositanimus veraciter dan-
quod Christus mundet aecipientiujn conscientias, tis fallaciler accipienfi, non video. Sed arbitremur
sive per bonos ministros baptismi sui, sive per ma- aliquem etiam fallaciter danlem : cum el tradens ct
los. Ileni, cap. 2. Si quseris quomodo baptizenl quos aceipiens, fallaciter agant in ipsa unilate catholica,
damnavit Ecclesia , respondeo sic cos baplizare utrttm hoc magis baptisma sil acceptandum, an il-
quomodo baptizant, quos damnavit Deus, antequam lud quod in mimo datur : si quis existat fidelitcr,
de illis quidquam judicaret Ecclesia. Lib.m, cap. 6. subito commotus accipiens, an quantum ad ipsos
(De cons., dist. 4, c. Si intet\) Si inler bonos mini- quidem bomines allinet plurimum [ distat inter
stros, cum sitalius alio melior, non est meliorba- credentem in mimo et in Ecclesia irridentem ,
ptisinus, qui per meliorem datur: nullo modo est ad ipsius atttem sacramenti integrilatem nilril in
roalus, qui eliam per malum datur, quando idem tersit. Si euiin nihil interest ad iiUegrilalem sa
baptismus dafur; et ideo per ministros dispares cramenti itt ipsa calholica, ut;um id aliqui fal-
Dei munus sequale esl, quia non illorum, sed ejus " lacitcr an veraciter agant : cum tamen hoc idem
est. utrique agant, cur extra inlersit non video, quau-
CAP.161. —-Pelagius PP. Gaudenlio ephcopo. do ille qui accipit, non simulalionc palliatus, sed
De hsereticis, cx quibus per Paulinum filium tuum religione mutatus cst. An plus valent ad conlirman-
virum clarissimum nos consulendos esse duxisti-: dum sacramentum veraces inter quos agitur, quam
ut si quidam cx iis reverli volunl ad catholicam II- ad frusirandum illi fallaces a quibus agitur, et in
deni, ufrum baptizandi sinl, an tantummodo recon- quibus agitur. Et tamen si postca probatur, nemo
ciliandi, hsec luam volumus fraternitafem custodire, repetit, sed aut excommunicando punitur illa si-
quse circa Sirmise el Simgidunse aliaque vieina loca mulatio, aul pcenitendo sanatur. Sed nobis tutum
(ubi istius baeresis homlues multi sunt) novimus eu- est in ea non progredi aliqua lemeritate sententiaj,
slodiri, ut quia in nomine solumtnodo Christi, una quse nullo in calbolico regioriali concilio ccepta,
etiam mersione se asserunt baplizari. Evangelicum nullo plenario termiiiala sunt. Id autem fiducia se-
vcro prsecepium (ipso Deo Donrino et Salvatore no- curse [sit cura] vocis assei'ere, quod in gubernatione
stro Jesu Christo tradente.) nos admonet in nomine Domini nostri Jesu Chrisli universalis Ecclesiaj
Trinitalis, trina etiam mersione baplisma unicuiquo _ consensioiie roboratum cst. Verumtamen si quis
tribuere, diceute Domino nostro discipulis suis : me forte in illo concilio consiitutum, ubi talium
Ite, baplizate omnes gentes in nomine Palris, elFilii, rerum qusestio versarelur, iion procedcntibus tali-
el Spirilus sancti (Matth. xxvm). Si rcvera hi de bus, quorum sententias sequi mallem, urgeret ut
prsefatis hsereticis, qui in locis dileetioni luce desti- dicerem, quid ipse senlirem, si eo modo affectus
natis vicinis commorari dicuntur, soluriimodo se in essem, quo eram,-cum ea dictarem, nequaquam du-
nomine Domini baplizatos fuisse fbrsitan confiten- bilarem habere baptismum eos qui ubicunque ct
tur, sine cujusdam dubilationis ambiguo ecs ad ca- a quibuscunque illud verbis evangelicis consecra-
tliolicam lidem venientes, sanctaj Trinitalis nomine tum sine sua simulatione et. cum aliqua fide acce-
-baptizabis. Sin vero apud dileclionem tuam eorum pissent; quanquam eis adsalulem spiritualem non.
qui converli rolunf, manifesla confessione elaruerit, prodesset, si charitale caruissent, qua catholicse in-
quod in Trinitatis nomine fuerinl baptizati, sola sererentur Ecclesise. Si enim, inquil, habeam fidem,
concilialioiris gralia impensa, catbolicaj reeonciliare ut montes transferatn, cliaritqfem autem non habeam,
Jidei maturabis, ut tali dispositione serrata nilril ali- nihil sum (I Cor. xm). Sicut jam prseteritis majo-
ter quani quod erangelica jubet auctoritas, temeri- rum statulis, non dubito etiam illos habere bapti-
talis cujttsdam spiritu videatur effectum. D smuni, qui, quamvis id fallaciter accipianl inEccle-
CAP. 162. — Auguslinns de baptismo contra Dona- sia, tamen id accipiunt vel ubi esse putatur Eccle-
N listas lib. n,
cap. 55. sia ab eis in quorum soeietale id accipilur, de qui-
(De cons., dht. i, c. Solet etiam qumri.) Solet bus dictum esl: Ex nobis exierunt (I Joan. n). Ubi
eliamquseri utrum approbandum sit baplisma,quod autem neque societas ulla esset ita -credentium, ne-
ab eo qui non accepit, accipitur : si forfe hoc curio- que ille qui ibi acciperet, ita crederet, sed lotum lu-
sitate aliqua didicit quomodo dandum [quemadmo- dicre et minrice el joculariter ageretur, utrum ap-
dum] sit, et utrum nilril inlersit, quo airimo accipiat probandus esset. baptismus qui sic daretur, divinura
ille, cui datur cum simulatione, an sine simulalione. judiciumper alicujus revelationis oraculum canwdi
Si cum simulatione, utrum fallens, sicut in Eccle- oralione gemitibus implorandum esse censerem ita
sia, vel in ea quse putatur Ecclesia, an jocaris sicut sane ut post me dicturos sententias, si quid jaci
in mimo. Et quid sit sceleralius in Ecclesia fallaci- exploratum .et cognitum afferrent, humiliter ex;
ter aecipere, an in hseresi vel scbismate siile falla- spectarem. Ib. i, cap. i. (De cons. dist. 4, c. Osten-
cia, id esl animo non simulato. El ulrum iu Iiseresi dilur.) Ostenditur illos impie facere, qui rebapti-
fallaciter, an in mimo cuin firie, si qttisquam inter zare conantur orbis unilatcni, et nos recte fa-
• 93 D. iVONiS CARNOTENS:S EPISCOPI tOO
cere, qui Dei sacramenta improbarc nec in ip^o A CAP. 164. — Lib. m, cap. 10.
schismale audemus. In qtio eirini nobis consen- (De ccnsecr., dist. i, c. Non est aqua. Aug. lib.m
tiunt, in eo etiam nobiscum sunt. In co autem a no- contra ephtolam Parmeniani cap. 11. ) Baptismus
bis recesserunt, in quo a nobis dissenfiunt. Iiem .vero Chrisli verbis evangelicis conseeratus, et per
ibidem. Sacramentum baplismi est, quod habel qui adulteros, et in adulieris sanctus est, quamvis illi
baptizatur; et sacramcntiim dandi baplismiest, qttod sint impudici et immundi, quia et ipsa ejus sancti-
Jiabet qui ordinatur. Sicut enim baplizatus si ab ias pollui non polest, et sacramenlo suo dirina vir-
unitate recesserit, saeramentum baplismi non amit- tus assislil, sivead salutem bene utenfuni, sire^d
tit; sicetiam ordinalus, si ab unitale recesserit, sa- perniciein male uteniium. Item (1 q. i, c. Quod
cramenlum dandi baptismi non amillit. Nulli ctiam Jjuidam. Ibid. Aug.). Caiholica rero propterca non
sacramento injuria facienda est: si discedit a ma- debet iterare baptismuin, qui apud hsereticos datus
lis, utrumque discedit, si permancl in malis, utrum- est, ne judicare rideatur ipsorum esse quod Christi
que permanet. Si ergo acceptalur baptismus, quem esl, aut eos non habere, quod'inlus eum acciperent
non poluit amittere qui ab unitate discesserat; sic amittere utique foras exeundo «non possent. Item
acccplandus esf bapfismus, quein dedit ille qui sa- (De cons. disi., 4, c. JVoii aulem) : Non autcm sicut
crainenlum dandi, cum discederet, non amiseral. B hseresis bajreticorum esf, sicut error ipsorum est,
Item cup. 12 ejusd. libri. Si ad baplismum fictus sicut sacrilegium dissensionis ipsorum cst, sic efiam
acccssit, ditnissa sunt ei peccala, an non dimissa ? baptismus qui Chrisli est, debet dici ipsorum. Ilem
Eiigant quod volunt, utrumlibet clegerint, sufiicict (cap. 15 ejusdem libri August.) Nos hajrelicorum
nobis. Si dimissa dixerint, quomodo ergo Spiritus essc baptismum dicimus rerbis Erangelicis conse-
sanctus disciplinse effugil fictum (Sap. l), si in istO cratum, commoti factis eorum eliam quse Dei sunt,
iicto renrissionem operatus est peccatorum ? Si dixc- eis Iribuerc rolumus quasi ca contaminare potue-
rinl non esse Jimissa, qusero, si poslea fictioneni rinl, aul proplerea sua facere quse Dei sunf, quia
suam corde concusso el vero dolore faleretur, de- ipsi Dei esse noluerunt.
niio baptizandus iudicarelur. Quod si deinentissi- CAP. 165. — Lib. ir De baptismo, cap. 4.
mum est diccre, falcantur vero baptismo Christi Sicut urgeri rideor cum mihi dicitur: Ergo hajre-
baptizari posse Iiominem, et lamen cor ejus in licus dimiltil peccata? sic el ego urgco cum dico,
malitia vel sacrilegio perseverans peccalorum abso- Ergo qui cMeslia mandala non serrat, avarus, rap-
luiionem non sinere Ueri, alque ita intelligant in ior, fenerator, invidus, verbis sseculo non factis
communionibus ab Ecclesia separatis posse bomi- P renuntians, diniitlilpeccata? Sipervim sacramenli
nem baptizari, ubi Christi baplismus eatlem sacra- Dei, sicut ille, ita et ille. Si per merilura suum,
riienti celebralione dattir ct sumilur : qui lainen nec ille, nec ille. Illud enim sacramentum et in ma-
tunc prosit ad remissionem peccalorum, cum quis- lis hominibus Christi esse cognoscitur. Item (eod.
que reconciliatus unilali sacrilegio dissensionis cap.): Si in hajresi bapfizatusin nominesanctajTri-
exuitur, quo ejus peccala tenebantur, ct dimitli non nit-.itis, non fit tamen templum Dei, si ab hse-
•sinebautur. rcsi non recesserit, quomodo neque in avaritia, in
C\p. 165.— Ilem ibidem. codem nomine baptizalus sit templum Dei, siab
(De cons., dist. 4, c. Quomodo exaudil Deus, et avaritia non recedal, quaj est idolorum servitus
P. Lom. I. iv, d. i, c. Qui vero.) Nam impedilur (Ephcs. v). Item (capite 5 ejusdem lib.) : Sed si pos-
baptismi graiia, quominus omnia peccala dimiftal, sunl .(ut dixi) amborum peccata, sequaliter appeu-
ctiam si odium fralernum in ejus cui dimilluniur, dantur, ignoranlis blaspbemiaetscieiitisidololaltia,
animo perseveraf. Solvitur enim heslcrnus dies, et et eadem sentenlia judicentur, ille qui Chrislum
quidquid superest, solvllur etiam ipsa hora momen- quajrcndo in verisimilem sermonem falsilatis incur-
tumque anle baptismum et in baptismo. Deinceps rii; et ille qui sciens Christo resistit per Aposlo-
aulem continuo reus esse incipit, non solum con- D lum. Quoniam, omnis fornicator, aul imnwndus,
scqueiUium, sed etiam praeleritoruro dieruin, hora- Mut avarus, quod est idolorum servitus, non habcl
ruin, niomentorum, redeuntibus omnibus quaj di- hmredilalem in regno Cltthliet Dei (Ephes. v). Cur
niissa sunt. Ilem cap. 15 ejusd. lib. llla quse schi- in illo baptismus et evangelica verba improbantur,
sinatici vel hajretici non aliter habcitt, non aliter in isto aulem approbantur, cum ab illius columbas
agunl, quam vcra Ecclesia, cum adnos veniuntiion roembiis ulerque inveniatur alienus? lien%,c. 11.
emendamus, sed potius approbamus. In quibus (De cons., dis. 4, c. Nullus autem). Periidus au-
eiiim non disscnfiuiit a nobis, in eis non disjun- tem et blasphemus, si in perlidia et blaspbemia
guniur a nobis. Sed tamen quia nilril eis prosunt, permanserit, nec extra Ecclesiam, nec intra Eccle-
jiiandiu schismatici vel hajretici sunt; propteralia, siam remissionera accipit pcccatorum. Aut si pro-
m quibus a verilate dissentiunl, et propter ipsum pler vim sacramenti adpunctum temporis accipit, <ft
separ^fionis imnianissimum scelus, sive perraanse- foris et intus eadem vis operatur, sicut vis nominis
Tiiit in -cis peccala, sive eonlinuo dimissa redierinf, Chrisli cxpulsionem dsemoniorum efiam foris ope-
ut ad salutcm pacis atque cbarilatis venianl adhor* rabatur. Item, c- 15 (De cons., dist. 4, c. Satis os-
iamur. lcndimus). Satis osfendimus ad baplismuro, qui ver-
 401 DECRETI PARS I. — DE FIDE. ET<*. jnd
bis Evangelicis consecratur, non [pertinere cujus- Aetiam.de sancta Ecclesia
intcrrogatur. Qtiasi vero
quam vel dantis vel accipientis errorem, sive de ille qui intus non Jactis, sed verbis sseculo renunliat,
Patrc, sive de Filio, sive de Spirilu sancto aliler non hoc in baptismo interrogetur. Sicut ergo Lujus
sentiat, quam doctrina cceleslis insinuat. Ilem, falsa responsio non cfficit ut baplismus non sit
c. xvi. Constituamus ergo duos aliquos isto modo : quem percipit, et sicut ille si
postea quod fallaciter
Unum eorum verbi graliaid sentlre de Christo quod responderat, veraciter impleat, non ei
baptismus
Pholinus opinatus est, et in ejus bseresi baptizari repelilur, sed vita corrigitur; sic et ille si poitca
oxtra Ecelesise ca-tholicarj communionem; alium yeniat ad Ecclesiam, de qua interrogatus falsum
vero hoc" idem senlire, sed in catholica baptizari, responderat, quia eam se habere, dum non haberet,
exislimantem ipsam esse calbolicam fidem. Islum putabat, ipsa, quam non habebat, eidatur, non
quod
nondum bajrelicum dico, nisi manifestata sibi do- acceperat, iteratur. Cur aulem ad verba
quse pro-
ctrina catholicse fidei resistere maluerit et illud quod cedunt ex ore ho.iricidse possit Deus lamen olcitm
tenebat elegerit. Quod antequam fial,manifeslitm est sanciificare, el in altariquod hserelici posuerunt non
Jllum qui foris baptizatus est csse pejorem. Itaque possit, nescio.
iniioc sola falsa opinio, in illo autem eliam ipsa di- CAP.168. — Lib. vi, cap. 5.
visio corrigenda est, sed in neutro ipsorum sacra- B In homine justo et in homine injusto semper
menli verilas repctenda. sanelum est baptisma, quod neque alicujus acqui-
CAP.166. — Ilem, c. 17. .late augelur, neque alicujus iniquitate minuitur.
Pofesl nobis etjioereticisbaplisma esse commune, CAP.169. — Zacharias Bomfacio ephcopo.
cum quibus potesl et Evangelium esse commune, (De cons. disl. 4, c. In synodo.) In synodo Anglo-
quamvis a 'fide noslra error dislet illorum, sive Tum decretum et judicium firmissime prsecepluiu et
aliud de Patre. vel de Filio, vel de Spiriiu sanclo diligeritcr demonstratum esse dinoscitur, ut quicun-
senliant quam veritas habel, sive ab unitate prsecisi que sine invocatione Trinilalis mersus futeset, quod
non colligant cum Christo, sedspargant(JI/fl«/t. xn). sacramentum regencralionis non baberet; quod om-
CAP.167. — Lib. v, cap. 15. nino verura est, quia si mersus in fonte baptismatis
(De cons., dht. 4, c." Cum tanlum.) Gnm tanlitm ijuis fuerit sine invocatione f rinitatis, perfectus
valet baplismns per hominem contemptibilem, Christianus non est, nisi in noraine Patris, et Filii,
^iBfltUmrper apostolum datus, ita nec illius, nec et Spirilus sancli fueril baptizalus. De presbyteris
illius, sed Christi, esse cognoscitur. Item (cap. 14, scripsisti qui tauros vel hircos diis paganorum im-
lib. v conlra Donathlas.) Invenimus dictum ab rnolabant, manducantes sacrificia mortuorum, ha-
Apostolo, et gloriam tneam. (I Thes. n), quam-( G bentes et pollutumministerium, ipsique adulteri esse
vis utique in Domino, et minhleriummeum, et pru-. invenli sunt postea, et defuncti. Modo-vero incogni-
denliam meam, el evangelium meicm(Bom. n), quam- tum est, utrum baplizantes Trinitatem dixissent,
vis ufique a Dnmino imperlitum alque donalum, an non,.et liment illi qui vlvi sunl quod in tali mi-
Baptismum autemmeum, nemo eorum dixit onlnino. nisterio non sunt baplizati : quibus respondens,
Neque enim omnium sequalis esl glorla, nec mini- jussisli orones baptizare. Hoc quoque observari iu
strarit omnes sequaliter, nec sequali prudentia sunt supradicla synodo sacerdoles voluerunt: "ut qui vel
omnes prsediti, et in erangelizando alius alio me- unam de Triuilale personam in baptismo non no-
lius operatur. El idco dici potest alius alio doctior, -" minaret, illud bapiisma verum esse non posset,
et ipsa doctrina spirituali [salutari], alius aulem quod pro certo verum est, quia qui unum ex sancta
alio inajus minusve baptizatus dici non potest, Trinilate confessus non fuerit nomen, perfectus
sive ab inferiore, sirea majore baplizetur. Item Christianus esse non potest. Qui enim confiletur
(Aug. lib. v, De bapthmo contra Donathtas, c. 15): Patrem et Filium, si confessus non fueril et Spi.l-
Sijus baplizandi.non habuit qui baptizat,-tamen tum sanctum, nec Patrem habet nec Filium. Et quj
Chrisfi est quod dedit, et ille Christi est qui acce- confessus fuerit Patrem et Spiritum sanclum, ef Fi-
pit. Multa enim contra jus dantur, nec iamen ideo lium noii fuerit confessus, nec Patrem habet nec
vel nulla, vel non dnia dicuntur. Item (cap. 18 ejus- Spiritum sanctum, sed vacuus est a divina gratia.
dem) : Cum ergo et intus sint mortui, neque Iaten- Interea scripsil reverenda fralernitas tua reperisse
tes, nam non de illis tanta diceret Cyprianus, qui te quemdam presbylerum genere Scolum, nomine
vel non perlineatri ad illam vivam columbam, vel Sampson, errantem-a via veritatis, dicentemct af-
nondum periineant, et foris sint mortui, qui ma- firmantcm, quod -sine myslica invocalione, aut la-
nifeslius ad eam vel non pertineant, vel nondum per- vacro regenerationis posset fieri catholicus -Chri-
tineanl, verumque sit non posse ab eo vivificari al- stiantts per episeopalis manus imposilionem." Hic
terum qui ipse non vivit; manifestum esteos qui autem qui hoc dicit, vacutis est Spirilu sancto, et
intus a talibus baptizantur, si rera conrersione cor- alienus gralia Christi atque a consorlio -sacerdolal»
dis accedunt, ab eo rivifieari, cujus est baptismus. abjiciendus. Quis enim nisi baptizeiur juxta prse-
Item (Cap. 29 ejusdem.) Illud autem quale est, ut -
ceptum Domlni (Mattk. xxvm), in nomir.e Palris,
ideo putelur hajreticus non liabere baptismum, quia et Filii, et Spirilus saivcli, et sic per manus imposi- .
non habe-tEcclesiam? Et utique cum baptizatur, - tioncin CQiisccretur, polest csse catholicus? Hunc
 103 D. IVONIS CA-RNOTENSIS EPISCOPI 104
nequissimum virum talia prajdicantem ab Ecclesia A qui a peceatore et sceleraio, tantum, ut iu nomine
Dei saucta condeninaluni expelle; in illos autem qui sanclaj Trinitatis illud fiat. Meritum enim vitajba-
ab bsereticis baptizati sunt, hoc sine dubio juxta ptizantis sive agentis nec prodest, nec obest in hac
prajdecessoris nostri beatse memoriaj Gregorii papse, parte illi qui baptizalur.
et sacrorum canonum, iraditum tibi mandatum im- CAP. 175. — Capitutorum libri v, capitulo 6.
plere non omiltas, ne iit seternum pcrcant, sed po- Si quis baptizatus fuerit a presbytero non bapli-
tius evangelica consecratione salveiitur. zato, et sancia Trinilas in ipso baplismo invocata
CAP 170.—Augttslinus, De baplhmo unico, tib.i, fuit, baptizatus est, siculSergius papa dixit, impo-
c. 2. sitione vero manus indiget.
(24, q.i, c. Si quem forle.) Si quem forle extrema CAP. 176. — Aucjustinus, sttper primam Epist. ad
coegerit necessitas, ubi catholicum, per quem accl- Corinlhios.
piat,- non invenerit, et in animo pace calholica con- Scimus Spiritum sanctum sine manus imposilionc
stituta per aliquem exlra unilatem catholicam po- datum a Deo, et non baptizalum conseculum remis-
situm acccperit, quod erat in ipsa catholica unilate sionem peccatorum. Nunquid non Cornelius invisi-
percepturus, si statim eliam de hac vita migraverit, bilifer baptizalus est, quando donuni baptisniatis
non eum nisi catholicum deputamus. Si aulem fue- ^ consecutus est.
rit a corporali morte liberatiis, cum se calholicse CAP. 177. —
Augustinus, De unico bapthmo, lib. iv,
congregalioni etiam-corporali prajsenlia reddiderit, c. 22.
undenunquam corde discesserat, non solum non im- (De consec, dht. 4, c. Bapthmi.) Raplismi vicem
probamus quod fecit, sed etiam sccurissime veris- aliquaudo implere passionem, de latrone illo, cui
siraeque lauriamus"; quia prsesentem Deum cordi non baptizalo dictum cst, Ilodie tnecutn erh in pa-
suo unitate ibi servabal, et sine sancfi baptism 1 radiso, beatus Cyprianus non leve documentum as-
sacramento (quod ubicunque invenit, non bomi- sumit. Quod eliam atque etiam considcrans invenio
num, sed Dci esse cognovil), noluit ex hae vila ini- non taiitum passionem pro nomiiie Christi id quod
graie. Si quis autem, cum possit in ipsa calholica ex baptismo deerat posse supplere, sed etiam fi-
accipere, aliqua mentis perversitale eligit in schi- dem, conversionemque cordis, si forte ad celebran-
smate baptizari, etiamsi poslea venerit ad calholi- dum mysterium baptismi, in angustiis tempofum.
cam, quia cenus est ibi prodcsse sacramentum, succurri non potest. Neque enim latro ille pro no-
quod alibi accipi potest, prodesse non potest, pro- mine Christi crucifixus est, sed pro merifis faeino-
culdubioperversus et iniquus est, eltanlo pernicio- „ ruin suorum, nec quia credidit, passus est, sed
sior, quanto scientior. dum patitur, credit. Quantum itaqueraleat eliam
CAP. 171. — Ephlola Auguslini 25 ad Bonifacium. sine visibili baptismi sacramenlo quod ait Apo-
(De cons., dht. 4, c. IVoii illud.) Non illud te siolus, Corde credilur adjustitiam, ore autem eon-
nioveat. quod quidam non ea fitle ad baplismum fessio fit ad Salulem (Rom. x), in illo latione de-
pcrcipiendum parvulos ferunt, ul grafia spiriluali claratum est. Sed tunc impletur invisibiliter, cum
ad vitam regenerentur ajternam, sed eos pulanl boc myslerium baptismi non contemptus religionis, sed
remtxlio teroporalem rctinere vel recipere sanilatem. articulus necessitatis excludit. (Cap. 25 ejicsdem lib.)
Non enim propterea illi non regeneraulur, quia non Etsicut in illo lalrone quod de baptismi sacra-
ab istis hac inlenilone offeruntur. menlo defuerat complevit Omnipotenlls benignitas,
CAP. 172. — Epistola Augustini 205 ad Maxhni- quia non superbia, vel contemptu, sed necessilate
num. defuerat; sic infantibus qui baplizati moriuntur ea-
(De cons., dht. 4, c. Rebuptizare.) Rebaptizare dem gratia OmnipoleiUis explere credenda est, quod
hsereticum bomlnem qui hsec sanclilalis signa per- non ex impia roluniate, sed ex setatis indigenlia,
ceperit quse Chrisfiana Iradidit disciplina, omnino nec corde credere ad juslitiam possunt, nee ore
peccalum est. Rebaplizare autem catholicum, itn- D conlileri ad salutera. Ideo cum pro eis oratur, ut
inanissimum scelus csl. impleatur erga eos celebratio sacramenli, valel uti-
CAP.173. — Beda, in tibro Ilomiliarum, homilia 36, que ad eorum celebrationem, quia ipsi respoudeie
in caput III Joannis. uon possunt. Alienum quippe opus est, cum credit
", (De cons., dh. 4, c. Sive hmrelicus.) Sive hrrereli- per alterum, sicul alicnum opus fuil, cum peccavit
cus, sive schismaticus, sive facinorosus quisque in iq altero.
confessione sanclse Trinitatis baplizet, non valet illc CAP.178. —Item Augustinns, eodemc. 25.
qui baptizatus est a bonis catbolicis rebaptizari, ne Si autem in latrone, per [quia] necessitalem cor-
confessio vel invocalio tanli nominis videatur aunul- poraliler baptismus defuit, perfecta salus est, quia
lari. per pielalem spirilualiter adfuit, sic el cum ipse
latroni
CiP, 174, — Ilaymo, supcr primam Ephiolam ad jirajslo est, si" per necessitalem desil, quod
Corinthios. adfuit, perticilurjsalus, quod traditum tenet unirer-
In lanlum reiinuil sibi Christus polestatem ba- silas Eeclesise, cuin parruli infantes baplizantur, qui
ptizandi, ut sicut diniittuntur ei peccata omnia, qui cerle nondum possunl credere ad jusiitiam et ore
asancto et iiiiiocente viro lingilur in aqua, ita illi conlUeri ad salutcm, quod -latro "potuil: quin etiam
105 DECRETI PARS I. — DE FIDE, ETC. 166
flendo, et vagier.do cum in eis mysterium celebratur, A ne, eos polius quam vi quod rane sapiunt convm-
ipsis myslicis vocibus nbstrepuiU, et nullus Chri- catis.
stianorum dixerit eos inatriter baptizari. hem. Qui- "CAP.1827,— Ilem.-
bus oranibus rebus ostendilur aliud esse sacramen- Nulla cum his, qui non credunt, idolaque &i -
tum baptismi, aliud conversionem cordis, sed salu- orant, miscenda communic est. Porro illis ut cre
tem hominis ex utroque compleri; nec si unum ho- dant, violentia nulla inferenda est; nam omne quod
ruai defuerit, ideo pulare debemus consequens esse ex-volo non est, bonum esse non potest. Capilulo
nt et alterum desit, quia el illud sine isto potesl secundo. Non esse inferendam pagano violenfiam, ut
esse at in infante, elillitd sine illo potuit esse, ut Christianus fiat, supra docuimus.
in latrone, complente Deo, sive in Illo, sive in islo, CAP.183. — In Vila beati Gregorii, lib. iv, cap. 42.
quod non voluntate defuisset. Cum vero ex rolun- Quemadmodum Judseos baptizari violenter Grego-
late alterum horum defuerit, realu hominem inrol- rius denegabat, ita Christianos eis quoquo modo sub-
ri, et baplismus quidem polest inesse, ubi conver- 'ici nullalenus permittebat.
sio cordis defuerit. Conversio autem cordis potesf CAP. 1847 — Augustinus conlra Juliarium, lib. vi,
quidemlnesse, non perceplo Jiapfismo, sed conlem- cap. 5.
pto baptismo non potest. Neque ullo modo dicenda B (De eons., dht. i, c Si ad malrh.) Si ad matris
estconversio cordis ad Deum, cum Dei sacramen- corpus in quod in ea concipitur pertineret, ita ut
tum contemniiur. ejus pars deputarefur, nonbaptizareturinfans cujus
CAP-179.— Gregorins Landuipho principi Salerni- raaler baplizataest, aliquo morlis urgente periculo,
- _ tano. cum eum gestaret in utero. Nunc vero cum etiam
- Licet ex ilevotionis studio non dubitamusproce- ipse baptizaretur, non utique Iris baptizatus habebi-
tur. Non utique ad maternum corpus cum esset
dere,"aquod nobiliias tua Judseos ad Christianum
cultum disponit adducere, lamen quia id inordi- in-ulero, pertlnebat. Item. (Ejusdem tib. cap.Q.) Si
nato videris studio agere, necessariuro duximus ad- quidquid est in bomine" quando baptizatur et san-
et sanctificari putandum est.
moriendo tibi litleras nostras dirigere. Dominus ctificalur baplizari
in illo baptizari et sanctificari
enim noster Jesus Cbrislus nullum legilur ad sui Dicturus es et ipsa
servitium riolenler coegisse, sed huniili exhorla- quse in intestinis et vesica per digestiones corporis
tionei-eserrala uriieuique proprii arbitrii liberlate, digeruntur. Dicturus es baplizari et sanctificari ho-
minem in matris uterorjonstilutum, si ad hoc sacra-
<[uoscunque ad vitam prsedestinavit ajtemam non
mentum accipiendum necessilas eogat gravidam, et
rindicando, sed proprium sanguinem fundendo ab nasciturnon debere. Postremo
errore revocasse. Itetn. Beatus Gregorius ne eadera ideobaptizari jam qui
dicturus es bap.tizari et sanctificari febres, quaudo
gens ad fidein violentia traberetur, in" auadani sua
epistola contradicit. baplizantur segroti.
— Isidonis, sententiarum lib. i, cap. 18
CAP. 180. — Virgitio el Theodoro ephcopo [ephco- CAP. 155. /. i De summo beno, c. 25.
Massilim (lib. i reghtri ephtolarum, cap.iS). [22];
pis]
Piurinii Judaicsa religionis viri in bac provincia (De cons.,~dist. 4, c. -Qui in matemis.) Qui in ma-
ac subinde ad JVIassilise ternis uteris sunt, ideo cum matre baptizari non
-commoranies, paites pro Adam non
diversis negotiis ambulantes, ad vestram produxere possunt, quia qui natus adlruc .secundum
notitiam mullos consistenlium in illis partibus Ju- est, secundum Chrislum non potest renasci; neque
vi fontem enim dici regeneralio in eum potest, quem genera-
riseoram, magis quam prarjdicatione" ad
Nam intentionem tio non praecessit. Qui rscelerate vivunt in Ecclesia,
baptismafis perductos. quidem
et conimunicare non desinunt, putantes se lali com-
hujuscemodi, et Iaude dignam censeo, et de Domini
rfostri dilectione descendere profiteor. Sed in bac munione mundari, discant uihil ad emundationem
-eadem intentione [hanc eamd. intent.] nisi compe- proficeresibi.
tens Scripturae saeraj comitetur effeetus, iimeo ne D CAP.186. — Gregorius respondens Augustino, c. 10.
aut mercedis opus exinde non proveniat, autjuxta (De cons., disl. 4, c. Si qum mulier.) Mulier prae-
aliquid animorum qusedam dispendia (quod absit!) gnans cur non debeat baptizari ignoro, cum ante
Dei oculos non sit culpa aliqua fecun-
consequanlur. Dum enim quispiam ad baptismatis - omnipotenlis -
fontem non prsedicationis suavitate, sed neces- ditas carnis.
sitate ^ervenerit, ad pristinam superstitionem re- CAP."187. — Aug., Bonifacio, epist. 23.
means, inde deterius moritur,- unde renatus esse vi- (De cons., 4ist. 4, c. Niliil est.) Nihil est aliud
riebaiur. credere quam lidem habere; ac per Jioc cum re-
spondetur credere parvulus, qui fidei nondum habet
CAP. 181. — Nicolaus papa ad consulta Bulgarornm, affectum, respondetur fidem habere propterfidei sa-
cap. 41. cramenlum, et convertere se ad Deum ptopter con-
. Behis qui Christianitatis bonum suscipere re- versionis sacrameniura, quia et ipsa responsio ad
snant, et idolis immolant, yel genua curvant, celebrationem pertinet sacramenti. Item. Parvu-
nihH aliud possumus scribere vobis, rnisi u't ad lum etsi nondum lides illa quaj in credcutitim
Sdem reclam monltis, et hoi tallonibus, et ralto- volunlale consistit, jam taincn ipsius fidei sacra-
PATROL. CLXI.
 «07 D. IVONIS CARNOTENSIS EPJSCOPI 1M
mentum fidelem facit, sicul credere responde- & morte imminente baptizari desiderat, quem napti-
tur; ita etenim fideles vocantur, non Tem ipsam zatum a pcenitente quisquis nou credit contigisse,
menle abnuertdo, sed ipstus rei sacramentum perci- oportet ut credat, posse conlingere.
piendo. CAP.192. — Augustinus de animm origine, ad
CAP. 188. —Auguslinus, ad Renatum, De anima, Viclorem lib. i, (cap. 9).
l. n, c. 12. Latro quamvis polerit divino judicio bnter eos de-
Mysterium credulitatis in parvulis per eorum re- putari, qui martyrii confessione purgaiHur; lamen
sponsionem a quibus gestanlur impletur. eiiam utrum non fuerit baptizatus ignoras. Nam,
CAP.189. —Augustinus, de Symbolo, libro n, cap. 1. ut omittara quod eredilur, aqua simul cum sanguine
Yos professi estis renuntiare diabolo, pompis et exsiliente de lalere Domini juxta" confixus poluisse
angelis ejus. Yidete, dilectissimi, quia hanc pro- perfundi, atque Iiujusmodi sauctissimo baptismate
fessionem vestram in curiam profertis angelicam, dilui. Quid si in carcere fueral baplizatus? quod! et
nomina profitenlium in libro excipiuntur vitse, postea persecutionis tempore nonnulli clanculo im-
non a quolibet bomine, sed a superiore ccelilus po- petrare potuerunt. Quid si antequam leneretur? ne-
testate. que enlm propterea illi publicse Jeges parcere pole-
CAP.190. —Ambrosius super Lucam, libro decimo B rant, quantum atluiet ad corporis morlem, quoniam
(cap. 88). divinitus remissionem acceperat peccalorum.
Si catechumenum quis vel hsereticus, vel schisma-
ticu s, lanquam dc utero vel animsevel Ecclesise pai tu- CAP. 195. —"Augustinus homilia ad Neophyios; qum
sic incipil: Omnh quidem de hh sermo.
rientisexcusseritjleviuspunittir; siiidelem, gravius.
CAP.191.—Augustinus inlibro ad Fortunatum. Recordetur ergo unusqttisque veslrum singulas my~
(De cons., dist. 4, c. Sanctum est.) Sanclum est sterioruriispecies,quaspernostrum,donanleDomino,
baptismum per seipsum quod datum est in nomine estis ministerium consecuti; eteaquaj luncsuppli-
Patris, et Filii, et Spiritus sancti; itautin eodem sa- citer ac fideliler suscepistis, nunc intelligite pru-
cramento sit etiam auctorilas traditionis per Donii- denter, ut nielius possitis intelleeiu servare. In pri- -
num nostrum ad apostolos, per illos autem in epi- mis certe aures vestras oleolnenedictionis oblinimus.
seopos et alios sacerdotes, vel etiam laicos Christia- Sed ob quam causam secundum ecclesiaslieam tra-
nos ab eadem origine ac stirpe venientes. (De cons., ditionem ab omnibus catholieis Christi sacerdolibus
dist. 4, c. In necessitate.) Namque in necessilate fiat agnoseite. Introitus fidei et totius sanctaj doclri-
cum episcopi, aut presbyteri, aut quilibet ministro- nse ad animum per aures admittilur, et de auditu
rum non inveniuntur, et urget periculum ejus qui' C intellectus exoritur. Neque enim potest aliquis fidei .
petit, ne sine isto sacramento hane vilam finiat, sacramenta cognoscere, nisi audiat prsedicantem.
eliam laico dare solere, sacramentum quod aecepe- Item. Ergo adhibita auribus unctio sancta significat.
Tunt, solemus aiidire. Nam, cum illa Iiistoria nar- ul omnes extra disciplinam sermones, quasi doctri-
ratur, omnes qui audiunt prope ad lacrymas movet. nse Christi obloquentes adversentrur ac fugiant; sed
Cum in naviquadam lidelis nullus esset, praeter ad sola Dei verba audienda convertant, quia illito
unum pcenitentem, coepit imminere naufragium. illo oleo,"auditum suum Chrisii eloquiis conseera-
Erat ibi quidam salutis suse non immeriior, et sa- runt. Item. Yos autem postquam vestraj aures oleo
cramenti vehemenlissimus flagilalor, nec erat aliquis benedicto sunt illitaj, designati estis in numero au-
qui dare posset, nisi pcenitens ille-: acceperat enim dilOrum sapientium, nt recte retinentes Dei verba,
de peccato de quo agebat pcenilentiam. Amiserat de id est quse audilis implenles, in die judicii audiatis
senioribus sanctilatem, sed non amiserat sacramen- vobis Christum dicenlem : Venite, benedicli Patrh,
tum. Nam, si hoc amittunt peccantes cum reconci- mei, suscipite paralum vobh regnum a.constituiione
liantur post .pcenitentiam, quare non iterum bapti- -mundi (Malth. xxv).Illudautemnonoliose,nec abs-
zantur? Dedit ergo.quod acceperat et, ne perieulose p que eerta ratione mysterii factum puletis, quod
vitam finiret non reconciliatus, pelit ab ipso qiiem nares quoque vestras oleo benedictionis unximus.
baptizaverat ut eum reconciliaret. Et factum est; Quod idcirco fieri inteiligitur, ut ii ^pii ad iapti-
evaserunt naufragium. Cognitura Jiabes quod fece- smum veniunt, admoneanlur tanti.mysterii sacra-
rant, nemo exstilit «orum, qui non pium animum mentum usque ad mortem inviolatum alque inte-
ita crederet, ut consiliis eorum in illopericuJo Do- grum custodire ut, quandiuspiritum vitse hujus na-
minum crederet abfuisse. Motus enim ariimus feli- ribus suis attrahunl, a Christi Domini nostri cultura
giosus et supplex ab Iiomine^exegit sacramentum, a et servitio noii recedant. Item. Sed adhue subtilior
DeoJmpetrat sanctitaterii. Quod ,sl forte hoc quod intellectus in narium imctione signatur. Illius enim
narravi qui naufragio imminehte periclitabantiir, olei odor, quod in Christi nomine ef virtute benedi-
uon vuit aliquis credere : non enim Iioc Scriptura- ctum est, ad odoratum ros provocat spiritualem,
rum divinarum auctoritas, sed incerto auclore fama ~ut non corporis sed mentis sensibus Ghristum in-
commendat, non repugnabo, sed interrogo si tale ajstimabili suavitate sentire possitis, et-deleetati' no-
iHquid contingal, quid futurum est? Nbn enimpo- "titia odoris ejus ipsius vestigia subsequentes dicere
feestcf Isquam dicere, relinquendum "llum esse, qui valeatis illud quod ad Deum credenlium chorus lo-
 "*
109 DECRETI PARS l — DE FIDE, ETC. 110
quilur : Post te in odorem unguenlorum tuorum cur- A , sancta instiiutione complentur. Imjrieto"enim bapti-
rimus (Cani. i). smate, caput vestrum chrismate, id est oleo sancti-
CAP. 194. — Homilia 3. flealionis infundimus: per quod osteriditur baptiza-
(De cons.dht. 4, c. Prima igitur.)Prima ergo et tis regalem el sacerdotalem conferri a domino di-
secunda prsedicatione de iis tantum locuti suriius, gnitatem. Nam in*Veteri Testampnto hi qui elige-
quaj vobis priusquam ad fontem sanctum veiriretis, Jiantur in sacerdotio, vel in regno, sancto ungeban-
**
juxla catholiese regulae instiluta iradidimus, et quid* tur oleo; et unctione capiijs alii regnandi in »g-
signitlcaret unctio, quse diversis corporis nqstri ad- pulum Dei, alii sacrificia offerendiDeo, .aceipiebaht
Iiibita partibus diyersum intellectum designat, prottt a domino potestatem. Item. Completis aufem omni-
Domirius donare dignatus est interprelati sumus, bus sacramentis, etiam mandalum voliis ei exemplo
cum ostenderemus vos per oleum sanctillcatiojriis-ad et sermone tradimus. Lavimus errim singulorum
auditum plenaj fidei_prseparatqs, et bojium Chrisli pedes, ad imitationem vos nostram, imo ipsius Do-
odorem vocatos ex toto corde ad abrenuntiandum mini et Salvatoris nostri provocantes, ut quemadmo-
diabolo esse commonitos. Nunc vero de interioribus dum nos vestros pedes lavimus, ila .etiairi vos pedes
jam mysteriis loeuturi sumus, qttse in ipso sancto fratrum et bospiiurii.lavare debealis,
fonte celebrata sunt. Emissa eiiim eeTtissima cau- '. CAP. 196. — Anastasius Epilecto episcopo. '
iione, qua vos abrenuntiare orajiibus pompis, et
Gabriel rmiltitur ad Mariam, non iransjtorie vir-
operibus ejus, et omni fornicationi diabolicse spo-
in ginem, sed acl virginem despqnsalamuviro (Luc. IIJ-
pondistis descendentes fontem, fontem sacrum,
fontem redemptionis, fontem sanctificatum virtute ut sponsp ostenderet Mariam vere homineim fuisse,
ccelesli. Item. Ih hoc ergo fonte antequam vos ioto et partus jneriiinit Scrip.tura, et dicit: Involvit pue-
runi et beata sunt ubeira quse suxit (Luc. xi)_
corpore tingeremus, interrogavimus : Credis in et (ibid.),
DeunTPatrem omnipotenteml? Respondislis: Credo. oblatum cst sacrificium, quoniam aperuit qui na-
Rursum interrogavimus : Gredis ei in Jesum Chrl- ius est vulvam. Hsrjcautem omnia parturienlis vir-
stum Filium ejus, qui natus est de Spiritu saneto ex gjnis ^erani indicia.
Maria virgine ? Respondislis singuli: Credo. JJterum CAP. 197. — Ul prceier Pascha et Pentecoslen, nisi
morte periclitantibks bdptismu non fiat. Ex epi-
interrogavimus, et in Spiritum sanctum? Respon- stola Leonh papm, cap. 11.
distis similiter : Credo. Hoc autem fecimus secun-
dumDomini nostri JesuChristi Salvatoris imperium. ItJnde quia manifestissime patet baptizandis in
Qui cuin ad Patrem in ccelos ascenderet, discipulis ecclesia electis, hajc duo iempora, id esf Pascha e*.
G Pcntecosien esse legitima J dileciionem vestrani
suis, id est apostolis mandavit, dicens : Euntes, ba-
ptizaie mnnes gentes in nomine Patris, et Filii, et monemus ui nuilosttlios dies buic observaiioni mi-
Spirilus sancti (Matth. xxvm). Item. Quod autem sceatis, quia etsi sunt alia qurrcque festa quibus 1n
honore Dei multa reverentia .debeatur, principalis
interrogavimus : Credis sanctam Ecciesiam et re-
missionem peccatorum, et carnis resurrectionem, iamen et maximi sacrariieriti custodienda nobis est
non eo modo interrogavimus : ut quomodo in Deum mystica et -rationabllis excmplatio: non interdicta
creditur; sic ei in Eeclesiam sanetam et catliolicam. licentia, qua in baptismo tribnendo, quoJibet ieni-
Propterea sancta ei catholica est, quia reele credit pore periclitaniibus subvenitur; iia enim abliis dua-
in Deum. Non ergo diximus, ut in Ecclesiam, quasi bus festivitatibus corinexis sibimet aique cognatis
in Deum crederetis; sed intelligite vos dicere, ei incolumium, et paeis securitate degentium Jibera
dixisse ut in Ecclesia ci sanela et caiholica conyer- yota djfferimus, ut in mqrtis periculo, in obsidionis
santes in Deum crederetis; crederetis eiiam resur- discrimlne, aut persecutionis angustia, in limore
rectionem carnls quse futura est. Item. (Deconsecr., naufragii, nullo tempore boc verse salutis singulare
dist. 4, c. Postguam.) Postquam vos credere proml- praesidium cniquam denegemus.
s!stis,tertio capjia vesira in sacro fonie demersimus. « CAP<198. '— Quo tempore baptisma cetebrandum
• sit. EJV decretis Viciorh papm, fratribus per
*Quiordo baptisniatis xhiplici mysterii signiiicatione
Alexandriam constiluiis (epist. .1 ad WJieophilum).
celebratur. Recte eniaf Jertio mersi estis, qui acee-
pistis Jtaptismamin nomine Trinitaiis. Recte terfio {De eons.; disi. 5, c. Celebritalem.) In Paschali
mersi cslis, qui aecepistis baptismum in nomine verotempore et Pentecosles baptisma celebraridum
Jesu Christi (Bom. vi), qui ieriia die resurrexit a esl catbolicum : sed si jiecesse fuerii aut mbrtis pe-
mortuis. lia enim tertio Tepetita deraersio iypum riculum ingruerit, .genliles ad fidem venientes quo-
Dominiese exprimit sepulturse, per quam Chrisio cungue loco vel momento, ubjcunque erenerit, sive
consepulti estis in baptismo, et cum Christo resur- in flumine, sive in mari, sive.in fontibus, tan-
rexistis in lide, utpeccatis ablutim sanctilate vir- tum Ghrisfanas confessionis credulitate clariflcala.
itituiri, Christum imitando vivatis. baptizentur. Ipsum quoqiiequod in-baptismo polli-
CAP."19JS.— Hoimlia. citi sunt, summopere attendendum est ne infideles,-
"Hucusque de mysterlis locuii samus qtiseper sa- sed lideles inveniantur. Jpsi vero qui infidelitaiis
cramentum in ipso baptismate ceiebranlur. Wunc nota asperguntur Infames efliciuntur, atque iiter
%ero de his acturi sumus quae jamde baplizatis fideles minime repuianiur^ .
 III D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI U*
CAP.199. — De duobus temporibus bapthmalh. Ex A-nes ad regenerationis veniunl saeramentum, non
decmth Gelasii papm X (epistola 1 ad ephcopos
Lucanim et Brutios, etc. pnus fontem vilaj adeant, quam exorcismis et
exsufflationibus clericorum spiritus ab eis immun-
(De cons., dist. 4,-c. Baptizandi.) Baptizandi sibi dus
nullam eredat abigalur, ut tunc vere appareat quomodo prin-
quispiam passim quoeunque tempore ceps hujus niundi roittatur foras.
inesse fiduciam, prseter paschalisfesti et Pentecostes CAP.206. — Ul baptizandi nomine dato u carne ei -
venerabile sacramentum, exceplo duntaxat gravis- vino abslineant. Ex concilio Carthaginensi iv/*
simi languoris incursu, in quo verendum ne morbi cap. 75.
crescente periculo sine remedio salutari fortassis (De cons., dht. 4, c. Baptizandi.) Baptizandi no-
segrotans exitio prseventus excedat. men suum dent sub abstinentia vini et carnium, ac
CAT. 200. — De eodem. Ex decrelh Siricii papm, manus impositione crebro examinent baptismum.
cap. 2 (epht. ad Simerium Terraconeum ephco- CAP.207. —.Quod neophyli a laulioribus cibh ad
pum). aliquod tenipus et a conjugibus abstinerese debeant.
(De cons., dht. 4,c. Non ratione auctoritalis.) Se- Ex eodem concilio, cap. 76.
quitur de diversis baptizandorum prout cuique libi- (De cons., dist. 5, c. Neophyti.) Keopbyfi ali-
tumfuerilimprobabilis et emendanda confusio, quse quandiu a Jautioribus epulis et spectaculis et conju-
a noslris consacerdofibus quod eommoti dicimus, " gibus abstineant.
non ratipne auctorltatis ullius, sed sola lemerifate CAP. 208. — Ut omnh. presbyter vas bapthmale
prsesumitur, ut passim ac Jibere natalitiis Christi habeat. Ex cohcilio Weldensi, cap. 7.
seu apparilionis, nec non apostolorum seu marty- (De cotis., disl. 4, c. Omnis presbyler.) Omnis
rum feslivitatibusinnumerse, <ut asseris, plebes ba- presbyler qui fontem lapideurii habere nequiverit,
ptismi mysterium consequantur, cum hoe privile- vas eonveniens ad hoc solummodo baptizandi ofii-
gium sibi apud nos et apud "omnes Ecclesias, Do- cium habeat, quod extra ecclesiam non deporletur
minicum specialiter Pascha cum sua Pentecosie de- Similiter ad corporale lavandum, et ad pallas alla
fendat. ris propria liabeantur vasa, in quibus nihil .aliud
CAP. 201. — De eodem. E% concil. apud Compen- fiat.
dium, cap. 4. CAP.209. — Ut nullus presbyter nhi in civitatibus
Ut extra statuta tempora canonum, id est in Pa- baptizare debeal, excepla causa infirmitath. Ex
scha et" Penlecoste, baptisma non celebretur; quia oncilio eod., cap. 48.
Nemo presbyterorum baplizare prajsumat, nisiln
sancti canones hoc modis omnibus, nisi aliquod pe-
riculum insliterit iieri .prohibent,, in tantum ut civitatibus atque teinporibus constilulis, nisi causa
etiam eos qui alio teinpore baptizant, & gradibus C ajgritudinis, aut certaj necessitatis et in illis locis
ccclesiasticis abstineant, nee .ad elerum admit- quse auctoritatem et privilegia debita retineant.
lantur. CAP.210. — Qualiler ei qui fidelh existere voluerit,
baplhmum sit iribuendum. Ex decreth Clemeniis
CAP. 202. — Itetn de eodeni. Ex concilio Worma-
9. papm, cunclh fidelibus missh epistola 5.
tiensi, cap Si quis ergo fidelis existere volueril et desiderat
Socrasancti baptismi sacrameutum non nisi in
baptizari, ut exutus prioribus malis, de reliquo pro
paschali festivitale et Peulecoste unusquisque fide- bonis actibus Iiaeresbonorum coslestium fiat, acce-
Jium uoverit esse prsebendum, excepto quod his dat ad sacerdotem
suum, et ipsi det nomensuum,
qui, nioriis periculo urgente, ne in ajternum/pereant atque ab eo audiat mysteria regni coelorum. Jejuniis
laJibus oportet remediis subvenire. ac semetipsura in
— Ut dies ante ad frequentibus operam impendat,
CAP. 205. viginti bapihmum pur-- omnibus probet, ut tres menses "am consummancls),
galionem exofcismi catechumeni veniant. Ex con
cilio Bracarensi,jcap. 4. in die festo possit baptizari. Baptizetur unnsquis-
(De cons., dist. 4, c. Ante dies 20.) Hoe omnibus que in aquis perennibus nomine trinaj beatiiudinis
modis prsecipimus, et anfiqui eanones jubent, ut invocato super se, perunctus* primo oleo per ora-
ante baptisraum 20 dies ad purgationem cxorcismi D tionem satictificalo, ut ita liemum per hsec conse-
catechumeni veniant, et in iUi's 20 diebus juxta ca- cratus percipere possit locum cum sanclis.
nonicum prseceptum et erudiantur et consecrentur. CAP.211. — De martyribus qui sine baptismo mar^
CAP. 204. — Quod omnes ad bapthmum venientes tyrium suscepernnl. Ex dictis Augustini ephcopi.
quinia feria majorh hebdomadce, fidem ephcopo (De ecclesiast. dog., cap. 74.)
vet presbytero reddere debeant. Ex concilio Laodi-
censi, cap. 46.' (De eonsi., dht. i, c. Catechumenum.) Catechu-
eos fidem menum quamvis in bonis operibus defunctum, vi-
Quod oporteat quiad baptismaveniunt, tam babere non credimus, excepto duntaxat, nisi
et
diseere, quinta feria septimanse majoris, episcopo
vel presbyteris reddere. martyrii sacramentum compleat. Baptizatus confi-
tetur iidem suam coram sacerdoie, et interrogatus
CATP. 205..— Ut ominesbaptizandi prius sint exorci-
zandi. Ex decreth C^leslini papm. Galliarum cpi~ respondet. Hoc idem martyr coram perseculore suo
scoph missh, cap. 12. facit, qui et confitelur fidem, et inlerrogatus re-
Uiudetiam quod circa baptizandos in universo spondel. Ille post confessionem aspergitur aqua;
mundo saucta Ecclesia uniformiter agit, non otioso Iric vero aspergitur sanguine, vel tingiiur igne. Ule
contemplamur intuitu : cum sive parruli, sivejuve- - nianus impositione pontificis accipit Spiriiuni san-
115 DECRETI PARS I. — DE FIDE, ETC. 111
clum; liic habitaculum efltcitur Spiritus sancti, A vel in chrismate rion potest alium suscipere in filio-
dum non est ipse qui loquitur, sed Spiritus sanctus lum, qui.non est.ipse baptizatus, vel confirmatus.
'
qui in illo Joqiiitur, Ille communicat eucharistise in CAP. 221. — Ul nullus fiat patrinus, nisi recte cre-
commemoratioue mortis Domini; Iiic ipsi Chrislo dat. Ex concilio Parisiensi.
commoritur. Iile' confttetur se mundi actibusrenun- Ul nemo a sacro fonle aliquem suscipiat, nisi
tiare; hic.ipse renuntiat-efvitaj. Illi omnia peccata orationem Dominicam, et Symbolum juxta linguam
remitfuntur ; isti exstinguuritur. suam, et intellectum teneat, etcorampresbytero^ie-
CAP. 212. — Quod calechumenh sacramentum in eanlet, <etut intelligant omnes pactum, quod cum
Pascha non liccal dari. Ex concilio Carthaginensi, Deo pepigerunt.
cap. 5. CAP. 222. — Ut presbyleri a patrinh requirant, si
Item placuit ut per solemnissimos paschales dies Symbolum sapiant. Ex concilio Wormatiensi, *
cap. 1. -
sacramentum catechumenis non detur, nisi solitum
sal, quia fideles perillosdies sacramenturaiion mu- Caveant presbyteri ui neque viri neque feminse de
tant, nec.catechumenis oportet mutari. sacro ftmte filiolos vel filiolas suscipiant, nisi me-
CAP.215. — De calechumenh a baptisterio retnoven- moriter Symbolum et orationem Dominicam tenue-
dis. Ex concilio Arausicano i, cap. 15. orint.
Ad baptisterium catechumeni nunquam admit- CAP.225. — De Symbolo octo dies ante Pascha. pu-
tendi sunt, nisi prius baptizentur. blice in omnibus ecclesih recitando. Ex conciiio
CAP.214. — De catechumenis segregandh et infor- Agathensi, cap. 12 (cap. 15).
tnandis. Ex eodem concilio, cap. 14. (De cons., disl. 4, c. Symbolum.) Symbolum etiam
A fldelium benedicfione catechumeni etiam inter placuit ab omnibus ecclesiis una die, id est, octavo
domesticos ordines, in quantum caveri potest, se- die ante Dominieam resurrectionis publice in eccle-
gregandi sunt, inforrmandique sunt, ut se signandos sia competenlibus tradi [al. prajdicari].
vel beriedicendos semotim offerant. CAP.224. — De genlilibus infirmis, si baptismum
desiderant. Item ex eodem, cap. 5.
CAP.215.-— De catechumenh peccantibus. Ex con-
cilio Neocwsariensi, cap. 5. Gentiles si in Trinitate desideraverint sibi ma-
Gatechumenus,si ingrediatur ad ecclesiam, inor- num imponi, si fuerint ex aiiqua parte honestse vi-
dineeorum qui verbo instruuntur, assistat. Hic de- tse, placuit eis uianum imponi, et fieri Christia-
nos.
prehensus peccans, siquidem genu flectii, audiat,
ut non delinquat ulterius. Si vero et audiens pec- CAP.225. — De gravida baptizanda. Ex concilio
Neocmsariensi, cap. 6.
caverit, expellatur. C (De cons., disl. 4, c. Si'qua mulier.) Gravidam
CAP.216. — De his qui nuper sunt baptizati, quod'
promoperi non debeant. Ex concilio Laodicensi baptizari oportet quando-voluerit. Nihil enim in hoc
mp. 5. qurre parit riascenti communicat, propterea quod
De his qui nuper sunt illuminati baptismate, quod uniuscujusque propositum in eonfessione, declare-
eos ia sacerdotali non conveniat ordlne promoveri. '
lur.
CAP.217. —De presbyteris, si in Triniiate juxla CAP. 226. — De parvttlis infirmis baptizandis. Ex
prmceptum Domini non baplizaverit. Ex canone " concilio Gerundensi, cap. 5.
apostolofum, 49. De panulis vero qui nuper matemo utero editi
Si quis episcopus aul presbyter juxta prseeeptum sunt, placuit constitui : ut si infirmi (ut assolent)
Domiiri non baptizaverit in nomine Patris et Filii fuerint, etlac maternum non appetunt, etiam eadem
et Spiritus sancti, sed in tribus sine inilio principiis, die qua nati sunt, si allati fuerint^ baptizentur.
aut iujribus filiis, aut in tribus paracletis, abjicia- CAP.227. — De illh qui in mgriludine^baptizaniur.
tur. Ex concilio Neocmsariensi, cap. lz.
CAP.218. — Quod in baptismo et in confirmalione, Si quis ergo in segritudine fuerit baptizatus, pre-
sinecesse fuerit, unuspatrinus possit esse. Ex'de- sbyfer ordinari non debet. Non enim iides"illius est
cretis Bygini PP., cap. 10 ex necessitate descendit, nisi forte
j) rolunlaria,'sed
(De cons., dht. i, c.In calechhmo.) In catechismo postea ipsius studiura et fides probari videatur,-aut
et baptismo, et in confirmatione unus patrinus po- bominum
paucitas cogat.
test fieri, si necessitas cogit, non est tamen consue- — De illis qui parvulos recentes neguni
CAP. 228,
"ludo Romana; sed per singulos" singuli suscipiunt. esse baplizandos. Ex concilio Africano, cap.tQ.
CAP.„213.— Ul unus pairinus vel patrina ad susci- cons., dist. 4, c. Placuit.) Ilem placuit, ut
accedat. ~Ex decreth Leonis (De
piendum infantem
PP. apud sanctum Medardum. quicunque parvulos recerites ab uteris matrum
(De cons.,dht.~i, c Nonptures.) Dt non plures baptizandos negat, aut dicit in remissionem pecca-
ad suscipiendum de baptismo infantem accedant lorum eos r.on baptizari, sed et nihil ex Adam tra-
quam unus, sive vir, sive mulier. In Confirmationi- Jiere originalis peccati, quod lavacro regeneratiqnis
hus quoque id ipsum fiat. expietur : unde fit consequens, ut in eis forma
CAP". 220. — Ut ilte qui tton est confirmalus, ad baptismatis in remissionem peeeatoruni, non vera,
anathema sit. Quoniam alitei
baptismum nullutn recipidt. Ex concilio Mogon- sed falsa intelligatur,
tiensi, cap. 2. intelligendum non est, quod ait Apostolus :Per unum
(Be cons., dht. i, c In kaptnmo.) In baptismo hominem peccatum intravit in mundum, et per pec-
 415 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI il*6
eatum mors, el ila in omnes homines pertransiit in A CAP. 255. — Ut bapthmus in Trinitate susceptus
non iterelur. Ex concilio Carlhaginiensi. 1,
quo omties peccaverunt (Rom. v), nisi quemadmodum
Ecclesia catholica ubique diffusa semper mtellexit. cap. 1.
'
Propter hanc enim regulam lldei etiam parvuli, qui Utbaptisma in Trinitate susceptum non iteretur.
niliil peccatorum in seipsis adhuc committere po- Ergo, si vobis placet, consideremus primitus titu-
ftierunt: ideo in remissionem peccaiorum veraciter lum de rebaptizatis, et sanctitatem vestrampostulo,
baptizanlur, ut in eis regeneratione mundetur quod ut mentis vestrse intuitum placide, producatis ad
generatione traxerunt. » descendentem in aquaro, et interrogatum InTrini-
CAP. 229. — De infirmis baptizalh, ex concilio tate secundurn Evangelii fldem, et apostolorum
Laodicensi, cap. 72. doctrinam, et confessum bonam conscientiam in
(Cap. 47.) Quod oporteat eos qui in segritudine Deum de resurrectione Jesu Chrlsti, an liceat ite-
percipiunt baptisma, poslquam convaluerint fldem rum interrogari in eademiide, et in aquam iterum
discere et scire, cujus muneris parlicipes facti lingi. Universi episcopi dixerunt: Absit, absit, iili-
sunt. citam sancimus esse rebaptizationem, etsalisesse
CAP. 250. — De illis mgrotantibus qui bapthmum alienam a sincerafide, el a calbolica disciplina!
desiderant, et post obmutescunl. Ex concilio Afri- B
cano, cap. 12. CAP.256. — De illis qui nesciunt qua fide baptizati
Ut segrotantes si pro se respondere non possunt, sunt. Ex decrelh Leonis papm, ephcoph per Si-
ciliam constitutis mhsis, cap. 29. (Epist. ad
cum voluntati eorum testimonium respondeat, qui Buslicum, cap. 15.)
si ex perieulo proprio esse dixerint, baptizentur :
et ut scenicis et histrionibus cseterisque hujusmodi (De cons., dhl. 4, c. Hi de quibus.) Hi autem de
reconcilialio non quibus scripsisli qui se baptizatos sciunt, jsed cujus
personis negetur. fidei fuerint qui eos baptizaverunt se nescirc profi-
CAP.251. — De moriuis ndn baplizandis. Ex con-
cilio Carthaginensi m, cap. 6. tenlur, quoniam quolibet modo formambaptismaiis
Cavendum est etiam ne morluos baptizari posse, acceperunt, rebaplizandi non sunt; sed, per manus
fratruro infirmitas credat, quibus nec eucharistiam imposilionem virtutem Splritus sancti accipienles,
dari animadvertat. quam ab hsereticis acciperenon potuerunt, catboli-
cis copulandi sunt.
CAP. 252. -— De subilo obmutescenle,' si 'testes
Itabuerit, baptizando. Ex concilio Arausicano, CAP.257. — De presbytero qui grammalicam igno-
cap. 9. rabfcl, et 'tamenin Trinilale baptizabat. Epistola
(27, q. 6, c. Qui recedunt.) Subito oJjmutescens r Zacharim ad Bonifacium Magoritienserii archiepi-
scopum.
prout statutum est, baplizari et posnitentiam acci-
pere potest, si roluntatis prseteritse testimonium (De cons. disl. i,'c. Jta/eTOH\)Yirgilius et Sedu-
aliorum verbis babet, auf prsrjsenlis in suo nutu. lius, religiosi viri apud Bajoariorum provinciam
CAP.255. — De his qui apud hmreticos baptizantur degentes, suis apud nos litteris usi sunt, per quas
in nomine sanctm Trinitalh. Ex concilio Roilto- intimaverunt, quod tua reverenda fraternitas in-
magensi, cap. 5. jungeret Christianos rebaplizare. Quod audientes
unum est in Eeelesia nimis sumus conturbati et in admirationem quam-
Baptisma calholica, cujus
QOSmembra effecti sumus, ubi una lides est, ubi dam incidimus si baberetur ut dictum est. Retule-
m nomine Patriset Filii, et Spiritus sancti datur. runt quippe qtiod fuerit ineadem provincia sacer-
Et ideo qui apud illos hsereticos bapfizati sunt, qui dos, qui Latinam linguam ignorabat penitus et dura
in sanctse Trinitatis confessione baptizaut, et ve- bapiizaret uesciens Latino eloquio infringere lin-
iriunt ad nos, recipiantur quidem quasi baptizali, guam, diceret : Baptizo tein nomine patria, et filia
oe sanctse Trinitatis invocatio el confessio annulle- et spiritu sancta, ac per boc ttia reverenda frater-
riitas consideravit iebaplizare. Scias, sanclissime
iur; sed doceantur integre, et instruantur sensu
sanctarj Trhiilatis et mysterio, quod in sanctaEccle- 0 fraler, si ille qui baptizavit nos inlroducens erro-
sia tenetur. Et si consenliunt credere, vel acquie- rem aut hseresim; sed pro sola ignorantia Romanee
seunt confiteri purgatse iidei integritatem, manus locutionis infringendo Jinguam, utsupra fati sumus,
lmpositioneiirmentur. Si vero parvuli sunt iiebetes, baptizans dixisset, non possumus consentire ut
doetrinam non iilis denuo baptizenlur (quia quod bene compertum ha-
rjui capiant, respondeant pro
bet fralernitas tua. quieunque baptizalus fuerit ab
qui eos offerunt juxta morem baptizandi, et ita in-
ut sciant et haereticis in nomine Patris, etFilii, et Spiritus sancti,
terrogentur quid respondere debeant,
sic manus Impositionem accipiant. nullo modo rebaptizari debet, sed per solam manus
impositionem purgari deliet. T*am, sanctissime fra-
CAP.254. — De eadem re. Ex concilio Wormatiensi, ter, si ita est ut uobis relatumest; nonampliusa
cap. 5. te illud prsedicetur, nec aliquid hujusmodi, sed ut
Quicunque baptizatus fuerit ab hsereficis in no- sancti Patres doebnt et prsedicant, tua fraternilas
mine Patris, et Filii, et Spiritus sancti, nullo modo studeat servare.
rebaptizaii debet, sed per solam manus impositio- CAP. 258. — De iltis, qui aliquam Itajienl dnbitqtio-
fiem purgandus est. nem iapthmath ut rebaptizentur.Exdccreth Le$-
 117 DECRETI PARS 1. — DE FIDE, ETC. 118
nis papm ad Rusticum Narbonensem ephcopum , A que etiam Iiabens seiiilis setalis intuitum, et peii-
cap. 28 (epht. 00, cap. 15), culorum quorumcunque autem segritudinum dispi-
(De cons., dht. 4, c. Si nulla.) Si nulla exstant cientur necessitates. In quibus si quis ita graviter
indicia inter propinquos et familiares,nulla inter cle- urgeatur, ut dum adhuc poenifet de salute ipsius
ricos aut vicinos quibus, bi de quibus quseritur ba- desperetur, oportet ei per sacerdotalem sollickudi--
ptizatifuisse doceanlur, agendum est ut renascantur nem communi gratia subvenire.
ne manifeste pereaut, in quibus quod non ostendi- CATP. 245. — Non esse negandum baptismum parvo
tur gestum, ratio non sinit Jteratum. Qui autem mgroto, etiam de alterius parochia allato. Ex de-
possunt meminisse jquod ad Ecclesiam veniebant crelis Eugenii papm, cap. 6.
cum parentibus suis, possunt recordari an quod Si parvus ajgrotans ad quemlibel presbyterum
parentibus eorum dabatur, accepefint. Sed si hoc baptismi gralia de cujuslibet parochia allatus fuerit,
etiam ab ipsa memoria alienum est, conferendum ei baptismi sacramenlum nullo modo denegetur.
eis videtur quod collatum esse nescitur,quia non te- Si quis hoc munus petenli concedere detrectaverit,
meritas iulervenit [prsesumptionis, ubi est diligentia noverit se ille qui eum non baplizaverit, pro ejus
pietatis. anima rationem redditurum, et apud synodum
CAP.259. Quid agendum sit de infanlibus de qui- B acerrime corrigendum.
bus non inveniuntur certhsimi testes utrum bapli- CAP.244. — Non esse ilerandam confirmationem. Ex
^ati sint. Ex concilio Africano, cap. 59 (concil. concilio Taraconensi, cap. 6.
Carlhag. -/, cap. 6). (De cons., disl. 5, c Dictum est.) Diclum est no-
(De cons., dist. 4, c. Placuit.) uem piacuit de in- bis quod quidam de plebe bis vel ter aut eo amplius
fantibus quoties non inveniunlur certissimi testes, ab episcopis confirmantur. Unde nobis] visum est
qui eos baptizatos esse sine dubilalione testentur, eamdem confirinationem, slcut nec baptismum ite-
neque ipsi sunt per ajtatem de traditis sibi sacra- rari minime debere; quia bis vel amplius baptizatos
mentis idonei Tespondere, absque ullo scrupulo esse aut confirmatos non sseculo, sed soli Deo sub habitu
baptizandos, ne ista trepidaiio eos faciat sacramen- regularivelclericalireligiosissimefainularidecretum
torum purgatione privari. Hinc enim legati vestro- esl.
rum [Maurorum], fratres noslros consuluerunt, qui CAP. 245. — Quod ignoranter rebaptizali absque
tales multos a barbaris redimunt. magna necessitale ordinari non possunt. Ex pmni~
CAP.240. — De presbyleris per quorum neqiigentiam tenl. Theodo. cap. 14.
sine baptismo aliquh morluus fuerit. Ex decreth (De cons., disl. 4, c. Qui bis.) Qui bis ignbranter
Xisli pupm, cap. 5. „ baptizati sunt non indigent pro eo pcenitere, nisi
Perpendant presbyten, quanti discriminis- sit quod secundum canones ordinari non possunt,
animas innocenlium per eorum negligeiitiam perire, irisi magna aliqua necessitas cogat. Qtii .autem non
januasque paradisi innocentibus claudi. Et ideo ignari baptizati sunl, quasi iterum Chrislum cruci-
presbyteri summa diligeiHia caveant, ne animas fixerunt, per annos seplem pteiiileant quarta feria
pro quibus sanguis Christi effusus est, persuamin- et sexta, et tres quadragesimas poeniteaiit. Si
curiam a ccelesli beatitudine separent. Et si, quod pro vitio aliquo fuerit fecerint, simililer. Si pro
absit! eveuerit, gravi pcenitenlise luctui diebus munditia puiaverint, tribus annis simililer pceni-
vitse suse se submittat per cujus evenerif negle- leant.
ctum. CAP. 246. — De parvulorum animabus qui sine
CAP.241. — Ut nullus presbuter cuiquam infirmo in baplhmo moriunlur. Ex epistola Gregorii papm ad
propria provincia vel alicubi baplhmum denegare Secundinum servum Dei inclusum.
prmsumat. Ex decreth Martiani papm, cap. 5. (In recjhtro,- lib. vn, epist. i55.) In exlrenfo vero
Quicuuque presbyler in provincia propria, aut in epistolse requisisti quid eis respondendum sit qui
alia, vel ubicunque Inventus fuerit, commendatum dilectionem tuam de parvulorum animabus rc-
sibi infirmum baplizare noluerit, vel in profectione quirimt, qui sine gralia baptismatis moriuntur, di-
itineris de aliqua excusatione, el sic sine baptismo " ccntes si corpus originali culpa ienelur, unde airiina
morilur, deponalur. quse a Deo datur rea erit, quse adhuc in actuali de-
CAP.212. — Dehis qui ad ilerandum bapiismunt vel Jicto ncn consenlit corpori. Sed dehacre dulcissima
metu coacti vel errore traducli sunt. Ex decreth fraternitas
Leonh papm ad Nicetam episcopumAqicileiensem. scial, quia de originc auimse inter san-
cap. 47. ctos Palres requisitio non parva versala est. Sed
His vero de quibus simililer dilectio tua nos utrum ab Adara descenderit, an recte singulis detur
credit consulendos, qui ad ilerandum baplisma vel incertum, remansit, eamque in hac vita insolubilcm
metu coacti vel errore traducli sunl, et nune se fassi sunl esse quajstionem..Gravis est enim quajstio
contra catholicse fidei saeramentum egisse cogno- nec valet ab homine comprehendi, quia si de eadem
scunt, ea est cuslodienda moderatio, qua in socie- subsiantia anima cum carae nascitur, cur etiam
tatcm nostram, non uisi per pcenitentise remedium non cum carne moriiur? SL rero .cum carne quaj
et per imposilionem episcopalis- manus communio- ab Adam prolata est obligala peccato, peccalis le-
nis recipiarit writatem. Temporis autem poenifudinis ' netur. "Sed, cum hoc sit, incerlum non est, quia
habifamoderationetuo cuslodienda judicioprout con- nisi sacra baptismalis gralia fuerit, renatus hqmo,
versorum animos inspexeris esse devotos, parifer- omnis anima originalis pcccali est vinculis obsfri»
119 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPi 120
cta. Hinc enim scriptum est: Non est mundus in _A eorum suo ministerio penilus applicare quaj piimis
conspeclu ejus, nec unius diei infans super terram ordinibus "proprie decrevit antiquitas,. absque ejni-
(Job %iv,juxta LXX inlerp.). Hinc David ait: Inini- scopo et presbytero baptizare nonaudeant, nisi prae-
quitatibus conceptus sum, et in deiiclis peperil tne dietis fortassis ofliciis longius constitutis necessltas
mater mea (Psal. i). Hinc ipsa Veritas dicit: Nisi extrema eompellat, quod et Jaicis Chrislianis facere
quh renatus fuerit ex aqua el Spiritu, non intrabil in plerumque conceditur.
regnum cmlorum (Joan. in). Hinc Paulus apostolus' CAP.255. — Ut presbyleri populum admoneant, ut
ait: Sicut in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo snos infaniulos ad confirmationem episcopo prm~
omnes vivificabunlur (I Cor. xv). Cur ergo iufans qui senlent. Ex.concilio Wormatiensi, cap. 2.
iiihil peccavit in conspeciu De.i omnipotentis, esse Annuntient presbyleri populis, ut quam cilius
rnundus non valel? Cur Psalmisla ex legilimo con- poluerinl suos infanlulos ad confirmandum suo
faciaut. Quod si neglexerint,
jugio prolatus in iniquitatc conceplus est ? Cur hsec? episcopo prsesentari
et presbyter et populus canonjcis discipliuis subja-
nisiquia quisaqua baptismatis mundatus non fuerit,
mundus non est. Cur in Adam omnis bomo moritur, ceant.
— Ut omnes perfectm mlalis jejicni ad
si originalis peccati vlnculis non tenetur. Sed quia GAP. 25L
confirmulionem veniant. Ex concilio Aurelianensi,
genus humanum inparenle primovelut inradicepa- B cap. 6 (cap, o).
frum ariditatem erexit in ramis, et inde omnis bomo (De cons., dht. 5, c. Ut jejuni.) Ut jejuni ad eon-
cum peccatis nascitur, unde primus homo perma- firmalionem veniant perfeet.sesetatis, ut moneanlur
nerevoluit ih peccato. De his autem subtilius ac confessioues facere prius, ul mundi donum sancli
Satius loqui debueram : sed dum et eurarum cu- Spiritus valeant accipere, et quia nunquam erit
miiius premit, et earum portitor ut laxaretur im- Chrislianus, nisi in confirmatione episeopah fuerit
poriunus exstitil, unde mulla debui, pauca loculus cbrismatus.
sum. CAP.255. — De sacramento bapthmaiis et confirma-
G.u>.247. — De energumenh baptizandh. Ex con- tionis uirum majus sit, Mekhiades papa Hispano-
cilio Arausicano, cap. 15 (cap. 14). rum episcopis, cap. 6.-
Energumeni jam baptizali de purgatione sua (De cons., dht. 4, c. De hh.) De his vero super
curantes, si se sollicitudini clerieorum iradunt, quibus rogatis vos informari, id est, ulrum majus
moirilisque olriemperans, oinnimodis eomibunicent. sit sacramenium manus impositionis episcoporum,
sacramenti ipsius virtute, vel muniendi ab incursu aut baptismus, scitote utrumque magnum esse sa-
dsemonis, quo infestanlur, vel purgandi quorura cramentum, et sicut unum a majoribus est, id est
jam ostenditur vita purgatior. C summis pontificibus, quod a minoribus perliei noti
GAP. 248. *— De eodem. Ex eodem capite 22 potest; ita et majori veneralione venerandum et le-
(cap. 15). , nendum est. Sed ita conjuncta sunt hsee duo sacra-
In energumenis catechumenis, in quantum vel menta, ut ab invicem nisi morle prasveniente nulla-
necessitas excgerit ve! opportunitas permiserit de tenus possint segregari, et unum sine altero rite
baptismate consulendum. perfici non potest.
CAP. 249. — Quod rebaptizath non sit communican- CAP.256. — Ut omnes Chrhliani ad confirmalionem
cium. Ex roncilio Ilerdensi, cap. 1'4. veniant. Ex concilio Wormatiensi cap. 5.
Cur rebaptizatis fideles religiosi participent ? Ad prsedicationem et ad confirmationem episcopi,
CAP. 250. — De presbylero qui recte baplizatum oranes devole coiiveniant, eique Jideliter nriiiisiient
clenuo baptizaverit, et non recie baplizatum ab et obediant.
hmretich non baptizaverit. Ex concilio Lucjdunensi, — Item de manus impositione. Eiaebins
47. CAP.257.
cap. v papa fralribics per Campaniam el Tusciam consli-
Episcopus autem vel presbyter si eum qui se- tutis, cap. 22 (ephl. 5),
cundum verilatem habuerii baplisma. denuo bapti- (De cons., dht.,5, c. Manus.) Manus quoquc iropo-
zaverit, aut si pollutum ab impiis et non recle p sitionis sacranientttm magna reneratione lenpiidiim
baptizatum non baptizaverit, deponatur, tanquam est quod ab aliis perfici non potest, nisi a summis
deridens crucem et mortem Domini, nee sacer- sacerdotibus, nec tempore aposlolorumab aliis quam
dotes veros a falsis sacerdotibus vere discernens. ab ipsis apostolis legitur aut scitur peractum esse,
CAP.251. — Ut non ordinatus temere baplizare non nec ab aliis quam qui eorum locum tenent, unquam
prmsumat. Ex decretis Hormhdm papm, cap. 4. perlici potest aut fieri dcbet. Nam, si aliter prse--
Si quis baptizat, aut aliquid divinumper temerita- sumptum fuerit, irritum habeatur et racuum, nec
tem exercuerit nori ordinatus, abjiciatur ab ecclesia inter ecclesiastica unquam reputabitur sacramenta.
et nunquam ordinetur. CAP. 258. — Item de confirmatione. Ex concil.
GAP. 252. — Quod diaconi ojficiumpresbyterorum Mloyonliensi, cap. 5.
non usurpent. Exdecrelh Gelasii papm, cap. 6. Prsecipimus ut ad accipiendum per manus imposi-
1
(Part. i, dhl. 95, diaconos p. prima.) Diaconos tionem pontilicis, Spiritus sancti donum sollicite el
quoque propriam coustiluimus observare mensu- derote omnes concurrant, et episcopo quse neces-
ram, nec ultra tenorem patenris canonibus deputa- saria sunt fideliter minislrent, eique in omnibus ei
tum, quidpiam attentare permittimus, nihilque per omnia obediant.
 121 . DECRETI PARS L — DE FIDE, ETC. 122
CAP.259, —Quod omnes fideles, accepto baplhmale, A baptiaatos"infantes signarein fionfibus non prsesu-
chrisma cmleste accipere debeanl. Ex concitio mant sanclo chrismale, sed presbyteri baptizatos
Laodicensi, cap. 48.
eos lavacrum tangant in pectore,ul episcopipostmodum confirment
Quod oporteat qui baptizantur posl in fronle.
cceleste cbrisma percipere, et regni Christi participes
inveniri. CAP.265. — Depresbyteris qnidebapthmatepretium
qumrunl. Exephlola GetasiiPP. cap. 5 (cap. 7).
CA.P. 260. — Ut omnes renali fonte baplhmath, do-
num Spiritus sancti, per manus impositivnein (1 «/.•1, c. Baptizandh'.) Baplizandisconsignandis- .
accipere debeanl. Ex ephtola Antheri papm, qiie fidelibus pretia nulla prsefigant, nec alligatio-
cap. 15. (Ex ephlola 2 Urbani primi papm.) nibus quibuslibet imposilis exagitare cupiant re-
(De cons., dist. 5, c. Omnes fideles.) Omnesfideles nascentes, quomodo quod gratis aecepimus gratis
per manus imposltionem episcoporum, post bapli- dare mandamur. Et ideo irilril a prsedielis prorsus
smum aceipere debent Spiritum sanctum, ut pleni exigere molianlur, quo vel paupertate ageilte de-
Chrisliani inveniantur. De Spiritu accipimus, ut lerriti, vel indignatione revocati redemptionis suse
spirituales efliciamur, quia animalh homo non per- CDUsasadiredespiciant certum habentes quod qui
cipilqum sunl Sphitns sancti Dei (1 Cor. n), quia cum prohibita deprehensi fuerint admisisse, vel com-
Spiritus sanclus infundiiur, cor fidele ad pruden- R missa sponte non correxerint, periculum subituri
tiam et constantiam dilatatur. D.e Spiritu sanclo proprii sunl honoris.
accipimus, ul sapiamus, inler bonum et malum dis- CAP.266. — De presbyteris qui de veteri chrhmate
cernere, jusla diligere,injustarespuere, ut invidise baplizare prmsumunl. Ex coricilioLugdunensi,
ac superliise repugnemus, ut luxurise ac diversis cap. 5.
illecebris et fcedis indignisque cupiditatibus resista- (De cons., dist. 4, c. Si quh de alio.) Si qttis ab
raus. De Spiritu sancto accipimus, ut amore seternaj alio chrismate quam de illo novo quod proprii epi-
glorise et ardore succensi, erigere a terrenls menleai scopi largitione vel confessione aecepit, baptizare,
ad superna et divina valeamus. non prseoccupante morte, tenlaverit, pro lenieritalis
CAP.261. — Ul episcopi nonnisi jejuni cbnfirma- ausu ipse in se suse damnationis protulisse senten-
lionent facianl. Ex concilio Meldensi, eap. 5. "tiammanifeslatur.
(De cons., dht. 5, e. Ut ephcopi.) Ut episcopi non- CAP. 267. — Quod presbyter in sua plebe sine chri-
nisi jejuni per Impositionem manuum Spiritum smate non debealire. Exconcilio Vasensi, cap.S.
sanctum tradant, exceplis infirmis et morte pericli- Nullum presbyterorum in plebe sibi commissa
tantibus. Sicut autem duobus lemporibus Pascha sine chrismate unquam debere progredi, quia ihler
videlicet et Pentecoste a jejunis celebrari debef C nos plaeuit semel in baptismale, quaeuiique neces-
bapiismus; ita etiam traditionem Spiritus sancli a sitate faciente, qui non chrismatus fuerit, in eonfir-
jejunis pontificibus convenit celebrari. matione sacerdotis perficiatur.
CAP.262. — Quod ephcoph liceat, si necesse sit, in CAP.268. — De presbytero qui se deprehenderil non
campo confirmare. Ex concilio Jiemensi, cap. 10. esse Jtaptizatum. Ex concilio apud Compendium,
Episcopoliceatin campo, sitsinecesse, confirmare. cap. 5.
CAP.265. — Quod a solis episcopis baptizati sinl (<35)Si quis presbyler ordinatus deprehenderit se
consignandi. Ex decretis Innoc papm mhsis, non baptizatum esse, baptizetur et ordinetur ite-
c 5. rum, et omnes quos prius baplizavit.
De coiisignandis vero infaniibus manifestum esl — De presbyteris quomodo in Cmna
CAPUT 2:69.
iion ab alio quam ab episcopo fieri licere. Nam Doinini de chrhmale, de oleo sanctificato, de oleo
presbyferi, Jicet sint secundi sacerdoles, ponlificalus infirmorum, facere debeant. Ex Meldensi concilio,
lamen apicem non habenl. Hoc autcm solis pontili- cap. i.
cibus debetur ut vel consignent, vel Paraclelura Presbyter in Ccena Domini ampullas tres seeum
Spiritum sanctum Iradant. Non solum consuetudc deferat, unam ad chrisma, alleram ad oleum ad
eeclesiasfica monstrat, verum illa lectio Acluum y. catechuroenos inungeridos, terliamad inlirmos juxta
apostolorum quaj asseril Petrum et Joannem essc sentcntiani apostolicam, ul quando quh hifirmalur,
directos (Act. vm), quod jam baptizalis tradanf Spi- inducal prcsbyteros Ecclesim (Jac v), etc.
ritum sanctum (De consec, dist. 4, c. Presbyterh.] CAP.270. — De eodem. Ex concilio apud Valentias,
Nam presbyteris seu extra episcopum, seu prajscntc cap. 2.
episcopo, cum baptizant, cbrismale baptizatos un- (Decons., dht. 4, c. Presbyleri.) Presbyleri qui
gereiiceat; sed quod ab episcopo conseeratum, non dicecesanas ecclesias reguninoii a quibuslibet epi-
lamen frontem ex eodem oleo signare, quod solis scopis, sed a suo, nec per juiiioiem clericum, sed
debetur episcopis cum tradunt Paracletum. per selpsos, aut per illum qui ejusdera ordinis sil,
€AP. 264. — Ul presbyteri baptizalos in fronlibui ante Paschrrcsoleinnitaiem chnsma petanl
chrhmate non debeant signare. Ex registro Gre- — Item de eodem. Ev Meldenst concitio,
gorii ad Januarium ephcopum Curalitanum, cup. CAP.271.
90 (lib. in, cap. 9). cap. -5.
(De consec, dist. 4, c. Presbyleri.) Presbjtei JNemoepiscoporum vel quilibet ininisivorum ecele-
(65) Ad marginem codicis regii vctustissima litlei £ scribitur ; Hic dubitatur.
 125 D. IVONIS GARNOTENSIS EPISCOPI 124
siasticus propter sacrum chrisma aliquid muneri A impellendi. Qui autem' jampridem ad Christianita-
-aceipiat denarium, vel quselibet munuscula, quse iem coacti sunt, sicut factum est temporibus reli-
per ministros episcoporum a presbyteris inordina- giosissimi principis Sisenandi, quia jam constat
biliter exiguntur. cos sacramentis divinis associalos, et baptismi
CAP.272. — Item de eodem. Ex concilio Vasensi, gratiam suscepisse, et chrismate unctos esse, et
cap. 10. corporis et sanguinis Domini exstitisse participes ,
Per singula lerritoria presbyteri vel ministri ab oportet ut lidem etiam quam vi vel necessitate
episcopis, non prout libitum iuerit a vicinioribus, susceperunt lenere cogautur, ne iiomen Domini
sed a suis propriis per annos singulos petant chri- blasphemctur, fidesque quam susceperunt vilis et.
sma, appidpinquanle solemnitate paschali, nec per contemptibilis habeatur.
quemquam alium quam per seipsos aut per vicarios CAP. Ut Judmorum filii baptizati ab eorum
277.^—
ejusdem ordinis, quia inhonorum est inferioribus consortio separari debeanl. Ex eodem concilio v,
summa commilti. Optimum est aulem ut ipse acci- cap. 40 (eod. conc. iv, c. 59).
pial qui in tradendo usurus est (28 q. 1, c. Judmorum.) Judseorum filios vel rfilias
CAP.275. — De presbyleris qui pro accipicndo cltri- baptizatos, ne parentum ultra involvantur erroribus,
smate ad civitates venire solenl. Ex concilio B ab eorum consortio separari deeernimus. tradique
Meldensi, cap. 6. aut monasteriis, aut Christianis viris, aut mulieri-
De presbyteris qui accipiendi chrismatis gratia ad bus Dominum
timenlibus, ut sub eorum cura et
civitaies in CcenaDomini venire soliti sunt, sanci- conversatione cultum fidei discant, alque in melius
tum csl ut de his qui longe pbsiti sunt de octo vel
constituli, tam in moribus quam iu fide proficiant.
decem millibus, unus ab archidiacono eligatur, qui C\p. 278. —Ul
nulla communio sit Hebtmis ad
acceptum chrisma sibi et sociis diligenler perferat. fidein Christianam tianslatis, cum alih nondum
Hi vero qui non longius a civitate quam qnatuor aut baptizath. Ex eodem conc v, cap. 62 (conc
Totel. iv, cap 61).
quinque millibus habitant, more solito ad aceipien-
dum chrisma per se veniant. Disccndi vero gratia (28 q.i, c. Smpe malorum.) Ssepe malorum con-
alio non quadragesimali tempore adcivitatemconvo- sortia etiam bonos corrumpunl, quanto magis
centur, propter plebes sihi commissas. eos qui ad vitia proni sunt? Nulla igitur communio
CAP.274. — Dc chrismate quod semper sub sera esse ultra sit Hebrseis ad fidem Chrislianam translatis
debeal. Ex concilio Turonensi, cap. 5. cum his qui adhuc in veteri ritu consistunt, ne
Prseferca et illud omnimodis observandum est ut forte eorum participatione subvertantur. Quicunque
sacrum cbrisma ct oleum consecralum semper sub C igitur amodo ex his qui baplizali sunt, iniidelium
sera sil, ne illud unde Cbtisto incorporamur, et consortia non vitaverit, et hi Christianis donentur,
unde omnes lideles sanctificanlur, unde reges et el illi publicis sedibus deputentur.
sacerdotes inunguntur, aliquis infidelis aut immun- CAP. 279. — De Judmis qui apostalaverinl. Ex eod.
conc. v, cap. 69 (conc Tolel. lv, c. 58).
dustangat, aulaliquisperfidus ad Dei judicium sub-
vertendum subripiat, quod experimento didicinius. (De consec, dht.ri.. c Plerique.) Plerique qui ex
CAP. 275. — DeJudmis quomodo examinari debeant Judseis dudum ad Christianam fidem promoti sunt,
antebaptisma. Ex concilio Agathensi, cap. 55. nunc blasphemantes Christum, non solum Judaieos
(De cons. dist. 4, c. Judmi). Judsei (quorum per- ritus perpetrasse noscunlur, sed etiam abominan-
fidia frequenter ad vomitum redit), si ad leges das circumcisiones exercere. De quibus cousultum
catholicas venire voluerint, septem menses inter piissimi ac religiosissimi domini nostri Sisenandt
«alechumenos ecclesise limen introeant, et si pura regis, hoc sanctum decrevit concilium, ut hujus-
fide venire noscuntur, tunc demum baptismatis modi transgressores pontificali auctorilate correcli,
gratiam mereantur. Quod si casu aliquod periculum ad ctillum Christiani dogmatis revocentur, utquos
infirmitatis intra scriptum temptis ineurrerhu, et volunlas propria non emendat, animadversio sacer-
" dotalis coerceal. Eos autem quos circumciderunt, si
desperali fuerint, baptizenlur.
filii eorum sunt, a parenlibus separentur; si servi,
CAP. 276. — De Judmis, quod nutlus eis vhn ad
credendum inferre clebeal. Ex concilio Toletano v, proinjuria corporis sui, libertati tradantur.
cap. 8 (conc Tol. iv, c. 5). CAP.280. — De Judmorum servh. Ex eodent, cap. 9.
(Dist. 45, c. De Judmh.) De Judajis autem hsec (Dist. 54, c. Elsi.) Item ut si Judseorum servi
necdum conversi, ad Christi gratiam convolave-
prsecepil sancla synodus nemini deinceps rim cre-
dendi inierri: Cui enim vult Deus tnheretur, et quem rinl, libertati donenlur.
vult indurat (Rom. ix). Non cnim inriti tales sal- CAP.281. —De Judmorum mancipih qui ad bjtpti-
vandi sunt, sed volenies, ut integra sit forma smutn confugiunt. Ex concilio' apud Avernas,
mstitire. Sicut homo propria voluiilale arbitrii cap. 80.
serpenti obediens periif; sic, vocante se gratia Dei, Licet, prioribus canonibus jam fuerit definitum,
raentis conversione bomo salvatur ui de mancipiis paganis quse apud Judajos sunt, si
pr oprise quisque
ercdendo. Ergo non vi, sed libera arbilrii facultate, ad ecclesiam confugeiint, et baptismum petierint,
nt convcrtantur qui salvandi suiit, non potius eliam ad quoscunque Ghrisfianos confugerinf.
125 DECRETI PARS I. — DE FIDE, ETC. 126
laxato et oblato a fidelibus justo pretio ab eorum A CAP.286. — De illh qui. pro periculo morth a dia- .
domino Jiberentur. Ideo statuimus baec ut tam justa conibus baptizali fuerint. Ex concilio Turonensi,
5. -
ab omnibus Calholicis conservetur cap.
constitulio
CAP. 282. — Item de mancipih Judmorum aul_ Si quis diaconus regens plebem sine episcopo vel
Clirislianis aut ad Jidem Chrhtianam venire desi- presbytero aliquos promortis occursu-baptizaverit,
derantibus. Ex concilio Matisconensi, cap. 16. episcopus eos per benedictionem et confirmationem
(Dht. 54, c. Prasenti.) Praesenti concilio, Deo periicere debebit, sublide, qua quisque credendo
auctore,sancimns, fit nullum Christianum manci- poterit esse justus.
pium Judseo deinceps serviat, sed datis pro quolibet G.AP.287.-"—Dehisqui cogunt presbyleros denarios
bono manei, pio xn solidis ipsum mancipium qui- pro balsamo dare. Ex concilio Cabilonensi, cap. ,
cunque seu ad ingenuilalem, seu ad serviiium (n, cap. 16).
licentiam habeatredimendi; et si Christianus fieri Quidam fratres dixerunt consuetudinis anliqua;
desiderat, etnon permitlitur, similiter faciat, quia fmisse in eorum ecclesiis, ut pro balsamo emendo
nefas est quem Christus Dominus sanguinis sui ad chrisma faciendum, sire pro luminaribus eccle-
effusione redemit, blasphemum Christiana3 religionis sise concinnandis, binos vel qualernos denarios
in" vinculis tenere. Quotl si acquieseere his quse B presbyteri dareiit (1 q. 1. c. Slatuimus). Unde omnes
statuimus quicunque Judseus noluerit, quandiu ad uno consensu staluimus, ut sicut_pro dedicandis
pecuniam statutam venire distulerit, liceat manci- basilicis, et dandis ordinibus rniliil accipiendum est,
piura ipsum cum Christianis uibicunque voluerit ita etiam pro balsamo sive pro luminaribus emen-
habitare. dis, nihil presbyteri chrisma accepturi dent. Epi-
CAP.285. — De illis qui ad fidem Chrhtianam de scopi itaque ecclesiasticis facullatibus balsamum
Itmresi venire desideranl. Ex concilio Arelalensi, emani, et luminaria singuli in ecclesiis suis,
cap. 9. CAP.288. — De chrhmath panno. Ex concilio apud
Si ad ecclesiam aliquis de hseresi venerit, inter- Belvacum, cap. 8.
eum et sividerint eum in (De cons. dist. i, c. Si quh.) «Si quis voluerit
rogent de*Symbolo, chrismatis pannum iterum Jinire, et super alium
Patre et Filio et Spiritu sancto esse baplizatum,
manus ei imponatur tantum ut accipiat Spirilum baplizatum mittere, rion est absurdum.
sanclum. CAI>.289. — Quod calhecumeni cum baptizalis
munducam non debeant. Ex concilio Magontinensi,
GAP.284. — De Judmis si mancipium circumciderint. cap. 5.
Ex concilio apud Theodonh villam habilo, cap. 4. -J Cathecumeni manducare non debent cttm
bapti-
Si quis Judsrjorum Ghristianum mancipium, vel zatis, neque eis osculum dare, quanto magis
cujuslibet sectse alterius emerit, et circumciderit, a gentiles ?
Judsei ipsius potestate sublatus, in libertate perma- CAP.290. — De scrutinio faciendo. Ex concilio Ro-
neat. mano, cap. 15. -
De scrutinio faciendo decrevimus., ul episcopus
CAP. 285. — Quid sanctus Gregorius de Judmh et ubi conrentus est populi et cleri, el possibilitas
prmcipiat. Ex reghtro Gregorii ad Joannem Terra-
cinensem episcopum (/. i, ep. 21). permitlit ibi celebrelur.
CAP. 291. — De bapthterio. Ex concilio Mogonti--
Joseph prsesentium lator, Judseus, insinuavit no- nensi, cap. 9.
Dis de Joco quodam quo ad celebrandas feslivitates
Baptisterii et catecbumenorum ventilata est ratior
suas Judsei in Terracinensi castro consistentes ut sacerdotes plenius intelligant, qualiter cum.
convenire eonsueverant, xjuod lua eos fraternitas
dignis ordinibus efliciant Christianum.
expulisset, et in alium locum pro colendissimiliter — Quod bigamus vocetur qui ante bapti-
CAP.292.
feslivitatibus suis, te quoque noscente et consen- D smum uxorem unam et
post bapthmum aliam
riente, migraverint, et nunc de eodem Joco etiam habuerit. Ex decreto Innocentii papm, cap. %
expulisse denuo conqueruntur. Quod si ita est, (epht. Inn. 22, adephcopos Macedonim).
volumus ut tua fraternitas ab hujusmodi se querela (Disl. 26, c. Deinde opponilnr.) Deinde ponittrr
suspendat, et loco quem, sicut prsediximus, cum tua non dici digamum oportere eum, qui cathecumenus.
conscientia quo congregentur adepfi sunt eos, sicut habuerit atque amiserit uxorem, si post baptismunr
mosfuit, Iiceat convenire. Hos enimqui aChrisliana aliam sortitus est, quia illud conjugium per ba-
religione discordant, mansuetudine, benignilate, ptismi sacramentum cum cajteris criminibus sit
admonendo, suadendo, ad unitatem fidei necesse est ablutum. Quod cum de una ufique dicitur, certe^si
congregare, ne quos dulcedo prsedicationis, et tres habuerit in veteri positus homine uxores, erit
praerentus futuri judicis teiror ad credcndum invi- ea quae post baptismum quarta est, sic interpretan-
tare poierat, minis et terroribus repellantur. iibus, prima. Yirginis seque noraen accipiet, quse
Oportet ergo ut ad audiendum de te Verbum Dei quarto ducta est loco.-Quis, oro, istud non vidcat
benigne conveniant, quam auctoritate quse supra- coiitra Apostoli esseprseceptum, qtti ait, unius uxons
modum extenditur, expavescant. virvm oportere iieri sarcerdotem? // Tim. m.)
tas n IVONIS CARNnTRNSlS F.PISf.OPT 12R
Scd cbjicilur, quod in baplisino totum quidquid in A . intra Africam rebaptizatos etiam episeopos vel pre-
veteri bomine gestum est sil solutum. Dicile mihi sbyteros, diaconosque cognovimus; quse res sine
(ctim pace vestra loquar) crimina tantum in bapti- dubio ad vesirarjquoquepervenitnotitiamsanclitatie, -
smo dimiiiunlur, an et illa quse secundum Domini qualiter in Africanis regionibus astutia diaboli sse-
pr.ecepta ac Domini instituta complentur? Uxorem vierit in populum Christianum, atque in id multi-
tlticere crimen esl, an non estcrimen?Si crimen plici decepiione proruperit, nt non modo vulgus in-
cst, ergo auctor erit in culpa, qui ut crimina cautum, sed etiam ipsos in mortis profunda demer-
committereiitur, in paradiso cum ipse eos jungeret, serit sacerdoles, ut nullus orbis non ingemuerit,
benedixit (Gen. n). Si vero non est crimen, quia nulia terra nesciverit. Unde in grandi moerore po-
qttod Deus junxit (Matlh. xix), nefas sit crimen siti, dissimulare non possumus pereuniium, afque
appellari, et Salomon addidit; etenim a Deo prsepa- nobisexigendarum discrimenanimarum. Quapropler
ratur viro uxor (Prov. xix): quomodo creditur inter competens adhibenda est talibus medela vulneribus, -
crimina esse dimissum, quod Deo auctore legitur ne curandi immatura facilitas, mortifera caplis pe-
consummatum ? Quid de friiis lalium percensetur ? ste nilril prosit: sed segnius tracta pemicies reatu
Nunquid non erunl admittendi in hajreditatis coh- non legilimse curationis involvat sauciatos pariter
sortium, qui ex ea suscepti sunt, quse ante bapti- et medentes. In primis itaque venientis ad nos et
snnum fuit uxor? cruntque appellandi, vel naturales, remedium postulantis, sollicite disculieuda est pro-
vel spurii, quia non est legilimum malrimonium, fessio et persona decepti, ut medela possit con-
nisi illud , ut vobis videtur, quod post baptismum gruens exhiberi, et qui satisfacturus Deo per poeni-
assumitur? Ipse Dominus cum interrogarelur a tentiam rebaptizatum se legitime doluerit, utrum ad
Judseis, si liceret dimittere uxorem (Matth. xi\), hoc facinus concurrerit, an impulsus accesserit re-
atque exponeret fieri non debere, addidit: Quod quiratur, sciens quod se decipiat ipse qui fallit,
vero Deus conjunxit, homo non separet (ibia.). Ac ne nibilque per nostram facilitatem tribunalis exeelsi
de his loculus esse eredatur quaj post baptisraum judicio derogari cui illa sunt rata, quse pia, quaj ve-
sortiuntur, meminerit boc vere et a Judseis interro- ra, quse justa sunt; et aliter necessitas, aliler tfa-
gatum esse, et Judseis esse responsum. Quserovero, ctanda est ralio voluntatis : deterior esi autern causa
et sollicitus qusero, si una eademque sit uxor ejus illius, qui forte pretio sollicitalus est ut periret. Ni-
qui ante cathecumenus, postea fidelis sit, filiosque hil inlentatum enim reliquit inimicus, cui ne de sua
exea cum essetcathecumenussuseeperit, ae postea liceal gaudere captura, succurreudum est irretitis,
alios cum fidelis, utrum sinl fralres appellandi, an p et conterendus est venantis laqueus, ut infucatum '
non. Habebunt postea defuncto patre cum cseteris sine dolo lamentantibuslapsum tam justilise modera-
Iisereditaiisherciscundarj consorlium, quibus filiorum tione, quam compunctione pietatis ad aulam quam
nomen regeneratio spirilualis creditur abstulisse. reliquerant, sit ingressus. Nec pudeat forsitan aut
Quodcum ita sentire atque judicare absurdum cst, pigeat, in diclis "ejuniorum gemituumque tempori-
quse ratio est, lioc" malum defendi, et vacua magis bus obedire, aut aliis observantise salubrioris obtem-
opinione jactari, quam aliqua auctoritatc roborari? perare prseceptis, quia humilibus datur gralia, non
cum non possit inter peccata deputari, quod lex superbis (I Pctr. v). Sit ergo ruinse suse dolore
prsecepit ct Deus coirjunxrt. Nunquid si quis cate- prostratus, quisquis in Chnsto fieri quserit electus;
chumenus virtutibus studueril, humilitalem secutus et per dispensationis nostise ministerium quod ve-
fucrit, patientiam tenuerit, eleemosynas fecerit, stram sequi convenit charilatem, nec alicui fas est
morii destinatos qualibet ratione eripuerit, caslita- vel velle, vel posse transcendere causam ejus,
tem servaverit, qusero si lisec (cum factus fuerit qui contra apostolieam doctrinam, iterationem in-
fidelis) amittit, quia per baptismum lotum quod faustam baptismatisdedit; vel ejus qui aliquibus ar-
vetus homo gesserit putatur auferri? Aspiciamus gumentis excusandum callide proprium putaverit
gentilem hominem Cornelium orationibus et elee- D esse consensum; sacerdotali rigore et humanitate
inosynis Petruni ipsum revelatione vidisse (Act. x). tractemus, ut ejus fides, quaj nisi una, nulla est,
Nunquid per baptismum hsec illi ablala sunt, pro- adjutorio Domini judicis, ad salutem sine nostraj
pter quse ei baptisma concessum essevidetur? Si ifa properationis offensione, reparetur; quia, eum pec-
creditur, mihi credite non modicum erratur; quia catoris a nobis satisfactio protrahitur, non prseler
quidquid bene gestum fuerit, et secundum prsecepta nostram laudem atque lajtitiam mens ejus ad ve-
legalia custoditum, non potest facientibus deperire. niam purgatior inrenitur, et ideo meminerilis lianc
Nuptiarum ergo copula quia Dei mandalo perficitur, super liis nos habere senlenliam, ul servata discre-
non potest dici peccatum, et quod peccatum non tione peccanlium non eadem cuncli qui lapsi sunf
est, inter peccata omnino credi non debct di- lance pensentur : quod majori castigatione est exi-
missum. gendum ; nostra cui in Domlno commissa fuerit 3i-
CAP.295.— De ephcoph el presbyterh et diaconibus sciplina. (De cons., dist. 4, c. Eos quos.) Ut ergo ab
rcbaptizatis. Ex decrelis Felicis papm III, cap. 1 ecclesise summitaiibus inchoemus, eos quos episco-
(epist. 5). pos, vel presbyteros, aul diaconos fuisse constitcrii,
Commuuis dolor et generalis est gemilus, quod ei scii optantes forsilan, seu coactos lavacri illius
 129 DECRETI PARS 1. — DE FIDE, ETC. 130
runicisalutansque claruerit fecisse jacturam, et Chri- A disimus : cseleros, id est sive clericos, sive laicos,
stum, <_uem non solum dono regenera.tioiris, ve- vel mon3chos sexus utriusque personas, quos vir>-
rumefiamgraliaperceplihonorisindueranl, exuisse: lentia et periculo coactos iterationem baptismatis
cum constet neminem ad secundam tinclionem ve- subisse coustilerit, vel qui aliquo modo [commento]
nire posse, nisi se palam Christianum negaverit, et hujus sefacinoris piaculis dixerinl non tcneri, in
professus fuefit essepaganura, quod cttm generali- pcenitentia per triennium durare decernimus, et pcr
ler in omnibus sit exsecrandum, mullo magis in manus impositionem ad societatcm recipi saera-
episeopls, presbyteris et diaconibus auditu saltem, menti, illo per omnia custodito, ne ex bis unquam
dictuque -probatur horrendum. Sed quia idem Do- (1 q. 7, c. Qui in qualibet mtate) qui in qualibet
minus atque Salvator clementissitnus est, "et nemi- "setatealibi quam in ecclesia calholica baplizati" aut
nem vult perire, usque ad exitus sui diem in pceni- rebaplizati sunt, ad ecclesiastieam militiam prorsus
tentia (&\resipiscant) jaeere conveniet; nec orationi permittanturaccedere. Quibussatis esse non delet
non modo fidelium, sed nec catechumenorum qui- quod in Catholicorum numero sunt recepli : quo-
dem omnimodis interesse.- Quibus communio laica modo de suo ordine et communione videbitur ferre
in morfe reddenda est. Quam rem diligentius explo- judicium, quisquis hajc violaverit antistitum; vei
jare vel facere, probatissimi sacerclotis cura debe- qui non removerit eum, quem exlris ad minislerium
bit. De monachis autem et clericis., et puellis Dei clericale obrepsisse cognoverit. Curandum vero
aut sajcularibus servari prsecipimus bunc tenorem, maxime, et omni caulela est providendum, ne quis
quem Nicsena sjnodus circa eos qui lapsi sunt, vel fratrum coepiscoporumque noslrorum, aul etiam
fuerint servandum esse constituit, ut scilicet qui presbylerorum in alterius clritate, rel dioecesi poe-
nulla necessitate, nullius rei timore atque periculo, nitentem. vel sub manu positum sacerdotis, aut eum
se lisereticis ut rebaptizentur Impie dediderunt, si qui reconciliatum se esse dixerit, sine episcopi, vel
tamen eos ex corde posniieat, tribus annis inter au- presbyteri teslimonio et lilteris, aut in parochia
dienies sint, septem vero .annis subjaceant inter pce- presbyter, aut episcopus in civitate suscipiat. Quod
nitentes manibus ^acerdotum, duobus etiam annis aliqua simulatione neglectum, culpam tangit etiam
oblationes omnibus modis non sinantur offerre, sed ciericorum, qui in Iocis in quilms hoc minus cura-
tantummodo a popularibus [ssecularibus]in oratione tum fuerit, commoranlur. His itaque rite dispositis,
socientur; nec confundatur Deo colla subrailtere, et ad ecclesiarum nostrarum notitiam nostra deli-
qui eum non timuit abnegare. ^Juod si ulpote mof- -beratione perlatis parere vos convenit. Quibus licet
lales inter meias prsescripti temporis cceperit vitaj f, ad animarura reparalionem irihil deesse videatur,
flnis urgere, subveniendum est implorahli, et seu tamen si eui aliquid nori et quod prajlerire nos po-
ab episcopo qui pceititeniiam dederit, seu ab aJio tuit, rerelatum fuerit, secundum beatum Paulum
qui tamen dalam esse probaverit, aut similiter pre- apostolum lacente priore (1 Cor. xir) fideliler insi-
sbylero, viaticum abeunti de sseeulo non negctur. nuet, -quia Spirilus ubi vult spiral(Joan. rm), maxi-
Pueris autem quibus quod adhuc in veste sunt a me cum ejus causa tractatur; nec nos pigebit au-
puriiate vocabulum est, seu clericis, seu laicis, aul dire, et si qua sunt omissa non arroganter abnuere,
eliam similibuspuellis,quibus ignorantiasuffragalur sed rationabiliter ordinare. Data est lduum Martia-
ajtalis, aliquandiu sub manus impositioue detentis, rurri die, Dinanuo, et Sibidio"ir coss.
reddenda communio est, nec eorum exspeclanda CAP.294.—De eo qui per ignoranliam ordinatur an-
pcenilentia, quos excipit a coercitione censura. Quod lequatn baptizetur. Ex diclis Isidori ephcopi.
est a nobis provide conslitutum, ne lri quibus in (i,q. 1, c. Si quis per ignoranliam; vide ib.adnola-
terreni labe contagii plus minusve restat ad vilam, lionem.) Si quis per ignoraittiam ordinatur antequam
•
dum adhuc in 'poenitentia siint, pcenitentiam com- baptizelur, debent ab eo baplizati rebaplizari, et
roittaut. Quod si anle praefurilum tempus poeniten- ipse non ordinetur, sed (Item De cons., dist. 4, c.
tiarjdesperatus a medicis ob evidentia mortis indicia, JJ Romanus.) Romanus pontifex non bomiuera judicat
sed Spifitum Dei subministrare gra-
recepta quisquam comraunionis gratla convalescit, qui baptizal,
servemus in eo quod Nicseni canones ordinaverunt, tiam eredit baptismi, licet paganus sit qui bap-
ut habeatur inler illos qui oratione sola communi- tizat.
"cant, donecimpleatur spatium temporis eidem prarj- CAP- 295.—.De illis qui gralidin sancti Spiritus ven-
dere conantur. Ex concilio Triburensi, cap. 22 cui
stitutum. Nec catechumenos nostros qui sub tali
ittterfuit Arnulphus rex.
confessione baptizati sunt prseterimus; quia non est
(i,q.i,c. Dictiim es'.)jDictumesl solere in quibus-
causa dissimilis, sicut iidem sancti canones ordi- dam locis pro perceplione cbrismalis nummos dari,
narunf, ejus qui quolibet modo Christum; quem pro baplismo quoque et communione, hoc Simo-
*«enierconfessus est abjurarit. Tribus annis inter niacse hseresis semen est detestata sancla
audientes sint, et postea cum catecbumenis permit- *et synodus,
anathematizarit, et, ut de csetero nec pro ordina-
iantur-orare, per manus impositionem, communio- tione, nec pro chrismate, vel baptismo, vcl p; o
nis catholicse gratiam recepturi, exceptis tantum-
balsamo, nec pro sepultura vel communione quid-
modo episcopis, presbyteris et diaconibus, quos
quam exigatur, sed grafis dona Chnsli gratuita
solo niorlis susrj tempore reconciliandos esse, jam dispensalione doiieniur.
 151 . IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI i 132
CAJ».296.— A quibus mctnus impositio perfici debeat. A CAT.502. — Ab uxore sua separan debere eum qui
Urbanus papa omnibus Christianh, cap. 7. filiastrum suum, vel filiastrum suam ante episco-
Omnes fideles per manus imposiiionem episcopo- piim ad confirmationeni lenuerit. Capiiularium li-
bro v, cap. 7,
rum, Spiritum sanctum post baptismum accipere Si quis filiastrum vel ftliastram suam ante cpi-
debeitt, ut pleni Christiani inveniantur.
scopum ad conftrmalionem tenuerit, ab uxore sua
CAP.297.— De eodem, Eusebius papa episcoph per separelur, et alteram non accipiat.
Catnpanium et Tusciam, cap. $, ephtota 5.
CAP. 505. — Non licet confirtnatum denuo coii-
De cons., dist. 5, c. Mamcs.) Manus imposilionis firmari Gregorius II Bonifacio
sacramentum rmagna auctoritate tenendum est, Homini qui a pontilice confirmatus fuerit, denuo
quod-ab aliis perfici non poiest, nisi a sttmmis sa- talis rei iteratio prohibenda est.
cerdotibus : neclempore apostolorum ab aliis quam CAP. 304. — Utruni
separandus sii ab tixore sua qni
abipsis apostolis legjtur ac scitur peractum esse; filiastrum suum, vel filiastram suam coram episco,-
nec ab aliis, sicut jam dictum est, quam ab ipsis po ad confirmationem inscienler tenuerit. Nicolaus
qui eorum locum lenenf, unquam perlici potest, aut papa Rudolpho Biturensi episcopo.
Jieri debet. Nam si aliter prajsumptum fuerit, irri- ™ (50, q. 1, c. De hh qui.) De his qui filiaslros suos
tum habeatur ac vacuum, nec inter ecclesiastica un- ad confirmationem coram episeopo tenent, id est
quam repulabitur sacramenta. qui filios uxoris suaj de priori marito dum chri-
smantur ab episcopis super se sustinenl, si inscien-
CAP. 298.— Item de eodem. Beda super Actus aposto- ter, ut asserilur, fit, licet sit
lorum. peccatum, tamen non
usque ad separationem conjugii puniendum est.
(In cap. 8.) Philippus' qui Samarise Evangelium Lugeant tamen et digna pcenitentia hoc diluenles
prsedicabat, unus de seplem diacouibus fuit. Si Domino dicant: Delicta ignoranlise nostraj ne m"e-
enim apostoius esset, ipse ntique manum imponere mineris.
potuisset, ut acc.iperent Spii-ifum sanclum. Hoc CAP. 505. — Ulrum
enim solis pontificibus debetur. Nam presbyteris separafi debeant ab uxoribus
suh, qui filios suos ex lavacro sancto suscipiunt.
siveextraepiscopum, seu prajsente episcopo, cum Ex decreto Desiderii papm, Deusdedit Gordiano
chrismate baptizatos ungere licet, sed quod ab ephcopo.
episcopo fiierit consecralum; non tamen frontes (50, q. 1, c. Pervenit ad nos.) Deusdedit sanctaj
ex eodem oleo signare, quod solis episeopis debe- RomanseEeclesise et apostolicse sedis episcopus Gor-
tur, cum tradunl Spiritum sanctum paracletum "
diano Hispalensis Ecclesiaj coepiscopo et fratri cha-
- '2 rissimo. Pervenit ad nos, diaconus sanctitatis rve-
hapiizalis.
slrse epistolam deferens, quod quidam riri et mulie-
CAP.299. — De eodem Isidorus Ehjmologiarum res prseterito Sabbato paschali die prarj magno po-
lib.yu, cap. 20.
licct sint tamen pulorum incursu nescientes Jilios suos suscepissent
Presbytcri sacerdptes, pontiftca- ex laracro sancto.
ius apicem non habenl; quia nec chrismale fron- Cupis ergo seire si pro lali aa-
tem signant, nec Spiritum sanctum dant : quod tione accidenti debeantviri ac mulieresad proprium
solis episcopis deberi leclio Aclus aposlolorum in- usum redire, an non. Nos vero ex hac re mcesti,
dicat. inquisivimus priorum dicta. Invenimus autem in
archivis hujus apostolicaj sedisjam talia contigisse
CAP. 500.— Ilem de eodetn : Rabanus, De inslilut. in Ecclesia Hisaurise, Ephesiorum, -simnlque Hiero-
cleric, tib. i, cap. 50.
j.olymse, aliarum eliam JEeelesiarum episcqpis, et
(De cons. ,5, e. Novhsime.) Novissime a summo earum ciritalum, ab hac aposlolica sede scire vo- -
sacerdole per impositionem manus Paraclelus tra- lenlibus, utrum viri ac roulieres redirent adpro-
ditur baplizatis, ut roborenlur per Spirilum san-
prium torum. Beatarj memorise sanctissimi Patres
ctum ad prsedicandum aliis, idera donum, quod ipsi Julius, Innocenlius, et Ccelestinus cum
episcopo-
in baplismaie consecuti .sunl per gratiara, vitse do- ' rum.plurimorum et sacerdotum consensu in ecclesia
nati seternse. Signatur enim cum chrismate bapli- beali appslolorum principis, prohibentes talia per-
zatus per saceidotem in capitis summitate; per -scripserunf et confirmaverunt, ut nullo rmodo con-
pontificem vero in fronte, ut in priori unctione si- jugio se reciperent mulieres ac viri quicunque ali-
gnificetursuperipsumSpiritus sancti descensiq, ad
qua ratione susccperint natos suos, sed separarent
habilationem Dco eonseerandam. In secunda quo- se, ne, suadenle diabqlo, \&le.vitiu,prtinolescat per
que ut ejusdem Spiritus sancti sepliformis gratia, .mundum. Scilis quia qupmodo sunt jjepf^m.dona
cum omni plenitudine sanctitatis, et scientise, et -Spiritus sapcti: ita sunt septem tdona j^aptismi. A
virtuiis venire in hominem declaretur. primo ergo pabulo salis sacramenti et irngressu Ec-
CAP. 501.— Quid liceat ephcopo alterius ecclesiam clesise, usque ad confirniatiojjeni per.chrisma, hoc
ingresso. Haimo super Deuteronomium. est a primo usque adseptimura, nuilus Clrristianus
Ingressus episcopus alicujus ecclesiam, potest ibi auant cornmatrem in cqiijugium. suscipere debet, et
aliquos corrigere, vel etiam confirmare,totam autem qui prarjsumpserit, tandiu anathematis vineulo reli-
plebem noir iicet ei disponere. getur, donec pcenitentiam digne egerit.
 155 DECRETI PARS I. — DE FIDE. ETC. *'.
CAP. 506. — Itcm de eodem Joannes Anselmo Le- A temeritatis animse suse salutcm despicientes impio
mozinmEcclesim episcopo. se miscuerunt malflmoiiio, per omnia tua fraterni-
Ad Iimina bealorum Petri et Pauli apostolorum tas sludealseparare, et pceiritenliaj digne submittere,
principum, hic prsesens homo nomine Slephanus qualenus abseternacruti damnatione animas eorum
orationis causa reniens, nostro prajsulatui sugge- lucretis prsestante Domino. De filiis autem qui ex eis
rendo innoluit: quod filium suum in. extremo vitaj nati esse probantur retulisti si liceat eos conjugio
positum,Tiec baptismalis unda lotum, absentia sci- copulari. Sed hi cur prohibeantur a conjugio, aut
licet sacerdotum necessitale cogente baptizasset, pro hujusmodi pcenitentiam agere compellantur,
eumque propriis manibus refmendo suscepisset. dum ex boc absque damriatione esse perhibentur.
Atque pro hujus rei negofio notitise tuse patefacto quia non pater pro filio, neque filius pro patre sus-
reverentia tua quasi zelo rectitudinis_flagrans prsefa- linebit tormenta, dicente Dorinino per propbetam-
tum hominem a sua judicaverit conjuge separan- . Anhnapatrh mea est, et animm filii meaest, anima
dum, quod lieri nullateuus debet, dicenle Scriplu- qum peccavent ipsa morietur (Ezech. xvm). Sed et,
ra : a Deo junctam esse viro uxorem el quod Deus frater charissime, de his dixisse sufficiat. Cave au-
junxit, homo non separet (Matth. xix). Unde et Do- lem ne aliter agere subjectis concedas, ne a reclo
mirius in Evangelio ail: Nemo dimiltere potest uxo- B tramite inveniaris deviare.,
rem suam, nisi causa foniicationis (ibid.) Quapro- CAP. 508. — Qtcod in bapthmo non aqua mundat,
sed verbum. Augustinus super Joannem (tract. 80)
pler et nos tantse auctoritatis jussioue prarjcipue homiliax\Y\.
freti, diciinus^mitlendum esse et inculpabile judi-
candum, quod necessilas inlulit. Nam baptizandi Dominus dixit discipulis suis : Jam vos mttndi
hoc opus eliam laicls fidelibus juxta canonicam san- estis, propler verbum quod locutus sum vobis (Joan.
ctionem, si necesse fuerit facere libere conceditur. xvn). Quare non ait mundi estis propter bapfsmum
Unde si supradictus genilor fUium suum corpore quo abluti estis, sed ait propter quod locutus sum
morientem aspiciens, ne animam morte perpetua vobis, nisi quia et in aqua verbum mundat?
pereuntem dimitteret, sacri unda baptismatis lavit, CAP.509. —Aposlolos baptizatos fuisse. Augustinus
et eum de potestate auctoris raortis et tenebrarum in ephtola ad Seleucium (ep. 508)
eripuii, el in regnum Christi jam regeneratum in- (Dccons. dist. i,c. Qitando.) Quando ab Hieroso-
dubilanter misit, bene fecisse laudatur : et idcirco lymis exiit Dominus Jesus, cum discipulis suis in
suam uxorem sibi jam olim opiime soeiatam, im- Judseam terram, et ibi morabatur cum eis, baptiza-
pune quandiu vixerint judicamus manere conjun- C bat non per seipsum, sed per discipulos suos, <]uos
ctani: neque ob hoe contra prariatas auclorilales inteliigimus jam fuisse baptizatos, sive baptismo
divinas aliquatenus separari debuisset. Joannis sicut nonnulli arbitrantur : sive (quod ma-
gis eredibile est) baplismo Chrisli. Iiem respondil
"CAP.507. — Non licere atiquem filiastram palrh Dominus Petro : Qui lolus est, non indiget nisi ut
sici in matrimonium ducere, el si duxerit separari pedes lavet, sed est mundus tolus
debere. Zacharias- papa Theodoro Ticinensi epi- (Joan. xm). Unde
scopo. intelligitur quod jam fueritbaptizalusPelrus.
' CAP.510. — Deeodem Augustinus ad Vincenlium
Zacharias episcopus servus servorum Dei, reve- victorem (Iib. in De anima el ejus origine, cap. 9).
rendisslmo et sanctissimo fratri Tbeodoro episcopo (De cons., dist. 4, c. Si eos.) Si eos de quibus
EcclesiajTiciniensi._(50, q. 5, c. Pytacium.) Pytacium seriptum non est utrum fuerint baptizati sine ba-
nobis tua reverenda fraternitas obtulit, perquod nos ptismo de hac vita recessisse conlendimus, ipsis ca-
sciscitari curasli, si liceat filium, cujus pater alte- lumniamur apostolis : qui praeter Paulum aposto-
Tius filiam ex sacrofonte susceptam, id est spiritua- lum, quando baptizati fuerint ignoramus. Sed ipsos
lem ejusdem patris filiam (quod dici crudele esi), baplizalos esse per hoc nobis innotescere potuit,
in matrimonio accipere, quod apud te enormvter quod beato Pelro Dominus ait: Qui lolus est, non
asseruisti contigisse. -Sed bene tua sancla fraterni- indiget nhi ut pedes lavct (Joan. xm).
tas compertura habet, quod Dominus Moysipraece- CAP.511. —Divites baptizatos nonprivari regno Dci.
pit dicens : Turpitudinem patrh tui ne reveles: el Augttstinus ad Paulinum Notanum ephcopum de
turpiludinem malris tum non revelabh : turpitudi- Pelagio (epht. ,106).
ttemsororis lum non revelabh, turpiluao enhn tua esl Confitealur Pelagius divites baptizaios, etiamsi
(Lev. xviu). Turpitudinem enim non revelare dici- -divitiis suis non careant, et sint tales, quales ad Ti-
tur, dum a propria consanguinitate ]prajcipimur motheum scribit Apostolus dicens : Prajcipe diviti-
abstinere: multo magis a spirituali patris nostri bus hujus sseculi non superbe sapere, neque spe-
filia omni occasione, aut argumento seposito sub rare in incerto divitiarum, setl in Domino vivo, qui
nimia districtione nos cavere convenit, ne iram di- prsestat nobis omnia abundanter ad fruendum : ut
vini examinis incidat, si cpiis tali facinori mistus sint divites in operibus bonis, facile tribuant, com-
minime restrinxerit frena luxuriaj. Unde' et omnes municent, tliesaurizent sibi fundamentum bonum in
omnino cavendi sunt a talis sceleris commisiione, ne fuluro, oit 'apprehendant ritam seternam (I Tim. vi),
in ajternum pereant. Sed eos qui hujus perniciosse nec eos regno Dei posseprirari.
155 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI- 158

BECRETI PAES SECUNDA

De sacramento corporis et sanguinis Bomini et de perceptione et observatione; de missa

et aliorum sacramentorum sanctitate.

CAP.d.— Quod panis et caiix non qualibet, sed cerla A unitate corporis Christi eonsiilulus. Sacramemti
consecmtione fit corpus Christi. Augustinus in libro quippe illius participalipne ae beneficio non priva-
De calechizandh rudibus, cap. 1 (/. xx conira
Faustum, c. 15). tur, quando in sehoc quod illud sacramentum-si-
gnificat, invenitur. Item ex libro De civitate Dei x,
(Grat. De consecr. dist. 2 , cap. Panis et calix.) (cap. 20). In foima servi maluit Dominus esse sacrr>
Panis et calix, non qualibet sed certa consecratione, ficlum quam sumere, ne vel hac occasione quis-
myslicus iit nobis, noif nascitur. Proinde quod non quam existimaret cuilibel saerificandum esse erea-
iia fit nobis , quamvis sit panis et calix, alimenlum iurse, per boc et sacerdos est ipse offerens , ipsect
est refectlonis , hon sacramentum religionis . nisi oblatio. Cujus rei sacramentum quolidianum voluit
quod benedicimus graliasque agimus Domino , in Ecclesise esse sacrificium , quse cum capitis ipsius
omni ejus nmnere, non lantum spiritali, verura sit corpus , seipsam per ipsum discil offerre.
etiam corporali. Item cx sermone-de sacramentis. GAP.2. — Quod mannaa patribus sumplum non li-
(De cons. dist. 2 , c Quia passus esl.) Quia passus beravit a morte, sed qui figurabalur in manna : in
est pro nobis commendavil nobis in isto sacramenlo sermone De ulilitate agendm pmnileniim.
sanguinem suum el corpus, quod etiam fecit nos- Manna de ccelo , inquit, aperte ab ipso Domino
metipsos. Nam et nos corpus ipsius facti sumus-, B exponilur. Palres vesiri, inquit, mannam manducave-
et per urisericordiam ipsius, quod accepimus nos runt in deserto et mortui sunt(Joan. vi; Exod. xvi;
sumus. Reeordamini, el vos non fuistis , et creati Num. w). Quando enim viverent, figura prarjnun.
eslis , ad aream Dominicam comportati eslis, labo- liare vilam possel, vita esse non posset. Manduca-
ribus boura , id est annuntiantiuro Erangelium tri- verunt, inquit, manna el mortuisunt, id esl, manna
turati estis. Quando eatechumeni deferebamini, iu -quod manducaverunt, non eos poluil de moile li-
iiorreo serrabamini, nomina restra dedistis, eorjpistis berare , non quia mauna ipsuin mors illis Juit, sed
moli jejuniis et exorcismis : poslea ad aquam vcnis- quia a morte eos nou Jiberavit. Ille autem a morte
tis, et conspersi estis, et panisDominicusfacti eslis. eos liberaturus erat. qui per manna ligurabatur.
Eece quod accepistis. Quomodo ergo unum videlis Breviter ergo dixeriro , quicunque in manna Ciiri-
esse quod factum est, sic et vos unum estote dili- stum intellexerunt, eumdem quem nos cibum spiri-
unam indivi- tualem manducarerunt. "
gentes vos, tenendo unam fidem, spem,
duam charitatem. nseretici quando^ hoc accipiunt, CAP.5. — Quamvis res vhibtles sacramentorum cor-
lestimonium conlra.se accipiunt: quia illi quajrunt rumpantur, non lamen id quod per eas agilur, cor-
divisionem , cum panis iste indicet unitatem. Sic et rumpi posse. In libro De unico bapthtno.
' An vero
vinum in multis racemis fuit, et modo unum est. , inquit, solis , vel etiam lueernse Iux
Onum est iif sua nativilate, calix post pressuram cum per ccenosa diifunditur, nlhil inde sordldum
torcularis; etvbs post illa jejunia postlabores, post attrahit, ef baptisinus Cbristi potest cujusquam
numilitatem et conlrltionem, jam in nomine Christi -sceleribus inquinari ? Si enim ad res ipsas visibiles
lanquam ad calicem veHisiis , et ibi vos estis...in jquibus ipsa sacramenta tractanlur animum confera-
fliensa, etJn calice nobiscum vos estis, simul enim mus, quis nesciat eas esse corruptibiles ? Si autem .
iioc sumimus, simul bibimus, quia simul vivimus. ad id quod per. eas agitur,_ quis npn videat non
Item in sermone De infanlibus. (Ibidem, Gratianus.) posse corrumpi ? quamvis homines per quos agitur,
Ita Dominus noster Jesus Chrisius nos signiiicavil, pro suis moribus vel prsemia-percipiant Tel pcenas
nos ad se pertinere voluit. Mysterium pacis et uni- luant.
tatis nostrse in mensa sua consecravit. Qui accipit CAP.4. —.Non mentiri eum qui dicit Chrhtum im-
mysterium unitatis , et non tenel vineulum pacis , passibilem et immorialem quoiidie in sacramento
immolari , et quomodointelligendum sil sacramen-
non myslerium accipit pro se, sed testimonium ium corporh Chrhti, corpusChristiesse.Jnepisto-
cOntra se. (Pelr. Lom. lib. iv, disL 9, § a.) Nulli ftst la Auguslini ud Bonifacium evhcopum (ephloia
ambigendum aliquatenus, unumquemque fidelitim D 23)"
corporis sanguinisque Dominici lunc esse parlici- (De cons. dist. 4, c Qumris, sttb finem.) Ecce fa-
pem, quando in baptismate membrum efflcitur cio , inquit post mulia,quanfum possum. Dominus
Christi, nec. alienari ab illius pairis, caliciscjue adjuvel, ut quod posiulas pqssim. Kempe saspe ifa
consostio; etiamsi anlequam panem illum comedat loquimur, ut Pascha appropinquante dieamus cra-
calicemque bibat, de hoc sreculo migraverit, in -Btinam vel perendinam Domini esse passionem,
 «i Tnrrmr.Ti TJAWCn - TVRruRP. EVTs&ivn rsrra F.Tf; iss
cum ille ante multos anrios passus sit, nec omnirio A i tem erat Christus (Num.jrx.; Exod. xm, xsv, xvi,
nisi semel illa passio facta sit. Nempe ipso die Do- xvn; Num. xx; J Cor. x); idem p'6tug; idem panis'.
minico dicimus , J)ominus hodie surrexit, cum ex Petra Christus in signo, verus Cbrislus in carnc et
que resurrexit tot anui transierint. Cur heriio tam Terbo. Hic esl ergo panis de cmlo descendens (Joan'.
incptus est, ul nos Ita loquentes arguat esse menll- vi), ut si quis ex ipsO mandticaverit noh moriatur,
tos? rilsi qiiia dies isfos secundurii illorum quibus qttod pertinet ad Virtutem sacramenli, non qtfod
baec gesta sunt similifudinem nuncupamus , ut di- pertinet ad risibile skcramenium : qtti manducat in-
catur lpse est dies , quirion estipse, sed rerolutio- tus, non foris; qui manducat corde; iion qui pre-
ne temporis similis ei, ut dicatur illo die fieri pro- mil denle. Qui nianducat caruem meani, et bibit
pter sacramenti celebrallonem , quod non illo die , sanguinem meum, liabet vilafii 'mteritam (ibidl). Hanb
sed olim ractum est. Nonne semel immolatus est ergo non habet qui istum panem nbn manducai,
Christus in semelipso, et lamen -in sacramenlo non nec istum sanguinem bibit. Nam temporalem ritairi
solum per omnes paschse solemnitates , sed omni sine illO homines habere.pos.sunt. Qui ergo ejus noh
die populo immolatur, nec utique mcntitur, qiii in- manducat carnem, nec bibit ejus sanguihem; non Ifa-
ierrogatus eum respondet immolari. Si enim sacra- bet in se vilam : et qui mahducat ejiis carnem, el
menta quamdam simililudinem earum reruni qua- B bibil ejus sanguinem ; liabel vilam mlernam (ibid.).
rum sacramenta sunt, non haberent, omnino sa- Ad utrumque autem respondet, ijuod dixitseternam.
cramenta non essent. Ex haeaiitem similitudine Huuc ergo cibum el potura socielalem rulfintel-
plerumque jam sacramenta ipsarum rerum nomina ligi corporis el meiiibrorum siforuiri, quod est Ec-
accipiunt. Sic ergo secundum quemdara modum sa- clesia sancta. Hujus rei sacramentum, id est uni-
crameiHum corporis Christi corpus Christi est, sa- tatis, corporis Cbrisli et sanguinis, aliciibi ijuo-
cramenlum sanguinis Ghrisli sanguis Christi est, ftdie alicubi certis intervailis dierum; iri Dominica
ita sacramenfum fldei fides est. In libro De pmniten- mensa prseparatur, ef de mensa Dominiea su-
tim remedio (cap. 7). floc, inquit, allare quod nunc hiitur : aliqiiibus ad vitam , aliquibus ad. eii-
in Ecclesia est in terra positum, lerreiiis oculis tium. Res vero ipsa cujus sacramentum, bmni
expositum, ad mysleriorum divinorum sigriaeuJa bomini ad vitam , nulli hominiad exitium, qui-
cdebranda, ad hoc multi eliam scelerati possunt ac- cuuque pariicipes ejus fueriht. In symbbto Epheshd
cedere, cum Deus comniendat iri boc tempore pa- csmciiii (ex ephlola cbnc. Ephesini a'd Nestorium).
tieiUlam suam, ut in futuro exerai scveritatem Necessario, inquiunt, ethoc adjiciinus, anntmtiari-
suam. (De cons.; dist. 2, c. Ut quid paras, et /-. £ tes enim secundum eSrnem mortem iinigeniii JPilil
P. Lom., lib. iY,dhl. 9, § a.) Ut quid paras, inquit Dei, et resurreclionem, incruentam celebremus sa-
beatus Augustiuus in expositione Evangelistse cri officii servitutem. Sic enirii ad mysticas bene-
(Tract. 26 in Joatmem), dentes ct veiilrem: credere in dicttones accedimus, et sanclificariiur , participes
eum, hoc esl manducare panem vhum, qui credit in sanclicorporisct pretiosi sariguinis Christi, bmniuni
eum, manducat eum. Invisibiliter saginatur, quia noslrum redemptoris effccti, non ut cohimuneiri
inrisibiliter Tenaseitur. Infaiis inius est, novus est earnem percipientes, quod absit! nec viri saiictifi-
iufas, ubi horellalur, ibi saliaiur. Non enim buc- cati, et verbo conjuncti, secundiini dignitatis iinita-
cella Donrini (Joan. xm) renenum fuit Judse, quam tem, aut sieut divinam possideiriis habiiationem,
eum accepii, inimicus in eum intraril, non quia ma- sed vere vivificatricem , ei ipsius vefbi prbpriam
lum accepit, sed quia bonum malus male aceepit. faclam. Yita enirii naturaliter ut Deus existens, qua
Yidete .ergo fratres panem ccelestem, spiritualiter proprise carni uniius, et vivilicatiicem professus est,
manducate, innocentiam ad allare apportale : pec- et ideo quamvis dicat: Nhi manducaverith carneriv
cata et si sunt quotidiana , non sint mortifera. An- Filii hominh (Joan. vi, 54), non tamen ut boniinis"-
tequam ad alfare accedatis attendite quid dicatis : cujusquam exislimare debemusi Quomodb eriini
Dhnitte nobis debita noslra, sicut el nos dimitthnus D " juxta naturam suam vivificalrix esse poterit "earo
debiloribus nostris (Mailh. n). Dimitlas. dimiltetur hominis ? Sed ut vere ejus propriam factam, qui -
tibi. Securus accede , panis est non venetium. Ilic propter nos friius hbminis factus est, et vocatus.
panis est, qui descendit de cmlo (Joan. vi). Hunc (Aug.in Enchiridio. cap. 65; Grat. depmkit., dist.i,
panem significat manna, htinc panem significat al- cap. In aclione; P. Lomb. t.n, disl. 20, § c.) In
fare Domini. Sacramenta illa ftterunt, in signis di- actione pcenitentise ubi taie commissum est, rit is
versa suut,inre,c[uaesignificatui' paria sunt. Omnes, qui commisit a Cliristi eliam corpore
separetur :
inquif, eamdem eseam spiritualem manducaverunt, non tam consideranda est mensura temporis, quam
spiritualem utique eamdem; Nam corporalemaJiam, doloris. Cor enim contritum et humilialuni non
quia illi rmanna, nos aliud, spiritualem vero eam- despicit Deus (Psal. L). ililarius «. libro cle Trini-
dem quam nos, adjungit. El omnes eumdem potum iale. Eos inquiens qui inier Palrem et Filium volun-
spiriluatem biberunl: aliud illi, aliud nos, sed spe- iatis higerunt unitatem, nec interrogo utrumne per
eie risibili, quod tarnen hoc idem esl virlule spiri- nalurrrc veritatem hodie Christus in nobis sit an
per
tuali. Quomodo enimeumdem polum?Bibebant, in- eoneofdiam voiuntatis. Si enim vere VerMm caro
qait, de spirituali consequenle eos pelra petra au- factum esi (Joan. i), ei vere Yeibrim carnem cibo
PATBOL, CLXI k
 159 D. IVONIS CAKNQTENSIS EPISCOH 140'
Dominico -sumimus ; quomodo non naturaliter in A invisibilis sacerdos risibiles creaturas in substac-
nobis manere existimandus est: qui el naturam tiam corporis et sanguinis sui, rerbo suo seereia-
carnis nostrse, jam inseparabilem sibi homo natus poteslale conrerlit, ita dicens : Accipiteet eomcdite;
assumpsit,- et naturam eariris nostrse ad naturam Hoc ESTCORPUS MEUM : et sanciificatione repelita :
ajtenrilatis , sub sacramento nobis cominunicandre Accipite et bibite ; hic esl sanguis meus. Ergo ad
carnis -adnrisruit ? Ila enim omnes unum sumus : iiutum prseeipienlis Domini, repente ex nilrilo sub-
quia et in Christo Pater est, el Christus in nobis , stiterunt excelsa ceelorum,-profunda fluctuum, rasta .
unum in his esse nos faciunt. Si vere ergo carnem terrarum (Gen. i). Pari potenlia in spiritualibus sa- '
corporis nostri Christus assumpsit : et vere homo cramenlis ubi prajcipit virtus, servit effeclus. Quanta
ille qui ex Maria natus fuit, Christus est, nosque itaque, et qttam celebranda beneficia vis divinaj be-
vere sub mysterio carnem corporis sumimus, et per nedictionis opcretur : et quomodotibi novum et im-
hoc unum sumus, quia Pater in eo est, et ille in possibileessenondebeal,quod inChristi subsfaiiliam
nobis : quomodo voluntatis unilas asserilur, cum terrena et mortalia convertuntur, teipsttm qui irr
lialuralis pcr sacramentum proprietas, perfectse sa- Cbristo es regcneralus interroga. Dudum alicnus a
cramentum sit unilalis ? Non est humano aut sseculi vita, peregrinus a misericordia, a salutis via, intrin-
sensu in Dei rebus agendum, neque per violentiam, " secus mortuus, exsulabas : subifo initiatris Chrisfi
atque imprudentem prsediealioiiem coelesfium di- tegibus, et salularibus mysteriisinnovalus,in corpus
ctorum, sanitati aliense, atque impise intelligeiilise, Ecclesise non videndo, sed credendo transisti: et de
extorquenda perversitas esl. Quaj scripta sunt lega- filio perditionis adoptivus Dei fieri occulta puritaie
mus, quse legimus iiitelligamus : et tunc periecte mertristi. In mensura visibili permanens,- riiajor
fidci-oflicio fungerour. D>enaturali enirn in nobis factus es te ipso invisibililer, sine quanlitatis au-
Chrisli veritate quse dicimus, nisi ab eo didicimus, gmento. Cum idera atqtie ipse esses, multo aliterfldei
stulte atque impie dicemus. Ipse cnim ai!: Caro mea processibus exslitisti.In exleriore nilril addituro est.
Vereest esca,- et sanguistneus vere esl polus Qui edit et totum in interiore mutatum est: ac sic homo
carnem meam, et bibit sanguinem meum, in me Christi filius effectus, et Christus in hominis mente
manet, et ego in eo (Joan. vi). De verilale carnis et forraalus est. Sieul ergo sine corporali sensu prse"-'
sanguinis, non est reliclus ambigendi locus. Nunc terita vilitate deposita , subifco novam indutus es
enim ipsius Domini professione, et lide noslra, rere dignifatem r-el sicut hoc quod Deus lsesa vitse cura 4
earo est, et vere sanguis est, et hsec accepia atque vit, infecta diluit,-maculatadeiersit; nori oculis tuis,
hausta id efficiuiil, ut nos in Cliristo,- et Cliristus in sed scnsibus Wis sunt credita : ita et cum reveren-
nobis sit. Annelisec veritas non est? Confmgat plane u dum allare cibis spiritualibus saliandus' ascendis',-
iisvernmnonesse, quiChristumJesumverumDeum sacrum Dei tui corpus, et sanguinem fide respice,-
csse negant. Estergo in nobis ipse.per carnem,. et honora, mirare,- mente contirrige, cordis manu sus-
sumus in eo,- dum seeundum hoc quod nos sumus, cipe, et maxime totum haustu interioris hominis
in Deo est. Hsec ergo vilse nostrse causa- est,, quod in assume
nobis carnalibus manentem, per caruem Christum CAP.S.— Patiem Dominus fregit,el deditdfs^
ea quem
habemus, victuris nobis per eum, condilione qua cipulis suis, esse corpus Domini salvatoris: et cali-
vMt ipse per Patrem. Si ergo nos naturaliter se- cemquemporrexit eis, esse sanguinem ejns, el quo-
eundum-cariiem per eum vivimus, id est naturam modo intelligi debeat caro el sanguh Chrisli.
carnis suse adepti, qnomodo non naturaliter secun - Hieronynms ad Edibiam.
dum spirilum in se Patrem habeat, cmn rivat (Qumst. 2") Nos autem audiamus panem ,' quenr-
ipse per Patrem ? Eicsebius Emhenus. Ex ser- fregitDominus, dedilquediscipulis suis (Malth. xxrf),-
thone de corpore et sanguine Domini. (De cons., esse corpus Domini salvatoris, ipso dicente ad eos :
disi. 2, c. Quia co.rpus, et lib. iv Sentenliarum. Accipile et comedite, Hoc est corpus meum, et ea-
dht.8, § b.) Quia-corpus asstanptum ablaturus erat y licem illum esse, de quo locutus est iterum : Bibiie
ab oculis et illalurus sideribus, necessarium erat' exhoe omnes :'hic estenim sanguis meus novi testa-
ut die coehsesacramenlum nobis corporis et sangui- menli, qui pro tnullis effundetur in remissionem pec-
nis consecraret: ul coleretur jugiter per mysterium, catorum (Marc. xiv). Hic est calix de quo in Pro-
quod semel offerebatur in pretium, ut quia quoti- pheta legimus, Calicem salutaris accipiam, el nomeff
diana etindefessa currebat pro hominum salute re- Domini invocabo(Psal. cxv). EtalilJ : Etcalixmeus
demptio,<perpetuaesset redemptionis oblatio, et pc- inebrians,quam prmclarus est (Psal. xxu). Si ergo
romiisvietima illa viveret in memoria, et s*emper panis qui de coelo descendit corpus Domini-est, ct
priesens esset in graiia. Vere unica et perfecta vinum quod discipulis dedit, sanguis est illius Novi
hostiafide seslimanda, nonspecie, neque exteriori Testamenti, qui effusus est in remissionem peccato-
, censenda visu, sed interiori aflectu. Unde ccelestis- rum,*Judaicas fabulas repellamus, etascendamuscum
confirmat aucloritas : quia caro mea vere esl cibus, Domino coenaculura magmrm stratum atque raun-
et sanguh meus vcre est potus. Reeedat ergo omne datum , et accipiamus ab eo sursum calicem Novi
infidelitatis ambiguum : quando quidem qui auctor Tesiamenti, ibique cum eo Pascha celebrantes, in
<ist muneris, ipse etiam lestis est veritatis. Nara et ebriemur vino sobrieiatis. Non enhn est regnum Dei
141 DECRETI PARS II. — DE CORP. ET SANG. DOM.. ETC. 142
tsca et potus: sed juslilia, et gaudium, et pax in A filii estis Ecclesise, si evangelicis imbuti mysteriis;
Spiritu sancto (Bom. xiv). Nec Moyses dedit nobis si Veibum caro factum (Joan. i) babitat invobis,
panera verum, sed Dominus Jesus ipse conviva, et agnoscile quse dicimus quia Doniini sunt,,nequi
convirium" cst: ipse comedeiis. cl qui comeditur. ignorat ignorelur, Agnoscite quia figurse sunl, quse
lUiusbibimus sanguinem , et sine ipso potare non ih divinis voluminibiis scriptaj sulil: idfeoianquam
possumus : el quolidie in sacrificiis ejus de germine spiiituales, et non carnales (I Corinth. xiv), intelli-
vitis vcraj, et vinesa Sorech, quse interpretalur gile quse dicunlur. Si enim tanquam carnalia ista
electa. rubentia rousla calcainus -, et novum ex his suscipilis, lsedunt vos, non alunt. Estenihi et.in
vinum bibimus in regno Patris: non in-vetustate Evangeliis littera quae occidat (IICorinth. m). Non
litteraj, sed in ncsrifale spirilus (Rom: vn), canentes eoluni in Yeleri Teslameuto liltera occidens depre-
eanticum nbvum; quod nfcmopotest canere, nisi in henditur, est et in NovoTestamenlo littera quse occi-
fegnb Ecclesiaj, quod est regnum patris (Apot. xir): dat eum, qui non spirilualiler advcrlit. Si enim se-
Ilem in Ephtoiam ad Ephesios. (De cons., dist. 2, c. cundum litteram sequaris hoc "ipsuhnquod seriptum
Dupliciter, ct P. Lom. lib. ir, disl. 8, c.) Dupliciter, est: Nisi manducaveritis carnem tneam, et biberilis
inquit, intelligilur caro Chrisli, et sanguis in Eeclc- tneum sanguinetn: occidit hsec littera; Yis et tibi
sia, rel spirif ualis illa alque divina, de qua ipse ait: B aliam proferri de Erangelio litleram quse occidit ?
Garo tnea vereest cibas, el sanguh mcus vere est po~- Qui non habel gladiuro, inquit, vendat lunicam
ius : et nisi manducaverilis carnem meam. et san- suam, el emstt gladium (Luc. xxn). Ecce hsec littera
guinemmeumbiberitis,non habebitisvitam seternam, evangelium esl; sed occidil. Si vero eam spirilua^
vel caro quse crucifixa est, et sanguis qui mili- liter intelligas, non occidit, sed spirilus vivificans
tis effususesllancea. Itemin Isaiam, in cap.ixvu est in ea : et jdeo sive in lege, sive in evangeliis,
Secundnm tr.ipologiam possumus dicere, omnes vo- qttrfi-dicuutur spiritualiler suscipe, spiritualiter di-
lUptatum amatores magis quairi Dei sinctificari in judica. Ut crgo diximus, omnis homo aliquem habet
hortis ei liiuinibus, qttia mysleria veritalis non va- iti se eibum, cx quo qui sumpserit siquidem bonus
lent introirc : et comediini cibos piclatis, dum non esl, et de bono thesiuiro profert boiram , munduni
sunt sancti et corpore cl sjiirilu, nec coriiedunt car- cibumprsebet proximo suo. Pbtesl enim quis inno-
nem Jesu, nec bibuut sangulnem ejus, de quo ipse cens et reclus corde, mundum videri animal, et
loquitur : Qui tnanducccl camem tneam et bibil san- prajbcre audienti se mundum cibum, tanquam ovis,
guinemmeum, habet vilain mlernam (Joan. vi). [Et- quse est animal mundum-, similiter et-in cseteris; Et
enim pascha nostrum immolatics est Christus (I Ce- r ideo omnis homo ciim loquilur {iroximOsuo, sive
rint. v), qui non foris sed in domo itna et inlus come- prodestei ex sermonibus, sivehocet, roundura ei aut
ditur. Ilem in quadam homilia super Levilicum imniundum efiiciiur animal, ex quibus vel raundis
cap. xin. His ex aucloritate Evangelica atque apo- ulendum esl, vel immundis prsecipitur abstinen-
slolica comprobatis, vide quomodo unusquisque vel dum. Si secunduhi hunc inlellectuin dicamus surii-
mundus, vel immtmdus, possit ostendi.Omnis bomo mum Deum leges hoininibus promulgasse; digna
Iiabet in se aliquem cifium, qttem accedeuii ad se videbilur hitmana majeslate legislalio. Si vero assi-
pioxhno suo prsebeat. Non enim Jieri potest ut, ctiiri deariitis liltcrse, et secundum quod vel Judseis; vel
aceesserimus adinvicem nos homines, et conseve- vulgo dicitur, accipiainus qiisescripta sitnt; erubesco
rimus sermonem, non aliqucm ex interrogatione vel conliteri Dcum tales leges dedisse. Yidebuntur enim
ex responsione, veiut cx aliquo guslu, aul capiamus, magis eleganles leges hominunt, vcrbi gratia, Roma-
aut prajbeamus cibum : el siquidern quem bonse norum, Alheniensium, Lacedsehionibrurii:
mentis guslu capimus, mundum" sumimus cibura,
6. —Quod in lecjefueril umbra, ih.Evangetio
si vero immundus est quero contingimus, immun- CAP. veritas ; ct quod devolo animo, et cum Itmore ad
dum. Unde Apostolus de talibus dicit: Cum httjits- kommunionem sil accedendum. Ambrosius in Ubro
modi nec cibum sumere (I Cor. v).Et ut tibi eriden- n De officiis, cap. 14.
tius hsec patescant, de majori Sumamus exemplum, Illa igitur sunt nobis expetenda; in quibus veri-
lit inde ad inferiora reniamiis. Dominii§ ail: Nisi ta§est. Hic ttmbra, bic imagocst, iilic verilas; umbrain
manducaverith cccrnem meam, el sanguinem meum lege,imagoin Evarigclio, verilas in ccelestihus. Anle
biberiiis, non Itabebith vitam: Caroenhn mca %ereest agnus oiTerehatur,-oJTerebalurvilulus, nunc offertur
cibus,el sanguh tneus vere est potus (Joan. vi), quia Cbristus, sed quasi bomo offertur: quasi recipiens
omne optis ejus sanclinri est, et omnis sermo ejus passiqnem et offert se ipse quasi sacerdos, ut pcc-
verus. Carnibus enim, ei sanguine agni tanquam cata nostia dimittat,' bic in imagine, ibi in veritate.
cibo raundo et potu, potatur et reficitur omne ho- Ibi apud Patrem quasi advocatus pro nobis inter-
minumgenus. Secundo loco post illius carnem mun- venit. Item in ephtolam 'ad Cbfintliios. (In I ad
dus eibus est Petrus et Paiilus, et omnes apostoli. Corhith. cap. Ji9.) Devbto"animo, et cuth timbre ac-
Tertio discipulj eorum, ct sic unusquisque pro me- cedendum ad coriimuniqneni docet,-ui §ciant oinnes
ritortim puritate proximo mundus ftt cibus. Hoc se reverentiam deberejei, ad eujus corpus sumen-
qui audirenescit, arertit forsilan auditum secundum dum accedunt. Hoc eriim debent apud se judicarc,
«os qui dicebant: Quis potest eum audire ? Sed si quia Dominus estcujus in nrinisbterio* sanguinem
 145 D. IVONIS CARNOfENSlSEPlSCOPI Ul
potant. Item in Ephtolam ad Hebrmos. (In v ca- A quod Divinitas in sum veritatis claritale videri non
put.) Sed in ista carne ac sanguine nil crtten- polest. Antbrosius in II De Spiritu sancto
(cap. 18).
tum, nil corruptibile mens humana concipial: sed Judaji audientes : Ego et Pater unum sumus, iu-
vivificatricem substantiam, atque salvalricem in lerunl ut lapidarent eum (Joan. x). Qui hoc
si nobis esl lapides,
pane et vino, per quse digne sumuntur, audire non potest Judajus est : qui hbc audire non
remissio peccatorum collala. Iteni in eamdem. (In Christum omrii caute asperioribus
x cap.) Una est Ecclesiaj boslia, illi aulem mullse potest lapidat
perfidise suse saxis', et si mihi creditis,- vulnerat
sunl. Propter hoc enim nec fortes erant, quia mul-
Christum. Nam etsi ille rulnus jam sentire nou
torj. Quid autern opus erat multis, dic nrihi, una suf-
ficlente? Proinde quod multse offerebanlur, ostendit mus possit, nunc enim secundum carnem jam non novi-
Christum (II Cor. r), lamen Arianorum iirt-
eos nunquant purgari, sicut medicamentum forte, et
pietate Iapidalur, qui Ecclesisepietate litatur. De hac
valens, et eflicax, cunctara repellit valetudinem. Si
litatione sanctus Joannes in Epislola : El tnisit, Jn-
ergo semel impositum lotuin operatum fuerit, os-
quit, Filium suuni litatorera pro peccath nostris
tendit virtutem, ut non ultcrius apponatur. Si vero
manifestum indicium minus (IJoan. iv). lieniin sermone de Abel ei Caih. Deni-
'semper apponitur, esl, sancCus in specie coiumbse visus est
lllud prsevaluisse medicamentura, rirtus quippe II- g que Spiritus videri Diviniias in suse verilalis
non sicut (Malih. III), quia
lius est, ut semel apponatur et frequenter, clarifale non poterat. Noliigitur, ettu secundum
eliam hic. Si enhn ab omnibus essent liberati
naturam interpretari, quodprseternaturam divini-
peccalis, nequaquam per singulos dies offerret quis latis est. Nam et si
credas, a Christo carnern fuisse
"sacriflcia. Proinde peecali conimemoratio fuit, nen et offeras transfiguratum corpus altari-
susceptam,
absolutib, quia quolidie eisdem purgantur hostiis-, bits, nOn dlslinguas lamen naturam Yerbi et corpo'-
etiam ipsi sacerdotes, et populus pariter. (De cons., ris, et tibi dicitrur : Sireete offeras, recteautemnon
dist. 2, c. J» Christ.; P. Lom. i. iv Sent., dist; 12, dividas, peccasti. Itemin libro inilian-
hostia Demyslerih
§ g.) In Christo econtrario semel oblata est dh (cap. 9). Yera autem caro Christi, quse cruci-
adsalutem sempilernam potens. Quid ergo nos?
fixa, quse sepulla est, vere Illius carnis saeranien-
Nonne per singulos dies offerimus? Offerimus, sed lum verumest. Itetn in eodetn. (De cons., disf.% 6.
ad recordalionem mortis cjus, et una esthoslia, Ante benedActionem.) Ante benedicliouem alia species
non multae. Quomodo una et non multse? Quia se-
noniinattir, post benedictionem corpus significalur.
hiel oblatus est Christus. Hoc autem sacrilicium Item. (De sacramentis lib. iv, c. 5.) In illo sacra-
exempium est illius, idipsum semper idipsum, pro- ] mento Cbristus est. Item. Qui manducaverit hot:
inde unum hoe est sacrificium; alioquin, quoniam corpus, iiet ei remissio peccatorum. Ilem. Non est
in rirallis Jocis offertur, mulli sunt Christi ? Nequa- esca isla corporalis. Item. Non est iste panis qui in
quam, sed unus ubique est Christus, ct hic plenus cdrpu&Aadil. llem. Escaisla vilaj seternse substan-
existens, et illic plenus. Sicut enim quod ubique liam submhristral. Itetn. Talibus Eeclesiam pascifc.
offertur, unumcorpus est, et non multa corpora: q-uibus animse firmalur substantia. Iteni. (De mijs'-
Ilaet unum sacriticium. Pontifex autem illeest.qui ter. initiand., c 9.) Deniqiiecor nostrum esca ista
Iiostiam obtulit nos mundantcm. Ipsam vero offeri- confirmat, et vinwmhoc lajtificat cor. Item. (De sa-
iiius etiam nunc, quaj lune oblala consumi non po- cram. I, iv, c.5.)Yidisti sacrarneriiasuperaltareposila,-
test. Quod nos faciraus, in commemorationem fit el ipsam miratusescrealuram,creaturaiamensoIem^
ejus quod faclum est : Hoc enim facile, ait, in niset nota. Item. (Lib. v/De sacram., cap. 4.) Si tan-
meam commemorationem(Luc xxii), non aliud sa- ta vis est in scrmone Cbristi, ut inciperent esse
crificium, sed ipsum semper offerimus, magis au- quse non erant, quanto magis operatorius esfyut
tem sacrificii recordationem operamur. Unde etiam sint quse eranl, et in aliud commutenlur. Item.
beatus Augustinus in decimo libro De ciritate Dei (cap. 5.) Sicut similitudinem mortis bibisli; ita
eisdem verbis pene inquit: Dona ejus in nobis, nos- * similitudinem pretiosi sanguinisbibis. Item. (Lib. iv,
-que ipsos vovenlus et reddimus, et beneficiorum Desacram. cap. 2.) Fac nobis hanc oblationem acce-
ejus solemnilatibus, feslis et diebus statutis dica- ptabilem, quod est figura corporis et sanguinis
mus, sacramusque memoriam,"ne volumine tem- Domini. Item. (Lib. IV, cap. 6.) Figura corporis,
porum ingrata subrepat oblirio. Unde eliam in Psal- altare est. Item. Ne honor cruoris esset, ideo in
mo LXXXfratribus ait-.Ecce innoravit nos Chri- sinrilitudinem aecipis sacramentum. Item. Offeri-
stus, donavit omnia peccata, cum non obliviscimur mustibiimmaculatamhostiam,rationabilemhostiain,
munus Salvatoris. Nonne Cbristus quolidie immo- incrueniam hostiam, hunc panem sanctum. Item.
latur? et semel pro peccalis immolalus est. Cum (Lib. iv, cap. 5„)Noneralcorpus Christi anle conse-
credimus, ecce cogitatio. Ex ipsius reliquiis cogita- crationem, sed post consecrationem dico tibi, quia
tionis quotidie nobis sic imniolatur, quasi quotidie jam corpus est.1Item. Prsereni in roaturitate. Plures
nos innovel. quia prima gratia sua nos innovavit. filios habuit Abraham, nullum alium ablactarit, in
CAP.7. — Quod Chrhtum lapidat, qui audire non hoc solo dicitur fecisse epulum magnum, et bene
polest. Ego ei Pater unum sumus : sicicl Judmi hoc magnum, quia tempus erat ejus, quem semper epu-
audientes tulerunt lapides, ul lapidarent eum. Et lantur corda sanctorum. In libro De Trinitaie ad
 145 DECRETI PARS H. — DE CORP. ET SANG. DOM., ETC, 143
Gratianum. (Item Ambr. L n De Spirilu sanclo, cap. A tur utimur exemplis ut probemus Iioc non esse
7.) Absit ut se quisque tali impietate maculet, ut di- quod natura formavit, sed quod benediclio conse-
cat frequenter crcari Spiritum sanctum, autunquam cfavil, majoremque vim esse benediclionis, quam
creari! Cur enim creari videatur fiequenter non in- naturaj;quiabenedictione etiam ipsa naturri muia-
telligo, et nisi eum mori credam frequenter, et fre- tur. Yirgam lenebal Moyses, projecit eam et facta
quenter recreari. Item in ephlotam ad Corinthios est serpens. Rursus apprehendit caudam serpentis,
(cap. 58). (i5e consecr., disl. 4, c. Quia morte.) Quia et in \iigse naturam reverlifur (Exod. vn). Yides
niorteDqminiliberati sumus. Hujus rei memores, prophetica gratia bis mutatam esse naluram, et ser-
in edendo et potando carnein et sanguinem Domini penlis, et virgse? Currebanl ./Egypti flumina puro
quarjpro nobis oblala sunt, significamus. Itetn in eo- aquarummeatu.subilo de fontium venis sanguis
dem cap. Beneficii dfuni sanguis testis est, in cujus ccepit erumpere : non erat potus in fluviis. Rursus
typum nos calicem mysticum ad tuitionem eorporis ad prophelaj preces cruor cessavit fluminum, aqua^
et animse percipimus. Dominica quinla posl Theopha- rum naluia remeavit. Circumclusus erat undique
niam. (De cons., dist 2, c. Singuli; P. Lomb. iib. iv, populus Hebrseorum, binc JSgypliis vallalus, inde
d. 12, § e.) Singuli accipiunt Christum Dominum, mari conclusus. Yirgam Jevarit Moyses, separavit
et in singulis portionibus lotus est, nec per singulas se aqua, et in murorum specie congelarit, atque in-
minuitur, sed iritegrum se preebel in singulis. Beatus terundasria pcdestris apparuit. Jordanisretrorsum
Hilarius. (De cons., disf. %c. Corpus Ghrisli.) Cor- couversus, contra naluram in sui fontis convcrtituy
pus Domirri Chiisti quod sumitur de altarl, figura exordium. Nonne claret naturam vel maritimorum
est, dum pauis et vinum exlra videtur; verilas au- Buctuum, vel fluvialis cursus esse mulalam? Sitie-r
tem, dum corpus et sauguis Christi in reritale in- bat popuhis palrum, teligit Moyses petram, et aqua
lerlus creditur. Ambfosius, De sacratnenth. (De my- de petra fluxit. Nunquid non prseter naturam ope^
slerih initiandis, cap. 8.) Non igitur liumani sed di- rata est gratia, ut aquam romeret quam non habe-
vini est muneris sacramentum quod accipis, ab eo bat natura ? Mara fluvius erat amarissimus, ut si-
prolatum, qui benedixit fidei palrem Abrabam II- tiens populus bibere non posset (Exod. xv). Misit
lum, cujus gratiam et gesta miraris. Probalum est Moyses lignum in aquam, et ainaritudinem suam
anliquiora esse Ecclesiajsacramenta, nunc cognosce aquarum natttra deposuit, quam infusa subito gra-
potiora. Rerera mirabile quod manna Deus pluerit tia temperavit. Sub Eliseo sanclo prophela, uni ex
patribus, et quofidiano coeli paseebantur alimenlo. ' filiis prophetarum excussum est ferrum de securi, et
Uude diclum est : Panem angelorum manducavit ho- „ statim mersum est (IV Reg. vi) : rogavil Eliseum
tnofPsal. LXXVII;Exod. xvi; Num. x); sed tamen *J qui amiserat ferrum, et nrisit Eliseus lignum in
panem illum qui manducaverunt; omnes in deserto aquaro, et ferrum natavit. Utique et hoc prseter na-
moriui sunt (Joan. vi). Ista aulem esea quam a.cci- turam factum agnoscimus: gravior est- enim ferri
pis, iste panh vivus, qui de cmto desqendit (ibid.), - species, quam aquarum liquor. Advertimus igitur
vitae asternaj subministrat suhstantiam s et quicun- majorem esse graliam quam naturam; et adhue
que hunGTnanducaverif, non morietur in aJternum, prophelicse benedictionis gratias numeramus (IV
et cojpus est Ghristi. Considera nunc utrum prse- Reg. \). (Lib. ir Senlen., dis. 10, § d.) Quod si tan-
slantior sit panis angelorum, an caro Cbiisti, quse tum raluit humana benedictio, ut naturani rerlerct,
utique corpus esl vitaj. Manna illud de ccelo, boe su - quid dicimiis de ipsa consideratione divina, ubi ver-
pra corjlum (Exod. xvi). Illud cceli, hoc Domini coe- ba ipsa Domini Salvatoris operantur ? Nam sacra-
lorum. Illud corruptioni obnoxium, si in diem alte- menlum islud quod accipis, Chrlsti sermone confi-
rum servarelur; hoc ali.enum ab omni corruptione. citur. Quod si fantum valuit scrmo Elise, ut ignem
Quo.dquicunque .religiose gustaverit, corruptionem de ccelo depromeret, non valebit Christi sermo, nt
sentire non poterit. Illis aqua de petra fluxit (Exod. species mutet elemeiUorum ? De totius mundi ope-
xvn); tibi sanguis ex Christo. IIJosad horam satiavil .Q ribus lcgislis : Quiaipsedixil et facla sunt; ipseman-
aqua; te sanguis diluit in seternum. Judseug bibii davit et creata sunt (Psal. CXLVIII).- Sermo igitur
et sitit; tu cum biberis sitire non poleris ; et illud Christi qui potuit ex nihilo facerequod non erat, non
Jn umbra; hoe in veritate. Si illud quod miraris potest ea quse sunt in id muiarequodnon erant ?
nrobra est, quantum islud est, cujus et umbra mi- Non enim minus est novas res dare, quara mulare
raris? Audi quia umbra est, quse apud veteres facta naturas. Sed quid argumentis utimur? Suis utamur
est. Bibebant, inquit, de consequente pelra, petra exemplis, Incarnationisque novitate astruamus my-
aulem erat Chrhtus (} Cor. x). Sed non in pluribus slerii veritatem. Nunquid nalurse usus prajcessit
beneplacitum est Deo: nam prostrati sunt in deser- cum Dominus Jesus deMaria nascerelur? Si ordinem
lo. Hrcc autem in figura facta stint nostri. quajrimus, viro mista femina generare consuevif.
Cognovisti prsestantiora. Polior cst Iux quam um- Liquet igitur q-uodprajtei ordinem naturse virgo ge-
bra, verilas quam figura; corpus auctoris, quam neravil, et boe quod confieimus, corpus ex virgine
manna de ccelo.Forte dicas, aliud video, ijuomodo est. Quid hic quseris naturse ordinem in Christi cor-
lumihi asseris quod corpus Ghristi accipiam?Et pore, cum prseter naturam sit ipse "Dbminus partus
hie nobis adhuc superest, ulprobcmus. Quantis igi- devirginc? Ycra uliquc caro Chrisli, quse crucifixa
 147 D. 1V0N1S CARNOTENSIS EPISCOPI 148
est, qusesepulta est, vere carnis illius sacrameniuro J\ cendum etiam quid significcl, et sermo quem au-
est. Ipse cl3,ma.l Dominus Jesus : Hoc est corpus dirit quid in illo condatur, cujns illa res simililudi-
vienm. Ante benedictionem verborum ccelestium nem gerit; deiude monendus est ex hae occasione,
alia species nominatur, post consecrationem corpus ul si quid ctiam in Scripturis audiat, quod carna-
significalur. Ipse dicit sanguiriem suum. Antecon- liter sQiiet, eliamsi non intelljgat, credat tamen spi-
secrationem aliud dipilur; post consecrationem san- rituale aliquid sigtrificari, quod ad sanclos mores,
gujs nuncupatur. Tu dicis : Amen, hoe est, verum futuramque vitam perlineat. Hoc autem ita breviter
esl. Quod sermo sonat, affcctus senlia.. Item. (Amb. discal, uf quidquid audierit ex libris canonicis,
lib. vi De sacramen. cap. 1.) Sicut vorus est Deus, quod ad dilectionem ajfernitalis et sanctilalis, et ad
DeiFilius, Dominus nosterJesus Christus nonquein- dilectioncm p.roxinii referri non possit, figuratc
^dniodum homines per gratiam, sed quasi Filius ex dictiim vel geslum eredat, alqrje ita conetur intelli-
substanlia Patris, ila vcra caro Christi, sicul ipse gere, ut ad illam geminam referat dileelionem.
dixit, quam accipimus, et sanguis, quo potamur. Ilem De caiechizandis rudibus,cap. 9. De sacramento
Sed fortasse dicas, quod dixerunt tunc temporis di- autem suffieil prudentioribus audire, quid res illa
scipuji Christi audientes dicentem : Nisi quis man- significet, cum tardioribus autem, aliquaiHo pluri-
dacaverit carnem tneam, Qt biberif sunguinem meum, B bus verbis, et similitudinibus agendum est, ne eon-
nqn manebit in me, nec habebit vilam ajternam temnanl quod vident. Ilem contra Fauslttm, lib. xix,
(Jo$n. vi), fortedicas? (De cons., dist 2.) Quomqdo cap. 16. Quid enim sunt aliud quseque sacramenta
vera. caro, quomodo verus sanguis, qui similifudi- COrporalia, nisi qusedam quasi verba visibilia, sa-
lieni nqnvideocarnis, nqn video sanguinis verita- crosancta quidem, verum lamen mutabilia e\ tem-
tem? Primo omnium dixi tilri de sermpne Chri§li, poralia. Item in librq decimo De civitateDci (cap. 19).
quioperatur ut possit mulare, et convertere gcnera Qui aulem putant hcec visibilia sacrificia diis alienis
et instituta naturse. Deiude ubi non tulerunt sermo- congrucre, illi vero tanquam invisibili invisibilia, et
nem Chrisii discipuli ejus, sed audientes quod car- majora majori, meliorique meliora, qualia sunt
nem suam daret mandueare, et sanguinera suum purse inentis, boincque volunfatis officia : profeclo
daret bibendum, recedebanl: solustuncPetrusdixit; nesciunl hsec ita signa esse illorum, s.icut verha so-
Verba vilm mlernm Itabes, el egq quomodo a le nantia signa sunt rerum. Quoeirca sicut orantcs
recedam? (Joan. vi.) (Lib. iv Senlen., dist. 12, § e.) atqne laudantes, ad eum dirigimus signilicantes
Ne igitur plures hoc dicerenl, et neveluti quidam roces, cui res ipsas in corde quas significanms,
esset cruoris horrpr, sed maneret gratia redemplio- offerimus : ita sacrificantes, non alteri sacrificium
C
pis, ideo in simililudinemquidemaccipis sacramea- vis.ibile offerendum es§c noverunus, quam illi cujus
tum, sed veraj nalurre gioriam [graliani] ririutem- in cordibus noslris invisibile sacrificium nos ipsi esse
que consequeris. Ego sum, inquit, panis qui de cmlo deliemus. Item in libro dechno De civiialeDei. (Cap.
descendi, (Joan. n). 5 De cons., dhl. 2, c. Sacrificium, el lib. iv Sent.
CAP,.8. — Hierusalem.capiivam ab Itujus smculi Ba- dist. 1, § 1.) Saerificium visibile, invisibile sacri-
byionia debere tiberari, et sigtfacula rerum divina-. ficii sacramentum, id est sacrura signum est. Et
rum esse visibilia, sed res ipsas invhibilesin eis lio-
norari, el plurhna in hunc modum. Augustinus de alibi :Sacramentum invisibilis gralise visibilis forma.
catechizUndh rudibus Item Ubro sectfitdo De doctrina chrhliana. Signum
(Cap. 11.) Nqnnunquam etiam, cuin rccte onini^ est res prseter speciem, quam ingerit sensibus aliud
rere dicanlur, aut non inlellectum aliquid, aut aliquid ex'se facicus in cognilionem venire. Ibidem
eontra opinionem, aut consuetudinem reteris. erroris tibro lertio. Christiana libertas eos,quos invenitsub
ipsa novitate asperum offendit et perlurb;.t mtdien- signis utilibus, tanquam prqpeinventos, interpretatis
*,em. Quod • si apparuerit et sanabilem se prsehe. signis quibus subditi erant, elevalos ad eas. res qua-
aucloritatum ra.lionumqt\e copia., sine ulla dilatione rum illa signa sunl, liberavit. Ex his faclaj sunt Ee-
sanandus est. Si autem occulta offensio esl, Dei me- -. clesisesanclorum Israelitarum. Quos autem inven.il
dicina opilulari potest. At si resilierit et curari re- sub signis inulilibus, non solum servilem in opera-
cusaverit, consoletur nos Dominus illo exemplo, qui tionem sub talibus signis, sed etiam ipsa signa fru-
offensis hominibus ex verbo suo, et taiiquam durum stravit, removitque omnia, ut a corruptione multi-
reiiigientibus, etiam his qui remanseranf, ail : N\tn- tudinis simulatorum deprum (quam ssepe ac proprie
quid et vos vullis abire? (Joun.xi.) Salis enim iixum Scriptura fornicationem vocat),ad unius Dei cultum
et immbbile decet corde retineri, Hierusalem cajiti- genles convcrterenlur : nee s.ub ipsis jam signis uii-
vam ab hujus ssecttli Babylonia decursis teniporibus libus serviturse, scd excitaturse pqfius aniuium in
liberari: nullumque esse ex illa periturum, quia corutn inlclligeiilia spirituali. Sub signo, enim servit,
qui perierit non ex illa erat. Item. Dc saci|inenlo qui qperalur, aut veneratur aliquam retn nesciens
quod accepit, cum bene ei co,mmendatum fuerit, quid significet. Qui vero operatur aliquqd signuin
signacula quidem rerum divinarum esse visibilia : divinitus institutum, cujus vim significationemque
sed res ipsas invisibiles in eis honorari, nec sic intelligit, non veueratur quod videtur et transit,
habendam esse illam speciem benedictione sanctifi- sed illud polius, quo taiia cuncta referenda sunt.
catam, quemadmodum iiabetur in usu quolibcl: di- Talis autem homo ct bpiiitualis, et liber est lem-
149 DECRETI PARS H. — DE CORP. ET SANG. DQM., ETC. iSO
pore serritutis, quo carnalibus anirais, nondum A . prmf. 2 inpsal. xxi. (De cons., dist. 2, c. Semel»
oportet signa illa rerelari, quorum jugo edomandi lib. iv Sent. dist. 12, § g.) Semel Chrhtus tnqrluus
sunt. Tales spirituales erant patriarcbaj ac prophetaj estjustus pro injusth(l Petr.m); et scimus, et cejr-
omnesque in populo Israel, per quos nobis ipsa tum habemus, et spe immobili retinenlus,quia Cltri-
Scripturarum solatia et auxilia ministravit. Hoc stus resurgens ex mortuis jam non moritur, mors illi
vero temporepostea quam resurrectio Domini nostri, ultra non dominabilur (Rom. vi). Yerba isla Apostoli
manifestissimum jndjcium nostrse liberlaiis illuxit, sunt, tamen ne obliviscamur quod scmel factum
nec eorum quidem signorum quse jam intelligimus, est, itt memoria iiostra omni auno lit. Quoties pa-
operationc gravLonerati sumus, sed qusedam pauca scha celebr&lur, nunquid tolies Christus occidjlur?
pro multis eademque factu faciilima, et intellectu Sed lamen anniversaria reeordatio rcprsesentat qued
augustissima, et obserralione castissiraa, ipsc Do- olim factum est, et sic nos facit moveri, lanquam
minus et apostolica tradidit disciplina. Sicut est videamus prsesentem Dominum in cruce. Item hi
baptismi sacramentum, et celebratio corporis et expos. priori Psal. xxi. Vota mea reddam. Sacra-
sanguiiris Domini, quse unusquisque cum percepe- menia corporis el sanguinis Domini mei reddam.
rit, quo referantur imbulus agnoscit, ut ea non Edcnt pauperes el saturabuntur. Edenl conlemptores
carnali serritute, sed spirituali polius libertate re- B• sseculi, et mutabunlur, el laudabunt Dominum, qui
neretur. Etpaulo infcrius (cap. 1S, 16). Serrjibiiur, requirunt eicm. Laus Domini eructalio saturitatis
inquit, in loculionibus figurafis regula hujusmodi, cjus, vivent corda eprum }n smculum smcnli, nam
ul tanditi versetur diligenti Tatione quod legitur, cibus ille est cordis. In exposilione Psalriti uii et
dcuiec ad regnum cbarilatis inteiprelatio perduca- xcvui. (De eons.,dhi. 2, c. Prima, et lib. IVSentent.
$ur. Si autem hoc jam proprie sonat, nulla puletur dist. 10, § a.) Prima, itiquit, hseresis in discipulis
figurata loculio. Si prseceptiva locuiio est, aut flagj- Chrisfi, velut a durilia sermonis ejus facta est. Cum
fium aut facinus vetans : aut utilitatem aut bene- enim diceret: Nisi quh manducaverit carnem meam^
ficentiam jtibens, non est figurata. Si autem flagi- et biberil sanguinem meum, non habebit vilatn mter-
tium, aut facinus videtur jubere, aut ufriitatcm aul nam (Joan. vi): illi non intelligcntes, dixerunt ad
beneficeiitiam velare, figurata est. JVtsi manducave- invicem: Durus est hic sermo,quh polest eum audire?
rith, inquit, camem Filii hominis, el sanguinem ejus (ibid.) Diccntes qttia durus esl hic sermo, separa -
biberith, non habebith vitam tn vobys (Jgan. yf); vermit se ab illo, remansit cum duodecim; disce-
facinus, •yidetnr aut flagilium fubere. Figura ergo dentibus illis, instruxit eos qui remanserant. Spiri-
e§t, prajcipiens passioni Doinini esse communican- lus est, inquit, qui vivificat, caro nihil prodesl. Verba
dum, et suaviter atque utiliter recondcndum in me- qum locttlus sum vobh, spirilus ct vita sunl (ibid.),
morJa,""quod pro nobis caro ejus crucifixa est, et id cst spiritualiler inleiligenda sunt. Intellexisli spi-
vulneraia. Ait Scriptura : Si esurieril inhnicus tuus, rilualiter? Spiritus et vila sunt: intellexisli carnali-
ciba illum: sisilit, potutn da illi (Prov. xxv; Rom. ter? eliam sic illa Spiritus et vila sunt, sed libi non
xii). Hic nullo dubitante beneficenliaro prsecipjl. Sed sunt. Spiritualiter iiitelligite quaj locutus sum.
quod sequitur : Hoc enim faciens carbones icjnis (Eod, c et De cans. dht. 2, c. JVOHhoc) Non hoc
congeres super caput ejus (ibid.): malevolenliaj faci- corpus quod videtis manducaturi eslis, et bibiiruri
iius pules juberi. Ne igilur dubilaveris figurate di- illum sangiiinem, quem fusuri sunt qui me crucifi-
ctutm : et cum possit dupliciter inteipretari, uno gent. Sacramenlum aliquod vobis commendavi,
inodo ad nocendum, alteni ad prseslandum, ad be- spiritualiler iniellectum vivificabit vos, caro aulem
neficentiam charitas te p.olius revocet, ut intelligas iiou prodest quidquam. Sed quomodo illi iiitellexe-
carbones ignis, esse urentes, pojnileniiaj gemitus, runt. Carnem qqipRe sic intellexerunt, quoroodo in
quibus superbia sanalur ejus qui dolet se inimicum cadavere venditur, aui in macello dilaiiiaiur. Augu-
fuisse hon.itiis, a quo raiserise ejus subveniiur. Item stinus iracl. 27 in Joannem. Scicns autem Jesus ait
cuni ait Dp.niinus : Qui amat aiiimam st^am perdet n (ibid.); Hpc vps scandalizal, quia dixi vobis, do vobis
eant (Jfan. xu): non utililalem vetare pulandus cariiem meam raanducare, et sanguinem meum po-
esf, qua debet quisque couservare animam suam, tare? Si ergo vidcrilh Filium liominh ascendentem
sed figurate diclum : perdat, id est, perimat aique ubi prius erat. Quid est hoc? Hinc solvit quod illos
amiftat ejus usum quera nunc habet, perversum morerat, hinc aperuit unde fuerant scandalizati.
.scjlicel alque prseposlerum, quo i.iclinatur tempora- Ilinc plane, si inlelligerent. Illi autem putabant ero-
libus ut sejerjia non qnseraf. Scriptuni est: Da tni- gatprum corpjis stium, ille dixit se ascensurum in
sericordi, et ne suscipias"peccalp,rem(Eccli. xn). Po- corjjum,utique integrum. Cum viderith fithcm homi-
sterior pars hujus sententise videtur vetare benefi- nis ascendentem ubi erat prius, cerle vel ttinc vide-
centiam. Ait enim • Ne suscipias pecpatorem. Intelli- bitis, quia. non co modo, quo putatis, erogat corpus
gas peccatorem figurate diclum, pro peccato, uf suum, vel iunc inielligetis, q-^ia gratia ejus non
peccatum ejus non suscipias. Ilem in psal. ni, tra- consuniitur morsibus. Item traclatu 50 in, Joannem.
ctuns deJudatradilore Domhti. Eura, inquil, adhi- (L. iv Sentent. dhl. 10, § «.) Dum finialur ssecu-
buit ad convivium, in quo corporis ct sanguinis fi- lum sursumestDominus, sed lamen hic etiam nobis-
gitrain discipulis conimendavit et tradidit. Itcm in cum est rcrilas Domlnus. Corpus enim in qtto re-
 "
•IUH D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI JS2
surrexit,' uno loco esse oportet, veritas autem ejus A _ chxerit corpus Domim m sequentibus manifestans,
ubique diffusa est. Ilem iractatu 12 inJoannem. Quia intelligendum est, inquit, quod eis jam omnibus
tetigit hominem. confessus est Deum, etDoroinus distribuerat saeramentum corporis et sanguinis sui.
consolans nos, qui in ccelo jam Christura sedentem Et c/'b":Yidete fide manenle signa variata. Ibi petra
manibus contrectare non possumus, sed fide con- Christus, nobis Christus quod in altari Dei ponilur.
tingere, ait illi : Quia vidisti me, Thoma, credidhti; Et illi pro magno sacramento ejusdem Christi bibe-
beati qui non viderunt et crediderunt (Joan. xx). Item runt aquam fluentem de petra, nos quid bibamus
in sermone quodam de verbis Evangelii (64). Invitat norunt fideles. Si speciem visibilem attendas, aliud
Dominus servos, prseparavit seipsum cibum. Quis est:si intelligibilem sigiiifieatione.ro, eumdem poluin
auieat manducare Dominuni suum? Et lamen ait: spiritualem biberunt.Iletn insernwne de verbis Evan-
•Quimanducat ine, vivit propter me. Quando Christus gelii Tract. 26 in Joannem. (De cons., dist. 2, c.
manducalur, vila manducatui', nec occiditur ut Quid est;hb. iv Sentent. dist.9, § a.) Quid est Chri-
roanducelur, sed mortuos vivificat quando mandu- stum manducare? Non esl hoc solum in sacramenfo
catur, quia resurrexit oecisus; nec quando mandu- corpus ejus accipere. Multi enim indigne accipiunt,
calur, partes de illo facimus, et quidem in sacra- de quibus ait Apostolus : Qui manducat et bibit ca-
roento sic fit. Norunt fideles, quemadmodum man- B ] licem Domini indigne, judicium sibi manducat ei
ducent carnem Christi, unusquisque partem suam bibit. Sed quomodo manducandus eslCbristus? Quo-
accipit, per partes manducatur, et manet integer modo ipse dicit: Qui manducal carnem meam, et
lotus. Pcrpartes roanducatur in sacramento, manet bibil sangninem ineum, in me manet, el ego in ea
integer totus in ccelo, manet inleger totus in corde (Joan. vi). Si in me manet et cgo in eo, tune bihil:..
tuo. Item. Quod videtis in altari pairis est et ealix, qui autem in me nou manet, nec ego in illo, et si
quod etiam oculi vestri vobis renuntianl: quod autem accipit saeramentum, acquirit magnum lormentum.
fides postulat instruenda, panis est corpus, calix est Item ex tractalu Evmgelii seauutum Joannem (sen-
sanguis. Breviter quidem hoc dictum esl, quod fidei tent. 559). Talis erat Judas, ettamen cum sanclis
forsitan suflicere debeat, sed fides instruclionem de- apostolis undecim intrabat, et exibat, ad ipsam coe-
siderat. Dicit enim Propheta : Nisi credideriiis, noia nam Dominicam pariter accessit. Conversari cum
intelligetis (Jso.vi). Poteslis ergo diceremihi :Praj- illis potuit, eos inquinare non potuit. De uno pane
eepisli ut credamus, expone ut intelligamus. Poiest accepit ct Judas, accepit et Peirus, et tamen quse
enim animo cujuspiam cogitalio talis oboriri. Domi- pars fideli eum infideli? Petrus enim accepit ad vi-
nus Jesus Christus novimus unde accepil carnem, lam, et Judas aCcepit ad mortem. ltem in libro Sen-
sie Yirgine scilicet Maria : infans lactatus est, nu- (C tentiarum Prosperi. Escam vitse aceepit, ajternitatis
tritus est, crevit, ad juvenilera setalem perductus est, poculum bibit, qui in Cliristo manet, eujus Christus
ligno-suspensus est, interfectus, de ligno depositus, inhabitator est. Bfam qui discardat a Cbristo, nec
sepultus est, lertia die resurrexit, quo die voiuit carnem Cbristi insmducat, nee sanguinem bibit,
asceudit in ccelum. Illuc levavit corpus suum, unde etiamsi tantse rei sacramentum ad judiciunr suse
venturus est judicare vivo.s et mortuos, ibi cst modo prsesumptionis quotidie indifferenter accipiat.
sedens ad dexleram Patris. Quomodo erga panis, est
eorpus ejus et calix, vel quod babet calix, quomodp CAP. 9. — Sicut in sermone Domhii, ea qftm non
erant esse cmperunt, sic operatiohe ejus, ea qum sunt
est sanguis ejus? Ista, fratres, ideo dicuntur sacra- in aliud commutarv: prmterea sacrificium Ecctesim
menta, quia in eis aliud videtur, et aliud intelligi- duobus confici, duobus eoristare, id est vhibiti ele -
tur. Quod videtur speciem habet corporalem, quod mentorum specie, et invisibili Dotnini nostri Jesu
Chrhti came et sqnguine. Lanfrcincus. (De sacra-
intelligitur fruclunrhabet spiritualeni. Item lib.xnu inento corp. cap. B cum sequentibus.)
De baplhmocontraDonathtas,cap.$Q. Indmitaulem
B. Cyprianum sic. dicentem : Nam quando Dominus Si lanta vis estin sermone Domini, ut incipereiii
vocat (Joan. vi) corpus suum panem, de multorum esse quse non erant, quanto magis operalorius <jst,
granorum adunatione congestum, populum noslrum ut sint quae eranL et in aliud commutentur? Esse
quem portabat de gentibus indicat adunatum : et quidem quse erant, testatur, secup.dum visibilem spe-
quando sanguinem suum vinum appellat, de botiis ciem : commutari vero. secundum Iuteriorem esseo-
atque acinis plurimis expressum, atque in unum tiam, in naturam illarum rerum quse ante non er^iit.
coactum, gregem item nOstrum significat eomnri- (De cons.,dht.% c. Ilocest quod dichmsr, et lib.jx
stione adunatss multitudiniscopulatum. Ilein.ln prse- Sentenliarum disl. 10, § b.) Hoc est quod dicimus,
senti per fidem, in prsesenti per signum, In prsesenti quod modis omnibus approbare contendimus, sacri-
per baptismatis sacramentum, in prajsenli per altaris ficium Ecclesise duobus confici, duobus constare,
cibum et potum. Ilem in eodeni Evangelio. De his visibili ejementorum specie, etimisibili Domini no-
sermo erat, iiiquit, cum hoc Apostolus diceret, qui stri J.esu Christi carne et sanguine, sacramento et
Domini corpus velut alium quemllbct cibum indi- re sacramenti, id est corpore Christi: sicut Gliristi
screte negligenterque sumebant (J Cor. xi), ei quid persona consla.t et conficitur Deo et homine, cuni

(64) Hujus sermonis Aug. initiuniesl: Veiilas qum: PS. Christus.

1S3 DECRETI PARS IL - DE CORP. ET SANG. DOM„ ETC. m
ip<"e Chrisius verus sit Deus, el verus homo? quia A ce, et sanguinis ejus de lalcre emanatio figuratiir.
oinnis res illarum rerum naturamet veritatera iu Utrumque beatus Grcgorius (lib. iv Dialogorum
se continei ex quibus conficitur. Corificitur autem cap. 58) solerler altendit, e,t enueleale in quarto li-
saerificium Eccleslse duobus, sacramento et Te sa- bro Dialogorum exponit dicens : Ejus quippe carb ibi
cramenti, id est corpore Christi. Est igitur sacra- sumitur, ejus sanguis non jam in manus inftdelium,
mentum, etres sacramenti, id est corpus Christi. sed in ora fidclium funditur. Pcnsanduni ergo est
Christus enim resurgens a morluh jatn non moriiur, quale hoc sacrifleium sit, quod pro absolulione no-
mors illi ullra non dominabitur (Rom. vi, 9). Sed sic- ' stra mortem
unigeniti Filii Dei, semper imitatur.
ut dicit Andreas apostolus -. Cum vere carnes ejus Imitatur dixit, non operatur, quia resurgens ex mor-
in lerris sint comestse, et vere sanguis ejus sit bibi- ticis jam non morilur, mors illi ullra non dominccbi-
tus, ipse tamen usque in tempqra restitutioiiis oiii- tur (Rom. ri). Caro ergo el sanguis, quibus ad im-
nium, in cceleslibusad dexteram Patris, infegerper- pelrandam-pro peccatis nostris misericordiam qiio^
several etvivus. Si quserismodum quo id fieri pos- lidie alimur, Christi corpus et sanguis vocantur,
sit, lireviter ad prsesens f espondeo: Mysterium fidei non solum quia esseiUialilcr id sunt, qualilatibus
credi salubriter potest, vestigari ufiliter non potesl: mulfum discrepantes, vermn eliam eo loeutionis
Qici manducai carnem meam, et bibit sanguinem IS modo, quo res significans sigiiificalaj rei vocabulo
tneum, in me tnanet, et ego in eo (Joan. x\) : nee solet nuncupari. Nec jusfe quisquam movebitur, si
qiiando manducamus, partes de illo facimus. Absit eadem caro, idemque sanguis sui ipsorum sacra-
enimutsie inlelligamus Christum manducare, quem- menfa existant, secundum aliud atque aliud acce^
adrnodum illi intellexerunt, qui, cum audirent Do- pla, cum ipse Dominus Jesus post resurrectionem
minum dicentem : Nisi nianducaverilh carnem Filii suam sui ipsius diversa temporum ratiohe, typura
hominh, el biberilh ejtts sanguinem, non habebith gesserit, el figuram. Apparcns enim duobus discipu-
vilam invobis : continuo TesponderutU : Duncs est lis
locutusque eis quantum satis esse judicavit, duiu
hic sermo, quis potesl eum audire ? (ibid.) Putave- finx-it se Iongius ire, sicut beatus Augustinus dicit^
runt-namque, sicutbeatus Augustinus dicit in mul- signiftcarit se post paucos dies iirccelum ascensu-
tis locis,- quod in terris degenfem -Dominura in fru- rum. Quod iter longe remotura est a communi bo-
sta essent cbncisuri, etsic carnes ejus, autelixasin mimim vita, quso ipsis est duobus discipulis eriden-
Jebetibus, aut assas* in verubus essent comesluri: lissimc figurala. Cbristus ergo Cbristi est sacra-
aut si hoe nollent, non possent ejus esse discipuli, menium longius ridelicet ire se fingens longius suo
propterea elegerunt abire, ct jam amplius cum eo tempore ascendentis in ccelum (Luc. xxir): idem
nonire. Procul averlat Deus ab Ecclesia sua lalem ejusdem, nec tamen usqucquaque ejusdem. Yerug'
sentenliam! Sic nempe in tcrris immolalum Cbri- namquc Deus, et verus homo, et fingens et ascen-
stum manducamus el bibimus, ut in ccelestibus ad dens. Yerumlamen aliud est ligmentum terrcni iti-
dexteram Patris integer semper existat et rirus. neris, aliud incceium asecndciUis veritas.Nccaliquis
(De cons., dist. 2, c. Dum frangitur). Dum frangilur ita desipuerit, ut propterea abnegare prsesumat fin-
hostia dum sanguis de calice in ora fidelium gentem se longius ire, esse verum Chrislum, qtila
fuaditur : quid aliud quam Dominici corporis in figmento longioris itineris significavif vcrum Chri-
cruce immolatio ejusque_sanguinis de latere effusio slum ascensurum in ccelum. Porro sacramcntum fi-
designatur? (De const. dist. 2, c. Nosnut., etlib. iv dei in ipsa adBonifaeiumepistoia beatus Augustinus
Sentent. dht. 10, § d) Nos autem in specie panis baplismum vqcat (acl Bonifacium epist. 25). Verus
el rini quam ridemus, res invisibiles, id est Ghristi autem baptismus conslat non lam ablutione corpo-
carnemet sanguinemhonbramus,necsimiliterpen- ris quam fide cordis : quemadmodum apostolica
dimus has duas species, quemadmodum ante con- doctrina tradii dicens : Fitle mundans corda eorttm. -
secrationem pendebamus : cum fideliter fateamur Et alibi: Salvos facil baptisma, rion carnis deposi-
anle consecralionem panem esse etTinuro, quod na- p. tio sordium, sed conscierilire bonse inlerrogalio ad
tura formavit, post consecralionem vero carnem Deum,altcrum tamen sigtrificatur per alterum. Nanv
Christi, et sanguinem esse, quod benedictio conse- per alilutionem qua corpori extrinsecus adbibetur,
cravif. Sacramentum ergo corporis Christi quantum- purgatio animse exprinritur, quam fides inlerior ope-
ad id speclat, quod in cruce immolatus est, ipse ratur, rocaturque fides baplisnfus, secundum eam
Dominus Jesus Ghristus.~Caro ejus est,'quam fbrina lociitionis figuram, qua mysterium ejus rei, cujus
panis opertam accipimus in sacranieiito, et sanguis mysterium est, censeri nomine consuerit. Hujus rei
ejus quem sub vini specie ac sapore potamus : earo causa est siroilitudo, quam in sacramento et in re
videlicet carnis, et sanguis sacramentum est sangui- sacramenli reperiri'seroper necesse es,t, siciitin ba-
nis. Carne et sanguine ulroque invisibili, intelligi- ptismo etin fide; utrumqiie enim larat, purgat, pu-
bili, spirituali significatur corpus visibile Donrini rificaf, illud carnem, isiud mentem. Sicut ergo
nostri et palpabile, plenum omnium gratia virtuium, <•ecelestis panis, qui rere Christi caro esl, suo modo
cl diviua majeslale. Quorum aiterum dum frangitur, vocaiur corpus Christi, cunv-revera sitsacrameiUum
et in populi salutein dhiditur, alterum vero effusum corporis Christi, illius videlicet quod visibile, pai--
de calice abfore iidclium sumitur, mors ejus incru- pabile, morlale, in crucc positum est vocaturque
133 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 156
ipsa carnis immolatio, quse sacerdolis manibus fit, A Et corporeum illud manna hodie plerisque in locis
Chrisli passio, mors, crucifixio, non rei verilale, sed invenitur : sed nunc non est tanti res nriraculi quia
signifieanli roysterio, sic sacramentum fidei quod venit quod perfectum est,perfectum autera p_anisde
baptisma inlelligil, fides est. (De const., dist. 2, c. coelo, corpus ex Yirgine, de quo satis Evangelium le
Semel et lib. iv Senlent. dht. 12, § g.) Semel immola^ docet quanto prajstanliora hsec superioribus. Item
tus est Christus in semetipso, et tamen quofulie im- in hontilia undecima psalmi xxxm: Accesserunl Ju-
molatur in-saeramento, quod ila intelligcndum est, daji ut Christum crucifigerejit, nos ad eum acceda-
quia manifeslalione sui corpoiis in distinctione mus, ut corpus et sanguinem ejus accipiamus. Illi
niembrorum suorum omnium, verus Deus et verus de crucifixo tenebrati sunt, nos manducando cruci-
bomo, semel tantum in crucepependit, offerens Patri fixum et bibendo illuminamur. El post pauca: Yere
seipsum bostiam vivam, passjbilem, mortalem, vivo- magnus Deus, et magna misericqrdia ejus, vere qtf
rum et mortuorum redcmptionis cfficaeem, eorum nobis dedil manducare corpus suum, in quo lanta
scilicet quos altitudo diyini consilii redimendos judi- perpessus est, et sanguinero siium bibere. Item in
cavit, prsrjdeslinavif, vocavit uiodis alque tempori- ItQmilia psalmi LXV: Modo homicidis donatus cst
bus, quibus id fieri congruebat. Quonapi modo pa- fusus sanguis innocenlis, et ipsum sanguinem quem
njs efliciatur caro, rinumque conrertalur in san- B per insaniam fuderunt, per gratiam biberunt. Item
guinem, utriusque essentialiter mutala natura, rel in homilia psalmi xxvm. Suscepit Christus de terra
utrum in secessum radant more ciborum commu^ lerram, quia caro de terra est, de carne Mariaj rir-
pium, jtisltis qui ex fide vivit (Habacuc H), scrutari ginis camem accepit, etquia in ipsa carnehic ambu-
argumentis, et concipere ratione non quserit. Ma- lavit, et ipsam carnem ad manducandum adsajutem
vult enim cceleslibus mysteriis nunc fidem adhibere, dedit, iiemo autem illam carnem manducat, nisi
ut ad fidei prsemia raleat quandoque perrenirc, prius adoraverit. Itein in eadcm (De cons., disl. 2, c,
quam in his quse comprehendi non possunt, super- Non hoc corpus.) Non hoc corpus quod videtis man-
vaeuelaborare, sciens scriptum : Altiora tenequm- ducaluri eslis, et bibiluri illum sanguinem quem
sierh, et fortiora te ne scrutalus fuerh, sed qtcmprm- fusuri sunt qui me crucifigent, ipsum quidem cl non
cepit libi Detts, illa cogita semper, et in phcribus ope- ipsum, ipsum invisibiliter, non ipsurii visibililer.
ribus ejus ne fueris curiosus (Ecclu IJJ). Si credi- Unde subditur : Et si necesse est illud visibiliter ce-
niiis vero salubriierque manducari in terris a digne lebrari, necesse est tamen invisibilifer httelligi. In
percipientibus domitium Jesum Christum, ut certis- sermone ad neophytos. Hoc accipile in pane, quod
sime teneamus existere illum iu ccelesiibus incor- pependit in eruce ; et hoc accipite in caliee, quod
fuptum. Ineplis enim, si dicas propterea Sarepta- C effusum est de Christi lalere. Erit enira illi mors
nara viduam non potuisse comedere oleum, quo ple- non vita, qui Kstimaverit mendacem ritam. Leo.
nus erat Jychnus suus, quia sacra testante historia papa in sermone dejejunio sepiimi mcnsh. Hanc con-
lychnus olei imminutus non est, cura eadem Scri- fessionem dileclissimi toto corde promentes, impia
ptura dical: Abiil et fecil jttxta verbutn Helim, etcome- Jisereticorum commenta respuite, utjejunia vestra et
dit ipse el ilta, el domus ejus (III Reg. xvii). Non eleemosyuse nnlla cogilatione erroris polluantur,
dissimili gravaris recardia, si idcirco moliaris as- Tunc ctenim sacriiicii niuiida est oblatio, ct misc-
truere, non posse ab Ecclesia sumi carnem et san- ricortlise sancta largitio, quando si qui jsla depeu-r
guinem Redemploris, quia Aposlolus dicit: Chrhtus dunt, quod operantur infelligunt. Nam diceilte Do-
resurgens ex morluis jam non morilur,mors illi uttra mino, Nisi manducaverilis carnem Filii Iwminis, e\
ljp.ii domhitbitur (Rom. ri). Corporali quidem orc biberilis ejtts sanguinem, non habebiiis viiatn iri vobh
jnaiiducamus et bibimus, quqties de altari Domi- (Joan. vi), sic sacrse missse communicare debetis, ut
jiieo, ipsutri Doininicum corpus per manum sacer- nilril prorsus de veritale corporis Ghrisli et sangui-
dolis accipimus. Spirituali rero ore cordis spiritua- nis ambigatis, boc enim ore sumitur quod fide crc-
pter comeditur et hai.rilur, quando suariter et ditur, et fruslra abillis Amen dicitur,aquibus contra
jjfriitcr, sicut beatus Augiistinus dicil, in memoria icl quod accipiluridisputatur. Item inephtolaAnatlto-
reconditur, quod miigenilus Filius Dei pro salute lioephcopomhsa. (Leo I ,ephlolaid, 1, r/. 1, inEcctc-
inundi cainem accepit, in crucepependit, resurrexit, siu Dei.) Alitcr cnim in Ecclesia Dei quse corpus est
apparuit, ascendit. Ego sum, inquit, panjs vjvus qtti Christi, nec rala sunt sacerdotia, nec vera sacrificia,
de cmto descendi (Joan. vi) : sed caro non descendit nisi in nostrse proprielalc naturaj verus nos Ponlifex
tle coslo, hoc est carnem assjtmpsit in lcrris ex Yir- reconciliet, verus immaculali agni sanguis emundct.
gine. Quomodo ergo panis descendit de corjlo, et pa- Qui Jicet in Patris dextcra conslitulus, in eadem
nis vivus? Quia idem Dominus nosler Jesus Christus tamen carne quara assumpsit ex Vh-gine, sacramen-
consors est divinitalis et corporis : el lu qui accipis tum propiliationis exsequitur, Item in sermone De
carnem divinaj illius substanfise, in illo participaris passione Domini (Leo, serm. 11). Fefellit ergo illum
alimenlo. Ambrosius epist, 62. lib. vm ad Irenmum. malignitas sua, 'inlulit suppliciura Filio Dei, quod
Quseris a me cur Dominus Dcus plueril manna po- cunctis iiliis hominum remediura verterctur, fudit
puio palrum, et itunc non pluat. Si cognoscis, pluit, sanguinem justuin, qui reconciliando mundo el prse-
et quotidie pluit manna de ccelo scrvientibus sibi, mium esset ct poculum, Sanclus Gregnrms in Itomi-
 157 DECRETI PARS II. — DE CORP. ET SANG. DOM., ETC. 158
lia paschali. (Hom. 22 in Evangelia.) Quidnam sit A namque singularis hostia, ab inleritu seterno anir
sanguis agni, non jam audiendo, sed bibendo didi- mam salvat, quaj illani nobis mortem Unigeniti re-
cistis. Qui sanguis super utrumque postem ponitur parat, per sacramentum. Etpostaliqua (iclem, cap.
(Exod. xn), quando non solum ore corporis, sed 59) : Qui passionis Dorainierc mysteria celebraraus,
ctiam ore cordis haurititr ({-AKFitANCus). Dicet ali- debemus iinilarj quod colimus. Quod rcro panis di-
quis : Quod fu asseris rerum corpus Christi, in sa- citur consueto sacrse Scripluraj more id fit, quse res
cris litleris appellatur speeies, simililudo, figura, sU quaslibet rocat liominibus illarum reruin, cx quibus
gnum, mysleriura, sacrameiHum. Hsecautem voca- seu quse.esse putanlur, el pon sunt, seu quibus si-
bula ad aliquid sunt. Nulla vero qqse ad aliquid sunt miles aliquo roodo existunt. Unde beatus Ilierony-
possunt esse id quod sunt ea, ad quse referunlur : mus in secundo Explauationum libro super Oses.
non est ergo corpus Christi. Yerum his vocabulis in (in cap. x) : Poslquain rerersa fuerit terra in ter-
nullo prsescribitur fidei, qua credimus, et veritati ram suam. Et superbo homiiii a sapienle dicilur :
quain defendimus (J)e cons., dist. 2, c. Species, lib. Quid superbis terra el chth ? (Eccti. x.) Et Abra-
iv Senl., dist. 9, § c). Species namque et similitudo hara tres viros vidisse legitur, cum essent angeli
illarum rerumvocabulasunt, quse anle fuerunt panis. (Ge... xvui). Et beatus Hieronymus in supradicto Ex-
et vini. Unde in fine cujusdam Missse, oialur et " planationum libro Oseaj (ibid). Quasi tinea efli-
dicilur : Perliciant in nobis, Domine, qusesu- citur et putredo, 11011 quod Deus linea sit aut putre-
mus, tua sacramenla quod continent, ut quod punc do, sed suslinentibus poenas, hsec universa vitlean-
specie gerimus, rerum verilate capiamus. Postulat tur. Et in Evangelio secundum Matlbseum : Si ergo
quippe sacerdos tit corpus Chrisfi, quod stib specie cum siiis tnali, noslis bona data dt/re filhs veslris
panis ac viui nunc geritur, manifesta visipne siculi (Matlh. vn), De qua sentenfiabealusAugustinus in
rerera est, quandoque capiatur. De qua risione Do- secundo libro De sermone in monte sic disputat s
minus in E\angeljo secundum Joannem ait (cap. Quoroodo mali dant bona? Sed maios vocat mundi
xir) : Quidiligit tne, ditigetur a Patre meg, et ego di- amatores. Bona vcro quarjdant, secundum sensum
ligam eum, et manifestabo ei meipsum. Quantris eorum, bona dicenda suitt: qui bsec pro bonis ba-
non improbabililer quidem exponant hoc loco, car- bent. Adhuc instat aliquis et dicit: Ambrosius De
nisct sanguinis veritatem, ipsam eorumdem efficics- sacramentis dicii (lib. IV, cap. 4). Sicut similifu-
tiam, id est pepcatorum remissionem. Illis namque dine mortis sumpsisti, ita similitudinem preliosi sau-
modis omnibus rera caro el sangujs exislit, qui di- gtsinis bibis. Unde infert ct dicil non esse verum san-
gne pereipiunt. Unde sanctus Gregorius in quarto _, guinem in sacramento, cum non sit vera mors in ba-
"*
Dialogorum libro (cap. 59): Tunc vera pro nobis ptismo. Sed fallitur. Neque enim similitudiuis ad-.
Deo hostiaeril, cura nosmetipsos hosfiam ferimus. verbia, idenlitatem semper signilicant, aut sequalila-
Est quidem ctiam peccatoribus, et indigne perci- tem. In Evangelio namque Salvator s.\l: Eslote mi-
pieiUibus vera Christi caro, veriisque sanguis, sed ser\cordes, sic-ut ct Puter vester mhericors est (Luc.
essentia non salubri eflicienlia. Hujus rei lestisbea- vi). Non tamen eadem sive sequalis Deo et homhii-
tus Auguslinus in quinto libro De baptismq (cap. 8), bus potesl inesse miserieordia. Et in Evangelio se-
dicens : Siculenim Judas (De cons., dist. 2, c Sicul cwidum Joannem : Ego, {nquit, cltarilalem quam de-
Judas, el lib. ir Senl., dist. 9, § b) cui bucellam tra- disli tnilti dedi eh, ut sint unum sicvl el nos (Jaan^
didit Dominus, non malum aceipiendo, sed male ac- xvn). Et alibi: Dilexisti eos, sicut me dilexhli (ibid.).
'
cipiendo, locum in se diabolo praebuit, sic indigne Unde beatus Auguslinus in expositione ejttsdem Evan-
quisque sumens Dominicum sacramenlum non clli- gelii ail (tract. \ 10) : Neque enim semper ajqualita-.
cit, ut quia ipse malus est, ipsum maluin sit, aut tem significat, qui dicit sicut illud, ita et illud. Sed
quia non ad salutem a,ccipit, nihil u,ceeperil. Corpus aliquando tantum quia esl illud, est et illud : au{
etenim Domini crat nihilonihius his quibus dicebat quia est illud, ut sil et illud. Est adbuc aliud, quod
Apostolus : Qui man 'ucat el bibit indicjne,judicium >^ objicitur. Si panis in veram Christi carnem convcr^
iibi manducat el bibil (I Corinlh. 3.1).Inrenitur etiam tilur, aut panis sustolliltir in ccelum, ut illic in Chri-
species, sim"riilu.dQ, et ligura. pro rerilate. Unde Apo- sli carnem transferatur, aut Christi carci a'l terrain
stolus ad Coriutliios : Per fideqi ambulamtts, et non deferlur, ut hic in eam panis commutefur, aut nco
per speciem (II Corinih. v). Ambrosius in Iibro De panjs s,ustollitur_ nec caro defei^fur. Non est igilur.
sacramenlis : Speciem aulem et pro verilate inlelli- vera caro in quam panis convertifur. Hoc colligitur
gendam invenimus5 el de Christo, specie inventus ut soeundum humanam sapieutiam, ct 11011 sectindum
homo, et dcPatre Deo, neqtte spccicmejus vidistis. divinam. Humana aiilein sapienlia opera dirina ptjr-
A,postolus ad Pbilippeus.es -, J» shnililudinem Jiomi- quiri prohibet Apostolus ad Romanos, dicens : ATOH
num factus, et habilu invenius ut homo (Phitip. 11). plus sapcre guam oporlet sapere, sed sapere ud sobrie-
Idem ad Iiebrseos : Qtti cum sii splendor glorim et fi- tatem (Rom. xn). Et ad Corinthios : Sermo tncus, el
gura subslantim ejus (Hebr. 1). Porro hsec nomina prmdicatio tnea non in persuasibitibus humanm sa
Dominicse passionis designatira sunt, si tamen sa- pientim verbis, scd in ostensione spirilus cl vhiutis^ ut
cramcntum sacrum signum accipimus. Undebeatus fides vestra non sit ht sapienlia homiuum, sed in ttr-
Grcgorius in quaito Diulagorum Hbro (cap. 58): Hiec tv'c Dci (J Cor. 11).Et ad Colosscnscs : Vidclc ne
 159 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 160
quis vos decipiat per philosopliiam, et inanem falla- 1Lnatioiris quoscunque Chrisiianos, uno ore hanc se
ciam, secundum tradilioncm lionr.nttm, secundum ele- fidem babere testantur. Porro si universalis Eccle-
tncnla mundi (Colos. n). Et beatus Gregorhts homilia siaj lides falsa exstitit, aut nunquam fuit cathoiica
in octavis Paschm (lib. Quadraginla homiliarum, Ecclesia, autperiit.Nihilnamque eflicaciusad inter-.
homilia 26). Sciendum, inqujt, nobis est, quod di- itum animarum, quam perniciosus error. Si autem
vina operatio, si ratione comprehenditur, rion estad- non fuisset aut periisset catholicus nemo cpnsenser
mirabilis, necfides babelmeritum, cuihumaiiaraiio rit: alioquinnonest quod Abrahse promisit Yeritas :
praebet experimentum. Faciendum est quod legisla- In semine tuo benedicentur omnes gentes (Gen. xxn).
tor agi oporiere ostenditr dicens : Ne transgrediaris' Ilem : Poslula a tne, et dabo iibi gentes hmreditalem
terminos untiquos, quos posuerunt patres tui (Prov. tudm : et possessionem tpam terminos terrm ( Pscd,
xxn). Et beqlits Augustinus in primg libro De ser- n). Item : Reminiscentur et convertentur ad Dominum
mone Domhii in monie. Quod vero aul obscurum aut unhersi fines terrm (Psal. xxi). Et aiibi: Quos rede-
absurdum illic sonat, non inde concitet contradi- mil dc manu ptimici, et de regionibus congrcgavit eos,
ctionum certamina, sed oretut inle.ligal. Etiulibro a solis ortu el occasu, ab aquilone et mari (Psal. cvi).
ii de Trinitate -(cap. 10). Mihi autem, ait, utile esf, Ilein beatus Auguslinus in prima expositionis psal-
ut meminerimvirium niearum, fratresque meos ad- ]r>morum parte: Ecclesia magna,quid est, fratres? nurir
moneam, ut meminerint suarum, ne ullra quam tu- quid exigua pais orbis lerrarum? Ecclesia magna
ium est humana progrediatur infirmiias. Et in librp totus orbis est. Ilein in eadem (Psal. xxxix) : An-
conlra Felicianum hmreticum. (Aug. lib. De unitale nuntiavi justitiam luam in Ecclesia magna. Quam
Trinitalh ad Oplatum conlra Felicianum Arianum, magna? Totp orbe lerrarum. Quam magna? In oni-
cap, 2.) Scripturarum aucloritate eontentus, sim- liibus gentibus. Cur in omnibus geniibus? Quia j»
plicitati potius obedire slutlco, quam tumori. Et omnem terram exivit sopus earutn (Psal. xvm). Item
.paulo post. Quam rationem afferre potes, si partum in tertia ejusdem operis parle. Corpus Cbrisli cour
prsedicas virginis? si redditos oculos non negas caj- stat ex mullis crcdenfibus in toto orbe lerrarum.
cis? si sepultos ostendas rediisse a mortuis? Si ergo Item in eodem. Tabernaculum Domini esl ipsaEc-
hprum et incomprebensibilis est ratio, et veritas clesia in toto orbe lerrarum diffusa. Et alibi : Cor-
prompta, facilius in negotiis fidei testimoniis credi- pus Ciiristi jam lotus nntndus est. Corpus Clirisli ab
tur, quam ralione vestigatur. His prajmjssis, videa- oriente in occidentem consonat. Ilem in libro De
nius nunc quid consequitttr errorem illorum, qui agone Cliristiano (cap. 29). Nec eos audiamus qui
credunt panem et vinum Dominicaj mensse inter sa- sanctam Ecclesiam, quse una calholica est, negant
crandtim, quantum ad subslanliam immobilia per-r' J per orbem terrarum esse diffusam. Et Dominus in
" inanere.
Quod si ifa est, prsestaiitiora et diriniora Evangclio : Acjer est hic tmcndus (Mailh. xm). Et
fuerunt sacramenta Judseorum, sacramentis Chri- paulo post : Simi(e csl regnum cmlorum sugenm tais-
slianorum. Quis enim nescial manna quod de corjlo sm in mare, et ex oinni gencre piscium congreganli
pluebat Dominus. seu animatas sensibilesque crea- (ibid.). Advcrsus tam prseclara Spiritus sancli tesli-
turas, quas populus ille consecrare consueverat, monia, objiciunl isli tales : Prsedicalum est Evange-
parra buccella panis, modicoque vini prsesfantiores lium in omnibus genlibus, credidit mundus, facla
exslitisse? Rursus quis nou intelligat divinius fttisse est Ecclesia, crcvit, fructificavit, sed imperitia roale
futura prsenunliare, quam narrarc prseterita? cum il- intclligenlium peribit. Hanc sacrilegam vanilatcm
lud non possil nisi Spiril.u Dei plenus, boc autem fa- evertit Evangelica veritas, ei prophetarum non vio-
ciat eliam idiola, vel quilibet imperitus. Sed absit landa auctoriias,. Pollicetur enim Dominus Ecclesise
hoc a lidelium corde et Christiana ititelligentia! suse dicens : Eccc ego vobhcum sum omnibus diebus
Chrisli namque miles Ambrosius, ijla inferiora, bajc usque ad consummalioncm smcuii (Maith. xxvni).
potiora, etdigniora esse iij libroDe mystcriis confir- Aucjustinns in secunda parte expositionh psalmorum
mat, dicens (cap. 8): Summo studio comprobare vo- (in psal. LXIV).Spes oinnium finhcm lerrm. Non unius
Iumus, quia anliquiora sunt sacrametiia Ecclesiaj anguli, non Pannonise, aut Judaese, aut Africse, non
quam Synagogse el prsestantiora quam manna. Et orientis aut occidentis, sed omnium finium terrarj.
ilerum in quartoDe sacramenlh (cap. 5). Accipe quaj llem in eadem (\n psal.' LXXI).Ilsec prophetia pro-
dico, diviniora esse sacramenta Cbrislianorum, pler eos promisga est, qui pulaiit religionem nominis
quam Judajorum. Ergo falsa sunl quseproponis. Am- Clirisliaui usque ad eertum tempus in hoe niundo
plius autem si \erum est quod isli de coipore el san- victuram, ct postea non futuram. Permanebit autem
guinc Domini credunt et astruunt, falsuni est quod cum solc, id esl quandiu sol ortlur et occidii. Fal-
ab Ecclesia ubiquc gentium de cadem re creditur et sum esl igitur quod ab islis de corpore Christi crc-
aslrultur. Omnes enim qui Cliristianos se esse et ditur ct astruitiir. Ergo Vera caro ejus-esl quam ac-
dici lselantur, veram Clirisli carnera, verumque ejus cipimus, el verus sanguis quem potaraus.
sanguinem utraque sumpla dc virgine, in hoc sacra- CAP. 10. — Profcssio Berengarii quomodo conscntial
mento percipere lajtaiitur. Inlerroga omnes qui La- sanclm Romanm Ecclesim de corpore ct sanguine
tinse linguse nostrarumvc lillerarum notitiam perce Doinini. Berengarius.
perunt. Interroga Grajcos et Arinenos, scu cujuslibct (Dc cons., dht. 2, c. Ego Bcrengarius.) Ego Ba.
 '
161 DECRETI PARS il. - DE CORP. ET SANG. DOM., ETC 162
Nam sieut spiritus
rengarius indignus Ecclesise Sancti Mauricii Ande- A ligunt, et ex fide non venerantur.
gavensis diaconus, edgnoscens veram, eatholicam honiinis, id est aniraa, non vivificat, nisi ea membra
el apostolicam fldem, analhemalizo omnem hseresim, quse unitate" corporis contincntur, recisa vero mem-
prsecipue earii de qua hactenus infamatus sum, quse bra non vivificat;' sic nisi eos qui in corpore Christi,
astruere -conaiur, panem et \ inum quse in altari po- hoc est inunitate consistunt Ecclesise. Sciendum
nuntur, posl consecrationem solummodo sacramen- est enim, raldeqtie tifriendum; quod quicunque
tum; el non verum corpus et sanguinem Domini no- fuerit superbus minister cum zabulo computaluf,
stri Jesu Christi esse, nec posse sensualiter, nisi in sed non contaminatur donum Christi. (Lib iv Sent:,
solo sacramento irianibus sacerdotum iractari, vel dist. 11, § 2, h; Aug. serm. 28, ad fralres ineremo.)
frangi, aul fidelium dentibus atteri. Consentio autem Quodper illum fluil purum, quod per illum .transit
saiictaj Romanse et apdstolicse sedi; e*tore el corde liquidum, venit ad ferfilem terram. Spiiitualis vero
profiteor, de' sacramentis Dominicse mensse eam li- virlus sacraraenli ila est, quse ab illuminandis pura
dem tenere, qtiam Dominus et venerabilis papa Ni- excipitur, et si per immundos transeat,- tamen ndn
colaus, et bsec-sancla synodus auctoritale erangelica inquinatur.
et aposlolica, tenendam tradidit, mihique firmarit, _ CAP. 11. — Quod omnc crimcn sacrificih Deo oblatis
scilicet panem et vinum quse in altari ponuntur, post " expiatur. Ex decreto Julii papm, cpiscopis per
consecrationem non solum sacramentum, sed etiam j&gtjpttim missis.
rerum corpus et sanguinem Domini noslri Jesu (De cons., dist. i, c Cum omne crimen. Concilii
Cbrisli esse, et sensualiter nou soium sacramento, Bracar. m, cap. 1.) Cum oiune crimen alque pec-
sed in reritale manibus sacerdoium tractari, frangi, calum oblatis De6 sacriflciis delealur, quid de cseterb
etfidelium dentibus atteri, jurans per sanctara et pro delictorum expialione Domino dabitur, quando
omousion Trinitatem, et per bsec sacrosancla Cbri- in ipsa sacilficii oblatione erratur ? Audiviriius enim
sti Evangelia. Eos vero qui contra hanc fidem vene- quosdam schismatica ambitione deientos, contra
riut, cum dogmatibus et seclaloribus suis selerno divinos ordines et apostolicas institutiones lac pro
anatbemate dignos esse pronuntio. Quod si ego ipse vino in divinis sacrificiis dedicare, alios quoque
aliquando aliquid contra hoc sentire ac proedicare intinclam Eucharistiam populis pro complemenlo
prsesuiBpsero, canonum severilati subjaceam. Lecto ""communionis porrigere, quosdam etiam expressum
et perlecto sponte subseripsi. Hanc confessionem vinum in sacramenlo. Doroinici caiieis offerre: alios
suse lidei de corpore el sanguine Domini a Be- vero paiinum lincum musto inlinclum pei; lotum
rengario Romaj coram cenlum viginti cpiscopis r annum resefvare, et in tempore sacrificii aqua
factam, nrisit papa Nicolans per urbes Iialise, Gal- partem ejus Iavare, et sie offcrre. Quod quam sit
lise, el Germaniarj, et ad .qusecunque loca fama Erangelicse atque apostolicse doclrinaj conlrarium,
pravitatis ejus antea pervenire poluit, ut Eeclesise cl consueiudini ecclesiaslicaj adversum, tion difli-
quse priris doluerant de adverso atque pervcrso, cile ab ipsa fuite reritatis probsbitur, a quo ordinala
posteagauderentdereverso-atque converso. Itemin ipsa sacrameiuorum xnysleria processerunt. Cum
liomilia psalmi XLV, ad Judmos toquens (Aug. in enirii uiagister rerilatis rerum salutis nostiaj sacri-
expos. psal. XLV): En illius nomine quem occidistis ficium suis conlmendaret discipulis, nulli lac, sed
baplizamhri, et dimittunlur vobis peccala veslra, panem tantura et calicem sub boc sacramento
modicum vel postea cognovislis, secttrijam bibile cogiioscimus dedisse. Legitur enim in erangelica vei i-
sanguinera quera fudistis. Yidetur sanclus ille tate : Accepit Jesus panem et calicem, et benedicens,
panis quo corpus Domini consecratur, et visibiliter dedit dhcipulis suis (Maith. xxn; J Corinth. xr).
ore percipilur : sed virtus Verbi Dei vel divinitas qua Cesset ergo lac sacrificando offerri, quia lnanifesttrai
anima percipieutis sanctificatur, videri non potest. et evidens exemplum evangelicse vCritalis ilhixri,
Elemcntum panis videtur, sed verissime corpus quod prseter panem el vinum aliud offerri ncm liceat.
Christi est ? Inde Paulus aposlolus : Panis quem p. Illud vero quod pro eomplemento communionis
frangimus nonne corpus Domini est, et calix cui intinetam tradunt Eucharistiam popuf.s, nec hoc
henedicimus, nonne sanguis IJomini est ? (J Cow x.) prolalum ex Evangelio testimomum reeeperunt, ubi
Nos perendie accipimus visibilem cibum, sed aliud apostolis corpus suum et sanguinem commendarlt.
est sacramentum, aliud virtus sacrarnenli (Attg., Seorsum enim panis, et seorsum calieis commendatio
tract. 26 et 27 in Joan. c 16). Quam multi de altari memoralur. Nara intinclum panem (Joan. xm) aliis
accipiunt el uioriuntur, et aceipiendo indigne mo- Clirislum prsebuisse non legimus, excepto illi tantum
riuutur. Ipsa Veritas dicit:' Qui manducat carnem diseipulo, quem intineta buccella magistri pi'odilo-
meam el bibit sanguinem meum, in me tnanel ct ego rem ostenderet, non quse sacramenti hujus institu-
ineo (Joan. vi). Signum quia inaiiducal elbibit, hoc lionem 'signaret. Nam quod de expresso bolro, id
est, si manet et manelur, si habilal et inhabilatur, esl de u'.arum granis populus communicat, ralde
si hseret ut non deseralur. Veiba Ghristi si spiri- esl omnlno confusum, sed si neeesse fuerit botrus
tualiter intelligantur, spiritus et vita sunt: si vero in calice eomprimatur: et aqua miseealur, quia
carnaliter accipiuntur, sunt quidera in seipsis spi- calix Dominicus juxta canonum prajccpta rino et
ritus et vita, sed illis non sunt qui carnaliter intel- aqua permistus debet offerri : quia videmus in aqua
IfiS D. 1Y0N1S CARNOTENSIS EP1SCOM iru
populttm Infelligi, in vino vero ostendi sanguinem A . hoc esl, panis et viniim aqua misium", nec amplius
Christi. E-rgo cum in calice vino aqua miscetur, in primitiis offeraitir Deo, rino et fruraento.
Chrislo pcipulus aduiiatui', et credeiuiuin plebs ei in C\P. 14. — Ilein db eodefa. Ex concilio
Africttno m,
quem credidit copuialur, et jungiltir. Qtise copulalio cop. i.
Ct conjunclio aquaj et \iiri sic miscelur in calice (De consecr., dist. 2, c. Ut insacramentis.) Ut in
Doraiiii, ut mislio illa non-possit separari. Nam si saeramciUls corporis et sanguinis DOniini irilril
vinuni lantum quis offerat, sanguis Christi csse in- amplius offeralur, quam qlioclipse Dominus iradidit,
cipil sine nobis, si vero aqua sit srila, plebs incipit lioc est, panis et rinum aqua mistum. Primitise
esse sine Christo. Ergo bolrus solus offeriur, in quo rero ceu mel, et lac quod uno dic solemnissimo
rini eflicientia taiifum demonstralur, salulis nostrse infanlum mysterio solet oflerri, quamris in altari
sacramentum negligitur, quod aqua significalur. dfteranlur, suam lamen habeant propriam bene-
Non enim potest calix Domini esse aqusl sola, aiit dictionem: ut a sacramenlo Dominici eSrpOris et
vinum solum, nisi ufrumqrie miscealur. Et ideo Sanguinis dislinguanlur, ncc aniplius in -primiliis
quia jam ex hoc plurima ct mulliplex majorum offeralur, qtiam de uris et frunienfis.
manavit septentia, deinceps omnis talis error atque
cessare ne inordi- n GAP.15.—De Passione Domini in consecralione cer-
prajsumptio debct. perversorum mhccnda. Ex decreth Alexandri papm,
poris
nata compagoj stafutum veritatis enervet. El ideo c. 5.
nulli deinceps licilum erit alind in divinis sacrificiis '
offerre, nisi juxta anliquorum seulcnliiiin concilio- (De cons., dist. 2, c. In sacramenlorum.) In Sacra-
rum panem tantum, el calicem vino et aqua per- mentorum quoque oblalienibus quse im r Missarum
tnistuin. De csefero aliler quara prsecepltnn est solennria Domino offcruiuiir, passio Domiui ini-
facicns landiti a sacrificando cessabit, quandiu scentla est, ut ubi corpus ejus el sanguis conficilur,
salisfactione ad passio celcbretur (LMC.xxn): ila ut rcpulsis opi-
legitima pccirilenlise correplus, gra-
dus sui ofiicium redeat, qttod amisit nioiiibus superstitionum, panis lantitm et rinum
aqua niislnhi in sacrificio offerantur. Non clebei, ui
CVP.12. — Quod in Eucharistia, ticc pura aqua, nec a Palribus acccpimus, etipsa ratio docet, in calicc
purum vinum, offerri debeal. Ex' concilio Worma-
tiensi, cap. 2. Doriiini, aul \inum solum, autac[ua sola offerri, sed
ex lalere cjiiS
(Concil. Wormat., cap. i.) In Eucharislia non ulriimque pcrniislum, quia ulrunique
flebet pura aqua offerri, ut quidam sobrielatis cau'- in sua passione profiuxissc legilur. Ipsa rcro Ycrilas
et in sacramenlo oflerre,
sam fallunlur, sed vinum cum aqua mistum, quia nos inslruit calicem panem
et rinum fuil in redcmptionis noslraj inyslerio cum C qttando ait: Accepit Jesits panem, et benedixit, dedit-
dicil: iYoitbibam cle genhnine vhis (Matlh. xxn), ct qtte dhcipttlh suh, dicens: Accipite et mahducale,
mislum ccenam dabat. Sed de latere IIoc est corpus meum, quod pro iobis tradetur. Simi-
aqua quod post
liler postquam cmnavit,' accepit caticem, deditcpte
ejus aqua curo sanguine egressa, rinura de rera bibite ex eo omneS;
camis cjus vita cum aqua expressum, oslentlit. Cum discipulis suis dicens : Accipite, el
quia hic est calix sanguhtis mci qui pro vbbis effuu-
igilur verilas verum salulis nostrse sacrilicium suis
Commendaret discipulis, panem lanlum, el caliccm tietur iii remissionem- pctcatorum (Matth. xxvi;
Criiuina enim aiquc peceaia, obfatfs
sub hoc sacramento prsebuisse cognoscimus. Idcoque J Corintli. vi).
his Domino sacrificiis deleuttir : idcirco, et passio
prseter panem, et vinum cum aqua niisluni, aliud in lris eonnnemoranda su -
iion debet offerri (63). Calix enini Donrinicus vino et ejus esl:qua redempti
commistus debel videmus in mus, el srrepius recitanda, alque hsec Domino offe-
aqtta offerri, quia acjua renda. Talibus hostiis
deleclabilur, et placabilur
populum inlelligi, in vino vero ostendi sanguinciil dimillcl indulgciitia [ingcntia].
Chrisfi. Ergo quando in calice vinum ct aqua Dominus, et pcccata
dist. 2, c. Nihil iu sacrificih.) Nihil enim
roiscetur, Clirisius populusqiie adunalur: ci ere- (De cons.,
dciitiuin plebs ei in qucni credidit,- copulatur ct in sacrificiis niajus csse potesl, quam corpus ct
D sanguis Christi, nec ulla oblaliq hac potior csl, seri
jungitur. Quaj copulalio et conjunclio aquse cl vini omncs
sic miscelur in calice Domini, ut commixto illa non prsecellit, quse pura conscieiitia Domiito
offerenda est, ei pura mente consummanria est. Et
possit separari; natn si\inum taiitum, quis offeraf,
sicul potior est Cajtcris, ila polius excoli el venerari
sauguis Chrisli incipil esse sinc nobis; si vero aqua
sit sola, plebs esse incipit sine Christo. Non debet.
potest calix Donrini esse aqua sola,-aut vinum solum, C\P. 16. —Qum speciesad attarenonad sacrijiciuin,
liisi utrumquc sihi miscealur. , sed ad beiiediclionemsimpliceinofferanlur. Excuiio-
ne aposlolorum, cap. 4.
CAP.15.—De eodem. Ex concilio Carthaginensi in.
cap. 25. OlTerre non licet aliquid ad altare piajier novas'
(Be cons., dist. % c. Ul in sacramenth.) Ut in spicas, et uvas, et oleum ad luminaria, et fabas,
sacramentis corporis et sanguinis Domiiii nihil et fliyntiauiata ad incensum, lempere quo' sacra
iimplius offeratur, quam quod ipse Dominus dicit, eelebratiir oblalio.

(65) Idem habetur supra, cap. U.

 Uk DECRETI PARS II. — DE CORP. ET SANG. DOM., ETC. 105
CAP.47. —De eodem. Ex decreto Melcltiadh papiv, A CAP.22. — Deeadcm re. Ex concilio Aurelianens;,
cap. 1. cap. 4.
Hse species quas non licct offerrc super altare, Illud etiam annceieiidum videtur, ut oblata qurg
juxta ce&slhulicfiicm apostoioruin. eorumque sttc- in altari offeruntur, de Sabbato in Sabbatuin semper
cessorum, ad. domum sacerdbtum deferanlur, et a innorenttrr; quia panes proposilionis, qui supsf
sacerdolibus benedieantur, et simplici benediclione mensam Domini ponebantur a Sabbato in Sabbatuiri
beiiedicta,- demum a populis sumantur. Fabse tanlum semper mutabantur, ne diu servati mucidi fiant, et
et uvse, splcse ntfrse, oleum, et odoramenta ad in- ut quidam srrcriuct [senliunf], igni concrementur,
ceiisnm, et csetera quse apostoli cOiistUuerunt, snper Qiiod si aliqttis diabolo instigante hoc facere prae-
altare offeranlur. SHmpserit, analliema sit.
CAP.18. — Nihil in sacrificio prmter qnm Domi- CAP.2I. •— Ul prmsente el prmcipiente presbytero^
nus slaluil, offerendum. Ex canone Apostblorum, diaconus populum communicel. Ex concilio Car-
eap: 5. thaginensi iv, cap. 58. _
Si quis episcopus aut presbyter prseter ordinsTtiO- (Distinci. 95, c. Diacbni.) Ut diaconus prsesente
nem Domiiri alia qusedam in saCrificio offeral super pfresbylere1eueharisliam corporis Christi, populo, si
altare, idestmel aullac, aut pro vino sicer&ni, aut j» necessitas cogil, jussus eroget.'
confecta qusedsrm,aut volatilia, aut animalia aliqua, CAP.24.—Quoddhcretiomagna esse debcal in percep-
aul legumina, contra constitutionem faciens, depo- tione corporh ct safigttinis Domini. Ex ephiola Cle-
mentis papm (Epistt II adJacob.,fratrem Dominij.
natur.
In perceptione Crirporis et sanguinis Dominici
GAP.19. — Utpresbyteri vas mundum habeanl ,ttbi
diserelio' adhibenda est. Ca'fen'dum est enini
corpus Dotninicum dilicjenlia recondatur/ Ex con- magna
cilio Tnronico, cap. 4. ne, si nimium in longum differatur, ad perniciem
Omnis presbyter babeat pyxidem, aut vas lanto animse perlineat, dicente Dominff : Nisi maitduca-
sacramento dignum, ubi corpus Domini cum diK- Verilis carnem Filii hominis, et biberilh ejus sangui-
genlia recondalur, ad.vialicum reeedeniibus de nem, non habebitis vilam in vobis (Joan. vi). Si veitf
srreculo. Quse tantum sacra oblalio intmcta debet indiscrete aecipis-tur, fnnendum est illud quod ait-
esse m SaYigulneChrisli, ut veracitcr presbyicr pos- Apostoltis : Qui manthtcat et bibil corpus el sangui-
sit dicere infirmo : Corpus, et sanguis Domini nostri nem Domini indigne, jndicium sibi manducat et bibii'
Jesu Cliristi proficiat tibi in remissionem peeca- (I Cor. xi). .Tttxta ejusdem vero Apostoli vocem :
torum, ct vitam seternam. Semperque sit super Probel seipsum honiOj el sic de panc illo edat, et de
altare obseraia, propter roures et nefarios b&mines, eatice bibat (ibid.): ut videlicel abstinens aliquantis-'
et de sepfimo in seplimum mutetur semper, id est a " diebus ab operibus Csfrnis.et purificans corpus ani-
presbytero illa sumaturf et alia quaj eadem die mamque suam, prseparet se ad percipiendura lan-f
consecrala est in loco ejus subrogelur, ne fortc diu^ tttm sacramenlum, exemplo David, qui nisi confes-
fhis-observala, mueida,-quod absil! fiat.- sus fuissel se absliiiuisse ab opere conjugali ab heri,
CAP.20.—Ut presbyler scmper Eucltaristiam proptef et nudius lertius, nequaquam p'anes propositionum
infirmos Itabeal puralam. Ex concilio Wormalicnsi, a saeerdole accepisset (1 Reef.ixi).
eap. 5. CAP. 25. — De quotidiana perceptionc corporis et
(De cons., dht. 2, c. Presbyter.) Presbyter scmpcr sanguhth Domini. Ex dictis Augttsliui (lib. De
Eucharistiam habeat paratam,- ut quando quis infir- eccies. docjm., c. 55).
matus fuerit; aut parvulus infirmus fueril, stalim (De cons., dist/ 2,- c- Qtcotidie.) Quolidie eucha-
euin communicet, ne sine communione morialur. fistise cominuiiionem aeeipere nec laurio, necvitu-
CAP. 21. — Tanta in allari holocausta offerenda, pero, omnibas lamen diebus Dominicis communi-
quanta populo sufficerepossint, et quod remanserit, candunfhortor. (Ltb. iv Sententiarum, dist. 12, § h.j
ctcm timore, et tremore, magna diligentia clerico- Sr lamen mens in affectu peccandi cst, gravari ma-
rum, sumenttum. Ex ephtola Clementhpapm (epist. gis dico cucharislise perceptione, quam purificari.
II ad Jacob., fratrem Domini.)
D Et ideo quamvis-quis- pcccafo mordeatur, peccandi
(De cons.,' disl. 2, c. Tribus gradibus.) Tanta in lamen de csetero non habeat voluntatem, coihmuiii-
altari holocausta offerantur, qnanta populo suflicere
calurus safisfaciat lacryrais et orationibtts, et confi-*'
debeant. Quod remanserit, in crastinum non reser-
dens de Doinini misericordia accedat ad euehari-
vetur, sed cum limore, et tremore, clericorum dili-
stiam inirepidus ct securus. Sed hoc de illo dico,-
gentia consumatur. 0_ui autem residuacorporis
in sacrario relicta quem morfalia peccala non gravant.
Domini, quse sunf sumunt, non GAP.'26. — De eadem re. Ex dictis ejusdem (Aug,-
statim ad convmunes cibos sumendos conveniant, ne epht. 118 ecid., dist. 2) Ad Januarium.
putent sanctse portioni commiscere cibum, qui per Dixerit quispiam non quotidie accipiendam cuch*-
squaliculos digestus in secessum emiltitur. Si ergo ristiam, alius affirmet quotidie. Faciat unusquisque*
mane Dominica portio edilur, usque ad sextam qiiod secundum fidem suam pie crcdit esse facien-
jejunent ministri qui eam sumpserunt, cl si lertia dum.- Neque enim litigaverunt inier se, aut quis-
vel quarta hora acceperint, jejunent usque ad vespe- quam-se alteri prajposuit Zacliseus et ille centurio/
ram. Sic secreta sanctificatione seterna custodienda cum aJter eomm gaudens in domo sua susccperit-
sunt sacramenta. Boimrium (Luc. xix); alter dixcrit': Domine, tton-
 if,-. - D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 168
tu.n dignusuthttres sub tectum meum (Mcttih.xm). A cundia mulua consulendura me existimasti, frafcr
Ambo Salvatorem "ionorificaiit<j<:.quamvis nbn uno charissime, qiiid raihi rideatur de hislrione illo, qui
raodo; ambo peccatis miseri; ambo misericordiam apud vos constilutiis, in ejusdem adhuc arlis stirij
coffsecuti. Yalet etiam ad hanc simHitudinem quod dedecore perseverat et magister et doctor rion
in primo populo unicuique mailna secundum pro- erudiendorum, sed perdendbrum puerorum, id quod
priam voluntatem in ore sapiebal; sic in orc cujus- male didicit, cseteris quoque insinuat; an lalis de-
que Chrisliani sacramentum illud quomodo suina- beat communicare nobiscum. Pulo ego.nec maje-
iur sestimandum. stati divinse, nec. evangelicaj disciplinaj congruere,
CAP.27. — De laich, ut s" non amplius, saltem tcr ul ptidor et honor Ecclesise tam lurpi et infanii con-
in unno communicent. Ex epistola Fabiani papce, tagione fcedeiur.
cap. 5. CAP.52. — Quandiu ttnusqithqiie ahte sacram com-
(De cons., disi. % c. Etsi lion frequenlius.) Et si mvniomm ab nxdfe abslinere debeat. Ex boncifio
non frequenlius saltem in anno ler homines com- Elibcritano.
muiricent (nisi forte quis majoribus qitibuslibet cri- (De cons., dist. 2, c. Omnis homo.) Omnis homo
minibus impediatur), in Pascha ridelicet, etPente- anlesacram communionem a propria uxore absiinere
coste; et Nalali Domini; jj debet tres, aul qualuor, aut septem dies.
CAP.55. — Ut inter Calholicos non connumerelur qut
CAP.2R. — B"e'eucliaristia, ul qni semper peccani, in Pascha, Pehlecoste ei Nalali Donthti non coiri-
setnper accipere debeant. Ex dicth Cypriani el inunicaverit. Ex concilio Agutltensi, cap. 18.
aliofitm sanctorum Patritin.
(De cons., dist. 2, c. Smeularcs.) Sseculares qui
(In serm. Cmnm Domini ; tib. IV De sacram., Natali Domini, Pascha el Pentecoste rion conununi-
cap. 6.) Sanctus Gypriunics dixil: Eucharisiia quo-
fidie ad cibum salutis accipilur; Sanclus Ambroshts caverint, Catbolici non credantur, nec inter Calbo-
licos habeanlur.
ilixit : Si quotiescunqtle effunditur sanguis Chrisli, — Ul oblaiio altaris shigulis diebus Domi-
in remissionem peccatorum eflund lur, debeo sem- CAP.54. nich ftitl. Ex clecretls Fabiani papte, cap. 5.
per accipere, qui semper pecco, tlebeo semjier acci- Dccrevimus ul iu omnibus Dbminicis diebus';
pere mcdicinam. Sancius Ilil.vhts dixit : Si non oblalio aliaris ab omuibus viris vel mulieribus fiai;
tanta sunt peccala, ul excommunicefur quis, non lam
panis quam vini, ut per has immolalioncs a
debet a medicina corporis Domini separari. Unde
pcecatorum suonfm fascibus libereiilur.
limenduul esl ne diu abstractus a Chrisli corporc CAP.55. — De eodem. Ex debreth ejusdem, cap: 10:
slieniis remancat a salule. Nam maiiifesltim esl vi- Oblationehi quoqtie et panem in ecclesia faccre
vere, qui corpus attingunt Christi, ipso Domino di- ' jiigiter admorieatiir popiilus Christianus, quia in
ccnle : Nisi manducaveritis carnem Filii hominis, et
ipsa oblatione sibi el sriis magnum remedium est
Viberilh ejus sanguhiem, non habebith vitam in vobh. animarum, et
ipsa vera pace, unanimiias et cou
Qui enim jam peccare quicrit, communicare non "cordia demonslralur.
desinat. CAP.56. — De diaconibus quod presbttteris commu-
CAP. 29. — Quo'd tn shtgulis diebtcs Dominich"in nionem dare non debenl. Fx concilio Nicmno^
Quadragesima fideles commttnicundi sint. Ex cle- cap. 18.
creth Silverii papm, cap. "5. (Dist. D5, c. Pcrvenit ad sanctitm.) Pcrvcnil iiri
Singulis diebus Doroinicis in Quadragcsima, praj- saiicturo magmnr.que concilium, quotl in quibusdam
ter bos qui excommunicati sunt, et prseter illos qui locis et civilaiibus .diaconi presb.leris graiiam sa 4
ih publica pcenilenlia sunt, sacramcnta corporis et crrrecommuif.onis porrigant, quod ntilla regula tra-
sanguinis Cbristi sunieiida sunl": et in Ccena Do- didit, ul ab his qui polcslatem non habenl offeiendi,
riiini, iii vigilia.Paschai, el in die Resurreciibnis illi qui offerunl Chrisli coipus accipiant. Nec non
Doinini, el in Peiiiecoste; et in Nataii Domini, po- el illud iniiotttil, qiiod quidam diacbni ante episcb-
nitus ab orar.ibus communicandum esl. pos sacram oJilalionem confingant. Hajc igitur
CAP. 30. — Ul in Cmna Domini cucharhtim perceptio P omnia resecentur, et in sua diaconi mensura per-
non necjligatur. Ex decrelh Soleris papm, cap. 5. maneant, scieirics quod episcoporura quidem mi-
(Dt consl., dhi. 2, c. In Cmna.) In Ccena Donriiri nislri sinl, inferiores aulem presbyteris habeantur.
a quibusdam pereeplio eucharisliaj negligitur. Qusfc Per ordhiem ergo post presbyteros graliam sacrse
quoniam in eadem die ab omnibtts fidelibus, exce- communionis accipiant, aut episcopo aut presbyiei'0
plis his quibus pro gravibuS criminibus inhibituni eis porrigente. Sed nec sedere in medio presbytero-
est, percipiendai sit, ecclesiasticus usus demonstrat: rum diacono ficeat, quia si boc fiat, prseler regularii
cum cliam pcenitentes eadem die ad percipienda et ordinem prblialur existere. Si quis autem etiam
eorporis et.sanguinis Dominici sacramenta, recon- post has defnritiones obedire noluerit, a ministerio
cilientur. cessare debebit.
CAP.51.—De.hhtrionibus, si commnnionem cum cm- CAP. 57. —De eulogih a populo presbyteris dandis.
teris fidetibus aceipere debeant. Ex ephiola sancti Ex decreth Pii papm, cap. i:
Cypriani ad Eucrathtm (10 lib. i Ephtolarum). Ut de oblationibus, quse offeruntur a populo, et
(Decohsl., dht. 2, c Cijprianus.) Cyprianus Eu- consecratioiii supersunt, vel dc panibus quos Offei
eralio confratri salutem. Pro dilectione lua vere- runt fideJfs ad ecclesiam, rel cerfe de suis, presby
 ii-.a IW.CRETl PARS II. — DE CORP. ET SANG. DOMU ETC . 1/0
ter conrenienter partes hlcisavi habeat in vase ni- \ CAP.42. •—Ut solis ministris altarh super altare
communicareliceal. Ex conciiioLaodicensi, cap. 19.
tido, ut post missarum solemnia qui communicare Solis autem ministris sacro ordini deditis ad al-
non fuerunt parati, eulogias omni Dominico die,
lare accedere el cOmmunicare Jiceat.
etin diebusfestis.hide accipiant, el illa unde eulogias
dalurus antea his verbis benedicat. CAP.45. — Ut nutlus infra presbyterum ordinatus,
presbyter est, rem a presbylero consecralam in ailari porrigat. Ex
Oratio simplex euiogim. Domine sancte, Pater omni- decrelis Silvestri papm-,cap. 7.
potens, seterne Deus. benedicere digneris hunc pa- Nullus acolylhorum, vei subdiaconorum rem eon-
nem, lua-sanclaet gririiuali benedictione, ul sit secratatri a prcsbytero jam aliis porrigat, quia aliud
omuibus salus mentis et corporis, atque contra «st minister, aliud assislens, nisi tantuni supportet
"
omnes morbos et unirersas inimicorum insidias tu- quod ei sacerdos imposuerit ore suo benedictum.
tamen. Per Dominum noslrum Jesum Ghri.stum Fi- "CAr.44. — Ul presbyter illitteratus mhsam non ce-
liuin tuum panem rilse, qui de ccelo descendit. et dat lebret. Ex decrelh Fubiani papm, cap. 10,
\ilam et salutem inundo, et iecum ririt el regnat Sacrificium non est accipiendum de manu sacer-
-per omnia ssecula sajculorum. Amen. dolis, qui orationes, vel lectiones, et reliquas obser-
vationes in missa secundum ritum implere non po-
•CAP.58. — De pune qui offercndus est. Ex dccreih B lest.
Aniceli papcp, cap. 5.
CAP.45. — De illis qui post aliquam deguslalionem,
Panes quos Deo sacrificium offertis, aut a robis- sacrificium acceperint, Ex dccreth Eutychiani pa-
metipsis, aut a vestris pueris coram vobis, nitide ac pm, cap. 2.
sludiose fiarit, et diligenter observentur : ut panis, Qui acceperint saerificiura post cibum, aut post
et vinum, et aqua sine' quibus missse liequeunt cc- parvissimam aliquam refeclionem, nisi pro viaticr»,
lcbrari, mundissiifle atque studiose fraclenlur, et pueri tres dies, majores septimanam, cleriei viginti
nihil in eis vile, liihil non probatum inveniatur, dies pceniteaiU.
46. — Pro unius oblalione allerius noh sper-
jsxta illud quod ait Scriptura : Sit limor Do- CAP.nendam. Ex decretis Eugenii papm, cap. 17.
tnini vobhcum, el cum diligentia cuncta facile
Parel. Presbyter pro unius oblatione alterius non sper-
(II xix). nat.
CAP.59. — De presbyterh qui corptts Dominicum ad CAP.47.— Ut dissidentium fratrum oblaliones non
defereiidumhifirmh, mttlieribus tradunl. Ex con- recipiantur. Ex concilio Carlhaginensi iv, cap. 93.
cilio Remensi, cap. 2.
(Dis. 90, c. Oblationes.) Oblationes dissidentium
(De cons., dist. 2, c. Pervcnit.) Pervenit ad noii- p fralrum neque in sacrario, neque in azophylacio
iiam nostram, quod quidam presbyleri in lantura recipiantur.
parvipendunt divina tnysleiia, ul laico aut feminse GAP.48. — Qtcod refutandu sunl dona eorum qui
sacrum corpus Doroini iradant ad deferendum inflr- pauperes opprimunt. Ex eodem conciiio, cap. 95.
mis; et quibus prohibetur ne sacrarium ingredian- (Dh. 90, c. Eorum qui.) Eorum qui pauperes op-
tur, nec ad allare appropinqiient, illis sancla san- priniuiit dona a sacerdolibus refulanda sunl.
ttorum committuntur. Quod quam sit horribile.. GAP.49. — De presbyleris immolanlibus. Ex eonci-
iio Ancyrano, cap. 1.
(juamque detestabile omnium religiosorum animad-
vertitprudentia. Igiturinterdicitper omnia synodus, lantes (Dis. 50, e. Presbyteros' qui.) Presbyteros immo-
ne talis temeraria prsesumptio ulterius fiat, sed om- ct iteruin luctamen adeunles, si hoc non
nimodis presbyter per semetipsum infir-mum com- per illusionem aliquam, sed ex veritate fecerunl, nec
municet. Quod si aliter.fccerit, gradus sui periculo ante parentes el affectantes atque suadentes ut sesli-
marent quidem tormentis aplari, sed his tantum
subjacebil. visu et habitu subjici, hos placuit quidem honorem
CAP.40. — Ut defuncth eucltarhtia non delitr. Ex relinere
concilio Carlhatjinensi m, cap. 6. propriarj sedis ; offerre autem, aut alloqui
Item placiiit, ul corporibus defunctorum eucliari- populum, aut omnino sacerdotalibus fungi officiis
non liccre.
stia non detur. Scriptum est enim : Accipile et co-~P
medile (Mattli. xxvi). Cadavera autem nec accipere CAP.50.-— De diaconibus iinmolanlibus. - .
Ex eodcm
concilio, cup. 2.
possunt nec edere. Et nec jam mortuos homines (Dts. 50, c. Presbyteros quh) Diaconi similiter qui
baptizari faciat presbyterorum ignavia. immolaverunt, honorem quidem habeant; cessent
CAP.41. — Ut oblationes in majoribus feslis mqua- vero ab omni sacro ministerio, sire a pane sire a
nimiter fiant. Ex concilio Malisconensi n, cap. 4. calice offerendo. Quod- si quidanv-episcoporum
In synodo Malisconensi decrelum est ut, in om- conscii sunt laboris corum et humilitalis et mansue-
nibus diebus Dominicis aliisque festivitatibus, ab ludinis, ef \ oluerint eis tiibuere vcl
"aiiquidamplius
omriibus oblalio qui ad missam.convenerint utrius-
adimere, penes ipsos erit potestas.
que sexus offeratur in ecclesia; singulis singulas
Cvr. 51. — Interrogulio Augustini Anglorum cpi-
oblationes offerentibus, finita missa a presbylero
scopi de presbyterh, quibus dormientibus solet
oblationes accipiantur. Omnis autem qui hanc diffi- nonnunquam semen effluere.
nitionem per inobedientiam evacuare prajsumpscrif, (Dht. 6, c. Teslamentum ; lib. episl. xu, c<7;,\11.)
anathemate percellatur. ^i posl illusionem ouoe ner somnium solei cou-
PATROL CLXI. G
tm D. 1V0NIS CARNOT-ENSISEPISCOPI 479
tingere, vel eorpus Doniini qililibet accipere valeal, A pcrpetratum non est. Cum vero delectari caro eoe--
vel si sacerdos sit, saci'a mysteria celebrare ? perit, tune peccatum incipit nasci. Si aulem etiam
CAP.S2. — Responsio Gregorii papai de eadem rt. ad consensum ex deliberatione. deseendit, lunc pec-
Hune quidem, teslamentum veleris legis, sicut catum cognoscitur perfici. In suggestione ergo pee=
superiori capitulo jam dixiraus, pollutum dicit, et cali initium [semen], in delectatione fit nalriinen-*
nisi lotum aqua eliain usquead vesperam, inlrare tum, in consensu perfeclio. Et saepe contingit ut
ecclesiam non concedit. Quod lamen alilei populus hoc quod malignus spiritus seminat in cogitalione,
Bpiritualis intclligens, sub eodcm intellectu acci- caro in delectationem, trahat, nee tamen animus
piet, quem praefali sumus: quia quasi per somnium eidem delectationi consenliat, el cum caro delectari
illuditur, qui tentalus immundilia vanis imaginibus sine animo nequeat, ipse tamen animus carnis vo-
in cogltalioue inquinatur. Sed lavaudus esl aqua, ul luptatibus reluctans in delectatione carnali aliquo-
culpas cogitationis lacrymis abluat, et nisi prius modo ligatur invitus, ut ei ex ratione contradicat
tcnlaliones recesserint, reum se qnasi usquead ves- nec consentiat; et tamen deleGlatione Iigatus sitf
perum cognoscal. Sed est in eadcm illusione neces- sed ligalum se vehementer ingemiscat. Unde et ille
saria valde discretio, qua subliliter pensari debeat, coeleslisexerciluspraecipuus miles gemebat dicens :•
ex qua rc accidat menti dormientis. Nam aliquando B Video aliam legem in membris meis repugnanlem
ex crapula, aliquando es naturae superlluitale,'vel legi menlh me(e,et captivum me ducentemin legepec-
infirmitate, aliquando ex cogitalione conlingit. Et cati, aum est in membris meis (Rom. VJI).Si autem
quidem cum ex naturao superfluitale, vel infirniilale captivus erat, minime pugnabat: quapropter et ca-
evenerit, omnino hsec illusio timeuda non est, quia ptivus erat et captivus non erat, et pngnabat [repu-
Jianc animus nesciens pertulisse magis dolendus est gnabat]. Igitur legi mentis ejus, lex qusein niem-
iquam fecisse. Cum vcro ullra modum appelitus gu- bris est repugnabat. Si aulem pugnabal, captivus
lse in sumendis alimentis rapilur, atque idcirco liu- non erat. Itaque est homo (ut ita dixerim) et capti-
morusn receptacula gravantur, babet exinde animus vuselliber; libcr, ex justilia quam diligit; ciptt-
aliquem reatum,non tamen usque ad prohibilionem vus, ex delectatione quam portar hniius.
— De presbyteris villanis ne in civilale
percipiendi corporis Christi, vel missarum solemnia C\p. S3.audeanl.
celebrandi. Et cum fortasse aut leslus dies exigit offerre Ex concilio Neocmsariensi,capA!>.
exhiberi mysterium, pro eo quod sacerdos alius in Presbyteri ruris in ecclesia civilatis, episcopo
loco eodem deest, ipse si necessitas eompulil, mu- praesenle vel presbj teris urbis ipsius. offerre no:i
tatis vestibus cantet. Nam si adsunt alii qui implere " possunt, nec panem sancttficalum dare calicemque
jninisterium valeanl, illusio per crapulam facta a porrigere. Si vero absenles bi fuerint, et ad dan-
sacri non sed dam oralionem vocenlur, soli dare debebunt.
j>erceptione mysterii prohiberi debet, CAP.S4. — Deeadem re. Ex decretis Soteris pap&,
ab immolaliouesacri mysterii abstinere, ul arbltror, M.
cap.
humiliter debet; si lamen dormienlis menlem turpi-
Prcsbyleri qui conregionales non sunt, in ecclesiis
tudo non concusserit. Nam suntquibus itaplerum-
prajsentibus episcojiis, vel presbyleris civitatis,
que illusio nascilur ut eorum animus etiara iu somno offerre non poterunt, nec panem dare in oraiione,
corporis positus, turpibus imaginibus [imaginatio- aut calicem bibere. Quod si absentes sunt civitatis
nibus] non fcedetur. Qua in re ostenditur mens rea sacerdoles, el fuerint ivitati in orationem, soli pos-
non tuo, vel suo judicio libera, cum se etsi dor- sunt dare.
mienti corpore nihil meminil vidisse, tamen in vi- CAP.SS. — Deillo qui per ebrietatem eucharistiam
. giliis corporis memiiiit iniugluviemceeidisse. Sivero evomneiil.ExPosnitentialiBedce presbyteri.
ex turpi cogitalione Aigilanlis oritur illusio dormien- (De const. dist. 2, c. Siper ebriet.) Siquisperebrle-
tis, patet animo suus reatus. Videt enim a qua ra- talem, vel voracitatem, eucjiaristiam evomuerit,
dice inquiuatio illa processerit qui quod cogitavit quadraginta dies poenileat, si laicus ; clerici vel mo-
, sciens, boc pertulit nesciens ; propler talem pollu- D nachi, seu diaconi et presbyteri, septuaginta ; cp".-
tionem sacro mysterio eo die abstinere oporlet. (Ead. scopi, nonaginta. Si pro infirmitatis causa evomue-
diit., c. Sed pensandum est.) Sed pensandum est, rint, septem dies poeniteant.
ipsa cogitatio utrum in suggestione, an deleclalione, CAP.S6. — De lioc, si aliquid de calice sacri sanqui-
vel quod majus est peccati consensu acciderit. Tri- nis stillaverit. Ex decrelis Pii papm, cap. 5
bus enim modis impletur omne peccatum, videlicet (De cons. dist. 2, c. Si per negligenliam.) Si vcro
suggestione, delectatione, «onsensu. Suggestio quip- per negligentiam de calice Domini aliquid stillaverit
pe fil per diabolum, deleetatio per carnem, con§en- in lerram, lingua lambetur, et tabula radetur. Si
sus per spsfituin, quia cum primam culpam serpens non fueril tabula, ut non conculcetur locus, corra-
suggessil,;Eva velut caro''delectala est, Adam velut detur, ct igne consumelur, et cinis intra altare con-
spiritus consensit. Et necessaria est magna discre datur, et sacerdos quadraginta dies poeniteat. Si
tio, ut, inter suggestionem, deleclalionem atque con- super altareslillaveriicalix, sorbealminister stillam,
aensum, judex sui animus prsesideal. Cum enim et tres -dies poBiiiteat.Si super linteum altaris, et ad
maliguus spirilus peccatum suggesserit in mciite, si aliiid slilla pervencrit, quatuor dies posniteat; si
nulla peccati delcclatio" sequalur pcccalum omnino usque ad terlium, novein dics leat; si usque
175 DECRETl PARS II. — DE CORP. ET SANG. DOM., ETC 17-4
ad quartum, viginii dies poeniteat; et liiitcamina A CAP.62. — De muUere'tjud!lpeperit, ul communicet
si Aioluerit.Ex conciiib Garlhaginensi.
quajtcttgertt slilia, tribus vicibus ministcr abluat,
calice supposito, etaqua ablulionis sumatur, et juxta Mulier enixa, si voluerit, communionem perci-
allare recondalur. piat.
CAP. 65. — Qui passionent -Dominiiti precalione sa-
CAP.57. — De Hio qui vomuefit et
sacriftcium, ' tt cerdolum mhcuerint. Ex ponlificum decrelis.
canibus consumitur, Ex Pienitent. Theodori.
evomuerk Alexander passionem Domini miscuit in preca-
{De cons. dist. % c- Qui non 6ene.)"Qui tione quando -missae«elebrantur. Siri-
saerificium, et a canibus consumitur, annum unum cius sacerdotum,
s'm dies Si constituit, ut nullus presbyter missas celebra-
poeniteat; autem, quadraginta .poeniteal. - r-et per omnem hebdomadam, nisi consecralum epi-
in diequandccommuitieaverit sscrificium evomue-
scopi -loci designati susciperet declaratum, quod
rit, si ante mediam noctem, tres superpositiones fa- "nominatur -fermentum. Leo
primus censtituit, ut
dat, si post mediam noclem, duas ; si post maluti- 4ntra actionem sacrificii diceretur -. Sanctum sacrifi-
nuni. unam.-
CAP.68. — De eodem. Ex PmttiteiiliaU Romano. cium, et caet.
CAP. 64. — De custodibus sacramentorutti. Clemens
Si vero sacrificium evomuerit, quadraginla dies „ in secunda ad Jacobum ephtola,
pceniteat. Si in igncm pilojeeil, centum psalmos can- (De cons., dht. 2, c. Tribus.) Tribus gradibus
let. Si vero canes lambiierint talem 'vomitum, cen- 'commissa sunt saeramenia divinorum secrelorum,
tum dies qui evomifit, poenileat. Id est presbytero, diacono, et ministro, qui cum
CAP.§9. — De eucharistia inveterata. Ex m concilio limore et tremore clericorum reliquias corporis DQ-
Arelatensi, cap. S. iriini deberit custodire fragmentorum.
Omne sacrificium sordida velustale perditum, CAP. 65. — Sindonem sacram non esse vendendam.
Jtem in eadem epist.
igne comburendum est, elcinisjuxia-altare sepe-
•liendus. (17 gr i, c. Si forte.) Si forte quispiam prcsbyter
sive diaconus sacrarii sindonem vel velum sublracla
T.AP.60. —De illisqui hon bene cuslodiunl corpus vendiderit, Judaei Scariotis similis aeslimabilur.
et sangumemDomini. Ex todem, cap. G. CAP.66. — Quid.facicndumsit de veslibus ailaris in~
Qui non bene cusiodicrit sacrificium, et mus vel veteralis. Ibidem.
aliquod aliud animal comederit Illud, quadraginta {De>cons.,dist. I, c. Allaris pdlla.) Allaris palla,
dies pcenileat. Qui autem perdiderit illud in eccle- cathedra, candelabrum, el volum si fuerinl vctuslale
sia, aut pars ejus eeeideritel invenlanon fueril, tri- consumpta, incendio dentur.
tunla dies posnileat. 'Perfundens aiiquid super altare 'G CAP. 67. — Quod Deo perfecte sacnficantes, lestcs
de ealicc, quando-afferlur, sex. dies .pocniteat, aut si secum habere 4ebent dum sacrificmit : ephcopus
vero plures quam alii. Anaclelus papa tertius a
abundantius, sepfem.dies poeniteat. Qui aulem per- Pelro in primo decretali suo.
-fundit dum solemnitas missae celebratur, quadra- Deo perfecte sacrilicantes, quando Domino sacri-
ginla dies poeniteat. -Si vero celebrala missa, pre- ficaut, non soli hoc agere debent, sed lestes seeum
•sbyter negleserit accipere sacrilicium, similiter qua- adiiibeant, ut Domino perfecte in locis Deo sacralis,
dragiata dies ^poeniteat.Et qui aceipit sacrificium sacrificare probentur. Ait namque aucloritas legis
pollulus noclurno tempore, septem dies posnileat. divinae; Vite' ne offeras hoiocausta tua in omni loco
"Diaconussi obliviseens orationem foblalionem] of- quem vi&erh , sed in loco quem elegeril Dominus
ferre, donec olleratur -linteainen, quando recitantur Deits luus (Deut. xn).- (De r.ons., dist. 2, c. Ephco-
nomina pausantium, similiter pceniteat. Qui negli- pus Deo sacrificans.) Episcopus Deo Sacrificans te-
gentiam erga sacrificium fecerit, ut in co vermis stes (ut praefixumest) secum habeat, ef phires quam
-consumplus sit, et ad nihilum devenerit, tres qua • alius saeerdos. Sicut enim majoris honoris gradu
dragesimas cum pane etaquanceniteat. Si integrum Truitur, sic majoris testimonii incremento \ incre-
inventum fuerit, In eo vermis comburatur : et cinis j) rhenlationej indiget. In sblemnioribus vero diebus,
sub allare recondatur: et qui neglexerit, quaternis aut [quatuor, aut quinque, aut tres diaconos, qui
diebus suam negligentiam solval. Si cum amissione ejus oculi dicunlur, et subdiaconos, atque reliquos
saporis decoloralur sacrificium, vigintidiesexplean- ministros secum liabeat, qui sacris induti vesti-
tur jejuuio, congluliiiatum vero septem dies qui menlis a fronte et a tergo, et presbyieri e regione
nierserit, pceniteal. dexlra laevaque contrilo corde, et humiliato spiritu,
-CAP.61. — De eadem re. Ex Pamitenliali Rmnano. ac prono slent vultu, custodientes eum a malis ho-
Si ceciderit saprificium de manibus ofierenlis terra minibus, etconsensum ejus praebeant sacrificio. Per-
tenus ut non -conculcetur, omne quodcunque iiiven- acta autem consecratione omncs communicent, qui
lum fuerit in loco in quo ceciderit comburalur, et noluerint ecclesiasticis carere liminibus.
cinis, ut supra, abscondalur, et cui acciderit me- CAP. 68. — Quod aqua cum vino \misceri dcbeal in
diuin annum pceniteat: si vero sacrilicium inventum caiice. Ex epislola i decrelali Alexandri primi.
fuerit, locus scopis mundetur, et stramen, ut supia, Non debet, ul a Patribus accepimus, et ipsa ratio
igni detur, et cinis, ut supra, recondafur, et sacer- docet, in calice Domini, aut vinum solum, aut aqua
dos viginti dies pceniteat. sola offerri, sed utmniquepermislum, quia ulruiu-
'£7S D. IYOXIS CARNOTENSIS EPISCOPI 176
que sx latere ejus In sua passione profluxisse legi- A CAP. 72. — Sacratas Deo feminas, vel monachas, sa-
tur. Item. (De cons., dht. 2, c. Nihil in sacrificih.) cra vasa vel pallus altaris non debere contin terc.
Soterus papa undecimus a Petro, in secunda de-
Nihil enim in sacrificiis majus esse potest quam cretaii sua epist.
corpus et sanguis Christi. Nec ulla oblatio hac po- (25 dist., c. Sacratas. Et infra, p.-o, c. 26E.) Sa-
tior est, sed haec omnes praecellit. Quae pura con- cralas Deo feminas, vel monachas, sacra vasa vel
scienlia Domino offerenda esl, etpura menle su- sacratas pallas penes vos contingere, el incensum
menda, atque ab omnibus veneranda, el sicut po- circa altaria deferre, perlatum est ad aposlolicam
lior est caeteris, ila polius excoli et venerari debet. sedem. Quas omnia reprehensione el vituperalione
(De const., dht. 5, c. Aquam sale.) Aquam sale con- plena esse, nulli recte sapientium dubium est.' Qua-
spersam populis benedicimus : ul ea cuncli aspersi propler hujus sanclaj sedis auctor-tete haec omnia
sanctificentur, ac purificentur, quod et oinnibus sa- vobis resecarc fuaditus, quanlo citius poleritis,
cerdotibusfaciendum esse mandamus. Nam si cinis censemus,
vitulae aspersus populum sanciilicabat (Eebr. ix) CAP. 75. —
sale Singulh annis in cmna Domini chrisma
alque mundabat : multo magis aqua aspersa, conficiendum esse. Fabianus papa xvin a Petro in
divinisque precibus sacrala, populuin sanctificat al- secundo suo dccreto.
" (De consecr., dist. 5, c. Litterh vestris.) Lilteris
que mundal. Et si sale asperso per Eliseum pvo-
phetam sterilitas aquae sanata est (II Reg. iv) : veslris inter caetera insertum invenimus, quosc'am
quanto magis divinis preciiius sacratus sterililatem regionis vestrae cpiscopos a vestro noslroque ordir.e
aufert humanarum rerum, et coinquinatos sancti- discrepare, el nou per singulos annos in coena Do-
ficat atque purgat, et caetera bona multiplicat, et in- mini chrisma conflcere. Infra. Errantvero quitiilia
sidias diaboli avertit et a phantasmalis versuliis excogiianl, ct mente vesana potius quamrecta sen-
homines defcndif: lientes, haec audent. Item. Sicut ipsius diei solem-
CAP. 69. — Sacerdotes suis precibus peccata populi nitas per singulos annos celebranda est, ifa ipsius
delere atque consumere. Ex secunda ejusdem de- sancli chrismalis confeclio per singulos anuos est
cretali. -
agenda, et de anno in annum renovanda, et fideli-
(\,q. i,c. Ipsi sacerdotes.) Ipsi sacerdotes pro po- bus tiaJenda : quia novum sacramentum est per
pulo interpellant, et peccala populi comedunl (Ose. singulos annos in jam dicla die innovandum, ct
IV), quia suis precibus ea delenl, atque consumunl: vetus in sanctis ecclesiis cremandum. Ita a sanctis
qui quanto digniores fuerint, tanlo facilius in ue- aposlulis et successoribus eorum accepimus, vobis-
cessitatibus pro quibus clamanl, exaudiunlur. n que lenenda mandamus.
CiP. 70. — Sacra vasa non ab aliis quam a conse- CAP.7A.— Veslimenla ecdesiastica quibus Domino
cralh Domino hominibus esse tractanda. Sixlus a servitur sacra debere essc el lumesla. Stephanus
Pelro papa vi in primo dccrelorum suorum: Om- papa xxn a Pelro, in decimo decrelo siw (Ep. i,
nibus in Chrislo dileclh fratribus. c. 5).
(De consl., dhl. 1, c. In sancla hac apost.) A no- (De cons., dist. 1, c. Vestimenta.) Yeslimcnla cc-
Ms et reliquis episcopis, cseterisqiie Doniini sacer- clesiastica quibus Domino minislralur, et sacrata
dotibus statutum est, ut sacra vasa non ab aliis debent esse el honesla : quibus in aliis usibus non
quam a sacratis Dominoque dicatis conlreclenlur debet frui, quam ecclesiaslicis et Deo dignis oiliciis.
Iiominibus. Indignum enim valde est, ut sacra Do- Quae nec ab aliis debent contingi aut ferri, nisi a
mini vasa, quaecunque sint, humanis usibus ser- sacralis hominibus, ne ultio quae Balthasar percus-
viant, et ab aliis quam a Domino famulantibus ei- sit (Dan. v), super haec transgrcdientes, et tal'a
que dicatis iractenlur viris, ne pro talibus praesum- praisumentes veniat divina, et corruere eos faciat ad
ptionibus iratus Dominus plagam imponat populo imum.
suo. CAP. 7S. — Quod non solum ephcopis sed etiam pre-
CAP. 71.—Nullis aliis tempcribus, nisi in Nativilate sbyterh liceal infirmos oleo sanclo inungere. Jn-
Domini, missam nocte cekbrandam. Telespltorus D nocenlius primus in prima sua decretali ephl.,
seplimus a Petro in decretali sua ephtola. cap. 7
(De consecr., disl. 1, c. Nocte sancla.) Nocte vero (Disl. 95, c. lllud superfluum.) Illud superfluuni
sancta Nativitatis Domini salvaloris missas cele- videmus adjectum, ut de episcopo ambigatur, quod
brent, et hymnum angelicum in eis solemniler de- presbyteris licere non dubium est. Nam idcireo pre-
cantent: quoniam -et eadem nocte* ab angelo enun- sbyleris dictum est, quia eniscopi oecupalionibus
'tiatus est jiastoribus (Luc, n). Et infra. El subito aliis impediti ad omnes languidos ire non possum.
'
facta est cum angelo mullitudo militia; cmlestis lau- Caetermn si ejnscopus autpotest aut digmim ducit
[dantium Deum et dicenlium : Gloriain allissimis Deo, aliquem a se visitanduro, et benedicere et tangere
!eJin terra pax hominibus bonaivolur.tatis (ibid.). Re- "chrismate sine cunctatione -potest, cujus est ipsum
liquis verotemporibus missarum celebrationes anle chrisma conficere. Nam posnitenlibus istud iiilundi
' horam diei terliam minime sunt
celebrandae, quia non potest, quia genus esl sacramenti. Nam quihus
in eadem hora et Dominus crucifixus est (Lttc. iv), reliqua sacramenta negantur, quomodounum tenus
et Spiritus sanclus super apostolos legitur descen- putatur posse concedi?
disse (Aci. n). CAI\ 70. — Missam nunquam nisi pio mtgna iiecesni-
 177 DECRETI PAHS II. — DE CORP. ET SANG. DOM, >< 17s
tate in locis non sacraih cantandam. Felix IV A magister in bono esse debuisli, nec shnplicitaii tuce
papa omnibus episcoph (ep. 1). ulterius, nec senectuti parcamus.
• (De cons., dist. I, c. Sicul non aiii.) Satius est
OAP.70. — Quod diaconi non debeant servire modu-
missam non cantare aut non audire, quam in his lationi voch. (Item lib. iv Reght., cap. 88, sive
locis uhi fieri non opoitet, nisi (ut ssepe dictum esl) epist. ii.)
pro summa contingat necessitate, quando necessitas (Dist. 92, c. Insancta.) In hac sancta Romana Ec:
legem non habet. Unde scriptum est: Vide ne offe- clesia cui divina dispensatio praeesse me voluit, du-
ras liolocausta tua in omni loco quem videris, sed in dum consueludo est valde reprehensibilis exorla, ut-
loco qusm ehgerit Dominus Deus tuus (Deut. xn). quidam ad sacrum altaris ministerium cantatores
CAr«Ti.—De ordine prwfaiionum secundum Roma- eligantur, et in diaeonatus ordine constituti, modu-
num Ecclesiam. Peiagius II papa, episl. i. lalioni vocis inserviant, quos ad praedicationis offi-
Pelagius II, Romance Ecelesire el apostolicae sedis cium, et eleemosynarum studiumvacarecoiigruebat.
episcopus, universis Galliarum atque Germaniarum Unde iit plerumque ut"ad sacrum miuisterium, dum
cpiscopis. Cum in Dei nomine in Romana Ecclesia vox blanda quaeritur, quaeri congrua vita negligatur,
synodum episcoporum sive ecetcrorum consacerdo- et cantor miijister Domini [Deum], moribus stiinu-
lum Dei fidelium congregatam habuissemus, et de " lel, cum populum vocibus deleclat. Qua de re prae-
ecclesiasticis statutis, ut sunt ab aposfolis el a san- senli decreto constituo ut in sede hac sacri altaris
clis Patribustradila, ciiligentius traelaremus : super- ministri canfarc non debeant, solumque Evangelicae
venere litlerae vestrse, et ut niagis essent auctorita- Iectionis officium inter missarum soleinnia exsol-
livae, Btiam viv;r- voces proeesserunl rogantes, ut vant. Psalmos vero ac reliquas lecliones censeo pcr
ordinem prasfalionum quem sancta Romana Ecclc- SKbdiaeonos, vel, si necessilas exigit, per minores
sia hactenus haberet, nostris litteris vobis matida- ordines cxhiberi. Si quis aulem contra hoc decre-
remus. Tunc de veslra volunlate, et studio tam bono tiMiinieuunenire tentaverit, anathema sit.
multum gavisi sumus, sacrum ordinem Romanum, CAP. 80. —Quod polior usus Ecclcsia; sit lentnaus.
sacraque constituta nostrormn anleeessorum soler- Gregorius Aiiguslino (Anglorum ephc, cap. 5).
ter relegenles (De cons., disl. 1, c. Invenimus has ; (Dht. 12, c Novil.) No^it fralernitas tua Romo-
sed tititlo Gclasii), invenimus has novem piaefatio- nae Ecclesiaa consuetudincm, in qua se meminit esse
nes in sacro .catalogo tantummodo receplas [reci- iiHtritam. Sed mihi placet, ui sive in Romana, srve
piendas], quas longa retro vetuslas in Roniaua Ec- in Galiicana, seu in qualibet Ecclesia aliquid inve-
clesia haetenus servavit; id est unam in albis nisti, quod plus omnipoteiiti Deo possit plaeere, sol-
" licite.
Paschalibus, aliam de Ascensione Domini, tertiam eligas, et in Anglorum Ecclesia quce adhuc in
de Pentecoste, quartam de natali Domini, quinlam iide nova est, institutione prsecipua, quae de multis
deapparilione Domini, sextam de apostolis, sepli- Ecclesiis colligere poteris infundas. Non enim pro
mam de sancla Trinitate, octavam de sancla eruce, loeis res, sed pro rebus loca amanda sunt. Ex sin-
nonam de jejunio in quadragesima tantum dicen- gslis ergo quibusque Ecclesiis quae pia, quae reli •
dam. Ilas prcefaliones tenet et custodit sancta Ro- giosa, quae recla sunt elige, et lucc quasi in fascicu-
fiiana Ecclesia, has lenendas vobis mandamus, lum collecta apud Anglorum menles in consuetudi-
CAP. 78. — Epistola Gregorii ad Januarium ephco- nem depone.
pum de messe cujusdam exarata (Lib. vn Reyislri, CAP. 81. — De numero missaram. Alexander
indictione 2, epist. i). papa.
. (Dist. 86, c. Tanla.) Tanla autem nequitia ad Sufficit sacerdoti missam unam in die una cele-
aures meas de tua senectute pervenit, ut eam nisi brare,quia Christus semel passus est, et tolum mun •
adhuc humanitus pensaremus, fixajam maiedictione rdum redemit. Non modica res est unam missam fa-
feriremus. Dictum quippe mihi est, quod Dominico cere, et valde felix est qui unam digne celebrare po-
die, priusquam missarum solemnia celebrares, ad rj test. Quidam lamen pro defunetis unam faciunt, et
exarandam messem latoris praesentium perrexisli, et alteram de die, si necesse sit. Nam quicunque pro
po>t exaralionem ejus, missarum solemnia cele- pecuuiis, aut adulationibus saecularium, una die
brasti. Post solemnia etiam terminos possessionis prsesumunt plures facere missas, non existimo eva-
illius eradicare minimc timuisti. Quod factum quae dere condemnalionem.
poena deLuit insequi, omnes qui, audiunt sciunl. CAP.82. —De non abjicicndh a populo presbyterh
Item jnfra. El quidem pcena; sentenlia in le fueiat conjugath. Responsio Nicolai I papm ad consulta
jaculanda, sed quia simpliciiatem tuam cum sene- Bulgarorum ad fidem conversorum, cap. 70.
ctute novimus, inlerim taeemus. Eos vero, quorum (Dht. 28, c. Consulendum.) •Consulendum dcccr-
consilio haec egisti, in duobus mensibus excommu- nitis utrum presbyterum habentem uxorem debea-
nicatos esse decernimus, ita ut si quid eis intra tis sustentare, et honorare, an a vobis projicere. In
duorum mensium spatium humanitus evenerit, be- quo respondemus quoniam, licet ipsi sint valdere-
ncdictione viatici non priventur. Deinceps auiem ab prehensibiles, vos tanien Deum convenit imitaTi,
eorum consiliis cautus existe, te quoque sollicite qui solem sumn (ut Evangelium testatur) oriri~facit
cuilodi, ne sieis in inalo discipulus fueris, quibus supcr banos el malos, et pluit supcrjuslos el iiijustos^
179 ' D. 1Y0KIS CARNOTENSIS EPISCOPI" 180
(Malth. v). Dejrcere vero eum a vobis ideo non de- A exprimatur, quod aetenia morle dignissimum cri-
belis, quoniam nec Judam Dominus, cum esset mcn- men sit, apertissime declaratur, divino- oraculo per"
(tax discipulus, de numero apostolorum dejeeit. Ye- Augustinum protestaute ac dicenle: Firmissime tene
rum de presbyteris, vobis quj laici estis, nec judi- et nullatenus dubites omnem liaerelicum et schi-
candum est,. nee de vita illorum quidquam investi- smaticum quamvis mullas eleemosynas faciat, vel
gandum, sed episcoporum judicip quidquid id sit etiam pro Christo sanguinem fundat, cum diabolo
reservandum est. et angelis ejus selcrni ignis incendio mancipandum,
CAP.83. -*- Quod poltuti sacerdoles non polluanl di,- nisi ante finem hujus vitae, catholicaeEcclesiaefuerit
vina sacramenta. Item titulo 11, cap. 5. incorporatus et redintegratus. (Aug., lib. De fide ad
Sciscitantibus vobis si.a sacerdote. qui sive de- Pelrum, cap._59.) Bincest quod Dominus venden-
prehensus est in adulterio, sive de hac sola fama tes etementcs detemplo ejecit (Matth. xxi). Dathan
respersnsest,debeatis communionem suscipere nec- et Abiron ambientes terra deglulivit (Num. xvi). Si-
ne, respondemus : Non potest aliquis quantuxncun- monemque tentantem Petrus damnavit (Act. vm),
que pollutus sit, sacraroenta divina nolluere, quae emnes i» eo Simoniacos eeclesiasticis jaculis perpe-
purgatoria cunctarum contagionum existu.nt. Nec tuo anathemate condemnavit. Et turpe Himium est,
potesl solis radius per cloacas et Iatrinas transiens, B ut plenissimo vigore jam confirmata Ecciesia lam
aliquid exinde eontaminationis attrahere. Proinde ferali inimico succumbat, de quo in primordip suas
qualiscunqu.e sit sacerdos, quae sancta sunt comr infanliae tanta virtute triumphabat. Si quis antem
quinari non possunt. Idcirco ab eo,usquequo episco- objeceiit non eonseerationes emi, sed res ipsas qua
porum judicio reprobalur, communio percipienda ex consecralione proveniunt, penitus desiperepr*-
est, quoniam maliboria ministrando se tantummodo batur. Nam cum corporalis Ecclesia, aui episcopus,
lcedunt; et cerea fax accensa sibi quidem detrimeB- aut abbas, tale aliquid sine rebus corporalibus el
tum praestat, aliis vero lumen in tenebris submini- exterioribus in nullo proficiat, sicul nec anima sine
strat, et unde aliis commodum exhibet, inde sibi dis- corpore corporaliler vivit, quisquis horum alteruis
pendium prcebet. Sumjte ergo ab omni sacerdote vendit, sine quo nee-alterum haberi provenit, nes •
inlrepide. Christi mysteria, quoniarii omnia ijj fide trum vendere non derelinquit. Quam tamen obje-
purgantur. Fides est-enim quae vincit hunc mun- ctionem sacer penitus canon exterminat, cum pro-
dum (7 Joaiu.y). Et quia non dantis meritum,sed curatorem vel defensorem Ecclesiae, vel regulae sub-
accipientis fit, dicente beato Hieronymo : Ad cre- jectum, adeo per pecunias ordinari prolribeat, u4
dendum in omni aninia baptismus est perfectus, et mediatores quoque hujus sceleris anathematis mct-
in oinnj-sa.cerdote corpus est perfeclum. Qui rursus crone incidat. Quid plura? Si anathematizati, et ex-
sacrae Scripturaeconcordans ait: Prhisquam audias, communicati, et ut vere haeretici, Simoniaci et Neo»-
tie judicaveris quemquam (Eccli. xi), atque ante pro^ phyti, numero sunt ftdelium Ecclesiaeseparati, quis
bationem aceusatjonis illatae neminem a tua com- non videstt, quocjhujusmodi sacerdotum vel clerico-
munione suspendas, quia non stalim qui accusatur rum missae, et oraliones Dominum super populum
reusest,,quj convincitur criminosus. ad iracundiam provocent, quem placari talibus cre-
CAP.84.. — De Simoniach. Ex decreti.s Paschaljs dunt? Scriptum est enim : Omne quod non est ex fide
[Pdscasii] papm, cap. 18. peccatum est (Rom. xi,v), et veri saerifieii locusnoji
Fraternse mortis incurrit crimen, quisquis potest est extra Ecclesiam catholicam. Unde et dicitur :
et fratrem a morte minime defendit. Nos quoque Hcereticum hominem post primam et secundam cor-
qui excellentioe vestrae summum crimen audivimus, reptionem devila (Tit. m). Quomodo ergo tales epr-
summam reatus poenam incurrimus si tacemus, Do- scopos et abbates, vel reliquos clericos devitamus,
jnino terribiliter attestanle, quia profecto sangui- si eorum missas audimus, cum quibus si vel slmul
nem fundit qui impietatem i.niquorum taeendo drs- oramus, excommunicationem subimus ? Quos qui-
simulat. Audivimus enim (quod valde miramur) D j dem sacerdotes esse, saltem credere, omnino errare
quc d sacri apud vos ordines pecuniis distrahuntur est, cum Simoni dicat Petrus : Pecunia tua tecum
[«/., detrahuiUu.r, forte, distribuuntur]. Dum qui- sil in perditionem, qttia existimasti donum Dei peeu-
cunque tale aliquid attentaverint, omnino haeretici niis possidere (Act. vm). Ubi cum dicitur existimasli,
probenlur, Spirilu sancto pcr Gregorium intimante, patet quod non pro eo quod fecerit, sed facere se
quia quisquis per pecunias ordinalur, ad hoc ut posse crediderit condemnalur, cum tamen minus sit
fiat hserelicus, promovetur, (&<#., lib- iv,inReght., existimare quam eredere, cum quidem hac-reticum
cap. 99.) Et ut hujus nostrce paginulae non prae- > qualemcunque esse sit certa et indubitata damnatio.
sumptionis, sed timoris causam fuisse monstremus, Quid valet Arianos, Sabellianos, Photinianos, im-
beaius idem prosequitur : Quisquis contra Simonia- piosque Manichaeos urbe pepulisse, si Simoniaca et
cam et Neophytorum haeresimpro ofiicii sui loco ve- Neophytorum haeresis, quae ut beatus Gregorius di-
hemenler non arserit,cum eo senon dubitethabitu- eit, ante omnes in saucta Ecclesra diabolica fraude
rum portionem, qui prius commisit hoc periculosum subrepsit, quasi primam et maximam castitatem Ec-
flagitium Tjriaculare flagitium]. Quibus in verbis cum clesise non solum corporali, sed animi pollutione
iiaereticus ex Simoniaca et Neophytorum haeresi contaminet?algitur- in Deum et propter Deum, v%-.
 tai nwriHT.Ti Pin« II _ HR r.ORP. ET SANG. DOM.. ETC. 182
stram excellenliam, et omnes fideles Christi roga-. A lum generetur infirmis. Postremo si corpore sau-
nuis et obtestamur, si habere in Christo parlem cu- ciatum lorlassis, aut debilem nequaquam sancta
pitis, summopere instate, ut tam sceva peslis, quae contingere lex divina permitlil, quanlo magis doni
innumerosjam popiilos usquequaque sceviendoseter- ccelestis dispensatores csse uon convenit, quod esl
na morte damnavit, vestra auctoritale et exemplo deterius, mente percussos?
penitus destrualur. Utulterius (quod absil!) in Spi- CAP.89. — Non essc sumendum corpus Domini sine
ritu sancto peccare, neque hic neque in futuro sa> calice. Gelasius Majorico et Joanui episcopis.
culo remittatur (Malth. xn). (De cons., dht. 2, c. Comperimus.) Comperimus
CAP,85. — Quod hostia inlincta non sil porrigenda. autem quod quidam in cadem regione sumpta tan-
Ex derrelis Jutii papce. tum corporis sacri portione, a calice sacri cruoris
(tLadem habenlnr supra, c. 11.) Illud quod pro abstineant. Qui procul dubio, quoniam nescio qua
coaiplemento communionis quidam intinctam tra- superslitione docentur obsfringi, aut integra sacra-
(!unt eucharistiam populis, non hoc prolatum Evau- menla percipianf, aut ab integris arceantur. quia
gelio testimonium repererunt, ubi apostolis cor- divisio unius ejusdem myslcrii, sinegrandi sacri.e-
pus et sanguincm suum Dominus commendavif. gio non potest provenire.
Seorsum enim panis, et seorsum calicis commen- CAP. 90. — Nulli reprobo' sacerdoli ad divini sa-
dalio commemoratur. Nam intinctum panem aliis cramenti mysleria accedcndumesse. Gelasius Hel-
praebuisse Chrislum non legimus, exceplo illo tan- pidio ephcopo,
tum discipulo quem intincla buccella Magistripro- (1, q. I, c. Sacrosancta-.) Sacrosancla religio
dilorem oslenderct (Joan. X-III),non quod hujus sa- quce catholicam tcnct [continet] disciplinam, tantam
cramenti instilutionem signaret. sibi reverenliam vindicat ul ad eam quilibet nisi
CAP.86. — Qnibus non sunt danda; rcliquiw. Ilem pura conscientia non audeat perv^nire.. Nam quo-
sx 2 epistola Ciemenlh papa;. modo ad divini riiyslerii consccralionem coeleslis
iDe COHS., dht. 2, c. Tribus.) Praecipimus ne «m• Spiritus invocatus advenieti si sacerdos, et qui eum
quam cxtero Ecclesice, sive laico,de fiagmentis ob- adesse deprecatur, criminosis plenus actionibus,re-
lalioiium Domiui ad mcnsam ponatur. Unde scis tu probcf ur ?
qaipassim sacrarii panes indignis impendis, unde CAP. 91. — Omnia ftgura eruch Christi.sanctificari.
nosli, si a mulieribus mmidi sunt? Hinc etDavid ab Slephmius papa Stiliano, Anaslasio,, Eusebio,
Joanni, Paulo, episcoph, etc.
Abimelech sacerdote inlerrogatus, eum panes sihi
Nunquid non omnia charismata sacerdotalis mi-
ad comedendum posceret, si mundus esset a mulie- (G nisterii crucis
figura perficiuntur? Nunquidne bapti-
re, cum semundum a triduo profiteretur panes pro- smatis unda nisi cruce sanctilicala pcccafa relaxat?
posilionis manducavil (/ Reg. xxi). Et, ut caetera prcelereamus, sine crucis siguaculo
C\r. 87. — Non ptus quam unam missam faciendam quis saeerdotii gradus ascendit?
in die. Lco Dioscoro Alexandrino episcopo. CAP. 92. — Nihil pro communicandis fidelibus exi-
Necesse est aulem ul qucedam populipars sua de- gendum esse. Ex sexla synodo Constaniinopoli-
YOliorfeprivelur, si unius tantum misscc servato lana m, eap. 23.
rnore sacrificium offerre non possunt, nisi prima (1, q. 1, c. Nullus episcopus.) Nullus episcopus,
diei parte eonveiicrinl. Studiose ergo fraternitatem aut presbyter, aut diaconus, qui sacram dispensat
tuam familiariler admonemus, ut quod nostrae con- communionem, a percipiente gratiam communionis
suetudini, ex forma paternce traditionis incedit, tua ,aliquod pretium exigat. Neque enim venditur graiia,
quoque eura non negligat, ut per omnia nobisfide neque pro pretio gratiam Spiritus sancti damus;
el aelibus congruamus. Propter quod, remeante fi- sed dignis munerc sine defraudalione participamus
lio nostro Possidonio presbylero, hancad dilectio- . [participare concedimus]. Si quis vero eorum qui
nem luam epistolam dedimus perferendam, qul no- colinumerantur in clero exegerit ab.eo cui sacram
stris professionibus atque actionibus frequenter in- '[>communionem dispensat, aliquo'd pretium, depona-
lerfuit, et toties ad nos missus, quid in omnibus tur, sicut imitalor Simoniaccefraudis.
apo3tolicaesedis auctoritas leneret agnovit'. CAP. 93. — Sacramenta Chrisli Ecclesiw semper
veneranda esse, quamvis a malh ministrh admini-
CAP.88. — Non esse commiltenda mysleria vexalis slrentur. Auguslhius deunito bapthmo (conira Do-
dmwone vel passionc. Gelasius papa ejus nominh nat. lib. iv, cup. 4.)
primus, cap. 21. Aliud est non habere aliquid, aliud non jure ha-
(Dkt. 55, e. Usque adeo.) Usque adeo sane com-_ bere, vel illicite usurpare. Non ideo itaque non sunt
perimus illicita qnceque prorumpere, ut daemonibus sacramenta Christi, et Ecclesiae,quia eis illicite utun-
aliisque passionibus irretitis mysleria sacrosancta tur, non hcerelici solum,- sed etiam omnes iniqui
traclare tribualur. Quibus si in hoc opere posifis £t impii; sed tamen illi corrigcndi »ut pimiendi, illa
aliquid proprice necessitatis occurrerit, quis de sua vero agnoscenda et veneranda sunt.
ac fidelium salute confidat, ubi ministros ipsos cu- CAP. 91. — lbidem.
ralionis humanaetanta perspexerit calamitate vexa - Sicut autem urgeri.videor cum mihi dicitur : Ergo
ri? Atque ideo necessario removendi sunt, ne qui- haereticus dimittit peccata; sic el ego urgeo, cum
buslibet (pro quibus Chrlstus morluus est) scanda- dico : Ergo qui ccelestianjandatanon servafs avarus,,
 "
183 Th IY0N1S CARXOTENSfS EPISCOPI' , m
raplor, feiieaator, invwus, verbis sccculonon faclis A ipsorum, quod ex parte servavi, et ex parte custo-
renuntians, dimittit peccala. Si per vim sacramenti dire el implere non potui, sed spiritualiter implevi
Dei, sicut ille5 ita et ille : si per meritum suum, nec sacramcntum, quia in consensum, et in consilium
ille, nec ille. Illud enim sacramentum et in malis illorum non venit anima mea, corporaliter autem ah.
hominibus Christi esse cognoscitur. Item (ibidem). eis omnino abstinere non potui. Dum venissem ad
Sic in haeresi baptizatus in nomine sanclce Trinita- principem Francorum, cogenle Ecclesiarum ne-
tis, non fit tamen templum Dei si ab liaeresinon re- cessilate, non tales ibi reperi quales volui, sed tamen
cesseiit, quomodo neque in avaritia in eodem no- in sancta comniunione corporis Christi illis no»
mine baptizalus fit templum Dei, si ab avaritia non communicavi.
Tecedat, quae estidolorum servitus? Item.. (Cap. S, CAP. 96. — Nulli esse detrimentum
conversari cum
ejusd. lib. dist. 8, c. Fruslra. Vide parte 4-, c. 255 J seducloribus el pseudopresbyteris corpore, si non.
Frustra quidam qui ralione vincunlur, consuetudi- consenserit voluniaie. Zdcharias papa Bonifacio-
nem nobis objiciunt, quasi consuetudo -sit major ve- martyri.
ritate, aut non id sit in spirilualibus sequendum5 (II, q. 2, c. Quod prmdecessor.) Quod prasdeces-
quod in melius fuerit a sanclo Spiriturevelatum. Hoc sor noster beatae memorine Gregorius hujus sedis
-plane verum est, quia gi ratio et veritas consuetu- '^ aposlolicce prccsul, dum ad prasdicandum verbum
dini suffragatur, nihil oportel firmius retineri. Forte Evangelii tuam misisset fraternitatem in Germaiiia?
in populo Dei stat juxta te avarus, raplor, inhians partibus et gentibus illis paganis, verbo pollicilaiici-
rebus alienis, quem nosti lalem, et fidelis est, vel nis illam voluit ante esse munitam, ita ut orthodo-
potius fidelis voeatur, non eum potes de ecclesia pel- xos episcopos, presbyteros vel quoscunque reperire
iere. Non habes aliquem aditum, castigando, el cor- potuisses in verbo exhorlationis perfectos, amplius
ripiendo corrigere. Accessurus est tecum ad aliare, confirmares, et eis communicares, quod et factum
noli tiniere, unusquisque proprium onus portabit est: si quos vero seductores episcopos, aul pseudo
{Galat. vi). Ilem. (Aug. lib. De wiico bapthmo conira presbyteros, vel quosque alios a recto fidei tramite
Pelilianum cap. 17.) Quomodo, inquit, ferrem quem deviantes reperisses, nulla tibi cuni eis esset com-
jiovi malum? Noune melius ipsum ferres, quam te munio, quod te solo Deo solante [solaliante] usquo
foras efferres?Ecce quomodo ferres, attenderes Apo- ad prcesens spiritualiter servasse confessus es. Yel
stolum diceniem :. Vnusquhque proprium onus por- si omnino propler prineipalem, et liuinanum favo -
tabit, liberaret te ista sententia. Nonenim cum illo rem gentis Francorum, dum ad eos accessisses, cor^
cominunicares avariliam, sed commuriicares cum p,' poraliter abstinere non valuisti, cogente neeessitate
illo Christi mensam. Et quid tibi obesset si cam illo Ecclesiarum Dei, ettamen in eorum consrlio et eoh-
communicares Christi mensam? apostolus dicit ; sensu communionis auima tua non esl coinquinata.
Qui enim manducal et bibit indigne, judicium sibi Itaque propter hoc, quod cum eis conversatus cs^ .
manducat et bib{t (I Cor. xi): sibi, non tibi. (Aug. 11011consentiens iniquitali eorum, nullum libi est
De verbis apostol. serm. 68.) Sane si judex es, si ju- detrimentum coram Deo.
(Kcandi potestatem accepisti, ccelesiastica regula si CAP. 91. — Sacramentum qnod offerlvr ab hnpiis_
apud te accusatur, si veris documentis testibusque sibi obessc, non his pro quibus offcrlur. Augusti-
nus, tibro 11contra ephtolam Parmeniani. eap. S.
convincitur,coerce, eorripe, excommunica, degrada.
(II, q. 3, e. Omnh Chrislianus.) Omnis Chrisiiaims, (1, q.i,c Per Isaiam.) Per Isaiam Dominus di-
dilectissimi, qui a sacerdolibus exeommunicatur, cit :-Facinavosus qui sacrificat mihi vitulum, quasi
Satanae tradi dicitur (7 Cc-r.v). Quomodo? Scilicet quicanem oecidat; et quiponit similaginem, quasi
quia exlra Ecclesiam est diabolus, sicut in Ecclesia qui sauguinem porcinum; et qui offert thus, quasi
Christus; ac per hoc quasi diabolo tradi dicitur, qui benedicat idolo (Isa. LXVI).Post pauca : Quilibet
qui ab ecclesiastica communione removetur. Unde ubilibet offert sacrificium lale, corde, vel faclis., hcee
jilos quos lunc Apostolus Satance esse traditos prre>:D ut audire merealur, perniciem sibi infert, non illis
dicat, excQmmunicalQSa se esse demonstrat. bonis 'qui accipiunt ab eis sacramenla eadem, qui
CAP, 95. — Non esse communicandum hypocrith et seeundum mophetain Ezechielem gemunt et nicerent
sedvcloiibus populi. Bonifacius martyr Zacharim peccata et iniquitates (Ezech. iv), quae fiunt in me-
papte. dio eorum, quamvis se 11011 jinde corporaliter sepa-
(11, q. 3, c. Anlecessor.) Antecessor enim prae- rent. Ibidem, cap. 6. Sacrificia impiorum, eis ipsis,
decessoris vestri ^enerandae memoriae Gregorius, oberunt, qui offerunt impie. Nam unum atque idem
dum me indiguum ordinavit, et ad praedicandum. est saeriiicium propler- nomen Domini quod iiivoca-
verbum Dei Germanicis gentibus misit, fidei sacra- tur, et semper sanctum esl, et tale cuique fit, quali
mento me constrinxit ut canonicis et justis episcopis corde ad accipiendum aeeesserit. Qui enim mandu-
et presbyteris in verbo faclo et consensu astipula^ cat et bibil indigne, judicium sibi manducat et bibit
tor el adjutor .fierem ; hoc autem cum divina gratia (I Cor. xi). Non ait aliis, sed sibi. Ll infra. (Cap. 10
jmplere sludui; falsos autem sacerdotes hypoeritas ejusd. libri.) Hoc pene in omnibus talibus quaestio-
&. seductores populorum, yel corrigerem ad viam nibus intelligendum admonemus; quia scilicet om-
. galutis, vel decliuarem et abs(inerem a communione nia sacramenla cum obsint indigne tractantibu&t
r.R^ nF.rRF.TT PARK II. — DE CORP. ET SANG. DOM.. ETC. 186
p-osuni tamen per eos digne sumentibus. Ac infra. A . est, atque id cum ea dilectione de qua ipse (Paulus)
(Cap. 11. ejusd.) Spiritus sanclusin Ecclesiae praepo- alibi praccipit dicens, ut inimicum eum non existime-
sito vel ministro sic incst, ut si fictus non est, ope- lis, seJ corripiie ut fratrem (II Thess. m). Infra.
retur per eum Spiritus sanctus, et ad ejus mercedem (Eodem cap.) Quando ita cujusquam crimen notum
in salutem sempiternam, et eorum regenerationem est omnibus, et omnibiis exsecrabile apparel, ut vel
vel aedificationem, qui per eum sive consecrantur, nullos prorsus vel non tales habeat defcnsores, per
sive evangelizantur. Si aulem ficlus est, quoniam quos possit' schisma contingere, non dormiat severi-
verissime scriptum est : Spirilus sanctus dhciplinm tas disciplinae.
fugiet fictum (Sap. i); deest quidem saluti ejus, ut CAP.98. — Aliorum immunditiam mundis obessenon
auferat sea cogitationibus quce sunt sine intellectu : posse. Augustinns contra Petilianum in dic.togo
ministerium tamen ejus non deserit, quo per eum (lib. n conlra litleras Petiliani, cap. 50).
salutem operatur aliorum. (Cap. 15 ejusd.) Infra. (1, q. 1, c. Dominus.) Dominus declaravit in uno
(l,q.i,c 0,wod(/i«daftt.)Ctrumquesacramentum est, coetu hominum eadem sacramenta sumentium, ali-
ct quadam consecratione utrumque homini datur, quorum immunditiam mundis "obesse non posse.
iHud cum baptizatur, illud cum ordinalur : ideoque Item Petilianus dixit: Aut si quisquam carmina sa-
in calholica utrumque non licet iterari. Nam si B cerdotis memorialiter teneat, nunquidinde sacerdos
quando ex ipsa parte vcnieiues etiam p;'aeposili,pvo est, quod ore sacrilego carmen publicat saccrdotis ?
bono pacis, correcto scliismatis errore suscepti sunt; CAP. 99. — De eodem. Responsio Augustini.
et si visum est esse, ut eadem officia gererent quae Ita istud dicis, quasi modo quaeramus, quis sit ve-
gerebant, non sunt rursus ordiuandi: sed, sicut rus sacerdos, et non quid sit verum baptisma. Ut
baptismus in eis, itaordinatio mausil integra; quia enim quisque sit verus sacerdos, oportet ut non solo
in praecisione fuerat vitium, quod unitatis pace cor- sacramento, sed justitia quoque indualur, sicut
rectum est, nonin sacrameulis, quaeubicunque sunt, scriptum est : Sacerdotes tui induantur justiliam
ipsa vera sunt. El cum expedire Ecclesiae judicatur, (Psat. cxxxi). Qui autem solo sacramento sacerdos
ut praepositi eoruni venientes ad catholicam socieJa- est, sicut fuit pontifex Caiphas persecutor unius et
femhonores suos ibi non administrenf, non eistamen verissimi Sacerdotis, quamvis ipse non sit verax,
ipsa ordinationis sacramenta detrahuntur; sed ma- quod dat lamen verum est, si non det suum, sed
neiit super eos, ideoque non eis in populo manus Dei. Item paulo post. Si ergo Apostolus, nescio cu-
imponilur, ne non lomini, sed ipsi sacramento fiat jus alienigenai'testimonium, quia verum eornperit,
injuria. Infra. (Paulo post in eodem c.) De his qui etiam ipse attestatus est; cur nos apud quemlibet
ab Ecclesice catholicce unitate separati sunt, nulla C invenerimus quod Christi est, et verum esl,-oliam si
jam qucestio est, qnin et habeant et dare po&siiU,et ille apud quem invenitur, perversus et fallax- est,
quin pernicioso habeanl, pernicioseque tradantex- non discernimus \ilium quod homo habet, et verita-
tra vinculum pacis. Et infra. {Posi aliquot versus.) tem, quam non suam, sed Dei habet: el dicimus:
Neutri sacramento injuria facienda est. Infra. Sicut Sacramentum hoc verum est; sicut ille ait : Tesli-
non reete habet qui ab unitate discedit, sed lamen monium hoc verum est: nunquid ideo dicimus eliam,
habet, et ideo redeunti non reddilur; sic etiam non Ipse homo verax est, quia dicimus, Sacramenium
recte dat, qui ab unitate discedit, sed tamen dat, et; hoc verum est? Itemeodem cup. Yos autem necesse,
ideo quod ah eo aecepit venienli ad unitatem non est, ut semper erretis quandiu propler hominum
jteratur. Infra. Sicut redeunti uon redditur, quod et vilia, Dei sacramenta violatis, aut nos propter Dei
foris habebat; sicvenienli non repelendum esf, quodi sacramenfa, qure in vobis violare nolumus, etiam
foris acceperat. Unde consequenter intelligitur, per- vestri schismatis sacrilegium assumere putatis. Ilem.
versitatem hominum esse corrigendam, sanctitatem i (Ang. c 35 ejusd. tibri.) Baptismi ergo puritcs, a
autem sacramentorum in nullo perverso esse violan- puritate vcl immunditia conscientiae sive dantis,
dam. Constat enim eam in perversis hominibus et, rj sive accipienlis omnino distincfa est. Ilem. (Cap. 47
sceleratis, sive in eis qui intus sunt, sive in eis qui ejusdem.) Memento sacramentis Dei nihil obesse-
foris, impollutam atque iuviolabilem permanere : mores malorum hominum, quo illa vel omnino non
sed in bonis permanent ad prcemium, in malis per« sint, vel minus sancta sint. Ilem. (Cap. 48 ejusdem.}
pianent ad judiciuni.Jji/ja. (Cap. 19 cjusdem.) Quo- Si non habebat Saul_sacramenli sanctilalem, quid
odo. Catholici non tlanficant Dominum qui sacra- in eo David venerabatur? Si autem habebat innocen-
menia ejus tam debita veneratione proscquuntur, ut; tiam, quare innocentem persequebalur? Nam eunt
ea si etiam ab indignis tractala fuerint, illis sua per- proptcr sacrosanclam unctionem et honoi avit vivum,
versilale damnatis, illa intemeralasanctitateperma- et vindicavit occisum : et quia vel panniculum ex
nere demonstrentur. (Aug. contra epistotam Parme- ejus veste praescidit, pereusso corde trepida\it. Ecce
niani lib. m, c. 2, 25.) Infra. (Q. i, c Cum guh- Saul non habebat innocentiam, et tamcn habebat
que.) Cum quisque fralrum, id est Cliristianorum in; sanctitatem non vitce suos (nam haacsine innocenlia
Ecclesiae societateconstilutorum, in aliquo tali pec-• esse non potest), sed sacramenti Dei, quod etin ma-
cato fuerit deprehensus, ut-anathemale dignus ha- lis hominibus sanctum est. Item. (Cap. 49 ejusdem
beatur, fiat hoc, ubi periculum schismatis nullum 25, q. 5, c. Tn dixhti.) Tu dixisli, laqueo traditor
487 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 188
periit, laqueum talibus dereliquit. Hoe ad nos om-• A CAP.102. — Quod duobus modis non maculanl mali
nino non perlinet; neque enim veneramur nomine cohabitantem, si non consentiat, et si redarguat,.
Idem De verb. Dom. serm. 18.
martyrum eos qui sibi collum ligaverunt. Item. A malis corde seinper disjunginiini ad tempus,
(Aug. cap. 52, lib. n contra litteras Petiliani.) Nos caute corpore copulamini. (Paulo post.) Duobus mo-
dicimus lalecuique fieri sacrificium, qualis accedit,
dis non tc maculat malus, si non consentias et si
ut offerat, et qualis accedit ut suniaf, el eos de sa-
redarguas, hoc est non comrounicare, non consen-
crificiis talium manducare, qui ad illam tales aece- fire. Communicatur
dunt quales et illi sunt. Itaque si offerat Deo malus, quippe, quando facto ejus con_-
snrtium volunlalis , vel approbationis adjungitur.
et accipiat inde bonus, tale cuique est, qualis quis-
et illud est: Omnia mun- (Posl aliquot rersus). Neque ergo coiisentientes sitis
que fuerit, quia scriptum ut approbelis : neque negligentes, ut non ar-
da mundh (Tit. i). Per hanc sententiam veridicam nudis,
: ut insolenter [insuKan-
cl calholicam etiam vos optati sacrificio non estis guatis neque superbientes,
ter] arguatis.
polluti, si facla ejus displicebant-vobis.lNam ulique CAP.105. — Quomodo. intelligendum sil, Exile de.
panis illius~panis luctus erat, sub cujus iniquitati- medio eorum, el immundum ne tetigerilh. Ibidem..
bus Africa tota lugebat, sed panem luctus omnibus o Recedite, exite inde, et immundum ne leligeritis;
vobis communem esse, omnium vestrum malum (Isa. LII), sed cum tactu cordis, non corporis. Quid
schismatisfacit. Item. (Cap. 54 ejusdem lib.) Gratias enim esttangere immundum,nisiconsenlirepecca-
Deo, quia tandem confessus es, posse valere invo- tis?Quid est exire inde, nisi facere quod perlinct
catum nomen Christi ad alioruni salutem, etiamsi a ad eoiTeclionem illorum, quantum pro uniuscujus-
peccatoribus invocetur. Hinc ergo intelligile cum que gradu alque persona salva pace fieri potest?
Christi nomen invocatur, non obesse aliorum saluli Displicuil tibi quod quisquam peccaverit, non teli-
aliena peccata. gisli immundum : redarguisti, corripuisti, monui-
CAP.100. — Quanta sil dignitas ordinis sacerdo- sli, adhibuisii etiam (si res exigil) congruam et quae
talis. [In libro qumslionum Veleris Tcstamcnii, unilatem non violet, disciplinam, existi inde. Cla-
cap. 11. mavit ista Moyses, clamavit Isaias, clamavit Jere-
(1, q. 1, c. Diclum est.) Dictum est a Domino in mias, clamavit Ezechiel. Yideamus si dimiserinfc
Numeris ad Moysen el Aaron (Num. "vi) : Yos po- populum Dei, ct se ad gentes alias Iranslulerinfc.
nite nomen meum super lilios Israel, ego Dominus Quam multa et quam vehemenler Jercmias incre-
benedicam eos, ut gratiam traditio per ministerium pavit in peccatores et sceleralos populi. Intcr eqs-
ordinati fransfundat hominibus, nec voluntas sacer- C lamen crat, unum cum illis templum intrabat, ea-
dotis obesse aul prodesse possit, sed meritum be- dem sacramenfa celebrabat, in eadem sceleralorum
nedictionem poscentis. Quanta autem dignitas sil honiiuum congregatione vivebat : sed clamando.
ordinis saeerdotalis, hinc advertamus. Diclum est exibat inde. Hoc est ergo «xire inde, hoc est im-
autem de nequissimo Caipha interfeclore Salvalo- mundum non tangere, et volunlate non consentire,.
ris inter caslera (Joan. vi): Hoc autem a semetipso et orc non parcere.
non dixit, sed cum csset princeps sacerdotum anni CAP. 104. — Quid sit dicereverbum contra Spiritum.
illius, prophetavit. Per quod ostenditur Spiritum- sanclum. Item in sermone De verbis'Domini.
sanctum graliarum, non persoiiam sequi digni aut (Serm. 11, sub finem.) Ita-dicitur verbum conlra-
indigni, sed ordinem traditionis : ut quamvis ali- Spirilum sanctum, cum ex dispersione ad congre-
quis boni merili sil, non possit tamen benedicere, gationem nunquam venitur, quae ad remiitenda
nisi fuerit ordinatus, ut officium ministerii exhi- peccata accepit Spiritum sanctum. Ad quam con-
feeat. Dei autem est cffeclum tribuere benedictio- gregationem eliamsi per malum clericum, sed ta-
nis. men calholicum, ministrum rcprobum et ficlum,
CVP. 101. — Quod separatus ab Ecclesia quantvis aliquis acccsserit corde non licto, in ipso Spiritu
laudabiliter vivat, vitam habcre non possit. Item D sanclo accepit remissionem peccatorum : qui spiri-
in ephtola concilii ad Donathtas. tus in Ecclesia hac etiam in isto tempore, quo vclut
Quisquis a catholica Ecclesia fuerit scparatus, area cum palea trituratur, sic operafur ftt nullius
quantumlibet laudabiliter vivere se cestimet, hoc veram confessionem aspernelur, nullius simulatione-
solo scclere quod a Christianitale disjunctus est, fallalur, atque ita reprobos fugial, ut etiam per eo-
non habebit vitam, sed ica Dei manet super eum. rum minislerium probos colligat.
Quisquis autem in hac Ecclcsia bene vixeiit, nihil CAP.105. — Dona Dei pervenire ad eos qui cum fide
ci prcejudicant peccata aliena : quia unusquhque in accipiunl, etiamsi talis sit per quemaccipiunt qua-
ea proprium onus porlabit, sicut Aposlolus ait (Ga- lis Judas fuil. Auguslinus in expositione Psalmi x.
tat. vi). Ergo communio malorum non^maculatquem- (1, q. 1, c. Chrislus.) Christus quid fecit vobis,
quam participalione sacramentorum, sed consensio qui traditoiem suum t,anta patientia pertulit, ut ei
factorum. Nam si in malis faclis non eis quisque primum Eucharistiam confectam manibus suis, et
consentiat, portat malus causam suam et personam oresuo commendatam, sicut caeteris apostolis tra-
suam, nec praejudicat alteri, quem in confessione deret (Malth. xxvi; /oan.xiv). Quidvobis fccit Chri-
mali operis socium non habet criminis. stus. oui eumdem traditorem suum queni diabolum
 189 DECRETI PARS II. — DE CORP. ET SANG".DOM., ETC. iDO
nominavit, qui ante traditionem Domini nec loculis ; A Istum locum episcopi et presbytcri non intelligentcs,
Dominicis fidem potuil exhibere (Joan. vi), cum cae- aliquid sibi de Pharisceorum assumunt supercilio,
teris discipulis ad praedicandum regnum ccelorum ut vel damnent innocenles, vcl solvere se noxios ar-
misil- (Joan. xn et xm), nisi ut monstraret dona bitrenlur, cum apud Dominum non sentintia sacer-
Dei pervenire ad «os, qui cum fide accipiunt, etiamsi dotum, sed reorum vita quceratur.
talis sitper quem accipiunt, qualis Judas fuit? CAP. 110.—Quod sacerdotes sine maeuta accedere
CAP.106".— Non minus reum esse eum qui Verbum debent ad sacrificium. Item in Sophoniam, cap. 3.
Dei negligenter audierit, quam eum qui corpus (1, q. 1, c. Sacerdotes.) SacerdotcsquiEucharislice
Christi qd terram sua uegligentia cadere permise- serviunt, et
rit. Item Augusl., lib. quinquaginta Homiliarum, sanguinem JDomini populis ejus divi-
hom. 26. dunt, impie agunt in legem Christi,putantes Eucha-
(1, q. 1, c. Inlerrogo.) Interrogo vos, fratresetso- ristiam imprecantis facere verba, non vitam :et
rores, dicite mihi quid vobis pliis esse videtur cor- necessariam esse tanlum solemnem orationem,. et,
pus Chrisli, an verbum Chrisli? Si vultis verum non sacerdolum merita, dequibus dieitur (Lev. xxi):
respondere, hoe dicere debetis, quod non- sit minus Et sacerdos in quacunque fuerit macula, non acce-
verbum Dei, quarii corpus Chrisli. Et ideo quanta det offerre oblaliones Domino.
sollicitudiue observamus, quando nobis corpus B CAP. 111. —-De Pitsclm et Qu(tdragesima,quon.tido
Chrisli ministratur, ut nihil ex ipso de manibus no- celebranda sint. Beatus Auguslinus in libro Re-
stris in terrain cadat: tanta sollicitudine observe- sponsionum ad Januarium.
(Ephtol. num. 119, cap. 15.)In Scripturis qtiidem
nius, ne verbum Dei, quod nobis erogatur, dum veteribus ad
aliud aut cogitamus aut loquimur, de corde nostro agendum Pascha non est prseceplum
non minus reus verbum tempus, nisi ex mense novorum luna deeima quarfa
depereat, quia" erit, qui "
Dei negligentcr audierit, quam ille qui corpus usque ad vigesimam primam. Ex Evangelio tamen
quia manifestum est quo etiam die Dominus cru -
Christi sua negligentia in terram cadere pernai- cifixus
serit. sit, et in sepullura fuerit, et resurrexil, ad-
est etiam ipsorum dierum observatio per Pa-
CAP. 107. — Non posse rite offcrri, msi per sacer- juncta
dolem justum et sanctum. Idem. trurn concilia, et orbi universo Christiano persua-
(I, q. 1, c. Nequepotest rile.) Neque enim id po- sura, eo modo Pascha celebrail oportere. Quadrar
lest rite offerri, nisi per saeerdotem justum et san- gesima jejuniorum habet auctoritatem et in veteri-
cfum, nec nisi ab eis accipiatur quod offertur pro bus libris ex jcjunio Moysi et Elice (Reg.. xix;
Exod. x), et ex Evangelio, quia lotidem diebus Doj-
quibus offertur, atque id sine vitio sit, ut pro vitio-
sis mundandis possit offerri. IIoc certe omnes cu- r minusjejunavit, demonstrans Evangelium non dis-
piunt, qui pro se offerri saerificium Deo volunt. sentirealegeelprophetis (Matth.iv). Inpersonaquip-
CAP.108. — Quod Deus odit et a se projicit festivi- pe Moysi lex, in pcrsona Eliaeprophetce accipiunlur.
tates hmreticorum. Hieronymus in Amos prophe- Inter quos in monte gloriostis apparuit Dominus, ut
lam. evidenlius eminerel, quod de illo dicit Apostolus ;.
{In c. v Amos. 24, q.i, c. Odi.) Odi et projeci Testimonium habens a lege et prophetis. In qua ergo
festivitates vestras, el non capiam odorem cwtuum parte anni congruentius observatio Quadragcsimce
veslrorum. Quod si obtuleriih mihi Iwlocaustomata constitueretur, nisi confinis atque contigua Domi-
et munera veslra, non accipiam, et vota pinguium nicae passioni ? quia in ea significatur haec vita la,-
vestrorum non respiciam. Odit autem Deus, et non boriosa, cui opus est hac continentia, ut ab ipsius
solum odit, sedprojicitfestivitates eorum, quinon mundi amiciiia jejunetur,quae utique fallaciter blan-- .
celebrant festivitates Dei, sed suas. Et post pauca. diri, et illeccbrarum succos circumspargere, atquo-
Odit Deus sacrificia haereticorum, et a se projicit, jacere non cessat.
et quoliescunque sub nomine Dei fuerint congregati, CAP.112. — Quod homojejunus sumere debet corpu&
delestatur fetorem eorum, et claudit nares suas. Domini. Ifem Ang., episl. 118, ad Januarium,
Odisseiiutem, et non odorari, etprojicere, humana D (De cons. dist. i, c. Liquido, et P. Lomb. lib. JV„
loquitur sjnrilitudine, ut nos affectum Dei noslris dist. 8, § c.) Liquido apparet quando primo acce-
sermonibus agnoscamus. Et si holocausla obtule- perunt discipuli corpus et sanguinem Domini, non
rent ut videantur jejunare, dare eleemosynas, pudi- eos accepisse jejunos. Nunquid tamen pfopterea
citiain polliceri, quaeholoeausta' sunt vera, non ea calumniandum est univcrsse Ecclesice, quod a jeju-
suscepil Dominus. Nonsacrificiorum magniludinem, nis scmper accipitur ? Ex hoc enim placuit Spirilui
sed offerentium nierita causasque dijudicat. Unde sancto, nt in honorem tanti sacramenti prius in os
et viduaquae in corbonam duo minuta miserat,om- Christiani Domiuicum corpus intraret, quam caelen
nibusa Salvatore prcefertur (Luc. xxn), quiaDominus cibi. Nam ideo per universum orbem mos iste ser-
non ea quae offeruntur, sed.voluntatem respicit of- vatur. Neque enim quia post cibos detlit Dominus.
ferentium.- proplerea pransi aut ccenati fratres adillud sacra-
CAP. 109. — Quod apttd Deum non sententia sacer- mentum accipiendum convenire debent, aut sictit
dotum, sed vita reorum qu&ritur. Jtem super Mat- faciebant quos Aposlolus arguit, et emendat, men^-
Ihmum, cap. 16. sis suis ista miscere. Namque Salvator quo vehe-
Qumcunque ligaverith super lerram, et caetera. mentius commendarc} mysterii illius altitudincni,
«01 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPT - - ifi2
ultitnum hoe voluil infigere covdibus, et memorrce I ctae gratiam sumunt : qtiasi non sit loties illi vero
discipulorum, a quibns ad passionem digressurus ei singulari sacriftcio participandum, quoties coj'-
erat. Et ideo non prceeepit quo deinceps ordine su- .poris et sanguinis Domini nostri Jesu Christi immo-
meretur, ut apostolis per quos Ecclesias dispositu- latio facta constiterit. Nam ecce ait Apostolus :
rus eral, servarel hunc locum. Nam si hoc ille mo- Nonne qui <jdunt hoslias participes sunl altaris ?
uuisset, ut post cibos alios setnper acciperetur, (J Cor. x.) Certmn est quod hi qui sacrificantes
credo quoJ eum morem nemo variasset [mutassel]. non edunt, rei sunt Dominici sacramenti. Quicunque
Ctitn vero ail Aposlolus de hoc sacramcnlo loquens ergo sacerdotum deinceps divino allario sacrifichim
(1 Corinth. xi):Propter quoA, fratres, cum convenitis oblaturus accesserit, et se a communione suspen-
ad manducandum, invicem exspeclale : si quh esurit, derit, ab ipsa qua se indecenler privarit gratia com-
domi manducet, ul non ad judicium conveniatis : munionis, anno uno repulsum se uoverit. Nam qnale
statim subtexuit: Cmlera auiem, cum venero, ordi- illud eritsacrifieium, cujus necipse sacrificans |ar-
iiabo. Unde inteliigi datur, quia multum erat, ut in ticeps esse cognoscitur?Ei'go modis omnibus lenen-
cpislola totum illisagendi ordinem insinuaret, quem dum, ut quotiescunque sacrificans corpus et san-
universa per orbem scrvat Ecclesia, ab ipso ordina- guinem Domini nostri Jesu Christi in alfari immolaf,
tum esse, quod nulla horarum diversitate variatur * loties perceptionis corporis et sanguinis Christi par-
[morum varietate mutatur]. ticipem se prcebeat.
CAP. 115. — NiMt pro balsamo exigendum esse,
CAP. 115.—Quod omnibus pro quibus fiuni nonpro- cap. i.
sunl oblationes, et gbsecrationes, sed his tanlum Placuit utparum balsami quod behedicluin pro
quibus dum vivunt, eomparantur ut prosint. Ilem
ex libro pro Defnnclh secundo baplismi sacramento per ecclesias datui', quiaa sin-
tremisses pro ipso exigi solent, nihil ulterius
(August., lib. De cura pro mort. agend., cap. 18.) gulis
Non ccslimemus ad mortuos pro quibus curam geri- exigalur, ne forte quod pro salute animarum per
mus perwnire, nisi quod pro eis sive altaris, sive invocationem sancli Spiritus consecratur, sicut
Simon Magus donum Dei pecunia voluit «mere
orationum, sive eleemosynarum sacrificiis solemni-
ter supplicamus : quamvisnon pro quibus fiunt oni- (Act. vm), ita nos venundanles dariinabiliter venun-
nlbus prosint, sed his fantum pro quibus dum vi- demur.
vunt, comparatur, ut prosint. Sed quia non diseer,- CAP. 116.-—-Timendum esse, ne sicul in Heli,
nimus qui sinl, oportet ea pro regeneratis omnibus propter- vilia sacerdolum, sanctuarium Dei desti-
tuatur. Idem in Epistola ad hominem aui se dicit
faccrc, ut nullus eorum prcetecmiltalur, ad quos hccc 1 pmnilentem in smculo conversantem.
beueficia possint el debcant pervenire. Melius enim Ileli sacerdos sanctus fuil, sed babuit filios qui,
gemper erunt isla his quibus nec obsuut, necpro- ut in Hebraeorum voluminibus legimus (J Reg. iv),
sunt, quam eis deerunt quibus prosunt: diligentius forriicabantur cum mulieribus in tabernaculo Dei, e|
lamen facit hoc quisque pro necessariis suis, quod in similitudinem lui impudenter sibi Dei minisle-
pro iilo fiat similiter a suis. Corpori autem bumano rium vindicabant. Unde et locus tabernaeuli ipse
quidquid impenditur non est praesidium salutis, sed subversus est, 1 et propter vitia sacerdotum, Dei
bumanitalis officium, secundum affectum quo nemo sancluarium/ieslitutum est, quanquam et ipse Ileli
unquam carnem suam odio habuit. Unde oportet, dum est nimium lenls in Ulios, offendit Deum : lan-
ul quam potest pro carne pi*oximi curam gerat, cum, lamque habeat potestatem te episcopi lui juslilia
ille inde recesserit qui gerebat: et si hsec faciunt liberare, ut timendum sit ne propter te de solio suo
qui carnis resurrectioncm non credunt, quanfo ma- corruens, pereat insanabilis. Oza levites arcam Do-
gig debent facere qui credunt? ut corpori morluo, mini, quam porlare ipsc debuerat, quasi ruentem
sed famen jesurrecturo, et in aeternitate mansuro sustenlare voluit, et percussus est (II Reg. vi). Quid
impensum hujusmodi officium sit etiam quodam- de te futurum putas, qui stantcm arcam Domini
modo ejusdem fidei testimonium. Quod veroquisque •*prsecipitare conalus es? Quanto episcopus qui le
npud memorias martyrum sepelitur, hoc tantum ordinavit probabilis est, tanto tu amplius detestan-
mihi videtur prodesse defuncto, ut commendans dus, quod talem bominem fefellisti. Solemus mala
eum etiam martyrum patrocinio, affeclus pro illo nostra scire novissimi, ac liberorum, ac conjugum
supplicationis augcatur. viiia, vicinis canenlibus ignorare. Noverat te omnis
CAP. 114.—Toties communicandum esse presbytero, Italia, universiante altare Christi stare ingemisce-
quoties missam in una die celebraverit. Ex concilio bant, nec tu tam callidus eras, ut prudenter lua vitia
Toletuno xu, cap. 5. cclares, sic aestuabas, sic sudantem te, et lascivien-
(De cons., disl. 2, c. Relatum est.) Relatum est tem hue alque illuc rapiebat voluptas, ut quasi
nobis quosdam ex sacerdotibus non tot vicibus com- quosdam triumphos, palmamque vitiorum, de exple-
munionis sanctae gratiam sumere, quot sacrificia tis libidinibus sublevares.
nna die videntur offerre, sed in una die si plurima CAP.117.—Vt nullus presbyler absque sacerdotalibus
per se Deo offerant sacrificia, in omnibus se obla- vestimenth mhsam celebrel. Exconcilio Remensi,
tionibus a communione suspendunt, et in sola lan- cap. 4.
li.m cxtremi sacrificii oblatione, commuiiioiiis san (Bnrchardus, lib. n, cap. 50.) Ut nullus prcsbyter
 • 19|
495 DECRETI-PARS II. — DE CORP. -ET SANG. DOM., ETC.
absque amictu," alba et stola, et fanone, et casula, A CAP.121.—Vt presbyleri plebes admoner.nt, ul bubul-
xos atquc porcarios in principalibus feslis ad mis-
ullatenus praesumat missam celebrare, et haec sacra sam venire permitlant. Ex concilio Rolhomag.
Teslimeuta mundissima sint, et in nilido loco infra cap. 5.
ecclesiam collocentur : nec unquam presbyter his
hoc divina lex (Burchardus, lib. n, cap. 71.) Adnionere debent
indutus extra ecclesiam exeat, quia sacerdotes plebcs subditassibi, ut bubulcos, atque
prohibet. porcafioss et alios pastores vel aralores, qui in agris
CAP. 118.—Vt omnh presbytcr in sua ecclesia Dorni"- assidue commoranlur, vel in silvis, et ideo more
nicis diebus aquam benedicat. Ex concilio Nanne-
• lensi, cap. 5. pecudum vivunt, in Dominicis et in aliis feslis die-
bus saltem vel ad missam faciant vcl permiltant ve-
Omnibus diebus Dominicis quisque presbyter in nire. Nam el Jios Christus suo
bene- pretioso sanguine
sua ecclesia ante missarum solemnia ^quam jedeniil. Quod si neglexerintj pro animabiis corum
dictam faciat in vase mundo, et tanto mysterio
de intrans absquedubio rationemsereddituros sciant.Siquidem
[minislerio] convenienti; aqua populus Dominus veniens in hune mundumnon elegit hono-
ecclesiam aspergatur : et atrium ejusdem ecclesice ratiores nobiliores quosque, sed piscatores
atque
cum crucibus circumeundo similiter aspergatur, et idiolas siLi discipulos ascivil, ut oslenderot
B atque
pro animabus ibidem quiescentibus oret. Et qui vo- in facto quod ipse verbis in Evangelio affirmat
luerit in yasculis suis accipiat ex ipsa aqua, etper clicens : Quod hominibus esl altum, abominabilc est
mansiones, et et
agros, vineas, super peeora quoque apudDeum (Luc. xvi). Etsalva alliori intelligcniia,
sua, atque super pabula eorum, nec non super cibos nativilas nostri Redemptoris primo omnium pasto-
el potum suum, couspergat. ribus ab angelo nuntiatur (Luc. n).
Cme. 119.—Vtmhsmpeculiares in diebus solemnibus CAP 122.-—De alterius
non fiant. Ex dictis Augustini. presbijtcri parochiano. Ex
concilw Nannelensi, cap^.19.
Et hoc atlendendum est, utmissaepeculiares, quae
dies solemnes a sacerdoiibus non ita in (16, q. 1, c. Cunctis fidelibus.) Ut Dominicis vcl,
per fiunt,
feslis diebus presbyleri anlequam missas celebrent
publico iiant, ut per eas populus a publicis missa-
rum solemnibus, quae hora tertia canonice liuiit, plebpm interrogcnt, si alterius parodiianus in ec-
clesia sit qui, proprio conlemplo presbytero, ibi
abslrahatur : quia pessimus usus est apud quosdam
velit missam audire. Quem si inveiterint, statim ab
in Dominicis diebus, sive in quibuslibet festivilati-
-bus mox missam celebrare, quamvis et si pro de- ecclesia cjiciant, et ad suam parOchiain redire com-
funclis sit, cum audierit abscedat : cl per lotum C pellalur. Similiter interrogcnt si aliqui diseordantes
diem a primo mane.ebrietati et eomessalioni potius shst, qui intcr se litem implaeabilem Iiabeanl: et si
deserviat. Admonendus esl ut inventi fuerinl statim rcconcilientur. Quod si nolue-
quam Deo populus,
rinl pacem suscipcre, ab ecclesia ejicianiur usquequo
ante publicum peractumque"officium ad cibuni non
ad charitatem redeant. Non enim posstimus munus
accedat, sed omnes publiea ad sanctam mafrem vel oblatam ad altare
Ecclesiam missarum solemnia, et prcedicationem offerre, iusi"prius fratri recoiv
audiluri conveniant. Et ut sacerdotes missas cele- ciiiemur. His ita peraetis, sacerdotes missarum so-
rite peragant.
brent hora lertia, ut populus a publicis solemnibus lemnia
CAP. 125.—Be ordinalh el reliquh fidelibus, qucd
non abstfahatur. Sed et sacerdotes qui in circuilu sine licenlia sui episcopi niliil agere debeant. Ex
urbis sunt, aut in eadem mhe, et popultis (ut prcc- Epist. Clementis papm cunctis fidelibus missa.
diximus) in unum ad publicam missarum celebra- Quaproptercunctis fidelibus ot summopere omni-
liojiem conveniaut: exceplis Deo sacris feminis, bus presbyteris el diaconibus ac rcliquis clcricis
quibus mos esl ad publicum non egredi, sed claustris attendetiduin est ut nihil absque licentia proprii
monasterii [clausis monastenis] contineri episcopi agant. Non utique missas sine jussu ejus
"Ovp. 120. — Vt omnes presbyteri in diebus festis qtiisquam presbyterorum- in sua paroehia agal, non
admoneant populos quas preces fundere debeant. ]3 baplizet, nec quidquam quod ad episcopuin peitn .
Ex concilio Aurelianensi, cap. 8. licat absqueejus permissu faciat. Similiteretreliqui
Oportet ut in diebus Dominicis vel festis post ser- populi, majores scilicet et ininores,jjer cjus licen-
monem missarum intra solemnia haliitum, plebem liam quidquid agendum est agant, nec sine ejus
-sacerdos admoneat, ut juxta apostolicam institutio- permissu a stta parochia abscedant, vcl in ea adven-
nem, omnes in commune pro diversis necessitatibus tantes morari praesumanf. Animae eorum ei creditce
preces fundant ad Dominum,pvo i'ege, et episcopis, sunl, ideO omnia ejus consilio agere debent, ct eo
et rectoribus Ecclesiarum, pro pace, pro peste, pro"' inconsulto nihil.Quicuiique obediunl ei, Dco obe-
infinnis qui in ipsa parochia leelo deeumbanf, pro djunt: quicunque aulem ei non obediunt. indubitan-
nuper defunctis, in quibus singulatim precibus ter i'ci et reprobi existunt.
orationem Dominicam sub silentio dicat. Sacerdcs CAP.124.—De sacerdotibus, si mhsarum tempme
vero orationes ad hoc perlinentes per singulas admo- aliquis eventus mgriludinh accesseril. Ex concilio
nitiones solemniter expleant. Pdst baec sacra cele- Tolelano vn, cap. 2.
bretur oblatio. Ait eniin Aposfolus : Obsecm pri- (1, q.A, c Nihilc-onlra.) Nihil contra ordincin
mon ommum fieri orationes, ctc. (I Tim. 11.) slalutum [ordinis statum] tcineritafis irasu pracsu-
 i'9'K D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 196
matiir.necilla quce summa veneratione censentur vel. A subito subrui faciaf, aut mentem alienatione vel
lmnimo prcesumptionis tactu [actu] solvanlur, cum ad terrore conlundat. Pro hujitsmodi ergo casibus prcc-
Iioctanlum fieri jussa sunt, nec inlerrupla noscun- caventes necessarium duximus inslruere, ut ubi
tur, nec languoris praeventu, robore salutis nalura temporis vel loci sive cleri copia suffragalur, habeat
prrvclur. Non solum ergo fragilitali consulitur hu- quisquis ille canens Deo atque sacrificans post se
mance, sed «tiam sacris minisleriorum Dei provide- vicini solaminis adjutorem, ut si aliquo casu ille
tur habere sollicitudinem.Gensemus ergo convenire, qui officia impleturus accedit, turbatus fuerit, vel
utcum a sacerdotibus missarum tempore sancla ad terram elisus, a tergo semper habeat, qui ejus vi-
mysteria consecrantur, si aegritudinis accidal quili- cem exsequalur intrepidus, et officium incceptum
bet eventus, quo cceptum nequeal consecrati6nis adimpleat.
expleri mysteiium, sil liberum episcopo vel presby- CAr-.127. — De presbyterh, «e sdli missam celebrent.
tero ut alter expleat consecralionem officii «oepti. Ex eodem, •cap. 10.
Non enim aliud ad supplemenlum iniliatis mysleriis i (De cons., dht. 1, c Hoc quoque.) Hoc quoque sta.
aul incipicniis aut consequentis tulum est, ut nullus presbyterorum missarum so-
' compelil, quam lemnia celebrare praesumat, nisi duobus prcesenti-
complenda benedictione sacerdolis : quce nec per-
fecta videri possunt, nisi .perfectionis ordine com- 'B bus, sibique respondentibus, ipse tertius habeatur,
enim omnes simus unum in quia cum pluraliter dicitur ab eo : Dominus vobis-
pleantur. Cum Chrislo,
nihil conlrarium divcrsilas -format, ubi eflicaciam cum, etillud, in secretis : Orate .pro me; aper-
lissime ut et ipsius respondeatur salu-
prosperitatis unitas fidei reprcesentat. Quod etiam tationi. convenit,
consultum cuncti ordinis clcrici indictum vel mdul- — De illh qui conjugati presbyleri obla-
lum est [individuum essej sibi non ambigant : sed CAP. 128. iionem spreverint. Ex coucilio Agathensi.
ul permissum estpraecedentibus slalim-alii pro com-
Si quis discernit .presbyterum -conjugatum, tan-
plemento succedant.Nec tamen quod nalura" languo- quam occasione
iis causa consulitur, in praesumplipnis perniciem nuptiarum quod offerre non de-
beat, el ab ejus oblafione ideo se abstinet, anaihe-
coiner-talur. Nullus post cibum potumque sive mia sit.
quodlibef minimum sumptum missas facere, nul- CAP. 129. — Vl presbylencommunicent
quoliescun-
-lusque absque patentis provenlu mplesttce minister que missas celebraverint. Ex concilio Rothomagensi
vel sacerdos cum cceperit, imperfecla officia prae- 'cap. 2.
sumal omnino relinquere. Si quis hcec lemerare Dietum esl nobis quod quidain presbyteri cele-
prasumpseril, excommunicationis seiilifntiam susti- Q brata inissa detrectantes ipsi sumere divina mysle-
ncbit. teria quae consecrarunt, calicem Domini mulierculis
CAP. 125. —De presbyterh qui dmmonibus variisque quce ad missas offerunt, tradunf, "velquibusdam lai-
passionibus vexantur,'quod illis sacra traclare non cis qui judicare corpus Domini nesciunt, id est
liceal. Exdecreth Pii papm,'cap. S. discernere inler cibum spirilualem atque earnaleiM.
(Dhl. 33, c. Communiter.) Bene siquidem majo- Quod quantum sit omni ecciesiasticae religioni cbn-
rum regulis diffinitum est, ut dcemoniacis aliisque trarium, pietas fidelium novit. Unde omnibus pre-
passionibtis irretilis miuisteria sacra tractare non sbyteris inlerdicimus, ut nullus in posterum hoc
liceal. Cui prccccpto, consullo rationis adhibilo, id facere prac-sumaf, sed ipse cum reverentia sumat,
communiler difliiiimus, ut nullus de his qui aul in ctdiacono, aut subdiacono ministris altaris colli-
terra itrrepti a dcemonibus cliduntur, aut quolibet genda tradat. Illud enim attendat, ut eos propria
modo vexalionis incursibus efferunlur, vel sacris nianu eommuiiicet. Nulli aulem laico aut femihae
audcant ministrare allaribus, ve! indiscusse se di- cucharistiam in manibus ponat, sed lanlum in os
vlnis ingerant sacramentis : exceptis illis qui cor- ejus cum his verbis ponat: Corpus Domini et san-
porum incommoditalibus dediti, sine hujusmodi guis prosit tibi ad remissionem peceatorum, et ad
passionibus in terram probanlur elisi, qui tamen et D vitam ceteniam. Si quis haac transgressus fuerit,
ipsi tandiu crunl ab officio suo, et ordine et loco sus- <5iiia Deum omnipolentem Contempsit, et, quan-
pensi, quousque unius anni spatio per discreiionem lunt in ipso cst inlronorat, ab altari removea-
episeopi invcniantur -ab iucursu dcemonum alieni tur.
[liberali]. CAP. 150. — De eadem re. Ex concilio Aurcliancnsii
GAP. 126. — De eadem rc. Ex decrclh Soteris papm, cap. 10.
cap. 8. Auditum est aliquos presbyleros missam cele-
(De COJIS.,dist. 1, c Ut Ulud.) Ut illud divini brare et nen communicare omnino, quod in cano-
oraculi monenlis sjnguli prsecaveant quo scribitur i nibus apostolorum interdictum esse legitur; vel
Vm soli, quia cum ceciderit non habet sublevantem quomodo recte dicere possunt si non communicave-
(Eccle. iv). Summopere verendum esl nobis et oa- rint: Sumpsimus, Domine, sacramenta, etc. Ibidem,
vendum, ne horis illis atquc temporibus quibus Deo> cap. H. Si-quis episcopus, aut presbyter, aut dia-
psallilur, vel sacrificatur, unicuique divinis singu- conus, A-el quilrbet ex sacerdotali catalogo, facla
lariter ofliciis insistenti, perniciosa passio, vel cor- oblatione non communicaverit, aut causam dicat, et
poris qucclibel valeludo occurrat, quae aut corpusi si ralionabilis fuerit veniam consequatur, aut si non
 m BECRETI PARS II. — DE CORP. ET SANG. DOM., ETC. 198"
tfixeril communione privetur, Janqttam qui populo A CAP. 156. — De eddem re. Ex decretis Gelasii pdpai
•causa lccsionis exstiterit. ejus nominis primi, cap. 28.
CAP. 151. — Vl calix, et patena ex auro vei argenlo Nihilominus impatienler audivimus, tantum divi-
ant sallem exslanno fial, ex mrevero vel aurichalco narum rerum subisse despeclum, utjeminae sacris
nunquam. Ex concilio Remensi, cap. 6. allaribus ministrare feranlur, cunctaquenon nisi
(Burchardus, lib. m, cap. 96,decons. disl. l,c. Ut virorum famulatui deputala, sexui cui non compe-
ctdix.) Ut calix Domini cum patena, si non cx auro, til, exhiberi.
omnino ex argento fiat. Nec causentur presbyteri, CAP. 157. — Vt laici juxla attare non sedeant. Ex
avaritia suadente, de paupertate vel impossibililale, concilio Mogont., cap. 15.
cum quarta pars ex omnibus quae ad ccclesiam per- Ullaici secus altare quo sancta mysteria cele-
tinent in fabricis ipsius ecclesice sil impendenda. Ad- brantur inter clericos lam ad vigilias, quam ad mis-=
monendus est etiam populus, ut aliquid in dona- sam, stare vel sedere penilus non prassumant, sed'
riis Domioi offerat, sicut ille anliquus populus sub pars illa quce cancellis ab altari divjditur, lantum
Moyse in labernaculo Doinini fecisse legilur. Si quis psallenlibus pateat clericis. Ad adorandum vero ct
autemlam pauperest, saltem stanneumcalicem ha- communicandum laicis «t feminis, sicut mos est,
beat, de cere aulem, aut aurichalco non fiat calix, n pafeant sancta sanelorum.
quia ob vini virtutem ceruginem pariterque vomitum CAP.158. — De illis sacerdotibus qui in ecclesia dnih
provocat. Nullus autem in ligneo, aul iu vitreo calice evangelia legunlur, sedere prmsumunt. Ex epistota
Anastasii primi papm episcoph Germanim ac Bur*
praesumat cantare.
CAP.152— De Observanda mensa Chrisli. Ex eodem, gundim directa, cap. i.
Anastasius episcopus cunclis Germanicis ef Bur-
cap. S.
Obsemandum est ut mensa Chrisli, id esl altare gundiae regionis cpiscopis in Domino salutem. Exe-
xihi corpus Dominicum consecratur, ubi sanguis ejus git dilectio vestra, charissimi, ut ex auctoritate se-
. hauritur, ubi sanctorum reliquiae reconduntur, ubi dis apostolicae vestris deberemus consullis respon-
dere. Et quamvis non prolixe, sed succinctc hoc
preces el vota populi iii conspectu Dei a sacerdole
agere propter quasdam alias occupationes festina-
offeruntur, cum omui veneratione honoietur : et
inundissimis linteis et palliis diligentissime coope- remus, denuo tamen si necesse fuerit, ob lias et
alias necessitates quasi ad caput, miltere charita-
riatur, niirilque super eo ponatur, nisi capsce cum
sanctorum reliquiis, et quatuor evangelia. Expleta tive non dubitelis, quia vestias preces ct. nunc, ct.
missa calix cum patena et sacramentorum liber, cum tunc acceptabiles habemus. Significatis enim quos-
vestibus sacerdotalibus, in mundo loco sub sera re- ^ dam sacerdotes in ccclesia quando Evangelia le-
condanlur, guntur sedere, el Salvatoris Domini verba non slan-
CAP. 135. — Vt corporale ex purissimo linleo sil, et tes, sed sedentes audire : et hoc ex majorum tradi-
unius materiei. Ex eodem, cap. 5. tione se accepisse narratur. Quod nullatenus dein-
Corporale super quod sacra oblalio immolatur, ceps fieri sinatis apostolica auctoritate mandamus;
ex mundissimo linteo sit: nec in eo alterius gene- sed dum sancla Evangelia in ecclesia recitaniur,
ris materia pretiosior aut vilior miscealur, et nun- saeerdotes et cceteri omnes non sedentes, sed venc-
quam super altare maneat, nisi in tenipoi-e missae, rabiliter in conspectu Evangelii stantes, Dominica
sedauliii saerariocum libro ponatur, aut cum ca- verba intenle audiant, et fidelitcr adorent.
lice et patena in mundissimo loco recondalur, vel CAP. 159. — Vt nullus calicem vel patenam vel vesti^
quando abluitur a sacerdote, diacono vel subdia- menta sacerdotalia in vadimonio iabernario prm-
stare prmsumat. Ex concilio Remensi, cap. H.
cono, primo in ecclesia in loco et vase ad hoc prae-
paralo abluatur, eo quod ex Dominico corpore et (Burch. lib. m, cap. 104.) Ut nullus presbyler
sanguine infectum sit. Posl haec~a lavandario in praesumat cafcem vel patenam, vel pallium altaris,
mundo loco ponatur. vel veslimentum sacerdotale, aut librum ecclesia-
CAP. 154. — Vl sacrificium allaris non in serico vel p sticum tabernario velnegotiatori,auteuilibetlaico vel
tincto panno celebrelw. Ex epistota Eusebii papm, feminae, in vadimonio dare, nisi justissima necessi-
cap. 51. tate urgente; quia tanta est sanctilas "sacri mini-
(De cons., disl. 1, c. Uonsutto.) Hic inter ccetera sterii, ut, salva ajtioris inysterii intelligentia, etiam
prcedicta consulto omnium statuimus ut sacrificium Dominus per prophetam prohibuerit, rie cum san-
altaris non in serico panno, aut intincto, quisquam clis vestimentis sacerdos ad populum, sccl
cclebrare praesumat, sed in puro linteo ab episcopo illa intra sancta dimittat aprocedat
colloquio divino rediens-
consecralo, terreno scilicet lino procrcato atque con- Et cui in tabernas ad bibendum a saciis canonibus
texto, sicut corpus Domlni nostri Jesu Chrisli in
sindone linea munda sepultum fuit. ingredi prohibetur, sanctificata sacro mysterio nec
ad contingendum immundis, quanlo minus in vadi-
C4P. 135. — Vt mulieres ad altare non accedant, et
de officiisvirorum se non inlromitlant. Ex concilio monium exhibere debet? Sicut Slephanus sancius
Laodicensi, cap. ii. papa et martyr sanctum Hilarium in suis decrctis
Quod non oportet mulieres ingredi ad altare, docuit.
el ca contingere quce viromni officiis deputata CAr. 140. — Ex concitio Aurelianensi, cap. 9.
suin. Nullus sacerdos seu laicus calicem aut pafenyn
199 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 200
:autqucclibet vasa sacra, et divino eultui mancipata }. \ cam institutionem juxta quod indiguerint eio-
M alios suos usus retorquere prasumat. Nam qui- gare.
— De coopertorio altaris, nullum corpvs
icunque de calice saci'o aliquid aliud bibit praetcr CAP. 142.
Christi sanguinem qui in sacramento accipilur, et dum ad tumulum defertur tegendttm esse. Lx con-
cilio Aurelianensi, cap. 50.
patenam ad aliud officium habet quam ad altaiis mi-
De operlorio Dominici corporis vel altaris, nun-
nisterium, deterrendus est exemplo Ballhasar, qui dum ad lumulum evehilur, obtegatur,
dum vasa Domini in usus communes assumpsit, vi- quanrcorpus
et sacro velamine dum corpora honorantur, aliaria
tam pariler cum regno amisit.
polluantur.
CAP. 141.—Quod licitum sit episcopis cum con- CAP. 145. — Ne ad nuptiarum ornatttm minisleria
silio cleri de thesauro ecctesiw, sum familice in divina prmslenlur. Ex eodem, cap. 8.
necessitate subvenire. Ex concitio Anrelianensi, (De cons., dist. i, c. Ad nupliarum.) Ncc ad nu-
eap. 5i pliarum ornatum minislcria divina prccslenlur, ne
Licitum sit episcopis, prcesentibus presbyteris [ut] dum iinproborum taclu vel pompa sceeularis lu-
ct diaconibus, de thesauro ecclesice, familiae et xurice polluuntur, ad officiasacri ministerii [mystcriil
pauperibus ejusdem ecelesiae secundum canoni- videantur indigna.

BECRETl PARS TERTIA

be Ecclesia-, et de rebtis ecelosiasticis, et earumdem reverentia et observatiotie.

&AP. 1. — Ecclesim siatum similem 'navi magnm, J3CAP. 2. — Vt Ecclesia domusque Dei a popufis ho-
qum, per mare undosum, diversis e loch urbem
el regioni- noreiur, canibus aulem pervia non sit. Ex concilio
bus viros portat, ad unam potentis regni pro- Remensi, cap. 2.
peranles. Clemens Pelri successor apostoli ad Jaco- Ut Ecclcsia domusque Dei a populis juxla dignita-
bum fralrem Domini Bierosolymilanum videlicet lem lionoreiur, canibus aulem pervia non sit. Sce-
ephcopum (ephl. d).
cularia judicia, negotia, vel vaniloquia, in ca non
Similis est omnis Ecclesios stalus navi magnce, exerceanlur, quia domus
divei'sis e locis et Dei, domus orationls
qsce, per pelagus undosum, regio- dcbel esse, non spelunca lalronum (Matth. xxi), vcl
nibus viros portat, ad unam potenlls regni urbem placila mulieruni; nec inde cxeani, doncc compica-
pioperare cupientes. Sil ergo navis hujus Dominus lur benedielio.
ipse omnipotens, gubernator vcro sit Chrislus-. Tunc CAP. 5. — Qnid thEcclesia.ExdecrelisJuHipapm.
deinde pforelce 'officiunxepiscopus iniplcat> presby- cap. 5.
leri nautarum, diaconi dispensatorum loeum leneanl, (Jsidorus, lib. i De ecclesiast. off., cap. I.)Ec-
bi qui catechizant nautologis couferanUir, epibatis clesia, Grxcimi nomeu est, quod in Lalinuniiverli-
autem totiusfraternilatismullitudo sit similis. Ipsum tur convpculio, propterea quod omnes ad sc v.icel.
quoque mare hicmundushabeaiur, vcntorum vcio Calliolica, ia est universalis, ideo dicilur, qiria ner
Q
Varielates et turbinum, diversis tentatiouibus confe- tiniveisum mundtnn est conslituia, vel quoniarii ca-
sanlur : persecutiones, tribulationes, -sive peiicula, lliohea, hoc csl generalis, in eadem dcctrina est. ad
fluctibus exaequentur. Terreni vero spiritus, i[ui vel inslruetionem.
do forrentibus, vel de convallibus spirant, pseudo •
CAP. i. — Quare apostoli in Judica prmdia ad ex-
prophetarum, et seduclorum, seu pravse doetrinae slruendas ecclesias non colligerinl. Ex decrelis
veiba docentur. Promonloria vero el loca confra- Melchiadh pupm, capite 8. De primitiva Ecclesia.
gosa^ hi qui in potestalibus sceculi suiil judices, et (12, q. 1, c.Fuluram Ectlesiam.) Nemo qui Scri-
pericula minantur el moi-ies. Bilalassa vero loca quce pturas divinas legit, ignorat quod iri principio na-
duplicibus undce fallacis aestibas vefberanlur, dubiis sceittis Ecelcsise discipuli in unum congregati sunt
mente, et de promissionum veritate nulantibus con- «um muliitudinc credentium, quibus erat cor unum
ferantur. Ilypocrilae vero et dolosi, pyralis similes ctanima una; quique venilenies prcedia et posses-
habeantur. Jam vero rapidus vortex, et fartarea siones suas, afferebant prelia. et dividebant singulis,
Charybdis, et saxis illisa naufragias ac morliferce prout cuique opus erat (Act. iv). Futuram namquo
submersiones, quid aliud aestimanda sunt quam pec- Ecclesiam in gentibus apostoli prcevidebant, maxi-
tata? Restat igitur ut haec navis cursu prospero, D meque quia DominusillisprasdixeraUEwUes in mun-
tula possit portum desideratse urbis iutrare, et ita dum-universum, prmdicale Evangelium (Marc. xvi);
Deo preccm effundere ut navigantes mereantur au- vel quia expellendos a Judaea noverant se, et in gen-
diri. tibus dispergcndos, Ecclesiamquc congregandam ex
 201 DECRETI PARS 111. — DE ECCLESIA, ETC. 202
.ruai populo, idcirco prcedia in Judaea minime sunt A postquam consecrala fueril, atrium ejusdem ecclesiiS
sdepti, sed pretia tautummodo ad fovendos egenos. sancta 'aqua conspergat.
At vero cum inter turbines, et adversa mundi suc- CAP.9. — De illo qui in suo prmdio ecclesiam mdi-
cresceret Ecclesia, adeo usque pervenit utnonsolum ficare desiderat. Ex concilio Wormaliensi, cap. (.. 1,
sed etiam Romani totius Quicunque volueril in sua proprietateecclesiam
gentes, principcs, qui pene
orbis monarchiain lenebant, ad fidem Christi et ba- aedificare, et consensum' et voluntatem episcopilia-
bebit, in cujus parochia fucrit, licitum sit. Yerum-
plismi sacramenta concurrerent.
CAP.5. — Quod sacerdotes el cmleri fidetes agros tameii omnino praevidendum est episeopoj ut alice
quos vendere solebant, decreverunt plus utiliiath ecclesice antiquiores, propter novas, suam juslitiam
conferre, si Ecclesiis traditi, de annuis reditibus aut dccimam non perdant, sed semper ad antiquiores
fuleles pascerent, quam si venderentur. Ex decreth ecclesias persolvatur.
Urbani papm, cap. 2. — Quod omnesbasilicm construclm in po-
CAP. 10.
(12. q. 1, c. Yidentes.) Videntes autem sacerdotes, testate ejus ephcopi esse debeant, in cujus territorio
et Levitce, atque reliqui fidelesplus utililatis posse sunt. Ex concilio Aurelianensi i, cap. 19.
aflerre, si hcereditates et agros quos vendebant, (6, q. 7, c. Omnes basilicm.) Omnes basilicae,
Ecclesiis quibus prcesidebant episcopi, tradcrent, eo quce per diversa loca constructae sunt, vcl quotidie
"
quod ex sumptibus eorum, tam praesentibus quam construuntur, placuit secundum priscorum canonum
futuris temporibus plura et elegantiora possent mi- regulam, ut in ejus episcopi potestate, in cujus ter-
nistrare- iidelibus communem vilam ducentibus, ritorio positae sunt, consistant.
quam ex pretio ipsorum, cceperunt praedia et agros CAP. H. — De ecclesih el altaribus, ubialiquadu-
quos vendere solebant, matrieibus ecclesiis tiadere, bitatio de consecratione est, ut consecrenlur. Ex eo*
dcm concil. cap. 4S.
el ex sumptibus eorum vivere.
— (Da cons., dist. 1, c Ecclesim.) Ut ecclesice vel al^
C\P. 6. Quo lempore viri religiosi se ipsos Bomino
basilicas in suis taria, quae ambigua sunt el de consecratione dubi-
consecrarinl, mdificunles fundh.
Ex decreth Melchiadis papm, cap. 12. tatur, consecrentur, et superflua altaria destruan-
Ab illo tempore, et deinceps viri religiosi non so- lirr.
luia possessiones et praedia truce possederant, sed CAP. 12. — Ut ecclcsim anliquitus construclm, nee
decimis nec aliqutbtts possessionibus priventur, itt
eliam semelipsos Dominoconsccrarunt, cediticantes novis tribuanlur. Ex concitio Meldensi, cap. 46.
basilicas in suis fundis in honore sanclorum marly- Utecclesiae antiquitus constructce, nec decimis,
rum, ac per civitates monasteria, in quibus ccetus . nec ulla possessione priventur, ita ut novis oratoriis
Domino servientium conveniret. Denique reges, et tribuantur.
praesides, ac magistratus non soluni adjacentia tri- Q CAP. 15. — Quod dcnuo consecranda est
sed eliam sunt uni- ecclesia, si
Iiuere, ipsi propria largiti per atlare fueril motum. Ex decrelh Higinii papm,
versa regna terrarum, unde alerentur egentes, qui eap. 4.
nihil in mundo possidebant, ecclesiceque fabricaren- (De cons., dist. 1, c. Si motum.) Si molum fuerit
tur atque restaurarentur, Deoque et Ecclesiae ejus altare, denuo consecretur ecclesia; si parietes mu-
rile famulanlibus, servisque illius supplementa, ut tantur et non altare, salibus tantum exorcizentur.
absque necessilale cssent, tribuerentur. CAP. 14. — Quod ecclesiadenuo consecranda sil si
CAP. 7, —- Quod Conslanlinus primus imperatorum homicidio vel adullerio fuerit polluta. Ex decreth
fidem Clirhtianam patenter adeplus_,fabricandi ec- ejusdem, cap. 6.
clesias omnibus potestalem dedcrit. Ex eodem, (Decons., dhl. 1, c.Si/(otMcfdio).Sihomicidio vel
cap. 10. adulterio ecclesia fuerit violata, diligentissime ex-
Ex quibus vir rcligiosissimus Consfanlinus pri- pui'getur, et denuo consecretur.
mus fidem veritatis patenter adeptus, licentiam de- CAP.15.
—Qiiod ecclesiam vbipaganus est sepultus
dit per universum orbcm in suo degentes imperio, non liceai consecrari, nhieo ejecto. ExconcilioAu-
non solum fieri Christianos, sed etiam fabricaudas ! relianensi, cap. 7.
ecclesias, ct prasdia tribuenda constituit. Denique f) (De cons., disl. 1, c. Ecclesiam). Ut ccclesiam
ldem praefatusprinceps donaria immcnsa et fabricam ubi paganus est sepultus non liceat consecrari, ne-
templi primae sedis beati Petri principis apostolortim que missas in eacelebrari, sed jactari foras etmun-
inslituit, adeo ut sedem imperialem cui quique Ro- dari oportet..
mani principes piaesidebant, relinqueret, et beato CAP.16. — Ut .n ecciesia in
qun cadaVera mortuo-
Petro suisque suecessoribus profutuia concederet. rum sepeliuntur, altare non liceat consecrari: sed
CAP. 8. — Vt nullus ecclesiam mdificet, nisi ei epi- si prius consecrulum fuit, missas in eo celebrari lir-
scopus locum designaverit, et ipse dotem phralam ceat. Ex concilio eodem,cap. 6.
habeat. Ex concilio Aurelianensi, cap. 5. In Ecclesia in qua cadavera mortiTorum sepeliun-
(De cons., dist. i, c. Nemo ecclesiam.) Nemo ec- tur, sanctificare altare non liceat. Si autem ^onse-
clesiam cedificetantequam civitatis cpiscopus.veniat, cratum prius fuit, missas licet celebrare in ea.
et ibidem crucem figat publiee, et atrium deslgnet; . CAP,." 17.-"—Ul locasemet Deodicata perpetuo sic per-
et ante praefmiatqui aedificare-vult, quod ad."lumi- •ihaneant. Ex concilio Chalcedonensi, cap. 25.
naria et ad custodiam, et stipendia custodum suffi- "(19, q. 3,"c. Qum semel.) Ut loca quce scmel Deo
ciat, et oslensa donatione," sic domum cedificet Et dicata sunt, aut monasteria fuerunt, maneant per-
PATROI..CLXl. 1
2( 5 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 204
petuo sic, nec possint ultra fieri scecularia habiU- A vero dedicationuii) ecclesiarum et saeerdotum per
cula. singulos annos solemniter sunt celebrandce, ipso Do-
CAP.18. — Ne monasleria fiant clericorum habita- mino exemplum dante : qui ad festa dedicationis
cv.ta. Ex decreth Gregorii papte mhsis ad Joan- lempli omnibus id faciendum dans formam, cum re-
nem Ravennensem episcopum (lib. iv, in reghtro
epistola 1). liqnis populis eanidem festivilafem celebraluros ve-
(18, q. 2, c Pervenit.)Pervenit ad mequodinEc- nit, sicul scriptum est: Facta sunt encmnia Hiero-
clesiis fraternitatis luce, aliqua loca monasleriis con- solymis, et hiems erat, et ambulabal Jesus in templo
in porticu Salomonh (Joan. x). Quod autem oelo
secrata, nunc habitacula clericorum facla sunt:
dierum sinl enecenia celebranda, in libro Regum
dumque hi qui sunt in Ecclesiis, finguril se religiose
uvere, monasteriis prceponi appetunt, et pereorum peracla dedicatione templi reperietis (JJJ Reg. vm,
vitam monasteria destruuntur. IlParat. vn). Deeeclesiarum vero consecratione quo-
ties dubilatur, et nec certa scriptura, nce certi
16, c/. i, c. Nemo.) Nemo eienim potest eccle-
siasticis obsequiis deservire, et in monachica re- testes existunl, a quibus consecratio sciatur, abs-
ulla dubitalione scitote eas esse sacrandas, nce
gala ordinate persistere, ut ipse districtionem mo- que
nasterii teneat, qui quotidie inministerio ecclesia- talis trepidalio iterationem ineurrit; quia non mon-
stralur esse iteratum, quod nescitur esse faclum.
stieo cogilur permanere. Proinde fraternitas tuahoc,
CAP.25. — De fabrica cujuslibel ecctesiw si dirula
in
quolibet loco factum sit, emendare festinet : quia fueiil inslauranda, et si eonsecrationis solemnitas
ego nullo modo patior ul loca 'sacra per clericoram debeal iterari ubi sanctuaria non fuerinl. Eulem
ambitum destruantur. fratri Vigilius papa, cap. 4.
CAP. 19. — Ut loca dudnm consecrata, et poslea De fabiica cujuslibet ecclesice si diruta fuerit,
fmdata, reformentur. Ex concilio Aquisgrani ha- inslauranda, et si in eo loco consecrationis solem -
bito, cap^ 6. nilas debeal iterari, in qua sancluaria non fuerint,
Plaeuit, ut loca jamdudum consecrata, et nune nihil
judicamus officere, si per eam minime aqna
spurcitiis fcedala, juxla possibilitatem in antiquum exorcizata jacletur: quia consecralionem cujusli-
slatum reformentur. bet ecclesiae, in qua Spiritus sancti ara non ponilur,
CAP.20. — Ui mdlns atind allare erigere prmsu- celebritalem tanlum scimus esse missarum. Et idco
mat, nhi quod ab episcopo consecratum est. Ex si
decrelh IJormhdm papm, cap. 10. qua sanctorum basilica a fundamentis etiam fue-
rit innovata, sine aliqua dubitalione, cum in ea niis-
(De cons., disL 1, c Ut nullus.) Utnullus presby- sarum
terin Ecclesia consecrata aliud altare erigat, nisi celebrata fuefit solemnitas, tolius sanclifica-
C lio consecrationis implebitur. Sivcro sanctuaria
quod ab episcopo loci, vel ejus misso sanctificatum
est: ut sit discretio inter saerum et non sacrum. quce habebal ablala sunt, rursus eorum repositione,
el missaruni solemnitalereverentiam sanclificationis
Nec dedicationem fingat nisi sit: quod si fecerit, si
clerieus est dqgradelnr; si laicus , anathematizelur. accipiet.
— Ut ecclesim destructm non majores re-
CAP.21. — Ut pavimentum domorum energumeni CAP.26.
verranl, Ex concilioCarili. iv, cap. 111. mdificenlur, quam ex rebus ad eas perlinentibus in-
slaurari possunt. Ex deerelh Higinii papm,
Pavimentum domorum Dei energumeni verrant cap. 5.
CAP.22. — Ut monasteria semel dedicata, el res eis Ut ecclesiae deslruetce ubi aut plures quam ne-
collalm, perpetuo sic permaneant. Exconcilio Chal- cesse sit, aut majoris magniludinis quam ut ex re-
cedonensi, cap. 24. bus ad eas pertinentibus reslaurari possint, episeopi
Quce semel dedicata sunt monasteria consilio
civilates manere sic providentia modus invenialur, qualiler consistere
episcoporum qui tenent, placuit possint.
perpeluo monasleria : et res quae 3d ea pertinent,
monasteriis reservari debere, nec posse ea ultra CAP.27. — Quomodo terminandum sit, si contealio
de terminatione duarum matricum ecclesiarum
fieri sceculariahabilacuIa.Qui vero hcec fieri permi-
j) orla fuerit. Ex concilio apud Aquhgranum, cap. 5»
serint, canonum sententiis subjacebunt. Plures bapiismales eeclesiceuna terminatione esse
CAr. 25. — Dolem ecclesimad ordinationem el pole- non possunt, sed una lantummodo eum subdilis ca-
statem episcopi pertinere. Ex concitio Wormalien- et si contentio fuerit de terminatione duarum
5. pellis,
si, cap.
Multi conlra canonum constituta sic ecclesias matricum, plebes ulrarumque discernatur.
cedificaverunt ut dotem CAP. 28. •—Quod nulli regum vel cuiquam kominum li-
quas postulant consecrari, ceat proprium monasterium cniquam nisi Jilii ec-
quam ecclesiae contulerint, censeant ad episcopi .clesim tradere : vel cum atiquo, nisi cum atia ec-
ordinationem non pertinere. Quod factum, et prce- clesia eommulare, vel pro aliquo commodo ven-
teritum displicet, et in fuluro pi'ohibetur : sed om- dere. Ex decreth Silverii papm, cap^ 1.
"
nia secundum consuetudinem antiquam ad episeopi Nemini regum aut cuiquam hominivm proprium
ordinationem et potestatem pertineant. liceat monasterium tradere, nisi ad aliud monaste-
— rium : vel commulare nisi cum-alio monasterio, vel
CAP,24. Quod s&lemnitatesdedicationum ecclesia-
rum singidis annh oclo diebus sunt cetebrandm. quocunque commodo vendere. Hoc etiam divina et
Ex decreth Felich papm (iy, epht. 1). apostolica alque canonica -sub anathematis pcena
{De cons.} dist. i, c. Solemnitates.) Solemnitates sanxitauetoritas. Quod si factum fueril non vale-
 205 DECRETl PARS III. — DE ECCLESIA, ETC. , 2( fj
bit, sedipsum monastei'ium in pristinum i'eforme- A ulla mora consccrate : quja el nos quando fuinii.s
tur statunn Constanlinopoli, taih pro religione catholica, quam
CAP.29. — Quod non liceat ephcopo vel abbati rem et pro regis Theoderici causa negotii suadcnte ntque
unius ecclesim -alteri tradere, quamvis ambm in hortante
poteslate ejus sunt. Ex conc Lugdunensi, cap. 5. Arianosqiie exstirpante piissimo- atquc
Non lieeat episeopo vel abbati terram ecclesice Christianissimo Justino (JrthOdoxoimperatore, quas-
vertere ad aliam, quamvis [ambae sint .in ejus po- cunque illis in pariibus eorum ecclesias reperirc
testate. Tameh si comniutare voiuefinl terras ea- - potuimus, calholicas eas, Domino opem- ferente,
consecravimus.
rum, cum consensu ambarum fiat.-
CAP. 58. — Quid agendum sit de diwcesana ecclesin
CAP.50. — Quod altaria non sinl chrismate vn- si desliiula fuerit. Ex concilio Tai raconensi, cap. %.
genda, nisi lapidea, et quod ordinem metropolila-
norum comprovinciales observare debent. Ex con- Multorum casu expericnlia magistranle reperi-
-.iiio llipponensi, cap, 10. mus, nonniillas dicecesanas ccclesias deslitutas. (10t
(De cons., dist. 1, c. Aliarfa, et primo.) Allaria si q. c Decrevimus.) Pro qua re id conslilutione dccro -
non sint lapidea, chrismatis unguine non consecren- vimus, ut anliquce consuctudinis ordo scrvclur, et
tur. Ad celebranda autem divina oflicia, ordinem annis singulis ab episcopo dioccesCs risitentur : ci
quem metropolilani tenent, comproyinciales eorum j} si qua fortc basilica rcperta fuerit destituta, ordina-
observare debebunt. tione ipsius rcparelur, quia li3rtia pars ex omnibus
CAP.51. — Quod non debet monastcrium de loco in per anliquam traditioncni,utaccipiaturabepiScopis,
locum transferri sine consilio episcopi vel fralrum ex principibus novimus slalufym.
Ex decreth Bonifacii papm, cap. S.
CAP. 59.— De transtatione Minturnensh ecctesiw ad
Si quis vult monasterium suum ad ineliorandum Formianam ecclesiam. Ex reghtro Gregorii ad
in aliuni locum ponere, fiat cum consilio cpiscopi cl Bacandam episcopum Formiensem.
fratrum suorum : et dimittat presbyterum in priori El temporalis nos perurgel necessitas, et imminu-
loco ad ministcria ecclesice. tio cxigil personarum, ul deslitutis ccclesiis salubri
C*r. 52. — Quod omnes basilicm cum missa debenl acprovida debeamusdispositione suecurrere.Eiideo
consecrari. Ex decrelh Evarhli papm, cap. 4. quoniam ecclesiam Minturnenscm fundilus lain cleri
(De cons., dist. 1, c. Omnes basilicm.) Omnes ba- quam plebis deslilufam dcsolatione cognovimus,
silicce cum missa debent scmperconsecrari. tuamque pro ea petilianem, quatenus Formiance cc-
CAP.55. — Vl nullum cphcopus nec gentilem, ncc elcsice, in qua corpus beati Erasmi martyris reqtiie-
hmreticum, nec Judmum prohibeat ingrcdiecclesiam, scit, cuique fraternitas lua prcesidet, adjungi debeal,
quando verbum Dei annunlialur populo. Ex conci-
tio apud Valenliam, cap. 16. (Conc. Carlh. IV, Q et pium esse ac justissimum prcevidentes, necessa-
cap. ii.) - riiim duximus consulentes tam desolalioni loci illtus,
(De cons., dht.(t) c. Ephropus.)t5tnu\l\im episco- quam tuce ccclesiae paupettali, redditus supradicfae
pueprohibeatingredi ecclcsiametaudireverbum Dei, ecclcsiae Minturnensis, vel quidquid el anliquo, nio-
sive gentilem, sivc hsereticum, sive Judceum usque dernoque jure vel privilegio potuit potestative qua-
ad missam catechuinenorums libet ratione eompelerej ad tuac ecclesice potestatcm
CAP.54. •— Quod popidus qui ad celebrandam mis - hac prcecepti nostri auctoritate concedimus, ut a
sam convenerit non nhi ea finita el benedirtione ac- prcesenti lemporc, sicuti cxpropria quippe ecclesia,
cepla dhcedere debet: Ex conc. Arelalensi, cap. I. debeas cogitare, elque competeiUia tua disponere ,
Item cum ad celebrandam missam in Dei nomine
quatenus deinceps quod perire nunc usque potuit,
convenit populus, non ante discedat quam mlssae
pauperum ecclesiceutilitalibus clerique prollciati
solemnitas compleatur, et ubi cpiscopus defuerit,be- CAP. 40.—Picluras in ecclesia non esse adorandas,
nedictionem accipiat saccrdolis. sed guod adorandum est, menlibus fidelium pcr eas
C^p. 55. •—Quod tecta Ecclesim rcstaurare debenl ad inemoriam revocandum. Ex concilio Elibeii-.
qui ecclesiasticum habenl beneficium. Ex concilio tano, cap. 56*
Magonliensi, cap. 42. (Decons.,disl. i, c Placuit.) Placuit picturas in
Quicunque beneficium ecclesiasticum habent, ad - ecclesiis ficri non debere,- ne quod eolitur et adora-
tecta ecclesicerestauranda,- vel ipsas ecclesias cmen- tttr, in parietibus depingatur.
das omnino adjuvent, et numisma [nonam] et deci- CAP. 41.— Deeodem. Ex epist. Gregorii
papm Se-
mam reddant. cundino servo Dei recluso. .
CAr. 56. — Quomodo adminisirondiv sint ccclesiw Aliud est picluram adorarc, aliud per piclurcc lii—
inter barbaros conslitutw. Ex concilio Conslanti- storiam quid sil adoiandum addiscere. Nam qtioilv
nopotilano i, cap. i.
Ecclesias aulem Dei in barbaris gentibus consti- egentibus scripturam, hoc idiotis patet picturam "
cernentibus, quia in ipsa ignorant.es vident quod
ttilas, gubernari et adminislrari oportet secundum
consueludinem quae est a patribus observata. sequi debeant, in ipsaJegunt qui lilleras nesciunt :
nnde ct prcecipue gentibtis' pro lectione plctnra est.
GAP.57. — De ecclesih Arianorum quod a Catho-
licis cathotice consecrandw sunl. Ex decrclh Joan- Quod magnopere tu qtii intcr gentes habitas atten-
nis papa, I episcopis Italim missh. dere debueras, ne dum recto zelo incaute suceende-
Ecclesias vero Arianorum, ubicunque inveneritis, ris, fcrocibus animis scandalum.generarcs. Fraiifi
catholioas eas divinis precibus el opcribus absque ergo non dcbuit, quod non ad- ad*orandum in
S07 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 208
ecclesiis, sed inslruendas solummodo menles A dantur, et tanta per eamdem divisionem simulias
nescientium fuit collocatum. Et quia in locis oriatur, ut de uno allari quatuor partes fiant, et
venerabilibus sanctorum depingi hislorias non sine singulcc partes singulos habeant presbyteros. Quod
ratione velustas admisit, si zelum discretione con- sine discordia el simultate nullo modo fieri potest.
disses, sine dubio et ea quce inlendebas salubriter Unde nobis visum est, qfiod hujuscemodi ecclesiae
obtinere, el collectum gregem 11011dispergere, sed inter hceredes dividi non debeanl, et si in contentio-
potius poteras congregare, ut pastoris inlemeratum nem venerint, el simultates inler eos surrexerint,
excellerel nomen, non culpa dispersoris incum- per quas sacerdos suo ibi officio canonice fungi non
beret. possit, prcecipiatur ab episcopo civitatis, ut nullo
CAP. 42.— Vt non pro debito, episcopus de consecra- modo ibi missarum solemnia celebrentur, donec ilii
lione aliquod munus requirat. Ex concilio Worma- ad concordiam redeaut, el pari voto atque consilio
-tiensi, cap. 5. ecclesia illa sacerdotem canonicehabeat qui libere
Placuit, ut quoties ab aliquo fidelium ad conse- ibi ministerium suum peragere possit.
crandas ecclesias episcopus invitatur, non quasi ex CAP. 47. —Bonum esse
parochianas ecclesias more
debito munus aliquod a fundatore rcquirat: sed si HomanmEcclesimordinari ettustodiri. Exepisi.%
ipse quidem aliquid ex suo voto obtulerit, non re- n t Dionysii ad Severum episcopum.
spualur. Atlamen unusquisque episcopusmeminerit, De ecclesiis ergo paroehianis, unde aposlolicaia
ut non prius dedicet eeclesiam, nisi anlea dotem ba- sedem consulere voluisti, qualiter sint custodiendce
silicce, et obsequium ipsius per donationem charlulce per Cordubensem provinciam, ac providendce saeer-
confirmatum aceipiat. Nam non levis est temeritas dotibus, nihil luce charilali! melius nobis videtur
ista, si sine luminaribus vel sine substanliali sus- intimare, quam ut sequaris quod nos in Romana
tentationeeorum qui ibidem servituri sunt, quasi do- Ecclesia nuper egisse cognoscitur. Ecclesias veto
mus privata consecretur ecclesia. singulas singulis presbyteris dedimus, et unicuique
CAI>.45.—Quod non licel consecrari ecclesiam ubi jus proprium habere slaluimus : ila videlicet ut nul-
cadavera infidelium mortuorum sepulta fuerint, Itis allerius parochice terminos aut jus invadat, scd
nisi eis ejectis et parielibus rasis. Ex concilio irausquisque suis terminis sit contentus, et taliter
Agrippinensi, cap. 5. ecclesiam et plebem sibi commissam cuslodiat, ut
'Ecclesiam in qua morluorum cadavera infidelium
ante tribunal ceterni judicis ex omnibus sibi com-
sepeliuntur, sanctificare non licet. Sed si apla vide-
missis rationem reddat, ut non judicium, sed glo-
lur ad consecrandum, inde evulsis corporibus, et
suis aeiibusaccipial.Haiicquoquenoriiiajn,
rasis parietibus et lignis ejus loci, recedificetur. Si riampro
te et omnes episcopos sequi convenit,
hcec cousecrala prius fuit, missas in ea celebrare G charissime,
et quod libi sciibitur omnibus quibuscunquepotueris
licet: si tamen fideies fuerint, qui in ea sunt se-
uolum facias. ut non specialis, sed generalis fiartsla
pulti.
CAP. 44.—Adqitos usus verli debeanl ligna dedicaim -prceceptio.
ecclesiw. Ex decretis Higinii papm, cap. 3. ' CAP.48. — Vl unusquisque presbyter una ecclesia sit
conlentus. Ex concilio Remensi, cap. 3.
(De cons., dist. 1, c. Ligna.) Ligna ecclesiaededi-
catce non debent ad aliud opus jungi, nisi ad aliam Unusquisque presbyter ecclesia una ad quam or-
dinalus esl eontentus^ sit, et nullus in duabus eecle-
eeclesiam, vel igni eomburenda, vel ad profectum siis ministrare
in monasterium fratribus ; in laicorum vero opera prcesumal.
non debent admitti. CAP.49. — Vl una ecclesia inler ptnres presbyleros
non dividalur. Ex eodem concilio', cap. 9.
CAP. 45. — Quid cphcopo agendum sit si plures
hmredes de una conienderinl ecclesia. Ex conc (21, q. 2, c. Sicut in unaquaque.) Sicut in unaqua-
Triburiensi, c. 20. que ecclesia presbyterdebetesse,ita ipsa quaesponsa
(16, q. 7,-c.P/ttres.)Siplut'eshceredes contenderint vel uxor ejus dicitur, non potest dividi inter plures
de communi ecclesia, auferri jubeat episcopus re- presbyleros, sed unum lantummodo babebit sacer-
liquias sacras el ecclcsiam claudi, donec communi D dotem qui eam caste et sinceriter jegal. Unde in-
consensu et consilio episcopi statuant inde presby- terdicimus, ut nullusprcesumat ecelesiam interduos
terum, et unde vivat. vel plures dividere, quia Ecclesia Chrisli uxor el
Item Gregorius papa in decrelh,,cap. 5. sponsa esse debet, non scortttm, sicut Calixtus papa
(16, q. 7, c. Considerandum esl.) De ecclesiis quce lestalur (epist. 2, c. 5).
inter cohsercdos sunl divisce consideralidum est, CAP. SO.—Item ut unusquhque presbyter una sil
quatenus si seettndum providentiam et admonitio- ecclesia conlentus. Ex eodem concilio, cap. 10.
nem episcopi ipsi cohceredeseas voluerint tenerej et Statutum est unaquaeque ecclesia suum presby-
honorare faciant. Sin autem hoc contradixerint, in terumhabeat, ubi'id fierifacultasprovidenteepiseopo
episcopi potestate maneat, utrum eas ita consistere permiserit.
permiltat, aut reliquias uide auferre velil. CAP.51.— Item deeadem re. Ex concilio Nanne-
CAP.46.—De eademre. Exconcilio Mediomatricensi, 'tensi, cap. 8.
cap. 11. Sicut enim episcopus non pius habere polest quani
Perlatum est ad sanetam synodum, quod inter unam civitatem, el vir unam uxorem : ita presbyte?
haeredes Ecclesicein rebus propriis eonstitutce divi- unam tantum ecclesiam. Itaque nullus presbyler
 "
209 DECRETI PARS III. — DE ECCLESIA ETC 21C
habere prcesumat duas ecclesias, si de stalu suo A vel passionh fidelhsima origine tradiiur.-Ex con-
cilio Africano, cap. S0.
g.tudere desiderat.
.CAP.52.— Quod nuttus presbyler relicta sua ecclesia (De consec, dist. i, c. Placuit.) Item placuit ut
ad potiorem aspirare debel. Ex concilio Meldensi, altaria quce passim per agros, et per7vias tanquani
cap. 10. memoriae martyrum constituuntur, in quibus nullum
(7, q. 1, c. Si quis.) Si quis de ordine sacerdotali, corpus aut reliquice, martyris conditae probantur, ab
eontemptu minoris ecclesiae, ambitiose et improbe episcopis qui locis eisdem prcesunt, si fieri potest,
ad potiorem aspiraverit, canonica erga eum definitio evertantur. ,Si aulem hoc per tumultus populares
conservetur, idest ut utraque careat. non sinitur, plebes lautum admoneanlur, ne illa
CAP. 55. — Quod sicut viventeviro uxor ejus allcri loca frequentent, ut qui recte sapiunt, nulla ibi su-
nubere non permittilur, sic vivenle presbytero eccle-
sia sibi commissa ab altero judicari aut disponi non perstitione devincti teneantur. Et omnino nulla me-
concedilur.Ex decretis Calixli papm, cap. 4. moria martyrum probabiliter accipialur, nisi aut
(Ib.,-c Sicut alterius.) Stcul alterius uxor nec ubi corpus aut reliquias Certse sunt, aut origo alicu-
a"ulterari ab altero, nec judicari aut disponi, nisia jus habitalionis, vel possessionis, vel passionis fide-
proprio viro eo vivente pei'mittilur ; sic uee uxor lissima origine traditur. Nam quce per somnia, et
episcopi vel presbyteri /quod ejus ecclesia vel paro- B per inanes quasi revelationes quorumlibet homi-
chia indubitanter intelligitur) eo vivente ab altero num ubicunque constituuntur altaria, omnino re-
dijudicari vel disponi, aut ejus concubitu ,perfrui probentur,
pcrmitlltur. Unde ait Apostolus : Alligata est uxor CAP. 58.—Ut marlyrum dignitalem nullus profanus
legi, quandiu vir ejus vivil: eo defunclo soluta est a infamet. Ex concilio Carthaginensi i, cap. 2.
legeviri (I Cor. vu). Similiter et ecclesia, quceuxor I Marlyium dignitatem nemo profanus infamet,
sacerdotis dicitur, eo vivente ei alligata est: eo de- neque ad passiva corpora, quce sepulturce tantum
functo nubat in Domino, id est regulariter. Si enim propter mjsericordiam ecclesiaslieam commendafi
eo vivente alteri nupserit, adultera judicabitur. mandatum est, redigat, ut aut insania prcecipitatos,
CAP.54.— De ecclesih vel saitcth noviter invenlis. aut aliquo tali pacto aut alia rationepeceati discre-
Ex-concilio Agr-ippinensi, cap. 5. los [disjunctos], non ratione vel lcmpore compe-
De ecclesiis seu sanctis noviter inventis, sine tenti, quo martyria celebrantur, martyrum nomine
auctoritate inventoris, nisi episcopo probante, in appellel. At si quis ad injuriam martyrum, clarilali
ejus territorio minime venerentur, salva etiam de, eorum adjungat infamiam, placet eos, si Iaici sunt,
hoc et de omnibus ecclesiis canonica auctoritate. ad pcenitentiam redigi; si autem clerici, post com-
CAP.55.— Quod presbyter de dotali manso nutlum monitionem et post cognitionem, honore privari.
servitium facere debel, nisi ecclesiasticum. Ex con- CAP.59. — Ut missarum solemnia non ubique, sed
cilio Wormat. cap. 50. in locis ab ephcopo consecraiis, vct ubi ipse per-
(25, q. 8, c. Mansus.) Sancitum est, ut unicuique miserit, fiant. Ex concilio Triburiensi, cap. 4.
ecdesiae unus mansus integer absque ullo servitio (De cons., dist. 1, c. Missarumet c.Concedimus.)
aitribuatur, et presbyterl in eis constituti non de Missarum solemnia non ublcunque, sed in locis ab
decimis, neque*de oblationibus fidelium, non de do- episcopo consecratis, vel ubi ipse permisei-it, cele-
mibus, neque de atriis, vel de hortis juxla ecclesiam branda esse censemus. Concedimus etiam, ut sicubi
positis, neque de pi'cescripto manso aliquod servi- (quod nostris peccatis exigentibus per plurimum
tium faciant, praeter ecclesiasticum. Et si quid am- est factum) a Northmannis, et Flavis [Sclavis], et s.
plius habuerint, inde senioribus suis dcbitum ser- Bulgaris, et a malis Clu-istianis seu alio qualicunqtie
vitium impendant. modo ecclesice fuerint incensce et combustce, in ca-
CAP. .513.—Vt nullus mortalium de dotati manso, pellis cum tabula consecrata, missas interim cele-
vel mancipih, vel decimis, vel oblaiionibus fide- brare permittimus, donec ipsce ecclesice restaurari
lium, vel de reddilibus qui ecclesiis coltaii fuerinl, queant. In itinere vero positis, si ecclesia defuerit,
quemquampfesbyterorum aliquem censumpersolvere "> ut sub dio, seu in tentoriis ; item si tabula conse-
cogat. Ex concilio Meldensi, cap. 8.
Juxta synodalia praecepta decrevimus, ut nullus crata altaris, cceteraque sacra 'ministeria ad id ofii-
morlaliuin de agro ecclesiasticod manso, et manci- cium pertinentia affuerint, missarum solemnia cele-
brare concedirous, aliter omnino interdiciinus.
piis, vel si quibbel pro loco sepulturae aliquid largi-
tus fuerit Ecclesice, neque de decimis et oblationi- CAP. 60. -^- Missam nisi ex magna necessitate, non-
bus fidelium quemquam presbyterorum aliquem . nhi m sacrato loco esse celebrandam. Ex decreth
Felicis papm IV omnibus episcoph direclh ,(iv,
censum persolvere cogat, nec qtiisquam cujuslibet epist. I, c 1).
ordinis aul dignitatis sit, exinde quidquam sub- (J>e cons., dist. 1, c. Consecrationem; c Taberna-
trahat, et redditionem qtiamcunque exigat tempo- culum.) Scripta sanctitatis vestrce , quce' ad se-
ralem. Quod si fecerit, communione usque ad sa- dem apostolieam misislis super quibusdam cou-
tisfa-ctionem privelur. sultis, quasi ad caput, ut inde j'eciperetis i'esponsa,
CAP. 57.— Vt nulla memoria martyrum probabililer unde omnis Ecclesia totius religionis sumpsit exor-
accipiatiir, nisi ubt corpns.aut reliquim cerlm sunt, dium, gratanter suscepi, et breviter vobis respoH-
aut ubi origo alhun.s habitalionis vel possessionis, dere curavi. De ccclesiarum euim
consecratione. ct
 '
i.! D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 212
je lmssaruin celebrationibus, non alicubi qtiam in A super illud holocausla et pacjfica veslra, ovcs vestras
sacratis Domino locis absque magua neces-silate elbovesinomni loco inquofuerit memoria nominhmei
fieri debercj liquct omnibus, quibus sunl nola Novi (Exod. xx). Et sicutnon alii quaniDomino sacrati sa-
et Yeteris Testamenti prcecepla. Tabernaculum vero cerdotes debent missas cantare, nec sacrificia super"
MoysenDominoprcecipiente fecisse, et sacrasse cuin altare offerre; sic nec in aliis quamin prcefatis Domi-
jnensa, et altari ejus, et cceteris vasis et utensilibus, no sacratis locis missas cantare, autsacrificiaofferre
ad divinum cullumexplendum legimus; elnon solum licet [licebit]. Sic autem legilur in concilio Laodi-
divinis precibus ca sacrssse, sed etiam sancti olei censi capitulo vigesimo sexto.Quodsi hi qui rion siint
unetione Domino jubente perlinisse uovimus (Nttm, ab episcopis ordinati, tam in ecclesiis quam in domi-
vn). Qualiter autem haecfacta sunt, et quomado ipsa bus exorcisare non possunt, niulto magis majoris
sacra non alii quam sacerdoles unctione delibuti, gradus ministeria, nisi ab eis qui ad cos gradus
Doniinoque cuin vestibus sanctis sacrali ct LeviLe sunt sacrali, quibus fungi debent, vel oflicia agi vel
traclabant, fei-ebant, erigebaiitet deponebant., in sacrificia offerri non licet. Quod autem, ut paulo
jpsis institutionibus qucejubente Domino per Moysen superius prcelibatuni est : oblationes in domibus
conscriptce sunt, in lege Doinini reperitur (Lev. VIH). offerri non debent ; in eodem concilio capilulo 58,
Qualiter ergo regum piisslmus David amplificaverit * prohibifum habetur ila. (dist.69, Non oportet.) Non
ctiltum Dei, et templum Doniini cedificarevoluit oporiet in domibus oblaliones celebrari ab episcopis
(II Reg. vn), sed propter multum sanguinem quem vel presbyteris.
clfuderat prohibitus est, et ipse collegerat .expen- CAP.62.— Ilem de eadem re. Ex decrclis Clemenlh
sa> (J Par. xxn); Salomon quoque, filius ejus, papm (epht. 5), cap. 52.
i.lipsum quod ipse faeereoptaverat, jubente et auxl- (De cons.,disl.l,c Hic ergo, id cst.) Hicergo, hoc
liante Domino perfecit, et templum cum altari et est, in prcesenti vitapositos, oporlet vos agnoscere
wliquis ad djvinum cultum peragendum, consccra- loluiiiatem et prceceplum Dei, ubi agendi et sacii-
vit, in libro Regum legitur (III Reg. per. totum), licandi sil locus, quoniam in aliis locis sacrificare,
CAP. 61.— De eadcmrc. Ex epis^qta Felicis papw ct missas celebrare non lieet, nisi in his quibus pro-
quarli dhersis ephcopis missa. prius episcopus jusserit, aut ab episcopo regulariler
(Ibidem.) Judcei crgo loca in quibus sacrificabant 6rdinatortenente videlicct civitatem, consecrali fue-
Domino divinis habehant supplicalionibus conse- rint [conseeratus fuerit]. Aliter enim non sunt hcec
crata, neein aliisquam Deo dicatis locis munera agenda, nee rite celebrauda, docente Novo et Yeteri
Domiiia offerebant. SicnimJudcei qui umbrae legis Teslamenlo. Hcec apostoli a Domino aceeperunt, et
^
deserviebant, hoc faciebant, multo magis quibtis veri- nobis tradiderunt; hcec nos docemus, vobjsque c\
las palefacta est, et gratia et veritas per Jesum Chri- omnibus absque reprehensione tenere, et docere,
slum data esl (Joan. i), templa Domino cedifieare, quibus agendum est, niandamus.
et prout melius possumus ornare, eaque divinis CAP.65. — Ilem de eodem. Ex concilio Laodicensi,
precibus, et sanctis unctionibus suis cum altaribus cap. 58.
ct vasis, veslibus quoque et reliquis ad divinum cul- Quod non oporlet; in domibus oblationes celebrari
•j,umexplendum utensilibus devote et solemniter sa- ab episcopis, vel presbyteris.
64.-— Ilem de eodem. Ex concilio Aurelianeusi,
crare, et non in aliis locis quam Deo sacratis ab C.U'. cap. 4.
episcopis, et non a chorepiscopis, qui scepeprohibili Audivimus quod quidam laici in domibus propriis
smit, nisi, utprcedictum est, summa exigente neces-
prcecipiant pfesbyteris suis missascelebrare, ut inter
sitate, niissas celebfare necsacrificiaDominooffeiTe. canum diseursus, et scortorum sanctitatis
greges
debemus. (De cons.,dist.l,'c. Sicut nbn alii.) Ethoc
cum sumina necessitas agere conipuleril, non indo- inysteria polluantur magis quam consecrentur.
in sacris canonibus sacrificia in cloini- Quapj-optcr prcecipimus, ut nullus pi-esbyter cxlra
mibus, quia ecclesiam prcesumal missam canlare, nisi fo,rlc iti-
bus offerri prohibila sunt, sed in labernaculis,divi- neris necessitas exposcat in tentorio, aut sub dio
nis precibus a pontificibus dedicatjs, et in mensis |)
Domiuo sacralis, etsacra unctioneapontificibusdeli- [divo] in laco niiido, et longe ab omni immundiiia
remoto, missas permilliimis celebrare, ct haec nul-
butis, pro summa, ut prcefixumest, necessitate, et Iatenus sine tabula eonsecrata,
non pro libitu cujusquam etpigritia agatur." San- CAP.
65.-—Quod ante horam diei lertjam missmnon
clius [Salius] est enim missam non cantare aut non sinl celebrandw.Exephlolp. Telesphoripapm,cap. 6.
•audire quam in his loeis ubi fieri non oporlet, nisi Missarum celebrationcs anle horam diei terliam
ut scepe dictum est, pro summa contingal neGessi- niinime sunt celebrandse; quia eadem hora et Domi-
late, quoniam necessitas legcm non habet. Unde nus crucifixus"est,etsuperapQStolos sanctus Spiritus
scriptum est: Vide ne offeras holocausta lua in descendisse Iegitur, excepta nocte Nativilatis. .
omni.loco quem videris, sed in omniloco quem eie- CAP.66. — Quod singulh diebus missas in memoriam
gerit Dominus Dcus ims. (Deut. xn). Et in Exodo fidelium defunciorum Hceal celebrare. Ex concilio
legitur : Vos vidisth quia <tecmlo locutus sum vobis. Cabilonensin, cap.od.
Non facietis deos argentcos, neque deos aureos facie- (De ^ons , disl. 1, c.Visum prmterea nobis.) Visuin
{is vobh, Altarc de terra facielh milii, ct offctclh prcetcrea nobis est ut inomnibus missarum solemni-
 DECRETl PARS III. - DE ECCLESIA, ETC '214
215
tatibus pro tlefunctorum spirilibus loco competenti A saruin. Si quis hcec transgressus fuerit, ab officia
Dominus deprecetur. Sicut enim nulla dies excipi- suspendatur.
tur, qua non pro viventibus, et pro quibuslibet ne- CAP. 71.— Ulinecclesianil aliud agatur, nisi ad
quod factarest. Ex diclh sancti Benedicli (cap. 53
cessitatibus deprecetur, itamimirum nulla diesexcipi sum regulw).
debet quin pro animabus lldelium preees Domino in
(Dist. 42, c. Oralorium.) Oratorium hoc sit quod
missarum solemnibus fundantur. Anliquitus igitui nec ibi quidquam aliud geraturautcondalur
dicilur,
hune morem sancta tenet Ecclesia, ut missarum
quam quod ministeriis convenit.
solemnibus et aliis precibus, Domino spiritus quie- CAP. 72. —" De eadem re.. Ex dictis sancti Au-
scentium commendentur, dicente beato Augustino gusthu.
{/. De cura pro mortuis agenda, c. i) : Non sunl In oratorioprceter orandipsallendiqueDeo cultum,.
prcetermittendce supplicationes pro spiritibus mor- penitus nihil agatur, ut nomini huic et opera jugiter
fuorum, quas faciendas pro omnibus in Christiana impensa concordent.
et catholica societate laudamus. Defunctis etiam CAP.73. — Ilem de eadem re. Ex concitio Laodi-
lantis hominibus, eorum sub generali- commemora- censi, cap. 28.
tione suscepit Ecclesia memoriam, ut quibus ad n (Dist. 42, c. Non oporlet.) Quod non oporleat in
ista desunt parentes aut filii, aut quicunque cognati domiciliis divinis, id est in ecclesiis, agapes fieri, et
vel amici, ab una cis exhibeaturpiamatrecommuni. intra domum Domini comedere, et accubitus sler-
CAP. 67.— Quod missa mortuofum pro omnibus nere.
- Chrhtianis sit cantanda. Esc dictis Dionysii Areo- CAP. 74. — Ul mdtus in ecclesia tabernas eonstituul.
pagilm. Ex concilio Carthaginensi, cap. 28.
Dionysius AreopagUa dicit, blasphemias Deo fa- Ut nulli episcopi vel clerici in ecclesia conviven- '
cere, qui missas offert pro malo homine. Augustinus tur, nisi forle transeuntes hospitii necessitate illic
dicil, pro omnibus Christianis esse faciendum quia reficiantui': populi. eliam ab hujusiuodi conviviis,
vel eis proficit, aut offerentibus proderit. ficri potest, proliibeantur.
— in me- quantum
CAP. 68. Vt sicnt missarum instilutiones
tropoli, sic in omnibus 'comprovincialibus ecclesiis CAP. /5. — De eodem. Ex concilio Turonensi,
fiant. Ex concitio Gerundensi, cap. primo.
(De cont., dht. 2, c. Instituliones.) Ut inslitutiones Perlatum est ad sanctam synodum, quod quidam
missarum, sicut in metropolitanaecelesiafiunt,itain presbyteri in ecclesiis sibi commissis labernas (quorl
Dei nomine in omnibus compiwineialibus ecclesiis, nefas est) constituunt, ibique per caupones vinum
tam ipsius missce ordo, quam psallendi vel mini- Z vendant, aut vendere permitlanl: et ubi tantum-
strandi consuetudo servetur. modo orationes et verbum divinum, Deique laus
CAP. 69. — Vl preces et prmfationes qum in concilio debuerat resonare, ibi comessaliones et ebrietates
probalm non fuerint, non cetebrentur. Ex concilio fiunl, ibi risus, et plausus, ct verba turpia, ibi rix«e
Africano, cap, 64. (Sub Bonifaciol, et CoslestinoI, et contentioncs resullent. Quod quam sit Deo con-
e. 70.)
Plapuit etiam hoc, ut preces quce probatce fuerint trarium, Dominus Jesus demonstrat: qui cum ve-
iu concilio sive prcefationes, sive- commendationes , nisset in templum, vendentes et ementes, et num-
seu manus impositiones ab omnibus celebrentur, mularios sedentes, facto funiculo, omnes ejecil de
nec aliceomnino contra fidem proferantur, sed quae- templo (Joan. n). Si enim ea quae licite vendi vide-
cum fuerint collatce bantur in templo, et ad hoc emobantur, ut in ec-
cunque prudentioribus [colle-
dem lemplo offerrentur Domini, ipse foras ejecit:
Ctae]dicanlur.
CAP.70. — Ut nullus presbyter solus missam audeat quid putas de tam pestifera ^prcesuniptione et Dei
celebrare. Ex concilio Nannetensi, cap. 30. contemptu fiel? Et si non solum sacerdotibus, sed
(l"i,q.i,c Definivit.)Definivit sanctum concilium, etiam oninibus clericis praecipitur ne tabernas ingre-
ut nullus presbyter solus prcesumat missam celebra- diantur: quis audire potest, ut ecclesiae Dei tabemay
re [cantare]. Cui enim dicit: Dominus vobhcum, * fiant? Itaque interdicit per omnia synodus, ne hoe in
Sursum corda, aut Gralias agamusDomino Deo noslro, posterum ullatenus fiat. Quod si factum fuerit, pre-
cum nullus sit qui respondeat; aut, in canone, Et sbyter deponatur, laici communione privati ab ec-
omnium cireumstantium, cum nemo adsit. Aut qnem clesia quam dehonestaverunt, expellanlur. De eadem
invitat ad orationem, cum dicit Oremus, cum nullus re ex eodem concilio, cap. 3. Si enim domus Dei
sit quisecum oret? Aut ergo ista penitus reticenda . domus orationis (Matth. xxi) vocatur, lioc debet
sqnt, et non solum non erit perfectum sacrificium, esse quod dicitui', nec ibi aliud debet geri aut re-
verum eliam incurret (quisquis ille est) illam terri- condi. Ubi enim coipus Domini consecratur, ubi
bilem^ sententiam : Si quis tulerit de hoc, tollat angelorum prcesentia non dubitatur adesse, ubi san-
Deus partem ejus delibro vitae, aut si haec muris ctorum i*eliquicereconditcevenerantur, necquidquam
et paiietibus insusui'raverit, ridiculos.um erit. Qua-. inhonestum appareat, quod oculos ad oi-aculum
propler illa periculosa superstitio, maxime a mona- venientium offendat, ne quid videalur ibi quod ad
stems monachorum exterminanda est. Provideant lucrum temporale pertineat, sed omnia sancla, om-
autcm prcelati ut presbyteri in ccenobiis et in aliis nia Jiiunda, et tantummodo ad ccclesiasticum nu-
ecclesiis cooperatorcs habcant in cclebratioae niis- nislerium perlinentia.
§13 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 216
CAP.,76. — Qnod umcuique fidelium licet oratoriuin A illis temporibus cceteri homines sive igrie combusti,
in domo sua habere, missas autem ibi nqn iicel sive acervo lapidum sepulti sunt.
cel'ebrar.e.Ex concilio Aure.., cap. 5. CAP.84. — De illis qui damum Dei contemplibilcm
(De eons., disl. 1, e. Unicuique.) Uuieuique fi- faciunt.- Ex concilio Gangrensi, cap. S.
delium in domo sua oratorium licet habere, et ibi (Dist. 50, c. Si quis docet.) Si quis docet domum
orare, missas autem ibi celebrare non licet. Dei contemptibilem esse, et conventus qui in ea
CAP. 77. — Canticum tnxuriosum circa ecclesias et celebrantur, analhema sil.
atria omnino prohibendum esl. Ex concilio Magnn- CAP. 85.— Quid faciendum sit episcopo qui ecclesiam
liensi i, cap. 48. per swculares polestates obtinuerit. Ex canone
Canticum turpe atque luxuriosum circa eccle- apostolorum, cap. 51.
sias, atque In atriis ecclesiae omnino contradicimus, (16, q. 7, Si quis episcopus.) Si quis episcopus
quod ubique vitandum est. scecularibus potestatibus usus, ecclesiam per ipsas
CAP.78. — Sanclofum reliqnias in oraloriis villari- oblineal, deponalui' et segregetur, omnesque qui llli
bus sine prmsenlia clerici parochiani, non esse
Ex concilio 25. communicanl.
ponendas. Epaunensi, cap. — Quicj. agcndum sit de presbytero, qui
non CAP. 86.
Sanctorum reliquice in oratoriis villaribus alium presbylermn de ecclesia ad quam legilime or-
ponantur, nisi farsitan clericum cujusque parochice B dinalus est, per pecuniam abstiderit^ Ex concilio
vicinum esse conlingat, qui sacris pignoribtts Maguntiensi secundo, cap. 5.
[cineribus] psallandt ffcquentia famuletttr. Quicunquepresbylerperprelium ecclesiam fuerit
CAP. 79. <— Sedes ephcoporum ad securiora loca adeplus, quando contra ecclesiasticce regnlce disci-
piopter diversas necessitales posse transferri. Ex plinam agere dignoscitur, et qui alium p.resbyterum
regislro Gregoriipdpm, ad Joannem Beltitranensem
- episcopum (l. n, epist. II). legitime ad ecclesiam ordinatum per pecuniam expu-
ad- lerit, eamque sibi taliter vindicaverit, omnimodis
(17, q. i, c Temporh.) Temporum qualitas
inonet episcopum sedes antiquitus eertis civilatibus deponatur.
CAP. 87. —- Vf iaici presbyteros de ecclesiis -non
constitutas, a'd alia, quce securiora putamus ejusdem ejiciant. Ex eodem conc, cap. 29.
diceceseos loca transponere, quo et habitatores se- Ut laici presbyteros non ejiciant de ecclesiis,
curius degere, et barbaricum possit periculum constituant sine consensu episeoporum suo-
neque
facilius declinari. Propterea te Joannem fralretn rum.
eoepiscopumque nostrum Belliti'anensis civilalis, se- CAP.88. — Vt nulli absque consensti epi.scopiliceal
demque tuam, in loco qui appellatur Renali ad presbytero ecclesiam dare vel auferre. Ex eoncijio
sanctum Andream apostolum prcecipimus exinde ^ Cabilonensi n, cap. 42.
u
transmigrare; quatenus, et ab hoslilitatis incursu (16, q. 7, c. Inventum est.) Inventum est quod
liberior cxislere valeas; et illie consueludinem so- multi arbitrii sul temeritate, et (quod est gravius)
lamnium festofum disponas. ducti cupiditate, pi*esbyteris quibuslibet, absque
CAP. 80. — Tribus de caush loca sanctorum trans-r consensu episcoporum 'suorum ecclesias dant, vel
mutanda esse. Divus Augustinus. auferunt. Unde oportet ut canonica regula servata,
- (Ds cons., dht. 1, c. Tribus ex caush.) Tribus nullus absque consensu episcopi cuilibet presbyterQ
causis loea sanctorum transmulanda sunt. Primo ecclesiam det^ Quam si juste adeplus fuerit, hanc
cum necessitas perseculoium loca eorum gravave- nonnisi culpa, gravi^ et cai'am episcopo canonlca
rit. Secundo cum difficultas locorum fuerit. Tcrtio scverilale amittat.
cum malcru, n societate gi-avantur, CAP.89. — Vt nultus a presbytero propter commen-
dationem ecclesiw munus aliquod exigat. Ex con-
CAI>.81.— Quod in transtatione marlyrum itonor citio Maguntiensi u, cap. 50.
cum eh transmigrai. D. Bieronymus,
Notandum cum transferuntur aliqui de mar.tyri- Ut nullus omnino munera exigat a presbyteris
cum his honor aliis vero trans- propter cemmendationem ecclesice.
bus, commigrat;
mutatis honor in locis eorum esse non cessat. r. CAP.90. — Quod deponendus est presbyter qui alirui
— consecrat lo- vel clerico vel laico pro investitura ecclesicealiquid
CAP. 82. Quod sanguis martyrum dederit. Ex conc Rolhomag., cap. 5.
cum, non locus sutujuinem. Ex diclis Augustini.
non Sancitum est, atque omnibus modis prohibitum,
Sanguis martyri.m consecrat locum, locus
ut si quis presbyter inventus fuerit alicui clerico
sanguinem. Si aliquis dixit : Mea est ecclesia, aut laico munera dare aut dedisse, aut aliquam
dices illi quod in Cantico legitur: Vna est cotumba "
[aliam] pecuniam Iribuere, ut alterius presbyteri
mea, el unus dilectus meus (Cant. vi), et dices illi :
eeciesiani vacantem prelio redimat: pro hac cupi-
Apertum est, filium oecidi in sinu matris et nutri-
ditate seu rapina, seu prcesumptione, lurpis lttcri
cis suce ;'tamen scias nutricem tantum pollutam esse
gratia, dejiciatur a clero, et alienus exislat a
pro hac pollutione cqnsecratarii, filium autem mor- regula.
tuum esse.
CAP. 91. — U* presbyleri per parochias feminas
CAP.85. — Vnde dicta sit basilica. Isidorus. admoneant ut ad allaria lhneam\na prmparent.
Basileon Grcecorum rex erat. Hinc etenim basi- Ex concilio Remensi, cap. 4.
Jica, rcgalis, quia in primis temporibus reges tanlum Ut presbyteri per plebes suas feminis, prcediccnt
f^peliebantur in ea. Ideo noinen sortita est. 'Nain ut linteaniiaa in altaria pfceparent.
 — ETC - 218
217 DECRETl PARS III. DE ECCLESIA,
CAP. 92. — Vt episcopi prmvideanl quem honofer, A Judce sit, qui sacras oblationes asporlabat et fu-
presbyteri pro ecclesiis dominh suh debeant. Et rabatur.
concilio Arelatensi, cap. 3.
Ut episcopi prcevideant, quem honorem presbyter GAP.97. — Parochias unicuique ecclesim prislina
dhpositione dcputalas, perpelua firmitale incon-
pro ecclesiis dominis suis debeant. vulsas permanere debere. Gelas. Max. ei Ens. epi-
CAP. 95. — Vt nullus presbyler ad introilum eccle "
scopis.
siwpretia donet. Exconcilio Aurelianens\, cap. 10. (16, q. 5, c. Licet regulis.) Licet regulis continea-
Ut nullus presbyter ad jntroitum ecclesice xeni: tur anliquis, parocltias unicuique ecclesice pristina
donet. dispositione deputatas, nullaposse ratione couvelli,
CAP.94. — Quod prmdia qum presbyler emerit eccle- ne per consuetudinem pessimam exempli mali te-
sim esse debent, ad quam nihil habens accessit meritale crescente ',ubique universalis confusio na-
Ex concilio Remensi, cap, 6. sceretur : tamen etiam decretis nostris ante iton
Invesligandum est, si nihil patrimonli habens multum temporis destinatis, omnia jussimus quce
presbyter quando provectus est ad ordinem eccle- taliter fuerant Invasa restitui. Sed quia temeritas
siasticum, postea emerit prcedia, cujus juris siftt pervadentium, legem" sibi putat posse generari: si
quoniam ecclesice ad quam de nihil habenli pro- " sceleri suo pertinaciam retentionis adjungat, ea quae
motus est, esse debent, juxta cauonicam auctori- inter fratrem et coepiscopum noslrum Constantium
talem. Camiscance ecclesice sacerdotem, et directos ab An-
CAP.95. — De eadem re. Ex concilio Agathensi, conitano poniifice decrevimus, per vos impleri cu-
cap. 54.
pimus. Tunc formam in cceteris cognilionibus, quce
(12, q. 4, c. Presbyter.) Presbyter cum dioecesin* sit sequenda perseripsimus. Nulla igitur prcesum-
tenet, de his quce emerit ad ecclesice nomen gcri- ptione statum parochiarum, qui perpetuce aUatis fir-
pturam faeiat,,ut ab ejus quam tenet ecclesice ordi- mitate duravit, patimur immutari, quia neque ne-
natione non diseedat. gligentia pontificis, neque temporalis objectio, quce
CAP. 96. — Vl ephcopi, presbyteri, diaconi, vel qui- per incuriam forte generatur, nec ignavia faciento
cunque clerici prmdia, qum comparaverint, post- cotisensus, nec subripiente supplicatione prceceplio
quam ad aliquam ecclesiam litulali sunt, ecclesim divellere potest semel dioecesim constitutam, ex qua
relinquere debeant; de hh autem qumjure hmredi-
tario, vel atiquorum largitione habuerint ad vo- semper ad gencrationem atque consignationem plebs
luntatem suam dhvonunt. Ex conc. Carthag. m, devota convenit.
cap. 49. 2 CiP. 98.— De compositione sacrilegii, etquot modis
(12, q. 5, c. Placuit.) Plactrit ut episcopi, pre- sacrilegium fieri posslt. Joannes octavus in libro
Gothicw legis.
sbyteri, diaconi, vel quicunque cleriei qui nihil ha-
bentes ordinantur, et tempore episcopatus vel cle- Joannes episcopus servus servorum Dei omiiibus
riealus sui, agros vel qucecunque praedia sui nominis episcopis , comitibus, vicecomitibus, centenariis,
comparant lanquam rerum Dominicarum invasionis judicibus catholicis, in Hispania et Golhia, et pro-
crimineteneanturobnoxii,nisi adecclesiam ad.quam vinciis degentibus, omnique populo occidentali ca-
titulatisunt,_eadeni ipsa contulerint. Si autem ipsis tholico, salutem ,et apostolicam benedictipnem. No-
proprialiberalitatealieujus, vel successione cogna- veritis, dilGctissimi filii, quia nos pro statu sanctce
tionis, aliquid evenerit, faciant inde quod velint. Dei Ecclesice jussimus congregari synodale conei-
De eadem re. Ex eodem cap. 48. Ut unusquisque lium, apud urbem Trecas, ubi sedentibus nobis in
presbyter res quas post diem consecrationis acqui- corona, venit ante prcesenliam nostram ftlius noster
sierit, propriae ecclesice relinquat. De eadem re. Ex Sineboldus sanclse primce sedis Narbonensis episco-
conc Toletano, Cceterum presbyter, si post ordina- pus,'cum suis suffraganeis episcopis, et detulil no-
lionem aliquid acquisierit, illud obscrvandum est bis librum Gotbicce legis, ubi nihil habebalur de sa-
quod in canonibtts de consecratis et nihil habentibus j crilegiis, et in eisdem legibus scriptum, ut causce,
constitulum est. Ea; conc. Remensi, cap. 10. Inqui- quas illce leges non habent, non audireiitur a jucli-
rendum est si aliquis presbyterorum de reditibus cibus illius patrice, atque ita jfis sanclce Ecclesice suf-
ecclesice vel oblationibus ac votis fidclium alio no- focabatur ab incolis Gallice, et Hispanice provinciis.
mine res compasaverit, et ibi structuras fecerit, vel Unde nostra serenitas cum prcescriptis episcopis in-
quce ad ecclesiam pertinent ibidem collocaverit, et speelis legibus Romanis ubi habebalur de sacrilegiis,
muiierum frequentationem inibi fieri permiserit, vel invenimus ibi a Justiniano imperatore legem Gompo-
(quoi turpius est) taies mulieres ibidem habuerit, sitionis sacrilegii constitutam, scilicet In quinque li-
qure lanificium suum exerceant, et curam domus bras auri optimi. Sed nos leniorem legem prcecepi-
agant, et in eadem presbyter fiequenler veniens mus esse lenendam, quce a Carolo est constittita plo
mansei.it, et contra decreta canonum hoc nialuni principe, de compositione sacriiegii, videlicet in tri-
agat, quia sicut nec suo, ita nec alieno nomine ginta libras argenti examinali: id est, sexcentorum
presbyter fcenus exercere debet, multo minus frau- solidorum summam argenti purissimi; ideoque
dem faeeredefaculfatibusecclesiaslicis, quandohoc quisquis inventus.fuerit reus sacrilegii, istam lerio-
s;tcri!sgium est, et pars criminis [par crimen] rcm coinpositionein emendet ipsss episcopis vel alw
219 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 220
Jiatibus sive personis, ad quos querimonia sacrilegii A> , immuniiatem esse. Propter hoc volumus alque de-
juste pertinuerit, el si ipse reus sacrilegii facere cernimus, ut omnes inlelligant non solum claustra
noluerit, tandiu excomiriunicalioni subjaceat, us- monasterii vel Ecclesise, atque castilia ecclesiarum
quequo prcedictam compositionem sexcentorum so- sub immunitatis defensione, consistere,verum etiam
lidorum persolvat. Et siinhac obslinatione mortuus domus, et villas, et sepla villarum, et piscatoria ma-
fucrit, corpus ejus cum psalmis et hymnis non deie- nufacta : et quidquid fossis aut sepibus, vel etiam-
ratur ad sepulturam; et praecipimus, ut in fine co- alio clausarum genere nomine prcecingitur, eodem
dicis legis mundanae scribatur haec lex. Huc usque immuiiltatis nomine continei*i. Et quidquid infra
lex papm. Sacrilegium enim committitur, si quis hujusmodi munimenta ad jus earumdem eeclesiarum
infregerit ecclesiam, vel triginta ecclesiaslicos pas- vel monasteriorum pertinentia, a quolibet homine
sus qui in circuitu ecclesice fueiint: vel in domibus nocendi, vel damnum inferendi causa, spontanea
quce infra prcedictos passus fuerint, aliquid inde di- voluntate committitur, in hoc faclo immunitas fracta
ripiendo vel auferendo, seu qui injuriam vel abla- judieatur. Quod vero in agros, et eampos, et silvas,
tionem rerum intulerit, clericis arma non ferentibus quce sine laborationibus sunt, et nullo modo muni-
vcl monachis, sive Deo devotis hominibus, eccle- tione cinguntur, casu (sicut fieri solet) a quibuslibet
siaslicis personis. Non enim capellaequce infra am- hominibus aliquod damnum factum fuerit, quamvis
Litum murorum castelloi'um sunt, mittuntur, vel idem ager, aut campus, vel silva ad ecclesiam vel
ponuntur in hac observatione. Similiter etiam sa- nionasterium prccceptum immunitatis habenlem per-
crilegium committitur auferendo sacrum de sacro, tineat, non tamen in hoc immunitas fracta judica-
•velnon sacrum de sacro, sive sacrum de non sacro. tur : et ideo non sexcentorum solidorum composi-
Non sacrum vero de non sacro, quia non potest tione, sed secundum legem quce in eodem loco te-
eomputarf in crimine, sacrilegii, secundum mun- netur ismullandus est, qui scandalum vel damnum
danarum legum censuram debet emendari, vel se- in tali loco fecisse convictus fuerit.
cundum morcm patriae. CAP.101. — Nullum prelium pro loco sepulturw ali-
CAP.Qii.<—De duobus ephcoph allercanlibus de pa- quo modo exigendum esse. Gregorius Januario epi-
rochia cujusdam basilicm, ct quod tricennalis scopo Sardiniw (lib. vn Reghtri, epht. 55).
quieta possessio omnem objectionemexcludat.
(15, q. 2, c. Qumsta.) Prave uimis et procul est a
(16, q. 5, c. Inler memoratos.) Inter memoratos sacerdotis officio, pretium de terra concessa.putre-
fratres nostros Fulgenlium Astigitanum et Hono- dini qucerere, et de alieno velle facere luctu com-
rium Cordubensem episcopum discursio agitata esl C pendium. Hoc aulem vitium, et nos
poslquam Deo
propler parochiam basilicce cujusdam, quam horum auclore ad episcopatus honorem accessimus, de ec-
alter Celtasensem asseruit. Et quia inter utrasque clesia nostra omnino vetuimus : et pravam denuo
partes hactenus limilis actio vindicata est, cujus eonsuetudinem nequaquam usurpari permisimus,
quamvis vetusta retenlione nullum juris prcejudi- iBemores quia dum Abraham a filiis Ephron, hoc
cium afferret: ideoque ne in dubium ultra inter eos est a filiis Seor, sepulcrum pretio ad humandum
nostra devocaretur senlentia, prolatis canonibus, corpus conjugis postularet, pretium aecipere renuit,
synodalia decrela perlecta sunt: quoruni auctorilas ne commodum videretur de cadavere conseculus
prccmonct ita oportere inhiberi cupiditatem, ut ne (Gen. XXIII). Si ergo tantce considerationis paganus
quis terminos usui*pet alienos. Ob hoc placuit inter virfuit, quanto magis nos qui sacerdotes dicimur,
alternas parles inspeclionis viros mittendos, ita ut hoc facere non debemus ? unde ne hoc avaritice-vi-
dioecesis possidentis (si tamen basilicam, veri signi lium, vel in alienis denuo tentari praesumatur, ad-
Jimes provisus monstiaveril) ecclesice cujus est jus moneo. Sed si quando aliquem in ecclesia veslra
releiitionis, sil ceternum dominium. Quod et si limes sepeliri conceditis, si quidem parentes ipsius, vel
legitimus eamdem basilicam non concludit, et tamen proximi.vel haeredes pro luminaribus sponte qujd
longi lemporis probatur objecta prcescriplio, appel- offerre voluerint, accipere non vetamus. Petivero,
latio praesentis cpiscopi non valebit, quia illi tricen- aut aliquid exigi omnino prohibemus : ne quod
nalis objectio siientium imponit. Hoc eliam et sae- valde irreligiosum est, aut venalis (quod absit) Ec-
cularium principum edicta praecipiunl et praesulum clesia dicatur, aut vos de humanis videamini mor-
Romanorum decrevit auctorilas. Si vero infra melas libus gratulari, si ex eorum cadaveribus studeatis
tricennalis temporis extra alios terminos basiliccc quolibet modo compendium quaerere.
injusta retentio reperitur, repetentis episcopi juri
sine mora restituetut*. CAP.102. — Ne laici presbyteros ab ecclesiis ad quas
denominati sunt, expellere audeant. Carolo regi Leo
CAP.100. — Quid immunitatis nomine comprelien- iertius.
datur, et qum sit infractw immunilalh compositio. Coutra sanctorum Patrum eensuras videtur exi-
Ex libro Capitulorum.
stere, si saecularis homo vel laicusj pi'esbyteros ab
Pervenit ad nos quod a quibusdam lemeraloribus
ecclesiis in quibus temporc ordinationis corum de-
dicatur non plus immunilatis nomine complecti,
| nominati, vel introducti fuerunt, nitatur expellere.
quam clauslra monasterii: caelera vero quamvis ad
easdcm ccclcsias vcl monasteria pertiiieant, exlrai CAP.105. — Quoi non liceal presbyleiis, contempti
 221 DECRETI PARS III. — DE ECCLESIA, ETC. . 232
episcopo, se ab ecclesih suis segregare, et alias pri- A nino noti liceat, sed nec alleri consignare, nisi
vniim vivere.Ex concilio Antiocheno, cap, 5. ad cvangclia datis sacramenlis de morte, el deblli-
Si quis presbyler aut diaconus, contempto episco- tale, et omni poenarum genere sint sectni : ita ut ei
po seipsum ab ecclesia segregaverit, et privalim apud ciii reus fuerit criminosus consignatus, de salis-
se collectis populis allare erigere ausus fuerit; el factione convenial. Quod si quis sacramenta sua
nihilominus episcopo suo exhortante, et seinel, el conviclus fuerit violasse, reus perjttrii, non solum
iterum revocante inobediens exstiteril, hic modis a communione ecclesice, vel omnium clericorum,
omnibus deponendus est, nec aliquando consequi verum eliam a catholicorum convivio separetur.
curaliouem aut proprium-bonorem recipere speret. Quod si is cui reus est, noluerit sibi intentione fa-
Quod si etiam peiseveraverit perlurbans cunclam ciente componi, et ipse reus de ecclesiaactus timbrc
Ecclesiam, per potestatem quce foiisest, tanquam se- discesserit, ab ecclesice elericis non requiratur.
diliosum corripi oportet. CAP. 108. — De raptore qui cum rupla ad ecclesinm
CAP. lOi. — De confinih cmmeteriornm, id est quot confugerit.Ex eodem, cap. 4.
passus habere debeant. Nicoluus papa, omnibus epi- (56, q. 1, c. De raptoribus.) De raptoribus autcni
scoph. /eminaruni id constiluendum esse censuimus, ut si
(17, q. 4, c. Sicut aniiqilitus.) De conflniis cosme- ad ecclesiam raplor cum rapla conlugerit, et femi-
leriorum sicut antiquitus a sanclisPatribus statutum U nam violentiam pertulisse constiterit, stalim
ipsam
est, slatuimus : ita ut major ecclesia per circuitum liberelur de potestate raptoris, et parenlibus redda-
sexaginta passus habeat: capellae vero vel minores lur: ct raptor, mortis vel pcenarum impunitale
eeclesice irigiiila.^Qui aulem confinium eorum con- concessa, liberam habeat eundrfacultatem. Si vero
liingere„tentaveril, aut personam homiuis vel bona parentes mulieris ecclesiasticis viris obedire noluc-
cjus inde abstraxerit, nisi publicus lalro fuerit, rint, excommunicentur.
quousque emendet, et quod i*apueral reddat, excom- CAP.109.'— De servo qui pro qualibel culpa a do-
municetur. mhw suoad ecclesiam confugcril. Exeodem, cap. 5.
CAP. 105. — Non oportere subdiaconos sacrarium (17, q. 4, c. Id coustituimus.) Servusqui adee-
'
ingredi el contingere vasa Dominica, cap. 21. clesiani confugcrit pro qualibet culpa, si a doniino
Quouiam iion oportet subdiaconos lieentiam ha- pro ooinmissa culpa ecclesiasticum sacramcnluni
nere in secretarium sive sacrarium quod Graecidia-
susceperit, statim ad servitium domini sui redire
eonion vocant, ingredi, et conlingere vasa Dominica.
ruslicanas cogatui*. Et postquam dalo sacrameiito domino suo
CAP.'106.—Quodoporteai parochias infra fueril cousignatus, si aliquid pro eadem culpa qui
lerminum ejus episcopi permanere, qui eas per lii-
ginta annos gubernavil. Ex concilio Chulcedonensi, Q accusalur probatus fueril pertulisse, pro contemptu
cap. 16. Ecclesice, et prccvaricatione [privalione] fidci, a
(16, q. 5, c. Per singulas.) Per singulas ccclesias coinmunione, vel coiniviocalholicorum, sicut su-
ruslicanas parochias sive possessiones inanere im- perius comprehensuiii csl, extraneus habeatur. Si
mobiles apud eos qui eas retiuent episcopos, decie- vero servus pro culpa sua ab ecclcsia defensatiis sa-
vimus ; et inaxiine, qui eas sine Yiolenlia jam per crameiUum domiiii sui clericis exigentibus de impu-
triginta annos lcncntes gubernaverunl, Si vcro intra nitale perceperit, exire nolcutem a domino liccaf
liigiiua anuos facta fuerit, aut fiat de his allercatio, occupari.
licere eis qui se dixerinl lcesos, propter eas movere CAr. 110. —De eadem re. Ex concilio Clialeedon.,
apud .synoduin provincice cerlamen. Si quis vero se cap. 5.
putat a proprio metropolitano gravari, apud prima- Similiter in Maliscensi synodo decretum est, -uilti
lem -dioeceseos, vel apud Conslaiilinoporitancc civi- qtii fugiunt suos inimicos, aut in ecclesiam, aut in
tatis sedem, agat judicium, sicutdicluni est. Si vero atrium ecclesice, autindomum episcopi, autin chtu»
qttcelibet civitas per auctoritatem imperialem rcno- strum i*egularium, non inde abstrahantur, nisi prius
vata esl, aut si renovetur in posterum civilibus et suprasacra seeuritate accepta a persetutoribus, de
publ.cis ordinationibus etiam ecelesiarum-paiochia- D morle, de debilitate, et omni pcenarum genere sin(
narum, sequatur ordinatio. securi: ctiam si servi sintillorum qtti persequuntur
CAP.107. — De his qui ad ecclesiam pro reatibus eos, ita ut ei cui rei criminosi fuerint, de satis-
suis confugiunt, quod non suntqbslrahendi, nec de factione conveniat. Quod si is qui super sacra prius
ccclesia vel de ecclesiasticis officinh, vel de atrio, convictus fuerit jjjraraentum violasse,
vel de domo ephcopi, vel a ctaustro : nec aticui rc- juraverat, sa-
eonsignari debent, nh%acccpta securilate de morle reus perjurii a communione privetur quousque
et debilitate. lisfaciat.
(Conc Aurelian. 1, cap. 5, 17, q. 4, c. Id consli CAP. 111.—Jiem de eodem. Ex concitio apud
tuunus.) In synodo Aurelianensi prima sub Clodoveo Theodonis villam, cap 11
lege in qua sederuntepiscopi viginti quatuor de his (17, q. 4, c.Rcumad ecclesiam.) Servum confu-
qui ad eeclesiam pro reatibus suis fujiunt, id con- gienlem ad ecclesiam, seu in atrium ecclesice, aut
slitutum est observandum, quod antiqui canones in officinas regularium fratrum, vcl in curtem, aut
decreverunt, etlex Romana constiluit: ut ab eccle- in domum episeopi, quia hcecin aniiquis canonibus
siae atriis, vel a donio episcopi,.veI a claustro, quia pro immunitate tenentur, nemo abstrahere audcal,
hccc pro immunitate Irabenlur, eos abslrahere om- ncque inde donare ad pcenam vel ad mortcm, i.t
 223 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPi 224
lionor Dei el sanctorum ejus prce omnibus conser- A CAP.117. — Ul nullus clericorum servum vel disci-
vetur : sed rectores ecclesiarum pacem et vitam, et pulum suum ab ecclesia extrahere audeat, vel f.a-
membra ejus cum juramenlo obtinere studeant, ta- getlare prmsumat. Ex Ilerdensi concilio, cap. 8.
men legitime componat quidquid inique fecerat, et (17, q. 4, c. Nullus clericorum.) Nullus clericorum
siinseculor magistris Ecclesice obedire noluerit ca- servum aut discipulum suum ad ecclesiam fugien-
nouice constfingatur. tem, exlrahere audeat, vel flageliare prccsumat:
CAP. 112. — Item cle eadem re. Ex concilio Arau- quod si fecerit, donec digue pceniteat, a loco cui
sico. cap. 5. honorem non dedit, segregetur.
Eos qui ad ecclesiam confugerint tradi non de- CAP. 118. — Ne quis mancipia clericorum
pro suh
bere, sed loei rcverentia, et intcrcessione defendi. Si ad ecclesiam profugis occupare audeat. Ex concilio
guis autem clericorum mancipia, pro suis mancipiis Arausicano, cap. 6.
ad ecclesiam confugicntibus, crediderit occupare: Si quis mancipia clericorutn pro suis mancipiis ad
per omnes ecclesias districlissima damnatione ecclesiam confugicntibus credideril occupanda, di-
feilatur. slriclissima damnalione per omnes ecclesias feria-
CAP. 115 —De immnniiate ecclesim. Ex concilio tur. ExCodicum libro vi, cap. 1, iilulo i. Quicunque
Triburicnsi, cap. 6. • fugitivum servum in domo vel in agro, iuscio do-
g
(17, q. i , c. Si quis in alrio.) Si quis in ecclesiaB mino ejus, susceperit,"cum compai*ialio, vel viginti
atrio pugnam commiltit, aut homicidium facit, solidis reddat.
quidquid pro immunitate violata emendanduin est, CAP. 119. — Ut ephcopi eos indignos accessu ec-
altario solvalur, cujuscunque fucrit ecclesia illa. clesiwjudiceni, qui eus violaverinl. Gelasius Epi-
CAP. 114. — De fugienlibus ud ecclesiam. Ex phanio episcopo.
concilio Mediomatrich, cap. 2. Ad episcopos caeteros direxinius jussionein ut
(17, q. 4, c. Si quis contttmaa*.)Siquis confumaxvel eosquiecclesiasyiolasseperhibeiitur, acccssu earunt
supcrbus limoreni cleri, vel reverentiam ecclesiarum judiccnt esse non dignos.
jion habuerit, el fugientem servum suum, vel quem CAP. 120. — De eadem re. Getasius Vict.ori Con-
peiseculus fuerit, de alrio ecclesice, vel deporlicibus sianlino, Marlirio, Fetichsimo, Sereno et Timb-
theo episcopis.i
quolibet modo ecclesiae adhcerenlibus, per vim abs-
traxerit: pro immunitate DCCCGsolidos cpiscopo (17, q. 4, c. Frater et coepiscopus.) Frater et co-
episcopus noster Epiplianius sua nobis relatione
componat:et ipse publica poenitentia juxta judicium sttggessit, Benenatum et Maurum Benevenlanae mu-
t-piscopi multetur, ut sit honor Dei et reverentia
nicipes civitalis, in contumeliamTeligionis acerba
sanctorum, et Ecclcsia Dei semper invicta penna- ^( nimis et plectibili contumacia
neat. prosiluisse: qui con-
CAP. 115. — Quod servi fugienles dominos suos. ad fugientem ad ecclesice septa curialem suum, ne illic
ecclesiam, inlercessionem debenl qumrere, non late- quidem tulum, auldeinjuriasecurum esse siverunt,
bras. Gelasius [Gregorius] Bonifacio episcopo. ausi irruptione lemerarice menlis admiltere, quod
(17, q. i,- c. Meluentes.) Metuentes famuli domi- nec polestatibus| quidem vel principibus unquam
nos, si ad ecclesice septa confugcrint, inlercessio- licuit perpetrare, ut homiiiem in sanctuariis eonsti-
nem debent qucerere, non latebras : ne hcec ipsa tutum, caplafa sacerdotis absenlia, reluctantem
prcesumplio tarditalis temeritatem augeat renilendi. reclamantemque violenter abstraherent; quos quan-
Filius enim noster vir speclabilis Petrus queritur tum nobis sua suggesfione patefecit,, merito indi-
servum suum in ecclesia Sancli Clementis diutius gnos esse sacra communionejudicavit. Et si i*evei*a
commorari, cui cum deputasset sacramenfa prce- tanti facinoris constat admissum, nostra etiam
stari, illum egredi nulla ratione voluisse. Et ideo auctotilas in hac parte consentit. Nec enim ad sup
directos supradicti hominis de pi*cesenli cum eo plicandum jure debet admitli, ubi admittere saerile-
quem elegerit, esse mittendos, qui cum dc impuni- gium non dubilavit. Nttllus etenim inlra limina
tate ejus sacramenta prccbuerint, eum slatim facies n] lantce venerationi deputata utrumque sibi licere
ad dominum suum modis omnibus remeare :,aut si existimet, pro suce voluntatis arbitrio, ut et humi-
in hac pertinacia forte perstiterit, post sacramenlum litatem sibi vindicet et furorem. Et ideo, fratres
sibi prccslilum, reddatur iiivittts. charissimi, supra dietos, si manifesla reos facit
ab omnibus parochiarum vestraruin
CAP. 116. — De eodem. Idem Petro subdiacono conquestio,
Campanim. ecclesiis noslrce prceceptionis auctorilale prohibete:
Mancipia si qtia in monasterium Sancti Severini, ul non solum hi, qui in injuriam sanctorum loco-
vel in aliam ecclesiam de civilate refugerint, niox ut rum prosiluisse probabuntuf, merito consequaiUur
adnotiliam tuam pervenerit, nullo modo ea illic pro facti sui qualitale vindictam, verum eliam
immorari permittas : sed intra civitatem in eccle- cceteri a tali prcesumptione ultionis istius timore re-
siam 1'evocentm*,et si justam contra dominos suos vocentur.
querelam habuerinl, congrua ordinatione de ec- Cu*. 121.-—Ilem de eademre. Ex concilio Toletane,
clesia exire necesse esl: si vero venialetn culpam cap. 12 (Tolel. xn cap. 10).
coinmiserint, dominissuis, acoepto devcnia saca- (17, q. I, c Definivil.) Pro his qui quolibet nieiu
menlo, sine mora reddantur. sel terrore ecclesiam appetimt, conse-Btientepariter
99.N DECRETI PARS m. — DE ECCLESIA. ETC. 25?.
ct jubente Domino nostro Ervigio rege, hoc sanctum _A CAI>.124. — Qui monastcrium infringuni, el indc
concilium definivit: ut nulltts audeat confugientes' aliquid sublrahunt, snblalum- nonies componere
ad eeclesiam residentes inde abslrahere, aut quod- debeant, et immunitatem triplicitcr. Ex decretis
Joannh pupm, cap. 10.
ctinque nocibilitatis vel damni seu spoliationis resi- Ul hi qui monasteria, et loca Deo sacrata et ec-
dentrbus in loco sanclo, inferre: sed esse potius his clesias infringunt et
deposita vel alia qucelibet
ipsis qui ecclesiam petunt per omnia licitum in tri- exinde abstrahunt, damnum nonies componant, et
ginta passus ab ecclesiae januis progredi, in quibus immunilatem tripliciter, et velul sacrilegi canonicce
triginta passibus uniusctijusque ecclesice in toto cir- sententice subjugentur.
cuitu reverentia defendaulur [defendalur], sic ta- CAP.125. — De his
qui domum Dei contemplibilem
men ut hi qui confugiunt ad eam in extraneis, vel ducunt. Ex Moguntiensi concilio, cap. 7.
longe separatis ab ecelesiae domibus, nullo modo (Dist. 50, c. Communione.) Quisquis fastu super-
abscedant, sed in hoc triginta passuum numero, bice elatus'domum Dei ducit contemplibilem, et pos-
absqite domorum extranearum receplaeulo progrc- sessiones Deo sacratas, atque in honorem Dei sub
dientes, aditum obtinebunt, ut ad inquisitce naturae regice immunitatis defensione constitutas, inhoneste
usum debitis exeant locis, et nullo teneantur eventu traclaverit, vel infriugere prcesumpserit, aut inccn-
nccessiiudiiiis qui se Dominicis defendendos commi- dia vel vastationes ausu temerario peipetravciit,
serint claustris. Si quis autem hoc decretum violare quasi invasor et violator ccclesice Dei, quce est do-
leutaverit, ecclesiasticce excommunicalioni subja- mus Dei vivi, a communione omnium fidelium ab-
ceat, et severilatis regice feriatur sententia. Ipsos scidatur.
tamen qui ad ecclesiam confugium fecerunt, si juxla CAP.126. — De excommunicatione eorum. Ex conci-
priscorum canonum instiluta, hi qui eos repetunt lio Arausicano.
sacramenta reddiderint, et sacerdos ecclesiae ipsius (41, q, 5, c. Canonica instituta.) Canonica insti-
ab ecclesicenon abstraxerit foribus, aut fuga talium luta et sanctorum Patrum exempla sequentes, eccle-
si evenerit, sacerdoti qucerenda est, aut damnorum siarum Dei violatores, auctoritate Dei et judicio
sententia secundum eleclionem principis hujusmodi sancti Spiritus, a gremio sanctce matris Ecclesiac, et
sacerdotibtis irroganda. a consorlio totius Christianitatis eliminamus quo-
CAP.122. —Interdictio communionh facta inBoni- usque rcsipiscant, et ecclesiae satisfaciant.
facium episcoptum,nisicito ecclesiwrestitual quem CAP. 127. — De pmnilentia eorum qui ecclesias in-
inde rapuit. Beati Augustini acl Bonifacium cendunt. Ex decreth Julii papm.
ephlola (ep. 187). i, c Siquis.) Si quis ecclesiam igne
(17, q.
(17, q. 4, c. Miror.) Dilectissimo et speclabili viro (- comburit, quindecim annos poeniteat, et eam sedule
filio Bonifacio Augustinus episcopus. Miror quo- et pretium suum pauperibus distribuat.
modo tam subito fidei murum aries ruperit inimici. restitual,CAP. 128. — De minhtrh altaris. Ex Laodicensi
Novi enim qua religione semper sis Eeclesiam Dei concilio, cap. 21.
veneratus. Quo instigante facinore [facere ausus (Dist. 42, c. Non oportei.) Non oportet ministros
es?] homiuem de Ecclesia rapuisti? Tuus si detuo altaris vel quoslibet clericos ad agapen vocatos par-
amico forte praesumeret, fugilivus, posset proeul tes tollcre, propter injuriam quce ex hae occasione
dubio intercessoris causaTeniam promereri. Ergo ecclesiaslico ordini poterit deputari.
si amicus inlenditur, cur Deus offenditur? Sed si
CAP.129. — Quod presbyteri parochiani dum ordi-
de potestate praesumitur, Nabuchodonosor regem nantur, libellum ojficialem a sacerdote suo accipere
intende qui eausa superbiae in bovem est ex homine debeant. Ex Totelano concilio iv, cap. 26.
'
commutatus (Daniel. iv). Non ut confundam te hcec (Dist. 58, c. Quundo presbyleri.) Quando presby-
scribo, sed utiilium meum charissimum jnoneo. teri in parochiis ordinantur, libellum officialem a
Eeclesiae igitur illaesum revoea, quem ut irreligio- sacerdote suo accipiant, ut ad ecclesias sibi depiw
sissimus rapuisti. Oblalio vei'0 domus tuae a clericis tatas instructi succedant, ne per ignorantiam eliam
ne siiscipiatur interdixi [indixi]. Communionemque 1Djn ipsis divinis sacramentis offendant : ut quando
libi interdico, donec peracta pro ausibus vel efrore ad litanias, vel ad concilium venerint, rationem suo
a me definila tibimel poenitentia, et tempore con- episcopo reddant, qualiter susceptum officium cele-
donato pro hoc facto, corde contrito et humiliato brent vel baptizent.
dignum offeras sacrificium Deo. CAP. 150. — Presbyieros aut diaconos quando per
CAP.123. — Quod reus ad ecclesiam fugiens accepla parochias conslituuntur, professionem episcopo suo
securilate morlis el debilitatis, qum inique gessil, facere oportere.'Ex concilio Toletano iv, cap. 26.
legithne compomre debeat, Ex libro_.capitutorum (Dht. 28, c. Quando presbyteri.) Quando presby-
(/. v, c. 90). teri aut diaconi per parochias constituuntur, opor-
(17, q. i, c Reum ad ecclesiam.) Reum ad eccle- tet eos professienem episcopo suo facere, ut caste
siam fugientem nemo abstrahere audeat, neque inde et pure yivant sub Dei timore, ut dum eos tali pro-
donare ad posnam vel ad mprlem, ut honor eccle- fessione obligaverit, sanctam discipliuam •reti-
siarum conservetur: sed rectores pacem ei et vitam neant. v
et membra obtinere studeant; tamen legilime com- CAP.151. — Ut
quicunque ephcopus dimcesim alle-
ponat quod inique fecit. rius per triginta annos sine atiqua (nterpellatione
 "
127 - D. 1Y0NIS CARNOTENSIS EPISCOPl 228
possederil, cam teneat. Ex conciiio Toletano iv, A quam ad reclittidinis fortitudinem pcrtinet. Si enim,
cap. 55. 'juxta aposloli sententiam, episcopi non debentesse.
(16, q. 5, c. Quicunque.) Quicunque episcopus dominatores in clero, sed forma facti gregis ex
alterius episcopi dicecesim annos triginta sine aliqua animo (J Petr. v); mullo minus isti hoc agere de-
interpellatione possederit, eam teneaf; quia secun- bent, sed conlcnli sint regularibus disciplini», et
dum jus legis ejus videtur esse dioecesis, et admit- tcneanl propriam mensuram, et quod eis ab epi<*co
tenda non esl contra eum actio reposcendi, sed hoc pis injungittir, hoc per parochiam exercere stu-
intra unam parochiam, extra vero nullo modo, ne deant, nihil per cupidilalem et avaritiam prcesu.-
dum dicecesis defenditur, provinciarum termini mentes.
confundantur. Cu>. 155. — Quodjurejurando in contenlione obtinere
CAP.152. — Delexactione ecclesiarum Galalim pro- debel, qui possessor rei inventus fuerit. Gelasius
vincim. Ex Toletano .concilio, cap. 4. Justo episcopo.
Non amplius quam duos solidos unusquisque cpi- (16, q. 3, c Dilectio.) DMeetiotua qucesita omnium
scoporum privatce provineicc, per singulas dioeceses, fidelitei*rerum veritate, si de spatiis quibus memo-
vel singulas ecclesias, juxta synodum Bracareusem ratur orta contentio, delinitio dudum certa pioces
'
annua illatione sibi exspectet inferri: monasterio- U sfl, intemerata servctur : alioquin si nihil unquam
l ttm tamen basilieis ab hac solutionis expensione constilerit tei*minatum, mfnc de perseriptione tein-
sejunclis. Cum vero episcopus dioecesiin visitat, porura, si qua pai*s dissidel [lidit] , prcebeal sacra-
niilli prce multiludine oncrosus existat, nec unquam .mentum; ul tamen qute haclenus possedisse perhi-
quiuquagenarium numerum evectionis excedat, aut belur, jusjurandum sinalur offei're.
amplius quam una die per unamquamque remorandi CAP.156. — De ephcopis Siciliw, quid de parochianh
suis exigere debeanl. Pelagius Cresconio illustri.
licentiam habeat. Quicunque vero pontificum eorum-
dem aliter quam decernimus agendum praesumpse- (10, q. 5, c. Itlud le modis.) Illud te modis omni-
bus volumus custodire, ne quis episcoporum Sicilice
rit, corrcclioni procul dqbio canonum subjacebit,
de parochiis ad se pertinentibus nomine eathedra-
tanquam constitutionum synodalium transgressor,
ct priscorum Patrum edicli corruptor. tici, amplius quam duos solidos prcesumataccipcre,
ncque compellere pre&byteros aut clerum paroehia-
CAP. 155. — Ne dum parochias suas peragrant epi- rutn suarum supra vires suas eis convivia praepa-
scopi, tyrannidem exerceant, sed cum charitale rare.
.. stipendia exigant. Ex Cabilonensi concilio n,
cap.. 2i. CAP.137. •— Vt clerus qui ab episcopo suo pergrava-
<-.
' tur, querimoniam ad melropolitanum deferat. Ex
(10, q. 5, c. Cavendum est.) Cavendum saneesl, Toletano concilio m, cap. 20.
ne cum episcopi parochias suas peragrant, quamdam . (10, q. 5, c. Quiacognovimus.) Quia cognovimtts
non solum erga subdilos, sed erga socios lyranni- episcopos per parochias suas non sacerdotaliter, sed
dem exefceant : nec (quod absit) non cum chari- crudeliter descevire, et dum scriptum sit: Fornia
tate, sed cum cpiadam jaclantice temeritate : nec estole gregi, non ut dominanles ii. clero (IPetr. v),
cum graliarum actione, sed cum quadam judiciaria exactiones dicecesi suce vel damna infligant; ideo-
invectione slipendia ab eis exigant. Observandum que censemus, excepto, quod veterum constituticmes.,
etiam modis omnibus esl, ut si quando eis per- a parochiis habere jubent episcopos, ut alia quce il-
agrandcc parochice neccssitas incmnbit, in confir- lis huc usque pfcesumpta sunt, denegentur : hoc
niandis homlnibus, in inquirendis febus emenda- est, neque in angariis presbyleri aut diacones, ne-
tione dignis , in prcedicatione verbi Dei, in lucris que in aliquibus fatigentur indiclionibus, ne videa-
animarum potius, quam deprcedandis et spoliandis mur in Ecclesia Dei exacfores potius quam Dei pon-
hominibus et scandalizandis fratribus, operam clent; lifices nominari. Hi vero clerici tam locales quam
et si quando eis ad peragendum ministerium suum dicecesani, qui se ab episcopo gravari cognoverint,
a fratribus aut a subditis aliquid accipiendum est, querelas suas ad metropolitanum deferre non diffe-
Q
hoe summopere observarc debent, ne qttem scanda- rant, et metropolitanus non moretur ejusmodi
pvcc-
lizent aut gravent. Tanta ergo in hac re discretio sumpfiones coercere.
tenenda est, ut et verbi Dei prcedicator ubi sumptus CAP.158. — Vt non licealjudicibus clericos vel ser-
proprii desunt, a fratribus accipiat ; et iidem fra- vos ecclesiw in suis ungarih occupare, cap. 21.
tres illius potentia non gravcntur, exemplo apostoli (12, q. 2, c. Ecclesiarum.) Ecclesiarum servos, et
Pauli qui ne quem grayaret, arte el manibus victum cpiscoporum omnium vel elericoruin a judicibus vel
quaerebat (II Thess. m). actoribus publicis in divei*sis angariis fatigari dole-
CAP. 154. — Quod archidiaconi 'super presbyteros mus : propter quod omne consilium a pietate glo-
parocliianos nullatn dominalionem lyrannicam riosissirni Domini nostri Jesu poposcit, ut lales
exe-rceredebenl. Ibidem, cap. 15." deinceps ausus inhibeat, sed servi supradictornm
(Dht. 94, c. Dictum est.) Dictum est etiam quoJ officiorum in corum usibus vel ecclesice laborent.
in plerisque locis archidiaconl super presbyteros Si qui vero judicum aut actorum, clericum autv
parochianos quamdam exercent dominationem, et servum clerici vel ecclesice, ir* publicis ac privaiis
ab eis exigant censum : quod magis ad lyrannidem negotiis occupare voluefit, a conimunione ecclesia-
 9,9.9 DECRETI PARS III. - DE ECCLESIA. ETC. 230
rlica cui inipedimenlum facit, efliciatur exlfa- Afuturis temporibus, qui hoc avellere nitatur, Jaai
neus. dicta damnatione feriatur.
CAP.139. — Vitam communem inter omnes Chrhlia- CAP. 140. -— Qni res ecclesiarum et oblationes fide-
nos vigere debere, maxime inler eos qui in sorlem lium abslulerit, in patrem Dominum, el matrem
Domini elecli sunt: et quod fideles primo prelium, Ecclesiam peccat,etideo a liminibus sanctm malris
deinde frmdia sua ad suslenlalionem commuhher Ecclesiw pellendus est. Lucius I pupa in primo
viventium contulerint. Urbanus in primo decretali decreto suo, omnibus episcoph tam Gallh, quam
suo omnibus Chrislianh. - Hhpanh.
{12,' q. 1, c: Scinius vos.) Scimus vos non igno- (6, q.l, c. Sapiens nones«).Sapiensnon est omnis
rare, tmia hactenus vita eommunis inter bonos qui nocet. Res quoque ecclesiarum nostrarum et
Christianos viguit, et adhuc Dei gratia ^viget, et oblaliones fidelium, quas significastis a quibusdam
maxime inter eos qui in sorle Domini electi sunt, irruentibus vexari, noblsque et ecclesiis nostris au-
id est clericos, sicul in Actibus apostolorum legitur: ferri, indubitanter maximum estpeecatum, testante
Multiludinh autem credenlium erat cor unum, et Scriptura quce ait (12, q. 2, c. Qui abstuleril) : Qui
anima una, nec quhquam eorum qum possidebat ali- abstulerit aliquid palri vel matri, et dicit hoc non
quid suum esse dicebal, sed eranl illis omnia commu- esse peccatum, homicidm particeps cst (Prov. XXVIII)
nia. Et virtule magna reddebanl Apostoli testimonium B Pater ergo noster sine dubio Deus est, qui nos
resurreclionis Jesu Christi Domini nostri; el gratia creavit, et maler nostra Ecclesia. quce nos in ba-
magna eral in omnibus illh; neque enhn quhquam ptismo spirifualiter generavit. Item. Hcecfieri pro-
egens eral inter illos;r quolquot enim possessoresagro- phetce, hcec apostoli, hcec successores eorum, et
rum aut domorum erant, vendentes afferebanl preiia omnium catholicorum patrum vetanl dccreta, et la-
eorum qum vendebant, el ponebant ante pedes aposto- les prcesumptiones sacrilegia esse dijudicant. (17,
lorum. Dividebatur autem singulh, prout cuiqne q. i, c. Omnes raptores.) Quorum nos sequentes
opus erat. Joseph autem qui cognominatus esl Bcrsa- exempla', omnes tales prcesumptores, et Ecclesice
bas ab apostolh (quod esl interprelatum filius conso- raplores, atque suarum facullatum alienatores, una
lationis) levttes, Cyprius genere, cum haberet agrum, vobiscum a liminibus sanctce matris eeclesice ana-
vendidit illum, et altulit pretium, et posuit ante thematizalos, aposlolica aucloritate pellimus, et
pedes apostolorum (Act. iv), etc. Yidentes autem damnamus, atque sacrilegos esse judicamus. Et non
summi sacerdotes atque levitce, et reliqui fideles solum eos, sed omnes consentientes eis : quia non
plus utilitalis-posse afferre, si hcereditates et agros solum qui faciunt, rei judicantur, sed etiam qui fa-
quos vendebant, eeclesiis quibus prcesidebant epi- ( cienlibus consentiunt (Rom. i). Par enim icena et
scopi traderent, eo quod de sumptibus eorum, tam agentes, et consentientes comprehendit.
prcesenlibus quam futuris temporibus plura et ele- CAT. 141. — Pro necessitate temporum diligenti
gantiora possent ministrare fidelibus communem consideralione lemperanda esse decreta Pairum.
Ex generalibus decreth Gelasii papm, cap. 1
vitam ducentibus, quam ex pretio eorum, eceperunt
(ep. 1).
prcedia et agros quos vendere solebant, matricibus (1, q.1,c. Necessaria rerum.) Necessaria rerum
ecclesiis tradere, et ex sumptibus eorum vivere. cKspositione [dispensalidne] constringimur, sic ca-
Ipsce vero res in dilione singularum parochiarum nonum palernorum decreta librare, et retro prcesu-
episcoporum, qui locum tenent aposlolorum, erant, lum deeessorumque noslrorum prcecepta meliri t ut
et sunt usque adhuc, et futuris semper debent esse quce prcesentium necessitas
temporum rcstauraudis
temporibus. E quibus episeopi et fideles dispensa- ecclesiis relaxanda deposcit, adhibita consideratione
tores eorum, omnibus communem vitam degere vo- diligenti, quantum polest fieri
temperemus.
lentibus, ministrare cuncla necessaria debenf, prout CIP. 142. — l/f cum nnlla magna necessilas ur-
melius potuerint, ut nemo in eis egens inveniatur. get, institutaPatrum incouvulsa permaneant. Idem
Ipsce enim res, fidelium oblationes appellantur, quia cap. 2.
Domino offerunlur. Non ergo debent in aliis usibus 1D (Dist. 5S, c. Prhcis.) Priseis igilur pro sua
qnam ecclesiasticis, et prcedictorum Christianorum reverentia manentibus instilulis quaef ubi nulla
fratrum vel indigentium converd; quia vota sunt ,vel rerum vel temporum perurget angustia, rc*-
fidelium, et pretia peccatorum, atquead prcedictum gulariter convenit custodiri t ealenus ecclesils
opus explendum Domino traditce. Si quis autem quce vel cunctis sunt privatce ministris , vel suf-
(quod absit) seeus egerit, videat ne damnalionem ficientiluis usque adeo despoliatce servitiis, ut
Ananiceet Saphirce percipiat (Act. v), et reus sacri- plebibus ad se pertinentibus divina munera sup-
legii efficiatur, sicut illi fecerunt, qui prcediclarum plere non valeant, tam instituendi quam promo-
rerum pretia fraudaverunl.^Memoratis augmenta- vendi clericalisobsequii, sic spatia dispensanda con-
tionibus ac cultibus in tantum Ecclesice quibus epi- cedimus.
. scopi praesident, Domino adminiculante ere\erunt,
CAP.145. — De examinando co qui ad clericale mu-
ettantis maxima pars earum abundat rebus, ut nul- nus aceedit. Idem cap. 5.
ius sit in eis communem vitam degens, indigens, (Dist, 77, c. Si quh de.) Ut si quis etiam de reli-
sed omnia necessaria ab episcopo suisque ministris gioso proposito, et disciplinis monasterialibiis eru-
percipit: ideo ut si aliquis exstiterit modcrnis aut ditus, ad clerieale muwis accedit, in primis ejus
331 D. IYQNIS CARNOTENSIS EPISCOPl 252
vita praelerilis acta lemporibus inquiratur, si nullo A quum sibi eptscopivindicent, ut sicut antea diximi.s
gravi facinore probatur infectus, si secundam for- peregrinorum alque captivorum largilorcs esse
tasse non habuerit uxorem, nec a marito reliclam possinl. Hlud quoque adnecli placuit, ut si"(quod
[rejectam] sortitus ostenditur. absit; facullales ecclesice et diceceses ab aliquibusv
CAP. 144. — Jure sibi vindicari, quidquid tricenna- possideantur epicopis, jure sibi vindicent, quod
nali tege concluditur. Idem. tricennaria lex conclusit, quia el filiorum nostro-
c Gelasius rum principum ita emanavil auctoritas, ulultra tri-
(Idem habelur infra 147.) Romancc
annos nulli liceat pro eo appellare, quod legem
Ecclesice episcopus fralribus qui in Sicilia sunl con- ginta
exclusit.
stituti. Illud etiam annecti placuit, ul si (quod ab- tempus
sit) facultatcs Ecclesice nec non et diceceses ab ali- CAP. 148. — Nullo obstaculo ante tribunal Chrhti
quibus possidentur episcopis, jure sibi vindicent, muniri, qui substantiam a'd usus pauperum de-
quod tricennalis lex eoncludit. Quia ct filiorum no- rclictam contra fas disperyit : el quod anathe-
mate ferialur, quicunque res ecctesiw confiscan,
strorum principum ita emanavil auctoritas, ulultra vcl competcre , vel penculosa, aul smva infesta-
triginta annos nulli liccal pro eo appellare, quos le- lione pervadcrc prmsumpserit. De vi. syn Symma-
gum tempus exclusit. chi papm.
B"
Nec aliquo se ante tribunal Christi obstaculo mu-
CAP. 145. — Captivos redimentlos de rebus ecclesia-
slich. Gregorius Demetrio [Demelriano] el Vaie- niat, qui a religiosis animabus ad substantiam pau-
viano clericis Firmianh (lib. vn reghlri , perum derelicta, contra fas sine aliqua pietalis
e^ist. 14). consideralione dispergit. (19, q.i, c In canonibus.)
(12, q. 2, c. Sacrorum.) Sacrorum canonum insti- Similiter et hoc ad omnium ecclesiarum notitiam
tuta, et legalis permiltil auctoritas , licite res eecle- vestra cunctorum exhortatione , et judicio , cense-
siasticas in redemptionem caplivorum impendi. Et mus pervenirc, et ab omnibus firmiter tencri, quia
ideo quia edocti a vobis sumus, annos fere decem et episcoporum res ecclesice esse non dubilantur, si
octo virum feverendissimum quemdam Fabium epi- in eorum facultatibus simili fuerit crudelitate gras-
scopum EcclesiceFirmiance pro redemptione vestra, satum, pervasores rerum memoratarum, praedicta
ac patris vcstri Passivi fratris et coepiscopi nostri, canonum districtione feriantur : ut qui moribus
luncvero clcrici, nec non matris vestrce libras ar- propriis ac nulla conscienlice casligatione corri-
genti undecim eadem ecclesia hostibus impendisse, giinlur, saltem ecclesiasticce, et canonicce vindi-
alquevos ex hoc quamdam habere foi*midinem, ne ctce perfodianlur aculeis. Generaliter vero quicun-
hoc quod datum est a vobis quolibel tcmpore repe- p que res ecclesiaslicas conliscare, aut competere,
tatur. Hujus prcecepti auctoritate suspicionem ve- aul pervadere periculosa aut sceva infcstatione
slram pracvidimus auferendam, conslituentes nul- prcesumpserit, nisi se citissime per ecclesiae de qua
lam vos exinde, hceredesque vestros quolibet tem- agitur , satisfactionem correxerit, perpetuo ana-
pore repetitionis molestiam sustinere , nec a quo- themate feriatur. Simililer et hi qui ies Ecclesice
quam vobis aliquam objici qucestionem. jussu vel largitione prineipum, vel quorumdam
CAP. 146. — De noh repetenda possessioneper qua- potentum, aut quadam invasione, aut tyrannica
' potestate i*etinuerint, etftliis vel hceredibus suis,
draginla annos ab alio possessa. Gregoiius Petro
subdiacono. ul a quibusdam jain factum audivimus, quasi hae-
reditai*ias reliquerint, nisi eito res Dei admoniti
(16, q. 4, c.Volumus accedentem.)S>imonasterium
sancti Theodori, fines de quibus causatio mota est, a pontifice, agnita veritale reddiderint, perpetuo
inconcussis quadraginta annis,possedisse repereris, anathemate feriantur. Iniquum enim csse cense-
nullam deinceps, etiamsi quid Romance Ecclesiae mus, ut potius custodes chartarum, quam de-
fensores rerum creditarum , ut prceccpium est ,
competere potuit, paliaiis sustinerecalumniam,sed
quietem eorum modis omnibus procura. judicemur.
D
CAP. 147. — Episcopos facullatem ecclesiarum CVP. 149. — De pervasoribus rerum atienarum.
adminhlrare debere, viduis, pupillis,- pauperibus t Jounnes papa Zacharim archiepiscopo.
et clericorum stipendia distribuere : sibi vero nihil
inde vindicare-, nisi quod ad proprios usus tri- (12, q. % c. In antiquh.) Est etiam in anfiquis
cennariaiege pertinet. (Gelasius, ep. 2 ad Siculos, Ecclesice stalutis decretum, ut qui aliena invadit,
c. 1.) non cxeat impunitus, sed cum mulliplicatione
Gelasius Romance Ecclesice episcopus, dilcctissi- omnia restituat. Unde et in Evangelio scriptum
mis et in Christo unanimi charitate connexis fratri- est : Quod si aliquid defraudavi, reddo qiiadruplufn
bus episcopis qui in Sicilia sunt constituti. (16, q. (Luc xix). Et in legibus sceculi cautum habetur :
l~, cap. Prmsulum.) Quomodo prcesulum nostrorum Qui rem subripit alienam illi cujus res direpta est,
auctoritas emanavit, ut facullates ecclesice episcopi in undecuplum quce sublata sunt restituat. Et in
ad regendum habeant potestatem : ita tamen ut lege divina legitur : Malediclus omnis qui transfert
vhiuarum, pupillorum, atque pauperum, nec non terminos proximi sui, et dicit omnis populus : Amen
et clericorum stipendia distribuere debeant, hoc eis (Deut. XXVII).Talia ergo non prcesumanfur abscrae
statuimus dari, uuod hactenus decretum est. Reli- ultione , nec exerceantur absque sya damnano*i<;.
 255 • DECRETI PARS IIL — DE ECCLESIA, ETC, «34
CAF. 150. — De his -qui ecelesiasiica privilegia cal- A nem , et cognoscendum, ulrum illius sit concessio»
care conlendunt. Geiasius Majorico, Sereno et au irivasoris
Joanni ephcoph. praesumptio. Quod si principis inordi-
nata fueritlargitio, ipse sit princeps pro emendalione
(12, q. 2, c Qui et liumanh.) Qui et humanis redarguendus.
• legibus in civili damnatione calcatis, et reverentia
CAP. 155. — De rebus Ecclesim sine consullu Metro-
religionis abjecta, vel ecclesiastica privilegia calcare polilani ephcopinon alienandh. Ex Carthaginensi
contendunt, vel ubilibet in pauperum prosilire dis- concilio v, cap. 8.
pendium, nec hujusinodi saltem commoniti convi- (17, q. i, c. iVtt//«s.)Placuit etiam, ut rem Eccle-
ctique nequiliam sopire consentiunt, atque illata siae nemo vendat. QuodJ si aliqua necessilas cogit,
sacris rebus detrimenla sarcire, oninino divini mu- hanc insinuandam esse primali ecclesice, ut cum
neris sunt parlicipatione privandi, ut hujus per- statuto numero episcoporum utrum faciendum sit,
ccptione careant, quod sacras leges habuere de- arbitretur. Quod si tanta urget necessitas ecclesice,
spectui ut non possit ante consulere; saltem post factum cu-
CAP. 15!..— Quod eplscopo nutlo commento liceat riositatem habeat, et vicinis episcopis hoc ante indi-
res ecclesimalienare el quod privilegia omni ra- care, et ad concilium referre has ecclesice necessi-
lione tntegra convenil servari. Gelasius Juslino ar- -" tates. Quod si non fecerit, reus eoncilii venditor te-
chidiacono, et Fausto defeiisori. neatur.
(12, q. 2, c Vulteranm.) Yolatoranae [Wulteranae] CAP.154. — De manumissh, et per testamenlum
Ecclcsjce actus vel patrimonium, quod hactenus ecclesim commendath. Ex Arausico concilio i,
ooinperimus destitutum, vel post damnalionem Eu- cap. 7.
charisti quo fuerat depravante dispersum, curce (Dist. 87, c. Eos qui.) Iii ecclesia manumissos, et
vestrce decrevimus esse delegandum , ul diligentia, per testamentum ecclesice commendatos, si quis in
vel obsequium, vel ad colonariam con-
qtia vos pro ecclesice utililalibus existimamus esse servitutem,
ditionem imprimere tentavei*it, animadversione ec-
vigilantes, prcedia culturce reslitualis antiquce : re-
vocelis si qua sunt vendita aut donata mancipia, clesiastica coercebitur.
etiam ab Eumatio et CAP. 155. — Quod hi qui oblationes defunclorum
possessiones quce Oppilionc
teneri retinent, et ecclesih reddere morantur, quasi neca-
episcopis vel cceteris quovis jure videritis tores egentium Dei judicio depulantnr. Ex Vusensi
(quia corilra constituta synodi, ab episcopo prcedia concilio i, cap. i.
alienari nullo poluerunt commenlo), nihilominus (13, q. 2, c. Qui obtationes.) Qui oblationes de-
revoeentar. Sit emptoribus ad eum recursus, qui functorum retiuent, et ecclesiis tradere demoraa-
prcesumpsil aliquid de Ecclesice rebus illicita ven- tur, ut infideles, sunt ab ecclesia abjiciendi; quia
dilione distrahere : ila ut pensiones annuas ad pon- usque ad exinanitionem lidei pervenire certum est
Jificem deferatis, cui privilegia siia integra convenit hanc pielalis divince exacerbalionem, .quia et fideles
onmi ratione servari, ut ejus dispensationeportio- de porpore recedeutes votorum plenitudine, et pau-
nes proveuiant consuetaj : ita ut porlionem quar- peres consolatu alimonice, et necessaria sustenta-
tam quae ad eos perlinet, sua pontifex oi*dinalione tione fraudantur: hi enim tales quasi egentium ne-
'
dislribuat, prout cujusque loeum meritumque co- catores judicio Dei digni habiti suut. Unde et qui-
guoscit. Pariter etiam ex fidelium oblalione facien- dam patrum hoc scriplis suis iitseruit, congruentc
dum, ut quarlam clericis eroget, pro consideratione seiilentia qua ait: Amico quidpiam rapere furtum
suce electionis, antisles : fabricarum etiam porlio est, ecclesiam fraudai'e sacrilegium. (Hieron. ep.
cpiscopo sciente et disponente, veslra erogatione ad Nepolianum.)
pendatur, quatenus nihil penilus in detrimenlum CAP.156. — De cterich qui documenta quibus posses-
sio ecclesim firmatur, aut supprimere, aut negare,
alicujus rei patiamini generari. _Si quod vero in aut adversarih tradere prmsumpserint. Ex Aga-
Ecclesice vestrce damnum, autinhisquce suntprce- thensi concilio, cap. 26.
ceptionis nostrce prohibita, pontificem vestrum vi- D (12, q. 2, c Si quis.) Si quis de elericis docu.
deritis admiltere, mox nostris auiibus relatione si- menta quibus ecclesice possessio firmatur, aut
sup-
gnate, ut quid iieri debeat eenseamus. Decimas ju- primere, aut negare, aut adversai*iis forlasse trade -
sto ordine non tantum nobis, sed majoribus visum re damnabili et punienda obstinalione
prcesumpse-
est, plebibusque tantum ubi sacrOsancta dantur ba- rit, quidquid per absentiam documeutorum damni-
"ptismata, deberi. - ecclesiceillatum est, de propriis facullatibus reddat,
CAP. 152. — De rebus quw semel Deo consecratm et ct communione privetur. Hi etiam qui in damno
contribulm sunl, quod mdlorum principum conces- ccclesice impie sollicitati a traditoribus aliquid sus-
siqne invademlw et diripiendw sunt. Nicolaus* eeperint, superiori sentenlia teneantur.
AdoniViennensi archiepiscopo.
CAP. 157. — Ut de monachh nullus monasterium
(12, q. 2, c. De rebus.) De rebus quce semel Deo novutn nisi permiltente ephcopo fundare prcesumat.
contribulce atque dicatce sunt, et postea 'sub occa- Ibidem, cap. 27.
sione concessionis principum, a quibusdam inva- (18, q. (?), c. De monachh.) Ut demonaehismonaste-
duutur atque diripiuntur : sancimus, ut prius con- rium novum, nisi episcopo aut permiltente aut pro-
sulto principead resecandum praesumplivam factio- bante nullus iucipere aut fundare pracsumat. (16,?.
PATROL. CLXI. S
O.XK D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 256
1, c. Monaclii vaqanles.)lio___.c\.icl\a.mvagantes, ad .A quas abbates facere prcesumunt, hcec forma serve-
officium clericatus, nisi eis testimonium abbas suus tur, ut quidquid sine episcopi notilia vendilum fue-
dederit, nec in civitatibus neeln parochiis ordinenlur. rit, ad potestalem episcopi revocetur. Mancipia
(20. q. 4, c. Monachum.) Monachum, nisi abbatis vero monachis donala, ab abbate 11011 liceat manu-
suiaut permissu, aut voluntate, ad alterum mona- mitti. Injustum enimputamtis, ut monachis quoti-
sterium commigrantem, nullus abbas suscipere aut dianum rurale optts facienlibus, servi eorum Iiber-
relmere prcesumat; sed ubicunque fuerit abbati tatis dono [olio] poliantur.
suo auctoritate canonum revocetur. Si enim rie- CAP.164. — Vnum abbatem duobus monasterih non
cesse fuerit clericum de monachis ordinari, cum prmficiendum, cap. 57.
consensu el voluntate abbatis praesumat episcopus. (21, q. i, c. Vnum.) Unum abbaiem duobus mo-
CAP. 1S8. — Ut monasleria pueltarum longhts a naslei iis iiiterdicimus prccsidere.
monasterio monachorum collocenlur. Ibidcm, CAP. 165. — Cellulas novas monachorum, sine
notilia episcopi non instituendas. "Ibidem ,
cap. 28. 58.
2, c. Mohasteria.) Monasteria puellarum cap.
(18, 17.
longiusa moisasterio moiiachoruin, attt proptor in- (18, q. 2, c. Cellutas.) Cellulas novas aut congre-
sidias diaboli, aut propter oblocutiones hominum n gatiunculas monachorum absque episcopi notitia,
collocchtur. prohibemus inslitui.
CAP. 159. —Ut liberlos legitime factos ecclesia si CAP.160. — Ul cleiici res ecclesiarum diulurna
necesse fuerit tuealur. Ibidem, cap. 29. pbssessionejuri proprio non subsciibant. Ibidem,
c. Liberlos a dominis suis cap. 59.
:(bisl. 87, Liberlos.)
factos ecclesia si necessilas exegerit tuea- (16, q 5, c. Clerici quilibet.) Clerici quilibet
legitime diuturiiitate temporis, Ecclesice
tur. Quod siquis ante audientiam pervadere attt quantacunque
ab [al., de Ecc].]remuneratione aliqua possederint, in
exspoliare prcesumpseril, ecclesia repellalur.
non vocenlur
CAP.160,-—Vl ephcopuslicentiamhabeat dislrahendi j'us proprium prcescriptione temporis
terndas, el vineolas exiguas, ecclesim minus utiles. [revoc.], duminodo paleat ecclesice rem fuisse; ne
Ibidem, cap. 4S. vidcantur etiam episcopi administrationes prolixas,
/12,17.l,c. Terrulas.) Terrulas aulvineolasexiguas aut precatorias cum ordinati sunt facere debuissc,
ecclesiae minus uliles, aut longe positas parvas, epi- aut diu relenlas facultates, in jus proprlelatis suce
scopus sine concilio fratrum (si necessltas fueril) dis- posse transcribere.
trahendi habeal potcstalem. CAP.167. — Ul liceal ephcopo reditus ecclesieesum,
CAP. 161. — Presbyieri aut diaconi non andcanl G qui eam non multum gravent, ad usus regularilcr
res ecclesimsibi creditas commutare, vel vendere, viventium, peregrinorum, el egenorum assignare.
si aulem fecerint honore suo depositi, de proprio Ex Toletano tertio concilio, cap. 5.
illud restituant. Ibidem, cap. 49. (12, q. 2, c. Sine exceptione.) Hcec sancta syno-
•(12, q. 2, c. Diaconi.) Diaconi vel presbyteri in dus nulli episcoporumlicefitiam tribuitres alienare
parochia constituti, de rebus ecclesiaesibi ci*editis, ccclcsice, quoniam et anliquioribus canonibus hoc
nihil audeant commutare, vel vendere, quia i*csDeo prohibetur. Si quid vero quod utilitatem 11011 gravet
sacratcc esse noscuntur. Simililer et sacerdotes ecclcsice,pru suffragio monachorum, vel ecclesiis
nihil de rebus ecclesice sibi commissce, ut superius ad parochiam suam pertinentium dederint, firmum
comprehensum esl, alienare prcesumant. Quod si maneat. Peregrinorum, vel clericorum, et egeno-
leeeriiit cuncti in coneilio, et ab honore depositi, rucn necessitali, salvo jure ecclesice, prceslare, per-
de suo proprio aliud tanlum restiluant quantum iniiiuiiiur pro lempore, quce potuerint.
visi sunlprcesumpsisse. (12, q. 2, c.Si quh qualibet.) CAP.108. — Vt ephcopis liceat unam de parochianh
Sane si quis pro qualibet conditione de rebus eccle- ecclesiis in monasterium dedicare. Ex concilio To-
lelano m, cap. 4.
sice aliquid alienare pfcesumpserit, si de suo pro-
tantum ecclesice visus est (12, q. 2, c. Si episcopus.) Si episcopus unam de
prio contulerit, quanlum
lunc demum istud stare libertos D parochianis ecclesiis suis in monasterium dedicare
abstulisse, licebit, voluerit, ut in ea monachorum regulariter congre-
tameti quos sacerdotes vel diaconi de ecclesia sibi
se facere actus gatio vivat, hoc de consensu concilii sui habeat li-
commissa voluerint, ecclesice per- centiam faciendi. Qui etiam, si de rebus ecclesice
sequi jubemus. Quod si facere contempserinl, pla-
cuit eos ad proprium reverti servitium. pro eoruin subslanlia "aliquid quod delrimenlum
ecclesice11011 exhibeat, eideni loco donaverit, silsta-
CAP.162. — Quidquid presbyleri de possessione pa- bile : i*eienim bonce statuendce sanclum eoncilium
rochiarum dhlraxerinl, el in comparanie et in
vendente irritum habendum. Ibi.lem, cap. 53. dal consensum.
c. CAP. 169. — Ul presbyteri, vel qmbuscunque res cc-
(12, q. 2, Quidquid paiochiarum.) Quidquidpa- " clesim commhsm sunt, qumcunque tempore sum
roeliiarum presbyter de ecclesiaslici juris posses- adminislrationis emerunt, ecclesimper chartam as
sione dixtraxeril, inane habeatur el vacuum,-ven- signare debeant. E Tolelano concilio IX, cap. 4.
ditionc comparantis et actione vendenlis. (12,17.4,0. Sacerdoies.) Sacerdotes,vel quieunque
CAP. 165. — De vendilionibus quas abbates facere illi siinl, quibus ecclesiasticarum rerum cura com
prmsnmunl. Ibidem, cap. 56. missaest, qucecunque administrationis suce lempore
(17, q. 4, c. In vendiiionibus.) Dc vcndilionibus emerinl, si de rcbus propriis vel vile %elparum ha-
 "
237 DECRETI PARS III. — DE ECCLESIA, ETC. 238
buerinl, ad ecclesicenomen cui pi*cesuiit,chartarum A_ servitio attribuatur. Omnes primitias et decimas
,conficere inslrumenta procurenl. Non enim conve- lam de pecoribus quam de frugibus, dives simiil et
riil ul ecclesia, quccsuscepil externum, efliciat in paupcr ecclesiis siiis recte offerant. Dicit enhii Do-
alieno divitem, et in suo retineat fraudatorem., niinus per prophetam : Apporlate omnem decimam
CAP.170.—Si episcopus monaslerium facere,vel paro- in horreo meo, ut cibus sit senientibus in doino mea
cliianamecclesiamdilarevolnerit, licere ei quadra- (Malach. m). Omnis rusticus ct artifex qttisque de
gesimam parlem de rebus ecclesim, vel centesimam negotio justam decimationem faciat. Sicut enim Do-
ibidem conferre. Ex concilio Tolet. cap. 5.
minus omnia dedit, ita de omnibus decimam exi-
(12, q. 2, c.Bonm rei.) Boncerei dare consultum
et prcesentis habetur vilce subsidium, c-tceternccre- git; ut de fruclibus agri, ita de nutrimento omni;
munerationis exspectare cernitur pracmium. Quis- ut de apibus, ita de melle; ut de agnis, ita de velle-
in sua monaste- ribus et caseis; ut de porcellis, ila de capris, de
quis ilaque episcoporum parochia
rium construere fortc volnerit, ct hoc rebus eccle- bubus et equis; ut de minoribus, ila de majoribus
el cceteris. Si quis auiem hcec omnia
sicecuiprcesideldilaveril, non amplius ibidem quam exigimus non decimaverit, prcedo Dei est, et fur, et lalro, et
quadragesimam parlcm dare debebit, ut hac tempe- maledicta
rantice cequitate servata, el cui tribuit competens .} quce intulit Dominus Cain non recte divi-
denti congeruntur. De hisvero omnibus nullus sit
subsidium conferat: et cui tollit damna gravia non
de sacerdotibus requirat ccnsum, vel aliquod
infiiga!.. Ad ecclesiam vero quce monasticis npn in- qui
formabitur regulis, aut quam suis magnificare vo- servilium — prceter ecclesiaslicum.
Cu*. 175. De censu a presbytero non dando. Ex
luerit scripttiris, non amplius quam cenlesimam Parhiensi concilio.
partem census ecclesice cuiprajsidet ibidem conferre Ut secundum canonicam auctoritatem et consti-
licebil; eatamen cautela servata, ut unam tantum- lutionem domini imperatoris Ludovici, de
modo quccplacuei it ex his duabus remunprationem agro ec-
clesiastico et manso, de mancipiis quce ipsc suis ca-
assumat.
pitulis constituit. vel si quilibet pro Ioeo sepulturce
CAP.171. — Ul cpiscopus de ea parle qum sibide fuerit ecclesiae, neque de decimis el
ecclesih debelur, tertiam partem vcl aliquid largitus
parochianis
eidem ecclesiw vel altari si ptacet, conferre possit. oblationibus fidclium cuiquam presbytero aliquem
Exeod. conc, cap.Q. censum persolvere cogat, nec quisquam cujuslibct
(12, q. 5, c. Episcopns si partctn.) Cuin prcelerilis ordinis vel dignitatis, exinde quidquam sublrahat,
sanclionibus notissiinum habeatur, quce de rebus aut redhibitionem quamcunque exigat temporalem.
parochialium ecclesiarum pars episcopo conferalur, Quod si fecerit, eommunione usque ad salisfactio-
opportune tanien duxinms decernendum, ut si epi- (- nem privetur, et regia potestale dare cogatur.
scopus tertiam, qiiam de rebus eisdem sanetione CAP. 176. — Culpam esse thesaurum ecctesim redem-
pariter sibi debitam novit, aut ipsi ecclesiae cujus ptioni cuptivorum prwponere. Gregorius ad domi-
res essepatebit, aut alleri ecclesiaequam elegil con- num- [Bonum] episcopum Messanensem (lib. vi„
epist. 55).
ferre decreveril, ct licilum maneat, el irrevocabile
(12, 17.2, c. Sicut omnino.) Sicut omnino grave
1'obur ejus senlenlia ferat. est frustra ecclesiaslica ministeria venundare; sic
CAP.172. — Vt episcopusqui res ecclesiw vendiderit, iterum est culpa, imminente
et eas de suo restituat, et judicio episcoporum ian- hujusmodi necessilale,"
quam furli aut lalrocinii reus a suo honore privc res maxime desolatce ecclesice, captivis suis prcepo-
tur. Ex concilio Martini papm, cap. 14 nere, et in eorum redemptione cessare.
(10, q. 2, c. Si quh ephcopus.) Si quis epistopus CAP.177. — Vl nuitus ejus donum suscipiat, qui
milla ecclesiaslicae rationis necessitate compulsus, exhmredato filio hmredem facere vult ecclesiam.
in suo clero, autforleubi presb-tter non est, de re- August. In sennone sccundo De vita clericorum
(ad fratres in eremo).
bus ecclesiasticis aliquid praesumpserit vendere,
res ipsas ecclesiceproprice restaurare cogatur, et in (17, q, i, c Quicunque.) Quicunque vult exhcerc-
dato lilio bceredem facere ecclesiam, qucerat alte-
judicio episcoporum dejiciatur auditus, et tanquam ;
fiirli aut latrocinii reus suo privetur honore. rumqui suscipial, non Augustimim; imo, Deo pro-
CAP.175. — Quid agendum sit de presbyteris, si in- pitio, neminem inveniat. Quam laudabilo factuin
venti fuerini de ministerih ecclesim
' atiquid venun- sancti et venerandi episcopi.Aurelii Cai*thaginensis?
dasse. Ex eodem, cap. 17. quomodo implevit omnium. qui sciunt os laudibus
(10, q. 2, c. Si quis presbytcr.) Si quis presbyter, Dei? Quidaai enim cum filios non haberet neque
aul diaconus inventus fuerit aliquid de ministeriis sperarel, res suas omnes retento sibi usufructu do-
ecclesicevenundasse, quia saciilegium commisit, navit ecclesicc. Nati sunt illi filii, et reddidit episco-
piacuil eumiu ordinatione ecelesiastica non haberi. pus iiee opinanti, quce illi donaverat. In potestate
In judicio tamen episcopi dimittendus est, si di- habebal episcopus non reddere, sed jure fori, non
gnus in suo recipi debealgradu,quiamullotieshoc j'ure poli.
ipsumquodde sacrosanclo altario contaminatum CAP.178. — Ibidem, de eadeni re.
est, in episcopi"poteslale dimissum est. (15, «7.2, c. Si quis irasc) Si quis irascitur filio
CAP.174. — De dotibus et decimis ecclesim. Ex suo, etmorieris exhaeredateutn, si viveret non eum
Hhpalensi concilio. placarem? 11011 ei filium reconciliare deberem? Quo-
Ut unicuique ecclesicemansus integer absque ullo modo ergo cum filio suo volo ul habeal
pacem, cujus
259 D. IYONIS-CARNOTENSIS EPJSCOP-I 240
appeto haereditatem? Sed planesi faciat, quod scepe A cslDomini, qui operalur, ciuoil sanguis cjus opera-
hortalus sum. Unum filium habet putet Chrislum ttts est. El posl pauca. In his tribus generibus vasa
alterum; duos habet, putel Chrislum tertium; de- ecclesiae, eliam initiata confringere, conflare, ven-
cem habet, Chfistum undecimum faciat, et suscipio. dere licel. Opus est ut de ecclesia mystici pocrd1
CAP.179. •—Res.lerrenas a nullo recle possideri, nisi forma non exeal, nec ad usus nefarios sacri calicis
vel jure divino, vel humano. Idem in epistola ad minislerium transferatur. Ideo piimum intra eccle-
Vincentium. (cpist. 48). siam qucesita sunt vasa, quce iniliata non essent,
c.
(25, q. 7, Quicunque.) Quicunque vos ex oeca- deinde comminuta, postremo conflata, per minutas
sione legis lmjus imperialis, non dileclione corri-
erogationes dispensata egentibus, captivorum quc-
gendi, sed inimicandi =odio persequitur, displicet que pretiis profecerunt. Quod si desunt nova, ct
nobis. Et, quamvis res qucecunque terrena non(recte initiata videarilur, in hujusmodi
a quoquam possideri possit, nisi vel jurc divino (quo quce nequaquam
quos supra dixi usus, omnia arbitror pie posse con-
cuncta justorum sunt) vel jure humano (quod in verti.
potestate est reguni terrce), ideoque res falso appel- CAP.181. —De
Ielis vestras, quas necjusle possidetis, etsecundum privilegiis ecclesiarum. Ex Tullensi
concilio.
leges terrenorum i*eguni amitlei*e jussieslis; fru- B Sunt forte lales, qui privilegia de Iocis Deo dicalis
straque dicatis, nos in eis congregandis laboravi- sanctorum manibus confirmata parvipendentes, sibi
mus, cum scriplum legatis : Labores impiorum justi quia volunt, non quia possunt excommunicationes
edeut (Sap. x) : sed tamen quisquis ex occasione usurpaloribus rerum, et facultatum ecclesiaslica-
hujus legis quam i'eges terrce Christo servientes ad rum a sanctis Domini intentatas alleviant, dicentes
emendandam impietatem vestram promulgaveruiil, se pro hoc illala damnatione, id est analhematis
res vestras cupide appetit, displicet nobis. Quisquis vinculo non teneri. De quibus sanctus Gregorius in
denique ipsas res pauperum vel basilicas congrega- epistola ad Theotistam patriciam dicil: «Ipsi, in-
lionum, quas sub nomine ecclesice tenebatis ( quce quit, sibi lestes sunt, quia Chrisciani non sunt, qui
omnino non debenlur, nisi ei ecclesice, quce vera
Iigamenta Ecclesice vanis se cestimant conatibus
Christi Ecclesia est), non per justitiam, sed per ava-
solvere, ac per hoc nec absolutionem sanctce Ecclc-
ritiam tenet, displicet nobis. Quisquis pro aliquo sice quain praestat veram putant, si liga-
fidelibus,
ilagitio -vel facinore projectum a nobis ita suscipit, turas ejus valere non aestimant. > Contra quos diu-
sicut suscipiuntur qui (excepto errore quo a nobis tius dispufandum non
cst; quia per omnia despi-
separamiiii) sine crimine apud vos vixerunt, displi- ciendi et aiiathematizandi sunt, et unde se fallere
cet nobis. Sed nec facile isla monstratis, et si mon- | - veritatem crcdunt, inde in peccatis suis veraciter li-
stretis nonnullos toleramus, quos corrigere vel pu- ganlur.
nire non possumus; neque propter paleam, relinqui- i
CAP.182. — De rerum ecclesiasticarum invasoribus.'
mus .areamJDomini; neque propter pisces malos, Senlentia Symmachi papce (In synodo Romanayi).
-runipimus retia Domini; neque propter hcedos in (12, q. % c. Indigne.) Indigne ad allare Domini
line segregandos deserimus gregem Domini; neque properare permittilur, qui res eeclesiasticas audet
proptervasa facta in contumeliam migramus a domo invadere, aut injusle possidere, aut iniqua seu in-
Domini. justa defensione in eis pei'dural. Dcbet tamen esse
CAP. 180. — Quod ecclesia aunim habeat, non ut provisio, ut vinctam admonitio prcecedat, et res
servel, sed ut erocjet, el in necessitalibus subveniat. usurpalas injustequi abstulit,
Ambrosius in libro De officih, iibro n, cap. 28. autiujusleablatas reli-
(12, q. 2, c. Aurum ecclesia habet.) Aurum ec- net, cequitate pati*ocinante legibns restituat. Quod si
clesia habet, non-ut servet, sed ut eroget el subve- neglexerit, et necessitas compnlerit, demum praedo-
nem sacerdotalis districlio malurata percellat. Yalde
niat in necessitatibus. Quid opus est custodire, quod
enini iniquum est et ingens sacrilegium, ut qucecun-
nihil adjttval? An ignoramus .quanlum auri -alqtie
ar^enti de templo Domini Assyrii sustulerunt? que vel pro remedio peccatorum, vel salule anima-
rum suarum unusquisque venerabili ecclesiceconlu-
Nonne melius conflat sacerdos propter alimeniam
lcrit, aut eertc reliquerit, ab his quibus niaxime
pauperum,~si alia subsidia desint, quam sacrilegus servari convenil, id est Christianis et Deum timen-
contaminat alque asportat hoslis? Nonne dicturus
tibus hominibus, in aliud transferri vel converti.
cst Doniinus :-Curpassus es tol inopes fame mori? hccc non prceviderit, et aliter quam
El cerle habebas -aurum, unde ministrasses alimo- Propteiea qui
niam. Cur tot captivi deductiin coinmercium, nec scriptum esl, prcedia ecclesiis tradita petierit, vel
Melius fuerat ut acceperil, aut possederit, nisi se cito eorrexerit,
redempli, ab hoste oceisi sunt?
iratus Deus animas percutit, anathemate feria-
vasa vivenlium servares, quam metallorum, his non quo
iur, sitque accipienti, et danti, et possidenli ana-
posset responsum referri. Quid enim diceres? Timui, et institutce pcence conlubernium assiduum,
ne templo Dei ornatus deesset. Responderet: Au- lliema;
nec aliquo se ante tribunal Christi obstaculo mu-
rum sacramenta non qucerunt, ncque auro placeni,
non emuntur. redem- niat, qui a religiosis animabus ad substaiitiam pau-
quceauro Ornalussacrprum, derelicta dispergit.
est. Et vere illa sunt vasa prefiosa perum
ptio eaplivorum
qu33redimunl animas a morle. Ille verus tiiesaurus CAP. 185. — Quicl acjendumsit de mconomo,qni res
 "
241 DECRETl PARS III. — DE ECCLESIA, ETC. 242
ecclesim vct ipse atienaverit, vel respiciens alie- A dictam accepit, non solum ipsam rem cum fruclibus
nanlcin episcopum non prohibuerit. Constitutio suis et causis venerabili loco constituat, sed etiam
septima, .cap. i. (Jusiinianus imperator novella aliud
conslilulione 7.) quantum accepil pcence nomine prcestet san-
Nullus sub Romana ditione cpnstitutam ecclesiam ctissimo loeo, cujusresdonata fueritab his, qui res
vel xenodochium, vel ptochotrophium, vel nosoco- ejus adminislranl. Sin autem titulo perniutationis
rem loci venerabilis capiat aliquis, tunc et rem
mium, vei orphanotrophium, vel gerontocomium,
vel brephotrophium, vel monasterium tam mona- quam accepit reddat, et quam ipse dedit amittat:
actione scilicet adversus personas ct patrimonia
chorum, quam sanctimonialium archimandritam
habens vel arcltimandritissam, infestare audeat. eorum conservanda, quce cum eo contraxerunt, ex-
Ei*go his oninibus non liceat alienare j*em immobi- ceplo videlicet principe, cui secundum praefalam
facere rerum
lem, sive domum, sive agrum, sive hoitum, sive superius divisionem, pei*mutalionem
credi- immobilium cum sacrosanctis locis permissum est,
rusticummancipium, velpanes eiviles, neque
loribus specialis hypolheticce litulo obligare. Alie- Sin autem pignus creditor ad corporalem detentio-
nationis autem verbum eontinet venditionem, dona- nem acceperit, et res immobilis sit quce perlinet ad
vel ad alia venerabilia loca, veluti do-
-lionem, permutaiionem, emphiteuseos perpetuum B ecclesiam,
sed omnes omnino sacerdoies mus, vel pratum, vel ager, vel liortus, vel panes ci-
contfactum, hujus-
modi alienatione abstineant; pcenas iimentes quas vlles, vel mancipia rusticana : nam ea quoque veluti
horum
Leonina constitutio minatur, id est ut is quidem qui membi*a immobilium rerum sunt. Siquis
nomine
comparavit rem loei venerabilis reddal ei cuj'us et aliquid pignoris sorlem corporaliter acceperit,usuras. prius
ante fuerat, seilieet cum ffuctibus aliisque emoTu- quidem neque quam dedit, neqtte
mentis, qucc in medio lempore facta sunl: ceconomo rem quas forle stipulatus est exigat; deinde eliam ipsam
autem ecclesiceprccslare omne luci-um quod ex hu- cum suis emolumentis venerabili loco reslitual.
Sed ei in hoe easu adversus oseonomum, vel alios
jusmodi prohibita alienatione sensei*it; vel si eccle-
siam damno «ffecerit, ita ut in poslerum ceconomus adminislratores venerabilium locorum actionibus
non sit, non solum aulem ipse, sed successores ej"us creditori competentibus, omnia enim quce diximus
vel ascctriis obtinere-
leneanlur, sive ipse oeconomus alienaverit, sive eiiam in miilierum monasteriis
respiciens alienantem episcopum non prohibuerit, et oporlet.
multo magis eonsenserit; tabellionem autem qui CAP.1S6. — Vl mutuam pecuniam venerabilh locus
talia interdicta instrumenla "conseripsit, perpetuo capiat, si qua necessaria et inexcusabilh aausa
exsiiio tradi oportet. immineat, cap.G.
C (Jusiinianus, ibidem.) Si qua necessaria causa et
C.Ar.184. — Quod principi per commutalionem cum inexcusabilis imminet, utmuluam pecuniam capiat
ecclnsia eonirahere liceal, cap. 2
Si venerabilis locus, liceat ceconomis etiam res immo-
(Justinianus, ibidem.) princeps voluerit rem biles
immobilem sancto loco praestare, et accipere ab eo obligare pignoris jure, tamen ut corporalileE
creditoribus non tradantur.
aliam rem immobilem, et -eo modo permutationem
coulrahere, liceat hoc facere. CAP. 187. —Qua pxna coercendus sil, qui sancta-
CAP. 185. — Vl.is, qui immobilem rem ecclesim vasa, vel sacra dona, contra-legem vel pigneraverit,
vel dhlraxerit, vefconfiaverit, vel quocunqne modo
comparavit, vel ab aliquo accepit, cum' omnibus alienaverit, cap. 8.
emolumenth ejus, quw in medio tempore faeia sunt,
eam restilual: sed et aliud lanlum, quanlum acce- (Justinianus, eadem nov. censl. 7.) Eisdem pcenis-
pil pmnm nomine venerabili loco componal, et quod coerceri oportel eliamillum, qui sancla vasa,sive.
nulti liceal nisi principi cum ecclesia commutare, sacra dona contra vel pigneraverit, vel distra-
et si creditor rem immobilem ecclesiw ad corpora- legem
lem acceperil detenlioiwm, primo quidem sortem xerit, vel conflaverit, vel quocunque modo alienaye-
quam dedit cum usuris amitiat, deinde ipsam rem rit, excepta videlicet captivonim redemptione..
cum suh emolumentis venerabili loco restituat,
CAP.188. — Quod nulli liceat per pragmaticam- san-
cap. 5. D elionem aliquid capere de ecclesih, alihque venera-
(Juslinianus, ibidem.) Si quis eor.lra saluberrima bilibus locis, sivc res sint mobiles vel immobiles,_
jura prcesentis constitulionis rem immobilem loci cap. 9.
venerabilis comparaverit, prinium quidem rei ccsti- (Justin., eacUm nov. const. 7.) Niilli licealpe-r
mationem amittat, et rem quam illicite einerit, re- pragmaticam sanctionem aliquid eapere, quce saero-
stituat cum omnibus emolumentis ejus, quce in me- sanclis ecclesiis, aliisque venerabilibus locis com-
dio lempore facta suiit, et omnia luci'o ecclesice, vel petunt, scilicet et si" immobiles sint, vel mobiles
alterius loci venerabilis cedant, et nullam habeat quidem,. sed aljenari nou possunt. Sin aulem quce-
ipse contra ecclesias aclionem, sed tanlum adversus stor magnificus tale descriptum dictaverit, vel cceteri
oeconomos, vel alias vendilorum pei'sonas ex empto magistratus intimalione pragmaticcc formae lecepe-
judicium moveat. Nam venditorum patrimonia em- rit, unusquisque quinquaginta librarum auri poona
ptori subjecta esse cequum est, etiamsi venditio multetur. Sin autem religiosi episcopi tales pragma-
contra prccsentem legem rei iminobilis ad venera- ticas sanctioncs contempserint, sine periculo con-
bilem locum perlinenlis contracta sit. Alioquin si tempsisse cognoscant: nam, si reccperint eas,
donatio facta fuerit, tunc is qui Iiberalitatem inter- cliam episcopatus honorem amissuros se non dubi-
 243 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 244
ieni. Nemini liccat in posterum cujusquam mona- A quisqtte ante cediftcationem loquatui- episcopo, et
sterii vendilionem impiam vel donationem, vcl prceflnial moduin quod ad luminaria sacro ministerio
permulalionem contrahere, ubi et altare collocatum apta, et custodiam oralorii, et alimonias eorum qu?"
est, et sacrce missce factceel monachica conversatio. ibi observanl, sufiiciat: et si hcec suflicientia visa
Sin autem aliquid tale fuerit admissum, et quod fuerint, faciat prius donationem eorum , el postea
factum est pro infecto habeatur, et is qui accepit domum cedificet. Sin autem quce ab eo prcefiniia
pretium amittat: et "qui distraxerit, et rem et sunt non sufficiuul ad custodiendum oralorium,
pretium reddat sacrosanctce -ncclesice, et venerabi- cequttm est vetera oratoria quce forle ruinam minan- •
libus monasleriis, quorum cura erat, ut alienatum lur reparare, cum arbitiio religiosissimi civitatis
contra Ieges monastei*ium rursus in pristinum episcopi.
statum reducerent. Nulli autem licentia sit nec CAP. 195. — Quod quidquid divini juris el sacrum
t'.tulo pignorum, nec hypothecarum sacrosanctum esl, in nullius sit bonis. Libro n, iilulo primo.
obligare monaslerium. Nam et si tale aliquid admis- . (Juslin. hnperalor, tib. n Insiiiulionum, De
Sum fuerit, refutari oportet, ul ilerum in sanctis- rerum divh. et acqnir. car. dom.) Nullius auteni
simo monastcrio sacice procedant missce. sunt res sacrce, et religiosce, et sanctce. Quod enim
CAP.189. — Si venerabilh locus cum alio venerabili B divini juris est, id nullius in bonis est. Sacra enini
loco permutationein rerum immobilium facere sunt, quce rite, et per ponlifices Deo consecrala
volueiit, liceal, dcliberato prius utriusque toci sunt, veluti cedes sacrce et dona, quce rile ad
commodo, cap. 10.
Si venerabilis locus cum alio venerabili loco, ministerium Dei consecrata sunl: quce eliam per
rerum immobilium permutationem facere volueril; nostram consiitutionem aiienari et obligari prohi-
si ecclesia cum ecclesia, vcl ptochium cum plochio, bemus, excepta causa redemptionis caplivorum.
vel ecclesia cum ptochio vel monastcrio,' vel ut Item. Sanctce quoque res,veluti murus el portcc
dixerim : Si venerabilis locus cum alio quodammodo divini jtiris sunt, et ideo nullius in
simpliciter
venerabililoeo, rerum immobilium permutalionem bonis sunt. ldeo autem muros sanctos dicimus,
facere malueril, hocque fieri prosil utrique loco; quia pcena capilis eoustitula. esl in eos, qui aliquid
liceat primatibus ejus permutare, decreto lamen in muros deliquerint.
prius celebiando apud locorum metropolitanos CAP.194. — Dejme divhio, et jure humano. Aug.
tract.Q in pnmo cap. Joannh.
disceptatione procedenle, ut ipsi deliberent an am-
babus partibus prosit reruni immobilium pcrmulatio^ (Dist. 8, c. Quo jure.) Quo jure defendis villas
CAP.190. — Quod non liceat ei qui ecclesiam mdifi- r ecclesiae? divino, an humano?'Respondeant: Divi-
cat,quos ipse votuerit clericos in ea disponere, num jus in Scripturis habemus, humanum in legi-
sed quos episcopus dignos judicaverit. Constitutio busreguin. Unde quisque possidet quod possidet?
m,cap. 2. nonne jure humano? Nam j'ure divino : Domini est
(Justinianus imperator, nov. sua constilut. 57.) el plenitudo ejus (Psal. xxm). Pauperes et _
Si quis ecclesiam cedificaverit, aul clericis anno- terra,
divites Dominus de uno limo fecit (Gen. n), et pau-
nam ex substantia sua dederil, non liceat ei quos
et divites una terra supporlat. Jure ergo
voluerit clericos in eadem ecclesia facere; sed si peres
humano dicitur, hcecvilla mea est, hcecdoinus mea
voluerit, quosdam slbi consecrai'i, offerat cos
bealissimo patriarchce; et ille si viderit eos dignos, est, hic servus meus esl. Jura ergo humana, j'ura
et si non arbilrio suo re- imperatorum. Quare! Quia ipsa j'ura humana per
consecret; Drobaverit,
imperatores, el reges sceculi Deus dislribuit generi
jiciat. Post aliquot versus. Tolle jura imperato-
CAP. 191. — Quod non liceat ei qui oratorium in humano.
domo sua liabet, missas in eo sine jussu episcopi rum, et quis audet dicere : Mea est villa illa, meus
celebrare. Constituiio 50, cap. 1. csl istc servus, autdomus hcec mea est? Si aulem
(Justin. imp., novella conslit. 58.) Si quis in ul teneantur ista ab homkiibus regum jura fecerunt,
domo sua oratorium habuerit, non audeal in eo D vultis i*ecitemus leges, ufc gaudealis? Ac rursum.
facere sacras missas, nisi clericos calholicce fidei Legantur leges, ubi manifesle prceceperunt impera-
habuerit, qui ei depulentur ex jussu religiosissimi tores, eos. qui propter Eeclesice catholicce comniu-
episcopi civitaiis, vel beatissimi patriarchce. Siquis nionem usurpant sibi nomen Christianum, nec
autein adversus ea feccrit, domus ipsius fisci juri- volunt in pace colere pacis auctorem, ut nihil
bus addicalur. nomine Ecclesice audcant possidere. Sed diciiis,
GAP.i 92. — Vt nulius ecclesiam vel oratorium mdi- quid nobis et imperalori? Sed (ut jam dixi)dejure
ficare audeal, nisi prius allocutus ephcopum, humano agitur, et lamen Apostolus toluit seniii
expensam prmfinial, quw ad luminaria, el custo-
diam oralorii, et alimoniam eorum qui ibi servituri legibus, voluit honorari reges, et dixit regem reve-
sunl, sufftciat. Conslilulio, cap. 1. remini (J Pelr. n). Dicere noli, quid mihi et regi?
(Juslin. imper., nov. sua conslilut. 67.) Nullus Quid fibi eigo et possessioni? Per jura reguin
audeat cedificare ecclesiam vel oratorium antequam possideniur possessiones. Dixisii: Quid mihi et
civitalis episcopus veniat, et vota faciens sanctissi- regi? Noli dicere possessiones tuas, quia ad ipsa
snain crucem infixerit publice in eodem loco proce- jura renuntiasti humana, quibus posscssiones pos-
dens, ct rem omnibus" manifestam facicns : unus- sidentur.
 24s - DECRETI PARS III. — DE ECCLESIA, ETC. 246
CAr. 195. — Ut cuncta quw Deo offerunlur consecrata A homo, mea esl terra quam cnlis, mea sunl semina
habeanlur. Ex Aurelianensi concilio , cap. 7. quae spargis, mea animalia quce fatigas, meus est
. Omnla quccDeo offeruntur consecrata habeantur, soliscalor; et cum omnia mea sint, tu qui minus
invineis, terris, silvis, utensilibus, vestimentis, accommodas, solam deeimam vix merebari?, sed
pecoribus et reliquis possessionibus, et quceeccle- reservo tibi novem, da mihi decimam. Si non
siis, sine dubio Christo, qui sponsus est earum, dederis mihi deeimam auferam novem. Si dederis
offeruntur. mihi decimam, multiplicabo novem. Cum itaque
CAP.196. — Vt decima nullo ntodo negligatur. Ex Judaicus populus praeceptum decimarum tanta dili-
concilio Rothomagensi, cap. 5. gentia observaret, ut de quibusque minimis lebus,
(16, q. 7, c. Omnes decimm.) Omnes decimce ruta et cimino, ul ipse Dominus leslatur decimas
terrce sive de frugibus, sive de pomis arborum daret, cur non maj"ori studio plebs evangelica eam-
Domini sunt, et illi sanctificanlur. Boves, etoves, dem impleat jussionem, et cui maj'orest numerus
et caprcequce sub pastoris virga transcunt, quidquid sacerdolum, et sincerior cultus saeramentorum ?
decimum venerit, sanciificabitur Bomino. Non Ideo ergo dandce sunt, ut hac devotione Dominus
eligelur neque bonum neque malum, nec altero placatus, larglus prceslet qucenecessaria sunt, sicut
commufabitur. ,Si quis mulaverit, et quod muiat, B superius ostendimus. Et ul sacerdotes ac ministri
et quod imitatuni-est, sanclificabitur Domino, et ecclesice cura et sollicitudine necessilaluna corpora-
non redimetur. Sed quia mulli inveniuntur decimas lium, sine hccc vita transigi non potests
quibus
dare nolentcs, statuimus utsecundum Domini no-
relevati, liberiores fiant ad meditationeni divince
stri prceceptum admoneantur semel, el secundo, el
legis, et doclrince adminislralionem, atque spirilualis
tertio, si non emeiidaveriut, anatheniatis vinculis servitii voluntarium expletionem. El ut niunus po-
conslringantur, usque ad satisfactionem et emenda- puli iu quotidiana oblalione Domino immolclur, ncc
tioHcin congruam. non slatuta canonica in sustenlalionem pauperum,
CAP.197. — De eodem. Ex concilio Mogunliensi, et restauratiouem ecclesiarum profieiant. Quatuor
cap. 58. enim partes juxta canones debent rieri de fideliuni
(16,17.2J c- Admonemus.) Adraonemus afqueprce-
oblationibus ut ttna sit episcopi, altera clericorum,
cipimus utdecimas Deo omnino daiG 11011negliga-
restaurationi ecclesiarum
tur, quas Deusipse dari constituil, quia timendum tertia pauperum, quarta
est ut quisquis Deo debitnm suum abstrahit, ne servetur.
forte Deus per peecalum suum auferat ei necessaria CAP. 200. — Itenfde decinih. Ex concilio Medioma-
sua. tricis, cap. 5. (Magunlien. conc, cap. 5.)
r C (16, q. 7, c. Decimas.) Decimas quas populus
CAP.198. — Quod ephcopi et abbates decimas ae dare non
agris, el vineis quw ctd usum suum vel fratrum vult, nisi quolibet munere, ab eo lediman-
siipendium habent, ad pctrocliidnasecclesias persol- lur, ab episcopis prohibendum est ne fiat.
vere debeant. Ex conc. Cabillonensi 11, cap. 19. CAP. 201.— Quod partes de decimis fieri debeant,
(16, q. 1, c. Questi sunt.) Quesli sunt prceterea ei quota pars ad usumpertinealephcopi. ExAgrip,-
quidam sancti quod essent aliqui episcopi et abba- pinensi conc, cap. 6.
ies, qui deeimas non sinerent dari ad ecclesias ubi Item quod decima quce a (idelibus datur, Dei cen-
illorurii coloni missam audiunt. Proinde decrevit sus nuncupanda est, et Deo ex integro reddenda.
sacer iste conventus ut episcopi et abbates de agris Cujus lertia pars secundum canonem Toletanum,.
et de vineis, qucead suum vel fratrum stipendium episcoporum esse debet. Nos vero hac poteslate uti
habent, decinias adecclesias deferri faciant. Familice nolumus, sed tantum singulis annis quartam par-
vero ibidem decimas suas ferant, ubi infantes tem j'uxta usum Romanorum pontilicum, et obser-
eorum bapiizanlur, et ubi per totum anni circulum vanliam sanctse Romance ecclesice de eadem ha-
missas audiunt. berevolumus. Quod si quis conlenliosus inde re—
CAP. 199. — Decimas Deo el sacerdotibus dandas, n pertus fuerit, sive clericus sive ille laicus sit, com-
et exemplo patrum Abraham, et Jacob, et auclori- munione privabitur, et synodali censura judica-
tale veleris el novw legh, cl multimoda raiione.
Ex concilio Moguntiemi, cap. 8. * bilur.
(16,17. 7, c. Decimas.) Decimas Deo et sacerdoli- CAP.202. — Quod ea qum ad ecclesiam offerunlur in
bus Dei dandas Abraham faclis Jacob promissis lerris, vineis, mancipiis, pecuiiis, ad dhpositionem
insinuat. Deinde lex slatuit, et omnes doctores episcopi pertineanl; quce vero ad altare offerunlur,
dum partes ciericorum sint, lertia pars episcopis
sancti commemorant. Et profecto dignum erat ut fideliter deferalur. Ex Toieiano concilio. (Aurelia-
Israelitce decimas pecorum et frugum omiiium et nense 1, c. 17.)
pecuniarum Domino darent, qui eos liberaverat a. (10, q. 1, c. De his.) De his quce ad ecclesiam a
decem plagis quibus_ percussit iEgyptios, et in parocliianis offeruntur, in terris, in vineis, manci-
novissima plaga primogenita cunctorum disperdidit, piis, peculils, antiquorum canonum inslituta ser-
gratiamque suis praestilit, ul impetratis pecuniis ventur, ut omnia in episcopi potestate consislant. De
spoliarent iEgyptuni. De quibus decimis, Augustinus his autem quce altaribus offerunlur, tertia pars iide-
doetor venerabilis dicit: Decimae ex debito requl- liter episcopis deferatur, duce clericis; decimce au-
runtur. Quid si dicerel Deus : Nempe meus est tcm secundum ^quosdam singulis annis tertia pars,
 247 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 248
aut in lertio tota. Sed tamen nos sequentcs Roma- A quod ipsi donavcrint ecclesiis vel nioiiastems credi-
nos, singulis annis quartam partem, aut in quarl* derinl auferendum, sicut synodus saneta constituit,
totam episcopi recipianl. velut neealorcs pauperum quousque reddant, ab ec-
CAP. 205. — Qnod partes, tam de redilibus, quan clesiis excludantur.
de oblalionibus fidelinm in unaquaque ecclesia fa- CAP.207. — Quod Deum hwredem facere debcmus.
ciendw sint, el inter quos dividendm. Gclasius ejui Sanctus Isidorus.
nominis primus in ephl. ad episc per Lucunian,
et Brutiam, cap. 29. Augustinus dicil in libro De hmredibus : o Noli
tam de re- sub imagine pietatis augere pecuniam, dicens : Fi-
(12, q. 2, c. Quatuor.) Quatuor autem
cu- liis meis servo has res. Qtiare non potius servas
ditibus, quam de oblationibus fidelium, prout
ecclesicefacultas admitlit dudum esi illi, qui te ex nihilo fecit, qui tepascit, et filios rc-
juslibet (sicut servat? Nonne melius Creatori tuo, thesaurizabis
lationaliter decretum) convenit fieri portiones. Qua-
rum una sit ponlificis, altera clericornm, lertia pau- quam filiis?»Ac rursum: s Qua fronle hcereditatem
fabricis est De a Christo quccris, cum Christum tua hceredilale frau-
perum, quarta applicanda. quibus t Thesaurizate vobis thesauros in
sicut saceidotis inlererit, integram ministris eccle- daveris, qui dixit:
siae mcmoratam dependerc quanlitatem : sie cle- ccelo(Malth. vi).
B CAP. 208. — De hh qui obluliones defnnctorum, aut
j*ieusultra delegatam sibi summam, nihil insolenler
negant, aut difficulter reddunt. Ex Valeniino, con-
noverit expetendum. Ea vero quce ecclesiasticis re- cilio, cap. i.
staurandis cedificiisattribula sunt, huic operi vera- Qui oblationes defunctorum aut negant ecclesiis,
clter prcerogata locorum doceat instauralio mani- aut cum diflicullate reddunt, tanquam egentium ne-
festa sanetorum; quia nefas est si, sacris cedibus calores excommunieentur. De eadem re. Ex decre-
deslitutis, in lucrum suum praesul impendia his de- tis Vrbani papm, cap. i. Ipsce enim res fidelium
signata converlat. Ipsam nihilominus ascriptam oblalioites appellanlur, quia Dco offeruntur; non
pauperibus poitionem, quamvis divinis orationi- ergo debent in alios usus quam ecclesiasticos et
bus se dispensasse monslralurus esse videatur; prcedictorum Christianorum fratrum vel indigentium
tamen j'uxla hoc quod scriptum est : 17/ vidcant converti; quia vota sunl fidelium et pretia peeeato-
opera vestra bona, et glorificenl Patrem veslrum qui rum, atque ad prcedictum opus explendum Deo
in cwlis est (Matth. v), oportet etiam prcesenti te- tradita : si quis autem, quod absit! secus egerit, vi-
slificalione praejicari, et bonae famce praeeoniis non deat ne damnalionem Ananice et Saphirce perci-
laceri. piat, et reus sacrilegii efficialur, sicut illi feeeruut
CAP. 204. •—De eadem re. Ex concilio Nannelensi, C qui prclia prccdictarum rerum fraudabant, de qui-
cap. 6. bus ita prcedictis legit in aposlolorum Aclibus
Instruendi sunt presbytcri parilerque adtnonendi,
(Act. v).
qualenus noverint decimas et oblationes, quas a iide- CAP.209. — Ne quis oblaiiones ecclesiw, exlra cc-
libus accipiunt, pauperum et hospitum et peregri- clesiam dare vcl accipere prwsumal. Ex Gangrensi
" r.orum
slipendia, et non quasi suis, sed quasi com- conc, cap. 7.
mendatis uti : de quibus omnibus sciant se rationem Si quis oblaliones eccles;ce exlra ecclesiam acci-
posituros in conspectu Dei, et nisi eas iideliter pau- pere vel dare voluerit, prceter conscientiam cpi-
peribus, et his quibus jussi sunt administraverint, scopi, vel ejus cui hujusmodi oflicia commissa
damna passuros. Qualiter vero dispensai-i debeant, sunt, nee cum ejus voluerit agere consilio, anathe-
canones sancti instituunt, seilicet ut quatuor partes ma sit.
inde fiant, una ad fabrieam ecclesiae relevandam, CAP. 210. — Deead. re. Ex eod. cap. 8.
altera pauperibus distribuenda, tertia presbyleris Si quis dederit vel acceperil "oblata, prceter epi-
sive clericis exhibenda, quarta episcopo reservan- scopum vel eum qtii constilutus est ab eo ad dispen-
da, ut qtiidquid exinde jusserit, prudenli consilio sandam misericordiam pauperibus, et qui dat et qui
fiat. - D accipit, analhema sit.
CAP. 205. — Vt ierminari debeant conteniionesinler CAP. 211. —Vl omnes ecclesiwsuis cum doiibus suis,
Chrhtianos orlm. Ex decrclh Marceihni papm, et decimis, el omnibns rebus , in potestate
cap. 5. ephcopi consistant. Ex Cabillonensi concilio,
cap. i.
Qucecunque ergo contentiones inter Chrislianos In sanclo Cabillonensi concilio decretum est ut
orlce fuerint, ad ecclesiam deferantur, el ab eccle-
omnes ecclesiae cum dotibus" suis, et decimis, et
siasticis viris terminentur; et si obcdire noluerinl,
omnibus rebus suis in episcopi proprii poleslale con-
quousque obediant a liminibus sanctce ecclesiceex-
cludanlur. sislanl, alque ad ordinationem suam semper perti-
neant.
CAP. 206. — De his qui oblationes parentum, aul .
testamenta, vel quod ipsi donaverinl ecclesiw, reti- CAP. 212.— Quod tricennalh possessio firma sit. Ex
nere aut anferre conanlur. Ex concilio Agathensi, Toletano conc iv, cap. 54.
cap. 4. (16,'/. 5, c. Sicul diwcesim.) Sicut dioecesim alie-
(15, q. 2, c. Clerici vel swculares.) Clerici etiam nam tricennalis possessio lollil, ita terrilorii pos-
vel sceculares qui oblaiiones parentum, aul donatas, sessio conventum non amittif. Ideoque basilica;
aut testamcntis reliclas relinere persliterint, aut id qucc novce conditce fucrinl, jid eum procul dubio
249 . DECRETI PARS III. — DE ECCLESIA, ETC. 250
cujus conventus esse con' A prodest moriuis si in ecclesiis sepeliantur, quod
cpiscopuni perlinebunt,
sliterit. eorum proximi quoties ad eadcm sacra loca ve-
CAP. 215. — Ut nullus in ecclcsia sepeliatur, nis niunt, suorumque sepulturam aspiciunt, recorden-
pie et juste vivendo, tulem sibi defuncto tocnm ac- tur, et pro eis Domino preees fundant. Nam quos
quhierit :el ulnullus inecclesiasedantiqnitus sepultus peccata gravia deprimunt, non ad absolutionem
nisi sitpaganus inde ejiciatur, lumuli apparenle; cumnlum, majorem,
ad moaumpavimentidemergantur. Ex Meldensi con- polius, quam ad damnationis
cilio, cap. 9. eorum corpora in ecclesiis ponunlur. Quod melius
sunt
Antiquus in his^ regionibus in ccelesia sepelien- ostendimus, si ea quce diebus nostris gesta
dorum mortuorum usus fuit, el plerumque loea di- breviter enarremus. Yir namque vitae venerabilis,
vino cultui mancipata, et ad offerendas Deo hoslia; Felix Portuensis cpiscopus, ir. Sabinensi provincia
prceparata, ccemeteria sive polyandria facla sunt, orlus atque Tiutrilus est. Qui quamdam sanclimo-
Unde volumus ut ab hac re deinceps abstineatur, nialcm feminam in loco eodem fuisse teslatur, quce
ei nemo in ecclesia sepelialur. nisi forte lalis sii carnis quidem continentiam habuit, sed linguce pro-
persona aut sacerdotis, aut cujuslibet jusli hominis. cacitalem atque stulliloquium non declinavit. Hccc
No-
qui per vitcemeritum talem vivendo defuncto locum igitur defuncta, atque in ecclesia sepulta est.
acquisivit. Corporaquce in ecelesiis antiquitus se- ^ cte autem eadem ejusdem ecclesice cuslos per re-
pulta sunt, nequaquam projicianlur nisi sint pa- velationem vidit, quia deducta ante sacrum altare
ganorum; sed lumuli qui apparent profundius in per medium secabalur, et pars una illius igni cre-
tcrra mittantur, et pavimenlo desuper facto, nullo niabalur, pars autem altera intacla rcmansit,- Cum-
tumulorum vestigio apparente, ecelesice reverentia que hoc^surgens mane fralribus narrarei, cl lo-
conservelur. Ubi vero tanta est niultitudo cadave- ,cum vellet ostendere in quo fuerat igne consumpfa,
rum, ut hcecfacere diffieile sit, loeus ille pro coeme- ipsa flanimce combuslio iia ante altare apparuit in
terio habeatur, ablato inde altari, etin alio loco con- marmoribus, ac si illic eadem femina corporeo fuis-
stituto, ubi religiose et pure Deo sacriiieium offerri scf igne concrcniata. Ex qua re aperte dalur inlel-
valeaf. ligi, quia quibus peccata dimissa non fuerint, ad vi-
CAP.214. — Quod sepullos inecclesia, si peccata di- landum judicium sacris locis non valent post mor-
mhsa non sunt, sacra loca non liberant, sed culpa tcm adj"uvari.
temeritalis accusat. Augustinus.
CAP. 217. — De eadem re. Ibid., cap\ 52.,
Quibus peccata dimissa non _sunt, a sacris iocis Joannes quoque vir magnificus in hac urbe lo-
post mortem adj'uvari non possunt; quia quos pec- , cum servans, cujus verilatis atque gra-
si in sacris locis J prcefeclorum
cala graviora deprimunt, sepelire vitalis sit novimus : mihi testatus esl Valeria-
qui
se faciunt, restal ut de sua prcesumptione judicenlur, num palricium in civitate quce Brixa dicitur fuisse
quatenus eos sacra loca non liberent, sed culpa te-
defunctum. Cui ejusdem civitalis cpiscopus acccpto
meritatis accuset. loctim in ecclesia prccbuit, in quo scpcliri
pretio
CAP.215. — Qttod pro loco sepulturw nihil exi- debuisset. Qui videlicet Valerianus usque ad cetatem
gendum sit, sed si qnid proximi et amici defun-
cti pro redempiione anhnm dare volnerint, cum decrepitamlevis aclubricusexsliiit, modumque suis
charitate accipiendum. Ex Triburiensi concilio. pravitatibus ponere conlempsit. Eadem yero nocte
cap. -16. qua sepultus est, beatus Fauslinus martyr, in cujus
'
(15, q. 2, c. In ecclesiastico.) In ecclesiaslico libro ecclesia corpus cj'us fuit humalum, cuslodi suo ap-
namque scriptum est : Jlforfuo non prohibeas grq- paruit dicens : Yade et dic episcopo, projicial liinc
liam-(Eccli. vu), sciens quia omnes moriemur (Eccli. fetentes carnes quas hic posuit; quia si non feceiit,
vni). Item omnia quce de lerra orta sunt, in ferram ipse die tricesimo morietur. Quam visionem cuslos
convertentur (Eccle. m). Quid terra, terram ven- episcopo timuil confiteri, et rursus admonilus de-
dis? Memento quod tei*ra es. et in lerram ibis, et clinavit. Die autem tricesimo ejusdem civitatis cpi-
quoniam libi mors fulura est, appropriat et non tar- 1 scopus, cum vespertina hora sanus et incolumis ad
dat. Recordare quia hominis non est lei*ra, sed ut lcclum redisset, subita ct inopinala morle defunclus
Psalmista commemorat : Domini est terra et pteni- est.
tudo ejtts (Psul. xxm). Si terram vendis, invasione CAJ».218_.— De eadem re. Ibidem, cap. 55.
alienae rei reus leneberis. Gralis accepisli a Deo, Adest quoque in prcesenli sccculo senex venerabi-
gratis da pro eo. Quare iiilerdictum sit oinnibus om- lis, vel pater Yenanlius Lunensis episcopus, et ma-
nino Christianis terram mortuis vendere, et debi- gnificus Liberius vir nobilissimus atque veracissi-
tam sepulturam denegare, nisi forte proximi et amici mus, qui se scire, suosque homines interfuisse te-
defuncti propter nomen et redemptionem animceviri, stalur ei rei quam narrat in Genuensi urbe conti-
gratis aliquid dare velint. gisse. (Isttid commemoratur in cons., Triburi., cap.
CAP. 216. — Quod prodest sepeliri in ecclesia , 17.) Ibi namque (ut dicunt) Yalenlinus nomine, Me-
cuni gravia peccata non deprimunt, alioqui po- diolanensis Ecclesiae defensor, defunctus esl: vir
lius ad majorem cumulum damnationh, quam ab-
solutionem- fieri, Greg. quarto lib. Dialogorum, valde lubricus et cunctis levilalibus occupatus, eu-
cap. 50. jus corpusin ecclesia beati marlyrisSyri sepultum
Cum [quosj graviora peccala non dcprimunt, hoc esf. Nocte autem media, in eadem ecclesia facice
231 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 252
sunl voces, ac si aliqui violenler ex ea repellerentur ii. unumquemque in loculo sibi a Deo parato atquc
ac traherentur foras. Ad quas nimirum voces cur- conccsso, adventum sui judicis prcestolari con-
rebant custodes, et Aiderunt duos quosdam telerri- cedat.
jnos spirilus, qui ejusdcm Yalentini pedcs quadam CAP.222. — Nihil pro sepeliendh corporibus exigen-'
dum. Ex Nannetensi concilio, cap. li (conc.
ligatura strinxerant, et cum ab ecclesia clamaniem
ac nimium vociferantem foras trahebant. Qui vide- Vasen., cap. 5).
licet territi ad sua slrata sunt rcversi. Mafie autem (15, q. 2, c. Prmcipiendum.) Prcecipiendum secun-
dum canonum aucloritatem, utde sepulcris, etho-
facto aperuerunl sepulcrum in quo idem Valenlinus
minibus sepeliendis nihil muneris exigant, nisi forte -
positus erat, ejusque coipus non invenerunt. Cum-
qui sepelitur, vivens jusseril ecclesicein eujus alrio
que intra ecclesiam quaererent ubi projectum esset,
inveneruiit eum in sepulcro alio positttm ligatis ad- sepelitur, de suis rebus aliqiud tribuere, aut ctiam
huc pedibus, sicut de ccclesia fuit abstractum. Ex posl mottem illius quibus commissum cst, cujus
facere, de rebus illius aliud exigalur,
qua re, Petre, collige, quia lii quos peccata depri- eleemosynam
sive ab illis qui locis et vicis prcesunt. Prohibendum
ntuntgravia,'si in sacro lot-o sepeliri se faciunt, re- est eliam secundtim
slat etiam ut de sua praesumplione j'udiceulur, qua- majorum instituta, ut in eccle-
sia nullatenus sepelianlur, sed in atrio, aut in por-
lenus eos sacra loca non liberent, sed eliam culpa 1-,
temerifalis accuset. ticu, auiinexedris eeclesice, inlra ecclesiam vero,
aut prope allare ubi corpus et sanguis Domini eou-
CAP.219. — Ibidem, de eadem re, cap. 54.
Nam quid quoque in hae urbe eontigerit, tincto- ficilu**,nullaleuus habeanl liceniiam sepeliendi.
CAP.225. — Quod conveniens sit, uxorem cu.niviro
rum qui hic habilant multitudo testalur : quod cum suo eodem sepulcro sepcliri. Hieronymus (66).
quidam artis corum primus defunclus fuisset, intra (12, q. % c Ebron.) Ebron dicitur esse civitas
ecclesiam beali Januarii martyris, juxta portam san- trium virorum, quia iii ea sepulli sunt Ires patriar-
cli Laureniii a conjugc sua sepultus est. Sequenti cltce in spelunca dupliGi, eum tribus uxoribus suis,
autem nocle, ex sepultura eadem, audiente cuslode, id est Abraham el Sara, Isaae et Rebecca, Jacob ct
ejus spirilus coepil clamare : Ardeo, ardeo. Cum vc- Lia, prceter ipsum Adam et Evam uxorem ej'us. To-
vo bas diu voces emilterel, custos hoc ejus nuntia- bias dicit ad filium suum : Cum acceperil Deus ani-
vit conjugi. Uxor vero illius eos qui diligenter in- mam meam, corpus meum sepelies, et honorem ha-
spicerent, ejusdem artis viros transmisit ad eccle- bebis matri luw omnibus diebus, et cum ipsa complc-
siam, volens agnoscere qualiter ejus corpus esset in veril lempus, sepelies eam juxla me (Tob. iv) iixuno
sepulcro, de quo talia clamarent. Qui aperientes se- ,2 sepulcro.
pulcrum vestimcnta quidem intacla repererunl (quce CA1>.221. —De eadeni re. Idem.
nunc usque in eadem ecclesia pro ej'usdem causce Quos conjungitunuin coi'jugium,conjuiigafumim
tesiimonio servantur) : corpus vero illius omnino sepulcrum ; quia una caro esl; et: Quod Deus con-
non invenerunt, ac si in eodem sepulcro posilum junxil, homo~nonseparet (Matth. xix).
minime fuisset. Exquare colligendum est, qua uU CAP.225. — Item de ead. rc. Augustiuus.
lione anima ejus damnata sil, cujus et caro est ab (15, q. 2, c. Unaqumque.) Unaquceque nntlier se-
ecclesia projecta. Quid igitur sepultis sacra loca quaturrirum suum, sivein vita, sivein morte.
prosunt, quando hi qui indigni sunt, ab eisdem sa- CAP. 226. — Vt sepultura non separet eos quorum
cris locis divinitus projiciunlur? mens una fuil in Domino. Gregonus, cap. 34, lib. u
CAP.220. — Ut corpora defunctorum in ecclesia non Dialogoruntc
sepeliantur, sedsi necesse sit, deforis circa mumm. Soror sancli Benedicli sepulta est in sepulcio,
Ex Bracarensi concilio i, cap. 56. quod ipse sibi paravcral, ul quorum mens una sem-
Item placuit utcorpora defunctorum nullomodo per fuit in Domino, eorum quoque corpora sepul-
Sntra basilicain sepeliantur, sed si necesse estdefo- lura non separarel. Iia in primo connubio conjun-
ris circa murum basilicce sepeliantur. Nam si fir- ,„ cti, qttia una el eadem caro est, in uno sepulcro se-
missimum hoc privilegium usque nunc retinent Gal- ' peliaiilur
lice civitates [manet civitates], ut nullo modo inlra CAP.227. —- Vt non valeant precarim vel commuia-
ambitum murorum civitatum cujuslibet defuncti liones vidualarum ecclesiarum. Ex concilio Belva-
sit venei*abilium censi prwsente Ludovico, cap. 10.
corpus humatum, qtianto magis Ut precarice et communicationes, lempore vidua-
marlyrum debel reverentia obtineri!
tarum ecclesiarum factccab his, qui loca episcopo-
CAP.221. —De eadem rc. Ex Meldensi concilio,
cap. 10. rum occupaverant, reseindaiitur, et cum auctorilate
Ut nemo quemlibet mortuum in ecclesia, quasi ecclesiastica vel civili, si faciendce sunt, fiant.
bcereditario jure, nisi quem episcopus aut presbyler CAP.228. — De eadem re. Ex concilio eodem,
pro qualilato conversationis et vitce dignum duxeril, cap. 11.
sepelire prcesumat; nec quisquam ossa cujuslibet (10, q. 2, c. Precarim a nemine.) Precarice a ne-
moitui de sepulcro suo ejicere, aul sepulturam cu- mine de rebus ecclesiaslicis fieri prcesumantur, nisi
jusnuam temerario ausu quouuo modo violare, sed quanliim de qualilate convenienti dat ex pioprio,

(66) In quocsi. Hebr. in Gcnes. et de locis Hcbraicis.

 255 DECRETl PARS III. — DE ECCLESIA, ETC. 254
duplum accipiatur ex rebus ecclesicc, in suo lantuni A commercio, iterum iri scecularium servilutem i*edi
qui dederunt nomine, si respioprias et ecclesiasti- gantuv cum aucloritas canonica servos fugitivos
cas usu fructuario tenere voluerint. Si aulem res taiuunnnodo dislrahi permittat? et ideo omnes re-
proprias ad prcesens dimisit, ex rebus ecclesiasticis ctores ecclesiaruni summopere caveant ne unius
triplum fructuario usu in suo lantum quis nomine eleemosyna alterius peccalum fiat, et absurdum est
sumat, quia sic eas quemque tractare oportet; ut ut ex ecclesiaslica dignitate servus decedens huma-
alienarum dispensatorem convenil, non propriaruni . nce obnoxius sil servituli.
largitorem. CAP 236. — De regularibns prwcepiis super precariis
CAP.229. — Idem de eadem re. Ex eodem concilio, ccclesiaslicis non admittcndis. Ex concilio apud
cap. 12. sancttim Mcdardum, cap. 11.
A nulla potestale quis cogatur facere precariam Piweepla legalia super precariis ecclesiaslicis
de rebus Deo el sanctis ejus dicatis, cum ratio ct iieri nec ratio sinit, nee auctoriias quolibei modo
usus obtineat ncminem, cui non vttlt contra utilita- permittit, quoniam prajcepta in jure ecclesiastico
lem et rationem prceslilum de proprio facere bene- finnare indignum judicalur : necesse est ut majc-
ficium. slas regia nonnisi ab ccclesiastico reetore petatur,
CAP. 250. — De eaclem re. Ex eodem concilio, B id est ut cuslos ecclesice solerlissime caveat ne sui
cap. 15. ordinis et ecclesiasticce commutalionis forte iinme-
(10, q. 2, c. Precarim.) Ut precarice de quinquen- mor, contra auclorltatem pi*aeceplumregium pro
nio in quinquennium secundum aiitiquam consuetu- qtiacunque^assentatione ficri petat. Quod ei sife-
dinem el aucloritatem renoventur. cerit nonaudiatur. Si aulem et oblinuerit, regali di-
CAP.251. — De do.nalione vel vendilione vel contmu- slriclipne, episcopali judicio idem i*escindatur, et
latione rei ecclesiasticm. Ex concilio Carlli. IV,
cap. 52. petilor injustus pro principis injusta suggestione
(12, q. 2, c. Sine exceptione.) Irrita erit cpiscopo- digne corripialur.
rum donatio, vel venditio, vel commutatio rei eccle- CAP.257. — De ephcopo qui mancipium ecclesimma-
siasticce absque collaudatione, el subscripiione cle- numilti desiderat. Ex concilio Tolctano iv, cap. 67.
ricoi*um. (12, q. 2, c. Episcopus gui.) Episcopus qui manci-
— pium juris ccclesice non retenlo ecclesiastico palro-
CAP. 252. De commutationibus ecclesiaslica- cinio manumilti
rum rerum. Ex Belvacensi concilio. desiderat, duos meriti ejusdem et
cui praeeminel, per
(Exlra de rerum permui., c. Vt commutaliones.) peculii, coram concilio ecclesice
Ut commutationes rerum ecclesiasticarum valde commulationem siibscribentibus sacerdotibus offe-
inveniatur definitio commutan-
caveantur, et sublilissime, si aliquo modo fieri de- C rat, ut rafa et justa
sine patro-
bent, inspiciantur. Quce autem inconsulte factce- tis. Tunc enim liberam manumissionem
cinio condere poteril, quando eum quem libertati
sunl, j"uxta decretum canonicum Hilarii papae, quas tradtrc
illicite decessor episcopus amiserit, vel ab aliis illi- disponil, jam juri proprio acquisivil. Hujus-
cite commissaesunf, ab eo qui successor est, emen- modi autem liberto adverstts ecclesiam cujus juris
dentur. exstitit, accusandi vel lestificaudi denegetut' licenlia.
CAP.255. - De eadem re. Ex Maticensi concilio, Quod si prccsumpserit, placet ut stante coinmula-
i. tione in servitutem propriam ecclesice revocetur.
cap.
A sancta synodo decretum esl, et imperialis au- CAP. 258. — Vt sacerdoiibus qui res suas ecclesim
clorilas denuntiat, ne commulationes rerum Yel relinquunt, aul aliqua prmdia vel familius ecclesim
mancipiorum ecclesiasticorum quadibel persona sine conquirunl, liceat aliquos si placet de familia
ejusdem ecclesiw manutnittere. Ex codem' conc.
licenlia etconsensu religionis, praesumal facere. cap. 68.
CAP.254. —De cominulationeecctesiasticorum mun-
Conscnsus totius concilii definivit ut sacerdotibus
cipiorum. Ex cottcilio apttd Carisiacum [al. Silva-
nectum], cap. 2. quiaut res suas ecclesice relinquiint, aut nihil' ha-
Ne mancipia ecclesiastica quisquam nisi ad liber- -*bentes aliqua tamen prcedia aut familias ecclesiis
latem conimutef, ut videlicet mancipia quce pro ec- suis conquirunt, liceat aliquos de fatniliis ejusdcm
clcsiastico liominc dabuntur, in ecclesice servituie ecclesicemanumillere, juxta rei collatae modum quem
peimaneaut, et ecclesiasticus homo qui commuta- anliqui canones decre^erunt, itaut cum peculio et
lur, perpetua liberlate fruatur. Quod enitn semel posteritate sua si ingenui sunt, sub patrocinio eccle-
Domino consecralum est, ad humanos usus jam sice maneant, utilitales injunctas sibi juxta quod po- _
transferri non potest. Ait enim lex : Si quis muiave- tuerint, prosequentes.
ril, ct quod mulalum esl sanclificabitur Domino CAP.259. — Vt presbyteri rem ecclesim vendere non
(Levit. xxvn). prwstttnant. Ex Carlhaginensi concilio v, cap. 4.
CAP.255. — De eodem. Ex eodem concilio, cap. 5. (12, q. % c Placuit.) Ilem placuit ul presbytcri
(% q. 2, c. Injustum.) Inj"ustum videlur et rnipium, non vendant rem ecclesice ubi sunt constiluti ne-
ut mancipia quce fideles viri seu femince pr.o reme- scientibus episcopis suis, quomodo et episcopis non
dio animce suae Deo et sanctis ejus consecrarunl/ liceal vcndere prcedia ecclesice ignorante concilio vel
cujuscunque muneris tnancipio ^el commulalionis prcsbjteiis suis. Non habenti>ergo nccessilateni, ncc
 or.K D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl £56
episcopo lieeat rem malris ecciesicc ignorante con- A' nunquam discedant, ncc poslerilas quidem eorum,
cilio vel presbyteris, suis litulis usurpare. sicut priores canones decreverunt. Et neforte liber-
CAP.240. — De eadem re. Ex Bracarensi concilio i, tas eorum in fulura prole non pateat, ipsaque posle-
cap.-17. ritas naturali ingenuitato obnitens sese ab ecclesice
(Dist. 50, c. Si quis presbyt.) Si quis presbyter sanefce palrocinio non subtrahat, necesse est ut tain
aut diaconus inventus fuerit de minisleriis ecclesice, iidem liberti, quam ab eis prob'eniii professionem
• episcopo suo faciant, per quam se er familia eccle-
ignorante concilio, aliquid vendidisse, quia saerile-
gium cominisii, placuit eum in ordinalione ecclesice sice liberos esse fatenlur ejusque pau./cinium non
iion haberi; in j'udicio tamen episcopi dimittendum relinquant, sed j'uxta virtutem suam obsequium ei
sive dignus in suo recipi gradu. vel obedientiam pi*cebeaut.
CAP.246. —De liberiis qui a quibuscunque mantimhsi
CAP. 241. — Quid agendum sil de cphcopo qui res siiiil. Ex eod. conc, cap. 71.
ecclesim vendiderit. Ex eodem concilio, cap. 51.
c. de (Dist. 87, c. Liberti.) Liberti a quibuscunque ma-
(2, q. 5, Placuit.) Quicunque presbylei j'ure numissi sunt,
iittili sui quolibet modo aurum, argenlum vel gem- alque ecclesice patrocinio commendati
si exislunt, sicut regulae anliquorum Patrum constitue-
mas, vestes quoque si sunt, vel aceesserint aliqua R runt, sacerdolali defensione a cujuslibet insolentia
inobilia ad ornamenta aliquid in perpetuum alienare
pi*otegantur, sive in statu libeslatis eorum, seu in
teniaverit donator, alienator ac venditor, honoris sui
aniissione multelur. ' peculio quod habere jioscuntur.
, CAP.247. — De manumissh in ecclesia. Ex Arausico
—
CAP. 242. De eadem re. Ex eod. concilio, cap. 14. concilio i, cap. 7.
(10, q. 2, c. Si quh.) Si quis cpiscopus nulla eccle- In ecclesia manumissos, vel per testamentum ec-
slasticceralionisnecessitalecompulsus, in suo clero, clesice cohimendalos, si quis in servilutem, vel in
aut ubi forle non est presbyter, de rebus ecclcsia- obsequium, vel ad colonariam conditionem impri-
sticis aliquid prcesumpserit vendere, res ipsas eccle- mere [revocare] fenlaverit, animadversione eccle-
sice propricereslauraie cogatur, el in judicio episco- siastica coercebitur.
porum dejiciatur auditus, atque furti ct latrocinii CAP. 248. — De fugitivis eccksiastich servh. Ex
reus, suo privelui* honore. Toietano concilio.
CAP. 245. — Quod quantitas rei ecclesiasticw sicut Fugitivos etiam servos ecclesiasticos, domos suas
remedium veniw tribuit conferenti, ita damnum rile aut familias deserenles, qui etiam si revocati fue-
prmparet fraudalori.' Ex Tolel. conc. cap. 55. rinl, leneri non possint siinili ratione, ab episcopo
Omnis itaque rei ecclesiasticce quantitas, sieut si voluerit, aut si illi ita meruei*int, distrahantur.
remedium venice tribuit conferenti, ita damnum rite p
'
CAP.249. — De episcoph qui nihil ecclesiw sum con-
praeparat fraudatori. Et ideo nullus sacerdotum vel ferunt, el ex familia ecclesim liberos facere prwsu-
ministrorum ex rebus ecelesiae, quae in quibuscun- munt. Ex eod. concilio.
que locis a fidelibus largiuntur, aliquid auferat, et Episcopi qui nihil ex proprio suo ecclesiceChrisli
juri suo aut cafhedrce propriae unilali connectat. Ye- conferunt,- liberos ex familiis ecclesicc, ad condem-
rum ut huj"us rei solidilas potior habeatur, propin- nationem suam facere non prcesumanl. Impium est
quis ejus qui construxerunt vel dilaverunt eccle- enim, ut qui res suas ecclesice Christi non CQIUU-
siam, licitum sil hanc bonce intenlionis habere lerit, damnum ecclesice inferat. Tales igitur libertos
solertiam, ut si sacerdotem vel 'ministrum aliquid successor episcopi absque aliqua oppositione ad jus
ex rebus collalis pi*ccviderintdefraudare, aut com- ecclesicerevocabit.
.monitionis honesta coiiTentione compescant, aut ta- CAP.250. — Qtiid in ecclesia legi >debeal. Ex Aure-
lia episcopo aut j'udici corrigenda denuntient. Quod lianensi conc, cap. 5.
si lalia episcopus agere lentat, melropolitano ej"us Nihil aliud in ccclesia legatur, autcantelur, nisi
licec insinuare ne differant. Ipsis tamen hceredibus quce auctoritalis divince sunt, et Patrum orlhodoxo-
In eisdem xebus non liceat quasi juris proprii pole- rum sanxit aucloritas. Nec falsa angelorum nomina
D colant, sed ea tantum quce prophetica, et evange-
statem prceferre, non rapinam, non fraudem infcrre,
vel ingerere, non violentiam quamcunque, prcesu- lica docet Scriptura, id est Michael, Gabriel, Ra-
mere. Si quis hcec monita temerare prcesumpserit, et phacl
maie rapta cum confusione restiluet, et excommu- CAP. 251.— Excommunicandos esse eos" qui libros
famosos in ecclesia tegunl. Ex conc. Elibertinc,
mcalionis annuce sentenliam sustinebit. cap. 52.
-CAP.244. — De iiberlis qui ab ecclesw patrocinio Si quiinvenli fuerint libros famosos et ignotos in
dhcesserunt. Ex conc. Tol. iv, cap. 70. ecclesia Icgere vcl cantai*e, excommunicentur.
(12, q. 2, c. Liberti.) Liberti ecclesice qui a palro^ GAP.252. — De mtdieribus quw clam concipiunt. Ex
cinio ejus discedentes quibuslibet personis adhcese- Maticensi conc, cap. 6.
runt, si admoniti redire contempserint, manumissio In hoc sancto concilio decretum est ut unusquis-
eorum irrita sit; quiaper iuobedientice contemptum que presbyler in sua plebe publice ^nnuntiet, ut si
ingrati actione tenentur. aliqua femina clanculo corrupta conceperit, nequa-
CAP.245. — De liberlis ecclesim. Iliidem. cap. 69. quam filium aut filiam suam interficial; sed quocttii
(12, q. 2, c. Liberti.) Liberli ecclcsice, quia nun- que prcevalet ingenio ante januas ccclesice parlum
quam moritur corum matrona, a palrocinio ejusdem deportari ibique poni faciat, ut coram sacerdotc in
 257 DECRETI PARS III. - DE ECCLESIA, ETC. 258
crastinum delatus ab aliquo fidcli suscipiatur, et A CAP. 256. — De quodam a dmmonio vexato. Greg.
enutrialur, et tali ex causa hoinicidii reatuni, et papa, cap. 16, lib. n Dialog.
Ex eodem quoque tempore quidam Aquinensisx
quod majus estparricidium evadat. Nam, qui filium Ecclesice clericus dcemonio vexabatur, qui a vene-
aut filiam interficil, parricida omnino deslinetur.
rabili viro Constantio ejusdem Ecclesice anlistite per
— De infaniibns in adtdterio nalis, et ad multa fuit
'CAP.255. 52. martyrum loca transmissus, ut sanari po-
ecclesiam exposilis. Ex Arelatensi n conc, cap. tuisset. Sed sancti Dei martyres noluerunt ci sani-
Si exposilus ante ecclesiam, cujuscunque fuerit tatis donum tribuere, ut quanta esset in Benedicto
miseralione collectus, contestationis ponatepisto- gratia demonstrarent. Ductus itaque est ad omiiipo-
lam : ut siis qui collectus est intra decem dies quae- tentis Dei famulum Benedictum, qui Jesu Christo
situs, agnilus non fuerit, securus habeatqui colle- Domino preces fudit, et antiq um hostem de obsesso
gil. Saue qui post prcedictum tempus calunmiator homine protinu£ expulilcuisanatoprcecepit, dicens.
exstiterit, ut homicida eeclesiastica .dislrictione Yade, et poslhac carnem ne comedas, et ad sacrum
damuabitur, sicul Patrum sanxit auctoritas, ordinem nunquam accedere picesumas. Quacunque
CAP. 234. — De eadem re. Ex Vasensi concilio, jiutem die sacrum ordinem temerare praesumpseris,
cap. 9. JJ statim juri diabdli ilerum mancipaberis. Discessit
ac sicut terrere solet animum
De exposilis quia collata ab omnibus querela pro- itaque clericus sanus,
pcena recens, ea quce vir Dei prcecepit interim cu-
cessil, eos non j'am misencordice sedcanibus ex-
stodivit. Cum ergo post annos plurimos omr.es
poni, quos colligere calumniarum metu, quamvis
intlexa prceceptis misericordice mens huniana de- priores illius de hac luce migrassenl, et minores
suos sibimet superponi in sacris ordinibus ceriseret,
trectet, id observandum est,, ut secundum statuta verba viri Dei quasi ex longo tempore oblitus post-
fiJelissimorum Augustorum, plissimorumque prin-
ecclesiam con- posuit, atque ad sacrum ordinem accessit. Quem
cipum quisquis expositum -colligit, mox is qui reliquit diabolus tenuit, eunique vexare
testelsr, conteslationem colligat. Nihilominus de
altario Dominico dieministerannuniiet, ut ecclesia quousque animam ejus excuteret, non cessavit.
CAP.257. — De rebus ecclesim quce mortuo ephcopo
sciat expositum esse collectum, ut intra dies decem, apresbyleris venditw fuerint. Ex Ancyrano conc,
ab expositionis die expositum recipiat. Si quis se cap. 14.
probaverit agnovisse, colleclori pro ipsorum decem De his quce pertinent ad eeelesiam, quce cum non
dieram misericordia prout maluerit ad prcesens tri- adesset episcopus, presbyteri vendiderunt, placuit
buat, aut in perpeluum cum Dei gratia, si voluerit Q rcscisso contraelu adj"ura ecclesiaslica revocari. In
possideat. Si quis expositorum hoc ordine collecto- judicio autem erit episcopi, si constitutum pretium
rum repetitor, vel calumniator exstiterit, homicida debeat recipi, nec ne, quia scepecontingit reramdis-
habendus est. tractarum reditus ampliore summa quam accepto-
CAP. 255. — Si sacerdoles oblationes fideliutn, ab pretio reddi.
ecclesia auferunt, et in suos usus converlunt. Ex CAP.258.— De eo qui spernit oblatam presbyteri quz
concilio Toletano (Tol. iv), cap. 52. uscoremhabuerit: Ex Gangrensi concilio, cap. 4.
Avariiia radix est cunctorum malorum (I Tim. Quicunque discernit a presbytero qui uxoi*em ha-
non oporteat eo ministrante de obla-
vi), cujus sitis eliam sacerdolum menles obtinet. buerit, quia
Multi enim fidelium in amore Christi et martyrum, lione pereipere, anathema sit.
— Qttod non pcrmittanlur ecclesiaslici ad
iu parochiis episenporum basilicas construunt, obla- CAP.259. hmreticorum emmeteria accedere. Ex Laodicinsi
tiones conscribunt; sacerdotes hcec auferunt, atque concilio, cap. 9.
in usus 3uos convertunt. lnde est quod cultores sa- Quod non permittantur ecelesiastici ad ecemete-
-
crorum deficiunt, dum stipendia pei*dunt, inde ba- ria hcereticorum vel ad ea quce ab eis
appellantUF
silicarum labentium ruince non reparantiir, quia - martyria, orationis causa vel satialionis accedere;
avaritia sacerdotali omriia aufei'untur. (16, q. i,c. " sed hujusmodi si fideles fuerint, certo temporecom-
Conslitutttm est.) Pro qua re constitutum estaprae- munione privari, pcenilentes autem etcoafilentes se
senti concilio episcopos ita dioeceses suas regere, ut deliquisse, convenit suscipi.
nihil ex earum jure prcesuniant auferre, sed juxta CAP.260. — Quod non oporteat ab hmretich eulogias
priorum conciliorum auctoritatem tam de oblationi- eecipere. Ex eod. cap. 52,
bus quam de dechnis, et de tributis ac frugibus ter- (1, cf.1, c. Non oportet.) Quod non oportet ab
tiam consequantur. Quod si amplius quidpiam ab eis hcereticis eulogias .accipere, quce sunt maledictiones
praesumptum fueril, per concilium restaurentur, potius quam benedictiones.
appellanlibtts ipsis conditoribus, aut certe propin- CAP.261. —Quodnullus Cliristianus ad pseudomar-
quis eorum, si jam illi a saeculo discesserunt. (10, q. lyres ire debeat. Ex eodem concilio, cap. 34.
i, c. Noverint.) Noverint autern eonditores basilica- Quod omnem Christianum nen oporteat deserere
rum in rebus quas eisdem basilicis conferunt, nullam martyres Christi, et ire ad pseudomartyres, id est
petestatem habere, sed juxta canonum institula, sic - hcercticorum, et ipsos quos conslat hcereticos exsti-
ul.ecclesiam , ita dolemejusad ordinalionein epi- tisse : hi namque alienati sunt a Doinino. Sint ergo
scopi perlinere- analhema, qui ad tales accesserint.'
 "
259 D. 1Y0N1S CARNOTENSIS EPISCOPI 260
CAP. 262. — Quod non oporlcal ptebeios psalmos in A bus inquincntut'. Pallas vero el velum qucc in san-
ecclesia cantare. lbid., cap. S9. cluario sordidata fuerint, diaconi cum humilibus
Quod non oporteat plebeios psalmos in ecclesia ministri intra sanctuarium lavent, non ejicientes fo-
cantare, nec libros praeter canonem lcgi, sed sola ras a sancluario velamina Dominicae mensce, nc
sacra vo!um;na Novi Testameuti, vel Yeteris. forte pulvis Dominici corporis male decidat sindone
CAP. 265.—De illis, qui conventus qui ad confessiones fbris delata, et erit hoc operaiui peccalutn. Idcirco
ttiartyrum fvunl, abominatxlur. Ex Antiocheno con- iu sacrario ministris prcecipimus cum diligenlia cu-
cilio, cap. 20.
usus conventus abomi- stodire. Pallce vero in alia pelvi laventur, vela in
S[qttis superbice affectu,
natur qui ad coiifessiones_martyrum celebrantur, et alia.
ministeria quce in eis fiunt simul cum eorum me- CAP. 267. — Quod in oblatione corporh et sangui-
nis Domhti incensum poni debeat. Ex Rolhoma-
moriis exsecratur, anathema sit. gensi concilio, cap. 2.
Vl energumenis in domo Dei sedentibus victvs ab Ul tempore quo Evangelium legitur, finitoque of-
exorcislis adminhtretur. Ex concilio Carlhag. IV.
cap. 92. fcrlorio, super oblaiione-incensum in morlem vidc-
licet Redemptoris nostri ponatur decrevinius.
Energumenis in domo Dei sedenlibus, victus quo - CAP.268. —
tidianus per exorcislas opportuno tempore mini- g sentia novmVl quoties basilicam ad quam ilur,prw-
toiies sacrificium sub-
plebis implesent,
stretur. sequens offeratur. Ex epist. Leonis ~ad Dioscorum
CAP.264. — Vl sacra vasa non ab aliis quam a sa- Alexandrinum, cap. 2.
crh virh iraclentnr. Ex decrelh Sixti papw. Ut autemin omnibus observanlia noslraconcor-
Cognoscalsapienliavestra, fratres charissimi, quia det, illud quoqtte volumus custo jiri uf cum solem-
in hac .sacra apostolica sede a nobis et reliquis epi- iiium festivitas conventum populi numerosioris in-
seopis, cajterisque Domini sacerdolibus staturum dixct*it,et ad eamdem multitudo fidelium co ivenerit,
est, tit sacra vasa, non ab aliis, quam a sacratis, quam recipere basilica una non possii, sacrificium
Dominoque dicatis conlreclentur hbminibus. Indi- indubitanter iteretur, ne his tantum admissis ad
gnum enim valde est, ut sacra Domini vasa, quce- hanc devotionem qui p_ius advenerint, videantuf hi
cunque sunt, humanis usibus servianf, ut non ab scilicet qui pbstmodum confluxerint, noii recepti,
aliis quam a Domino servientibus, eiqtte dicatis cum plenum pietalis atque orationis opus sit, ut
tractentur-viris, ne pro talibus praesumptionibus ira- quoties basilicam aliquam iterum prcescntia itovce
lus Dominus plagam imponat populo suo, et ki qui plebis impleveril, tolies sacrificium subscquens offe-
etiam non peccavertint, mala patianttir, aut pereant, ralur. Necesse cst auterii ut qticetiainpopuli pars
qbiaperit justus ssc-pissimepro impiis. Attenditene sua devotione privetur, si unius laDlum missceimore
talia in ccclesiis-vestris perniittatis deinceps fieri, scrvato, sacriliciuni oflerri non possil, nisi prima
ne grex pretiosissimo sanguine Christi redcmptus, parle diei conveiiiant.
in praeipuiuni, quod absit, ruat. CAP.269. •— Vl nullus prcsbyier titulum snper titu-
CAP.265. — I)e sacris feminis, quw sacra vasa el lum usurpare prmsumat. Ex Nannetensi concilio.
pallas allaris tractare prwsumpserint. Ex epistola Ut si quilibel presbyterorum defunclits fuerit, vi-
Soleris papm.
c. Idem c. Sacratas cinus presbyler apud seniorem scecularem, nulla
(Disl. 23, (?) supra, 72.) *»elaliquo xenio ecclesiam illam obtineat;
Deo feminas vel monachas sacra vasa, vel sacras precatione
quia titulus per se constans ante constilit: sed ne-
[sacratas] pallas penes vos contingere, el incensum sine corisullu episcopi: quod si fecc-
et circa altaria deferre, peiiatum est ad que capellam,
^onere, i*itdefinitam sentenliamsibi prolatam suscipiat, sic-
apostolicam sedem. Quce omnia reprehensione, et
nulli recte du- uti de episcopo canonica decrevit auctoritas, ut si
viluperatione plena esso sapientium
bium est. Quapropter per hujits sanctce sedis auclo- per ambitionem majorem civitalem appetierit, et il-
ritatem hcec omnia vobisresecare, funditus quanlo- lam perdal quam tenuit, el illam nequaquam obti-
citius poterilis censemus etne pestis hceclalius di- r. neat, quam—usurpare lenlavit.
CAP. 270. Quid faciendum sit de attaribus in qui-
vulgetur per omnes provincias, abslergi cilissime bus sanctm reliquim non invenhintur. Ex Africano
mandamus. conc, cap. l.\
CAP. 266. — Quid faciendum sit de vasis sacris, Altaiia in quibus sacra corpora, velreliquiccmar-
de pallis altaris, et de velis ecclesim, sLvetustate nou esse probantur, ab ejusdem loci episcopo
consumpta fuerinl. Ex episl. Clemenih tyrum
vapm deslruanlur.
- (epht. 20).
(De cons., disl. I, c. Aliaris palla.) De vasis sane In altari quo missam ephcopus celebravii, nulti pres-
sacris quid gerendum, quidve inde faciendurn sit: bylero die illo celebrandum. Ex concilio Vrbico.
altaris palla, cathedia, candelabrum et velum, si Ne in allari quo missam episcopus caniavit,
fucrint vettistate consvimpta, incendio denlur; quo- pi*esbyter eo die missam celebrare pi*cesumat.
niam non licet ea quce in sanctuario fuerint, male CAI*.271. — Ut ephcopus vet presbyter postqiiam
sed incendio universa tradantur : eineres ' missam incmpcrit el orationem dixerit,«..*.__passio
tractari, aliqua- interveniai, anlequam minhlerium adhn-
quoque eorum in baptisterium inferantur, ubi nul- pleal ab altario Dci ntdlo modo dhcedut. Zacharias
lus transitus habeatur, aut in pariete aut in fossis papa, cap.%.
pavimentorum jactentur, ne ab in.lvoeuntium pedi- Ul cpiscopus aut presbytcr, dum ingressus facrit
 261 DECRETI PARS III.
ad missarum solemnia celebranda, nisi passio ali-
qua inlcrvenerit, nullo modo audeat data oratione
discedere, ul ab alio episcopo aut a presbytero sup-
pleanlur missarum solemnia, sed qui inilium sum-
psil, suppleat usque ad finem, quia scriptum est:
Qtd perseveraverit usque in finetn, hic salvus erit
(Malth. \). Si quis vero prcesumpserit praeter quod
posuimus agere, asacro corporeetsanguineDoinini
nostri Jesu Christi sit suspensus.
.CAP. 272. —Vl nullus ephcopus vel presbyler ad ce-
lebranda missarum solemnia cum baculo ire, aut
velato capite altari Dei asshtere prmsutnat. Ex de-
cretis ejusdem, cap. 13.
(De cons., dist. 1, c Nulltis.) Utnullus cpiscopus,
presbyter, aut diaconus ad celebranda missarum
solemnia prcesumai cum baculo introire, aut velato
capite altari Dei assistere, qitoniam et Apostolus
prohibet viros velato capite orare inecclesia (J Cor.
\i), el si temere prcesumpseril, excommunicetur.
CAP. 275. — Ne corpora sanctorum transferantur
de toco ad locum. Ex concilio i Magunliensi,
cap. 51.
Deinceps vero corpora sanclorum de loco ad lo-
cum nullus transferre prcesumat, sine consilio prin
cipis vel episcoporum sanctceque synodi liccntia.
CAP.274. — Quos mortuosin ecclesia sepelire liceat.
Ex eodem, cap. §2.
Nuilus morluus infra ecclesiam sepeliatur, nisi
ep.scopi aut abbates aut digni p.esbyteri, vel fide-
les laici.
CAP. 275. — Quod otnnes fuleles in ecclesia niliil
agere debeant nhi orare. Ex m Turonemi concilio,
cap. 58.
Sacerdotes debent fideles adanonere, ut quaitdo
ad ecclesiam conveniunl, sine strepitu ac tumullu
eam ingredianlur : in qua eliam quandiu orationis
eausa morantur. nequaquam inter se p.oferant ina-
nes confabulationes. sed lempore quo missarum so-
leamia celehrantur, non solum ab otiosis et inutili-
. bus verbis, verum etiam et a pemiciosis cogitatio-
nibus fmtditus abslinendum est.
CAP.276. -=- Quod divinu clemenlia fixis in lerra
genibus exoranda sit, nisi in majoribus sotemnita-
tibus. Ex eodem cap. 57.
Sciendum est quod exceptis diebus Dominicis, et
illis solemnilatibus, quibus sancta et univei'salis
ecclesia ob recordalionem Dominicce Resurrectionis
solet stando orare, rtxis in terra genibus suppliciter
clenienliam nobis proftituram nostrorumque crimi-
num indulgentiam deposcendum est. Cuj*usi*ei in
Evangelio ipse Dominus nobis dedit exemplum
(Maith. xxvi). Sed Stephanum marlyreni (Act. vn),
et aposlolum Paulum eadem fecisse, liber Acluum
aposlolorum testis est (Act. xx). Ex qttibus inlelligi
dalur, oporlere Christianum humiliter ad lerram
proslerni, neforte illi dicatur : Quidsuperbh, lerra
el cinis (Eccle. x).
CLV.277. — Quod non liceat mortuis osculum dare.
Ex conc Agathensi, cap. 2.
Nou liceat morluis osculum dare, nec palliis quae
— DE ECCLESIA, ETC. 262
A sacrificiis super altare poiiuntur, corpora eorum
involvere, vel super feretrum ponere.
CAP.278. -- Vbi ftdeles sepelhi debeanl. Ex conc.
Triburiensi, cap. 15. - -
Restat propter inslantem, quce nuncmaxima oc-
currit, necessitatem, ubicunqtie faeultas rerum et
opportunitas temporum suppetat, sepulturam mo-
rientium apud ecclesiam ubi episcopi sedes est, ce-
lebrari. Si aulem propter itineris longinquilatem
attt adjacentem alicujus inopportunitatis difficulta-
tem impossibile videalur, exspeclet cum teiTa sc-
pulturae suae, quo canonicorum aut monachorum
sive sanclimonialium congregalio sancta eommuni-
ter degat, ut eorum oiationibus j*udicisuo commen-
datus occurrat, et remissionem delietorum, quam
B meritis non oblinel, illorum intercessionibus pei*-
cipiat. Quod si et hoc ineptum et diflicile aestimetur
ubi decimam persolvebat vivus, sepeliatur mortuus.
CAP.279. — Ut sacerdoles ad tempus oralioni va-
cent, aniequam sacrificenl. Ex decrelh Innocenlii
- papw, cap. 56.
Paulus ad Corinthios scribit dicens : Abstinele
DQSad lempus, ut vacelis orationi (I Cor. vi). Et si
hoc laicis praecipit, multo magis sacerdotes, qui-
bus el orandi el sacrificandi juge sacrificium est,
semper debent ab hujusmodi consortio abslinere.
Qui conlaminatus fuerit carnali concupiscentia ,
quo pudore", vel sacrificare forsilan usurpabit, aut
qua conscientia, quove merilo cxaudiri secredil,
cum dictum sit : Omnia munda mundh, coinqui-
Z u~lh autem et infidclibus nihil mundum (Tit. i).
CAP. 280. — De ecclesih monachorum. Ex concilio
Conftnenlim habiio , cui interfnit Hcnricus et Ca-
rolus reges , cap. 6.
Hocque sfatutum est, qualenus ecclesice quorum-
cunquc monachorum, in singulis parochiis suorum
-
episcoporum, ut deeet divinitus subdantur regi-
mitii, eisque debita obsequia in exercendis eccle-
siasticae curae negotiis sollicite exhibcant, ipsi pro-
cul dubio monachi episcopis suis in omnibus obe-
diant.
CAP.281. —Delaichqui propnas ecclesias Iiubent..
Ex eod. conc, cap. 5.
Si laici capellas proprias habuerint, a rationeet
atictoritate alienum habeatur, ul ipsi decimas acci-
* piant, et inde canes aut genitarias suas pascant;
sed potitis pi*esbyteri ecclesiarum eas accipiant, et
inde restaurationem exhibeant, et pro sancta ec-
clesia ae pro statu regni Dei misericordiam studiose
implorent.
CAP.282. — De vasculis quibus sacra tnysteria con-
ficiuntur. Ex Triburicnsi conc cap. 18, cui inler-
fuit rex Arnulplius.
(De cons., dist. l,c. Vasa inquibus.) Yasa quibtts
sacrosancta conficiuntur mysleria calices sunt et pa-
tence. Dc quibus Bonifacius martyr et episcopus in-
terrogalus , si liceret in vasculis ligneis sacramenta
conficere, respondit: Qttondam sacerdotes aurei li-
gneis calicibusutebantur, nunc e contrario lignei sa-
cerdotes aureis utuntur calicibus. Zcpherinus sextus
 •263 D. IVONIS CARNOTENSISEPISCOPI 264
decimus Romanus episcopus patenis vitreis missas A ter clericos incipiant frequenlare; quia j"uxta Apo-
celebrari constituit. Tunc deinde Urbanus octavus stolum, servosDei non oportet litigarc (II Tim. n).
decimus papa omnia ministeria sacra fecit argentea. Episcopus tollat inde reliquias, et submagna cura
In hoc.enim, sicut in reliquis cultibus, magis ac honorifice collocet eas, atque ejusdem ecclesiae
magis per incrementum temporum decus succrevit claudat.ostia, et sub sigillo consignet ea, et «acrum
ecclesiarum. Nostris enim lemporibus qui servi pa- myslerium nullus celebret in ea, antequam concordi
trisfamilias sumus, ne decus matris Ecclesiaeimmi- unanimilate , unum oinnes eligant presbyterum ,
nuatut', sed magis cumttletur, et ampliiicelur sla- qui idoneus sit sacrosanctum locum procurare, et
luimus ut deinceps nullus sacerdos sacrum myste- populo Dei uliliter praeesse.
rium corporis el sanguinis Domini noslri Jesu
Christi in ligneis vasculis ullo modo eonficere prce- CAP. 284. — Ut hi qui suw proprietalh loca alicubi
dare voluerint, cognoscant decimam nusquam se
sumat, ne_unde placari debet, inde irascatur Deus. tradere posse. Ex cdncilio upud Confluentiam,
CAP.285. — De ecclcsia a pluribus lueredibus pos- cap. 8.
sessa. Ex eod. conc, cap. 52.
Quaecunque ecclesia a compluribus-cohaeredibus Si quis vero laicus vel clericus, scu utriusque
sit possessa, concord.i unanimilate undique procu- B sexus persona proprietatis suae loca, vel res alicubi
retur, ne propter aliquas disceptaliones servitium donare delegaverit, decimationum proventum priori
Dei minualur, et cura populi irreligiose agalur. Si ecclesiaeIegilime signatum , inde abstrahere nullam
vero conlingat pro ea comparticipes dissidere, et habeat potestatem. Quod si facere tentaverit, talis
sub uullo presbytero eam procurare, et propterea traditioirrita prorsus ducatur, et ipse ad emenda-
j'urgia, et contentiones, tam inter ipsos , quam in- tionem eeclesiaslica coerceatur censura.

DECRETI PARS QUARTA

pe observandis festivitatibus et jejuniis legitimis. De Scripturis canonicis. et consuetudi-

nibus, et celebratione concilii.

CAP. 1.— Quomodo inlelligendum sit quod Apostolus G scbanon esl prseceptumtempus, nisiexmensenovo-
ait : « Dies observath et menses , et tempora, et ruin,lunal4usqueadvigesimamprimam(£a;od.xii).
annos, timeo nesine causa laboraverhn in vobis. \ Ex
Ambrosius , hi exposilione Epislolw ad Galatas, in Evangelio tamen quia manifestum est, quo
cap. iv etiam die Dominus crucifixus sit, et in sepultura
Dies obscrvalh, et mcnses , et lempora, el annos fuerit, et resurrexerit (Joan. xix), adjuncta est
(Galat.w). Dies ergo observant, qui dieunt, ut etiam ipsorum dierum observatio , per Patrum con-
puta, crastino pro-iciscciidum non esl, post crasii- cllia, et orbi universo Christiano persuasum, eo
nnm enim non debet aliquid inchoari, et sic solenl modo Pascha celebrarl oportere. Quadragesima je-
magis decipi. Hi autem colunt menses, qui cursus j'uniorum habet auctoritatem , et in veleribus libris
perscrulantur lunce dicenles, ut pula, septima luna ex jejunio Moysi et Elice, et ex Evangelio, quia to-
instrumenta confici non debent; noua iterum luna, tidem dicbtts Dominus j'ejunavit ( Matth. \y), de-
ut puta emptum servum domum duci non oportet : monslrans Evaugelium non dissentirea legeetpro-
et per haec facilius solent adversa provenire. Tem- phetis. In persona qtiippe Moysi lex (Exod. xxxiv),
pora vero sic observanl cum dicuiit : Hodie veris in persona Eliae piophetae aceipiuntur (III Reg.
inilium esl, feslivitas est ; post cras Vulcanalia xix) , inter quos in monte gloriosus apparuit
sunt. Posterum est, domum'egredi non licet. Annos " (Matth. xvn), ut evidentius emineret, quod de illo
sic colunt cum dicunt, Kalendis Januariis novus est dicit Apostolus, testimonium habens a lege etpro-
annus quasi non quotidie anni impleantur. Sed ut phetis (Act, xxn). In qua ergo parte anni eongruen-
Jani illius memoriam recolant bifronlis, hac super- lius observatio Quadragesimas constiluerelur, nisi
stitione utunlur, quae longe debet esse a servis Dei. confinis alque contigua Dominicaepassioni ? Quia in
Si enim Deus ex toto corde diligilur, ipso propitio ea significatur haeevita laboriosa, cui opus est conli-
nulla debet esse formido, neque suspicio harum re- nentia, ul ab ipsius mundi amicitia jejimetur, qu:e
rum. Prospei*eenim polest cedere, quidquid sim- uiique fallaciter blandiri, et illecebrarum fucos cir-
pliciter sub Dei devolione fit. cumspargere atque jacere non cessat.
CAP. 2. — Quod Pascha et Quadrageshna a veleri CAP.5. — Quod Pascha Dominica die celebrandnm
lege trahunt auclorilalem, ct quomodo Pascha sit. Pius nonus (Piuz 1) a Petro papa omnibusec-
nunc celebrandum. Beatus Augustinus in libro clesiis in primo Decietalium suorutn
resp. ad Januarium (lib. u, c. 15). (De conscc, dist. 5, c. Nosse vos vot.) Nosse vos
In Scripturis quidem veteribus ad agendum Pa- volumus, ouod Pascha Domini die Dominico an-
265 DECRETI PARS IV. — DE FESTIV. ET JEJUN.. ETC - 266
nuis temporinus sit celebrandum. Istis ergo lempo- A conveiUtis, oratoriuni in agro habere Voluerit, reli-'
ribus, Hermes ddctor fidei et scripturae effulsit quis festivitatibus, ut ibi missas teneat propler fali-
inter nos : licet nos eodem praedieio die celebrare- gaiionem familicejuxla ordinemperinittinius.Pascha
miis, et quidam inde dubitarent, ad corroboraudas vero, Natalcm Domini, Epiphaniam Domini, Ascen-
tameii animas eorum eidern Hermce angclus Domini sionem, Pentecosten, et Nativitatem sancti Joannis
in habitti pasloris apparuit, el praecepit ei ut Pascha Baptistce, et si qui maximi dies in festiv.latibus ha-
dicDominico ab omnibus celebrarelur tempore suo. bent ut, nonnisi in civitatibus, aut in parochiis le-
Unde et vos apostolica auctoritale instruimus om- neant. Glerici vero si qui in his festivitatibus, quas
nes eadem die servare debere , quia el nos eadem supra diximus, in oratoriis; (nisi jubente aut per-
servamus, necdebetis a capite quoquomodo dissi- mitteiite episcopo) facere aut tcnefe volucr_iu,'a
dere. communione pellantur.
— De luicis qui soiemnitatibus majoribus
C«v4. — De eodem. Vicior xin a T>etropapa Theo- CAP.10.
philo episcopo et fratribus Alexandrim posilis, in ad civilatem non occurrmli. Ex eodem conc
primo dccrelali suo. cap. 62.
(De cons. dist. 5, c.Celebrilalcm.) Ceiebritatem san= ,Ut eives qut superiorum solemnilatum, id est
ctoe Paschae die Dominico agi debere, et praedeces- T, Paschae, autJNatalis Domini vel Pentecostes festivi-
sores nostrijam slatuerunl, et vos illud eadcm die talibus, cum episcopis interesse neglexerint, in qui-
celebrare solemniter niandamus, quia non decet ut bus civitatibus positos se accipienda? communionis,
membra a capite diserepent, nec contra gerant. vel benedictionis desiderio noverinl: qui hoc fa-
CAP.5.— De solemnitate Inventivnis sanclw crucis. cere neglexei inl, trieunio a communione priventur
Eusebius papa, cap. 4. (epist. 5.) ecclesiae.
(De cons., disl. 5, c. Crucis.) Crucis Domini no- CAP. 11.— Ut lilanim ante AscensionemDomini ce~
slri Jesu Christi, quae nuper nobis gubei*naculasan- lebrentur. Ex concilio Aurelianensi ij cap. 29.
cfce Romaitae Ecclesiae tenenlibus, qriinto Nonas (Decons., dist. 5, c. Rogaiiones.) Rogationes, id
Maii inventa est, in prcedicto Kalendarum die. Inven- est lilanias, ante Ascensionem Domini placuit cele-
tionis fesium voTtis solemniier celebrare manda- brari, ita ut post missam triduanum jej'uniuni in
mus. DomiiiiCaeAsceusionis solemniiate solvatur; perquod
CAP.6. -^ De noil proliibendoopere in Sabbalo. Gre- triduism servi el aneillae ab opere relaxentur, quo
gor., gratia Dei ephcopus, diieclissimis suis civi- magis plebs universa conveniat, quo tridtto omnes'
bus Romm, lib. xi regisiri epist. 5. abstineant, ct quadragesimalibus eibis"utaiUur.
(De cons., dist 5, c. Pervenil.) Pervenit ad me r> CAP.12. — Ut nnllus civium festivitales majbres tn
' villa celebrel. Ex eodem cap. 27.
quosdam perversi spiritus homines prava inter vos
afqua et sauctce fidei contraria seminasse, ila ut die (De cons., dist. 3, c. Nnlli civium.) Ut nuili ci-
Sabbali aliquid operari prohiberent. Quos quid viujn Paschce, Nataiis Domini, vel Quinquagesimce
aliud nisi Antichristi prceuicalores dixerimus, qui solemr.itatcm in villa liceat celebrarc, nisi quem in-
veniens diem SabLatum atque Dominicum ab oinni firmilas probatur tenuisse. Irreligiosa consuetudo
faciet opere cuslodiri ? Quia enim mori se et resur- esi quam vulgus per sanctortim solemnifates agere
gere simulat, habeii vult in veneralione Doininicuffi consuevil. Populi qui dcbent officia divina attendere.
dieni; Et quia populuni judaizare compellet, ui ex- saltalionibus turpibus invigilant, canlica non solum
leriorem i*itumIegiS revocet; et sibi Judceorum per- riala canentes, sed el religiosorum ofliciis perstre-
fidiam subdat, coli vult Sabbatum. Aliud quoqtic ad pentes. Ilaec etenim ul ab omni Hispauia depellan -
me perlatum est, vobis~a perversis b.ominibus esse lur, sacerdotum el "udicum a concilio sancto curae
prcedicatum, ut Doininicoium die utillus debeat la- commitlifur.
vari. Et quidem si pro luxu animi, et pro voluplate CAP.13. — De Dominicct clie. Ex statulh Patrutn
quis lavari appelit, hoc fieri nec reliquo quolibet die Die autem Dominiea nihil aliud agcndum est, nisi
concedimus. Si autem pro nccessitale corporis- hoc Q Dc-o vacandum : nulla operatio in die illa sancta
nec Dominico die proltibemus. coniperiatur, nisi tantum hymnisjetpsalniis,et can-
CAP.7. — De hh qui in Dominico die studiose je- iicis spiriiualibus dies illa transeatur.
junant. Ex concilio Carlhaginensi iv, cap. 64. CAP.14. — Ul presbyleri plebibus annuniient dics
(26, q. 7, c. Sacerdos.) QuiDominico die studiose qtiiferiandi sunt. ExLugdunensi concilio, cap. 5.
jejunat, non credalUi*Calholictis. (Dc cons., dht. 5, c. pronunliandum.) Pronunlian-
CAP.8. — De liis qni ecclesia prmtermissa ad sve- dum est, ut scianl tempore feriandi per annum, i-J
ctacula pergunl. Ibidetn, cap. 88. est omnem Dominicam avespera usque ad vcsperam,
(Be cons., dist. i, c. Qui die solein.) Qui die so- nejudaisino eapiaiUur. Feriandi vero pcr anntim
lemui, praetermisso ecclesiae comenlu ad speciacula isti suntdies : Natale Domini, saneti Stephani, san-
vauit, excommunicelur. efi Joannis evangelista;, Innocentium, sancti Silve-
CAP 9. — Ul solemnitales majores in ctvitalibus ce- stri, OctavaeDomini et Theophania, Purificatio san-
- lobrenlur. Ex.concilio Agathensi, cap. 21. ctce Marice, sanctum Pascha cum tota hebdomada,
(De cons., dist. 1, c. Si quh.) Si quis etiam cxtra Rogationes tribus diebus, Ascensio Domini, sancti
parochias in auibus legitimus est ordinariusque diss Peiilefcostes, sancli Joannis Banlistae, duodeeim
PATROL.CLXI. ^ a
Wl D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPl , 2C8
apostoloruin, masime sanctorum Petriet Pauli, qui A forle necesse sit, corpusdtj"nslibet duci dd sepul-
mundum sua prcedicatione illuminaverunt, sancli crum.
Laurcntii, Assumptio sanctae Marise, Nativilas ejus- CAP.21. —Ilem de observalione Dominicm diei. Ex
dem, Dedicatio basilicce sancti archangeli Michaelis, eod. conc. cap. 7. ,
Dedieatio cujuscunque oralorii, et omnium sancto- Feminae opera textilia non facianl in die Domi-
non con-
runi, et sancti Martini et illae feslivitaies, quas sin- nico, non capulcnt veslimenta, veslitus
nec lanam carpant: non licet liiium ballere,
guli episcopi in suis episcopatibus cum populo col- siiant, • nec verveces tondere, ut
vicinis tamen circummoranlibus aut vestimenta Iavare
laudaverintj quae
indiecndae sunt, non generaliter omnibus. Reliquae omnibus modis honor et requies die Dominica per-
vero festivitates per annum non sunt cogcnd» ad solvatur, sed ad missarum solemnia ubique conve-
feriandum, necprohibendae. Indiclum vero jejunluii niant, ei laudent Dominum pro omnibus bonis qua.
quando fuerit denuntiatum, ab omnibus observe- nobis. in illa — die conferre dignatus est.
tur. CAP.22. Item. Ex eodem concilio, cap. 8.
CAP.15. — Ul presbyteri cum fesihilates annuntiant Ut nullus episcoporum vel presbyterorum, ve
etiam jejuniorum et vigiliarum non obliviscanlur. clericorum die Dbniinica propositum cujuscunque
Ex concilio apud Coinpendium, cap. 1. II causse negotium audeat vindicare, nisi hoc lantum,
Item presbyteri cum festivitales sacras populo ut Deo slatuta soJemnia peragantur.
annunliant, etiam jej"unium vigiliarum ubi esse de- CAP.25. — Niliil interesse quanfum ciborum vel po-
beat, eos omnimodo scrvare moneant. tus hom.o sumat, sed considerandum esse qua avi-
CAP.16. — De observalioiie Dominicm diei, et quod dilate sutnat, qua eliam facililale, el serenitale
mercatus nec placilum in ea sit tenendum. Ex con- animi ul si necessesil his careai, Auguslinus ex
tibro qumslionumevangelicarum.
cilio Magunl. i, c. 57.
Omnes dies Dominicos a vespera in vesperam omni Quod Dominus dicit in Evangelio : Justificata esl
ab omnibus filiis suis (Matth. xi), ostendit
veneratione et observatione decrevimus observare, sapientia
el ab illicitff opere abslinere, et ut mercatus minime filios sapientiaa intelligere neG in absliiiendo, nec in
in eis sit, nec placituni ubi aliquis ad mortem vel mauducando essej'ustitiam, sed in aequanimitale to-
nec saeramenia nisi lerandi inopiam, et temperantiam : per abundan-
pcenam j'udicetur, jurenlur,
tiam non se corrumpendi atque opporlune sumendi,
pro pace fttcienda.
vel non sumendi ea quorum non usus, sed concu-
GAP.17. — Item de eadem re. Ex concilio apud san-
ctum Medardum prmsente Carolo imperatore, piscentia reprehendenda est. Non enim inlerest om-
cap. 5. _, nino quid alimentoriim sumas, ut succurras neces-
Statuimus quoque, secundum quod in lege Domi- silaii corporis, dummodo congruas in gencribus ali-
uus mandavit, ut opera servilia diebus Dominicis mentorum his cum quibus tibi vivendum est, neque
non agantur, sicut genilor meus in suis synodalibus quantum sumas raultum interest, cum videamus-
edictis mandavil, quod nec viri ruralia exerceanl, aliorum siomachum eitius- saturari, et eos tamen
nec in vinea colenda, nec in campis arando, vel nie- illi ipsi parvo quo satiantur ardenter et intolerabili-
tendo, vel fenum secando, vel sepem ponendo, vel ter, et oninino turpiter inhiare ; aliosautem plus-
in silvis stirpando, vel arbores ccedere, vel in petris culo quidem satiari, sed tolerabiliter inopiam per-
laborare, nec ad placila conveniant, nec mercatus peti, et vel ante horani positas epulas, si id in tem-
fiat, nec yenationes exerceantur. pore aut opus sit, aut necesse sit cum tranquilli-
CAP. 18. — Ut in diebus Dotnitticis, el in diebus lale aspicere, neque tangere. Magis ergo interest,
Penlecostes slantes oremus. Ex Niceno concilio i, iieii quid, vel quantum alimentorum pro congruen-
cap. 20. tia homiiium atque personae sua_ et pro suaevalelu-
(De cons-.f dist. 5, c. Quoniam sunl.) Quoniam dinis necessiiate quis capiat, sed quanta facilitate
sunt in die Dominica quidam ad orationem genua el serenitate animi careat,- cum his vel oportet vel
flectentes,- et in diebus Penlecostes, propterea est D etiam necesse est carere, vt illud in ankno Chri-
utique constituluni a sancta synodo, quoniam con- sliani compleafur quod Apostolus dicit ^ Scio
sona el conveniens per omnes eeclesias cuslodienda •et minus habere ,' scio el abundare, ubique et in om-
eonsuetudo est,- ut stantes ad orationem Domino nibus imbutus sum et satiari et esunre , el abundare,
vota reddamus. et penuriam paii. Omnia possum in eo qtd me con-
CAP.19. — Ul uno die et lempore Pascha ubiqtie ce- fortat (Philip. iv).
lebretur. Ex Arelatensi concilio i,cap.i.
CAP.24. — Ut unusquhque cibo et polu non supersti-
(De cons., dist. 5, c. De observ.) De observatione' tiose, sed lemperanler utalur, el tnetas Consuelu-
Paschaj Domini,- ut uno die et tempore per omnemi dinh bonorum'inter qitos conversatur, non excedal.
orbem, observetur, et juxta consuetudinem litteras. Ex libro de doctftna Christiana, lib. m, cap. 12.
ad omnes tu dirigas. Quisquis aulem rebus praetereunlibus rectius uti
GAP. 20. — Qum opera Dominica die liceal fieti. Ex; tur, quam sese habent mores eorum cum quibus vi-
concilio apud Gompendium, cap. 6. vit, aut temperans,-aut superstiliosus est. Quisquis
Tria carraria. opera hcet fieri .in Dominica die,, vero sic eis ulilur.-ut melas consueludinis bonorum
id est hostilicidia, carra, victualia, _velangaria, et s;i inter quos versalur excedat, aut aliquid sigmficaV
289 DECRETI PARS IV. — DE FESTIV. ET JEJ.UN., ETC. 270
iut fiagitiosus esl. In omnibus enim talibus noli usus 1S.est in ianlum eos jejunasse biduo meniorato, ul
rerum, sed libido utenlis in culpa est. (Post pauca.) traditio Ecclesiae haheat, isto biduo sacrameiila pe-
Quid ergo locis et temporibus personisque conveniat nitus non celeiirari. Quae utique forma per singulas
diligenter alt-Jtidendumest, ne lemere flagitia repre- tenenda est hebdomadas, propler id quod comme-
hendanius.Fieri enimpotest ulsineaiiquo vitio cupi- moralio illius diei semper"est celebranda. Quod sl
dinis vel voracitatis pretiosissima cibo sapiens uta>- putant semel alque uno Sabbato jej'unandum, ergo
tur, insipiens autem fcedissima gulaeflamma in viiis- et Dominica el sexla feria semel iu Pascha dril uti-
simum inardescat, ct sanius quisaue malueritmore qtte celebrandum.
-Bomini pisce vesci (Luc. xxiv), quam lenlicula more CAP.29. — De Quadrugesima. Gregorhis Avguslhto
Esau nepolis Abraham (Gen. xxv), aul hordeo more Angioium ephcopo.,
jumentorum. Non enim propterea continenliores (Disl. i, c. Denique sacerdotes.) Denique sacer-
nobis sunt plerajqfilebestiae quod viiioribus aluntur dotes, et diaconi, et reliqui omnes quos dignitas ec-
esds. Nam in offinibus huj"usmodirebus, non ex ea- clesiastici gradus exornat, a Quinquagesima propo-
?um rerum natura quibus utimur, sed ex causa silum jejunandi suscipiant, quo et aliquid aa ppn-
ulendi et modo appetendi, vel probandum est vel sum sanctce insiltutionis adjiciant, et edrum qui ii_t
improbandum, quod facimus. B laicali ordine consistunt observauliam, sicut loco ita
CAP.25. — Ul clerici sepletn hebdomadas ante Pascha et religione praecellant. De ipsa vero Dominica die
a carne, et aliis delicih abstineant. Telespho- haesitamus quidnam dicendum sit, ctim.omneslaici
rus VII, a Petro, in prhno decreto s&oomnibus el sceculares illa die plus solito eceteris diebus accu-
ephcopus. ratius cibos carnium appetaul, et nisi nova quadam
(Dht. 4, c. Statuhnus.) Cognoscile a nobis, et medias noctes se ingurgitent, nou
avidilateusquead
feunctis episcopis in hac sancta et aposlolica sede aliter se sancti lemporis observalionein susci-
hujus
congregatis slatulum esse; ut septem hebdomadas pere putanl. Qubd uliaue ,non rationi sed voluptali,
plenas ante sanctum Pascha omnes clerici in sorte inio cuidam caecitati mentis ascribendum est. Uude
Domini vocati a carne jejunent; quia sieut discreta nec a tali consuetudine averli et ideo cum
possuut,
debet essC vita clerieorum a laicorum e conversa- venia suo
ingenio reliiiquendi siinl, ne forte pejores
tione, ita et in j'cjunio fieri debet discrelio. Ilas ergo esistant, si a lali consueludine prohibeantur, ut
septem hebdomadas omnes clerici a carnc, et deli- enitn ait Salomon : Qui multum emungit, elirit san-
ciis jejunent; et hymnis, el vigiliis atque oratioiiibiis
guinem (Prov. xxx). Et posl pauca. Par autem est,
Domino inhaerere die nocluque studeanl; ul his dicbus a carnibus aiiimaliitm abstinemus,
CAP.26. — De jejunio Quatuor Tempomm: Calixtus C ab qui omnibus quoque quaa sementivam c'as*nistrahuiu
et
papa mariyrX V, a Petro Benedicto fratrisuo el
coephcopo salutem. originem, j'ejuuemus, a lacte videlicet; caseo el ovis;
(Disl. 76, c. Jejunium.) Jejunium quod ter in El posl pauca. Goelerumpiscium esus ita Chrisliano
anno apud nos celebrari didicisti, convehienlius relinquitur, ut hic ei infirmitatis solatium, non
nunc per Quatuor Tempora fieri decernimus : ut luxuiiae pariat incendium. Dumque a carne abstinet,
sicut annus per quatuor volvitur tempora, sic et nos nequaquam sibi sumpluosiora marinarum bellua-
quaternum sdlemne agamus j'ejunium, per quatuor rum convivia paret. Yinum vero ita bibere' permit-
anni tempora. limur; ut ebrielatem per omnia fugiamus. Alio-
CAP. 27. — Domittica die non esse jejitnandum. quin restat, ut oninia quce corpori libent similitcr
Nelchiades papa XX VIII, a Pelro, in primo de- faciamus.
creto suo episcoph Hispaniarum (cap. 5). CAP.50. — De his quicaynein manducantesdatnnant.
(De cons., dist. 5, c. Jejunium Dotninicm.) Jeju- Ex Gangrensi conciiio, cap. 2.
nium Dominicae diei, et quintae feriae hemo debet (Dhl. 30, c Si quis carnetn.) Si quis carnem
celebrare, ut inter j'ejunium Christianorum el gen- manducantem ex fide cuni religione praeter sangui-
tilium, et veraciter credentium et inlideiium atque nem, et idoiis immolatum, et suffocatum, ciedide-
licereticorumvera et non falsa discretio habea.ur. D rii condemnandum, tanquam spem non habentem,-
CAP.28. — Quoclrite omni Sabbato jejunetur. Inno- quod eas manducat, analhema sit.
cenlius I, Deccnlio Eugubino episcopo, cap. i.
CAP.51.—De temporibusjejuniorutn. Ex Eliberitano
(De cbns., dht. 3, c. Sabbato.) Sabbato vero je- concilio, cap. 23.
junandum esse ratio evidenlissima demonStiat. Nam Jej'unia seu absliiientias per singulos menscs pla-
si diem Dbminicum; ob venerabilem resurreclioneni cuit celebrari, exceptis diebus dubrum mensium,
Dortiini nostri Jesu Christi. non soluni in Pascha Julio et
Augusto, et hoc ob eorumdcm infirmita-
celebramus, verum etiam per singuios circulos tem.
hebdomadarum, ipsius diei imaginem frequentamus, — Jejunia, qucirta et sexta feria nisi ex-
ac sicut sexla feria propter passionem Domini jej"u- CAP. 52. necessitaie non esse solvenda. Ex dictis san-
magna
namus; Sabbatttm pi-cetermitterenon debemus, quia - cli Apollonii (apud Palladium in ejus Vila). ^jA
inter tristitiam, et lcelitiaim lemporis illitts videtur (De cons.,,dht. 5,' Jejunia sane.) Jej"unia vei*ole-
inelusum.' Nam utique conslat aposlolos biduo isto gitima , id esf quarta et sexta feria, non tunt
et in mcerore fuisse, et propter metum Judceorum solvenda, nisi grandis aliqua necessitas fuerit, quia
6e occuluisse fJoan. xx). Quod ulique nori dubium auairla teia Jiidas de traditione Doinini coaitavit-
271 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 172
et sexta feria erucifixus est Salvatot*. Yidebitur ergo . S.mas dare. Quapropler ut omnis decima a nobls
Deo rite persolvattir, tollamus decimam anni, et in
qni in his diebus sine aliqua necessitate solverit
slatuta jejunia, vel cum tradenie tradere Salvalo- ea peccata nostra confitendo, eonigendo nos, jeju-
lem, vel cum cruciligenlibus crucifigere. ltando , vigilando , orando , eleemSsynas dando
et 1carnem nostram decimemus, ut ad
CAP.35. — De cuslodicndo jejunio. Ex concilio apud abstergamus,
Sategonstath habito, cap. 2. sanctum Pascha securi pervenire possimus.
De incerto antem j"ejunio"Quatuor Temporum, CA.P.55. — De Qnaluor Temporum jejnnio. "^
hanc certitudinem slatuimus, ut si Kalendis Martii Magunt. concilio i, cap. 54.
in quarla.feria sive anfea eveneril, eadem hebdo- Constituimus ut Quatuor Tempora anni ab omni-
mada celebretur. Sin auiem Kalendae Marlii in sexta bus hominibus lcum jejunio obsei*venlur, id est in
Martio hebdomada prinia, in Junio secuntla, in Se-
feria, aut in quinta fuerinl, aut in Sabbato disten-
in Deecmbri quarla, quae fueril plena
dtmtur, in sequentem hebdoniadam jejunium diffe- ptembri tertia,
ralur. Simili quoque modo si Kalendae Junii in ante vigiliam NalalisDomini; id est quarla, et sexta
feria aut antea evenerint, in subsequente feria, ct Sabbato, veniant omnes ad ecclesiam hora
quarta
hebdomada celebrelur jcjuniura. Et si in quinta, aut nona, cum•—litaniis ad missarum solemnia.
sexta feria, vel Sabbato contigerit, jejuniuni in ter- 3 C.u*.56. Quo lempore ad mhsam pronunliandum
sit c Flectamus genua. i Ex Aurelianensi concilio,
tiam hebdomadam reservetur. Et hoc seiendum est cap. 15.
quod si quando jejunium mensis Junii in vigilia (Disl. 50, c. Placuil, et c Si quis presbyter.) Ut
Pentecostes secundum praedictam regulam evenerit, - presbyteri plebibus annuntient, quod 5n Quadrage-
tion ibi celebrandum erit; sed in ipsa hebdomada sima, el in jejunio Quatuor Temporum tantummodo
solemni Pentecostes, quia vigiliam similiter et jeju- ad Kiissarum solemnia genua flectere debeant. In
nium celebrare non convenit; et tunc propter sole- Dominicis contra diebus, vel caeteris festis a vespera
mnitatem Spiritus sancii diacones dalmalicis in- usque ad vesperam non lleclanl genua, sed slaules
duantur, et Alleluia cantetur, et Flectamus genua incurvaii orent : nec quisquam uno genu solo tenus
non dicalur. Eodem modo de Seplembris jejunio impresso, orare praesumat ( sicut Judcei irrideiUes
constitutum est ut, si Kalendae Septembris in quarla Dominum in passione ejus fecisse leguntur), sed
ieria evenerint aut antea, jejunium in lerlia hebdo- utraque genua in terrain ponat. Ait enim Aposttf-
mada celebretur; et si in quinla, aut in sexla feria, lus : Flecto genua tnea ad Palrem Domini Kosiri
axit Sabbato contigerit, in quarla hebdomada jeju- Jesu Chrhti (Ephes. m).
nandum erit. In Decembri vero illud observandum -»CAP.57. — De itlis qui indictuni conleinpserint je-
erit*,ut proximo Sabbalo ante vigiliam Nalalis Do- juniutn. Ex concilio Maguntiensi, cap. 55.
riiini celeuretur jeiunhim, quia si vigilia in Sabbato Si qtiis iudiclum jejunium superbiendo coistem-
evenerit, simul vigiliam et jejunium celebrare non pserit, et observare cttni cceteris Christianis noltie-
convenit. rit, in Gangrensi concilio praecipitur, ut aiialhema-
CAP. 54. — De observaihne Quadrageshnm. Ex tlzetur.
ephtola Gregorii papw, lib. quadraginla homilia- CAP. 58. — De eadein re. E'x concilio Gangram,
rum, homil. 16. cap. 19.
(De cons., dht, 5, c. Quadragesima.) Quadrage- (Dhl, 50, c. \"Si quh.) Si quis eorum qu. conti-
sima summa observatione est observanda, ut jeju- nentiae student, absque necessitale corporea, ira-
nium in ea pi'seler dies Dominicos qui de abstinentia dila in commune jej'unio, et ab ecclesia constituta,
Subiracli sunl, nisi quem infiraiitas impedierit, nul- superbiendo dissolvit, stimuk) suae cogitaiionis im-
latenus solvatur, quia ipsi dies decimse sunt anni. pulsus, analhema sit.
A prima' igitur Bominica Quadragesimae, usque in CAP.39. •— De litania majore quomodo cetebranda
Pascha Domini sex hebdomadce computanlur : qua- sit. Ex concilio Magunt., cap. 55.
rum videlicet dies quadragkua duo. Ex quibus dum „ Placuil nobis ut litania major observanda sit a
sex Dominici dics subtrahuntui' abslinentiae, non cunctis Chrisiianis uno die, septimo Kaleiidarum
plus in abstinenlia quam triginta et sex dies rema- Maii, sieut in Romana Ecclesia conslitiUttm reped
nent. Yerbi gratia : Si per trecenlos sexaginta mus, et sicut sancli Patres nostri instilucrunt, non
quinque dies annus dicitur, el nos per triginla sex equitando, non preliosis vestibus induti; sed
dies affligimur, quasi anni decimas Deo damus ; et cinere aspersi et cilicio induti, nisi infirmitas Impe-
ut sacer numerus quadraginta dierum adimpleatur, dieril.
quem Salvator nosler suo saerojejunio consecravit, CAP.40.— De jejnnio rogalionum. Ex Aurelianensi
quatuor dies prioris hebdomadce ad supplementum concilio, cap. 6.
quadraginta dierum tolliiulur, id est quarla feria, (EademBurchard. /ifc.xni, e. 7.) Cum exigentibus
quae capul jejunii subnotatur, quinfa feria sequens peccatis Galliarum populi luporum rabie acriter
et sexta, et Sabbatum. "Nisi quatuor islos dies supe- interimerenlur, nec illius flagelli aliquod remedium
ri.oribus triginta et sex'^a'djunxerimus, quadraginta invenire possent, congregali traduntur Galliarurn
dies in ahslinentia ifcmJiabemus. Jubemur etiam ab episcopi apud Viennam urbem, atque in eonimune
rtmnipotente' Deo dmnium bonorum nostrorum deci- statuerunl ut triduanuin jejunium facerent. Cumque
 275 DECRETI PARS IV. — DE FESTIY; ET JEJUN., ETC. 174
Dominus pestcm misericorditer abslulisset, hLdics A . cessitate constiictus fuerit, ut ad missam venire
in cor.suctudinem annuae celebritatis venerunt, ut non valeat aistimata vcspertina hora, complela ora~.
per Galliarum pi*ovincias ante Aseensionis Domhii tione sua, jejunium solvat.
diem celebrarentur. Agamus et nos hos dies cum CAP.46.—Quod in diebns jejunibrum nulla jtirgia
summa reverenlia et devotione, cum abslinentia esse debeant. Ex concilio Liberii papm, cap. 4. *
carnis et humiljlate mentis el cordis, ut non solum In his jejuniorum diebus nullae lites, nullce con-
vjsibilium luporum rabiem evadamus, sed ut invl- teiiliones esse debent3 sed in Dei laudibus, et opere
sibilium, id est splrituum immundprum tentameiita necessario persistendum. Arguit eos qui contentio-
vineere ;valeanius. Nullus autem his diebus vesti- nes et lites Quadragesimce tempore faciunt, el qui
mentis pretiosis 3nduatui% quia in sacco et cinere debita a debitoribus exiguntDominus per prophetam
lugere debemus!. Prohibeantur cbrietates et comes- dicens : Ecce in die jejunii vestri inveniuntur volun-
saliones, quae fiunt in vulgari plebe. Nemo ibi equi- tales veslrm, et omnes debitores vestros repetith. Ec-
tare praesnmat, sed discalceatis pedibus omnes in ce ad liles et contentiones jejunalis, el perculitispugno
cedant. Nequaquam mulierculae choros ducanl, sed hnpie (Isai. ivm).
omnes in commune Kyrie eiehon decantent, el cum €AP. 47.— Ut in sacris Quadragesimffi diebus conju-
contritione cordis Dei misericordiam exorent pro B gati a conjugio se abstineanl. Ex eodem, cap 5,
Abstinendum est enim saciatissimis Quadrage-
peccatis, pro pace, pro peste, pro conservatione fru-
simaediebus a conj'ugibus, et caste et pie vivendo in
gum, et pro caeteris iiccessilatibus : dies enim sunt
sanctificato corde et corpore isti dies transigantur,
abstinentia., non laeliiiae,'
CAP. 41.— Vl in Cwna Domini, et in reliquh qua- et sic perveniatur ad diem sanctiim Paschce; quia
dragesimm diebus jejunium non solvatur. Ex Lao- pene nihil valet jejunium, quod conjugali opere
dicensi conciliio, cap. 50. polluitur, et quod oraliones, vigilice et eleemosyna.
'
Quod non oporteat in Quadragesima in ultima non commendanl.
septimana quintae ferice j'ejtinium solvere, lotamque CAP.48.— Ut clerici qui a carnibus abstinenl, non
Quadragesimam sine veneralione transire,«iagisque eas quasi abominales reputenl. Ex Ancyrano conci-
omnem districlo"venei'ari jejunio. Uo, cap. 15,
CAP. 42.— Ul in Sabbato sanclo, jejutimmante noetis Si qui in elero sunt presbyteii aut diaconi, et a
initium non solvatur. Ex Arausico concilio, carnibus abstinent, placuiteas quidem conlingere,
cap. 2. et ita si voluerint abstinere. Quod si in tantum eas
(Idem habetur l. vn capiiularis regum, c 528.) Ut abominaiitur, ut nec olera, quce cum eis coquuntur
in Sabbato sancto., hoc est in -tigilia Paschae, jeju- ( existiment comedenda, tanquam non consentientes
Q
nium ante noctis initium, nisi a parvulis aut infir- regulse, ab ordine cessare"debent.
mis non solvatur. Parasceve, et Sabbatum ad illos CAP. 49.— Ul jejunia a sacerdotibus constil,ula non
quadraginta dies respiciunt, nec divina mysferia liis facile solvantur. Exdecrelis Eusebiipapm, cap.3.
duobus diebus celebrentur. In canonibus quippe ju- (De cons., dht. 5, c. Jejunia.) Ul in Ecclesiaja sa-
betur, biduo isto, id est Parasceve et Sabbato, sa- cerdotibus jejunia constituta, sine necessitate ra-
eramenta penitus non celebrari. tionab.li non solvantur.
CAP. 45.— Quod non oporteal in Quadragesitna na- CAP. 50,—De hoc, si evenerit pestilentia vel inwquali-
talitia sanclorum ceiebrari. Ex Laoclicensi concilio, tas aetis. Ibidem, cap. %(ex decretoLiberii papm).
cap. 51. Si evenerit fames, aut pestilentia, aul incequalilas
(55, q. 4, c. Nonlicet.) Quod non oportet in Qua- aeris, vel alia qualiscunque tribulatio, s.atim jej'u-
dragesima natalitia martyrum celebrari, sed eorum niis et eleemosyuis, el obsecrationibus misericordia
sancta commemoi*atioin diebus Sabbaiorum et Do- Domini deprecetur.
minicorum fieri conveniat. CAP. 51.— Vt nullus hi die Dominico pro abstineniia.
CAP.44.—Qtiod in diebus jejunii eteemosyna sit fa- jejunet. Ex Gaugrensi concilio, cap. 15.
cienda. Ex Cabiionensi concitio, cap. 5.
(Disl. 50, c. Si quh tanquam.) Si quis propter
Diebus vero jejunii eleemosyna facienda est, et D 1 continenliam quae putatur, aut propter contumaciam
cibum sive potum quo quisque uti debuit, si jej"una- in die Dominica
j'ejunat, anathema sit.
verit, pauperibus eroget, quia jej'unare, et cibos GAP. 52, — De eadcm re. Ex Turonico
conciHo,
prandii ad coenam reservare, non mercedis sed cibo- cap. 57.
rum est incrementum. (Dist. 50, c. Si quh presbyler.) Si quis proptei
CAT.45.— Vt in Quadragestma lempus prandii ob-
servelur, Ex eodem conciiio Cabiionejisi, cop. 5. publicam pceniteiitiam a sacerdote acceptam, aut
dht. c. Solent se pro aliqua necessilate die Dominica velut pro qua-
(Decons., i, Solent.) plures qui dam jejunaverit, sicut Mamchaei, ana-
j"ej"unareputant in Quadragesima mox ut signum thema religione sit.
audierint, ad horam iionam manducare. Qui nulla-
tenus j"ejunare credendi sunt, si «nte inanducavc- CAP. 55.-—Ut placiia smcularia in diebus Dominich
et aliis prmcipuis festivitalibus non ftanl. Ex con-
rint, quam vespertinum celebretur officium. Con- cilio apud Erphord habito iussu Henrici regh,
currendum est enim ad inissam, etaudilis missarum cap. 2.
solemnibus ct vesperiinis ofliciis, largitis eleemosy- (15, </. 4, cap. Placita.) Placita sseculaiia Domi-
nis ad cibum acccdcndum esl. Si vero. aliquis ne- - nicis diebus. vel aliis praecipuis festis, seu etiam ifl
 '
m D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI §76
Iiisaienus .n quibus legitima jejunia celebrantur, A ponat, unum prae aliis diem excipiendo, omninoin-
secundum canonicam constitutionem minime fieri terdicimus, quod et factum displicet, et in futurum
decrevimus. Iusuper sancta synodus decrevit, ut fieri prohibemus, quia plus causa ariolandi esse
jiulla judiciaiia poteslas licentiam habeat sua au- dignoscitur, quam supplementum catholicce legis.
ctoritate Christianos ad placitum bannire in supra- CAP. 60.— Ut tudlus Chrhtianus dum sancta loca
dictis diebus, id est septem dies ante Natale Domini pra reverenlia petierit, aticujus publicm poiestaiis
banno ibidem constringfltur. Ex eodetn concilio.
usquc in oetavas Epiphaniae, et a Quinquagesima
m Praecipimus namque ut nulius Christiacus pro re-
usque octavam Paschce, et septem dies ante na-
talem saucti Joannis Baptistae, quatenus eundi ad verenlia ecclesiam petendo, alicujus publica? pole-
statis banno ibideni eonstriiigatur : ne forte dum
ecclesiam, orationibusque vacandi liberius habeatur
facultas. ad ecclesiam causa oralionis properat, per bannuni
CAP.54.— Quod jejunia a saoerdotibus constitula, impediatur m*Qsalt^tc animae suse Domini miseri-
absque ciborum luxuria observari debeant, August. cordiam minus dcvote poslulare.
sermone 65. CAP. 61.— De ordine librorum Veterh Testamenti
(De cons., dist. 5, e. Nondico.) NQIIdico hebdo- (Gelasiusvava in conciliq Romw habito cum 70e^-
madas,non duplicala, non multiplicata jejunia, sed „ scopis.
saltem singulos dies absque ciborum luxuria transi Genesis, lib. 1.
ganius. Exodi, lib. 1.
CAP. 55.— of quotidianum jejuniutn non sit sine ali- Levitici, lib. 1, etc.
'
qua refeclipne. Ex diclis Pimenii eremilm. Legun- Numeri,
tur limcin epist. Hieron. ad Eusiochium de custo-
dia virginituth. DeuterQiioniii,
Jesu nave,
(De cons., dist. 5, c. Sinl libi quotidiana.) Sini
ribi quolidiana jejunia et refectio satielatem fugiens. Judicum,
Hihil [quid] enimprodest tibi biduo vcltriduo trans- Regtim, 4.
misso vacuum portare ventrem, si pariter obruatur ? Ruth,
si compensantur saturitale jejunia? Illico mens re- Paralipomenon 2.
et Psalmorum, 150.
pleta torpescit, irrigata terracorpoiis hujus spinas
et carduos germinaf. Salomonis 3
Job,
CAP. 56.— De eadem re. Hieronym. ad Nepoiia. De tobiac,
vita clerieorum -. Esdrae,
Sinl tibi jejunia pura, 'continuata, et moderata,
Esther,
. d est quotidie esurire, et quotidie prandere. Judith,
CAP. 57.— Quod jejuniuti,
' Ex eodem curet vulnera relinqueniis. Machabaeorun..
loco.
Noli, inquii ApoStolus, adhuc aquam bibere, sed De ordine.vrovhetcirwn.
mpdico vino utere propier infirmiiates tuas (I Tim.y): Isaice,
curat enim vulnera delinqueniis. curatosque sancli- Jeremiae, cum Cinoih, id esl lamenlationlbus
iicat jejunium. sujs,
Ezechielis,
CAP.58.—De quodamAlcibiade, quisibi gravejejtinii
Danielis,
jugum imposuerat, etadmomtus est aDomino,quod
non rccle faceret. Eusebius ecctesiasiicm historia? Osece, '
libro v, cap. 5. • Joel,
Alcibiades quidam erat ex numero eorum, qui Amos,
pro Christo vincli [sunl] lenebanlur. Hic vitam satis Abdiae,
arduam el austeram gerebal, nihil ciborum volens Jotiae,
aooipei'c, sed tantum pane et sale cum aqua uteba- Micheae
ttir. Cum vitce hunc rigorem vellel eliam in carcere Naum,
positus obtinere, Attalo cuidam servo Dei revelatum Habacuc,
est, quia non recle faceret Alcibiades creaturis Dei, Sopboniae,
et vellet aliis formam scaildalrdei-elinquere. Quibus '
Aggcei,
coghitis Aleibiades, coepil omnia cum gratiarum Zacharice,
aelione percipere, quia quce Oli revelabal spirilus Malachice.
ut docerei, huic ut sequeretur idem spiritus per-
CAP. 62. — De ordine librorum Novi Teslamenti.
suadebat. quos sancla Romaua Ecclesia lenet; et nniversulis
CAP. 59.—Ne aliquis sibi sub obtenin retigionis sine Ecclesia observat.
'
jnssu episcopi sui vel presbyieri jejunium imponat. Evangeliormnlibii qualuor
Ex concilio apud Erphord, cui inierftdt Henricus
ex. Secundum Matthaeuni,
' Ut nemo nisi consentiente episcopo proprio, aut Secundum Marcum,
ejiis misso, jejunia sub obtentu religionis sibi im- Secundum I-ucam,
£77 DECRETI PARS IV. — DE FESTIV. ET JEJUN., ETC. 278
Secundum Joannem, A Dominica prima mensis Novembris ponunt Ezechiel,
Acfus aposlolorum. Daniel, et minores prophetas usque in Kalendas De-
EphtolmPauli numero quaiuordecim. cembris. In Dominica priuia mensis Decembris po-
Ad Romanos, - nunt Isaiam prophetam, usquein Nativitatera Do-.
Ad Corinthios, 2. inini. In vigilia nafalis Domini, legunt primum de
Ad Galatas, Isaiaires leciiones. Primaleclio : Primo tempore al-
Ad Ephesios, leviata esl, et caetera. Secunda : Consolamini. Ter-
Ad Philippenses, tia : Consurge, consurge. Deinde leguntur sermones
Ad Colossenses vel homilise ad ipsum diem pertinenles. In nalali S.
Ad Thessalonicenses, 2. Stephani, homilia de ipso die. In natali sancti Joan-
Ad Timblliaeum, 2. nis similiter. In natali Innocenlisim similiter. In na-
Ad Titum, lali sancti Silveslri similiter. In octava Bomini, ho-
Ad Philemonem, milia de ipso die. In Dominica prima posl Naliviia-
Ad H-ibiffi.is, tem Doinini, ponunt epistolas Pauli usque in Septua-
Apocalypsis Joannis. gesimam. In Epipliania leeliones tres de Isaia. Prinia.
Orio septemEpisiolarumeanonicarum. lectio sic incipil : Omnes sitientes. Secunda : Surge,
Peiti apostoli Epistolae, 2. itluminare. Tertia : Gandens gaudebo; deinde leguii-
Jacobi aposloli Epistola, 1. lu<_*sermones vel homilice ad ipsum diem perli-
Joaimis apostoli Epistolce, 5. nentes.
JudceZelotis Epistola, 1.
CAP, 6,4. — De libris aulhentich quos recipit Eccle-r
CAP. 65. — Quando elguo tempore libri Veterh No- sia prmler illos qui in eanotiesvnt. Ex decreih Ger
vique Tcslamenti legendi sint. lasii papm de libris autheniicis, el apocryphh.
(Dist., 15, c. Sancta.) In Sepluagesima ponunl he-
pla [peula] ciium, usque in quindecim dies ante Pa- (Dist. 15, cap. Sancta Romana.) Sancta Romana
sclta. Quinta decima die anle Pascha poiiunt Jere- Ecclesia post illas Yeteris vel Novi Testamenti quas
miam usquein Cccnam Domini. In Coena Doniini le- regulariter suscipimus, etiam has suscipi non pro-
gusit tres lectiones de lamentatione Jeremia?: Quo, hibel Scripturas. Sanctam synodum Nicaenam 318
modo sedel sola civitas (Tliren. l), etc.; et tres de Patrum, mediante maximo Constantino Augusto, in
tractaiu sancti Augustini in Psalmum LIV: Exaudi, qua Arius hcerelicus damnatus est. Sanctam syno-
Deus, oraiionem meam. el ne despexerh; et tres de P dum Constanlinopolilanam, mediante Theodosio se-
Apostolo, ubi ait ad Corinlhlos : Convenienlibusvobh niore Auguslo, in qua Macedonius haerelicus debi-
in unum (I Cor. xi). Secunda leclio sic ir.cipil: Si- tam damnalionem exeepit. Sanctam synodum Ephe-
militer et calicem postquam ccenavil (ibid.) Terlia : sinam, in qua Nestorius damnalus est consensu
De spiritualibus autem, nolumus vos ignorare, fra- beatissimi papce Coelestini, mediante Cyrillo Alexan-
trcs (I Cor. x). In Parasceve, tres lectiones de lamen- drinaccivitatis episeopo, et Arcadio-episcopo ab Iia-
tationibus Jeremiae (Thren. n); et tres de tractatu lia destinato. Sanelam synodum Chalcedonensem,
sancti Augustini in psalmum LXIII: Exaudi, Deus, mediante Martiano Auguslo et Anatolio Constantiiio-
oraiionem meatn, cum deprecor; et tres de Apostolo, polilano episcopo, m qtia Nestoriana et Eulychiana
ubi ait in Epistola ad Hebrceos : Festinemtis ingredi haeresis, simul cum Dioscora ej'usqtie complicibus
in illam requiem (Ilcbr. iv), etc. Secunda : Omnis damnatce sunt. Sed el si qua sunl concilia a sanelis
namque pontifex (Hebr. v). Tcrtia : De quo grandis Patribus hactenus instiluta, prceter isiorum quatuor
nobh serme esl (ibid.). In Sabbato sanclo tres leclio- auctoritatem, et custodienda et recipienda decrevi-
nes de lamentatione Jeremise (Thren. III), et ties de mus.
iractatu S. August. in eumdem psalmum LXOI; et Jam nunc subjiciendum de opusculis sanclorum
tres de Apostolo ubi ait, in Epist. a.l Hebr.: Chrislus D Patrum, quce in Ecclesia catholica reeipiuntur.
assistens pontifex (Ecbr. ix), elc. Secunda leclio ubi Opuseula beati Cypriani marfyris, et Carthaginen-
ait: Teslamentum enim (ibid.), etc. Tertia : Vmbram sis episcopi.
enim Itabens, lex futurorum bonorum (Hebr. x). In Item , opuscula beati Gregorii Nazianzeni epi-
Paseha Domini homilias ad ipsum diem pertinentes. scopi.
Iufra hebdomadam, homilias. In octava Paschce po- Ilem, opuscula beati Atbanasii Alexandrini epi-
nunt Actus apostolorum, et Epistolas canonicas, et seopi.
Apocalypsin, usque in ocfavas Pentecostes. In octava item, opuscula beali Basilii Cappadoceni epi-
Pentecostes ponunt lib. Regum et Paralipomenon, scopi.
usque in Kalendas Augusti. In Dominica prima Au- ltem, opuscula beati Joannis Conslanlinopolitani
gusti ponunt Salomonem, usque in Kalendas Se- episcopi.
ptembris; ex tune ponunt Job, Tobiam, Judith, Item, opuscula Theophili Alexandrini episcopi
Esther, Esdram, usque in Kalendas Octobris. In Item, opuscula beali Cyrilli Alexandrini episcopL
Dominica prima mensis Octobris, ponunt Macha - " Item
, opuscula beali Hilarii Pictaviensis epi-
bceorum libros usque in Kalendas Novemb.is. In scopi.
 f 79 P, IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 280
Item, opuscula beati Ambrosii Mediolanensis epi- A cognoscimus, et non solum de Rufiino, sed etiam de
' universis quos vir scepius memoralus zelo Dei ct
scopi.
Item, opuscula beali Augustini Hipponensis epi- fidei religione reprehendit. Item, Origenis nonnulla
scopi. opuscula quce vir beafissimus Hieronymus 110:1repu-
Item, opuscula beali Hieronymi presbyteri. diat, legenda suscipimus. Rcliqua autem omnia cum
Item, Qpuscula bcati Prosperi, viri religiosis- auctore suo dicimus esse renuenda. Iiem, Chronica
simj. Eusebii Caesariensis, atque ej*usdemIlisloriae eccle-
Item, epistola Leonis papae ad*Flavianum Con- siasticae libros, quamvis in primo narrafionis suae
stantinopolilaiium episcopum destinala : cujus libro lepuerii, et post in laudibus atqtte excusatione
iextum quispiam si usque ad ununi iota disputave- Origenis schismatici unum conscripserit librum.
rit, et non eam in omnibtis vencrabiliter receperk, Propler rerum tamen singularem notitiam, qui ad '
anathema sit. instruclioneni perlinent, usquequaque non dicimus
Ifem, opuscula atque traetatus omuiuin Palrum renucndos. Ilem, Orosium virum eruditissimum ci 1-
orthodoxorum qui in nullo a sanclce Romance Eccle- buuamiis, quia valde nobis necessariam adversus
siceconsortio deviarunt, nec ab cjus fideli praedica- paganorum calumnias ordinavil hisloriam, miraque
tio,ne [fide vel praed.] sejuncti sunt; sed ipsius com- " brevilate eontexuit. Item venerabilis viri Sedulii
munionis per gratiam Dei usque ad ultimum diem Paschale opus, quod heroicis descripsit versibus, in-
vitce suaefuere participes, Iegendos decernimus. signi laude proferimus. Item, Juveitci nihilominus
If_em,decretales epistolas quas beatissimi papce laboriosum opus 11011 spernimus, sed miramur. Cae-
diversis lemporibus ab urbe RQinana pro diversorum terum quae ab haercticis conscripta vel praedicta sunf,
Patrum cansolalione [consulialione] dederunt, vene- nullaienus recipit catholica el aposlolica Ecclesia
rabiliter susc.piendas. Romana. E quihus pauca quoe ad memoriam ve-
Ilem, Gesla sanclorum martyrum quae multiplici - nerunl, ct a Cathulicis vitauda sunf, credimus esse
bus lormentorum cruciatibus, el mirabilibus coufes^ subdenda.
sionum triujiiphis irradiant. Quis ita [ista] esse Ca- CAP. 65. — De notitia librorum apocryphorum, qui
tholicorum dubitet, et majora eos in agonibus fuisse a sanclis Palribus damnati sunl mlerna danma-
perpessos, nec suis viribus, sed Dei gratia et adju- tione.
lorio universa tolerasse? Sed ideo seeundum anti- (Dist. 15, cap. Sancta.) In priniis Ariminenseni
quam consuetudinem singulari cautela in sancla Ro- synodum a Conslantio Caesai'eConslaniini filio con-
mana Ecclesia nou Iegunlur,quiaet eorum qui scri- P gregaiam, mediante .Tauro praefeclo ex tune et nunc
psere nomina penitus ignorantur, et ab infidelibus ct usque in aeternum confilemur esse damnatara.
aut dictis [idiotis] superflua, aut minus apta quam Ilem, itinerarium noiuine Petri aposloli, quod ap-
rei ordo fueril, scripta esse pulantur, sicut cujus- pellalur sancti Ciemenlis, libri octe [decem] apocry-
dam Cyrici [Quirici] el Julitce, sicul Georgii alioruni-. phum. Actus nomiiie Andreae aposloli, apocryphi.
que hujusmodi passiones, quae ab ltcereticis perhi- Actus liomine Thomaeapostoli, apocryphi. Actus au •
bentur conscriptce : propler quod, ut diclum est, ne tem nomine Pelri apostoli, apocryphi. Aclus nomine
vel levis subsaniiandi oriretur occasio, in sancta Ro- Philippi apostoli, apocryphi. Evangelium nomine
niaiia Ecelesia non leguntur. Ros tainen cum prcedi- Thaddsei, apocryphuin. Evangelium nomine Bar-
cia Ecelesia omnes martyres, et eorum gloriosos nabae, apocryphum. Evangelium Thomae apostoli
agones, qui Deo magis quam hominibus noti sunt, quo Manicha.i utuntur, apocryphum. Evangelium
pmni devotione veneramur. Item, Vilas Patrum, nomine BarlhoIoma_i apostoli, apocryphum. Evan-
Pauli, Anloiiii, Hilarionis et omnium Eremitarum, gelium nomine Andrece apostoli, apocrjphum. Evan-
quas tamen vir beatissimus scripsit Hieronymus, gelia quce falsavit Lucianus, apocrypha. Eyangelia
cum omni honore suscipimus. Item, Actus beati Sil- quce falsavil Ysius [E.sitius vel Hesychius], apocry-
veslri aposlolicas sedis praesulis, licet ejus qui scri- n pha. Liber de infantia Salvatoiis, apoeryphusf Liber
psit nomen ignoj*emus, a multis iamen in urbe Ro- de nativitate Salvatoris, et de sanela Maria, et de
itiana Calholieis legi cognovimus, el pro antiquo usu obstetrice Salvatoris, apocryphus. Liber, qui appel-
multa; hoc imitantur Ecclesiae. Iteni, sciiplura de latur Pastoris, -apocryphus. Libri omnes quos fecit
invenlione crucis Dominicce, el alia scriptura de in- Leutius discipulus diaboli, apoeryphi. Liber, qui ap-
Ventione capitis beati Joannis Baptistae noveilaequi- pellalur fundamentum, apocrjphus. Liber, qui ap-
dem revelationes sunt, el nonnulli eas Calholici le- pellalur thesaurus, apocrjq-bus. Liber, qui appella-
gunt. Sed cuin haec ad Calholicorum manus advene- tuF de filiabus Adcevel Genesis, apocryphus. Centi-
rint, beati apostbli Pauli sententia praecedat: Om- melrum de Chrislo virgilianis compaginalum versi-
nia probale, quod botiutn est tenete (I Thess. v). •bus, apocryphum. Liber, qui appellatur Aclus The
Item, Ruflinus vir religiosus plurimos ecclesiastici clae el Pauli aposloli, apocryphus. Liber, qui appel
operis ediditlibros, nonnullas autem scripluras in- jatur Nepotis, apocryphus. Liber proverbiorum ah
terpretatus est. Sed quoniam bealus Hieronymus iii hcerelicis conscriplus, et sancli Sixli noinine signa-
aliquibns etini de avbitrii libertate uolavit, illa sen- tus, apocryphus. Revelatio quaj appellatur Pauli
timus, quae piaediclum bcitlum Hieronymum sentirc apocrypha. Rcvelcttio quce appellutur Thomce apo-
281 DECRETI PARS IV. — DE FESTIV. ET JEJUN., ETC. 282
sfoli, apoeryplia. Revelatio, quae appellatm* Ste- A nis nostrae coiistieludiiiem laudamus, quce tamcn
phani, apocrjpha.Libei*, quivocatiii'ti*aiisitus[irans., fidem calholicam nihil usurpare dignoscitur.
iJestassumplio] S. Marice, apocryplms. Liber, qui CAP. 67. — Vt ecclesiastica statuta ab apostclh et
appellatur pcenit.ntia Ada., apocryphus. L.bei apostolicis maghtrh Ecclesim traclita, integra ser-
ventur, et tiullus secundtitn quod sibi vhum ftieril,
Diogenice[0gice],iiomiii2 Gigantis.qui posldiluvium sed secundum anliquam traditionem ea leneal. Ex
cum dracone ab hcereticis pugnasse perhibctur, decrelh Innocenlii papce I, epist. i.
apoeryphus. Liber, qui appellatur Testamenlum Innocentius Deceniio cpiscopo Eugubiiio salutem.
Job, apoeryphus. Liber, qui appellatur pcenitenlia Si institula eeclesiabtica, ul sunt a beatis apostolis
Origenis, apoer.yplius. Liber, qui appellatur poeni- tradila, inlegra vellent scrvare Domini sacerdotes,
tcntia sancti Cypriani, apocryphus. Liber, qui ap- nulla diversilas, nulla vavietas in ipsis ordinibus et
pellalur pcenitentia Jamnis et Mambre, apocryphus. eonsecrationibus haberetur. Sed dum unusquisque
Liber, qui appellatur sortes apostolorum, apociy- non quod traditum csf, sed quod ipsi risum fuerit,
phus. Liber Lusam, apocryphus, Liber canonum hoc a.stimat esse tenendtim, inde diversa in diversis
apostolorum, apocryphus. Liber Physlologus ab loeis vel ecclesiis aut teneri aut cclebrari videntur,
haerelicis conscriptus, et beati Ambrosii nomine ac flt seandalum pqpulis, qui dum nesciunl tradi-
praesignatus, apocryphus. Historia EusebiiPainphili, tiones autiquas humana prcesumptione corruptas,
apocrypha. Opuscula Tertulbani sive Africani, apo- putant sibi aul ecclcsiis non convenire, aut ab apo»
crypha. Opuscula Postumiani ct Galli, apocrypha. stolis vel ab apostolicis viris conlrarielatem indu-
Opuscula Monlani, Priscillae et Maximillce, apocry- clam. (Dht. II, c Quis cnim nescial.) Quis enim
pha. Omnia cpuscula Fausli Manichaei, apocrypha. nesciat aut non advcrtai, id quod a principe aposto-
Opuscula alterius Clementis Alexandrini, apocnpha. lorum Petro Romanae Ecclesice tradilum esl, ac
Opuscula Cassiaui presbyteri Galliarum, apocryplia. liuiic usque custoditur, ab oinnibus debere servari,
OpusculaYictbriniPictaviensis, apocrypha. Opuscula nec supcrinduci, aut intioduci aliquid, quod aut
Fausti Regiensis Galliarum, apocrypha. Optiscula aucloritalem non habeai, aul aliunde accipere vi-
Frumenti, apocrypha. Epistola Jesu ad Abagarum deatnr exemplum? pi*a.serlim cum sit manifestum
regem,apocrypha. Passio Cirici ct Julite, apoeryphci. in omnem Ilaliam, Gallias, Africam alaue Siciliam,
Passio Georgii, apocrypha. Scripla quae appellantm* insulasque iiilerjacenles nullum insfiluisse ecclc-
Salomonis contradictio, apocrypha. Phylactcria om- sias, nisi eos qttos venerabilis apostolus Pctrus aut
nia, qucenon ab angelo, ul illi confingunt, sed ma- ejus successores constiluerunl sacerdoies? aut
gis a daemone conscripta sunt, apocrypha. Haec P' legant si in his provinciis alius apostolorum inveni-
omnia et his similia quaa Simon Magus, Nicolaus, tur aut legilm* docuisse ? Quod si non legunt quia
Cerinthus, Marcioa, Basilides, Ebion, Paulus eliam nusquam inveniunt, oporlct eos sequi quae Eeelesia_
Samosatenus, Photinus et Bonosus, et qtti simili er- Romana cuslodlt, a qua eo$ principium accepisse
rore defecerunt, Montanus quoque cum suis obsce- non dubium est, ne dum peregrinis assertionibus
nissimis sequacibus, Apollinaris, Yalentinus she student, caput institutionum videantur omittere,
Manichaeus, Faustus, Sabellius, Arius, Macedonius, Scepedilecltonem tuam ad urbem venisse, ac nobis-
Eunomius, Novatus, Sabbatius, Calistus, Donatus, cum in ecclesiam coirs enisse, et quem morem vel in
Euslalhius, Joviniamis, Pelagius, Julianus et La- consecrandis mysleriis, vel in caeteris agem'is arca-
tiensis[Celanensis], Ccelestinus, Maximianus, Priscil- nis tencal cognovisse non dubium est. Quod sufli-
lianus abflispania, Lampedius,Dioscorus, Eutyches, eere arbilrarer ad informalionem Ecclesice tuse, vel
Petrus el alius Petrus, e quibus unus Alexandriam, reformationem, si quod prcedecessores lui minus
alius Antiochiam maeulavH. Acacius Constantino- aliquid aut alitcr lenueriiit satis certum haberem,
politanus cum suis eonsortibus , nec iiort el omnes nisi de aliquibtts consulendos nos esse duxisscs,
haereses, quas ipsi eorumque diseipuli, sive schisma- Quibus idcirco respondimus, non quod te aliqua
iici docuerunt, vel coHscripserunl, quoiuni nomiiia D ignorare credamus, sed ut majori auctoritate \el
minime relinemus, non solum repudiata, verum luos instituas, vcl eos qui a Romanae Ecclesiae insti-
etiam ab omni Romaua Ecclesia eliminata, atque l.uioii.bus errant, aut commoneas, aut indicarc non
cum suis auctoribus auctorumque sequacibus, sub differas, ut scire valeanius, qui sint qtsi aut novU
anathematis indissolubili vinculo in ceternum confi- tates inducunt, aut alterius Ecclesiae quam Roniancc.
temur esse damnata. existimant consuetudlnem esse servandam.
CAP. 66.—Consveiiidinem servandam esse, quw non C\r. 68.—Quod. consuetudhies ecclesiasiicm pro lecje
est contrafidem calholicam. Ex epistola Pii papm I sinl tenendte. Angusiinus cpisl. 80 ad Gasulcitiutn
(decret. 1). presbylerunt.
(Dht. 11, c. Consuetudinem.) Petistis enim per (Dhl. II, c. Jn hh rebus.) In his enim rebus, de
Hilarium charlularium noslrum a beatae memoria. quibus nihil certi staluit Scriptura. divina, mos po-
decessore nostro, ut omnes vobis relro temporum puli Dei, ct instituta majoruin pro lege tenenda suni;
coiisueludincs seivarentur, quas beali Petri aposto- et sicut pravaricatorcs legum divinarum, ita con -
lorum principis ordinalione inlus hactenus vetuslas temptores cpiisuetiidinumecclesiastieartimcoerceJidJ
longa servavil. Et nos quidem juxta seriem relatio- sunt.
 D. 1Y0NIS CARNOTENSIS EPISCOPI 284
283
et sau-
CAP. 69. — tem de obsetvandh constituiionibi A riis aliorum non convenit aliquos judicare,
ecclesiastich. Basilius lib. De Spiritu sanclo ctorum conciliorum canones relinquere, vel de-
cap. 27. cielalium regulas, id esl, quae habentui* apud nos
(Dist. II, c. Ecclesiasiicarum.) Ecclesiaslicarun simul cum canone, in illis quibus in omnibus ecele-.
institutionum quasdam Scripturis, quasdam ver siaslicis utimur judiciis, id est apostolorum, Nicae-.
apostolica tradilione per successioues in mysteric norum, AncyranQrum, Neocaesariensium, Gangren-
traditas recepimus; quaedamvero consnetudine robo sium, Antioehensium, Carthaginensiuni. Africa-
rata approbavit usus. Quibus par ritus, ct ider nensium, Laodicensium, Chalcedonensium, Sardi-
utrisque pielatis debetur affectsjs, unde quis vel ali ce.isium, el cjimillis regulceRomanorum ponlificum,
quantulum sacrarum expertus Scripturarum hcesi Silveslri, Sificii, Innocenlii,Zosimi, Gceleslini, Leo-
laverit? Si enim aUenlaverimus consuetudines Ec nis, Gelasii, Hilarii, Symmachi, Simplicii, Hor-
clesiae, non per scripluras a Patribus tradilas nihi misdce el Gregorii junioris. Isti omnino sunt et per
cestimare, quantum religio detrimenti lalura sif quos j'udicant episcopi, etper quos episcopi simul et
dispicientibus liquido constabit. Quae enim, ut ind clerici judicantur. Nam, si lale emerserit vel conti-
ordiamur, sci*iplura salutiferae crucis signaculo iide gerit invisilatum negotium, quod minime possjt pei
les docuit inslgniri? Quae vel trifSriam digesta supe H istos iiniri, tunc si illorum, quorum meministis,
calicem et panem piolixae oralionis, vel eiiam con dicta Ilieronymi, Augustini, Isidori, vel cseterorum
secrationis verba commendavit? Nam non mod< simililer sanctorum docloruin similium reperta fue-
quod i-n Eyangelio conlinetur, vel ab Apostolo inser rint, magnanimiter sunt relinenda ac promulganda,
tum est, in secretis dicimus, sed el alia perplur; vel ad apostolicam sedeni referatur de talibus. Quam
adjicimus, magnam quasi vim commendantia myste ob causam luctilentius et magna voce pronuntiare
riis. Quae orienlem versus nos orare litlerarum for non timeo, quia qui illa quae diximus sanctorum
ijia docuit ? Benedicemus fontem baplismatis olei Patrum sialuta, quce apud nos canones praelilulau-
unctionis: huc accecljt quod ter immergimtis, quo tur, sive sit episcopus, sive clericus, sivelaicus, non
baptizamus, oleo ungimus, verbis abrenuntiare Sa indifferenter receperit, ipse convinciiur nec catho-
lance et angelis ejus informamus. Unde hcec, et alii licam et aposlolicam fidem, nec sancfa vera Christj
iii hunc niodum non pauca, nisi tacita ac mystici Evangelia quatuor utilitei* ct efQcaciter, et ad effe--
tradilione a Patribus eeclesiastico more reverentior ctum [profectum] suum reiincre vel credere.
diligentia sunt in ministeriis observata silentio CAP. 75.—Augustinus dicit multa esse in epusculis
quam publicata scripto? suis, qnm culpari possuni. August. ad Vincenthnn
el ejus origine,
CAP.70.—Ad quos recurrendum, cum sacrw Scripiu- C Victorem, lib. n (L. IV De anima
rm auctoritas non occurrit. Ex decretis Innocenii cap. 1.
papm, cap. 18. (Dhl. 9, c. Negare.) Negare non possum nec de^
(Disl. 20,c. De quibus.) De qnibus causis [cum] nullc beo, sicut in ipsis moribus, ita mulla esse in tam
Solvendi ligandiqtie auctoritas in libris Yeleris Testa- mullis opusculismeis, quae possunt juslo judicio, et
menti, quatuor Evangeliorum, cum sctiptis totis nulla femerilale culpari
apostolorum appareat, ad divina recurre scriptc CAP. 74.—Scriptores canonicarum Scriplurarum, ct
Graeca. Si neein illis, ad catholiccc Ecclesice histo- si non it\lelligai.tur, non tatnen eos errasse creden-
dutn esse; alii vero scriptores si auctoritate vc{
rias catholicas a doctoribus catholicis seriptas ma- . ratione probavcrint, qticedicunt notanda esse. Au-
num mitte. Si nec in illis, canones apostolicce sedis gustinus, ephl. 19 ad Hieromjmum.
intuere. Si nec in illis, sanctorum exempla perspi- (Dist. 9, c. Ego soth.) Ego solis eis scriptorum qui
caciter recordare. Quod si his omnibus inspectis. j'am canonici icppellantur, didiei hunc timorem ho-
hujus qusestionis qualitas non lucide investigatur, noremque dcferre, ut miHum eorum.scribendo er-
seniores provincice congrega, et eos interroga. Faci- rasse aliqtiid firmissime credam. Aut si in eis aliquid
Jius namque invenilur, quod a pluribus senioribu, offendcro, quod videalur contiariiim veritati, nihil
quaeritur. Yerus etiam repromissor Doroinus ait " aliud quam n endosum codicem esse, vel non esse
Si duo ex vobis, vel ires conveniunt super terram it\ asseculum inlerpretem quod dictum est, vel me
nottiine meo, de omni re quamcuttque petierint, fiei minime inlellexisse non ambigam. Alios autem ita
tllhaPatre meo (Malth. x-vni). lego, ut quantalibet sanclitate doctrinaque polleant,
CAP. 71.-—Qumin canone inveniuntur firmiler lenen- non ideo verum putcm, quia ipsi ita senserunt, sed
da, qucevero in aliorum scriptis reperiunlur, dili- quia mihi vel per illos auctores canonicos, vel pro-
genler esse consideranda. Atigustinus in protoge. babiles rationes, quod a vero non abhorreat, peiv
lib. III de Trinilate.
(Dist. 9, c. Noli meis.) Noli meis lilteris, quas; suadere potuerunt.
Scripturis cauonicis deservire, sed in illis, et quoc CAP. 75. —Quod ea qum privilegiis tiniversalh Eccle-
non credebas, cum inveneris incunclaiUer crede. Iii siw contraria probantur, nulla ratione subshtant.
nisi certun* Gelasius De vhtculo analhemath.
islis autem quod certum non habebas
Ne forte,-quod solent, hoe dicant. Quod si syno-
intellexeris, noli firme tenere. dus Chalcedonensis admittitur, omnia constare de-
"CAP.72.—Quorum Patrum scripia tnagis sint au-
thentica. Leo quartus ephcoph Biilannim. 1)eanl quce illie videntur esse deprompta. Aut enini
.Dist. 20, c. De libellis.) De libellis et commenta- cx loto artmitti oportere, aut si ex- parte repudia-
 285 DECRETI PAiiS 1Y. — DE FESTIY.' ET JEJUN., ETC. SSfl
bilis esl, firmam ex tolo eonsiare non posse cogno- A subscripta _ manu imperiali confirmata , missis in
scanl: igitur, quoniam illud secundum Sctipturas locello quod cribro [crebro; alias, sccbro] carna-
sanctas traditionemquemajofum, secundum canones liler vocaiur , in liac Romana urbe ad confirman-
legttlasque Ecclesiae pro fidei communione, et veri- dum, vel in superiori loco subscribendum , Sergio
tale catliolica el apostoliea, pro qua haitc fieri sedcs pontifici, utpote capiti omnium sacerdotum dire^
apostolica delegavil, factamque firmcivit, a tota Ec- xit: qui bealissjmus po.ntifex, ut dictum est, peni-
clesia iiidub-tantei* admitti; alia autem quce per tus eidem JustinianQ Augusto non acquievit, nec
incompetejifem praesupiplionem illic prolata sunt, eosdem tomos suscipere aut lectioni pandere pas-
vel polius. venlilala, quce sedes aposlolica gerenda sus est : porro eos ut invalidos respuil et rej"ccit,
delegavlt [forte deneg.], mox a vicariis sedis aposto- eligens ante mori quam novitalum crroribus con-
licce contradicta manifestum cst, quaa sedes aposto^ senliret. Item. Sub Joanne YH pro toniis quos an-
lica etiam - petente Martiano principe nullatenus tea sub domina Sergio apostolica. sedis pontifice
approbavit. Quae praesul Ecclesiae Constantinopoli- Romano Justinianus Augustus direxerat, in qui-
tarice tuncAnalolius, nec se praesumpsisse professus bus capltula diversa Romanae Ecclesiae coiUiaria
cst, et in apostolicse sedis aiilislitis non negavit B scripta, duos mcfropolitas episcopos demandavit,
posifa potestate. Quaeideo, sicut dictum est, sedes dirigens per eos et sacram,per quam denominatuta
aposlobca non recipit, quia quce privilegiis univer- pontificem conjuravit ac adhortalus est, ul aposto-
salis Ecclesice contraria probantur, nulla ratione licce Ecclesise concilium congregaret, et qucn ei
subsistunt [sustinet]. Quid enim, quia in libris san- visa essent slabiliret, et quaeque adversa lenuendo
clis quos utique veneramur et sequimur, quoniam cassaret.
— Qtiod Sardicense cancilmm Arianoriim
quorumdani illic et profauitales esse feruntur, et CAP. 80.
scelera gesla narrantur, et. ideo nobis paritcr aut fuerit. Augustinus conlra Cresconium gramtnaticum
libro ierlio.
veneranda sunt aut sequenda, quia in illis ^anciis Disce quod nescis, Sardicense concilium Ariano^
libris et ver-erabilibus continentur? rum fuit. Item libro quartg. Sardicense concilium
CAP. 76. — Conslatitinopoiitanam synodum eam qum Arianorum fuit.
' contra Pholium facta est non esse feciviendam. CAP. 81. —Eisloriam Srzomcni ab
Joannes VIII patriarchm Pliolitw. apostotica sede
recusari. Ftdgeniius Alexandrino ct Anastasic An-
Illam quae conira Photium facta est Constantino- tiocheno-ephcoph.
poli synolum irritam facimus et omnino delevimns, In bistoria Sozomeni de quodam Eudoxio , qui
tum propter alia, lum quoniam Adrianus papa-non „ Constaniinopolilance Ecclesice episcopalum arri-
subscripsit in ea. puisse dieitur, aliqua narrantur. Sed ipsam quoque
CiP. 77. — De eodem. Joannes vava avocrisariis htstoriain sedes apostolica suseipere recusat, quan-
suts. do mttlia mentilur, et Theodorum inconsucte ni-
Dicetis quod illas synodos quce contraPhotium sub miuin laudat, atque usque ad diejn obitus su,i
Ad/iano papa Romce vel Constanlinopoli sunt fa magnuni docloiem Ecclesiae perhibel. Reslat ergo
ctce, cassamus et de numero sanctarum synodorum ut si quis illam historiam recipil, synodo quag
delemus. pice inemoi*ice Justiniani iemporibus de tribus
CAP.78. •— Quo tempore scxia synoclus facla sil. In capilulis facta est, contradicat. Qui vero huie
prologo lihjoriw Anaslasii bit)iiothecarii Romance contradicere non valet, illam liisloriam necesse est
Ecclesim. ut rcpellat.
Frustra garriunt quidam dicentes post 'qualuor CAP. 82. — Scripta Eusebii de temporum hhloriq
annos fuisse factas sextse synodi capitulares , qttae suscipienda. Augustinus de docirina Chrhlianorum
diffamatae suift, formas. Ilem,exipsa chronica adno- - libro II, cap. 59.
tationepalenter apparet,quod collectio a sanclauni- Quod Eusebius fecil de temporum hisloria, pro-
. versali sexta synodo usqtie ad dedilas formas anni pter divinonim librorum qugestiones qucc usum ejus
*.igiuti et septem sint. *
flagitant, suscipimus.
CAP.79. •—Sergium papatn propter qucedatncapiinla CAP.85. — De quodam recje Edhsenm civitatis. Re-
exlra riium ecciesiasticum annexa, non subscripsh- sponsiones Adriatti papm contra objecliones quo-
sesytwdo, quam Jusiinianus imperator in Regia rutndam ad Agarum, cap. 18.
urbe collegerat. Ex libro Ponlificali. Picedecessor noster sanctce i*ecordalionis domi-
Sergii papse temporibus Justinianus lmperator, nus Stephanus papa quondam sanclissimus, in su-
concilium in urbe Regia fieri jussit, in quo et legali pradiclo coneilio praesidens, inler plurima veridica
sedis apostolica. co.nveneiunt,et decepti subscripse- testimonia per senietipsum asserens docuitvita. Sed
runt. Compellebat autem et ipsum subscribere, sed ncc illud esi praetereundum, quod relalione fidcliuni
r.ullatenus acquievil pro eo quod quoadam capitula de parlibus orienlis advenientium ssepe agnovimus :
extra ritum ccelesiasticum fueranl in eis annexa. in quibus licet Evangelium sileat, tamcn nequa-
Quce quasi synodaliter dc-finita , el in sepiima sy- quam in omnibus incredibile fidei meritum, el hoc
nodo conscripta, *ac a tribus patriarchis, id est aflirmante ipso Evangelio : Mulla quidem et alia
Constaiuinopolilano, Alexandrino et Antiocheno, signa fecit Jesus, qum non scripta sunl in libro
vel cceteris praesulibus qui in tcmpore convcnoran. hoc (Joau. xx), Denique fertiir ab a-sserentiiius,
 287 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 288
1
quod Redemplor nuniaui generis appropinquanle A et institula, et yitce eorum, scd et regula sancl
dje passionis cuidam regi Edcssence civitatis desi- Patris nostri Basilii, quid aliud stuit, nisi bene vi-
derantrcorporaliter eum cernere, et ut perseculio- ventium et obedientium monachorum, instrumenta
nes Judaeorum aufugiens ad illum convolaret, et virtutum ?
auditas miraculorum opiniones et sanitatum cu- CAP.89. — Quod Hieronymus, ei Gennadius eeclesia-
rationes illi et populo suo impertitet, respon- sticos scriptores in uno volumine comprehenderint.
Isidorus Etynwtogiarum lib. vi, cap. 7.
disse : « Quod si faciem meam corporaliler cer-
nere cupis, en tibi vulfus roei specicm ts*ansforma- Hieronymus atque Gennadius eeclesiaslicos scri-
ptores tolo orbe qujerentcs ordine proseculi sur.t,
tam in linteo dirigo, per quain et desideiii tui fer-
studia in uno voluminis indiculo compre-
vorem refrigeres, et quod de me audivisti, impossi- eorumque
henderunt.
/bile nequaquam fieri existimes. Poslquam tamen
CAP. 90. — De vilitate voluminnm Dionysii Areopc-
complevero ca quae de me seripfa sunt, dlrigam cjitai. Beda super Aclus aposioiorum.
tibi unum cx discipulis meis, qui tibi et populo lua Dionysius Areopagita episcopus ordinalus Corin-
sanitates impertial, el ad sulliinitatem fidei vos per- thiorum, rexit Ecclesiain gloriose, mullaquead utl-
ducflt. t litaiem Ecclesice pertineniia, quce hactenus manent,
CAP. 84. — Soli ci libros hmreticortitn iegere ingenii sui volumina reliquit: cognomen a loco cni
concedendum esse , qui in Deo ei in fide firma-
ins decipi nequit. Beda super parabolas Scdomonh prceerat accipicns, Areopagus.
libro i. CAP,91. — De discreiione Regnlm sancii Beiuidicti,
Soli ei conccditur haerelicorum libros iegere, GrecjoriusDialogorum libro n, cap. 56.
Bcncdiclus scripsil monachcrum rcgulam, discre-
qui a Deo solidattis est i« fide catholica , ui vei-
borum dulcedine vel aslutia nequcat ab ea se- tione pi'-ecipuam- sermone luculentam.
CAP, 92. — Aclio sccunda Chalcedonensh concilii.
gregari.
CAP, 85. — Quod subtiUlatem legenlium iurbctt, Gloriosi j'udices dixeruni : Dominus noster impe-
qui eos a smcularibus littcrh legendis omnimo- rator seeundum canonieas Epistolas, et constitutio-
dis prohibetidos esse cesiimat. Beda super P.egum nes sanctorum Patrum, Gregoiii, .Basilii, Hilarii,
tib. II (cap. ix).
Athanasii, Ambrosii et Cyrilli credit, el nullo modo
(Dist. 57, c,- Turbat acumen.) Turbat acumen ab eorum fide recedil. '
legentium et deficere cogil, qui eos a legendis CAP.95. — Actio tertia.
saecularibus litteris oinnimodis aeslimal piohiben- Gloriosi principes dixerunt : Piissimus impe-
dos , quibus ubilibet mventa ulilia quasi sua su- „ rator
juxta constilutionem sanctorum irecento-
mere licet. Alioquin nec Moyses et Daniel sapientia rum decem el octo Patrum, et confirmationem ccn-
'
vel litteris-^gyptiorum, Chaldccorumque se paleren- tum quinquaginta Patrum , et expositiones sancto-
ttH* eriidiri quorum tamen superstitiones simul et rum
Gregorii, Basilii, Hilarii, Athanasii, Ambrosii
delicias adhorrebant : nec ipse magister genlium et et ab eorum lide nullo modo re-
Cyrilli credil,
aliquni vei*sus poetarum suis*vel dictis indidisset, cedit.
vel scriptis.
— CAP. 94. — Da libris Gelasii, Ex libro PontU
CAr. 86. Legibns imperatorum non in omnibus ficali.
conlroversih ecclesiasiich ulettdum esse. Nicotaus Gelasius fecit libros quinque adversus Nestorium
papa in concilio apud Convicinum (ep. 52, ad epi- et
scopos synodi Sitvanecteinh). Eulychen, fecit et iractatus in modum Aro-
(Dist. 10, c. Lege imperat.) Lege imperatorum brosii. Itcm , libros duos adversus Arium; fecil
non in omnibus ecclesiasticis coiilroversiis ulen- aulem et saeramenloruin prcefationes, et oratio-
dum est, prceseriim cum inveniuniur evangeli- nes cauto seran.ne,et eoislolas fidei elimato sermone
cce [ecclesiasticae] ac canonicce sanctioni aliquo- multas,
iies obviare. Lex imperatorum non est supra le- CAP,95. — De libris Clementis, ibidem.
geni Dei, sed subtus. f. Clemens fecit duas epistolas quae catholicce nomi-
JCAP.87. — Cypriatii opuscula, Athanasii, Hilarii nantui*.
firma et in nullo convidsa. Hieronymus ad Lwtam CAP.96. —De synodico libello Gregorii.Beda inlii-
de instilulione filim. storia Angtorum, libro n, cap. i.
Cypriani opuscula semper in manu ieneat (filia Libellum synodicum episcopis Ilalice de ne-
tua), Athanasii epistolas, et Hilarii libros inoffenso ccssariis Ecclesiae causis utilissimum Gregorius
decurrat pede. Ulorum traclatibus, illorum delcctc- coroposuil.
tur ingeuiis, in quorum libris pietas fidei non va- C.Ar. 97. — De qucidraginta homilih Gregorii. Gre-
cillat. Cceleros sic legat, ut magis judicel, quam gorins ephcopus in prologo quadraghtta liome-
liarum,
sequatur.
CAP. 88. — jt_wroscatholicorum Palrum qui sancto- Grcgorius episcopus , servus servorum Bei, Se-
rutn vilam describuiil non rejiciendos. Ex recjtda cundino coepiscopo. Iiuer sacra missarum solein-
sancli Benedicti, cctp. 75. nia , ex his quce diebtts certis in ecclesia hac le'gi
Quis liber sanclorum cafholicorum Patrum hoc ex more solenf, sancti E-.angelii lecliones-exposui
non resonat, ut recto cursu perveniamus ad Crea- quadiaginta; el quarumdam quidem diclata ex-
torcm noslrtim? nec non et cdkuioncs Patrimi positio assisfenii plcbi est recilala per notrtrium,
2£9 J)ECRETI PARS IV. — DE FESTIY. ET JEJUN.. ETC. 290
quarumaam vcro explanalionem coram populo A slro debtiil judicio approLaii, praescrtim cuin idem
ipse loeultis sum , atque iia , ut loquebar, cx- Joannes, l.eet multae scienlia* essc prcedicetur, olini
cepta esl. non sane sapere in quihusdstro frequenti rumore di-
CAP.98. —De dhposiiione earumdein. Ibidem. ceretur. Itaque quod hactenus omissum est, vestra
Easdem liomilias eo quo dictce sunt ordine in dtto- industria supplcal, el nobis prcefatum opus sine ulla
bus codicibus ponerc curavi, cl priores quidem vi- cuncfalione miltat, quateiius( dum a nostri aposto-
ginti qucediclae sunt, et postei iores totklem. latus judicio fuerii approbalum, ab omnibus incun-
CAP.99. — Gestu quinlw synodi, die tertia. ctanter nosira auctorilate acccptlus ha]<e.itur.
— De canonibus aposioloium quid in eis
Sequimur per omnia sanctos Patres el doclores CAr. 105.
Ecclesice Albanasium, Hilarium, Basilium, GregQ- recipienduin sil, quid tton. Leo IX, afi.tra evislo-
lain Niceim abbutis de monasterio siuclii,
rium theologum, et Gregorium Nyssenum, Ambro- Clemcntis libram, id
Constan- (Dht. 16, cap. Clementis.)
sium, Augustinuni, Tlieophiluin, Joannem est Itinerariiim Petri apostoli, et canoncs aposlolo-
tinopolilanum, Cyrillum Leoncm. Proculttm : ct su- rum nuincrarunt sancli Patres inter apocrypha, ex-
scipimus omnia quae de recta fide, et condemnatione
cepiis cap.tulls quir.quaginta, quce dccreveruul re-
hserclieorum exposuerunt, suscipimus aulem et alios „
in sancta Dci Ec- gtilis o.lhodoxis adjtingcnda.
sanctos cl orthodoxos Palres, qui — Item de eodem. Sexta synodus, cap. 2.
fidem in (i- "CIP. 106.
clesia reefam irreprehensibiiilcr usquc (Conslan. in Trullo, c 2.)
nem vitce sttcepvcedicaverunt.
(Dhl. lb, c. Plucuit.) Placuit huic sanclce synodo
CAP.100. — De confirmatione tibelli Ennodii. Syno- ui amodo coniirmaia et rata sinl canonum apostolo-
dus e. Symmachi papm. ruui 85 capilula.
Synolus dixil: Ea quce in libello quem Ennodius CVP.107. — Canones apostotorum aliis concilih
Eostia aucloritate conscripsil, sictil in nosf.a prce- prtti-
ponendos. Ex prwfalione Isiclon in oj.us canonum.
sentia relecta sunl, ut propriis manibiis roborentur, (Ead. dist. eocl. c) Isidorus mercator [peccator],
rogamus, atque ul in perpetuum conserventur, sicut servus Christi, conservo suo, etparenti fidei, in Do-
proeJictum est, vestra aposlolica auctorilale firmcii- niino salutcm. Propter eorum auctoritatem caeteris
lur. Symmachus respondil: Fiat. conciliis prceposuimus canones qui d.cunlur aposto-
CAP.101. — Quicl idem Ennodius sential de auclo- lorum, licel a quibusaam apoeryphi dicantur, quo-
ritale Romani ponlifich, Nicolaus papa I Michaeli niam populares [pltues] cos recipiunl, el sancti Pa-
Auguslo (cp. 2 vel 8)._ trcs eorum senientias synodali aucloriiate robora^
Sicul magnus Chrisli confessor Ennodius Ticiuen- C verttnt, el inter canonicas posuerunt conslilutiones.
sis episcopus qui ab Iionnisda aposlolicae merooriae Item. Primus ordo, ut pra*dicluni cst, dc cclebrando
Conslantiiiopolim missus, innuineras raiserias a Grce- concilio insertus habclur, el postmodum canoiium
cofum vesania pro fideChiisti ei slatu Ecclesiccnon aposlolorum ac primorum apostolicorum (id esf, a
scmel perlulit, ex propheia de his meininit: Nnn- sanelo Clemenle usque ad sanctum Silvestruni) de-
quid gloriabilur securis conlra eum qui secat in ea, crelorum atque diversorum conciiiorum breviarium
aut exallabiiur serra contra eum qui irahil eam ? inlerpolatur sequens ordinem s;*um. Ilcm cleeodem
(Isai. x.) Zepherinus papa ephcoph per Siciliam conslilnlis.
CAP.102. — llem de eodem. Joannes Vlll,,Rerrurio (Dhl. 16, c. Sexaginta). Sexaginta apostoli senfen-
[Bercari] abbali. tias prcefixerunt cum aliis quamplurimis episcopis,
Absit a piis meniibus qtiid de Roinani etihniiiis el servandas censuerunt.
pont-fice sinistrum seuiire, cum bealo Ennodiocon- CAP. 108. — De 70 capilulis Nica't;i concitit, Aiha-
fessorc Ticinensis urbis antistile scribente docea- nasitts Alexandrinus Marco papm.
nuir quia Deus omnipolcns atit claros ad tanta fa- (Disl. 16, c. Seplnacjinta). Septnaginta Nicceni
sligia erigil, aut certe quos elegil illusti'at. eoncilii capilula quaede prajfata synodo, jubente do
C.vr. -105.— De comincnlario Rltclicii Auguslodu- mino meo Alexandro, decrcto omnium episcoporum
nensis ephcopi, in Caniicum canlicorutn. Hiercny- attuli, quia suiit igne combusla, optamus, ul a seditv
miis in episi." acl Florenlium, qum incipit : In ea sanctce Ecclesiae vestrae auctoritate, percipere pei,
inilii paiie,
praesentes legatos mereamur. J.em, Prcesentibusiio-
Ob hoc et ego obsecro, ct tu ul pelas plurimum bis, 80 in memorata synodo eapituia traclata suntr
fpicesu, ut tibi beali Rheticii Augustodunensis epi- scilicet 40 a Grcecis, Grcecaedita lingua, et 40 a La-
scopi coinmentaiium ad describendttin largialiir, in tinis, simiiiiei Latina edita lingua. Sed visum esf
quo Canticum canticoruin sublinii ore disseruil. 518 episcopis, Spirilu sanclo.repletis in praedicto con-
CAP. 104. — De Joanne Scolo, quod in quibusdam cilio congregatis, et-maxime j'am dicto Alexandro,
bene non senserit. Nicolaus Carolo regi tnajori. ct aposloliece sedis apocrisiariis, ui decem capitula
Relatum est apostolalui nostro quod opus beati adunarenlui* aliis, alque cor.gruis locis insererentur,
Dionysii Arcopagilae quod de divinis nominibus vel et ad forma.n 70 discipulorem, \(_\ tolius orbis ter-
cceleslibus ordinibus Graco descripsit eloquio, qui- rae linguarum septuaginta tami el tam excellentis
dam vir Joannes, genere Scotus, nuper in Latinum concilii fierent capitula, quce omnem Chrislianoruro
transruleril. Quod juxla morem nobis mitti, et no- informarent orbem.
 29» D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI . S9">
CAP.109. — Item de eodem. Marcus papn Athana- A . neramur, justas et divinitas seiUentias, el non tan
sio, ei omnibus JSgypliorum cphcopis. tuin pro suorum multiludine observantur a nobis.
De capitulorum verorum Nicceniconcilii exempla- CAP. 11<_.— De anctontale
quatuor concmorum.
ribus, cui-ios interfuisse litteris vestrce fraternilatis Novellaium coitslilulione 115, cap: 1.
signiiicastis, a nostris, qui una vbbisciim inlerfue- Qualuor sanctorum conciliorum cai.oncs pro le-
runf. diligenfibiibus requisivimus collocutionibils, gibus habeantur.
qui ita, lit vcstra. leslatae sunt lilterce; omnem nobis CAP. 116. — Qum sint quacuor conciha. Gregorius
ordinem exposuerunt, et epislblam vestram per om- clero et plebi Ravennw, epht. 2, lib. v.
nia veram esse tcslati sunt, non ut nos veslra ex Yeneramur sanctam Nicaei.am synodum, in qua
parte aliquid sinistrum arbitraremui*i sed quod nos
Arius; Gonstantinopolilanam, in qua Macedonius ;
el vos, illosque absque ulla in posterum titubalione
unum senlire oplarcmus, cl sancta Romaiia Eccle- Chalcedonensem Ephesinam primani, in qua Neslorius; et sanctam
sia quce semper lmmaculata niaiisit, et domino pro- Dioscorus synodum; in qua idem Nestorius,
et beato Petro ferenle in atque Eutyches damnaii sunl. S>quis au-
vidente, opem fuluro ma- tem confra lmrumquatuor synodorum fidem, et cor.-
nebit, sine ulla haereticorum insuliatione, firma et tra sanclae memoria; Leonis papae tomum de-
immobilis oiimi atque
tempore persisteret. His ita peraclis, "] finitionem aliquid unquam loqui prcesumil, analhc-
diiigenter inqtiirentes in sancto nostrae el apostoli- roa sit.
cae sedis servilio [scrinio]; eadem quae sanctce rccor-
dalionis prcedecessori meo Silvestro sunt directa, CAP. 117. —Item de eodem, ,et de quinlo concilio.
sicut illaesa inve- Gregoiius, epislol. 24, lib. i, Joanni episcopo Cott-
septuagiiila, signiiicastis, capiltila stanlinopolilano, Eulogio Alexandrino, Gregorio
nimus. Anlioclieno, Joanni Hierosolymiia.no, el Anastasio
GAP 110^ — Jtein de eodetn ephlola Isidori in ca- patriarchm Antiocheno a paribus.
pile canonutn. (Dist. 15, c. Sicut sancti.) Isieut sancii Evangelii
Plura quctin illa viginli capihtla, quce apud nos quatuor libros, sie quatuor cohcilia suscipere et ve-
babenfur NiccenccsyitOdi repcrimus ct in decretis nerari me fctieor. Niccenum scilicet, in quo perver-
Julii papcc 70 cjusdcm synodi csse debere legimus. sum Arii dogma destruilur, Constaiuinopolilanum
CAP.111. — Item de eodem. Jtilius papa Eusebio, quoque in quo Eunomii et Macedonii error convin-
Tegneo [Theogonio], Theodoro, el Berintho, elc. citur, Ephesintim eliam primum, in quo Nestorii ini-
Sequuntur hcec ex proediclo concilio Nieceno ca- pietas judicatur, Chalcedonense vero, in quo Euly-
jjitula. Id est, 18, 19, 21, 25, 26, 27, 28, 50, 40, 41, ( chis Dioscorique pravitas reprobalur, lola devotio/.e
45, 47, 49, 51, 52, 55, 54, 55, 50, 58, 59, 60, 01, complectbr, mtegerrima approbatione custodio, qui3
62, 65, 66. in his, velut in quadrato lapide, sanctce fidei stru-
ctura consurgit, et cujuslihet vilae alque actionis
CAP. 112. — Qiiod nnllnm conctiium vel prwfcrre vcl
comparare se aucleal Nicwtio concilio. Leo Ana.lolio hornia consistit. Quisquis solidiiatem eorum non te-
episcopo (ep. 51). net, etiamsi lapis esse ceniilur, tamen extra cedilt-
Nulla sibimet de muliipl.calione synodalia con- cium jacet. Quiittiiin ciuoquc coiicilium veneror, iii
gregationis cbncilia blaiidiautur, neque trecentis il- quo epistola, quce Ibce dicitur, erroris plena reproba-
lis octodecim episcopis quantumlibet copiosior ntt- itir. Thcodorus pcrsonam mediatoris Dei et homi-
mertis sacerdoium vel cbmparare se vel prceferre num in duabus suijslanliis [subsistentiis] separans,
audeal, cum lanlo divinitus privilegio Niccenasit sy- ad impietatis perfidiam cecidisse eonvinciiur; scri-
nodus consecrata, ut sive pcr pauciorcs siveper plu- fta quoque Theorlore, per quae B. Cyrilli iides re-
res ecclesiastica judicia celebrentur, omni peniius prehenditui', atisu dcmentice prolata refutantur. Cun-
auctoritale sit vacuum, quidquid ab illoruin ftieiil ctas vero quas piccfala *;enei*antlaconcilia respuunt
cojislitutione divisum [diversumj. peisonas respuo; quas venetantur ampleclor, quia
CAP. 115. — Ilem de auctorilale Nicwni concilii. i" dum universali sunt coiisensu conslilula, se ct non
illa destrut quisquis piaesumil aut solvere quos re-
(Posl patxca.) Sancli illi et venerabiles Patres, qnj
in urbe Nica.na sacrilego Ario, cum sua impielate ligant, aut ligare quos solvunt. Quisquis ergo aliud
damnato, maiistiras usque in iinem saeculi leges ec- sapit, anatheina sil.
clesiasticorum canonum ebiididcrunt, et apttd nos Cu>. 118.— Itcm de auctonlale quatuor concilio-
in toto orbe terrarum, in suis constiiutionibus vi- tiun, et qiiinti. Gregorius Scculidino servo Dci i>i"
cluso.
vtint, et si qtiid usqtiam aliler qiiam staluerunt prcc- Quolies in quatuor prcecipuis sedibus antislites
sumiiur, sine cunclalione cassatur.
ordinaiilur, synodales sibi epistolas vicissim mit-
CAP.114. •— Item de aucloritate Nicmni, ei Chcdce- lant, in quibus se sanclam Chalcedonensem syno-
donensis concilii. Nicotctus papa Micltaeli impe- dum, cum aliis generalibus sjnodiscustodire fatean-
ralori.
tur, sieut et nos alversamur, et anatheniate pii-
Nos non numerosum tantum sanciorum episco- ctendos ducimus, si qui de fide ejusdem synodi iii-
porum collegium Nicccni vel Chalcedonensis conci- quid imminuere, vel aliquid in ea aduere prcfis:!'»
liorum, ccelerorumque saneiorum Paiium synodicas munt. Nam synodus quoe posteam generaliiet' facfa
conslitutiones sequimur, sed illorum liberales vc- esf, idcirco a nobis recipitur, quia ejosdem synodi
2D3 DECRETI PARS IV. — DE FESTIV. ET „£JUN., ETC. <£U
inoEanibussequens tenorem, illius auctoritatem cu- A synodus univcrsalis canones ecclestasticos promul-
jtodit. garet. Aclio 6, lomo I, conlra falsam 7 synodum.
CAP.119. —Itemde auctorilate quinticoncilii.Beda Seplima synodus, quomodo dicitur. qttae non con-
de temporibus. cordat praecedentibus sex universalibus synodis?
Synodus Aquileice facta, ob lniperitiam fidei, Omne quod seplimum ponitur consequens debet
quinlum universale coneilium suscipere diflidit, habere cuin rebus praenumeratis. Si vero in nullo
donec salutaribusbeati papceSergiimonitis instrucla, rebus nrcenuiiierafisparlicipat,' ncc eis connumerari
ef ipsa huic cum caeteris Christi Ecclesiis animere potest. Item. Saneta sexta synoclus, et universalis,
consentit. post promulgatam ab ea definitionem conlfa Mo-
CAP.120. — De auctorilale sextm synodi. Leo II nothelitas, Constantino imperatore qui congregave-
Constanlino Augusto. rat eam,- non mullo post defuncto, el Justiniano
Legatos hujus .apostolicae sedis, matris nostrae filio ejus regnante pro eo, eadem sancta synodus
Romance Ecclesice, servos pietatis vestrce Theo- divinitus inspirala, ilerum" Constanlinopoli qjiarlo
dorum et Georgium presbyteros, et Joannem aut quinto anno congregala est," et canones nu-
diaconum, et Constantiuum subdiaeonum re- mero ceutum duos ad correptioiiem Ecclesiae pro-
"
gionarium, cum aliis quce a beatae memorice prcede- mulgavit.
cessore nostro Agathone papa ex prsecepto sereni- CAP.122. — Item de aucloriiate sextm synodi.
tatis vcslrce transmissa sunt, et divinas litteras ve- Adrianus papa Tarasio patriarchce. Aclio sccunda
et sanctae cum multo ex- synodi vn.
stras, gesta synodi gaudio Sextam syn.) Sanctam sextam sy-
(Dht. 16,- cap:
sultantesinDomino suscepimus. Cognovimusquando nodum recipio cum omnibus canonibus suis in
sancta et universalis synodus, quce per gratiam Dei
ex imperiali vestro prcecepto nuper Conslantino- quibus dicitur : In quibusdam picturis sanctarum
imaginum agnuspraecursorisdigito*ostensus depingi-
pdli coiigregata est, eadem quce univei salis synodus
in hac seJe cui et huinili- lur,qui in typum gratiae assumptus verum nobisper
qiice npostollca convenit, Jesum Christum
ias noslra ct definivit de fide catho- legem Moysi prcemonstrat Agnum
prcefu.t,-sapuil Dominum nostrum. Antiquis igitur liguris et um-
lica. Item. Quoniam sicut dietum est, sancta sexta bris ad
rectae lidei definitionem verilaiisprceligurationem Ecclcsice sanctce
synodus perfecte praedica- traditis
el sedes beati Petri valedicentes, gratiam et veritatem pra_feri-
vit, quam apostolica cui, quam- mus, et sicut
vis indigni, deservimus, reverenter suscepit, pro- plenitudincm legis recipimus.- Yerum
et nostram adoranda igitur Agnum, qui Dominum nostrum Jesum Cini-
pterea nos, per eonslitutionem* C stum , secundum humanam imaginem efligiat,
hcee et apostolica sedes ea quae in illa sunt consli-
amodo pro veteii agno, in imaginibus depingi ju-
tuta comprobat et auctoritate beati Petri confirmal.
bemus.
Proplerea sicut recipimus et firmiier praedicamus CAP.123. -— Ilem de eodem. Epistota
seplimm sy-
quinque sanctas et universales synodos, id est Ni- nodi ad Juslinianum filium Conslantini.
ccenam, Constantinopolitanam, Ephesinam primam, Dht. 16, c. Quoniam.) — Quoniam sanctae etuni-
Chalcedonensem, itemque Constantihopolitanam, versales synodi quinla sub Justiitiano Augusto",
quas oinnes Ecclesia Chrisli confirmat ec sequitur, sexta sub Constaiitino Patre tuo Augusto de mysle-
sie et hanc quae nuper Constantinopoli sub sereni- rio fidei
plenissime disputantes canones non fece-
tate vestra faeta est, sieut eas sequentem et inter- funt,- sicut qualuor caeleraeuniversales synodi, pro^
pretantem simili venerationc suscipimus, et digne ptereanos convenientcs in hanc imperialem urbem,
eis connumerari prcecipimus. canones scripsimus.
CAP.121.— Actio quarla sexlm synodi. Petrus Ni- CAP. 124. — lietn de confirmalione sexlm synodi.
comedim ephcopus dixit.< Ex libro Ponlificali.
(Dht. 16, cap. Habeo librum.) Habeo librum con- Philippus hcereticus ad imperialem promoius est
tinenfem canones sanclae synodi sexlce.-Palriarcha D arcem, cujus et sanctam cum pravi dogmatis exse-
dixit : Quidam per ignorantiam scandalizantur pro cratione suscepil sedem, apostolicce sedis concilia
canonibus istis dicentes : Nunquid sexta synodus respuit, hujris rei causa zelo fidei accensus oinnis
eanones feeit? Sciant ergo quoniam sancta synodus ceetus Romanae urbis Imaginem, quam Graeci pan
sexta sub Constantino congregata esl, eontra eos vocant, sex eonlinentem sanctas et universales sy-
qui dicebantunam operationem et voluntatem in nodos, in eeclesia Beati Petri erexit. Item. Loo
Christo. In qua sancti Patres illos ut hcerelicos ana- Junior susccpit sanctam sextam synodum, quce per
themaiizaverunl, et orthodoxam fidem explanave- Dei providenf iam nuper regia in urbe celebrala est,
runt,- et solula synodus est Constantini decimo Graeco eloquio scriptam, exseqnente ac praesidente
quarto anno. Post quattioi* vero aut quinque annos piissimo ac clemenlissinio magno principe Con-
iidem sancti Patres congregati sunt, sub Justiniano slantino.
filio Constantini, et praedietos canones promulgave- CAP.125. — Item de eodem. Beda de temporibus,
runt, ut nullus de eis dubilet. Qui enim sub Con- cap. 65.
stantinoinsynodofuerunt, iidem ipsi sub Justiniano (Dist. 16, c. Sexla). — Sexfa synodus universa-
istis eanonibus subscripserunt. Oporlebat enim ut lis Constantinopoli celcbrata est, et Grseeosermone
25g D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 230
conscripl-a, temporibus papse Agathonis, exse- A dem et laus ejus in eoJem seplimo concilio sa.iclo
queiite ac residente piissimo piincipe Conslanlino roperilur.
intra palatium sum, simulque legalis apostolicce se- CAP.150. — Desecunda Nicmna svnodo inieruniver-
residentibus. sates octava
dis, el episcopis centum quinquaginta
Coiislaiuinus cum Irene matre regnavit annosde-
Prima enim universalis synodus in Nicaena cOngre-
est contra Arium, trecentorum ct.octodecim cem, mensibus duobus, diebus duobtis. Horumanno
gata nono facta est synodus Niccena secunda treceiito-
Patrum, temporibus Julii papce sub Constantino rum quinquaginta sanctorum Patrum.
prineipe. Secunda, iu Constantinopoli, centum
CAP. 151. •—liemde eodetn.
quinquaginla Patrtim, contra Macedonium, et Eu- Anno imperii Irenes ei Conslanliiii oclavo, exivit
doxitim, temporibus Damasi papce et Gratiani prin-
Nectarius urbis Tharasius archiepiscopits sanctissimus Constanfi-
cipis, quando ejusdcm episcopus
cst ordinatus. Tertia, in Epheso, ducentorum Pa- nopoleos, in Nicaenam civitaiem, et celebrata _cst
Irum contra Nesiorium Augustce urbis episcopum sancla oclava uuiversalis synodus.
De octo universalibus conciliisi Ex libro
3ub Theodosio magno prineipe, et papa Coslestino. Cu>. 152.— diurno profcssio Romaiti ponlifich.
Quarla, in Chalcedone, sexcenforum et triginta Pa-
trum sub Leone papa, temporibus Martiani princi- p (Dist. 16, c. Sattcla.) Sancla MII univcrsalia con-
cilia, id esl i Niccenum, n Conslantir.opolilanum,
pis, contra Eutychen nefandissimoium prcesulem HI
Ephesinum, iv Chalcedonense. Iienij v Con-
monachorum. Quinta in Constantinopoli temporibus et vi. Ilem Nicccnum vn. Octa-
contra Theo- slantinopolitanum
Yigilii papce, sub Justiniano pvincipe, vum quofiueConstaiUinopolitanuni, usque ad unum
dorum, et omnes hcereiicos. Sexta de qua in prce-
Item. Censtanfiiius fecii apicem immutilata senare, cl pari honore el vene=
senli diximus. imperator ralione digna habere, et quce prcedicarunt et statue-
picluras in potticu Sancti Petri, quce acla sex san-
runt omnimodis et prccdicare, quceque con-
etarum synodorum universalium continereiil. Nam et demnaverunl ore sequi et corde condemnare prolileor.
hujusmodi picluras cum haberentur in urbe regia,
Ro- CAP. 155. — De commendaiione Donati et Engenii
Philippus jusserat auferri, slatuitque populus episcoporum. Joannes VIII, Neopotitanis. Salerni-
manus ne haeretici imperaloris nomen in chartas tis el Amcdfilunh [Melfilanis].
aul figuram solidi susciperent. Unde nec ej*use'*:- Quia fidelibus, et mysterium Chrisfianitalis scien-
gies in ecclesia iiUroJucla est, nec nomen ad mis- tibus loqui i.os credimusj per sacrarum Seriptura-
sarum solemnia prolalum. rum tcslimonia longius tendere devitanics, dile-
CAP. 126. — Responsiones Adriani papm contra ob- ciioni vestrce Donalum venerabilem episcopuin, ctt-
jectiones quorumdam, ad Carolum, cap. 55. jtts laus esi in sancta synodo octava, et Eugenium
Sancta sexla synodus fideliter per canones ortho- religiosum presbylerum, dileetos fijeles, el consi-
doxe statuens, ita constituit dicens : In quibusdam lictrios nostros ecce dirigimus.
venerabilium imaginum pictuiis, agnus digito prce- CAP.154. — Qumroncilia ctquorum scinclorum Pa-
cursoris monstratus designalurqui in signum re- trum opuscida sint auth'eniica. Sextit synodus
liclus est gratice. Et post pauca. Secundum huma- cap. 2
natn figuram, et in imaginibtts, et ntine pro veteri (Dist. 16, c. Quoniam sattctw.) Confirmanius
agno rclitulari decernimus. sanctoruiH Patrum canones el synodos, id est Ni-
CAP.127. — De recepiione septhnm sytwdi, cap. 60. ecenam, Ancyranam, Neoccesarienseiii, Gangrenseiii,-
AiUiochensem,Laodicensem, Conslaniinopolitanam,
Superius exaravimus septem divina dogmala sy- Ephesinam primam, Chalcedonensem, Sardicensem.
nodi irreprehensibiliaexistentia, sicut prcecipuoium
Gai'thaginensem, Conslaiitinopolitaiiain subNeciario.
sanctorum Palrum mirifice demonstrant opuscula. Et opuscula Theodosii [Theophili], qui fuit Akxan-
Nam si quis praedicta. synodi Sjinbolo discrepare se driae
archiepiscopus; quin eiiam Dionysii archiepi-
dixerit, discrepare videtur sanctaruin sex syiio-lo- scopi Alexandrinorum Megalopobs, Petri Alexandriae
rum sjmbolo.
archiepiscop! el marlyris, Gregorii thaumalurgi
CAP.128. — De eodem. Item cup. 50. Neocassariensis episcopi, Alhanasii Alexandilae ar-
Ipsam septimam synodum suscipimus. Nam si chiepiscopi, Basilii CassareaeCappadocice episcopi,
eam minime recepissemus, ad suum pristinum fvo- Gregorii Nysseni episcopi, Gregorii tlteologi, Am-
milum erroris fuisseni Graeci reversi, qui pro tof philochi Biconcns.s [Iconii] episcopj , Timoihei
millibus animarum Christianorum iiUerilu habemus Alexandrini archiepiseopi, Cyrilli ejusdem Alexan--
reddere rationem. dricearchiepiscopi, Germani Constanlinopoliiani epi-
CAP.129. — De laude Theophani in prologo Ristorim seopi, Cypriani Carthaginensis episcopi, etsynodum
Anastasii bibliothecarii Romanm Ecclesim. ejus.
Sufficere arbitror ad praeconium Theophani chro- CAP, 155. — iie auctoritate Sardicensh concuii.
nographi, qttod a sede approbatus sit apostolica, Nicolaus Pholio
quando scilicel vicarii ejus una cum trecentis quin- (Disi. 16, c.\Qiwd dicilis.) Quod dicitis neque
quaginla Palribus in Nicaena urbe secundo conve- Sard.ccnse coneil.um neque decreialia vos habere
nientes uiiiversalem svnodtim celebraruni. Si qtii- panlifictim sandlorum, vel xecipere, non facilenobis
SS7 DECRETI PARS 1Y. — DE FESTIY. ET JEJUN., ETC. 29S
facullas credendi tribuitur: maxime cum Sardicense ,A.Nicolao, aposlolica auctorilate PouCrata, et sufe
concilium quod penes vos in regionibus vestris anathematis interpositione roborata.
actum esi, et omnis Ecelesia recipit, qua ratione CAP.140. — De morte Peiri apestoli. Ex oralione
conveneril ut hcec sancta Constantinopolitana Ambrosii contra Auxcnlium de Iradcndh basilich.
Ecclesia abjiceretet, utdignum est, non relinerel? Pctrus, victo Simone, cum prcecepta Dei populo
CAP.156. — De aucloritate syaodi apud Suessionis seminarei, docereique castimoniam, cxcilavit ani-
civilalemtelebratm. Benediclus papa III Hincmaro mos eum qucerentibus Christiancc
I). . gentilium, quibus
archiephcopo (epist.
textum in momentis venlilantes anijnce deprecatce sunt ut pauiisper cederct; et
Syjjodi inluilu,
quamvis esset cupidus passionis, tameu depreca-
quam apud Suessionis civitatem tua bealiludo sta- lione
luit" celebrare, cum episcopis tuae dioeceseos et populi precantis inflexus est. Rogabatur enim
ut ad instruendum et confirmandum populum se
archiepiseopis "Welenone Senonensi, et Amalrico reservaret.
Turonensi aliisque episcopis, ea quae ad profecium Quid mu_la?Noclemuros cgredi ca*pit,
et videns sibi in porla Christum oceurrere urbemque
sanctce Ecclesicenoscuntur piis auclorilatibus sla-
tula sancitaque reperimus. Itetn. Diflinitiones fra- ingredi ait: t Domine, quo venis? « Respondit
ternitaiis tuce, et cseterorum episcoporum quas in n Cluistus : « Yenio iteram Romamcrucifigi. > Intel-
lexit Petrus ad suam crucem divinum pertinere
praesenti synodo, apostolicis canonicisque auctori- Christum enim non oportuerat iterum
latibus, propriis digitis roborasti, ratas easdem responsum.
apostolica in omnibus fore promulgamus auciorilale, crucifigi, qui carnem passionis suscepta moite
exuei*at. Quod enim mortuus est, semel mortuus
semperque manere staluimus, ul inde quceslio nullis auletn vbnt, vivitDeo (Rotn. vi). Intellexit
aliquando temporibus -orialur. Item. Et ne quilibet esl; quod
eoulra eadem siatuta canonica et decreta Romano- ergo Peirus quod itcrum Clnistus crucifigendus
rum ponlificum, mantts pertinaciler inferre prae- esset in servulo, sponteque remeavit. Interroganti-
sumat, cum anathemalis interpositione noslra busque Christianis, responsum reddidit, slatimque
crucem suam honorificavit Dominum--
aposiolica, ct beati Petri aposlolorum principis au- correptus per
ctoritate prohibemas. Jesum
CAP. 157. — Item de eodem. Nicolaus papa Wtn- CAP.141. — Vt vitm Pairum sine pwbabilibus au-
cmaro arcliiephcopo. 'In Avvendice ad episiolas ctoritatibus scriptm minime legantur. Responsiou><
Nicoiai I, epist. -6.) Adriani papm ad objectionesquorumdam ad Curo-
Synodum illam, quce a te ct venerabilibus episco- lum imperaiorem, cap. 17.
pis et archiepiscopis in urbe Suessionis anno C YilcePalrum sine probabilibus auctoribus minime
Incarnationis Dominicaa 853, indiciione priroa, ih ecclesia leguntur. Nam ab orthodoxis titulaiae,
quinto Kalendarum Maii fueral celebrata, et a et suscipiuntur et leguntur. Magis enim passiones
proedecessore nostr© beatae memoria.Benedictopapa sanctonim martyrum sacri canor.es censent, ut
est confirmata, sicut idem sanclae recordatloisis Iiceal eas etiam in ecclesia legi, cum anniversarii
pontifex illam confirmavit, ita el nos eam coniirma- dies eorum celebrantur,
lani, et irrefragabilem perpetuoque mansuram, — Quomodo Origenes et alii hmrelici sunt
auctoritate salvo CAP.142.
aposlolica decernimus, tamen ad Tranquiilinum.
Romancesedis in omnibus jussu atquej'udicio. iegendi. Hieronymus
CAP.158. — Quodpriora concilia per posteriora smpe Ex parie cgo sic Oiigenem pr-opter cruditionem
emendenlur. Auguslinus, De unico iapihmo, tib. n interdum legendum arbitror, quomodo Tertullia-
(cap. 5). num, et Novatum, Arnobium et Apollinarem, et
Concilia posieriora prioribus ap\sd posteros prce- nonnullos ecclesiaslicos scripiores Graecos pariler
ponuntur, et universum partibus semper opiimo et Latinos. iut bona eomm eligamus, •jitemusque
jure praeponitur. Item. Ipsa concilia quae per singu- contraria.
las rcgiones vel provincias fiunt, plenariorum con-
145. — De aucloritate ecctesiasiicw hhiorhc
ciliorttm auctoritali, quae iiant es universo orbe D €AP. Cassiodorus in prologo tripartitm hhtorim.
Chrisliano, sine ullis ambagibus cedunt; ipsaque Historiam ecclesiasticam quae a cunetis Christia-
plenaria scepe priora a posterioribus emendantur,
cum aliquo experimento rerum aperitur quod clau- nis valde necessaria comprobalur, a tribus Giaccis
sum erat, el cognoscilur quod latebat, sine u.lo auctoribus mirabiliter constat esse consctiplim,
uno scilicct Theodoreto venerabili episcopo, et
typo sacrilegaesuperbla?..
CAP. 159. — De auctoritale Mainardi cpiscopi ei duobus diseriissimis viris Sozomeno ct Socrate,
Joannh archiephcopi. Alexander 11 ephcopis cl quos nos per Epipbanium scholasticum Latino con-
recjiDcdmalarum. dentes eloquio, necessarium duximus_eorum dicfa
Nctificamus omnia capilula quce per confratres deflorata, in unius styli tractu Domino juvante per-
nostros venerabiles, Mainardum seilicet collateralem ducere, el dc tribus auctoribus unam facere editio-
episcopum nostrum, et Joannem, archiprsesulem nem. Itetn. Legat intrepidus qui, Domino juvante,
nostrum, in Spolcelo aliisque chitatibus sunt ad haec opuscula venerit, multum utilitaiis et noliticc
statuta, eadem in Romana synodo seriatim ea lucraturus, si quce posita sunt per hos duodeci...
referenle, a beatce meniorice prccdeccssore noslro libros, ':.cmorice stice sollicila mente crediderit.
PATROL. CLXI. " ^O
299 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 500
CAP. 14*. — Quoi epistolas Gregorius reliquerit. In i\ lcrra, quem tradunt, quod eliam in quibusdam
Vila beali Grcgorii papm, tibro qudrto, cap. 71. scripturis, quamvis apocrvphis, i*eperitur, quando
Epistolarum tot libros in scrinio reliquit Grego- sibi""sepulcrum jussif fieri, incoluroem fuisse prae-
rius, quot annos in episcopatu vixit. Unde decimum senlem, eoquc cffosso ct diligcnlissinieprceparaio,
tertium librum epistolarum indiclionis septimce ibi se tanquam in leclulum collocassc, sfalimque
imperfectum reliquit, quoniam ad indictionis termi- csse defunclum.
num nnn pervenit. CAr. 150. — Qnod plus marlyres cuin corpore jam
CAP.145. — De libro quem Hermes scripsit. Ex tibro surrexerint. Ex sermone suncli Ambrosii in nalali
Poniificali. marlyrum, qui sic hicivit: _ Dignuin el cou-
•Sub Pii papse cpiscopatu, Ilermes librum scri- grnum. J
psil, in quo mandatum continetur quod ei prcecepit Si marlyres nondum liberaii sunl ab inferis,
angelus Domini, cum venil ad eum in liabilu pasto- liberali a peccatis. Haecenim prima esl resurreetio,
ris, et pi'cecepit ei ut pascha Domini die Dominico pcccatorum evasisse lenebras, Iucem possidere
celebraretnr. Juslitiae. (Hwc ibi non reperiunlur.) Yerumlamen
CAP.146. — De pmnilenliali Theodori. Bedade iem- eliam fortasse plurimi ex eisdem beatis martyiibus
potibus. cum Domino resurreclionem corporaliter vel conse-
Theodorus archiepiscopus, cl Adrianus aDoas vir quunlur, vel fuerunt consecuti. Nam, sicul legimus
seque doctissimus, a Yitaliano papa missi Britan- prima resurrectionis festivitate, suscitanle se Do-
iiiam, plurimas Ecclesias Anglorum doctriuce eccle- mino, multa sanclorum corpora suscitasse, vixisse,
siasticce fruge fecundarunt. E quibus Theodorus el iniroisse in sanclam eivitatem (Maith. xxvn),
peccantium judicia, quantis scilicet annis pro uno- cur 11*311 quoliescunque resurrectionis ejus festivitas
quoquo peccato quis pa.nitere debeat mirabililer celeljralur, lolies credimus resurgere eliam san-
scripsil. ctos? Ubi cnim votorttm jtrgis est solemnitas, gratia
C _p.147. —De reprobalione synodi, in qua hnagines jugis esl ct donorum. Sed fortassc quis, dieat:
sanclorum, et picturm in ecclesiis dumnaim sunl. S.pulcra clausa suiit, monumeiila construcla stint,
Leo noniis Michaeli palriarchm.
inde prodire polerint? Ut taceamus,
Ilecordamini illius liefanda. synodi, quam volue- queniadmodum
omnia possibilia suntDeo, et quod clausis
runt vocari septiinam noslri hceresiarchcc, quorum quia tumuli penclralibiis possit spirituale corpus prodire,
conspiralione ipsius Domini nostri Jesu Chrisli, et
ut hcec omnia prcelermiltam, Joannis tamen apo-
sanclorum revercndae imagines aut flammis tradilce
vero de stoli habcmus exemplum, quem tumulus suseeptum
sunl, aui aquis submcrsce, piclurce parieti- claudere potuit, custodire non potuit. Nam deposi-
lins basilicarum deletce. Quibtts quamvis reslileril £
lum corpus perdidit, non assumpsit. Hoc enim chu-
-Romanorum poniificum auctoritas, prae cunctis
sis fumtili foribus gralia resurreetionis ablalum est,
umen sanctissimi papce Nicolai ubivis prcedicauda
ul conslarel sepultura, nec inveniretur sepultus.
libertas, qui per legatos suos lam pro sacris imagi-
beati anlislitis Denique cum sacerdofes honorandi causa eorpus
nibus, 'quam pro deposilione Ignatii, reserato aditu, tumulus non polnit
et substitulione Pholii neophyii, ecclesice Sanciae inqiiireretit,
reddere quem suscepit.
Sophiae clausit, donec sanclce sedis acquiescerel
decreiis. CAP.151.-— Denon recipienda Vita Thomw apos<o!i
el aliorum. Aucjnstinus conlra Faustum, libro n,
CAP.148. — Item de eoclem.Actio 9 Chalcedenensh
concilii. cap. 2.
(67) Legunt seripturas apocryphas (Manicha_i)ne-
Apoerisarii papce dixeruut: Synodus non debet scio
quibus sutoribus fabularum, sub apostolorum
vocari, in qua lot nefanda facla sunt, propter quod nomine
videlur superfluum gesla ejus relegere. Si enim et scriptas, quce suorum scripforum tempori-
bus in auctoritate sanetce Ecclesice recipi mereren-
ab apostolico papa omnia_ ejus evaeuala sunt,
si sancti homines et justi el docti qui ttinc in
roanifesjum csi quod el beatissimus papa in com- itir,
munione receperit, et principalum Antiochence Ec- Dvilaerant, et examinare talia poterant, eos vcra
locutos esse cognosccrent (67*). Ibi tamen legunt
clesice habere dignum duxerit. Itcm. Slephanus
dixil: Illa in aposfolum Thcmam, cum csset in quodam nupiia-
cpiscopus Ephesi quae Ephesina synodo rum convivio peregrinus, el prorsus incognitus, a
prima acta sunt, irrita fianl. Praeterea quae contra
ministro pahna percussum, imprecalum
dominum Anliocheiium cpiscopuni facta sunt, pro quodam
honiini conlinuam saevamqtie vindictam.
eo quod ordinalio Maxiini, qui pro eo in Antiochena fuisse
dtini cgressus fuissel ad fo'ntem, ut inde aquam
Ecclesia episcopus Tactus est, a sanclissimo papa Nam,
convhantibus ministraret, eum leo rugicns inter-
Leone, et ab universali synodo recepta sunt. levi ictu
CVP.149. — De sepullttra Joannis evangelhlm. Au- emit, manumque ejus, qua caput apostoli
cfMlinus,superJoannem ,parih secundmtraclalu 124. percusserat, a corpore evulsam, secundum vocem
Creditur Joannes evangelista \ivus dormire sttb ejusdem apostoii id oplaiilis atque imprecaiitif,

(67) Habet hoc August. confia Adimaiuum Mani- (67*)Rursum in sermoneDominiIn moiite, lib. i,
chcei disciptiltim, cap. 17, quanquam non iisuem cap. 58.
oninino verbis.
501 DECRETI PARS IY. — DE FESTIY. ET JEJUN., ETC. 502
canis intulit monsis, in quibus discumbebat apo- A CAP. 155. — Quam caule aliquando tibri apocryphi
stolus. Item cap. i (68). Quod beata Maria patrem legendi sinl.Hieronymus ad Lmtam,de instituiione
filiw.
liabuerit ex tribu Levi, sacerdolem cuemdam no Caveal omnia apocrypha : et si quando ea, non
mine Joachini, canonicum non est. ad dogmatum veritatem , sed ad signorum reveren-
CAP.152.—De libro qui est de transilu beatm Maria
tiam legere voluerit, sciat non eorum esse quorum
•apocrypho. Hieronymus ad Paulatn et Eustochhtm.
' Si forte veneril illud tiiuiis prcenotantur, multaque in his admista *.itiosa,
apocryphum in manibus
esse prudenlice aurum in luto quaerere.
vestris de transitu beatae Mariae, dubia pro eertis et grandis —
CAP. 156, Ne aliquis in alterius fatnam scriplu-
non recipiatis, quod multi Latinorum pietatis amore. ram vel verba confingat, nisi probare velil. Adria-
sludio legendi charius amplectuntur, praesertim ex nus ad Ingeirannuni, cap. 49.
his cum nihil aliud experiri potest pro cerlo, nisi
beata a Ilem, Qui in alteriiis famam in publieo scripluram, aut
quod hodie Yirgo migravil corpore. verba conlumeliosa confinxerit,, et reperlus, scripta
Mulli nostrorum dubitanl uirum assumpta fuerii noii
probaveril, flagelletur : et qtti ea prius invene-
simul cum corpore, an obieril relicto corpore. Qua- si non vult auctoris eausam incurrere.
a attt a rit, rumpat,
Hler autem migraverit corpore, quibus per-
— Ilem de eodem. Capihdorum libro VII,
sonis Kinctissimuin corpus ejus ablatum fuerit, vel I>'CAP«157,
cap. 200.
ubi transposilum , utrumve resurrexerit, nescilur, ffi qui in alterius blasphemiam cantica compo-
quaimis nonnnlli astruere velint eatn jam resusci-
Christo immortalilale vc- suerint, vel qui cantaveriut ea, extra ordinemjudi-
tatam et beata j'am cum
centur. Nam lex exsulari j'ubel eos qui libellos fa-
sliri. Quod et de beato Joanne evangelisla ejjus mi- mosos
nistro (cui virgini a Christo virgo commissa esl) excogiiaut aut proponunt. Nolatur infamia
in quieunque, dum appcllal j'udi'cem, convilium dixe-
plurimi asseveranl, quia sepulcro ejus (ut ferlurj rit. Non taiitum is qui maledictum aut convitium
nonnisi manna invenitur, quod et scalurire cernilur.
famosus eflicitur, sed el is cujus consilio
Yerumtamen quid horum verius ccnseatur, ambi- dixerit,
faclum esse patuerit.
gtium est. Melius tamen Deo totum, cui nihil impos- CAP. 158.— De anathemaiixandh eis qui libros ca-
sibile est, commiitimus, quam aliud lemere diffi- tholicos faisaverunt. Actio 15 sextw synodi.
nire velimus auctoritateaostra, quod non probamus Prcecipimus illos qui falsaverunt libros catholicos
sicut et de his quos cum Domino, teste Evangelio, anathemati subjici, et cum haereticis aiiathematizari:
resurrexisse credimus (Mallh. xxvn). Sed utrum et sermonem qui dicitur in me ad Yigilium, el libel-
redierint in terrae pulverem, certum non habemus, los qui dicuntur Yigilii ad Juslinianum et Theodo-
r
nisi quod legimus, quia mulla corpora sanclorum ram, ut hereticorum adinventiones abjicimus.
qui dormierant surrexerunt, etveneruntin sanclam CAP.159. — De damnando concilio quod factum est:
civiiatem Hierusalem , et apparuerunl multis. De adversus sacras imagines. Actio 2 septiinm synodi.
quibus profecto nonnulli doctorum senserunt etiam, Adrianus papa Tharasio patriarchm.
ct in suis reliquerunt scriplis, quod jam in illis per- Sanctitas veslra piis et triuraphgtoribus impera-.
petua sit completa resurrectio. Fateutur enim quod toribus suggerat, quatenus falsum concilium illnd,
veri Christi tesles non essent, nisi et vera esset quod factum est sine apostoliea sede inordinabililer,
corum resurreclio. contra conslilutionem venefabilium Patrum , adver-
CAP. 155. — Quod episcopi prohibere debent, ne libri sussacras imagines, anathemaiizelur coram apQcri-
apocryphi vel in publico vel in privato leganlur, siariis nostris,
Leo Turibio ephcopo.
Curandum est ct sacerdotali diligcnlia providen-- CAP.160. — Ut episcopus gentilium libros non legat.
Ex Carthagtnensi concilio iv, cap. 16.
dum, ut falsatos codices, et a vera el sincera veri-
late discordes in nullo usu leclionis habeantur. . (Dht. 57, cap. Ephcopus.)'Episcopus gentilium
Apocryphce autem scripturce, quae sub nominibus libros non legat; hseretiiorum aulem pro neccssitate
apostolorum, multarum habent seminarium falsila- " et tempore.
lum, non soltim inlerdicendae sunl, sed etiam peni- CAP.161. — Iletn, de eodem. Gregorius, lib. ix re-
lus auferendi», et ignlbus concremandce. Item. S" gistri, epht. 48, ad Desiderium ephcppum Gatlim.
quis episcoporum apocrypha haberi per domos non (Dist. 86, C. cum mulia.) Pervenit ad nos, quod
prohibuerit, vel sub canonicoriini nomine eos co- sine verecundia memorare non possumus, fraterni-
dices in ecclesia permiserit legi, qui Priseiffiani latem tuara grammaticam quibusdam exponere.
adulterina sunt emendatione corrupti, hceielicum
Quam rem ila molesie suscepimus, ac sumus ve-
se noverit judicandum, quouiam qui alios ab errore hemeiitius aspernati, ut ea quae prius dicta fuerant,
non revocat, seipsum errare demonstrat. in gemitum et trisiitiam verteremus, quia se in uno
CAP. 154. — Quod excommunicandi sunt qui libros ore.cum Jovis laudibus laudes Christi non capiunt.
\amosos legunt. Ex ephtola Adriani vapm tradtia Et quam grave nefandumque sil episcopum canere
Ingelramio, cap. 62 (conc Eliber. cap. 52).
nec laico religioso conveniat, ipse considera.
^5, q. 1, cap. Si qtii inventi.) Si qui invenli fue- quod
rint libros famosos legere, excommunicentur. CAP. 162. — Quod auctores pueris, non presbyleris:

{68) Id habetur c. 25 lib. contra Fauslum Manic! ceuni.

 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPf ' 3'.4
503
snnllcgcndi. Hicronymus Damaso. De vrodicioRlio, A t saria, utilis, manifesta quoque ne aliquid per oLscu-
tomo 111, epist. 146. ritatem in caulione contineat, nullo privalo com-
(Dht. 57, cap. Sacerdoles.) Sacerdotes Dei, omissis modo, sed pro communi civium utililate con-
Evangeliis et prophelis, videmus comcedias legere, scripla.
amaloria bucolicorum versuum verba cantare, lenere CAP.169. — Quod leges lempotales postquam insti-
Yirgilium in manibus, ct id quod in pueris neeessi- tutw sunt, servandw sint. August. De vera reliaione,
talis est, crimen in se facere voluptatis. cap. 51.
CAP.165. —llem de codem. Hieronymus adEusto- (Dist. i, c In htis.) Inistis temporalibus legibus,
chium De virginitale. quanquam de his homines judicent, cum eas insti-
Quis consensus Ghristi cum Belial? Quid facit tuunt, tamen cum fuerint institulae el fiimat_e, non *
i
cum psalterio Horalius*?Cum Evangelio Maro? Cum licebit judici deipsis judicare, sed secundum ipsas.
Apostolo Cicero? CAP.170. — De libro consiituiionum Theodosii. Isi-
CVP. 104. —De eodem. Rabanus Dc pressuris eccle- dorus, Etymologiarum libro v, cap. i.
siasticis, parte secunda. (Dht. 7, c. Fuerunt autem hi.) Theodosius minor
ad similitudinem Gregoriani et Hermoge-
(Dist. 57, cap. Legimus.) Legimus de beato Hie- Augustus
ronjmo, quoniam cum librum legeret Ciceronis, ab j, ] niani, codicem factum institulionum, a Constantini
angelo est correplus, eo quod Christianus vir paga- temporibus sub proprio cujusque imperaloris litulo
norum inlenderet figmcntis disposuit, quem a suo nomine Theodosianum vo-
CAP.165.—Decodem. In Vita Grchfiiii, lib. m, cap. 54. cavit.
Omues omniuo pontifices a lectione librorum gen- CAP.171.—De tibro quem appellant codicem Jv-
siiani, el de libro Pandeclarum, et de eo quem ap-
filium Gregorius inhibebat. pellanl codicem Novellarum. Ex hhloria Longo-
C\P. 166.—Item de Eodem. Hier. Super ephtolam bardorum, libro v, cap. 25.
ad Ephesios, tib. m, in cap. vi. Jusiinianus Augustus leges Romanorum, quarum
(Dist. 57, c. Lcganl ephc.) Educate, ait Aposto- prolixitas nimia eral et inutilis dissonanlia, mira-
lus, filios in disciplina el correclione Domini (Ephes. bili brevitate corrcxit. Nam omnes constilutiones
vi). Leganl cpiscopi atque presbyteri, qui filios suos principum,quae utique multis in voluminibus habe-
srecularibus lilleris erudiunt et faciunl comccdias bantur, inlra duodecim libros coarctavit,
de eccle- idemque
legere, et mimorum turpia scripta cautarc, volumen codicem Justiniani appellari praecepil. Ilur-
siasiicis forle sumpiibus eruditos, et quod in corto- sus siugulorum magistratuum sive judicum leges,
nani pro peccato virgo vel vidua, vel quilibet pauper
< quae usque ad duo miliia pene libros erant exlensae,
totam substaniiam suam effundens obtulerat, hoc in ^ intra
quinquaginta libroruro numerum redegit, eum-
Kalendarum slrenam, et Saturnalium sportulam et
que codicem Digestorum sive Pandectarum voca-
Minervale munus grammaticus et oralor, aut in bulo
nuncupayit. Quatuor etiam Institutionum li-
sumptus domesticoS, autin templi stipes, aut in sor- bros in quibus breviter universarum legum textus
dida scorta.converlit.
— comprehendilur noviter composuit. No*,as quoque
.Cu>. 167. Quarc Chrisliani figmenta poeiarum\ leges quas ipse staluerat in unum volumeu redacias,
profiibeantur tegere. Isidorus, Senlenliarum libro codicem Novellarum
III, cap. 15. appellari sancivit.
37, c. Ideo prohibetur.) Ideo prohibetur CAP.172. — Itetn de libro Jnstiniani, quem vocant
(Dist. Novelias constilutiones. Ex hhloria Anastasii bi-
Ciiristianus legere figmenta poelarum, quia per bliolhecarii Rotnanw Ecclesim.
oblectamenta inanium fabularum mentem incitant Removit Justinianus Auguslus conlrarias leges,
ad incentiva libidinum. Non enim solum thura offe- faciens siugularem codicem, et vocans eum Novel-
rendo dsemonibus immolatur, sed etiam eorum dicta1 las constitutiones, in quibus non permittit princi-
libentius audiendo. Itetn. Cavendi sunt libri genli- pem, in quibus praeest, tenere possessionem, aut
lium, et propter amorem sacrarum Scripturarum 1 aedificare domum, aut haereditari exlraneam perso-
vitandi. Simplicioribus litteris non est prccponendus' " nam, nisi
quis sibi cognitus cognaius existat.
suceus grammalicce artis. Meliores enim sunt eom- CAP. 173. — Quod consiet esse legem quidquid impe-
tnunes litterce, et simpliciores ad solam ulilitatemi ralor per epistolam consliluil , vel cognoscens
legentium periinentes. Illcevero nequiores sutit, quce_ decrevil, velcdictoprwcepit.Instit. libroi, titulol.
injerunt hominibus perniciosam mentis elationem. Quodcunque imperator per epistolam conslituit,
Meliores sunt grammalici quam hceretici. Ilcerelicii vel cognoscens decrevit, vel edicto praecepil, legem
enlm Isaustum lelhiferi succi hominibus persua- esse constat. Hcec sunt quce conslituliones appel-
dendo propinant. (Dhl. 37, c. Si quis artem.) Gram- lantur. Plane ' ex his sunt quaedam personales, quce
maiicorum autem doctrina potest etiam proficere ad1 non ad exemplum trahuntur, quod non hoc princeps
v.lam, dum faeril in meliores usus assumpta. -.ttlt; nam qttod alicui ob meriia indulsit, vel si cui
CAP,168. — Quid sit iex Itonesla. Isidorus, E,ymo- pccnam irrogavit, vel si etii sine exemplo subvcnif,
logiarum iib. v, cap. 20. personam non transgreditur.
(Dist. i, c. Eril auietn lex.) Erit lex honesta, justa, ! CAP. 174-. — De capitulis a Carolo legibus insertis,
possibilis, secundum naturam, secundum consue- Prmfatio libri qninii capilulorum.
tudinem patrice, loco temporique conveniens, neces- Praecedeiites quatuor libelli r.onnulla gloriosoiura
 505 DECRETI PARS IV. - DE FESTIY. ET JEJUN., ETC. 500
Caroli alque Ludovici imperatorunj continent ea- A / vitale, Cui rcgnat, jubere'aliquid quod neque ante
pitula. Itetn. Illa quceposlmodum a fidelihus sanctce ipsum quisquam, nec ipse iinquam jusserat, et si
Dei Ecclesiceet Pippini et Caroli atque Ludovici di • non est conlra societatem civitatis ejus, obtempera-
dicimus, in jam dictislibellis minime inserta esse, pro tur ei, imo eonfra societatem fit,si ei non obtempe-
Deiomnipolentisamore, etSanctae Dei Ecclesice ac raretur (generale quippe pactum est societatis hu-
scrvorum ejus, atque lotius populi ulililale fideliter mance obtemperare regibus suis), quantomagis Deo
invcstigare curavimus, et in tribus suhsequenlibus regnalori universce creaturae suce, adea quaejusserit
libellis distincte cum suis coadunare, ac Ludovico, sine dubitatione serviendum est ? Sicut enim in po-
-Lolhario, alque Carolo notilissimis legibtis, filiis lestatibus societalis humance major potestas minori
videlicet Ludovici imperatorispiissimi, habenda, et ad obediendum praeponitur, ila Deus omnibus.
oinnibus Curislianorum fidelibus tradenda, scribere CAP. 179. — Quod leges prhtcipum, et regulas vel
non distulimus. Item. His ilaque peractis, est in admonitiones Patrum nutli liceal contcmnere. Ge-
lasius Ruffino et Aprilli cphcopis.
froiUe primi libelli posita Zacharice papae epistola
(Dist. 10,c. Q.MS a j..em.) Quis aul leges principum,
omnibus episcopis ac reliquis ecclesiaslici ordinis
aut Patrum rcgulas aut adinonitiones modernas di-
et
gradibus, cunctisducibus alque comitibus, omni- n cat debere contenmi , nisi qui impuiiitum sibi tan-
bns Deum timentibus per Gallias et Francorum pro- * lum
ajstimel transire commissum ?
•rincias consiitutis directa, sicut in ea conlinetur. CAP. 180. •— Itcm de eodem, Theodorico regi.
Quam sequuntui* synodales conventus quos saiiclie Certum est, magnifieentiam vestram leges Roma-
Romanae Ecclesiae et apostolicse sedis Iegatus Boni- norum in negotiis hominum cuslo-
principum, quas
facius Moguntiensis archiepiscopus, vice supradicti diendas esse piaecepit.multomagis circareverentiam
Zachariae papce, una cum Carolo magno Francorum beali Petri apostoli pro suae felicitatis augmeuto
duce, canonice tenuit, ut agnoscant ouuies haec prae- velle servari.
diclorum principum capitula maxinie apostolica CAP.181. —
Quod imperiali censura castigandi sf.tt
auctorilate fore firmata. qui leges conlemnunt. Leo quartus Lothario Au-
€AP. 175. — De lege Anglorum ab Edelberto rege gusto.
ediia. Beda in Hhioria Anglorum, libro II, cap. 5. llabelis de hoc apud Deum retribulionein non
Inter cceterabona quae genli suae consulendo coiir modicam, si antiquae legis dogmala minime obset-
ferebat rex Edelbertus, etlam decreia illi judiciorum, .antcs, vestra imperiali censura pro •wribus easii-
jtixla exeniplaRonianorum, cum consilio sapientiuin galis, atque corrigitis. Item. (Dist. 11, cap. Vestram.)
constiluit, quce conscripla Anglorum serinone hac- Vestram flagitamus clementiam , ut sicut hactenus
tenus habenlur, et observantur ab ea. Romana lex viguit, absque universis procellis, et
CAP.176. — De capilulh a Lothario Angusto legibus> pro nullius persona hominis reminiscitur esse cor-
addiiis. Leo papa IV, Lothario Auguslo.
rupla, iia nunc suum robur propriumque vigorem
(Dist. 10, c.De capilulh.) De capilulis velprceeeptis' obtineat,
imperialibus vestris, nostrorumque etiam pontificum1 CAP. 182. — Itetn de eodem, Widoni comiti.
prcedecessorum , irrefragabiliter. custodiendis et1 Yalde indignum esl, futuris gentibus etiara con-
conservandis quanto valuimus et valemus propiiio1 trarium lam
et niine etin aevum modis gloriosam legem, quam multi relro co-
Cluislo, conservaluros, nunc suam vim pcrdere, ae
stodieruntimperatores,
omnibus profitemur. Et si fortasse quilibet vobis' damnari.
injuste
aliler dixerit vel dicturus fuerit, sciatis eum pro1 CAP. 185.— Licere ecctesiasticis viris
pro dLfensione
cerlo mendacein, sua leges terrenas assumere.Augusl.,cap. 58 lib. n
CAP.177. —Leges Christianorum regura ab Ecclesih contra iitteras Peliliani.
rccipiendas.HincmarusRemensis cphcopus incausai (Dht. 10, c. Si in adjutor.) Si in adj'utorium ve-
Loiharii regh el uxorh sua. strum, et terreni imperii leges assumendas putatis,
Suiit diversse ut gentes, ita et earum leges, qttas' iion reprehendimus. Fecil hoc Paulus, cum adver-
si Christiaui sunt, in suis ordinibus "quaej"usta suntt sus injuriosos Romanum civem se esse testa-
decernenles, Ecclesia sua non rejicit. tur (Act. xxn).
CAP.178. — Quod faciendvm est quidquid Deus ju- CAP.184. •—Legibus imperalorumobediendum esse.
bet, etsi sil contra morem aut paclutn quorumlibet. Attgust. Bonifacio (epist. 50).
Augustiniis, Confessionum lib. m,cap. 8. Quicunque aulem legibus imperatorum, quae pro
(Dist. 8, cap. Qum conlra.) QUZQconlra moresho- Dei veritate feruntur, obiemperare non vult, aequi-
minum sunl flagitia , pi*omorum diversitate sunt1 ril
grande supplicium. (Dist. 9, c. Imperatores.)
vitanda, ut pactum inler se, gentis aut civitatis con- Quicunque ergo legibus imperatorum quae contra
suetudine, vel lege firmatum, nulla eivis autpere- veritalem Dei feruntur obtemperare non vult, acqui-
grini libidine violelur. Turpis enim omnis pars est"• rit grande pracmium.
universo suo non congrucns. Cum autem Deus ali- CAP.185. — Quod commtttiioneprivari possunt gui
quid contra morem aut pactum quorumlibct jubet,. legibus contradicunt. Geiasius Majorico (Joanni),
etsi nunquam ibi factum est, tamen faciendum est; ; Sereno el Rerluso.
el si omissum, instaurandum est; et si stalutumi (12, q. 2, c. Qui el divinis.) Qui et humanis Iegibus
aon erat, inslituendum est. Si enim regi licet in ci- in civili damnatione conculcalis, ct reverentia icli-
 507 D. IV0N1S CARNOTENSIS EPISCOPI • 508
-gionis abjecta, vel ecclesiaslica privilegia calcare. A plinae, eognoscentcs iinperiuin tibi snperna disposi-
contendunt, vel ubilibet in pauperum prosilire dis- tione collatum, legihus tuis ipsi quoque parent reli-
pendium, nee hujusmodi saltem conimoniti convi- gionis antistites , ne vel in rebus humanis exelusa*;
ctique nequiliam sopire consentiuut, alque illaia videantur obviare senlenlicc, quo oretedecet, ct
sacris rebus detfimenta sarcire, merito divini mti- convenit eis obedire affeelu, qui prorogandis •>ene •
neris sunt participatione privandi, ut huj"iisperce- rabilibus sunt attribula mysleriis ?
ptione careant, quod saerilegis ausibus habuere; CAP.191.— Quod iila in legibus prwvat,ent, qum
despectui. concordant cuin ratione mris et teguin. Pelaaius
CAP.186. — Ilem 4e seriiandh legibus. Leo quarlus Joanni comiti.
Colorodoarchiephcopo et Berlnso. Dicenli sacras jussiones se habere prce manibus,
(25,17. 1, cap. Ideo permitlente.) Ideo permittente respondimus , scire illum oportere quod ipse cle-
Deo paslores hominum sumus effecti, ut quod Pa- mentissimus prineeps generalibus legibus constituc-
'
tres nostri sive in sanclis canonibus, sive in mun- rit, illa sacra uniuscujusque desiderio concessa prae--
danis legibus affixere, excedere miniine debeamus. •.alere, et effectui mancipari, quae cum j'uris ct
"ontra eorum quippe salulerrima agimus instittifa, legum ratione concordant. Ea vero quae subre-
si quce ipsi divino stattierunt consilio, intactanon jj ptione, ve! falsis precibus forsitan impelrautur,
servamus. nullurn supplicantibus ferre remedium.
CAP.187.-—Quod ecctesiaslica jura lecjibusintperia- CAP. 192. — Omnes lites seciindum leges breviari.
libus non possunt dissolvi. Nicotcus pctpa eptscopis Novellarum eouslituiionum libro vn, cap. 75.
in concilio apud Convicinumcongregalis (ep. 52). Omnes lites seeundtini leges et constituiioncs
(Dist. 10, c. Lege itnper.) Imperiali judicio 11011 breviantur ; quamvis jussio noslra vel pragmalica
possunl ecc'esiastica jura dissolvi. Nou quod impe- sanctio conlrarium staluerit.
valorum ieges, quibus scepe Ecclesia conlia (circa) CAP.195. — Secundum generales leges singulas cau
licerelicos utitur, scepe eontra lyramios, alque coutra sas fiiiire debere. Conslilutio [101-105], cap. 1.
pravos qtiosque defendilur, dicamus penitus reimen- Nemo judicum sive in pecuniaria, sive crimi-
das ; sed eas quidem evangelicis, apostolicis atque nali causa pragmaticam nostram limeat sanctioiiein,
canonicis decretis, quibusposlponendae sunt, nullum vcl aliud cujusvis generis rescriptum, sive divinas
posse inferre prsejudicium asseramus. jussiones, sive referendariorum deposiliones, aut
CAP.188. — Quod Chrisliani hnperatores pro mterna iUuslris magistralus praecepta : nam secundum ge-
cita poniificibusindigent; pontificesvero pro cursu nerales leges finiri singuias causas j'ubemus, et prae-
temporalium-rerum legibus imperatormn ntuntur. dictas ambiliones nullum sibi locum in j'udiciis vin-
Gyprianus Juliano. (Nicoiaus papa II id habet in dicare.
ep. ad Michaelem imperat.)
(Dist. 10, cap. Quoniam.) Quoniam idem media- CAP.194. —Qiiod diuturni morcs consensu ulcntium
for Dci et liominum liomo Christus Jesus, sic aclibus approbati, legem imitantur. Inslilutionum lib. 1,
lititto 2.
propriis et dignitatibus dislinctis , ofiicia potestatis Ex non scripto j'tts venit quod usus probavit.
ulriusque discrevit propria volens medicinali humi- Nam diuturni mores consensu utentium app:o-
litate hominum eorda sursuincffeiri, non humana bati
rursus in inferno ut etiam Chri- legem imilantur. Item. Ea qute sibi quaeque ci-
superbia demergi, vitas constiluit scepe mutari solent, vel taclto con-
stiani imperatores pro aeterua vita poiUificibus indi-
sensu principis [populi], vei alia postea lege dala.
gerent, et ponlifices, pro cursu lemporalium lan-
tuminodo rerum , impcrialibus legibus ulei*eniur, C.vr. 195. — Quod ea qum universa custodil Eccle-
sia, et si non inveniantur scripla, vel ab aposlo-
quatenus spiritualis actio carnalibus distaret incur- lis vel ab aposlolich viris credaniur tradita.
sibus, et ideo militans Deo minime se scecularibus Augustinns, De baplhmo conlra Donathtas, lib. 11
negoliis implicaret, ac vicissim ne ille rebus divinis (cup. 7).
praesidere videretur, qui esset saecularibus negotiis Multa 11011invcniuntur in litteris apostolorum ,
Iinplicalus. JD neque in conciliis posterorum, et tamen quia per
CAP.189. —Quod nulta persona privilegioulalnr, ad universam cuslodiunturEcclesiain, non nisi ab ipsis
fugiendos prmsenlis legh laqueos. Novellarum con- tradita et commendala credimus
stittitionum lib. ix, cap. 5. CAP. 196. — Nova non esse prwsumenaa, nisi
Nulla porsona privilegio aliquo utalur ad fugicn- aliqua aucioritas favedt. Leo IV judici Sar-
dos praeseniislegis laqueos, quamvis ecclesia sit vel clhtw. '
xenion, vel Qratorium, vel quivis alius locus qui Nec mos, nec novitei* introducta consuetudo no-
pietatis causa colitur : id est, ejusdem j'uris est, sivc strce Ecclesice,prcedecessoribusque nostris fuit, con-
(iscus, sive patirlmonium, sive aliquis quivis divinus tra sanctorum canonum nova vel inusilata praesu-
titulus pulsetuf*; et mullo magis si potenlis hominis mere. Quamobrem nos devoiius volentes veslras
pei-sona in j*udiciumfuerit evocata, quamvis privi - pelitiones suscipere, si in his nos sanctorum Pa
legium ex sacro oraculo praetendat. trum censura juvaret. Sed ideo quia synodica.pagince.
CAP.190. — Quod convenil regem legibus divinis iu hoc favore non videntur, nos tanfam novitalem
subjacere. Gelasius ad imperatorem Anastasium. praesumere 11011oossumus cl ab illo reclissimc
Si quantum ad ordinem publiccepertinet disci- tramite deviare
309 DECRETl PARS IY. — DE FESTIY. ET JE3UN.. ETC. SlO
CAP. 197.—Quod cunonice tradiia nulla novitate A immotam permanere conceuimus, sive de piimati-
fMtilcommtttanda. Ex libro Ponlificum qui dicitur bus conslituendis(custodiendis) cceterisque capitulis,
Dinrntis. his qui ex Donatislis ad episcopatum perve-
Nihii de tradilione quam a probatissimis prae- exceptis
niunt, quos provehi ad primatus dignitatem, etiam
decessoribus meis tradilam et servatam reperi, cum ordo eos ad locum eumdem defeiaf, modis
diminuere vel uiutare, aut aliquam novitatem ad- omnibus Sufficial autem illis commis-
prohibemus.
miucre, sed ferventcr ut eorum vere discipu- saesibi plebis curam gerere, non autem etiam illos
lns et sequipeda toto meniis meae conamine quae
anlislites, quos catholica fidcs in Ecclesiae sinu et
iradila canonice compeiio, observare ac venerari docuil ct genuit, ad obtinendi culmen primalus an-
profileor. leire.
f>.p. 198. — De eodem. Aclio 7 contra faisam CAP.205. — Vl communione privelur qui statuta
synodum. Romanorum ponlificum infregit. Idem, epist. 7,
Omnes tradiliones ecclesiasticas sive in scripio, lib. n, Joanni Larisseo episcopo.
sive sine scripto inviolabiliter custodimus. Item. Si Si conlra liaec quce statuimus, quolibel tempore,
quis omnem traditionem ecclesiasticam vel scriptam qualibet occasione vel subreplione veiiire lenta-
vel noin scriptam violat, anathema sit. n veris, sacra scias te communione privatum, nee
CAP.1S9. — Vl ea qum usus anliquitath statuit, eam te (excepto ultimo vitce tuce tempoi*e) nisi cura
inleiijerata servenlur.-Gregorius Maurentio magislro concessa Romani pontificis decernimus jussione re-
miliimn, lib. vn reghtri, epht. 70.
Omnino conlristamur cttr in Theodori defcnsio- cipere.
ncm veriUts non permovit, ut et libere quid esset CAP. 206. — Omtiia quw nec conciliis ephcoporum
statula sunl, nec consuetttdine universw Ecclesim
ratio cijscerelis, et reservai*i quod longa sibi consue- roborata; sed diversorum locorum diversh mori-
tudo jure vindicat, faceretis, quia grave nimis est bus irrationabililer sunt variata, resecanda esse.
contra veterem usum sacerdotes sibi quidpiam arri- Auguslinus ad inquisitiones Januarii, episl. 109,
cap. 19 (/'/*. i, c. 19).
pere. .Itetn. Omnia quce usus antiquitalis slatuit, in
omniims intemerata servenlur. (Dht. 12, cap. Omnia taiia.) Oinnia talia quae
— neque sanctarum Scripturarum auctoritalibus con-
CkfJ 200. De eodem. Isidorus, Etymologiarum
lib. v, cap. 3. tinentur, nec de conciliis episcoporum staluta iitve-
(Dist. i,c. Mos est.) Mos estvetustate prooata niuntur, nec consuetudine universaj Ecclesice robo-
rata sunt, sed diversorum locorura, diversis moribus
consuetudo, sive lex non scripta, Item. (lbid., c
Consueludo autem.) Consuetudo autem est jus quod- innumerabilitervariaiUur, ita ut vix aut omnino nun-
dam moribus institutum, quod pro lege snscipilur, P quam inveniri possint causce, quas in eis insli-
-
cum deficit lex, nec diuert nlrum scriptura an iuendis homines seculi sunt, ubi facultas tri-
ratioue consistat. buitur, sine ulla dubitalione resecanda existimo.
CAP.201.—Item de eodem. Codicum lib. vui, cap. 52, Quamvis enim neque lioc inveniri possit, quomodo
tilulo 1. contra fidem sint, ipsam lamen rcligionem quaca
(Dhl. 12, c. Consueludo.) Consueludo prcecedens, paucissimis et manifestissimis celebrationuni sa-
et ratio quaj consuetudinem suasit, tenenda est, cramenlis misericordia Dei esse voluit liberam,
et quidquid contra longaui consuetudinem fiet, ad quam servilibus onei-ibus premunt, ut lolerabilior
sollicitudinem suam revocabit prceses provincice. sitcondilio Judceoi*um,qui eliam si tempus liberta-
CAP. 202. — Quod consueludo non adeo valel, ul tis non cognoverunt, legalibus tamen saeramenlis
rationem vincat, vel legem. Titulo secundo. non humaiiis praesumptionibus subjiciunlur.
(Dist. 11, c. Consueludinis.) Consuetudinis usus- CAP.207. — Quod usus auctorilali cedere dcbet. Isi
quc longcevi non vilis auctoritas cst, verum noia dorus, in Synonymis, lib. n.
usque adeo sui valitura momento, ut aut rationem (Dht. 11, cap. Vsus.) Usus auctoritati ccdat,
vincat, aut legem. pravum usum lex et ratio vincat.
CAP.205. — Malas constieludines ciihsime esse evel- p CAP.208. — De eodem. Auguslinus, cap. 6 lib. III
{endas.Nicolaus papa Igmaro Remensi archiepi- De bapthtno conlra Donathtas.
scopo. (Dist. 8, c Veritate.) Yeritate manifestata, cedat
Dist. 8, e. Mala consuet.) Mala consuetudo, quae consuetudo verilaii. Plane respondeo (inquit Au-
noii minus fquam perniciosa corruptela vilanda est,
gusl.).Quis dubitet veritati manifestatae debere con-
quce nisi cilius radicitus evellatur, in privilegiorum suetudinem cedere. Item. (Ibid., c.8.)Neino consuelu-
jus ab impiis assumiiur, et ineipiunt praevaricatio- dinem lationi et veritati prceponat, quia consuetu-
nes, et varice prcesumptiones celerrime non com- dinem i*atioct verilas semper cxciudit.
pressae, pro legibus venerari et privilegiorum more CAP. 209. •— Quod mulla ab aposlolh creduniur
perpettio celebrari. tradita, qum non sunt scripta lwn lib. Y.
CAP. 20L — Bonam consuetudinem . et si vtdea- Consuetudo illa qucc opponebalur Cypriano, ab
tur obviare rationi non facile']mutandam, Greg.,
epist. 75, iib. i reghtri, universis ephcoph apostolorum traditione exordium sumpsisse creden-
Numidim. da est, sicut suntmulta qua.uni\ersa tenel Eccle-
(Dist. 12, cap. Nos.) T^os consuetudinem, quae sia, et ob hoc ab apostolis praecepta bene credun-
cuntra fidem catholicam nihil usurpare dignoscitur, tur, quanquam scripta non reperiantur.
 311 - D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 512
CAP.210. — Quod non facile incipiendum, quocl necc A ' CAP. 216. — De
eoclem, epislola, 8.
auctorilas principis, nec usus Ecctesimsuadel. Lee0 Mihi videtur exitiosissime eredi aliquod in saci-is
quartus Lothario Augusto. libris esse mendacium, id est eos homines, pcr
Mandastis ut privilegium et pallium Alteo epi-
quos nobis illa Scriptura ministrala est, atque COR-
scopo praeberemus. Unde poscimus ul vestra super in suis libris fuisse menfitos. Alia
hoc magnitudo non indignetur, quoniam quod ab scripla, aliquid
sanctissimo ad haec tem- qucestio est utrum scriplorem sanctarum Scripiura-
ipso papa Gregorio usque rum mentiri oportuerit; imo non alia vero , sed
pora nostra factum minime recordamur, facere
nulla qusestio est. Admisso enim semel in tanttim
non potuimusr neque praefixos Patrum lerminos im-
auctoritatis fastigiunt officioso aliquo mendacio,
mutare. Ilem. Quod j'usta et sedula nos imitari con-
suetudo non praeeipit, ita ab hoc veluli a magno nulla istorum librorum- parlicula remanebit, quae
non ut unicuique videbitur, vel ad mores diflici-
nos prcccipitio cuslodire oportet.
CAP. 211. — Quodnulla consuetudine poterit im- lis, vel ad fidem incredibilis, eadem pemiciosissim'-*
pediri quidquid aucloritas apostolicfisanxerit. Ni- admentientis auetoris consilium, ofiiciunique refe-
colaus I, epist. ad Michaelemimperatordm. ratuiv
(Dht. 11, c. Consequens est.) Consequens est ut. CAP.217. — De cura pro morluh habenda. Aug., tib.
De cura pro nwrtuis, c 6.
quodabhujussedisrectoribus plena auctoritatesan- . B
cituiv nullius consuetudinis praepedienie occasione, Legimus in ecclesiastica Hisloria, quam Graace
proprias tantum sequendovoluiitates,renioveatui*,sed scripsit Eusebius, et in Latinam linguam veriit
firmiusatque inconcusse tenealur. Item. Deconsue- Ruffinus, martyruro; corpora in Gallia canibus ex-
tudinibus quas nobis opponere visi estis, scriben- posita, canumque reliquias, atque ossa mortuorum
tes, per diversas Ecclesias diversas esse consttetu- usque ad extremam consumptionem ignibus concre-
dines, si illis canoniea non obsistil auctoritas, pro mata, eosdemque einere,s fluvio Rhodano, ne quid
quaeis obviare debemus, niljudicamus, vel eis re- ad menioriam qualemcunque relinqtteretur, in-
sistimus. spersos-
CAP.212. — Itsm de eodem. Igmaro Remensi ar- CAP.218. — Evangelium quod dicitur jttxta Hebrwos
non esse apocryphum sed ecclesiasticum. Redu su-
chicphcopo.
c Kidiculum et satis per Lucam, lib. i, cap. 1
(Dist. 12, Ridiculum.) est,
abominabile dedecus, ut tradiliones quas antiquitus Evangelium quod dicilur juxta Hebraeos, non In-
ter apoeryphas, sed inter ecclesiasticas liumeran-
a patribus suscepimus, infringi patiamur.
dum historias : nam et ipsi sacrce Scripturae inter-
CAP.215. — Usum cfui verilali contrariiis est,- abo- prete Hieronymo pleraque ex eo teslimor.ia usnr-
lendum esse. Gregorius VII, Wimundo Aversanp 'Q
ephcopo (Aug. c 5 ct 6 lib. in De baplhmo). pare, et ipsum in Latinum Grcecumque visum cst
fransferre sermonem.
(Dist. 8, c. Si consuetudinem.) Si consuetudinem
fortassis opponas, advertendum fuerit quod Domi- CAP.219.—Canonutn contemplores excommuuican-
dos esse. UrbanusII, GerardoTervanensi ephcopo.
nus dixit: Ego sum verilas et vila (Joan. xiv). Non
Canonum conlemptores exeommunicandi sunt et
vt: Ego sum consuetudo, sed, veritas. Et certe, ut "
a sacris altaris mysteriis
Leali Cypriani utamur senleiitia, quaelibet consue- damnandi, quandoquidem
est removeudus, qui sacris non vult obedire cano-
tudo quanlumvis vetusta, quantumvis vulgata, veri-
nibus.
fati est omnino posiponenda^ et usus qui veritaii -
est contrarius abolendus. CAP.220. — Quod excommunicandus est qui Apoca-
lypsim non receperil. Ex Toletano concilio iv,
CAP.214. — Maghtros qui libemles artes doceant cap. 17.
jier singidasecclesias esse constiiuendos. Synodus Si quis Apocalypsim deinceps non reeeperit, aut
Eugemi papm, temporeLudovici. a Pascha usque ad Pentecosten teinpore missaruis
(Dist. 57, c. De quibusdam.) De quibusdam locis in ecclesia non pi*cedicaverit, excommunicationis
ad"nos refertur, non magistros, neque curam inve- „
sententiam habebit. Et cap. 18. Qui ne provehanlur
niri pro studio litterarum. Idcirco universis episco- ad '
sacerdolium, et i*eguliscanonum, necessario cre-
pis, subjeclisque plebibtts, et aliis locis, in quibus dimus esse inserendum.
uecessitas occurrerit, omnino cura et diligentia
ut et doclores CAP.221. — Aclio octava sextw synodi.
adhibeatur, magistri eonstiluanlur,
qui studia litterarum, liberaliumque artium haben- Theophanius presbyter et abbas obtulit duas sche-
tes dogmata, doceant, quia in his maxime divina das, unam sancti Athanasii Alexandrini episcopi,
et alteram sancti Augustini Hipponensis episcopi.
manifestantur atque declarantur mandala.
— Jfem de eodein.De libro v contra Julia-
CAP.215. — Ad sacras Scripluras nulla admiitenda CAP.222. num Pelagianhtam.
mendacia. Auguslinus episl. 9 , qum est ad Hiero-
iiymnm. Sancta synodus dixit : Splendide, el vere Theo-
(Dist. 9, c. Si ad Scripturas.) Si ad Scripturas phanius venerabilis presbyter prosecutus est in
Sanctas admissa fuerint, vel officiosa meiidacia, schedis sanctoruni et mirabilium Patrum,etc.' Ilem
quid in eis remanebit auctoritatis ? quac tandem de Rursum relecla est de eodem codicillo alia schefa
Scripluris illis sentenlia proferetur, cujus pondere sancli Ambrosii Mcdiolanensis cpiscopi.
contentiosaj falsitatis obterciur, improbitns ? CAP.225. — Diversas pro loco et temvore iu una fide>
315 DECRETI PARS IV. — DE FESTIY. ET JEJUN., ETC 514
coHSMefwt/i-ies non obesse. Leo IX Michaeli im- A brum istum Sapientia. ubi legitur: Raptus est ne ma-
peratori Constantinopolitano. litia mularet intellectutn iltius (Sap. IV), omnibus
(Dht. 12, c. Scil sancta.) Scit sancta Romana traeloribus anteponant, quoniam sic [sibi] cum an-
Eeclesia quia nihil- obsunt saluti credentium diversae teposucrunt etiam temporibus proximis apostolo-
pro loco et tempore consuetudines, quando una iides rum egregii tractatores,qui cum testem adhibenlcs,
per dilectionem operans uni Deo commendat omnes. nihil se adhibere nisi diviumn testimonium credide-
CAP.224.—Quod mater Chrisli oinnem lyphum car- runt. Jfcm. Liber Sapientice qui tanta numerositate
nalisnobititath exclusit. Augustinus, Decatechizan-.
dh rudtbus, cap. 22. annorum legi meruit in Ecclesia Christi, niillani
Natus est (Christus) de matre quce quamvis a viro pati dcbet injuriam, quoniam resistit cis qui pro
intacta conceperit, semperque intacta permanserit, meritis hominum falluntur.
CAP.229. — Quod in dialectica non placuit Deo sal-
virgo concipiens, virgo pariensj vifgo moriens, la- '
vare populumsuum.Responsio Adrianipapm contra
men fabro desponsata erat, omnem typhum carnalis objectiones quorumdatn ad Carolum, cap. 49
nobililalis exstinxit. (Dht. 57, c. Omnem oiro.)Omnein vim inventorum
CAP.225.-—Quod duo tantum libri Esdrm recipiun- [venenorum] suorum in dialectica disputantes po-
lur.ResponsioAdriani pupm conlraobjecliones quo- nunt
rumdam, cap. 25 (cap. 7).* p [dispuiatione constituunt] haeretici, quce phi-
Iulibro sanctiAmbrosii sechndo deSbiritu saneto, losophorum sententia diffmilur, non aslruendi vim
non in diale-
inter caetera Esdras nos docuit dicens in tertio li- habere, sed studium destruendi. Sed
bro (68*). Similiter nec in noslris codicibus qui ex ctica plaeuilDeo salvum facere populum suum; rs-
Ilebraica veritate iranslati sunt,susceptus est tertius gnum enirii Dei in simplicilate fidei est non in con-
liber Esdrce, nisi tantummodo duo. tenlione sermonis.
— contra leges accipilur, per leges
CAP. 220. — Quod inconvulsa vivit aniiquitas, cui CAP.250. Quod
sanctorum Patrnm auctoritas suffragalur. Zosimus dhsfllvitur. Joannes VIII Lndovico imperatori.
papa ephcoph Narbonensh provincim. (Dist. 10, cap. Vides.) Yides, fili charissime, quia
(25,^.1, c. Contra statuta.) Gontra staluta Patrnm quod conlra leges accipitur, per leges dissolvi
condere aliquid, vel mutare nec hujus quidem sedis merelur.
potest auetorltas. Aputl nos enim inconvulsis radi- CAP.251. — Quod non ticet imperatori contra lecjes
cibus vivit antiquitas, cui decreta Palrum sanxere divinas aliqnid agere. Sexta synodus (69) Symma-
chi papm.
revereitliam.
CAP. 227. — Sanctam Scripturam canonicam tam (Dht. 10, cap. Non licet.) Non licet imperatori,
Velerh quam Novi Testamenti, certh suh terminh vel cuiquam pietalem cuslodienti, aliquid coiitra
contineri, ila ut omnino de ea dubilari non possit; C raandata diviua praesumere, nec quidquam quod
ephcoporum verolitteras aliorum ephcoporum au- evangelicis, prophelicis, aposlolicisque regulis ob-
ctorilate reprehendi licere. Augustinus, cap. cjlib.
nDe bapthmo contraDonalistas. viat, agere.
CAP.252. — Qttot sint capilula Nicmni concilii. Sle-
(Dht. 9„ c. Quis nesciat.) Quis nesciat sanctam
phanus Luythobio Moyuniino episcopo.
Scripturam canonicam tam Veteris quam Novi (Dht. 16, c. Viginti.) Capitula Nicccni concilii
Testamenti certis suis lerminis contineri, eamque testimonio
Alhanasii, LXX in figuram sepluaginta
omnibus posterioribus episcoporum lilteiis ila prae- non dubitamus. E quibus vi-
discipulorum scripta
poni, ut de illa omnino dubitari et disceptari non taiitum in Ecclesia sancta Romana habentur,
ginli
possit utrum verum vel utrum rectum sit quldquid sed
in ea scriptum constilerit esse? Episcoporum aulem quo neglectu reliqua defecerint ambiguum est:_
arbitranlur enim plurimi ca Anliocheno inserla
litleras, quae post confirmatum canouem vel scri- coacilio.
ptae sunt vel scribuntur, et per sermonem forte sa- CAP.255. — De re obscurisshna non esse dispulan-
pientiorem cujuslibet inea re perilioris, et per dum sine auctorilate divinarumScripturarum. Au-
aliorum episcoporum graviorem aucloritalem do- gustinus in libro De bapthmo parvulorum conlra,
Donalhlas.
clioremque prudentiam, et per concilia licere repre - D
Ubi enim de re obseuiissima dispulatur, noa
hendi, si quid in eis foite a veritate deviatum est ?
CAP.228. De attctoritate librl Sapienlim. Augp.slinns adjuvanlibus divinarum Scriplurarum certis claris-
ad Prosperum et Ililarium, De-vita sanctorum (De que documentis, cohibere se debet humana praesum-
prmdest. sanctorum, c. 14). plio, nihil faciens in alteram partem declinando.
Non debuit repudiari sententia libri Sapienlice, CAI*.254. — Vt, manifestata veritale, consuetudo ce^
qui meruit in Ecclesia Christi de gradu lectorum dat. Ibidem, iib. m, cap. 5.
Ecclesice Chrislitani longa annositate i'ecitari, et ab (Dist. 8, c. Qui contempta.) Qui, conteiv.pla ve-
omnibus Ghristianis, ab episcopis usque ad extre- ritale, pi*aesumit consuetudinem sequi, aut cirea
aios laicos fideles, pocnitentes, catechumenos cum fratres invidus est, et malignus, quibus veritas re-
venei*atione divinae aucloritatis audiri. Item. Qtti velalur; aut circa Deum ingratus esl, inspiratione
sententiis traclatorum instrui voiunt, oportet ul li- eiijus Ecclesia ejus instruitur. Ilem c. 6. Nam Do-

(68*) Vide etiam in lib. De Tobia, cap. 20, et in (69) In 6 SynoJo Romana femoore T]icodorici
libello De bono mortis, c. 10: producit testimonium regis.
e,\ 1Y lib. Esdrae,
 515 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 516
ininus in Evangelio: Ego sum, inquit, veritas (Joan. A Sed quoties aliqua de universali synodo aliquibus
xiv). Non dixil: Ego sum consueludo. Itaque veri- dubilatio nascitur, ad recipiendam de hoc quod non
tate manifeslata cedat consuetudo veritati. Iiem c intelligitur ralionem, aut sponlehi qui salutem ani-
7. Revelatione igilur facta vcrilalis cedal error veri- mse suae desiderant ad aposlolicas sedes pro reci-
tali," quia et Pclrus qui prius circumcidebat cessit pienda [percipienda] ratione convenianl, aut si forle
Paulo veritalem prajdicanti (Gcdat. n). Iiem c. 9. sicut de lalibus dictuni est: Peccator, cum veneril in
Igitur cum Christus verilas sit, magis veritatem profundum malorum, contemnit (Prov. xvm), ita
quam consuetudinem sequi debenius, quia constie- obstinali et conlumaces exstiterint, ut doceri non
ludinem ralio el veritas semper excludit. velint, eos ab eisdem aposlolicis sedibus aut attrahi
CAP. 235. — De eodetn. Auguslinus, cap. 4 lib. iv ad salulem quoquomodo necesse esl, aut ue alio-
De baplismo (cap. 5). rum perditio essc possint, secundum canones pei*
(Dht. 8, c. Fruslra.) Fruslra, inquil, quidam qui saeculares comprimi [opprimi] poieslates.
ratione vincuntur, consuetudinem nobis objiciunt, CAP.240. — Non esse cotigregandam synodum episco-
quasi consueludo major sit verilate, aut non id sit porum absque auclorilate Romanw seclis. Marcel-
in spiritualibus sequendum, quod in melius fuerit a lus papa XXVIIIa Petro in secundo decretati suo.
Spiritu sancto revelatum. Hoc plane verum est, quia g (Dist. 17, cap. Synodum.) Synodum episcoporum
ratio et veritas consuetudiiii pra.ponenda est; sed absque hujus i sanctae sedis auctorilate, quanqtiain
cum consuetudini veritas suffragaiur, nihil iirmius quosdam episcopos possitis congregare, non poteslis
oportet relinere. regulariler facere, neque illum<episcopum qui hanc
CAP. 256. — Quod scriplurm ephcoporum ab aucto- appellaverit scdem apostolicam damnare, antequain
rilate canonis distinguendm sunt. Augustinus, epi- hinc sententia finitiva procedat. Nam, si sceeulai*cs
stola 48 ad Vincentium. in publicis judiciis libellis utunlur appellatoriis,
(Dist. 9, cap. Noli frater.) liabent etiam Scriplurce qnanto magis sacerdotibus hcec eadem agere licct
canonicce hunc argueudi morem, ut tanquam omni- qui super illos sunt ? De quihus dictum est: Ego,
bus dicatur, et ad quosdam verba perveniant. Item, dixi, Dii estis, et fdii excelsi omnes (Psal. IAXXI).Et
ibi. Noli, frafer, contra divina lam multa, tam clara, ideo nullus episcopus, nisi in legilima synodo, suo
tain indubilata testimonia, colligere velle calumnias lempore aposlolica aut rcgulari auctoritate convo-
ex episcoporum scriptis, sive nostrorum sieut Hila- cala,
super quibuslibet pulsatus criminibus audiatur
rii; sive, antequam pars Donati separaretur, ipsius vel j'udicetur, ne innocens damnelur, aut perdat
unitatis, sicut Cypnani et Agrippini : primo, quia cominunionem.
hoc genus litterarttm ab auctoritale canonis distin- G CAP.241. — Vt bina provincialia ephcoporum conci-
'
guendum est. Non enim sic leguntur, tanquam ita tia per annutn celebrentur Leo papa I, epht. 82.
cx eis testimonium pioferatur, ut contra senlire (Dist. 18, c. De concilih.) De conciliis autem epi-
uon liceat, sicubi forte aliter sapuerint quam veri- scopalibus, non aliud indicimus, quam sancti Pa-
las postulat. In eo quippe numero sumus, ut non tres salubriter ordinaverunt, ul scilicet bini conven-
dedignemur etiam nobis dictum ab Apostolo acci- lus per singulos annos habeantur, in quibus de ora-
pere (Philip. m). Et si quid alitcr sapitis, id quoque nibus querelis quas inter diversos Ecclesice ordines
Deus vobis revelavit. nasei assolent judicclur : ac si forle inler ipsos qui
.CAP. 257. — Item de eodem. Epht. ad Forlunatia- praesunt, de maj'orihus peccalis, quod absit! causa
num episcopum Sircensem, nascitur, quae provinciali nequeat examine diffiniri,
Dist. 9, c. Neque quorumlibet.) Neque quorum- fraternitalem tuam de tolius negotii qualitate: me-
libet dispulationes, quamvis catholicorum et lauda- tropolitanus curabit instruere, ut si coram posilis
torum hominum, velut Scripluras canonicas habere Pafnbus nectuo fuerilres sopitaj'udicio, ad nostram
debemus, ut nobis non liceat salva lionorificeiitla quidquid illud est cognitionem transferatur.
quae illis debetur hominibus, aliquid in eorum scri- CAP.242. — Non esse rata concilia sine aucioritale
plis improbare atque respuere, si forle invenerimus D aposlolica. In quintasynodo Symmachi papm.
quod aliler senserint quam verilashabet,divino ad- * (Dist. 17, cap. Concilia.) Concilia sacerdotnm
julorio, vel ab aliis intellecta, vel a nobis. Talis ego ecclesiasticis legibus quotannis decreta per provin-
suin in scriptis aliorum quales volo esse intelle- eias quia prtesenliani papaenon habent, valetudinem
cioies meorum. perdiderunf. Legite insanissimi, aliquando, illis
-
CAP. 258. — Apostolicas sanctiones a Deo firmatas piaster aposlolici apicis sanctionem, aliquid consti
esse. Agalho papa omnibus ephcoph. tuluiu, et non de majoribus negotiis ad consultatio-
Sic omnes apostolicce sedis sanctiones aceipiendae nem si quid occurrit, prasfatae sedis arbitrio fuisse
sunt, lanquam ipsius divini Pelri voce firmatce sint. servatum.
CAP.259. — Quod parlicidaris synodtts ad generalem CAP.243. — Item bh in anno celebranda esse episco-
synodum judicandam congregari non possil. Pcla- porum concilia. Ex concilio Chalcedonensi, actione
gius Valeriano patricio inlcr cwtera. decima quinia, cap. 19.
(Dht. 17, c. Nec licuit.) Sic nec licuit aliquem (Dht. 8, cap. Pervenil ad nosiras.) Pervenit ad
[forte, aliquando], nec licebit particularem syno- nostras aures, quod in provinciis constituta episco-
dum ad judicapduin, geiieraleni synodum covgvegari. porum concilia niinime celcbrentur, et ex hoe nro-
.•".17 DECRETI PARS IV. — DE FESTIV. ET JEJUN.. ETC. 518
batur, quod multce, quaE.corrcclione opus habeant, A relatione prnferti, ul nec coiiteiUiosiSvoeil.us sei.sus
ecclesiasticae res negligantur. Slatuit- igitut* Jiccc atidienlium turbent, ncc judicum vigorem de luimillu
ancla synodus secundum Patrum regulas bis in enervent. Quicunque ergo in conventu concilii haec
anno in unum convenire per singulas provincias qu:e praemissa sunt violanda crediderit, et coiitra
euiscopos, ubi singula quae emerserint corrigantur. hteo interdicta, aut tumultu, aut conlumeliis vel ri-
Qui vero noluerint convehire episcopi, constituti in sibus concilium perlurbaverit, juxta divince legis
suis civitatibus, et hoc maxime cum sui corporis sa- edictum quo prcecipitur : Ejice derisorem et exibil
nitate consistentes, eiiam oinnibus 'aliis urgentibus, cutn eojurgium (Prov. xxn), cum omni dedecore de
et iiiexcusabilibusnegotiis liberi sunl, licere eos fra- confessione abslractus a communi coetu secedat, ct
tjrnce charitatis admonilionibus corripi. frittm dierum excommunicationis senlentiaiii per-
CAP.244. — Vl in ecclesiis Ilispaniw sctnel in anno ferat.
propier pauperlaiem coiicilia fiant. Ex concilio To- CAP.246. — Incivil ordo
lelano m, cap. 18. qttaliler ab ephcopo syno-
dus agatur.
Praecipit haec sancla et umversalis synodus ut,
itante priorum aucloritaic canonum, quce bis in (70) Hora diei prima ante solis ortum ejicianlur
omnes ab ecclesia, obseratisque foribus cunctis, ad
dnno praecipit congregari concilia, consulla ilineris B
unam jaiiuam, per quam sacerdotes ingredi oportet,
et
longitudine pauperlate ccclcsiarum Hispania., se-
ostiarii stabunt, et convenicntes cardinales, sacerdo-,
incl in-anno in locum quem melropolitanus elegerit,
tes parilcr cum episcopo inlroibunt, et secundum
:
episcopi congregentur judices vero locoruni, vel
ordinis sui lcmpus residcbunl. Post hos ingredian-
actores fiscalium palriraoiiiortun, cx deerelo glorio- lur et diaconi
sissimi Domini noslri simhl cum saccrdotali conci- et qui, corona facta in conspeclu episcopi
aut vernali autdieKalen- sacerdotum, stent. Deinde forenses ingrediantur
lio, [autumnali] tcinpore, in ordine suo, procul ab aliis stanles, ct
in unum utdiscant presbyleri,
darumNovembrium, conveniani, fucrint residentes. Ingrediantur quoque sub-
ne in utjussi
quam pie et j'uste cum populis agere debcant, diaconi quos ad recilandum vel cxcipiendum con-
angariis, aut in operationibus superfluia sive priva- ordo reqnirit, obseratisque j"anuis sedentes in
tum onerent, sive fiscalem gravenl. Sinl enim per- gruus
diuturno silcntio episcopi videlicet et sacerdotes, at-
spectores [prosp.] cpiscopi, secundttm regiam ad-
que cor totum habentes ad Doniinum, diclurus est
monilionem, qualiler judices cuin populis agant, archidiacontis :
ila iil ipsos pramoiiilos corrigant, aut iusolenlias Orale; et tunc agalur litania. Sta-
timque omfies incurventur tam episcopi quatn pre •
corum auribus principum innotescant. Quod si cor-
_ orantes diulius, lacite com fletibus alque
reptos emendare nequiverint, et ab ecclesia et a com- sbyteri
munione suspendant. A sacerdote vero et senioribus gemitibus. Tunc surgens episcoptts cunclis adhuc iit-
deliheretur quid per provincias in suo delrimento curvatis, hanc orationem palam fundat ad Dominum.
CAP.2i7. — Oralio ab ephcopo in synodo'dicenda.
pracslare debcant judiccs, si ad concilium non vene-
Adsumus, Pomine; sancte Spiritus, adsumus,
rint; concilium aulem non solvalur nisi prius lo- sed in nomine
cum elegerint, quo sticcedenti tempore iierum ad peccati quidem immanilate detenli,
tuo spiritualiter aggregati. Yei-i ad nos, eslo nobis-
i-OHciliumvenialur, ut jam non nccesse habeat me-
concilio cum, et dignare illabi cordibus noslris. Doce nos
fropolitaitus episcopus pro congregando et ostende quid effi-
litteras deslinare, si in priori concilio tempus om- quid aganius, quo gradiamur,
nibiis denunlietur etlocus. cere debeamus ut, te auxiliante, tibi in omnibus
Eslo salus, ct suggeslor, el cffe- .
CAP.245. — Quatn reverenter et coinposile sacerdo- placere valeamus.
tes Domini injudiciis prmsidere debenl. Ex cottci- ctor j"udiciorum noslrorum qui solus cum Deo Paire
tio Toletano x-i, cap. i. et ej'us Filio nomen possides gloriosum. Non nos pa-
(5, q. 4, c. In loco benedictionh.) In loco benc- tiaris perlurbalores esse justilicc, qui suinmam di-
dictionis cor.sidcnles Domini saceidotes, nullis de- ligis a*quitatein, ul in sinislrum nos non ignoraiilia
bent aut indiscrelis vocibus perstrepere, aul quibus- D trahat, non favor inflectat, non aeeeptio muueris vcl
Iibettumullibusperlui*bari, nullis eliam vanis fabu- personce coiTiimpat, sed j*ungehos tibi ellicaciter so-
lis vel risibus agi, et, quod esl delerius, obstinatis lfus gratice ttice dono, ul sinius in le unum, ct in nul-
disccplationibus tumultuosas *.oces effundere. Si lo deviemus a vero, qualiier in nomiiie tuo collecli
quis enim, ul Apostolus aif, pulal se religiosum csse, sic in cunctis teneamus cum moderatione pietalis
von refrenans thiguam suam, sed seducens tor suum, justiliam, ut hic a le in nullo dissentiat scnkT.fa
hujus vana est religio (Jac i). Cultum enim suuln nostra, et in futuro pro benc gcsiis consequamur
justilia pcrdit, quando silenlia judicii obslrepen- praeinia seinpiterna.
tium turba confundit, dicente propheta : Erit cultns CAP.248. — Qnod Evangelium in synodo dieendi.m,
juslilim silentium (Isa. LVIII).Debet ergo quidquid et quw capiiula sint recilcinda.
r.ut considentium consultatioiiibus agitur, aut accti- Qua oralione finila, ab omnibus rcspondealur:
s.intium parte proponitur, sic milissima veibojum Anien. Rursumque dieat aichidiaconus: Erigitc vos.

(70) Dcsumpta ex concilio Salcgonstadicnsi. Yide Isidorum pracfatione in collcclionem canonuro , et ia

principio conciliorum.
319 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 520
Confeslim omnes surgant, et ab archidiacono lega- X CAP. 251. — Finis conciut printw rfiei.
lui*Evangelium : Designavit Dominus Jesus (Luc x), His itaque prima die sjuodali judicio deliberatis,
etc. Quo perlecto, cum timore et disciplina tam epi- surgens archidiaconus dicat : In noinine Doniini
scopus quam cceteri [presbyterij sedeant. Diaconus nostri Jesu Christi eamus m pace. Tunc dicat epi-
dalmatiea indutus codicem canonum in medium scopus benedictionem.
proferens, capilula Nicceni concilii perlegat, ubi de CAP.252. — Benediciio episcopi.
fide catholica plenius tractatur, qualiter omnesChri- Qui dispersos Israel congregat, ipse vos hic ct
sticoke unum Deum in Trinitate, et Trinitatem in ubique custodiat. Amen/Etnon solum vos custodiat,
unitate fiducialiter venerari, corde credere, ore con- sed ovium stiarum idoneos cuslodes efficlai. Ainen.
fiteri, et incessanter excolere debeant : ubi salis Ut cum summo paslore Christo dc gregum suorum
aperte deproiiiitur quomodo Pater el Filius et Spi- pastione gaudeatis in coelo. Amen. Quod ipse prae-
rilus sanctus veraciter unus silDeus. Deinde legalur stare dignetur, qui nos ante constilutionem mundi
liber ofliciorum, ut stire valeant quo ordine in ec- praedestinatos, et ante finem saeculi juslificatos prce-
clesia euncla peraganlur officia.Post hcecautem per- scivit, per infinita sceculasceculorum. Amen.
quirantur presbyteri qualiter energumenos exdrci- CAP.255. — Aclio secundm diei. Secunda vcro die
zare, qualiter scrufmia et aurium apertiones facere, B ingressh, shnulque, ut snpradictum est, omtiibus
inctirvatis, hmc dicenda est ab episcopo oraiio.
vel eosdem baptizare debeant. Quibus expletis, taliter Nostrorum tibi, Domine, curvantes genua cordium,
cunctos clericos alloquatur episcopus.
qucesumus, ut bouum quod a nobis a te requiritur,
CAP.249. — Admonitio ephcopt. exsequamur, scilicet ut prompta tecum sollicitudine
Precibus itaque Deo prccmissis, fraternitatem ve- gradientes, discretionis arduce sublile j'udicittm fa-
ac misericordiam diligentes, elareamusstu-
stram, dilectissimi filii, cum pia exhorlalione admo- ciamus,
neo, et per divinum nonien obtestor, ut ea quce no- diis tibi placitce actionis. Tunc ab omnibus respon-
bis de Deo, et sacris ordinibus, vel sanctis moribus deatur : Amen. Surgentibusque illis Iegatur Evange-
dicta fuerint, cum omni pictate suscipiatis, et cum lium : Vos esth sal lerrw (Matth. v); vel : Estole
Summa reverentia perficere studeatis, quatenus, su- misericcrdes (Luc. vi). Post haec per ordinem, sicut
perna auxiliante gralia, ea quae ad salutem noslram prius, in suis resideant sedibus, quos deinde allo-
et Chrisliani populi nobis commissi pertinere vidc- quatur episcopus. Quibus verbis secunda die per-
in
buotur, diligenter et provide omnia tractemus, nc aclis, perquirantur quas synodo necessaria sunl,
oves Domini nostri Jesu Christi nobis commissce, licet acdiligenli cura perlraetentur. Hora autem sexia vcl
C nona expleta, iterum pronuntiet archidiaeonus : lu
indigne, ob nosiram pereant negligentiam, pro qui-
IJUSin die judicii ralionem reddiluri sumus. Deinde nomine Domini nostri Jesu Christi eamus in pacc.
simili vos oblestatione conj'uro vel obsecro, ut nullus CAP.254. — Benediclio ephcopi.
vestrum in judicando, fratrem sttum aut personam Dominus mentis et linguac corporalis et spiritaalis
det vobis incremenla gratiae sacerdolalis. Amen.
accipiat, ut [aut] quolibet favore vel munere pulsa-
tus, a j'usto j'udicio scienter avertatui' aut discedat, Atque vobis ad dexteram constitulis participium
sed cum tota pietate fraternae dilectionis, et cum Dei regni tribuat ccelestis. Amen. Quod ipse praestare
timore libenler nobiscum adhibeatis studium, quate- dignelui*qtti nos ante, etc,
nus per doctrinam ct saci'am admonitionem pec- CAP.255. — Actio teriim diei. Tertia deinde die
cata, errores et pravitates filiorum nostrorum, quae omnibus, sicul supradictum est, expleth, ecclcsiam
ingressis, hanc item orationetn ipsis incurvath cli-
ante nos vel tempore noslro, instigante diabolo in cat episcopus.
civitate ista vel parochiis nostris perpetrala fuei*int, Ad le, Domine, inlerim c'amosis vocibus procla-
Dei auxilianto misericordia, ad correctionis emen- mantes, unanimiter postulamus, ut i'especiu graiiae
dationem et bonorum cxscculionem perducere va- tucc solidati, prcecones virlutis cfficiamur inlrepidi,
leamus, cl in extremo judlcii die non de negligentiis p. tuumque valeamus verbum cum omniiiducia lo-
et culpis a Domino sicut pigpi et mali servi j*udice- qui. Et respondeatur ab omnibus : Amen. Et surgcn-
jnur, sed de benefactis ac recle dispositis prccmium tibus cunclis iterum legatur Evangelium : Ego sum
fcterncc beaiitudinis rccipere mereamur. Per Domi- paslorbonus (Jocin. xi). Posthcee per ordinem resi-
_Mim,etc. deantin sedibussuis, quos iterum alloquatur cpisco-
CAP.250. - Dc examinatione fidei et aliamm virtu- pus. His taliter praelibatis, ccetera^quce in synodo
tum. sunt necessaria pertraclentur. Quibus omnibus ex-
Quibus taliter narratis, perscrutandi et inquirendi pletis, hanc oralionem super cunctos clericos dicat
sunl cardinales, sacerdotes ct levitae, nec non el re- episcopus.
liqtii, videlicet dc credttlitate Trinitatis, et unitatis, CAP. 256. — Oralio.
«destde dileclione Dei et proximi; secundo de hu- Nulla est, Domine, humance conscienliae virtus,
militate et castitate; terlio de jejunio. et oratione; quce inoffense possil luce voluntatis judicia expedire.
quarlo de eleemosynarum largitale; quinto de offi- Et ideo quia ituperfecium nostrum viderunt oculi tui
ciis ecclesiaslicis simul et omnibus cavendis viliis et (Psal. cxxxvin), pei*feclioni dcpula, quce perfceto
virtulibus adipiscendis. cequiiatjs finc a tc concludere prccoptamus. Te ita-
521 DECRETI PARS V. — DE PRIMATU ROM. LCCLES., ETC. 322
que in nostns principiis occursorern exoravimus, te A CAP.257. — Huic orationi oralio paterna adjunga-
quoque in hocfinej'udiciorumnostrorum exccssibus lur, cunctisiniciimincurValh. Benedictio episcopi
el finis concilii.
adesse precamur, scilicel ut ignorantiae parcas, er-
rori indulgeaSj-perfectis^olis perfectam operis effi- Omnipilenfis Dei Filius, qui est inifium et finis
caciam largiaris. Et quia conscientia remordenle complcmentum voLis tribuai charitalis. Amen. Et
tabescimus, ne aut ignorantia fraxeril nos in erro- qui vos ad explelioncm Iiujus fecit pervenirc sy-
rem, aut praeceps forsilan volunlas impulerit justi- nodi, absoltitos vps faciat ab omhi contagione de-
tiam deelinare. Ob hoc leposcimus, te rogamus, ut licti. Amen. Ut ab omni reatu liberiores effeeli, ab-
si quid offensionis in hac synodali celebritate ailra- sohui etiam per donum sancti Spirilus, felici reditu
ximus, condonare ac remissibiie facere digneris, ut veslrarum sedium cubilia repelatis illaesi. Amcr.
qui soluturi sumus aggregalam synodum, a cunctis Qttod ipse, ctc. Quibus omnibus explelis, archidia
primum absolvamur nostrorum nexibus delictorum, contts dicat : In nomine Domini nostri Jesu Chrisli
qualiter et fransgressores veniam, et confitentes eamus cum pace. Tune omnes pariler surganl, et
tibi consequaraur j'emunei*ationem sempilernam. ad propria redeant cum oace.
Amen.

DECRETI PARS OUINTA

Do primatu Romanaa Ecclesias* et de jure pranatum, et metropolitauorum, a.que episco-
porurn ; et de ordinatione eorum ; et de sublimilate episcopali.

CAP. 1.— Vnde cwperit ordo sacerdotalis. Anacle- ]R est, beatissimi Petrus et Paulus suo martyrio con-
lus J» secundodecrelali suo (epist. 2. ad episc secrarunt. Secunda autem scdes apud Alexandriani,
Italim). beati Petri nomine a Mareo ejus discipulo at-
c. In Novo In Novo Testa- qua;
(Dist. 21, Testamento.)
que evangelista consecrata est, quia ipse et in M-
mcnto, post Christum Dominum, a Pelio sacerdo-
talis ccepit ordo, quia ipsi primo ponlificatus in Ec- gypto prinium verbum veriialis directus a Pctro,
et gloriosum suscepit martyrium; cui
clesia Christi datus est, dicente Domino ad eum : praedicavit,
successit venerabilis Abilius [Anianus et post hunc
Tu es, inquit, Petrus, el super hanc petram mdificabo
Terlia vero sedes apud Anticchiam ejusdem
Ecclesiam meam, et pofim inferi non prmvalebunt Abilius]. beati Petri apostoli habetur honorabilis, quia illic
adversus eain, et tibi dabo claves rcgni cmlorum
priusquam veniret Romam habilavit (Act. xi), et
{Matth. xvi). Hicergoligandisolvendiquepotestatem et illic priniuin no-
Ignalium episcopum eonslituil,
pritnus accepit a Domino, primusque ad fidem po- men Cliristianorum
novellaegenlisexortum est.
pulum virtulesuce prsedicalionis adduxit. Cceteri vero CAP.5. — De
cum eodem consorfio honorem et appellatione. Omnibus in Christo 4i-
aposioli pari po- leclis fratribus. Sixtus a Peiro sexlus in primo de-
tcsiafem acceperunt. Ipsumque principem corum cretati sno (epist. 2, c. 2).
esse voluerunt; qui edam, j'ubente Domino, in toto (Q (2, 17.6, c. Si quh vesl-umS)Si quis vesiruni puls^
orbe letrarum dispersi F-vangelium prcedica*,ertint tusfuerilin aliqua adversitate, licenter hanc san-
(Malth. xxvm). Ipsis quoque decedenlibiis, in loco ctam apostolicam appellet sedem, et ad eam quasi
eorum surrexerunt episcopi, quorum ordinalio prce- ad caput suffugium liabeat, ne innocens dainnetur,
taxaio fieri debet ordine et modo. Quos qui recipit aut Ecclesia sua delrirnentum patialur. Si aulem
etverba eorum, Domituim rccipit; qtii auteni spcr- necesse ei evencrit, camque roinime appellare vo-
nit eos, eum a quo missi sunt, et cuj'us funguntur luerit, et vocatus tamen ab haesede fuerit, non re-
bgalione, spernil, et ipse indubitanter spernotura iittat venire, sed confestim ut ei nuntiatum fueril,'
Domino (Luc x). Yidenles autem ipsi aposloli mes- venire festinet^ et causaspro quibusvocatus estpru-
sem esse multam, et operarios paucos, rogaverunt denter disponat, atque si necesse aliquid corrigere
doniiimm messis, ut miitciet operarios in mcssem fuerit, cum his quos hic primum invenerit, corri-
stiara (ibid.). Unde electi ab eis sunt septuaginta di- gat. Ad ecclesiam tamen suam non prius reverla-
scipuli, quorum lypum gerunt presbyteri, alque in tur, quam hinc litteris aposlolicis vel formatis ple-
eorum loco sunt consiituti in Ecelesia. De quorum niter inslructus atque purgatus sit, si fuerit unde.
ordinatione et reliquorum minislrorum, supra- Etpostquam domum reversus fuerit, cognoscant
dixisse sufficial. ] vicini sui "qualiter hic suam alioi*umque caiisam
D
CAP.2. — Qtim sit prima sedes. Anacletus in teriio finierit, quaientis eam absque aliqua ambiguilate
decretali suo (epist. 5 ad omnes episcopos). nuntiare elpracdicare omnibus possit. Ab hac eiiim
(Dist 22, c. S^acrosancta.) Prima sedes est ccele- sancla scde, a sanctis apostolis tueri, defendi et
sti beneficio Romana Ecclcsi^,quam,ut raemoratuin libcrari episcopi j'ussi sunt, ul sicut eorum dispo-
525 »• IVONIS CARNOTENSfS EPISCOrt 524
sitione, ordinanteDoinino,prin)i!us sunt constituti; i cium perllnerelvoliiU, et in bealissimo Pelro aposio-
sic hujus sanctce sedis, cujus disposilioni eorum lorum omnium summo principaliler collocaret, ut
causas et judicia servavcfinit, proleclione, fuluris ab ipso quasi quodam capile dona sua velut in coi -
lemporibus sint ab omnibus adversitatibus [peiver- pus omne diffunderet, ut exsorlem se ministerii
silalibus] semper Iiberi. Unde culpantur hi qui ali- [myslerji] lnlelligeret esse divini, qui ausus fttissct
ter circa fratres egerint, quam huj'us sedis rectori- a Pelri soliditale discedere. Ilunc enim in consor-
bus placere cognovcrint. His taliter consideratis, lium individuce unilalis assumptum, id quod ipse
atque cum reliquis episcopis decretis lanquam om- crat voluit nominare dicendo : Tu es Petrus, et
nium curam gerentes, propter sedis proprice apicem snper hanc petram mdificabo ccctesiam mcatn
decernimus, ut nemo ponlilicum aliquem suis re- (Malth. xvi), ut celerni templi cedificalio mirabili
bus exspoliatum episcopum, aut a sede pulsum ex- muncre gratice Dei in Petri solidilate consisteret.
communicare aut judicare praesiimal, quia non est Hanc Ecclesiam suam firmilate corroborans, ut illam
privilegium quo exspoliari possit jam nudatus. S> nec humana temerilas posset appelere, nec portce
quis autem aliler praesumpserit agere, sciat censu- inferi conira illam prcevalerent. Yerum banc petrce
ram liujns sedis cum omnibus mcinbris suis sibi istius sacraliss.mam firmitatem Domino, ut diximus,
non dcesse venturam, Etaedificante consiruclam, nimis impja vult prcesiim-
CAP.4. — Item de eodem, et quod non ticet diffiniri ptione violare, quisquis ejus poiestalem tental in-
cuusam accusati episcopi inconstdto Romano ponli- fringere, favendo cupidilatibus suis, etid quod acee-
fice. Victor papa XIII a Petro in primo decrelali pil a veteribus, nori sequendo.
suo (ep. i, c. 5).
CAP. 7. — Quod imperatori non sit obediendum, si
(5, 17.6, c. Accusatus.) Placuit ut accusatus vel
aiiquid prwcepil contra Deunt. Augustinus iu psul-
judicatus a comprovincialibus in aliqua cattsa epi- mos (Psal. cxxiv, ad versiculum : Quoniam nonae-
scopus licenter appellel et adeal apostolicae sedis relinquet virgam). _,
ponlificem, qui aut per se, aut per -\icarios suos (11,_/. 5, c. Imperatores.) Julianus exstitit infi-
cjus retractari negotium procuret. Et dgm iterato delis imperator, nonne exstitit apostata, iniquus
j'udicio pontifex causam suam agit, nullus alius in idololatra ? Mililes Cliristiani servierunt imperalori
ejus loco ponatur, aui ordinelur episcopus; quoiiiam infideli. Ubi veniebalur ad causam Chrisli non agno-
quanquam comprovincialibus episcopis accusati scebant, nisi illum qui in coeloerat. Quando volebat
causam pontificis scrutari lieeat, non tamen diflinire ul idola colerent, ut thurificarcnt, praeponebant illi
jnconsullo Romano pontifice permissum est. Et alibj Deum. Quando autetn dicebal: Producite aciem,
iu statutis aposlolicis legilur (2, 17. 6, c. Si quis > ita contra illani gentem, statim obtemperabant.
pulav.) : Si quis putaverit se ft p.oprio metropoli- Dislinguebanl Dominuni aeternum a domino tempo-
tano gravari, apud patriarcham, vel primatem dice- rali, et tamen subdili erant propter Dominum a_ter-
cesis, aut penes universalis aposlolicce Ecclesiae num etiam domino temporali.
— Non posse quemquam supenorem iib Iik
judicelur sedem. Nihil aliud est, fralres, talis prce- CAP. 8.
sumptlo , nisi apostolorum suorumque sucees- qui inferiorh dignitath, vel otdinis sunt judiciit-
riis submitlii diffinilionibus. Nicolaus dilecto filio
sorumque terminos transgretli, eorumque decrela Michaeli a Deo dileclo semper Augusto (ep. 2,
violare, vol. 8).
CAP. 5. — Quod sacerdolalh dignilas excellit hnpe- (Disl. 2i, c. Nunc autem.) Nunc autem divina
rialem. Gregorius Nazianzenus de ipsis imperalo- inspiratione 11011nos pigebit, ncc nobis impossibile
ribus loquiiur (in oratione ad cives Nazianzenos). crit ostendere vobis, si lamen audire velilis, non
(Dht. 10, cap. Suscipitisite.) Stiscipilisne libevuw
posse quemquam rite ab his qui inferioris dignitafis
lem verbi? Libenter accipilis quod lex Christi sacer- vel ordinis submilti diffinilionihus.
sunt, judicialibus
dotali vos subjecit potestali, alque islis tribunalibus Si quidem tempore Diocleliani el Maximiani Augu-
subdidit? Dedit enim et nobis polcstatem, cfcditet
slorum, Marcellinus episcopus urbis Romae, qui
principatummultopcrfeciiorempriiicipalibusvestris. t>postea insignis marlyr effectus esl, adeo compulsus
lul nunquid jusium vobis videtur, si cedat spiritus
est a paganis, ul templum eorum ingressus grana
tarni ? si a terrenis cceleslia superentut' ? si divinis thuris
humana ? super prunas imponerei. Cujus rei gratia col-
praeferantur lecio numerosorum episcoporum concilio, et inqui-
C^p. 6. — Quod Pclro Dominus intcr dhcipulos pri- siiione facta, hoc se idem ponlifex egisse confessus
matum cor.lulit, nt sic ad Ecclesiam diffunderetur.
Beathsimus Leo papa 1 universh Viennensh pro- cst, niillustamen eorijm proferre senlentiam [ineum]
vincim ephcoph \ep. 87). •.tisus est, dum ei saepiss "me omnes perhibe-
(Dist. 19, c. Ita Dominus.) Ita Doipinus noster rent: t Tuo ore j"udica causam tuam, non noslro
Jesus Christus humani generis Salvator instiluit ut judicio. Noli, aiunt, audiri in noslro judicio, sed
veritas, quce antea legis et prophetarum prceconio collige in sinu tuo causam luam. » Et rursus:
conlinebatur, per apostolicam tttbam in salutem (i Quoniam ex te (inquiunl) j"ustificaberis, aut ex
universitatis exiret, sicul scriptum est: In omnem ore tuo condemnaberis (Matth. xn). t Et ilerum
terram exivit sonus eorum, et in fines orbes lerrm dicunt: « Primh sedes non j"udicabilur a quoquam. J
verba eorum (Psal. xvm). Sed hujus muneris sacra- Item in eadem. Sed et cum quidam tempore quodam,
mentum ita Dominus ad omnium apostolorum ofli- conlra Sixtnm papam tentasscnt quccdam mali [non
3f_§ DECRETI PARS V. — DE PRiMATC ROM. ECCLES., ETC. 528
honi] rumoris objicere, et in consilio, cui et Yalen- \ pit, in communioncm rccidens perfidorum, non
linianus Augustus intererat, dictum fuissetnon licere debuit subnioveri ?
adversus ponfifieem dare sententiam, surrexit idem CAP. 10. — De eocletn, in quinla synodo Symmachi
papw (in libro Ennodii de 4 el 5 synodis Roina-
protinus imperator, et in arbitrio prccfati ponlificis nis).
tribuif jutlicare judicium suum. Etenim nullus pon-
(9, q. 3, c. Aliorum.) Aliorum forte hominum
tificum minorum vel inferiorum urbium subaclus causas Deus voluit per omnes terminare, * sed sedes
judiciis invenitur. Item in eadem. (Disl. 21, c. In istius praesulum suo sine quaeslionc i*eserva\it
tantum.) In tantum autem hanc praesumptionem arbitrio. Voluit beati Petri apostoli successores
sancti Patres apud Chalcedonem detestati sunt, ut ccelo tantuni debere innoccntiam, ct sublilissimi
Dioscorum Alexandrinum anfistilem inler cceteia diseussoiis
indagini inviolatam exhibere conscien-
idcirco potissimum sine ulla restitutione damnave- liam.
rint; quia ponens in coelum os suum et lingua ejus CAP.
transeunle super terram (Psal. LXXII),excoinmuni- 11,—Quod vicurii Romanw scdis non habiant
pleniludinem aposiolicm potesiath, Gregorius 1V
calionem in sancttim papam Leonem dictavit: ita Gallim, Europm, Germanim ephcoph,
ut in sententia contra ipsumpiolata hoc videantur _ Romana Ecclesia vices suas ita aliis imperlivit Ec-
memorare praecipue diccntes, quoniam secundus clesiis, ut in parlem sint vocatce sollicitudinis, non in
excessus [secundis excessibus] priorem iniquitate plenitudinem potestatis. Proinde dilectio vestra, quo-
valde iransceudit. Praesumpsit enim excommunica- rum devolione gaudemus, jungateuram suam dispo-
lioiiem diclare adversus sanctissimum et bcatissi- sitionibus nostris. El pbsl plura. Nec pigeat forle, ant
mum arcliiepiscopum maguae Romae Leonem. Nun- pudeatuoslrisobedire mandatis, aut aposlolicae sedis
q.:id inquisitionein legimtts fuissc faclam, utrum olisecundare praeceptis, quia humilibus datur gralia,
jusle an injuste, Oioscorus ipsam excommunica- non superbis (Jac iv). (Dist. 19, cap. Nitlli fas est).
lionein diciassel? Non plane, sed absque omni Nam nulli fas est, vel velle, vel posse [velleve posse]
conlroversia hoc in eo multati [ulti] sunt, quia cum transgredi apostolicce scdis praecepia, nec noslrce
esset inferior, poliorein quibuslibet conatus est dispositionis ministerium, quod veslram oportet
lacessere injuriis [conluineliis], tesle Analolio Con- sequi charitatem. Sit ergo ruina. suce dolore pro-
slanliiiopolitano praesule qui dicil: Propter fidem slralus, quisquis aposlolicis voluerit conlraire de-
non est damnatus Dioscorus, sed quia excommuni- cretis, nec locum deinceps inler saeerdoles habeat,
calionem fecil domino archiepiscopo Leoni. sed exloiTis sit a sancto ministerio""; nec de ejus
CAP. 9.—Romanam sedetn de lola Ecclesia jndicare, Q j"udicioposlea quisquam curam habeat, qiiQiiiam
ipsatnveroad nuiliuscoinmearejudicium.Gelasins I iam damnalus a sancta et apostolica sede, hac
Fattsio maghtro fungenti legationis ojficio Conslan- ' auctorilate'prosuainobedienfiaatquepra-sumptioue,
linopoli (epist. 4). a quoquam esse non dubitatur; quiamajoiis excom-
(9, q. 5, c Ipsi sunt canones.) Nobis opponunt municationis dejectione est exigendus cui sanctce
canones, dum nesciunt quid loquantur. Conlra quos Ecclesiae fuerit commissa disciplina. qui non solum
hoc ipso venire se piodunt, quod pilmae sedi sana praefatce sanctce Ecclesia. j'ussionibus parere debuit,
rectaqtie suadenti parere diffugiunt, Ipsi sunt cano- sed efiam alios ne prceterire.U, insintiare. Sitque
nes, qui appellatiories tolius Ecclesiae ad hujus sedis alienus a divinis et pontificalibus officiis, qui noluit
examen -soluere deferri; ab ipsa veto nusquam praeceptis obtemperare aposlolicis.
prorsus appeliari debere sanxerunt, acper hocillam CAP. 12. — Non csse convocandam generalem syno-
de toia Eeclesia juJUare, ipsam" ad nullius eom- dutn sine prmcepto papw. Pelcujius II papa epi-
mcare judicium, uec de ejus unquam praeceperunt scoph Constaniinopoli congregath.
judicio judieari, senleiitiainque illius constituerunt Relatum est enim ad- apostolicam sedcm, Joan-
oportere dissolvi, cttjtis poiius sequenda decrela nem Constanlinopolitanum episcopum universalom
mandaverunt. In hac ipsa causa, Timotheus Alexan- D se scribere, vosque ex hac prcesumptione ad syno-
drinus et Pelrus Aiitiochenus, Petrus, Paulus, Joan- dum convocasse generalem : cum generales synodos
nes et ca.teri non solum uiitis, sed plures uliqtie convocandi auctoritas apostoliea. beali Petri apo^
nomen saceidotii pra.ferentes, sola ssdis aposlolicae stoli sedi singulari privilegio sil tradita, et nulla
smit aucloritate dejecti. Post pauca. (Dist. 22, c. Qua uiiquam synodus rala, qucc aposlolica auctoritale
iraditione.) Qua traditione majorum, apostolicam se- non fuerit fulta. Quapropter quidquid in prccdicto
deininjudiciumvocanl?Ansecurida- sedisantistites, et vestro eonventieulo, (quia synodus taliter prccsunipta
lertice, cceterique bene conscii sibi sacerdotes dcpelli esse non poltiit) statuistis, ex auctoritate sancti Pelri
debuerunt, el qui religionis exslilit inimicus, depelli apostolorum principis, et Domini Salvatoris voce,
iton debuit ? Yiderint ergo si alios Iiabent canones, qua beaio Petro potestatcm ligandi et solvendi ipse
quibus suas ineplias exsequanfur. Caeterum isli salvator dedit (Mallh. xvi), qnae etiam potestas in
qui ecclesiaslici, qui legilimi celebrantur, sedem successoribus ejus indubitanler transivit, praedpio
apostolicam ad judicium vocare non possunt. Ef omnia quae ibi statuistis vana et cassata esse j ita ut
CoiistantinopolitancB episcopus civitafs, quae uti- deinceps nunquam appareant, nec ventileutur [sed
quc per caiiones inter sedes nullum nomen acce- mutilentur]. Post pauca. Quapropter chaiilas vestra
 "
527 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 528
neminem unquam suis in cpistolis uiiiversalem A , ctioni intcresse merueruiU. Qui accepta ratione, quod
nominet, nesibi debilum subtrahat, cum alteri hono- non causa contcinptus Augusti, sed futuri temporis
rem offerl indebiium. prospectu omissum hoc fuerit, ne videlicet legatos
CAP.15. •— Qtiod soio liomano ponlifid liceal de principum in electionem Romanorum pontificum
qualibet Ecciesia, si voitierii, clericnm ordinare. Ste- [praesulum] exspectandi nios per hujusmodi fomi-
phanus Watberlo patriarclue. tem inoleseeret, omnem indignationem medullitus
Miramur priidenliam luain Gumcnsi Ecclesiaede-
scdavcrunt, el ad salulandum electum eliam ipsi
negare consecrare paslorem, cum te jam ad hoc humililer acccsserunt.
provocalum noveris apostolica exhorlatione. Sic CAP.17. — Quod
enim in ejus eleclione quod [forle, quid] libi dis- semper minor a majorc benedictio-
nem petere debeat. Nicolaus papa, Michaeli itnpe-
plicuit sacris canonibus interdiclum, apologetjcis ratori (episl. % vel 8).
lilleris tuis respondere nobis debueras. Nunc vero (Dist. 21, c. Denique.) Denique si In Epistola ad
iteralo tibi scribimus, nolentes alicujus Ecclesice Hebrceos legimus quod minor a majore benedicatur
privilegium infringere, licet apostolica prcerogaliva (Hebr. vn), restat profecto ut, exigente ralione,
possimus de qualibel Ecclesia clericum ordiiiare.. etiam maledicalur. Si quidem prccnoscentes hcec pe-
Desine jam cujuspiam zelo eleclum a clero et expe- Q riculosa tempora illi qui anle nos fuerunt, providam
litum a populo Lintwardum [Litwardum] Cumensi in Ecclesiis tradiderunt consuetudinem, hodieque
Ecclesite antistitem prolelare; quia si protelavcris, in RomanaEcclesia, qua. magislraest omnium Ec-
ct eum consecrare toties monilus non maturaverls, clesiarum impraRtermisse-servalur, ita ut nullus sa-
cum ad nos venerit, procul dubio consecratus ab- cerdos majore suo non innucnte consacerdoie cui-
ibit, quia licel aposlolica auctoritate id facere valea- libet rei benedicere nitatur; sed [si] et anterior
mus, tuo tamen incitamur exemplo, qui transgressis stans ad pronuntiandam aliquam leclionem, bene-
termiiiis tibi commissis, in Ecclesia Salonensi epi- diclionem quidem poslulat, sed ei quilibet inferior
scoporum ordinare ad indecentiam apostolicae sedis non audet benedicere. Cur hoc? Nunquid benedicerc
praesumpsisti, quod quantae praevaricalionis sit ipse peccatum cst? Absit! De maledicis enim, nonde
perpende. beiaedicis dicit Apostolus, quia regnum Dei non pos-
CAP.14.— Quod delectio el consecralio Rotnuni pon- sidebunt (I Cor. vi). Sed per hoc innuitur quanlce
tificis juste el canonice fieri debeat. Leo 1V Lo- censurte freno inferiores quique ad suos j'udicandos
lltarjo et Ludovico Aucjusiis.
praeposjlss coercendi sunt, si hi nec etiam benedi-
(Dist. 05, cap. Inler nos,) Inter nos et vos pacti
serie stalututn est ct confirmatum quod electio et cendi jus nullum penitus obtineant.
^ CAP.18. — Non esse nltendendum
consecralio ,fuluri Romani- ponlificis nonnisi juste quales sacerdoies
el canonice fieri debeal. sint, sed quid de Domino loquantur. Nicolaus papa
Mtchaeli imperulori (ibid.). •
CAP.15. — In poteslatc papw esse injuste damnatos
vel cxcommunicalos resliluere. Anastasius pa- (i,q. i,c Non quales.) Nou qdales sacerdotes-Do-
triarcha Fclici papm (inier episl. Felicis I, ep. i). mini, sed quidde Domino luquantur, estvobis mag-
(9, q. 5, e. Fuil semper.) Fuit semper vcslrae apo- nopere providendum, nec in vicariis beati Petri
tslolicaesedi licenlia injuste damnalos vel excommu- aposloli vobis est attendendum qui sint, sed quid
nicalos pofeslative sua auciorilale reslituere, et sua pro correctione ecclesiarum, quid pio salute vestia
eis omnja reddere, et illos qui eos condeinnaveruut sataganl. Nec enim illos inferiores dicetis Scribis et
aut excommunicaveruiit, apostolico punire privile- Pharisccis sedcnlibus super cathedram Moysi, de
Dominus praecepit dieens : Qumcunqueclixe-
gio, sicul eliam noslris cl anterioribus cognovimus qtiibus
aclum temporibus. Item. (9, q. 5, c. Antiquh.) An- rint vobis facitc, secundum opera vero eorum noliie
-liquis regulis censitum [sancilum] esl, utquidquid facere (Matth xxm). Ergo, imperator, considera si
illos dixit audiendos, qui super calhedram Moysi
quainvis in remolis aut in longinquo positis provin -
ciis, super episcoporum querelis aut accusationibus D sedebant, quanto polius qui super calhedram Petri
resident esse exislimas obaudiendos?
agerclur, non prius traclandum vel accipiendum es-
sel, quam ad noliliam alnise sedis vestrce esset do- GAP.19.— Quod apostolicm seclis judicium a neniine
sit retraclandum. Item Nicolaus eidem.
ductum, uthujus auctoriiate jtixta quod fuissetpro-
nuniialio infirmaretur aut firmaietur. (9, q. 5, c. Patel.) Patet profecto sedis apostolicco
CAP. 16. — Quod in eleclione Romani poniifich lc- (cujus auctoritale major non esl) judicium a iiemi-v.
gali imperutorh non sunt exspeclandi. Grego- ne fore retraclandum, neque cttiquam de ejus liceaf,
rius II. judicare judicio, juxta quod Bonifacius papa Ruffo.
(Dht. 65, e. Adrianus.) Cum Adrianus secundus et cceteris episcopis per Thessaliam constitutis seri-,,
ad Romanum pontificalum ab ecclesia Dei Genitri- bens ; « Nemo, ait, unquam apostolico cuhniiii (dcs;
cis dominae nostrae, quce dicitur ad Prcescpe, trahe- cttjus judicio non licet retractare) manus obvias au-
relnr ad Lateranense patriarchium, certatim a clero1 dacler intulil, nemo in hoc rebellis exslilit, nisi qui
et proceribus et plebe deportatus est. Quod audien- de se voluit judicari. > Et beatus papa Gelasius:
tes missi Ludovici imperatoi*is molesle tulerunt et; « Nec de ejus (id est Romaniti Ecclesicc) canones un-
wtignati, scilicet quod dum pr.-csentes essent, noni quam pr.eceperuiU judicare judicio, ncc senfentiam
imilali fticrunt, nec opfatce a se futuri prccsulis ele- illius coiisfiliteruni ODorterc dissclvi, cujus polius
 "529 DECRETI PARS Y. - DE PRIMATU ROM. ECCLES. ETC 559
sequenda decreta maudavcrunt. > Ergo de judicio A rabiles populoscalervatim secum ducit, primo man-
Piomani praesulis non retraclando, quia nec mos eipio gchenncecum ipso, plagis mullis in a_lei*num
exigit quod -diximus comprobalo, non negamus ejus- vapulaturos. Hujus culpas isiic redarguere prcesu-
dem sedis. sententiam posse in melius eommutari: mit mortalium jiullus, quia cunctos iudicaturus ipse
cum aut subreptum aliquid fueril, aut ipsa pro con- a nemine es.t judlcandus, nisi deprehendatur a lide
sideralione" aetatum, et temporum seu grayium .ne- . deviuSj pro cujus peipetuo statu universitas fidelituii
ccssilatum dispensalione quiddam ordinare deere- tanto instanlius orat, quanto"suam „salutem post
vit; quoniam et egregium Paulum apostolum quce- .Deuni, ex illius incolumitate animadvertunt propen-
dam fecisse dispensatorie legimus, quae postea re- -silts pendere.
probasse legitur. Quod tamen observandum cst, CAP.24. — Apostolatus prhwipatum omnibus prmfe-
quando illa Romana videlicet Ecclesia, discretissima renclum. Augustinus, cap. 1 lib. u De unicp
consideratione ileri delegerii, non quando ipsa qtia. baplism. contra Donatistas.
bene suut delinita retractarerenuerit [voluerit]. (2, q. 7, c. Puto quod sine.) Puto quod sine uOa
C'.P. 20. — Quod « Gtoria iit excelsh, s ab ephcopis sui contumelia Cyprianus cpiscopus Petro apostolo
in Cmna Domini dicendum sit. Idem Radulpho Bi- ^comparatui*, quantum attinet ad martyrii c-oronam.
luricensi archiephcopo (ep. 19, c. 7). JB Cajferum magis vereri debeo, ne in Petrum- contu-
(De cons.,dht. i,c.Porro c Gloria. _>)_PorroGlo- ( meliosus existam. Quis enim nescit illum aposlola
ria in excelsh Deo, ab episcopis in Ccena Doraini in- ttis principalu cuililiet episcopatui pracfercndum
ter inissarum solemnia niore nostro dicenda est. Sed etiamsi distat calhedrarum gralia, una tamen
Pallio vero aposlolico eadcm die uti illis solis est est martyrii gloria. Ibidem paulo'inferius. Cum Pe-
licilum, quibus est ab apostolica sede permis- trusaPaulo posteriore corrigatur [corrigilur], et
SKin. pacis alqueuiiitalisvinculo custodito ad niartyriunt
CAP. 21.—De primalu Romanw Ecclesiw. Leo IV promovelur, quanlo facilius et forlius quod per uni-
Caroto recji. reri ae Ecelesiae staluta firrnalum est, vel unius epi-
(16, g. 6, c. Si fortassh.) Si fortasse (quod non scopi auctoritati, vel unius provinciae concilio praj-
ciedimus) apud vos inutiles judicamur, Ecclesiata- ferendum est.
usen, cui perniitteute Domino praesidemus, non in- CAP.25. — Nullum se a societate Pelii segregare
utilis;sed eapul princ.piumque omniiim merilo si- debere. Beda super Mullhmum (homii. de festo
mul ab omnibus vocatur. Apost. Pelri el Pauli).
CAP.22. — Quod in prmsenlia legatorum imperalorh (24, q. 1, c Quicunque ab unilale.) Quicunqueab
Leo papa causatn suam examinari volueril. ldem unitate fidei vel societalis Pelri apostoli quolibet
Nicolaus hnperatori. modo semetipsos segregant, tales nec vinculis pec-
- calorum absoivi nec januam possunt cceleslis
(%q. 7, c. Nossi hicompetenler.) Nos si incompe- regni
teiiter aliquid egimus, et in subditis justae legis tra- ingredi.
milem non conservavimus, vestro ac missorum ve- CAP.26. — Prmfatio Nicwni concilii de primalu Ro-
slrorum cuncta volumus emendare judicio; quo- manw sedis.
niam si nos qui aliena debemus corrigere pejora Realissimo Silvestro in urbe Roma aposloiica. se-
commiliiinus, cerleuon veritalis discipuli, sed,quod dis aniistite. Augusto Constanlino el Licinio C*aesa-
dolentes dicimus, erimus prcc cceteris erroris magi- re, consulatu Paulini el Juliani virorum clar-issi-
slri. Inde roagnitudiuis veslrce magnopere clemcn- moruni, anno ab Alexandro millesimo trigesimo
tiam imploramus, ut lales ad hcec quae diximus pei*- sexto [506], mense Juiiio xui KaleadaS Julii pro-
quirenda, missos in his parlibus dirigalis, qui Deum pter insurgentes hcereses lides calholica exposita cst
per omnia limeant, et cuncta, quemadmodum si apud Niccenam Rithynice, quam sancla et reveren-
veslra praesens fuisset imperialis gloria, diligentcr dissima Romana complectitur et veneralurEeclesia,
exquirant; et non tautum haec sola, quae superius rj quippe quam trecenti dccera et octo Patres median-
diximus, quaerimus, ut ex amussim exagilent, scd iibus Yiclorc aique Yincentio rcligiosissimis Roma-
sive minora, sive eliarn majora illis sint de nobis na5sedis presbyleris, inspirante Deo, ad obslruenda
indieala uegotia, ita eorum -cuncta legitimo icrmi- [destrucnda] -Arii venena prolulerunt. (Vide eiiotn
nentur examine, qualenus in posierum nihil sit Anacieli, ep. 5.) Nam et nonnullae regulae subncxce
quod ex his indiscussum vel indefinitum rema- sunt, qttas niemoi*ata suscipiens conltrmavit Eccle-
neat. sia. (Dht. 22, c. Sacrosanctu.) Seiendum est sar.e
ab omnibus Calholicis quoniam sancta Romana Ec-
CAP. 25. — Quod nulli ntorlalium prmsumendum est
Romanum pontificem eliam graviter delinquenteiii clesia nullis synodis decretis pi*aelataest, sed evan-
redarguere. Ex Geslis Bonifacii martyris legali gelica voce Domini el Salvaloris nostri primatum
Romanw Ecclesiw. oblinuit, ubi dixit bealo Pelro apostolo :Tues Pe-
(Dht. 40, c Si papa.) Si papa suae et fraternce trus,et super hanc pelramwdificabo Ecclesiam meam,
saiuiis negligens, deprehenditur inutilis et remissus etporlw inferi non prwvalebunt adversus eam; el iibi
in operibus suis, et insuper a bor.o lacituraus, quod dabo claves regni cmlorum; et qumcunque ligaveris
Hiagis officit sibi et omnibus, nihilominus inuume- supcr terram, crnnt ligaia et in cmlo, et quwcnnque
PATROL. CLXL 11
 S5l 'D. IYONIS CARN0TENSI5 EPISCOPI 532
sitveris supcr tertam, erunt soiuta et in cmlo (Malih. A laverit qui dejcclus vidclur [csl], ct confugeri! ad
xvi). Adhibilaest etiam soeielas in eadeni urbe Ro- beatissimum-Romance Ecclcsiae cpiscopum, el vo-
mana beatissimi aposloli Pauli, vasis electionis, qui lucril se audiri, si jusium putaverit ut renovelur
uno die unoque tempore gioriosa morie eumPelro, examen, scribere his episcopis dignelur -Romanus
stib principe Neione agonizans coronatus esf,et episcopus qui in finitima el propinqua [allcra], vcl
ambo pariter sanciain ecclesiam Romanam Christo quiin-altera provincia suiit, ut jpsi diligentei*oinnia
Domino conseerarunf, aliisque oninibus urbibus in requirant, el j'uxta veritatis fidein definianl. Quod
univcrso mundo eam sua praesenlia alquc veneran- si is qui rogat causam suam -iterum audiri, dcpre-
do triumpho prcetulerunt. Ellicetpro omnibus as- catione sua monuerit episcopum Romanum, ut de
sidua apud Deum sanctorum omnium fundatur ora- latere suo presbyleros mittat, erit in poteslate
lio, his tamen verbis Paulus beatissimiis Romanis ipsius quid velit cl quid aestimet. Et si decreverit
nroprio chirographo pollicelur dicens : Teslhenim iidttendos esse, qui praeseiUescum episcopis judi-
tnihi est Deus, cui servio in spiriln meo hi Evangelio ccnt, habeant etiam poleslaiem [auctoritatem] per-
Filii ejus, quod sine hUermissione memoriam veslri sonceillius, a quo destinati sunt, quod erit in ejtis
fciciosemperin orationibus meis (Rotn. 1). Prima er- arbilrio. Si verocrediderit suflicere episcqpos com-
go sedes esl ccclesii beneficio Romanse Ecclesice, B provinciales, *ut negotio lerminum imponanl, fac.el
quam beatissimi apostoli Petius alque Paulus sno quod sapientissinio concilio suo j*udicaverit.
martyrio dedicaverunt. Secunda aulem sedes apud CAP.28. — Item quod legalus vtcc ejus a
Alexandriam.beati-Peirinomine-a Mavco ejus disci- fungitur
quo missus est. Ex concilio CarJhaginensi vi
ptilo alque evangelisla consecralaesl: quia ipse et cap. 5.
in __Egyploprimus verbum veritatis dircctus a Pctro Aurelius episcopus dixit : Proferatur commonito-
praedicavit, el gloriosum' suscepit marlyriutn, cui i*ium quod fratres et sacerdoles nostri Aclis nuper
venerabilis successit Abilius [Anianus, et posl hunc
allcgaverunt, cl caetera qttcc acta sunt, vel quae
Abilius]. Terlia vero sedcs apud Antioehiam, ejus- agenda sunl subsequantur. Daniel notarius recitavit
dombeati"Peiri apostoli habetur honorabilis, quia commonitorium. Fralri
Fauslino, et Tfiliis^Philippo
illic priusquam Roinam cl
veniret, habitavii, Igna- el Asello .presbyleris, 'Zosimus episcopus : Vobis
tiuni episeopum eonslituit,-el illic primum nomen commissa negotia non lalcnt. Yos
ifa, ut nostra,
Chrisllanorutn- novcllce geniis exortum est. Nam et imo quia noslia ibi in vobis praesentia est, cunc.a
Hierosolymitanus cpiscopus pro tanliloci reveren- peragite, maxime cum et hoc nostrum possilis-ha- -
lia, ab omnibus habetur honoraBiiis, maxime"quor-5C bere niandatum, et verba canonum quae in plenio
niam illic piimus bealissimus Jacobus, qui dicelia- rcm "firmifalem huic commonitoiio
lur juslus, qui eliam secundum carnem fraler Do- Ita enim dixerunt dileclissimi fratresinscripsinius.m concilio
mini nuncupatus est, a Pelro, Jacobo et Joanne apo- Nicajno, cum de
episcoporum appeilatione decernc-
slolis episcopus est ordinatus. Ilaque secuiidum an- renl.
liqnorum Patrum defiiiiftoncm, sedcs prima in Hie-
esse niinimc dicitur, ne forte ab inlideli- CAP.29. — Quod episeoporum senlcntw uposlotica
rosolymis aucioritale roborari debeant. Ex concitio eodem,
btis aut ididfis sedcs "Domininostri Jesu Christi, c 5.
quccin ccelj esl, in tcrraesse putarelur. Est enim
sedes ejus cailum,' terra'aulein scabeilum pedum Fauslinus episcopus, legalus Ecclesice Romanre
dixit: Nec veslra sanctilas praejudicat EcclesiceRo-
ejus (Isai. LXVI),quoniam ipse cst per quemunmia
facla sunt, el sine quo faclum est nihit (J<oan.1), quo- mance, sivc de hoc capitulo, sive de aliis; quia di-
niam ex ipso el per ipstan, et in ipso sunl oinnia, ipsi -ceie dignalus est frater noster ct coepiscopus Ali-
qtoria in smcula swculorutn (Rom. xi). Apud Ephe- pius, dubios esse canones. Scd hcec ipsa nd sanctum
sum vcro beatissimus Joannes. apostolus et cvangc- ac bealissimum papam nostr-um scribere dignemini,
lista multo tempore posl Domini resurreclionem et _ ul et ipse integros canones inquirens, eum vestra
ascensionem 111coalo [Domini nostri Jesu Chrisli sanelilatc de omnibus eonslitutis tractare possit.
comnioralus est, Ibiqne etiam] Evangelium divina Suflicil autem ut et ipse bealissimus episcopus urbis
inspiralione conscripsii, atque i-equievil, el obhoc Romae, sicuti vestra sancfuas apud se tractat, ita
episcopus Epliesinus pi*o tanti apesloli et evangeli- et ipse inquirat, ne contentio inter Ecclesias nasci
staememoria cseteris episcopis metropolitanis in sy- videatur, sed magis charitale fralerna delibcrare
nodis honorabiliorem o,jfmelsedem'[locum]. possitis, ipso rescribente, quid melius observari de-
— beat. Aurelius episeopus dixit: Prceter isla quce
CAP. 27. Quod legati Romani poniificis in can&is alias promisimus] aclis,
episcoporum exaininandis, funguniur aucloiiiate prcemisimus [prompsimus:
ejus a quo missi sunl. Ex concilio Sardicensi 1, necesse esl ut ctiam nostrae parvitatis [patei*nitalis]
cap. 7. lilteris sancio fratii et consacerdoti noslro Donifa-
(2, q. 6, c. Si quis ephcopus.) Osius episcopus cio, singula qua. tractamus plenissime intiraemus.
dixit: Et hoe placuit, ut sl episcopus aecusalus fue- Ergo si omnibus placet proseculio noslra, ore ont-
rit, et omnes judicaverint episcopi congregati regio- nium condiscamus. Universum concil-him dixit :
nis illius, et de graJu suo dejecerint eum, si appel- Placet.
S55 DECRETI PARS V. — DE PRIMATU ROM. ECCLES. ETC -551
CAP. 50. — Quod dubia ad sedem Romanam perfe- _\ sanciiones quce ab onini lingua venerantur, quia
renda sint. Ilem, cap. 8. in codice canonum non habenlur asCriptce, de codi-
Tauslinus episcopus legatus Ecclesicc Romance cibus suis eradant. Ut quid vel memhranas becu-
dixit.: Adhuc seeundum professionem sanctitalis pant, poslquam non habentur aceeptae ? Scilieel cur
veslra., tam sancti Alipii, quam etiam fralris nostri xnultum immoremur, cuni nec ipsas divinas Scri-
Jocundi, aliqua firmari credo, aliqua vero firmari pturas Novi et Yeteris Tcslamcnti jam recipimtis, si
debeant, cum jam in dubium ipsi canones venerint. islos dixerimus uon audieudos? Elenim ncutrum
Ergo placet et nobis, et beatiludini veslrce ad san- Iiorum in codice ecclesiaslicorum canoiiiun habelur
clum et venerabiiem Ecclesiae Romanae Ronifacium insertum. Sed respdnsuri sunt isli, qui non ad obc-
episcopum vestra dignetur scribere sanctilas, ut et diendum potius, quam*ad resislendum semper sunt
ipse quod sanctus Augustinus slafuere dignalus est, parati, aientes : Quod inier canones inveniatur ca-
tleliberare possit, ulrum ei hoc consiituendum sit, pitulum sancti papce Innocentii, eujus f.uctoritate
an reticendum, hoc esl de appellalionibus inferioris doceatur a nobis ulrumque Tcstamentum essc rcci-
gradus. Si ergd adhtie in dubium venit de hoc ca- piendum, quanquaro in ipsis paternis canonibus
pilulo, juslum est ut beatissimae Romanx sedis epl- nullum corum ex toto eonlinealur insertum. Quibus
scopus informari debeat, si tamen in app.obatis ca- il i ad haecreferendum est, quoniam si Yelus Novumque
nonibus hoc inveniri pcissil. Testamentum i*ecipiendasunf, non quod codici ca-
Cir. 51. — Quod Romanm sedis dectcta tanquam nonum ex tolo habeanlur annexa, sed quod de his
regulw canonum admillenda sitnl. Alexander II recipiendum sancti Patris [papce] Innocentii prolata
Philippo regi Francorum.
videatur esse sentenlia (Innoc pap, I, episi. 5 ad
Iguorant miseri quod Iiujus sanetce sedis decreta, c uit.), restat nimirum quod decretales
tla pia fide a filiis matris Ecclesiae accipienda sint Exuperium
Romanoruni poiuificum sunl recipicnda.,
el veneranda, ul tanquam regulae caiionum ab eis- epistolce
clsi non sint canonum codici compaginalae; quo-
dem absque ullo scrupulo admittantur.
niam inler ipsos canones unum beati Lednis capilu-
GAP. 52. — De eodem. Uilarius papa Victorhw, et
cmteris episcopis. luni consfat esse permistum (Leo pap. I, ephl. i,
Chrislianorum principum lege decretum esl, ut c. 5), quo ita omnia decretalia constiluta sedis apo-
quidquid pro Ecclesiis eorumque recloribus pro stolica. cuslodiri mandanlur, ut si quis in illa com-
quietc oinnium Dominl sacerdotum, aique ipsius miserit, noverit sibi veniam denegari. Ail enim ca-
observanlia disciplinae in auferendis confusionibus pitulo quinto suorum decretalium : Ne quid vero sit
aposlolicce sedis antistes suo pronunliassel examine, / quod praelermissum forlo a nobis creJatur, omiiia
veneranteraccipl, tenacilerquc reservari. decrelalia constiiula tam bealae recordationis Inno-
C.Ar.55. — Vt qui in decrela Romanorum ponlificum cenlii, quam oinnium decessbrum noslrorum, quse
commiserit, veniam sibi deinceps noveril negari. de ecclesiasticis ordinibus, et canonum promulgata
Nicolaus archiephcopis per Gallias. sunt diseiplinis, ita a veslra dileclionc custodiri
(Dht. 19, c. Si Roinanorum pontificum.) Si Ro- mandamus, ut si quis in illa conimisoril, vcniam
manorum pontiiicum [Romani pontificisj decreto sibi deinccps novcrit denegari. Dicendo vero omnia
cceterorum opuscula traclalorum approbantur vcl decretalia conslilula, nulltim praeicrmisit quod r.o/i
reprobantur, iia ul qnod sedes aposlolica probavil, mandaveril esse custodiendum : et rursus, asse-
hodie tenealur acceptum, et quod illa repulit inef- rendo omnium dccessorum nostrorum, nulltim Ro •
ficax habeattir; quanlopotius quae ipsa pro catho- nianorum pontificum qui ante se fuerunt cxcepit,
lica fide, pro sanis dogmatibus, pio variis et multi- cujus ila non prceceperit decreiaiia conslitula ab
fariis Ecclesice necessitatibus, el fidelium moribus omnibus custodiri, ut siquisinilla commiserit, ve-
diverso tempore scripsif, omni debenlur honore niam sibi deinceps noverit denegari. Itaque nihil in-
prccfcrri, et ab oninibus prorsus in quibuslibei op- lerest utrum sint omnia necnc decretalia, seu apo-
porfunitatibus dispensatioue vel discrctione magi- ly-slolica constituta inler canoncs conciliorum im -
stra, reverenterassumi; quanquam qtiidam vestrum mista, cum omnia in uno corporc compaginari 11011
scripserint, haud illa decretalia priscorum pontifi- possint, et illa eis intersint quce firmitatem his quce
ctim iu tolo canonum codicis coipore descripta, cum dcsunl, et vigorem suum assignent, prceserfim cum
ipsi ubi suae intentioiii hcec suffragari conspiciunl, synodalia gesta, inler qtice ipsi canones constituti
vel indifferenter utantur, et solum nunc ad imminu- sunt, in codice canonum non habeantur, sed a nobis
tionem sedis apostolicce polestatis, et ad suorum omni cultu debito venerenlur. Consonalautem huie
augmeiilum privilegiorum, minus accepta esse per- beatisshno papae Leoniet faeundissimus in dccielis
hibeant. Item, ibidem. Si ideo non esse decrelales suis papa Gclasius (J, cum 70 ephcoph slalvii) ita
sanctorum pontilicum admiuendas dieuiit, quia in inquiens : t Decretales epislolas quas Ijealissimi
codice canonum non habentur ascriptae, ergo nec papae diyersis temporibus, ab urbe Roma, pro di-
Gregorii sancti, nec ullius alterius qui anle ipsum versorum Patrum consultatione dederunt, consti-
fuit, vel post ipsum est aliquod institutum vel scri- tiiimus venerabiliter suscipiendas. J In qu.6 notan-
ptum recipieudum est, eo quod in codice canonum dum quia non dixil: « Decretales epistolas qi.35
non habetur ascriptum. Ergo doctrinas eorum et inier canones habenlui', nec tantum auas modena"
 555 D. IYONIS CARNOTEN^ISEPISCGPI 556
pontifices cdideruiU; scd quas beatissimi papae di- A CAP.58. — De eoclem. Ephiola Adriani papw ira-
versis temporibus, ab urbe Roma dederunt. » Diclis dita Ingclranno Mcdiomatrice urbis eptscovo,
autern diversis temporibus, et illa tempora vir san- cap. 58.
cius comprehendit, qucecrebrescentibuspaganoitini (Dist. 10, cap. Conslitutiones ubi ad Felicem pa-
perseeutionibus, ad sedem apostolicam deferri cau- patn referlur.) Conslitutiones contra canones et de-
sas cpiscoporum difficillime permittebant. Ilis ila creta praesulum Romanorum, vel bonos mores, nul-
divina favenle gralia prcelibalis, ostendimus nullam lius sintmomenti.
differentiam esse inler illa decreta, quae in codiee CAP.59. — Quod alienus sil a divinis el pontifica-
canonum habenitn* sedis apostolicce prcesulum, et libus offtciis, qui prmceplis nolueril obedife apo-
stolich. Hormhda papa dixit.
ea quceprce multia.dine vix per singula voluminum
Nemo mihi aliena contra canones, contra aucto-
corpora reperiuntur : cum omnia omniumque suo-
ritatem sedis apostolicae,v .1contra trccentorum de-
rum decessorum decretalia constituta, atque decre-
cem et octoPatrum objiciat, quia quidquid contra
tales epistolas, quas beali&simi papcc dhersis tero-
illorum definitionem , in quibus Suiritum sanctum
poribus ab urbe Rcma dederunt, venerabiliter fore
loculum fuisse credimus , dictum fuerit, reciperc
et
stiscipiendas, custodiendas, cximios prsesules sci-
licet Leonem et Gelasium mandassc probavimus. R nonsolum lemerarium, sedetiam periculosum esse
non dubito.
CAP.54. — Quod nulli ticeat vel acldere aliqnid vcl
demere de decrelh poniificutn. Adrianus papa sy- CAP.40. — Quod beuti Petri sedes capul esl omnium
nodo apud Trecas. Ecclesiarum, el omnes decretis ejus assentire de-
bent. Adrianus papa ex aclione secunda seplimw
Si scdis apostolicaepraesul, vel. ipsius deciela de-
synodi.
teslationi vel abdicalioni habentur, si nullitts no-
Sanctitas vestra piis et triumphalorihus impera-
strum [vesirum] vel nomen vel insliiulum firnuim,
toribus suggerat, quatenus falsum concilium illu j
aut stabile permanere valebit; quin potius el do-
dc sancta et indivMua Trinitaie a quod factum esl sine apostolica sede inordinabililer
gmaiibus, quae contia conslilutionem vencrabiliumPalrum adversus
prcesulibus sedis apostoliccepromulgaiuur, nonmilla
sacras imagines, anailiemalizelur coram apocrisia-
fieri possunt detrimenta, si prcecedeniium quorum-
riis nostris. Item. Reati Pelri sedes per universuin
que et maxime primce scdis pontificum slatuta, vel
orbem princ.palum lenens refulget, et caput oin-
ulli (quod dici nefas est, qitin et ipso auditu prorsus
nium Ecclesiarum Dei existit. Unde ipse bealus
horrendum) a consequentibus quibusque, imo el apostoltts Pelrus ex praecepio Domini pascens Ec-
inferioribus, addilioni cuidani vel damnationi subji- clesiam nihil defecii
vel lemeriiatis ausu saltem soli de- (Joan. xxi), sed lc-nuit scmper
cianlur, impia; el tenet principatum, per quem si adliceret sancli-
rogationi prodantur. tas veslra apostolico throno, qui est capul omniuni
CAP.55. — Quod qui decrela Romanorum poniifi- Ecclesiarum Dei, cj'usque sacfum et oiihoJoxtim
cum violaverii analhema sil. Ex concilio Leonis ordinem incorruptibiliter et in\ iolabil-ler senare
papm 1V, ephcoporum 72, cup. 5. studet, sicut oilhodoxa el Deicola cxislens, lioc
Si quis dogmata, sanctiones, interdicta vcl de- primum sacrificiuin omnipotenti Deo offeral, et
crela pro catholica fide, pro ecclesiastica disciplina, vice mea anle piissimorum
vesligia inipera.oruin
pro correctione iidelium, pro emendatione scelera- procLlal, et terr-ibilc judicium Dei in conspeciu
torum, vel iuterdictione iinminentium, vel fuluro- corum proponat, quatenus venerabiles iconas in an -
rum malorum a sedis apostolicaeprcesule salubritcr tiquum stalum restilui praecipiant, observantes ira-
promulgala contempserit, -anallienia sit. diiiones huj'us sacrosanctaeRomanas Ecclesice.Iiem.
CAP. 56. — Quod scelus idololatrim incurrit, qui Apocrisiarii papce dixerunt: Dicat nobis sanclissi-
sedi apostolicm obedire noluerit. Ex decreth Gre- • mus Tharasius patriarcha, si consentit lilleris san-
gorii papie VII. ctissimi papae. Tharasius patriarcha dixit : Pauius .
Qui apostolicae sedis saluberrimo praeceplo obe- i3 apostolus, quem tux circumfulsit de cmlo (Aci. ix),
dire noluerit, idololalrice peccafum incutril, tesle qui genuit nos per Evangelium suum, cum Itomanis
Samuele (I Reg. xv), ci beato Gregorio aslrueute scriberet; dixit de fidc Illorum : Fides veslra an-
nunliainr in universo mundo (Rotn. i). Tale teslimo-
(inJob, l. xxxv, c. 10). Peccalum enim ariolandi
csl non obediie, et scelus idololalrice nolle aequie- nium sequi necessariutn est el contradicere non est
scere. Peceatum igiiur paganiialis incurrit quisquis, consilium. Quid ergo Adrianus Roma senioris an-
dum Christianum se asserit, sedi apostolicce obe- tisles, cum si.t eorum parliceps, quibus Aposlolus
dire conlemnit. testimonium perhibet, piis imperaloribus et uoslrce
mediocritati scripsit ? Confessi sumus , el confite
Cu\ 57. — Consiitulioncs conlra canones et decreta mur, et confiiebimur, et sentimus , et conobora
pontificnm, nullius tnomenii esse. Hilarius papa mus liiteras suas. Ilem. Apocrisiarii papac.dixeru.it:
syv.odopiwsidens ail (in synodo Romana, c 1).
Dical nobis sancla synodus, si recipiai litteras
(25, q.-i, c Nulli fas sil.) Nulli fassit sine stalns sanciissimi papae. Sancta synodus dixit: Sequimur,
sni pcriculo, vel divinas constituliones, vcl apo- ct i ecipinius, et consenlimus. Joannes interccssor
eielicte sedis decreta l .mcrarc. orieiilalium diceceseon dixil : Nunc saudiuiii ma-
 557 DECRETI PARS V. - DE PRIMATU ROM. ECCLES.. E^C. 558
— Quod sicul cardine lotum rcgitur oslhwi,
giuinifactum est, in lectione sanctarum litterarum A CAP.44. a Petro et successoribus ejus totius Ecclesim
sanctissiini papse Adriani serenissimos ila
,"ad impera- eniolumentum. Leo IX Michaeti pa-
disponitur
tores nostros, et ad beatissimum patriarcham Tha- triarchw Gonsianlinopolitaito (epist. 1, c. 10).
rasium. Ilem. Constantinus episcopus Cypri dixit: A sede principis apostolorum Petri, Romana vi-
Omnibus modis epislolce Adrlani papce , quae mispa delicet Ecclesia, tam per eumdem Petrum , quam
cst ad nos et uostros imperatores et illi quae missa per successores suos, reprobata et eonvicta atque
esl ad patriarcham Tharasium consenlio, et ita expugnata siint omnium haereticorum commenta, et
confiteor, et cum fide hac ante tribtinal Christi as- fralrum eorda in fide Petri, quae haclenus nee de-
sisiam. fecit, nec usque in finem deliciet, sunlconfirmata
CAP.41. — De damnatione septimm synodi, quia Item. Romance Ecclesice facitis prcejudicium, de quo
sine Romana auctoritale acta est. Aciione sexla nec vobis, nec cuilibet morfalium liccl facei*ejudi-
tomoprhno, contra falsam synodum septimam. cium : beatissimo et apostolico pontificc Silvcstco
Quomodo magna et universalis est synodus, divinitus decernenle, spiritualique ejusvfilio Con-
quam nec receperunt, neque consonaverunt ccetera- slantino religiosissimo Augtisto, cum univers"a sy-
, rum Ecclesiarum anlislites, sed et analhemati tra- nodo Nicaena approbante ac subserihente, ut summa
diderunt? Non habuit cooperatorem Romanum-
sedesaneminejudicetur, inviolabililerctinconcusse
ponlificem-, aut sacerdoles qui cum eo sunt, neque sibi conservato illo privilegio, quod idem princeps
per canonicam cpistolam sicut lex est in synodis ; quarto baplismatis sui die devotus contulit pontifici
sed neque consentientes habuit orientales patriar- Romano scilicef, utin ioio orbe lerrarum saccrdotes
chas, id est Alexandrinum, Aniiochenum, Hieroso- ita Imnc capuj. habeant, sicut omnes judices [judi-
lymilanum et archiepiscopos qui cum eis sunt. cem] i*egem. Quam sauctorum Palrum reverendam
CAP_42. — Quod apostolicat sedes a via aposiolicw omni mtindo sententiam, sicut veraciter divina
prwdicalionh non deviaverit, nec hmreticorum no- inspiratione, non humana aestimatione promulga-
vitatibus deciderit. Ex aclione quaria sextm sy-
nodi. ' tam, amplexae reliquae universales synodi, id esl
consensu pii Augusii ei
Agatho papa Constantino , Heraclio, Tibeiio Au - Constantinopolitana prima,
gustis. Apostolica Ecclesia haec per gratiam Omni- religiosi jnajoris Theodosii; Ephesina prior, sub
potenlis, a via apostolicce traditionis nullatenus de- j'uniore Theodosio filio Ai*cadii; Chalcedonensis,
viasse ostenditur, neque hcereticorum novitatibus sub imperio divae memoriae Martiani: secunda Con-
adversata decidit, sed sicut a principio Chrisliance stanlinopolitana, in praescnlia Augusti Justiniani ;
fidei aecepit a dominis et principibus suis, sine p item tertia Constantinopoliiana, rogatu et consensu
mutatione usque in finem mauebit, j'uxta Domini el jttnioris Constantini, unanimi volunlale concor-
Salvatoris nostri divinam promissionem , dicentls : diqueverbo el scripto confirma\ere •sanelam Ro-
Simon , Simon , ecce Salanas expelivil vns ttt cribra- manam et aposlolicam sedem posi Dominum Jesum
rel sicul triticum , ego autetn rogavi pro te , ui non caput esse omnium ecclesiarum Dci, et hoc deberc
deficlatfides lua (Luc. xxn).InteIligatergo serenitas credi, confiteri et scribi ab omnibus veneratoribus
vestra, quoniam Domiiius, qui fidem Petri non Nicajni concilii. Cujus statutorum usque ad unum
defccturam promisit ipsum fratres confirniaturum iola coiUemptoribus, districtum anaihema cautuni
praedixit. Quod apostolicos sacerdotes parvitatis est a quinque pra_fatis et cunclis sanctorum Pa-
inea_ prcedecessores confidenter seniper fecisse om- trum synodis subsequenlibus. Item. Dolemus quia
nibus notum est, quos et humililas niea quamyis praejudiciuni faciendo summae sedi, dequanec ju-
incequalis et.mininia piopter assumptum ex divina dicium facere licet cuiquam homiiuiiii,-anathema
virtute ministeiium sequi desiderai, aecepistis ab univei'sis Palribus sanciorum omnium
CAP.45. — Quod litieris Romani ponlifi&s concilia conciliorum. liem. Apicem coel^sus dignilatis in
auctorizentur. Ex aciione secundw synodi Ephe-- bealo Petro et in ejus vieariis prudenlissimiis ter-
sinm. j) rence monarchice princeps Consl»iuinus intima con-
Cyrillus episcopus Alexandrice dixit : Suscepta sidci*atione reveritus, cunctos u.sque in finem sce-
•epistolasanctissimiet per omnia beatissimi sanetce culi successores eidem apostolo m Romana sede
-scdis et apostolicae Ecclesice J&oinanorum episcopi ponlificesperbeatum Silvestrum, uon solumimperiali
Ccelestini, cum competenliJionore relegatur sancfo potestate et dignitate, vernm eiiam insulis et mi-
concilio. Siricius nolarius sanctce catholicaj nrbis nistris adornavit imperialibus, valde indignum fore
Romae Latine legit. Item. Omnes reverendissimi arbitratus , lerreno imperio subdi, quos divina ma-
episcopi .petieruiit interpretari epistolam e*t legi. jestasprcefecit coel.esti. Item. Recordamini illiusne-
Philippuspresbyter aposlolicae sedis legalus dixit : fandae synodi, quam voluerunt vocari seplimam
Satisfaclumcst consuetudini, utljtterae Apostolicae veslri haej-esiarchae, quorum conspiratione ipsius
.sedis in-primisLatine legerentur, ntinc vero simi- Domini nostri Jesu Christi, et sanctorum revercndce
iiier quoniam vestra expetit beatiludo, u.t etiam imagines aut flammis tradiiaj sunt, aul aquis sub-
,Gra_celegantur, necessarium est desiderio vestrae mersce, pictttrce vero ex parietibus basilicarum de-
satisfieri sanclitatis, quam agere curavimus, ut La- letae. Quibus quam'\is semper restiterit Romanorum
Ujia loctilio Gncce transferaiur. poiiliflcuiii aucloritas , prce cunclis lamen sanclis-
 559 D. IVONISCARNOTENSISEPISCOPI 540
simi papce Nicolai ubivis prcedicanda libertas, qui A honores. Item. Bcatissimus pra-dccessc-r nosler
per legatos suos, tam pro sacris imaginibus, quam Gtegorius dixit : Neino nos propter nos in loco
pro deposilione beati antistitis Ignatii, et substitu- Petri despieiat, quia ex cathedra ejus , cui auclore
tione Pholii neophyti ecelesiam Sanctce Sophiae Deo qualescunque prcesidemus, debita sibi j'ura no-
-dausit, donec sedis apostolicce acquiescerct decre- strum offieium reclamat. Frequenter enim solet
lis. ltctn. Cum nullo divino vel humano privilegio evcnire quod dicimus , ulpersona potens despectum
Iionorabilior scu clarior aliis Ecclesiis Constantino- suum liabeat. Cumque per eum suis vel extraneis
polilana existat ecclesia, et Antioehena atquc aliqua mandat, non despicitur persona servi missi,
Alexandrina ob leverentiam principis apostolorum quia in corde servatur reverentia Domlni mittentis,
inter alias relententdignitatis jura ; lamen pia ma- Item. Quisquis RomanceEcclcsiceauctorilaiem, vcl
ter, Roniana scilicetEcelesia, nqlens dilectam filiam privilcgia evacuare , seu iniminuere nititur, nou hic
dote honorificeiiti-eex toto carere, per Leatos prae- unius Ecclesiae, sed totius Christianitatis subijier-
decessores nostros in aliquot synodis curavit de- sioncra et intcritum machiiialur.
cernefe, ut salva prlneipalium et apostolicarum CAP.45. —•
sedium antiqua dignitatc, Constantinopolitanus an- .. mum locum Quod Romana Ecclesia inler omnes pri-
obtine.t, Alexandrina vero el Antio-
tistes honorareliu* sicut civilates regite, quamvis cliena secundunu.Nicoluusvava I Michaeli Augusto
Justiuiauus religiosus Auguslus legibus humanis (epist. 2, vet 8).
voluisset astruere, ut post Romaniiin papam sedeat Non ergo dicatis non eguisse vos In causa piela-
Coiistantinopolitance prcesul Ecclesice. Item. Scit lis RomanceEcelesiae,quae collecla concilia sua au-
sancta Romana Ecclesia , quia jiihil obsunt saluli ctoritale firmat, sua moderatione cuslodit. Unde
eredentium diverssepro loco et tempore consuetu- qucedam eorum quia consensum Romani ponlificis
dines, quando una fides per dilectionem opcraus if.oii habuerunt, valiludinem perdiderttiit. Item,
uni Deo commendetomnes. Ilein. Absit, ut religiosi paulo post. Alexandrinam ecclesiam suam feceruRl
principes et orthodoxi alque Chrislianissima et Deo sancli apostoli Petrus etPaulus, per beatum scilicet
uevota civitas vos in errore vestro audiendosputenl, Jlarcum unius horum iiliumetdiscipulum. Haeredl-
quos potius ad unitatis bonum terrorc poleslatis tas quippe filii in postestale parenlis exislit, et glo-
eogore debent. Item. Romaoce Ecclesice sedes pcr ria discipuli ad magistrumsine cunclalione refertur.
Pclrumsuper peti'am cedificata,nec Iiactenus deficiet Feeerat autem beatissiraus Petrus prcesenlia corpo-
in scecula, Christo Domino i'ogante pro ea, sicut rali et Ecclesiam Anliochenam jam suam, quae sicut
ipse tcslatur : Ecjopro le rogavi, Pelre , ut non (- beatus papa dicit Innocentius (episl. 21), urbis
deliciat fides tua , et tu atiquando conversusconfirma Romaesedi non cederet, nisi qnod illa in transitu
-ralres tuos (Lnc. xxu). Quo dicto demonstravit fi- meruit, ista suscepit quae [quin] beatttm Petrum
dem fralrum vario defeetu periclitandam, sed in- apud se consuinmatuin gauderet. Pcr has igitur
concussa el iiideficieiitefide Pelri, velut firmae an- fcrespraecipuas Ecclesias omnium-Ecclesiarum solli-
chorce subsidio regendam, etin fundamento uni- c&ludo beatorum principum apostolorum Petri et
versalis Ecclesiaj confirniandam. Quod nemo negat, Pauli procul dubiomoderamen exspectat. Pro quibus
nisi qui cvidenter.haecipsaveritatis4verba impugnal; Patribus nos diviniltis incremento gratice minislralo
quia sicut cardine totum regitur ostium, ita et a nati sumus fdii, et constituti (licet indigni, licet eis
Petro et successoribus ejus totius Ecclesice dispo- longe meritis impaies) prineipes super omnem ter-
nilur emolumenlum ; et sicut cardo immobilis per- ratn, et super universam Ecclesiam. Iicm,post imd-
manens ducit ostium, sic Petrus et successores ejtts ta. Porro ne dicatis nos praeter Eeclesice legem
liberum de omni Ecclesia habent judicium; cum Ignatium vel Photium Romam venire sanxisse, sci-
nemo corum debeat moveie slatttm. Unde clerici tote nos anf qui Patris, et prcedecessoris nostri Julii
ejus dicuntur cardinaies, cardini utique illi, quo in lioc essc seeutos exempluni; qui, juxta quod in
castera moventur, vicinius adhaerentes. Item. Qui- *> epistola sua reperitur, his qui convenerant Antio-
cunque sacerdotes, etsi dispares sunt merilo , chicehoc prcccepissc dignoscitur, et Theodoretus
pares sunt tamen oflicio.Non potest denegari merilo historiographus his hoc ipsum verbis ostendit (Ec-
quod debelur officio. Alioquin non slaret sacerdo- clesiasticce suae, historice, lib. n, c. 5. Tripartil»
lium, si maj*usaut minus fiei'et, seu variaretur se- autcm Hist. lib. iv, c. 6) : Yerum, inquiens, Euse-
cundiim liumanorum varietaiem merilorum. Qua bius ejusque consortes, calumnias in Athanasium
dere, fratres, uliiiamnon ad j'udicium noslrum di- factas, Julio Romano pontiiici destinaveruut. Qtti
camus. Tales profectosumus, qualis Petrus, etnon ecclesiasticam sequenslegem, etiam ipsos Romam
sumus qualis Petrus , quia et idem sumus ofiicio, venire praeccpit, et venerabilem Athanasium ad j'u-
et non idem merito; el quoliescunque lac et lanam,. ^lieium regularilef evoeavit. Ille conlinuo vocatione
stipendium scilicet el Iionorificentiam ab ovibus Dei facta [evocatione suscepta] venit. Quod si ad hoc
exigimus, nulla meriti nostri ibi ftt commemoralio, dicitis . Ille quidem vocavit, sed ipsi vcnire contem-
sei oflicionostro debita recompensatio qtiaeritur, ac pserunt; audite seque.nlia, etvidebitis ulruminlau-
si>. jucritum Petri non habcntes, oflicium autem dem aut vituperium ista sit illis repulata contentio
Petri exsequentes offlcionoslro dcbitos rcooscimus r/or/c, contemplio]. Sub.junxil enim idein hisloiia-
_.M DEGRETI PARS Y. — DE PRIMATI) ROM. ECCLLS.. E'UL 542
graphus, dieeus : Calumniamm vero saTeiiralorcs A etiam beato Silvcstro patri nostro, summo pontifici
Romam quidem profecti non sunt, scienles facile et uni\ ersali urbis Itomae papa% cl omnibus ejus
posse suumcapi mendacium.. Ne ergo dicalis nos sueeessoribus pontificibus, qui usqtie in finem
praeter Ecclesiae legem praefatos Romam venire san- mundi.in sede beati Pelri erunt sessuri, atqtte de
xisse, quoniainsicutabhistoriographo eceeaudistis, praesenti contradimus palatium imperii nostri La -
beatus Julius et accusatum el aecusatores Romam teranense, quod omnibus in toto orbe terrarum
veriire praecepit, et vencrabilem Alhauasium ad j*u- prseferlur, afque praecellit palatiis. Deinde diadema,
dicium regulariter evocavit. Sed ille, qui bonam videlicet coronam capitis nostri, simulque phry-
conscicntiani gerebat, nihil reluctans venit; illi vc- gium, nec non et superhumerale, videlicct lorum
ro qui malam, coiUempseruiil, scientes procul du- quo imperiale circumdari assolet collum, verum
bio, sicutibi legitur, facile smim capi posse men- etiam chlamydem purpuream atque tunicam cocci-
dacium. neamj, et omnia imperialia indumenta : scd et~di-
CAP.46. — Quod sicul Petro concessum est a Do- gnitatem imperialium prcesidentium, equum cohfe-
tnino ut alih aposlolh prmeminerel, ita etus sedi.' l*entes
Ex decrelis Melchiadh papm, cap. 2, Ilhpanim eliam, et inipcrialia [Gralianus sic habet
episcopis directis. imperialem prcesidentium eqttitum, confei*entes ci<
Atque hoc privilegium Dominus bealo clavigero B eliam imperialia, etc.] sceptra, simulque cuncta
Pctro sua vice solummodo commisit (Maltk. xvi), signa, alque banda et diversa* oniamenta imperia-
quod ejus juste praerogativum successit sedi futuris lia, et oninem processionem imperialis culminis,.
et gloriam potestalis nostrce. Yiris ctiam reveren-
iiajiedilandumafqne tenendum temporibus, quoniam
clinter bcalissimosapostolos fuit quaedam discrctio dissimis clericis, in diyersis ordinibus eidem sacro-
illud cul-
potebtatis.l-ltlicet cunctorum par eleclio foi*et,bealo sanctce Romance Ecclesice servienlibus,
tamen Petro concessum est ut aliis pra_emlneret, et men singularis potentice et praecellentiae haberc
corum quce ad querelam venirent, causas et inler- sancimus , cuj'us amplissimus noster senatus vide-
tur gloria adornari, id est, patrieios atque consules
rogaliones prudenter disponeret. Quod Dei ordina-
lione laliter ordinatum esse eredimus, ne omnes eflici, ncc non et caeteris dignitafibus impcrialibus
posteri eorum cuncta sibi vindicarent, sed semper eos promulgamus deoorari, el sicul imperialis ex-i-
eaustc majores, sicut sunt episcoporum, et potio- stal decorata mililia, ila et clerum sanclce Romana! -
lum curae negotiorum, ad unam beati Petri princi- Ecclesiae ornari decernimus. Et paulo post. Ipse
pis aposlolorum scdem confluerent, ut inde susci- ' beatissimus papa super coronam elericatus quam
piant finem judiciorum , unde acceperunt initium ^ geril, ad gloriam beati Petri omnino ipsa ex auro
instittifionum , ne quandoque a suo discreparent non est passus uti cormia. Phrygium vero candido
ratore splendidum, resurrectionem Dominicam dc-
capite.
CAP..47, — De polestaie ei dhcrelione doctorum. slgnans, cjus sacratissimo verliei manibus nostris
In prhna ephtola Clementis papw, verba Petri imposuimus, et tenentes frenum equi ipsius, pr»
de Clemenle. reverentia beati Petri, stratoris oflicium illi exhi-
' Trado
ipsi Clementi a Domino traditam mihi po- buimus, slaluentes eodem phrygio onines ej"us
testaiem ligaudi et solvendi, ut de omnibus quibtts- successores singulariter uti in processionibus , ad
cunque decreverit in terris, hoc decretum sil in ccc- imilationem imperii noslri. Unde ut non pontificalis
lis. Ligabit enim quod oportet ligari, et solvet quod apex vilescat, sed magis amplius quam terreni im-
oportet [expedit] -solvi, tanquam qui ad liquidum perii diguitas glorise potentia [gloria el potentia] de-
Eeclesia. regulam noverit. Ipsum ergo audite, scien- coretur, ecce tam palatium noslrum (ut praelatum
tes quia quicunque contristaverit doctorem veritatis, est) quam Romae urbis et omnes Ilaliae scu occideu-
peccat in Christum, et Patrem onuiium exacerbat lalium regionum provincias , loca et civitates saepe
Deum. fato bealissimo ponlifici Patri noslro Silvestro uni-
CAP.48. —Quod apud Doiiiinum non sententia sacer- versali papce contradentes, atque relinquentes ei,
dolum, scd vila requiratur. Uieronymus. lib. m, " vel successoribus suis ponlificum polestati, efrdi-
in xvi cap. Matthmi. lioni firma imperialis censura [Successorum ipsius
Qumcunqne ligaverith super terram , etc, Isluna. pontificum potcstati cl ditioni firma imperiali ccn-
loctim episcopi et presbyteri non inlelligentes, ali- sura. Isidorus in conciiiis ms.], per hanc nostram
quid sibi de Pharisaeorum assumunl supercilio, ut divalem sacram et pragmalicum conslitutum, de-
vel damiieut innocentes', vel solvere se noxios arbi- cernimus disponendum, atquc juri sanctae Eccle-
trcntur • cum apud Dominum non senteutia sacei*- sice Romance concedimus permanendum [perman-
dotum, sed reoium vita quaeratur. jurum]. Unde congruum perspeximus nostrum
CAP. 49. — Exemplum constituti Constanlini im- imperiumetregnipotestatem orienfalibus transferri
peralorh de insignibus imperialibus Ecclesim con- ac transmutari regionibus, et in Uyzanlii provincia,
cessis. in loco optimo [Byzanliae provincice optimo, etc.]
(Dht. 96, c. Conslantinus.) Ex testamento consti- nomini nostro civitatem cedificari, et lioslrum illic'
juli noslri concedimus ipsis sanctis apostolis do- constitui imperium, quoniam ubi principalus sa-
aiinis meis beatissimis Pelro et Paulo, el per eos cerdotuni,et Christiaiice religionis caput ab impe-
 "
545 D. IYONIS CARNOTENSISEPISCOPI 544
ratore coelcsli constitulura est, juslum non est, ut A GAr.52. — Consiitulum primi llenrici, el vrimi Ol-
illic terrenus imperator habeat potestatcm. tonis cum Romanis pont.
(Dist. 65, cap. Constilutum.j Ut nulltis missorum
CAP.50. — De eo si quis ab aposlotico falsam deiu-
leril epistolam. Ex capUulh Caroli Magni impera- nostforum, cujuscunque impeditionis argumen-
'orh (conc. Tribur.,cap. 5). tum-componere, in eleclione Romani ponlificis au-
In beati deat, omnino prohibemus. Item, Ibidem. 1« ele-
c.
(Dist. 19, Inmemoriam.) memoriam
Petri apostoli honoremus sanctam Romanam et clione Romanorum pontificum neque liber neque
ad hoe venire pra.sumat, ut illis Romanis
apostolicam sedcin, ut quce nobis sacerdotalis ma- servus
ter est dignitatis, esse debeat magistra ecclesiaslicce qnos ad hanc electioncm, per constitulionem san-
ali-
rationis. Quare servanda est cum mansueiudine ctorum Patrum antiqua admisit consuetudo,
fiumanitas , et licet vix ferendum ab illa sancta se- quod faciat impedimenluro. Quod si quis conlra
de imponatur jugum, feramus et pia devotione lole- hanc nostram constituiionem praesumpserit, exsilio
remus. Si vero (quod non decet) quilibet, sive sit tradatur.
CAP. 55. — In quibtis civitatibus shtt primales
prcsbyter, sive diaconus aliquam perturbationem vel palriarchm. Anacletus papa in secundo decre-
machinando, el nostro ministerio insidiando, redar- tcdi suo.
R
£iiatur falsam ab apostolica sede detulisse episfo- (Dht. 99, cap. Provincim.) Provincise autemmulto
lam , vel aliud quod inde non venerit; salva fide, antc Chrisli ad\entum tempore diviscesunt maxima
et integra circa apostolicum humilitale, penes epi- ex parte-, et poslea ab aposlolis et beato ClemeiUe
scopum sit potestas, utrum eum in carcerem aut praedeeessore noslro ipsa divisio est renovata. Et
in aliam detrudat cuslodiam, usquequo per epislo- in capite provinciarum [renovata est in capite pro-
lapi aut per idoneos suce partis legatos aposlolicam vinciaruin, etc.], ubi dudum primates leges erant
interpeliet sublimilatem, ut potissimum sua sancta saeculi, ac prima judiciaria po.estas, ad quos qui
legatione dianetur decernerc, quid de talibus juslo per rcliquas coinmorabaiitur, quando eis ncccsse
ordine lex nomana statuat definire, ut et is corri- erat, qui ad aulam imperalorum vel regum con-
galur, et cceteris.modus imponatui*-. fugere non poterant, vel quibus permissum non
CAP.51. — Pactnm constitutionis imperatoris Ltulo- erat, confugicbant pro oppressionibus vel iiijusti-
vici piiini cum Romanis pontificibus. liis sttis , ipsosque appellabant quof.escunque opus
(Dhl. 65, c. Ego Ludovicus.)Ego Ludovicus impe- erat, sicut in lege eorum praeccptum [scriptuin]
raior Auguslus, statuo et concedo per hoc paclum erat. Ipsis quoqtie in civitatibus \cl locis nostris
confirmalionis nostrae tibi beato Petro principi apo- patriaichas, velprimates qtii unam foimam lcr.cnt,
Q
stolorum, et per le vicario tuo domino Paschali licet diversa sint nomina, legcs divinae ct eeclesia-
sammo pontifici, el successoribus ej"us in perpe- sticaeponi, et esse jusserunt, ad quos episcopi (si
tuum , sicut a pra?.decessoribusvesliis usque nunc necesse fuerit) conftigereiit, eosque appellarcnt:
in vestra poteslate, et ditione tenuislis et disposui- el ipsi primatum nomine fiuerentur , et non alii.
stis civitatem Romanam, cum ducatu suo, etsub- Reliquae vero metropolilanae civilates quaj minores
urbanis atque viculis omnibus, et territoriis ejus, judices habebant (licet majores comilibus [comita-
inontanis ct maritimis litloribus et porlubus, seu tibus] esseni) haberent metropolitanos suos , qui
cunclis civitatibus, castellrs, oppidis ac viculis praedictis juste obedirent primalibus, sieut et in
{villis legit Gratiunus] in Tusciae partibus. Itetn. lcgibus saeculi ordinalum erat, qui non primaluin,
Quando divina vocatione huj'us sacratissimae sedis sed aut metropolilanorum aut archiepiscoporum
ponlifex de hoc nmndo migraverit, nullus exregno - nomincfruerentur. Et licet singulae melropoles ci»
nostro auf Francus, aut Longobardus,aul dc quali- vitates , suas provincias habeant, et suos melropo-
bctgente homo sub nostra poteslate constitutus, lilanos habere debeant episcopos, sicul prius me-
Iicentiam habeat contra Romam aut publice aut pri- tropolitanos habebant judices saeculares , primatcs
vatim veniendi, vel electioncm facieudi, nullusque rj laKienut praefixum est, et tunc et nunchabere jussce
in civitatibus vel lerriloriis ad Ecclesiae beati Petri sunt, ad quos posf sedera apostolicam summa nego-
apostoli pDtestatem pertinentibus aliquod malum lia conveniant, ut ibidem quibus necesse fuerit rele-
propler hoc facere prcesumat; sed liceat Romanis ventur, et juste reslituantur, et hi qui injuste op-
cum.omni veneratione, et sinj qualibel periurba- priinuntur juste reformentur atque fulciantur, epi-
lione , honoriftcam- suo pontifici cxhibere sepul- scoporumque causce et summorum negotiorum j'u-
turam, et eum quem divina inspiralione , el bcati dicia, salva apostoliccc sedis auctoritate, juslissime
Pctri intercessione omnes Romani uno consilio al- terminentur.
,jue concordia, sine aliqua promissione ad pontifi- CAP.54. — Qut sint prhnaies. Anitius (Anicelus)papa
catus ordlnem elegcrint, sine qualibet ambiguitate episcopisGatlim.
?el contradiclione 'roore canonico consecrare. Et (Disl. 99, cap. Nulti archiepiscopi.) Nulli archi-
Jum consecratus fuerit, legati ad nos , Vel ad suc- episcopi primates vocentur, nisi illi qui primas te
cessores nostros reges Francorum dirigantur, qui nent civitates, qttarum episcopos apostoli, et suc-
mter nos et illum amiciliam,el charitalem ac pacem cessores apostolorum, regulariter patriarchas et pri
socieht. males esse consliluerunl, nisi abqua gens dcinccps
S45 DECRETI PARS V.'— DE PRIMATU ROM. ECCLES., ETC 546
ad fidcm convertatu!*, cui necesse sit, propte.' co- _A mitli negotia [judicia]; quanto minus divina, id est
rum mullitudinem primatem constitui. Reliqui vero ecclesiasiica? Qui sapiens est inlelligat. El revera
qtii alias metropolitanas sedes adepti sunt, non pri- hinc Jiistiniaiiiis imperator piis [pius] legibus suis
mates, sed metropolitani nominentur. (9, q. 5, c. Si promulgasse dignoscitur, dicens : Liceat ei qtti
autem atiquis.) Si autem aliquis melropolitanorum suspecium judicem habet [putai], antcqiiam lis in- -
inflatns fuerit, et sine oniiiiiim provinciaiiuni prce- choetur, eum recusare, m ad aliura recurratur. Nam
senlia vel consillo episcoporum aut eorum, aut alias quodammodo naturale est suspectorum j'udicum in-
causas nisi cas tantum, quce ad propriani suatn sidias declinare et ininiicoruni judicium velle fu-
pcifnent parocliiam agere aut eos gravare volucrif, gere. Hinc sanclus Joannes os aureum concilii con-
ab omnibus districle corrigalur, ne ialia deiriceps ira se congregati renuit inlrare collcginm. (Joannes
prcesumere audeat. Si vero incorrigibilis eisque Chrysostom, epist. 19, e. 2.)
inobediens apparuerit, ad hanc aposlolicam sedem, CAr. 56. •— De jure primalum. Nicolaus Radnlpho
cui omnium episcoporum judieia lerniinarc.prcece- Bituricensi archiepiscopo.
pta sunt, ej'tis confumacia referaiur, ut vindicla de (9, ./. 5, c. Conqueslus.) Conqucsluscst apostola-
eo fiaf, ut cceleri timoi'em habeant. Si aufem pro- iui nostro fraler Sigebodus archiepiscopus Narbo-
pter nimiam longinqtiilatem, aul temporis incom- B nensis, quod clericos suos eo inviio ad judicium
modilatem, vel iihieris asperitatem grave ad hanc luum venire compellas, et de rebus ad Ecclcsiam
aposlolicam sedem ejus causam deferre fuerif, suam perlinenlibus, eo inconsullo, quasijurepa-
tune ad ejus primatem eausa deferatur*? ct penes triarchalus tui disponas, cum hoc neque antiquitas
ipsum hujussanetae sedis auctorilate judiectur. Si- (cui Patj*es sanxererevereiitram)habeat, ct auctoritas
militer, si aliquis cpiscoporum proprium mefro- sanciorum canoiuim penitus inlerdicat, uisi forle
politanum suspecfum habuerit, *apud primatem pro causis quas apud se lerininare non possunt, ad
dioeceseos, aut apud hanc apostolicam sedem au- te qttasi ad patriarcham suum provocaverint, vel
diatur. si cpiscopns suus decesscrit, res Ecclesice suce j'u-
CAP. 55. — Quod inimici accusatores esse non pos- dicio tuo dispensari voluerint. Primates enim vel
sunt. Nicolaus papa Michaeli Augusto (episl. 2, patriarchas uihil privilegii habere prae caeleris epi-
vel. 8). scopis, uisi quantum sacri canones concedunl, et
Placuii sanctae synodo episcoporum qui C<instar_li- prisca consuetudo illis antiquitus contulit, defini-
nopolim concurrerunt, ne sine discussior.e admitlan- nuis; ila ul seeundum Nicajnas regulas sua privi-
tur Mcusatores, nec omnibus prsecipiafur accusatio- legia serventur Ecclesiis, prcelerquam si aposlolica
C sedes aliquam Eeclesiam, vcl reotorcm ipslus quoli-
nesfacere, contra dispensatores Ecclesiarum.Yenia-
musad sauciam Chalcedoneiisem synodum, etquidno- bef spociaii privilegio decreverit honorare.
bis de AthanasioPerrenorum referat episcopo audia- CAP. 57. — Quod papa primm sedis episcopus vo-
nms. Is enim antistes tertio evocatus ad' synodum, candus est. Ex conc Africano, cap. 5 (conc. Carih.
m, cap. 26).
quia non occurrit, a patriarcba stio canonice con-
demnatus exsliterat. Sed solum, quia cum voc3re- (Dist. 99, cap. Prhnw sedis.) Ufprimae sedis epi-
tur ad synodum, quod inhiicus esset ipse qui j'udi- -scopus noii appellelur princcps sacerdotum, aut
clamavit summus sacerdos, aut aliquid htijusmodi, sed tan-
cabat, a sancta Glialcedonensi synodo ad fum
causas illatas sibi examinaiidits reservatur et, nisi primce sedis episcopus.
denuo coiivinceretur, recipeie ecclesiam pVopriam CAP. 58. — Quod biperlilus sii ordo sacerdoium,
Ex epist. Anacleti papce iertia, missa omnibus epi-
ju licatur. Quod si" Athanasius a patriarcha suo de, scopis el cmlerh sacerdolibus (cap. 1).
positus, quia de inimicitia e.vs conquestus est, ile- Sacerdolum, fralres, ordo biperlilus est, et sicut
rato ad j'udicium renovandum dirigitur, et nisi ma- Dominus illum a nullo debet perturbari.
constituil,
nifesta sihi officianl crimina, sua? reddi Ecclesice
Scitis autem apostolos a Domino esse electos el con-
praecipitur : quanto magis Ignatius, qui non a pa- D stitutos, ct postea per diversas provincias ad prce-
triarcha, sed ipse polius existens patriarcha, niini- dicandum dispersos. Cum yei*o niessis ccepit crc-
me debuil Ecclesia propria inimicis el s*uspectisju-
scere, videns paueosesse operarios, ad eorum aclju-
dicibus decernentibus exspoliari? Quod quamvis mentHwi scptuaginta eligi praecepit discipulos. (Luc._
factura sil, mttlto magis quam Athanasius, iniini- '
cortim soluto judicio, sua debueral ab Ecclesia re- x). Episcopi vei*oaposloloi*um, pi*csb\lei*i quoque
Veniat et septuaginta discipulorum locum tenent (Dht. %,cap.
cipi. faeundissinius uostcr papa Gelasius,
Ephcopi non in). Episcopi aulem non in castellis.aut
liaereticorum expugnator fortissimus, et quod de in modlcis
ci\itatibtisdebenlconstitui, sed presbyteri
Constaiitinopolitanis episcopis, iiiore solito iunc per caslella, el per modicas civiiates atque villas de-
cegrolantibus dixit, eliam nobis nunc edisserat. benlab cpiseopis ordinari et poni, .singuli tamen pcr
Qucero, inquit, ab Iiis, j"uc!icium quod praeteuduni, singulos iitttlos suos. isli duo ordines
ubi possit agitari ? an aptid ipsos, ut iidem inunici Amplius quam
sacerdotum, nccnobis a Deo collali sunt, necapo-
tcsles sint et judices? Scd tali judicio uec humana stoli docuerunt.
debenl committi negolia. Quod si judicio, ubi iidem CAP. 59.—Etnon
laici, nec neophyti, nec bigami,
simt iiiimici qui judices, ncc humana debent cora- nec viduaium marili, sed irrevrchensilrites oidinm-
 547 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 348
lur cphcopi. Ex decrelh Leonis papm I (cp. 82, A cibus asseral, id cst Palrcm ct Filium ct Sj/iiitum
c»5). sanctum uiiumesse Deum confirinans, totamquein
In civilatibus, quarum paslorcs obicrhu, de sub- Trinitalc Deilalem coesseiitialem,.ct consubslanfia-
slituendis episcopis hccc forma servetur, ul is qui lcin, el coceternam, et coomnipotentem praedicans,
ordinandus cst, eiiani si bonce vilce testiinonio ful- singulamciue in Trinitate personam [si singulas
ciatur, non laicus, non neophytus, ncc secunda; quasque in Tiinilale personas] plenum Deum, cl
conjugis s't marilus, sed aut qui unam quidem ha- toias tres personas iinura Deum, si incarnationcni
beal vcl habtierit, et qtiam sibi virgincm copulave- di\inam, non in Patre neque in Spirilu sanclo fa-
rit. Sacerdotum enim lam excellens cst eleclio, ut c(am,sed in-Filio tantum credat, ut qui erat in di-
hcec qtue in aliis nienihris Ecclesiae non vocantur ad viniiate Dei Palris Filius, ipse fierel in homine lio-
culpani, in illis lamen iiabeaiitur illicita. niinis matiis' filius, Deus verus ex Patre, homo vc-
C\p. 60. — Vt dum ephcopus eligiiur, si conlradi- rus ex matie, carnem ex malris visceribus habens,
ctores habuerit, quinque ephcopi acl examinandos
eos conveniant. Ex concilio Africano, cap. 17 (e. el animam humanam ralionabilem, simul in eo
in conc Carth. m, c. 40), tilramque naturam, id est hominis et Dci: una per-
Sed et illud est statuendum, ut quando ad cligen- sona, unus (ilius, unus Chrislus, unus Doniinus
dum cpiscopum convenerimus, si qua conlradictio ° crealor omniuin [crcaturarum], quce sunt, et au-
ftterit oborla (quia talia facla sunt apuJ nos) non ctor, el rector, cl Deus cum Patre et Spirilu saii-
praesumant ad purgandum eum qui ordinandus cst, cto : qni passus sil vera [sit pro salute nostra vera,
tres episcopi, sed poslulentur ad numerum supra etc.] carnis passione, morluus vera corporis sui
diclorum (si haberi possinf) unus vel duo in eadcm morle, resurrexit vera carnis succ resurrectione, ct
plebe cui ordinandus est, et disculiaiilur [duo vel vera animce rcsumptione, in qua veniet judicare \i-
tres : ct in cadem plcbe,.eui ord"nianc*usest, discti- vos et mortuos.Quaercnduni cst etiam ab eo, si
lianlur, etc.] primo personce conlradicentium; po- Novi et Yetcris Teslanienli, id est legis, et pro-
stremo etiam illa qucc objiciunltir pertraclcnlur. El pheiarum, et aposlolorum unum eumdemque credat
cum purgatus fuerit, stib conspectu publico ita dc- auctorcm Dcuni; si diabolus non per coiidilionem,
niusn ordiiielur. Si lioc cum vestrae sanctitatis sed per arbitrium suum factus sit mctlus. Qticcren-
animo concordat, roboretur veslrce dignitaiis re- diitn eliam ab eo, si crcdat hujus quauigcslamiis,
spansione. Ab universis episcopis dictum cst: Satis ci iion alterius carnis resurrectioncm; si credal ju-
placet. diciuin futurum, et recepluros singulos pro his quie
CAP. 61. — Vl nemo ephcopus ordinetur notenle .-, in carne [hae carne] gesscrunt, vel poenas vel prae-
J
clero el populo. Ex decreth Cmteslini papm, cap. 18 mia; si nuptias improbet; si secunda matrimoiiia
(epist. 2 ad episc Galliw, cap. 5). non condemnct; si carnium perceplionem non cul-
(Dist. 61, cap. Nnllus.) Nullus invitis dclur epi- pet, si poenitentibus reconciliatis communicet; si
scopus; cleri, plebis el ordinis consensus et dcsidc- in baptismo omnia peccata, id est tam illud origi-
ritMi requiratur.- Tunc alter de altera eligalur Ec- nale
conlraclum, quam illa quce voluntarie admissa
clesia, si de civilatis ipsius clericis, cui est episco- sunt, dimillanlur; si exlra Ecclesiam cathofcatn
pus ordinandus, nullus dignus (quod evenire non nullus salvetur. Cum in omnibus liis examinalus,
credimus) poterit inveniri. Primuin enim illi rcpro- pleniterque inslructus repertus fueiit, lunc ordinc-
bandi stwit, ut aliqui de Ecclesiis alienis merilo tur
episcopus.
praeferanlur. nabcat ergo unusquisque suae ftu- CAP. 65.—Ut episcopi diligentissime piobenlur piius-
ctum mililiae in Ecclesia, in qua suaiii pcr omnia quam ordinenlur. Ex conc Aurelianensi, cap. 7
oflicia pcrcgil actatem. In aliena stipendia alius mi- [12].
nime obrcpat, nec alii debitam, alter sibi audeat Ut episcopi, judicio metropolitanorum, et eorum
vindicare mcicedem. Sit facultas clericis reniten- episcoporum, qui circumcirca sunt, provehantur ad
di, si se viderint pracgravari, et quos sibi ingeri ex . ccclesiasticam potestatem, ii videlicel, qui plurimo
tiansverso cognovcrint, non tiineant rcfulare : qui lcmpore probanlur lam vei*bolidei quam rectce con-
etsi non debitum episcopalus praemium, vel libe- versafionls exeinplo.
l-.un dc cc, qui cos recturus cst, debent haberc ju- CAP. 64. — Quod populo non liceat sacerdoluin
dicium. eleciiones per se facere. Ex concilto Bracar.
cap. 1.
CAP. 62. — Quod prius examinari Mebeant qui c. Non licet.) Non licel populo electio-
sunl ordinandi. Ex concilio (Dht. 65,
ephcopi CaUhacjinensi
JV, cap. i. nem facere per se corum qui ad sacerdotium pro-
(Dhl. 25, cap. Qui ephcopus.) Qui episcopus ordi- vehanlur [promoventur], sed iu judicio episeo-
nandus est, anle examinelur si natura prudcns csl, porum esse debet, ul ipsi cum qui ordinandus cst
si docilis [docibilis], si moribus lempcralus, sivila probent, si in sermone, et fide, et spiiltuali vila
caslus, si sobrius, si sempcr sui negotii cavens, si edoclus sit,
— ephcopi, quos ncc
humilis, si affabilis, si misericors, si litlcratus, si CAP.65. necQuod non habeanttlrnec
in lege Domini instructus, si iu Seiiplurarum sensi- clerus, populus elegeiil, comprovincialcs
ephcopi consecraiint. Leo Rustico Narboiictisi epi-
bus caulus, si in dogmatibus ecclesiasticis exercita- scopo, ephtola 90.
tus. Et ante omiiia (idei doeunicnlA vei*bis simpli- (DhJ. 62, c. Nulla rclio.) Nulla rafio sinif, t't in-
319 DECRETI PARS Y. — DE PRIMATU ROM. ECCLES., ETC. S50
ter episcopos habcantur qui ncc a clericis stint elc- .A laicus ante anni conversioncm, vel ante triginta an-
cti, nec a plebibus expeliti, nec a comprovinciali- nos accipiat.
bus episcop.s cum metropolitani judicio consecrali. CAP,71. — De laicis non temere faciendos episcopos.
Unde, cum sxpe quaesiio de male accepio honore Ex concilio Sardicensi, cap. 15.
nasctUir, q'iis ambigat nequaquam isfts esse tri- (Dist 61, c. Osius ephcopus.) Osius episcopus *
1uenduin quol non docetur fuissc collatum? (1, dixit: Et hoc necessarium arbitror ut diligentissime
q. 1, c. Si qui clerici.) Si qui autem clerici ah islis tractetis, si forte aut dives, aut scholasticus de foro,
pseudoepisc.p.s in eis Ecclesiis ordinati sunl, ciuce aut ex administratione episcopus fueril poslttlatus,
aJ proprios cpiscopos perlinebaiil, et ordinatio eo- ul non prius ordinetur, nisi ante lectoris munere,
rttm cum consensu et judicio prcesideiuium facta et officio diaconi aut presbyteri fueritperfunclus, ct
csl, potest rata haberi, ila ut in ipsis Ecclcsiis per- ila per singulos gradus *(si dignus fueril) ascendat
severent, aliler autemvanahabenda est consccratio, ad culmen episcopalus. Potest cnim per has promo-
quia nec loco fundata est, nec auctorilate munita. tiones, qucc habebunt ubiquc prolixum ternpus, pro-
CAP.66. — Quod ntdlus ordinandus cst cpiscopns nisi bari qua (ide sit, qua modestia, qua gravitalc ct ve-
ex conveniione. Ex Aurelianensi concilio, cap. 2. recundia. Et si dignus fuerit probatus, divino sacer-
Nullus ordinandus est episcopus, nisi convocatls 15dotio illustrelur; quia convenicns non est, ncc ratio
clericis el parcecianis, et In untim consentienlibus. vel disciplina patilui', tit tcmere et leviter ordine-
CAP. 67. — Quod canes magis, quum principes no- tur, aut episcopus, aut presbytei, aul diaconus, qui
minenlur, qui assumpto regimine superbiunl. Oti- neophuusest, maxitne cum et magister goiUium
genes. beatus Aposlolus, ne hoc fieret dpnuntiasse et pro-
Quidam assumpla Ecclesia et rebus divinis, elc-
.cibuisse videatur (J Tim. m); sed hi quorum per
vantur, et cuuctos fastu superbice parvipendunt, h\
canes magis, quain principes liominantur, longum lempus, examinala sit vila, el nierila fue-
fint comprobata.
CAP.68. — Item de superbienlibus episcoph. Ex di-
cih Gregorii et Pauli apostoli. CAP.72. — Quod per gradus ecclesiasticos- ad epi-
Humilis debet episcopus esse, gradum eiiim man- scopatus debeat officium perveniri. Ex dccrelh Co?
leslini papw Galliariim ephcoph missis (epist. 9
suutudinis accepii, non superbice, Paulusdicit : Dc- ad epist. Galiim, cap. 5).
cet hujusmodi honiinem niansueium essc, non cla- (Disl. 59, c. Ordviaios.) Ordinatos vero quosdani,
tum, non superbum (Tit. i). fratres charissimi, cpiscopos qui nullis ecclesiasti-
CAP. 69. — Qnod ordinaliones cpiscoporum aposto- cis ordinibus ad tanlce dignitalis fasligium fuerint
lica aucteritale a cunci.is comprovincialibus fieri C instituti, contra Patruin decrela,hujus usurpalione,
debeanl. Em ephtola secunda Anacieii papm scripla se haec recognoscit fecisse, didicinuis : cum ad
Italiw. qui
ephcoph
c. episcopatum his gradibus, quibus frequenf.ssiiiie
(Dhl. 64, Ordinaliones.) Ordinationes episco- cautum
est, debeat peivcniri, ut minoribus iuitiati
porum auctoritatc aposlolica ab oninibus qui in ea-
dem fuerint piovincia, stint celcbrandce. Qui simul officiis ad majora firmeiUur. Debel cnim ante esse
eanvei.ienles scrutinium diligenler agant, jejunium- discipulus, quisquis doctor esse desiderat, utpossit
docere quod didicit. O.nnis vitce institutio, hac ad id
que convenienlibiis preeibus celebrent, et inanus
cam sanciis E\augeliis quce prcedicaturi sunt impo- quo tendit, se ratione confirniat. Qui minime litte-
lunies, Dominica die hora fertia oranles, sacraque ris operam dederit, praeceplor esse non poiest Iitte-
u.ictioi.e exemplo prophctarum et regum, capita Tarum. Qui non per singula stipendia creverit, ad
eofum (more aposiolorum et Mosis) ungenles, quia meritum stipendii ordinem non polcst pervenire.
OF.missanctificatio conslal in i.pirilu sancto, cujus Solumsacerdotium inter ista, rogo, vilius est, quod
virlus invisibilis sancto est chrismctli permista, hoc facilius tribuitur, cum difficilius impleatur. Item de
ritu solemncm celebrentordinationem. Quod si om- eodem. Ex Benevenlana synoclo Urbani pcipm, capi-
ncs simul convenire minime potuerint, assensum lulo primo. (Dist. 60, c. Nulius in ephcopatttm.)
lamen suis precibus et scriptis prcebeant, ut ab ipsa [) ' Nullus in cpiscopatum eligalur, nisi in sacris ordi-
ordinalione animo non desint. Porro et Hierosoly- nibus religiose vivens inventus est. Sacros autcm
mitanorum primus arebiepiscopus, beatus Jacobus, ordines dicimus diaconatus et presbyleratus : hos
solos primiliva legitur Ecclesia habuisse;
qui justus dicebalur, el sccundum carnem Domini siquidem
nuncupaiusest frater a Petro, Jacobo et Joanne apo- snper his solis pneceptum aposloliiiabemus (1 Thn.
slolis est crdiualus, sticcessoribus videlicel formam m). Subdiacones vero, quia ct ipsi altaribus admi-
dantes eorum, ut minus quam a tribus cpiscopis, nisirant, opporlunilale exigcnle concedimus, sed
reliquisque omniljus assensum praebentibus, nulla- rarissime, si lamen spectatac sinl religionis et scicn-
tenus ordiuetur, et cum communi voto ordinatio lice, ciuod ipsum sine-Rom. pontificum vcl melropo-
celebretur. liiani licentia non fiat.
— CAP. 75. -— Ut laicam communionem non accipia'
CAP. 70. Ne laicus fial episcopus ante 50 annos, qui pcr ambitionem ephcopalum acceperit. Ex conc,
vel attte anni conversionem. Ex concilio Arelaten- Sardicensi, cap. 2.
si III, sub finem cap. i.
Osius cpiscopus dixit: ctiam si talis aliquis exst.-
Eniscopaius vcro vcl prcshylerii honorem nulltis tcrit tcmciariiis, ,ut foifassis lalom cxcusalioncEi
 r.m D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPi 552
.iffeiens, assevercl quia litleras populi acceperit, A sancta modis oinnibus abscidatur, ct sit ar.alhema,
cam manifestum sit potius potuisse plures praemio sicut Simon Magus a Petro.
' et mercede
corrumpi eorum, quisinceram fidem non CiP. 79. — Erga Simoniacos nnllam misericordiam
nabent, ut clamarent in Ecclesia, et ipsum petere servandam. Nicolaus junior synodos prwsidens in
viderenliir episcopum, omnino has fraudes damnan- Coustaniinopolilana ecclesia dia.it.
das esse arbitror, ita ut ne laicam in fine conunu- (1, q. i, c. Erga Simoniacos.) Erga Simoniacos
nionem talis accipiat. Si vobis omnibus placet, nullam misericordiam in dignilate servanda haben-
dam esse decernimus, sed juxta canonuih sanctio-
statuite. Synodus respondit : Placet.
et sanctorum Patrum decreta eos omnino
CAP.74. — Quoclepiscopus esse non possil qui ne- nes,
sciente metropolitgno consecralns fuerit. Ex conci- damnarous, ac deponendos eos aposlolica auctori-
lio Arclalensi. n, cup. 6. tale sanciinus. Itetn. De ccelero, si quis in posterum
Illud autem jmte omnia claret, quod eura qui sine ab eo quem Sinioiiiacum esse non dubilat, se con-
conscientia metropolilani eoiistituius fueril episeo- secrari permiserit, et consecralor et consccialus 110:1
dtis, j'uxta magnam synodum esse episcopum non disparem damnationis senientiam subeat, sed cl
tiebere. uleique deposilus pcenitenliain agat, et prhatus a
CAP. 75. — Ne episcopi per Shnoniacam heresim re- R propiia dignilalc persistat.
giminis locum oblineant. Ex Meldensi concilio, CAP.80. — Quod si Romanus pontifex Shnoniace, et
cap. 45. sine consensu cardinatium intrusus fuerit, ab eis
(1,q. 7, c. Cavendum.) Caveiidum, et summopere excoinmunicandus, et humano eiiam judicio a sede
jst praecavendum, ac per virtutem sanguinis Cliri- pellendus sil. Ibid, cap.H.
ili iiilerdicendum episcopis, et rcgibus, et omnibus- Si quis pecunia aut gratia humana, aut populari
sublimiofibus potestatibus atque cunclis fautoribus seu mililari lumultu, sine concordi et canonica ele-
".telectoribus quorumcunque, atque consensoribus clione et benedictione cardinaliuni, cpiscoporum ac
seu orJinatoribus in gradu ecclesiastico, ul nemo deindesequentium ordinum i*eligiosoruni,aposlolica3
per Simouiacam hcei'esim regiminis locum obtineat, sedi fueritiiiihroijizalus,iion papavelapostolicus, scd
.luactiiique fautione, callidilale, promissione, seu aposialicus habeatur: liceatque cardinalibus, episco-
comraodilate, aut donatione per se, aut per sub- pis cum religiosisetDeum tinieiitibus clericisetlaicis
niissani personam, cum Spiritus sanctus inter cce- im asoreni, eliam cum analhenjale el humauo auxi-
_cra documenia per os dicat Gregorii (epht. 110 l.o et sludio a sede apostolica lepellere, ct quem
Ub. vu): Cur non videtur, cur non perpenditur, digiaim judicaverint pi-asponere. Quod si hoc intra
-benedictio illi in maledictionem convertitur urhcm perficere nequiverint, nostra auetoritalc cx- **
.jtiia qui C
,\d hoc ut fiat hcereticus ordinatur ? Item. Quisquis fra urbcm congregati in loco quo eis placuevit, eli-
eoiiira hanc Simoniacam et neopljytorum haeresim gant qtiem digniorem et utiliorem aposlolicae sedi
vehementer pro oflicii sui consideratione non arse- pe.-spexerint, eoncessa ei atictoritate regendiel dis-
ril, cum Simone mago se non dubilei habere por- ponendi res ad utilitalem sanclce Ronianaj Eecle-
"fiouem, qui primus commisit hocpiaculare ilagitium. sice, secundiim quod ei melius videbitur, juxla qtta-
•Et alibi (spisf. 51, seu c. 95, /. iv) : Quisquis hoc -liiaiem teiupovis, quasi jam omnino inlhronizalus
pretio studet accipere, non esse sacerdos, sed dici sii.
tantummodo inaniter concupiscit. Et alibi (epist. 9): CAP. 81. ••—Quaiiler judicandi sint qui Simoniace
•ordines acceperint. Ex decrelh Gwgoriipapm VII,
Dolens, inquit, dico, gemens denunlio, quia sacei'-
dotium quod apud vos intus cecidit, foris diu slare cap. li.
•jion potuit. (1, q. 1, c Ordinationes.) Ordiitationes quceiiuer-
venienU pretio vel precibus, vel obsequio ea inten-
•CAP.76. — De his qui preiio sacram mercaii sunt
tione irapenso alicui per.sonae, vel qtice non coir.mu-
dicjnitatem. Ex epistola Gelasii papw (ep. 9, c 26).
ni consensu cleri et populi secuiidum canonicas
(I, 17.1, c. Quos constilerit.) .Quos constiterit in-
sanctiones fiunt, et ab his ad quos consecratio per-
tlignos merilos, sacram mercalos esse prelio digni- D
iatem (Act. vm), convictosoporlelarceri, quia dan- tinet, 11011coniprdbaniur, falsas csse dijudieamus ;
iem pariter et accipientem damnalio Simonis, quoniam qui laliter ordinaiilur, non per osfium in-
quam sacra leclio testatur, involvit. 'jraiit, id cst pec Christum,, sed ul ipsa Yeriias te-
CAP. 77. — De eadem re. Ex cphiola Ilormhdw stcUtir, fures sunt cl lationes (Joan. x).
vctpm(cap. 25, c 2). CiP. 82.— Quod ordinatores Shiwntttcorum simul
IIoc ilaque ad priora coiijungimus, ne benedictio cum ipsis damnandi sunt. Ex Totelmw conc vi,
per impositionem manus, quae a Deo esse credilur, cap. i.
prelio comparelur, qttia Simon Magus Spirilum Quicunque Simonis imilator, Simoniaece quoque
. sanclum volcns pretio mcrcari apostoli Petri fuit hceresis exstiterit seclator, ut ecclesiaslicorum or-
delestatione percussus. dinum gradus non dignitate morum obtineat, sed
CAP. 78. — Item de eadem re. Ex canone Avoslolo- munerum impensione conquirat, et per oblala mu-
rum, cap. 50 [29]. nera capiaf, quibus hanc nec rationis ordo, ncc
Si quis episcopus autpresbjter, atit abbas [dia- dignitas morum ulla commendal: talisiiiventns, sa-
conus] per pecuniam hanc oblinucrjt dignitatem, crorum apices ordinum nullo modo adipisci permit-
dcjiciatur ipse cl ordinator ejtts, el a comnmnione tatur ; sed ci sliadcpttts fueitt, communione priva-
5S5 DECRETI PATiS Y. — DE PRIMATU ROM. ECCLF.S., ETCT. 554
lus cum ordinaoiibus stiis propriorum bonorum A tunc ab omni mutiere manus excutil, quando in di-
amissione daninetiir. vinis rebus non soliim ntillam pecuniann, sed eliam
CAP. 85.— Ut qui Simoniace a Simoniacis munera humanam gratiam non requirit.
acceperint, si clerici ftierint honoris amissione tnid- CAP. 87. — Qtwd eolumbas vendunl, qui manus im-
tenttir, si laici anatlwmate damnenlur. Ex Tolet. positionem ad pretium jdislribuunl. Ibidem ho-
concilio VIII,eap. 5. milia.
(1, q.l, c Reperiuntur.) Quicunque propler acci- Nonnullos vestrum cum prcemiis ordinationes fa-
piendam sacerdotii dignilatem"quodlibet praemium cere cogiiovimus, spiritualem giatiam vendere, et
fuerit detectus obtulisse, ex eodem iempore se no- de alienis cum peccaii damno tempo-
iniquitatibus
vciit analiiemalis opprobrio condemnalum, alque a lalia lttcra cumulare. Cur
ei*go ad mcmoriam ve-
participatione Christi corporis et sanguinis alienum, siram non redit, quod vox Dominica prceeipiens di-
ex quo illum constat exsecrabile Christo perpetrasse cit: Gratis accepistis, cjralh datc ? (Matth. x.) Cui*
si
iiagilium. Quod aliquis exsliteril qui accuset, ille non ante mentis oculos revocatis quod teuiplum
qui liunc ordiiiem munerum fuerit datione lucralus, Redemptor noster ingressus, cafucdras vendentium
et suseepti honoris gradu privetur, et in nionasterio eolumbas evertit, et nummularionim effudit ces?
suh perenni pccnitentia religetur; illi vero qui pro
({ (Matlh. xxi.) Qui namque sunt in templo Dei hodie,
causa hac munerum aeceplores extiterint, si clerici
qui columbas vendunt (Joan. u), nisi qui in Eccle-
fuerint, honoris amissione multentur, si vero laici, sia pretium de impositione manus accipiunl, per
anathemate perpeluo condemnentur.
—- quam vidclicet impositionem Spirilus sanctus cce-
CAP. 84. Quid ephcopus voveredebeal ordines ac- litus datur? Columba igitur venditur, quia manus
cepturus. Ex Tolei. concilio ix, cap. 10.
ad ecclesiasticos est ac- imposilio, per quam Spiritus sanctus accpiiur, ad
Unusquisque qui gradus datur. Sed Redemptor noster cathedras
ccssurus, non ante honoris consecralionem accipiat, prctium
vendentium columbas evertit, quia talium negotia-
quam placiti sui innodatione promittat, ut lidem ca-
tholicam sinceri corJis devolione custodiens, jusie torum sacerdotium destruit. Hinc est eniin quod
et pie vivere debeat, et in nullis operibus suis cano- sacri canones Simoniacam hceresim damnanl, et
de laigien-
nicis regulis contradicat, alque ut debitum per om- eos a sacerdotio privari prsecipiunt, qui
Cathedra ergo ven-
nia honorem atque obsequii reverentiam praeemi- dis ordinibus pretium quairunt.
dentium columbas evertitur, quando hi qui spiri-
iienli sibi unicuique dependat.
vel anle humanos, vel anle
CAP. 85.— Utiiulius pro gradu sacerdotii confe- tualem gratiam vendunt,
rendo, aec antea, nec ppsl muntis sine periculo cxi- C Dei c-eulos sacerdotio privantur.
gal. Ex Rracarensi concilio m, cap. 7. ' CAP. 88. — De eadem re. Hotnilia 59. -
(1, q..i, c Qui per pecuniam.) Quicurique pro con-
ferendo cttiquam sacerdotii gradii, aut munus quod- (I, q. 5, c. ye.H/eHffis.)Vendenteset emenles de
aut muneris ordi- templo eliminat Christus, quia vel eos qui pro mu-
cunque, prpmissiones antequam nere impositionem manuum liibuunt, vel eos quj
ncturacceperit, vel etiam postquam ordinalus fuerit, donum Dei emere mtunlur, damnat. Item, ibidem
in aliquo se pro hoc ipso praesumpserit munerari,
In templo vendenles sunt,-qui hoc quod quibusdam
sive ille qui dederit, sive qui acceperit, j'uxla sen-
tentiam Chalcedonensis concilii gradus sui pericu- jure competit, ad praemium largiuniur. Jusliliam
cnim vendere est, hanc pro prcemii accepfione ser-*
lufn sustinebit (cap. 2).
— vare. Einentes vero in lemplo sunl, qui dum hot$
CAP. 86. Quod Simonia alia ab obsequio, alia a est proximo persolveie noltint, dum»
manu, alia a lingua sit. Gregorius in codice qua- quodjustum
draginta homiliarum., hoin. 4. que rem j"ure debilam facere contemnunt, dalo p:\*
(1, q. 1, c. Sunt no.i....//i.) Columbas vcndere, est tronis pretio [praemio] emunt peccatum.
imposilionem manus, qua Spiritus sanctus dalur, CAP. 89. — De ephcopo Shnoniace ordinalo. Grcqo-
non ad vitae meritum, sed ad praemium dare. Scd rius Maximino [Maximo] prmsntnptori Ecclesim
sunt nonnulli, qui quidem nummorum praemia ex D Salonitanm (lib. v regist., episl. 5).
ordinatione non accipiunt, sed tamen sacros ordi- Pervenit ad nos, quod per Simoniacam hccresim
nes pro huinana gratia largiunlur, atque de largi- fueiis ordinatus, sed et alia de te multa hic dicla
tate eadem laudis solummodo retributionem qucc- sunt, de quibus unum quam maxime fuit, propter
runt. Hi nimirum quod gratis acceptum est, gratis quod nccesse habuimus, sunimopere per scripta no-
stra prohibei*e, ne missarum solemnia cclebrare
.lion tribuunt (Matth. x), quia de impenso olflcio
debuisscs.
sanetitatis, numnium favoris expetunt. Unde bene
cam virum j'ustum describeret propheta, ait: Qui CAP. 90. — Ut-dignus vila el moribus ad sacros or-
exculil manus suas ab omni munere (Isa. xxxm) : dhies eligatur Gregorius Brunichildm reginm Fi ctt-
Neque enim dicit: Qui exculil manus suas a munere, coium (iib. vii reght., episl. 5).
sed adjunxit, ab omni. Quia aliud est munus ab ob- Christianitatis vestrce sollicitudo diligenter invi-
sequio, aliud munus a manu, aliud munus a lin- gilet, ulnullumquisubvestro regnoest, ad sacrum
-gtia. Munus quippe ab obsequio est subjeclio inde- ordinem ex datione pecuniae, vel quarumlibet pa-
Mte impensa; inuiius a manti, pecunia; munus a irocinio personarum, seti proximitatis jure paiialur
lingtta, lavor. Qui ergo sacros ordines tribuil, acccdere, sed-ille ad episcopatus vel«allerius sacri
S*S D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 550
ordinis oflicium eligalur, quem dignum vita et. A gratis datur, uleo gratia vocaiur. - Ergo si .gratis
mores oslendcrint gratia dalur, ct auro non aestiraatur, a te cur gratia
mihi
CAP. 91. — Ul ntdlus sacros ordines cmat, nec ali- pecuniis comparatur? Respondit: Non, inquit,
quis ex laico habilu ad reghnen Ecclesim pcrveniat. daretur, si pecunia non emerelur; nec episcopus
Grcgorius Syagrio, Bclherio, Virgilio, el Desiderio fuissem ordinalus, si pecunias non dedissem. Ergo,
ephcopis aparibus (lib. vn regist., cpist. 5). ut apparet ex responsionibus tuis, gratiam cum
Fiaternilatem vestram (auctore Deo) volunms sy- ordinareris noii|-accepisti, quia graluito eatu non
nodtiin congregare, atque in ea reverendissiino meruisli. Et ideo, fraler, si gratiam non acccpisti,
fralre nostro Aregio [Syagiio] coepiscopo, el dile- quomodo episcopus eflici poluisti ? Nam et ad disci-
clissinio filio nostro Cyriaco abbate mediantibus, pulos suos Dominus ait : Gralis accepisth, gralis
omnia quce sanetis canonibus (sicut prccdiximus) dale (Matth. x). Cur ergo graluitam gratiam aesti-
sunl adversa, dislricte sub analliemalis interposi- masti le pretio possidere? Nam, ul video, auru:n
tione damiienlur, id est ut nullus pio adipiscen- dans perdidisti, el sanctam graiiam non acqui-
dis ordinibus ecclesiasticis dare aliquod coinnio- sisli.
dum prsesumal, vel pio dalis accipcre; neque ex CAP. 96. — De eodem. Ambrosius officiorum libro
"
laico liabitu quisquaiu repenie audeal ad locum sa- prhno (dc dicjnitate sacerdotali, cap. 5).
cri regiminis pervenire; nequc ut alite mulieres Si percunclari fideliter velis Simoniacos, quis eos
cum sacerdoiibus habilent, nisi quce sacris eanoni- fecerit sacerdoles, respondebunt mox ei dicenl: Ab
bus sunl permisscc. archiepiscopo sum nuper episcopus ordinatus, cen-
CAP. *92. — De Simoniaca pravitaie cxstirpanda. tumque ei solidos dedi, ut episcopalem graliam con-
Gregorius Theodorico rcgi Francorum (lib. ix re- sequi mcruissem. Quos si minime deJissem episco-
gistri, episl. 55). pus hodie noii essem. Unde melius vdlui, mi do-
Herata vos pro veslra mcrccde adhortatione pul- niliie, aurum de sacello minuere [invehere], quam
samus, ut congregari synodum jubeatis, et sicut tantum [totum] sacerdotium perdere. Aurtim dedi,-
dudn-.li scripsimus, corporalia in sacerdolibus vilia, et episcopatum comparavi : quos tamen solidos, si
et Simoniacce hcereseos pravitalem , episcoporum vixero, receplurum me illico ilerum non diflido.
omnium definitione damnari, alque a vestri regni Ordino presbyterum, consecro diaeonum, et aurum
ampulari (inibus faciaiis. accipio. Nam et de aliis nihilominus ordiuibus pe-
CAP. 95. —Deeodem. Gregorius'Brunichildm reginw cunice quceslum flagilare confido. Ecce et aurum
Francorum (lib. IX regislri, epist. 57). quod dedi, in meo sacello recepi, et episeopatu»
'
Synodixn congregari prcecipilc, et peccatum Si- gratis accepi. Nempe hoc est quod doleo, quia ar-
nioniaccc hcereseos de regno veslro inter alia qua; chiepiscopus carnaliter episcopum fecit: nam pro -
supra scripsimus, definitioiie coneilii sludiosius pler pecunias spiritualiler Ieprosum ordinavit. Pc-
prohKjele. cunia, inquit, lua tecutn sit in perditioaem (Act. vm),
CIP. 95. — Item de eodem. Gregorius Clolhario regi quia donum Spiritus sancli graliae pfctio compara-
Francorum (lib. IX recjht., episl. 55). sti, ct commercium miserabile in auimarum exi-
Quia Simoniaca liccresis prima in Ecclcsia sur- lium peregisti. Et nescii homines, et indocli inor-
gens apostolorum esl aucloritatc dainnala, petimus dinalionibus eortim clamant, et dicunt: Digntis esl,
ui pro mercede vestra synodum congregari facialis, juslus est, conseienf.a misera, indignus, iujtistiis esi
qualcnus omnitim sacerdolum definitione com- dicit [Dignus cs, et j"uslus es, et conscionlia miseia.
prcssa et radicitus ampulata, nullas illic vircs de Indiguus es, ct injustus es, dicit, etc.]. Pronuniiat
ecclero in periculum animarum inveniat, nec ul- enim episcopus hic [bujusmodi] adpopulum, di-
terius stib qtialibet occasione pcrniiUatur exsuf- cens : Pax vobis. Oculis quideni carnalibus vidctur
gcre. niagnus episcopus, et divinis oblutibus inspicitur
...
CAP. 95. — Quod cphcopus Shnoniacc ordinaltts' magmis leprosus.
aurum dedil, et animam perdidil; ordinans autem CAP. 97. — Ilem de eodcm. Beda in libro homilia-
pccuniam accepit, leprum dedil. Ambrosius in pa- rtim 70 (ad cap. 2 Joannis).
storah suo (lib. De dignil. sacerdolali, cap. 5). (1, q. 5, c. Non solum.) Non solum venditores
(1, q. 1, c. Cum ordinareiur.) Quod dedit episco- sunt columbarum, et domum Dei faciunt domum
pus cum ordinai-etur aurum fuit; et quod perdidit, negotialionis, qui sacros ordines largiendo pretitim
anima fuit. Cum alium ordinaret, quod accepil, pecuniae, vcl laudis, vcl etiam honoris inquirmu, .
pccunia fuii; quod dedit, lepra fuit. Ilaec sunt mei*- verum hi quoquc qui gradum vcl graliam in Ecclc-
cimonia iniquorum in perniciem eorum. Interrogo sia spiritualem, quam Domino largiente percepere,
lamcn fratrem et coepiseopum nostrum, quia et ego lion simplici inteiitione, sed cujuslibet huniana.
episcopus sum, et cum episcopo loquor. Dic ergo cattsa retributionis exercent, contra illud aposto.i
mihi paulisper, fraler episcope, cum dares pecu- Petri, qui loquilur, quasi sermones Dei: Qui mini-
niam, qttid accepisti? Graliam episcopalem aecepi, slrat, lanquam cx virtute quam adminhtrat Deus, nt
Ergo interrogo te. Haec gralia cui lali vocabulo nun- in omnibtts honorificelur Deus per Jesnm Christum
cupatur? Respondit : Cur, inquis?[Ut reor, quod (I Petr. IV). Qu>unque ergo tales sunt, si nolunt
 357 DECRETl PARS Y. — DE PRIMATU ROM. ECCLES., ETC. 558
veniente Domino de Ecclesia auferri, atiferanl isla A sed liumillima et cOncordi adniiiijstrntione, sici*
de suis aclibus, ne facianl donium Dei domum ne- Dominus ail: Non vetti minislrari, sed ministrare
gotialioiiis. (Mailh. xx). Et alibi: Qui major esl vestrunt, erit
CAP. 58. — Quibus in locis ephcopi, quibus presby- minister vesler (Matth.-xxm), ct reliqua. Similiter cf
teii esse dcbeanl. Anaclelus in tertio decretali suo ipsi comprovinciales episcopi cum ej'us consilio (nisi
omnibus ephcoph (snpra c 58).
vero 72 «juanium ad proprias pertinet parochias) agant juxfa
Episcopi apostolorum, prcsbyleri discipu- sanctoium constiluta Patrum, ul uno uno
tenent. non in ca- animo,
lorum loctim EpiseopLautem
in modicis civilatibus debent con- oreconcorditersanctaglorificetur Trinitasin sceeula.
slellis, neque Nullus primas, nullus melropolitanus, nullusqce
slitui, sed presbyteri per castella et modicascivitales
T.b ordinari et reliquorum episcoporum allerius adeat civitalem,
alque villas debent cpiscopis poni, aut ad posscssioncm accedat, quae ad eum noii per-
singuli tamen per singulos tiiulos suos. Et episcopus tinel, et allerius episcopi parochiam super
non ab uno, sed a pluribus debel episcopis ordinari cuj'us-
ut dictum non ad modicam ne quain [ejtis] disposilione, nisi vocalus ab eo cujus
et, est, civilatem, esse dignoscitur, ut quidquam ibi disponat
vilescat nomen episcopi, sed ad honorabilem urbem juris
vel ordinei, aul judicet, si sui gradus honore potin
titulandus et denominandui est. Presbyter vero ad B volueril. Sin aliter praesumpsc-rit damnabitur, et non
qualemcunque locum ecclesiae in eo consfuuiae est solum ille, sed et cooperantes, et eonsentientes
piaeficiendus.
CAP. 99. '— Irritam esse sentenliam archiepiscopi illi, quia sicut ordinatio, ila ejus [eis] et j'udicafio,
sine assensu coepiscoporum. Highiius papa a Pelro cl aliarum rerum dispositio, prohibetur. Nam qui
aposlolo octavns in I decretali suo. omnibus evi- ordinarc non polerit, quomodojudicabit? Nullatenus
scopis (cap. 2J. procul dubio j'udicabit, aul judicare polerit. Qtio-
(9, q. 5, c. Salvo.) Salvo in omnibus Romance niam sicut allcrius uxor nec adulterari ab aliquo,
Ecclesice privilegio, nullus melropol.tanus absque vel j"udicari,' aut disponi nisi a proprio viro eo vi-
cceierorum oinnium comprovineialium epLcoporum vente pefmitlitur, sicut nec uxor episcopi (qticeejus
instantia aliquorum audiat causas reorum, quia Ecclesia vel parochia indubilanter intelligilur) eo
irritce erunt aliter actae quam in couspectu eorum vivenle, absque ejus judicio et voluntate, alleri
omnium ventilatce, et ipse, si fecerit, coerceafur a j'udicari [judicio et voluntate alferius judicai*i, etc.J
fralribus. (Cqp. 2.) (2, q. 7, c Criminaliones.) Crimi- vel disponi, aut ej"us concubilu frui, id est, ordina-
naliones majorum nalu per alios nou fiani, nisiper tione ullatenus conceditur.
ipsos qui crimiua inlendunt, si tanien ipsi digni el -. CAP.102. —
Qnod nullus nhi per cjradus ecclesia-
irreprehensibiles apparuerint, et aclis publicis do- <"* slicos ud sutnmum sacerdolium pervenire debeal,
cuerint omni se suspicione carere et inimicilia, Zosimus episcopus urbis .Romw Hesychio episcopo
alque irreprehensibilem fidein ac conversationem Saionitano , cap. i\ep. 1, c. 1).
ducere. (Disi. 56 el 59, c. Qtii ecclesiast.) Hoc autem spc-
CAP. 100.. — Ut nullus melropotitanus alterius diw- cialiter, et sub praedecessoribusn ostris, et nuper
cesani parochiunum prmsnmal excommunicare, vei a nobis interdictum constaf litteris ad
Gallias, Hispa-
cMquid de eo agere sine concilio veljudicio ephcopi
sui. Calixtus papa a Petro xv, Renediclo fralri el niasque transmissis, in quibus regionibus familia-
coephcopo (cpist. 2 ephc. Galliw, c. 5). rior est ista praesumptio, quamvis nec Africa super
(9, q. 5, c Nidltts primas.) Nullusprimas vel me- hac [hoc] admonitipne nostra habeatur aliena , ne
tropolitantts dioecesani ecclesiam vel parochiam, vel quis penitus contra Patrum prcecepta, quia eccle-
aliquem de ejus parochia pragsumal excommuiiicare, siaslicisdisciplinisper oi-dinem non fuissetimbutus,
vel judicare, aliquidve agere absque ej'us concilio el temporum approbatione divinis stipendiis erudi-
vel judicio, sed hoe observet, quod ab apost lis ac tus, nequaquam ad suinmum Eceh-siaesacerdotium,
Patribus, et ptaedecessoribus nostris est sfatutum aspirare praesumerct, et non solum in eo ambit.o
ei a ndbis confirmatum. inefficax "haberelur, verum etiam ordinatores ejus
CAP. 101. — Irrilum esse qnod facii archiephcopus carerent eo ordine, quem contra praecepta Palium
de alterius parochia sine ejtts voiimtate. Idem, credlderant prcesuinendum.
ibidem. - .- -
CAP. 105. — Ut si quis episcopus majorem sedem am-
Si quis vero metropolitanus episcopus, nisi quod bierit, et_suam perdat, el illam tton nbtineai. Lco
ad suam solummodo propriam pertinet parochiam, Anastasio Thessalonicensi
' ephcopo (epht. 84,
sine consensu [u.nsilio] el voluntale omnium com- cap. 2).
provincialium episcoporum, exlra aliquid agere Si quis episcopus civitatis succ mediocritate de-
tentaverif, gradus sui periculo subjacebit, ct qtiod specta,administrationem loci celebrioris ambierit, el
egerit iriilum habealur, el vacuum; sed si quid admaj'orem seplebem quaeunquerationejoccasione]
[quidquid]de comprovincialiuin causis episcoporum, transtulerit, a cathedra ijuidem pellalur aliena, sed
eorumque ecclesiarum et clericorum atque scecula- carebit et propria, ut nec illis praesideat, quos pcr
rium necessitalihus agere aut disponere necesse fue- avaritiam concupivit, nee illis quos per superbiam
rit, hoc cum omiiium consensu comprovincialium sprevit. Suis ergo terminis quisque contentus sit,,
*eatur pontiftcum, non aliquo dominallonis fastu, nec supi a mensuram juris sui affectet augeri.
359 D. 1Y0N1S CARiSOTENSIS EPISCOPI 500
CAP. 104. — Ut iiullus episcopus sibi eligat successo- A doie judicium, ila gia\i semelipsum afficil damno
rem.LIitarius papa synodo prwsidens dixil, cap. 5 qui ad suse dignitalis collegium sublimat indignum.
(in concilio Romano). Non enim in cujusquam persona prcelenniltendum
et
Praelerea, fratres, nova inaudita (sicut ad nos est
missis de Hispaniis cpislolis sub cerla relatione per- tandus quod institutis geaeralibus coiiliiiclttr, nec pu-
est honor ille legitimus qui fuerit contia di-
venit) in quibtisdam locis perversitalum semina vinae preecepta legis collatus. (Paulo post) Merito
subinde nascuniur. Denique nonnuHi episcopatutn, Patrum beatomm venerabi-les
sancliones, cum de
qui nonnisi merilis praecedentibus dalur, non divi- sacerdoltim elcclione loquereiitur, eos deniuin i('.o-
«um munus, sed hasrcditarium pulant esse compen- neos sacris
administralionibus censucrunt, quorum
dium, el credunt sicut res caducas atque mortales, omnis aetas a puerilibus exordiis, usqtie ad peifc-
ita sacerdotiuin velut lcgaiorio aut testamentario
ctiores annos, per disciplince ccclesiasticcestipendia
jure posse dmiitli. Nam plerique sacerdotes in mor- cucurrisset, ut unicuique leslimoiiium prior vila
tis confmio constituli, locum suiim ferunlur alios
nominibus perhiberet. Nec potest de ejus provectione dubilari,
designatis subrogare, scilicelut non legi cui pro laboribus multis, pro motibus caslis, pio
lima exspectetur eleclio, seddefuncti gratificalio pro
actibus strenuis celsioris loci praemium debelur. Si
populi habeatiu- asseusu. Quod quam gr-ave sii exi- " enim ad honores mundi sine suffragio lemporis, sine
sfnnatis [cesfmiale]. Atqae ideo, si placet, ctiam merito laboris
hanc licentiam generaliter Ecclesiis aufevamus. indignum estpervenire, et nolari am-
bitus solent, quos probitalis doeumenta non adju-
CAP. 105. — Quod non stl principalus pcr amiilum
vel sedilionem occupandus, el quod ncmsit episcopo vant, quam divinorum diligens, et quam prudens habenda est
manus hnponenda, nisi diligenter examinato. Leo dispensalio muneruin, et coeleslium di-
papa universis ephcoph per Africam constitutis gi.ilatum, ne inaliquo aposlolica et canonicadeciela
(epist. 87, cap. 1). violenlur, et his Ecciesia Domini regenda credatur,
Neccssarium fuit ul dolorem cordis nostri, quo qui legitimarum inslitulionum nescii, el lolius Im-
pro Dominicorum gregum periculis cestuamus, militatis ignari, nonlih inlimis sumere incremen-
daiis nunc ad vos litteris promeremus, mirantes tum, sed a summis volunt acclpere [habere] prin-
tanlum apud vos, per occasionem tcmporis impa- cipiura, cum valde iniquum slt, et absurdum, utim-
cali, aul ambieiuium praesumptionem, attt tumultum perili magistris, novi antiquis, et rudes praefcranlur
valuisse popularem, ut indignis quibusque, et longe emeritis!
cxtra sacerdotale meritum constitulis, pastorale CAP. 106. — _.te tn ordinandis episcopis sanclorum
f.isligium et gubcrnatio Ecclcsice erederetur. Non C ad Patrum staluta negliganlur. De superiori evhlola
est hoc consulere populo, sed nocere; nec praestare episcoposAfricw (cap. 2)
regimen, sed augere discrimen. Intcgritas enim prce- Superesl, fratres, ut concorditer [concordi o! e-
sidentium salus est subditorum; et ubi est incolu- dientia] salubres suscipiatis hortalus, el nihil per
mitas obedientiae, ibi sana esl forma doclrinae. coiitentionem agenles, sed ad omne studittm clevo-
Principatus autem quem aui seditio extoisit, aul lionis unanimes, divinis et apostolicis consiitulioj.i-
ambitus occupavit, etiamsi moribus atque aclibus bus pareaiis, elin nullo patiamini provideniissima
jion offendil, ipso lamen initii sui est perniciosus canonum decreta" violari. Qu«e enim cerlarum re-
exemplo, et difficile est ut bono peragantur exitu misimus consideratione causarum, antiquis dein-
quce malo sunl inchoata principio. Quod si in qsii- ceps custodienda siinl regulis, ne quod ad temptis
buslibet Ecclesice gradibus providenter seienterque pia lenilate concessimus, jtista posl ultione plecla-
curandttm est ut in domo Domini nihil sil inordina- mus, in eos specialius et propenrius cominovcn-
lum, nihilque prceposterum, quanto magis elabo- di, qui in episcopis ordinandis sanctorum Patrum
randum cstut, in electionecjus qui supra omnes statufa neglexerini, et quos rcfutare debuerint" con-
gradus constiluitur, non errelur?Nain totius fami- secrarint.
lice Domini stalus etordo nulabit, si quod requiritur D CAP.107. — Quodqni hidigiwsordhianl, jus debeant
in eorpore, non invcnitut' in eapite. Ubi esl Illa amittere consecrandi, ibidem (eodemcap.).
beali Pauli apostoli per Spiritum Dei emissa prae- Unde episcopi qui lalem consecraverint sacerdo-
ceplio, qua in persona Timothci oinnium sacerdo- tem, qualem esse non liceat, etiam si aliquomodo
tiim Christi numerus eruditur, et inde [proinde] damnum proprii honoris evaserint, ordinalionis la-
unicuique nostrum dicitur : Matms cilo nemini itn- men j"us ulterius uon habebunt, nec unquain ei
posueris, neqtie communicaveris peccatis alicnis sacrainento intererunl, quod negleclo divino j*udi-
(I Tim. v). Quid esl cilo manus imponere, nisi cio, immerilo praesliterunt. Illud sane quod ad sa-
anle cetaiem maluritatis, ante lcmpus exaniinis, cerdoialempertinet dignitalem,inler omnia voluinus
ante meritum laboris, anle experieiUiam disciplince, canoiium statula servari, ut non qtiibuslibel locis,
saccrdolalem honorein tribuere non probatis? Et neque quibuseunqtie castellis, et ubi anle non fuc-
quid est communicai*e peecalis alienis, nisi talem runt episcopi consecrenturj cum ubi minores su:.t
eifici ordiuaulem, qualis ille est, qui non meruit or- plebes, minoresque conventus, presbylerorum cura
diuari? Sicut enim boni operis sibi comparat fru- sufficiat. Episcopalia aulem gubei*nacula nonnisi
cluni qtti reclum lenet rsectatur] in eligendo sacer- majoribus populis, ei fi equeiiiioribus civitaiilts
5(:, DECRETI PARS V. — DE PRIMATU ROM. ECCLES. ETC. 502
oblatio nullam culpae niacu-
oporleat praesidere, ne quod sanctorum Patium . i prohibemus, quia ejus
divinitus inspirata decreta vetuerunt, viculis, et lam gerit, quce ex ambientis petitione non pro-
vel obscuris et solitariis munieipiis cessit. - 1
possessionibus,
tribuatur sacerdotale fastigium. CAP.110. — De eodem. Greg. Theodorico el Theoda
berto regibus Francorum(lib. vu reght., epht. 116.)
CAP.108. — De Simoniaca hmresi eradicanda, el de
ephcopo alterius gratia non faciendo. Gregorius Qua de re ut magnum omnipoteiiti Deo munus
univefsis ephcoph per Helladiam provinciam con- valeatis offerre, synodum congregari prcecipite, in
slilulh (lib. IV regist., ephtola 56). qua sicut fratribus coepiscopis nostris mandavimus,
(I, q. i, c. Quibusdam.) Quibusdam narrantibus praesenle dileclissimo filio nostro Cyriaco abbatc,
or-
agnovi quod in illis partibus nullus ad saertim sub anathematis debeat obligatione constitui,' ntillum
dinem sine commodi datione perveniat. Quod si ita
cuni pro ecclesiastico ordine aliquid unquam dare, vel
est, flens dico, gemens dcnuiuio, quia sacerdo-
diu stare non aliquid accipere.
lalis ordo intus cecidit, foris quoque CAP. 111. — Quod nullumopus Simoniaci valeat, et
poteril. Scimus quippe ex Evangelio, quid Re- quod iram Dei super populumpotius provocat quam
dcmptor noster per semetipsum fecerit, quia ingres- placal, Ibidem paulo ,posl initium.
sus templum, cathedras vendentium' columbas Q (i, q.i, c. Ferlur Simoniaca.) Fertur Simoniaca
evertit (Maith. xxi). Columbas enim vendere est, de haercsis (quae prima contra Dei ecelesiam diabolica
Spiritu sauclo quem Deus omnipotens consubstan- supplantatione subrepsit, el in ipso oj'tu suo zelo apo-
tialem per impositionem manuumhominibustribuit, stolicae ultionis percussa, atque damnata cst) in re-
commodumtemporalepercipere. Exquo (utpraedixi) gni vestri finibus dominari, cumin sacerdotio iides
malo jam inuuitur, quia qui in templo Dei columbas siteligenda cum vita. Si enim vita deest, fides me-
vendere prassumpserunt, eorum Deo judicecathedrae i*itum non habet, beato Jacobo attestanle, qui ait:
ccciderunt. Qui videlicet error in subditis propaga- Fides sine operibus mortua est (Jac u). Quce enim
tur cum augmenlo, nam ipse quoque cum ad sacrum opera esse valeant sacerdolis, qui honores lanti sa-
ordinem praemiis perducatur jam in ipsa provectus cramenti convincitur obtinere per praemium ? Et
sui radice vitiatus, paratior est aliis venundare, posl pauca. Hinc igilur non solum in-ordinatoris et
quod emit. Et ubi est quod scriptum esl: Gratis ac- ordinati animam lethale vulnus infligitur, veium
cephth, gratis date? (Matth. x.) Et cum prima con- etiam excellentiaevestraj regnum vestrorum episco-
tra sanetam Ecclesiam Simoniaca haeresis sit exoria, porum culpa (quoi*ummagis inleicessionibus jttvari
cur non perpenditur, cur non videlur, quia eum debuerat) praegravatur. Si enim dignus is saccrdotio
quem prclio quis ordinat, provehendo agit, uthse- Q creditur, cui non actionis merita, sed praemiorum
reticus fiat? Ideoque hortamur ut vestrum nullus copia suffragatur, restat Utnihil sibi in honores cc-
denuo hoc lieri paiiatur. Sed neque gratia alicujus, clesiasticos gravilas, nihil sibi defcndat industria,
neque supplicalione aliquos ad sacros ordines au- sed tolum auri profanus amor obtineat, et dum vi-
deat promovere, nisi eum quem vitce et actionis tia honor remunerat, in locum ultoris is fortasse
qualitas ad hoc dignum esse monstraverit; nam, si qui fuerat ulciscendus adducitur, atque hinc sacer-
alilerfactumdenuo senserimus, dislrictaet canonica dotes nonr proficere, sed perire polius j*udicantur.
illud noverili- ultione compesci. Yulnerato namque pastore, quis curandis ovibus
CAP.109. — Ht nihil accipiatur pro ordinatione vel adhibeal medicinam? Aut quando populum orationis
pa!liv vel chartis, cujus supra. clypeo tueatur, qui jaculis se hostium fei'iendum
Antiquam Patrum regulam sequens, nihil unquam exposuit ? Aut qualem fructum producturus est, cui
de ordinationibus accipiendum esse' consliluo, ne- gravi peste radix infecta est:
Major ergo calamitas
que ex datione pallii, nequeex traditionechartarum, metuenda est forte locis illis, ubi tales intercesso-
neque ex ea, quam nova per ambitionem invenil si- res adducuntur ad locum reginiinis, qui iram Dci
mulatio, appellatione pastelli. Quia enim ordinando provocant, quam per semetipsos populis placare~de-
episcopo pontifex manum imponit, evan*gelicamvero D buerant.
lectionem minister legit, confirmationis vero huj'us
CAP.112. — Item de Shnoniach. Gregorins Elherio
epistolam uotarius scribit, sicut episcopum non de- [Belherio], Siagrio, Virgilio et Desiderio, episcoph
cet manuin Tiam impouit vendere, ita ministervel Galliaruni (lib. vn regist., ephl. 110.)
notarius nou debet in ordinatione ejus vo.cem suam, Dum non atlendittir, quod divina voce dicitur
vel calamum vendere. Pro ordinatione ergo, el pro [praecipitui*].Grath accephth, gratis dale (Malth.x),
paJlio, chariis atque pastello, eumdem qui ordinan- agttur ut crescat et geminata fiat in uno eodemque
dus est, vcl qui ordinatus esl, aliqua dare prohibeo. delicti contagio, emenlis scilicet et vendentis. Et
Ex quibus praedielis rebus, si quis aliquid commodi cum liqueat hanc haeresim ante omnes radice pesti-
appellatione exigere, vel petere forte praesumpserit, fera subrepsisse, alque in ipsa sua origineaposto-
in districto omnipotentis Dei examine, reatui subj'a- lica esse detestatione damnatam, cur non perpendi-
cebit. Is autem qui ordinatus fuerit, si non ex pla- tur, cur non cavetur, quia 1111 benedictio in maledi-
cito, neque exactus ac petilus, post acceplas chartas ctionem convertitur, cquia ad hoc ut fiat hacreticus
et pallium, offerre aliquid cuilibet ex clero, gratice promovetur ? Item, ibidetn. Neque enim eleeniosyaa
taiUummodo c-ausavoluerit, hoc accipi nullo modo reputanda est, si pauperibus distsenseiur, quod ex
t*A.TJEtOI..CLXl. 12
 5-63 D. IVONTS CARNOTENSIS EPISCOPI 564
iflicitis rebus aeeipiiur, quiaqui liac intentionemale A unum esse congregari, ita ut etiam caeterorum qui
accipit, lit bene dispenset, gravatur potius, quam absentes sunt, consensum lilteris teneant, et ita fa-
adjuvetur. cient ordinationem : potestas -sane vel confirmalio
CAP. 115. — Non esse ordinandum ephcopum sine pertinebit per singulas provincias ad metropolita-
consensu melropoiitani. Innocentius Victricio Ro- num episcopum.
•thomagensi ephcepo (epist. 2, c. 1,)
£AP. 118, — Ctti per.iculo subjaceut episcopus vel aii-
Primum, ut extra conscientiam metropolitani epi- quis de ctero per pecuniam ordinalus, vel ad aliquos
scopi, nullus audeat ordinare episcopum. Integrum honores promolus. Eic Chalcedonensi conc cap. 2,
enim est judicium quod plurimorum sententiis con- (i,q. 1, c. 1. Si quh episcopus.) Si' quis episcc-
firmatur. Nec unus episcopus ordinare praesumat porum accepta pecunia ordinationem fecerit, et sub
episcopum, ne furtivum prcestitum beneflcium vi- pretium deduxerit impreliabilem gralia, atque ordi-
deatur.Hoe enimet syhodus Niccena constituit atque naveritper pecuniam episcopum, sive chorepisco-
deffhivil. pum, sive presbyterum, sive diaeonum, aut quem-
CAP.114. — De eodem.'Hilarius papa Ascanio,et cunque alium qui connumeratur inter clericos, aut
aliis episcoph Tarraconensh provincim (cap. 4.) accepla pecunia ordinaverit ceconomum, id est de-
Hoc autem primum juxta eorumdem regulas Pa- n feissorem, sive paramonarium: quicunque hoc me-
trum volumus cuslodiri, ut nullus prceter notitiam dilatus fuerit, si convictus fuerit, ipse quidem sub-
atque consensum fralris nostri Ascanii aliquatenus eat gradus sui periculum, et qui sic ordinatus fue-
consecretur aniistes ; quia hoc vetus ordo tenuit, rit, nullum habeat ex huj'usmodi mercimonio et
hoe trecentorum decem et octo sanctorum Patrum creatione probrosa profectiim, sed sit alienus et di-
definivit auctoritas. Cui quisquis obvias tetenderit gnitatis et sollicitudinis ej'us, quam per pecunias in-
manus, eorum se consortio fatetur indignum, quo- travit; sed et ille qui tam turpibus et illicitis inter-
rum prceceptionibus resultarit. cessor apparuit, siquidem clericus fuerit, de proprio
CAP. 115. — De Simoniacis cunctis ab ordineel di- gradu decidal; si vero laicus sive monachus fuerit,
ijiiitale removendis. Leo IV ephcoph Britannim anathema sit.
(ep. 2, c.i.) CAP. 119. — Qtiid agendttm, sil de ephcopo, qui ec-
(i, q. 7, c Reqtiirith de ltis.)\Req\imlis de his qui clesiam per smcularem poieslatem obtinuerit. Ex ca-
turpissimo Iucrocolumbasin templo Domini vendere none apostolorum, cap. 51.
non pertimescunt, et sui aeta improba temeritate (18, q. 7, c. Si quis ephcopus.) Si quis episeopus
Simonis hceresi conjungentes: utrum possint in saecularibus potestalibus usus Ecclesiam per ipsas
ordine pcenitentiam agere, aut tantummodo extra r obtineat, deponatur, et segregentur omnes qui illi
ordinem et sacerdotalem fieri gradum. Quibus nos communicant.
quidem convictis, et qui tam deteslabile nefas (quod CAP.120. — De eodem. Septima synodus, cap. 5.
jam multis est damnatum conciliis) peregisse no- (Disl. 65, cap. Omnis electio.) Omnis electio epi-
scuntur, nulla pcenitentia possumus subvenire, et tot scopi vel presbyteri, autdiaconi a principibus facla,
spiritualibus Patribus obviare, sed in illorum Pa- irrita maneat, secundum regulam quce dicit: Si
trum me sententia convenire omnibus certum quis episcopus scecularibus potestatibus ususeecle-
- sit. siam per ipsas obtineat, deponatur, et segregentur
CAP,116. — Quomodo, aufquot teslibus damnandus omnes qui illi communicant.
sil ephcopus. Idem. CAP. 121. —De eo quiper pecuniam manus imposi-
tionem dedit vel accepit. Synodus seplima, cap-. 20.
(2, q. 4, c Nullam dmnnalionem.) Nullam dam-
nationem episcoporum esse unquam eensemus, nisi Omnis episcopus, vel presbyter, aut diaconus con-
aut anle legitimum numerum episcoporum, qui fit victus quod per pecuniam manus impositionem de-
derit vel acceperit, a sacerdotio et gradu decidat.
per duodecim episeopos, aut certe probata senten-
lia per 72 idoneos testes, qui lales sint, qui et aceu- Fortassis autem dicunt aliqui, quia pcenitenliam
sare possint, et prius ad sacra Christi quatuor Evan- j. agimus de peccato, et Deus ignoseit illud. Ita est,
Deus suscipit, et
gelia sacramenta praestent, quod nil falsum depro- quia omnes agentes pcenitenliam
mant, sicut nobis beatus Silvestertradiditet Romana induiget per poenitentiam peccala quaeque patrata.
sancta tenere videtur Ecclesia. Et si inler eos quos Ilem. (i, q.i, c Qui per pecunias.) Qui perpecu-
damnandos esse dixerint homines, fuerit episcopus nias quemquam consecraverit, vel consecratus est,
a sacerdotio.
qui suam eausam in prcesentia Romance sedis epi- alienus est —
scopi petierit audiri, nullus super illum finitivam CAP. 122. eleclioni Nullum principum, vel polestalum lai-
dare sed omnino eum audire corum, ephcoporum se inserere. violenter
praesumat sententiam, debere, et si fecerint quid de eis agendum sil. Octa
decernimus, va synodus cap. 11.
CAP. 117. — Qualiler
' episcopi debeanl ordinari. Ex Promotiones et consecrationes episcoporum con-
conc. Nicwno, cap* 4. cordans prioribus conciliis, clericorum electione ac
Episcopum oportet ab omnibus episcopis, si fieri decrelo, et episcoporum collegio iieri haee sancta et
polesl, qui sunt in provincia ejus, ordinari. Si verp universalis synodus ^definivit, et statuit atque jure
hoc diflicile fuerit, vel aliqua urgente necessitale, promulgavit neminem laicorum principum vel po-
velilineris longitudine certe tresepiscopl debent in tentium semet ingerere [inserere] electioni vel pi o-
565 DECRETI PARS Y. — DE PRIMATU ROM. ECCLES., ETC. SCS
motioni patriarchas, vel metropolitani, aut cujuslibet A Inferioris vero gradus sacerdotes vel alii clerici con-
episcopi, ne videlicet inordinata el iucougrua hinc cessione suorum episcoporum possunt ad alias cccie-
fiat conlentio vel confusio, praesertim cum nullam sias iransmigrare.
in talibus potestatem, quemquam potestativdrum, CAP.126. — Ne quidquam prwmii pro divinis saera-
vel caeterorum laicorum habere conveniat. Sed silere menlis accipiatur. Ex Toletano concilio xi, cap. 8.
et atlendere sibi, usquequo regulariter a collegio (1, q. 1, c Quidquidi nvhibilh.) Quidquid invisi-
Ecclesiae suscipiai finem electio futuri pontificis. Si bilis gratiae collatioue tribuitur, nunquam quaestu,
vero quis laicorum ad concertandum et cooperan- vel quibuslibet prcemiis venundari penitus debet,
dum invitatur ab Ecclesia,4icet hujusmodi, cum re- dicente Domino : Quod gratis accephlis, gratis date
verentia, si forte vbluerit, obtemperare se asciscen- (Matth. x). Et ideo quicunque deinceps in eccle-
tibus. Taliler enim dignum pastorem sibi regula iter slastico ordine constitutus, aut pro baptizandis
ad suam Ecclesia salutem promovet. Quisquis autem consignandisque fidelibus, aut collatione ehrismatis,
saecularium principum, vel polentum, vel alterius vel promotionibus graduum prelia qucelibet, vel
nisi voluntarie oblata, pro hujusmodi obla-
dignitatis laicus, adversus communem ac conso- prcemia, tione [ambilione] susceperit, equidem si, sciente
nanlem, atque canonicam electionem ecclesiaslici
oidinis agere tentaverit, anathema sit, donec obe- B loci episcopo, tale quidquam a subditis perpetratur,
diat et cbnsentiat, qiiod Ecclesia de electione et or- idem episcopus duobus mensibus excommunicationi
dinatione proprii praesulis se velle monsti'averit. subjaceat, pro eo quod m scientia mala conticuil, et
CAP. 125. — De eodem. Canones apud Parhios sub correctionem necessariam non adhibuit. Sin autem
Ludovico rege. suorum quispiam eodem nesciente, quodcunque do
(Conc. Parhiehs. i, c, 8.) Quia in aliquibus con- Supradiclis capitulis accipiendum sibi esse credide-
suetudo prisca negligitur, ac decrela canonum vio- rit, si presbyter est, trium mensium excommunica-
lantur, placuit juxla antiquam consuetudinem, ut tioiis pleclatur ; si diacouus, duobus, siibdiaconus
decreta canonum serventur. Nullus civibus invilis vero vel clericus his cupidilatibus serviens, et com-
ordinetur episcopus, nisi quem populi et clericorum petenti pcena el debila excommunicatione plectendus
electio plenissima quaesierit voluntale. Nonprincipis esl.
imperio, neque per quamlibet conditionem, contra CAP. 127. —Qua senlenlia fetiendi sintqui Simoiiiace
ad ephcopaium eligunlur, vel elecli Simoniace
metropolis voluntatem vel episcoporum comprovin- ordinanlur. Ex eodem conc-cap. 9.
cialium ingeratur. Quod si per ordinationem regiam Multce super hoc capitulo Patrum sententiae ma-
lionorls istius culmen pervadere aliquls nimia te-
G naverunt, scilicet ne impreliabilem sancti Spiritus
meritate praesumpserit, a comprovincialibus loci
nullatenus grafiam donis vel muneribus quis ajstimet corapa-
ipsius episcopis recipi mereatur, quem randam. Sed
indebite ordinalum agnoscunt. Si quis de compro- (quod non sine gravi dolore dicendum
esl) quanto haec frequenti dccretorum est prccce-
vincialibus recipere eum contra interdicta praesum-
sit a fralribus ptione prohibita, tanlo anobisfraudibus cognoscitur
pserit, omnibus segregatus, et ab ip- iterala, dum hi qui tali pretio mercari nituntur
somm omnium charitale semotusv Nam de ante
gratiam, suce ordinationis tempora prapveniunt;
actis ordinationihus pontificum ita convenit obser-
munere, aut post acceptum honorem, promissis
vari, ut metropolitanus [metropolis] cum suis com- suis conferunt
appariloribus turpis lucri mercedem.
provincialibus episcopis, vel quos vicinos episcopos Et ideo ut horum et similium argumenlorum dein-
eligere voluerit, in loco ubi convenerit, juxta anti- ceps amputetur occasio, haec sancta
statuta omnia communi consilio et ' synodus definivit
qua canonum, ut, cum quisque pontificale culmen ante Domini
sententia decernant [decernaiUur]. altare percepturus accesserit, et actione astringa-.
CAP. 124. — Qualiter consecrentur ephcopi. Ex tur, quod pro conferenda sibi
~ consecralionehonoris,
quarto Gartluiginensiconcilio, cap. 2. nulli personae cujuslibet praemii collationem, tel'
(Disl. 25, "c. Ephcopus cum.) Episcopus cum or- D i aliquando dedisset, vel
aliquando in futurum dare
dinatur, duo episcopi ponant et teneant Evangelio- procuret. Sicque aut mundus ab hoc
rum codicem supercaput et super cervicem ejns, Jationis consecralionem contagio, prae-
et uno super eum fundente benedictionem, reliqui scelere manifeste accipiat, aut pubiicato hoc
denudatus, coram Ecclesia ad
omnes-qui adsunt episcopi, manibus suis caput ejus honorcm quem mercari voluit, non aceedat. Illos
tangant. lamen, quosdeinceps postpicelationetti per praemium
CAP.125: — De episcopo vel clero in alium locum ordinatos fuisse patuerit, sub definitis
non transferendo. Ex eodem concitio, cap. 27. poenitenlicc
legibus, iit vere Simoniacos ab Ecclesia separandos
(7, q. 1, c. Episcopus de loco.) Ut episcopus dei esse censemus, id est, ut duorum annorum spatic^
loco ignobili a"dnobilem perambitionem non irans- -exsilio relegati, et digna satisfactione vel excommu-
eat, nec quisquara inferioris ordinis clericus. Sanei nicationis sententia coerciti, honoris gradum quem
si id utiiitas Ecclesiaefaciendum poposcerit, decreto• praemiis emerant,
lacrymis conquirere et.reparare
pro eo clericorum et" laicorum episcopis porrecto ' intendant; ut si digna eos satisfactio paenitenlice
(pcr sentenliam) in praesenlia synodi transferatur, tempore.invenerit, non tantum communiorii .[com-
nihilominas alio in locum ejus episcopo subrogato. mendaverit, peracto incliclce pcenitenlia; tempore,
 507 . D. IVONIS CARNOTENSIS EIISCOPl , 568
non tantuin, etc,] sed el loco et totius ordinis ofliciis, A si antepondera quam solidentur accipiant, cuncia1'"1
a quibus separali fuerani, restaurandi snnt. simuWabricani adterram deponant.
CAP. 128. — Ne episcopus per pecuniam aliquem CAP.152. — Quod inexpiabilh sit culpa venditi
ordinet. Ex n Bracarensi concilio, cap. 5. myslerii. Ambrosius (/. iv. In iv, c. Lucm-, iitulo.
(1, r/. i, c. Placuit ul de.) Placuit ut de ordina- De confirmalione ejusdem, exemplo Elhwi el
tione clericoium episcopi munera nulla suscipiant, Naatnan.)
sed sieut scriptum est: Quod gralis Deo donante Accepisti peeuniam, et possidebis cx ea agrum,
et vineas, et oliveta, et greges, et Iepra Naaman.
acceperint, gratis dent (Matllu x.) Non aliquo prelio
gratia, et imposifto manuum venundetur, quia an- applicabit (IV Reg. v) se in te [adhaerebit tibtj,
et semini tuo usque in aeternum. Vides quia faclo
iiqua definitio Patrum ita de ecclesiasticis ordina-
tionibus statuit dicens: Analhema sit danti et auctoris successio damnatur hceredis. Inexpiabilis est
enim vendili culpa mysterii, et gratiae vindicfa cce-
accipienti, proptei-ea quia multi aliquando multis
sceleribus obruti, cl sancto altari indigne ministran- lestis transil ad posteros (Deuter. xxm.) Denique
1
les non ob testimonium bonoi*um acluum, sed Moabitae,et cceteri non intrabunl in Ecclcsi.im Dei
numerum oblinent. Oporlet ergo non usque in tertiam ct quarlam progeniem, tandiu
profusione ,, videlicet
per gratiam munerum, sed per diligentem prius dis- auclorum(ttt simpliciussuccessio interpretemur) donec culpam
ctissionem, deinde per multorum testimonium cle/i- Sed cum multiplicis generationisaboleret.
cos ordinare, illi, qui in Deum idololatriae errore deli-
in quartam generatioriem videantur esse
CAP, 129. — Non esse facienduin episcopum prmmio, querunt,
vel personarum palrocinio. Gregorius Antonio sub- multali, profecto durior videtur esse sententia, qsa
diacono, reghtri lib. n, episi. 22, sive cap. 61. Giezisemen usque inceternum pro cupidilale habendi
{8, q. 2, c. Iltud quhtem.) Illud quidem prae omni- prophetica attctorilale damnatur, praeserlim cttsi
'bus cuwe tibi sit ul, in hac electione, nec datio Dominus noster Jesus Christus per lavacri regenera-
quibuscunque modis interveniat prccmiorum, ncc. lionem omnibus remissionem dederit peceatorum,
quarumlibet. personarum palroeinia convalescant. nisi ut vitiorum magis quam generis semeji inlel- .
Nam si quorumdam palrocinio quisquam fuerit ligas. Sieut cnim qui filii promissionis sunt, existi-
eleclus, volunlatibus eorum, cum fueril ordina- manlur in semen bonum, ila etiam qui iilii erroris,
tus, obedire reverentia exigente compellilur, sicque sunl, existimantur in semen malum. Nam et Judaei
fit ut et res illius minuanlur ecclesiae, et ordo eccle- ex palre diabolo sunt (Joan. vm), non utique carnis
giasticus non servelur. Talem ergo le imminente successione, sed criminis. Ergo omnes cupidi,.
[admonente], debenl pcrsonam eligere, quae nullius jG omnes avari, Giezi lepram cum divitiis suis pos-
incongruce voluntali deserviat, sed vita el moribus sident, et male qucesita mercede non tam patri-
decorata ts.nto ordine digna valeai inveniri. monium facultatum, quam thesaurum crimlnum
CiAP.i'50. — Ut nullus privaium commodum, sed congregarunt, aelerno supplieio el brevi fructu.
commune qnmrat in electione episcopi. Idem ad CAP.155. — Qttod solhis nefas ambilus severissinw
elerum Mcdiolanensem (epist. 29, sive c. 68). damnetur. Gregorius ad Maximuin [Maxhnianum]
(8, q. 2, c. Dileclissimi.) Dileciissimi filii, ofiicii prmsnmplorem in Salona, cap. 20.
noslri censura commoniti, suademus, ut in susci- (Lib. III reghtri, epht. seu cap-. 20.) Licet ccstera
piendi antistiiis causa, nullus vestrum neglecla uti- cujuspiam talia vitae sinl fherita, ut nihil sit quod
litate coinntuni, suo lucro proliciat, ne si quisquam ex his sacerdotalibus valeat ordinationibus obviaie,
tamen solius nefas ambitus severissima canoiiKin
propria commoda appelit, frivola cestimalione falla-
lur, quia nec libero judicio praeferendam sibi districlione damnatur.
personam examinat mens, quam cupiditas Iigat. CAP.154. — Qttod non sit consecratio ab excommu-
Pensantes ergo quae cunctis expediunt ei quem vobis nicatis celebranda. Idein in eodetn cap.
divina gratia prcetulerit, integerrimam seinper in Cognoscimus [Cognovlmus] itaque quod, vel sub-
omn.bus obedieutiam praebete. Judicari namque a 1[) repta vel simulata piissimorum pi*incipumjussione,
vobis ultra non debet semel prcelatus, sed tanio nunc dum vita dignus non fueris, te ad saeerdotii ordineni
subtiliter ittdieaudus esl, quanlo poslmtidum judi- cunctis venerabilem proripuisse. Quod nos ideo
candus nonest sine ulla haesitationecredimus,quiavitama_tateinquv2
tuam non habemus incognitam, ac deinde quia
CAP.154.'— Quid in primitiva Ecclesia, el qitidnunc,
neophylm vocelur. Idem Virgilio Arelalensi epi- serenissimi Domini -imperaloris ammum non igno-
scopo (lib. iv reghi., episl. 50). ramus, quod, se in eausis sacerdotalibus miscere
(Dist. 48, c. Sicut.) Cum ad sacros ordines Paulus non soleat, rie nostris in aliquo peccatis gravetur.
apostolus neophylum vcnire prohibeat (J Tim. n), Additut inaudilum liefas, .quod post interdietionem
sciendum nobis est quia, sieut lunc neophytus voca- quoque noslram, quce sub excommunicatione lua
batur qui adhuc noviter erat plantatus in iide, ila ordinantiumquete faclaest, ccesispresbyteris, dia-
nunc inter neophytos depulamus, qui adhue novus conibus cceterpque clero, manu miHtari diceris ad
est in sancta conversatione. Scimus autem quod medium deductus. Quam rem rios consecrationem
aedificati parietcs non prius tignorum pondus acci- dicere nullomodo possumus, quia ab escommuni-
piant, nisi a novitatis suce humore siccenttu*; ne catis est celebrata, Quia igilur sine ullius exempli
 569 DECRETI PARS Y. — DE PRIMATU ROM. ECCLES., ETC. , 57&
forma \ io'asii talcm lantamque sacei*dotiidig:iitatcin, A CAP.158. — Vt episcopus iwnconsecrctur sine tribm
utusque dum Dmninicis vel responsalis nostri ephcoph. Ex conrilio Arejatensi u, cap. 5.
cognoverimus apicibus, quod non subreptilia, sed Nullus episcopus sine metropolitani permissu,
vera fueris jussione ordinatus, nullatenus tu ordi- nec metropolitanus sine tribus episcopis comprovin
nalbresque tui altrectare quidquam praesumatis cialibus praesumat episoopum ordinare, ita ut slii
sacerdotalis oflicii, necusque ad rescriptum no- comprovinciales episcopi admoneantur, ut se suo
strum, ad cultum vos saeri altaris accedere. responso eonsensisse significenl. Quod si interpartes
CAP. 155. — Quod non oporteat ordinationes epi- aliquafueritdubitatio, majori niimerometropolitanus
scoporum diu diffem. Ex Chalcedonensi concilio in electione consentiat.
cap. 25. CAP.159. — De eodem, et ut archiephcopus ab om-
(Dht. 75,cap. Quoniam quidam.) Quoniani quidam nibus comprovincialibus ordinelur, si ficri potest.
rnetropolitanorum (quantum comperimus [sicutad Ex epist. Aniceli papm Ecclesiis Gallim direcla.
IIOSperlatum est]) negligunt commissos sibi greges, De ordinationibus episcoporum, super quibus nos
-el ordinaliones episcoporum facere differunf, placuit consulere voluistis, olim aliisin sciiptis praedeees-
sanctae synodo, infra ties menses ordinationes epi- soris nostri Anacleli (epist. 2) qucedam j'am decreia
scoporum celebrari, nisi forte necessitas inexcusa- " i'eperimus [Volumen conciliorum sic habct : Olim in
biliscoegerit tempus dilationis exiendi [protelari], sancli praedecessoris noslri Anacleti ordinationibus
Quodsi hocmininie fecerit, correclioni eceiesiasticce quaedamjam,ctc.]. Scimusenim beatissimum Jaco-
sbbjacebit. Yerumtamen reditus Eeclesiae viduaice bum, qui dicebatur justus, qui eliam sccundum
penes ceconornum ejusdem eeelesias fntegri rcser- carnem frater Domini nuncupatus esl, a Petro, Ja-
venlur. cobo, et Joanne apostolis Hierosolymis episcopum
CAP.156. — Ul arcl.icpiscopus infra tres menses pal- csse ordinatum. Siaulem non minus quam a tribus
lium suum ab aposloiica scd-e accipiat, vel digni- -apostolis tanlus vir fuit ordinalus, paiet profccto
'atesua careat. Exdecrelh Petagiipapm, cap. 1. eos formam, instiiuenle
Domiuo, tradidisse non mi-
(Dht. 100, c. Quoniam quidatn.) Quoniam quidam nus quam a tribus episcopis, episcopum ordinati
inelropolilanorum fidem suam, secundum priscam debere. Sed crescentc numero episcoporum, nisi
'consueludiiiem, sanctce sedl apostolicaj exponere intervenerit necessitas,- debent ettam plttres augci*L
detreetaiues, usum pallii neque expetuiit, neque per* Si autem archiepiscopus obierit, et aller ordinandtts
cipiunl, ae per hoc episcoporum eonsecratio viduatis archicpiscopus fuerit, omnes ejusdem provincise
Ecclesiis non sine periculo piolela.ur, placuit ut
episcopi ad sedem metropolitanam veniant, ut ab
quisquis melropolitanus ullra tres menses conse- omnlbus episeopis eligatur ct ordinetur. Oportet.
crationisstiae ad lidcm suam e.\'ponendam,palIiumqiitc " autem ut ipse qui illis omnibus praeesso debet, ab
stiscipiendum, ad apostolicam sedem non miserit, illis omnibus eligatur et ordinetur. Reliqui vero
conimissa sibi careat dignilate, sitque licentia comprovinciales episcopi,. si necesse fueril, caeteris
inetropolitanis aliis, post secundam et tertiam eom- consentientibus a tribus, jussu a^chiepiscopi, con-
nioniiionein, viduatis Ecclesiis, cumconsilio Romani seerari possunt episcopis. Sed nielius est, si ipse
ponlificis ordinaiido cpiscopo subvenire. Si vero cnini omnibus cum qui dignus est elegerit. et cuncti
coiisecrandi episcopi negiigentia provenerit, ul ultra paritcr consecraverint pontificem [ponlifices]. Et
tres menses Ecclesia viduala consistat, communione licel istud, necessitale cogente, concessum sit,,iliud
privctur, quousque aut loco cedat, aut se consecran- tamen quod de arcbiepiscopi cousecratione prcedi-
dum praebere non differat: Quod si ultra quinque ctum est atque praeceptum, ut omnes videliect suf-
menses per stiam negligentiam relinuerit vidualam fraganci etim Qrdinent, liullatenus immutaii licet,
Ecclesiaui, neque ibi, neque alicubi eonsecrationis quia'qui illis praeest, ab omnibus episcopis quibus
donuin percipiat, imo melropolitani sui judicio praeest, debet constiiui. Sin aliter praesumpturo fue-
cedat. rit, viribus carere noa dubium cst, quia ii*rita erit
CAP,157. — Qnomodo quis debeat a vicinis pro- ry ejus secus acla ordinatio.,
vihcia ephcoph ordinari. Ex concilio Sardicensi, CAP. 140^ — De cpiscopo qui' aiium violenter ordi-
cap. 8. navit ephcopum. Ex ephlola Shnplicii pupw missa
(Dht. 65,,c. Si forle.) Osius episcopus dixit: Si Joanni Ravennati ephcopo,
cantigerit in una provincia, in qua plurinii fuerint Si quid esses intuitus ad normam ecclesiasiicce
episcopi caeteris necessariis rebus oecupati, extra disciplinae, vel si.quid apud te sacerdolalis mbdesliae
previnciam unum forte remanere episcopum, et teneretur, nunquam plectibiles perpetrarentur ex-
.populi convcnerint, episcopi vicince provinciae de- cessus. A quibus si nullo te paternarum regularum
bent illum prius convenire episcopum, qui in ea poteras contiriere praecepto, saltem sanctce memoriae
provracia moratur, et ostendere quod populi petant -praedecessoris tui fueras revocandus cxemplo, qui
sibi rectorem, et hoc justum esse, ut etipsi veniant, cum faciendo presbytcrum minus deliquisset, invi-
et cum ipso ordinentepiscopum. Quod si convenlus tum, senserat tamen dignum pro tali usurpatione
litteris 4acuerit ct dissimulaverit, nihilque rescri- judieium. Ubi ista didicisti quaein fratrem, ct coepi-
pserif satisfaciendum essepopulis, veniantex vicina scopum nosli"um-Gi*egoriuin, non electione, scd in-
provincia episcopi, et ordinent cpiscopum. vidia pcrpctrasti? Quem inexeusabili violcnfia per-
 571 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 572
tralu ad te passus' es atque vexari, ut ei honorem A quia indisereto et facillimo assensu, injustis Wamb»
tautum non pro animi tranquillitate, sed pro amentia principis jussionibus parens.novam et inj"uslamillic
sicut dicendum est, jrrogares. Neque enim talia ponlificalis sedis praelalionem induxit, ubi canonica
fieri potuissent sanitate consilii. Nolumus exagge- instilutio id lieri omnimoda ratione refellit, praedi-
rare quod gestum est, ne cogamur j'udicare quod ctus idem vir prostratus humi, medicamine nostri
dignum est. Nam privilegium meretur amittere, qui praecepti, et sibi dari veniam pelit, et quid potissi-
permissa sibi abutitur poteslate mum fieri oporteat de persona ejus qui illic ordina^
CAP. 141. — De abjeclione ejus quem duo prm- tus fuerat, nostri oris sententia decerni poposcit.
sumpserinl ordinare ephcopi. Ex concilio Arau- Sed quia veraciter, inio commnniler noveramus
sico i, cap. 21.
praedictum principem consilio levitatis agentem, non
(Dht. 64, c. De abjectione.) De abj'eetione ejus, solum praecepisse, ut in prcedicto loco aliquis episco^
quem duo praesumpserint ordinare episcopi, in no- p,us iieret, sed etiam ita eum obstinationihus defi-
siris provinciis placuit de praesumptoribus, ut sicubi nisse, ut iu suburbio Tolelano in ecclesia Praeto-
contigerit duos episeopos tertium consecrare, et ipse riensi sanctorum Petri etPauI.i episcopum ordinaret,
et auclores damnabuntur, quo cauljus ea quae sunt nec non et in aliis vicis vel viliulis siniilitcr
faceret,
anliquitus statuta, serventur. " idco pro tam insolenti huj'usmodi exstirpationis li-.
CAP.142. — De non ordinandis episcoph per vicoset
modicas civilates. Ex concilio Sardicensi, cap. 6. centia, quidquid de hac re canonum instituta habc^
Licentia vero danda non est ordinandi episco- rent, in medium proferri praecepimus. Tunc haec
ordine conslituto [ in ordine constituta ] perlecta.
pum, aut in vico aliqno, aut in modica civitate, cui
sufficit unus presbyter, quia non est necesse ibi ficri sunt. In primis ex Epislola Pauli, ubi Tito discipulo
ut episcopos per civitates conslituere deberct
episcopum, ne vilescat nomen episcopi et auctori- suo,
tas. Non debent ex alia provincia invitali facere epi- praecepit (Tii.i). Item ex concilio Nicceno tilulo
octavo [26, si ut fere fit, capita Sardicensis concilii
scopum, nisi aut m his civitatlbus quae episcopos ubi inler ccetera prcecipitur, ut-in
habuerunt, aut si qua talis, aut tam populosa est ci- addanturNicceno],
civitate una non videanlur duo episcopi esse. Item
vitas, qua?.mereatur habere episcopum. Si omnibus
ex concilio Laodiceno lilulo 7, ubi dicitur : Non
placet? Syriodus respondit: Placet.
— oportet in vicis, et in victilis, vel in villulis epi-
CAP. 145 De eadem re. Leonis papm (cap. 2,
87 ad scopos ordinari, elc. (Conc. Carth.n). (iii,q. I, cap.
epist. episc. Africanos.)
ftlud sane quod ad sacerdotalem pertinet dignita- Felix ep.) Item ex concilio Africae secundo, titulo
5, ubi Felix episcopus Solensitanus [Selemselir
tem, inter omnia volumus canonum statuta servari, ("
nt nouin quibuslibet locis, neque quibuscunque ca- tanus, atias Selambinitanus] dixit : Etiam, si hoc
sanclitati vestrce, insinuo, ut dioeceses qiice
stellis, et ubi antea non fueiunt episcopi consecren- placet
tur, cum ubi minores sunt plebes, minoresque con- nuaqMam episcopos habuerunt, non habeant, dioa-
cesis vero aliquando habuerit, habeat proprium.
venlas, presbylerorum cura sufficiat; episcopalia Secundumquas hanc autem proseculionem, sanctitalis
autem gubernacula, non nisi majoribus civitatibus
vestrae est cestiniarequaefieri debeant. Genedius epi-
oportet praj&idere. Namque sanctorum Patrum di- dixit: Si placel insinuatio fratris, et coepi-
vinittis inspirata decreta vetuerunt ne viculis et pos- scopus
nostri Felicis ab omnibus confii-metur. Ab
sessionibus vel obscuris, vel solitariis muniGipiis scopi
omnibus episcopis diclum est:, Placet. (Conc Carth.
iri-bualur sacerdotale fastigium, et honor cui debent
c.Muiih coitciiih.) Itcm ex conc.lio
cxcellentiora commitli, ipse sui numerositale vile- in; 16, 9. 1,
Africae tertio, titulo 42, ubi dicitur ut non accipiat
scat.
alterum episcopum plebs, quae in dicecesi semper
CAP.144. — De Wqmba rege Hhpanoyum, qui con- subj'acuit. Epigonius enim episcopus inter ccelera
tra canones in quadam viltuta episcopatwn fecerat,
sic dixit : Hoe dico, non debere rectorem accipere
quomocfoadtiultaium sil. Ex xu concilio Toletano,
cap. i. in eam plebem quae in diceeesi semper subjacuit, nec
Majoribus inslitulis contraire, et sanctorum Pa,- unquam proprium-episcopum habuit. Quapropter si
trum decrela convellere, quid aiiud est quam vin- universo sanclissimo coetui placel, hoc "quodprccfa-
culum socielalis Christi abrumpere, et usurpalae tus [prosecutus] suni, confirmetur. Aurelius episco-
praeceptionis [praesumptionis] licentia, statum Eccle- pus dixit : Fratris et eonsaeerdolis nostri proseeu-
siae dissipare? Prosequente igitur venerabiK et san- tioni non obsisto, sed hoc me et fceisse et facturum
rtissimo viro fratre nostro Stephano, Emeritensis esse profiteo.!'. Item ex concilio Sardicensi, ubi inter
sodis episcopOj res novellae praesumptionis usurpa- ccetera prcecipitur : Licenlia passim danda non est.
tione sese intulit pertractanda, tanto conimunionis Si enim subito aut vicus aliquis, aut modica civitas,
nostrce judicio convellenda, quanto et pravitatis ve- cui satis est unus presbyter, voluerit sibi episco-
strae noseitur ausu perpetrata. Dixit enim violentia pum ordinari, ad hoc ut vilescat nomen episcopi, et
principali se impulsum fuisse, ut in monasterio vil- auctoritas, non debent illi ex alia provincia inviiati,
liila?, in qua venerabile corpus sanctissimi Pigmenii ' facere episcopum-in quibus.locis antea.non ftiit.
[Pinevii] confessoris debito quiescit honore, novam Itero de senlentia eoruni qui hujusmodi ordinatio-
episcopalis honoris ordinalionem efficerei. Et idco ncs faciunt, vel de his'qui co.ilra hccccanonum in-
 tfm DECRETI PARS V _ DE PRIMATU ROM..ECCLES.. ETC. 511-
gtltuta ordinanlur, ex concilio Tauritano titulo se- A de reliquo nihil, ab episcopis tale lentari, alioquin
cundo, ubi dicit: Gestorum quoque seriem [serie] qui hoc adnisus fuerit, amissioni gradus proprii
conscribi" placuit ad perpetem disciplinam , qua; subjacebit. Quascunque vero civilates litteris-impe-
circa Octavium, Ursionem , Remigium, ad Trefce rialibus melropolitani- nominis honore subnixoa
[ac Triferium] episcopum synodus sancla decre\ it, sunt, honore tantummodo perfruantur,. et qui Ec-_
qui in usurpalianem quamdam de ordinatione sa- clesiam ejus gubernat episcopus, salvis scilicet verae
cerdotum ad invidiam vocabanlur, quod ita his vi- metropoli privilegiis suis [Edilio secunda sic liabet:
detur indultum ut de csetero hac auctoritate com- Privilegio metropolilani episcopi jure proprio re-
moniti nihil usurpare conentur. - Siquidem se ab sefvato].
Iiac causa tali excusalioue defenderint, qua dicerent CAP.147. — De illis qui non sunt recepti ab hh ad
quos sunt ordinali. Ex Ancyrano concilio, c 17.
prius senonesse conventos. Proindejudicavit syno-
dus sancta, ut si quis ex hoc fecerit contra institula (Dist. 92, c. Si qui ephcopi.) Si qui episcopi ordi-
nati sunt, nec recepti ab illa parcecia in qua fuerant
niaj'orum, sciat is qui ordinatus fuerit sacerdolis se
honore privandum, et ille qui ordinaverit auctorita- denominati, voluerintque alias oceupare parcecias,
tem se in ordinationibus, vel in conciliis minime et vim praesulibus earum inferre, seditiones adversus
retenturum. Non solum autem circa memoratum B eos excitando, hos abjici placuit. Quod si voIuerint_
haec sentenlia sed et in presbyterii ordine, ubi priusfuerant, ut presbyleri
episcopum praevalebit, circa
omnes simili errore deceptos, qui ordinaliones hu- residere, non abjiciantur propria dignitate. Si aulem.
seditlones commoverint ibidem constitutis episcopis,
jusmodi perpetrarunt. His ergo fortissimis regulis
efleetum pii opponentes in communi deflnilione presbyterii quoque honor ialibus auferatur, iianlque
damnalione notabiles [nobiles].
elegimus, ut in loco viHute supradictae deinceps se- — De episcopo qui Ecclesiam ad quam
des episcopalis non maneat, neque illie episeopus CAP.148.
ordinalus.est adire neglexerit. Ex conc Antiocli.,
ultra constituendus existat. Hic tamen Convildus cap. 17.
cjur contra majorum decreta illic videtur institutus (Dist. 92, c. Si quis.) Si quis episcopus per ma-
fiiisse episcopus, nulla canonum erit ad condemna- nus impositipnem episcopalum acceperit, et sibi
fionem sui sentenlia ulciscendus, quia non ambi- commissum ministerium subire neglexerit, nec
tione, sed principis impulsione consfttit ordinatus. acquieverit ire ad Ecclesiam sibi commissam, hunc
Idco ltoc illi remedium humanitatis concedimus, ut oportetcommunione privari, donec acceperit Qoactus
in sedem aliam decedenlis cuj'uslibet,episcopi tra- officium, aut certe de eo aliquid inlegra decreveri*
ducatur [irausferatur], et praedictus locus sub mo- , ej"usdemprovinciae synodus sacerdotum. -
2
uastica dcinceps institulione mansurus, non episco- CAP.149.
—De-ephcopo qui non susceperil officium
pali ultra privilegio fretus, sed sub abbalis .regimine sibi commissum. Ex concilio Arelatensi, c. 16.
sicut liucusque fuit, erit modis omnibus maneipan- Si quis episcopus non susceperit oflieium sibi
dus. Jam. vero [de caetero] decreto generale ponen- commissum, hic communione privetur, quoadusque
tes [ponamus] edictum : Si quis contra canonum consentiat, obedientiae se commendans. Si vero per-
interdicta venire eonatus fuerit, ut in locis illis epi- rexerit, nec receptus fuerit, non pro malitia.populi,
scopum .eligat fieri, ubi episcopus nunquam fuit, ipse quidem maneat episcopus, clericivero civitatis
anathema in conspectu Dei omnipotentis [aiialhema communione priventur, quod in erudiendo inobe-
sit in conspeclu Dei omnipotentis] incurrat. Et in- dientes populos diligenles non fuerint [quod eru-
super tam ordinator quam ordinatus gradum sui diendis inobedientes populis non fuerint]._
honoris perdat, qui non solum antiquorum Patrum CAP.150.— De ephcopo vacante qui 'ecelesiaifivacaii-
decreta, sed apostolica ausus est convellere insli- tem htvaserit. Ex eoncilio Anlioclieno, cap. 16..
tuta. (Dhl. 92,.c, Si quis.) Si quis episcopus vaeans,
GAP.145. — Vt plebs quw-nunquam habuit episco- in Ecclesiam non habentemepiscopum subripiens.
pum, nisi- ex consensu non Itabeal. Ex concilio ' jpopulos, sine consilio infegri ordinis irruerit,
Africano, cap.Gi (sub Bonifac et Cwlesl., c. 65).
Placuit et illud, ut plebes quae nunquam habue- etiamsi populus quem seduxit desideret i]Ium,_alie-
runt proprios episcopos, riisi ex eoncilio plenario num eum ab Ecclesia esse oportet. Integrum aufem.-
et perfectum concilium dicimus illud, eui metropoli-
uniuscujusque provinciae et primati [primatus], at- tanus episcopus interfuerit.
que consensu ejus ad cujus diceeesim eadem Ece.le-
f.ia pertinebat, decretum fuerit, minime accj- CAP.151.— De ephcopo ordinato per conteniionem
populi. Ex concilio Attrelianensi, cap. 10 (cap., 10
piant. lib. Martini Brach. ex synodis Grmcorum).
CAP. 146. — Vl nequaquam in duos metropolilanos
provincia dividalur. Ex Chalcedonensi conc. , Si quis ordinatus episcopus, per contentionem
- cup_.12
populi, aut pro aliqua raljone,.et nou pro sua culy-s.
Pervenit ad nos quod quidam prceter ecclesiaslica in parcecia, quae ei data fuerat, receptus non fuerit,
slaluia facientes convolarunt ad polestates, et per hunc oportet honorem sacerdotii tantummodo con
pragraatiejLm formam in duo unam provinciam di- tingere, ita ut de rebus Ecclesice, in quam venit,
viserunt, ita ut ex hoc faclo duo inelropolilani essc sibi nihil prcesumat. Sustineat autem quidquid da;
videantur iituna jverinci». Statuit sancfa synodus eo sanctum concilium judicaverit.
 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI. '
S75 576
CAP.152. Dehhqui promovenlur ad ephcopatum et( A . volunlatis libilu, sese ad celebrandum concilium non
non recipiuntui'. Ex Antiocheno conc, cap. 18. collegerit.
(Dist. 92, c. Si qnis ephcop.) Si quis episcopus' CAP.156.—De archiephcopo qui temporepach pltra
ordinatus ad paroeciam minime, cui electus est, ac- bicnnium synodum annuniiarejieglexerit. Exconci-
. lio Metdensi, cap. 5.
cesserit, non suo vitio, sed quod eum aut populus
. Quod si intra biennium divinitus temporum tran-
vctet, aut propler aliam causam, non tamen ej"us
vitio perpetratam : hic et honoris sit.et ministerii[ quillitate concessa, monentibus [admonitis] com-
.
particeps, dummodo nihil molestus Ecclesiae rebus provincialibus, a metropolitano synodus indicia non
assistat, ubi ministrare cognoscitur; quem etiam^ fuerit, et metropolitanus ipse provocaliones tarda-
obseivare conveniet quidquid synodus perfecta pro- verit, anno integro missam facere non praesumat.
vinciae jtidicando decreverit. Quod si et vocati etnon corporaliinfirmitatedetenti,
adesse sua abusione despexerint, simili sententiae,
CAP. 155.—Qttod auctoritas generalium tonciiiorum
congregandorum apostolicm sedi privata potestate sulyaeebunf.
commhsa sit. lsidorus cap. 8. CAP.157.—De episcoph ad synodutn vocalh,si venire
Synodorum vero congregandarum auctoritas apo- contemnanl. Ex concilio Laodicensi, cap. 40.
stolicce sedi privata eominissa est polestate, nec (Dist. 18, c Non oportet.) Quodnon oporteatepi-
ullam synodum generalem ratam esse legimus, quce scopos ad synodum voeatos omninocontemnere, sed
ejus non fuerit auctoritate congregata, vel fulta. Hcec protinus ire, et docere vel discere ea quaead corre-
auclorilas tcstatur canonica, hcce historia ecclesia- ctionem Ecclesiae vel reliquarum pertinent rerum.
stica roborat, haec sancti Palres confirmant. Seipsum vero accusabit, qui conlempserit, nisi forte
ire non possit.
CAP.154.— De synodis, qtio tempore sinl habendw. per aegritudinem
Ex concilia Anliochcno, cap. 20. CAP.158.—Quales ephtolm a melropolitano sint di-
rigendm. Ex concilio Tarraconensi, cap. 15
(Dist. 18, cap. Propter ecclesiasticas causas.) Pro- (Dist. 18, c. Si episcopus.) Epislolce lales per fra-
pter utilitates ecclesiasticas et absolutiones earum tres sunt a metropolitano dirigendae, ut non solum
rerum quae dubitationem controversiamque reci- de cathedralibus ecclesiae prcsbyteris, verum etiam
piunt, optime placuit ut per singulas quasque pro- de dioecesanis ad concilium trahant, et aliquos de
vincias, bis in anno epis.cdporum concilia celebren- filiis Ecclesiaa saecularium secum adducere stu-
tur. Semel quidem, post tertiam septimanam festi deant.
paschalis, ita ut in quarta septimana auae consequi- CAP.159.—Quibus ex caush cphcopi ad synodum
tur, id est medio temporis intcr Pasclia et Peute- vocati abesse possinl. Ex concilio Agathcnsi,
costen canveniat synodus, metropolitano compro- C «- cap. 55.
vinciales episcopos admoncnte. Secunda vero syno- Si melropolitauus episcopus ad comprovinciales
dus fiat ldibus Octobris', id esi quinto. decimo die -' episcopos epistolas direxerit, in quibus eos aul ad
mensis Octobris, quem Hyperberetseum Grceci no- ordinationem alicuj'us fratris, aut ad synodura invN
minant. In ipsis autem conciliis adsint presbyteri et tet, postpositis omnibus, excepta gravi infirmitate
diaconi, et omnes qui se lcesos existimant, et sy- corporis, aut prceceptioneregia, ad constilulam dieia
nodi experiantur examen. -Nullis licet celebrare adesse non differant. Quod si defuerint, sicut prisca
apud se concilia, praeter eos, quibus metronolitana. canonum praeeepit auctoritas, usque ad pro.vimam
jura videntm*esse commissa. synodurn eharitale fratrum, et Ecclesicecommuniose
CAP.155.— De synodo congreganda. Ex concilio priventur.
Aivernensi, cup. 21 [16]. CAP.160.—De ephcopo quiinsynodo adesse negle.xe-
rit. Ex cottc Spalensi, cap. 10 (cap. 19, conc,
Peraclis omnibus quse ad correp.lionem nostri- or- Aretaten. n),
dinis in hoc concilio pronjulgata sunt, placuit defi- (Dht. 18, c. Si quh autem.) Si quis autcm episco-
nire, ut omni anna ad peragendum celebritatem porum syuodo adesse neglexerit, aut ccetum fra-
concilii in metropolitana sede, teroppj*e.quoprincipi.s 1) \\ trum, antcquam concilium dissolvalur crediderit
vei metropolilani electio definierit, devotis sempcr deserendum, alienum se a fratrum communione
animorum studiis conferamus,; nec quibuslibet re- agnoscat, nec eum recipi liceat, nisi in sequenti sy-
quisitis occasionibus dissentiamus, sedinpraeparato iipdo fuerit.absolutus.
die quo 'indictum fuerit, adunatis in metropolitana CAP.161,— De ephcoph, qui per ihfirmitatem ad
sede ^oinnibus provinciae pontificibus, concilium synodum venire non poterunt. Ex decreth Felicis
Deo praesule celebretur. Quisquis autem episcopo- papm, cupitulo 11.
rum (excepta inevitabili causa, vel neeessitate) de (5, q. 5, c Si wcjrotans.) Quod si cegrofans
se concilio fuerit episcopus, aut aliqua eum gravis necessilas
peragendo absentaverit, per unius anni
se legalum ad synodum mittat, su-
spatium erit communione plectendus. Quod si dein- detinuerit, pro
ceps absque celcbralione concilii unius anni metas staluerit. sccpturus salva fidei verilate quidquid synodus
transierit, omnium in commu.nione pontificum ejus-
dem provinciae sententiam obnoxius retinebit, id est CAP.162.— Dc ephcoph acl synodttm vocalh, et ie-
nire, vel missos suos miltere dedignantibus. De y-
«t sinulla seimpedienteprincipis potestate, vel in- nodo ad Altheim habito, cap. 11.
firmitate, aut inevitabili causa, sed solius proprice Placuit sanctae synodo episcopos, qui voca!' de
- 377 OECRETI PA£S Y. — DE PRIMATU ROM. ECCLES. ETC. 578
Saxonia ad sanctum concilium non venerunt, nec A pars judicatis, tunc primas regionis inler ipsos au-
secundum canones sacros missos suos vel vicarios diatiir, et quod ecclesiasticis canonibus et legibus
direxerunt, gravi increpatione obj'urgare,- et' pro nostris consenlaiieum sit, hoc definial; et nuila
culpa inobedientice increpare. Unde iterum eos fra- pars calculo ejus contradicere valeat.
terna charitate ad condiclum concilium invitamus CAP.168.— Vt ephcopi in synodo residentes qnm ad
et vocamus. Quod si et hoc (quod non oplamus)pro commendationem [emendationem] vitm perihtent
primum emendent. Ex concilio Avernensi, cap. i.
nihilo duxerint, justamque rationem inobedientiae In priinis placuit ut quoties seCundum staluta
suce detreetaverint; apostolica auctoritate interdicit
Patrum sapcta Bynodus congregalur, nullus episco-
cis sanctus Petrus, et sancti Petri papae missus, una
porum aliquam' prius causam suggei'ere audeat,
cum sancla synodo missas celebrare, quoadusque ea quae "ad emendationem vitae, ad severita-
quam
Romam veniant, et coram papa [et] sancta Ecclesia tem ad animse remedia, pertinent, fiant.
regulae,
dignam reddiderint rationem. CAP. 169.—De metropolitano , si comprovincialem
CAP.165.— Concilium universale nonnisi necessitate cpiscopum in sua causa audire dhlulerit. Ex decre-
'aciendum. Ex concilio Africano,cap. 42 (cap. 62). lis Alexandri pupce.
Placuit ut non sit ultra fatigandis fratribus uni- Si metropolitanus a quocunque comprovinciali
versalis necessitas, sed quoties exegerit causa com- B episcopo [bis] fuerit in causa propria appellatus, et
munis, id est si tolius Africae undecunque ad hanc eum audire distulerit, in proxima synodo negotii
sedem dehacre dataelitteraefuerint, congregandam sui habebit licentiam eSercendi, et quidquid propter
csse syuodum in ea provincia, ubi opportunitas per- jusiitiam a comprovincialibus suis fueril slatutum,
suaserit. Causaeautem quae communes non sunt, in debet custodiri.
1 CAP.170,— Vl
suis provinciis judicentur. episcopi jiista judicia semper dijudi-
ccnt. Ex conc Remensi, cap. 19.
CAP,164.— Vt ephcopi posleriores se prioribus snis
iiou prmferanl. ExepistolaLuciipapmoccidentali- Ut episeopi et j"udicesdiscernant judicia, quia sunt
bus missa. qucedam j'udicanda modo, qucedam Dei judicio re-
Episeopi vero per singulas provincias observent, servanda. Scriptum est: Nolite anle tempus judi-
ne posteriores se prioribus suis praeferanl, nec eis care, quoadusque veniat Dominus, qni el illnminabit
inconsultis, nisi quantum ad propriam pertinet pa- abscondila tenebrarum, et manifeslabil consilia cor-
rochiam, aliquid agant, sed omnes de communibus ditttn, et iunc laus erit unicuique a Deo (I Cor. iv).
eorum causis consonam sententiam proferanl et de- Et illius memores sint: In quo judicio judicaverith,
termitient, quoniam aliter actae nullas vires habe- judicabimini et vos (Matlh. vu).
bunt, nec ecclesiasticae reputabuntur. 'C CAP.171.,—Vl canoitum staluta ab omnibus rite cu-
CAP.165.—Vi ephcopi sui ordinh lemptis observent, stodianlur, et nullus ex suo sensu jitdtcare vrmsu-
alter alteri honorem prmbens. Ex concilio Cabilo- ' mat. Ex concilio Meldensi, cup. 11.
nensi, cap. 6. Canonum slatuta sine praejudicio ab omnibus rite
(Dist. 18, cap. Placuil.) Item placuit ut couser- custodiantur, et nemo in aclionibus vel in judieiis
vato metropolitani episcopipriniatu, caeteri episco- ecclesiaslicis suo sensu, sed eorum auctorilate du-
porum secundum suae ordinationis tempus alius alii catur. Ih exponendis ctiam vel prcedicandis divinis
sedendi [sedenti] deferat locum, qui posterius ordi- Scripturis, sanctorum catholicorum Patrum et pro
nati sunt priorihus se non audeaut aifteferre. . batissiinorum sensum quisque sequatur, in quorura
CAP. 166.—Ul ephcopi posterius ordinati prioribus scriplis, ufdicit bealus Hieronymus, fidei veritas non
suis anteferre se non audeant. Ex concilio Afri- vacillat (episl. ad Lcelum, de inst. filim).
cano, cap. 55 (el conc. Milevil., cap. 15). CAP.172. —De dissidentibusepiscopis. Ex Curlhagi-
Yalentinianus episcopus dixit : Si permittit bo- nensi conc. IV, c. 25.
num patientiae vestrce, prosequol* ea quae praeterito (JHsf. 90 c Dhsidenics.) Dissidentesepiscopos, si
tcmpore in Ecclesia Garthaginensi gesta sunt, et non fnnor Dei, vel synodus reconciliet.
subscriplionibus fralrum firmata claruerunf, etiam I0 CAP. 175. — Vt niJlus ephcopus piebes alicnas usur-
nos scrvaturos esse profiteor. Sed illic scimus in- pet. Ex concilio Carlhaginetisi, cap. 19.
violate semper mansisse eeclesiasticam disciplinam, Placuit ut a nullo episcopo usurpentur plebes
ila ut nullus fratrum prioribus suis se aliquando alienae, nec aliquis episcoporum supergrediatur in
auoeret anteponere, sed olficiis charitatis id semper dioecesim collegam suum.
exhibitum est prioribus, quod ab insequenlibus gra- CAP.174. — Vt nullus metropolilanus vel primcs
lanler semper acciperetur. aliquid agat de clericis vel parwciis comprovincia-
liutn ephcoporum, nec de causis eorum, sine eorum
CAP.iGJ.—De rebus dubiis in concilih episcoporum consilio omnium. Ex epistola Calixti papm episco-
emcrgeniibus. Ex ephtola Bonifacii papm acl epi- pis per Gallias constitulh missa.
scopos Gallim. De ccctero, fratres, salvo in omnibus Romance
(6, q. 4, c. Si inter ephcopos.) Si inter episcopos Ecclesice privilegio, nullus metropolitanus absqiie
cjusdem concitii dubitatio emerserit de ecclesiastico caeterorum omnium comproviucialiuni episcoporum
jure vel de aliis hegotiis, primum metropolitanus instantia, afiquorum audiat causas, quia irrila.
corum cum aliis quibusdam in concilio considerans eruntalitcr actae quam in coiispeclu eorum oronium
rem videlicel dijudicct, et si non acquiescal utraquc venlilaUe. Eisi ipsc feccrit, cocrccatur a frafrilus.
 579 H. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPl . 580
CAP. 175. —rDe diaxest per tr.ghtta annos possessa. A nisi forte cum concilio el voluntale regionis epi-
Ex concitioWormatiensi, cap. 25 (conc Tolet. iv, scopi. Si quis autem tale aliquid facere tentaverit,
cup. 55). irrita ejus sit ordinatio, et ipse coerceatur a sy-
(16, q. 5, c. Quicunque episcopus.) Quicunque nodo.
episcopus alterius episcopi dioecesim per triginta CAP. 179. — Ut nnllo modo de vna parmcta ad
annos sine aliqua interpellalione possederit, quam- aliam ephcopus transeal. Ex eodem cap. 21..
vis [quia], secundum jus legis, ejus judieatur (7, q. 1, c. Episcopum de dimcesi.) Episcopus
[videtur] esse dioecesis, admlltenda non est contra ab alia paroecia nequaquam migret ad aliam, nec
eumactio reposcendi, sed hoc intra unam parochiam sponte sua prorsus insiliens, nec vi coactus a
[provinciam], extra vero nullo modo, ne dum populis, nec ab episcopis necessitate compulsus.
dicecesis defenditur, provinciarum termini confun- Maneat autem in Ecclesia quam primitus a Deo sor-
dantur. litus est, nec inde transmigret, secundum prisli-
"CAP.176. — Vt ephcopi qiti neglignnl locasua, a num terminum de hac re constitutuih.
vicinis ephcopis ut se corrigant, admoneantur. Ex CAP.180. — De prwsumplione alienw dimcesh. Ex
concilio Africano, cap. 75 (con. Afric ean. 88, el
Milev. c. 24). ephtola Bonifaeii papw.
Q Si quis episcopus non rogatus de alia provineia
(16, q. 5, c. Placuit.) Item placuit ut quieunque in aliam
loca ad suam cathedram venerit, praesumplione irruens ad ordina-
cpiscopi negligunt perti- tionem et constitutionem clerieorum, et ad ea quae
nenlla in catholicam unilatem lucrari, conveniantur
non pertinent ircportunus existat, vacua
a diligenlibus Deum vicinis episcopis, ut id agere ad illum
sint et inania omnia quae ab eo fuerinl constituta.
non morentur. Quod si intra sex menses a die
conventionis non effecerint, qui potuerit ea"lucrari, Ipse «utem increpatione digna exeommuiiicelur, et
abominelur a sgncto concilio.
ad ipsum pertineant, et ita sane, ut si ille ad quem
videbantur CAP.181. — Vt ab episcopis aliena parwcia minime
pertinuisse probare potueiit, magis Ex canonibuz apostolorum, litulo
iilius clectam negligenliam ab hcereticis, ut impune pervadatur.
14 (et Nicmni conc. cap. 15, et Antioch., cap.
ibi sint, et diligentiam suam prceventam, ut eo 21.)
modo ejus cura sollicitior velaretur, cum hoc judices Episcopo iion licere alienam pai-oeciaiu propria
episcopi cognoverint, suaeeathedrte loca restituant. relictapervadere, licet cogatar a plurimis, nisifortc
Sane si episcopi inler quos causa versalur diversa- qucevis eum rationabilis causa compellat, lanquam
rum sunt provinciaium, ille primus dijudicet in qui possit ibidem constilulis plus lueri conferrc, et
cujus provincia est locus de quo contenditur. Si C in causa religionis aliquid prefeclo prospicere, et
aulem ex communi placito vicinos judices elegerint, hoc non a semetipso perlentet, sed inultorum epi-
aut unus eligatur aut tres, et si tres elegerinl, aut scoporum judicio, et.maxima supplicalione perficiat.
onuiium sententiam sequantur, aut duoruni. CAP.182.—De eadem re, cl causa ejus. Ex epi-
CAP.177.—De ephceph qui contendunl de paro- sloia ii Evarhti papw fralribus pcr Egyptum
chiis. Exeodem cap. 71 (c. 87, et Milev. c 23). directa, cap. 4.
(16, q. 6, c Placuit.) Placuit, utquicunque epi- Sacei'dotes vero vice Cliristi legatione fungunfur
scopi plebes quas ad suam calhedram aestimant in Ecclesia, et sicut ei sua conj*unclacst sponsa, id
perf nere uon ita repetunl, ut causas suas cpiscopis est, Eeclesia, sic episcopis j*unguntur Ecclesias,
judicantibus agant, sed si alio renitente [retinente] unicuique pro portione sua. Et sicut vir non debet
irruerint, sive volenlibus sine nolenlibus plebibus, uxorem suam negligere, sed diligere, et castecus-
causae suae detrimentum patiantur. Et quicunque lodire, et amare alque prudenter regere, ita et"
hoc jam fecerunt, si nondum est inter episcopos cpiscopus debel Ecclesiam suam.. Et velut uxor quaa
finita contentio, sed adhuc inde contendunt, inde illc sub manu est viri obedire debet viro suo, euiuque
discedat, quem consliterit prcetermissis judiciis amare et diligere, potius etiam Ecclesia episcopo,
ecclesiasticis irruisse. Nec sibi quisquam blandia- D suo in omnibus obedire, ettmque amare et diligere
tur, si a primale, ul retineat, litteras impetrarit. Sed ut animam suam debet, quia illud fit carnaliter,
sivc habcal litleras, sive non habeat, conveniat istud spirilualiter. Et sicut vir non debet adulterare
eum qui tenel, et ejus lilteras accipiat, ut ettm uxorem suam,' itanec episcopus Ecclesiam suaro,
apparcat pacifice tenuisse Ecclesiam ad se pertinen- id est, ut illam dimiltat ad quam consecratus est,
lem. Si aulem ille aliquam quceslioiiem relulerit, absque inevilabili necessitate, ct apostolica vel
per episeopos judices causa finiatur, sive quos ipsi regulari immutalione, et alteri se ambilus causa
vicinos ex consensu delegerint. conjungat. Et sicut uxori non licet diinittere virum
CAP. 178. — Vlin atitra parochia clericus alterius suum, utalteri (vivente eo) se matrimonio societ,
dimcesis nullulcnus brdinelur. Ex coiwilio Antio- et eum adulteret, licelfornicalus sitvir ejus,.sed,
cheuo , cap. 22. j'uxta Apostolum, aut viro suo debet reconciliari,
(9, q. 2, c. Ephcoporum non dcbere.) Episcopus aut manere innupta (7 Cor. vn), ila Ecclesice non
alicnam civitatem, quae non est illi subjecta, non licet dimittei*e \irum [episcopum] suum, aut ab co
adeal; nec ad possessionem accedat quae ad eum segregari, ut alterum -eo vivenlc accipiat, scd aut
non pejlinel, ncc ordinationem ibi faeere prccsumat, ipsuro habeat, au. innnpta mancat, id cst, ns altc-
3S1 DECRETl PA.RS Y. — DE PRIMATU ROM. ECCLES., ETC. 582
rum episcopo suo vivenle accipiat, ut fornicationis A canda est, ne cui liceat episcopo de civitale sua ad
aut adulterii crimen incurrat. Nam si adulterala aliam transire civitatem. Manifesla enim est causa,
fuerit, id est, si se alteri episcopo junxerit, aut pro qua re hoc facere tentat, cum nullus in liac re
super se alterum episcopum addiderit, aut esse inventus est episcopus qui de rrtajori civitate ad
fccerit vel desideraverif, per aeerrinianTpceniten- minorera transiret. Unde apparet avaritice ardore
tiam,aut suo reconcilielur episcopo, aut innupta eos inflammari, et ambilioni servire, ut dominatio-
permaneat. nes agant. Si omiiibusplacel, huj'usmodi pernicies
CAP.185. — De licita mutatione ephcoporum causa severius et austerius judicetur, ut nec laicam com-_
communh uiililalh. Ex ephtola Anleri papw epi- munionem habeat, qui talis est. Responderunt
scopis per Reticam atque Toletanam provincias con- universi: Placet.
slituth missa, cap. 14.
c. De mutalione CAP.186. — Quod liceat episcopo, si in Ecclesia per-
„(7, q. 1, Mutationes.) ergo episco- secutionem sustinuerit, ad aliam confugere. Ex
porum, unde sanctam sedem aposlolicam consulerc decreth Calixti papw per Galliam episcopis mhsis.
voluistis, scitote eliam communi utililate alque Si quis episcopus persecutus' in sua fuerit Eecle-
necessitate fieri licere, sed non libitu cujusquam sia, fugiendum est illi ad alteram, eique sociandum
aut dominatione. Petrus sanctus magister [noster] 3 [solatiandum., alias sssoeiandiis], dicente Domino :
et princeps apostolorum de Antiochia, utilitatis Si persecuti vos fuerint in una civitate, fugite in
causa, translatus est Romam, ut ibidem potius profi- aliam (Matth. x). Si autem utililatis causa fuerif
cere posset. Eusebius quoque de quadam parva mutandum, non per se hocagat, sed fratribus invi-
civitale apostolica aucloritate translatus est Alexan- lanlibus, et auctorilale huj'us sanctae sedis faciat,
driam (71). Similiter Felix de civitate in qua ordi- non ambilus causa, sed ulilitatis.
natus erat electlone eivium, propter doctrinam et CAP.187. — De ephcopo qui principalem ecclesia.
bonam vilam quam habehat, communi episcoporum sum cathedram neglexerit. Ex concilio Rolhoma-
et reliquorum sacerdolum ac populorum consilio, gensi, cap. 6.
franslatus est Ephesum. Non enim transit de Ut non liceat episcopo principalem calhedrani
civitale adcivitatem, quinon suo libitu aut ambitu " suce parcecice negligere, et aliam ccclesiam in sua
hoc facit, sed utilitate quadam, aut necessitate dioecesi magis frequentare.
aliorum , hortatu el consilio poliorum; nec trans- CAP.188. — De eadem re ditigentius. Ex concilfo
Sardicemi, cap. 15.
feriur de minori civitate ad maj'orem, qui hoc non
(72) Osius episeopus dixit qiiianihil prcctermilli
ambitu vel proprice volunlale facit; sed aut vi Sunt quidam fralres et coepiscopi qui non
oportet.
proytia sede pulsus, aut necessitate coactus, aut " in ea civitate resident, in qua videntur esse episcopi
utilitate loci vel populi non superbe, sed humiliter,
constituti, quo vel parvam rem illic habeant, alibi
ab aliis translatus, et inthronizatus est, quia homo autem idonea habere noscuntur, vel affe-
praedia
videt in facie, Deus autem in corde (I Reg. xvi). ctione Hactciius
proximorum, quibus indulgeant.
Et Dominus per Prophetam loquilur dicens : Domi-
permitti eis oporlot ut accedant ad possessiones
mis scil cogituliones lioininum, quoniam vanm snnt
suas, et disponant, vel ordiiient fructum laboris sui,
(Psal. XCIII).Nonergo mutat sedem, qui non mutat ut post quatuor dominicos dies, id est, post tres
inenlem. Non mutat eivilalem, qui non sua sponte,
hebdomadas, si morari necesse est, in suis potius
sed consilio et electione aliorum mutat. Non ergo fundis
morentur, aut si est proxima civitas in qua
migi-at de civitate ad civitatem, qui non ajaritiae est presbyter, nisi ad ecclesiam videantur facere
causa sponte dimitiit suam: sed (ut jam dictum esl) diem
Dominicum, illuc accedant, ut neque res
aul pulsus a sua, aut necessilate coactus, vcl domeslieae absentiam eorum delrimentum susti-
per
cleclione vel exhortatione sacerdotum el populorum
neant, el ut hon frequenter veniendo ad civilatem
translatus est ad alteram civitatem. Nam sicut in
qua episcopus moratur, suspicionem jaetantioa
cpiscopi habentpoleslatem ordinare regulariter epi- et ambitionis evadant. Universi dixerunt placere
scopos et reliquos sacerdotes, sicquoties utilitasaut p. sibi.
necessitas exposcerit, supradiclo modo et mutare, CAP. 189. — Ut ephcopus singtdis annis parmcium
et inthronizare potestatem habent. suam circumeal. Ex concilio Spalensi, cap. 4.
CAP. 184, -T-Qnod non licet ephcopo relicla sua civi- Ut singulis annis quisque episcopus paroeciam
tate ad aliam transire. Ex canone 6 apostolomm. suam circumeat, populumque confirmet ac doceal,
(Dist. 28, c. Si quis docuerit.) Episcopus aulcm et ea quae vitanda suntprohibeat, et ea quce agenda
uxorem propiiam nequaquam sub obtenu religionis sunt utiliter agere studeat.
abjiciat; si vero rejecerit, excommunicelur; sed si CAP.190. — De ephcoph qui raro aul nunquam per
perseveraverit, dejiciatu,r. se plebes sibi commhsas vhitant. Ex concitio Mel-
CAP.1S5. — De eadetn re. Ex concilio Sardicensi, densi, cap. 5.
cap. 1. Ul episcopi, "qui plebes sibi creditas aut raro aul
Osius episcopus dixit: Non minus mala consue- nunquam per seipsos visilanl, juxta ordinem evan-
fudo, quam perniciosa corruptela funditus eradi- 'gelicum, ct apostolicum jatque ecclesiasilcum, cutn
(71) Qua de re plura" vide apud Socraicm Historice (72) Videndus cst textus Graecus, cap. ib., quod
ecclesiasiicae, iib. VJJ, cap. 56. intcrpres sentenfiam nonsit asscculus.
585 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 584
Dominus Ezechieli dicat : Speculalorem dedi le do- A 1 rebus divinis conslitulos oeconomos. Proinde pariter
mui Israel, el audies ex ore ineo verbum, el annunties tractantes, elegimus ut unusquisquc nostrum , se-
eis ex me, etc. (Ezech. m), a comprovincialibus epi- cundum Chalcedonensium Patrum decreta, oecono-
scopis acrius coerceantur [corripianturj. mum ex proprio clero sibi constituat. Indeeorum
CAP. 191. — Ul ephcopi presbytcros suos de minhte- est namque laicum esse vicarium episcopi, et sce-
riis eorum diligenter disculiant. Ex concilio Rra- culares in ecclesia judicare. In uno enim eodemque
2
carensi, cap. (conc Brac. n, cap. i). officionon debet dispar esse professio. Quod etiam
(10, q. I, c. Placuit omnibus ephcopis.) Placuit •in lege divina prohibetur, dicente Moyse: Non ara-
nobis atque convenit ut episcopi per singulas eccle- bis in bove simul et asino
(Deut. xxu), quod est, ho-
sias el dioeceses euntes, primum disculiant cleiicos
mines diversae professionis officiouno non sociabis.
quomodo ordinem teneant baptismi, vel missarum, Unde oportet nos et divinis libris, et sanctorum Pa-
et qualiter quaeque officia in ecclesia peragant, et si
Irum obedire praeceptis, conslituentes ui hi qui ad-
recte quidem invenerint, Deo gratias; sivero mi-
ministrationibus ecclesiaj ponlificibus socianlur, dis-
nime, docere debent ignaros. non debeant nec professione, nec habitu,
C ir. 192. — Ut episcopi cittn paucis parmcias suas crepare
circumeanl. Ex concilio Tolelano, cap. 5. ltec cohcerere et conj"un»i possunt, quibus sludia et
Cum episcopus suam dioecesim visilat, nulli prae vota diversa sunt. Si quis autem episcopus [post]
mullitudine onerosus existat, nec uiiquam quinqua- ecclesiasticam rem ad laicalem procurationem ad-
minislrandam elegerit, aut sine lestimonio ceconomi
genarium numerum eveclionis excedat, nec amplius
verura et contemplor ca-
quam una die per unamquamque basilicam remo- gubernanclam crcdiderii,
randi licentiam habeal. nonuni et fraudalor eeclesiasticarum rerum, non
solum Christo de rebus pauperum judicabitur reus,
CAP. 195. — Si episcopus parmciam suam visitare sed etiam ex concilio manebit obnoxius.
nequiverit, viros probabilis vilm pro se mittat. Ex/, CAP. 196. — Ut in circuitione
eodetn, cap. 6. episcopi omnes qtii
> Quod si cpiscopus languore detentus, aut aliis oc- sunt in parwcia matricum ecclesiarum, exccplis
infirmh, ad synodum ejus venire debeattt. Ex con-
cupationibus implicalus , visilationem dioeceseos cilio Roihomacjensi, cap. 1-1.
explei*enequiverit, presbyteros probabilis vilae, aut Cum episcopus suam dioacesim circuit, archidia-
diaconos mittat, qtii redditus basilicarum et repara- conus vel archipresbyter enm pncire debet, uno aut
tiones, et ministranlium vitain inquirant. duobus diebus ad [per] parcecias quas visifaturus
CAP. 194. — Qualem ministrum jnxta se episcopus est, et convocata plebe, annunliarc debet proprii pas-.
habere debeat. Ex concilio Meldensi, cap. 5. , soris adventum, ct ut omnes exceptis infirmis ad
Q
Ut quisquis [forie, quisque] episcopus talemjuxta ej"ussynodum die denominataimpraetermisseoccui*-
Se pro viribus habere decertet, qui juxta sincerissi- rant, et omnimodis ex auctoritate sanctorum cano-
mum et purissimum sensum catholicorum Pafrum, num praecipere, et minaciler denunliare debet, quod
fide et observatione mandatorum Dei, seu et praedi- si quis absque gravi necessitale dcfuerit, procul du-
cationis doctrina, presbyteros plebium assidue in- bio a communione Cliristiana sit repellendus. Dein-
struat, et informel, iie domus Dei vhi (qiiae esl ec- de adscitis secum presbyteris qui in illo loco servi-
clcsia) sihe lucerna verbi divini remaneat. SeJ et tium debent exhibere episeopo, quidquid deminori-
eisdem talis existat, quem amor pecunice non vexet, bus et levioribus causis corrigere potest, emendare
aut reprobi mores et conversatio reprehensibilis satagat, ut pontifex veniens nequaquam in facilio-
contemplibilem reddat. Hinc est quod cum Moyses, ribus negotiis fatigelur, aut sibi immorari amplius
querelam in conspectu Dei poheret, non se posse necesse sil ibi, quam expensa sufliciat. Alt enim do-
portare tantum onus quod ei fuerat impositum, au- minus ad Moysen de hujusmodi cooperaloribus :
divit a Domino : Congrega mihi septudginta viros de Vt iecum, inquil, sustenlent onus populi, etnon tu
senioribtis Israet, quos iu nosii quod senes populi sinl, solus graverh (Num. xi). Et bealus Joarines Rap-
acmaghtri; el auferam de spirilu iuo, tradamque D tista advenlum Domini praecucurrit praedicando di-
eis iit sustentenl lecnin onvs poptdi, et non tti solus cens : Pwnitentiam agite, elc. (Mallh. m); et idem :
graveris (Num. xi). Qttid in Moysc nisi summum sa- Parale viam Domini (ibid.). Siquidem episeopus vi-
cerdolium?quidin septuaginta viris, nisi presbyte- cem Chrisli agere videtur, et ideo cum gaudio et
ros accipimus? Quod autem Dominus aufert de spi- timore, ct summa reverentia, aplebibus sibi subje-
ritu Moysi, traditque cis', patenter ostendit quia hi• ctis suscipiendus cst, ut illis cum laude dicatur,
qui ab episcopo in coiispeclu Dei vocali sunt, ut se- quod Apostolus discipulisdicit : Testimonh.m, in-
cum onuspopuli sustenteiU, eademvelleet imperli- quit, tioMs perhibeo, quod ita suscepislis me, sicut an-
lo sibi lionore lotis viribus cooperari debenl. Hoc ' gelum Dei, siciit Dominum nostrum Jesum (Ga-
cnita significa(, quod non alium, sed ejusdem Moysi' lai. ivj.
spiritum accipiunt. CAP. 197. — Ul ephcopi libros genlilium non legant.
CAP.195.' — Neepiscopus laicumsibiponat vicarium. Ex]conc. Carlh. iv, cap. ItL
Ex concilio Bracarensi, cap. 9. (Dhi. 57, c. Episcopus gentilium) Ut episcopi li-
Nova actione didicimus quosdam cx nostro col- bros gentilium non legant, hcereticorum aulem pro
legio, contra mores ccclesiasticos, laicos haberc ini necessiiate et tcmpore.
 585 DECRETI PARS Y. — DE PRIM.VTU ROM. ECCLES. ETC. 580
CAP.198. •— Vlcphcopi proul vulgus inletligere pos- A quc et diligcre, ul legatum Dei et praeconem verita-
sit, secundum proprielatem communh linguw illo- lis; quia, tesiante Yeritate, Quodcunque ligaverit
rum prmdicalionem .temperenl. Ex concilio Re-
mensi, cap. 11 (cap. 15). super terrain, erit ligatum et in cwlis ; et quodcun-
Utepiseopisermones et homilias sanctorum Pa- que -solverit super terram erit solutum el in cmth
trum, proul omnes intelligere possint, secundum CAP.202. (Matlh. xvi).
— De ujnorantia otnnibus maximesacerdo-
j.roprietatem communis Iinguse, praedicare slu- tibus vitanda. Ex concilio Toletano, cap. 5 (Tol.
deant. iv, c. 24).
CAP.139. — Reprehensio ephcopi in pulpito paganos (Dht. 58, cap.Ignorantia mater.) Ignorantia ma-
libros exponenth. Ex reghlro Gregorii ad Deside- ter cunclorum
rium ephcopum, cap. 180 (Lib. ix, epist. 48). errorum, maxime in sacerdolibus
Dei vitanda est, qui doceiidi officium in populis sus-
(Dht. 86, cap. Cum mulla.) Cummulta nobisbona
de veslris fuissent studiis. nuntiata, ita -cordi nostro ceperunt. Sacerdoles enim legere sancta Scriplura
cst nata laelilia, ut negare ea quae sibi fraternitas admonet,"Paulo apostolo dicente ad Timothcum: JJI-
tende lectioni et exhortationi (1 Tim. iv). Doctores
vestra concedenda poposcerat minime paleremiir.
eninj semperse in his permanere sciant. Igitur sa-
Sed post haec venit ad nos, quod sine verecundia
cerdotes Scripluras sanctas et canones meditentur,
memorare noripossumus, fralernilatem tuam gram- „
ut omne opus in praedicatione et doclrina consistaf,
maticam, et illa difficiliora quibusdam exponere. aedificent cunctos tam fidei scicnlia, quam
Quam rem iia moleste susccpimus, ac sumus vehe- atque
mentius aspernali, ut ea quae prius dicla fuerant.in operuni disciplina.
CAI>. 205. — Vt ephcopus dissidentes concordare
gemifum et fristitiam verieremus, quia in uno orc • compeilat. Ex concilio Carthaginensi -iv",cap. 26.
cum Jovis laudibus Chrisli laudes esse non possunt.
(Dist. 90, c. Studendum est.) Studendum est epi-
Et quam grave nefandumque sit episcopos canere
scopo ut dissidentes fratres, sive clericos, sive lai-
quod nee laico religioso comeniat, considera. Et cos, ad pacem magis quam ad judicium horletur.
quamvis dileciissimus filius nostcr Candidus pre- CAP.204. -r- Vt in die Dominico rerum dijudica-
sbyter postmodum veniens, hac de re subtiliter re- liones non fiant ab ephcopo. Ex concil. Spalensi,
quisitus, negaverit atque vos conalus fuerit excu- cap. 27
sare, de noslro tamen adhuc animo non recessit, Ut nullus episcopus, vel infra positus, die Domi-
quiaquantum exsecrabileesthocde sacerdote nar- nico causas j"udicare praesumat.
•— Dedoineslica el interiori conversalione
rari, tanto utrum ita necue sit, districta et veraci CAP.205.
oporlet satisfactione cognosei. Unde, si fieri potest, ephcoporum. Ex concilio Aurel. cap. 5.
haee evidenter quce ad nos perlala sunt inquirere C Decrevit sancta synodusdomesticam et interiorem
conversationem totius reprehensionis atque
satagemus, ut si falsa esse claruerit, neque iiiigis episcopi
et scecularibus litterisstudereconsliterit, etDeo no- suspicionis impenetrabilem fieri debere ut, juxta
stro gratias agamus, qui cor vestrum maculari Apostolum, provideamus bonajion solum cpram Deo,
sed etiam coram omnibus hominibus (II Cor. VIII).,
blasphemiis nefandorum laudibus non pemaisit, et
de concedendis quae poscitis securi jam et sine ali- Oportet igitur ut in cubiculo episeopl ct secretiori—
bus quibuslibet obsequiis sincerae opinionis sacer-
qua dubitalione traclemus.
CAP.200. — Quanlum dhcrimen immineal paslori- doles el elerici assislant, qui vigilantem, oran.lem,
bus qui veritaiem Christi prmdicare negligunt. Ex sacra eloquia scrutantem episcopum suum j'ugiter
decretis Marci papm episc. JEgyp. mhsh. altendanl, ejus.que sanctae conversationis testes,
Yaeenim erit nobis, qui hujus ministerii ouus sus- imitatores et ad Dei gloriam prcedicationis exi-
ceptum habemus, si veritatem Salvatoris nostri stant.
Jesu Christi, quam apostoli. prcedicaverunt, praedi- CAP.206. — Vt ephcopus quasihospes se coniinere
care neglexerimus. Yse erit nohis, si silentio verita- debeat. Exdiclh Augustini
tem oppresserimus,qui erogare nummulariis jube- Episcopus quasi hospes fieri debet, et privatam
niur, id est Ghristianos populos imbuere et docere. " domum non habeat, sed quasi liospes fteri debet, uS
Quid in ipsius Christi fuluro dicturi sumus cxami- Chrislus ait : Filius hominis non habet ubi caput'
•ne, si sermonis cj'us veritatem confundimur pnedi- suum reclinet (Luc ix).
care? Quid erit de nobis, cum de commissis nobis CAP.207. — Vl ephcopi frequentcr missas celebrent.
animabus, et de oflicio susceptp, rationem justus Ex conc Arausic, cap. 5
j'udex Chrislus Deus noster districlam exegerit? Statuimus ut non tantum Dominicis diebus, et
CAP. 201. — Quod ephcopum sine intermhsione prcecipuis festivilatibus episcopi missas celebrent,
oporiedt Ecclesiam sudm docere et amare. Ex de- sed, cum possibile fuerit, quotidiana quaeque sa-
cretis -Evarhti papw fralribus per JEgyplttin crameuta
missis. [sacrificia] frequentent , nec fasti-
diant.
Episcopum vei*ooporlet opportune atque sine in-
termissione Ecclesiam suam _docere, eamque pru- CAP.208. — Ne ephcopus pretio corrupttts alterius
clericum ordinare prwsumat. Ex concilio Nanne-
denter regere et amare, ul a vitiis se abstineat, ut tensi, c 1.
salutem consequi possitajternam : et illa cum lanta Omnibus ministris ecclesiasticce dignitatis inter-
reverentia ejus doctrinam possil suscipere, eum- dicimus, ut nullus, cujuscuhque niunere aulfa.vore
KS7 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 383
corruptus, clericum alterius paroeciae latenler ac A nem benedictionem dedisse. Qui •lieet propter tan-
furtive ad ordinationem subintroducere praesumat. tam prassumpiionis audaciam polerat accusalus ju-
Quod si fecerit, juxta Chalcedonense decretum, is dicio prassenti damnari. si adhue in coipore positus,
qui mediator exstitit, si clericus, proprio gradu de- nonfuisset mortis vocalione praeventus. Sed quia
cidat, si laicus aut monacbus , aualhemali- ille examini divino relictus est, humano judicic ac-
zetur. cusari non polest; his qui supersunt, etab eo non
CAP.209. — De eadem re, Ex concilio Parhiensi, consecralionis tituluni,'sed ignominiae potius-do
cap. 22. gium perceperunt, ne sibi licentiam talis usurpatio
Episcopus non ^onstituat presoyleros aut diaco- faciat, decrevimus ut gradu sacerdolis, vel levitici
nos alleri subj'ectos episcopo, nisi forte consilio et ordinis quem perverse adepti sunl, dcpositi, aequo
voluntate ipsius. Si quis autem tale "aliquid agere j"udicioabjicianlur. Tales enimmerito judicatiiunt
tentaverit, irrita sil ej'us ordinatio, et ipse coercea- removendi, quia prave inventi sunt constituti.
tur a synodo. CAP.214. — Vt non valeat sententia cphcopi, nisi
CAP. 210. — Vt nullus ephcopus in allerius ephcopi clericorum suorum prmsentia firmetur. Ex codem
. parmcia ad promolionem minhterii accedere prw- conc cap. 25 (conc Carth. iv, cap. 52),
sumat. Ex concilio Anliocheno, cap. 15. B (12, q. 2, c. Sine exceptibne.) Irrila er.t senten-
(9, q. 2, c. Nullum ephcopum.) Nullus episcopus tiaepiscopi, liisiclericorumsuorum prcesentia con-
ex alia provincia audeat ad aliam transgredi, et ad firmetur.
promolionem ministerii aliquos in Ecclesiis ordi- CAP.215. — Vtephcopus secundutn redditus ecclesia-
nare, licet consensum praebere videantur nonnulli, rum numerum clericorum faciul. Et concilio Spa-
nisi litteris tam metropolitani, quam caelerorum lensi, cup. 1.
Ne passim episcopus multitudinem clericoruui
cpiseoporum, qui cum eo sunt, rogatus adveniat,
et sic ad actionem ordinationis aecedat. Si vero, faciat, sed secundum merituni vel redditus eeclesia-
rum nunierum modcretur.
nullo vocante, inordinato more deproperet super
— De ephcoph peregrhih. Ex cone. Are-
aliquibus ordinationibus et ecclesiasticis negotiis, CAP.2IB. latensi. ., cap. 20.
ad eutn non pertinentibtis, coniponendis, irrita qui-
dem quaeab eo geruntur existant, ipse vero incom- De episcopis pcregrinis qui in urbem solent ve-
positi molus sui el irrationabilis audaciae subeat nire,locuni quos veraciler episcopos scimus csse, placuit
eis dari ut offerant.
ultionem, ex hoc jam damnatus a sancto concilio.
CAP.211. — Ne ephcopus allerius Ecclesim clericum CAP. 217. — Vl ephcopi leviiate vagantes, ad pro-
audacter invadere audeat. Ex concilio Nicmno, C pria redire coganlur. Ex Reghtro Gregorii ad Sya-
cap. 17. grium episcopumAugusiodunensem,cap. 122. (Lib.
Si quis episcopus clericum ad alium locum per- vu, ep. 119, seucap. 117.)
tinentem audacler invadere ct in sua Ecclesia or- Cum sacerdoiis dignitas eminere videatur, ita
dinare tentaverit, non consenlieiUe episcopo a qtto quisquis ea ordinatus [ornatus] est, cunctis se imi-
landum debet oslendere, ut exemplo sui nulli no-
discessit, ordinatio hujusmodi irrila comprobeiur.
CAP. 212. — De non prmsumendh ilticith ordinalio- cere, sed vitam potius valeat componere subjeclo-
nibus. Ex ephtold Simpiicii papm missa Equitio, rum. Nam si actus dissentiant a noniine, quanto
Florenlino et Severo episcopis, cap. i. pontificatus ipse plus erigit, tanto magis abjicit
Relatio nos veslrce dilectionis instruxit, el gesto- [addicil]. Itaque Mennatem episcopum quemdam,
rum series plenius intimavit, Gaudentittm Osiniensis qui illuc de dioscesi nostraj ordinationis [dioecesi
Ecclesiae sacei*dotem,conti*a staluta canonuni ac no- Romance Ecclesice nostra ordinatione, etc.,] pro-
stra praecepta, ordinationes illicitas perpetrasse, fectus est, in tanla se levitate didicimus exhibeie,
quarum illi tolam penitus auferri praecipimus pote- ut et nobis de eo major sit verecundia, et illi epi-
slalem. Scripsimus enim ad Severum fratrem et scopalus nomen non sit honori, sed oneri. Quod
coepiscopum nostrura, ut, si necesse fuerit, ipse in D quia pudoris nobis est de eo illa cognoscere, qu_e in
supradicta Ecclesia, consideratis Patrum regulis, hoc aliarum provinciarum omnino reprehendiraus sacer-
fungatur offieio, quo ille abusus csse convictus est, dolibus, fraternitas vestra eum illic immorari am-
ut hi qtii illicite ab eodera sint provecti, ab eccle- plius non permittat, sed ad nos quantocius reverti
siaslicis ministeriis sint remoti.
— compcllat, ac magis inventa per oninia occasione
CAP.215. De ckpositiotu. eorum qui ab ephcopo transmiltat, ut sub ea qua dignum est observantia
suo solum manus imposiiionem, et ab alio presby-
tero relicjuam ordinum benedictionem susceperunt. refrenatus, saeculares mores ad sacerdotalem stu-
Ex concilio Carthaginensi, cap. 5. deat convertere gravitatem. Nam satis noxium at-
Ad cognilionem nostri examinis Gabrenensis dia- queperniciosum est ut imitatione ipsius qui aedi-
coni relatu pervenit, de quibusdam [tribus] ipsius ficari debuerant destruantur, in qua re non solum
-Ecclesiae clericis, quod dum unus ad presbyterii, ille culpabilis, sed etiam qui nori restiterit inven:-
duo ad levilarum ministerium consecrarentur, tur. Nam consentire videtur erranti, qui corrigen-
episeopus eorum, oculorum dolore detentus, fertur da, utresecari debeant, non occurrit. Quia vero qui-
manum suam super hos tantum posuisse, et pres- dam Theodorus episcopus de dicecesi reverendissimi
brterum quemdam illis.contra ecclesiasticum ordi- fratris nostri Constantii Mediolanensis Ecclesias
589 DECRETl PARS Y- — DE PRIMATU ROM. ECCLES.. ETC, 5S0
-cpiscopi, disciplinam (ut dicitur) evitans, illuc ve- A siint. Ex Rcgistro Gregorii, universis episcoph pcr
nisse firmatur, horlamur, ut et isto diligenlius Te- Illyricum dilectis, cap. 42 (/. i, ep. 43.)
quisito, ad ep.scopum suum veslra fraternitas trans- Jovinus excellentissimus vir, filius noster, per
mittat. Et quia sicut legitur, Qui abjicit disciplinam, Illyricum scriptis'suis nobis indicasse dignoscilur,
infelix est (Sap. m), nulla eum illic excusatione a se, sacris apicibus destinatis, jussura fuisse epi-
patiamini retinere, quatenus ex his qui levitatis eo- scopos, quos e propriis locis hoslilis furor expule-
rumyitiopossunt decipi, liberentur, etde ipsis ha- rat, ad eos episcopos qui nuncquoque in locis pro-
bere mercedem, ne hac stultitia pereant, valeatis. priis degunt, pro sustentalioiie ac stipendiis prae-
CAP.218. — Quandiu episcopus in aliena civitale sentis vitae essejungendos, et Iicet ad haec fraterni-
morari debeal. Ex concilio Sardicensi, cap. 14. tatem vestram jussio principalis admoneat, habe-
Osius episcopus dixit: Et hoc quoque statuere mus tamen maj'us horum mandatum ceterni Princl-
debetis, ul ex alia civitate cum venerit episcopus ad pis, quo ad hsec lerribilius peragenda compellimur,
aliam civitatem, ef, ambitioni magis quam devotioni ut non dico fratres el coepiscoposnostros, sedeliam
serviens, voluerit in alia civitale multo lempore re- ipsos quos nobis contrarios.patimur, cum opportu-
sidere, forte enim evenit episcopum loci non esse nitas postulat, in conferendis subsidiis necessilatum
lam instructum neque tam doclum, is vero qui ad- R ; carnalium diligamus. Oportet ergo vos ad hanc rem
venit incipiat contemnere eum, et frequenter facere el coalesti primitus Principi obedientes existere, et
sermonem, utdehonestet etinfirmet ejus persosam, imperialibus etiam j'ussionibus consentire, quate-
ita ut hac occasione non dubitet reliuquere assi- nus fratres coepiscoposque nostros, quos et captivi-
gnatam sibi Eeclesiam et transeat ad alienam... Dif- tatis et diversarum necessitatum angustiae compri-
finite igitur tempora, quia el non recipi episcopum munt, debeatis consolandos conveniendosque vo-
inhumanum est, et si diutius resideat, perniciosum biscum in ecclesiasticis sustentationibus.libenter
est. Hoc ergo ne fiat, providendum esl. Memini au- suscipere, non quidem ad commuuionem episcopa-
tem supenori concilio fratres nostros constituisse, lis throni et dignitatem, sed ut ab Ecclesia juxta
ut si quis laicus in ea in qua commoratur civitate, possibilitatcm suflicientia debeant alimenta perc'-
quatuor Domiiiicosdies, id est, per tres septimanas pere. Sic enim et proximum in Deo et Deum In
iion celebrasset conventum, communione privare- proximo diligere comprobamur. Nullam quippe eis
tur. Sihaec circa laicos constituta sunl, multo" ma- in vestris Ecclesiis auctoritatem tribuimus, sed tan-
.gisepiscopum nec licet, nec decet, si nulla sit taiti lum eos vestris solatiis conlinere summopere hor-
gravis neeessitas qute detineat, ut amplius a supra- tamur.
dicto tempore absens sit ab Ecclesia sua. Universi "• CAP.222. — Ephcopos vel presbyteros ignolos ante
dixerunt plaeere sibi. probalionem in minhterittm non admiitendos. E.c
concilio Rolliomagensi, cap. 25 [68].
CAP. 219.«—De suscipiendis episcopis qui pcrsecu-
lionem patiunlur. Ex eodem cap. 21. Statuimus seeundum canonicam cautelara omnes
Osius episcopus dixit: Suggerente fratre et co- undecunque supervenientes ignolos episcopos vel
aute probatioiiem synodalem in eccle-
episcopo nostro Olympio, etiam hoc placuit, ut si presbyteros,
vim et siasticum ministerium non admittere.
aliquis perpessus est, inique expulsus; pro
diseiplina et catholica confessione, vel pro defen- CAP. 225. — Ut ephcopus hostilitate comptdsus, ad
aliam vacuntem transeal Ecclesiam, Ex reghtro
sione veritatis effugiens pericula, innocens et devo-
Gregorii ad Angelum ephcopum (lib, n, c. 25, ad
tus ad aliam veneritcivitatem, non prohibeatur im- Joannem Squildtinum episc).
morari, quandiu redire possit, aut inj"uria ej'us re- (7, q. I, c. Pastoralh officii.) Pastoralis oflicii
medium aeceperit, quia durum est eum qui perse- cura nos admonet destitutis Ecclesiis proprios con-
cutionem palitur non recipi, etiam et larga benevo- stituere sacerdotes, qui gregem Dominicum sollici-
lentia, et humanitas ei est exhibenda. Omnis syno- tudine pastorali debeant gubernare. Propterea te
dus dixit: Universa quae constituta sunt, catholica D J Joannem ab hosf.bus captivatum Lisitance civitatis
Ecclesia universo orbediffusacustodiat. Et subscrip- episcopum, in Squilatina Ecclesia cardinalem necesse
serunt omnesquiconvenerant. duximus constituere sacerdotem, ut et susceptam
CAP.220.—De illh qui se dicunt ephcopos esse. semel animarum curam intuitu futurae retributionis
Conc.Remensi,cap. i\(concil. Cabillonensi,cap.ic>). impleas, et licet a lua hoste imminente depulsus
Sunt in quibusdara locis Scoti, ]et alii erronei sis, alienam, quae pastore vacat, Ecclesiam debes
qui se dicunt episcopos esse, et multos negligentes gubernare, itatamen,utsicivitatem illam abhostibus
absque licentia dominorum suorum sive magistro- liberam effectam, Domino protegente, ad priorem
rum suorum presbyteros et diaconos ordinant. Quo- statum contigerit revocari, in eam in qua prius
ruin ordinalionem, quia plerumque incidit haeresim ordinatus es Ecclesiam revertaris. Sin autem pra*-
[fonc haeresisj et multis erroribus subjacet, modis dicta civitas continua captivitatis calamitate premi-
omnihus irritam fieri debere, omnes uho consensu tur, inhac in qua et a iiobis incardinatus es Eccle-
dccrevimus. sia debeas permanere.
CAP.221. —Quahter veregrini ephcopi suscipiendi CAP.224. — De ephcoph, qtwd omneshomines jtirs
59i D. IYONIS GARNOTENSIS EPISCOPl '
592
eis obe'dh'edebeant. Ex decretis Clementh papw, A quam sacerdos esse probabitur. Ecce, inqult Pro-
cap. 15 (ep. i, longe anle finem). plieta, quam bonitm el quam jucundum habitare fra-
Omnes principes terrae, et cunctos homines epi- tres in unum (Psal. cxxxu)! 1111vero non in unum
scopis obedire, et capita sua submittere, eorumque habitant, qui a fratrum se solalio sublrahunt, ef,
adjutores existere Petrus praecipiebat, ut omnes quod deterius est, qui fratribus insidias ponunt, ar.t
pariter fideles el cooperatores legis Dei monslraren- laqueos praeparant. Item post pauca. Nos ergo qui
tur, ne de eis dicalur : Confundentur el erubescent discipuli Domini el dici esse cupimus, portare cru-
omnes, qui pugnanl adversum te, et erunl quasi non cem Domini et compati fratribus debemus, et non
sint, et peribunt viri qui contradicunt libi. Qumres eos quascunque eis insidias aut foveas praeparare, quia
el non invenies, viros rebelles lnos. Erunt qnasi non talionem recipiet [meretur], qui fratribus foveam
sint, et vetuti constttnptio hominis bellanlh adversum parat. Nolite errarc, fratres, quia Deus non irridetur
te. (Isa. XLI). (11, q. 5, c. Si aufem vobh contrave-
(Gal, vi). Huj*usrei gralia Dominus vobis commisit
niunt). Omnes ergo qui eis contraeunt, ila damna- Ecclesiam suam, ut pro omnibus laboretis et cun-
los et iijfames usque ad salisfactionem monstrabat, ctis oppressis opem ferre non negligatis. Unde et
et nisi converterentur, a liniinibus ecclesiae alie- Dominus per prophetam loquitur, dicens : Hjec AU
nos esse pi*a_cipiebat. " cit Dominus : Judicale mane judicium, el eruile vi
CAP.225. — Quod ephcopi claves sinl Ecclesim. Ex oppressos de manu calumniantis, ne forle egrcdiatur,
ejusdem decreth, cap. 57 (ibid., post medium), mea et succendatur, el non sit
Sanclam crgo Ecclesiam immaculatam omnes ser- quasi ignh, indignatio
Yos ergo qui in summa
vare dcbcrc evangelizabat, cujus claves episcopos qui exstinguul (Jer. xxi).
esse dicebal. Ipsi enim habent potestatcm claudere specula a Domino consliluti eslis, attendere eos ct
et claves cceli facti opprimere' oportet qui inter fratres sediliones et
ccelum, aperire porlas ejus, quia scandala excitant, ne simul cum eis pereatis.
sunt. Admoncbat auiem eos neminem nocere debe-
oculi Domini et eos CAP.250. — De ephcopis qui se canino denle corro-
re, quia sunl, qui tangit, qtiasi serint. Ex ejusaem ad eosdem, cap, 15 (eudem epi-
qui langit pupillam oculi ejus (Zach. n). El quanta stola, paulo anie).
poena diguus sit qui eos scandalizat, ipsum Domi- Si vero (quod absit!)discordes fueritis, et cani-
num docuisse dicebat ubi ait : Qui scandalizaverit no denle vos derodere coeperitis, nou solumeos non
unum de pusillh istis qui in me credunt, expedit ei ut sed elvebis ipsis nocebitis, atque ab
cbllo et superabitis,
suspendatur mola asinaria in ejus, demerga- eis superabimini, et nocenter forte peribilis.
lur in profundum inaris (Matlh. xvm).
— £ CAr. 251. — De ephcopis qui fratribus nocere desi-
CAP. 226. Quod ephcopos Dominus ad glotifican-
dum se elegerit. Ex eodem, cap. 29 (ibid., loncje derant. Ex decrelh Bonifacii papm^
anie finem). Sicut omnis qui diligit fratrem sttum, ex Deo est,
Ad glorificandum se, et divina mandata semi- ita omnis qui odit proximum suum ex diabolo est;
nanda et -evaugelizanda, episcopos Dominus elegit, dilectione eriim sola discernitur quis ex quo genitus
et non ut prohibeanlur ctut perturbentur aiebat, approbelur, dieente Joaune : In hoc manifesti sunt
quoniam qui eos laedit eum lsedit cujus legatione , filii Dei et filii diaboli. Omnis qui non facit jusliliani
funguntur. Prcedicare eos assidue et mandata Ho- el non diligil fratrem suum, non est cx Deo. Quoniam-
niirii sine intcrmissione aimuntiare rogabat. Opera hwc esl annuntialio quam ab ittilio audisth : Ut di-
eorum bona coram hominibus demonslrare, el con- tigamus alterulrttm (I Joan. m). Et post paululum :
scientiam bonam coram Deo habere insinuabat. Otnnh qui oditfratrem suum homicida esl. Et scith
CAP.227. — De ephcoph quod se invicem diligere qnoniam omnis homicida non habet 'vitam mlernam'
debeant. Exeodem cap. 50 (ibid., post medium). in se mancntem (ibid.). Ecce liomicida esse proba-
Episcopos ergo vice apostolorum regere, Domi- biliter declaralur, qui a fraierna societate dividi-
num docuisse dicebat, et reliquorum discipulorum ; tur. Nam et si manus non moveat ad occidendum,
vicem tenere presbyteros debere insinuabat, et sii p pro eo tamen i quia munitus est [immitis., «/.,
quis aliquem ex his scandalizaret, gravissimam L nititur] ad noceiidum, jam a Deo homieida tenetur.
poenam infeiri debere praedicabat. Cunctos se invi- Yhit ille, etislejam interfector con\ineitur.-Cum~
cem diligere et adjuvarc dcbere, et neminem ab ad- his igifur praeceptis bcatus apostolus Paulusconsona
jutorio iratris se sublrahere instruebat. •jiraedicalioneconcordat dicens: iVon gccidat sol su-
CAT.228. — Arec ephcopus atiutn ephcopum-conctd- per iracundiam vestram (Ephes. iv) : et Noltte locum
cet. Ex concilio Arelalensi primo, cap. 17. dare diabolo (Ibid).]Ilem. Relat<enobis sunt qttorum-
Ut nullus episcopus alium conculcet, eumque ca- dam sacerdotum personae in tantani obstiriationis
lumniare vel injuriai'e praesumat. Quod si feceriit efferbuisse discordiam, ut non solum illos ab ira
gradus sui periculo subjacebit. occasus' solis non revocet, sed ne annosa quidem
CAP.229. — De episcopis qui se a fratrum adjutorh transacfio temporum, ad bonum charitatis inclinet;
subtraxerint. Ex decreth Alexandri papm omnibui; quippe in quorum cordibus idem sol justiticc Chri-
'
episcopis missh, cap. 22 (epish 2). - stus occubuil, ut ad lumen charltatls [veritatis] re-
Qui auterii ex vestro collegio fugerit [fuerit], e l dire vix possint. Horum igitur et similiuni discor-
ab auxillo vestro se subtraxcrit, magis schisrhalicui5- dantium fratrum oblajiones, juxla" aniiquam cano-'
595 DECSIETI PARS Y. — DE PklMATU ROM. ECCLES., ETC. , 594
num definilionem, nuilo modo recipiendas esse cen- __.vivit qui non reete credit. Nihil mali vitlt, qui fidelis
semus, personis tamen discordanliuni in speciali esl. Si quis fidelis est, videat ne falsa loqualur, aut
definitione praecipinius, ut antequam eos reconci- cuiquam insidias ponat. Fidelis homo semper fideli-
liatio vera inneclat, nullus eorum accedere ad al- ter agit, et infidelis callide insidialur, atque fideles
tareDei audeat, velgraliam sanctaj communionis et pie ac juste viventes perdere nititur, quia similis
percipiat, sed geminato tempore per poenitentiam similem sibi quaerit. Infidelis vero homo mortuus
compensabunt, quo discordiss servierunt. Quod si est in eoipore vivente, econtra sermones fidelis ho-
unus eorum alio contemnente, ad satisfaetionem minis vitam custodiunt auditorum. Doctorem enirit,
chariiatis cucurrerit, ex co tempore jam pacilicus cafholicum, et praccipue Domini sacerdetem, sicut
intra eeclesiam recipietur, ex quo ad concordiam nullo ei'rori implicari, ita nulla oporlet machina-
fesfmasse convincitur, senlentia tamen superiori tione aut cupiditate violari, dicenlc Seriptura san-
servata, ul tempus quod in ira expendit, geminatum cla : Posl concupisceniias tuas neeas, et a voluutate
in poenitcntiaesatisfaclione persolvat. tua averlarh (Eccli. xvm).
CAP.252.—Ut episcopi a solo Domino sintjudicandi. CAP.255. — Quod injusium judiciumjussu regh vel
Ex decretis Clementh papm, cup. 58. episcopi^,vel alicujus poienth factum, irritum ha-
beaiur. Item idem (paulo post).
Episcopos autem a solo Domino judicandos aut 3
removendos, et non ab aliis esse dicebat, quia sui Quidquid irrepreliensibile est catholica defendit
Ecclesia. Nulii imperatori, vel cuiquam pieiatem
sunt, et non alterius. Et quis est qui alterius judi-
cet servum : Nam si ista non patiunlur homines, custodienti licet aliquid eontra maudaia divina prae-
nec Deus coelorum [deorum], et Dominus dominan- sumere. Injustum ergo judicium et defhiitio injusta$
liuni haec ullatenus patitur. Unde et prophetas sibi regio metu aut jussu, aut cujuscunque episcopiaut
testes esse dicebat, per quos Dominus loquilur di- potenfis, a judicibus ordinata vel acta, non valeat_
cens : Ecce excoxi te, sed non quasi argenium elegi fiomini religioso parum esse debet inimicilias alio-
te in camiiio paupertalis. Propter me faciam, ut non i*umnon exercere vei augere, male loqueudo, nisi
etiam eas exslinguere bene loquendo studuerit. Me-
blasphemer, et gloriam mcam alteri non dabo (Isai.
lior est in malis faclis humilis cotifessio quam iu
xtviti).
CAP,255. — Nimis timendum esse el prmvidendum, bonis superba glorialio.
ne offendaniur ephcopi. Ex decrelis Evarhii papw CAP. 256. — Ne aiiquis allerius lerminos usui.pet^
fralribus per /Egypium mhsis, cap. 6. nec allerius parmcianum judicet aul excommunicet.
Kimis timenda est, fratres, hcec senleiilia, et pras- Ilem in secundo dtcretali suo,
videndum est vobis, ne offeiidatis eos qui lantam a '3 Ncmo allerius ierminos usurpet, nec allerius pa^
Domino habent poteslatem, ct ideo potius obedien- rcecianum judicare aut excommunicare prcesumatt
di-, diligendi, et non detrahendi vel lacerandi aut fui3 talis dijudicatio aut cxcommunicatio veldam-
ejiciendi sunl, sed portandi ct amandi, ipso dicente natio nec rata erit, nec vires ullas habebit, quoniam
Domino : Qui vos audit, me audil, el qui vos sper- nullus alterius judicis nisi sui, senteuiia tenebitur
nit, mc spemit (Luc x). Ideo haec vobis, et omnibus aut damnabitur. Unde Dominus loquitur dicens •
fidelibus scribimus, fratres, ut ab his caveatis, et Ne transgrediaris terminos anliquos quos posuerunl
posteris vestris non malum, sed bonum exemplum palres lui (Prov. xxu).
relinquatis, quoniam injuria episcoporum ad Chri- CAP.257. — Qui non debeant 'recipi ad accusalio-
slum pertinet, cujus vice funguntur. ncm, et tcslimonium contra episcopos. Anapletus
CAr. 254. — Ne crimhialio ovium contra cpiscopum papa ierlius a Pelro, in primo decrelali suo, om-
suum recipialur. Ex prima epislola Catixii papm. nibus episcoph.
Calixtus episcopus Ecclesiae catholieae urbis Ro- Beatus praedecessor noster Clemens, vir aposlo-
nise, Benediclo fratri et coepiscopo, salutem in licus, et Spiritu Dei plenus, una cum reliquis san-
Christo. Criminaliones contra doclorem nemo su- ctis collegis suis staluit, dicens : Accusandi vel te-
scipiat, quia non oportet filios patres repreheadere, " slificandi licentia denegetur his, qui Christiance re^-
uec servos dominos lacerai*e.Filii crgo doctorum ligionis et nominis dignilatem, et suce legis vel sui
sunt omnes quos instruunt, el sicut filii patres car- propositi normam aut regulariter prohibita.neglexe»
nales, sic et hi patres debent diligere spirituales. rint. Transgressor enim sponte legis suae, ejusque
Non enim bene vivunt qui non rccte credunt, aut violatores apostatae nominantur. Omnis eiiim apo->
patres reprehendunt, vel detrahunt suis. Doctores slata refutandus esl ante reversionem suam, nec in
ergo qui el Patres vocantur, magis porlandi quam accusationem recte agenlium, aut teslimonium re~
reprehendendi sunt, nisi in recia fide erraverint. cipiendus [suscipiendus]. Scimus autem mullos ob
Nullus ergo doctorum per scripta accusetur, nec nisi id infestare doctores, ut eos perdant et propriae vo-
fideli et legitimo qui etiam irreprehensibilem vitam luntatis placita adimpleant, non propterea tamcn
.ac conversationem ducat, aceusatori respondeat, doctores, in quantum vires suppetunl, a recta cerau-
quia indignum *estut doclor stulto et indocto at- latione et bona inteiilione rccedere debent, scientes
que reprehensibiliter viventi, respondeat, j'uxta stul-. quia Beali qui perseculionempatiuntur propter jusli-
titiam suam , dicente Scriptura: Non respondeas tiam (Matth. v). .Nihil est autem illo pasloi'e mise»
slultojuxta stuititiam suam (Prov. xxvi). Non bene rius qui luporum laudibus glorialur; quibus si pla-
±*ATROL,CLXL 13
 595 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 590
cere voluerit atque ab his amari delegerit, erit hinc ._\ spectus. Et paulo inferius. Deteriores quippe sunt
ovibus magna pernicies. Nullus ergo pastorum pla- qui prcepositorum vitam moresque corrumpiint, his
cere lupis et gregibus ovium potest. Deo enim per- qui substantias aliorum praediaque corrumpunt.
fecte sacrificantes non debenl vexari, sed portari, Sententia quippe Cham filii Noe damnaniur, qui
consolari atque ab omnibus venerari. suorum prapositorum culpam produnt, ceu Gham
CAP.258. — De eodem expressius. Iclem, in secnndo qui verenda patris non operuit, sed dei*idendamou-
decrelali suo, episcoph Ilalim. stravit (Gen. ix). Paslor Ecclesiaesi a fide exorbita-
(2, q. 7, c. Accusatio.) Accusatio eorum quoque, verit, erit a fidelibus corrigendus, sed pro reprobis
super qua nos consulere voluislis, non nisi ab ido- moribus magis est lolerandus quam dislringendiis;
neis et probalissimis viris, qui et suspicionibus et quia rectores Eccleshs a Deo judicandi sunt, sicut
seeleribus careant, fieri debet, quia Dominus sacri ail Prophela : Deus stetit in Synagogadeorutn, in
sui corporis tractatores a vilibus et reprobis, ac non medio autem deos dijudicat (Psal. LXXXI).Ilem. Tam
idoneis personis infamari noluit, nec calumuiari, sacerdotes quam reliqui iideles omnes summam de-
sed ipseproprio flagello peccantes sacerdotes a lem- bent habeie curam de his qui pereunt, quatenus
plo ejeeit. Unde liquet quod summi sacerdotes, id eorum redargutione aut corrigantur a peccatis, aut
est episcopi, a Deo sunt judicandi, non ab humanis ;R si incorrigibiles sunt [apparueilnt], ab ecclesia se-
aut pravce vilce hominibus lacerandi, sed potius ab parentur.
Iioiainibus fidelibus porlandi, ipso Domino exem- CAP.240. — Quod a plebe vel a vulgaribus hominibus
plum dante, quando per seipsum, el non per alium non sit arguendus vel accusandus ephcopus. Eva-
vendentes et emcntes cjecil de templo sacerdoles rislus papa ephcoph Africm (epist. 2),
(Mailh. xxi). Nullus enim, ul reor, inter nos inveni- (2, q. 7,'c. Non est a plebe.) Non est ilaque a
lur qui velit servum suum ab alio quam a se judica- plebe aut a vulgaribus hominibus arguendus vel ac-
ri. Quod si prcesumplum fuei*it, aul multo indigna- cusandus episcopus, licel sit inordinatus; "quia pro
lione ipse irascitttr, aut potius vindictam quaerit meriiis subditorum disponitur vita rectorum. Unde,
super eum. Unde et Dominus ait per prophe- si qui sunl viluperalores aut accusatores episcopo-
tam : Qui vos langit, tangit pupillam oculi mei rum, vel reliquorum sacerdotum, non oporlet eos a
(Zach. n) Et paulo post. Si detractores quorum- judicibus Ecclesiae audiri, antequam eorum discu-
-
cunque graviter judicantur, et in perdilionis la- tialur aeslimalionis suspicio vel opinio, qua inten
queum cadunt, mullo magis laceratores et detra- tione, qua fide, qua temerilate, qua vita, qua con-
ctoiesalque accusaloresfamulorum Dei damnantur, scientia, quove merito, si pro Deo, aut pro vana
et in barathrum, nisi se corrcxcrint et per eorum (-_[gloria, aut inimicitia vel odio, vel cupidiiale isla
salisfactionem condignam egerint poeuitentiam, in- praesumpserint. Et paulo post. (2, q. 7, e. Deus
dubitanter vadunt et vindicibus flammis exuruntur. omnipotens.) Deus omnipolens ut iios a praecipilanie
Haecet alia periculosa considerantes apostoli statue- sentenliae prolatione compesceret, cum omnia
runt ne facile comjnoverentur, aut lacerarentur, vel nuda et aperta sint oculis ejus, mala tamen Sodo-
accusarentttr columnce sanctce Dci Ecclesice, quce morum noluit audita j'udieare, priusquam manifesfe
apostoli et successores eorum non immerito dicun- agnosceret quae dicebantur. Unde ipse ail : Descen-
tur. Sed si quis adversus eos vel Ecclesias eoruai dam el videbo utrutn clamoretn, qui ver.il ad mc,
co-mmotus fuerit aut causas habuerit, prius ad eos opere compleverinl, an non esl ila, ut sciam (Gen.
recurrat charitatis sludio, aut familiari colloijuio, xvm). Deus omnipotens cui nihil abscondilum est,
ea sanent commoti quce sananda sunt, et charita- sed omnia ei manifesta sunt, etiam antequam fiant,
tive emendent quce juste einendenda cognoverint. non ob aliud haec et alia multa quce hic prolixilatem
Si autem aliqui eos prius quam hoc egerint lacera- vitantes non inseruimus, per se inquirere dignat.is
re, accusare, aul infeslare prcesumpserint, excom- est, nisi ut nobis exemplum daret, nec prcecipitcs
municentur, el miniijie absolvanlur antequam per in discutiendis et judicandis negoliis essemus.
satisfactionem, ut jam dictum est, condignam ege- CAP.241. —De exlorta confessione. Alexander papa
rint pcenilentiam, quoniam injuria eorum ad Chri- quinius a Pelro in primo decretali suo omnibus epi-
stum pertiuet, cujus legatione funguniiir. Ilem. Ej'e- scopis misso.
ctionem quoque, ut supra memoratum est, summo- Si sacerdolibus vel actoribus Ecclcsi» qutedam
rum sacerdotum sibi Dominus reservavit; licetele- scripturce quoquomodo per metum, aul frauderor,
ctionem eorum bonis sacerdotibus et spiritualibus aut per vim extortae fuerint, vel ut [velut] se libe-
populis concessisset. rare possent quocunque ab eis conscriptae vel labo-
CAP. 259. — Quod accusatorcs ^t lestes esse non ratae fuerint ingenio, ad nullum eis praejudicium vel
possmit, qui ante hesternum diem, 'aul nudius- nocumentum valere censemus, neque ullam eis in-
tertius inimici fucnmt. Idem in terlio decretalisuo. famiam aut
calumniam, aut a suis sequeslralionem
(3, q. 5, c. Accusalorcs.) Accusatores et testes bonis unquam auctore Deo, et sanctis aposiolis eo-
esse non possunt, qui ante hesternuui diem aut nu-
rumque successoribus sustinere permittimus. Paulo
.diustertius inimici fuerunt, ne-irati nocere cupiaul, post. Confessio enim in talibus non
vel hesi se ulcisci velint. Inoffensus ergo accusalo- spontanea fieri debet: omnis enim compulsa,-sed
confessio quse
rum et testium affectus .quaerendug esl, et non su- fifex
n,ecessitate, fides non est. Confessio ergo IJL.
*«-•» nF.r.RETI PARS Y. — DE PRlMATU ROM. ECCLES., ETC 598
ta.ibus non esiorqueri, sed debet jsgonle proferri A i nisi quae manifestis indiciis comprobantur, nisi qua?
[profiteri] : pessimum est enim de suspicione aut manifesto judicio convincuntur, riisi <pjaej'udiciario
extoita confessione quemquam judieare, eum magis ordine publicantur. Ilem. Panlo post. (Hmc Iiabentur
mspeetor cordis sit Domiuus quam operis. Paulo supra c. 4.) Placuit ut accusatus vel judicatus a
posCNon potest autem humano condemnari exa-, comproviucialibus in aliqua causa episcopus licenter
mine, quem Dominus suo reservavit judicio. Si appellet, et adeat apostolicae sedis pontificem, qui
omnia namque in hoc saecttlo vindicala essent, lo- aut per se aut per vicarios suos ejus retractari ne-
eum divina judieia non haberent. Et paulo post. Pe- goiium procuret, ef dnm iterato judicio pontifex
jus malum non esse exislimo, quam Chrislianos causam suam agit, nullus alius in ejtts loco ponatur
suis invidere sacerdotibus. autordinetur episcopus, quoniam quanquam compro-
CAP. 242. — Quo erdine adeundi sint primates vel vincialibus episcopis accusati causam pontificis scru-
alii judices. Idem. tari liceat," non tamen definire Inconsulto Romauo
Si quis erga episcopum vel actores Ecclesice pontifice permissum est. Et alibi in statutis legilur
1 : Si quis putaverit
qttamlibet querelam justam habere crediderit, non Apostolicis {epist. Clemenlh)
sea proprio metropolitanogravari apud patriarchani
prius primates aul alios adeat judices, quam ipsos
a quibus se hesum existimat conveniat familiariter, B vel primatem diceceseos, aut penes universalis apd-
stolicce Eccle"siaejudiGetur sedem. Nihil aliud est,
non semel, sed scepissime ut ab eis aut justitiam
suam accipiat, aut excusalionem. Si aulem secus fralres, talis praesumptio, nisi apostolorum suorum-
egerit, ab ipsis et ab aliis commtinione privetur, que decessorum fsuccessorum] lerminos fransgredi,
alierum -con- eoitimque decreta violari.
tanquam apostoloram Patrumque
CAP.245. •— Quomodo judicandus sit ephcopus, et
temptor*
•— quot testibus convincendus. Zepliyrinus xiv a
CAP. 245. Quod nec oves pasiorem suum repre- Pelro, in prinw decrelali suo, omnibus episcopis
hendere, nec plebs ephcopum accusare, nec vulgus• per Siciliam.
eum debeat arguere. -Pius papa (I) ix a Petro omni-
bus Ecclesiis. (2, q. 1, c. Primates accusalum.) Patriarchaj vel
(6, q. 1, c. Gves pastorem.) Oves paslorem suum primates aecusatum discutientes episcopum, noa
non reprehendaut, plebs episcopum non accuset, ante sententiam proferant finitivam quam apostolica
nec vulgus eum arguat, quia non esl discipulus su- fulti auctoritate, aut retun se ipse confiteatur, aut
per maghtrum (Mattli.x). Episcopi a Deo sunt ju- . per innocentes et regulariter examinatos convineatur
dicaudi, qui eos sibi oculos elegit. Nam a subditis i lesies. Qui minori iion sint numero quam illi disci-
aut a pravae vilce heminibus non sunt arguendi, aut'; C puli fuerunl, quos Dominus in adjumentum aposto-
accusandi, aut laceraudi. El in sequentibus. Nemo,, lorum eligere praecepit, id est 72. (5, q. 4, c. Detra-
bonum faciens aiteri verbo aut facto nocere vult. ctores.) Detractores quoque qui divina auctoritate
Quanto minus in suspicionem debet venire fidelisj eradicandi sunt, et aucteres [«/., actores] inimico-
homo, ul dieat aut. faciat ea quae pati non vull?f rum ab episcopali submovemus accusalione rel
Quia omnis suspicio est potius repellenda, quam ap- testimonio. Nec summorum quispiam minorum ac-
probanda vel recipienda. Iiem idem in secundo de- cusalionibus impetatur aut dispereat, neque in re
crelali suo. (17, q. i, cap. Sicul qui Ecclesium.)\ dubia certa judicetur scntentia, nec ullum judicium
Sicut qui Ecclesiam Dei vaslat, ejtisque prcedia ett siisi ordinabiliter habkum teneatur. (3, q. 9, c. Ab-
donaria exspoliat et invadit, fit sacrilegus; sie etf, sens vero.) Absens vero nenio judicetur, quia ct di-
ille qui ejus sacerdotes insequitur, sacrilegii reusj vinae et humanae hoc prohibent leges. Accusatores
existil, et sac.rilegus judicatur. Et sicut peecatumi autem eorum omni careant suspicione, quia colum-
qtiod in Deum committitur gravius est quam quodl nas suas Dominus firmiter stare voluit, non a qui-
in hominem, sic gravius est sacrilegiuni agere quam! buslibet agitari. Nullum namque eorum sententia a
fornicari. Paulo posl. (11, q. 1, c Si quh sacerd.) Sii su 0 judice non dicta constringat, quia el leges sae-
"n
quis saeerdoturn vel reliquorum clericorum suo epi- cuii idipsum fieri prsecipiunt. (5, q. 4, c. Duodecim.)
scopo inobediens fuerit, aut ei insidias paraverit, Duodecim enim judiees quilibet episcopus accusatus
aut contumeliam aut calumniam, et convincl po- si necesse fuerit eligat, a qttibus ejus causa j'uste
tuerit, mox curias tradatur, et recipiat quod inique. judicetur, Nec prius audiatur, aut excommuuicciur
gessit. vel judicetur, quam ipsiper se eligantur, et regula-
GAP.244. — De incertis judicih vitandh, et quod nec riter vocato ad suorum primo conventum episcopo-
vera sint credenda, nhi certis indicih probata, et rum, pereos ejus causa jiiste audiatur et lationa-
judiciario ordine publicata. Viclor papa fratribus biliter discernatur. Finis vero ejus causae ad sedem
Alexandriw positis (ep. 1, c. 2).
Audivimus apud vos vestrosque diversa judicia apostolicam deferatur, ut ibidem determinetur.
fieri, etincertajudicari. CAP,246. — Quod svoliati episcopi respondere non
Incerta, charissimi, nulla- debeant, nhires abtatm prius eis reslituantur. Idem
tenus judieemus, quoadusque veniat Dominus qui. in secundo decretali suo fratribus per
latentia producet in lucem et iliuminabit abscondita JSgyplum.
Nuntiatum est sedi apostolicae per apocrisiarios
tenebrarum,etmanifestabit consilia cordium(l Cor. iv). vestros, quosdam fratrum nostroruni episcoporum
Cuia quamvis vera sint, non tamen credenda gunt,, videlicet ab ecclesiis et sedibus
propriis pclll, -saa-
 "5S9 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI I . 400
que eis auferri supellectilia, et sic nudos et exspo- A suorum ei ablata fuerunt, Iegibus redintegren-
liatos ad judicia vocari. Quod omni ratione caret: tur, nec convocari nec judicari poterit, nisi ipse
cum conslilula apostolorum eorumque successorum, pro sua necessitale minime lamenjudicaudus, adve-
elprteccpla imperatorum, ac conslitutiones legum nire sponte elegerit. Nullatenus ergo a quoquam
idipsum prohibeant, ac apostolicae sedis auctorilas cogatur antequam integerrime omnia, quae persug-
ldipsum fieri vetet. Praeceptum est ergo in anliquis gestiones inimieorum suorum amiserat,- poleslali
statulis, episcopos ejectos, atque suls rebus exspn- ejus ab honorabili concilio legali ordine rediiue-
liatos ecclesias proprias rccipere, et primo sua grentur : Praesul vero cum omni honore statui pi*i-
omnia eis reddi, et tum demum si quis eos j'uste stino reddatur, ct ipse dispositis oi*dinatisque libere
aecusare voluerit, aequopericulo facere, judices esse acsecure diusuis rebus, tunc regulariter infra qua-
deeernentes, episcopos recta facientes [sapientesj et tuor aut quinque, atit seplem menses,- juxta qro<$
in ecclesia convenientes, ubi tesles essent singulo- possibilitas ei fuerit, et non ante convocafus, ad
rfim qui oppressi vidcbantur, nec prius eos respon- lcmpus, in concilio legitimo, et canonico, veniat ad
dere debere, quam omnia sua eis et ccclesiis eoitim causam, el, si ita j*usievidetur, accusantium propo-
lcgibus integerrime resliluanfur. sitionibus respondeat. Item. Quod si ex utraqGC
CAP.247. — Injuste condemnatos oportere restitni. " parte ad causam dicendam convenerint (quia unus
' Sixltis
papa xxm a Petro, hi sccundo decrelali absque altero audiri non debet) quserendum esl in
suo jratribus per Hhvaniam. judicio cujus sint conversationis et fidei, atque sus-
{% q. 5, c. Fratres quos.) Fratres quos timore picionis accusatores, aut qua intentione hoc fa-
terreno injuste damnastis, scilote a nobis j'uste esse ciant, quia ad hoc admilti non debent, nisi boncc
rostitutos. Quibus ex auctoritale sancti Petri, apo- conversationis et rectce ftdei viri, hi videlicet qur
slolica auclorilate omnia quaa eis ablata sunt inte- omni suspicione careant, et bonas vilae sesf.matioiie
gerrime reddi praecipimus, si non vultis el vos et clareant, neque infames existant.(5, q. 10,c Si ac
principcs veslri a collegio noslro el membris eecle- eusatorum.) Quod si accusatOTum personae in judi
sice separari. Justo enim judicio Dei plerumque cio episcoporum culpabiles apparuerint, ad arguen-
peccaloribus poteslas, qua sanctos ipsius perse- dum non admittantur, nisi proprias catisas asserere,
quurJur, concedilur, ul qui Spiritu Dei j'uvanlur et non tamen criminales vel ecclesiasficas volueriuf,
agantur fiant per laborum cxercilia ciariores. Illi (5, q. 7, c. Infamis persona.) Infamis enim persona,
tamcn qui lioc agunl nullatenus evadunl pcenam; nec procurator potest esse, nec cognilor. (5, 17.9, c.
quia, tit ait Dominus : Vm illi per quem scandalum Absente adversurio.) Absente ve"ro adversario non
venii (Malih. xvm). Ilem, Paulo post. Incerta non G audialur aecnsalor, nec sententia aljsente parte alia
judicemus quoadusque veuiat Dominus, qui el itln- a judice dicta, ullam obtinebitfirmitatem. (5, q. 9rc.
minabil abscondita tenebrarum, el manffestabil con- Absens per fl/.-.m.)Neque absens per alium accusare
silia cordium (I Cor. iv). Et quainvis vera sint, non vel accusari polerit, necaffmis teslis admittatui*. Ne-
tamen credenda sunt, nisi quce certis indiciis com- minem ergo exhiberi de provincia ad provinciam,
grobanlur, nisi qticemanifeslo j'udicio convincuntuiv vel ad comifalum oporlet, nisi ad relaficnem judicis,
nisi quae judiciario ordine publicantur. Nullus ergo ad quem fuerit appellalum, id est ut acior semper'
bumano potest condemnari examine, quem Detis rei forum sequatur. (2, q. 6, c. &' quis judicem.) Si
suo judicio rcservavit. Ha_comnia summopere suiit quis aulem j'udicem adversiun sibi senserit, vocenv
praecavenda, ne prcesumplores esse videaraur. Et appellationis exhibeat, quam nulli oportet negaiL
accusalio episcoporum non est facile recipienda, di- (5, q. 6, c. PeregrinaJ) Peregrina vero judicia gene-
cente Domino: Non suscipias vocemmendacii (Exod. rali aclione prohibeinus, quia indi^num est ut ab
xxin); et Apostolus inquit: Adversus preshytcrum externis judicetur, qui comprovinciales et a se ele •
inscriptionem non esse recipisndanii absque duobus clos debet habere judices.
vel tribus idoneis testibus (J Tiin. v). Si haec de CAT.249. — Quod ephcopi ad concilitttn vocati noit
" debeanl venire, nisi lanto tempore snpcr sederint,
presbyteris vel caeteris fidelibus sunt praecavenda,
quanto magis de episcopis. quanto lempore vel ecclesih vel rebus suis spoliati
sunl. Eusebius papa in sccundo decrelali suo, fra-
CAP.248. — Quod ephcopus accusanlium proposilio- tribus per Alexandriam el Mgyptum.
nibus non respondeat, nec ad concilium veniat, nisi
' res (2, q. 2, c. In scriptttris.) In scripturis vestris re-
ablatm priits resliluanltir, el quales essedebeant
accusalores. Felix episcopus, ephcoph Gatlim in perimus quosdaffl episcopos vestris in partibus a
secnndo decrelali suo, propriis ovibus accusatos, aliquos videlieetex sus-
(3, q. 2, c. Si episcopus suis fueritj Si suis fue- picione, et aliquos ex certa ratione, et idcirco
' rit
cpiscopus aut Ecclesiae rebus sibi commissce quosdam suis esse rebus exspoliatos, quosdam vero
exspolialus aut, quod absit! quod alienum ab a propria sede pulsos; quos sciaMs nee ad synodum
omnibus esse debet fidelibus! a sede propria comprovincialem, nec ad generalemposseeonvoca-
ejectus, aut in detentione aliqua a suis ovibus ri, nec in aliquo judicari, antequam cuncta quae cis
fuerit sequestratus, tunc eanonice ante in pri- sublala sunt, legibuspotestatieorum redintegrentur_
stino statu restiiuatur, cum omni privilegio sui (5, q. % c. Prius ergo.) Prius ergo oportet omni*
.lionoris , et sua omnia quce insidiis inimicorum illis legibus rediiitegrari, et ecclesias qua. sibi sub-
401 DECRETI PARS V. — DE PRIMATU ROM. ECCLES., ETC. 402
lalae sunt, cum omni privilegio suo reslitui, et A I dant. (6, q. i, c^Detertores.) Deteriores quippe sunt
poslmodum non sub angusti temporis spatio, sed qui doctorum vitam moresque corrumpunt his q.ti
tantum temporis spalium eis indulgeatur, quantum substantias aliorum praediaque diripiunt, Ipsi qui-
exspoliati vel pulsi esse vldentur, antequam ad dem ca quae extra nos, licet nostra sint, auferunt •
synodum convocentur, et ab omnibus quisque suae nostri vero detractores, et morum nostrorum cor-
provinciae episcopis audiatur. Nam nec convocari ruptores, sive qui adversum nos armantur, proprie
ad causam, nee judieari potest exspoliatus, vel ex- nos ipsos deeipiunt, et ideo j'uste infames sunt, et
pulsus, qula non est privilegium quo exspoliari merito ab ecclesia extorres fiunt.
posslt jam nudatus, unde et antiquitus decretum CAP.255. — Qtwd htfames sunt qui prmlatornm vi-
est omnes possessiones, et omnia sibi sublala, at- tam corripiunt, et conversationi detrahunt. Ex de-
que fructus cunctos, ante litcm contestaiam perce- crelis Caii papm, cap. 7 (Euseb. epist. 2, ad episr.
ptor vel primas possessoj*i rcsiitiial. Item. (12, q. 2, Alexandrim).
c. In anliquh.) Est in anliquis Ecelesice statulis de- Oves vero qusepastori suo commissae fuerint, euin
crelum ut qui aliena invadit, non exeat impunitus, nec reprehendere, nisi a recta fide exorbitaverit,_
sed cum niultiplieaiione omnia reslituat. Unde et debenl, nec ullatenus accusare possunt, quia facfa-
in Evangelio scriptttm est: Quod si aliquid defrau- H pastorum oris gladio ferienda non sunt, quanquara.
davi, reddo quadrttplum (Lvc xix). Et in legibus sce- recte reprehendenda videantur.
cularibus cauluin habetur : Qui rem subripit alie- C _P-254. — De non rcpreliendendisephcoph. Ex dc-
nam, illi cujus res direpla estin undecuplum quce creth Evarhti papw omnibus per mgyptum ffatri-
sublata sunt restituat. bus mhsis, cap. 18.
CAP, 250. — Ephcopos ab ovibus suis non reprehen- (5, q. 2, c. Audivhnus.) Audivimus enim quosdara
dendos, nisi in fide erraverint. Ex epist. Anacleli a vobis infamatos et dilaceratos
papw scripta omnibus sacerdotibus Christi, cap. 1 tatibus episcopos et achi-
(cpht. 5;. propriis pulsos, (quia [qui] alibi episcopi
Doctor autem vel pasior Ecclesiss, si a fide exor- constilui non possunt, nisi in civitatibus non mir.i-
feitaveiit, erit a fidelibus corrigendus; sed prore- mis) et alios in eis ipsis viventibtts constitutos. Idco
probis moribus magis est lolerandus quam dislrin- hcec vobis scribimus, ul scialis haec fieri non licere,
gendus, quia rectores Ecclesiarum. a Domino sunt sed propiios revocari, et integerrime restitui de-
judicandi, sicut ait Prophela : Deus stetit in syna- bere. Illos vero qui adullerina foeditate suas sponsas
goga deorum, in medio autem deos dijudicat (Psal. (quas et uxorcs eorum praefixo tenore esse inlelligi-
...xxxi). Unde oportet uriumquemque fidelem, si vi- Q I mus) lenent, ejici, ut adulteros atque infames fieii,
deril aut cognoverit plebes suas adversus pastorem eosque ab ecclesiasticis honoribus arceri jubemus.
suuni tumescere, aut cleri [clerum, al., eontra cle- Si autem adversus eos aliquam querelam habueri-
rum] delractionibus vacare, hoc vitium pro viribus tis, liis peractis inquireiidum erit, et auctoritate hu-
exstirpare, prudenterque corrigere satagat, nec eis jus sanctce sedis teiminandum.
in quibuscunque negoliis niisceri, si incorrigibiles i CAP. 255. — De infamalh et dilaceratis ephcoph,
apparuerint, antequam suo reconcilientur doctori, et a civilalibus proprih expulsh, sine Romana au-
ctorilate. ExdecrelhStcphani papmomnibus episco.-
prcesumaf, quoniam tam sacerdotes quam reliqui fl-
delc-s onmes, summam debent habere curam, de ph, cap. 65 (ep. 2, c. 1).
his qui percunt, qualenus eorum redargutione aut Ntillus enim episcoporum, dum suis fuerit rebus.
corrigaiitur a peccatis, aut, si incorrigibiles appa- exspoliatus, aut a sede propria pro qualibel occa-
ruerlul, ab Ecclesia separentur. sione pulsus, debet accnsari, aut a quoquam ci po-
'
CAP. 251.— Deeadem re. Ex decrctis Clementis pa- test crimen objici, priusquam integerrime restaure-
pm (epht. i). tur, et omnia, quffi ei ablata quocunque sunt inge-
ipsi autem episcopi si exorbilaverint, ab istis non nio, legibus redintegi'entur, et ipse sedi proprias et
sunt reprehendendi vel argttendi, sed portandi, nisi[ D prislino statui regulariler i*eddalur, ita ut omncs
in fide erraverint. Hi ergo super hos sunt, non illi[ possessiones, et cuneta sibi pi*a.diainjuste sublata,
super istos, quoniam major a minore non argui nec: atque fruclus omnes ante conceptam accusationem
judicari potest. Nullus se extollat erga dociores ac. primales, et synodus episcopo de quo agitur,
magislros suos, quia discipulus super magistrumesse ! funditus restiluant, quia hoe non solum ecclesia-
(Matth. x) non potest^ nec debet; nulltis velit dicii sticae, sed etiam saeculi leges fieri prohibent. Neque
sanctus antequam sit; sed prius sit, ut verius dicatur. aliquis eorum aut ecclesiarum actor [auctor] vel de-
Praecepta Domiui doctorumque ac magistrorum factai fensor ad aliquos prius accusari debet, quam ipse
quotidie adimplere, et iu Chrisli nomine pro inimi- charitalive bis aul ler ab eis, qui se lassos aestimant,
cis orare oportet. vel eos pro. aliquibus erratibus corripere cupiunl,,
CAP. 252.— De eadem re._Ex episiola Eusebii papw, conveniatur, ut ab eis autfamiliarememendationem,
cap. 20 (Anacletus, ep. 5, c. 5). autjustam percipiat excusationem. Quod qui prae-
Necesse enim est ut rectores a subditis limean- sumpserit, liminibus arcealur Ecclesiae, usque ad
tur, ci ab ipsis corrigantur, ut humana formidinc. condignam salisfactionem.
peccare lncluant, qui dhina judicia nou formi- CAP. 256. — Ul epiicopus non dijudicetur qui sttis
 • "
M> D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPt 404
.•ebnsest spotiatus.. Es d&creihFelich papm ephco- A accusatus vel damnatus episcopus appellaverit Ro-
pis per JEgyptum missis, cap. 10. manum ponlificem, id statuendum, quod ips&
(2, q. 2, c. Nullus episcop.) NuIIus enim episcopus jusle censuerit.. Et omnes qui adversus Patres ar-
qui suis est rebus exspoliatus, aut a sede propria roanlur infames essc censemus, neque eos qui caro
vi aut terrore pulsus, antequam omnia siju abla- inimicis mprantur ad accusafionem vel testimonium
ta legibus restituanlur ,_et ipse pacifice annum recipiendos. Placuil utsemper inaccusationem cle-
vel plus suis fruatur honoribus, sedique propriae ricorum primo persona, fides, viia el eonversaiiobla-
sit regulariter restitutus, juxta canonicam insli- sphemantium perscru tetur. Nam fides omnes actus ho-
tutionem accusari, vocari, j'udicari, aut damnari po- aiinis praecedere debet, quia dubius in fide infidelis
test. est, nec eis omnino est credendum qui verilatis fidc3»
CAP. — Ut ephcapi criminciti libere apostoli-
' cam257. et
sedem appellent, quod non sine Ro- ignorant, nec reclae convcrsationis vitam ducuiit,
possunl
mano ponlifice vet ejus vicario judicari. Ex decrelis quobiam tales facile et indifferenter lacerant et crimi-
. Julii papm orientalibus ephcoph missis, cap. 18. nantur recle et pie viventes. Ideo suspicio eorum
(Sixlus II, id habel, ep. 1.) discutienda est prinio et corrigenda, neque accusa-
(2, q, 6, c. Omnes episcopi.) Ut omnes episcopi qui tionibus suspeclis, vel dc inimicorum domibus pro-
in quibusdam grav.oribus pulsantur vel ciiminan- deuntibus eredenJum.
tur causis, quoties necesse fuerit, libere apostoli- CAT. 258. — Qnod causa ptitsaii cphcopi per epi-
cam appellent sedem, atque ad eam, quasi ad ma- scopos judices judicanda sit. Ex concilio Spalensi,
trem, confugiant, ut ab ea (sicut semper fuil) pie cap. 8 (Spcd. 1).
Si quis episcopus a quoquam impetifur, vel ille
fulcianlur, defendantur et liberentur. Cujus disposi-
lioni omnes maj'ores et ecclesiasticas causas, et aliquam quaestioneni retulerit, per episcopos judices
causa judicetur [finiatur], sive quos eis primates.
episcoporum judicia, antiqua apostolorum eorum-
que suceessorum atque canonum auctorilas reser- dederint, sive quos ipsi vicinos ex consensu elege-
vavit, quoniam culpantur episeopi qui aliter erga rint. — Quod episcoposjudices non liceal quem-
fratres egerint quani ej*usdem sedis papae iieri pla- CAP.259.
cuerit. Placuit ut accusatus Yelj"udicatusacoropi*o~ quam provocare. Item ex eodetn concilio, rap. 9.
Judices autem episcopos, quos communi consensu
viiicialibus in aliqua causa episcopus, licenter ap-
et adeal sedis aut elegerint, non liceat quemquam provocare. Et quis-
pellet apostolicae pontificeni, qui fuerit pro contumacia uolie oblempe-
quis probatus
per se aut per vicarios suos, ejus negotium retra- rare judicibus, ctiin hoc prhnce sedis episcopo fueiit
''lari procuret. Et dum iterato j"udicio pontifex
det litteras ut nullus ei communicet epi-
guam causam agit, nullus alius in ejus loco subro- p probalum,
aut ordinetur scoporum donec obteroperet.
getur, ponatur episcopus, quoniam CAP. 260. — Ul episcopi comprovinciales peregrina
quanquam comprovincialibus episcopis, accusali judicia non patiantur. Ex decretis Fabiani pgpa;
causam pontificis Iiceat scrutari, non tamen defi- Hilario ephcopo missis, cap. 26 (epist. 5, c. 2).
niri inconsulto Romano ponlifice permissum esf,. (5, q. 6, c. Peregrhm judicia.) Peregrina vero ju-
cum beato Petro apostolo, non ab alio aliquo quam dicia salva in omnibus apostolica aucloritale generali
ab ipso dietum sit Domino : Quodcunque ligaveris sanctione prohibemus, quia indignum est ut ab ex-
super terram eril ligatnm et in cwlis; et quodcunque teris judicetur qui provincialcs el a se lcctos debet
solverh super terram, erit solutum el in cmlis (Matth. liabere judices, nisi fuerit appellalum. Unde oportet
xvi). (2,17.6, c. Si quis putaverit.) Si quis putaverit se si aliquis episcopof um supcr certis accusetur erimi-
a proprio, metropolitano gravari, apud primatem nibus, ut ab oronibus audiatur qui sunt in provincia^
diceceseos aut penes apostolicce universalis Eccle- episcopis, quia non oportet accusatum. alibi quant
jsia. papam [sedem] j'udicelur. Accusationes quas in suo foro audiri.
leges saeculi non asciscunt, et nos unanimitcr sub- CAP.261. — Vt episcopus criminalus,'si judicem su-
"movemus, ne fiat indisiricta pj-obatione impietas, " spectutn habuerit, libere sedem apostoiicam appet-
let. Ex deerelis ejusdem, ad eumaem episcopum.
cum recla sil judicii in lectione sententia, Si qujs
(2, q. 6, c. Liceat et c Si quis.) Si quis vero cpi-
erga episcopum vel actores [auctoi'cs] Ecclesice se
habere crediderit 11011 scopus judicem suspectum habuerit, et viderit se
proprium negotium,, prius
ad eos rccurrat charitatis stu- gravari, libere sedem appellel apostolicam : appel-
adeatjudices quam lantem autem non habeat afflictio ulla aut defentio-
dio, ut famihari colloquio moniti ea sanare de- nis
beant quae i-n querimoniam deducuntur. Quod si [decepfionis] injuriosae custodia, sed liceat ap-
vltiatam catisam, appellationis remedio sub-
aliter egerit communione privetur. Nemo pontificum pellatori
re- levare; liceat etiam in causis criroinaKbus appellare,
deinceps aliquem cpiscopuni suis exspoliatum nec appellandi vox denegetur ei quem in supplicium
bus, aut a sede pulsum excommunicare praesumat, sententia deslinarit.
quia non est privilegium quo spoliari possit jam CAP.262. — A quot ephcoph episcopus vel presbyter
nudatus. Pari tenore decernimus non credi accu- vel diaconus sint audiendi. Ex concilio Carthagi-
satori, qui absente adversario causam suggerit, nensi, cap. 12 (Carth. 11sub Siricio, c. 10).
ant.. utriusque pariis discussionem, necaccusatores (15, q. 7, c. Felix episc.) Felix episcopus dixit
vel testes suscipi, qui non sunt idoneL Placuit, si (3, q. 8, c. Sugcjaro): Suggero secundum statuta
4<3S DECRETI PARS Y. — DE PRIMATU ROM. ECCLES., ETC. 408
vcterum conciiiorum, ut si quis episcopus (quod non A traclandam, ita ut oppressis ab omnibus in cuiictts
optamus) in reatum aliquem incurrerit, et fuerit ei subvenialur causis.
nimia necessitas, non posse plurimos congregare, ne CAP.268. — QualileT primas, el ubi sil faciendus.
in crimine maneat, a duodecim episcopis, et presby- Ex reghlro Gregorii ad Gennadium patricium el
exarchum Africw (.. 1, ep. 75).
tcr a septem episcopis, cum proprio suo episcopo
Concilium vero catholicorum episcoporum admo-
audiatur, etdiacorius a Iribus. neri praecipilur, ut primatcm non ex ordine loc*.
CAP. 265. —De ephcopo, si comprovinciales ejus in Do-
examinatione dhsenserint. Ex concilio Antiocheno, postpositis vitae meritis faciat, quoniam apud
cap. 14 (Anl. i sub Julio I). minum non gradus eleganlior, sed vitce melioris ac-
Si quis episcopus de cerlis criininibus dij'udicatur, lio eomprobaiur. Ipse vero primas non passim sicut
cl confingat de eo comprovinciales episcopos dissi- moris esl, per villas, sed in una, iuxfa eorum ele-
derc, ciim j*udicatus ab aliis innocens creditur, reus ctionem, civitate resideat.
ab aliis aestimatur : propter hujus ambiguitalis abso- CAP.269. — Vt ephcopi singntarnm gentium srianl
sanctce ut quis inter eos sit primns..Ex ephtola Anaclell yapta
lutionem, synodo placuil metropoliianus omnibus episcoph (ep. 5, c. 5).
episcopus a vicina pi*ovinciajudices alios convocet c. Sacrosancta.) Reati etiam apostoli in-
(Dhl. 22,
qui coniroversiam tollaiit, et- ut per eos simul ct B ter se slatuerunt, ut episcopi singularum scirenf
coinprovinciales episeopos quod justum visum fue- eos primus esset, quatenus ad euni
rit approbetur. gentium quis
— potior eorum soliicitudo pertineret. Nam inler bea-
CAP. 264. Vt ephcopis, vel alicui in ordinibus po-
silo, nullus laicus ct imen hnponere [intendere] au- tos apostolos qucedam fuit discretio. Et licet omnes
deat. Ex decreih Siivesiri papm, cap. I (ht epilogo essent aposioli, Petro lamen a Domino concessus
conc. Rom. n sub Silvestro). est pririiatus. El ipsi inter se voluerunl, ut reliquis
(2, q. 7, c. Nulltts laicus.) In consensu et subscri- omnibus prceessct apostolis Cephas, id est, ulPetrus
plione omnium conslitutum est ut nullus laicus epi- priucipatum teneret aposlolatus, quia et camdem-
scopo vel alicui in ordiuibus posito, crimen aliquod formam suis successoribus et reliquis episcopis te-
spossil inferre. Et ut presbyter non adversus cpisco- nendam tradiderunt. Etnousolum hoc in Novo Tc-
pum, non diaconus adversus presbyterum, non sub- stamento coiistitutum, sed etiam in Yeteri Testa'-
diaconus adversus diaconum, non acolythus ad\er. menlo fuit. Unde scriptum est: Moyses el Aarov irt-
sus subdiaconum, non exorcista advcrsus acoiy- sacerdolibns ejus (Psal. xcvm), id est, primi Inter
tlium, nec lector adversus exorcisiam, nec ostiarius eos fuerunt. Et quamvis ila sit ordinatum, nemo ta-
adversus lectorem det aecusalionemcdiquam. Etnon ., men quod suum est qucerat, sed quod alterius, undc-
damnetui* prcesul nisi in septuaginta duobus idoneis ""ait beatus Paulus apostolus : Unusquhque placeat-
teslibus. «
proximo suo in bonum, ad mdificalionem (Rom. xv).
CAP.265. — Quod ephcopi accnsaiorum ephcopo- Et sicut ipse Salvator suis ait apostolis : Qui major
lumjitdiccs essedebeant. Exdecreth Damasi papw, est vestrum, eritminhler vesler (Malth. xx; Marc. x):
eap. 5.
Accusatorum episcoporum judices esse deeerin- et reliqua.
mus episcopos sapientes j'usle et.recte viventes. CAP. 270. — Vt ephcopus accusalus communionenon
CAP.266. — De legitima vocatione episcopi accusati. privetur, nisi stalula die venire twluerit. Ex con-
cilio Carlhaginensi, cap. 8 (Carth. m, c. 7).
Ex ephtola ejusdem ad Stcphanum et ad conciliutn
Africw (cp. 4, c. 4). (4, q. 5, c. Quisquh primates.) Aurelius episeopus
(5, 17.2, c. Vocalio ad synodum.) Yocatio ad sy- dixit: Quisquis episcoporum accusatur, ad prima-
nodum j'uxta decreta Patrum canonica, ejus qui im- tem provincice ipsius causam deferat accusator, nec
pelitur, rationabilibus scriptisper spatiumfieridebet a communione suspendatur, cui crimen intenditur,
congruuin, atque canonicum; quia nisi canonice vo- r.isi ad causam suam dicendam, electorum judicio,
calus fuerit et suo lempore et canonica ordinalione, die statuta, litteris evocatus, minime occurrerit, hoc
litti ad conventura quacunque neeessitate venerit, ) est infra spatium mensis ex ea die, qua eum litteras
n:si spontcvoluerit, nullatenus suis respondebit in- accepisse constiterit. Quod si aliquas verce [veras]
sidiatoribus, quoniam nec sceculi leges hoc permit- nceessitalis causas probaverit, quibus eum occurrere
tunt lieri, quanto magis divince? non potuisse manifeslum sit, causce sucedicends* in-
CAP. 267. — Vl primates de accusalo ephcopo, non fra alterum mensem, inlegram habeat facultalem.
anle sentenliam proferant damnationis, quam aul Yerum mensem secuudum [tandiu] non com-
reum se ipse confiteaiur, aut canonice per innocen- post
tes tesles convincatur. Ex epistola Felicis papm municet, donec examinetur [purgetur]. Si autem ad
Palerno episcopo missa, cap. 4 (Fetix I, cpht. 1). concilium universale infra anni spatium occurrere
(2, q. I, c. Primates.) Primates quoque accusa- nolueril, ut vel ibi causa ejus terminetur, ipse in se
tuui disculienles episeopuiii, non antc seiilenliani damnationis sententiain dixisse judicetur. Terapore
proferanl damnationis, quatn apostolica frcti aucto- sane quo non communicat, nec in sua ecclesia vel
ritate, aut reum se Ipse confiteatur, aut per inno- parcecia communicet: accusator autem ejus, si nun-
centes et canonice examinatos testes regulariter con- quam diebus causce dicendce defuerit, a commu-
vincalur : aliter censemus irritam esse cf injustam nione non removeatur; si vcro aliquando defuerit
episcoperum danuiatioiiem, et idcii*co a svnodo re- _-ublrahens se, restiiuto in conjmuiiione cpiscopo,.
m D. 1Y0NIS CARNOTENSIS EPISCGPI 408
Ipse ;removeatur a communione accusator; ita ta- k, dium. Et liunc talem post tanta taliaque commissa
jnen^ utnec ipsi adimalur faculfas causreperagendce, episcopatus adhuc sibi nomen in suis Iaiibulis vin-
si se ad diem conslitutum occurrere non voluisse, sed dicare, inproprice civitatis infamiam nimiis dolori-
jion poluisse probaverit. Illud vero placuit, ut cum bus conqueruniur," et sanctum nomen vindicando
agere cceperit in episcoporum j"udicio, si fuerit accu- sibi velle polluere. Ideoque, fratres charissimi, quia
satoris persona culpabilis, ad arguendum non admit- hic audiendus praesentare se noltiit, ne convictus
talur, nisi proprias causas, non tamen ecclesiasti- forsitan ab accusantiljus se clericis, possit digna
cas, asserere voluerit. _, tandem aliquando, praesentalus episcopali ju{'ieio,
CAP.271. — De Maximo ephcopo variis eriminibus pronuntiationis congrua. feriri seutentia (quanqnam
infamato, el ad synoduin smpitis vocato, qui venire illi, cum hceedocta fuerint, sciamus hujtis nomiiiis
c. se excusare necjtexerat. Ex secunda epist. Bonifa- esse jacturam, qui pudorem nunquam habuisse sa-
cii papm, act cphcopos Galliw, cerdolii pcrhibetur, et locum suum ne mojico qui-
Ronifacius episcopus, Patroclo, Reniigio, Maximo, dem fempore eustadisse) dilationem dedimus, el
Hilaiio, Severo, Yalerio, Juliano, Castorio, Leontio, decrevimus, vestrum [vestram] debere intra*pi*ovin-
Constanlino, Joanni, Montano, Marino [Mauritio], et ciam esse judicium, ct congregari synodum ante
cccteris episcopis per Gallias, et per sepiem provin- "' diem Kalendartim Novembrium, ut si adesse volue-
cias conslitutis. Yalentince nos cleiici civitatis adie- rit, prcesens si *confidit, ad objecta respondea! : si
rtint, proponentes libellum et crimina, quce Maxi- adesse neglexerit, dilationem sententiae dc absejitia
jn.im, testetotaprovincia, asserunt commisisse. De- non luci*elur. Nam manifestum est eum confileri de
legata toties cognitione illum conslitula semper sub- crimine, qui indtilio et toiies delegato j*udiciopur-
lerfugisse judicia, nec confisum conscientia festi- gandi se occasione non ulilur. Nihil enini interest,
nasss, ut si esset innoeens examinafis omnibus pur- utrum in prcesenli 1cum
examine omnia quce dicta sunt
gaivlur, ciuaetoties decreta ex vestrarum [nostra- CQmprobentur, ipsa quoque professione [pro
]'tim] quoqtte chartarum instruclione cognovimus. confess.] procurata toties constet absentia. Nos au-
Qui econtrario probavit de se illa quce dicta sunl, tem per omnes provinciales Iitteras dirigemus, ne
«ruia [cui] ad ea confutanda, cum essent innumera, exctisalionem sibi ignorationis obtendat, ut ad pro-
a decessoribus meis provincialis est dclegata cogni- vinciam vcnire cogatur, et illic se constifuto prcesen-
tio. Conventus etiam dieitur evitasse, et adesse mi- tare judicio. Quidquid autem vestra charitas de hae
nime voluisse. Et nullus dubitat quod iia judicium causa duxeril dccernendum, cum ad nos relalum
nocenssubterfugit, qtiemadmodurautabsolvalur, qui „ fuerit, nostra (ut condecct) necesse est auetoritaie
est innocens, qucerit. Sed asluta cavillaiio eorum, firmetur.
qui versutis agendum credunt esse co.nsiliis, nun- CA*""*, 272. — De episcopo criminalo qui 'acl synodum
quam innocentiaenomen accipiet. Gonfitetairenim de voculus, venire conlempseiit. De synudo apud Al-
iheim [Alcheum] habila, cap. 10.
omnibus, quisquis se subterfugere judicium dilatio-
Richuvinum episcopum, qui contra sanclorum ca-
nibus putat. Yeniet tamen aliquando ille, qui talis
nonum sancliones Strazburgensem Ecclesiam inva-
perhibetur, in medium : nec prodest [proderit] illi sanctani synodum per litleras nostras
toties Iatuisse, toties subterfugisse, quem sui actus sit, quem ad
et commissa, quocunque fugerit, ea quce objiciun- invitavimus, et venire coKtemnens nee viearitim
suttm misit, auctoritate sancti Petri ego Joannes \i-
tur illi, si vcra sunt, crimina persequuntur. Debue-
ex prcccepio sanclce synodi injun-
ram quidem jam dignam pro ejus accusatis in nostro carius apostolici,
vacamus iterum et prcecipimus quatenus ad
judicio actibus, qui cognitionem et decretum judi- gendo
cium scepedeclinando crediditilludendum, dare sen- concilium, id est, Moguntice indictum a melropoli-
lano suo episcopo ad praeseniiam veneiabilis Heri-
tentiam. Quam ne aliquis prcccoquam forsitan judi-
et confratrum suorum veniat, suae
caret, et sibi (qui absens est, licet sit quaesilus) a geri archicpiscopi
nobis reservatum esse nihil diceret, maluimus inter- , inobedientiaj et perversitalis ibidem justam ratio-
pem redditurus. Sin autem negligcnter et hoc agere
•capedine temporis dala, diffcrri, cum hoc eliam abstineat se a proprio gradu, donce
ejus accusalores assererent, de cujus [quorum] in- parvipenderil, eoram
tentionibus et moribus sit deci'elum [securum], Ma- Romam venieus domino papa et sancla Eccle-
ximum tanto magis damnanda committere, quanto sia reddat rationem.
tardius se constituto judicio prassentarel. Quem Ma- CAP.
- 275. — Qui sinl ptinuites, qui melropolitani.
Ex cap. Nicani concilii, qux addita sunl a Fetice
nichceorum involutum caligine, arguunl tuipi secta papa.
olim ita eum ne possit abluere, animum sordidasse: Primales illi ct non alii sunt quam qui in Niccena
in probationem objectce rei gesla synodalia profe- synodo sunt constituti. Reliqui vero qui metropoles
renies, et commissis involutum undique flagitiis, tenent sedes, archiepiscopi vocantur et non prima-
nulljim eum sanilatis habuisse respectum quem fu- tes, salva in oinnibus apostolicaesedis digniiate, quae
rore suo et insana temerilate ad scecularium quoque ei ab ipso Domino est concessa, et postea a sanctis
judicum tribunalia subditum qucestioni, quod in vili Patribus roborata.
persona turpissimum est, objiciunt pervcuisse, et CAP. 274. •— Quocl neganda sii accusatis criminandi
•limr.icidiidamnatum as_.erunt. gestis.prolatis inmc- liceniia priusquam se crhnine qnopremvnliir, exue-
 409 DECRETI PARS V. — DE PIUMATU ROM ECCLES.,. ETC 410
rinl. Ex decrelh Stephani papm, omnibus ephcopis A tiam. Quia si hoc minoribus tam de clericis quam
missis, cap. 11 (Sleph. I, ep. 2, c. 7). de laieis concessum est, quanto magis de episcopis
(5, 17.11, c. Neganda est.) Quod neganda est ac- servari convenit? Nam si ipse melropolitanum aut
cusatis licentia criminandi, priusquam se crimine judices suspectos habuerit,, aut infeslos senseiit,
quo premuntur exuerint; qttia non est crcdendum apud primatem diceceseos, aut apud.Romance sedis
contra alios eorum confessioni, qui criminibus im- pontificem judicetur.
plicati sunt, nisi se prius probaverinl innocenies, CAP. 281. — Infra quot dies appellandus esl. Ex-
quoniam periculosa est, et admilti non debet rei cerpta de legibus Theodosianis, quas interpretalur
adversus quemcunque professio. Familiares vero et Paulus, cap. 55.
sponte confessi atque sceleribus irretili non debent (2, q. 6, c. Propter superfluam.) Propter stiper-
aduiitti; nec hi qui hesterna die, aut perendie [pri- fluam appellalorum licenliam, ne in retractandis vel
revocandis sententiis lUierum habere arbilrium vide-
die], aut ante fuerunt inimici.
CAP. 275. —. De criminalionibus adversus doctores rentur, et tempora appellationis, et poehaeconstitutce
non suscipiendh. Ex decrelh Eusebii papm, cap. 17. sunt, ut quicunque apud "udiceni qui causam ejus
El licet haec pqssint generaliter dicta suflicere ut audivil, appellaveiit, et ad alitim j'udicem provocare
vel declinemus errala, vel custodiamus catholica, g voluerit, infra [intra] quinque dies appellet, et in his
ab apostolis tamen eorumque successoribus novi- ipsis quinque diebus, ad j'udicem ad quem provo-
mus constitutum, criminationes adversus doctores caverit, sine aliqua dissimulatione pervenlat, el ipse
non debere suscipi, nec peregrina judicia fieri, nec dies quo accepit litteras, in his quinque diebus spe-
quemquam alterius judicis quam sui sententia de- cialiter computetur. Quod si longius iter sit, exce-
bere conslringi, ptis his quinque diebus, spatium dierum quo iter
CAP. 276. — De eadetn re. Ex concilio Spalensi, agi possit, computetur.
cap. 5. CAP. 282. — De accipiendh litterh appeilalionis ,
Accusatores adversus doctorem nemo suscipiat, cap. 56.
quia non potest humano condemnari examine, quem (2, q. 6, c. Ab eo.) Ab eo aulem a quo appeila.um
Dominus suo judieio reservavit. est ad eum qui de appellatione cogniturus es.i. lil-
£AP. 277. — Ut nemo accuset ephcepum apnd sm- terae dimissorice dirigantur, quae vulgo epislola ap-
culares. Ex ephtola Felich papw ad JEgyptios pellatur, quarum postulatio et aeceptalio intra quin-
missa, c, 1. tum diem ex officio facienda est. Ista jam superius
Ut nemo episcopum penes saeculares arbitros ac^ sub
titulo de cautionibus et pcenis appellaiionuiii ia
cuset, sed apud summos primates.
— rj tcrpretata est, qui intra tempora praestiluta dimisso-
CAP. 278. De eadem re, Ex cphlola Bonifacii rias non postulaverint, vel accepeiint, velreddide-
papm ad ephcopos Gaitiw. rint, rescriptione ab ageudo subnioveanlur, el poe-
(11, q. 1, c, Nullus ephcopus.) Nullus episcopus nam appellationis ferre cogantur.
neque pro eivili, neque pro criminali causa apud CAP.285. — Quw appcliaiio sit accipienda, qum non,
quemvis j'udicem sive civilem sive militarem produ- cap. 57.
catur, vel exhibeatur. Magistratus enim qui hoc j'u- (2, q. 6, c. Quicunque.) Quicunque non confiden-
bere ausus fuerit, amissionjs cinguli condemnjtione lia justae causce, sed causa afferendae morce, ne con-
plectetur. tra eum senlentia proferattir, appellaverit, vel si de
CAJ>.279. — Ul non acciiselur ephcopus a criinhw- facto suo confessus ne addicatur, appellare voluerit.
sis. Ex ephtola Felicis papm supradiciis ephcoph
hujusmodi appellationes non reeipiuntur.
mhsa, cap: 18. CAP. 284. — Quid agendutn sit de possessione appel-
Quolies episcopus super certis accusatur crimini-
lanlh, cap. 58.
bus, si tales fuerint accusatores qui juste' et cano- (2, q. 6, c. Quolies.) Qtioties postauditam causam
nice recipi debeant, synodo legiiima in suo tempore judicii possessor appellat, fructus possessionis dc
congregata, ab omnibus canonice audiatur qui sunt 0 qua agitur, dum secundce audicnlice cventus dubius
in provincia episcopis. Quod si legitimi non fuerint est, merito sequestrantur. Nam, si petitor appella-
accusatores qui juste et canonice recipi debeant, non verit, hoc ab eo non
potest postulari, quia non po-
fatigetur episcopus, quia sacerdotes ad sacrifieaiy- test sequestrari quod 11011 habel. Si propter prajdia
dum vacare debent, non ad litigandum, nee illi qui urbana, vel mancipia appellatur, pensiones eorum,
throni Dei vocantur, pravorum hominum insi- vel mercedes vecturaruni [vccltij'a3]etiam si de navi
diis lurbari, sed iibere Christo Domino famu- agafur, deponi solent.
lari (Dan. vu). CAP. 285. — Ut injuste uppellcins advcrsario sum-
CAP. 280, — Ut nullus ephcopus extra suam pro- ptus quos sibi expenderit, quadrttpliciter restituat,
vinciam adjudicium invitetur. Ex decrelis Julii papw, cap. 59.
orienlalibus episcoph mhsh, c. 18 (ep. 5, c. 17). (2, t/. 6, c. Omnimodo.) Omnimodo puniendum
Nullus episcopus extra suam provinciam ad j'udi- [prqbgndum] est, ut quoties injtista appellalio pro-
ciuni devocetur, sed voeato eo canonice in loco om- nuntiatur, sumptus quos dum sequeretur adversa-
nibus congruo, tempore synodali ab omnibus com- riusimpendit, reddere cogatur non simplos, sed qua-
provincialibus episcopis audialur, qtti concordem druplos.
'super eum canonicamqttfr proferre debeiit senten- CAP. 286, — Quod antc inscriptionem nemo crhn\-
 4H D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI «2
nosus invenialur, de libro nono earumdem legnm. A versus eos teslimonium non dicant, neceoruin fa- •
Ante inscfiptionem 'neino efliciatur criminosus. miliares, vel de domibus eorum prodeuntes, sed si
Nam , inscriptione per ordinem facta, tunc a judice voluerint et invicem consenserint, inter se parentcs
et non in alios. Nec accusalo -
suseipiendus sst reus, et custodicc cum accusatore tantuni teslilicenlur,
tradendus est : ea tamen rationc, ut tam accusati res vel testes suspecli rccipiantur. quia propinqua-
et familiaritalis ac domiiiatiaiiis affectio, '\erila-
quam accusatorisdignitas aeslimetur, et unumquem- tis
queante discussionem ifa judex faciat cuslodiri, ut lcm impedire solet.
eorum natalis aut dignilas patiuntur. Sane hi qui CAP. 290. —et De eademre. Ex decretis Damasipapa?-
crimina_sua in quaestione confessi sunt, deaiiis si di- Slephano, universh ephcoph Africm missis, cap.
17 [10] (ep. 4, c. 5).
cere voluerint a judice non credantur; quiaj*ure et (2, q. 7, c Testcs absqueutla.) Aceusalores aulem
legibus constitutum est, ut spontanea professione episcoporum , et testes super quibus rogiiaslis-,
reus eum non faciat, neque illi de allero credatur,
absque ulla infamia, aui suspicione, vel manifesta
qui se criminosum esse confessus est. -iiacula, el vera fide pleniter inslructi esse debeni,
CAP.287. — Qum inducim accusatis episcopis sint et tales quales ad saccrdotium eligerejubet divina
dandm. Ex epist. decretaii Damasi (ep. 4, c. 8).
R auctorilas, quoniam sacerdotes ul aiitiquorum ira-
(5, q. 5, c. Inducim accusath.) Inducice accusatis
dit auctorilas, criminari non possu.iU,nee in eos te-
iii criminalibus episcopis sex mensium, vel eo am-
stificari, qui ad eumdem non debenl, nec possunt
plius coiicedendce sunl; qiioniam et Iaic.ishoc per-
missum nttllus scecularibus disciplinis imbulus igno- provehi honoiem.
CAP.291. — Qum sint infames pcrsonm. Ex episloia
rat, quanlo magis sacerdotibus, qui superiores eis Stephani papm ad Hilarium (ep. 1, c. 1).
esse non dubilantur?
— (6, q. i, c. Infames.) Infames aulem eas esse di-
CAP. 288. Qund de se confesso in alieno crimine cimus personas, quse pro aliqua culpa notaniur in-
non sit credendum. Dioitysins Severo coeviscopo
(ephl. 2). famia, id est omnes qui Christiance legis normani
(15, q. 5, c Netnini prwterquam.) Nemini de se abjiciunl, et slaluta ecclesiastica conteninunt. Snni-
confesso credi potest super crimen alienum, qno- liter fures, sacrilegos et omnes capitalibtts crimini-
niam ejus omnisque rei professio periculosa est, et bus irretilos, septilcrorum quoque violatores, ei apo-
admitli non debet. Similiter alieni erroris socium, stolorum afque successoruin eorum atque sanclorum
vel a sui voluntarie proposili tramile recedentens, Patrujn religiosa slatula libenter violantes, et omncs
aut sacris Palium regulis et conslilutionibus inobe- qui adversus patres armantur, qui in omni muudo
dientem, susciperc non possumus, nec deberous. « infamia notantnr, siiniliier el incesluosos, homici-
CAP. 289. — Dc accusatoribus et lestibus episcopo- das, perjuros, raptores, malclicos, veneficos, aaul-
rum qui sint re.cipiendi, qui non. Ex dec. Calixii teros, dc bellis publicis fugientes, et qui imligna
papm episcopis per Galliam consiilulh, cap. 17 sibi petunt loea tenere, aut facultates ecclesiacabs-
(ep. 2, c. 5). trahunt injuste, et qui fratres calumnianiur aut ac-
Omnes ergo qui in recla fide suspeeli sunf, in ac- cusant et non
probant, vel qui contra innoccnlcs
cusatione sacerdotum et eorum super quor.um fide
principum animos ad iracundiam provocant, et om-
non hcesitatur minime rceipianlur, et in teslimonio nes analhematizatos, vel pro suis sceleribus ab ec-
dubii habeantur. Infirmari ergo oporlet eorum vo- clesia
expulsos, et omnes quos eeclesiasticae vel sae-
cem de quorum fide dubilatur, nec eis omnimotio culi
legcs infames pronuiiliant; hos vero non ae>
esse eredendum qui rectam fidem ignorant. (2, q. 7, sacros ordines licei
promovere, nec servos anle le-
c. Qumrcndum est; et in Carthag. iv, c. 96.) Quce-
gitimam libertatem, nec posnitenies, nec bigamos,
renduni esl ergo in judicio cujus sit conversationis, nec cos qui curice deserviunt, vel qui non sunt inte-
ac fidei is qui aecusat et is qui accusatur, quoniam aut sanam non habent menteni, vel in-
• gri corpoie,
hi qui non sunt rectae fidei ae conversationis, quo-
tellecium, aut inobedientes sanclorum decreiis exi-
rum viia est accusabilis, non permiltuntur eos ae- D slunt, aut furiosi manifestanlur. Hi -omncs ncc ad
cusare, quoium fides, vita et libertas noseitur, ne- sacros gradus debent provehi; nec isti; nec liberti,
que viles personce in, eorum rccipianlur accusaiio- ncc suspecli, neque rectam fidcm, vel dignam con-
neni. (5, q. 8, c. Accnsalornm.) Rimaudae sunt ac- versafionem nonhabentes summos
possunt accusare
cusatorum eiiucleatim personce, quce sine scriplo saccrdotcs.
difficile, per seriptttm aulem nunquam recipiantur;
nullus vcl accusari CAP.292. — Quoclabsque auctoritate Romani ponti-
quia per scripturam accusare, ficis iittllus episcopns damnari possit. Ex decrelis
potesl, sed propria voce, et prccsente eo qucm ac- Felicis pccpwepiscopis per Gallium mhsis, cap. 9
cusare voluerit, suam quisque agal accusaiionem, (Fctix I, ephl. 2).
nec absente eo quem accusare voluerit, quisquam Si quis episcopus ab illis accusaloribus qui reci-
accusalor credatur. (5, q. 9, c. Testes.) Similiter te- piendi sunt fuerit accusalus, poslquam ipse ab
stes per quamcunque scripturam teslimonium non eis cbarilaiive conventus fuerit, ul ipsam causam
dicant, nec de aliis causis vel negotiis teslimoniuni emcndet, et cam corrigere nolueiil, non olim, sed
dicant, nisi dc his quce sub praesentia eorum acta tunc ad summos primates causa ejus canoniee dcfc-
csse noscuntur. Accusatores vero coiisanguiiici ad- i*alur, qui in congfuo Ioco infra ipsam provinciam
•m DECRETI PARS Y, — DE PKIMATU ROM. ECCLES., ETC 414
constitutum ante dictis
iempore congruo, idest, aut vernali [aulumnali], A Deum velle, et ab eo ita esse
aut sestivo, concilium regulariler convocare debe- terminis declaralur. Hacc vero apostolica seJes,
bunt, ita ut ab omnibus ejusdem provinciae episco- cardo et caput facta est a Domino, et non ab alia
pis inibi audiatur, quo et ipse regulariter convoca- consliluta, et sicut eai dine ostium regitur. sic h .jus
tus,si eum, aut infirmitas, aut alia gravis necessilas sanclae sedis auctoritate omnes Ecclesia., Do;_rino
nan detinuerit, adesse debet, qui3 ultra provinciae disponente, regunlur.
terminos accusandi ante licentia non est quam au- CAP.295. — Qnod otnnes ephcopi possini appeUure
dientia rogetur. Quod, si quomodo pracsumptum ftie- Romanamscdcm in neccssitalibus. Ex decrelis Ca-
lixli papm, Stephano Africw missis.
j*it, statuerunt ut antequam proprius locus et sua Quam omnes appcllare si necesse fuerit, etejus
a
omnia ei legibus redintegrentur, nullaleiius quo- fulciri auxilio
oportct.Nam (ul noslis) synodum sine
qnam accusetur aut criminetur, el nisi sponte ele- ejus auctorilate fieri non esi canonicunr, nec epi-
gerit, cuiquaniproialibttsrespondeat. Sedpostquam, scopus nisi in canonica [legiliwa] sjnodo, et suo
ul praefixum est, restitutus fuerit, et sua omnia ei
tempore aposlolica vocatione congregata definile
legibtis redintegrata sunt, disposifis ordinatisque damnari poiest, neque ulla unquam concilia rata le-
suis, magnum spatium tractandi causam ei conce- r> guntur, quae non fulta fuerint apostolica aucto-
datur, et postea si necesse fuerit, regulariter voca- rilate
tus veniat ad causam, et si juste visum fuerit, CAP.296. — De inducih criminalorutn ephcopcum
accusantium propositionibus, sustentatione fratrum,
' quales esse debeant. Ex epist. Felicis pupm fralri-
respondeal: Niillabnim permiltit ratio, dttm ad tem- bus per JEgyptum missa, c 15 (Felix, ep. 2,1,c. 20).
pus ejus bona, vel ecclesiae res ab cemulis, aut a (5,17. 5, c. De inducih.) De induciis vero episco-
quibuscunque detinerrtur, ut aliquid illi objici de- porum supcr quibus consuluistis, diversas aPatribus
beat, nec quidquam potcst ei quolibet modo majo- rcgulas invenimus constitutas. Quidam enim ad re-
rum vel minoruni objici, dum ecclesiis vel rebvs pellenda imperitortim niachinamenta, et suas prae-
aut potestalibus carct suis. Ilem ex ephtola Julii parandas responsioncs, et testes conlirmandos, et
papm orienlalibtts ephcoph mhsa (ep. i, c. 4). Si consilia episcoporum atque amicorum quccrenda,
quis ab hodierna die et deinceps episcopum pneter aiinum et sex menscs mandaverunt concedi; qui-
hujus sanctce sedis sententiam damnare aut propria dam autem annuni, in quo-plurimi concordsnt;
pellere sede prcesumpserit, sciat se irrecuperabilitcr minus vero quam sex menses non reperi, quia t -.
esse damnatum, et proprio carere perpetim hqnore, laicis hcec indulta sunt, quanto magis Domini sa-
eosque qui absque hujus sanctce scdis senlentia ,""ccrdolibHs ! Nam et a nostris antecessoribus atque
sunt damnati vel ej'ecti, hujus sanctce sedis auctori- reliquis sanclis Patribus, multoties inliibilum est
tate seitote pristinam recipere communionem, etin ne quis Domini sacerdotes detractionibus, non ex
propriis restitui sedibus , quoniam ct prius a tem- radice charitatis prolatis, vexet. Quiescite, inquiunt,
pore scilicet apostolorum licec sanctae huic sedi et nolite persequi eos qui Deo perfecte ministrant,
concessa sunt, et postea in memorala Nicaena sy- quorum orationibus et terrena bella sedantur, et re-
nodo, propfer pravorum hominum infcstafiones, cedentium a Deo angelorum pellunlur incursus, qui-
atque haereticorum persecutiones ct insidiantiuai que omnes dcemones corruptores [al. qui corrupti
.inolimina fralrum, sunt concordiler ab omnibus ro- sunt] precum assiduitate, confundunt. Induciae nam-
borata, ut magis singuli provideantnetalia audeant que non sub anguslo tempore, sed sub longo spalia
perpetrare. concedendae sunt, utaccusati se praeparare, univer-
CAP.295. — Vt per scripta nuilius accusatio susci- sosque communicatores in provinciis positos conve-
piatur eo absente qui accusatur. Ex epislola 2 Ste- nire, et teslcs pranparare atque contra insidiatores
phani papm cunclts ephcoph missa, cap. 4. se pleniter armare possint. (ib.c 21.) Judices enim
(2, q. 8, c. Per scripta.) Per scripta enim nullius et accusalores tales esse debent, qui amni careant
aceusatio accusatoris, eo qui accusatur absente,
et ex charitatis radice suam desiderent
, suscipialur, sed propria voce (si legitima et condi- '[) suspicione,
accusatoris promere sententiam.
gna persona fucrit), praesente videlicet
eo quem accusare desiderat, quia nullus absens aut CAP.297. — Quid agendum sit de episcopo qui cau-
. sam suam in sytwdo agere renuerit. Ex conciiio
accusaripotest aut accusare. Nullus tamen praefali 54 (sub Cmlcstino el Bonifucio).
ordinis vir aut accusari potest, aut respondere suis Africm, cap.
accusatoribus debet, priusquam regulariter a suo De Quodvulfdeo eliam Centuriensi, quoniam
se petissel introduci ad con-
priniate vocatus sit, locumque defendendi aut in- adversarius illius cum
cilium nostrum, inierrogatus utrum cuni co tellet
quirendi accipiat ad abluenda crimina.
apud episcopos experiri, primo promiserat et slia
CAP.294. — Vt difficiliores causm ad apicemRomanm
sedh referanlur, tit aposlolico judicio tenhinentur. die respondit noc sibi non placere, aique discessil,
Ex ephtola Anacleti papm omnibus ephcoph placuit omnibus episcopis ut nullus eidem Qticd-
mhsa. vulldeo communicet, donec causa ejus qualetn po
Si quce vero causaediflieiliores inter vos ortae fue- tuerit lerminum sumat. Nam adimi ei episcopatus
rint, ad hujus sedis sanclse apieem, quasi ad caput antequam causce ejus exitus appareret, nulli Chri-
referte, utapostolico tcrminentur judicio, quia sic stiafto videri jure potuit.
 415 - D. IYONTS CARNOTENSIS EPISCOPl 416
CAP.298. — Judicium ephcopi qvi pro crimine de- A episeopalus officio procul dubio reformetur, et ne
fiosilus ab officio,postea fpiscopiunVmore prmdonis denuo hac de re inquietudinem ac molesliam patia-
iitvadit. Ex reghlro Gregorii adJoanitemephcopum
primm Justinianw (lib. x registr;-, ep. 55). tur, sollicitos vos esse necesse est, quia hoc non so-
Quando malaquaepceiiitentiae fletu purganda siint, lum ad hujus munitionem, verum ad aliorum con-
slat emendationem proficere, utpravorumhominuni
augentur excessibus, ita major est delinquentibus
adhibenda correptio, ut et ipsi facinus suum pcena prccsumptio nil de ccetero contra sacrorum cano-
saltem vindicante cognoscant, et alios ab illicitis num statuta vel ecclesiaslicam disciplinam, i.ullo
ecclesiasticae tuitionis timor inhibeat. (2, q. 7, cap. modo audeat atlentare.
Dilectissinms Nerne- CAP. 299. — Cur sa.icfj apostoli eorumqtie succcsso-
Lator.) itaquelator praesenlium res difficilem esse voluerinl ucctisationem episcopo-
sion ad nos veniens., indicavjt (sicut et geslorum rum [sacerdotum]. Ex decreih Fabiaui papm orien-
exemplaria, quae haec detulit, continebant) Paulum talibns fratr.ibns missis, cap. 19 (ep, 2, c, 2).
Declanenae [Deaclinoe, alias Doclevence]civilatis epi- Talia cogitantes sancti apostoli eorumque sucees--
scopum intei* alia mala, iu cojporali crimine [eor- sores Spiritu Dei repleti, homines malos prcevidentes,
porale crimen] lapsum, a suis fuisse clericis accu- et simplices considerantes, difficile aut nunquam
satum : atque habita cognitione, ita (quod sine _ voluerunt esse aecusationem sacerdotum, ne ama-
dolore dicere non possumus) clartjisse, atque insu- lis poiuissent averti, aut submoveri, quia si hoc
per postquam convictus est, etiam libellum illum facile concederetur, sceeularibus et malis hominibus,
iu quoea,de quibusaccusatusftterat, vera esseCOIH aut nullus aut vix perpauci remanerent, quoniam*
fessusest obtulisse. Qua de re sententia jllum epi- seinper fuit, et est, et (quod pej"us est) nirois viget,
scopali deposilum, et se ejus loco cuni fralernitalis ut mali bonos persequantur, et carnales spiriluales
vestiae consensu esse episcopum judicaumus ordi- infestent. Idcirco, ut prcedictum est, slatuerunt ne
natum. Sed nunc eumdcm Paulum cum auxilio sae- accusarentur, aut si aliter fieri non posset, perdiHl-
cularium judicum venientem episcopum more prae- cilis lieret eorum accusatio, et a quibtts, utprcedi-
donis ingressum, ablatisque violeuter rebtis ecclesite ctum esf, non prcesumerelur, neque a propriis sedi-
ab eo se projectum, et ad sununam injuriam , ac bus aut ecclesiis episcopi ejicereniur.
necem pene perduclum coguovimus. Et quoniam CAP. 500. — De episcopo expulso, si ausus fuerit
tautce nequitice pravitas, nec dissimulanda, nec levi- ingredi civitatem. Ex epistola Bonifacii papw ad:
ter arguenda esl, fraternUas vestra hcec omnia dili- cpiscopos Gallim (l. in decrelis, c. 6).
Si episeopus expulsus ausus fuerit ingredi civiia-
genier curet addicere. Et si ila se (ut doeti sumus) tem
veritas habet, praedictum Paulum districla faclat G qua expttlsus est, vel exire de loco in quo degere
exsecuiione [exctisalione] compelli, ut quodcunque jussus csl, jubemus eum in monasterium in alia
abstulit omni mora vel excusatione cessante resli- provincia consliluturii tradi, ut qui in saccidoiio
in monasterio corrigatur.
lual. Si vcro nihil ecclesiae, sed pi*oprium sc dixerit pcccavit, degens
CAP.501. — Vt ephcopis, qui seviventibus successo-.
abstulisse, quamvis grav.e et iniquum fuit, ut noit a res eligere desideranl. E_x concilio Antiocheno,
vobis, vel ametropolilano ejus hoc petierit, sed ausu c. 25 (sub Juliu).
lemerario manu praesumeret agere, veruiniameii si (8, q. i,c. Ephcopo non licere.) Episcopo nonliceie-
quid proprium lulif, sub fralcrnitalis veslrce dcbet per se successorem sibi constiluere, licet ad exittmi
examinatione constare, si verum est. Sed et illud di- vitae perveniat. Quod si iale aliquid faclum fuerit,.
ligemer qucerendum est, si quid male de rebus dila- irritum esse hujusmodi constilutum. Servetur autem
pidavit ccelcsice, ut ex eo quodnunc abstulit, hoc j"us ecclesiasticum, id conlinens oportere non aliter
reformare, ac satisfacere inodis omnibus compella- fieri, nisi cum synodo et judicio episcopoium, qui
lur. Si autetn differre lentaverit, quousqtte omne posl obilmn quiescentis potestatem habent eum qui
quod dilapidavit, vel de substantia lulit ecclesice, «.ignus exstiterit, promovere.
restituat, in lnonasterium mittendus est, ut saltem CAP.502. — Vt ephcopo vivenle nnllus superordinc-
coactus reddai quod male auferre non tjmuit. Quod D iur. Ex concilio Arvernensi, c. 15 (in jiagmeniis.
si forte (quodnon credimus) post depositionem suam conc. Arver. it, si.b figilio, capilulo 2).
Ut nullus vivente episcopo alius superponaiur,
jnverecunda, ae insana mente [inverecunde ac aut superordinetur episcopus, nisi forsitan iii ejus.
mente perversa] aliquid de episcopatu loqui, alque
rttrsum ad hoc per quaslibet personas aspirare prae- loco, quem eapitalis eulpa dej"ecerit.
teiUavevil CAP. 505. — Quod non liceat ephcopo snccessorem
"sumplive [qualibet aspirare prcesumplione eligere. Ex concilio Spalensi, c. 9 (Spal. i, i"«-
tentaverit, etc.], fraternitatis vestrte se eontra im- fragmenth, c. 8).
probitatem ipsius omnimodo vigor accendat, atque Episcopo non licet ante finem vitce alium in loco
Dominici corporis et sanguinis coramunione prha- suo constituere suceessorem. Si quis aulem usur-
tum in monasterium eum usque ad diem obitus sui, pare icntavt.rU, consiitulio illa irrita erit. Non ergo-
ad agendam pcenitenliam, curet rc-trudendum, qua- aliter fieri oportet, nisi cum consilio et judicio epi-
tenus pei'petrali sceieris maculas dignis discat fleli- scoporum, qui post exitum praedecessoris potesta-
bus emendare, quas magis ad interitum animae suce tem habenl dignum eligere.
"jiequiter augere desiderat. Supra scriptus autemdi- CAP. 504. — Vt pro wgritudhie ephcopi mdlus alius
lectissimus frater nogler Nemesion in suo loco et succedat. Ex Rcgislro Gregorii papw ud Analoiium
m DECRETI PARS V. — DE PRTMATUROM. ECCLES. ETC. 118
Const-anlinopoliianum diaconum (lib. ix Regist., _\ CAP. 506. — De episcopo, qui per infirmiiutem in
epht. 41). hebeiudhtem menth inciderit. Ex concilio Aura-
(7, q.iyc. Scripsit mihi.) Scripsit mihi dileclio sic, c. 2.
Ut si quis cpiscopus in infirmitatem aut aliquam
tua, reverendissimo [piissimum dominum nostrum
hebeludinem sensus ineiderh, aut officium oris aiiii--
reverenlissimo,elc.] fralri meo Joanni primce Justi-
hiance episcopo pro a.gritudine capitis quam patilur, serit, ea quceepiscopis opcrari conveniunt, presbyte-
scd episcopum qui vicinus
episcopum praecipere succedi, ite forlasse dum epi- rum agere non permittat,
cui quce in Ecclesia agenda fueriiit, im-
scopi j"ura eadem civitas non habeat, quod absil ! estvocel,
ab hosle depereal. Hcec quidem canones nusquani ponat.
CAr. 507. — Item de ephcopo qni propter dolorem
praecipiunt, ut pro cegritudine episcopi episcopus
succedal et omnino injuslum cst ut, si moleslia capitis smpe amentiam incurrit, quod alter ei sub-
rogandus et ipse de rebus Ecclesim sil procuran-
corporis irruit ( honore suo privetur cegrolus. Sed dtts. Ex reghtro Gregoriiad Eteuterium[Etlierium]
suggerendum est ut, si quis [is qui esl] in regimine ephcopnm (lib. n Regist., ep. 1).
cegroiat, dispensator illi lalis requiratur qui possit (P, q, 1, c. Quamvis triste.) Quamvis triste sit
ejus curam agere omnem, et iocum illius in rcgimine nobis valde quod loquimur, atque fraterna nos com-
Ecclesice ipso non disposilo conservare, ul neque « passio potius arguat [aggravalj, quam aliquid de
Deus oiniiipotens offendaiur, nequecivitas negleeta auditis definire permitlat, suscepti tamen sollici-
esse invenlatur. tudo regiminis cor nostrum instanli pulsal aculeo,
niagna nos Ecclesiis cura piospicere, et ne qua
CAP. 505. — Vt episcopo assidua infirmitate capilis earum utilitas deperire, qtiid fieri debeat, Dco
et diu aller Ex re- possit
laborante, gravato subrogelur. auctore disponere. Pervenit ergo ad nos, quibusdara
gistro Gregorii, c. 259 (/. vn, indicl. 2, c. 50).
(7, q. i, c. Qualiier ordinati.) Qualilcr ordinati referenlibus, quemdam episcopum ila passionem
a nobis sacerdotibus corporali (quia nolum esl) im- capitis incurrisse ut quod mente alienata agere•
soleat, gemims et fletus audire sit. Ne ergo lan
pedienle molestia, Ariminensis Ecclcsia pasforali
hactenus ae sacerdolali sit regimine destituta, dudum gtiente pastore, grex (qttod absit!) insidiatoris la-
niandus dentibus exponatur, vel Ecclesiae ipsius uti-
fraternitas veslra eognovit. Quemduduni habitatorem
litates depereant, cauta nos necesse est piovisione
loci illius permoti prceorbus, scepius hortati sumus,
ut si de eadem capilis, qua detinebatur, nioleslia tractare. Et ideo quia viventem episeoptim ab oflicio
suo necessitas infirmitatis, non crimen abducil,
melioratum se esse senlirct, ad suam, auxiliante
alium loco ejus nisi [deest in origin. nisi] recusanle
Deo, reverteretur Ecelesiam. Qui datis induciis in
G
hoc quadiiennio exspectatur. Quem dum vos clerici eonulla sinit ratio ordinari. Sed si intervalla cegri-
vel cives illic venientes, nos quoque precibus ar- tudinis habere est solitus, ipse data pelifione, non
se ulterius ad hoc ministerium intellectum habere, „
guentes [urgentes], instanlius horfarcmur ut, si nec ad alia oflicia subvertente
valerel, cum eis auxiliante Domino, remearet, datis infirmilate, posse fa-
teatur alium suo _oco expetat ordinan-
scriptis nos supplicatione petiit ut, quia ad ejusdem dum. assurgere,
Ecclesiae regimen vel susceptum ofilcium pro eadem Quo facto omnium solemniter eleciiono alter
^ui dignus fuerit, episcopus ordinelur, sic lamen ut
qua detinetur molestia assurgere nullatenus possit,
Ecclesice ipsi ordinare deberemus episcopum. Unde quousque eumdem episcopum in hoc sceculo vita
sumptus ei debiti de eadem Ecclesia nii-
quia cunclarum Ecclesiarum injuncla nos sollicitu- delinuerif,
dinis cura constringit, ne diutius gregi fidelium nistrentur. Enimvero si nullo tempore ad saiicemen-
desit custodia pastoralis, illorum precibus, et hujus tis redit oflicium, persona fidelis ac vilce probabilis
est eligenda, quae ad regimen Ecclesiae idonea possit
ex suce impossibilitatis renuntiationecompul.i, jtis-
sum esl a nobis eidem Ariminensi Ecclesice deberc existere, atque de animarum uiililate cogitare, in-
sub disciplince vinculo rcslringere, ecclesia-
episcopum ordhiari, et datis ex more praeceptis cle- quietos sticarum lerum curam gerere, ct maturum atque
rum plebemque ejusdem Ecclesice non dcstilimus
efficacemse in omnibus exhibere; qui eliam epi_,copo,
aduonere, quatenus ad eligendum sibi antislilem nunc aegrotat, supersles, loeo ejus debeat con-
couoordi provisione concurrant. Hortamur ergo ut qui
secrari.
fraternilas vestra eum quem in uno consensu omiies
CAP. 508. — Vt saccrdotes Domini, sicut vulgus
elegerint (sicut el ipsi a nobis poposeisse noscun- facere solet, jurare non prmsumant, nec compeU
tur) ad sefaciatevocari. Quem caula exomnibusexa- lanlnr. Ex decrelis Cornelii papw (epist. 2).
minatione discutile, ct si ea in eo quae in textu epla- (2, q. 4, c. Sacramentttm.) Sacrainentum haelein!& .
tici morle multata sunt, minime ]heptateuehi conti- ab episcopis et reliquis ordinibus exigi,nisi pro recta
nentur, minime, ele.J fuerint Domino opilulante fide, minime cognounius, nec sponte eos jurassc?
reperta, atque fidelium personarum relatione, ejus reperimus. Summopere ergo sanctus Jacobus apo-
qupque vobis vita placuerit, ad nos eum cum deci*eta stolus prohibens sacramenlum, loquitur dicens •<
pagina vestra fdeereti veslri pagina], addita quoque Ante oinnia, fraires .mei, nolite jurare neque per ccc"
testificationis episiola, destinate, quatenus ejusdem lum, neque per lerram, neque aliud quodcttnqnejnra-'
a nobis Eccleslce, disponeule Domino consecretur mentum.Sit autemsermo vester : Esi, est: Non, tum,
antisies. ut non sub judicium decidatis (Jac v).
 419 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 429
CAP.509. — De ephcopo sinhlro rumore asperso, per & te ad vitce istius tranquillam reclitudinem laudabi-
sacramentutn purgato et absoluto. Ex reghtro Gre- lium sacerdotum exempla non provocant, saltem
gorii papce ad Justinum imperat. [prmlorem apud correclionis medicina compellat.
Graliunum, presbyicrum habet Gregorius] (lib, H,
indict. x, ep. 25, 2). CAP. 511. — De episcopoper sacrumenta purgato el
(Q. 5, c. Habet hoc.) Habet hoc proprium autiqui absolulo. Ex reghlro Gregorii ad Brunicliildain
Iiostis invidia, ut quos in pravorum actuum perpe- recjinam Francorum (lib. n Bcght., ep. 8).
Iratione sibi resistentes [Deo sibi resistente] deci- (2, q. 5, c. Mennanu) Mennam vero reverendissi-
pere non valet, opinionera eorum, falsa ad praesens nuim fratrem coepiscopumque noslrum, postquam
simulando, dilacerei. Quoniam igitur quasdani contra ea quae de eo dicla fuerant requirenles, in nullo in-
sacerdolale propositum de Leone fratre et coepiscopo venimus eum esse culpabilem, qui insuper ad sa-
nostro, sinisler rumor asperserat, utrum vera es- cratissimum corpus beati Petri apostoli sub jurej'u-
sent, dislricta diulius fecimus inquisitione perquiri: rando satisfaciens, ab his quaj objecta ej'us opinioni
et nullani in eo, de his quae fuerant dicta, culpam fuerant se monstravit alienum; reverti illum pur-
invenimus. Sed., ne quid viderelur omissum nostro gatum absolulumque permisimus, quia sicut dignum
potuisse [quod noslro poluisset] cordi dubium re- erat, ut si in aliquo reus existeret, culpam in eo ca-
nianere, ad B. Pelri sacratissimum corpus districta R nonice puniremus, ita dignum non fuit, ut eum
eum ex abundanti fecimus sacramenta praebere. adjuvante innocenlia, diutius retinere vel aflligere
Quibus prcestistis magna sumus exsultatione gavisi, in aliquo deberemus.
quod hujuscemodi innocentia [hujusmodi experi- GAP. 512. — Qualiler senex
menlo innocenlia, elc.] ejus evidenter eniluit. Pro ephtopus torripiendtis
sit, et tnali consiliarii ejus excoinmunicandi, Ex
qua re gloria vestra praedictum viruni cum omiii cha- eodem regislro ad Januarium episcopum Caralita-
r.tate suscipiat, el reverentiam ei qtialem sacerdoti num (lib. vu Regist., indict. u, epist. 1).
decet, exhibeat, ne ulla i*einaneat [ne qua in cordibus Prajdicalor omnipotentis Dei Paulus apostolus
remaneal] de his quem j'am sunt purgata dubietas. dicit : Seniorem ne increpaverh (I Thn. v). Sed hcec
Sed ita suprascripto vos episcopo devotissime opor- ej"usregula tunc in eo servanda est, cum culpa se-
tet in omnibus adhaerere, ut congrue decenterque nioris exemplo suo non trahil ad interitum corda
Deum in ejus persona (cujus minisler est) videamlni juniorum. Ubi auiem senior juvenibus exemplum
honorare. ad inleritum prcebet, ibi districta increpatione fe-
CVP. 510. —Correpiio ephcopi qui concubinam ha- riendus est. Nam scriptum est : Laqueus juvenum
buerit. Ex reghlro Gregorii ad Andream ephcopum omnes vos (Isai. XLII). Et rursum propheta dieil:
Tarenlinum(lib.u, Regtsl., indict. n epist. M). C Peccalor centum annorum malediclus est (Isai. LXV).
Tribunal aelerni judicis securus aspiciet, quisquis Tanla autem nequitia adaures meas de tua senectute
reatus sui eonscius, digna eum modo pceniteiitia pervenit, ut eani nisi adhuc humauitus pensaremus,
placa.re contendit. (Dist. 55, c. Habuhse.) llabuisse fixa jam maledictione feriiemus. Diclum quippe mihi
te siquidem concubinam manifesta veritate compe- est, quod Dominico die priusquam niissaruni solem-
rimus, de qua etiam contraria est quibusdam nala nia celebrares, ad exarandam messem latoris prae-
suspicio. Sed quia in rebus ambiguis absolutum non sentiuni perrexisti, et post exaraiionem ejus missa-
debet esse judicium, hoc luae couscientiae eliginius rism solemnia celebrasti; post missaium solemnia
coKimittendum. Qua de re, si in sacro ordine consti- etiam terminos possessionis illius eradicare miuime
tutus, ejus te permistione recolis esse maculalum, limuisli. Quodfaclum quae poana debuit iusequi,
sacerdotii honore deposito ad administraiidum nullo omnes qui audiunt sciunt. Dubii aulem de tanta hac
modo prcesumas aceedere, scilurus in aninice luce perversitale fucramus, sed filius noster Cyriacus ab-
periculo tc ministrare, et Deo nostro te sine dubio bas a nobis requisitus, dum esset choralis, id est re-
reddere raiionem, si hujusmodiseeleris conseius, in gionarius, ita se cognovisse perhibuit. Et quia adhuc
eo qtto es ordine celans veritatem, permanere vo- canis tuis parcimus, hortamur aliquando, resiphce
lueris. Unde iterum adhortamur, ut si te deceptum senex («?r6zrjgXapS.;), alque a tanla levitate morum
hoslis antiqui callidilate cognoscis, competenti eum et operum penersitate compescere. Quanlo enim
dum licet pcenitentia superare festines, ne cum eo morli vicinior efliceris, tanlo lieri sollicitior alque
particeps (quodnon optamus) in die judicii depute- timidior debes. Et quidem poence sententia in le
ris. Si vero huj'us realus tibi conscius non es, in eo fuerat j"aculanda, sed quia simplicitalem tuam cum
te necesse est quo es, ordine permanere. Prceterea senectute noviinus, interim tacemus. Eos vero quo-
quoniain miiliereni de niatriculis contra ordinem rum consiliis haecegisli, in duobus meusibus excom-
sacerdotii caedi crudeliterfustibus depulasti, quam municatos esse decernimus, ita ut si quid eis intra
licet post octo menses exinde miniroe arbilremur duorum mensium spatium humanitus evenerit, be-
fuisse defuncfam, tamen qnia ordinis tui habere nediclione viatici non priventur. Deinceps autem ab
noluisti respectum, propterea duobus le mensibus eoruin consiliis cautus existe. Te quoque sollicite
"ab administratione missarum statttimus abstinere, custoci, ne si eis in malo discipulus"fueris, quibus
in quibus ab officio te siispensum flere eonvenit, Hiagisfer in bono esse debuisti, nec simplicitati
quod fecisli. Nam vakle dignum esi ut, postquam tuas ulterius, nec seneeluli parcamus.
 421 DECRETI PARS V. - DE PRIMATU RGtt. ECCLES., ETC. 422
CAP. 513. — De purgalionis Leonis papce III. A crimen filiorum correxit, canis impudicus magis
(2, q. 4, c. Audilum est.) Audilum esl, fratres dicendus est quam episcopus.
charissimi, et divulgatum per multa loca qualiter CAP. 518. — Quod bonus paslor subditos laval a cri-
homines mali adversus me insurrexerunl, et debili- mine. Bieronymus.
lare voluerunt, el posuerunl super me gravia cri- Vt Iixivia per cinerem humidum fluens lavat, et
mina, propler quam causam iste clemeulissimus ac ' non lavatur; ita bona doctrina per malum doctorem
serer.issimus dominus rex Carolus una cum sacer- animas credenlium lavat sorde peccatorum.
doiiluis et oplimatibus suis istam pervenit ad ur- CAP. 519. —Quod malum paslorem oves fugiunt. Ex
dictis Augustini.
beni. Quam ~ob rcm ego [Leo] pontifex sanctce
Sicut fugiunt oves vocem pastoris, quem non
Romanse Ecclesia; a nemine judicatus, neqtie coa-
sed mea voluntate me in cognoscuut, et deserta petunt, ita malos pastores
ctus, spontanea purifleo ovilia.
vestro coram Deo
' conspectu ,*et angelis ejus, qui
conscientiam meam novit, et beato Petro principe CAP..520.—De eo qui 9nobilitatem i)ei a se ejicit.
in Gregorius (Iwm. in Ezech., lib. l).
apostolorum, cujus conspectu consistimus, quia
islas criminosaset scelcratas res, quas illi luihi obji- „ cato (Dist. 40, c. Adam.) Adam primus homo pro pec-
de paradiso ejectus est, hoc esl, qui nobilila-
ciunt, neque perpetravi, neque perpetrare jussi. . lem Dei a se
Testis est mihi Deus in cujus judicium venluri su- projecit nobilitale loci privetur.
et in consistimus. Et hoc CAP. 521. — Quod non sint omnes fdii sanctorum
mus, cujus couspectu tenent loca sanctorum. Ex diclis Hieronymi
qui
propler suspiciones malas tollendas mea spontanea (epislola ad Heliodorum).
volunlate facio, non quasi in canonibus inventum (Disl. 10, c. Non esl facile.) Non facile est stare
sit, aut quasi ego hanc consuetudinem, aut decretum in loco Petri et Pauli, et tenere calhedram regen-
in sancta Ecelesia successoribus meis, nec non et tium cum Christo, quia hincdicitur, non sanctorum
fratribus et coepiscopis nostris imponam, sed ut filii sunt, qui tenenl loca sanctorum, sed qui exer-
melius a vobis abscidatis rebelles cogilationes. cent opera eorum.
CAP. oli. — Quod seipsum damnal quisquis ecclesia- CAP. 522. — Quod nullus ex genere, vel ex loco glo-
slico ordine cxcommunicalus fuerit, et communicare riari debet. Gregorius.
prwsumpserit. Ex Afticano concilio, c. 29. c. Nos qui.) Nos qui prsesumus, non
(Dist. 40,
(H, q. 5, c.Placuit universo.Jltem placuit universo ex locorum nec sed morum no-
gcneris dignitale,
concilio, ut qui excommunicatus fuerit pro suo ne- bilitate innotescere
sive debeuras, nec urbium claritale,
glectu, episcopus quilibet, sive clericus, et tem- sed fulei
puritate.
pore excommunicationis suae anle audienliam com- P
muuicare prasumpserit, ipse in se damnationis CAP. 525. — De sacerdotibus qui 'ovibus suis mala
prwbent exempla. Auguslinus.
judicelur protulisse sententiam.
CAP. 515. — De ordinalis si aliquis illorum percus- (Dist. 85, c. Nemo qtuppe.) Nemo- quippe amplius
sor exstiterit. Ex Toletano concilio, cap. 6. in ecclesia nocet, quam qui' perverse agens nomcn
sanctitatis et sacerdotii habet. Dolin-
(25, q. 8, c. His a quibus.) His a quibus Domini vel ordinem
sacramenla tractantur, judicium sanguinis agitare quentem hunc nairique i-edarguere nullus prsesu-
non licet, et ideo magnopere lalis excessus prohi- mit, et in exemplum culpa vehementer extendilur,
bendus est, ne indiscrelse prsesumptionis molibus cum pro reverentia ordinis peccator honoratur.
agitari, aut quod morte pleclendum est senteKtia CAP. 524. — Vt lantum curam ecclesiusticarum re-
rum episcopi habeant. Ex canonibus aposlolorum,
propria judieare prsesumant, aut truncaliones qui- cap. 59.
buslibet personis aut per se inferant, aut infe- Omuium negotiorum ecclesiasticorum curam ge-
rendas pracipiant. Quod si quisquam horum im- ral
episcopus, et ea, velut Deo contemplante, dis-
rnemor praeeptorum, aut in Ecclesise suse familiis,
penset, nec ei liceat ex his aliquid omnino contin-
aut in quibuslibel personis tale aliquid perpetra-
j) gere, aut parentibus propriis, quee Dei sunt con-
verit, et concessi ordinis honore privetur et loco) donare. Quod si pauperes sunt, tanquam paupe-
et sub peipetuai damnalionis religetur ergastulo : ribus
subministret, nec eorum occasione ecdesice
cui tamen communio exeunti de hac vita, non est
Domini negotia deprsedentur.
neganda propter misericordiam.
CAP. 525.'— Ne usu pallii metropolilanus praisum-
—
CAP.,516. Ne episcopus sua manu aliquem casdat. utatur. Ex decrelis Honorii papw, cap. 5.
plive
Ex decrelis Bonifacii paprn (id legitur post conc. vel in
Agaih. ex Gratia). Quicunque metropolitanorum per plateas,
litaniis nti pallio prsesumpserit, et non tantum in
(Dist. 86, c. Non liceat.) Non liceat episcopo ma-
nibus suis aliquem csedere, hoc enim alienum a praocipuis festivitatibus el ab apistolica sede indi-
sacerdole esse debet. ctis temporibus ad missarum solummodo solem-
CAP. 517. — De episcopo qui seipsum et sibi com- nia careat jllo honore, et ut bcatus papa Gregorius
missos corrigere neglexerit. Gregorius (Augu- ad Joannem Panormi episcopum ait, quia grave
•
stin.). jugum atque vinculum cervicls, non pro eccle
(2, q. 7, c. _Qw neb.) Qui nec regiminis in se siastica, sed pro quadam saeeui&ri dignitate de-
raiionem halmit, uec sua delicta detersit, nec fendat, permissa qua abutitur careat dignitate, qaia
 m ». IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl m
jure privilegium mcretar amittere, qui audaeter A ecclesiam fuerit, cujus sacerdos obierit, si omni
usurpat illicita. sollicitudine pro exsequiis jam mortui, aut con-
CAP. 326. — Quod episcopus de rebus ectlesiw sum timio antistitis morituri, ad commovendum viei-
nisi prius commuiet, leslamentare non possit. Ex num episcopum lardi inveniantur, aul per quam-
concilio Agathensi, cap. C (cap. 51). molestiam animi id negligere videantur
Si Cunque
(12, q. 5, c. Si episcopus condito.) quis episco-
[comprobentur], totius anni spalio ad pceniteiitiani
pus condito teslamento aliquid de ecclesiastici juris monasteriis depulenlur.
proprietate legaverit, aliter non valebit, nisi tantum CAP. 551. — Ul quod episcopo pro redemptione ani-
de juris proprii facultatibus suppleveril. marum daiur, ecclesiw relinquatur. Ex concilio
CAP. 327. — Ne episcopus rcs ecclesim parentibus Agatliensi, pap. 6.
sius indiscrete Iribual. Ex Spuiensi concilio, (12, q. 5, cl Pontifices.) Pontiflcibus vero, quibus
cap. 10. in summo sacerdotio constitutis ab .exlraneis dun-
Ut episcopi in rebus eeclesise circa propinquos taxal donatur aliquid, vel cum ecclcsia [exlraneis
suos exponendam reprehensionem caveant, et ut
aliquid, aut cum ecdesia, etc.], aut sequestratim
discrefionis modum teneant. dimitlitur aut donatur, quia hoe ille qui donal pro
"CAP. 528. — De eadem re. Ex eodem concilio^ redeniptione animsc suse, non
lcap. 5. B pro commodo saccr-
amore dolis probatur offerre, non quasi suum, sed quasi
Qjioniam multi episcoporum propinquo-
dimissum in faeullales ecclesise computetur; quia
rum suorum, de rebus sibi commendatis, suo aut
amicorum nomine , proedia et mancipia justum esl, ut sicut sacerdos habel, quod ecclesise
quolibei dimissum cst. ita ct ecclesia habeat quod relinqui-
emunt, el ut propinquorum suorum jus cedant sla- tur a sacerdote.
tuunt, et ob hoc jura ecclesiastica convelluntur, et
Gu>. 532. — Ul nullus episcopus sine concilio alio-
ministerium sacerdotale fuscatur, imo a subdilis rum episcoporum et principis, in liostem ire-debeal.
detrabitur et contemnitur, placuil omnibus ut dein- Capilulum Curoli imperatoris.
ceps hoc genus avarilise caveatur, uxumque ab- Carolus Dei gralia rex Francorum , et devoius
liine ct pcrpetno mansurum esse decrevimus, ut sanctse Ecclesise defensor atque adjutor in omnibus
episcopus res sui juris, quas anle episcopatum aposlolicse sedisa Horlatu omnium fldeiiujn noslro-
aut certe in episcopalu hsereditaria successione ac- rutn, maxime episeoporum ac rc-liquorum sacerdo-
quisivit, secundum canonicam auctorilalem quid- toos cousulto, servis Dei omnibus per omnia arma-
quid vult faeial, et cui vult conferat : poslquam lucam portareTel pugnare, aut in exercitum, et in
autem episcopus factus est, quascunque res de „ hostem pergere omuino prohibemus, nisi illis tan •
facultatibus ecclesise, aut suo aut alterius nomine teamiodo qui propler divinum ministerium, missa-
qualibet conditione comparavcrit, decrevimus ut rum solemnia scilicct adimplenda, et sanctorum
non in propinquorum suorum , sed in ecclesise cui patrocinia poHanda allccti sunl, id est unum vcl
praeest jura deveniant. duos episcopos cum capeilanis presbyteris, ct urnis-
CVP. 529. — Ne episcopus de r&bus viduaim Ecclesias quisque princcps unum presbjterum secum !ia-
alienare prwsumut. Ex decretis Marlini
- quidquam 20. beat, qui peccala confitenlibus, indiccre possit
papm, cap.
poenitentiam.
{10, q. 3, c. Si quis episcop.) Si quis episcopus CAP.555. •—De eodem. Item ejusdem.
nulla ecclesiasticse rationis neccssitate compulsus, Secunda -uce proplcr ampliorem observaniiam
in suo clero, aut ubi forte non est presbyler, de
rebus ecclesiasticis aliquid proesumpserit vendere, apostolica auctoritatc et multorum episcoporum ad-
nionitione instructi, sanctorum quoque canonum
res ipsas ecclesise restaurare cogatur, et in judicio
et furti et latro- regulis edocli, consultu videlicet omnium noslrum
episcoporum dejiciatur, tanquam
"cinii reus suo privetur honore. nosmetipsos corrigentes, posterisque nostris exem-
volumus ut nullus saeerdos in hosiem
CAP. 350. — De sacerdotibus qui ad exsequias epi- plum dantcs,
nisi duo vel tres cpiscopi tanlum, eleclione
scopi venire coniemnunt. Ex concilio Toleiano vm, D pergat,
cap. 2 (Tolet. vn, cap. 5). cunctorum propter benedictionem, prsedicalionem
Ea_quse competunt honcstati, contigit sajpe quo- populique reeoncilialionem, et cum illis electi" sa-
rumdam desidia non impleri. Proinde quia notum cerdotes, qui bene populis poenitentiam dare, mis-
est quge dignitas in exsequiis morienlis episcopi sas celebrare, et infirmorum curam geiere, sacrati-
ex canonibus conservelur, tradilione moris anti- que olei cum sacris precibus iinciionem impendere
qui hoc tantum adjicimus, ut si quis sacerdotum seiant : et boe msxime providere, ne sine viatico
secundum staluta Yalentini concilii (cap. 4) ad hu- quis de SJBCUIO recedat.
manda defuncti episcopi membra Trenire commo- CAP. 534. — Item de eadem re. Nicolaus ad Carc-
nitus, pigra,voluntale distulerit, appellantibus cle- lum imperatorcm.
ricis obeuntis episcopi apud synodum, sive metro- (23, q. 8, c. Beprehcnsibile.) Reprehensibile valde
polilanum episcopum, tempore anni unius nec esse constat, quod subintulisti, dicendo maicrera
faciendi missam nec communicandi habeat omni- partem omnium episcoporum die noctuque cum
modo lieentiam. Presbyteri autem sive eoeteri de- aliis lidelibus tuis conlra piratas maritunos i:t-
rici, quibus major honorls Iocus apud eamdem vigilare, ob idque episcopi'impedianlur venire; Gura
 m DECRETI PARS Y. — DE PRIMATU ROM. ECCLES.. ETC. i«?ft
militibus {railitum] Chrisli sit Christo servire: mi-. A lilate secundurn suum ministerium erdinari com-
litibus vero sseculi sseculo [milites vero sseculi ser- pellant.
viant sseculo], sicut scriptum est: Nemo militans. €AP. 541. — De episcopis, qui non visilatis parcechhs
Deo, implicat ~se negoliis smcularibus (II Tim- n). pretium servitulis requinmt. Ex conc. apud^Tribu-
rias habito, prmsenie Arnulfo rege, cap. 26.
Quod si soeculi milites militise student, quid ad
{lf), q. {,<:. Relata est.) Rclata esl coram sancta
episcopos, et milites Chrisli, nisi ut vacent oratio-
nibus ? synodo querimonia plebium, eo quod siut quidam
€AP. 558. — De accusalls episcopis, quatiter ad con- episcopi, nolentes ad proedicandum vel ad confir-
cilium vocari debeant. Ex dec. Fel. P., cap. 3. mandum suas per annuni paroechias circuire, qui
(5, q. 2, c. Si primates.) Si primales accusatores tamen exigant ut mansiones quibus in profectione _
episcoporum cum eis pacificari familiariter minime uti debuerant, alio pretio" redimanl qui parare de-
potuerint, tunc tempore iegitimo 'eos ad synodum ient •: quoeduplex infamia et negligentia, ,et avaritia
canonice eonvocatam, non infra angusta tempora, sanclae synodo horrori fuil.magno, et «tatuerunt
-canonice convocent, priusquam eis per scripta si- ne quis ultra exerceat id cupiditatis ingenium,
gnilicent quod eis opponitur, ut ad responsiouem et ut sollicitiores sinl eniscopi de suis gregibus
prseparali adveniant. Nam si aut vi, aul limore eje- B visilandis. —
cti, aut suis rebus exspoliali fuerint, nee eanonice CAP.542. De purgatione episcoporum. Ez, concilio
ad synodum voeari possunt, nec respondere semulis apud AiUieim, prwsente Conrardo rege, cap. J6.
fttatuimus propter Dei dilectionem, et proximi, et
debent, antequam canonlce resiiluantur, et sua
fidelium honorem catholicorum, el praecipue ob
- omnia eis legaliter reddanlui'.
— multitudinum scandala eruenda et funditus exslir-
CAP.
' 556. Quod papa vivente, nulti alinm eo in-
consullo eligere liceat. E-x deeretis Symmacld panda, et perlurliationcs quse noviler exortae sunt
papm, c. 3 (ex syn. Symm. pap.). et oriuntur, nec non ut omnes sciant, nos episcopos
Si quis presbyter, aut diaconus, aut clericus, papa tales Dei misericordia nequaquam fuisse quales
irrcolumi et eo inconsulto, subscriptionem pro Ro- dicimur, exemplum S. Leonis papse, qui super qua-
mano pontiflcatu commendare, aut pitacia promit- tuor Evangelia jurans coram populo se purgavit,
tere, aut sacramentum prsebere tentavcritr aut ali- sequi et imitari, salva tamen aucloritate cano-
quod suflragium polliceri, vel de hac causa privatis niea..
coiiventiculis factis deliberare atque decernere, loci CAP.513. — De eo qui ex mouacho fadus fuerit
sui dignitate et communione privetur. episcopus. Ex eodemcomm., c. 56.
CAP. 557. — De sessione episcopi. Ex concilio Car- 'C {\%,q.\, c. Statulumest.) Statutum elrationabi-
thaginensi (Cartli. iv, cap. 55). liler secundum sanctos Patres a synodo est coafir-
(Dist. 59, c. Episcopus in ecclesia.) In ecclesia matum, ut monaclius, quem canonica electio a
in consessu presbyterorum episcopus sublimior se- jugo regulari [regute] monasticae professionis ab-
dcat. solvit, et sacra ordinatio de monacho episcopum
CAP. 558- — De ordinatione episcopL Ex diciis Theo- facit, velut legitimus liseres paternam sibi hseredita-
doii archiepiscopi. tem postea jure vindicandi potestatem habeat. Sed
In ordinalione episcopi, ipse qui ordinat missam
quidquid acquisierat, vel habere jussus fuerat mona-
cclebrare debef, et qui ordinatur similiier. sterio relinquat, et abbatis sui qui fuerat, secundum
CAP. 559. —Qum sacerdoles Domini declinare de- regulam Sancti Benedicti, arbitrio. Poslquam enim
beanl. Ex conc. Turonensi, cap. 7.
«piscopus ordinatur, ad altare ad quod sanctificatur
Qusecunque ad aurium ct ad oculorum pertinent et litulatur secundum sanclos canones, quod acqul-.
illecebras, unde vigor animi emolliri posse credatur, rere poterit, restituat.
ut de aliquibus generibus musicorum aliisque non-
Domini se abstinere CAP.544. — De illo qui de aliqua hmresi infamatur,
nullis rebus, omnes sacerdotes in sacro conventu fonnulam istius libelli reci-
quod
debent; quia per aurium oculorumque illecebras vi- D tare debeat. Ex epislola Cyrilli ad Joannem Antio-
lioruin turba ad animum ingredi solel: histrionum chenum.
quoque turpium et obscenorum insolenlias jocorum, Egonomine N. hac scriptura quam manu mca
ipsi animo effugere coelerisque sacerdotibus effu- perscripsi, proflleor, sequens sanctum judicium
gienda praedicare debeni. Palrum Nicsenaesyuodi trecentorum decem ei pcto,
CAP.510. — Ne episcopipropter suam quietem a civi- vel Chalcedonensis synodi universale concilium,
iatibus suis diu absint. Ex concilio apud sanclum cujus definitionem sedes apostolica eonfirmavit,
Medardum, prwsente Carolo imp., cap. 5. quod eliam beatissimi papse Leonis epistola ad
Providendum est ne episcopi propter suam quie- sanclae memorise Flavianum Constantinopolitana 1
tem ad remotiora loca secedentes et suum ministe- urbis episcopum data, prsedicalione lucidisslma''
rium negligentes, proprias deserant civitates, sed veritatis exposuit : confiteor unum eumdenique
aut paroeckias suas cum oflicii efficacia circumeant, Dominum nostrum Jesum Christum, unigenitum Dei
aut cum religione in suis civitatibus canonice cum Patris, perfectum, eumdem in divinitate [deitate],
filiis degant. Presbyteros etiam sibi commissos eumdem in humanitate, Deum verum et hominem
doclrina, castitate et sobrietate, atque bospita- verum, ipsum eumdcinQue ex anima rationali e8
PATROL,CLXI ik
 427 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPl . 4-28
carne, consubstantialem Palri seeundum divlnilalem, A i quam convenit, cui non licuif habere, quem
consubstantialem nobis secundnm humanam ratio- voltiit.
neia, in omnibus similem nobis absque peccato : CAP. 548. —Ul personam censecrandi epiecopipri
ante ssecula quidem de Patre genitum secundum mas quoque sua auciorllate confirmet. Jbidem?
divinitalem , in novissimis vero diebus eumdcm cap. 6.
propter nos, etpropler noslram salulemde Yirgine (Dist. 65, c. De persona.) De pcrsona igitur con-
Maria natum, quse eumdem Deum peperit secundum secrandi episcopi, et de cleri plebisque consensu,
humanilatem unum eumdemque Christum, Filium metropolitanus episcopus. ad fratcrnitatem tuam
Dei Dominum unigenitum in duabus naturis, incon- referat, quodque in provincia bene placuit scire te
fuse, inconvertibililer, individue et inseparabililer faciat, ut ordinationem rite celebrandam tua quoque
cqgnitum, nequaquam naturarunr differentia sublala lirmel -auctorifas, quoe rectis dispositionibus nihil
prqpter unitionem, sed potius salva manente pro- nrorse aut diflicultalis debebit afferre, ne gregibus
prietate utriusque naturse, in unam uon in duas Donrini sui diu desit cur-a paslorum. Metropolilano
concurrisse personas, sed unum eumdemque Filium vero defuncto, cum in loco ejus alius 'fuerit subro-
unigenitum Deum verum Dominum JesumChristum, gandus, provinciales episeopi ad civitatem metro-
.sicut»lim prophetse de eo, vel ipse nos Christus per B I polim convcnire debebuut, ut oninium clericorum
semetipsum Dominus erudivit. Qui autem ita non atque omuium crvium voluntate discussa, expresbj-
sentiunt, cum Nestorio et Eutiche, vel eorum teris ejusdem ecclesise, -vel ex diaconibus optimus
seclatoiibus seterno analhemate dignos esse pr-o- eligatur. T>ecujus nomine ad tuam notitiam provin-
nunfio. ciales referant sacerdotes, implelurivotaposcentium,
CAP.545.— Quales debeant ad sacerdolii offwium vc- •cum quod ipsis placuit, libi-quoque placuisse eogno-
nire. Ex decretisDamasi papm, cap. 8. verint.. Sicut eninr justas elecliones nullis dilationi-
Didicimus eliam licenler et libere inexploratae bus volumus faligari, ita nihil permittimus te igno-
vitse homines, quibus etiam fuerint numerosa con- rante prsesumi.
^ugia, ad proefatas dignitates, prout cuique Iibuerit, CAP. 549. — Qmd primates el metropotitani, -a
aspkare : jquod non tanlum illis qui ad heecimmo • Romana Ecclesia sint vocati in parlem sollicitu-
derata -ambitione perveniunt, quantum metropoli- dinis, non in ,plenitudinem potestatis. Grcg,
lanis specialiter .pontificibus imputamus, qui dum Bilectissimis fratribus universis episcopis per Gal-
inhibitis ausibus non ijbsislunt, Dei nostri, quantum lianr, Europam, Germaniam et per universas pro-
in se est, prsecepta contemuunt. Et ut taceamus vincias constitutis, Gregorius servtis.servorum Dei.
quod altius suspicamur,ubi illud est quod Deus p| (2, q. 6, c. Decrelo.) Decrcto rrostro mandamus, ut
noster data. per Moysen lege conslituit, djcens : si aliquis (qwod non -optamus) suorum aemulorum
Sacerdoles mei semel nubant (Levit. xxi). Et alio JMricum CenomanicseEcclesise episcopuro accusare
loco : Sacerdos uxorem virginem accipiat, non damnabiliter altentaverit, lieeat illi post auditionem
vidnam, non repudiatam, non meretricem (I Tim. m). primatum dioeceseos(si necesse fuerit) nos appellare,
Quod secutus Apostolus ex persecutore prsedicator, et nostra auctoritate, aut ante nos, aut ante legatos
unius uxoris-virum, tam sacerdotem quam-diaconum nostros e latere missos jusla .Patrum decreta suas
fieri debere mandavit. exsequi [exercere] atque finire actiones, nullusque
-
CAP. 546. — Ut metropolitani sua yura servent.-Leo illum ante hsec judicet aut damuare proesumat.
Anast. Tkessalonic. episc, cap. 2 (epist. 84). (Supra, c. 11.) Sed si quid, quodabsit! grave inlole-
{25, g. 2, c. Iijilur sccundum.) Igitur secundum randumque ei objectum fuerit, nostra erit exspe-
sanclorum Palrum canones spiritu Dei conditos, et ctanda censura, ut nihil prius de eo, qui ad sinum
totius mundi reverentia consecratos, metropolitanos sanctaeRomanse confugit Ecclesise, ejusque implorat
singularum provinciarum episcopos, quibus ex auxilium, deccmatur, quam ab ejus Ecclesise fuerit
delegalione noslra fraternitalis luse cura prsetendi- proeceptum auctoritate, quse vices suas ita .aliis
I impertivit Ecclesiis nl in partenr sint vocaioesolli-
tur, jus traditse sibi antiquilus dignitalis iutemera- D
tum habere decernimus ; ila ut a regulis praesti- citudinis, non in pleniludinem potestatis. Proinde
tutis, nulla aut negligentia, aut prsesumptione dilectio veslra quorum devotione gaudemus, jungat
discedant. curam suam dispositionibus noslris, el det operam
CAP.347, — Ut-nullus invilus ordinetur episcopus. ut non cujusquam prsesumplione circa memoratum
Ibidem, cap. 5. fratrem noslrum, vestra provisione vel successorum
(DisL 65, ,c. Si forte.) Cum ergo de' summi sacer- veslrorum, si ipse superslcs fuerit, aiiter quam hic
dolis electione traclabitur, ille modis omnibus prse- insertum est, fiat ullo modo. Nam nulli fas cst vel
ponatur, quem cleri plebisque consensus concorditer velle, vel posse transgredi apostolicse sedis pra>
postularjnt, ila ut si in aliam fortasse personam eepta, nec nostrse dispositionis minislerium, quod
parlium se vota diviserint, metropolitani judicio is vestram scqui oportet charitatem. Sit ergo ruinae
alleri prseferatur, qui majoribus et studiis juvalur suse dolore prostratus, quisquis apnsiolicis voluerit
et meritis tantum ut nullus invitis et non pelentibus conlraire mandatis [deerelis], nec locum deinceps
ordinetur, ne plebs invita episcopum non optatum inter sacerdotes habeat, sed extorris a sancto fiat
aut contemnat, aui .oderit, cl fiat minus religiosa nrinisterio. Non de ejus judicio quisquam postea
429 DECRETI PARS V. -—DE PRIMATU ROM. ECCLES., ETC. iM
curam habeat; quoniam janr damnatus a sancfa et. A sunt, nec alios in loco eorunr consecrari oportet,
apostolica Ecclesia, ac auctoritate, sua de inobe- nisi ex liac fuerinl luce subtracli. Quod si de mini-
dientia atque prsesumpfione a quoquam esse non sterio sibi concesso conqueruntur, quse licita sunt
dubitatur; quia majoris excommunicationis deje- sacerdotes expleanl. In his vero quse eis prsesumere
clione est exigendus, cui sanetoe Ecclesiae commissa non licet, vicinorum usque adiccupefandam sanita-
fuerit disciplina, qui non solum proelatse sanc'.oe tem episcoporum, auxilia subrogentur ; et hoc cum
Ecclesioejussionibus parere debuit, sed etiam aliis cautelae studio peragatur, ne per necessitatis occa-
ne prseterirent insinuare. Sitque alienus 41divinis et sionem prsesumptionis pullulel ambilio. Episcopi
pontifiealibus officiis, qui noluit prseceptis obtem- vero qui Dominici gregis susccpcrunt curam atque
perare apostolicis. solliciludinem, ab administrationeeoium discedere
CAP.550. — Quod pro quiele coniemplattonis non est non oportet, ut accepti lalenti pulchriludo non
fugiendus locus regiminis. Idem ad Syriacum deleatur, sed .eerlamine eorum saluhritcr augeatur
episcopum Constaniinopolitanum (lib. vi regisl., et iriplicetnr. '
c. 169, ep. 5).
(8, q. \,c In scriplis.) In scriptis autem veslris CAP.555. — Quod episcopus vet clericus nullo modo
venalioni debeal insistere. Idem ad eumdem,
requiem vos magnopere qusesisse narratis. Sed per "
hocad pastoralem sollicltudinem venrsse congrue (Dist. 54, c. Quorumdam relatione.) Quorumdarn
ostenditis, quia sicut locus regimlnis desiderantlbus relalione fidelium auribus nostris iutimatum est
negandus est, ita fugientibus offerendus, et sicut quod Laufredus episcopus, qui et juvenis esse di-'
scripluni est: Nec quisquam sumit sibi honorem, sed cilur, venationi sit deditus. Quod vitiunr plurimos
qui vocatur a Deo tanquam Aaron (Hebr. v). Et etianr de clericali catalogo genere duntaxat Gernra-
rursum idem egregius prsedicator dicit: Si unus pro nos el Gallos irrevercntes [reverentes] implicat.
omnibus morluus est, ergo omnes mortui sunt, et pro Yeriinr iste si ila est, ut audivimus, merilo juve-
omnibus mortuus esl Chrislus, ul qui vivunt jam non nis dicitur, qui juvenilibus desideriis occupatus,
sibi vivant, sed ei .[al. Deo\, qui pro ipsis morluus nulla senum gravitate constringitur. Item. 0 mise-
est et resurrexit (II Cor. \). Et pastori sancfae Ec- ram vitam hominum, et maxrme sacerdolum! qui,
clesisedicitur : Simon Joannis, amas me ? Pasce oves dum lucrandis fidelibus debent insistere, venandis
meas (Joan. xxi). Ex quibus verbis colligitur, quia feris incumbunt, et quos capere oportet homines,
si is qui \alet. omnipotentis Dei oves renuit pascere, capiunt aves et bestias; qui, dum moilibus stu-
osteudit Pastorem summunr se niinime amare. Si dent animantium , vitam suarum amittunl anwna-
enimUnigenitusPalrisproexplendautilitateomnium, r rum. 0 infelicem vitam'super omnem vitam! Nam,
de secreto Patris egrcssus est ad publicum noslrum ; in quo nragis quisque carnalis apparet, quam in tali
nos quid dicluri sumus, si secretum proeponimus vita? Yenatorum enim vita nil prseter carnes capit,
utilitati proximorum ? Quies itaque nobis et ex corde in qua dum quisque pcrrnansit nunquam probatus
appetenda est, et tamen promullorum luero aliquando est. Nam, ut bealus dixit Hieronymus, venalorem
postponenda. Nam, sicut tofo desiderio debemus nunquani Iegimus sanctum. Ysehujusmodi praesuli-
oecupationem fugere, ita, si dcsit qui proedicet, bus, qui, dum debent Petrum, Andrcam, Jacolrum
occupationis onus iibenti necesse est animo subire, et Joannem , quibus a Domino dictum est : Venite
CAP. 551. — Ul episcopus pro propria injuria non post me, faciam vos piscatores hominum (Matth. iv;
escomnwnicet. Gregorius Januario episcopo Cala- Marc. i), ad imitationem suanr eligere,
rilano (lib. n regist., cgp. 54). . quorum
et discipuli sunt, magis Nemrpd et Ismaelem, atqua
25, q. 4. Inter queretas.) Isidorus a fraternitate Esau reprobos imilantur, qui hujusnrodi adinven
tua fruslra seexcommunicatum anathenralizatumque
tionibus rncubuisse referuntur (Gen. x, xxi, xxv),
conqueslus est. Quod quamobrem factum fuerit, Nihilominus autem de hoc episcopn relatum est apo-
dunr a clerico tuo qui praesens erat, voluissenrus
stolatui nostro quod cum quadam filia sua immode-
addiscere, pro nulfa alia causa, nisi quod te injuria-
factum res nos D ralam teneat familiaritatem, et ob id mala fama ei
verat, cognovimus. Quse vehementer orta sit. Pno qua re a sanctitate sua cseterisque co»
afflixit; quia si ila est, nil te ostendis de coelestibus suis commonitus ac correptus est, sed
sed terrenanr mentem te habere episcopis
cogitare, [te liabere nullatenus enrendatus. Quae res in hoc maxime dis
conversationem] signifleas, dunr pro vindicta pro-
sacris plicel, et magis ac magis de se deteriorem reddit
prise injurise (quod regulis probibetur) maie- In healitudini tuoeet coepiseoporum
dictionem anathematis invexistr. Unde de csetero opinionem. quo
suorum rationibus non obedit, et pcr inobedientiam
esto circumspeclus alque sollicitus, et talia cui-< in
culpam protoplasti relabitur. Oportet ergo frater-
quam pro defensione injurise tuse inferre denuo non nitatem tuam,
synodale cum episcopis et suflraga-.
praesumas. neis tuis convocare concilium , et lrune salutaribus
CAP.552. — Episcopo infirmante, nisi de hac vila
migraverit, atler non siibsliluatur, ne commissi eloquiis episcopum convenire, alque illi pastoralj
talenli puichritudo delealur. Nicolaus Alvino Jova- auctorilate prsecipere quatenus et ab omnium be»
nensi [Januensi] episcopo. stiarum et volucrum vcnatione penitus alienus oxi-»
(7, q. 1, c. Ponlifices qui.) Pontifiees, qui aliqua stat, atque immoderata filieesuoe familiaritate7 se«
occupantur infirmitate vel aegrjludjne, abjiciejrdi non mefipsum oronimodo coerceat. Quod si parere cofte
 43i D. KONIS CAUNOTENSIS EPISCOPI . . 452
tenrpserit, et tam pro venationis declinatione quam A etianr subditos esse Scripturse sanetce prsecipirrnt.
pro immoderala filise suae vilanda conversatione , Yoniens autem RulTinus vir magnificus exeellcnlia;
vobis admonentibus obedire dislulerit, a vestro col- vestrae legatus, confidenter a nobis (ut decuit) po-
legio excommunicatus abscedat. Quod si in hoc slulavit, qualenus vobis aul beatoe reeordationi?
contumax adhuc apparuerit, a ministerio cessare papse Leonis domum a nobis per omnia conservari
debebit. - significare debuissemus, aul propriis verbis nostra?
CAP. 554. — Quod omnis metropolilanus infra tres eonfessionem fidei destinarc; et priinam quidem
menses consecrationis sum pro pallio-debel Romam pelitionis ejus partem quia facilior fuit, -mox ut
mitlere, vel ire. Joannes VIII, ex concilio 111, dixit, implevimiis, neque in omnibus prsesulis to-
apud Ravennam. mum pro catholicse fidei assertione conscriptum Deo
Quisquis metropolitanus inlra tres menses corise-
crationis suse, ad fidem suanr exponendam, pallium- propitio custodire, manus nostrse ad vos professione
ab nulla inevila- signavimus. Dt autem nullius deinceps (quod ab-
que suscipiendum aposlolica sede,
bili necessitale imminente, non niiserif, commissa sit!) -suspicionis resideret occasio, ctiam illam
aliam partem quam memoratus vir illustris Ruffi-
sibi careat dignitate, ita ut tandiu episcopali illi sedi
nus admormit facere [al. facere nratuiavi], scilicex
cedat, omnique consecrandi licenlia careat, quan- B propriis verbis confessionem fldei quanr lenemus,
in
diu exponenda fidc, et in expetendo pallio pri-
s.cum morem contempserit. exponens [exposui].
— Quod post primnm per electionem con-
f AP,555. — Qualiler honorandi sunl veri sacerdoles, CAP.559. secratum episcopum , secundus esse non possit.
cum Dominus fatsos honoraverit. Cyprianus Roga-
tiano (lib. m, cap. 9). Cyprianusin epislola sua ad Romanos (/.iv,c/«'sf.2,
ad Anionianum).
(Dist. 95, c. Dominus noster.) Dominus noster (7, q.\, c. Faclus est.) Factus est Cornelius epi-
Jesus Christus rex , et judex, et sacerdos servavit scopus de Dei el Christi ejus judicio, de clerico-
iiouorem niaiis sacerdotibus usque ad suain passio- ttimiimjiium lcslimonio , de plebeio suffragio, de
nem , in qua sacerdolem appellavit, quem sciebat sacerdotum antiquorum et bonorum virorum coii-
£sse sacrilegum , et cum alapam accepisset, et ei sensu, cum nenro episcopus iniLi factus esset
^cuin
diceretur (Joan. xvm) : Sic respondes pontifici? catiiedrse vacaret. Quo occupato cl omnium
gradus
niltil contumeliose loculus est in persouam pon- vestrum consensu firnrato, quisquis jam episcopus
tiflcis, sed magis innocentiam suam tuitus esl, fieri voluerit, omnimodis necesse est ut ccelesiasli-
dicens : Si male loculus swn, testimonium perliibe canr non habeal ordinationem, qui Ecclesise non
de mato (ibid.), ut nos ejus humilitatis haberemus tenel per consensum, unilatem.Post priinum_secun-
el C
exemplum , et docuit sacerdotes veros legitime dus esse non potest. Quisquis enim post ununr, qui
plene honorari, dum circa falsos saeerdotes ipse ta-
per electionem consecratus est, esse voluerit, tam
lis exstitit. non secundus ille, sed nullus est.
CAP. 556. — Quod singulm Ecclesim singulos de- CAP.560. —
bent habere prmlatos. Hieronymus Rustico lno- Quod Ecclesim conlradicit qui episcopo
naclio. contradicit. Cyprianus ad Pupianum (l. iv, epist. 9,
ad Florentium Papianum).
(~i,q.\,c. In apibus.) In apibus princeps unus
unum ordine lilterato. (7, q. 1, c. Scire debes.) Scire debes episcopum
est; grues sequuntur Impe- in Ecclesia esse, et Ecclesiaui in cpiscopo, et si quis
unus ut condita
' rator unus, judex provincise. Rqma, cunr episcopo non sit, in Ecclesia non esse, et fru-
est, duos fratres simul reges habere non potuit, et
utero Esau et Ja- stra sibi blandiri cos, qui pacem ctim sacerdo-
parricidio dedicatur. In Rebeccse ""libus Dei non
cob bella gesserunt (Gen. xxv). Singuli Ecclesia- habentes, obrepunt et lalenter
rum episcopi, singuli archiepiseopi, singuli archi- apud quosdanl communicare se crcdunt, quando
et omnis ordo ecclesiasticus suis rectoribus Ecclesia, qttoecalholica una est, scissa non sit,neque
diaconi, divisa.
nilitur. "
CAP.557. — Ut in Treverensi urbe el Coloniensi CAP.-561.—Deunitate Ecclesia-. Cyprianus.
nullus inconsullo Romano ponli/ice etigatur. Nico- Pelri unitalcin qui non fenct, tcnere sc fidcm
laus Lolhario regi. credit ? Qtii calhedram Petri, super quam fun-
Porro quia relatum est nobis quod quicurrque ad data est Ecclesia', deseril, in Ecclesia se esse
episcopatum in regno tuo promovendus est, non confidil?
nisi faventem tibi permittas eligi, idcirco apostolica
CAP. 562. — Qaid ayendum sit de episcopo, vet quo-
auctoritate sub divini judicii obteslatione injungi- cunque clerico, qui post' depoMbuem commu-
mus tibi, ut in Treverensi urbe.et in Agrippina Co- nicare prcesumpserit. Ex concilio Anliocheno ,
lonia nullum eligi patiaris, antequam relatum super cap. 4.
hoc nostro fiat aposlolatui. (11, q. i, c. JSi quis episcopus.) Si quis cpiscopus
CAP. 558. — De profcssione fidei. Pclagius Childe- a sjrnodo fueril depositus, .vel presbyter, vel diaco-
herlo regi. nus a proprio episcopo condemnatus, et prsesum-
(25, q. 1, c. Satagendum.) Salagendum eslut pro pserit sacerdofii seu sacri nrinisterii quidpiam, non
auferendo suspicionis scandalo ohscquium confcs- ei amplius liceal, neque in alia synodo -spem resfi-
sionis noslrse regibus minislremus, quibtts nos tulionis habere, neque assertionis alicujus locjmi,
435 DECRETI PARS V. - DE PRIMATU ROM. ECCLES., ETC 434
sed et eottimunicantes ei abjici omnes ab ecclesia, A potest esse quod fuerat, nisi gradus amissos recipiat
el maxime si postquam cognoverunt sentenliam coram altatio, de manu episcoporunr. Si episcopus
adversus eum fuisse prolatam, ei conlumaciter com- est, orarium, annulum et baculum; si presbyter,
municaverint. orarium etplanelam [<i/.platenam]; si diaconus, ora-
CAP.563. — Ne episcopus in aliquem, eliam sibi rium et albanr, si subdiaconus,patenam el calicem;
confessum, dicat quod probare non possit. Ex con- sic ct reliqui gradus, eam reparationem sui acci-
cilio Carlhaginemi vi, cap. 5 piant, quani, cum ordinarentur, perceperant.
Item placuit, ut sl quando episcopus dicit aliquem CAP.568. —
Quod rectores Ecclesiarum magis sint
sibi soli proprium crimen fuisse confessum atque cxspeclandi et corrigeiuli quam slatim jndicandi.
ille neget, non putet ad injuriam suanr episcopus Gregorius universis episcopis per Galliam, Euro-
pertinere, quod illi soli non creditur, et si scrupulo pam, Germaniam constitulis (1).
proprise-conscienlioEse dicit "neganti nolle cominu- (Disi. 45, c. Licet plerumque.) Licet plerumquo
nicare, quandiu excommunicato non communica- accidant sacerdotibus quse sunt reprehendenda,plus
verit suus episcopus, eidem episcopo ab aliis non tamen erga corrigendos agatbenevolentia quam se-
communieetur episcopis, ut nragis caveat episcopus veritas, pltts exhortatio quam commotio, plus cha-
nedicat in quemquam,.quod aliis documenlis con- B ritas quam potestas, cum nemo nostrum sine rcpre-
vincere non potesU. hensione aut sine peccalo vivat. Nam si Dominus
statim post trinam negalionem (Malth. xxvi), bea-
CAP. 564. —De eodem. Ex concilioVasensii,cap. 8. tum Petrum
proeceplorem nostrum apostolum judi-
6, q. 2, c. Si tantum episcopus.) Quod si tan- casset, non tantum ex eo fructum, sicut fecit, rece-
tum episcopus alieni sceleris se conscium novit, pisset. Exspectandi ergo magis sunt alque corri-
quandiu probarenon polest, nihil proferaf, sed cum gendi reclores Ecclesise quam stalini absque noslra
ipso ad eompunctionem ejus secretis correptio-iibus consulto judicandi, cum majora negotia et diffici-
elaboret. "Qtfi,si correptus, pertinacior fuerit, et se liores causarum exitus sanctorum Patrum canones
communioni publicseingesserit, etiam si episcopus Spirilu Dei conditi, et totius mundi reverenlia coiir-
in redarguendo.illo, quem reum judicat, probatione seerati, jubeant sub nostrse sententise exspectatione
deficiat, indemnatus, licet ab his qui nihil sciunt, suspendere nostroque moderamine finiri..Unde ne-~
seeederead tempus pro persona majoris aucloritatis, cesse est hsec et alia quseque negotia ecclesiastica-
jubeatur, illo, quandiu probari nihil polesl in conr- post multarum experimenta causarum , sollicitius
nrune onrnium prseterquam ejus qui eum reum ju- perspiei, et diligentius prseeaveri, qiiatenus per<
dicat, permanente. C spiriltim charitatis ct pacis omnis materies scanda-
CAT. 565. — Qua mtale diaconi consecrandi sint. lorum , et prsesumptio invidorum, atque oppreseio.
Ex eodem concilio, cap. 16 (conc.Agat.). simplicium fratrum de ecclesiis Domini auferanlur.
(C. 16, Dist. 77, c. Episcopus.) Episcopus bene- Et sicut non vult quisquam fratrum se aliorum ju-
dictionem diaconalus minoribus qttanr viginti et dicio prsegravari, ila non audeat alii inferre quod
quinque annorum penitus non-commitlat. Sane si sibi non vult fieri.
conjugati juvenes consenserinl ordinari, etiam uxo- CAP.569. — Ut nullus episcopus cogatur ad smcu--
rum voluutas ila requirerrda est, ut sequestrato lare judicium venire, et de pmna ejus qui episco
mansionis cuhiculo, religione promissa, postea putn ad judicium smculare venire coegeril. De.
libro consiitulionum, cap. 6.
quam pariter conversji fuerint ordinentur. Nullus episcoporum cogalur ad judicium vemre
CAP.566. — Ut episcopi, presbyleri et levitm canes dicendi causa, sed judex apud cpiscopum mittat
ad venandum et accipitres non habeant, ex conci- suos minislros, ut proposilis sanctis Evangeliis quod
lio Agathensi, cap. 55.
scit .episcopus dicat secundum quod sacerdotibus
(Dist. 54, c. Episcopum.) Episcopis, presbyteris, honestum esl. Ex eodem cap. 7. (11, q. 1, c. Nutlus
diaconibus, canes ad venandum, aut accipitres ha- episcopus, sed sub titulo Marcetli papm.) Nullus epi-
bere non liceat. Quod si quis talium personarum j,
scopus neque pro civili neque pro criminali causa
in hac voluntate [voluptale] reperlus [deleclus al.,
apud quemvis judicem sive civilcm, sive militarem
detenlus] fuerit: si episcopus est, tribus mensibus producalur, vel exhibealur, nisi imperialis jussio
se a communione suspendat; presbyter, duobus processcrit. Magistralus enim qui hoc jubere ausus
mensibus se abstineat; diacorius vero ab oinni offi- fuerit/ amissione cinguli et xx librarum auri con-
cio et communione cessabit. demnatione plccfatur, ut istse viginti librse ecclesise
CAP.567. — Quid agendum sit de episcopo vel cu- addicantur, cujus episcopus produci vel exhiberi jus-
juscunque ordinis clerico a gmdibus suis injusie sus est. Litis autenr exsecutor post cinguli amis-
dejeclo. Ex Toletano concilio (iv), cap. 28 (25). sionem tormentis subjiciatur et irr equuleo mittatur.
(il, q. 5, c. Episcopus, presbyter.) Episco; us.pre-
sbyter,aut diaconus, si a gradu suo injuste dejectus CAP.570. —*Ne episeopus alealor, nec aliqnis cieri-
in sancta [secunda]syno"doinnocens reperialur, non cus, nec ludorum speclator fial. lbidem, cap. 9.
Neque cpiscopus, neque presbyter, neque diaco-
(75) Pleraquc horumleguiilur epist., 8i Leonis pap. I, ad AnasL Thessal. episc, c. L_
435 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI ' 436
ims, neque subdiaconus, rreqtie lector, neque alius A tione et sollicitudine ficri custodiendorum divinorum^
cujuscunque religiosi consortii vcl habitus consli • et vhiflcorum Domini mandalorunu In custodiendis
ttilus, tabolizare audeat, vel socius ludentium lieri, cnim ittis retribulio mnlia (Psat. xvm); quia et kir
vel speclator, vel in quocunque speelacuio spectandi cernamandatum; lex autem lux, et via vitcearyitio,
causa venire. Ac si quis contra hcec feeerit, per tres et disciplina est (Prov. vi); et: Mandatum Domini.
annos a sacro ministerio prohibcatur. tucidum, itluminans oculos (PsaL xvjn). Porro non
CAP.571. — Ul nutlus excommunicetur, anteqnam habeat metropolitanus licentiam ex his, quse defert
causa excommunicalionisejus probetnr. Ibid., c. 11. episcopus secum, sivejumentHin, sive aliquanr spe-
(2. q. 1, c. Nemo episcoptts.) Nemo episcopus, ne- ciem expetendi. Quod si hoc egisse conjunctus fue-
mo presbyter excommunicet aliquem, antequam rit, solvat quadruplum..
causa probelur propter quam ecclesiastici canones CAP.574. — Dececonomisper singulas ecclesias con-
Iioc fieri jubent. Si quis autem adversus eam ex- slituendis. lbid., cap. 11.
cominunicaverit aliquem, ille qui excommuiiicatus (9, q. 5, c. Cum shnus.) Cum simus debilores om—
cst, majoris sacerdolis auctorilate ad graliam san- nes sacras regulas custodire, eanr quoe dixit iu una'
clse communionis redeat; is autem qui non legitiine quaque ecclesia occonomus esse, nrodis omnibus iiir-
excommunicavit, in tantunr abstineat tempus quan- R violabilem eonsenare debemus-, el siquidem unus-
tum rnajorl sacerdoti visum fuerit, ut quod injuste quisquemetropolilanus in sua ecclesia consliltierit
feeit, ipse juste patiatur. oeconomuin, beiie jitique -r sin aulem ex auctoritate
CAP.572. — Ul episcopus omni scientia tegis divinm propria Constantinopoleos episcopis licentia est
sit instructus. Synodi vn cap. 2. prseponendi osconomos in ejus ecclesia, similiter et
Quoniam psallentes rcpromillimus Deo : In justi- melropolitanis, si episcopi qui sub ipsis sunt non
ficationibus meditabor, non oblivisear sermoncs iuos sategerint oecouomos slatuere in suis ecclesiis.
(Psal. cxvui): omnes. quidem christianos observare Idipsum autem servandum esfc etianr in mona-
saluberrimum est, sed prsecipue hos qui ecclesiasti- sleriis.
cam conseculi fuerint dignitatem. Unde diffiiiimus, CAP.575. — Ne episcopus vel abbas alicui princi-
omnem qui ad episcopatus provehendus est graduni', pum, vel parenlibus suis fundum ecctesim largia-
tur. lbid., cap. 12,
ntodis omnibus psalterium nosse : ut ex. hoe"etiam
Si quis episcopus vel abbas iuventus ftieril, de
Omnis clerus qui sub eo fuerit ita moveatur el im-
salariis episcopi, sive monasteriis transferre quid-
buatur. Inquiratur aulem diligenter a metropolitano,
in piincipum nranus , vel etiam aliquid per-
si in promptu habeat legem legere, scrutabililer et quanr
irritum sit qttod datum esse
non transitorie, tanr saeros canones et sanclum Q sonaealicui conferre,
constiterit, secundum canonem sancforum aposto- -
Evangelium, quam divini apostoli librum, et onwera Ibrum
divinanr Scripturam; atque secundum mandata con- qui dieit : Olnnium ecciesiasticarum rerum-
episcopushabeatsollieiludiiiem,ut dispenseteastan-
versari, et docere populum sibi commissum : sub-
fitantia eninr sunimi sacerdolii nostri sunt elequis quani Deo contemplanle. Non licere autem fraudare
ei quidquai» ex ilBs, vel cognatis propriis donare
divinifus tradita, id esl, vera divinarum Scriptura-
Dei sunt. Quod si pauperes fuerint, ut paupe-
rum disciplina, quemadmoduni magnus perhibei quse
ribus Iargiatur, sed non sub horunr occasione quae
si
Dionysius. Quod disceptaverit, et ita libenter fa-
defraudcntur, Quod si excusationem
cere et docere minime spoponderit,nullatenus conse- sunt ecclesise
prsetenderinl, damnum facere, et nihil ad profectum
cretur.Ailenim per prophetam Deus : Tuscientiamre-
et ne sacerdotio miii, agrum existere; nec sic principibus qui loca per
pulisti, ego repetlam le, fungaris illa stint, tribuatur ager ille vel locus, sed clericis
(Ose. iv). vcl agricultorihus. Quod si calliditate ustis fiicrit,
GAP.575. — Quod semel in anno concilia episcopo. et a colono velclerico emerit prineeps agrttm, eliam
rumdebeant cetebrari, et non bis. Ibid., cap. 6.
sic irrita sit vcndilio, et restitualur in episeopio vcl
(Dist. 18, c. Quoniam quidem.) Quandoquidem re-' D in monasterio, et episcoptts vel abbas hoc facicns
gula est quse dicit bis in aniio per singulas pro- alijiciatur, episcopus quidenr ab episcopio, abbas
vincias oportere fieri per conventum episcoporun autenr a monasterio , tanquam qui dispergil male ,
regulares inquisitiones, propter fatigatioiiem, et ui quae non collegil [colligil].
opporlune habeantur, ad iter agendum, hi qui con- CAP.576. — Quod abbati in proprio tantum mona-
gregandi sunt, diffinierunt sextse synodi sancti Pa- sterio lectorem liceal facere. ljiid., e. 14.
tres, omni excusatione remota, modis omnibus se- (Dist. 69, cap. Quoniam vitlemus.) Quia ordo de-
mel in anno fleri et depravata corrigi. Hunc cano- bet in consecrationem custodiri, oninibus modis
nem et nos renovamus, ct si quisquam princeps liquet, et cum diligentia conservare sacerdotum [sa-
inventus fuerit hocprohibere, communione privetur. cerdotii] promotiones, Deo est prorsus acceptuui.
Si quis vero metropolitanorum hoc neglexerit agere El quoniam videmus sine manus impositione, a par-
absque necessitate, vel vi, seu aliqua- rationabili vula oetate quosdam lonsuram clerici accipientes,
causa, occasione, canonieis poenis subjaceat. Dum nondumque, ab episcopo manus impositione p.rr-
autenr syrrodus agitur super canonicis et evangelici; cepta , super ambonem irregulariter in collccla le-
nogotiis, oporlct congregatos episcopos in mcdita- gentes, prsecipimus amodo id minimc fieri. Idipstun
i'S DECRETI PARS V. — DE PRIMATU RGM. ECCLES., ETC. 458
se arbitrium judi-
quoque observandum est etiam inter monachos A.dicio, verum ad illorum pendere
Lcctoris-autem, manus impositione licentia esl uni cavil. Supradicto quoque Anastasio pralibalus- papsr-
cuique abbati in proprio monasterio solummodo fa Gelasius persuadens ne ille intimafam suis sensibuss
ciendi,. si dunlaxat eidem abbali manus imposili( veritatem arbitrarelur injuiiam, siibintulit, dicens..
facta noscatuv. ab episcopo, secundum morem prae- (Dist. %,Duo.sunt): « Duo suntquippe, imperator-
lleiendorum abbatum, dum conslet illum esse pre Auguste, quibus principaliter mundus hic regitur,,
ct regalis po-
sbyterum. Simili modo secundtim antiquam con- auctoritas videlicet saera pontilicum
sueludinem ehorepiscopum praeceptione episcop tesias; in quibus tanto gravius est pondus sacerdo—
oportet promovere leetores. tum, quanto etianr pro ipsis regibus hominum in.,
CAP.577. — Ul episcopi vel cterici fulgidis et ctaru divinoredditurisunt,examineralionem(l). sEtpaucis
vestibus non onienlur. Ibid., cap. 16. interpositis ait: s Nosti itaqtie inter hsec ex illorum
(21, q. 4, c. Omnis jaclantia.) Oninis jactantia e te pendere judicio; non illos ad tuam-velle redigi
ornatura corporalis aliena est a sacro ordine. Eni volunlatem. s Talibus ergo inslitutis, talibusque
ergo episeopos vel clericos, qui se fuigidrs et clarii fulti auctoritatibus plerique pontificum, alii reges,
vestibus ornant, emendari oporter. Quod si in hoi alii imperatores excommunicaverunt. Nam s.i spe-
pormanseriiit epitinrio tradantur; similiter et eoi ciale aliquod de personis principum requiratur-
qur unguenlis inungiintur. Quonianr vero radict exemplum, ireatus Innocenfius papa Arcadium irii-
amaritudinis exorta conterminatio facta esl in Ec- peratorem, quia consensit ul sanctus Joannes Chri-
desia catholica Christianos calumniantium hoeresii sostomus a sede sua pelleretur, excommunicavit.
[Kpto-TtKvoj aipetrt?] : et hi qui hanc re- Alius item Romanus pontifex regem Francorum,
xt?-*iy6p<o\
ceperunl uon solum imaginarias picturas [TK< non tam pro suis iniqurtatibus, quam pro eo, quod
i'<mzuf ?w7//«ovj!7£tf]abominali sunt, sed etiair ta-ntse potestati erat rnulilis, a regno deposuit, et
omnem reverentiam repulerunt, eos qui pie ae-re- Pippinum Caroli imperatorispatremin- ejus loco sub-
iigiose vivunt offendentes, ac per hoe conrpletur ir stituit, .omnesque Francigenas a juramento Cdelita-
eis quod scriptum esl: Abomiiiaiio est peccatori De, tis absolvit.- Quod etiam ex frequenti-auctoritate
cnltus (Prov. xv). Igitur si inventi fuerint. deridentes agit sancta Ecclesia, fum milites absolvit a vinculo
eos qui viiibus et religiosis vestimenlis amicti sunt, juramenli, quod factunr est his «piscopis, qui apo-.
per epitimium [StS-jm-ifttov] coiTiganttir.iPiiscis enim stolica auctoritate a pontificali gradu deponunlur*
temporibus omnis ^acratus vir cum mediocri ac Et B. Ambrosius, licet sanctus, .non tamen.univer-
vili veste conversabalur. Omne quippe quod non salis Ecclesise episcopus, pro culpa-qnse ab aliis sa~-
propter necessitatem suam, sed propter venustatem " cerdotibus non adeo gravis videbatur, Theodosium'.
accipitur, elationis habet calumniam, quemadmo- magnum imperalorem excommunicans,.ab ecclesiai
dutn magnus ^aitRasilius. Sed neque ex sericis lex- exclusit. Qui etianr in suis scriptis ostendit quodj
turis vestem quis variatam induebat, neque appo- aurum nonjampretiosius sit plunrbo, quam regia po-
nebant variorum colorum ornamenta in summitati- lestate sitaltior sacerdotalis, hocmodo circa prin-
bus vestimentorum : audierant enim ex Deisona cipium suiPastoralis scribens (De dujnitale sacerdo-
lingua : Quia qui mottibus vesliuntur in domibm 4ali,cap. 2):«Honor,fratres,elsubliniitas episcopalis
rcgum sunt (Matlh._xi)-. nullis poterit comparalionibus adaequari. Si regum
CAP. 578. — Nullam digniiatem smculArem, sed nec fulgori eompares et principum diademati, longe erit
imperialem, honori vel dignitati episcopali posse inferius, quam si plumbi metallum ad auri fulgo-
admquari. Ex epist. Greg. adHerimannumMelensem rem compares. Quippe cum videas regum colla et
episc.
c. dubitet sacerdo- principum submitti genibus sacerdotum, et exoscu-
(Dist. 96, Quis dubitet.) Quis
tes Christi regum et principum, omniumque fide- tata eorum dextera, se credant communiri. irEl post
Iium patres etmagistros censeri? Nonne miserabi- pauca(r6jrf., cap. 5) : « Haec cuncta, fratres, ideo,
lis insanise esse coguoscitur, si filius patrem,. disci- " rios prsemisisse debetis cognoscere, ut oslenderemua
nihil esse in hoc sseculo-excellentius saeerdotibus,-
pulus magistrum sibi couelur subjugare, et iniqtiis nihil sublimius
illum suse a episcopis invenirL »-Nonne, sicut^ait
obligationibus potestali subjicere, quo
sc credit non solum in terra, sed etiam in ccelis B. Gregorius, reeordandavnienrorise Yigilius-papa
contra Theodoram (unc Augustam damnationis pro-
ligari posse et solvl? Haec, sicut beatus Gregorius *"
in epistola ad Mauriiium imperalorem.directa com- tulit [promulgavil] senteiitiam? Sic quoque Clrari-
bertus Parisiorum rex, cum Golbergam [«/. Ingober-
memorat, Constantinus rrragirusimperator, onrnium
regum et priueipum fere lotius oibis dominus, evi- gam] legitinram uxorem suam reliquissct, et duas
denler intelligens, in sancla, Niesena sydono post soroies^Meroflidem ei Marcovevanr in uxorcs duxis^
onines episcopos ultimus residcns, nullam judicii set, .a beato Gcrmano Parisiorum episcopp excom-?
seutetitianr supra eos dare prsesumpsit; sed illos municatus est..Et cum resipiscero nollci, non mulf*
ctiam doruinos vocans, uon suo debere suhesse ju- post dhino judicio ipse dcfunctus csl.

(74) Ilabctur hoec epistola Gdasit ad Aiiasiasium Augustum tomo II Conc

459 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI sm

'
BECRETI PARS SEXTA,

I)e clericorum conversatione/et ordinalione, et correctione, el eausis.

CAP.1.—Unde clcricus dicalur. Ex epist. Hieronymi k cio eomm. Epilogus et regnla clerkorum brevitsr
id Nepotianum. collccta.
(12, q. \tc,Clericus; Isidorus, (ib, n Off. ecd.r Legalibus interca institulis ct cvangericis saluber-
c. 1.) Clericus, qui Chrisliservil Ecclesite, interpre- rimis monernui' prseceplis ut Dominum noslrum
tetur piimo vocabulum suum, et nominis diffinitione totis prsscordiis diligamus, et proximos fanquam
prolala nitatur esse quod dicitur. Si eniur cleros nosipsos (Dcut, vi; Levit. xix; Malth. xxn; Marcxn),
Graece, Latine sors appellalur, propterea clerici vo- el cseteia. Si igitur ab onrnibus fidelihus his saluti-
eanlur, quia de sorte sunt Domini, vel quia ipse feris prseceplis tolis nisibus est favenduin, quanto
Dominus sors, id est pars, clericorum est. Et quia magis ab bis qui divinis cultibus maneipati sunf, et
[al.r qui aulein] vel ipse pars Domini est, vel Domini aliis exemplo virtulum condimcntum esse debenl!
partem habel, talenr se exhibere dcbet ut ipse possi- Proinde oportet u( primo omniuin Dominum Deuro
<ieat Donrinum, ct ipse possidcatur a Domino. Qui diligant ex toto corde, ex tofa aninia, toia virtufe,
possidet Doniinum, el cum Prophefa dicit : Pars et proximos tanquam seipsos, et nosse quia in his
aiea Dmninus (Psal. xv, LXXII),nihil extra DoE-ii- duobus praeccplis tota lex pendet et propbetae. Non
jium liabere potest. Quod si quidpiam aliud habuerit occidant, neque fratrem oderint,quia, ut ait Aposto-
prseler Dominum, pais eJHs non erit Dominus. Vecbi B ius: Qui fratrem suum odit', homicitla esi (I Joan. m).
gratia, si aurum, si argcntum, si possessiones, si Non adullerent, non faciant furtum, non concu-
variam supellectilem, cum istis partibus Donriisas piscant remalicnain,non falsum lcslimonium dieant,
pars ejtrs lieri non dignatur. Si autem ego pars et quod sibi nolunl fieri, alteri non faciaut. Non
Dominr sum, etfuniculushsercdilatis ejtis (Ps«/.civ), sint superbi, aut tuniidi, non detractionibus assneti,
non ebrielati non '
icec accipio partem inter coeteras tribtis, sed quasi servientes, luxuria enervati, non
Levifa et sacerdos vivo de decimis, et altari deser- iracundia turbidi, non quibuslibet aliis vitiis sub-
viens, altaris oblatione suslenlor, habens victtim et strati, non vaniloqui, non invidi, non somnolenti,
veslilum, liis contenlus ero, et nudam ciucem nudus non pigii. non murmuratores, non susuirones, non
sequar. Obseero itaque te, et repetens iterum ite- vinolenli, non multum edaces. Fraudes et dolosita-
rumque monebo, ne officium cleiicalus genus anti- tes caveanf, usuris nequaquam- inserviant, non
quoe militioeputes, id esl, ne lucra sseculi in Clntsti jurent, ne forte pejerent [perjurent], malum pro
quseras militia, nc plus habeas quam qusndo cleri- malo non reddant. Cum in se aliquid boni viderint,
cns esse coepisfi, et dicalur tibi : Clericatus eorum. P/eo; et malum cum viderint, sibi depulent. Discor-
non proderit eis. diam fugiant, el quos noverint discordes [invenerint
G discordantes], ad charitalis concordiam revocent, et
CAP. 2.—Qnod duo sint genera cfericorum. Ez dictis juxla Psalmislse vocem, declinent a nialo, el faciant
beati Isidori de generibus ctericorum. bonum (Psal. xxxvi). Atfendant ct Apostolum
(Eccl. o/fic, I. ii, c. 5.) Duo sunt genera clerico- prohihentem : Non, inquit, in comessalionibus el
rum, untrm ccclesiasiicorum snb regimine episco- ebrietulibvs, non in cubilibus et impudicitiis, non in
"
pali degciitinm; allerum acephalorum, id est sine contentione el mmulalione, sed induimini Dominum
capile, quem sequanlur ignorantium. Hos neque Jesum Christum (Rom. xm). Animadverlant etiam
inter laicos ssecularium officiorurir studia, neque quod ab his vitiis ab Aposlolo prohibitis omnium
rnler clericos rcligio rctentat divina, sed solutos vitiorum seges emergat, ct quod horunr morborum
atque oberrantes, sola lurpis vita eompleclitur et mater superbia sit. Oportet ctianr ul animam cor-
vaga. Qui quidem iiulium [quique dum nullum,etc.] pusque suum ab omni inquinamento carnis et spiri-
metuentes, cxplendae voluplalis suoelicenliam con- tus custodiaiil, ul, juxla Apostolum, intcger spiritus
sectanlur, quasi animalia bruta libertate ac deslde- ' eoruni, et anima el corpus sine querela in advenlu
rio suo ferunlur, habentes sigiium religionis, non Domini Jesu Clirisli snvelur (I Thcss. v). Sobrie, et
rcligionis officium, hippocentaui is similes, neque justc, ct pie vivant. Sseculaiia ncgotia prorsus abji-
equi, neque homines, mistumque (ut ail poela) ge- D ciant, quia, juxla cumdem Apostolum : Nemo mili-
nus prolesque biformis (VmG., JEn. vi). Quorunr tans Deo implicat se negoliis swcularibus, ul ei pla-
quidem sordida atque infanri numerosilale satis ccat cui se probavit (II Tim. n). Jejunium ament,
superque nostra pars occidua polluitur [pollet]. hospites colliganl, paupcrcs recreent, nudos vestiani,
CAP. 5. — Quod ctericis prmcipue convenil Deum infirmos visitenf, mortuos sepeliant, in tribulatione
diligcre ct prosimum, ct de conversalione el offi- posilis openi feranl, dolentem consolentur, amori
 441 DECRETI PARS VI. — DE CLERICIS. 442
Chrisli nihil prseponant, chaiitalerii non derelin- A , juxtavires adimplere, quo faciliusei liberius majora
qiani. paccm, si fleri potest, cum omnihus homi- a sanctis Patribus edifa, exsequi valeaht. Yocalione"
nibus habeanl. Diem judicii timeant, vitam seternam ergo qua vocati sunt, ncc ad dexleram, nec ad si-
spirilualiler concupiscant. Spein suanr Deo commit- nislram declinantes, ambulent, qualeiius divinis
lant : proprio rpiscopo in omnibus secundum cano- jiissionibus oblemperantes, ad Christum, in cujus
nicain instituiionem oblemperent, magistros suos sorle esse noscuntur, qui via, veritas cl vila cst
non temere reprehendant. Postremo in doctriuis spi- (Joan xiv), eo opitulanle, pervenirc mercanlur.
ritnalibus operatn dent, leclionibus, psalinis, hym- CAP. 4.—De lonsura clericorum. Isidorus in libro
nis, canticis spiritttalibus, et cseterorum bonorum ecclesiaslicorum officiorum(lib. u, c. 4).
operum exereiliis jugiler incumbanl. In dormitorio, Tonsuroe ecclesiasticse usus a Nazarseis (ni fallor)
nisi quem infirniitas detinucrit, onines dormiant. exortusest, qui priuscrine servalo, denuo post vilra
In refectorio pariter rcficianlur, quotidie ad colla- niagnse conlinentiam devolionc completa [devolio-
tionem venianl. Mox, ul signum datum fuerit, ad nenr conlinentia complcla, etc.], caput radebanl,
ccclesiam oinnes festinale venianl, et horas cano- el capillos in ignc sacrificii ponere juliebanlur
• nicas non negligenter, sed cum omni religione pa-> \Num. vi), scilicct ut pcrfectionenr devotiouis suse
riter celebrent. Eeclesiam non pompatice, sed reve- I* Domino consecrarcnt. .Hujus crgo excmpli usus ab
rcnler ingrediantur. In choro cum baculis non stenl. aposlolis introductus est, ut hi qui in divinis culli-
Yaniloquiis nequaquam insistant, sed cum onini bus niaiicipali,Domiiiocoiisi'craniui',quasi Na/.arsfi,
devotione et veneratione divinse servitulis opus id esl, .sancli Dci crine preciso innovenlur. Hoc
peragant, seienles angclorum prseseiiliam 'semper quippe el E/.eehieli propliet.e jubctur, dicentc Do-
illic adesse. E claustris nonnisi per licenliam egre- mino : Tu, fili hominis, sumc libi gludium aculiim,
tliantur. Egressi irreprehensihiliter vivant, utab his el clitces per capul iitiiin, el baibam (Ezech. v). Yide-
q li foris sunt bonum tesfimonium habeant, et reli- liccl quiact ipse sacerdolali genereDeo in minisleiio
gionem ac propositum suum aclibus illicitis ncqua- sanclificationis descrvicbat. Doc ct Nazaroeos illos
quanr maculent. Sed potius onines quibtis se con- Priscillam ct Aquilam in Actibus aposlolorum pri-
jtuixeiint, sale sapientiseet bonorum operum exem- mutn fecisse legimus (Act. xvm). Paulum quoque
plis' condianl. Conlubernia feminarum nullalcntis apostolunr, ct quosdam discipulorunr Christi, qni in
appetani, non vanis oculis, aul petulanli tumidoque hujusmodi culiu iniilandi exstiteruni (Acl. xxi). Est
gestu acdissolutis renilms inccdant. Non speclacu- aiitcm in clericis tonsura, signuni quoddam, quod in
lis, non pompis ssecularibus intersinl, non alese, P corpore figuraiur, sed iu animo agitur, sciiicel ut
non quibuslibct venationibus inscrviant. Aposloli hoc signo in icligione vitia receiiscntur,-Ct ciimini-
namque inslrucli documenlo, quo aif: Non in veste bus carnis noslrse quasi crinibus exuamur, atque
pretiosa (I Tim. ;i), nequaquam prctiosis delectentur inde innovatis sensibus, ut conris rudibus enilcsca-
vestibus. Caveanl summopere ne exlra claustra mus, cxspoliantes nos, juxla Apostolunr, veteiem
nioras faciant, nisi prout sibi a priore constitttliim hominem cum aclibus suis, et incluentes novum qui
Juerit, et opportunilas temporis diclaverit. Intra rcnovatur in agnttionem Dei (Colos. m). Quam renu-
claustra positi non otio vacent, sed aut divinis offi- vaiioncm inmeiiicoportet ficri, sed in capite demon-
ciis, aut propriis ulilitafibus, autcerte magislrorum slrari, ubi ipsa mens noscitur hahitare. Quod vero
pareant jussionibus, ne otio torpenles ab Ap.i- "de lonso capite superius, inferius circuli corona
stolo audiant : Qui non vult operari, nec manducet rclinquitur, saccrdotium rcgniiniquc Ecclcsioein cis
(II Thess. m). Seniores spiritualiter juniores dili- existimo figurari. Tiara eninr aptitf vetcres consti-
ganl; juniores senioribtis obsequium dignum exhi- luebalur in capite sacerdotum. Ha?c cx bysso con-
beant. Doctiores minus doctis nequaquam se proe- feeta rolunda cral, quasi sphacra media, et hoc
ferant, sed magis eos cum charitate aedificeni.Neque significatur in parle capitis tonsa. Corona aulenr
hi qui nobilitate generis, aut virtulum donis pollenf, D latiludo aurca [aurei] esl cireuli^quse regiim capita
coeteris se tumide superextollant. Omnes ,in con- cingil. Ulrumque itaque signum exprimitur in capile
grcgatione vicissim sibi charitatis officio serviant. clericorum, ul iniplealur eliam quadam corporis
Quihus eliam in refectorio comedenlibus, el reli- " siiuilitudihe, quod scriplum cst, Petro aposlolo per-
giosissime silentium tenenlibus, continuatim legatur docente : Vosesiis genus cleclum, regale sacerdotium
leclio. Delinquentes zelo recliludinis pariter arguant, (I Pelr.u). Qtioerilur autem cur, sicut apud antiquos
et castigent. Pueros euidolescenles negligentes ver Nazaroeos, non anteconia nutiitur, et sic londclur.
borum disciplinis corrigant. Singuli secundum capa- Sed qui hoec cxquiriint, adverlant qttid sil inler iiltid
cilatem suam diversarum artium erudiantur disci- prophcticum vclamenttiin, clhanc Evangelii rcvela-
plinis, ut nullus in collegio canonico inulilis appa- tionein, de qua dicil Aposlolus : Cum transieris ad
reat,nccvoiafideliuni oliosus comedat. Talesquippe Cltrisiuni, aufereiur vclamen (II Cor. ni). Quod au •
esse, imo taliter conversari decet omnes, qui divinis tem significabat velamen iiiterposilum inter facicm
officiis se manciparunt. Quapropter studcant hsec Moysi, £t aspectum populi Isracl, hoc significabat
brrilcr eollecla sedula medifatione perlegerc ct illis tcmporibus cliain coma sanctorum. Naiu ct
memoria; commcndavc, et adjujanlc dhina gnuia, Apo&loluscomampio velamculo essc dicit. Proinde
443 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI Ui
janr non oportct, ut velenfur crinibus eorum cajita, A neum sonans, neque eum motu corporis, sed lan-
qui Domino consecrantur (/ Cor. xi) : sed tantum tum cum gravitatis specie. Auribus eniin et cordi
ut revelentur,.quia quoderat occultuminsacramento consulere debet Iector, non oculis, ne potius ex.
prophetise, jam inE\angelio declaratum est. seipso eos speelatores magis,quam audilores faciat.
CAP.5. — /. De osiiariis. Idem (lib. rr, c. 14). Yetus opinio est, lectores pronitntiandi causa proe-
Ostiarii sunt, qui in Yeteri Testamento jani- cipuam curam vocis habuisse, ut exaudiri in tu-
Sores lempli vocabanlur; qui prseerant portis lem- multu possent.Unde el dudum lectorcs prsecones vel
pli Hierusalem, quique ordinati, per vices suas proclamalores vocabantur.
omnia inleriora templi vel exleriora custodicbant CAP. 7..—///. Deexorcistis. Idem (Ub. u, c. 15)..
(/ Par. lx; xxm; xxxv). Hi denique inter san- In primo ordine et ministerio ecclesiaeesse exor-
etum et iniquum discernentes , eos tantum in ec-
secundum officia,quse in templo Salomonis-
clesia qui sunt fidcles, reeipiunt. Intrare enim tem- cislas,
erant disposila., quaeque posterius sunt ab Esdra
pltim nisi per eos non possumus [possunt]. Habent invenimus (/ Esdr.u, m), eosque quos
enim poleslalem tam bonos recipiendi, quain rejr- disperlita
Esdras actores [auctores]'jnemorat templi,eos nunc
eiendi indignos.
esse exorcislas in Ecclesia Dei. Fuerunt enim suh
CAP. 6. — //. De lectoribus. Jdem (lib. nrc. 11)~ „
Esdra- aetores templir servarum Salomonis filii qui-
Lectorum erdo formam et initium a prophetis
actum templi totius sub cura sua haberent, aul sa-
accepit. Sunt igitur leclores, qui verbum Dei prsedi- crisoblationibus
.deservirent. Et eum
eant, quibus dicilur : Clama, ne cesses, quasi Vuba fuissent ex ordine[actionihus] et ministerio templi, longe fue-
ex.dla vocemtuam (Isa. LVIII).fsti quippe dum ordi-
runt ab officio allaris Dei; quia nec psahnistis nec
nanfur, primum de eorum eonversatione episcopus
verbum facit ad populum r deinde coram plebe tra- osliariis, nec sacrorum servis , altingere licebat
Kjunera altaris , nisi tantttminodo levitis. Qsiid ergo
dit eis codicem apicum divinorum, ad Dei verbum
est? Nullam aliam curam habebant aclores templij,
annuirtiandum. Qui aulem ad hujusmodi provehitur
nisi ad sarta tecla sarcienda [rcficienda], ttt quoe-
gradum , iste erit doclrina et libris imbutus, sen-
ae verborum scientia ita ut cunque fuissent vexata in aedificatione templi, aut
suumque perornatus,
distinctionibus sententiarum intelligat ubi finiatur reflcerentur dilapsa, per eosdem actores de Uiesauris Dominicis
ubi adhuc ubi senlcntia alque excolerentur. Ergo actores tem-
junclura, pendeal, oratio, exoreistoe sunt in templo [populo]Dei. Quomodo*
extremaclaudatur. Sicque expeditus vim pli
[al., usum} enim actor etbonus seit, quis sit Domiui-
ut ad intellectum oninium prudens
pronuntialionis tenehit, C sui census, et omnis substanlise nrodus, et redigit
menles sensumque promoveat, discernendo genera
sen- apud se totius possessionis instrumenta originalia,
pronuntiationum, atque exprimendo proprios sic et exorcista redigil in sua diligentia toiius re-
lentiarum affeclus, modo indicantis voce, modo
modo nrodo exlror- gni Domini secreta, ut memorise mandetule Scri-
dolentis [jubentis], increpantis, pturarum sacramentis, undelexerceat, scilicet do-
tantis , sive his similia, secundum genus proprise num illi est a Spiritu sancto concessum, se-
quod
pronunliationis, in quo magis [niaxime] illa ambi- cundum Apostoli preeconium. Exorcislas enim nie-
gua sententiarum adhibenda cognitlo est. Mulfa morat cum dicit : Nunquid omnes do-
etiinr sunt in Scripluris, quse nisi proprio modo nalionesApostolus, habenl sanationum (I Cor. xn). Hi cnhm
pronuntientur, in contrariam recidunt sentenliam : cum ordinantur, sicut ait Canon (conc. Carlh.
sicuti est : Quis accusabit adversus electos Dei ? iv),
accipiant de mauu episcopi libellum , in quo scri-
Deus qui justificat? (Rom. vm.) Quod quasi si con-
pti sunt exorcismi, accipientes potestatem imponcn-
firmalive, non servato genc-repronuntiationis suse, di manus
oritur. Sic super energumenos, sive baptizalos" sive-
dicatur, magna perversitas ergo pronun- catechumenos.
tianduni est, ac si dieeret: Deusne qui justificat?
Subauditur [ut subaudialur], non. Necesse esl ergo CAP.8. — IV. De acolythis (75). Idem.
tn tantis rebus scieiitiseingenium, quo proprie sin- (L. vii, c. 12. El in conc. Aquisgran.) Acolylhi,
gula convenienterque proniuuienlur. Proptcrea et Graece, Laline ceroferarii dicuntur, a deporlandis
.accenluum vim oportet leclorem scire, ut noveiit cereis, quando legendum est evangelium, aut sa-
in qua sjilaba vox prolendatur pronuntiantis. Ple- crificium offerendum.Tunc eiiim accendunlur lumi-
runrque enim impeiiti leclores in verborum accen- naria ab eis , et deporlantur, non ad cffugandas
tibus erranl, et solent irriderc nos iniperilioe hi qui lcnebras, dum sol eo tempore rutilct, sed ad si-
videntur habere notiliain, delrahentcs el jurantes gnum lsetiliae demonstrandum, utsub typo Iuminis
penitus nos nescire quod dicimus. Porro vox lecto- corporalis , illalux oslendatur, de qua in Evange-
ris simplex erit, clara . ad omne pronuiiiiationis lio legitur : Eral lux vera, qttm illuminat omnem
genus accommodata , plena virili succo, agrestem hominem venientem in hune mtindum (Joan. i).
el subrusticum eiTugiens sonum, non humilis, nec CAP.9. —F. De subdiaconijbtis. Idem (lib. u, c. 10).
adeo sublimis, non fiacta vcl tenera, nihilque femi- Subdiacouiqui apud GIOSCOB hypodiaeoni votilaj-

(75) N iii rcperilur ho.c capiit in exemplaiibus fcidoii cxcusis; scd cfymolog.
 44S DECRETI PARS VI. —, DE CLERICIS. 446
tur, in Esdra inveniunlur appellanturque ibi Nathi- A geli tuba canentes.IIi sunt septem candelabra aurea;
nsei (I Esd. u, vn, vm), id est^in humilitate Domi- hivocestonitruorum(Afioc.viii)JpsieniiircIaravoeein.
no servientes. Ex eorum ordine fuit ille Natlra- modum prseconis, admonent cunctos, s',vein orando,
nael [Nathanei], qui in Evangelio Joannis divina sive in flectendis genibus, sive in psallendo,. siv«
proditione commonitus (Joan. i),Salvatorem meruit lectiones audiendo. Ipsi eliam ut aures habeamus
"confileri, quique etiam ad primum Divinitatis indi- ad Dominum clamant, ipsi quoque evangelizant. Si-
cium fidelis enituit, protestante Domino acdicente: neipsis sacerdos nomen habet, offlcium non habet..
Ecce vere Israetita, in quo dolus non est (ibid.). Nam, sicutin sacerdote consecratio, ita in-ministro'
Denique isti oblationes in templo Domini suscipiunt sacramenti dispensatio est. Ule orare, hic psallere
a populis. Isti obediunt offieiis-levitarum , isti mandat. Hle oblata sanclificat, hic sanctificata dis- -
quoque vasa corporis et sanguinis Christi diaconi- pensat. Ipsis etiam sacerdotibus propter praesum-
bus ad altaria Domrni offerunt. De quibus quidem ptioriem non licet de raensaDomini lollerecalicem,. _
placuitPatrihus, ut qui sacra nrysleria conlrectant, nisi eis traditus fuerit a diacouibus. Levitseinferunt
in altaria; Levitae componunt mensam
' casti et continentes sint ab uxorrbus, et ab omni oblationes
carnali immunditia liberi, juxla quod illis propheta " Domini; Levitse operiunt arcam teslamenti. Nou
dicente Jubetur : Muridamini, -qui ferlis vasa Do- enim omnesvident alta mysteriorum quse operiun-
mini (Isa. LII). Hi.igitur cum ordinantur, sicut sa- ,tur a Levilis, ne videant qui videre non debent, et
' eerdotes et sumant qui servare non possunt. Qui propterea
Ievitse, manus impositionem non sus-
eipiunt, sed patenam tanttim et calicem de manu altario albis induti assistunt, ut ccelestem vitam
episcopi;' ct ab archidiacono seyphunr aquse cum habeant, candidique ad hoslias el immaculati ae-
aqua, manile [aquamanili] et manutergium acci- cedant, nrundi scilicet corpore et incorrupti pudo-
piunt. re. Talcs enim decet Dominum habere ministros
GAP.10. — VI. De diaconis. Ibidem (lib. u, c. 8). qui nullo carnis corrumpantur contagio, sed potius
Diaconorum ordo a tribu Leviliccepit exordium. eminentia caslitatis spiendeant. Quales enim diaconi
"Praecepit euim Doniimis Moysi ut, post ordinatio- ordinentur Paulus aposlolus plenissime scribitadTi-
nem Aaron sacordotis et filiorum ejus , Levi [rur- motheuni (/ Tim. m).Nam,cumproemisissetdesacer-
sus Levi, etc.] tribus indivinrcultus ministerio or- dotum eleclione, continuo subjunxit : Diaconi simi-
dinarenfur, et consecrarentur Domiuo pro omnibus liter irreprehensibiles, hoc est sine macula, sicut
pririrogenitis , et servirent pro Israel coram Aaron episcopi; Pudici utique, id est, a libidinecontincntes;
ct filiis ejus in tabernaculo Dei', excubantes in tem- (r nonbitingues, scilicet ne conturbenl habentespacem;
jilo Dei die ae nocte, ipsique gestarent arcam ct non multo vino dediti: quia ubi ebrietas, ibi libido
tabernaculum, et omnia vasa ejus, et in circuitu ta- dominatur et furor; non lurpe lucrum seclantes, Re
bernaculi castra ipsi constituerent, et in promoven- de ccelesli mysterio lucra lerrena sectentur.
do tabernaculo ipsi deponerent, rursus ipsi com- Est quoque et "turpis lueri appetilus, -plus de
ponerent. A viginti quinque annis et supra, in ta- prsesenlibus quam de futuris cogitare.Post hsec sub-
bernaculo illis servire mandatum est (Num. i jecit: Hi autem probentur primum, et sic minislrent
et m). Quam regulam sancti Patres, et iu Novo nnllum crimen habentes. Hi utique, sicut episcopi,
Testamento conslituerunt in Evangelio autem pri- ante ordinationem prohari debenl, si digni sint, et
mordiaeorum, in Aclibus apostolorum ita leguntur : sic poslea ministrare.
Convocantes autem duodecim apostoli multiludinem CAP.11. —VII. De presbtjteris. lbidem (lib. u,c. 7).
discipulorum dixerunl : Non placet nos relinquere Presbyterorum ordoexordium sumpsit (utdictum
verbum Dei, et minislrare mensis. Quid ergo est est) a filiis Aaron. Qui enim sacerdotes vocabantur
fratres? Considerale exvobis viros boni teslimonii se- in Yeteri Testameuto, hi sunt qui nunc appellanlur
ptem, plenos spirilusapientim[Spiritu sanclo etjsa- presbyteri. Et qui nuncupabantur principes sacer-
pientia], quos constituamus in hanc rem : nos vero .J dolum, nunc episcopi nominantur.... Presbyleri au-
erimus oralioni et tninisterio sermonis instuntes. Et tem mterpretantur sentores, quia seiuores aelate
'placuit hic sermo coram mulliiudine, el elegerunl Grseei presbyteros vocant. His enim, sicut episco-
slalim Stephanum virum plenum fide et Spirilu san- pis, dispensatio mysteriorum De^ commissa est.
clo, PJtitippum (l Proclwrum, Nicanorem el Timo- Prsesunt enim Ecclesise Christi, et in confectione
nem, Parmenam el Nicolaum advenam Anliochen- divini corporis et sanguinis consortes cum episco-
sem. Ros staltierunt ante apostolos : el cum orassent, pis sunt. Similiter et in doctrina populorum , et in
imposuerunl illis manus, verbumque Dei crescebal, et officio prsedicandi. Ad solanr aucloritalem suinmi
multiplicabatur numerus credentium (Act. \i)._Ex sacerdotii clericorum ordinalio et consecratio rcser-
hinc jam decreverunt apostoli, vel successores vataest, ne amultis discipliua Ecclesisevindicata con-
apostolorum, ut per omnes Ecclesias septem diaco- cordianr solveret, et scandala generaret. Nam Paulus
nes, qui sublimiori gradu cseteris, proxime circa apostolus eosdcm presbyteros,utvere sacerdotes sub
aram Christi quasi columnne altaris assisterent, et nomineepiscoporum ita asseverat,loquensadTitum:
jion' sine aliqtio septenarii nurireri mysterio. Hi IIujus, inquit, rei gratia reliqui tc Cretm, ut ea quce
enim sunt, quos in Apocaljpsi legimus, septem an- dcsunt corrigas, el constiluas per civilates presby'c~
447 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPf 4'4S
ros, quemadmodum ego tibi disposui. Si quis sine A sise luminaria mancipari. Accipiat et urceolum va-
crimine est, unius uxoris vir, filios habens fideles, cuum ad suggerendum vinum in eucharistiam san-
non in accusalione luxurim, aut non subditos. Opor-. guinis Christi.
tel enim episcopum sine crimine esse (Tit. i). Qua CAI>.16. — De ordinalione exorcistarum, cap. 7.
sententia oslendil eliam presbyteros sub episcopo- (Disl. 25, c. Exorcista.) Exorcista, cunr ordina-
rum nomine laxari.Unde ad Timolheum deordina- lur, accipiat de manu episcopi libellum in quo scri-
tione episcopi et diacoui scribens (/ Tim. m), de pti sunt exorcismi, diccnte sibi episcopo : Accipe et
presbyteris omnino tacuit, quia eos in episcoporum. commenda meniorioe, et habeto potestatem impo-
nomine eomprehendit. Secundus enim primo [«/. et nendi manus super cnergumemim, sive baptizatdim,.
pene] conjunelus gradus est, sicutet ad Philippcn- sive catechumenum..
ses, episcopis et diaconibus, scribit (Philip. i), cum CAP.17. — De ordinalione leclorum, cap. 8.
una civitas plures episcopos habere non possit. Et
(Dist. 25, c. Leclor.) Lector, cunr ordinatur, fa-
in Actibus apostolorum presbyteios Ecclesise, ilu- ciat de illo verbum episcopus ad plebem, indicans
rus Hierosolymam congregavil, quibus inter cselera,
ejus fldem, ac vitam alque ingenium. Post hsec spe-
ait: Yidete gregem, in quo vos Sphilus sanctus clante
plebe tradatei codicem, de quo lecturus est;.
episcopos ordinavit (Act. xx). Unde eliam tales in dicens : Accipe et esto relator verbi Dei,.habiturus,.
Ecclesia presbyleros constituendos csse sicul epi- si fideliter et utiliter
impleveris officium, partem cum
scopos et Apostolus ad Titum loquitur (Til. i), et eis qui verbum Dei ministraverint.
canones ipsi testantur; presbyteros aulenr rnerito et
CAP.18. — De ordinatione ostiariorum, cap. 9.
sapientia dici, non optate (Anaclelus, Ep. 2, c. 2).
Nam et Moysi proecipitur, ut eligat presbyteros (Dist. 25, c Osliarius.) Osliarius, cum ordinatur;
Undein Proverbiis dicitur : Gloria se- postquam ab arcbidiacono instructus fuerit qualiter
(Num. xi). in donro Dci debeat conversari, ad suggeslionem ar-
num canilies (Prov. xx). Quoe est hsec cauities?
chidiaconi tradit ei episcopus claves ecclesise de al-
Haud dubium quin sapientia, dequa sciiptum est:
dicens ei: Sic age, quasi redditurus Deo ratio-
Canities liominum prudentia est (Sap. IV).Cumque tario,
nem pro his rebus, quse istis clavibus recluduntur.
nongenlos et amplius annos ab Adam usque ad
CAP. 19. — Qualiler psalmisla ordinelur, cap. 10.
Abraham vixisse homines legerimus (Gcn. v), nul-
lus alius prinrus appellatus est presbyter, id esl se- (Disl. 25, c. Psalmisla.) Psalmisla, id est cantor,
Abraham potcsl absque scienlia episcopi, sola jussione pre-
nior, nisi (Gen. XLIH),qui multo paucio- officium suscipere canlandi, dicente sibi
ribtts annis vixisse convincitur. Non ergo propter C sbyleri
presbytero : Yide ut qnod ore cantas, corde-credas ;
decrepitam seneclutcm,sed propter sapientiam pre- et quod corde credis, operibus probes.
sbyteri nominantur. Quod si ita est, mirum [miror]
cur insipientes constituuntur. CAP.20. — Qttaliier ecclesiaslica officia ordinenlur,
el in omnibus gradibus qnid ad quemque pertineat.
CAP. 12. — Qualiter debeant ordinari presbyteri. Ex Epistola Isidori Ilispalensis episcopi ad Ludefre -
concilio Carthaginensi iv, cap. 5, cui inlerfuit Au- dum Cordubensem episcopum direcla.
guslinus. (Dist. 25, c. Perteclis.) Peiiectis sanclitalis tuse-
(Dist. 23, cap. Presbyter.) Presbytcr, cum ordina- litteris gavisus sunr quod optatam salulem tuam
ttM-,episcopo eum benedicente et manum super ca- earum relatu cognovi. De his autem quse in conse-
pul ejus tenente, etiam omnes presbyteri qui praa- queiilibus insinuare eloquii tui sermo studuit, gra-
sentes sunt, manussuas juxta manirm episcopi su- lias ago Deo quod sollicitudinem officii pasloralis
pcr caput illius tcncant. impendis, qualilerque ccclesiaslica officia ordinen-
CXr. 15. — Qualiter ordinandi sint diaconi. Ibidem, lur perquiris. Et licet omnia prudentioe tuae-sint
cap. i. cognita, tamen, quia affectu fraterno nre consttlis,
(Dist. 25, cap. Dinconus.) Diaconus, cum ordiria- ex parte qua valeo expediam, et de omnibus Eccle-
tttr, solus episcopus qtii eum benedicil, manum su- j) siae gradibus quid ad quemque pertineat eloquar.
per capul illius porrat, quia non ad sacerdotium,sed Ad ostiarium namque periinent claves ecclesioe, ut
ad miuisterium consecralur. claudat ct aperiat templum Dei, et omnia quse sunt
CAP.14. — De ordinatione subdiaconorum. Ibidem, intns extraqtie custodiat, fideles recipiat, excommu-
cap. 5. nicalos el infideles excipial. Ad exorcislam perlinet
(Dist. 25, cap. Snbdiaconus.) Subdiaconus, cum exorcisinos merooriter relincre, manusque super
ordinalur (quia manus impositionem non accipil) energumenos et catechumcnos in exorcizando impo-
patenam de manu episcopi accipiat vacuam et cali- nere. Ad acoljihum pertinet prseparatio luminario-
cem vacuum. De manu vero archidiaconi accipiat runr in sacrario. Ipsc cereum portat, ipse suggcsfa
urccolum cunr aqua, manile etraanutergium. [al. %asa sug.] pro cucharislia, calicis [calices sub-
CAP.15. — De ordinulionc acotyllwrum, cap. 6. diaconis] prseparat. Ad psalmistam pertinet officium
(Disl. 25, c. Acolylhus.) Acolythus, cum ordinalur, canendi, dicerejienedictiones, laudes, sacrificium
ah cpiscopo quidcm docealur qualiler in officio suo [al. budis ^acrif.], responsoria, et quidquid pc-li-
agcre dcbeal; sed ab archidiacono accipiat cerofe- nel ad canlandi pcriliam. Ad lcctorcm pertincl lc-
ravium cum ccrco, ut sciat sc ad accendend/, er-cle- eiioncs pronuntiarc, cl ca qua; piophcuc vaiirina-
 '449 ' DECRETI PARS VI. — DE CLERICIS. 450
veruut popTsilispradicare. Ad subdiaconum pertinet A , ctiones, benedictiones, psalmum, laudes, offerto-
calicem et patenam «d altare Christi deferre, at le- rium, el responsoria, quis clericoruni dicere de-
>vitistradere eisque ministrare ; urceolum quoque beat; ordo quoque et modus psallendi in choro pro
cum aqua, manile et manutergium lenere, episco- solemnitate et tempore, ordinatio quoque pro lumi-
poque presbytero, et levitis pro lavandis anle al- naribus deportandis. Si quid etianr necessarium csl,
tarc riiarribus .aquam proebere. Ad diaconum perti- pro repaiationebasiiicarum, quse sunt in urbe, ipse
net assistere sacerdotibus, et ministrare in omnibus denunliet sacerdoti. Epistolas episcopi pro dicbus
quoe aguntur in sacramentis Christi, in baptismo jejuniorum parocliianis per ostiarios ipse dirigat.
scilicet, in clrrismate, in patena et calice; oblatio- Clericos quos delinquere cogrioscit ipse distringat:
nes quoque inferre et disponere in altari, compo- quos vero enrendare norr valet, eorunr excessus ad
nere etiam mensam Domini atque vestire, crucem agnitionem episcopi deferat. Basilicarios ipse con-
Terre, et prsedicare evangelium, et aposlolum [forte slituat, et matriculas ipse disponat. Quando autem
sepistolam]. Nam sieut lectoribus Yetus Testamen- primicerius absens est, ea quae praedicla sunt ipse
tum, ita diaconrbus Kovum praedicare preeeeptum exquirat, qui ei aut lege est proximus, aut erudi-
*st. Ad ipsum quoque pertinet oflicium precum et tione his explendis certus Ad thesaurarium-pertinet
recitalio nominum. Ipse prasmonet aures Iiabere ad B ostiarii basilicarum ordinatio, incensi prseparatio,
Dominum, ipse hortatur orare, ipse clamat, et pa- cura chrismatis conficiendi, cura baplisterii ordi-
•cem ipse annunfiat. Ad presbylerum pei'tsnet sacra- nandi, prseparatioiuminariorum in sacrificlo et sa- "
meutum corporis et sanguinis Domini in altario crificii [al. sacrario el sacrificiis.] ,
-Dei corrfieere, orationes dicere, et benedicere "dona GAP.2I.—Qualiter ordinandi ab episcopo examinandi <
Dei. Ad episcopum pertinet basilicarum consecralio, sint. Ex concilio Nannelensi, cap. o [cap~.6 ].
unctio altaris et confeetio chrismalis. lpse.prsedicta (Disl. 24, c. Quando episcopus.) Episcopus quando
olTiciaet ordines eeclesiaslicos dislribuil, ipse sa- ordinationes facere disponit, omnes qui ad sacrum
cras virgines benedicit. Et dum proecessit unusquis- minislerium accedere volunt, feria quarla ante
•que in singulis, ipse tamen prseordinator est in ipsanr ordinationem evocandi sunt, ad civitatem una
cnnctis. Hi sunt ordines et ministeria clericorum, cum presbyteris [al. archipresb.] qui eos reprsesen-
quoe tamen auctoriiate ponljficati in archidiaconi tare debent. Et tunc episcopus a latere suo eligere
cura, et primicerii ac thesaurarii sollicitudine divi- debet sacerdoles, et alios prudentes viros gnaros
duntur. Arcliidiaconus enim imperat subdiaconis et iegis divinoe, et exereitalos in ecclesiasticis sanctio-
ievitis, ad queui pertinent ista ministeria, ordinatio nibus, qui ordinandorum vitam, genus, patriam,
Tcstiendi altaris a levitis, cura incensi, et saciificii C setatem, institutionem, locum ubi educati surrt, sL
iiecessaria sollicitudo, quis Lcvilarum apostolum sint berre litlerati, si in lege Domini inslructi, dili-
(Gratianns, epislolam] et evangelium Jegat, quis genler investigent. Ante omnia si fidcm catholicani
preces dicat seu responsorium in Doininicis diebus firmiter teneant, et verbis simplicihus asserere
aut solemnitatem decantet. Sollicrtudo qubque pa- queant. Ipsi autem, quibus hoc commiltitur,- caverc
i'Ochiarum et ordinatio et jurgia ad ejus pertinent debent, ne aut favoris gralia, aul cujuscunque
curam; pro reparandis dioecesanis basilicis, ipse muneris cupiditate illecti a vero devient, ut in di-
snggeril sacerdoti. Ipse inquirit parochias cunrjus- gnum et minus idoneum, adsacios gradus susci-
sione episcopi, et ornamenta, vel res basilicarum piendos cpiscopi manus applicent. Quod si fece-
vcl parochiarum : gesta libertatum ecclesiaslicarum rint, et ille qui indigne accesserit ab altari remove-
episcopo idem refert. Collectam pecuniam de com- bitur, et illi qui dontim sancti Spirilus vendere co-
munione ipse accipit, et episcopo defert, et clericis nati sunt, corani Deo jam condemnali, ecclesiasfica
partes proprias idem distribuit. Ab archidiacono dignitate carebunt. Igilur per tres continuos dies
jiuntiantur episcopo excessus diacorrorum. Ipse de- examinentur, et sic Sabbato qui probati invcnti
nuntiat sacerdoti in sacrario jejuniorum dies atque ] sunt, episcopo reprsesententur.
— Qtim presbyteri necessario discere el scire
solemnitatum, et ab ipso publice in eeclesia prsedi- CAP.22. debeanl. Ex dictis Augustiui.
cantur [prsedicatur]. Quando vero archidiaconus
absens est, vicem ejtts diaconus sequens adimplet. Quse ipsis sacerdotibus necessaria suntaddiscen-,
se esse sub dum, id est liber sacramentorum, lcctionarius, ba-
Arcliipreshyter aichidiacono, ejusque
praeceptis sicut episcopi sui obedire scial, et quod ptisteiium, computus, canon poenitentialis, psalte-
rium, homilise per circulum anni Bominicis dieiius,
specialiler ad ejus ministerium perlinet, super om-
nes presbyteros iu ordine positos curam gerere, et et singulis festivitatibus aptos. Ex quibus oninibus
si unum defuerit sacerdolis nomen in eo vix con-
assiduein Ecclesia stare, et quando episcopi sui ab-
valde periculosae sunt minae evangelicse
sentia contigerit, ipse vice ejus missarum solemnia stabit, quia
et quibus dicitur : Si cmcus cceco ducatum prmstet,
cclebret, collectas dicat, vel cui ipse injunxerit,- ambo in foveam cadunt (Matlh. xv).
Ad primicerium pertiuent acolythi, exorcistse, psal-
CAP.25» — De ordinationibus presbyterorum ac dia-
mistae atque lectores, signum quoque dandum pro conorum. E.v epistota 2 Zepherini papm, fratiibus
officio clericorum, pro vitoe honestate, et officium per JEgyptum missa, cap. 10 [25].
eantandi roflicii meditacdi], et peragendi sollicite le- (Disl., 73, c. Drdinationes.) Ordinalioncs vero
 451 , D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 452
presbyterorum, diaconorum [et levitarum], tempore Arunr, ante triginta'annos, id est antequam ad viri
congruo et mullis coram posilis [astanlihus] so- perfectlonem [perfecti aelatem] perveniat, et diaco-
lemniter agite, et probabiles ac doctos viros ad hoc nos ante 25 nullus metropolifanorum ordinare prse-
constiluite [ad hoc opus provehite], ut de illorum sumat, ne per aetatem (quod aliquoties evenit) aliquo
societale el adjumento plurimum gaudealis. errore delineantur [culpentur].
CAP. 24. — Quod ordinationes fieri non debeant, •CAP.50. — De eadetn re. Ex decrelis Fabiani papce
nisi in loco cerlo el religiosa. Ex concilio Meldensi, Orientalibus missis.
6
cap. [52].
Si qui ordinaripetunt,nulIatenus ordineiitur, nisi (Dist. 78, c. Si quis.) Si quis-lriginla setatis suoe
nullo modo presbjier ordine-
in loco certo et religioso, vel etiam in civilate, sal- ncn.impleverit annos,
eliamsi valde sit dignus; quia et ipse Donriuus
tem uno anno immorentur, ut de vita et conversa- tur,
annorum baplizatus est, el sic coepit docere
tione atque docirina illorum., certitudo possit triginta
(Luc. ru). Non oportet ergo eum qui ordinarrdus csi,
agnosci.
— usque ad lianc setatem legitimam consecrari.
CAP,25. Quod Abrakam primus qppellatus sit
jirssbyler, et cur presbyler nominetur. Ex epistola CAP.51. — Quod ante vigintiquinqtte annos cliuconi
Anacletipapm omnibus episcopis in-llalia constilu- non sint ordinandi. Ex Carihaginensi concilio, c
tis, cap. 22, epist. 2,-c. 2. ]B . 20 (Carth. m, c. 4).
\{Disl. 84, c. Porro el Moysi.) Porro et Moysi prae- {Dist. 77, c. .Pia«<jf.)Placuit ut.ante25 annos se-
cipitur Ut eligat presbjieros, id est seniores (Num, tatis necdiaconi ordinentur, nec virgines consecren-
xn). Unde et in Proverbiis dicitur : Gloria senum tur, etut lector populum non salulet.
canilies (Prov. xx).Heec vero canities sapientiam de- CAP. 52. — De*eadem re. Ex concilio Toletano iv,
signat, de qua scriptum est: Canilies hominum c 20.
prudentia est (Sap. iv). Cunrque nongenlos et am- (Dist. 77, c. In veteri lege, num. -8.)Jn veteri lege
plius annos ah Adam usque ad Abraham vixisse ab anno 25 leviloein tabernaculo servireprsecipiua-
homines legimus (Gen. v), nullus alius primus ap- tur; cujus aucloritatem in canonibus sancii Patres
peHatus est presbyter, id est senior, nisi -Abraham secuti sunt. Nos et divinse legis, et conciliorum prae-
(Gen. XLIII),qui mrillo paucioribus \ixisse annis cepti immemores,infanteset.pueros levitas faciraus,
convincilur. Non ergo propter decrepitam senectu- anle legitimam setalem, et ante experienliam vitoe.
lem, sed"propter sapientiampresbyteri nominantur. Ideoque ne-ulterius fiat a nobis, et divinse legis, et
Initium enim sacerdotii Aaron fuit (Exod. xxix), licet canonum ^idmonemur sententiis, sed 25 annorum
Melchisedech prior obtulit sacrificium Deo (Gen.xiv), diaconi ordiuentur,ita ut secunduih apostolicuiriprse-
et posthaec [post hunc] Abraham, Isaac, et Jacob. (j ceptum probenlurprimum, et sic miiiislrenl nulltuiii
Sed hi spontanea voluntate, non sacerdotali auctori- crimen habentes (/ Tim. ni).
tate ista fecerunL Cvp. 55. —De prebyleris sine examine provectis. Ex
€AP, 26. -— Quod nulli ordinandi sinl, nisi alicubi concilio Nicmno, <c.9. '
atlitulati sint. Ex concilio Chalcedonensi, cap. 6 (Dist. 81, c Si qui sine.) Si qui presbjieri sine
(actione xv). exarmne sunt provecti, id est, -cum discuterentur
c
(Dist. 70, Neminem.) Nullum absolute ordinari
nec peccata sua confessi sunt, et homines contra cano-
debere presbyterum, aut diaconum, quemlibet nes commoti, mauus confessis imponere tentavc-
in gradu ecclesiastico, rrisi specialiter Ecclesise,civi-
ant monasterii runt, tales regula non admittit, quia quod irrepre-
tatis, ant possessionis, aut martyrii, hensibile est, catholica defendit Ecclesia.
cui ordinandus est, pronuntietur. Qui vero absolute
ordinantur, decrevit synodus irrilam haberi hujus- CAP.54. — De clericis qui medicorumincisioneclaudi
ceniodi manus impositionem, el nusquam posse effwiuntnr.Ex concilio Hiterdensi, c. 20 (habeturin
fragmettlis hujus concilii).
ministrare ad ordinantis injuriam.
(Dist. 55, c. Si quis.) Si quis in infirmitate positus
CAP.27. — Quod non oporteat orclintiiionescetebrari •-, elericus, in medicorum ineisione claudus efficitur,
sub aspeciu audienlium. Ex concitio Laodicensi,
c 4. promoveri eum ad sacros ordines non denegamus,
Quod non oporleal ordinationes sub audienlium CAP.55. — De iliis qui invidenl frulrum vrovectio-
aspectu celebrari (76). nibus. Ex conc Afncuno, c 54 (conc Carlh., iv,
c. 54).
CAP.28. — Quod electione' turburum sacerdos pro-
movendus non est. Ex eodem, c 15. (Dist. 46, c. Clericus invidens.) Clericus invidens,
c. Non est non sit fratrum provectionibns, donec in vitio est, non pro-
(Dist. 65, permiltendum.) Quod
electiones eorum movealur
permiltendum lurbis, facere, qui
sunt ad sacerdotium provehendi. CAP. 56. — Ut sedilionarii non ordinenlur. Ex eo-
— dem, c 67.
CAP.29. vet
Quod episcopum presbyterum ante 50,
el diaconos ante 25 annos ordinari non licel. Ex eo- (Dist. 46, c. Seditionarios.) Sedilionarios nun-
dem c 14 (conc Ayat., c 17.) quam ordinandos clericos decernimus, sicut nec
(Dist. 77, c. Episcopus.) Episcopum vel presbyte- usurarios, nec injuriarum suarum ullores.
(76) Decaieehumenis scntil, quosaudientes voeat.
 4S5 DECRETI PARS VI. — DE CLERICIS 454
CAP. 57. — Quod illilleralits, el atiauo membro im- A CAP. 45. —De eadem re. Ex regislro Gelasii papoe,
minutus provelii non •d.ebeat. Ex epistdta Gelasik Qui proficere noluerunt, suis reddantur inferio-"
papm, c 16 (epist. 9 universis episcopis per Lu-
canium, cap. 18). ribusposteriores, ipsaque commoda presbyteri pro-
Illiiteratos quoque, aut in aliqua parte corporis pensius quam diaconi consequantur, ut hae saltem
lmminutos nullus prsesumat ad clerum provehere; ratione constricti et honorem quem fugiunt, appe-
tere nitantur et-qusestum.
quia nec-iitteris carens sacris esse potest aptus offi-
ciis, et vitiosum nihil Deo prorsus offerri legalia CAP. 44. — Quod presbyteri sepluaginta discipulo-
rum lypum gerant. Ahaclelus papa in secundo de-
proecepta sarixerunt (Levit. xxi). Similiter qui se- cretali suo (ep.-%,c 2).
ipsos .^bseindunt. -Electi ab apostolis sunt septuaginta duo discipuli
CAP. 58.—De bonis illorum qui a propriis dominis
libertate clonanlur. Ex conciiio Tolelunon c. 2. (Lwc. x), quorunr typum gerantpresbyteri, atque in
De rebus vero illorum velpeculiari, qui a dominis eorum loco sunt conslituti in Ecclesia, de quorum
ordinatione, et reliquorum ministrorum supra di-
propriis libertate donantur, ut -ad gradus ecclesia-
sticos promoveii debeant, statutum est, ut in pote- xisse sttfficiHt.
stale dominorum consistat, quidquid ante liberta- CAP. 45. — Quod quanlo digniores surit sacerdotes,
tanto facilius exaudiantur. Afexander in secundo
tem habuerunt, utrum illis conceder-e <voluerint, an [} decretali suo.
sibi retinere.
— (1., q. 1, c. Ipsi sacerdotes.) Ipsi saccrdotes pro
GAP.59. De filns xoncubinarum. Ex contilio Au- et peccata populi comedunt,
10 c. populo interpellant
relianensi, cap. (Auret. m, 9).
-De his qui ex concubinis filios habenf, et uxores quia suis precibus ea delent atque consumunt. Qui
et defunctis uxoribus sibi quanto digniores fueiint, tanto facilius in necessi
-legitimas post habuerint, tatibus pro quibus clamant exaudiuntur.
«iiicubinas :public.e sociant :-id observandum cen-
suimus, ut sicut eos qui jam .clerici jrer ignorantiam CAP, 4h'. — Ne derious comam nutriat. Anicius
ordinati sunt, non removemus, jam slatuimus ne papa (Anicelus iv ep, Gallice).
itlterius ordinentur !(Disl. 25, c. Prohibete.) Prohibete, fratres, per
universarum regionum vestrarum Ecclesias, ut cle-
CAP. 40. — Ut dmmonibus simiiibusque passionibus rici,
-irrelili sacra non tructent. Ex epistola Gelasii juxtaApostblum (ICor. xi), comarn nonnutriant,
papm, c. 21 (epist, universis episc per Lucaniam, sed desuper capul in medum spherse radanl.
cap. 21). CAP. 47. — Quales et qualiler ordinandi sint sacer-
(JKsf. 55, c Usque adeo.) Usque adeo sane com- doics. Zephyrinus papain primo decrelali suo (vide
iperinius illicita quaeque prorumpere, ut dsemonibus j-, i supra, c 25).
Xdsemonjalis]similibusque passionibus irretitis, my- Ordinationes vero presbyterorum et levitarum
steria sacrosancta tractanda tribuaritur. El post lempore congruo et mulfis coram astantibus solenr-
-pauca. Si corpore sauciatum. aut debilem nequa- niter agite, et probabiles ac doctos viros ad hoe
quam sancla contingere lex divina permisit (Levit. opus provehite, ut de eorum societate el adjumento
xxr), quanlo magis doni coelestis dispensatores esse pluriinum gaudeatis. Ponite indesinenter corda ve-
«>onconvenit (quod^stdeterius) mente perculsos. stra in virtute Dei, ct enarrate hoec,et coetera divina
CAP. 41, — Ut nulli de servUi conditione nisi prius verba in progenies alteras, quoniam hic <eslDeus Deus •
liberi facti ordinentur. Ex concitio Triburiensi, noster in mternum, el ipse regel nos t» scecula (Psal.
eap. 5. XLVII).
(Cap. 29, dist. 54, c. Nulli.) Ut nulii de servili CAP. 48. — De lapsis et eorum reparatione. Catixtfts
conditione ad sacros ordines promoveantur, nisi papa Benedicto episcopo (eoist. 2 ad omnes Gul-
prius a dominis propriis legitimam libertatem eon- liurum episc, c. 5).
sequantur. Cujus liberlatis charla ante ordinatio- Si quis lapsus quoquomodo fuerit, portemus eum,
nem In ambone publice legatur, et si nullus contra- et fraterno corripiamus affeclu-, sicut ait beatus
dixerit, rite consecrabuntur. Porro servus non ca- ]y Apostolus _:Si prceoccupalus fuerit homo in aliqtio
nonice consecratus postquam de gradu deciderit, delicto, vos, qui spiritnales estis, instruite hujusmodi
ejus condilionis sit, eujus fuerat ante gradum. in spirilu levi'alis, considerans teipsum ne et iu ten-
CAP. 42. — Ul qui ab episcopis suis promoveri con- teris. Aller alterius onera portate, et sic adimplebitis
lemnunt, nec cum illis remaneant ubi volunt. Ex legem Christi (Gatat. vt). Porro sanctus David de
concilio Carthaginensi. criminibus mortiferis egit poenitentiam, et tamen in
(Cap. 51', clist. 74, c. Si qui.) Si qui clerici ab honore permansit. Reatus quoque Petrus amarissi-
episcopis suis promoveri conlempseriiit, nec illic mas lacrymas fudit, quando Dominum negasse poe-
maneant, unde recedere noluerunt. Ex eodem coii- nituit, sed lamen aposlolus permansit. Et Dominus
cilio, cap. 51. (Dist 74, c. Placuit.) Placuit ut qui- per prophetam peccantibus pollicetur dicens : Pec-
cunque clerici vel diaconi pro necessitatibus eccle- cator in quacunque die conversus incjemuerit, oin-
siasliearunrrerum non obtemperaverint episcopis nium imquilatum iliius non recordubor (Exech.
suis, voleutibus eos ad honorem ampliorem in ec- xvrn). Errant enim qui putant sacerdotes po^t
ciesia sua promovere, nec illic ministrcnt in gradu lapsum si condignam egerint pcenilentiam Do-
suo, uude recedere nolueruut. mino ministrare non posse, et suis honoribus
455 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 436
Crui, si bonam deinccps vitanr duxerint, et sutim A / [dejecli] sunt quandiu vixerint officio perseverent,
sacerdotium condigne cuslodierinl. Etipsiquihoc si tamen post hsec continentes se sluduerint exhi-
putanl, non solum errarrt, sedetiam tradilas Eccle- bere. Ili vero qui illiciti privilegii excusatione ni-
sissclavesdespicere videntur, de quibus diclum esl: tuntur, et sibi asserunt veteri hoc lege conccssum,
Qumcunqtte solverilis Ut terra -erunt sohtta et in cmlo noveriiil se ab omni eeclesiaslico honore, quo indi-
(Malth. XVIII). Alioquin haec sentenlia aut Domini gne usi sunl, aposlolicae sedis auctoritate .dejeclos,
rion est, aut vera est. Nos vero indubilanler fam nec unquam posse venerauda attrectare mysteria,
Domini sacerdoles, quam reliquos fideles post di- quibus se ipsi dum obscenis cupiditalibus inhianl,
gnam salisfactionem posse redire, ad honores credi- privaverunt Et quia exempla prsesentia cavere
arus, testante Domino per prophetam : Nunquid qui nos praemoneirl in ftiturum, si quilibet episcopus
cudit non adjiael ut resurgal, el qui aversus est non presbyler atque diaeonus (quod non optamus) dein-
revcrtelur (Jer. YIII), Et alibi: Nolo, inquit Domi- ceps fuerit talis invenlus, jam nunc sibi omnem pcr
nus, nwrlem peccaioris, sed tit convertatur el vivat nos indulgeqtise aditum intelligat obseralum ; quia
{Ezech.xxxui). EtprophetaDavidpoenitentiam agens ferro necesse est abscindanlur vulnera, quae fomen-
dicil : Redde milii Imliliam salularis- tui, et spiritu ' torum non senserint mcdicinam.
principali confirma me (Psat. L). Ipse namque posl B CAP. 51. — Ut clericus qui secundam uxorem duxeril
poenilenlianr et alios docuit, et sacrificium Deoob- deponatur, cap. 11.
tulit, dans exemplum doetoribus sanclae Ecclesise si (Dist. 84, e. Quisquis clericus.) Quisquis sane
lapsi fuerint, et condignam pcenitentiam Deo gesse- clericus aut viduam aul cerle secuiidam conjugem
rint utrunrque facere posse. Docuit enim quando duxerit, onrni ecclesiaslicae dignitatis prhilegio mox
dixit: Docebo iniquos vias tuas, et impii ad te con- rrudelur, laica lantum sibi «ommunione concessa.
vertentur (ibid.). Et sacrificium Deo pro se obtulil, Quanr ila demunr poterit possidere, si nihil poslea
dtmi dicebat: Sacrificium Deo spiritus conlribula- propler quod hanc perdat-^ admiltat.
lus (ibid.). CAP.52. — Qum feminm cum clericis habitare pos-
CAP. 49.— Non prohibendaiu essc misericordiam. sinl, cap. 12.
Idetn (eadem episi. sub finem). (Dist. 81, c Feminas.) Feminas vero alias non esse
Sententiam, fratres, qiioeiuisericordiam vetat, non palimur in domibus clericoruni, nisie^stantumquas
«oluni tenere, sed et audire refugite; quia potior propler solas necessiludinum causas lrabitare cum
est misericordia omnibus holocaulomalibus el sacri- eisdem synodus Nicsena permisit.
ficiis (Ose. vi). - CAP.55. — De monachorum promolione, cap. 15.
c. Monachos quoque.) Monachos quoque,
CAP.50. — Dedericis inconlinenlibus. Siricius papa C (16,17.I,
Himerio Tarrac. episc (epist. 1, c 7.) quos tamen morum gravitas, el vilse ac fidei insti-
tutio sancta eonimendal, clericorum officiis aggre-
(Dist. 82, c. Plurimos sacerdotes.) Plurimos- sa-
cerdotes Cliristi atque levitas posl longa consecra- gari et oplamus et volumus.
tionis suse tempora, lam de conjugibus propriis, CAP.54. —•'Ne pmniiens fiat clericus , cap. 14.
quam etiam de turpi coilu sobolcm didicimus pro- (Dht. 50, c. Illud quoque.) lllud quoque nos par
fuit providere, ut sicul poinitentianr agere cuiquam
crcassc, et crimensuunr hacprsesumptione[pisescri-
non conceditur clericorum, ita ei post poeuitudinem
ptione] defendere : quia in veleri lege sacerdolibus
ac ministris generandi facultas legltur altributa ac reconclliationem, nulli unquani laico liceat ho-
norem clericatus adipisci.
(Levit. xxi). Dicat mihi nunc quisquis ille est secta- — Ut si laictis vidtiam duxerit, clcricus non
tor libidinum, prseceptorque vitiorum, si seslimat CAP.,55.
fiat. Ititwccntius papa I Vicloiino [Victricio] epi-
quod in lege Moysi passim sacris ordinibus a Deo1 scopo (ep.2, c. 3).
nOstro laxata sunt frena luxurioe, cur eos quibus i (Dist. 54, c. Si viduam ticet.) Ut is qui viduam
commilebantur Sancta sanetorum prsemonet dicens:i licet laicus uxorem duxcrit, seu ante baptismum ,
Sctncli estote, quia ego sanclus sum, Dominus Dettsi 0 sive post baptismuui, non admillatur ad clerum,
vester ? (Levil. xx.) Cur etiam procul a domibusi quia eodem vitio videtur cxclusus. In baptismo
suis, aniio \icis suae in templo habitare jussi stintt eiiinr crimiua dimiltuntur, non acceptoe uxoris con-
sacerdotes ? (/ Par. xxiv ; Luc i.) Hae videlicet ra- sortium relaxatur.
tione, ne vel cunr uxoribus possent carnaleexercere ! CAr. 56. — De eadem re, cap. 6.
commercium, ut conscieuiiae inlegritaie fulgentes5 Ncc is qui sccundam duxerit tixorem clerieus
aeceptabile Deo munus offerrent. Quilms expleto de- liat,
quia scriptum est : Unius uxoris virum
servilionis suoe tempore, uxoris [al. uxorius] usus5
(J Tim. 111); ct ilcrum : Saccrdotes mei semel nu-
solius successionis -causa fueral relaxalus-, quia non1 bant
ex alia, nisi ex tribu Levi quisqtiam ad Dei mini-
CAP. 57. •— De inccntinenlia sacerdotum vel levila-
sterium prseceptus est admitti. Item."Pauto post: rum. Ex epistola ejttsdem ad Exuperium Tolosa-
Quia aliquanli de quibus loquimur (ut tua sanctitas3 num episcopum (ep. 5, c i).
retulit) ignorantia lapsos se esse deflent, his haez (Dist. 82, c Pr&posuisti.) Proposuisti quid de Iiis
eondifione, misericordiairi dicimus non negandam,, observari debeat, quos in diaconii minislerio, aut
ut sine ullo honoris augmento, in hoc quo detectii in officio presbyterii posilos, incontinentes esse r.-it
45? DECRETl PARS VI. — DE CLERICIS. 418
fuisse generali fiiii prodiderunt. De Iiis et divinarum A ex his aliquem in clericatus honorem vel exiguum
legum cst disciplina , et bealse recordationis viri, subrogare. &
Siricii episcopi monita evidentia commearunt, ut in- CAP.61. — Quod in ecclesia peccatum populi inul-
continentes in officiis talibus positi, onrni honore tum solel prmlcriri, capilulo sexto.
ecclesiaslico privarentur, nec admilterentur ad tale Pervideatergo dilectio vestra hactenus talia trans-
et advertite quod ulique, ut dicitis, neces-
nrinisterium, quod sola continentia oportet im- isse,
sitas imperavit, in pacc jam ecclesias conslitutas
pleri.
CAP. 58. — Quod si voiens partem sibi corporis non posseprsesumere. (\,q, 7, c.\Quoties a populis.)
absciderit clericus esse nonpossit, nolens atttem Sed, ut saepe accidit, quolies a populis aut a turba
possit. Ex epist. ejusdem ad Felicem episc. Nuce- peccalur, quia in onines propter multitudinem non
rinum (ep. 4, c. 1).
potest vindicari, inullum soleat transire. Priora.
Innocenlius Felici -episcopo jNucerino salutem.
ergo dico dimitlenda Dei judicio, et de reliquo
(Dist. 53, c. Qid partem.)Qui igitur partem cujusli- maxiroa sollicitudine preecavendum.
bet digiti sibi ipsi volens abscidit, hunc ad clerum
canones non admitlunt. Cui vero casu aliquo con- CAP*. 62. — Ul euicunque contra formas canonum
ordinali fuerinl, cum ordinatoribus suis deponan-
tigit, dum aut operi rustico curam impendit, aut n tur, cap. 5 (ep. 25, c. 5).
aliquid faciens se non spoute percussit, hos cano- Innocentius universis episcopis in Tolosana sjr-
nes.praeeipiunt et elericos lieri, el si in clero fuefint modoconstilulis. Si quis adversus fornras canonum
reperti,nonabjici. In illis enim voluntas esljudi- ad ecclesiaslicum ordinem, vel ad ipsum sacerdotium
cata , quse sibi ausa fuil ferrum injicere, quod venire tentaverit, una cum ordinatoribus suis}
seilicet-, el aiii id facere dubitari non possit. In istis ipso in quo inventi fuerint Grdine et honore pri-
veio casus veuiam meruil. ventur. Et quamvis dileetioni vestrse, fratres cha-
CAP.59. — Quod non admiltantur ad cierum ab hcb- lissimi, regulae Nicaensesint coguitae, secundum
reiicis ordinati. Ilem ctijus supra (epist. 22, c 5). quas ordines facicndos esse per sentenliam decer- .
Innocentius Rufo, et Eusebio, et cseteris episco- niiaus, tamen aliquam partem quse de ordiuatio-
|sis Macedonibus. (\,q. \, c.Ventumest.) Veutuni nihus est provisa, inserendam putavi : ut secundunt
est ad tertiam quoeslionem, quoepro sui difilcullate eam ordinationes in posj,erum celebrandas esse
longiorem exigit disputalionem : cum nos dicamus sciamus 5 rre cui interpretandi aliter liberum arbi-
ab hasrelicis oidinalos vulueralum per illam manus trium relinqualur. Ac primum quse sunt prohibita
impositionem habere caput. Ubi vuluus infixum digeranlur.
est, medicina est adhibenda, qua possit recipere C GAP.65. — De Nicwno concilio in
sanilatem. Quse sanitas post vulnus consecula est, quo prmdicta pro-
hibentur. Idem (ibid., c 4).
sine cicatrice esse non poterit, atque ubi pcenilen- Prohibendum cst de curialibus aliquem ad ecclc-
tiae remedium neeessarium est ^ttlic ordinalionis siasticum ordinem venire posse, qui post bapti-
IiORoremlocum habere nos posse decernimus. Nam smum vel coronati fuerunt, vel sacerdotium quod
si, utlegitur, quod tetigeiit iihmundus, immundum dicitur suslinuerint, et editiones pulilicas celebra^
cril (Levit. xv), quomodo ei tribuetur quod mun verint. Nam ct hoc de eurialibus est cavendumj ne
ditia ae puritas consuevit accipere? Sed econtra idem qui ex curialibus fuerint, aliquando a suis
asseritur eum qui honorem amisit, honorem dare curiis (quod videmus accidere) repo-
frequenter
non posse , uec lllum aliquid accepisse; quia nihil scantur, quse omnia '
rationabiliterprohibita, oportct
in danteerat, quod ille posset accipere. Acquiesci- modis omnibus eustodiri
irrus, et verum est ceiic, quia quod non lrabuit
dare non potuit. Damnationem utique, quanr ha- CAP. 64. — Ut nullus episcopontm servum atterius
ad clericatns offwium protnovere pimsumat. Lco
buit per pravam manus imposrtionem, dedit. Et papa omnibus episcopis per Gampaniam et Pice-
qui particeps factus esl damnato , quomodo debeat num (Leo I, epist. 1, cap. 1).
honorem accipere, invenire non possum. At dici- D (Dist. M, c. Admiltuntur passim.) Admittuntur
tur vera ac jusla legitimi sacerdotis benedictio au- passim ad ordinem sacrum, quibus nuJIa natalium;
icrre omne vilium quod a vitioso fuerat inject3in nulla nrorunr dignitas suffragatur, etqui adominis
(Levit. iv). suis libertalem consequi mininre potuerunt; ad fa-
GAP.60. — Quod in ordinaliohibus crimina non aufe- stigium sacerdotii (tanquam servilis vilhas hunc ho-
runlur, cap. 4. norem jurc capiat) proyehuntur^ et probari posse
Ibidem continuo. Ergo si ita est , applicenlur' ad Deo credifur, qui Domino suo necdum probare se
ordinationem saerUegi, adulteri, atque omnium potuit. Duplex itaque in hac parte reatus est, quod
ciimiuum rei, quia per benedictionem ordinationis est sacrum ministerium talis consortii vililale pol-
crimina vel vitia putantur auferri : nullus sil poe- luitur, et dominorum quantum ad illicitse usurpa-
nilentise locus, quia id potest prsestare ordinalio, tionis temeritatem perlinet, jura solvuntur. Ab his
quod longa salisfactio prseslare consuevit. Sed itaque, fratres charissimi, onines veslree provincios
nostroe lex est Ecclesioe venientibus ab bsereticis , abstineant sacerdotes, et non tantum ab bis, sed ab
qui lamen illic baptizati sunt, per manus imposi- aliisetiam, qui aut originali [al. origini] aut alicui
«ionemlaicamtantum tribuerecommunionem, nec conditioiii obligati sunf, volumus tenipcrari nisi
PATHOL. CLXI, . 15
 '
4K9 D. IVONIS CARNUTENSISEPISCOPI 460-
forte eorum petilio aut voluntas accesscrit, qui ali- A preliosius, audel vel allicere vel tenere. Itaque si
quid sibi in eos vindicant poleslatis. Debel enim inlra provinciam res agitur, transiugani clericum i
esse immunis ab aliis, qui divinse militise fuerit ad ecclesiam suam metropolitanus redire compellai. *
aggTegandtts,ut a castris Dominicis, quibus nomen Si autem longius rcccssit, sui prsecepli aucloritafe *
cjus ascribilur, nullis necessitatis vinculis abslra- revocabitur, ut nec cupiditati, nec ambitioni oe-
hatur. casio relinquatur.
CAP.65. — Quod'usuras non solnm clefici exigere CAP.70.—Quod mane Dominico continuato jejunio
non debeanl, sed nec laici, cup. 2 [5]. Sabbali possit fieri ordinalio. Epistola Leonis ad
(14, q. 4, c Nec hoc) Nec hoc quoque prselereun- Dioscorum Alexandrinum episc (ep. 81, c. 1).
dum esse duximus, quosdam lucri turpis cupidilate Leo Dioscoro episcopo Alexandrino. (Dist. 75,'c.
captos usurariam excrcere pecuniam, et fenore Quod presbyteris.) Quod a patribus noslris propen-
velle ditescere. Quod nos , ut non dicamus eos qui siore cura novimus esse servatum, a vobis quoque
sunt in clericali officio constituti , sed et in laieos voluimus euslodiri, ut non passim diebus omnibus-
cadere qui Chrislianos se dici cupiunl, condolemus sacerdotalis vel levitica ordinatio celebretur, sed
quod vindicari acrius in eos qui fuerint confulali, post diem Sabbali ejusque noctis quaein piima Sab-
decernimus , ut omnis peccandi opportunitas adi- B bali lucescit, exordia consecrandi eligantur, in qui-
mafur. bus his qui consecrandi sunt jejunis, el a jejunanli-
CAP.66. — Ut ctericus nec suo nec aiieno nomine bus sacra benediciio conferatur. Quod ejusdem ol>-
fenus exercectt, cap. 5 [i]. servantise erit, si mane ipso Dominico die conli-"
(Dist. 16, c Sicut non suo.) Illud etiam duximus nualo Sabbali jcjunio celebrelur, a quo tempore
proemonendum, -ut sicut non suo , ita nec alien® praecedenlis noctis inilia non recedunt : quod ad
nomine aliquis clericorum exercere fenus attentct. diem Resurreclionis (sicut etiam in Pascha Donrini
Indecens cnim est crinien suum commodis alienis declaratur) pertinere non dubium est.
impendere. Fenus autcm hocsolum aspicere el excr- CAP.71. — Ut in die Resurrectionis sacerdotulis el
cere debemus, ut quod lric misericorditer tribuimus, levilica,fiat ordinatio. Ad eumdem (ibidem).
a Donrino [ab eod.] qui mullipliciter et in perpe- (Dist. 75, c. Quocl die.) Quod die Dominico ordi-
tuunr mansura retribuit 5 recipere valeamus. nationes sacerdotum celebrantur nontanlum ex con-
CAP.67. — Quomoth presbyteri vel diaconi in cri- stieludine, sed etiam ex apostolica novimus veuire
mine lapsi reconciliari debeant. Leo Rustico Nar- doetrina Scripturamanifestante, quod ctim apostoli
bonensi episcopo, cap. 2' (epist. 92). Paulunr et Barnabam, ex Spiritus sancti prseceplo
(Dist. 50, c. Alienum est.) Alienum est a consue-
C ad Evangelium gcntibus roitterent praedicandum,je-
tudinc ecclesiastica , ut qui in presbyterali honore junantes el orantes eis manus (Acl.
imposuerunt
aul diacbnii fuerint gradu consccrali, ii pro crimine xin), ul intelligamus quanla et dantium et accipien-
aliquo suo, per manus impositionem remedium ac- tium devotione curandum sit ne lantee benediclio-
cipiant poewtendi: quod sme dubio ex aposlolica tra- nis sacramentum negligenter videatur impletunv
ditione descendil, secundum quod scriptum est : Et ideo pie et laudabiliter apostolicis morem gcssc-
Sacerdos si peccaverit,quisorabit pro illo?(Levil.\n.) ris institutis, si hanc ordinandorum sacerdolum
Unde hujusmodi laps-is ad promerendam miseri- formam, per Ecclcsias, quibtis Dominus prseesse te
cordiam Dei, privata est expetenda secessio [suc- voluit, etiam ipse servaveris, ut.his qui consecrant!i
cessio vel concessio], ubi si illis satisfactio fueiit sunl nunquam benedictio, nisi in die Rcsurrectionis
tligna, sit etiam fructuosa. Dominicaetribuatur. Cui a vespere Sabbati initium
CAP.68. •—Quod diacoritbus eadem lex continenlim constat ascribi, et tantis divinarum dispensalionum
esi qum episcopis et presbyteris, cap. 5". mysleriis est conseerata ut quidquid est a Domino
(Dist. 51, c. Lejx conlineniiw.) Lex continenfiae iHsignius conslitutunr, in hujus diei dignitate sit
eadem est allaris niinistiis quse episcopis atque geslum. In hac mundtts sumpsit exordium. In hae
presbyteris. Qui cum essent laici sive lectores, licite D per resurreclionem Christi et mors interitum, et \ ita -
-el uxores ducere, el filios proereare poluerunl. Sed accepit principium.
cum ad pwedictos pervenerunt gradus, coepit eis CAP. 72, — Quid plus habeant cpiscopiqttam cltore-
iion licere qttod l.cuit. Undeulde carnali fiat spiri- piscopivel presbyieri. Item ejusdem (epist. 88).
tuale conjugium, oportet eos nec dimittere uxores, Leo Romanae Ecclesise et apostolicae scdis epi-
et quasi noirhabeant sic habere (/ Cor. vn), quo et scopus universis Germaniarum atque Galliarum re-
salva sit charitas connubiorum, et cessenl opera gionum episcopis. Quamvis cum episcopis plurima
nupliarum. chorepiscopis ministeriorum communis sit dispensa-
GAP.69. — Ut nullus altejium clericum sollicitet lio, qusedam tamen aucloritate veteris legis, qusedam
invilo episcopo suo, cap. 9 (ep. 8-1). novellis, et ecclesiasticis regulis sibi probibita nove-
(19, q. 2, c. Alienum clericum.) Alienum clericum rit sicut presbyterorum et diaconorum, ac virginum
rnvilo episcopo ipsius nemo suscipiat, nemo solli- consecratio, sicut. constitulio altaris, ac benedictio,
citet, nisi forte ex-placilo charitatis, id inler dantem vel unctio. Siquidem nec erigere eis allaria, nec
et accipientem convcniat. Nam gravis injurise reus ecclcsias vel altaria consecrare perinitliBius, nec
cst, qni de fratris- ecclesia, id quod est ulilius aut per impositiones mairaum fidelibus baptizandis, vcl
4-31 DECRETl PARS VI. - DE CLERICIS. 462
conversis de hairesi Paracletum Spiritum sanclum jA dire, et contra sanctorum canonum sancita. Ubi
tradere, nee chrisma conflcere, nec chrismale ba- enim taUs fuerit commorautium cohabitatio, antiqui
ptizalorum fronles signare, nec publice quidenrin hostis stimuli non desunt. Ideoque admonendi sunt
missa quemquam poenltentem reconciliare, nec for- ut non anliqui hostis dccipiantur fraude, quatenus,
matas cuilibet epistolas mittere. Hsec etenim omnia juxta Apostoli voeem : Notl vituperetur ministeriutn
iEicita sunt- chorepiscopis, qui ad exemplum et for- nosirttm (II Cor. vi). Cavere enim nos oporiet, fra^
mam LXXdiscipulorum esse noscuntur, vel presby- tres, ab illicitis , ut mundas valeamus ad Dominum
teris, qui eamdem gestant figuram, quoniam quam- levare manus (I Tim. u). Scriptum est enim : San-
quam consecrationem habeant, pontificatus tamen cti eslote quia ego sanclus sum (Lev. xx). Si quis
apicem non habent. Quae omnia solis deberi suni-- vero prsesumpserit aliier agere, sacerdotii sui ho-
mis ponlificihus auctorilate canonum prsecipitur, ut >noreprivetun Unde omnino cavendum est, fratrcs,
per hoc et discretio graduum, et dignilatis fasti- ne fallamus populum, et impleatur in nobis pro-
gium summi pontifieis demonstretur. Sed neque phetae dictum : Sacerdoles mei contaminant sancta»
corani episcopo licere presbyteris in baptisterium et reprobant legem (Soph. ni). Quos et alius pro*
introire, necprsesente antistite infanlem lingere, aut pheta increpat dicens : Vos, o sucerdotes qui fallilit
signare, nec poenitenteni sine praeceptione episcopi B-nomen meum, el dixistis : In qua re faUimus nomen
sui reconciliare, nec eo praesente, nisi iUo jubente, tuum ? (Mal. i.) Quibus responsum est: Offerenles
sacramenlum corporis et sanguinis Cbristi conficere, ad altare meum panes pollulos. Non mihi voluntas in
nec eo coram posito populum docere vel benedi- vobis, dicil Dominus, et sacrificium non accipiam de
cere, aul salutare, nec plebem utique exhortari. manibus vestris, quia polluti estis (ibid.).
CAP. 75. — Quod priorem dignilalmt amitlit, qui CAP.77. —Devitanda famtliaritatemutierum. Idcm
quod non accepit usurpat. Ex decrelis Silverii pa- itt regislro (iib-. vn-, indict. % ep. 59).
pce(epist. 1, ad Vercj.episcop.).
(25, q. 2, c. Sic decet.) Sic decet fidem sanetorum (Dist. 81, c. Legitur. Possid. in Vila B. Au§.)
Palrum in Ecclesia servari catbolica, ut quod ha- Legitur quod B. Auguslinus nec cum sorore sua ha-
buil amiltat, qui improbabili temerilate quod non bitafe consenseril, dicens : « Quee culn sorore mea
accepit, usurpaverit [assumpserit]. sunt, sorores meae non sunt. > Docli ergo viri cau-
CAP.74. — Ordhlaliones non bsse facieridas, fiisi in tela, magna nobis debet esse insfructio.
'ejunio Quatuor Temporum. Ex decretis Gelasii CAP.78. — De non reparandis lapsis. Jdem ad Ja-
papm, c 15 (epist. 9 ad episc per Lucaniam, c. 15). nuariumepiscopumCaralilanum (lib. m, ep. 26)i
(Dist. 75, c. Ordinationes.) Ordinationes etiam p (Disl.- 50, c. Pervenit.) Pervenit eliam ad nos»
presbjieiorum et diaconorum nisi certis tempori- qviosdam de sacris ordinibus lapsos, vel post poeni-
bus et diebus exerceri non debenl, id est quarti tentiam, vel ante poenilentiam "ad miliisterii sui of-
meusis jejunio, septimi el decinri, sed etiam Qua- ficium reVocari; quod Onrnino p'rohibemus, et irt
dragesimalis initii, ac medianse Quadragesimse die Jiac re sacratissinii quoque canones cfintradicunt.
Sabbati, jejunia circa vesperam noverint celebrauda QUicrgo post acceptum saCruni ordinem lapsus iri
[hebdomadse et Sabbati jejunio circa vesperam, ip- peccatUm carnis fuerit, sacro ordine ita careat ut
sas ordinationes Tioveriiit celebrandas] nec cujusli- ad altaris ministerium ulterius non accedat.
bet utilitatis causa seu presbjierum seu diaconum
his prseferre, qui ante ipsos fuerint ordinati. CAP.79. — De eodcm. Idetn Gonstantino Mediota*
nensi episccpo (lib. rv, ep. 17).
CAP.75. — Ne illitteratus, vel membro immimtus
ad clerum promovealur. Ex eodem, c 18. Jobinum [Jovinumjde portu Venerisquodam dia-
Illitteratos quoque et nonnulla parte corporis im- conum el abbatem suo dccrevimus privandum offi*
minutos, sine uUo respectu ad ecclesiaslicum didi- .cio, atque ut alterin loco ejus debeat ordinari scri-
cimus venire servitium, quod simul antiqua traditio, psimus. Similiter et tres subdiaconos, quos frater-
et apostolicae sedis vetus forma non recepit: quia nitas vestra lapsos innotuit, a suo semper vacarc,
nec lilteris carens sacris esse potcst aplus officiis, ac decernimus esse privatos officio , quibus niliii
et vitiosum nihil Deoprorsus offerri legalia prsecepta aliud nisijnter laicos sacra est prsebenda comnru-
sanxerunt (Lev. xxi). Itaque de caetero modis omni- nio.
bus hsec vitentur, nec quisquam lalis suscipiatur in CAP.80. — Jtfem de eodetn. Ad eumdem
(jbidcm ;
clerum. principium esl epistolw).
CAP.76. — De minislris inconlhientibus-. Gregorius (Dist. 50, c. Si lapsis.) Si lapsis ad suum ordinem
civibus Romm. revertendi licenlia concedatur, vigor canonicae pro-
• (Disi. 81, c. Oportel.) Oportet sacerdotes,
adquo- cttl dubio frangitur disciplinse, dum pro reversionis
rum cuiam Deipopulus commissus est, cum nragna spe, pravse actionis desideria
quisque concipere non
aiiimi constanlia vigilare super Domiuicas oves, ut formidat. Et posl pauca. Illud
igitur pi-seomnibus
lupinis moisilms, id est, diaboli stimulis non la- studete, ut lapsos in sacrum ordinem nullius vobis
nientur. Neque eriim hoc silere debeo (quod cum supplicatio aliquo modo revocare
suadeat, ne hu-
errandi animi tristitia dico) sacerdotes eum feminis jusmodi non
statuta, sed temporalitcr dilata creda»
habitarc conspicio, quod nefarium est dicere et au- tur esse sindicla.
 ' '
4G3 D 1Y0NIS CARNOTENSIS EPISCOPi 464
CAP.81. — Cum quibus feminis sucerdotes possint A proesunrat, nccfalsa ilium accosafio apud etim lit
habitare. Idem Symmaclw dcfensori (lib. i, ep. 50). aliquo prsegravct.
(Dist. 81, c. Volumus.) Yolumus ut sacerdotes
ne cunr mulieribus conversen- CAP.85. •— Quomodo lapsi possint restilui. Idem cd
prohiberi debeant, Secunclinumservum Dei inclusum (lib. vn, ind. 2,
lur, cxcepla duntaxat matre vel sorore, vel uxore ep^51).
quse caste rcgenda est. (Dist, 50, c.Qttia sanctilas lua.) Sanctitas tua
CAP. 82. — Non fieri clebcre reordinaliones. Idem hoe a nobis requisivit ut tibi rescriberem de sa-
Joanni episcopo Ravennali (/. n, indict. 10, cerdolali oflicio post lapsum resurgcndi, dum dic!s
ep. 52). de hoc canones diversos te legisse, diversasque sen-
lllud quod dicilis, ut ille qui ordinatus est ilerum lentias, alias alias ncquaquam. Nam nos
resurgendi,
ordineturf valde ridiculum est. (Dist. 68, cup.Sicnt gcneraliter a synodo Niesena incipientes, haiic curn
semel.) Sicut enim baplizalus semel iterum ba-
reliquis quatuor veneramur, quae ipsam sequenles
ptizarr non debet, ita qui consecratus esl senrel, in in cunctis sententiis unanimes concordanf. Nos ergo
codem ordine non debet jterum consecrari. Sed si prsecedentes Pafres sequimur, qui auctore Deo a
quis cum leyi forsitan culpa ad sacerdotium venit, sacra doctrina illorum non discordamus. A capite
pro culpa indici pcemtentia debet, et lainen ordo
ilaquc incipientes usque in quarlum altaris mini-
servari. strum, hane formam servandam cognoscimus, ut
CAP.85. — De presbylero cfui post depositionem sa- quem minorem majorpraeeeditrsicut est major Jio-
crificure prmsumpserii. Idem Venanlio Luneftsi nore iia sit in erimine; el quem major sequitur*
episcopo (lib. IV, ep. 5). culpa, major ei implicetur vindicta, et sic postea
(Dist. 50, c Aceedens.) Accedens ad Gorgonam in- poenitentia credatur esse fructuosa. Quid enim pro-
sulanr fralernitas vestra disculiat, jd quod ad nos de dest trilicum seminare, et fructunr ejus non colli-
Satuniino presbytero [ex prcsbyt.] est perlatum. gere ? Aut domum conslmere, et non illic habitare?
Pcrvenit namque ad nos quia, postquanr pro cri- Post dignam enim satisfactionem credimus lapsunr
urine lapsus sfti a saeerdolii ordine est dejectus, ad posse redire ad honorem, Propheta dicente : Nun-
explenduni presbyterii nrinisterium proesumpsit ac- quid qui cadil non adjiciel ul resurgat ? (Psal. XL.)
cedere, et omnipolenli Deo hostias immolare. Quod Elqui aversusest, non revertelur? (Jer. vm.) Idem
si ita factum fraternitas vestra repereril, eum sacri peccalori ait: In quacunque die conversus inge-
corporis et sanguinis Dominici parlicipatione priva- mueris lunc salvus eris (Ezech. xvm), UndePsal-
tuiii in poenilentiam redigat, ila ut usque ad diem C misla ail.: Cor mttndum crcain me Deus, el spiritum
obitus sui in eadem excommuniealione permaneat, reelum innova in visceribtis meis. Ne projicias me a
et viaiicum tantummodo exiltis sui tempore perci- facie lua (Psal. L), elc. Alienam quippe rex et pro-
piat. Sin autenr eumtalem poenilentiam aarere fra- phela rapuisse se uxorem treiiiefactus expavit. Et
ternilas' lua coguoverit ut ei jusle ad recipiendam Prophcta indicante flagilium suum, et poenitentiani
communioncm intcr laicos, et ante exitum debeat agens, addit: Redde milii twtiliam Satularislui (ibid.),
misereri, hoc irr luse fralernitalis ponimus poteslate. clc. Si enim ipse dignam Deo poenilentiam non fe-
CAP.84. — Quod qtue fuit ttxor legitima diaeoni noit cisset, nequaquam aliisprsedicaret? Ait enim: Do-
possil nubere alteri. Idem Joanni episcopo Panor- cebo iniquos vias luas (ibid.). Dum enini peccata sua
milano (lib. rr, ep. 62). perspexit per poenitentiam mundata, rron duliitavit
Itaque pervenil ad nos Fantinum [Folinum]defen- prsedicando casligare [«/. curare] aiiena. Et sic sa-
sorem ultiouem exercere in Pelrum latorem prse- erificium desemetipso offerreDeo sluduit cunr dixiu
sentium voluisse, pro eo quod (quantum dicilur) Sacrificium Deo (ibid.), etc. Ad hsee isla sufficeBcnt,
relictam cujusdam diaconi, tempore quo conductor sed omnis senlentia quo plus sacroe Scriplurse te-
fuerat, marito iradiderit, Sed quoniam iste conju- slimoniis eonflrmatur, facilius ereditur. De hoc
gem diaconi asserit non fuisse, dicens nec illam vir- D enim prophela dieit; Nolo tnortem peccatoris, sed ut
gincm ad eunr venisse, denique nec religiosam ve- converlatur et vivat (Exech. xvm). De hoc, peccan-
stem mulasse, postquam ille in ordine saeropromo- tibus dicitur : Peccator, in quacunque die convcr-
tus est, adjiciens et priusqtianr ad diaconatum veni- sus ingemuerit, omnes iniquitatcs ejus in ohlivio
ret, et postea, prava itlam opinione vixisse : idec nem tradenlur. Si enim Redemptor noster qui pec-
fraternitatenr tuam his horlamur aflatibus, ut cun catores non perdere, sed jusliflcare venit (Luc. ix),
1
Dei (sicul decet) timore, causam hanc subtili omni in oblivione delicta peccantium derelinquit: qtiis
no investigalione perquiras, el si in conjugiodiacon hominuni condemnanda reservet, cumdicitAposto-
mulierem de qua agitur fuisse consliterit, el supra- lus : Si Deusjustificat, quisest qui condemnel ? (Rom.
scriptus lator memorato defensori et rectori palri- vm.) Ad fonlem misericordiae recurrentes evangeli-
menii [patrimonasteriij ad vindictam nrodis omni- cam profcramus sententiam. Guudeo, "inquit, super
bus tradatur, et cum compelenti emendatione hi qu uno pcccalorc pmnitenliam agenle, magis qttam stiper
male sociati suntdisjungantur. Si vero in ejus con twnaginla novem justis qui non indigent pmnilentia
jugionon fuerit,-memoratum Fantinum, ex noslri (Luc. xv) : el ovem perditam [nonaginia •novem
siandato Icommonere te voltimus, iU ci facere niiii non erranlibus reliciis, in humero, reportavit
405 DECRETI PARS VI. — DE CLERICIS. 460
ad ovile tibid.). Si ovis errans post hiventionem ad A tronaruni, slul forte per clcricos aut domcslicos ejus
ovile humero reporlatur, cur lapsus post poenitcn matronse mandent sccreli aliquid. Si cognitum fue~
tiamadmlnisteriumnon revocetur?Quidesl ergo gra- rit, et illc deponatur, et illa a liminibus arcealur
vius'aut earnale delictum admittere (sine qtto pauci ecclesise. Sed si forie aliqua inlercessio fuerit, epi-
inveniuntur) aut Dei Filium jurejurando negare? In scopo suggeratuivEt si talis est, ad quam debeat ire
quo peccato [al. rerbo] ipsum principem apostolo- pro interventu, ipse pergat. Sin autem, de lafere
runr beatum Petrunr (ad cujus iiunc corpus indigni suo dirigat cunr duobus aut tribus qui hoc debeant
sedemus) Iapsum csse cognoscimus. Sed post nega- sanare.
lionem poenitenlia secufa est, et post poeniteutiam CAP.90. — Nihil agendum clericis absque licentia.
misericordia data est quia illurn ab apostolatu non episcopi sui. Ilem ejusdem (episi. 5).
dejecit, quem ante seipsum negalur um esse prse- (16, q. 1, c. Cnnclis fideiibus.) Cunclis fidelibus,
dixit. Tibi hsec, fili charissime, dicta sufficiant, ut et summopere omnibus presbyteris et diaconibus,
tilum quem conspicis dehcta fletu diluere, non du- ac reliquis clericis altendendum est, ut nihil absque
bites in conspectu divinitatis misericordiam conse- episcopi proprii licentia agant. Non utique niissas
qui, quia nullum peccantem reversum despicit, <qui sine ejusjussu quisque presbyterorum in suaparoa-
" cia agat, non baplizet, nec quidquam absquo ejus.
peccatores suo sanguine redimere vcnit.
CAP.86. — Quid agendum sil de ctericis incontinen- permissu faciat. Similiter et reliqui populi majores
iibus. Idem Augnslino episcopo ( responsione ad scilicet-et minoresper ejus licenliam quidquid agen-
secundam August. inlerrogulionem). dum esl, agant; nec sinc cjus permissu a sua paroe-
(Dist. 52, c. Si qui stinl cterici.) Si qui sunt ele- cia abscedant, vel in ea advenlanles morari prsesu-
riei extra sacros ordines constituti, qui se continere nrant. Animoe enim eorum ei creditse sunt, ideo
non possunt, sortiri uxores debent, el stipendia sua omnia
cjus consilio agere debent, et eo inconsulto
cxterius accipere. Quia et de eisdem Patribus, de nihil.
•quihus praefati sumus, novimus scriptum, quod di- CAP.91. — Quomodo ad sacros ordines ascendendum
videbatur singulis prout cuique opus erat (Acl. iy). sit. Siricius papa Himerio Tarraconensi episcopo
De eorum quoque [ergo] stipendio cogitandum at-. (epist. 1, c. 9).
que providendunr esl, et sub ecclesiastica regula (Dist. 77, c. Quicunque itaque.) Quicunque se ec-
ssat lenendi, ut borris moribus vivant, et canendis clesise vovil obsequiis a sua infantia, ante pubertalis
so-
psalmis invigilent, et ab omnibus illicitis et cor, et annos baptizari, et lectorum dcbet ministerio
linguam, et corpus Deo auctore conservent. ciari. Qui ab accessu adoleseenlrai usquc ad trige-
CAP.87. — Ut incqnlinens presbyler non ministret. C simum [ai., vigesimum] setatis annum, si probabi-
Clemens in secunda epist. liter vixerit, una tantum et ea, quani virginem com-
Ad Dominrca aufem ministeria tales eligantur. muni per sacerdotembenedictione percepit, uxore
qui ante ordinalionem conjuges suas noverint. Quod contentus, acolythus et subdiaconus esse debebit;
si posl ordinationem ministro contigerit proprium posteaque ad diaconii gradum, si se ipse primitus
inradere "cubile uxoris, sacraiii non intrel liniina, continentia prseeunte dignum probaverit, accedat.
nec sacrificii portitor liat, nee altare contingat, nec Ubi si ullra quinque annos laudabiliter niinistrarit,
ab offerentibus holocausti oblalionem suscipiat, nec congrue presbyteratum consequatur. Exinde post
ad Dominicl corporis portationem accedat; sed decennitim episcopalem calhedram poterit adipisci.
aquanr tantum sacerdolum manibus porrigat, ostia si lameu per haec tempora integritas vitoe el fidei
[al. nec aquam sacerdotibus perr. ad manus. Os.] ejus luerit approbala.
forinsecus claudat, minora gestet offieia, urceum CAP. 92. — Quomodo laicus sit proveheiidus. Idem
sane ad altare suggerat [al. sive calicem ad altare (ibid., c. 10).
non sufferat]. Qui vero jam aetate grandoevits melioris propositi
CAP.88. — De non distrahendis a presbytero eccltsice conversatione provocatus, ex laico ad sacram mili-
ornamenlis. Item ejusdem. tiam pervenire festinat, desiderii sui fructum non
(17, q. 4, c. Si forle.) Si forle quispiam presbjtcr aliter olitinebit, nisi eo quo baptizalur tempore,
iive diaconus sacrarii sindonem vel velum subtracta slatinr lectorum aut exorcistarum Humeio societur,
vendiderjj, Jtidse similis sestimabitur Iscariotis. Qui si tamen uiiam habuisse vel habere, et hanc virgi-
propter cupidilalem fecerit hoc opus, novcrit se su- nem accepisse constet uxorem. Qui dum initiatus
pradicti Judse suscepturum pcenam. fuerit expleto biennio, per quinquenniuni aliudaco-
CAP. 89. — De vitanda familiarilale feminarum. lyllius et subdiaconus fiat, et sic ad diaconatum, si
Idem ejusdem. hsec tempora dignus judicatus fuerit, prove-
T' (Dist. 81, c Clericus solus.) Clericus vero solus per
ad feminoetabernaculum non accedat, nec properet hatur. Exinde jam accessu temporum presbyterio
vel episcopatui, si eum plebis ac cleri cvocaverit
sine majoris nalu jussione. Nec presbyfer solus cum
sola adjungalur, sed duobus adductis lestibus visi- eleclio, non immerito sociclur.
tet infirmam; nee solus cunTsola femina fabulas CAP.95. *•—Non sedendum ' quando legitur
' Evan-
nec gelium. Anastasius papa cunctis Germciuicis
mjscr.U; arcliidiacsnus, nee diaconus sub prse- (Anust. I, epist. 1, c. i).
texlu liumiLtatis vcl officii f:cqucrtcr domicilia ma- Signiilcatis enim quosdam saccrdotcs in cccle&ia
 »• IYONIS GARNOTENSIS EPISCOPI , 4G§
467
— De presbyferis filivs generantibus. Idei$
quando legitur Evangelitim sedere, et Domini et A CAP. 96. M-aximoet Severo episcopis (episl. 5),
Salvatoris verba non slantes, sed sedentes audire,
traditione se narrant. (JJisf. 81, c. Maximilianns.) Eos presbyteros quj
et hoc ex majorum accepisse in raedio
liullatenus in presbyterio filios procrearunt jubebitis
(De cons. dist. \,c Apostolica.) Quod ipsis
fieri deinceps sinatis, apostolica auctoritate manda- collocari, discussisque objectionibus quoe a sa-
mus, sed dunr sancta Evangelia in ecclesia reci- presbyierisremoveantur impinguntur, si convicti fuerint,
sacerdotes et caeteri fide- cerdotali officio, quia qui sancti non
tantur, [omrres prsesentes] non alieni efli-
curvi in con- sunt, sancta traclare possunt, atque
les non sedentes, sed venerabiliter
verba intente ciantur a minislerio quod vivendo illicite pollue-
spectu Evangelii slantes , Dominica
runt. Miramur autem hsec eorum dissimulare epi-
audiant, et fideliter adorent.
scopos, ut aut cohibere [al. convivere], aut nescire
CAP. 94. — De castilate sacerdolnm et levitantm.
Innocenlius Victricio et Rotlwmugens. episcopo esse illicifa, judicentur.
(epist. 2, c, 9). CAP. 97. — De revertentibtis ab hmresi. Idem
Janttario [al. Juliano] episcapoAquileiensi [Leo I,
(JDisf. 51, c. Tenererfeief.) Prselerea quod dignum, ep.\].
quod pudicum, quod honestum est tenere Ecclesia
[j (1, q. 7, c. Satuberrimum.) Saluberrimum, et
omnino dehet, ut sacerdotes et levitae cunr uxoribus medicinse utilitate plenissimum est, ttt
spirilualis
suis <uon nrisceantur; quia ministerii quolidiani sive presbyferi, sive diaconi, vel subdiaconi, aut
iiecessilatibus occupantur. Scriplum est enim : cujuslibet ordinis clerici, qui se correctos videri vo-
Sancti estote, quoniam et ego sunclus sum Dominiis lunt, alque ad catholicam fidem quam pridem ami-
Deus vester (Levil. xx, xxi). Nam priscis tempori- serant, rursum reverti ambiunt, prius errores suos
bus de tcmplo Dei sacerdotes anno^vicis suoenon et ipsos auctores erroris a se damnatos, srne ambi-
discedebant, sicut de Zacharia leginrus, nec domum guitate fateantur; et sensibus pravis etiam per-
suam omirino tairgebant, quibus utique propter se- emplis, nulla sperandi supersit occasio, nec ullum
^olis succcssioncm uxoris usus fuerat relaxatus membrum talium possit societale violari, cum per
(IMC. I), quia et ex alia tribu et praeler ex se- ornnia illis professio propria ecepeiit obviare. Cirea
mine Aaron, ad sacerdotium nullus fuerat prsece- eliam illam canonum constitutionem prsecipi-
quos
ptus accedere (Num. xvmj; quanto magis hi sacer- mus custodiri, ut in magno habeant beneflcio, sj
dotes vel levifse pudicitiam ex die ordinationis suse
adempta sibi omni spe promolionis, in quo inve-
servare debent, quibus vel sacerdolium vel ministe- niuntur ordine slabilitate perpelua maneant, si la-,
rium sine successione cst, nec prseterit dies, qua 1 men iferala tinetione non fuerlnt maculali.
vel a sacrificiis divinis, aut a baptismatis officio.
CAP.98. —De caslitaie ministrorum. Item Anastasio
vaceiit?
episcopo Tliessalio (ep. 84, c 5 et 4).
GAP.95. — Non repellcndos omnes laicos a clericattt. (Dist. 52, c. Omnium sacerdotium). Saeerdotum
: Ident, Exuperio Tolosano episcopo (epist. 4, c 5, enim tam oxcellens est efectio, ut hsec
quse in aliis
Eelipi Nuceriano episcopo).
membris Ecclesise non vocantur ad culpam, in illis
De laicis vero religio tua consuluit, quos cano- lamen babeantur ilUcita. Nam cum extra clericorum
nes ordinari prohibent. Cerlum cst quidem hoc ordinem conslitutis, nuptiarum societali et procrea-
et regulas ecclesiasticas continere, sed non ila diffi- tioni filiorum studere sit liberum, ad exhibendum
nitum est, ut de~omnibus sit- laicis constitutum. tamen perfeclae continentise puritatem, nec subdia-
Neque enim clerici nasci et non fieri possunt. (Dist. conibus quidenr caraale connubium eonceditur; ut
5,1, c. Designata sunt.) Seddesignata sunt genera, de et qui habent, sint tanquam noir habentes, et qui
quibus ad clericatum pervenire nori possunt, id est non habent permaneant singulares. Quod si in lroc
si quis fidelis militaveril, si quis fidelis causas ege- ordine, qui quartus est a capite, dignum est custo-
rit, hoc est postulaverit, si quis fidelis adminislra? diri, quanto magis in primo vel secundo, tertiove
verit. De curialibus autem manifesla ratio est, quo- servandum est, ne aut levitico, aut presbylerali ho-
riiam et si inveniantur hujusmodi vhi, qui debeant nore, aut episcopali excellentia quisquam idoneus
clerici lieri, lanren quoniam ssepius ad cmiam repe- sestimetur, qui se a voluptate luxutise [uxoria] nec-
tuntur cavendum ab his est, propter tribulationem dum refrenasse detegitur ?
quoe ssepe de his ecclesise provenil. Laici vero qui CAP.99. — Ne diaconi
habentes uxores baptizali sunt, ac sic se inslilue- baptizent sine episcopq~xcl
presbylero. Gelasius univeisis episcopis per Luca-
runt, ut opinio eoruni in nullo vacillet, ut aut cle- niam (cpisi. 9, c. 9).
ricis juncli sint, aut monasterijs ex quo baptizati Diaconos quoque propriam constituimus menstt-
aunt adhses.erint, si non concubinam, non pellicem ram, nec ultra lenorem palernis canonibus deputa -
!>overint, sed in omnihus operibus bonis vigilave- tum quidpiam tentare permittimus, nihil eoruni suo
rint, non prohibentur hujtismodi ad clericatus sor- minislerio penitus applicare, qtioeprioribus ordini-
tenr [partem] assumi; ita sane ut rn eis lempora a bus projuie decrevit anliquitas. Absque episcopo
majoribus constiluta servenlur, ne cito quilibet vel presbytero baptizare uon proesumaiit, nisi prse-
lecior cito acolythus, cito diaconus, cito sacerdos dictis fortassis officiis longius cohstitulis necessitas
fiat, cxtrcma coropcllat, quod ei lacis Christianis facer^.
i««\ DECRETI PARS VI. — DE CLERIGIS. m
pleruniqueconccdilur. Hos ncn injrresbyterio resi- A secrationis tilulum, sed ignominhe polius elogiuin
dere cunr divina celebiantur, vel- ecclesiasticus ce- • perceperunt, nc sihi iicenliam talis ullra usurpalio
lebratur [«/-. habelur] quicunque tractatus, sacri- , faciat, dccrcvimus itt a gradu sacerdotali vel levi-
qae corporis prorogalionem [ai., praerog.], sub con- tici drdinis, qttenr perverse adepli sunt depositi,
spectu episcopi vel presbyteri, nisi bis absentibus, sequo judicio abjiciantur. Tales enim nrerito judieati
jsis non habeant exercendi. sunt removendi, quia prave invenli suut constituti.
<lu>.100. — De twn recipiendis servis adclerum. Idem CAP. 105. — Qnod non debeant presbyleri ecclesias
Gelasius (ibid., c 16)'. consecrare vel altaria erigere. Ex eodem concilio,
cap. 7.
(Disl. 54, c Gcneralis.) Generalis ctiam querelae
vitanda praesunrptio est, qua propemodum causan- Septinro examine relatum est nobis venerandissi-
mum quondam Agapium, Cordubensis urbis episco -
tur universi passim servos et originarios donrino- vel chorepiscopos (qui
pum, freqtienter preshyteros
rum jura possessionemque fugientes, sub religiosoe lamerr
con- juxta canones unum sunt) destinasse, qui
conversationis obtentu, vel ad monasteria sese
absente ponlifice altaria erigcrent, basilicas conse-
ferre, vel ad ecclesiasticum famulatum conniventi- crarent. Quod quidem non est mirtira id praecepisse
bus quoque proesulibus indifferenter admitti.-Quse n
vkum, ecclesiasticae disciplinse ignarum, et statima
modis omnibus est amovenda pernicies, neperChri-
sseculari mililia in sacerdotale ministerium delega-
stiant nominis inslitutum, aut aliena pervadi, aut
iunr. Ergo ne ullra talis .a nobis Jicentia usurpetur
publica videaiur-disciplina-subverti, prsecipue cunr
^ommuni senlentia statuendum oportuit, scientes
jrec ipsam ministerii clericalis hacobligationefuscari sicut presbytero vel cborepiscopo iUicita conse-
quia
conveniat dignitatem, cogaturqtte pro statu militan- cratio est allaris, ita et constilutio. In divinis eniin
tium sibi, conditioneque jurgari, aut videri (quod lilteris prsecipiente Donrino, solus Moyses [Aaron]
,absit) obnoxia, Quibus sollicita competenter inter- in (abernaculo Dei.erexitaltare, solus ipseunxit uti-
diclione prohihitis, quisquis episcopus, presbyfer, summus sacerdos Dei eral,
que (Exod. XL), quia
vcl diaconus, vel eorum qui monasteriis prseesse
sicuf sciiptttm est de eo : Moyses cl Aaron in sacer?
noscunfur, hujusmodi personas apud se tenentes, dolibus ejus (Psal. xcvm)..
non. restiluendas patronis, aut deinceps vel eccle- CAP.104. —De servis
super interdiclum dominorum
siasticse servituti, vel religiosis congiegationibus ordinatis, Gelasius Rnfino et Aprili cpiscopis.
pulaverit applicandas, nisi volunlate forsitan domi- (Dist. 54, c. Quis attt.) Quis enim aut leges prin-
norum subscriplionis testimonio primifus absolulas, cipum, aut Patrunr rcgulas, aut adnioniliones mo-
vel legitima transaetione concessas, pcriculum se C dernas dicat debere coiitemni, nisi qui impunitum
honoris proprii non ambigant communionisque sub- sibi lantitm scstimet transire conimissum? Actores
rturos, si super hac re crjjusquam verax nos que- sjquidem filisenoslrse, illustris et magnificse feminae
rela pulsaverit. Magnis quippe sludiis, seeiindum Maximoepetitorii nobis insinuatione conquesti sunt
bealum Apostolum,pr.oecavendumes!,nefides etdi-
Sjiveslrum alqtte Candidum originarios suos, contra
sciplina Domini blasphemelur^Jfom. n; II Petr. n). constitutiones quae -supradictse sunt, etiam contra-
CAP.101. —De baplizalis in mgritudine. Ex concilio diclione preeetinte, a Luceiino ponlifice diaconos-or-
Neocmsariensi, cap. 12. dkratos. Et idco, fralrcs charissimi, tanloe prsevari-
(Dist 57, c. Si quis in mgriludine.) Si quis in segri- calionis excessus noveritis sagacius inquirendos. Et
toidine constitutus fuerilbaptizatus, presbyter ordi- si constiterit
querelam veritale fulciri, continuo qui
nari nou debet. Non enim fides illius voluntaria, contradiclione prseeunle non legitime sunt creali, a
sed ex necessitate est, nisi forte postea ipsius stu- sacris officiis repcllantur.
diuni et fides urobabilis fuerit, aut hominum rari- CAP.105.—Dejurejttrando possessoris. GclasiusJuslo
tas cogat, cpiscopo.
CAP.102.—-Ne presbyter diaconum aul presbylerutn Dilectio lua, qusesifa oinnium fidclitcr rerum ve-
ordinet. Exconcilio Spalensi u, c. 5. D ritale, si de spatiis quibus memoratur orta conten-
(Dist. 25, c, Quorutndam.) Quinlo judieio ad agiii- tio, diffiuitio dudttm certa processit, intemerata
tionern nostri examinis [nostiam Aniani] Gabrensis sorvelur. Alioquin, si nihil unquam constilerii tei-
diaeoni relatu deductum est, de quibusdam ipsius minatum, nunc de prsescriplione teniporuni, si qua
, Ecclesise cleiicis, qttorum dum unus ad presbjie- pars fidit,praebeat sacramentum, ut tamen quae hac-
rium, duo ad levitarum ministeriuni sacrarentur, fenus possedisse proliabitur. jusjurandum sinafur
episcopus eorum, oculorum dolore detenlus, fertur offerre.
supereos manum suam lantum posuisse, etpresbjv CAP. 106. — Ne invitus aliquis ordinetur. Gelasias
ter quidam illis, contra ecclesiasticum ordinem, be- Victori episcopo.
nedictionem dedisse. Qui licet propter larrtam proe- (Dist. 74, c. Consulttit.) Consuluit dileclio tua de
sumptionis auda.iam polerat accusatus judicio proe- suorunv promolione clericorum, perhibens quod
senli damnaii, si adlitic in corpore positus, non diaconi ad presbyterii gradum, quoEcclesiam luanr
fuisset morlis vocatione prscvenlus. Sed quia jani commcmoras indigere, venire detieclant. Quapro^
ijle exaiuini divino rcliclus, humano judicio accu-' pter quia imitos fieri ecclesiaslica' moderatio gra-
pari noii potcst, Jii qui supersunl, ct ab eo non con- vitasqtie non pa,li(ur, ut ex nolcntibus sint[«/. Gantl
 471 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl - - -473
volentes, ordinatio illa poiesi prolicere, quia scilicel; A et exseerabile judicamus, si quisquam vcl extraneos,
si quos habes vel in acolytis, vel in subdiaeoribus : in sua tuilione suseeptos, non oroni fide et tota
maturioris setatis, et quorunr sit vita probabiiis, animi sui educaverit sanctitate. Ac eum Olympius
hos, in presbjteratum studeas promovere. diaconus djlectionis tuoe, Feiicis atque Olympii sug-
CAP.107. — Qttod sauciatus et debililalits, in sacer- geratur avuneulps, eosque parvulos tutelse vice sus-
dotio ordinem non amillat. Gelusius Palladio ceperit nutriendos, ultra latrocinium esse judica-
episcopo. mus, quod eos bonisculis parentum (sicut asserunt)
(Dist. 55, cap. Prmcepla canonica.) Praecepta ca- reliquit exlorrcs, alia retinendo, alia contra leges
nonum quibus ecclesiastica regitur disciplir.a, sicut
etjura vendendo.
ad sacerdotium debiles corpore non patiunlur
venire, ita et si qttis in co actu fuerit constitutus, CAP.110.— Quod ad invocationetn eriminosi sacer-
dotis Spiritus sanctus non adveniat. Idem Helpidia
ac fuerit sauciatus, amiltere non potest quod tem- episcopo,
pore suse sinceritatis accepit. Stephanus siquidem (1, q. 1, c. Sacrosuncta.) Saerosancta religio, quae
presJryter petitorio nobis deflevit obiato, quod ha- eatholieam continet disciplinam, tantam sibi revte
beret [habetur] in subdilis, olim sibi ante plurimos rentiam vindical ut ad eam quilibet nisi pura con-
annos collatam presbyterii dignilatem, quam revera B seientia non audeat
pervenire. Nam quomodo ad
'immaculali corporis judicio suscepit, sed nup.er pro- divini mysterii consecralionem ccelestis Spiritus in-
^pter provincioe vastitatem, quam Thuscise prae .ocaius adveniet, si sacerdos et qui eum adesse
omnibus [vastitatem IThu.scise, quam proe omnibus
deprecatur criminosis plenus aclionibus reprobetur ?*
provinciis] barba^rorum feritas diversa sectanlium,
cfi ambiguitas invexit animorum, cum imminentes CAP. 111. — Ut qui caret oculo, sacerdotii officiutu
adipisci non possit. Pelagius Ritftno episcopg^
gladiose evadere fugce prsesidio niteretur, acutis
sudibus occurrentia sibi sepla transilicns, inferiores (Dist. 55, c. Si evangelica.) Uli cui erutus ocultts
est, non possunl juxta canones sacerdotii jura con-
[al. intcr] partes corporis inseruisse [forte inseeuis- cedi. Neque enim aliquid ei prodest, quod oeuluni
sej suggessit, quse vix adhibila curatione biennio po- invitus amisit, cum rrec volens
Et fraler quisquam oculum
tuissetabstergi. ideo, chaiissime, supra- amisisse credendus est. Nec saeratissimos eanones
dicto locum suum, dignitatemque reslitue quatenus
sacrosancta mysteria, sicu,t consuevit, exerceaf. aliquem casum in amissionem oculi, ei [liwc vo&
abesl ab orig. et Grat. qui ad saeerdotium adipi-
Neque enim convenit ob.lioc auferri ante susceptum scendum non impediret, suis excepisse regulis ime-,
ordinem, in quo postmodum invaliludinem corporis
casu probatur faciente collapsus. Q Rrraus, sed hoc tantum modo ad prohibitionem fe~
cisse videmus Palribus, ut qui careret oeulo, sacer-f
CAP. 108.— Ul qui a dominis suis manumissi sunt,
vost ordines ab hmredibus non repetantur. Gelashts dotii officiuni adipisci non possit. Sed nec illi ulla-
Crispino el Sabino episcopis. tenus quasi in compensationem injurise, sacratus,
(11, q.\tc. Sjjlvester.) Sylvester et Faustinianus ordo concedi poterit, qui ad tantam sacerdotem
Ecclesise Grumentiae clerici lacrymosa nobis insi- proprium potuit iracundiam provocare, ut et ille
nuatione conquesti sunt, libertatem sibi Domini sui officium in quo erat amitteret, et iste proveclus sut
benignitate concessam, heeredum ejus oppressione perderel facultatem.
pulsaii, sibique in clericatus officio p,ene ab incu- CAP. 112. — Ut qiii episcopum necessarium Jiabent,
nabulis servientibus, eliam manumissore vivente, concorditer eligant. Pelagius Tuliano episcepo
in eodem actu nihilominus constitutis, divinis mini- Grumentino.
steriis impendere servilium nori licere, cum (si peti- (Dist. 65, c.Litteras charilatis.) Litteras eharitatis
liouem verilas subsequatur) contra patria et auclo- tuoe suseepimus, quibus significas Latinum diaco-
ris sui factum venientibus, ut indignis hsereditas num tuum ad episcopatum Ecclesise Marcellianensis..
legibu.s auferatur, ncc eis liceal hseredilatem ca- a clero, et ab omnibus illic convenientibus postu-
D
pientibus corrtra auctoris s.ui prosilire judicium. *£t lari, de quo, janr ante lroc tempus, refinemus nobis
ideo, fratres charissinii, quoniam se etiam ab archi- a visitatore et quibusdam loci habitatoribus fuisse
diacono praedictse Ecclesise queruntur oppressos, - relatum. Sed nos credentes quia jam dimissoriam
qui per eorum absentiam moderatoiis judiciumpro- ipsius a tua charitate perceperint, scripsimus cum
misit eos esse secuturos, calcatis omnibus [rationi- venire debere. Yerum quia nunc consulis utrum
de persona ejus placeat, et a te debeat re-
bus] et quse contra leges divinas ct publicas pulsa- irobis
tis, forum suurn putavit auferri, in vestro judicio, laxari, ad nos nihil atlinet, nisi ut qui sacerdotem
quseso, iUequi [al., quisquis Ule est qui] clericum necessarium habent, concorditer personam eligant,
lacessit adveniat, ut Ecclesise jura quse vetusti prin- cui canones obviare non possint. Sed eto-nunc hoc
et~vis eum con^
cipes assidua sanctio.ne firmarunt, impetitis clericis dicimus, ut si euro omnes eligunt,
non-negentur. cedere, gratum nobis esse cognosce et si potest ante
diem sanctum festinet occurrere, ut vel SabLato
CAP. 109.—Deeo qui nepolem suutn tulandum sus-
el
cepit, patemis bonis privavit.GelasiusFortnnalo ipso nostis magnse post baptismum, cum Dei gsatia
episcopo. valeat ordinari. Alioquin necesse est eos usque ad,
(Dist. 87, c. Irreliqiosum.) Irreligiosum prorsus quarti mcnsis jejunia sustlnere -
473 DECRETI PARS VI. — DE,CLERICIS. 474
CIP. 115. — De eo quiuxorem duxit cnm cdio antc A iholici viri sunt prcsbyteri ipsi, et in ministeno
velaium. Pelugius Marcello episcopo Atonieiisi. Christo omnique lege sancta edocti, a Patre velepi-
(Dist. 54, c. Vulenlino.) Valentiuo clerico, cui scopo suo [al. apti, abcpisc. oricjin.] benediclionem
nruiier cum alio ante velala non tamen ei nupta,
presbyteralus suscipiaiit, et consecrenlur, et sic mi-
sed virgo permanens, posl mortem ejus, cum quo nisterio sacro
fungantur.
velata erat sponsa [sponso], conjugali est copula-
118.— De licita promotioneejns cui digitus ab
sociata, quia interim velamen accepit, nttllum in CAP. hosiibus abscissus est. Stephanus Roberto Metensi
promovendo generelur obstaculum, quia nihil est episcopo,
(quantum ad iiuiiC articulum pertinet) quod ci de
(Dist. 55, c Lator prmseniium.) Lator prsesen-
canonicis obviet inslitutis.
Flavintts scilicet clericus, ad sanctam sedem
CAP.114.-—Quod sucerdos homicida non potesl in tium,
sacerdolio permancre. Joannes VIII. Cennemoco apostolicam veniens, detulit a te rrobis direciam epi-
episcopo Venetiensi (Cenomanlico Uticensi episcopo stolam, qua indagare studuisli cum a Nortlimaiinis
in frqgmeniis). nuperrinre capfum sinistrse manus digilum haberct
(Dist. 50, c Miror minus.) Miror minus doclam abscissum, sciscitans si ob hoc ad ecclesiaslicum
scientiam tuam sacerdotem putare post perpetralum ordinem valeat promoveri, an non. Quod et nos re-
liomicidium posse in sacerdotio minisfrare, imo perientes, quia solertia tua magis super hoc solli-
(quod est pejus) nobis suadere velle ut ipsi tali cita a sede apostolica doceri flagitat, normam justi-
prsesumplioni prseberemus assensum. Quis enim l.se semper sequi exoptans, sludium luse sanctitaiis
tam demens lamque perversi sensus tale quid sesti- merito eoUaudamus, reverenliam tuanr, scire volen»
maret, vel posl quantamcunque pQenitcntiam con- tcs, quoniam si ita est quod a Nortbmaiinis digitum
cedendum cum omni [omnino.] sit canonicse disci- ipsum habeat abscissum, ad promovendum (si alias
plinsecontrarium?Debet ergo sacerdotio privatus la*- dignus fuerit) nil ei nocebit, eo quod quid de his, qui
crymarum fonte flagitium tam immane diluere, ut a dominis vel medicis, sive a paganis non sponle
talibus saltem remediis euratus, salutis possit inve- tale quid paliuntur, sacri censeant canones, dUC"
nire suffragiunr. ctionem tuam lalere non credimus, quos eis obviare
CAr. 115.— Idem, ad Ludovicum imperulorem, non debere, si itaest, minimereperimus,monentesreli-
conseniiendum malis. gionem tuanr, ut circa illum ita peragaf, qualenus
(Dist. 10, c. Vides.) Yides, fili charissime, quia et mcrcedem pro co magnam incurrat, el desidcrium
quod contra leges accipilur per leges dissolvi mere- istius canonica ei auctoritate in aliis non obviante,
tur. Item. (dist. 86, c. Facienlis.) Facienlis pro- c Dco adjuvante perficiat.
cul dubio culpam habet, qui quod potest corrigere
negligit emeiidare. Scrjptum quippe est : Non so- CAP. 119.— Be subdiaeono, qui uxorem dttxit posl
ordines. Stephahus Adoni Viennensiarchiepiscopo
lum qui faciunt, sed eliam qui consentiunl facien- (inicr fragmenta epist. Nicolai I).
tibus, participes judicanlur (Rom. i). Et libal Do- Dist. 52, c De illo clerico.) De illo clerico, Alvico
mino prospera, qui ab affliclis pellit adversa, Et
cum deturbare nihil nomine, quern per ordines ecclesiasticos, usque ad
negligere, possis perversos, subdiaconatum vixisse dicilis, cur veslra auctoritate
aliud est quam fovere, nec caret scrupulo consen-
uxorem duxerit miramur, eo quod nulli unquam,
sionis occultse, qui manifesto facinori desinit obvia-
re. Et probat odisse se vitia, qui condemnat erran- exceptis illis quos ecclesiaslica regula habere per-
licenliam dederimus.
tes nec relinquit sibi locum deviandi, qui non pe- mittituxorem, dueendi
percerit excedenti. Et primus jnnocentise gradus est, CAP.120.-—Qnod clericus si paganttm occiderit pro-
odisse nefanda. Et latum pandit delinquenlibus adi- moveri non possit. Nicolttus Witfredo Morinensis
cum et nihil Ecclesim episcopo(in rcscriplis Nicolai I colleclis
fum, qui jungil pravitate consensum, ex Graiiano, iit. 12).
prodest alicui non puniri proprio, qui puniendus cst
aUeno peccato. (Disi. 50, c. Ctericttm.) Clericum aulem qui pa-
D ganum occiderit non oporiet ad graduro [hoiiorem]
CAP.116.—Ne quis misso papm contradicat Greg. II
universis episcopis (epist. 4). majorem provehi, qui carere debet etiam acquisilo;
Si quis vero (quod non optamus) adversando Bo- homieida enimest. Nam cunrdiscreti sintmilites saecu-
nifacio misso nostro, prsepedire conatus fuerit labo- li a rnilitibusEcclesise,non convenit militem Ecclesise
rem, aut contrarius cxstiterit ministerio sibi credito, sseculo militarc, per qtiod ad eflusioiiem sanguinis
successorunique ejus eumdem laborem intrantium, necesse sit pervenire. Denique sicul lurpe ac per-.
ox divina senlenlia analheraatis vinculo percella- niciosum est laicum missas facerc, sacramenta cori
tur, ac perpetuse damnationi subjaceat. poris ct sanguinis Cliristi conficere, ita ridieulum.
CAP.117.—J)e reordinandis presbyteris ab incognilis est et inconvcniens, clericum arma sustollcre, et ad
episcopis ordinatis. Gregorius III Bonifacio pre- bella procedere, cum Paulus Apostolus dicat: Nemo,
sbylero (epist. 5). mililans Deo implicat se negoliis smciilaribns (IJ
(Dist. 68, c. Prcsbyieri.) Piesbyteros quos Tim. u). Ac si liquido versa vice dicat: Neino m.Iu
ibidenr reperisti, si incognili fuerint viri illi a qtti- lans mundo
implicat se negotiis spirilualibus.
bus sunt ordinafi, et dubiunr est fuisse episcopos, CAP. el diaconis ctim ordinatuur
121.—Nepresbyleris
sui non , qui eos ordinaruiil, si bonoe actionis ct ca- jnanus clirismate inungantur, Idem Nicolaus Ra-
475 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 47G
cliilphoBilitricenst arcmcviseovo (Nicol. I, ep.id, A aul nescicnte, episcopo autem sciente quod servus
cap. 5). sit, diaconus aut presbj ler iuei it ordinalus, ipso in
(Disl. .25, c. Prwterea.) Seisdtaris utrum solis clericatus oflicio permanente, episcopus eum do-
preslrytcris, an et diaconibus debeant, eum ordinan- rnino duplici satisfactione compenset. Si vero epi-
tur, manus chrismalis liquore perungi. Quod in scopus eum servum nescierit, qui tcsfiinoniunr per-
sancla hac Romana, cui, Deo auclore deservimus, hibet, aut eum supplicaverint ordinari, simili redhi-
Ecclesia netttris agitur. Sed et quia sit a novse legis bitioneteneantur obnoMi.
mimstris actunr, nusquam (nisi nos fallat oblivio) CAP.126.—De his qui libertatem ita conseqttuntur ut
Iegimus. Ergo ad beati Innocentii papae canonica nuilum sibi dotnhii obsequiumretentenl. Exconcilio
decrela sanctitatem niani transmitlimus, et quoe tibi Tolelano, cap. 74 (conc Tol. iv, c. 75).
sint in consecralionibtts, et ordinibus observanda, (Dist. 54, c. Quicuncjiie.) Quicunque liberlatera a
doniinis suis ita percipiunt ul nullum sibimet in
principia paginoe ad Decenlium Eugubinum episco-
pum rnissse, te affalim edocebunt. eis obsequium palronus rclentet, isti, si sine cri-
CAP.122.— Quod nemo damnandtts sit nisi sponfe Hiinc capilali sunt, ad clericalus ordincm Iibere
cottfessus, vel cnnonice convictus. Idetn Salomoni suscipiantur, quia direcla manumissione absoluti
Cotutanliensi episcopo. R esse noscuntur. Qui vero relento obsequio manu-
(15.17. 3, c. Presbyler, vel diaconus.) Presbyter, missi sunl, pro eo quod adbuc pqlroni servitute te-
vel diacontts, queni asseris critnina nolle publice nentur obnoxii, nuUatenus ad ecclesiaslicum ordi-
confiteri, sed velle cum sacramento defendere se, el nem pronrovendi sunt, nequando voluerint eorum
tamcn notum est episcopo esse scelus ab ipso per • domini, fianl ex clericis servi.
pelratum, non potest per aliquam poenltentiam sa- CAP. 127.— De servis ordinandis qmmodo ingenu1
cerdotali vel diaconali oflicio potiri. Sed mirandum, fieii debeant. Ex concilig Remensi, cap. 1.
si ipse confessus 11011 fuerit, quomodo notttm possit Auctoritas ecclesiastica patenter admonet, insuper
esse episcopo seelus ab ipso perpetratum, nisi ac- el majestas regia canonicse religioni assensum prse-
cusalore fortc idoneo per testes idoneos approbante.
bet, ut quemcunque ad sacros ordines ex familia
Unde si exaininante episcopo causam presbyteri
propria promovere Ecclesia quseque delegaverit, in
vel diaconi, non fuerit per teslium approbationem
proesenlia sacerdotum canonicorum, sinrul et nobi-
ille presbyter vel diaconus forte convictus, non est Iium laicorum, ejus cui subjeettts est subscriptione
scelus episcopo legitime manifeslatum, nisi presby- vel manunrissione, sub liberlalis lestainento, solem-
ter vel diaconus sua sponte scelus ipsum confltea- niter roboretur.
tur. Quod nisi fcceril, interim non videmus suo de- Q
CAP. 128. — De eodem. Ex concitio Toletano (in
bere presbyterum vel diaconum officio privari. Sola frugmenlis conc. Tolet.i).
ergo spontanea eonfessio, et canonieus numerus vel Dehent aulem suprascriptse ingenuitatis chartse
qualilas teslium, decernentibtis episcopis, et accu- non solum nomeu illius qui has fieri rogat, sed
salore qtiod olijcceral comprobante, clericum privat etiam nomina sacerdotum et nobilium laicorum qui
proprio gradu. ibi fuerint, in ordine digesta, cum signis propria
—
CAP. 125. Ne diaeonus ante presbylerum sedeat. manu iropressis continere. Nam sine horum astipu-
Canonum vi syiiodi c 7.
lalione pagina auctoritate testium nudata pro nihilo
e.
. (Dist. 95, Prmciphnus.) Prsecipimus ne diaco-
etiam ut locus, dies, annus, prin-
nus (quamvis in dignitate, hoc est in officioquolibet depulaltir. Oportet in fine vel
et indictiones in margine adnotata
ecclesiaslico sit) ante prcsbyterum sedeal, nisi cum ceps,
habeantur in hunc nrodum. Actum in illa civitate,
vices habuerit proprii patriarclise aut metropolitani
in domoSancliPelri, Kalendis illis, anno Dominicae
pro alifjuo capilulo. Tunc eninr sicut illius iocum Incarnationis illo, illo rege, et prsesidente
tenens honorabilur. Si hoe regnante
quis vero proesumpserit in cathedra supradictse civitalis episcopo illo vel in
tyrannice facere, aproprio gradu repulsus, ultimus n monaslerio illo Imc verba non sunl in origi-
omniiim fiat in ordine suo. (qualuor
indictione illa, in Deinomine feliciler. Amen.
CAP. 124.— De irrecuperabiliier deposilis, cap. 10 nuli),
Ait enim Romana auctorilas : Qusecunque leges sine
[cap. 21].
Qui pro culpis suis irrecuperabililer depositi sunt, die et consule fuerint prolatse, non valeanl.
et in locum laicorum redacti, si sponte sua conver- CAP. 129, — Item cle eodem. Ex eodem concitio'
tanlur ad Deum, peccato renuntiantes pro quo de- , (ibhletn).
et omnino se alienantab clerica- Instruendi stint proeterea laici ut sciant quod nul-
positi sttnt, eo,
lem lonsuram non perdant. Si veropeccalo adhse- lateims alio locomanumitlere propriospossuntser-
serint, quemadmodum laici comas dimittant, quia vos, quos dominicis castris aggregari decreverunt,"
muiidanam conversalioiiein caiesti vitse proeposue- nisi in sacrosancta Ecclesia ordinc supranotato.
lunt. Quomodo enim clerici exlra sanctam Eeclesiam li-,
bertatem consequi posstint, qui a lege mundana
CAP.125.— Ut servus nesciente domino suo non ordi- -
netur. Ex concilio Aurelianensi, c. 5 (conc Aur. 11, extranei sunt ? Et quibus interdicitur ne ad saecu-
c. 10). lare judicium proccdanf" qtiomodo sseculari judicio
(Dist. 51, c. Si scmis.) Servus si, abscnle domiuo a h\%o servilutis absohunlur? Sed fortasse dicil
557 DECRETI PARS VI. — DE CLERICIS 478
aliquis: Clericus fieri iion permittitur, nisi ante sus- A munere coiiductis vel corruptis, aut qualibet callidi-
ceplum clericatus officium , ingenuilate potiatur. tale vel fraude ad gradus ccelesiasticos pervenerit,
Revera verum dicit : Et ideo quod infirmari vel decretum cst ul deponatur, cl dominus ejus eum rc-
v cipiat. Si vero avus aut patcr ab alia patria in aliam
vituperari potest, preecaveri dcbet.
CAP. 150. — Itetn de eoclem. Ex eodem concilio migrans in eadein provincia fllium genuerit, et ipse
(ibidem). filius ibidem educatus ad gradus ecclesiaslicos pro-
Nonsolum autem qui ad clericalus ordinem pro-- motus fuerit, et utrum servus sit ignotum sit, et
mpvendi sunt in Ecclesia manumillendi surit, verum postea veniens dominus illius legibus cum acqui-
eliam hi, quos quisque pro remedio aninrse suse sierit, sancilum est ut si dominus ci [cjus] liberfa-
emancipari vult, quia sic scriptum quippe est in pa- tem dare voluerit, in gradu suo permaneat. Si vero
cto Francorum. eum catena servitutls a castris Donrinicisabstrahere
CAP. 151.— Exemplar libertatis de proprio servo» voluerit, gradum ainilfat; quia juxta sacros canones
Ex eodetn concilio (ibidem). vilis persona nranens, sacerdotii dignifale fungi non
Qui dehitum sibi nexum, atque competens relaxat potest.
— De ecctesiarum servis. Ex eodem
servitium, praemium in futuro apud Dominum sibi " CAP. 155.
concilio, cap. 55 (ibidetn).
provenire non dubitet. Quapropter ego, in Dei no- De ecclesiarum vero servis communi scntenlia cst
roine, illum pro remedio animoe meoe, vel seterna
retributione in ecclesia Sancti Petri, vel illius san- decretum, ut arcbiepiscopi per singulas provincias
constituli noslram auctoritatem seqiiantur. Suffra-
cti, sub pr;esentia episcopi vel sacerdotum ibi con-
ganei autem iUorum exeroplar illius penes se ha-
sistentium, ac nobiliumlaicorum, ante cornu altaris
et de farailia ecclesioe utiLs
istius ecclesise, absolvo servum meum ulum, per lieant, quandocunque
ordinandus est, in arnbone ipsa au-"
Jianc chartam absolutionis, et Ingenuilatis, ab omni inventus aliquis
ctoritas coram populo legatur, tecoram sacerdotibus
vinculo servitulis, ita nt ab hac die, et deinceps
si ab et onmi clero ante cornu ailaris (sicut in nostra
et
ingcnuus sil, ingenuus permaneat, tanquam auctoritale continelur) remota qualibet calliditate,
rngenuis parentibus fuisset natus, aut procreatus.
Eam pergat parlem quanr nraluerit, vel quam ei au- liberlatem consequalur, ct tunc deiniim ad gradu»
ctoritas canonica permittit, et sicut alii ingenui vitam ecclesiasticos —
promovealur.
^CAP.154. Ut pmnitentes vel biganti non promo-
ducat ingenuam. Nulli autem hseredum meorum, ac veunlur. Ex concilioArelntensi m, cap 5.
prohaeredum, nec cuiquam personoe alii quidquam (Dist. 55, c. Nullus pmnitentem.) Ut bigami vel poe-
debeat servitutis, vel libertalis obsequium, nisi soli "
nitentes, vel repudialarum mariti, ad sacerdotium
Deo, cui onmia siibjecta sunt, vel pro cujus amore non pronroveanlur.
ipsum devotus ad ejus servitium obtuli, Peculiare — De encrgitmenis. Ex concilio Arausico,
vero suum quod Dominus ei dederit, vel deinceps, CAP. 155,
cap. 6 (Araus. i),
Deo auxiliante, assequi [al. laborare] potueril, con-
Energumeni. non solum assumendi non sunt ad
cessum in perpetuunr habeat, ut inde faciat quid- ullum ordinem clericatus, sed etianr
qui ordinati
quid ilii placuerit, secundum ecclesiasticas sanclio- sunt, ab iinposilo officio repellendi sunt.
IIGS.Si quis vero (quod futurum esse non credo) si
CAP.156. — Item ne pmnilenles ordinentur. Ex con-
cgo ipse, aut aliquis de hseredibus meis, vel quselW cilio Carthaginensi, cap. 77 (Carl. iv, c. 68).
bet opposita persona, contra hanc ingenuitatis char-
(Dist. 50, c. Ex pmniteniibus.) Ex poenitentibus,
tanr ^enire tenlaverit, aut eam quolibet nrodo in-
quamvis sit bonus, clericus non ordinelur. Si per
fringere voluerit, inprimis iram Dei incurrat, et a ignorantiam episcopi factum fuerit, deponatur a
Iiminibus sanctse ecclesise extianeus efficiatur : „et
clero; quia se ordinalionis lempore non prodidil
Uisuper qui litem intulit; quadraginta [sexaginta] fuissein poenitentia. Si autem sciens episcopusordi^
solidos persolvat, et quod repetit vindicare non r, naveril
talem, etiam ab episcopatus sui, ordiuandi
valeat; sed prsesens ingenuitas meavel aliorum bo- duntaxat, polestate privelur.
norum hominum maniJrus roborata, aut astipulatio-
ne subjuncta [al. subnixa] onini lemoore maneat in- CAP.157. —De actpribtts et procuratoribus si ordinari
debeanl. Ex eodein concilio, cap. 9.
convulsa,
Magnus episcopus Asluagensis dixit: Quid dile-
CAP.152. — De servorum 'ordiiwtione. Ex eodetn ctioui vestrse videtur, procuralores et actores, etiam
concilio, cap. 52. exsecutores pupillorum, si debeant ordinari ? Gratus
(Dist. 54, c. De servorum.) De servorum ordina- episcopus dtxit: Si post disposita universa el red-
fione quipassimad gradus ecclesiasticos in discrete dita raliocinia, actus vitae ipsorum fuerint com-
promoventur, placuit omnibus cum saeris canonibus probati in omnibus, debent et cum laude clericatus
concordare debere:et statutum est ut nullus epi- si postulatum fuerit, honore munerari. Si enim ante
scoporum deinceps, eosad sacros ordines promovere libertatenr negoliorum vel officiorum ab aliquo sino
proesunrat, nisi prius a dominis propriis conseculi consideralione fuerint ordinati, ecclcsia infamatur.
fucnnf libertatem. Et si quilibel servtis dominutn Universi dixerunt: Recteomnia slatuit sanctitas tua,
suuni fugiens aul 'Jatitans. aut adhibUis lestiJnts ideoquc ifa nostra cst quoquc scntenli.i.
 "
479 • D„ IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 480
CAP. 158. — Item de pmnilenlibtis. Ex Tvlelano A suum, et cunr satisfaclione eumdem clericum quem
eoncitio l, cap. 2. fuit ausus ordinare, revocaverit tuee plebi, contra
(Dist. 50, c Placuit.) Item placuit ut pcenitentes slatuta concilii faciens, contumaciae suae separatus
non admittantur adclerum, nisi tantum, sinecessitas a nobis excipiet judicium. Epigonius episcopus
aut usus exegerit inter ostiarios deputentur [el tunc dhit: yEtale pater, et ipse promotione antiquis-
deputentur]; vel inter lectores, ita ut Evangelia et sinrtis vir laudabilis frater" et collega noster Yi-
Aposloluin non legant. Si qui autem ante ordinati ctor, vult hanc petitionem generalem omnibus
sunt, inter subdiaconos habeantur, ita ut manum effici.
noii imponant, aut saera conlingant. Eum vero pie- CAP. 145. — Ne alienutn clericum quis retineat. Ex
nitenfem dicimus, qui post baptismum pro homici- concilio Carlhaginensi, c 20 (Carth. m, c. 2).
dio, autpro diversis eriminibus gravissimisque pec- (Dist. 72, c. Clericumaliemnn,) Utclericum alienum
catis publicampoenitentiani gerens, sub cilicio divino norr concedenle proprio episcopo nemo audeat vel
reconeilialus altario. retinere, velpromovere in ecclesia sibi credita. Cle-
CAP.159. — Laicus, si secundam uxorem duxerii, ricorum autem nomen etianr leclorcs, et psalmistre
clericus non fial. Ex concilio Aureliensi, cap. 8 et ostiarii retineant.
(Aurel. m, cap. 9). R CAP.114.— Ul nultns episcopusalienum etericum sine
Si quis de laicis post uxorem alianr cujuscunque lilieris episcopi stii suscipiut. Ex eodem concitio
conditionis cognoverit mulierem, in clerum nulla- c 6 (Carlh, I, c 5).
tenus admiltatur. (Dist. 71, c. Privattts.) Primatus episcopus Yege-
silitanus dixit: Suggero sanctitati veslroeut slatuatis.
CAP.140. —Ul nulhts alterius parmcianum reihtere non licere clericum alienum ab aliquo suscipi sine
prwsttmat. Ex decretisAdriani papw, cap. 15 (in-
iler 80 canones conlra falsos accttialores episcopo- litteris episcopi sui, neque apud se reliriere, neo
rum). laicum usurpare sibi de plebe aliena, ut eum ordinet
Nullus episcopus alterius paroecianum prsesumat sine conscientia episcopi ejus, de cujus plebe esl.
retinere aut ordinare absque ejus voltintale, vel Gratus cpiscopus dixit: Hsec observantia paccm
judicare; quia sicutirrita erit ejtts ordinatio, ita et cuslodil. Nanr et nremini in sanclissimo concilio
judicium; quoniam censemus nullum alterius judi- Sardicensi statutum (c, 16, 18,19), ut nemo allerius
cis, nisi sui senteiUia teneri. Nam qui eum or- plebis hominem usurpet. Sed, si forte eril ne-
dinare non potuit, nec judicare ull-iteiius poterit. cessatius, petat a collega suo, et per consensu.m
CVP.141.— Ufabalio episcopo ordhialus in clero habeat,
non maneat. Ex concilio Magunliensi, cap. 4. C CAP. 145. — De presbyteris et diaconibus qui sine
Ordinatus clericus ab alio episcopo, non de- titteris episcopi sui ambulant. Ex concilio Aga-~
precante vel coiisentiente suo, in clero non maneat. thensi, c 5 (cap. 52).
CAP.142. — De qnodam cpiscopo, qtti cilterius epi- Presbyler et diaconus, aut elcricus si sine an=
tistitis sui epistolis ambulant, communionem eis
scopi clericum eo nolente ordinaveral. Ex concilio
Africano, cup.i1(Gartli. m, c. 44). liullus impendat.
Epigonius episcopus dixit : ln multis conciliis hoc CAP. 146. — De eocletn. Ex concilio Laodiccnsi,
stalutum est, et nunc coirfirmaudum est a vestra c. 41.
prudentia, fratres cliarissimi [beatissimi] ut clericum (De cons., dist. 5, c Non oporlet.) Quod non opGr-
alienum nullus sibi proeripiat episcopus, proeter ejus teat sacerdotem vel clericum sine litteris proflcisci
arbitiium cujus fuerit clericus. Dico auiem Julia- canonicis.
num, qui ingratus "est Dei beneficiis, per mearo CAP. 147. — Ut unusquisque presbyler cum ordina^-
parvitatem in sc collatis, italemcrarium et audacem tur, litleras ab ordinatore stto qccipiat. Ex con*
cilio Milevilano, c 14.
exstitisse, utfeum qui a me baptizatus est, cum esset Deinde placuit ul quicunque deinceps ab episcopis
puer egenlissimus milii ab eodem commendatus, ordiiiaiilur, lilteras accipiant ab ordinatoribus suis
cumque multis annis a me aleretur, atque incresce- " manii corum
hunc esse in subscriplas, continenles annunr Domini
rct, (ut dixi) baptizalum ecclesia mea, et diem ut nulla altercatio de
[consulem etdiem],
per manunr parvitatis mese constat; idem in dicecesi postcrioribus vel anterioiibus oriatur.
Mapaliensi lector esse coeperat, imo annis ferme CAP.118. — Ul ordinaltis in locis ad
diiobus legerat, nescio quo contemplu [al. bumilita- quw ordinatus
csl, permuneat. Ex concilio Agathensi, c. "•!.
lis meae] immanissimo idem Julianus eum anipuit: De liis qui in quibusdam locis ordinati fucrinl,
quem dicit quasi proprium civem siti loci Vazaritani ministri in ipsis locis persevetent,
me inconsulto usurpare. Nam et diaconem illum
ordinavit. Hoc si l.iceat, pateat hsec licentia a vobis, CAP. 149. — De presbytero, qtti confessus fturit ante
ordinalionem se peccasse. Ex concilio Cnbilonensi,
bealissimi fratres. Sin mintts, tarn impudcns cohi- c. 25 (cap. 25, synod. Grwca a Murli. episc Brac,
beatur ne se misceat communioni cujusquam, Nu- collectarum).
roidius episcopus dixit: Si non postulata nequc con- (25, q. 8, c. Si qtiispresbyter.) Si quis presbyter
sulta tua digii3lione, id videlur fecisse Julianus, ju- anle ordinationem peccaverit, et post ordinationem
(Jicamus omnes inique factunr atque indigne. Qua- pcccata confessus fuerit quod ante erraverit, non
pronlcr ideni Julianus bi non corrcxerit cirorem offeraf, scd laroen tantuiii pro rciigionc nomcu
 " DECRETI PARS
481 VI.. — DE CLERlCIS. 48-2
presbyteri poiiet. Si aufem non ipse confessus, sed A mini super justos, ei aures ejus in preceseornm (Psal,
ab alio publice conviclus; nec lioc ipsum habeat, xxxvi). Vultus auletn Domini super facientes niala;
ut nonren presbyteri portet. Simililer et de diaconi- ul perdal de ierra menwriam eorum (Psal. xxxm).
- Nullus ergo cxcusarese poterit, quod non habeat
bus observandum est: ut si ipse confessus fueiit,
Ordinem subdiaconi retineat. linguam unde aliquam possit sedificare. Mox enim
CAP.150. —De cadem m. Ex concilio Neocwsariensi, ut quemlibet errantem videril, prout valet et potest,
cap. 15 [cap. 9]. aut arguendo, vel obsecrando, vel incrcpando ab
(15, q. 8, c. Qui admisil.) Presbjter, si praeoccu- errore retrahaf, et ad peragendtim opus bjiium lior-
patus eorporali peccalo promoveatur, el confessus1 tetur.
fuerit de se quod anle ordinationem deliquerit, CAP.155. — De eadem re. Ex concilio Rothoma-
oblata non consecret. manens in reliquis officiis: gensi, cap. 6.
propter studium bonum. Qtiod sideseipso confessus; In primis praedicandum est omnibus generaliter,
/mn fuerit, etargui manifeste nequiverit, potestatis ; uf credanUPatrem, et Filium, et Spiritum sanctum
suaejudicio relinqualur. unum esse Deunr omnipolentem, qur omnia fecit,
CAP.151. —De ministeriis presbtjlerorum, el quid ct unani esse Deitatem et substantiam, et majes^
eis commissum sit. Ex diciis Auguslhii. B tatem in tribus personis Patris, et Filii, et Spirilus
Yos pfesbyteri nosse debelis, et senrper memi- .sincli.
riisse, quia nos quibus regendarum animarum cura CAP. 136. — Jtem de eadetn ret Ex eodem concilio-
conimissa esl, pro his qitinostra negligentia percunl, cap. 2.
rationem reddituri sumus; pro his vero quos YCF* Item proedicandum est quomodo Filius Dei incar-
bis et exemplis lucrati fuerinitiSj praeinium eeternse: natus est de Spiritu sancto, ex Maria virgine, pro
vitoepercipiemus. Nobisenim a Domino dictum est: salute humani generis passus, sepultus, teriia dic
Vos eslis sdt terrm (Matlh, v). Quod si populus i resunexit, et in coelum ascendit, in fine mundi ven-
fidelis cibus esl Dci, ejusdem cibi condimenlum nosi turus judicare omnes honrines secundum opera pro-*
sumus. Scitote vestrum gradum nostro gradui se- pria : quomodo impii cum diabolo in ignem aeter-»
'
cundum, et pene conjunclum esse* Sicut enim epi- num mittentur, justi cum Christo in vita seterna
scopi aposlolorunr in Ecclesia, ita nimirum presby- erunf.
teri cseterorum discipulorum Domini vicem tenent, CAP.157. — Item de eociem,cap. %.
Et illi tenenl gradum suniuri pontificis Aaron, isli ltem proedicandum est quod omnes homines irt
vero filiorum ejus. Unde oportet vos semper memo- propria carne resttrgent.
res esseiantse dignitalis, memores veslrse consecra- . C CAP.158.—Ut omnis presbytei parmcianis stiis Sym-f
tionis, memores sacrse, quam in manibus suscepis- bolum ct oralionem Dominicam inshtuei. Ex con-
cilio Remensi, cap. 8.
tis, unetlonis, ul nec ab eadem dignitale degenere- Ut omnis presbyter omnibus paroeciauis suis Sym-
tis, nec veslram consecrationem irritam faciatisj bolum et orationem Dominicam, aut ipseper se in-
nec manus sacro unguine delibutas peccando pol-
sinuet, aut aliis iiisinuandum injungat: ut cum ad
luatis, sed cordis et corporis munditiamconservantes '. confessionem
tempore quadragesimali veliiunt, lisee
plebihus exemplum bene vivendi praebente&j liis ab
ducatum ad ccelestia unoquoqu.e memoriter sibi decantari faciaf,- neC
quibus prseestis regna prc- ante sanctam communionem alicui tradat, nisi hsec
beatis.
ex corde pronuntiare noverit. Siquidem sine horum'
CAP.152. •— Ut singuli presbyleri singulos clericos
habeant. Ex concil. Nannelensi, cap. 8. scientia, nullus salvus esse poterit. In uno enim fi'
Ut quisque presbyter qui plebem regit, clericum des et credulitas Christiana continetur, in alio quid
habeat qui secum cantet, et Epistolam et lectionem - orare et petere a Deo debeamus exprimitur. Quod
vero sine fide oemo possit esse salvus Dominus-
legat, etqui selrolampossit tenere: etadmoneat suos
paroecianos, ut filios suos ad fidem discendam mit- ostendit, cum dicit: Qui credideril et baptiiatus fue-
tant ad ecclesiam, ques ipse cum omni castitale D rit, salvus erit (Maltlt. xvi). Nullus aulein credeie
erudiat. potesl quod nescit, nec audivil. Ait enim Paulus ;
GAP.155. — De disculienda ftde presbyterorum. Ex Quomodo credent ei, quem non audierunl? (Rom. x.)
concilio Maticensi, cap. 5. Nec sola suflicit fides in corde, nisi etiam verbis-
Primo omnium discutienda est fides sacerdoturo, enunlietur, ut idem Apostolus testis est : Corde
"qualiter creriaiit, et alios credere doeeant. Ibi exem- enhn, inquit, creditur ad justiiihm, ore autem confes*
pla proponenda sunt, quatenus crealura Creator sio fu ad salutem (ibid). Nullus autem de stolidifaie
"puantulumcunque possit intelligi. sensus veltenuitale ihgenii causetur; quia hsectam
CAP.154. — Quomodo vet quid presbyteri sibi com- parva sunt, ut nemo tam hebes et barbarus sit qui
missos cloceredebeant. Ex dictis Anguslini, hoc discere et verbis communibus pronuntiare non
Hortamur vos paratos esse ad doeendas plebes possit; tamanagna, utqui horum scientiam pleni-
testras. Qai Scripturas scit, proedicet Scripturas; ter capere potuerit, suflicere sibi ciedatur ad salur
qui vero nescit, saltem hoc quod notissimum habet tem perpetuahi. Ulud etiam observandum ut nullus
plebibus dicat, ut declinent a malo el facianl bonum, suscipiat infanlem in baptisnro a saero fonte, anfe-
:;:quirant pacem el sequanfur earo. Quia octtli Do- quam idem Symbolum ct orationem Dominieam co~'
483 - D. 1V0N1S CARNDTENSIS EPISCOPI 484
ram populo [pr.esbjiero] decanUmt. Et luucpresby- A meni egressi fucrint, super eos qui sunl in poeni-
ler omnibus patrinis annunliet, quod debitores sint tentia preces iieri, his etiam accedenlibtis ad manum
suis filiolis cunr ad intelligibilem oelalem venerint, saccrdotis et discedentibus, tres orationes consum-
haac eadem insinuare. mari fidelium, ila ut prima quidem sub silentio, se-
CAP. 159. — De eadem re> Ex concilio Cabilonensi, cunda vero et tertia per exclamaliones soliias ex- ,;
cap. 5. pleantur. Et ita demum pacem sibi inviccm dabunt;
Jubendum est, ut oratio Dominica in qua onrnia Et postea quanr dederit episcopus presbyteris oscu-
necessariahumansevilse comprchenduntur, et Sjirr- lum pacis, tunclaici sibi tribuent, et ita sancta cc-
bolum apostolorum In quo fldes catholica ex integro lebrabitur oblatib.
comprehenditur, ab omnibus discatur, tanr Latine CAP. 166. — Qum admonere debeant presbyieri. Ex
concilio Aureliunensi, cup. 4.
quam barbarice, ulquod ore confiieiilur, cordccre-
daui i Ut sacerdoles admoneanl populum, ut eleemosj'-
CAP. 180. — De prw 'icanda dileclwne Dei et proxi- nam dent, et orationes faciant pro diversis plagis,
mi. Ex eodem, cap. 5. quas assidue pro peccatis noslris paiimur.
Iiem prsedicandum est de dilecliorie Dei et proxi- CAP.167. — Quonwdo unusquisque orare clebeul.Ex
mi, de iide, et spe in Deo, de humililate, paientia, n eodem, cup. 6.
castitate, benignilale, miscricordia, de eleemosjiris, Item inslruendus est pOpulus, ul singulis dielms
de confessione ut fratriJius cx corde rcinittalur, qui amplius non potest, Saltera duabus vicibus oret,-
quia qui hsec el similia agunt, regnum Dei conse- manc sciliccl el vcspere, dicer.s Synibolum et ora-
qHC.nlur. lioncm Dominicam, sive : Qui plasmasli me misere-
CAP.161. — De criminalibus peccatis. Exeodem, remei,vel cliam : Deus, propiiius estomihi pecca-
cap. 5. tori (Luc. xvm), cl Dco gralias agens pro quotidia-
Ilem proedicaiidum esl, pro qnibus criminibus lio- iia' vita 1commealibus, el quia se ad imaginem suam
niiues cum diabolo deputanlur, quse Aposlolus sic creare dignalus sit, clapecudibus segregare. His-
eminicrai : Fornicatio, imtnundilia, luxuria, idolo- iia peractis ct solo Deo crcatore suo adorato. san-
rum servilus, veneficia,inimicitim, contenlioncs, cemu- etos invocct, ut pro se ititercedere apud majestatem"
latioites, irm, tixm, dissensioncs, seclm, invidim, Iw- divinam dignentur. Hsecfaciant, quibus Jiasilicaelo- -
mkidia, ebrielales, comessationeset his sitnilia. Qtti eus prope est, in basilica; qui vero in itincre, aui
taila agunl, regnum Dei non conseqttenlur (Galat. v). pro qualibcl occasionein silvis, aut.in agris ubi->
Et ideo hsec omnia cum ornni studio prohibean- cunque cos ipsa hoia malulinalis vcl vespertina
lur. r invencrit, sic facianl, scientcs Deunr ubique praescn-1
CAP.162. — Ul cleaudilorio nullus egredialur sacer- icm csse, dlcente Psalmisla in oinni loco domina-
doleverbum facienle.Ex concilio CarthaginensilV, tiones ejus (Psal. cn).
eap. 24.
CAP. 168. — De filiis quomoclo parentibus obcdire
(De cons., disl. 1, c. Sacerdote.) Sacerdote in ec- dcoeanl. Ex concilio apud Avernas, cap. 6 [5].
clcsia verbum facienle, qul egressus de audilorio Admonendi sttnt fidelcs sanctoe Ecclcsiae Dci, ut
fticrit sine gravi nccessitate [hwc tria verba desunt filii et filiseparentibus suis obedieiiliam cxhibeanl,
hi ong.\, excommunicelur. dicentc Domino : Fili, honorifica putrem tuum.Nam-,
CAP. 163. — De eadem re. Ex canonibtis ctposloto- ul ipsi parentes erga filios suos ac filias modestc se
rum, cup. 10. agant, adnioncndi sunl, diceute Apostolo : Etvospa^
(Decons., clist. 1, c. Otunes fideles.) Omnes fidc- rentes, nolite ad irucundiam provocare filios veslros
Jes qui conveniunt in solemnitatibus saeris ad ec ,
(Coloss. 5). Nam et hoc dicendum est eis, ut si illi
ciesiam, -et Scripturas apostolorum et Evangelium genilali aflecluparcere velint injuriis filiorum, nori
audiuni, non aulero perseveranl in oratione usque hoS impunitos |Dominus sinit, nisi forte poenitentioe
dunr missa peragatur, ncc sanctam commUnionem suJrjiciantur. Sed tamen levius est filiis parentum
percipiunt, velut inquieiudines ecdesi<£commoven- X) quailibel fiagplla suscipere, quam Dei iram incur-
tes, coiivenit communione privari. rerc.
CAP. 164. — Item cle eodein. Ex caanuc aposto- CAP.169. — Ct ad salulationes saeerdotis in missa
lorum. omnes respondeanl. Ex concilio Autelianensi.
Omncs Clnistiani qtti ingrediunlur in ccclesiaiu Itcm iniiiiiaiidiim est, ut ad salutaliones sacerdo-
ct
Dei, Scripturas sacras audiunt, neque emniiitini- tales Gongiue rcsponsiones discanlur, ubi non so-
canl in oratione cum populo, sed pro quadam iit- lum clerici el Deo
dicali, sacerdoti responsiones of-
(emperaniia se a perceplione sacrse coinmuuioiiis fcranl, sed omiiis plebs consona voce devote respoa-
aVeiiunt. iii de ccclesia rcmovcanlur, donec per dete debet.
confessionem pcenitentioefructus ostendant.
£\v. 170. — Ne presbyter relicia ecclesia sua, per
CAT.163, —De precibus posl allocuiionem. Excon- sanctuloca discurrac. Ex diclis Auguslini.
cilio Luodicenst, cup. 19. Iiiterdiccndum est ut ndlus ordinatus migref de
Quod oporteat seorsum ptinrum post allocutio- sua parcecia ad aliain nec in limiiia apostolorum
riem episcoporum vel presljyterorum oraliones su- causa oralionis, sttoe ecclesioecura dcrclicta,nec ad
per calechumenos celcbiari, c( poslquam calcchu- palaiium cattsa inicrpcllaiiui. Quod si feceiit, nihjl
 -tS5 DECRETI PARS VI. — DE CLERICIS. 486
valel liujusmodi aut ordinatio vel demigralio. Et hoc A ' mittantur , dimissa cura animarunu Ex concilio
omnibus denuntiaudum, ul qui causa orationis ad Arelalensi, cap. 5.
-Lniina beatorum apostolorum pergere cupiunt, do- Slatutunr cst ul presbyteri, sicut hactenus factum
mi confheaiitur peccata sua, et sic proficiscantur, est, indiscrele per diversa non miltantur loca, nec
qui a proprio episcopo suo, aut a sacerdole bgandi ab episcopis nec ab aliis prselatis, nec etiam a laicis*
aut solvendi sunt, hon ab extraneo. ne forte propter eorum absentiam et animarum pe-
CAP.171. — Nihil agendum sine licenlia episcopi. ricula fiaut, et ecclesiarum in quibus constiluti sunt
Exepislola Clementis (episl. 1, anie finem). negligant officia.
Nullum enim "presJjyterum in alicujus episcopi CAP.177. — Quod presbyteri assidue legere debcant
paroecia aliquid agere debere, absque ejus permissu et orare. Ex dictis Augustini.
docebat. Cunctos presbyteros propriis episcopis in Presbjteri, oportetvos assiduitatenrhaberelcgendi
oranibus absque mora obedientos, instituenle Domi- et instantiam orandi, quia vita viri justi lcctione in-
no, esse debere.docebat. Nullunr aliena concupi- struitur, oratione ornatur, et assiJuiate leclionis
scere aut prsesumere quse eorum eranl, sed unuai- nrunitur homo a peccato, juxta illum qui dicebat :•
quemque suis sibique coramissis contenlum esse In corde meo abscondi eloqttia tua ul twn peccemtibi
docebat. Neminem etianr alicui aliquid facere, nisi j« (Psal. cxvm). Hsec sunt enim arma videlicet leclio
quod sibi vult fieri, instruebat. et oralio , quibus diabolus expugnatur. Hsec sunt
CAP.172.—Ne presbyteri reliclis locis sibi commis- instrumenla quibus seterua bcatitudo acquiritur ;
sis ad alia transeant. Ex concitio Arelatenst pri- his arnris vitia comprimuntur ; his alimentis virtu-
mo, cap. 2, tes nutriuntur. Sed et si quando a lectione cessatur,
De presbyteris aut diaconibus, qui solent dimit- debet manuum operatio subsequi, quia otiosltas ini-
lere loca sua, inquibus ordinali sunt, et ad alia loca mica est animse. Et antiquus liostis quem a lectiir -
se transferunt, placuit ut usdem locis ministrent ne sive ab oratione vacantem inveneril, facile ad
quibus prsefixi sunt. Qui, si derelictis locis suis vilia rapit. Per usum namque leclionis discetis qua-
ad alium se locum transferre voluerint, deponan- liter et vos vivatis, et alios doceatis. Per usuni ora-
tur. tionis et vobis, et his quibus in charitale conjuncti
C.Ar.175.— Quod non liceal clericum in-duarum ci- estis, prodcsse valebitis. Per manuum operalionem
vitatum sitnul conscribi ecclesiis. Ex concilio Clial-
el cOrporis macerationem, et vitiis ai.menta negabif
cedonensi, cap. 10, aclione 15.
tis et vestris necessitatibus subvenietis, et habebitls
(21, q. 1, c. Clericum duarum.) Non Iicere cleri-
cum in duarum civitafura conscribi siniul ecclesiis, unde necessitatem patlentibus porrigatis(E/)/ies. IY)«
sed in qua ab initio ordinatusest ministret; nec ad 3 CAP. 178. — Ut presbyleri sine orariis non vadanl.
Ex conc Maguniiensi IjswbLeone III cap, 28).
aliam confugiat, quasi potiorem, ob inanis gloiise
Hoc autem facienles revocari debenl ad Presbyteri sine internwssione ulantur orariis,
cupiditatem. differeutiam sacerdotalis dignitatis.
suam ecclesiam, in qua primilus ordinati sunt, et propter CAP. 179. — Ui clericus honeslo arlificio victum
ihi tanturamodo ministrare. sibi qumrat. Ex concilio Africano (eonc Carth. iv,
CAP. 174. — Ne quis ordinatus de civitate in civita- cup. 5i).
tem transferatur. Ex concilio Nicmno, cap. 15 (Dist. 91, cap. Clericus.) Clericus quilibet [quan-
c.
(cl Aquisgr., 45).
c. Non multam lumlibet] verbo Dei eruditus, aiiificio honesto vi-
(7, q.1, oporlet.) Propter pertur- ctum quoeral.
bationem, seditionesque quse fiunt, placuil consue-
CAP.180. — De eadem re. Ex eodetn, cap. 52.
tudinem omnimodis amputari, quae praeter regulam
in quibusdam pai tibus videtur admissa; ita de ci- (Dist. 91,' c. Clericus victum.) Clericus quUibct
verbo Dei eruditus artificio vel agricullura, absque
vilate in civitatem non episcopus, non presbyter,
officii sui duntaxaf delrimento, prsepaiet sibi victum
non diaconus trausferatur. Si quis autem posl diffi-
et vestinrentum.
. nitionem sancli et magni concilii tale quid agere — De presbyleris quid matutinali officio
tentaverit, et se hujusmodi negotio manciparil, hoc 1) CAP, 181.
facfunr prorsus irritum ducatur, et reslituatur Ec- , expleio ucjere debeanl. Ex concilio Nanneiensi,'
cap. 60.
clesiae cui fuerit, episcopus aut presbyier, aut dia- (Dist. 91, c. Presbyier mane.) Presbyter manc,
conus ordinatus. matutinali officio explcto pensum servilutis sua:
CAP.175.—Deeademre. Exeodem eoncilio, cap.\l. canendo primam, tertiam, sextam, r.onamque per-
Quicunque temere aut periculose neque limorem solvat; ita tamen ut poslea horis compelentibus,
Domini prse oculis habentes, nec agnoscentes eccle- et signis designantibus, justa possibilitatem, aut a
siaslicam regulam discedunl ab Ecclesia commissa se, aut a scliolaribus publice compleantur, Deiude
presbyteri aut diaconi, vel quicunque sub regula peractis horis, ir.firmis visitatis-, si voluerif ad opus
prorsus exislunt, hi nequaquam debent in aliam rurale exeat jejunus, ul iterum necessitat.bus pc»
Ecclesiam recipi, sed omuem necessitatem convenit""" regrinorum et hospitum, sive diversoium commean-
illis inrponi, ut ad suas paroecias revertantur. Quod lium, iiifirmorum quoque atque defunctorum
si non fecerint, oporlet eos communione privari. succurrere possit, usque ad sialutam lioram, pro
CAP. 176. — Ne p^-esbyteri per diversa Joca legali qualitate temporis et oppoiiunilate.
 i^ D. 1\0MS CAUNOTENSIS EPISCOPI 48S
-CAP. 182. — De cadem re. Ex dktis sancli Benedicii ]A feminas secum indiscrete haltitare permittunt, dt
(Regulw sttm cttp. 16). propterhoc maloeopinionis suspicloi.e denotantur; ut
Prophela dicenle : Septics in die faudem dixi tibi si deinceps admoniti non se correxcrint, velut con-
(Psai. cxviu), qui septenarius sacralus numerus a lemptores sanctorum canonuni, canonica invectione
iiobis sic implebilur, si matulino, prinrse, lertise, ferianfur.
sextse , nonar, [vesperse , completoriique tenrpore CAP.189. — Cum quibus mulieribus presbytero habi-
nostrse scrvilutis officia persolvanius, quia de his tare liceat. Ex conciiio Agatiwnsi, cap* 4 [cap. 10].
dixit Propheta : Septies in die lauclem dixi iibi. Nam Id eliam ad cuslodiendam vitam et fanram nostra
de noclurnis vigiliis idem ipsePropheta ait: Media speciali ordinalioneproecipimusj utnullus clericorum
nocle surgebam ad confilendum tibi [(ibid.). Ergo extranese sil mulieri qualibet consolatidne [«/. col-
his teniporibus rcferamus laudes Greatori nostro latione], aut familiaritale conjunctus ; et non solum
in domunr illius extranea mulier non accedat, sed
siiper judicia justitise suoe.
CAP. 183. — Ut picsbyleri stiper eos soilicitisint nec ipse frequentandi exfraneam mulie -em habeat
qtiorum bonis participantur. Ex diclis Auguslini. potestaienij sed cum malre tantum, et sorore, et
|, Admonendisuntpresbyteriutperpeiidantquiaquid- nepte, si habuerit, aut voluerit, liberam habeat
quid a fidelibus dalur, redemplio peccatorum est. B vivendi potestatem : de quibus nominibus nefas est
Et ideo non glorientur lalibus sumptibus uti, sed aliud quam nalura conslituit suspicari.
nragis limeant quod in Veteri Testamento de sacer- CAP. 190. — Ut anctllm a cellario fratrum remo-
dotibus dictum est: Iniquitatem populi eos debere veantur. Ex conc Remensi^ cap. 4 (Ayatiiens. i).
" Ancillas vel libertas a
porlare (Levit. x; Num. xvin). Etrdeo cunr magno cellario, vel a secrjio
timore super eos solliciti sint, quorum bonis [donis] nrinisleriOjet abeadem mansione in qua clerieusma-
participantur, quia magnum periculum estjudicesa net, placuit removeri.
fieri vilsealienoe, qui nescit lenere moderamiiia vitae CAP. 19L — Ut nttllus clericorum cum exiraneis
SUSR. feminishabeut familiaritalem.ExconcilioTuroKicOf
CAP. 184. —'Ut presbyieri juxta ecclesiam hospi- ccip. 6 (conc. Turon. i, c. 5).
lentur. Ex coik. Meldensi, eap. 5 (cap. 36). Et quia diabolo nulltim locum dare oporlet
Ut presbyteri nullatenus ubicunque bospitari si- (Ephes. iv), hoe praecipue custodiendum decerni-
nanlur, aut aliquo modo ipsi prsesumant, sed assi- IHKS, ul nulli clericorum cum extraneis feaiiiiis
due omnes apud ecclesias suas esse studeant, habearit familiaritatem,- nec ullum male loquendi
propter sacra mystcria vel nrinisleria fidelibus ex- vel senliendi honiinibus adilurir tribuant, quia fre-
liibenda, nec etiam alibi liabitare permifianturi C qucnler per banc indeeentem occasionem contmgit
Ncquemulieres quamcunque habitalionera [al. fre- ul diabolus qui insidiatur sicut leo in cubili suo de
quentationem] halieant in locis, inquibus presbyleri ruinis servorum Dei rnsullet. Si quis vero clericus
aliquem recursum habuerint. Quod si observare post interdictuirr episcopi sui his inhserere proc-
parvipenderint ita ttt transgressores, et qui conlra sumpserit [illicitis familiaritatibus extranearum fe^
interdicta fecerint, judicenlur. minarum], a communionc habeatur aUenus
CAP. 185. — Ut presbyter si uxorem duxirit depoxa- CAP. 192. — De eadem re. Ex concilio Namietessi,
lur. Ex concilio Neocmsariensi, cap. i. cap. 10 [cap. 5].
(Disl. 28, cap. Presbyier siuxorem, cap. 10.) Pre- Inhibendum,etmodis omnibus interminandum est
ebyter si uxorem acceperit ab ordine deponatur» Si ul nullus sacerdos cas personas feminarum (sicui
vcro fornicatusfuerit, aut adultcrium perpetraverit, et in canone insertum continetur) de quibus su-
amplius pelli debet, et ad pocniteirliam redigi. Si- spicio esse potest, in domo sua habeat); sed neqne
nrili modo elianr diaconus, si eidem peecato succu- illas, quas canones concedunt, mafi*em, amitaur,
bueril, ab ordine ministerii sublrahatur. sororem, quiasinstigante diabolo etiamjn illis scelus
CA.P;186.—De eademre.Ex consilio Nicwno, cap.o. frequenter perpelratum repeiilur, aut etiam in pe-.
(Dist. 52, c. Inlerdixil per omnia.) Interdixil . dissequis illarum. Sed si quis de his habuerit talem
per omnia magna synodus non episcopo, non pre- necessitatem palientenr, cui sit necessaria sustenta-
$bytero, non diacono, nec alicui omnino qui in clero tio presbyteri, habCat in vico aut in villa domum
est licerc subinlroductam habere mulierem, nisi longea presbyleri conversatione, et iJrieis suhminis*
forte matrcnv, aut sororem, aut amitanr, vel £as tret quse necessaria sunt. Sed hoc secundum ari--
tantuar personas quse suspicioncs effugiunt. ctoritatem canonum nrodis omnibus prohibendum
CAP. 187. — De eodem. Ex decreiis Syricii papw, ut nulla feniina ad altare prsesumat accedere, aut
cap. 12 (epist.l). presbytero ministrare, aut infra cancellos slare aut
(Dist. 18, c. Feminas.) Feminas vero noa sedere. ,
alias csse patiinur iu domibus cleficorum, rrisi
.eas tantuin quas propter solas necessiludinis causas ; C.Ar.195. — De inconlhtentibus clerieis. Ex canoni-
bus apostolorutn, cap. 22.
habitare cum iisdein synodus Nicoena permisit.
CAP.188.-—Item\de codcm. Ex decretis Syricii papm, De presbjieris et diaconibus divinarum legum
cap. 2 {cap. 5]. est disciplina, ut inconfineiites in offiais talibus
SlatuUim cl ab 'episcopi? de presbyteris, qui posifi omni honoreecciesiastico priventur.et adiale
 '
/gg DSCRETI PARS VI. — DE CLERICIS. 490
minislerium non recipiantur, quod soia continen- AL excusat, aut arguii. Exdecreiis Leonis papm (Leo I,
tia oportet impleri. epist. 90, ad RuUicum episc.)
CAP.194. •—De eadem re. Ex eisdem. (De cons. dist. 45, c Qualilas.) Qualitas lucri nego-
Praeterea quod dignum et pudicum, et honestum tiantem aul excusat, arit arguit, quia est Iionestas
eos tenere Ecclesia omnino debel, ut sacerdoles et qusestus et turpis. Verumtamen poenitenti utilius est
lcvifaj cum mulieribus non coeant, quia ministerii dispendia pati, quani periculis negalionis aslringi,
quotidiani necessitafibus occupantur. Scriptum est: quia difficileest, inter ementis vendentisque commer-
Sancli estote, quonium ego sanclus sutn Dominus ciunvnon — intervenire peccatum.
Deus vesler (Lev. xi, xix, xx). CAP.205. Ut nitllus ecclesiasiici ordinis, tabernas
ingrediatur. Ex dictis Aug.
CAP. 195. — De ctericis usurani exigenlibus. Ex
concitio Nanrielensi (cap. 195). Canonum statuta prohibent-ut ntiUus ecclesiasticl
sumendi cibi atttpotus causa, nisi peregri-
(Apost. can. 43, dist. 47, c. Episcopus.) Epi- ordinis,
aut diaconus usuras a debitori- nationis necessitate compulsus, tabernas ingredia-
scopus, presbjter,
bus exigens, aut desinat, aut certe damnetur. tttr [ingredi lrabeat]. Sed si aliquis hsec inlerdicta
CAP. 196. — J>e eadem re. Ex concilio Nicmno -violaverit, ut sanctorunr canonum contemptor, acer-
(cap. 17). jg rimis corripiatur disciplinis.
(Dist. i"t, c Quoniatn multi.) Quoniam multi sub CAP.204.—J>e ladem re. Ex concilio Carthacjinensi^
. cap. 25 (conc. Cart. m, cap 27).
regula constiluti avaritiam et turpia lucra sectan -
tur, pblitique divinae Scripturse dicentis : Qui pecu- (Dist. 44, c. Clcrici edentlQVt clerici edendi vel
niatn suam non dedit ad usuram (Psal. xiv). : ma— bibeudi causa labernas non ingrediantur, nisi perc-
tuum dantes centesimas exigunt, juste censuit san- grinationis necessitale compulsi.
— Item de eodem. Ex concilio Laodicensi,
cta et magna synodus, ut si quis inventus fuerit CAP.205.
diffinitionem usuras aut adin- cap. 24.
posthanc accipiens,
venlione aliqua, vel quolibet modo negotium transi- (Disl. 44, c. Non oporlet.) Quod non oporteatsa-
cro ministerio dedilos-a presbyteris usque ad diaco-
gens, aut hemiolia , id est, sexcupla exigens,r nos, et
vel aliquid tale prorsus excogitans turpisiucri gra- reliquum ecclesiasticum ordinem, id est
ad subdiaconos, lectores, cantores, exorci-
tia (J Cor. v), dejiciatur a clero, et alienus existat a issque
stas, ostiarios et ex numero conlinentium et mo-
regula. nachorum, ingredi tabernas.
CAP. 197. — Item deeadem re. Ex concilio Tarra-
- conensi, cap. 2 (sub Hormisda). CAP.206. — Ut quibus licentia nubendi non est,
c. esse voluerit in nuptios devitent. Ex epistola Leonis papm.
(\i,q, 4, Canonum.) Quicunque (
G
emendi vilius et vsenundandi carius studio Quibus licenlia uxores ducendi non est, aliena-
clero, rum nuptiarum evilent convivia.
non utatur. Quod certe si voluerit exercere, cohi-
CAP.207. — Ut presbyter bigami^nuptiis non inter-
beatur a clero. sit. Ex concilio Neocwsariensi, cap. 7.
CAP.198. — Item de eodetn. Ex concilio Agatensi, (13, q., c De his qui.) Presbjierum innuptiis bi-
cap. 1 (can. 5, c. 16). gami prandere non convenit, quia cum poenilentia
(14, q. 4, c. Nullus.) Item placuit, ut clericus si bigamus egeat, quis erit presbyter, quipropter con-
commodaveritpecuniam,pecuniam accipiat;si spe- vivium, talibus nupliis possit proebere consensum?
ciem, eamdeni speciem, quantum dederit accipiat. CAP.208. — Ul presbyteri, et diaconi, el reliqui cle-
CAP.199. —Utpresbyteri plebes sibi comtnissas ab rici nupliarutn eviienl convivia. Ex dictis Augu-
usuris abstinere doceanl. Ex concilio Aurelianensi stini (conc Veneli. i, c. 11, et Agat. c 59).
[Arelatensi], cap. 56. (J)isf. 54, c. Presbyteri.) Presbyteri, diaconi,
Ut presbyterr a turpibus lucris et usuris non so- vel (subdiaconi, oii<jf.) deinceps quibus ducendi
lunr ipsi abstineant, verum etiam plebes sibi subdi- xtxores non est licilum, etiam alienarum nuptiarum
las abstinere*instruant. evitent convivia, neque his coetibus, admisceanlur
CAP.200. — Quid sil usura. Ex concilio Carthagi- JJ ubi amatoria cantanlur, et lurpia carmina, aut ob-
nensi, cap. 15 (conc.Agat. cupAti). sceni motus corporum .choris [cd. choreis] et salta-
(14, q. 3, c. Usura est.) Usura estubi plus requ,- tionibus efferuntur, ne auditus et obtutus sacris
ritur quamdatur. Yerbi gratia : si dedseris solidos mysteriis [al. ministcriis] deputati, lurpium spe-
decem, et amplius requisieris, vel dederis frumenti ctaculorum atque verborum contagioue polluanlur.
modiuni uriunr, et super aliquid exegeris. CAP.209. — De eadem re. Ex decrelis Marlini papm,
CAP.201. — De eadem re. Ex decrelis Jnlii pupm cap. 1 (Bracar. cap. 60).
nsurariis missis, cap. 131. Non liceat sacerdolibus vel clericis aliquaspecta-
(14, q. 4, c. Qnicunque.) Quicunque enim tempore cula in nuptiis vel conviviis spectare, sed oportet
messis vel vindemise, non necessitate, sed propter antequam ingrediantur ipsa spectacula, surgere et
cupiditatem, comparal annonam vel vinum, verbi redire [al. recedere] inde.
gratia, de duobus denariis comparat modium unum, CAP.210. —Ulnullus clericus ht aliena civitate su-
ot servat usqtte dum venundetur denariis qualuor scipiatur shte commendatitiis litleris. Ex canoni-
bus npostolorum, cap. 13.
autsex,*autamplius, hoc turpe lucrunr dicimus. Utsi quis clericusvellaicusadalteramproperatci-
-
CAF.202. — Quod qualitas lucri, negotiantem aut -vilatem,
etsuscipifurprseter cominendatitiaslilteras,
PATROL.-CLJU. • j6 •
4SH D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 492
et qui susceperit, et qtti suseeptus esl communione A j cularibus se mrseere, prseter ecclesiaslicarum re-
privelur. rura sollicitudinem. '
CAP.211. — De eadem re. Ex concillo Antioclieno, CAP.219. — Ut nullus laicus presbyterum viiiica-
rcap. 7 (Ant. i, sub Julio). tione itnplicure prwsumal. Ex concitio Meldensi
(Dist. 71, c Nullum absque.) Nullus pcregtino- cap. 6 (cap. 50).
rum sine pacificis, id est, commendatitiis suscipia- Item jubendum est ut nemo laicorum presbyte-
lur epistolis. ros Ecclesiarum suarura turpi villicationi, et, se-
CAP.212. — Item de eodetn. Ex concitio Auretia- cundum Apostolum, sseculari et inhonesta negotia-
nensi, cgp. 8. tione implicare (II Tim. n), nec seeum aliorsum
In concilio Anliocheno, sirniliter et in Chalcedo- contra auctoritalein prsesumat ducere, quo mini-
nensi prsecipitur ut fugilivi clerici et peregrini a sterium sibi commissum cogantur negligerc. Quod
nullo suscipiantur, nec ordinentur, nisi cura com- si conti a inlerdicta prsesumpseril, excommunicetur.
mcndatitiis litteris, et sui episcopi vel abbatis li- CAP.220. — De illis presbyleris qui contra staluta
centia. canonum villici fiunt. Ex eodem conciito, cuv. 15
CAP.213.— Ut clerici in aliena civitatenon maneunt, (capitulor. I. v, c. 175).
nisi causas eortitn episcopus cognoverit. Ex conci- . Similiter de illis prcsbyteris qui contra statuta
lio Carthaginensi, cap. 55 (Carl. m, c. 57). ' canonum vulici fiunt, tabernas ingrediunlur, turpia
**
Ut clerici in aliena civitate non immorentur, nisi lurra sectantur, et diversissimis modis usurisinser-
causas eorum juslas episcopus loci, vel presbyteri viunt: et aliorum domos inhoneste et impudice fre-
locorum perviderint. quenlant, et comessationibus et ebrietalibus deser-
CAP.214. •— Ne clcrici vet monaclti sine commenda- vire non erubescunt, et per diversos mercatus in-
litiis titleris vagentur. Ex concilio Cartliaginensi, ifiscrete discurrunt, observandum judicavimusutab-
cap. 56 (conc Vette. i, eap. 5. hinc districte severiterque coerceantur, nc percorum
Clericis vel monachis sine litteris commendatitiis illicitam et indecenlem actionem, et nrinisterium
lieenlia non pateat evagandi. sacerdotale vituperetur, et quibus debuerant esse
CAP. 215.—De eadem re. Ex concilio Neocmsa- in
exemplum deveniant in scandalum {oppro-
riensi, cap. 7 (conc. Agath. cap. 58.) briunr orig.].
Clericis sine commendalitiis epistolis episcopi
CAP.221. •—Quod nec subdiaconis connubium car-
sui, licenlia non pateat evagandi. In monacliis nale concedatur. Ex epislola Leonis papm, cap. 54
quoque proesentis sententise forma servelur (Leo I episl. 84, cap. 4).
CAP. 216. — Ut paupcribus exsulanlibus pacificis Nam, cum exlra ciericorum ordinem constitulis
tantum iitteris subvenialur. Ex concilio Chalcedo- C < nupliarum societati et procreationi filiorum stu-
nensi, cap. 11 (aclione 15). dere sit liberum arbitrium [ arbitr. non est in
Omnes pauperes et indigentes auxilio, cum profi- ad exhibendam tanren perfectae con-
vel ccclesiaslicis originali],
ciscuntur, sub probatione epistolis tinentise pttritatem, nec subdiaconis quidem con-
pacifieis tantummodo conimendari decrevimus, et nubiuni carnale conceditur, ut et qui habent
non commcndatitiis litteris, propter quod coinmen- sint tanquam non habenfes, et qui non liabent,
datitias litleras bonoralioribus lanfummodo proeslari permaneant
singulares (J Cor. vrr). Quod si in
personis convenial. hoc ordine, qui quartus est a capite, dignum est
CAP.217. — Quando cterici formatis litteris uli de- custodiri, quanlo magis in primo, aut secundo, vel
beunt. Ex conc Meldensi, cap. 2 (sub Sergio II, teiiio servandum est, ne aut leutico [levitico mi-
cap. 51).
Quincunque cum scnioriLus suis de aliis provin- nislerio], aut presbyterali honore, aut episcopali
ciis in aliam provinciam [ad nostras parochias orig. ] excellentioequisquam idoneus seslimetur, qui se a
veniunt, sine formata ministrarc non permiltaiitur; veluptale uxoria necdum frenasse detegltur.
CAP.222. — De principibus qui sotent illorum sacer-
quam el si attuleiint, et minislrare idonei inventi
studiose • doles, minisieriales faccre. Ex concitio Totetano
fuerint, instruantur quam religiose atque D v, cap. 50 (conc Tol. iv, cap. 50).
sacrum ministerium peragant, et in quibus locis (25, o. 8, c. Swpe priHcipes.) Ssepeprincipes con-
illud agere debeaut [non deb., orig]. tra quoslibet majeslatis obnoxios, sacerdotibus ne-
CAP.218. — Ne clcrki vel monaclii possessiones gotia sua committunt, el quia sacerdotes a Christo
conducant, aut necjotiis swcularibus se misceant. ad miuisterium salutis electi sunt, ibi consentiant
Ex concilio Clialcedonensi,cap. 5 (acfione 15). '
ad regibus fieri judices, ubi jurejurando supplicii in-
(Dist. 86, c. Pervenit.) Pervenit sanctam sy- dulgentia promittitur, non ubi diseriminis sententia
nodum-quod qtiidam qui in clero videnlur electi, proeparatur. Si quis ergo sacerdotum contra hoc
propter lucra turpia conductores alienarum pos- commune consultum discussor in alienis periculis
sessionum fiant, et ssecularia negotia sub cura sua exstiterit, sil reus etfusi
ministerium sanguinis apud Chrislum,
suscipiani, Dei quidem parvipenden- el apud Ecclesiam perdat proprium gradunr.
les, sajcularium vero discurrentes domos, el pro- CAP.225.—Deeo
quiauribus principis suggestionem"
pter avaritiam patrimoniorum sollicitudinem sumen- allttlerii sine consensu episcopi. Ex conciiio Cctr-
tes. Decrelum ilaque esl nec clericum, nec moiia- lliaginensi, cap. 1.
cbuni auf possessiones conducere, aut ncgotiis sce- Nicasius Evarisfanus episcopus di\it : Greda
 '
493 DECRETI PARS VI. - DE CLERICIS. 494
rn conventu
placere suggestorem abjici oportere, non soltim a A tribus testibus. Si non emendaverit,
communione, verum et ab honore cujus particeps presbyterorunr episcopus cum publica increpalione
videtur existere, qui venerandiprincipisauribus mo- adraoneat. Si vero ncque sic se correxerit, ab offi-
lesliam tentaverit inferre, contra leges Ecclesise. Si cio suspendalur, usque ad dignam salisfaclionem,
ne populus fidelium in eo scandalum patiatur. (2 q.
igitur contra principem necessaria causa deposcit,
hoc agalur-curn tractalu et consilio melropolitani, 4, c. Si legilimi.) Si autem accusatpres legitimi
et cseterorum episcoporum qui in eadem iprovincia non fuerint, qui ejus crimina manifcstis indiciis
commoranrurjquietiamproflciscenleni suis sequan- probare contenderint, et ipse negaverit, tunc ipse
tur epistolis. (Aliter omnino habelur hoc capttt in ori- cum septem sociis suis ejusdem ordinis, si valct, a
ginali concifii Carlhag. i, cap. 6; in ms. Victor. et crimine semetipsunr expurget. Diaconus vero si
apud Gratianumli, q. 5, c. Credo, sic autem ibi :) eodem crimine accusalus fuerit, semetipsum cum
Nicasius episcopus Culusitanus dixit: Credo placere tribus expurget.
meam sanctilati vestrse, et displicere CAP. 227. — Quomodo conlroversia mter clericiim et
suggeslionein laicum exorta finiatur. Ex concilio Triburiensi.
vobis ut qui serviunt Deo, et annexi sunt clero, ae- cap. 21.
cedant ad actus seu administrationem vel procura- (2 q. 5, c Si quts presbyter.) Si quis presbyter
:
tiotiem domorum. Gratus episcopus dixit El apo- contra laicum, vel laicus contra presbyterum ali-
stolorum statuta sunl, qui dicunt: nemo mititans qrranr habet querimonise contioversiam, episcopo
Deo, ingerit [implicat] se negotiis swcularibus (II prsecipiente sine personarum acceptione fiiiiatur.
Tim. n), proinde attt clerici sint sine actionibus Laicus per iuramenluni, sinecesse sil; se
uni- expurget.
domorum, aut actores sine oflrcio clcricorum Presbyter vero vice juramenli per sanctam conse-
versi dixerunt: Hoc observamus. cralionem interrogelur; quia sacerdotes ex levi cau
CAT.224. — De presbytero deposilo, si minislerium sa jurare non debent. Manus enim per quam corpws
prmsutnpserit. Ex concilio Tolelano, cap. 6. et sanguis Chrisli conficilur, juramento polluetur?
(77) Si quis presbyter ab episcopo suo ftterit de-
Absil. Cum Dominus in Evangelio discipulis suis
gradalus, aut ab officio pro certis criminibus suspen-
et et (quorum vicem iios indigni in sarrcla gerimus Ec-
sus, ipse per contempturo, superbiam aliquid dicat: Nolilc jurare omnhw:sermo vesterest,
de rninisterio sibi interdieto agere prsesumpserit, et clesia) non non; quod autcm his abundantius esl, a malo
esl,
postea ab episcopo suo correplus incoepta prsesum- esl (Matllt. v).
plioneperduraverit, hic onrnimodis excommunicctur, •—
et ab Ecclesia expellatur. Et quicunque cum eo CAP. 228. adISe cfericus adversus clericum habens
Q ttegolium, smcularia recurrat judicia. Ex con-
communicaverit, similitersesciat exeommunicatum. cilio Chalcedonensi, cap.Q(uciione\8),
Similiter de elericis, laicis, et feminis excommuni-
(1, q. 1, c. Si clericus.) Si quis clericus adversus
calis observandum est. Quod si aliquis isla omnia clericum habet
negotium, non deserat episcopuiu
contempserit, et episcopus emendare non potuerit,
exsilio damnetur. suum, et ad ssecularia percttrrat judieia, sed prius'
regis judicio aetio ventiletur apud proprium episcopum; vel certe
CAP.225. — De presbylero damnalo qui imperatoris consilio
auribus molesttis exstiteril. Ex concilio Antiocheno, ejusdem episcopi, apud quos utrarque par-
c. 12. (Ant. i, sub Julio 1). tes voluerint, judicium obtinebunt. Si quis autem
(21, q. 5, c. Si quis a proprio). Si quis a proprio prseter boec feceril, canonicis correptionibus subja-
episcopo presbjier, aut diaconus, aut a sj'nodo fuerit eebit.
episcopus forte damnatus et imperialibus auribus CAP.229. —De presbyleris qui a plebibns sttis in
moleslus exstiterit, oportet ad niajus episcoporum famanlttr, quomodo purgari debeant. Ex concitio
converti concilium, el quse putaverint habere justa llilerdensi, cctp. 10 (htter fragmenla).
plurimis episcopis suggeraut, eorumque discussio- (2, q. i, c Presbyter si a ptebe.) Si quis presliyter
nes ae judicia proestolenlur. Si vero hsec parvipen- a plebe sihi coramissa nrala opinione informatus
dentes molesti fuerint imperatori, hos nulla venia D fuerit, et episcopus legitimis testibus approbare non
oflicio j» conc] presbyter
dignos esse, nec locunr satisfactionis haliere, nec peluerit, suspendatttr [ab
spem futurae rcstilutionis penitus aperiri dijudi- usque ad dignam satisfactionem, ne populus fide-
camus. lium in eo scandalum patiatur. Digna enim sal's-
CAP.22t>.— De presbytero qui pravis exemplis mala factio est, •si eis a quibus reus creditur, posl fa-
de se suspicari permiserit. Ex concilio Agathen&i, ctam [al. rectani] securilalem de imposilo crimine,
cap. 4 (in fragmenlis, cap. 5). innocens esse manifestetur. Quod ita a uobis et a
Si quis presbvter vitoe suoe negligens pravis majoribus constilutum esse docetur. Sed sive se
exemplis mala de se suspicari permiserit, et popu- cundum canones, sive ad arbilrium episcopi sibi
lus ab episcopo juramento seu banno Christianita- eollegas septem conjungat, et juret in sacro coiam
tis conslrictus, infarnianr ejus patefeceril, et certi posito Evangelio, quod eum sancta Trinitas , et _
accusatores criminis ejus defuerinl , admoneatur Christus Filius Dei qui iliiim fecit et docuit quod
primo seorsum ab episcopo, deinde sub duobus vel Evangelhim continet : et saneti quatuoi' evangelistse
(77) In codice Regio variat ordo, sed nos a Coloiliensi non recessinius. Joan. Molin. variat etiam m.
ms. Victorino.
 m D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 496
qui illud scripserunt, sic adjuvent quod ille prse- A , est, deponatur, non tamen conrmunione privetur.
nominatam actionem ita non perpetrarit, sicut ei de Dicit enim Scriplura : Non judicat [hoc verbum
illo oblatunr est. Et in hac satisfactione purgatus, non est in orig. nvr. EXSIKWEJ. Nattm i, secundum
secure deinccps suum exerceal ministerium. Quam aliam lilleram apud LXX inlerp.] Dominus bis in
salisfaclionem nonnulli praecedentium Patrum san- idipsum.
ctum papam Leonem in basilica sancti Petri CAP. 255. — De ordinatis, si aliquis illorum per-
apostoli, coram reverendissimo Csesare Carolo, ac cussor exstiterit. Ex concilio Agalhensi, cap. 3.
clero, et plebe ita fecisse commemorant, atque ita SI quis aliquo ecclesiastico gradu sacratus per-
mox venerandum principem contra ejusdem sancli cussor exstiterit, corripialur acerrime. Si -non
papae adversarios, dignse ultionis vindictam exer- emendaverit, deponatur.
euisse. CAP. 256. — De presbyteris qui stto vitio degradan-
CAP. 230. — Quod nullus ordinatus ab episcopo stio lur. Ex conc. Mogonlicnsi, cap. 60.
damnutus, ab aliquo defensaridebeal. Ex concilio (Dist. 81, c. Dictum est.) Diclum esk nobis pre-
Africano, cap. 29 (sub Bonif. et Cmlest.). sbyteros propler suam negligenliam canonice de-
(21, q. 5, c. Si qttis cujuslibet.) Et illud peten- gradatos, et sseculariter gradu amisso vivere, et
dum tit slatueredignentur, utsi quis cujuslibet hono- j5 ] p"oenitenliseagendse bonum negligere. Unde statui-
ris clericus judicio episcopi quocunque crimine mus ut gradu amisso, agendse poenitentise gratia in
fuerit damnatus, non liceat eum, sive ab eccle- monasterio aul canonico aut regulari mittantur. Si
siis quibus prsefuit, sive a quolibet homine defen- vero quid horunr fieri causa quselibet prohibuerit,
sari, interposita poena damni pecuniae et honoris, nbicunque sint poenitentiam agere non desistant. Si
quo nec setatem nec sexum excusandum esse prse- autem amisso gradu sseculiriter vivere voluerinl, et
cipiant. poenitentiam agere neglexmnt, ab Ecclesise commu-
CAP. 251. — De presbytero a populo accttsaio. Ex nione separentur.
episl. Gregorii papm (Greg. II, epist. 15, c. 3). CAP. 257. — Quomodo restituendi sinl qui injuste
(2, q. 4, c. Presbyter.) De presbytero vel quolibet degradantur. Ex eodem conc, cap. 28 (Tot. iv,
[sacerdote] irr clero a populo accusato, si certi cap. 27).
non fuerint tekes, qui crimini illato veritatem (II, q. 5, c. Episcoptis presbyter.) Episeoptfs, pre-
dicant, jtisjurandum erit in - medio , et illum ter sbyier, aut diaconus, si a gradu suo injuste dejeetus
stem proferat de innocentise suae puritate, cui nuda in secuuda sjrnodo innocens reperiatur, non potest
et aperta sunt omnia; sicque maneat in propiio esse quod fuerat, nisi gradus amissos recipiat co-
- „ ram altari de nrarru episcoporum. Si episcopus est,
gradu. {
-
GAP.252. — De clericis convictis et confessis, si in- orarium, annulum, et baculura; si presbyter, ora-
tra annum causam suam firitre contempserint. riunr et planelam; si diaconus, orarium et albam;
Ex concilio Africano, cap. 46 (et conc. Carth. v, si subdiaconus, patenam et calicem. Sicetreliqui
cap. 12). gradus in reparatione sui-recipiant, quas cum ordi-
(tl, q. 5, c. Rurstis.) Rursum conslitutum est ut narentur perceperant.
aliquoties clerici convictr et confessi in aliquo cri- CAP. 258. —De clericis qui propriumcpiscopum con-
mine, vcl propter eorum quorum verecundise parci- iempsetint. Ex eoncilio Anliocheno, cap. 5 (sub Ju-
tur vel propter Ecclesise opprobrium, aut insolentero lio 1).
exsultalionem hoereticorum atque gentilium, si forte Si quis presbyter aut diaconus episcopum pro-
causae suae adesse voluerint, et inirocentiam suam prium contemnens se ab Ecclesia sequestraverit, et
asserere, intra unumannum excommunicationis hoe seorsum colligens altare constituerit, et commo-
facianl. Si vero intra annum causam suam purgare nenti episcopo nou acquieverit, nec consentire vel
eontempserint, nulla eorum vox postea penitns au- obedire voluerit, semel et iterum convocatus hic
diatur. , damnetur onmino, nec ultra remedium consequatur,
CAP. 253. — Ut nullus ex ordinatis taico jurare _ quia suam non potest recipere dignitatem. Quod si
prmsumat. Ex concilio Remensi, cap. 5. I Ecclesiam conturbare et sollicilare persistat, tan-
D
(22, q. 5,c. Nullus.) Ut nullus ex ecclesiastico or- quam seditiosus per potestates exteras opprimalur -.
dine cuiquam laico quidquam supra sacrosancta [castigetur].
Evangelia juret, sed simpliciter cum verilate et pu- CAP. 259. — De presbytero, qui contra episcopttm
ritale dicat: Est est, non non. Sed, si est aliquid suitm scliisma fecerit. Ex concilio Cartliaginensi,
cap. 11 (alia versio, conc Carth. n, cap. 8.
quod eis a laicis objiciatur ad episcopum in cujus
terrilorio est, deferatur; et juxta id quod illi qui (II, q. 3, c. Si quis presbyler.) Ab univeisis epi-
scopis dictura esl : Si quis presbyter ab episcopo
ejusdem sunt ordinis dijudicarint, aut corrigalur aut
suo excommunicatus vel correplus fuerit, debet
expurgetur.
CAP. 254, — De presbylero si in aliquo crhninali pec- utique apud vicinos episcopos conqueri, ut ab ipsis
calo deprehensus fuerit. Ex canonibus aposlolorum, ejus causa possit audiri, ac per ipsos suo episcopo
cap. 25. reconciliari. Quod si non fecerit, sed superbia, quod
(Disl. 81, e. Presbyter.) Prcsbyter [Episcopus absil! inflatus secernendum se ab episcopi sui com-
presb. in orig.] aut diaconus qui in fornicatione, munione duxerit; ac separatim, cum aliquibus
aut perjurio, aut in fuiio, ant lioniieidio captus schisma faciens, sactificium Deo.obtulerit, anathe-
 DECRETl PARS VI. _ DE CLERICIS. 498
497
<
nia habealur et iocum amittat. Si querimoniam ju- A minum suum oblinebit el faciet, et docli in populo
slam adversus episcopum non habuerit, inquiren- docebunt mullos (Dan. xi). Ipsa enim Veritas per se
dum erit. infert, et dicil: Beatus est qui non fuerit scandali-
CAP. 240. — De illis qui aliquem ex ordhtalis falso zatus in me (Matih. xi; Luc 7). IUe proeul dubio
crimine appetierint. Ex eodem cap. 5 (Annectitur scandalizalus estinDeum, quirecla [recte]non do-
conc Carth. m, capilulo 3). cet, et qui ejus scandalizat episcopum vel sacer-
(2, q. 5 c. Si quis episcopum.) Si quis episcopum, uotem.
aut presbyterum, vel diaconum falsis criminibus ap- CAP. 246. — Ut presbyleri singuiis annis episcopo de
petierit, et probare non poluerit, nonnisi in fine dan- ministerio suo ralionem reddanl. Ex concilio Mo-
dam ei esse communionem. gontiensi a Riclielpho [Riculfo] ejusdetn sedis ar-
CAP. 241. — Ut nultus clericorum alium nisi scripto chiepiscopohabilo,cap. 10.
criminelur. Ex concilio Aurelianensi, cap. 10. Unusquisque presbyter per singulos annos epi-
Hlud prseterea omni ecclesiaslico ordini omni- scopo suo ralionem minrsterii sui reddat, lam de fi-
no observandum est, ut nullatenus aliquis prsesu- de catholica, quam de baptismo atque onrni ordine
mat in concilio vel synodali conventu aliquem con- ministerii sui.
fratrurn accusatione pulsare, nisi prius ipsum ^ CAP. 247. — Ut omnis presbyler sibi subditos fidem
discere constringat. Ex concilio Gungrensi cap. 5
accusationis crimen et litigationis causas lit-
(Mogontiac. i, cap.ih).
teris per ordinem comprehensas manu propria est signaculum fidei, el ora-
Symbolum, quod
conscripserit [subscripserit], et episcopo vel sa- tionem Dominicam discere senrper admoneant sa-
crse synodo porrcxerit, ut juste canonice litigan- cerdotes populum Christianunr: volurousque ut
tium conlroversise iinianlur.- Non enim licet, ut
disciplinam condignam habeant, qui hsec discere
auctoritas Ronrana testatur, nisi inscriplione cele- sive in jejunio, sive in alia castigatimie.
negligunt,
-brata reum quenrquam fieri, nec ad judieium exhi-
Proplerea dignum est, ul filios suos ducant ad
beri; quia, sicut convictum de crimine poena con-
scholam, sive ad nionasteriuin, sive foras presbyte-
stringit, ita et accusatorem, si non probaverit quod ris, utfldem catholicam rectediscant, et orationem
objecit. Dominicam.utdomi alios edocere valeant. Qui vero
CAP. 242. — Ul nullus ex clero conductor privalorum aliter non potuerint, vel in lingua sua hoc di-
fiat. Ex eodem cap. 14 (Garth. m, c. 15).
scant.
(2, q. 3, c Placuit ut.) Item placuit ut episcopi,
vel clerici non sint conductores CAP.— 218. Qualem professionem. presbyteros aut
presbjieri, diaconi, diaconos episcopo suo facere oporleat. Ex concilio
.aut procuratores privatorum, neque ullo turpi et j Tolelano, cap. 27 (Tolelan. rv, 6).
inhoneslo negolio victum quserant, quia respicere (Dist. 28 c. Quando presbyt.) Quando presbyleri
debent scriptum esse: Nemo, tnililans Deo, implical aut diaconi per paroecias constituunlur, oportet eos
se negoiiis swcularibus (II Tim. n). professionenr episcopo suo facere, ut caste et pie
CAP. 245. — Ut clericus non habeatur qui inlra ci- vivant, sub Dei timore, ut, dum eos talis professio
vilulem manens ud quotidiunum sacrificium non ve-
nerit. Ex concilio Tolelatw i, cap. 5. aKigat, vitse sanctse disciplinam teneant.
CAP.219. — Ne monachi vel laici qualicunque scien-
Presbyter, diaconus, vel subdiaconus, vel quilibet tia instructi prwdicare audeanl. Ex epislota Lco-
Ecclesise deputatus clericus, si intra civilatem fue- nis papm (epist. 63 ad Theodoretum).
rit, vel in loco in qtto ecelesia est, aut in casteUo, De liis vero quse in saepe diclo concilio illicita
aut in vico, vel in villa, si ad ecclesiam ad sacrifi- contra venerandos Nicoenoscanones proesuroptione
cium quotidianum non venerit, clericus non habea- tentata sunt, ad fratrera et coepiscopum noslrum
lur, si casligatus nou emendaverit. Antiochense sedis praesulem scripsimus, (6, q. 1, c.
CAP.244. — J>eeadem re. Ex concilio Venelico cap. adjicimus) adjicientes et iUud , quod nobis propler
5 (Fe/ie/. i, c. 14).
improbitatem monachorum quorunrdam regionis
Clericus qui intra muros civitatis mauet, qua die
ea matutinis de- j [al. religionis] vestrse verbo mandastis per vicarios
[et die] hymnis sine aegritudine nostros, ethoc-speciaUler statuentes, ut prseter Do-
fuerit, septem dies a conrmunione habeatur extra- mini sacerdotes nullus audeat prsedicare, seu mo-
neus, quia ministrum sacrorum eo tempore quo non naclius, siveille sit laicus,
ab officiosuo uUa honesti necessitas qui cujuslibet scienlise
potest occupare, nomine glorietur.
fas non est a salubri cessare. •
CAP.250. — Ut clerici ab episcopis suis canones di-
CAP.245. — Quod omnes sacerdotes doceti opor- scant. Ex concilio Aurelianensi, cjap.6 (conc. Au-
teat, ut cwteros instruani, el sibi proficianl. ~Ex rel. iv, c. 6.)
epist. Anacleii papw, cunclis fidelibus missa. cap. Ul parceciani clerici a pontificibus suis necessaria
10 (ep. 2, c. 1).
sibi statuta canonum legenda percipiant, ne vel ipsi
Doceri ergo omnes oportet qui Domini sacerdotio
et ut cseteros et [ne rei ipsi, etc.] vel populi quse pro salute eorum
fungunttir, instruant, sibiprofi- decreta sunt, cxcusent se postmodum ignorasse.
ciant. Scriptum enim est: Qui docti fuerint fulge-
CAP.251. — Quod nulli sacerdotum liceat canoncs
bmt quasi splendor firmamcnti; et qui ad justiliam
' ignorare. Ex episloia Cmleslinipapw, cap. 20 (Cm-
erudiunt tnultos, quasi stellw iri perpetuas mlerni lest. i, ep. o, 1).
tateslDan. x)i); et alibi : Populus autcm sciens Do- (Dist. 58, cap. Nulti sacerdolutn.) Coelestiuus uni-
 " 500
m D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI
-rersis episcopis per Apuliam et Calabriam consti- A Domrnicam, id est ad collatioiiem verbi sub occa-
tutis. Nulli sacerdoti liceat suos canones ignorare, sione conveniunt, et ex ingluvielate [veritate] ven-
nee quidquam facere, quod Patrum possit regulls tris causa, conjunguntur,reprehensibiles coram Dee
obviaro. Quseenim a nobisres digne 1scr\abitur, si et hominibus habentur. Et ideo peraclis omnibus,
decretaUum norma cor.stitutorum pro aliquorum li- qui voluerint, panem cum charitate in domo fratris
bitu licentia populis perroissa frangatur? sui sinrul cunr fratribus frangant, et singuli singulos
CAP.252. — Ut presbyteri, quundo ad collectam ve- bibere faciant, maxime ut ultra teriiam vicem
niunt, mitiime se inebriare prwsumant. Ex concitio poculum non conlingant, et sic ad ecclesias re-
Nannetensi, cap. 10, deant,
(Dist. H, cap. Nullus presbyterorutn.) Ut nullus CAP.256. —•Ne clerici nec religiosi laici ante horatn
presbyterorum quando ad anniversarium diem xxx. tertiam convivia ineant. Ex concitio Carlhugi-
autvn. vehn. alicujusdefuncti, aut quacunque vo- nensi, cup. 12.
catione ad collectam presbyteri convcnerint, se ine- Non oportet clericos vellaicos religiosos ante sa-
briare nullatenus prsesumat, nec precatus in amore cram horam diei tertiam inire convivia, neque ali-
sanctorum, xe~ ipsius animae, bibere, aut alios ad quando clericos nisi hyrnno dicto eeclesioepanem
bibendum cogere, vel se aliena precatione ingurgi- et post cibum gratias auctori Deo rc-
i! sunrere',
tare, nec plausiis et risus inconditos et fabulas ina- ferre, |
nes ibi rcferre aut cantare prsesumat, vel turpia jo- CAP.257. — Ut presbyieri hospilaies sint. Ex conci-
ca, vel urso, vel tornatricibus ante se facere per- lio Nannetensi, cap. 5.
mittal [fierr patiatur]. Nec laivas doemonum ante se Ut curam hospitum, maxime pauperuin atqiie
ferri consentiat, quia hoc diabolicum est, el a sa- debilium, orphanorum quoque atque peregrinoram'
cris canonibus prohibitum. habcat presbyter : hos quoque ad prandium sunm
ho-
CAP.255. — Qttam religiose in convivio se presbyleri quotidie juxla possibilitatem convocet, eisque
habere debeanl. Ex eodem concitio, cap. 11. spitium tribuat.
— De eadem re. Ex eodem concilio cap. 5.
(Dist. 44, cap. Quctndo veniunt.) Quando autem CAP.258.
convenerint presbyteri ad aliquod convivium, prior Ut aulem omnis rapinoe tollaturoccasio, volumus
illorum versum ante mensam incipiat, et jcibum be- ut presbyteri qui bonunr exemplum eharifatis om-
iredicat, et lunc secundum ordinem sedeanf, alfer nibus ostendere debent, hospilales, existant juxfa
alteri honorem prsebentes, et.per vices cibum et po- Dominicum el apostolicum prceceptum, ut huroani-
tunr bcnedicant, et aliquis de illorum clericis aliquid latenr prsebeant iler facientibus, quia per hospitali-
de sancta Seriptura legat. Et post refectionem srmr- tatem plaeuerunt quidanr Deo angelis hospitio re-
liter sanetum hyronum dicant, ad exemplum Domi- ccptis (Hebr. xm). Et Doroinus in die judicii di-
nr, sicut in ccena fecisse legitur (Maith. xxvr; Marc. clurus est electis : Hospes eratn et suscepislis me
MV) ; et sic contineant se omnes presbyteri maxime (Matth. xxv). ,El Job dicit : Oslium meum semper
in talibus locis, ut nou vituperetur ministerium il- viatori palttil (Job xxxi)
lorum. CAP.259.— Deeodem. Ex concilio apud Arvetnas
— (adjungiiur huie concilio).
CAP.251. Z)e eadem re, Ex eodem, cap. 12. Placuit ut presbyteri suas plebes adnroneant, tit
Sunrmopere etiam quisque presbyter caveat, si- ipsi hospilales-sint, etnulli iter facienti mansioncm
cut de statu suo vult gaudere, ut non "quacunque denegent. Et ut onrnis rapinse occasio tollatur, nihil
occasione pattem suum aut aliunr quemlibet ad carius vendant transcuntibus nisi quantum [quanlo]
iram el ad rixam, quanlominus ad pugnam, vel ad in mercato vendere possint. Quod si carius vendere
caedem aliquo verbo irritet seu provocet, nec pro - voluerint, ad presbyterum transeuntes hoc referant,
vocatus ad hsec quisquam prosiliat, quia in talibus et illius jussu cum humanitate eis vendant.
comessationibus et potationibus semper se im- CAP. 260. — Ul cibis sacerdoium semper divina le-
nriscet diabolus. ctio misceatur. Ex cotwilio Africano, cap. 7 (CCHC.
Tol. rrr, cap. 7).
CAP.255. —7llem de eadem re. Ex eodem cap. 15. D
(Dist. 44, c. Pro reverenlia.) Pro reverentia Dei
(Dist. 44, cap. Quando presbyleri.) Quando pre- et sacerdotunr, id universa sancta synodus staturt,
sbyteri per Kalendas simul conveniunt post pera- ut quia soler.l crebro mensis otiosse fabulae inter-
ctum divinum ministerium [nrysterium] ad necessa- in omni sacerdotali convivio lectio dhinarum
riam collationem, non quasi adplenamrefectionero, poni,
Scripturarum roisceatur. Per hoc enim ct anrmse
se quas. ad prandiura ibi ad tabulas resideant, ne sedrficantur ad bonum, ct fabulse [non necessarioe,
per talia inhonesta convivia se invicem gravent, recenseri prohibefur.
ad orig.]
quia indecens estet onerosum. Ssepe etiam tarde CAP.261. — De ctericis inter epvlascuttianlibus. Ex
ecclesiam redcuntes majtts damnuir de reprehen- concilio Carthaghiensi, cap. 62.
sione conquirunt, (quod [et] de gravedine nrutua (22, q. 1, cap. Clericum.)Gleriti inter epulas can-
contrahunt) quam lucrum ibi faciant. Nam de ha- tantes ab officio detraheudi sunt.
jusmodi conventu Paulus Corintbios reprehendit, CAP.262. — De ctericis scurrilibus. Ex eodem eap.
qu> inconvenientcr coeiram Dominicam rnanducave 80 (poniturpost concilium Carth. 3, c.i).
«onveniebant (J Cor n). Sic et quid ad ccenam (Disl. 46, cap. Clericum.) Si quis elericus aui
m DEGRETI PARS VI. — DE CLERICIS. 302
monachus scurrilia, jocularia, risumque moventia A . qui accusatur, vel aut recipitur qui excommunica-
verba loquitur, aeerrime eonipialur. tuf, seu reconcilialur, pcr scripuiram accusari vel
CAP.263. — De eadem re. Ex Carthag. cap. 60. reconciliari jubetur. Et sic in caiteris hujusmodi in
Clericos scurriles et verbis turpibus jocundatores tantum scriptura deposcitur, ut sicut beatus Grego-
ao officio detrahendos. rius (regisl. I. u, epist. 54, in fine) in commonilorio
CAF.264. —Utclericus fidejussor non sit. De eodem ad Joannem defensorem ex Romanis legibus sunrens
cap. 70. (codic lib. 7. tit. 44)) scribit: Sententia quee sihe
(Ex canon. apost., c. 20.) Glericus fidejussionibus scriptura [scriplo] profertur nec nonien sententias
inserviens abjiciatur. habere non meretur. Quapropter fratres el iilii,
CAP.263. — Ne clericus comam velbarbam nutriat. oportel vos secundum ecclesiasticam auctoritalem -.
Ex eodem cap. 44. reclamationem vestram libelli serie allegare, eam-
Clericus nec comain nec barbam nutriat. manibus vestris roboratam, synodo sacrae por-
— que
CAP.266. Nc ciericus per creaturatn htrel. Ex
eodem cap. 71. rigere, ut convenienter et canonice vobis valeat re-
sponderi. Et tunc ipsi fratres libellum conscriben-
c.
(22, q. 1', Clericum.) Clericum per creaturam
eique sua nomina subscribenles, porrexerunt
jurantem acerrirae objurgandum; si perstiterit in ° les, Ilincmaro archiepiscopo , qui tunc una cuin YVeni-
vitio, excommunicandum.
lone Senonensi [MucloneSenensi] archiepiscopo, et
CAP. 267. — De clericis adulatoribus. Ex eo- Amalrico
dem cap. 56. [Ahnarieo] Turonensi seque archiepiscopo,
c. Clericus Clericus sub prsesentia gloriosi regis Garoli synodo prsesi-
(Disl. 46, qtti adulationihus.) debat.
qui adulationibus etproditionibus vacare deprehen- CAP.270.— Ne
presbyleri reliclis parwciis suis ad
ditur, degradetur ab officio. alias migrent, nisi certis de causis. Ex concilio
CAP.268. — Ne quis ex clero sine consensu episcopi Cabitonensi, cap. 41.
ad hnperatorem quennwniam deferat. Ex concilio Presbyter proprio loco dimisso ad alium migrans
Antiocheno, cap. 11 nequaquam recipiatur, nisi suae niigrationis causam
(23, q. 8, c. Si quis spiscopus.) Si quis episcopus dixerit, et se innocenter vixisse in paroecia in qua
aut presliyter, aut quilibet reguloe subjectus Eccle- ordinatus est sub testibus probaverit. Litteras etiam
siae, praeter eonsiliunr et litteras episeoporum pro- liabebil, in quibus sint nonrina episcopi et civitalis
vincise et prsecipue metropolitani, adierit imperato-
plumbo impressa. Quibus cognitis, et talibus inven-
rem, hunc reprobari, et abjici oportere non solum fris,quibus fides adhiberi possit, recipiatur.
a communione, verum et ab lronore cujus particeps C GAP.271.— Ut accusatores ctericorum si unum de
videtur existere : quia venerandi principis auribus objeclis probare non potuerint, ad cwlera non ad-
molesfiam tentavit inferre contra leges Ecclesise. Si miltantur. Ex concitio Africano. cap. 7. tcottc.
isitur adire principem necessaria causa deposcit, Afric. 97, et-Cur. 7, cap. 3).
hocagatur cum tractatu et consilio metropolitani et (5, q. 10, cap. Placuit.) Iiem placuit ut quoties-
et cseterorum episcoporum qui in eadem provincia cunque clericis ab accusatoribus multa crimina ob-
et unum ex ipsis de qud prius egerint pro-
commorantur, qui etiam proficiscentem suis prose- jiciuntur,
bare non valueririt, ad caeteranon admittantur.
quantur epislolis.
CAP. 272. — Quomodo episcopi, vel presbyleri de
CAP.269.— Ul nutlus ex clero se proclamet in synodo objecio crimine se expurgare debeant. Ex concilio
nisi scriplis. Ex concilio apud sanctum Medardum, Wormaiiensi, cap. 8 (sub Adriano II, cap. 10).
cap. 8 (Suessionesub Leone IV, initio, cap. 269). 4. cap. Si episcopo.) Si episcopo aut pre-
Hincmarus archiepiscopus Remorum suis accu- (2, q.
sbytero causa criminalis, hoc est homicidium, adul-
satoribus dixit: Quseest vestra petitio, fratres? Mi- lerium, furtum et maleficiura imputatum fuerit, pro
sericordiam, iuquiunt, pelimus nobis a vestra pa- singulis nrissam iractare [celebrare] debet, et se •
ternitate impendi de niinistratione ordinum eccle- cretam
publice dicere, et communicare, et de singu-
siaslicorum, ad quos a domino Ebbone quondam D lis sibi innocentem se oslendere. Quod si
imputatis
provebti, a vcslraauctoritate suspensi sumus. Hinc- non feceril, quinquennio a Hminibus ecclesiseexlra-
marus archiepiscopus dixit : Habelis libellumrccla- neus habealur.
mationis sive postulationis, sicut ecclesiastiea se CAP.273. — Ut clerici alienis judicibus non con-
habettraditio? Illi autem, responderunt se prse ma- slringanlur. Ex decretis Adriuni pupm, c 58 (inler
nibus nullum habere liliellum. Hincmarus arclrie- canones 80 Adriani I ad Ingelramnum).
piscopus dixit: Legum ecclesiasticarum consuetudo In clericorum causa hujusmodi forma servetur,
et auctorilas talis est, in causis gestorum, semper uf nequaqiiam eos sententia non a suo judice data
sciipturam requirant, adeo ut qui ad sacrum fontem constringat.
aceedit, suum dare nonren proecipiatur, et qui ad CAP. " 274. — Ut verberibtis publice castigatus in ex-
, silittm depuletur, qui alii crimen injttste inten-
sumnrum sacerdofium provehitur, dccreto manibus deril quod non probaverit. Ex registro Gregorii ad
omnium roborato eligitur. Ordinatus aulem a suis AntlietniumsubdiaconumCatnpanim, cap, 201 (lib.
ordinatorilius litleras accipere jubetur. Qui etiam ix, epist. 66).
ab ccclesiastica socielale quolibet excessu discindi- Cum forlius punieuda sint crimina quse inson-
rur, libellari inscriptione recipltur aut dejicifur. Sed tibus maxime sacratis ordinibus ingeruntur, quain
 505 D. IYONIS CARNOTENSISEPISCOPI 304
silis culpabiles omnes qui in causa Joannis diaconi A instruere studeat, et jubeat illis, ut nullns de cccle-
resedistis, attendite, ut Hilarium [Hilarum] crimi- sia exeat antequam a presbylero sive a diacono ul-
natorem ipsius nulla ex diflinitione vcstra poena ve- tima laus, id est Benedicamus Domino, aut Ile tnissa
niens castigaret. Nec illud ad excusalionem vestram est pronuntiefur.
esse credatis idoneum, quod vobis quasi judicare CAP.280. — De ordinatis, quot leslibus discttti de-
volentibus solus frater et coepiscopus nosler Pa- beanl, si accnsati fuerint. Ex concilid Carthagi-
sehasius dicitur distulisse. Nam, si zelus in vobis ncnsi, c 20 (con. Carlli. m, c. 2).
rectitudinis viguisset, facilius uni z. roullis rationa- (15, q. 7, c. Si atttem presbyleri.) Si qui presbyteri
vel diaconi fuerint accusati, adjuncto sibi GXvi-
biliter suaderi quam multi ab uno poterant sine
cinis locis episcopus proprius legitimo numero col-
causa differri., Quia ergo tantae nequitioe malum
sine digna non debet ultione transire, suprascri- legarum, quos ab eodem accusali petierint, id est
una secum in preslryleri nomine sex, in diaeoni tri-
plum fralrem nostrum Paschasium volumus admo-
ut eumdenr Hilarium bus, ipsorum causas discutiat, eadein dierum et
neri, prius subdiaconii, quo dilatiorrum, et a communione remotionum, et di-
jndignus fungitur, privet officio, atque verberibus scussione inter accusalores et eos qui
faciat in personarum,
exsilium deportari, ut accusantur forma servata.
publice castigatum,
"uniuspoena multorum possit esse correctio. 2 Reliquorunr autem cleri-
cortim causas eliam solus episcopus loei agnoscat
C.VP.275. — Ne ecclesiaslici, smculares polestaies
habere desiderent. Ex epistota Gregorii Secundino et finiat.
incluso directa. CAP. 281. —Suostanlia defuncti sacerdotts cujus esse
Certum nanrque est non vos ante exercitui du- debeal. Ex concilio Triburieusi, cap 23 cui inter-
cera prseponere, nisi vobis labor ejus fidesque com- fttil Arnulfus rex.
' Sancto concilio allalum est
placeret, et nisi eum anteactse vitse virtus et solli- quod quidam laici
citudo aptum esse monstraret. Si veio non aliis improbe aganl contra presbyteros suos, ita ut de
nisi hujusmodi viris commitlitur gubernandus exer- moiicntium presbyterorum substantia partes sibi
citus, qualis dux esse debeal animarum, ex istius vindicent, sicut de propriis servis. Interdicimus
bbnse rei comparatione colligitur. Sed verecundum itaque canonica aucloritate, ne hoc ulterius fiat,
iiobis est dicere, ct pudet, quia sacerdotes sibi du- sed, sicutiliberi facti sunt ad suscipicndum gradum
catunr arripiunt, qui exordium religiosse militioenon et agendum divinum officium, ita nihil ab eis exi-
"viderunt. gatur, prseter divinttm officium. De peculiari vero
CAP. 276. — Ul pmnam accusati suscipiat, qui non sacerdotum nihil sibi usurpent, sed totum dividatur
polest probare quod intendit. Ex concilio Braca- iP in quatuor partes : una episcopo, alia allari, tertia
rensi, c 8 (conc Brae. n, c. 8). paupeiibus, quarta parenlibus. Et si non sunt
(2, q. 5, c. Placuit.) Pktcuit ut, si quis aliqnem idonei parentes, episcopus eam recipiat, et In usum
clericorum in accusatione fornicationis irapetil, se- Ecclesiaediiigcnter distribuat. Et si quis conti a hoc
cundum prseceptum aposloli Pauli, duo vel tria faeere proesumpserit, anathematizetur.
testimonia requirantur ab illo (J Tim. v). Quod si
CAP. 282. — De clericis qtti sine testumento discesse-
non potuerit datis testimoniis approbare quod dixit, runt. Ex eodetn conc, c. 14. •
accusationem [ at. excommunicationem. Origin. ] Si quicunque ex gradu ecclesiaslieo sine testa-
accusati accusator accipiat. mento el cognitione decesscrit, hoereditas ejus ad
CAP. 277. — Ul sicut laici clericos in sua accusa- Ecclesiam ubi servivit devolvatur. Similiter et de
tione tn smcularibus non recipiunt, ita nec ipsi in
eorum accusatione recipianl. Ex concilio Aurelia- sanctimonialibus.
nensi, c. 5 CAP. 283. — De rlericis qui laicalibus vestimentis
Onrnes episcopi in tertia sessione acclamaverunt: induuntur. Ex eodetn concilio, c 27.
Sane dignum est ut sicut sacerdotes vel clericos in Ut laicalibus veslimentis clerici non utantur, id
sua accusalione, vel saeculaiibus judiciis laici rron est manteUo vel coto, sive cappa, ncc pretiosis
rccipiunt, ita ipsi in sacerdotum vel clericorum ac- D et ineptis calciamentis, et aliis novitatum vanitati-
cusalionibus seu ecclesiasticis negotiis, nisi sponte bus, sedreligiosoet decenti habitu induliincedaiU.
collaudetur, non recipiantur. Quoniam inconve- CAP.284. —De eadem re. Ex concilio Carthaginensi,
nicns esl ut hi qui hos respuunt, ab his recipianlur. cap. ii (con. Carth. iv, cap. 45). -
CAP.278. — Ut lesthnonium laici contra clericos (Dist. 42, c. Llericus.) Glerieus professionem
nemo recipiat. Ex concilio Triburiensi. cap. 4. suam eliam habitu et incessu probet, et ideo nec
(11, q. 1, c. Testimonium.) Testimonium laici ad- in vestibus, nec calciamentis decorem ouserat.
versus clericum nemo suscipiat. •—J>e clericis qui oliese in nundints de-
— CAP. 285.
CAP. 279. De prwdicaiionc presbyterorum. Ex ambulanl. Ex eodctn concilio, cap. 48 (ibidem).
eodem coneilio, cui inierfuil Arnulfus rex.
Clericus qui pro commodo aliquo in nundiais
Preecipimus vobis ut unusquisque veslrum super non pro enrendo aliquid in n. otisj.], vel in
duas seu tres hebdonradas diebus Dominicis seu [qui
foro ab officiosuo degradctur.
feslivitatibus sanctorum, populum sibi eommissum, CAP.deambulat, 286. — Ul nulius cx ctero arma militaria
doclrinis salutiferis ex sacra Scriptura sumptis, in portet. Ex concilio Meldensi, cap. 18 (sub Sergio
ecclesia sibi commissa, post cvangeliunr perieclum, II, c 37).
 505 DECRETI PARS VI. — DE CLERICIS. 300
(23, q. 8, c. Qtticunque.)Quicunque ex clero esse A debent juxfa regulam, licet et valde raagna sit ci-
videntur, arma militaria non sumant, nec armali vilas. Idipsum autenr ct Actuum apostolorum liber
incedanf, sed professionis suoevocabulum religiosis insinuat (Act. vi).
moribus et religioso habitu prsebeant. Quod si con- CAP.295. — ltetn de eadcm re. Ex concilio episco-
sacrorum canonum contenr- porum tjui iu Ancyra et Cwsarma convenerunt,
tempserint, tariquam cap. 9.
ptores et ecclesiasticse sanclitatis profanatores, Diaconi septem esse debent seeundum regu-
proprii gradus amissione multentur, quia non pos- lam, quavis magna sit civitas; cui regulse au-
sunt sinrul Deo et sseculo militare. ctoritas erit Jiber Actuum [aposlolorum (Act. \y\).
CAP.287. -.—De eademre. Ex concilio Aureiianensi,
cap. 9. CAP.296. — Ul diaconi coram presbyteris non se-
Omnimodis dieendum est presbjieris et diaconi- deant. Ex concilio Laodicensi, cap. 20 (et conc.
bus ut arma non portent, sed magis coniidanl iu Agathen., c. 65.
(Dist. 95, c. Non oportet.) Quou non oporteat
defenslone Dei quam in armis. diaconum coram presbytero sedere, sed jussione
CAP.288. — Ne ecclesiaslkce personw canes aul ac-
cipilres habeattt. Ex concilio Metdensi, cap. 8. presbyteri sedeat. Similiter autem diaconis honor
habeatur ab obsequehtibus, id est a subdiaconis, et
(Dist. 54, c. Episcopum, presbyterum.) Episco- omnibus clericis.
pum, presbjierum, aut diaconum canes ad venan- — Ne diaconi presbyletis se anleponunl.
CAP. 297.
dum, atit accipitres, aut hujusmodi res habereiion Ex concilioToletano, cap.50 (conc.Tbl. iv, c«p.58).
si
licel.-Quod quis lalium personarum in hac-vo-
luntate ssepius detectus fuerit, si episcopus est, (Dist. 93, c. Nonnulli diaconi.) NonnuUi diaconi
tribus nrensibus a communione suspendatur; pre- in tantam erumpunl superbiam, ut sese presbyleris
in choro ipsi priores stare
sbyter duobus mensibus; diaconus vero ab omui anteponant, atque primo
oflicioet coinniunione suspendatur. proesumant, presbyteris in secundo choro constitu-
CAP. 289. — De eadem re. Ex concilio Aurelianensi, tis. Ergo ut sublimiores sibi presbyteros agnoscant,
cap. 3. tam hi qiram illi in ulroque clroro consistant.
— exorcistm energumenis manus im-
(Dist. 34, c Omnibus servis.) Omnibus servis Dei CAP. 298. Ex Ut concilio Carthaqinensi, cap. 20 ( conc.
venationes, et silvaticas vagaliones cum canibus, et ' ponanl.
Curth. rv, c. 90).
ut accipitres et falcones non habeant iulerdicimus.
CAP.290. — Ut clericos discordantes episcopus sua (De cons. dis. 5, c. Omni die.) Omni die exoreistaa
rrranus inrponant.
potestate conciliet. Ex concilio Afrkano, cap. 59 encrgumeitis
(con. Carih. iv, c. 59). CAP.299. — De honore universis ordinibus compe-
H tente. Ex decrelis S. Sylveslri papm, cap. 4.
(Disl. 90, c. Discordantes.) Discordantes clericos,
Ita fratres jubet auctoritas divina et aflirmat ut a
episcopus vel ratione vel potestate ad concordiam
subdiacono usque ad leetorem omnes subditi sint
traha^inobedieritessjmodus peraudientiam damnet.
CAP.291. — De clericis qui proruperinl in mutuam diaconn. Cardinali urbis Romse in Ecclesia hono-
cwdetn.Ex concilio Hilerdensi, cap. 6 (conc. Hi- rem reprsesenlantes tantum. Ponlilici vero piesbyter
lerdensi, c lf). diaconus, subdiaconus acolytus, exorcista, lcctor.
Si qui clerici in muluam csedem proruperint, abbas, monaclms in omni loco reprsesentent obse-
proul dignitas officioram in tali excessu contu- quium, sive in publico sive in grcmio ecclesioe.
ineliam pertulerit,! a pontifice dislrictius vindicetar. CAP. 500. — De sacerdotibus qui ministerium suum
CAP.292. — De eademre. Exeodem, eap. 7 (inter adimplere nesciunt, nec discere volunt. Ex concilio
fragmenia). Aurelianensi, cap. 6.
Frater iri fratrem si ausus fuerit mauum mit- Sacerdotes qui rite non sapiunt adimplere mini-
tere, legitimam discipilnam accipiat. sterium sutim, nec "discere juxta praeceptum epi-
viribus satagunt, et con-
CAT.293. — Quod seplem diaconi sufficiant in una- •scoporum suorum, pro
quaque Ecclesia. Ex epistola Fabiani papw, cctp. 2 I ) templores canonum existunt, ab oflicioproprio sunt
(epist. \\ initio). submovendi, quousque haec pleniter cmendata ha-
Sepfem ergo diaconi sunl in urbe Roma per se- beant.
plem regiones civitatis, sicul a Patrihus accepi- CAP.5U*.— Ut clerici non reputcntur qui sub nullius
mus, qui per singulas hebdomadas et Dominicosdies episcopi disciplina inveniuntur. Ex covcilio ^ari-
atque festivitatum solemnia, cum subdiaconibus et siensi, c 10.
acolytis ac sequentium ordinum ministris, injuncta (Dist. 93, c. Nulla ratione.) Nulla ratione clericr
sibi ohservent miuisteri?, ct parati onini hora di- aul sacerdotes habendi sunl, qui sub niillius episcopi
viuum ofljciumsint, et qmdquid eis jnjungitur-per- disciplina et providentia gubcrnantur. Tales enim
agendum .Sinilliteret vobis, prouf, opportunum fue- acepiialos, id est sine capite, prisca Ecclesise con-
rit, per singulas civitates est faciendum ut divinum suetudo nominavit.
absque ulia nrora aut negligentia studiose ac sd- CAP. 302. — Ut clerici liberi facli a dominis suis, eos
lenmiter agatur officium. Iwnorentcl carionke servianl. *£&concilio avud-Al-
tlieim [Aflcum] habito, c. 58.
CAP.291.— Deeademre. Ex concilio Neocmsariensi, NtiUus clericus ad gradum presbyterii promovca-
cap. 14 tur, nisi ut scriplum in canonibus habe'ur : Si eniiri
(Dist. 93, f, Dlaconi scpiem), Diaconi scplcm esse propter Dci dilcciionem quis.de servis suisquem-
 '
507 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 308
quanr elegerit. el doeueril litleras, et libcrtali con- A solum in civitalibus, sed etiam in omnUus paroeciis
donaverit, cl per liitercessionem erga episcopum verbuur faciendi daremus presbyteris poleslatem,
^presbyterum effccerit, ille autem postea in stiper- ita ut si presbyter aliqua infirmitate prohibente per
biam elatus, missam dominis suis et canonicas ho- seipsum non potuerit pracdicare, sanctorum Patrum
ras servare et psallere renuerit, et eis juste-obedire, honriJisea diaconibus probatis [prob. deesl in orig.]
dicens se liberum esse, noluerit, et quasi libere cu- reeitentur.
— De clericis qui in rixa hilerficiunlur.
jus vult homo fiat, haec sancla sjnodus anatheinati- CAP.508. Ex concilio Triburiensi, c 50, cui interfuit Arnttl-
zat, et illum a sancta communione arceri judicat,
donec resipiscat et domino suo obediat secundum phus rex. ,
carionica prsecepta. Si autenr obslinato animo etharc (25, q. 8, cap. Qukunque clericus.) Quicunque
clericus aut in bello, aut in rixa, aut gentiliunr Iu-
conteropserit, accusetur apud episcopum qui eum dis mortuus fuerit, neque oblatione pro eo poslule-
ordinavit, et degradelur, et fiat servus illius, id est lur, sed in manus incidal
domini sui, sicul natus fuerat. Quisquis vevo talem non judicis. Sepultura tameu
privetur.
secum habuerit, posteaquam rem illitts prsedictam CAP.509. — De
presbtjleris qtti capitali crimine ac-
audierit, et domino suo non reddiderit, vel a se pro- cusati excusare se non possunt. Ex eodem concilio,
jecerit sive episcopus, sive comes, sive clericus, sive B c. 6 (Annectitur conc Arvern.).
laicus anathcmatis illius societate nodatus poenam De presbyteris qui de crimine fornicationis sive
excommunicationis luat. aliquo capitali flagitiq accusanfur, et non habent
CAP.505. — De illis qui fngam fralris celavermt. Ex collegas cum quibus se excusare [al. expurgare]
dictis Basilii. possinl, aul si forte lapsi fuerint, quomodo salisfa-
Si quis eum qui districtionem ecclesiastieam non ciant. In quoruro judicio neque ad dexleram neque
ferens, Tugam nreditari, cognoverit; si non stalira ad skiistram declinandum est, sed recta via gra-
prodiderit, proditionis illius participem se esse non diendum. (Dist. 28, c. Presbyter.) In concilio nam-
dubitet, et landiu a conventu fratrum est seque- que Neocsesariensi capitulo prinro scriptum est :
strandus, quandiu ille valeat revocari. Presbyter si uxorem accepcrit, deponatur ab ordine;
CAP. 504. — De illis qui presbyteros suos male tra- si vero fornicatus fuerit aut adulterium perpetravc-
ctaverint. Ex concitio apud Arvernas, c. 7. rit, amplius pelli debet, et ad poenitenliam redigi.
Si quis presbyterum proprium inhonorat, aut CAP.510. — Ut viri veraces et Dettm limenles in ci-
verbo, aut facto contumelianr fecit, landiu a limini- vitutibtis el vicis consliluanlur. Ex concilio Ro-
bus ecclesise arceatur, quousqueper condignam poe- llwmagensi, c. 9.
nilentiam satisfaciat. Ait enim Apostolus : presby - /-. Ut populus admoneatur-ut in Dominicis et feslis
teri qui bene prmsunt duplici honore digni habeanlur diebus onrnes ad vesperas et nocturnas vigilias, ci
(I Thn. v). Item alibi dicil : Obedite prwpositis ve- ad nrissam omnimodo occurrant, et ut decani in
stris, et subjecti estole eis (Hebr. xm). Et ceetera. civitatibus el in vicis publicis viri veraces et Deum
CAP. 305. — Ut nomen papm in ecclesiis sanciis limentes constituantur, qui desides et negligentes
recitetur. Ex concilio Vasensi n, cap. 4 (Vusensei, commoneant, ut ad Dei servitium absque occasione
c. 2). properent, etut ipsi decani sacramento astringantur,
Et boc justum visum est nobis, ut nomen domiui ut nulla interveniente causa, scilicet aut
amoris, aut
papse quicunque sedi apostolicse prsefuerit in vestris limoris, aut propinquitalis, aut muneris, negligenles
ecclesiis recitetur [nostris orig.] et transgressores reticeant, quin sacerdotibus pro-
CAP. 306. — Ut presbyteri el diaconi in villis habi- prias eorum culpas manifestent. Sacerdotum autenr
lantes summas feslivitales in civitalibus celebrent.
Ex concitio Arvernensi, c 14. erit ita eorum vitia zelo et amore divino cum debila
Si quis presbyter aut diaconus, qui non in civi- disciplina corrigere, sicut ipsi nolunt pro aliorum
tate canonicus esse dignoscitur, sed in villis habi- erralis sententiam juslse damnationis suscipere. Et
lans in oratoriis ofiicio sancto deserviens, celebrat ut dies fesli a vespere usque ad vesperam absque
divina myteria, feslivitates prsecipuas, Domini Nata- D opere servili cum debito honore celebrentur.
lenr, Pascha, Penlecosten, cl si quaeprincipales sunt CAP.siis 311. — Ne atiquis cleiicorutn induabus Eccle-
feslivitates reliquse, dehinc ne faciat comnionemus, facite connutneretur, 7 synodi, cap. 15.
Clericus ab instanti tempore non connumeretur
et nusquam alibi, nisi cuin episcopo suo in civitale
lesiivilates supradictas celebrct. Quicunque sunt in duabus Ecclesiis. Negotiationis enim esl Iioc et
cives laici natu majores, pari modo in urbibus ad turpis commodi proprium, et ab ecclesiaslica con-
suos in suetudine penitus alienum. Audivimus enim ex ipsa
pontifices prsedictis feslivitatibus veniant, et
dominis
ibi divina mysteria celebriler audiant. Quod si qui Dominica voce, quia, nemo polest duobus
servire, aut enhnunutnodio habebii et alterum diliget,
improba temerilate haec contempseiint, a commu-
nione pellanlur. aul unum suslinebil et altcrum contemnel (Lnc xvi).
CAP.507. — Ul presbyieris poiestas prwdkandi in Unusquisque enim secundum apostolicam voecm
sttis plebibus concedatur. Ex concilio Vasensi n, quo vocafus est, in hoc deJretnranere (J Cor. vri), ct
cap. 2 (verius m, c. 2). in una locari Ecclesia. Queeenim per turpe lucrum
Hoc etiam pro oedificationeomnium Ecclesiaruni, in ecclcsiaslicis rebus cfliciunlur, aliena consistunt
et pfo Tilililate loliiis populi nobis placuil, ul non a Dco; ad vitae vcro hujus nceessilatem sludia sunt
 509 DECRETI PARS VI. — DE CLERICIS. 310
diversa. Ex eis ergo qui voluerit aequirat corporis A jus sanetoesedis auclorifate finianlur, sicut ab apo-
opportuna. Ait enim Aposlolus : Ad ea qum mihi slolis eorumque successoribus multorum consensu
opus eranl, el his qui mecum sunt ministraverunt episeoporum, jam diffinitum est. Nec in corutii
manus istm^(Act. xx). Et hsec quidenr in hac ser- Ecclesiis alii aut^prseponantur, aut ordinentur, an-
vanda urbe. Cselerum in villis quse foris sunt, pro- tequanr hic eorum juste lerminenttir negotia (5. q.
pter Inopiam hominum indulgeatur. 6, c Quatnvis.) Quoniam, quamvis liceat apud pro-
CAP.512. — Ante discussionemnon esse suscipiendos vinciales et metropolitanos atque primates, corum
accttsalores.Anacletus in tertio decretali suo (Evu- venlilare accusationes vel criminationes, non tameii
rislus ep. 2, unle ntcdium).
licel diflinireseeus quam prsedictum est. Reliquorum
(2, q. 7, c. Si qui sunt vituperatores. Si qui sunt
vero clericorum causas apud-provinciales et melro-
vituperatores aut accusatores episcoporum vel reli-
noii eos a politanos, et prinrates venlilare, et juste finire lieet.
quorum sacerdotum, oporiet judicibus Judicantem tanren oporlet cuncta rimari, el ordinem
Ecclesise audiri, antequam eorum discutiatur aesti-
rerum plena inquisitione discutere, inlerrogaiidi ac
mationis suspicio, vel opinio, qua intentione, qua
proponendi adjiciendique prsebita patientia ab eo,
lide, qua temeritate, qua vila, qua conscientia, ut ibi actio ambarum parlium limitata sit pleniter.
quove merito, si pro Deo, aut pro vana gloria, aut B CAP.517. — Non esse judkandum donec ulrinque
inimicitia vel odio, vel cupiditate ista prsesumpse- sil peroralum. Ibidem (consequenie). ,
rint, nec ne. Nec litigantibus jttdcx prius sua velit scnlentia
CAP.515. — Clericos non esse accusandos a laicis. obviare, nisi quando ipsi jam peractis omnibus nihil
Telesphoruspapa in primo decrelali stio omnibus habeant in quseslione quod proponant, et tandiu
episcopis(cap. 1).
Sicutlaici sseculares homines nolunt clericos re- aclio ventiletur, quousque ad rei veritalem perve-
nialur. Frequenler inler.Dgare oportet, ne aliquid
ciperein accusationibus el infamalionibus suis, ila
nec clerici debent eos recipere in pulsationibus suis, praeterinissuiii forte remaneat, quod adnecti conve-
in omnibus discrela debet esse et niat. (5, q. 5, Induciw non mod.) lnducise enim non
quoniam semper
et conversatio clericorum ac ssecula- modicoe ad inquircndum dandse sunt, ne aliquid
segregata vita,
rium laicorum. prsepropere agi a quacunque parle videatur, quia per
c Nihil
CAP.514. — Vulgtisnon esse recipiendtim in accttsa- subreplionem multa provenitinl: (2, q. \,
tione sacerdotutn. Pattlo vost in eodem decreluli contra.) Nihil tanren absque Iegitimo et idoneo ac-
(cup. 2). cusatore fiat. Nam et Dominus rtoster Jesus Christus
(6,17. 1, cap Sacerdotcs.) Sacerdotes quiproprio ' Judam esse furem sciebal, scd, qttia non est accu-
ore corpus Domini conficiunt, ab omnibus sunt obe- u salus, idco non esl ejeclus; et quidquid inter apo-
diendi [forte obaudieudi] et timendi, non dilace- stolos egit, pro dignitate roinislerii, raturn m'ansit.
randi aut detrahendi, quia a quibus se Domini po- Nam, si leges sseculi accusatores requirunt,'quanto
pulus benedici, salvari et instrui cupit, iiullatenus magis ecclesiasticse regulee?Doccnt enim terreslria
eos debet arguere, rrec vulgus in eorum accusatio- et humana quoesint ecclesiastica atque coeleslia.
nem suscipi. Populus enim ab eis docendus est et CAP.518. — Inlra provinciam e'xercendas pulsali
corripiendtts, non ipsi ab eo, quia non est discipulus eicliones.Ibidem (cap. 5, et in episl. 1 Felicis I).
sttpra magistrum (Matlh. xx). (Post pauca.)Dei ergo (5, q. 6, c. Si quis clericus.) De accusatoribus vero
ordinalionenem aecusat, qui eos qui ab eo consli- comprovincialibus ita legitur esse stalutum : Si
tuuntur saeerdotes accusat vel damnare cupit. quis super quibuslibet criminibus quemlibet cleri-
CAP. 515. —• Accusatori non esse credendum qui cum pulsandum crediderit, in provincia, in qua
absenleinaccusat. Ibidem post pauca (cup. i). consisiitille qui pulsatur, suas exerceat actiones,
Accusatores et accusatrones, quas legcs sseculi nec sestimet eunr alibi aut longius ad judicium pro-
non admittunt, et nos submovemus, et accusalori trahendum. Ulivero qui pulsatus fuerit, si judicem
omnino non credi decernimus, qui absente adver - suspcctum habuerit, liceat appellare.
sario causam suggerit ante utriusque partis juslam CAP.519. — Non esse jttdicandum cle absente. 'Ilem
discussionem. Nec hi qui non sunt idonei susci- (cx conc. Carih. iv, c. 50).
piantur ad accusationem, et omnes qui adversus (5, q. 9, c. Cuveant judices.) Caveant eliam judi-
Patres, id est sacerdotes [id est, sacerd. ubest ab ces Ecclesise, ne absenle eo cujus causa ventilatur,
orig.] armantur, infames esse censemus. Palres , senlentiam proferant; quia irrita erit, imo el cau-
enim omnes, id est sacerdotes, venerandi sunt, non sam in sjnodo pro facto dabunt. Proditoris vero nec
respuendi, autaccusandi vel iusidiandi. calumnia nec vox audiatur. Nemo eiiim debilorem
CAP.516. — Finiiiva tantum cleticorum judicia, de- amplius potest cognoscere, quani ille qui injuriam
ferenda ad aposlolicam sedem. Eleutherus papa ejusque sustinuit nequitiam.
duodecimoloco succedensPetro in primo decretali CAP.520. —
Quod laici non debeant clericos accu-
suo, Ecclesiis Galliw (ephtolw sum, c 2). sare. Fabianus hisecttndodecretctlisuo orienlalibus
De aceusationibus ergo clericorum, de quibus episcopis (cap. 2).
consulti sumus, quia Onrnes eorum accusationes (2, q. 7. c Sicul sacerdotes.)t Sicut sacerdotes vel
difficile est ad sedem apostolicam deferri, finiliva clerici reliqui a soecularium excludundur accusa-
tantum episcopcrum judicia huc deferantur, ut hu- tione, ita illi ab istorum sunt cxcludendi el alie-
 511 D. IVONIS CARNOTENSISEPISCOPI 512
nandi criminatione. Et, sicut isti ab illis, ita et illi A venire concessum est. (3, q. 9, c. Omnia qum.) Om-
ab istis non reeipiantur ; quoniam, sicut Dominisa- Sia ergo quse adversus absentes in omni negolio
cerdotum segregata debetesse conversalio ab eorum aul Joco aguntur, aut judicantur, omnino vacuen-
conversatione, ita ct litigatio ; quia servutn Dei non tur ; quonianr abseiitem nullus addicit, nee ulla lev.
oporlet litigare (II Tim. n). Post puucu. Hsec ideo danrnat.
prsemisimus ut cognoscatur ab his quibus incogni- CAP.526. — Quodqtti ctimina inlendunt per se accu-
tum est, quia et sacerdotes quos sibi Domintts de sure debeunt. Lncius papa viqesimusprimus^a Pe-
omnibus ascivit, et suos esse voluit, non suntle- iro, in pritno decrelali suo, otnnibusepiscopis tam
Gallim quam Hispanim (cap. 2).
vitertractandi,ncc lacerandi, nec temere accusandi, (2, q. 7, c Crhninuliones.) Conslitui placuit ut
aut reprehendendi, nisi a magistris suis; quoniam criminationes
majorum natu per alios non iiant,
eorum causas sibi Dominus reservare voluit, et suo nisi
per ipsos qui crimina inlendunt, si lamen ipsi
judicio judicari [vindicari]. digni et irreprehensibiles apparuerint, et actis do-
CAP.521. -^De ordine cuusm, et numero personarum. cueriut
Item (ibidem non ila procul a fine). publicis omni se carere suspicione, atque
inimicitia et irreprehensibilem fidem ac conversa-
(4, q. 4, c. Nullus unquam.) Nullus unquain prse- r.
stunat accusator simul esse et judex , et testis; tionem ducere. (2, q. 6, c. Plucuit ul.) Unde placuit
ut a quibuscunque judicibus ecclesiasticis ad alios
quoniam in omni judicio qualuor personas necesse
est semper adesse, id est judices electos, el accusa- judices ecclesiasticos ubi majoreslauctoritas,sifue-
rit provocatum, audienlia non negetur.
tores, ac defensores, atque lestes. Similiter staluen- CAP.527. — Quw accusaliones recipi non debeant
tes apostolica auctoritate jubemus ne pastorera suum
Slephanus papa I, in secundodecrelali suo (cap.~~).
oves quse ei comnrissse fuerint, nisi in fide errave-
(3, q. 5, c. Accusalores.) Accusalores, et accusa-
r.t, reprehenderc audeanl; quia facta procpositorum tioues quas sseculi leges non recipiunt, et anleces-
oris gladio ferienak non sunt, neque potest esse di-
sores nostri prohibuerunt, et nos submovemus.
scipulus sttper magistrum (Matth. x). Nullus enim alieuigena aut accusator eoruni fiat,
•CAP.522. — Item non esse contradkendum uuctori
luti. Ibidem. aut judex. Iiem. (Idem supra, c. 315.) RepeUanlur
habilantes cum immicis et omnes laici quia infesta-
(11, q. 3,c. Qtti omnip.) Quiomnipotenlem Deum
meluit, nec conlra Evangelium, nec contra aposto- tionem blasphemise affectio iuimicitise incilare solet.
los , nec contra prophetas, vel sanctorum Patrum Nec iUi in vestra suscipiendi sunt accusatrone, qui
instituta aliquid agere uUo modo consentit. vos in sua nolunt recipere infamatione (5, q. 4, c
CAP. 525.—Depulsalisubi respondere debeant, ubi iu Nullus anathem.) Nullus enim anathematizatos su-
non. Idem in terlio decrelali suo (ad Hilariutn scipiat, nec a quoquam Credantur, quse ab eis vel
episc, c. 5). dicuntur vel consciibuntur. Eos dico anathematiza-
(q. 6, c. Pulsaius.) Pulsalus, ante judieem saum los esse, quos episcopi suis scriptis anathemaliza-
causam dicat, et ante non suum jucicem, pulsatus, verunt, aut eorum statuta anathematizant.
si voluerit, taceat: etut pulsatis quoties appellave- CAP.528. — Quod
per scriptum nultus sit accusan-
rinl, inducise dentur. dus. laem (cap. 4).
CAP.524. — De convkiis pro accusatione non ha- (2, q. 8, c. Per scripta.) Per scripta enim nullius
bendis. Idem (ibidem, puulo post). accusatio suscipiatur, sed propria voee, si legitima
(2, q. 3, c. De pmniten., disl. 1, c. Si quis iratus.) et condigna accusatoris persona fuerit, prsesente vi-
Si quis ergo iratus crimen aliquod euilibet temere delicel eo quem accusare desiderat, quia nullus ab-
objeeerit, conviciunr non est pro accusalione ha- sens aut accusari potest. aut accusare.
bendum; sed permisso tractandi spalio, id quod CAP.529. -- De incerlis judkiis. Felix papa I, xv a
iratus dixil per Scripturam se probaturum csse fa- Pelro, in primo decretali suo, Palerno coepistopo.
teatur: ut si forte resipiscens, quoe pro iracundia (Idem supra habetur, c. 318.) In re dubia certa
dixit, iterare aut scribere noluerit, non ut reus cri- non judicetur senlentia, nec ullum- judicium nisi
minis teneatur. (5, q. 6, c. Qui crimen.) Omnis ergo ordinabililer habitum teneatur. Si quis super qui
qui criuren objicit, scribal se probaturum. Revera buslibet criminibus clericum pulsandum.crediderit,
ibi semper causa agatur, ubi criinen admittitur. Et "in provincia irr qua consislit ille qui pulsatur, suas
qui non probaverit quod objecit, poenamquani intu- cxerat [al. exerceat] actiones, nec oeslimet eum ac-
leiit, in se paliatur. cusator alibiaut longius perlrahendum ad judi-
CAP.525. — De alieno judicio Cornelitts papa in cium.
secundo decretali suo Rufo episcopo(cctp.2). CAP.350. — De appetlalione ejus qui judices suspe-
cios habet. Idem (proximepost).
Nullus sacerdottim causam suam alieno commit-
- Ille vero qui pulsatus fuerit, si judices suspectos
latjudicio, nisi ad sedem aposlolicam fucrit appel licet appellare primales.
lalum ; sed unusquisque provinciales judices et habuerit, — Item
CAP.551. de eodem, et qum accusationes non
notos habeat, nisi aliquam vim temerarise multitu- sint recipiendm. Idem episcopis Gallim in secundo
dinis illic timuerit; aut infestos vel suspectos inibi decretali stio.
judices habuerit; pro quibus causis ad inajoris au- (3, q. 7, c. Infamis.) Infarois enim persona nec
ctoritatis judices, ct ad alias provincias appellare et procuralor potest esse, nec cognitor. (5, q. 9,
 DECRETI PARS VI. — DE CLERICIS. 314
513
e. Absenle.) Absente vero advcrsario non audiatur A , Et si quis clericus accusans clericum in curiam in-
accusator, nec sententia absente parte alia a judice troierit, analhema suscipiat.
— J>e pelendis induciis Felix papa in
dieta ullam obtinebit firmitatem. Neque absens per CAP. 555.decretali suo Anaslasio ei jEgyptiis, c. 14
alium accusare aut accusari potest, nec affinis leslis primo
(Felix II, ep. 1, c. 8).
admittatur. Neminem ergo exhiberi de provincia ad ,. Cum ad judicium quis venerit, si voluerit et ne-
provinciam, vel ad comitatum oportet, uisi ad rela- cesse fuerit, inducise ei pelenti a Patribus conslitutse
tionem judicis ad quem fuerit appellatum, id est ut absque inrpedimento concedantur, el judices a se
actor semper rei forum sequatur. Si quis aulem jtt- electi tribuahtur, ut in loco ui.de est ille qui accusa-
dicem adversum sibi senserit, vocem appellationis lur, aut, si ibi aliquam tenrerarise multitudinis vim
exhibeat, quam nulli oportet negari. (3, q. 6, metuerit, locum eligat sibi congruum, quo absque
c Peregrina.) Peregrina vero judicia generali san- timore suos, si necessitas exposcerit, tesles habere,
ctione prohibemus, quia indignum est ul ab exter- et absque impedimento suain canonice senlentiam
nis judieelur, qui comprovinciales et a se electos finire valeat, quia multa per subreplionem evenire
debet habere judices. solent.
CAP. 532. — De orditw accusationis, el vhicuto R CAP. 556. — De differenliu ecciesiusikwei swculuris
"! causw. Idem, c. 17 (Eutych. pap., epist. 2,
inscriptionis Eutychitinus papa episcopis per Sici-
liam (epist. 2, c. 2). episcopis per Skiliam).
Accusationis ordinem talem et didicimus, et ser- (2, q. 6, c. Non ita.) Non ita in ccclesiasticis
vari jubemus, id est si quis clericorum in crimine agendum negoliis est, sicut in saecularibus. Nam in
vocatus quis vencrit,
impetitur, non statim reus sestimetur qui accusari ssecularibus, postquam legibus
in foro decertare coeperit aliquis, non licet ante
potuit, ne suspectam innocentiam faciamus. (2, q. 8, et
e. Quisquis.) Sed quisquis ille est, qui crirnen in- peraclam causam recedere. In ecclesiasticis vero di-
tendit in judicium venial, nonren rei indicel, vincu- cla causa recedere licet, si neeesse fuerit, aut si prae-
lum inscriplionis arripiat, custodiat simililudinem, gravari viderit.
babita tamen dignitatis aestimatione potiatur. Nec CAP.357. — De non permiscendis personis causw.
Ex cpistola decretali Datnasi papm ad Stephanttm
fore [patiatur, ne forte, orig.] noverit sibi licenliam archiepisc. Mauritunim (ep. 4, c. 7).
mentiendi, cum calumnianles ad vindictam poscat
(4, q. 4, c. Nullus introducatur.) Nullus introdu-
similitudo supplicii. calur personaliler (ad causam), sed aecusatores et
CAP.355. — Qui non sinl admitlendi, ad accusaiio- accusati aequa audiantur ralione, juxta quod gesto-
nein. Idein (consequenter). C rum ordo exigit. Accusatores vero et judices non
Hseretici omnes, et suspecti, et excommunicati, iidem sint, sed per se accusatores, per se judices,
' homicida.
quoque atque malefactr, fures, sacrilegi, per se lestes, per se accusati, unusquisque in suo
raptores, veneflci, adulteri, et qui raptum fecerint, ordinabiliter ordine. Nam inscriptio primo semper
vel falsum testimonium dixerint, seu qui sortilegos fial, ut talionem calumniator recipiat, quia ante
magosque consuluerinl [concurrerint, ortg.], nulla- inscriplionem nemo debet judicari vel damnari, cum
tenus ad aecusationem sunt admittendi. Nulli infami et sseculi leges hseceadem retineant.
unquanr, aut saerilego de quocunque negotio liceat CAP. 358. — De Maximo episcopo. Ex epistola
adversus religiosum Christianum, quamvis humilis Bonifacii papm -ad episcopos Gailiw,' cup. H 15
servilisque persona sit, testimonium dicere, nec de (Bonif. I, ep. 2).
qualibet ratione, vel inscriptione Christianum im- (3, q. 9, c. Decernimus.) Bonifacius episcopis
petere. Gallise.Decrevimus veslram debere inlra provinciam
CAP.334. — Sub quol testibus cujusque ordinis ac- essejudicium, etcongregari synodum ante diem Ka-
cusalio fieri debeal. Ex sytwdalibus oestis Sylvestri lendarum Novembrium, ut, si adesse voluerit, Maxi-
papw. mus prsesens, si eonfidit, ad objecta respondeat. Si
Preshyter autem cardinalis nisi in quadraginta D vero adesse neglexerit, dilationem sententiae de
quatuor testibus non damnabitur. Diaconus cardl- absentia non lucretur. Nam manifestum est confiteri
nalis constitutus urbis Romse, nisi in xxxvi non eum de crimine, qui indulto ettoties delegato judi-
condemnabitur. Subdiaconus, acolylhus, exorcista, cio, purgandi se occasione non utilur.
lector, osliarius, nisi (sicut scriptum esl) in septenr CAP.559. — De abjiciendis familiaribus hiimicis.
teslibus non-condemnabHur.. Testes autem et accu- Leo papa Anatolio episcopo (epist. 76).
satores, sine aliqua sint infarnia, uxores", et filios (24, q. 5, c. Illud sane.) Illud sane mihi pluri-
habentes, et omnino Christum timentes [praedican- mum displicere significo, quod intcr ditionis tuse
. les]. Testimonium clerici adversus laicum nemo clericos [ jurisdictionis luse clerici ] quidam esse
recipiat. Nemo enirn clericum quemlibet in pttblico dicuntur, qur adversariorum conveniant [ conni-
examinare praesumat, nisi in ecclesia. Nemo enim veanl] pravitati, et vesaniae[irse] vasis misericordise
clericus, vel diaconus, aut presbyter propter quam- vasa misceantur : quibus investigandis et severitate
Ubet causam intrelin curiam, nec ante judieem cin- congrua coercendis debel diligentia lua vigilanter
ctum causam dicere prsesumat, quoniam omnis cu- insistere, ita ul his quibus prodesse non potuerit
ria, a cruore dicitur et immolatione siiiitilacrorum. eorrectio, non parcat abscissio. Oportet enim nos
K4S D. IVONIS GARNOTENSISEPISCOPI 5IC
evangelici meminissemandali, qtto ab ipsa Veritale A . rum rerum officia censemus committenda. Quia si
praecipitur, ut si nos oculus, aut pes, aut dextera totum corpus ocutus, ubi auditus ? (1 Cor. xu.) Sicut
scandalizaverit manus, a compage corporis aufera- enim varietas merabrorum per diversa oflicia et ro-
tur, quia melius sit his in Ecclesia [sseculo] carere bur corporis servat, et pulchritudinem repraesentat,
membris quanr eum ipsis in seterna ire sttpplicia ita varietas personarum nihilominus per officia di-
(Muitli. xvm). Nam superlluo extra Ecclesiam po- stributa, et fortitudinera et venustatem sanctae Dei
sitis resistimus, si ab his qui intus surrt, in eis quos Ecclesise manifestat. Et sicut indecorum est ut hr
decipiunt, vulneramur. Abjicienda prorsus pestifera corpore humano alterutrum membrum alterius fun-
hsec a sacerdotali vigore paiientia est, quae sibimet galur offlcio, ita nimirum noxium simulque turpis-
peccalis aliorum parcendo non parcit. sinrunr, si singula rerunr minisleria, personis tot-
CAP.540. — Episcopum accusatum non esse deseren- idem non fuerint distributa.
dttm a stiis ante finem causce. In quinta synodo CAP.515. — Ubi
Stjmtnaclii papw (ex lib. Ennodii, in tv syti.). ficri debeant ecclesiastica. Ex prinia
epistola Cletnentis (post initiutn).
(8, q. 4, c. Nonne directa.) Nonnc directa sunt 1, c. Si ex fralribus.) Si qui ex fratri-
verba canonum, quicunque clericorum alr episcopo bus(11, q. habentqui infer se, apud cognitores sseculi
suo anle sententiae tempus pro dubia suspicione di- "; non negotia
judicentur, sed apud presbyteros ceclesise qiiid-
scesserit, manifestam eum manere censuram ? quid illud est dirimatur, et omnimodo obedlant
CAP.541. — De eodemin eadetn (proxime post). statutis eorum.
Lex ecclesiastica ponlificem ab aliis accusaltim,
sub luce non CAP.546. — De abominabili crimtne conspiralionis.
priusquam objecta constiterint, exigit Culixttts in secunda epislola (cap. 1).
relinqui. (II, q. 1, c. Conspiralionttin.) Conspirationura
CAP.542. — De dcposilioneejus qni archidiaconalum vero crimina in vestris pariibus vigere audivimus,
alterius invaserat. Gregorius natati episcopoSalo-
nilano (lib. u, hidicl. 10, ep. 14 el 16). et plebes contra episcopos suos conspirare nohis
mandatum est. Cujus criminis aslutia non soJmn
(7, q. 1, c. Eutn qui conlru.) Eum qui contra ju-
stitiae regulam in archidiaconatum alterius se pro- iufer CJiristianos abonrinalis est, sed etiam inter
vehi consensit, ab ejusdem archidiaconatus honorc etlinicos, et ab exteris legibus prohihifa. El ideirco
criminis reos non solum ecclesiaslicoe, sed
deponimus. Qui si ulterius in loco eodem mini- liiijus
strare prsesumpserit, se participatione communionis etiam sseculidamnanl leges. Et non sohim conspi-
sacroenoverit esse privatum. rantes, sed etiam consentientes eis. Anlecessores
„ vero noslri cum plurima lurba episcoporum, qui-
CAP.545. — Quod nnllam vim habeant injusta judi- '
ciu. Joanni- defensori Gregorius, c. 40 (lib. xr, cuiique eorum in sacerdotali honore sunt posili, aut
c. 50, vel episl. 52). existunt clerici, honore quo utuntur carere praece-
(2, q. 1, c. In prhnis.) Qttod quidam frater dc perttnt : coeleros vero communione privari, et ah
falsis se capilulis accusalum, neque aliquid ordina- .• ecclesia extorres fieri jusserunt, omnesque simul
lriliter faclum, sed injuste se asserit condemnatum, utriusque ordinis viros infames esse censucrunt: et
diligenter quoerendunrest, primo, si judieium ordi- non solum facientes, sed et eis consentientes. (23,
naliiliter est habitum, si alii accusatores, alii tesles q. 3, c. Justum esi.) Justunr est enim ut qui divina
ftierinl; deinde causarum qualitas, si digna exsilio contemnuiit mandata, et inobedienies Patrum exi-
vel depositione fuit, si eo preesentc sub jurejurando sluntjussionibus, severioribus corriganfur vindictis,
contra eum testimoniunr dictum est, si scriptis quatenus liinorem cseteri habeant talia committere,
actunr est, si ipse iiccntiam respondendi ac defen- et Deus gaudeat fraternitate ac concordia, et cuncti
dendi sehabuit. Sed ct dcpersonis accusantium ac sunrant severilatis ac bonitatis exemplum. Nani, si
testificantium subtiliter quocrendum est cujus con- (quod absit) ecclesiaslicam sollicitudinem vigorem-
ditionis, cujusve opinionis, et ne inopes sint, ne que negligimus, perdit desidia disciplinam, et ani-
forte aliquas contra pralfatum paslorem inimicilias D mabus fidelium profecto nocebitur. (3, </.4, c Con-
habuissent, utrum testiraonium ex auditu dixeiiut, spiraiores.) Hi vero in nullius sunt accusalione re-
aut certe specialiter se scire lestati sunt, si scriplis cipiendi, neceorum vel anathematizatorum vox,ullum
nocere aut accusare '
et
judicalum est, partibus prarsentibus sententia re- potest.
ctlata csl. Quod si forte hsec soleraniter acla non CAP.547. — De modoaccusandi. Dqmasus in se-
sunl, lieque causa probala est, quae exsilio vel depo- cunda epistola (epist. 4, c. 8).
sitione digna sit, in Ecclesiam suam modis onrnibus (5, q. 9, c. Ilabetur.) Habetur quoque In decretis
revocelur. Patrum, sancitum non fore canonicum, quemquam '
CAP. 514. — Ui shtgtilis personis singula Ecclesiw sacerdotum judicare vel damnare, antequam accu-
tribuanlur ojficia. Gregorius omnibus episcopis satores canonice examinatos praeseules habeat, lo-
(apud Joan. diaconum in Vitu B. Grcgorii, n. 54). cumque defendendi accipiat, id est inducias eccle-
(Dist. 89, c: Singula ecclesiastki.) Singula eccle^ siasticas ad abluenda crimina et_ coetera, nec extr.a
siastici juris officia, singulis quibusque personis, propriam fiat provinciam prima discussionis accu-
singulatim debere commifti jubemus. Neque enim satio, sine apostolica prseceptione, cui in omnihus
uni quamlibet exercilatie personse uno fempore dua- causis debet reverentia custodiri, quoniam el anti-
517 DECRETI PARS VI. — DE CLERICIS. 518
in suutrf ordinem recipi.
qua docet hoc Patrum regula ; in qua et imperialia A cis revcrtcntes debere
paritcr statuta concinunt. Quod ita non esse, etiam illud maxime quod de Pau-
CAP.548. — De eadein re. Idem in episiola ullitna lianislis dicfum est, poterit confirmare, a quibus ve-
(epist. 7, ad episc Italiw). uientes etiaur baplizari prsecipittntur. Nunquidnam
(5, q. 9, c Qui accusare.) Qui alium accusare curo de Paulianistis jubent, omnes qui ab hoereticis
elegerit, prsesens per se et non per alium accuset, revertuntur, erunt hoc exemplo baptizandi? Quod
inscriptione videlicet prsemissa. Neque ulltis unquam cum nullus audeat facere, de ipsis lanlum esse pree-
judieetur, antequam legitimos accusatores prseserr- ceptum ratio ipsa demonstrat.
tes habeat, locumqtte defendendi accipiat ad ab- CAP.581. — De his qui virginilatis sponsionemirri-
luenda crimina. lam fuciunt. Idem (conc. Ancyr; sub Sylveslro,
c 18).
CAP.549. — De curialibus ad cterum non protnoven-
dis. Innocentibus Victricio Bothoinagensiarchiepi- (27, q. 1, c. Quotquot.) Quotquot virginitatem pro-
scopo (episl. 2, c. II). mitteules, irritam faeiunl sponsionem, inler biga-
(Dist. 51, c. Prwterea frequenter.) Proeterea fre- mos censeanfur.
queuter quidam ex fratribus vestris curiales, vel CAP.552. — De peregre buplizatis. Ex concilio Eli-
quibusUbelpublicis functionibus oceupatos, clericos berilano, cap. 24.
facere contendunt : quibus poslea major tristitia (Dist. 98, c. Omnet qui.) Onrnes qui peregre
cum de revocandis eis aUquid ab imperatore prseci- fuerint baptizali, eo quod eorum minime sit cognila
ad clerunr non esse promovendos in
pitur, quam gralia nascitur de adscilo. Constal vita, placuit
eninr eos in ipsis nruniis [mimis] voluptales exhi- alienis provinciis.
bere, quas a diabolo inventas esse non dubium est, CAP. 355. — De servis sine consenstt dominorum
el ludorum aut numerum [mirnorum] apparatibus ordinalis. Gelasius Marlyrio el Justo episcopis.
aut proeesse, aut forsitan interesse. Si certe in Actores siquidem illustiis viri filii nos&riAman-
sollicitudo et tristitia diani graviter conqueruntur homines, suo juri dedi-
exemplum fratrum, quanr alios adhuc clericos, alios jam diaconos ordi-
ssepepertulimus, imperatore prsesente, cum pro his los, cum non solum
post niodernum (quod tanto-
ssepius rogaremus, quam ipse nobiscum positus co- nalos,
inferiores clerici ex cu- rutn pontificum collectione sub omnium saluberrinrae
gnovrsti, quibus non solum
ass^ensuconslat esse perfectum) hujiis-
rialibus, vevumetiam jam ex sacerdotio constitiiti, provisionis
molestia ut instabat. itrodi personas suscipi non debere, verum etiam, 9i
ingens redderentur,
forle in divinoecultum mililise, ante fuerint igno-
CAP. 550. — Quod id quod necessilas reperit pro qui eliminare prorsus, et exutos
remedio, cessante necessilale, debet utique cessare. rantia faciente suscepti,
Idem Bufo, et Eusebio Mucedonibus episcopis religioso privilegio ad dominorum possessiones jusla
(epist. 22, c. 5). debuerint admonitione compelli. Et ideo, fraires
(1, q. 7, c. Quod pro remedio.) Sacerdotum sum- charissiroi, eos quos supradicti viri actores in cleri-
ma deliberatio hsee fuit, ut quos Bonosus ordina- catus officio monstraverint allineri, discussos et
verat, ne cum eodem remanerent, ac ne fieret non obnoxios ac probatos custodito legum tramile sine
mediocre scandalum, ordinali reciperentur. Yicimus intermissione reslituite, ita ul si quis jam presbyter
(ut opinor) ambigua. (I, q. 1, c. Quod pro necessi- repeiitur, in eoiem gradu, peculii sola amissione
tate.) Jam ergo quod pro remedio ac necessilate permaneat. Diaconus vero aut vicarium praestet,
teroporis statutum est, constat primilus non fuisse, aut si non habuerit, reddatur. Residua officia sciant
ac fuisse regulas veteres quas ab aposlolis aut apo- neminem posse ab obnoxielate, si convincitur, vin-
stolicis tradilas Ecclesia Romana cuslodit, custo- dicari, quatenus ordine custoJito nec dominorum
diendasque nrandat his, qui eam audire consuerunt. jura, nec privilegia nlla ratione turbentur.
Sed necessitas temporis id fieri magnopere postu- CAP.554. — De eaclemre. Gelasius Herculentio,
labat. Ergo quod necessitas pro remedio reperit, Stephatw el Justo episcopis.
cessante necessitale, debet utique cessare pariter Nuper eteninr actores illustris feminse Placidise
quod urgebat, quia alius est ordo legitimus, alia petitorii oblatione conquesli sunt, Sabinum Marcel--
usurpatio, quam ad prsesens fieri tempus impellit. liancnsis sive Gusiliualis urbis antislilem, Anlio-
Sed canones apud Nicseamconstituli de Novalianis chum servtim juris patronse suse absentis dominse '
fieri permiserunt. Prius ille canon a Patribus instilu- occasione captata, ad presbyterii honorem usque
tus ponendus est, ut possimus advertere, vel quid, pcrductum , ejusque fratrem Leontittm clericalis
vel qualiter ab eisdem serisum sit vel proeceptum. officii privilegio decorasse. Et ideo, fralres charis-
(Can. 8, Nic. syn.) De his, inquit, qui nominant se- sirai, inter supradictos actores, et eos qui conditio-
ipsos catliaros, id esl mundos, et aliquando veniunt nis extrerase repetunlur, objectam cognitionem vo-
ad catholicam Ecclesiam, placuit sanetas et magnee bis nostra auctoiitate deputamus, ut, omni veritate
synodo ut accepta manus impositione, sic maneant discussa, sl revera Oirieclam sibi nraculam justitise,
in clero. Possumus vero dicere de solis hoc Nova- . refragalionis non poluerit ratione diluere, Leon-
tianis esse prseceptunr,nec ad aliarum liaereseoncle- iium clericum, quenr gradus praefinitus legibus non
ricos perlinere.Nam, si iilique de omnibus ita defini- defendit, ad sequendam eognitionis suee necessiia? '
rent, addidissent a Novalianis , aliisque hoereli- tem nrodis omnibus redhibete. Antiochum vero,
 819 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 520 .
quia per sacerdotruin non ]am potest retolli, sr in jA quando promisit, ncque ego pater ejus calla aifaris
suam Ecclesiam in lroc in quo est honore, desiderat involutum [al. pallio alt. indutumi illum obtuli.
collocare, non velut reddilum sibi, sed habeat pro neque a quocunque sacerdote vel abbate, ut mos
/ninisteriorum celebratione susceplum. deposcit, benediclione percepta regulse unquam su-
CAP.555. — De revereniiu exhibenda ptius ordinatis.^ bactum fuisse monaclium [se fieri monachum sttb-
Nicolaiis papa Mkhaeti inweratori 'evisl. 8 ante jectum promisil]. Super his omnibus etiam pro-
medium). testalus est praefatus clericus Atho,'qttia si eo
(Dist. 21, c. Denique.) Denique, si in Epistola ad
tempore tam duroe observantise monasticam inlel-
Hebrseos legitur, quod minor a majore benedicatur lexisset
ut ratione etiam regulam, nunquam eumdem filiunr suum
(Hebr. vn), restat profe~c!o exigente Lambertum coegisset portare cucullam. Quaproptef
maledicatur. Si midem hoc ulique prsenoscentes pe- ~onsulle verba recolenles, quibus
riculosa tempora, illi qui ante nos fuerunt provi- Psalmographivolunlarie se Deo sacrificarepronuntiat (Psal. LIH),
dam in Ecclesiis eonsuetudinem fradiderunt, hodie- el voluntaria oris sui
- quc in Romana Ecelesia (quac magistra cst omiiium Dei oJisecrat beneplacita fieri in conspectu
ila ut (Psal. cxvm) : prsesentem, ut dictum
Ecclesiarum) imprselermisse servatur, nullus
est, clericum nomine Lambsrtum miuime debcre
sacerdos majori suo inlerveniente consacerdote cui- B existimavimus sub tali violentia fieri
monaciium.
libet rei benedieere nitatur. Sed et anterior slans ad Quod enim
quis non elegit, nec oplat, profecto non
pronuntiandum aliquam lectionem, benediclionem diligit. Quod autem non diligit, facile contemnit.
quidem postulat, sed ei qtiilibet inferior non audet Nullum qttippe bonum, nisi volontarium. Idcirco et
benedicere. Cur hoc? Nunquid benedicere peccatum Dominus non ferendam in via
est? Absit! De nraledicis enim, non benedicis di- virgam (Mutth. x),
per quam viotenlia ulli inferatur, prsecepit. Qua-
cit Apostolus : Quia regnum Dei non possidebunt
propter consullius agitur, si piis suasionibus con-
(•I Cor vi). Sed per hoc innuitur quantae censuroe temptum nrundi, et amorem Dei prsedicando,
freno inferiores quique ad suos judicandos praepo- violentiam inferendo ad ccelestem anrorcm quam
illum
sifos coercendi sunt, si his nec etiam benedicendi accenderitis. Unde omnium
vestrum charitati hanc
jus, illum penilus obtineant.
noslri apostolatus mandare decrevimus epistolam,
CAP.556. — De puero sine propria voiunlute cucul-
lalo. Nicotaus papa I omnibus episcopis in regno monenles alque prsecipientes, quatenus si ita est
Ludovki (inrescriptis Nicolai I lit. 15, c. 2). verum,, ut isfi dicunl, nullus episcopus vel abbas
(20, q. 3, c. Prmsens cleticus.) Praesens clericus seu monacJiorum reliquorum conventus monaslicis
nonrine Lambeiius, una cum patre suo nomine f, ( iJlum regulis invitum subjacere compellat; neqtie
Atho, quondam videlicet conrite, nunc autem cle- uilo nrodo fratres illius per hanc occasionem licen-
rico, ad limina apostolorum properans adiit prse- liam habeant patcrna seu materna illum, quod absit
senliam noslram, asserens q'ualiter idem pater ejus hseredilale privare, scd usque dura divina inspira-
in laicali adhuc hahitu [ordine orig.] in praediis lione compunctus propria volunlate regulis se sub-
propriis sedificasset mouasteria, duo voluutatem daf, licealillum a mundanis, et laicalibus remolum
gerens, ut post suum discessum praesens filiusejus vagationibus vel negoliis inter reJigiosos et eccle-
Lamberius in locum ei succederel. Quenr infra te- siasticos viros in canonica degere vita. Non enim
neram setatem inter 8 et 11 annum constitutum, putamus, quod ahsit! religiosos canonicos a sancto-
memoratus pater proprio arbitvio absque regulari rum monacliorum vila et consortio sejunclos^quia
institutione extra omnem ^oluntalem illius cucullam unusqitisque secundum Apostolum propriutn mer-
indtiit. Igitur, post quoddam ipsius temporis spa- cedemaccipiet secundum suum laborem (I Cor. vin).
littm, ut ipse dicit, Salomon episcopus eum eum CAP.557. — Quod clericus a suo excommunicattts
quibusdam aliis eidem Lamberto, absque patris obla- episcopo ab alio episcopo non est recipiendus. Ex
fione vel abbatis percepla benedictione, monaslicuwi concilio Sardicensi, ccip, 16.
illum induere fecit babitum, ul fertur, invitum, et JJ Osius episcopus dixit: Si hoc quoque omnibus
sub hac occasione paterna seu materna hseredilate placet, ut sive diaconus, sive presbyter, sive quis
a fralribus suis privalum esse, atque conlra omnem clericorum ab episcopo suo fuerit communione pri-
(ul dictum est) voluntatem suam quasi regularem vattts, et ad allerum perrexeril episeopum, et scie-
illum monachum permanere voluit. Superquaredi- rit^ ille ad quem confugerit, eum ab episcopo suo
fuisse abjectum, non oporlet ut ci communionem
ligenti cura investiganles, etiam sub adjurationepa-
trenr ipsius si verum diceret inlerrogavimus. Sed indulgeat. Quod si fecerit, sciat se eonvocatis epi-
idem clericus x\tlio respondit se lalem habuisse et scopis causam esse dicturum. Universi dixerunl: Hoc
habere voluntatem, ut suus filius verus monachus slatutum et pacem servabit, et concordiam cuslo-
fuisset, et in locum ei successisset. Sed sub teslifl- diet.
catione jurejurando Crmabat, quod quando piimilus CAP.558. —Ut clerici episcopis suis subjecli sinl. Ex
ei cucullam induit, idem LamJieitus semper reslitit concilio Chalcedonensi. cap. 8 (aciione 15).
et nunquaro se monaclium fieri consensit, sed de- (18, q. 2, c. Quidatn moiiach.) Clerici in paroeciis
mum ab insequentilitis monacliico liabitu violenter [ptochiis prig.], et in monasleriis, aut martyriis
indutus fuerit, asscrens quia nunquam reguiam au- constituti. sub potestate sint eius, qul in ea est ci-
 S2i DECRETIPARS VI. — DE CLERICIS. ...;- - , 522
vitate episeopus, secundum traditionem sanctorum A vel civilis causa ftterit commota, si derelictoeccle-
Patrunr, nec per praesumptionem recedant a suo siastico judicio publicis judiciis purgari voluerit,
episcopo. Eos vero qui ausi fuerint rescindere hu- etiam si pro ipso fueril prolata sententia, locum
jtismodi institutionem quocunque modo, vel si no- suum amitlat; el hoc in criminali aclione [judicio
luerint subjacere proprio episcopo, si quidem fuerint orig.J; in civili verd perdat quod cvicit si locum
clerici personarum ordiuatione, subjaceant condem- Suum obtinere maluerit [voluerit otig.].
nationibus canonum.. CAP.363. — Quid agendum sit si provocatum fuerit
CAP.559.-— Z)eeadem re. Ex eodem (ibidem sed ex de ecclesiasticis, ad alios ecclesiasticos judices. Ex
alia versione). eodem, cap. 10.
Clerici qui pauperum disposilioni vel mouaste- (2, q. 6, c. Plaouit.) Hoc etiam placuit ut a qui-
riorum vel martyriorum prsesunt, sub polestate sin- buscunque judicibus ecclesiasficis ad alios judices
gularum civitatum episcoporum, secundum sancto- ecclesiasticos, ubi est majorauctoritas, fuerit pro-
rum eanonum traditionem perdurent, nec per suam vocatum, non eis obsit q\iorum fuerit soluta sen-
temeritatem episcopi sui moderationem declinent. tentia, si convinci non potuerint, vel inimico aninio
Qui autem littjusmodi dispositionem quolibet modo judicasse, vel aliqua cupidate aut gratia depravalos
subvertere ausi fuerint, et episcopo suo non obe- B csse. (2, q. 6, c. Sane.) Sane si ex consensu par-
dierint, si quidem clerici fuerint, canonicse damna- tiunr judices electi fueiint, etiam a pauciore numero
tioni subjaceant, si autem monachi aut laici sint, a quam conslitutum est, non liceat provocari.
communione suspendantur. CAP. 564. — Quid ad testimontum non sinl admit-'
tendi. Ex concilio Carlhaginensi vn, cap.~i.
CAP.560. — Quod noii oporteul cleticos, prmtermisso
episcopo, ad smculariajudicia commeure. Ex eodetn (2, q. 2, c. Testes autem.) Testes autem ad lesli-
conc, cap. 9. inonium non admittendos, qui nec ad accusationem
(11, q. \, c Si clericus.) Si -clericus adversus admilti proecepti sunt, vel etiam quos accusator de
clericunr habeat negotium, non relinquat suum epi- sua domo produxerit. Ad teslimonium autem infra
scopura, et ad ssecularia judicia concurrat; sed prius aniios quatuordecim setatis suse non admittan-
negolium agitelur apud proprium episcopum, vel lur.
certe (si fuerit judicium ipsius episcopi) apud arbi- CAP.565.— 'Quod electorum judicum sententia sperni
ifos cx ulraque parte electos audialur negolium. Si non debcat. Ex concilio Milevitano u, cap. 24.
quis vero contra haec fecerit, canouum subjacebit (2. q. 6, c. A judicibus.) A judicibus autem quos
correctionibus. Et si clericus adversum suum seu communis consensus elegerit, non liceal provocare.
aliutn episcopum liabeat eausam, apud audientiam Et quisquis probalus fuerit pro coiilumacia [per-
synodi provincise conqueratur [conquir. orig.). Si cont., orig.], nolle obiemperare judicibus, cum hoc
vero contra ipsius provincise metropolitanum epi- primoe sedis episcopo fuerit probatum, det Jitteras,
scopum episcopus sive clericus habeat controvcr- utiiullus ei communicet episcoporum,donec obtem-
siam, pergat ad ipsius dioecesis primatem; aut certe peret.
ad Constantinopolitanse regise civitatis sedem, ut CAP.366. —De contumacibus clericis, et adofficium
tardis. Ex conc. Agathensi,cap. 2.
eorum ibi proprium negotium exquiratur.
CAP.561. — Quod mininie liceut clericis transmi- (Dist., 30, c. Conlumaces.) Contumaces vero cle-
grare in aiiam civilatem, nisi pro perseculione. Ex rici, prout dignitatis ofdo permiserit, ab cpiscopis
eodem concilio, cap. 20. corrigantur. Et si qui prioris gradus elati superbia,
Clericos in singulis ecclesiis constitutos, sicut communionem fortasse contempserint, aut ecclesiam
jam decrevimus, non Ucere in alterius civitafis ec- frequentare, vel officium suum implere neglexerint,
clesiis ordinari, sed acquiescere in ea in qua ab ini- peregrina eis communio tribuatur, ita ut cum eos
lie ministrare meruerunt, exceptis illisqui proprias poenilentia correxerit, rescripti in matricula gradum
civitates perdiderunt, et ex necessilate ad alias ec • suum dignitatemque recipiant.
clesias migraverunt. Si vero quicunque episcopus CAP.567. •—Ul ciericus inconsulto cpiscopo suo ad
D smcularem judicem noh pergut. Ex codcm concilio,
post definitionem istarii ad alium episcopum peiii-
nentem clericum susceperit, placuit sanctse synodo cap. 32.
ct hunc qui suscipit, et eum qtii susceptus est, tan- (11, q. 1 et 2, c. Clericum.) Cleiiciis nec quem-
sseculafem judicem, episeopo
diu excommunicalos manere quandiu ipse clericus quam praesumat apud
non permittente, pulsare; sed qui pulsatus fuerit
ad propriam reverlalur ecclesiam.
non respondeat, nec proponat, nec adeal crimiuale
CAP.562. —Ul clerici publica judicia non appellent.
Ex conciiio Carlhaginensi m, cap. 9. negolium in judicio saeculari. Si quis vero seecula-
rium per calumniam ecclesiam aut clericum fati-
(II, q. 1, c Placuit.) De diversis ordinibus Ec- et victus fuerit, ab ecclesioe limini-
c.esise servientibus, ul si quis in causam criminis gare tentaverit,
' lius et calholicorum communione, nisi digne poeni-
iucurrerit, et abnuerit judicium ecclesiaslicum, de- arceatur.
beat periclilari, ut el filii saeerdotum speclacula tuerit,
CAP. 568. — Quod iiccat presbytero vel diucono a
ssecularia non adeant. Item placuit ul quisquis epi- cotnmunione suspenso, si necesse fuerit, baptizare.
scoporum, presbyterorum et diaconorum, seu cleri- Ex concilio Aurelianensi, cap. 8 (Aurel. 1, c. 14).
cbrum, cmn in ecclesia ei crimen fuerit intentatum, (Dist. 81, c. Si diaconus.) Si diaconus vel prc-
PATROL.CLXI. 17
 523 D. IVONIS CARNGTENSIS EPiSCOPI 524
sl.yter pro reatu suo se ab allaris comniunione, sub A castrati, et moribus digni fuerint visi, lios canon
-pcenitentis cenfessione submoverint, sic quoque si admittit ad clericatus ofiicium promoveri. Si quis
alii dcfueiint, et causa certse necessitatis exoritur, autem sanus non per disciplinam rcligionis et absti-
1abscissionem
poseentcm baptismum liceat baptizare. nenlisa, sed per plasmali a Deo corpo-
CAP,369. — Utcierici si quid prwstilerint sine usttra ris, exislimans Iposse a se carnaJes conciipiscenlias
rccipianl. Ex concilio Tarraconensi, cap. 5 (sub amputari, casfraverit sc, non eum admitfi decerni-
Hormisda). mns ad aliquod clericatus officium. Quod si jam
(14, q. 4, c Si quis tlericus.) Si quis clericus in anle fuerat promolus ad clerum, proliibitus a suo
necessitate solidum prsestiterit, hoc de viiio vel de miriisterio
deponatur.
frumento accipiat, quod mercandi causa tempore —
GAP.575. Quod non ticeat diucono anle presbvterum
statuto dccretum fuerit venundari. Coeterum si spe- sedere, cap. 40.
ciem nou habuerit necessariam, ipsum quod dedit Non liceat arrle presbyterum diacono sedere, nisi
sine ulio augmento reeipiat. cum jussione presbyteri.
CAP.370. — Ut nulltis clericorum servum vel disci- CAP.376. — Ut ordinandus ad cliaconalum matri-
pttlum sttum ab ecclesia -extrahere audeat. Ex con- mpnio renttnliet, cap. 41 [cap. 59].
cilio Hilerdensi",cap. 8.
g (Dist. 27, c. Diaconus qui.) Diaconus qui eligilur,
(17, q. i, c Nullus cier.) Nullus clericorum ser- si conteslatus fuerit pro accipiendo matrimonio, et
vum auf diseipuluni suum ad ecclesiam confttgien- dixerit se non posse iu castitate permanere, Iiic non
tem extrahere audeat, vel flagellare proesumat. Quod ordinetur.
Quod si in ordinatione tacuerit, et ordi-
si fecerit, donec digne poenitcaf, a loco cui hono- natus
fuerit, et postea matrimonium desideraverit,
rem non dedit scquestretur [segregetur, orig.]. alienus sit a minislerio, et vacet a clero.
CAP.371. — De clericis qui monaciwrum propositttm CAP. 377. — Quod non ticeal cuilibel vasa Dominka
uppeiunt. Ex concilio Toletano, cap. 54 (Tol. iv, tangere. Ex eodem conc. cap. 42 (ibid. 41).
c. 49).
c. Clerici Clerici monachorum (Dist. 23, c. Non liceat.) Non liceat quemlibet mi-.
(19, q. i, qui.) qui nisteria nisi subdiacono, aut acoljio in se-
proposilunr appetunt, quia meliorem vitam sequi cretario tangere, vasa Dominica.
cupiunt, liberos eis ab episcopo in mouasteriis lar- CAP.578. — De tendenda coma clericorum el habitu
girl oportet ingrcssus, nec interdici propositum. ornato. Ex eodem conc cap. 66.
corum, qui ad coniemplationis desiderium transire (Dist. 15, c. Non oportet.) Ron oportet clericos
nituntur. comam nutrire et sic ministrare, sed allenso capite
CAP. 572. — JYestipendia clericorum a jure -alie- , palentibus auribus, et seeundum Aaron talarom
nentur ecclesiarum. Ex concilio Toletano vn, (J
tunicam [vestem , orig.] indacre, ut sint in habitu
cap. 5.
ornato.
(12, q. 2, c. Scepefil.) Ssepe fit ut proprielati ori-
obsistat CAP. 579. — De non ordinandis invitis vel dejicieKdis
ginis longinquilas temporis. Quapropter immerilis. Gregorius papa Natali episcopo in prhno
providentes deeernimus, ut si quis clericorum sli- iibro regislri (epist. 19).
pendium de rebus ecclesise cu|uscunque episcopi (Dist. 74, cap. Gesta qum.) Gesta quse nobis in
percipit largitate, sul) precarise nomine debeat pro- concilii vestri confecta secretario direxisti, in qui-
fessionem scriliere, nec per retentionern diuturnam bus arehidiaconus honoratus addicitur, plena esse
prsejudicium afferat ecclesiae, et qusecunque in usu cognovimus semine Jurgiorum, cum uno eodemque
perceperit, debeat utiliter laborare, ut nec rcs divini tempore una persona nolens ad sacerdotii ordinem
juris vldeantur aliqua occasione negligi, et subsi- provehitur, quee tanquam immewta a diaconatus of-
dium ab eeclesia cui deserviunt percipere possint ficio removetur. Et sicut jtistum est ut nemo cre-
clerici. Quod si quis eorum contempserit facere, scere compellatur invittts, ita censendum puto, simi-
ipse se stipendio suo videbilur privare. liter, ne quisquam insons ab ordinis sui minisferio
CAP. 373. — Quod clerkis servis ecctesiarum dare dejiciatur injuste.
debeant episcopi liberlalem. Ilem ex concilio I CAP. 580. — Quid agendum sit de rebus
Toletano is, cap. 9. lapsorum
clericorum, Gregorms Petro subcliacono (lib. i,
(Dist, 54, cap.,Qui ex familiis.) Qui ex familiis eap. 42).
ecclesiseservifuri devocanlur in clerum, ab episco- (16, q. Delapsis.) De Iapsrs sacerdotibus, vel levi-
pis suis libertatis necesse est ut percipiant donttm, tis, vel quolibel ex clero, observare te volumus. Ut
ct si honestse vitse claruerint meritis, tunc demum in rebus eorum nulla contaminatione misccaris, sed
majoribus fungantur officiis. Quos vero fiagitiis or- pauperrima regularia monasteria require, quse se-
dinaverit incorrigibilis noxa, perpetua servilus con- cuhdum Deum vivere sciuntur [sciunl], etin eisdem
ditiouis religet in catena. monasieriis ad poenitentiam lapsos trade, ut res la-
CAP. 574. — De eunuclds qui ab aliis fiunt, vel qui psorum in eodem loco proficiant, iu quo agere poeni-
sibi naturatia abscindunl. Ex deerelis Mqrtini papm, tentiam traduntur, quatemts ipsi ex rebus eorum
c. 215 (ex decrctis Marlini Bracarensi). subsidium habeant, qui de correctione eorum so!ii:
(Dist. 55,c. Si quisper wgriludinem.) Si quis pro citudinem gerunt. Si vero parentes habent, res eorunr
EBgriludirienaluralia a medicis habuerit secta, simi- legitimis parentibus denlur, ita tamen ut eoi um sti-'
liter et qui a barbaris aul dominis stullis fuerint pendia qui in poenitentiam dati fuerint, sufficieiiter
t;Qn DECRETI PARS VI. — DE CLERICIS. 52S
debeant procurari. Si qui vero ex familia ecclesia- A musundedigressi sumus. Nec si dua3aut trcs pariter
slica sacerdotes vel levifse, vel monachi, vel clerici, Dei ancillse morentur, solum ad ea decet ingredi
vel qtsilibet alii lapsi fuerint, dari eos in poeiiitentiam sacerdolem. Si quis hsec prsecepta non observaverit,
, volumus, sedres eorum ecclesiastico jurinon sublrahi. hpstis esl animse suse. Quod si post nosira monitg,
Ad ustim tamen suum accipiant unde ad poeniten- agapetas aliquis clericus amplius quoesierit amare
tiam subsistant, ne si nudentur, locis in quibus quam Christum, secundum synodalem regulam con-
damnaii [dati, orig.] fuerint, onerosi stinl. veniatur, et praecepla Patrum in NicoeadiiTmita ei
CAP. 581.— Qum pmna sequatttr occulle infaman- legantur. Jam-sero si convcrsus prscdicta reliquerit,
lem. Gregorius clero et populo Ravennw in libro consecuti sumus maximum Jucrum. Aliopiin talis
sexto regislri (l. v, ep. 50). ab Ecclesia anathematizandus est. Gerniinant enim
Quia [quidam, orig.] maligni spiritus consilio re- feminse cum viris hahitantes spinas, et arcana men-
pletus, contra Castorium notarium ac responsalem tiura acuto muerone percuiiunt. Proh nefas! Dolor
nostrum nocturno silenlio in civitatis loco contesta- est dicere, sed prseterire non decet, Clnisto istse vo -
tionem posuit in ejus crimen loqucntenr, mihique \ erunt nubere, non clericis.
eiiam de facienda pace callide contradicenlem , et CAP. 585. — Ut Cltrisiiani sclwlastici solmcismos
quia quisquis veraciter loquilur, semetipsum inno- 15 quorumdtim tolerenl sacerdotum. Augusiinus e.v
tescere no:i debet formidare, oportet ut publice libro De calechizandis indibns (cap. 9).
exeat, el qusectnique in tontesialione sttaloqui prse- (Disl. 58, c. Sedulo mon.) Sedulomonendisuntscho-
sumpsit, ostendat. Quod si non exierit, neque pu- lastici, ul liumilitale induti Chrisliani discant non
Jriiee confessus fueril, quisquis illc sit qui hoc contemnere, quoscognoverinl morunnitia qtiam ver-
agere prsesunrpsit, vel coiisensum in tantK iniquita- borum ampiius devitare, et corde casto linguam exer-
tis consilio prsebuit, ex Dei et Domini nostri Jesu citatam nec conferre aude'aiit, quametiam prseferre
Christi sentenlia [spiritu, orig.] definimus, ut sancli consueverant. (Paulopost.)His enim maximeutllecst
ejus corporis et sanguinis patiicipatione privatus nosseita csse proeponendas vcrbis sententias, ut prse-
sil. Si vero, quia latel et quoniaui nescitur, teneri a pouitur animtis corpori. Ex quofitutita malic debeant
diseiplina non valet, si lanti mali conscius, ct pro- veriores qtiani diserfiores audire scrmones, siciit
hibitus, corpus et sanguinem Domini percipere malle debentprudentiores quara formosiores habcre
-
prsesuniit, anathenialisultione percussus nl fallax ac amicos. Noverint etiam non esse vocem ad aures
paslifer, a saiiGloeEcclesise corpore sil divisus. Si Dei, nisi amici affectum. Ita enim non irridebunt si
qttis autem fortasse talis est, quenr nos hujus facti aliquos antistites et ministros Ecclesise forte ani-
auctorem ac parlicipem esse nescientes, ad cum C madverteriut, vel cum barbarismis et strlx'cismis
hona optantes epistolas transmittamus, ipsapro eo Deum invocare, vel eadem verba quaepronuntiant
apud omnipotenlem Deum deprecatio sit vacua. Sin non intelligere, perlurbateque distinguere, non quia
autem in eadem civitate egressus ad publicum, po- ista miniine corrigenda sunt, ul populus ad id quod
tuerit docere quse dixit, vel certe scicns seiion posse plane intelligil, dicat atnen, sed tamenpie tolcranda
quem scripsit oslendere, errorenr suunr fuei it aperte stint ab eis qtii didiceiint, ut sono in foro, sic voto
confessus, Dominici corporis el sanguinis participa- in ecciesia benedici. Itaque forensis illanomiunquam.
lione non sit privatus, neque a sanetse Ecclesise cor- forte bona dictio, nunquam tamen benediclio dici
pore alienus existat, quia rios apud omiiipoleiilem potest.
Deum cx nostris quclidie culpis agnoscimus, ut CAP. 584. — Pro cxcessu correciionis non csse ve -
quamvis -servato disciplinse uioderaroiiie, alioiuni niam petendam a subditis. Augustinus De vila cle-
tamen erratibus parcamus. ricorum (epist. 109, ud monachas).
CAP.582. •—De bigamis cl concubinuriis. Ilieron. in (Dist. 86, c. Quando nec) Quando necessifas disci-
epist. ad Oceanum (tomo II, htcipit Sophronius plinae moribus [minoribus , orig.] coercendis dicese
Eusebius). vos dura verba eompellit, si eliam in ipsis nroduni
Nullo pacto digamos vel concubinarum cafenis D vos excessisse sentitis, non a vobis exigitur, ut a
inserfos decet suhire ministerium. In Lqvilico scri- vobis subditis veniam postulctis , ne apud eos
quos
ptum est, ac proefinilum quales eligi debeant sacer- oportet esse sulijeclos, dum niniiunr servatur humi-
dotes. Sic habes : Et dixit Dominus ad Moysen : litas, regendi frangatur aueloritas. Sed lamen. pe-
Sacerdos uxorem accipiat virginem de semine pati ism tenda esl venia ab omniuin Domino, qui novit cos
suorum; viduanr vero et destituiam, aut a vivo quosplus justoforte corripitis, quanta bencvolcntia
nrarito derelictam non accipi.al (Levit. xxr). Bene diligatis:
audivi proecipiente Domino Moysi, qsiia nc-c uxor CAP.583. — Cur penniiluniur fttngi offtciissuis re-
debet sacerdoli digama convenirc, ne honorcm vertewes ab hmresi. Idem inepistola ad Bonijacium
polluat sacerdotii. Sicul iinius uxoris virum, sic unius (epist. 50, non ita procul a fine).
viri mandat uxorem. Si ergo clerieus monogamus (25, q. 4, c. Ipsa pietas.) Si, inquiunt, oportet, ui
faeiit, et uxor ejus diganra, iroli eum ministerio nos extra Ecclesiam et adversus Ecclesiam fuisse
applicaie; digamam enim duxit uxorem. Ilsec Tifo poeniteal, ut salvi esse possinrus, quomodo posf;
prsecepta Apostolus de ordinandis clericis dedit istam poenitenliam apud vos clerici vel etiam epi-
i Tit. i). Et quia liber Cnem exspeclat, ad id redea- scopi permanemus? Hoc non fieret, quoniam
 827 . D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 528
revera (quod fatendum est) fieri non deberet , A schismatis fuisse manifeslatus est, cseteros corre-
nisi pacis ipsius compensalione sanaretur. Sed1 ctos, etiamsi extra Ecclesiam ordinati essent, in suis
sibi hoc dicant et mullo maxime humiliter doleantl honoribus suscipiendos esse censuerunt, non
quo
qui in tanla morte prsecisionisjacent,utisto quodami etiam foris ab unitate corporiS/Christi possent ha-
vulnere matris catholicoe reviscant. Cum enim prae- bere Spiritum sanctum, sed maxime
propter eos
cisus ramus inserilur, fit aliud vulnus in arbore, quos foris positi possent decipere, et a suscepiione
quo possit recipi ut vival, qui sine vila radicis per- illius muueris impedire; deinde ut etiam ipsornm
ibat. Sed^um receptus recipienti coaluerit, et vigor infirmitas lenius excepta intus sanabilis lieret,
jam
eonscquitur et fructus : si autem non :
coaluerit, ille nulla pertinacia claudente oculos cordis, adverstis
quidem areseit, sed vita arboris permanebit. Est; evidentiam veritatis.
enim et tale inserendi genus, ut nullo proeciso ramo i CAP.388. — De prmjudicio vitundo, Idem in epistola
qui intus est, ille qui foris est inseratur, non tamen ad cterttm, et -universam plebem Ecctesim Hippo"
nensis (epist. 157).
nullo, sed vel levissirao arboris vulnere. Ita ergo et '
isti cum ad radicem catholicam veniunt, nec eis (2, q. 1, c. Nomen presbyteri.) Nomen presbyteti
non ausus sum de numero collegarum eju»
quamvis post erroris sui poenitenliam honor clerica- propterea vel supprimere vel delere, ne divinse potestati, sub
aut fit „
tus, episcopatus aufertur; quideni aliquid
iu cortice arboris cujus examine eausa adhuc pendet, facere viderer
tanquam malris, coutra integrita-
tem severitatis : verumtamen quisTneque qui plantat injuriam, si illius judicium meo vellem judicio prae-
est aliquid, nequesjui rigat (I Cor. ni), ad Dei miseri- venire. Quod nec in negotiis saecularibus judices
cordiam precibus fusis coalescente insitorum pace faciunt, quando causse dubitalio ad majorem pote-
statem refertur, ut pendente relatione aUquid audeant
ramorum; charilas cooperit muililudinem peccatorum commutare.
Et in episcoporum concilio constitatum
(I Petr. iv). nullum clericum qui uondum convictus sit
CAP. 386. — Cur publke pasnitentes non sint in est,
clericatu. Item ibidetn (consequenter). suspendi a communione debere, nisi ad causam
(Dist. 50, c. Ut consliluerelur.) Ut enim consti- suara examinandam se non preesentaverit.
tueretur in Ecclesia ne quisquam post alicujus cri- CAP. 389. — De onere presbyterii. Augusiinus in epi-
minis poenitentia clericalum accipiat, vel ad clerica- stolaad Valerium episcopum (epist. 148).
tum redeal, vel in cleriealu permaneat, non despe- (Dist. 40, c. Ante omnia.) Domino beatissimo et
ralione indulgentioe, sed rigore factum esl disciplinae. venerabili et in conspectu Domini sinceriter cha-
rissimo patri Valerio Augustinus presbjier in Domino
Alioquin contra claves datas Ecclesise disputabitur
de quibus dictum est: Quse solveritis in terra, soluta C ' salutem. Ante omnia peto ut cogitet religiosa pru-
erunt in coelo (Malth. xix). Sed neforsitan etiam de dentia tua nihil esse in hac vita, el maxime hoc
eeeteris criminibus spe honoris ecclesiaslici, ani- tempore, facilius iet levius, et liominihus accepta-
mus intumescens superbe ageret poenitentiam, seve- bilius episcopi, aut presbyteri, autdiaconi, officio,
rissiuie placuit ut post actam de crimine damnabili si perfunctorie atque adulatorie res agatur, sed
poenitentiam nemo sit clericus, ut desperatione tem- nihil apud Deum miserius et tristius et damnabilius.
poralis altitudinis medicina major et verior esset Item nihil esse in hac vita, et maxime hoc tempore
humilitatis. Nam et sanctus David de criminibus difficilius, laboriosius, periculosius episcopi, aut
mortiferis egit poenitentiam, ettamenin honoresuo presbyteri, aut diaconi officio, sed apud Deum nihil
perstitit. Et beatum Pelrum quando amarissimas beatius, si eo modo nrililelur quo noster imperator
lacrymas fudit, utique Dominum negasse 'poeuituit, jubet. Quis autem iste sit modus nee a pueritia, nec
et lamen apostolus mansit. Sed non ideo supervaeua ab adolescenlia nrea didici. Et eo tempore quo diseere
putanda est posteriorum diligentia, qui ubi saluti coeperam, vis mihi facta est, mefito peccatorum
nihil detrahetur, humilitati aliquid addiderunt, quo meorum. Nam quid aliud existimem nescio, ut
salus lutius muniretur, experti credo aliquorum "• secundus locus gubernaeulorum mihi traderetur, qui
fictas poenitentias, per affeetatas honorum poten-" remum tenere non noveram.
tias. Cogunt enirit multas invenire medicinas, mul- CAP.590. — Dc inordinalo uccessu sanclimonialium.
torum experimenta morboruin. Yerum in hujusmodi Augtislinus in epistola ad Eusebium (epist. 69)»
causis, ubi per graves dissentionum scissuras, aon (21, q, 1. Subdiaconus.) Subdiaconus quondam
hujus aut illius hominis est periculum, sed populo- Spaniensis Ecclesise, vocabulo Primus, cum ah ac-
rum strages jacent, detrahendum estaliquid severi- cessu indisciplinato sanclimonialium prohiberetur,
tati, ut niajoribus malis sanandis clraritas sincere atque ordinata et sana prsecepta contenmeret, a cle-
subveniat. ricatu remotus est.
CAP. '587. — Citr Donatistm correcii mini&lrare CAP.591. — Ul transiens ab hmrelicts in humilitate
permissi sint. Ibidem (paulo\post). pmnitentim recipialur. Idem in eadem epistola.
Hoc erga istos ab initio servavit Africana catho- (Proxime post.) Ego, si Domino placet, istum
iica ex episcoporum sententia, qui in Ecclesia Ro- modum servo, ut quisquis apud eos propter discl-
mana intei Csecilianum et partem Donati judicave- plinam degradatus ad catholicam transire yoluerit,
runt, damriatoque uno quodam Donato qui auctor in humiliatione poenitentioe recipiatur, quo et
529 DECRETI PARS VI. — DE CLERICIS. 550
ipsi eum forsitan cogerenl, si apud eos manere A reparandum antiqui honoris [ordinis, ortg. et vict.]
voluisset. nieritum. Hsec diversitas hoc modo distinguitur»
CAP'.592. — Ul quisqtce alterius judicium suscipiat, Illos enim ad pristinos officii gradus redire canon
quod ipse de alio judicure velil. August. in epistola prsecepit, quos poenilentiee proecessit satisfactio et
ad Pascenliumcomitem Afrkanutn (epist. 174).
c. est ut digna pcccatorum confessio. At contra hi qui nec a
(52, q. 6, Iniquum esl.) Iniquum quisque vitiocorruplionis [correpli,on(jf.] emendanlur, atque
judicare de alio velit, et judicari de se nolit. hoc ipsum carnale delictum quod admittunt vindi-
CAP.595. — Ne clerici smcularia negolia traclent.
Epistolet Cypriani ad presbyteros et diaconos, ple- care quadam superslitiosa-temeritate nitunlur, nec
bemque Furnensem (epist. 9,/i6. i, alias epist. 66). gradum utique honoris, nec graliani communionis
(21, q. 5, c. Cypritinus.) Cyprianus presbyleris, accipiunt. Ergo ila est utraque dirimenda sententia,
et diaconibus, et plebi Furnis cousisfenlibus salu- ut necesse sit illos reslaurari in loco honoris, qui
tem. Jampridero -concilio episcoporum statutum est per pcenitentiam meruerunt reconcilialionem divinse
ne quis de clericis et Dei ministris tulorem vel pietatis. Nec immerilo hi consequuntur adeptse
curatorcm testamento suo nominaverit [constituat, [ademptse, orig.] dignitatis slafunr, qui per poeni-
orig.]; quoniam singtiU divino sacerdotio honorali, R tentiam recepisse nosciintur vilseremedium.
et in clcrico ministerlo constituti, nonnisi altari et CAr. 598. — Quare septetn anni abslhteniim pwnilen-
sacrificiis deservire, et precibus alque orationibus tibus injungantur. Ibidem.
vacare debeant. Scriptum est cnim : Nemo militans Nec ipsum quod canonum censura post septem
Deo, obligal se molesliis smculatibus, ut possii placere aunos remeare poenitentem in statum pristinum
ei cui se probavil (II Titn. n). Post aliquot versus. prsecipil, electione proprii arbitrii, sed potius sancti
Quod episcopi antecessores nostri religiose conn- Patres ex sententia divini judicii sanxerunt. Nani
derantes et salubriter providentes, censuerunt ne legitur quod Maria soror Aaron prophetissa dum
quis exccdens, ad tulelam vel curam clericum nomi- detractionis adversus Moysen incurrisset delictum,
naret, ac si quis hoc fecisset, non offerretur pro eo, Hiico stigmate leprse pereussa [perfusa, otig. ct Vicl.]
nec sacrificium pro dormitione ejus celebraretur. csl (Num. xn). Cumque peteret Moyses ul cmenda-
Ncque enim apud altare Dei meretur [merentur] relur, praecepit eam Dominus extra castra septem
nominari in sacerdotum prece, qui ab altari sacer- diebus egredi, et post emundationem rursus eam
dotes et ministros voluit [volunl] avocare. inlra castra admilti. Maria ergo soror Aaron, caro
CAP.594.—Deeadem re. Ex eadem epistola (ibidem intelligitur sacerdotis, quse dum superbise dedila
aliqucinlo superius). Q sordidissimis cogilationuniillecebris[contagiis,orig.]
(21, q. 5, c. Mollitiis.) Mollitiis et seecularibus maculatur, extra castra septem diebus, boc est,
rebus Iaqueisque obligari non debent, qui divinis extra collegium sanclaj Ecclesise septem annis pro-
rebus et spiritualihus occupati sunt, nec ad terrenos jicitur, ubi post emendalionem viliorum, loci vel
et sseculares aclus vacare. pristinse dignitatis recipit meritum. Et post pauca.
CAP.395.—Ilem de eodem, ibidem paulo inferius In fine autem epistolaj, hoc adjiciendum putavi, ut
(21, q. 5, c. Hi. qui in ecclesia.) Hi qui in ecclesia quotiescunque in gestis conciliorum discors sen-
Domini ad ordinalionem clericalem promoventur, in tentia invenitur, illius magis teneatur senlcntia,
nullo ab administratione divina avocentur : ne [nec] cujus anliquior et polior exstat aucloritas.
molestiis et saecularibus [molest. et laq. saecul., CAP.399. — De
diligcnli invesligutionejudicii Fru -
orig.~[negotiis alligentur : nec ab altariis et sacri- 'ctuosi episcopi (in ejus regula, c 4)
ficiis recedant, sed die ac nocte ccelestibus rebus el Qtieelibet causa in conveutu omniuin fratrum es_t
spiritualibus serviant. ventilanda, et juste ac subtiliter perscrulanda, ne
CAP. 596. — De eadem re. Idetn, ibid. in calce forte dolositate et malitia senioris innocens junior
epist. opprimatur. Rectori [adde: ab abbate velpraeposito,
Sacerdotum decretum religiose et necessarie ex
orig.] juxta personse acceptionem, non liceat
factum servetur a nobis. Simul et ceeteris fratribus D
neque aliquem fraudulenler, vel injuste.
detur exemplum, ne quis sacerdotes et ministros judicare, damnare ; sed, ut diclum est, spiritualium vel veri-
Dei allari ejus et ecclesise vacantes, ad saeculares dicorum fralrum in rebus est alia
hujuscemodi
nrolesfias devocet. Observari enim de csetero poterit,
ne quis ultra hoc faciat circa personam clericorum, tradenda, et retinenda sententia, qui sibi Dci judi-
ciura ponenles pra? oculis, non permittanl pessime
si quod nunc factum est, fuerit vindicatum,
animam innocenlis.
C\p. 597. — Qui clerici recipiendi sinl post lapsum, opprimere
qtti non Isidorus ad Massionem cpiscopum (inter CAP.400. — De his qui, post ordinationcm vel ante,
opera D. Isidori, De lapsu sacerdolis el repara- crimina publice commisentnt. Ex epislola Rabani
lione). archiepiscopi ad Heribaldum, ex concilio Hiler-
Quod in episloUs venerabilis fraternitas tua inno- densi, cap. 10 (Rabanus, c 1, lib. pmmlenlium).
tuil, nulla est in hujusmodi sententiis decrelorum (Dist. 50, c. De his.) De his vero visum esl nobis
diversitas intelligenda, quod alibi Jegitur in lapsu scribendum, qui sacros ordines habent, et ante vel
corporali restaurandum honoris gradum post poeni- pos.t ordinationem contaminatos in capitalibus cri-
tcntiam, alibipost hujusmodi delictum nequaquam mihibus se csse profitentur, In quibus, ut mihi vide-
 E51 , D. IVONIS CAUNOTENSIS EPISCOPI 5*2
tjr haec distantia ejsse debdl, ut hi qui deprehcnsi X CAP. 404. — Qttid agendum sit de occutte infaman-
vel capti fuerint publice in perjurio, Tuiio aiquc tibus. Itcm.
lornicationc, et coeteris hujusmodi crimiuibus se- Qui fanrosain chaiiam ad cujuscunque injuriam
cunduni sacrorum canonum histituta a gradu pro- et maculam conscripseril in secrelo, et in publico
prio depo :antur; quia scandalum estpopulo Deitalcs affixerii, inveniendaniquc projeeerit, illum contra
personas superpositas [super sepos,, orig.] Iiabere, qttenr posita chariula esl non nocebit, nec fainse
quas ultra modum vitiosas esse constat. Nempe ejus aliquid derogabit: sed si invenlri potueril, qui
iude detrahmit homines sacrificio Dei, sicut quon- liujusmodi charluiam fecit,' constringalur ut probet
dam filiis HelipeccantibusfecisseIeguntur(J Reg.n); quoe scripsit. Qui si etiam quaa scripsit probare
et rebelles Iiinc atque contrarii cxistentes eortuli non potuerif, fusligettir, qui infanrare maluit quam
pravis exeroplis quotidie pejores fiunt. Qui autem de accusare.
— De presbytero caduco morbo lab"orait'e.
prsedictis peccatis abscondite a se admissis per CAP.405. Alexander II Genobardo Juvanensi [Yivaeensi, a/-,
occullam confessionem coram oculis Dei, prxsente Yiennensi Grat.\ ctrchiepiscopo,
etiam sacerdote, qui eis indicturus est poenitentiani
(7, q. 2, r. In lilieris.) In lilleris tuis contine-
conFueiitur, et semetipsos graviter deliquisse que- batur sic. Hic clcricus ordinem liabet presbylerii,
1untur, si se per jejunia et eleemosynas,- vigiliasque -j, sed
quia caduco rnorbo laboraf, et ipsi hoc imp,'a>
'Ct sacras orationes cum lacrymis purgare cerfave- sentiarum
agnovimus, non ausi fuiiuus ci concedeie
rint, liis etiam,gradu servato, spes venioede miseri- ul offerret, vel missam celebraret. Quia vero lan-
cordia Dei promittenda est.
guor non in culpa est, super liae re aucioritalis
CAP.401. — De injuriis Clericorum, el composiiione nostroe decreto consukndum [consulendo, Gratian.]
eoruin. Ex libru capiiulonitii (lib. v, c. 184). deliberavimus. Consulimus itaque ut si frequenter
Siquis miuistros ecclesise subdiaconum, Jectorem, hoc morbo fangitur, ab oblalione ornnimodis et
exorcislam, acohtum [ostiarium, orig.] injuriaverif, ntissarum celebratione prehibcatur. Ir.deeens cnim
a'it percusserit, vel plagiaverit [a/.,plagaverit], com- est et periculosissiinum ul hoc ei accidat, qualunus
ponat Jioc uipliciter, sicut solent componere paren- in coiisecrationc eucharisiite nrorJio victus cpileplico
ies ejus. Diaconi vero, presbyteri atque episcopi cada!. Si vero Dei misericordia convaluerit,
qtiando-
injitria in quadruplttm componatur. Reliquorum qtiidem rron culpa sed infirmitas esl in causa, euin
nuleiti clericorum injuria componatur sicut parcn- sacrificare jam non interdicimus.
tum eorum. Monachorum quoque qui secundum
CAP.106.'— De ordinalis-ab ex communicutis. Ur-
regulain in monasferio vivunt, injuria dupliciter £. banns bccundus Gebbardo [Gebeurdo] Consianlknti
componatur, secundunr genealogium suam, et [ul, episcopo.
orig.] reverentia sit Deo ct Ecclesioe, etpax eis qui (9, q. 1, c. Abexeommunicalis.i oi aoexcommu-
il!i serviunt. nicalis quondam tamen calliolicis episeopis ordina-
Siraoniace ordiiies ipsos non accepc-
CAP.402.-—Quomodo canonici in claustro vivere de- los, siquiJem
beant. Ex lib, v Capitulorum, cap. 185 (c.,115). rint, et si episcopos ipsos Sinoniacos non fuisse
const. dist. c. In In consliterit, ad hoc si corum religiosior vila et do-
(De 5, omnibtts.) omnibus ctrinoe
humana decre- proerogativa visa fuerit promereri, poenilcn-
igilur, quantum permittit fragilitas, tia indicta quam coiigruanr duxeris, in ipsis quos
vimus ut canonici clerici canonice vivant, obser-
vantes divinse Scripturae doctrinam, et documeuta acceperunt ordinibus, permanere perniittas. Ad stt-
sanctorum Patrum, et nihil sine licentia episcopi periores autem ascendere non concedimus, nisi ne-
cessitas cl ulilitas maxima"l!agitaverit, et ipsorum
sui vel magistri eorum incornposite [composite,
, sancta conversatio et hoc tamen ipsuf»
orig.] agere prsesumant. In unoquoque episcopatti rarius cum cautela promeruerit, est proecipua concedendum.
ul sirotil manducent et dormiant, ubi his facultas id
faciendi suppetit; vel qui de rcbus ecclesiasticis CAP. 407. — J>emodo reconciliundi. Idem Anselmo
Mediotanensi archiepiscopo (epist, 4).
siipendia accipiunt in suo clatislro maneant. et sin- 0
Discretioni nostroe videtur, quatenus secundum
gulis diebus mane prima [primo] ad leetiouem
, veniant et audiant quid cis imperciur. Ad mensam prsecepti nostri tenorem, quando -secundum Ecele-
vero similiter lectionent audiant, cl obedieiUiam sioe vcstroe morem sacros daturus quibuslibet aliis
secundum canoites, suis magistris faciant [exhi- ordines, benedicere cceperis, eos quos lua duxerit
beant, orig.]. solertia recorrciliandos, inter benedicendum ct nra-
' CAP.403.—Ul analliemati&enlur nus imponendum iacias interesse, quibus eaetera
qui clericis injtirias omnia consecrationis instrumenfa proeter unctionis
iiifemnt. Ibid. cap. 191.
explebis, et sic ad saneta ministeria reconciliabis.
Quicunque judex, aul ssecularis presbytero, aul - CAP.408. — Ut nullus hmcularis
aut cuilibct aut de svper clcrkos ha-
diacono, clerico, junioribus, beal poiestatem. Urbanus II Radvlpho coiniii
absque audienlia episcopi vcl archldiaconi', aut (epist. 14).
archipresbyteri, injuriain infcrre prsesumpserit, ana- Nosse te volumus quia nulli soeeulari Domino po-
fhema ab' ciauium Ca.ribliau.orum consortio ba- testatem in clericoi haberelicet; sed omncs clcrici
tteatuv. episcopo soli cssc debenl subjccti. Quicunquc vero
533 DECRETI PARS VI. — DE CLEIUCIS. 554
aliter prsesurapserit, canonicoe procul dubio senten- A i in seminibus non peccal terra, quae confoyel; non
lioe subjacebit. senren quod in suleis jacitur; non humor et calor
CAP.409. — De co qui shie subdiaconaiu factus est quibus femperata frumenta in germen pullulant,
diaeonus. Alexander secundus Rumaldo Grimaldo sed, verbi gratia, fur et latro qui fraude et vi eripit
Gonstanliensiepiscopo;
scmina. Sic genus htimanum recipit terra, id est
(Dist. 52, c. Sollkiludo.) Sollicitudo "dilectionis
vulva, quod suum cst, et receptum confovet, con-
iusestuduit consulere, uirum porlilor istarum litte-
fotum corporat, corporatunt in menrbra distiuguit;
rarum diaconatus et presbjieratus officiuin sil ido-
et inter illas sacii venlris angustias Dei manus sem-
neus peragere, nec ne: cum ad id prsepropero cursu
per operalur, idemque esl corporis Creator el ani-
videlicet sine subdiaconatus ordine, negligentia po-
mse. Noli despicere bonitatem figuli qui le pla-
tius quain superbia cognoscatur ascendisse. Unde
smavit et fecit ut voluit; ipse est Dei virtus, et Dei
nos consulendo charilati tuse, mandamus ut ab of-
Cor. i) quse in utero Yirginis sedificavit
ficio sacerdotali.eum prohibeatis, donec proximo sapientia (J
sibi domum. Jephte inter viros sanctos aposloli voce
Quatuor Temporum jejunio subdiaconalus ministe- numeralus meretricis est filius (Judic. u).
rium sibi rite imponas, et sic deinceps ad (Hebr. n)
majora Esau ex Rebecca et Isaac hispidus tam mente quam
officia eum redire concedas.
B corpore (Gen. xxv), quasi bonum triticum in lolium
CAP.410. —De filiis sacerdotttm Decretum Grego-
rii VII et Urbuni II (conc. Melfilanum, c 14). avenasque degenerat, quia non in seminibus, sed in.
causa vitiorum esl atque virtu-
(Dist. 56, c Presbyterorum.) Presbyteroruiri filios voluntate noscentis
a sacri allaris ministeriis removendos decernimus, tum.
— De eodem Chrysoslotnus super Mal-
nisi aut in coenobiis, aul in cauonicis regularibus CAP. 414. Maltli. Judas aulem ge-
thmum homilia7>(ctdlocum
[reg. non habetur in orig.] religiose probati fuerint nuit Phares, c. 1).
coiiversari. (Dist. 56, c. Nunquam.) Nunquam de viliis eru-
—
CAP.411. De stabililate canonicorum regularium. bescamus parentum, sed unum illud quoeramus
Urbanus II abbali S. Rttfi.
semper, amplectamurque virtulem. Hujusmoiii enim
Siatuimus ne professionis canonicse quispiam,
etiamsi alienigenam habeat matrem, etiam si forni-
postquam Dei vice super caput silri hominem iorpo- catione
levitatis vel districtioris pollutam, vel quoliliet hujusmodi dedecore
suerit, alicujus instinctu, nihil iaroen de ejus aut vililate fusca-
sordidatam,
religionis obtenlu, ex eodem claustro audeat sine si fornicalorem
abbatis toliusque congregationis permissione qisce- bitur, aut crimine polluetur. Qtiod
ipsum ad meliora conversum nequaquam prior vifa
dere; discedentem vero nullus abbatum, vel episco- r
' commaculat, multo nragis ex nrerelrice natus et
porum, et nullus monachorum sine communi litle-
rarum cautione, suscipiat. adullera, si propria virtute decoretur, parenlum
suorum non decoloratur opprobriis. Ilem. Non est
CAP.412. — De ordinalis a non stiis episcopis. Ut ba
nus Hugoni Lugdunensi episcopo. omnino, non est nec de virtute, nec de vitio paren-
laudaudus aliquis aut culpandus, nenro iu-
(9, q. 2, c. Lugdunensi.) Lugdunensis Ecclesise [pa- fum aul
de vere aut obscurus aut clarus est. Imo etiain, ut
roehise, Gr. et Vict.} clericos, quos contra slaluta
canonum aballerius paroecioe episcopis ordinatos consideratius aliqttid dicamus ac expressius, nescio
litterarum tuarttm signilicatione monstrasti, cum quoinodo magis ille resplendet, qui nalus est ex pa,-
tamen
graduum suorum honore recipere religionis tuoepo- renlibus a virtutibus prorstts alienis, ipse
terit pruderitia, si eos alias canonice et sine pravi- fuerit de virtute mirabilis.
tate aliqua consliterit ordinalos ; si lamen eorum CAP.415.— De eodem. Sentenlia Augustini de bono
vitam probabilem id indulgentise perspexeris prome- conjugali, cap. 16.
reri (Vide Socralem, ecclesiasticm Historimlib. vi, (Dist. 56, c. Undecnnque.)Undecunque nascantur
si parentum vilia non sectentur et Deum
c 12 et 15). Legimus quippe sanctum Epiphanium homines,
t recte colant, honesti et salvi erunt. Semen enim
episcopum e dioecesi sancti Joannis Chrysostomi hominis ex
U qualicunque homine Dei creatura est,
quosdam dericos oidinasse. Quod sanclus vir om-
et eo male utentibus male erit, non ipsum ali-
nino nou feeisset, si eis detrimentum fore perpen-
deret. Quos ergo reeipiendos moderatio tua arbi- quando malum erit. Sicut autem filii boni adultero-
trata fuerit, injuncta satisfactionis gralia, propter rum nulla defensio est adulterii [adulterioruro, orig.
Ecclesiam quam offenderiint, congrua pcenitentia, et Vict.], sicmali filii conjugatorum nullum crimen
miserationis intuitu, in suo quemque honore reci- est nuptiarum.
pies, salva in omnibus sanctorum canonum disci- CAP.416. — Item de eodem. Idem in epistola ad
plina. ' Hieronymum presbyierum de origine animm (evist.
28, in medio).
CAP.415.— JVonobesseinlwnestatem parentum fitiis -Illud quod in libro adversus Rufinum posuisti,
Jwnesie vivenlibus. Hieronymus in epislola contra
Rufinum(lib. u,ep. adPammachiadversus terrores^, quosdam huic senlentise calumniari quod Deum
Joannis Hierosolym.). dare animas adulterinis conceptibus videatur indi-
'
(Dist. 56, c Nasci de adulterio ; hic varial ordo ca- gnum, unde conantur astruere meritis gestse ante
pitnm in Viclor.) Nasci de aduiterio non est ejus carnem vitse, animas quasi ad ergaslula hujus mun-
culpa qui nascitur, sed illius qui gencrat. Quomodo di juste posse perduci : non mc movcl mulfa cogi-
 S5S D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 556
tantem, quibus hsec, calumnia "possit rcfutari, Et A stolici, cselerorumque Roroanae Ecclesiar episcopo-
quod ipse respondisti, non esse vitium sementis in rum, et reliquorum sacerdolum, sive orientalium et
tritico, quod furto dicitur esse sublatum, sed in eo Graecorum patriarcliarum et multorum sanctorum
qui frumentum furatus est; nec ideirco terram non episcoporurn et sacerdotum, nec non el nostrorum
debuisse gremio suo semina confovere, qui sator episeoporum omnium, cseterorumque sacerdolum ac
•immunda ea projecerit manu, elegantissima simili- levitarum auctoritate et consensu , atque reliquo-
piio est. Quam et antequam legerem nonnullas rum fidelium et cunclorum consiliariorum nostro-
{iiullas orig. et Viol.] mihi objectio ista de adulteri- rum consultu diffinitum est, omnes vos utriusque
nis fetibus, in hae qusestione faciebat angustias, ge- , ordinis ministros scire volumus. Statutum est nam-
neraliter intuenti multa bona Deum facere, etiam de que ratione et neeessitate atque auctoritate prae-
nostris malis nostrisque peccatis. Animalis autem dicta, consultu omnium , ut quotiescunque cui-
cujuscunque crealio, si habeat prudentem piumque quam sacerdoti crimen imponitur, si ipse aceusator
consideratorem, ineffabilem laudem Creatori exci- talis fuerit, ut recipi debeat (quia quales ad accusa-
tat, quanto magis creatia non cujuslibet animalis, tionem sacerdolum admitti debeant in canonibus
sed hominis? pleniter expressum est), si autem, ut dictum cst,
CAP,417. — De baptismo, et parentum sacrilegio in " ille accusator qui canonice est recipiendus, eum
filiis. Augusiinui ad Bonifacium de bapiismo cum legitimo virorum numero et bonorum lestium
(epist. 23). approbare in conspectu episcoporum poterit, tune
(1, q. i,Jam itaque.) Jam itaque cum homo in
canonice dijudicetur, et si culpabilis inventus fuerit
seipso est ab eo qui genuit, alter est effectus, pee- canonice damnetur. Si vero ettm
cato alterius sine sua consensione, non tenetur ob- texlti supra scripto prse-
noxius. Traxitergo reatum,quia unus erat eum illo, hoc canonice approbare ipse accusalor minime potuerit, et
ct in illo a quo traxlt, quando quod traxit admissum dijudicetur. lpse ergo sacerdos si su-
est. Non autem trahit alter ab altero, quando sua suis gpiciosus aut incredibilis suo episcopo aut reliquis
vita est unde dica- consacerdotibus, sive bonis et justis de suo po-
unoqnoque propria vivente, jam vel de sua plebe hominibus fuerit, ne in crimine
tur : Anima qum peccaverit, Jpsa morietur (Ezech. pulo aut prsedicta suspicione remaneat cum tribus aut
xvm). Ut autem possit regenerari per officium vo- vel seplem bonis ac vicinis sacerdotibus,
luntatis aliense cum offerturconsecrandus, facit hoc quinque
unus spirilus, ex quo regeneralur oblalus. exemplo Leonis papae qui duodecim episcopos in
sua purgatione habuit, vel eo amplius si episcopo
CAP,418, — Quod infamis de propria possit ctgere suo visum fuerit, aut necesse propter tumultum po-
cansa. Felix papa tertius, secundo decretali suo "
puli perspexerit, et cura aliis bonis et justis homi-
episcepis Galtiw. nibus se sacramento coram populo, super quatuor
(i,q. 6, el 5, q. 10, c. Si accusatorum.) Si accu- evangelia dato, purgatum Ecclesiae reddat. Si quis
satorum personae in judicio episcoporum culpabiles autem scire flesideral qualestestcs ad accusationem
apparuerint, ad arguendum non admillantur, nisi sacerdotum recipi debeant, et quid [quidquid orig.
proprias causas asserere, et non tamen criminales, et Grat.] de accusatore faciendum sit, pleniler in
vel ecelesiastieas voluerint. eanonibus reperire polerit.
CAP.419. -— Qtiomodopurgare se debeani accusati CAP.420. — De eadem re. Ilhictnarus Remortim
sacerdoies. Decretum et responsio Leonis papm ad
Carolum imperatorem (eapiiul. XLV,C. 51, ct XLVII, episcopus ct plebis Dei famulis dileclo fratri ,et
venerabili coepiscopo Joanni salutcm (epist. 55).
c. 285).
(2, q. 5, c. Omnibus vobis.) Omnibus vobis visum (2, q. 4, c. Si mala fama.) Si malafama ex simi-
liludine per paroeciam de presbytero cxierit, et accu-
[visu, orig. el Vict,], aut auditu notum esse non du-
bitamus, quod ssepissime, suadente anliquo lioste, salores ac testes lcgales defuerint, ne contra aposlo-
sacerdotibus crimina diversa objicianlur. Sed qtto- lum, infirmorum corda de mala fanra presbyleri.
niam qualiter ex eis ab his ralionabilis examinatio D percutiantur, etnevitupereturminisferiumnostrum,
et satisfactio fiat, licet lempore borrse memorise do- neque securiores presbjieri existentes, licentius in
mini genitoiis vestri [nostri] Pippini, sive priscis peccalum labanfur, secundum decrela majorum,
sibi vicinis presbyteris, quos sci-
temporibus a sanctis Patribus, et a reliquis Jionse cum denominatis
devotionis hominibus- saepissime ventilaturo fuerit; mus se nolle perjurare, sacramento famam suam
nos tamen pleniter, et ad liquidum diffinitum repe- pUrget.
rire minime quivimus. Nostris quippe temporibus CAP. 421. — J>eclerkis aposiutis. Constilutio scxta
idipsum a sanetis episcopis, et reliquis sacerdotibus, ex lib. constitutionum, cap. 7.
ac cseleris ecclesiaslicee dignitatis ministris vestris (Justin. imp. Novell. constit. 6.) Quisquis sive le-
[nostris] in regnis seu in aliis Deo degentibus, no- ctor, sive subdiaconus, sive diaconus, sive presby-
bisque una cum eis ageritibus seepissime propter ter, clericalus honorem contempserit, elin aliam vi-
mullas et nimias reclamationes, quse ex hoc ad nos lam transierit, duorum alterum vel curiali condi-
cx diversis parfibus venerunt, ventUatum cst. Sed tioni cum suis facultatibus subjiciatur, vel s?
qualiter eonsultu domini cf Patris nostri Leonis apo- plures curiales civitas habeafr, sive iose vilior sfi,
 U557 DECRETl PARS VI. — DE CLERICIS. 5^8
ad officiaiem conditionem tradatur taxeoticam (78). A , stantias suas in monasterio consccrari. Nam ante
CAr. 422. — De caslitate clericorum. Constitutio introitum liberam babent facultatem, quomodo vo-
Irigesima seplima cap. 28. luerint bona sua distribuerc. Postqtiam autem in-
Clericus qui super lectores et cantores est, veluti traverint, talem licentiam non habent, quamvis libe-
subdiaconus vel diaconus, nullas nuptias contrahere ros habeant.
audeat, alioquin a sacerdolio cadat. Lector quoque, CAP.427.—Apud quosjtidices qum catism clericorum
si secundas contraxerit nuplias, ad majorem|gradum sint termhiandm. Constitutio octoueshna terlia,
ordinis ecclesiastici prohibetur accedere. Laicus cap. 1.
etiam si appareat uxori conjunctus esse quse alium (11, q. 1, c. Si quis cutn clerico.) Si quis cum cle-
maritum habuit, aul si non jure conjunclus sit, rico litigium habueril, si quidem de causa.pecunia-
aut si ipse aliam uxorem habuit, neque subdiaco- ria, adeat prius episcopum cujus judicio clericus
nus neque diaconus neque presbyfer fieri potest. Et suppositus est. Ille autem, sine damno et sine dila-
si clandestinis artibus ad consecrationem irrepserit, tione, competentcm finem liti impositurus est. Sin
honore ejus cadat. autcm noluerit episcopus litem dirimere, tunc ad
CAP.423. — Ne laictis in ecclesia quam facit, ex civiles judices disceptatio causse provcniat. Ubi au-
vropria eleemosyna sine licentia episcopi clerkos g tem causam dirimere vult episcopus, sine scriptura
constituat. Conslit. quadragesima nona, cap. 2. omnia procedant, et diffinitiva sententia ab eo sine
Si qttis ecclesiam sedificaverit, aut clericis anno- scripturisinseralur.^Quod si de criminali causa li-
nam ex substantia sua dederit, non liceat ei qttos tigium emerserit, tunc competentes interpellali con-r
volueiit clerieos in eadem ecclesia facere. Sed si sentaneum legibus terminum causse imponant, ila
voluerit quosdam sibi consecrari, offerat eos beatis- lamen ut disceptatio litis duorum mensium spalium
simo patriarchse, ct, si ille viderit eos dignos, con- nonexcedat, a litis contestationenumerandum.Non
sceret, et si non probaverit, arbitrio suo rejiciat. aliter autem puniatur cleiicus, nisi obnoxius reper-
CAP.424. — De eodem. Constitulio quinquagcsima, tus sacerdolio privalus [nudatus Vict.] fuerit a suo
cap. 1, vel clericatus honore. Sin aulem crimen
Si quis in dorao sua oralorium habuerit, non au- episcopo,
eccleslasticum est, tunc secundum canones episcopo
deat in eo facere sacrasjnissas, nisi clericos catho-
soli causoe examinatio et poena procedat, nullam
licoefidei habuerit, qui deputentur ei ex jussu reli-
conmrunionem aliis judicibus in bujusmodi causis
giosi episcopi civitatis, vel beatissimi patriarchse. habentibus.
Si quis autem adversus ea fecerit, domus ipsius
addicatur. Si clerici ab ecclesiis desti- CAP.428. — De eo qui infirmitate dcpresstis mona-
liscijuribus chum se fieri proniisit. AlexcinderII,Udoni [Httgoni]
, terint, alios clericos in locum eorum ordinare nc- fj
Ereverensi, et Theodorico Virduncnsi episcopis.
cesse est, ut scilicet annonas et dona ecclesiastica (17, q. 2, c. Cosaldus.) Preesenlium lator Cosaldus
quae illis lectoribus prseslabantur, accipiant, et si presbyter, ad limina apostolorum veniens, quere-
postea redierint, nihil eis prsestetur, quia annonse lam apostolicse sedi deposuit, beneficium et allaria
eorumaliis clericis pro ipsis subrogalis praeslitsesunt. quoeper canonicam Yirdunensis Ecclesioe obtinere
CAP.425.— De damnatione filiorum saeerdolum.Ex solebat, a quodara diacono, Richerio nomine, sibi
conc Toletano rx, cap. 10.
ablala esse. Dixit enim quod quondam in inlirmitate
(15, q. 8, c. Cttm multw.) Cum nrultse super in-
fervore passionis oppressus monachum se facere
continentia ordinis clericorum haclenus emanave- non tamen ut monasterio vel abbali se
rint sententiae Patrum, et nullatenus ipsorum fir- promiserit,
vel promissionem scripserit, sed confite-
mari quiverit correptio morum, usque adeo senten- tradiderit, tur quod prscfatum beneficium in manu advocali
tiam judicantium protraxere commissa culparum,
Ecclesise refutaverit. At poslquam convaluit, mona-
ul non tantum ferirctur ultio in acloribus scclerum,
chum facere mox negavit. Dixit etiam quod cum in-
verum etiam in progenie damnatorum, ideoque qui- firmus
libet ab episcopo usque ad subdiaconum deinceps jaceret prsedictus Riclierius beneficium suum
ab episcopo Yirdunensi acquirere potuisset, quia,
vel ex anciUoe,vel ex ingenuse deteslando connubio D
dixit eum mouachum jam faclum esse. Causa differ-
[conjugio] in honore constituti filios procrearint, tur in Treverensem syiiodum, in qua proefatus Ri-
illi quidem ex quibus geniti probabuntur, canonica
cherius diaconus niala fide acquisisse, ac male in-
censura damnentur, proles autem ab hac pollutione
trasse conyictus est. Quapropler quia beati Renedi-
nata non solum parentum haereditatem usquam ac-
sed etiam in servitutem de cti, canonicaque ct prsecipue Patris etprsedecessoris-
•cipient, ejus ecclesise, nostri sancti Gregoriipapaeconstitutiointerdicit, ante
cujus sacerdotis vel ministri ignominia nati sunl, unius si ita est, ut
manehunt. anniprobationemefficimonachum,
jure perenni
CAP.426. — Quod qui monasterio se tradil, derebtts dixit, judicamusetauctoritate apostolica prsecipimus,
suis postea disponere non possit. Constitulio sexa- ut diligenlia vcstra alque clementia horum portitor
gesima seplima, cap. 1. Cosaldus presbyter [presbyteri] videlicet, beneficia
Quicunque in monasterium intrant, videant sub- «t altaria recipiat, habeat, et quiete retineat.
(78) Grmce est» h anopia npo;T«?Sarf/.fivy.«Ti'jtyBfitrtr«.i
zvym. qam verba Agyleus sic vertit: Anl cgensad
apparitorum conditionem dejiciatur.
 559 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 510
CAP.429. — De presbyiero qui sine citlpa perdiderat A • salione aliqua poterat lcgi crimen. v Et paulo post,
Ecctesiam stiam. Nicolaus Airardo Turonensi ar- < Absens facie, proesens autem auctoritate sp.ritus
chiepiscopo(in rescriplis Nicolai l, iit.\,c,i).
c Notum qui nusquam abest, jain judicavi ut proesens eum
(2, q.\, sit.) Nolum sit luoe fraternoe hoc admisittradi Satanse ili interitum carnis. »
qui
charitati quod iste presbyter pauper, nomine Chri- CAP.452. — Rem in conlentione
positam, non licere
stophorus, de sua angustia ad noslram clemenliam donare vel vcndere.Ex lib. Capil. cap. 557.
iacrymabiliter sit conquestus, dicens se falsis crimi- llem in contcntlone posilam non licet donarcsel
nibus impetitum, et ab Ecclesia stta, non convictum vendere.
neque confcssum , irrationabiliter fuisse ejeclum CAP.455. — De modoconficiendurumepislolarum for-
Nam (ut ipse refert) lua diligentia per tres vices matarutn, quem Nicmna synodus tnler episcoposin
inquisitione facta, nulla in se neque de fornicationis faciendis epistolis conservandum esse insiituit.
crimine, neqtie de homicidii consensu [confessione (Dist. 75, c. Quatiter.) Graeca elementa Jitteratum
numeros eliam exprinrere, nullus qui vel lenuitcr
or.] (de quibus impelebalur) potuit culpa reperiri,
nisi quia suoc paupertatis causa quod petebatur, aut Grseci sermonis notiliam habet, ignorat. Nc igitur
consentire noluil, aul implere non potttit; quod in faciendis epistolis canonicis (quas mos Laltnus
suus lamen semulus ultroneus egit, qui ilJius Eccle- _] formatas appsllat) aliqua fraus falsilatis temere p;oe-
siam injuste prseripuil. Idcirco magnopere monemus sumere.lur, hoc a Patribus frecenlis oclodecim Ni-
rcvereuliam tuaru, ut quse le forie ignorante Giezica ceae congregalis saluberrime iuveiituni est et coiisli-
cupiditate peracta esse videnlur, luse fraternitalis tutum, ut formatse epistolse lranc calculationis seu'
censttra celeri emendatione corrigantur, sciliccl re- .suppulatioiiis suse habeantrationem, id est ul assu-
siiluendo Ecclcsise proprieejam dictum sacerdotem, manlur in supputaiionem prima Groeca elemenla
et Fiiii, et Spiritus sancli, id est n, u, «. Quoe
atque eidem reddendo tua pietate quem perdidit Patris, elementa oclogenarium quadringentesimum etpri-
pristinum honorem, etnullatenus canoniea insliluta mum servant numeros. Pelri quoque aposloli prima
alicujus temerilatc contemni permittalis, quia fa-
cientem et consentientem par poena constringit. liitera id est TT,quse numerum octogesimum signi-
ficat. Ejus qui scribit epistolam prima littera, cui
CAP.430. — De diacono, de erimine injuste infamato. scribitur
Stephanuspupa quitilus Leoni episcopo Thianensi. secunda, accipientis tertia, civitatisquoque
de qua scribilur quaiia, et indietionis qaaecunque
(15, 17.5, c. De crimine.) Decrimine sibi illato dia-
est illius teraporis, numerus assumatur; atque ita
conus luus verissime se fatebalur immunem. Ye- his oinnihus Grsecis litteris, quae (ut diximus) nume-
ruurtanicn si suspicio habetur, et accusatores idonei
C ros exprimunt, in ununr duclis, unam,-qusecuiique
reperiunlur, et testes quales sacri canones sanciunt, collecta fueril, summam epistola teneat. Addal proe-
adseito tccum eerto episcoporum numero veniant
terca in epistola eliam nonagenaiiuro et
accusalores, vocetur et ipse Aldericus diaconus, et nonumseparatim
si negaverit, venliletur causa canonice; et si vel numeros, qui secundum Grseca elementa si-
gnificant, K^OV. Tres igilur praediClaelitterse Graecse,
spontc confessus, vel legitimis testibus fuerit appro- id estir.u, «, et primalittera ex nonrine
balus, canonica feriatur sententia. Quod si nec esl Petrr, id
n, quingentesimum et unum/aciunl numeros; n-
sponte confitetur, nec accusatores et testes legitimi eniin est in nomine summi Palris, sexa-
et niala fanra non prima, quoe
rcperti fuerint, crebrescit, publico
exarnine, sed coram te et aliquantis reverendissi- mine gesimum numerat; v vero, quse est prima in no-
mis presbyteris et diacouibus Ecclesise luse secreto Filii, octoginta numerat; « vero, quas prima
esl in nomine Spiritus sancti, unum indicat. Si
juramento se puriiicet, et lu deinceps boni teslimonii
eum anuuntia, et corapesce ac adinone Ecclcsise addas TTquse in nomine Petri est prima, id est qua-
in liue
filios, ne s.acerdotem Dei infamare ulterius prsesu- dringinta reperies octoginta, apJr»vero, quod
mant, timentes maledictionem Clianr, qui patris ve- prsedictseepislolsescriptum est, quingenta sexaginla
renda derisit (Gen. vn). unum, indicat; aenim unum, ft nonaginta^novcm, >j
— quadraginta oclo, v nonaginla numerum, qui nona-
CAP.451. Manifeslam cattsam non egere lestibus. ginta novem efliciunt niimeros. Si vero totam sum-
Idcm
nram simul sexcentos sexaginta epistola
(2, q. 2, c. De manifesta.) De manifesta et nota numeros tenet.jungas Sed propter minus scientes ponenda
plurimis causa non sunt quoerendi lestes, ut beatus videntur elementa ipsa Grseca, cum numeris pro-
Ainbrosius (in 5 capite, slalim post inilium) in Epi-
stolanr ad Corinlhios scribit de fornicatore senten- priis.
lianr exponens Apostoli. s Judicis, inquit, non est I. II. III. HII. V. VI. VII. VIII. IX. X. XX. XXX. XL.
sine accusalore damnare quia Dominus Judam cunr K. fi. f. 5. E. 7. t. n. 8. 1. x. >.. p..
LX. LXX.LXXX,XC C. CC CCC CCCCD. DC.DCC.
fuisset fur, quia 11011 est( accusatus, minime abje- L.
cil. » Ac mox : c Cognito autcm opere lsto pelleu- V. %. 0. 7T. ?. p. <T. T. v. f. x. {.
dum illum de caetu fuisse fraternitatis censuit. Om- DCCC.DCCCC. M.
ncs enim erimen ejus sciebant, et non arguebant. o). 7tT. a.
Publice enim novcrcam suam loco uxoris Iiabebat. Numeranlur autem ita ~ h, Suo, ipia, •ciacxp».,
ln qui re ncque tcslibus opus erat, ncque lcrgivcr- rcivTi)i\, ZISIK,OHTM,Ivv5«,5/z«, uv.wi, Tpw.r.tma,
 U\ DECRETI PARS VII. — DE MONACHIS.ETC. Wi
T£(7O-K'«/.OVT«, mevT/ixovTa , E^/IHOVTK, iSaa^ujxovTec,A nensis Ecclesise devotus gregis Christi faroulus in
G'/SOIJ*OVT«,svvsvii/.ovTa, -cpicy.oaia, Domino veio rege stimmse felicilalis beatitudinem.
cxaroV, 5t«-/.6o-ta,
tsa.auvpaxama, TTEVTaxoe-uc, e%uv.itna, iT^xc.y.iaiu, Cum sancla catholica Ecclesia prompta sit seq.ui
Ly.xav.iuia,hzu.y.asta,jrQ.vai. documenla evangelica, quoedicunt: Qui recipit pro-
CAP.454. — Exetnpluin epislolmformalw. phetam in nomine prophelm,mercedemprophelmacci-
(Simile fereltabelur, dist. 75 c. In tiomine.) In no- piel;et qui recipit justum in nominejusti (Mtillh.x),
mine 7TPatris , ei v Filii, el&Sphilus sancti, et ceetera; et Aposlolusjubeat hospilalilalem scctari
Rathbodus sanciae Treverensis Ecclesise ac plebis (Rom. xn), et necessitatibus sanctorum virorum
ipsius humdis famulus Rotberto reverendse sanct:e cominunicare, tamen propter eos qui cautcriatam
Metensis Ecclebioe anlisliti in Chrislopiincipe pa- habent suam conscier.tiara (J Tim. iv), dicenles se
si irum nianstiram cum gattdio prosperitatis ae per- esse simplices, cum sint asiutia diaboliea repleti, et
pcluitalis gloiiam. Decreta sanctorum irecenlorum pro opere pietatis dicunt se de loco ad locttm
decem ei octo Patruni iNiceseconslilulorum salu- transire, cum sint sua malitia facicnte fugilivi, et
berrima servantcs, Deo dignam piamqtte fratemila- dicunt se esse ministerio sacro insertos, cum non
tem vestram canouiee aggredimur, et sub nomine sint: statutum cst a sanclis Patribus nemincm, cle-
formatse episfoke reverenter. vestram sanclitalera B ricum alienum et ignolum recipi ab aliquo episcopo,
adimtis, vobis videlicet iiiliniando quia prsescnti ct inlhronizare in sua Ecclesia, nisi habeat a pro-
preslrjiero nostro, nomine Gislemaro, Jias dimisso- pripepiscepo epistoIam,quse in canouibus nomina-
rias dediuius lilleras, quem in rrostra dicecesieccle- tur formata. Ideo nolum facimus palernilati vestrse
siastice educatum, de ordine clericatus ad presliy- quod proesens frater noster barum iitterarum porti-
tciatus proveximus gradum, ut his canonicis muni- tor, nomine Adruinus, non pro sua nequitia expul-
tus apicibus, cunr nostra licenlia ei in veslra pa- sus est a nolris, sed postulantibus fratribus nostris,
roscia sub defensione ac regimine vestrse charae di- eo quod ex familia noslra fuil, dedimus ci liberlatem
iectionis degere liceat, illuinque in sinu sanctse ma- receptam a cornii altaris canoiiice, et ordinavimus
t is Ecclesiaecanonice foveudum ac regendum vobis cunr ad gradum presbylerii. Cui etiam has dimisso-
committinrus. Hancergo epistolam Groecis lifteris rias sive commendatitias litleras fecimus, et curo ad
hine inde munire decreviinus et annulo Eccleske vestram dilectam fraternitatem dkiginrus, ut in
noslrae hullare c-viisuimus." Chrisius pasforum prin- vestra paroecia sub vestro sacro regtmine ct dcfea-
ceps interventu beali Petri, cui spocialiterovlle I)o- sione consisterc valeat. Ego, inquani, in noinine K
ruinicum commissuin est, fraternitatem vestram ad Patris, et u Filii, ct K Spiritus sancti, et in unitale
cuslodiam sui gregisdiunobisconservelincohimem, sarrctar Ecclesiaj, in qua Petro datum est jus ligandi
«<uw.Sunima horum Mille DXXXIX. TT.u. «. &>.o. o. atque solvendi, absolvo Dado humilis cpiscopus
G".v. 6. uy.av. presbyterum Adruinum de civitate Yirdunensi, ii-
Daia T.everis. Idib. Oclob., anno DominicseIn- dict. ix. Et licentiam do vobis, Rathbode vencrabi-
carnalionis D. CCCC.VI,indict, ix TT.U. «. K. S. lis archlepiscope, intlironizandi eum in quacunque
«. P. s. e. ecclesia virllis vestne paroecioe.Dileclam paternita-
fem vestram virlulum floribus inslgnitam omnipo-
CAP.455.—Jfem aliud exemplum formatce.
tens Deus conservare dignelur. «,««•.•.D. cc. LXXVUI,
Revcrendissiroo et sanctissimo Rathbodo sauctoe n. u. «. 7r. o. «. ).. 8. Data v Idus Maii, amio Domi-
Treverensis Ecclesise archiepiscopo, Dado Virdu- nicselncarnationis D. cccc. VI,indict. ix.

-
DEGRETI PARS SEPTIMA

Be monachorum et lnonacliarura singulanlate et quiete : et de revocatione et poenitentia

eoruin qui continenlias proposituin transgrediuntur.

CAP.1.—Ut monachi per singutas civiiates subjecli D per civiiates, nec non et per monasteria seipsos prse-
sint cptscopts,"el quieli operam datttes, jejiiniis et sumptione propria commendantcs,
orationibus intendanl. Ex concitio Cliatcedonensi, placuit neminem
cap. i(aciione 15). aut aedificare, aut construere monasteria, aut or^i-
torii domum, sine conscientia ipsius civitatis epi-
{10, q. \,c. Qui vere.) Qui vere et pure solitariam scopi. Eos vero quip^er singulas eivitates seuposscs-
eligunl vitani, digni sunt-eoiivenienti honore. Quia "sioncs in raonasteriis sunf, sulrjectos ,esse debere
Samensunf quidam monaciii liabilantesindiflercnter episcopo, et quicti operam dare, atquc obscrvase
. 5i5 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 544
jejunia et oraliones, in locisin quibus semel Deo se A dseorum quadraginta annis eruditur in eremo; pa-
devoverunt, permanentes; et neque communicare stor ovium, hominum faetus est paslor (Exod. m).
ecclesiaslicis, neque sseculares aliquas attrectare Aposloli de piscatione lacus Genezareth ad piscalio-
actiones, relinquentes propria monasteria, nisi forle nem hominum trausierunt (Luc v). Tunc habebant
jttbeantur propter urgentes necessitates ab ipsius patrem, rete, naviculam; sccuti Dominum protinus
civilatis episcopo. Et neminem servorum suscipi in omnia reliquerunt, portantes quolidie crucem suam,
mon3sterium, ut sit cum eismonachus, nisi cum etne virgam quidem in manu habentes. (10, q.\, c.
domini proprii conscientia. Prsetereuntem vero hsec Si clerkatus.) Hoecdico, ut si clericalus te titillat
decrevimus extra communionem esse, ne nomen desiderium, discas quod possis docere, et rationabi-
Domini blasphemetur. Convenit vero civitatis episco- lem hostiam offeras De6 (Rom. xn), ne miles ante-
. po curam sollicitudinemque necessariam monasleriis quam tiro, ne prius magister sis quam diseipulus.
exhibere. Non est humililatls mese, neque mensurae judicare
CAP.1.—De monaclwrum singitlaritate. Hieronyntus de cseteris, et de ministris Ecelesiarum sinistrum
in epistola adPaulinum presbyterum de inslilutione quidpiam dicere. Habeant illi ordinem el gradum
dlericorum (lib. u, ep. 14).
suum; quem si tenueris, quomodo tibi in eo viven-
(16, q. \, c. Si cupis.) Si cupis esse quod diceris, B ium sit, edilus ad Nepotianum Uber docere tecpote-
monachus, id est solus, quid facis in urbibus quse rit. Nunc monachi incunabula moresque discutimus,
ufique non sunt solorum halrilacula, sed mnltorum ? et ejus monachi, qui liheralibus studiis eruditus in
Habet unumquodque proposilum principcs suos. Et
adolescentia, jugum Ghristi collo suo imposuit. Pri-
ut ad vestra [nostra, orig.] veniamus, episcopi et
• mumque tractandum est utrum solus an cum aliis
presbyteri habeant ad exemplum apostolos el aposto in monasterio vivere debeas. Mihi placet ut habeas
licos viros, quorum honorem possidentes lraberc sanctorum
contubernium, nec ipse te doccas, ct
nitantur et nreritum, nos autem habeamus propositi
absque doctore ingrediaris viam quam nunquam in-
nostri principes Paulos, Antonios, Julianos, Hila-
gressus es.
riones, Macharios. Habelo simplicitatem columbse, CAP.5. — Ul monuclius seniper laborel. Idem in ea-
nec cuiquam machiuelis dolos, ctserpentis astutiam, dcm epislola (post qumdant).
ne aliorum supplanteris insidiis. Non multum dislat (Decons. dist. 5, c. Nunquam de manu.) Nunquam
in vilio vel decipere posse, vel decipi Christianum. de manu aut oculis tuis liber psalterii dcscendat [re-
Quem senseris tibi aut semper aut crebro de num- cedat, orig.], discatur ad verbum. Oratio sine inlcr-
mis loquentem, excepta eleemosyna quar indifferen- missione; vigilet sensus, nec vagis cogitationibus
ter omnibus patet, instilorem potius habeto quam C patens corpus pariter animusque lendatur ad Deum.
monachuni. Proeter victum et vestimentum, et,ma- Iram vince patientia. Ama scientiam Scripturarum,
nifestas necessitates, nihil cuiquam tribuas, nec et carnis vitia non amabis. Nec vacel mens tua va-
[ne, or%.]jfiliorum panem canes comedant. riis perturbationibus,'[quse, si peclori insederint,
CAP.3.—De eodem. Idem in epistota ad Biparium dominabuntur iui, et te deducent ad delictum nraxi-
el Desideriutn presbyleros (lib.m, ep. ult., circa mum. Facito aliquid operis, ul semper te diabolus
ftnem). inveniat occupatum. Si apostoli babentes potestatem
(\G, q. 1, c. Monachus.) Monachus non doctoris de Evangelio vivere (J Cor. ix), laborabant manibus
liabet, sed plangentis officiuin, qtti vel se vel mum- suis, ne quem gravarent (J Thess: u), et aliis trihue-
dum lugeat, et Domini pavidus prsestoletur adven- bant refrigeria, quortim pro spiritualibus debebant
lum. Qui sciens imbecillitatem suam, et yas fragile metere carnalia (J Cor. ix), cur tu in usus tuos suc-
quod portat, timet offendere ne impingal et corruat cessura non prsepares? Yel fiscelJam texe junco, vel
atque frangatur. Unde et mulierum maximeque canistrum lenlis plecte viminibus, sarriatur humus,
adolescenlularum vitalaspectuin; et intantum casti- arcolse sequo liraite dividantur, in quibus eimi ole-
gator sui cst, ul etiam quse tuta sunt pertimeseat. rum jactata fuerint semina, vel plantse per ordinem
Cur, inquis, pcrgis ad eremum? Yidelicetut te non 1D positoe, aquae ducantur irriguae. Hinc pulclierrimo-
audiam, non videam, ut luo furore non movear, ut rum versuum spectator assislas :
tua bellanon patiar, neme capiat oculus meretri- Ecce supercilio clivosi tramitis undam
•cis, nc- forma pulcherrima ad illicitos ducat am- Elicil; illa cadens raticum per tmvia murmur
: Hoc non est sed Saxa ciet, scalebrisque arentia temperal arva.
plexus. Respondebat pugnare, i lib. Georg., vers. 105.)
(YuiGiLius,
fugere; sta in acie, adversariis armatus obsiste, ut
coroneris: Inserantur fructuosoe arborcs, vel gemmis vel surcu-
postquam viceris, Faleor imbecillitatem
ut parvo post tempore laboris tui dulcia poma
jneam, nolo spe pugnare victorise, ne perdam ali- lis,
quando victoriam. decerpas. Apum fabricare alvearia, ad quas le mit-
tunl Salomonis Proverbia (Prov. vi). Monasteriorum
CAP. 4. — Itetn de eodem. Idem in epislolu ad Ru-
nticum monacltum, de tabore monacliorum (l. u, ordinem ac regiam disciplinam in parvis disce cor-
ep. 13). poribus. Texanlur et lina capiendis piscibus. Scri-
Mihi oppidum earcer, el solitudo paradisus est. bantur et libri, ut et manus operetur cibos, et anima
Quid desidcramus urbium frequenliam, qui de sin- leclione saturetur. In dcsideriis est vmnis otiostis
pularilate censcmur?Moyses ttl prseesset populo Ju- (Pror. xiii, juxta LXX). ^Egyptiorum monasteris
 545 DECRETI PARS VII. - DE MONACMS, ETC.- , 548
hunc morem tenenl, ut nulluin absque opere ac la- A humilitatem, et misericordissimam celsiludincm, ut
bore suscipiant, non tam propter victus necessaria, nostri memores sitis in sanctis orationibus vestris,
quam propter animse salulem, ne vagentur- perni- quas vigilantiores et inagis sobrias credimus habere.
ciosis cogitationibus, et inslar fornieationis Hieru- Nostras enim ssepe sauciat et debililat caligo et tu-
salem, omni Irauseunti divaricent pedes suos (Ezech. multus ssecularium aclioiium; quas etsi sinistras
xvi). F.on habemus, eorum tamen qtti nos angariant mille
C.{p.6, — Quodnon peiibunt omnes habilantes in ur- passus, el jubemur ire cum cis alia duo (Malth. v),
bibus. El in seqneniibus. tanla nobis ingeruntur, ut vix respirare possimus,
Quid ergo? Peribunt omnes qui in urbibus habi- credentes tamen quod ille in cujus conspectu intrat
tant? Ecce illi fruunlur suis rebus, ministrant Eccle- genritus compedilorum (Psal. LXXVIH), perseverantes
siis, adeunt balnea, unguenta non spernunt, et ta- nos in eo ministerio in quo collocare dig.n.tus est,
men in omnium ore versanlur. Ad quod et ante re- cum promissa mercede adjuvantibus orationibus
spondi, et nunc breviter respondeo me in prsesenti vestris, ab omni anguslia liberabit. (16, q. 1, c. Vo*
opusculo, non de clericis disputare, sed monachum aulem.) Yos autem, fratres, hortanmr in Domino, t:t
inslituere. proposilum veslrum custodiatis, et usque ad finem
CAP.7. — De monachis fugitivis non promovendis ad g perseveretis. At si quam operam [qua opera, or.
clerutn. Auguslinus in epislola ad Aurelium (enist. veslram mater Ecclesia desideraverit,
Vict., Pann.]
70). nec elalionc avida suscipialis, nec blandiente desidia
(10, q. 1, c. Legi epistolam.) Legi epistolam be- sed miti corde obtemperetis Deo, cum
nignitatis tusede Donalo et fratre et re- respuatis,
ejus, quid mansuetudine portantes eum qui vos regit, qui diri-
sponderem diu fluctuavi. Sed tanren eliam atque
etiam cogitanli quid sit utile saluti eoruni, quibus git mites in judicio, qui docet mansuelos vias suas
nutriendis in Christo servimus, nihil mihi aliud oc- (Psal. xxiv), nec vestrum otium necessitatibus Ec-
currere potuit, nisi non esse istam viam dandam ser- clesise prseponalis, cui parturienti si nulli boni mi-
vis Dei, ut se facilius putent eligi ad aliquid melius, nistrare vellent, quomodo nascereraini nbn inveni-
si facti fuerint deteriores. Et ipsis enim facilis la- ' relis.
psus, et ordini clericorum sit indignissima injuria, CAP.9. — De voto Bonifacii cotnitis. Attgust. in epist.
si desertores monasteriorum ad mililiam clericalus ad Bonifaciutn comilcm (epist. 70).
eliguntur, cum ex his qui in monasterio permaiient, (17, q. 2, cap. Nos novimus.) Nos novimus, nos
non tamen nisi prohatiores atque meliores in clerum testes sumus quod nobiscum apud Tubanas de animo
assumere soleamus, nisi forte (sicut vulgarcs dicunt) (^ etvoltinlale tua fuerimus colloculi. Soli tectim cra-
malus choraula bonus symphoniacus est, ita idem mus ego et fraler Alipius. Non eniro existimo laiuum
lerrenas curas quibus impletus es, ut lioc
ipsi vulgares de nobis jocabuntur dicenles : Malus valuiSse
de memoria lua penitus delere potuerint. Nempe
monachus, bonus clericus est. Nimis dolendum, si
ad tam ruinosam superbiam monachos subrigimus omnes actus publicos, quibus occupatus eras, relin-
et te in otium sanctum conferre,
[surriganrus, orig., et Grat.], et lam gravi contume- quere cupiebas,
lia clericos dignos pulamus. In quoruin numero su- atque in ea vita vivere, in qua servi Dei monachi
versussub fmem.) Cum ergo le
mus, cum aliquando eliam bonus monachus vix bo- vivunl. (Post uliquot
num clericum faciat; siadsitei sufficiens continen- esse in hoc proposito gauderemus, navigasti, uxo-
tia, et tamen desit instructio necessaria, aut per- remque duxisti. Si enim conjugem non haberes, di-
sonse regularis integrilas. Sed de islis credo quod cerem tibi quod et Tubanis diximus, nt in caslitate
arbitrata sitbeatitudo tua, nostra voluntate, ut suis continentioeviveres, adderem quod tunc fieri prohi-
polius corregionalibus uliles essent de monasterio buimus, ut jam te, quanlunr rerum humanamm
ab istis bellicis rebus abstrahe-
recessisse; sed falsum est. Sponte abierunt, sponte salva pace potuisses,
deseruerunt, nobis quantum potuimus, pro eorum' res, et huic vitse vacares, et socielati sanctorum, cui
salute renitentibus. tunc vacare cupiebas, ubi in silentio pugnant mili-
I tes
CAP.8. — De qttiete monacltoruin. Idem in epistola Christi, non ut occidant homines, sed ut expu-
ad Eudoxium (epist. 81). gnenl principes et polestates el spiritualia nequitia;
Domino dileclo, el cxoplatissimo fratri, et conpre- (Ephes. vi), id est, diabolum et angelos ejus. (Post
sbytero Eudoxio, et qui tecunr sunl fratrilrus, Augu- patica.) Sed ut te ad islam vitam non exhorler con-
stinus, et qui mecum sunt fralres in Domino, salu- jux impedimentum est, sine cujus consensione cou-
tem. Quando quietem veslram cogitamus quam ha- tinenter tibi nou licet vivere.
betis in Christo, etiam nos quamvis in laboribus va- CAP.10. — Non solvi conjttgium, si mulicr nescia de
riis asperisque versemur, in vestra charitate requie- voto viri nupsil ci. ldem in eadem epislolu.
scimus. (Jnum enim corpus sub uno capite sumus, Quia et si tu eam post illa tua verba Tubanensia
ut et vqs in noliis negotiosi, etrios in vobis otiosi si- ducere non debebas, illa libi tamen, nihil eorum
mus. Quia si patitur unum membrum, compatiuhtur sciens, inuocenter et simplicitcr nupsit. Atque uti-
omnia membra, el si glorificalur unum membrum, nam posses ei persuadere continentiam, ut sine im-
cengaudent omnia membra (I Cor. xn). Adroonemus pedimento redderes Deo quod te debere cognoscis.
ergo et petimus et obsecramus per Christialtissimam Sedsi cum illaagerenon poles, saltem seivapudi-
 5i7 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISC6PI 548
citianiconjugalem,et roga Deum, qtii tc denecessi- A ad ordines sacros vti clericatus oiTicium,loili mona-
tatibus eruit, ut quod non potes modo, possis ali- clii non debeant.
quando. Verttmtamen ttt Deum diligas, non diligas CAP.12. —De eoclem. Greg,, cap. 87, Castorio epi-
mutidum, ut in ipsis bcliis si adhuc te in eis versari scopo Arhninensi (/. iv, ep. 45).
opus cst, fidem leneas pacemque quseras, ut ex (18, q. 2, cap. Litminoso.) Luminoso abbate rcfe-
mundi bonis facias opera bona, el propler mundi renle, plurimis in monasleriis mulla a prarsulibus
bona non facias opera niala, aut non impedit con- prtejudicia afqtte gravamina monachos pertulisse
ut luse fralernitatis pro-
jux, aut impedire non debet. Hoec ad te, fili charis- comperimus. Oportet crgo
sime, utscriberem charitasjussit, qua le sccundum visio de futura quiete eorum salubri disponal ordi-
Dcum, non secundum hoc sseculum diligo, quia ct nalione, quatenus conversantes in illis in Rei servi-
tio gratia illius sulTraganle. roente libera perseve-
cogitans quod scriplum est : Corripe sapientem et
amabit te, corripe stullum et adjiciet odisse te renl.
— Ne pnblice missw.fianl in cmnobiis. Gre-
(Prov. ix), non te uliqtie stullum, sed sapientem de- CAP. 15.
bui cogitare. gorius.
Missas quoque publicas in coenobio fieri omni-
CAP. 11. — De quiete monaclioriun. Decretum sancti ,rt modo prohibemus, ne in Dei servorum reeessibus et
Gregorii papm (lib. vn, ind. 1, ep. 18, Mariniano eorum receplaculis ulla populis proebeatur occasio
episcopo). convenlus, quia non cxpedil aniraabus eorum. Nec
audeat illic episcopus cathedram collocare, vel
(18, q. 2, c. Quam sit necessanum.) Quam sit ne-
cessarium monasteriorum quieti prospicere, ct de quamlitetpoleslalem excrcere imperandi, necaliquam
eorum perpetua securitalc traclare, anteactum nos ordinalionem quamvis levissimanr facicndi, nisi ab
(vos, or.) offlcium quod in regimine ccenobii exlii- abbale.fuerit rogalus; qualenus liionachi semper
buimus (exhibuistis, otig.) informat. Et quia in plu- maneanl in abbalum sttorum poteslale, ul remolis
rimis monasteriis mulla a prsesulibus prsejudicia at- vexationibus ac cunctis gravaminibus divinum opus
cunr surama de\olione animi perficiant in perpc-
que gravamina monachos pertulisse cognoscimus,
luum. Vale, optinre Paler, menror noslri.
oporlet ut nostrse fralernilalis provisio de futura
xjuiete eorum, salubri disponat ordinatione, quatc- CAP. 14. — Neinonnsierium gravel episcopus. Idem
nus conversantes in illis in Dei servilio, gratia ip- Gregorius (ind. \, lib. vn, episl. 18, in fine).
sius sulTragaiUe,*mente libera perseverent. Scd ne (18, q. 2, c. Visitandi.) Yisitandi exbonandique
ex ca quoenragis erirendanda est consuetudine, quis- gralia ad monaslcrium quoties placuerit, ab antistite
quam monachis quidquam molestioe prsesumat in- civitalis accedatur. Sed sic eharilatis oflicium illie
ferre, uecesse est ut hsec inferius enumeranda cura- rmpleat episcopus, ul gravamen aliquod monasterium
vimus, ita stttdio fraternitatis episcoporum delieant non incurrat.
custodiri, ul ex els non possif ulterius inferendoein- CAP. 15. — Dcoblatisaparenlibus.Epist.Greg.III
quietudinis occasio repcriri. Iiiterdicimus igitur in ad Augusiinum Atujlorum ponlificem (epist. 4, vol.
noraiiiioDomini nostti Jesu Christi, et ex aucloritate 15, cap. 7 ad Bonifac)
beati Petri apostoloruin principis prohibemus, cujus (20, q. 1, c. Addidisti.) Addidisli adhuc quod si
vice huic RoraanoeEcclesise proesidemus, ut nullus pater vel mater fllium filianrque intra septa mona-
episcoporum aut soecularium ultra praesumat de re- sterii infantioe annis sub regulari tradiderunt disci-
ditibus, vel rebus, vel chartis monasteriorum, vel de plina, utrum liceal eisposlquanr puberlatis inoleve-
ccllis, vel villis, quoe ad ca pertinent, quocunque rint annos, cgredi, et matrimonio copulari. Hoc om-
modo vel qualibet occasione minuere," vcl dolos vel nino dcvitamus; quia nefasest utoblalisa parenti-
immissiones aliquas facere. Sed si qua forle causa bus Deo filiis voluptalis frena laxentur.
iiiier terram venienlem ad parlem suarura ecciesia- CAP. 16.-—De monachis el virginibtis
proposlium
rum et nronastefiorum evenerit, et pacifice non po- j) non scrvanlibus. Epistola Syricii, cap. 6 (episi. i).
tueril ordinari, apud eleclos abbates et alios Patres Prreterea monachorum quosdam alque nionacha -
tinentes Deum sine volujilaria dilationc, mediis sa- runr alrjeclo proposito saiictilalis in tantam protc-
erosanclis Evangeliis finiatur. Defuncto vero abbate staris dimersos esse laseiviam, ut prius clancub
cujusque congregationis, non extraneus, nisi de ea- velut sub monastcriorum prsetextu illicita ac sacri-
dem congregalione, quera sibi propria voluntate con- lega se contagione miscuerint. Posiea vero in abru-
cors fralrum societas elegerit, et qui electas fuerit, ptum couseientise desperatione perducti de illicitis
sine dolovel venalitate aliqua ordinetur. Quod' si coraplexibusliberefilios procrearinl, quod ctpublicoe
aptanr inter se personam invenire nequeunl, solerter leges et ecclcsiastica jura eondcmnar.l. Has ergo
sibi de aliis mouasleriis similiter cliganl ordinan- impudicas delestabilesque personas, a monasterio-
dum. Neque conslituto abbate, quoecunque persona rum ccetti ecclesiarumque conventibus eliminandas
qualibet occasione prseponalur, nisi forte exslanti- esse mandamtis, quatenus retrusse in suis ergasluli«,
bus (quod alrsit!) criminibus, quse saeri canones pu- tantum facinus conlinua lamenfatione deflentes, pu-
nire monsfrantur, Paritcr aulem custodiendum esf, rificatoiio possint pcenitudinis igne decoqui, ut c;s
ut invilo abbatead ordinandtim alia monasf^ria, aut vel ad nrortem saltesi solitis misericordise intniiu,
 543 DEGRETI PARS VII. — DE MONACIHS,ETC. .KO
per communionis gratiam possif indulgentia sub- A dilectionis inflammati, asserunt monachos, quia
venire. mttndo mortui sunt et Deo vivunt, sacerdotali offi-
CAP.17. — De virghiibus sacralis, si lapsm fuerint. cio indignos, neque pDenitentiam, neque Chrisliani-
Ex decr. Innoceniii papm I, cap. 12 (epist. " 2 ad talenr largiri, neque absolvere posse per sacerdotalis
Vitricium episc). ,
officii injunctam graliam, scd onininolabuntur. Nam
(3.7,q.\,c QumChristo.) Item quoe Clrristo spiri- si ex bac causa veteres semuli vera prsedicarcnt
apo^
tualiter nubunt, et a sacerdote velanfur, si postea stolicae sedis
compar beatus Gregorius monachico
vel publice lmpserint vel occulle corruplse fuerint, cultu pollens, ad summum nullatenus apicem con-
non eas admittendas esse ad agendam poenilentiam, ctti quidem ostiatim fungendi, iigandi, sol-
cui de lrac vita discesserit. Si scenderet,
nisi is se junxerant offlcio potestas stimma concediiur. Augu-
enim de liominibus hsecralio custoditur, ut quoecuii- vendique stinus quoque ejusdeni sanclissimi Gregoiii discipu-
que vivente viro alteri nupserit, habeatur adultera, acPaniioniensis
nee ei agendse pcenitentioe licenlia coucedatur, nisi lus, Anglorum proedicator egregius,
bealus
unus ex eis fuerit defuncttis, quaiito magis "de.illa simi Martinus, monachorum aliique quamplurimi vhi sanctis-
prctiosorum habitu fulgenlcs, nc-
tenenda est, quse arrlea immoiiali se sponso con-
at ad humanas transire quaquam annulo pontificali subarrhareniur. Sedquia
junxerat, postea nuptias B nionachi fuerunt, praedi«tis uli perhibentur. Neque
elegil? enim Benediclus monachorum proeceptor hujuscc-
CAP.18. — De virginibns non velaiis si deviaverint.
Ibidem cap. 15. modi rei aliquomodo fuit inlerdictor, sed eos ssecu-
larium negotiorum edix-il expertes fore solunnnodo,
(27. q. \, c. Hm vero quw.) Hse vero qusenecdum
sacro velomine t,ectse, tamen in proposito virginali quod quidem aposlolieis documentis, et omnium
sanetorum Patrum inslitutis, non solttnr moiiacltis,
semper sesimulaveruntperiuanere, licet velatse non
verumetiam canonicismaximopcreimperatur. Utris-
fuerint, si forte nupseriiU, liis agenda aliquanto tem-
enim prsefatorum Patium cxcroplis perspicacibus
pore poeuitentia est; quia spon^o earum a Doriiino que
tenebatur. Si enim inler liomines solet bonse fidei circumquaque ut mundo morlui sint, evidentissiina
conlraclus nulla ratione dissolvi, quanlo magis isla ralione prsecipitur. Tantorum ergo Patrum inslitu-
tis et exemplis periculosum esl refragari. Credmms
pollicitalio, quam cum Deo pepigerunt, solvi sine vin-
dicla nonpolerlt? ergo a sacerdotibus monachis ligandi solvendique
CAP. 19. — Qiia pmniienlia yurgandus sit quipropo- potestatem atqueofficium, Deo operante, haud inJi-
situm tnonuchideserueril. Leo Bustico Narbenensi gne administrari, si eos digne contigerit ad hocmi-
episcopo(episl. 92, c. 12, vcl inquis. 14). - „J nislerium sublimari. Quod incunctanler et evidenler
(20, q. 5, c. Propositnm.) Proposilum monaclii affrrmat qttisquis statum monachorum et habilum
proprio arbitrio aut voluntate susceptum deseri non potentatumque evidenler considerat, verbi gratia f
polesl absque peccato. Quod enim quis vovit Deo, Angelus Grsece, Latine nuntius dicitur. Sacerdotes
debet et reddere (Dettl. xxm; Psul. XLIX).Unde qui, igitur monachi atque canonici, qui quotidie sancla
relicla singularitatis professione, ad militiam vel ad Dei proecepta anmintianf, angeli vocantur, ratione
nuptias devolutus est, puinicoe poenitentise satisfa- non incongrua. Sed unusquisque angelicus ordo
ctione purgandus est; quia et si innocens militia et quanlo claritalem Dei vicinius conteraplatur, tanfo
honestum potest esse eonjugium, electionem tamen dignilate sublimior affirmatur. Nam, uti clierubim,
meliorum deseruisse transgressio est. monachi sex alis velantur. Duoequidem in capitio
C.VP.20. — Quod pttellw spontaneum' virginilaiis qtio caput tegitur verisinrilibus demonslrantur asssr-
proposilum deserenles delinquunl. Ibidem, cap. 15. tionibus. Illud vero tunicse quod brachiis intenditur,
(20, q. \, c Pttellw.) Puellse quse non parentum alas duas essc dicimus; et illud tandem quo condi-
coactse imperio, sed spontaneo judicio virginitalis tur
corpus, sex alarunr numerum certissiroe implere
'propositum atquehabitum susceperint, siposteanu- asseiitur". Deeertanies igitur monachicoeprofessionis
ptias eligunt, proevaricantur, etiamsi nondum eis D presbyteros sacerdotalis potentise arcere officioom-
gratia consecrationis aecessit [eliamsi consecratio ninrodo prsecipimtts, ut ab hujuscemodi nefandis au-
non accessit, orig. et Grat.]. Cujus utiqtje non frau- sihus in posterum, quia quanto quisque
darentur munere, si in proposito permanerent. reprimantur
celsior, tanto potentior.
CAP. 21. — De consecraiis si nupserint. Ibidem,
cap. 14. CAP. 23. — Ne monaclius dcfensor fiat Pelagius
Ambigi non potest magnum crimen admitti, ubi Antoninw, Patrkice et Deciw (in fragin. Pela-
gii II).
ct propositum deserilur, et consecratio violatur.
Nam si humana pacta non passunt impune calcari, (16. q. \,c De prwsentium.) De prsesentium poi-
litore quod defensor faetus non est, nulla animi mo-
quid de his [eos] manebit, qui corruperint divini
leslia sil; quia vere satis amarissimum habeo de isto
foederasacramenti.
— proposito ad illud officiumhomines deduci, in quo
CAP.22. Quod liceat nwnaehiscum sacerdotuliof- «ullo modo
ficioubiqne minislrare. Ex concilio Bonifaciipapw, quara monachis Deo promissa sunt va-
qui quarlus a bealo Gregorio fuii. leant adimpleri. Onrnimodaenim et illius habilus, cl,
(16, q. \, c. Suntnonnulli.) Non ullofulti dogmate, istius offieii diversifas cst. Illic enim quies, o alio,
audacissime quidam magis zelo amaritudinis quam labor manuitm; at liic causarum condilio, eouventio-
mi D. 1V0NIS CARNOTENSIS EPISCOPI 552
nes, aclus, publica liligia, el qusecunque vel eccle- A utrum in eadem tonsura permaneat, in potestate sit
siastica instituta vcl supplicanlium neeessitas poscit. domini sui. Si vero hi qui liberi sunt, ante legitimos
Faciat autem Deus, ut lales sint qui vel a vobis in aut post legitimos annos hoc modo, sicut superius
isto habitu nutriuntur, vel in monasteriis crescunt, taxatum est, tonsurali sunt, et ad gradus ecclesia-
ut provecta setate et probata vita, non ad litigio- sticos pervenerint, in eisdem gradibus perseverare
rum officia, sed ad sacerdolium valeant promo- cogantur. Si vero servus qui superius taxalo modo
veti. tonsuralus est, et ad gradus ecclesiasticos pervene-
CAP. 24. — Qualis et a quibus debeat abbas eligi. rit, domino suo per legem emendetur, et ei redditus
Pelagius Melleo [Afc//ilo]subdiacono. in suo gradu permaneal. Hoc et de velandis puellis
(18, q. 2, c. Abbalem.) Abbatem in eodem mona- observandum est.
sterio [loco] illum volumus ordinari; quem sibi de sua CAP.27. — De illis qnos unus aut atnbo parentcs
congregatione et nionachorum electio, et possessio- sanctw religioni tradiderunt. Ex concilio Toletano.
nis Dominus, et (quod magis observandum est) ordo cap. 6 (Tolet. x).
vitoeac meritum poposcerit ordinari. Quoniam huc usque dissolulse operationis effeclus
CAP. 25. — Neditplcxmonasleriiimfial.Exseptima interdum fecit nulare honestum, conslitutionis edi-
sytwdo, cap. 11 (synod. 7 cwlu, c. 20). g ctum proponimus, ne resolvi putetur quod indisso-
(18, q. 2, c. Diffinimus.) Ex hoc diffinimus, mi- lubili sanelionis auctoritate tenetur : ideo quidquid
nime duplex freri monasterium, quia scandalum id obvium ex ineerto occurrerit, evidenler alijici de-
cst offendiculum, mullis cfficitur. Si vcro aliqui cum bet, utde coeteroniliil supersit, quod in dubium nu-
cognatis abrenuntiare et monasticam vitam sectari tel. (20, q. 2, Si in qualibet.) Ideoque si in qualibet
voluerint, debent viri quidem \irorum adire, coeno- juniori setale vel religione ionsuram, vel religioni
bium, feminse vero mulierum ingtedi monasterium : debitam vestem in utroque sexu, filiis aut unus aut
in hoe enim placalur Dcus. Quse autem hactenus ambo parentes dederint, cerle vel nolentibus aut ne-
sunt dupla secundum regulam sancti Patris Basilii, scientilrus se susceptam, et non mox visam in iiliis
et secundum proeceplionemejus ita formentur. Non abdicaverint; sed vel coraur se, vel coram ecclesia
hahitent iii uno monaslerio rnonachi et monachoe. palamque in conventu cosdem filios talia habere
Adulterium enim intcrcipit cohabitatio, si habeat permiserint, ad soecularem reverti habitum ipsis filiis
aditum monachus ad monaeham, vel monacha ad quandoque penitus non licebit, sed convicti quod
monachum secrelo ad coUoculionem. Non cubat mo- tonsuram aulreligiosam veslem aliquando habuerint,
nachus in muliebri monasterio neque cum monaclia mox ad religionis cullum habittimque revocentur,
s.ngulariter couvivetur, et quando necessaria vilse a C el sub strenua districtione hujusce observantiae in-
virorum parte ad regulares deferuntur monachas, servire cogantur. Parentibus sane filios suos reli-
extra portani hsec suscipiat abbatissa monasterii fe- gioni contradere non amplius, quam usque ad duo-
nrinarum, cunr quadanr vetula monacha. Porro, si deciinum setatis eorum annum licentia poterit esse,
coniigerit ut aliquam propinquam suam videre vo- Postea vero an voluntate parentum, an suoedevolio-
luerit monachus, in prsesentia abbalissoe huic con- jiis solitarium sit votum, erit filiis licitum religionls
fabulefur, per modica et compendiosa verba, et in assumere cultum. Quisquisautem vel abolitione ton-
brevi ab ea discedat. suroe, vel saecularis vestis assumplione" deteclus
CAP. 26. — De his qui se ante tcgilimos annos tolon- fuerit altigisse transgressionem, excommunicalio-
derint et velaverinl. Ex concilio Magunthio, cui in- nis censurain aceipiat, et religioni semper in-
terfuil Carolus imperalor el Bicholfus archiepisco- lisereat.
pus in claustro Sancti Albani, cap. 20. CAP.28. — De iltis qtti semel in clero deptttaii sutt',
(De regular. til. 31, c. Si quis.) Si quis anteannos aut nwnaclwrum vilam expeliverunl. Ex concilio
legitimos tonsuratus est sine consensu parentum Chalcedonensi, cap. 7 (actione 15).
siiorum, et si ipsi parentes infra annum non se re- (20, q. 3, c. Eos qui setnel.) Qui senrel in clero de-
clamaverint ad principem, aut ad proprium episco- D putati sunt, aut monachorum vitam expetiverunt,
statuimus ncquc ad militiara, neque ad dignitatem
pum, aut ad missttm Doininicum, in ipso clericalu
venire mundanam; et lioc tentantes etnon
pcrmanet. Si vero post legilimos annos per vim cle- aliquam
ricns factus est, et infra annum ad supra memora- agentes poenitentiam, quo miuus redeant, ad hoc
tas personas minime se rcclamaveril,- in clericatu quod propler Deum primitus elegerunt, anatliema-
tizari.
permaneat, sicut his de quo superius diclum cst. Si
•vero praefatse personoa infra annum reclamationem CAP.29. — Ut catwnki inter monaclwsconversantes,
aut monachi fiant, aut canonice vivere coganlur.
hi
fecerint, qui eos clericosfeceruntipsis sineparen- Ex concilio Maguntiensi, cap. 17 (Magtinl. i sub
t.bus eorum hoc ppr legem exsolvant, quod conlra Leone III, cap. 21).
eos contraxerunt. Ule vero qui ante legitimos annos Pra>cipimus ut unusquisque episcopus sciat per
lonsuralus est, utrum in eadem torisura permanere singula monasteria, quanlos quisque abbas canoni-
debeatnecne, in poteslate sit parentum. Si vero his cos in monasterio suo habeat; et hoc omniiio ambo
qui lonsuratus est, alicujus fuit servus, Domino pariter provideant, ut si monachi fieri voluerinf, re-
per legem emendetur, qtiidquid de ejus servo contra gulariter vivant; sin antem, canonice vivant om-
eutn eontractum est. Ille vero qui tonsuratus est, nino.
 SS3 DECRETI PARS VII. - DE MONACHIS, ETC. 534
CAP. 30. — Quod monachum paterna devolio, vel, A CAP. 57. — Quodnon obsitepiscopo, si pro ncccssi-
proptia professio facial. Ex concilio Totetano IV, tale an'e 25 wtatis annum virginetn velaverit. E%
cap. 48. concilio Milevitano, cap. 26 (Carth. irr, c i, Afri-
c Monachum aut canum, c 95).
(26, q. 1, Monachum.) paterna
- devoiio, aut propria professio facit. Quidquid horum Ilem placuit utquicunque episcoporum necessilats
vel pelitor po
fueritalligatum [al. allegatumirtenebit. Proinde his pcriclitanlis pudicitioe virginaiis, cum
ad mundumrevertendi intercludimus aditum, et om- tens, vel raptor aliquis formidatur, vel si 'iiam ali •
nes ad sseculum interdicimus regressus. quando mortis periculoso scrupulo compuncla fue-
CAP.51. —De clericis qui se fingunt monachos esse. rit,-ue non velata moriatur, aut exigcntibus paremi-
Ex eodem concilio (capitul. lib. l, c. 77). bus, aul his ad quorumeuram petiinet,.velaverit vir-
(De regtdar. lit. 51, c. Ut clerki.) Ut>clerici qui gincm, seu veJavil iutra 25 annos a?tatis,-noii ei obsit
se fingunt hahitu et nomine monachos esse, et non concilium, quod de isto numero annorunr constilu-
sunt, omnimodis corrigantur atque emendenfur, ut lum esl.
vel veri monachi sint, vel veri canonici. CAP. 58. — De monialibus quw alias velarcprmsu-
CAP.32. — Ut monacho shte consensu sui abbalis vo- munt. Ex decrelis Eulycltiaid papm, cap. 13 (in
tum voverenon liceal. Ex dictis Basilii. fragm., cap. 2). .
B Nihiiominus eliam in quibusiam locis inolitum
(20, q. i, c Monaclw.) Monacho non licet volum
vovere sine consensu abbatis sui. Si aulem voverit, invenimus usum stultilise plenum, et ecclesiasficse
•aucloritati contrarium, eo quod videlicet nonnulloe
frangendum orit.
CAP.55. — De virginibus quw cinle annos 12 insciis ahbatissse, et aliquse ex sanctimonialibus viduis, et
mundiburnis | mundiburdis] suis velamen sibi itnpo- puellis virginibus contra fas velum iraponere pr«e-
suerinl. Ex concilio Tributiensi, cap. 2i. sumant, et ideo nonnulloe injuste velatse pulant se
Virgines quse anle 12 annos insciis mundiburnis liberius suis .carnalibus desideriis posse inservire
[patronis, orig.] suis sacrum velamen capiti suo im- ct suas voluntates explere, (20, q. 2, c. Stuluimusi)
posuerint, et iUi mundiburni annum el diero hoc la- Quapropler statuimus ut, si alibalissa aut quselibet
ceudo consenserint, in suo sancto proposito perma- sanctimonialis post hanc diflinilionem in tantam
neant. Et si jn pradicto anno et die pro illis se pro- audaciam proruperit, ut .aut viduam aut puellam
clamaverint, petitioni eorum assensus prsebealur, virginem velare prsesumpserit, judicio canonico us-
nisiforte Dei timore lactse [tacti], cum eorum licen- que ad satisfaclionem subcktur.
tta in religionis habitu perseverent. CAP.59. — De viryinibus, qua mlate velari debeanl.
Ex decreiis Pii papm.
CAP.54. — Ut tiericus in qua ecclestasemel legerit,
deinceps maneal. Ex coneilio Africano, cap. 57. C (20, q. \, c. Virgines.) Ut virgines non velentur
Item placuit ut qiiicunque iu ecelesia vel semel le- aute 25 annos setatis, uisi forte necessitate pericli-
gerit, ab alia ecclesia ad clericalum non teneatur. lantis virginalis pudicilioe. Et non sunl consecrandai
CAP.35. — De viris ac fetninis sacrum proposiium alio tempore, nisi iu Epiphania et Albis pascha-
'ransgredientibus. Ex concilw Toletano vi, cap, ,7. libus, et in apostoloruin natalitiis, nisi causa morlis'
(20, q. 5, c. Proclivis.) Proclivis cursus esl ad vo- urgente.
luptatem, et imitalrix natura viliorum. Quamolirem CAP.40. — Qttod desponsatam pueltam tton liceat
quisquis virorum vel mulierum habitum semel in- t alio viro dqre; licere autem, si volueril, monasle-
duerint spontanee rcligiosum, attt si vir deditus ec- riumingredi. Ex decretis Eusebii papm(in fragm.,
c. i).
clesise choro, vel femina fuerit aut fuil delcgala puel-
(27, q. 2, c. Desponsatam.) -Desponsatam puellam
larum.monasterio, in ulroque sexu prsevaricator ad non Iicet parentibus dare alio viro; tamen
mqna-
proposituminvitus reverti cogatur, ul vir detondea- sterium licet eligere, si ^'oluerit.
tur, et puella monasterium ingrediatur [ad mon. re- CAP. 41.—"Ut nullus inbognitus cito in monasterium
grediatur, orig.]. Si autem quolibet palrocinio de- inonaclwrum -recipialur. Ex concilio Tolelano,
sertores permanere voluerint, sacerdotali senlentia "
cnp. 5 (Capjtular.,M<. v,,c. 227). ,
ita a Christianorum coetu habeanlur exlorres, ut " (17, q.% c Si quis incognitus.) Si quis ineogni-
neclocuseisullussitcommunis[communionis, orig.], •tus monasterium irigredi veluerit, antc iriennium
viduas quoqueuniversalis jamdudum slatuit syn- monachi habitus ei.nonprsestettir. -Et si intra.trcs
odus professionis vel habitussui desertrices, utsupe- annos aut servus, aut libertus, vel colonus quseratur
liori seutenlia coudemneiUur. r a domino suo, .reddatur ei cum omnibus quoe at-
CAP. 56. — Quo tempore velamen sacris virginibus tulit, fide tamcn accepta de irapunifate. Si .autenr
imponi -debeut. Ex decrelo Geiasii papas, cap. 12 intra triennium non fuerit requisitus, postea. quseri
(cap. \iep. 9 ad episc. per Lucan.). non potest nisi sit tam -longe quod .inveniri non-
(20, q. I, c. Devotis Deo virginib.) Devotis quoque possit; sed fantum ea quse in monasterio adduxit
Deo virginibus nisi aut in Epiphania, aut in Albis dominus
servLreeipiat.
paschalibus, aut in apostolorum nataUtiis sacrum
CAP. 42. — De virginibus sacris qum propter stri-
minime velamen imponalur fel non ante 25 annos, . ctiorem vitam ad aliud inonasterium trunsire dis-
nisi forte sicut de baptismate dictum est) gravi lah- posuerunt. Ex conc Triburiensi, cap. 26.
gore correptis, ne sine hoc munere de sseculo eseant, (12, q. 4, c Virgines.) -Virgines sacrse, si pro
inrplorantibus non negentur. lucro animse suae propler-dislrictiorem viteni ad
PATBOL. LLXl, 13
«C.S "D. IVONIS CARNOTENSIS EPTSCOPt KKR
aliud monasterium ire disposueiint ibique manere A plialia jura contrahere. Quod si hoc inveuii fueriut
decreverint, synodus concedil; si vero fuga di- perpeti antes, excommunicenlur. Confiteniibus au-
•sciplinoealium locum qusesierint, redire cogantur. tem deerevimus, ut halieat auclorilatem ejusdera
CAP. 45. — Quo vestitu virgines ad consetrttlionem loci episcoptts, misericordiam liumanitatenique lar-
venire debeunl. Ex conc. Carlhaghiensi iv, cap. 11. giri.
(Dist. 25, c. Sanctimoniutis.) Sanctimonialis virgo CAP. 50. — Ut sine spe conjugii maneant, qui san-
cum ad conseerationem episcopo suo oflertur, iu ctinwniales in mutrimonium duxerint. Ex eoisioia
Paschatis papw, cap. 11.
talibus vestibus applicetur, qualibus semper usura
esl professioni ei sanctimonioe aplis. (27, q. 1, c. Hi ergo.) Hi qui scientes sanctimo-
CAP. 44. — Ut prmter scientiam domini sui servus nialibus feminis in matrimonio sunt ad injurlam
non efficiatur monachus. Ex concilio Arelalensi, Christi copulati, juxla censuram Christiani zeli se-
-
cap. 5. parentur, et nunquam eis concedatur jugali vinculo
PJacuit in monasterio non esse suscipienduni-ser- religari, sed in poenitenlioe se lamentis vehementer,
vum ad monachum faciendum, proeter domini pio- dum vivunl, afficiant.
prii voluritatem. Qui vero hoc constitutum nostrum CAP. 51. — De virginibtis sacris, quw prmvaricatce
excesserit, eum a communione suspendi decrevi- " sunt. Ex decreto Gelasii pupm, cap. 20 (epist. 9,
ad episc Lucaniw, c 22).
'
mus, ne nomen Donrini blasphemetur.
CVP.45. — Ne quis cattsa religionis servutn doceut (27, q. 1, c. Virginibus.) Yirginibus sacris te-
conlemnere dominttm suum. Ex concilio Braca- mere sc quosdam sociare cognovimus, et post-t>i-
rensi n, cap. 47 (Marlinus Bracarens. c. 47). calttm Deo proposilum incesla foadera sacrilegaqtie
(17, q. 4, c. Si quis ser.) Si quis servuro alienum miscere. Quos prolinus oequum esta sacra commu-
causa religionis docet conlemnere donrinum suutn, Kione detrudi; et nisi per publieam probatamque
et recedere ab ejus servitio, durissime in ornnibus poenitentianr oninino non recipi, &edlamen his via-
arguatur, ct ad poenitentiam compellatur. ticum de sseculo transeuntibus, si digne [ lamcn,
CAP. 46. — J*e fugitivis clerkis seu monachis. Ex orig.] poeniluerint, non negetur.
decreiis Leonis papm. CAP. 52. — Ut viditw vetum sibi non imponant in-
Fugitivutn \ero clericum, aul monachum dese- consulto episcopo suo, et ne presbyteti eis hnponere
rentem disciplinam, velut conlemptorem placuit re- prcesumant, quod episcopis non licel. Ex concitio
vocare. Rollwmagensi, cap. 119.
Slattitum est viduas non debere vclari. Simul ct
CAP. 47. —De his qui cttm semel ionsi fuerint, laici
hoc statutum est ut si quisquam presbjterorut»
efficiuntnr. Ex conc Tolel. v, cap. 45 (Tol. iv,
c. 51). Q deinceps hujus constitulionis normoe contumaciicr
Quieunque ex ssecularibus accipientes poeniten- transgressor exsliterit-, scilicet ut aliquas viduas
tiam se totonderunt, et rursus prsevaricantes laici velare preestimat, quia hoe et episcopis non licet,
cffecti sunt, comprehensi ab episcopo suo ad poem- gradus sui periculum iirctirrai. Simiiiter et de puel-
lenliam, ex qua recesserunt, revocentur. Quod si lis virginibus a presbyteris non vclandis slattttum
aliqui per pcenilenliam irrevocabiles sunt, nec ad- est ut si quis hoc facere tentaverit, taiiquam tratrs-.
monili reveiiunttir, vere ut apostatoe coram ecclesia gressor canonuni daranctur.
analhematis sententia condemnerrlur; non aliter CAP. 55. — Quod viduw sub nulla sint benedictione
et lii q»i tonsi collaudanlibus parentibus fuerunt, velandm. Ex decreiis Gelasii papw, cuv. 21 (cap.
atit sponle sua amissis parentibus seipsos reli- 23, ep. 9 ad episc per Lucari.).
Nam de viduis sub r.ulla henedictione velandis
gioui devoverunt, etpostea habitum ssecularem suin- lalius duximus disserendum. Quas si pro-
ut iidem a sacerdole ad ctil- superius
pserunt, comprehensi,
lum religionis, acta prius pceniteiitia, revocentur. pria voluntale professanr prislini conjugii castitaiom
mutabili mcnte calcaverint, periculi earum inter-
Quod si reverti nolunt, vere ut apostatse anathematis Deum dcheant satisfaciione placare,
sententioe subjiciantur. Quse forma servabitur etiam erit, quali
irritam fece-
iit viduis, virginibusque sacris, ac poenitentibus fe- n qttia, juxta Apostolum, primam fidem
runl (I Tim. v). Sicut enim si se forsitan conti-
roinis, quse sanclimonialem habitum indueremt, et
trans- nere rion poterant, secundum Aposlolum, nulia-
postea aut vestem mutaverunt, aut ad nuplias lcnus nubere vetabantur (J Cor. vn), sic habila
ierunt.
secum deliberatione, promissam Deo pddicitiaefidem
"CAP.48. — Ne servus nescienle domino suo in mo- debuerunl custodire. (Ibidem) Nos aulem UUIIUEI
nusteiio recipialur. Ex concilio Chalcedonensi, talibus
cap. 4 (actione 15). laqucum debemus injieere, sed solas adhor-
tationes prsemii sempiterni poenasque proponcre di-
(16, q. ,1, c. Qui vere.) Nuilum vero recipere ser-
vum in monasleriis obtentu monachi, prseter domini vini judicii, ut noslra sit absoluta coiiseientia, et
illarum pro se rationem Deo reddat iutentio. Ca-,
sui conscientiam, lrcet.
vendunr esl quippe quod de*eaium moribus acti-
CAP. 49. — Quod non liccai Deo sacmtis ntiptialia Pauius testatur aposlolus (1 Thn.
jura contrahere. Ex concilio Clialcecionensi,cap. Jrusque beatus
16. "v), qttod plenius exponere praeterimus, ne sexus
(27, q. 1, c. Si qua virgo.) Virginem quse se Deo insfabilis non tam delerreri quam admoneri-vi-
eonsecravil, similiter et monachum, non licere nu- deatur.
KS7 DECRETI PARS VII. — DE MONACHIS, ETC. 558
GAP-54. — De viduis qum semel sacratm conversa- J}Lvelatse et Deo consecratse si abjecto proposilo san-
lionis vetamen susceperunt. Ex concilio Aurelia- clitatis claneulum sacrflega se contagione miscue-
nensi, cap. 5. rint et iUicitis complexibus publice ellibere filios
(27, q. \,Viduas qum.) Yiduoe quse spontanea vo- has nuptias delestabiles [impudicas
velamen sus- procreaverint,
Iuntate ab altari sacrse conversationis
in eodem detestabilesque personas, orig. et Grat.] a monasle-
cipiunt, deer£\it sancta synodus propo- riorum coetu et ecclesiarum conventibus eliminan-
silo eas permanere. Non enim fas esse decernimus, das esse judicatum est, quatenus detrusse ergaslulis
ut postquam se Domino semel sub velo consecrave-
tantum facinus continua lamentatione defleant. Unde
aint [JJtcc desunt apud C-ral.], ct inter velatas obla-
verbo Domini et canonica auctorilate in hac sancta
tiones Tecerint, iterum eis concedi Spiritui sancto
mentiri. synodo prsecipimus, ut omnimodo separentur, et ju-
ramento colligentur, ulterius sub uno non cohabi-
CAP. 53. — Ut nullus viduas velare atteniet. Ex con-
. cilio Magoniiensi, cap. 6 (conc. Trib., c 25). tare tecty, nec familiari frui colloquio, exceplo in
ecclesia aut in publico, aut rem ullam habere com-
(27, q. IjjC. Viduas. Gelas. c. 15, ep. 9.)Viduas
autem velare pontificum nullus attentet (J Cor. vrr), munenr, unde suspicio illecebrosi desrderii, aut scan-
dalum libidinosi facti juste possit oriri. Si quoe
prout stalutum est in deeretis Gelasii papse c. 15, B
etiam inler se dividenda sunt dividant, et utcirque
quod nec auctoritas divina, nec canonum fornra
sua provideat et incestuosus sine spe conjugii ma-
prsestitit. Quse si propria fuerit voluntate continen-
liam professa, ul -in ejusdem Gelasii c. 21 legitur, aeat.
Intenlio se reddat rationem CAP.58. — De viduis qum professam continentiam
ejus pro Deo, quia sicut,
secundum Apostolum, si se continere non poterat, prmvaricatm sunt. Ex concilio Carthaginensi iv,
cap. 4.
et nullalenus nubere vetabatur, sic secumhabita (27, q. 1, c Sicut.) Sieut bonum est castitatis prse-
deliberalione promissam fidem pudicitise Deo debet mium, ita et majori observantia et prseceptione cu~
cuslodire. Nos aulem auctoritate Patrunr suffulli in stodiendum est, ut si quse viduse, quamlibel adhuc
hoc saero conventu sancimus et libere judicamus, in minoribus annis positse, et in matura sctate a vi-
si sponte velamen, quamvis non consecralum sibi ro relictse, se devoverint Deo et veste laicali abjecta
imposuerit, et in Ecclesia inter velatas oblationem sub testimonio episcopi et Ecclesioe religioso habitu
Deo obtulerit, velit nolit, sanctinioniaj habitum ul- ' apparuerint; postea vero ad nuptias sseculares traris-
teiius habere debel, Ticet sacramento confirmare ierunt, secundum Aposlolum (J Tim. v), damnatio-
velit eo tenore el ratione velamen sibi imposuisse, nem habebunt [liabeant], quia fidem castitatis quam
ut iteriiin posset deponere. (C Deo voverunt, irritam facere visse [nisse, alias ausse,
CAP.56. — De nobUibits velalis, qum postea domi orig.] sunt. Tales ergo personse a Christianorum
in deliciis residere delectanlur. Ex concilio apud communione
Aqitisgranum Ludovko Pio prmsenie, cap. 6 (in sequestrentur, neque etiam in convi-
cttpiiul. cidjeciis, additione 2, c. 15). vio cum Christianis communicent. Nam, si adulleroe
De nobilibus feminis quse amissis viris repente conjuges reoe sunt, si suis viris obnoxise [reatu sunt
velantur, et in propriis domibus diversas necessi- virissuis obn., orig.] fuerint, quanto magis viduse,
tates opponenles residere deleclantur, de quibus in quse Dei religiositalem mulaverunt, crimine aduke-
aliis conventibus coram serenitale veslrajamdudum rii nolabuntur, si devotionem quam spontenec coa-
ventilatum cst et definiliuu, majori solertique sludio . cle Deo obtulerunt, libidinosa voluntate [voluptate,
admonendas et insiruendas ab episcopis statuinrus, orig.] corruperint, atquead secundas nuptias trans-
quatenus suee saluti consulanl, nec sic indiserete ituro fecerint? Quse etsi violentia irruente abaliquo
viveudo, et propria noxiaqire liberlate utendo, et oppressse fuerint, ac postea delectatione liliidinis
per diversa vagando peiiculum auinrarum suarum permarrere in eonjugio raptorl, vel violento viro
incurrant, semper illud aposlolicum anle oculos Iia- consenserint, damnatione superius dicla teneantur
benfes quo dicitur : Viduci,qumiu deliciis est, vivens obnoxise. De talibus ait Apbstolus : Cum enim luxu-
u riatm
morlua est (I Tim. v). fuerintin Christo, nubere volunl, habentes datn-
CAP.57. —De his qui velatas et Deo sacratas in ccn- nationem, quia primam fidem irritam fecerunl (I
jugium diixcrbit. Ex concilio Aurelianensi, cap. 23 Tim. v).
(cap. 25, cone. Triburiett.). CAP.59. — De eodem. Ex decrelis Zepherini papw,
{27, q. 1, Si guis sacro.) Si quis sacro velamine cap. 4 (conc. Aquisgran., c 35).
consecratam in conjugium duxerit, et post dicatum Ut viduse in delicils non sint, sed secundum Apo-
Deopropositumiiieesta foedera sacrilegaque nriseue_r stolum sub potestafe episcopi vivant: Prtecipe, in-
Tit, ut in eonstitutis Gelasii~papse c. 20 legitur, quit, ut vidum irreprehensibiles sint. Vidua deligalitr
prolinus aequum est a sacra eommunione detrudi, et non minus sexaginta annorum, in operibus bonis ies-
nisi per publicam probatamque poenitentiam omni- timonium habens : Si filios edueavit (I Tim. v), ct
no non recipi, Si tamen poenituerint, transeuntibus csetera. Adolescentiores viduas devita. Cum enim
de sseculoviaticum non negetur. Di Clralcedonensi luxurialw fuerint in Christo, nubere volunt, haben-
conciiio, cap. 16, hoc perpetrantes excommunican- les damnationem, quia primam fidem irritam fece-
tur; conlitentibus aulem auctoritate episcopi mise- runl, shiiul et oliosw loquenles quw non oportet. Volo
ricordia largiatur. In cpislola Syricii papse cap. 6, ergojuniores ntibere, filios procreare, malresfamilias
5S9 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 560
essc, iiiiUani occasioncm dare adversr.r~wmaledicti A liis agcnda poeiiitenlia est, quia sponsio earum a-
gralia. Jam enim qumdam conversmsunt relro post Domino tenebatur. Si enirn irrter lioniines solet bona)
Sutututm (ibid.). fidei contractus nulla ralione dissolvi, quanto magis
CAP.-60.— Ne feminm , quarum muriti obierunt, isfa pollicitalio quam cum Deo pepigit solvi
cito se vcleiit. Ex concilio Aurelianensi, cap. 5 (Ca- sine vindicta non poteril, etc. Nam, si virgines
pilui. lib. r, c. 102). nondtim velatse laliter pocnitentia pulilica puniun-
De feminis quae viros amilliint, placet ne se (si- lur, et a eoelu fidelium usque ad satisfactionem ex-
cut hactenus) indiscrete velent, sed xxxdiesposl ouse perfectioi;is
cluduntur, quanto' potius viduoe,
decessuhi \iri sul exspectent, et posi tricesimisin' aetatis ct malurioris
vel si sapienlise atque consilii exi-
diem, per consilium episcopi sui, episcopus stunt, virorumque consortio multolies usse sunt, et
absens fuerit, cohsilio aliorum religiosorum sacer- habitum
de- religionis assumpserunt, et dcmum itpos-la-
dolum, suorumque amicorum id quod eligere ad priorcm vomitum sunt reveisse
taverunt, alqtie
benl, eligant. Et tit rogelur princeps a sacro con- (II Petr. n), a nobis elab omnibus fidelibus a limi-
veiitu, ui hi qui publicanr egerint poenitentiam, ct nibus ecclesise et a ccetu fidelium usque ad satisfa-
feminse quse viros amittunl, sua auctoiilale donen- ctionem sunt et carccrilius tradenda\
et eliniinandse,
tur, delibcrent quid agant, tucanlur specialiter B qualiter juxla B. apostolum Pauluni tradentes hu-
pro his capitula fieri, et legis mundanse capitulis in- jusmodi liominem Satanw in inierilum carnis, ufspi-
serenda decrevimus. rilus salvus sii in die Domini (I Cor. v). De talibus
Qxv. 61. — Ut viduitalis professio corctm episcopo enim et Dominus
Araus. i, per Moysen loquilur (Deut. xm),
fiat. Ex concilio Arausic, cap. 6 (COHC.
cap. 27). dieens : Auferte maluni dc medio veslri. De qufctis
(27,</.1, c. Viduitatis.) Yiduitatis servandseprofes- et per Prophetam ait: Lmtabitur juslus cum viderii
sionem coram episcopo in secrctario habitam, im- vhidictatn, manus suas lavabit ih sanguine peccaioris
posita coram episcopo vesle viduali non esse vio- (Psal. LVII).Detalibus namque et coruni similXius,
lartdam. Ipsahvaulenr talis professiouis desertiicem, atque eisdem consenlientibus dicilur : Quia non so-
merito darnnandam esse decernimus. lum qui faciunl, sed etiam qui consenliunl facicnli-
CAP.62. — Vl nttllus veiet vicluas nuberc, si volue- ius, rei judicandi sunt (Rom. i).
rint. Ex concilio Totelano rn, cap. 10. Ckp. 64. — Ul vidttm velalm ad nuplias non trans-
(52, q. 2, c. Hoc sanclum.) Pro consultu castitalis, eanl. Ex decretis Gelasii papm, ad Sicilienses epi-
quod maxime hoiiamenlo concilii proficere deJieat, scopos, cap. 9.
annuenle glorioso domino nostro Recaredo rege, (27, q. 1, c. Neque viduas.) Neque viduas ad nu-
hffc sanclum coniirmat [affirmat, orig. et Grat.] con- C ptias transire palimur, quse in religioso proposito
cilium, ut viduse, quibus placuerit tenere castila- diuturna observatione permanscruiit. Similiter et
toni, nulla vi ad nuptias iterandas venire cogantur. vii-gines nubere proliibemus, quas annis""plurimis ia
Quod si prittsquam profiteantur continentiam, nu- monasterio setaiem peregisse contigerit
bere elegerinl, illis nubanl, quos propria voluntate CAP. 65. — De vidua qtiw sub oblenlu religionis ve-
voluerint habere maritos. Similis conditio et de vir- lum sibi ad temptis imposueril. Ex episfola Nko-
iai papw, cap. 5 (inter rescripia Nic. i, tit. 13,
ginibus habealur, ueccontra voluntatein parentum c. 1).
vel suam cogantur maritos accipere. Si quis vero
(Dist. 27, c. Quod interrogasti.) Nicolaus episco-
proposilum castitalis viduoe vel \ irginis impedieril, pus servus servorum Dei reverendissirao et sanclis-
a sancta communione el a liminibus eeclesiee habea- simo corifratri iiostio Adalwino sancla; Viennensis
tur exlraneus.
— [Vinancnsis] Ecclesiaearchiepiscopo. Quod interro-
CAP. 65. Ut vidum a proposito viduitatis disceden-
tes excommunkentur. Ex epistola sancli Grcgofii gasli de fenrina, quse post obitunr nrariti sui vela-
-papm missa ad Bonifacium (capitul. addil. 4, c. 65 men sacrum super capttt suum imposuit, et finxit se
fusius). sub eodem velamine sanclimonialem csse, postea
^27, q. 1, c.Viduas.) Yiduas a proposito disceden- D vero ad nuplias rediit, bonum inilii viflelur, quia
tes viduitatis, super quibus nos consulere voluit di- per hjpocrisim ecclesiasticam regulam conturbare
leclio lua, frater charissime, credo le nosse a san- voluit, et non legitime in voto suo permansit, ut
cto Paulo et a nrultis sanctis Palribus, nisi conver- poenitentiam agal de illusioneiicfaiida, et rcverfa-
tantur, olim esse dantiialas, quas et nos aposlolica turadidquod spopondit, ctinsacro ministerio m-
auctoritate danrnandas, et a communione fidelium, choavit. Nam, si coiisenseriinus quod omnia sacra-
atque a liminibus ecclesise arcendas fore censemus, "nrenta ecclesiastica, quisque prout vult fingat, el non
usquequo olrediant suis episcopis, et ad bontim vere faciat, .omnis ordo ecclesiasticus contuibabi-
quod cceperunt, invitse aul voluntarise revertantur. tur, nec catholicse fidei jura coiisistent.jiecca-iiones
De virgiiirbus auterri non velatis si deviavcrinl, a sacri rile observabuiitur. Quid enim piofuit Sirooni
sarictse memorise praedecessore noslro papa Inno- Mago baplismum sacrum licle.suscipere, ct in Cliri-
centiotaliter decrelum habemus :Hsevero qusenec- slianitale peiniahsurum sefinxisse, cttm perAposto-
dum sacro velamine leclse, tamen in proposilo-Vir- lum fraude ejus detecta, quid sibi hiturum esset
ginali semper se simulaverunt permanere, lieet ve- prsenuntiatum est! Ait cninr : Peciima itta tecum
atse non fuerint, si nupserinl, aliquanto tempore sit in perditionem, cor enim tuum non esl rcclttm co-
 '
531' DECRETI PARS VII. — DE MONACHIS.ETG. 562
-ram Deo,.Pamilentiam itaque age ab hac ncquitia tua, A CAP.68 — De viduis velalis si voluptatibus carnis
el roga Deiim, si forte remillatur tibi hwc cogitaiio inservire accuscmtur. Ex concilio Meldensi, cap. 2
cordis itti. In felle enim amaritudinis el obligatione (sub Sergio II, cap. 70).
iniqttiialis ridco te esse (Acl. vui). Ideo lales nisi Ut illse quse qiiasi sanclinioniales sub velamine
resipiscant. spirituali gladio percutere censemus. religionis degere videntur, sed potius in deliciis vi-
Non eiiim fas esl Spirilui sancto mentiri, siculi ventes mortuse in divinis oculis computantur, per
Ananias ct Saphira mentili sunt, et statiin perie- provincias discurrentes curiosse [oliosse] el verbosae,
ruiit (Act. v). si libidinibus cseterisque carnis voluptatibus inser-
CAP.66. — De viduis el puellis qum itt domibus pro- vire accusanlur, si manifeste detegi potuerint, cpi-
priis habilum retigionis susceperunt. Ex concilio scopali aucloritate et regia polestale, in talibus locis
Toletanoiv, cap. 57 (conc Paris. v, c 15, Capilul. rcsidere sub teslimonio religioso coganlur, ubi"poe-
lib. vn, c. 257).
nitentiam si fecerint dignam, assequantur eliam
(27, q. 1, c. De viduis eu) De viduis el puellis quae iVuctuosam. Si enim manifeste
Irabilum religionis in domibus propriis tam a pa- detegi non valtterint,
erga ccclesiam suoe opinionis malain famam cano-
se
reiilibus, quam per mutaverunl, si postea contra
et ut religiosius de csetcro
instituta Patrum vel prsecepla canonum cqnjugia nice purgare coganlur;
etinmonasteriis conscrvenlur, episcopali dc-
crediderint copulanda, tandiu ulrique [utrseque, JJ vivant,
creto et regia potestate •coerccanlur. De liis enini
Grui.] liabeanlur a comniunione suspensi [sttspen-
illicite Apostolus dicil : Quse cum fornicatae fuerint in
soe, Grat.], quo usque quod perpetraverunt, Tim. v).
enrendent. Quod si emcndare neglexerint, a com- Clirislo, nubere volunt (I
munione et omnium Chrislianorum convivio in per- CAP. 69. — Ut sacrileqi judkenliir, qui se sacris
feminis miscuerint.^Ex concitio Arelalensi, cap. 7
pettium sint sequestratse. (in fragm.).
CAP.67. — Qttod sanctus Gregorius quamdam fe-
minam vetalum, -qum sucntnt proposilutn trans- (27, q. 1, c. Sciendttm.) Sciendumest omnibus
gressu erat ceinprehendi jussetit. Ex regislro quod. Deo sacralarum feminarum corpora, per vo-_
- Gregorii ad Yilcttianum Sipontinum episcopum tam proprioe sponsionis et verba sacerdotis , Deo
(lib. vii regislri, c. 9). cpnsecrata templa esse, Scripturarum teslimoniis
(27, q. 1, c. Si custos.) Si custos religiosi habitus comprobantur : et ideo violalores earum, sacrilegi
fuisses, aut esse nosses episeopus, filiam gloriosse ac juxta Apostojum filii perditionis csse noscuMlur
meinorise Tulliani magistri militise , te illic posito,
(I Cor. m).
nec projeclis religiosis vestibus ad ssecularem re- GAP.70. — De his qui sanclimoniales virgines vet
veiii iiabitum, nec ad nos licuisset perversana epi- viduas rapiunt. Ex concilio Meldensi, cap, 6
stolam destinare. Sed, quia nimia desidia ac torpore (Z (cap. 67).
deprimeris, in ttto dedecoreres ad prsesens illicita im- Qui sanctinroniales virgines, vel viduas rapiunt,
piine commissa est. Nam , sieut prsefali sumus , si et progressu etiam criminis in conjugium sumunl,
sollicitus esses, prius ad nos ultio mulieris pravis- publicaepoenitentise subigantur[juxta raodum qui-
sima; quam culpa debtiil pervenirc. Quia igitur vtan- bus prsevideril episcopus, orig.] Ipsse vero feminas
tum hebes, tantumque es negligens, ut nisi cano- locis congruis poenitentise retrudantur, et ad hahiir
nicam in le fueris coercionem experlus, in aliis di- tum religionis redire cogantur. Ipse aulem ince-
strictiorem discipliriam nescias eustodire, qualiler sluosus sine [uterque autem sine, orig.] spe uxoriae-
debeas esse sollicitus, congrue tibi, si Dommo pla- copulalionisperennitermaneat, nisineseisse sevela-
ctierit, tempofe demonstrabimus. Proesentia igitur lamexpurgarepotuerit[/((Bc absunl ab orig.]. Sivero,..
scripta suscipiens evigila., et excitatus saltem exse- quod absil! conjugia iterare praesumpserint, acriorl
quere, quod pressus nunc usque ignavia distulisti. sufodantur vindictse, et amplitts propellantur. Quod
Instantioe ergo tuae sic proediclam mulierem una [qui, orig.] si forte obedire monilis salularibus no-
cum Sergio defensore [nostro, orig.] eomprehende-re, luerint, anathematizejitur.
ct slatim non solum ad male contemplum hahitum CAP.71. — Quod cterici el laicicum bonotesiimoniot,
sine excusaiione aliqua revocare, sed etiam in mo- 3 cum sacris 10. pnellis loqui debeant. Ex concilio Spa—
tensi, cap.
naslerio,, ubi omnino districte valeat cuslodiri, de- Haeccautela circa omnes servetur, ut laici remoti
trudere, et ita omnem circa illam soUicitudinem ex.- a peculiaritate virginum, nec usque ad vestibulum--
hiberej ut quam sit nefarium quod coroniisil ex habeant accedendi familiaiepermissum. Necipse quL
ttta possit districlione eognoscere. Qua in re si
proeestcum sola colloqui debet, sed sub lestmio.nic
quis (quod non credimus) laicorum aliquo tibi in- duarum aut trium sororum, ita ut rara sit accessio,
genio tentaverit obsislendum, a sanclissimseeumconr- brevisque locutio.
munionis parlicipatione suspende. nobisque renun- CAP.72. — Qtwd muticres veiutwaul in monasleriis
tiare festina ut quantum sit exsecrabile quod prse- aul in domibus suishabitum observent. Ex decrcih.
sumit, postquam consideratione propria non adyer— Eugenii papm ,- cap. 26.'
£it, emendationis qu-alitate cognoseat. In his aulem» (27, q. i,,c, Mulieres.) Mulieres obtentu,religionis.
omnibus ita eautum ac stude vigilanlem te osten- velatse, aut in~monasierio regulaiiteiL vivaiit, aut
dere, ut culpam tuam non geminare neglectus, sed in,domibus suis susce^um habitum-castc obseB-
aUquanlisper valeal el soUicitudo minuere* veat.
 K6S D, IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 564
CAP. 73. — Ut adotescenliores vidum, vel sancii- A , mttlos aul famulas non hacenf ad excrcenda nego-
t moniates ab episcopo non negliganlur. Ex concitio tia, ad nrediam monaslerii portanr perveniaut, et
Carihaginensi iv, cap. 102. ibi coram testibus negolium suunr exerceant.
(Dist. 81, c. Ad realutn.) Ad rcatum episcopi per- CAP. 78. — De feminis quw propter continentiutn
tinet vel presbjieri, qui parcecise prseesr, si sus- assumunt vhilem habitum. Ex conc. Gungrensi,
tetitandae ab Ecclesia vitse prsesentis causa adole- cap. 15.
seentiores vidyse, vel sanclimoniales. eorum [cleri- (Dist. 50, c. Si qtta mulier.) Si qua nrulier propter
corum, orifjr.]familiaritatibus sulrjiciantur. continentiam quoe putatur, habitum mulat, et pro
CAP.74. — Ul unusquisque episcopus ciericos in stto solito muliebri amictum virilem sumit,analhemasit.
episcopio vaguntes ad suum episcopum reclire fa- CAP. 79.—De Hlo qtti virginitatem observans, nupiias
ciat. Ex concilio Magontiemi, cap. 19. exsecratur. Ex eodem concilio ,~cap. 9.
Ul unusquisque episcopus in sua paroecia dili- (Disl. 50, c. Si quis vel.) Quicunque virginitatem
genter presbyteros vel clericos inquirat unde sint, cuslodiens , aut continentise studens, velut horre-
et si aliquem fugilivum inveneril ad suum episcopum scens nuptias temerat, nec propter hoe quodbo-
redire faeiat. nunretsanctum est,nomenvirginitalisassumif, ana-
CAP.75. —=•Item de clericis vagis. Ex eodetn, ;T, thema sit.
cap. 18 (cap. 22). v CAP. 80. — De feminis quw proptfr religionem cri-
Be clerieis vagis seu aceplialis, id est de his qui nes totonderunt. Ex eodem concilio, cap. 17.
stint sine capite, neque in servitio Domini lioslri, (Disl. 50, c Qumcunque mulieres.) Si qua nrulier
divinum cultum ut existimat, crines atton-
neque suh episcopo, neque sub abbate, sed sine ca- propter
nonica vel regulari vita degentes, ut in libro (Isi- det, quos ei Deus ad subjeetionis memoriam tribuif,
dor.) Officiorum secundo, cap. 5 de his dicitur : tanquam prseceptum dissolvens obedientioe, anaihe-
Hos neqtte inter laicos, inter ssecularium officiorum ma sit.
iuler clerieos rctentat divina CAP.81. — De illis qui propter conlinentiatn patliis
studia, neque religio , vesliuntur. Ex eodem, cap. 12.
sed solulos atque oberrantes sola turpis vita com-
(Disl. 50, c. Si quis virorum.) Si quis virorum ,
plectitur et vaga ; quique dunr nullum metuunt, propter conlinentiam quse pulalur, amictu pallii
explendse voluptatis suaelicentise sectantur, et quasi utitur, quasi per hoc habere se justitiam credens,
animalia bruta libertate ac desiderio feruntur, ha- el
despicit eos qui cum reverentia et birris, et aiiis
bentes signum religionis non religionis officiuEi , communibus et solitis vestibus
utunlur, anatheroa
hippocentauris similcs, nee cqui nee Jiomines : tales sit.
omniiio prsecipimus ut ubicunque inventi fuerint, (
sine ulla nrora eos sub CAP. 82. — Ne conlinens adversus conjiiguios exicl-
episcopi custodia constiin- latur. Ex eodem concilio, cup. 10.
gant canonica, et nullatonus eos amplius ila erra- Si quis ex liis qui virginitatem servanl propler
bundos et tagos secundum desideria voJuptatura exlollilur adversum conjugatos , anathema
suarum vivere permittant. Sin autenr episcopis suis Deum,
sit.
cjinonieeobedire noluerint, excommunicentur usque CAP.85. — Quod non sil
ad judicium episcopi [archiep., arig.] regionis il- permittendutn monachos el
nwnachas in eodetn monasierio simul habitare.
Uus. Sjn autem n,ec illi eos corrigere valuerint, om- Ex regislro sancti Gregorii.
nino subvinculis constringanlur usque ad synodum, In nullo loco raonachos et monachas permittimus
vt eis ibi jiidicetur, utrum ad judicium principis unum moiiasieriuin habere; sed nec ea quse du-
[donrini nqstri, orig.], an ad universalem, synodum plicia vocant. Et si quidtale est, religiosus episeo-
deferantur sub custodia publica. pus mulieres quidem in suo loco studeat manere,
CAP.76. — Ut nwnaclicemonastice vivant et cauonice, monachos autem aliud monasterium aedificare co-
secundum vitam canonicain. Ex eodem concitio , gat. Si autem plurima sint talia monasteria, sepa-
cap. 15, cui interfuerunt Carolus hnperator, et Ri- rentur in aliis monasteriis monachse, et in aliis
clwlfiis archiepiscapus in clauslro Sancli Atbani. .D monachi. Res aufem
Abbatissas autenr cum sanctimonialibus omnino quas habent commuues,- se-
recte et juste vivete Genscmns. Quse vero profes- cundum jura.eis competentia distribuantur.
sionem secundum regulam Sancli Benedicti fece- CAP. 84. — Episcopi monasleria monachorum et
moiwcharum frequenier visitenl. Ex concilio Bo-
runt, regulariter yivant. Sin autem canonice vivant lliomagcnsi, cap. 5.
pleniter, et sub diligenti cura cuslodiam habeant, Ut episcopus monasteria monachorum et saneti-
et in clauslris suis permaneant, nec foras exitum
et cum graviJius et
habeant. Sed et ipsse abbalissse in monasteriis "se- monialium frequenter introeat,
in eorum vel in earum convenlu
deanf, nee foras vadantsine licentia et consilio epi- religiosis personis
scopi sui. residens, eorum vitam et conversationem diligenlcr
— discutiat; et si quid reprehensibile irwenerit, corri-
CAP. 77. Ut sanclimoniales non egrediantur sine
licentia ubbulissw. Ex eodem conc, cap. 14 (coiic. gere salagat. SanctimoniaHum eliam pudicitiaro
Cabillon. n sub Carolo. Macjno, c 62), . subtiliter investiget, et si aliqua invenitur quoe ne-
§anetimoniales, nisi forte abbatissa sua pro ali- glecto proposito caslitatis cleiico aut laico impu-
qua necessitate incumbente illas mittente , nequa- denler nriseeatur, acriler verberibus coerceaiur, et
«juam dejnonasteiio egrediantur. Haevero quse fa- in privata custodia retrudatur, ubi quod male ad
 SCS DECRETI PARS VIL - DE MONACHIS,ETC. 50G
inisit digne poeniteat. Intcrdicat elianr ex auctori- A ^ine aliqtta exinde excusatione tollantur, et nulltis
tate sanctorum canonum ut nullus laicus aut cleri- illic ullerius meatum accipiat, ne callidus hoslis
tus in earum claustris et secretis habitationibus occasionem inveniens, de deceptione rehgiosi halri-
accessum haheat, neque presbyteri, nisi tantum ad lus(quod absit) valeat exsullare.
Biissam. Expleia missa ad ecclesias suas redeant. CAP. 89. — Quod res ecclesiaslkm a laicis non sinl
Omuibus praelerea publice et privatim denuntiel, disponendm. Ex concilio cipud Compendium5
Christi vitiare cap. 10.
quantum piaculum sit, qui sponsam deereto sancitum est ne laici vel ssecu-
Synodaii
prsesumit. Si enim ille reus tenetur, qui sponsam lares de viris Dco dicatis Ecclesiseque facultatibus
hominis violat, quanlo magis reus majeslatis effici-
aliquid ad se pulent vel proesumant proeter reveren»
lur, qui sponsam omriipotentis Dei«orrumpit? sacerdolibus dis-
CAP.85. — Ut abbates inpotestate^piscoporum con- tjam.pertinere, quorum quarumque
sistant: Ex concilio Auretianensi, cap. 5 (Aurel. i, ponendi indiscusse a Deo cura commissa esse doce-
c. 2i). lur. Si quis contra hsecvenire prsesumpseril. anathe»
(18, q. 2, c Abbales.) Abbates pro huniilitate reli- mate feriatur.
gionis in episcoporum poteslate consistant, et si CAP. 90. — Deeodem. Exeodem concilio, cap~S.
quid extra regulam fecerint, ab episcopis corrigan- JJ De viris Deo dicalis, vel ecclesiaslicis faeultatibus '
tur. (Et c. Non semel.) Non seme), sed ssepius in aliquid disponendi, nulla Jegitur laicis quamvis re-
anno episcopi visitent monasteiia monachorum, et ligiosis unquam attribula facultas.
si quid corrigendum fuerit, cor,rigatui. Monachi au- CAP. 91. — Ne abbales ad synodum ire cogantur,
iem abbatihus omni oDedientia et devotione subja- nisi pro ralionabili causa. Ex conc. Turomco,
ceant. Quod si quis per contumaciam exsliterit in- cap. 11.
^(Dist. 18, c. Episcopus, c. 10.) Episcopits non de-
devotus, ac per loca aliqua vagari, aut peeuliare bet
cogere abbatem ad synodum ire, nisi aliqua ra-
aliquid babere proesunipseril, omnia quse aequi- lionabilis causa consistat.
sierit ab abbatibus auferantur, secundum regulam — Ut congregationes monaclwrum absque
Saneti Benedicti, monasterio profutura. Jpsi autem CAP.92.
conscnsu episcopi non fiant. Ex concilio Epaonensi
qui fuerint pervagati, ulii invenli fuerint, cum au- cap. II (el-Agalh. 58).
xilio episcopi tanquam fugaces, sub cuslodia revo- (18, q. 2, c. Cellulas.) Cellulas novas aut congre-
centtir et consliiiigaiitur, gatiiniculas monachortim absque nolitia episcopi
CAP.86. — De monachis qui filios procreaverinl. Ex proliibemtts institui.
diclis lsidori. CAP..93. — De virginibus sacris qum parenlibus
Monachi filios pixcreantes in carcerem retrudan- C privanliir. Exconcilio Afrkano, cap. 11 (el Carth.
tur laniani facinus continua lamentatioiie deflenles, III, c. 53).
ut eis vel ad moiiem sola misericordia in comniu- Ul virgines sacrse, si parenlibus a quibus custo-
nioiiis graiia possil indulgeii. diebanttir privatse fuerint, ab episcopo cuslodian-
CAP. 87 De sanclhnoitialibus quw vim barban- tur. Ubi autenr episcopus absens est, providen 1
cam perluleiujil. Ex decretis Leonis papw (epist. 87, lia graviorilius feminis comrirendetur, ut simul ha-
ad episc. Africanos, c 2). bilantes invicem se cuslodiant, ne passim va-
De his auiem quaei« sacro virginitalis proposito
gando Ecclcsise laedant sestimationcm rexislrmat.,
constitmae harharicam perlulere violenfiam, et in-
orig.].
tcgritaiem pudoris non animo, sed corpore perdi- CAP. 94. — Quis sit religiosis feminis prmponendtts.
dt-re, ea nobis «videtur servanda moderatio, ut ue- Ex concilio Carlliaginensi, cap. 27 (Cartli. IV,
que in viduarum dejiciantur gradum, neque in c 97).
sacrarum et perseverantium virginura numero een- (18, q^%c Qui religiosis.) Qui feligiosis feminis
seantur. Quibus, si in omnibus virginalibus obser- piteponendus sil, ab episcopo prolrelur.
vationihus perseverant, et casiimonise soliditatem -' CAP. 95. — Qnid sanctimoniales in clauslro facere; -
mente cusfodiuut, sacramentorum non est negaa- Q debeunl. Ex concilio Magonliensi (conc^CubiUon.ir,,
da communio, quia injuslum est illas in eo vei ar- subCurolo Mugtto, c 59).
Sanclimoniales in monasterio constrtutae liabcant
gui vel notari, quod non voluntas admisil, sed vis sludium iu
hostilis eripuit. legendo, et in cantando, et horas cano-
nicas soleroniter pariler celebfent, et-omnes, ex-
CAP.88. — Dc quadatii abbalissa, quw se pracla- infirmitas in dormitorlo dGrmiant;
maveral super mililibus in ctunslro sho hospilan- ceptis quas diebus adtenef;
'ibus. Ex registro Gregorii ad Forlunalum episco ct omnibus capitulum et ad collationem-
ptitn Nenpolilanum (L vn, ind. 2, c. 107; alias veniant^etregulam a sanctis Patribus illis consti-
ep. 108). tulanr diligentcr observeut^.
Insinuavit nobis latrix prseseiitium Agnelfa ab- CAP. 96. — Ut nullus clauslra scinctimoniaHumin-
balissa quod rntra monasterium ipsius milites ho- grediatur, nisi adoperaexercenda. Ex eodem conc,
spitentur. Et omnino de fralernilatis vestrse solli- eup. 16 (eoHC Cabillon. w).,
eitudine mirati sunrus, cur hoe patienter tulerit, et Nullus vassus abbalissse, aut roinfster aliquis
non iUud c.um omni eeleritate fecerit emendare. nec clericus, nec laicus claustra ancillarum Dei in-
Unde horfamur, ut vel nune sludii vestri sit, in- grediatur, nisi forte quando.ncccssitasopciandi inr-
Stanter cis, quorum inlcresl, imminerc,.'quatenus. cumbiti.
567 "< D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 568
CAP.97, — Vtjanitrix non eligatttr, nisi boni lesti- A . ut niilla sanclimonialis yirgo vel vidua conveiilus
monh. Ex cod. cup. 11 (conc. Cabillon. n, e. 64). generales adcat, nisi a principe fuerit evocata, aut
Portaria non eiigatur, nisi quae oetale matura sit, ab episcoposuo, nisi fortc propriae necessitalis ratio
ct tcstimonium habeal bonum, ct vitse proliabilis impulerit, ct hoc
ipsum cum licenlia et nunlio [el
sil. nun. desunl in origin.] episcopi sui.
CAP. 98. — Ul abbatissa nisi per licenliam sui epi- CAP.104. — Quod abbas pro hiimilitale locum suum
scopi, e monasterio non eqredialur. Ex concilio relhtquere possil. E.v concilio Magonttensi, cap. 18.
8
Gangrensi, cap. (COJIC. Cabillon. n, c. 57).
iu eivilale lnonastcrium (18; q. 2, c. Abbas potesl.) Abbas potest pro liu-
Abbatissa, quoe liabct,
de monaslerio nisi miliatione, etcunr permissioneepiscopi locum suum
nequaquam cgrcdiatur, per deserere
Iicenliam episcopi sui. Et si quando foras per- [dcreliuquere]. Tameii fratres eligant sihi
abbatem de ipsis, sin auiem de extraneis. Nec epi-
git, de sanclimonialibus quas secunr ducil ctt-
dcbet abbalem vrolenler retinere in loco suo.
ram maximam haheat, ut nulla eis detur occasio scopus
Congregatio dcbet sibi clisere ahbatem post morlein
peccandi. abbatis sui, vel eo vivcnie, si ipse discesserii, vel
CAP. 99. — Ul nutltts abbas duobtis monasleriis prw- enini non poiest aliquem ordinare
sit. Ex conc. Arausic, cap. 51 (conc Agalh., peccaverit. Ipse
c. 57). B de suls propinquis, ve! aroieis, sine voluntate fra-
(21, q. 1, c. Unuin.) Unum alrbatem duobus mo- te'nm.
nasteriis interdicimus prsesidere. C^r. 105. —Qttod laicits in ecclesia leciionem reciture
non possit. Ex eodem, cup. 9 (inter Herarcli'Tur.
CAP. 100. — Ul monaciiivel monuchwcompatres non arch. capilula, c. 156).
habeanl. Ex eoncilio Auguslodunensi, cap. 5.
Laicttsnon deJict in ecclesia Jectionem recilare,
Ut nronachi et monachoe compatres habere non
nec Alleluia dicere, nisi psalmos tantunr ct rcspon-
prsesumant. soria, sine AUeluia.
CAP.101. — Quod fetninm in conveniu docere non GAP.106. — Qttod non liceal
possint. Ex concilio Cartliaginensi, cap. 1 (conc episcopo rem monasierii
Carth. iv, 99). abslrahere. Ex eodem concilio, cap. 20.
(Dist. 22, c. Midkr.) Mulier quamvis docta, in (16, q. 6, c. Episcopo.) Episcopo non licet tollere
conventu docere non audeat. possessionem monaslerii, quamvis ahbas peccave-
— lit; sed millat eum in aliuil monasterium in pote-
CAP* 102. Qttod feminm pwnilenliam dare tton slatem alterius abbalis.
possinl, nec inter sacerdoles in conviviosedere. Ex
conc. Remensi, cap 5, prwsente Ludovico imper. .CAP.107. — Ne monaclii plncita smcttlaria adeanl.
Femina iion det pomitentiam nec corporale cum p(" Ern eodem concilio, cap. 21 (ctntc Magunt. i, c. 12;
c. 65 Regulm S. Benedkii).
oblatione, nec calicem super allare ponat, nec ihler
ordinatos stei in ecelesia, nec sedeat inter sacerdotes Acdeinde deerevimus, sicut saricia regula dicil,
in convivio. ut monasterium ulri fieri possil, per decanos ordi-
netur : quia illi prsepositi ssepe in elationem inci-
CAP. 103. — De mutieribus virorttm causas discu-
iienlibus. Ex concilio Nannelensi, cap. 8 (sttb For- dunl, et in laqueum diaboli (J Thn. rn). Hoclamen
nwso, c 19). onmino volumus ut non monaclii ad saecularia pia-
Cuni Aposlolus dicat : Mutieres in ecclesia ta- cita uUatenus veniant neque ipse abbas sine lieen-
ceattl noii enim permiltitur eis loqui: turpe esl enim lia cpiscopi sui : et cum necessitas exigit, lunc per
mulieri in ecclesia loqtti (I Cor.xiv) : Ioqui; roirum jussionem et consilium episcopi sui illuc vadat.
videtur quod quoedam mulierculse conlra divinas Nequaquam tamen conlentiones aut iiles aliquas
bumanasque leges attrita fronte impudenter agen- ibi movere prsesumat, sed quidquid quaerendura
les, placita generalia et publicos conventus indesi- vel eliam respoiidendum sit, per advocalos suos
nenter adeant, et negotia regni utililatesque reipu- hoc faciat. Abbates el monachi usque ad interroga-
blicae magis periurbent, quam disponant : cum in- tionem silentium habeant et cura interrogantur cuni
decens sit, et eliam apud baibaras gentes reprehem- humilitate et rcvereniia respondeant; alias querclas
sibile mulieres virorum causas discutere, el quae de omnino dcvilcnt. -In eorum claustro pormaneant,
lanificiis.suis operibus textilibus et muliebribus, rn- nullusque ex eis forasvadat, nisi per,neeessitatem ab
ter genitiarias suas resideutes debuerant disputare, abbate mittatur in ohedientiam, necforas manducet
in eonventu publico, ac si in curia residentes, sena- neque bibat sirre permissione abbatis, nec ad convi-
toriam stbt usurpant auctorilatem. Quae iguomi- .via ssecularia vadat.
niosa prsesumptio fautoribus magis imputanda vi- CAP.108. — Qnw sint smcularia ncgotia. Ex eodetn,
dctur, quam feminis. Unde, quia divinse leges, ut cap. 22 (ibid., c 14).
supi a monstralum. est, hoc contradicunt, et huma- Minislri autem altaris Domini vel roonaclii, no-
nae nihilominus idipsumprohibent, ut feminse nilrrl bis placuil, ut a negotiis sieeularibus omnino absti-
aliud prosequanfur in publico, quam suam causam : neant. Multa sunt ergo negotia saecularia-; de his
?it enim lex Tlieodosiana : Nulla ralione feminse tamen pauca perstrrngamus, ad quse pertinet omnis
smplius quam suas causas agendi, habeant potesla- libido, non solum immundifia carnis, sed etiam om-
tem, nee alicujus causam a se noverint prosequen- nis carnalis concupiscentia. Quidquid plus justo
dam, idcirco ex-auclorifate canonica interdicimus, appefit liomo, turne lucrtim est. Muuera injusfa ac-
 EG9 DECRETI PARS VII. — DE MONACIIIS.ETC. 57«
cipere vel etiam dare, pro aliquo saeculari conque-, A illi vero rapacifate et avaritia judicenlur. lloc vero
stu, prelio aliquem conducere, conteiiliones, lites quod quis Deo juste et rationabiliter de rebus suis
et rixas amare, in placitis ssecularibus disputare offert, firmiter Ecclcsia tenere debet.
excepta-defensione orphanorum aut viduarum, con- CAP.112.— Ut abbatissa magnam ctiram habeat cle
ductores aut procuratores esse ssecularium rerum, congregatione sua. Ex eodem, cap.26 (ibid., c M).
lurpis verbi vel faetijaculatorem [jocularem] dili- Abbatissa diligenlem habeat curam de congrega-
gere, aleas amare, ornamentum inconveniens pro- tione sibi coramissa, et provideat ut in lectipne et
posito suo quserere, in deliciis vivere velle, guJam in oflicio el in modulatione psalmorum, ipssesancti-
ct ebrietatem sequi, pondera injusta vel mensuras ha- moniales strenuoe sinl, et in omnibusbonis opcribus
bere, negotium injustum exercere. Nec tamenjustum illa eis ducatum prsebeat, ttlpote pro animaJius ea-
negotium est conlradicendum, propter necessitates rum rationem redditura (Hebr. xin) in conspeclu
diversas, quia leginrus sanetos apostolos negotiasse, Domini, et"stipendia sanctimonialibus prsebeat ne-
etinRegula Sancli Benedicli(cap.57)prsecipiturprse- cessaria, ne forte per indigentiam cibi aut potus
videre, perquorum manus negotium monasterii trans- peccare compellantur.
eat. Canes et aves sequi ad venandum, et in omnBius CAP.115.— Ut sanctimoniales in domibus sttis cttm
quibuslibet causis superfluum esse. Ecce talia, et B ] masculis manducare vel bibere non prmsumunt. Ex
his simiha ministris altaris Domini nec 11011 et mo- eodem, cup. 27 (ibid., c 61).
nachis oninino conlradicimus, de quibus dicit Apo- Non debere sanctimoniales in propriis mansioni-
siolus': Nemo mitilans Deo hnplicat se negoliis sie- bus cum aliquibus masculis clericis sive laieis, con-
cularibus (II Tim. n). sanguineis sive extraneis, bibere sive comedere, sed,
CAP. 109. •— De clericis vcl monucliis injusle ton- si quando id agendum est, in auditorio agalur. Et
suralis. Ex eodem conc, cap. 23. cum nullo masculo colloquium eis habere liceat, nisi
De clericis vero hoc statuimus, ut Iii qui hacte- in auditorio, et ibi coram leslibus idoneis.
nus inventi sunt, sive in canonico, sive in monachi- CAP.114.- Qualiter
indigmts abbas dcponendus sil.
co ordine tonsurati sine eorum voluntate, si liberi Ex concilio Triburiensi, cui intcrfuit Arntilplius
sunt, ut ifa permaneant; et deinceps cavendum ut rex, cap. 15.
nullus tondeatur nisi legilima setate, et sponlanea (51, q. \, c. Si quis abbas.) Si quis aulem abbas
voluntate, velcum licenlia domini sui, vel consensa cautus in regimine, 'humilis, casius sobriusque,
parentum. misericors, discretus non fuerit, ac divina proecepta
CAP.110.— Ut episcopi vel abbales lurpesjocos ante verbis et exemplis non oslendcrit, ab episcopo, in
se fieri non permillant. Ex eodem, cap. 24 (conc (G cujus terrilorio consislit, el a vicinis alrbatibus, et
Bcm. r, c 17). J
caeteris Deum iimenfibus, a suo dcponalur [arcea-
Ut cpiscopi vcl ahbates ante se joca ttirpia fieri
non permittant, sed pauperes secum ad mensaia lur] honore, etiamsi omnis congregatio viliis sttis
et consentiens, abbatem eum sibi hahere volueril.
haheaut, lectio divina ibi personcl, cl sumant ci-
bum cum benediclione et Iaude Domini secuntlum CAr. 115.— Quid ugenditm sit clerkis qui lonsuram
Apostolum : Sive manducatis, sive bibitis, omnia in dimiserunt, el uxores duxentnl. Ex eodeiu con-
cilio, cctp. 16.
laudem Dei faciatis (I Ccr. x). Clericus si lonsura dimissa uxorem acceperit qui
CAP. 111.— De itlis qui ab episcopis seu ab aliis se-
dticti se totonderunt. Ex eodem, cup. 23 (Cabil- quidem sit sine gradu, nec ad monaslerium aliquod
lon. ii, c. 17). a parentihus tradilus, si uxorcm habeie permittitur,
(16, q. 7, c. Constitttit sane.) Conslituit sane sacer iterum londeri cogatur, nec in vita sua tonsuram
iste conventus ut episcopi sive aJibates, qui non in negligere audeat. Quem autcm progcnitorcs ad mo-
fructura animarum, sed in avaritiam ct turpe ltt- nasterium fradiderunl, cl iri ecclcsia coepeiit can--
crum inhiantes, quosliliet homines illectos circura- lare, et legere, nec uxorem ducerc, ncc monaste-
vcnicndo lotonderunt, ct res illorum lali persua- j rium deserere poterit; sed, si discesserii, reducatur;
sione non solum acccper'unt, sed polius subripue- si tonsuram dimiseiit, rurstim tondeatur. Uxorcms
runt, poenitcntioe canonicoe sive regulari (ulpote si usurpaverit, dimiltere compcllalur.
turpis lucri seciatorcs) subjiciantur. Hi vero qui CAP. 116.— De pnellis qum se anie icgilhnos annos:
vanis proniissionibus illccti, vcl quihuslibet macjii- sua sponte sacrm religioni tracliderunt. Ex eodem
21.
ualionibus persuasi, nientis inopes cffecli, rerum ~ concilio, cap.
sttarum dominiesse iicscicntcs, comam dcposuermit, (20, q. 2, c Puella.) ruella si ante duodecim an-
in eo qttod coeperuiU perseverare cogantur. Res nos oetalis suoe spoiile sua sacrtim sibi velamen as-
nainque quoe ab illectis et negligeiilibus dataj, ab sumit, possunt stalim parenies vel lulores ojus id
a\aris et wgligetiiibus non solttm acccplae, sed raptse factum irritum facere si volunt. At-si annum et
noscimiur, Imn-cdibtisreddantur qui dementia pa- diem id dissiroulando consenserint, ulterius nee
reiituin, ct avarilia incciitorum exlueredali csse no- ' ipsi mufaie hocpoterunt. Porro, si iri forfiori aetale
scunlur. Si vcro ncscienlibus episcopis aut alrbali- adolescenlula vcl adolescens Deo servire elcgerinl,
hus, iiiinislii cortini quilibet, vidclicet in clero lioc non est polestas parentibus hoc prohibendi.
fccissc coiivincuniur, opiscopi et aliJtatcs de dcsidia, CAP. 117, — Ut qtti voltierit, filictm attt nepicm seu.
 g71 I). IVOXIS CARNOTENSIS EPISCOPI 57S
parentem sitam Deo offeral. Ex eodem eoncilio, A Aaron fralrem luum,el filios ejus tum eo : Sed faeies, '
cup. 6. inquii, feminalia linea, ul operianl camem (Exod.
Quicunque filiam suam aut neptem vel parcntem xxvin). Ipsi, inquit, operiant carnem turpitudinis
suara Deo omnipotenti offerre voluerif, licenliam suoe. Tu feminalia ponlifici, et filiis ejus facies, lu
nabeat. Sin autem virum accipiat, domi infanies regulam castilaiis docebis, tu abstinendum ab uxo-
suos nutriat, et non alias infra monasterium mittere rio complexu eis qui sacerdotio functuri sunt, inli-
nutriendi gialia prsesumat, nisi eam quanr firmiler mabis. Nulli tamen violerrlurn hujusmodi confinen-
in ipso loco in Dei sen itio perseverare voluerit, se- tise jugura impones, sed quicunque sacerdotes fieri,
cundtim slaiuta sanclorum Patrum, seu secundum ac ministerio altaris inservire volunt, ipsi sua sponte
caiioiiicam aucioiitalem. uxorum servi esse desislant. Quod ubi perfecerlnt,,
CAP.118.— Ut nnllits filium suum vel 'parenlem in susceptoque semel coniinentise proposito, minislros
moiinsterio puellarum nutriendos ponal. Ex eodem
se sanctuarii alque altaris fore consenliunt, aderit
concilio, cup. 7.
Oinnino prohibemus, ut nulhrs filium, aut nepo- lex divina, quoe velul caeterum illius hahitum [velul
teni, vel parenlem suum in monaslerio puellarum ad illius habilum] sacerdolihus congruum imponens,
nulrienduiu coinniendare prsesumat, nec quisquam quomodo vivere vel docere debeant, abundanter
ulliini ibi suscipere prsesuroat. B insiiiuat, congaudensque spontanese ipsorum devo-
CAP. 119.— Ne ubbas mtilieres monaslerium ingrcdi, tioni dignum sacerdotio decus sapientioe, patientise,
aul festiviiules ibidem specture permiltal. Ex con- maiisuctudinis, zcli spiritualis, humililalis, nriseri-
cilio Urbico. cordioe, tinroris Domini, coeterorumque hujusmodi
Si abbas mulierem in monasterium suum ingredi ornamenlorum superaddat, alioquin iniquitalis rei
p»rniiseril, aut festivitates aliquas ibidem spectare, moriuntur. Mortem nanrque certissimam incurrit
tribus meusibus in alio monasferio retrudatur, pane animoe, si quis, luxuriose vivens, sacerdotalem sibi
et aqua tanlum eontentus. usurpare graduro prsesumit.
CAP, 120.— Quod virginiias volunlatia 'sil, non ex CAP. 122.:— Quid agendum sit de nwnachis uxores
lege velimperio. Ambrosius in libro exlwrtationis duccnlibus. Gregorius Anionio subdiacono (lib. i
ad virtjines (post initium). regisl., c 40).
(25,17. 2> <" Intcgriias.) lniegrilas corporis expe- (27, q\,c.Elqitia aliquos.)Quiaaliquos monacho-
, lenda a nobis csl, qiiam ego pro consilio suadeo, rtim usque adlanlum nefas prosiluisse cognovlmus,
non pro iroperio praeeipio. Sola est enim virginilas ut uxores publice sorliantur, sub onmi eos vigilantia
quse suaderi polesi, iniperari non potest, res magis requiras, ef inventos coercitione debita in monasle-
voti, quam praeeepti. Q riis quorum monachi fuerant, retransmiltas. Sed et
CAP,121.—DLeacletnrc.Bcda, De tabernaculo (lib m, de clericis ad monachalum venientibus, sicul supra
c. 9). diximus, peragere non omitxas.
Aaron oclo veslihus induelialur; feminalibus vi- CAP.125.—
Qualiter monachm panitere debeant in
delicet lineis, tunica linea, liyacintliina, supeiiiu- adttlterinm delupsm. Gregorius Januario episcopo
«aerall, rationali, balteo, tiara, pelalo aurco; filii Caralitano (regist. lib. rn, c 6, 9).
vcro ejus quatuor tanlum ex his, id est feminalihus, (27, q. 1, Si qtta monacliarum.) Siqua monacha-
linea stricla, cingulo et tiara uteJiantur. Yerum runi vel per anleriorenr licentianr, vel per iropunitatis
quia de caeteris supra Iraclalum esl, feminalia hsec pravam consuefudinem ad lapsum adultcrii deducla
quse ad operiendam carnem turpittidinis filiis Aaro» esi, aul in slupri fueritperducta voraginem, hanc
daiifur, illam [carnis lurpitudjnem fieri niandatur, posl competentis severitatem vindictee, in aliud di-
illain, etc. orig.] castimonise portionem, quae appe- stiiclius virginum monasterium in prenilentiam re-
lilum [ab appelilu, orig.] copuiseconjugalis proprie digi volumus, ut illic oraiionibus alque jejuniis
coliibet, designant: sine qua nemo vel sacerdotium vacet, et sic poenitendo proficiat, et meluendum cse-
suscipere, vel ad altaris potest ministerium conse- tei is arctioris disciplinse proeslet exemplum. Is au-
crari, id est nisi aul virgo permanserit, aul ctinr £) tem qui cum hujusmodi ferainis in aliqua fuerit ini-
uxore conjunclionis foedera solverit. Quod videlicet - quilate repertus, communione [omni conr., orig.
genus virtutis nulli per legem Dci neccssario impe- Paris.] privetur, si laicus esl: si vero clericus cst.
ralunr, sed volunlaria est devotione Doraino offe- a suo quoque reraotus offieio, pro suis continue lu-
renduin : dicenle ipso de Iioc : Non omnes capiunt gendis excessibus in monasleritim delrudalur.
verbnm islud (Maltli. xix). Ad quam lamen benigna CAP, 124.— Quod corrttptio velaim virginis pro in-
mox exhortalioiie eos qui possunl, invitat dicens : ceslti reptttalur. Hieronymus contra Jovinianum,
Qtii potest capere capiat (ibid.). Et paulo post, eis- libro primo.
detn qtii vel uxorem, vel alios cognatos, et hujus Si nupserit virgo, non peceavit (I Cor. vn), non illa
nrtindi implicamenta propter ipsum reliquerint, virgo quse se semel Dei cultui dedicavit. Harunr
centupltim promillit in hac vita praemiuro, et in sae- enim si qua nupserit, habebit damnalionenT; quia
culo futuro vilam aeternara (ibid.). Unde eerte gra- primam fidem irritam fecit (J Tim. v). Si autem hoe
tia dislinclionis non Moyses hoc indumenlo vestire de vidtiis dictum objecerit, quanlo magis de virgi-
Aaron fratrem suum, et filios ejus cum eo jubetur, iiibus proevalebif, cum eliam his non liceat, quibus.
&icul"de prioribus dicitur : Yestiesque his omnibus aliquando lic.ucral? Yirgincs enim. quar post eoustt-
873 DECRETI PARS VII. — DE MONACHIS, ETC. 574
rralionem nupserint, non tam adulterse sunt quan A hi uno lecio cum. masculis jacuerunt. Idem
incestoe. (ibidem).
C^p. 125. —Quid agendum sit de iis, si tapsi fnerin Consulte fecisli, frater charissime, abstinendo
tiionachi vel monaclim. Pelagius Secundino defen- diaconum , qui cum vrrgine mansit, sed et cseteros
soii. qui cum virginibus donnire consueverunt. Quod si
Quicunque de his qui Ecclesiae militare ^identur pcenilentiam illiciti concubitus sui egerunt, et a se
vel in habitu (tit dictum est) monachorum, mona- invicem recesserunt, inspiciantur inlerim virgines
eharum ita inveniuntur inhaerere consortiis, ut ali- ab obstetricibus diligenter, et si virgines inventav
qua turpis ex eis (fpiod absit) possit esse suspicio fuerint, in accepla communione [acc. communi-
le exsequente Secundino prsesententur episcopo, u catione in ecclesiam, orig.] admittantur; haetamen .
canonica in eis possit vindicta procedere. ' interminalione,-ut si ad eosdero masculos poslmo-
. CAP, 126. —De eodem. Idem Severino. dum reversse fuerinl, aut si cum eisdem in una
Jurasti nobis (quod negare norr potes) te Julianam, domo, et sub eoderii tecto sinrul habilaverinl, gra-
cujus nec habilum nec consecrationem veritus, Dec viori censura ejiciantur]; nec in ecclesianr postmo-
in correptione rpsius injuriam irrogas, ut si eog;no- dunr facile recipiantiir. Si aulem de eis aliqua fue-
sceres quia revera a te^vellet discedere, roox eam B rit corrupla, et deprehensa, agal poeiiitentiam ple-
nobis tu ipse deduceres. nam, quia quae hoc crimen adnrisil, non maiiti,
CAP. 127. — De virginibns qttm, cum masculis in eo- sed Christi adultera esl. Et ideo seslimato jitslo
detn iecto depreliensw, corrupiionem non fatenlur. cxoinologesi facla ad ccclesiaur re-
ad de i tempore poslea
Cyprianus Pomponhtm virginibns (tib. dcal. Quod si obstinate perseverant, ncc ab invi-
ep. 11 [al.,epist. 62]).
ceni se separant, sciant se euin hac impudica
Legi [legimus, orig.] litteras tuas, frater charis
obslinatioiie nunquam a nobis admilli in etclesia
sirae, quas per Paconiurn fratrem noslrum misisti.
postulans et desiderans ut lihi scriberemus quid posse.
nobis de bis virginibus videatur quse cum semel CAP.129. —• Ad regem Anglorutn de prohibendo
statum suum continenler ac firmiter tenere decre- matrimonio sanclimonialium et consaiiguineurum.
Bonifachts mariijrllileribalclo [Hillributdo. Vict.J
verint, delectsesunt poslea in eodem lecto paritei regi Anglorum.
mansisse cum masculis; ex quibus iinum diaconura Si (quod absit), ut nrulti dicunl, nec legilirnam
esse dicis. Plane easdem quse se cttm viris dormisse accepisti uxorenr, nec castilalis abstinentiam pro
confesssesunt, asseverare non decet se integras esse. Deo servasli, sed libidine dominante in scelere lu-
Circa quam rem quoniam consilium nostrum desi- C xurise et adulterii, famam gloriae tuae coram Deo et
derasli, etc. (Ibidem pauio posi.) Piimum igilur,fra- hominibus 0011111^0113', in lroc valde contristanrur,
ter charissime, et proeposilis et plebi riihil aliud quia et in conspeclti Dei flagitium, et coram honri-
elaborandum est, quam ut Deum timeamus, nec nibus famse confusio esse dignoscitur, et adhuc
patiamur errare fralre.s nostros, nec virgines cum quod pejus est qtti nobis irarranl adjiciunt quod
masculis halritare : noii dico simul dormire, sed nec boc sceltts ignominise, maxime cunr sanctinioriiali-
simul vivere. (Posl aliquot versus.) Quando et sexus bus et Deo sacratis virginibus per monasleria com-
kifirraus et setas adhuc lubrica, per omnia frenari a nrissum sit. Nanr hoc peccatum' non dubium est
nobis et regi adhuc debeat, ne diabolo insidianli esse duplex peecatum, tit verbi gratia dicamus,
ad nocendum detur occasio, quia graves multorum cujus vindicise reus sit pWr apud dominum sutim,
ruinas hinc fieri videmus, et per bujusmodi illicitas qui tixorem domini sui adutterio violaverit: quanto
et perniciosas conjunctiones corrumpi plurimas vir- magis ille, qui sponsam Creatoris Chiisti coeliet
gines conspicinius. Quod si se ex fide Christo dica- lerroe putredine suse libidinis conimaculavit? Item.
verunt pudice et caste sine ulla fabula perseverent; Apud Graeeos ct Romanos quasi blaspliemiam Deo
ita" fortes et stabiles prsemium virginitatis exspe- irrogasset, qui in hoc reus sit, ut proprie de hoc
ctent. Si autem pro praemio virginitatis perseverare ^ peccalo antc ordinationem interrogatus, si r-eus in-
nolunt, vel non possunt, melius est ut nubant, venlus fuerit, ul cum velata et consecrata nonna
miani igne deUcti sui [in ignem delictis suis orig.] concubuisset, ab omni gradu sacerdotum-' Dei
cadant,et certenullum fratribus aut sororibus scan- prohiberetur. Propter hoc, fili charissime, sollicite
dalum faciant. (Post pauca.) Nec aliqua putel se considerandum est quanli ponderis hoc peccatuni
excusatione defendi, quod inspici et probari potest esse judicetur ante oculos seterni Judicis, quod fa
an virgo sit, cum et manus obstetricum et oculus - cientem interidololatrise servos constituit, et divino
saepe fallatur, et si incorrupta fuerit invcuta virgo minislerio allaris abjicit, licet ante peracta ooeniten-
ea parte qua mulier polest.esse, poterit tamen et ex tia reconeiliatus sit Deo.
alia corporis parte peccasse, quae corrunipi potest, CAP.130. —Qttod major sit inceslus sanctimohialium,
el tamen inspici non Certe el concuhi-
potest. ipse qttam adulterium. Joannes quarlus [oclatws] But- ,
tus, ipse complexus, ista confabulatio, ista duorum crpdo regi Saxotium.
'
jacentiuni turpis et foeda dormitio, quanlum dede- Quoniam, sicut audivimuSj fornicationis in vohis '
coris et criminis confitentur? peccatum maxime regnat, eo quod sanctimoniales ,
CAP. 128. — Item de examinatione virgintim qum et Dco jam devotas feminas, atque de propria con,-
575 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 576
sanguinitate hornines regni vestri, ultra sancti Gre- ACAP. 154. —Quod corruptio -sacralm virginis sacri-
gorii slaluium novello tune populo necessario legium sit, [Ambrosius ad virginem lapsam
niandatum , uxores ducere praesumant; quod ni- (Cap. 9, Quod est in corruptorem virginis.) 0 fiU
mirum scelus gi aveque delictum, his apostolatus serpentis, minlster diaboli, violator virginis, id est
nostri litteris , omnes qui sub jure vestro existunt, teropli Dei, qui in ttno scelere duo crimina perpe-
tatn laicos quam clericos, amodo et deinceps ca- trasti, adulleiium utique et sacrilegium. Sacrilegium
vere, ac propriam de factis poenitentiam dignain plane, ubi vas Christo olrJalum, Deo dicatum, " de-
peragcre, et ultra talia nunquam commiltere mo- roentilemeritate polluisti. ' -
nemus, hortamur alque prsecipimus. Quod si vobis CAP.155. — Lamentatio violalm virginis pmniieniis.
hoc impium emcndare fortasse grave videtur,- pro Item.
quo talia sustinelis adyersa, nostroe paternitali ve- (Ibidem, c. 10.) Aceipe lamenluni, et primum
stris innotescite lilteris, ul apostolicse sedis eos quidem nullo die quinquagesimus psalmus internrit-
qtii tali nefando operi enerviter subjacent, corri- tatur, quia in negolio tali cantatus esl, et usque
piamtis, et modis omnibus aggravemus [arguamus. versiculum illum : Cor conlritum el humilialum
Vich] decrelis. Deus non spernit, lum lacrymis gemituque percur-
Cip. 151.— De excommunicalione ejus qui velatam " rens, insuper eliam hanc lamentationem norr siire
duxeral. Stephanus otnnibus episcopis per Italiam.
compunctione cordis in conspectuDei judicisfunde:
Yestrse fraternilati fortasse non manet incogni- Quis dabit capiti meo aquam, et ocutis ineis fon-
tum, qualiter Giseltruda relicta quondam Petri, tem lacrymarum (Jer. ix), ut defleam vulnera ani-
Deo couteinpto, et sacro velamine relicto, cum msemese? Conversi sunldies festiinei in
dolendum di- luctum,
YViniiigildocognato suo (quod valde et cantica in lamentationem : Recessit sonus hynr-
cimus), stuprum esl operata. Unde nos, Jroc audito, norum et Isetilia psalmorum, et successil stridor
quia magis ac magis tale nefandissimum scelus dentium et fletus oculorunr. Obmului el humiliaia
deleri voluimus, et ita staluere ne aliis exemplum sum, et silui a bonis, el dolor meus renovatus esl.
tribuatur, eos utrosque ad salisfaetionem vocavi- Concaluit cor tneum intra- me et in medilatione mea
mus,.el saepe ut venireut, et a tali impio scelere exardcscet ignis (Psal. xxxvrn). Timor et trenwr ve-
resipiscerent, monendo, ad nos venire decrevimus. nerunt snper me,et contexerunl me lenebrm (Psul.
Qtti quoniam venire nolentes, sed in eadenr inobe- LIV).Abyssus me circumdedit, postremo mersit ca-
dientia perseverantes, nronita nostra pro nihilo duxe- piat meum,' in fissuras montium. Heu me! quia
runl, ideo illos canonico conventu celebrato excom- r facla sum sicut Sodonra et combusla sum sicut Go-
niBiiicavimus, etnisiadveram satisfactionem accasr- morrha (Gen. xix). Quis miserelrilur cineres meos?
rere studuerint, perpetuo anathemati commisiKaus. Durius offendi quam Sodoma, quia illa legenr ne-
CAP.132.—Deeodem. Honorius papa Joanni episce- scierrs deliquerat, ego autem accepta gratia peccavi,
po, et Gauclio notario Campanim. Donrino. Si homo peccet in hominem, eril qui inter-
Praeseiuiuni lator, interclusa voce, et suspiriis
veniat (I Beg. ir). Ego, quse peccavi in Dominuro,
atque genritibus, lacrymisque indcsinentibus sup-
sua nobis exorsus est, eo quod quidam quenr propitialorem inveniam?Coneepi dolorem, et
plicalione laeum aperui et offendi eum, et
illic alumnus filiam stipplieanlis in sacris vestibus peperi inirriquitatem,
incidi foveam quarn feci. Ideo conversus est do-
conslilulam assiduilale"sua decepit, quoadusque lor meus in capile meo, et in vertice meq iniquitas
in sluprunt eorporis adullerio perpetrato deciderit, mea descendit (Psul. vn).Immunditia mea antepe-
ita utpost compcrlum flagiiium, in opprobrio totius
des meos; non fui roenror novissimorum, et ce-
generalitatis illic commoranlis , ipse perditissimus cidi mirabiliter', nec est qui consoletur. 0 quam
convcrsetur, atque omissa insecutione lruc usque "acerbus fructus
forsrlan eumdem luxorise, amarior feUe, crudelior
qiiorunidam patrocinio ipsumim-
servari. Unde dilectio tua divino zelo suc- gladio! Quomodo facta sumin desolationem? (Psal.
punitum D r.xxii), subito defeci, perii propter iniquitatein
censa, jurisdictioni competenti imminere non desi-
meam, velut.e somno exsurgens, ideo in civiiate
nas [forte desinat], quousque perpetrator sceleris
Domini nulliireata est imago mea. Deletum est de
quaestioni communi et severissimo praesentalus iibro
ultinri ne relar- nomenmeum, facla sum sicut noctuain domi-
exaraini, supplicii poenam suscipiat,
datai in eunr animadversione, divini judicii in pluri- cilio, sicut passer unicus in sedificio (Psal. ci):
non [est qui consoletur me. Consrdero a dextris,
mos propagetur sententia.
— el video, etnon est qui agnoseat nre. Periitfugaa me,
CAP. 453. De pmnitentia sacratm si
virginis, tapsa et non est
fuerit. Nicolaus papa Carolo archiepiscopo, el ejus qui requirat aniinam meam (Psal. cxLr).
sttffraganeis. Ftictus sum sicut vas perditum, audivi vituperatio-
Fcminse quse sacro suut corisecratse velamine, si •nem omnium circa me habitantium (Psal. xxx). Yse
fuerint (quod nolumus) fornicatae, -velamen de- diei illi rn quo me infelix genuit pater, et lux ista
poncre iioa prsesumant , sed pcenitentise jugo crudelis exceprl! Oportueratme non fuisse natam
submissse, summopere deceriare festinent, utad quam sic in geniibus fabula fierem. Propter.me con-
iiiditlgeiillse el remissionis ^aleanl gratiam per- fusio facta est onrnibus famulis Dominf, et ,condigne
venire. colentibus. Lugele, montes ef colles, lugele, fontcs
 577 DECRETI PARS VII. — DE MONACHIS,ETC. 578
ct fluinina, qttia fletus filia ego sum. Ltigcte me, sil-I-A cn). Vide humilitalem meam et iaborem meum : et
varum besliae, reptilia terrsc, et volucres cceli, ett ditnitte omnia peccala mea (Psal. <KXIV). Remiltemihi
omnis anima quse vila frueris. Nanr, vos bcatse fe- ut reftigerer priusqttam abeam, et amplius non ero
rse et volucres coeli, quibus nullus nrelus ab~[de] in- (Psal. XXXVHI). Nec in inferno erit redemptio (Job
feris, neque post moriem reddenda est ratlo. Iimoss ix). Potens es, Domine, conscindere saccum meum,
manet poena crudelis tarlari, qui habentes sensuml et praecingere me lsetitia (Psal. xxix). Polens es
deliquimus, ideo non esl pax peccaloribus(Isa, LVII). Domine vincula mea dirumpere (Psal. cxv), quihus
(79) Meum peccalum, mea iniquitas|non sunf consi- ligala sum atque conslricta. lranr luam, Doniine,
milia offenssehominum, quiaimpieias esl, carneml aufcr a urc (Psal. LXXXIV), quia peccavi tibi crudc-
pollicifam servare virginem, el castam, professal Titer, donec justifices causam meam, et educas me
pulilice menlita sum Domino. Ideo non esl milii fi- in ltimine, Deus virtulum. Da poenitentia; effectttm,
ducia Invocandi Dominum altissimum , quia ob- poeiiiteiili8eperseveraiitiaiii,ne me induiet deceptor
siructum est os delinqueiUium (Psul. LXII). Nami animoe. Hoc mihi dona, hanc gratiam de luo fonte
meuni malum Proplieta cecinit, quodr/H' se elongantt prseslare digneris. Qui vivis et regnas in Trinifale
a Domino peribunl, disperdil omnein fornicantem ai • in socculasaeculorum.
se (Psal. LXXII).Et ilerum : Adhmsit lingua mea' I* ) CAP.156. —De aecusalione virtjints. Eptstola Am-
faucibus meis, el in ptilverem tnorlis dedtuisti tne> brosii ad Syagrium episcopum Veronensem (Epi-
(Psal. xxi). Yeruinlamcn clamabo ad Dominumt stolarum lib. vni, ep. 64, veliib. vi, e/>.46.)
Deum, dum adiiuc tcmpusest/dumdatur-spatium, Si habuisset probationes nunquam, inspectionem
quia in nrorte non est inemoria, el in inferno non geniialium virginis tua sententia flagitasset. Qttid
cst confessio (Pscit. vi). Domine,nein furore tuo ar- crgo sibi yelit, el quo speclet quod obsletricem ad-
gucis me, neqtte in ira lua corripias me. Quoniam hibendam credidcris, non possum advertere. Itane
sagiltm tum infixm sunl mihi, et ncc cst sanilas in •ergo liberum eril accusare omnibus, et cum proba-
carne ntea.A vttliu irmltice, non estpax ossibusmeis, liones destiterini, palebit ut genilalium secretorum
a facie peccalorum meorum. Quoniam iniquilales - pelanl inspeclioiiem, et addicenlur sacrae virgines
mcmsupergressaisttnt capul meum, sicut onus grave semper ad hujusmodi ludibria quaeet visu et nec
cjrctvdlmsunt super tne. Compuirueriinl, el delcrio- audiltt horrori etpudori sint? Item,ibidem. Virgo
ravervnt cicatrices mcm, a facie insipicnlim mcm. Domini suis csl nexa fulcris, ad sui probationem;
Miserds aiuicta sum el curvala sum usque in finem, • necalienisdoiibuseget, ut se virginem proliet, et nec
rugio a L.tmitucordis mei. Cor mcutn conlurbaitttn abditorum occulloruroquc inspectio, sedobvia omni-
-esl hnra me, dereliquil me virtus meu, el luinen ocu- C ( bus modcstia astipulatu,' integritati. Ilem, ibidem.
lorut'1 n eorum et ipsum non est mecum (Psa/.xxxvu). Hlud non arbilror justum,quodtuis comprehendisti
Deu-,, repulisli me, et destruxisti tne, osiendisli miiii lilteris, quia nisi inspecla fuerit, virginitas [inte-
. d'fit, potasti me vino compunclionis (Psal. LIX).EX- gritas, orig.] pericliletur el incerta [incerto orig.)
puisa sum ab oculis luis, ram non adjiciam ut re- sui fluctuet. Ergo omnes quaeinspeptaenon sunt, pe- '
surgam ad templum sanctum tuum, et facta sum in riculum subierunl pudoris. Ergo et quae nupturse
exlcrminio (Isa. xxrv; Psal. XL). Qum utilitas in sunl, prius inspicianlur ut nubant. Probatiores ergo
sanguinemeo,dum descencloin corruplionem ? (PsuL quoevclandae suiit, prius sulrjiciendae sunt huic al-
xxix). Nunquid morluis facies mirabilia : aul medici lieclationi ? elc.
sttscitabunl ? (Psal. LXXXVII). Tuus sermo, tua pro- CAI>.157. Non possecorpuscorrumpi, nisi prius cor-
missio est: Nolo morlem peccatoris, sed converlalur ruptussil animus. Ambrosius, devirginibus,lib. n.
el vivat(Ezec/i.xxxiii).Ad te, Deus, mea conversio, (52, q. -5, c. Tolerabilius.) Tolerab.lius est men-
-
qui solus potes novareomnia : etab inferis animas tem virginem, quam catiiem habere. (Post pauca.)
revocas. Tu solvis compeditos el allisos erigis, cae- Utrumque bonum, siliccat; si non iiceat; saltem
cos illuminas, mortuossuscitas (Psat. cxi.v). Erravi non homini casti, sed Deo sinrus. Virgo prosiitui
sicut ovis perdita, requrre famulam luam (Ps.cxvm), Dpotest, adulterari nonpotest. Ubicunque Dei virgo
ne lupus crudelis glutiat me. Multi dicunl avtimw est, Dei templum est; nec lupanaria infamant casti- .
mcm: Non est illi salus in Deo ejtts (Psal. m). Sed latem, sed eliam eastitas loci abolet infamiam.
tuum consilium tecum est. Quot sttnt dies famulae CAP. 158. — De eodem. Ambrosius de lupsu virginis
consecralw (c 4. ad virginem lapsam).
luoe, quando facies meum judicium? Defecil anima
mea in salutari luo, oculi mei in lacrymis defece- (52, q. 5, c. Revera.) Revera non potesi caro ante
nisi meiis fuerit ante corrupta.
rttnl (Psat. cxvin); effusa est in terra gloria mea. corrumpi, —
CAP.159. Quod non polluitur corpus ubi inieger
Quando respiciens restitues animam meam ? (Psal. est animus. Aucjtislinus,De civitale Dei libro pri-
xxxiv). Propter iniquitatem corripuisti nre, et labe- nto, cap. 18.
scere fecisli sicttt araneam, animam meam (Psal. (52, q. 5, c, Ita ne aliquetn.) Ne aliquem polluat
xxxvni).Memenlo, Domine, quia pulvis sum (Psal. alicna libido, meluitur? Non pollueVsi aliena erit;

(79) Ambros.hcdie sic habel. Meum est peccatum, quia JiorribUis haec impietas est, earnc pollicila scr-
mca iniquitas. Noh sunt similia offensa iiominuni : vaie virginem, et castitatem professa publice, ete.
 *no D. IY0N1S CARNOTENSIS EPISCOPI 538
si autem polluet, aliena non erit, Sed, cum pudicitia A tanr ducentem, bona ipsius, et eorum qui hujus-
virtus sit aninii, coinitemque habeat fortiludinem nrodi sceleris communione contaminati sunt, reU-
qtia potius quaelibet mala tolerare, quam malo gioso loco vendicenlur, in quo talis mulierhabitabaf,
consentire decernat. Nullus autem magnanimus et per religiosos episeopos, oeconomos, et per provincia-
pudicus in potestale habcat,-quid de stta carne fiat, rum prsesides, et eorum ofliciales; ipsiautem capitali
sed tantttm quid annuat nrente; vel renuat : quis periculo subjieiantur. Mulier auteni ubique investi-
tandem sana mente putaverit se perdere pudicitiam getur et cum suis rebus monasterii cautioni tradatttr.
si fortein apprehensa vel oppressa carne sua exer- CAP. 144. — De prohibendis nuptiis vidttis et virgini-
ceatur et explealur libido non sua ? Ilem, ibidem, , btts in monaslerio diu conversaiis. Gelasius papa
Gmsario, cap. 4 (Symtmch., epist. 5).
post pauca. Proposito animi permanente, per quod
etiam corpus sanctificari meruit, ipsi corpori non (27, q. 1, c. Neque viduas.) Yiduas ad nuptias
aufert sanctitatem violentia libidinis alienae, quam transire non patimur, quae in religioso proposito
servat perscverantia suae continentiae. An vero si diuturna observatione permanserunt. Similiter "vir-
femina nrente gines nubere prohibemus, quas auuis plurimis in
aliqua corrupta , violatoque propo- monasteriis aetatem egisse conligerit.
sito quod Deo voverat, pergat Vitianda ad suunr
jj CAP. 145. — De eodem. Nicotaus Carolo archiepi-
deceptorem, adJiuc eam pergentem sanctam vel scopo etejussuffraganeis(inresctiptis, lilAo, c.5j.
corpore dicimus , ea sanctitate animi per quam (27, q. I, c Vidua quidem.) Yidua quidem quar
corpus sanctificabatur amissa atque destructa? capiti imposuerit sacrum velauien,"si iuter cseteras
"Absit hic error; et hinc potiui admoneamur, ila velalas feminas in ecclesia
oraverit, et oblalionciu
amitti corporis sanclitatem, etiam intacto corpore. cunr illis obtulerit; si professa est se in eodem ha-
Item, ibidem (cap. 19.) Lucretiam matronanr nobi- hitu permanere , spondens niinquam religionis ve-
ienr veleremque Romanam pudicitisemagnis efferunt lainen a religionis observantia discedere
depouere,
laudibus. Hujus corpore cum violentus [violenler non
prsesumat.
oppresso, orig], Tarquinii regis filius libidinose po- CAP.146. — llem de eodetn. Auguslinus, lib. De bono
titus esset, illa scelus improbissimi juvenis rearilo viduilatis (cap,-8;.
Collatino elpropinquoBrulo viris clarissimis elfor- (27, q. j, c Yidum.) Yidusequoe se non eontineKt
tissimis indicavit, eosque ad vindictam constrinxit. nubant, antequam professse conlinentiam Deo vo-
Deinde foedi in se eommissi segra atque impatieus, veant: quod nisi rcddant, jure damnanlur
se peremit. Quid dicemus ? Adultera haec, an casla CAP.1 i~. — Item cleeailem re. Ex concilio iv Car-
diGenda est? Quis in hac controversia laborabit? , thaginensi, cap. 4.
Egregie quidam ex boc, cLveraciler declamans ait: (27, 17.1, c. Sicul bonttm.) Si quae viduae""quaro-
Mirabile dictu! duo fuerunt, et adulterium unus libet adliuc in minoribus annis posita:, et hmnatura
commisit. Splendide atque verissiroe. Intuens enim a;laie a viro reliclaa, se Dco voverunt, et veste lai-
induumcorporum commissioiie [comniislidne, orig.] cali abjecta, sub lesliroonio episcopi et Ecclesisa
unius iiiqusnatissiiiiaiir cupidilalem, alterius castis- religioso habilu apparuerunt; postea vero ad nu-
simam voluntatem, el non quid coiijuneiione cor- pliaS sseculares transierunt, secundum Apostolum
porum,' sed quid aiiimorttm diversitaie agerelur at- danrnalionem habebunt (J Tim.y), quoiriam lidem
teodens : Duo, inquit, fuerunt, et unus adulteiium caslitatis, quam Deo voverant, irrilanr facerc ausaj
admisit. sunt. Tales ergo personse sine Christianorum com-
CAP. 140. — De eoclem. Angusiinus, De libero urbi- munioue maneanl, quee nec etiara in eonvhio cuia
trio (lib. l, c. 5). Clnistianis communicent.
(32, q. 5, c De pii(/Jcif/a.)Depudicitiaqiiisdtibita- CAP. 148. — De eadem re. Caleltino [Catetlo] Rca-
verit, quin-ea sit in ipso constituta, qiiandotjuidem1 tino presb. el Marcelio Amertino [Antilernino] epi-
viitus est? Unde a violcnto stupratore nec ipsa scopis.
eripi potest. Tuizia a filio veniens nosiro clarissimo viro Geor-
CAP. 111. —ltetn de eodem. Ilieronytnus stiper cpi- gio comife, et agenie vices illustris viri clarissiuri
slolam ad Bomanos. Marcellini vicarii, qtiesta monslratur, quod eam
Fieri non potest, ut nisi quis moechelur prius in1 Maximus, qiiem suum eonjugern perhibebal, nulla
corde, rooechari possit in corpore. cxstante legifima necessitale vel ratione deserer.et,
' CAP. 142. — Iletn de eodem. Jsidorus in
Synonymis. et, ob hoc sponsaliorum sibi promissorum , quae
Non potest corpus eormmpi, nisi prius eorruplus ; eompleri poterat qiianlitatein, vel coetera qtiae inju-
animus fuerit. Item. Munda a conlagione aninrii ste repudiantibus leges infligunt, eum debuisse sub-
cavo non peccat. ire dispendia. Cujus tali querela deposita praedi-
CAP. 145.—Quod capilcilem scnlenliam subeat, qui. ctum Maximunr memoratus filius noster comes
sacratam virginem rapueril. Novellarum constitu-'. Georgius per puJrlicum fecit offieium detineri. Qui
tio undecima. tentus asseruit eamdem causam chaiitalis vestroe
{•27,r/. 1, c. Si quis rapueril.) Si quis rapuerit, , judicio cognitanr vel diffinitam , et illam mulicrem
vel sollicitaverit, vel corrupeiit matrieuriam, vell ob hoc quodnon paucis arinis in iconversationis oln-
diaeonissam, vel monasterianr, vel elianr fcminam1 cium fuerit commorata, el diaboiico fuerit subr.i-
religiosum habitum habentcm, vcl religiosam vi~ pieiite spiritu concitata, deposito anciUse Dei Jja-
«U - DECRETI PARS VII. — DE MONACHIS,ETC. 5S2
bitu ad ssecularem fuerit r-eversa lasciviam, in mo- ,\ quas pro.salute amrose suse disponi decreverit, mc-
nasterium fuisseuelrusam, et ex eodem nunc lalen- dietatem ecclesise cui ipse perlinere dignosciiur,
ter monasterio discessisse. Cujus excessione co- relinquat: et sic demum in monasterio prout sibi
gnita, neecsse- habuiinus sequitatis consideratione libitum fuerit ejmdi convertendique habeat licen-
permoti, propter inquirendam rerunr gestarum ple- tiam. Quicunque autem hujus nostri decreli conlrc-
nius veriiatem, absolutum praediclum Maximunr a dictor, convulsor, ac lemerator exsliterit, gladio_
prsefati viri clarissimi Georgii comitis judicio, ad anatlrematis subjaceat.
dilectionis vestrse, qtii cognitores fuisse dicimini, CAP.151.—De proliibenda vagalione monacliorum.
cum praedicta Tuizia destinare pi'sesenliam : hoc Alexander II clero el populo Ftorentino.
scilicet decernentes, ut residente vobiscum eo cui (16, q.\,c. Juxta Cluilcedonensis.) Juxta Clialce-
niemoralus noster Georgius comes pra:falam cau- donensis tenorem optimi concilii, cujus series ad-
sam seripserit, sine ullo dilationis obstaculo cogno- nectitur inferius, monachis quamvis religiosis ad,
scatis; etsi ssepe dictam feminam propter prsece- normam Sancti Benedicti inter claustra morari prse-
dentes excessus, charitatis vestrse providentia reti- cipimus; vicos, caslella, civitates peragrare prohi-
neatis iu monasterio constitutam, in his quse pro bemus , a populorunr omnino praedicalione cessare
Dei timore a vobis salubriter statuta sunt perma- " ccnsuimus, nisi forte quis de suse salute auimse sol-
nentes, eamdenr in ipsum de quo discessit nrona- licitus, ut eorum habitum assumat, eos intra clau-
sterium soliicitius et arclius constituile retinendam, strum consulere voluerit. - '
nulla ei quolibet tempore discedendi concessa licentia. CAP.152. — De femina qum sibi vetamen imposuit,
CAP. 149. — Quod episcopus monachus factus ad et post ad nuplias rediit. Nicolaus Alumino Ju-
nuriensi episcopo (habetttr c. '
pontificalutn reverti twn potest. Ex aclione qitinta supra 65).
Synodi Constanlinopolilanw trecenlorum el octo- Quod interrogasti de feiirina, quae post obitum
ginla liium Patrum, sub Joanne Papa VIII, ctti mariti sui' velamen sacrum super caput suum im-
prmfuit Petrus presbyier cardinalis et Paultts
Anconiianus episcopus et Eugenitis Ostiensis epi- posuit, et finxit se sub eodem velanrine sanctimo-
scopus. nialem esse, postea ad nuplias rediit : bonum mihi
videtur quia per hypocrisim ecclesiasiicam regu-
(~t,q. 1, c. Hoc nequaqnam.) Apocrisiarii papse lam conlurbare
dixerunt:Hoc nequaquam apud nos habetur, ut voluit, et non legitime in voto suo
ul poenitenliahi agat de illusione nefan-
quicunque de pontificali ordinead monachoruin, id permansil,
cst poenitentium, desceuderil vitam, ulterius possit da, et revertatur ad id quod spopondit, et in sa-
ad pontificatum reverli. hetn. Praecepit sancta sj-n- cro ministerio inchoavit. Nam, si concesserimus
C quod omnia sacramenta ecclesiaslica
o-Jus, ut quicunque de pontificali dignilate ad quisque prout
monachorum vitam, et ad poenitenliae descenderit vult fingat, et non verc faeiat, oranis ordo ecclesia-
sticus esl lurbatus, nec catholicae fidei jura con-
locum, nequaquam jam ad ponlilicatum resurgat.
Monachorum enim vitam subjectionis verbunr habet sistunt, nec canones sacri rite obscrvantur. Quid
ct discipulatus non docendi, vel jrrsesidendi, vel enim profuit Simoni Mago baptismum sacrum ficte
pascendi alios. suscipere, et in Chrislianitale permansurum se fin-
xisse: cum per Apostolum ejus fraude detecia; quod
CAP. 150. — De rapacitute monachorum. Decrelum sibi fulurum
Leonis papm. essel praenuntiatum est? Ait enim :
Relatum est auribus nostris esse quosdam per- Pecunia lua tecutn sit in perditionem cor enitn
verse agentes, qui subverlere atque dividere couan- tuum non est rectum coram Domino. Pwnitenliam
tur Ecclesiseunitateni: videlicet abbates et monachi, itaque age ab huc lua nequiiia, et roga Deitni
ut forle dhnillatur hmc cogitatio cordis tui. In
qui non studio eharitatis, sed zelo rapacilatis invigi-
lant, etdoeentatqueseducere non cessant soeeulares felle enim amaritudinis el obligaiione iniquitatis
video te esse (Acl. vrn). Ideo tales, nisi resipiscanf,
bomines, quos illaqueare possunt, ul res suas atque
possessiones in vila vel iir nrorte in monasteiiis spiriluali gladio perculere censemus. Non enim fas
eorunr tradant, et ecclesiis quibus subjecti esse vi- est Spiritui sancto mentiri sicut Ananiasel Saphira
mentili sunt, et statim perierunl (Acl. v)
dentur, et a quibus baplismum, poenitentiam, Eu-
cliaristiam, nec non pabulum vitse cum lacte carnis CAP. 155.—Ne qui monachus fieri vult,statim habi-
acceperunt vel accipiunt, nihil de bonis suis relin- ttim suinat. Ex libro Consiitutionum, constitutio
quanf. Hanc denique fanram discordioe nos animad- quintu, cap. 1 (titulo v, c 2).
vertentes, onrnibus modis inhibere volumus, et ne Qui monachus fleri vult, sive liber sive servus,
amplius fiat omnino prohihemus,considerantes uon non statim monachus fiat, sedpertriciiniumfonsura
esse bonum, tit illi qui oliin fuerunt socii passionum quidem et veste laicorum utatuc, et divinas Scriptu-
secundum Apostolum (II Cor. i), sint immiines a ras^addiscat, et confiteatur suam condilionem, id est
societate consolationum, et quia digntts esl operarius ulrum ingenuus sit an servus, vel alterius cu~
mercede sua (Mctlth. x ; Ltte x), ideoque prsecipi- juscunque condilionis vel status, et narret eausas
inus atque jubemus ut quicunque amodo in mona- propter quas adsolilariam vitara rnigrare desidera-
sterio convetii voluerit, sive in vita, she in morte, vcrit, ne forte malse sint, et Deo displiceant. Oportet
ul; omnium rerum suarum atuue possessionum, aulem et monachos verba ei afferie quar mores eius
 583 D. IVQNIS CARNOTENSIS EPISCOPI 384
et vitam cofrigant. El si per triennium lalis appa- Ji CAP. 155.—Quid agcndum sil clebonis ejus qui mo-
nachus faclus aposiataveril, cap. 5 (cap. 4).
reat, ut videatur dignus tonsura, et veste religiosa,
tunc et londeatur, el slolanr nronachicam vestiat, Si quis in monaslerio se consecraveril, et
sive liber sit sive servus, et nulla ei moleslia infe- postquam reUgiosa veste vestitus est, a monaslerio
ratur,- neqtie de servili, neque de libertrna condi- recesserit, omnia bona ipsius quse in monasterro
tione. Si autem intra triennium aliquis retraheiie introduxit, ad ipsunr monasterium peiiineant. Idem
eum ut servufii suum volueril, et dicat quod res suas est ex alia constitulione, et si non introduxit, omnes
furatus ad nronasterium concurrerit, non stalim enim res ejus dominii monaslerii sint.
eunr abstrahat, sed prius probet quod et servus est, CAP. 156.—De eadem re, cap. 4 (cap, 7)
el furlo, vel vita mala et peccatis atrocilms tinruit Si quis introierit in monastcrium,-etpostTeligio-
et fugit,et si lraecvera sunt, rcddatur servusdomino sanr vestem recesserit et militaverit, vel simplicUer
suo cutn rebus subreptis, si etianr ipse quoque irr laicus factus fuerit, spolietur cingulo militari, et
- monasterio fueril. Dominus autem ettm reeipiens vita libera non polialur, sedjoflrcio praesuUs provin-
fidem ei prsestet, quod nullum ei malnm propter ciseservire cogatur, substantia antem ejus in mo-
ha?c quae jam peccavit lacturus sil. Quod si irullo naslerio maneat.
delicto servum sttppositum domiuus esse probave- ' CAP.157.—Ilem, deeodem,-cap.Q (etCapUul.lib. v,
rit, et ipse servus ex castitate moruro suorum boua c 226).
testimonia habeat', et si nondum trienninm proe- Siquis in monasterioconsecratus fueril,posteaque
terieril,lamen nraneat in eodem .monasterio. Trien- in alird monasterium transire maluerit, substantia
nio autem senrel transacto, et inter .monachos servo quidem-ejus a priori monasterio vendicetur, aliorura
Dei numerato, oulla sit postea lieentia, qualem- autem monasleriorum primates, prohibeant eum
cunque molesliam ei inferre, sive vere famulus sil transire et in alio monasterio non recipiatur. Et hoc
sive ingenuus, sed omnimodo in solitaria vita per- cuiare debent non solum religiosissimi episeopi, sed
maneat, etiam si peccalunf in priori vita admi^sum etiam reverendissimi arcliimandrijae.
sit. Ea auteni quse fttiio subrepta sunt, procul dubio CAP. 158.—Ut
qtti monachus fieri vult, ante ingres-
si inveniantur, domino reddi oportet. sum de substantia sua disponaL quia yostea non
Ckf. 154.—De servo qtti servilium fugiens monaclius licel. Constilutio sexagesima sexta, cap. \,
facttts est, cap. 2 (ibid.). Quicunque iu monasterium rntrant, videant sub-
Sin autem servitulem effugiens, veniat quis ad slantias suas in monasterio consecrari, Nam ante
monaslerium, postea autem reliqueiit venerabilem n introitum liberam Jiabcnt facultatem quomodo vo-
locum, et in aliam vitse figuram transierit, liceat ~~luerint, bona sua distribuere. Postquam aulem in-
dorairo retraliere eum, elprobanli quod servus est, traverint, lalem licentiam non habent,.quamvis
irs [ut] servum euni habere. liheros habeant.

- '
DECRETI PAES OCTAVA..
De Jegitimis conjugiis. De virginibus et viduis non velatis. De raptoribus earum et de
«oruin separalione. i)e concubinis et transgressione conjugii, deque pcenitentia singu-
loriim.

CAP. \.—Quid sil mairimoniuni vx tibro Couslilu- D tur a prima desponsationis fide, quamvis adhuc
iionum [Inslitut.]piiino,tit. ix. inter eos ignorelur conjugalis concubitus.
(29, q. 1, Inprincipio.) Nuptisesivenialrimoiiium
esl viri mulierisque conjuriclio, individuam con- CAP. 4.—Desctiptio legitimi conjugii. Evaristtis epi-
suetudinem vitse continens. scopis Africm, cap. 2 (ep. 1, c-2).
CAP. Q.—Quando ftut conjugium. Ambroshts acl vir-
ginitatis exhortalionem, lib. n [cttp. 5 et 6, tib. De (50, q. 5, c. Aliter.) Aliter legilinmni non fit con-
instilulione virginis). jugium, nrsi ab his qui.super ipsam feminam domi-
(27, q. 2, c. Cuminitiatur.) Desponsata viro, con- nationem habere videntur, et a quibus custoditurs
jugis nomen accepil. Cuni enim initiatur eonjugium, uxor petalur, et a parenlibus propinquioribus spon-
itinc conjugii rromen assumitur: non enim dcflora- setur, ct legibus dotelur, et suo tempore sacerdota-
tio virginitatis facit conjugium, sed paciio conjtiga- Rter, ut mos est, cum precibus et oblalionibus a sa-
Jis. Deiiiqiie/cumjungiturpuella ooiijugiuiii est, non cerdote benedicatur, et a paranymphis, ulconsue-
cnm viri admislione cognosoitur. tudo docel, cuslodiia et sociata a proximis congruo
CAP. 3.—De eodem. Isidorus, Etyntologiaxum lib. ix, tempore pelita, legibus detur ac solenmiter accipia-
cap. 7 (cap. 8). -mr, et hidtio vel triduo orationibus vaceni, el casti-
(27, q. 2, c. Conjttges.) Conjuges verius appelUu - laleni cuslodianl.
S8S DECRETI PARS VIII. — DE CONJUCIIS, ETC. 5S6
CAP. 5.—Ilem, De eodcm. . LCAP. 9. — Inviolalils esse conjugii sacratncnlum.
Ita peracta legilima scitote esse connubia, aliter Augusthius, De bono conjitguti, cap. 7.
vero prsesumpta, non conjugia, sed adulteria vel (52, q. 7, c. Interveniente.) Interveniente divortio
non aboletur confcederatio nuplialis, ita ut sibi eon-
contubernia, vel stupra, aut foruicaliones potius
esse rron nisi juges sint etiam separati, cum illis aufcm adultc-
quam legilima conjugia dubitate,
rium committant, quibus fuerint etianr post suum
volunlas propria suffragavetit, et vota succurrerint
repudium copulati. Nec tamen nisi in civitate Dei
legitima. noslri",- in monte sarrcto ejus talis est causa cum
CAP. 6.—De benedictione sponsi et sponsm. Responsa uxore. Caeterum aliter se lrabere jura gentiliunr,
Nicolai ad consulla Bulgarorum, libro pritno
(cap. 5). quis ignorat? Ubi interposito repudio, et illa cui
voluerit nubet, et ille quam volucrit, ducil.
(50, q. 5, c. Nostrates.) Nostrales tam mares
CAP. 10. — Quod concubinm fieri possunt uxores.
quam feminae, non Iigaturam auream vel argenteam, Ibtdem (cap. 14).
aut ex quolibelmetallo compositam, quando liupiia- (32, q. 2, c-Concubinm.) Necconcubinse ad lem-
lia foedera contraJiunt, in capitibus deferunt; sed
pus adiiibitae, si frliorum causa concumbant, justum
post sponsaUa, quae luturarum sunt nuptiarum pro- \ faciunl concubinatum suum. Posse sane fieri nu-
missa foedera, quseque consensu eorum qtti bsec con-
ptias ex male corrjunctis, honeslo postea placito
trahunt, et eorum In quorum potestale sunt, cele- consequente, manifestum est.
brantur, et posfquam arrhis sponsam sibi sponsus CAP. 11. — Quod nemo est pudicus corpore, nisi
perdigitum iideia se annulo insignilam desponderit, pudicus sit spiritu. Idem, in libro De sancta virgi-
dotemque ulrique placitam sponsus ei cum scripto nitaie (cap. 8).
pactum hoc conlinente, coram invifatis ab utraque Sicut ncmo impudice utitur corpore, nisi spiritu
ser-
parte tradiderit, autmox aut apto tempore,"ne vide- prius concepta nequitia, ita nemo pudicitiam
licet ante tempus lege definitum tale quid fieri prae- vat in corpore, nisi spiritui prius Jnsita casti-
sumatur, anrbo ad nuptialia foedera perducuutur : tate.
el priuirmr quidem in Ecclesia Domini cum oblalio- CAr. 12. — Inviolabile csse sacrtimentum conjugii.
nibus quas offeiTedebent Deo per sacerdotis inanum Idem, De nuptiis el concupiscentia (cap. 10,
lib. r).
statuunlur, sicque demum benediclionem. et vela-
(32, q. 7, c. Usque adeo.) Usque adeo manent in-
men coelcste suscipiunt. Item. Hoccsurrt proeter alia ter viveiites semel inita
jura nuptiarunr, ut potius
_ quoe ad memoriaur rron occurrunt pacta conjugio- sint inter se conjuges etiam separati, quatn cum
rum solemnia. Peccatum autem esse, si heec cuncta J his
quibus aliis adhseserunt.
in-Ruptiali fcedere non iulervenianl, non dicimus. CAP. 13. — Iteni, ibidem , De eodem.
Goiiciliumiv Garlhagin., cap. 15. (50, q. 5, c. Spon-
Et paulo post : Manet inter viventes quoddam
et
sus.) Sponsus sponsa cum benedicendi sunt a sa-
«onjugale, quod nec separalio, nec cum adultero
eerdote, a parenlihus suis vel a paranj-mphis offe- sicut apostata anima velut
rantur. Qui cum benedictionem acceperint, eadem copulatio possit auferre,
de conjugio Christi recedens, eliam fide perdita,
nocte pro reverentia benedictionis in virginitate per-
sacramentum TideLrron amitlat, quod lavacro rege-
maneant.
neralionis accepit. Redderetur enim procul dul.io
CAP. 7. —Cur sponsw vetentur. Isidorus, De officiis, redeunti, si amisissel abscedens. Habet autem hoc
lib. ii, cap. 19.
qui recesserit ad cumulum supplicii, non ad meri-
Quod feminae, dum mantantur, velantur, signifi- tunr prsemii.
cat ut noverint semper se viris suis esse subjectas CAI».14, —Jfem, ibidem, Deeodem (cap. 18).
et burniles.' Quibus vero placuerit ex consensu ab usu car-
€AP. 8. — Quid significent insignia sponsarum. •Kalisconcupiscentise in perpetuum continere, absit
Ibidem. Imo fir-
Q ut vinculum iater illos conjugale rumpatur.
Quod nubentes post - benedictionem vittoe , uno mius erit, quo magis ea pacla secum inierint, quae
invicem vinculo copulantur, videlicet ne coropagem charius concordiusqtte servanda sunt, non volupla-
conjugalis unitatrs dirurapant. At vero quod eadem riis corporum nexibus, sed voluntariis affectibus
vilta candido purpureoque colore permiscelur, can- animorum. Nequcenim fallaciter ab angelo dictum
dor quippe est, munditia vitae, purpura ad sanguinis est ad Joseph : Noli litnere accipere Marium conju-
posteritatem adhibetur, ut hoc signo et continentiae gem tuatn (Malth. i). Gonjux vocatur ex prima de-
lex leuenda ab utrisque ad tempus admoneatur, et sponsationis fide, quam concubitu nec cognoverat,
post haee reddendum debitum non negetur. Ilem, nec fuerat cogniturus. Nec perierat, nec mendax
Quod inaprimis annulus a sponso sponsae datur, manserat conjugis appellatio, ubr nec fuerat, nec
lit hoc nimirum vel propter mutuae dilectionis si- futura erat carnis ulla commistio. Propter quod fi-
gniim, vel propter id magis, ut eodem pignore eo- dele conjugium pareutes Christi ambo vocari me-
ruin corda jungantur. Unde et quarto digito annu- ruerunt, et non solum illa nrater, verum etiam ille
lus inserilur, id est quod in eo vena quaedam, ut pater ejus, sicut conjux malris ejus; utrumque
feiiur, sanguiiris ad cor usque perveniat. mcnte non carne.
PATBOL CLXI 19 .
 587 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 5S8
CAP. 15. — De tripartiio bono nitptiurum. Ibidem, A .Nkolaus Hkmaro episcopo (ad consulta Bidgar.,
(sub finem). c. 5).
(27, q. 2, c. Omne.) Omne itaque nuptiarum bo- (27, q. 2, c. Sttfficiat.) Sulficiat secundum leges
num impletum est in illis parentibus Chrisli, proles, solus eorum coiiscnsus, quorunr de conjur.ctionihus
lides, sacramentum. Prolem cognoscimus ipsum agitur. Qui consensus si in nuptiis solus forte de-
dominum; Udem, quia nullum adulterium, sacra- fueril, csetera omnia eliam cum ipso coitu celebrala
mentum, quia nullunr divoriium. (Cap. 12). Solus frustrantur, Joanne Chrj-sostomo magno doclore
ibi nuptialis corrcubitus nou fuit, quia in carne pec- teslante, qui ait (homilia 55 super Matth., in
cali lieri non polerat, sine pudenda concupiscentia opere imperfecto) : Malrimonium non facit coitus,
carnis, quse accidit ex peccalo; sine qua concipi sed volunlas.
voluit, qui futurus sine peccato erat. CAP. 18.-—Ut vidtta anle professionem conlincniiw
nttbal cui vult, e Toletano concilio m, cap. 18,
CAP. 16. —Quod sine consensu uxoris non ticeat viro (27, q. 1, c. Yidum.) Yiduse, si priusquam con-
•ccntinenier vivere. Augttsl., in epistola ad Bonifa- linenliam profiteanlur nubere elegerunt, illis nu-
cium comilem (epist. 70).
bant quos propria voluntate voluerint habere ma-
Nos novimus, nos lestes sumus quod nobiscum p ritos.
apud Tubanas de aninro et voluntate tua fuerimus Cu>. 19.— Ne virgo,vel vidua, cogatur nubere cui
collocuti. Soli lecum-eramus, ego ct fralcr Alypius. non vull. Ex eodem.
Kon enim cxistimo lantum valuisse lerrenas curas, Similis condiiio et de virginihus habealur, nec
extra voluntatem parentum, vel stianr, cogantur ac-
quilrus impletus es, ul hoc de memoria tua delere
pcenltus polueiint : nempe omnes actus publicos cipere maritos.
De eocletn.Ambrositts super Epistolam ad Corinlk.,
guibus occupatus eras rclinquere cupiebas, et te in
ofium sanctum conferre, atque in ea vita vivere in cap. 39 in caput 7. Nubal vidua cui vuit, (aiUum in
id est quem sibi aptum putaverit illi nu-
qua servi Dei morraclii vivunt. Cunr ergo fe esse in Domino,
-hoc proposilo gauderemus, navigasti uxoremque bal; quia invitse nupliae solent malos proventus ha-
-duxisti. Si enim eonjugem . non haberes , dicerem bere. Tantum aulem in Domino, id est uf et sine
libi quod el Tubanis dixinrus, ut in caslitale corrli suspicione turpitudiiiis nul)at, et religionis suae viro
nentiae vivercs. (Sub finetn.) Adderem qttod tune ntabat. -
lieri proliibuiraus, ttl jam te (quanlum rerum hu- CAP. 20. — Quod in sponsalibus, skut in nuptiis,
consensus requirendus est. Pandectarum lib. xxm,
manarum salva pace potuisses) ab istis rebus belli- titulo primo.
n
cis abstraheres, et huic vilse vacarcs et societati In sponsalibus consensus eorunr exigendus est,
sanetorum, cui tunc vacare cupiebas, ubi in silentio quoruro in nuptiis desideratur. Inteiligitnr lamen
pugnant milites Chrisli, non ut occidant honrirres, semper filianr patri [filiaepatrem,
orig.] conseniirc,
sed ut expugnent principes et potestates et spiri- nisi evidenter dissential.
tuaiia nequitise (Ephes. vi), id est diabolum el aa-
CAP. 21.—Quod aliiviro mulier legilime nubere pos-
gelos ejus. Sed ut te ad istam vilam non exhorter, sit, si tnvita et repugnuns alteri a patre tradiia
-eonjux impedimento est, sine cujus consensu.con- fuerit. Item.
tinenter tibi non liceat vivere. Quia et si tu eam I" Sponsalia sicut nuptise consensu fiunt contralien-
post illa tua verba Tubanensia , dueere non debe- tium, et ideo sicut nuptiis, ita sponsalibus filiam
Iras, illa libi lanien nihil eorum sciens, innocenter familias consenlire oportet. Quse patris voluntad
et, simpliciter nupsit, atqtte tttinam posses ei per- non repugnat, consenlire intelligitur. Tune autem
suadere continentiam, ut sine impedimento rcdde- dissentiendi a patre licentia conceditur, si indignus
res Deo quod te debere cognoscis ! Sed si cunr illa moiibus vel turpis sponsus ei a patre eligitur. Filio
agere non potes, serva saltem pudieitiam conjuga- familias dissentiente, sponsalia ejus nomine fieri non
J.em, et roga Deum, qui de necessilatibus eruit. ' ) possunt.
j(Psal. xxiv), ut quod non poles modo, possis ali- CAP. 22, — Itetn. De eodem.
ijuando. Verutntamen ut Deum diligas, non diligas In sponsalibus contrahendis setas conlrahentiiim
mundum : ut in ipsis bellis, si adhuc te in ipsis ver- dilTmita non est, ut in matrimoniis.
Quapropter a
sari opus est, fidem teneas pacemque quseras^ ut ex setatis sponsalia eflici possunt, si modo
e't ut mundi primordio
mundi bonis facias opera bona, propter id fieri ab utraque persona intelirgatur, id est si
bona non facias opera nrala, id non impedit con-
non sint minores quanr septem annis.
Utx, aut impedire non debet. Haec ad te, fili cha-
CAP. 25. — Ut ntdlus mutierem invitis pareniibus
rissime, ut scriberem cbaritas jussil, qua te secun- rapere pmsumut. Judicium Urbani papm de ftlia
dtim Deum, non secundum hoc sseculum diJigo, Jordani principis.
,quia el cogitans quod scriptum est : Corripe sa- (51, q. 2, c. Si verum esse.) Si verum esse con-
pientem, et amabil tefcorripe stultum et adjiciel sliteril quod nobis legati Jordani principis retule-
.odisse le (Prov. xix), non te utiqtie stultum, sed runt, scilicet quod ipse coactus et dolens filiam
sapientem deliui cogitare. suam infantulam, nolentem, flentem, et pro viribus
CAP. 17. — Quod cpnsensus matrhnonium faciat. renitenlenr, non assentientibus, sed vaMe dofeati-
 589 DECRETl PARS VIII. — DE CONJUGUS, ETC. 590
bus, malre et parenlela, Raynaldo Rldelli filio de- A vero liberis ortum constat esse natalibus; el ideo
sponsaverit, quoniam canonum et legum auctorilas avi magis electione de conjunctione neptis, qtiam
talia sponsalia, ut infra ostenditur, non approbat, patris, cujus nullo modo liberum esse potest arbi-
ne ignorautibus leges etcanones nimis durunr quod trium, decernimus attendi.
dicimus videatur, ila sentenliam lemperamus : ul si CAP.28. •—Quodrapta prmcipilur ficri conjux. Gre
principes cum assensu filise, matris et parenteloe, id gorius Panlaleoni notario (lib. n regist. cap. 79).
quod coeptum est perficere voluerinl, concedanrus. Questus noliis est Evangelus, Siponlinse Ecclesise
Sin autem, legatus nosler utrasque partes audiat, diaconus, filiam suam a Felice (quod dici nefas est)
et si nihil fuerit ex parte supradicli Raynaldi am- fuisse slupratam. Pro qua re liujus prsecepti suf-
fullura auctorilate ad Sipontinam civitatem le pro-
plius quod impediat, ab ipso Jordane sacramenlum
ficisci necesse est, et adhibilis tibi sapienlibus illic
quod ita consteut. Hsec ut dicta sunt, accipial: ct
nos canonum ac legum scita sequentes, deinceps viris, eunr omni subtilitate veritatem curabis ad-
non prohibemus quin alii viro, si voluerit, praedicta discere, et si ita repereris, eam quam siupravit, aut
filia ejus tantum in Domino nubat. ttxorem Taclis nuptialibus instrumentis accipiat,
C.Ar.24. — Quod raptus pro stupro reputalur. Ur- aut corporaliler castigatum, in monasterium euni,
banus Sathw [Sacratio legit Gratianus] regi Ara- B privatum communione, ubi poenitentiam percgat,
gonttm^ dare festinabis.!
(5J, q. 2, c. De neptis.) De neplis tuse conjugio, CAP. 29. — De eadem re.
Idem Felici episcopo Si-
quam te cuidam militi daturum necessrtatis instante ponlhw (Ub. ii regist. cap. 81).
articulo, sub fidei pollicitalione firniasti, hoc, sequi- Pervenit ad nos quod Felix nepos tuus Evan-
tate dicfante, deeerriimus, ut si illa virum illum
geli diaconi tui filiam stupro deceperit. Quod si ve-
omnino, ut dicitur, renuit, et in eadem voltintatis rum est, (quamvis gravi essel de lege poena punien-
aucloritale persistit, ut viro illi prorsus se deneget
dus) nos lamen aliquatenus legis duritiam mollien-
nupturam, nequaquam eam invitam et renitentera tes, decernimus hujuscemodi
disponendo, id est, ut
ejusdem viri cogas conjugio sociari. Quorum enira ttxorem habeat, aut certe si
unum corpus est, uuus debet esse el animus, ne autquam stupravit
renuendum putaverit, districtus, aut corporaliter
forte, cum virgo fuerit alicui invita copulata, contra
Domini Aposlolique prseceptum, aut reatum dissidii, castigalus,excommunicatusque in monasterium ubi
relrudatur.
aut crimen fornicationis incurrat. Cujus videlicet poeniteiitiam peragal
peccati malum in eum redundare constat, qui eam r, CAP. 50. — De prohibendis concubhtis. Sermo Am-
brosii de sanclo Joanne, qui sic incipit: Diximus
conjunxit invitam : quod pari tenore de viro est
etiam sentiendum. superiori Dominica (sennone 65).
Dicat : Uxorem non habeo, ideo mihi
CAP. 25. — De vindkla raptus Pcnisiacense conci- ancillam aliquis
lium i, cap. 6. sociavi. Audi quid dicat Scriplura ad
(56, q. 2, c. Nullits.) Nullus aut viduam aut fi- Abraham : Ejice ancitlutn el filium ejus; non enhn
liam alterius extra parentum voluntatem, aut ra- hmres eril filius ancillm cum filio liberm (Gen. xxi;
Gal. iv). Si igitur ancillae filius hseres non est, ergo
pere praesumat, aut regis beneficio aeslimct postu-
landam : quod si fecerit, ab Ecclesise communione nec filius est. Cur autem quseritur tale conjugium
remotus, anathematis gladio feriatur. de quo susceptus fiUus nec successionis possit hse-
CAP. 26. — Quomodo rapla reddenda sit. Isidorus res esse, ncc sanguinis? Nec enim habere polest hse-
etymologiarum libro v, cap. 24 (cup. 26). redilatis consoiiium, qui non habet originis privi-
(27, q. 2, c. Ruplus.) Raptus, proprie est illicilus legium. Cur, inquain, quseritur tale coniubernium
coilus, a corrumpendo dictus, uude et qui rapto de quo nati filii non matrimonii, sed testes sunt
potitur, stupro fruilur. Ilem, Capitularium libro adulterii? Cur hujusmodi suscipiuntur adulterini,
prhno, cap. 99 (cap. 105). (27 q. 2, c. Raptor.) Ra- qui patri pudori sunt, non honori ? Dieit Scripfura .
plor publica poenitentia nmltetur. Raptam vero si D Adullerorum filii in consummulione erunt (Sup. m),
sponsus recipere noluerit, et ipsa eidem crimini etc. Mulier igitur tua si talibus moribus prsedita
consenliens non fuit, licentia nubendi alii non ne- est ut mereatur consortium, mercalur el rronren
getur. Quod et si ipsa consensit, simili sententiae uxoris. Pive&taconcubinse tuse liberiatem, et nonren
subjaceat. Quod si ipsi posl hsec se conjungere prse- uxoris, ne tu adulter sis potius quam maritus.
sumpserit, utrique anathemalizentur. Libro IV capi- CAP.51. •—Si concubina usque ad mortem cum ati-
tulontm (cup. xxn). Si quis sponsam alienam rapu-
quo nobili permanserit, ut ab hmredibus ejus cum
erit,~aut patri ejus, aut ei qui legibus ejus defensor filiis suis liberettir. Codicumlibro septimo, cap. 15,
esse debet, cunr sua lege eam reddet, et quidquid titulo 3.
cum ea abstulerit, unanrquamque rem secundum Si quis sine uxore conslitutus, ancillam sttam no-
legem reddat. mine habeat concubinse, et in cadem usque ad mor-
CAP. 27. — Ui puella si palrem habuerit servum; tem consuetudine permanseril, et forsitan ex ea li-
avumveroliberutn. avipotiws electionequampresby- beros susccperit, sancimus omninonon concedi hse-
teris nubat. Pelagius Polentio defensori. redibus dcfunctieamdemvelliberos ejus, sietiam lK-'
Ralrem puellae Ecclcsiae nostroe famulum, avunr beros habuerit, in servitutem dcducere, sed post
 W)i I). 1Y0N1S CARNOTENSIS EPISCOPI " 592
noiteni domini «lipialur in libeitalem, una cum A conrmisso cadal, cl noii solunr mulieriiius, sed eliam
sobale sua. Jiseredibus ei aliis sticcessoribus earum, poenain
CAP. 52. — Ul filii de conctibina nali, qvw postea in sohat. Hoc si prolialum sit, qtiod sacramentttm a
uxorem dttcta est, legttimi liberi sint, priores si- merelrrce exegeril. Si atiteni sacramentum non ex-
cut posteriores, sucrnrum instilutionum libro 111,
tiltilo 1. cgerit a merelrice, ne lcneatur quidem ea poena.
— De Osee propheta qui meretricem cluxil.
Si quis mulierem in suc conlulrernio copulave- CAP.58. Hier.
siiper Osee. lib 1, ad cup. 1.
rit, non ab inilio afteetioiie marilali, cam tainen
(52, q.\,e. Non esl ciitpandtts.) Non est culpan-
cum qua poterit hahere conjugium, et cx ea-libetos dus Osee prophela, si mereiiicein qtiain duxit con-
sustnleril, postea veio affectione procedente etiam veiierit ad pudicitiam, sed potitislaudandus quod ex
nuplialia instrumenta cum ca fecerit, filiosque vcl mala bonam fecerit. Non eninr qui bontts permanet
iihas hahuerit, non solum eos liberos qui post do- ipse polluitur, si societur malo, scd qui malus est,
lem editi sunt, justos, et in polestate esse patris, in boniim vertitur, si boni exempla secieitir. Ex qno
sed eiiam anteriores; quia el |qtii et orig.] his qui inlelligimus non prophetam perdidisse pudiciliam
jiostea nati sunt occDsioiiem legilimi nominis fornicariae copulatura, sed fornicariam assumpsisse
praesliterunl. Quod obtinere censuimus, etiam si P pudieitiam quam airtea non habeJrat.
jiou progenili fuerint post dotale inslrumenlum CAP.39. — Quttre mcitrimonhim inler cognutos sil
confecluni liberi, vel etiam nali ub hacluce subtracti piohibilitm. Augusitnus in lib. De civhale Dei,
luerint. lib. xv, cap. \6.
CAP. 33. —'Ne sponsw pactm statim tradantur. Au- Cum igitui geuus humanum post primam copu-
gusl. lib. vin Confessioitum. lanr viri facti ex pttlvere, et conjugis ejus ex viri la-
(27,17, 2, c. Instilulum.) lnslilulum est ul jam terc, maiium, femiiiarumque conjunctione opus ha-
psctac sponsse non Iradanlur statini, ne vilem ha- beret,ul gigneudo multiplicareiit, nec essent ulli ho-
beat maritus dalam, quam suspiraverat sponsusdi- roines, nisi qui cx illis duobus nali fuissent, viri
lalam. conjuges sorores suas acceperunt. Quod profeclo
CIAP.54. — J>e eo qtti cum muliere quatn ducere po- quanto estantiquius compelleiUc necessitate, tanto
tuit consueludinem habueril. Novellarum conslilu- postea factum est damnabiliusreligioneprohibente.
iionutn 32, cap. 5
Habita esl enim ratio rectissima charitatis, ut ho-
Si quis cum muliere consuctudinem liabuerit, cu- mines
quilrus csset titilis alque Iionesta concordia
jus nuptiocintcrdictse 11011 sunt, el iiberos ab eo il!a diversarum necessiludinum vinculis necterentur.
procreaverit, posleaque dotalia instrumcnla com- r<Nec unus in uno nrullas habcret, sed singulaj spar-
posueril ei, non solum jam nali filii lcgiliini el in gerentur in singulos, ac si ad socialeni vitam dili-
.poieslate cjus sint, sedelianr postea procrcali. gentius plurimae plurimos oblinerent. Paterquippe,
CAT. 35. — Ne legilima repudiaiur. Consiitulio 57, el socer duaruro sunt necessitudinum nomina. U
cct-p.7. ergo aliiini quisque habeal palrem, alitim socerum,
Si quis sine dotalibus inslrumentis, affectione nra- numerosius se charilas porrigat. Ulrumque autem
litali uxorem duxcril, 11011 a udeat sine causa legi- unus Adam essc cogeliatur et filiis, el filiabus sti.is,
Irus cognila repudium ei nrilicre.
quando fratres, sororesque conjugio jungebantur.
CAP.56. — Quoclde eoncubhia polesl legilima fieri. Sic ctEva ttxor ejus, utrique sexui filiorumfuit et
Conslit.di, cap. 14. socrus et nraler. Quse si duae feminse fuissent, ma-
Si quis cum muliere libera consueludinem habeat tcr allera, et socrus altera, copiositts se socialis di-
non affectione marilali, et ex ea libcros procrcave- lectio colligaret. Sed hoc unde fierel tunc non erat,
rit, eosquevelit liberos Icgitimos et in polesfale sua quando nisi fralres et sororcs ex illis duobus pri-
Iiabere, lieeat ei cum matre eorum inslrumenta do- mis, nulli homines erant. Fieri ergo debuit quando
talia componere. Nam filii qui anle naturales erant,
potuil, ut existentc copia, inde ducerentur uxores
post composilionem instrumenlorum dolalium sui et erant jam sorores, ut non solum illud ut
rj quse 11011
jn poteslate patris efficiuntur, sive postea nati filii fieret necessitas esset, verum eliam, si fieret, nelas
vivunt, sive mortui sunt, sive omnino nullus alius esset; quod, humano gcnere crescente, etiam inter
p;ocreatus est. inrpios deorum multorum falsorumque cultores, sic
CAP. 57. — Quod ticeat mereiricibus honeslam vilam observari cernimus, ut etiamsi perversislegibus per-
eligere. Constilulio novellarum 46, cap. 1, mittantur fralerna conjugia, melior lanren consue-
Princeps conslituit ut liceat meretricibus hone- ludo ipsa malit exhorrere licenliam, sicque averse-
slioremvilam eligere sine aliquo liinore, quamvis tur, quasi nunquam licere potuerit. Copulalio ergo
juialoriam cautionem exposuerint. Hiautem qui tale maris et feminse, quantum attiuet ad genus hurna-
jusjurandum exegerunt, et contracaslilatem operam num, quoddam semiiiaiittm esl civitalis. Coalcsiis
suarn dederunl, poensenomine x iihras auri per- vero civitas opus habet ut noxam generationis
solvant iisdem meretricibus, quoe sacramenta dede- evadat.
runt; poena autemx librarum officio prsesidis fla- CAP. 40. — De Iribus legitimis conjugiis, Hiero-
gitetur. Quod si proesesneglexerit, de suo patrimo- nyintis.
siio poeiiam proestare cogatur, et magistralu sibi (56, q. 2, cap. Tria.) Tria legilima conjugia in
595 DECRETI PARS VIII. — DE CONJUGHS, ETC. 594-
Sciipturis leguntur. Primum legitimum conjugium A cipiat virunr, et quia mcrctrix, et quse semel fuerat
est virgo casta in virginitate viro data legitimc, et adultera, opprobrium non timebat, secundo non
reliquse sequuntur in proediefis. Secundum virgo nubere proecipilur viro [Hieron, cxcusus sic habei
In civ tate deprehensa a viro, et illiper vim copulata, secundo prsecipitur viro, etc.], quod si talem duxe-
sivoluerit palerejus, dotabit eam iste vir, quanlum rit, sub adulterii crimine sit.
jttdicaverit pater, et dabil pretium pudicitiie cjus. CAP. 44. •—Quod legitima sit, qttm inlerposito sa-
Terlium, filia prsedicta deprehensa, si 11011fuerit crumento assumpta fuetit. Norcllarum constitu-
lionum sexagesinta quinta, cap. 1.
voluntas patris, trahet eam a viro proediclo, et tra-
det eam alii et dotabit eam, et legifima erit ei. Sed (30, q. 5, c. Si quis.) Si quis divinis aclis Scri-
his duobus pluris juraverit mulieri se eam legitimam uxorem
priraum prsefertur.
habiturum, vel si in oratorio tale sacramenlum de-
CAP.41. —Dequarto legilimo conjugio. Hierontjtnus. derit, sit illa legitima uxor, quamvis nulla dos, nulla
(27, q. 2, c. Addilur. ) Additur itaque aliud scriplura alia interposita sit
quartum legititnum conjugium. Dum nrortua fuerit CAP. 45. — Ut lalis sil vir ttxori, qualem sibi vult
ttxor ejus, licet illi accipere aliam, sed non repudia- esse uxoretn, Auguslinus de verbis Dotnini, tra-
tani, nec desponsatam viro, sed filiam. Similiter " clatu 47.
debet et mulier. Unde Paulus ait : Mulier qum sub Si duclurr eslis uxores, scrvate vos uxoribus ve-
viro est, ligala est sub lege viri, quanditt vir ejus vi- stris. Quales cas vultis ad vos venire, lales vos de-
vit. Igitur, vivenle viro ejus, vocabilur adullera, si bcnt, et ipsae invenire. Quis juvenis est qui non ca-
juncta fueiit alleriviro. Si autem mortuus fueril vir siam vclit ducere uxorem? Et si accepturus est vir-
ejus, tiberala est a lege viri, ita ut non sit adullera, ginem, quis non inlaclam desideret ? Intactam quse-
si fuerit cuin alio viro (Rom. vn). ris? inlactus esto. Puram quseris? noli esse impurus..
CAP.42. — Quod in conjugioquasi adullerium sit Non enim illa potest, et tu non potes.
voluptuosus concubitus ct immoderatus. llicro- CAP.46. — JVeparenles fidetnsponsaliorum frangant.
nymus. Ex Eliberilatw concilio, cap. 54.
In legitimo conjugio adulterium est cavenduna, Si qui parentes fidem fregerint sponsaliorum,
non quautum voluplas expetierit, sed quanlum mo- triennii tempore abstineant se a communioyp. Si
dusnaturae, et causa posteritatis postulaverit. Et tamen idenr [iidem, orig.] spousus vel sponsa in.
tion licet illi habere alteram, prseter uxorem suam. gravi crimine fuerint deprehensi, excusati eruntpa-
Si enim liabuerit, non erit legitima quae licita rentes.
fuit. Paulus quoque apostolus ait: Omne peccalum CAP. 47. — ATeuxor in quadragesimali tempore dtt-
rC
qiwdciinqiie homo fccerit, exlra corpus est. Qui au- catur. Responsa Nicolai ad consulta Bulgarorum,
lem fornkalur, in corpus suum peccat (I Cor. vi), cap. 48.
hoc est in conjugio posilus, qttoecuiique fecerit pec- (33, q. 4, c. Nec uxorem.) Nec uxorem dttcere,
cata, non infuscant uxorem propriam. Si autem nec convivia facere in quadragesimali tempore con-
fornicatur cum aliis, maculat eam ut non sit licita, venire posse, nullatenus arbitramur.
sed quasi adultera. CAP.48. — Ne presbyter in nuptiis bigami prandeat.
Ex Ncocmsariensi concilio, cap. 6.
CAF.45. — Qttod propler fornkalionem licet uxorem
dimitlere, non tamen aliam ducere. Idem Hiero- (51, q. 1, c. De his.) Presbyterum prandefe inr
nymus (lib. m in Matth., ad caput xix). nuptiis biganri non convenit. Quia cum pcenitentia
Ait Doininus-iu Evangelio : Quicunque dimiserit bigamus egeat, quis erit presbyter qui propter con-
uxorem, nisi ob fornicationem, et aliam duxeril, mte- vivium talibus nupliis possit praebere consensum?
chatur. Et qui dimissam dttxerit, mmcliaiiir (Mutth. CAP.49. — Ne nuptim in quadrageshnali tempore
xix). Sola fornicatio est quse uxoris vincit affecttim, fiant. Laodicense cencilium, cup. 52.
imo cum illa unanr carnenr in aliam diviserit, et se (53, q. i, c Non oporlet.) Non oportet in Quadra-
fornicatione separaveril a marito, non debet teneri, gesima aul nuptias aut natalitia celebrare.
ne virum quoque sub malediclo facial, diccnte CAP. 50. — Ut prmdkator conlinenlim nuptias non
Scriptura (Prov. xvm) : Qui adulteram lenel stul- celebret. Hieronymus ad Nepolianum.
lus et irnpius est. Ubicunque est igitur fornicatio, Praedicator continenlise nuptias non conciliet. Qui
aul fornicationis suspicio, libere uxor dimittitur. Apostolum legil : superest, ut qui habent ireores
Et quia polerat accidere ut aliquis calumniam in- tanquamnon habentes sint (J Cor. VII),cur virginem
nocenti, et ob secundam copttlam nuptiarum veteri eogit ut nubat? Qui de monogamia sacerdos est,
criuien impingeret, sic priorem dimittere jubetur quare viduam hortatur ut bigama sit.
uxcrem, ut secundam prima vhente non habeat. CAP. 51. — De his qui fiscalinas uxores ducunt.
Quod enim dicil, taleest: Si non propter libidinem, Capiiularium libro m, cap. \Q,
sed propter injuriam dimillis uxorem, quare ex- De libeiis bominibus qui uxores fiscalinas regias,
pertus infelices priores nuptias, novarum le iinmit- et de feminis liberis qui homines fiscaiinos regios
tis periculo? Nec non quia poteiat evenire, ut accipiunt, ut non de hseredilate parentum, vel de
juxta eanrdem legem uxor quoque murilo darel re- causa sua quserenda, nec de testimonio pro hac re
pudium : eadem cautcla pra;cipitur ne secundum ac- aiiHciantur.
593 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 596
CAP.52. — Ul ingenua si servum duxeril ancilla sit, A non possunt. Quod si calliditate et conniventia do-
lib. v, cap. 20. mini servus vel ancilla malrimonium contraxerit
(29, q. 2, c. Si femina.) Si mulier ingenua ac- cum libera persona (forle enini dominus ancillam
ceperit servum, sciens quod servus esset, habeat suanr ut liberam viro ingenuo conjunxit, et dotem
eum; una autenr lex erit et viro et feminse. pro ea prseslilit, utpropler nuptias donalionem lu-
CAP. 55. — Ut tiber, si ancitlam duxerit, non eretur totam vcl
dhniitat eam, lib. vi, cap. 95 (c 94). pro parte). Si quid ergo tale conii-
geru, ipsam donationem dotis, et ancillam libeiam
(29,17. 2, c. Si quis.) Si quis liber ancillam in faciat et nuptise consistant, nulla lege, quantum
matrimonium acceperil, non habet licenliam dimit-
tere eam, si prius amborum consensu conjuncti perlinet ad servitutem, hujusmodi malrimonium
sint. concutientc. Sin aulem dominus specialiter quidem
in nuptias ancillse suae vel servi non consenserit,
CAr. 54. — Quod conjtighim non dirimitur inter ser-
vum et ancillam eiiamsi diversos dominos hubeunt. sciens autem quod non cohibuerit (forte enim ideo
Adjecti capitulares, cap. 55. hoc facil, ut postea negolium moveat homini libero
Gonjugia seivorum non dirimantur, eliamsi di- quod ejus ancillarh duxit uxorenr, vel rngenuae mu-
versos dominos halieant, sed in uno conjugio per- lieri quod servo ejus nupla est), si quid ergo tale
maneiiles dominis suis serviant. Hoc in illis ob- " evenerit, et specialiter dominus non consenserit, at-
servandum est, ubi legalis conjunclio fuit, et per tamen nesciens non prohibuerit, et nuptise integro
voluntatem donrinorum. jure consistant, et servilis conditionis persona eri-
CAP.55. — De quodam famulo ecclesim, qtti ejusdem piatur, ad ingenuitatem illo sine dubio aperlo, quod
ecclesiw ancillccin relinqttere volebal. Pelagius liberi qui ex hujusmodi nuptiis procreati fuerint,
Melleo subdiacono.
lam ingenui quam legitimi sunt.
Dulcitia Ecclesise nostrse famula. in Tarpeiana
CAP.57. — Quod liberla quw putrono suo nupsit eo
massa consistens, hujusraodi querelam suam nostris invito alii jungi non possil, cap. 25.
sensibus intimavit, dicens quod, postea quam eam Si liberta mulier patrono suo copulata nuptiis
marito suo defuncto conligit viduari, Clereniius «juidcm ejus renuntiaverit, ad secundum autem ma-
quidanr nomine ex ancilla, ut perhibetur, Ecclesise fsrinaonium migrare voluerit, id facere invito pa-
procreaius, diversis blandiliis alque suasionibus trono non polerit. Alioquin si contra voluntatem
praefatse muTierisaiiimos inclinando in suo eam cu- ejus nupserit, non fiunt nuptise, sedut meretrix
rasset afficere consorlio, ex qua etiam liliiim pro- conjuncla esse videatur.^CoHsiJfufioscxagesima nonci,
creasset. Nunc autem post conjunctionis suae non „
cap. 5. Siquislibertamsuamuxorem dttcere volucrit,
parvum tempus, quippe ja 11nato et educalo filio doialia instrumenta cum ea componat, ethabehitlegi -
millis, utpeiiii3retur,rationalibus causis exslanlibus, timam uxorem, quamvis ipse summa dignitate pra;-
eanrdem mulierem deseruisse, atque in eam pro-
fulgeat. El si liheri ex tali connubio procreati fue-
siluisse contumaciam, ut ad decUnandam servitutem rint, legitimi successores patri suo succedant.
debitam, curialis sibi nomen audeat usurpare ^ qui CAPV58. — De quodam qui- filiolo suo ancillam
el piimanr in ecclesiae possessione genitam ex colo- sttain coptttavil, et postea abstulit. Gregotius Ma-
nis ecelesise habuisse memoratur uxorem. Ex cujus ximiatw episcopo Syracusuno (lib. m regist.,
peculio quemdanr agellum dicilur hactenus detinere; cap. 12).
sed et alia non pauca in suo fertur habuisse peculio. Praesenlium portilor laerymabiliter questus est,
ante plurimos annos ab homine (nescio quo) de
Quapropter experientia tua prsesentis jussionis vi- Massanensis Ecclesioe, de fontibus se
gore suscepto, eodem detento Clarenlio causse totius possessione
violenler diversis persuasionibus
veritalem diligenter agnoscens, quse de memorati susceptum, et
puellse junclum, ex qua filios jam juvenculos habere
per»ona seu rebus ecclesiastica requlrit ufilitas ex-
se asserit, quam nune violenter huic disjunctam
sequatur, et si eum de ecclesise ancilla genitum, vel abstulisse
alio modo legitimo juri Ecclesiae constat obnoxium ® dicitur, atqtte euidam alii venundedisse.
cum omnibus relrus suis in massam eccle- Quod si verum est, quam sit inauditum atque cru-
reperiri,
s'oe festinet revocare, et ci prsefatam mulierem, dele malum, tua dilectio perspicit. Ideoque admone-
ul hoc tanlum nefas, sub ea vivaeitate, quam
qaanr sihi ipse ascivit in consortium, sociare, nul- nrus,
latenus habituro de cselero eam relinquendi licen- te in causis piis habere cerlissime scimus, requiras
tiam. atque disculias; et si ila, ut supradiclus portilor in-
esse non solum quod male
CAP.56. — Si quis per erroretn duxeril ancillam sinuavit,est ad cognoveris,
uxorem, tiberam eam putans, vel si qua servutn factum statunr prislinum revocare cui abis,
duxeril maritum, non subsislere lates nuptias. No- sed et vindiclam quse Deum possit placare, exhibere
vellarum constitutionum ttigesima seplima. modis onrnibus festinabis.
Si quis per errorem ancillam mulierem duxerit
GAP.59. — Qnod nulli liceat dtias habere tegitimas.
uxorem, liberam eam esse putans, vel ex contrario Stephanus V Theodosio episcopo.
si libera muUer servo per errorem juncta sit, post- Nunquidne duabus simul sponsis nubere barbari-
eaque veritas reperta fuerit, dicendum est omnino cam gentem instruis? Nunquidne sacramenlum Ec-
nuptlas non constilisse. Inter liberum enim et an- clesiae exponentem Aposlolum non legisti: Erunl
cillam,servumet liberam mulierem, nuptise contralii duo in carne una? (I Cor. \i; Gen. n) an forsilau
 597 DECRETl PARS VIII. — DE CONJUGIIS, ETC. 508-
tui codices falso tres in carne una asserunt?Desine. A non tamen vitaverunt, ut vel nolintsibi nasci filios»
jam tali tabescere ignavia, et disce palernis obedire vel etiani opere aliquo malo agant ne nascaniur
regulis, ne inveniaris slatutos a palribus termirros Cselerum, si vel utrumque, vel mium horum desit,
transgredi (Prov. xxri), vel per ambitionem de non invenio quemadmodum has nuptias appellare
majori ad majorem transire ecclesiaro, quod possimus.-Etenim si aliquam sibi ad tempus adhi-
tenlantem laica eliam communione sacii privaiit liuerit, donec illam dignam Jionoiibus, vel suis fa-
canones. cultatibus inveniat, quanr comparcm ducat, ipso
CAP. 60. — Quod nec concubinam hubeat qui cutn animo adulter esl, nec cum illa quam cupit iirve-
pliiribus concumberesolet. Novellarum constitit- nire, sed ciim ista cum qua sic cuhat,- ut cum ea.
lionum septuageshna nona. non habeat maritale consoriium.
Nenio intelligatur concubinam habere, qui cum CAP.66. —
Quod unam lanlum liceat, habere Chri-
multis mulieribus eoncumbere solet. Nam, quenrad- stiano. Isidorus de consonanlia Novi et Vctens.
modum qui Iegitimam uxorem habel, aliam habere Testamenti, cap. 5.
duranle eodem malrimonio non polest, ita et qui (Disl. 54, c. Clitisliano.) CJnistiano non dicanit
unanr concubinam babet, non potest alias eo lem- plurimas, sed nec duas simul liabere licilum est,.
pore habere. g uisi unam tantum, aut uxorem, aul certe loco uxo-
CAP. 61.-—Quod Ismael noti' fuil ejectus propler - ris, si conjux deesl, concubinam.
matrem ttnctllutn, sed propler frulernam discor- CAP. 67. — Qttod non sit legitimus a nobili ct ttb un-
diam. Aug., De unico baplismo, lib. i (De baplis. cilta genilus. Pelagius Sindutm magislro mililum. •
contra Donatistas, cap. 15). Ilortamur ut nihil ulterius Moiitaniantis, qui sc,
(Dist. 56, c. Istnael.) Ismael ut separaretur a po- contra onrnem verilatem, et contra lcgcs, duin sitex
pulo Dei non obfuit mater anciUa, sed obfuit fra- ancilla genilus, legitimum filiiim tcntat astruerc-
terna discordia (Gen. xxi). Et nou profuit potestas sensibtis vestris
qualibel fortc sulrripiat, quia Mon-
uxoris, cujus magis filius erat, quia per ipsius jura tanianum iUiim, de cujus siilistantia agitur, constat
conjugalia, et in ancilla seminatus erat, ct ex an- sine propriis libeiis decessisse, el germani fratris
cilla susceptus.
— filios, qui ci legitima ralione succedunt, superstiles
CAP.62. Quod hi liberm mulieris .consuetudine dimisisse, ac propterea islum Montanianum, de cu-
nttptim inletligendmsinl. Pandectarum, libro xxrn,
lit. II. jus substanlia agitur, nullam liabere in illius defun-
In libersemulieris consuetudine non eoncubina- ctr successione personam. Nam , etsi principalia.
tus, sed nuptiae intelligendse surrt, si non corpore sacra promcruil, hoc illis legitiniis successoribus
quaestum feccrii. C praejudicare nil poterit, qttia ipse clementissimus
CAP. 65. — De pxnitenlia ejits qui duas nxores ni- imperator generales lcges prolulit quibus jubel nulli,
titur Itabere. Responsa Nicotai ad consulla Bul qui in precibus suis deprelienditur esse mentitus, ea.
garorum, cap. 51. sacra prodesse quse meruit. Qui cum esset natura-
Apud quem uno lempore duseuxores iiiveniuntur, lis, se contra veritatem dicil esse legitimum, quod
interim priore reteiua, posteriorera cogalur amit- nttlla ratione nionstrari lege potuit.
tere; insuper et poenitentiam quam loci sacerdos CAP. 68. — Quod de leijilimis nuptiis prorreati pa-
prseviderit, compellatur suscipere. Iretn, vulgo quwsiii malrem sequantur. Pcindecta-
CAP. 64. — Ul habens concubincimsi tilin non rum lib. i, til. v.
utatitr, communione non privetur. Ex Toletano, Cum legitimse nuptioe factse sunt, palrem libeii
conc. i, c. 17. sequuntur, vulgo qusesiti niatrem sequuntur.
(Dist. 51, c. Is qui non.) Si quis liabens uxorem CAP. 69. — Quis sil vulcjoquwsitus. ltem.
fidelem, coiicubinain habeat, non communicet. Cae- Vulgo concepti dicuntur, qui patrero demonstrare
terum is qui non liabet uxorem, et pro uxore con- non possunt; el qui possunt quidem, sed eu.mhabent
cubinam habet, a communione non repeflatur, tan- quem habere non licet.
tum ut unius mulieris, aut uxoris, aut concubinae CAP. 70. — Quod tnalretn polius qiium palrem se-
p.
®
(ut ei placuerit) sit conjunctione contenlus. Alias qtiuntur de non legithno conjugio nali. Iletn.
vero- abjiciatur, donec desinat, et ad pcenilentiam Lex nalurse haec est, ut qui nascitur sine Iegitimo
rovertatui. matrimonio, nratrem sequalur. Qui in utero sunt,
CAP. 65. — Quod quasi matrimonium sit, si qttis in tolo pene jure civili intelliguntur in rerum uatura-
concubinasic ttlalur ttt alieram non habeat, nec esse. Nam et Iegitimsehseredilates restituuntur his,
haberedesideret. Aucjust.de bono conjuguli, cap. 5, ita ut si mulier ab hostibus capta sit, et-
prsegnans
(52, q. 2, c. Solel.) Solet quseri, cum masculus ct id nalum erit, quamvis apud bonaefidei em-'
feniina ncc ille maritus, nec illa uxor alterius, sibi- quod
ptorem peperit, tanquam furtivum usu non ca-
met non filiorum procreandorum, sed pro inconti-
nentia solius concubitus causa copulantur, ea Hde pitur. CAP.71. — Quod liberorum stalus dependeat a con-
media, ut nec ille cum altera id faciat, titrum nu- dilione malris, non palris. Libro i, conslitut^
ptiae sint vocandae.Et polest quidem foriasse nou tit. iv.
ahsurde hoc appellari connubium, si usque ad mor- Ingenuus est qui, statim ut natus est, liber est,
tem alicujus eorunr id inter eos placuerit, ef prolis sive ex duobus ingenuis matrimonio editur, sive ex
generationcm, quamvis non ea causa coiijuiicii sunt; . libertinis, sive ex,altcro liberfino et allero ingen.us,
 r.Qa D. IYONIS CARNOTEXSIS EPISCOPl 600
Sed et si quis libera de malre nascitur, patre servo, A rum ila ab inilio constituta sit, ut prseter sexuum
ingenuus nihilominus nascitur, quemadmodum qui conjunctionein Iiaberet etiam in se Christi et Eccle-
ex matre libera et incerto patre natus est, quoniam sfe sacramenlum, dubiunr norr est eam mulierenr ad
vulgo conceptus est. Suflicil autem liberam habuisse matrinronium non pertinere, in qua doceturnuptiale
matrem eo tempore quo nascitur, licet ancilla con- non fuisse mysterium.
ceperit; et econtrario, si libera conceperit, deinde CAP. 75. — Quod pudor est feminis nupliarum prm-
ancilla facta pariat. Placuit enim qui nascilur libe- mia non habere. Ambrosius super Lucam, lib. i (80).
rum nasci, qttia non debet calamitas malris ei no- (52, q. 2, c. Pudor.) Sara parttts sui erubescebat
cere qui in utero est. Ex his et illud qusesitum est, setatem, et rursus se caruisse gaudebal opprobrio.
si ancilla praegnaus manumissa sit, deinde ancilla Pudor esl enim feminis nuptiarum prsemia nen ha-
hsec sola causa est nubendi.
postea facta peperit, liberum an servum pariat. Mar- bere, quibus — Quod prmmium nuptiarutn parttts sit fe-
cellus [Martianus] probat liberum nasci. Sufficit CAP. 76. minarum. lib. n (stalitn post principiutn).
enim ei qui in ventre est, liberam matrem vcl me-
2; c. Pudor.) Cum conjugii praemium etgra-
dio terapore habuisse, quod et verum est, Isidorus lia(52, q.
lib. 5. nuptiarum partus sit feminarum, non mediocris
Etymologiarum ix, cap. (52 q. 4, c. Liberi di-
R causa est ut virginitas Marise falleret piincipena
cti.) Liberi dicli sunt, qui ex libero matrimonio sunt mundi.
orli. Nanr filii ex libero et ancilla, servilis condilio-
CAP. 77. — Qttod tantum procreatio filiorum sil vin-
nis sunt. Seraper enim qui nascilur deteriorem pa- culum nuptiarum. Augustinus contra Julianum
rentis stalum sunrit. Ejusdem lib. ix, cap. 5. Natu- lib. II.
rales filii dicuntur ingcnuarum coneubinarum filii, (32, q. 1, c Non enim.) Non in sola (ut deliras)
quos sola natura genuit, non honestas conjugii. conrnrislione inaris et feminse nuptiarum verilas
Item. Hi qui non sunt de legitimo matrimonio, ma- est, quamvis sine illa nuptise filios propagare non
trem polius quam patrem sequuntur. possint. Sed alia sunt ad nuplias proprie pertr
CAP. 72. — Qnod conjttgin qttibusdam conceduntur, nentia, quibus ab adulteriis nuptioe decernuntur.
qttibusdam non. Auguslinus de conflictu vitiorum Sicuti est thori conjugalis fides, et cura ordinate fi-
atque virittlum, cap. 22 (cap. 24). lios procreandi, et (quae maxima differeutia est) bo-
(27, q. 1, c. Nubendi.) Nubendi licentia qtiibus- nus ustts
dam tribuitur, hoc est qui virginilatem vel castimo- mali, hoc est, bonus usus concupi-
niam vidualem nequaquam professi sunt; quibus- scentioe carnis, quo malo [al. bono] adulteri utuntur
dam autem non tribuitur, id est qui virgines attt male.
continentes esse deereverunt; fornicatio vero nulli C CAP. 78. •— Quid vtro faciendum sit si mulier ntitla
( ralione ei debitum reddere poterit. Gregorius Ju-
impune concedilur. niorBonifacio episcopo(Gregoritts II, ep. 15, c 2).
CAP. 73. — Quod mttlta licent ante votum, quw post (52, q. 7, c. Quod proposuisli.) Quod proposuisti,
votum non licenl. Auguslinus de adulterinis conju- si mulier infirmitate
giis, lib. r (c 24). correpta nunquamvalueril viro
debitum reddere, quid ejus factat jugalis. Bonum
(52, q. 8. c. Non solum.) Non solum mcechandum
non est, quod faciunt quidam [facil non quidam, or.] esset si sic permaneret, ut abstinentiae vacarel, sed
sed omnis qui dimittil uxorem suam et ducit alle- quia hoc magnorum est, ille qui se non poteril con-
ram, etsi propterea duxerit, Chiisliananr ut faciat; tinere, nubat magis; non tamen ei subsidii opem
sed elianr quisquisnon alligatus uxori continenliani subtrahal ab illa quod [quam] infirmitas propedit,
Deo voverit, nullo modo debet isla compensalione cum non deteslabilis culpa excludit.
CAP. 79. — De repudio marili si debiluniuxoii red-
peccare, ut ideo uxorera credal sibi esse ducendam, dere non poteril. Codicumtib. v, cap. 19, til. x.
quia promisit, quae nuptias ejus appetit, futuram se Si maritus uxori ab initio matrimonii usque ad
esse Christianam. Quod enim cuiquam anlequam
duos continuos annos eompulandos coire mininie
vovisset licebat, eum id se nunquam facturunr vove-
propler naluralem imbecillitatem valeat, possit nru-
rit, non licebit; si lamen id voverit, quod vovendum r3 lier vel
ejus parentes, sine periculo dotis anrittendae,
fuit, sicuti est perpelua virginitas, vel continentia marito dicere.
vidualis post experta connubia solutis a vinculo con- repudium
vel ex consensu et CAP. 80. — De eadem re. Capilttlorum lib vi, cap.
jugali, vovenlibus, carnalia de- 91 (c. 55).
bila sibi invicem relaxanlibus fidelibus castisque Si vir et nrulier conjunxerint se in matrimonio, et
conjugibus, quod alterum sine altera, vel alteram dixerit mulier de viro non posse nubere cu:n
sine altero vovere fas non est. Hsecergoet si qua alia postea
sunt quae rectissime voventur, cum homines vove- eo; sipotueritprobarequod verum sitaccipiat alium,
eo quod, juxtaApostolum, non potuit illi reddere vir
rint, nulla condilione rumpenda sunt, quse sine ulla suus debitum (J Cor. vn).
condilione voveruut.
CAP. 74. — Quod tiupiim habent in se Chrisli el Ec- CAP. 81. — De eadem re. Cottslitulio Novella
clesiw saerumentum. Leo Rustico Narbonensi (ep. rum 57.
92, c. 4). Si quis non potest cum uxore sua misceri, eliam
(27, q. 2, c. Cum societas.) Cum societas nuplia- sine repudio matrimonium dissoJvalur.
(80) Sub finem, ad c. i Luc, de Elizabeth agit Amb
 601 DECRETI PARS VIII. — DE CONJUGIIS, ETC. 602
CAP. 82. — Quod propler spein prolis conjugia co- A cubilum vir suus accedere non debcl, quoadusque
pulanda sinl. Augustinus conlra Fausium Yib.i. qui gignitur ablacletur. Prava aulem in conjugato-
Ad explendam tantum libidinem feminis impudica rum moribus consuctudo subrepsit, ttt mulieres filios
conjunciione miscentur Manichaei; filios autem inviti quos gignunt nulrire contenrnant, eosque aliis mu-
suscipitint, propter quod solum conjugia copulanda lieribus ad nutriendunr tradant. Quod videliccl sola
sunt. Quomodo ergo non prohibes nubere, quando cattsa inconlinentise videturinveiUuni. Quia, dum se
id conaris auferre de nuptiis, unde sunt nuptise? conlinere noluirt,
despiciuntlaclarequosgignunf. Hae
Quo ablalo, marili erunl furpiter amalores, meretti- ilaque quse filios suos ex prava consueiudine aliis ad
&>suxores, thalami fornices, soceri lenones. nulriendum tiadunt, nisi purgationis tempus trans-
CAP. 83. — Quod Domittica die ab ttxore absiinen-
clum sil. Besponsa Nicoluiad consullaBulgarorum, ierif, viris suis non debent commisceri. Quippe cum
cttp. 65. et sine parius causa, dum in consuetis mensfruis
ConsuUtis prarterea, si licealviro, Dominico no- detinentur, viris suis misccri prohibcanttir, ita ttt
cturno lemporevel diurno cum uxore sttaconjungi, morte lex sacia fetiat, si quis vir ad mulierem men-
aut dormire. Quibus respondemus : Quoniam si Do- struatam accedat (Lev. xx). Quse tamen nrulier dum
minico die ab opere mundano cessandum est, sicttl consiictudincm menstruam palitur, prohiberi eccle-
supra docuimus, quanto magis a voluplale carnali, siara intrare non debet, quia ei naturoe superfiuitas
et oninimoda corporis poHutione cavendum. .in culpain non valet reputari, etper hocquod invita
CAP.84. — Deeudem re. Ambrosius sttper Epistolatn palitur, jusluin 11011est ut ab ingressu Ecclesise
primutn ad Cotinlhios (ctd c. vu, inii.) privetur. Item (ibidem aliquanlo post; 35, q. 4, c. Vir
(53. q. 4, c. Si causa.) Si causa creandorum fi- ciim). Yir cum propria conjuge dormiens, nisi lotus
lioru n ducilur uxor, non muliunr tempus concessum aqua inlrare ecclesiara 11011debet, scd neque lolus
videlur ad usum ipsuro, quia et dies festi et dies statim intrare debcl. Item (post aliquol versus). Ro-
processioais, et ipsa r-alio conccptus et parlus manorum semper ab antiquioribus usus fuit, post
juxta legem cessari temporibus lris debere demoii- admislionem pioprioe conjugis, cl Javacri purilica-
slrant. lionem qmerere, et ab ingressu ecclesiae paululum
CLvr.85. — Ut mttlier dominio viri sui subjecla sit. reverenier abstinere. Nec haec dicentes culpam de-
Ambrosius (Augusiinus) inlibro Quwstionum Vete-
ris el Novi Teslumenti, cap. 45. putamus essc conjugium, sed quia ipsa licita admi-
c. stio conjugum sine voluptale carnis fieri non potesl,
(55, q. 5, Mulierem.) Mulierem conslatdominio
viri subjeclam esse et nullanr auctoritatem habere, a sacri loci ingressu abslinendura est, quia voluptas
nullalenus potest. Iietn (paulo
r.ec docere enini polest, nec testis esse, neque fi- C ipsa esse sine ctilpa
ul causa prolis
dem dicere, nec judicare; quanto magis non potest post). Oporlet Icgitima carnis copula
sit, non voluptatis, et carnis commislio creandorum
iwiperare. vitioruro. Si quis
CAP.86. — Qiwd vir tion debet mulieri sublrahere Jibcrorum sit gratia, non satisfaclio
debi um. Hieronymus super Exechielem lib. vn. vero sua conjuge non voluptatis cupidilale rapttts,
Caveal uxor ne forle vicla desiderio coeundi ce- sed solutnraodo creandoium liberorum gratia utitur,
let virum, et maritus ne vim faciat uxori, putans iste profecto sive de ingressu Ecclesiae, sive de su-
omni lempore subjectam sibi debere conjugii volun- meiido Dominici corporis et sanguinis niysterio, suo
lalerru est relinqtiendus judicio, quia a nobis prohiberi non
nescit ardere.
CAP. 87. — Ul cotnmunicaluri se eo tempore ah uxo- debet accipere, qui in igne posilus
ribus ctbsthieunt.Sermo Hieronymi victilia Pascltw, Cum vero 11011 amor procreandoe sobolis, sed volu-
qui sic incipil : Hodie, fratres charissimi, populis ptas damnalur in opere commistionis, Jiahent etiam
Israel (tomo IX sermone 55, J>e esu acjni, sed qui
conjuges quod de sua commistioire defleant. Ilem
iniernoilios).
(ad catcein). Tunc vir qui post admistiohem conjugis
(55,17.4,c. Scialis.) Sciatis,fratres charissimi, quo- lotus
niam quicunque uxori debitum reddit, vacare non aqua fuerit, eliam sacrse communionis mysie-
0 rium valet accipere, cum ei juxtam prsefinitam sen-
potest orationi, nec ~de carnibus Agni comedere. intrare.
Item posl unum (atque alterutn versum). Si panes pro- lenliam ecclesiam etiam licueril
— Qtiod Cliiisiiano cum uxore nliqnandc*
positionis ab his qui uxores suas letigerant eomedi CAP.89.
non poterant (J Beg. xxi), quanto magis panis ille licet convenire, aliquando non. Attgttslhius in libro
Quwsiionttm Veleris el Novi Testatnenti, e. 128. *
qui de ccelo descendit, nou potest ab his, qui conju- (Dist. 88, c. Foraican'.)Fornicariomnibus semper
galibus paulo ante haesere complexibus, violari atque non licet, negotiari vero aliquando licet, aliquando-
contingi! Non quod nuptias condemnemus, sed quod non licet.Aiitequam enim ecclesiasticus quis sit,licet
co tempore quo carnes Agni manducatttri sumus, et negotiari; faclo jam non licet. Et Chrisliano cum
vacare a carnis operibus debeamus. uxoresua comenire aliquando licef, aliquando vero>
CAP. 88. — Nemuriti cum uxoribus suts puerperis 11011 licet. Propler dies enim processionis aliquando
congredianlur ante tempus purgutionis. Beda in nonlicet convenire,quia etiam a licitis abstinendtim
Historia Anglorum, lib. \,cap. 27. Gregorius respon-
det Augusiino (Greg. ad 10 Augusl. interrogatio- est, ul facilius impetrari possit quod postulatur.
nem). Unde Aposlolus, Ex consensu, ail, abstinendum est
(Dist. S, c. Ad ejus vero.) Ad enixa; roulieris con - ad teropus, ut vacclis orationi (I Cor. vn). Nam el
 003 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI G94
secundum legenr in jcjunio coedere ct iurgari non , i vir lcstinioiiium, unde lapidarelur illa, si hoc verum
licet, postea licet. esse demoiistraretur, ipse tamen non vicissim la-
Cu>. 90. — Ut vir,si liligiuin inlereos ftterit, dotvet pidarelur si lioc falsunr esse constiterit; sed lan-
uxorem suam. Sermo 65. Atnb., De verb. Domini. tummodo casfigatur, et damnificatur, eique perpc-
Si in una domoliteni inter se liabeant vir et uxor, luo jubetur adhaerere qua carere voluerat. In aliis
ad hoc debet Jaborare vir ut domet uxorem, domita autem causis, eiim
qui testimonio falso cuiquam
uxor subjugefur viro. Subjugata uxore viro, fiat pax nocucrit,
quod si (quasi, Vkt.) probaretur, jussit
in domo. occidi: eadem poena plecti jubet, qua fuerat, si
CAP.91. — Ut mnlier subjecla sil viro. Ambrosius verum
Hexaemeron in traclatu diei quarti (lib. v, c. 7). esset, islc plectendus.
(55, q. S, Adam.) Adam per Evanr deceplus est CAP.97. — Quod, sicut vir Chrisio, itamnlier viro
stto subjecla esse debet. Hieronymus super Epislo-
(Gen. III ), non Eva pcr Adam, qucnr vocavit ad lam ad Tilttni (cap. rr).
culpam mulier. Justum est ut eam in gubernalionem
[eum gubernatorem, orig.] assumat,neiterum feroi- (35, q. 5, c. Cum caput.) Cum caput mulieris vir
nea facilitate Jabatur. sil, caput atitem viri Christus, quaecunqiie uxor non
CAP.92. — Quare mulier debeal velare capttt stiutn. j, subjicitur "uro, hoc est, capili suo, ejusdem crimi-
Ambrosius super priinam Epistolam ad Coiinlhios nis rea est, cujus et vir, si uon suhjicialur capiti
(ad II, c l, Ad Corinth.) suo, Clnisto. Yerbum autcm Domini blasphemalur,
'
(55, q. 5, c. Mulier.) Mulier debct velare caput, vel cum contemnitur Dei prima sententia, et pro
qttia non est imago Dei, sed ut ostendatur subjecta. nihilo ducitur (Gcn. in), vel Christi infamalur Evan-
Et quia prsevaricatio per illam inchoala esl, hoc si- gelium, dum contra legem, fidenrque naturse, ca
gtii deliet babere in [ut in orig.] ecclesia propler re- quae Christiana cst el ox Dei lege subjecta , viro
verenliam episcopalem non iiabeateaput liberum, imperare desiderat : cuin eliam gentiles feminae
sed velamine tectum; nec habeat pntestatem lo- viris suis serviant communi lege naturae.
quendi, quia episcopus personam habet Christi. CAT.98. — Quod mulier votum absiinenlim reddere
- Qttasi ergo ante judicem sic ante episcopum, quia non possit, nhi permiitente viro. Augustinus, lib.
vicarius Domini est, prppler reatus originem sub- qumstionutn in Numcr. cap. 55 (lib. iv Quwst. su-
jecta dcbet videri; per numer. quwst. 59).
CAP. 93. — Qttod vir debel imperare, tmtlier obtem- (53, q. 5, c. Noltiil.) Noluit ila lex aliquid vovere
perare. Auguslinus s <tper Joannem parie prima, Deo adversus aniniam suanr, ut non in aliquarum
Iractatu n.
concessarum abstinenlia in
Caro in Scriptura ponitur pro uxore, quomodo p rerum licitarum, atque
iisdcm votis feminae valeal aucloritas, sed virilis ;
aliquando spirilus pro niarito. Etquare? Quia ipse ita ut si aibuc innuptse concesserat pater votaper-
regrt, hsecregilur; ille imperaredebet haec servire.
Nam ubi caro imperat et spiritus servit, perversa solvere, antequam persolverit nupserit, ct viro ejus
non placuerit, non persolvat : ethoc
domus est. Quid pejus domo ubi femina liabet hoc cognitum
omiiino sine peccato, quia Deus mundarit eam, sic-
imperium stiper virum ? Recta autem illa domus
ttt dicit lex, id est mundam judicavit. Neque hoe
esl uhi vir imperat, femina ohtemperat.
— conlra Deum fieri putandum esl, cttm ipse Deus
CAP.94. Quod naturutis ordo sit ttt tnulier serviat
viro. Auguslinus lib. qumslionum super Genesim hoc praeceperit, hoc volueril. Itetn, ibid. aliquanto
cap. 153. posl. (53, q. 5, c. Manifestam.) Manifestum est, ila
(55, q. 5, c. Est ordo.) Est ordo naturalis in ho- voluisse legem , feminam sub viro csse, ut rrulla
minibus, ulservianf feminae viris, et fiJiiparentibus; vota ejus quoe abslinentiae eausa voverit, reddan-
quia et illis haee justilia est, ut inferior serviat tur ab ea, nisi auclor vir fuerit permiltendo. Nam,
nrajori. cum ad peccatum ejusdem viri pertinere voluerit, si
CAP.95. -—De eodem, Aug. lib. qumstioiinm de Ve- prius permiseril, et postea prohibuerit, etiam hic
teri et Novo Testamento, cap. 106. D tanren non dixit ut faciat nrulier quod voverat. quia
(33, q. 5, c. Imago.) Hsec imago Dei esl in ho- permissa prius a viro fuerat; viri dixit esse pecca-
mine, ut unus faclus sit ex quo cseteti oriantur, tuni, quia abnuit quod prius concesserat; non ta-
habens imperiunr Dei, quasi vicarius ejus; quia men mulieri vel ex hoc pevmissum dedit, ut ciim
oronis rex Dei habet imaginem. Ideoquc mulicr non vir ei concesseril, postea si prohibuerit, con-
pritis
est 'acta ad Dei imaginem, sic et enim dicit: Et temnatur
[condemnetur, orig.].
fecilDeus liominem,atlimaghiemDeifecil itlum. (Gen.
i; Sap.u). Hinc est unde Aposlolus, Vir qttidem, ait, CAP. 99. — Quod adullerium secundum locuin in
iton debcl velare caput, quia imago el cjioria Dei pmnis obtineai. Ex epistola 1 Clemeniis ad Jct-
cobum.
est; mulier auiem (I Cor. r), ideo velat, quia non
est gloria, aut imago Dei. (52, q. 7, c. Quid in omnibus.) Quid in onmi-
CAP.96. — Item, de eodem. Augitstinus. bus peccalis est adulterio gravius ? Secundum
(53, q. 5, c Satis.) Satis hinc apparel quemad- namque in poenis obtinet locnro ; quoniam qui-
modunr subditas feminas viris, et pene famubs lex dem primum illi habent, qui aberraul a Dco, eliamsi
csse volueril uxores, quod dicens adv irsus uxorem sobrie vixciiut.
 ~®>~> DECRETI PARS VIII. — DE CONJUGIIS, ETC. 006
CAP.100. —De adiilterio. Gregorius in Moralibus lib. A ceps faciat, reus esl adulterii, donec realus ipsius
-xxi (c 9, iniu). remittalur. Habet ergo peccatum quam-
Cum turpiter, vel iimupta concupiscitur, adulte- indulgentia
vis illud jam non sil quod admisit, quia cum tem-
rium perpetratur.
CAP.101.— Qttid sil adulterhtttt.Ambrosius adPater- pore, quod faclum est, periit.
num (epist. 66 ,init.). CAP.109. — Quomodo repudianda sit adullera. No-
vetlarum constiiut. 5, cap. 7.
(27, q. 2, c. Si quis.) Si quis desponsala sibi, et Si in adulterio maritus putaverit suam uxorem
tradita utatur, conjugium vocal. Qui alienae exptt-
convinci , prius debet inscripliones deponere, vel
gnat pudorem, adulterium facit; cujus vel solo no- contra mulierem vel contra adulterum : el si talis
mine reprimifur plerumque tentandi audacia.
accusalio vera comprobata fuerit, tunc repudium
CAP. 102. — De eodem. Auguslinus de bono conju-
nrittat.
gali (cap. 4). — Marito in accusatione snccumbente ,
(32, q. 5, c. Illw aulem.) Adulterium dicitur, cum CAP.110. emdem pmnm quw uxori conviclw irrogandce,
vel propriae libidinis instinctu, vel alienae consensu, cap. 8.
cum altero vel ahera, contra pactum conjugale Si vitse mulieris quocunque modo insidiatus fue-
concumlritur, atque ita frangilur fides, quoe in re- y, ril marilus, vel si aliis boc facientibus conscius
bus eliam corporeis et abjectis magnum animi bo- non manifestaverit mulieri, ct secundum leges cam
num est. Et ideo eam saluti quoque corporali, non judicaveiit, si mulieris castitali insidiatus
qua etiam vita ista continetur, ccrtum est debere fucrit, vel aliis eam in adulterium prodere cona-
praeponi. lus fuerit; iteni, si maritus ei de adullerio inscri-
CAP. 103, — Quod templum Dei violat qui adullc- pliones posuerit, el adulterium probare non poterit,
rium facit. Idem de verbis Dotnini cap. 17 (ser-
mone 16, c. 10). liceal mulieri repudium mittere marito. Item. Illis
adulte=
Ipsum corpus tuum, templum est Spiritus Dei (J poenis subjicialur maritus, si accusationem
Cor. m). Jam vide quid facias de templo Dei. Si rii probare non poterit, quas roulier passura fuis-
eligeres in ecclesia faeere adulterium intra ipsos pa- sei, si convicta fuissel. ltem. Si in eaderrr domo in
coiitemncns eam
rietes,quid te esset sceleratius? Modo autem tu ipse qua nrulier cum ipso habitat,
es leroplum Dei. cum alia muliere frequenter manens convincatur, et
CAP. 104. — Qtti alienam conjugem concupiscit, seinel etbis criminatus , vel per parentes suos, vel
ita ut, si tocus detur, ea sit ubusurus , jam reus per ttiulieris paientes, vel per alias idoneas perso-
est facti. Auguslinus de libero arbilrio lib. r, i<as .hujusmodi lurpitudine non abslinuerit, liceat
(cap. 5). mulieri dissolvere nuplias.
(Depmniten., dist.\, c Si cui.) Si cui etiam non rj
CAP111. — Qtwd liccal marito occidere citiii'-quem,
contingat facultas concumbendi cum conjuge alie- postquum ter proliibuerit, cum uxare sua in una
na, planum taroen aliquomodo sit id eum cupere, et domo hiveneriu Cap. 14.
si potestas deturesse facturum, non minus reus est Si quis suspicattis ftieril de aliquo, velle eum
quam si in ipso faclo deprebendcretur. pudori uxoris suse illudere, liceat ipsi marito te-
CAP. 105. — Quod tioii esl faciendum adulleiium, stationes iu scriptis habitas ad suspectum homincm
nec spe generandi regenerandos. Auguslinus ad
Claudium conira Julianum, lib. v (eap. 8, initio). mittere, et ter ei denuntiare per teslaliones ipsas
idoneos testes continentes, ne cum uxore sua inve-
(52, q. 4, c. Sic non facienda.) Sic non faeienda niatur.Et si
sunt adulteria, etiam voluntate generandi regene- post tres testationes in scripfis habilas,
et idoneos homiiies liabentcs , invenerit eum quem
randos, quemadmodum nec furta sunt facienda, vel in sua domo
etiam voluntate pascendi pauperes sanctos : quod coiueslatus est cum uxore sua,
vel in domo illius adultcri,
tamen faciendum est, non furia perpetrando, sed vel in domo mulieris,
vel in popina [propinquo], vel in prastino, liceat
bene utendo mammona iniquitatis.
— mariio sine ullo periculo manibus suis illum occi-
CAP, 108. Qttid sit adultetium. Isidorus lib. sen- dere. Sirr autenr in alio loco
tentianim, cap. 59 (iib. n). ]rt deprebenderil eum
Fornicatio carnis adulterium est; fornicatio ani- colloquium habentem cum uxore sua, convocatis
mse, servitus idolorum est. tribus testibus idoneis , per quos possit probare
irrvenisse eunr cum uxore sua collo-
CAP.107.— Quod adtilterium facit, qui propter suam apud judicem
ad alteram vadit. Isidor., super Exod. cap. 29. quium habentem, tradateum judici, et si judex in-
(oi, q. 5, c. Non mmchaberis.) Non mcechaberis, venerit post tres testaliones suspeclum hominem
id est, ne quisquam prseter matrimonii foedera aliis colloculum mulieri fttisse, nullo alio exquisilo quasi
feminismiscealurad explendam libidinem.Nam adul- adulterum puniat.
teriuro facit specialiter, qui praeter suanr ad alteram CAP.112. —- Ul marilns si post Ires conlestatioites
accedit. invenerit uxorem suatn cum suspeclo liomine in
loco Sttcro cfflloquenlem, ab episcopo eos ad pmnatn
CAP. 108. — Quod reus est adullerii qui semcl fe- requirat, cap. 15.
ceril illud, eiiamsi nunquain amplius facturus siu
Aug. ad Vulerium dc nupliis et concupisc. (tib. Si post tres lestationes [testificationcs] invenerit
i, c. 26)". maritus uxorem suam in sacro loco cum suspeclo
Si quisfeceritadulteriuiii,eliamsi'nunquam dein- homine colJoquium habentem, tradat eos Ecclesiae
fi07 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 608
defensori, vel aliis clcricis, ut separalim custodiau- Al testati [reddita, otigin]. Et consanguineis propriis
tur in periculo defensoris vel clericoruro, ttl auditos sociata, inter quos eliani locus proevidendus est, in
judexraittat ad religiosum civitalis episeopum, ct qtio nulla sit vis mullitudinis formidanda, et non sit
auctoritate ipsius accipial eos, pcenis contra adul- difficile testes producere, vel caeferas personas, quse
leros positis utrOsque aflieiat nullo alio requisito, lam a sanctis canonibus quaro a venerandis Roma-
si post tres attestationes rnventus est cum nruliere nislegibus in hujusmodi controversiis requirantur;
iocutus. Est autem justissimum neque adulleros, Hoec idcirco diximus, ul ostendamus quem legum
neque raptores mulierum, sacrorum septis vindi- conflictum. Lolharius congredi posse aulumat cum
care, et muJto nragis si quis de ipso adulterio intra persona^quam in sttis penetrabbus quotidie fatrgat,
sacra alienoemulieii locuttts est. El generaliter de- etcoiiterit. Quando vult ad judicium, qnando vult
fininrus, si quis rnvenerit uxorem suam, velfiliam, ad clausir'a reducit, el quando educta fucril, nisi
vel neptem, vel nuriini, et deprelienderit cum ali- ea proliteatur quffi ipse praeceperil, punit. Propriae
quo coJlorjuiunrlrabeiitem,et suspicatus fueiii turpi- igiturlibertati commiti, etah onrni opprcssione atque
tudinis causa eos convenisse, liceat ambos Eccleske poteslate illius cum quo inilur conflictus oportet
tradere defensori, vel aliis clericis, periculo coitim liberari, atqtte suis Iiheraliter uti, et suspectas per-
separatim custodiendos, donec judici innotcscere B ' sonas eonvenit declinare, quse se ab oJrjeclis osten-
fecerit, et ille secundum leges personas acceperit, dere cupit immunem.
et causam discusserit. CAP.117. — Confessionem quamvis exlorsit, neqtta-
CAP. 113. — De adulterio,post qitinquenniumquam cjttatn pro confcssione esse habcndam. Nkolaus
admissum esl, neminem posse accusari. Codicum, Theibergmrecjinee(episl. 48).
lib. xi, tractutu v. Nos hanc confessionem tuam, qtiain non volun-
Adulter post quinquennium quanr conrmissum las, sed vis extorsit, nequaquam pro confessione
adulteriunr dicitur, quod conlinuum numeratur, recipimus : taiitum vilium radices extendere nec
aecusari non polest. permittimus, quod nisi evulsum intime fuerit, ad
CAP. 114. — Quod marilus non polest inferre ciimen multortim perniciem potest accrescere. Deniquc si
adulterii uxori in malrimonio retentw. Tra- hoc
elalu xi. licet, omnes viri possuiilquas jure sortili sunt
Crimeri adulterii maritum relenta in niatrimonio feminas, si has odio habuerint, diversis affliclioni-
uxore infene non posse, neniini dubium est. bus macerare, et quod legitime non fuerinl as-
CAP.115. — Quod proximis tanium accusare licet sumptae statim cogere, quin etiahi ut morlale cri-
de adnlterio. Tracl. xxix. nren contra se dicant, illatis intolerabilibus prenis,
Ne volentihus temere liceat fcedare connulria, C coropellere.
proximis liecessariisque personis solummodo pla- CAP. 118. — Ut nobili viro Badulpho" uxor injtisle
cet deferri copiam accusandi adulferium : hoc esl ablata reslitualur. Joannes VIII Theibergm et Al-
clerico [Alberico] filio ejus.
fratri, patri, nec non patruo ct avunculo, quos
\erus dolorad accusaiionem inrpellit. Sed et his Ilerunr iterumque vos admonemus, et prscsenti-
bus apostolatus nostri lilteris hortamur Teminam
personis legem ita ponimus [imponimus, Vict. ] ut
crimeii aboiitione si volucriiit compescant. Impri- suam nobili viro Radulpho, sicut janr ante diximus,
mis maritum tori genitalis judicem esse oportel, maturius reslituere, et viro stto adhserere, secun-
dum legem Donrini facere : non enim lex ttlla per-
cui quidem ex suspicione ream conjugem licet.
Extrancos procul arceri aJ) hac accusatioiie eensc- mittil quonrinus, aut injeetum sibi crimen conli-
1)1U5. teatur, aut certe a crimine injeeto, legitima prae-
C4P. 116. — De Lothario recje et ttxore ejus, quod nrissa purgatione solvatur. Quod si neutrum agere
per monomachium non est convincenda. Nicolatts ilia delegerit, sed sola olistinatione usa, nulli salis-
papa Carolo regi (epist. 49). factioni dare operam procuraveril : liquet aperte
Sicut multorum relalu didicimus, Lotharius rex qula crimen quod non diluit, procul dubio confite-
conventum celebrare disponit, et Theibergam re- D 1 tur. Solaenamque, ut sanctus papa scribit Dormisda,
ginam examini proprio el judicio meditatur subji- examen effugittnt conscientiae, quse recla sunl non
cere : el siquidem eam praestigiis falsitatis suse tenentes. Ergo si is, vel illa, vel vos apostolatus
potuerit exhiJiere, quasi non fuerii legitima sua nostri decretis obedire postponentes, sscpe mcmo-
uxor, vult eam penilus a se sequestrare. Sin autem ratam feminam aut a viri potestale, aut a legis
vult eam tanquam propriam uxorem dimittere, sed examine nulla rationabilicausaiexstante, subducere
deinde quasi moechala fuerit insimulare, afque pro amplius eonati fuerilis, lam illa quam vos Thei-
hoc hominem suum, et hominem Theibergse ad nro- .berga et Alderice quousque sanctioni nostrse
nomacliiam impellere, et si honro ipsius reginse ce- pareatis, Dei omnipolenlis judicio, et beatorum
ciderit, disponit hanc sine dilationcpeiimere. Ilem. Petri et Pauli apostolorum, sententia principum ,
Prseterea sive de eonjugii foedere, sive de adullerii excommunicati et a corpore et sanguine Domi-
crimine judicium sit agilandum, nulla ratio pali- ni nostri Jesu Christi sitis alienati, una cum fau-
tur [ratione palet, orig.] Theibergam cum Lothario loribus, consentaneis, sequacibus et conrplici-
possc inire conflictum, vel lcgitimurn eontroversisei bus veslris, utpote divinarum ef huroanarum
inire ceiiamen, nisi prius ad lempus fuerit suse po- legum violatoics, scdisque aposlolicse, dcereto-
 609 DECRETI PARS VIH. — DE CONJUGIIS, ETC. <5i0
rum contemptores, et loties ac mullipli«ter in- A CAP.121. — Ut 'is peccutttm daninet, qni ejnsdein
fractores. peccalireus non est. Ambr, ad Irenwum (lib.ix,
epist. 76, ud Sludium).
CAP.119. — De eodem et purgalione cjus. Joannes
VIII Ausberto arcliiepisc. Mediolanensi. Dominus dixit : Qui sine peccuto est, prior lapidct
Vir spectabiljs Radulphus nomine , imperalorius adulteram (Joun. vm). Quid tam divinum, quid
lam justum, quanr ut is peccata censeat, qui expers
noiiio, nos nuper adierat, querilanset asseverans
se uxorem suam, nonrine Bavanr, zelo pudoris peccatisit? Qiiomodo enim feias alieni ultorem,
et proprii criminis defensorem 1 Itetn, paulo post.
fervente obscense suspicionis macula derrolasse,
Cum accusalur mulier, capul Chrislus inclinat.
'ac sinistra crebrescente fama carnalis accusatione
Elevat autem, ubi dcfecit accusator. Ita ntillum
criminis impetisse. Qui cum hanc ad purgandum
absolvi omnes.
secundum legrs proprise tenorem, parentibus ejus el damnari vull,
ullra aiini fuerit CAP.122. — De eodem Augustintis de verbis Dotnini,
consanguineis traaidisset, spatium iractuiu XLVHI(scrm. 47 Deverb.Dom., vel.iract.
sub criminalitim reatu calumniarum retenta. Qua 55 hiJoan.).
de re nos sequitaiis amore succensi, apostolica Dicit Dominus, quod dicere debel et mansueius
parentibus ejus auctorilate prsecipimus, quatenus " eljustus : Qui sine peccato esl prior in adulieram
nrediante nrense Augusto praeterilse septrmse indi- lapidem millal. Haec vox justitiae cst. Punialur
clionis, sive purgatam, sive aliter eamdenr feminam peccatrix, sed non a peceatoribus. Impleatur lex,
viro proprio reddidissent, haud dubiitm quin sub- sed non a praevancatoribus Iegis. Ilsec vox omnino
ituram si non ssecularis legis, saltem eeelesiasticae juslitise est.
pietalis medelam. Alioqttin, corporis et sanguinis CAP. 123. — Qiwmodo aecusandns sit servus de
Doniini nostri Jesu Christi se nossent cunr ea adulterio dominm suw infamatus. Pctiideciarum,
cofnmunione privandos, qui nec mundanarum vcl lib. i, lil. xri.
divinarum legum censuram, nec apostolicse sedis Si quis servum suum adulterium commisisse
reverentes decrcium, lrorum nihil (ut prsediclus dicat iu uxorera suam, apud proefeclum urbis erit
vir ad nos ileralo veniens relulit, et ipsius rei exi- audiendus. —
CAR.124. Ne uxorpro adullerio secundum divinas
lusinnuit) agere curaverunt. Quamobrem in sacro occidatur. Nicolaus Carolo archiepiscopo
inlen- leges
communionis munere, sccundum quod illis (Aluino Januensi arehiep. inler rescripta tit. xvm,
lando comminati fueramus eos merilo privaremus, c. 8 ) et ejus suffraganeis.
nisi aiteram partem audiendam fore judicaremus. (55, q. 2. Inier hmc.) Inter baec vestra sanctilas
Unde, quia nos esse justos mediatores oporiet, _ addere studttit, si cujus uxor adulteriura perpe-
uiiius autem medialor non est, eosdemque vexare fcaveril, utrunr marito liceat secutiditm mundanam
longius proiiciscendo nolumus, sanctilati tuse super legem interficerc eam. Sed sancla Dei ecclesia
hujusce controversise cireumstaiilia, vice nostra de- mundanis nunquam constringiiur Icgibus; non ha-
legata Irortamur, ut slatulo et indicto tempore bet gladium nisi spirilualem; non occidit, sed
venerabiles Luitfridum Ticinensem, Paulum Pla- vhifieat.
centinum antistites ad certum accersas et uxore CAP. 125. — De eodem. Nicolaus Radulpho Bituri-
jam nremoratr Radulphi missis vestris et litteris censi archieptscopo (iit. xvn, c. 3).
advocata, quse legis sive mundanse sive divinse (53, q. 2, c Interfectores.) Interfectores suarum
sunt, super utroque conjuge incunctanler exerccas, conjugum sine judicio, cum non addis adulterarum,
secundumpraestitutannobis sacerdotalis mensitram vel aliquid hujusmodi, qtiid aliud liabendi nisi
duntaxat oflicii. Quse, si post vocationem veslram homicidae? Ac per hoc ad poenitentiam redlgjndi,
qtram tertiam esse post secundanr nostram procul cquibus conjugium peuitus denegatur, exceptis
dubio constat, ad virunr propritim coliata sibi le- adolescentibus, de quihus est beati Leonis pa-
gali et indubitabili se liberlate purgaudi, nrinime pse xxv, regula decretalium, inro indulgenlia
i-edire delegerit, examenque sanctitatis vestrse sub- Q observanda.
terfugiens declinaverit, a sacri corporis et sangui- CAP. 126. — De pmnitenlia ejus qui proprim uxoris
nis Domini nostri Jesu Clirrsti communione ia necem perpelravit; quodque nec divina lex, nec
idipsum una cum spirilu nostro eonvenientes, tam humana aliquem condemnal, tinius, etiam proba-
iissimi, lestimonio. Slephanus V Haslulpho.
ipsam quam nequiter eam tuentes el defendentes
faulores et omnes (55, q. 2, c. Admonere.) Admonere tecum la-
consanguineos, quinimo ejus,
omnino communicatores, donec obediant, seque- crynris, et nrulto gemitu cordis curamus., fili Ha-
strate. stulphe, sed non filius dici debes, qui tam crudeliter
CAP.120. -—Depudicitia sermo Ambrosii (81) de ac- infelix homicidium perpetrasti.*Nam occidisti uxo-
cusalo Domino, qttm sic incipit, Mirum forsitan. renr tuara partein corpoiis tui legitimo matrimonio
Pudicitise causanr, nisi vir pudicus, audire non tibisociatam,sinccausa mortis;noutibi resistentem,
debuil. Talem enim arbitrum meretur castimonia, non insidiantem quocunque modo vitae tuae. Kon
apud quem non periclitetur verecundia. invenisti eam cum alio viro ncfariam Tem fa-

^81) Ser. 49 quieslMaximi episc, falso Ambr. in scriptus.

611 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 612
cientenr, sed concilatus a diabolo impio furore A peccatorum, et secundum justi bonique Pastoris
flammalus, lalronum more atrocius eam gladio tuo donum [dictum Vict. el Grat.], resolvet te sancta
crudelior omiii bestia, interemisii, et nunc post mor- Ecclesia ab hoc vinculo peccati in terris, ut per
tem ejus addis iniquilatem supcr iniquilatem. Filio- ipsius gratiam qui earrr sanguine suo acquisivit, so-
rurrr tuorum, improbe prsedo, qui matri non peper- lutus sis in coelis. Sin aittera aliter feceris, et sanctae
cisti, et filios tuos orplianos fecisli, inducere super raalris Ecclesise tanr salubrem adrnonilionein de-
eanr vis moiiis causaro, post mortem, per unum bo- spexeris, ipse tibi sis judex, et irr laqueo diaboli quo
micidam et reprobum lestem. Quoniain nec Evan- irretitus leneris, permanebis. Sanguis tuus supei*
gelium nec ulla divina hunranaque lex uuius lesti- caput tuum, nos alieni a consortio fuo pro aliorum
nionio etiain idonco, quempiam condemnat, vel liliorum Dei salute, ipso opitulante, onrni sollicitu-
juslifical: qtianto magis pcr istum flagitiosissimum dine nitimur desudare et Domini attentius miseri-
el scelcstum, nec illa viva debuit condemnari, nec cordiam quotidie iraplorare. Qui cum Patre, etc.
tu posl mortem ejus excusari. Prius causa criminis: CAP.127. — Ut nec pro religiosa vita vir ab uxore,
subtiliter erat investiganda, et tunc si ita fuisset nisi consensti ejus recedat. Ettgenii papm synodtts
seeundum tramitem debuit tempore Ludovici et Lotharii Augustorum, cap. 56,
inventa, iegis exeipere c. Si vir et tixpr.) Si vir et uxor diver-
ultionis vindietam. Nanr, si verum, quod absit, fttis- ]} (27, q. \,
tere pro sola inter se consenserint vila,
set, sicut adulter mentilus est, post octo annos pce- nullalenus sine religiosa
conscienlia episcopi fiat, ul ab eo
nitentia forsitan peracta dimittere eara per appro-
batam causahr poteras, si voluisses, occidere tamen singulariter proviso constiluantur loco. Nanr, uxore
aut aJtero eorum, eliam pro tali re malri-
eam nullateuus debuisli. IVoreesiimDetts vull morletn nolente,
monium rron solvitur.
peccatoris, sed ut convertaiur ad pmnitentiam et
CAP. 128. — Deeodem. Nicolaus papa Carolo regi
vivut (Exech. xxxm). Idcirco placeat tibi consiliuin (in rescr. til. xvrn, c. 2).
nostrum, el facias lioc quod tibi melius et Jevius (27, q. 2, c. Scripsit nobis.) Scripsit nobis Thei-
videri pntest. Miserere anirooe tuoe, ut tion sis tuus berga regina se velle dignitate seu copula exui, et
libimelipsi honricida. Relinquere quapropter te ro- sola [solam] privala vita esse contentam desiderare.
gamus hoc malum, secundum quod le traxit ad tanr Cui nos scripsimus, non hoc aliter fieri posse, nisi
inimanissimum peccali faeinus. Ingredere in mo- eamdem vitam conjux ejus Lolharius elegerit.
nasterium, humiliare sub manu alrbatis, mullorum CAP.129. — Non solvi conjugia cattsa religionis.
fratrum precibus adjutus, observa cuneta supplici Greg. Theotisim putrkiw (lib. ix, ep. 59, c. 2).
animo quae tibi fuerint imperata, si foiie ignoscat Q (27, q. 2, c. Sunt qui.) Si dicunt aliqui religionis
infinita Deibonitas peccatis tuis, ctrefrigeret anima eausa eonjugia debere dissolvi, sciendum esl quia
tua priusquam crucieris perpetuis flammis. Hoc el si hoc lex humana concessit, lex lamen divina
melius et levius certissime scias. Sin autem publi- prohibuit. Per se enira Veritas dixit: Quw Deus
cam poenitenliam permanens in domo tua, vel in junxit homo non separet (Malth. xix; Gen. u). Quse
hoc mundo, vis agere, quod tibi pejus et durius et eliam ait, Non litet dimittere uxorem excepta causa
gravius esse non dubites, itautagere debeas exbor- fornicationis (ibid.). Ilem. Si vir et uxor una caro
tamur. Omnibus diebus qiiibus poeuitere debes, vi- sunt, el religionis causa vir dimittat uxorem, vel
num et omnem siceram non bibas, eariiem nunquam mulier virum inhoc mundo remanentem, vel for-
ullo tcmpore comedas prseter Pascha, el die NalaUs tasse ad illicita nrigrantem, quae ista conversio in
Doinini. In pane et aqua, salcque pcenitere debes. qua eadem caro, et ex parle transit ad conlinen-
In vigiiiis, in jejuniis, orationibus et eleemosyms liam, et ex parte remanet in pollutrone? Si vero
omni lempore persevera. Armis nunquam cingere, utrisque conveniat continentem vitam ducere, hoc
nec in quolibet loco litigare prsesumas. Uxorem quis audeat accusare ? Item. Cum boni conjuges
nunquam dueere, concubinam non habere, nec adul- aut merilum augere desiderant, aut anteactoe viUe
terium committere. In balneo nunquam lavare, in D culpas delere, ut se ad continentiam astringant, et
conviviis Isetantium nunquam te miscere. In ecclesia meliorem vitam appetant, licet. Si vero conlinen-
segregatus ab aliis Christianis post ostiunr et postes tiam, quam vir appelit, uxor non sequitur, aut
humiliter te reponere, ingredienlium et regredien- qtiam uxor non appetit, vir recusat, dhidi conju-
tium suppliciter orationibus commendare. Commu- gium non licet.
nione corporis et sanguinis Donrini cunctis diebus CAP. 150. — ATevir abslinens uxorioccasionem for-
vitoe tuae indignum te existimes. In ultimo tamen nicanii faciat. Sermo Chrysostomi, de tilulo
exitus vitae tiise die si merueris, pro viatico, si sit psalm. 50 (sub finein\ Iwinilim in psal. L).
qui tribuat, tantummodo venialiter ut aceipias tibi (27, q. 2. Si tu abstines.) Si lu abstines sineuxo-
concedimus. Sunt et alia multa qusetibi durius et ris voluntate, tribuis illi fornicaudi licentiara, C,
satis acrius erant juxta magnum pondus peceati, peccatum illius abslinentise imputabitur tuae.
infelix adjicienda.Sed, si hoeconrnia quaesupra mi- CAP. 151. — Quod inter separalos manet vinculum
sericorditer dicla sunt, perfecto corde Domino auxi- conjugii. Nkolaus episcopis Btilannim.
Iiante feceris et cuslodieris, confidimus de immensa Scriptum est: Quod Deus conjttnxit Iwmonon se-
Dei clementia, remissionem te tuorunr haJ)iturum paret (Maiih. xix). Tamen nupiise, ut maximi et re-
613 DECRETI PARS VIII. — DE CONJUGIIS, ETC. 614
ligiosi viri sanxerunt, suo sunt oVdine peragendse. A ges ex consensu voverint, aliter non. Augustinus acl
Nanr de raplis et hujusmodi copulatis Pafrum est Eclitiam (epist. 199).
Rursum sive elalionis causa (53, q. 5, c. Quod Deo.) Quod Deo pari cbnsensu
regula subsequenda.
vel orationis vcl vacandi anrbo voveralis, perseveranter usque in fineni red-
[si causa], Deo, separari
ab uxore nralueril vix, ex consensu ambarum par- dere.debuistis. A quo proposito si lapsus est iile, lu
tium fore debebit, ut neuter eorum ad alias transeat saltemconstanlissi rne persevera, quod te non exbor-
ullo riwdo huptias. tarer, nisi quia libi ad hoc ipse consenserat., Nam
CAP.152. — De eodem. Augustimts de nupliis et si nunquam tenuisses ejus assensurn, nunierus te
concupisccnlia (lib. r, c. II). nullus dcfendisset annorum. Item, post pauca. Non
Quibus placuerlt ex consensu ab usu carrralis con- quia pariter temperabatis a commistioiie carnali,
cupiscenliae in perpetuum continere, absit ut vin- ideo tuus maritus esse desliterat. Imo vero lanto
culum inter eos conjugale rumpatur : imo firmius sanctius inler vos conjuges manebatis, quanto san-
erit, quo nragis ea pacta seeum inrerunt, quee cha- ctiora concorditer placita servabatis. Nihil ergo de
rius concordiusque servanda sunl, non voluptariis tua veste, nihil de auro, nihil de argenlo, vel qua-
corporum nexibus, sed voluntariis affectibus ani- ctinque pecunia, vel rebus illis terrenis tuis sine ar-
morum. B bitrio ejus facere debuisti. Item. Est quidam pro
CAP.155. — Ul nec causa orationis invicetn se frau- modulo persouae habifus matronalis a viduali veste
dent conjuges debilo carnati, nisi ex consensu. 'Au- distinctus, qui potest ficlelibus conjugatis salva re-
gustinus de adulter.inis conjugiis (lib. r, c. 2). Iigionis causa vel observantia convenire. Hunc te
(53, q. 4, c. Apostolns.) Aposlolus nec ad lempus, maritus si deponere noluit, nc te velut viduam illo
ut vocelur orationi (J Cor. vri), nisi ex consensu, vivente jactares, puto quia non fuerat in Iiac re,
voluit conjuges carnali invicem fraudare debito. ad dissensionis scaudaliim perducendus,'ma-
Ilem (cap. 3).- Si dicat vir : Dimitto quidem uxorem usque inobedientise malo quam ullius abstinentioe bono.
gis
meam sine ulla causa fornicationis , sed conlinens
Quid enim est absurdius quam mulierem de humili
permanebo, ideone dicemus eum impune fecisse
veste viro superbire, cui te potius expediret obtem-
?
quod fecit Quis hoc dicere audebit, qui volunta-
candidis moribus, quam nigellis veslibus rc-
tem doraini hsee dicentis inlelligit, quoniam nee perare
Quia et si te indumentum monachae de-
conlinenlise causa dimilli conjugein voluit, qui so - pugnare? etianr hoe marito observato
Jfem leclabat, gratius possct
lanf fornicationis causam excepit?" (cap. 4).
Ecce placuit conlinenlia mulieri, viro non placuit; exoratoquesumi,quam illo inconsulto contemptoque
Quod si omnino non sineret, quid ttio
discessit a viro mulier, ct coepit vivere coiitinentcr, ' prsesumi.
seilicet casta sed factura Domi- proposito dcperiret? Absit ut hinc displiceres Deo,
ipsa mansura, quod
conjuge tuo nondum defunelo non indtiereris
nus non vnlt adelterum virunr : qui cum se rron quod sicut Anna, sed sicut Susanna.
conlinueiil alteram quaeret. Quid sumus dicturi
CAP. 157.—Quodpost votum sit necessarium, qttod
mulieri, nonne quod dicit Ecclesise sana doctrina : unlea fuit voluntarium. Auguslinus in epislola
Redde debitum viro (J Cor. yu), ne dum tu quseris ad Armeiitarium,Ripariiim el Paulinam (epist.45).
unde amplius honoreris, iUe unde danrnetur inve- Possim pro modulo meo eosdem ipsos peiiinentes
niat? ad dexlcram regnumque coelorum in suis gradibus
CAP. 154. — Qtiod nulla vovenda sunt a conjugatis, meritisque distinguere atque oslendere, quo differat
nisi ex consensu. Idetn ad Armentarium, Ripatium
et Paulinani (epist. 45). vita conjugalis, filios procreantium patrum matruma
(53, q. 5, c. Una.) Una sola causa esse potest, que familias, verumtaroen religiosorum ac piorum,
ab ea vita quanr vos Deo vovistis, si nuiic ad eanr
qua te id quod vovisti non solum non eohortaremur,
verum eliam prohiberemus implere, si forte lua voveridam exhortandus esscs. Sed quia jam vovisti,
te obstrinxisti, aliudtibi facere noniicet. Prius-
conjux hoc teeum suscipere animi seu carnis in- jam
firmitate recusaret. Nam etvovenda lalia non sunt D quam esses voti reus, liberum fuit, quo esses infe-
a conjugatis, nisi ex consensu et voluntale commu- rior, quamris non sit gratulanda lihertas, qua fit
ni. £t si praepropere faclunr fuerit, nragis est corrif ut non debeatur quod cuni lticro redditur. Nunc
genda temeritas quara persolvenda promissio. Ne- veio quia tenetur apud Dominunr sponsio tua, non
te ad magnara justiliam invito, sed a magna iniqtii-
que enim Deus exigil, si quis ex alierro aliquid vo-
tate deterreo. Non enim talis eris, si non feeeris
verit, sed potius usurpare vetat alienum.
vovisti quaUs mansisses, si nihil tale vovisses.
CAP. 155.— Qnod vivenleuxore pro qitacunqne causa quod Minor enim tuiic esses, non pejor. Modo autem
dhnissa, aliera'duci nonpossit. Beda sttper Mar-
cutn, cap. 51. tanto quod absit miserior, si fidem Deo fregeris,
Una solunrmodo carnalis esi fornicatio, una spi- qttanto bealior, si persolveris. Nec ideo te vovisse
ritualis. Timor Dei facit ut uxor dimiltatur, sicut pceniteal, imo gaudeat jam tibi licere, quod cum luo
multi religionis causa fecisse leguntur. Nulla aulem detrimeiilo licuisset. Aggredere itaque intrepidus et
oausa est Dei lege praescripta, ut vivente ea quse re- dicla imple factis, ipse adjuvabit qui vota lua ex-
-lieta est, alia ducatur. pelit: feiix est necessitas, quoe in meliora compel-
CAP. 153. — Quod voium esl icnendum qitod couju- lil (Supra cap. 154), Una sola csse causa posset qua
fi-JK D. IVONIS GARNOTENSESEPISCOPI 616
te id quod vovisli, non solum non boiiaremur, ve- A CAP.140. — Qualis uxor legilima esse debeal. Ex
rum etianr prohiberenrus inrplere, si forte ttia con- " epislola Leonis papm.
jtix hoc tecum suscipere animi seu carnis infirmi- liabenda (50, q. 5, c. Qualis.) Qualis uxor esse delieat quse
tate recusaret. Nam et vovenda talia non sunt con- est seeundtim legem. Yirgo casla et de-
nisi ex consensu et voluntale conimuni. Et sponsata in virginilate, ct dotata legitime, et 3 pa-
jugatis,
si prsepropere factum fucrit, magis est cortigenda rentibus tradita, et a sponso, et a paranj-mpliisacci-
temeritas quam persolvenda promissio. Neque enim pienda, et ita secundum legem et Evangelium puLli-
Deus exigil, si quis ex alieno aliquid voverit, sed cis nuptiis honesle in conjugium liquide sunienda,
et omnibus diebus vitae (nisi ex consensii et ousa
potius usurpare vetat alienum. Divina quippe de
hac re per Apostolum est prolaia sentenlia : Uxor vacandi Deo) nunquam propter Jiominem separanda,
non habet polestatem sui corporis, sed vir. Sitniliter el si fornicata fuerit dimittenda; sed, illa vivente,
el vir non liabet polesfaiem sui corpons, sed mulier altera non ducenda, quia adulteri regnnin Dei non
(ICor.yu) possidebunt (I Cor. vi), et poenitentia Ulius per
Scripturas recipienda.
CAP. 158. — De Demetria virgine. Auguslinus in epi- CAP. 141. — Ul ntiltus occ.ulte nuptias celebret. Ex
stota ad Julianum (epist. 143). B decrel. Hormisdm papw, cap. 6 (In frag.).
Ministerii nostri adjuvanle gratia et misericordia (50, q. 5, c. Nullus.) Ut nullus fidelis, eujuscun-
Salvatoris, iiij domo vestra farrtus fructus exortus que'conditionis sit, oceulte nuplias faciat; sed be-
est, ut humanis nupliis jam paratis sancta Derae- nedictione a sacerdote accepta, publiee nubat in
trias spiritualem sponsi illius proeferret amplexum, Domino.
cui specioso prse filiis hominitm ad habendam Spi- CAP. 142. — Quo tempore nupiim celebrandm sint.
Ex conc Ilerdensi, cap. 5.
rilus uberiorem fecunditatem, nec ad amiltendam
carnis integritatem virgines nubunt. Nesciremus au- (35, q. i, c Non oportel.) Quod non oporteal a
in octavas Pasclioe, et trilius
tem quemadmodum noslra illa tunc exhorlatio, a Septuagesima usque
hebdomadibus anle festivitatem saiieli Joannis Ba-
Jidcli et nobili virgine fuisset accepta,nisi nobis pro-
fectis, cunr post paululum professa fuisset sancti- ptislffi, et abAdventu Domini nsquepostEpipIianiam
moniam virginalem, hoc ingens Dei donunr, quod nuptias celebrare. Quod si factum fuerit, separen-
tur.
per servos quidem suos plautat el rigat, sed per se-
GAP. 143.-—Qualiler benedicanlur a sacerdote ntt-
ipsum dat iiicremeiitum (J Cor. iri), nobis operariis benles. Ex concilio apud Valentias, cap, 101 (sub
provenisse, vestrarum litterarum lsetissimo nuntio, ., Joan. I, in fragmcniis et Carth. iv, c. 13).
cl veraci testimonio disecremtis.
(Dist. 25, c. Sponsus.) Sponsus et sponsa cum
CAP, 159. — Quocl non erret qtd filiam sttam dat viro benedicendi sunl a sacerdote, a parentibus vel pa-
habenti conciibinain. Ex decretis Leonis papw I ranymphis in eeclesia sacerdoti offerantur, et cum
(epist. 91, ad Ruslicum episc. c 4). benedictionem acceperint, eadenr nocte pro reve-
(52, q. 2, c. Non omnis.) Non onrnis nrulier viro rentia ipsius benedictionis in virginitate perma-
juneta uxor est viri, quia nec omnis filius hoeres est ncant.
patris. Nuptiarum autem fcedera inter ingenuos sunt CAP.144. — Ut nullutn
et inter et nrulto hoc conjngiuin sine dote fiat. Ex
legitima, sequales, prius ip- conc Arelalensi III, cap. 7 (In fragtn.)
sum Domino constiluente, quam initium Romani
existeret. aliud est aliud concu- (50, q. 5. c Nultum.) Nullum sine dote fiat
juris Ilaque uxor,
sicut est aliud aliud libera csnjugium ; juxta possibiUtalem fiat dos, nec sine
bina; ancilla, (Galat. iv.) publicis nuptiis quisquam nubere vel uxorem ducere
Propter quod etiam Apostolus ad manifestandam
harum personarum discretionem, testimonium ponit praesumat.
ex Genesi, ubi dicifur Abrahse: Ejice anciltam et CAP. 145. — Ut sponsus et sponsa unte nnptias a
_ sacerdote benedicantur. Ex decretis Solheris papm,
filium ejus : non enhn hwres erit filius ancillw ciim " 5.
cap.
filio meo Isaac (Gen. xxn). Unde cum soeietas nu-
Ut sponsus ac sponsa cum preeibtis et oblatio-
ptiarum itaab initio constitula sit, ul praeter sexuum
itibus a sacerdole benedicantut': et legibus spon-
conjunctioiiem haberet in se Christi et ecelesise sa-
cramentum (Ephes. v); dubium non est eam mu- setur ae donetur, et a paranymphis custodiatur, et
lierem non pertinere ad matrimonium, in qua do- publice solemniterque accipialur. Biduo etianr ac
cetur nuptialenon fuisse nrysterium. Igitur cujuslibet triduo se abstineant, et doceantur ut eastilalein
loci laicus [clericus, orig.] si filiam suam viro ha- interse eustodiant, certisque lemporibus nubarrt, ut
benti concubinam in matrimonium dcderit, non ita iilios non spurios, sed haereditarios Deo et sssculo
accipiendum est, quasi eam conjugato dederit, nisi generent.
forteilla mulier et ingenua facta, et dotata legitime, CAP. 146. — De prinii conjugii benediclione. Ex
etpublicis uupliis honestala videalur; quiapaterno concilio Mediolanensi, cap. 2.
arbitrio viris conjunctoe carent culpa, si mulieres, In prinro conjugio debet presbyter missam agere
quae aviris habcbantur, in matrimonio non fuerint et benedicere ambos, elpostea se abstineant ab etv
quia aliud est nupla, aliud concubina. clesia 50 diebus.
 617 DECRETI PARS VIII. — DE CONJUGIIS, ETG. 618
CAP. 147. — Quod vir fidelis a mulierc infideti se- A foruicationis causa licct uxorenr adulteram dimit-
parari non debeat. „ tere; sed illa vivenle, non licet alteram ducere.
ApostoluS dicit : Si quis frater uxorem habel CAP. 154. — De illis qiti anle nuplias concubinas
infi&elem-et limc cdnsentit habitare cum illo, noh habuerunt. Item Augustinus (serm. de tetnpore
dimitlat illam. Et si qua mulier habel virum infide- 242).
tem, et hic consentit habitare cum illa, non dimitlat Quale est, quod multi virorum ante nuplias con-'
vifum. Sanclificatus enhn vif erit infidelis in muliere Cubinas sibi adhserere non erubescunt, quas post
erit mulier virum aliquot annos dimittunt, et sic postea leghimas
et
fideli, sanctificata infidelis per
uxores accipiunt. Paulo post. Unde coram Deo et
fidelem (I Cor. vi). coram angelisejus contestor atque denunlio, Deum
CAP. 148.— Ut in Christianorum nuptiis non"saltetur.
Ex concilio Laodicensi, cap. 55. et ista semper prolribuisse, et nunquam ei placuisse,
Q\iod rion oporteat Christianos euntes ad nuptias quia-praecipue temporibus Christianis, concubinas
origin.], sedvenerabi- habere nunquam licuit, et nunquam licebit. -
plaudererelsaUare[[3aW.t?£tv, — liem de concubinis. Ex eoncilio Are-
Uter ccenare vel pr3nde.re, sicut Christianos decet. CAP.155.
15.
CAP. 149. — Ul vidttam nemo furetur in uxorem. _ Nulli liceal ullolatensi, cap.
Gregorius dicit (conc. Rom. I, sub Greg. JJ» tempore duas uxores habere, sed
c. 10). neque unquam concubinam.
(56, q 2, c. Si quis.) Si quis viduam luratus fuerit CAP.156. — De ancifla, utrum proprio domino suo
in uxorenij vel consentiens ei, anathema sit. Et re- legithna fieri possit. Ex decrehs Julii papw, cap. 4
(in fragm).
sponderunt omnes tertio: Anathema sit!
CAP. 150. — Ut virginem nemo furetur in uxoretn. suam (29, q. 2, Si quis anciliatn.) Si qttis ancillam
Item ejusdem. libertate donaverit, et in matiimonio sibi so-
Si quis virgihem nisi desponsaverit, furatus eiaverit, dubifabatur apud quosdam utrum hu-
fueritiu uxorom, vel consentiens ei, anathema sit. jnsmodinupliseIegitimaeessevideantur,an non. Nos
Et responderunt omnes terlio: Anathemasit! itaqiieTetustam ambrguiiatem decidentes, talia con-
CAP. 151. —De virginevel vidua furala. Exdeeretis nubia legitima esse censuimus. Si enim ex affectu
Eusebii papm, cap \Q(ibid.,oup. 11). fiunt omnes nuptise, et nihil iropium et legibus con-
Si quis virginem vel viduam furatus fuerit in trarrum in tali copulatione fieri pofest, quare prsc-
tixorem, nisi a se desponsatam, analhema sit. dictas nuptias inhibendas existimaverimus ? Omni-
CAP. 152. — De virginibus qum virginilatem ante bus vobis unus est Pater in coelis (Matth. vi), et
nuptias non cuslodicrinU Ex concilio Eliberitano unusquisque dives et pauper, liber et servus; sequa-
5
cap. (cap. 14). liter pro se et pro animabus eorum rationem daturi
YTirginesquse virginitatem suara non custodierint, sunt. Quapropter omnes cujuscunque conditionis
si eosdemuui eas violaverint, maritos acceperint, eo
siut, unam legenr quantum ad Deum habere non
quod solas nuptias violaverint, posf poenitentiam dubitamus.
unius anni reconcilientur. Si alios cognoverintviros, CAP. 157. — De illo qui servum suum el ancillamin
eo quod moechatse sint, quinquennio poehiteant, et matrimonium conjunxeril. Ex concitio Maliscensi,
"
sic ad communionem aeeedaut. cap. 10.
CAP. 155. — Quod nulli liceat concubinam habere. Si servum et anciUam dominus amborum in ma-
Ex dictis Auguslini (lib. h, hom. 49). trimonium conjunxerit, et postea liberato servo
(Dist. 54, c. Audite.) Audite, charissiroi, membra vel ancilla non potest redimi qui in servitio est,
Christi et matriscathoUcseEcclesise filii. Quod dico ideo matrimonia non solvuntur.
corapetcntibus, audiant fideles. Quod dico fidelibus, Cu?. 158. — Demuttinubis. Ex concilioBracarensi,
audiantcompetentes. Quod dico fidelibus et compe- cup. 81. (Ilartinus Brac, in capitulis synodorum
tenlibus et pcenitentibus, audiant et catechumeni, Grosc. c. 80, epist. 9.)
audiant omnes, timeant, et nemo contemnat. Sit Si quis multis nuptiis fuerit copulatus, poeniten-
mihi UTconsolationem vesler auditus, ne,vobis sit p tiam agat. Conversatio autem et fides pceirrtentis
in testimonium dotor meus. Competentibus dico:. compendiat lempus.
Fornicari vobis non licet, suHciant vobisuxores; CAP.159. — Qttod secunda conjugia smcularibus iwn
concubinas vobis non licet habere. Audiat Deus si negentur, quibus tamen ad clerum minime venire
conceditur. Ex decretis' Gelasii papm, cap. 24.
vos surdiestis; audiant angeli ejus, si vos contem- Secundas nuptias sicut saecularibus iniri conce-
nitis, concubinas non li.eetvobis habere. Et si non ditur, ita post eas ad clericale nullus sinitur venire
habetis uxores, tamen non licet vobis habere con- collegium. Alia est enim humanae fragilitati gene-
cubinas, quas postea dhnittatis et ducatis uxores; raliter concessa licentia, alia debetesse vita divina-
Tanlo major damnatio vobis erit, si volueritis ha- rumrerum servitio dedicata.
bereetconcubinasetuxores. Nonlicetvobis habere CAP. 160. — Deiltis qui in plurhnas nuptias incide-
uxores, quarum priores mariti vivunt. Nec vobis, rint. Ex concilio Neocwsariensi, cap. 5.
feminse, habere viros licet, quorum priores uxores (31, q. \, c De his qui.) De his qui in plurimas
vivunt. Adulteria sunt ista eonjugia, non sunt jure nuptias inciderunt, tempus quidem prsefinitum ma-
coeli,"sed jure saeeuli. Nec illamfeminam licet ha- nifestum est, scd conversatio eorum et fidos tempus-
bere, qttse per repudium decessit a marito. Solius abbfeviat.
PATROL. CLXI. 20
 619 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl . 620
CAP.161. —De illis qui lertio miptias celebraverint. A in matrhnonium accipere possit. Ex epistola priina
Ex decretis Hormisdm papw, cap. 2. Sirkii papw, 'cap. 4.
Ne qttisquam amplius qttam dtias accipiatttxores, (27, q. 2, c. De conjugali.) De conjugali autem
quia jam tertia superflua est. ^violatione requisisli, si desponsatam alii puel-
CAP. 162. — De Bigamis. Ex concilio Laodiccnsi, lam alter in matrinronium possit accipere. Hoc ne
cap.-l. ftat modis omnibus inhibemus; quia illa benedictio,
De his qui secundum ccclesiasticam fegulam li- quam nuplurse sacerdos imponit, apud fideles cujus-
Jiere ac legilime seeundis nupliis juncti stinl, ncc dam sacrilegii instar est, si ulla transitione violetur.
•occulteTiupliarum copulam fecerunl [imluQpayap.ia-j CAP.170. —J>c his qui sponsas alienas rupiunt. Ex
irnitaoyrag], oportet ut parvo tempore transacto, concilio Meldensi, cap. 5 (sub Sergio II, cap. 68).
vacent orationibus et jejuniis. Quibus etiam juxta De his qui sponsas alienas rapiunt, -antiqua et
indulgentiam, communionenr reddi decrevimus. syno.dalis sententia observetur. Quod et si forte in
CAP.165. — De numero matilorum. Ex dictis Hie- ecclesia evenlus talis reperiri dignoscitur, ut pro sa-
ronymi (lomo III, contra Jovinianum lib. r). lulis-et religionis competentiis humanius quiddam
Ubi fuerit nuroerus. marilorum, ibi vir propiitts debeanl tractare pontifices, sicut canoniea,ul eisdem
xmus essedesistit. ft verbis utanrur, docet auetoritas; quiaprior, inquiens,
CAP. 164. — De ingenuo, si allerius ancittam pro definitio durius, posterior aulem qiiiddam fraclavit
ingenita w.ceperil, et posiea aneitlam esse inlel- humanius, nullo modo, ut ad maximamindulgeir-
lexerit. Ex conc apud Yermeriam, cui interfuit
rex Pipinits, cap. 7. tiam descendamus , alterius sponsae acceptor sine
(29, q, 2, c. Si quis ingenuus.) Si- quis ingenuus publica transeat pcenitentia. Quod si haee [his, orig.)
homo ancillam alterius acccperit, et sestinial quod obedire renueril, 1sine ulla refragatione anathenrati-
ingenua sit, si ipsa femina postea fuerit in servi- zetur. Fautores vero illius juxta 'modum culpse epi-
tule detecta, si eanr a servilule rediniere polest, scopi decreto poshiteant. Si vero, quod non optamus,
faciat; sinon potest, si voluerit, alrain aecipiat. Si de gradu ecclesiastico talibus nupliis se conseuso-
autem servam eam seierat el collaudaverat, post ut rem vel interventorem manifeste prodiderit, a gradti
Jegitimam habeat. Similiter el mulier ingenua de propriorepellatur; et si verisimiliirus exinde suspi-
servo alterius facere debel. cianibus fuerrt propulsatus, canonice se purget.
CAP.165. — De femina ingenua, si servum maritum CAP.171. — 'De eadem re. Ex concilio apttd
acceperit. Excodem conc, cap. 8. Aquisgranum, cap. 3.
(29, q. 2, c Si femina.) Si femina ingenua aece- llacuit, ut hi qui rapiunt feminas vel lurantur aut
peril servum, sciens quia servus esset, habeat eum, C l seducunt, eas nullatenus habeant uxores, quamvis
quia omnes unum patrem habemus in ccelis (Maith. eis postmodum conveniat, aut eas dotaverint, vel
vi). Una lex erit et viro el feminae. nuptialiter cum conseB.su parentum suorum accepe-
CAP. 166. —De legiiime conjunctis, si alter itlorum rinl. ,Si quisautenr uxorem habere voluerit, cano*
itt amentiam devenerit. Ex epislola Nicolai ad Ca- nice et legaUter eam aecipial, et non rapiat. Qtii
rolum Maguntienmn cpiscopum missa (in rescript. vero eam rapuerit, vel furatus fuerit, aut seduxerit,
iil. xvm, c. 7).
c. Si Si matri- nunquam eam uxorem habeat.
(52, q. 7, qui niatrimonium.) qui
monium sani contraxerint, et uni ex duobus amentia CAP.172.—Iletn de eadem re. Ex concilio Meldensi,
aul furor, aut aliqua inftrraitas aecesserit, ob hane cap. 10 (sub. Serg. II, c 66; conc. Rom., sub
Greg. II, c. 10). - .
infirmitatem conjugia talium solvi non possunt. Si- Qui vero deinceps rapere virgines praesumpseriiit
militer senliendum de his qui alr adversariis excae- vel viduas, secuudum synodalem beati
Gregorii de-
cantur, aut membris detruncantur. finitioneni, ipsi et compUces eorum anathematizen-
CAP. 167. — De legitimis malrimoniis servorum. Ex tur, et raptores sine
conc Cabillonensi n, cap. 30. spe conjugii perpeluo maneant.
CAP.173. — De his qui rupiunt pueltas sub nomine
(29, q. 7, c. Dictum est.) Dictum est nobis quod P simul habitandi.Exconcilio Cltatcedonensi, cap,2J
quidam Iegitima servorum matrimonia, potestativa (aciione 15).
quadam praesumptione, dirimant, non attendentes il- (36, q. 2,e. Eos qui rapiunl. )Eos qui rapiunt mulie-
lud evangelicum: Qupd Deus conjunxit homo non res sub nominesimul habitandi,cooperantes autem et
separet (Malth. xix). Unde nobis visumest ut conju- conniventes raptoribus, decrevit sancta synodus, ut
gia servocum non dirimanlur, etiamsi diversos domi- si quidem clerici sint, decidant de gradu proprio;
nos. babeant; sed in uno eonjugio permanentes, si vero laici, anathematizentur.
dominis.serviant suis. Et hoeiaiUis observandum CAP. 174. — ' ExDe puellis raplts nottdum desponsatis.
est, ubi legalis conjunctio fuit, et per voluntatem conc Cabilloh., cap. 2i7.
dominorura. (56, q. 2, c. De pueliis.) De pueUis raptis necdum
CAP.168. — De furiosorum matrimoniis. Ex decrelis desponsatis in Chalcedonensi concUio scripium esi:
Fabiani papce, cap. 5 (ad calcem decrelorum). Eos qui rapiunt puellas, &ub nonrine simul babi-
(32, q. 7, c. Neque fmiosits.) Neque furiosusneque . tandi, cooperantes et conniventes raptoribus, deere-
furiosa matriroonium conirahere possunt; sed si vitsancta synodus, ut si quidem clerici sunt, deci-
«xmtraclum fuerit, non separentur. dantde gradu proprio; si vero laici, anathematizen-
CAP.169. — De despansata puella, ulrum alter eam tur. Quibus verbis datur intelligi, qualiter hujus
C2I DECRETI PARS VUT.— DE CONJUGIIS, ETC. 622
mali auctores damnandi sint, quando participes jA habuit ipsam aliquo tempore, ct ipsa fernina dicit quod
consilii et conniventes tanto anathemate feriuntur, non coisset euitf ea, et ille vir dicit quod sic fecit,
ut juxta canonicam auctoritatem ad conjugia legi- in veritateviriconsistat, quia vir capul est mulieris
tima raptas sibi jure vindieare nullatenus possunt. (I Cor. xi).
€AI>.175. — De eadem re. Ex concilio Toletano. CAP. 181. —De eadem re. Ex concilio Triburiensi,
Proinde placuit atque stitutum est a sacro con- cap. 5 (conc. Tribur., c. 41).
ventu ut, si aliquis sponsam alterius rapuerit, pu- (27, q. 2, c. Quidam despondil.)Yir si duxcriluxo-
blica poenitenlia multelur, et siue spe conjugii rem concumbere cum ea non valens, et frater cjus
maneat. Et si ipsa eidem crimini consentiens non clanculo eam vitiaverit, et gravidam reddiderit, se-
iicentia nubendi alii non si et parentur. Considefala autem imbecillitate, miseri-
fuit, negetur. Quod
cordia eis impartiatur ad conjugiiim, tantum in
ipsi post haccse conjungere praesUmpserdnt, utrique
Domino.
usque ad satisfactionem anathematizentur.
CAP.176. — De eadem re. Ex concilio Ancyrano, CAP,182. — Item de eadem re. Ex epistola Gregotii.
cap. 11 (cap. 10). (55, q. 50, c. Requisisti.) De his requisisti, qui ob
(27, g. 2, c. Desponsatus.) Desponsatas puellas et causam frigidse nalurae se dicuiil non posse invicem
post ab aliis raptas, placuit erui, et eis reddi qffibus B operam carnis dantes, commisceri. Isle vcro, si non
ante fuerant desponsatae, etiam si eis a raptoribus polest ea uli pro uxore, habeat quasi sororem. Quod
vis Ulata constiterit. si retinaculum jugale volunl rescindere, maneant
CAP.177. —De eadetn re, Ex~concilhi Meideim, Aitrique innupti. Nam si huic non poluit naturaliter
cap. 65. ,ooncordare, quomodo alteri conveniet? Igitur si vir
Si autem [hi «. qui, origJ] needum eas quas ra- aliam vult accipere uxorem, manifesta ratio palet,
puerant, cum voluntate parentum sub praefato de- quia succendente diabolo odii fomitem, cxosam eam
sponsionis vel dotalitir nomine, in conjugium sum- habuit, et idcirco illam diraittere nrendacii falsitate
ptas habent, quando in omnium aures haec fuerit molitur. Quod sirauliercausaluret dieit, Yolomaler
constitulio promulgata, ab earum conjunctione esse et filios procreare, uterque eorum scptima
separentur, et psblicae pccnitentiaesubigantur. Raptae manu propinquorum laclis sacrosanctis reliquiis,
autem parentibus legaliter restituantur. Post actam JBrejurando dicat, ul nunquam per commistiojieHi
vero publicampoenitenliarn, si setas et incontinentia carnis conjuncfiuna caro effecli fuissent; tuiic vide-
exegerit, legitimo ex utrisque partibus placito con- fcw mulierem secundas posse contrahere nuplias.
juglo socientur. Nam in his uon regulam conslitui- Humanum dico, propter infirmitalem carnis eorum
•mus, sed, ut verbis magni Leonis utamur, quod sit (Rom. vi). Yir autem qui fiigidae naturse est, maneat
tolerabiUus.sestimamus. Quod si irnus ex conjugatis sineeonjuge. Quod si etille aliam copulara acceperit,
obierit, is qui publicam pcenitentiam exegerit et tune qui juraverint perjurii crimine rei teneantur,
superstes exstilerit, iterare conjugium non praesu- et poenitentia peracta priora cogantur recipere
aiat, nisi forte episcopus prseviderit aliquam conce- «onnubia.
dere indulgeutiam, ut graviorem possit amovere CAP. 185. — De conjttgatis qui smcularia relinquere
offensam. desiderant. Ex dictisBusilii episcopi (82).
CiP. 178. —De ilfis qui matfimonio junctt sunt, et Si quis conjugatus vult converti ad monasterium,
concumberenon possunl. Ex epistola Gregorii ad non est recipiendus, nisi prius a conjuge castimo-
Joannetn Ravennalem episcopum. niam profitente fuerit absolutus. Nam si iUa; vivente-'
Qaodautem interrogasti de his, qui in matrimo- illo, per incontinentiam alteri nupserit, procul dubio-
nio juncti sunt, cl nubere non possunt, si ille aliam adulfera erit, nec reeipitur apud Deum
ejusmodi
vel illa alium ducere possit, quibus scriptum est: viri conversiq, cujus sequitur conjugalis foederis
Yir et mtdier si se conjunxerint, et postea dixerit prostitutio. Tales igitur tunc sine culpa
sequuntur
mulier de viro, quod non pessit coire cam ea; si Christum, rclicto saeculo,,si habeant ex
pari volun-
poteslprobare per justum judicium quod verum sit, tate eastitalis consensum.
accipiat alium; si autem ille aliam acceperit, sepa- CAP.184. — De viro
rentur. qui uxorem suam velari permi-
serit. Ex concilio Remensi, capilttto 4.
CAP.179. — De eadem t-e. Ex conciiio apud Verme-
riam, tetnporibus Pipini regis, cap. 17. (55, q. 5, c: ,Qui umorem.) Qui u.xorem suam per-
Si qua muUer se proclamaverit quod vir suus miserii velare, aliam non accipiat, sed similiter
convertatur.
nunquam coisset cum ea^ eseant inde ad crueem,
et si verum fuerit, separentur, et illa.faciat quod CAP. 185. — De, muliere, si sine licentia viri sui
vetum sibi imposuerit. Ex concilio apud Compen-
vult. dium, cap. 6»
CAP,180. — De eadem re. Ex eonciiw apud (33, q. 5, c. Mulier si sine.) Mulier si sine licentia
Compendium, zap. 20. viri sui velum in caput miserit, si viro piaeuerit,
(55, q. 1, c. Si quis.) Si quis accepit uxorem, et reeipiet eam iterum ad conjugium.

(82) Ex syn. vm sub Photio Constant. celebrala, penult. can. cui aliquot interfuere eniscopi
' r Dasilii
nomme.
 625 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 624
CAP. 186. — De eutlem -e. Ex registro Greg. ad A parentum aut rerum stiarum eum sequi noltierif,
Adrianum notarium, tib. rx, cap. 46. ipsa omni tempore, quandiu vrr ejus quem secufa
(27, q. 2, c. Agathosa.) Agathosa Iatrix prsesen- non fuit, vivit, semper innupta permaneat.
tium questa est marituni suunr contra voluntatem CAP.190.—De feminis quw, caplis vhis,yel in cupii-
suam in monaslerio Urbici abbatis esse conversum. vitalem missis aliis mipserint. Ex epistola Leonis
Quod quia ad ejusdem abbatis culpanr el rnvidiam papm, cap. 42 (acl Nicetam Aquileiensem episU).
non estdubium pertinere, experientise ttise praeeipi- (79, c. 1, quanquam non iisdem omnino verbis.)
mus, ut diligenti inquisilione diseutiat, ne forte cum Quod debeanrfeminae quse, captis virisetrn capti-
ejus voluntate conversus sit, vel ipsa se mutare vitatem duetis, aliis viris nupserant, putantes
promiserit. Et si hoc repererit, et illum in mona- interemptos marilos, remeatis de captivifate priori-
stcrio permanere provideat, et hanc, sicut promisit, bus viris copulari : ut cuique id quod legilime
mutaro compellat. Si vero rril horum est, rrec quod- habuit reformetur, et recipiat unusquisque quod
dam fornicationis crimen propter quod viro lieet suum est, et redintegrentur foedera nuptiarunr.
uxorcm relinquere prsedictam mulierem commisisse CAP.131. — Qiwd non prcbetur esse .culpabilis qui
uxorem caplivi ia matrimonio videtur esse sortiius.
eognoveris, ne Ulius conversio uxori reliclar in sse- ,. Ex epistola
culo fteri possit perditionis oecasio, volumus ut ejusdem, ^ap. 45 (ibidem, c 2).
Nec lamen culpabilis judieelur, et tanquam alieni
maritum suum illi,'et si jam tonsuralus est, reddas
omni excusatione cessanle. Nam, excepta fornica- joiris pervasor habeatur, quipersonam ejus roariii,
tionis causa, virum uxorem relinquere nulla ratione qui janr non esse existimabatur, assumpsit. Sic enim
ad eos qui in captivitatem ducti sunt
conceditur- quia postquam eopulatione conjugii viri multa, quse In
perlinebant, jus alienum transire pofuerunt;
atque mulieris unum corpus efticilur, non potest ex tamen plenum juslitiae est ut ejusdem reversis
.parte converii, et ex parte in sseculo manere. reformentur. Quod si in mancipiis, vel in
propria
CAP.187. — De singulari ceriamine, quod Lotharius agris, aut etiam in domibus ac possessionilrus
molilus esl contra Theibergam uxorem suam. Ni-
colai pcipw(in rescr. lit. xx, c. 1). rite scrvalur, quanto nragis in conjugiorum redin-
faciendum sit ut, quod bellica necessitate
(2, q. i, c. Monotnachiam.) Monomachiam vero in tegratione
turbatum est, pacis remedio reformetur ?
legem non assumimus, quam prseceptam fuisse non
— Ut simulieres ad priores maritos rcdire
reperimus. Quam licet inisse quosdain legamus, sicut CAP. 192.
sanctum David et Goliam sacra prodit Jiistoria notuerint, velut impiw ecclesiaslica communione
' privandm sunt. Ejusdem Leonis, cup. 45 (ibidetn
(J Reg. xvn), nusquam tamen ut pro lege teneatur, r, C- *)•
aiicubi divina sanxit auctoritas : cum hoc et hujus- (u (54, q. 2, c. Si aiitem.) Si autem aliquse mulieres
cemodi sectanles, Deum solummodo tentare vi- ita posteriorum virorum amofe surrt caplse" ut
deanlur. malint his cohserere, quam ad Iegitimum redire
Cvp. 188. — De eadem re, ejusdem Nicotai ad consortium, merito sunt notandse, ita ut ecclesia-
Lolharium (epist. 51), slica communiohe prrvenlur, quse de re excusabili
(27, q. 2, c Scripsit.) itaque summo studio Thei- contaminalionem [quia inexcusabiliter cont., orig.]
bergam conjugem tuam tanquam propriam carnem crimiriis elegerunt:' osterrdenles srbimet pro sua
fovere ac diligere procurato, et ne illam ullo pacto incontinentia remissio poterat
placuisse, quod justa
consentias discedere a te, vigilanter altendere. Unde Redeant ergo, in suum stalum voluntaria
expiare.
si vult a teiliseedere, corripe, inro corrige eam, el
redintegralione conjugia, neque ullo modo ad op- ,
a tali intentione per omnia revoeare satage. Jam
probrium malse voluntatis trahatttr, quod conditio
vero si amore pudicitise separationem quaerit, et necessitatis extorsit;
quia sicut hse muUeres, quae
eonjugalis connubii solutionem eftiagilat, certum ad viros suos reverti noluerint, impise sunl haben-
est, Apostolo dicenld, quia mulier sui corporis pote- dae, ita illse, qttaein affectum ex Deo initum redettnt,
statem non habet, sed vir (I Cor. vri). Yerum si etipse
r>merito sunt laudandse.
pudicitiam sectatus religionis obtentu copulam dis- CAP.195. -— Ut si viri de
solvere vis, tantum ne simulate fiat concedimus. caplivitate regressi, intem-
verantia uxorum offensi non fuerint,et voluerint eas
Nam, licet sit scriptum: Quod Deus conjunxit Iwtno tn conjugio recipere, liberam habeanl facutlatem.
non separet (Malth. xrx; Gen. n),Deus tamen, et non Item Leonis papw, cap. ii (ibidem, c 5'1.
lromo separat, quando divini ampris intuitu ex con- Et ideo s.i viri post longam captivitatem reversi,
sensu utriusque conjugis matrimonia dissolvuntur. ita in dilectione suarum conjugum perseverent, ut
Si ergo hoc modo vis, gratuito permittimus anirao, eas cupiant in suum redire consortium, omittendum
celeremque prsebemus assensum; aliter aulenr fieri est, et inculpabile judicandum, quod necessilas in-
mutuanr separationem vestram prohibemus. tulit, et restituendum est quod fides poscit.
CAP. 189. — De illis qtti in aiias pmvincias fugeiint, CAP. 194. — Quid agenctum sit si per sortiarias vel
aut suos seniores secuti fuerint, uxoribus suis domi maleficas, concubitus .impedilus fuerit. Hincmarus,
.relictis. Exconc apud Yermetiam, cap. 6. Remensis episcopus.
(34, q. % c. Si quis necessitate.) Si quis necessitate (53, q. \, c Si quis per sorliarias.) Si per sor-
Hievitabili cogente, in alium ducatum seu provin- tiarias atque maleficas ecculto, sed nunquanr in~
siam fugerit, et uxor ejus cum valet et polest amore justo Dei judieio permittente, et diabolo prseparante,
 DECRETTPARS YIII. - DE CONJUGIIS, ETC. 626
625
concubitus non sequitur, bortandi sunt quibus ista A smnpsisse dignoscittir. Ex concilio Meldenst, t ap. 69
et liurojliato Deo (et conc Ttibur., c 51).
eveniunt ut corde eontiilo spiritu
ct sacerdoti de omnibus peccatis suis puram con- (51, q. 1, <: Si quis vivenle.) Is qui, vivente marito,
eonjugem illius adullerasseaccusatur,et eo inproxi-
.fessionem faciant, et profusis lacrymis ac largiori- mo defuncto earndem sumpsisse dignoscitur, orani-
Lus eleemosynis et orationibus atque jejuniis Domi-
frrodis publicoe pcenilenliaj subigalur. De quo etiam
110satisfaciant, et per exorcismos ac csetera medi-
post pcenitenfiam prsefatam, si expedierit, servabilur
cinse ecclesiasticae munia, ministri ecclesiae tales nisi forte idem aut mulier virunr qui mor-
ac do- regula,
Iquantum annuerit Dominus, qui Abinrelech, tuus fuerat, occidisse notentur, aut propinquitas,
'mum ejus, Abrahae orationihus sanavit (Gen. xx), vel alia
quaelibet actio criminalis impediat. Quod si
sanare procurenl. Qtti forte si sauari non potuerint, sine ulla spe conhjgii.cunr pceniT
probalum fuerit,
separari valebunt. Sed postquara alias nupliasoxpe- tentia perpeluo maneant. Si aulenr negaverit se
lierint, UUsin carne viventibus quibus junctse fue-
eamdem feminam, vivenle viro, nequaquam aduile-
rint prioribus quos reliquerant, etiam si possiliilitas
rasse, et prsefati homicidii neuter eorum convinci
concumbendi eis reddita fuerit, reconciliari nequi-
bunt. potuerif, purgenl legaliter famam stise opinionis, et
utantur conjugio, si alia, ul diximus, non
-Ctp. 195. — De illo qui in paganisnw uxorem suam B sumpio
dimiserit. Ex decrelis Eulychiani papw (in frag., impedierit ratio.
dccr. 5). CAP.202. — De eadem re. Ex concilio Triburiensi,
(28,^. 1, c.Si qttis genlilis.) Si quis gentiUs gen- cup. 40.
lilem dimiserit uxorem ante baptisma, post baptis- (51, q. 1, c Relutum.) Relatum est auribus san-
mum inpoteslate ejus eril earn habere, vel non ha- clorum sacerdotum queradam alterius uxorem stu-
bere. jaro violasse, rnsuper et moechse,vivenle viro suo, jtt-
' GAP. 196. — De ramentum dedisse ut, post legitimi mariti nrortem
baptixato, si uxor ejus infidelis
converti nolueril. Ex dec ejusdem (cap. 6). si supervixisset, ducerct uxorenr. Quod et factum
(28, q. 1, c. Simili modo.) Simili modo si unus ex est. Tale igitur connubium prohibemus et anathe-
conjugatis baplizatus est, et alter gentilis, et sequi malizamus.
non vult, sicut dicit Apostolus, infulelis, si discedit, CAT>. 203. — De illo qui uxorem habet, el smpius mm-
discedat (I Cor. xu)„ chatus fueril. Ex concilio Elibet tino, cap. 7.
Si quis fidelis habens uxorem, non serael sed sse-
CAP.197.—De illo qui ante baptismum mulierem vir-
Kx concilio 2. pius fuerit moechatus, in line mortis est convenien-
ginem acceperat. Mcldensi, cap.
dus. Quod si se promiserit cessaturum, detur ei
(28, q. 2, c. Si quis uxorem.) Si quis babuerit /-j
uxorem virginem antebaptismum,vivente illa, post communio.
CAP.204.—Quod non conveniat cum hwrelicis CLiri,-
baptisma alteram habereiion potest. Crimina in ba- slianos nuptialia jura contrahere. Ex concilio Lcto-
ptismo solvuutur, non conjugia. dkensi, cap. 31 (el conc. Agatlten., c-67).
CAP.198. — De iltis fetninis quw, nulla cattsa inter- (28, q. \,c. Non oportet.) Quod non oportcat cum
veniente, reliquerunt viros suos. Ex eoncilio Elibe- heereticis universis nuptiafum foedera celebrare, nec
ritano, cap. 8. eis filios dare vel sed magis accipere, si ta-
Item feminae quae, nulla praecedente causa, reli- men Christianos sefilias; fieri promittant.
querunt viros suos; Ct alteri se copulaverunt, et iu CAP.205. — Si laieus absolutus cum laiea absoluta
lioc permanere voluerint, nec in fine accipianl com- peccaverit. Ex conc Meldensi-,cap. 1.
nmnionem. Si laicus cum laica femina, id est ulerque absolu-
CAP.199. — De fetnina ijuw adulterum reliqueril, el tus a lege conjugii concubuerit, tres annos poeniteat.
adulterum ucccperit. Ibidem, cap. 9. Et quanto ssepius et negligenlius ea peccata com-
- (52, q. 7, c. Fidelis.) Iiem femina fidelis qttae ad- .
miserit, lanto magis et lempus addatur et modus
uliertim maritunr reliquerit fidelem, et adulterum p.cenitentioe.
[alterum, orig.] ducit. prohibeatur neducat. Siau- CAP.206.— De uxorc qttw, conscio marilo, mmchalu
tem duxerit, non prius accipiat conimuniojiem , fuerit. Ex concilio Maguniinensi, cap. 9..
quam is quem reliquit de sseculo"exicrit, nisi foiie Si, conscio marito el ipso consentienle, uxor fuerit
necessitas infirmitatis dare compulerit. moechata, placuit nec in fine dandam eis commu-
CAP. 200. — Quod neque dimissus. ab uxore, neque nionem. Si vero eam reliquerit, et, separati fuerintv
dimissa a marilo alleri conjunguniur. E.x concilio et digne poenituerint, post lO.annos accipiant com-
Africano, cap. 69 (et conc Milevit, c 17). munionem.
(32, q. 7,-c. Placuit.) Placuit ulsecundunr evan-
CAP.207.'— De viro uxorem twn hubcnte, si cnm alte-
gelicam et apostolicam discipUnam, neque dinrissus ritts ttxore adutlerium perpelraveril. Ex concilio
alr uxore, neque dimissa a marito allerl conjungan- Nnitnelensi, cup. 6 (sub Formoso, c 14).
tur; sedita maneant, aut sibimet reconcilientur. Quod si vir non habens uxorem cum altcrius
Quod si conlempserint, ad pcenitentiam
~ redigan- uxore adulteiium perpetraveril; aut si qua mulier
tur. non habens virum cum alterius viro, ille qui fcedus
CAP.201. — De illo qui vivente marito conjugem i'(- violavlt conjugii, 7 annos, ut supradiclum cst, poeni-
lius adutterasse accusattir, el eatn post mortem teat. Ille qtti lege conjugii non tenetur, 5 annos»
627 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 628
poeniteat. Neque ei.im sequalis poenitentia danda est A unusquisque uxorem suam esse victricem, cum ipse
his, quibus sufficere poleratad explendam Hbidinem ad priinum libidinis ictum victus. cadat ? Aiiquanto
suam conjugum amplcxus, ct illis qui conjuge post. Nam quidquid contra fidem catholicam non
carentes, ardore libidinis impellente, in fornicationem Ucet mulieribus, nec viris Iicebit. Hactenus August^
ceciderunl. Si aulem eadem mulier timore perterrila, a loco
CAP. 208. — De conjttgatis qui aliqua certa re dis- ubi eam episcopus destinavit aufugerit, -etvir ejusab
cidiutn fecerint, ul innupli muneuni. Ex dictis episcopo semel aut bis vel ssepius repelierit, si vilam
Augustini (lib.' i De sermojte Doniini in monte, ei,obtinere possit, perquirat et reddat. Sin autcm,
c. 28).
omnino.non r.eddakMarilus vero quandiu ipsa vivat,
(52, q. 7, c. Apostolus.) Apostolus Paul.us dicit:
Ilis qui sunl in conjugio prwcipio non ego, sed Domi- nullo modo—alteram ducat.
uxorem a viro noit discedere : si CAP.211. Deeo, si quis cum uxore aiterius,vi-
ntts, quod discesserit, vente eo, fornicalus fuerit. Extoncilio apudAilheum
manere innuptam, aul viro suo recoticitiari (lCor. vn). habito, prcssente Cot\rado rege,.-cap. 5..
Potest enim fieri ut discedatea causa'-qua Dominus {31, q. 2,sc. Illud vero.) IHud vero comniunide-
permisit. Aut si feminoelicet virum dimiltere etiam creto. secundum canonum insliluta definimus, et
propler causam fornicationis, quid respomlebimus g prsejudicamus ut, si quis cum uxore aUerius,.vivenle»
tle Jioc quod dicit posterius :, Et vir uxorem non eo,.for-nicaiusfuerit, moriente marilo, synodaU judi^
dhnittat ? (ibid.) Quare non addidit excepta causa cio adilus ei claudatur illicitus, ne ulterius ci con-
fornicationis quod Dominus permiltit, nisi quia jungalurmatrimonio, quam prius polluit adulferio.
similem formam vult intelligi, ut si dimiserit Nolumus enim, iiec Christianoe xeligioni convenit^
(quod causa fornicationis permittitur) maneal sine ut uTius dupat in conjugium quam prius polluit pcr
uxore aut recoiicilietur uxori ? Et post pauca. Domi- adullerium.
nus autem permisit causa fornicalionis uxorem dL- CAP.212.— De ingettuo, si ingettuain acceperil uxo-
mitli; sed quia peimisit, non jussit. rem, el postea se servum esse profiletur. Exconeilio
CAP. 209. — De iliis qui, interveniente repttdio, aliis Triburiensi, cap. 8.
se in malrhiwnio copulaverhil. Ex. decretis Jmw- (29, q, 2, c. Perlatum est.) l?erlalum esl ad san,--
• cenfii papw, cap. 26 (epist. 5, c. 6),
clam synedum, quod quidam ingenuus iugenuam ac-
De his etiam requisivit dilectio tua qui, interve- ceperil uxorem, ct post filiorum procreationem oc-
iiiente repudio, aliis.se matrimonio copulaverunt: casione divortii cujusdam servum se feeerit, utrum
quos in utraque parte adulleros esse manifestum necessario mulierem tenere debeat, et -si tenuerit,
esf. Qui vero vel uxorevivente, quamvis dissociatum utrum illa quoque secundum saecularem legem ser •
esse videatur conjugium,. ad aUam copulanr festina- Q vitulLsubjici debeat. JudicalumBstjirxoremmrnime
runt, neque possunt adulteri non videri, intantum ul debere dimitti; non tanrcn ob Christi legem mujie-.
hsec elianr personse quibus tales conjuncti sunt, rem in serviiutein redigi, dupi iHe non «x consensu
ctianr ipsse adultermm commisisse vidcanlur secun- conjugis se servum fecerit, <mem liberum Ipsa ma-
dum illud, quod leginrus.iir Evangelio :-Qui dimiserit rilunr aceepit.
uxoremsuam, et duxerit aliam, n\mchalur (Matlh. v; CAP.215. — De illis conjugatis quorum leges diversw
xrx). Etideo oranes a communione lidelium decre- sunt. Ex eodem concilio, cap. 39.
vimus abslinendos.. De parenlibus auiem aut, pr%- De-Franeia nobilis quidam homo, nobilem de Sa-*
pinquis eorum, nihil tale statui potest, nisi si xonia Saxonum lege duxit uxorem. Tenuit multis
incentorcs illiciti consorlij, fuisse videantur [dete- anuis, et. ex ea filios procreavit. Verum, quia nqn
gaiUur, orig.]. iisdem utuntur legibus Saxones et Franei, causatus
CAP. 250. — Si cujus uxpr constuprala fueril et est quod eam non sua, id est, Francorum lege de-
propterea marilus perdere iUum mucliinaverit. Ex sponsaverit, vel acceperit, aut dotaverit, dimissaque
conc Ttibuiiensi, cni interfuit Arnulphus rex,
cap. 46. illa duxit alteram. Definivit super hoc sancla syn-
Si cujus uxor consUtprata fuerit, et propterea D odus ut ille transgressor evangelicae legis subigalur
maritus capitali sententiadelere illam machinaverit; poenilentiae; a secunda conjuge separetur, priorem
ipsa vero, urgente mortis perieulp,. ad episcopum resumere cogatur.
confugerit, et auxiiium qusesierit, operosiori tamen CAP.214. — Cur communicentur viri adulteri, cttiu,
si potest episcopus labore desudet, ue occidatur ; si adulteris uxoribus non comniunicelur. Ek decreiis
>ero non potesl, iiullomodoliceat.ei requireniieam Imwcentii papm, cup. 24 (epist. 5, c. i).
reddere ad occidendum, quse se ei oblulit ad defen- (52, q. 5, c. Christiana.) Et illud desideratum cst
dendum. Sed solerti cura transmittat eam ad locum sciri, cur communicantes viri cum adulleris uxori-
qucm ipsa delegerit, ul secura possit vivere. Si verc -. lws non conveniant, cum eontra, uxores in «onsortio
inlerdum maritus eam invenerit et repelierit, sccun- adulterorum vjrorum manere videantur, dum super
dum sseculum polestatem habebit quid ei agerc hocChristjana religio adulterium in ulroque sexu
vclit. Sed audiat sanctum Augustinum dicentem pari ratione condemnet. Sed viros suos mulieres non
(sermone de tempore 245): Cum enim vir~a virlutc facile de adulterio accusant, et non habeht latentia.
noinen accipit, ct mulier a mollilic, id est fragilitate, peccata vindictam. Yiri aulem liberius uxores adttl-
quare coritra crudelissimam libidinis bcstiam TUII tefas apud saccrdotcs dcferrc consucverunt; clideo,
-C29 DECRETI PARS VIII. — DE CONJUGIIS, ETC. 630
niulieribusprodilo earum crimine, communio dene- A sua ad eum sponte reversa esf, "etin ea quOque ita
gatur; virortim autenr latente commisso, non facile temperanda est censura judicii, ut longo jam tempo-
qu.squam ex suspicionibus abstinetur : qui utique re communione minime privetur.
— Ne uxor sine voluntate viri ab eo se-
submovebitur, si ejus flagitium detegatur. Cum ergo <1AP.220. Alexander
paretur. papa II, Landulplw in Cotska
par causa sit, inlerdum probatione cessante, vindi- (epist. 11).
ctseratio conquiescit.
(33, q. 5, c. Notificasti.) Nolilicasti te morte le-
CAP.215. -=- Judicii examhtatio. irus inttrmalunr, el peccalorum tuorum rccordatione
Dehoc qttol mihi reputatum est in hac synodo, et terrore valde anxie qusesisse nrona-
pavcfactum,
quod siraul cura ista feniina adulterium vel fornica- chum fieri, et a tua uxore nrinis el terroribus eanr
tionero fecissem, quod ego non ita feci, nec inde nre occidendi, ad hoc licenliam exlorsisse, et sicte nrd-
titilpabiiem recognosco : sic me Dcus adjuvet, el istud nachicam vestenr sine abbaje sumpsisse, et mona-
jttdicium. sterium peliisse. Postea vcro cum sanus factus es-
CAP.216. —Separatio incestm eopulutionis.
ses, tuse uxoris reclamatioiiibus, cjulationibus, et
(35, q. 6, c. Ab islo die.) Ab isto die in antea, cum
planctibus,'tuaeque familia. dispersionilms, ulpote
ista femina eum qua adulleriunr vel fornicationem
B pcenitetis devictus (penitus dev., orig. et punn.) do-
fecisti, unde disciplinam vel pcenilenliam suscepisti, mum femeasse, et post multos dies quorumdam sa-
amplius non adulterabis, nec fornicaberis cum ea, pieuium consilio ad jam dictai «ubile mulieris red-
nec aliam uxoremaccipies, nisi post peractam poeni- iisse. Nunc autem si libi tua uxore uti liceat,,no~
tenliam tibi licentia data fuerit ab episcopo -aut ab strum consiliunr. Si ita denique est, ut luus~
requiris
ejus misso. Sic te Deus adjuvet. nuntius narrat, non videtur nobis rationabililer, ne-
CAP.217. — Reconciliatio conjugatorum. que sana.nrente id faclunr; quoniam cum omni lro-
(55, q. 6, c Ab isto.) Ab isto die in antea, istam mini ad monachicam vitam tendenti legaliter,- sancte,
tuam conjugem nonrine N. quam injuste dimiseras, et juste sit peragendum, tu coutra leges niinaciter
_ita teisebis, sicut per rectum maritus suam debet et violenter a lua uxore, partim terrore morlis par-
habere conjugem iu dileclione, et debita disciplina. tim tuae infirmilatis dolorihus examinatus, devia se—
Nec eam per ullum roalum ingeniunTa te separabis, cutus, nulla^ ut dicitur, licentia accepta, rccessistt
nec ea vivente aliam accipies. Sic te Deus adjuvet. etmonasterium pelisli. Non enim violentia, sed ek
CAP. 218. — De eadem re. pari voluntate et consensu, sicut sancti Patres di-
Amodo in antea istum tuum maritum, quem in- cunt, hoc fieri debel; neque vir in monasterium re-
'-
jusle dimiseras, ita lenebis, etamplexaberis, et ei in C cipiendus est, nisi uxor illius femineum monaste-
servilio, etin amore, et in timore, ila erissubjecla riuin elegerit, aul professa continentiam, liabitumt'
'
ct obediens, s.cut per rectum uxor suo debet sub- ctinr festinatione mutaverit. Sanclus enim Basilius.
jecta esse marito. Nec unquam ab eo te separabis, de bac re taliter dicit (27, q. 2, c. Si quis conjuga-
nec illo vivente, alteri viro te sociabis, nec conjugio ttts): Si quis conjugatus vutt- converti ad monaste-
aut audulterio. Sie le Deus adjuvet. rium, jion est recipiendus, nisi prius a oonjuge casli-
CAP.219. -— De uxore cujusdam, qumpropler suspi- moniam profitente fuerit absolutus. Nam si illa, vi-
ctottem fornicationis eo relicto, postea act eum re- vente illo, per incontinentiain alteri nupserit, procul
versa est. Gregorius Secundhw episcopo Tauromi- duhio adultera erit, nec recipitur apud Deum ejus-
nitatto (lib. viu regist., epislola 32).
modi viri conversio, cujus sequltur cdnjugalis Xoede-
Praesentium portitor Leo cbariularius ad uos ve-
ris proslitutio. Tales igitur tunc sine culpa reliclo
iiiens, indicavit uxorem suam, quae relicto eo pro sseculo
fornicationis crimine, quo vehementius stimulatam luntale castitalis sequuntur Christum, si habeant ex pari vo-
ob hoc vestem consensum^Ttaque, fili charissime,
aiehat, atque religiosam induerat,
nullatenus initum perpende, et vide si sic canonice a tua es absolutus
culpabilem exstitisse, neque post
uxore, et tua uxor ila pollicita est: ct tu et illa ad*
conjugium in fornicationis culpam collapsum. Adji-
ciens quoque quod eidem uxori suse dislrictissima implere bonurn incceptum*et votum vestrum; aliter.
autem non debemus vobis necessitatem imponere
sacramenta praebuerit, insontem se de ea re, unde
illam mordebat suspicio, permansisse, et idcirco separalionis.
CAP.221. — De illis qui,uxoribus suis dimissis, ad
propria eam volunlafe reversam. Sed quia commu- alias nttptias iransierinl. Nkolqus archiepiscepe
nione illam cum familia sua pro boc solo a frater- Ravennm.
nitale vestra privatam asserit, quod ad eum clam De senatoris conjuge, quam adulleram esse dici-
poslposilis vobis redierit, volumus ut familia quidem tis, et propter adullerii reatum disjunctam a viro
ipsius sacram communionem recipiat, et dominae suo esse judicatam, el monachicam vestem indulam
eanr culpa In htijus afflictionis poena [familiam orig.] alque velatam, nescimus. utrum jusle, an aliter hoc
diu non teneat. De ipsa vero uxore praedicti porti- ^it-terminatum judicium : et si adullera apparuit,
toris hoc vos observare necesse est ut, si manifeste hoc magis-a viro suo debuit esse inquisitunr; ct si
constalquia corrtra conjugem suumdicere nihil po- a viro suo requisitum fiiit, indagativorum vel judi-
iuil, sed insuper suspicio ipsius proestito, ttt edocli cum prsesentia debuerat cxaminatum esse. atque
sumus, sacramento ampulata jest, atque post hoc, terminatiim : et post terminatipnem et approbatio-
651 - D. IVONTSCARNOTiLNSISEPiSCOPI 652.
nem alquc manifeslalionem, lunc aut legali ealculo j L CAP.225. — De Lothario rege qui legilima sua reh-
aut canonico judicio ipsius causaesenieiilise difliniri. clct aliam duxerat. Nicolaus omnibus archieptsco-
lltsi nec hoc, nec illud faclum est, quis eam ausus pis per Galliam et Germaniam constitutis. [Alids
iletn idem.]
est religiosa induere vesle, et sacro cooperire vela- Juxta statuturn nostrum, cum duos partes in illas
raine? Tamen id subtilius Dei prae oeulis habenles destinaremus episcopos, accidit ad nostram per-
limorem, praecipimus ut, praeseutia missi vel vicarii venire nolitiam quod Lotharius, prima etlegicima
vestri in vero examine, praesente viro suo, examina- repulsa, secundanr.sibi adsciverit conjugem, neque
tio fiat. Et si justa et rationabilis eorum causa-ap- sedis nostroe petitum aut permissum exspeclans,
paruerit, maneal. Et si aliter appartterit, ut prseiu- neque canonicojudicio uspiam succumbens. Qua ex
limus, seeundum Dei omnipotentis voluiitatem atque re quid aUud datsjr inteUigi, uisi quia ubi populo.-
limorem, eorum dcliniatur causa. rum judicium pnevenit, ibi sua judicio. prsevarica-
CAP.222. — De codemJounties VIII Tolzili cqmili. torenr se judicavit.
Porro eos qui uxores suas dimiserunt, vel ad alias CAP.226.— De deposiiioneduorum urchiepiscoponim
Lolhario in ipsijts errore coiisenlientium, Nicoiaus
illis viventibus nuptias migraverunt, tandiu eos cum
episcbpis el archiepiscqpis per Gctllium, Itatiatn,
consentaneis eorum excommunicamus, quousque B Germaniam atque per universas provincias consti-
posterioribus rehrotis, priores pcenitendo receperint. tulis (conc liom. in sub Nicol. I, c 1).
.Sicut enim nuptise a Deo, ita divortium a diabolo (2, q.\, c. Scelus.) Scelus quod Lotharius rex
est, teste sancto Augustino, repertum. Quod enim (si tamen rex veraciter dici possit qui nullo salubri
Deus conjuitxit homo,non separet (Malth. xix): prae- tegimine corporis appetilus refrenat, sed lubrica
cipue cum hsec pessima consuetudo ex paganorum enervatione nragis illicitis ipsius molibus cedil) in
more remanser.it, quorurn in talibus non alius nisi duabus fenrinis, Theiberga sciljcet et YValdiada,
ipse diabolus erat rnagister et auctor. commisit, omnibus manifestum est. Sed ct dudum
- CAP.225. — De eodem, idetn eidem. episcopos Teugaldum et Guntharium in tali facto
eum habuisse lutores atque faulores penelolus no-
Prudentissime vir, stude et prsevide ut duo viri illi bis orbis undique ad limina seu sedem confluens
qui uxores suas, quas Deus illis prseparavit et jun- aposlolicam referebat. Et paulo posl. Igitur decer-
xit, abjecerunt, eas repellere minime permittantur; nente nobiscum sancta synodo in pi'sesentia depositi
quia impium est ut qui, auctore Deo, legali foedere et ab officiosacerdotali cxcoinmunicati, atque are-
copulati sunt, pro huiiiano liiiitu, imo fraude diaboli- gimine episcopatus alienati indubilanter existunt.
ca separentur. Idem. CommoniloriumPauto episcopo. C Ileminfra(cap. 2). (11, <?.5, c.
Teugaldum.) Teu:-
Prsevide-ut de separatione conjugalorum maximam gflldum Treverensem, et primatem Belgicae provin-
•curain geras, ita ut qui a susceptione sedis aposto- ciai, et Guntharium
Agrippinoe Coloniae archiepisco-
licse litterarunr separati sunt, inculpate reducant pos nunc coram nohiset sancla syuodo sub gestoium
priores uxores, injuneta convenieiiti poenitentia, di- insinuatione, qualiler causam Lotharii regis ct dua-
missis quas poslmodum sunt sorlili. Quod si nolue- rum mulierum ejus Theibergse el Waldradae reco-
linl, extra Ecclesiam facite una cum bis, qui eos in gnoverunt, et judicaverunt, scriptum super hoc
communione recipiunt, donec emendent quse admi-
propriis manibus roboratum afferenles, nihUque se
serunt. plus vel minus aut aliler egisse, ore proprio mullis
CAP.224. — De genle Angtm-um secundam fornica- coram positis affirmantes: et sententiam quani a
tionem exercente. Bonifacius martyr Hiltiibdldo sede aposlolica in Gellruden Bosonis uxorem san-
regi Anglorum. [Alias, item idem.] ctissimus frater noster Mediolanensis archiepiscopus
(Dist. 56, c. Si gehs Anglorum.) Si gens Anglorum, Thado et cseleri coepiscopi nostri petiveranl emitten-
sicut per istas provincias divulgatum est, el nobis dam, nosque divino suceensi zelo sub anathematis
in Francia et in Italia improperalur, et ab ipsis pa- obtestalione carronice protuleramus, publice una
ganis improperium est, sjrretislegalibusconnubiis, voce se violasse confitentes : in quibus omnibus in-
adulterando et luxuriando ad instar Sodomitanse venimus eos apostolicas atque canonicas sancliones
genlis foedanrvitamvixerit; de lali commistione nre- in pluribus excessisse, et aequitatis normam nequi-
relricum aeslimandum est, degeueres populos et ter lemerasse, onrni judicamus sacerdolii officiope-
ignobiles, et furenles libidine fore procreandos, et nitus alienos, Spiritus sancti judicio et beati Pctii
ad exiremum universam plebeni ad deteriora et per nos auctoritate episcopatus exutos regimine,
ignobiliora vergentem, et novissime nec in bello sse- subsislere definientes.
culari fortem, nec in fide stabilem, ct nec honorabi- CAP.227. — Be correciione Lotharii. Idem Lolhario
lem hominibus, nec Deo anrabilem esse venturam, regi (in rescrip., tit. vu, c. 5).
sicut aliis gentibus Hispaniee, et Provinciae, et Bur- (11, q. 5, c. Ilu corporis.) Ita corporls tui moti-
gundionum populis contigit, quae sic a Deo receden- bus cedere consensisti, et relaxatis habenis volu-
.tes fornicatse sunt. Donec (judex, at. vindex omni- ptatum temetipsum inlacummiseriw et intulum fecis
potens orig.) talium criminum ultfices pcenas per pro libitu dejecisti (Psal.x\%vx), ut, qui positusfue-
ignorantiam legis Dci ct per Sarraccnos vcnire et las ad gubernatioiicra populorum, effectus sisruina
sanire tal. scrvire) permisit. multorum. ProJiat hoc Teugaldi et Guntarii cpisco=-.
. 653 DEGRETI PARS VIII. — DE CONJUGIIS, ETC. 654
porum dudunr Iegitimus casus, qui pro eo quod te A cap. 109 (homil. 52 in Mallh. in opere imper-
minime competenter erudierunt, quhiimo quia prse- fecto).
varicationem tuam tegere argumentis suis sub qu,a- Qukunque dimiserit uxorem stiam, excepla causa
dam justitise specie fuscatis, quibusdam et exquisi- fornicalionis, mxchalur (Matth. xix). Omnis res per
lis adinventionibus aequitatein obruere studuerunt, quas cairsas nascitur, per ipsas absolvitur. Matri-'
no.stra sunt auctorilate depositi, et ab omni episco- nronium enim non facit coitus, sed voluntas: et
patus regimine regulariter sequestrali. Ilem infra ideo illud non solvit separatio corporis, sed volun-
(cap. 7). (24, q. 5, c. An non distrkla.) An non distri- tas : ideo qui dimittit uxorem suanr, et alteram
cta ultione feriendus es, qui in dualrus uxoribus non accipit, adhuc marilus est. Nam el si corpore
adulterium Lamech, et flagitium imitalus dignosce- jam separalus est, tamen adhuc voluntate conjun-
ris esse? (Gen.iv.) Quod Dominus nonnisipost 77 ctus est. Cum ergo alteram acceperit, tunc plene
generaliones suo salutifero adventu delevit, cum dimiltit. Non ergo qui dimittit moechatur, sed qui
Cain fralricidiura 7 generatione aquis abqlitum sli alteram ducit. Sicut autem crudelis est et iiiiqttus
ea.taclisnri. qui castam dimiltit, sic fatuus est et injuslus qui
Cu\ 228. — Quod sota causa forniculionis uxor di- retinet meretricein. Nam patronus turpitudinis ejus
tnitii possil. Responsa Nicolai ad consutta Bulga- B est, qui crimen celat uxoris.
rorum, cap. 96. GAP. 2 54. — Quod quidquid inter sc conjnguli immq-
(52, q. 5, c. Quidquid mutier.) Quidquid mulier deslum vel sordidum gerunt, vitium sit Iwminum,
tua coutra te cogitaverit, autfecerit, vel si te accusa- non culpa nupliarum; sed propter illcts ignosci.
verit, nonest, excepta causafornicationis,rejicienda, Auguslinus, Debono conjugali (cap. 6).
vel odio prorsus habenda, quae est, Apostolo prseci- (52, q. 2, c. Quidquid inlcr.) Quidquid inter se
piente, sicut Ecclesia a Deo diligenda (Ephes. v.) conjugati immodesturo, inverecundum sordidumve
CAP.229. — Ne mulier a viro discedat. Gangrense gerunt, vilium est hominum non cuipa nuptiarum.
concilium, cap. 14. Jam in ipsa quoque immoderata exactione debiti
(Dist. 50, c. Si qua mulier.) Si qua mulier virum carnalis, quam eis |non seeundum imperium prse-
p.oprium relinquens discedere voluerit, nuptias cepit, sed secundum veniam concedit apostolus
exsecrata, sit anathema. (J Cor. vn), ut etiam prseter causam procreandi sibi
CAP.250. — Ut dimissus ab uxore el dimissa a viro misceantor, etsi eos pravi mores ad talem concubi-
alii non nubant. Conc. MileviU, cap. 17. tum impellunt, nuptise lamen ab adulterio seu for-
Neque dimissus ab uxore, ueque dimissa a ma- mcatione defendunt. Neque enim illud propter nu-
rit> allerijungatur. Sed ita maneant, aut sibi recon-' C plias admittitur, sed propter nuplias ignoscitur.
cilientur. "Debent ergo sibi conjugati non solum ipsius sexus
CAP.251. — De his qui consortium conjugale sine sui commiscendi fidem liberorum proereandorum
gruvi culpa dimitlunt. Ex concilio Agathensi, causa (quoeprima cst hunrani generis in ista mor-
cap. 25. talitate socielas), verunr etianr infirmitatls invicem
(55, q. 2, c. Smculures.) Saeculares qui conjttgale excipiendoead illicitos concubitus evitandos mutuam
consoiiium uuUa culpa graviore dimittunt, vel etianr quodammodo servitutem, ut etsi alleri eorum con-
dimiserunt-; et nullas causas discidii probabiliter tinentia perpelua placcat, nisi ex alterius consensu
proponentes, propterea sua matrimonia dimittunt, non possit.
ul illicita aut aliena praesumant, si antequam apud
CAP.255. — Quod licile dhniitittir conjux causa
episcopos comprovhiciales discidii causas dixerint, fornkationis, manere tainen vinculuin prioris.
et prius uxores quam judicio damnentur abjecerint, Iietn (ibidem).
a communioneEcclesise etsui [sancto, orig.] populi Reddere vero debilum conjugale, nullius cst cri-
coclu, pro. eo quod fidenr conjugii maculant, exclu- niinis, exigere-autem ultra generandi necessitatem,
danlur. culpoe venialis ; foruicari vero vel moecliari puniendi
I
CAP.232, — Ne inculltis el horridus vir ab uxore criminis. (Ibid., c 7.) Cavere debet charitas conjuga-
dhniltatur. Hexaemeron.Ambrosii, in titulo cliei lis, ne dum sibi quserit unde amplius honorelur,
quarlce (iib. v, c. 7). conjugi faciat unde damnetur.- Qui enim dhnitlit
(52, q. 5, c. Borrendus.) Sed horrendus [horri- ttxorem suam, excepta causa fornicalionis, facit eam
dus] et incultus est vir. Semel placuit. Nunquid vir mmchaii (Malth. v). Usque adeo foedus illud initum
alius eligendus est ? Comparem suunr et equus dili- nuptiarum cujusdam sacramenti res est, nt nec
gi.t, et si mutetur alius, trahere jugum nescit com- ipsa separatione irritum fiat: quandoquidem, vivente
par alterius, et se non lolum putat. Tu jugalem re- viro, eta quo relicta est, mcechalur, si alleri iiu-
pudias tuum, et ssepe pttfas mutandum, et si uno pserit: et ille hujus nrali causa est, qui reliquit.
defecerit die, superducis rivalem, et statim inco- It.em, Aug. De bojw conjiigali (ibidem, eodem cap.).
gnila causa quasi cogniia, pudoris exscqueris inju- (52, q, 7, c. Inlervenknte.) Interveiiiente divortio,
riam, non aboletur confoederatio nuptialis; ita ul sibi
CAP. 233. — Quod sicttl crudelis et iniquus est, qtd conjuges sintetiam separati,cum illis autem adulte-
castam dimillit: sic faiuus est el injustus, qui ritim committant quibus fuerint eliam post suttm
rctinei tnerelrkem. Clirysostomussnpcr Maltliwttm repudiuro
copulati, vel illa viro vcl illc mulie--L
655 D. 1V0NIS"CARNOTENSIS EPISCOPI 656
Item (ibid.^ c. 18). A viro vivo in alterius transire A familiaris. Quandiu vivit vir, Jicet aduller sit, licet
connubium nec tunclicuii, nec iitinc lieet, nec un- sodomita, licel flagitiis onmibus cooperlus, el ab
quam licebit. Apostatare quippe ab ttno Deo, et ire uxore propler haec scelera derelictus, maritus est
in alterius adulterinain superstitionem semper est reputattts cui altertim viruni accipere non licet.
malum. Auguslinus, De adiilteiinis conjncjiis,lib. n CAP.240.—Qttod feminis non licet, mquenec maritis
licere. Idem ad Dceanum de morte Fabiolw
(cap. 4). (52, q. 7, c. Licitc.) Licite dimitlitur COH- I in epitaphio Fabiolm, cujus inhiutn : Plu-
(tonio
jux ob causam fornicationis, sed manet vinculum res anni sunt).
prioris. (Ibid., c 5.) Propler quod fit reus adulterii (32,q. 5, c. Prmcepit.) Prsecepit -Dominus uxo-
diniissam qiti duxerit, etiam ob causanr fornicalio- renr non deheredimitti, excepta causa fornicatio-
nis. Sicut enim raanente in se sacramenlo regene- nis; etsi dimissa fuerit, marrere innuptam (Mctlth.v).
rationis, excommunicatur quisquis reus criminis, Quidquid viris praecipilur, hoc consequenter reduii-
nec ilto sacramento caret, eliamsi nunquam recon- dat in feminas. Neque enim adullera uxor dirait-
cilietur Deo; ita manente in se vinculo, non caret tenda cst, et virmoechus tenendus est. Ilem, ibidetn,
conjugii sacramento, etiamsi nunquam reconcilietur paulo post. (52, q. (?)c. Apud nos.) Apud nos quod
viro; carebil autem, si mortuus fueril vir ejus. non Iicet feminis, seque non licet viris, et eadem
JJ
Reus vero excommunicatus ideo nunquam carebit servitus pari conditione censetur.
regenerationis sacramento, etiam non reconciliatus; CAP.21J. — De pcenaejus qui uxore reliclam dttxe-
quia nunquam morilur. rit. Capilularium lib. v, cap. 500 (c. 149).
CAP.256. — ATeuxor propler fornicationem dimissa (53, q. 2, c. Qukutique.) Quicunque propria uxore
ab alio ducatur. Itcm, lib. i (cap. 9). derelicta, vel sine culpa interfecta aliam duxerit,
Non est quisqtiam ita absurdus, qui mcechum ne- armis depositis publicam agat pcenitentiam. Et si
get esse qui duxerit eam, quam maritus propter contumax fuerit, comprehendalur a comite, et ferro
causam fornicationis abjecil: cum Dominus nroe- vinciatur, et in custodianr mitlatur.
chunr dicat eum, quiduxerit eam quae praeter forni- CAP.212. •—
Qitod non sit durum reconciliari uxori
cationis causam abjecta est (Mutth. xix.) post adulterium. Augustinus, De adultetinis con-
CAP.237. — Ut non fucite dimittatur uxor. Aug. de jttgiis, libro secundo (cap. 6).
sermone Domini in monle (lib. i, c. 20). (52, r/. 1. c. Quod aulemlibi durum.) Quod tibi du-
(52, q. 7,'c. Dominus ad illud.) Dominus ad illud rum videtur, utpost adullerium reconcilietur coirjugi
coiifirmanduin, ut non facile dimittatur uxor, solam conjux, si fides adsit nonerit durum. CurLenimad-
fornicalioriis causam excepit; caeferasvero univer- « huc deputamus adulteros quos vel baptismate ablur
sales moleslias si quae exstiterint, jubet pro fidc tos, vel pceuitentia credimus esse sanatos? Hsec
conjugali, et pro caslitate fortiter sustineri, et moe- crimina in veteri Dei lege nullis sacrificiis munda-
chuin dicit etiam qui eam duxerit, quae soluta est a bantur, quse Novi Testamenti sanguine siue dubita-
viro. Item, ibid., paulo posl. (32,q. 5,c. Fieripoicst.) tione mundantur, et ideo tunc omnimodo prohibi-
Fieri potesl ut vir dimiftat uxorem causa fornica- lum est ab alio contaminatam viro recrpere uxo-
lionis, quam Dominus exceptam esse voluit. Jam renr, quamvis David Saulis filiam, quam pater
vero, si nec illi nubere conceditur viro vivo a quo ejusdem mulieris ab eo separatam dederat alleri
recessit, neque Iiuic alteram ducere, viva uxore (J Beg. xvm), tanquam Novi Testamenti prsefigu-
quam dimisit, multo minus fas est illicita euro cum rator sine contaminalione reeeperit. Nunc atitenr
quibuslibet slupra committere. posteaquam Christus ail adulterae: Necego le con-
CAP. 238. — Itcm, qttod non sil ttxor abjickndu pro demnabo, vade, deinceps noli peccare (Joan. vm),
qualibet carnis infirmitate (ibid., c 27). quis non intelligit debere ignoscere maritum, quod
(52, q. 5, c. Si uxorem.) Si uxorcm quis habeal videl ignovisse Donrinum amborura, nec jam se
sive sterilem sive deformem corpore, sive debilero debere adulteram dicere, cujus pcenitenlis crimen
membris, vel csecam, vel surdanr, vel claudam, vel p divina credit miseratione deleluro? Jfem, (ibid. c.
si quid aliud, sive morbis et doloribus laboribusque 8.) (52, q. 6, c. Indignantur.) Indiguantur mariti, si
confectam, et quidquid (excepta fornicatione) <iogi- audiant alteros viros pendere similes adulteris fe-
tari potest vehementer horribile, pro societale et fidc minis pcenas : cunr tanto gravius eos puniti
sustineat. oportuerit, quanto raagis ad eos perlinet et virlute
CAP. 259. •—Quod vivente viro, cliniissa nuila ~~dt vincere, et exemplo regere feminas. Ilem (ibid.,
cuusa alteri nubere potesi. Hieronymtts ad Aman- Non erit lur-
dum presbyterum (tomo III, epist. ctijus initium, cap. 9). (3, q. 1, c Non erit lurpis.)
Brevis epistola longus.) pis neque difficilis, etiara posl patrata atque pur-
ubi per clavcs
(32, q. 7, c. Omnes causalioncs.) Omnes causatio- gata adulteria reconcilialio conjhgum,
nes Apostolus amputans apertissime definivit, vi- regni ccelorum, non dubilatur fieri remissio pecca-
adultora revoce-
venleviro, esse adulteram mulierem, si alieri nupse- torum, noh ut post viri divortium
rit. Nolo mihi proferas raptoris violentiam, malri; tur, sed ut post Chrisli consortium, adultera no»
prarstationem [pei suasionem, orig.], patris auctori vocetur. llem (ibid., cap. 15). (52, q. 5, c. Pulo
Chrisliaiium neminem reluctari
lalem, propinquortim catervam, servorum Insidias Clirisiiamim.) Pulo
et parcntunj TatqHe confcmplum, orig.], darona re adullerum esse qui vcl diu langtiento, vel diu ab-
f37 DECRETI PARS VIII. — DE CONJUGHS, ETC. 038
sente, vel jcontinenter vivere cupienle uxore sua, A lier (Prov. rx); et iterum prseceptum agnovimu9 ut
alteri commistus est feminae. Item (ibid., cap. 15). quse Dominus jniixil homo non separct (Mallh. nx),
{55, q. 2, c. Si quod verius.) Si (quod verius esse necesse est, ut legitimarum fcedera nuptiarum re-
dicilur) non licet homini Cliristiano adulteram con- dintegranda credamus, et remotis his-quoe hostilitas
jugern occidere, sed lantum dimittere, quis est tam intulit, unicuique id quod legitime habuil, refor-
demens, qui ei dicat : Fac quod non licet, «t liceat metur, omnique studio procurandum est, ut reci-
tibiquodnoniicet?€um enim utrumque secundum piat unusquisque quod proprium -est. (Cap. 2.) Ncc
legem Chrisli illicilum sit, sive ndulteram occide- lamen culpabiles judicenlur, si in jus adicnum
re, sive iUa vivente alteram ducere, ah utroque est transire poluerunl : et tamen pleuunr juslitise est,
abstinendum, non illicitum pro illicito faciendum. ut eisdem reversis propria reformentur. Quod si in
Si enim faclurus est quod non licet, jam faciat adul- mancipiis vel in agris aut etiani in domibus ac pos-
terium, et nou faciat homicidium, ut vivente uxore sessionibus recte [rite, orig.] scrvatur : quanto ma-
sua alteram ducat, et non Irumanum sanguinem gis in conjugatorum redintegratione faciendum est
fundat. ut quod clade Jrellica turbatum est, pacis remedio
CAP.245. — De eodem. Hermes in libro Pastoris, reformetur? {Cap. 5.) Et ideo, si viri post longam
maudalo 4. I* captivitatem reversi, ita in dilectione suarum cou-
(54, q. 2, c, Ego dixi.) Ego dixi pastori : Do- jugum perseverant, ut eas cupiant in suum redire
mine, si quis habuerit uxorem fidelem in Domino, consortium, omittendum est, et inculpabile judi-
el hanc invenerit in adullerio, nunquid peccat vir, candum
quod -nccessitas intulit, et restituendum
si convivit cum illa? Et dix.it mihi; Quandiu nescit
quod fides poscit. (Cap. 4.) Si aulem aliquse mu-
peceatum ejus, sine crimine est vivens cum illa; si lieres ita posleriorum virorum amore sunt -captse,
autem scierit vir uxorem suanr -deliquisse, et non ut malint his coheerere, -quam ad
legitimum redire'
egerit pcenitentiam mulier, et permanet in fornica- consortium, merito notandoe sunt, ila ut Ecclesioe
lione sua, et convivil cum Illa vir, reus erit pec- communionc priveiitur.
cati ejus, et particeps mcechationis ejus. Et dixi CAP.245. — Ut vir si itxore sua
eaptivata aliam
illi : Quid ergo, si permanet in vitio -suo mulier? duxerit, priori reddatur. Innocentius Probo (In-
Et dixit: Dimitlat illam vir, et vir per se maneat. nocent. I, epist. 9).
Quod si mulier dimissa pcenitentiam egerit, et vo- (54, q. 2, c. "Cuniin captivitale.) Cum in capli-
luerit ad virum suum reverti, non recipielur a viro vitate Ursa mulier leneretur, aliud conjugium cum
suo ? Dixit: Imo si non receperit eam vir suus, pec- Restitula Tonlanum inisse cognoscimus. Sed fa-
cat, et magnum peccalum sibi admiitit, Sed debet C vore Domini reversa Ursa, nos adiit et, nullo difli-
recipere peccatricem quae poenitentiam agit, sed tente, uxorem se roemorati esse perdocuit. Qua de
non ssepe. Servis enim Dei pcenitcntia una est. Pro-= re, domine lili merilo illustris, slatuimus, lide ca-
pter pcenitentiam ergo non debet dimissa uxore fliolica suffragante, iUud esse conjugium, quod erat
sua aliam ducere. Uic actus similis est in muliere primitus gralia divinafundatum, conventuraque se-
et viro. Non solum moechatio est illi, qui carnem eundaemulieris priore superstite, nec divorlio ejecta,
suam coinquinat, sed etiam qui simulacrum facit, nullo pacto esse posse legitimum.
msachatur. Quod si in liis factis perseverat, ct poe- CAP.246. -™ Ut doxteecertum est virum in captivilale
uilentiam non agit, recede ab illa, «tnoli convlvere vivere, tiunquam tixor atium ducal. Pandectartim,
eum illa. Sin autem, et tu particeps eris peccati lib.xxiv, tit. ii.
illius. Propter hoeprseceptum est vobis per vos ma- Generaliter definiendum est, donec certum est
maritum vivere iij captivilate constitutum, nullam
uere, sive viro sive mulieri, polest enim in. ejusmodi habere Ucentiam uxores eorum migrare ad nliud'
poenitentia esse.
244. — Ui matrimonium..
CAP. feminm guee caplivatis viris suis et
diu detentis, aliis nupserint, prioribus reddantur CAP..247.. — Quod infidelitas fornicatio sil. Atigu-.
si redierint. Leo Nicelm Aquileiensi episc, cap. 1 D sthuts, De. adutierinis conjugiis, iib. i (cttp. 17).
(epist. 79). Si propter fornicationem carnis permillilur homo
(34, q. 2, c. Cutn yer betlicam.) Cum per belli- a conjuge separari, quanto magis in conjugc nrentis.
cam cladem, et per gravissimos hosfilitatis incur- fornicatio detestanda est, id est infidelitas. Item
sus, ita queedam dicatis esse divisa conjugia, ul al)- (ibid., cap. 18). Infidelis hominis fornicalio est ma-.
ductis in caplivitalem viris feminae eorum reman- jor in corde; ncc vera ejus pudicitia dici potest cum,
serint destitutae, quse viros proprios interemplos conjuge, quia omne quod non-eslex fide%pecCqtijtnest;
pularent, autnunqnam dominalione crederent libe- (Rom. xiv).
randos, el in aliorum conjugium sollicitudiue co- CAP.248. — Quod dimiitenda sit ttxor si. cocjit u-i
gente transierint: cumqtie statui rerum, auxiliante rum a Deo fornicari. Augttstinus, De, sermone
Domino, in meliora converso, nonnuUi eorum qui Domini hi moiue, lib. i (cap. 22).
putabantur perisse, remearint : merito cbaritas ttia (28, q. i, c JaWo/rtfna.) Jdololatria, quam sequun-
videtur ambigere, quid de mulieribus quae aliis suiit tur infideles et tjusclibel noxia superstitio, fornica-.
junclae viiis, a nobis debcat ordinari. Sed quia no- iio est. Dominus autcm pcrmisit causa fornicalionis
vimus scriplum quod a Domino jungitur viro mu- uxorcm dimilfi (Deut. xxiv; JIJ«(r/i. v). Scd quia.
B59 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 640
permisit non jussit, dedit locum Apostolo mo- A dubio plus tenebitur amore divinae g-ratiae, quam
nendi ut, qui voluerit non dimittat tixorem in- carnis luxuriae, el membrum quod eum scandalizat
fidelem, quo sic fortasse possct fidelis fieri (J fortiler amputabit.
Cor. vn). CAP. 252. — Item de eadem re. Rubanus super Ma-
theum tib. rr (Augttsu, lib. i De serm. Domini in
CAP.219. — Item. de eadem re (ibid., c. 23).
monle, eap. 21).
Si infidelitas fornicatio est, et idololatria infide- Exoritur quaestio, cum Dominus causa fornica-
litas, et avarifia idololatria : non est dubilandum tionis permittat dimitti uxorem, quatenus hoc loco
et avaritiam foniicationem esse. Quis ergo jam intelligenda sit fornicatio : utrum quousque inlel-
quamlibet illicitam concupiscentiam potest recte ligttnt homines, id est, ut eam credamus fornicatio-
a foriricalioiiis genere separare, si avaritia fornica- rrenr dictam quse in stupris commitlitur, an quem-
tio est ? admodum Scripturse solent fornicationem vocare,
CAP. 250. — Ut uxor dimillatur, ubi aut Chrislus sicut supradictum est, omnenr illicitarn conuplio-
aut uxor est dimittenda. Ilem. '
Eem, sicut idololatriavel avaritia, et ex eo jamomnis
(Proxime posl.) Ex quo intelligitur quod propter transgressio legis propter illicitain concupiscentiam.
illicitas coiicupiscentias, non tantum quae in stu- R Quis ergo jam quamlibet illicitam concupiscenliam
pris cum alienis viris aut feminis committuntur, potest recte a fornicationis genere separare, si ava-
sed omnino quaslibet quse animam corpore male ritia fomicatio est?
ulentem a Iege Dei aberrare faeiunt, et perniciose CAP. 255. — Item de eudem re. Ambrosius [Augtt-
turpiterque corruriipi, possit sine crimine et vir stinus] ad Hilarium (epist. 89).
uxorem dimittere et uxor virunr (Matth. xix); quia (28, q.\, c. Si infidelis.) Si infidelis, dicit Apo-
exceptam facit Dominus causam fornicationis, quara stolus, discedit, discedat: non est servituli sttbjectus
fornicationem, sicut supra consideratum est, gene- pciter uut soror in hujusmodi (I Cor. vn);' id est,
ralem et universalem intelligere cogimur. (r Retract., si iufidelis noluerit esse cum conjuge fideli, Iiic
cap. 19.) Cunr autem ait, excepla fornicationis agnoscat fidelis suam libertatem, ne ita se subje-
rattsa, non dixit cujus ipsorum, viri an feminae. clum deputet servituti, ut ipsanr dhnittat fidenr, ne
Non enim tanturn foruicantem uxorem dimittere conjugem amitlat infidelem. Hoe el de filiis atque
conceditur, sed quisquis eam quoque uxorem di- parentibus, hoe et de fratribus ac sororibus intelli-
miltit, a qua ipse cogilur fornieari, causa fornica- gitur, propter Christum csse omnes dimiltendos,.
lioi.is utique dimillit. Yelut si aliquem cogat uxor cusn ponitur ista conditio ut Christum dimitlat, si
sacrilicare idolis : qui talem dimittit, causa forniT " cum [illos, orig.] secuin liabere desiderat. Hoc
cationis dimittit, noirtantum illius, sed et suse; il- ergo et de domo et de agris, lioc est [et, orig.]
lius quia fornicatur, suae ne fornicetur. Nihil au- de his rebus quae jure pecuniario possidcntur.
tem iniquius quam fornicationis causa dimiltere CAP.254. — Quod uxor propter sterilitalem non esl
u^orem , si et ipse convincitur fornicari. Occur- dhniilenda, el alia fecunda ducenda. Auguslinus,
rit enim illud : In quo enim alterura judicas te- De bono conjugali, cap. 7.
ipsum condemnas : eadcm enim agis qum jttdicas (52, q. 7, c Tantum valet.) Tantum valet sociale
ut cum causa procreandi colligetur, nec
(Rom. n). Quapropter quisquis fornicalionis causa vinculum,
vult aJrjicere uxorem, prior debet esse a fornica- ipsa causa procreandi solvatur. Posset enim liomo
tione purgatus. Quod simililer etiam dc femina di- dimittere sterilem uxorem, et ducere de qua Ulios
xerim. haheat, et tamen non lieet. Item (ibid.,, cap. 15).
Manet vinculum nuptiarum, eliamsi proles cujus
CAP. 251.—Deeadem re. Augustinus, De fideel ope- causa initum
ribus (cap. 16). est, manifesta sterilitate non subse-
28, q. 1, c. Uxor legilima.) Uxor legitima socie- quatur, ita ut scientibus conjugibus non se filios
lale conjuncta sine ulla culpa reliiiquitur, si cum habituros, separare se tamen vel ipsa causa filio-
viro Christiaiio permanerc noluerit. Non attenditur rum atque aliis copulare non liceat. Quod si fece-
oo niodo eam reclissime dimitti, si viro suo dicat : rinf, cum iis quibus se copulaverint adulleriuin
Non ero uxor tua nisi mihi de latrocinio dhitias committunt; ipsi aulem conjugi manenfe plane (83)
voluntate adhibere aliam, unde communcs
congeras, aul nisi solila lenocinia quibus nostram uxoris.
domurrr transigebas, etiam Christianus exerceas, filii nascantur, unius commistione ac semine,
aut si quid aliud vcl facinorosum, vel flagitiosum alterius autem jure ac potestate, apud anliquos
in viro noverat, quo delectata vel libidinem exple- Patres fas erat, utrum et nunc fas sit temere non
dixerim.
bat, vel facilem victum babebat, vel etiam incede-
J»atornatior : tunc enim ille cui hoc uxor dicit, si CAP. 253. — Adulier esl eliam is qui, uxore ob for-
vcraciter egit pceiiilentiam ab operibus moriuis nkalionem dimissa, ea superstite uiteri sese copu-
laveiit. Augusu, De adulletinis conjugiis, lib. l
qtiando accessit ad baptismum, habetque in funda- (cap. 9).
mento fidenr quoe per dilectionem operatur, procul (32, <7.7, c. Quemadmodum.)Qucmadmodum rectc
(83) lpso autcm conjugio mancnle plane, ctc.;; originatc sic habet, ipsi autem conjugcs maneni
plaiw, eic.
 '
641 DECRETI PARS VIII. — DE CONJUGIIS, ETC 642-
dici non potest, si nescit homo, non peccat : sunt A mine fornicationis repudiatam dueere, dicit esse
enim eliam peccata ignorantium, quamvis mirrora adulterium ?
quam seientium : ita non recte dici potest, si causa CAP.260. — De causa Lotharii regis cl uxoris suw.
fornicationis dimiserit vir uxorem et aliam duxe- Hinctnarus Remensis archiepiscopus, cap. 13 (lib,
De divortio Lotharii et Thelb., interrog. 15).
rit, non mcechalur. Est enim mcechalio etiam eo- Si forte, ut fertur, rex de quo agitur, posl lega-
rum qui alias ducunt, relictis propter fornicalio-
Jiem prioribus; sed ulique minor, quam eorum qui liter initum conjugium curn alia aliqua carnis com-
iion propter fornicationem dimitlunt, et alteras du- mistione negotium concumbendi exercuil, negari
non potest adulterium perpetrasse, etiamsi femina
cunt.
CAP. 256. — De eo qui adultcravil uxorem fratris quam duxit uxorem, de his de qulbus accusalur, rea
stii. Capiliilarium lib. v, cap. 21. fuerit fortassis inventa, quoniam post legaliler
Si quis homo habens mulierem legitimam, si fra- . initum conjugium, ante legalem definitionem proe-
ter ejus adulteraverit cum ea, ille frater vel illa sumpsit illicita.
femina qui aduJterium perpetraverunl, interim quod <kp. 261. —Ut nullus eam cum qua adultefavit, nisi
vivunt nunquam liabeantconjugium. . peracla pmnitentia, ducal uxorem, cap. 20 (interr.
— 21, circa med.).
CAP.257. Ut mulier a viro propter fornkalionem " Scripturarum testimoniis atque sanetorum diclis
discedens, innupia pennaneat, vel eidem reconci-
tietur. Ambrosiusin I epist. ad Corinlh. (in c vir, manifestatur, quod concubinam cum qua adulle-
ante med.). rasse dicitur rex, si voluerit, in conjugimrr :ibi
Hos aUoquitur, qui malriroonio juncli sunt, ore sociare prsevaleat : videlicet si aut uxor legaliter
Dominico : Uxorem a viro non diseedere : quod si accepta, et innoxia erga illunr inventa, mortua fuerit
discesserit, manere innuptam. Hoc Apostoli consi- corpore, vel si inventa fuerit anima adeo mortua,
lium est ut si discesserit propter malam conver- ut ipsius cum ea copula incestus, et nullo conjugii
sationem viri, jam innupta nraneat. Aut viro suo nomine deputandus Iegaliter comprobetuf. Iietn. Est
reconciliari. Quod si se continere, inquit, non po- aliud observandum, ne ante legitimam poenitenliam
test, quia pugnare non vult contra carnem, viro secundum leges,Ecclesisesusceptam atqueperactam,
reconcilietur. Non enim permittiturmulieri utnubat, et reconcilialionem adeptam [coiijugio, orig.], nruito
si virum suum causa fornicationis dimiserit aut rokws eidem, de qua agitur, concubinae se copulel.
apostataverit, aut si [apostasiae, orig.] impellente Quoniam nec Davidsinepcenitentia Bethsabee cum
lascivia usum quserat uxoris invertere; quia inferior qua adulleraverat, conjugem habuit (II Reg. xir).
non omnino hac lege utitur qua polior. Si tamen CAP.262. — Ut par pudicilim fortna sit inter virnm
Q
apostataverit, autusum uxoris quaerat invertere; nec et uxorem. De adulterinis conjtiqiis. Auq., lib. n
alii pofest nubere mulier, nec reverti ad illum. Et (cap. 8).
virum uxorem non dimittere. Subaudilur autem Uli quibus displicet, ut inter virum et uxorem par
excepta fornicationis causa. pudicitise forma servetur, et potius eligunt maxime-
CAP.258. — Ut quantumvis adolescentes, viventibus que in hac causa, mundi legibus subdili esse, quam
uxoribus sttis, alias non dttcant. Arelatenseconcil. Chrisli; quoniam jura forensia non iisdem, quibus
r, cap. 10. feminas pudicilise nexibus, viros videtur aslringere
De lris qui conjuges suas in adulterio deprehenr [obstr., orig.]; legant quid imperator Antoninus, non
dunt, et iidem sunt adolescentes lideles, et prohi- utique Chrislianus, de hac re consiitueril : Ubi roa-
bentur nubere, placuit ut quantum polest, consilium ritus uxorem de adulterii crimincaccusare non
eis detur, ne viventibus suis uxoribus licet adulte- sinitur, cui moribus suis non prsebuit caaitalis
ris, aUas accipiant. exemplum, ita ut ambo damnentur, si amlios pari-
CAP. 259. — Qttod lex Dei non compellat hominem ter impudicos conflictus ipse convicerit. Nam supra-
malttm facere, guamvis per eam atiquando malum
fiat. Augiislinus, De adulterinis conjugiis, lib. n dicti imperatoris hsec verba sunt, quse apud Gre-
(cap. 16). gorianum leguntur : Sane, inquif, litterse meaenr.lla
Non dubilas esse adulterium, si quisquam ducat parte causae prsejudicabunt. Neque enim si pencs te
viventis uxoreni, a viro suo per libellum repudii culpa fuit, ut matrimoniumsolveretur, etsecitndum
sine ulla mulieris fornicalione dimissam. Quid-ergo, legem Juliam Eupasia uxor tua nuberef, propler-
cum viderit se nec ad baptismum admitli, si cate- rescriptum meum adulterii damnata erit, nisi con-
chumenus est, nec utiliter agere poenitentiam, si stet esse commissum. Habebunt autem ante oculos-'
baptizatus hocfecerit, non corrigendo, et linquendo inquirere, an cum tu pudice viveres, illi quoque-
quod fecit; si eum voluerit et potuerit occidere, bonos nrores colendi auctor fuisti. Periniquum enim
cujus duxit uxorem, ut hocscelus vel baptismate videlur mihi esse ut pudicitiam vir ab uxore cxigat,
diluatur, vel poenitendo solvatur, atque-ita etiam quam ipse non exhibet.
illud adulterium non permaneat, evacuala muliere a CAP.263. — Quod vir excmplum castilcttis debeat
lege viri post mortem viri, sed de transacto'quod esse uxori. Aitguslinus, lib: De decem chordis.
aGlum est poenitentiam satisfiat, vel regeneratione (cap. 3).
deleatur?NunquidproptereaestaccusandalexChristi, (52, q. 6, c. Non mozchaberis.)Non mcechaberis :
tanquam compuferit fieri homieidium, cum sine cri- id est, non ibis ad aliam aliquam prseier uxoreor
 645 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI - 644
tuam. Tu autem exigis hoc ab uxore, et non vis A hoc solum id facere debuit Abrahara, ne puta-
reddere hoc uxori ? Et cum debeas in virlule prae- rent hserelici adversus Apostolum (quibus etiam
cedere uxorem (quoniam castitas virtus cst) tu sub Tertullianus (lib. De monogamia) aslipulator assi-
uno inrpetu libidinis cadis, et vis uxorem' tuam stit) post uxoris mortem, crimen esse ducere uxo-
victricem esse, et tu victus jaces ? Et cum tu caput rem (I Cor. vn). Jfem (ibidem. cap. 11). Deus qui
sis uxoris, praecedit le ad Deum, eujus caput es masculum et feminam propagandi gcneris causa
(Exod. xx; Deut. v). Vis tuam domum capite nuplialicastitate eonjunxit, et secundas nuptias quae
deorsum' pendere? Caput esl enim mulieris rir in Novo quoquc [unoquoque] Testamento permitlun-
(Ephes. v). Ubi autem melius vivit mulier quam tur, licitas esse monstravit.
vir, capite deorsum domus pendet, Si caput est vir, CAP.270. — Quod skut nec secundm, ita nec pltires
melius debet vivere vir et prsecedere in omnibus damnentttr nnptim. Hieronymtts ad Pammacliium
bonis factis uxorem suam. (totno HI epist. cujus inilium : Quod ad te).
CAP.261. — De pmnilentia eiri, cujus conscienlia (21, q. 1, c. Aperiant.) Aperiant, quseso, aures
uxor mmclwtur. Concilium Eliberilanum, cap. 70. obtrectatores mel, et videant me secundas et teriias
Si, conscio marito, uxor fuerit moeehata, placuit nuptias in Domino consensisse. Qui secundas el
nec in fine dandam ei communionem. Si vero eam g tertias non dantnavi, primum potui damnare matri-
reliquerit, post annos 10 accipial communionem, si monium ? Ilem, ibidem, aliquundo post. Non damnavi
eam, cum scierit adulteram, aliquo tempore in domo dlgamos, Imo n.ec trigamos, et si dici potest octo-
sua retinuerit. gamos. Jtem, non ita procul a fine. Ego nunc libera
CAP.265. — Ne propter fitiorum desiderium alteri voce proclamo non damnari in Ecclesia digamiam,
fecunda uxor tradalur. Augustinus contra Julianum imo nec trigamiam, et ita licere quinto, elsexto, et
ad Cluudium , lib. 9
v, cap. (idem refert lib. De
bono conjug., c 18; rursum De fide et oper., ultra, quomodo et secundo marito nubere,
c. 7). CAP.271.— Ut mulres qum tuteiam filiorum susci-
Sicut fecisse Calo perhibetur, ab eo viro qui plu- pere volunt, ad alias nupiias non transeanl, libro v,
cap. 33.
res non vult suscipere filios, alteri fecunda[fctanda] Matres quse amissis vfa-istutelam administrando-
uxor non tradatur. rum negotiorum in liberos postulant, priusquam
GAP,266. — De abjicienda aduttera. Codicum lib. confirmalio officii talis in eos jure eveniat, fateantur
ix, cap. 9, tit. n (tit ix, ad legem Juliam De adult.
et stupr. lib. n). actis sacramento prsestito ad alias se nuptias non
Crimen lenocinii conlrabunt, qni deprehensam in venire. Sanein oplione hujusmodi nulla eogalur sed
adulteiio uxorem ad matrimonium detinuerint, non r> libera in conditiones quas praestitimus, volunlale
qui suspeclam adulteram habuerint. descendat, Nam, si malunt alia optare matrimonia,
CAP.267, — De excusatione Sarw. Hainw, super Ge- tutelas filiorum adminislrare nou debent.
nesim. GAP.272. — De pmna nubentis vidum inlra unnuin
(52, q. 1, c Apud miserkordem.) Excusari polest; lucltis. Novcllarum comtiHttiomtm trigesima sepli-
Sara in hoe quod in domum Pharaonis translata est nta, cup. 11.
invita vel coacla (Gen. xx), non solum iu lroc quia Similiter, si mulier postmortemmariti, nondum
non coinquinatur corpus, nisi ex consensu mentis, annali spatio completo, ad secundas properaverit
sed etiam in hoc quod, convenienle et permittentc \ nuptias, omni quidem modo inler infames erit; sed
si quidem liberos non habeat ex priore matrimonio,
viio, factum est hoc. - infamiam uuidcm solvere polerit, si
CAP. 268. — Nec plures nuplias iauduri, nec quati- precesimpcra-
laslibel damnari. Augustinus, Debono viduilatis lori porrexerit, et divino prineipis nutu priori opi-
(cap. 12). nione reslituta fuerit. Res aulem a priore marito sibi
(51, q. 1, c. Quod si dormieriu) De lerliis et des relictas nullo modo lucrabitur.
quartis, et deultra pluribus nuptiis, solent homines; <3AP.275, — Ul mulier si ad secundus nuptius mi-
«novere qusestionem. Unde ut breviter respondeam,' D graverit, prioris mariii privilegio non ulalur,
nec ullas nuptias audeo damnare, nee eis verecun- cap. 25.
diara numerositatis auferre, Item, ibideni sub, finem Mulier quoe ad secundas migravit nuptias, privi-
vel dignitalibus prioris mariti non utitur. Si
cap. Neecontra humanse vereeundise sensum audeo legiis
viris nubatfemi- autenr lrac observalione contenla secundas con-
dicereut, quoties voluerit, moiiuis,
traxerit nuplias, non soium res ipsius, id cst ma-
*ia; necex meo corde prseter Scriptuxae sancteau-
liberis ejus hypothecse titulo supponatur, sed
cloritalem, quotaslibet [quantasUbet, orig.] nuptias tris,
^udeo condemnare. ettam res vitrici, ex praesentrs constitutioms aucto-
CAP.269. — Quod secundw nuptim liciUe sinU Au- ritate.
gustinus xonlm adversarium legis el prophelarum, CAP,274. —De eodem. Constitutio octogeshna guarta,
lib. n (cap. 9). cap. 1.
(52, q. 4, c. Iste Abralne.) Iste Abrahae etiam us- Si nrater marito defuncto filiorum suorum tutelam
que ad dccrepitam senectutem fornicalionis obji- gubernare maluerit, renuntiet secundis nuptiis, in
cit crimen, profecto quia et post morlem Sarses judicio, siveirr jusjurando, res autem suas filiosuo
alferam duxil (Gen. xxv). Ubi etsi nullum in-- impuberi obliget, atque ita ei tutela commiltatur.
telligerelur rei abditse sacramcntum : propter CAP.275. — Quicl sit fofnkatio. Auguttinus svper
615 - DECRETI PARS VIH. — DE CONJTJGIIS, ETC. 646
Epislolam ad Galatas (in c v, ad illum locum : A genlili fuerit moechatus, a communione arceatur.
Manifesta sunt autem opera carnis ante fin.). Quod si alius eum detexerit, post quinquennium
Fornicatio est amor legitimo connubio solutus et acta pcenitcnlia legilima potcrit Domiuicse commu-
vagus, explendselibidinis consectando licentiam. nioni sociari.
CAP. 276. — Quantum peccalum sint cubilia ei CAP.283. — Quid aqetidum sitdeuxoribusclericorum,
impudiciliw. Atiguslinus ad Aurelium episcopum si peccaverint. Ex Toietatio concilio r, cap. 7. ,.
(epist: 64). (55,q. 2, c placuil ul siquor.) Placuitut siquae-
Ait Yas eleclionis : ATonin comessationibus. et
in cunque clericorum uxores peccaverint (ne forte ii-
ebrielatibus, non in cubilibus et impudicitiis, non centiam peccandi plus habeant), accipiant mariti
contentione et dolo (Rom. xrii); borum trium cu- earum hanc polestatem, proetcr necem, custodiendi
bilia et impudicitiae ita malum orimen pulantur, ut ac in domo sua, ad jejunia salutifera , non
ligandi
nemo dignus non modo ecclesiaslico ministerio, sed morlifera eas cogentes : ita ut invicehr sibi clerici
ipsa etianr sacramenlorum communione videalur, pauperes auxilium ferant, si servitia non habeant.
qui se isto peccato maculaverit; et recte omnino. Cum uxoribus autem ipsis qui peccaverint, nec cibos
CAP.277. — Quod non omne matrimonium sil conju- sumant, nisi forte ad timorem Dei, acta poenilentia,
gium. Hieronymus, libro ni super - Epistolam ad B revertantur.
Ephesios (in c. v, ctrca med.). — De pmniteniia laicorum, si udullerium
c. Sicut non Sicut non omnis CAP. 284.
(52, q. 2, otnnis.) Cfliwnes Martini ad laicos, cap. 8 (ex
Christi Ecclesia dici - fecerinl.
congregalio haereticorum po- synod..Grwcorum MartiniBracmrem. cap. inuniver-
tesl, nec caput eorum Ghristus est; sic non omne sum 76 inter laicorumS).
malrimonium quo non uxor viro secundum Christi Si cujus uxoradulterium fecerit, aut virin alienam
praecepta conjungitur, rite conjugium appeUari po- uxorem irruerit, vn annos pcenitenliam agat. Et
test, sed nragis.adullerium. Ancyranum concilium, cap. 19 : Si cujus uxor adul-
CAP.278. — Quod omnis immunda pollutio forni- terata fuerit, vel ipse adulterium fecerit, vn aano-
catiodkitur. Isidorus, Senlentiarum lib.n, cap. 59. rum poenitentia oportel eum perfeclionemconsequi,
Omnis immunda pollutio fornicatio dicitur, secundum prislinos gradus.
quamvis quisque diversa turpitudinis vqluptate pro- GAP.285. — De pmnitentia clericorum si adullerio
slituatur. Ex delectatione enim fornicandi varia sese commacularunt. Synodus Aurelianensis iu,.
gignuntur flagitia, quibus Dei regnum clauditur, et lempore Childeberti regis, cap. 7.
Iiorao alr eo [a Deo, orig.] separatur. (Dist. 81, e. Si quis cterkus.) Si quis clericus
C IP. 279. — Quod notnine mmchim otnnis illicilus adulterasse^aut confessus aut eonvictus fuerit, de-
concubilusin legeintelligulur. Augustinus, lib. Quce- C positus ab officio suo communione concessa, in mo-
slionum in Exodum (in libro qumstionum sepiem., nasterio loto vitse suse tempore trudatur.
cap. xx Exod., qumst. 71). •
dici- CAP. 286. — Si clerici inconsullo episcopo uxores
Omnis moechia etiam fornicatio in Scriptura duxerint. Tolelanum concilium iv, cap. 45.
tur : sed utrum etiam omnis fornicatio moechia
. Clerici qui sine consultu episcopi sui uxores du-
dici possit, in eisdem Seripturis non mihi interim
xerint, autviduam, aut repudiatam, vel meretricem
occurrit locutionis exemplum. Sed si omnis fornica- in conjugium acceperint, separari eos a proprio
lio etiam moechia diei non potest: ubi sit in Deca-
episcopo oportebit.
logo prohibita illa fornicatio quam faciunt viri qui CAP. 287, -r- Ut bigamus ad sacros ordines non uc-
uxores non babentcum feminis quseviros [maritos, cedat. Canon. apost., cap. 22.
orig.] non Irabeut, utrum inveniri possit, ignqro.
Sed si furti nomine bene inteUigitur omnis illicita (Dist. 53, e. Si quis posl.) Si- quis post baplisma
secundis nuptiis fuerit copulatus, aut concubinam
usurpatio rei aUense (non enim rapinam permisit,
habuerit, non episcopus, non preshyter potest esse
qui furtum prohibuit, sed utique a parte totuiT in- aut diaconus, non prorsus ex eorum nurnero qui
teUigi voluit, quidquidiUicitererunfproximi aufer-
nomine mcechise omnis illicitus con- j, ministerio sacro deserviunt.
tur), profecto
cubitus, atque iUorum membrorum non legitimus CAP. 288. — De eodem Gregorius Joanni episcopo
usus prohibitus debet intelligi. Squilutino (lib. n regist., cap. 25).
CAP. 280. —Pwniletiliam conjugatis non nisi ex con- (Dist, 34, c. Prmcipimus.) Praecipimus ne unquani,
sensu daiidam. Concilium Arelatense n, cap. 22. illicitas ordinationes facias : ne bigamum , aut qui
Poenitentiam conjugalis non nisi ex consensu virginem non est sortifus uxorem, aut ignoranlem
dandam. litteras, aut in qualibet parte corporis vitiatum, poe-*
CAP, 281. — De Pmnitentia uxoratorum si. semel nitentem, aut cuilibet conditioni obnoxium, ad sa-
iapsi fuerint. Eliberitanum concilium, cap. 69. . cros ordines permittas accedere; sed si quos hujus-
(35, q. 4, c. Pmnitentiam.) Si quis babens uxorem modi homines repereris, non audeas promovere.
semel fuerit lapsus, placuit eum quinquennio agere
ibidem. Hoc et circa fe- CAP. 289. — Item de eodem. Gregorius Etherio epi-
debere pcenitentiam. Item,
scopo (lib, ii, epist. 8 ad Brunichil.),
minas observandum est.
Dequodambigamorequisisti an-ad sacrum ordi-
CAP. 282. — De pceniteiitia ejus qui habens uxorem,
cum Judma vel gentili lapsus fuerit, cap. 78. nem potuisset accedere; et juxta canonicam regu-
Si quis fideUs habens uxorem cum Judaea vel lam vetuimus.
 '
647 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 648
CAP.290, — De eaclemre. Ambrosiits in Epistola ad A cliumenus vel paganus alteram habuerit, ordirian-
Vercellensein ecclesiam (lib. x, epist. 82, post dum esse censuerunt. De sacramento enim
med.). agitur,
non dc peccato : nam in baptismo omnia peccata
(Dist. 56, c. Qui sine crimine.) Qui sine eriniine
dimilluntur. Sed qui dixit: Si acceperis uxoretn noa
est, unius uxoris vir, lenetur ad legem sacerdotii
autem iteraverit cul- peccasti, et si nupserit virgo non peccat (I Cor. vn),
suscipiendi. Qui conjugium ,
non haliet sed etquod vtdt faciat,non peccut sinubat(ibid): salis de-
pam quidem coinquinati, piserogaliva claravit nuptias nullum esse peccalum. Propter sa-
exuitur sacerdolis. llem, posl versum. Cognoscamus cramenli autem
non solum de episcopo et presbylero Apostolum sanclitatem, sicut femina etianr si
catechumena fuerit vitiata, non potest post bapli-
statuisse, sed etiam Patres in concilii Nicaeni tra-
smunr inter Dei virgines consecrari, ita non absur-
ctatu addidisse , clericum quemquam non debere
dunr visum est, eum qui excessit uxorum numerum
esse qui secunda conjugia sortitus sit.
CAP.291. —Qttod bigamus anlc baptismum ad sa- singularem, non peccatum aliquod cpmmisisse, sed
cros ordines hon accedat. Ambrosius, De offlciis, normamquamdam sacramenti anrisisse, non ad vitae
lib. primo, (c ullimo). bonoe meritum, sed ad ordinalionis ecclesiasticie
(Dist. 16, c. Una lanlum.) Una tantum , nec ie- signaculum necessarium.
pelila nobis pcrmitlitur copula. Et in ipso conjugio II CAP.295. — Quw sint quw impediant ne quis ad clc-
lex est, non reiterare conjugium, nec secundse con- rum promoveatur. Augustinus, De ecclesiaslicis te-
sortiri mirum gulis, cap? 72.
jugis conjunctionem. Quod pleiisque
cur ctianr ante iterati (Dist. 53, c. Marilum.) Maritum duarum jiost
videtur, baptismuro conjugii ciericuiri non ordinandum:
ad electionem muneris et ordinationis proerogati- baptismummatronarum, nec eum qui unam quidem sed concubinam, non
vam, inrpedimenta generentur ; cum elianr delicta malronam babuit; nec illum qui repudiatam, noc
si
obesse non soleant, lavacri remissa fuerint sacra-
mento. Sed intelligere debemus quia, si baptismo merelricem, nec viduam sumpsit, aut eum qui se-
dimitti lex aboleri non In eon- melipsum, quolibet corporis sui membro indigna-
culpa potest, potest. tione aliqua justo injusloque timore superalus trun-
jugio non culpa, sed lex est. Quod culpoe est igitur, caverit: neque illum qui aliquando usuras accepisse
in baptismo relaxatur ; quod legis est, in conjugio
oonvincitur, aut in scena lusisse probatur; neque
non solvitur. Quomodo auteni polest hortator csse eum
? qui publica poenilentia crimina mortalia deflet;
viduitatis, qui ipsa eonjugia frequentaverit
CAP.292. — Shnplex exposVio, et tnyslica, qttid sit vel neque illum qui aliquando in furiam versus insaniit.
- t unius uxorisvirum s. Pastoralis Ambrosii affiiclioiie diaboli est tentalus ; neque eum qui
(De C' per ambilionem ad imilationem Simonis Magi pecu-
. dignit. sacerdotuli, c. 4 iniU).
Unius ttxoris virum (I Tim. m). Si ad superficiem niam offert expclendo honorem (Act. vrrr).
tantum Iitterse respiciamus, proliibet bigamum epi- CAP.296. — De eodem. Hieroiiymus ad Oceanttm
scopum ordinari. Si vero ad altiorem sensum con- (tonw II episl. ctijus initium : Sophronius, Ense-
bius).
scendimus, inhibet episcdpum duas usurpare Eccle- Si clericus monogamus fuerit, ei uxor sua di-
sias. Et si adhuc introrsus profundiora perscrute-
gama, nolieum offieio applicare : digamam CIIKII
ris,.monet ne per catholicum dognra sensum inve- duxit uxorem.
nialur episcopus habere hsereticum, sed Christianam — Quid sit vidua, auid ejecla,
tantum catholicam et orthodoxam sibi associet fi- CAP.297. quid me-
relrix. Hieronymus ad Fabiolam de vesiesacerdo-
dem, et [ut, orig.] unius uxoris lantummodo el ca- tali (tom. IV epist. cujtis iniiium : Usque hodic ,
tholicss Ecclesisc vir episcdpis vocetur. ante med.).
CAP.295. — Ut bigami vel viduarum mariti in sa- (Dist. 54, c. Yidua est.) Yidua est, cujus maiilus
cerdotio non mqneant. Leo episcopis uttiversis per eslmortuus. Ejecta, qttae a marito viventeprojicittir.
Africum, cap. 1 (epist. 87, ad episc. Africanos , Meretrix, quae multorum iibidiiii patet.
cnp. 1). •—Quod digamus in clerum non eligalur.
Eos qui vel secundas nuptias inierunt, vel vidua- IQ CAP.298.
Hieronymus contra Jovinianum, libro primo (lotn.
rum se conjugio sociarunt, in sacerdotio manere II, loncje antemed.).
non palimur. Et mullo magis illum, si fueril in Qttanr sancla sit digamia hinc ostendilur quod di-
vestro judicio confutatus, (qui, sicut ad nos relatum gamus in clerum eligi non potest.
est,) duarum simul est marilus uxorum, vel illum CAP.299. — De eodetn. Hieronynius ad Gerttnliam
qui prima uxore dimissa alteram duxisseperhibetur, de monogamia (lom. I, epist. cujus initium est : In
privandum honore decernimus. veteri viu, ante med.).
CAP. 294. — Episcopum unius uxoris virum esse Nos putamus tantum sacerdotum hoc esse privi-
oportere, non propter sanctitatem sucrumenti. Au- legium, ut non admittatur ad altare, nisi qui unam
gustintts, De bono conjttgali (cap. 18). tantum uxorem habuerit. Non solum eninr ab oflicio
Saeramentum nupliarum temporis nostri, sic ad sacerdolii digamus excluditur, sed ab eleemosyna
unum vir.um et unam uxorem rcdaclum est, ut Ec- Eeclesise, dum indigna sit stipae quse ad secunda
clesise dispensatorem non liceat ordinari, nisi unius conjugia devoluta est: quanquam in lege sacerdo-
ttxoris virutn (I Thn. ni). (Dist. 26, c. Actttius.) tali teneatur et laicus, qtti lalem se prsebere debet
Quod aculius inlellexcrunt qui nee eum qui cate- ut possit eligi in sacerdotiitm : non enim eligitur
6*9 DECRETI PARS VIII. — DE CONJUGIIS, ETC. 050
st digamus fuerit. Porro ex laicis sacerdotes eli- A nomen ]Virginis sequc nomenj accipicl, quse qiiarto
guntur. ducta esl loco. Quis oro istud non videat contra
CAP.300. — Qttod sacerdos vel monogatnus, vel Apostoli cssepraeccplum, qui alt ttnius uxoris virum
virgo eligalur. Isidorus lib. n De officiis ecclcsiti- oportet fieri sacerdotem ? (J Thn. m.)Sed objicilur,
sticis, cup. 5. quod in baplismo quidquid in homir.c gcstunr, tottim
Sacerdolem quserit Ecclesia aut de monogamia s.'t lotunr. Dicite mihi (cum pace vestra loquor),
ordinalum, aut de virginilate sanctum. crimina tantum dimitiuntur in baptismo, an il'a
CAP. 501. —Depmna episcopi qui bigamum ad sa- qusc secundum Dci prsccepla, ac Dei instituta com-
ercs ordines promoverit. Aurelianum concilium ler- plentur? Uxorem duccre crimen esi, aut non cst
tium, tempore Childeberti regis, cap. 10. erinrcn? Si crimen est, ergo (quod pracfala venia
Si quis episcoporum sciens aut bigamum, aut
maritum ad dixerim) ipse Auctor est in culpa,.qui ut criniina
intenmptar officium leviticae dignitatis commitlerentur in paradiso, cum ipse eos jungeret,
sive presbyterii, conlra jus canonicum promoveri benedixit (Genes. n). Si vero non est ciinren, quia
praesumpserit, sciat se unius anni spatio ab omni quod Deus instituil nefas' sit criinen appellari (ct
sacerdolii dignitate suspensum. Qui si forte sen- Salomon addidit: Etenim a Deo praeparatur viro
tentiaesubjacerenoluerit, a communioneejus-usque "; uxor [Prov: xix]), quomodo creditur inler crimina
in aliam synodum se fralernitas universa suspen- esse dimissum! quod Deo auclore legitur consum-
dat. Kli vero qui Ulicite promoli sunt, degradentur. matum? Quid dc talium filiis percensetur? (28, q. 1,
CAP. 502. — Qmd iton potest promoveri qui viduam c. Nunquid.) Ntinquid non erunt admitlendi in hse-
duxerit. Innocenlius Felki episcopo Nucerino reditatis ex ea susccpti sunt quaeanle
c consortio, quia
(epist. 4, 2).
De digamis nec consuli debuit, quod manifesla baptismurti fuit uxor ? Eruntque appellandi natura-
vel quia non Iegitimum esl mauimonium (ut
leclio sit Apostoli : Unius uxoris virum (I Tini. ni), Jes, vobis vjdelur) nisi illud quod post baptismum as-
ad sacerdotium vel ad clericalum admilti debere, Dominus cum interrogarelur a Judseis,
et hanc ipsam tamen si virginem accepit. Nanr ea sumitur?Ipse
si liceret dimiltere uxorem, atque exponeret fiesi
qnae habuerit anle vinim, licet defunelus sit, lamon
si clerico fuerit copulala , postea clericus esse non - non debere, addidit, quod Deus conjunxit, honw non
separet (Matth. xix). Ac ne .de Iiis loculus csse cre-
poterit qui eam acceperit. Quia in lege cautura est, dalur qui post baptismum uxores sortiuntuiymemi-
non abjeetam habere posse conjugem sacerdolem
nerint lioceta Judseis interrogatum, et Judaeis esse
(Levit. xxi). n responsum. Qusero, et-sollicitus qusero, si una
CAP.505.—bl non promoveatur qtti ante baplismum
unam habitit, et postea aliam uxorem duxeril. In- eademque sit uxor, qui ante catechumenus, poslea
nncenlius Rufo et Etisebio cmlerisque episeopis fideUs sit, Jiliosque ex ea cunr esset catechumenus
Macedoniensibus (epist. 22, cap. 1). susceperit, et postea alios cum fidelis : ulrtim sint
Eos qui viduas accepisse suggeruntur, non solum fratres appellandi, an non habeant postea defuncto
clericos effeclosagnovi, verumotiam usque ad infu- palrehseredilalisconsOi'fium,quil)us filiorum nomen
las sacerdotii summi pervenisse, quod. conlra legis regeneratio spiritttalis dicitur abslulisse. Quod cum
proeeepla esse nullus ignorat. Nam cunr Moyses ita judicare alque sentire absurdum est, quse ralio
legislaior clamitel (Levil. xxi), Sacerdos virginem cst hoc malum defendi, et vacua magis opinione
uxorein accipiat: et ne in hoc praccepto aliquid pu- jaelari, quam aliqua auctoiitate roborari, cum non
larelur amhiguum, addidit, jion viduam, neque eje- possct inler peccala deputari, quod lex prsecepil, et
elam, contra quod prseceptum divina auctoritate Deus conjunxit, et lexjungit? lletn (ibicl., patilo
subnixum nulla defensio mandali alterius submo- posl). Nupliarum copula quia Dei inandato perfici-
vetur [opponilur orig.], nisi eonsueludo vestra, quse, tur, non polest dici peceatunr : etpeccatum nonesl,
ul ipsi fatemini, ex ignoranlia (uf vereeundius quod inter peccala deputari omnino non debef,
dicam), non ex apostolica tradilione et ratione, inte- D i eritque inlegrum aesiiraare, aboleri non posse prio-
gra est. Nos aufem omnesque per Orienleni Ooci- ris nomen uxoris, cum uon dinrissum sil pro pec-
dentemque Ecclesias noveril veslra dilectio, hsec cato, quia ex Dei sit volunlate complelum.
peuitus nou admittere, nec ad ultimum ecclesiastici CAP. 504.—Quod lenocinium fucit, qni qumsluarin
ordinis locum tales assumere, et si reperti fuerint, mattcipia habuerit. Quarlus liber Pandectantin,
submovere. (Ibid., cap. 2, dist. 26, c. Deinde.) titulo 2.
Deinde ponilur, non dici oportere eum digamum qui - Lenocinium facit qui quaesluaria mancipia lia-.
catechumenus habuerit alque amiserit uxorem, si buerit. Sed el qui in liberis hunc quoeslum exercei,
post baptisuium fuerit aliam sortitus, eamque pri- in eadem causa est, sive autem hoc principaliier
manr videri quae novo honrini copulata sit. Quia illud negotium gerat, sive alteiius negotiationis accessionc
conjugium per baplismi sacramentum cum cseteris utatur : ulpula si caupo fuit vcl stabularius, man-
criminibus sit ablutum. Quod cum de una utique cipialalia lrabuit ministrantia, el occasione ministe-
dicitur, certe si Ires habueril in veteri posilus rii qusestum facientia; sive balneator fueril vel (ut
homine, uxor erit ejus, quae post baptismum quarta quibusdam provineiis fit) in balneis ad custodicnda
est, «ic interprelanliJius prima- virgirtisque hoec vestimenta conducta habenl mancipia.
PATROL. CLXL - .21
 ۤi D. 1V0NIS CARNOTENSIS EPISCOPI iC52
-CAP.505.—Ut lenoiiesin civtlatibtts non sinl. Novel- A hotnilia 5 (Origenes in v cap. Jesu Nave, hom. 5,
larum constilulio 51, cap. 1. ex interprelatione Ilieron., autpocius Rufini).\
Haec constilutio jubet neminem lenonem esse, Mnlto majoiis opprolrrii est qui post Evangelium
neque in urbe iniperiali, neque in provinciis : ethoc quam qui sub Jege positus fornicatur : quia iste
prohibere debcnt prselores et praesides. Ultimo lamen tollens membra Chrisli facit membra merclricis.
supplicio sulijiciuntur qui contra consiilutionis nor- Denique jam nemo reum stupri te arguit, sed sacri-
liiam lonones esse ausi sunl. Onrnia autenr inslru- legii scelefe condemnat.
meiila et fidejussiones apud lenones inlerpositas, CAP.511.—De prohibilione merelricum. Angnstinus
vel a lenonibus factas, contra bonos mores, infirmas lib. Qumstionum Deuterotwinii, cap. 57 (cap. 25
lib. vn Qumslionum).
alqtte invalidas esse constilulio jubet.
(52, q. i, cap. Merelrkes.) Meretriees esse, et ad
C w. 506.—Ut qitm stium vel aHeiiutn corpus vendi- merelrices accedere proliibet Dominus, quarum
ilerit, nec in fine communicet. Eliberilanum con-
citiiim, cap. 12. pulrlice venalis est lurpitudo. In Decalogo auteni
"Mater aut parens, vel quselibel fidelis, si lenoci- mceehioe nomine non videtur hoe aperte prohi-
iiium exercucrit, eo quod alienum corpus vendiderit buisse, quoniam moechia noii nisi adulteriumintel-
vel [potius orig.] suum, placuit nec in fine comnru- n ligi solet.
iricandanr. CAP.512. — De pmna ejus qttm defuncto marito
clanculo concepil. Novellarum constitutionum 58,
CIP. 507.—Quod iurpiludodantisest, noit accipjenlis, cap. 2.
in hoc quod tneretrki datur. Paitdeclarum lib. xn, Si mulier defuneto marilo, anlequam annus logi-
titul. 4. tiiuus transeat ad secundas quidem nuptias non
Quod meretrici datur repeti non potest, ut Labeo
more auteni meretricum ab aliquo stu-
•et Marcelhis scribunt, sed nova ralione, id est non migraverit,
sed soliusdantis: prata conceperit et pepercrit, ut sit clarum id quod
^quia ulriusque turpiludo versatiir, natuin esl defuncti mariti non esse, easdem pcenas
, illius est enim lurpiter faeere quod sit meretrix, non
cum sit merelrix. patiatur quas ex sup.erioii constilutione patitur ca
'turpiter accipere qaoe ante tempus legitimum nnptias secundas <:on-
<CAP.508. — Quod adhwrens nieretrici unum corpus traxit.
efficitur. Ambrosius in epislota prima ad Corintliios CAP. 513.—Qnod adhmrens tnerelrki uiium corpus
(in cap. vi; ;rost med.) cum illa efficitiir. 'Sernto Augtislhii de tribus cliari-
Qui.adhserel meretrici unum corpus cfficilur. Hoc laiibus, qtti sic incipit, De charitate nobis (sennone
52 De tempore).
dicit,.quia qui contaminationi se admiscet, ununr fit
cunr eo cui se admiscet. Fornicalio cnira anrbos Q Nescitis quoniam qui adhoeret nieretrici linum
Tinum facit, rtl quonrodo in nalura, sic elin macula corpus esl? (J Cor. vi.) Et teslimonium de Scripltira
riunum siut. dedit, quod scriplum est, Erunt dtw in carne una
(Gen. u). Diclum estenim hoc divinitus, ised de
*CAP. 309—De correpiione cujusdam episcopi prosti- viro el uxorc, ubi licet, ubi concessum esl, ubi
tulis consenlientis. Honorius Pelro episcopo Syra-
cusano. honestum est, non uhi turpe, non uhi illicitum, non
ubi omni ratione est damnabile. Sicut autem una
Quorumdam relalione didicimus quod in causis
-criminalibus tua fraternitas miscelur, el quod sacris fit caro in permistione licita viri ct uxoris, sic una
canonibus interdiclum, non lanlum Icctionibus, fit caro inpermistione illicita meretricis et amatoiis.
Itetn (aliquanlo posl). Qui non habent uxores, suiit
quanlum etiam ipsis quotidianis usibus scire procul
duliio coarctatur. Nam el hoc pari modo ab ea in- quasi meretricum licentius amatores. Ideo dixi,
cautius geslunr fuisse audivimus, quia- curn ccc et guasi, quia et ipsi damnantur, si jam sunt fideles.
CAP. 514,—De mutieribus quw fornicaiw purltissuos
amplius prostilutis hora jam pene prandii elapsa ad necanU Cap. 21.
Birrinentissimum iilium nostrum praifcctum in bal- De muUeribus quse fornicantur, et partus suos
neo conslilutum sitjrroTecla, et concatervata pesli-
D sed et de his quse agunt secum iituleio
feris prsefalarura maie viveiitium vocibus immine- necant,
ut liis conceplos exculiant, antiqua quidenr definitio usqre
bat, qui super eas curalor pridenr fueral ad exitunr vilse cas ab Ecolesia removet, Humanius
=eonstitutus, ab eis modis omnibus tolleretur, et autem nunc definimus.ut eis decem annorum fem-
alter in ejus loco nihilominus subrogaretur. Et si
ila est, deflere potius libuit quam ista corrigere. pus poenilentia tribuatui%
CAP.-515. — ATepresbyler secundis nuptiis hiWsit.
Scd ne tale tantumque flagiiiiim diu videretur per- Ex concilio Neocmsariensi quod prius fitit Nictnw,
manere inultum, quia et aotum est, sacerdotali con- cup. 7.
trarium, simul et vitae iiabitui inimicum, quid de (51, q. 1, cap. De his qtti frequenter.) Presbyterum
lioc fieri debeat veritate patefacta, filio nostro Cyria- connubio secundarum nuptiarum interesse non de-
co diacono ihjunximus, quatenus ea quse illicita et; bere maxime cum praecipialur secundis nuptiis
contra pudoris reverentiam pcrpetrantur, ense cano- poeniteiiliam tribuere, quis erit presbyter qui propter
flico juxta ecclesiasticam diseiplinam radicilus am- convivium illis consentiat nuptiis?
putentur. CAP. 516.—De h'ts qui de virginilate superbiunt. Ex
CAP. 310.—Quod major sit fornicalio post Erange- concilio Gangrensi, cap. 10.
iiuin quutn sttb lege. Hieronymtis snpcr Jesit Nave, (Dist. 50, cap. Si quis propter Deum.) S' quls
655 DECRETI PARS Ylll. — DE CONJLGUS, HIV. 654
propter Deum virginilatem professus in conju- \ Scriplurarum prseoeptis in ecclesia fiefi exopta-
«rio positos per arroganliam vituperaverit, anathe- mus.
nra sit. CAP.522. — De his qui sibi rapiunt uxores. Ex conc.
CAP. 317.—Ne mulier spretis nnptiis a viro discedat. Cltalcedoncnsi, cap. 17 (Actio. 15, c. 27).
Ibidem cap. 14. (56, q. 2, c. Eos qui.) Eos qui sibi rapiunt uxores,
(Disf."50, c Si qua mulier.) Si qua muUer dere- vel eos qui eis auxilium pracsliterint, statuil sancla
licto viro discedere voluerit, solulo vinculo conjugii synodus, siquidem clerici fuerinl, cadere de proprio
nuplias contemuendo, analhema sit. gradu: si vero laici fuerinl, anathema esse.
CAP. 518.—De eodem, cap. 13. CAP.525. —Ul lakus prmsentibus elericis nondo-
- (Dist. 50, cap. Si qttis dereliquetit.) Si quis dere- ceul. Exconcilio Carlhagineusi IV, ctiiinterfuil Au-
guslinus, cap. 98.
liquerit proprios filios, el non eos aluerit, et, quod Laicus prsesentibus clericis, nisi ipsis roganlibus
pictalis est, necessaria non praebuerit, sed sub
ana- {jubentibus, orig.] docere non audeat.
occasione continentiae negligendos putaverit, CAP.524. — Ne mulier doceat. Ibidem, cap. 99.
thema sil.
suos (Dist. 25, c. Mulier.) Mulier, quamvis docta .et
CAP. 519.—Ne filii occasione religionis parenies sancla, viros in conventu doccre non audeat.
despicianl. Ibidem, cap. 16.
c. Si Si fiiii
R CAP. 525. — Ne mulier baplizet, cap. 100,
(•Dist:50, qui filii.) qui parenles,
Mulier baplizare non praesumat.
maxime lideles deseruerint occasione Dei cultus, — De viduis adolescenlulis et infirmis,
debitum CAP. 526.
lioc justum esse judicantes, el non potius
ve- cap. 101.
lionorem parentibus reddiderint, ul ipsum In eis Ut viduse adolescentes, quse corpore debiles sunt,
nere.utur, quod fideles sint, anathema sif. siimplu Ecclesiae cujus viduse sunt sustententur.
CAP*520. — Capul mutieris tonderi non debere. CAP. 327. — De viduis qttw Ecctesim slipendiis sus-
Cap. 17. lentantur, cap 105.
(Disl. 50, cap. Qumcunque mulier.)' Quaecunque (Dist. 81, c. Vidum.) Viduae quaestipendio Eccle-
mulier religioni judicans convenire, comam sibi sisesusleiitanlur, tam assiduse inDeiopereesse.de-
amputaverit (/ Cor. xi), quam Beus ad velamen ejus bent ut et nreritis et oralionibus .suis Ecclesiam ad-
et ad memoriam subjectionis illi dedit, tanquam juvent..
resolvens jus subjeclionis, anathenra sit. CAP.528. De his qui ttxores sttas sine causa relin-
quunt, cap. 25 (Agath. c 25).
CAP.521,—Ne quis de habitu relicjionis superbiat, (55, q. 2, c. Smculares.) Hi vero sseculares qui
vel nova prmcepta in Ecclesiam inducat. De eodetn
- concilio. Q conjugale consortium nulla culpa graviore dimittunt
vel dimiserunt, et nullas causas dissidii probabiliter
Haec autem scripsimus (subscriptio esl episcopo-
rum in concil. Gangren., c. 21), non abscindentes proponentes, proplerea sua matrimonia dimittunt,
eos qui in Ecclesia Dei secundum Scripluras san- ut aut illicila aut aliena prsesumant, si, antequam
ctum propositum continentise eligunt: sed eos qui apud episeoposcomprovinciales dissidii causas dixe-
et prius uxores quam judicio damnentur ab-
.suscipiunt habitum ejus, el in superhiam efferunlur rint,
adversus eos qui simplicius vivunt. Sed et lros con- jecerint, a communione Ecclesise, et sancto populi
demnamus qui se exlollunt adversum Scripturas, et ccetu, pro eo quod fidem et conjugia maculanl, ex-
ecclesiasticos canones, et nova inlroducunt prse- cludantur. —
Nos autem et cum humilitate CAP. 529. De his qui uxores suas divortio inci-
cepta. virginitatem denle reliquerunt. Ex concilio Toleluno xn,
admiramur, et continentiam cum castitate et reli- cup. 8.
gione Deo acceptissimam dicimus, et renuntiatio- (52, q. 5, c Prwceptttm Dotnini.) Praeceptum Do-
nem saecularium negotiorum atque actuum cum hu- mini est ut, excepla fornicationis causa, uxor a
militate approbando laudamus, et nuptiarum vin- ' viro dimitti non debeat (Mutili. v, xix). Et ideo qui-
culum quod secundum castitatem seeuhi perdurat _ cunque eitra -cuJpam criminis supradicti uxorem
honoramus, et divites cum justitia et operibus bonis suam quacunque occasione reliquerit (quia qucd
non abjicimus, et parcimoniam cum veste humili Deusjutixit, ille separare disposuit), landiu ab ec-
non reprobaraus, sicut et jam ornatum praeter cor- clesiastica communione privatus et a coetuhominum
poris diligenliam infucatum laudamus. Dissolutos Christianorum nraneat alienus, quandiu societalem
autem in vestibus et fractos incessu non recipimus, relictae conjugis sinceriter amplectatur et foveat; ita
et domos Dei honoramus et «onvenlus qui in his tamen [hi tam, orig.] qui jam rooniti a sacerdote
fiunl, tanquam sanctos el uliles recipimus; pietatem semel et bis terque ut corrigerentur, ad tori suae
in privatis domibus norr concludentes, et omncm conjugis noluerint redire consortium, ipsi suis me-
locum in nomine Dei sedificatum honoramus, et ritis et a palatinae dighitatis oflicio separabuntur, et
congregationem inecclesia faclam ad ulilitatem com- iiisnper generosae dignitatis testimonia quandiu in
munem recipimus, et bona opera quee supra vires culpa fuerint amissuri sunt, quia carnem suam dis-
interfratres pauperes exercentur secundum eccle- sidiijugulo tradiderunl.
siasticas traditiones heatificamus, et. omnia quoe CAP.550. — Deeo
quod non liceat mulicres Chrislia.
conveniunt traditionibus apostolicis et sacrarura nai in lanificiis aliqtiia observare. Ex concilio
 - 0. 1Y0NIS CARNOTENSIS EPISCOfl 656
'£,5
Marlim papw cap. 76 (c. 75 synodorum Grwca- X , eos (jtti corptts ociicitlili (Miftin. x). Et ilcrum ait :
rum Marlin. Bracar. episc). Quitl prodcsl homini, si universum mttndum lucieiur,
,(26, q. 5,"c. Non liceal Christianis. Nonlicoaimu- animcevero sttw delriinentum palialur? (Malilt. xvi.)
lieros Christianas aliquam vanitatem in suis laiiifi- In quibns Dominicis sentcniiis considerandum cst,
•ciis olrservare, sed Dominum invocent adjulorem, quod si occisores corporis timendi non sunt, conlra
qui eis sapieiuiam texendi donavit. jusiitiam homiiiem impellenlcs, et lucruin totius
(CAP. 551. — De mulieribus fornkariis, et aborlum mutidi lion prosit homini anima perdifa; quanlo
facienlibus. Ex eodem concilio cap. 78 (77). minus meiu iiniushominis fantus rex debuit contra
Si qua mulier fornicaverit, el exinde infaiitem divinuni
procceptunr inimmane prse.cipilium mergi?
-qtii fuerit natus occideril, el quae studueril aliortum In hoc certc se magis reprchensibilem ostcndil, u
facere, el quod concepltim est necare, aut certe ne quo anrori mundi amorenr Dei poslposuit. Ulii niliil
concipiat elaborare, sive ex adulterio sive ex legi- vobis aliud prsecipimus, manifestatione sua eodcm
limo conjugio, has lales mulieies inmorte [nec in
rege convicto, nisi ul secundum canonicam auclo-
m.,cdia versio] recipere communioneni priores ca- ritatem nostra vice freti caiisam illiiis definialis.
•nones decreverunt, nos tanien pro misericordia, Sin yero ininime probatum fueril Waldradam uxo-
sive tales mulieres, sive conscias scelerum ipsorum, B rem fuisse
legitimam, neque nupliis secundum mo-
•decein annis agere pcenilcntiaiii judieamus, rein celebrafis per bencdiciioneni sciliecl sacerdolis,
CAP. 552. — De tnultinubis. Ibidetn cap. 81 (c. £0). filio nostro Lothario exstitisse conjunctam, sugge-
Si quis mullis nuptiis fuerit copulatus, poeniten- rite illi ul non moiesle ferat
lcgiiiinam sibi, si ipsa
liani agat, conversalio aulem et fides pcenitendi iniiocens
apparuerit,reconciliari uxorcm, nec in Iioc
, coinpendiat teroptis. carnis voci obtempe-ret, seo polius divinis praeceptis
-CAP.553. — Quod Ecciesia non habeal gladium nisi obcdiens pudeat etun, imo pertimescat in mxurioe
spiritualem. Nicolaus Aluino archiepiscopo {idem slercore
liabelur supra c. 121). putrefieri, et voluniatem propriaai scquendo
Inler hsec sanctilas veslra addere sluduit, Si cu- ante tribuiial Christi distnetam ponere ralionem.
^jus u«or adulteriam perpetraverit, ufrum niarito PraHerea vos scire volo quia praefaia f heiberga apo-
ipsius liceat secundum mundanam lcgem eam inler- stolicam sedem bis ct ter appellavit, e( se a praefaio
"iiccre. Sed sancta Dei Ecclesia mundana nunquam rege glorioso quesla est injuste fuisse dejcctam ct vi
-lige constringitur, gladittm non habet nisi spiritua- coactam, falsunr contra se composuisse piacuium.
~.lan.; non occidit, sed vivificat. Nam eo tempore ad apostolicam sedem lilielhiin
CAP. 551.-—De lothatio rege et examinc causw „ appellalionis susemisit, in quo non quiclem ndhtic
ejus. Idem Radodldo Portuensi et Joanni Pltico- confessam, sed ut contra se falsum dicerel crimen
lensi episcopis (In appendice epist. 2). cogi sese innotuil, insuper suhjungens' « Quod si
(31,<jf.2, c. Lolharius.) Lolharius rex in comnro- amplius compulsa fuero, scitole non veiiiaio, scd
•Tiilorioprofitetur Waldradam se a patre accepisse, timore morlis et evadendi studio quia aliter non
et sororena postmodum admisisse Huiierti. Ubi pri- possum, quod voluerinl dicam. Yos lamcn memo-
mara diligenli investigatione inquirile, el si eumdem rcs estote mei hsec vobis insinuantis. s Unde prae-
gloriosum regem proedictam Waldradam prsemissis cipimus vobis, ut cum eadem Theiberga ad condi-
•dolibus coramtestibus secundum legem et ritum clam synodum, sicut statuimus, advenerit, causam
quo nuptiae celebrari solent, per omnia inveneritis ejus diligenti examinalione tracletis, et si ei objici-
-accepisse, et publica manifestalione eadem Wal- tur quod illa crimen se aliquod admisisse confessa
drada in nialrimonium ipsius admissa est, resfat lit fuissel, et contra illa violentiam se pertulisse pro-
.perscrulemini, cur illa repudiata sit, vel filia Bo- clamaverit, vel si inimicos sibi judices fuisse teslata
«onis admissa. Sed quia idem gloriosus rex metu fueril, tunc illud renovetis judicium, secunduni ie-
"Thcilrergam admisisse se dicit, vos ilhtd evangeli- quitalis normam, ut injuslifiae mole non oppvi -
-eum reeolite, quo Dominus : Nolite, inquil, timere lnaltir.
——-— — .....

BECRETI PARS NONA.

3)e incesta copulalione et fornicatione diversi generis^ et inqua linea "lideies conjungi et
separari debeant, et de correctione et pconilentia singulorum.

.-CAP.1. — Inter quas personas incesta copitlalio, in- D vel matrem et filium, vel aviam et nepotem, et us-
ter quas legilimw nuptim fianU Liber prhntts Insti-
tulionum, titulo decitno. que ad infinilum. Et si tales pefsonae inter se coie-
rint, nefarias atque inceslas nuplias conlraxisse di-
Inler eas personas quse parentum Jibeiorumve Io- cuntur. Ef haec adco vera sunt ut, quamvis per
«um obtinent, inter se ntiptiae contralti non possunt, adopiionem parentum liberorumve- loco sibi essc
-veiuti iuter patrem ct filiam, vcl avum cl iieptcm, eceperunl, non possint inter se n.a(riinonio jungi.
 357 DECRETl PARS IX. — DE 1NCESTA COPULATIONE, ETC. 658-
iii tautum ut etiam dissoluta adoplione idem juris A tur amissionem, ct exsilio puniatur. Quod si vilior
nianeat. Itaque eanr quoe per adoptioncnr iilia aul sit, corporali qusestioni sulrsisial, et uxor ejus con-
neptis esse coeperit, non poteris uxorenr ducere, tta leges casdetn nupla, poenas patialur saeculi, sfc
quamvis cam emancipaveris. Intcr eas quoque per- nulla jttsta excusetur ignoranlia.
sonas quseex transverso gradu cognationis jungun- CAP. i.— Ut liberi ex alia conjuge nati, bona inces-
lur est quaedam similis observatio, sed non tanta. tuosi ptttris accipiani, cap. 2.
Sane euim inter fratrcm sororcmquc nuptise prohi- Si autem liberi sint, et incestas mtptias contraxe-
bitse sunt, sive ab eodem patre cademque maire rint, illi atilem sint libcri lcgilimi (quod fortc ex alio
nali fuerinl, sive ex alterulro eorumdem. El si qua niatrimonio procreati' sini) in poenam patris, suL
per adoptionem soror tibi esse cceperit, quandiu jurisTiant, el paternas accipianl facultales; sicta-
quidem consiat adoplio, saneinter te et eam nuptise men ut patri suo alimonias prscbeant, et quse ncccs-
consistere non possunt. (Post pattca.) Filiam tixo- saria siint adminislrent.
rem ducere non licet, sed nec neptem fratris vel so- CAP.5.— Quod conjtigitim in quurto grudu fieri noivi
roris ducere quis polesl, quanivis quarlo gradu sit. possit. Ambrosius Paterno. ,
Tu copulare paras filium tuuiii ct neplem ex filia,.
Cujus enim filianr uxorenr dticere non licet, ejus ne- id
cst ut accipiat soforis sttae filiam. Interroga no-
que ncptenr permiititur. Ejtts vero mulieris quam ]j
luus 11011videiis minum religioneni, nempe avunciiJiis isle illius, illa
pater adoplavil, filiam, impediri
uxorenr ducere, quia neqtie naturalineque civili jure Iiujus neptis vocatur. Ilem (ibidem pctulo post).
tibi conjungitur. Duorum aittcm fratrum sororumye -Quid est quod duljitari queat, cum lex divina etiam
fratres patrueles proliibeal convenirc in conjugalem.
liberi, vel fratris et sororis jtuigi non possunt (81).
Item. Amitanr Iicet adoplivam,*uxorem ducerc non copulam, qtti sibi quarto copulanlur [socientur,
autem gradus lertius est, qui-
liccl.Jtem nec malerterani, quia parentum loco ha- orig.] giadu? Hic
beiilur : qua ralioiie verum cst magnam qttoque cliam civili jure a consortio conjugii videtur cx-
amilam et malerteram magnam prohiberi uxorem ccptus.
duccre. Aflinilatis quoque vencratione a quarum- CAP.6. — Quomodo gradus consanguinitalis compu-
tandi sint. Alexander II clericis Neapolitanis,
dam nuptiis abstinere necesse csl, ul ecce privi-
eap. 55. |
gnam, aut nurum uxorem ducere non liccl, quia De parenteloe gradibus tanr famosse quseslionis-
uirinmy; iiliaj loco suiil. Item: Marili autemiilius ex
apud Ulos scrupulum nttper eliam inter Ivos emer-
alia uxore, el uxoris filia ex alio nrarito vel conlra, sisse cognovimus; super qua nonnullos perniciosos
rriatrinronium recte contraliunt; licet habcant fra-
C inlerpretcs ac disputatores conlra veritatis regularo-
trcm vel sororem ex matriraonio postea contraclo doctrinam dogmatizare dolemus. Setlen-
sanamque
natos. Si uxor tua post divorlium ex alio filiam pro- tcs enim in calhedra peslilenliae (Psul. l) dictant
creaverii, hoec quidero uon cst privigua. Item. Si jura quse nesciunt, et docent illa quoe nullatenus di-
advcisus ea quse dixinms aliqui'coicririt, nec vir, dicerunt. Nam
(ut ferlur) ita generationes a duobus
no.c uxor, nec malrimonium iiitelligitur, nec dos. fratribus altrinseeus ut eo-
prodeuntcs enumerant,
Ilaque qui ex eo coitu nascunlur, in poteslale pa- rum invicem filios quartam, nepotes sextam, pronc-
tris non sunt, sod tales. sunt, quantum ad patriain
potes. octavam gencrationem essc perhibeant. Hoc
potestaleni pertinel, quales sunt hi quos mater vul- modo unuinquemque generationis gradum
Nam hi - itaque
go concepil. ncc patrem halierc intelliguii unus procul dubio dicendus est, dhiduui, atque-
tur. Cum his etiam incertus est coitus, unde solent qui
vel a Grsecavoce iinperite numerandain progeniem deseeare conien-
spurii appellari wwfo.Siivconcepli, dunt. Qui nimirum nequaquam in hujus felorisru-
quasi sine patre filii [-xupu TIJVutiopiv a satione, et ctus si sacrse pabulum
ut et dis- peslilenter irrumperent,
KKuzhpzequasi, elc, orig.]. Sequilur ergo
soluto lali coitu dotis exactioni locus sit. Scriplurae vivacis ingcnii faueibus ruminareut. Nam
duorttm fiatrum sivc ncpotum, vel deinceps
CAP.2. — Ut nolabilis sit, qui cutn his nttplias con- " quod
stiltietit, cum quibtts fieri non possunt. Pandecta- uirinque dcscendentium generaliones non diversae
ium,lib.m,tit.ii. dici, sed eodem ac sub uno nomine debeant ttnifor-
Si cum ea quis nuplias vel sponsalia constitueril, initer appellari, leslalur liber Geneseos cum dicil :
quatn' uxorem vel ducere non potcst, vel fas non Vixit Joseph cenlum decem annis, el vidil Epliraini
cst, erit notalus filios tisqnc ad terliam generalionem. Filii quoque
CAP.5. — De pmna ejus qtti incesluiu matrimomum Machir, filii Manasse, nctli snnt in genibus Josepk
contraxerit. Noveltarum constilutioiminoil, cap.\. (Gen. i). Porro autem si sic cognationes supputarL
Si quis nefarium ct inceslum alque damiiandum deberent, ut vestri disputatores autumant; dum Jo-
inatrimonium contraxit, liheros aulem ex priore le- seph ex utroque filio Ephraim scilicet et Manasse
gitimo roatrimonio non habuerit, statim suis facul- ucpotes haberel, nequaquam Scriplura dicerti, quia-
tatibus careat; dos quoeei dala est fisci juribus vin- vidit filios Ephraim usque ad tertiam, sed usque atl
dicelur. Post publicalionem autcnr et cinguli palia- sextam gcnerationem. Iiem. (Ad 6 inlerrog. Augtisu)

(81) Ex hoc loco resfilui potcst § dtiorum aiitcm fralrum. Insl. dc nupliis, qui passim corruplus
lesdtur.
 C59 D. IVONIS GARNOTENSIS EPISCOPI 660
Beatusquoque Gregoriusdum superangelorum con- A ; cjuinanatliema sit. Unde beati Junioris Gregoni (86)
jugiis scriberet, lisee fere verba deprompsit. Qusa- decreta eximia sunt tenenda.
dam Iex in Romana republica prsecepit [permittit, CAP.12. — Quam nefarium sil consanguineis eopu-
apttd Gregor.] ul duorum fratrum vel sororum ii- tari. Nkolatis Jeretnim episcopo.
lius vel fiiia in conjugio copularenliir sed omnino Qui consanguinitatis copulas diligunt summopere
cognoscilur ex hoc conjugio sobolem non posse suc- se cavere oportet, ne in laqueum diaboli Cadant
creseere. Unde necesse est ut jam quatuor vel quin- (J Thn. III), quamque sit nefaritim sanctimoniales,
que invicem generatlones copulentur. In quibus ni- quse mundi contemplo conjugio Christo se devove-
mirum verbis luce clarius patet quia, dum doclor runt, aut eonsobrinam vel de-propria consanguini-
insignis duorum fratrum soboles prohibet in matri- tate uxores ducere, omnibus in recta fido. Christi
inonio jungi, in quarta vero generatione permitlit permanentibus patet.
neophytos copulari, nequaquam(ut cultores perversi CAP.15. — De observalione consanguinilatis. Item
dogmatis astruunt) generatio quarta in duorum fra- Carolo archiepiscopo, el suis sttffragancis.
trum filiis valelinvenii. Dixistis in quota generatione sibi fideles jungan-
CAP.7. — Quod sex ratnis consunguhtitus lermina- tur; nos atitem in hac re generalionum numerum
lur. Isidorus, Etytnologiarum l. rx, cap. 6. ] non definimus [definivimus], sed ut supra protuli-
B
t,onsangiiinitas dum se paulalim propaginum or- mus incunclanter observare monemus.
dinibus dirimen.s usque ad ultimuur gradum sub- CAP.14. — Uljitxta graclits cognalionis modus cut-
traxerit, et propinquitas esse desierit. eam rursas pce tructctur. Nicoluus Tandoni archiepiscopo Me-
diolano.
lex matrimonii vinculo repetit, et quodammodo re-
Eos qui cunr amitse suse filia vel patrui, vel avun-
vocat refugientem. Ideo autcnr usque ad sexlum ge-
culi (lieu!) forte pecf averint, juxta gradus cognatio-
neris gradum consanguinitas conslituta est ut sicut
nis statuimus modum culpa; tractari, sicuti pridem
sex aetatibus mundi generalio et hominls stalus fi-
tibi per apostolicaro epistolam de his qui cum spi-
niiur, ifa propinquitas generis lot gradibus termi- rituali matre hujusce flagitium comniiserint, inno-
netur.
tuinrus.
CAP.8. — De dissidio Roberli regis Francorutn, et CAP.
Berthw conjngis ipsius. Leo nonus lenrico regi 15. — Ut nullus de propria cognatione uxorem
Francorum. accipiat. Ex synotlo Leonis IV.
Pater tuus Robertus laude el eonsultu episcops- Nullus de propria cognatione aut velatam diaco-
rum regni tui, Bertham matrem Odonis conritis sibi nam, vel raplam uxorem acciphrt.
duxituxorem; ob quam rem, quoniam sibi erat car- CAP. 16. — Quotnodo intelligendtitn sil, Turpitudt- -
nis aflinitate conjunela, ab autecessore nostro cum C nem palris lui ct matris non revelabis, libro III
Lcclionum Augustini, cctp. 8 (Attgust. q. 58 /. ni
episcopis, qui placito interfuerunt (85), post ad se- Q. Super Levtu, ad c xvm).
dem apostolieam venientes cum satisfactione sunr- Turpitiidinem patris tui et tnalris tuw non revelci-
pla pcenitentia, redierujrt ad propria. bis (Lev. xvm). Bac locutione concubitum vetuit in
—
'CAP. 9. Quod nullus eleenwsynis possit redimi, his personis, ibi est enim turpitudo patiis et nra-
consakguinci separenlur. Alexander II Man- tris.
' quin Venetensi
giso episcopa.
Hujus viri causam, supra qua aposlolicam scdera CAP.17. — Ut qui lurpiludinem sororis sum videiil
consuluisti retraelantes, si quomodo misericorditer de gettere suo exterminelur. Augttst. lib. Quwstio-
ntim super Levitictim, cap. 75 (ibid., q. 75, cd
conjunctam sibiillicite consanguineam retinere pos- LeviU, e. xix).
set, et orationibus, jejuniis, ac hsereditatis et elee-
se Quicunque acceperit sororem suam ex patre suo
mosynarum largitione redimere; nullani aucto- aut ex niatre sua, el viderit turpiludinem ejus, vi-
ritalem compeiimus qua sibi concederemus.
CAP.10. — De pmniientia ejus qui filiam patrui cor- tuperium est, Vel improperium, et exterminabun-
ruperuU Itetn, Alexander II Berengario Basiliensi tur in conspeetu generis sui. Turpitudinem sororis
episcopo, cap. 105. \ suse revclavit, peccalum suum 'aecipient. Quid ait
D
Isle pcenitens venil ad nos, confessusque est sc fi- in hoc loco, viderit,- nisi concumbendo cognoverit,
liam palrui stti corrupisse, cui quatuordeeim anno- sicut in lege dicitur : Cognovit uxorem suam, pro
rum poenitentiam injunximus, ut jejunet quidem eo quod mistus est ei ?
tribus quadragesimis. In qtiadragesima post Pente- CAP. 18. — Qtiid sit: Filii cle cognatis nati nwrien-
costeiijduobus diebus m paneet aqua in sepliroana; tur, cap. 76 (ibid., q. Proxima).
et in Adventu, tribus; et in mSjori quadragesima, (55, q. 7, c. Quid est.) Quid est : Qtiicunque dor-
tribus; et abstineat se ab ingrcssu ecclesso, el a mierit cum cognata sua, sine filiis morietur, cum
communione duobus aunis. filii ex htijusmodi conjunctionibus et antenali sint,
CAP. II. — Ul nttllns depropria cognatfone sibi cen- hodieque nascantur ? An hoc mtelligendum est Iege
jugem copvlet. Lco IV episcopis Britannice. Dei constitutum ut quicunque ex eis nati fuerint
Utdefinitum est a Patribus, nullus de propria nen depiitenlur lilii, id est nullo parenlibus jure
cognatione conjugem siiri audeat copulare, aJio- succedant ?
(85) Forte addendum est excommunicati alias sen- (86) Greg. papall, cujti^shac deredcciela paulo
sus csl inleger. post seqtuiniur, c. 59, 59;i60, 61
 fm . DECRETl PARS IX. — DE INCESTA COPULATIONE.,ETC. G62-
CAP.19. — tJt qui ttxorem fratris sui vel qnum co- A consentientes. Similiter de raptoribus, vel cis qui
gnalus stiushabuil duxirit. uncttliemusil. Decrclitnv seniores impelunt fieri censemus. Hos vero saeculi
Gregotii Junioris 'Conc Rom. i, sub Greg. II,
c.5, 7, 8, 9).' leges interficiuiit, scd nos proeeunte misericordia •
Si quis fralris uxorem duxerit in conjtigium, ana- sub infamisenota ad poonilehliamrecipimus. Ipsam -
theina sit. Siquis novercam aul nurum suam duxe- quoque infamiam delere non possunius qua sunt
rit, analheina sit. Si quis consobrinam stiani duxe- aspcrsi, sed aniinas corum pcr pcenilentiam publi-
rit, aiiathema sit. Si quis de propria coguatione, cam et Ecclesiie salisfactionem sarrare cupinuis,
vel quam cognalus habuit, duxerit in conjugium, quia rnanifesla peccata non sunt occulta correctionc-
anathema sit, purganda.
— CAP.24. — De deccmiali pmnilenlia eoium qta con-
CAP.20. Ut Chtistiani inler se non copuleiitnr senliunt incestuosis. Ancyruniim conc, cap. 21.
usqttedtnn se cognoverhit. Zocharias papa, cctp. 1 Quidam sponsam habens, sororem ejus violavii,,
(Greg. I, ad 6 interrog. AugusU).
et gravidam reddidit, postniodura desponsatam
Asserentibus hominibus de Gerroaiiioe partibus, duxit uxorem. Illa vero quse covrupta est, laqueo se
didici qttod beatse recordationis papa Gregorius, Hi qui fuerunl conscii post decennem sa-
dum eos ad religionem Chiistianilatis divina gratia peremit. tisfaclionem jussisuiit suscipi sccundum gradus
illustraret, licentiam illls dedisset in scse g
quarta pcenitenlisa constilutos.
copulari generatione. Quod qtiidem CJnistiaiiis Ji- CAP.25.—Qtti sint inccsittosi. Ex concilio Agalhenst,
ciltim non est, dum usque se cognoverint. Sed durn cup. 6 (conc Epuun., c. 50, et Arelat, IIIJ c. 2).
ruaes erant invitandi ad iidem, quanquam mininie (55, q. 2 et 5, c. Dc incestis conjunctionibus.)' Iii-
scriptum reperimus, non aml)igamus. cestos [incestuososj nullo conjugii nomine dcputan-
CAP.21. — Quw personm ob ctgnalioncm dttci non dos (quos eliam designare funeslum esl) hos esse
possint, cap. 5. censcmus. Si quis leliclam fratris carnali conjun-
Ul consobrinam, neptem, novercain, fratris uxo- clione pollucrit, si quis frater germarram uxorent
rem vel de propiia cognatione, vel quaui cognatus acceperit, si quis novcrcam duxerit, si quis conso-
habuit, nullus audeat sibi in conjugio copulare. Si brinac sc sociaveril, si quis reliclae veJ filiaeavunculi
quis huic laU nefario conjugio convenerit, et in eo misceatur, aut patrui filise vel prhignae suse, aut
permanserit, sciat se aposlolica auctoritale analhe- . qtti cx propria consanguinitate aliquam, aut quain.
matis vinculis esse innqdalum, ct nullus sacerdos consanguiiieus liabuit, concubiiu poUuerit aut dttxc-
tiibuat ei commuiiionem. Si vero conversus divisus- lit uxorem. Ilem, eodem cup. Sane quibtis conjun-
que fuerit a lali copulalione, digneepcenitentise sub- C ctio illicila interdicitur, habebuiit ineundi nielioris
liiitteitur, ut sacerdos loei consideraverit. conjugii libeiiatenr.
CAP.22. — Qttod tnatedicti appetlantur et infames, CAP. 26. — Qtiod usqtie ud septimam generalionenv
qui consanguineas atictint uxores. Calixttts papa jonjungi non debeani fideks. Gregorius Felki epi—
episcopis Galtim, cap. 4 (epist. 2 dd episc GalL). scopo(lib. xn, ep. 51 vet 52).
Coiijuucliones consanguineorum fieri prohiben- (55, q. 2 et 5, c. Progenkm.) Progeniem suam.
iur, quia lias et divinae et soeculi fieri prohibent le- unumquemque, de liis qui lidelher cdocti stint, et.
ges. Legcs ergo divinse hoc agentes, et cos qui ex jam firma radice plantali slant inconvulsi, usquead,
cis proJeunt non solum ejiciunt, sed et maledictos septimam observarc decernimus generalioneni, et
appellanl. Leges ergo sseculi infames lales vocant, quandiu. se agnoscunl a.Tiiiitatepropinquos, ad liu-
et ah hsereditale repellunt. Nos vero sequentcs Pa- jtts copulaenon accedere se socielatem praesumaiitK
- tres riostros, rufamia eos notamus et infaines esse nee eam quam aliquis cx propria consaiiguinilale
censemus, quia infamise maculis suiil aspersi. Ncc conjugein babuil, vcl aliqua illicila poliutione macu-
eos viros, nec eorum accusationes quos leges sse- lavii, in conjugio duccre ulli profecto Chrisliano-
culi rejiciunl, suscipere deberous. Pattlo posU Eos runr licet, vel licebit, quia incestus est talis coilus
autem consanguineos dicimus, quos divinaoet inipe- 0 et abominaJjilis Deo ct cunctis bonis hominibus.
ratorum, ac Romanorum, atque Groecorum leges Incestuosos veronullo conjugii nomine deputandos
consanguineos appellant, et in Iisereditatem susci- a sanclis Patribus dudum statulum csse legimus.
piunt, nec ropellere possunt. Talium enim conjun- CAP.27. — Quod dttobtis fralribus clitus soroxes lu
ctiones nec legitimsesunt, hec manere possunl, sed ceal ttxores acciperc. Beda in Hisloria Ancjlontin,
cap.cM; et interrogalio 5 Augttstini (Beda, c 27,
rejiciendae sunt. lib. i).
- CAP.25.— Quod infainiu, incesluosorum deteti non
' ,Si debeanl duo germani fralres singulas sorores
potest, peccala aulem possunl. Ilettti, cap. 5. axores accipere, quse sunt al> illis longa progenie
Quisquis npn est Iegitimc coirjunelus, vcl absque gencratae. Responsio Grcgorii.Hocfieri modisoroui-
dotali lilulo ac benediclione sacerdolis conslat co-
bus licet. Nequaquam enim in sacris eloquiis invc-
pulatus, sacerdoles, vel legiiime conjunctos crimi-
vel in eos tesiificari non oninis nitur, quod huic capitulo conlradicere vidcatur.
nari, potest. Quoniam 28. — Quod cutn novercamisceri grande sit sce-
GVP.
incesti macula pollultts infamis est, et accusare supra- lus, cap. 37. Gregorius respondct Aucjtislino(Greg.
dictos non pcrmittiiur. Non solum crgo hi rejieicn- ibidcm, c 6).
cli sunl et infames efficiunlur, scd' ctiam omnes eis Cum novcrca misccri grave facinus cst, quia iii
 6xS3 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 664
lege scriptum est: Turpiludinem pulris ttti non reve- A nota esi, qui honse fam.e ei veracis testimonii sint,
(abis (Lev. xvm), neque enim turpitudinein palris remoto amore, timore, prelio, et oinni malo sludio,
filius revelare potest, sed quia scriptum est : Ertinf supradiclo modo consanguiniiatem firmaverint, sine
cluo in carne tina (Gen. u), qui turpittidinem nover- omni roora conjugia dissolvanlur. Quod si propin-
cae quse una caro cum palre fuit, vevelare preesum- qui vel extranei verbis laiitum propinquitatem te-
pserit, profecto patris turpitudineni rcvelabit. Cum stantur, ct juramento probare vel noluerint vel ne-
e.ognata quoque misceri prohibitum est, quia per qitivcrint, conjiigium nullatenus dissolvatur, sed
conjunclioiienr [conjugem] priorem caro fratris fue- < conipetcns c pocnilentia propter infamiam vcl pec-
rit faeta, pro qua re etiam Joannes Baplisla capite cali maculam (si fone in liac re conti'axerint ali-
truncatus.cst (Matth. xiv), et sanclo maiiyrio est qtiam) iiijungatur.
coirsumraatus [coronatus, orig.]. CAP. 54. — Quod sphilttaiis propinquitas sit inter
CAP.29. — Ut cum his qui se htcesta potltttione compuirein et filiolum. Responsio Nicolui ad con-
cominactilont, nulli Clinstianorum nec victuin stt- sttlla Butgarqriim, cap. 5.
mctnl.Ilerdcnse conc, cap. 4.
(50, q. c Ita.) Ita diligere debet liomo eum qui se
Hiqui incesla pollutione se commaculant, placuit, suscipit cx sacro fontc, sicul patrem. Est enim in-
ut quousqtte in ipso detestando et illicito carnis
(er et filios spiriluales graluila et sancla [Gre.
contubernio perseverant, usque ad missam tanlnm 3 tia. patres sic liabel: ltem est inler fratres et filios spfri-
catecliumenorum in ecclesia admitlaiitur, cum qui- tuales
graluita et sancta, eic.] communio quse non
l)us efjam Inec cibum sumere ullum Christiano- est dicenda consanguinitas, sed polius Iiabenda spi-
vum (sicut jussit Apostolus [J Cor. v]) oportet. riiaalis proximilas. Unde inter eos non arbitramur
CAP. 30. —,Quod idem sentiendum sil de materna csse
lineu consangiiinitatis, quod cle patcrna. Nicotuus quodlibet posse conjugale connubium, qu*ndo-
Carolo arcltiepisco Maguntino. quidem nee inter eos qui natura, et eos qtii adoplio-
De eonsanguinitatis propinquitate atque conjun- ne filii sunt, venerandoe Romanse leges matrimo-
otione, quam apud vos fieri dicilis, quam illicitam nium contralii permiltunt. ltem. Si inter eos non
judicamus, hoc de materna" senlimus linea, quod et contraliitur nralrimonium ques adoplio jungif,
de paterna •)quibus talem conjunctionem modis om- quanlo pofius a carnali oporlel inter se contuljernio
nibus inbibemus. cessare, quos per coelesle sacramentum regcneratio
CAP. 51.— 'Ut incestuosis post dignatn pmniteittitim sancli Spiritus vincit ? Longe igifur congrucntius
liceut tnutrinwnia contrahere, ne absorbeuntur. Ni- filius palris mci vel,'fiater mcus appellalur is, quera
colaus Carolo archicpiscopo et ejus suffraganeis (in gratia divina, quam quem htimana voluntas ut fi-
rescr. tit.tx\u, c 5 ; conc Wormat. c 35). (j Iius ejus vel fraler nieus esset, elegil, prudenliusque
(55, q. 2, c. Si quis cum.) Si quis cum duabus ab alterna coininistioiie secernimur.
sororibus fornicatus fuerit, aut eum iiis personis
CAP.53.—Ne cptis uxore defunela commatrem ejtts
de quibus sacra Scriptura prohibet,si dignam ege- duccit. Idem Salomoni Constaniiensi episcepo (in
rit poenitentiam et eastitatis non valuerit continen- resc lit. xix, c. 4).
tiam sustinere, liceat ei legilinrara in conjugio uxo- Sciscilatur a nobis sancli-
(50, q.i,c. Sciscitatur.)
rem accipere. Similiter mulier quoe tali fuerit sce- tas veslra, si
aliquis honro duas commalres spiri-
lere lapsa, ul fornicalionis non perducalur ad clraos, tuales habere
valcal, unam post alteram; i-j qus
perficial. Sed hoc de laicis viris ac mulieribus so- fralerniias tua nieminisse debet seriptum esse ;
lummodo slatuimus. Erunt duo ht came una (Gen. n). Itaque cum con-
CAP.52. — Ut conjugium occasione eonsanguinilulis stet qtiia vir et uxor una caro per connuhium efll-
. non solvatur. Atexander II Guilielmo cte Monu-
sleiiolo [Monstrolico leg. Gralian.]. ciuntur, reslal nimirum virum compatrein consti-
c. Multorum fui illi mulieri, cujus nratrimonio assumpla uxor
(53, q. 6, Multorttm.) relalione co-
te velle uxorem el commater esse videbatur; et idcirco hquet virum
gnovimus propriam abjiccre adlise-
rcre alteri, prsetendentcm consanguinitatis occasio- 1 illi femiiise non posse jungi in copula, quae com-
nem. Undc aposlolica aucloritaie intcrdicendo man- mafer erat ejus, euni qua idem una fuerit caro ef-
damus tibi, til hanc quam nunc haJies uxorem nul- fectus.
latcnus prsesumas dinrittere vel alram dueere, donec CAP. 56.— Ne qttis filiolam vel commatreni dttcttt
1 uxoretn. Idem Ctlrolo archiepiscopo et ejns sujfra-
cpiscoporum religiosorum conciliiim causam istam c. 5; conc WormaU, c 54).
ganeis (ibid.,
examinaveril.
— (55, q. 2, c. Si quis.) Si quis cttm mafre [o.um
CAP. 55. Ut propter consanguinitaiein nisi jura-
mento probatam, non solvulttr conjugiutn. Urba- eommalre] spiriliiali fuerit fornicatus, anathcmalis
nus II CyiTaco Genuensi episcopo [Richardo Ja- (ut scilis) perculitur iclibus. Simililer antem et
ntten. episcopo, liabet Gralian.]. illunr percutcrc pronrulgamus, qui cunr ea quam
(55, q. 6, c. Noiificamus.) Notilicamus lilii, ut si de sacro fonte baptismatis susceperit, aut cum ilia
ires aul duo ex' propinquioribus jam defunctse uxo- quam ante episcopum tenuerit, cum sacro chrisma-
ris ojus qui accusamr vel vivse, hanc propinqttita- tefuerit uncla, fornicationis perpetraverit scclus;
tem jurcjurando firmaverint, vel tres aut duoex an- lcgilimam tamcn si habuerit, non dimittcrc cogalur
tiquioribus Geimensibus quibtts lnec propinquitas UWfin.
 663 DECRETI PARS IX. — DE INCESTA COPULATIONE., ETC. 666,
CAP. 57. — De quodam, qui concubhiw sum consan- A firmans, quodipse protinus protuliriiomo: Quamob-
guineam, ut ttlteridesponsalam iiuxerit vxorem. rem relinquct homo palrem et niatremsuum et udhm-
Alexander II Conslatilino Aretino episcopo.
rebit uxori sttw, et erunt duo in curne una (Gen. n).
Scripsisti quemdamEcclesiae tuse filium concubinoe
Si uiia caro fiunl, quomodo poterit aliquis corum
suoe inquaria linea consanguineam, allerius scilicet
duxisse. Juraverat enim propinquus pertinere uni, si non pertineal alteri ?
desponsatam pro conjuge Quod mininre lieri posse credendunr est, nani uno
eani (ut asseris) in matrimonium prius [proprius
in defiincto in superstile allinitas non deletur, nec alia
Victor.] ducere sponsus; juravit etiam illam for-
copula o.onjugalis affinilatem prioris copulse solvero
nicaiione retinefe incestuosus. Ilem, infra. Apo-
potest. Sed neque alterius conjunctioiiis soboleni
stolica fulli auctorilate tibi judieando consuluimus, placet ad ipsius affinitatis prioris siqtiidcm transire
sponsam proprio sponso concedi, illi videlicet qui consorlium, pro eo quod vcrbum Domini validum
nulla coiisanguinitatio copula jungitur sibi. Quoniam est el
forte, cl ul inquiens dixit Propliela : Verbum
misericordius perjurii poena, quoe pro vitaudis cul- Dotnini manet in wlernum (Isai. XL). El alius Pro-
pis coulraliit, indulgenda est, quaru pcena perjurii pheta : Quoniam ipse dixit el facla sunt, ipse man-
cum perseverantia crimiuis vel delicti. Tribus de- davil el creala sunl; slatuil ea in smcultim el in sm-
n
nique peccator iste notatur criihinibus, perjurio, D culum smculi, prwceplum posttil el non praicribil
adulterio, incestu. Pcrjurio namque, quia quod ob- (Psal. CXLVIII).Nairr potest pcrverbum suuin al-
servare lcgaliter non potuit, sine judicio parenlum, efficere duo in carncm unani, el ma-
que praeceptum
vel- judicum temere jurare prsesumpsit. Adulterio sculum et feminain, innumeram multittidiiient
qui
quidem, quoniam alterius sponsam viverrte proximo sexus ulriusque non destitit secttni facere uiiuin,
concupivit et seduxif. Incesttt, quia conlra decrela sicut per se Veritas dixil : Non pro his tanlutn rogo,
Patrum vicinius quam liceat permiscere sanguincm sed eliam eis qui crediluri sttnt per verbum corum
pro
sanguini, non veretur. Jfem, htfra. Nosti quid sacri in me, ul unum sint, sicttt tu Pater iu me, el ego in
canones super hujuscemodi honrine decreverunt,
le, et ipsi in nobis unum sint (Joan. xvn). Si quis
videlicet si laicus, ut non promoveatur ad clerum;
ergo temerario ausu et sacrilego in defunclo quoerit
si clericus, ulterius non aseendat. vel sub altero affmilatis vocahula
CAP. 58.— Quod mulier affinilalem conlrahil cum propinquitatem,
omnibits cognatis viri sui. Ex epistola Gregorii. dissipare, vel susceplam sobolom allerius copultw
credens Iegitime sociari, propinquitatis prioris, hic
(oS,q. 10, c Fraternilalis.) Gregorius, servus ser-
vorum Dei, Yenerio CUralitano. Fraternitatis tuse negat Dei verburii validum GSSCet forte. Et qui tam
studiosse sagacitati, frater amande, quas debeo re- n facile vel tanr velociter quseril dissolvere, hic non
fero grates, quoniam quoesisli quse debuisti, jucun- credit verbum Donrini nranere in seternum. Confice
dum reddidisti me. Unde placide ad inquisila re- terram ex quatuor locis distantibus magna inlerca-
pedine, et confectam el congluiinatam finge, cu-
spondeo. Sedem apostolicam consulere decrevisti, vcl iinmeiisilalis corpus quod vo-
si mulier copula nupliali extraneo viro juncta, eo- juscunque figurse
si eo defuncto ma- Iueris, etc. (87).
gnationi ejus perlineat, cognatio — Quod nulli liceal cle propria cognationc
neat eadenr, vel si sub alio viro cognationis voca- CAP.39. uxorem ducere. Ex concilio Wormaciensi, cap. 11
bula dissoJ\anlur, vel si susceptse soboles possint (c 52).
legitime adpriorisviricognatioiiistrairsire copulam. (55, q. 5, c. In copulatione.) In copulatione fide-
Est euim verbum Domini validum et forte, esl du- lium, generationum numerum non definimus; sed
rabile, est perseverabile, est immutabile, non mo- id statuimus ut nulli liceat Gliristiano de proprix
raentaiieiiin, non transitorium. Ait autem per se- consanguinilate vel cognatione uxorem accipere,
ipsa Yeritas, quse Deus est, et Verbum Dei: Cmlum usque dum generatio recordatur, cognoscitur, aut
et terra transibunt, verba auletn tnea non transibunt memoria relinclur.
(Mattli. xxiv). Antequam Deus in earne inter bonri- . j GAP.40.— De incestuosis. Ex concilio ' Acjathensi^
nes appareret, eo inspirante dixit Adam : Quamob- cap. 61 (exconc. Epattn., c 50).
rem relinquel homo patrem et matrem suam, et adhm- (55,7.2, c. De incestis.) De incestis conjunctioni-
rebil uxori sum, et erunl duo in carne una (Gen. n). bus nil prorsus venise reservamus, nisi cunr adulle-
Cui non contradixit Dominus. Deinde eum veritas rium separationc sanaverint. Et si sanare notuerint,.
otiretur de lerra in terram (Psal. LXXXIV),et visi- anatliemalizentuf.
bilis [invisibilis] in humanitate apparuit, interro- CAT.41. — ltem, de eudem re (88).
gatum est, si licilum esset homini uxorenr relin- (55, o. 8, c. Incesluosi.) Incesluosi dum in ipso-
quere (Matth. xix). Quod prohibens fieri vetuit, deteslando alque nefando scelere manenl, 11011 intcr-
prajterquam si fornicatio sola excluserit copulam fideles Christianos, sed iiitcr gentiles aut catcchti-
maritalem. Undcprotulit statim in medium eam- menos haJieanlur, id est cum Chrislianis 11011su-
-dem ipsam sentenliam, quam ante saecula mancns mant polum nec cibtim, sed soli hoc faciant, non,
cum Patre Ycrbum inspiraverat-in Adam, ipse con- osculcntur, aut salulcntur ab eis. Scd si suis sacer-

(87) Quse sequuntur inveiiics apttd Gratiau, (88) Gratian Irilmit Aurclian. conc.
,,-6G? D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 668
dolibus inchetiientcs exslilerint; el, a lam uefando A tus. (Ibidem, c. G.) Ilsec consanguinitas dum se
scelere se segregare, atque ad publicam posniten- paulatim in propaginum ordinibus diriroens, usque
liam rcdire noluerint, intcr eos habeantur qtti ad ultiraum gradum sese subtraxerit, et propmqui-
spiritu periclilanlur immundo, vel etiam inler eos las csse desierit, tunc primum lex in matrimonii
cte quibtis per se Veritas ait: Si le non audierit, sil vinculum recipielur, et quodanrmodo revocabit fu-
libi sicttt ethnkus el publicanus (Malth, xvm). gienlem. Ideo atitem tisque ad sexlum generis gra-
El si alter eorum prseventus fuerit, alter quandiu dum consanguiniias constituta est, ul sicut in sex
vivat graviter poenileat, et sine spe conjugii maneat. sctalibus mtindi generalio et boniinis sialus finilur,
CAP.42. •—iSTealiquis fidelium acl propinqitam san- Ua propinquitas generis lot gradibus terminelur.
gtiinis sui accedat. Ex concilio Toletano xi, c. 5 , CAP.17. — Quod consnnguinitas nsqiie cd seplhnum
(Toletan. conc. -u, c. 5). genicitlum conservari clebeat. Conc. optd Theodo
Nanr el hsec salubriter prsecavenda sahcimus, ne nis villam hubilo, cap. 8.
- Nullus fidelium usque ad aflinitatis lineam, id est
quis fideUum propinquanr sangitinis sui usquequo
aflinitatis lineamenta successione generis cognoscit, usque m seplimam progeniem consanguineam suanr
iii matiimonio sibi desideret copulari quoniam scri- ducat uxoreni, vel eam quoquo motlo incesti ma-
p-tum est: Omnis Iwmo ad proximam sanguinis sni H cula polluat. Si quis vero lioc temere prsesumpse-
non accedat, ut revelet ttirpitudinem ejus (Lev. XVIII). rit, ut incestunr Jual, ac publice juxta canonicos
Et ilerum : Anima quw feceril quidpiam ex islis, pc- gradus pceniteal.
ribil de medio populi stti (ibid.). Sane quibus con- CAP.48. —Jlem cle eadem re. Ex conc Lugdunensi,
cctp. 10.
junciio illicita interdicitur, habebrml ineundi me-
lioris conjugii liberlatem. (55, q. 2 ef 5, c. Nulli.) Nulli ex propinquitaie sui
CAP. 43. — Quod mquuliter non conjungendus sit in sanguinis usque ad septimum gradum uxores du-
matrimonio vir sttis consanguineis, el uxoris. Ex cant, neque sine benedictione sacerdolis. Qui autem
dccreiis Julii papm. ante innupli erant, a sacerdote benedicti, nuberc
(35, q. 2, c. JEquuIiter.) JDqualiter vir non con- .audeanl[Gr«!iaiz. sk habet :qui autem niipturieruiit
jungitur in matrimonio consanguineis suis, et con- a sacerdote, elc.].
satrguineis uxoris suae. CAP. 49. — Item cleeadem re. Ex concilio Aurelia-
CAP.44.— Quod uiw modo parentela viri el mulieris nensi, cap. 10 (89).
in conjunctione consideranda sit. Ex concilio Maii-
licetw, cap. 3 (conc. Cabilon. n, c. 29). (55, q. 5, c Nullum.) Nullum in utroque sexu
Sane consanguinitas quoeirr proprio viro obser- permillimus ex propinquiiate sanguinis, vel uxoris,
vanda est, haec njmirunr in uxoris parentela de lege C usque in septimum generis gradum uxorenr ducere,
vel incesti macula commaculari.
nuptiarum custodienda est. et quia constat cos duos
fuisse in carne una, conrrrrunis illis utraque paren- CAP.50.—De eadem re. Ex conc Agripin, cap. 6.
tela esse credenda est, sicul scriplum est : Erunl In scplem gradibus omnia proi)inquitalum nouiina
duo in carne una (Gen. n). continenlur, ultra quos nec ahinilas invenitur, nec
CAP.'45.— Jn qtio geniculo abstinendum sit. Ex~ di- succcssio potesl amplius prorogari.
ctis Isidori (Isidor., c. 6 /. IX Etym.). CAP. 51. — Item de eadem re. Ex conc Melclemi,
Isidorus in Etymologiis suis tisqtie ad seplimam cap. 7.
generationem consanguinitatis abstinendum, et sic (55, q. 2, c De ulftnilute.) De aflinilate namque
legilirao connubio conjungendum asserttit. Inde feor sanguinis per gradus cognationis, placuit usque ad
eum fecisse, quod genealogiae seriem relexens, quo- septimam generationem observare. Nam et hsere-
usque ordinein numerandi perducere possel, eo co- ditas rerunr per legales definitiones sancit usque ad
gnationem sanguiiiis servandanr a;stimavit, sicque -septimum gradunr praetendere hseredum successio-
a 1 revocatiorrem generis et amicitise jus confrrman- nem. Non enim succederent, uisi eis de propagine
dunr, redire ad connubium sancivit, quando jam co- D cognationis deberetur. ,
gnationis ordo numerari desinit. CAP. 52. — Ut duobus vel tribus testibus lestimonia
CAP. 46. — In quo ramusculo consanguinitalis legi- dicetilibus consungninci sepurenlur. Ex conc. Iler-
tima connubia fieri possini. Ex dictis ejusdem densi, cap. 20.
(ibicl., c. 5). (53, q. 6, c. Ab isto.) Ut omnis controversia quse
(55, q. iet 5, c. Series, el c Consunguinilus.) Bea- de ecclesiasticis rcbus sit, secuiiduin divinam legem
tus Isidorus de consanguinitate sic loquitur, cujus suUduoJrusveltribustestibus terminetur
(Deut. xvn;
scries septem gradibus dirimitur, lioe modo : Filius Testis est Dominus cum dicil: Non untis ste'
xix).
ct filia quod est fraier et soror, sit ipse iruncus. - contra
alium, sed in ore ditorum vel triutn iestium
lllis seorsum sejunctis, ex radice illius trunci egre- stet omne verbum (Matlh. xvm ; JJ Cor. xm).
diunlur isli ramusculi, nepos et neptis primus, pro-
£AP. 55. — Quid faciendum sit si nemo consangui-
et
nepos pronepolis secundus, aJroepos et abneptis nilatem sacramento tirmare voliierit. Ex registio
teiiius, adnepos et adnepotis quarlus, trinepos et Ui bani papm II.
tfineplis quiiUus, ninepotis nepos, et Irineptis sex- (55, 17.6, c. Si cluo.) Convenit Trujse in Apulia

(89) Giaian triJmit Juiio papie.

 669 DECHETI PARS IX. — DE INCESTA COPULATIONE, ETC. 070
eaucrlium episcoporum fere LXXV,abbatum xn ; in A re, et quae post de lalibus egerint rationabililer et
quo aclum est de consanguinUatis linea conjugatis, lideliter excludere oporteret. Naro juxta Apostolum
cum nerao lamen dielum sacramenti vellet assertio- qui ait: Lac dedi vobis potunt, non escam (I Cor. m),
ne firmare. Praeceplum esl ut episcopi, quorum isla illis nrodo, non posteris (ul praefixum est) tem-
dioecesani sunt, eos per congrua spatia Irina advo- poribus tenenda ludulsimus, ne bonuni quod infirma
catione conveniant. jTunc si duo vel tres viri consan- radice plantatum erat exureretur, sed aliquantum
guinitatem jurejurando firmaverint, vel ipsimet lirmarelur, et usque ad perfectionem custodiretur.
forle confessi fuerint, conjugia dissolvantur. Si vero Haec ergo ego Joannes idcirco perstringendo curavi,
neutrum contigerit, episcopi'eos per liaptismum, ut hi qui occasione novae disperrsationis illicita
per fidem, per judioium Christi, in vera obedienlia matrimonia contra hunc eruditissimum virum cau-
obtestentur, quatenus palam faciant utrum se (sicut santur, non generaliter quarlse generationis copulam
fama est) consanguineos recognoscant; si negave- censuisse, imo venialiter siinulque teroporaliler
rint, sibi ipsis relinquendi sunt, ita tamen ut si permisisse cognoscant. J
aliud in conscienlia habeant, se a liminibus ec- CAP.57.—Quod exlranei nisi ex necessilate, clissidium
inter consanguineos facere non debeanl. Ex decretis
clesiae, a corpore et sanguine Domjni, a fidelium Fabiani papw, cap. S (in fracjm.).
communione noverint segregatos, atque infanres B
(55, q. 6, c. Consanguineos.) Consanguineos extra-
effectos, donec ab incesti _facihore desinant. Si neorum nullus accuset vel consanguinitatem in
se episcoporuin judicio segregaverint, si juvenes
synodo coroputet, sed propinqui ad quorum noli-
sunt, alia matrimonia contrahere non prohibeantur. liam pertinet, id est paler; mater, soror, frater,
. CAP.54. — In qua linea consanguinilas separari de-
beat. Ex concitio Cabitoncnsi, cap. 5 (Mogunt. patruus, avunculus, amita, matertera, et eorum
conc siib Caroto Magno, c. 54). procreatio. Si autem progenies tola defeceril, ab
(55, q. 2, c Contradichnus.) Contradicimus quo - antiquioribus et veracioribus quibus eadem propin-
que ul in quarta vel quinta, sextaque generatione ' quitas nola sit, episcopus canonice perquirat, et si
nullus amplius conjugio copuletur. Ubi autem post ijiventa fuerit propinquilas, separenlur.
interdictum, faetum fueril inventum, separetur. CAP.58. — Ne quis neplem suam ducal. Ex concilio
CAP.55.—In qua linea S. Gregorius Anglorum genli Romtino. Gregorius (ex deaetis Greg. II Junioris
conjiigia permiserit. Ex epist. Joannis Constltnii- appellati, c 6).
nopolitani ad Felicem episcopum Sicilim. Siquisricptcmsuamincoiijugioduxerit,anathemasit.
,(55, q. 2, c. Quwdam lex Romana.) Gregorius - CAP. 59. — De eadem re, ejusdem Gregorii (c. 8).
papa requisitus^ab Augustino Anglorum gentis epi- C Si quis consolirinam in conjugium duxerit, ana-
scopo quota generatione fideles debcant copulari, tliema sit.
dispensatorie sic rescribit ad 6 iiilerrogationem^ CVP.60.—De cadem re (c 9).
t Qusedam lex in Romana repub. permittit ut sive Si quis de propria cognalione, vel quam cognaius
frater et soror, seu duorum fratrum germanorum, habuii in conjugio duxeril, anathema sit..
vel duarum sororura filius et filia misceantur; CAr.,61. — Sacramentuin de parentela quoinodo stl
experimento didicimus ex tali conjugio sobolem non htquirenda.
posse succrescere. Unde necesse est, ut .jam quarfa (55, q. 6, c De parentela.) De illa parentela quam
vel quinta generatio fideliumlicenter sibijungantur. n dicunt esse inter N. el istam conjugem N. quidquid
' inde scis aut audisli a tuis vicinis, aut a tuis anti-
CAP.56.-— Quod S. Gregorius hoc Anglorutn genli
specialiter, non generaliter permisil. Ibiclem.. quioribus propinqtiis, quod tu per nuUum ingenium^
Verum post multum temporis a^Felice Mcssanse nec propler amorcm, nec propler timorem, aut pcr
Siciliae prsesule requisitus utrum Augustino Grego- prseniium aul per consanguiiiilatem celabis cpisco-
rius scripserit ut Anglorum quarta generatione con- pum luum aut ejus missuro, cui hoc inquirere jus-
tracta matrimonia ininime solverentur, humillimus serit quandocunque te ex hoc interrogaverit: Sic le.
pater Gregorius (epist. 51 lib. xn) inter cseteratalem D Deus adjuvetet istse sanctorum reliquise.
dedit rationem :« Quod scripsi Auguslino Anglorum CAP.62. — Juramentum testium.
geutis episcopo alumno, videlicet (ut recordaris) tuo, (55, q. 6, c. Illudjurameiitum.) Illud sacramentum
deconsanguinitatisconjunctione, ipsi et Anglorum quod iste juravit de illa parentela quoe inter filium et
genti quse nuper ad fidem venerat, ne a liono quod ejus conjugem N. compulatur, quod tu illud observa-
coepcrat mctuendo austeriora recedcret, specialiter bis in quanlura sapis autaudisti? Sic le Deus adjuvctl
el non generaliter cerlissime scripsisse me cogno- CAP. 65.—Sacramentum de incestuoso conjugio.
scas. Unde et nrifii omnis Romaria civitas teslis
(55, q. 6, c. Ab isio.) Ab islo die in anlea, quod'
existit, neceaintentione haec illis scripsi mandata, lu per iiullum ingenium te sociabis huic tuae cori-
ul postquam firma radicein fide fueiint solidati, si
sangttineae N. cum qua contra lcgem et reotam
infra propiiam consanguinitatem inventi fuerint, Cliristianitatem tuam, adulterium et iucestum per-
iion separentur, aut inTi-aaflinitatis lineam, id est
petrasti, nec in conjugio, nec in adultcrio illani tibi
usque ad septimam generalioncnr jungantur, sed sociabis, nec cum illa ad unam mensam manducabis
quod adhuc illis ncophylis exislentibus eis priraum et bibes, aut sub uno tccto manebis, nisi forte in
Ulicita consciuirc, ct cos verbis ac exemplis insfrue- ccclesia, aut in alicjuo publico loco, ubi nulla mala
 671 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI C72
suspicio possit esse, et ibi coram testibus idoneis; A gnus, amifa magna, id est avi paterni fiater et
pro certa necessitate pariler colloquamini. Nee; soror. Avunculus magnus, matertera magna, id est
aliana conjugem accipies, nisi forte post peractam i aviae lam pateniae, quam maternae frater et soror.
-
poenilentiam tibi licentia data fuerit ab episcopo luo, Quinto gradu veniunt supra quidem atavus, ata-
aut ejus misso : sic leDeus adjuvet, et istse sanclo- via; infra adnepos, adneptis. Ex obliquo fratris et
rum reliquiae. sororispronepos, proneptis; fratris palruelis, sororis
CAP. 61. — Htec capilula cle septem gradibus consan- patruelis amitini, amitinae, consobrini consobrinae
guinitatis S. hidorus diligenti inquisitione descri- filius vel filia," propior consobrinus, consobrina, id
psii, et in figura aperlius depicta ordinavit. Cap. 1 est
de vn gradibus consanguinitatis. (Isid. c. 5 tib. patnii magni, amitae magnae, avunculi magni,
ixEtym.). malerlerae magna? fllius vel filia. Quibus accreseunt
Primo gradu superiori liuea continentur pater, propalruus, proaniila. fli suut proavi materni;
mater; inferiori fllius, filia,quibusnullse aliaepersunae frater et soror, proavunculus, promatertera. III sunt
junguntur. Secundo gradu continentur superiori proaviae paternae maternaeque frater el soror, proavi-
linea avus,avia; inferiori nepos^neptis. Intransversa que magni materni. Ifaec species nec aliis gradibus
frater, soror, quae personae duplicantur. Avus enim t,uam scripta est, nec aliis vocabulis declarari potesi.
el avia lam ex palre quam ex malre aceipiuntur. Sexto gradu veniunt supra triavus, triavia; infra
Quse personae, sequentibus quoque gradibus siniili- trinepos, trineplis. Ex obliquo fratris et sororis,
ler pro subslanlia earum quae in quo gradu subsi- abnepos abneplis, fratris patruelis, sororis matriie-
stunt [Gratian. sic habet: Eorum in quo gradu lis amitini, aniitinae, consobrini, consobrinae; patrui
ronsistunt], ipso ordine duplicantur. Istae personae . magni, amilae magnac; avunculi magni, materterae
«i seeundo gradu ideo dupliees appellantur, quia magnae nepos, neptis: propioris consobrini filius
duo avi suni, et paternus et maternus. Itein duo vel filia, qui consobrini appellantur, quibus ex lateie
gcncra ncpotum sunt sive cx fllio, sive ex fllia pro- acerescunt propatrui, proamilse; proavunculi, ]JTO-
creali. Frater ct soror ex iransverso veniunt, id est Hiaterterae filius vel filia, adpatruus adamita. Ili
aut frater patris aut frater malris, qui aut patruus sunl abavi paterni frater et soror, abavunculus,
ant avunculus nominalur. Qui ct ipsi hocordine abmalertera. Hi sunt abavise paternae maternaeque
(luplicantur. Tertio gradu veniunt supra, proavus, frater. el soror al)avique materni. Hacc quoque
proavia ; infra pronepos, proneptis. Ex obliquo fra- explanari amplius non possunt, quam ipse auctor
tiis sororisque fllius vel filia ; palruus, amita, id est disseruit. Seplimo gradu qui sibi sunl cognafi, reeta
palris fraler ct soror : avunculus, malertera, id est G linea supra infraque propriis nominibus nou appel- -
nialris frater et soror. Quarto gradu veniunl supra, lanlur, sed ex transversa linea continentur fratris,
abavus, abavia; infra abnepos, abneptis. Ex obliquo sororis, adnepos, adneptis, consobrini filii filiaeque
fralris et sororis nepos, neptis. Palruelis frater, successionis, idcirco gradus septem consiituti sunt,
sorar; patrtielis, id csl patrui filius vel filia. quia ullerius per rerum naturam nec nomina inve-
Consobrinus, consobrina, id est avunculi et niater- uiri, nec vita succedentibus prorogari potcst. Tn Ms
tenc lilius vel fllia. Amitinus, amitina, id csl amilse enim septem gradibus omnia propinquilalum noniina
fiilns vel fllia. Ilemque consobriui qui ex duabus continenlur, ultra quos aflinitas invcniri, necsuc-
sororibus nascunlur. Quibus accessit patruus ma- cesslo notest amnlius nrorosari.
DE PA TRI BUS
Auctormei gcneris mibi paler est egoilli Fiiius - autfllia
Patris mel - pater mihi avus esl ego illi Nepos autneptis
Palris mei avus milii proavus est ego illi Pronepos aul pronepns
Patris mci proavus mihi abavus est ego illi Abnepos aut abneptis
Palris niei abavus mihi alavus est ego illi Adnepos aut adneptis
Patris mei atavus mihi trilavus est- egoilli Trincpos aultrineplis
DE PA TRU IS
Patris mei fraler mihi palruus est ego illi Fratris filius aut filia
Palris mei paler milii pater magnus est ego illi Filii fratris filius aut filia
Palrui mei avus mihi propatruus est ego illi Filii fllise nepos aut neptis
Palrui mei nroavus mihi adpatruus est ego illi Neptis filius vel filia
D E A MI . T I S
Patrismei soror mihiamitaest - egoilli Fratris filius autfilia
AmiUe meae mater mihi amita magna est ego illi Filiae fratris filius __aut litia
Amitae meae avia mihi proamita est ego illi Neptis filius aut fllia
Amilae meac proa\ia mihi abamila esl ego illi Neptis nepos aut neplis
DE A " YTJN CULIS
Matris mea? fraler mihi avunculus est ego illi Sororis filius aut filia
Avunculi mei pater mihi avunculusmagnusest ego illi Filii sororis fllius anf filia
Avunculi mei avus mihi proavunculus est ego illi Filiinepos aut iieptis
Avunculi mei proavus mihi abavunculus est eao illi Neptis filius autfllia
JE MA TER ' TERIS
Matris meae soror mihi matcrtera est ego itli Sororis filius aulillia.
Malerterro meae soror milii matertcra mag. csl cgo illi Sororis nepos aut neptis
Aviae mcaj soror mihi abmalerlera est egoilli Sororis pronepos aut.pronepos
Proavia? mete. soror mihi pro materlera cst ego illi Neptis filius vel filia
6.75 DECRETI PARS IX. — DE INCESTA COPULATiONE, ETC. 674
Schemata dicunlur Ramusculi quos-advocali faciunt in Gencre cum yradus cognationum
nartiuntur, ut puta, ilie (ilius, illc paler, ille avus, ille agnatus, et cceteri quorum, figurm
h(B sunt.

Ilaec consanguinitas dum se autetn usque adsextum generis

paulatim propaginum ordinibus
dirimens, usque ad ultimum gra-
dum subtraxerit, et propinquitas
esse desierit, eam rursus lex ma-
trimonii vinculo repelit, et quo-
dammodo revocat fusienlem. Ideo
gradum consanguinitas constitula
est, ut siciit sex aetatibus mundi
generatio et liominis status fini-
tur, ita propinquitas generis tot
gradibus terminaretur.
675 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI C7G

ARBOR CONSANGUINITATIS
G77 DECRETI PARS IX. — DE INCESTA COPULATIONE, ETC. blH
CAP.CO.— De incestuosis qui admoniltones sacer- A quam de fonle suscepit, vcl antc episcopnm tenuit,
dolum conlemnunt. Ex conc. Turonensi iv, cap. k. fornicalus est. Ex eodem concilio.
(25, q. 5, c. Incestuosi.) Incesluosi, parricidae, ho- Si quis fornicatus fuerit cum>-duabus sororibus,
micidae multi apud nos (prdh dolor!)'reperiuntur, vel cum noverca sua, vel cum sorore sua, vcl cum
sed aliqui ex illis sacerdolum nolunt admoniiioni- amita sua, vel cum malertera sua, velcum filiapa-
bus aurem accommodare, volenles in pristinis per- trui sui, et avunculi sui, vel cum filia amitae suse
durare eriminibus; quos oportet per ssecularis po- sive materterse suse, vel cum neple sua, vel cum
tentiae disciplinam a tam prava consuetudine.coer- commatre sua, aul filiola sua sive quam de fonte
ceri, qui per salulifera sacerdotum monitanoluerunt suseepil, vel anle cpiscopum tenuit, et si qua mu-
revocari. lier simili modo fornicata fuerit, abslineal se ab in-
CAP.66. •—Neinfra septimam generationem ccnju- gressu domus Dei annum, et eodem anno nisi Do-
giu fianl. Ex concilio apud Conflnentiam, cap. \, minicis diebus et festis solummodo pane et aqua et
eui interfuerunl Carolus el Ilenricus reges. sale utalur, arma non feral, osculum nulli praebeat,
Anno Dominicae Incarnalionis 912, apud Con- sacriflcium nisi pro viatico minime accipiat. Sex
flicentiam, jussu venerabilium principum, Caroli vi- deinde annis ingredialur quidem domum Dei, sed
delicet et Henrici, regum reverendissimorum, con- B carnibus et viuo et sicera minime utatur, nisi fe-
gregati" sunt episcopi numcro -octo Ileritnannus slis diebus. De armis vero et osculis, sive de sa-
Agrippinensis archiepiscopus, Tbiedo 'Witebur- crificio, sicut supradictum est. Postea vero duobus
gensis episcopus, Luitharius Mundanensis episco- annis quando carne vescitur, a potu omni quo ine-
pus, Doto Osneourgensis episcopus, Rihgovuu- briari polest se conlineat. Et si potum biberit, mi-
KO AVormatiensis episcopus, Rilhwius Straz- nime carne vescalur absque praecipuis festis dic-
burgensis episcopus, Unwanus Padebruuensis bus. De armis vero vel osculo et sacriflcio modum
episcopus, cum abbatibus aliisque saeri ordinis leneat jam dietum. Inde usque ad obitum suum nisi
viris quamplurimis, qui ipso cooperanteet senlen- festis diebus a carne abslineat, et tres fe-
prsediclis
tias eorum confirmante Domino Christo, iu syno- rias in omni hebdomada, et tres quadra-
legilimas
dali residenles convenlu multa ulilia, ac sanelae in anno legitime cuslodiat. De armis vero,
gesinsas
Bei Ecclesiae profutura saluberrimo traclantes con- ut
supradictum est, et nunquam aliquando conjugio
silio, inter caetera quse slaluerunl, boc maxime copuletur. Hsec eadem poenitentia imponenda est
necessarium, et instanti (proh dolor!) tempore per vcl fratrieidis vel consanguineis, nec non
parricidis
abusionem frequentissimum cognalionis inceslum, „ et fraudem et avaritiam hominem
qui sponte per
summa cautela vilanduni firmaverunf, hoc est, ne moichidum vocant [al, morth. di-
innoxium, quod
ullus Cliristianus infra seplimam geneiationem nu-
citur].
ptias copulafe praesumat. CAP. 71. — Deillo qui cum malrem habucrit nxo-
CAP. 67. — De muliere quas cum duobus fratribus
est. Ex concilio Neocaisarensi 2. rem, cum fdiuslra fornicalus fueril. Itctn ex con-
fornicata cap. cil. Moguntinensi (sub Carolo Magno, c. 56).
Mulier si duohus fratfibus nupserit, abjicialur (52, q. 7, c. Si quis.) Si quis viduam uxcrem du-
nsque ad morlem; verumtamen in exilu, propler xerit, et postea cum filiastra sua fornicalus fuerit.
inisericordiam, si promiserit quod facta incolu- seu cum duabus sororibus concubuerit, aut si qua
mishujus conjunctionis vincula dissolvat, fructum dubbus fratribus nupscril, seu cum patre et filio
pojnitentiae eonsequalur, et communio ei conce- fornicata fuerit, tales copulationes anathematizari
datur. Quod si defecerit vir aut mulier in talibus ct disjungi prsecipimus, nec unquam amplius conju-
nuptiis, difJQciliseril poenitentia in vita perma- gio copulari, sed sub magna dislriclione fieri (forte,
nenti. feriri).
CAP. CS. — De eadem re. Ex decret. Marlini, cap. CAr. 72. — De illo qui cum filiaslra ignorante for-
80 (Mart. Bra-.arens., c. 79). nicatus esl. Ex concilio apud Yermeriam, cap. k.
Si qua mulier duos fratrcs, aut si quis vir duas (55, q. 2 el 5, c. Si quis cum matre.) Si quis cum
sorores duxeril, a communione separentur, usque matre el filia fornicatus est ignoranle matre de (i-
ad mortem. Ih morte3 pro misericordia viaticum ac- lia, et filia de malre, ille nunquam accipiat uxorem,
cipiar.l.- illoevero si voluerint accipiant maritos. Si autem
C\r. 69. — De illo qui cum duabus sororibus forni- hoe scieiinl ipsa?feminae absque maritis in perpetuo
catus est, quarum una uxor fuit. Ex concilio Aure- maneaut.
liancnsi cap. 6 (Venner. c. 12).
CAP. 75. —De illo qui stupraverat quumdam, quam
(52, q. 7, c. Qui dormieril.) Qui dormierit cum ejus poslea ignorans duxit uxorem. Ex eodcm
duabus sororibus, et una ex illis antea uxor fuerit, frater
cap 5 (conc. Tribur: c. M).
neutram exipsis haheat. nec ipsi adulleri unquam (55, q. 2 et 5, c. 'Si homo.) Si homo fornicalus
conjiigio copulentur. "fuerit cum muliere, et fraler ejus nesciens eamdem
CAP. 70. — De illo qui cum duabus sororibus, cum duxerit uxorem, fralereo quod fratri crimencelave-
novercu, vel cuni sorore, sua, vcl cum amita, vel rit, poeniteat, et post poenitentiam nubal. Mulier au-
materlera sua, vel filia patrui, vel avunculi sui,
vel cum fdia amita; vel materterce sum, vcl cum tem usque ad morlem poeniteat, et sine spe conjugii
nevte sita, vel cum commatre sua, vel cum filiota maneat.
079 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI -GSO
CAP. ~i. — De eadem re. Ex eodem concilio, A citur, ubi sciiptum est • Non mocchabcris (Exod.
cap. G. xx ), quanlo magis cum cognata vel cum. conjuge,
Si frater cum muliere fornicatus fuerit, et frafer seu coneubina cognati? Ilinc in Levitico scriplum
nescicns r.um eadem coneubuerit, mulier diebus esl : Si mocchatus fuerit quis cum uxore allerius,
vitae susc poeniteal; post poenitentiam autem frater morle moiiuntur et mmchuset adullera. Qui dormie-
ignarus sccleris conjugium accipiat si vult. ril cum noverca sua el cum nuru sua, et qui filiam
CAP. 75. — De eadem re. Ex concilio Maliscensi, et matrem duxerit, et qui acceperit sororem suam,
cap. 5. u morle morianlur (Levit. xx). Si enim in Iege turpi-
Item judicatum esl quemdam stuprasse quamdam tudinem incestus morlis senlentia vindicare
jussit,
feminam, quam postea fralcr ejus aceepil uxorem. in Evangelio ubi summa justitia est, in-
Statucrunt eum qui stupravil cl a se slupratam fra- quomodo cestuosus peccali poenitentiam evadel ? Unde Apo-
tri celavit, quia geminavit peccalum, poenitenlia di- stoltis : Irriiam
slrictiori castigandum, conjugium tale dissolvi opor- miseralionc sub qui feceril legem Moysi, si sine ulla
duobus vel iribus tcstibus moritur,
lere, ct raulieri quidem nunquam dari polestalem
quanlo magis putalisdeteriora mererisuppliciaquiFi-
nubendi; illis aulem pro misericordia conjugium lium Dej conculcavcrit, el
sed cum sanguinem lestamenli polln-
indulgere, poenilenlia. " lumduxerit, inquo sanclificalus est, elSpiriiui
CAP. 76. — De muliere cum qua el pater el filius contumeliam gratia;
fornicali suni. Ex concilio Triburiensi (c. io). feccrit? (Ilebr. x.) Igitur Theodorus
eum qui inceslum fecerif, 12 annos poeni-
(~i, q. I el% c Quidam.) Quidam fornicatus est judicavif,
cinn q-jindammulierc, poslea filius nesciens palris lere debere, alii 10, alii 7. Sed nos priscorura Pa-
factum slupravit eamdem. Quod cum paler icsci- trum vestigia sequentes, his solis spatium poeniten-
tise lempercnius, qui devote et cum lacrymis pceni-
sceret, de se fllioque confessus est. Statucrunt me-
lius esse ut laliter lapsis cum digna poeniientia, le- tentiam egerint, csctcri definilum lemous obser-
vent.
gilima permittantur conjugia quam forte deterius
Fornicaria autem sine ma- CAP. 80. — De eadem re. Ex concil. apud Verme-
delinquant. spe eonjugii riam , cap. k (Magunt. sub Carolo Magno.
neat. c. 55).
CAP.77. — De illo qui cum uxore, malre, et filiastra (50, q. 1, c. Si quis fniaslrum.) Si quis filias(f.'um
fornicatus esl. Ex concilio Maguntiensi (sub
c. aul filiaslram suam ante episeopum ad conlirmalio-
LeonelV, 29).
nem tenuerit, separelur ab uxore sua, et aliam nun-
(52, q. 7, c. Si quis.) Si quis viduam uxorem
simililer et mulier.
duxeril, et poslca cum filiaslra fuerit fornicafcus, qunm accipiat;
seu cum duabus sororibus, aul si qua cum duobus C CAP.81. — De illis qui infanles suos suscipiunl a
fralribus, seu cum patre et lilio, si quis rclictam baplismo ut separenlur a conjugibus. Ex concil.
Cabilonensi, cap. io (cone. Cabiton. n sub Caroio
fratris, si quis neptem, aul novercam, aut nu- Magno, c. 51).
rum, autconsobrinam, aut filiam avunculi, aut ejus (50, q. 1, c. Diclum est.) Diclum etiam nobis est
relictam, aut privignam pollucril, eos disjungi, ct , quasdam fcminas desidiose, quasdam vero fraadu-
ulterius nunquam conjugio copulari prseeipimus. lenter, ut.a viris suis separentur, proprios fiiios
CAP.78. — De illo conjugalo qui cum filia maicrlcrx coram episeopis ad confirmandum tenuisse. Undc
sua!, vel avunculi, vel amila:, vel palrui fomicatvs nos dignum duximus ul si qua mulier filium sifum
fuerit. Ex concilio Triburiensi (Pwnil. Rom. tit. ni, desidiaaul fraude
c. 15). aliqua coram episcopo teniieril ad
Interrogatum est si quis cum filia malerlcrae suae confirmandum, proptcr fallaciam suam aul propler
vcl ainitse vel avunculi vcl palrui sui concubuerit, fraudcm, quandiu vivat poenilenliain agat, a viro
si conjugatus fuerit, liccatnc illi ullerius uti conju- tamen suo non separctur.
gio, aut non conjugato uxorem accipere. Juslum CAP. 82. — De eadem re. Ilem ex conc. Magun-
esset, sicut aliqua staluia priorum babentur, ut in liensi, cap. 20, in claustro Sancli Albani habito,
perpetuum lales a conjugio abslineant. Visum est prmsenle Ludovico imperatore.
liumanse fragililalis intuilu, ut post pojnitenliam (50, q. I, c. De eo quod.) De eo quod interro-
non quidem penitus priventur conjugio, durissime gasli, si ille qui liliolam suam duxit uxorem, et de
lamen tani immanis fornicalio vindicetur. Sicut eo qui concubuit cum commatre sua spirituali, et de
sanctus papa Nicolaus et alii Romani pontilices eo qui iilium suum baplizavit, et cujus uxor eum
staluerunt, ne forte desperati multiplicius pec- de fonte suscepil, ea ratione ut dissidium conjugii
cent. fteret, si postea in tali copulatione permanere pos-
CAP.79. — De palre et filio, de avunculo el nepoie, senl; de lalibus sic respondendum est: Si filiolam
si cum una muliere fomicati fuerint. Ex concilio aut commatrem suam spiritualem c»iquis in conju-
Magunliensi, cap. 5. gio duxerit, separandos eos esse judicamus, et gravi
Interrogalum est si pater et filius, vel s; duo fra- poenitentia plectendos. Si aulem conjuges legltimi
ires, vel si avunculus et nepos cum una muliere unus aut ambo ex indusfria fecerint, ul filium suum
fornicali sint, quid indc faciendum sil. Manifestum de fonte suscipiant ut dissidium fiat, tale consilium
est quod gravi vindicta pleclendum esl, quod grave damus : Si innupti manere voluerint, bonum est;
facinus esse reperilur. Oimifcenim moechia hitcrdi- sin autem, gravis poenitenlia insidiatori injungalur^
581 DECRETI PARS IX. -- DE INCESTA COPULATIONE, ETC. 68S
et simul maneant. Et si supervixerit prssvaricalor A inter eos orare qui spiritu periclitantur immundo.
— De illis qui cum pecudibus fornicantur.
conjugii, acerrima poenitentia multelur, et sirie spe CAP. 90.
Ex Pamitentiali Theodori (c. 17).
conjugii maueat.
CAP.85.—De eadem rc. Ex concil. Triburiensi, cap. 8 Qui eum pecude peccat,«quidam judicaut annos
(Mogunt. sub Car. Mag. c. 55J. 10, quidam 7, quidam duos [tres], quidam centum
NuIIus proprium filium aut liliam a fonte bapli- dies, juxla qualilalem personae, poeniteat.
smatis suscipiat, nec iiliolam ncc commatrem ducat GAP. 9J. — Item de quadrupedum fomicatoribus.
Ex Romano Pamitenliali.
uxorem, nee illain cujus filium [autfiliam, orig.] ad
coufirmationem anle episcopum tenuerit. Ubi autem Si invenli fuerint qui cum quadrupedibus, vel
faetum fuerit, separcntur. masculisconlra naturam peccant, dura el districfa
CAP. 8i. — De eadem re. Ex concilio Maguniiensi, poenifentia coercendi sunl. Quapropfer episcopi vel
cap. S. presbyteri a quibus judicium poenileiitiae injungitur,
Qtiam detestabile et exsecrabile SGelussit unicui- conentur omnibus modis hoc malum radicilus
que Chrisliano filiolam suam stuprare, teslalur san- abscidere.
clus Gregorius papa in Dialogis suis (Ub. iv, c. 52), CAP. 92. — De illis qui fornicantur sicut Sodomilce.
ubi refert quemdam hominem polluisse flliolam "i Ex Posnitentiali Theoderi (c. 18).
suam. Et quia neglexitpoenitentiam agere, subilo Qui fornicatus fuerit sicut Sodomitae, si servus
miserabili morbo rorreplus exspiravit,etsepullo non est, scopis castigabitur et 2 annos poeniteat : si
solum eorpus, sed eliam omne sepulcrum ignis in- liber est conjugalus, 10 annos; si privatus, septem
visibilis consumpsil; annos poeniteat. Pner 100 dies, si in consuetudine
CAP.85. — De mulieribus quce aliquo moliminc inter est; laicus conjugatus, si "in consuetudine habet,
se fornicantur. Ex Pmnitentiali Theodori (Poinit. 15 annos poeniteat. Si ex ordinibus est et in con-
Rom. til. ni, c. 15). suetudine habet, degradatus, ul laicus poenileat. Qni
Mulier quocunque molimine, aut jn se ipsa, aut aulem cuni fratre naturali foniieatus fuerit, periam
cum altera fornicans, duos annos poeniteat. sordidam commistionem, ab omni cai*ne se absti-
CAP. 86. — De"sanclimonialibus, si inter se forni- neaf, vel [et]15annos pceniteat; si clericus est, am-
centur. Deeodem' debet.
plius pelli
Si sanctimonialis cum alia sanctimoniali per ali- — De clericis vel monachis si fuerint ma-
CAP.95.
quod machinamentum fornicatse fuerinl, 7 annos sculorum insectatores, Ex dictis Basilii.
pdeniteant. Clericus vel monaehus ut parvulorum insectator,
CAP.87. — De muliere quce cum altera fornicata vel qui osculo vel aliqua .occasione lurpi deprehen-
fuerit. Ex concilio Ancyrano, cap. 8.. '
Q
Mulier si cum muliere fornicata fuerit, duos' sus fuerit, publice verberetur, et comam amittat,
annos poeniteat. Sic et illa quae semen viri sui mi- decalvatusque turpiler sputamentis oblinitus in
scet cibo, ut inde plus ejus accipiat amorem, poeni- facie, \inculisque arclatus ferreis, carcerali 6 men-
teat. sibus angustia macerelur, el triduo per hebdoma-
CAP.88.—Deillis qui irrationabiliter versantun. Ex das singulas ex pane hordeaeeo ad vesperam refi-
concilio Ancyiano, cap. 15. ciatur. Post hsec aliis 6 mensibus sub senioris spi-
De his qsri irrationabiliter versati sunt sive ver- ritualis custodia - segregata in curticula degens,
sautur,id est, qui cum pecoribus et masculis se co- operi manuum et oralioni sit intentus, vigiliis et
inquinaverint, quotquot ante 20 setatis suae annum fletibus subjectus, et suh custodia semper duortim
tale crimen commiserint, 15 annis exactis in poeni- fratrum spirilualium ambulet, nulla privata lo-
tenlia, comcnunionem mereantur orationum. Deinde eutione vel consilio deinceps juvenibus conjun-
quinquennio in hac communione durantes, tunc de- gendus.
mum oblalionis sacramenfa contingant. Discutiatur CAP. 9i. — De eadem re. Ex diciis Isidori.
autem et vita eorum, qualis tempore poenitudinis SI quis cx juvenibus, vel aliqua suspiciosa per-
exstiterit, et ita misericordiam consequantur. Quod sona cum parvulis jocalus fucril, diuturna pceni-
si inexplebiliter his hoesere criminibus, ad agendam tentia maceretui'.
poeaitentiam prolixius tempus insumant. Quotquot CAP. 95. — De eadem re. Ex diciis ejusdem.
aulem post 20 annos setatis uxores babenles in hoc Si deprehensus fuerit aliquis frater ludere ctim
peceato prolapsi sunt, 25 annos poenilentiam agen- pueris , et habere amicitias- seialis infirmae , ter-
tes ad orationis communlonem fecipiantur. In qua tio commoneatur ul memor sit honestatis, alque
quinqueunio perdurantes, lunc oblalionis sacra- timoris Dei; si non cessaverit, severissime corri-
menla percipiant. Quod si qui et uxores habeutes, piatur.
et iraascendentes quinquagesimum annum aetatis
CAP.96. — J)e eo qm spirilucitem naoet compctrem,
iia deiiquerint, ad exlremum vilse communioiiis cujus uxor commater non esl, et eo'defunclo,'si cjvs
gratiam consequantur. viduam possit ducere uxorem. Ex concilio Tribu-
GiP. 89. — De eadem re. Ex eoden concilio, riensi,-cap. i"l, cui interfuit lex Arnulphus. .
cap. 16. (50, q. i, c. Qui spiriiualem.) Qui spiritualem
Eos qui irrationabiliter vixerint, et lep;a injusti habet compatrem , cujus filium de lavacro sacri
criminis alios polluerint, praecepit sancla synodus fontis accepit, et ejiis uxor commater non est, li-
PATROL. CLXI. 22
 GS5 - D. IVOXIS CARNOTENSIS EPISCOPI C81
ceat ei, defuneto compatre suoi ejus viduam ducefi \ spiritu foinicalionis. Ex diclis Paphnulii cre-
milai (in Yitis Patrmn).
in uxorein si millam habent consanguinilatis pro-
Quid enim? Nunquid non possunt con- Quidam frater molestiam suslinebat a spiritu for-
pinquitatem. nicalionis. Abiit autem ad probalissimum senio-
jungi, quos nulla proximitas carnalis, vel in id ge-
neratio secernit spiritualis? rem, et precabatur eum dicens : « Pone tibi sollici-
tudinem, beatissime Pater, et oia pro me, quia
CAP.97. — Utrum quis filiam spiritualis commatri; graviter impugnat me passio fornicationis. » llaec
suce uxorcm ducere possit. Ex eodem concilio
cum audisset senior, orabal inlente diebus ae no-
, cap. 48.
definimus, ctibus, pro eo deprecans Ddmininiisericordiam. Ite-
fflud etram nec canonica instiXutione
rum aulem veniebat idem fraler, et rogahat senio-
nec htterdictione aliqua rcfulainus, sed propter eo;
rem ut magis, inlentius pro eo oraret. Similiter au-
qui diverse de eo sentiunt, hoc loco allquid comme- tem cum omni sollicitudine beatus senior intenlius
moramus. Si quis suse spiritualis commatris filiair. orahat pro eo. Frequenter aulem venientem ad se
fortuito, et ita contingente rerum casu in conjugiun: monachum videns senior et deprecantem se ut ora-
duxerit, (consilio .maluriori servato) habeat, atquc ret, valde contristatus admirabatur quia non exau-
honesle legitimo corijugio operam det.
U diret Dominus oraliones ejus. Eadem autem nocle
CAP.98. — De quodam qui sumn fiiiolam spiritua- revelavit ei Dominus, quffi cirea illum monachum
lem constnpraveral. Ex lib. Dialogorum Gregorii erant, negligenliae et ignavise resolutionem, el de-
{lib. iv, c. 52). leelationes forte eorporeas cordis ejus. Ita autem
Terribile etiam quiddam in Yalerise provincia oslensum est saneto seniori: Vidit scdentem illum
'contigisse vir venerabilis Maximianus Syracusanus monaclmin, et spiritum fomicationis In diversis
episcopus, qui diu in bac urbe meo monasterio prae- mulierum formis ante illum ludentem, et ipsum
fuit,narrareconsuevitdicensu i Quidameurialisillic, condelectari. Yidebat et angelum Domini astantem
sacratissimo paschali Sabbato, juvenculam cujus- el indignantem graviter conlra eumdem fratrem,
dam filiam in baptismate suscepit. Qui post jeju- qufa non surgebat neque proslernebat se in oratio-
i-ium domum reversus, multo vino inehriatus, eam- nibus ad Dominum, scd magis deleclabalur' in co-
dem flliolam suam secum manere petiit, eamque gitationibus suis. Haec ergo oslensa sunt per reve-
nocle illa (quod dictu nefas esl!) perdidit. Cumque Iationem sancto seniori. Cognovit auleni quia culpa
mane facto survexisset, reus cogitare coepit ut ad erat et negligentia illius monachi, ul non exaudi-
balneuai pergeret, ac si aqua balnei lavaret macu- , rentur orationes ejus. Et tunc dixit ei senior:«Quia
iam peccati. Perrexit igitur, lavit, ccepit trepidate tua culpa est, fraler, qui condelectaris cogitationi-
ecclesiam ingredi, sed si tanlo die non iret ad ec- bus malis; impossibile est enim discedere a te spiri-
clesiam, erubescebat homines; sin vero iret, per- tum fornicalionis immundum, aliis orantibus et
timescebat judicium Dei. Yicit itaque humana vere- Deum pro le deprecantibus, nisi et tu ipse laborem
.cundia, perrexil ad ecclesiam, sed tremebundus et assumas jejuniis , et orationibus el "vigiliis multis,
,-pavens stare crepit, atque per singula momenta su- cum ^emitu deprecans, ut misericordiam suasi et
spectus qua hora immundo spirilui traderetur, et adjutorium det gratiaesuse, prsebealque tibi Dcmi-
csramomnipopulo vexaretur. Cumque vehementer niis Christus ut possis resislere malis "cogitalioni-
. limeret, ei in illa missarum celebritate quasi ad- bus. Nam el medici qui corporibus hominum medi-
'versLnihil contigit, qui laelus exiit, et die altero ec- camenta conficiunt et adhibent, quamvis omnia cum
elesiam jam securus intravit; factumque est ulper summa diligentia faeiant, verumtamen si ille qui
sex continuos dies laetus ac securus procederet, infirmatur non se abstineat a noxiis cibis, vel de
aestimans quod ejus scelus Dominus aut non vidis- aliis quse solent laedere infirmiiates, nihil ei proficit
set, aut visum misericordiler dimisisset; dic autem cura et diligenlia et sollicitudo medicorum. Simlli-
•sgptimo, subita morle defunclus esL Cumque sepul- ) tcr etiam et in animse languoribus eveniet, licel cuin
sturae traditus fuisset.per longum tempus cunctis vf- omni intenlione et ex loto corde sancti Patres, qui
.dentibus de .sepulcro ejus llamma exiit, et landiu sunl medici spirituales', exorent misericordiam
ossa ejus coneremavit quousque omne sepulcrum Christi Salvatoris nostri pro eis, qui orationibus
consumpsit, et terra quse in tumulo colleeta ftierat eorum se poslulant adjuvari, nisi et ipsi cum omni
defossa videretur. ^uod videlicet omnipotens Deus intentione meulis tam in orationibus, quam in omni
faciensj ostendil quid ejus anima perlulit iu occulto, opere spirituali, quae Deo placita sunl faciaut, non
jcajus etiam corpus ante humanos oculos Uamma eis proticient orationes eorum. J
^consumpsit. Qua in re quoque nobis bsec audienti- CAP. 100.—De sponsa fmlris, si frater eam moia-
.biis exemplum formidinis dare dignatusest, quate- verit. Ex conc. Triburiensi cap. 10, cui interfuit
nus ex hae ^consideratione eolligamus, quid anima rex Arnulplms (c. 41).
vivens ac sentiens pro teatu suo patitur, si tanto (52, q'.% c.Quidam.) Quidam desponsavituxorem
ignis supplicio etiam insensibilia ossa concre- et dota\it, et cum ea coirenon potuit; quam fraler
iinaiitur. > ejus clanculo corrupit, et gravidam reddidit: decre-
liip. 99. —•De quodam fraire qui impuqnabatur a tnm est ul, quamvis nupia esse non potuerit legi-
RO« mrrniTTi I>AP.S i\ • - W. IAT.ESTA CQPULATIONE.-ETC, 680
limo \iro, desponsalam lamen fralvi.fraier habere A cllus est in conjugio, sicul illicilus in adulterio.
ni}ii possit, sedmoechus et moeeha fornicationis qui- Gontraiialurain vero &emperillieilus et procul dubio
dem pcenam sustineant; licila vero eis conjugia non flagitiosior alque turpior, qucm sanclus Apostolus
negentur. et in feminis et in masculis argucbat {Rom. 1),
CVP. 101. — Si quis de uno in alium transmigrat damnabil.ores \olens intelligi, quam si in usu
episcopatum, el cbnsangnin?am suam pollucrit, vel naturalr vei adulterando vel fornica.ndo peeca-
aliquod crimen capitale commiseril. Ex eodeui rent.
concitio, cap. 42.
Si quis de ano in alium oinnino iransmigral epi- CAP. 107.—De paznilentxa eorum qui commisticne
animalis peccaverint. Canones Martini ad iaicos
scopatum, et si (quod absii!) contingat eum filiam (ex lib. capilul. synod. Gracar. Marlin. Bracarens.
sororis siise, amitse, aut materlerae, aut avunculi, episc. c.8I).
vel patrui poliuere, aut aliquod crimen capitale Si quis ante 20tmnos in cujuslibet animalis com-
commitiere, episcopus in cujiis lunc dioecesi com- mistione peccavcrit, 15 annis in humilitate subja-
moraturet tali criminatur scelere, habeat jus ct po- eeatad ecclesiaejanuam, et post hos aliis quinqne
iestalem secundum canonicam auetoritatem el no- annis in orationis communione receptus, poeniten-
slram synodalem institutionem fiagitiosum coercere, tiam agat et sic sacramenti graliam peusipiat. In-
et ad poenitentiam emollire. Per'quem.enlm melius R terrogentur autem alii deeo qualem vitsm iu
pceni-
rei veritas ventilatur quam per illum sub quo habi- lentia egerit, et sic misericordiam ,communionis
tat, et habitare desiderat? eonsequalur. Si quis autem posl 20 annos habens
C\p. 102.-—Demulieribus qucc, absente marito, con- uxoreni huic peccato irrueril, 25 annos humilitati
ceperint. Ex concilio Elibertino, cap. 5 {cap. (33). et annis orationi lantum coiumu-
Si quamulierperadulterium,absentemarito, con- subj'aceat, quinque
faciiius \ix in nicans, postea recipiat sacramentum. Quod si et
ceperit, idque post «eciderit, plaeuit hai;.c mcusuram aliquis transgiessus fuerit, sacra-
fine dandam esse communiouem, eo quod gcmina- mentum in
exitu consequalur.
verit scelus. \ Ex concil. Ilerdensi, cap. 2.) Dc illis
Hiulieribus quae male conceptos ex adulterio fetus, CAP, 108,—Quare pecus Immana commislione pollu-
tum jussum sil -inierfici. Qumstionum Augustini
vcl editos secafe siuduerinl, vel "in ventre matrum super Levilicum cap.H(cj. ~i,sup.\xc. Levit.).
poiionibus aliquibus eonsumpserint,-in utroque sexu Mulier quse accesserlt ad omne pecus, ascendi ah
adulteris post 7 annorum curricula communio tri- eo : interficietis mulierem, el peous morte inoria-
buatur, ita tamen ul omni ternpor&vilae.suse fletibus ter,rei enimsinit.Qtiserfturquomodo sitrcum pecus,
ct humilitali insistant. CHII sit irralionabile nec ullo modo capax legis?
CAP. 105. — De mulieribns quai parlus suos occulte Item, ibid. post aliquot versus. Pecora inde creden-
inlerficinnL Ex concilio Arelalensi, cap, 6. dum est jussa interfici, quia tali ilagitio contami-
Muliercs qusedam, ul audivimus, quae ex fornica-
facti memoriam.
lione concipienies, melucnles ne scelus quod oc- nata, indignam refiicant
eulte perpetraverunt manifestum iieret, infantes CAP. 109. — De stupmtoribus puerorum. Eliberi-
lanum conc, cap, 71.
qitos pepererunt occiderunt, et terrse congerie opc-
ut in in Stupratoribus puerorum, nec in fiiie dandam esse
ruerunt, aquas projicerent [aut aquas pro- communionem censuimus.
jcceruntj. Quod quantum nefas sit, «anones Ancy- CAP.
raui(c.20), Eliberltani (c.C5), atque Ilerdensis (c. 2), ' 110.—Quod naturalis usus venialis estin uxore
concilii tesles sunt. His itaque vix In fine dandain propria, uli in atiena vei meretriie damnabitis.
Augustinus, De bono -conjugdli (cap. 8).
csse communionem decernunl; sed humanius tra-
Pejus est alienum matrimonium violare, quam
ctantes, post decennem poenitentiam tales placuit raeretrici adhaerere.
ad commuuionem rccipi. Ilem, ibidem. Pejus est cum
aliena more concurnbere. Item,
d\f>. 104.—De eadem re. Ex eodemconcilio, cap. 10. matre, quam cum
c. 8. Qusedam necessaria sunt propler sapien-.
Si qui ii.fai.lem oppresserint, tres annos pocni- ibid.,
liam, sicut doctrina; qusedam proptersalutem, sicut'
teant, unum ex bis in pane et aqua. Si clericus fuc- Q cibus et et somnus; qusedam propter amici-
uuum ex his et potus
fit, 4, annos, in.pane aqua.
105. — De his conlra naturam Au- tiam, sicul nuptiae et concubitus. Ilinc enim sublistit
CAP. qui peccant.
gusthius, Conjessionum lib. m, cap. 8. propagatio generis humani,' in quo soeietas amiea-
bliis magnum bonum est. His itaque bonis ouas
(52, q. 7, c. Flagilia.) Flagitia quae sunt contra
naturam ubique ac semper jepudianda atque pu- propter aliud neccssaria sunt, qui non ad hoc utitur
nienda sunt, quaiia Sodomilarum fuerunt. Quae si propler quod Instituta sunt, peccat ajias venialiter,
omnes gentes facerent, eodem criminis reatu divina alias damnahiliter. Quisquis vero iis propter hoc
utitur propter quod data,sunl,bene facit. Item, ibid.
lege lenerentur, quse non sic fccit hcmines ut se illo
uterentur modo ; violatur quippe ipsa societas quse ll.-Cum natufalis usus quando prolabitur ultra
fum Deo nobis esse debet, cum eadem natura, cu- pacta nuptialia, id est ultra propagandi necessita-
jus ipse auctor est, libidinis perversitale polluitur. lenr, venialissit in uxore, in merctrice damnabilis;
CAP.-106.—Quod gravius sit conlrq naturam peccare istequidem eontra [qui est contra, etc., orig.] -nalu-
quam adutterare. Aztguslinus,ConlraJulianum, lib. v. ram exsecrabiiiter fit in meretrice, sed exsecrabiliuse
(52, q. 7, c. Usus natnralis.) Usus naturalis et li- ad utendum concessis ctiam cum modus exceditus-;
 «87 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 6S8
longc sit (olcrabilius quam in eis quse concessa non A gravius delictum devitelur. Ecee enim bot filias
sunl, vcl unus vel rarus excessus. Et ideo in re suas incestui tra^ere voluif, ne majus peecatmr:
concessa immoderatio conjngis, ne in rem non con- conlra naturam in viros commilleretur (Gen. xix).
cessam libido prorumpat, loleranda esl. Hinc est Sed hoc pciturbato animo dare debenms. Ne-
cliam quod longe minus peccat quamlibel assiduus sciens enim quid ageret, vel quomodo hospitcs
aJ uxorem, quam vel rarissimus ad fornieationem. quos bomines putabat, liberaret, boc egisse cre-
Ciini vero vir membro mulieris non ad hoc conccsso dendus est.
uti voluerit, lurpior est u.vor, si in se, quam si in CAP. 115. — Quod mimts est secundum naluram
alia fieri permiseril. coire qnam contra naluram delinquere. Ambio-
sius in lib. i De Abraham, cap G.
€AP. 111.—De polluiionibns qum varia ex c.ausa eve-
niunt. Bcda in Hisloria Angtomm lib. i (Bcda, (52, q. 7, c. Offerebat.) Offerebal sanctus Lot
c. 27, tib. I Hist. eccl.). Gregorius respondit Au- fiiiarum pudorem, nam et si illa quoque impurilas
gusiino (in calce regislri, c. 11) flagiliosa eral, lamen minus erat secundum natu-
(Disl. 6, c. Testamenium, part. i.) Aliquando ex ram coife, quam adversus naluram delinquere.
•crapula, aliquando ex naturse superfluitate vel infir- CAP.116. — Quod Lot de ebrietate polius quain de
mitate, aliquando ex cogitalione conlingit pollutio. inceslu culpandus &it.*Aiignsiinns,Contra Faustuin
"Et quidein cum ex naturse siipeifhiiiale vel infirmi- B (lib. xxn, c. 44).
4ate evcnerit, omnimodo illtisio non esl limenda, lnebriaverunt Lol filiae ejus, el se nescienti mi-
xjuia hanc animus neseiens pertulisse magis dolen- seuerunl (Gen. xix). Quapropler culpandus est qui-
•dusestquam fecisse. Cum vero ullra modumappe- dem, non famen quantum ille inceslus, sed quan-
litus gulae in sumendis alimentis rapitur, alque lum merctur illa ebrielas.
idcirco bumorum receptacula gr.svanlur, liabel CAP.117. •—Quod Lol prosiitucre volebat fitias suas
exinde animus aliquem reatum, non lainen usque potins perturbutione quam dispcnsaiione. Augitsti-
ad prohibilionem percipiendi sacri mysterii, vel nus lib. Qnmstionum super Genesim, cap. 42.
missarum solemnia celebranda, cum fortasse aut Quod ait Sodomitis Lot: Snnl mihi duas fiiim qitm
festus dies exigil, aut exhibere ministerium (pro eo nondnm noverunl viros, producam illas ad vos, uti-
mini illis, sicul placuerit vobis, tantum in viros iklos
quodsacerdos alius inlocodeesl) ipsa necessitas com-
ne faciatis iniquum (Gen. xix): quoniam proslituorc
jiellit. Nam si adsunt alii, qui implere ministeriuni
valeant, illusio per crapulam facta a percepiione volebat filias suas hac compensaiione, ut viii hos»i-
sacri mysterii prohibere non debet, sed ab immola- tes ejus nihil a Sodomitis tale paterentur, uiriim al-
iione sacri niysterii abslinere (ul arbitror) humilitcr t^ mitlenda sil.compensatio iiagiliorum vel quorurei-
debet. Item, ibid. paulo posl. Si ex turpi cogitatione cunque peccatorum, ut nos faciamus mali aliquid,
ne alius gravius malum facial, an polius pe:iurbar
vigilantis orilur illusio in mente dormienlis, palet
animse suus reatus. Videi enim a qua radice inqui- tioni Lot, non consilio tribuendum sit, qtiia hoe.
natio illa proeesserit; qu;e quod cogitavil sciens, dixerit merito quseritur; et nimirum peiiculosissime
hoc perlulit nesciens. admitlitur hsec componsatio. Si autem perturbationi
CAP.112. — De eodem. Isidorus. SenteiViarum libro humanae tidbuitur, et menti tanto malo permolai
primo (Isidor. c. 6 /. HI De summo bono). nullo modo imitanda^st.
(Dist. 6, c. Non esl peccatum, part. i.) Non rst CAP. 118.—De eodcm. Ibidem, cap.H.
peccatum quando nolentes imaginibus noclurnis il- Intelligamus non pro auctoritate habendum quod
ludimur, sed tunc est peccatum, si anlcquam illu- dixit Lol de turpitudine (iliarum.
•damur, cogitalionis affectibus prsevenimur. Luxu- CAP.119. — Ne quis menslrualw mulieri tuisceaiur.
riae quippe imagines quas in verilalegessimus,sacpe Clemens Julio el Juliano.
dormientibus in animo apparent, sed innoxiae, si Observet unusquisque ne menslrualse mulieri
non concupiscendo occurrunt. Qui nocturna illu- misceafur; hoc enim exsecrabile dicit lex Dei
sione polluitur, quamvis extra memoriam turpium (Lev. xvm).
" CAP. 120. — Quod
.cogitationum sese perscnliat inquinatum , tameu conceptus menslrualm mulieris
hoc ut tentaretur culpae suse tribuat, suamque im- muttis modis corrumpilur. Auguslinus - super Ge-
nesiin ad litteram, lib. x, cap. 7 (c. 17).
jnunditiam slalim fletibus (ergat.
Quod est: Puer erum ingeniosus, et sum
.Ar. 115. — Item de eodem. Ex Vita S. Dioscori. sorlitns scriplum aniinam bonam (Sap.xui), videlicet expa-
S. Dioscorus dicebal.
."Siabsque mulierum pbanlasia pollutio veniat, terno ingenio vel corporali temperamento; deinde
iion essepeccatum. Ingenitus enim humor in cor- cum essem magis bonus veni ad corpus coinquinatum
vel a cruore men-
/--fiore, ubi propria repleverit conceptacula, suis ne- (ibid.): coinquinatum videlicet;
-cesse est mealibus egeratur, et ideo non trahitur struo (dieuntur enim ex hoc ingenia gravari), vel a
•ad peccatum. contaminatione adulterina.
CAP. 114. — Vtrum minus peccalum sil permil- CAP.121.— De eodem. Hieronymus super Ezechie-
lendum ut gravius evitetur. Uaymo,-super Ge- km, lib. vi, in capul xvn; (in medio).
.nesim. Per singulos menses gravia alque torpentia mu-
.Quseri solet utrtim haec compensatio fieri debeat, lierum corpora immundi sanguinis effusione rele-
®1 videlicel minus peccatum fleri permittamus, ut vantur. Quo iempore si vir coierit cum imiliere, di- •
68S DECRETl PARS X. — DE IIOMICIDIIS, ETC. G90
cantui concepti fetus secum vilium seminis traliere, A ganda cst anie pmnam. Gregorius Joanni vpiscopo
ila ut leprosi el clephautiosi ex hac conceplione na- Panormitano (Regist.,lib. xi, epist. 62).
scantur et feda in utroque sexu corpora, parvitate Quia sunt culpae in quibus culpa est relaxare
vel enormitale membrorum sanilas [sanies orig.) vindietam, quaerenda semper est veritas, ul inquiri
eoiTupta degeneret. Prsecipitur ergo viiis utnon so- valeal utrum accusalum noxa .condemnet, an a
Ium in alienis mulieribus, sed in suis quoque qui- poena innocentia patefacta subducat. (Auguslinus, De
bus videntur lege conjungi, certa concubitus norint verbis Domini, iit. xi. jn Evang. Matth., serm. 16.)
tcmpora, quando «jcundum, quando ab uxoribus Sunl homines adulteri in domibus suis, in se-
sit abstinendura. Item. Caveat uxor ne desiderio vi- creto peccant, aliquando nobis produntur ab uxori-
cta coeuudi celet \irum, et maritus ne vim faciat hus suis, plerumque zelanlibus, aliquando niarito-
uxori, putans omni tempore sibi subjectam esse de- rum salutem quserentibus; nos non prodimus palam,
bere conjugii voluntatem. sed in secreto arguimus. Ubi conligit malum ,
CAP.122.-—'Nenimis aspera alicui injungatur pmni- ibi morialtir malum ; nonlamen vulnus illud negli-
tenlia. Gregorius Domiliam meiiopoiitt.no (I. 11 gimus.
regist., c. 101, ep. 62). CAP, 127. — Ut vir nolcnle uxore non conlineal.
Qui culpam jplangunt luxuriae, et voluptatem car- JJ Augustinus super psalmum CXLIX(88).
nis in dolorem vertunf, a magislris sentire non de- (55, q. 5, c. Si dicat.) Si dicatvir : Continerejam
bent asperitatem disciplinae, neipse humani generis volo, nolo jam uxoreni, non potest. Quid si tu vis
Redemptor minus ametur, si pro eoanima plus quam et ffilanon vult? Nunquid per continenliam tuam
tlebel atterilur. debet ilia fieri fornicaria? Si alii nupserit" te
CAP. 125. — Non essc culpam inordinaium motum vivo, adultera erit. Non -vult luli luero Deus tale
membrorum sine consensu. Auguslinus, De civilate damnum compensare. Redde debilum, el sl non
Dei, lib. l, cap. 25. Pro sanclificatione perfecta Deus libi
Si concupiscentiaiis inobedientia, quae adhuc in exigil, redde.
si non quod tibi debetur exigis.sed red-
ihembris moribundis habilat, praeter nostrae volun- compulabit,
debetur uxori.
talis legem quasi sua lege movelur, si absque culpa dis quod —
est in corpore dormienlis, quanto magis absque CAP. 128. Quid sil abuti uxore. Avguslinus ad
Valerium, De nupt.iis el concupiscentia (lib. n ,
culpa est in corpore non consententis? c„ 20).
CAP.124. — Ne mulier sine consensu viri veletur. Ab ea parte corporis, quse non .ad generandum
Capitularium lib. v, •c. 18 (c. 16). est instituta, si et conj'uge quisque utatur, conlra
Mulier si sine commeatu [comiato, orig.] viri naturam esl et flagiliosum.
sui velum in capul miserit, si viro suo placeat, re- r CAP. 129. — Quod nomine
corporis pars corporis ia-
<ipiat eam iterum ad conjugium. lcltigalur. Auguslinus ad Claudium conlta Jnlia-
CAP.125. — Quod incestuosi ab Ecclesia separaudi num, lib. v, cup. 4.
sint. Gregoiius Felici episcopo Sicilia;- (lib. xn Si pars corporis nomine eorporis non possei nun-
regist. epist. 51). cupari, non diceret Apostolus : Mulier non -habet
Omnes incesiuosi a liminibus sanctae Dei Ecclesiao potestatem sui cerporis, sed vir; simililer el vir nen
sunt separandi, usque dum per satisfactionem sa- habet potestatem sui corporis, sed mulier (I Cor. vn).
cerdoium precibus eidem sanclae Ecclesise canonice Ipsa utique membra appellat corporis nomine, qui-
reeoncilientur. Sunt enim mali segregandi a bouis, bus discernitur sexus peragiturque concubitus.
et iniqui a juslis, ut saltem rubore suo conscientias Quis est enim qui dicat virum sui corporis potesta-
suas recogiioscant, et convertanlur a pravitatibus tem non habere, si in bis verbis Ap^ostoli totum
suis. At si incorrigibiles apparent, segregenlur a corpus inteliigas, quod constat omnibus membris ?
lidelibus usquead salisfactionem.' Ac per hoc, secundum Aposlolum, eliam solitm
GAP.126. — Quod veritas culpm ditigenler investi- genitale membrum noinine corporis uuncupalur.

(,88) Snb finem ad versiculum: Ut alligent reges eorum in compedibus.

-
DECRETT PARS DECMA.
J3e hornicidiis spontaneis, et non spontaneis. De parricidiis, et fj-airicidiis. Et de occisione
legitimarum uxorum, etseniorum, et clericorurn. El quod non omnis bominem occi-
dens bomicida sit^ et de eorum pjoniteutia.

CAP. L — Quod omnes leges, lam ecclesiasticm D dcndis hominlbus, ne ab eis quisque eccidatur, non
quam smculares, effusionem Ivumani smquinis pro- mibi placet consilium, r.isi forte sil miles, aul pu>
'tibeant. Augustinus in evistela ad Publicolam
blica functione tcneatur, ut non pro se hoc faciat,
(epist. 154).
sed pro afiis, vel pro civitale, ubi eiiam ipse est, ac-
(25, q. 5,'c. De occidendis hominibus.) De occi- cepla lcaitima poleslale,si ejus congruit persosiaj.
631 D. IVONIS CARNOTENSiS EPISCOPl 692
Qr.i vero repelluntur aliquo terrore ne male laciant, \ nos esse intelligendum est, ubi lex ail : Non occidcs
etiam ipsis aliquid fortasse prsestatur. Hine autem (Exod. xx), prsesertim quia non addidit proximum
dictum est, non resistamus malo (Matih. v), ne nos tuum, sientfalsum teslimonium eum vrtarct: Fal-
vindicta deleciet, quae alieno malo animum pascit, sum, inquit, tesiimonium non dices adversns prox1-
non ut correctionem hominum negligamus; unde mum tuum (Mutth. xix). Ne ideo tamen, si advcrsus
ncc reus estmortis alienae, cpii cum suse possessionis seipsum quisquam falsum -toslimonium di.verit, ab
muros circumduxerit, aliqiris ex ipsorum usu per- boc crimine se pulaverit alienum, qtiouiam regulam
cussns intereat. Neque enim reus esl Christianus, si diligendi preximum a semetipso accepit [dilector],
bos ejus aliquem feriendo, vel equus calcem ja- quandoquidem scriplum est : Diliges proximum
eiendo aliquem occidal. Aut idco non debent Chri- Imim tanquam leipsum (Matth. xxn). Porro si falsi
slianl boves habere cornua, aut equus ungulas, aut lestimonii non minus reus est, qui de ipso falsum
dentes canes? Aut vero quoniam Paulus apostolus fatetur, quam si adversus proximum hoc faceref,
satib egit ut in tribuni notitiam perferretur insidias cum in eo praeceplo quo falsum testiroonium prohi-
sibi a quibusdam perditis prseparari, et ob hoc de- betur, adversus proximum prohibeatur, possilque
ducfores accepit armatos, si in illa arma scelerati non recte intelligentibus vidcri non esse prohibi-
bomines incidissent (Act. xxi), Paulus in effusione ^ lum, ut adversus seipsum quisque falstis lcstis as-
licere
sanguinis eorum suum crimen agnoscerel? Absit ut sistal, quanto magis inlelligendum cst non
ea quae propter bonum ac licitum facimus, aut liabe- homini seipsum occidere, cum in eo quod scriplum
mus, si quid per hsec prseter nostram voluntatem est: Non occides (Exod. xx), nihil deinde addito,
ex-
cuiquam mali acciderit, nobis imputetur! Alioquin nec ipse [nullus] utique cui prsecipitur,intelligalur
nec ferramenta domestica et agrestia sunt habenda, eeptus? Item. Seriptum est: Non occides {Exod. xx),
ne quis eis vel sevel alterum interimat. nec alterum, nec [ergo] te. Neque enim qui se oc-
CAP.2. —*De potestate-jndicis. Augustinus in evist. cidit, aliud quam hominem occidit. (Ibidem ad cal-
158 ad Marcellinum. cem, cap. 21.) Quasdam vero excepliones eadem
Soleo audire in poteslate csse judicis mollire sen- ipsa divina fecit aucloritas. Sed his exceptis quos
tentiam, et mitius vindicare quam leges. Deus occidi jubet, sive data lege, sive ad personam
CAP.5. — Itcm de eadem rc, in eadem epistola. pro t«3mporeexpressa j"ussione. Non autem ipse oc-
Paido post. Scio in causa clericorum Anaunen- cidit qui ministerium debet jubenti, sicut adminicu-
sium, qui occisi a gentilibus nunc martyres bono- lum gladius est utenti, et ideo neqnaquam cositra
ranttir, imperaforcm rogalum facile concessisse, ne iJ h8c praeceptum fecerunt, quo diclum est: Non oc-
illi qui eos occUeranl et capti jam tenebantur, pccna cides, qui Deo auctore bella gesserunt, aut perso-
simili punirenlur. nam gerentes publicae poleslatis secundum leges
CAP. 4. — Quod qui seipsum occidit, homicida esl. ejus, hoc est justissimae rationis imperium, scele-
Ang. De civit. Dei. lib. i, cap. 17. ratos morle punierunt. Et Abrahani non solum non
(25, q. 5, c. Si non licet.) Si non licet privata po- esl culpatus crudelitatis crimine, verum etiam lau-
testale alicui hominem oceidere vel nocentem, cujus dalus est nomine pietatis, quod voluit filium nequa-
occidendi licentiam lex nulla eoncedit, profeeto quam scelerate, sed ohedienler occidere (Gen. xxn).
etiam qni seipsum oceidit, homicida est. Et tanto fil Et merito quaeritur ulrum pro jussu Dei sit baben-
nocentjor eum se occideiit, quanlo inuocenlior in dum, quod Jepte filiam quse palri occnrrit oecidil,
ea causa fuit, qua se occidendum putavit. Nam si cum se advovisset [id vovisset, or.J immolalurum
Judae factum merito deleslamur, eumque veritas ju- Dco, quod ei redeunli de praelio viclorl primitus oc-
dicat, cum se laqueo suspendit, sceleratse illius tra- currisset (Judic. n). Nec Samson aliter excusatur,
ditionis auxisse potius quam expiasse commissum, quod seipsum cum hoslibus ruina domus oppressit
quoniam de Deimisericordia desperando exiliabililer (Jttdic. xvi), nisi quia spiritus latenter hoc jusserat,
pccnileiis, nnllum sibi salubris poenitenliae locum re- ) qui per illum nf.racula iaciebat (cap. 22). Ilis ergo
liquit, quanto magis a sua caede [nece] se abstjnere exceptis, quos vel lex justa generaliler, vel ipse ju-
debel, qui tali supplicio quid in se puniat non habet? stitisefons Deus occidi jnbel, quisquis hominem vel
Judas enim eum se occidit, sceleratum hominem seipsum, vel quemlibct oeciderif, bomicidil erimine
occidit ci tamen non solum Chrisli, verum etiam suaj innectitur. Item (cap. 26). Hoc dieimus, hoc asseri-
morlis rcus iinivit hanc viiam, quia, licet propter mus, hoc modis tjmnibus approbamus, neminem
f.uumscelus, alio suo scelereoccisus est. (Ibid., c.,18.) spontaneam mortem sibi iuferre debere, velut fu-
Cur autem homo qui.nihil mali fecit, sibi male fa- giendo molestias temporales, ne incidat In perpe-
ciat, et seipsum interficiendo bominem interficial luas ; ncminem propter aliena peccata, ne hoc ipso
innoceniem, ne alium patiatur nocentem, atque in incipiat habere gravissimum proprium; neminem
se perpelret peccatum proprium,-ne in eo perpelre- propter sua peceala praeterita, propter quse magls
tiir alicnum? Item (cap. 20). In sanetis car.onieisque hae vita opus est, utpossint poenilcndo sanari; ne-
libris nusquam nohis divinitus praeceptum permis- minem velut desiderio melioris vitae qtjae post mor-
sumve reperiri potesl, ut vel ipsius adipiscendseim- tem speratur, quia reos suse rnortis melior post
morlalitatis, vel ipsius cavendi carendive mali causa mortcni s ila non suscipit.
nobismctipsis necem iuferamus. Kam ct prohihitos
693 PECRETI PARS X. — DE IIOMICIDIIS, ETC «M>4
CAP.5. — Ui missa el oblaiionlbus careat, qui seipsum A facinoiis curaret abrupium. Quod cliam si a nobis
occidil. Capitul. ttb. vn, cap. 70. minime juljeretur, ipse magis eogitans divini cor-
De eo qui semetipsum occidil, aut laqueo se siis- poris sacramentum, debuit ad hoc mente purgatiori
pendit, consideralum est ut, si quis compaliens remearo. Quod tempus lamen aut explclum, aut
velit eleemosynam dare, tribuat, et orationes in prope jam putamus exaclum, pbsl quod ei commu-
psaimodiis faciat, oblationibus tameu et missis ca- nionis facullalem patere non duhium esl, ut et sen-
reat. teiilia synodalis possit' abrumpi, et, ut illi magis
CAP.6. — De eodem.Anlissiodorenseconcilium, prosit, valeat majore satisfactione mundari.
cap. 17. CAP. 15.—Desimili causa.Gelasius Joanni episeopo.
Quicunque se propria volunlate aut in aquam ja- Nos ausus impii commovere Aselli, qui archidia-
claverit, aut collum ligaverit, aut de arbore prseci- conatus fungebalur olficio. Nam ctim, tam duro
pilaverit, aut furiose percusserit, aut quaiibet occa- casu lclbaliter saucialo pontifice, prse caeteris eccle-
sione sponte sua se morti tradiderit, istorum oblala siam cuslodire debuerit, ac ne quid de episcopalL
non recipiantur. domo subduceretur, et euni ipsum in tumultu pra3-
—
CAP.7. Quod Ecclesia mdlum occtdit. Ex Dialogis senti
contra Petilianum conlra lilieras -permisit occidi, cum et ad fatendum servari
Augustini (lib. B debuisset, ulrum hsec sua Aohnilale peregerit, aa
Peiil., c. 49).
Tu dixisti: Laqueo traditor periit, laqueum tali- cujusquam prsecipitalus impulsu, elpriusab eo,quiat
IHISdereliquit. Hoc ad nos omnino non pertinet, idem creditarius prsesulis fuisse dicilur interempti,,
neque enim veneramur nomine martyrum eos qui ecclesiaslica requiri subslantia. Quis autem non evi-
sibi collum ligaverunt. denter intelligat propter hoc praecipue diclum citius
CAP.8. — Quod presbyleri interfecli episcopo solvi fuisse suWatum, quatenus nec complices proderei,
debeant. Capitulariitm lib. v, cap. 90 (/. iv, c. 15). el ignorata facullas ecclesiae facilius direptionibus
Presbyleri inlerfecti episcopo ad cujus paroeeiam subjaccret? Nam et libellaris ineisus episcopi per-
pertiKent, solvantur. hibetuf inventus, et vir bonus Asellus ac suo gradu
CAP.9. — De composiiione subdiaconi, diaconi, pre- dignus (quod nunquam ante tentalum est) prius in
sbyteri' episcopi, vel monachi. Item cap, 26 (/. in se decretum, adactis Ecclesise ministris, compulif <
c. 25).
.eelebrari, quam de excessu secundum tramitem ve--
(17, q. 4, c. Subdiaconum.)Q\\i subdiaconumoc- ad scdis apostolicse notitiam relatio miitc-
luslatis,
ciderit, trecenlos solidos componat; qui diaconum, relur. Quam sit autem inlolerabile nfalum, quis
quadriugentos; qui presbyterum, 600; qui episco- Chrislianus addubitel? ut eum soleal etiam com-
poss, 900; quimonachum, 400. C muni sorte defunclo pontifice transitus ejus antc
C.VP.10. — De pcenitentia ejus ~qui clericum aut mo-
nachum occideiit. Lib. vi, cap. 90. omnia nuntiari, coinpetens deputari visitalio, atque
(17, q. i, c. Qui occiderit.) Qui occideril mona- ila de subrogando sacerdote tractari, hic unus ex-
chum aut clericum, arma relinquat, et Deo in mona- stiierit, qui ihterfeclo religionis anlislite, de suo.
sleilo servial cunciis diebus vilas sttae, nunquam ad wox honore coailaverit, quam sludueritdeferre quod:
sieculum reversurus, et seplemannos publicam poe- gestum cst. Ubi tametsi latel exlrinsecus quid aga-
nitentiam geral. lur, tamen adectatac poteslalis abruptum, conscien-
CAP. 11. — Quod ad hoc judex gladium portat, ut iiara suspicione non exuit, defuncti locumjaliler
sceleratos damnel.Baymo, super epislolam ad Rom. ambionlis.Interim ne quis hocuriquam audeat usur-
in cap. xin. jiare .quod ante islum nullus est ausus, ab oflicii^
(25, q. 5, c. Sunl qucedam.)Suntqusedam enormia quod gerebat nostra sit auctoritale submotuSj.donee
ilagitia, quse potius per mundi judices quam per aa- quid in perpetuum de tali ordinari censeamus ple-
tistites et reclores Ecclesiarum j'udicantur. Sicut nius retractetur. Si qua sane juris ecclesiaslici.sus-
est, cum quis interficiat pontilicem apostolicum, tulisse convincitui\ modis omnibus r.eformavc co-
episcopum, presb^lerum, sive diaconum : hujusinodi
reos reges et principes mundi dainnant. Ergo noji CAP.14.—De ptenitentia presbgteri.qui presbijterum
sine causa porlal gladium (Rom. xm), qui talia sce- occidil. Alexander secundus Amalgerio_Civitanensi
lera dijudicat [judicat, oiig.]. Sunt eliam maxime episcopo.
constituti propler homicidas, raplorcs, ut illos dam- Fratri huic quem- perpetrali homicidif. realu ad
uenf, et alios suo timoi-e conipescere faclaut. judicium*canpniese pcenitentiae suscipiendum , ad
CAP.12.— Dequodam qui decmde episcopi sui con- apostolicam sedem-misisti,rioveris nos Iiuj'us.ordinis
viclus est fuisse conscius. Gelasius Philippo el pccnitentianvmisericordise respectii' inj'unxisse. Nam
Casbiodoro. quia. presbyter presbyterum occidit, quadrupliciter,
Caslestini causa talis est, quam vos queque non 28 ^idelicetaunis, eum poenitere oportct; quatuor
arbitror ignorare. Siquidem hic conscius convictus decim annos sibi misericorditei' indiximus, irrecu-
in csedepareutis etepiscopi, quemadmodum gesto- perabilitor dejieientes eum a-presbyteratu, et omni
runi tenore monslralur, cunclorum judicio nullate- adminislratione altaris. Quos quidem qualuordecim
nus aeslimalus esl officio dignus altaris, eique pro annos hoc ordine observabil :.trilius prioribus annis
tam detestando facinore unius anni iuterdicla com- cMra ccclesiam, uisi ad cx-trema mortis absque
niunio est, qu;»lc?us pceniludhic compcteuti lajili commiiniosie,ctmem)«;partieipationeel pat^- siuSeci
 '
695 D. IYONiS CARNOTENSIS EPISCOPI m{
& ccena Domini solummo.lo reconcilietiir, usque A a nobisque canomts suosexcommunicationis inten -
ad octa^as Pentecostes. Haeprasenti quadragesima tatione, mediante Junio prsesentis octavae indictio-
quotidie jejunet in pane et aqua diebus tribu^ heb- nis, voeati venire eontempserunt, et ob hoc per
domadse, usque in Pascha. Ab oclavis Pentccostes nostras litteras secundo el tertio advocati, extre-
usque in festum S. Michaelis duobus; deinde, tres. mum vero jjer Joannem, Leonem, episeopos omisi-
Post tresannos reddita sibi communione Ecclesise et moda eommunione privati, quia apostolatus j'udi-
• mensje, inter idiotas sii usque ad expletos seplem cium haetenus subterfugisse, neque venisse neque
snnos, eodem modo lolum poenitentiae tempus ser- misisse probantur, auclorilale sancti Spiritus ana-
vans. Et quia convenit eum esse sub regimine ab- thematizatos esse decernimus, quousqne futuris tta-
batis, mandamus libi ut miltas eum in aliquo mo- lendis Octobribns, futurse nonae indieiionis, purifi-
mslerio, ut ibi condigne poenitens salvetuf, et si eari canonice mereantur. Si autem neque tunc p#le-
tibi vcl abbati videtur sibi remittere, si hune condigne nissimam nobis satisfactionem ostenderint, perpetuo
observasse poenitentiam -«.ideris, posl tres annos anathemate teneantur innexi,itautquicunque amodo
liceat. eis in cibo, polu, vel oratione communica\ erint, pari
CAP.15.—De purgatione presbyteri qui sine accusa- cum eis anatbemalis senlentia colligentur.
toribus de morte episcopi sni fueral infamalus. fl CAP. 18. — De his
Alexander secundus Rainaldo Cumano episcopo. qui duos cpiscopos suos occideruni,
ut amplius episcopo careant. Gelasius Majorico el
Super causas Guillandi presbyleri iui, de morte Joanni episcopis. >
episeopi sui prsedecessoris lui infamati, in medium Ita nos quidem latinorum caades geminala ponli-
consuluimus. Itaque circum omnium astantium ficum horrendi sceleris atrocilate confudil ut din
fratrum unanimi assensu tuae dilectioni rescribimus eonstitutio nostrae deliberationis bsesitarel, dum ct
prsefatum Guillandum presbj.terum ante te prsesen- iBgererc quemquam parricidalibus cxemplis duLita-
tandum; ubi si eerti accusatores defuerinl, tunc reraus antistilem. Quapropter jam velut usu>a con-
-dictaiite justit'a, sine omni controversia, presbyler suetudinemque sacrilegam declinantes, eatenus re-
quoecunque ob hoc injuste amisit ac sacerdotium ligioni duximus consulendum, ul paroecise vices ah
accipiat, et integra benefieia, purgationem tamen exliinsecus positis sacerdolibus' giiberr.entur, quia
anteaf duobus sibi sacerdotibus junctis, ubi accusa- [qui, Yicl.] ibidem commanentes ferro didicerust
lof cessaverit, eumdem ex se prsebere tuo eommit- necare paslores, inaudiloque facinore (quod etiaia
timus arbilrio.lfulgarem denique ac nulla canonica nullis provinciis nusquam piorsus acciderit, qHse
sanclione fullam legem, ferventis scilicet sive fri- bellorum conlinuis diversisque incursionibus a£K-
gidae aquss, ignitiqne ferri contactum, aut cuj'uslibel G gUHtur) hsec reperta sit ehitas, qtiae pra;sales aii-
popularis inventioiiis, quia fabricante hsec sunt nistrando sibi fidem Clirislianam, sine persecsitore
oimiino ficta iuvidia, nec ipsurn exhibere, nee ali- prasternal. Curandum est igitur ut illic funesta per-
quo modo ie vofumus postulare, imo apostolica au- nicies cessalione propriorum sanetur antislitum,
etoritate prohibemus (iniiissime. atqtie ita siltero furoris lanti materies subtraliatur,
CAP. 10. — De painilcnlia ejus qw presbylerum in se eoque modo vel illa dum in quos saeviat non habebit,.
armis irrttenlem inlerfeceiil. Aiexander secundus, ab
'•laro Yvllurn.nsi. buj'usmodi temeritale desislat, vel aliis imilanti-
Poenitens prsesentium portitor ad nos veniens, bus dira,contagia non prsebeat. Egeat ergo episcopa-
reiulit se inslinclu diaboli quemdam presbyterum Iihus subsidiis sibimetaliundedepensis, quaesacraai
sniialuin super sc irruenlem, ictumqtie ferentcm in suo gremio collocatam fuso crudeliter maeularat
in utroque bac est ul-
oceidisse. Unde quia in canoiiibus habelur pro in- sanguine dignilalem. Quia
terfeeiione ariuali presbyteri simplicem poeniientiam tione plectenda, sive scilicet instinclu domestico,
seu furiis incitala, nefas hoc committit exterius.
esse dandain, injunximus poKiitentiam decem an-
norniu, ila ut binc usque ad Pascha jojunel tiibus CAP.19. — Ul si episcopus occisus fueril alier non
diebus per sepliimnami in pane et aqua, et no:i ula- D Joanni subrorjetur, nisi reis detectis el punilis. Nicolaus
archiephcopo Ravennm.
tur calcianientis neqne lino. Ab oolava Pentecostes De Oleoberti episcopi Gravellensis crudelissima
«sque ad festivilatem sancti Martini jejunet duobus nece multum apostolatus noster eoudoluit, ct magno
diebus per septimanam, et a feslivhat.? sancti Mar- mce^-oreaffoctus est; sed rursus non minus
pruden-
tiui usque ad Nataicm Domini, aul faciat carcerem tianl tuam miramur utrum verum sit quod dluc
isjunans cjuoiidie in paue et aqua, aut eut exsul et vestrum factura episcopum sine noslra Iieenlia
jejunet tribus diebus in pane et aqua. Ab ocia\a transmiserit, cum licitum non sit, sicut dicilis, mis-
Epipbanise usque ad q»a!ragesiniam jejunet duo- sum. Certe etsi aliud non impediret, saltem vos lan-
bus diebtis. A quadragesima usque in Pascha jeju- tum seeius paululum retardare dchueiat, ne eito in
net tribus diebus in pane et aqua : et bsec faciat tali et de tali populo cpiscopum eonslituerelis, ubi
usque aJ annos quinqiie. Ab ingrcssu autem eccle • oves morbidae Judaeon m in Dominum Salvatorem
siae et communione septem annos abstineat. imitansilagitium, proprium ausi sunt truncare pa-
CAP. 17. — Excommunicatio Joannis octavi in storem. Suslinete igitur paulisper, el eausam quam
eos qui de morte Romani clerici suspecli erant. nescitis, secundum beatum Job, diligentissime in-
Quide tiomieidio Romani-religiosi elerici suspecli, veMigalo (Job xxis.), ne forte (nisi dign.a eiamiuauft
 697 DECRETI PARS X. — DE HOMICIDIIS, ETC. 098
p -aivcRerii) manus super caput sanguine plerium A licet post octo menses exinde minime arbitremuv
posuisse (quod absil!) inveniamini. Cum atttem, de- fuisse defunctam, tamen quia ordinis lui habere n<t-
lectis reis atque punitis, qui dignus sit apparuerit, ct luisli respeclum : propterca duobus te mensibus ah
cleri plebisque, et ducis nostri - nostram habentis adminislrationemissarum statuimus abstinere. Itan
auclorilatem, qui utique unus e plebe eadem esse (idem Joanni episc. Calliopolitano, ep. 45). Matriru-
dignoscitur, concordia cffecta fuerit, celebrelur - lani vero quani fecit fustibus casiigari, quamvis ex-
eleclio, sicque demum, sicut in synodo deliberalum inde post octo menses obiisse non credimus, lamen
esi alque constitutum,nobis hoc inuotescite : et cum quia eam contra propositi sui ordinem hujusmodi
' de electo nostro
apostolaiui nuniiatum fuerit, ad- fecit aifligi, duobus hunc mensibus a missarum so-
juvanle Domino, sanctione praemissa episcopus a lemnitate suspende.
vestra bealitudine consecretur. CAP.24. —Depama presbyieri qui diaconum percns-
CAP.20.— De flagellatoribus et-occisoribus episcopo- seril. Nicolaus Hosbatdo episcopo Quadranlino.
rum. Nicolaus Tadoni archiepiscopo Medioluno. Studeat sanctitas tua persuadcre episcopo tuo sibi
Depresbjterorum ilagellaloribus et oecisoribus, canonicum sociare numerum collegarum, id est,
prsedonibus scilicet, qui ssecularibrachio minime co- ex vicinis provinciis fratres et coepiscopos tuos,
crcentur, j'uxtaprteceplumDomini (Matl. xvm), placet R quibus tecum junctis et decernentibus diligenter in-
fraterno amore conveniantur secundo ac tertio: qui- vestigate, et omni annisu scrulari procuratc, quate-
que si te non audierint, conveniente Ecclesia eos eu- nus invenirc valealis utrum percussione jam nomi-
charislia privare, alque slin sua obstinallone parvi- nati presbyleri, an cervicis fraclione idem diaconus
pendenles sacerdolalia monita forle permanserint, (ut ferlur) exstiiictiis est. Et si quidem a saepefalo
ab Ecclesise compage sub anathemalis interdictione presbytero non ad mortem percussus^esi, sed ex
resecare licenliam tribuimus. Quos etiam resipiscen- equo cadens cervice fracta interiil, secundum arbi-
tes, tandem digna satisfaclione prsemissa, in gre- trium veslrum pro percussione incaute agenli pre-
raio sanctse matris Ecclesise revocari noveris posse. shytero poenitentiam competentem indicite, et ali-
CAP.2i.-=-De abbate qui servum fuste uno ictu per- quanlo tempore a missarum solemniis suspenda-
cvssil, el posl sex mcnses mortuus est. Alexander tur, denuo ad sacerdotale post bsec rediturus offi-
secundus Aumoldo Constanliensi episcopo.
cium. Quod si veraciter qualicunque percussione is-
Intelleximus in litteris tuis quod earum lator sa-
ille mqrluus est diaconus, nulla hunc
cerdos videlicet et abhas ira acerrime slimulalus lius presbyleri
senientem uno fuslis ictu in dorso pereusserit, et ratione ministrare sacerdotis more decernimus, quo-
non habuit, furor
sic percussus (ut psr conjecturam admittitur) sex niam etsi voluntatem occidendi
motio illa morlifera
t:\mc-nmensibus transaclis ohierit. Unde hunc quasi tanien et indignatio ex quibus
in Dei ministris
homicidii culpa nolalum, et sui gradus liorrens prodiit, in omnibus, sed prsccipue
incurrisse periculum, et dignilatis perpendimus multipliciter inhibentur, atque ubique damnantur.
Terum si presbyter adeo vestro sludio noxius forfe
pertulisse naufragium. In qua re (salvo tui ordinis ut lale beneficium sibi Eccle-
severitas el sla- claruerit, praecipimus
priwlegio) quoiammoJo repentina et ipse et sui sufficienter
tuisse videtur prsejuiidum, ct prsecipue discrctionis' siae suse concedatur, quo
babere stia?sustentationis solatium.
cxcessisse modum , quse nimirum clcmeutiori nobis possint —
25. De septennali vel quinquennati pamilentia
vhlelur moderamine temperanda. De qua videlicet CAP. homicidarum. Ex Ancyrano concil. cap. 22, el conc.
habcnda discrelione si tua fraternitas hsesitat, Gre- Tribur. cap. 52
gorianse auctoritatis lestimonium legat. Item. Fra- De homicidiis Jion sponte commissis, prior qui-
ternitati tuae mandamus ut fratrem istum abbaliae dem diffmilio post septennem poenitentiam pcrfectio-
restiluat, el si jam annus poenitenliae transaetus nem consequi praecepit, secunda vero quinquennii
habelur, sacerdotali sibi olficio restitut'), eum sacris tempus explere.
allarlbus miuistrare permittat. CAP.26. — De examinanda causa cujusdam presby-
CAP.22. — De pamilenlia ejus qum ancillam fimjel- D teri. Jounncs VIII, Sigigodo Narbonensi episcopo^
lans occiderit. Ex i concitio Eliberitano, cap. 5. Prsesentium litterarum gerulus sedi apostolicse
(Dist. 50, c. Si qua femina.) Si qua domina furore prsesenlatus se presbyterum esse querela et lamen-
zeli accensa, ilagellis verberaverit ancillam stiam ut tabili voce perhibuit, et ca sanctitati tuse subjeclse
infra tcrtium diem cum crucialu animam effundat, dioeceseos episcopis ab otflcio presbyteratus suspen-
eo quod incerlum sit voluntate an casu occiderit; sum, ct aliis quibusdam epitimiis usque ad speciale
si voluntate, per septem annos; si casu, per quin- judicium nostrum submissum, pro eo quod, inquit,
que aunorum tempora acta legitima poenitenlia, ad facto lumullu quidam se apprehensum et a terra
communionem plaeuit admllti. Qaod si infra tertium bracbiis sublevatum in proprium fralrem forti j"acla-
Idiem fuerit infirinata, accipiat communionem. verit impetu, ut idem germanus suus tanti operis
CAP.23. — De co qui mutierem fustibus casdi prm- mole impulsus in terram ruerit, et prostratus atque
ceperat. Gregorius Andrem episcopo Tarentino oppressus vitse flatum' vlolenter amiserit. Denique
(lib. n, indict. H, ep. 44). illi reverendi anlistites cum sibi, ut iste retulit, res
Quoniam mulierem de matriculis contra ordinem in dubium veniret, utium commisso sibi dudum ca-
saeerdotii cjedi crudeliter fustibus deputasti, quam rcre, necnc pcniius dcbuisset offieio, non ipsi haac
689 D. iVONIS"CAKNOTENSIS EPISCOPl 700
deliberare, sed noslro decerni et diffiniri jtidicio vo- A re\era homicidae sunt incurrunl, santimus, ul .sub-
luerunl. Sed tunc hoCsolemniler agerent, si primum ducti a sacerdotali minislerio poenitenlia juxta sa- ;
ipsi plenario, et ex eanonibus in causa presbyteri cros ordines macerenlur, et post emensis tempori-
delegalo judicio quatuor deputatis, ex veneraudis bus ptcnitentise indictae dignam satisfactionem prae-
decrelis et legibus personis prsesentibus, bancven- benles, communionis gratiam consequanlur. Inteme-
lilassent, el subtili examine discussissent, ut ifa facta ratis duntaxat in omnibus sacrosanctis canonibus ac
scripto relatione, si quid dubium sibi seu difficile apostolicae sedis pontificum decretis, quibus conver-
ingessisse videretur, nostrum super hocmorcprisco sis et poenitenlibus misericordiam" largiri posse et
decrelum exposcerent. Al ubi nobis et persona rela- ecclesiae aditum-oion denegamus,.imo hortamur sa-
toris incognita, et nullo episcoporum scripto com- lubriter atque jubemus.
rnendatio approbata est, et ruisus ubi nulla est ae- CAP.50. —De misericordia impendenda his qui ho-
cusatoris objeclio, nec aecusati reatus confessio, nec micidio supervenientes ncc voluntate, nec actione
fidelium comprobatio testium, nos nec illius solius perpetraverint. Atexander II Wilfredo Constanlim
episcopo.
narrationi creduli esse possumus, nec rursus in eum Dicebant se latores prsesenlium homicidio iIli,7pro
diflinitivam damnationis sentenliam proferre vale- quo poenitenlia illis injuncta esl, penitus non inter-
mus. Ergo saltem nunc fraternilas tua metropolitani fuisse, sed praeliantibus solummodo casu superve-
j"ure potila ex episcopis sub se degentium, vel vici- nisse. Quod si ita est, quandoquidem nee in causa
norum sex, una cum episcopo cujus est iste parce-
homicidii, nec in culpa fuerint, misericordia super
cisesibi socians,lantum negolium subtili ventilet dis- cosmotiexsiliumeisapostolicaaucioiilateremisimus.
cussionis ventilabro, et invento quod justum esl
CAP.31. — De pmnitentia eorum qui homicidium ia
eanonice deeernat, et communi fralrum censura treva Dei fecerint. Alexander .secundus Adeiardo
diuinial. Suessionensi episcopo.
CAP.27. — Quod homicidm sint qui filios dormientes Quod in 30 annorum longitudinem bomicidii in
oppresserint. Stephanus Ludberto episcopo Mogon- treva Dei facti po3i)ilentiam extendislis, eonslitutioni
tino. huie auetorilatem non damus, quia in sacris hoc ca-
(2, 17.5, Consuiuisli.) Consuluisti etiam dc infan- nonibus non invenimus. Tamen quoniani a pruden-
tibus, qui in uno lecto cum parentibus dormientes tibus et religiosis viris treva Dei pro conseivanda
mortui reperiuntur, utrum ferro candente, an aqua in
populo pace est conslitula, omnino 11011 reproba-
fervente, seu alio quolibet examine parentes se puri- mus.
ficare debeant eos non oppressisse. Monendi namque
CAP.32. — Quod mtdio culpabilis sit, si muim quas
sunt et proteslandi parentes, ne tam teuellos secum P ' ex imperitia, vel infirmitale retinere non polerr.1,
in uno collocent lecto, ne negligentia qualibet pro • liominem obtrherinl. Pandcctarum libro ix, titu-
venienle suflbcenlur vel opprimantur, unde ipsl ho- lo 11(ad tegem Aquiliam, I. vin).
nxicidii rei inveniantur. Nam ferri eandentis vel aquse Mulio si per imperitiam impeltim _mularum reti-
ferventis examinatione confessionem extorqueri a nere non poteril, si alienum hominem obtriverint,
quolibet, sacri non eensent canones, et quod sancto- vulgo dicitur culpae iiominc teneri. Idem dicitur, et
riismPatrum documenlo sancilum non est, supersli- si propter infirmitatem' retinere mularum impelum
tiosa adinventione non esl prsesumendum. Sponta- 11011 potuerit. Nec videtur iniquum si infirmitas cul-
nea enim confessione, vel testium approbalione pu- pse adnumeretur, cum affectare quisque non defcet
blicata delicla, habito prae oculis Dei limore, com- infirmitatem suam aliis periculosam fuluram. Idem
missa sunl regimini judicare; occulta vero el inco- juris est, in persona ejus qui impetum equi quo ve-
gnita illius sunt judicio relinquenda, qui solus novit hcbalur, propter imperitiam suam vel infirmiiatem
corda filiorum hominum. Ili autem qul probantur reiinercnonpolerit. Ilem (lib. x). Lususquoqueno-
vel confltentur talis reatus se noxios, lua eos casti- xius in culpa est.
get moderaiio, quia ,si conceplum in utero qui per n CAP.33. — De pomitenlia ejtts qui tres filios occidc-
abortum deleverit, homicida est, quanto magis qui ral. Nicolaus papa Rivoladro cpiscopo(epist. 17).
unius saltem diei puerulum peremerit homicidam Istum Wimarum ad apostolorum limina fesli-
se esse excusare nequibit? nasse cognoscite, et poenitenlise modum pro perpe- .
C\p. 28. — De paenitenlia eorum qui non sponte ho- trato trium iiliorum suorum homicidio sibi imposi-
micidium commiserint. Nicolaus Carolo ephcopo,
el ejus suffraganeis. tum manifestasse. Quorum qusedam femperavimus,
De his qui non sponte homicidium commiserunl, " eo quod suffragia aposlolorum principis nulritoris
i.i 22 cap. Ancyrani concilii, qualiter agere pceni- nostri postulare devole feslinavil. Nam eum ad beati
tentiam debeant, diffinitum habetis. Item. Homici- Archangeli oraculum ire volenlem instantia lempo-
das post unius anni spatium liceat ecclesiam in- ris revocavit, atque conslilutionis sibi imposite mo-
trare. dum continentem episfolam vestrse sanctitati dcfo-
GAP.29. —- Ut presbyter homicida sacerdbiuti officio reiidain, apostolica solliciludo transmisit. In ea igi-
careat, Nicolaus Tadoni arcli. Mediol. tur statulum est ut triennio ante fores ecelesiae pro
Proptcrea de presbyteris qui non sponte bomici- peccatis suis oraturus assislat. Et deinde inter amli-
dium peipetraveruiit, ettamen homicidiinoxam qua tores permaneat quadriennio, ut septem aimorum
 701 'fiECRETi PARS X. — DE IIOMICIDIIS. ETC. 762
curricula absque rommunionc Dominici corporis ac A epislola ab Adriano papa tradita Ingelraimo Me-
sanguinis transeat, ita quidem ut diebus omnibus diomatrice urbis episcopo, cap. 67 (c. 65).
vitae suaecarnem non manducet, et isto septennio Homicidse, malefici, fures, sacrilegi, raptores,
vinum r.on sumat, nisi diebus Dominicis et festivi- venefici, adulleri, etqui raptum fccerinf, vel falsum
taiibus. Abindc qLinquennio tribus diebusper sepli- testimonium dixerinl, seu qui ad sortilegos magos-
nianam a vino abstineat, ut duodeeim annis quanti-, que concurrerint, nullalenus ad aceusationcm vel ad
tas pcehitenlia; exlendatur. Liceai itaque illi uxprem testimonium erunt admittendi.
proprism non deserere, ne forte incidat in adulle- CAP.58. — Homicidas el falsos testes a communionc
submovendos. Ex conc. Agathensi, c. 57.
et
Irium, pro oceasione unius delicti prsecipiletur fra-
gilitatecarnis in pejus. Concessimus elenim ei cal- sos(24, q. 5, c. Itaque.) Ccnsuimus homicidas et fal-
testes a communione ecclesiastica submovendos,
ceatum ad vos pervenire, ac deinde triennio discal-
nisi poenilentiae satisfactione crimina admissa dilue-
reatum ire debere, et vestimenlis secundum quanli-
'rint.
tateni [qualitatcm, orig.] lemporis et aeris tempe-
CAP. 39. — De pamilentia ejus qui volnntarie liomi-
riem indui, atque lacte perfrui. Cseterum vero ita cidium fecerit. Ex concilio Marlini cpiscovi. c. 10
aclus ipsius discernentes, per omnia considerate at- {Martinus Bracar. c. 78).
. que disponite, quatenus et evangelica misericirdia " (Dist. 50, c. Si quis.) Si quis voluntarie homi-
in illo agnoscatur,et canonica auctoritas conserve- cidium fecerit, ad januam ecclesise catholicae sem-
tur. Attamen permittimus eum caseum sumere, al- per subjaceat, et communionem in exitu vitae suas
que possessionem.suam habere, et post septimum recipiat. Si autem non ex voluntate, sed ex casu
annum usque ad diem mortis perseveret in j'am dicta aliquo homicidium feceril, prior canon seplem an-
poenitentia, atque arma nisi contra paganos non fe- nis agere'pcenitentiam jussit, quinque secundus
rat. ' - mandavit.
CAP. 54. — Quod non sil iictum sacerdolibus pu- CAP. 40. — Quid de iauro Tagendttm sit si Iwmi-
gnare. Epistola Zacliarim papm in capite Capituta- ncm occideril. Augustinus, Qumslionum in Exod.
rium^omnibus episcopis in regno Francorum con- qumst. 81, incap. xxi.
stiiuiis (lib. v, c. 1, el Zacliarias, ep. 5). Si aulem cornu percusserit taurus virum aut mu-
Habuistis peccatis facientibus nunc quoque falsos lierem, et mortuus fuerit, lapidibus lapidabitur
erroneosque sacerdotes. TJnde et cuncfse paganae taurus, et non manducabuntur carnes ejus; domi-
gentes vobis pugnantibus praevalebant, quia non • nus autem tauri [tauii nonest in vrig.] innocens
eral differentia inler laicos et sacerdoles, quibus erit. Ad justitiam pertinet_ut animal hominibus
pugnare licilum non est. Qualis enim vicloria da- C noxium perimatur. Et quod de lauro positum esl, a
lur, ubi sacerdotes una Dominica pertraclant myste- parle totum intelligendum est, quidquid de pccoii-
ria, Chrislianis Dominicum porrigunt corpus pro bus usui humano subditum infestum est honii-
suarum auimarum redemplione, et post Christianos nibus.
qtiibus hoc ministrare, "ac paganos quibus Christum CAP.41. — Ui homo non occidalur, nisi jubente lege.
prseJica-e dehuerant, propriis sacrilegis manibus Capitularium lib. i, ccrp. 64 (cap. 67).
necant? Non occidalur honio, nisi lege jubenle.
CAP.33.— Ul presbyier liomicida rwn,minislrct. Za- CAP. allerum 42. — De pmna ejus qui post pacificaiioncm
charias Bonifacio. occiderit. Cap. lib. m, cap. 4.
Si aliquis posl pacificalionem allerum occiderit,
Scripsimus vobis ul nullus homicida, nullus adul- componat illum, el perdat manum qua perjuravif,
ter, nullus fornicalor sacrum ministerium debeal al- et insuper bannum dominicum solvat.
trectare, neque pcenitens, ita ul lalis sit qualem sa-
cri canones perhibent esse sacerdotem. De baptiza- CAP.43. — Ul ntillus nisi pro juslitia Iwmincm pu-
tis vero ab illo, seu ecclesiis consecratis, requirit nial. Capilut. lib. v, cap. 197.
tua fraternitas, si aut ecclesias in uomine Trinitatis Qui per odium vel malum ingenium, et nisi pro-
consecravit, aut parvulos similiter baplizavit, dum pter j'ustitiam facieudam hominem punierit, hono-
sacerddtio fungebatur, et sic consecratio ecclesia- rem suum perdat, el legibus contra quem injuste
rum, etparvulorum haptisma sil confirmatum. fccit, secundum poenam quam intulerit emendet.
CAP.56: — Ne homicida vel adullcr episcopum ac- CAP. 44. —• De pama ejus qvi pmnilentcm occiderit.
cuset. Ex epislota prima Clemenlis ad Jacobum. Cap. lib. iv, cap. 18.
(6, q. 1, c. B. Petrus.) Homicidas et adulteros, ac Qui hominem publicam poenitenliam agenlem
cunctos criminalibus nexibus alligatos, el qui epi- interfecerit, bannuni noslrum in triplo componat,
scopis coequales non erant, ab eorum vexatione ct etTi\irgildum [uverghildum ] cjus, proximis ej'us
accusatione docente Domino prohibebat, et non nisi persolvat.
cum cojequalibus aliquid sibi inferri deberedocebat, CAP. 45. — Ut sacerdos nec Ckristiani nec pagani
quia discipulum super magislrum esse (Maith. x), sanguinem fundat. Capitularium lib. vn, cap. 124
aut ullam ei inj'uriam inferre nullatenus oportet. (cap. 92).
C«.p. 57. — Quod homicidm venefici, el aliis crimini- Saccrdotes neque Chrislianorum neque Pagano
bus noiabiles ad accusalioncin non admiltantur. Ex lixva sansuinem fundant.
 703 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 704
CAP. 46. — Quod voluntas occidendi pro homicidio A j feeti sunt innocentes. Quod, facfum uhi comperisset
reputetur, cap. 212 (cap. 151). sacerdos, copiam imperatori ecclesiam ingrediendi
Qui hominem voluntarie occidcre voluerit, el denegavit, nec prius judicavit coetu eccle-
dignum
perpetrare non poiuerit, ut homicida puniatur. siaevel sacramentorum communionequam publicam
CAP. 47. — De induciis komini dandis a judicibus,
agerel poenitentiam.
antequam occidatur. Cassiodorus Tripariitm Hi-
storioe lib. ix, cap. 50. CAP. 49. — De diversis maleriis homicidiorum et
(Tksod. eccl. Hisl., I. v, c. 17, sed paulo aliter.) vmna eornm. Insiitutionum lib. iv, litulo ui (lege
Cladem plenam valde gemitibus audiens Ambrosius, Aquilia).
Si quis alienum hominem alienamve quadrupe-
cum princeps Theodosius Mediolanum venisset, et
solemniter in sacrum voluisset intrare lemplum, dem, quae pecudum numero sit, injuria occiderii,
occurrit foiis ad j'anuas, et ingredientem his ser- quanli ea res in eo anno plurimi fuerit, tantum do-
monibus a sacri liminis ingressu prohibuit: «Nescis, • mino dare damnetur. Quod autem non praecise de
a quadrupede, sed de ea tanlum quse pecudum nu-
iinperalor,p3rpelrataenecis[csedis, orig.] tequanta mero est cavetur : eo pertinet ut, neque de feris
sit magnitudo, neque post pausam tanti furoris
mens tua molem prsesumptionis agnoscit. Sed forte iB bestiis, neque de canibus cautum esse intelligamus,
sed de his tantum quae gregatim proprie pasci di-
rccognitionem peccati prohihet poteslas imperii;
decet tamen ut vincat [ducat, Vict.] ratio potestatem. s cuntur, quales sunt equi, muli, asini, boves, oves,
Item. Ibidem post aliquam multa. Ambrosius impe- caprae. De suibus quoque idem placuit; nam et
rator'.: < Quoiiianijinquil, furori tuum j"udicium com- sues pecorum appellatione continentur, quia et hi
misisti, et non ratio protulit sentenliam, sed potius gregatim pascunlur. Item, pav.lo post. Injuria occi-
dere intelligitur, qui nullo jure occidit. Itaque qui
iracundia, scribe legem quae decrela furoris eva- latronem insidiantem occiderit, non tenetui', utique
cuet, et in hac triginta diebus [Tripart. Mst. hodie' si aliter
sic legit, ut triginta diebus, etc.] sententia necis periculum effugere non potest. Ac ne is
quidem hac lege tenetur qui casu occidit, si modo
atque proscriptionis in litteris lantummodo maneat, nulla inveniatur; nam alioquin non mi-
et judicium ralionis exspectet. Quibus transactis ' culpa ejus
nus ex dolo quam ex culpa quisque hac lege
diebus ira videlicet jam cessante, ratio causam ju-
tenetur. Ilaque si quis dum jaculis ludit vel exer-
dicans, apud semetipsam .quae cognoverit sub veri-
tate disponat. In his enim diebus agnoscetur, an1 cetur, transeuntem servum tuum trajecerit, dislin-
sit guitur. Nam si id a milite eo campo ubi solitum est
justa quam protuleris, au injusta senlentia. Et^ exercitari admissum est, nulla
si quidem ratio probaverit injusta, quse sunt prolata1 " culpa ejus intelli-
gitur. Si alius tale quid admisit, culpae reus est.
dirumpet; si vero justa, firmabit. Dierum vero nu- Idem j'uris est de milite, si in alio loco quam qtti
nserus ad haec examinanda sufficiet. BHancadmoui-
exercitandis militibus destinatus est id admisit. Item
tnnem imperator animo libenti suscipiens, et opli-
si putator ex arbore dejecto ramo servum tuum
mam -esse confidens, legem conscribi repente prse-
transeuntem occiderit; si prope viam publicam, aut
cepit, et propriae manus lilleris confirmavit. Quo3 vicinalem id factum est, neque proclamavit, ut ca-
faelo, vinculum ejus absolvil Ambrosius. Quse lex1 sus evitari rcus est. Sin proclamavil,
posset, culpse
haclenus observatur. Est enim hujusmodi: «Impc- ille curavil cavcre, exlra culpani esl putalor.
rator Gratianus, Valenfinianus et Theodosius Au- neque Extra culpani seque esse intelligitur, si seorsum a
gusli, Flaviano prsefecto praetorii Illyrici. Si vindi- via forte, vel in medio fundo csedebat, licet non
cari in aliquos severius «ontra nostram consuetu-
proclamaverit, quia eo loco nulli exlraneo jus fuerat
dinem pro causae inluitu jusseilmus, nolumuss versandi. Preeterea si
stalim eos aut subire poenam, .aut excipere senten- medicus, qui servum luunt
secuit, dereliquerit eurationem, atque oh id mor-
tiam, scd per dies triginta super statueorum sorss luus fuerit servus, culpse reus est. Imperitia quoque
el foiluna suspensa sil. -
p culpse adnumeralur, veluti si medicus hleo servum
CAr. 48. — Quod Theodosium imperalorcm bealnss tuum occideril, quod eum male sccuerit, aut per-
Ambrosius propler indiscretum Itomicidium Jtb in- ei medicamentjim dedorit. Impetu queque
gressu ecclesim prohibuil. F.x Vita B. Ambros. peram
(auctoie Paulino). mularum, quas mulib propier imperitiam non po-
Maximum imperatorem a communionis consortioo tuerit rclmere, si servus luus oppressus fueril,
segregavit Ambrosius, admonens ut effusi sanguinisis culpa; reus est mulio. Sed elsi propter infirinitaiem
domini sui, et (quod est gravius) innocentis, ageret;t relinere cas non potuerit, cum alius firmior retinere
poe.-.itentiam, si sibi apud Dominum vellet esse con- !_ potuisset, aeque culpa tenelur. Eadem placueruul
sultum. Causa Thessaloneusis eivitatis non minima,a de eo quoque, qui cum equo veherelur, impetum
tribulalio suecessit Ambrosio, cum peue compe- 2- cjus aut propter infirmilatem, aut propler impcri-
risset civitatem deletam. Promiserat eniin illi im- i- tiam suam retinere non potuerit. His autem verbis
perator se veniam daturum civibus supradictae ci- 1- legis (quanti in eo anno plurimi fuerit) illa senlen-
vitalis, sed agentibus comitibus occulte cum impe- e- tia exprimitur, ut si quis hominem tuum qui hodie
ratbre, saeerdote ignorante, usque ad horam ter- r- claudus, aut mancus, sait Iuscus erat, occiderit,
tiam gladio civilas esl donata, atque plurimi inter- r- q««iin eo anno integer aut pretiosus fuerit non lanti
 " '
703 DECRETIPARS X. — DE IIOMICIDIIS, ETC. 706
teneatur quanli hic hodie erat, sed quanti in eo A muros dejecit, et vera fuisse crimina quse sibl illata
anno plurimi fuerit; qua ratioue creditum est poe- sunt judicium subterfugiens propalavit, hunc aiicto,-
nalem esse hujus legis actionem. Item, ibidem ali- ritate Dei omnipotenlis , sanclorum apostolarum
Cfuanlopost. Si quis ex pari mularum unam, vel ex principum, et nostrse medioeritatis ab omni ecclp-
quadrigis equorum unum occiderit, vel ex comoedis siaslica simul et Chrisfiana cominunione per.ltus
(collegis) unus servus fueril occisus; non solum oc- sequestramus.
cisi fit sesfimatio," sed eo amplius id quoque eom- CAP. 55. — Quod non homicidium, si fur nocle do-
putatur, quanto depretiali sunt qui supersunt. Ilem, mum perfodicns occisus fuerit. Augusl. Qumstid-
nnm in Exod. qumst. 84.
ibidem sub finem; Si quis hominem alienum, aut
Si autem perfodiens inventus fuerit fur, et per-
pecus ila incluserit (induxerit, Vict.) ut fame neca- cussus niortuus
fuerit, non est illi homicidiuni
retur, aut jumentum lam vehementer egerit ut
(Exod. xxn). Si autcm orilur sol super eum, reus
rumperetur, aut pecus inlanlum exagitaverit ut
aut si alieno est, et morte moriatur. Inlelligitur ergo lunc non
praecipitaretur, quis servo persuaserit
ut in arborem aseenderet, vel in puteum descende- pertinere ad homicidium, si fur noclurnus occidi-
tur: si aulem diurntis , perlinere. Hoc est ei.im
ret, et is ascendendo vel descendendo-mortuus fue-
ait: Si orietur sol super eum ; polerat quippe
rit, vel aliqua parfe eorporis laesus erit, utilis in B quod
eum actio datur. ^ed si quis alienum servuna de diseerni, quod ad furandum non ad occidendum
et ideo non deberet occidi (ff. cid l. Aqtti-
ponte, aut de ripa in flumen dej'ecerit, et is suffo- . venisset,
catus fueril, eo qtiodprojecerit corpore suo damnum liam, l. rv). IIoc et in legibus antiquis ssecularibus,
dedisse, non difliculter intelligi poteril, ideoque oecidi quibus tanien isla est antiquior, invenitur, impiine
furem noclurnum quomodo diuraum, si se
Aquilia lege tenetur.
CAP. 50. — De dmnnatione ejus qui homincm clau- [Aug. hodie sic legit, quoquomodo, diurnum autem
dum vel luscum occiderit. Instilulionum lib. iv, si secum, etc. el sic antiq. codex S, Germ'.] telo de-
>it. vi. fenderit, jam enim plus est quam fur.
Si qinis hominem claudum aut luseum occiderit, CAP. 54. — Quod non sint homicidm wsthnandi qtd
qui eo anno iiiteger et prelii magui fuerit, tasrtuia excommunicatos zelo ccclesim occiderint. Uiba-
nas II, Godefrido Lucano episcopo.
damnatur, quantum (is homo inseritur in orig.) ia
eo anno plurimi erit. Excommunicatorum interfectoribus, prout morem
CAP. 51. — Ut presbyter homicida sacerdotio ca- Riwnana; Ecclesise nosti, secundum ipsorum intcn-
reat. Joannes oclavus Cennomoco Yenetiensi epi- tionem modum congruae satisfactipnis inj'unge. Non
scopo (idein sttpra, p. vi, c. 114),- _ eriim eos homicidas arbitramur, quod adversus ex-
Miror iHinus doctam sententiam tuam saccrdotem communicatos zelo catholicae matris ardentes, eorum
pulare post perpetratum homieidium, posse in sa- quoslibet trueidasse coniigerit. Ne tamen ejusjein
cerddtio ministrare, imo (quod est ineplius) nobis Ecclesiae matris disoiplina desoeviat, tenore quein
suadere velle ut ipsi tali praesumpiioni prsebereraus diximus poenitentiam eis indicito congruentem, qr.a
assensum. Quis enim tam demens tamqtie perversi divinae simplicitatis oculos adversus se complacare
sensus lale quid sestimaret, vel post quantamcunque pervaleant, si forte quid duplicitatis pro huma?.a
poenitentiam concedendum, cum omni sit canonicse fragilitate — in eodem flagitio contraxerunt.
disciplinae contrarium? Debet ergo sacerdotio "pri- CAP. 55. De De illis elqui felus in utero occjdunt.
vatus lacrymarum fonte flagitium lam immane di- Attgust., nuptiis concupisc^ntia (lib. i, c. 15).
luere ut talibus saltem remediis curatus, salulis (52, q. 2, c. AVujttando.)Aliquando eo usque per-
venit haec Jibtdinosa crudelitas vel libido crudelis, ut
possil infenire suifragium.
— etiam sterilitatis renena procuret, etsi nibil value-
CAP. 52. De excommunicalione et irrecuperabili
disposilione homicidm episcopi. Joannes. octavus vint, eonceplos fetus aliquo modo intra viscera ex-
Ludovico imperatori. stinguat ac fundat, volendo suam prolem prius inte-
Qualiter Rainaldus Castri Felicitafis episcopus p rire quam \ivere, aut si iri utcro vivebat, occidi
super homicidio tam penes apostolicam, quain jjenes arrtequam nasci. Prorsus si ambo [lalr-s sibi, o ig.]
imperatoriam sedem, puhlico murmureJaerit deno- sunt, conjugesnon sunt, et si ab inilio tales fuerunt,
tatus, el Gregorio uileclo filio «omenclatore misso, non per connubium, scd per stuprum potius conve-
ft apocrisiario sanctse sedis nostrse cum Georgio nerunl. Si autem ambo nonsunt tales, andco dicere:
illustri magistco militum, ac veneslaiio sacri noslfi Aul illa est quodammodo mariii merelrix , aut ille
patriarchi apud dilectissimam liliam nostram im- adulter uxoris.
peratrieem Augustam consistente, a ihatre perempti CAP. 56. — Quare lex non formalum puerperium
juvenis aliisque parentibus fucrit impetitus, et ad noluit esse homicidium. August. lib. Qumst. in
i puriPicandum se a nobis per frequentes excommu- Exod. {q. 80, in cap. xxi).
i nicalorias epistolas aecesserit Romam coactus, se- (52, 17.2, c. Quod vero non formalum.) Quod non
renitativestrsecredimusriiaiiifestum. Sed quia idem formatuin puerperium noluit ad homicidium perti-
Romam venieus purgationis suae tempus proeripuit, - nere, profecto nec hominem dcputavit, quod fale in
et indicta pro se synodo deputatum sibi a notbis lo- utero gerituf. Hic .de anima quseslio solet agitari,,
cuin fraudulentus excedens, morefuris per ufbis se ulrum quidquid formatum 11011est, nec animalum
 ini n rvnxfs <:APA'0TENS1S EPlSCOPl ' ~m
quidem possit intelligi, et iJeo non sit homicidium, A .' dicere vel agnoscere volumus, est persecutio injusta
quia nec exanimatum dici polest, si adhucanimam quam faciunl impii Ecclesise Clnisti, et est perse-
nonliabebat. Jiem,ibidempauloposi. Siilludinfornie cutio justa quam faciunl impiis Ecclesiae Christi.
puerperium jam quidem fuerat [fuerit, oriy.], sed Ista ilaque beata esl, quai persecutionem patilur
adhuc quodammodo informiter animatum, quoniam propter justitiam (Matth. v); iOi vero roiseri,
magna de anima qusesilo non est pracipitanda in- qui persecutionem pat!untur propter injustitiam.
discussa lemeritale seutentiie, ideo lex noluit ad ho- Proinde isla persequitur diligendo, illi saeviendo;
micidium perlinere, quia nondum dici potesl auima ista ut corrigat, illi ut evertanl; ista ut revocet ab
viva in eo corpore, quod sensu caret. errore, iili ut prsecipilent in errorem; denique isla
CAP.57. — Quod anima formato corpori infundalur. persequitur inimicos, et comprehendit donec defi-
August. lib. Qumslionum de Yeteri el Novo Testa- ciant in vanitate; is'i, ut in vanitate proiicianl. Item,
mento, c. 23. ibidem poslnudta. (22,q. 6, c. Schismatici.) Schisma-
(52, <f. 2, c. Mogses.) Moyses tradidit : Si quis tici dicunt : Cui vim Chiislus intulit, quem coegit?
mulierem in ulero habentem, et abor-
' percusserit Ecce habent apostolum Paulum, agnoscant in eo
t.erit: si formalum fuerii, dct auimam pro auima; prius cogentem Christum, el postea docentem, prius
si autem informatum fuerit, multetur pecunia r»
ante I ferientem, et postea consolantem. (Act. ix.) Mirum
(Exod. xxi), ut probaret non esse animam for- est autem quomodo ille qui poena coiporis ad Evan-
mam. Itaque si jam formalo corpori dalur, non in
cum gelium coactus inlravit, plus illis omnibus qui solo
conceptu corporis nascitur semine derivala. verbo vocati sunt, in Evangelio laboravit (I Cor. xv),
Nam si cum' semine et aninia exislit ex aniuia,
et quem majortimor compulit ad charitatem, ejus
jnultae animse quotidie pereunt, cum semen fluxu
perfecta charitas foras misit timorem^J Joan. iv),
quodam non proficit nalivitati. Sed si prius [pro- Cur ergo non cogeret Ecclesia perditos filios ut re-
pius, orig.] respiciamus, videbimus quid sequi de- si perditi filii coegerunl alios ut perirent?
beamus. Gontemplemuriaeturam Adse:in Adam enim dirent,
datum ut ex eo Quamvis etiam illos quos non coegerunt, sed lan-
exemplum esl, intelligatur, quia jam tummodo seduxerunt, si per terribilcs, sed salubres
formatum corpus accepit animam. Nam potuerat
in ejus gremio revocenlur, Mandius pia maler
animam limo terrse adniiscere et sic formare corpus, legcs
sed ratione informabatur, quia primum oportebat ampleclitur, et de illis multo amplius, quam de his
domum compaginari, et sic habitatorem induci. quos nunquam perdiderat gralulatur (Luc. xv). An
non pertiriet ad diligentiam pastoralem, eliam illas
Anima certe quia spiritus est, in sicco habitare non
oves quse non violeuler erepia;, sed blande leniler-
polest, ideo in -sanguine ferlur. Cum ergo linea- ( que seductae a-grege aberraverint, et ab alienis coe-
C
menla [corporis, oi ig.] compacta non fuerint., ubi
erit anima? perint possideri, invenlas ad ovile Domiuicuin , si
resistere voluerint, flagellorum terroribus, vel etiam
CAP. 58. — De informato corpore. Hieionymus ad doloribus revoeare?
Ilem, post pauca. A Chkta
Atgasiam, qumslione 4 (t. IV, ep. cujus initium coaetum ostendimus Paulum. Imitatur iiaque
est: Filius meus Apodemius).
(52, q. 2, c. Sicuti semina.) Siculi semina paula- Ecclesia in istis cogendis Dominum suum, quse
tim formantur in ulero, el tandiu non reputatur prius ut neminem cogeret exspeetavit, ut de fide
liomicidium [homo, orig. el Gr.], donec elemeiila regum atque gentium prsedicalio prophetica comple-
confecta suas imagines membraque suseipiant, ita retur. Etiam hinc non ahsurde intelligitur apostolica
sensus ratione conceptus, nisi iti opera proruperit, illa sententia, ubi Paulus beatus dixit: Paraii ulcisci
adliuc ventre retinetur, et cito abortio [ab hoste omnem inobedentiam, cum completa fuerit priorino-
Grat.] perit (Exod. xxi). , bedientia vestra (II Cor. x). Uude et ipse Dominus
ad magnam ccenam suam prius convivas adduci
CAP. 59. — Quod boni juste et pie persequuntur ma-
los, mali autem injuste bonos. Attgusl. ad Bonifa- jubet, postea cogi. Nam cum ei servi respondissent:
cium comitem (epht. 50). j. Domine, faclum est quodjussisti, et adhuc loctts est:
(25, q. 4, c. Si Ecclesia.) Quserant schismatici ab Exite, inquii, invias, et sepes, et quoscuuque inveneii-
Apostolo quam ecclesiam significabat Sara, quando lis cogite inlrare (Luc. xiv). In illis ergo qui lenifer
persecutionem faciebat ancillae.' Liberam quippe primo adducti sunt, completa est prior ohedieniia;
matrem nostram coeleslem Hierusalem, id est veram in istis autem qui coguntur, inobedentia coereeturT
Dei Ecclesiam, in illa muliere dicit fuisse iiguratam, Item, paulo post. Si potestate, quam per religionem
quse aflligebat ancillam (Gal. iv). Si autem melius i ac fidem regum, tempore quo debuit divino munere
discutiamus, magis illa persequebatur Saram super- accepit Ecclesia, hi qui inveniuntur in viisetsepi-
biendo quam illam Sara coercendo. Illa enim do- bus, id est in hseresibus et schismatibus,
jcoguniur
minae faciebat inj'uriam, ista imponehat superbise; intrare,uon quia eogunlur reprehendant, sed quo
disciplinam. Deinde qusero, si boni et sancti nemiui coguntur attendant. Ilem, post mitltu. (25, q. 5,^;.
faciunl persecutionem, sed tantum modo patiuntur, Maxitnianus.) Maximianus episcopus Vagiensis auxi-
cujus puiant in psalmo esse vocem, ubi legitur : lium petivit ab imperatore Christiano contra hostes
Persequar inimicos meoset comprebendamillos, et non! Eeclesiae, non tam sui ulciscendi causa quam ttrendas
convsrtar donec deliciant? (Psal. xiv.) Siergo verums Ecelesioe sibi eredita;. Quod si prsetermisisset, non
7G9 DECRETI TARS X. — DE IIOMICIDIIS, ETC. 710
ejus fuisset iaudanda patienlia, sed negligenlia me- A. , non ip?a mors nocerei, sed peccatum tpiod augeri
rito eulpauda. Neque enim et apostolus Paulus vilse posset, si viverent. Non lemerc illi judicabanl, qui
sua- transitorise, sed Ecclesise Dei consuluil, quando bus lale jiidiciuro donaverat Deus. Inde est quod
con-tra illos qui eum occidere coiispiraveranl, con- Elias niulios morte affecit, et propria manu, el igne
silium illorum ut tribuno proderetur effecit (Acl.xxi). divinitus impetrato (III Reg. xvm, IV Reg. 1). Quod
Unde factum est ut eum ad loeum quo fuerat per- et alii multi magni et divini viri eodem spiritu, con-
duce-ndus deduceret miles armalus, ne illorum sulendo rebus humanis, non lemcre fecerunt. De
paleretur insidias. ltem, ibidem aliquanto post. (25,17. quo Elia cum exemplum dedissent discipuli, Domino
5, c. Quis enim.) Quis enimnostrum velit non solum commemorantes quid ah eo factum sit, ut etiam ip
aliquem inimicorum perire, verum etiam aliquid sis daret potestatem petendi de calo ignem, ad con-
perdere? Sed si aliter non meruit hahere pacem sumendum eos qui sibi hospitiurii non prseberent
domus Davld, nisi Absalon filius ejus in bello reprehendit in eis Doniinus (Lttc. IX), non exempluir
qtiod contra palrem gerebat, fuisset exstinrlus prophetai sancti, sed ignorantiam vindicandi (Matih
quamvis magna cura mandaverat suis ut euin xxn), quae adhup erat in rudibus, animadvertcns cof
quanlum possent, vivum salvumque ser\areut, non amave [amore, orig. m. s. s. Ger.] correplio
ut esset cui poenitenti patemus affectus ignosceret, B nem, sed odio desiderare vindietam. Itaque post-
quid ei reslilit nisi perdilum flere, ^l sui regni pacc eaquam eos docuit quid esset diligere proximui»
acquisitasuam muestiliam.consolaii? (II Reg. xvm.) tanquam seipsum, infuso etiam Spiritu sancto, queir
decem diebus complelis post ascensionem suair
CAP.60. — Quod non sil idoneus ad exercendam vin-
diclam nisi qui superavit odium mansueludine. Au- desuper, ut promiserat, misil(ylcl. 11),non defuerun'
giisiinus, De SermoneDomini inmonte, libro primo, lales vindictse quamvis multo rarius quam in Veter
cap. 57. Testamenlo. Ibi enim e'x rnajori parfe servientes
(25, q. 4, c. Ea vindicta.) Ea vindicla non prohi- timore premehantur, hic autem maxime dilectionf
betur quse ad correclionem valet, ipsa enim etiam liberi' nutriebantur. Nam et vcrbis apostoli -Petr'
pertinel ad misericordiam. Nec impedit illud propo- Ananias et uxor ejus, sicut in Actibus apostolormir.
situm, quo quisque paratus est ab-co quemcorre- legimus (Act. v), exanimes ceciderunt, ncc resusci
pltiui esse \ult, plura perferre. Sed buic \indiclse tati sunl, sed sepulli.
referendsenon esl idoneus, nisi qui odiiim quo soient CAP.61. — Quod Chrisii esi inimicus qui Chrisiia-
se vindicare num injusie persequilur. Auguslin. contra Cresco-
flagrare qtii dcsiderant, dilcciionis nium grammalicum (lib. 111,c. 51).
inansuetudine superaverit. Non enim metuendum (C
ne odisse fllium Quisquis Cbristianum iniquus (inquis habel Au-
est, parvulum parentes videaritur, gusl. ul verba sint Cresconii)persequitur, Chrisli est
cum ab eis vapulat peccans, ne peccet ullerius. Et inimicus. Verum
dicis, si 11011[sed 11011,m: s. s.
cerfeperfectio dileclionis ipsius Dei Patris imitatione hoc in illo persequitur quod Christo est inimi-
nobis proponitur, cum in sequentibus dicitur : Dili- Ger.] cum. Neque enim dominus in servo, pater in iilio,
gite inimicos vestros, benefacile his qui oderunt vos, marilus.in conjuge cum sint utrique Christiani,
et erale pro eis qui vos persequuniur (Matth. v). Et non debent
persequi vifia Christianse contraria vcri-
tamen de ipso dicitur per Prophetam : Quem enim taii. An vero si non
persequaiitur, nonrei negligen-
diligil Dominus corrigil, flagellat aulem omnem filium tise Kierilo tenebuutur?
quem recipit (Prov. 111; Hebr. xn). Dicit et Donii- CAP.62. —
nus,: Servus qui nescit voluntatem domini sui, et fa- Quod coercere proximum sit diligere
eum. Augustinus ad Macedoniam {epist. 52).
cit digna plagis vapulabil paucis : Servus autcm qui
(23. q. 4, c. Debet.)Debet ii,omodiligere proximum
scil votttntaiem domini 'sui, et facit digna plagis,
lanquam seipsum, ut quem poluerit homiiiem vel
vapulabil multis (Luc. xu). Non ergo quaeritur, nisi beneficenliai consolatione, vel informatione doclri-
ut et ipse vindicet cui rerum ordine polestas data
" nae, vel disciplinae coertioue adducat ad colcndum
est, et ea voluntate vindicet, qua patcr parvulum Deum. , 1
filium, quem per setatem odisse nonduin potest.
63. — Quod mala volttntas non est permiltenda
Hinc eniiu aperlissimum exemplum datur, quo saiis CAP. sum tibertati. Augusl. ad Donatum presbyterum
appareat posse peccalum amore potius vindicari . (episl. 204).
quam impunitum relinqui, ut illum quem vindical, Qui diliguntur, malae suae voltintati impune et
non poena miserum , sed correclione beatum velil, crudeliter perniittendi non sunt, sed ubi potosias
paratus lamen si opus sitseqiio animo plura tolerare datur, et a malo prohibendi, etad bonuni cogendi.
ab eo illicita [illala, orig.], quem vult csse corre- Nam si voluntas mala semper suae permittenda est-
ptum; sive in eum habeat potestatem coercendi, sive libertati, quare jsraelilici recusantes et murmuran-
11011 habeat. (Ibid., c. 58.) Magni autem et sancti viri, - tes lam duris flagellis a malo prohibebanlur, ct ad
qui jam optime scirent mortem istam quae aiiimam lerram compellehantur promissionis? Si volunlas
dissolvit a corporeiioii esse forniidandam, secunduin mala suae permiltenda est libertati, quare Paulus
eorum lamen animum qui illaiu limerent, uonnulla 11011 cst permissus uti pessima volunlate qua .perse-
peccata morte puniverunt, quo et vivenlibus utilis quebaiur Ecclesiam, sed prostratus est, ut cxcaeca-
metus incuicretur, et illis qui morte puniebanlur reiur (Act. i\), excsecatus ul muiaretur, mutalus ut
711 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 712
mitleretur, missus ut qualia fcceratin errore talia ,t vir sanctus trahitur, quis alius ad irascendum nisi
pro veritale paleretur? Si \oluntas mala sempersuae ejusdem lempli inbabilator excitalur ? Tanto ergo
parmittenda est libertali, quare monetur pater in meluenda est ira justorum, quanto et constat, qu!a
Scripturis sanctis filium durum non solum verbis in eorum cordibus ille prsesens est, qui ad inferen-
corripere, sedeliam latera ejus tundere (Eccli. vu, dam uliionem quam voluerit, invalidus non cst :
xxx), ut ad bonam disciplinam cogatur, et Do- Item Dialogorum lib. n, cap. 50. (23, q. 8, c. Pe-
minus diligatur [coaclus.et domitus dirigalur]? trus.) Petrus Tabitham mortuam orando suseilayil;
CAP.64. — Quod corripiendi sunt homines. Augusti- (Act. ix), Ananiam et Sapphiram mentientes morii
nus ad Donalistas (episl. 166). increpando tradidit (Act. vj, neque eum orasse in
Quod erraverat, inquit Dominus, non revocaslis, eorum exslinctione legitur, sed solummodo-culpam
et quod perierat non requisistis (Ezech. xxxiv). Hoc quam perpetraverant increpasse. Conslat ergo quia
vobis per nos Dominus ipse facit, sive obsecrando, aliquando talia e\ potesiate, aliquando exhibenlur
sive minando, sive corripiendo, sive damnis, sive ex postulalione, dum et istis vitam increpando abs-
laboribus, si\e per suas occultas admonitiones vel lulit, el illi reddidit orando.
visitationes , sive per potestatum temporalium CAP.68. — De vindicla quam Joannes papa inqttos-
leges. D dam ficri jussit. Joannes VIII Marino el Pul-
CAP.65. — Quod non omnis Iwminem occidens homi- cari.
cida sit. Chrysoslomus super Malthmum, homilia Sed et provincii [pro primicii Vict.] vestrae fidelita-
cap. 18 (iii op. perfec. ad c. v Malth.) tis vobis injungimus, ut cum abquibus navibus ve-
(23, q. 8, c. Occidii Pldnees.) Occidit Phinees -stros mililes robustissimos prsesentialiler destine-
liominem (JV«HI.XXV),et reputatum est ei ad justi- tis, qui quadraginta Sarracenos, qui dudum Grsc-
tiam : AbrahaniTero non homicida solumverum corum nostrorum navibus fci mare fugere, quique
et.am parricida (quod ce.-te est gravius) effectus poslea terrestrium nostrorum militum exspoliali
(Grji. xxn), magis Domiuo magisque placuit. Sed et anais omnibus, virtute in montis Circei lalibulis
Peirus geminum fecit homicidium (Act. v), fuit ta- evaserunl, una cuniiioslris pedestribus apprehen-
nieii opus spirituale quod factum est. Non sola dant,
qtiiauos pro lantillis Sarracenis dromones no-
igitur respiciamus opera, sed teuipus, et causam, siros fatigare nolumus, dum de vobis coufidere (sic-
et voluntatem, etpersonarumdifferentiam, ct quan- ut et ipsi velle dicimini) provocamur modis om-
lacunque alia ipsis operibus acciderint diligentis- nSius roiifidenles. Quia si obedientiae veslrae coii-
sime requiramus. Non enim possumus ad veritatem stantiam et fidei puritatem cum virtutis efficacia
aliter pervenire. " circa sanctam Romanam Ecclesiam amodo-senseri-
CAP. 66. — De eodem. Ex responsionibus Adriani Rtus, non solum de his tribus, quibus vos ult«-a
papm contra objecliones quorumdam ad Carolum
16. consuetudinem prsegravatos dicilis, inquantum ralin
cap.
Sanctus Gregorius in dialogis suis meminit de postulaverit levigabimus, verum etiam Tit prppriam
beato Bonifacio, qualiler miserum illum qui cum sancli Petri familiam, terra marique vos tueii, do-
simia venieiis cymbala percussit, sermone suo cum rnino conforiante, studebimus.
moeroread morlemjaculavil. - CAP.69. — De defensione quam contra Iiostcs fecit.
CAP.67.— Item de eadem re. Gregorius, Dialogorum Joannes octavus Angebergm imperatrici.
lib.. i, cap. 9. Siquidem cum virlute Dei melius quam Kaletam,
Cum bealus Bonifacius ad Fortunali mensam ve- quse nostra sunt dcfendemus, et illorum in nullo pc-
nisset, priusquamDeo bymnum dicerel, sicut qui- nitus indigemus, dromones videlicet cum caeteris
dam cantandi arte solent victum quaerere, repente navibus construenles, et csalera vasa Tielllca et ap-
ante januam vir cum siinia aslitit, et cymbalum paralus, quin potius et ipsos animos hominum
percussit : quem sanctus vir audiens sonitum de- praeparanles, et adversus hostiles incursus' indesi-
dignatus dixit: t Heu! heu ! mortuus esl miser iste, JJ nenter armantes.
mortuus est miser iste ! Ego ad mensam refeclionis CAP. 70. — Quod crimina committit qui non corrigit
veni, os nondum ad laudem Dei aperui, et ille cum cum possit. Joannes VIII, Domagol duci glorioso^
siroia veniens eymbalum percussit. » Subjunxit (25, q. 8, c. Prmlerea.) Pi-3eierea"devolionis tuae
tamen atque ait: t Ite et pro eharilate ci [Dei] studium exhortamur, ut contra marinos latraneulos
r.ibum polumque tribuite, scitote laraen quia mor- qui sub prsetextu tui norainis in Christicolas de-
lutts est. » Qui infelix vir dum panem et vinum ex bacchantur, tanto vcliemenlius accendalur,, quanto
eadem domo percepisset egredi januam voluit, sed illorum pravilate famam lui nominis offuscaiam
saxum ingens subilo de tecto cecidit, eique in fuisse cognoscis, quoniam licet credi possit quod,
verlieem veuit. Ex qua percussione prostratus in te nolenle, illi uavigaiitibus insidienlur, tamen quia
manibus jam semivivus levatus est. Deinde vero al- a te comprimi posse dicuntur, nisi eos eompresie-
tera die secundum dicti viri [viri Dei, Yict.] senten- ris, innoxlus non haberis. Scriptum quippe est:
tiam funditus vitam iinivit. Qua de re, Petre, pen- Qui crimina cum potest emendare, non corrigit,
sandum est quanlus sanctis viris timor sit exhiben- ipse committit.
d-us : templa enim Dei sunt, et cum ad iracundiam CAP.71. — Quomodo Joannes pava San.acenis re-
715 DECRETI PARS X. — DE HOMICIDIIS, ETC. 714
sliterit. Joannes VIII, hnperatori el impera- \ capitalem animadversionem Racephori sanctissimi
trici. patriarchse ac aliorum" Patrum prsedicamentis pro-
Cum reversi fuissemus, omnia litlora nostra de- mulgans, aversus cst per alios nequam consiliarios,-
prajdata, etiam et in fundis et in Terracina, velut in obtentu poenilentise, cum esset impossibile illos poe-
domo propria multos Sarracenos invenimus reside- nilenliam agere qui capti fuissent errore. Dogmati-
re, pro quibus non plusquamquinque diebus in urbe zabantautem indocte non licere sacerdolibus pro-
ixanentes, quamvis corporis non modica detincre- mulgare contia impios mortem, per omnia divinis
mur moleslia, exivimus cum iidelibus nostris, quo- super hoc adversanles Scripluris. Si enim veiiey
rum Domino adj'uvante coepimus naves octodecim. aposlolorum Ananiam et Sapphiram ob mendacia
Sarraccni vero multl occisi sunt, eaptivos autem tantum mortificavit (Act. v), et Paulus magnus cla-
fere sexcenlos liberavimus. Ideo vobis venientibus mat : Qui lalia, inquiens, agunt digni sunt morte
necesse valde est, ut talis in liltoribus marinis for- (Rom. i), hoe de solo morlali peecato, quomodo uon
titudo virorum remaneat, quorum virtute nostra horum eontrarii erunt, qui omni spirituali et corpo-
omnia salva consistant, et ea quse necdum deprse- rali spureifia plenos quique daemonibus serviunt a
dala sunt loca, non praedenlur. gladio redemerint?
CAP.72. — Quod non est crudelilas punire malos pro CAP. 75. — Quod non sinl
culpandi judices, sed lau-
Deo,"sedpietas,Hieronymus adRipariuniJlom. III, dandi, qui Itmrelicosel schismaiicos persequuniur,
episl'. cujus initium : Acceptis primum litleris). et bona eorum diripiunt. Ex lib. Dialogorum Au-
Legi syromasten Phinees (Num. xxv), austerila- gust. contra Petilianum lib. n, cap. -10.
lem [auctoriiatem Vicf.] Elise (lIIReg. xvm; IV, i), Petilianus dixit : Si aposloli perseculi sunt ali-
zelum bimonis Chanansei (I Mach. xm, et se-
Petri severitatem Ananiam et quem, aut aliquem tradidit Christus. August. re-
queiitib.), Sapphirain : Possem quidem dieereipsum Satanam
Pauli constanliam spondit
tracidanlem (Act. v), qui Elymaiu omnibus malis hominibus esse
viis Domini resistentem seterna caecitale pejorem, cui tamen
magum tradidit Apostolus hominem in interitum carnis, ul
[severitate Vict.] damnavit(Acf. xm). Non estcru-
spiritus salvus sit in die domini Jesu (/ Cor. v).
delitas pro Deo [Gratian sic. crimiiiapro Deo puni- Ilem alios de quihus dicit • Quos tradidi Satanse, ut
re], sed pietas. Unde et in lege dicitur : Si frater discant iton blasphemare (I Tim. i). EtDominus fla-
tuus etamicusetuxorquae est in sinu luo depra- cx templo improbos mercatores
vare te voluerit a verilate, sit manus tua super eos, gcllatos expulit
(Joan. n), ubi etiam connexum est testimoniuiii
eleffunde sanguinem ipsorum (Deui. xin).
Q Scripturse dicenlis : Zelus domus tum comedit me
CAP.75. — Qiwd propler remissionem malorum, in (Psal. LXVIII).Eece invenimus aposlolum tradito-
coltegioepiscoporum arma sint ferenda. Leo IV, rem, Chrislum persecutorem. Quareper violentissi-
Lttdovico [Lothario] regi.
Petrum el Adrianum nuriquam recipiemus ad ha- mas turbas, etiam ultro inaprobi estis Ecclesiis ca-
Mtanduir nobiscum, et si (quod minus credimus) tholicis, ubi, advertere potueritis, quod innumera-
aut preces noslras quas pfo eorum retentione vohis bilihus exemplis res ipsa indicat ? Sed dicitis vos
loca vestra defendere,et resislitis fustibuset csedibus
misimus, aut honores Romani pontifieis pro nibilo
ibinon audistis vo-
exislimastis, et nosminus quam Adrianum et Pe- quibuscunque poiuerilis. Qtiare
trum amastis, quod in posterum jam ordinatum cem Domini dicentis : Ego tamen dico vobip. Non
resistere malo?(Mallli. -f.) Aut si fieri potest, ut ali-
habeamus, vestrse edicimus magnitudini. CcrteRo-
manae sedis prassules tempore quo per unainquam- quando recle pervim corporalcm resisialur violcn-
nec ideo praeceptum violettir, quod audimus a
que Ecclesiam cum suis clericis lendebant ob mis- tis,
sarum ofiicium, vel alias more solito,- utilitates Domfno : Ego autein dico vobis non reshiere malo,
ecclesiasticas disponendas, nibil aliud tam ipsi quam cur non etiam hoc iieri potest, uf per ordinatas et
clerici ipsorum nisi sacerdotalia indumenta ferebant, legilimas potestates, de sedibus quse illicite usur-
quod seeuti usque nunc nos egimus. Sed amplius F)pantur, vel ad injuriam Dei relinentur, pius expellat
nequaquam agere oporter, si viros quos nec quse- impium, eljustus injuslum? Neque enim eo modo
rimus uriquam, nec volumus inandare decreveritis. persecutionem passi sunt pseudoprophetse ab Elia
Et hoc ad ultimum pro certo nolum facimus quo- (III Reg. xvm), quomodo ipse Elias a rege iniquis-
niam ad quamcunque Ecclesiam loeumque alium simo, aut quia flagellatus est Dominus a persecuto-
nobis merilo subjectum -digressi fuerimus, ne dc ribus, proplerea passionibus ejus comparandi sunt,
mortis nostrae periculo triumphatores existant, cum qiiosipse de templo flagellatos ejerih Restat ergo,
debueramus ob divinum cultum sive timoiem ora- ulnihil aliud requirendum esse fateamini, nisi
rium solummodo planetamqne deferre, lanceam et utrum juste an impie vos separaveritis a commu-
scutum et gladium bajulare praecipiemus. nione orbis terrarum. Ram si boc inventum fueiit
CAP. 74. — Licere sacerdotibus contra impios pro- quod impie feeeritis, non miremini, si non desunt
mulgare mortem. Exhistoria Anastasii bibliolheca- ministri Deo per quos fiagellamini, quia persecutio-
rii Romanm ecclesim. nempatimini non a nobis, sed sicut scriptum est,
Multo divino zelo motus Michael piissimus impe- ab ipsisfaclis \estfis (Sap. n). Item. (eod. I. c. 45,
rator coriira Manichseos rjui Pauliciani dicuntur, q. 7, c. Si de rebus.) Si"de rcbus vel de locis eccle-
PATKOL. CLXL ^ - 23
 ?lg D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 716
siaslicis quos tencbatis ,et non tenells, querimini, A (25, q. 3, c. JPJ-O membtis.) Pro memhris Chrisli ad-
possunt et Judaei se justos dicere, et iniquilatem no- versus vos saeviunl, el vobis resistunt quicunque in
his objiccre, qiiia locum in quo impii regnaverunt caiholica eo animo sunt [Apud Aug. inseritur: jiarvse
modo Christiani possident. Quid ergo indiguum, si adhuc fidei], quo lunc Petrus fuit, cum fcrrum pro
ea quse tenebant bseretici secundum parem Domini Christi nomine strinxit (Mallk. xxvi). Sed multum
voluntatem Calholici tenenl ? Ad omnes enim simi- iiilerest intcr vestram persecutionem et istorum.
les, id est ad omnes impios et iniquos illa vox Do- Vos similes estis servo saccrdotis, quia servienlcs
mini valet: Auferetur a vobh regnum Dei, el dabitur priucipibus vcstris adversus Ecclcsiam catholicam,
•
genli facienli justitiam (Matth. xxi). An fruslra scri- id est advcrsus Chrisli corpus armamini. Isti aulem
plum est: Laborcsimpiorumjusli cieM'!(Psal. civ.) tales sunt, qualis ttir.c Petrus fuit, qui pro Clnisli
Quapropter magis mirari debetis quod adhuc tene- corpore, id est pro Ecclesia eliam corporaliter pu-
lis aliquid quam quod aliquid amisistis. Item (cap. gnant. Ilem (ibidem, cap. 92, sttb finem). Si pro-
59). Si qua jam concisi possidere ccepislis,- quia pterea perseculor non fuit Nabuehodonosor, quia
vobis ablata nobis Dominus dedit, non idco concu- scelus in sanclum Danielem commissum juslissime
piscimus aliena, quia illius imperio cujus sunt om- vindicavit (Dan. vi), quomodo vindicandum est a
'
nia, facta sunl noslra, el juste nostra sunl. Vos B regibus quod Chrisli sacramenta exsufllantur, si pro-
enim his utebamini ad praecisionem, nos ad unita- phetae memhra quia in periculuro missa snnt, sie
lem. Alioquin elprimo jjopulo Dei possent illi obji- vinolicari meruerunt? Item (ibidem, cap. 104). Nc-
cere aliense reiconcupisceiitiam,qui divina potesiaie que in homine bono aliquis Dci sacramenta fugial,
ab eorum facie, quia ea terra male utebantur, ex- neque in homine inalo. Ilem (lib. m Conlra Htteras
pulsi sunt. Et ipsi Judaei a quibus ablalum est rc- Petilia., c. 10). Si laudanti amico non est rreden-
gnitrn, secundum verba Domini, et datumest genfi dum, neque inimico detrahenti. Item (ibid., c. 56).
facienli justifiam (Matth. xxi), possunt objicere Apud nos quicunque mali vel penilus latent, vel
alicnae rei eoncupiscentiam, quia Ecclesia Christi quibusdam noli propter bonos quibus ignoli sunt,
possidet, ubi persecutores Christi regnabant. Ilem el apud quos convinei non possunt, propter unilatis
(cap. 79). (25, q.i, c. Qui pecc.) Qui peccal non et pacis vinculum toleranlur (Ephes. iv), ne cum
peccat legis auctoritate, sed contra legis auctorila- zizaniis eradicetur et tritieum (Mallji. m), ita siiae
tem. Quia vero inlerrogas quse sit ralio persequendi, ntalitiae sarcinam portanl (Gal. vi). .(August., c. 8,
vicisslm te interrogo cujus sit vox in psalmo dicen- lib. De unico bapt. contra Petilianum.) Neminem
lis : Delralientem secreto proximo suo, hunc perse- recle judicari puto innocenlcm, qui hominem non
vel cau- ^ conviclum crediderit nocentcm. Item
(jitcbor (Psal. c). Quaere itaque persecutionis (cap. 59). II-
sam, vel modum, et noli tanta imperilia generaliter lttd quis feral quod sacrilega dicit sacramenta Chri-
inalorum pei-secutiones reprehendere. liem (ad cal- sli, etiaro si vere, sicut calumniatur, a traditorihus
cem, c. 80), Quod autem etiam Christus corporali- habereutur quse in uomine Patris, et Filii, et Spiri-
tcr pcrsecutus fuerit eos quos de templo flagellan- tus saneli ritu evangelieo eelcbrantur? Hic fortasse
do expulit (Joun. n), jam supra diximus. Item (cap. dicat jam non esse Christi sacramentnm quod a
82). Nec persequimur vos, nisi qucmadmodum per- sacrilegis datur. Cur non ergo dieit non esse etiam
sequitur veritas falsilatem. Item (cap. 85). (25, q. 5, nomen tlhristi, quod a saciilegis dicilur? Item (ibi-
c. Ad fidem.) Ad fidcm nullus esl cogcndus, sed pcr dem, cap. 15). 0 quam deteslandus [est error Jio •
scvcrilatcm, imo et per misericordiam Dei, tribula- minum : addit. apud Aug.] qui clarorum -yirorum
tioirum flagellis solel perlidia castigari. Nunquid quaedam non recle facta laudabiliter se iniitari pu-
quia mores oplimi libcrlale voliintalis eliguntur, tant, a quorum virlutibus alieni sunt. Sic enim et
' ideo niores nonnulli Petro apostolo comparare sc possunt, si
pessimi non jlegis integrilate puniuntur?
Scd tamcn male vivendi ultrix disciplina prsepostera Christum negaverint (Mallli. xxvi). Ilem (ibidcm,
..-sl, nisi cum praecedens bene vivendi doctrina con- :D cap. 16). Si est illa humanil.-s in rebus humanis,
'tcmnitur. Si rpise igitur adversusvos leges consti- puto nos juslius posse reprehendi, si ignolos homi-
tutae sunt, non cis benefacere cogimini, sed male nes quos criminantur inimici, neque horum criinen
faeere probibemini. Nam benefacere nemo polest ullatestiiiealionedemonstranf, noceiiles potius quam
nisi clcgerit, nisi amaverit, quod est in libera vo- innocentes crediderimus. Quia si forte se aliter Ve-
luntate. (Cap. 84.) Cum aliquid adversus vos reges ritas habet, ipsi certe humaniiati debitum reddilur,
'consliluunt, admoueri vos credile,ulcogitetis quare cum homo de homine nil mali lemere ^suipicalur,
ista vos patiamini. Si propler j'ustitiam, re vera illi nec ruiquam criminanti facile c.redit, quando sinc
persecutores veslri suiit, vos autem beati qui perse- teste ac sine ullo documento crimen objiciens male-
eiiiionem passi propter jusliliam, possidebitis re- dicus politts conviciator quam veridicus accusaloi
gnum coelorum (Mallh. v). Si autem propler ini- cxstiterit. Item (lib. De unilate Ecclesim contraepht.
quitalem schismatis vestri, illi quidem correctores Pelilian., cap, 2). Si facium eslquod accusant, quid
veslri sunt, vos autem sicut caeteri diversorum sce- peccaverunt ecclesiastici judices, qui crimina eliam
loium rei qui poenas legibuspendunt, profeeto infe- si vera et ad se delaia, sibi tamen non probata, dam-
lices el in hoc saeeulo et in futuro. Item (cap. 88). nare ntillo modo debcbant? Ilem (ibidem,cap. 17),
717 DECRETl PARS X. — DE HOMICHfflS, ETC • 74«
Si autem vcs contra Ecclesiam Chrisli altaria erexis- A designans [reum eliam morlis dcsignans eum] qtii
se, et a Christiana unitate (quse tolo orbe diffundi- percusserit gladio, cum non utique Injuste videatur
tur) sacrilego schismatc separatos esse, et corpori aposlolus percussissc? Qiiantum enim pertinet ad
Christi (quod est ecelesia tolo orbe diffusa) et rcba- rem [Pelrumj, pcrcussit euni qucm coutra se arm a-
ptizando et blasphemando, et quanlum poteslis op- tum videbat. Resistere enim dehuit ingratis sorvis,
pugnando, adversari sancta et canonica Scriptura et ad Dominum necandum armatis Item (aliquanto
convincit,vos impii alque sacrilcgi, IUi aulem qui vos post). Quare contuens Dorninus factum aposloli
pro tanlo scelere lam leviler damnovum admonitio- Petri, eum qui gladio usus fuerit gladio dixit per-
nibus vel locorum vel honorum vel peeunlae priva- ire, cum non Injuste pereussisse videatur Nam sic-
lione, deterrendos coercendosque decernunt, ut co- ut signiflcatur in Luca, ipso Domino permittente
gitantes quare ista paliamini, sacrilegium vestrum percussit (Luc. xxn), el sic probibilus hsec audivit.
eognitum fugiatis, et ab aelerna damnalione libere- Ideo elenim permissum esl ut el vindicare se posse
mini, et rectores diligentissimi et eonsultores piissi- videretur, sed nollc; et virtus oslenderetur in eo
mi depufantur. Item (ibidem aliquanlo superius). De manerc in quo fuerat, et in ulroque vindicare se
persecutione vestra querela sedabitur, si cogitetis posse non ambigeretur. Inimiei vero pro cerlo ha-
et inlelligalis prius non omnem persecutionem esse berent datam ah eo polestatem ut hsec faeerenl, non
culpabilem. Alioquin non laudabiliter dieeretur: enim victus apparebat, sed tradens se voluntati eo-
Dctralienlem secreto proxinw suo, hunc persequebar rum. Quare ergo sententia data est ut qui accipit
(Psal. c). Nam quotidie videmus el iilium de patre, gladium, gladio pereat (Mattli. xxv), nisi quia nulli
tariquam de perseculore suo conqueri, et conjiigem licet, excepto judice, gladio quemquam occidere?
de marito, el servum de domino, et colonum de pos- Aposlolo autem Petro usque ad lioc permissum esl,
sessore, et rcuni de judice, et militem vel provincia- quod dolorem facerct, non quod occiderel. Hoe
lem deduce velrege, cum illi plerumque ordinatis- eniin audiens, ne iterum perculeret didicit. Prseier-
sima potestate sibi homines subdilos per ferrores ea [Aug. vulgo nunc sic liabet : Ob hoc enim audic-
levium poenarum a gravioribus malis prohibeant bat, jie iterum percuteret. Didicit praeterea, etc.J
atque compescant, pleriimque autem a bona vita et quia Christianis jam factis occidere non licet; in
a bonis factis, minando el saeviendo delerreant. Sed misericordia enim positis, legejuris mundo crediti
cum a malo et illicilo prohibent, correetores et con- uli non licet aspere.
sullores sunt; tniu autem a bono et licito, perse- CAr. 79. —Quod non est mhericors, qui vitiis parcit
culores et oppressores sunt. Culpantur etiam qui £ et fovel ea. Aug. ad Lmlarium [Lectarium, Gru-
lian. legit Lolharium].
probibent a malo, si modum peceatl modus corre-
c-tionis excedat. . (23, q. S, c. Qui vitih.) Qui vitiis nulrjendis par-
CAP.76. — Quod ckaritas est currigere proximum. eiletfavel, ne contristet peccanihim voluntatem,
Augtistinus tom. IX super Episiolam Joannis, tra- lam non est miserieors, quam qui non vull cullium
clatu 7. rapere puero,' ne audiat ploranlcm, et non limet ne
"(25,r/. 5, c. Non puies.) Non putcs tunc te amare vulneratum doleat vel exstinctum.
servum tuum, quando eum non csedis, aut lune
CAP. 80. — Quod non liceal Clirhtiano se defendere.
amare filium tuum quando non das disciplinam, Aug. ad Emeritum Donalhlam (episl. 164).
aut tunc amare vicinum luum quando non eorrigis Nostri adversus illicitas et privatas vestrorum
eum. Non est ista charitas, sed languorj ferveal cha- . violentias (quas et vos ibi qui talia non facitis, do-
rilas ad ernendandum, ad corrigendunr, sed si sunl lelis et gemitis) a poteslalibus ordinalis tuitionem
boni mores, deleclent; si sunt mali emenden- petunt, non quod hos persequantur, sed uuia se de -^
tur. fendant
. CAP.77. — De eodem. August. De civitate Dei,
lib. xix, cap. 16. CAP. 81. — Qualiter beatus Ambrosius quemdam de-
D fendit, ne de ecclesia raperelur. Ex Vita beaii Am-
Non esl innocentise, parcendo sinere ul in maliim brosii (auclore Paulino).
gravius incidatur. Perlinet ergo ad innocentis offi- Cum consulatus sui tempore imperator flonorius
cium non solum nemini malum inferre, verum etiam in urbe llediolanensi
Lyhicarum ferarum exhiberet
cohibere a peccato, vel puuire peccalum, ul aut
mumis, populo illuc concurrente, data copia est
ipse qui prius oditur, corrigatur experimento, aut missis militibus ah Stilieone eomite hortatu Eusebii
alii lerreantur exemplo. ut Cresconius quidam de ecclesia rapere-
CAP. 78, — Quod mdli liceat gladio jusie occidere prsefecti,
ad altare Domini sanctus
excepiojudice. August. in lib. Qumst. Novi et Ve- tur, quem confugientem
ieris Testamenti, cap. 104, episcopus cum clericis qui in lempore aderant, de-
Yidens Peirus aposlolus insurgentes hostes, pro- fendendum circumdedit. Scd multitudo mililum,
lulit gladium el ampulavit auriculam servi sacer- qnae duces suos habebat de perfidia Ariauorum,
dotis. Tunc Jesus dixit Petro ut reconderet gladium praevaluit adversum paucos, atque ablalo Cresconio
in fhecam suam : Omnis enim, inquit, qui acceperit cxsullantes ad amphitheatrum reversi sunt, Eccle-
gladium, gladio peribil (Matth. xvi). Ut quid parari sise luctum non modicum derelinquentes.
iussit, qui prohibuit percutere, eum etiam morfi CAP.52. — Qitaliier se Adrianus pipa adversus De
 719 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 720
siderium regem o.d reshtendum mnnivit. Ex geslh A populi superare poluit. Non enim audivimus nt
Adiiani papm. aliquando sinc fama vicloriae reversi fuissent.
Adrianus Desiderii regis adventum appropin- Ilem. Omnium vestrum nosse volumus cbaritatem,
quasse cognoscens, aggregans universum populum quoniam quisquis (quod non optantes dicimus)
Tuseiae, Campanise, el ducatusPerusini, etaliquan- in hoc belli eerlaminc fldeliler mortuus fueril, re-
los de civilatibus Pentapoleos, munivit hanc civita- gna illi ccelestia minime negabunlur. Novil enim
tem Romanam, omnesaue armati parali erant yel si omnipotens , si quislihet veslrorum morielur, quod
lpse rex adveniret, forliter ei cum Dei auxilio et pro veritate fidei et salutalione patrise ac defensione
sancti Petri, "oralionibus fulli prsedicti sanctissimi Christianorum mortuus est, ideo ab eo praetilulalum
prsesulis, ilii resisterent. Nam ecclesias beali Petri pjsemium eonsequelur.
el Pauli cxornare fecit ejus sanctilas, et cuncla eo- CAP. 88. — De damnalione Georgii cujusdam, Adria-
rum fhymilia [cymbala] et ornatus in hanc civila- ni, el Pelri. Idem Lothario Augusto.
tem Romanam introduxil, claudi faciens omnes ja- De illis tribus jam puhlice eondemnalis ct reprs-
nuas eeelesise beati Petri, et de inlus seris supponi bis viris Georgio; Adriano, et Petro, ut vestra nobis
ac muniri jussil, ul si ipse protervus rcx sine com mandavit suhlimitas quod adhuc ad aliud confitcri
omnino miratl sumus, quibus
ineatuetpermissu ponlificis advenisset, minime ad- Bjudicium debebant,
ilum in camdem ecclesiam introeundi habercl, nisi jam missis vestris prsesenlibus juxta legem Ronia-
brachio ad suse animse interilum ipsas confringerel uam sententia prseiixa ac promulgata est. Et nisi
- lune Paschalis adesset feslivitas, qua morlis pro -
januas.
CAP.83.,— De defensione Leonis papm conlra Sar- hibente lege sententiam dare licitum non est,
racenos. Ex rcghlro Leonis IV. Ludovico (Lotha- vivere eos illorum malitia alque iniqua prsesumptio
rio) Augusto. non sineret. Pro hac itaque ratione, solummodo
Igitur cum ssepe adversa a Sarracenorum parli- usque ad tempus suspensa est sententia ulroruni-
bus pervenianl nunlia, quidam in Romanum por- que.
tum clam furtivcque venturos esse dicehant,pro quo CAP. 89. — De excommunicaiione Thasmonis ducis
nostrum congregari prsecipimus populum, mariti- Bavariorum. Idem ex chronica Francorum.
mumque ad litlus descendere decrevimus, et egressi Adrianus papa in die sancto Paschao, praesenle
sumus Roma. Carolo 'imperalore, analhemalizavit Thasmonem
CAP. 84. — De eodem. LeoIV, Ludovico ducem Bavariorum, nisi in omnibus ohediret eidem
imperaiori. imperalori et filiis ejus, aegenti Francorum, sicut
Scire vos oportet quod nunquam ab aliquibus no-1 / juraveratpatri suo Pippino, et sibi. Quod si nollet,
slros homines sinimus opprimi, sed si necessitas et sanguinis effusio fieret, vel aliud aliquid mali,
illis incurrerit, praesentialiter vindieamus, quia no- hoc super eumdem ducem et ejus consenlaneos
stri gregis in omnihus ultores csse debemus, el prae- esset, el prsefatus rex et sui ab ea culpa immiines
cipui adjutores. cssent.
CAP. 85. — llem de eodem. Idem Joanni archi- CAP.90. — Exhortalio Gregorii papm ad defensionem
episcopo, Rom.ponl. Greg. Veloci maghtro mililum'lib.xxi.
Pro cerlo scilote quod nunquam permillimus regist. ephl. c. 21).
riostros a vobis lacerari aul opprimi homines atque Utile visum est, ut aliquanti illuc. milites traas-
subjeetos, sed si (quod non speranius) hujus nostrse mittantur, quos gloria tua admonere et hortari
nionitionis dicta neglexeritis, et amplitts aliquas ^tudeat, ut parati sint ad lahorem. Item. Si huc,
oppressiones praefalis vcl aliis nostris hominibus vel ad Ravennalcs partes, nee dicendum Arnulfum
fecerilis, praesentialiter eos vindicabimus, ct omnia cognoveritis «xcurrere, vos a dorso ejusita (sicut
vcstra eriperc curabimus , furibunda crudelique viros fortes condecel) laborate, quatenus oplnio
audacia, vestra ex lahoris veslri charitate [qualilate] amplius
CAP.86. — Qualitcr auxilium a judice Sardinim 3 in Romano populo [Reipublicse orig.] (domino auxi-
peliit. Idem judici Sardinim. liante) proficial.
Celsitudinem veslram duximus obsecrandam, CAP. 91.—'Quod Carolus rex adversus Longobardos
ut nobis quantos tua prseviderit magniiicentia, rogalus Adriani papw bellum suscepit. Ex gesiis
armatos sivepueros, sive adultos, ac juvenes ciim Caroli Magni,juxla Alcuinum.
armis suis mandare dignemini, qui nobis quotidiana (23, q. 8. c. Ilorlatu.) Rogatu et precibus Adrianl
Romanaeurbis episcopi, exoratus Carolus rex, hel-
jussa possint explere.
lum contra Longobardos suscepit, quod prius qui-
CAP.87. — Quod regnum ccelorum consequantur qui el a papa Stephano ejus patie supplicanle [et
prp defensione Chrhlianorum occisi fuerint. Jdcm dem,
exercitui Francorum. a patre ejus Pippino papa supplicante, etc. Graf.]
Omni timore ac terrore deposito contra inimi- cu.m magna difticultate susceptum est.
cos sanctae fidei et adversarios omnium regionum CAP.92. —Relractalio sentenlimillius Augustini,qua
dixeral non placere sibi schhmalicos cogi <Mcom-
viriliter agere siudete. Itein. Ubi usque uunc pa* munionem. Aitgust. Relractalionum ub. n, c. 5.
rentes vestri publicum moveruntprocinctum, sem-~ Dixi, mihi non plaeere ulliusl saecularis potestatis
ixr vittores exstiterunt, uullaque eos muKitudo impeiu sehismaiicos ad communionem violenter
 721 DECRETI PARS X. — DE HOMICIDIIS, ETC. m
arclari et vere mihi tunc non placebat, quoniam A obediens potestali hominem occidii. August.Decivi-
late Dei lib. l, cap. 26.
nondum expertus eram vel quantum mali eorunj
auderet impunitas, vel quantum eis in melius mu- (23, q. 5, c. Miles.) Miles cum obediens potestati
tandis eonferre posset diligentia disciplinse. sub qua legilime constilutus est, hominem occidit^
CAP.95. — Quod quadraqesim&li et omni tempore t nulla civitatis suse lege rctts est homicidii. Imo nisi
prmlih sit abslinendum, nisi necessilas cogat fecerit, reus est imperii descrti atque contempti.
Nicolaus papa ad eonsulla Bulgarorum (cap. 46). Quod si sua sponle alque auctoritate feeisset ? in
Si nulla urget necessitas, non solum quadra- crimcn effusi humani sanguinis- incidisset. Iiaque
geslmali, sed omni tempore cst a prseliis absti- unde punitur si fecit injussus, inde punietur nisi
nendum. Si autem inevitabilis urget opportunitas, fecerit jussus.
nee quadragesimali est tempore pro defensionc CAP.. 99. — Quod reges Chrhliani defendere debent
tam sua quam patrise, seu legum paternarum bel- malrem Ecclesiam.Augusl. super Joan. jjorfei, cap.
lorum procul dubio praeparationi parcendum, ne 2 (trac. 2 ad c. III Joan.).
videlicet Demn vidcatur homo tentare. si habel 1,23,q. 4, c. Quanda.) Quando vull Deus polesla-
adversus schisma-
quod faciat, et suas ac aliorum saluli consulere non tes concitare adversus haerelicos,
adversus
procurat, et sanctse religionis detrimenta non „ ticos, adversus dissipalores ecclesise,
praecavet. exsufflatores Christi, adversus blasphematores ba-
CAP.94. — Quod minhtri judicttm de adminhtra- ptismi, non mircntur, quia Deus concilal ut a Sara
lione sua non damnenlur. Innocentius papa Eu- verberelur Agar (Gen. xvi.) Cognoscat se Agar,
sebio episcopo, cap. 5. 'ponal cervicem, quia cum humiliala discederet a
Qusesitum est eliam super bis qui pro! bapli- domina sua, occurrit ei angelus, et dixit ei: Qitid
smo administraverunt, et aut tormenta sola cxer- -est Agar ancilla Sarm. Cum vero quesia esset de
cuerunl, aut eliam capilalem prolulerc sententiam. domina, quid audivit ah angelo? Reverlere ad donu-
Nihil de his legibus a majoribus deiinitum; memi- nam luam (ibid.) Item. Mirantur autem quia com-
nerant enim a Domino polestates has fuisse con- moventur paslores fidei Christianse [polestales ChrK
cessas, et propter vindictam noxiorum giadium stianse, orig.] adversus detestandos dissipalores
fuisse permissum, e.t Dei iiiinistrum esse datum in Ecclesise. Nisi ergo moverentur, quomodo rcdderent
hujusmodi vindieem. Quomodo igilur reprehende- ralionem Deo pro imperio suo? Intendal charitas
rent faclum quod auclore Domino viderent esse vestra quid dicam, quia perlinet hoc ad reges sse-
concessum? De his ergo, uthactenus servalumcst, culi Chrislianos, ut lemporibus suis pacalam vclint
sic habeamus ne aut disciplinam avertere, aut C matrem suam Ecclesiam.
«onlra auctoritatem Domini venire videamur. Ipsis CAP. 100. — Quod ptus peccat qui voiestati innecen-
autem in ratione reddenda omnia gesta sua serva- lem ex invidia occidendum tradil qttam ille qui
irantur. Itein. Dum legum auctoritas in improbos alterius poteslalh tinwre eum occidil. Angust.
erit dictator immunis. super Joan. parle n, cap. 42. tlracl. 116 adc. xix
exevcetur, Joan.)
CAP.95. — Qitod qui malum punit, non persequitur, Plus peccat qui poteslati innocenlem oceidciidum
sed diligit. Pelagius Patricio Valeriano.
livore tradit quairi polestas ipsa, si eum timrre
Non persequilur, nisi qui ad malum cogit. Qui
alterius majoris potestatis occidit. Talem quippe
veromalum vel faciumjam punit, vel prohibet ne
Deus Pilato dederat potestatem ut esset eliam sub
fiat, non persequiiur iste. sed diligit. Nam si. ul Csesaris non haberes, inqtiil,
polestate. Quapropter
quidamputant, nemo aut ieprimendus a malo, aut adversum me poteslatem itltam, id es1 quantulam-
retrahendus ad bonum est, humanas ac divinas Jiisilioc ipsuui tibi essel dalum de-
cunque habes,
leges necesse est evacuari, quae et malis pcenam et super Sed quoniam scio quantum sit (non enim
bonis praemiajuslilia suadente conslituunt; malum taiitum esl ut tibi omnimodo liberum sit) proplerea
autem schisma -est etiam per exteras potestates
qui me iradidit [iibi, majus peccalum liabet (Joan.
rpprimeudum. xix.) Ille quippe non metuendo poiestaii tradidii,
CAP. 90. — Quod rexmata punire debeat. Cypriaiuu sed invidendo; tu vero eamdem polestatem in me
in nono genere abusionh. (Exstal hic liber hodit
tit. tom. exercilurus es metuendo. Nec limendo qirdem
Augusl. IX.)
c. Rex debet furta prssserlim innoeentem homo hominem debet oc-
(25, q. 5, Rex.) cohibere,
adulteria punire, impios de terra perdere, parrici- cidere, sed tamen id zelando facerc, multo magis
non ait verax
das el perjurantes non" slnere vivcre, filios suos malum esf quam timendo. ^Et ideo
non sinere impie agere. Magister : Qui me tibi tradiditipse habel pcccatum,
— tanquam ille non liaberet, sed ait majus peccaium
CAP.97. Bellum quod, luelur patriam plenum
} justilim esse. Ambros. Offic lib. 1, cap. 27. habet, ut etiam se babere inlelligcret. Nequc enim
propterea illud nullum est, quia hoc maj'us esl.
(25, q. 5, c. Forlitudo.) Forlitudo quae vel in CAP. 101. —Quod polest Iwmo aliquando occidi sine
hello tuetur a barharis patriam, vel domi defendit peccato. Aitguslvtns De libero arbilrio lib. i,
infirmos, -vel a latronibus socios , plena justiiise cap. 4.
est. (23, q. 5. c. Si Iwmicidium.) Si homicidium est
W-i1.9S. — Quod non sil reus homicidii mites, qui hominem occiucrc, pofest oecidere aliquando slue
 723 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 724
peccato. Nam etmileshostem, eljudexvel minister A pertinet inter alios hoc discernere, quam bonum bo-
ejus nocentem, vel cui forte mvilo atque imprudenti minem sibi expetere. Paucorum est dignoseere,
telum manu figit, non mihi videntur peccare cum quomodo placeat poena inimicorum accusatori ini-
hominem occidunt. Respondet Evodius : Assentior; n.ieitia sese saturare eupienli, el quam longe alio
sed homieidae isti appellari non solent. liem, ibid. modo judici [placeat orig.] recla voluntate peccala
cap. 5 Militi jubetur lege ut hostem necet, a qua punienti. Ille quippe reddit maliim pro malo, iste
caede si temperaverit, ab imperatore poenas luit. autem eliam cum vindicat non reddit malum pro
Num istas leges injustas, vel polius nullas dice.re malo, quoniam j"ustum reddit lnj'usto. Quod autem
audebimus? Nam mihi lex esse non videlur, quse j'uslum est, utique bonum est. Punit ergo non dele-
jusla non fuerit, Augustinus, patdo post. Legem ctalione alienae miserise, quod cst malum pro malo,
quidem salis videoesseniunilamcontra hujuscemodi sed dileclione justitise, quod est bonum pro malo.
accusationes, qu.ae in eo popuio qtiem regit, mi- CAP. 105. — Quo minhter occidens quem judex jus-
noribus malefactis, nemajora coromitiat [commit- serit, non id sponte facere debet. Angust. lib. Qttm-
siionum in Exodttm (Qumst. 59 ad c. xi Exod.).
tcrenlur,] licentiam dat, mullo mitius [minus]
eriini est eum qui aliense vitse insidiatur quam (25, q. 5, c. Cum minister.) Cum miuister judicis
euni qui suam tuelur, occidi; et multo immanius B occidit eum quem judex jussit oceidi, profecto si
vitium hominem stuprum perpeli quam eum a quo id sponte faciat honiicida est, etiam si eum occidat.
illa vis infcrtur ab eocui ferie conatur, interimi. quem scit a judice occidi debuisse.
Jam vero miles in hoste iriterficiendo minister est CVP.101. — Quod lexoccidit Iwminem, non minhter.
Aitgustinus lib. Qumstionum in Levilicum (Qumst.
legis, quare officium suum facile nulla lihidinc 68 ad c. xix Levitic).
implevit. Porro ipsa lex quse luendi populi causa Cum bomo juste occiditur , lex eum occidil,
lata est, nullius libidinis argui potest. Siquidem ille non tu.
qui tulit, si Dei jussu tulit, id est quod prsecipit se- CAP. 105. —
terna justitia, expers omnino libidinis id agere Quod eliam bella apud veros ctdlores
Dei pro pace^suscepta pacalasunt. Attgust. De4i-
4poluit. Siautem ille cum aliqua libidine hoc staluit, versis ecclesim observationibus, cap. 15.
non ex eo fit, ut ei legi cum libidine obtemperare ,(52, q. 1, c. Apud veros Dei.) Apud veros Dei eul-
"iiecesse sit, quia hona lex et a non bono ferri [fieri] tovcs eliam ipsa bella pacala sunt, quse non cupidi-
poiest. Non enim si quis, verbi causa, lyrannicam tale aut crudelilate, sed paeis studio geruntur, ut
potestatem nartus, ab aliquo cui hoc eonducit, pre- mali coerceantur, et boni suhlevenlur.
iium accipiaf, ut slaluat nulli licere ve ad conju- , CAP. 106. — De vindictis. Aug. lib. Qumslionum
C
gium feminam rapere, propterea mala Iev erit, quia evangeliorum (lib. i. Q. Evang , q. 10).
injuslus atque corruplus hanc lulit. Potest ergo (25, q. 5, c. Officia.) Oflicia vindictae possunt im-
illi legi, quse tuendorum civium causa, vim hostilem plere boni bono animo, quomodo lex, quomodo
eadem vi repelli j'ubet, sine libidine obtemperari. j'udex.
Et de omnibus ministris qui j'ure atque ordine po- CAP. 107. — Quod Clirisliana dhciplina non omnia
teslatibus quibuscunque subjecli sunt, id dici potest bella ctttpal. Auguslinus ad Marccllinum (episl. 5).
Sed illi homines lege inculpata, quomodo inculpali Si lerrena ista respublicaprsecepta Christiana cu-
queant esse non video. Liberum eis ilaque est, stodiat, ct ipsa bella sine benevolenlia non gerenlur,
neminem necare pro bis rebus quas inviii possunt ut ad pietalis justitiaeque pacatam societatem victis
ajnittere, et ob hoc amare non debent. De vita enim facilius consulalur. Nam bui licenlia iniquitatis eri
forlasse cuipiam sit dubium utrum animse nullo pitur, uliliter vincitur, quoniam nihil est infelicius
pacto auferatur, dum boe corpus inlerimilur, Sed felicilale petcantium, qua pcenalis nulritur impuni-
si auferri potest conlemnenda esl, si non potest,. tas, et mala voluntas velut hostis interior rohoralur.
Jlihil metuendum. De pudicitia vero quis dubitaverit Item. Ibid. paulo posl. Misericorditer enim si iieri
^uiii ea sit in ipso animo constitula, quandoquidem j) '. posset, eliam hella gererentur a bonis, ul, licentiosis .
virlus est? unde a violento stupratore, nee ipsa eripi cupiditatibus domitis, hsec vitia perderentur, quse
potest. Quidquid igilur erepturus erat ille qui oc- justo imperio vel exstirpari vel premi (deprimi
ciditur, id totum in nostra poteslate non est, quare orig.] Jebueruut. Nam si Chrisliana disciplina om-
quemadmodum nostrum appellandum sit non intel- nia bella culparel, boc potius militibus consilium
ligo. Quapropter legem quidem non reprehendo, salutis pelentibus in Evangelio dicerelur, ut abjice-
quae tales permiltit inlerfici, sed quo pactoistos rent arnia, seque militise omnino subtraherent. Di-
defendam qui interliciunt non invenio, Respondet ctum cst auteni eis : Neminem concusscritis, nulli
Evodius : Multo minus ego invcnire possum, euv calumniam fcceriiis, sufficiat vobis stipendium ve-
liominibus defensionem quseras, quos reos nulla strum (Luc. m). Quibus proprium stipendium suffi-
lex tenet. cere debere praecepit, militare utique non prohibuit.
CAP. i02. —^Quod judex cum vindicat, non reddat Aug. ad Macedouium (epist. 54). [25,<jf.5, c. Nonest
matum pro malo. Augustinus super psal. CVIII (ad iniquilatis.] Non est iniquitalis, sed potius humaiii-
vers. pro eo ut et posuerunt adv.). tatis socielate dc\iclus, qui proptcrea cst criminis
Ulciscendi libido vitiosa est, magisque ad judjce.m persecutor, ut sit lioininis libciator.
72S- DECRETI PARS X. — DE HOMICIDHS, ETC. 726
CAP. 108. — Quodnon fiuslra instituta estpotestas A slrum (ibid.). Item. Ibidein paulo posl. Dominum Je-
regh. Ilem (circa medium). sum Chrislum audiant Manichaeihoc stipendium j'u-
(25,17. 5, c. Non frustra.) Non frustra inslilula bentem reddi Caesari, quod Joannes dicit debere slif-
sunt potestas regis, jus cognitoris (gladii inseritm iicere militi: Reddile, inquit, Cmsari qum Cmsaris
in orig.), ungulae carnificis, arma militis, disciplina sunt, et Deo qum Dei sunt (Matth. xxn). Ad hoc enini
dominantis, severilas eliam boni patris. Habent ista tributa praeslanlur, ut propter bella necessarium mi-
omnia modos suos, causas, rationes, utilitates; hsec liti stipendium praebealur. Item, ibid. c. 75. (23, q.
cum timentur, et coercentur mali, el quieti (quielius, 1, c. Qui culpatur.) Inlercst quibus causis, quibus-
orig.) inter malos vivuut boni. Item. Aliquanto posl. que auctoritatibus homincs bclla gerenda suscipiant;
C.uni bomo ab homine occiditur, multum distai ordo lamenilleiiaturalismortaHum paci accommoda-
ulrum iial nocendi eupiditate, vel injuste aliquid au- lus hoc poscit, ul suscipiendi belli auctoritas alque
ferendi, sicutfit ab iiiimico, sicufa latrone; an ul- consilium penes principem sit, exsequendi autem
clscendi A'elobediendi ordine, sicul a judice, sicttt s jussa bellica ministevium milites debeantpaci saluti^-
carailice; an evadendi vel subveniendi neccssitate. que communi. Bellum autem quod gerendum Deo
sicut interimilur latro a viatore, hostis a milite. Ei auctore suscipifur, recte suscipi, duhiiare fas nou
aliquando qui causa mortis fuit potius in culpa esi B est. Item, ibidem post pauca. Cum vir j'ustus, si forte
quam ille qui occidit, vel ut si quispiam decipiat ii- sub rege bomine etiam sacrilego mililet, recte pos-
deijussorem suum, atqueille pro isto supplicium le- sit illo jubente bellarc, civicse pacis ordinem ser-
gitimum luat; nec tamen omnis qui causa alienae vans; cui quod jubetur, vclnon csse contra Deiprae-
moftis est, reus est, velut si quisquam (quid si euim ceplum cerlum est, vel utrum sit ceiium 11011 cst,
quisque, orig.) sluprum petat, seseque, si non impe- ita ut fortassereum regem faciat iniquitasimperandi,
traveril, interimat. Quid, s,i filius limens patris pia innocentem autem militem ostendal ordoserviendi,
verbera, prsficipitiopereat? quid, si aliushominelibe- quanto magis in administratione bellorum innocen-
rato, vel nealius liberetur, sibi ipse mortem inferat i lissime divcrsalur, qui Deoj'ubente belligeraf, quem
num propter istas alienorum motuum (alienarum male aliquid jubere.non posse, ncmo qui ei servit
mortium, orig.) causas, aut sceleri consentiendum ignorat.
est, autvindictapeccatiquaeiit non nocendi sed cor- CAP. 111. — De ministris Dei. Hieronymus super
rigendi studio, etiam paterna tollenda, aut opera Joel (ad cap. 11).
misericordiae cohibenda sunt? Haec cum accidunt, (25, q. 5. c. Non solum.) Non solum homines mi-
dehemus eis humanum dolorem, 11011propterea, ffla nislri sunt ct ultores irse Dci, his qui malum ope-
ne accidant, recte factorum reprimimus (reprimere) C rantur,et non (unde non) sinecausapoitantgladium,
voluntalem. sed et contrarise forlitudines quae appellanlur furor
CAT>.109. — Quod in pugna Dcus orandus esl. Au- et ira Dei.
guslinus cid Bonifacium (ephl. 194). CAP. 112. — Quodnonest crudelh qui crudeles ju"
Gravi de pugna conquereris, ut dubiles uolo, ulilc gulat. Hieronymus supcr Isaiam lib. v (ad c. xiu>
paido post principium).
tibi tuisque dabo consilium. Arripe manibus arma
(23, q. 5, c Non cst crudelh.) Non est crudelis
oratio aures pulset auetoris, quia quando pugnalur,
qui crudeles jugulat, sed quia crudelis patientibus
Deus apertis coelis (oculis, orig.) speclat, ct parten csse vldeatur. Nam Ialro suspensus palibulo crude-
quam inspicit juslam sibi dal palmam. lem judicem putat.
CAP. 110. — Quod, Deo vel aliquo lcgiliino-imperit CAP. 113. — Quod benefacii qici lalronis vel piratm
* jubente, recie bella suscipiunlur. Item Augustinu. forlitudinem infirmat. Idem super Soplwniam (ad
{Aug. lib. xxn, contraFauslum, c. 70). c. 1).
(25, q. 4, c. Ille gladium.) Qui gladio usus fueiit (23. q. 3, c. Si qttis.) Si quis fortitudinem Iatronis
•gladio cadel. Ille autem ulitur gladio qui nulla supe et piratae diripial iniirmosque reddal, prodest illis
riore ac legilima potestate vel jubenle vel concedenle j, sua iiifirmilas. Debilitala enim memhra , quibus
in sanguinem alicujus armatur. Item,ibid., c. 74. prius 11011bene abutebantur, a malo opere cessa-
Sive Deo, sive aliquo legitimo imperio jubcnte, ge- bunt.
renda hella suscipiuntur a honis, cum in co rerum CAP. 114. — Quod minisler Dci est, qui malos in
eo quod mali sunt punit. Idem super Ezecltielem
humanarum ordiue inveniunlur, ubi eos tale aliquic lib. 111.
vel jubere, vel.in talibusobedire jtiste ordo ipsecon-
(Ad c ix; in principio.) Qui malos pereutit in eo
stringit. Alioquin Joannes cum ad cum baptizand quod malisunt, ct habet vasa interfeclionis ulocci-
milites venirenl dicentes: Et nos quid facicmus ? (Lttc dat pessimos, minister est domini.
111)responderet eis, Arma abjicite, islam mililian
neininem neminem CAP.115. — Quodjudex pnniens non esi effu&orsan-
descrite, percutile, proslernite guinis, sed miuister legis <(25.q. 5, c. Qui malos).
Sed quia sciehat eos cum hsec militando facerent Idem super Epistolam ad Galalas lib. u 'in c. 111
non esse homicidas, sed miuislros legis, ct non ul ad Gal., circafin.).
tores injuriarum suarum, sed salulis publicae defen (25, q. 5, c. Jttdex.) Judex. non est auctos*scelcris,
sores, respondit eis : Nemiuem concusseritis, null nequam homines vinciendo. Ijtem super Hieremiam
caluxnfiiam fcceritis, sufficiat vobis sdpendiuni ve- (ad r.xxn, fm'(.).,(23, a. 5 c. Homicidas.) Homicidas
 727 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOfl 728
euim et sacrikgos, et venenarios punire non esl ef- A alque ad convcrsionem homines tantuiumodo ha-
fusio sanguinis, sed legum ministerium. bere?
CAP. 116. — Unde judex dicalur. hidorus Etymo- CAP. 124. — Ut milites anlequam in monasterio re-
logiarum lib. xvni, cap. 1. cipiantur per triennium probentur. Grcgorius tib.
Justum bellum est quod ex edicto geritur de re- vin Reghtri omnibus ephcoph de lege Mauritii
bus repetendis (repetitis. orig.), aut propulsandorum Augusti (Greg. epht. 9 lib. vn, ad ephcopos Si-
hostium causa. (Cap. 15.) Judex diclus cstquiajus cilim).
dictat populo, sive quod j'ure disceptet. Jure autem (Disl. 53, c. Legem.) Legem quam piissimus im-
perator dedit, ne-fortasse hi qui militiae vcl rationi-
disceptare, est juslejudicare. Non est enim j'udexsi
bus sunt publicis obligali, dum causarum suarum
non in eo j'uslilia est.
ad ecclesiasticum habilum veniant,
CAP. 117. — Quod non sine causa gtadittm portat periculum fugiunt,
rex. Stephantts Luilwario ephcopo. vel in monasteriis converlantur, vestrse studui fra-
Non aulem Bine causa gladium porlat rex, vindex lernitali transmittere. Hoc maxime excital [exhor-
est enim conlraomnes iniquos (Rom. xm),ul lerrore tans. orig.], quod hi qui saeculi actionibus implicati
comprimat quos nequit corrigere monitis salubribus, sunt, ki clero ecclesiae praepropere suscipiendi non
non dissiniili-
Aggrediatur igitur secure quae sunt Deo placita, in „ sunl, quia dum in ecclesiastieo hahilu
nullo ei bealus Petrus aberit cum suo ancipfii gla- ter quam vixerant vivunt, nequaquam student sae-
dio, si lamen patrise saluti consulat. culum fugere, sed mutare. Quod si eliam tales quo-
CAP, 118. — Qiwdquisque tntelam corporissui jusie que monaslerium petunt, suscipiendi nullo modo
facial. Pandeclarum,lib. i, iil. m. sunt, nisi prius aclionibus publicis fuerint absoluti.
Vim atque injuriam propulsemus; nani jure boe Si qui vero ex mililaribus numeris [viris, orig.], in
venit, ut quod quisqueoh tutelam sui corporis fcce- monasteriis converli festinant, non sunt temere sus-
rit, jure fecisse sestimelur. cipiendi, nisi eorum vila suhtiliter fuerit inquisita.
CAP. 119. — De justo bello Israelilarum conira Et juxla normam regularem dehent in suo habitu per
Amorrhmos. Auguslinus lib. Quwst. in Num., triennium probari, et lunc monaebicum habilum Deo
cap. 44. auctore suscipere.
(Lib. Qumst.snper Num., ad c. xxi.)Nolandum esl
sane qucmadmodum justa bella gerebantur a filiis CAP. 125.— Quodnonest dclictum militare, nisi
1'srael conlra Amorrhseos : innoxius eiiim transittts pro prmda et liujuscemodi. August. De verb. Domini
tract. 19 (in Malth. serm. 19).
negahatur, qui jure humauai societatis aequissimo
picre debebat. Q (25, q. 1, c. Militare.) Militare non est deliclum,
CAP.120. — De peltenda injuria. Ambros. De offi- sed propter praedam militare peccatum est. Nec rem-
ciis lib. i, cap. 56. ptsblicam 'gerere criminosum est, sed ideo agere
Non in inferenda , sed in depellenda injuria lex rempublieam , ut rem familiarem polius augeas ,
vklutis est. Qui enim non repellit a socio injuriam, videtur esse damnabile. Propterca enim providen-
si potest, tam est in vitio quam ille qui facit. tia quadam militantibus sunt slipendia constituta,
CAP. 121. — Quod rex aliler servit Deo ut homo, ne dum sumptus quaeritur , praeda [prsedo] grasse-
aliter ttt rex. Auguslinus xid Bonifacium comitem tur. Item, ibidem post pauca Dominus ipse dixil:
(epist. 50). Reddite qttm sttnt Dei Deo, et qttm sunl Cesarh Cm-
(25, q. 4, c. Si Ecclesia in fine.) Quomodo reges sari
Domino serviunt in timore, nisi ea quae contra Do- (Mallh. xxn), igilur quod Caesar prsecipit fe-
mini jussa fiunt religiosa sevcrilale prohibendo atque rendum est, quod imperator indicit tolerandum esi.
Sed fil inlolerahile, dum illud prseda exactionis ac-
plcctendo? Aliler enim servit quia homo est, ali- cumulat. Ilem ibidcm
ter quia etiam rex est. Quia homo est, servit vivendo runt Joannem militesaliquando 'post. Interrogave-
dicenles : Quid faciemus et
fideliter; quia vero etiam rex esl, servit, leges j'usta nos? Ail illis. Neminem concutiath,
neque calum-
praecipientes et conlraria prohibentes convenienli vi- D niam facialh, scd contenli eslole slipendiis veslris
gore sanciendo. (Luc m). Sic autem cognoscere se debet omnis
CAP. 122. — De pmnitentia eorum qui armu in prm- boroo qui militat: non enim tantum de his militan-
lio projiciunt. Concilium Arel. i, cap, 3. tibus Scriplura loquitur qui armata militia detinen-
Qui arma projiciunt in prselio, placuit eos absti- tur , sed quisque militise suae cirgulo utitur, digni-
ncre a communionc. tatis snse miles ascribitur , atquc ideo hsec senlen-
C\P. 125. — Quod miliies Deo et ecclesih servire de- lia potest dici, verbi gratia,mili(ibus,protectoribus,
beant. Grcgorius Theodoro medico (lib. n regisl., cunctisque rectoribus : Quicunque sibi slipendia
epist. 65, seu c 105). publice decreta consequilur, si amplius qusarit,
Valde mihi durum videtur, ut ah cjus servilio mi- tanquam calumiiialor et concussor, Joannis sen-
liles suos probibeat imperator, qui et ei omnia tri- teufia condemnatur. Augusl.ad Bonifacium comilem
buit, el dominari eum non solum mililibus, sed (epht. inter eas qum recens inventm ad calcem epist.
eiiam sacerdotibus concessit. Nunquid si intentio acccsscre). Milites sub armis militare non prohi-
servandarum rerum est, non polcrant ea ipsa mona- buit Joannes, quibus suum stipendium sufficcre dc-
steria quse milites suscepissen! alienas res reddere, bere praecepit (Lttcm m).
 ' ^
729 DECRETI PARS X. -^- DE IIOMICIDTIS,ETC. 750
CAP. 126. — Quoa non est exhtimandttm mitites A protulit, de quo somus omnes quantum Dco adver-
Deo non placeie. Idem (ibidem puulo ante). sus fuit.
"
Noli existimare neminem Deo placere posse qui
CAP.150. —De homicidih volnniarih el moaopmni-
in armis bellicis militat. In his erat sanclus David leniim eorum. Ex concilio Triburiensi, c. 4 (cap.
(I Reg. xvi; psa/. ILXXXVHI), CUIDominus tam nia- 55, sed scntentih in plerhque transpositis).
gnum perhihuit testimonium; eliam in his plurimi Si quis sponlanca volunlatc homicidium perpe-
illius temporis justi. Iu his erat et ille eenturio qui traverit, iuxla decreta Melrhiadis papse, et Tribu-
Dominodixit: IVoiisumdignus ut intres sub tecium riensis concilii stalula, lalem poenitentiam accipere
meum (Mallh. vm). dehel. In primis,'ut licenliam non habeat ecclesiam
CAP. 127. — Quod mililes non sint ad clerum sus- intrandi illos proximos quadraginla dies, nudis pe-
cipiendi, sed ad monachicum habitum. Ex vita dibusincedat, ct nuilo vchiculo uialur. In laneis
beali Greg. lib. n, c. 16 (auctore Joanne diacono
B.om. Ecclesim). _ - vestiLus sit absque femoralibus, aima non fcral,
Dum ad elericalem professionem lam ex eeelesia- et nihil sumat in his quadraginla diehus nisi lan-
stica quam ex saeculari quoque militia diversis oc- tum panrm el salem,el puram aquam hibat, elnul-
casionibus quotidie pene innumerabilis mullitudo lam communionem rum cseferis Chrislianis neque
conilueret: pastor ad qmnia providus nequaquam 3 cum alio| pcenitente habeal in cibo ct potu, .uite-
- eos ad ecelesiaslici decoris oTcium, sed ad capien- quam quadraginta dies adimpleanlur : et • ex cibo
dum solummodo monachicum proposilum suscipien- quem sumitnullus alius manducet. Considerata ve-
dos esse censebat. ro personse qualitate vel infirmilate, de pomis vel
CAI>.128. — Ul imperator-nulli militum prohibeat, oleribus, seu leguminibus, prout visum fuerit, ali-
si converti voluerit. Ibidem tib. in, cap. 50. quid pro misericordia indulgeatur, maxime si quis
Porro Mauricio tunc avarissimo, simulque rapa- coaclus, et non sponte liomicidium fecerit. Et ei
cissimo principi, suggeslionibus ininiicorum suo- onuiimodis ex canonica auctoritate interdicalur, ut
rum funestissimam legem ferenti, ut nulli militum - in his diebus cumnulla femina misceatur, nec ad
quividelicet in manu signatus fuisset, converli lice- propriam uxorem accedat, nec cum aliquo homine
ret : inler esetera sic respondit: Ad hoc potestas dormiat. Juxla Ecclesiam sit, antecujus j'anuaspec-
super omnes homines pietati dominorum meorum cata sua defleaf, diebus ac noclibus non de loco ad
coelitusdafa est, ut qui hona appetunt, adjuven- loruni pergat, sed in uno loco his quadraginta die-
-lur, ut coelorum via largius paleat, ut lerrestre re- bus sit. Et si forle habuerit insidiatores vilse suse,
gnum coelesli regno famuletur. Et ecce aperta voce ii.terim differatur ei poenitentia, donec ifb cpiscopo
dicifur, ut ei qui semel in terrena militia siguatus '^ p .K ei ah inimicis concedatiir. Et si infirmitate
fuerit, nisi aut expleta militia aut pro debilitatc detentus fuerit, ita ut non possit digne poenitere,
corporis repulsus, Christo militare non liceat. Ad di&eratur pcenitentia donec sanitati reslituatur. Si
hsec etiam [al. ecce orig.] per me servum ultimum aulem louga segriludine detentus fuerit, ad senlen-
. suurn et vestrum Christus respondet dicens : « Ego tiam episcopi perlinebit, quO modo reum et infir-
te de nolario coinitem excubitorum, de comite ex- mum sanare disponal. Complelis quadraginta die-
cubilorum Csesarem, de Caesare imperatorem, non bus, aqua lolus, vestimerita et calceamenta accipiat,
solum hoc, sed eliam patrem imperatorum feci. et capillum incidat.
Sacerdotes tuse manui commisi, et tu a meo ser- CAP. 151.—Quid in primo anno observare debeat.
vitio milites luos subtrahis? » Responde, rogo [er- Ex eodem conc. c. 5 (cap. 56). .
'
goj, piissiine domine, servo tuo, quid vementi et (89) In primo anno post quadraginta dies, totum
Iiaec dicenti responsurus es in judicio Domino tuo ? illum annuma-vino, a mcdone, et mellila cervisia,
,Et post pauca : « Requirat ergo Dominus miseri- a earne, et caseo et pinguibus piscibus abstineat,
cors [al. me, orig.] t quis prior imperatorum ta- nisi feslis diebus qui in illo episcopio a cunclo po-
lem legem dederit, et suhtilius sestimet si dari de- pulo celebrantur. Et visi forte in magno ilinere, vel
uuerit. 0 in hoste, vel diu ad Dominieam curtem [curlim],"vel
infirmitale detentus sit, tunc liceat uno denario , vel
CAP.129. — Quod hnperator milites converti prolii-
bens Deo adversus sit. Idem Theodoro mcdico pretio unius" denerii, aut tres pauperes pascendu
(Greg. lib. u reghl., ep. 64). terliam feriam, quinlam feriam, et satibatum red'-
Peccatis, Inquit, meis facienlibus, ex quorum mere : ila duntaxat, ut una recie tiibus utalur [ut
suggestione vel consilio, nescio, talem in repu- vel carne, vel vino, vel medone, id est de tribus una
Miea sua legem protulit imperator, ut nullus qui rc ulatur,non omnibusveseatur]. Postquam domum
aclionem publicam egit', nulltis qui oflicio vel. ma- venerit, aut sanitati fuerit reslilutus, nullam iicen-
p.u signatus , vel inter mililes fuit habilus , ei In tiam liabeal redimendi. Completo anni ciiculo in
monasterio converti liceal, nisi forte militia Ecclesiam inlroducatur' , ct pacis osculum ei con
ejus fuerit expleta. Quam Iegem prirnum (sicut ^
cedatur.
hi dicunf qui legcs \eleres noverunt) Julianus CAP. 152.— Quid in secundo et tertio anno observare

(89) Locus -obscurus,

751 D. 1V0NIS CARKOTENSIS EPISCOPI 732
debeat. Ex eodem cap. 6 (ita codex conciliorum. A compositione et episcopalibus bannis episcopo corn-
cap. 57). ponal. Si aulem mortuus fuerit, singulas supradi-
In secundo et tertio anno similiter j'ejunel [poeni- ctas quadragesimas cum sequentibus annis poeni-
leat], nisi quod terliam feriam, et quintam, et sab- teat, et 400 solidos cum tripla sua compositione,
hatum potestatemhabeat redimendi prselaxato pretio et episcopalibus bannis triplicibus episcopo compo-
ubicunque est. Caetera diligenter omnia observet, ut nat [cum compositione sua et episcopalibus banuis
in primo anno. episcopo componat]. Si diaconum calumnialus fue-
CAP. 155. — Quid in reliqnh quatuor annis obser- rit, et convaluerii , 6 quadragesimas sine subdilis
vare debeat. Idem de eoiem, 'cap. 6 (cap. 58).
annis poenileat, et 400 solidos cum eriroposilione
Quatuor anni deinde reslant, per quos singulos sua ef episcopalibus bannis componat; si autem
jejunet tres quadragesimas. Unam antePaschacum
mortuus fuerit, singulas supradictas 6 quadragesi-
caeleris Chrisliauis, abstinendo de vino, medone,
annis poeniteal, etCOOsolidos
mellita cervisia, carne et sagimiue, et ovis, et pin- mas cum sequenlibus
cum tripla sua compositione, et episcopalibus ban~
guibus piscibus. Alteram ante nalivitatem sancli
nis trinlicibus episcopo componat. Si quis presby-
Joannis Baptista'.: si aliquid remanet de quadraginta
terum calumiiiatus vulneraverit, vel debilitaverit,
diebus, post missam sancti Joannis impleat. Tertiam B et convaluerit, 7 [12 alia lectio]; 600. oriy.] quadra-
anle Natalem Domini jejunet, ut supradictum est.
et 900 solidos
Et in quatuor supradiclis annis terlia et quinta fe- gesimas sine suhditis annis poeniteat,
et episcopalibus
ria et Sabbato utatur quidquid vult. Et secundam et cum triplici sua compositioue,
bannis triplicibus episcopo componat. Si autem
quartani feriam redimere potest pretio jam supra- mortuus fuerit, 12 annorum poenitenlia secundum
dicto : sextam omnimodis observet in pane et aqua,
canones ei fmponatur, et 900 solidos cum triplici
et nequaquam redimat. His expletis, sacram commu-
nionem accipiat. compositione sua, et episcopalihus bannis triplici-
insidias
CAP. 154. — De homicidih et calumniis episcoporum bus episcopo componat. Si quis episeopo
el reliquorum ordinum. Ex concilio apud Theodo- posucrit, comprehenderit, vel in aliquo dehone-
nis villam, cap. 1 (sub Paschale I). slaverit, 10 quadragesimas cum subdilis annispce-
In concilio apud Theodonis villam uhi interfue- niteat, et prcsbyteri non occisi triplicem composi-
rutil ttigiula duo episcopi, Aistolfus, Magunliensis tioncm componat. Si autem casu et non sponte occl-
archiepiscopus, cum suis suffraganeis; Hadabal- diiur, cum comprovincialium episcoporum concilio
dus archiep. [Coloniensis , orig.], cum suis suf- homicida pcciiileat. Si quis autem spontc eum oeci-
fragancis; Ebho, Remensis archiepiscopus, cuno dcril, carnem iion comedal, vinum non hibal omni-
suis suffraganeis, cum nuntiis reliquorum cpisco- C bus dicbus \itao suse, cingulum miliiarc dcponat,
pi'1-um Galliaeel Gemianiae, ob nimiam prsesumplio- absquc spe conjugii in perpctuo maneat. Aisiolftis
nem quorumdam lyrannorum in saccrdotes Domini Magonliensis episcopus dixit: « Si principibus pla-
bacchantium, et propler factum quod iii Vasconia cucrit aliisque Isuis lidehbus, rogemus-ul collaude-
noviter acciderat de episcopo Joanne inhoiieste et lur ct subscribalur. » Et collatidattim esi, cl sub-
inaudite mordridato, decretum est ut communi con- scripium est tam a piineipe qnam a caHeris om-
serisu et humili devotione supplicarent auribus prin- nibus.
cipis, si suae pietati complacefet, ut calumnia in CAP. 155. — De eadem rc. E.v concilio Triburicnsi
Christi sacerdotes peracta, juxta synodica determi- ' cap. J.
naretur pleniter statuta. Hoe idem episcoporum Capitulum ccclcsiaslicum apud Triburiam a Carolo
judieio placeret, si ex,-lolo secundum poteslatem Magno, et primis Gallisc et Germaniae collaudaluni
ipsorum posset definiri, id est, ut canonica feriren- ctsubscriptum.
tur sententia, hi videlicet qui timorcmDomlnipnst (90) Placuitnobis et iidelibus noslris, ut sicul ab
ponentcs in ministros suos grassari praesumerent. cpiscopis et rcliquis sacerdolibus, ac Dei servis alio
Quod si vcro pielati illius complacerel, juxla capi- " anno apud Throdonis villam admonili fuimus et
tularegum prsecedentium, ubieorum provisio mi- rogati, ul episcopi et eorum ministri, quos Deus
sericordiler in offensis pecunise quantilatem inlcr- suo non humaiio judicio reservavit, juxta sancto-
posuit, pro consolatione[levigalioiiepoeniteiitisepla- rum canonum, sanctorumque Patrum ac capitula-
cuit] sanr.ta; Ecclesioe, ut praefatse rcs per pecuniam rium prsecedenlium regum corampnsitorum slatula,
ab imperatoribus sacerdotibus [et a sibi succcden- et Dei saceriloles eorumque cooperatores, quorum
tibus] ad defcnsionem concessam, et per poeniten- intercessionibus suppliealionibusque sancla Dei
tiam determinarenlur episcoporum j'udicio, si pic- Ecclesia constare videfur, intacli permaneant, con-
tas illius collaudare voluerit, sic definiri eis com- sliiuamus. (Cap. 1.) Ut si quis subdiaconum ca-
placerel. (17, q. 4, c. Si qui subdiaconum.) Si tpiis lumniatus fuerit et convalueril, pceniientia canonica
subdiaconum calumniatus fuerit, vulncraverit, vel pceniteat, et 500 solidos episcopo componat. Et si
debilitavcritj el convaluerit, 5 quadragesimas sine mortuus fuerit, juxta id quod canones prsecipiunt.
subdiiis annis poeiiitcal, ct 500 solidos cum sua pocnileat, et 100 solidos rpiscopo componat. (Cap. %)

(2) Codcx concilior.um altribuil Tliconisillesi ccncilio pracedeuti, post-quocl hsec habcniur.
75-5 DECRETI PARS X. — DE HQMICIDIIS: ETC. 754
Si diaconum quis calumniatus fuerit, ct convaluerit, A . cluodecim anni cursus finitus, communicaiuii ei li-
paeniteal secundum canones, et 400 solidos episcopo centia concedatur, et equitandi tribuatur remissio.
componat. Sinon eonvaluerit juxta prsecepta syno- Maneat autem in reliquis observationibus tres dies
dalia poeuiteat, et 600 solidos eplscopo componat. per hebdomadam, ut pc feclius purificari me-
(Cap. 5.) Si presbyterum quis male tractaverit et reatur,
s]iassaverit, secundum ej'us episcopi sententiam poe- Cvp. 158. — De presbyteris depositis, et sic occisu.
niteat, et 900 solidos episcopo componat. Si autem Ex concilio Turonico, cap. 5.
mortuus fuerit, ut synodus dijudicaverit poeniteat, Nuntiatum est nobis quod aliqui qui olim dixe-
el 120 [900 habet codexConciliorum] solidosepiscopo runt se fuisse sacerdotes, et postea degradall pro
componat. (Cap. 4.) Et si quis episcopo insidias -suis peccatis pcenitentiam agendo, suffragia sanclo-
posuerit, comprehenderit, vel in aliquo dehonesta- rum per diversa loca transeunles qusesierunt, tru-
verit, pceniteat secundum canonum slatuta, el pre- eidati sunt; hujuscemodi interfectoribus omnem ec-
sbyteri non occisi triplicem compositionem cum ju- clesiasticam dignitatem denegamus, donec dignam
stiliis quse in superiori capilulo scriptae et confir- p s nitentiam pro realu suo, secundum judicium epi-
matseessevidentur, componat. (Cap. 5.) Si quisper scoporuin exsolvant, quia gravius aliis homieidis
induslriam epis«iopumocciderit, juxta id quod aputl B pcenitere debent."
Theodonis villam a triginta duobus episcopis [Tri- CAP.159. — De presbyterh qui sine orario occidun-
22 sic codex decretum lur. Ex concilio Triburiensi, cop. 26, cui interfuit
huriaro,- episc. Conc] est, et
Arntdfnsrex.
quod ibi a nobis, ef aprimalibus totius Germaniae
et Gallise henigna collaudatione collaudatum est et dant (11, q. 4, c." Ulpresbyteri.) Utpveshyteri non va-
nisi stola vel orario induti. Et si in itiuerc
subscriptum est, poeniteat et pecuniam a nobis vel vuliierantur, aut oeciduntur non stola
concessam Eeclesise viduatae persolvat. Et hoc de spoliantur
vcstili, simplici eniendatione sua solvanlur; si au-
nostro adjecimus, ut si quis in his supradictis san- tem cum stola, triplici.
cloruro canonum nostrique decreli sanctionibus,
CAP. 110. — De presbytero interfecto ad quem ejus
episcopis inobediens et contumax exsliterit, primum composilio pcrlineat. Ex eodem concil., cup. 5
canonica sententia feriatur, deinde in nostro regno (caph.ul. I. iv, c. 15)
beneficium non habeat, et allodis [allodium] ej'us in (17, ^7. 4, c. Omnes presbyteri.) Presbyteri inter-
bannum miltatur, et si annum et- diem in nosti o fecli, composilio episcopo ad cujus paiceciam perti-
banno permanserit, ad fiscum nostrum redigatur, et nebat solvatur, ila videlicet ut raedietatem wiri-
captus in exsilium relegetur, et ibi lam diu cuslo- geldi [wergeldi] ejus utilitatibus ecclesiaecui prsefuit
diatur et constringatur donec coaelus Deo et san- " tribuat, et alteram medietalem in eleemosynam ej'us
clse Ecclesiae satisfaciat, quod prius gratis faceve juste disparliat, quia nullus nobis cjushaercsproxi-
noluerat. Et si omnibus vohis ista complacuerint, mior vidctur quam ille qui ipsum Domino so-
dicite. El tertio.ah oninibus conclamatum est: Pla- ciavit.
cet. El imperatores, et pene omnes Gallise et Gev- CAP. 111. — De itlh qui per insidias Iwmicidium
manise prineipes subscripserunt, singuli singulas perpetraverint. Ex coiicilio Nanneiensi, cap. %
faeientes cruces. Et ecclesiaslicus ordo Dco et prin- (cap. 17).
Si quis volunlarie el per insidias hominem inter-
cipibus laudes referentes, hymnum, Te -Deum /»«-
damus decantabant, et sic soluta est synodus. fecerit, j'ugi poenitentiae se, submittat. Et si hoc pu-
blice actum conslat, si laicus est, a communfone
CAP. 156. — De eadem re. Exconcilio Maguniiensi, orationum
19. quinquennio removealur. Postquinquen-
cap. nium tautum in orationum communionem recipia-
(17, q. 4, c. Qui presbyterum.) Qui presbylerum tur, non autem offerat, non corpus Domini conlin-
occidit, duodecim annorum ei poenitentia secundum gat. Iii qtio perdurans quatuordecim annis, tunc ad
canones imponatur; aut si negaverit, si liber cst
plenam communionem cum oblationibus reci-
cum 72 juret. Si autcm servus super duodeeim vo- D
piatur.
meres fervcntes se expurget. Convictus noxse usque — Ilem de Iwmicidio sponte commisso.
ad ultimum vitae tempus militiae cinguio careat, et CAP.142.
Ex concil. Ancyrano, cup. 21 (et concil. Tribur.
absque spe conjugii maneal. c 54).
CAP.157. — De interfccloribus sacerdotum. Ex con- Qui voluntarie homicidium fecerint, poenitentise
cilio Vormatiensi, cap. 15 (conc Magunt. sub quidem jugiter siibmittant se, perfectioncm vero
Arnulplw imper. c. 16, et Tribur. c. 5). circa vitse exitum consequanlur.
Qui sacerdotem voluntarie occiderit, carnem non GAP.145. — Item de eadem re. Ex concil. Parhiensi,
comedat, et vinum non bibat cunclis diebus vitse cap. 6.
suae. Jejunet usque ad vesperam, excepli? diebus Si quis homicidium sponlc commisevit, et non
festis atque Dominicis. Arma non sumat, equum violento resistens, sed vim faciens, innocenteni ct
non ascendat, ecelesiam per quinque annos non in- simpliciter gradicntem interfecerit, nsque ad Unetn
grediatur, scd aute fores ecclesise stet. Post quinque vitse suse graviter pcenitcat, sic tamcn ut si pceniten-
apnos ecclesiam ingrcdiatur, nondum vero coninm- tiam benc percgeiit, iu exitu ei coriununioiiis viali-
nicet, sed inter audientcs stet. Cum autem fucrit cum non dene»etur.
 '
755 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOTI 736
CAP. 144. — De Iwmicidio non sponte commisso. Ex A arboris, frater fralri dixcril : Cave, et ille fugiens ia
concil. Ancyr. cap. 22 (et concil. Tribur. c. 52).
arhoris ineidevil, et movtuus f-uc;it, vi-
Dehomicidiis non sponte commissis prior quidem pressuram
vens frater innocens de sanguine germani dijudi-
definitio per septennem poenitentiam perfectionem
celur.
consequi prsecipit; secunda vero quinquennii tem-
CAP. 152. — De illis qtti in pttblico bello hemicidium
pus cxplere. commillunt. Ex .concilio Magontiensi .cap. 2.
CAP. 145. — De eadem rc. Ex concit. Nannetensi,
cap. 2 (cap. 18). Opoi let autem diligentius eos admonere qul homi-
cidia iu bello perpetrata de nihilo ducunt, excusan-
Siquis casu, uon volens, honiicidium perpetrave-
tessenonideo nccessehaberede singulis facere peeni-
ril, quadraginta dies in pane et aqua pcenitcat.
Qitibus peractis, biennium ab oratione fidelium tenliam, eoquod jiissu principumpcractumsit, etDei
judicio ita finitum. 1Scimus enim quod Dei judicium'
segrogetur, nec coromunicet, ncc offerat. Post bien-
niuin in cammunionem orationis suscipiatur, offerat seraper justum est, el nulla reprehensionc dignum.
Sed tamen oportet eos considerare, qui hanc necem
autem,- non tamen communicet. Post quinquen-
iiium ad plenam coriimunionem recipiatur. Absli- nefariam cupiunt, utrunTse coram oculis Dei quasi
nentia ciborum in arbitrio sacerdotis maneat. innoxios excusare possinl,rqtii propter avariliam,
CAP. 146. — De illo qui domino suo prmcipienle Iw- qute omnium malorum radix est (I Tim. vi), ct
micidium fecerit. Ex eodem, cap. 25. idolorum serviluti comparatur (Ephes. v), atque
Si quis liber jubente domino suo servum ejus propter favorem dominovum suovum teropovalium
occiderit, ut homicidium sponle commissum poeni- setevnum Dominum contempsevunt, et maudata il-
teat. lius spernentes non casu, sed per induslriam homi-
CAP. 147. — De illo qui servum suum inlerfecerit. cidium fecerunt. Nam de his legimus qui homines
Ex concil. Aguihensi, cap. 62 (91). non sponte interfecerunt, Dominum per legislatorem
Si quis servum proprium sine conscienlia judicis urbes retugii deputasse, ad quas confugientes sal\a-
occiderit, ut homicidium sponte commissum lu- renlur ab ullore sanguinis proximi sui, et non mo-
geat. rerentur. Unde in Deuteronomio sciiptum est: Hmc
Cu>. 148. — De femina qum in fttroresuo ancillam erit lex homicidm ctti vita servanda est (Deul. xix). -
- suain vcrberaveril, el sic perierit. Ex concilio Eli-
beriiano (cl Wonnat. c. 59). Qui percusserit proximum nesciens, et heri et nu-
nullum contra eum habuisse odium
Si qua domina furore zeli accensa flagellis verbe- dius lertius
raverit ancillam suam, ila ut infra diem tcrtium comprobatur, sed abiisse simpliciter cum co in
animam cum crucialu effundat, eo quod incertum Q silvam ad ligna csedenda, et In succisione Hgnorum
aut ferrum lapsum de ma-
sit volmitate, an casu occiderit; si voiuntate, post securis fugeril de manu,
nubrio amicum ejus percusseril et occiiierit, h>'cad
septem annos; si casu, post quinquennii lempora,
acta .egitima pcenitenlia, ad communionem placuit unam urbium sujn-adiclarum conftigiat, et *cvat, :se
cffusus est, stimulo do-
admitii. Quod si infra tempora conslitula fuerit iufir- proximus rjus cujus sanguis
loris percutiat animam cjns. De eo vero qui per
mata [infirmitafe gravata], accipiat conlmunionem.
•— industrlam aliquem occiderit, in Exodo scriptum
CAP. 149. De eo qui hominem publice pmnitenlem
occiderit. Ex decreth Sytvestri papm. est: Si quis de induslria et per insidias occiderit
Si quis hominem publice piBiiitentem interfecerit, proxhuum, ab allari mco evelles eum ul moriatur
ut homicidium sponte commissum dupliciter poeni- (Exod. xxf). El in Deuteronomio : Si quis odio ha-
bens proxhmtm suum, insidialtts fuerit vilm ejus, et
teat, et nisi*in iine non communicet.
CAP.150 .— De itiis qui in opere necessario casu ho- surgens percusserit eum, el morluus fuerit, et fugeril
micidium perpetraverint. Ex concilio Wormaliensi ad unam de supradicth urbibus, mittent seniores -«"-
cap. 5 (cap. £9). vitaiis illius, et rapienl eum de loco refugii, et Ira-
(Dht. 50, c. Smpe contingit.) Ssepe contingit ut dent eum in manus proximi ejus cnjtis sanguh effusus
dum quis opcri necessaiio insistens arhorem incidit, D csf, ef morialur, nec mhereberh ejus (Deut. \ix). Si
aliquis sttbtus ipsam veniens deprimatur; et id- ergo illum quem dignum movte esse judieavit Do-
circo si voluntate vel nejrligeniia incidentis arborem minus, reum non esse quis dieit, quomodo contra-
factum est, ut homieida poenitentiae debel omnino rius legis Dei non exslitil, qni hoc quod Dominus
submitli. Quod si non voio, nec incuria illius, non prteeipit casum esse contendit? Sed inler hSecscien-
denique hoe cum seienlia contingit, scd dum ille dum est quod magna distantia est inter legitimum
operi necessavio fovtassis incumheret, iste inspeva- principem, et seditiosum tyrannum, inter eum qui
lus oecurfil sub arbore,etsub ipsa oppressus, inci- subvertere nilitur Christianas pacis tranquillilatem,
sor arboris non tenetur pro homicida. . et illum qui armis contva iniquitatem eevtat deien-
CAP.151. —De eadem re. Ex concilio Triburicnsi deve aequitatem.
cap. 17 (cap. 16). CAP.155. —De illis qui de homicidio sunt infamati,
(Dht. 50, c. Si duo.) Si duo fralres in silva arbo- si negaverint.^Ex concilio Turonensi, cap. 2.
rcs succiderint, et appropinquantc casura unius Ubi manifeslari potest quemlibet hominem pevpe-
(92) Elconc. Wovmaf., c. 58, sed in quibus sic lcgituv : « Excommuuicatione, vel pcenitenlia bicmui ,
reatum sanguinis cmundahii. »
 757 - DECRETI PARS X. — DE HOMICIDIIS. ETC 731?
tvasse homicidium, secundum canonicam auctovita- A res scilicet illius Dominici prsecepti . Qum dicunt
tem condignum pcenilentise j'udicium illi ingevalur. fucile; qum autem facittnt, facerc noiite (Multh. xxm).
Si autem manifestis indiciis non polest probari eum CAP.158. — Quod homicidm ab ecclesiaslica com-
homicidam esse, necipse vult ,confiteri,omnipoten- munione sint submovendi. Ex concilio Aguihensi,
tis Dei judicio, cui omnia occulla manifesta sunt, cap. 57.
reservetur : ei tamen indicetur publice a presbytero C24.a. 5, c. Itaque.) Itaque eensuimus homicidas
quod eommunione ecclesiastica indignus sit, et ea a conimunione ccclesiastica submovendos , nisi pce-
carere debeat, donec perpetratum crimen confitea- nitentise satisfactione admissa crimina diluerint
tur, et per confessionem et poenitentiam coudignam CAP.159. — De eodem. Ex concilio Turonensi cap. 7
ah hoc crimine se absolvere certet. {Turon. 1).
CAP.154. •—De insano si homicidium perpeiravc- Homicidiis penitus non communicandum , donec
rit. Ex eodcm, cap. 7 (conc. Vorm. c 28). per confessionem poenitentise ipsorum crimina di-
_Si quis insaniens aliquem occiderit, si ad„sanam luantui*.
aientem pervenerit, levior ei poenitentia imponenda CAP.160.—De illh quorum consilio Iwmicidia fiunl.
est, quam ei qui sana mente tale quid eommiserit. Ex diclis sancti Augttst. (92).
Cui quamvis poeuitentia sit imponenda, quia ipsa jj Pencuiose se decipiunt, qui existimant cos tan-
iniirmitas causa peccati fuisse creditur, tantum ta- tum homicidas esse, qui manibus hominem occi-
roen levior quam ei qui sanus aliquem occiderit, dunt, et non poiius eos per quorum consilium et
'quantum iuter sanum et insanum , el irralionabile fraudem et "exbortationem homines exstiriguuntur.
et rationabile couslat esse diseriminis. Nam Judsei Dominum nequaquam propriis mauibus
CAP. 155.— De illis qui wneficio Iwmicidiacommit- interfecerunt, sicut scriptum cst : Nobh non ticet
tunt. Ex comm. Eliberit. cap. 7.
interficere quemquam (Joan. xvm): sed tamcn illis
Si quis vero veneficlo interfecerit alterum, eo Domini mors
imputatur, quia ipsi eum lingua cru-
quod sine idololatria perficere scelus nbn potuit, cifixerunt, dicentes : Crucifige euin (Luc. xxm),
nisi in fine impertiendam non esse 1111communio- Unde unus Evangelista dicil Dominum crucilixum
nem., hora tertia (Marc xv), alius sexta (Joan. xix): quia
CAP. 156.—De illo per cujus delationem aliquis in- Judaei crucifixerunt eum hora tertia lingua, milites
terfeclns fuerit. Exeodem comm. c. 75.
hora sexta manibus. Qui ergo bominem tradit, fuia
(5,17. 6, e. Delator.) Delator si quis exstiterit fi- ille
delis, et per delationem ejus aliquis fidelium fuerit intevficit, Domino dicente : Majus peccatum ha-
me tradidit libi (Joan.xm). Unde Psalmista:
proscriptus vel interfeclus , placuit eum non nisi in U betqui
Filii hominum dentes eorum arma et sagiltw, lin-
iine accipere communionem. Si leviorcausa fuerit,
infra quiuquennium accipere communionem pote- gum eorum gladius aculus (Psat. LVI). Subjiciant
rit. Si catechumenus fuerit, post quinquennii tem- evgo se poenitentiae, quorum consilio sanguis fundi-
tur, si veniam promereri voluerint.
pora admittatur ad baptismum.
CAP. 157. — Quod tria sint genera homicidariim. Ex CAP. 161. — De itlis qui pro vindicta parenlttm Iw-
ephl. Clemenli papm, cap. 16 {epht. k ad Eccl. micidid commiliuhl. Ex pamitenliali Theodori.
Hieros.). Qui pro vjndiela fr-alris aut aliorum parentui»
Homicidarum vero tria genera esse dicebat, et occiderit hominem, ita poenileat ut homicidia sponte
pcenam eorum parilem fore dicebat. Sicut enim commissa, cum ipsa Verilas dicat: Mibivindicta, et
homieidasinterfectores fvatrum,ita et detractatores ego relribuam (Deut. xxxn; Rom. xu; Hebr. x)
eorum eosque odientes homicidas esse manifestahat. CAP.162. — De illo qui propter cupidilatem Judmum
Quia et qui occidit, et qui fratrem suum odit (I interfecerit. Ex concilio Magonliensi, cap. vi (95).
Joan. 111),et qui detrahit ei, pariter honiicida esse (Dist. 50, c. Qui vero.) Qui odii meditatione, vel
monstratuv. Omnes enim a carnalibus desideriis propter cupiditatem Judaeum vel paganum occiderit,
qusc militanl adversus animam ahstinere, et bonam • quia imaginem Dei et spem futurse conversionis
eorum conversationem ae innoeenlem omnibus exslinxeral, quadraginla dies in pane et aqua poe-
monstrare rogabat (7 Petr. 11).Posf plura. Ex corde niteat.
enfm eunctos atlentius invicem diligere insinuabat, CAP.163. — De parricidh et-fratricidis. Ex concilio
seniorcs venerari, et juniores diligere, episcopos, Triburiensi, cap. v (94).
suos sacerdoies ac cunctos reliquos Ecclesiae mini- Statuimus ut parricidae et fratricidae per unius
slros, atque omnem plebein sibi commissam verbis anni circulum ante fores ecclesise orantes Domini'
-et mandatis divinis instruere el amare, hosque om- clementiam, perseverent. Completo anni circulo in-
nes eorum episcopos lota animi virtulediligere [di- troducantur in ecclesiam, tameii inter audientes
ligere orig.], utoculos suos, qui oculi sunt illorum, usque dum unius anui spatittm finialur, stent. His
praeceplis in omnibus obedire , etiam si ipsi aliter ita peractis. sipoenitentisc fructus in eis conspicitur,
(quod absit) agant-quam deceat (I Petr. r), memo- corporis et sanguinis Domini participesiiant, ut wou

- (92) Decerpla haec videntur ex enarra. Psal. tvi (93) Cap. 27, conc. "Worm.fere his verbis legitur.
ai versic, Dormivi conturbaius, el proximos. ~ (94) Conc. Worm., c. 30, id habetur.
 739 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 740
obdurentuv despevatione. Cavnem non manducent A duobus j'uret; si servus, supcr "duodeciin vomeres
omnibus diebtts vitae illorum; j"ejunent autem usque ferventes se purgel. Eadem lcx eril marito uxorem
ad nonam quotidie, cxceplis festis diebus alque accusanti
Dominicis, abstineant autem se a vino, medone at- CAP.168. — De eadem re. Ex concilio Eliberitano,
que mellila cervisia, tres dies per hebdomadanf; cap. LXXXV (in fragmentis).
arma portare non"audeant, nisi contra paganos. Et Si mulier causa fornicalionis marilum suum in-
ubicunquc ire maluerint, nullo vehiculo deducanlur, terfeceril [vcneno. orig.], aut quacunque arte pei i-
sed pedibus propriis perganl. Ab uxoribus, si ha- mere facit, quia dominum et seniorem suum occi*
buerint, non separenlur. Tempus aulem hujus pce- ,dit, saeculum rclinqual, et in monasterio poenilcat.
nitenliae in episcoporum ponimus arbitrio, ut se- CAP.169. — Dc uxore in marili moriem consentientc.
Ex concitio apud Vermerias, cav. 5 (Legiiur ad
cundum conversalioncm illqrum , aut extendeie vel calcem conc Eli.).
minuere valeanl.
— (13, q. 1. c. Si qua mulier.) Si qua mulier mor-
CAP.164. De eademrc. Ex concilio Magontiensi, tem viri sui cum aliis conciliata esl, et
xi L'eone c. ipse viv ali-
cap. (sub IV., 20). illovum se defendendo oecidevit, el si hoc
Parricidium autem quam sil detestabile erimcn , quem
pvohave polest ille viv eam veam esse eonsilli, po-
in judicio faclo inter Cain et :
Ahel fratrem suum **test
Doininus ipse ostendit, cum ad Cain pavvicidam ait: (ut nobis videtuv) ipsam uxovem dimittere. Ipsa
autem insidialrix pcenitenlise subjecla, absque spc
Maledictus eris super lerram, qum aperuit os sttum, maneat.
et suscepit sanguinem fralris ttti de manu tua. Cttm conjugii
non dabil libi CAP.170. — De hoc, si plures unum hnpugnaverhit.
operalus fueris terram, frnclus suos; Ex concilio eodem , cap. 98.
et vagus el profugus eris super ierram (Gen. iv). ln
ut et (25, q. 8, c. Si quatuor.) Si quatuor aut quinque
quo etiam posuit signum trcmens gemcns et seu efiam plures contra unum homineni
homincs,
profugus viveret semper, nec auderet uspiam sedes rixati fuerinl, et ab his vulneralus mortuus fuevit,
habere quietis. Sed quia modernis lemporibus par-
ricidse profugi discurrunf per diversa loca, etvariis «juicimque eovum plagam ei imposuit, secundum
statuta canonum, ut homicida j'udicetur; reliqui au-
viliis afque gulae illecebris deserviunt, melius nobis lem
videtur ut in unoloco manentes poenitenfia districta qui eum impugnabant volentes eum inleriiceie,
similitor pcenileanf. Qui vero nec eum impugna-
semetipsos castigcnt, si forte a Domini pietate in-
facinoris sui bant, nec vulnerahanl, ncc eonchio nec auxilio
dulgenliam percipere mereantur. Non
enim eis licebit ultra militise cingukim sumerc, et _ cooperalores fuerunt, sed tantum affuerunt, exfra
' noxam sint.
nupliisalque conjugii copula uli [conjugiis copulari, C
CAP.171. — De vindicia non prehibenda. Ex dicth -
orig.], quia sacri canones hoc eis non consenliunt.
Aposloti, Hieronymi, Attguslini, Gregorii.
CAP. 165„— De illh qui infantes sitos non -sponle De\indicla non prohibenda.in Novo Teslamenio
interficiunt. Ex concilio Triburiensi (cap. 55).
Si quis filium suum non sponte occiderit, juxta IKeronymus (in Excch. lib. m, ad c IX)de personis
homicidia non sponte commissa poenileat. dignis ad vindiclam, ait: <tQui pevcutit malos in
CAP.166. — De illo qui uxorem lcgiiimam sine ju- eo quod mali sunt, et habet causara iutevfeclionis
dicio interfeccrit. Ex decrclh Pii papm, cap. 26. ul pevcutiat pessimos, minisler Dei est. » Item :
(55, q. 2, c. Quicunqne.) Quicunque propriam « Lex et ministvi ejus coevceant inimicos et con-
uxorem absque lege, vel sine causa et certa pi oba- stringant. » Apostolus "inquil : Regi quasi prwccl-
lione interfccerit, aliamque duxerit uxorem, armis lenti, et ducibus tanquam ab eo missis ad vindictam
deposilis, publicam agal pcenitcntiam. El si contu- malefaclorum, laudemvero bonorum (I Pelr. n). ltem
max ftieril, et eplscopo suo inobediens exstilcrit, Hieronymus (Hier. in xxn c. Hiere., stalim post
anathcmatizetur quousque consentiat. Eadem lex principium). «Homicidas et sacrilegos et venenarios
eril illi qui seniorem suum interfecerit. punire non est efiusio sanguinis, sed legum mhiisle-
CAP.167. — De eadem re. Ex concilio Magontiensi, ]r> rium.» Augustinus ait: n Quse ista vanilas, parceve
cap. 1. uni, et omnes in discrimen addueere? Polluuntur
Si maritus uxorem, aut uxor maritum inlerfece- enim omnes uno peccante, unde et in lege jubelur :
rit, aequum judicium sit super eos, dicenle Domino: Maleficosnon paliarh vivere (Exod. xxn). Unde pro-
Non consideres personam pauperh, ncc honores vul- phcta :,Moriificabant animas quse non vivunt.»Unde
tum potentis (Lev. xix). Et post pauca ita inquil: Gvegoilus : t Non movienlem quippe moviificat,
Parvum audieth ut magnum',nec accipieth cujusquam qui juslum damnat; et nonvictuvum vivificaveuiti-
personam, quia Dei judicium esl (Deut. i). Idcirco tur, qui reum a supplicio solvere conalur. » Elias^
utorque eorum in hujuscemodi criminis aclione, si namque multos affecit morte propria manu nece et
negaverit , pari judieio examinelur. Si negaverit igne divinitus inspirato (III Reg. xvm; IV.Reg. l).
et non potesl vinci manifesti indiciis; si liber est, In Novo etiam Testamento Petrus Ananiam et Sap-
juretcum duodecim; siservus, ferventi ferro se phiram terrifnje multavit (Acf. v).
purget. Sin aulem moriens, maritum uno vel duo- CAP.172. — De illis qui in confractione idolorum oc-
bus audientibus de morte ejus inculpaverit, non chi fuerint. Ex concilio Eliberitano, cap. LX.
ideo erit victus, sed si liber est, cum septuaginta Si quis idola Iregerit, e( ibidem occisus fuei it •
741 DECRETI PARS X. — DE HOMICIDIIS, ETC. 742
quia inE\angeliis scriplum non est, neque niveiii- A batuv (I Pelr. n, 25). Et ipse in Evangelio suo
luv sub apostolis unquain faclum , placuit in nume- pvsecepii .'Si qttis le percusscrit in unani maxillam,
rum eum non recipi mavtyvum. prwbe ilii ct alteram (Lttc vi, 29). Non enim debe
CAP.175. — De eo qui malrem suam occident, qita- mus occideve, cum Dominus dicat : Audisih qui«
lilcr pwnilere debeat. Ex epist. Nicolai papw ad diclttm est antiquh; Non occidcs: Qui aulem occi-
Radulphum sanclw Argentew Rciensh Ecclesiw derii, reus erit judicio. Ego autem dico, qttia omnh
episcopum. irascilur fratri suo, reus erit judicio (Matth. T,
Nicolaus episcopus, sevvus servorum Dei, reve- qui
Ncc malum pro m.alo veddeve, scd sicut
rcndissimo el sanctissimo.Radulpho episcopo sanclae 21, 22).
de Apostolus Romanis scvibens ait : Noli vinci a malo,
Argentcse Retensis Ecclesiae. Dum universis
inundi pavtibus cvedenlium agmina .Principis apo- sed vincein bono malum (Rom. 12, 21). Si quis cle-
vicovum proescns evit ubi homicidium factum fuevit,
stolovum liminibus pvoperanl, quidam vir nomine
consensu, neque consultu, nequein aliqtio
Thioihart, Arenit, veslvse heatitudinis epislolam ge- etnequc
homicidii realu pollulus csse convincitur, nihil ei
vens, quam noslvo eontulil pvaesulatui, cujus pagi-
nam pevlegenles malvicidam illum esse cognovi- obsitquin consecvalus in gradu, permancat, non
mus. Quod facto multis flelibus lacvymisque pvo- consecralus, si alias dignus sit, promotus accedat.
fusis valde doluimus. Idcivco pvaecipimus,etPalvum T5CAP. 175. — De eo si quh'in hoste contra paganos
aliovum censuris staluimus, ul sub poenitentise jtigo dimicans interfecit capiivos Chrhtianos. Ex codem
conc. cui interfuit Arnul. rex, cap. 54.
permaneal, ila ul unum per annum ecclesiam non
iugredialur, sed ante fores basilicse orans ac depre- Ssepe fit victoria Chrislianorum, vicla est pars
cans Dominum perscverel, qualiler lanto eripiatur paganorum. Quare si una cum inlerfeclis paganis
fuerint Chrisliani caplivi a harbaris, quia
piaculo. Completo vero anni circulo, inlroeundi in peremplibelli
ccclesiam habeal licenliam, tamen inter audientes impetu nequeiintdistingui. Idcirco jiisttim esse
stel et nondnm communicct. Completis autem trium decemenles staluimus eum interfectoribus miscri-
ita uf, 40 diebus pocnilentiae in-
anuorum cireulis, sacrse communionis illi gralia cordius agendum,
transaclis, penes episcopum sit auclori-
conccdalur, oblaliones vero non offerat, nisi post- dulgentius
tas el potcstas, ut pcrpendat culpam et agal indul-
quam aliorum seplem annovum curricula explean-
tuv. In his aulem omnibus amiis atqtie lcmporibus genliam.
cavnem non mandueel, nec vinum bibevc pvsesu- CAP.176. — De eo qui Chrislianum mancipium se-
duxeril, et sic vcndideril. Et conc. apttd Con-
mal, exceplis festis diebtts alque Dominicis, et a fluentiam, cui inlerftterunf Henricus el Carolus re-
Pascha usque ad Pcnieeostcn, ct qiiocunque ire vo- ges, cap. 7.
pieril, nullo vehiculo deduealur, scd pedibus pvofi- Item interrogatum est, quid de eo facicndum sit
eiscatur, arma non snmat nisi contra paganos. Je- qui Clirislianum hominein seduxerit, et sic vendidc-
jiiitc! autcm tres dies pev hebdoinadain iisqtte ad[ ril. Responsumque esl ab omnibus, homicidii rea-
vesperum: a propria quidem ac lcgilima sua con- tuin ipsum liominem sibi contraherc.
juge non separciiir, ne in fornicationis voraginem CAP. 177. — De
pmnilentia ejus qtti fratricidium
corruai, qtiou nc lial oplamus.Si autem anle Iriunr feceril. Alexander II, Willielmo Dclragoricensi,
ar.noruni cttrsum finis vilse illius appropinquaverit, , Duranno Toletensi (Tlwlosano)ephcopis, et Ilttgoni
corpoiis cl sangtiinis Domini nostri Jesu Christii abbali.
parliceps iial. Sin autem, ul supra statuimus, efli- Prsesenlitim povtitov liltevavttm acl nos pervcnicns
cialur; laiueii si illius conversalionem rt lacryma- Iacrymabiliter confessus est se fratricidii crimen
rum foiilein in oninibiis viderilis floridis aclionihus,, incuvvisse. Qui liccl tanti facinoris efliciens causa
ct optiinis opcribuspullularc,- humanius circa eumi fueril, tamen minime voluntate sua pcraclum inti-
veslra solliciludo pcrvigil apparcat, mitisque om- mavit. Cum enim fralrem suum iiiimicantem sibi
nibus demonsifelur. Oplamus vos in Christo lienes paratis insidiis cepisset, et ipsum ul secum iret pcr-
valere. D cussione capuli ensis coegissei, coiisobrinus quU
GAP.174. —JJl clericus qui homicidium fecerit ab, dam suus secum pei;venicns sinc consilio et prsemc-
ordine cessare cogalur. Ex concilio Triburiensi cttii diialione sine volunlale eliam ipsius", ut astruit,
iiiterfuil Arnidfus rex, cap. 11. eum interfecit. Cui licet condiguani religio.vcstra
Si qtiis clericus quamvis nimium coactus, homi- injunxerit el laudabilem poenitenliam, lamen circa
cidium feccrit, sive sil presbyler, sive diaconus, dc- cum miscricordiae viscera exhibentes, pvseeipimus
ponatuv. Legimus in canonibus apostolovum quodI ul cum domum redieril, medietatem loiius palri-
rpiscopus, pvesbylev, et diaconus qui in fornica- monii sui pro fiatris animaeque suse remedio pau-
lioneaulperjurio, aut furlo captus csl, dcponalur,, peribus tribuat : alterius quoque bsereditatis siue
quanto magis is qui hoc immaiie sccltis feeeril abi portionem nibilominus pro eadem causa distri-
ordine cessare debebit ? Qui enim Chrislum sequi btiens, usum fruclumque necessitati suae rcservct.
desidcrat, debet sicut ille ambula\it, et ipse am- El sic omnibuS ordinalis suis liber in nionasterium
bularc (I Joan. n, 6). Qui cum maledieereiur, ingrediatur, el ibi pev uimm annuni hujusmodi pce-
non maledicebat, cum pcvculcieluv non repefcu- nitentia maccrelur, scilicel ut a Penlccosle usque
liebat, cum pro nobis palerctur non commina- ad sancti Michaelis fcstivitalcm bis in unaquaquG
74-5 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 74f
hsbd omada in pane et aqua; dcliinc autem usque j . mini clementiam, pcrseverent; completo vero anni
atl quadragesimam tribus diebusj'ejunet similiter in circulo introducanlur in ecelcsiam, tamen inter au-
paneet aqua, et ut a xorpore el sanguine Domitii dientesusquedumuniusanni spatium iiniatur, stent,
usque ad tres annos expletos abstineat, nisi pericu- cumad missarumsolemniavelaliasacra audireoflicia
lttm mortis immineat. Quadragesimam lotam prae- venevint. His itaque pevactis si poenitenlioe fructus
ter dies Dominicos jejunet, arma nullo modo in vita in eis cons]>ieilis, corporis et sanguiuis Doinini
sua indtiat, conjugio usque ad peractam septem an- riostri Jesu Chrisli parlicipes fiant, ne desperalio-
norum poenitentiam non utalur. Sexta feria, donec nis indurenlur caligine. Carnem non manducent
yixe.it, jcjuncl. Haec omnia ita illiirijunximus, ut si omnibus diebus vilaeeorum. Jejunent autem usque
inflrmitatem ejus minimc ferre posse provid -iitia ve- ad nonam diei horam quotidie, exceptis festis die-
stra praesenserit, liceutiam haheal misercndi prout hus atque Dominicis, vinum alque pulmeiilum su-
placuerit. mere non prsesumant, nisi tres -dies per hebdoma-
CAP.178. — Item de patricidh el fratricidis. Ale- dam, arma gerere non audeant vel sumere nisi
xander Wiltinensis Ecclcsiw clerich. contra paganos, et ubicunque ive voluevint nullo
Diligenlia veslra noscat buic Tbeodcrico pro par- vehiculo deducanluv, sed pedeslri more profieisci
ricidio, morte videlicel filii sui non sponte commis- " utiideant. Tempus hujtis pccnitentise in vestrse bea-
so, auctorilate bealissimorum apostolorum et ca- tiludinis arbitrio ponimus, ut secundum convevsa-
itomini pccnilenliam nos seplennio imposuisse, in tionem illorum aut extendere, aut minuere valealis :
eodem peractse poenileniiae lempus connumeranles, ab uxoribus, si habuerint, non separenlur. Si au-
ita ut amodo usque ad sancti Marlini feslum duo- tem non habueriiil. et se conlinere non valuerint,
bus dsebus in hebdomada jej'unet, quarta feria vidc- legitimas in conjugio aecipiant feminas, toe forni-
licet el sevta in pane et aqua; a sancti Martini fe- cationis voraginem incidere videantur. Si autem
stivitate "usque ad Domini Nativilatem, continuum aiuequam duorum prsedicloruni fluianlur curricula
agat jejunium in pane et aqua, exceptis Dominicis annorum, iinis vilse illorum pcrveneril, viaticum
et quinta feria, in quibus quadragesimali cibo vc- illis non negelur. Nicolaus papa ad consulta Bulga-
seatur; ab octavis Epiphanise usquc ad quadra- rorum, cap. 24. Quid parricida, id est qui palrem
gesknam duobus in hebdomada jejunet diebus, aul matrem occiderit, veletiam qui fratrem aut so-
quarta el sexta fevia in pane etaqua, exceptis fe- rorem interficil, pati debeat, Ieges indicant. Poiro
slis principalibus, in quibus eleemosyna se redimat. si ad Ecclesiam "coufugerint, id quod episcopus
in quadragesimali vero tempore continuum est loci vel sacerdos qui abillo constitutus est, praevi-
agendui» jejunium in pane et aqua, exceptis Domi- J derit, agendum decernimus. Item (cap. 26). De his
nicis diebus. In quinta feria tanlum vinum ei bi- proximum, id est eoiisanguineum suum, ul est fra-
here, et quadragesimali uti cibo concedimus. Post ter, consobrinus, aut nepos, trucidaverit, vene-
annuni vevo completum in toto anno duobus diebus randae leges propriuni robur obtineant. Sed si ad
in unaqiiaque hebdomada in pane et aqua jejunet. Ecclesiam convolaverint, mortis quidem legi-
In quadragesima tamen continuum agat jejunium bus eruantur, poenitentiae vero quam anlistes loci
in pane et aqua, et in unoquoque anno usque ad vel presbyter consideraverit, absque duhio submit-
expletum poenltentiae lenipus hujusmodi jejunium tantur.
agendum est, et a cavne se ahstineat, per unum CAP.181. —De-mulieribus
annum Ecclesiain ei denegamus. Post ingressum quw partus suos necunl.
Ex conc Ancyrano, cap. 50.
Ecclesiae tvibus annis a eommunioue separamus,
De mulieribus qua; fornicantur el partus suos
nisi morlis fueril timore proevenlus. Si quis autem
vcl quae agunt secum ut ulero conceplos
episcopus vel religiosus presbyter causa pietatis ali- nccant,
excutiant, antiqua quidem definitio usque ad
quid sibi remedii relaxare volucvit, hoc ci «x apo- exitum vilae eas ah Eeclesia removef; humanius
stolica auctoritate concedimus.
CAP. 179. —De eodem. Gregorius III.Bonifacio. j) autem nunc diffinimus, ut eis decem annorum fem-
De his vero dicimus qui patrem, matrem, fra- pus secundum prseiixos gradus poenilentise lar-
giamur,
irem, aut sororem occiderint ut toto vitse su;e tem-
pore corpus non suscipiant Dominicum, nisi sui CAP. 182. — De eadem r<e. Ex Irlerdensi concilio,
temporis exitu pro vialico. Abslineant enim se cap. 2.
et a carnis comeslione et potu vini donec advi- Qui male conceptos ex adulterio fetus vel edi-
xerint. Jejunent secundam et quartam et sextam fe- tos necare studuerint vel in matrum venlrihus po-
riam, ut sic possint deflendo diluere commissum tionibus aliquibus colligerint, in utroque sexu
scelus. adulteris post septem aiinortim curricula commu-
CAP.180. — Item de eodcm, et de cognatorum suo- nio trihualur, ita lamen ut omni tempore vitae suse
rum interfecloribus. Nicolaus Carolo ephcopo et humilitali ct fletibus insistaiit. Si vero clerici fue-
ejus suffraganeh. rinl, oflicium eis ministrandi recuperare non li-
De pavrieidis et fratricidis jirsecipimus ut per ceat.
unius anni circulum ante fores hasilicse oranlcs Do- C«.r: 185. — Item de eodsm. Canpnes Murlini epi-
.« . DECRETI PARS XI. - DE INCANTATORIBUS,ETC. 746
scopi ad laicos, cap. 9 (ex lib. synod. Grwca. Mart. ALinterfecisse, et septennem pocnitenliam egissefateha -
Bracaren ephc c in universum 77). lur, valde doluimus. Unde quia mandasli ut visccra
Siqua mulier fornicata'fiierit,. el infantem ha- pietatis ei praeberemus, volumus et misericorditer
huerit, et illum oeciderit, et quae studueril aborium mandamus, ut sacris festivitatibus, id est reverendse
facere, et quod eonceptum esl neeare, aut certe ut Nativitalis, et sancti Paschse, alque Pentecostes ct
non concipiat elahoraverit, sive exadullerio, sive ex Nalalis apostolorum sacrum corpus et sanguinem"
legitinio conjugio, has tales muiieres in morte reci- Domininostri Jesu Chrislisumere debcat, etdiebus
pere communionem prioves canones decveverunt. vitae suae in monasterio retrusa monachicam vitam
Nos tamen pvo misevicordia sive tales mulieres, sive regularilev ducat.
conscias scelerum ipsaruro, decem annis agere poe- CAP. 187. — Quod judex qui peccata vindicarc po-
nitenliam judicamus. test et non facil, reus sil peccati. Honorius Ana-
CAP. 184. — De qttodam qui fratrem s?m»iocciderat. tlwlio maghlro militum.
Nicolaus Donno ephcopo, et Carolo regi. Lator prsesentium prece nobis flebili supplicavit,
Quidam vestraedioeceleos vir, Hugo nomine, ve- asserens a quodam milite castri Salernitani germ.a-
oit, qui lacrymoso affatu nostro ponliflcio retulit num suum fuisse peremptum, insupcr etrebuspro-
qualiter fiatricidium anliquo hoste cogente fecerat, 25 j priis post cjus interitum spoliatum : propter ca
et qualiter sub pcenilentiaejugo pro tanto facinore quam impium quamque coplra legum staluta sil
a vestra fuerat constitjilus bealitudine. Nos autem noxium ipsis rrrum doeumentis in propatulo omni-
lanlae adversilatis piaculum, et fraterni sanguinisau- bus teneturexpertum, utsangujs innocei.tcr effusus
dientes effusionem, non paucas lundeutes lacrymas a commiltente nullalenus ulciscatur. Qui bsec vindi-
contristati sumus. Tamen quia, ut aiebat, lantse care passunt, et pro connivcntia ulcisci negliguiii,
maculse culpam lacrymarum fonte abluere fralerna sint profecto sciluri quia si defensare insonlem san-
jubenle gratia malit, sancimus ul prppvias posses- guinem neglexcrint, in futuro tremendoquc cxaminr
siones quse ab eo pro hoc faclo ahlalae sunt, incun- dceis ulihujus facinorisparticipibustale commissum
ctanter recipiat, ne paupevtatis inopia constrictus scelus exigclur. Propterea gloria veslra ad vindi-
ad pejora deducalur. Narii et pvopvia legitimaque candum ulciscendumque funesto homicidii criniine
uxor illius a qua separatus -est, veslra sanctitas illi hrelitum, ab agmine mililari disjungal, cl judici
ut statim reddatur satagat, ne in fornicatjonis vora- provineise tradendum acpmiiendum jiislitise imptilsii
ginerii, quod noluimus, incidere videatur. In reliquis fcslinet. Res vero ab eo vi lalrocinali ablalas su-
vero secundum poenilenlisemodum quam illi instru- pradiclo precatori sigermanus ejuscxstifcril, indti-
xislis peragere, maneat, iC bitanter resliluat, qualenus nobis imniincn.tc disci-
CAP.185. — De pwnitentia parricidarum et inees- plina is qui scelus comroisil scmper exspecfet, ct
uosorum. Nicolaus Salomoni Conslantiensi epi- incunclanter excipiai, cl militaris intcgritas uniiis
scopo. ob noxam bomicidali conlagio ncquaquam suhja-
Constat parricidas, fratricidas, el incestuosos, de! ceal.
quibus consulis utrum possint conjugio copulari,
pcenitentiam agere, et idt-o non posse earnali copulae, CAP. 188. — De Jiis qul sibi morlcm inferunt. Ex
jungi. Quos oportet in castitate omnibus diebus\ primo concilio Bracarensi, cap.ol.
vitae suae permancre mcntis et corporis, servataj (25, f/. 5, cap. Placuit ul si qui.) Qui per fcrrum,
duntaxat propter misevicordiam etiani eivca boss aut pervenenum, autprsecipiiium,aulsuspenditini,
beati papae Leonis vigesima quarla dccrelaliumj vel cpiolibet modo violentise sibi ipsis inferunl mor-,
regula. leni, nulla pro eis in .oblatione co.mmemoralio fiat.
CAP. 186. — De quadam qum filios suos necaveral. neque cum psalmis eorum cadavera ad scpulluram
Stephanus III Lamberto episcopoCenomannico. dedueanturl Mulli enim sibi hoc per ignorantiam
Lecla epistola a sanctitate tua nobis direcla, quaee usurpant. Similiteret dehisiievi placuit qui pro
dianc feminam, noroine Hildegardam, filios suoss suis sceleribus puniunluv.

DECRETI PARS UNDECIMA.

De incantatoribus, de au^uribus, de divinis, de sortilegis, de sortiariis, el variis illusio-
mbus diaboli, et de singulorum pcfinitcntia

CAP.1. — Ne quis ariolos, hamspices vel incan- D avuspices, vel incantatores ohsevvavevit, aut
(talores observet. Decretum Gregorii juniorh (Greg. phy-
II. c 12 suontm decretorum, in conc Ro- lacteriis usus fuerit, anathema sit.
mano i). CAP. 2. — De eadem re. 'Ex Ancyranensi conc,
cap. 25.
726. q. S, c.^Si quis hariolos.) Si quis hariolos, (26, ff. S. c. Qui divinaliones.) Qui divinationeiS
PATROL. CLXL . 2*f.
 747 D. IVONIS CARNOTENSISEPISCOPI m
'
expetunt, et morem gentilium subsequuntur, vel ini A avium observanl. Hieronymus super Jesu Nave,
domos suashujusmodihomines introdueunt, exqui- Homilia 7 (95).
rendi aliquid artc magica, aut expiandi causa sub, Hli, qui cum Christiani sint, solemnitales genti-
legula quinquenndi jaceant secundum gradus poeni- lium celebrant, anathema in Ecclesiam introducunt.
tenlise definitos. Et qui de astrovum cuvsibus' vitas horoinum et ge-
CAP.5. — Ne clerici incanlatores sint. Ex Laodicensi; sta pevquivunt; qui volatus avium, et caelevahujus-
conc. cap. 56 (cf concil. Agath. c. 68). modi, quae in sseculo prius observabantur inquirunt,
(26, q. S, c. JVOJJ oportct.) Non oporfet sacris of- de Jericho analhema inferunt in Ecrlesiam, et pol-
ficiis deditos vel clericos, magos aut incanlatores i luunt castra Domini, et vinci faciunl populum
exislere, aut facere pliylacleria, quse aniroarum• Dei* __
suarum vincula comprohanlur. CAP.10. — Non credendum his qui non secundum
CAP. i. — Quid agendum sit de sorlilegis. Ex Aga- Dominum divinanl. August. lib. Qumslionumsuper
thensi conc. cap. 59 (cap. i% el Veiiet.c. 16). Deuteronomium, cap. 19 (in xuiDeut.).
(26, q. S, c. Aliquanli.) Aliquanli clerici sive laicii Intelligi voluit Dominus etiam illa quas a divinan-
•studcnt auguriis, et sub nomine fictae religionis per tibus non secundum Deum dicuntur; si acciderint
eas, quas sanctorum sortes vocant, diviuationis quse dicuntur, non accipienda sic ut fiant quse prse-
scientiam pvofitenluv, aut quavumcunque scviptu- cipiuntur ah eis, aut colantur quse colunlur ab
vavum inspectione futura promittunt. IIoc quicun- eis.
CAP.11. — De deposilione clerici maledici. Ex conc
que clericus aut laicus deteclus fuerit vel con-
sttlere vel docere, ab ecclesia habeatur extraneus. IV, Carthag. cap. 57.
CVP.S. —De pmnitentia clericorum qui augures cou- (Dist. 46, c. Clericus maledicus.) Clericus male-
suluerint. Ex Toletano concilio cap. 50 {conc. To- dicus, maximeque in sacerdotibus cogatur ad po-
lela, iv, c. 28). slulandam veniam. Si noluerit, degradetur, ne-
(26, q. S, c. Si quh episcopus.) Si quis episcopus, que unquam ad officium absque salisfaclione revo-
aut presbyter, aut diaconus, vel quilibet ex ordiffiei celur.
clericorum aruspices aut bariolos, aut cerle augures CAP.12. — De damnatione ejus qttialiquem maleficio
vel sortilegos, vel eos qui profilentur artern magi- inierfecerii. Ex Eliberilano concilio, cap. 6.
cam, aut aliquos eoruro similia [sublimia, habet Si quis maleficio interiiciat aliquem, eo quod sine
codesoconc.] exercentes consuluisse fuerit deprehen- idololatria perficere non potuit scelus, nec in iine
sus, ahhonore dignilatis suse deposittis, moiiasterii percijiiendam esse [imperliendam illi orig.] commu-
•curam excipiat, ibique perpeluse pceniteiiliae dedi- nionem.
lus scelus admissi sacrilegii solvat. G CAP.15. — Quod constiluliones hominum parlimsint
CAP.6. — Dc Pytlwnico spirilu. Ambrosius sttper superslitiosm, partim non. August. De doclrina
Chrhliana lib. n (cap. 19, 20).
Ephtolam primatn ad Corinthios (adcap. n). Klud quod est secundum iustituliones hominum,
Spiritus mundi hie est, per quem corripiuntur
sine Deo sunt. Est enim pavlim supevslitiosum est, pavtim non est supersli-
[arripiuntur] phanalici qui liosum. Superslitiosum est, quidquid instilutum est
inter mundauos spiritus potior; uude solet conje-
ab hominibus ad facienda et colenda idola, perli-
ctuvisqusemundi sunt divinare, quem Pythonem ap- nens vel ad
Hic est verisimilia colendam, sicut Deum, crealuram pav-
pellant. qui per fallitur, etfallit, temve ullam cveaturae; vel ad consultationes et pacta
bic esl qui per Sibyllara loeutus est sensum nostvo-
rum sccutus, locum volens inlev coelestes habere. qusedam signiflcationum cum dsemonibus placita
CAP. 7. — De Ealendh vel augurih non observandh. atque foederata, qualia sunt molimina magnificarum
Zacharias Bonifacio ephcopo (epist. ult.). artium, quse quidem commemorare potius quam
De Ralendis Januariis, vel caeteris auguriis, phy- docere solent poetse. Ex quo genere sunt, sedquasi
lacteriis, et incantationibus, vel aliis divcrsis obscr- licentiore vanilate, aruspicum et aogurum libri. Ad
vationibus, quae genlili more observari dixisti apud boc genus etiam perlinent omnes ligaturse atquo
Beatum Petrum apostolum, vel in urbe Roma, hoc D remedia, quae medicorum quoque disciplina con-
et nobis et omnibus Christianis detestabile et perni- demnat, sive in praecantalionibus, sive in quibusdam
ciosum esse judicamus. notis quas characteres vocant, sive in quibusque
CAP.8. —De maleficis damnandis. Leo IV episco- rebus suspendendis atque ligandis, vel etiam saltan-
pis Britanniw. dis quodammodo non ad temperationem corporum,
Sortes quibus vos cuncta in vestris discriminatis sed ad quasdam signiflcationes aut occultas aut ma-
provinciis,- nihil aliud quam quod alii Patres dam- nifestas, quam eminentiore [mitiore, orig.] nomine
naverunt, divinationes et maleflcium esse decerni- physicam vocant, ut quasi non supevtitiose [supev-
mus. Quam oh rem volumus illas omniuo damnari, stitione, Vict.] implicave, sed natuva pvodesse vi-
et ultra iriter Christianos nolumus nominari, et ut deantur sicut sunt inaures in summo singularum
abscindantur sub anathematis mlerdiclu prohibe- aurium, aut de struthionum ossibus ansulsein di-
mus. gitis, aut cum tibi dicitur singullienti ut dextera
«uAP.9. — De his qui cursus aslrorum el volatus roanu pollicem [sinistrura pollicem, orig.] tencas»

0*5.) Id habet OrigcneSj inlerprcte Ilicr. circa med.

7i«A DECRETI PARS XI. — DE INCANTATORIBUS, ETC. 7.5«
His adjunguntur millia inanissimarum observatio- & CAP, 14. — Rerum inhonestarum nullam essesocie-
tatem. Pandectarum libronvu, titulo n(legeSl).
sium; si membrum aliquod salierit, si junetim am-
amicis aut canis aut medius Si maleficii societas coita sit, constat nullam esse
hulantibus iapis, puer
societatem. Generaliter enim fvadituv revuminho-
kitervenerit. Post pauca. Hine eliam sunt illa: Li-
iiestarum nullam esse societatem.
men calcare, cum ante domum suamtransit, redire
ad lectum, si quis dum se calciat sternutaverit, CAP. 15. — De non observandh diebns Jiyyptiacis.
Augustimts super Epht. ad Galatas (ad cap. i).
redire domum, si procedens offenderit; cum vestfs
a soricibus roditur plus timere suspicionem futuri Intelligat lector adtantum periculum animaeper-
tinere superstaliosas temporum observaliones^ ut
mali quam prsesens damnum dolere. Item, ibidem,
su- dicafcApostolus : Timeo vos, ne forte sine causa la-
cap. 21, at. Neque illi ab hoc genere perniciosae
Genethliaei boraverim invobis (Gal. iv). Quod cum Janla celc-
perstitionis segregandi sunt, qui pro-
die- foritate atque auctoritate per orbem tervavum in
pter natalium [«/. naturalium] considerationes
vocantuv. Ecclesiis legatuv, plena sunt conventicula nostra
rum, nunc autem vulgo "mathematici
hominibus qui tempora revum agendavum a mathe-
el
Nani ipsi, quamvis vevam stellarum positionem,
maticis accipiunt. Jam -«.erone aliquid incboetur,
cum quisque nascilur, conseclenlur et aliquando aut hujusmodi quovumlibet operuni
etiam pervestigent, tamen quod inde conanlur vel jj aulaadificiorum,
diebus quos iEgyptiacos vocant, saepe etiam nos
actiones nostras. vel actionum «yenta prasdioere, sioneve non dubitant
nimis errant. Ilem de eodem, ibidem cap. 25. Hoc
salubriter divina aucto- CAP. 16. —De non observandh Ealendh Jannatih.
genus foruicalionis animae, Ex sermone Augusl de Kat. Jan. qui sic incipil:
riias non taeuit, neque ab ea sic deterruit animam Dies Kalendarum (96).
ut propterea talia negaret esse seclanda, quia faisa Sunt qui Kalendis Januaviis ita auguvia obser-
dicuntuv a professovibus eovum, sed eliam si dixe- vant utfocum de domo suavel aliud quodcunque
rintvoMs, inquit, et ita eveuerit, ne credatis eis heneflcium cuicunque petenli non Iribuant; diaholi-
(Deut. XKI). Non enim quia imago Sanmelis movtui cas slrenas et ab aliis accipiunt et ipsi aliis ira-
Sauli vera prsenuntiavit (I Reg. xxvm), proplerea -dnnt.
talia sacrilegia quibus illa imago praisentata est, CAP.17.— Quod viri vel feminw filios vel filias susce-
miaus exsecranda sunt, aut quia in Actibus apo- •ptas in bopiismo docere debeant. Ex serm. August.
stolorum femina ventriloqua verum testimoniuni Dominica. post Pascha, qui sic incipit: Hodiernus
ideo Paulus dies (97).
pevhibuit apostolis Domini, apostolus
femiuam illius Ves anle omnia tamviros quam feminasqui filios
pepercit spirifui illi, ac non potius
G in haptismo suscepistis, moneo, ut vos cognoseatis
-daemonii eorveptione atque exclusione mundavit
vel fidejussores apud Deum pro illis exslitisse quos visi
{Acf. xvi). Omnesigitur artes hujusmodi nug3-
ex estis de sacro fonte suscipeve. Ideo sempev eos
torise, vel nexise superstitionis quadam peslifera admonere ut eastitaiem diligant, j'ustitiam custo-
socielate hominum et dsemonum, quasi pacta inii- charilatem teneant, hoc omnihus faciant
delis et dolosae amicitise oonstituta, penitus sunt diant, sibi fieri
Christiano. quod volunt, auguria non observent, ad
repudianda et fugienda ltem, ibidem,
arbores el ad fonles vota non reddant, prseeantato-
cap. 40. Doetrinae omnes gentilium non solum si-
res et et sacrilega phylacteria, veltit dia-
mulata et superstitiosa figmenta, gravesque sarcinas boii caragios,
lahoris no- venena, refugiant, nec fuvtum faciant, nec
supervaeui habent, quae unusquisque falsum testimonium dicant. Ante omnia Symbolum
^trum duce Christo de societate gentilium exiens, et Orationem Domiiiicam et vos
ipsi lenete, et illis
debet abommari atque devitare, sed etiam liberalcs oslendite.
verilatis et mo- quos excepistis
disciplinas usui aptiores, qusedam
rum prseeepta utilissinia continent, deque uno ipso CAP._18. —Quid sit: Dies obsevvatis et menses
etc. August. ad Januarium (ep. 119,
(Gal. iv),
Deo coleudo nonnulla vera inveniuntur apud eos , c. 7).
quod eorum, tanquam aurum -et argentum, quod 0 Eos culpat Apostolus, qui dicunt: Non proficiscav
non ipsi instituerunt, sed de quibusdam quasi me- hodie, quia dies posterus est [al. posterum est],
tallis divinse providentise quse ubique infusa est, , aut quia luna sic. fertur; vel ,• Proficiscar ut pro-
eruerunt, et quo perverse atque injuriose ad obse- spera cedant, quia ita se habet positio siderum :
-quia daemonum abutuntur; -cum ab eorum misera Non agamliocin menseeommercium, quia illa stella
societate sese animo separat, debet ab eis auferre mihi agit mensem ; vel: Agam, quia suscepit meui
Chrislianus ad usum juslum praedicandi Evangelii. sem : Non plantabo vineam in hoc anno, quia bis-
Vestem quoque illorum, id est hominum quidem sextusest. Non autem quisquam sapiens arbitratur
instituta, sed tamen accommodata humanaa socie- observatores temporum reprehendendos, qui dicunt:
tati, qua in hac vita carere non possumus, acci- Non proflciscar hodie, quia tempestas' exorla est;
pere atque habere licuerit in usum converlenda aut: Non navigem, quia hybernae sunt reliquiae;
Chrislianum. aut: Tempus seminandi, quia imbribus autumnali-
(96) Exstant hujus sermonis et alla quaedam fra- inter Paschales num. 31. Caetevum eadem habenlur
gmenta in MilleloquioAug. ad titulum Kalendarum. etiam sevm. De tempore 165, 21S et 24'1.
(97) Recensetur et hic sermo ad calcem Milleloquii
 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 752..
?BI
busterra satiata est; vel si qui forle alii naturalt A diacono, quae non solum se suggeiit eriminibus ap-
effectus circa motum aeris et huraoris ad varianda petitam, verum etiam in damnata arle magicaa
tcmporum qualitates in sidevum ordinatissima
cor exsecrationis conscientiam miscuisse (98). Et ideo,
versione notati sunt. frater, inler supradiclos le decrevimuseognilorem,
CAP. 19. — De eodem, quod peceaium sil dics obsei ut si praedictum diaconum prolervitas ista convincit,
•oareet menses, elc. August. inEnchyridig, cap. 79. postquam indecenter probatus fuerit mulierem inci-
Quis sestimaret quam magnum peGcatum sit die viliter appetisse: aut eumdem ad astruenda quae
observare, et menses, et annos, et tempora, sicr jactavit aslringas, aut digna covrepllone Compe-
observant qui cerlis diebus, sive mensibus, siv scas. _^
annis volunt vel nolunt alicmid inchoare, eo quo GAP. 26. — Ut venefici captle aamnentur. Pandecia-
1 'rum lib. iv, fif. xix.
•sccunduru vanas doctrinas hominum fausta vel in
fausta existiment lempora, nisi hujus magnitudinei Veneflci capite damnentur, qui ^artibus odiosis,
ex timore Apostoli pensaremus, qui talibus ait venenis,vel susurris [susurriis] magicis homines oc-
Timeo vos, ne forle she causa laboraverim in vobh ciderint, vel mala medieamenta publice vendide-
(Gal. iv.) rint.
B CAP.27. — Quomodo impetendus sit clericus de ma-
CAP.20, — De damnatione Mathemalicorum. August
> lib. Confessionum iv (cajj. 3). leficih. Ilem.
Nonparum miramuf quod saecularibus legibus
(28, q. 2, c. Illos planetarios.) Illos planetario diaconum tuum pro crimine maleficii velis impe-
consulere no:
quos Mathematicos vocant, plane lere. Unde apostolica praeeipimus auetoritate, ut,
desistebam, quod quasi nullum eis esset sacrificium
postpositis pavilibus legibus quae sevvis polius quaai
et nullse preces ad aliquem spiritum ob divinatio ecclesiasticis debentuv ordinihus, canonicam ab eo
nem dirigerentur, quod tamen Chrisliana et vev
et dam purificalionem recipias.
pietas consequenter expellit [rep., orig.] CAP. 28. — De damnatione Paschalis arehidiaconi
nat. pro incantaiionibus suh. Ex libro Pontificali.
CAP.21. — Quod non sit credendum sortibus. Hie Paschalis non posl mullum tempus ah oflicio ar-
ronymus super Jonam (ad cap. i). chidiaconatus propter aliquas incantationes et luctt-
(26, q. 2, c. Non slatim.) Non slatim debemu los quos colebat, vel sordes [forte, sortes] quas cuni
sub exemplo Jonse sortibus cvedere, vel illud d aliis respeetoribus tractabat, Deibeatique Pelvi apo-
Actibus apostolorum huic lestimonio copulare, ub slolovum pvincipis inlevvenienle judicio privatus est,
sorle in apostolatum Mathias eligitur, cum privi fj et a Sergio in monastevio vetvusus. Post qumquen-
legia singulorum non possint legem facere commu nium pvse covdis duritia impoeniten&defunctus cst.
nem. CAP. 29. —• De soriilegh et consultoribus dauno^
CAP.^2. — Qui sint sortilegi. Isidorus Etymolooia- num. Augustinus ad viqnhiiiones Januarii (epht.
rum lib. vin, cap. 9. 119, c. 20).
Sortilegi sunt, qui sub iioniine flctae religionispei (26, q. 2, c. Hi qui.) Hi qui depaginis Evangelicis
quasdam quas sanctorumvocant sortes, divinationii sortes legunt, etsi oplandum est ut id potius fa-
scienliam profitentur, aut quavumcunque scriptura- cianl quamut addsemoniaconsulenda eoncurrant,ta-
rum inspectione futura proiiiillunt. men ista mihi displicet consuetudo, ad negotia S2e-
CAP. 25. — De clerico in maleficih deprehenso cularia et ad vilae iiujus vanitatem divina oracula
Gregorins Januarioepiscopo [Episcopo Caralitano velle converlere 1(99).
orig.] Sardiniw (lib. in regisl. episl. 24).
Paulum vero clericum qui saepe dicitur in male CAP".50. — Ut episcopi de parmcih suis sortilegos et
maleficos expeUanl, el de vana ittusione dwmonum.
ftciis deprebensus, qui despecto liabitu suo ad lai- Ex conc. Ancyrensi, cap. 1 (in fragm.).
cam reversus vitam in Africam fugerat, si ita est,
in (26, q. S, c. Episcopi.) Ut episcopi eorumque mi-
corporali prius praeveniente vindicta, praavidimus 5 nistri omnibus viribus elaborare studeant, ut peiri-
poenifentiam dari. ciosam el a diabolo inventam sortilegam et malefi-
CAP. 24. — De valicinaloribus. Capilularium lib cam arlem penitus ex paroeciis suiseradicent, et si
1, cap. "222. aliquem virum aut mulierem hujuscemodi sceleris
Vaticinalores qui se futura denuntiant scire, eaes sectatorem invenerint, turpiler dehonestatum depa-
de civitate jactentur. roeciis suis ejiciant; ait enim Apostolus t Hmreti-
CAP.2S. — jDe correctione ejus qui magica arh cum post unam et secundam admonitiomm devita,
mulierem criminaius sit. Gelashts Secundino Visi- sciens quia subversus est qni ejusmbdi est (Til. m).
nensi. I Subversi sunl et a diaholo capii tenentur qui; dere-
Atroces injurias indecorum prorsus ducimus mi- liclo Crealore suo, a diabolo suffragia quserunt,- et
nistrorum Ecclesiae vocibus irrogari, talia laicorum ideo a tali peste mundari debet sancta Ecclesia.
cum plerumque refugiant acliones. Tempus bonum Illud etiam non omittendum,quod quaedam scelerar'
siquidem honesta femina tlidicerat a magislro Paulo tse mulieres retro postSatanam eonversae (I Tin'. v),
(98) Locug depravatusJ (99) Idem prohibitum, infra cap. 52,
755 DECRETI PARS XI. — DE INCANTATORIBUS, ETC. 7Si
daemonum illusionibus, et phantasmafibus seductse, k dem illicila perpetrare. Et miramurcur hoc frater-
credunt se et profitentur, noclurnis horis cum Diana nitas tua districta emendave ultione dislulevit. Pvo-
paganorum dea, vel cum Herodiade et innumera ptevea seviptis prsesentibusadhortamur hos diligenti
multitudine mulierum equitare super quasdam be- investigalione perquiri, et ut veritate cognita talem
stias et multa terrarum spatia intempeslae noctis si- ineis faciatis exercerevindictam, quatenus etDeus
lentio pertransire, ej'usque j'ussionibus velut dorai- placari possit,etaliis corum ultio correctionis exem-
nseobedire," et cerlis noctihus ad ejus servitium plum sit.
evocari (100). Sed utinam hsesolsein perfidia sua per- CAP.52. — De cultoribus idolorum et
pwna eorum.
iissent, etnonmultossecum ininfidelitatisinleritum Ex eodem (ejusdem l. ep. 66 ad Jjinuar. episc
pertraxissent. Nam innumera mulliludo hac falsa Calarit.).
opinione decepta haecvera esse credit, et credendo a' (26, q. 5, c. Contra idoiorum.) Conlra idolorum
reefa fide deviat, et in errore paganorum revolvitur, cultores, vel aruspicum atque sortilegovum fvater-
cum aliquid divinitatis aut numinis extra unum nitatem tuam vehementitts pastovali hovtamuv invi-
Deum arbitratur. Quapropter sacerdotes per Ec- gilave custodia, atque publice in populo contva hu-
clesias sihi commissas populo omni instantia prae- jus rei viros sevmonem faceve, eosque a tanti Jabe
dicare debent, ut noverint hsec omnimodis falsa sacvilegii, et divini iutenlione judicii, et pvsesentis
esse, et non a diyino, sed a maligno spiritu talia vitse peviculo [al. pabulo] adhorlalione suasoria re-
phantasmata mentibus fidelium [at. infidelium, vocare. Quos tamen si emendare a lalibus atque
Vicl.] irrogari. Siquidem ipse ISatanas, qui transfi- corrigere nolle repereris, fervenli comprehendere
gurat se in angelum lucis (71 Cor. xi) cum mentem .. zelo tevolumus; et quidem, si servi sunt, verberi-
cujuscurique mulierculse ceperit, el hanc sibi per bus crucialibusquc, quibus ad emendalionem .per-
infidelitalem et incredulitatem subjugavevit, illico venire valeant, castigare. Si vero sunt liberi inclu-
transformat se in diversarum personarum species sione digna, districlaque sunt poenilentia distrin-
atque similitudines, et mentem quam captivam gendi [in poenitentiam dirigendi, orig.], ut qui sa-
ienel in somnis deludens, modo lsela, modo tristia, lubria et a morlis periculo revocantia audire
modo cognilas, modo incognitas personas osten- verba contemnunt, cruciatus saltem eos corpo>
dens, per devia quaeque deducit. Et cum solus ris ad desideratam roenlis valeat reducere sani-
spiritus hoc patitur, infidelis mens haec non in ani- tatem.
aio, sed in corpore evenire opinatur. Quis enim non CAP. 35. — De eadem re. Ex eodem ad Hadrianum
iu somnis et nocturnis ,visionibus extra seipsum p,, nolarium (l. ix reyhl., ep. 11).
educitur , el multa videt dormiendo, quae nunquam (26, q. S, c. Pervenit ad tws.) Pervenit ad uos
viderat vigilando ? Quis vero tam stultus et bebes . quod quosdam incantatores atque sortilegos fueris
sit, qui hsec omnia quse in solo spirilu fiunt, eliam insecutus. Et omnino nobis sollicitudinem hanc ze-
in corpore accidere arbitretur, cum Ezechiel pro- lumque tuumgratumfuissecognoscas; sedmolestc
pheta visiones Domini in spiritu non in corpore vi- talimus, quod te dubilare, ne ab eis nobis contra
dit (Exech. m), etJoannes apostolus Apocalypsis experientiam tuam subripi potuisset, didicimus,
sacrariienta in spiritu, non in corpore vidit et au- cum certus esse acscire debueris hoctibi apud nos
divit, sicut ipse statim inquit: Fui in spiritu [sicut ad commendationem magis proficere, non ad cul-
ipse dicit: Slatim, inquil: fui iu spiritu. orig.] : Et pam ascribi; et ideo studii lui sit sollicite quse-
Paulusnon audet sedicere raptum iu corpore? (I rere, et quoscunque inveneris hujusmodi Christi
Cor. xn). Omnibus itaque puhlice annuntiandum inimicos, itadistricta ultione corrigere, ul et nos de
est, quod qui talia et his similia credit, fidem per- experientia tua melius possimus habere j'udicium, et
dit, et qui fidem reetam in Deo non habet, hic non Dco te nostro (quod maxifue studendum est) valeas
est ejus, sed iliius in quem credit, id esl diaholi. commendare.
Nani de Domino nostro scriptum est : Omnia per
*-*CAP. 54. — De iiih qui rilum paganorum obser-
ipsum facla sunl (Joan. i). Quisquis ergo aliquid vant. Ex conc Bracarensi, cap.ti (c 71, syn.
credit posse fteri, aut aliquam creaturam in me- Gresc. MartiniBrucar.).
lius aut in deterius immutari, aut transformari
in aliam speciem, vel in simiUtudinem, nisi ab (26, q. S, c. Non liceal.) Si quis paganorum
eonsueludinem sequens divinos et sorlilegos in
ipso Creatore qui omnia fecit, et per quem omnia suam inlroduxerit, quasi ut malum fo-
facta sunt, pvocul dubio iniidelis est, et pagano domum
ras mitlat, aut maleficia inveniat, quinque annos
deteridr.
CAP.5i. — De culloribus afborum. Ex reghtro Gre- poeniteat.
gorii (l. vn, ind. 1, ep. 20, ad Agnellum episc CAP.5S. — De illis qui augurih el inc.antatoribns
Terratinw). subserviunt. Ex conc iv Carihaginensi, cap. 89.
Pervenit ad nos quosdam (quod dici nefas esl) (26, q. 5, c. Augttrih.) Auguriis vel incantatinni-
avbores colere, et multa alia contra Chrislianam fi- bus servientem a convenlu Ecclesiseseparandum

(100) Idem refert et August- lib. De spirilu ct anims, jap. 18.

 735 ' D, IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 75C-
tiecernimus; similiter et Judaicis superstitioiiibus; A pro domo faeienda, et ad eonj*ugia socianda, Scri-
Tel feriis inhaerenlem. ptum est enim : Onmia qumcnnque facitis in verbo
CAP. 56. — De eadem re. Ex Pomilentiali Re- aut in opere , in nomine Domini noslri Jesu Cliristt
mano. facile, gratias agentes Deo (CoL m). Si quis auteni
Qui auguriis vel divinationibus inserviunt, vel fecerit, severissimo corripiatur, et canonice poe-
qui credit ut aliqui hominum sint inuriissores tem- niteat.
pestalum, vel si qua mulier divinationes vcl in- CAP.41. —De mulierculh qum infantes suos pre-
cantationes diabolicas fecerit, septem annos poe- sanitate in fornace, aut sttper lectutn ponunl. Ex
nileat. pxnit. Bedm presbyteri.
1 CAP. 57. — De ifth qui sorles observanl. Mulier si qua filium suum ponit super tecluni aut
Auguria vel sorles, quai dicunlur false saneto- in fornacem pro sanitatefebrium, annum unum poj
rum, vel divinaliones qui| observaverint, vel qua- niteat.
— Quod non liceat iniquas observationes
rumcunque scripturarum, Jvel volura voverint, vel CAP.42. Ealendarum. Ex decreth Marlini ephcopi
persolverinl ad arborem vel ad lapidem, vel ad agere
(c 75 syn. Grwc).
quamlibet rem , e.vcepto ad Ecclesiam , omnes c. Non licet iniquas.) Non licet ini-
(26, q. 1,
rxcommunicentur. Si ad ipocnitentiani venerint-, ^
quas observationes agere Kalendarum , el otiis
clerici annos trcs , laici unum et dimidium poe- lauro aut viriditate arborum
uiteant. vacare, neque
j domos. Omnis hsac ohservatio pagano-
CAP. 58. — De excidendis arboribus quas vulgus eingere
c.olit. Ex concilio Nanhelensi, cap. 8 (sub Fcr- rtim est.
moso. c. 20). I CAP.45. — De iilh qui Kalendas Januarii ritu paga-
Summo slndio dccerlare tlebent cpiscopi et eorum tiorum colere prmsumunt. Ex decretisZachariw pa-.
, pm, cap. 11.
lninistri, ul arbores dsemonihus consecratse quas 7, c. Si quh Kalendas.) Si quis Ifalen--
(26, q.
vulgus colit, el in tanta veneratione habet, ut nee das Januarii ritu paganorum colere vel aliquid
ramum vel sureulum inde audeat amputave, vadiei-
novi facere propter novum annum, aut men- "
ins excidantuv atque comburantur. Lapldes quoque plus
ses cum Iampadibus vel epulis
<«mosin riihiosis locis et silvestribus dsemonum 1E- in [mensas, Grat.J
domibus suis prseparave, el per vicos et pla-
'dificalionibus deeepti veneranlur, ubi et vota vo- teas cantoves et chovos ducere ana-
prsesumpserit,
vent et deferunt, fundilus effodiantur, alque in lali ihema sit.
Joco projiciantur, ubi nunquam a eulloribus suis
CAP.44. — De eadem re. Ex concitio Rothomagensi,
venerari possint. Et omnibus annunlietur quantuES cap. 3.
p
seelus sit idololalria, et qui haec veneralur et colit Si quis in Kalendis Januarii aliquid fecerit
«uasi Deutn suum negat, et Chrislianitati abrenun- quod a paganis inventum est, et dies observat, et
tiat, el lalem pcenitrnliam inde suscipiat quasi idola menses, et lunam, et eorum effectiva potentia ali-
adorasset. Omnibusque interdicalur ut imllus vo- quid sperat in melius aut in deterius verti, analbe-
tum faciat, ant candelamjvel aliquod munus pro ma sit.
salute sua rogaturus alibi deferat, nisi ad ecclesiam CAP.45. — De bubutch vel venatoribus quisuas in-
Domino Deo suo. Scriptum estenim : Voveteetred- cantaliones exercuerint. Ex eodem, cap. 4.
dile Domino Deo vestro (Psal. Lxxv).Novimus siqui- Perscrutandum est, si aliquis subulcus vel bubul-
dem quanta Dominus antiquo populo per prophctas cus sive venator, vel cselevl huj'usmodi dicat diabo-
suos iRinatus est, qui in lucis sacrificabant, et in lica carmina super panem, aut super herhas, aut
excelsis immolabant, si quis haec transgressus fue- super qusedam nefaria ligamenta, el hsec aut in ar-
rit, fidem perdidit, cf est infideli delerior (I Tim. v). bore abscondat, aut in bivio, aul in trivio projiciat
Et idcirco • omnimodo a sanctae Eeelesise consor- ut sua animalia liberet a peste et clade et allerius
tio abscindatur, et nisi digne poenitucrit, nonreci- perdat, quse omnia idololatriam esse nulli fidelium
piatur. _ ]5) dubium est, et ideo summopere sunt extermi-
CAP.59. — De illis qui cfmmonibusimmotanl. Ex nanda.
pmnit. Theodoii. CAP.46. •—Quod non ticeat mnlieres Chrhlianas va-
Nam de his qui daemonibus immolanl Theodori nilatcs in suis lanificih observare. Ex conc Brac,
episcopi constitutiones habemus, in quibus scri- cap. 11 (cap. 7S syno. Grwc Marli'. Brac).
ptum est: Qui immolant dsemoniis in minimis, anno (26, q. 5, c Non liceal Chrhlianh.) Non liceat
uno poeniteanl; qui vero in magnis, decem annos mulieres Chrislianas vanitatem in suis lanificiis ob-
pceniteant. j servare, sed Deum invocent adj'utovem, qui eis sa-
CAP. 40. — De illis qui ^lraditiones gentilium ob- pientiam texendi donavit.
servant. Ex concilio Bracarensi, cap. 20 (c. 72 CAP.47. — Quod non liceal in herbarum collectioni-
syn. Grwc Marli. Bracar. episc). bus incantationes adhibere. Ex eodem, cap. 21 (ib.,
(26, q. S, c. Non liceat Chrhtianis.) Non liceat c 74).
Christiauis tenere tradiliones gentilium et observa- (26, q. 5, c. Non liceat Chrhtianis.) Non lieet in
re, vel colefe elementa, aut lunam , aut stellarum collectione herbavum medicinalium aliquas obsevva-
eursum, etinanem signorum fallacianrconsideiave liones vel incaptationes attendere [observarej, nisi
757 DECRETI PARS XI. — DE INCANTATORIBUS. ETC. 758
tanlitm cum Symholo divino, et Oralione Dominica, r\ torem dsemonum [inyocator esl aseintmum], vel di-
ut Deus et 1)ominus noster honoretur. _ . vinos quos hariolosappellant, vel aruspices qui au-
CAP.48. — De itlis qui ad fonles vel ad arbores fa- guria colligunt,. consuluerit, clerici ab omni oflicio
culas accenderint. Ex eodem, cap. 22 (conc. Are remoli, tres annos; laiei, duos annos poemleanl.
lat. II, c. 25). CAP. 56.,—Deillhqui nocturna sacripcia dwmonum
'
. Si in alicujns presbyteri parcecia infidetes aut fa- celebraverinl. Ex Peenit. Romaii.
culas accenderint, aut arhores, aut fontes, aut saxa Quicunque nocturna sacrificia dsemonum celebra-
venerantur, si- hoc eruere neglexerint, sacrilegium verint, vel ineantationibus dsemones quacunque ar.e
sefeclsse cognoscat prsesumptor aut hortator rei ad vota sua invitaverint, tres annos pcenileant.
ipsius. Si admonitus hoc emendare neglexerit com- CAP.S7. — De illh qui ad arbores, vel ad fontes
munione [sacrilegii se esse reum cogn. dominus aliqua vola voverint. Ex concilio Agalhehsi,cap. 5.-
' Perscrutandum est, si aliquis vola ad arboves,
autem vel ordinalor rei ipsius. Si admonitus emend.
noluerit, et c. orig.], privetur. vel ad fonles, vel ad lapides quosdam quasi ad &l*
CAP.49. — fJf vaticinatores cwsi ejiciantur. Ex con- taria faciat, aul ibi candelam seu quodibet munus
tUio Arelatensi, cap. 11. Jeferat, veluti ibi quoddamnumen sil quod bo-
Valicinatores qui se futura scire dicunt caesi de num aut malum possil inferfe. - -
jj
civitafe ejiclantur. CAP. 58. — De illis qui quando luna obscuratur
CAP. SO; r— Item de mulierculh incantatricibus. . •, clamores suos et maleftcia sua exercuerint. Ex
Ex Pwnit. Roman. conc Arelatensi, cap. 5. " .
Mulier si dhinationes vel incantationes diabolicas Quicunque exercuevint baec quarido luna ohscu-
fecerit, annum unum poeniteat, vel tres quadrage- vatur, ut [et] cum clamoribus suis a' maleficiis
simas, vel quadraginta dies, secundum qualitatem [malefieiissuis] et sacrilego usu se posse defendere
delicli. credunt, et quicunque divinos prsecantatoves, phy-
CAP.51. — De illis qui manducant aul bibunt, aul lacteria etiam diabolica, vel characteres diabolicos,
portant super se aliquid ad Dei judicium subverten- vel berbas, vel succinos suis velsibi impendere-ten-
dum. Eso. conc. Triburiensi, cap. 4.
Si quis manducat, aut bibit, aut portat super se taverint, vel quintam feriam in honorem Jovis vcl
unde existimat Dei judicium perverteve posse, et Kalend. Januarii secundum paganam eonsueludi-
exinde comprobatus fuerit, eadem sententia feriatur nem honorare prsesumpserint, monachus quinque,
clericus quatuor,laicus duos annos pceniteat.
qua magi et harioli et fncantatores feriuntur.
CAP.S2. — De itlis qui in tabulis aul in codicibus fu- CAP. 59. — De illis qui vanitales suas in .excubiis
tura requirunt. Ex Pwnitenlia Tlieodori. G exercuerint. Ex eodem concilio, cap. 3 (102)..
latabulis vel codicibus sorte futura non suntre- Laici qui excubias funeris ohservant, cum timore
<juirenda, et ut nullus in Psalterio vel inJEvangelio, et tremore et revereritia hoc faciant. Nullus ibi prse-
vel in aliis rebus sorliri praesumat, nec divinationes sumat diabolica carmina cantare, non joea ct salta-
aliquasin aliquibus rebus observare. Quod si fecerit, tiones facere, quae pagani diabolo doeei.te adinve-
.quadraginta dies poenileat. nerunt. Quis enim nesciat diabolicurn cs3e, cl non
CAP.53. — De illis malefich qtti sperant se mentes - solum a
hominum posse perverlere. Ex Pwnit. Roman. religione Christiana alienum, sed etiam
Maleficivel incantalores, vel immissores tempe- humanse naturae esse contrarium, ibi laetari, in-
cantare et cachinnis ora dissolvi, et omni
slatum, vel qui per invocationem daemonum men- ebriari, affectu
tes hominum perturhanl, analhematizati abjician- pietale et chari tatis postposilo quasi de fra-
tur. Et si emendare voluerint, clerici tres annos, terna morte exsultare, ubi luctus el planctus flebili-
bus [ffdelibus, Vict.] vocibus debuerat resonare pro
iaici unum annum pceniteant.
fratris ? Patres si quidem Veteris ac
CAP.54. — De eadem re. Ex concitio Agatliensi, amissiorie cbari
. cap. &(101). Novi Testamenti mortes sanetorum virovum legi-
Perquirendum est si aliqua femina sit quse'per mus riiultis in locis cum fletu deplorasse; in nullo
quaedam maleficiaet incantationes mentes hominum autem loco qui a saeculo recessevant, exsultasse.
se immutare posse dicat. id est ut de odio in amo- Nam et Jacob patriareham flevit tola _E°yplus se-
rem,- aut de aroore in odiu-m convertat, ut [aut, ptuaginta diebus, Et Joseph et fratres ej'us cum pa-
Vict.] bona hominum aut daranet aut subhpial. E( trem deferrent in terram Chanaan ad sepelienduro,
si aliqua est quse se dicat cum dsemonum turba in celebrantes exsequias ad aream Athael [«/., Atadj,
similitudinera mulierum transformatam certis nocti- quse sita esl trans Jordanem, planctu magno atqse
bus [nocturnis horis] equitare super quasdam be- vehemcnti impleverunt septem dies. Tantus autcni
slias, et in eorum consovlio adnumeratam esse, fuit planctus ut locus inde nomen acceperit (Gen, L).
hsec talis omnimodis scopis correcta ex paroecia Elde beato Stephano legimuSquod sepelierunt cum,
sive curaverunl viri timorati, et fecerunt planctum
ejicialur.
.CAP. 55. — Deillis qui ad suas vanitales perficiendas magnum super,'eum (Acl. vm). Et ideo talis inepta
dmmonesinvocahi. Ex Pwnit. Bedw presbyteri. laelitia et pestifera cantica ex auctoritale Dei inler-
Quicunque pro curiositate futurorum vel mvoca- dicenda sunt. Si ouis aulem cantare desiderat, Kv-
' - •
{JOI)Aivn"ectiturad calcem. (102) Annectitur conc. iu. Arelatens..
 759 D. IVOMS CARNOTENSIS EPISCOPI ~W
rieeleison cautet; sinaliter [autem], omniuotaceat. A quam raederi; sed hsec esse Iaqueos et insidias an-
Siu autem lacere non vull, in crastino a presb) teroi liqui hostis, quibus ille perfidus genus huraanum
taliter coerceatur, ut caeleri timeant. decipcre nitilur; et si quis hsec exercuerit, clericus,,
CAP. 60. •—De eadem re. Ex concilio Metdensi, degradetur, laicus, analhematizetur.
cap. 10 (et conc Eliberil., cap. 5S). CAP. 66. — De illis qtti salulem non a Salvatore, sed
- ab ejus creatura requirttnl. Atigust. in lib. De civit.
Placuif prohiberi, ne feminse in ccemeterio.pervi- Dei.
gilent, eo quod ssepe sub obtentu orationis et reli- Omnh sapientia a Domino Deo est et apud illum
gionis, latenter scelera commiltant.
futt semper, et esl anle wvum. Arenam maris et plu-
CAP.61. —De conviviis quw fiunt rilu paganorum. viw
Exconcilio Africano, cap. 27 (sub Cwlest. I). guttas, et dies swculi quis dinumeravil ? Atlitn-
'lilud etiam petendum, ut, quoniam conlra prse- dinem cwli el lalitudinem terrw et profundum abyssi
cepta divina convivia multis in loeis exercenlur, quis dimensus est ? Sapientiam Dei prwcedenleni om-
nia quis invesligavil ? Prior omnium creala est sa-
quse ab erroregenlili attracta sunt (ita ut nune a
et inlelleclus vrudenliw ab cevo. Fons sapien-
paganis Christiani ad hsec celebranda coganlur, ex pienlia,
liw verbum Dei in excelsh, et ingressus illius man-
quaru temporibus Christianorun". imperatorum per-
secutio altera iieri occulte vidcatur) vetari talia ju- „ data wlerna (Eccli. l) (26, <-/.2, c. Qui sine Salva-
beant, et de civilatibus et de possessionibus inipo- lore). Qui enim sine Salvatore salutem vult habere,
sita poeria prohiberi, maxime cum eliam in natali- et sine vera sapientia sestimat se prudentem iieri
bus beatissimorum marlyrumper uonnullas civita- posse, noii salvus sed aeger, non prudens scd stul-
tes et in ipsis loeis sacvis talia committere non re- tus, in segritudine assidua iaborahit, "et in caecitale
formident. Quibus diebus etiam (quod putloris est • noxia stultus et demens permanebit. Ac proiude
dicere) saltationes sceleratissimas per vicos atque omnis inquisilio et omnis curalio quse a divinis, et
plateas exerceant, ut malronalis honoret innume-- magis vel ab ipsis daemoniis in idolorum cuUnra ex-
rabilium feminarum ptidor devole venientium ad petilur, mors polius dicenda est quam vita, et qui ea
sacrallssimum diem, injuriis lascivientium appela- sectanlur, si se non correxerint, ad seternam perdi-
tur, ut etiam ipsius sanclse religionis pene fugiatur lionem lendunt, Psalmista dicenle : Omnes dii gen-
accessus. tium dwmonia sunt (Psal. xcv), qui per deceplos ho-
mines alios decipere quotidie gestiunt, ut perdilio-
CAP. 62. —De eadem tc. Ex decreth Leonhpapm nis suse facianteos esse parlicipes. Itaque hsec va-
(ep. 92 Leonis pap. 1, ad Ruslicum Narbonen.
episc, c 17). nitas magicarum artium ex traditione angelorum
Qui convivio solo gentilium, et escis immolaticiis Q malorum in toto. lcrrarum orbe-plurimis sseculisva-
usi sunt, possunt jej'uniis et manus impositione luit, per quamdam scientiam futurorum et inferno-
purgavi, ut deinceps ab idololhytis ahstinentes sa- rtim, et per inventiones eorum inventa sunt aru-
cvamentorum Christi possint esse participes.'Siau- spicia, auguraliones, et ipsa quse dicuntur oracula,
tem aut idola adoraverunl, aut homicidiis vel for- et necromantia.
nicalionibus contaminati sunt, ad communioneai CAP.67. — De invenloribus magicw arlis, et ne-
eos, nisi per poanitentiam publicam, non oportet cromanlia. Ex diclis Augusl. (Isidvrtts, lib. vin
admitli. Etym., c 8).
C VP.65. — Ne fidetes in cmmelerih prandere prwstt- (26, </., c. Nec mirum.) (105) Necmirum de mago-
mant. Ex concilio secundo Bracarensi, cap. 70 nun praesligiis,quorum in tantuni prodiere maleficio-
(c 69 syn. Grwc. Marti. Braca.). rum artes, ut etiam Moysj in illis signisiresisterenf,
(De cons. dist., c. Non oportet.) Non liceat Chri- vertentes virgas in dvacones, aquasrin sanguineni
stianis pvandia ad def.unclorum sepulchra deferre, (Exod. vn). Fevtuv etiam in gentilium libris, quod
el sacriiicare mortuis. quaedam maga/famosissinaa Circe, socios Ulyssis
- CAP.64. — De illis qui bahaliones fecerint, et se in mutaverit in beslias. Legitur et de sacrificio quod
atienas formas transmutaverinl. Ex eodem conc, X)Arcades Deo suo Dycseo immolabant, ex quo qui-
cap. 80. cunque sumerent in bestiarum formas converleven-
Si quis balationes anle ecclesias sanctorlim fece- tuv. Sed hsec omnia magicis pvaesligiis potius finge-
rit, seu qui faciem suam transmutaverit (transfor- bantuv quam revum verilale complerentur. Ut ergo
maverit) jn habitu muliebri, et mulier in hahitu • ipsi errores ignorantibus manifesti flant, de eorum
viri, emendatione pollicita tribus annis pceniteal. proprietate atque inventoribus, juxta traditionem
CAr. 6S. — Quod incantaliones el magicw arles la- majorum, primum dicere congruum arbilramur.
quei diaboli sint. Ex diclis Auguslini. Magi sunf, qui vulgo malefici ob facinorum suorum
(26, q. 7, c Admoneant.) Admoneant sacerdotes magnitudinem nuncupantur. Hi permissu Dei ele-
fideles populos, ut noverint magicos artes incanla- menia conculiunt, lurbant mentes hominum minus
tiouesque quibuslibet infirmilatibus hominum nihil confidentium in Deo ac sine ullo veneni haustu,
posse remedii conferre, non ammalibus languenti- violentia tantum carminis interimurit. Uricle el La-
'bus, claudicanlibusve, vel etiam moribundis quid- canus:

(105) D. promptum cxA.155.lib vrni De civitateDei, c. 17 et!8.

761 DECRETI PARS XI. — DE INCANTATORIBUS,ETC. 762
Mens hansii nulla sanie pollula venent A iuterpretantur. Hi sunt qui vulgo mathemafici vo-
Incantata peril. cantur, cuj'us superslitionis genus constellationes
LUCANCS, Pharsal, lib. vi, vers. 457. Latini vocant, id est notationes sidevum, quomodo
Dsemonibus enim accitis audent ventilare, ut quis- se habeant cum quisque nascituv. Primum autem
que suos] perimat malis arlibus inimicos. Hi etiam genus, id est stellarum interpretes, magi nuncupan-
sanguine utuntur, et victimis saepecontingunt cor- tur, sicut de his legitur qui in Evangelio natum
pora morluorum. Necromanlii sunt, quorum prse- Chiistum aiinuntlaverunt (Matth. n). Postea hoc
cantalionihus videntur resuscilali morlui divinare et nomine soli malhematici dicti sunt, cujus artis
ad interrogata respondere; v.x/>o?eniin Graece mor- scientia usque ad Evangelium fuit concessa, ut
tuus, pjoy-ihx.divinatio nuncupatur. Ad quos susci- Christo edilo nemo exinde nalivilateni alicujus de
tandos cadaveri sanguis adjicitur; nani amave san- coelo iuterpretetur. Horoscopi dicti sunt, quod horas
4ruinem daemones dicunlur. Ideoque quoties necro- nalivitatis hominum specularentur dissimili et di-
mantiaTit, cruor sequse[aqua] miscelur, ut colore verso fato. Sortilegi sunt, qui sub nomine ficfsere-
sauguinis facilius provocentur. Hydromantici ab ligionis, per quasdam quas sanctorum sortes vocant,
aqua dicli. Est enim hydromaulia in aquae inspe- divinalionis scientiam profilenlur, aut quarumcun-
ctione umhras dsemonum evoeare, et imaginesludi- D que scripturarum scientise inspectione futura pro-
ficalionis [imagineas ludificationes; imagines et lu- mittunt. Salisatores vocati sunt, quia dum eis mem-
dificationes] eorum videre, ihique ab eis aliqua au- brorum qusecuuque partes salierint, aliquid exinde
dire. Uladhibito sanguine etiam inferos peihibentur prosperum seu triste significari prsedicunt.
suscitare. CAP.69. •—De exsecralibus remedih quw medici sttis
CAP.68. — De variis generibtts divinalionum. Ex prwcantationibus faciunt. Ex dictis ejusdem (ibid.
diclis ejusdem (ibid., proxime post). proxime subjungitur) {104).
(26, q. 4, c. Igitur genus.) Igilur geiius divina- (26, q. 5, c. Nec mirum.) Ad haee omnia supradi-
tionis a Persis fertur allatum. Varro autem dicit cta pertinent etligaturse exsecrabilium remcdiorum,
divinationis quatuor esse geueia, terram, aqtiam, quse ars commendat [condemnat, habet August. et
aerem etignem. Hinc geomantiam, bydromantiam, Isidor.] medicorum, seu in prsecantationibus seu in
aeromantiam, pyromantiam, dietam autumant. Di- charactevibus, vel in quibuscunque rebus suspen-
vini dicli sunt, quasi deo pleni; divinitate cnim dendis atque ligandis. In quibus omnibus avs dsemo-
plenos se esse assimulanl, astutia quadam fraudu- num est ex quadam pestifera societate hominum et
.snta [fallendi] hominibus fulura conjectant. Duo angelorum malorum exorla. Unde cuncta vitanda
astem sunt genera divinationis, ars etfuror. Inean- " sunt Christiano el omni penilus exsecralione repu -
tatores vero dicti sunt, qui artem vcrbis peragunt. dianda atque damnanda. Auguria autem s.:.<Uavium.
Arioli vocati sunt, propler quod circa aras idolo- Hsee autem Phryges pvimi invenevunt. Pvaestigium
rum nefarias preces emittunt, et funesta sacrificia vevo Mercuritis primus dicitur invenisse. Dictum
offerunt, hisque celebritatibus dsemonum accipiunt est autem prsestigium quod prsestringat aciem ocu-
responsa. Aruspices nuncupanlur, quasi horarum lorum. Aruspicinae aitem primus Etruscis tradi-
inspectores. Dies enim et horas in agendis negot-is disse dicilur quidam Tages [Sifages, orig. el Vict.].
operibusque custodiunt, et quid per singula tempora Hic ex hovis avuspicinam dictavit, ef postea non
observare debeat homo intendunt. Hi etiam exta appavuit. Nam dicitur fabulose, arante quodam ru-
pecudum inspiciunt, et ex eis futura praedicunt. . stico, subito hic ex glebis exsiluisse et aruspicinam
Augures sunt qui volatus avium et voces intendunt, dictasse qua die et mortuus esl. Quos libros Romani
aliaque signa rerum vel observationes improvisas ex Etrusca lingua in propviam mutavevunt. Hactcnus
hominibus occurrentes ferunt. Iidem et auspices. Isidorus. His evgo povtentis per dsemonum fallaciam
Nam auspicia sunt quse iter facientes observant; illuditur curiosilas humana, quando id impudenter
dicta autem sunl auspicia quasi avium aspicia; et appetunt scire, quod nulla ratione eis compelit in-
auguria quasi avium gavvia, hoe est avium voces et vestigave. Ac ideo datur poteslas immundis spivili-
linguse. ltem augurium quasi avigerium, quod aves bus, ut pev vasa sibi apta, hoc est pravos homines,
gerunt. Duo autem sunt genera auspiciorum, uiiBm seducant illos qui spernunt veritatem et credunt
ad oeulos, alterum ad aures pertinens. Ad oculos mendacio, et, j'uxta Pauli sententiam, sanam doctri-
scilicet volalus, ad auresvox avium. Pythonissaea nam non sustinebunt, sed ad sua desideria coacerva-
Pylhio Apolline diclae, quod is auclor fueril divi- bunt sibi maghtros prurientes auribus, et a verilate
nandi. Astrologi dicti sunt eo quod in astris au- quidem audilum averlent, ud fabutas autem conver-
gurantur. Genethliaci appellati sunt propter nata- lentur (II Tim. iv). Onerati peccalis ducuntur varih
litiorum considerationes dievum; geneses enim ho- dcsiderih setnper disccntes, et nunquam ad scientiam
minum pev duodecim cceli signa describunt, side- veritalh perveuientes (II Tim. m). (26,q. 4, c. Scien-
rumque cursus, nascentium mores, actus et eventus dum.) Qucmadmodum autem Jannes, et Mamhres
praedicere conanlur, id est quis quali signo fuerit resisterunt Moysi (Exod. vn), ita et isti resistunt
nalus, aul quem effeclum habeat vitse qui nascilur vevilati, homines covvupti menle. reprobi circa fi-
(104) Principium decerptumj.sl cx lib,_n August. De docf. Cljri.sty c. 20 et 25.
703 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 764
diem, sed ultra non proficicnl. Insipientia enim eo- A movtem potuit prsevidere, cum hoc situnde fallit el se
rum manifcsla erit omnibus, sicut et illorum fuit. in Dei potestate vuli adorari? (Apoc 11.)Namfanta
Nec ideo quisquam credere debet quoslibet magicis hebetudine demens effectus esl Saul, ul ad Pythe-
artibus' aliquid facere posse sine permissu Dci (qui nissam confugeret; depravatus enim causa peccali,
omnia quae fiunf, aut justo judicio facit, aut per- ad haec se contulit quae damnaverat. Sed si quis
missu suo ila fieri sinit) quod prsedicti magi legun- propter historiam 'et ea quae verbis expressa sunt,
lur similia fecisse Moysi, .qui virgam suam prcjecit, putet non prselermittenda ne ratio hisloria. inanis.
et conversa est in draconem, projeceruntque ipsi sit, recte faciet quidem, si tamen minime istud ad
singuli virgas suas, quae versoe sunt in dratoncs, sed vcri rapial rationem, sed ad visum et inlcllectum
deVoravit \irga Aaron virgas eorum (Exod. vn). Saul. Nequc enim reprobus factus poterat bonum
[Aug , L. q. super Exod., 9..21.] Non enim fuerunt iiilellectum habere. Hisloricus enim mentem Saul
crealoves dvacoiium nec magi, nec angeli mali, qui- et babitum Samuelis descripsit, ea quse dicta et visa
bus ministiis illa opevabantuv. Insunt enim vebus sunt exprimens, praetermittens si [sive.] vera an
covpoveis pev omnia elemcntaquaedam occultsesemi- falsa-sint. Quid enim ail? Audiens in quo habitu
narise rationes, quibus cum data fuerit opportunitas esset excitatus. intellexil, inquit, hunc esse Samue-
temporalis alque causalis, prorumpunt in species B lem (I Reg. xvin). Quid inlellexerit retttlit, et quia
debiias suis modis et finibus. Et sic non dlcuntuv Jionhciieintellexit, contra Scripturam alium adora-
angeli qui isla faciunl, animaliiim cveatoves', sicut vit quam Dominuro, et putaus Samuelem, adora-
ncc agricolse segetum vel arborum, verquorum- vit dlabolum, ul fructum fallaciac suae haberet Sa-
cunqtie in lerra gigneniium, creatorcs dicendi tanas. Hoc enim niliiuv, ut adoretur quasiDeus. Si
sunt, quamvis noverinl prsebere quasdam visibiles enim vere Samuel illi apparuisset, noirutitjue -\ir
opportuniiales et causas, ut illa nascaniur. Quod juslus permisisset se adorari, qui praedicaverat
autcm isti faciunl visibilitcr, hoc illi invisibilitcr; Deuin solum esse adorandum. El quomodo homo
Deus vero solus unus creator esl, qui causas ipsas Doi qui cum Abraham refrigerio erat, dicebat ad
et rationcs scminarias rebus inscruil. (Augttsl. lib. virum pestilenliae, dignum ardore gehennse : Cfas
Qttwsl. Ycteris ehNovi lest.,c 27.) Prsetcrea quidam mccum eris? His duobus litulis subtilitatem fallaciae
qua-rendum puianl, quomodo Scriptura narrct Py- suse prodidit improvidus Satanas, quia et adorari
thonlssam Saniueleni prophetam suscitasse ad col- se pcrmisit sub habitu et nomine Samuelis contra
loquium Saul irapiissinii regis (I Reg. xxvm),"si Py- legcni, et virum peccatis pressum (cuin magna di-
thonica divinatio crrori magicse arlis deputanda sit. stanlia peccalorum ct justorum sit) cum Samuele
Quihus ita responderi potcst indignum [malignum] justissimo futurum mentitus est. Verum potest vi-
omnliio faeinus esse, si secundura verba hisloria. deri si de Samuclis nomine taeeatur, quia Saul cum
commodetur assensus. Quomodo enim polerat flcri, diabolo fttturus erat, "ad eum enim transmigravit
ut artc magica attrahrrelur vir cl nativitaie [a nali- qiiem adoravil. Scmper enim diabolus sub vclamine
vilale]sanclus, et vjtse operibus justus; aut si 11011 latens prodit se, dura ea confingit' quse abhorreant
altractus esl, consensil? Quod utrumque de v.iro personis per quas fallere nitiluv. Si autem quilibet
juslo credere, absurdum est [advcrsum esfj. Si cnim opponit, ac dicit : Quomodo eveniunl illa quae illi
invitus adductus est, niillum suffragiiiin habet ju- divini proedicuiit fulura, aut qttomodo possunt aegris
stitia; si autem voluntarius, amisil meriluh. spiri- praebere medelam, aut sanis immillere segritudi-
tuale, quod positus in rarne quaesiverat. Quod valde nem, si aliqiiid propriae virtulis ac poteslalis non
absurduin est, quia binc qui j'ustus recedit, perma- habent? Hoc anobis recijriat responsum, quod ideo
nelj'ustus. Porro aiitem hoc est pvspsligium Satanse, quisquam non dehet eis credere, quia aliquando
quo 111pltivimos fallal, ciiam bonos in i.otestate sc eveniunt quse praedicunl, aut sanare videnlur lan-
habere confingat. Otiod Apostolusinter ca^lera osten- guidos, vel laedere sanos, quia hoc permissu Dei iit,
dit dicens : Ipse Satanas iransfigural se in angehtm n ui ipsi qui haec audiunt vel vident probentur, et ap-
luch (II Cor. xi). Ut eiiim e.rorem facerel, in quo pareat quali fide sint, vel devolione erga Deum.
et ipse gloriareiur, in habitu viri jusii etnomine se Sicut in Deuteronomio legitur Moyses verbo Domini
subornavit, ul uihil piolicere spem quam prsedica- populo Dei praecepisse, iia dicens : Si surrexerit in
bant Dei cultoribus menliretur, qnando hinc exeun- medio lui propheles, aul qui somnium vidisse se dicat,
tes justos finxil in sua csse potestate. Sed hoc quos- et prwdixerit signum ac portentum, et evenerit quod
dam fallit, quod de morte Saul et filiorum ejus non locuttts est, el dixerit: Eamus et sequamur deos^
sit mentilus, quasi magnum sit diabolo ante occa- alienos quos ignoras, el scrviamus eh, non audies
sum morlem^corporis prseviderc, cum signa qua_dam verba propketw aut somniatcris, quia tenlal vos Do-
soleant appavcve movituvis, quippe a quibus Dei minus Deus vester, ut palam fiat utrum diligath
pvoteclio aroola*videluv, qiianlo rnagis diabolo, ettm, an non, in tolo corde ct in tota anima
quem angelica majcslale sublimem pvojihelica ova- veslra. Dominum Deum vestrum sequimini, et ipsum
cula fuisse lestantuv, de cujus'maguitudine Apo- iimele, mandata illius custodile el audite vocem ejus.
slolus ail : An ignoratis altiiudinem Satanai? Ipsi servieth, et ipsi adhwrebilh (Deut. xm), etc
(II Qfii; \i.) Quidjniruiu.efgo si iiiM-in.en-j.ropvopc [Attgust., L. quwst.superDcut., q. 19.] Uhi sanein-
 76S DECRETI PARS XI. — DE INCANTATORIBUS,ETC, 766
telligf volui-, etiam llla quse a divinantibus non A bonis hominihus praeponendos prudens quisque
secundum Deuro dicuntur, si acciderint quse dicun- censuevit. Hoe et de covporum celevitale dicimus .
tur, non accipienda sic ut fiant [vel eliam si fiant, et hac enim pvacslantia non solum a volucvibus ho-
Vicl.] quae prseeipiuntur ab eis, aut colantur quse mines, vevum etiam a multis quadvupedibus ila su-
coiuntur ab eis. Nec pvseter suam potestalem Deus pevantuv, ut in eovum corapavatione plumbei depu-
ostendit esse quod isla contingunt, sed quasi quse- landi sint: nec tamen idco sibi hsec animantium
reretuv eur ea permittat, causam tentalionis expo- genera existimant prseponenda, quibus capiendis et
suit, ad cognoscendam utique eorum dilectionem, mansuefaciendis atque in suaevoluntalis usum com-
utrum eam habeanterga Deumsuum. Cognoscendam modumque redigendis, non vi corporis, sed rationis
vero ab ipsis polius quam ah illo, qui scit omnia imperilant. (Ibid., c. 4.) Illam vero tertiam daemo-
antequam fiant. num potenliam quod diuiuma rerum experientia
CAP.70. — De natura dwmonum. Ex dictis ejusdem quemadmodum praenoscant atque praenunlient multa
(August., c.o lib. De divinalione dwmonum). didicerunt, ita contemnunt qui hsec vigilanler cu-
Sciendum vero est hanc dsemonum esse naturam vant a vcrissiraa. lucis veritate discernere, ut nec
ut aerei eorporis sensu terrenorum corporum sen- .rsalos senes plura expertos et ob hoc quasi doctio-
sum faeile prsecedant : celeritate etiam, propter B res, ideo probi adolescentes sihi antecellere existi-
aerei corporis superiorem mobilitatem, uon solum ment, ut "nec medicos, nec nautas, nec agricolas,
cursus quorumlibet hominuui vel ferarum, vcrum quos pravae voluntatis et iniquis moribus viderint,
etiam volalus avium incomparabiliter vincant. Qui- ideo putent sibi esse prseferendos quod 1111de vale-
bus duahus rehus quantumrad aereum corpus atti- tudinibus, illi de tempestatibus, illi de arbustorum
net prsediti, hoc est acrimonia sensus et celeritate generibus multa ita pvaeiiuiiliaiit, ut liavuni revum
motus.multo ante cognita prsenuntiaiit, vel nuntiant inexperto divinare videanlur. Quod vero non solum
quae homines pro sensus lerreni tarditate mirentur. qusedam dsemones futura praedicunt, verum eliam
Accessst eliam dsemonibus per tam longum tempus qii8edani mira faciunt, pro ipsa utique sui corporis
quo eoviim vita proienditur, rerum longe maj'or ex- excellenlia, cur non eonlemnalur a prudentibus,
perieotia, quam potesthominibus propterbrevitatem cam plerique iniqui ac perditi homines ita exer-
vitseproveuire. Per Las effieacias quas aerei corporis ceant corpora sua, tantaque diversis artibus pos-
nalura sortilaest, non solum multa futura praedi- sint, ut ea quihsec nesciunt, necaliquando viderunt,
cunt daemones, verum etiam mulla mira faciunt. etiam narrata vix credanl? Quam multa funambuli
Quse quoniam homines dicere ac facere non pos- csetevique theatrici artifices, quarii multa opifices
sunt, eos dignos quidam quibus serviant, et quibus C maximeque rnecbanici miranda fecerunt ? Num ideo
honores diyinos deferant arhilrantur, instiganle nseliores sunt bonis, et sancta pielate pvsedilis ho-
maxime vitio curiositatis, propter amorem felicita- w«it.-bus?Quse ideo commemovavimus, ul qui ha_e
tis falsse atque terrense, et excellenlia. temporalis. sine pervicacia et sine vana resistendi animosilate
Qui autem se ab eis cupiditatibus mundant, nec eis considerat, slmul cogitet, si de subjacenli crassiore
se ferieiidos rapiendosque [fallcndos capiendosque] roaleria, vel sui quisque cprporis vel terrae et aquse,
permitlunt, sed inquirunt et aroant aliquid quod eo- lapidum atque lignorum metallorumque variorum
derri modo scmper est, cujus participatione beali tanta quidem homines possunt, ut eos illi qui hsec
slnt, prinuim considerant non ideo sibi prseponen- non possunt plerumque stupendo in.sui compara-
dos esse dsemones, quod acriore sensu corporis lione divinos voeent, cum quidam illorum sint ar-
prsevalent aeris [aerei] scilicet, hoe est subtilioris tibus potentiores, quidam istorum moribus melio-
elementi: cjuia nec ipsis tervenis covporihus beslias res : quanto meliora et majora pro subtilissimi
silii pvseponendas pulant, quse acrius multa persen- covpovis, hoc est aerei facultate ac facilitate, daemo-
liunt : veluti sagacem canem, quia latentem feram nes possint, eum lamen sint pravitate voluntatis
olfactu acercimo sic invenit, ut ad eam capiendam Biaximequesuperbiaefastu etevidenti malitia spiritus
ducatum quemdara hommi praebeat: non utique D I immundi atque perversi. Quantum autem valeat
prudentiore infellectu aniroi, sed acutiore corporis aeris elementum quo eorum corpora prsevalent, ad
sensu ; vel vullurem, quiaprojecto cadavereexim- multa visibilia invisibilitevjmolienda, movenda, mu-
provisa longinquitate advocat; nec aquilam, quia tanda alque versanda, longum est nunc demonstra-
sublimiter volans de.tanto intervallo natantem sub re, et pulamus quod vel mediocfiter consideranti
[in] fluetibus piscem dicitur pervidere, et graviter facile occurrat. '
illisa, exsertis pedibusalque anguibus rapere; nec CAP. 71.— De divinalione dwmonuin. Ex diclh
alia multa animanlium genera quae inier hevhas ejusdem (ejusdem lib. cap. 5).
saluti sua_noxias pascendo civcumevvant, nee ali- Igitur nunc primum sciendum est, quoniam de
quid eorum quo laedantur ailingunl, cum eas homo divinatione daemonum qusestio est, illos ea plerum-
vix experimento capere didicerit, el mulla innoxia que praenunliare quse ipsi facturi sunt. Accipiunt
quod sint inexperta, formidet. Unde conjicere facile enim saepepotestatem et morhosimmiltere, etipsum
est quantum possit in' aereis corporibus sensus csse aerem vitiando morbidum reddere, et perversis at-
aerior, nec ideo tamen dsemones qui eo prsediti sunl que amatoribus terrenorum commodorum malefacta
'767 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 768
suadere; de quorum moribus cerli suut, quod sint __.colae, sed longe aculius longeque j)rsestantius pro
eis talia suadentibus consensuri. Suadent enim [mi- aerei corporis sensu solertiore et excitatlore prae-
ris ct invisibilibus modis, per illam suhtilitatem noscunt: quia et hsee ab angelis Deo summo pie
corporum suorum corpora hominum non senlien- servien.ibus ex alia dispositione ignota da_mon'tbus
lium penetrando, et se cqgilationibus eorum -per ex improviso ac repente mutantur : tanquam si ali-
qusedam imaginaria visa miscendo, sive vigilantium quid aegro extvinsecus accedat quo moviatuv, quem
sive dormientium. Aliquando autem non quae ipsi medicus veris salutis prsecedenlibus signis victu-
faciunt, sed qua. natuvalibus signis futura prseno- rum esse promiserat. Aut si aeris qualitale provisa
scunt, quse signa in bominum sensus venire non (prsevisa), diu flalurum ilhlm venfum naularum ali-
possunt, anle prsedicunt. Neque enim quia praevidet qui prsedixissent, cui Dominus Ghristus cum discipu-
medicus quod prsevidere nescit hujus artis ignarus, lisnavigans, utquiesceret .Jj./Jera-'..,etfacta est tran-
ideo jam divinus habendus est. Quid autem mirum, qttillilas magna (Malili. vm) : velsiagricolailloanno
si quemadmodum ille in corporis humani vel per- fructiiicaturam vitem aliquam polliceatur, naturam
turbata vel modiflcata temperie, seu bonas seu ma- irtique terrae et numeros seminum callens, quo la--
Ias futuras praevidet valetudines, sic da_monin aeris nien anno eam vel improvisa [eoeli intemperies are-
affectione atqtte ordinatione sibi 'nola, nobis ignota, B faciat, vel aliqua jussio potentioris eradicet : ita
futiiraspra_videllempestales?(Vi(.cii_-cfj-acf.,c. 50.) multa etiam ad praescientiam praediclionemque dae-
Aliquando el hominum dispositiones, non solura monum pertinentia, quse minoribus et usitatioribus
voce prolalas, verum etiam cogitatione conceplas, causis futura praevideiilur, eadem iriajoribus el oc-
cum signa qusedam ex animo exprimuntur in cor- cullioribus causis impedita mufantur. Fallunt autem
pore, toia facilitate perdiscunt, atque hinc etiam etiam studio fallendi, et iuvida voluntate qua (quia,
multa fulura prsenuntiant, aliis videlicet mira, qui Vict.) hominum errore laetantur. Sed ne apud cul-
ista disposita non noverunt. Sicut enim appavet tores suos pondus aucloritatis amittant, id agunt ut
concitatiov animi motus in vullu, ut ab liominibus interprclihus suis signorumque suorum conjectori-
quoque aliquid fovinsecus agnoscatuv, quod infrin- bus culpa tribuatur, quando vel decepti fuerint, vel
secus agitur : ita non debet esse incredibile, si etiam mentili. Nonnunquam vero ipsi maligni spiritus et
leniores cogilaliones dant aliqua signa per corpus, illusores hominuro, atque invisores salutis eorum
quae obtuso sensu homiuum cognosci non possunt, solent prsedicere defectum culturae suae et idolorum
acuto autem daenionum possunf. (Ejusdem lib. De ruinara, quatcnus praesciivideanfur quid in singulis
divinat., c 6.) Hac atque hujusmodi facultate multa regnis aut. locis venturum sit, et quid adversi suse
dsemones futura prsenuntiant, cum lamen ab eis " factioni eonlingere possit. Quod eliam illi qui gen-
longe sit altitudo illius pvophetise, quam Deus pev tilium historias legunt non ignorant. Quid ergo mi-
sanclos angelos suos et pvophetas opevatuv. Nam si rumsijam imminente temporum et simulaciorum
•quiddeilla Dei dispositione pvsenunlianf, audiunt eversione, quam pvophet__ Dei summi lanto ante
ul pvaenuntient: et cum ea pvsedicunt quae ihde au- praedixerant, Serapis dremon alicui cultorum suo-
diunt non fallunt, vevacissima enim sunt angelica ram hoc de proximo prodidit, ut suam quasi divi-
et prophetica ovacula. Si [sic, Vief.] autem indi- nalionem recedens vel fugiens commendaret? (Ibid.,
gnanlev [Apud Aug. iiodie legilur, non indignatuv] c. 7.) Fuganluv euim isti vel etiam jussis superiori-
aceipiluv, quod aliqua eliam talia daemones audiant bus colligali abstrabuntuv, et alienantuv a locis
et pvsedicanl.quasi aliquid indignum sit, ut quod suis, ut de rebus in quibus colebantur, fiat voluntas
ideo diciluv ut hominibus innotescat. boc non solum Dei, qui hoc tanto ante per omnes gentes fuluruia
boni, verum etiam mali non taceanl: cum in ipsis esse prsedixit, et ut per suos fideles fieret imperavit.
hominihus etiam vitse bonae praecepta videamus Cur autem non hoc sinercluv dsemon praedicere,
pariter a juslis perversisque cantari : nec obesse cum sibi jam prasnoscerst imminere, cum hsee
ahquid, imo eliam prodesse ad maj'orem -notitiam prsediclio et in prophclis altestarelur, a qui-
famamque veritalis, cum de illa eliam hi quidquid bus sunt ista conscvipla, ul pvudentibus dareiur
Boverunt dicunt, qui ei perversis moribus contra- intelligi quam vigiianter esset dsemonum cavend3.
dicunl. In caeleris autem suis prsedictionibus dse- fallacia cultusque fugiendus? Qui cum ante pev tam
mones pleiumque etfdllunt et falluntur. Falluntui ' longum teoipus in templis suis hsec futuva tacuis-
quidem qnia cum suas dispositioncs prsenuntiani senl, quse pev proj>hetas pra_dicta ignorare non pos-
[pronuntianl], ex impvoviso desupev alicjuidjubetur, sent, posieaquam appropinquare coeperunt <vo-
quod eorum consilia cuhcta pertuvbat: velut si ali- luerunt ea quasi prsedicere, ne ignari victique pu-
quid disponant quilibet homines quibusque potesta- tarentur.'
tihus subditi, quod non pvohibituvos suos pvaeposi- CAP. 72. — De eadem re. Ex dictis ejusdem (ibid.
tos arbilreiifur, idque facturos se esse promittant ptoximepost).
At illipenes quos major poteslasest ex alio superiovt Cum igitur tam longe ante pvsedictum essel at-
coneilio hoc totum dispositum atque pvsepavatuni que conscriptum, ut alia interim taeeamus, dicamus
pep.nte pvohibeant. Falluntuv etiam, rum causi:3 ilhid quod Sophoni. s propheta dicit: Prmvalebit Do-
riaturalibus aliqua, sicut mediei, et naut_e; et agri Minttsadversvseocet cxtcrminabil omnesdeos gentium
769 DECRETI PARS XI. — DE INCANTATORIBUS,ETC. 77(1
terrw, et adorabunl ettm unusquisque de toco suo, A conspeclu ejus universw patriw gentium, quontam
omnes insulw gentium (Soph. n). Post fauca : Aut Domini est regnum, et ipse dominabitur genlium
non credebant ista sibi eventura qui in templis gen- (Psal. xxi). Haecautem pev Chvistum fuisse com-
lium colebantur, et hsec ideo per suos vates ac fa- pleuda, et aliis pluvibus te timoniis, et in eodem
naticos frequenlare noluerunt: aut cum ea ventura ipso psalmo unde iioc commemoravimus, satis
eerlissime scirent, ideo per sua lempla faeuerunt, apparet. Cum enim paulo superius futuram passio-
ne jam tunc inciperent ab hominibus intelligenti- nem suam per Pvophetam ipse loquevetuv dicens :
bus deseri atque contemni, quod de teraplorum et Foderuni manus meas et pedes vieos, dinumeraverunt
simulacrorum suorum futura eversi.one eis a pro- omnia ossa mea, ipsi vero consideraverunl et inspe-
phelis attestaretur, qui eos coli prohibehant. Nunc xerunt me, divheruni sibi vesiimcnta mea, super
vero posleaquam tempus advenit, .quocomplerenlur vestem meam miserunl sortem (ibid.); paulo post
vaticinia prophetarum Dei unius, qui istos deos infevt illud quod posuimus: Commemorabuntur et
falsos-dicit, et ne colantur vchementissime prseci - converienlur ad Dominum universi fines lerrw, etc.
pit, cur non hoc etiam ipsi compertum praedieere Quanquam et illud teslimoniumquod prius adhihui,
sinerentur, ut inde elarius appareret eos hsec anlea ubi dictum est: Prmvalebit Dominus adversus eos, et
vel minime credidisse, vel suis cultoribus enuntiare D exterminabil omnes deos gentium terrw, in eo quod
timuisse : in fine autem tanquam nijiil amplius ha- positum est, Prmvatebit, satis ostendit etiam hoe
bentes quod agerent, etiam ibi voluisse suam- prsenunliatum, quod paijani pvius oppugnatuvi essent
osten.tare divinitatem, uhi jam produntur diu simu- Ecclesiam, nomenque Chvistianum quantum valc-
lasse divinationem ? (Ibid., paulo posl, c (8.) Ta- rent persecutuvi, ut si fievi posset de tevva omnino
men nec ista ipsa quae ah eis vix ravo et clanculo delevetuv, et quia eos patientia mavtyvum, et magni-
pvofevuntuv, moveve nos debent, si cuiquam dse- tudine mivaciilovum, et consequente fide populorum
moiium extovtum est id pvodeve cultovibus suis, erat superaturus [superatura], ideo sic dictum est:
quod didicevat ex eloquiispvophefavum, vel ex ora- Prwvalebit Dominus adversus eos. Non enim dicc-
culis angelovum, quod cuv non lievet, cum et isla retur, prwvalcbit adversus eos, nisi oppugnando illi
non sit oppugnatio, sed alleslatio vevitatis? Illud resisterent. Unde et in psalmo ita prophetalum e_t:
enim quod solum ab ipsis fanaticis flagitandum est, Ut quid fremuerunt gentes, et populi medilati sunt
nec unquam anlea protulerunt, nec unquam poslea inania ? Astileruni reges lerrw, el principes convene-
nisi forte confictum proferre conabunlur, aliquid runl in umtm adversus Dominum, el adversus Chri-
deos suos per vates suos conlra Deum Israel ausos stum ejus (Psal. n). Et paulo'post dieit: Dominus
fuisse prsedicere [proderej, de quo Deo doctissimi dixit sd me : Filius meus es tu, ego hodie cjenui te,
eovum auctoves qui omnia illa legere ac nosse po- poslula a me, et dabo tibi genles hwredilatem luam,
tuerunt, magis qusesiverunt quis Deus esset, quam et possessionem tuam terminos terrw (ibid.). His
Deum negare potuerunt. Porro autem Deus iste atque huj'usmodi propheticis documenlis praedictum
quem nullus eorum negare ausus esl verum Deum, ostendilur quod videmus impleri per Christum,
quia etsi negavet jnon solum suhjaceret debilis poe- fulurum fuisse utJ)eus Israel, quem unum verum
nis, verum etiam certis convincerelureffecfibus.Isle Deum intelligimus, non in una ipsa gente quse
ergo Deus quem nemo, ut diximus, illorum negare appellata est Israel, sed in omnibus genlibus cole-
ausus estverum Deum,illos falsos esse deoset pmni- retur, et omnes falsos Deos genlium et a templis
no deserendos,eorumquetemplaetsimulacra etsacra eorum, et a cordibus cultorum suorum amoliretur.
evertenda, persuosvates,hoeestprophetas, aperla (Ibid., c 10.) Eant nunc isti, el adhuc contra Chri
denuntialione prsedixit, aperta potestate prsecepit, slianam religionem, conlra verum Dei cullum vani-
aperta veritate complevit. Undequisesl qui usque adeo tates pristinas defensitare audeant, ul cum sticpitu
desipial ut non eum potius colendum eligat, quem pereant. Nam et hoc de illis prsedictum est in psal-
coli non prohibent quos eolebat ? Quem procul dubio D mis, dicente Propheta: Sedhti super thronum qui
cum colere coeperit, illos utique non est culturus, judicas wquitatem, increpasli genles et periil impius,
quos prohibet coli quem colit. (Ibid., c. 9.) Quod nomen eorum delesti in wternum, et in smculum swctdi.
autem ipsum essent culturae gentes exterminatis Inimici defecerunlframew in finem, el civitales eorum
diis falsis quos antea colehant, a prophetis ejus esse deslruxhti; periit memoria eorum cum strepilu, et
pvaedictum paulo ante commemovavimus, el nune' Dominus in wtemum permanet (Psal. ix). Necesse
repetamus. Prmvalebit, inquit, Dominus, adversus est ergo ut imjileantur haec omnia. Nec etiam illud
eos, et exterminabit omnes deos genlium terrw, et quod adhuc audent ipsfpauei qui remanserunt,
aaorubunt eum unusquisgue de loco suo omnes insulw vaniloquas suas ostentare doclrinas, et Christianos
genlium (Sophon. n). Neque enim solae insulse hie tanquam imperitissimos irridere, nos commovere
in_elligenda_sunt, sed potius omnes genles in his debet, dum in eis impleri ea quae praedicta sunt
positse adorabunt Deum. Nee niirum, quandoquidem videamus. (Paulo inferius.) Ex quo enim fremuerunt
alibi non insulas nominat, sed universum orbem gentes, et populi medilati sunt inania adverstts Domi-
tervarum, dicens : Commemorabunturet converlentur num, et adversus Chrhtum ejus ? (Psal. n.) quando
•ad Dominum universi fines terrw, et adorabunt in ah eis fundebatur sanguis sanctorum, et vastabatur
 771 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 772
Ecclesia, usque ad hoc tcmpus et deinceps quotidie .4 . hmc dicit Dominus Deus exercituum Deus Israei~:
miuutinlur. Nos autem adversus eorum opprobria et Ecce ego cibabo populum isium absynthio, et potum
superbas irrisiones fortissimos reddunt oracula Dei dabo eis aquam feltis, el dispergam eos in gentibus
nostri, quse de hac quoque re videmus et gaudemus quas nou noverunl ipsi et palres eorum, et mittam
impleri. Sie enim nos alloquitur per Prophetam : posl eos gladium donec consumantur (Jer. ix). Qtta-
Audile me qui scilis judicium, populus meus in quorum liter ergo displiceat Deo omnipotenti pastorum
corde lex mea est, opprobria hominum nolite metuere, negligenlia et subditorum error, non solum pvophe-
et detraclione eorum ne supersmini, nec quod vos tica leslimonia ostendunt, sed etiam facta antiquo-
spernunt magni duxerith. Sicut enim vestimentum, ila rum declarant, cum in libro Regum legilur quomodo
per tempus absumentur, et sicut lana a linea com- malignus spiritus deceperii Achab regem Israel per
edentur; justitia autem mea in wternum manet falsos prophetas, ita ut credens eis jnterieril. Et
(Isai. LI). Hactenus eo loci August. Attendendum quomodo Ochozias filius ejus aegrolans miserit-
est ergo atque omni sludio eavendum, ne noslris nuntios ad consulendum Beelzebub deum Accaron,
temporibus in quibus videmus Christianam religio- utrum vivere alque convalescere posset de infirmi-
nein in tolo ovbe dilataiam, pvopter desidiam ma- .tate sua {/// Reg. xxu). Oh quod Elias prophela a
gislrorum etinerliam doctorum pauci illi qui adhuc B Domino missus increpat eum, dieens : Quia mishti
supersunt, confundant ritum cultura.. veri Dei, et nuntios ad consulendum Beelzebub deum Accaron,
daemoniacis illusionibus dcpravati divinationes falsas quasi non esset Deus in Israel a qtto posses inlerro-
in populo Dei agant, vusticos et impevitos sedueen- gare sermonem, ideo de leclulo super quem ascendisli
tes, ita ut dcsevta ipsa vevitate quae lux est mundi, et non descendes, sed morle morierh (IV Reg. i).
iltuminat omnem twminem venientem in hunc mnn- Mortuus est autem ipse juxia sermonem Domini
dum (Joan. i) tenebvavum harum, qusevant scien- quem locutus est Elias, et salutem quam quserebat
tiam futurorum, et a deceptoribus hominum-quaerant non invenit. Quapropter curandum summopere esi
salutem animarum, sive eorporum suorum; his omnibus modis, hoc est praela.is et subditis, majo-
enim pra.varicationibus maxime irritatur Deus, et ribus el minoribus, saeerdolibus elplebi, ne aliqueui
ad vindictam provoeatur. Unde per Ezechielem seducat per hujuscemodi illusionem fiaus, dolus,
comininatur dicens : Vw prophelh insipientibus, qui et nequilia hostis antiqui, ila ut a mendacihus
sequuntur spiritum suum, et nihil vident. Quasi vul- velimus disceve verilatem, et a peslifcris morbis
pes in deserth prophetw tui lsrael eranl. Nunquid mortisque auctoribus quseramus infirmitalis noslra.
non vhionem cassatn vidistis, el divinationem menda- remedium, sed magis ad Deum vivum et vivificato-
cem locuti eslh ? et dicilh : Ait Dominus, cum ego •-*rem omnium confugiendo, devoto corde propercmus,
non shn loculus. Propterea hmc dicit Dominus Deus: per orationcs sacras, jejunia, et eleemosynas illum
Qttia locuti estis vana, el vidhlis mendacium, ideo deprecantes, ut ipse propler benignilatem suam
ecce ego ad vos, ait Dominus Deus, et erit manus consulat servis suis, evipiens nos de omnibus ini-
mea super prophetas qui videnl vana el divinanl men- micis noslris, doceatque nos facere voluntalem
dacia. In concilio populi mei non erunt, et in scri- suam, quia ipse est Bominus Deus nostev : spivi-
ptura domus Israel non scribenlur, nec in terram tumque suum borium nobis tvibuat, qui.nos ducat
tIsruel ingredientur (Execlt. xin). Ad doctores autem inviam rectam, vivificetque nos in sequitate sua
per eumdem prophetam increpans eoruminertiam ita qualenus ejus magisterio omni tempore ulae nosti-a.
loquitur, dicens : Non ascendistis ex adverso, neque gralum ei servitium exhibentes, post hane vitam per
opposuislh murum pro domo Israel, ut staretis in ejus graliam mereamur beafiudinem possideve sem-
prvlio in die Domini (ibid.). Et vuvsuni: Yw, in- piternain [coelcslcni].
quit, pastoribus Israel, qui pascebanl semetipsos. CAP.75. — De sacerdotibus, et reliquis ecclesiasticis
Nonne greges pascuntur a pastoribus ? Lac comede- ordinibus qui magos, hariolos aut divinos constt-
batis el lanis operiebamini, et quod crassum erat D n liint. Ex concilio Toletano, cap. 59 (concil. Tolet.
IV, c. 28).
occidebalis, gregem auiem meum non pascebatis.
Quod infirmum fuit non consolidaslh, et quod wgro- Si quis episcopus, aut preshyter, sive diaconus,
tum non sanasih, quod fracttim est non alligaslh, et vel quilibet ex ordine clericorum magos, aut aruspi-
quod abjeclum non reduxisth, el quod perieral non ces, aut hariolos, aut cevte auguves, vcl sovlilegos,
quwshlh: sed cum austeritate imperabath eis, et aut eos qui pvofitentuv avtem magicam, aul aliquos
cum polentia. El dispersw sunl oves mem, eo quod eorum similia exercenlcs consuluisse fuerit depre-
non esset paslor, et factw sunt in devoralionem om- hensus, ab honore dignitatis suae depositus mona-
niuin besliarum agri, el dispersm sunt (Exech. xxxiv). sterii censuram excipiat, ibique perpetuse poeni-
Hinc et pev Jevemiam dicitur : A minimo usque ad teiilia. deditus scelus admissi sacrilegii luat [«..,
maximum omnes avaritiam seqnuntur, a propheta pcenani].
usque ad sacerdotem cuncii faciunt mendacium. Et CAP. 74. — De his qui ad fascinum incantaliones
sanabant conlrilionem filiw populi mei ad [ignomi- fecerint. -Ex conc. Cabilouensi, cap. 5.
niam. dicentes : Pax, pax cum non esset pax : confusi Si quis prsecanlaverit ad fascinum, vel /juales-
sunt, quia abominationem fecerunt (Jer. vm). Idcirco cunque prajcanlationes, excepto Symbolo et Qiatione
 775 DECRETl PARS XI. — DE INCANTATORIBUS.ETC. 774
Dominiea ; qui cantat, et cui cantatur, tres quadra- A Eliamsi latro sit aliquis, aut in scena positus,
gesimas in pane et aqua poeniteat. eliam si cultum ruris exerceat, et conjugio videatur
CAP. 7S. — Quod dmmoniacum petras, vel herbas aslrictus, etiamsi negotiator dicalur, et mercimoniis
sineincantatione liceat portare. ExdicthHieronymi. inserviat, tamen in omni ordine humana. vitse sunt
Dsemoniumsustiuenti licetpelrasvelherbashabere animse Deo placentes, .et habentes actus aliquos
sine incantatione. occultos [excultos], quibus delectatur Deus. Unde
. CAP.76. — Ne sacerdos inanibus ludh delectetur. Ex constat non tantum professionem vitse, autbabitus
synodo Eugenii papmiempore Ludovici el Lolharii speciem Deo esse placilam, quantum sinceritalem
Augustorum,cap. 11.
Sacerdos ludos aliquos coram se fieri non dele- el affectionem meulis, ct operum probitatem.
— De histrione. Cyprianus ad Eucralium
ctetur. Transgressor quippe inventus admonitione CAP. 85.
(lib. i, epist., 10, cujus inilium : Pro dileclione).
episcopi ulterius agere desinat; sin autem, canoniee Consulendum me existimasti, frater charissime,
judicetur. quid mihi videatur de histrione quodam, qui apud
CAP.77. — Ne mulieres festis diebus vanis ludh vos constitutusin adhuc artis suaededecore
5S. ej'usdem
vu'cent,cap.
Sunt quidam et maxime mulieres, qui festis perseverat, rtmagister et doctor non erudiendorum,
sed perdendornm puerorum , id quod male didicit
ac sacris diehus, atque sanctorum nataliliis, quibus B
cseteris quoque insinuat, an talis debeat comniuni-
debent Deo vacare, non delectantur ad ecclesiam
carenobiscum. Quod puto ego nec divina. majestali,
venire, sed balando, ac verba turpia decantando, ac
nec evangelicae disciplinse congruere, ut pudor et
ducendo, similitudinem paganorum peragendo adve-
' nive honor ecclesise tam et infami contagione foe-
pvocuvant. Tales enim si cum minovibus ve- detur. Nam cum in turpi
niunt ad ecclesiam; cum majovibus peccatis vever- lege (Deut. xxn) prohibeantur
tuntur. In lali enim facto debet unusquisque sacer- viri induere muliebrem vestem, et maledicti ejus-
dos diligenlissime populum admonere, ut pro sola modi judicenliir, quanlo majoris est criminis, non
oratione his diebus ad eeclesiam recuvvant, quia tanlum muliebria indumenta aceipere, sed et gestus
el molles, et muliebres magislerio
ipsi qui talia agunt, non solum se pevdunt, sed etiam quoque turpes
alios depeviveattendunt. .impudicsearlisexprimere? Nec excusetsequisquam,
CAr. 78. — Ne presbyleri spectaculh intersint. Ex si a theatro ipse cessaverit, cum tamen hoe cseteros
Laodicensi conc, cap. 54. doceat. Non potest enim videri cessasse, qui vica-
'
(De cons. dist. S, c. Non oportet minhlros.) Non rios substituit, et qui pvo se uno pluves suecidaneos
opovtet minislvos altavis, vel quoslibet clericos ^* suggevit, contva conslifutionem Dei evudiens et do-
speclaculis aliquibus quaeaul in nuptiis aut in ca_i.is cens, quemadmodum masculus .fvangalur in femi-
exhibentur, interesse ; sed anfequam tbymelici in- nam, et sexus arte mutelur, et diabolo divinum
grediantur, surgere eos de convjvio, et abire debere. plasma maculanli per corrupti atque enervati corpo-
CAP. 79. — De scurrilibus clericis. Ex conc iv ' ris delicta jilaceatur. Quod si penuriam talis et ne-
Carlhaginensi, cap. 59. cessitatem paupertatis obtendit, potest inter cseteros
(Dist. 46, c. Clericum.) Clericum scurrilem, et qni Ecclesise alimentis sustinenlur, hujiis quoque
verbis turpibus j'ocuIarem ab offieio retrahenduni. necessitas adjuvari: si tamen contentus sit fruga-
CAP.80.—Dejocis vilandh. Ambrosius lib. officiorum lioribus et innocentibus cibis : nec putet salario se
i (cap. 25). esse redimendum, ut a peccatis cesset, quando hoc
Licet interdum honesla j"oca et suavia sint, tamen non nobis sed sibi prsestet.
ab ecclesiastica abhorrent regula, quoniam quae in CAP.81. — VifJMjj.esse res suas hhlrionibus donare.
Scripturis non ,reperin_us, ea quemadmodum [quo- Auguslinus super Joannem, part. n (fj-acf. 100 ad
modo] usurpare possumus? Cavendum etiam in c xviJoan.).
fabulis, ne inflectant gravitalem severioris pvopositi. Donare res suas histrionibus vitium est immane,
Vwvobh qui ridelhj quia fiebith (Luc. vi), ait Domi- non virtus. Et scitis de talibus quam sit frequens
nus, et non videndi materiam requirimus, ut hic '-) fama cum Iaude, quia sicut scriptum est," laudalur
ridentes illic fleamus ? Non solum autem profusos, peccalor in desiderih animw suw, et qui iniqua gerit
sedomnes etiam declinandos arbitror; plenumtamen benedicilur (Psal. ix).
suavilatis etgratiae sermonem esse, non estindecorum. CAP.85.—Idololatrasnonvi, sed ratione converlen-
CAP.81.—Deeodem. Ex sernwne Augustini De deci- dos. Nicolaus papa ad consulta Bnlgarorum, c.
mis qui sicincipil: Propitio Christo (103). 41.
Hoc admonete, fratres, ut cantica turpia et luxu- De iis autem qui Christianitalis bonum suscipeie
riosa castitati et honestali inimica, familiaevestrse renuunt, et idolis immolant, vel genua curvani^
. ex ore non proferant: quia non est justum ut ex nihil aliud possumus scribere vobis, nisi ut eos a_
illo ore ubi Eucharistia Christi ingreditur, canticum fldem rectara monilis, exhortationibus, et rationc
luxuriosum et amatorium proferatur. potius ~quam vi, quod vane sapiunt, convincalis.
CAP.82. — Quod in omniordine sint animm Deo pla- CAP. 86. — De eodem. Idem, ibid.
centes. Ex Vita sancti Paphnutii. Nulla cum iis qui non cvedunt, idolaque adorant

(H-S) Serm. 219 De tempore: sed hoc inde nou est desum pium.
 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl - , 776
775
miseenda communio est. Porro illis violentia nt _L Deo inimicitias exciiavit. Hinc Levi tribus, assumplis
credant nullatenus inferenda est: nam omne quod gladiis per castrorum media transiens, quia ferien-
ex voto non est, bonum esse non potest. dis noluit peccatoribus parcere, Deo manus suas
€xv. S7. — Non esse comedendum animal quod pa- dicta est consecrasse (Exod. xxxn): hinc Phinees
ganus vel occideril, vel inseculus sit, cap. 91. peccantium civium gratiam spemens, coeuntes cum
Neque quod Christianus persequilur, et a pagano Madianitis perculit, et iram Dei iratus plaeavit
percutitur et occiditur animal: neque quod paganus (Num. xxv).
persequilur, et Christianus occidit comedendum CAP.91.— Ut baptizatus a paganis rebuplteetur.*
esl. Gregor. II Bonifacio ephcopo.
CAP.88. — Ne sol, velul sancti, venerationem acci- Qnos a paganis baptizatos esse asseruisli, si ita
piat. Ex serm. Leonh papw, in Nalal. Domini, hahetur, ut denuo -baptizes in noniine S. Trinitatis,
qui sic incipit: Festivitalis hodiernse, clc. (Serm. mandamus. Item (epist. 14). De immolatitiis aulem
vn, c. 4). escis consuluisti, si a fidelihus superduclum fuerit
Nonnulli etiam Christiani adeo se religiose facere viviiicise crucis
ut ad beati Petri basili- signum, edi liceret, an non. Illud
putaht, priusquam apostoli sufficit respondere, quod beatus aposlolus Paulus
caro, quae uni Deovivo et vero dedicata esl, perve- B dicit
ad arae (/ Cor. x) : Si quis dixeril quia hoc immola-
niant, superaiis gradibus quibus suggestun. tum est idolis, nolile edere propter eum qui indica-
superioris ascenditur, converso corpore ad naseen-
vit, et propter conscienliam.
tem se solem converlant [vefleelant, orig.], el cur- CAP.92. — Ut soti orthodoxi militent. Ex hhioria
vatis cervicibus inhonoremse splendidi orbis incli- Anastasii Bibliolhecarii S. Romanw Ecclesiw.
ncnt. Quod fieri partim ignorantise vilio, partim Tertio imperii sui anno Jusjlnianus Augustus pro-
paganilatis spiritu multum labescimus et dole- mulgavit legem, ne mililarent pagani nec Iiaeretici,
mus. nisi soli orlhodoxi.
CAP. 89. — Quod opera non prosint sine fide. Au- CAP.95. — Servilium Christi volunlarium esse, non
gust. De Trin. lib. xii, cap. 7. coaclivum. Beda in Hhloria Anglorum, lib. i,
Opera misericordise nihil prosunt, sive paganis c. 26.
sive Judaeis qui Christo non credunt, sive quibus- Credentium fldei^et conversioni ila congratulatus
cunque haereticis et schismalicis, ubi fldes cl dile- rex esse perhibelur, el ipse conversus, ut nullum
ctio et sohria sanctiflcatio non invenilur. tamen cogeret ad Chvistianismum, sed tanlum-
CAP. 90. — De vitandis iuimicis Chrisli. Joannes modo credentes arctiori dilectione, quasi concives
IX [VII] Neapolitanh, Salernilanh [Falerianh] Q sibi regni coelestis amplecleretur. Didiceral enim
el Amalphiianis. a doctorihus 3uctoribusque suae salulis scrvi-
Conscientia vestrae in Chrislo dileclionis j"uste -tium Christi '
volunlarium, non coaclivuiii esse
dijudicet quantum Chrislo aversi sunl hi qui cum dcbere.
ej'us infidelibus contra prohibitionem Pauli tanti CAP. 94. — De exaclione in rusticum paganum fa-
apostoli (// Cor. vi) psllutam foederis ineunt uni- cienda. Gregorins Januario ephcopo Calarilano
talem. Cum enim rcgis rehellionibus qnocunque (lib. III, cpisl. 26).
participio conjunguntur, pavitev majestalis cvimi- Si cujuslibel episcopi paganum ruslicum invenire
siibus ohnoxii judicantur, pariquesenlentia condem- potero, in eumdem ejriscopum fortiter vindicaho
nantur [puniunturj; quantum a -corpore Cbrisli (25, q. 6, c. Jam vero). Jam vero si rusticus tanla.
probanlur extranci, qui ejus hostibus foedcrati, fuerit periidise et obstinationis invenlus, ut ad Deum
memhra ipsius taato pcrniciosius laceranl, qnanto minime venire consenliat, tanlo pensionis onere
vicinius ecclesiae Dei colliminanl? llem. Quanlum gravandus cst, ut ipsa exaclionis suae poeiia compel-
aulem Deo sit exsecvabile cum impio foedera pan- lalur ad rectitudinem festinave.
gere, luculentev ex hoc depvehenditur : quod Josa- CAP.95 (Vide mpra c 52). — De zelo conlra cuite-
phat rex Juda, qui tol de anteacla vjla pra_CGiiiisD residolorumseu aruspices habendo. Greg. Januarij
«exlollitur, de Acliab amiciliis increpatur, cum ei ephcopo Sardiniw (lib. vn, ep.sf.-66).
per Jehu projiheta dicitur : Impio prmbes anxilium, Conlva idolorum quoque cultores, vel aruspices
et his qui oderunt Dominum amicilia jungeris alque sortrlegos fraternitatem veslram vehementius
(II Paral. xix). Et idcirco iram quidem Domini me- liastorali hortamur invigilare custodia, alque puhlice
rebaris, sed bona opera inventa sunt in te, e.o quod in populo contva hujus rei viros sermonem facere,
ahstuleris lucos de terra Juda. Quanlum prseterea eosque a tanti labe sacrilegii et divini inlenlatione
sit Deo delectabile ab inimicorum Dei pace desis- judicii, et prsesentis vitse perieulo adhorlatione sua-
tere, noster Psalmographus manifes.tat, cum dicit; soria revocare. Qttos tamen si emendare se a talibus
Nonne qui oderant te, Domine, oderam illos, cf super atque corrigere nolle repereris, ferventi eompre-
inimicos tuos tabescebam? perfecjtoodio oderam illos, hendere zelo te volumus, et si quidem servi sunt,
inimici .facli sunt mihi (Psal. cxxxvm). Ex quo, di- verberibus cruciatibusque quibus ad emendationein
-ectissimi iilii, patenler Qsjendilur, quanto crimine pervenire valeant, castigare. Si vero sunt liberi,
cum pessimis pax tenetur, si Prophela lantus hoc inclusione digna districlaque sunt in poenitentia
velut in hostiam Deo obtulit, qui contra pravos pro religandi.
 PARS XI. — DE INCANTATORIBUS, ETC. - 77«
.777 DECRETI
C/_P.96. — De idololhyih. Ambros. in I. epist. ad A in quocunque enim opeva diaboli fuevint inventa,
Corinth. (cap. x). sine dubio diabolus appellandus est. Operis enim
Licet aliquid pollutum sit*per accidentiam, id est nomen est, non naturse.
oblalionem idoli, eum hoc tamen nescit oui emit, CAP. 102. — Quomodo dwmoniaci curari possint.
nullum patitur scrupulum, et apud Deum immunis Beda super Lucam lib. m, cap. 5 (lib. HI, c. 51
ad VIII c. Lucw).
est.
Nostri temporis sacerdotes, qui per exorcismi
CAP.97. — Quid sil: Dies observatis et menses, cfc.
Ex serm. Ambrosii de Quadragesima qui sic inci- gratiam dsemones ejicere norunt, solent dicere pa-
vit: Intellexisse.vos (106j. tientes non aliter valere curaii, nisi (quantum sa-
Observant diem et mensem, qui Kalendis Janua- peie possunt) omne quod ab immundis spiritibus
rii autnon j'ejunant, aut non proceduut ad ecclc- visu, auditu, gustu, tactu, vel alio quolibet covporis
siam, sed procedunt ad campum. Ergo, fratres, omni vel animi sensu vigilantes dorroientesve protulerint,
studio gentilium festivifates et ferias declinemus, ut confltendo patenter exponant. Et maxime quando
quando illi epulantur' et Iseti sunt, tunc nos simus vel viris in specie feminea, vel in virili habitu femi-
sobrii atque jej'uni : quo intelligant lseliliam suam Eis apparentes (quos daemones Galli dusios vocant)
noslra abstinentia condemnari. Non solum autem fj infando miraculo spiritus incorporei corporis hu-
gentilium, sed et Judaeorum consortia vitare debe- mani concubitum petere se ,\c patrare confingunt.
.mus, quorum etiam confabulatio est magiia pol- Et uomen dsemonis quo se censeri dixerit, et deje-
lutio. randi modos, quibus amoris sui foedus altevutrum
CAP. 98. — Ne Chrhliani de area vel torculari stto pepigevint, prodendos esse pr__cipiunt. Qua_ men-
aiiquid ad immolandum idolh sumi patianlur. Au~ dacio simillima ves, sed adeo vera et plurimorum
gust. ad Publicolam (epist. 1S4). ut qi idam vicinus mihi
Si de area vel lorculari tollitur ad sacri- esta.testationeno.issima,
aliquid relulerit se quamdam sanctimonialem
fieia dsemoniorum sciente Christiano, ideo [in Deo] presbyter
ubi est. feminam a dsemonio eurare ccejiisse, sed quandiu
peccat si fieri permiltit prohibendi poteslas
aut res latebat, niliil apud eam proficere potuisse. Con-
Quod si faclum non comperit, prohibendi pote-
autem quo molestabatur phantasmate, mox et
statem non habuit, utitur mundis reliquis fru- fesso
ctibus,undeilla sublata sunt. Ilem,ibidem aliquanto ijjsumorationibus caelerisque quse oportebat purifi-
Si carne utrum sit cationum generibus effugasse, et ejusdem feminse
vost. quisde aliqua dribitat,
sad earn corpus ab ulceribus quse daemonis tactu contraxe-
immolatitia," et non estimmolalitia, cogita-
studio adjuncto, sale benedicto cu-
tionem tenueril quod immolatitia non sit, et ea L*rat, medicinali
rasse^ sed dum unum de ulceribus quod altias lalen
vescatur, non utique peceat: quia non est, nec pu- continuo
tatur jam immolatilia, etsi antea puiabatur. Neque infixum repererat, nullatenus posset, quin
sanare
enim non licet corrigere cogitalionem a falsitate in panderetur, obducere, ab eadem ipsa quam
consilium quosanaretnr accepisse. Si, in-
vevitatem. Si quis autem putavevit bonum esse volehat,
malum et fecerit hoc putando, utique quit, oleumpro inlirmis consecratumeidem rnedica-
quod est,
eteasunt omnia ntentoasperseris, sicque meunxeris, statim sanitati
peecat: peecata igi„oranlia_,quai_-
bene iieti male iit. restituar. Nam vidi quondam per spiritum iu qua-
doquisque putat quod
C._p. 99. — Quod spiriiualiter homicidm sunl qui dam longius posita civitale, quam «unquam corpo-
baplizalos sacrilegiis dmmoniorum obligant. Au- ralibus oculis vidi, puellam quamdam pari calami-
gust. ad Bonifacium episcopum (epist. 25). tate laborantem, taliter a saeerdote curatam. Fecit
Recte dicuntuv parentes vel quicunque majoves ut iila suggesserat, stalimque ulcus remedium quod
filios seu quoslibel pavvulos baplizatos dssmoniorum ante rcspuerat, accipere consensit.
sacvilegiis obligare «onantes, spirilualiter homici- CAP,105. — De communione dwmoniacis danda.'Em
dse. Nam in illis quidem interfeclionem non Collation. Syricii, cap. 15.
faciunt, sed quantum in ipsis est, interfectores Communionem sacrosanclam dsemoniacis a se-
fiunt. D nioribus nunquam meniinimus interdictam, quinin.o
CA. 100.—Quod soli hi plagendi sint qtti per scelera si possibile esset etiam quotidie eis impertiri debere
egredhtntur Ecctesiam. Dicron ad Ruslicum (107). censebant.
Nequaquam grntilis plangendus est atque Judaeus, CAP. 104. — Ne clerici dwmoniaci ad superiores
qui in Ecclesia non fuerunt, et semel morlui sunt, gradus ascendant. Nicolaus Alwino Jovanensi
de quibus Salvator dicit: Dimitte morluos ut sepe- archiepiscopo.
liant mortuos suos (Maltlt. vm) : sed hi qui per sce- Clerici qui in adolescentia a dsemonibus cogno-
leva atque peccata egrediunturdeEcclesia, et nolunt scuntur obsessi, ad superiorem sacrl regiminis gra-
ultra reverti ad eam [adeant damnalionem] damna- dum accedere non possunt.
lione rdominatione] vitiovum. CAP. 105. — De coitu dwmonum cum mulieribus.
CAP.101. — Diabolus qui appellandus sit. August. ' August. lib. Quwst. super Genesim, qumsl. 5 (ad
. Ivb. Qttwst. Veteris etlSovi Teslamenti (quwst. 90). vin c. Genes.)
Diabolus non spsciale nomen est, sed commune : Credibilius esthomines justos, appellatos vel an-

{106) Id nuncEsl legitur serm. 7de Kalend. Januar, (1D7)Tomo I, cujus inilium : Quod ignolus ad
•cuius initium : milii adversus. ignotum.
PATROI.. CLXI. 25
7T9 D7IV0N1S CARNOTENSIS EPISCOPI 780
e,elos, vel filicsDei, concupiscentia lapsos peccasse A arbitror, innumeros vero esse sub ipso agentes, qui
cum feminis, quam 'angelos carnem non habenles" pev singulos quosque horaines hujuscemodi vitii
usque ad illud peccalum descendere potuisse: peccata succendant. Similitev et avaviliae, et super-
quamvis de quibusdam dsemonibus qui sintimprobi hise, et caeievovummalovum; ct ideo non unus pvin-
mulieribus, a muliis lam multa dicantur, ut non cipatus dicituv lin contvaviis vivtutibus ah Apostolo,
facile sit de hac re definienda sentenlia. sed pluves, advevsus quos sibi essepugnam et nobis
CAP 106. — De mtdtiplicitale dminonum fideles in- omnihus scvibit (Ephes. vi).Esse tamen reorhorum
festanlium. Hieronymus super Jesu Nave, homelia omnium principem veluteminenliovem quemdam in
iS. (Orig. ex Hieron. interpretalione.) nequilia, et in seeleve celsiovem, qui lotummundum,
Mihi videtur infinitus quidam esse numerus con- quem isti ad peccata singuli quique pev peccatovum
trariarum virtutum, pro eo quod per singulos pene species pev pavies sollicilant, solus velut omnium
liomines sunt spiritus aliqui diversa in iis peccalo- pvinceps ct clux lotius [pvincipum dux, et totius]
rum genera molienlcs. Verbi causa, est aliquis for- nefanda. militiae magistev, exagilet. Puto sane quia
nicationis spiritus, est alius spiritus irse, alius cst saneli quique vepugnanles contva istos incentores
avaiitise, alius vevo supevbise; et si eveniat aliquem peccatorum spirilus, et vincentes eos, atque eorum
hominem esse qui his omnibus malis, vel eliam plu- B unumquemque superantes, imminuant exercitum
ribus agitelur, omnes hos vel etiam plures in se daemoiium, et velutquaroplurimos eorum interimant.
habeve inimicos pulandus esl spirilus. Unde et pev Verbi causa, ut is qui caste pudiceque vivendo for-
singulos pluves esse cvedendi sunt, quia non singula nicalionis spirilum superaverit, non ultra fas sit
singuli homines habent vitia, vel peccata commit- illum spiritum qui ab illo sancto victus est, impu-
tunt, sed plura ab unoquoque videntur admitti. Et gnare ilerum alium honiinem, sed sieut illi spirilus
iteruni non est putandum quod unus fornicaiionis rogabant Jesum, ne in abyssum mitterentur, quod
spiiitus seducat eum, qui, verbi gralia, in Britannia lunc interim Dominus pro pvsesenti drspensalione
fornicatur, et illum qui in India, et in aliis locis. concessit (Luc vm), ita consequens videtuv,- quod
Neque puto unum esse irse spiritum qui diversis in singuli quique maligni spiritus cum vincuntur a
loeis divevsos bomines inflammat: sed puto magis sanctis, vel in abyssum, vel in extefiores tenebras,
principem quideni fornicationis spiritura unum esse, vel ut quisque ille locus eis dignus est, colloccntur
innumeros vero esse qui in hoc ei officio pareant, ajusfo judice Christo. Et inde esse quod plurimo
et per singulos quosque homines diversi spiritus sub daemonum numeroj"am deviclo, ad credulitatem gen-
eo fdiversos spiritus qui sub eo, etc.] prir.cipe mili- tes venirerelaxcnlur; quae utique nullatenus sine-
tantes, ad hujuscemodi eos peccala sollicilent. Si- *- rentur, si integrse eorum sicul prius fuerant, sub-
milfter el iracundiae spiritum principem unum esse sisterentlegiones.

DECRETI PARS DXJODECIMA.

Be raendacio et perjurio. De accusatoribus, de defensoribus et falsis tcstibus. Et de sin-

gulorum posuiteutia

CAP.1. —Oe octo gcneribus mendaciorum. Augusti-
nus, libro De mendacio (cap. 11).
( 22,| q. 2, c. Primum est.) Primum est capi- "
tale mendacium , longeque fugiendum, quod iit
in doctrina religionis, ad quod mendacium nulla
conditione quisquam debet adduci. Secundum, ut
aliqucm lsedat injuste . quod lale estut elnullipro-
,sit, et obsit alicui. Tertium quod ita prodesl alleri,
ut obsit alleri, quamvis non ad immunditiam ohsit
corporalem. Quavlum sola mentiendi fallendique li-
bidine, quod mevum mendacium est. Quinlum quod
fit placendi cupiditate de suaviloquio. His omnibus
penitus evitatis atque rejectis, sequitur sexlum
genus, quod et nulli ohest et prodesl alicui: velut
si quispiara pecuniam alicujus injuste tollendam
seiens, ubi sit nescive se menliatuv. Septimum quod
et nulli obest et pvodest alicui: velut si nolens ho-
minem ad morlcm qincsiium prodere, mentiatur.
Oclavum est genus mendacii, quod et nulii obest,
et ad hoc prodest ul ab immunditia corporali ali-
quem lueatur. (Ibid, c. 21.-)Non est igilurjnentien-
dum in doctrina pietatis, quia magnum scelus est,
et primum genus detestabilis mendacii. Non est
mentiendum seeundo genere, quia nulli facienda est
injuria. Non est mentiendum tertio genere, quia
nulli cum alterius injuria consulendum est. Non est
mentiendum quarto-genere, propter mendacii libi-
dinem, quse per se ipsam viliosa est. Non est men •
liendum quinto genere, quia nec ipsa verilas fine.
placendi hominibus enunlianda est, quanto minus
mendacium quod pev se ipsum, quia mendacium est,
utique tuvpe est. Non cst mentiendum sexto geneve,
neque enim vecte eliam testimonii veritas pro cu-
juscunque temporali commodo ac salute corrumpi-
tur :ad sempiternam vero salutem nullus ducendus
est opitulante mendacio. Neque septimo gener
 " DECRETI PARS XII. — DE MENDACIG ET PERJURIO. m
7fii
mentiendum est, nou enimcujusquam commoditas .i CAP. S. — Quod liceal juramento ad atiorum ulili-
iidei tatem uti. August. De sermone Domini in monte,
aut salus temporalis perficiendae prae.eveiida lib. i (cap. 50).
est, nec si quisquam in recte factis nostris tammale c. Tu von malum.) Tu oon malum tfa-
(22, q. 1,
movetur, ut fiat etiam animo deteriov, longeque a cis, qui bene uteris juratione : quae [quia] etsi' non
pietate remotior, propterea recte facta deserenda bona, tamen necessaria est, ut alteri persuadeas
sunt. Nec oclavo genere mentiendum est, quia et in
et in malis quod utiliter suades : sed a malo estillius, cujus in-
bonis castitas animi, pudicilia covpovis: firmitate j'uvave cogcris.
id quod ipsi facimus eo quod fieri sinimus majus CAP. 6. — Deum sit jurandum, non per
~ Qnod per
est. In his autem octo generihus tanto quisque mi- treuluras. Itieron. super Matlhmum, lib. i.
EUSpeccat cum mentitur, quanto emergit ad octa- Consideraquod Salvalor nonper Deum jurarepvo-
vum, tanto amplius, quanto evergit [mergit, Vict.] hihuerit, sed per ccelum, etjer ierran.,et perHiero-
ad primum. Quisquis autemesse aliquod geaus men- solymam, et per caput tuum (Mauii. v). Et hoc quasi
dacii quod peccatum non sit, putaverit, decipiet se parvulis fuerat lege eoncessum, ut quo niodo vicli-
ipsum lurpiter, cum honestum se deceptorem arbl- mas in_molabanlDeo, neeas immolarent idolis : sic
tratuv aliovum. ot juiare permitterentur in Deum, non quod rectc
€AP. 2. — De soiiditate juramenli. Ex conc Tolei. " hoc facerenl, sed quod melius essel Deo id exhibc-
VIII, c. 2. re, quam dsem.tmis.
-Gmne quod in-pacis fcedeva vcnit, tunc solidius CAP. 7. — Non esse frequentanda juramenta. Iside-
suhsislit, cum juramenli hoc interpositio roborat. Sed rus, Sentenliurum libro secuudo, cap. 51.
et omne quod animos amicorum conciliat, tunc fide- (22, q. 1, c. Non est contra.) Non est contra Dei
lius durat, cum eos sacramenli vincula liganl. Omne pr_eceplum jurave; seddum juraadi usum facimus,
«nim quod testis astipulatur, verius constat, cum pevjuvii crimen incuvvimus.
id adjeclio jurationis affirmat. Quod et si testis de- CAP. 8. — Non esse jurandum nisi magna necessi-
tate. Ex serm. 28 Angusl. de verbis Apostoli, qui
ficiat, ianoceutis fiilem solajurisjurandi taxatioma- sic incipil: Pvima lectio qua. nobis.
nifestat. (22, q. l,c. Si peccatum esset.) Sipcccalum es-
€AP. 5. — Juramentnm non esse contra prwceptum setj"uvatio, necinvetevi lege,dkeretur : Nonperju-
Domini. August. super Epislolam ad Galatas (in c. rabh, reddesaulem Domino jusjurandwn tuum (Levit.
i sub fitiem; et tib. i De sermone Domini in
nwnte, c 50). xix) :non enim peccatum praeciperetur nobis. Item,
ibidem post aliqua mulla. Non /vobis diclmus -nos
{22, q.l,c. Non est contra.) Non est contra prse- non
Q jurare; si cnim hoc dicimus, mentimur. Quan-
ceptum Dei juratio, qua_ a malo est non jurantis, . luni ad me
.sed iiicreduliiatis ejus a.quo j'urare cogitur. Nam pertinel, juro, sed quantum mihi vide-
hinc inteHigiiur ita Domiuum prohibuisse a juran- tur, magna necessitale compulsus. Cum videro nisl
feciam mihi non credi, et ei qui mihi non credit non
do (Matth. v), ut quantum in ipso est, quisque non
multi in ore habentes expedire quod non credit; hac perpensa ratione et
juret, quod faciunt, juratio- consideratione librata, cum magno timore dico z
nem tanquam magnum et suavealiquid. Naiii uti-
Coram Deo, aiit Testis esl Deus, aut Scif Christus
•que Apostolus noverat et
prseceptum Domini, juravit
•quod sic est esse in animo meo. Et video quia plus
taroen. Non enim audiendi sunt qui has jurationes
id est, quod amplius est quam : Est, est; non,
•esse non putant. Quid enim facient de illa : Quolidie est,
sed hoc quod amplius est, amalo est (Multh.
morior per vestram gloriam, fratres, quam habeo in non;
et si non a malo j'urantis, a malo est nou cre-
Chrislo Jesu Domino nostro (I Cor. xn) : quam Gr_e- v),
dentis.
«.a exemplaria manifestissimam esse jurationem
convincunt? Quantum ergo in ipso est non jurat CAP.esse 9. — Juramenta quw contra naturam swnl non
lenenda. Ex conc Toletano vm, cap. 2.
Apostolus, non enim appetit jurationem cupiditate (22, <y.i, c. Si publich.) Si publicis saeramento-
aul delectatione jurandi. Amplius est enim quam D vum
gestis (quod avertat Deus!) a quibuslibet illicita
est, est; [non, non {Matth. v), et ideo a malo est, vel non bona esstitisset oonditio alligata, quae aul
sed infirmilatis aut incredulitatis eorum, qui aliter
jugulare animam patris aut agere compelleret slu-
moventur ad iidem.
pvum sacratissima. [sacratae] vivginis, nunquid non
CAP.4. — Non jurandum, ut quam longissime,absi- tolerabilius esset stultse promissionis rej'icer«vota,
mus aperjurio. Aug. ad Publicolam (epht. 154).
quam per inutilium promissorum custodiam exhor-
(22, q. 1, c. In Novo Testamento.) In Novo Testa- rendam criminum implere mensuram ?
mento dictum -est ne omnino j'uremus (Matth. v), CAP.W. —De eadem re. Ambrosius, lib. Offic. i,
quod mihi quidem propterea diclum videtur, non cap. 50.
jurare peccatum est, sed quia perjurare im- (22, q. i, c. Est etiam contrav) Est etiam Goutra
«O.le peccalum est;a quo nos Ionge esse voluit, , officium nonnunquam promissum solvere sacramen-
ijuioinnino nej'uremuscommonuit. Item, ibib. post tum, vt Herodes, tjui juravit quoniam quidquid pe^
aliquot versus. Quamvis dictum sit, Ne juremus, titus esset, daret filise Herodiadis (Matth. xiv), ne-
nusquam in Scripturis sanctis legisse me memini cem Joannis prsestavit, ne promissuni negavet.
- fie ab alio jurationem accipiamus. CAP.il. —Itemdeeodem, Exserm, Augun, in de*
T35 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI . -u
eotlatione sancti Joannh, qui sic incipit.- Cum san- A si sentitquam inique sibi in peccali societate ser-
csuui Evangelium legevetuv (108). vala non fuerit: ille quijjpe ulrobique pertidus pro-
(22, q. 4, c. Quod David.) Yideo David pium ho- fecto sceleralior judicandus est. Item, ibidem eodem
minem et sanctum in juralionem temeraviam ceei- cap. Mulier si fide violata fidem sevvet
conjugali
disse, el maluisse non facere quod juraverat, quam adultero, utique mala est : sed si nec adultevo, pe-
juralionem suam fuso hominis sanguine implere (/ jor est. Porro si eam flagilii poeniteal, et ad ea-
Reg. xxv). Item, ibidem pattlo post. Juravil David slitatem rediens conjugalem, pacta ac placita adul-
cemere, sed non imjilevil j'uvationem majovi pietale. lerina reseindat, miror si eam fidei violatricem,\el
Ecce David sanctus non quidera ivatus sanguinem ipse adulter pulabit.
hominis fudil, sed eum falsum juvasse negave quis CAP. 15. — De non servando jnramento injuslo. Ex
potcvit? De duobus pecealis elegit minimum, sed actione 4 vn Synodi (109).
minus fuit illud iii compavalione majovis [pejovis]. (22, q. 4, c. Actione quaria.) Joannes apocrisia-
Nam pcv se ipsum appensum magnum malum esl rius Ovientalium sedium dixit : _ Significal sermo
falsa jurare. Patris noslri Sophronii, quod melius sit jurantem
-
CAP. 12. — Item de eodcm. Isidorus in Synonymh perjurare, quam conservare sacramentum in coiifra-
lib. ii. R ctione sanctarum imaginum. Hoe autem dicimus,
In malis promissis rescinde fidem, in turpi voto quia quidam se sacramento excusanl. » Thavasius
muta decrelum. Quod incaule vovisti non facias. patviavcha dixit : _ Quia Pater Sopbronius noverat
Impia est jiromissio quse scelere adimpletur. bonitatem Dei, proptevea tvansgvedivoluit impium
CAP. 15. — Item de eadcm re. Reda in lib. Homilia- juvamentum. . Item Thavasius palviavcha dixit:
rum, homilia 45 (in decollatione S. Joannis Ba- - Hevodes servavil juramentum, et periit: Petrus
vthiw). vero negavit cum juramento, et conversus flevit et
(22. q. i, c Si aliquid forte.) Si aliquid fortenos
salvalus est (Matth. xxvi). Omne enim peccatum
incautius jurasse contigcrit, quod observalum pejo-
Deus indulget, si quis ex toto corde po_nileat. >San-
rem vergal in exitum, libere illud consilio salubrio-
cta dixit: . Sic docet nos sancta Scriptu-
ri mutandum noverimus, ac magis instante necessi- ra. synodus . Item L.eonlius Phociae episcopus dixit: _ Scri-
fate pejerandum nobis, quam pro vitandopcrjurio
est: Juramenlum mendax ne diligalh (Zaclt.
in aliud crimen gravius esse diverlendum. Denique ptum
David Dominum occidere Nabal virum vm). Qua de eausa nostrum juramenlum mendax
juravit per nullam habens virtutem. >
stultum ct impium, atque omnia quse ad illum perti- dissolvatur, quasi
•— Quod in duobus malis mintts malttm eti-
nerent demoliri; sed ad primam intercessionem Abi- p" CAP. 16.
revoca- gendum est. Ex concit. Tolet. vni, cap. 2.
gail feminae prudenlis, mox remisil minas,
se tali (Dist. 15, c. Duo mula.) Duo mala Iicet omr.ino
vit ensem in vaginem, neque aliquid culpae sint cautissime prsecavenda, tamen si periculi neces-
perjurio contraxisse doluil (/ Reg. xxv). Item, posl sitas ex his unum temperave [teniave, alias teme-
versum. Non solnm in jurando, sed in omni quod id debemus vesolveve, quod mino-
hsec est moderatio solerlius observanda, ut vave] compulevit,
agimus vi nexu noscituv obligave. Quid autem levius ex his,
si in tal.m forte lapsum versuti hostis incidevimus
quidve sit gvavius puvsevalionis acumine investige-
insidiis, cx quo sine aliqua peccati contagione suv- mus. Etenim dum
perjurare compelliraur, Creato-
gere non possimus, illum potius evadendi aditum rem quidem offendimus, sed nos tantummodo ma-
petamus, in quos minus peviculi nos pevpessuvos culamus. Cum vero noxia promissa complemus, et
esse cevnimus. "
— Dei jussa superbe contemnimus, et proximis impia
CAP.14. Utrum in
fides appellanda sit, qum pcc- crudelitate nocemus, et nos
catis admitlendh adliibelur. Augnst., De bono con- ipsos crudeliori morlis
jugati, cap. 4. gladio trucidamus; illic enim duplici culparum telo
(22, q. i, c Si ad peccalum.) Si ad peccalum ad- perculimur, bic tripliciter j'ugulamur.
raitlendum adhibetur fides, mirum si fides appella- {) CAP.17. — Non semper promissa omnia solvenda
lur; vevumlamen qualiscunque sil, si et contra esse. Ambr. lib. Offic. (lib. m, c. 12).
ipsam lit, pejus fil, nisi cum proplerea deseritur, (22, q. 4, c. Unttsquhque.) Unusquisque simpli-
ut ad fidem veram legilimamque redeatur, id esl ul cem_sermonem proferat, vas suumin sanctifieatione
peccatum cmendelur voluntatis pravitate correcta, possideat , ncc fratvem civcumscviptione indueat
lariquam si quis cum hominera solusexspoliarcnon verborum, nihil promittat inhoneslum; aut si pro-
possit, inveniat socium iniquitalis, et cum eo paci- miserit, tolerabilius est proroissum non facere,
scatur ut simul id faciant, spoliumque partianlur : quam facere quod turpesit. Ssepe plerique con-
quo facinore commisso totum solus auferat; dolet stringuntsejurisjurandi sacramenlo,.et ctimipsico-
quidem ille, et fidem sibi servatam non esse conque- gnoverint promittendum non fuisse, sacramenti ta-
ritur, verum in ipsa sua querela cogitare drbet, men contemplatione faciunt quod spoponderunt,
polius in bona vita ipsi liumance societati fidem sicut de Herode supra scripsimus, qui saltatrici prse-
fuisse servandam ne pracda iniqua ex homine fieret, mium turoiter promisit, crudeliter solvit (Matlh. xiv).
(108) Serm. II de sanetis, cujus principium esi : (109) Longe ipost init. multura variat in Gvam
propter liunc In calce tomi !X.
 78S DECRETI PARS XII. — DE MENDACIOET PERJUitfO. 7S3
lib. 1, cap. 9
Turpe quod regnum pro saltatione promitti- A convictus fuerit. Capilularium
(cap. <35).
tur, crudele quod mors prophetsep.ro jurisjurandi c Parvuli.) Parvuli qui sine rationahili
donatur. Quanto tolerabilius tali fuisset (22, g. 5,
religione setate sunt non cogantuvjuvave : et qui semel pev-
perjurium homicidio? si lamen perjurium possit
eviratus juvalus fuevit, nec testis sil post h_ec, nec ad sacva-
dici, «juodebrius inter vina juraverat, quod uec in sua causa, vel allevius,juva-
inter saltautium choros promiseral. (Ibidem, paulo mentura accedat,
' et hoe aestima- tor existat.
posl.) Inferlur disco prophetse caput, — Non ita esse indulgcndum perjurh, ...
CAP. 24.
tum esl fidei esse, quqd amicilise fuit. Ilem. (22, q.
perjurandi delur occasip. Atcxunder II Landttlplio
4, c. ATousemper.) Non semper promissaomnia sol- etArialdo clericis.
venda sunt. Denique ipse Dorainus frequenter suam Possumus in pevjuvio aliquo crimine Iapsis mise-
mutat sententiam, sicut Scriptura indicat (Num. vicovdisemanum povvigeve, sed non debemus ad
xi v). futurae perdilionis [prohibitionis] exemplum liceu-
CAP.18. — De pmnitenlia perjurii. Synodus Aure- tiam dare.
lianensis ui tempore Childeberli regis, cap. 8. CAP. 25. — De vindicta perjurii. Honorius papa
Hysatio patricio el exarclw Italiw.
De perjurio vero id censuimus observandum, ul
si quis clericus in causis quse suh jurejurando ii- Quorumdam s.criptis didicimus quosdam episco-
in verba episco-
niendae sunt, pra_bueril juramenta, et post rebus pos transpadanis partibus qusedam
inimica Petro Pauli filio edixissc, alque
evidentibus detegitur perjurasse, biennii lempore a pali actui
monilu impise suasionis innuere : asserenles in se
communione pellalur.
perjurii reatum suscipere, ut non Adulubaldo vegi,
<_\p. 19. — Quod omnis cdnlrarius verbo Dei Anli- sed polius Ariopalto tyranno consentirel. Et uuo-
christus est.August.super epislolaJoannh, tract. 5. niam prsefatus gloriosus Petrus pravis eorum (si fas
Quotquot hahet Ecclesia perj"uros, fraudatores, est diceve) sacevdotum vespuit suasionibus inclinavi,
maleficos, veneficos, inquisiloves nugavum, adulte- sed magis sacvamenta quaeGono [Acono, Vict.] vegi.
rss, ebviosos,fenevatoves, mangones, et omnia quae palri prsedicti Adulubaldi praesliterat, firmiter custo-
ejiumerare non possumus, si contraria sunt doclri- dirc. Et quia tantum facinus Deo et piis mentibus
nae Christi, contraria sunt verho Dei. Verbum au- est inimicum, ut hi qui hoc ab aliis prohibere de-
leni Dei Christus est. Quisquis autem verbo Dei buerant ne fuisset commissum, ipsi potius utiieret
coi-lrarius est, Antichristus est. hortati sunt. Cum nutu supernse virtutis vohis labo-
CAP.20. — Quod lulus sit, a perjurio qui nunquam p rantibus prsefalus Adulubaldus in suum regnum
jurat. Ex sermone August. in ctecolt. sancii Joan- fuerit restitutus, prsefalos episcopos in has Roma-
nh Bapiisim, qui sic incipit: Cum sanctum Evan- nas
ealceni tomi partes adj'uvante vos Deo, destinare digna-
gel. Iegerelur (ad X). isiini : quia hujusmodi scelus nulla patiemur ratione-
Tam magnum peccatum est jurare falsum, ut inultum.
propter reatum falsaejurationis Dominus prohibu- CAP. 26. — De excommunicatione eorum qui alios
erit omnem jurationem (Malih. v). Item, ibidem aii- secum in perjurium trahunl, et de infamia consen-
- quanlo post. Non est peecatum verum jurare, sed tienlium. Ex concilio Mathconensi lempore Gun-
quia grande peccatum esf falsum j'urare, longe esl a lrann{regis, c 21 (conc Maihc. c 1).
peccato falsum jurandi, qui omnino nou jurat; pro- (22, q. 5, c. Si quis convictus.) Si quis convictus
piaquat falsse jurationi qui vel verum jurat. Item fuerit alios ad falsa testimonia vel perjuria atlraxis-
(ibidempaulo inferius). Aliquando nolenshomo [al. se, aut quacunque corruplione sollicitasse, ipse
hoc, Vict.] jurat cum verum putat esse quod jurat. quidcm usque ad exitum non communicet. Hi vero
Non est quidem tantum peccalum quantum ejus qui qui ei in perjurio consensisse probanlur, poslea ah
•scil falsum esse, et lamen jurat. omni leslimonio sunl removendi, et secundum legem
notabuntur.
CAP. 21. — Quod perjurium ,adulterio comparetttr. ..D infamia
Hieron. super Malachiam. CAP. 27. — De vindicla ejtts qui alteri perjurium
injuste hitenlat. Gelasius Rufino et Justo epi-
Nequaquam putemus leviaessepeccataperjurium, scopis.
«l mercedem non reddere laboranti, et calumniari
Honorati ct primavii Vavulanaecivitatis fusis no-
viduam et pupillum, et opprimcre alienigenam et
l.is pvecibus supplicavunt, sicut habetuv in subditis.
peregrinum, qua. maleficio, et veneficiis, etadulterio
Quibus eliam subscviptionem pvopviam commoda-
comparantur.
vunt, se ab Agnello diacono gravi contumeliarum
CAP.22.—Quid sit perjurium, Hieron. super Jcre-
genere fuisse raacevatos, ut etiam veos pevjuvii(sicut
miam, lib. i (ad c. iv in principio).
ipsi dicunl) se asserant inclinatos. Et ideo, fiatres
{22, 17.2, c. Animadvertendum.) Animadverten- charissimi, secundum pelitorii [petitoris] fidem,
dum estquod jusjurandum hos habeat comiles :
supradicto diacono ad veslrum judicium imminente
. veritatem, j'udicium, atque justitiam. Si isla de- Laurenlio RomanaeEcclesiaedefensore mox deducto,
fecerint, nequaquam j"uramentum erit, sed perju- veritatis assertione discussa, si constilerit integritss
lium.
supplicanlium, aut inlenta doceat diaconus, aut de
€AF. 25.—Qttod testis esse non possit gui perjurii cjus protevvitale novevilis esse vindicandum, quate--
 D. IVONIS GARNOTENSIS EPISCOPI - 788
787
nus de taritis excessibus memoratse improbae teme- A cida cst. Ille enim sc suopeijurio interimit; sed iste
ritatis exclusus ultio digna comitetur : et qui se manum interficientis et impressit [expressit] et
convieiis trivialibus implicavit, sacrse communionis pressit.
areeat aceessibus. CAP. 51.—Super quibus rebus juramenium fieripos-
CAF. 28.-—Quod pejer sit homicida qui ab eo jura- sit. Aelio i synodi i Slephani papm III.
mentum postidat, quem scit pejeraturum. Ex Serm. Christophorus primiceriusnotariorum dhril: «AI-
Aug.. in decollalione Joan. Bapthtm (110). lalis saerosanctis quatuor Evangeliis, et venerabili
Si qmisprovocaverit te ad jurationem, ut forte sic chrismate, et eseteris Dei mysteriis, sacramentum
sibi exislimet satisfieri posse : sijuraverisde ipsa mutuo prsebuimus, quod nullus alius extra Roma-
re quam putat te commisisse ac fecisse, et forsitan nam electionem pontificatum egisset, sed eum quem
non fecisti, ne remaneat in eo mala suspicio, si ju- ex communi eonsilio divina providenfia tribuisset
raveris, tu non sic jieceas quomodo ille, qui tepro- ex corpore nostvse sanctse Ecclesise, videlicel de sa-
vocavit. Iteni, ibidem. Si ab alio [illo] provocatus cevdotibus, cardinalibus, diaconibus, j'uxta hujus
fueris, ah ipsius malo erit quod juras, non a tuo. apostolicse sedis tradilionem, nobis elegevimus an-
Item, ibidem. Ille homo qui alium provocat ad j'ura- tislitem. _
tionem, et scit eum falsum esse j'uratururo, vincit n CAP.52.—De supplicio ejus qui per capillum Dei vel
fiomicidam, qula homicida corpus occisurus est, Ille barbamjurai. Novetlarum conslitutio 68, cap. 1.
animam, imo duas animas, el ejus quem jiirare (21, q.l. Si quh per capiltum.) Si quis pev capil-
provoeavit, et suam. Scis verum esse quod dicis, lum vel bavbam Dei j"uvaverft, vel alio modo contra
falsum esse quod dicit ille, et juvare compellis. Eece Deum blasphemia aliqua usus fuerit, officio praefecti
jurat, ecce perjiirat, ecce perit, tu quid invenisli? urbis ultimo supplicio subjiciatur. Si quis auteni
imo quia et tu periisti, qui de illius morte satiari homineni talem non manifeslaverit, non est du-
voluisti. bium quod divina coudcmnatione similiter coerce-
CAP. 29.—Cui prodendus sil quem scimus pejerasse. bitur.
August. lib. Quwst. in Levit. (quwst. 1 ad c. v CAP. 55.— Ut unusquisque jejunus Jurel. Capiiula-
Levit.). rium lib. i, cap. 60 (cap. 65).
(22, q. 5, c. Hoc videlur.) Hoc videlur dicere : (22, q. S, c. Honestum.) Qui in sanetis habet
peccare hominem, quo audiente jurat aliquis falsum, juvave, hoc jejunus faciat, et cum onini honestate et
et scit eum falsum jurare, et tacet. Tunc autem scit, timove Dei.
si ei rei de qua juratur testis "fuit, aut videns, raut CAP.54.—Quod perjurus est qui per lapidem falstun
eonseius fuit, id estaliquo modo cognovit, aut ocu- jural. Ex serm. August. -De non jurando, qui sic
Ms suis corispexit, aut ille ipse qui juvat illi indica- C incipit: Prima leclio, cfc. (serm. 50 De verbh
vit: ita enim potuit esse conscius. Sed inter timo- Apost.).
Itane vero quisquis es pravi et perversi cordis, si
rem hujus peccati, et timorem prodilionis hominum -
dicas Per Deum, juras: si dieas, Testis est Deus, nou
non parva, existil plerumque tentatio. Possumus
enim paratum ad perjurium admonendo vel prohi- juras? Quid enim est, per Deum, nisi testis est
Deus? Aut quid est, testis est Deus, nisi per Deum?
bendo a tam gravi peccato revocare. Sed si non
Quid autem est j*urare, nisi jus Deo reddere, quando
audierit, et coram nobis de re quam novimus fal-
Deum juras : jus saluti tuse reddere, quando per-
sum jiiraverit, utrum prodendus, si proditus etiam per
salutem tuam juras : jus filiis tuis reddere, quando
in periculum mortis incurrat, difficillima qusestio
est. Sed quia hic non expressitj cui hoc indicatum per filios tuos j'uras? Quod antem jus deberous saluli
utrum illi cui an vel nostrse, filiis uostris, Deo nostro, nisi charitatis, ve-
sit, juratur, sacerdoti, cuipiam et non falsitatis? Maxime 'autem cum per
ritatis,
<jui non solum eum persequi non potest irrogando Deum fit, ipsa est vera juratio. Quia et eum dicit
supplicium, sed etiam orare pro illo potest: videtur
mihi quod se ab hoc solvat peceaii vinculo, si indi- quisquePermeam salulem, suam Deo ohligat :quan-
filios meos, oppignerat filios suos Deo :
cet talibus, qui magis possint prodesse quam obesse D do dicil Per
ut hoc veniat in caput eorum, quod exit de ore
:
perjuro sive ad corrigendum eum, sive ad Deum
ipsius, si verum, verum; si falsum, falsum. Cum
pro eo placandum, si et ipse confessionis adhibeat
medicinam. ergo filios suos, vel caput suum, vel salutem suam
quisque in juratione nominans, quidquid nominat
CAP.50.—Quod Iwmicida est qui cogil alterum scien-
ler falsa perjnrare. Serm. August.De nonjurando, obligat Deo, quanto magis quando jurat [pejerat
qui sie incipil: Prima lectio (serm. 50 De verbis habent excusi codices. Ibid. sub finem.] per ipsum
Aposlol.).' Deum? Item (22, q. S, cap. Ecce dico). Eece dico
(22, q. S, c. Qui exigit.) Qui exigit juvationem, charitati vestrse, et qui per lapidem falsum jurat,
niuttum intevest si nescit illum juvaluvuui falsum, neriurus est. Unde hoc dico? Quia multi et in hoc
an scit. Si enim nescit, et ideo dicit: Jura mihi ut fallun.ur, et putEtnt quia nihil est per quod jurant,
fides ei sit, non audeo dicere non esse peccatum, non se crimine teneri perjurii. Prorsus perjurus es,
tamen humana tentatio esl; si autem scit ettm fccis- quia peridquod sauctum non putas, falsum juras.
se, novit fecisse, vidit fecisse, et cogit j'urare, homi- Sed ego illud sanctum non puto. Sanctum putas cui
(110) Serm. II De sanctis cujus inilium : Propkr hunc locum . in calee iom. X.
789 DECRETI PARS XII. — DE MENDACIOET PERJURIO. . 7-SO
jufas. Non enim quando juras tibi juras, autlapidi / tare, quam promissam fuerant vetentuvi. Menlien-
juras, sed proximo juras : homini j'uras ante lapi- libus evgo quod longinqua tevva ad ees venissent,
dem, sed nunquid non ante Deum ? Non te audit juraverunt eis Israelilae: postea vero quam cognove-
lapis loquentem, sed punit te Deus fallentem. Ilem runteos ibi habitare,ubi omnesouos invenerant se-
(ibidem, non procul a principio). Ream liuguam non cundum Dei prseceplum debellare oportebat^ iiolue-
facit nisi mens rea. runtlamen frangeve juvaiionem.Etlicet cosmenlitos
CAP. 55.— Quod minus malum est per deos falsos esse didicissent, pavcevemalueruutcausajuralienis,
jurare veraciter, quam per verum Deum jurare fal- cum possent utique dicere se tanquam illis jurasse,
laciler. Ex epistola Augusl. ad Publicolam (epist.
quos eos esse crediderant, id est de longinquo ve-
Movet utrum fide Hientes. Cum vero aliud cognoverunt, pvseceptum
(22, q. 1, cap. Movet.) te, ejus caetevi
utendum sit, qui ut eam servet per dsemonia j"ura- Domini civca eos implcndum evatj, ut sicut
verit. UbiJe volo prius considerare, utrum siquis- expugnaventur. Deus autem hoeirappvobavit, nec
parcentibus succensuit [contradixit]; quamvis cum
piam per deos falsos j"uraveril se fidem servaturum, eos
et eam non servaverit, noii tibi videatur bis pec- non interrogassent quinam illi essent, et idco
casse. Si enim tali juratione promissam servaret } illi fallere valuissent. Unde non inopportune utiquc
credendi sunt, et si failere homines pro sua salute
iidem, Ideo lantum peceasse j"udicarelur, quia per
tales deos j'uva\it. Illud autem nemo reprehendet voluerunl, non tamen fallaciter Deum linmisse in
fidem servavit : nunc vero populo cjus : propterea nec succensuit Dominus ju-
quia quia etj'uravit per
rantibus aul [atque] parcentibus; utposlea Gabao-
quos uon dehuit, et contra pollicitam fecit fidem
nitas ipsos, tanquam populi sui homines de domo
quod non debuil, bis utique peceavit. Ac per hoc
utitur iide illius constat deos Saul vindicaverit, sieut reguqrum ostendit historia
qui quem jurasse per Et quoniam j'uratio sicservata est,
falsos, et ulitur non ad malum, sed ad licilum et {ILReg. xxi).
in hominibus qui mentili sunt, ut ad cle-
honum, non peceato illius se soeiat quo per daemo- quamvis
nia j'uravit, sed bono pacto ejus quo fidem scrvavit. _aentiam sententia flecterelur, non displicuit Deo.
Nam si e contrario jurassent aliquos se interfeclu-
Keque hie eam fidem dico se.rvari qua fideles vocan- Gabaonilas in terra promisslonis esscpu-
tur, qui baptizantur in Christo. Illa enim longe alia -ros, quos et
est, longeque discreta a fide humanorum placitorum tavissent, postea didicissent eos esse ab illa terra
et de longinquo ad se venisse, nullo modo
atque pactorum : verumtamen sine ulla dubitatione extraneos,
minus malum est per deos falsos jurare veraciter, arbitrandum est quod eos essent dehellaturi causa
: cum propter ipsam parcendi
quam per Deum verum fallaciter. Quanto enim per -, jmraitionis implendse
clementiam sanctus David etiam post verba quibus
quod juratur magis sanctum est, tanto magis est
se Nabal interfecturum esse juraverat (/ Reg. xxv),
poenalepevjuvium. Alia evgo quaeslio est, utvum non
sciens quem fuerat intevjTecturus, pavcere
peecet qui pev falsos deossibi j'urari fecit: quia ille utique
nec in re duriore implere juramentum, ma-
qui ei jurat falsos deos colit. Cui quaestioni possunt maluit,
Illa lestimonia suffragari quaj ipse commemorasti gis Deo placere existimans, si quod ita perturbatus
de Laban et Abimelech, si tamen Ahimeleeh per ad nocendum juraverat, non fecisset, qtiam si pcr-
deos suos juravit, sicutLabanperDeum fecisset.
Nachor
(Genes. xxvi, xxxi). CAP. 58. — De sacramento Christoplwri cujusdam
CAP. 56.—Quod Deus sic juramenlum accipit, sicul primicerii. Aciio 5 synodi i Slepltani papw III.
ille cui juratur intelli.git. Isidorus, Sententiarum Christophorusprimicerius dixit:« Quando no.ai.-
lib. H, cap. 51. solvit Constantinus, ita illi coram omnibus sacra-
(22, q. 1, c Qui jurat.) Quacunque arte verbo- mentum prscbui dicens : Quia Nper,Deum omnipo-
rum quisque jiiret, Deus tamen, qui conscientia. tentem fidelis sum et
semper ero sanctse Dci Eccle-
testis est, ita hoe accipit, sicut ille cui j'uratur intel-
sise, et beato Pelro atcjue Romano ponlifici, et nun-
iigit. Dupliciter autem reus fit, quia [qui] et Dei D quam ego, vel filius meus Sergius, contra sanctam
flomen in vanum assumit, et proximum dolo capit. Romanam Ecclesiam, atque populum Romanum ad-
Non est observaudum sacvamentum quo malum in- versa
quoque modo pevcogitabo atque pevlvactabo,
caute pvomittitur : veluti si quispiam adulterse per- et nomen ipsius Constantini nullo modo no-
penitus
peluamcum ea permanendi fidem polliceatur. Tole- minabo"; sed lamen flantum] cevtus sum, quia sa-
rahilius est enim non implere sacramentum, quam cvamenlum iliudhabet avgumentum, et ideo confes-
permanere in stupri flagitio. sionem vobis facio me deliquisse pro sacramento
CAP. 57.—Quod magh Deo placet non servare jura- [per sacramentum]. .
mentumnocivum, quam servare. August. tib.Quwst. CAP. 59. —
; super Jesu Nave (quwst. 15, in ix Josue). Quw dhtaniia sil inter eunt qui verum
e pulat, et falsum jurat; et eum qui falsum scil vel
Quseri potest quomodo jurationem servandam putat, el pro vero jural. Aug, De verb. aposl.,
esse crediderint Hebraei Gabaonitis, quibus ita jura- serm. 28.
verant tanquam de longinqua terra venientihus, {22,17. 2, c. .Bomines.) Homines falsum jurant,
sicut illi nientili fuerant. Sciebant enim se debellan- vel cum fallunt,'vel cum falluntur : aut enim putal
dos, si cognitum essef Hebrseis in ea ferra eos habL- homo verum essc quod falsum est et temere j'ural.
 '
?Ji D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 792
aut scit vel putat falsum esse, et lamen pro vefo A tamen licet perversorum infestatione quasi in pri-
furat, et nihilominus cum scelere juvat. Distant au- mitiva Ecclesia hoc fieri potuisset, nullum tamen
fem isla pevj'uria quse duo commemoravi. Fac il- exemplum in posterum reliuqui dehuit. Quo elenim
luni jurare qui verum putat esse pro quo jurat, ve- saneto concilio, vel cujus eatholici et apostolici viri
rum putat esse, et lamen falsum est. Non ex animo decreto sancitum sit, sacerdotes Dei a crirninibus
iste perjurat, fallitur, hoc pro vero babet, quod absolvi non posse, nisi confratrum satisfactione,
falsum est, non pvo re falsa sciens juvalionem in- penitus ignoramus. Cum enim sacraraenta omnibus
terponit. Da aiium, scit falsum esse, et dicit verum interdicta sint Christianis, valde perniciosum est
esse, et jurat tanquam verum sil, quod scit falsum sacerdotes ad hsec etiam alios cogere, unde tam
esse. Videlis quara ista detestanda sit bellua, et de se custodire, quam et illos debuerunt arguere. •
rebus humanis extsrminanda. Quis enim hoc fieri CAP.41. — Omne mendacium cavendum. Gregorius9
[silii fievi] velit? Omnes homines talia detestantur. lib. xviu Moralium, cap. 2.
Fac alium, pulat falsum esse, el j'urat tanquam ve- Summopere cavendum esl omne mendacium,
rum sit, et.forte verum est. Verhi gratia, ut intelli-
quamvis nonnunquam sit aliquod mendacii genus
gatis : pluitj in illo locp, interrogas hominem, et n culpae levioris, si quisquam vitam praestaiido men-
putat pluisse, et ad negotium ipsius competit, ut liatur. Sed quia scriptum est : Os quod mentitur,
dicat Pluit, sed putat non pluisse. Dicitur ei : Vere occidil animam (Sap. i); et : Perdes omnes qui lo-
pluil? Vere,[et jurat, et tarocn pluit ibi, sed ille ne- cfttuntur mendacium (Psal. v), hoc quoque roendaeii
scit, et putat non pluisse, perjurus est. Interest genus perfecli viri summopere fugiunt, ut ne vita
quemadmodum verbum' procedat ex animo. Ream eujuslihet per eorum fallaciam defendatuv, ne sua.
linguam non facit, nisi rea mens. animse noceant, dum pvsestave carni nituntur
CAP.40. — Quomodo sacerdotes se sacramenio pur- aliense : quanquam hoc ipsum peceali genus facil-
gare debeant. Smaragdus, De pressurh ecclesiasti- lime cvedimus relaxavi. Nam si quselibet eiilpa se-
cis, parte i. solet pia opevalione puvgavi, quanto magis
Nunc ( quod absque injuria sanctse Dei Ecclesise quenfi
hsec facile ahstevgitur, quam mater boni operis ple-
dicere non possumus) heu! in tantum hoc aboletur,
tasipsacomitatur.
ut inordinata etiam accusatione vix locus roaneat — Quod cansa humititaih nemo menliri
CAP.42.
legitimse defensionis. Nec approbanda judicaut quse debeat. Aug., De verb. apostoli, serm. 29.
inique objiciunt, sed tantummodo vindicare quseque
illala quserunt. Quod si de defensione apud eos (22, q. 2, c. Cum humilitath.) Cum ergo ^humili-
G tatis causa mentiris, si non evas peccatov antequam
quaeritur, omni synodali censura postposita, suis
adinventionibus falem fieri dijudicant, quam accu- mentiveris, menliendo efficeris quod evitaras. Veri-
te non est,'nisi te ita dixeris peccatorem, vX
sati implere minime valeant, vel quse illos jure offi- tasin
etiam esse cognoscas. Veritas autcsn ipsa est, i_t
eii omnino impediant, ut in sacerdotes Dei liberius
es dicas; nam quomodo est humilitas, uhi
saeviaut : quippe cum secundum Paulum apostolum quod
regnat falsitas?
ipsi sibi sint lex (Rom. u), aceusatores, judices et
testes Kon ralione, sed vi ipsi simul exislunt. Satis- GAP.45. — Quod mendacia qum joco dicunlur, men-
daeia non sinl. Aug. lib. Quwsl. super Genesim,
faclionem igitur accusati sacerdotis sub j'urejuvando cap. 145.
minime dicunt valere, nisi plures etiam saeerdotes
(22, q. 2, e. Quod ait.) Quod ait fratrihus suis
secum compellat jurareJ In quibus-hsec assumentes Joseph (Genes. XLIV)": Nescicbatis quia non est in
!n testimonium, quod faclum se legisse jactitant in augurio bomo qualis ego? De quo
augurio etiam
actibus.Romanorum pontificum. Nam quod de Da- mandavit eis dicendum per horainem suum : quid
maso, et Sixlo, el Symmacho venerabilibus pontifi- sibi velit quaeri solet, an quia non serio sed joco
cibus invenituv, eo quod dum a quibusdam pevver- dictum est, ut exitus docuit, non est habendum
sis de eriminibus accusaventur, eollectis episcopo- D mendacium. Mendacia enim a mendacihus serio
rum conciliis, synodice puvgati sint. Haec se his
agunlur, non joco. Cum autem quse non sunt tan-
verbis penitus intelligere fatentur, quod omnes"prse- quaro joco dicuntur, non deputantur mendacia.
fati episeopi cuin ipsis pontificibus pvo illatis juras-
CAP. 44. — Ut nutlus alium decipiat arlificioso seu
sent eriminihus : quasi non eos propria tantum- callido mendacio. Attgusi., De conflictu vitiorum
modo absolveret satisfaetio, nisi, haec etiam prsedi- atqtte virlutum, c. 19.
ctorum confratrum firmaret juratio. Nobis tamen (22, q. 2, c Nec artificioso.) Nec arlificioso men-
quod sic intelligendum sit, re vera non patet. Plane dacio, nee simplici verbo oportet decipere quem-
enim a preedictis episcopis prsefatos pontifices pav- quam ; quia quolibet modo mentitur quis, os quod
galos accepimus, sed ipsovttm suggestione pvopvia mentitur occidit animam (Sap. i), ef omnihusmenda-
tantummodo satisfactione, ipsis etiam faventibus, cibus, pars illorum erit in stagno ignis ardenlis, et
•eos alienos a criminibus fuisse fivmatum est. Sed sulphure (Apoc xxi).
si pro alicujus j'usti innocentia alicui placuit sa!_ra- CAP.45".— Non esse peccatum in eftiibusdam reius
menturo pvsebeve chavitatis causa, ut eum vel sie a ssrare. Aug. in Encltiridio, c. 21.
persequentibus liberaret, omnimodis placet. Verum- (22, q. 2, c. In quibus.) In quibus vebus __i_ii_iii-
705 DECRETI P.-RS XII. — DE MENDACIO ET PERJURIO. 794
tcrest ad" capessendum Dei regnum, utrum credan- A . sum, nec ut piaestes [pev lestes, orig.] mentivi stu~
tur, an non, et utrum vera sive sint sive putenluv, deas, nec qualibet fallacia vitam alieujus defen das.
an falsa : in his evvare, id est aliud pvo alio putave, Cave mendacium in omnihus. Item. Nullum ju-
non est avbitvandum esse peecatum : aut si est, mi- stum mendacium : omne mendacium peccatum.
irimum esse atque levissimum,- CAP.50. — De eodcm. Joannes, in Yila Patrum.
CAP.46. — Quid dhlet inter meniiri, et verum oc- Cavendum omnibus roodis mendacium, sive pvo
cullare. Augusl. in psalm. v, ad vers. 7. malo sive etiam pvo bono pvofervi videatuv; quia
(22, q. 2, c. Ne quh.) "Ne quis arbitretur perfe- omne mendacium non est a Deo, sed sicut Salvalov
ctum et spiritualem hominem pro ista lemporali dicit, a malo est (Matih. v).
vita, in cujus morte non occiditur anima, sive sua CAP.51. — De dhtinctione inter
sive alterius dehere mentiri. Sed quoniam aliud est falli et mentiri, et
voluntatem fallendi et falli. August., in Enchiridio,
mentiri, aliud est verum occultare, siquidem aliud cap. 18.
est falsum dicere, aliud verum tacere : si quis forte Ronnulli eo usque pvogvediuntur, ut et pej'erave,
vel ad istam visibilem mortem non vult hominem et de rebus ad Dei cultum pertinentibus, ae de ipsa
prodere, paratus esse debet verum occultare, non Dei natura falsum aliquid dicere, nonnunquam bo-
falsum dicere: ut neque prodat neque mentiatur, R
num piumque opus esse contendant. Mibi autem
nec occidat animam suam pro corpore alterius.
videtur peccatum quidem esse omne mendacium :
Ibidem, paulo inferius. Item. Duo sunt genera men-
sed multum interesse quo animo, et de>quibus re-
daciorum in quibus non magna culpa est, sed ta-
hus quisque mentiatur. Non enim sic peccat qui
meh non suut sine culpa : cum aut j'ocamur, aut
mentimur. Illud in consulendi, quomodo ille qui noeendi voluntate
pro proximo primum j'ocando mentitur : aut tantum vero noeet qui viatorem
ideo non est perniciosum, quia non fallit. Novit enim in diversum iter mittit, quanlum is qui
mentiendo
ille cui dicitur joci causa esse dictum : secundum viam vitse mendacio fallente Nemo sane
autem ideo minus [mitius, Vict.] est, quia retinet depravat.
mentiens judicandus est qui dicit falsum quod pu-
nonnullam benevolenliam. Illud vero quod non ha-
lat verum, quoniam quantum in ipso est non fallit
bet duplex cov, nec mendacium quidem dicendum
ipse, sed fallitur. Non itaque mendacii^, sed ali-
est: tanquam vevbi gvatia, si cui gladius commen- temerilatis arguendus est, quia falsa incau-
defur, et pvomittat se redditurum cum ille qui com- tius creditacquantse
pro veris habet, poliusque c conirario
mendayit poposcerit: si forte gladium suum repe- in ipso est, ille mentitur, qui dicit vevum
tat furens, manifestum est non esse reddendum, ne quantum falsum. Quanlum enim acl animum ejus
vel se occidat vel alios, donecei sanilas-restituatur. Q quod putat non sentit boc dicit, non vcrum
attinet, quia quod
Hoc ideo non liabet duplex-cor, quia ille cui com-
modatus est gladius, cum promittehat se redditurum dicit, quamvis verum iuveniatur esse quod diclt.
Nec ullo modo liberesl a mendacio qui ore nesciens
poscenti, non cogitabat furentem posse repetere. verum loquitur, sciens autem volunlate mentilur.
Manifestum estnon esseculpandum aliquando verum
Item, ibidem pauto post. In ipsarum cousideralione
lacere, falsum autem dicere non invenituv conces-
rerum quse dicuntur, tanturo interest qua m re
su-Bisarictls.
• CAP.47. — Quod tropica locutio non sit mendacium. quisque fallatur sive mentiatur, ut cum falli quam
August. ad Oceanum. urentiri minus sil malum, quanlum perlinet ad ho-
Nullo modo mihi videtur tvopicam locutionem minis voluntatem, lamen longe sittolerabilius in his
recte dici posse mendacium. Non enim menda- quse a religione sunt sejuncta menliri, quam in his
cium est cum lsetum diem dicimus, quod Isetos sine quovum fide vel notitia Deus coli non potest,
nos faciat : aut triste-lupinum , quod gustantem falli. Item, ibidem, c. 22. Ilomo uon solum quando
amaro sapore contristet. Nequaquam ista sunt men- scit ipse quod vevum sit, sed etiam quando "evrat et
dacia fallitur sicut homo, hoc debet loqui quod animo
CAP.48. — Descriptio mendacii. Auguslinus, Contra D gcvit, sive illud vevum sit sive putetuv et non sit:
mendacium, c 12. oinnis autem qui mentituv, contva id quod aninio
(Ibid., c 17.) Mendacium est falsa significalio sentit loquitur voluntate fallendi.
cum voluntate fallendi. Item. Faciat homo eliam
— Quod non sufficiat verum loqui, nhi et
pro temporali hominum salute, quod potcsl. Ctim t.CAP.S2. corde ita senliatur. Augusl., in Psalmttm xn (ad
autem ad hunc articulum ventum fuerit, ut tali vers. 5 ).
saluti consulere nisi peecando non possit, jam
Nonnulli habent- in labiis veritatem, et in corde
se exislimet non babere quid faciat, quando id
non habent. Tanquam si aliquis dolose ostenda
reliquum esse prospexeril, quod recle non-fa-
ciat. \iam, sciens in ea esse latrones, et dicat: Si hac
a latronibus luttis eris, et contingat ut vere
CAP. 49. — OJJ.J.. genus mendacii fugiendum esse. ieris
Isidorus, in Synonymh , libro piimo (/._>. n, non ibi invenianlur latrones : verum ille locutus est,
cap. 10). sed non in corde suo. Aliud enim putabat, et ne-
(22, q. 2, c. Omne genus.) Oinne genus mendacii sclens verum dixit.' Ergo parum esfc verum loqui,
sairiiiiopcre fuge. Neccasu nec studio loquaris fal- nlsi etlam in corde ita sit.
 795 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 796
CAP.S5. — De uiililale cujusdam mendacii: Hiero- A monendi sunl omnes, ut diligcnter caveant perju-
nym. super psalmum vm. vium, non solum in altari seu sanctorum reliquiis,
Drevitatem promisimus, et necessitale compulsi sed in communi
loquela. Item. Cavendum est ne
sumus latiiis disputare : mentiti sumus, sed men- aliquis j.lus aurum honoret quamaltare, cum [ne ei,
dacium utilissimum est. Utinam Herodes menlitus Vict.] Dominus dicat: Stulle, qttid majus est aurum,
esset et perj'urasset (Maltli. xiv). Et nos igitur nunc an
altare, quod sanclificat aurum? (Mallh. xxm).
minora promisimus, et orantibus vobis majora prse- CAP. 60. — De illis qui per cupiditatem
perjurium
buinius. fecerint. Ex Pwnitentiali Romano.
CAP.54. — Quod prosil aliquando vera tacere. Greg., Si quis per cupiditatcm periuraverit, "omnes res
in 'Pastorali, lib. III (admon. 12). suas vendat et pauperibus distribuat, et monastc-
Laudandi sunt simplices, quod studeanl nunqttam rium ingressus jugi poenitentise se subdat.
falsa dicere : sed admonendi sunt, ut noverint non- CAP. 61.-—Deillis qui jubenlibus dominis suhper-\
nunquam vera reticere. Sicut enim semper dicentem jttrium fecerint. Ex decret. Pii papm, cap. 2 (in
.-falsilas lsesit, ita nonnunquam quibusdam audita fragm.).
vera nocuerunt. Unde coram discipulis Dominus (22, q. 5, c. Qui compulsus.) Qui compulsus a
locutionem suam silentio temperans ait : Multa g domino perjurat se sciens, utrique sunt perjuri, el
habeo vobis dicere, sed nunc non poleslh illa portare dominus et miles : dominus, quia proecepil; miles,
(Joan. xvi). quia jilus dominum quam-animam dilexit. Si liber
CAP.S5. — De eodem. Attgustinus, De confliclu vitio- est, quadraginla dies in pane el aqua poonitcaf, ct
fum alque virtulum, c 20 (cdp. 22). septcm sequentes annos. Si servus esl, tres quadra-
Modus tenendus est in loquendo, et ah ipsis non- gesimas et legitimas ferias pa.nileat.
nunquam utilibus verbis parcendum, sicut Psal- CAP.62. — De illis qui perjurant se in manu epi-
mista dicit: Humilialus sum, et silui a bonis (Psal. scopi, aul in cruce consccrala, aul npn consecrata.
Ex Pmnilent. Theodori.
xxxvm).
CAP. 56. — Quod nonnunquam in hac vila error ne- (22, q. 5, c. Qui perjurat.) Qui perjurat se in
cessaritts esl. August., in Enchiridio (cap. 17). manu episcopi, aut in cruce consecrata, tres annos
Diligcntius considevata vevitate, cum aliud nihil po-i.iteat. Si vero in cruce non consecrata, unum
sit evvare quam vevum putave quod falsum est, fal- annum po-niteat. Qui autem seduetus fuerit et igno-
sum quod vevuni esi : vel cevtum habeve pvo in- rans se perjuraverit, el poslea cognoscit, tres qua-
cerlo, incevtum vevo pvo cevto, sive falsum sive sit dragesimas pceniteat. . -
vevum : idtjtie tam sit in animo defovme atque in- nu CAP. 65. — De illis qui projiita rcdhnenda perjurium
fecerlnt. ExPwnilentiali Rbmano.
decens, quam pulchvum atque decovum es_e senti-
mus vel in loquendo, vel in assentiendo cst esl, (22, q. 5, c. Si quh coactus.) Si quis coactus pro
" non ob hoc vita redimenda, vel pro qualihel causa vel necessi-
non; pvofecto ipsum est vita ista mi- animam
seva qua vivimus, quod ei nonnunqua_ii ui, non tate se perjurat, quia plus corpus qiiam
dilexit, tres quadvagesimas poeniteal. Alii judicanl
amittatuv, evvor est nccessarius.
tres annos, unum ex his in pane et aqua.
CAP.57. — Quod verum tacere aiiquando sit uiile. CAP. 64. — De illis qui injusta vola juramenlo 1r- -
Attcjnst. snper Ephtolam ad Galalas (in cap. n). maverint. Ex convilio Tolelano (vm, c. 2).
Falsum dicere nihil licet, aliquando aatem ali-
(21, q. S, c. Necesse.) Necesse est enim ut malc
quid veri tacere utile est. jurans dignam poenitentiam agat, co quod noroen
CAP. 58. — Quod ad memorias marfyrum perjuri Domini confra prsoceptum illius sumpsil in vauum.
swpe a dmmonio coriipiantur. Ex concilio Mel- Quia in Exodo scriptura est : Nec enim insonlem
densi, c. 10. ettm qui assumpseril nomen Domini
Ut muHiplex jurameniovum et pevjuviovum con- habebit Dominus
Dei sui fruslra (Exod. xx). Et in Levilico : Non
fusio, per quam multovum fidelium animse in tolo in nomine meo, nec pollues nomen De-
hoc vcgno pevdila? esse noscuntur, quam sit dele- perjurabis
mini tui; ecjo Dominus (Levil. xix). Malum tamen
slanda et Deo odibilis, attenlius omnibus annun-
tietur. Tantum namque hoc malum est, ut ad san- quod facturum se sacramento devoverat, omnino
non faciat, quia slulta vota fraugenda sunt.
ciuaria marlyrum ubi diversorum segritudines sa-
CAP. 6S. — De non recipiendo in teslimonhtm pcr~
nanlur, ibi perjuri, lieel manifeste, interdum vexavi juro. Ex decreth Fab'iani papm, c 11 (in fragm.).
non videantuv, juslo Dei judicio a daemonibus avvi- Quicunque sciens se perjuraveiit, quadraginla
pianluv. Et sicut sanclus Gregorius dicit, ad horum dies in pane et aqua, et seplem annos sequentes
corpora segri vcniunt el curantur, perjuri veniunt pooniteat, et nunquam sit sine poenitentia, et nun-
ct a d_emomo vexanlur. quam in testimonium recipiatur, et posl bsec com-
CAP. 59. — De illis qui nomen Dei in vanum su- munionein percipiat.
munt. Ex dicl. Hieron.
CAP. 66. — De pmnitenlia ejus qui in peijurinm
(22, q. 1, c. Habemus.) Habemus in lege Domini alios secum pertraxerit. Ex dccret. Pelagii papm,
c 11.
scriptum : Non perjurabh in nomine meo, nec pol-
lues nomen Domini Dei lui (Lev. xix); et: Ne assu- (22, q. 5. Si quh.) Si quis se pevjuvaveril, et
mas nomen Dei iui in vanum (Exod, xx). Ideo ad- alios scicns in perj'urium duxerif, qnadi aginla dies
 '
797 DECRETI PARS XII. — DE MENDACIOET PERJURIO. 798
in pane et aqua, et septem sequentes annos poeni- A facienda, ul omnes fideles jejuni ad sacramenta
teat, et nunquam sit sine poenitentia. Et alii si con- accedant.
scii fuerint similiter poeniteat; sin autem , singuli CAP. 71. — Qualem pwniteniiam perjuri accipere de-
ut perjurium non sponte commissum, pceni-- beant. Ex decreth Eulychiani papw, c. 26.
teant. (22, q. 1, c. Prwdicandum.) Pvaedicandum eliam,
CAP. 67. — Quod graviter delinquunt qui sibi lo- ut pevjuvium fideles caveant, et ab hoc summopeve
quenies jurare compellunt, et quid sit jurare Dei. abstineant, scientes hoc gvande scelus esse, et in
Jsidorus (lib. n De summo bono, c. 51). lege et prophelis in Evangelio prohibitum. Audivi-
Sicut mentiri non potest, qui non loquilur, sic mus autem quosdam parvipendere hoc scelus, et
perjurare non polerit, qui jurare non appetit. Ca- levem quodammodo perjuris poenitenlise modum
vendum igitur est j'uramentum, nec eo utendum imponere. Qui etiam nosse debent talem de per-
nisi in sola necessitate. Non est conlra Dei prsece-
jurio poanitentiam impouere dehere, qualem et de
ptum j'urare, sed dum usum jurandi facimus, per- adulterio, de fornicatione, de homicidio sponte com-
j'urii crimen incurrimus. Nunquam ergo juret qui misso, et de cseteris criminalibus .itiis. Si quis vero
perjurave limet. Multi dum loquuntuv jurave sem- perpetrato perjurio, aut quolibet perpetrato crimi-
pev delectantur, dum oporteat hoc lantum esse in B nali peccalo timens poenitentiam longam ad confes-
oreEst est, Non non : amplius enim quam est et non sionem venire noluerit, ab ecclesia repellendus est,
est, a malo est (Malth. v). Multi ut fallant perju- sive a communione et consorlio fidelium, ut nullus
rant, ut per fidem saeramenti fidem faciant verho- cura eo comedal, neque bibat, neque oret, neque in
rum : sicque fallendo dum perjurant et mentiuntur, sua domo eum recipiat.
hominem incautum decipiunt. Interdum et falsis
CAP. 72. — De illis qui per capillum Dei aut caput
lacrymis seducti decipimur, et credituv dum plo- jurant, vel alio modo^ blaspltemia contra Deum
rant, quibus eredendum non erat. Plerumque sine immorlalem utunlur. Ex decret. Pii payw, cap. S
juramento loqui disponimus, sed incredulitate eo- (.n fragm.).
rum qui non cvedunc quod dicimus, j'urare compel- (22, q.l, c. Si quis per capiltum.) Si quis pcr ca-
limur, talique necessitate, jurandi consueludinem pillum Dei, vcl per caput juraverit, vel alio n ddo
facimus. Sunt multi ad credendum pigri, qui non blasphemia contra Deum usus fuerit: si est ex ec-
movenlur ad fidem verbi. Graviter autem delin- clesiastico ordine, deponatur : si laicus, anathcma-
acevvime
quunt qui sibi loquentes j'urare cogunt. Quacunque lizetur. Et si quis per creatuvas juvavevit,
arte verborum quisque juret, Deus taroen qui con- castigetuv, et juxta id quod synodus dijudicavevit,
scientia. testis esl, ita hoc accipit, sicut ille cui n pooniteat. Si quis talem hominem non manife-
divina condemna-
juratur intelligit. Dupliciter autem reus erit, quia staverit, non est dubium quod
Et si episcopus is.a
[qui, or.gr. et Vict.] et Dei nomen in vanum assu- tione similiter coerceatur.
mit, et proximum dolo capit. Non est conservandum emendare negloxerit, a synodo corripiatur [al. accr--
sacvamentum, quo malum incaute pvomittituv : vel- rime].
uti si quispiam adulterae perpetuo cum ea perma- CAP. 75.—Dejuramento Herodis. Ex dictis Hiero-
nendi fidem polliceatur. Tolerabilius est enim non nymi (in c. xiv Matth.).
implere sacramentum, quam pevmanere in stupri Cum juramenlo pollicitus est Ilerodes saltalrici
dare quodcunque postulasset ab eo. Si ob jusjuran-
ilagitio. Jurare Dei est.illa pvovidentia quse slatuit
Bon evellere statuta. Pcenitentia autem Dei, rerum duni fecisse se dicit, si patris matrisque inleritum
mutatio est. Non po_nilere autem, statula non re- poslulasset, facturus erat, ac non? Quol in suis
vocare; ut est illud : Juravit Dominus, et nonpmni- ergo repudiaturus fuit, contemnere dehuil et in
lebil eum (Psal. cix), idest, quse j'uravit non mu- propheta.
tabit. CAP.74. — De illis qui odium sempiternttm inter
CAP. 68. — De illh qui se scienles perjuraverint. Ex se juramcnto firmaverinl. Ex conc Illerdensi,
Pwnilenliali Theodori. cap. 7.
• (22, q. 4, c. Quisacram.) Qui sacramento se obli-
Si-quis suspicatur quod ad perjurium inducatur,
et tamen ex consensu jurat, quadraginta dies poe- gaverit, ut liliget cum quolibet, nec ad pacem ullo
uno anno a corpore et
niteat, et septem sequentes annos, et nunquam sit modo redeal, properjurio
sine gravi poonitentia. sanguine Domini segregelur, et reatum suum jeju-
Guf. 69. — Qttod unusquhque jejunus jurare debeat. niis et eleemosynis absolvat. Ad chaiitatem vero qure
Ex decret. Cornelii papm, cap. S. . operit mullitudinem peccalorum (I Petr. IV),celeriter
(22, q. 5, c. Honestum.) Sed et nobis honeslum redeat.
etiam et justum videtur, ut qui in sanctis audet CAT. 75. — De illis qui incaute juraverinl. Ex de-
jurare, hoc j'ejunus faciat cum omni honestate et cretis Soteris papm, cap. 5
timore Dei: et ut pueri ante quatuordecim annos (22, q. i, c Si aliquid.) Si aliquid fovte incautius
noii cogantur jurare. nos jurasse contigerit quod observatum pejorem
CAP. 70. •—De eadem re. Ex concilib Aurelianensi, vergatinexitum,illudconcilio salubriori mutandum
cap. 10. noverimus, ac magis instante necessitatc perjuran-
Et hoc sancla synodus decrevit. nisi pro pace dum nobis, quam pro vitando periufio [perfecto
 799 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 500
vel pro facto juramento, orig.] in aliudcrimenmajus A dico vobh, Non jurare omnino, neque per cwlum,
essediverteudum. qttia ihronus Dei est; ncque per ierram, quia scabel-
CAP. 76. —De Ms qui fidelilatem dominis suis ju- lum pedum ejus est; neque per Hierosolymam, quia
rant. Ex ephlola Fulberti episcqpi ad Guitlelmum civitas magni Regis esl; neque per caput luum, qnia
Aquilanim ducem. non potes unum capillum album facere, aul nigrum.
(22,'<7- 5, c De forma fidelitatis.) De forma fideli- Sit autem sermo vester, Est est, Non non. Quod au-
tatis aliquid scvibeve Imonitus, hsec vobis quae se- tem hh abundantius est, a malo est (Matth. v), id est
quuntuv bvevitev ex libvovum auclovitate notavi.
ab exigenle, et a jurante. Haac, fvatev chavissime,
Qui domino suo fidelitatem juvat, ista sex sempev
ipse Dominus pvohibet [pevhibet, Vict.], id est, uon
in memoria habere debel: incolume, tutum, hones-
Incolume ne j'urare debere. Hsee aposloli maxime omnes,'haec
lum, utile, facile, possibile. videlicet, sancti viri pvaedeeessoves nostri qui huic sanctse
silinilamnum domino de corpore suo; lutuin, ne universali aposlolicae Ecclesiae praefuerunt, haec pro- ,
sit ei in damnum de secreto suo, vel de muuitioni-
phetoe, el reliqui sancti doctores per universum
bus per quas tutus esse potest; honeslum, ne sit ei
mundum dispersi ad prsedicandum juramenta ficri
in damnum de siia justitia, vel de aliis causis quae vetanf. Quorum nos
ad honestatem ej'us pertinere videntur; utile, ne sit " exempla si coeperimus enume-
aut in schedula hac inserere, ante defieiel hora
ci in damnum de suis possessionibus*; facile vel rare, i i
dici quam eorum exempla de hac causa exhibita.
possibile, ne id bonum quod domiuus suus levitev tjuse nos sequentes sanctorum apostolorum eovum-
faceve potevat faciat ei difficile, neve id quod pos-
successorum jura firmamus, et sacramenta
sibile evat, veddat ei impossihile. Ut fidelis haec no- que incauta fieri prohibemus. Unde et ipse Dominus in
cumenta caveat justum est, sed non ideo cassa- tabulis lapideis quas Moysi dedit, propria rnanu
rncntum [causamentum] mevetuv. Non enim sufficit
scripsit dicens : Vide ne assumas nomen Dei lui in
abslineve a malo, nisi fiat quod honura est (Psal. venum (Exod. xx), et reliqua. Unusquisque enim
sxxni et xxxvi). Restat evgo ut in eisdem sex su-
consilium et auxilium domino suo fidelitev propriam conscienliam mundam debet servare Deo,
pvadictis et in memoria retinere : Os quod menlilur occidil
praestet, si beneficio dignus videri vult, et salvus mimam (Sap. i). El Apostolus &il:Loquimini verita-
esse de fidelitate quam juravit. Dominus quoque fi- tem
deli suo in his omnibus vicem reddere debet. Quod unusquhque cum proxinio suo, quoniam sumus
invicem membra (Ephes.i\); et alibi: JVo.ife meniiri
si non fecerit, merito censebitur malcfidus; sicul
invicem (Coloss. m). Hsec praecepta sunt Salvato-
ille, si in eovum praevavicatione vel laciendo vcl hsec sanctorum Palrum insli-
consentiendo depvehensus fuevit pevjiivus el pev- r ris,haeeprophelarum,
tula, quae si quis iii vanum <_uxerit,l_osiis esl anima-
fidus.
CAP.77.— Qualiter sacerdotes jurare debeant. Epht. suae, quia nemo contra prophelas, nemo conlrs
Cornelii papw, cap. 5 (episl. 2). Apostolum, nemo contra Evangelium facit aliquid
Cornelius episcopus, Rufo coepiscopo, in Domino absque periculo. J
salutem. c Exigit dilectio tua, frater charissime, ut CAP.78. — De _//.« qui sacramenlum regis violant.
cx aueloritate sedis apostolicse tuis deberemus con- Ex dictis beati Augusl.
sultis respondere. Quod licet non prolixe, sed suc- (22, q. S, c. Si quh laicus.) Si quis laicus jura-
cincte agere festinaremus propler quasdam impor- isentuni violando profanal quod regi et doniino suo
et poslmoduni perverse ejusregnum etdolose
lunitates, quae nostris prsepedienlibus peccatis in jurat,
nos supervenere, tuis tamen perreliqua sanctorum tractaverit, et in moriem ipsius aliquo machina-
Pairum iustiiuta studiis perquirere latius et investi- mcnto insidialur, quia sacrilegium peragit, manum
suam in christum Domini miltens, analhema sit,
gare commlttimus. Non enim potesl mens attrita,
et oneribus atque importunitatibus gvavata, tantum nisi per dignam satisfactionem poeiiiteiiti-e emen-
boni pevageve, quantum delectata ct oppressionibus daverit, sicufi conslilutum a sancta synodoesl, id est
soluta. Non ergo ista ob id praeiulimus, ut haec et n saeculum relinquat, arma deponat, in monasterium
alia quse necessaria fore cognoverimus, tuae sancii- eat, ct pceniteal omiiibus diebus vitae suse. Yerum-
tati velimus denegare; sed quod hic-minus inveni- tamen communionem in exitu vitae cum eucharislia
_u.,lalius perquiratur. Sacramentum aulem hacle- accipiat. Episcopus vero, preshyter, vel diaconus,
nus summis saeerdotibus vel veliquis Dei mimstvis si hoc cfimen perpetraverit, degradelur.
— De illo audicrit vocem perjuranlis,
exigi, nisi pvo iide vecta, minime cognovimus, nec CAP. 79. et assensum qui prmbet. Levit. cap. v.
sponle [spoiitancos, orig.] eos juvasse compevimus. Anima quse peccaverit, ct audient vocem perjii-
Summopere ergo sanctus Jacobus apostolus probi-
bens sacramenluni loquitur dicens : Ante omnia, rantis, et testis fuerit, quod aut ipse vidit aut cftn-
scius est, nisi indicaverit,portahil iniquitalem sua-.n.
fratres mei, noiite jurare, neque per cwlum, neque per CAP. 80.—Quod definitio incauta solvenda sit, sed
terram, ncque aliud quodcunque juramenhtm. Sit temeritas corrigenda. Ex conc. Eliberitano cap. I
aulem sermo vsster Est esl, Non non, ut non sub ju- (in fragm).
dicio decidalh (Jac. v). Et Dominus.in Evaugelio (22, q. 4, cap. Definitio.) Definitio incaula laudahi-
ait :Audistis quia dictum est antiquis:Nonperjurabis, liter solvcnda [dissolviiuv], nec pfsevar.icatio est,
reddcs au'em Domino jttramenta ttta. Ego autcm sed lcmcritalis cmendalio.
 801 DECRETI PARS XII. - DE MENDACIOET PERJURIO. 802
CAP.81. — Dc eadem re. Ex eodem concilio, cap. 5 A perdam iltud. Si pwnilenliam egerit gens illa g malo
(ibidem). suo quod loculus sumadversus eam, agam et ego pm-
Si puella sita in puerili setate in domo patris, illo niteniiam super malo quod cogitavi ut facerem ei
nesciente, sejuramento constrinxerit, et si pater (Jer. xvm). Et per Ezechielem : Si dixero, inquit,
slatim ut audierit contradixeril, vola ejus et jura- justoquod vitavivaf, elconfisus [conversusa justilia]
inenla irrita erunt, et facilius emendabitur. in justilia sua fecerit iniquitatem, omnes justitim ejus
CAP.82. — De eadem re. Ex concilio Aurelianensi, oblivioni tradenlur, el in iniquitate sua quam opera-
cap. 2. tus est, in ipsa morietur. Si autem dixero hnpio :
Juramenlum filii et filise nescienle patre, et vota Moricrh, el egerit pwnitenliam, vita vivet el non
monachi nescienle abbate, et juramenta pueri iirita morielur (Ezech. xxxm). Si ergo nostra eonversio
sunt. sic divinam muiat sententiam, cur miserorum
CAP.85. — Omnibus modis cavendum esse menda- lania. lacrymse vel pressuvae lam crudam non tem-
cinm. Gregorius dicil.
exmiseraiione'\indictam ?
i Noli, fili, negare gratiam Dei, ne incurras pro perent
bono in maltim, pro humilitale in mendacium. Ca- CAP. 8S. — De his qui contra ephcopos suos conspi-
raverint. Ex epist. Calixli papm, ad omnesGalliw
vendum namque est omnibus modis mendacium, B ephcopos.
sive pro malo, sive etiam pro bono pioferri videa-
omne mendacium non est ex sed (I, q. 1, c. Conspirationum.) Conspi.rationum vero
tur, quia Deo, crimina vestvis in pavlihus vigere audivimus, et ple-
sicut Salvator dicit,.a malo est (Joan. vm). i bes ecmtra episcopos suos conspirare nobis manda-
C.\r. 84. — Item de jut amento servando vel non
servando. Ex concilio Tolelatio vm, cap. 2. tum est. Cujus criminis aslutia, non solum inter
Etenim dum perjurare compellimur, Creatorem Christianos abominabilis est, sed.etiam.in.er ethni-
et ah extcris lege prohibila. Et idcirco hujus
quidem offendimus, sed nos tantummodo macula- cos,
IRUS.Cum vero noxia promissa complemus, et Dei criminis reos, non solum ecclesiaslicae, sed etiam
sseculi damnant leges, et non solum conspirantes,
jussa superbe conlemnimus, et proximis impia cru- vero nostri
delitate nocemus, et nos ipsos crudeliore mor.is sed et consentientes eis. Antecessores
trucidamus. Illie enim telo cum plurima turha episcoporum quicunque eorum
gladio duplici culparum
in sacerdolali ordine sint constituti, aut exisluitt
percutimur, hic tripliciter jugulamur. Restat ergo
ut eo nostra pergat scnlcntia, quo misericordise pa- cleiici, honore quo uluntur carere prseceperu.il;
tuerit via. Quse ita Domino probatur accepta utplus cseteros vero communione privaii, ^t ab ecclesia
eam cupiat quam sacrificia veneranda, dicente ipso: -extorres fieri j'usserunt,et non solum facientes,' sed
Mhericordiam volo et non sacrificium (Osee vi; el eis consentienles.
Mallk. ix). Hac indulgenliae concessa licentia, mi- CAP.86. — De eadem re. Ex concilio Tongrensi [al.
serationis ipsius opus in gloriosi principis potesla- Gangrensi] cap. 5.
tem redigimus, ut quia Deus illi miserendi aditum (24, q. 5, c. Quhquh.) Quisquis per dolum mitlit
patefecit, remedia pietatis ipse quoque non deneget. manum suam in christum Domini, episcopum vide-
Quse iia prineipali discretione moderata persistant, licet,"patrem et pastorem suum, quia sacrilegium
ut et il-is ita sit misericordia conlributa, ut et nus- grave committit, et.qui ecelesiarii Dei devastat et
quam gens aut palria per eosdem aut periculum incendit, quia et hoc sacrilegium est, placuit sanctse
quodcunque perferat, aut jacluram. Hsec miseva- synodo, ut in uno loco, id est in monaslerio, poeni-
tionis ohlentu tempevasse sufliciat. Csetevumj'ura- teat omnibus diebus vitae suae.
menla jjvojegise potestatis salute, vel constitutione ' CAP.87.— De clerich vel monachh conjurantibtts vel
genlis et patviae, quse haetenus sunt exacta, vel conspirantibus conlra episcopum suum. Ex conci-
deinceps exstiterint exigenda, omni custodia omni- lio Chatcedonensi, cap. 18.
que vigilantia indissolubiliter decernimus obser- (II, «7.1, c. Si qui clerici.) Si qui ergoclerici vel
vanda, membrorum truncatione mortisque sententia monachi reperti fuerint conjurantes, aut conspiran-
religione peuitus absoluta. "Sed ne pravarum men- tes, aut insidias ponentes episcopis aut clericis, gra-
lium versuta nequilia nosmelipsos ad perjurii ali- du proprio penitus abjiciantur.
quando provocet culpam, nec a sanctse iidei regula CAP.88. — De eadem re. Ex concilio Toletano,
hanc asserat venire sentenliaro, tam divinae aucto- cap. 8 (conc Tol. x, c. 2).
ritalis. oracula quam prsecedentium Patrum huic (11, q. 1, c. Si clerici.) Igitur si clerici aut mo-
narrationi curavimus innectenda. (//>../., pauto post.) nachi invenli fuerint conjurali, aut per eonjuratic-
Sic enim per Jeremiam dicit: Repente loquar adver- nem calumniam macliinantes [conspirantes] episco
sus gentem et adversus remtum ul eradicem el dis- pis vel clericis, proprium amittant gradum.
8.3 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 801

DEGRETI PARS DEGIMA TERTIA. -

De raptoribus, de furibus, de usurariis et feneratoribus ; de venatoribus, de maledicis et

contentiosis, de comessationibus et ebrietatibus, de furiosis, de Judseis, et eorum corre-
ctione.

gAP- i. — De pervasoribus rerum alienarum, etpwna ;\ exislimalur habere quod reddat, nulla est iniqui.as"
eorum. Joannes papa Zacharim archiephcopo. Quia et si non est unde luat [reddat, %if Gratian.]
Est in aiitiquis Ecclesiae statutis decretum ut qui ablalam pecuuiam, tamen.-dum eam per molestias
aliena invadit non exeal impunitus, sed cum multi- corporales reddere compellilur, peccati quo male
plicatione omnia resliluat. Unde et in Evangelio scvi- ablata est poenas luit. Sed inhumanum non est ctiam
plum esl: Quod si aliquid defraudavi, reddo quadru- pro talibus intercedere, non ad hoc ut minime rest:-
plum (Luc xix) : et in legibus sseculi cautum hahe- tuantur aliena, sed ne fvustva homo in hominem sse-
tur: Qui rem subripit alienam, 1111 cujus res direpta viat.
est, in undecuplum quse suhlata sunt restituat. Et in CAP.5. — Quod non sint ab Ecclesia recipienda
lege divina legilur : 3Iatedicius omnis qui transferl furla cttm aliquo attclario. Ex dictis Gregorii (c. i
lerminos proximi sui, et dicet omnis populus, Amen ad interrogat. Augusl.).
(Deul. xxvn). Ta]ia ergo non prsesumanlur absque Sunt quidam qui habentes subsidia furtum perpe-
ultione, nec exerceantur absque damnatione.. trant, et sunt alii qui in hac re ex inopia deliu-
GAP.2. — Quod filii Israel non fecerint furtum spo- quunt. Unde necesse est ut quidam damnis, quidam
HandoJEgyplios.August. lib. Quwst. (quwst. 59 verheribus, quidam districtius, quidam vero levius
ad c. xi Exod.). B eorrigautur. Sed absit ut Ecclesia curn argumento
(14, q. 5, c. Dixit Dominus.) Disit Dominus ad recipiat quod dc terrenis rehus videtuv amitteve, et
Moysen : Pelat viv a proximo, et mulier a p: oxima lucra de vanis quserat.
vasa aurea et argentea, et vestem (Exod. xi). Non CAP.6. — Quod fures per septem bonm fidei homines
hinc quisquaro sumendum exemplum putare debet convinci possunt. Ex libro Capiiularium.
ad exspoliandum isto modo proximum; hoc enim De furibus et malefaetoribus decrevimus obser-
Deus jussit, qui noverat quitl quemque pali oporle- vari, ut si quinque aut septem bonae fidei homiiies
ret, nec Israelitse furtum fecerunt, sed Deo jubente absque inimicitia pvaeposila cviminosum, cum sa-
ministevium prsebuerunt. Quemadmodum cum mi- cvamenti interpositione, esse dixerint, sicut conita
nister j'udicis occidit eum quemjudex jussitoccidi, legem fecit, sicsecundum legem judicetur.
profecto si id sponte faciat homicida est, etiam si CAP.7. — Ne sacerdos fmnus vel ruslicum minhle-
eum occidat quem scit a judice debuisse occidi. rittm exerceat. Ex synodo Eugenii'papw, cap. '5
CAP. 5. — Quid intersit inler furtum et rapinam. (synod. Rom. sub Eugen. II, c 11).
Ibidem (Attg. q. 71, lib. Q. 20, super c xf Exod.). Sacerdos- foeuovis aliquid, aut vustica ministevia
(14. q. S, c. Rmnale.) Poenale est oeculte auferre, non exereeat, quem sine ovnatu sacerdolali extra
mullo majoris po_n_eest visibiliter eripere. Auferre ,u_, domos apparere non convenit.
ergo nolenti sive occulte, sive palam, habet prse- CAP.8. — Ut clericus fwnerator deponatur. Ex Ni-
ceptum suum. Furti enim nomine bene intelligitur cwno concilio i, cap. 17.
omnis illicita usurpatio rei aliense; non enim rapi- (Dht. 47 el 14, q. 4, cSQttoniam multi.) Si quis
nam permisit qui furtum prohibuit, sed utique sub inventus fuerit usuras accipiens, aut ex adinven-
furti nomine in lege Veleris Testamenti et rapinam tione aliqua vel quolibet modo negotium transigens,
intelligi voluit. A parte enim tolum significavit, aut hemiolia et sescupla exigens, vel aliquid tale
quidquid illicite rerum proximi aufertur. prorsus excogitans, lurpis lucri gratia, dejiciatur*a
CAP. 4. — Quod non remiltitur peccatum, nhi resli- clero, et alienus existat a regula.
tuatur ablatum. Augusl. in epislola ad Armenla- CAP.9. — Ne clericus amplius recipial quam muluo
rium el Paulinam (epht. 54 ad Macedonium). dedit. Ex concilio m Carlhaginensi, cap. 16.
(14, q. 6," c. Si jes.) Si res aliens propter quam (14, q. 4, c Nullus clericorum.) Nullus clericorum
peccatum est, cum reddi possit, non veddilur, non amplius recipiat quam accommodaverit; si peeu-
ag-itur pcenilentia, sed fingitur. Si autem veraciter niam, peeuniam; si speciem, speciem eamdem,
agitur, non remittetuv peccatum nisi reslituatur quanlam dederit, accipiat.
ablatum . sed (ut dixi) cum restitui potest. Plerum- D CAP. 10. — Ul minhtri
fwneratores a convmunionc
que enim qui auferl amittit, sive alios patiendo ma- abslineant. Ex concilio i Arelatensi, cap. 12.
los, sive ipse male vivcndo, nec aliud habet unde re- (14, q. 4, c. Minhtri.) De ministris qui fcenevan-
stituat. ffuic certe non possumus dicere, Redde quod tur, placuit eos, juxta formam divinitus datam, ahs-
abstulisti, nisi cum habere credimus et negare. Ubi linere a communione.
qtridem si aliquos sustinet cruciatus repente, dum CAI1.11. — Vt clericus fwneralor seu negotiator a
 '
fi,fi. DECRETI PARS XIII. — DE RAPTORIBUS, ETC. 806
eommunione suspendatur. Ex secundb concilio Are- A et superabundanf am, quidquid illud est, si ab eo,
latensi. quod (cui) dederinl plus veacceperirit.
(Cap. 14, ex 18 c. Nicwnw synodi.) Si quis clevi- CAP. 19. — De liis qui usuras de usurh exigunt. Co-
cus pecuniara dedevit ad usuvam, aut conductor dicum lib. n, cap. 25.
aliense rei voluerit esse, aut turpis lucri gratia genus Improbum fcenus exercentibus, ct usuras usura-
aliquod negotiationis exercuerit, depositus a clero a rum illicile exigentibus, infamiae macula irroganda
communione alienus fiat. est.
CAP.12. — De eodetn. Ex concilio Eliberit., cap. 20. CAP.20. — De eodem. llem Gapitul. lib. cap. 25.
• TSullomodo usurse usuvavum a debitoribus exigan-
(Dhl. 47, c. Si quis clericorum.) Si quisclericorum
delectus fuerit usuras accipere, plaeuit eum degra- tur. Item. Diffinimus nullo modo licere cuiquam
dari et abstiuere. usuras prseteriti vel futuri temporis in sorlcm redi-
CA-P.15. — liem de eedem. Ex concilio Tarraco- ~gere, et earum iterum usuras slipulare.
nensi, c 2. CAP.21. — De differentia inter turpe lucrum et ne-
(14, q. 4, c. Canonum statuth.) Quicunque in golium. Ibidem (/. i, c. 151).
clero esse voluerit, emendi vilius vel vendendi ca- (14, c/. 4, c. Quicunqtte.) Quicunque tempore
rius studio non utalur. Cerle si voluerit hsec exer- g vindemi-e, vel tempore messis, non necessitate,,
sed propter cupiditatem comparat amionam, aut
cere, cohibeatur a clero.
vinum, verbi gratia" de duobus denariis conipa-
CAP.14. —I)e eadem, rc. Ibidem, cap. 5. rat modium unum, et servat dum venundare pos-
{14, q. i, c. Si quis clericus.) Si quis clericus in
sit denariis qualuor, aut sex, aut amplius, hoc tur-
necessitale solidum prsestiteril, hoc de vino vel de
pe lucrum dicimus. Si hoc propter necessitatem
frumenlo accipiat, quod mercandi causa tempore ut sibi habeal et aliis iribuat, negotium
comparat,
statuto decretum fuerit venundari. Cselerum si spe- dicimus.
ciem non bahuerit, necessarium ipsum ouod dedit
CAP. 22. — Quid sil fwneratio. August. lib. Locutio-
sine ullo augmenlo vecipiat. nttm, cttp. 54 (de Dettt. I. v, locul. 59).
CAP. 15. — De eadem re. Ex conc. aposlolorum, Fceneralionem Scriptura dicit mutuo dalam pe-
cap. 44. cuniam, etiamsi usurae non accipiantur.
(Dist. 47, c. Episcopus.) Episcopus, aut pvesbytev, CAP.25. •—De eodem. Ibidem, cap. 42.
aul diaconus usuvas a debitovibus exigens, aul desi- Foenus foenerabis (111) fratri tuo quantumcunque
nat, aul cevte damuetuv, et a communione pvivetuv. poslulat, et qnanlum eget (Deut.xy). Hic certe cum
CAP.16. — Ul qui aliquid liabet de tncdo faciai incle operamisericordi_epr_eeipiat, utique usurarum cru-
bonum. Auguslinus, De verbis jDomini, tracl. 5S Q delitas
(Serm. 55). suscipienda non est.
— Quid sit turpe lucrum. Ambrosius su-
(14, q. 5, c. Noliie.) Nolite velle eleemosynas fa- CAP. 24.
cere de foenore et usuris. Item, ibidem aliquanto per Ephtolam ad Timotheum (In c. m, prioris
episl).
post. (14, q. 5, c. Qui liabeth.) Qui habetis aliquid Turpia lucra dicit Apostolus esse, si sub pia pro^-
de malo, fstcite inde bonum : qui non habetis de fessione sludeatur. Turpis enim depre-
quaestibus
malo, nolite acquirere de malo. Esto bonus tu qui henditur, cum se
honum facis de malo, et cum coeperis aliquid boni puruni ostentat.
CAP. 25. — Quod difficile est inter vcndentem et -
facere de malo, noli remanerr. tu malus. Nummi tui ementem non esse peccatum. Leo Rustico Narbo-
conveituntur in bonum, ettu remanes malus? nensi ephcopo (episi. 92, c. 9. De pwnit.).
CAP. 17. — Quod fwnerator est omnh, qui plus acce- (Dht. 1, c. Quctlitas lucri.) Qualitas lucri nego-
peril quam dederil. Augustinus in psatm. xxxvi tiantem aut excusat (honestat), aut arguit : quia est
(ad vers. 26). et honestus quaestus, et turpis. Verumtamen pceni-
c.
(14, q. 5, Si fwneraveris.) Si fceneraveris ho- tenti utilius est dispendia pati qtlam periculis ne-
mini, id esi, si rauluum dederis pecuniam tuam, a difficile est inter ven-
tj gotiationis ohstringi, quia
quo plusquam dedisti exspecles, non pecuniam so- dentis-et emenfis commercium non intervenire pcc-
iam, sed aliquid plusquam dedisti, sive illud trilicum catum.
sit, sive oleum, sive vinum, sive quodlibet aliud; si
dedisli CAP. 26. — De his qui fruges suo labore sibi natas
plus quam exspecles accipere, fceneralor es, in cara tempora reservant.Ambr., Deofficih lib. m,
et ob hoc improbandiis, non laudaudus. cap. 6.
CAP.18. — De eodem. Hieronymus super Ezechie- Sanctus Davidnegat sein negotiationem introisse,
lem, lib. vi (in c xvm). quia pretiorum captare incrementa, non simplicila-
(14, q. 5, c. Pulant.) Putant quidem usuram tan- tis, sed versutise est. Et alius ait : Captans pretia
lum csse in pecunia, quod praevidens divina Scri- frumenti maledictus in plebe est (Prov. xi). Diffi-
ptura, omnis rei aufert superaiiundantiam, ut plus nita est sentenlia, nihil disputationi relinquens,
non recipias quam dedisti. Ilem, aliquanto post. Alii quale controversiarum genus (sed hoc controversiae
pro pecunia fo_nerata solent munuscula accipere genus) solet dicendi esse, cum-alius alleget agri-
diveisi gGneris, el non intelligunt usuram appellari culturam laudabilem apud omi_es haberi, fructus

(III) Pro quo nunc Icgimus : Muluum dabh.

 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI ' 808
807
tevvae simplices esse iviplos, plus qui seminavevit A pecunia usuras exigunt, sed de mercibus eorum
eum pvobatiorera fove, uhevioves reditus industriae tanquam usuram {usuraruro) emolumenta perei-
non fraudari, negligentiam magis et incuriam ruris piunt. Ideo audiant quid lex dicat: Neque usurani,
inculti repvehendi soleve. Avavi, inquit, studiosius, inquii, escarum aecipies, neque omnium rerum
ubevius seminavi/diligentius excolui, bono collegi (Deut. x\\).Item, ibidempatdo infcrius. Esea usura
proventu i (bonos collegi proventus), sollicite (solli- esl, et vestis usura est, et quodcunque soiti aceedit
citus) recondidi, servavi fideliter, provide cuslodivi, usura est, quod velis ei nomen imponas, usura est.
nunc in lempore famis vendo, subvenio esurien- Item, ibidem post aliquol versus. Si quis instauran-
tibus, vendo frumentum, non alienum, sed meum, diim convvium pulat, ad negotiatorem mittit, ui
non pluris quam caeteri, imo etiam minori pretio. ahsynthiaci cupellam sibi gratis deferat : ad caupo-
Quid hic fraudis est, cum multi eliam possent pe- nem dirigif, ut Picenum \inum aut Tyriacum requi-
riclitari, si non haberenl quod emerent? Num in- rat, ad lanium ut vulvam [hilarn, nunchabet Amb. et
dustria in crimen vocatur? Num diligentia repre- Gralian.] sibi procuret, ad alium, ut sibi poma ad-
henditur? Numprovidenliavituperatur? Fortassedi- ornet.
cat: Et Joseph in abundanlia frumentum collegit, CAP. 27. — Quod sine ferro alium jugulat, qui usu-
in caritate (rarilale) vendidit (Gen. XLI).Num carius B ram ab -co fiagilat. Idem (ejmdem tib. c. 15).
aliquis emere compellitur? Num vis adhihetur em- (14, q. i, c. Clerici.) Ab illo exige usuvam cui no-
ceve nievito desidevas, cui jure inferuiilur arma ;
ptori? Oronibus deferlur eraendi copia, nulli irro-
huie legitime inferuntur usurse, quem bello non
gatur injuria. His ergo quantum cujusque fert inge-
nium dispuiatis, exsurgit alius dicens : Bona qui- potes facile \incere; ab hoc usuram exige quem
dem est agricultura, quae fructus ministrat omni- non sit crimen occidere. Sine fevro dimicat qui usu-
bus, quse simplici. industria accumulat tevvavum ram flagital, sine gladio sedehosle uleiscitur, qui
fecunditatem, nihil doli, nihil fvaudis intevsevens. fuerit usurarius exactor inimici. Ergo ul i jus belli,
Si bene aliquis seminavit, melius metet. Fecunda ibi jus usurse.
est terva, multiplicatum veddit quod accipit; fidelis CAP. 28. — De clericis usurarih. Gelasius papa
csl agev, foeneratos solet restituere proventus. De episcopis per Lucaniam, Rruiios, et Sicilidm (epht.
redditibus igitur uberis glebse exspeclare debes lui 9, c. 17).
mercedem laboris, de fertilitate pinguis soli justa (14, «7.4, c. Ctcrici.) Clerici aut ah indignis qu_e-
ad' fraudem convertis na- sl-bus noverint abstinendum, et ab omni cujustibet
sperare compendia. Cur
vel cupiditate cessandum; aut
turse industriam? cur invides usibus hominum pu- negoliationis ingenio
in mox clericalibus offi-
blicos partus? cuv populi minuis abundanliam? cuv G quocunque gradu sintpositi
ciis abstinere cogantur.
afTeclas inopiam? cuv optari facis a pauperibus ste- — De servh Dei venaftones cl hujusmodi
CAP.29.
rilitatem. Cum cnim non sentiunt beneficia fecun- exercenlibus. Bonifacius Guiberto episcopo.
ditatis, te auctionante pretium, te continente (con- Servi Dei ul venationes et sihaticas vagationes
dente) frumentum, optant potius nihilaasci quam cum canibus, et ul accipitres et falcones non ha-
le de fame publica negoliari. Ambis frumenlorum in- beanl, prohibcmus.
digentiam, alimenloruni penuriam, uberis soli par- CAP. 50. — De eodem, el pmna eorum. Ex concilio
tus ingemiscis, fles publicam fevtilitaterii, hovrea
Agalhensi, cap. 55.
plena frugum deploras, exploras quando sterilior (Disl. 54, c Ephcopum, presbyterum.) Episcopis,
proventus sit, qnando exilior partus. Volis tuis gau- presbyleris, diaconifius canes ad venandum, aut
des arrisisse malediclum, ul nihil cuiquam nasce- accipitres habere non liceal: quod si quis talium
relur. Tunc messem luam venisse lselaris, tunc tibi personarumin hacvoluntate[\olup(ale] deteclus fue-
de omnium miseria opes congcris ; ct hanc tu in- rit; si
episcopus, tribus mensibus se a communione
-dustriam .vocas, hanc diligentiam nominas, qua. - abslineat (suspendat. oWgr.);presbyter, duobusmen-
calliditalis versulia, et astulia fraudis est? Et hoc D sibus se abstineat; diaconus uno ah omni officio
<turemedium vocas, quod est.xommentum nequi- vel communione cesset.'
<.i_e[maliti_ej?Latrocinium hoc, an foenusappellem? CAP. 51. — Nil esse dandum venaloribus ei histrio-
Captantur tanquam latvocinii tempova, quibus in nibus. Augustinus super psalm. cn, cap. 2 (ad
visceva omnium duvus" insidiatov obvepas; augetur vers. 6).
pvelium lanquam sovte cumulatum foenoris. Tibi (Disl. 86, c. Qui venatoribus.) Qui venatoribus
conditse frugis mulliplicaturusura, tu frumentum donant, quare donant? dicant milii, quare dant ve-
tanquam foenerator oceultas, quasi venditor au- nalori? Hoc inilloamantinquonequissimus est,hoc
ctionaris. Idem de Nabuthe. Foeneralores, accipitls inillo pascunt, hoc in illo vestiunt, ipsam nequitiam
aurum argentumque pro pignore, ct adhuc illum publicam (publicant habel &•-...-m.)speclaculisom-
dehitorom dioitis, qui plus vohis credidit, quam niuni. Qui donat histrionibus, qui donal meretrici-
accepit a vobis? Credilores asseritis vos, qui am- bus, quare donat? Nunquid non et ipsi hominibus
plius debetis? Item, cap. 14 lib. De-Tohia. (14, q. donant? Non tamen naturam ibi aiteudunt operis
5, c. Plerique.) Plerique refugientes prsecepta le- Dei, sed nequitiam operis humani. Item, pauto in-
gis, cum dederint pecuniam negotiatoribus, non in ferius (in eumd. psai.) Qui venatdridonal, r,onho-.
gu9' DECRETI PARS XIII. — DE RAPTORIBUS, ETC. 810
minl donat, sed arti nequissima., nam si homo tan- i i arbore lua consederint, antequam a te ah-eo incltt-
tum esset et venatof non esset, non ei donares, ho- dantur, non magis tuae esse intelligunturiquaili vo-
norasin eo vitium non natuvani. lucfes quse in tua arbore nidum feceriiii; ideoque
CAP. 52. — Ne videnles vcnatorcm delcclcnlur. Au- Sialius eas inciuserit, is earum dominus erii; fa-
gust. sttper psal. cap. xi.vn. vos quoque, Si qtio. eifecerint, quilibet eximere po-
(Dist. 86, c. Yident Abmines.) Vident homines ve- test. Piane inlegra re, si pfaevidferis ingrerlienieni
nalorem, ret delectanlur; vae miseris si noii se fundumtuum, poteseutii jure prohibere hfc ingre-
correxerint! Qui enim vident veiialovem et de- diatur. Examen quoque efc aiveo iuo si evoiavevit,
iectanlur, videhunt Salvatorem ct eonlrislabun- eousque tulinf intfelligitur, dor.ee in conspectu t.io
tur. est, nec diificilis ejus persecutio est, alioquin occu-
CAP. 55. — Quotl sancti inveniantur piscatores , panlis fit. Pavonuia et columharum feva natura
_._./.{vcnatofesl llierouymus super psal. xc (ad est, riee ad reni pertinet quod ex conStietUdine
vers. 2). avdlare "et revblaffe solent, nam et apes idem fa-
(Dht. 86 , _. Esdti:) Esau venatdf erett (Cen., ciunt, quarum conslat ferain csse naturam. Cervos
xsix), quoniam ^eccaiov erat. El penituS tion inve- qdoque ita quidarii mansuelos habent, ut in silvas
iiimus in Scripttiris sanctis sancium aliquem vena- :U ireet redive soleant, quorutn et ipsorum feram esse
tofera; piscalores invenimus sanctos. naluvam nemo negaf In his autem animalihus quse
CAP. 54. — Qttod nihil prodest jcjunare visceribus, ex consuetudine abire et redire solent, talis i-egula
et luxuriari venaiibus. Ambrosius homilia^ qiicb est ut eousque tua esse intelliganlur,
sic incipil : Diximus superiore Dominica (serm. coriiprobata
xxxm). donec animuni fevertendi habeant. Nam cum re •
verlendi animum habere desierint, et jam tua esse
{Dist. 86, c. Quid prodest.) Qitid prodest jeju-
nare visceribus, et luxuriari venatibus? abstihere desinunt, et fiunt occupantium. Rcvertendi autem
eibis,- erravC peccatis? Item, paido post. An putatis animurii videnlur desinere hahere, cum fevertendi
illum jejunave, fvalres, qui primo diluculo lion ad cousueludiiiem deseruerinl. GaHinarum et anserum
Gcelesiam vigilat, non healorum martyrum sancta noh est fera natura; idque ex eo possumus intcvli-^?-,^.
loca pcrquirit, sed surgens congregat servulos, dis- gere quod alise sunt gallinae <juas feras \o.l5_HulIlj! >
j-onit relS-a,-canesproducil, saltus silvasque pbr- ilem alii anseies sunt quos feras app©.rp.uV-,_ \'
lustral? Servulos, inquamj secum perlrahit, for- Ideoque si anseres lui, aut insc gallinaSPalique
lasse magis &dccclesialh festinarites, el voluptatibus casu lurbati, lurbalaive evolaverint, lieetc..c6n-
suis peccata accumulatalieua, uesciens veum se fu- H speclum luum effugerint, quocunque locoiS,iiiif,lC.\v
u tiii tfiabve esse
turum tam de suo .delicto quam dc perdilione ser- inlelliguntur, et qiii lucrahdiS^ri..--Ss^
vorum. ' aio ea animalia-relinet, fuifum intelligilur commii-
tere.
€AP_55. — Qum besiiw vel dvessini ferib, qum tion.
Instilul. tib. n, fif. i. CAP.56. — Quod ecclcsiuslicarum rerum incendia et
Ferse heslise, et volucres^ et .pisces, id est omnia ileprcedaiiones pro emttnitdte sint einendandw. /__B
epist, Gregorii papw nd Constantiath reginum Gal-
animalia quse in terra, mari cceloque liaseunUif,- si- tiw (/. iv reght., epist. 55^ seu c 77).
mui alque ab. aliquo capta fuerintj jufc geiititlm {12, <f. 2, e. Cum devothsimam.) Cum dominam
statim illius esse incipliint. Quod "eirim ante nullius sciam de coelesti vita alque remedio animae suae se-
est, id natufali vatidne oecupanti coricedituf,» ncc dulo cogilare, culpam me cominilJ.ere vehementev
inleresl fefas bestias et volueves utrum in suo fundo existimo, si ea quse pio iimore omnipotentis Dci
quisque capiat, in alieno. |Plane qui alienum firu- suirf suggereiida, siluero, cf tc sanclissiriiam de
dum ingreditur venandi aut aucupandi gratia potest ecdesiastica pacesedulo non commonuero. Nimisme
a Domino, si is providerit, prohiheri ne ingrediatur. Juliani fratfis el coepiscopi nostri ptoclamatio nupev
Quidquid aulem ceperis eousque tuum esse iiitell".- coritfistavit, inaxime cimi viilse suat!videiieet eccle-
gilur, donec lua custodia coercetur. Cum autem & siaea riequissiniis prsecfonibus sini depvsedatse,aique
evaserit cuslodiam luam, et in naturalem liberta- nociufnis iricendiis more fuvum combustse. Et dum
tcm se receperit, iuum esse desiit, et rursum oc- iideni riiaiigni, juxta nostvi prsedeeessovis Roni-acii
cupautis sit. Naturalem aiitem liberlatem recipere decreta, pro emunitate illud emendare noluerunt,
intelligitur, cum vel eculos luos effugerity vel- ila duni ef s_3culileges bsec eadem ita habere volueririt,
sit in couspectu tuo, ut difficilis sit ejus persecutio. .egeviilgafi teste, in qua sic scribitur • Si quis maiiu
Illud quaesiluni est aa si fefa bestia ita vulnevata afroata usque ad quaiuof homines, in yicum alfe-
sit, ut capi possit, slatim' tua csse hrtelligatur. Qui- rius ad nialefacieiidum vencvit, ille qui prior est, pro*
. biisdam plaeuit tuam esse, et eousq&e' fuani videii, illicita prsesuiflptione corifponat solidos 900, sequa-
donec eam pefsequaris ;•quod si desieris, persCqui ces vefo ej"usuririsquisque solid. 50. Si yero ibi in-
desinere tuani esse,- et fursririi fieri occupaiiti-. Alii cendium feceririi, sibi novies tantum componant,
autem non aliter ptilaveroht iuairi esse quanl si ce- pfsedain vero iri quadruplam restituant. Si sseculi
peris. Sed posteriorein senientiaiii nos cotifiiiria- Ieges taleiii jusiitiarii habere vo_ueriui, lex divina cur
mus, quia multa accidere solent ut eahi non ca- inlefior esse cfebebit, cuni iii ipsius Yeritaiis prae-
pias. Apum quoque riatura f6fa est. Itaque qiiae iu seritia a Zaciiseo collaudatum sit. si aliruem defrau
"
PATROL. CLXI, ', 26
 8.11 D. 1V0NIS CARNOTENSIS EPISCOPI -812
daret, utin quadruplum reslitueretur? (Luc xix.) A gus, sic et ille qui ejus sacerdotes insequitur, sacri-
Et quia summura in regibus henumest jusliliam co- legii reus exislit, et sicut sacrilegus judicatur.
lcre, ac sua cuique j'ura servare, et in subjectos non CAP.-10. — De his qui truncationes membrorum, et
sinere quod poteslatis est fieri, sed quod sequum esl doinorum incendia fecerint. Ex decretis Ettlychiani
papw (in frag.).
custodiri; quod vos et diligere el omnino coiifidimus
(25, q. 8, c. Si qttis.) Si quis membvovum tvunca-
Studere. Quapropter excellentise vestrse mensae No- domorum incendia fecerit, sive facere jus-
secunda Petrum tiones,
vembrio praesentis anni, indiclione, aut facienti consenserit, quousque de his
fralrem et coepiscopum nostrum a gremio sanctae serit,
Romanse Ecelesise transmittemus, ut fratribus ejus- unieuique legaliter et amicahiliter coram episcopo
civitatis aliisque civibus non emendaveril, ab eccle-
dem provineise in unum congregatis, emunitas, et
sia se privatum cognoscat. Si vero post secundam
prsesunlptio, et sacrilegium canonica auctoritale, et
et tertiam conventionem .cuncta in quihus arguitur,
vestraregia dignilale lalem_terminumaccipiant, ne
non emendaverit, tanquam ethnicus et publicanus
poslhac membra'diaboIi, filii nequam in sancta Ec-
ab omni Christianorum collegio separetur.
clesia, te etiam ibi regnante, talia prassumant.
— CAP. 41. — Quod furlum ita sit in parvo, sicut in
CAP.57. De rebus ecclesiasticis, quomodo reslitui
debeant. Ex decreto Eusebii papw, cap. 8 (episi. 2 y magno. Hieron. (in c n Ep. ad Tit.).
ad JEgypt.). (14, q. 6, c. Fur aulem.) Fur aulem non solum
(12, q. 2, c. In legibus.) Et in legibus sseculi cau- in majoribus, sed et in minoribus eliam jiidicatuiv
tuni habetur : Qui rem subripit alienam, illi cujus Non enini quod furlo ablatum est, sed mens furan-
res direpta est, in undecuplum quse suhlata sunt lis attenditur, quomodo in fornicatione, non idcire.o
restituat. Et in lege divina legitur : Malediclus diversa sit fornicalio, si mulicr pulchra aut defor-
omnh qtti transfert terminos proximi sui, el dicet mis, ancilla, aut ingenua, pauper autopulenta; sed
omnis populus : Amen (Deut. n). Talia ergo non qualiscunque illa fuerit, una est fornicatio. Ita in
praesuinantur absque ultione, haec exerceantur abs- furto quantumcunque quis abstulerit, furti crimcu
que damnatione. Pacem, el non damnum, aut inju- incurrit.
stitiam alirujus seclamini in invicera, «t in omnes. GAP.42. — De pwnitentia furti. Ex Pwnitent.
Proinde si quis ecclesiasticas oblaliones, et quod Theodori.
Deo consecratum fuerit, rapuevit vel consensevit fa- Si quis per necessitatem furalus fuerit cibaria,
cientibus, ut sacrilegus dijudicetur, et damnum in vel vestein, vel pecus, perfamem, aul.per nudilatem,
quadrupltim restituat, et canonice poenitcal. poeiiileat hebdomadas tres. Si reddiderit, non coga-
CAP.58. — Quod sacrilegi sint ecclesiarum prwdones. C tur jejunare.
Ex conc. Magontiensi, cap. 5. CAP.45. — De eadem re. Ex concilio Aurelianensi,
Sacrilegi sunt ecclesiarum praedones. Unde et in cap. 8.
Nam si quis publicam rapinam seu furtum fece-
concilio Agathensi sub 4 cap. decretum ita habetur :
Amico quidpiam vaperefurtum est, ecclesiae vero rit, publicam inde agat poenitentiam, juxta sacrorum
fraudari vel ahstrahi subripique, sacrilegium. Om- canonum sanctiones. Si vero oeculte, sacevdotum
nes enim contra legem facientes, resque ecclesiaedi- consilio poenileat, quoniam raplores, ut Apostolus
ait (nisi inde vevam egerint poenitentiam) regnum Dei
ripientes, vel Ecclesias sacerdotesque contra divinas
sanctiones vexantes, sacrilegi vocantur, atque indu- non possidebunl (I Cor. vi). Qui vevo de rehus eccle-
siae aliquid abstulerit,rgvavius inde judicetur, quia,
hilanter infames sacrilegi habendi sunt.
— quamvis ultio fuvum et raptorum ad comites respi-
CAP. 59. De eadem re. Ex epistola 2 Pii papw, ciat, poenilentia lamen ad episcopos pertinet.
Italich fratribus missa.
c. Ad CAP.44. —DeeademYe. Ex Pwnilent. Theodori.
(12, q. 2, Prwdia.) sedem apostolicam per-
latum est quod sint inler vos conteritiones, et seinu- (27, q. 4, c. Si quis furtum.) Si quis-furlum capi-
lale commiserit, id est quadrupedia tulerit, vel casas
lafiones, et prsedia divinis usibus tvadita quidam " 7 annos poeniteat,'et quod furatuni est
humanis applicentusibus, et Domino Deo cui tvadita effregerit,
reddat. Si quis vero de minoribus semel aut bis fur-
sunt ea subtvahant, ut suis usibus.insevviant. Qua-
illa tum feeerit, reddat quod tulil, el annum unumpoe-
pvoplev ab omnibus usuvpationis contumelia
niteal. Si quis sepulcrum violavevit, seplem annos
depellenda cst, ne praedia sub secvetis, ccelestibus tres ex his in pane et aqua.
vindicata '[usibus secrelorum ecelestium dicata, orig.] pceniteat,
a quibusdam irruentibus vexentur. Quod si quis CAP.45. — Quod pro furibus et latronibus in fttrta
et sicut sacrile- seu deprwdatione occish non sil orandum. Ex con
pvsesumpsevit, sacrilegus habealur, cilio Triburiensi, cap. 5 (c. 51, quanqudm non
gus judicetur. Ipsos autemqui hoc agunt, clericos ihdem verbh).
et Domini sacerdotes persequi eosque infamare au- (15, q. 2, c. Fures et lalrones.) Fures etlatvones
divimus, ut maluni super malum addentes deterioves si in fuvando et praedando occiduntur, visum esl pro
fiant, non intelligentes quod Ecclesia Dei in sacer- eis non orandum. Si «omprehensi aut vulnerali
dotibus consistat, et crescat in lemplum Dei (Ephes. preshytero vel diacono confessi fuerint, communio-
H), et sieut qui Ecclesiam Dei devaslat ejusque nem eis non negamus.
praidia et donaria cxspoliat et invadit, fit sacrile- CA_>.46. — Utrutn pmnitere debeanl qtti ftir.em vel
*n DECRETI PARS Xffi. — DE RAPTORIBUS, ETC. 811
latronem in prwda captum poslea inlerficiunl. Ex A excipiat. Si vevo iam ovdinalus [ clericus, orig.
•concil. Aurelianensi, cap. 1. in hoc facinove fuerit deprehensus, nominis ipsius
(15, q. 2, c. Si fur et latro.) Si fur aut latro caplus dignitate privetur; cui sufticere potest pro actus sui
in prseda absque occasione potest compreliendi, et Isutale, ;mpleta peenileulise satisfaclione, sola com-
lamen interfieilur, quia ad taaginem Deicreati, et munio.
in nomine ejus haplizati sunt, interfectores eorum CAP. 51.— De illis qui dc minhlerio Ecclesiw ali-
40 diehus noii inlrent eeelesiam, lanea veste induli quid fuerit. Ex Pwnitentiali Romano.
ab escis et polihus, qui interdicti suut, a toro, el Si aliquis de ministerio Ecclesise quolibet modo
gladio, et equitatu sc abstineant. In lertia, quinta aliquid furalus fuerit, 7 annos pcenileat.
— De maledicis et pwna eorum. Ex dictis
feria, et Sahbalo aliquo genere legumiuum vel ole- CAP.52.
rum el poiriis parvisque piscibus, cum mediocri cer- Hieronymi.
Aposlolus dicit; Neque maledici regtmm Oei pos-
visia \icissim ulauiur, et lemperate. Sin autem a
sidebunt (I Cor. v_). Si quis hoc peccatum admiserit
veridicis comprobatur teslihus, quod sine odii me-
lam grande poeniteat, quam grande perpetravit sce
dilatione se suaque liberando diaboli membra inler-
et non homi- lus, quo a regno Dci non separelur.
ficiunt, capi poleraut, poenitenliani pro CAP.55. — De murmuraloribus. Ex concilio
cldio eis uon injtingimus, nisi voluerint r,
ipsi aliquid Magonliensi, cap. 8.
quod humanilalis est faceve. (Dist. 90, c. Alienus sit.) Si quis murmurans. ex-
C.Ar.47. — De eadem re. Exodi xxn. stiterit, yideat ne poenam murmurantum incurrat,
Si infvingeus fuv domum sive effodiens fuevit in- de qua Apostolus dicit : Neque murmuraverilh sicul
ventus, et acceplo \ulneve mortuus fuevit, percus- quidam eorum tnurnturaverunt, et perierunl ab exter
sor non evit reus sanguinis. Quod si orlo sole fece- minatore (I Cot; x). Jtixla mensuram opusque pec-
rit, homicidium perpelravit, et ipse morietur. Si non cali, quia in hoc sententia Aposloli pleniler decla-
liabuerit quod pro furto reddat venundabilur. Si in- ratur, sacevdotis j"udiciopceniteat.
ventum fueril apud eum quod furatus est, vivens CAP. 54. —-De eadem re. Ex eodem.
sive bos, sive asinus, sive ovis, dupluni reslituet. (Dist. 90, c. Si quis monackus.) Qui contentiosus
CAP. 48. — De servo qtti fttgeril dominum suum. Ex aut muvniurans exslitevit, secundum arbitiium prir
ephtota Hieronymi ad Paschasium Alexandrinum. ris ila poeniteat, qualiter culpae qualitas [ modus
De servo^jui dominum suum fugerit, iulerrogabas,
exslat.
si ille in illa fuga mortuus fuerit, utrum pro eo liee-
CAT.S5. — De eadem re. - ->
ret orare, an non. Hoc in divinis libris non inveni-
mus prohibitum; sed -tamen scimus ab aposlolis p Apostolus dicit: Omnia facile sine murmurationi
firmiler prseceptura ut servi subditi sinl in omm li- bus (Philip. n); alienus sit a fratrum unitale qui
tnore dominh, non ' lanlum bonis et modesth, sed murmuvat, et opus ejus abjiciatur.
etiam dyscolh (I Pelr. n; Epkes.xi; Col. m;Til. n). CAP.56. —De contenliosh. Ex decreth Hilariy I
Et in Gangrensi concilio (cap. 5) ila scriptum est: papm, cap. 1S (ad calcem).
Si quis videtur contentiosusjesse, dicente Apo-
t Si quis sen-um sub praetextu divini cultus doeeat stolo : JVOStalem consueludinem non
habemus, nequi
dominum proprium contemnere.ut discedat ab ej'us Ecclesia Dei
(I C<JJ\XI) : si quis hoc facit, notetw
obsequio, anaihema sit. i Unde datur intelligi usquequo corrigatur.
quod si illeanathema meruit, qui docel servumpvo- CAP.S7. — Deillis qui lasciva sunt lingua. Ex Po>
pvium dominum contemneve, et ab ejus obsequio nit. Theodori.
recedere, quanto magis ille qui dominum spernit, et Si quis laseivus in lingua fueiil [exsliteril], tvi-
ejus servilio subdi noluerit. Sed tamen distantia est duana poenitentia expietur.
inler illum qui per supevhiam fecerit, et illura qui CAP. 58. — De dhsidentibiis el liliganlibus. Ex di-
per neeessilatera coaclus crudelitate doinini sui. cth Isidori.
CAP. 49. — De clerich si in demoliendh sepulcris Si quis discors, ct liligans, et per odium dissiden.
comprehensi fuerint. Ex concilio Toletano IV, **exstiterit, quousque ad concordiam redeat a coiv
cap. 45. ventu et socictate Ecclesiae, ut canones jubent, alie-
Si quis clericus in demoliendis sepulcris fuerit nus cxistat
deprehensus, quia facinus hoc pro sacrilegio legibus CAP.59. — De hh gui de odio ad paccm nolunl re
publicis sanguine vindicatur, oportet in tali scelere dire. Ex eodem.
proditum a clericatus ordinesubrooveri, etpoeniteh- Si quis odio habet aliquem, ita ut ad paeem re
tise triennio deiiutavi. verti nou velit, sicut sancti Palres staluerunf,~ ex
CAP. 50. — De clerich vel monachis si fttrtum fece- communicetur, et ab Ecclesia separetur donec re
rint. Ex conc. Agat., cap. 2 (112). concilietur.
Si quis clevicus aut monachus fuvluni fecerit ^ CAP.60. — De eadem re. Ex decret. Fabiani
papm
(quod potius sacrilegium dici potest) id censuimus cap. 5 (in frctgm.).
ordinandum, ut juniov vivgis caesus lant-i cviminis (Dist. 90, c. Si quh conlristatus.) Si quis contri
reus Hunquam offieium ecclesiasticum [clevicatus] status noluerit reconciliarisatisfaciente eo qui cou

(112) (Ex txgulaPalrum.) Simile quid habetur hujus conc. cap:'4 el 5.

 815 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI . 816
trislavit, acerrimis niaceretur inediis, usque dum A agendum est cuiri multitudine; severilas autem
gratanti animo satisfactionem recipiat. exercendaestin peccata paucorum, etsi quid mina-
CAP.Ci.— Deeadem re. Exeodem. muv, cum dolore fiat, de Scripluris comminandc
Si quis non vult reconciliavi fratri suo quem odio vindiclam iuturam, nenosipsi in nosfra polestate.
liabet, tandiu in pane et aqua poeuileat, usque dum sed Deus in noslro sermone timeatur. Ita prius mo-
reconcilietur ei. vebunlur spiriluales vcl spirilualibusproximi, quo-
CAP.62. — De eadem re. Ex concilio Agathensi, rum auctorilate et lenissimis quidem, sed inslantis-
cap. 51. simis admonitionibus csetera multitudo franga-
(Dist. 90, c. Placuit eliam.) Placuit etiam, ut (si- lur.
cut plerumque iit) quicunque odio aut longinqua CAP.69. — Quod crapula multum sit Ckristianh
tnter se Iite dissenserint, et ad pacem revocari diu- conlraria. Ex diclis sancli Benedicti.
turna contenlione nequiverint. a sacerdotibus civi- Nihilsiccontrarium est homini Christiano, quo-
talis primitus arguanlur, qui si inimicitias deponere modo crapula et ebrietas, sicut ait Dominus in
perniciosa inlenf.oiie noluerint, de-Ecclesiae coetu Evangelio : Videte ne graventur corda vestra crapttla
iustissima excommunicatione pellantur. et ebtielale (Luc. xxi).
— Ut malum eortetath omnino vitelur. Ex
CAP.65. — De illis qui contentiones ct rixas ama- {}CAP.70.
verint. Ex eodem concilio, cap. 5 (additur ad cal- decrel. Eulhychian. papw, cap. 8 (ad cal. de-
cemconc. Agatk.) cret. Eut.).
(Dist. 90, c. Si quh monaclms.) Si quis conten- Magnum malum ebrietatis, unde omnia vitia pul-
tiones et rixas amaverit, vel manifestum convicium lulant, Chrislianis modis omnihus cavere praecipi-
fratri intulerit, j'uxta arbilrium Recloris moduntque mus. Qui autem hocvitare noluerit, excommunican»
dum esse decrevimus, usque ad congruam emenda-
peccati, diulurna expietur poenitentia.
CAP.64.—De hh qui faciles sunl ad delrahendum. Ex tionem.
eodem, cap. 10 (anncct. et hoc ad calc ejusd. conc). CAP. 71.— Neephcopi et eorum ministri craputa
Si quis promptus facilisque esl ad detrahendum, et ebrietale graventur. Ex decretis ejusdem, cap. 9
dicens quod verum non est, 7 dies in pane et aqua (ad calc. dccret. ejusd.).
sequestratus a fraterno consortio pceniteat. Episcopi et Dei ministri non debent comessatio-
CAP.65. — De pwnitentia ejus qui mamtm mitlil in nibus et vinolenliis nimiis incumbere, sed conside-
ephcopum. Exconcilio Tungrensi, cap. 5. rent sententiam Domini dicentis : Attendiie ne gra-
jOuisquis per dolum mittit manum suam in Ghri- ventur corda vestra crapula et ebrielate (Luc. xxi).
slum Domini, episcopum videlicet Palrem et pasto-, _ Moderate enim cibum et neeessarium sumplum su-
rem suum, quia sacrilegium crimmitlit, et qui Ec- mant, ut, juxta Aposlolum, sohrii sint et paratiad
clesiam devastat, et incendit, quia et hoc sacrile- servilium Dei (/ Thess. v; / Tim. m; Til. i).
— De eadem re. Ex conc Cabitonensi
gium est, placuit sanctse synodo ut in uno loco, CAP.72.
id esi in monasterio, poeniteal omnibus diebus vi- cap. 10.
tse suse. Ut sobrietalem sacerdotes teneant, et hanc ha-
bendam fidelibus praedicent, quia non potest lihere
CAP. 66. — De clerich maledicis. Ex concilio
Cartli. iv, cap. 57. sobrietatem prsedicare qui se mero'usque ad alie-
nationem mentis ingurgitat. Hoc el de comessationi-
(Dist. 46,- c. Clerictts maledicus.) Clericus maledj- bus et
cus maxime in sacerdolibus [maximeque a sacerdo- caeteris pestibus ad gastrimargiara pertineu-
ad si tibus observandum est.
tibus],cogatur postulandam veniam; nolueril,
ad officium satis- CJCP.75. — De eadem re. Ex canonibus apostolorum,
degradetur, nec unquam absque
cap. 42.
faclione revocetuv.
(Dht. 55, c. Ephcopus.) Episcopus, preshyter,-
CAP.67. — De illh qui detrahujil suis prioribus. Ex aut diaconus alese atque ebrietati deserviens, aut
dictis Basilii (in regulh brevioribus ad q. 27).
7 desinat, autcertedamnetuv. SubdiacouuSjautlectar
Siquis detvaxevitei qui pvseest, dies a con- aut cantor similia faciens aut desinat, aut commu-
ventu Eoclesise sepavatus, utMaria soror Aavon quae nione Similitev etiam laicus.
pviveluv.
delraxerat Moysi (Num. xn), poeniteat. " CAP.74. — De eadem re.
Ibidem, cap. 45.
CAP.68. — Quibus modis tollendw sinl comessatio- Si episcopus aut aliquis ordinatus in consue-
nes et ebrielales. August. in epist. 64 ad Aurelium tudinequis ebriosus fuerit, aut desinat, aut deponatur.
ephcopum.
CAP.75. — Quales convivm episcoporum epulis in-
(Dist. 44, c. Comessationes.) Comessationes et leresse debeant. Ex decrelh Eusebii papm, cap. 10
ebrietates ita concessse et licitce putantur, ut inho- (annect. adcalc decret. Euseb.).
norem etiam beatissimorum martyrum, non soluro Oportet episcopum moderatis epulis contentuin
per dies solemnes {quod ipsum quis non lugendum esse suosque convivas ad comedendum el potandum
videat, qui baec non carneis oculis inspicil), sed et non urgere, quiu potius semper sobrietatis praeheat
quotidie eelebrentur. Et post pauca. Non ergo aspere exemplum. Removeatur ab ejus convivio cuncta
(quantum existimo) non duriler, non modo impe- turpiiudinis argumenta [augmenta, orig.], non ludi •
rioso ista lolluntur; sed magis docendo quam ju- cra spectacula, non acromatum vaniloquia, non la
bendo, magis monendo quam minando. Sic enim tuorum stultiioquia, non scurrilium admitlantur
 817 ' - DECRETI PARS XIII. — DE RAPTORIBUS, ETC 818
-
praesligia. Adsinl peregvini, et paupeves, el debiles, A num enim, ut sancta Scviptuva dicit, apostatare facit
qui de sacerdotali mensa Christum benedicentes be- etiam sapientes (Eccii. xix). Atlende Noe vivum sa-
nedictionera percipiant. Recitetur sacra leclio, sub- pientem et sanctum quomodo pev ebrielatem nuia-
sequatur vivaevocis exhortatio, ut non lantum cor- tus est dormiens (Gen. ix), Attende et Lot patriar-
porali cibo, imo verbi spiritualis alimento convi- cham qui pev ebrielatem se miscuit liliabus impu-
vantes se-refectos gratulentur, ut in omnibus denler (Gen. xix). Hinc beatus Basilius dicit : Mulli
Lonorificetur Deus, per Jesum Christum Dominum per vinum a daemonibus capti sunt; nec est aliud
nosfrum. ebrietas quam manifestissimus daemon(115). Hine
CAP.76.—Deposnitentia saccrdotum et reliquontm or- propheta ait: Fdrnicalio et vinum, et ebrietas aufert
dinum si htebriati fuerint. Ex Pwnitentiali Tkeo- cor (Ose. iv). Ebrictas enim perlurbaliouem parit,
dori episcopi.
gignilmenlisfurorem, etflammam suscitat libidinis,
Sacerdos quilibet si inebriatur per ignoranliam, Apostolo teste : Nolite inebriari vino in quo est
7 dies poeniteat in pane et aqua. Si per negligen- tuxuria (Ephes. v). Si quisautem conlra haecfecevit
tiam, 15dies. Siper contemptum, 40 dies. Oiaconus sauctovum statuta, dignam ertongam agat pceniten-
vel monachus secundum ordinem (ut scriptum esl) liam, quia unum est ex his peccalis quse hominem
ccu et reliqui clcrici et minisiri j"uxla ordinem ju- B separant a regno Dei, dicente apostolo Paulo: Neque
dicio sacerdotis poenileant. Laici velut vota non ha- ebriosi regnum Dei possidebunt (I Cot; vi).
bentes, si inehriantur arguanlur a sacerdole, quod CAP.81. —De pwnitentia ejus qui ex ebrielule vomi-
ebriesi regnumDei iion possidebunt (I Cor. vi), et in- tum feceril. Ex PwnitentialiRomano:
teritus sit ehriefas, et compellat eos pcenifere. Qui Qui per ebrielatem vomitum facit, si presbyter
cogil hominem ut inebrietur lmnianilatis gratia, autdiaconus est, 40 diespoeniteat; simoiiachus, 50
acerrime corripiatur, etseplem dies poeniteat; si dies; si clericus, 20 dies; si Iaicus, 1S dies.
per contemplum 50 dies. NtSllus Christlanus alium GAP.82. — De eadem re. Ex Pmnilent. Bedw vre-
Clirislianum plus bibefecogatquam nalurse sufficia* sbyterL
Quod si fecerit, juxta id quod in pcenilenliali habe- Laicus si per ebrielatem yomitum facil, tres dies
lur,pcei_ileat. a carne et vino, et cevvisia abstineat.
CAP.77. — De eadem re. Ex diclh Fruciuosi epi GAP.85. — Depmnuenlia ejus qui per nequitiam alios
scopi. inebriet.
Si quis ecelesiastica praeditus ordinatione, aut Si quis per -nequiliam alium inehriat, 40 dies
monachus repevtus fuevit ebriosus, in pane et aqua poeniteat. Quod si in consuetudine habuerit, com-
irihus mensibus poeniteat. C munione privetur, donec digne pceniteat, et emen-
CAP78. — Ut clerici et ipsi a comessatianibus et datioiiem promittat.
ebrietaiibus abstineanl, et subdilos abstinere prce- CAP.84. — Quod fugienda sil ebrietas. Ex decr.
cipianl. Ex decreih EuUjchiani papw, cap. 15 (ad Clemenlh papw, eap. 55 (epist. 1 ad Jac fral.
calc decrel. Eutych.). Dom.).
Observandum esl vohis ut et vos ab ebrietate abs- Ebrietatem oppido pvohibebat, et ebriosos cor-
lineatis, et ut plebes subditae abslineant, prsediee- pore et animo mortuos esse praedicabat. De quibus
tis (praccipialis). Et neque per tabemas eatis biben- pev-jexemplum aiehat: Vw qui consurgilh mane ad
do aut comedendo, neque domos aut vicos euriosi- ebrieialemseclandam, el potandum usque ad vesperam,
tate qualibct peragrelis; neque cum feminis aut cum ttt vino wstucth. Cilhara, et lyra, et tgmpanum, et
quibuslibet personis impuris convivia exerceatis, tibia, et vinttm in convivih veslris, el opus Domini
nisi fortepalerfamilias quilibet vos ad domumsuam non respicilh, nec opera manuum ejus considerutis
invitaverif, ct cum conjuge sua et prole velit vobis- (Isai. v). Etiterum : Vm qttipolenles cstis ad'biben-
-3iira spiriluali gaudio laelari, et verborum vestro- clttmvinum, el viri forles ad mhcendam ebrietalem,
rum refectionem aeeipere, et vobis refectionem car- gtti juslificaiis impium pro muneribus, el justitiam
naleni charitatis officio exhibere. Oportet enim ut, Djusti auferth ab eo. Propier hoc, sicut devorai sli-
si quando quislibet fidelium cavnalibus vos reficit pulam lingua ignh, el calor flammw exurit, s~icradix
epulis, a vobis reficiatur epulis spiritualibus. eorum qttasi favilla erit, et germen eorum ut pulvis
CAP,79. — De pwniteniia ejtts qui cbrius fuerit. Ex ascendel. Abjecerunl enim tcgem Domini exerciluum,
conc. Agallwnsi, cap. 41. et eloquium sancti Israelh blasphemaverunt; ideo
iratusest furorDomini inpopulo suo, etextendit ma-
(Dhl. 53, c. Ante omnia.) Itaqtie eum quemebrium
fuisse constiterit (ut ovdo patitur) aut 50 dievum num suamsuper.eum, elpercussit eum, et conlurbati
sunl montes, et facta suiil morticina eorum quasisler-
spatio a communioue statuimus submovendum, aut
tus in mcdio platearum. Inomnibus his non est aver-
covpovali dandum supplieio.
sus furor ejus, sed adliuc manus ejtts extenta (ibid.).
CAP.80. — Quod vinum ut venenum sit fugiendum.
Ex dictis Augustini. CAP.83. — Quw mula ebrietas in corpore el men'e
kominis generet. Isidorus dicil (HL n De sum.
Fuge vinuin velut venenura, ne ebrietas superet bono, c. 45.)
te, exspoliatumque vivlufihus te nudum efficiat. Vi- Ese_e crapulam, ootus ebri_tatem generant, Ehrie-
/115) Basilius tomoTI, inadmonitionc adfilium spivilualcin.
 813 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI S2C
tas aulcnr perturhalionem gignit nienlis, furorem A . CAP. 90. — Quod idem sit sentiendum de furiosis '
cprdis, flammam libidinis. Ebrietas ita mentcm alie- filiis el parenttbtts. Novcttarum constit., cap. 4.
nat, ut-ubi sitnesciat. Unde etiam malum non sen- Si furiosus filius vel quaecunque persona libero-
titur quod per ebrietatem eoramittitur. Verum est rum sit in furore, eadem teneantur quae superius
quod j'uxta prophetanTdicilur : Fornicutio et ebrie- de furiosis parentibus diximus.
tas auferunl cor (Ose. IV). Fornicatio enim, sicut CAP. 91. — Dc impunitate furiosi. Ambr. Ub.
ait Salomon, infatuat sapienlem. Ebrietas, sicul in Hexaem., in trael. primw diei (lib,-i, c. 1).
Lot, sensum rafionis captivat (Gen. xix); unde et In Judidis istiusmodi voluntarios reos non ex ne-
in Proverbiis : Potentes, inquit, qui iracundi sunt cessitate compulsos culpa slringit, paena condem-
vinum Ron hibant, ne, cum biberint, obliviscantur nal. Neque enim si furore aliquis innocentem per-
sapientiam (Proi; xxxi). Plevisque laus est multum emerit, obnoxius morii est; quin ctiamipsiusdiviiia.
bibeve, et non inebviari. Audiant hi adversum se legis oraculo, si quis per imprudentiam intulerit
diccntem prophetam: Vm qui potentes estis ad bi- necem, accipit impunitatis spem, refugii facultatem,
bcndum vinum,el viri fortes ad miscendam ebriela- ut possit evadere. Hoc igitur de eo quod proprie
iem(Isai. v). Vino multo deditos et luxuriose \ i- malum videtur, dictum sit. Mala 'enim non sunt,
ventes Isaias sic arguit dicens : Yw qui consurgith B 1 nisi qusecviminementcm implicant, et consclentiani
mane ad ebrieietcm seciandam, et potandum usque ligant.
ad vesperam, ttt vino wstuelh" (Ibid.). De talibus el CAP.92.— De eodem. August. tib. Qumstionum Ve-
alio loco dicitur : Yw tibi, cieilas eujus rex jttvcnis terh et Novi Testamenli, cap. i.
est, et cujtts principes manc eomedunt (Eccle. x). (15, q. 1, c. Quos schnus.) Aliquos scimus subito
Sltilti eniin a mane usque ad solis occubilum ebrie- dementcs factosfevro, fuste, lapidibus, morsibus
lati ct gulac voluptalihus serviunt, nec iiitelliguist multis nocuisse, quosdam et occidisse. Captos au-
eur nali sint, sedloftnsuetudine belluina detenti, tem induslria et judiciis ohlatos minime reos factos,
luxuriae lantuin tota die epulisque inserviunl. Cla- eo quod non voluntate, sed, impellente vi nescio
mat JOGI pvopheta his qui ebvietati deserviunt, di- qua hsec gesserint nescientes. Quomodo enim reus
cens : Experghcimini ebrii, ct flete, el ululate omnes, eonstituitur, qui nescit quid fecerit?
— Quod impuberes et furiosi non possint
qui bibilis vinttm in dulcedine (Jeel. i). Quo testi- CAP. 95.
monio nonait lantum :Fleteomnes,quibibitis vinum, testamentum facere. Insiit. lib. n, f.f. xn.
«tbibereomniuo non Iiceat, sed adjecit in dttlcedi- Tcstamentum facerenonpossuntimpuberes, q-uia
nullum eomm animi judicium est; item furiosi,
ne, quod ad volupluosam perfinet et prodigam effu- si impubes
sionem. Nam quanlum satis est necessitati edoert fj quia mente carent. Nec ad rem pertinet
mentis
Timolheum bibere Apostolus dicens : Vino modieo poslea pubes, aut furiosus postea compos
uicre (F Thn. \).-Non solum ex vino inebrianlur factus fuerit, et decesserit. Furiasi autem si per id
feeerint lestamenluni quo furor eorum in-
lomincs, sctl.etiam ex caeleris potandi generibus, tempus
vario modo termissus cst, jure lestali esse videntur.
quoe conficiuntur. Unde et Nazarseis
— Judwos non essc cogendosad fidem Ckri-
qui se sanelilicabant Domino, prseceptum esl vinum CAP.91.
ct sieeram non bibere (ATJ_IH. slianam. Ex Tolet.-conc eap. 58 (cap. 56).
VI), utraque enim sta-
fum mentis evertunt, et ebrios faciunt, luxuriam (Dist. 45, c. DeJudmh.) De Judseis praecepit san-
cta synodus nemini deinceps vim inferri ad creden-
quoque carnis utraque sequaliier gignunt. Quidam dum. Item, eodem conc. Judaei non vi sed libera '
coiitinentcs sicut panem cum pondere edunt, ita ct
arbilrii voluntate [liberi arbitrii facultate, Gvcf.] ut
aquam cum niensurasumunt, asserentes ad ca- suadendi polius sunt quam impcl-
stimoniam cavnis eliam aquae abslinenliam cdnve- convertantur,
lendi.
nive.
Jttdwis in errore stto pairocinc-
CAP. 86. — De impunitate furiosi si quid per eum CAP.9S.— Ut nulttts tur. Ilem (cap. 57).
perdltum fuerit. Lib. vn histilulionum, tit. i. ,D Quicunquc episcopus, sivc clericus, sive saecula-
Quod infans vel furiosus perdidit possessori, vel
ris, ullis Judseis contra fidem Christianam vel rau-
c.orrupit, impuiiitum est.
CAT.87. — Furiosis matrhnonia non conlrakenda, ncre vel favore auxilium prsestiterit, vere ut profa-
conlracia non dirimcnda. Institttl. lib. xxiv, fif.n. nus et sacrilegus, anathema effeclus ab Ecclesia ca-
(Digest. ///..'xxiii, til. n, /. 16). tholica et reguo Dei eOiciatur extraneus, quia dignuni
Furor contrahi matrimonium non sinit, quia con- est ut a corpore Christi separclur, qui ejus inimicis
sensu opus est, sed recte contractum non impe- palronus cfficitur.
dit. CAP. 96. — De infirmando Jttdmorum lesiimonio.
CAP.88. — Item, de eodctn. Ambrosius super Lucam Item (cap, 65).
(DigesVlib. i, f{f. vi, b. 8). (2, q. 7, c. ATOJJ jiofesf.) Infirmari oportel eorum
Furiosus licet ducere uxorcm non liossit, retinere
tcstimonium, qui in fide falsi docentur, nec eis esso
tamen matiimonium potest. credendum qui veritatis fidem a se abj'ecerunt.
CAP. 89.— bem, de furiosh (lib. III Instit., th. xx). CAP.97. — Ne
publica officia Judwis commtiiantur.
Furiosus quoque nullum negolium gerere potcst, .'. . Item (ibid., c. 46).
quia non int«_lligitquod agit. .. (27, q. 4, c. Constittdlsanctum.)Kiq_ai exJudteiSg
821 DECRETI PAHS XIII. — DE RAPTORIBUS, ETC. 822
oilicia publica nullatenus appetant, quia sub hac oc-..A daeorum servus ad venerabilia loca fidei causa con-
casioneChristianis injuriam faciunt, ideoque judices fugerit, nullatenus eum patiamini praejudicium sus.
provinciarum cum sacerdotibus, eorum subreptio- tinere, sed sive olim Christianus, sive nunc fuerit
nes fraudulenlas suspendant, et officia publica eos baptizatus, sine ullo Christianoriim pauperum
agere non permittant. Si quis autem hoc permise- damno, religioso ecclesiasticse pietatis patrocinio in
rit, velulin saerilegum excommunicatio proferatur, libertalem modis omnibus defendatuv.
et is qui subrepserit publicis codicibus [csedibus, CAP. 105. De Felice Chrhtiano, quem quidam Sama-
orig.] deputetur. riles servituti subjicere volcbat. Item Joanni epi-
CAP. 98. — Ne Judmi mancipia Chrhiiana emere scopo Syracusano (vn, ind. 1, ep. 22).
prwsumant. Item (cap. 65). Felix praesentium porlitov questus nobis est, cum
Judaeis non liceat Chvistianos servos nec Chri- sit de Chrislianis natus paventibus, a quodam Chri-
sliana mancipia emere, nee cujusqnam consequi stiano Samarseo se (quod dici scelus esi) esse dona-
Iargitate. Nefas est enim ut membra Christi ttim. Et ,dum huj'usmodi superstitionis homines
sevviant membrisAiitichristi. Quodsi deinceps ser- Christiana quolibet modo mancipia possidere nec
vos Christianos vel ancillas Judsei hahere praesum- rgtio legis, nec reverentia religionis admittat, se
pserint, suhlati ah eorum dominatu libertatem a T>tamen "per decem et novem annos in ej'us asserit
servitio permansisse. Sed cognoscente hoc decessore
principe consequantur.
CAP.99. —NeChrhtiani Judworum convivih inter- vestro sanclse memorise Maximiano, ab eo se zelo
sint. Exconcil.Auretian. m, lempore Childeberti (sicut decuit) sacerdotali commolo, de Samaraei
regis, cap. 15. servitio nefavio dicit liberalum. Sed quia ej'usdem
Christianis convhia inlerdicimus Judseorui» in Samarsei filius posf 5 annos factus dicitur Christia-
quibus si forte fuisse probanlur, annuali excom- nus, et supradictum Felicem in ejus servitium
municationi.pro liujuseemodi contumacla subjace- (quantum ipse dicil) quidam nituntur redigere,
Isunt. sanctitas vestra hsec quse edocti sumus diligenter in-
—
CAP."100. Ne Judwi a Cmna Domini usque ad se- quirat, el si ita ea esse consliterit, eum tucri stu-
cundam feriam in publico appareanl. Item cap. 29.
Judsei a die Coense Domini usque in secundam deat, et a nullo sub qualibet occasione gravari per-
Sabhati in Pascha,iioc est ipso quatriduo procedere roittat, quia, dum superstitiosae sectse mancipia' do-
minos suos ad fidem prsecedentia servitio "eorum
inler Chrlstiaiios, neque catholicis populis se uio
hic de
modo [loco, orig.] vel quacunque occasione miscere redigi aperte jura j.rohibeant, quanto magis
Chrislianis parenlibus nalus et factusa parvulo
prsesurnant» C Chvislianus, hanc non debct quaestionem aliquo
CAP.101. — Quod omni mansuetudine et benignitate modo susfmere.
Judwiad fidei unilalemsinlvocandi. Gregorius Pe- CAP.104. —Ut veleres
tro episcopo Terracinensi (ireght., ep. 54.) synagogas Judwi obtineant.
Item Gregorius Januario ephcopo Caralilano (vn
Joseph praesenlium lator Judseus insiuuavit no- ind. 2, ep. 5).
bis, quod de quodam loco, in quo ad celebrandas Judsei de civitate veslra huc venientes questi no-
fcstivitates suas Judaei in Terracinensi caslro con- bis sunt quod synagogam eorum quse Caralis "sila
sistenles convenive consueverant, tua eos fraterni- est, Petrus qui eS eorum superstitione ad Christia-
tas expulerit, etin alium loctim pro colendis siiai- nse fidei cultum, Deo volenle, perductus est, adhi-
liler festivitatibus suis te quoque noscente et con- bitis sibi quibusdam indisciplinalis, sequcnti die
seatleate, migraverint, etnuucdeeodem loco expul- haptismatis sui, hoc est Dominico in ipsa festivitate
sos denuo se conqueruTitur. Sed si ita est, volumus paschali curii gravi scandalo, sine vestra occupa-
ut lua fraternitas ab huj'usraoJi sequevela suspex- veritToluntate, atque imaginem illic Genitricis Dei
dat, et locum quem (sicut prsediximus) cum tua Dorainique nostri, et venerandam crucem vel bir-
conscientia quo congregentur adepti sunt, eis (sictGt rum album, quo- de fonte suvgens indutus fuerat,
mos fuit) ibidem"liceat convenire. Hos enim qui a D posuevit. Pauto post. His hovtamuv affalibus, ut sub-
Christiana religiorie discordant, mansuetudine, be- lata exinde cuni ea qua dignum est venevalione,
nignitate, admonendo, suadendo ad unitaterofidei imagine atque cruce, debeatis quod violentev abla-
uecesse est congvegare : ne quos dulcedo prsedica- tum est reformare, quia, sicut legalis definitio novas
tionis et pvseventus futuvi judicis terror ad creden- Judseos non patitur erigere synagogas, ita quoque
dufn invitare poterat, minis et terroribus repellan- eos sine inquietudine veteres habere permittil.
lur. CAP.105. — NeJudwi a solemnitatibus suis vi ar-
CAP. 102. — De servis Judworum ud ecclesiam pon- ceanlur. Iteni Paschasio ephcopo Neapolilano
ftigienlibus. Gregorius lib. m regislri Joanni (/. xi, ep. 15).
episcopo Caralitano (episl. 9). (/>jsf. 45, c. Qui sineera.) Judaei habilantes Nea-
Pervenit ad nos servos ancillasque Judseofum poli questi nobis sunt, asserentes quod quidam eos
fidei causa ad ecclesiam fugientes, aut infidelibus a quibusdam feriarum suarum solemnitatibus irra-
restitui dominis, atit eorum ne restiluantur pretium tionabiliter nitantur arcere, ne illis sit licitum festi-
dari. Hortamur igitur ut nullatenus tani pravam yitalum suarum solenmia colere, sicut eis nunc
consuetudinem manere permiltas,, sed quilibelJu- usquc et parentibus corum longis relro temporibus
m~ D. IVQNIS CARNOTENSIS EPISCOPI 834
licuit observare \el colere. Quod si ita sc vevilas A CAP.108- — Qiwd Judmi bellandi 'potestatem ami-
vei serint. Hieronymus super Isaiam lib. n (in c ~t).
habet, supevvacuae videntur opevam adhibeve.
Non esl mivum si apud Judseos pevievit omnis di-
CAP. 106, — De mancipiis Judwovtftn st fieri Chri- gnilas bellatorum, cum militandi sub gladio et arma
stiani volueriitt, quid agendum sil. Gregorius For- non habeant poteslalem.
tunato Neapoliiano ephcopo (/. v reght., c. 151, portandi
seu ep. 31). CAP. 109. — De damnatione Judworiim si Chrislia-
nutn circumciderint. Lod. lib. i.
(Dht. 54. c. Fraternilalem.) Fralernitatem ve- (L. Judwi. C. de Jud. el cwlic) Judaei et bono-
stram oportet esse sollicilam, si de Jiidseorum ser- rum proscriptione et perpetuo exsilio damnabuntuv,
•vitio non solum Judseus, sed etiam quisquam paga- «i nostvsefidei homineni civcumcidisse eos, vel civ-
norum fieyi vplueril Christianus postquqm voluntas cumcjdeiidum mandasse constilerit.
ejus fuerit patefacta, nec hunc sub. quolibetjuge- CAP.110_— De mancrpii Judworum, siad Ecelesiam
wiovel argumento cuipiam Judseorum venundan.di confitgerinl. Ex Yita beati Greg. lib. iy, cap. 45.
fa(.ultas sit, sed is qui ad Christianam converti Quemadmodum Judaeos violenler baptizari Grc-
{idein desiderat, defensiojie vestra in libertatem mo- gorius denegabat, ita Chrislianos eis quoquo modo
dis omnibus. vindicetur. Hi vero. quos bujusce- _ subjici nullatenus permittebat. Item, ibid., c 45.
mod-i oportct servos amittere, ne forsilan utilitates * Judseorum mancipia semelconfugientia ad ecclesiani
suas irr_j{ionabiljler existiment impediri sollicita vos nusquam quibuslibet suas,ionihus reddi permittebat.
hoc convenit consideratione servare, ut si paganos, Item, ibid., c. 46. Non solum Chri^tiana mancipia
quos mercimonii causa de exterijis finibus. emeri.nt, in lihertatem pristinam legaliter reyocabat Grego-
infra tres menses, duni emptor cui venditi fuerapt rius, yerum paganorum ad fideni venire. volenf.ia,
ijon invenilur, fugeve ad,Ecclesia,m fovte contigerit, vendi nullo mpdo permillehat.
c{ yelle se dixeyint fieri Ghrisfianos,, vel eliara exlva CA?. 111. — Quod nulla infamis persona accusare
-Ecclesiam hanc,men\\olu.niatem pvodidevint, pve- possil. Stephanus omnibus cpiscoph, cap. 1. •
tiuip eovum a Cbristiano, scilicet emptove, perci- Accusator vestrum nullus sit servus auf liberlus,
piant. Si a.utem pos.t prse(initos trcs, menses quis- nullaqtie Suspendii rea, aut infamis persona. Repel-
q>uamhujusccmodi servorum Judaicorum velle suum lantur etiain cobabitanles inimicis, el omnes laici,
qiserit, et fieri voluerit Chris.lianus, nec aliquis eum quos ad infestalionem blasplieniise affectio amicitise
postrnpduiji emeri.t, nee domiBus qualibet occasio- incitare solet.
ius spegie aiideat veriundjjre, sed ad. liber^atis pro- CAP, 112. — Ut Judwi conversi honorenVur.Gclasius
cul dubip p^semia perducatur, quia hunc non ad " Quinigesio episcopo.
Vir clarissimus Telesinus, quamvisJudaicse crc-
vCndendum, sed ad sibi serviendum dicitur eoipapa- dulitatis esse
videa.tur, talero se nobis approbare
ra,ssc [ryservasse, orig.].
conten«iit, ut eum merito nostrum [vesjvuni] appel-
CAP.107. — De zelo sacerdotum Christictnorttnt con- Iare debeamus qui pro Antonio, [Antio] parente suo
tra Jttdmos. Ambrosius in ephtofa ad Wercellenses specialiler postulavit, ut eum dilectjoni tuse com-
(ep.W adTheod. imp.). mcndare debeanjus, Et ideo fratrem [frater] supra-
Relatum rst a, eOjmiteo^ientis militariuin. partium di^ctumyoluntatis nostrae mandalovumque vespectu
vnccnsam. esgg synagogam , idque auctore faclum ita te hab.eveconvenit, ut non solum in nulip peni-
cpi.scopo. Noii assero exspeelandam fuisse as.sertio- tus oppvimalur, vevum etiaip in quo ei opus fuevit,
nem, ej)js_cppi; sacerdples enira lurbarum, modera- solatio, tuse se gaudeat dilectionis adjulum.
torcs sunt. s';udiosi pacis, ijisi cum el ipsi moven- CAP. 115,. •— Qua diligentia^examinafldum sit de
tuv injuria Dei aut Ecclesise contumelia. Ilem. Quid servis JudmoruM. Getasius Siracusio, Constantio
et Laurenlio ephcoph.
maudas iu absentem judicium ? hab&s prsesentero, Judas qui Judaicse professionis existil mancipium,
babes.confiteniem reum. Proclamo quod. ego syna- juiis sui quod ante paucos annos se asserit compa-
gogam incenderim, quod illismandaycrim, ne etiam B rasse, nunc ad Ecclesiam Venefranam confugisse
^ssel loeus in quo, Cbristus negaretur. Item. Non sicut pelitorii tenor annexus oslendit, eo
s.uggessit,
vides, imperalor, quia Deus se pro illis prohibet dical sibi ab infanlia Christiano nuper a prae-
quod
logari, quos tu vindicandos pulas.? Ilem. Quis ha- fato doraino signaeulum circumcisionis infixum.
bet synagogani yindieave ? Christus, quem eccide- vestra inter utrumque sollici- "
Quapropter diligenter
runl, quem negaverunt ? An Deus Patev vindicahit tudo rerum fideliter examinet veritafem, quatcnus
eos qui nec ?
Patrcm vecipiunt Item. Si de causis nec temerala videatur, nec servus hac ohje-
religio
pecuuiai iis comjtes luos consulis, quanto magis In ctione mentitus competentis jura domini dcclinare
causis veligionis sacerdotes Domini sequum esl con-
sulas? Item. Integra adhuc f.bi sunt omnia, in hpc contendat.. —
me ego Deo nostro pro te obligo, nec vevearis sacva-
CAP. 114. Quod Judwi servdrVaeoeani, non occt-
di. Alexander papa II •omnibus episcoph Iiispo-
menlum. Nunquid Deo displiceve polevit, quod pvo nim [Gallim]. _
cjus emendatuv. honovificentia ?•kcm. Quod honovi- Placujt nobis sermo, quem nuper de vobis audivi-
ficentius fievi poluit, fcci, ut me magis audives in mus, quomodo tutali eslis Judseos qui inler vos
icgia, n.e si nrcesse esset audires in Ecclcsia. habitanf, ne interimerentur ah illis qui contra
 "
825 DECRETI PARS XIV. - DE EXCOMMUNICATIONE. 826
Sarracenos in Hispaniam jiroficiscehanlur. IIIi A aut eos, in infirmilalibus suis"\ocet, aut mcdieinai.i
quippe stulta ignorantia, ve! forfe Gseca cupidi- ab cis accipiat, aut cum cis in balneo lavct. Si vero
tate commoti, in eorum necem volebanf saevire, quisquam hoc fcecrit; si clericus cst, deponatur; si-
quos forlasse divina pietas ad salutem pnede- laicus vcro, excommunicetur,
stinavit. Sic cliam heatus Gregorius quosdam qui CAP. 117.— NcCliristiani atm Jvdwis ineant con-
a i eos delendos exardcscehant prohibuil, im- vivia. Ex concilio Agatkensi cap. 40.
pium esse dcnuntians -cos delere velle qui Dei deinceps clrrici.) Omncs clerici
(28, q. 1, c. OJHJICS
misericordia servati sunl, ul patria liberlafcque sive laici.lmUeoruin convivia viient, nec eos ad con-
amissa, diuturna poenilenfia Palrum prsejudicio, in viviitm quisquam accipial,quia, cum apud Clirislia-
cffusione sanguinis Salvatoris damnali, per lerra- nos cibis communibus non ufanlur, indigiuim cst
rum orbis plagas dispersi vjvant. Dispar iiimiruni aique sacrilegum eorum cibos a Chrisiianis sumi,
est Judaeorum.el Sarraccnorum capsa. In illis enim cum ea pu.e Ajiostolo pevmillriile nos siimimus ab
qui Chrislianos persequuntur, el ex urbibus cl pro- illis judiceiiluv immunda (/ Tim. iv), acsic infeviorcs
jiriis sedibus pcllunt juste pugnatur, hi uhiquepa- inripiaut essc Christiani quam Jtidsei, si nobis quae
rati sunl servire. Quemdam etiam episcopum syna-. ab illis vitanlur apponuiilur, illi [nosque ah illis
gogam eorum dcstruere volentem cohibuif. rj poiuintur ulamur : illi, elc., or.jjr.] vero a nobis
C.vp. HS. — De eodem. Bcrengario Narbonensi vi- oblata coiitemnant.
cecomiti. CAP.118. — NeJudwi judices vel telonarii consti-
Noverii prudentia vestra nobis placuisse quod Ju- tuanlur. Ex conc. Mathconensi iempore Guntranni
dseos qui sub vestra polestate habilani, tuiafi cstis recjis,cap. 16 (Matisc conc. i, c. 15).
ne occiderentur. Non enim gaudel Deus effusione Ne Judaci Christianis praeliis [populis, orig.] j'u-
dices deputenlur, aut telonarii esse permitlantur,
sanguinis, neque Isetatur in perdilione malortim.
Item, Willefredo [Wilfredo] Narbonensi arcbiepi- per quod illis (quod Deus avertal) Christiani videan-
tur esse subjccli.
scopo. Onmes leges tam ccclcsiasticae quam ssecula-
res, effusionem humani sanguinis proliibeni. CAP. 119. — Dc pwnitenlia eorum 'qttt cum Judwis
CAP. 116. — Ne medicina a Jucla-o accipialur. Ex cibum sumpserint. Ex conc. Eliberilano, cap. 50.
seplinm synodo, cap. 11. Si aliquis clevicus sive fidelis fucvit qui cum Ju-
Nullus eovum qui in sacvo sunt ordine aul laicus daeis cibum sumpsevil, placuit eum a communioue
azyma Judteorum nianducel, aut cum ris Jiabitet, abstineve, ut debeat emendari.

DEGRETI PARS DECIMA OUARTA.

De excommuaicatione justa vel injusta, et quibus de causis, et quo ordine facienda
sit.

CAP. 1. — Qua discrelione beatits Peims docuerit in C nime concordat; ac ssepe agitur ul vel damnct Im-
ttno Clemenle omnes Ecclesiw prwstdcs ligarc el
solvere(cpisl. I ad Jacobumfralrem Dominl slalim meritos, vel alios ipsc ligalus solvat. S;rpe in solven-
post princip.). dis ac ligandis subdilis suse voluiilalis molus, non
Clemenli trado, ait beatus Petrus, a Domino mihi aulcm causarum merita sequilur paslor; unde lit ut
tvaditam potestatera ligandi atque solvendi, utde ipsa ligandi ac solvendi potestate se privet, qui hanc
oninibus quibusennque decreveril in terris, hoc de- pro suis voliintatibus, et non pvo subdilorum mori-
cfelum sit et in coelis. Ligabitenim quod oportct li- bus exercet. Ssepe fit ut erga quemlibet proximum
gari, et solvet quod expedit solvi; tanqiiam qui ad. odio vcl gralia mqveatur pastor. Judicare autem di-
liquidum Ecclesiaeregulam noverit. gne de subditis nequeunt, qui in subditorum causis
CAP.2-. — Ilem de eocLm (ibidem aliquanto posl). sua vel odia vel gratiam sequuntur. Unde recle per
Omnes, o Clemens, cum tanla rcvercnliatua verba Prophelam dicitur : Mortificabant animas qttw non
suscipianl, ut sciant legalum le et praecouem esse moriuntur, et vivificabanl animas qttw non viviwt
veritatis, et qttodcunque ligaverh sttpcr terrain, erit (Ezecli. xui). Non morientem quijipe mortificat, qui
ligatum et in cwlo, el quodcunque solveris super ter- juslum damnat, et non victurum vivificare nititur,
ram, erit solulum et in cwlo (Matih. xvi), quando- " qui rcum a supplicio absolvere conatur.Causse ergo
quidero quoniamquidem, orig.] (uldixi) quseoportet pensandse sunt, et lunc ligandi atque solvendi pote-
ligabis, et quse expedit solves. stas exercenda, videndum quae culpa, aut quae si
C\r. 5. — Ne prwlaluspropriam scquens voluntatem poenilentia secuta jiost culpam, ut quos omnipotens
aut sotverenoxios, aul ligare conelnr insonles. Gre- Deus per compunclionis gratiam visilat, illos sen-
qoriusjn ItomiliaW (lib\ Quudraginla Iwm.). ientia pastoris absolvat. Tunc enim vera est absolu-
(II, q. 5, c. Pleriimque.) Pleruraque conljugil ul lio prsesideniis, cuminterni arbitrium sequiturj'udi-
liic judicis loeum teneai, cujus ad locum vita mi- cis. Quod bcne qiiatriduani Lazari illa rcsurrcctio
 «27 D. 1V0N1S CARNOTENSIS EPISCOPI 82«
designai, quae videlicet demonstrat quia prius mor- A , tem correxeris et concordaveris cum fratrc fuo, sol-
tuum Dominus vocavit, elviviiicavit dicens : Lazare, visli illum in tcrra; cum solveris in terva, erit solu-
veni foras (Joan. n), et postmodum is qui vivens tus et in ccelo.
fuerat egressus a discipulis est solutus, sicut scri- CAP. 6. — Quod aboininabilh sit Deoqtti veljustum
plum est : Cumque cgressus'esset qui fuerat ligattts ligavcrit, vel solverit injustum. Hieronymtts super
institis, tunc dixit discipulis : Sotvile ettm et sinite Epistolam Panli ad Philemonem (vers. 4).
abire (ibid.), et ecce illum discipuli jam viventem sol- (11, q. 5, c. Si quis dixerit.) Si quis dixeriljustum
inj"ustum, et iiijiistum jusluin, abominahilis uterque
vunt, quem magister resuscitaverat mortuum. Si enim
mortuum fetorem apud Deum est (Prov. xvm). Similiter qui sancluin
discipuli solverent, magis ostendc- dicit esse non sanctum, et rursum non sanclum as-
rent quam virtutem. Ex qua considerafione nobis in- sei it sanclum, abominabilis apud Deura est.
ttieiidum est quod illos nos debemus per pasloralem CAP.7. — Quod apud Deum non senlenlia sacer-
aucloritalcm solvere, quosauclorem nostrum intelli- dotutn, sed unumquemque vita defendat aul clam-
giinus per suscitantem gratiam vivificare. Qusc nimi- net. Hieronymus sttper Matthwtim libro tertio (in
rum vivificatio ante reclitudinem operis in ipsa jam c. xvi).
Tibi dabo clctvesregni cwlorum, ei quodcunqtte li-
cognoscilur confessione peccati. Unde et huic ipsi
morttto nequaquam dicitur : Revivisce, sed : Veni B gaveris super terram, eril ligatum el in cwlo; et
foras. Omnis quippe peccator dtim culpam suani in- quodcttnqtte solverh super-lerram, erit solutum et in
tra conscienliam abscondit, introrsus latel, in suis cwlo. Islum Iocum episcopi et presbyteri non infel-
penetvalihus occultatur. Sed niortuus venit foras, ligentes, aliquid sibi de Pharisaeorum assumunt su-
ciim peccaior ncquitias suas sponlc confitetur. La- percilio, ut vel danuient innocentes, vel solvere se
zaro ergo dicitur : Veni foras, ac si aperte cuilibet noxios arhitrentur, cttm apud Dominum non senten-
moftuo in culpa diceretur : Cur reatum tuum intra tia sacerdotum, sed reorum vifa qua_ratur. Legimus
couscientiam abscondis? foiasjam per confessionem in Levitico de leprosis, ubi jubentur ut ostendant se
egredere, qui apud le per dogitalionem [ncgalionem, sacerdolibus, et si lepram habuerint, iunc a sacer-
fiant (Lev. xiv), non quo sacerdotes
orig.] intcrius lates. Venial itaque foras mortuus, id dote immundi
cst culpam conlitralur peccator. Venientem vero [fo- immundos faciant, sed quo haheant notiliam de le-
ras inseritttr in orig.] solvant discipuli, ut pastores prosis, et non leprosis, et possint discernere qui
Ecclesise ei poenam debeant amovere, quaia. meruit muiidus, quive immundus sit. Quomodo ergoibi sa-
qui non erubuit conliteri quod fecit. Ilaec de solu- cerdos mundum vel immundum Ieprosum non facit,
f.onis ordine brevitev dixevim, ut sub magno modc- . sic et hic non alligal vel solvit episcopus etpresby-
"
vainine pasloves Ecclesise vel solvcve studeani, vel ter eos qul insontes suntvel noxii, sed pro officio
ligare. suo cum peccatorum audierit varietates, seit qui li-
C _P. 4. •— Qttod sancti minime delinquunt cttm pec- ganius sil, qui solvendus.
cantes matcdicti senleniia fcriunt.Gregorius inmo- CAP. 8. — Sentenliam injuste prolalam mdlatenus
ralibus lib. IV, cap. 6. esse metuendatn. Gelasius episcoph Orienlulibus,
(24, q. 5, c. Cum sancti viri.) Cum sancli vivi nia- de communioneAcacii vitanda.
ledictionis sentenfiam • pvofevunt, non ad hanc ev (11, q. 5, c. Cui esl illata.) Cui est illata sentcn-
voto ultionis, sed ex justitiae evamine evumpunt lia, deponat errorem, et vacua est. Si inj'usta est,
[prorumpunt, orig.]. Intus sublile Dei judiciiim aspi- lanto eam curare non debet, quanto apud Deum et
ciunt, et mala foris exsurgentia, qua malcdictione Ecclesiam ej'us neminem polest iuiqtia gravare sen-
ferire debeanl cognoscunt, et eo malediclo non pec- tentia. Ita ergo ea se non ahsolvi desideret; qua se
cant, quo ab inlerno judice [jtidicio, orig.] non dis- nullatenus perspicit obligatum.
cordant. CAP. 9. — Nonimpune cedere siquis patilur injuste.
CAP. 5. — Item. Qttod dttobus modis maledictum August. De s-ummobono.
proferatur, et injusta vincttla jttslo non esse me- (11, q. 5, c. Secundum catholicam.) Seeundura ca-
lueiida (Greg. Moral. I. IV, c. 5). 1D tholicam fidem saitamquedoctrinam, nec Dei naturse
Sciiptura sacra duobus modis maledictum memo- nocere quisquampolest,-nee natura Dei injuste no-
rat, aliud videlicet quo.l approbai, aliud qtiod dam- cere cuiquam, nec nocere injuste patitur quemquam.
nat. ASiter eniminalcdictum proferlur judicio justi- Qui enini nocet, ait AposlolusJ recipiet hic quod no-
tite, ul ipso primo horaine peccantc prolatum est, cuit (Col. III).
cum audivil : Maledicta ierra in opere luo (Gen. m); CAP. 10. —- Nullum- damnari nisi pro iniqtta con-
el ctiin Abrahae dicilur : Maledicenlibus tibi maledi- scientia. Aug. De sermone Domini in monle~(lib.
cam (Gen. xn). Rursum quia malcdirluni non judi- n, c. 29).
cio justitise profevluv, sed livove vindieta. pvomitur, (II, q. ~, c. Temerarium.) Temerarium j'udicium
voce Pauli prajdieanlis admonemur, qui ait : Bene- plcrumque nihil nocet ei de quo judicaturtemere. Ei
dhile et nolite maledicere (Rom. xn). Angtti-lhiusDe autem qui temere judical, ipse temerilas necesse.
verboDomini secundum Maithceum, cnp. 16.(11, q.o, - est ut noceat.
c. Cwpisti.) Ccepistl habere fratrem tuum tanquam CAP-jj, — Item. Augustinus in ephtola ad clerum
pubiicanuni, ligas illum in terra, sed ut justc alliges Hipponensem (epist. 157).
vide, nara injusta vincula dirumpit juslitia. Cum au- Nunc si \obis placet ut nomcn presbyteri non re-
 8-23 DECRETI PARS XIV. — DE EXCOMMUNICATIONE. 850
citetur, ne lis qui ad ecclesiam nolunt accedere, A neantur; et si parere noluerint, communio lllis
sicut ait Apostolus, demus occasionem (// Cor. n), usque ad tempus synodi a reliquis episcopis de-
non erit hoc nostrum factum. Quid enim obest ho- negelur.
mini, quod ex illa labula non vult eum recitari hit- CAP.17.— Exemplum kujus rei. Greqorius magno
rnana ignoraritia, si de libro vivenlium non eum episcopo [presbytei o habet Greg.] Mediolani (l.
d. leat iniqua conseicntia! ii, ind. II, ep. 26.)
CAP. 12. — Dc eodem. Attgitslinus ad Secundinum (24, q. 5, c. Comperimus.) Comperimus quod
Maniclimttm(tom. VI, lib. contra Secundinum Ma- Laurentius quondam fratcr ct coepiscopus noster,
nich. c. 1), nullis te culpis exstantibus communione privavcrit,
(H, q. 5, c. Sent.) Senti de Augustino quidquid ideoque hujus piaecepli nostri auctorilate munilus
libet, sola me in pculis Dei conscientia non ac- oflficium tuum securus perage, et communionem
cuset. sine aliqua sume formidine.
CAP. 15. — -In judicio solam timendam esse eo«-> CAP. 18. — IVe _;J.SCOIJ«S prwcipitem sentcntiam
scientiam. Aug. super psal. xxxvi (ad vers. 55). dictet. Gregorius Maximiano Syracusano episcopo
(II, q. 5, c. Etsi temptts.) Etsi ad tempus danina- (l. xu regisl. cap. 26).
ris ab homine, et si dixeris senteutiam proeonsuli Frequenter me adraonuisse vos rccolo, ut in
R senlenlia esse prsecipitesliiullatcnus de-
[Jixeiissenlentiam proconsulis] in Cyprianum, aliud proferenda
est sella lerrena, aliud trihunal ccelesle, ah inferiore heretis, et nuuc ecce cognovi quia reverendissimum
virum abbatem Eusebium commola furore vcslra
accipit senlentiam, a superiore coronam.
fraternitas excommunicavit; quod ego valde mi-
CAP.14. — Justo pro maledicto injitsle illato prw-
minm fore sperandum. Augustinus sttper psal. ratus sum.
xxxvn (ad vers 16). CAP. 19. — Ut sana ratio corrigatqued mens tur-
bala peccaverit. Augustintts ad Auxilhtm cpi-
(11, q. 5, c. Cusiodi.) Custodi intus innocenliani
fuam ubi uemo opprimit causam tuam. Prsevaluit scopuin (episl. 7S).
Precor ut ignoscas precanti veniam excommu-
in te falsum testimonium, sed apud bomines.
licato, si agnoverit culpam. Si atitem nihil eitm
Nunquid apud Deum valebit, ubi causa tua dicenda fac qusd _ai.clum
est? Quando Deus erit judex, alius testis quam peccasse prudenter adverlis,
facerc oportct, ut si libi contigit lahquam
conscientia lua non crit. Inter j"udicem jiistum virum
homini, quod utique homo dicit in psalmo : Tur-
et conscientiam tuam noli timere, nisi causaro
bnus est prw ira octtlus metts (Psal. v), exclames
ttiam. Ilem. Augusl. super psal. 102 (ad vers. 6).
ab Deum : Mherere ntei, Doinine, quoniatn infirmus
Qtii jusfus est et injiisle maledicitur, prsemium illi
redditur. 2 sttm (ibid.), ul porrigat tibi dcxtram suani, ct com-
priuiat iracttndiam tuam, et tranquillet mentcm
CAP. 15. — Ut presbyter vel diaconus ab episcopb tuam ad videndam faciendamque justitiam. Aufer
suo quocttnque modo dejeclus a provincialibus
ecclesiastica quae perturhatior quam conside-
ephcoph discuiiatur, et ante lioc a nemine JJJ cout- gesta
munionemrecipialur. Ex Sardicensi conc cap. 117. ralior forsitan fecisli.
(H,_-7. 5, c. Si episcopusforle iracundus.) Si quis CAP. 20. — Sugillatio sacerdotum qui ad pcr-
episcopus forte iracundus (quod esse non debet) sequcndas culpas prosilittnt incattte. Rabanus De
cito etaspere commovelur adversus presbyleruin pressuris ecclesiasiich, lib. i.
(24, q. 5, c. Non in perpeiuutn.) Non in perpe-
sive diaconum, et exterminare eum de Ecclesia tiium damnamur cum
v oluerit, videndum est ne innocens damnalur, aut injusie jtidicamur, dicente
Psalraista : Nec damnabit illum cum jndicabitur
jierdat communionem. Et ideo habeat poteslatcm is illi (Psal. xxxvi). Mulli denique sacerdotum culpam
qui abjectus est, ut episcopos finilimos intcrpellet, zclo Dei se persequi profitentur, sed dum indis-
rtcausa rjus audialur, ac diligentius tiactetur, ci-etehoc agunt, sacrilegii facinus incurrunt-, et
quia non oportetei negavi audientiam roganli. El dura praeripites quasi ad emendandum ruunt, ipsi
ille. cpiscopus qui jusle aut injuste eum abjecit, „
• quoque_mullo roagis deterius caduni.
palicnter aceipiat ul negotium disetiliatur, ut vel € _r. 21. — Qualiter in prwlatttm vindicari debeat,
piobeluv sententia ejus a pluriinis, vcl emendetur. qui subjectum, illicile damnctverit. Ex concilio
Taraen priusquam omnia diligenler et fidelitcr Parisiensi tempore Ludovici.
evaminenlur, eum qui fueril a communione se- (24, jjr.5, c. De itlicila.) De illicita excommuni-
paralus, nullus debet prsesumerc ut communioni catione lcx Justiniani catholiri imperatoris, quam
socict. probal et servat Ecclesia catholica roRSlitulione
C _r. 16. — Ut episcopis qui sttbjecth veltementes 118, capile4SI, decrevit ut nemo episcopus, nerao
fuerinl et implacabiles a vicinh ephcoph com- presbyter, excommuniccf aliquem, antequam causa
munio denegetut; Ex Arelalensi concilio, cap. 1i probetur propter quam eeclesiaslici canones hoc
(Agalh. conc 5) fieri jubent. Si quis autcm adversus ea aliquem
(U,q. 5, c. Ephcopi.) Episcopi si sacerdotali nio- excommunicaverit, ille quidem qui excouimunica-
deramine postposito, innoeentes ac minimis causis tus est.majoris sacerdotis auctarifate ad gratiam
culpabiles excommunicare praesumpserint, aut ad sanctse communionis redeat. Is autem qui non lc-
gratiam festinantes rccipere fortassc noluerint, a gitimc excommunicavil, in tanlum teinpus abstineat
vicinis cpiscopis cujusiibet provincise litteris mo- a sacra comniunione, quanlum maj'ori sacerdot
 £51 0. IVONfS CARNOTENSIS EPISCOPl - 852;
visinn fuerit, ut id quod injuste fecil ipse jtiste pa- A adversum. Sed nec loqtii his-quibus ipsenon lo-
tialuv. Et hinc sanctus Gvegovius ad Joannem quitur, ut unusquisque qui in culpaest, dum cupit,
rpiscopum (Hb. in Reght. c 15, ep. 6, primwJus- oinnium vestrorum amieitias ferre, festinet citius ej
tinianw) injuste excommunicantem intev caeleva reconciliari qui omnibus prseest.et per hoc redeat
scripsil, dieens : s Cassalis pvius, alquc ad nihilum ad salulcm, cura obedire coeperit monitis praesi-
mlactis pvaedictae senleiifue tuse dccretis, ex beali drnlis. Si quis vcro amicus fuerit his quibus ipse
Pelri apostolorum principis auctorilate, decernirous aroicus non rest, et loculus fuerit his quibus ipse
50 dierum spatio sacra le comnmnione privatum, non loquitur, unus est, et ipse ex illis qui exter-
ah onmipotenti Deo tanli cxcessus veniam cum minare volttnt Dei Eeclesiam, el cum corpore vohis-
sumina poenilenlla ac lacrymis e_.orare. Quod si cura esse videalur, et menle el anima contra vos est,
hanc sententiam nostram te cognoverimus implesse ct mullo esl nequior hoslis hic, quam hi qui foris
icmissius, non jani lantum injusliliam, sed et sunt, et evidenler inimici sunt.
cuitumacianffraternilalis tuse cognoscas, "juvante €AP. 25. — Ul communicans excommunicath simi-
Domino, severius puniendam, quia nemo prsepro- lem sortiatttr vindiclant. Calixlus ephcopis Galliw
pere vel prsepostere, scllicet non commonilus, neque (epht. 2, c. 2).
convenlus esf. judicandus, de conventione hujus- ]$ (11, q. 5, c-. _Exco»MJi«Hj'ccfos.)»Excommunicatos
modi palraloris manisfestorum criminum lex dicit. quoque a sacerdotibus nullus recipiat ante utviusque
Quicunque trihus auctoritatibus judicis convcnlus, pavtis justani cxaminationem, nec cum eis in ova-
vcl tvibus ediclis fuevit ad judicem pvovcealus, aut lione, aut cibo, vrl polu, vel osculo communicef,
nno pro omnibus pevemplovio, id est quod causam nec Ave eis dicat. Quia quicunque in his vel aliis
cxslinguit, ftieiif evocalus, el prsesenliara suam pvohihitisscienter excommunicatis communicaveril,
apud judicem a quo ei denuntiatum est exhiherc jnxtaapostolorumiiistitutioricm (cap.ll Can.Apost.),
noluerit, adversus eum quasi in contumacem ju- et ipse simili excommunicationi suhjacebit.
dirari potest, qiiinimonee relfactari per ajipcllaiio- CAP.24.—Deeadem re. Fabianuspapa Ecclesim com-
iiem negolia possunt, quolies in contuinacem fuerit minhiris (epist. 1).
jtidicatum. » El hanc sententiam de tribusauctorita- (11, q. 5, c. Sicul apostoli.) Cum excommunica-
tibus conventis ex Evangelica vcritate Coelestinus lis non cst communicandum. Et si quis cum excoin-
ad Nestorium scribens, et Ephesina synodus de municato avertcndo regulas scienter sallem in domo
eodem decernens (ep. eonc Epltes. ad Nesiorium), simul locutus fuerit vel oraverit, ille eommunione
_efbeatus Gregorius ad Joannem scribens (cap. 44) privctuv.
Afri- P
coraprobant. De pcrcmptorio autem scriplo, CAP.25. — Ne quis episcopus alterius episcopi
«anuro conciliuin monsirat cle Cresconio, ut si presbytero vel diacono communione privalo scientcr
*onventus resipiscere dotrcctaverit, suo conlemptu comtnunicet. Ex Sardicensi concilio, cap. 16.
_elcoiilumacia facientc, auclorilate judiciaria proti- Sive diaconus, sive presbyler, sive quis clerico--
nus exeludalur. Et ilem beatus Gregorius de sen- rttm ab episcopo suo communione fuerit privatus,
ienlia incoiilumacem, scribens ad Maximum prse- et ad allerum perrexerit episcopum, et scierit ille
sumptorem Saloniianum episcopum dicit (V.reght. ad quem conftigit, cum ab episcopo suo fuisse
ep. 5. seu c. 105): Horlamur ut ad nos venire omni abjeclum, non oportet ul ei communionem indul-
poslposila excusalione feslines, quatenus servata gcat. Quod si fecerit, sciat se convotis episcopis
juslilia haec de quibus accusaris et cognosccre el causam esse dicluvum.
finire secundum canonica instituta, Christo re- — Ul quilibet ecclesiasliei ordinhministii
CAP.26.
velante possimus. Ita autem fac ut ad veniendum excommunicath commttnicantes communione pri-
amplius jam moras noii ingeras, ne ipsa le magis venlur. Ex Antiockensi conc cap.%(Anth. 1, sub
absenlia obnoiium bis qusedicuntur assignet, et Julio I).
nos in te hsec res non solum propter dicta crimina f> Si quis de episeopis, vti presbyteris, vel diaco-
quse purgare subterfugis, sed eliam propler inohe- nis, seu quilibet ex clero depreliensus fuerit cum
dienlise culpam durius scilieet ut in conlumacem, excommunicatis communicare, etiam iste privelur
cogat ex concilio ferre judicium. communione, tanquam quiregulam confundit Ecclc-
C\p. 22. — Quales sub/ecli erga eosesse debeanl qui sia..
anhimm oflcnderint prwsidenth. Exepistolai Cle- CAP. 27. — Ne
menth ad Jacobum. quis clericum communione privaium
recipiat, nisi aut suo cpiscopo reconciliatum, aut
Quaedam ex vobis ipsis intelligere debelis, si quse synodali salhfactione purcjalum. Ex eodem conc.
suul quse episcopus vesler propter malorum liomi- cap. 6."
jium insidias non potest evidenlius et manifestius (11, q. 5, c. Si quis a proprio,) Si quis a proprio '
proloqui, vcrbi gralia, si inimicus est alicui pro episcopo communione privatus est, non ante susci-
aclibus suis, nolite exspectare ut ipse vobis dicat: piatur ab aliis quam suo reconcilietur episcopo, aut
Ciun illonolilc amiciesse; sed prudenter ohservare certe ad synodum quae congvegatur occuvrens, pvo
debetis, ct voluntali rj'us absque conlcntione ob- se salisfaciat.
— Ab Ecclcsia eliminatttm qttisquh clerico-
sccundare, ,et avcrtcrc vos ab co cui ipsum scntitis CAP.28.
 m- DEf.RETI PARS XIV. — DE EXCOMMUNICATIONE. 834
rum in communionemreceperu pari legejttdicetur. \ qui aliter fecerint.'Joanncs VIII, clero et ordini Sa-
Ex eonc. u Carthag. cap. 7. lernitano.
(11, q. 5, c. Qui tnerito.) Qui merilo facinorum suo- (11, q. 5, c. De illh presbyterh.) De illis presby-
rum ab ecclesia expulsi sunt, si ab aliquo episcopo, teris qui tempore sanctissimi praedecessoris noslri
vel presbytero, vel clerico [diacono] fuevint in com- domini papse Nicolai cxcommunicali sacrum mini-
munione suscepli, etiam ipsi pavi cvimine cum eis- sterium contingere praesumpserunt, ipsiin se dam-
dem teneantur obnoxii. De eadem re. Ex concilio iv nationis (sicut sancli canones slaluerunt) senlen-
Carihag. cap. 75 (II. q. 5, c. Qtd communicaverit). tiam inlulerunt. Tamen quia miseralio apostolica
Qui cominunicaverit vel oraveril cum excom- veniam solet prsestare corrcclis, ob multitudinem
muuicato, sive clericus sive laicus, excommuni- misericordiae illis hanc indulgentiam exhibemus, ut
cclur. sancta communione saginati sludeant tribus conti-
CAP. 29. — De eadem re. Ex Cmsaraugustensi conc. nuis annis per hebdomadam omni secunda et sexta
cap. S. feria, a vino aut aceto penitus jejunare [omni teni-
Hi qui per disciplinam aul sentenliam episcopi ab pore, ii et IVet vi feria a vino et came penilus je-
Ecclesia fuerint separali, ab aliis episcopis non sunt junare sic Grat.], et ultra lugenda nequaquam com-
recipiendi. Quod si scientes episcopi fccerint, non 1$mittere.
habeant comniunionem. CAP.56. — Ut nullus Ecclesiw sacrumenta ab ex-
CAP. 50. — De eadem re. Ex conc. Tolet. i, - communicatis accipiat.Joannes VIII Michaeti reiji
cap. 15. Bulgarorum.
(II, q. 5, c. Si quh laicus.) Si quis laicus absti- Si ab his quos excommunicatos habebamus sa-
_iielur, ad huuc vcl ad domum ejus, vel clericorttm cramenta quaecunque suscipilis, constat quiaidolo-
vel religiosorum uullus accedal. Similiter et cleri- latriam, non ul Catholici essetis, sed ut schismalici
cus si abstinetur, a clericis devitetur. Si quis cum efiiceremiiii, reliquisse videmini.
illo colloqui aut convivari fuerit deprehensus, CAP.57. — Iiem ut clericus sive laictts a stto epi-
eliam ipse abstinealur. Sed hoe pertineat ad eos scopo damnatus ab aliis non recipiatur. Ex conc.
clericos qui unius [ejusd., or.] sunt episcopi, et ad Nicwno, cap. S.
De his qui communione privantur, seu ex clero,
omnes qui moniti fuerint de eo qui abstinetur sive
seu ex laico ordine, ab episcopis per unamquamquc
laico quolibet sive clerico.
CAP. 51. — De eadem re. Ex canonibus Marlini provinciamsenlentia regularis obtineat, uthi qui
episcopi ad laicos (cap. 84). abjiciunlur, ab aliis nbn recipiantur.
— De eadem re. Ex epistola Carthag. conc.
Non liceat coramunicare excommunicatis, neque CAP. 58.
Q ad Cwlesiinum papam (exslal inler decreta conc.
in domos eorum introeunles orare cum eis. Si au- African. c. 105, c. S)
teni aliquis episcopus, aut presbyter, aut diaconus, Deprecamur ut deinceps adaures vestras hinc
aut quilihet ecclesiasticus excommunicato cominu- venientes non facilius admillalis, nec a nobis ex-
jiicaverit, quasi perturbans omnem disciplinam Ec- communicatos iit communionem ullra velitis exci-
clesise, excommunicelur. pere, quia eliam hoc Nicseno concilio defiiiitum fa-
- CAP. 52. — Ilem de eodem. Gregorius Jannario epi- cile advertit venerabilitas tua. Nain si de inferioribus
scopo Sardiniw (l. IH rigist. ep. 24). clericis vel laicis videtur ibi praecaveii, quanlo ma-
Eis qui ab ecclesiastica excommunione suspeusi gis hoc de episcopis voluit obscrvari, ne in provin-
sunt, nullus religiosus secundum canonum statuta cia a communione suspensi a tua sanctitate prse-
jungalur. propere vel indebite videantur communione restitui?
CAP.55. — Ne quh conlra ecctesiasiicam satisfa- Presbyterorum qubqueelsequenliumlcloricorumini- -
ctionem excommunicatis communicet. Gelasius Ma- proba refugia (sicul te diguum est) repellat sanctitas
jorico, Serano, el Jounni ephcoph. tua.
-Ccelestinuspresbyler fratris et coepiscopi noslri CAP.59. — Ilem de eadem re Nicolatts. Epiphanio
Seraui, qui contra pontificale j'udicium contraque r» ephcopo.
aposlolicae sedis mandala prorumpens, supradiclis Sancimus ut si quis preshytev pro -aliquo ne-
communionem sacram ministrare prsesumpsit, glectu aut crimine a proprio excommunicatus fuerit
cum non poterit ignorare scntentiam proprii sacer- cjiiscopo, ab alio episcopo non communicetur. Si
dotis, ab oflicio prolinus ecclesiastico repellatur, ul vero ante audienliam coinmunicarc prsesumpserit s
nullus ecclesiseministrorum contra pontificalia sta- danmalionis in se illatam cognoscat sententiam.
tuta venire contendat. CAP.40. — De eadcm re. Ex canon. Apostotorum ,
CAP.54. — De eadem re. Ex Regula sancti Bene- cap. 11.
dicti, cap. 26. (11, q. 5, c. Sicaf apostoli.) Si quis excommuni*
Si quis fratrer praesumpserit sine jussione abhatis cato saltem in domo loculus fuerit, vel oraverit,
fratri excommunicato quolibet modo se jungere aut iste communiorie privetur. Exemplum cavencli: Ex
loqui cum eo, vel mandatum ei dirigere, similem lib. Ponlificali. (Dist. 19, c. Anasiasius.) Anastasius
sortiatur excommunicationis vindictam. II, natione Romanus, sedil anno uno, mensibus 11,
CAP. 55. — I7f excommunicatus ante examen non' diebus2i.Etmulti presbyteri alqueclerici ejecerun»
cammunicet, statula. misericorditer pmnitentia hh se a fommunioneipsius co quod sine consilioeoruro
855 D. 1\0NIS CARNOTENSIS EPISCOPI 856
communicasset diacono Thessalonicen. qui com- tLrunt, pariter inlerfectos. Tunc quippe ad tefrore.n
munis erat Acacio, et quia occulle voluit revocare viventium morlalia corpora perimebanlur, quando-
Acacium, et non potiiit, quia divino ntitu percussus que etiam moritura. Spiiitualis autem pxna, qua fit
est Acacius. qtiod scviptum est : Quw ligaveris super lcrram
CAP.41. — Quod nenw possit jusle damnari, nisi entnt ligttta et in cmlo (Matlk. xvi), animas ohligat,
crtnonicead audientiam vocatus. Alexandcr II Ger- de quibus dictum est: Anima palris mea cst; ct
vasio Remensi arckiepiscopo.
anima filii raea est; Ajiiuja qum peccaveril ipsa mo-
Juste non potest fievi, ut pvius quis a quoquam -rielur
(Ezech. xvm). Audislis forlasse aliquos niagiii
prselato exeommuniceiur, quam missa synodica ca- nominis sacerdotes cum dorao sua quempiam ana-
nonicc ad respondendum vocetur.
thematizasse peccantium. Ego auteni si quis ex me
CAP.42. — Ut prmlaltis si qttem anle probationem
causw damnaveril, mtijori aitdientiw addicttts re- quscsierit, utrum recte fial, quid ci respondt am non
cipicttct ipse quod fecit. Novellarum conslitut. 11, invenio. Nunquam hoc faccre ansus sum de quo-
cap. 20. vumdara facinovibus unanimitev advevsus Ecclesiam
(-2, q. I,» c. ATCIIJOepiscoptts.) Nemo episcopus", pevpetratis, nisi gravissime. commoverer. Item,
iiemo presbyler excommunicet aliquem, antequam paucuth intcrjectis. Quomodo possumus vel Deovcl
causa probetur propter quam ecclesiaslici canones ]I*hominibus justam reddere rationem , si animas in-
hoc fievi jubent. Si quis aulem advevsus ea excom- nocentes pvo seeleve alieno quod non tvahunt, sicut
municavcvit aliqucm, ille quidem qui excommuni- ex Adam in quo omnes peccaverunl (Rom. v), origi-
catus est, raajovis sacevdolis auelovitate ad gvatiam nale peccalum spirituali supplicio puniamus ? El-
sanclae cominunioiiis redeal, is autom qui non legi- enim Classiciani ifilius et si traxit ex patre noxam
time excommunicavit, in lanlum ahslineat tempus, primi horainis sacro fonte baptismatis expiandam ,
quantum majori sacerdoti visum fueril, ut quod in- tamen quidquid postea qui cum geiiuit, peccati pa-
juste fecil, jiiste palialur. ter ejus admisit, uhi particeps isle non fuit, ad
CAP.45. — Qtw moderamine sedes apostolica in fe- eum non perlinere quis ambigal? Quid dicam de
renda senteniiaqualilaiibus kominumcondescendat.
Ex decrelhGregor. VII. conjuge? quid dicam de tot animabiis in universa
familia?
II, q. 5, c. Quoniam mullos.) Quoniam multos
peceatis nostris exigentibus, pro causa excommuni- CAP.45. — Apostolicm sedis exemplum, quomodo
calionis perire quolidie cernimus, partim ignoran- quosdam excommunicaios publice pronunliet, quos-
tia, paiiim nimia simplicitale, parlim tiraore, partim dam quasi dissimttlel, quos tamen salvandos pw-
eliam necessitale, devicti misericordia, anathemalis ir nitentim medicamenlomonet. UrbanusII Gibekardo
Conslantiensi episcopo.
sententiam ad tempus (prout possumus) tempera-
mtts. Apostolica itaque auclorilate ab anathematis Excommunicationis quseslione tractala, sancti
vinculo hos sublrahimus, videlicet uxores, libeios, prscdeeessoris nostii Gregorii sentenliam confirman-
lilios, servos, ancillas seu mancipia, nec non rusli- tes, ifa eam domino inspiranle determinavimus.
cos, et servientes, et omnes alios qui non adeo cu- Primo siquidem gradu Ravennalem haeresiarcham
riales sunt, ut eorttm consilio scelera perpetrentur, Romanse Ecclesiae invasorem ab omnibus eatholicse
et eos qui ignorantcr excommunicatis communicant, Ecclesise membvis alienum et excommunicatum
sive illos qui cominunicanl cum eis qui excommu-- essc censemus. Secundo cos qui avmis, pecunia
nicatis coiiimuiiicant. Quicunqtie autcm aut ara- consilio aut obedicntia ecclcsiasticos maxiine ovdi-
tor, aut peregrinus, aut A-ialorin terram excommu- nes aut honores-ah eis accipiendo, eovum nequitiae
nicatorum devenerit uhi non possit emere, vel non adminiculum subministvant. Hos igituv principalitev
babeal undc emal, ab exconimunicatis accipiendi analheniatis vineulis astvingeules, in levtio gvadu
licentiam damus. Et si quis excommunicatis npn communicantes eis nos quidem nou excomraunica-
pro sustcnlatione superbiae, sed bumanitatiscausa vimus, scd quia ipsi se eovum communione [ex-
dare voluerit, non prohibenius. D communicatione] condemnant, in nostram eos so- .
CAP.44. — Ulrum ttao quolibet pcccante lota dointts cietatem sine poenilentiae ullione et ahsolutione ne-
ejus anaihemale fcrienda sit. Ex epist. Aucjustini quaquam vecipimus. Sanclis quippe cannnihus cau-
ad Auxilium episcopum (epist. 75). tum conslat, ut qui. excommunicatis communica-
(24, q. 5, c. Si kabes.) Si hahes de hac re sen- verit, excoramunicetur. Ipsi tamen poenitenlia: at-
tentiam certis rationibus vel Scriplurarura testimo- que absolutionis modos ea moderatione decrevimus,
niis exjrioratam, nos docere digneris quomodo recle ut quicunque seu ignovantia, seu
timore, seu ne-
anatheiiiatizetiir. pro patris peecato filius, aut pro cessitale negotii
cujusquam maximi et maxime
mariti uxor, aut pro domini" sevvus, autquisquam necessarii, eorum seconviclu, salulatione, oratione,
in domo etiam nondum natus, si eo tempove quo oseulove conlaminaverit, minoris
poenitentia! medi-
univevsa domus est anathemate obligala nascatuv, cina soeietatis nostrse participium sortiatur. Eos
nec ei possil pev lavacvum vegenevationis in iuoviis vero qui aut spontanee aut
negligenter inciderint,
perieulo subvenivi. Hsec [nec] enim covpovalis est sub ea volumus-disciplinse eoercitione suscipi, ut
pcena, qua legimus quosdam contemptoves Dei cum caeteris metus incutiatur.
suis omnibus qui ejusdem impietatis participes fue-
 857 DECRETI PARS XIV. —' DE EXCOMMUNICATIONE. 858
CAP.46. — De eadem re. Nicolaus papa Hincmaro A stus. Ac per hoc quasi diabolo tradi dicitur, qui ab
Remorum archiepiscopo. ecclesiaslica eommunione rrmoveluv. Undc illos
(II, q. 5, c. Excellenthsim.) Excellentissimus rex quos tunc Aposlolus Satanae csse tvaditos prsedicat.
Carolus apostolalum noslrum consuluit, quid
(/ Tim. l), excommunicalos a se esse demonstrat.
agendum sit dehis qui communicant cum his qui CAP. 51. — Quid intersit inter excommunicationcm
cum Ingeltrude [ Engillrude ] saepe damnata el analhema. Joannes VIII Luitbcrlo arcliiepi-
communicant femina, quoniam eani cum com- scopo Magunlino.
municatoribus et fauloribus suis pari vincuio ana-- Engeltruden uxorem Bolonis noveris non soluni
fhematis retineri constat aslrictam. Quapropter excommuiiicatione (quae a fralerna societale sepa-
nunc beatiludini luae iiijungimus ut super hoe no- rat), sed et anathemale, quod ah ipso corporeChristi,
stra auclorilate freta curam de his sumere studeat. quod est Ecclesia, recidit, crcbro percussam.
Et quia docta diviuitus sanctitas tua valde novit CAP. 52. — Qttam sit grave anathema. Ex Hhtoria
aliud esse ex necessitale, aliud ex ignorantia, atque - Anaslasii bibliotltecarii Romanm Ecclesiw.
aliud quodex sludio delinquitur, istudque posterius Tharasius patriarcha cum eligeretur, dixit: Ana-
duohus prioribus slviclius esse puniendtim, idcivco thema procul a Deo emitfit, ct a regno coelorum cx-
solerlev invigilet et cauta discvelione singulovum .. pellit, duceiis in tenebras exteriores.
modos dijudicet, quatenus hi ex necessitate vel CAP. 55. — Quod regnttm cwlorum intercluditur qtd-
bus Ecclesia clauaitur. Etttychianus ephcopis per
ignovantia delinquunt auctoritate riostra per te ab- Siciliam (epist. 2, posf j'iu'f.)
solvantur, si tamen ipsa eovum ignorantia vrl ne- Quibus regnuin Dei prsecluditur, procul duhio ct
cessifas vera el non simulata, vel non ex voluntate Ecclesia denegalur. De quibus Dominus in Evange-
processerit. Quia ut bene nosli, plerique sunt qui lio, potestatem aposlolorum eorumque successorum
possunt quidem, sed non volunt rccta nosse. Unde annuntians, ait: Quorum remherith pcccala, remil-
Psalmisla de hujiisraodi: Nolttit, inquit, intelligere luntur eis, et quorttm alligaverilh peccata, ailigala
tit bene acjeret(Psal. xxxv). Ulos atilem qui studio erunt (Mallh. xvm), id est quibus Ecclcsiam intcr-
suo obligantur el conlemptu inlerdicla noslra post- dixeritis, nisi reconciliati per f.atisfactionem fuerint
ponunt, non nisi digna satisfactione jiraeveniente- ipsis j'anua regni coeleslis clausa erit.
volumus a te prorsus absolvi. CAP.54. — Qttod ordhattio qttw ab excommunicath
CAP.47. — Quod ratum sil in cwlo Ecclesim jttdi- fil nullam vhn habel. Gregorius Maximo prwsum-
cittm: Augusiinus sttper Joannem parte i, tracl. plori Salonw (tib. m reght. epist. 20).
44 (114). Addilur iriaudituni nefas, quod post interdiclionom
Cuui excomraunicat Ecclesia, in coelo ligatur ex- . quoque noslram, quae sub excommunicatione quo-
communicalus; cum reconciliat Ecclesia, in coelo que nostra ordinanliumque te facta esf, caesis pre-
solvitur reconciliatus. sbyteris, diaconibus, caeteroque clero manu miliiaii
CAP.48. —Jtem depotestate Ecctesim. Chrysoslomus ad medium diceris deductus. Quam rem nos conse-
super epistolam ad Hebrwos , sermone 4 (hom 4. crationera dicere nullo inodo possuraus, quia ab ex-
ad c. u Ep. ad Hebr.).
coinmunicalis est hominibus consecrata [«/., c.le-
(II, q.o, c Nemo contemnatJ) Nemo.contemnat
viucuia ecclesiastica ; non enim homo est qui ligat, brata],
sed Christus, qui hanc potestatem dedit, et domiuos CAP.55. — De cadem re. Ex decret. Grecjorii VII
fccit homines tanti honoris. papw.
CAP.49. —tQuid sit analhematizari. Ex quintw syn- iregonus papa synodo prasidens dixit: « Ordi-
odi actione 5. nationes' illorum qui ab excommunicatis sunt ordi-
Patrum sequenles vestigia irrilas
(24, q. 5, c. Cerlum est.) Certum est quod qui nali, sanctorum
s
impius demonstratus est, omnimodo separatus est fieri censuimus.
a Deo; sicutetiamille qui anathemalizalus tanquam CAP. S6. — Excmplum cavendi. Paulus in Vita
impius separalus r.st. Nihil enim aliud significat Greg., lib. iv, cap. 9. ,
anathema, nisi a Deo separatio. Aclione 8. Judi- j v Cum Dalmatinorum generalilas honoratum arclu-
cium analhemalis nihilaliud est, nisi a Deo separa-- diaconum, qucni Gregorius ex presbytero in diaco-
tio, quod impius licet in vevbo ab aliquo non sus- num convertevat, sihi pvseficieiidum coacovdiier
cepisset, lameu anathema reipsa sihi infevl pev- elegissent, eorumque decrelum ponlifex appvdbas-
suam impielatem, semetipsum a vera vita sepa- set, faclione Malchi episcopi rectoris apo tolici pa-
rans. trimoiiii, manumililari, Maximus multis criminibus
CIP. 50. — Qna.j. grave stl periculum anaihemati- involutus episcopatum Salonitanse civitaf.s invasil.
zari. Auguslinus DeverbisApost. sertn. 68 (115). Quod Gregorius audiens Dalmatinis et Jadectinis
(H, q. 5, c. Omnis Chrhlianus.) Omnis Christia- episcopis, ne illis manus imponerent sub magna
nus, dilectissimi, qui a sacerdotibus 'excoramunica- interminatione prohibuit. At vcvo Maximus, qui
tur, Satanae tradi dicitur. Quomodo? Scilicet quia episcopalus sedem contra canones invaserat, eliam
extra Ecclesiam est diabolus, sicul in Ecclesia Clui- sacerdoliurn contra Deum per Simoniacam hsercsim

(114) Milleloquium August. ad titulum excommu- (I'1S) Milleloquium trihuit, c.14, nec ibi repcri-
nicalionis tribuit c. 49, sed nec ibi legitur. tur.'
8*o D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 810
ah episcopis dunlaxat excommunicatis pretio cor- A CAP._62.— Quod licet kwreiicos etiam post mortem
analltematizari. Ex actione 1 quintw synodi.
rtiptis, non timuit promereri.
CAP. 57. — Qued qtd exconimunicatus est atium (24, q. 2, c.Saneprojerlur.) (116) Sane proferlur
excomm&nicare nequiti Alexander II Guillelmo a quibusdam, qui dicunt oportere post mortem hse-
M'arcioni.
reticos analhematizari, et sequi iri hoc doctrinam
(24,<7. l,c. Attdivimus.) Audivimus quod Henri-
sacrorum Patrum, qui non solum viventes haereii-
cus, Ravennas dictus archiepiscopUs, nisussit le ex-
cos condemnaverunl, sed ct post mortem, utpote in
communicare quod, quia excommunicatus te ex-
sua impietate inortuos, analhematizaverunt, sicut
communicare non poluil, aposlolica auctoritate te
cos qui injuste condemnati sunt revocaverunt posl
tuosque absolventes, mandamus exinde non cuvavc.
et in sacris §f-Tvyj>is scripserunt: quod
Cvr. 58. — De eadem re. Nicolaus papa Michaeli • nioriem, faclum est in Joanne (Tkeod., eccl. Hht. Jib. v,
Augusto.
c. 54 ef 55) el in Flaviano (in conc Chalcedon.) te-
(21, q. 1, c. Ait Cwlestinus.) Ait Ccelesliiius papa
memoriae episcopis Conslanlinopolitanis.
episcoj.is ovientalibus"scribens : Si quis ab episcopo ligiosae
Nestorio aut ab aliis qui eutti sequtintur, ex quo lalia llem Augitst. ait (lib. De unit. Ecclcs.): t SI forle
isti libri ita designanl traditorem suum, sicul desi-
prsedicare coeperUnt, vel excommunieatus vel exulus
est seu antistitis seu clerici dignitale, hutic in noslra B gaavit Dominus Judam (Joan. xm), legant in eis
communione et durasse, et durare manifestum est, nominatim et expresse vel Caecilianum vel ej'us o;-
nec judicamus eum esse remotum, quia non polei at - dinatores eorumdem librorum fuisse traditores, et
si non eos anathematizavero, ipse eum eis judieer
quemquam ejus removere sentenlia, qui se jam
tradidisse.iIlem. Quae modo recitata sunt a Gelasio
praehuerat ipse removendum.
sanctte memoriae, convcniuni statui tenenli ab iniiio
CAP. 59. — De eadem re. Ilem ad clerttm Gonstantt-
nopolilanum, [Aug. sanctae memoriae consuluit et slaluil leneri ab
etc. Sic Grat.] in Ecclesia, iinpium douna
(21, q. 1, c. Aperle, inquit.) Aperte, inquit, sedis initio,
nostrae sanxit auctoritas nullum, sive episcopum, jam inculpatum et condenmatum, et eos qui lali
sive clericum, seu professione aliqua Christianum dogmali obnoxii sunt anatheniatizari vult Ecclesiae
qui a Nestorio vel ejus simiiibus, ex quo lalia prse- traditio, licet morlui essent. Ideo et sanclae roe-_
dicare coeperunt, vel loco suo vel communione de- moriae Auguslinus dicit: c Si modo convinceretur
Csecilianus de his quae infefunlur ei, etiam post
jecfi sunt, vel ej"cctum vel excommunicatum videri.
Sed «hi omiies in nostra cofnniunione et fuerunt et mortem illum anathemalizo. i> Item(conc-. Afric,
liuc usque perduvant, quia neminem dejicere vel t. 48). Multi episcopi congvegati, el quaedam de di-
C versis ad ecclesiastictim slatum pertitientihus
removere poterat, qui jirsedieans talia titubabat. In- dispo-
ttilexisti, impevatov, ex supra memoratis non po- nentes, de episcopis slatuerunt defunclis qui Suas
tuisse ut non dicamus praclatum suum saltem quem- facultates hserelicis relinquuut, ut et post raortem
libet reraovere qui fuerant olim remoti, nec dejicere anatliemati subjiciaiitur. Item (Attgust. epht. 50 ticf
quemquam jam ante prostrati. Bonifacium). Et si vera sunt qtise Cseciliano obj'ecia
CAP.60. — Nos non debere communicare ^defunclh sunt, etnobis aliquando possent monstrari, ipsum
quibus in vila non communicavimus. Leo Ruslico niortuum anathemalharenius. Sunt aulem eliam
Naibonensi episcopo (epist. 92). Augustini sanctse memorise epistolae dicentes quod
(24, q. 2, e. De communione.) De communione si qui iu vila sua,non rccte sapuerunt, licet non con-
privatis et ita defunctis, horum causa Dei judicio demnati fuissent adhuc viventes, ut demonstrato
servanda est, in eujus manu fuit, ut falium obitus _ peccato, isti etiam post mortem anatheniaii subji-
non usque ad communionis remedium dilferretur. ciautur. Item. c Dicis licere mihi etiam de mortuis
Nos aulera quibus vivenlibus non cominunicavimus, j'udicare, quia judicitim nou tantum de vivis, sed
mortuis commuiticare non possumus. etiaifl de mortuis fieri potest. Item(il~). Rabulas
CAP. 61. — De eadem re. Gelasius papa Ftittsio ~ sanctae memoriaS episcopus factus Edessense civiia-
maghtro militiw (epht. -4). tis, qui in sacerdotibus explenduitf Theodorum
Mortuos suscitasse legimus Christum, in evvOve Mopsuestenum etiam post mortem, In Ecclesia ana-
niovtuos absolvisse non legimus. Et qui hoc cevtam thematizavil. «Item. Etiam Romanorum Ecclesia
faciendi solus habuit potestatem beato Pelro apo- ante paucos [qualuor] annos Dioseordm (118), qul
stolo principaliler mandat. Quwcunque super terram fuil papa Ecclesise ejusdem, et post morlern anatbe-
ligaveris erunt ligata et in cwlo, et qumcunque sotve- matizavit, cum nec in fidem peccasset; et hoc sciunt
ris super terram erunl soluta et in cmlis (Malllt. xvi). omnes qui hic deguut Romarri, et maxime qui in
Super terram, inqtiit, nam in hac ligafione defun- dignitatlbus existunt, qui efram eidefn Dioscoro
ctum nusquam dixit absolvendum. communicatores permansefunt usque ad cjus mov-
i
(116) Hae de re multa sub finem Edicti Justiniani exstat actione 10 Chalc. conc.
impei-atoris Joanni papae II, transmissi: exslat ad (118) Locus ut apparet depravatus vel muliius,
calcem tom. I Conc. forte : Quod exeommunicationem diclasset 'in Lco-
(117) Refert Liberattts Breviarii sui cap. 10, ex nem, qui fuit, etc.
epist. lbae ad Marim. Persam,- cujus fragmenlum
 «i DECRETI PARS XIV. — DE EXCOMMUNICATIOKE. 8J2'
tem. Iiem. Etiam Origenem (119) si ad iempora A < CAP. 67. — Excommunicati munera non suscipienda.
Ex Eliberit. conc, cap. 28.
Theophili sanctse memoviae, vel supevius aliquis re-
currerit, post niorteui inveniet anathematizatum; Episcopum placuit, ab eo qui non comniMiiicat,
etiam in isto fecit et. vestva sanelitas et mttiicra non accipere debeve.
quod Vigi-
iius religiosissimus papa antiquioris Romse. Ilem. CAP.68. — Eleemosynam ejus qui excommumc-alus
Sacra synodas dixit: « SufuciwU,'quidcm quae di- ft&t, si resipucrit, accipiendam. Urbanus Guimunde
Aversano episcopo.
cta et prolala sunt, ecclesiaslieani traditionem de-
et moriem A {24, q. 2, c. Sane mod.) Sane qaod super Ri-
monstrare, quod ©portet hsereticos, post cbardo Burrelli filio vestra fraternitas egisse inno-
anathemalizavi. 1 tuit pro zelo Dei et animarum charitate, Iaudamus,
CAP.63. —Decadem re. Actiane 4 ejttsdem synodi. sed non adeo limendum, non adeo vohis ab ej'us
Sacra synodus dixif _< Augiisiiiil rcligiosse memo- eleemosynis abslinendum. Intev caetevosquippe no-
rise, quiinterejjiscoposAfricanosspIenduit, diversa; stras fidci Paircs, beatus Leo doetor egregius (cpist.
vecilaloj oportet 92, c. 6) : « Quibus, inquit, vivis non communica -
epislolse sunt, signiticantes quod
iiserelicos et post mortem analhematizari. Talem vimus, nec/ morluis communicare debemus. J Con-
aatem ecclesiasticam traditionem el alii Africani g stat ergo, quoniam quibus yivis {ut ex opposito lo-
reverendissimi episcopi sewaverunt, scd et sancta cjuamur) ct-mmunicavimus, mortuis quoque com-
Romana Ecclcsia quosdam episeopos et posl mor- iHunicare possumus. Nos plane inter duoojipugnan-
tcin analhematiza\it, licet pro fide iu \ita sua non tia posili, impiis qttidem ci scliismaiicis coromuni-
essent accusali, et utvumque apud nos habita gesta care nullo modo possumus, islis autem, licet pec-
» caloribus ci prsedonihus, dispensative pro ieinpore
significant. communicamus [Gralian. kabei, proplerea benedi-
CAP. 6i. — Ut qui sponsam allerius rapueril, et recl- camus]. quia et haetcnus Ecclcsiam sustentaverunt
dere noluerit, cum ipsa qucini rapuil excommunice- et se fideliores in
lur, si ad sponsum ilia redire conlempseril. Joan- posterum pollicenlur, alioquia
nes VIII Rostanio arckiephcopo. ©poriet nos de huj"us mundi pavtibus exire, sub qua
c. Aiko Aiho > eliam sponsione nos cis nuper in beali Petvi nata-
(27, q. 2, prcesenlium.) prsesenlium
lator dum in nostvo servilio fideliler cxcubaret, litiis absolulionera indulsimus. Quia ergo praBtliclus
vir neqtie nominative excommunicaius, neque com-
qiiemdam vivum feminara sibi desponsalam quevi- municans
iur rapuisse: et ideo fvaiernitas tua auclovitate excemmunicatis ex nominc obiit, sed in
noslra suffulta suffraganeos suos episcopos prsesen- domini sui fide atque sevviiio, licel nobis cjus, dis-
tialitcr convocet, sicque unanimi sentenlia, si spon- Cpensalive, id est quandiu eos non palimuv, elee-
sam huie vaptor non reddiderit, tam idem quam mosynis communicave, et defuncti aiiimam Cliri-
slianaj religionis moribus adjuvare.
rapta, si ad spousum iirislinum remeare noluerit, CAP. 69. — Excommumcalo non lieere quempiam
omni communione priveiituv. accusare. Ex Gkartacj. conc. vn, cap. 1.
CAP. 6S. — Ul notentur excommunicatorum no- {4, q. 1, c. Definimus.) Definimus eum rile ad
mina. Joannes VIII, in concilio apud Ravemiam, accusalionem non admitli, qui posieaquam excom-
cap.lt.
" municalus fueril, in ipsa adhuc excommunicaliona
(II, q. 5, c. Curm sit cmnibus.) Cavni sit omuibus conslitutus, sivc sit clericus sive laicus, accusare
jpiscopis, excommunicatorum omiiino noroina tam voluevil.
vicinis episcopis quam suis paroecianis pariter in- CAP. 70. — De eadem re. Nicolaus Miehaeli im-
dicare, eaque in celebri loco posila pra_ foribus peralori.
ecelesise cunctis venientibus inculcare, quatenus in (4, q. I, c. Quod autemhi.) Quod hi qui a fralre
utraque diligenlia excommunicalis ubique ecclesia- Ignalio deposili et excommunicati fuerant nullani
sticus aditus excludalur, el cxcusationis causa om- adversuseum intorquerc damnalionem [senleiuiani
nibus auferalur. D daninationis]poluerint, ex secunda unhersali synodo
cum diciiur: si -ecclesiaslicum fuerit
CAP.66. — De eodem. Joannes VIII Petro ephcopo. .declaralur,
crimen quod episcopo illatum fuerit, lunc probari
Si Deotatus et Gregorius slalulo jam lempove oporiet accusantium pcrsonas, ut primo quidem
ad nos venive, et omnia juste alque canonice eroen- hacreticis non liceat accttsat.iones contra orlhoJoxos
dave contempseriiil, gravioribus eos perpetui ana- - episcopos pro ecclesiasticis negotiis facere(120). Sed
thematis vineulis innodabinius, eovumque sceiera et ne hos hsercticos esse deuegetis, audite sequentia ;
excomiiiunicationes et analbemata scribeules, ante « IIiCi'elicos,inquiunt,essedicinius tam eosqui olim
saiiclissimam beati Petri apostoli imaginem suspen- ab Ecclesia projecli sunt quara qui post hsec a nobis
drmus, ut omnibus de loto mundo ad limina aposto- anathematizati sunt. s Porro si adhuc nec sic cre-
lica venieutibus illorum sit nota iniquitas, et con- ditis, quod subditur audite: « Prseter hos aulena
iortio sacrseEcclesisevideantuv exlvanei. aiunt, et eos qui fidem quidem sanam simulaiit

(119) Socvates, Hist. eccl., 1. vi, c 10 et lib. vn, (1201Couc. Constantinop. i, c. 6, ut idem ali-
c. 45; Sozomenus 1. vni, c. 14; Nicepliovus 1. xvn, quanto superius adnioiief, apud uos uon repeiilur.
c. 27 et 28; Liberattis in Bre\iario, cap. 23.
t'.4TROL.CL.Vi. -£i
MZ- D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPJ 844
eonfitcvi, scbismaticos eliam et eos qui seorstini ,\ o.-enl pro eo. El lunc, si jusserit ahbas, recipialuv
a communicantibus nobis rpiscopis colleclas fa- in choro, vel quo ahbas dccreverit ovdinet ila jilane,
ciunl. Deinde vero el si quidain ab Ecclesia supev ui psalmuiii \el leclionem, vel aliud quid non jivse-
causis quibusdam fttevint repvehensi, etpvojecti aut sumal in ovatoiio imponeve, nisi iterum abbas jus-
excommunicati, sive e__elevo sive ex Iaicali ovdine, serit. Et omnibus horis dum comjilelur opus Dei,
nec his liceve accusave episcopum, antequam pvo- projicial sein lerra in loco in quo slal, et sic sa-
pvio cvimine primitus exuanlur. Similiter autem et tisfaciat usque dum jubeat abbas ut quiescal jam
eos qui suh accusatione priori existunt, non anle ab hae satisfaelione. Qui vero pro levibus culjris
csse acceptahiles in episeojii accusationem aut alio- excommunicanlur lanlum a meusa, in oratovio sa-
rum clevicovum, quam innoxios seroetipsos illalo- lisfaciaut, et usque ad jussionem abbatis hoc fa-
rum sibi ostendevint cviminum. », ciant, usque dum benedicat eis, et dical: Sufficit.
CAP.71. — Quod non liceat cuiquam alhtm excom- CAP.74.—Desede
mttnicare, nisi cui polestas fuerit concessa. Ex episcoporum,cur in ecciesia altius
cwlerissedere debcunl. Ex cphlola Urbani papw I
Regula sancti Benedicti, cap. 67 (cap. 70). omnes episc. De communivila fidelium, c 4),
Ordinamus alque consliluimus ul nulli liceat (ad
Quod autem sedes episcopovum non nisi in ee-
quemquam fralrum suorum excommunicare aul B clesiis excelse et prsepavatse inveniun-
csedere, nisi cui potestas ab ahbale dala fuerit. Pcc- tuv in Ihvono conslitulse,
canles autem coram omnibus arguantur, ut el cwleri [al., ut llivoimsj, speculationem et
melum habeant (II Tim. v). poleslalem judieandi, et solvendi atqtte ligandi a
CAP. 72. — Ut nultus alterins subjeclnm excommu- Domino sibi datam maxime docent. Unde ipse Sal-
nicctre, nec metropolitanns aliqttid in parwcia sitj- vatov in Evangelioail: Quwcttnque ligaverhh super
fraganei agere prcesumat. Calixlus ephc. Galtim lerram,erunlligata el in cwlo (Maith. xvm), et alibi:
(eptsl. 2). Accipile Spiritumsanclum; quorum remiseriiis pec-
(9, q. 2, c. Ntdlus allerius.) Nemo alterius lernii- eaia, reniiilunlur eis, el quorum retinueritis retenta
nos usurpet, nec allerius pavcecianum judicave aul sunl
(Joan. xx). Ideo isia prsetulimus, eharissimi,
excommunicave pvaesumal, quia talis dijudicatio, ui .intelligalis potesialem episcoporum
vestrorum,
aiy, excommuniealio, vel damnatio, nec rata^erit. ineisque Deum veneremini, et eos ut animas vestras
nec vires ullas habebit, qtioniam nullus alterius j'u-
diHgatis, et quibus illi non commmunicantnon com-
dicis nisi sui senlenlia lenebitur aut damnabitur. TKunicetis, el quos ejecerint non recipiatis. Valde
Item. (9, q. 5, c. Nultus primas.) Nullus primas vel enim timenda est senteiitia episcopi licet injuste li-
metropolilanusdicecesaiiieeclesiain.velparoeeiantim, get, quod tamen suuimor>ereprsevidere debet.
aulaliquem de ejus paroecia praestimat excommuni- u
eare vcl judicare vel aliquid ageve, absque consilio CAP. 7S. — Episcopus excbmmunicaiitrus aiiquem
vel judicio. qitaliter alloqiti debeal clerumM plebem. Ex conc.
Rotkomagensi, cap. 5.
CAP.75. — Ut pro qualitate peceaii pwnilenlia im-
Noverit charitas vestra, fralres mei, quod quidasi
ponalur. Ex Regula sancli Benedicli, cap. 25
(cap. 21). vir nomine N., diabolo suadente [instiganle], post-
Secundum modum culpse, excommunicalionis vel ponens Christianam promissionem [profcssionem]
discijilinse debet extendi mensuva; qui culpavum quam in baplismo professus esl, per aposlaslam
modtis ex abbalis pendet judieio [in abbafeis pen- convevsus post Satanara cui abvenuntiavit et omni-
deat arbitiio]. Si quis taroen frater in culpis levio- bus opevibus ejus, vineam Chvisli, id esl Ecclesiam
r-ihus culpahilis iuvenitur, a uiensse participatione ejus, devastave et depraedavi non pevtimescit, pau-
privetur. Privati auiera a mensa. consorlio, ista crit peves Chvisti quos pvetioso sanguine suo vedemit,
ratio, ul in oratorio psalmum aul antiphonaui non violenlev opprimens et interficiens, et bona eoruni
imponat, ncc lectionem vecitet, usque ad salisfa- diripiens. Unde quia filius bujus noslrse Ecclesiae,
clionem. Refectionem autera cibi post fratrum re- cui, Deo auclore, praesidemus, debueral essc (quia in
fectionem solus percipiat, ut si fratres, verbi gratia, j) ea per aquam el Spirittim sanclum venalus est, et
reficiunt sexta hora, ille fralrer nona; si fratres nona, inler adoplivos filios Dei adnumevatus, quamvis
ille vespera, usque dum satisfactione congrua ve- Biodo filius Dei non sit [diaboli sit] imitando diabo-
niam consequalur. Ibidem cap. 42 (cap. 44). Qui Iissn)solliciti ne pev negligentiam pasloralem aliqua
pro gravi culpa ab oratorio et a mensa excommuni- de ovibus nobis credilis deperiret, pro qua in tre-
catur, hora qua opus Dei in oralorio celebralur, mendo j'udieio ante piincipeni pasloium Dominum
anle fores oratorii prostratus j'aceat, nihil dicens : nostrum Jesum Christttm ralionem reddere compel-
nisi lantum posito in tevra capite proslratus pro- lcvemuvjuxta quod ipse terribiliter nohis commi-
nus, omnium de oralorio exeuntiura pedibus [sed iiatur, dicens : Si non annuntiaverh iniquo iniquila-
posilo in terram capite pronus stematuv omnium de iem suam, sangttinem ejus de manu tua requiram
ovafovio exeuntium pedibus; sic hodie codices ex- (Ezeck. m), misimus ad eum presbyterum nostrum
eusi] conculcelur, et lioc tam diu faciat, usque et litteras coriimonilorias seniel, et ilerum, atque
dum abhas judicavevit satisfactum esse. Qui dum tertio, invilantes eum canonice ad emendationem,
j'ussus ante ahbalem veneril, provolvat se pedibus et satisfaclionem et poeiiitentiam, eorripientes eum
ipsius abhatis, deinde omnium vestigiis fratium, ut palerno affectu. Sed ipse (proh dolor! diaholo cor)
»___? T_r.I_F.Tf_>,____*
KW — HF, F,\r,fi»__'...INICATrONE. RIS
ejus induraiile, monita salnlaria sprevit [sperait], A _ et beati Petvi pvincipis apostolovum et omnium
ei in incoepla malilia perseverans, Ecelesise Dci, sanctovum, nec non elnoslise niediocrilalis -auclo-
quam Isesii superbise spirilu inflatus, satisfacere de- vitale, etpolestate nobis divinitus collata ligaudi et
dignatur. De .talibus itaijue transgvessovibus, et solvendi in coelo etin terra, a preliosi corporis ei
sanclse rcligiobis paeisque quam Chvistus suis disci- sanguiuisperceptione, et socielate omniuni Chri-
pulis dedil alque veliquit, yiolaioribus, praecepia stianorum sepavamus, ct a limimbus sanclse matvis
Dominica et aposlolica habemtis, quibus informa- Ecclesise in coelo el in levva excludimus, et excom-
mur quid de hujuscemodi prsevaricaioribus agere municatum et analhematizalum decei'nimus, et danii
nos oporieat, Ait enim Dominus iu E\aiigeIio: Si natum cum diaholo et angelis ejus ei omnibus re-
yeccaveril in le fraler luiis, corripe eum {Malth. xvm, pvobis in igne selevno judicamus, nisi forte a
LJJC. XVIJ).Fralres in unumquemque, nostrum pec- diaboli laqueis resipiscat, et ad emendationem et
cai, qui in saiictam Ecclesiam pccoat. Si enim poenitentiam redeat, et Ecclesise Dei quam laesil
sancta Ecclesia unuin corpus est, cujus corporis satisfaciat.Et respondeanl omnes lerlio :Amen, aui,
caput -Chvislus est, singuli auiem sumus alier al- Fiat, fiai^ aut, Analliema sit. Debent enim 12 sacer-
terius meaibra, «t si cuni jialiiur unum membrum dotes episcopum circumslare, et lucernas ardentes
compatiuntur omnia menibra, procul dubio in nos "' in manibus tenere, quas in conclusione analhemath
peccat qui membi-a noslva laedit, Jubet *ergo Domi- vel excommunicationis projicere debent in terram,
IHISul fvalev, id csl Chvistianus, in nos peccans, et conculcarc pedibus. Posl hsec episcopus plebl
pvimo secvete covvipiatuv, deinde cum teslibus re- ipsam excommunicaiionem commuriibus verbis
davguatur, novissimo in conventu Ecclesise publice «lebet explanare, utomnes iii.elligant quam terri-
cenyeniatur [covripiaturj. Quod si has tres conimo- Iwliter damnatus sit, et ut novevint quod ab illa hova
nitiones et pias correpliones contemnit, ct satisfacerc ki reliquum non pro Christiano, sed pro pagano ha-
despicit, post hsec sil tibi, inquit, sicut eilmicus et hendus sit, el qui illi quasi Christiano communiea-
jniblicanus (ibid.), id csl g«ntilis al^jue paganus: ut Terit aut cum eo manducaverit, aut biberit, aut eum
jam iion pro Christiano, sed pvo pagano huhealur. osculalus fuevit, vel cum eo colloquium familiave
Et in alio loco, mcmbvuro quod a sua compage ve- habuevit (nisi forte ad satisfactlonem el poenilentiam
solviinr et a juncluva chariialis dissoeiatuv, ei omne eiKii provocarc studuerit), aui In domo sua eura
covpus scandalizal, Doniinijs et abscindi et projiei receperit, auf simul oraveiil eum eo, procul dubie
jtibet, dieens: Si ocukts, manus, vel pes luus scan- s&niliter sit exconiniiinicatus. Deinde epistolse
4alizal te, eme esm el projicc abs le {Matih. xviu). ,„ pvesbytevis per pavofccias millantur, conlinentes
Et AJJOS'.OIHS : Auferie, inquil, malum ex vobis (1 niodum excomniunicalionis. Iu quibus jitbealuv, ut
Cor. v). Et Jtem: Si qitis fraler nominatur^ cl esl Dominicis diebus post lectionem Evangelii, plebibus
fornicalor, aul aduller, aul Iwmicida, aul rapax, sibi commissis publice aununiient jpsam excommu-
cum ktijusmodi ne.c cibum sumere licel (ibid.). Et mieationem, ut ue quis per ignorantiam communicet
Joannes dilectus pvaecaeievisChristi discipulis talem excommunicato. Opovtet etiam ut alils episcopis
nefavium hon.inem salulare prohibebat, dicens: ipsa excommunicatio manifestelur. Pr-_cepit enim
Nec ei Avedixeris, nec eum in domum receperis; qui Toletanum I concilium (c. 11) ut invicem mox
enim ei Am dicil, communical operibus ejus malignis scripla percurrant per omnes provinciae episcopos
(II Joan.). Doroinica ilaquc alque aposlolica prae- quoscunque"adire poiuevint, ut excommunicatus .
cepla adimplenles, membvum pulvidum et insanabile audiatuv. Seniori ciiam ejus ipsa excommunicalio
quod medicinara non vecipit, feiTo excGinmunica- debet nola Ueri.
tionis a covpove Eeclesise abscindamus, ne lain CVP. 77. — Excommunmilienis allocutio. Ex
pestifevo raovbo veliqua membra corporis vclut conciho Aureliuno, cap. 1.
veneno, Inficianlur. Audistis, dileciissimi, quanta et qttam horvida
CAP. 76. — Prima excommunicatio. Ex eodem, Q jivavilalis el iiilquilaiis opeva N. a diabolo insliga-
cap. 4. tus pevpelrave non liraueril, et quomodo per apo-
Igitur quia monila noslra et crebras exhorla- slasiam a totius Christianae religionis cultu pvofana
liones contempsit, quia tertio secundum Domini- mente vecessevii. Audrstis quemadniodum canonice
cnm prsecqiiuni-vocatus, ad emendalionem et poe- ad saiisfaetioiiem evocalus sit, sed venire distulevit;
iiiteniiam \enivedespexit, qnia eulpain suam necdum quomodo fvequenler admonitus ut resijiisceret a
cognovii, nec confessus esl, nec missa nobis lega- diaboli laqucis quibus tenetur astrictus [irretitus
iione, qui causani ejiis exquirimus, quia paroecia- esl], saluberrimas admonitiones obduratis [obturatis]
uus uoster est, veniain postulavil, quia in coepla auribus cordis audive conlempsevil. Dominus .dicit
malitia, diaholo cor ej'us indurauie, jierseveval, et in Evangelio de lali contumaci fvatve, qui ecclesia-
|uxta quod Apostolus dicit, secutidum duriliam suam siicam venuit suscipeve covveptionem : Si Ecclesiam
ei cor impmnilens thesauvizal sibi iram in die irw non audieiil, sit tibi sicut elhnicus et publicamns
{Rom. u); idcirco nos eum cum univevsis complici- (Maith. x-rai), id est, jam non est computandus
bus et eominuiilcaioribus faulovibusque suis, judicio intev Christianos, sed intev paganos. Hinc Paulus
i>ei ommpoienlis Patris, et Filii, et Spiritus sancti, Domini et magistii doctrinam fvesligiaj sequeus.
 847 D. IVONiS CARNOTENSIS EPISCOPI bib
Covinlhios redarguit, quare cum criminosis et see- A dientes, sinlque in domo maledicti, in agro profugi,
leratis comniunionem haberent, dicens : Vos estis venianlque super eos omnes illse maledicliones,
inflati, et non mugis litcium habuhlh, ut tollainr quas Dominus per Mojseninpopulurii divinae legis
mr de medio veslrum (I Cor. v), id est, separetur a praevaricatorem se esse missurum intentavit (jDcuf.
vestro consorlio, qui lale seelus operalus est, et XXVIII),sintque anathema, maranatha (/ Cor. xvi),
adjungit: F.go quidem absens corpore, prwsens autem id est pereant in secundo advenlu Domini. Nullus
spiritu, jam judicavi ut prwsens eum qui sic operatus eis Chvistianus Ave dical (// Joan.), nullus pve-
est, in nomine Domini nostri Jesu Christi, congrega- sbytev missam cum eis celebvave pvsesumat, vel
lis vobis in unum el meo spirilu cum virlule ' Domini sanelam communionem dave. Sepuliura asini sepe-
mei Jesu Chrisli iradere hujusmodi Satanw in inte- lianlur (Jer. xxu), et in sterquilinium sint super
rilum carnh (ibid.). Et posl pauca : Scripsi vobh ne faciem lerva. (Jer. vm, xvi, xxv). Et sicut ha_lucov-
commhceamini fornicarih (ibid.). Et slalim infert: nse de inanibusnostvisprojectaj hodie exslinguuntur,
Si h qui frater nominatur (id est, Chrislianus) for- siceorum lucerna in aeieraum exstingualur, nisi
nicalor esl aut rapax, cttm kujusmodi nec cibnm forleresipueriiil etEcclesise Dei, qtiam lseserunt, per
sumere (ibid.). Et alibi: Auferle malum ex vobis emendationcm el condignam p03iiitcnliam salisfe-
(ibid.) Et: Infidelis si discedil discedal (/ Cor. vn). B cerinl.
Una enim oyis morbida omnem gregem contaminat, CAP.80.—De eadem re. Ex concilio Meldensi, cap.Z
et : Modicum fermentum lolam massam corrumpit (cap. 56).
(I Cor. v): el jilevumque unum membrum putri- (II, <7.'5,c. Nemo episcoporum.) Utnemo episco-
dum lotum corpus inficit. Et ideo tam perniciosa porum quemlibet sine certa el manifesta peccati
causa communione privet ecclesiastica. Sub analbe-
pestis a covpove Ecclesiae1adicilus evellatuv.
CAP. 78. — Excommunicalio n. Ex codem concilio. mate autem sine conscientia avchiepiscopi aut coepi-
Dominicis igituv atque apostolieis infovmati pvse- seoporum nullus ponal, nisi unde canonica docet
analhema selerna est moriis damna-
crplis , judicio Patvis, et Filii ej'us Domini nostvi aucloritas, quia
Jesu Chvisli, el Spivitus sancli, et auclovitale et tio, et non nisi pro morlali debet interponi crimine,
et illi qui aliter non polerit corrigi.
potestate aposlolis aposlolovumque successoribus
a Deo concessa, una vobiscum prsedictum virum CAP.Sl. — De cadem re. Ex concilio Agalkensi,
pessimum a limitibus sanctse malrisEcclesiseexclu- cap. 4 (cap. 5).
dimus, et ab omni societate et communione Chri- Episcopi vero qui sacerodali moderamine postha-
sliana separamus, sepaiatumque esse iu seternum bito, innocenles, aut in minimis eausis culpabiles
•deeernimus, id est in prsesenli sseculo el in fuluro. excommunicare praSsumpserint, el ad graliam festi-
Nullus ei Christianus Ave dical (ITJoan.), auteum nanies recipere fortasse noluerini, a vicinis episco-
osculari prsesumal. Nullus pvesbytev missam cele- pis cujuslibet provincise lilteris moneantur, et si
fovare cum eo audeat [eo pra_sente celebrare audeat], parcere [parere] noluerint, a communione confra-
vel sacrosanctum corpus et sanguinem Domini tra- trum usqtte ad proximam synodum suspendanlur,
dere. Nemo ei jungalur in consortio, ncqueinali- et ibi vationem pvo facto dent, ne fovtasse in cx-
quo negolio. El si quis ei se sociaverit, et commu- communicatoves peccatum excominunicali [pevex-
nicaverit ej"usoperibus malignis, noverit se simili communicatoves peccatum, sic codex concil.] longo
percussum anathemale ; his exceptis, qui ob hanc -tempore morte prseveniatur.
causam eij'unguntuv , ut eum vevocent ab evvove, CAP. 82. — Ul nullus ephcoportim graviler ferat
et pvovocent ad satisfaclionem. Nisi fovte vesi- si ejus parmcianus ab alio episcopopro cetia culpa
excommunicatus fuerit. Ex concitio apud Compen-
puevit, el, Dei gvatia inspivante, ad poenilentiam dium, cap. 5.
el vemedium conversus fueril, el digna emenda-
(6, q. 5, c. Placuit.) Placuit eliam pro communi
tione Ecclesise Dei quam lsesit, humiliter satisfe- ulilitate et instanti necessitale, ut nullus episco-
cerit. ]v
porum graviter ferat, si ejus pavcecianum, pvo
CAP.79. — Excommunicalio m. Ex conc Turonico, depvaedationis causa , altev episcopus excommuni-
cap. 2. cavevit.
Canonica institula et sanclorum Patrum exempla
ecclesiarum Dei videlicet ra- CAP. 85. — De illis qui in parwcia conshtentes ali-
sequentes , violatoves, ' quid contra Deum fecerint, quoties ab episcopo acl
plorcs, deprsedatores, et homicidas , N. in nomine emendalionem vocari debeant. Ex conc Meldenst,
Patris, et Filii, et virtute Spiritus sancti, nec non cap. 5.
auctorilate episcopis per Petrum principera aposto- Episcopus in cujus pavoeciaaliquis consistens ali-
loruni divinitus collala, a sanclae matris Ecclesise quid ii-j'uste fecevit, semel, bis atque tevlio si ne-
gremio segregamus, ac perpeluse malediclionis ana- eesse fuevit, vocabit illum sua admonitione prv
ihemale condemnamus. Sintque maledicli ia civi- suum nuntium canonice ad emendalionem sive coni-
tate, maledicli in agro : malediclum horreum eo- posilionem, et ad poenitentiam, ut Deo et Ecclesite
rum, et maledictae reliquia; illorum ; maledictus satisfaciat, quam Isesit. Si autem despexeril atqne
fruclus ventris eovum, et fruclus tcrrse eorum. conlempserit ejiis admonitionem et saluberrimam
Maledicli sint ingredientes, et maledicti sint egre- invitationem, feriat illum pastorali virga, hoc est
 8_9 DECRETI PARS XIV. — DE EXCOMMUNICATIONE. 85«
sententia excommunicaiionis, ut a communione A voluntalis studiis suis eompendiis tenlaveril reline-
sanctse Ecclesiae omniumque Chrislianorum sit se- re, secundum instituta canonum, ab omni cccle-
paralus usque ad congruam satisfaclionem , et di- siastica communione ut sacrilegus debet arceri,
gnam emeudationem Quam excomraunicationem donec studeat digna saiisfactione quod admisit cor-
debet idem episeopus seniori illius noiam face- rigere.
re, et omnibus suis coepiscopus, et omnibus CAP. 87. — Quod sanclum sanctoium sit quidquid
suis paroecianis, ne eum recipiant, usque ad satis- Deo offetiur. Ex decretis Bonifacii papw, cap. 5
faclionem. (Addil. ad cal. decret. Bonifac 1).
(12, q. 2,c. Nulli liceat.) Nulli liceal ignorare,
CAP. 81. — De eadem re. Ex eodem concilio,
6. quod ojjHie quod Domino consecralur sive fueril
cap.
komo, sive animal, sive agei; vel quidquid semel fue-
Episcopus qui eos quolibel munere vel favore aut ril consecratum, sanctum sanctorum Domino erit
uegligentia monere,aut excommunicare dislulerit
conira Deum el Ecclesise fa- (Lev. xxvii), et ad jus pertinel sacerdotum; propter
[nolueiit], qui paeem inexcusabilis erit omnis qui quse a Domino
quod
ciuiil, ut aul reverlcntcs suscipiat, aul conleim- et ecclesia cui
competunt, aufert, vastat, invadit,
ncntes de ecclesia ejiciat, excommunicalus ha-
g vel eripit usque ad emendatioiiem" Eeclesiseque sa-
bealur a collegio crcterorum, quousque vel emenda-
lionis vel damnalionis eorum ab eo sententia pro- lisfaclionem, ut sacvilegus dijudicetuv, et si emen-
dave neluerii excommunicetuv.
mulgcluv. CAP. 88. — De his qui Chrhli pecunias auferunt, vel
-
CAP.85. Qttod aliud sil peccare in Deum, aliud in
kominem. Ex diclis Aiigustini (121). rapiunt. Ex ephlola Anacteti papw cuncth fide-
libus mhsa (epist. 1) (122).
Allciideiidiim est q-iod Dominus dicit : Si pecca- Qui abstutit, inquit, aliquid patri vel matri, el di-
verii inlefrater tuus(Maltk. xvm). Aliudestpeccave cit hoc non esse peccatum, homicidw particeps esl
in nos, aliud in Deum. Si in nos aliqtiis peecavevit, (Prov. xxvm). Palev noster sine dubio Deus est, qui
non est nostvi arhilrii.Scriplinn quippe est: Si pec- nos creavij;. Mater vero nostra Ecclesia, quse nos in
caverit vir in virum, placari ei polesl Deus, si aulem baptismo spintualiler regeneravit. Ergo quiChrisli
in Dettm peccaveril, quisorabil pro eo? (I Rcg. n.) pecunias el Ecclesise aufert, rajrit aut fraudat,houii-
Nos e contrario in Dei injuria bcnigni el miseri- cida est, alquc ante Deumhomicida deputatur." Qui
cordes sumus, el Dei offensam (quasi in nostra po- enim res Ecelesiae abstulerit, sacrilegium facil, el ut
tjstate sit ejus velle et ejus nolle) inipttne absquc sacrilegus judicandus cst.
congruenli poenilenlia; viudicla donainus, cum la- r CAP.89. — De eadem re. Ex decrctis Lncii papw,
n.en quod in nobis commissum est, nec sallein ver- v cap. 10 (ejj. ad Gal. et Hhp. episc,c 6; ef Anacl.
Ijutu contiimeliosum leviterque pi'olalum, sine vin- ep. 1).
dicta'periransire paliintir. Dimittamus evgo propler (17, q.i, c. Omnes rapl.)Ren\m ecclesiasticarum
Deuni quo.l in nobis perpetraluin est et quod com- rt facullalum raptores, a liminibus sanctse malris
inissuiir est Deo, quia diniiltere non possumus, Ecclesiaj'anathemalizantes apostolica auctoritate
iuxla coiislitutioncssanclorum Patrum, secundum pellimus et damnamus, atque sacrilcgos csse j'udi-
canonicaui atictoiilateni vindicemus. camus. Et non solum eos, sed etiara omnes con-
CAP.86.— Deeadem rc.E.r concitio Meldensi. cap.5 sentientes eis, quia non solum qui faciunt, sed
(cap. 01). etiam qui consentitint, rei judicanlur (Rom. I). Au-
Ul pervasqres rerum ecclesiaslicarum,quieasdem guslinus dicit : Qui aliquid de ecelesia furatttv aut
res coatra auctorilatem non solum retinere, veruni rapit, Judae prodifori comparatur.
ct crtidcliter depopulari noscunlur (qtiidam enim CAP. 90. — De eadem re. Ex concilio Gancjrensi,
factthales etiam ecclesiae in divcrsa collahovalione cap. 8.
et vedditibus eas exspoliant, sed et paupeves et viri- Hic qui dedcrit vel accepevit ohialiones altavis,
nos el civcummaiientcs inimisevicovditer affligiint, pvseter cpiscopum vel ejus missum, ct qui dal et qui
D accipit, anathcma sit.
devastant, el oppvimuiil) ut rapaccs qui secundum
Apostolum a regno Dei cxcluduntur (/ Cor. vi), ex CAP.91. — De eadem re. Ex concilio apttd sancinm
criminali ct publicopeccalopublicapcenlleiiiia mul- Medardum, cap. 1 (ex conc Gdngren. c 7).
ientur. Quod si hoc agere noluerint, proferatur Si quis oblationes Ecclesise extra ecclesiam rape-
conlra eos apostolica tenibilisque sententia qua re vel dare Toluerit prseter conscientiam episcopi,
dicilur : Si quh fralernominatur et esl rapax, cum vel cjus cuihujusmodi officia commissa sunt, ana-
-lntjusmodi nec cibum quisqttam sumere pTwsumat thema sit. —
CAP. 92. Qtti sacratis Deo loch,vim inferunt,
(I Cor. v), rjuia iriquuin c-isaeviiegtini cst (ui Sym-
machus papa (m Rom. syn. sub Symmac, c. 5), cl quomodo vindicentut; Ex decretis Joaunis papm,
ccfp. 10.
post eum beatus Gvegovius (/. vm Regist., ep. 6) Sa- Ut hi ijui monasteria, etloca Deo sacrata,et cccle-
hino [Savino kabet Gregor.] subdiacono srribil) si sias infringunf, ei dcposila et alia quselibet exinde
quis quod venerabilibiis locis velinquituv, pravaj absiraliunt, damnum novies componanl, el cmunita-
(121) Simile qtiidhabcl serm. De sanctis 47.
(122) Idem Labcl clLueiuspnpa, cpisi. ad Gal. etllisp. episc.
 §51 D. IVONIS CARNOTENSlS EPrSCOPI 852
tem tripliciter, et veluf sacrilegi canonicu senientise A scopo comrounione privatu. cst, non ante suscipia-
subiganlur [subjiciantur]. tur ab aliis cpiscopis» quam suo rcconcilielur epi-
CAT 95. — De his qui domttm Dei contempiibilem scopo.
ducunl. Ex concitio Magontiensi, cap. 7. CAP.102. — De eadem re. Ex decielh Calixtipapwf
Quisquis faslu superbise elalus domuni Dci con- c. 4 (cpisf. 2, ad episc. Galliw).
femptibilem ducit, et possessiones Deo sacralas, at- (11, q. 5» c. Excommunicatos.) Excommunicatos
que ad honorem Dei subregiae emunilalis defensione quoque a sacerdotibus nullus recipiat ante uliiusque
constitutas , inhoneste tractaveri! , vel infringere paviis examinalionem justam, nec cum eis in ova-
praesumpserit, aut incendia vel vasialiones ausu te- lione, aut cibo vel potu, aut osculo communicel,
merario perpeiravci.il, quasi invasor el violator Ec- nee Ave eis dical, quia quicunque. in bis vel aliis
clesiaj Dei, quse est domus Dfi vivi, a coramuiiione prohibitis scienter excommunicalis ronununicave-
omnium fidelium abscindatur. ritrjuxta aposiolovum iiisiitulionem (cap. ii, can.
CAP. Sl»— De eudemrc. Ex eodemr cap. 6. Apost.), el ipse similL excommuniGalioiiL subja-
Si qjiis>cujuscunque munusoula Ecclesia: sanctis eeat.
— Deeadem re. Ex concilio Antiochwno
sciipturarum tilnlis collectarnefaria call-idilale aLs- CAP.105. Julio I, c 2).
(sub
lulorit, fraudavcvif, iuvaserit, relentaverit, atque
Non aulem liceal communicarc exsommunicatiss
subrjpucrit, et non statim a sacerdote commoniltis
Deocollata recldiderit, ab Ecclesisecatholica: commu - neque per domos ingredi, et cum eis oiare qus
nrone pellalar. eccksise in oratione non particijianl, nec in alteram
CAP.£S. — Quod ciun excommunicuto orare non ti- ecclesiam recipi, qui ah alis excommunicaiitur.
ceui. Ex diclis Isidori. Qtrod si visus fuerit quilibet episcopevum , vel prc-
(11, q. 5, c. CMJBexcommunicato.) Cum excom- sb5terorum,autdiaconorum, vel eliam quii»canone
ii-unicalo ncque ovare neque loqui, nisi ea quse ad delinentur excoinmunicatis communicave, et huuc
eamdem excommunica-tioftem jievlinent, jjeque vesci oportet communione privari tapjjuam Ecclesiae re-
cuiquam liceal. gulas confunden.em.
CAP. 90. — De eadem re. Unde snpra (ex Reg. CAP.104. —De eadem re. Ex decretis Fabiani papce
magist.^ c 15). episcopis Galliw missis
(11, q. 5, c. Si qttis frater.) Si quis fvater aut pa- Si quis sponte [forte] excommunicato comrau-
lam, aul absconse cum excommunicalo fuerit locu- nicaverit vevbo, ovalione, in cibo velpolu, 40 dies
tus, communem stalim cum eo excommuiiicationis posiiiteal in pane, sale, et aqua [in pana et aqua].
eontrahet pcenam. G Qui vevo eis communicavevit in homiculiis vel flagi-
CAP.97. — De eadem re. Ex diclis Fructuosi epi- (iis evit irae et vindiclse Dei omiiipotentis quem
scopi, cap. 14. spernit, quia haec omnia divina ei voce inlerdicta
Cum excommunicato nullus loquatur, neque qtia- s»ni, et sccundum Apostolum, obedire Deo oporiei,
Iibet eum compassione vel miseratione refoveat, ne- magh quain kominibus (Acl. v), et secunduiu quod
i?uead eontvadictionom vel supevbiam confoiiare. deliquit, digne,juxtadecrela canouum, poeniteat,et
jjvsesiiraa-t. si pcenilere noluerit, excommuiiLcelur_
CAP.98. — De eadem re. Ex eoncilio Aniiacheno, CAP.10S. — Ul excommunicaii ubi fuerint exchtsi
capi. 2_. ibidem conseqnctnturcoinmunionem. Ex concilio
Cum cxcommunicatis non licet communieare, nec Meldensi, cap. 10.
cum his qui per domos conveniuiit dcvitanles ora- De his qui pro deiiclo suo a communione se-
tiones Ecclesise, ubi simul orandum est. Si quilibet parantur, ila jilacuit, ut in quibuscunque Iocis fue-
autem ex clero deprehensus fuerit cum excom- rint exclusi, eodem loco consequantur comniu-
municalis coinmunicare, eiiam iste pviveluv com- nionem.
munione. CAP. 106. — Ut aproprio epheopo vel presbytero
'
CAP. 99. — Dc eadem re. Ex canonibns aposielo- D excommunicati, alibi in communionem non reci-
rum, cap. 11. pianlur. Ex conc. Roiliomctgensi,*~cap. 5.
Si quis cum exeemmuniealo saltcm in domosimul Sunt aliqui qui culpi&exigenlibus a proprio epi-
ovavevit, iste communione pvivetuv. scopo excommunicsnlur, et ah aliis ecclesiasticis
CAP.100.—De eadem re. Ex concilio Nicwno, cap. "6. vel laicis prsesumptuose in communionem acci-
"
De his quicoi-imunionc pvivanttir, seu ex clevo, piuntur; quod orauino sancfum Nicrenum conci-
sett cx laieali ovdine ab episcopis, pcv unamquam- lium (Nic c 5), simul et Clialeedonense aee non
que pvovinciam sentcntia vegsihvis obtineatuv, ut hi et Antiochenum (Ant. c. 2), atque SardicensCt, '-
qui ahjiciuntttv, ab aliis non recipiantur.Requiiatur (Sard. c. 16) Seri prohibeut.
autcninepusillanimilate, aut coiiteiilione, vel alio CAP. 107. — De eadem re. Ex eoncilio Carlhagi-
quolibet vitio episcopi videatur a communiojie se- nensi, cap. 9 (eap. 7).
clusus, Augustinus episcopus legatus Numidise provincise
€AP. 101. ^- De cadem '-e, Ex cOncilio Aniiockcno, . dixit [Genedius episcopus dixit : SJ"C in volttmine
cap. 6. conc] (U, q. 5, c. Qui mcrito) : Hoc statucve di-
411, q. 3, c. Si quis.) Si quis a jiroprio epi- gnemini, ut si -qui-forle merito facinoj-um suo^uro
855 DECllETI PARS XIV. — DE EXCOMMUNICATIONE. 8S4
ab Eeclesia pulsi sunt, si ab episcopo aliquo vel /_.CAP. , 115. — Ui nolentur excommunicatorum nomi-
pvesbytevo fuevlnt in communionem suscepli, eliam na, ctin foribus ecclesim pnefiaanlttr. Ex decreth
Honoriipapw, cap. 11 (125).
ipse pari cum eis cvimine teneaiur obnoxius, vefu-
sui Ab uiiivev- (II, q. 5, c. Cttrm sit.) Cuvse sit omnibus episco-
girntibus cpiscopi vegulave judieiura.
sis dictum esi, omnibus placet. pis, excommunicatovum omnino nomina lam vici-
CAP. 108. — De eadcm re. Ex eodem concilio, - nis episcopis quam suis pavoecianispariler indicarc,
cctp. 75. eaque in celebri loco posita prae foribus ecclesise
(U, q. 5, c. Qui cominunicaverit.) Qui coramuni- cuiiciis convenieniibus inculcare, quatenus in utra-
caverit, vel- oraverit cum excommunicato, si laicus que diligei.tia et excommunicatis tibique ecclcsia-
cst, excoininuiiicctur: si clcvicus, deptuialuv (vide slicus adilusexcludatur, et excusalionis causa omni-
supra, c. 28). bus aufcratur.
CAP. 109. — De illis qui e.r alia parwcia sunt, el CAP. 114. — De illis qui excommttnicati morittntur.
'leprmdalioRes fnctuni. Ex concilio Meldensi, Ex concil. Epauncnsi, cap. 10 (CMJJ. 28).
cop. 2. (11, q. o, c Si ephcopus.) Sl cpiscopus anle
De iUisauieni qui inira paroeciam beneikium aul damnati absolutionem obitu rapiaiur, correplum
iitereditatein habent, et altcrius ejjiscopi paioeciani .g autpoeniteiilem successoriliccbit ahsolvere.Ef c.II.
sunt ct de loco ad locum iler faciunl, rapinas el de- Si quis excommunicalus fuerit movluus, qui jam
jirajtlalioiies peiagunt, jilacuit utexcommunicentur, sil confessus el.testiiuonium habet bonum, ct noi.
ncc ante ex paroecia exeant quam quse perpelra- polerat [poteril] venire ad sacerdotem , sed prseoc--
1'unldignc emendeut. Quorum excommKiiicatio se- cupavit eum mors iudonfo, aul in via, faciant pro eo
niori eovum et jivopvio episcopo significanda est: parenles ej'us oblationem ad allare. el denl redem-
nc eos reeipiant, anlequam illuc ledeant ubi vapi- plionem pro captivis.
nani fecerunt, ei omi.ia pleniler emendcnt. CAP. 115. — De illis qtti coionorum flugella de-
CAP.110. — Deillis qui clefendnnl delinquentes. Ex fendttnt. Ex concilio Eiiberitaiw , cap. 9 [ht
diclis Basilii (ex llegula Orientatium). frag.):
Qui consenlit peccanlibus, el dcfendit alium de- Dccrevit sancla synodus, ut episcopi ac mini&lri
Iinqueiitem, roalediclus cril apud Deum ct apud ho- episcoporura pro criniinibus colonos flagellare ctim
inincs, et corripietur increpatione severissima.' - virgis potcstalem habeant, propter meltini aliorum
llinc et quidam sanctissimus Pater ait : t Si ul ipsi criminosi corrigantur, et velinvili poeniten-
quis enori alierius consenserit, sciat se cum illo liam agant, ne selcrnaliler pcrcant. Si vcro se-
-siuiili modo culpabilem judieandum et rxcomniu- ri niores ipsorum colonorum indignc lulerint, et ali-
tiicandum. i quam vindictam exinde exercere voluerint, aut
JGAP. 111. — De illis qui inira annum causam eosdem colonos,nedistringantur defendere prsesum-
sttam iractare neglexerint. Ex decrelis Gelusii pserint, sci3iit se cxcomraunicaiionis ecclesiaslicse
papw, c. 5. sententia feriendos.
(\l, q.~,c. Quicunque.) Quicunque igitur inlra CAP. 116. — De ephcoph qut
ani>! spalium civiliter sive pttblice causam suam apud Uomttnam se-
clem accusali [hcrant, quod cum excommunicalh
•coiain suis cxcommuiiicatoribus non peregerint, commiinicarenl. Ex conc aoud Allheum [Atl-
ipsi sibi audienliae clausisse adilum videantur [ju- Iteim].
dicabiinliir]. Quod si obslinato animo sine commu- Regno Coni.idi piissimi et Chrislianissimi icgis
iiionedefuiicii fueriiit, nos iliorum causam, juxla quinto, rongvcgata est sancta ge.ieralis synodus
beati Leonis pvsedecessoris noslri sententiam (efjj'sf. apud Altheui.i, in pago Rethia, pvajsente vidclicet
92, c. 6), divino judicio reservantes, quibus vivis domiui Joannis papse apocvisiavio, sanctse Osliensis
non commuiiicavimus, morluis commumcare non Ecclesiae Petvo venevabili cpiscopo, aliquo [hoc
possnmus. qtialenus aliquo, clc.J modo diabolica scmina ii: no-
CAP. 112. — De eadem re. Ex decrelh ejusdem, j) stris partibus exorla cxslirpare, et iiefandissimas
cap. 5. machinationes quoruntdani pevversorum hominum
Ili sanc qui anle audienliam communicare lenla- sedave, et eliminando purgare debere. Transaeio
verint, doncc per pQjiiitenliam reatum suum de- igitur iriduano jejitnio, et sacris lilaniis mare deljilo
fleant, ad communionem nullo niodo perducantur, celchratis, conveuimus in ecelesiam Sancli Joannis
excepto mortis 'nileriiu urgente. Qui vero excom- Baptislse, et moesti consedimus. Tum demum pr.e-
muiiicaio scienler commiiiiicavcvil [se iunxevit], el iattis S. Pelri et domini Joannis papse missus pro-
aiiimo saltem in domo simul ovavevit, alque lale- .tulit charlam apostolicis liUer:s iiiscriptam, qua
hvas defeusionis ne quo minus [cominus] ad sa- coromovebamur, argucbamui, et instruebamur de
tibfaclionem pevducaluv, prsobuerit, donec ab ex- Oinnibus ad veram religionem Christianse fidei pcr-
coinmunicatore poenitenliam suscipiat, covpovis tinentihus. Quae omnia (ut justum tl dignuin erat)
et sanguinis Domini communione pvivatum se humiliter accejiimus, diligentertraclavimus, ct de-
essccognoscal, et delictum sccundum canonespoj- voto affectu omnimodo ampleclcbamur. Ergo evan-
nitcal. gelicam prseceptioneni cl inslitulioncm salubcrri-
(125) Alibi tribuitur Joanni VIII in conc. Ravcnn., cap. 12.
 ms D. IVOOTSCARNOTERSIS EPISCOPI _ t,m
mam laerjmabill v«ce protulimus, qua argnebantur A j C-AP.121. — De his qiti contemmtnt bannnm ao epi-
Pharisaji et Scribse: Mundale, inquil, prhis quw in- scopis imposilum. Ex concilio Triburiensi, cap. 8r
ius sunt (Maith. xxm.. Et Item, Ejice prhnum tra- cui inlerfnit Arnntphus rex.
bem de oculo iuo (Lttc. vi). Ac pvophetieum illud ; Nerao conleronat neque transgrediatur bannuro
fluina populi sacevdotes mali, pevpendentes et dis- sb episeqiis superimpositum. Scist et abhorreat, m
culiendo nosmetipsos inspicientes, et in medium epislola 5 heali Cleroentis dlctum coutra se scriptum
pcesT_entke sancte dfgno fructu ad tcvram nos pvo- (De offic sac. el cler.) : „ Si vobis cpiscopis m.it
jicientes, deflevimus negligentias innumevabiles , et ©bedicrint omnes tam majoris qsam inferioris ordi-
peccafa nostra gravissima. Deindc hortatu Domini nis, atque rcliqui populi, tribus et linguse, noa
Petri conira nosmeiipsos et vitia irati, adjuvante solum infames, sed et exiovres a vegno Dei ct eon-
sorlio fidelium et a Bminibiis sanctaj Dei Ecelesiasj
primo sanctoSpirituel miserante,capitulalnfva no-
fata ad correptionem tam nostram, qaam Christiani afieni eront. » Et audiant ipsum DomiiiHrnirf Evan-
populi stat-ajndocollegimus. grlio diecntem i Qui vos a«dit7 me audit, et qui vos
€AP. 117. —- Dc ephcopis qni sibi snbjecios sedu- sperntt, mespemit (Lttc x). Quapropter nes evan-
eunt, excommunicaih commmiicanies. Ex eodern gellcam et apostolicaai consaderaotes auctoritatcmT
conc. eap. 6, eui inlerftiil Conradus rex. j non quajstum pecuniarnm, sed lucrum quaerentes
B
Scimus.sscraauclorita.ie scriptum,cjui excom- animavum, statuimus et ronfivmamus, ut si quis
Biunicato comniunicaverit, excommunicetur. Iti post hanc hujus sancti eoncilii defrnitionem inven-
hoc no« fatemtfr q)iscopi, et preshyteri, et cle- tus fuevit covvupisse ah episcopis bannum imposi-
rici pojnaliter jieccasse, quoJ in posterum Deo tum, 40 diebus casiigalioiie covripiatur, tanlum in
asixiliante, et emendare et cutave eupimus el prse- pane, sale et aqua.
-ipimus. CAP. 122. •— Pro gnibtts eavsts cptemlibel homhwm
Ci-P. 118. — I)e eackm re. Ex eodem conciiio , anatheinatis vincuto ticjari opcrteat. Ex eodetn conc.
cap. 7. eqp. 50,
Placuit sancta? syiwJo, hunc ervorem quasi Im- (11, q. 5, c. Certum est.) Quaesitum est in eadem
pium ab Ecclesia amoveve, quia animarutn curam a synodo, pro quibus causis quemlibet bominem epi-
Bomino sceejrimiis, non pecuniarum. Inde et red- scopali auctoritate vinculo anathemalis ligari opor-
dituri sumusDoiiiino ralionem, rt aceeptnri jivopicr teat. Alqae unanimi eunctorum sentenlia decre-
suam misericordi&m seternam vetvibutionem , vel tum est, pio bis tvibus eviminibus fieri debere,
jusiam dainnatiojiem. eum ad synodum canonice jussus renire con-
CAP. 119. — Dc ejnscoph, ut non sintmalnmexem- ^._ temnit, attl postquam illuc venevit sacerdotalibns
phmpopute. Ex eodem concil., cap. 8. vespuit ohedire praecejitis, auf ante finilani causae
Boiram esemplum popuis seipsos ejiiseopi et sa- suse examinalionem 4a synodo profugus abire -prse-
eevdotes debenl pvaebeve,et ostendere non soluro sumif.
dictis, verum et factis. Propler hoc cnini stalnimus, CAP.125.—De illh qui rapinam el fttrinm aTercuerint*
iBlnime _oiquam in posterum contra sacva statuta Ex eadcm concitio, cap. 51.
aliquo - modo eomiiiuniccmus excommunicatis , Tranquillitalem saiietse Dei Ecclesise inquiet&ri,
dijudicamus etnosmctipsos^quafenus in futuvonon et pacem fvaternam infestari leslaulur fures et
judiceimir a Domino- (/ Cm; xi). Sequi cuplmtis latroncs, qui ambulant inter noso\ina jiellc obum-
dictaet statuta sancti Gregovii paj.se, eipceniteiUiam brali, sed lupina iiiente reeedur.l alienati, sscva
dignam agere volumus secrete in monasterio, quia nienle res ecclcsiarum addncii rapientes, ct gregGm
pnblice nequivimus, in futuvoque prsedicta omnihus Domiiiieum spoliando lacerantes. De quibus Salvator
niodis, Dco propilio, vitare volumus. Eamdemqne in Evangelio commemorat: Qui noninirut per ostimn
fegem statuentcs preshj teris, diaconibus et omni in ovile oviuin, ille fur est ef lalro (Joan. x). Atque
dero, si de gvadu dcpom noluerinl, ut fideliter ob- subjunxit: Fur non venil nhi ui furetttr, et mactclT
senent, etaliis scivare jirsediccnt. D ef perdal (ibid.). Ubi qtiamvis hssreticos qui fidem
CAP. 120. — De correcllone cpiscoponvn qui cum ftirantur Ecclesiae designet,fameninsecntione ftirum
excommumcati cominunicaverint. Ex eodem con- et latronum turbaiam monstral pacem Eeelesiaruni-.
eilio, cap. 9. De lalibus Aposlolus ad Philippenses : Videle canes,
Auctoiilatc apostolica firmamns dicla et prajccpla videte malos operaries (Pliitip. m). CJTJJCS vocavit
saiictoruiii canonnm, cl interdicimiis, qtiandiu qtiis qui non hahent vcvecunuiam : Mc.iosoperarios qus
cxcommuiiicaltis sit, ut nullus nostrorum episcc- nuEa_ faciunt quce pietati convcniunt. Et Dominus
porum ei audeaf communicare, vel cum eo in pev Isaiam pvophetam : Ego Dominus ditigensjudi-
ecclesia orare. Et laiei qui secuti sunt nos, nt dicunt, cium, et oclio habcns rapivnm (Isa-. JLXI).Unde nos
rrrando et sequendo nos modo, nos auiem nosmet- qose Dominus diligit diligenles, et quse odit odio
ipsos ]>er ])03iiitenfiani macevantes corrigendo, et habentes, staiuimus et judieamus, ut si cmis posf
\iameis^ii;e jjrxdicantes et aperientes, ut resipk. hsec evangelica et apostoliea, alque pvojjhetica vevba
scant a d aboli laqueis (// Tim. n), a quibus per et dcfinilionem pacatissimaj sj-nod.i inventus fuevit,
Boslra mala exempla capti ienenlur, et ad veram furtum aut rapinam exereere, et in ipso diabolico
„ EKreni Ecclesiam pcr poenitcntiam revcrlartlur. actu mortein merelur ineuirere," nullus pro eo
 '
857 DECRETI PARS XV. — DE fOLNlTENTIA, ETC. 858
pr-BStimalorare, aut eleemosynam dare, el tieeme- __.vi.nt, el confiieiilur vel confiteri desideranl ? Scri-
syna pro eo data in memoriam clericorum nee ptum cst enim : Non judieat Deus bis in idipsum
pauperum veniat, sed exsecrabilis sordcscat. Beatus (Naum i, secttndum aliam liiteram).
Auguslinus de lalibus horribilero profert sententiam, CAP. 125. — De episcoph, qui ctim excommunicatis
dicens:«Nemole postmortemluamfidelitervcdimil, communicaverint.Ex concilio apudErphesfurt, cap.
quia lu te vedimevenoluisli. J Si autem ille fur vcl 9, cui interfuit rex Hcnrhns.
latro vulneratus r.labitur, et exspectatione movlis Decrcvit sancla synodtts cum consilio serenissimi
despevatus putaluv, atque veeonciliavi se roysteviis principis, si deinceps aliquis episeopus sui ministerii
sacrosanclis habilu coiporis et volunlale piae meiitis oblilus, sciens cura excommunicato communicaverii,
deprecatur, Deoque et saoerdoli vita comiie, emen- sive in salutatione, sive in oralione, sive in inj*usla
datioiiem et actuin confitetur, communionis gvatiam confortalione, sive in cibo, sive in poiu, excommu-
non negamus tvibuendam. - iiicalus haheatur lam a principe, quam a csetcris
omnibus, quoiisquc in pro.vima synodo audiatur, et
CAP.124.—De illis qtti in palibtdh suspetidunliir. Ex Deo et Ecclesise suaesalisfacere
concilio Magontiensi, cap. 5 (c. 27, el cons. Yor- cogalur.
mat. sttbLeone IV, c. 80.) CAP.126. — De clerich qiti fuqcrinl Ecclesias snas,
B et de servis, qtti dominos proprios fugerint. Ex con-
(15, q. 2, c. Qucesitum.) Qusesitum ab aliquibns cilio apucl Allheitm kabito, cui inteifuit Conradus
fratribus de his qui in palibulis suspendunlur pro rex, cap. 26.
suis sccleribus post confessionem Deo peraclam, Sanclus Grcgorius dicit : Clericum fugirnlrm
utrum cadaveia illorum ad eeclesias defercnda sint, ah ecclcsia sua, vcl seruun fugieiilem pi-opritiro
et oblaliones pro eis offereridse, et missae celcbrandse dominum, el nolentem rcverti, judicanuis cominu-
au non. Quihus vespondeinus : Si oinnibus de pt-c- nionc piivari, quousque ad propriam ccclesiam, vel
eatis suis puvam confcsstonrm agenlibus, rt digne ad dominum suum rcdcat. Et itetn, Clevicum fugi-
jioeiiiteniibus, coramunio in fine secmfdum tanoni- tivum suo episcopo decemimus apostolica sentenlia
cum jussuni, danda est, cur canoncs iiilerdicunt reslilui, vel excommunirari, una cum illis qui ei
eis, qtii pro peccalis suis pcenam extremam persol- communicaverint.
____________-_-__—«—-_-_---------_----_--__-»-___-___________________--_______________.__________________

DECRETI PARS DECIMA QUINTA.

De poemtentia sanorum et lnlirmorum, etqua commutatione leniri possit pcenitentia.

CAP.1. — Quid sil pmniieniia. Grcgorius (hom. 154 iG cpiscopo necessilale cogente.- Cujtiscunqu^ pocni-
Evangeliorum). tenlis jiubUcum et vulgatissinium _criuieii cs*, qttod
(De pwnit. dht. 5, c. Pwnileniia.) Pcenitentia est universam Ecclesiam commoverit, anle absidain
peccata prscterita deflere, et deflenda non admit- maiius ci imponatur.
lere. . CAP.S. — Ut ex pwnilcntibus ordinatus clericus de-
CAP.2. — Ut presbgler pwnitentem jttssus ab epi- ponatur. Ex concilio Carlhag. iv, cttp. 68.
scopo stto reconciliei. Ex concil. Carlhagin. n, (Dhl. 50, c. Ex pwnitenlibus.) Ex pcpnilenlihus
cap. 4.
c. Aurelius Aurelius (quamvis sil bonus) clericu. non ordinetur. Si per
(26, q. 6, ephcopus.) ejiisco-
dixit : c Si in ftterit consti- ignorantiam cpiscopi factum fuerit, deponatui' a
pus quisquam periculo
ct se reconciliavi dhinis allavibus clero, quia se ordinationis tempove non pvodidit
tutus, petieril; fuisse poenitentcin. Si autem scieus episcojms ovdi-
si episcopus absens fuerit, debet utique presbytcr
navevit talem, etiam ipse cpiscopatus sui ovdinandi
cnnsulere episcop-_im,-etsic periclitanlem ejus prse-
dunta.val poleslate pvivetuv.
repto reconciliave, quam rem debcmus salubvi con- CAP.6. — De
silio roborare. > Ab unnersis cpiscopis dictum csl: lecp pmnitentium. Ex codem concil.,
cap. ~i.
< Placet qttod sanclilas vestra* necessario nos in-
D (26, q. 7, c. Sctcerdos.)Ul sacerdospajniteiitiani ini-
struere dignata est. s le~
ploranti, absquc personae acceptione poenileiilise
CAP.5. — Ut pmnitenlibus juxta pcccatum modus
pwniteniiw detur. Ex concil. Carlkagin. ui , ges injungat.
cap. 51. CAP.7. — De negligeniibns pwnilentibus. Ex eodem
c. Ut se< conc., cap. 75.
(28, q. 7, Pwnil-entibus.) poenitentibus
.cundum differenliam peccalorum, episcopi arbitrio Ut negligentiores poenileiiles lardius reconci-
lientur.
poeniteotiaetempora decernantur.
-CAP.4. — Ne presbtjler clam ephcopo reconciliet CAP.8. — De poscentibus pmnitentiam, si 76. poslca ob-
pwnitentem. Ex eodcm concilio, cap. 52. mutescanl. Ex eodem concil., c-sp.
(26, q. 6, c. Presbyler.) Ut presbyter inconsulto (26, q. 6, c. Qtti in infirmitatc.) lt. qui pceniten-
ad cuffi sa-
episcoponon leconcilict pccniientein, nisi absente tiam iri iniirmitate petit, si casu dum
-85S D.-IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 8(0
cerJos invitalus venit, oppressus infirmilale obmu- 1d Juvenibus auleni poenitentia non facile commitlenda
tuerit, vel in phrenesin versus ftierit, dent lestirao- est, proptev selatis fragilitatem. Viaticum tamen
nitim qui eum audierint, ct accipiat poenitentiam. omnibus in morte posilis non negandum.
Et si continuo credituv moriturus, reconcilietur per CAP.18. — Si presbyler attt dtacontis pro realu aliquo
manus impositionem, et infundatur ori cjus eucha- ab ettcliaristia se suspenderit. Ex concil. AttrcL,
ristia. Si supevvixevit, admoneatuv a supvadiclis cap. 8 (Aurel. conc. i, c. 14).
teslibus pelitioni suae salisfactum, et subdaluv sia- (Dist. 81, c. Sicltaconus.) Si diaconus autpresby-
tev pro realu suo se ab altaris communione sub poe-
tutis pcenitenlise legibas, quandiu sacevdos, qui pce-
nitentiam dedit, pvobavcvil. nitentis confessione submovrrint, sic quoque si alii
CAP. 9. — De pwniteniibus, ut in ntorte viaticum defuerinl, et causa certaj necessifalis exorilur, po-
accipiant. Ex eodem concil., cap. 77. scentem baplismum liceat baplizare.
Poenitentes qui in iniirmitate suiil, vialiciun ac- CAP.19. — Dc his qvi pwniteiitiam poscunt : si vir
cipiant. est, prius londcalttr; si femina pritts habilum mu-
tet. Ex conc Tolet. III, cap. 12.
CAP.10. — De pwnilentibus si posl vialicttm supervi-
vanl. Ex eodem coucil., cap. 78. Qtiicunque ab ej)Iscopo,'vjl pvesbytevo sanus vel
Pocnitentes qui in infirmitate vialicum eurhari- j infivmus poenitentiam postulat, id ante omnia epi-
slise acceperint, non se credant absolutos sine ma- scopus obsevvet et presfiyler; ut si vir est, si sanus
nus irapositione, si supervixevint. vel inlirmtis, prius eum tondeal, aut in cinere, et
CAP. 11. — De pmnilentibiis si casu aliquo mo- cilicio habitum mutare faciat,-et sic pcenitcnliam ei
rianltti; Ex eodem conc, cap. 79. tradat. Si vero mulier fucvit, non accipiat posmlen-
(26, q. 7, c. Sacerdos pwnitenliam.) Poenilentes liam, nisi pvius aut velata fuevit, aut mulavcvit ha-
qui atlenle leges pcenitenlise exsequuntuv, si casu in bitum. Saepius enini laicis cum feminis tvihuendo
iiinevc vel in mavi movtui fuevint, uhi eis suhveniri desidiose poenilentiara, ad lamentanda vuvsum
non p.igsil, memoria eorum et ovalionibus ct obla- facjnora post acceplam poenitentiam relabuntur.
tionibus commendetur. CAP.20. — Qualiler lapsi quilibet de clero, et in mo-
CAP.12. •— Ut pmniientcs moiiuos efferant et sepe- nastenxn pro agendu pwnilenlia trttsi, sttslenlen-
lianl. Ex eodem conc, cap. 81. tur. Gregorius Petro subdiacono (lib. i Regisl.,
Mortuos ecclesite poenitentes efferant et sepe- ep. 42).
lianl. (16, q. 6, c De lapsis.) De lapsis sacerdotibus, vel
CAP. 15. — Ul pwnitcnles scmper cjeitiiaflectant. Ex quolibet ex clero ohservave te volumus, ul in vehtis
eodem conc, cap. 82. eovum nulla contaminatione miscearis, sed pauper-
Poenitentes ctiam diebus remissionis genua fle- '«- rima regularia monasleria require, quae seeundum
ctant. Deum vivere sciunt, et in eisdem monasteriis ad
CAP. 14. — Ut pwnitentia conjugatis non nisi ex pdjiiitenliam lapsbs irade, et res lapsorum in eo
cotisensu detui; Ex concilio Arelatensi n , loco proficiani, in quo agere poenitentiam tradun-
cap. 22. tur, quatenus ipsi ex rebus eorum subsidium ha-
(55, q. i, c Pmnitentiam.) Poenitentiani conjugatis beant, qui de correplione eorum sollicitudinem ge-
non nisi ex consensu daiidam. runt. Si vcro parentes hahent, res eorum legitimis
CAP. 15. — De aposlcttis si non revertttntur. Ex eo- parenlibus dcntur, ita autem, ut eorum slipendia,
dem conc, gap. 25. in p.Tjnitenliam dati fuerint, sufftcienter debeant
qui
lli qui post sanclam religionis professionem apo- Si qui \ ero ex familia ecclesiastica sa-
et ad sseculum procurari.
statant, rcdeunt, et postmodum poe- cerdoles, vel levilss, vel monachi, vcl clerici, vcl
iiilenliaj remedia non requivunt, sine poenilentia
quilibet alii lajisi fuerint, sirailiter dari eos in pos-
communionem penitus non accipianl. Quos etiam nilenliam
volumus, sed res eorum ecclesiastico juri
jubemus at. clcricatus ofiicium non admitli. Etqui- non subtrahi, ad usum tamen suum accipiant, unde
cunque ille sii, post pojniteutiam hahitum sajcula- ad
rem non prsesumat; quodsi praesumpserit ab eccle- D pojnitentiam subsislant, ne si nudenlur, locis in
| quibus dati-fuerinl, onerosi sint.
sia alienus habealur.
— CAP.21.-—Dimissa peccata dentto ad cum reverli,
CAP.16. De clericis pwnitenliam pelenlibus. Ex qui non vnll in se peccanti dimillere. Aitcjusiintts
concil. Araus., cap': 4. libro prhno De bavthino (contra, Donathl. ,
Pcenilentiam desideranlibus clericis [eliam, oricj.] cap. 12).
non negandam. Redive dimisca peccata, ubi fralerna charitas non
CAP.17. — Qualiler majores pwnilentiam accipiant, est, apertissime Doniinus in Evangelio docet, de illo
qitw junioribus non facile comtnillenda esl. Ex servo, qucm cuin invenissel debilorem decem mil-
conc Acjath., cap. 25. lium talenlorum, deprecanti oninra dimisil; illeau-
(Dist. 50, c. Pwnilentes.) Pcenitenles lempore quo lera conservum suum qui ei dcbebat cenlum dena-
posnilentiam petunt, impositionem manuum, et ci- rios, ctim niiseratus non fuisset, jussit eum domi-
jcium super capita a sacerdole (sicul ubique con- nus rcddere quse ci dimiserat (Matth. xvm).
slittttum esl) consequantur. Si autem comas non CAP.22. — De his, qui in ullimo pwnilentiam petunl.
dcposucrinl, aut veslimenta non mtttaverinl, abji- Ex dictis Attguslini (lib. L Homii., kom. 41).
cianlur. El nisi dignc paenitucrint, no:i rrcipianfur. (Dc pwnit., dht. 7, c. Si qnh poiil.) Sane quisquis
 861 DECRETI PARS XV. — DE POENITENTIA, ETC. 862
positus in ultiina neccssilale'ajgritudiiiis suse, acce- k ttiraorem. (Cap. 12.) Multi enim eorriguiit.V" ut
perit, pajnileiiliam, et mox ut reconcilialus fuerit, Petrus, multi loleranlur ut Judas, mulli nesciun-
exieiitde corpore, fatcoi- vobis, non illi negamus tur doncc veniat Dominus qui, et illuminet absct>:i-
quod pelit, sed non praesuino dicere quod hinc hene diia lenebrarum, el manifestet cocjitationes cordis (1
cxicril. Si seeurtis hinc exicrit, ego nescio. Pa.ni-- Cot; iv). llem Angustinus in ephtola ad Mucedo-
tenliani darc possumus, securilatem autem dare nium (ephl. 45, posl inil.) (Dist. 50, c. Quamvh) :
non possumus. Nunquid dico, damnabilur? Sed Quamvis caule salubrilerque provisum sit, ut locus
nec dico liberabitur. Vis ergo a duhio libcrari? Vis illius humillimae pocnilenli-e semel in Ecclesia con-
qtiod inceritim cst evadevc? Agc jioeiiitentiam duin cedatur, ne mcdicina vilis minus utilis esset ajgro-
sanus rs. Si sic agis, dico tibi qttia secuvus es, lis, quae tanto magis salubris est, quanto minus
quia i.a.iiilcnliain cgisli co tempove, quo peccave contemplibilis fuerit; quis taraeir audeal Deo di-
poluisli. Si aulem vis agere pojnitenliain ([iiando cere: Quare huic homini qtii post primam poeni-
jain pecrare non potes, prreata le diniiserunl,-iion tentiam ruvstis se laqucis iniquitatis astringit [obstr.
tu pecrata. or.j, adhuc iterum parcis? Quis audeat dicere erga
CAP.25. — Ul tjraiiitm criminum rei nnclorilale pon- islos non agi, quod Apostolus ait : Ignoras quia pa-
lifuh scqrcgcntur ab ailari, rt iterum rcconciiien- B lientiaDei ad pwniienliam teadducit? (Rom. n.) Aut
lur. liem Atttpthivvtstibio De poniilentia (121). islis exceplis esse definilum, qttod seriptum est:
(I)ic.l. I, c. In actione.) In aclionc aulcro pcenitcn- Beali omnes qui conftdnntineum? (Psal.n.) Aut ad
li;e ubi l.ile roiiniiissuin csi, tit is qui commisil, a istos non pertinerc quod dicitur : Yirililer agile, et
Chrisii etiain eorporc separetiir, non lain conside- conforletur cor vesirum, omnes qui speratis in Domi-
rantla est mensura lemporis quani doloris. Cor cniin nuin ? ( Psal. xxx.) Cum igitur super peccatores
conirifinn ct luimiliaiiun Detts non spernii (Psal. i.). tanla sit palienlia, tanta misericordia Dei, ut in bae
venun quia plcrtimqiic dolor allerius cordis oc- •teniporali vita moribus emendatis non damnelur in
ciilius cst alieri, ncc in alioruin noliliani pcr verba, seternum, qui nullius, quse sibi prsebealur exspeclat
vel quxciinquc alia signa proccdit, cuiii sit coram misericordiam , quoniam nemo est lllo bealior ,
illo, cui dicitur : Gemiltts mcus a tc noncsl abscondi- nemo potentior, nemo juslior, quales nos esse opor-
lus (Psat. xxxvu); rcctc coiislilimnliir ab bis, qui tet homines erga homines, qui hanc vifam nostram,
Ecclesiis prajsunt, lcmpora poenilenliie, ul salisfiat quantacunque laude cumulemus (commcndemus,
etiam Ecclesias, in qua remiliiintiir ipsapeccata; oj-.), cam sine pecealo esse non dicimus? Quod si
cxlra eam qttippc non rcniiiluiilur. Hactenuseo loci dixerimus nosipsos (sicut scrijitum est) decipimus,
'anla im- r
Attgust. Ergo ciim esl plaga pcrcali, atque et vcritas in nobis non est (I Joan. i).
pettis morbi, ul mcdicanicnia corpovis et sanguinis CAP. 25. — ATOJJ posse perfecle pwnitere pro aliqtto
Doinini diffcrenda sint, auclorilate antistitis dehet ablato, nisi restitttatur, si potest restilui. Augusti-
sc quisquc ab altario removere ad agendam pceni- nus in epislola ad Armentarium et Pautinam [epist.
S4 ad Macedonium posl med.).
tentiaiii, ct cadcm auciorilate rcconciliari.
CAP. 21. — Quantum condescendi oporteat pmniten- (H, q. 6, c. Si rcs aliena.) Si res sdiena, pvopler
libus. Iiem tibio De pwnitentia (/. L Homil., quam peccalum est, cum veddi possil, non ved-
hoiii. 50, c. II). dituv, non agituv poeiiiientia, scd fingituv. Si autem
(Disi. I, c. Judicel.) Jiidicel scipsum in istis vo- -_eraciter agilur, non remiiicluv peccatum nisi vo-
luniaic duin potesl, ct mores convertal in nielius, slitnaluv ablatum, sed, ut dixi, cum veslitui po-
nc ctim jam non poteril, eiiani praclev voluiilatem lest
a Domino judicetur. Et cum in sc prolulerii severis- CAP.26. — Quod ulthna conversiotnente potius wsti-
simse mcdicin.e senlentiam, veniat ad antistites, per mvida sit quam tcmpore. Ex decreth Cwlestini
quos iHi clavcs in Ecclesia niinistranlur, et tanquam papw, cap. 20 (epi'sf.2 ad Galliw ephc, c 27).
bonus jam incipiens esse filius, maternorum mein- Veva eigo aa Deum convevsio in ultimis posito-
hi'01'iimordine cuslodito, a prseposito sacramento- n viKBi,riiente polius seslimanda est quam tempove,
rum accipiat satisfactionis stiae inodum, et in offe- - pvsphela hoc taliicr assercnte : Si conversus ingc-
rendo sacrificio contribulati cordis, persislat dcvo- mueris, tunc salvus eris (Ezech. XVIIIef xxxm).
tus ct supplcx. Id lamcn agat, quod non solum ipsi Csm ergo Domintis sit cordis inspector, quovis tem-
non estdeneganda poenitentia postulanii, cum
prosil ad recipiendam salutcm, sed eliam cseleris pove
ad exempluni, ut si peccatum ejus non solum in ille se obliget judici, cui oceulta omnia noveiit re-
velari.
gravi ejus malo, sed etiam in tanto scandalo alio-* — Quod omnis fidctis ht tdthnis posii:.s
vum esl, alque hoc expedive ulilitali Ecclesise vi- CAP_. 27.
sanctificalo oleo ungi debeat. Ex dccreth Calixti
detuv anlislili,iti noliiiam multovum,veleliam tolius papw.
plebis ageve pojiiitcntiam non vecuset; non resistat, Btatus rnim Jacobus aposlolus in Epistola sua
nor lethali el mortiferaj plagoe per pudorem addal scripsit: Infirmalur quis in vobis, inducat presbyle-

(124) Evpojnitenliarii cujusdam prscfationc, quam csl, hic Aug. tribuitiir. Porvo hic loctis
- deccvptus
"
• rrperics iu admanilione beali Rlienani, ad calceni est ex Enchfr. c- 65, De pojiiitentia.
Terlul. ea quoniam penc tota cx Aug. consarcinata-
 "
865 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 864
ros Ecclesiw, et orcnl super eum, ttncjentcseitm oleo, A Ne forte det illis Deus pwnitenliam, ttt resiphcant
in nomine Domini, et oratio fidei salvabil infirmum a diaboli laqueis, a quo caplivi tencntur ad ipsius
(Jac. v). Hoc et apostoli in Evangelio fecisse le- voluntalem (II Tim. n).
guntuv (Marc vi), et nunc Ecclesiae consueludo CAP. 50. — De cadem re. Ex decrelis Innocentii I
tenet, ut infivmi oleo consecrato unganluv a pvesby- papce, cap. 22 (ep. 5 ad Exuper., c. 2).
Et hoc qiijesitum est, quid de iis observavi npov-
tevis, el oratione comitante sanentuv. Non solum
teat qui posl baptismum omni tempove inconlinen-
presbytevis uli licet hoc sacro oleo in suis inlirmi-
tisc voluplatibus dedili, in extremo fine viise su;e
tatibus, sed, ut Innoceniius 1 papa describit (ep. i,
c 8), ctiam omnibus Chrislianis uti licet eodeni poenitentiam simul el reconciliationem comrounioiiis
oleo, in sua, aul suorum neccssilate ungendo. Quod exposcnnt. De his observatio prior, durior; poste-
tamen oleum non nisi ab episcopis licet confici. rior, inlerveniente misericoidia, Iriclinatior esl.
Nam quod ait: Oleo in nomine Domini, significat, Nam consuetutlo prior lenuit ut conccderetur cis
oleo in liomine Domini consecrato, vel certe quia pcenitenlia, sed comnmnio negaretur. Kam cum illis
etiam, cum ttngunt infirmum, nomen Domini suprr temporibus crebrse persecutiones essent, nc cominu-
etim invocare debenl. Et si in pcccatissit, diniit- nionis conccssa facilitas homincs de reconcilialione
luntur ei. Multi propter peecala in animam facta, B seeuros non revocarel a lapsu, merito negata com-
iiifirmitate aut eliam morte jilectuntur corporis. munio est coneessa posnitentia, ne tottiin peniius
-Unde ait Apostoms Corintbiis : Quia corpus Do • negaretur, et duriorem remissionero fecit tempo-
mini indigne percipere erant solili, ideo inler vos ris ratio. Sed postquam Dominus noster pacem
mulii infirmi, el imbecillcs, el dormiunt mulli (I Ecclesiis suis reddldit, jam lerrore dcpulso, com-
Cor. xi). Si ergo infirmi in peccatis sint, ct hsec munioncm' dari oheuntibus jilacttit, ct propter mi-
vialicum profeeluris, et ne Ko-
presbyteris Ecclesise confessi fuerint, ac perfecto sericordiam, quasi
corde ea develinqueve alque emendave salegerinl, vatiani liasrelici negantis veniam, asperitatem et
dimittentur eis. Neque enim sine confessione emcn- duritiam subsequi videamur. Tribuilur ergo cura
dationis [confessiouis emendatione] qtteunt dimilti. posnitentia extiema communio, ut homines ej'us-
Unde recte suhjungilur : Confilemini alterulrum pec- modi, vel in supremis suls permiitenie Salvaloie
cata vesira, cl oraie pro invicem , ut salvemim nostro, a perpetuo exitio viudiecnttir.
(Jac. v). CAP. 51. — De illis qtti ad exitum reiiiunt, ul uliiino
CAP. 28. — De illis, qnt propter timorem morth m et necessario viulico non priventur. Ex concil. Ni-
ipsa infirmilate confileniur peccata sua. Ex con- cmno, cap. 15.
cilio Nannelensi, cap. 2. C (26, q. 6, c. De his vero.) De his qui ad exiium
Infirmus qui necessilale mortis urgente confite-
veniunt, etiam nunc lex anliqua, regularisque ser-
tur peccata sua, sub ea conditione a sacerdote re-
vahitur, ita ut si quis egreditur dc corpore, ultimo
eoncifelur, ut si ei Dominus vitam donaveril, saiw- el necessavio viatico minime privelur. Quod si dc-
tatemque reddiderit, secundum qtialitatem delicti, speratus, et consecutus communioncm oblationis-
et secundum canoiiura slatuta, et posnitenlialium
que particeps faclus, iterum convaluerit, sit inter
probalorum posniteat. eos qui communionem orationis tanlummodo con-
CAP. 29. —De illis qui in necessitalis iempore et scquuntur. Generalitev autem omiri -cuilibet, in
pwnitentitiin et reconciliationetn desiderant. Ex de- cxitu posito et poscenti sibi communionis gvatiam
cretis Leonis papm, cap. 9 (Leoir. pap. /, cjiisf.
91 ad Tkeodorttm). ivibui, episcopus pvobabiliter ex oblatione debebit
(26, q. 6, c. His qui in tempore.) His autem, qui dave.
tempore necessitatis, et in periculis urgenle instan- CAP.52. — Quod pwnitentia possint aboleri peccala,
tia, pvsesidiuni poenitcntise, et mox reconciliationis eiiam si in tdtimo vitw spii itn quis pmnileat. Ex
implorant, nec salisfaclio interdicenda est, nec ve- conc. Magontiensi, cap. 2 (125).
concilialio deneganda, quia misevicovdias Domini ,. Poenitentiam posse aholere peecala indubitanler
ne«:mcnsuvas possumus poneve, nec tempora defi- credimus, etiam si in ultimo vitae spirilu admisso-
nire, apud quem nullas patitur venise moras con- rum [admissor] poeniteat, et vel puhlica lamenta-
versio [vera], dicente Domino per propbetam : Cum tione peccata prodantur, quia Dci propositum, quo
conversus ingemueris, tunc salvus eris (Ezcch. xvm decre\it salvare quod pevievat (Luc xix), slat im-
et xxxin; Isa. xxx), et alibi: Dic tu iniquitates tuas mobile. Et ideo, quia volunlas ejus non mutatuv,
prior ut justificcris. Ilem : Qttia apud Dominum sive emendalione vitse, si lempus concedituv, sive
misericordia est, el copiosa apud eum redempiio supjilici coiifessione, si continuo vila excediluv,
(Psal. cxxix). In dispensandis itaque Dei donis, venia peccatovum fideliter prsesumatur ah illo, qni
non debemus osse difflciles, nec se accusaniium non vult mortem peecatoris, sed ut convertalur a
gemitus, lacrymasque negligere, cum ipsam poem- perditione posnitendo, et salvetur miseralione Do-
tenli alflictioncin [al. posnitendi affeclionem] ex Dei mini ut vival [et salvalus miseralione Domini vivat.
credamus inspiiationo conceptam, dicente Apostolo: Sic hodie August.] (Ezeck. xi; xxxni). Si quis aliter

(125) Au;ni5l. id habet lib. Dc ec.cles. dogmat. cap. 80.

 — '
865 DECRETI PARS XV. DE POENITENTIA, ETC. 860
de jiistiss.ina pietale Dei sentit, non Chrislianus, A tvasse. Oppvessum deinde hunc ajgriludine, ita ut
sed Novatianus esl. ires dies sine voce prorsus jaccret, paululum vero
CAP. 55.—De lapsis in ultimo posilis, nl vialico quavto die vespivantcm, vocassc ad se filiolam suam,
mtinere, si rocjavcrinl, ch subveniri debeal. Ex et dixisse feviur : 1 Quousque me delinetis ? qaasso
epistola Siricii papw. vos, cito aliquis presbylerorum Venial, ut possiin
Quieunque carnali fragilitate ceciderint vialico dimilli. i Elcum hoc dixisset, rtirsum sine voce per-
munere, cum ad Dominum coeperint proficisci, mansit. Abiil cito cursu ad presbylerum puer no-
si rogaverint, per communionis gratiam volumus ctis
tempore. Infiimabatur prcsbyter, venire no_i
subveniri.
— potuit; tamen quia prajceptuni fuerat, ttt lapsis in
CAP. 54. De illis infirntis, qui dum pwnitenliam exitu nemo reconciliationis solalia denegavet, et
pelierint, el anlequam sacerdos veniat, officiumoris maxime
amitlunl. Ex epislola Leonis papw (epist. 91).' his, quos prius id rogasse conslabat, pa-
Ita .ergo lalium necessitati auxiliandum est, ut vum eucharistise puero dedit. Regvediente puevo,
nec actio illis poeniteiitiaj, nec communionis gratia adhuc antequam ingvedevetuv domum, vuvsum Se-
denegetur, si eam eliam amisso vocis [ovis] offieio V3pion : 1 Redisti, inquit, fili? Licet presbyter ve-
pev j'udicia integvi sensus quserere comprobentur. nire non potuit, tainen imple quoJ tibi imperalum
Quod si ita aliqua ajgritudine fuerinl aggravati, ut, est, ut possiin recedere. » Cumque accepisset cu-
quod paulo jinte poscehant, suh prtesentia sacer- charistiam , velut catenis quibusdam vinctilisquj
dolis sigiiilicave non valeant, lesfunonium fidelium diruplis", loeliorem jam spirilum reddidit. Ex cjuo
circumstantium illis prodesse debet, ul simul et constat liujiis boni auxilio nullum debere fraudari.
[simul lamen et, etc.]po_nilen.iaj, et-reconciliationis CAP. 58. — Ut presbyteri de occulth pcccaiis jtissu
beneficium consequantuv. episcopi pwnilenlcs reconcilient. Ex decrelo Eva-
risti papm, cap. 5.
—
CAP. 55. De eadem re. Ex decrei. Eusebii papw,
cap. 10. (26, q. 6, c. Presbyleri.) Ul picsbyteri de occultis
Si quis.posniteiitiam pelens, dum sacevdos ve- peccatis jtissione episcopi pocnitenies reroncilient,
et (sicttt supra prsemisimus) infirraanies absolvant
ncvit, fuevit offirio linguae pvivatus, con.stituium
est ut, si idonea lestimonia hahuerit, quod ipse et communicent.
poenitentiam petiisset, el ipse per motus aliquos suse CAP.59. — De pmidtente, si in ipsa pwnitentia de
volunlafis aliquod signum facere potest, sacerdos corpore exieril, ei reconciliari desideral. Ex canc.
Arausicano 1, cap. 5.
impleat omnia, sicul supra eirca ajgroiantem poeni-
lentem scripium est, id est orationes dicat, et (26, q. 6, c. Qui recedunl.) Qui recedunt de cor-
C pore poenitenles, placuil sine reconciliatoria mantis
ungat eum oleo sancto, et cucbarisliam ei donet,
et postquam ohicrit, ut cum e.cteris fidclibus ei cil impositione eis communicare; quod moviculis suffi-
consolationi [reconciliationi] secundum diiliiii-
subminislret. tlones Palrum, qui hujusmodi coinmuiiioiiem con-
CAP.56.—De infmnis in perictdo morih conslilitlis. gruenter viaticum nominarunt. Utsi [quod si, 01;]
Ex Pwnitenliuli Theodori (Mogunl. sub Leone IV,
c 20). sttpervixerint, stenl iii ordinepoenitenliiimut, osltn-
c. Ab Ab inlirmis "111 sis necessaviis pconitentise fvuctibus, legitimam coni-
(26, q. 7, infirmh.) peri-
culo morlis posilis, per presbyteros pura inqui- munionem cum veconciliatovia manus iniposilione
renda est ronfessio paccatortim; 11011tamen illis pevcijriant.
impone:;c!aqtianlltas posnitentiae, sed innolescenda, CAP.40. — J7f quinla feria anle Pascka pwnilenti-
et cum amicdrum oi-ationibus, et elcemosynarum bus sit remittendum; anle aulem, si acl desperatio-
nem infirmilalh devenerinl. Ex ephtola lnnocen-
studiis pondus pajnitentise sublevandum. Et si forte lii I papw, cap. 1 (ep. 1 ad Dccentium, c. 7).
migraverint, ne obligati et a communione alieni, (De cons., dht. 5, c. De pwniienlibus.) De pconi-
vel consortio venise fiant. A quo periculo si divi- . tentibus atilem qui sive ex gravioribus commissis,
nitus ereptus convaluerit, poenitenlise modum a suo 0 sive ex levioribus i.osnitentiam gerunt, si nulla in-
confessore iinposituin diligenter observet. Et ideo tevvenit asgviludo, quinla feria ante Pascha eis re-
secunduin canonicam auctoritalem, ne illis janua miitendum Romanse Ecclesise consueludo demon-
pietatis clausa videatur, orationibus et consolatio • strat. Cselerum de ponderc sestimando delictqruro,
nibus ecclesiasticis sacra cuni unctione olei ani- saeerdotis est judieave, ut attendat ad confessionem
mati, secundum statuta sanctorum Patrum conimu- pujnilentis, et ad fletus alque lacvymas covrigentis,
nioneviatici reficiantur. aclum juhcre dimilti, cum viderit congruam satis-
CAP. 57. — De qttodumqtii Clirhtum negaverat, qno- factionem. Sane si quis in aegriliidinem inciderit,
modo in extremh viatico liberattts esl. Dionysius
dicit in ecclesiaslica Ilisloria (Euseb. eccles. Hist. aique usque ad desperationem devencrit, ei est ante
lib. vi, c. 54, ex translaiione Rufini). lempus Paschse relaxandum, ne de saeculo absque
In Historia ecclesiastica Dionysius rcscribens ad communione discedat.
Fabianum, inducit quamdam histoviam , dicens, - CAP. 41. — De illis qui ht Ecctesia rcmitli-pcccala.
Siiiapionem quemdam fuisse apud Alexandviam , negavennt. Ex cliclh Augusl. (in Encliir., c. 85).
unum ex his qui lapsi sunt, cumdemque saspe de- Qui vero in Ecclesia remilli peecata non «redens,
precatuin csse, ut stiscipevctuv, nec tamen impe- conlemnil divini muneris largilalem, et in hac ob-
807 D. 1VON1SCARSOTENStS EPISCOPI SC8
stinalione mentis diem clatt-Jit exlremum, reus esl A pse poeniieiiliam per prsefixos gradus Inj"ungant.
iilo irremissibili peccato in Spivitum sanctum, in Posl hasc in ecclesiam eos iufroducat, etcum omm
quo Christus pcccata dimittil. ckvo seplem posnitentiaj psalmos in terram pio-
CAP. 42. — Quod infirmis omni Iwra cibum sumere stratus cum lacrymis pro eorum ahsolutione. decan-
liceal. Ex conc Magontiensi, cap. 25. tet. Tunc vesuvgens [exsuvgens] ab ovatione (juxta
Infirmis licet omui hora cibum potumque sume- quod canones jubent) manus eis imponat, aquam
re, quotiescunque desiderant. , benedictam supev eos spargat, cinerem piius mit-
CAP. 45. •—Deillis sacerdotibus qui morientibus pw- tat, deinde eilicio capila eorum cooperiat, et cum
nitenliam denegaverinl. Ex decreth Julii pctpw(ad
calc. decret. Julii). \ gemilu et crebvis suspiriis eis denuntiet, quod sicut
Adam esi de paradiso, ila et ipsi ab Ec-
(26, q. 6, c. Si presbyler.) Si quis presbyter pos- ciesia projectus
nitentiam abnegaverit morientibus, reus erit anima- pro peccatis abjiciuntur. Posthsee jubeatrai-
dicil : die nistris, ut eos extra januas ecclesise expellant. Cle-
runi, quia Dominus Qnacunque fuerit
conversus peccator, vita vivet, et non morietur (Ezeck. rus vero prosequatur eos cum lesponsorio : ln su-
in ulti- dore vultus tui vesceris pane (Gen. m), etc.,, ut vi-
xvin). Vera enim conversio [«/. confessioj
mo tempore polesl esse, quia Doraiiius non solum " dentes sanctam Ecclesiarn pro facinoribus sttis tre-
mefaclam alque rommotam, non pavvipendant poe-
temporis, sed etiaro 'cordis inspector est (Luc. xxm),
sicut latro unius momenli posnitentia ineruif, esse nitentiam. In sacva autem Doriiini cosna vuvsus ah
in paradiso in hora ullimae confessionis. eovum decanis, eteorum pvesb\tevis ecclesise limi-
nibus vepvaesenteulur.
CA?. ii. — Quod nttlli ulthna pwnitentia sil dene- CAP.46. — Qua auctorilate modus pwniieniiw pec-
ganda. Ex decrelh Cwlestini papw, cap. 10 (ep. 2
ad episc Gatliw, c 2). cata confitentibus imponi debeat. Ex concilio Ma-
gitnliensi, cap. 10 (Cabillon. n, c. 58).
(26, /. 6, c. Agnovhnus.) Agnovimus enim posui- Modus lempusque posnitenlise jieccala sua coiifi-
teiitiam morientibus denegari, nec illorum desideriis tentibus aut
pev antiquovum canonum institulionem,
ai-ii_ii, qtii ohilus sui lempore hoc animas suse cu-
aut pev sanctavum Scripturai-uni auctorilatom, aitt
piunt vemedio subvenivi. Hovvemus, faleov, tantas
ut de Dei per ecclesiasticam consuetudiiiem probatam impo-
impietatis aliquem reperiri, pielate despe- ni debet a sacerdotibus. Naro
qui peccatis gravihus
ret, quasi non possit ad se quovis tempore concur- leves quosdani et inusilalos imponunt posiiiteiilia?
icnii suecurrere, et peviclitanlem sub oneve pccca-
modos, consuunl ptdvillos, secundum prophelicuni
tovum hominem, pondeve quo se ille expedive [se sermonem, sub omni cubito mantts, ei faciunt cervi-
expediti, or.] desideval, libevave.Quid hoc vogo aliud C calia sub capile universw mlulis, adj capiendas ani-
est quam movienti inovtem addeve, ejusque animam m«s Sed discrelio ser\anda est inter
(Ezech. xm).
stia evudelitate, ne absolula esse possit, occideve?
poenitentes publice et absconse. Nam qui puhlice
eum Deus ad subveniendum paratissimus, invitans
peccat, oportet ut publiee multetuv posnilentia, et
ad posnitentiam sic promiltat peccatori : In qua- secundum ordiuem canonum pio merito suo excom-
cttnque die conversus fuerit, peccata ejus non reputa- rounicelur et reconcilietur.
bunlur ci (Ezech. xxxm). Et iterum : Nolo morlem CAP. 47. —
Quod diversilas citlparum diversilatem
peccaloris, sed tantum ul convertatur, el vivat (ibicl.). faciat pwniienliarum. Ex diclis Augusl.
Salulem ergo homini adimit quisquis moiiis lem- Diversitas culparum diversitatem facit poenitentia-
porc posnilentiam [speratam inseriiur in orig. ei Gr.] rum. Nam el covporum medici diversa medicamenta
denegaverit, et desperaveril de clementia Dei, qui componunt, ut aliter vulneva, alilev movbum, alitev
eum ad suhvenienduin moiienii sufficcre vel mo- lumoves, aliter putredines, aliler caligines, aliler
mento posse non crcdidit. Perdidisset latvo in ci uce confractiones, aliter combusliones nurent. Ita et
pvsemium ad Chvisti dextvam pendens, si illiim spivituales medici divevsis cuvationum genevibus
uiiius horae posnitentia non j'uvisscl. Cum esset in aniniavum vulneva sanare debent. Sed quia hoc
posna poenituit, et pev unius sevmonis pvofessionem D paucovum est, ad puvum scilicet cuncta cognosceve
habilaculum pavadisi, Deo promittente, pvomevuit. el cuvave, et medevi, atque ut integvum salulis sta-
C\p. 15. —Ut in cctpile Quadragesimw omnes publice tum valeaut revocare, ideo solevtev admonemus do-
pwnitentes in civitalem veniant, cl anle fores eccle- ctum quemque sacevdolum Chvisti, ui non ex suo
"x siw nudh pedibus et citicio induii ephcopo suo se sensu, sed secundum canontim slatula, et tvaditio-
reprwseutent. Ex conc. Agatlt., cap. 9. nesPalrum uniyevsadisponat, et condilionem utvi-
(Dist. 50, c In cupite.) In capite Quadragesimas usque sexus, ajlatem, paupevtatem, causam, sta-
oinnes posnitentes qui publicam suscipiunt aul sus- tum, pevsonam cujusque pojiiitentiam ageve volen-
ceperunt posnitentiam, anie fores ecclesias se re- tis, ipsum quoque cov posnitentis inspicial, et se-
praesentent episcopo civitaiis, sacco induti, nudis . cunduin hsec ul sibi visum fuevit, ut sapiens medi-
pedibus, vultibus in tervam pvostvalis, veos seesse cus, singula quseque dijudieet
ipso habitu et vullu proclamantes. Ibi adesse debent CAP.48. — Quod multi sint fructus pwnitentiw. Ex
dccani, id est archipvesbyteri parosciarum, et pre- diclis ejusdem.
sbyteri pbsnilcnlum, qui eorum eonversationem di- Multi sunt posmterilise frueius, perquosades-
ligenter inspicere debent, et secundum hiodum cul- piationem criminum pprveuitur. Non.e__.imlanium
8fiq DECRETI PARS XV. - DE PCENITEKTIA, ETC. 870
lllo poenitentise nomine salus asterna re- _ lile inebriari vino, m quo esl luxuria (Eplies. v), non
simjilici
ul illud : PffiJ'ifejJi!Jii
i gi- quia in vino est luvuria, sed in cbrietate.
promittitur, apostolieum
et convertemini; ut deleanlur peccata CAP.51. —" Ut quoliescunque aliqui ad 'pwnitentiam
~tur,inquit, accesserint, sacerdotes jejuniis et orationibus cum
vestra (Act. m). Et illud pwpheticam : Cum conver- eis communicare debeanl. Ex. Pwnitentiali Tlieo-
sus ingemueris, tunc salvus eris (Isa. xxx). Pio- dori.
pter iilum nudum gemiium, et propter illud nu- Quotiescunque Christiani. ad posnilentiam acce-
dum nomen posnitenliae nullus salvabilur, sed per dunt, jejunia injungimus, et nos communicare cum
veram confessionem, et sacevdotis intelligentis con- eis debemus in jejunio unam aut duas septimanas,
silium, el pev chavitatis affectum, et per eleemo- aut quantum possumus, ul non dicalur nobis, quod
synavuro fvuctum pcccatovum moles subvuituv. sacerdotibus Judseorum dictum est a Domino : Vm
-CAP.49. — Cur canones non perfecle prwfigant uno- vobh legis peritis, qui aggrcivath homines, el imponi*
qttoque crimine tcmptts el mensuram pwniteniiw. lis super humeros eorum onera graviit, ct impoiiabi
Ex diclis Hieronymi (126).*
lia, ipsi aulem ttno digito vestro non tctngith sarcinas
(De pwniienl. disl. 1, c. Mcnsuram.) Mensuvam ipsas (Luc xi). Nemo enim potest sublevare caden-
autem leropovis in agenda posnitentia, idcivco non .. lem sub pondere, nisi inclinaverit se, ut porrigat
satis aperle prasfigunt canones pro unoquoque cri- ei manuiu. Neque ullus medieorum vulnera infir-
miue, ut de singulis dicant, qualiter unumquodque niantium potest cui are, nisi fetoribus fuerit parli-
emendandum sit, sed magis in arbitrio sacerdolis ceps. Ita quoqtie nullus sacerdotum vel pontifex
intelligenlis relinquendum slatuunt. Quia apud peccatorum vulnera curare potest, aut animabus
Detim non tam valet mensura temporis quam dolo- peccata auferre, uisi prsestante sollicitudine et ora-
ris, nec abstinentia tanlum ciborum quam mortiti- tione lacvymavum. Necesse est evgo, vos fratres cha-
catio viliorum. Propler quod lempora posnitentise rissimi, sollicitos esse pvo peecantibus, quia simus
flJe et conversatione posiiiieiitum ahbrevianda prae- altevutvura membva. Ideoque et nos si videvimus
cipiunt, et negligcntia protelanda exislimant. Ta- aliquem in peecatis jacentem, festinemus eum ad
men [Exstant tamen imposili] pvo quibusdam culpis poenilentianrper nostram doctiinam revocare, et
modi posnilentiae sunt impositi, juxta quos caslevae quotiescunque dederis consilitim peccanti; simul
dcbeat
pevpendendae sunt culpae, cum sit facile pev eos- quoque da illi pcenitentiam stalim, quantum
dem modos vindictam et censuvam canouum sesli- jejunare, aut eleemosynis redimere peccata sua , ne
mave. forte ohliviscaris quse tibi jam dixerat, et ilerum
— Z tibi necesse isil interrogare, et forsitan eruhescat
CAP. 50. JQCillis, qui pmnitentiam sibi injunctam
Ex Pwnitenliali Romctno. ilerum peccala sua confitrri, et invenielur jam am-
adimplere feslinani.
aecedentem ad jjlius jttditari.
Unumquemque hominem posni- CAP. 52. — Quod conlingat kominem inicrdum animi
tentiam, si\idevis acvitev et assidue stave in posni- tnotu, interdum carnis fragilitate peccare. Ex con-
tentia, statim vemissius age advevsus eum.Qtti vevo cilio Cubillonensi n, cap. 52.
potest impleve quod impositum est ci, noli pvohi- Sed et hoc emendatione indigerc pevspeximus,
beve, sed permitie. Magis enim laudandi sunt hi qui quod quidam, dum confitentuv peccata sua sacer
eeleiiterdebiium pondus persolveve festinant, quia dotihus, non plene id faciunt. Quia ej'go conslat
jejunium debitum est pondus, et sic amandum bis hominem ex duabus esse substantiis, anima videli-
qui posnitenliam agunt, quia si jejunavevit et com- cet et corpove, et intevdum animi molu, intevdum
plevevit quod illi mandatum est a sacevdote, puvifi- cavnis fvagililate peccatuv, solevti indagatione de-
cabituv a peceatis. Quod si iterum ad pristinam bent inquivi ipsa peecata, ut ex utvisque plena sit
consuetudinem peceati veversus fuerit, sic est quo- confessio, scilicct ut etea confiteantuv qusepev cor-
modo cfljjjs, qtti reverlitur ad vomilum proprium pus gesta sunt, et ea quibus in sola cogitatione de-
(Prov. xxvi). Omnis ilaque poenitens, non hoc so- D linquiiur. Instruendus itaque est peccalorum suo-
lum dehet jejunave quod illi mandalum est a sa- rum confessor, ut de octo principalibus vitiis sine'
cevdote, vevum etiam postquam comjjlevevit ca quse quibus in hac vita difficile vivilur, confessiomm
illi j'ussa sunt, debel quantum ipsi visumfuevilje- faciat, quia aut cogiiationc, aut (quod est grarius)
junave. Si enim egerit ea quas 1111sacerdos prseee- opere eorum instinctu peccavit. Odium etcnim,
perit, illa peccaia tantum quse confessus est remit- invidia, superbia, et c-Sterse bujusmodi anin.se pe-
tentur. Si vero postea ex sua voluntate j'ej"unave- stes tanto pcriculosius lasdunt quanto subtilius ser-
rit, mercedem sibi acquivet et regnum ccelorum. punt.
Qui evgo totam seplimanam jejunat pvo peccalis, CAP.S5. — De incestis occttlie commhsh. -Ex diciis
Sabbato et Dominica die mauducet et Mbat quid- August.
quid ei apposilum fuevit. Custodiat tanien se a cra- Si quis incestum oeculte commiserit, et sacer-
pula et ebrietate. Quia omnis luxuria de ebrietate doti occulte confessionem egerii, indiceiur ei r(.__ie-
luscltur. Ideo beatus Paulus prohihuit, dicens : No- dium caiionicum [canonuro] quod subire debuisset,

(126) IJ habes in pvaa.alioiie Posnitenliavii illius cujus supra meminimus ad cap. 25

871 D. IVONTSCARXOTENSIS EPISCOPI 872
si ejus facinus publicatum fuissst. Vcrum quia la- j\ ut revevlatuv a via sua mala, et vival aninia ejus
let commissum, detur ci a sacerdote consilium, ut (Ezech. xxxm). Vcrumiamrn nullus hominum de-;
saluli aniinas suas pro occulla poeiiilentia proficiat, bet sub spe misericordias Dei in suis diutius rema-
hec est, ut veracilcr ex corde se graviter deliquisse nere peccatis, cum etiam in ipso corpore nemo ve-
confiteatur, etper jejunia et eleeniosynas, vigiliasat- Kl sub spe futurse salutis diulius aegrofire. Tales
<jue sacras orationes cum lacrymis se purgare con- enim qui ab iniquilatibus suis rccederc ncgligunt,
lendat, etsicse ad speni veniae pro misevicordia Dei et sibi de Deo iiidulgentiam repromitlunt, nonnun-
pervei.ire confidat. quam ita prasveiiiuntur repentino Dei furove ut nec
CAP. 54. — Quod inter publice et absconse pwniten- eonvevsionis tempus, nec beneficium remissionis
tes dhcrelio ubservanda sil. Ex concilio Mctgunlien- invcnianl. Ideo untimquemque noslrum sancta
si, cap. 21 (concil. Remens. c. 51, et Cabil. n,
c. 58). Scripiura benignc praeroonet, dicens : ATelardave-
- Ul discretio servanda sit inler posiiitentcs, qui ris convcrti acl Dominum, el ne dijferas de die in
el absconsc debeant. diem; subito enim veniel iia ejus, el in tempore vin-
publice, qui poenitere Da-
CAP. 5S. — Ut ex corde pwnilentem tnagna exhila- diclw dhperdet te (Eccii. v). Diciteliam healus
ratione sacerdotes suscipiant. Ex diclis Basilii vid : Iloclie si vocem ejus uudieriiis, noliie obdttrare
episcopi (in Reg. brev. resp. ad inter. 8). g corda vestra (Psal. xciv). Cui bealus quoque Paulus
(26. q. 7, c. Pwniteiitem.) Poenilenteni ex corde coneordal his verbis : Yidete fratres, ne forle sit in
ita opovlet suscipi, sicut Dominus ostendit , atiqtto vcslrum cor malum incredulitalis dhcedendi
cum dicit, quia eouvocavil amicos suos et vicinos a Deo vivo, se adlwrt-amini vosmetipsos per singu-
dicens : Congralulamini mild, quia hweni ovemmcam los dies, nec hodie cogiiominaiur, ut non obduretttr
quam perdideram (Luc. xv). quis ex vobis fallacia peccali (Itebr. m). Obduralo
CAP. S6, — De his qtti jatn cessaverunt peccare , ergo vivit corde qui se non convcrtit, desperans de
et perfecte pwnituerunt, ut commnnio eis in sive qui sic misericordiam
concedalur. Ex conc Ltiodicenri, indulgentia peccatorum,
ipsa pwnitenlia Dei sperat, ut usque in finein vitas prtcscntis in
cap. 2.
(26, q. 7, c. Ilis qui.) De bis qtti facinoribus di- Siiorum criminum perversilate remaneal. Proinde
vevsis peccavevunl, et perscveranles in ovalione diligemes misericordiam Dei, mctuentesque jusli-
[confessionis et pojnitenfise, inser. in orig.], conver- liam, nec de remissione peccalorum despercmus,
sionem a malis habuere perfeclam, pro qualitate dc- nec rcmaneamus in peccatis, scientes quia illa om-
licli, talibus post posnitcntias tempus impensura pro- nium hominum debita sit exaclura ajquilas jusfis-
pter clementiam et bonitalem Dei communio conce- simi judicis, quas non dimiserit misevicovdia cle-
datur. C mentissimi Redemplovis. Sicut enim misevicordia
CAP. 57. — De lapsis in ordinibus sacris, si restau- suscipil, absolvitque conversos, ita justitia rcpellet
rati possinl. Augusliuus acl Pelrum Diaconum cle el puniel obduvatos. Hi sunt, qui peceantes in Spi-
fide scribens, ail (cap. 5): ritum sanctum, neque in hoc saeeulo, neque in fu-
Omni homini in hac vita esse polest uiilis posni- turo remissionem accipient peccatorum (Maiih.xn).
tenlia, quam quocunque leinpove liomo egrril, Haclenus August. Nam et de hoc Isidorus Hispalen-
quamlibeliniquus, quamlibel annosus, si toto corde sis episcopus ad inquisilionem Massonis episcopi,
renuntiaverit peccatis prsetevilis, et pro eis in con- ila rescripsit, dieens (dht. 50, Domino sctncio) •
spectti Dei non solum coipovis, sed eliam covdis _ Verum quod sequenter in epistolis veneiabilis fra-
lacvymas fuderit, et maloruro operuin maculas bo- ternilas tua innoluil, nulla est in hujusmodi senten-
nis operibus diluere curaverii, onn.ium peccalovum tiis decrelorum diversitas inlelligenda, quod alibi
indulgentiam mox habebit. Hoc eniin uobis Domi- legiluv in.lapsu covpovali vestauvandum honoris
nus prophelico promittit- eloquio, dieens : Si con- gradum posl posiiilentiam, allbi posl lmjusmodi
versus fueris, et ingemueris salvus eris (Iscd. xxx). deliclum nequaquani veparandum anliqui ordinis
Et alio loco dicitttr. Fiti, peccasti, ne adjicias ile- mcrilum. . Hsec diversilas hoc modo distinauitur.
I)
ruin, scd et de prmleriih deprecare, ul libi dimiltan- u lllos enim ad prisfmos officii gradus redire canon
tur (Eccli. xxi). Nunquam peccanli esset indicta prascipit, quos pcenitenlia. prsecessit salisfaclio, vel
pro peccalis deprecatio, si deprecanli non esset digna peccatoruin confessio. At conlra hi, qui ne-
remissio concedenda. Sed etiam posnitentia pecca- queavitiocorruplionis[correpti, OJ-.,corporis Gi-af.]
tori tunc prodest, si eam in Ecclesia caiholica ge- emeiidantur, atque hoc ipsuni carnale delicttim
r-al, cui Deus in persona beali Petri ligandi sohen- quod admittunt, etiam vindicare q.iadam supersti-'
dique iribuil potestalem, dicens : Quw altigaveris tiosa lemeritate niiuntur, nec gradum utique ho-
supcr terram, erunt licjala el in cwlis; et qitwcun- noris, nee gratiam communionis recipiunt. Ergo ila
qtte solverh sttper terram, erunt soluta et in cwlh est ulraque dirimenda senlentia ut necesse sit illos
(Matth. xvi). In quacunqtie igitttr setate homo ve- resiaurari in locum honoris, qui per posnitenliam,
ram peccatortim suoruiu egerit posnileniiam, ct vi- rcconciliationem meruerunt divinaj pietalis; hi non
tam suam, Deo illuminanle, correxerit, non privabilur iininerito consequuntur adeplse dignitatis statum,
munere indulgenlise, quia Deus, sicut per prophe- qui per emendationem posnitentias recepisse no-
tam dicit, non vult mortem peccalovis, quantum scuntur vitas remedium. Id aulem ne forte magis
 875 DECRETI PARS XV. — DE POENITENTIA, ETC. $71
- ambiguum sit, divinse auctoritatis senlentia confir-• A caiorum multitudo in desperaiionem adducit ani-
metur, Ezechiel enim prophela sub typo prsevari- mam, sed impietas. Impiorum ergo est desperave
catricis flierusalem ostendit post posnitentias salis- salutem, non peccatovum. Hwc aliunde petita sunt>
factionem pristinum reslauvari posse, honorem :: Unde divina misevicordia pollicetur, dicens : Gau-
Confundere, inquit, o Juda, el potia ignominiami dium eril in cwlo coram angelis Dei super uno pec~
luam (Ezech. xvi). Et post paululum : Et tu, in- calorc (Luc. xv). Et post paucu. Stanlibus, si ceci-
quii, et filiajtuse revertimini ad anliquitatem ve- derint, minatur pcenam Dominus; Iapsis, ul sur-
stram [ab iniquitale vestra]. (Ibid.) Quod dixlt : gere appelant, promittit misevicovdiam. Illos teviet,
Confundere, ostendit post coufusionis, idest, pec- ne pvsesumant in bonis; illos refovet, ne desperent
cati opus debere quemque erubescere, et [post con-• in malis. (De pwn. hotnil. 80, ad pop. Amiock.)
fessionem, inseretur in or.] pro admissis sceleribus « Justus es? iram pertimesce, ne corruas. Peccator
verecundam frontem humi prostra.arn demergere, es? prsesume de misericordia, ut surgas. (Ex super.
pro eo quod dignum confusionis perpetraverat tib. ad Theod.) Et sicUt lapsus [lapis] gravissimus
opns. Deinde praeeepit ut porlel ignominiam deposi- cervicibus animse incumbens, eam semper deor-
tionis suse, Iugens cum bumilitale quod peccaverat. sum in terram cogit aspicere, ad Deum vero sur-
Sicque revocari secundum propfielam ad priorem suni non sinit oculos levare, sic viiilis estanimi,
slaluin poterit. ducere a cervicibus animse suse pondus, ut canat
CAP. 58. — Quod anhna'mullis genlibus nobilior, el cum propheta Domino : Sicul oculi ancillw in ma~
mutlh urbibus pretiosior sit, ideoque si lapsa nibus dotninw sum, ita oculi nostri ad Dominum
fuerit, admodum deflendam. Excerpium de libro
S. Joannh Conslanlinopolilani ad Theodorum, Deum, donec mhereatur noshi (Psal. cxxn). Post
cap. S9 (127). puuca. Etenim mulier illa, quas in Evangeiiis dra-
Quis dabil cupiti meo aquam, el oculh meh fon- chmam quani perdiderat, invenit, convocat amicas
tem lacrymarum (Jer. ix), opportunius multo nunc a et vieinas, ut eongratulentur ei (Luc xv). Et ego
sae, quam tunc a prophela Dei, dicitur? Lieet enini convocabo amicos tuos, meosque et vicinos nosfros,
non urbes multas, nec gens integra lamentanda sit, deprecabor eos convenire, non ut gaudeant, sed ut
anima tamen flenda est, mullis gentibus nobilior lugeantinecum, nec ut gratulentur, sed ut lamen-
mulfisque urbibus pretiosior. Nam si unus, qui fe- lentur, et ingenlem plahctum sublevatis ad coslum
ceiit voluniatem Dei melior est quam multitudo una mecum vocibus reddant, dicendo ad eos ; Ulti-
iniquorum (Eccl. xvi), melior ergo et tu eras quon- late mecum, amici, plangite, et profundite fontes
dam quani multitudines Judseorum. Propler quod Q ( fletuum : non quia auri pondus immensum, nec
nenio mivetur, si fovte prolixiovibus ego nunc utav talenta auri perdiderim, sed quia horum oiniiium
laraenlationibus, et amariores profundam fletus, chariov, etomrii auvo, omnique gemmavum nobilitate
quam tunc propheta profudit. Nou enim urbis (ut pvetiosior amicus, nescio quomodo lapsus, usque in
.dixi) cajitas excidia defleo, nec vilis vulgi captivila- idipsum fevtuv pevditionis pvofttndum. Posf aliquot
tem laraenlor, sed insignis animas lapsum, et tem- paginas non iia procttl ab epilogo prioris parcenesis.
pli in quo Christus habitabal, excidium. Hsec enim Noli despevare de lapsu, ne cadas; qui enim alium
lamentatio insignis animse, quam ego defleo, tanto desperat, habet veniam ; qui vero desperavevit se-
est illa durior et amariov quanto et veviov. Paulo metipsum, nullara, quia ille non est douiinus meri
post. Inde utique esl quod ego ivremediabilitev lis altevius. Aliquanto inferius, sed prwter diver-
plango, quia novi, et incessahililer lugeo dum re- sam translalionem nonnullh eliam immulath. Sicut
cordov, usquequo Itevum te tripudiare [repedare] evgo et anima, si .semel salutem suam cospevit dc-
videam ad prioris glovias slatum. Quod etsi apud spevave, jam nec intelligit quomodo vel in quas
liomines impossibile videtuv, apud Dominum tamen niala pvsecipiletuv, ila et qui desperatione capii
omnia possibilia sunt (Luc i). Ipse est enim qui sunt, intolerabiles flunt, et per onines malitiae vias
allevat de terra inopem, el de stercore erigit paupe- u^ discurriint. Exsurge, exsurge, quasso, expergiscere
rem, ul coliocel eum cum principibus populi sui. aliquando, et diabolicam hanc depone temulentiam.
Ipse est qui steriiem facil tnalrem super filios twlan- Parce cunctis, qui pro tua despevatione desperant,
lem (Psat. cxn). Non ergo dubites, neque desperes ne putentse viam virtutisincedere, site ad eam re-
mutari te posse in melius. Si enim tanturo potuit disse non videant. Respice, quseso te, quantus.nunc
diabolus, ut a celsis virtutum fastigiis in profun- mosror omnium sanctorum fratrum habeat chorum,
dum te duceret .malorum, quanto magis poterit et quanla Iaslitia atque exsultatio incredulis fiat,
Deus ad bonorum verticem revocare, et non solum quanlaque eis ad prsecipitia luxurias decrescat [de te
in id te restituere, quod fuisti, sed bealiorem multo crescat] auctoritas. Nec erit post hasc aliquis, qui
quam prius videbaris efficere! Tantum ne concidas qtiolibet lapsu dejectus non slatim resuvgeve cttpiat,
animo, neque spem abscidas bonorum. Ne quseso et stalim se vepavave festinet.
te, ne accidat tibi quod impiis solet. Non eniin pec- CAP. S9. — Quod nullus a consolalione vulnerali

(127) Tomo V, ex parsenesi ad Theodoruro lapsum, hunc capitis referendum pulo ad Posnitentiariuffl,
nisi quod hasc vetus esl Irauslatio. Povro numerum ex qtio hasc yidentur desumpta.
'
PATROL CLXI 28
STS D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 876
— De eadem re. Ex ephtola ejusdem Joan-
fratris se subtrakere debeat. ItemJoannis Constan- __LCAP.61.nis Constanlin. ad Theodorum (150).
tinopolitani ad eumdcm Theodorum De lapsu Bac-
ckarii, cap. 60 (128). Evangelicus sermo dixil: Si peccaveril j'n fc /Vff-
Ubi est misevicovdia Clivistianas religionis, quam ier luus, corripe eum solus. Si te audierit, tucratus es
magistev noslev sacvificio docuit esse meliovem? eum (Malth. xvm), et csetera quas continet sermo
(Matth. ix.) Ecce jacet frater ab hoste percussus, prsecepti. Vide quid dicat : Ne exbilarentur filii in-
adhuc forsitan palpifans, et vos quasi sine vulnere circumcisorum (// Reg. i). Filii enim incircum-
revevtimini, nec consolationem plagas illius deferre cisorum sunthomines sseculi, inprseputii sui ervove
tentatis. Nolite esse sine formidine, fratres, fovtio- et genlilitale viventes. Hi ergo exhilaranlur, cum
vem pevcussit inimicus, ut facilior ei adilus esset audiunt ruinam militis Christi. Peccatum igitur ce-
ad reliquos. Ut quid ergo spernilis vulneralum, aut letur, et adhibeatur emendatio. Nos aulem consola-
sicul putatis et morluum? Melior concubina Saul lionis linteamina, el cosleslis spei pigmenta tribua-
filia Respba (129), quas corpora defunclorum, quos mus. Ipse autem infra sepulchrum secreti sui con-
David pro Gabaonitarum ultione percusscrat, eo- fessus, peccali pudore contineatur, ubi conscien-
usque accincla sacco, boc csl cilicio, custodivit, tiae verme laceretur, qui totas in eo oblinial [ohlin-
donec eis roraret aqua de cwlo (II Reg. xxi), id est, '.B gafj putredincs peccalorum, donec nullum ex se
donec pro venia eorum misericordias coslestis scin- fetorem famas lurpis emittat.
lilla deQuxerat [slilla deflueret]. Melior fuit ille Ju- CAP. 62. — De eadem re. Item ex ephtola ejusdem
das Machabseus, qui eliam pro mortuis fratribus Joannh ad Tkeodorum (151).
orationem credidit esse faciendam, quos damnala Qualiter rogo de misericordia Dei possumus de-
de Jamnia civiiate idolorum dona pvostvavevant sperave, qui etiam Phavaonem avguit, quave nequa-
(II Mack. xn). Ul quid rogo medictts noster inler quam posniteve dignatus sit, dicens : Brachia Pha-
librorum suorum loculos tot consliluif genera pi- raonis regis .-Egypti contrivi, et non est deprecalus
gmentorum, si nihil est ex emplastris ejus quo sa- ut darelur in eo sanitas, el redderetur ei virlus ad
navi possit vulnus, quod percussit inimicus? Et si comprehendendum gladium ? (Ezec/i.xxx.) Salomon
placet, aperiamus scholam medicinas nostrse, et a ille mirabilis, qui meruit astritici Dei, hoc est, sa-
principio canonis vulnerum ac medicaminura spe- pientiae Dei copulari (Sap. ix), in alienigenarum in-
cies perquiramus. Ecce in ipsius introitu schobe, currit amplexus, et vinculo lihidinis laquealus,
occuvrunt illi seminis carnalis auclores, qui vene- etiam sacrilegii horrorese polluit, quia simulacrum
nato serpentis denle percussi, non statim posnsemor- Camos Moabitico idolo fabricavit (lll Reg. xi). Sed
tis iddicti sunt, sed ejecti de paradisi deliciis, id est, £• quia per propheticam vocem culpam evvovis ajjno-
de Ecclesise libevtate et saeri communione mysterii vit, nunquara misevicovdiascosleslis extovris est. At
[ministerii]. forsitan dieas : In neulro Testamento lego, neque
CAP.60. — De eadem re. Ex epistola Joannh Con- eum posnituisse, neque misericordiain consecu-
siantinopolituni ad Theodorum. tum, ete.
Unde vides quia peccali contagione maculamur ? CAP.63. — De eadem re. Ex dccretis Siricii papm,
Nr, quseso, beatissime mi, fratrem nostrum, in cap. 14 (ep. 1 ad Himerium, c 14).
profundum putei s.ubIniqui principis potestate de- (Dist. S0, c. Illud quoque.) Illud quoque nos par
mersum, desperationis lapidibus obruamus. Imile- fuit prasvidere, ut sicut posnitentiam agere cuiquam
mur illum iE'hiopem qui sanclum Jeremiam in lacu non conceditur [solemniter non concedilur, etc.'!
ab iniquo rege demersum, assumptis ,50 hominum clericorum, ita el post posnitentiam ac reconcilia-
auxiliis, et missis ad eum pannis et ftmibus veteri- tionem nulli unquam laico liceat honorem clevica-
bus, liberavit \Jet; xxxvm). Facilis esto ad lapsum tus adipisci. Quia quamvis sint omnium peccatorum
ruinamque miserorum. Porrige manum jacenti conlagione mundati, nulla tamen debent gerendo-
fratri, qui confusus pudore peccati nec erigere se, j. rum sacramenlorum iiistrumenla suscipere, qui du-
aut oculos audet attollere. Comjile legem Moysi: dum fuerant vasa viliorum.
Cecidit asinus fralris sub pondere, hoc est, caro CAP. 64. — De eadem re. Ex decreth Gelasii
papm,
evicta peccalo, acclina te, et humilia, et subleva de cap. 17 1
(ep. adepis. per Lucaniam,c 20).
ruina (Deut. xxn). Quid erubescis conjungi homiui Comperimus etiam horrendis quibusdam erimini-
peccatori ? Respice illum, qui dicit: Noli nimium bus implicatos, tota discretione submota, non so-
esse justus (Eccli. xvn). Magister nosxer a latroni- lum de faclis alrocibus necessariam posnitudinem
hus vulneratum, non solum cura dignum j'udica_, non habere, sed, nec aliqua correctione penitus suc-
verum etiani ad stahulum suum et ovile perduxit cedente, ad divinum roinistevium honovemque con-
(Lttc x). Et tu ergo eollige fratrem, quem diaholus tendeve. Nonnullos autem in ij>sisovdinibus consti-
atvo pevcussit. Consigna stabulavio, id est beato tutos, gravibus delinquentes facinoribus non repelli,
episcopo, qui si aliquid in eo impenderit, amplius a cum et Apostolus clamet : Nemini cito manus im-*
Domino corisequetur. ponendas, neque communicandum peccatis alienis
(128) Nisi mentitur inscriptiomulilaest parasnesis Respha filia Aliia conctibina Saul.
ad Theodorum. (150) Nec hoc ibi reperitur.
(129) Locus comtptus, forte sicrestitttendus: Melior (151) Et hasc desiderantur.
«Tl . 1DECRETIPARB XV. - DE POSNlTEKTlA, ETC. S7S
(*/ Tim. v), et majorum "veneranda constituta pro- A± cens:«Quid est, pater, quod dicit Apostolus: Otnnia
iiuutient, hujusniodi etiam, si forte suhrepserint, munda mundh ?> (Tit. i.) At ille dixit ei:« Si quis ad
taraqui ante peccavevunt, dejectos opovievedepelli, hunc sermonem pervenire polueril, ut eum intelli-
quam sacrse professionis [promissionisj oblilos , gat, videbit se minorem*esse totius creaturse. s Cui
prsevaricatoresgue sancti propositi, procul dubio fratcr : « El quomodo possum minorrm me videre
subroevendos (Nicwni conc, c 9 ef 10). ab eo qui homicida est?» Respondii senex; « Si po-
CAP.65. — De illis qui locu sanctorum sub prwlexlu tuerit homo ad hunc sermonem Aposioli jiervenire,
retigionh inconsulte peragranl. Ex concilio Cabilio- ct viderit hominem qui forte orcidit aliuni, dicit in
nensi, cui interfuil Carolus rex, cap. 45 {conc semetipso : Iste' cjuidem hoc solura fecit, ego autem
Cabil. n). •omnihora bomiridium commilto, me ipsum intcr-
Nam et a quibusdara qui Romam, Turonumve et liciens. J Et cuni frater
requireret quomodo posset
alia quasdam loca sub prsclextu oralionis inconsulle e H<ecsola est hominisjuslilia, ut
et fieri, respondit:
peragrant, plurimum erratur. Sunt presbyier
et cseteri in clero semelipsum reprehendat. » Tunc enim justus est,
diacones, constituti, qui negligen- cum sua
ter vivenles, ineopurgari se a peccatis putant, et peccata condemliat.
miuisterio suo fungi debere, si prasfata loca atlin- IB CAP. 08.—Ut millus fratrcm condemnet antequam
Deus iilum dijudicei. Ex dictis cujusdam ere-
ganl. Sunt liibilominus laici, qui pulant impune se miiw.
aut peccare, aut peccasse, quia hasc loca oraturi fre-
Venit aliquando abbas Isaac in cosnobio, et vidil
quentant. Suntquidam polentum qui acquirendi cen-
sus gralia sub prastextu Romani sive Turonici itine- illic fratrem negligenlem, et iratus j'ussit eum expelli
de cosnobio. Cum ergo regrederetur ad habitaculum
risinuliaacquirunt[conquiruni],multospauperesop-
primunt, et quod sola cupiditate faciunt, orationum suum, venit angelus Domini, et sletit ante osdum
sive sanctorum locorum visitationis causa se facere cellulte ejus, dicens : « Non te permitlo ingredi. »
videri affectant. Sunt pauperes qui vel ideo id fa- At ille rogabat ut culpa ej'us manifcstaretur. Et
ciunl ut majorem haheant materiam mendicandi, de respondens angelus dixlt: «Dominustransmisil me,
quoruin numero sunt illi, qui circumquaque vagan- dicens : Vade, dic Isaac: Ubi j"ubes ut mittamus
ies.illo se pergere mentiuntur,vel quia tanlum sunt illum fratrem qui peccavit? » At ille egit mox posni-
vecordes ut putent se sanclortim locorum sola invi- tcnliam, dicens 4 « Peceavi, Domine, indulge mihi. i
gione a peccatis purgari, non attendentes quod ait Et dixit ei angelus : « Exsurge, indulget [indulgeat]
beatus Hieronymus (ep. ad Patd., cujus init. : Bo- tibi Dominus, sed ue iterum hoc facias, ut quem-
lus homo) : « Non Hierosolymam vidisse, sed Hie- 'C quain condemnes, antequam illum Dominus judiccl.
rosolyniis benevixisse laudaiidum est. » De quibus Tulerunt homines sibi judicium, et noii mihi illud
omrobus imperaloris, qualiter sint emendanda, sen- diinillunt, dieitDominus. J HOCautem dielum est,
lenlia exspeeletur. Qui vero peecala sua sacerdoti- quia si contigerit de illis pevfectis aliquem vel in
bus, in quorum sunt parosciis, confessi suut, e( ab pavvo pcccave, non mox perdatur.
his agendse pcenitenlise consilittni accepevunt, si CAP. 69.—
Quod jusla obedientia jttstis muneribus
oralionibus insistendo eleemosynas lavgiendo, moves remunerelut; Ex diclis ejusdem.
componendo, vitam emendando, apostolovttmlimina, Qnidam ex Patribus, in exslasi positus, vidit qua -
vel quovumlihet sanctovum inviseve desidevant, luor
ordin.es ante Deum; et priinus quidem ordo
horum est devotio modis omnibus collaudanda. eral hominum infirmaiiliuro, et gratias agentium
CAP. 66.—De omni peccatore, quod quolies ceciderit, Deo. Secundus vero erat eorum qui hospitalitateni
loties resurgere debeat. Ex dictis Zosii cujusdam
eremitw. seelantur, et in hocininistrant. Tertius aulem illo-
Dum quidaro frater abbatem Zosium tali serraone rum qui solitudinem sectantur [seclanlur, et non
vident homines]. Quartus vero eorum qui propter
fi-equenter vequivevet,dicens : « Quidfaciam, patev,
Deuro in obedientia subjecli sunlPatribus.Eratergo
quoniam cecidi? i Ille respondil : « Suvge, inquit. J D
lllo vevo, se exsurrexisse, et iterum cecidisse pro- illis tribus ovdinibus hic ordo superior qui obedien-
tiam exhibebat, et habehat lorquem auveam, et ma-
fesso, respondit : c Iterum adhuc surge. i Cum au-
tein fratev se frequenler sun-exisse et fvequenter jorem gloviampvascseteris possidebat. Dicit autem
senex ei qui sibi hoc in exstasi demonstrabat:
cecidisse narraret, eo.iem vero senex ulehatur ser-
« Quare hic ordo quartus majorem casteris gloriam
mone, exclamans : . Ne desistas surgendo. . Cui habet?
fratev ait : t Usquequo possum surgere, paler, i Ille autem respondit ei dicens : « Quia isti
alii omnes habent aliquam requiem ad implendas
explana. » Senex dixit: « Usquequo aut in bono
voluntates [adimplendo quamvis in bonis
opere, aut in malo deprehensus [depressus] occum- proprias
has. In quo enim opere fuerit homo depvehensus operibus proprias, etc.]. Hic ergo qui obedientiam
excrcet omnes voluntates relinquens, totus pendet
[depvessus] in eo judicabituv.
in voluntate patris jubeniis, et ideo majorem gio-
CAP. 67. — Qttod juslttm sit Dei Iwmini, quod se
reprehendul. Ex dicth Phnenh cujusdam ere- riam prse caeteris est sortitus.
tnitw. CAP. ,70. — De illis qui ex induslria peccani, ct
Quidam fraler reqnisivit abbatem Pimenem, di- promittunt sibi quamdam hnpunitatem peccandi]
 p. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 880
87q
l atgitionem eleemosynarutn. Esc concilio _i bus sacris iiivenerit, aut quod iili seeundum sancta-
_pj-opfei' rum Scripturarum aiictorilatem, el eccleslasticam
Cabiiknenst^cap, 56 (cofic. Cabll. n).
'Bed nec hoc prseterenndum pulaviinus quod qui- consuctudinem rectius visum fuerit. Si ergo medici
dam ex industria peccantes, propier eleemosynarum qui corporihus medicinam inferre" conantur, nequa-
largitionem quamdam sibi promittunt imjiunilatem. quam, propter personas cujuslibet aeceptiouem, his
: quos sanare cupinnt cauieiio, aut. terro, auf duris
Eleemosyna enim ex&inguit ;peccata, juxfa iilud
Ignem ardentem exsiinguit aqiia, et eleemosyna aliis quibuslibel rebus parcunl, nrullo magis hisob-
exstingtiit peccala (Eccli. m), sedea quae aul neces- servandum est qui non corjiorum, sed aiiimarum
«itale, aut casu, aut qualibet iiunt fragiliiale. Ea medici existunt. Nequeenini pensanda est posnilen-
veroquseex induslriaad^ujuslibet libidincm explen- tia quantitale temporis, sed ardore meniis et mor-
dara idcirco nunt, ul eleemosynis redimaniuv, ne- lificatione eorporls. Cor aufem contriium et kitmilia-
.guaquam eis redimi possunt, quia qui hoc perpe- tum Deus non despicit (Psat. L).
— De iilts qui peccata sua sine condigna
ttranf, videnlur Deum mercede conducere, ut eis CAP. 74.
liceat. Non idcirco pec- pwnitentia sibt relaxari arbilranlut; Ex diclis
timpune peccare ergo quis
Attgust.
care dehet, ut eleemosynam faciat, sed ideo eleemo-
facere debel, quia peecavit. Mentera enim et R Quisquis ergo malorum operum sine condigna
synam quemquam vcniam a Deo percipere posse
libido liaxit ad culpam, afuietio et cou- posnitentia
corpus quse
trif.o debet reducerc ad veniam. ilixerit, penitus erral, et cum deceptus alios dcr.ipere
festinat, duplici noxa constringitur, hoc est, proprii
CAP. 71.—De kis qui peracta pwnitentia ad pristina erroris et alienas deceplionis.
redeunt volutabra. Ex decrelh Siricii papm, cap.
10 (ep. i ad Himerium, ep. c. 5). CAP. 7S. — Quod tandin laborare quhque debcat,
De his vero non incon- dottec possideat Christum. Exdiclis Gtv.goiti.
(55, q. 2, c. De kis vero.)
dileclio lua sedera credidit consu- Usque tunc laborare debet homo, usquequo pos-
grue aposlolicam sideal Christum. Qui aulem semel illum adrptus
lendam, qui, acta posnitentia, tanquam canes ac sues
ad vomitus pristinos et ad volulabra redeuntcs fueril, j'am non laboret. Perfailtil lamen Dominus
// Petr. et militise et laborare eleclos >-suos,ut rememorent tribulationtim
(Prov. xxvi; n), cingulum,
ludicras voluptates, el uova conjugia, et inhibitos labores, unde semetipsos custodiant, timentes ne
tanlos labores amillant. Nam et filios Israti idco
denuo appeliere concubilus, quovum professam in-
Deus per desertum quadraginta annis circumdtixit,
eonliiienliam genevati post absolutionem filii pvodi-
devunt. De quibus quia jam suffugium non habent ut, rememoralis tribulationibus, non redirenl rc-
trorsum.
posnifendi, id duximus decevnendum, ut sola intva Q CAP, 76. — Ut nullus episcopus seu
Ecclesiam fidelibus ovatione jungantur. Sacvasmi- presbyter alte-
rins pwnitentem sine lilleris sui ephcopi suscipiul.
nisleriovum celebritati (quamvis non mereantur) Ex ephlola Felicis papw, cap. 2 (5 ep. decretalh,
intersint: a Dominicas aulem mensas convivio segre- c.6).
gentur, ul hac saltem districlione correcti, et ipsi Curandum vero maxime, el omni cautela provi-
sua errata castigent, et aliis exemplnm tribuant, dendum, iie quis fratrum coepiscoporumque nostro-
quatenus ab obscosnis cupiditaiibus retrahantur; rum, aut etiam presbyterorum jm alterius civitate,
quihus tamen, quoniam carnali fragilitate cecide- vel dioecesi pcenitentem, vel sub manu positum sa-
vunt, viatico munere cum ad Dominum cceperint cerdolis, auteum qui reconcilialum se esse dixit,
profleisci, per communionis graliam volumus sub- sine episcopi vel presbyteri testimonio et iitteris, ad
veniri. Quam fovmamel circa mulieres, quas se post cujus perlinel parosciamj suscipiat.
posnitentiam talibus pollutiouibus devinxerunt, ser- CAP. 77. — Quod pwnitentes secundum canones, nisi
vandam esse censemus. peracta pwnilentia, communicare non debeunt. E.v
dictis Pii papm, cap. 10.
CAP. 72. —Depwnilente femina, quw, defuncto viro, Pcenitentes non debent communicare ante con-
alirnubere prwsumpserit. Ex cencilio H Arelatensi,
cdp. o(cap. 21). n summationem posnitenliaj.
Pasniteutes feminse, quse defunctis viris aliis nu- CAP.78. — Quod pro eiknico et publicano sil kaben-
dus, qui pro peccalo commhso pwnjtere noluerit.
beve prassumpserint, vel suspecta vel interdicta fa- Ex diclisAugust.
miliaritate cum extraneo -.ixevint, cumeodem ab (26, q. 7, c. Ercja eum.) Erga eum qui pro pec-
Ecclesias liminibus arceantur. Hsec etiam de viris in cato commisso non posnitet, tales esse debemus,
poeniteiilia positis placuit observari. sicul Dominus praecejiit dicens : Sil libi sicut etkni-
CAP.75. — Quod in danda pwnitentia nulla sit per- etts et publicanus (Mattk. xvin). Et sicut Aposlolus
sonarum acceplio. ExconcilionCabilton., cap. 54, jubel: Subtrahite vos, inquit, «6 oiiMitfraire inordi-
cui interfuit Carolus rex. nate ambulanle, et non secundum traditionem quam
Quia igitur, Apostolo teste, non est personarum tradidi vobis (// Thes. m).
acceptio apud Deum, et in omnibtts judiciis ea\enda CAP. 79. — Quod a tictth se abstinere debeat, qui
est (Rom. n ; Ephes. vi; Coh ni; Acf. x), multo illhila se coinmhisse meminerit. Ex dicth Gregorii
magis in hoc pcenitenlias judicio prsecaveri debet, papw (hom. 20).
ut nullus sacevdolum unquam aut gvatia, aut odio ., Qui seillicita meminit comroisisse, a licitis etiam
alicujus personas secus judicef quam quod incanoni- studeat abstinere, ouatenus per hoc conditori suo
881 DECRETI PARS XV. — DE POENITENTIA, ETC. 882
satisfaciat, iit qui commisit prohibita, sibimetipsi A CAP.86. — De clericis qui corporali dcticto delin-
abseindere debeat etiam concessa. quttnt, si restaurari possint. Ex cpistola Isidori ad
CAP. 80. — Quod nulli posl pwnitenliw aclionem ad Masonem.
militiam swcutarcm redire liceat. Ex ephtola Leo- (152) Nulla esl in liujusmodi sententiis decretorura
nis papw, cap. 25 (ep. 92, c. 10 De pwniten.). diversitas intrlligenda, quod alibi legitur in lapsu
(Dist. 5, c. Conlrarium vero.) Contrarium est corporali restaurandum honovis gvadum post pos-
omiiino ecciesiaslicis regulis post posnitentise actio- iiitentiam,alibi post hujusmodi delictum nequaquam
iif-mredirc ad militiara ssecularera, cum Apostolus vepavanduni pviovis ovdinis merilum. Hascenim di-
dicat: Nemo mililans Deo implicat se swcularibus versitas hoc modo dislinguilur. Illos enim ad pristi-
negolih (II Tim. n). Unde non est liber a laqueis nos ollicii gradiis redire prasccpit canon, quos posni-
diaboli, qui se militias mundanas voluerit impli- tenliae praeeesserit satisfactio, vel digna peccatoruni
care. confessio. At conlra hi qui neque a vitio corporis e-
CAP.81. — De eadem re. Ex concilio n Arelatensi, mendantur, et hoc ipsum carnaledelictum quod admi t-
cap. 5 (cap. 2). tunl,etiam vindicarequadam superstitiosatenteritate
(Dht. 50, c. Hi qui.) Hi qui post sanctas reli- nilunlur, nec gradum utique honoris, nec gratiam
gionis [Si qui post sanclum religionis, etc.] propo- jj cominunionis recipianl.
silum apostatant, et ad saeculuni redeunt, et post- CAP.87. — De his qui altario Dei serviunt, si subilo
modum posr.itenliae remedia non vcquirunt, com- fienda carnh fragililate corruerint. Ex^conc Iler-
muiiioncm non accipianl sine poenilenlia, quos etiam densi, cap. S.
jubemus ad elevicatus ofricium non admilti, et qui- (Dhl. S0 ef 15 c. Ili qui allario.) Hi qui altario Dei
cunque ille est, posl posnitentiam habilum sascula- serviunt, si subilo flenda carnis fragililate corrue-
rem non prsesumal. Quod si praesumpserit, alienus rint, et Domino resjiicieiile digne posiiiluerint, ila ut
ah Ecclesia habeatur. niortificato corpore, cordis contviti sacrificium Deo
CAP.82.—Quod nullus rcligiosus el sanclus carcat offerant, maneat in potestate pontilicis vel veraciter
peccalo. Ex dicih Augusl. (De eccles. doym., affliclos non diu suspendere, ve! desidiosos prolixia-
. c. 86). re fempore ab Ecclesias corpore segregare. Ila lanien
Nullus sanclus et justus caret peccato, nec ta- ut sic ofliciorum suorum loca recipiant, ne possint
men ex hoc desinit csse juslus, vel sanctus, cum af- ad altiora oflicia ullerius promoveri. Quod si ite-
feclu trneat sanclitatem. Non enim naturas viribus, rato, velul canes, ad vomitum reversi fuerint, etvelut
sed proposili adjumento pev gratiam Dei acquirimus sues, in volutabris immei'«i fuerint (Prov. xxvi; //
sanelitalem, cl ideo veraciter se omnes sancli pro- Pel. n), non solum dignilateoflicii careant, sed e'tiam
iiunliani peccatores, quia in veritale habcnl quod k sanctain coromunionem non nisi in cxitu peici-
plaiigant, et si non reprehensione conscienliaj, pianl.
certe inutabiliiate et mobililate prasvaricatricis na- CAP.88. — Qttod conjvgati in Quadragesima absti*
tUViC. nere debeanl ab uxoribus. Ex conc Eliberitano, c. 5
CAP.85. — Quod pwnitentes a conviviis et ornamen- (in fragm.).
th abstinere dcbeant. Ex dccrelis Lucii papw, Qui in Quadragesima ante Paseiia eognoverit
cap. S. uxorem suam, et noluerit abstinere ab ea, unum
Quod posiiilenles a eonviviis el ornamenlis atque aiinum posniteat, aut pretium videlicel 25 solidorura
?ib:i veste abslinere debeant, cl discordes pellantuv ad Ecclesiam tribuat, aut pauperibus diyidal. Si per
ab ecclesia donec ail pacem redeant. ebrietatcm et sine consueludine acciderit, 40 dies
CAP.81.— Ul presbyler pmnitenles non reconcttiet, poenileat.
nisi episcopus suus jubeat. Ex concilio Africano, — De iblis qui in Qttadragcsimm diebus car-
50 et-Cartk. m, c CAP.89_
cap. (cap. 10, 52). nem manducare prwsumunt. Ex couc Tolet. vm,
(2G, q. 6, c. Presbyter.) Ut presbyler non intev- cap^ 9_.
logato [inconsullo, orig.] episeopo non reconcilici Quieunque slve inevitabili necessilale atque fragi-
pa-nitentem, nisi, absentia episcopi, necessilate D lilate, et evidenti languore scu ctiam impossibilitate
conipellenle. ajtalis, diebus Quadragesimas esum carnium alten-
C*P. 85. — Quod ordinali in gravioribus peccath tare prsesumpserit, non solum veus erii resurre-
deprekcnsi, nou manus iinposilionem, ut laici, ctionis
accipere debcaul. Ex concilio v Carthaginensi, Dominicse, verum eliain alieniis ab ejusdeni
Ltip. XXVII. diei sancla communione. Et hoc illi cumuletur ad'
(Disf. 50, c. Confirmatum est.) Ilem confirma- poeiiaiu , ut in ipsius anni circulo ab omni esu
tum est ut si quando presbyteri vel diaconi in ali- carnium abslincat, quia sacris diebus absiinenli_B
quj graviore culpa convicti fuerint, qua eos a mi- disciplinam oblilus cst.
nislcrio necesse sit removevi, non eis manus lan- CAP.90. — De fralre peccante non ad mortem. E%
quam poenilenlibus, vel tanquam fidelibus laicis im- Ephlola Joxinuh evangelistm (I Joan. y),
ponatur,nequeunquam permillendum 'ut rebaptizali Qui scit fratrcm suum peccare non ad morlem,
aii clericatus graduin promoveantur. postulet pro eo, et dabif ei vitam Deus. Si quis
-
(152) llabelur supra c. 57, el citatur disl. 50, __.on_t.iosaacla.
 ' S8i
m D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI
asque ad movlem peccat, quia est peccatum usque A viva occidanlur pvius, sed poveis elcanihus dentuv.
sd movtem, non pro eo dico ut quis voget. Aves vevo, et animalia castera, si in retibus slvangu-
CAP.91: — Quod difficile sil graviler peccanti_ sub lantuv, non sunl comedenda, ucc si oppresserit acci-
gradte, tnanere in gradu. Ex diclis Hieronymi. piler, et si sic mortua inveniunlur, quia in Actibus
Quicunque dignitatero gvadus divini non custo- apostolorum prascipitur ahstinere a fornicatione, a
diunt, contenti fiant animam salvave. Revcvlr enim sanguine suffocato, et-idololatria (Acf. xv).
tn eum graduiu in quo antea fuerant difficile est. CAP. 98. — De avibus si homincm occiderint, Ilem
CAP.92. — De eadem re. Ilem ejusdem. ejusdem.
Qui suh gradu peccat, dcbet excoramunicari, Apes si occidunt hominem, ipsae quoque occidi fc-
quia magna est dignitas hujus nominis. Tamen po- stinentur, mel tamen manducetur.
test redimere animam suam post posnitenliam; ad CAP.99. — De porcis et gallhih, si sanguinem ko-
minis comederinl. Item ejttsdem.
pviorem enim gradum vcnire difflcileest.
CAP.95. •—De eadem re. Ex dictis Auijuslini. Si porri vel gallinae sangtiinem hominis comedunt,
sub cecidil contentus mox occidantur, et intralia projiciantur, et csetera
Qui gradu post posuitentiam, non
fiat baptizave, comniunionem dave intivmis, et alla- caro manducetur. Si autem lardatur. occisio,
rio tantummodo ministrave. J5 comedatur. Si aulem cadavera Iacevavevinl movluo-
CAP.94. — De eadem re. Ex diclis Isidori. rum, macerentuv, et post anni civculumcomedaiHuv.
iuterfi-
Isidovus in angelo Ephesi pvseposilo(Apoc u) sa- Siautem povci occiderint hominem, stalim
eerdotem ostendit, juxta Malachiam qui dicit: Labia ciantur et sepeliantur.
— De illis qui carnem immundam vei
sacerdoth cusiodiunt scienliatn, et iegem reqnirunl ex CAP.100. 'merticinam comeduut. Item ejusclem.
ere ejus,quiaangelus Dominiexercituum esi (Mcd.n). raariducat carnemimmundam, autmorticinam,
in- Qiii
Candelabrum enim sacevdotis, quia chavismata aut dilaceralam a hesliis, 40 dies posnileat. Si enim
tclliguntuv honovis, tunc penitus juxta Joannem mo-
necessitate famis contingit, multo lerius est.
veluv, quando post delicta, neglecla posnitentia, ad- CAP. 101. — De illh qui cibum immnnda manu la-
missa sceleva non deflentuv. Non enim dicit quia ctutn comederint, vel si canis, aut aliquod unimal
eecidisti, movebocandelabvum luum; sed, nisi pos- immnndum cibum leligerit. Item ejttsdem.
nitentiam egevis, mo\eho candelabvum tuum. Quod si casu quis immunda manu cibum tangil,
CAP. 95. — Qttod post 7 annos pwnilenlem sacerdo- vel si canis vel pilax, aut catus, musve aut anima^
lem censura canonum in pristinum stalum remeare immundum sanguinem bominis edit, non nocet. Et
prwcipial. Item Isidoms. qui pro necessitate famis manducal animal quod im-
Canomira censura post seplem annos veraeave p.
pos- mundum videtur, vel avem, vel besliam, rnisericor-
nitentcm sacerdotem in statum piislinum pvsecipit, ditev
posniteat.
non cxplrtione propvii avbitvii, sed poiius ex senten- CAP.102. — De illis imintimlo
qtti sanguine aliquo
tia dirini judicii. Nam legiiuv quia Maria soror potlnuntur. Item ejttsdem.
Aaron prophelissa dum obtrectationis adversus Qui sauguine, vel quocunque immundo polluilur,
Moysen incurvisset delictum, illico sligmate lepras si nescit qui manducaf, leve est. Si aulem scil, paj-
percussa esi. Cumquepelissel Moysen [Moyses], ut niteat juxta modum pollutionis.
emundaretur, Dominus jvrsecepit eam e.Uva easlra CAP. 105. — De iltis qtti sangtthtem aut semenbibe-
egredi septem diebus, et posl emundationem rursus rint. Item ejusdem.
eam castris reverti (Num. xn). Maria ergo soror Qui sanguinem aut semc-i biberit pio- aliqua re,
Aaron raro intelligilur sacerdolis, quas dum su- tres annos posniteat.
perbise dedila, sordidissimiscovvuplionum maculatuv CAP. 104. — De piscibus tnorlnis in finmine inventh.
evvovibus, movetuv extva castva seiitem diebus, id Item ejusdem.
est a collegio sanclse Ecclesias septem annis pvoji- Piscis mortuus in flumine inventus, non cst eden-
ciatuv, quihus post emendationem vitiovum [vitas] , dus, quia non estvenatio hominis. Si vero piscando
Sxpletis, loci, sive pvisfmse digoilatis recipial me- (acius fuerit, et ipso die inventus fuerit, qui non haj"
vitum. sitat, manducet; qui autem duhilat, non manducet.
CAP. 96. — De itlis cnti scabiem aut vermicttlos co- CAP. 105. — Dc clericis qui a dmmotiiovexanlut; E%
medunt, vet urinam bibunl. Ex Pwnilentiali Bedw. conctlio Atirelianensi, cap. 6.
Qui coroedit seabiem aut vevmiculos qui pedicuh Si quis clericus vexatus fucril a dasmonio, decem
dicuntuv, veluvinam bibit, sivestevcovacomedil, si annos posniteat, et inter audieutes sit, et ad sacros
Infantes sunt vel puevi, vapulent; si in vivili sstate, ordines non adducatur. Si bene egerit, et per Dei
septem dies posnUeant, et htrique cum impobitione gratiam [misericordiam] liberatus fuevit, sit in veli-
nianus cpiscopi sanentur. quis officiis ecclesiasticis.
CAP. 97. — De illis qui anhnalia a bestiis dilace- CAP. 106. — De ttlis qni parentum konoremnonser-
rata, vet laqiteh slrangulaia comedunl. Es> Pwni- vant.Ex Pwnitentiali Romano.
tentiali Tkeodori. Si quis inhonovavevit patvem aut matvem, tres an-
Animalia quas a lupis seu a canibus lacerantuv, nos posniteat. Quod si manum levaverit, aut percus-
nop sunt comedenda, nec cevvus ncc capveus, si serit, septem annos poeniteat.
HDVtui iincnti fuevini, nisi fovte ab bomine adhuc GAP. 107. — Quod pwnitenli ntdla negolia cscer*
 885 DECRETI PARS XV. — DE FOENITENTIA, ETC. 888
cere conveniat. Ex decreth Leonis papw (ep. 91, c. A sui, quandiu ille infivmus est, et postea 40ddiespoa-
9, Be pwnit.). niteat in pane et aqua.
(Dht. 5, c. Qttalitas.) Qualitas lucvi negotiantem ^CAP. 114. — De eadem re. Ex Pwnilentudi Bcdw.
~
aut excusat, aut arguit, quia esl honestus qu.estus, Qui ictum proximo dederit, et non iiocueiit, tres
et turpis. Verumtamen posnitenti ulilius est dispen- dies poeniteat in paue et aqua. Si clericus, annuni
diapati, quam peviculis negotialionis obstvingi. Quia vel dimidium. Siquis alicui quodlibet memlirum vo-,
difiicile est inter ementis vendenlisque commercium lunlate sua [voluntarie] truncaverit, trcs annos poe-|
non intervenire peccatum. niteat, unum ex his in pane et aqua. Parvuli invicem
CAP. 108. — Ut sacerdotes nulli pcenitentiaminjun- se percutientes, tves dies. Si vevo adolescentes, "vi-
gant ex corde, sed aucloritate. Ex concil. Magun- ginti dies posniteant.
iiensi, cap. 24. 11S. — De illh qui ducatutn prmstant, el de-
Omnibus his aclis venfilata est ratio posnitenlias, CAP.
prmdatores super Ckristianos ducunt. Ex Pwniten-
ut sacerdotes cerlius intelligerent quomodo con- licdi Romano.
fessiones reeipeve, et posnitentiam seeundum cano- Si quis prsebet ducalum super Chvistianos, ut de-
niGam institutionem poenitentihus debevent indi- pvasdentuv, et non accidevit stvages Chvistiano-
cave [indiceve]. B rum, tres annos posniteat. Sin vero ej'ectis [abje« -
CAP. 109. — Ul unusquhque presbyter oclo princi- ctis] Dirmis usque ad mortem mundo moriuus vi-
paiia vitia per ordinem sciat. Ex eodem conc. vat.
cap. 5. CAP. 116. — De illis qtti per amorem venefwi fiunU
Ventilata est ratio octo principalium vitiorum, ut Ex pwniteniicdi Theodori.
unusquisque preshyter diversitalem illorum sciat, et Si quis per amorem veneficus fit, et neminem per-
ab illis, Domino auxilianle, se inlelligat custodire, et diderit, si clericus est, unum annum posniteat in
aliis prasdicare. paneetaqua; si subdiaconus, duos; si diaconus,
CAP. 110. — Ut sacerdotes diligenter examinenl con- tres, unum ex his in pane et aqua. Et laicus dimi-
fiteniinm peccata. Ex eodem, cap. 6. ditmi annum pcenileal, maxime si pef hoc mulie-
Ut episcopi el presbyteri examinent qualiler con- ris partum deceperit qitisque, tres annos unusquis-
fttentibus peccala dij"u.dicent,et lempus posnitentiae que superaugeal in pane et aqua, ne homicidii rcus
consiitaant. sit.
C.«P. 111. — Ut singtdi presbyleri capiiuta auctori- — De illh qui kmrelich nescientes se in
CAP. 117.
taliva habeant ad succurrendum pwnilenlibus. Ex aiiqttibus commiscucrint. 'Ex decr. Eutychiani
eodetn, cap. 5J6. papm.
Ut unusquisque presbytev capitula habeat de ma- Si quis dederit vel acceperit communionem de
jovihus et minoribus vitiis, per quae cognoscere va- manu hserctici, et nescit quod catholica Ecclesia con-
ieat, vel prsedicare subditis, ut caveant ab insidiis tradicit, postea inlelligens, annum intrgrum posni-
diaboli. teat. Si autem scil, et neglexerit, et poslea posuilen-
CAP. 112. — De presbyleris qui \culpas peccanlhtm liam egerit, decem annos pceniteat; ,alii judirantse-
reticenl vel minus digne pwniientes ad reconcilia- ptem, et humanius
lionem adducunl. Ex decr. Alexandri l popw (ad quinqtie annos posnileat. Si quis
calc decret.) permiserit hsereiicum missam celebrare in Eccle-
Ut nemo preshyterorum xenium, vel q.uodcunque sia eatholica, et nescit, quadraginta dies posniteat;
emolumeutuni temporale, imo detrimenlum spiri- si pro reverentia ejus, annum integvum posniteat; s*,
luale a quocttnque -publice [publico vel, orig.] pec- pro damnalioiie Ecclesise catholicas et consueludinis
cante, vel incesluoso accipiat, ut episcopo vel mini- Romanorum, projiciatur ab Ecclesia sieul hajrelieus,
slris ejus pectatum illius reticeat, nec pro respectu nisi haheat posnitentiam. Si habuerit dccem annos
cujusque personse, attt consanguinitatis, vel familia- posniteal. Si recesseritab Ecclesia calholica, incon-
. rilatis alienis coramunieans peccatis hoc episcopo gregationem hsereticorum, et aliis persuaserit, et
innotescere detrectet, nec a quoifuam posnitente aut D postea posnitentiam egerit, duodecim annos posniteat,
gratiam, aul favorem aut munus suscipere prassu- quatuor annos exlra ecclesiam, et sex .inler audito-
mat, aut minus digne pasnitentem ad reconciiiatio- res, et duos adhuc exlra communionem. De his in
nem adducat, et ei testimonium reconciliationis fe- canone dicitur, ut decimo anno communionem sine
rat, vel quocunque livore alium quemlibet dignius oblalione recipiant. Si episcopus aut abbas jubet
posnitenlem a reconciliatione removeat, qtiia hoc mo..acho suo pro hasreticis mortuis missas cantare,
Simoniacum, et Deo el hominibus contrarium ebt. non licet, et non exjiedit obedire eis. Si presbytero
et alius recitave-
CAP. 115. — De illis qui iruncationes tnembrorum contigerit ubi missam cpnlaverit,
fecerint. Ex Pwnileiiiiali Romano. rit nomina mortuorum, ct simul nominaverit liajre-
Qu' perrixam, ictu, debilem vel deformem homi- ticos cum calholicis, si post missam intellexevif,
nem fecerit, reddal impensas medici, et medium an- • Iiebdoinada poeniteat; si frequenler fecerit, annuni
nnm posniteat. Si non hahuerit unde reddat, unum integruni posniteat. Si quis autem pro morte hsers-
annum pasnileat. Si laicus per dolum sanguinem tici missam ordinavevit, et pro religione sua ^jas"
effuderil, reddat illi lanlum quantum noeuit, et si reliquias ibi tenuerit, el nescit differentiain catho-
aen habet uude reddat, sohat in opera pvOximi, Hcasfhiei, et postea intellexerit, ijojuileiitianique ege-
887 . D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOIT • 888
rit, reliquias ibi debet igne concremare, et annum A debeant. Ex cticlis Gregoiii (Augusl. lib. De cur.
posniteat. Si autem scit et neglexerit, posnitentia pro mort., e.2).
commotus decem annos posniteat. Si quis afide ca- Animse defunctovum quatuor modis solvunlur,
tholica discesserit sine ulla necessitate, el postea ex aut oblationibus sacerdotum, aut precibus saucto-
toto animo posnitentiam acceperit, tres annos extra rum, aut charorum elcemosynis, aut j"ejunio cogna-
ecclesiam, id est, inter audientes, juxla Nicasnum torum.
concilium (cap. 11), septem annos in eeclesiis inter CAP. I2S. — De nulriendis infirmh. Ex diclis Hie-
poenitentes, et duos annos adbuc extra communio- ronymi.
Nutiire infirmos et fovere Christum nihil interest.
nem posniteat. Nutriendus eniro est infirraus, quia Christus infir-
CAP. 118. — /)e illis qui comedunl aul bibunl ab im- mum se esse
mttndh animalibus laclum vel inlinclum. Ex Pw- profitetur (Mattk. xxv).
mlentiuli Romano. CAP. 126. — Quod non noccant maia prmterita, si
JJOJIplaceanl prwseniia. Ex dictis Attgusiini.
Qui comedit \elbibit intinclum a familiari bestia,
id est cane vel catto, et scit, cenlum psalraos can- Non nocenl mala prajterita, si non placeant prae-
tet. Si nescit, duos dies jejunet; vel si redimere vo- sentia, prsecipue si mullis eleemosynis sint expiata.
CAP. 127. — De illh qtti kospiles recipere neglexc-
luerit, quinquaginla psalmos cantet. Qui dederit ali- B rinf. Ex Pwnitenliali Romano.
eui liquorem, in quo mus, vel muslela morlua in- Quicunque bospiles non recipit in domo sua, sic-
venta sunt, si laicus esl, septem dies posniteat. Si ul Dorainus et proplerlioc regna ccelorum
prsecepit,
in cosnobiis contigerit, trecentos psalmos canlet.
promisil (ibid.), quanto tempove hospilibus hnma-
Qui poslea noverit quod talem polum biberit, cen- nitatem denegavit, et mandala evangelicajuxla pos-
tum quinquaginta psalmos cantel. Si c.uis semico- sihilitatem suam non adimplevit, nec pedes lavii,
clum comederit inseius, tres dies jiosniteal, vel nec
eleemosynam dedit, tanto teropore pleniter in
Psalterium cantel, sciens autem scptem dies posni- et aqua, si non emendet, pocnileaf.
Pro pane
teat. modico furlo 20 dies posuiteat, qui esl 20
CAP. 128. — Ul clerici superflua pauperibus eregent.
annovuni. Puev qui est decein annovum, aliquid fuvti Ex Pmnitentiali Romano.
faciens, septem dies pceniteat. Si quis tinxevit ma- Clerieus hahens superflua, donet ea pauperibus.
num in aliquo cibo liquido, et non idonea manu, Sin autem, post posniteat tempore quo vivat, in
100 palmatis emendetuv. Si in favina, aut in aliquo contritione, et in
poenitentia remotus vivat.
cibo sicco, aut in pulle, aut in lacle coagulato nms CAP.129. — De illo
qui alictti fratri stittm impttiat
vel mustela movtua inveniuntuv, <juod in eivcuitu peccatum, prhisquam seorsum eum arguerit. Jlcm
cjus est, lolum pvojicietuv fovas, quod veliquum est' g ex eodem.
manducetur. Qui peccalum imputando fratri imponif, pvius-
CAP. 119. — Quod diabolus inlcrnas cogiialioncs quam seorsum arguat eum, satisfaciens ei, tres dies
animm non videat, sed ex motu quandoque corporis posniteat.
intelligat.ExdiclisAugusl. (Deeccles.dogm., c.81). CAP. 150. — De iltis qui diu reiicent veccata. Ex
Internas animas cogitationes diabolum non videre
pwnitenliali Bedm.
cerfssimum est, motu vero has corporis ah illo et Sciendum vevo est, quanlo quis tempore mora-
affectionura indiciis colligi, experimento didicirnus; tur in peccatis, lanlo ei aiigenda [agenda] est posni-
secrela autem cordis solus ille novit, ad quem tentia.
dicitur : Tu solus nasti corda fiiiorum Iwminum CAP. 151. — De illo
qiti aliquem in ira percusserit.
(II Par. vi). Ex concilio Rotlwniagensi, cap. 9.
CAI>.120. — De eadem re. Ilem ejusdcm (ibid., Si quis alium pev ivam pevcusscrit, et sanguinera
c. 82). efTuderil; si laicus est, 20 dies posniteal; cleri-
Non omnes roalse cogilationes nostras semper dia- cus, 50. Illi autem qui gradum habent, amplius com-
boli instinetu excitantur, sed aliquoties ex noslri pclli debent. Diaconus, sex mcnses; presbyfer, unutn
arbitrii motu emergunt; bonse aulem cogilaliones O annum; episcopus, duos annos el sex menses.
semper a Deo sunl. CAP. 152. — /)e i//is qui ad ferietidum kominem snr-
CAP.121. — De illis qui alios in culpa sua defcndere rexerint, volcnlcs ettm occiderc, std non poluerunl.
nituntur. Ilent ex diclis ejusdem. Ex Pwnileniiali Romano.
Reos sanguinis non defendal Ecclesia, ne eflu- Qui ad feriendum homiiiem surrexerit, \olens
sionis sanguinis pavticeps fiat. eum occidere, trcs hebdomadas pcenitcat. Si elerirus
CAP,122. — Dc eadem re. Ex decrelh Eusebii papcu, fuerit, 6 menses. Quod si vulneraverit, 40 dies pois-
cap. 15. niteat. Si clericus, clevicum, annum lotum; sed ei
Ut qui alium in culpa sua defendere vel excusare
excommuiiicelur pccuniam pvo modo\ulnevis cui inflixit tvibuat.
nitilur, — De illis qui reiicuerhtl pcccatum fratris,
CAP. 125. — Ut pmnitenlia conjugalis, non nisi ex CAP. 155.
consensu detut; Ex concilio Arelalensi n, cap. 6 quod esl ad mortem. Ex Pwnilentiali Tkeodori.
(cap. 22). Qui veticuevitldeliclum fvatvis quod est usque ad
Poenilentiaiii conjugalis non nisi exMjonsensudan- movtem (/ Joannis v), neque eum corripuerit, juxl?
dam. vegulam evangelicam, pviroo intcr se et ipsum so
CAP, 124. — Quot inodis animm defunctorum soan lum, deinde intev alios, deinde ad Ecclesiaro culjiau
 889 DECRETI PARS XV, — DE POENITENTlA, ETC. 890
referens (Matlh. xvm), si necesse fuerit, et quanto Anonpeccet (III Rcg vm; II Paiat. Vi; Ecclc.VU)*.'
tempore fuit, tanto posnitcat. El in libro S. Job : In manu omnis hominis sigimm,
CAP.154. — Quod non licel diacono pwnilenliatn dare ut sciat omnis homo iiifirmilalem suam (Job xxxvn).
alicui. Ex Pwnitenliuli Rotnano. Unde etiam Daniel sanctus et juslus cum in oratione
Non licet diacono alicui dare posnitentiam, sed pluraliler dicerel : Pcccavimus, ittiquitatem fechnus
episcopus aut presbyter dare debel. (Dan. ix), et cselera quae ibi veraciter et humiliter
CAP.155. — Ut pwnitentia quw dilala esl, cttm pe- confitetur, ne pularetur (quemadmodum quidani.
tita ftterit, non denegetur. Ex decreth Leoms papw, sentiunl), hoc non de suis, sed de populi sui polius
cap. 21 (ep. 92, c. 7, De pmniten.). dixisse peccalis, postea dixit : Cum orarem el confi-
(Dist. I, c. Pwnilcnlia quw.) Dissimulatio hasc po -
tercr peccata mea, et peccata populi tnei Domino Deo
test non de contemptu esse remedii, sed de melu tneo noluit peccala noslra diccre, sed populi
(ibid.),
gravius delinquendi. Unde posnitcntia cjuas dilala sui dixit etsua, quoniam futuros istos, qui tam male
esl, cum sludiosius petita fuerit, non negetur, ut intelligerent, lanquam prophela, prsevidil.
quoquo modo ad indulgenlise medicinam aiiima vul- CAP. 159. — /)e j'//is qui se affligunt de obiltt ckaro-
nerata pervenial.' i. rum. Ex ephtota Anaslasii 1 papw, Neriano nobi-
CAP.156. — De illh qui despiciunl eos, qui fidetiter r. lissimo viro direcla.
agapas fecerint. Ex concilio Gangrensi, cap, 11. Nos aulem qui novimus, qui hoc credimus et do-
(Dist. 42, c. Quis despicit.) Si quis despicit eos cemus, conlvistavi nimiiim de obeiinlibus non dehe-
qui fideliter agapas, id est convivia paupevibus ex- mus, ne quod apud alios pietatis tenet speeiem, hoc
hibent, et propter honorera Domini convocant fra- magis in culpa sil nobis. Nain diffidentise quodam-
trcs, et noluerit communicare hujuscemodi vocalio- modo genus esl, conlva boc ageve quod quisque pvse-
riibus, parvipendens quod gerilur, analhcraa sit. dicalov quasvit [contra quod qtiis. prsed. queiitur.
CAP.157. — De illis qui dicunl se non habere pec- orig.] justiliam amans, dicenle Apostolo : Noluhnus
cata. Ex concilio Africano, cap. 70 (cap. 81, et antem vos ignurare, fralres, de dormicnlibus, ut non
conc Milcv. r. 6). contristemini, stcut et cmieri qui spetn non habent (I
Itein placuit, ut quod ait sanctus Joannes Aposlo- Thess. iv). Hac itaque, frater charissime, vatione
lus : Si dixerhnus quia peccalum non kabemus, nos- perspecta, sludendum nobis est, ut (sicut diximus)
metipsos decipimus, el veritas in nobis non est non de mortuis affligamur, sed affeclum viventibus
(I Joan. i), quisquis sic accipiendum putaverit. ut impendanms, quibus et pietas ad ulililatem, et sit
dicat, pvoptev humililatem opovleve dici nos habcve ad fructum dileclio. Depone ergo, charissimr, mos-
peccatum, non quia veveita est, anathema sit. Se- G rorem, et assume spiritualem fruclum lactitiac, ad
quituvenim apostolus, et adjungit: Si autem con- uliliiatem sanctse Dei Ecclesias, scrvorumque ejus
fessi fuerimus peccata nostra, fidelis esl etjusittsqui profeclum, et vilse huj'us qusecunque sunt spalia
remittat nobh peccata, et mttndet nos ab omni ini- asternis divinisque ofliciis illuslrare conlende, ul qui
quilaie (ibid.). Ubi salis appavet hoc non tantum insignem te prsestitit, reddat sibi per sascula clario-
humiliier, sed etiam veraciter dici. Poterat enim di- rem.
cere aposlolus : Si dixeriraus, non habemus pecca- CAP.140. — De illis qui sibi ipsis volttntarie mor-
tum, nosmelipsos exfoHimus, et humililas in nobis teminferunt. Ex concilio I Bracarensi, cap. 10
non est. Sed cum ait : JVosme.ipsosdecipimus, el ve- (cap. 54).
ritas in nobh non est, satis ostendit eum qui dixerit (25, q. 5, c. Placuit ut ki.) Placuit ut lii qui sibi-
se non habere peccatum, non verura loqui, sed fal- ipsis voluntarie aut per ferrum, aut per venenum,
sum. aut per prascipilium, aut per suspenditim, vel quo-
in libel modo inferunt morlem, nulla pro illis in obla-
C.Ar.158. —Deillis sanclh, qui dicunt Oratione
Deminica : Dimilte nobis debita nostra. Ex eodcm tione commemoralio fiat, neque cum psalmis ad se-
conc. cap. 71 (cap. 81, ef COJJC. Milev. c 7). pulturara «orum cadavera deducantur. Multi enini
Item placuit ul quicunque dixerit in Oratione Do- D sibi hoc per ignorantiam usurparunt. Simililer et de
minica ideo dicere sanctos : Dimilte nobis debita no- his placuit fieii, qui pro suis sceleribus puiiiunlur.
slra (Mailh. VIJ, ut non jiro seipsis hoe dicant, quia CAP.141. —De eademre. Ex concilio Cabilloncnsi,
non est eis necessaria ista petilio, sed pro aliis, qui cap. 5 (Anlisiodor. conc, c 17).
sunt in suo populo peccatores; et ideo non dice«'e Qtiicunqtie se propria volttntate autin aquam de--
unumquemque sanclorum, dimitte mihipeccatamea, jecerit [jactaverit orig.], aut collum ligaverii, aufe.
sed dimilie nobis debita noslra, ut hoc pro aliis po- de arbore prsecipilaverit, aut ferro percusseril, aut
tius quampro sej'ustus petere intelligatur, anatliema cuilibet voluntarie se morti tradiderit, istius oblatio
sit. Sanctus eniin ct juslus crat apostolus Jacobus non recipiatur (paululum variat in orig.). ,
cuin dicebal: In multis offendimus omnes (Jac. m). CAP. 142. — De illis qui cum infidelibus cibum su-
Nam quave additum est, omnes, nisi ut ista sentcn- mere prmsunittnl. Exconc Eliberit{ino,cap.SQ,
lia convenivet ef psalmo, ubi legituv : Non intres in Si vero clericus vel fidelis cum Judseis r.ibum
judicium cttm servo tuo, quia non justificubitur in sumpserit, placuil eum a communione abslinere, ut
conspeclu tuo omnh vivens (Psal. CXLH).Et in ova=- possit emendari.
tioiie sapientissimi Salomonis : Non esl homo qui CAP.*145.—De itlh qui aposlalant, eladidololatriam
 891 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 892
$e convertunt. Ex eodem eonc (id kabel Siricius A nem post parlum, si masculum genuerit, 55 dies
papa ep. 1, c. 5). posniteat; si feminam, 46. Si qua aulera prsesum-
A IjYelum esl etiam quosdam Christianos ad apo- pserit ante lcmpus pr-efinitum ecclesiam intrarc, tot
stasiam (quod dici nefas est) transeuntes et idolo- dies posniteat in pane et aqua, quot ecclesia carere
rum cultu ac saerificiorum conlaminatione profa- debuerat. Qui autem concubuerit cum ea his diebus,
natos, quos a Chvisii covpove et sanguine, quo du- dccem dies poeniteat in pane et aqua.
dutn vedcmpli fuevant venascendo, jubemus abscin- CAP.152. — Quod monachi swctdaribus pwniicnliam
di, et si vesipiscentes fovte aliquando fuevint, ad dare non debeant. Ex concilio Maguntieusi, rff/j.22.
lamenla conversi, his, quandiu vivunt, agenda posni- Liberi non sunt monachi ad daiidaniposnifeiiliam
tentia est, ut in ultimo fine suo reconcilialionis sascularibus.
gratia tribuenda, dicenle Domino : ATo/omorlem CAP.155. — Ut pmnitentes anle peractam pwnilen-
liam non reconcilienlur. Ex eodem concilio,
peccatorh, sed ul converialur et vivat (Ezeck. xvin).
CAP.144. — Deeadem re. Itcmexeodem (conc Are- cap. 25.
lcu. i, c. 25). Non reconcilienlur posnitentes, sl necessitas non
De his qui aposlatant, et raro se ad ecclesiam rc- coegcrit, nisi post actam posnitenliam.
CAP.1S4. — Ul qtti ad confessionemveniunl, primum
prsesenlauf, nec quidem posnitentiam agere quas- R de livore invidiw el avaritia
interrogentur, Ex
ruiit, et postea inlirmitale arrepti, petunl coinmu- Pwnileniiali Theodori.
nioneni, placuit nondandam eis communionem, nisi Sane quia de livore invidise, et de ira, necnon et
revelaverint fidem suam rectam, el egerint [revelave- de avarilia, ut superius digestum est, oriunfurho-
rint, el egerint. Sic codex concilii] dignos fructus pos- micidia, recte (ut arbitvov) censuimus de ipso vitio,
nitenlise. pvimum qualitev sacerdotali judicio canonice penitus
CAP.14S. — De illis qui Ckrisliana mancipia capli- sit corrigcndum jostendere,' ac deinde, seeundum
vavcrint. Ex Pmnitentiali Tkeodori.
ordinem vitiorum, ita remedium subsequaiur quo
Si quis aliquem hominem quolibet ingenio cap-
facilius undecunque posnitens purgari voluerit, sine
tivaverit, aut tvansmisevil, tvibus annis posniteat. dilalione in singulis capilulis invenialur.
CAP. 146. —De illh quidomum, vel areamproximi _ CAP.1SS. — De iltis qui soti Deo
sui incenderint. Ex Pwiiitenliati Romano. peccata sua confi-
tenda esse affirmant. Ex Pwnitentiali Tkeodori
Si quis domum vel aveam cujuscunque volulitavie (el conc Cabit. n, c. 55, De pwnilen.).
igne cremavcrit, sublala vel incensa-omnia restituat, (Disl. 1, c. Qnidam Deo.) Quidam Deo solummodo
et tvibus annis posnitentiam agat. confiteri debere dicunt peccata, ut Grseci; quklara
CAP. 147. — De illh qui libidinose obtrectaverinl Q vero sacerdotibus confitenda esse perccnsent, ut tola
puellum aul mulierein. Ex eodem. sancta Ecclesia. Quod utrumque non sine niagno
Si quis obtvectavevit puellas aut mulievis pectus, fructu intra sanclam fit Ecclesiam, ila duntaxat ut et
vel tuvpilttdinein eavum; si clevicus est, quinque
Dco, qui remissor est peccatorum, confitramur jiec-
dies; si laicus, tves dies posniteat. Monachus vel sa- cata nostra, et hoc el cum David
a divino tale perfeclorum esl,
cevdos minislevio suspensi, si aliquid .dicamus: Delictum meum cognilttm tibi feci, et injtt-
fecevint, 20 dies posniteant. Scviptum esl enim : slitiam meam non abscondi. Dixi : Confdebor adver-
Neque tetigevilis neque ohtvectaveviti3 tuvpitudinem sttm me injuslilias mcas Doinhw, et lu remhhti im-
feminarum.
pietatem peccati mei Sed lamen apo-
CAP.148. — De illis qui in balneo cum mulieribus stoli institulio nobis (Psal. xxxi). ut
se laverint. Ex Pmnilenliali Tkeodori. sequcnda esl, confiteamur
Si quisinhaliieocum mulieribus selavare prassum- alterutrum peccata nostra, et oremus jjro invicem,
ul salvemur (Jac v). Confessio ilaque quaj Deo so!i
pseril, tres dies posniteal,el ulterius non prassumat.
CAP. 149. — De adminhiralione xenodockiw [syno- fil, quod justorura est, peccata purgat. Ea vero qtias
dochias] et dechnw. De eodetn. saccrdoti fil docet qualiter ipsa puvgenlur peccaln.
Si quis xenodochias [synodochias] pauperum ad- Deus namqtie salutis et sanitatis auclor el Iavgilov,
iniiiislral, vel decimas populi susceperit, et si quis D plevumque hanc pvsebet stias polenlise invisibili ad-
exinde vel suis lucris sectandum aliquid subfraxcrit, ministvationem, plevumque medicovum opevalione.
quasi rerimi alienarum invasor, reiis [rerum] dam- CAP.156. — De iltis qui accipiunl pmnitentiam, ct
num rcstiluat, et sub canonico judicio reformetur, plus desiderant temporh conslituti explelionem ,
el agat posiiilentiam annis tribus. Scriptum est qttam peccati remhsionem. Ex Pwniteni. Beclm
(conc. Cabillon. n, c. 55/
enim : Talem dispensatorem Dominus quserit, cjui
Multi (quod non sine dolore dicendum est) in poe-
-sibi de suis nihil usurpel.
nitenlia non tam peccati remissionem quam tempo-
CAP.150. — Ul feminw menstruatm non offerant.
ris constituti exspectaut exjiletionem. Et si earnium
Ut rauliercs menslruo tempore non offerant, nee
et vini usus eis inlerdictus est, mutala non volun-
sanctimoiiiales, ncc Iaicas. Si praesumpserinl, tves
hebdomadas posuiieant. tate, sed ejusdem cibi aut polus perceptione, intaii-
CAP.1S1. — De illis feminh qtim ante mttndum san- tum delieiis suis indulgent ut deliciosius his inter-
gitinem ecclesiam inlraverint, et qttw nupserinl liis dictis aliorum ciborum,vel potionum appetiiu vivere
diebus. Ex Pwnitenticdi Theodori. eognoscantur. Spiritualis autem abstinenlia, quas in
Mulicr quae inlrai ecclesiani antc mundum sahgui- ppenitentibus potissimum vigere debet, quormiidam
 895 . DECRETI PARS XV. — DE PGEMTEKTIA, ETC. 8S4
ciboruir. ac potionum perceptiones [illecebras], et. A dehent, nec illis diebus copulari quandiu gravata
desiderium fugere dehet. Ilie, inquam, magis parci- fucrit uxor, id esl, a quo die filius in utero ntoltim
inonias seivire censendus est, qui sihi non solum feceiil', usqne ad parlum; a partu post 55 dies, si
quarumdam rerum percc-piiones, sed deleclationes filius est; si auiem filia, post 56.
corporis penitus inicrdieit. CAP. 164. — De femina quw filiutn suum sponte
CAP. 187. — Qttod secundu::} canonum el pwni- occiderii. Ex codem.
lenlialtum statuia pwnileniim ciu:::Lwsunt. Ex Si mater filium stium sponte occidevit, 15 annos
conc. Maguniiensi, cap. 20 (Cabilonen. n, c. 37). posnileat, et nunquam mulet, nisi in die Dominico.
Cum igilur orania concilia canonum quas reci- MiiSer aiilem paupevcula si fccevit pvo difficuliate
piuntur sint a saccrdolibus 'egenda el intclligenda, nutviendi, 6 flnuos posnileal.
ct per ea sit eis vivendum el prsedicandum, neces- CAP. 165. — Lk itlis qtti in Dominico die nttpserint.
saiium duximus ut ea quse ad fi-Jein pertinent, et Ex conc. Triburiensi, cap. 51.
ubi de exstirpandis vitiis, et jilantandis virlutibus Si quis nupsevil die ftominico, petal a Deo indul-
scvibituv, liGeab eis evebvolegaluv, etbene iutelli- genliam, et quatuov dies posiulcat.
gatnv et in populo pvasdicetuv. CAP.166. — De illis qui confcssa iterant. Ex con-
CAP.158. — Ut ntdlus injttslas mensttras, ctpondera n cilio Toletano.
injttsta, et a civibus non collaudala,-lucri causa Ea quas frequenti prasvavicalione ilevautur-, fre-
dateprwsttmat. E<ceodemconc. cap. 21. quenti sententia condemnenlur.
Ut mensuvaeet pondeva justa fiant, sicut in divi- CAP.167.-—De pwnilcntia fidelinm, ut confessioeo-
nis legibus sancitum est (Lev. xix; Prov. xi ef xx), rttm non publice fictl. Ex ephtola Lconh papm,
et in capitulavi Dominico continctur, et isie sacev cap. 2 (CJJ.80 adepis. Campan., c 2).
conventus staluit, sic omnibus nobis obsevvave pla- Illam etiam conlra apostolicam regulam prsesum-
cet. Et si quis justas mensuvas et jiista pondera lu- ptionem, quam ntiper agnovi, a quibusdam illicita
.cri causa mittare prsesumpserit, in pane et aqua 20 usurpatione commitli, modis omnibus constituo
dies posniteat. submoveri. De posnilenlia seilicet quse a lidelibus
CAP. 1S9. — De malie quw infantem suum jttxta postttlatur, ne de singulorura gencre peccatovum li-
focumpostterit, et sua negligentia morluus esl. Ex bellis scripta professio puhlicr rcciietuv, cum veatus
concilio Triburiensi, cap. 14, cui inlerfuil Arnul- conscienliavum suflicial solis sacevdoiibus indicavi
plttis rex (cap. 57, sed alih verbh). confessione secreta. Quainvis enim jilenitudo fidei
Mater si juxta focum infantem posuerit, et aiius
videatur esse laudabilis, quas propler Dei timorem
homo aquam in caluariam miserit, et ebullila aqtia
bomines erubescere non vcvetur, tamen quia
infans supe.fusus mortuus fuerit, pro negligcniia ^ apud non omnitim hujusmodi sunt peccala, ut ea qtti
matcr poenitcal, el ille homo secuvus sit.
CAP. 160. — De viris ordinalis, quortttn peccata , pajnitentiain poscunt, non limeanl publicave, amo-
sunt occulta. Ex concilio Toleluno. vealuv impvobabilis coiisuetudo, ne mulli a poeni-
De vivis ordinalis, quorum occulta peccala sunt, tentiaj remediis arceanlur, dum aul eruhesciint, aut
nec manifeste ab aliquo argui possttnl; si salubriter metuunt inimicis suis sua facta reserari, quibus pos-
conslilulione percelli. Suflicit enim illa
tompuncli jiro peccatis suis confessionem episcopo sintlegtim
sive presbylero oceultc faciunt, honiim inihi vide- confessio, quaj primum Deo ferlur, lunc cl.am sa-
fur, ui sccundum id, quod sibi decrelum fuerit, ab cerdoti, qui pro delictis posnitentium precator acce-
dit. Tuncenim plures ad posnitenliam poleruntpro-
episcopo sive prcsbytero posnitenliam agant, non te-
si popttli auribus non publicetur conscienlia
pide nec larde, sed ferventer et sollicite;" ac si se vocari,
veniam peccatorum a Domino perccpturos, etgia- confilentis.
dum se retcnturos confidant. CAP.168.'-—/)e abslinenlia carnis ct sagiminis in
CAP. 161. — Ut ntdlus prwsumal pwnitentiam dare sttbscriptis temporibus. Ex Concilio Salegunstadt
vel confcssionemaudire, nisi ephcopus, aut presby- liabito, cap. 1.
ter. ExPmnilcntiali Rotnano. Ut quatuordecim dies omnes Christiani aiite festi-
D
Sicut enim sacrificium offen-e non debent nisi \itatem sancli Joannis Baplistas in ahstinenlia carnis
sint et sanguinis, nisi iniirmilale impediente, aut
cpiseopi et presbyteri, quibus claves regui coslcstis
fradit-Bsunl, sic nec pasnitentium judiciaalii usur- alicujus festi solemnitate, quas in illo episcopio ce-
lehris habetur, iiitercedciite. Et anlc natalem Domini
parc debent.
simililev, el in vigilia Epipliaiiine, et in omnium vi-
CAP.162.— Qttod, absenle presbylero, liceat diacono et in vigilia Assumplionis sanctas
s".scipere pwniienles, necessilale lamen cogenle. giliis apostolovum,
item cxcodein. Mavise,et in vigilia sancti Lauventii; necnon etiam •
Si autero necessilas eveneril, et preshylcr non in vigllia Omnium Sanc.ovum, adjicienles pvsedictis
fuerit prassens, diaconus stiscipiat posnilentem ad \ igiliis unam horam refectionis, excepta infirmitate,
saurtam communioncm. et nisi aliquis sit qui proprio voto majori absli-
CAP.165. —De temporibtis qttibus se coniinere de- nentia uti velit.
l>:ant conjugati ab uxoribus. Ex coucilio Eliberi- CAP.169. — Qtdbtts temporibus etiam legitima con-
tano. jugia conlrahere non liceat. Ex eodem, cap. 5.
In trihus qnadragesimis anni, et in die Dominieo De legitimis autem conjugiis ita visuin cst, quod
eti» quavta fevia, et sexta, conjtigales sr coniincre nullus Christianusuxorcm duccicdebeat ab Adventu
 8S5 D. IVONTSCARNOTENSIS EPISCOPl 896
Domini usque in octavas Epiphanias, el a Septua- A diant roissas, vcl pro salute vivorum, aut pro de-
grsiraa usque in octavas Paschas, nec in supva nola- functis.
tis 14 diebus ante feslivilatem sancti Joannis Ba- CAP.17-7. —De contputatione consanguinitath. Ex
ptistas, neque in prscdictis jejuniorum diebus, sive eodcm, cap. 11.
in omnium solemiiium dierum pvsecedenlibus no- Quidam etiara genevationcm consanguinitatis ita
clibus. volunt numerare, ul frater et soror primi sint. Hoc
CAP.170. — Ut presbyter qid post galti cantum bibit, aulem statuit sancta synodus, sicut etiara ab anti-
nisi nccessitas cogal, sequenti die missam celebrare quis Patribus decretuin est, ut ita non esset, sed ut
non attdeat. Ex eodein conc, cap. 4. nepos et neptis, id est, filius fratris ac filia sororis,
Decvelum esl etiam in eodem concilio ut preshy- primi habeanlur.
ter aliquis post galli cantum asstivis noctibus bi- CAP. 178. — Ut wdificia laicorum in atrio ecclestce
bens, proximo die missam non celebret; hiemalibus non ponanlur. Ex eodem, cap. 12.
similiter, nisi necessitas cogat. Statutum est etiam ut sr.dificialaicorum, quas ec-
CAP. 171. — Ut presbyler non amplius quatn tres clesiis adjuncta sunt, auferanlur, et nulla in atrio
mhsas in die celebret. Ex eodem concilio, cap. 5. ecclesiae ponantur, nisi tantum presbyterorum.
Item decvetum esl ut unusquisque presbyter in die B CAP.179. — Ul nitllus laicus Ecclesiam suam
pre-
non amplius quam tres missas celebrare prassu- sbytero commendel sine liceniia ephcopi. Ex eodem
mat. conctl. cap. 15.
CAP.172. — Ul JieiJiocorporalc ad exslinguendum Item decretum est ut nullus laicorum alicui pre-
incendium in ignetn projiciat. Ex eodem cuncilio, sbylero suam commendel Ecclesiam, prajter consen-
cap. 6. sum episcopi, sed eum prius mittal episcopo suo,
Conqueslum est etiam in sanclo concilio, de qui- vcl ejus vicario, ut probetur si scienfia, astale, et
busdam stultissimis |presbyleris, ut quando incen- moribus lalis gil ul sibi Dei commcnde-
populus
diitm videant, corporale Dominico corpore conse- Ur.
cralum ad exstinguendum incendium temeraria CAP.180. — Si dtto cle adtdterio accusati fuerint,
praesumptione in ignem projiciant. Ideoque decre- quid inde facicndum sit. Ex eodem, cap. 14.
_umest, sub analliemalis interdictione, ne ulterius Statttit quoque sancta synodus, si duo de adul-
fiat. terio accusati fuerint, et ambo negaverint, el orant
CAP.175. — De koc, si duo inculpaii ftterinl in adttl- sibi conccdi, ul alter illorum utrosque divino pur-
lerio et unus negat, aller profitetur, quid inde
agendum sil. Ex eodem, cap. 7. gel judieio ; si unus in hoc deciderit, ut ambo rei
habeantur.
Inlerrogalum, si duo in adulterio inculpati fievenl P
.fuerhit], et unus proliteretur, et alter negaret, CAP.181.—Ut bannilum jejunium ctb omnibtts di-
quid inde agendum esset. Decretum est etiam a san- ligenlisshne observelut; Ex eodem, cap. 15.
clo concilio ut ille, qui negaveiit, probabili judicio Decrelum est etiam,utomnes bannitum jejuniuin,
se exptirget. Et qui professus fueril, digne posnilen- in quocunque episcopio celebvatur, diligentissime
tiam agat. ©bservent. Et si quis illavum octo interdictarum re-
rum aliquam redimere voluerit, unum pauperem,
CAP.174. — Ut nemo in ecciesiam gladium portel.
[Ex eodem, cap. 8.] prout sua facultas erit, eadera die reficiat.
Decrcttim ctiam in codem concilio ut nemo gla- CAP.182. — De illis qui Romam profichci cupiunt.
diuin in ecclesiam porlet, rrgali lanluni excepto. Exeodem, cap. 17.
Ckv. 17S. — Nemala coltoquta in ecctesiu, attt ix Decrevit quoque sancta synodus, ut Romam nul-
atrio ecclesiw ftanl. Ex eodem, cap. 9.* lus cat, nisi cum lieentia sui episcopi, vel ejus vi-
Statuit etiam sancta synodus, ut mala constte- carii.
tudo, quse apud omnes jiene jam inolevit, omnino CAP.185. — Ut carinaJFor. carena] non dividatur
prohibeatur: hoc esl, quod colloquia sua in alrio pwnitenti. Exeodem cap. 17.
alicujus ecclesias constituunt habenda, et tunc ea D Et illud sub anathemate pvseceptum est, ut nullus
in ipsa maxime exefcent ecclesia, ubi oraliones et pvesbyterorum cuiquam posnitenti carinam dividere
divina tantuin fieri sequum esl oflicia. prsesumal, si infirmitas non intervenerit.
CAP. 176. — DeEvangelio: ln principio erat Ver- CAP.184. — De illis qui pwnitenliam a sacerdotibus
bum (Jofl». i), ef jiiis.sis peculiaribus, ne fiant accipere nolttnl. Ex eodem concil., cap. 18.
nisi suis temporibus. Ex codein, cap. 10. Quia multi tanta mentis suse falluntur slultitia,
QuiJara etiam laicorum, el maxime matronse, ha • ul in aliquo capilali crimine inctilpali poeiiitentiani
bent in consueludine ut per singulos dies audiant a sacerdolibus suis accipere nolint, in hoc maxime
Evangelium : In principio erat Yerbum, et missas confisi, ut Romain euntibus aposlolictts omnia sibi
peculiares, hoc cst, de sancta Trinitate, aut de san- dimiftatpeceata; sanclovisum est «mcilio ut talis
cto Michaele, et ideo sancilum est in eodem con- indulgentia illis non prosit, sed prius juxta modum
cilio ut hoc ulterius non fiat, nisi suo tempore, et delicti posnitenliam sibi datam a stiis sacerdotibus
nisi aliquis fidelium audire velit pro reverentia san- adimpleant, et lunc Romam ive, si veliiit, ab epi-
ct_e Trinitalis, non pro aliqua divinatione. Et si vo- scopo jnoprio licentiam et litteras ad apostolieum
kerinl ut sibi misssc cantcntur, de eoJcm die au- cx iisdcm rebus deferendas arcipiant.
 897 DECRETl PARS XV. - DE POENITENTIA, ETC. 898
CAP.185. — Ut omnh pwnitens dttm carinam suam A riam, sextam fcriam in pane et aqua jcjunet Et
jejunat, de loco ad locum non tnigrel. Ex eodem tresdies, id cst, teitiam feiiam,quintamelsabhatum
cap.19. a \ ino, medone, mellitacerevisia, a carueet sagimine,
Decretum est etiam, ut omnis posnitens dum ca- et a caseo et
ovis, el ab omni pingui pisce se absti-
rinam suam j'ej'unat, de loco ad lorura non migret, nrat. Manducel autem minutos pisciculos, si habere
sed ibi permaneat, ubi suam acceperit posnitenliain, Si habere non polesl, tanlura unius generis
polesl.
ut pvoprius sacerdos sibi prsebeat testimonium. Si et legumina, et olera, el poma, si vttlt, co-
autem ibi propter hostiles insidias [injurias, or.] j'e- piscem, et cerevisiam bibal. Et in diebus Dominicis,
medat,
junare non poterit, suus sacerdos eum confvatvum in Nalali Domini illos qualuor dics, et in Epiphania
suovum alicui/uhi pacifice possit jejunave, diligen- Domini uiium diem. Et inPascha in octavum
usque
tissime commendet.
diem, et in Ascensione Domini, el Pentecosle 4 dies,
CAP. 186. — Ul tiulliis presbyler quemqtiam pmni- cl in missa sancti Joannis
tentem in ecclesiamintroducal. Ex eod. cttp. 20. Baplistas, et sanctas Ma-
In eodem quoque concilio dccvetum est ul nullus rias, el 12 aposlolorum, et sancti Michaclis, et sancii
et Omniuin Sanctorum, et sancti Martini,
pvesbytevorum qurmquam nisi jussu episcopi in Remigii,
rcclesiam introducere prsesumat, cui pro aliquo de- B et in illius sancli fesliviiate qui in illo episcopalu
lirlo illam ingredi non liceat. celebris habetui'. Iu his supradictis diehus faciat
CAP.187. — Quanto tempore pmnitere debeai qui hoc chariialem cura cteteiis Chvistianis, id est utatur
ve'.illud fecerit. Ex pwnitcniiali laicorum. codem cibo et polu quo alii. Sed lamen ebrietatem
Si quis hominem occiderit sponle, 7 annos posni- ct ventris disteiitionem semper in omnibus caveat.
teat; si immeritum, 10 annos posniteal. Si diaco- CAP.190. —Modus pwnitenliw secundi anni.
num, 14 annos posniteat. Si presbylerum, 21 annos Iste annus secundus est ab illo anno qui in pane
posniteat. Si quis hominem non spnnte occiderit, 5 et aqua observandus est, et post illum jejunandus,
annos posniteat. Si in publico bello, annum unum qui etiam dandus estillis qui \iros ecclesiasiicos
poeiiileal. Si quis hominem debilitaveiit, 5 quadra- sponle occidunt, etin consueludine habenlSodomili-
gesimas posniteat. Si roembrum principale alicui cum scelus, et inconsuetudinehabenlcoiilranaturaiii
tulerit, 5 annos ct dimidium posnitcat. Si quis So- peccare, etin ecclesiis hbmieidia spontecommiltunt,
domitice, vel cum pecude semel peccaverit, 7 [duo- etecclesias incendunt.etinecclesiisadulteria ;ommit-
decim] annos posniteat. Si consuevit, 14 annos pas- tunt, et qui 'alia hujusmodi perpctvavevinl. Pceni-
nileat. Si fornicatur inter femora semel, 4 quadra- tentia illius anni talis esse debel, utduos dies, id
gesiinaspasnileat. Si consuevit, 5 annos posniteat. Si _ est, 2 el 4 feviam in unaquaque hebdomada jejunet,
parvulus oppressus hoc palitur, una quadragesima usquead vespevam, et tunc rcficiatur de sicco cibo,
posniteat. Si per semetipsum, duahus quadragesi- id est, pane et leguminibus sieci, sed coctis, aut
mis posnileat. Si constievit, uno anno posniteat. pomis, aut oleribus crudis, uiuim eligat ex his tri-
Si quis adulterat semel, 5 annos posnileat; si du- bus, et ulatur; el cerevisiam hibat, scd sobrie; et
pliciter, 10 annos pceniteat. Si quis raptum fecerit, terlium diem, idest sextam feriain, in paneetaqua
5 annos, uno de his foris ecclesiara pa_nileat. Si observct, et Ires quadragesimas jejunet, unam ante
quis nonnam corruperil, 7 annos pasiiileal; si quis Natalem Domini, secundam ante Pascha, terliam
consanguineam, 5 annos posniteat Si quis divinos ante missam sancti Joannis. Et si totam quadrage-
consulit, 5 annos posniteat. Si quis saerilegus vel simam ante missam sancti Joannis implere non
perjuvus exstiierit, septem annos posnileat. Si quis possit, post missam impleat. Et in his tribus qua-
jurat conlra pacem, uno anno pceniteat, et cum dragesimis jejunct duos dies iii hebdomada ad no-
eleemosynis vedimal. Si quis pevtinacilev odit, ex- nam, et de sicco cibo comedat, ut supia nolatum
communicetur. est, ef sexia feria j'ejunet in jiane ct aqua, et in die-
CAP.188. — Pwniteniia mulierttm. btis Dominicis, et in Natali Domini illos 4 dics, et
Si qua mulier dttohus fratrihus nupserit, 5 annos Q in Epijihania Domini unum diem, ct in Pascba us-
posniteat. Si qua partum necat, aut exculit sponte ; que in octavum diem, el in Ascensione Domini, tt
si jain vivit, 12 annos poeniteat; si non vivil, sex Penlecoste quatuor dies, ct in missa sancti Joannis
annos pcenileat, et semper sexla feria jejimet. Si Baptistae, cl sanctae Marise, et 12 aposlolorura, et
matev dovmiens filitim vel filiam oppresserit, tribus sancti Michaelis, et sancli Remigii, et Orouiuin San-
annis posniteat. Si infans alicubi ceciderit et obierit, ctorum, el sancti Mart.ni, et in illius sancti festi-
parens unum annuro posniteat. Si infans morluus vitale, qtti in illo episcopatu celehvis habetuv. In
fuerit per negligentiam sine haptismo, iribus annis his supvadietis diebus faciat chavilatem cum caste-
poeniteat, uno ex his foris ecclesiam, et semper sexla ris Christianis. Sed tamenehrietalem,etventris dis-
feria jejunet. tentionem semper in omnibus caveat.
CAP..189. — Panitenlia illius anni, qui in pane et CAP. 191. —De illis qui jejunare possttnt et aditn-
aqua jejunandus est, Vsfoordine observari debet. plere quod in Pwnitenliali scriptum est.
Posnitentia unius anni, qui in pane et aqua jeju- Qui jejunare potest et implere quod in Posniten-
nanJus est, talis esse debet. In unaquaque hebdo- tiali scriptum esl, honum est, el Deo gratias referat.
mada, 5 dies, id est, secundam feriam, quavlam fe- Qui autem non potest, per misevicoidiam Dei consi-
839 IVONIS CARNOTE.NSISEPISCOPI Wft
lium damustale, ut nec sibi, riec alicui necesse sit, A qvem in pane et aquajejunare debent, redimere
nec desperare, nec pevive. possinl.
CAP. 192. — J9e redempiione illitis anni, quem in Qui vero psalmos non novit et jYjunave non po-
pane el aqtta jejitnare debel. test, pvo uno anno, quem in pane el aqua j'ejunave
Pro uno diequem inpane et aqua j'ejunave dehet, debet, detpaupevihus in eleemosynam £2 solidos,
quinquaginta psalmos genibus flexis in ecclesia, si el omnes sexlas fevias jej'unet in pane et aqua, et
fieri potest, decantet. Sin autem, in loco convenien- tves quadvagesimas, id est 40 dies, anle Pascba, et
ti eadem faciat, et unum paupcrem pascat, et eodem 40 dies ante feslivitatem sancti Joannis Baptistse,
Jie, excepto vino, carne et sagimine, sumatquidqtiid et si ante festivitalem aliquid renianserit, post adim-
velit. pleat, el 40 dies ante Natalem Domini. In istis tri-
CAP. 195. — Alio modo ex eodem. bus quadragesimis quidquid suo ori praeparaiur in
Si autera talis est, quod tam diu in genibus j'a- cibo vel potu, vel cujuscunque generis sit, illud
cere non possit, faciat autem sic : infra ecclesiam sestimel quanti pretii sit velesse possit, et medieta-
si fieii potest, sin aulem,in uno loco stando intente, lera illius pretii distribuat in eleemosynam paupe-
70 psalmos per ordiiiem decantet, cl pauperem pa- ribus et assiilue oret, et roget Deuni ut oratio ejus
scat, et eo die, excepto vino, et cavne et sagimine, B et eleemosynaj apud Dominum accejitabiles sint.
suinat quidquid velit. CAP. 201. —Item redempiio illius anni. qtiem in
CAP. 194. — Iiem alio nwdo. pahe et aqua jejunare debent. Ex Pwnilenliali
Theodori.
Qui in eeclesia genua ilexevit centies, id est, si
ccnties veniam petievit, si fievi potest ut in ecclesia ltem qui jej'unare non potest,'et ohsevvave quod m
Bo-
fiat, hocjuslissimum est. Si atitem hoc fievi non Poenilenliali scviplum est, faei-al quod sanctus
nifacius papa constiluit. Pro uno die quem in pane
potest, secveto in loco convenienti eadem faciat. Si
sic fecevit, eo die, exceplo vino, carne et sagimine, el aqua jejunaredehet, roget presbyterum ut mis-
sumat quidquid placeat. sam cantet pro eo, nisi sint crimina capitalia, quss.
CAP. 195. —Itemalio tnodo. confessa prius lavari cum lacrymis debent, eta luue
Qui psalmos non novit, unum diemquem in pane ipse adsit et audiat missam, et devote ipse offerat
et aqua pcenilere debet, dives tribus denariis, et propriis manibus panem, et vinum manibus sacer-
pauper uno denario redimat, et eo die, exceptovino, dotis, et intenie respondeat, quanlum sapit, ad sa-
carne et sagimine, sumat quidquid velit. lutationes, et ad exhortationes sacevdotis, et humi-
lilev Deura depvecetuv, ut oblalio quam ipse et pre-
CAP. 196.'— Ilem atio modo.
G sbytev pvo se et - pvo peccatis suis Deo obtulevini,
Pro uno die quem inpane et aquapcenitere debet,
Deus oranipotens misevicovditev pev angelum suuro
tres pauperes pascat, et eo die, exceplo vino, carne
et sagimine, sumat quod jilacet. suscipeve dignetuv. Et eo die, excepto rino, ef cavne
et sagimine, comedat auidquid vult, et sic redimat
CAP. 197. — Zfejii alio modo. reliquos anni dies.
Quidam dicunt 20 palmatas valere pro uno die. CAP. 202. — De illis qui jejtinare non vossunt, e
CAP. 198. —Deredetnptionetinius hebdomadm, qua habent unde redimere possini.
in pane et aqua jejunare debet. Ex eodem.
Si quis fovte non potuerit j'ejunare, et habuerit
Pro una hebdomada quam in pane et aqua jej"u-
vedimere ; si dives fuerit, pvo 7 hebdo-
nare debet, trecenlos psalmos genibus flexis in ec- undejiossil
clesia deeantel. Si autem hoc facere non potesl, madibus, detsolidos viginti; si non babuerit unde
lantum possit dare, det solidos dccem; si autem
tria psalteria in ecclesia, vel in loco convenienti in-
multuin pauper fuerit, det solidos tres. Neminem
tcnle decantet. El poslquam psalleril, exceptq vino,
vero conturbet, quia jussimus dare solidos 20, ant
carne et sagimine, sumal quidquid velit.
minus, quia si dive.s fuerit, facilius est illi dave so-
CAP. 199. — De redemptione unitis mensis, quem in lidos 20, quam pauperi tres. Sed attendat unusquis-
pane et aqua jejttnare debet. «•,
cui dare debeat, sive pro redemptione raptivo-
Pro uno mense, quem in pane et aqua jej'unare cjue
rum, sive supev sanctum altai'e, sive-Dei sevvis, sive
debet, psalraos mille ducentos flexis genibus decan- in eleemosynam.
te. Si autem hoe faceve non paupevibus
potest sine flexione
205. — De illis qui ryon possunt adimplere
genu, sedendo, aut stando, in ecclesia, si fievi po- CAP. Pwnitentiali scripiumest.
in uno loco 1680 decan- quodin
test, sinaulem, psalmos
tct. Et omni die, si velit, et se -absfmeve non vull, Qui non potest sic ageve posnitentiam, ut supe-
reficiat se ad sextam, nisi quartam feriam et sex- rius diximus, faciat sie : si tres annos conlinuos
tam jejunel ad nonam. El a carne, et sagimine, et a jejunare debcf, et j'ejunave non pTjtest, sic vedimeve
viuo tolum mensem se abslineat; alium autem ci- polesl. In pvimo aimo evoget in eleemosynam solidos
bum postquam psalmos supradictos decantaverit, 26. In secuudo anno evoget in eleemosynam soli-
sumat. Islo ordine totus ille annus redimendus dos 20. In tevtioanno, solidos 18, hi sunt solidi61.
est. Poientes enim houiinesplus dare debent, quia cui
CAP. 200. — De illis qui jcjunare non possunt, ei plus commiltitur, jrius abeo exigitur (Luc. xn). Et
pealmos nesciunl, quomodo pwititentiam tinius anr.i qui illicita commiltunl, etiam a licitis se absiineve
 SO.I DECRETI PARS XVI.
debent, et covpus dehent affligevejej'uniis, vigiliis rt \
crebris oralionibus. Caro enim laeta trahit ad cul-
pam, aflliclaautemredueit ad veniam.
CAP.204. — De illis qut jejunare npn possunt, et
non habent unde redimere possinl. Ex Pwnilenliuli
Bedw.
Qui jejunare non potest, et non habet unde redi-
mal, cl psalmos novit, pvo uno die quem in pane et
qua jejunare dehet, tribus vicibus Beati immacu-
lali in via, usque ad, Ad Dominum cum tribularer,
dccantct; et sexies, Mhercre mei, Deus. Et seplua-
gies prosternat se in terram, etper singulas genu-
flexiones, Pafev noster decantet. Qui autem psalmos
nescit, pro uno die quem in pane et aqua jejunare
debel, cenlies prosternal sein terram, et per singu-
las genuflexiones, Pater noster dicat.
— DE OFFICIIS LAIC. 902
CAP.205. — De redemptione 77 annorum. Ex Pw
nitenliali Romano.
Ilcm alio modo 12 triduanse singulas cum Psal
teriis 5 impletis, et cum^pahnalis 500, per singul
Psaltevia0excusanl unius anni posnitentiam. Et 2
hiduanae similitev cum 5 psalteviis, et cum 500 pal
matis pev singula psaltei ia, exeusant duos annos,
75 psalnii cum totidem veniis pev noclem, et cuni
palmatis tvecenlis excusanl biduanam. Centum psal-
mi cum veniis pev noctera, ct cum palmatis 500 cx-
cusant tviduanam. Centuro viginti missse speciales
singulas cum 5 psalteviis, ct cum tvecenlis palmalis
exeusant annum. Ccntuni solididatiin eleemosynam
annuiii excusant.

DEGRETI PARS DEGIMA SEXTA.

De offlciis laicoruni et causis eorumdem.

CAP.1.—Tropica dhputatio beali Clementis, quanta B anathematizentur.

vcl quatia mundi dhcrimina putialur Ecclesia. CAP. 5. —De illis qni in episcopih prwaam fecerint.
Ait beatus Glemens Petvi sueccssov apostoli in Ex concilio Carthagincnsi, cap. 8.
epislola prima ad Jacobum fratrem Doraini, Hieroso- Ut si quis qiieinlibel exspoliaverit, et admo-
non reddidrrit, excommunicetur. _.
lymitanum videlicet episcopum : t Mare hic miindiis nente episcopo
habeatur. Ventorura veio varietales, turbinum d_- CAP.4. — Ul ephcopi polesiates aclmoneanl, tit pau-
vevsis teiitationibus confevanlur. Persecutiones , peres non opprimant. Ex concilio Aurelianemi,
cap. 4.
tribulaliones, et pericula fluctibus exaequentur. Ut judices aut potestales [potentes, orig.] qui pau-
Terreni vero spiriltts qui vel de lorrenlibus, vel de
el peresoppvimunt, si commoiiili a ponlifice suo non
vallibus spiraut, pseudoprophetarum seductorum, eiiieiidaverint, excommunicenltir.
seu pravas doctrinas verba dicantur. Promontoria
— De eadem re. Ex concil. Maguntlensi i,
vero et loca confragosa, hi qui in potestalibus sasculi CAP.S. 8 (sub Lcone 111).
minantur el mortes. cap.
sunt judices, et perieula Ut episcopi potcstalem habeanl res ecclesiasticas
Bithalassa vero loca, quse duplicibus unde fallacis
vegere, ct gubernare, atque dispensare,
asstibus verberantuv, duhiis mente, et de pvomissio- prasvidere,
Q secundum canonum auclorilatem, \oIumus ut laici
num vevitate nutantibus confevanluv [atque his qui in eorum minislerio obediant ad regen-
episcopis,
irvalionahili fidem noslvam ralione discutiunt, das Ecclesias viduas et ovphanos defendendos,
inseritur in or.]. Hypocritse vevo et dolosi, piralis et ut obedienlesDei, sint eis ad eovuni Chvistianitatem
similes habeantur. Jam vcvo vapidus vovtex et lar- sevvandam : et
episcopi consenlientes comitibus et
tarea charybdis, et saxis illisa naufragia, ac movli- ad justitias faciendas : et ut nullatenus per
aliud asstimanda sunt judicibus
ferae submersiones, quid quam aliquorum mendacium, vel falsum testimonium
peccata ? Restat igilur ul hasc navis cursu prospero neque per perjuriuro, aut per prasmium lex j'usta in
ttila possit portum desidevafas uvbisintvave, et ita
Deo pvecem fundeve, ut naufraganles mereantur aliquo depravetur.
audiri. » CAP. 6. — De swcularibtts Ecclesiam vel clerirum
injttsle ccilumniantibus. Ex concitio Agathensi,
CAP.2.—Ut episcopi imposilam a Deo sibi ctiram -.._ cap. 52.
popttlisprotegendts non ambigant. Ex concil. Tole-
tano lv,- ca;j. 51. (S. q. 6, c. Si qtth vero swcularhtm.) Si quis sse-
Episcopi in protegendis populis ac defendendis, cularium pro calumnia Ecclesiam aut clericum
impositam a Deo sibi curam non ambigant. ideoque fatigare tentaverit, et evictus fuerit, ab ecclesite
dum conspiciunt judices ac polentes pauperum op- j liminibus et calbolicorum communione (nisi digne
pressores existere, prius eos sacerdoiali admoni- posnituerit) arceattir.
lione redarguant, et si contcmpserint emendare, CAP. 7.— Utconlemplores canonttm excommtmicen-
 905 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI • fifti
far. Ex concil. iCarlhaginensi, cap. 1S. (sub Jul. I, A i CAP.16. — Quod admonendus sit imperator, ut con-
c. 14.) stitntis apostolicm sedh obtemperet. Ex decretis
Ut laici contemptores canoiium excommunicenlur, Anaslash papw (Anast. II, ad Aiiastasium Attgust.,
clerici honore privenlur. cap. 6).
CAP. 8.—De prwvaricatoribus divinarum legum. Ex Illud vero peculiarius pro amore imperii vestri, et
concil. apud Lauriacum, cctp. 10 (cap. 1). beatitudine quas [qua] consequi poterit regnum, pro-
Si quis publicus divinselegis prsevaricalov, vel pvo apostolico officio prasdicamus , ut (sicut decet, et
manifeslis criminibus sanclorum ranonura contem- Spiritus sanclus dictat) monitis nostris obedientia
ptor repertus fuerit, ac sanctorum Palruni consti- prajbealur, ut bona omnia vestra respuhlica conse-
tutionibus episcopalibus obtemperare distulerit , quatuv, sictit in Exodo pvomittituv : Si audieris vo-
analhenializelur. cem Domini Dei liti, et qum placent feceris coram eo,
CAP.9. — Quod non liceat imperatoribus vel cuiquam et obedierh prwceplh ejus, el custodierh omnem
- potentum aliquid agere contra divinum mandatum. justiliam ejus, otnnem infirmilatem, quam importavi
Ex concil, Axlriani papw, cap. 16 (posi concilium
Nicwnum n ex diversh collec). JSgyptiis, non tmportabo in te. Ego enim sum Dotni-
nus qui salvum facio ie (Exod. i). Et illic iteium tuha
Non licef evgo impevatovi vel cuiquam pielatem
custodienti aliquid contva mandala divinitalis pras- Ir>potenlissima eanitur : Et nunc, Isvael, quid Dominus
Deus tttus postulal a te aliud, quam ut timeas Domi-
sumere, nec quidquara quod evangclieisproplielicis-
nutn Deum tuum, et ambules in omnibus vih ejus, et
que seu aposlolicis regulis obviet, agere. Injustum
enim j'udicium et dcfinitio injusta, regio metu vel diligas eutn, et servias Domino Deo iuo ex loio corde,
et ex tota tnente tua? Custodi prwcepta Dotnini Dei
jussu a judicibus ordinata non valeat. Nec quidquam
quod contra evangclicam, et propbeticam, aut apo- me tui,etjuslitiasquas ego mando tibi (Deut. x). Hase
stolicam doclrinam, constitutionemque eorum sive suggeventem fvequentius non spevnat pietas
sanctorum Patrum actum fuerit, slabit. Et quod ab tua, ante oculos habens Dornini in Evangelio verba:
infidelibus aut basreticis far.tum fuerit, omnino Qtti vos audit, me audit; et qui vos spernit, me sper-
cassabitur. nit; el qui me spemil, spernil eum qui tne misit
CAP. 10. — Ut nemo contra canones esse prwsumat. (Luc x). Nam et Aposlolus concinens Sahatori no-
Ex concil. Triburiensi, cap. 10 (ex capittdh stro ita loquitur : Quapropter qui hwc spernit, non
Adriani papw). hominem spernit, sed Deum, qui dedit Spiritum suum
(Disl. 10. c. Constitutiones.) Ut consiitutiones sanctum in nobh (I Tliess. iv). Pectus clemenliae
conlva caiiones et decvela pvassulum Romanorum, vestrse sacrarium est publicae felicilalis, ut-per in-
vel bonos mores, nullius sinl moinenti. ( slantiam vestram, quam veiut vicarium pvassideve
C
_JAP.II.—De imperutoria tege. Ex decreth Pii vapw, jussil in levvis, evangelicis, apostolicisque pvajceplis
cap. 5, non duva supevbia vesistatuv, sed pev obedientiam,
(C. Lecje imperutorum.) Lex imperatovum non est quae sunt salutifeva, eonij.leanluv.
jupra lsgero Dci, sed subtus. CAP. 17. — Generalis admonitio regum. Ex Regislro
£&. 12. — Quando canonica ventilanlut; nhi sinl sancti Gregorii ad Aldeberlum regem Anglorum,
rAigiosi, lctici non iuiershit. Ex concilio Cabilo-
6. cap. 265 (lib. reght. ix, epist. 60).
nensi, cap.. hoc oranipotens Deus bonos quosque ?d
ea canonica Propler
Quando quas sunt ventilaiitur, vel
populorum regimina perducit, ut per eos omnibus,
quando regularia examinanlur , neque aliquos quibus jirselati fuerint, dona suas
taicos interesse, nisi religiosos, opoiiet, et nisi potestatis [pietatis]
in Anglorum gente factura cogno-
hos tantummodo, qui in projj.ria appellanlur pei-- impendat. Quod
vimus, cui vestra gloria idcirco est prasposita ut
sona. bona quas vobis concessa sunt, etiam subjectas vo-
CAP.15. — Ut laici in synodo, nisi clerich jubenli- bis gcnti superno beneficio restaurentur. Et ideo,
bns, docere non uudeani. Ex conc Carthagin. iv, eam quam accepisti divinitus gratiam
98. i gloriose fili,
cttp.
Laici in synodo, praesenlibus clericis, nisi ipsis D sollicita mente custodi. Christianam fidem in popu-
lis lihi subditis exlendere feslina, zelum rectitudinis
jubeiitibus, docere non audeant.
CAP. 14. — Qttod populus docendus sit, non sequen- tuae in eorum conversione multiplica, idolorum cul-
dtts. Ex decrelis Cmlestini papw, cap. 22 (cjjjsf. m, tus insequens fanorum sedificia everle. Subditorum
C«/J.5). mores in magna vitas munditia exhortando, ter-
(Dist. 62, c. Docendus.) Docendus est jiopulus, rendo, corrigendo et boni operis exempla mon-
non sequcndus, eosque si nesciui t quid liceat, strando, aedifica, ut illum relribulorem iuvenias iri
quidve non liceat commonere, non his consensuni coslo cujus nomeri atque cognitionem dilataveris ia
prsebeve debemus. Quisquis TCVOconatus fuevit ten- tena.Ipse cnim vestrse quojjue gloriae noroen etiam
lave prohibila, sentiet censuram canonicam minime posteris gloriosius reddet cujus-vos honorem quaeri-
defuturam. tis et servalis in | gentibus. Sic enim Constantinus
CAP. 1S. —De illo qui conlra decreium episcopi ve- quondam piissimus imperator, Romanam rempubli-
nerit. Greg. dictttm. Cam a perversis idolorum cultibus revocans, omni-
' Si
quis venerit contra decvelum episcopi, ab Ec- potenti Deo Domino nostro Jesu Christo secum
clesia abjiciatuv. subdidit, seque cum subjectis populis.tota^ad eum
 905 DECRETI PARS XVI. — DE OFFICIIS LAIC. 906*
menie convevtit. Unde factuin est ut antiquovum , i mansura in perpetuum prajsentis vitae finis osteu--
pvincipum nomen suis viv ille laudibus vincevet, el dat.
lanfo in opinione jivasdeeessovessuos, quanto et in CAP. 19. — Item adlwtialio principum. Ex reghlw
bono opeve supevavct. El nunc itaque vestva gloria Gregorii, ad Gennadium palricium et exarchum,
unius Dei et et cap. 72 (lib. i, ejj. 75).
cognitionetn Patris, Filii, Spiritus c. Si non.) Si non ex fidei merito et
sibimet festinet (25, q. 4,
sancti regibus ac populis subjeciis Christianas religionis gratia lanla excellentiasvestras
infundere, ut et antiquos gentis suse reges laudibus bellicorum actuum prospcrilas eveniret, non sum-
ac mevitis transeat, et qttanto in subjectis suis etiam miranda fuerant, cum seiamus hasc eliam
aliena peccata detevsevit, tanto etiam de peccatis mqpere bellorum ducihus ftiisseconcessa. Sed cum
anliquis
pvopviis ante omnipotentis Dei tevvibile examen se- futuras, Deo largiente, victorias non carnali provi-
cuviov fiat. Pauto posl. Pvastevea scive vestvam glo- sed magis ovationibus pvasvenilis, fit ut hoc
dentia,
riam volumus, quia sicut in Seviptuva sacra ex ver- in
stuporem venial, quod gloria vestra non terreno
bis Domini omnipotcntis agnoscimus , prsesentis-
consilio, sed Deo desuper largiente deseendat [di-
mundi jam termuius j'uxta est, et sanctorum regnum Ubi enim meritorum veslrorum loquax
spensal].
venlurum est, quod nullo unquam poterit fine non discurvit
g opinio, quas et brlla vos fvequentet
. finiri. Appropinquante autem eodem mundi ter-
appelere non desiderio fundendi sanguinis, sed dila-
roino, mulla imminent, quae antea non fuerunt, vi- tandse causa reipublicas in qua Deum coli conspici-
delicet immulaliones aeris, terroresque de coslo, et
mus, loquituv/quatenus Chvisti nomen pev subditas
contra ordinationem [ordinem] temporum tempe- fidei prsedicatione circumquaque discurrat?
gentes
states, bella, fames, pestileiilias, tervaemolus pev Sicut cnim exteriora vos virtutum opera eminentes
loca(Matth. xxiv; Luc xxi); quae taroen non omnia in hae vita constituunt, ita et internorum [intevna
noslvis diehus veutuva sunt, sed post nostvos dies movum, kabel Greg.] ovnamenta ex covde mundo
siibsequentuv. Vos itaque si qua ex his evenive in procedentia, in futuva vita coslcstium gaudiovum
levva vestva cognoscitis, nullo modo vestrum ani-
mum perturbetis, qtiia idcirco haec signa de fine pavtiripatione glovificant.
sseculi prsemittuntur, ut de animabus nostris debea- CAP.20. •—Qualiler slttdendum sit regibus, sacerdo-
tum vel populi peccata ulchci. Ex regislro Grccjo-
mus esse solliciti, et de .movtis hova suspecti, ut rii ad Rrunichildem reginam Francorum, cap. 272
venturo Judiei in honis aclibus inveniamur praepa- (lib. ix, ep. 64).
rali. Cum scviptum sil iJuslilia etevat gentem, mheros
— C aufem facil populos peccatum (Prov. xiv), tunc re-
CAP.18. Alia admonilio principum. Ex Registro
Gregorii, ad Justinum prwlorem Siciliw. cap. 2 gnum slahiliri creditur, cum culpa quas cognosci-
(lib. i reghl., ep. 2). tur, citius emendatur. Multorum igitur ad nos rela-'
tione pervcnit (quod dicere sine afllictione cordis
Quod lingua loquitur, attestalur conscientia, quia niinia non valemus), ila quosdam sacerdotes in il-
dudum vos, et nullius dignitatis occupatiouibus im- lis partibus impudice ac nequiter convcrsari ut et
plicatos, multum dilexi multumque veneratus sum. audire nobis opprohrium et lamentabile sil referre.
Ipsa namque incessus vestri modestia quibusdam Ne ergo postquam bujits nequiliae huc usque se te-
conalibus exigebat ut diligi etiam a nolente debuis- tendit opinio, aliena pravitas aut nostram aniniaro,
sel. Et cum vos venisse ad adminislrandam praetu- aut vestvum regnum peccali suo jaculo feriat, ar-
rani [pi aefecturam] Sicilise audirem, valde gavisus denter ad hasc debemns ulciscenda consurgeve, ne
sum; et quia quamdam inler vos atque ecclesiasli- paucovum fames multovum essepossitjievditio.Nam
cos simulationem subrepere comperi, vehementis- causa sunt vuinas populi sacevdotes mali. Quis enim
sime contristatus sum. Nunc vevo quhi et vos admi- pvo populi peccatis se intercessov objicial, si sa-
nistvalionis cuva, etme studium hujus vegiminis oc- cevdos qui exovave debuevat, graviora committat:
cupat, in tantum vos recte diligere specialiter pos- D Sed quoniam eos, quorum esl locus haec insequi,
sumus, in quantum generalilati miuime nocemus. nec sollieitudo ad requisitionem, nec zelus excitat
Unde per omnipotentem Dominum rogo, in cujus ad vindictam, scripta ad nos \estra discuvvant, ut
tremendo j'udtcio nostrovum actuum posituri ratio- pevsonam, si pvascipitis, cum vestvaeauctovitalis as-
nem sumus. ut ej'us respectum semper gloria vestva sensu tvansmittamus, quae una cum aliis sacerdoti-
ante oculos habeal, et nunquam quodlibet, ex quo bus haec et subtilitev quserere, et secundum Deum
intev nos vel pavva dissensio pvoveniat, admittat. debeat emendave. Nec enim dissimulanda sunt quaj
Nulla vos lucva ad injuslitiara pevtrahant. Quam sit dicimus, quia qui emendave potcst et negligit, pav-
vita hrevis aspicite; ad quem quandoque ituri estis ticipem se, procul dubio, delicti constituit. Pvovi-
judicem, qui judiciariam potestatem gevitis, cogi- dete evgo animse vestvas,pvovidete nepotibus, quos
tate. Solerter ergo intuendum esl quod cuncta lu- cupitis vegnave felicitev, pvovidete pvovinciis, et
cra hic relinquimus, et solas dispensativorum [di- pviusquam Cvealov noster manum suam ad ferien-
spendiosovum] lucrorura causas nobiscum ad judi- dum excutiat, de correctione hujus sceleris sludio-
cium deporlamus. Illa ergo nobis sunt comraoda sissime cogitate, ne tantopostmodum acrius feriat,
qitasrenda, qu_e nequaquam mors adimat sej quanto modo diutius et clementer exspectat. Sci'otc
PATROL. CLXI 29
 907 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI '
90S
autem qttia magnum Deo nostvo sacvificium jilaca- A c?7?'o(Tolel. conc. vi. c. 12, quanquam non iisdem
fionis offevetis, si lanti labem facinovis de veslvis verbis).
. citius iinibus amjiutalis. Data die x Kal. Julii, in- Nobis igituv vatio persuasit synodalitev decevneve,
dictione iv. ut quicunque laicovum advevsitate pvopvisegentis,
CAP.21. — Uttcle supra. Ex reghtro ad Theo- aut patviae, vel vegiae poiestatis ad extevas pavtes
doricum regem Francorum , cap. 274 (lib. ix, se conferendo noxius fuerit, ultra repevtus pevpe-
ep. 55). tua sit excommunicalione damnalus, et nun-
Excellentise vestrae index covdis epistola quanta quam illi pvastevin ultimo movtis suae, communio
in vobis fulgeat cum vegia potestate pvudentia, ila tvibuatur.
luculenli copia sevmonis edocuit ut dubium esse CAP. 26. — Ut ntdltts prmsumat, principe vivenle,
non valeal quidquid laudabile de vobis fama navva- atium eligere recjem. Ex eodetn conc. (cap. 17).
vevit. Et quoniam exhovtalionem noslvam adeo ve- Quanquam in concilio anteviori (c. i, conc.
giis animis pev laudis pvaedicamenta jilacuisse si- Tolet. v), quod anno primo gloriosissimi principis
gnastis, ut quidquid ad Dei noslri cullum, quidquid riostri habitum est, de hujusmodi re fuerit promul-
ad eeclesiarum reverentiam, quidquid ad honorem gala sententia, tamen placet iterata, juxta quod
pertinere cognoscitis sacerdotum, studiose statui et B ] convenit,- custodire. Itaque regis vita constante,
velitis in omnibus custodire, iterata.vos per vestram nullus sibi aliquo opere, vel deliberatione, seu cu-
niercedem [pro vestra magna mercede] adhorta- juscunque dignilatis laicus, seu gradu episcopalus,
lione pulsamus, ut congvegavi synodum jubeatis. Et presbytevii, aut, diaconii consecratus , caslerisque
sicut dudum scvipsimus covporalia in sacerdotibus clericatus officiis deditus, futuium regem pvovideat
vilia, el Sirnoniacas hasresis pravitalem omnium contva vivenlis regis ulilitatem et procul duhio vc<-
episcoporum delinitione damnari, atque a vegni ve- luntatem, blandimento vel suasione per camdem
stvi amputari fniibus faciatis, nec plus illic [illis] spem, aut alios in se traliat, aut ipse in alium
pev pecuniani oblineve quam pvascepta Dominica acquiescat. Iniquum enim et valde exsecrabile a
5)vascipiunt pevmittatis. Nam dum omnis avarilia Christianis debet haberi fuluri temporis illicitis
Idolorum sit servitus (Col. m), quisquis banc in prospicere, et vitaj suse ignaros ventura disponere.
dandis honoribus et maxime ecclesiasticis, vigilan- Quod si quisquam j'am talia iniqua deliba'alione
ter non pvsecsivet,infidelitatis pevditioni subjicituv, eum quocunque est meditatus, hoc sibi novevit esse
etiamsi teneve fidem quam negligit videatuv. Sicut sacerdotali moderamine concessum, ut si venialiter
evgo contva extevioves hostes, ila quoque contra G possit, hoe sine mora pvassentis pvineipis auribns
inleriores animarum advevsavios studele esse solli- sfudeat publicave. Si autem ohticeat, et delibevatio-
citi, ut per hoc quod Dei nostri iuimicis fideliter re- nis suas machinamenta noluerit diceve, oessimo ple-
.pugnalur, et hic felicilev ipsius pvotectione regnetis, clatuv anatheinafe.
et ad astema postmodum gaudia, ejus duce gratia. CXP.27. •—Ul nemo intendat in htterilum regis. Ex
veniatis. eodem concil. vi, C«;J.18 (cap. 2 et 5 foletan.
conc. v).
C\p. 22.-—Quod multorum solamen sil, si pruden-
les riri rcgibus adhwreant. Ex rcghtro Grcgorii, Jam quidem in antecedente univevsali synodo sa-
ad Asclepiodolum palricium Gallorum, cap. 271 luii nostvovum principum constat esse consultum,
(/?'/.. xn, ep. 17). sed libet iterave bene sancita, et digna auctovitate
Prudentes viros (sicut estis ) regibus adbserere munive salubriter ordiuata. Ideoque contestamur
niulloruni solamen est. Nam dum prasstari sibi lo- coram Deo, el omni ordine angelorum, coram pro-
cum ad animse datum utilitatem intelligunt, certtim phetarum atque apostolovum, vel omnium mavtyvum
est quia mereedis causas alias. ubi inveniunt, 11011 choro, coram omni Ecclesia catholica et Christiano-
prasponunt. riim costu, ul nemo intendat ininteritum regis, ne-
mo vitam principis nece attreclet, nemo regni euni
CAP_25. •— Ut regum adversarii excommuniccniur. £
Ex concilio apud Lauriacum, cap. 14 (cap. 5). gubevnaculis privet, nemo lyvannica prsesumptione
Si quis poteslali regise (quse non est, juxla Apo- apicem regni sibi usurpet, nemo quolibet machina-
stolum, nisi a Deo [Rom. XIII]) contumaci el inflato mento in ej'us adversitatem sibi conjuratorum
spiritu conlradicere vel resistere praesumpserit, el manum associet. Quod si in copiam horum quis-
ejus justis et ralionabilibus imperiis secundum quam nostrorum temerario ausu prajsumptor
Deum et auctorilalem eeclesiasticam obtemperare exstiterit, anatberaate divino percussus, absque
noluerit, anathematizelur ullo remedii loco habealur condemnatus seterno
CAP.24. —De ?7/?'squi principi non obediunt. _____judicio.
concilio Totetano. CAP.28. — De (idelibus recjum. Ex eodem concil. vi,
In libro Regum legituv : Qui non obedievit pvin- C«;J.14.
Proindeut annoprimo serenissimi principis noslri
cipi, movie moviatuv (/ Reg. xxvi). In concilio au-
tem Agathensi prsecipilur ut analhematizetur. . decrevit concilium sancium (cap. 6, COJJC. Tolet. v),
CAP.25. — De itlis qui in advcrsilale propriw genlh, omnes qui pro fideli obscquio. et sincsro servilio
nul vatriw, cutpabiles inveniuntur. Ex codemcon- voluntatibus vel jussis paruerrat urincipis, totaqt.e
 803 DEGRETI PARS XVI. - DE OFFICIIS LAIC. 91G
inienlionc salulis cjus, cuslodiam vel vigilariliami A / fuvov sibi nil vlndicat. Restvingenda ergo sub ra-
bsjjueriiit rcgni, a sueeessoribus ncc a dignitale, lione potcslas est, nec quidquam agendum
nec a rebus pristinis causa repellantur injusla, sedl quam concilata ad tranquillilatem mens redeat. prius Nam
ei nunc ita prp uniuscujusque utilitate principiss commotionis tempore, jusluni
pulat iva qubd fe-
moderentur discretione, sicut eos prospexevit neces- cevil.
savies esse patrise, et sic illis impevtiatur benignilas i CAP.5!. — Qnod laici
presbyleros, qui ecclesias
ut in coeterismaneat gratia et poteslas, quatenus ita, ittorum tenent, non aliud qttam divinum officitim
orania in vebus juste eonquisita lucventur, ul poste- facere cogani. Ex dictis Auguslini.
ris relinqueiidi, vel quibus voluntas eovum decvevit. Admoneo, vos, dileciissirai, Deuni timere, sacer-
eonfevendi, spontaneo fvuantur avbitvio. Cseterum{ dotes honorare, reddenles eis debitum sanctitatis,
si infidelis quisquam in capite regio, aut inutilis in ut vobis adjuvantibus ipsi inconturbali valeant at-
rebus commissis cxstiterit, in clementise ejus manu, que securi salutaria prasdicare, et regulam atque
posterilatis nutu constet hujusmodi moderafo. vigorem ecelesiasticum conservare, iia ut clerici
Nefas est enim in dubium deducere j'us potestatis, ' omnes suis subjaeeant rpiscopis, el ab illis docean-
cui omnium gubernatio superno consiat delegata ju- lur. Prasceptum quijipe est a Domirio : Reddite qum
dicio. Quod si post ejus discessum quispiam vepev- B stint Cwsaris Cwsati, et qum sunt Dei Deo (Matlh.
tus fuevit ejus viiae fuisse infidelis, quidquid lavgi- xxn; Marc. xn; Luc. xx). Apostolicum prae.eptum
tate ipsius in rehus habuit conquisitis careat, eon- vobis mando, ul nullus saecularis clericum in sauin.
flseandum, et fidelibus largiendum. haheat obsequium, sed illi, eujus signaculum iu
CiP. 29. — De regum sobole. Ex eodem concilio "vi, capite habel (// Tim. n), menie deserviat et corde,
cap. 16. -! educatus in his qiisa a suo prascipiuntur episcopo.'
Sicut insolentia malorum regtim odiosa semper Detestabile est enini et iniquum opus clericttm in
et exsecvabilis existit suhjeclis, iia bonovum pvovidat ludis inveniri, aut cum accspitribus vel venaiionibus
utilitas amabilis efficituv populis. Qtiocivca quis, degere vitam, tantisque scenicis eausis sauciatum
fevat, aut quis talem ervantem Cbvisiianum videat, ad episcopatum aut preshyterium, vel quibuslibet
qui vegiam _sobolem, aul posteritatem eonef-xv saeerdotalibus officiis accedere, non bonis, sed malis
exspoliare rebus, aui privave dignitatibus? Qnod[ viliis plenum. Scriplum namque est: Qui diligitis
deinde ne fiat, genevalis pvomatur de filiis pvineipis5 Dominttm, odite malum (Psal. xcvi). Nara et hoe
seiiteniia nostva, id est, de pvsesenlis excellentissimi i bortainur Chvistianitatem vcstvam, utjuxta sanclo-
Chintillani regis posteritale dentuv apta nolris de- vum canonum instituta,' nec ecclcsiis a vobis fun-
f^
creta, itt ea quse S}Tnodus(CO;J.4, COJJC.Tolet. v)i dalis aliunde veniens presbylev suscipiatuv, ni=i a
pvsetevito anno in bac ecclesiahabita constituit.civca , veslvas Ecclesise fuerit episcopo consecratus, aut a_>
omnem postevitatem ej'us universitas regni sui con- eopevcommendatitiaslitteras suscipiatuv. Mullicnim
sevvet, hoc est, ut pvasbcatur filiis [cjus] dileclio, sibimelipsi mendaces, multolies sevvi cujusqiiam
henigna et fivma, et tvibuantuv ubi loci oppovtuni- fugam avripientes dominis sttis semetipsos quasi
las exhibuevit, defensiones ad admiuicula justa, ne, consecralos presbyleros annuntiant, dum non sint.
de vebus juste profligatis, aut paventum dignitate . Sunt aulem minislri diaboli, et non Dei, et qui eos
procuiatis, vellargitate prineipum, aut alicujus im- suscipiunt similiter, quia scriptum est: Videbas
pensis, aut etiam projivielate debilis, fvaudentuv furem, et cum eo currebas (Psal. XLIX),etc.
qualihet insidia calliditatis, neve a quoquam lasdendii CAP. 52. — Ul Judwi super Cliristianos non ponan-
eos pvseheantur argumenta machinationis. Quia di- lur. Ex conc. Meldcnsi, cap. 5.
Ne Jadsei administvalovio usu sub ordine villico-
gnum est ut cujus^reglmine habemus securitatem, '
ejus posteritati decreto concilii"imperliamus quie- rum atque exactorum Christianam familiam regeve
lem. audeant, nec eis hoc a quoquam fievi pvaseipiatur.
CAP.50. — Quod quidquid cotnmolus animus fecerit,' l Si quis vevo contva hasc ageve pvassumpsevit; si
koc juslum putat. Ex rcgistro Gregorii ad Mau- episcopus, presbyter, aut diaconus fuerit, proprio
ricium Auguslum, cap. 25 (lib. n, ep. 61, seu c submovealur gradu. "Sivero monachus fuerit, com-
130). munione privelur. Similiter et laicus. Et si pevsevc-
Onmipotenti Deo reus estqui serenissimo domino, vavevint inobedientes, analliematizentuv.
iu omne quod agit et loquilur, purus non est. Ego1 CAP.55. — Quod sancta Ecclesia unum Patrem ka-
autem indignus pietalis vestrse famulus, in hac; beat in cmtis. Ex concil. n Cabilonensi, cap. 51.
suggestionemea, neque ul episcopus, neque ut ser- Quia evgo constat in Ecclesia diversavum condi-
vus j'ure reipublicae,-sed jure privato loquor. Quia,, tionum homines esse, ut sunt nobiles et ignohiles,
serenissime domine, et illo j'am. tempore dorainuss servi, coloni, inquilini, et casterahujusmodi nomina.
meus fuisti, quando adhuc dominus omnium noni oportef ut quicuuque eis praslati sunt, clevici sive
eras. (D. Gregor. I. vni Regist., ep. 12 ad Guidis- laici, clementer evga eos agant, at misevicovditev eos
calcttmduc Camp., et citat. 11, q. 5, c. Illaprmpo- tvaetent, sive in exigendis ab eis opevibus, sive in
silorum.) Illa prsepositovum sollicitudo utilis, illai accipiendis tvibutis, et quibusdam debitis;- sciant-
esl cautela laudahilis, inqua tolum vatio agit, et; que eos fvatves suos jssse, et unum habere Pairern
 iiil D. IVONIS CARNOTICKSISEPiSCOPI 912
lictiin, cui sic clamanl : Pctler noslcr, qui es in cx- A litillusijue judcx, nulltis omnino in clericalu vel sas-
iis(Matih. vi), iiiiam inaivcm sanetam Ecclesiam, culari liabiiti constiiutiis, Jegationem episcoporum
quas eos intemerato sacri fonlis ulcro gignil. Dis- impedial, vcl conlurbarc prsesumat. Ul autem una-
ciplina igilur eis misri-icordissima, ct gubernalio ninulas ei concordia sit inler ejiiscopos et comites,
oppoiiuna adhilienda esi. Diseiplin.e indisciplinate placuit ul si qnis episcopus domi resk!ens conven-
i-iveiido auclorem sttum offeiidunl, gubcrnalioncs liim populi esse volueril, et comes nihilominus in
inquolidianisviias commealibus prajlalovum adniini- ipsa eademqtte dic placilum condixerit, dFeclum
culo desliuilas, latiscHiil. oblinral, qui prior judiraverat, salva taraen digni-
CAP. 51. — De illo qui pro callwlica fide tribulalio- iale cipotesiaic episcopi.
nes patinir. Ex toncil. Carlhag. iv, cap. 45. CAP.59. — De rcgibus bene regentibvs. Ex diclis
Chrislianum eatholicum qui pro calliolica fidc, el Isidori (lib. in De summo bono, c 48).
pro ecclesiaslicis icbus ctClirisiiana veligione tri- Qui in hoe sseculohene temporaliler imperal, sine
bulaliones patitnr,'omni liouo'-e a sacerdoiibus ho- fiiie in perpetuum regnat, el de gloria sasculi huj'us
norandum, ctiaro ei pcrdiacoiuiui ut viclus ei mini- ad seternam transmeat gloriam. Qtii veio prave re-
slretur,_decreium est. gimm exevcenl, posl veslem fulgenlem et lumina
CAP.55. — De hwredibus, si jussa leslaloris non B .apillorum , nudi et roiseri ad inferr.a torquendi
iinpleverint, itl ephcopus adimpleai. Ex concilio descendunl. Reges a recle agendo vocati sunt;
Magunliensi, cap. \. ideoqtte recte faciendo regis nomcn obtii.elur, pec-
Si liaeredesj'ussa tesiaioris non adimpleveiint, ab cando amitlilur. Nara et viros sanctos proinde
reges
episcopo loei illius omnis ves qure his relicla est vocari in sacris eloquiis invenimus, eo quod reeie
canonice iiitevdicaiuv, cum fructibus ct csetevisemo- agant, sensusqtte proprios hene regant, el motus
liimenlis, ut vota defuncf: impleaiitur. resistentes sibi rationabili diseretione componant.
CAP.56. — Ul taici, qiwmvis religiosi, ecclesiaslica Recte igitur illi reges vocanlur, qui tam semelipsos
non dhponatil. Ex codein concilio, cap. 5 (COJJC. quam subjectos bene regendo modificare noverunt.
Rom. lii sub Symmaclw, c. 5).
Quidam ipsum nomen regiminis ad immanitatem
(16, q. 7, c. Lcticis.) Laicis, quamvis leligiosis, transvertunt cvudelitatis, dumque ad culmen pote-
nullo modo de ecclesiasiiris faciiltatibiis aliquid dis- statis
veneriut, in apostasiam statim Iabunlur, tan-
ponendi ttnquam atiiibuaittr faculias.
loquc se lumore covdis exlollunt, ut cunctos sub-
- CAP.57. — De idis qtti res ecclesiwa regibtts petunl. ditos in sui
Ex concilio Lugdunensi, cap. 11. compavatione despiciant, eosque quibus
pvasesse contigit non agnoscant. Quibus congvue
Qui res ecclcsise pelunl a et
regibus horrendi cu- " pev Ecclesiasticum dicituv : Ducem te constitueruni?
piditatis impulsu egentium suhslanliam rapiunt, ir- noli exlolh (Eccli. xxxn.) Dum mundi vegcs se cse-
rila habeantur quas oblineiii, el a eommunione tevis sublimioves
sentiunt, movtales lamen se esse
Ecclesias, cujus facultatem aufevre cupiunt, exclu- nec regni gloviam, qua in saeculo su-
cognoscant,
danlur. hlimantuv aspiciant, sed opus quod secum ad infe-
CAP.58. — De eo, si ephcopus ecclesiasticupt, et co- ros depovtent, intendant. Si evgo cavebunt hujus
mes swculare placitum una die condixerinl. Ex
concilio Triburiensi cao. 9, cui inlerfuit rex Ar- temporibus gloria, illa aganl quas post finem sine
nulfus. fine possideant. Dum Apostolus dieat: Non est po-
Cum auteni.episcopus Ecclesiam a Domino Deo tesias nhi a Deo (Rom. xm), quomodo per prophe-
sibi commissam regens, episeopalum eircumeundo lam de quibusdam poteslalibus dicilur : Ipsi regna-
perrexeril, et placilum canonice constilulum decre- verunt, sed nonex me? (Ose. -_m.)Qua"sidiceiel: Non
verit, populumque sibi crcditum illo invitaverit, at- me propitio, sed me [etiam summe, orig.] irato.
que comcs eadem die sciens placitum ab ejiiscopo Unde inferius per eumdem prophetam dicil: Dabo,
condiclum, vel nesciens placitum cuni populo suum inquit, tibi regem in furore meo (Ose. xm). Quo ma-
condixerit, et banno illuc venire prseceperit, placi- j) nifestius elucet, bonam malamque potesiatein a Deo
tum comitis omnes postponant, et comes ipse, ordinari, sed bonam propitio, malam ivato. Reges
idemque populus post cpiscopum festine pergant, quando boni sunt, munevis esse Dei, qttando vevo
scientes se non illic seditiosa contentione dcceviare, mali, scelevis esse populi. Secunduni mevitum enim
sed pvo fide catholica invigilave, non cumuluin pe- plebeium disponituv vita vectovum , testante Job :
cuniavium, sed lucvum congvegare animarum. Unde Qui regnare facil htjpocrilam propter peccata poptdi
in eadem epistola heali Clemenlis : t Vestrum, qui (Job xxxiv). Irascente enimDeo talem reclovempo-
legalione domini fungimini, esi docere populos : puli suscipiunt qualem pvo peecato merentur. Non-
eorum vero est vobis obedire, ut Deo. i Et in epi- nunquam pro malitia plebis etiam reges mulantur,
slola Alexandri papae successoris Evaristi: « Si quis et qui ante videbantur esse honi ^accepto regno,
autem legationem vestram impedit, non unius, sed fiunt iniqui.
multorum profectum avertit. Et sicut mullis nocel, CAr. 40. — De eademre. Ex dictis ejusdem(ibid.,
ita a multis est arguendus; el quia Dei causam ini- c 49).
pedit, et statum Ecclesias conlurbat, ideo a limini- Qui recte ulitur regni potestate, ita se prasslare
bus ej'us arceatur. » Quapropter nullus comes, omnibus dehet, ul quanto magis honoris celsitudine
 913 DECRETl PARS XVI. — DE OFFICIIS LAIC. 914
claret, tanto in semetipso humiliet menteni, pro- A A.subvertunt, ideo'principem uon oporfet delinquere,
ponens sibi exemplum humilitalis David, qui de ue formam peccandi faciat, peccati ejus iropunita
suis meritis non tumuit, sed humiliter sese drj'i- licentia. Nam rex qui vuil in viliis cito viam osten-
ciens, dixit: Vilis incedam, el vilis ajiparebo ante dit ervovis. Sicut legituv de Jevoboam, qui peccavit
Dominum qui me elegit (// Reg. vi). Qui recte uti- et peccave fecit Israel (/// Reg. xn). Illi autem ascvi-
tar regni poiesiate, fovmam justilias factis magis bilur quidquid exemplo ejus a subditis perpetvaluv.
quam vevhis instituet. Iste nulla pvospevifate eri- Sicul nonnulli bonovum pvineipum Deo placita facta
gitur, nulla adversitate turbatur. Non innititur pro- sequuntuv, ita facile multi prava corum exempla
priis virihus, nec a Domino reeedlt cov ejus. Regni sectantur. Plerique autem apud iniquos principes,
fastigio humili pvsesidet 31111110." Non eum delectal necessitate magis quam voto, mali existunt, dum
iniquitas, 11011 inflammat cupiditas. Sine defrauda- imperiis eorum obediunt. Noiniulii autem sicut
tione alicujus ex paupere divitem se facit, et quod prompti sunt sequi reges in maluin, sic pigri sunt
juxta potestatern a populis cxtorquere poleraf, saspe imitari iilos in bonura. Ssepe unde inali reges jiec-
misericordia clementia donat. Dedil Deus principi- caut, inde boni justificantur, dum prascedcutiiim
bus prsesulatum pvo vegimine populovum, et illis cupiditatem et maliliam corrigunt. Nam re vcra
eos pvseessevoluif, cum quibus una est eis nascendi "' peccatis eorum communicant, si quod illi divipue-
moviendique couditio. Pvodesse ergo debet populis runt, isli reientant. Cuj'us peccatum quisquc scqui-
- principatus non nocere, nec dominando premeve, tur, neeesse est ut ejus
posnam scijuatur. Neque
sed condeseendendo consuleve, ut vcve sit utile hoc 'enim eritimpar supplicio, cujus cvvore quisquc pav
potesfatis insigne, et dono Dei pvo tuitione utaniuv est ac vitio.
raernbrorum Chvisli. Membva enim Chvisti fideles CAP. 45. — Quod recjeslegibus lcneanlur. Ex dicth
sunt populi, quos duni ea jjoteslate quam aceipiunt, ejusdem (ibid., c. 5).
optime vegunt, bonam ulique vicissitudinem Deo (Disf. 9, c. Juslum est.) Justum esl pvincipem
lavgitori vesliluunl. Ronus vex facilius ad justitiam a legibus ohtempevave suis. Tunc enim jura sua ab
deliclovegvedituv, quam de j'ustitia ad delictumlrans- omnibus custodienda existimet, quando el ipse illis
fevtuv. Ut noveris boc csse casum, illud jjvopositum. veveventiam pvasbet. Pvincipes Iegibus tencvi suis,
Inproposito ejus esse dehel, nunquam egredi averi- nec in se posse damnave jura quas in subjeclis cou-
tats. Quod si casu litubare contigerit, mox resur- stituunt. Justa est enim vocis eorum auetoritas, si
gere. quod populis probibenl, sibi non licere patianlur.
CAP. 41. — De patientia regum. Ex dictis ejusdem („ Suh veligionis disciplina saeculi potesiates subjectas
(ibid.; c 50). sunt. Et quamvis culmine vegni sint prasditi, V_R-
Plerumque jninceps justus eliam malorum erro- culo tamen fidei tenentuv astvicti, ut fidem Chrisli
res dissimulare novit, non quod iniquitali eorum suis legibus prsedicent, et ipsam fidei prasdicationem
consentiai, sed quod aptum tempus correclioiiis moribus bonis conservent.
exspectet, quando eorum vilia vel emendare valeat, CAP. 44. — De dhciplina regum in Ecclesia. Ex
vel puuire. Multi adversus prineipes conjurationis dicih ejusdem (ibid.).
crimine deteguntur, sed pvobave volens Deus cle- (25, q. S, c- Principes smculi.) Principes sseculi
mentiam pYincipum, illos male cogitave pevmiltit, noununquam inira Ecclesiam potestaiis adeptas cul-
istos non desevlt. De illovum malo bene istis facit, mina" tenent, ut per eamdem potestatem diseiplinam
duin culpas quas illi agunt, isti miva palieiitia in- ecclesiasticam muniant. Cselerum inlra Ecclesiam
dulgenl. Reddeve malum pro malo vieissitudo est potestates necessarias non essenl, nisi ut quod non
justilise. Sed qui- clsmentiam addit jiistiliae, non prasvalet sacevdos efficeve per doctrinse sermonem,
malum pvo malo culpalis veddit, sed bonum pvo polestas hoc imperet [bnpleatj per disciplinse terro-
nialo offensis impertil. rem. Ssepe per regnum tervenum coslesle regnum
CAP.42. — De deiicih regum. Ex dictis ejusdem TJ proficit, ut qui intra Ecclesiam positi contra fidem
et discijilinam Ecclesias agunt, vigore^ principum
(ibid.).
Difficileest principem vegvedi ad melius, si vitiis conterantur [coerccantur], ipsamque discijilinam,
fuevit implicatus. Populi enim pcceantes judicem quam Ecclesise humilitas exercere non prsevalet,
meluunt; veges autem, nisi solo Dei timove inetu- cervicihus superborum poteslas principalis linponal,
"que gehennas coevceantuv, libere in prasceps pro- et sic venerationeni mevetuv, ut virtutem potestatis
ruunt, et per abruptum lieentise in omne facinus impeftiat [et ut venerationem accipiat, virlutem, etc.
v.tiorum labuniur. Quanlo quisque in superiori Sic hodie Vrat. el Isid.]. Cognoscant principes sas-
consiitulus est loco, tanto in majori versatur peri- culi Deo debere reddere se rationem propter Eccle-
culo; et quanto splendoris honore quisque celsior siam, quam a Christo tuendam suscipiunt.- Nam
est, tanto, si delinquit, peccato major est. Poientes sive augeatur pax et disciplina Ecclesias per fideles
enim polenler lormenta paiientur (Sap. vi). Cui principes, sive solvatuv, ille ab eis rationem exi-
enimjj/?(scominilliiur,pIus ab co exigilur (Luc.xn), get oui eoruni poteslati suam Ecelesiam cre-
ctiain cum mensura [usura] posnarum. Reges vitam didif.
subditoium farile exemplis suis vel asdificant vel CAP. 45. — Cur Deus ulios ad libertatem, alios
 81-5 D. IVONIS CARNOTENSSSEPISCOPl 916
autcm ctclserviiufem dhcreveril. Ex diclh ejus- A contvoyersiam asserit, ct veslras eam fratcrnitati
dem. petiit coramendandam, his vos hortamur aflatibus,
Propter peccatum primi hominis humano genevi ut eidem mulieri servata asquitale luilionem dehea-
posria divinitus illata est sevvitutis, ita ut quihus fis impendere, et a uullo eam contra rationis ordi-
aspicit non congruere libertatem [dignitatem], his nem gravari aliquo niodo permitfatis.
misericordius irroget servitutem. Et licet peccatum CAT. 50. — De eo, si qttcm ecclesiaslicm familim epi-
humanse originis pev haplismi gvatiam fidelibus scopus servitute laxuveril. Ex Agatkensi concilio.
cunctis dimissum sil, tamen sequus Deus ideo di- cap. 6 (C«;J.7).
scvevit hominibus vitam, alios sevvos conslituens, (12, q. 2, c Si quos de servis.) Si quos de servis
alios dominos, ut licentia male agendi sevvovum, Ecclesiae bene meritis episcopus libertatc donavevit,
dominantium Nam si omnes collatam libevtatem a successovibus jilacuit cuslo-
potestaie veslvingatuv. in libeviate con-
sine metu fuissent, quis esset, qui a malis quem- divi, cum eo quod eis manumissov
Inde et in ve- tulevit. Quod lamen juberaus 20 solidovum moduro,
piam cohibevet? gentibus pvincipes
elecli sunt, ut terrore suo populos a malo inlevrula, vinoola, vel liospitiolo tencre. Quod si
gesque
ad reete vivendum subde- amplius datum fuerit, posl maiiumissoris morlem
coercerent, atque legibus
rcnt. Quantum perfmet ad rationem, non est perso- g ECclesiaj — revocelur.
narum uccepiio apnd Deum (Ephes. vi; Col. m), CAP. 51. Ut libertos, siopus fiteril, Ecclesia luea-
ea tur, cap. 28 (cap. 29).
qui mundi etecjit ignobilia, et coniemplibitia el
ncm ul ea sunl ne (Disf. 87, c. Liberios legilimc.) Libeiios, legitime
qum sunt, quw deslruerel, glorielttr a dominis suis faclos, Ecclesia, si necessc fuerit,
emnis caro (1 Cot; i), hoc est, carnalis potentia
lueatur. Quod si quis aitte aiidientiam aut perva-
coram illo. Unus enim Dominus sequaliter et do-
deve cos, aul exspoliave voluerit vel prsesumpserii,
minis fert consullum et seivis. Melior est subjecta ab Ecelcsia
repellatur.
servitus quam elata lihertas. Multi enim inveniun- CAP. 52. — Exemplum hujus rei. Ex conciiio Tote-
tur Deo libere servientes sub dominis coristiluti lano IV, cap. 75 (cctp.71).
flagitiosis , qui, etsi subjccli sunt illis eoipore, Disf. 87, c. Liberli qui a qtiibiiscunqiie.) Lihrrti
praelati tamen sunt mente. qiiicunquc manuniissi sunt, aique Ecclesias pal«-o-
CAP. 46. — Ut nultus servus monacktts fiat invito cinio comtnendati existunt, sicut regulse anliquo-
domino suo. Ex Chalcedonensi conc, cap.i (c.clton. rtim Palrum ciinsliluerunl, sarerdolali dcfensione
15, q. 16, c. Qtti vere pureque). a cujuslibet insolentia pioleganluv, sive in sfalu li-
Nullum recipi in monasteriis servum obtentu
voluimus. n hevtatis covum, sive in peculio quod habeve no-
monaehi, prseter domini sui consoientiam scuntur.
Transgredientem vero hanc diffinitionem nostram, CAP. S3. — De eadem re. Ex Viia beati Gregorii,
excommunicatuni esse decrevimus. lib. in, cfljj. 45 (aucl. Joan. diac R. Eccl.).
CAP. 47. — De eadem ve. Gelasius per Lucaniam, Libevlatem cujusque hominis Gvegorius contia
Brulios el Sicitiam ephcoph (epht. 4, c. 16). judicum insolenlias , liberis nihilomuius voeibus
Quisquis episcopus, presbyler el diaconus, vel defendebat.
eorum qui monasteriis prasesse noseuntur, serviles — De eadem re. Grenorius Leoniio excon-
CAP. S4.
ci originavias personas ajsud se lenentes non resti- suli (lib. Reght. vm, c. Sl).
tuendas patronis, aut deinceps vel ecclesiasticas Unum hoc bene ei conslanler novi, quia et si
serviluti, vel veligiosis cdngvegationibus putavcvint quam in rebus publicis fvaudem fecit libcrlinus,
applicandas, nisi voluntate fovsitan dominorum et suhstantia ejus caedi debuit, non libcvias. Nam in
subscriplione [sub scviptuvaj lestim. orig.], vel te- hoc quod libevi casduntuv, ut taceam, quod omni-
slimonio primitus absolutas , vcl legitima trans-
, potens Deus olfendituv, ut taceam, quod veslra ojii-
actione concessas, periculum se houovis sui non nio vehementev
gvavatuv, piissimi lamen impera-
ambigant communionisque subituros. tovis nostvi tempora omnino fuscantur. Hoc enim
3
CAP. 48. — ATemancipia manumhsa servituti denuo inter reges gentium, et imperalovem vegum distat,
mancipentur. Ex concilio Attretianensi tempore
Ckildeberii regis, cap. 7 (Aurel. v). quia reges genlium dommi senovum sunt; impeva-
ab domiuis sevvi- tov vero, Romanorum dominus liberoruni. Unde et
Quaecunque mancipia ingeuuis servaia jttsli-
tute laxantuv, in ea libevtate maneant quam tunc a vos quidquid agilis, prius quidem
' dominis si a lia, deinde cuslodita per omnia liberlate agere de-
percepevunl. Hujusmodi libevtas, quo-
betis
cunque pulsata fuevit, cum justitia ab Ecclesiis de-
fendatuv, piaetev eas culpas, pvo quibus leges col- CAP.SS. — De mancipih fugitivis, ne qtth eccle-
latas sevvis revoeare jusserunl liherlates. siastico jure ilta luealur. Ilem, Pelro subdiacono.
CAP. 49. — Exemphim ejusdem rei. Gregorhis Ma- Plerosque cognovimus de amissis mancipiis
riano ephcopo tiavennw (/. VII regist., ep. 21). conquevi dicentes quia, si sevvus cujuspiam fov-
Joaunes, prassenlium j:ortilor, querituv uxovem 7tasse fugiens dominum suum, juris ecclesiaslici
suam, molestias Geovgii cujusdam vefugientem, diu se esse professus cst, rectoves Ecclcsisc jivolinus
in scptis venevabilibus residere, et nullum hacteiuis hunc ut sevvum ecclesiastici juvis haheanf, nullo
uncnive solalium. Cujus auia de conditione esse agentes judicio, scd servivocem defendentes. Quod
 917 . DECRETI PARS XVI. — DE OFFICIIS LAIC. 918'
miiii tarilum displicet, quautum a veritatis judicio A . positione cviminum, atque accusalionis exovdio,
abhovvel.'Unde volo ut expevientia lua, qusecunque ultove gladio feviatuv.
ita facta cognovevit, postposila tavditate, covvigat, et CAP. 62. — Liberti palronos accusantes perinde
talia quseque mancipia, si qua nunc j'uve eccle- puniendi ac servi, tit. xxi (ibid. I. xxi).
siastico habenlur, sicut sine judicio ablala sunt, Libevti, si accusatoves manumissovum, Jiasve-
ita restitui aflle judicium decet, et si quid in eis dumve eovum prsesumpserint esse, eodem quo scrvi
sancias Ecclesise legitime competit, tunc eorum pos- supplicio tenebuntur, luiluvi po-nas ante prohibitse
sessores debent ordinata aciione pulsari. delalionis exordium.
CAP. 56. — Quomodo defendere se debeai, qui Li- CAP.65. -—Liberium ad in ingratitudinem erga patro-
bertate donatus ad servitutem revocaltir. Capiiu- .num revocari debere servitutem. Noveilarum
larium lib. m, cap. 45. constiiulio 69, cap. 2,
Si liberlus' conlva patvonum suum ingvatusfucrit,
Si quis per chartam ingenuus dimissus fuerit,
rescindi debet libertas ; cavere autem oportel in-
et a quolibet homine in servum interpellatus fuerit,
auctorem suse libertatis gratitudines, quse legibus cognitae sunt, vcluti si
primum legitimum pvofevat, libertus manus suas contra
ct in sua libeviate pevsevevet. Si vevo legitimus patronum moveat, vel
rj si contumclias atroces ei fecerit, vel si magnuni et
actov defuevit, teslimonio bonorum, hominum qui
intolerahile damnum ei dederit, id est, si ad de—
tunc aderant, quando-liber dimissus fuerat, sede-
decus effudevit. Si enim-
fendere permittatur. Si vero testes defuerint, cum horum ejus pertinentes injurias
c-uabus aliis chartis, quse ejusdem cancellarii manu aliquid patronus vel liberi ejus probaveiinl,
ad pristinum statum convictus revertalur lihertus.
iirraatas sint vel scvijstse, suara chavtam, quse tevtia
64. — Quw personm a publica accusalione ar-
cst, -.evam et legitiraam esse confivmel. Cancellavius CAP. ceantur. -Ex conciiio Cartkaginensi vn, cap. 2.
autem lalisesse debet, qui pagensibus loci illiusnotus
fuisset et acceptus. Si autem qui intevpellatus fuerit (4, q. 1, c. Diffinhnus eum, el i, q. 6, c. Om-
nibus quibus.) Omnes servi, vel proprii liberti ad
ad sevvitium, nee actovem nee leslimonia -habuevit,
accusationem publice non admittantur, omnes
neque alias duas chartas ad suam confivmandam
etiam infamise maculis aspersi, id est histriones,
invenive potuerit, tunc is qui eum intevpellavit, se-
cundum legem iiisam charlam-falsam efficiat, et autturpitudinibussubj'ectaspersonse; haeretiei etiam,
sive pagani, seu Judasi. Sed tamen omnibus quibus.
servum conquirat.
aceusalio denegatur, in eausis propriis accusandi
CAP.57. — Ne servo credatur cuipiam crimen im- licentia non neganda est.
ponenti. Copitular. lib. vi, cap. 46. — ATelibertus Ecclesiam cttjus antea servus
7 el 8. De accusat. v. can. si et CAP.65.
(2, q. testes, per accusare prwsumat. Ex T-olet. concil. iv,
totam 4, q. 2 ef 5.) Servo penitus non credatur, si fuerat,
cap. 69 (cap. 67).
super aliquem crimen. objecerit, aut si etiam do- (12, (/. c. Ephcopus qui mancipium.) Libevto ad-
minum suum crimine impetierit. Nam etiarnsi in vevsus Eeclesiam, cujus juvis exslitit, accusandi vel
tormentis positus exponat quod objccit, credi iamen testificandi denegetur licentia. Quod si prsesum-
illi non oportet. pserit, jjlacet ut in servitutem pvopvias Ecclesis»
CAP. 58. — Item, ne servtlis condiiionh personw vevoceluv, cui noceve conatur.
contra aliquem tesiantur, nisi ingenui desint.
159. CAT. 66. — De eodem. Ex Hhpalensi conc n, cap.
Cap. 9 (cap. 8).
Libertus vel liberta in nullis negotiis contra quem-
(12, q. 2, c Octava dhcussio.) Libertorum sta-
quam testimonium dicere admiltantur, -exeepto in
ubi deesse co«>nosci- tum, qui contra episcopum suum, vol patronam
aliquibus causis, ingenuitas Ecclesiam nituntur, decidi potius quam consevvavi
tuv, sicut pevmissum est et desevvis.
CAP. S9. — Servi testimonio adversus dominum eonvenit, ut quovum libevtas pevniciosa cst, sit sa-
minime siandum. Lib. vn, cap. 208. ' lutifeva sevvitus, et qui supevbive novevunt adepta
" libertate elati, perdita discsnt rrajdili, discant, orig.]
Si sevvi facinova dominovum confessi sunt,
nullo modo audiantuv, nisi fovte eos defevant maje- obedire subjecli.
stati. CAP. 67. — Liberti, eorumque posteri qucditer cum
CAP.60. — De eadem re Codicum lib. iv cup. 20, rebus ab Ecclesia sibi commhsis agere debeant.
litulo vui (fif. xx, /. vn). Ex Totel. conc ix, cap. 16.
Sevvos pro dominis, quemadmodum adversus Liberlis Ecclesise eorunique propagini ex onmi-
noscuntur habere, nihil
eos, inlerrogari non posse, pro facto autem suo bus quse de jure Ecclesise
licebit in extraneum dominium transactione qua-
posse iutervogavi non ambigituv.
CAP. 61. — Item de eadem re. Lib. IX, cap. 1, f?'f.xx ciinque deducere. Sed si ex his quaelibet fortasse
(lit. l, /. xx). vendere voluerint, sacevdoii ejusdem Ecelesiae offe-
Si quis ex familiavibus, vel ex servis "cujuslibet renl couvenientev emenda, eavumque revuni pvetia,
domus, cujuscunque criminis delator atque accusa- ut eis jilacuevit, aut dispensent, aut habeant. Nam
tor emevsevit, ejus exisiimatioiiem, caput, vel for- in dominium partis alterius rei suas censum nullo
tunas pevituvus, eujus familiavitati vel dominio modo transire permiltimus. Suis autem filiis, vel
• inhasserit, ante examinationem judicii in ipsa ex- p>'"$>»».7uis ejusdem vel scrvilio vel palrocinio guh
 913 D. IVONIS CARNOTENSIS itflSCOPI 920
jugatis, quaeeunque vendere vel clonare voluerinl, A manumissam. El ideo indecens esse creo.mus ut
aditus omnlno patebit. progenili ex libera mulieve filii ad sevvitium retra-
CAP. 68. — Funudos ad ecclesiam confugientes con- hantur. Propterea experienlias luse prsesenti auelo-
tra votuntatem dominorum suorum non esse luen- ritate prascipimus, ul his
dos. Gregorius Ronifacio episcopo. ipsis documentis, sicut et
nos didicimus, exutoa euris animo, diligenter in-
(17, q. i, c Meluentes.) Metuentes famuli do-
mihds si ad Ecclesias septa confugerinf, interces- tendat, quatenus si documenta nulla sunt ab Ec-
clesiae parte, quas documentis hujus hominis deheant
sionem debent quasrere, non latebras, ne hsec ipsa
tarditalis temeritatem renitendi. obriare, ab ejus se molestia sine aliqua relracla-
prassumptio augeat tione suspendat. Durum est enim ut, si alii pro
Filius elenim noster vir spectabilis Petrus queritur
mercede sua libeiiates tribuunt, ab Ecclesia, quam
servum suum in ecclesia S. Clemenlis diutius cora-
lueri hasc oportuerat, revocentur.
morari, cui cum depulasset sacramenta prsestari, CAP. 74. — Servum non esse
illum egredi milla ralione voluisse. Et ideo supra- fucjitivnmqtti ad ami-
cum domini sui, cuusa inlercessionh conftigerit.
dictus homo de prassenti cum ro quem elegerit esse Pandeclarum lib. xxi, fit. i (lit. i, /. 45).
miltendum, cum de imjiunitate ej'us saeramenta Qui ad amicum domini dcprecaturus confugit,
pvsebuevint, eum facias ad dominum sutim modis R non est fugttivus. Imo si ea mente aul non impe-
omnibus vemeaie. Aut si in hac pevvicacia forte tiato auxilio, domum non revevtaluv, nonduni
perstiterit, post saeramentum sibi pvasslitum, ved- fugitivus est.
datuv invilus. CAP. 75. —Quod servus fugiens, servi per hoc iugttm
CAP. 69. — De eadem re. Idem Peiro subdiacono non abjiciut, lib. XLIV, lilulo sccundo (lib. XLI,
Cumpaniw (lib. Regist. n, episl 1, seu c 46). tii. ra).
Maneipia si qua in monastevio Sancti Sevevini, (L. xv, § Si servus quem.) Si servus quem possi-
vel in alia ecclesia ej'usdem castelli de civitate vefu- debam, fugerit, etiamsi pro libero gevat, videbitur
gevinl, mox ul ad notitiam ttiam pervenerit, nullo ,t domino possidevi. Sed hoc lunc intelligendum est,
modo illic ea immoravi permittas, sed intva civila- ei_m si is apprehensus fuerit, nolit pro libertate
tem in ecclesiam revocentur. Et si j'ustam contva sua litigarc; nam si pavntus est litigave, non vi-
dominos suos quevelam hahuerinl, eongvua ordina- debituv a domino possideii, cui se advevsaviu.s
tione de ecclcsiis exive necesse est. Si vero venia- pvaspavavit.
lem culpam comraiserint, dominis suis acceplo de CAP. 76. —-Dedomhds s. famulh inlolerabiles fiant
venia sacramento, sine mora reddantuv. lit. vm.
CAP. 70. — JVe quis mancipia clericorum pro suh Q De his sevvis qui ad asdem sacvam vel statuara
occupel. Ex Aretatensi concilio, cap. 6. pvincipum confugiunl, prascepit (Divus Antoninus)
Si quis mancipia cleiicortim pro suis mancipiis ut si inlolevabilis videatur dominorum sasvilia, co-
ad ecelesiam fugientibus, crediderit occupanda, per gantur sevvos honis eonditionibus vendeve, ut pve-
omnes Ecclesias districtissima damnatione feria- tium dominis deluv. Et vecte; expeditenim veipu-
iur. blieseue quis ve sua male utalut. Ctijus vescvipii
CAP. 71. — Si qnh fngilivum servum clatn domino ad JSlium Mavtianum emissi vcvba sunt hsec; do-
suo susceperit, quo damno mulcletur. Codicum lib. minorum
vi, cap. 1, titulo iv (fj'f. i, /. 4)." quidem pofestatem in sevvos suos illi-
batam esse ne cuiquam hominum jus suum
Quicunque fugitivum servum in domo vel in agro detvahatuv. opovtet, Dominovum interest, ne auxilium con-
inscio domino ejus susceperif, cum compari alio
i - tra saevitiam vel faraem, vei intolerahilem injuriam
vel 20 solidis reddat.
— denegetui his, qui iusle deprecantuv. Ideoque co-
CAP. 72. Quod furti reus stt, qui servum a do- gnosce de quevelis eovum, qui ex familia Julii Sa-
mhio suo quolibel modo alienaverit, tit. vi ilit. n,
l.i). bini ad statuam confugevint, et si vel duviushabitos
Alienum servum sine voluntale domini qui sciens quam asquum esl, vel infami injuvia affeclos eo-
ila ut in potestalem domini
vendidit, seu donavit, vel alio modo alienavit, nihil D gnoveris, vendeie jube,
ei diminuere potest. Et si contrectet, vel apud se non levertanlur.
'
detinuerit, furtum facit. CAP.77. — Exempium vindiciw in eos qui se juslas
habere causas mendaciter fingunt. Gelasius Joan-
CAP. 75. •—Are quh apostolicm sedh censura manu- ni ephcopo Vivanensi [ Viennensi legit Grat.]
missum, ad servilium reirahat. Gregorius Anlhe-
mio subdiacono (lib. i Regist. ep. 55). (17, q. 4, c. Uxor Felicis.) Uxor Felicis et filia
Prsesentium lalor Gaudentius [ Gaudiosus esf Romam (quia sic oportuit) pervenerunt. Siquidem
apud Gregot;] insinuavit nobis, ab actoribus sanctse hunc ipsum primum se ad barharorum basilicam
Romanas (cui Deo auctove pvaesidemus) Ecclesiae, conferentem, soque bonas causas habere jactaniem,
sibi "rioleniiam ivrogari, asserens quod filios suos egredi sub hac ronditione pvseeepimus, ut si actus
juri praedictae velint Ecclesias vindicare. Oblalis suos iideliler ef rationablliter allegaret, nihil conlra
eienim ab eo documentis, novimus Siricam uxoreni eumpvovsus aspevum fievi, duvumque pateremur.
prassentium porlitoris, ab _<Etiaquondam beatse Alioquiu si contra fidem et utilitatein dominicam
memorias, Movenascuidam feminas tilitlo donationis venisse probaretur, ipse sibimet imputarct afque
fuisse largitam, et ab eadem Morena per epistolam oidinationi congruaj subjaceret. Qtii supcrveniente
921 DECRETi PARS XVI. — DE OFFICHS LAIC , §22
filio nostro viro spembili Orlliasio, sic csi ad s>n- A quia eisi liic oomirius est, ilie servus, amno tamen
gula quaeque conviclus, ut os aperire non posset, servi alieni suiil, quia ambo Chrisli sanguine re-
et vera essc quae huic objicercntur, propria voce dempti sunt; tamen duruni videlur, ut hoc etiam
faleretur. Ideoque tenetur mancipalus custodiaj. jubeam, lioc praecipiam, ul si forle dominus peccat
CM\ 78. — Quod homicidii reus non sit, qui alienum in servum suum injiiste liligando, injuste caedcndo,
sernim insidianlem sibi occideril. Pandecl. lib. dicat illi:Ignosce mihi, da mihi veniam quia non
ix, tit. II (lit. li, /. 4). debetfacere, sed ne ille incipiat supcrbire. Quid
Si servum tuum lalronera insidianlem mibi, occi-
ergo? ante oculos Uei pceniteat eum, ante oculos
dero, securus ero. Nam adversus periculum natu- Bei cor suuni. Et si non potest servo diccre,
ralis ratio permillit se defendere. Lcx duodecim puniat
quia non opovlel: Da niibi veniam, blande illum
labularum furem noclu deprehensum occidere pcr-
alloqualur; blanda enini appellalio,venia3 esl postu-
rnillit, ul tamen id ipsum cum clamore leslificetur. • lalio.
Interdiu autem dcprehensum, ita permittit occidere, CAP. 86. — De servo res detinet alienas. Codi- '
qui
si is telo se defenderil, ut lamen seque cum clamore cum libro 111,cap. 52, tractal. 20(ti7. XXXII,/.20).
lestificelur. Non servuni, quem res tuas detinere assueveras,
CAI>.79.—Quod dominum par cnlpaconstritigaf, si R sed ejus dominum derebus repetcndis conveniendum
quem eo sciente servus occiderit. Tit.iv(/JMv, l.u). csse perspicis.
Sisenus sciente domino oceidit, in solidum do-
CAP.87. — Quod mancipium furlim el injuste dis-
niinum obligat; ipse enim videtur dominus occidisse. tracium dominus sine pretio vindicabit, ttact. 23
Si autem inscienter, noxaiis est. Nec enim debuit (/. xxni).
maleficio servi in.plus tcneri quain ut noxos euni Si mancipium tuum per vim autper fuitum alila-
dedal. lirm alii ex nulla justa causa distraxerunt, vindicanli
CAP.80. — Pmnilentia ejus qui proprium servum libi dominum, solvendi pretiumnulla necessitas ir-
extra judicis conscienliam perenteril. ExAaathensi rogelur*
conc, cap. 150(cap. 62). CAP. 88.—De servis furtim arbores snccidenlibus,
Si quis servum proprium sine conscientia judicis - cap. 41, tract. 2 (tit. XLI, lib. 2).
occiderit, excommunicatione vel poenitentia Mcnnii, Si servi vestri, inscienlibus vobis, aul etiam pro-
realum sanguinis emundaMt [emend., or.~\. hibcnlibus, furtim arbores cseciderunl, frustra TC-
CAP.8i. — Si quis peccaverit, in eo non in substamia remini, ne ex persona eorum ultranoxse deditionem"
ejns vindicandum. Gregorius Petro subdiacono Si-
cilice (lib. i regist., epist. 42). sitis obslricti, cum ex deliclis servorum domini igp.o-
c. si Q rantes, vel prohibentes, ita condeninari debeant, ut
(16,17.6. CognoMffltts.JCognoviniusquod quis
ex familia Ecclesia; culpam fecerit, 11011 in ipso, sed aut noxoe dedcre scrvum, aut condemnationes suf-
in ejus subslantia vindicetur. De qua re prajcipimus fcrre in sua habeant potestate.
si in sicut est CAP. 89. — Quod patronis vel dominis peccanlibus.
ut, quis culpam feceril, ipso, dignum liberli vel servi sinl innocenles, cap. 15, liiulo v
vindieelur; a commodo autem ejus abstineatur.Nisi (lib. iv, til. xni, /. 5).
forte paruin aliquid, quod' in usuni exseculoris qui Ex patroni, vel ex domini conlractu, liberti vcl
ad eum mitlilur, proficere possit [11011possit habet servi conveniri non possunt.
Greg.]. CAP. 90. — Si scrvus mntuam accepit pecuniam,
CAP.82. — Qnaliler admonendi sint servi. Greg. in quidquid ex ea in usum domini transierit, domino
.. Pastorali, lib. 11, (parte m, admonitione 6). solvendum, cap. 20, tit. 1 (lit. xxv, /.1).
Servi admonendi sunt ne dominos despic'.aiil, ne Servus tuus, pecuniam muluam accipiens, ita de-
Deum ofFendant, si ordinationi illius superbiendo "mum te institoria aclione obiigavil, si cum cum
conlradicant. officio alicui, vel negotiationi exercendse prapone-
CAP..83. — Item admonilio servorum. Ambrosius res, etiam ut faceret, ei permissum a lc, probetur.
super Epistolam primam ad Corinlhios. Quod si ea aciio locuin non habet, si quid in rem
Si qui sub jugo sunt servi, dominos suos dignos D tuam versum probabitur, actione in eadem rc pro-
omni honore exisliment, ne nomen Dei ei doctrina posita cogeris exsolvcre.
blasphemclur (I Timolh. vi). Ilsec de illis scribit CAP. 9J. — De eodem, titulo m (tit. x-xv,/. 5).
Aposlolus, qui infidelcs habent dominos, praxipiens Institoria adversus eum actio competit, a quo
eis,ut omne obsequium suis prsebeant dominis, licet servum meusaa prseposituni dieis, si ejus negolii
sint a pielate alieni. causa, quod per eum exercebatur, depositam pecu-
CAP. 84.-—De eadem re. Ejusdem, in-argumento niam nec reddilam, potest probari.
Epistolai ad Philemonem.
CAP.132.— De eadem re, cap. 26. lit. 111Itit. xxvi
Servos omne servile obsequium suis dominis pra?,- /. 5).
bere pracipit Aposloluscum omni sollicitudine,si\e Etiam si neque mandante, neque subscribenlo,
inipios habeant, sive pios dominos. neque jubente domino, pecuniam niuluam Prisc.e
CAP.85. — Qualiter dominus servum placare debeal dedisscs, tamen ea quanlitas si in rem dominse cjus
injuste a se lcesum. Sermo Augustini in Qnadragc-
sima De fralerna concordia, qui sic incipit ; Dies juslis ei ogationibus vcrsa est, apud suum judicem
isti sancli (hom. 40, lib. qitinquag. Hom.) cam convciiijConscculuriis secundum jmis formam,
Aliguando dominus homo pcccat in senum suum, id quod tibi debeii appamerit.
 923 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 924
CAP. 93. — Neminem contra palronum suum publice A acta praesidis senum se esse mentitus cst,-postea
posse clamare, Itb. vi, cap. 6, tilulo i (lib. IV, lit. slatum suum defendendi, nou praejudicalur.
/.
vi, 1). CAP. 101. —De eo qui-a servo alieno aliquid cotn-
Contra palronum luum famosam aclionem insti-
paraverit nescienie domino suo, lib. v, cap. 506.
lucre non potes. Si quis ex servo alieno aliquid comparaverit ne-
CAP. 94.—Nulli servilis condilionis inscio domino sciente domiuo suo; si dominus infirmam voluerit
vel invilo licere possessionibus prmjudicium facere,
lib. ix, cap. 16, tit. VHI (lib. vm, til. xvi, /. 8). csse emplionem, reddet prclium emplori, ut emptio
Nexum non facit prsediorum, nisi persona quae nihil habeal, firmitatis.
jure potuit obligare. Per servum autem, procurato- GAP.102.— Quod ulerque anathema sit, el servus qui
dominum suum superbe fugerit, el is qui eum
rem, colonum, vel acloreni, Gonductoremve praeju- ad hnjusmodi fugam incilaverit. Hieronymus ad
dicium possessioni, invilo vel inscio domino, im- Paschasium Alexandrinum.
poni non posse, iu jure et les>umaucioribus decla- De servo qui fugerat dominum suum inlerroga-
ralur. bas, si ille in illa fuga mortuus fuerit, utrum liceret
CAP.95. — De parlu ancitlm, si inscio vel invilo do- pro co orare, an non. Hoc in divinis libris nou inve-
minoexpositusfuerit, cup. 2, lilulo i (lit. LII, /. I). nlmus prohibitum; sed tamen ab aposlolis firmiter
Si invito vel ignorante te, partus ancillaeluae ex- proeceplum, ut servi sint subdili in omnitimore dotni-
positus esl, repetere eum non prohiberis; sed resli- nis, non tanlum bonis ct tnodeslis, sed eliam diseolis
tutio ejus (si non a fure vindicaveris) ita liat, utsi (I Petr. n), el in Gangvens. coneilio (cap. o), ila
qua in alendo eo, vei forle ad discendum artifi- scriptum est -.«Si quis seivum sub praelcxtu divini
cium juste consumpta fuerint, reslituanlur. cultus docealproprium dominum conlemneie, ut sie
CAP. 96. — Itcm de parlu servili tilulu n lit. LH. discedal ab ejus obsequio, anathema sit. i Unde
/. II).
datur inlelligi quia si ille analhema meruit qui docet
Unusquisque sobolom suam nutriat; quod si ex-
servum proprium coiitcmherc dominum, et ab ejus
ponendam putaverit, animadversioni quae couslituta
obsequio discedere, quanlo magis iile qui dominum
est, subjaccbit. Sed nec dominis vel patronis repe- et ejus servitio subdi noluerit! Sed tamen
lendi aditum relinquimus, si ab spernit,
ipsis expositos quo- distantia esl inter illum qui per superbiam fecerit,
dammodo ad mortem, voluntas quae misericordiae et illum
cst aniiea, uon collegerit. Nec enini suum dicere po- doniini sui qui per necessilalem coaclus esl crudelitate
terit, quem pereuntem contempsit. CAr. i 05. — Ne patroni el liberli mutuo sese testi-
CAP.97. — Ne quis pucrum cujuscunque condiiionis .,, monio impelere coganlur. Pandect. lib. xxn (til. v,
exposilum sibi vindtcet in servutn, litulo ui (tit. i- /. i).
LIII, l. 5). Nee
Sancimus ncmini licere, sive ab ingenuis genito- liberti palroni patronaeve adversus libertos, neque
adversus palronos cogantur testimoniom
ribus puer parvulus procreatus, sive a libertina pro- dicere.
gcnie, sive servili conililione maculatus, exposilus GAI>.104.—Dominos habere potestatem in servosser-
sit, eum puerum iu suum dominium vindicare, sive vandi eos aique perdeiidi. Lib. XLIV,tit. VIII.
nomine dominii, sive ascriptione, sive colonariae Apud omnes aeque gentcs animadvei lere possu-
condilionis. Sed neque liis qui eos nutriendos sus- mus dominis in servos viioe uccisque potestatem
tuleruut licenliam concedi penilus cum quadam esse, el quodcunque per servum acquiriiur, id
dislinclione [dislrictione]ilaeos tollere,ct cducalio- domino acquiritur.
nem coruni.procurarc sive masculi sint sive feminaj, CAP. 105. — Quod furlum non faciat, qui rem an-
ul eos vel iloco liberorum, vel loco servorum, aul cillm proprim, quoquo modo donavent. Instit,
colonorum habeant, sed nullo discrimine habito, lib. ii, tit. vi.
]:i qui ab hujusmodi hominibus educali sunt, liberi Si is ad qticm ancilloeperlinet ususfruclus, par-
et ingenui apparcanl. tum suum essc credens, vendiderit aut donaverit,
C\P. 98.—De servis damnalis, quid rerum suarum D furtum non committit; furtum enim sine afleclu
ad doiiiinos pertineat, cap. 50, tit i (lib. ix, til. furandi non conimitlitur
XLIX,l. 1). CAP. 106. —De servis malcfacicntibus. Lib. m,
Servorum capitis criminibus damnaiorun. peculia lit. xxx (tib. iv, til. vm).
dominis non auferri nolum est; sed quod servum Ex maleficiis servorum, velut si furtum fecerinl,
dominus habuisse probaverit, recipiet. aut bona rapuerint, aul damnum dederint, aul inju-
CAP. 99. — Quod dominus servum defcndere possit riam commiserint, noxales acliones piodilae sunl,
in judicio accusatum, cap. 2, lil. n (lib. ix, lii.
ii, 7. 2). qnibus domino damnalopermiltituraul liiis oestima-
tionem sufferre, aut hominem noxoa dedere. Noxa
Si cuidam crimini scrvus obnoxius postulatur,
autem est corpus quod nocuit, ld est seTvus ; noxia
dominus eum dcfendere potest, et in judicio sistere
accusatoris iiHentionibus responsunuu, ipsum maleficium, velut furtum, damnum, rapina,
Sunima autem ralione permissum est noxaa
CAP.100.— Quod liberlatem non amiliat, si qnis ter- injuria.
rilus apkil judicem servum se esse meniialur. Ca- dcditione pcrfungi. Namque erat iniquum nequi-
pitulurium lib. vn, cap. 342. tiam corum ultra ipsorum corpora doniinis damno-'
Qui metu ct impressione alicujus terroris, apud sam esse, Dominus noxali judicio servi sui nomine
 '
925 DECRETI PARS XVI. — DE OFFICHS LAIC 926
co:ivcnlus, servura actoii quidem noxaa dedendo A CAP. 111. — De hominibns, ccclesiastici juris, ne
liberalur, nee minus perpetuum ejus dominium a teslamenli sibi paginam facianl. Gelasius Honorio
domino iransfertur. Si aulem damnum ei cui dedi- episcopo.
tus est resarcieril, quaesita pecunia auxilio praetoris (15, q. 2, c. Illud etiam.) Illud etiam sincerita-
invilo domino, manumiltetur. Item, aliquanlo post. tem tuam non latere volumus, ad nos fuisse perla-
Si (iominus in servum suum aliquid commiserit, lum, quod ampliatus conductor, quem non solum
ne.esi manumissus vel alienatus fuerit servus, uilam servum constat Ecclesise, sed ila rationibus a multis
actionem conlra dominum habere potest. temporibus implicatum, ut, etiamsi esset ingenuus,
donec vatiocinia cuncta deduceret, modis omnibus
CAP. 107.—De his quccfdii acquirunt et servi, lib. m,
lit. xxix. obnoxius haberelur, ausu temerario molitus fuerit
Admonendi smuus acquiri nobis non solum per condere paginam lestamenti, cujus omne peculium
nosmetipsos, verum etiam per eas quoque personas, ecclesiaslico juri legibus non dubitetur obstrictuin.
quoe in nostra poteslate sunl, veluli per servos no- Qaaproptcr his pracsumplionibus vice nostra, tua
stros, et filios, iit tamen quod per scrvos quidcm fraternitas contradicat, nec fieri prorsus aliqua
nobis acquirilur, tolum nostrum fiat; quod autem subreptionc pevniilial. Ac si eidem quidquam huma-
per liberosquos in poleslate habemus, exobligatione n nitatis foitccontigerit, quia grandsevus esse meino-
1'ueril acquisilum, hoc dividatur sccnndum imagi- latur, niox/ejus sinc dilalione substautiam unanimi-
nem rerum proprielalis, idcst ususfructus quem tas lua iiliis cjus duntaxat, quibus patrimonium
noslra decrevit conslitutio, ut quod ab actione eom- probalur connnissum, sub lideli descriptione con-
modum perveniat, hujus usunifructum quidcni lia- tradat, donec lcniporibus uiiiversis quibus hoc patri-
boat paler, proprietasaulem filio scrvetur. monium gubernasse cognoscilur, parles Dominieas
CAP. 508.—Exemplumjitsim ultionis,nequis alienum cogatur reddere indcmnes.
scrvum corrumpere vel solticilare prmsumat, lib. iv, CAP. 112.—Ne quis servum judicel alienum. The-
tit. i (lit. u). lesplwrus papa fratribus episc.
Illud qufesitum est, cum Titius servuni Masvii
Tu quis es quijudicas alienumservum ? (Rotn. xiv.)
solliciiaverit, ut quasdam res domino subriperet," et Procul dubio
ad cum perferrct,etservus id ad Masviumperlulerit; transgressor es legis Dei et apostolo-
rum prophelaruni, et non solum harum,
Maeviusdum vultTitium in ipso deprcliendere, per- sed atquchumanavuiii.
eliam Omnes eiiim leges, tam divi-
niisit servum quasdam res ad cum perfiTvc: ulrum
nas quam humanae, alicnum servum judicare pro-
furti, an servi corrupti tcncatur Titius, an neutro. hibcnt.
Et cum nobis super hac dubitatione suggeslum est, '
et antiquorum prudentium super hoc allcrealienes CAP. 115. •—De eadem re uberius. Instituiionum
lib. iv, tit. iv.
pevspeximus, quibusdam neque furti neqiie servi
Servis ipsis quidem iiulla injuria fieri intelligi-
corrupli actionein pvoeslanlibus, quibusdam furti
tur, sed domino per eos (ieri \idelur. Non lamen
lantummodo, nes liujusmodi calliditali olruam
iisdem modis quibus etiam per liberos et uxores.
euntes, per nostram decisionem sanximus, non so-
luni furli actioncm, sfid eliain servi corruptieor.tia Sed ita cum quid lalrocinii commissum fuerit, ct
eum dari. Licct enim is servus detcrior a sollicita- quod aperte ad conlumeliam d.omini respicit, veluti
tore mininie factus est, et ideo non concurrant si quis alienum senum verbera\erit; et in hunc
casuin actio proponitur. At, si quis servo convicium
rcgulae quae servi corrupli actionem introducant,
lanien consilium coiruptoris ad pernicieui probitatis fecerit, vel pugno eum percusserit, nulla in- eum
servi introducluni cst, ut sil ci pcer.alis actio impo- actio domino competit. Si comniuni seno injuria
facia sil, asquum csl non pro ea paite qua dominus
sila, tauquam si re ipsa fueril scrvus corruptus,
ne ex hujusmodi Impiinitate, ct in alium servum quisque est, aeslimationem injuriae fieri, sed ex domi-
iiovutn persona, quia ipsis fit injuria. Quod si
qui posst corrumpi tale facinus a quibusdam per-
petretur. Q ususfructus in seivo Titii esl, proprietas Mcevii,
CAP. 109.—De servo cutn quo negolium gestum fue- magis Majviofievi injuria intelligitur. Sed si libero
ril, tract. vi, til.yu. qui libi bona fide servit, injuria facta sit, nulla tibi
Si jussu domini cum servo negolium gestum actio dabitur, sed suo nomine id cxpevivi poterit,
fuevit, iu solidum praetor adversus domiuum aclio- nisi in contumeliam tuam pulsatus sit; tunc enim
neui pollicetur, scilicct quia qui ita conlrahit, lidem competit et libi injuriarum actio. Idem ergo cst et
domini sequi videtur. in servo alieno- bona tibi fide scrvienti, uV toties
CAP. 110'.—De dominis el servis quomodo sese sibi admitlalurinjuriarum aclio, quoties in contumeliam
conformare debeant. Prosper, lib. n De vila con- tuam ei iujuria facta sit.
templativa,cap. 5. CAP. 114.—Quod plerumque illicileoppressi Ecclesim
Domini servos velut eorum in Christo conservi, "
patrochdum qucerunt subjccli. Aug. super Joan.
misericorditer tractent, et scrvi dominis ita ex parle i, tract. 44.
corde deserviant ut voluntatem non solum domi- Aliquando illicito jugo et improbo subjceli fu-
noruiii suorum, sed eliam Dei hoc ipsum juknlis giunt ad ecclesiani, qua retinentur ingcnui a scivi-
eHiciaiii. tute. Inierpellatur cpiscopus, ct nisi curet opcrani
927 D. 1V0NIS CARNOTENSISEPISCOPI 92?
impendere ne ingenuitas oppnmatur, immisericovs A i. alicui pecuniam, sed eliam omnes qui aiiquani
deputatur. actionem conlra aliquem habenl.
CAJ>.115.—De rcbus defuncli teslatoris. Noveliarum CAP. 119.— Quid fieri dtbeal de bonis capilaltler
Justiniani constilul. 1, cap. 1. damnati, cap. 10
Si quis parcntem, vcl filiuni, vel fvatvem, vel Capitali crimine damnatorum nona, non ad lu-
crum praesidis perferri, sed cognatis punitorum-
patvonum hoevedem constituerit, et legatum sive
fidci conimissum ab eo legibus non incognitum reddi oportet.
alicui reliquerit, si quidem voluntatem defuncli CAP.120.-—Vl donec
allegaliones liligalotum permaneantuP
sunt, princeps accipial tempus juslitiatn ju-
scriptus haeres implcverit, el sine frustratioue lega- dicandi. Conslitutio 24, cap. 2
lum exsolverit, habeat firmilevliaereditalemdefuncti, Si consullatio speretur, et piinceps occupalusnon
ct judicio potiatur ejus cujus everli judicium passus possit senatum ad hoc ipsum colligere, allegationes
non est. Si autem reluclandum esse volunlali lesta- litigatorum maneantin eadem figura, et nullum
" loris
existimaverit, el legalavio movas fecerit, in tan- prrejudicium paliantur, quamvis lempns statutum
tum utetiam legatarius judiccm adcat, ct victricem transactum sit, usque eo videlicet dbnec princeps,
scntenliam capial, et tamcn nihilominus haeresmoras r> rj vacationcm habens, senatores convocaverit.
similiter faciaf, et post judicialem calculum, annale CAP.121.— Vl lenones
nusquam esse sinantur, itno
proetereatspalium, tunc solam legitimam povtionem et manuscripta cornm inania sint. Constitutio 31
sibi debitam ineres inslitulus habeal, et reliquam cap. 1.
parlem amittat. Constit. li, § Ilem, Si quis.) Ilaec constitutio ju-
CAP. 1161— Ht infra aunum hmres legata solval, bet neminem lenonem esse, neque in urbe imperiali,
cap. 4. neque in provinciis et hoc prohibere debent proetores
Inlra annum modis omnibus relictum preesletur cl pracsidcs. Ultimo enim supplicio subjiciuntur qui
inilium aulem anni illud contra eonstilutionis normamlenones esse ausi sunl.
lcgatum; csse oporlcl
Oinnia autem instrumenta et fidejussiones apud le-
tempus, quojudiciali sciitcntia rcus adinonitus est
nones interpositas, vel a lenonibus contva bonos
propler legali solutionem; annoauleni transaclo,
liaares qui Jegata non solverit, haereditatem testalo- morcs faclas, infivmas alque invalidas esse consli-
ris amittat. tulio jubel.
CAP.122. — Quo supplicio plectutur inceslum ma-
CAP.117.—Quid crcditorem agere oporteat, ctti debi- trimonium, Constilutio 52 cap.,i.
lum diestaluto non solvitur, consl. 4, cap. 1.
Q (Const. 12, § I.) Si quis nefarium et incestum
Si quis crediderit alicui, et fidejussorem vel man- alque damnalum matrimonium contraxeril, Iroeros
datorem acccperit, vel cunr qui pecuniam pro eo autem ex priore legitimo malrimonio non habueril,
conslituerit, non prius contra lales pevsonas actiones statim suis facultatibus eareat, et dos quae dala est
moveat suas quam advcrsus ipsum leum principa- ci fisci juribus undicelur. Post publicationem au-
leni egerit, eumque inopem invenerit vel in solidum, lem et cinguli sui paliatur amissionem, et exsilio
vel pro parte. Postquam enim cgentia laborare punialur. Quod si vilior sit, et corporali quaestioni
noscilur rcus sive iit solidum, sivc pro parte, tunc subsistat, et uxor ejus, contra leges nupta, easdem
contra fidcjnssores vel mandalores creditovem intcn- pcenas palialur, scilicet si nulla justaexcuselur iguo-
dere opirtet. Item, ibid. c. 2. Ilcec autem sic intel- rantia.
ligcnda sunt ul nullam facullatem habeat credilor CAP. 125. — Quatiier nepotes el neptes avi vel avim
res vindicare, priusquam personales acliones exer- hmredilates inter se partianiur. Constilutio 54
ceal, tam contra ipsuni reum principalem quam cap. 4.
contra fidejussoves ejus et mandatores, eosque non (Consiil. 18, §Neque illo quidcm.) Si quis nepoles'
solvendo esse appareat. ex lilio reliqueril et ex filia, nepotes vel neptes pari-
n ter ad haereditatem ab inlestato avi defuncli vocen-
CAP. 118. — Qui mutuatn acceperil pecuniam quid lur, et non niinus tertiam partem sicut anle ca-
facere debeat, si pecuniam non habuerit auam piant, sed integram portionem consequantur, ncpo-
reddat, cap. 2, (ibid. c. 5).
" Si tes ex filia talem accipiant nati qualem accipiunt
quis peeuniam muluaverit, debitor autem
rem nepotes ex filio procreati.
pecuniam non habuerit, mobilem creditori Item (codem §.) Si avia decesserit nepotibus ex
prajstet, si liabel. Si autem rem mobilem uon habeat,' filio ct neptibus ex filia derelictis, omnes pavitev ad
lunc immobilem rem suam, si habet, vendere debet,' baereditaiem aviaesuaevocentur, et omnino nulla sit
cl pecuniam debitam ex prctio rei solvere. Sin autemL
differentia, utrum omnes nepoles «int an neptes,
emptoreni non inveniat, tunc prsedium quod opti- ulrum cx filio an exlilia procreati sint.
mum habct creditori suo proeslet, et actione qua
!1 .CAP.124.— Quid patialur debitor qui tempore recl-
obstrictus est liberetur. Ubi autem emptorem praedii dilionisvoluerit fruslrare crcdiloretn. Consliiutio 55
sui invenerit, caveal credilori pecuniam debifami cap. 4.
soluluruiB se, el post cauf;onem liccatci constitucre; (§ Studinm vero.) Si quis prolala manu sua nega-
vendilionis contraclum. Creditoris autem appella- \eirt ct dixerit talem scripturam suam non csse,
lionc signilicatur non solum is qui m:;tuam deditt postca actor probaiionc-vcxelur, et aliis diffl.'u]tati-
 g£9 DECRETI PARS XVI. — DE OFFICIIS LAIC. 950
bus [Haloond. Et hoc habcntcm suas lilleras, ut in A j lliccae tilulo supponalur, sed ctiam res vilrici ex
ea comprobanda magnisncgotiis actor implicari co- pracsentis consiilulionis aucloritate.
galur. Ila quoque Grmcus codex.] Posl pauca, vel si CAP. 150.—De muliere quce inlra annum luclus cilra
litteras quidem suas agnover-it, dixeril autem pecu- matrimonium conceperil, ui perinde infamis sil ac
niam sibi numeratam a creditore non esse, in sinupsissel. Consiit. 58, c. 2.
utrunique casum eonviclus, in duplo debitam quan- (Const. 59, § Ftn.) Si'imilicr defuncto marilo
tiialem praeslet. Quodsijudex conira praeseniem lc- antequam annus legitimus transeal, ad secuudas
nuptias non migiaverit, more autem meretricunr
gem judicaverit, ipse poenam acloris reddal. Si quis ab
autem dixerii silii nullam adnumeralam esse pecu- aliquo stuprata conceperit >et pepererit, ul sit
clarunrid natiim est defuncli mariti non esse,
niam, postea auiemconfessus sit, ct dixerit se ctiam «asdem quod ex superiori conslitn-
soluliones pcenas patiatur, quas
particulares solvisse, quamvis re vera ea quae ante tempus lcgitimum nuptias
persolveril, altamen nihilominus lionepatiiur
integram sorlem secundas contraxerit.
exsolval.
CAP. 151. — Quales testcs adesse oporteat hanetico
CAP. 125.— De muliere nubente inlra annum luclus, conlraliwreticum, vel orlhodoxo contra hmreiicutn,
itl infamis sit. . - - aut cerle-calholicis invicem liiiganiibus. Constiiu-
(Const. 22, § Acprimm.) Si mulier post mortem B ' Ho 42, cap. 2.
niariti, necdum amiali spalio completo, ad secundas (Constit. 45, § Fin.) Si haeretieus conlra haereti-
properaverit nuptias, omni quidem modo in- cum litiget, liceat cuivis alium liaerelicum tcslem
ler infames erit. Sed si quidem liberos ex priori adducere. Sin autem orthodoxus contra haereiicum
matrimonio non habeal, infamiam quidem solvere litiget, ]iro orlhodoxo quidem haavetici eliam lesli-
poterii, si preces imperatori porrexerit, et divino monium valeat, contra orthodoxum autom solius
principis nutu priori opinioni restitula fuerit, res orlhodoxi teslimonium valeat. Orthodoxis autein li-
autem a priori marilo sibi relictas nullo modo lu- tigantibus, ad lestimoiiium nullus haerelico palcat
crabilur. aditus.
CAP. 126. — De muliers qum secundo nubens,' res CAP.132.— Quod ad dirimendam parlium conlrover-
siam unum sufficiat jusjurandutn. Conslilutio 45,
filiis suis ante donatas retraliere Jentaverit,
cnp. 55. cap. 2.
(§ Mater sane.) Si mulier liberis suis res quasdam (Constii. 50, § Fin.) Omnes litigatores postquam
donaverif,posleaque ad secundas perveneritnuptias, jusjuraudum suum addunt, quia non dclalionis ncc
et ingralitudinis velamento donationem semel a se calumniae"causa, nec vexandi adversarii gralia pvo-
faelam revocare malueiil, nullo modo hoc poterit C bationes in tota causa ab adversario suo exigant;
facerc, nisi specialiter probaverit, vel quodvitaeejus nam antea in unoquoque capilulo, cum litis liligaior
lilius insidiatas sit, vel quod ei manus impias intu-"- ab adversario suo probationes exegisset, jurare com-
lerit, vel quod tales insidias conciiinaverit ut facul- pellebatur, quod non calumniae causa complura sa-
lalibus suis fotis pfivareiur. cramenta prajstarel; ideoque unum jusjurandum
CAP. 127.— Qtiod mulier secundo nubens, privilegia suffieiat. •
prioris tnarili amillat, cap. 24. CAP. 155.— Judiciarie lonventus qnanlo scctcmspa-
(§ Neque ilem.) Mulier, quse ad secuudas migra- tio deliberare debeat, el ne quis judicem spernut.
Constituiio 48, cap. 5.
verit nuptias, prhilegiis vel dignitalibusprioris ma-
rili non utitur. (Conslil. 55, § Secl et illud sub finem.) Si quis cx
senlentia judicis admonitus fuerit, liabeat posl ad-
CAP.128. — De liberta patroni sui uxore, cap. 25. monitionem 29 dierum spatium.
(§ Hujusmodi \eleganier aulem.) Si liberta mulier Iletn (Vbi vero.) Intra vicesimum diem liiis con-
patrono suo copulata nuptiis quidern ejus renunlia- -testatio facta nullius momenli est. Si autem
ad seeundum quis
verit, autem malrimonium migrare
id facere judicem recusaverit, et aliuni pro eo pelierit, emn-
voluerit, invito patrono non poterit, alio- D que iterum recusare maluerit, ut aliquem sibi
judi-
quin si contra voluniatem ejus nupserit, non fiunt cem petat, non audiatur.
nupiiae, sed utmeretrixconjuncta esse videtur.
CAP.134. — Quid pati debeat qui debilorem suum
CAP.129.—-De muliere quw liberorum suorutn tule- mgrotanlem mnleslare, vel defuncii funus impedire
latn assumem, denuo nubere vult, c&p. 27. prmsumpserit. Constitutio 52, cap. i.
(§ Ad limc: Si tutelatn.) Si mulier liberorum suo- Si quis debitorem suum aegrotantem el pericli-
rum tutelam administraverit, el posl inchoalani ad- tantem mori, molestare voluerit pro debito suo, non
minislralionem ad secundas voluerilmigrarenuptias, liceat ei boc facere, cum neque uxori ejus, neqne
prius filiis suis impuberibus tutorem petere debel, liberis aliquam inquietudincm afierve permitlatur,
eique administrationis suae rationem reddcre, et neque signa sedibus ejus imponere, nisi post nior-
post, reddita ratione, si debitrix appareat, debitum tem debiioris consislente [Haloand., non prius de-
suum persolvere debet, deinde si velit, ad matrimo- creto et legitimo ordine post ejus mortcm, qui de-
nium secundum perveniat. Si autem hac observa- bere diceljatur custodifo] judicialis calculus proba-
tione contempta secundas contraxerit nuptias, non tus fueril, ellegitima ordinatio secuta; sit, sed neque
solum res ipsius, id est matris, liberis ejus hypo- mortuo debitore deduclior.cm ejus, et funus iinpe
§3i D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 932
diat. Si enim tale aliquid.perpetraverit suis actioni- A CAP.142. — Matrimomum consensu contrahi, etiam
bus cadit, sive justas habeai intentiones, sive non, sinc dotis proinissione aut scriptura alia. Constiln-
lio 65.
et non solum debitam sibi quantilalem amittat, sed
ctiani alterum tantum hreredibus ejus pro injuvia (§ Illud quoque ibi, quoniatn aulem.) Si quis di-
dofuncti prseslare compellatur, etnon sufficiunt istae vinis tactis Scriplmis, juraverit mulievi legiiimam
se eam uxorem" babiturum, vel si in oratorio-lale
pGBsse,cu'm et terlia pars bonorum ejus publicetur,
s>,tipse infamia notetur. sacramentum dederit, sit illa legitima uxor, quam-
vis nulla dos, nulla scriptura alia interposita sit.
CAP.155. — De lutoribus pupillorum. Consiit. 65,
cap. 1. CAP.145.— Quod ei liceal episcopum appellare, cui
(Constil. 72, § Fin.) Ab initio antequam adniini- provincicc prmses fuerit infensus. Constiiutio 66,
stralioni se Imuiisceant tutor vel curator cujusvis cap. 2.
Si cui praeses provincioe suspectus esse videtur,
persouse, sacramentum pvoestare compellitur per di-
vinas Scripturas, quod omnia gesturus est quae pu- el litigare apud eum solum noluerit, liceat ci ad epi-
pillo commoda esse pulaverit. Eadem dicimus et de scopum invocare, ul cum ipso considente causam
iis qui curas egerint. audiat, et vel amicalicompositione litigatores transi-
— B gere faciant. vel cognitialiter, ila tamen ul sentenlia-
p. 156. De liis qui res suas apud alios deponunt.
Conslitulio 64, cap. 1. legibus consentanea imponatur.
(Const. 75, § Si quis igiiur.) Si quis depositum CAP. 144. — De liberlo qui patrono suo fuerit itigra-
in alicujus cautelam dare voluerit, necessarii sunt ius. Constit. 69, cap. 1
ei tres tesles. Nam litterae depositarii solae non suf- (Const. 78, § Statuimus.) Si liberlus civca patro-
ficiunt depositori, ad plenissimam deposili dati pro- num suum ingralus fuerit, rescindi debol libcilas.
bationem. Testimonia autem sic exhiberi oporlet, Cavere autem oportet ingratitudines quae legibus
ut dicant testes quod sub praesentia sua vel suscep- cogniloe sunl, veluti si libertus manus suas contra
tum esl depositum, vel quod depositarius suscepisse patronum' moveal, vel si eontumelias atroees ei fe-
conscripsit. cerit, vel si magnum et intolerabile damnum ei de-
CAP.157.—Qua cauiela conficienda sint instrumenta, derit, id est si ad dedecus ejus perlinGiiles injurias
cap. 2. effuderil; si enim horum aliquid palronus vel libevi
ad prislinum slatum convictus li-
Post pauca. Si quis sine labellione coroponere in- ejtis piobaverint,
Iierlus revertitur.
striimentum maluerit, sive de mutuo, sive de de-
sive trestestes CAP. 145. — Ancillam si dominus manumisent et
posito, dealiqua quacunque causa, C uxorem duxerit, eliam filii ejus liberi sinl, quos
adhibeat. Alioquin lillerae ipsius sote credendae non de eo adhuc in servitute genuit, cup. 5.
sunt. Nulla autem differenlia est, utrum subseripsis- Si quis libertam suam uxorem ducerc voluerit,
sent testes, an praesenlibus eis instrumentum com- doialia instrumenta cum ea componat, et habebit
positum esset. legitimam uxorem , quamvis ipse summa dignitate
CAP. 158. — Item de eodem, cap. S. pvaefulgeal. El si liberi ex lali connubio procreali
(§ Sedfit si instrumenla.) Inslrumenta quoque quoe fucvint, legilimi successores pafri suo succedunt.
apud tabellionem componuntur, subscriptione le- (cap. 4). Si quis ex ancilla sua liberos habuerit,
stium sicut dictum est, muniri praecipimus «ntc eamquc manumittere velit,et dotalibus instrumentis
completionem, scilicet a tabellionc inserlam. factis uxorem legilimam haberc, composilione in-
CAr. 159. —Quomodo manifestanda sil verilas abs- stvumenlorum dotalium liberi ejus manumitli vi-
que scriplura, cap. 10. dentur.
(§ Fin. ibid. Nam si quis.) Si sine scriptura ali- CAP. 146. — De eo quihabuerit. cutn monachis et san-
climonialibus causam Cotutitulio 70,
qui contraxerint, liceat eis vel teslimoniis vel juris- cap. 1.
jurandi religione veritatem manifestare, scilicet I) Si quis cum monachis aut sanctimonialibus ha-
actore quidem testes producente. beat liligium, non audeat. monachum vel ganctimo-
CAP.140. — Quod a principe confirmari debeat filiis nialem ad civilem judicem accusare vel trahere, sed
testamentum defuncti palris naluratis. Item.
magis adeat civitatis episcopu-m. Ille enim aestimabit
(Consi. 74, § Sit igilur liceniia.) Liceat patri in te- ulrumi^eprsesentari principalis persona [principali
stamento suolegitimos successores sibi scribere filios pevsonae] debeai, an per ceconomos, vel apoci isia -
naturales, ut tamen illi post mortem parcntis sup- rios defendi, cum omni scilicet Iioneslate, ilaulepi-
plicent imperatori, el testamentum patris ostendant, scopus legibus et canonibus consentaneam senten-
ct principe annuente intanlum capiant paternitatem, liam proferat.
inquantum scripti sunt. CAP.147.—Quomodo senlenliaproferaiur. Constit.lZ,
CAP. 141. — Quomodo filii nalurales efficianlur cap. 5. ,
legitimi. Ilem. Judices-senlenliam scriptis dicant, et provo-
Post pauca. Legilimis filiis nalis non aliter Iegi- caliones condemnato non denegentur , nisi forte
timi naturales fiunt, nisi dotalia instrunienta pater terappellare aliquis maluerit, -vel contumax in
cum matre eorum confecerit. absentia fuit; nam et teitia provocalio praejtdi-
 935 .DECRETI PAltS XVI. — DE-OFFICHS LAIC. 934
cata cst, et contumaces condemnati appellare non A et ad ipsum rogatis debitor creditori pecumam sol-
possurit. vit, vel quod ad hoc ipsum acccpti audierint credi-
CAP. 148. — Ne cum (iligatorum sacramento arbiler torem dicenlem pecuniam sibi solutam ftiisse. Non
eligatur, cap. 12. admittimus autem testimonia eorum qui dicere so-
In summa constituimus postbac licitum noh esse lent transeuntes se audisse aliquem dicentem pecu-
•
ut cum sacramentolitigatorum arbiter eligatur. Etsi niam sibi solutam esse sed nec tabulariorum sola
enim suam contra jus sententiam dederit, ipse denuo preesentia sufficit, nisi testes quoque rogati subscri-
rationem daturus est. , pserint. Item. Plurium et bonorum lestimonia se-
qui oportet, et eos qui contraria dixerinf, si quidem
CAP. 149. — Qualiter liles componi debeant , per errorem , convenit admitiere; sin autem per
-cap. 14. aslutias aliquas, tormentis subjicere.
Omnes lites secundum leges et eonstitutiones diri- CAP. 153.— Teslis quipulatur ingenuus, quando ser-
manlur, quamvis jussio nostra vel pragmatica san- vus fuerit comprobalus, teslimonium ejus niltil va-
ctio conlrarium slaiuerit. lere, cap. 4.
Si teslis productus servus csse dicatur, ille autem
CAP. 150. — Quid faciat qui contra' clericum queri- o„ dicat se liberum esse, siquidem ingenuum : scri-
tnoniam habuerii. Constitulio 74, cap. 1.
batur quidem testimonium ejus, postea autem si
Si quis cum clevico litigium habuerit, si quidem
probatus fuerit servus, nullius momenli sit. Sin
de causa pecuniaria, adeat prius episcopum, cujus autem libertinum se esse dixerit, siquidem instru-
judicio clericus suppositus est. Iile autem sine dam- mentum manumissionis suae ostenderit, dicat testi-
no, sinc dilatione, competentem finem liti impositu- moniuni; sin aulem in alio loco dicat - instrumenta
rus esl. Sin autem noluevit episcopus litem dirime- sui status habere, scfibatur quidem testimonium
.re, lunc ad civiles judices disceptatio causae perve- '
ejus; postea autem si non produxcrit instrumcnta,
niat. Ubi autein causam dirimere. episcopus vult, nullius momenti sit.
, sine scriptura omnia procedant, et definitiva senten- CAP. 154. — Tesletnnon audiendum
quem inimicum
tia ab eo sine seriptis inferatur. Quod si de crimi- ejus esse claruerit, conira quem productus esl,
nali causa litigium emerserit, tunc competentes in- cap. 5.
terpcllati consentaneum legibus lciminum causae Si quis dixeril.tcstem produclum inimicum suum
imponant, iia tamen ut disceptatio litis duorom esse, si quidem ex criminali causa, omnino
meiisium spatium non excedat, a lilis conlesta- non dicat testimonium. Sin aulem ex alia occa-
tione numerandum. Non aliter autem puniatur cle - P C sione, dicat testimonium, sed praescriptio ejus ei
ricus, nisi obnoxius repertus sacerdotio nudaius apponatur.
fuerit ab episeopo suo, vel clericatus honore. Sin au- CAP. 155. — De eo qui se mediatorem pariium pro-
tem crimen ecelesiasticum est, tunc secundum ca- ^ . fitetur.
nones episcopo soli causaj examinatio, et poena pro- Si quis mediatorem partium se dixerit, ideoque se
cedal, nullam communionem aliis judicibus in hu- non oportere in dubium testimonium in alterutrum
jusmodi causis habentibus. eorum dicere,'illi auiem eonsenserint ut producatur,
CAP.151.— Neminem posse plures concubinas shnul consequens est utinhoc casu etiam invilus lestimo-
habere. Constit. 79. - nium dicat.
Nemo intelligatur concubinam liabere, qui cum CAr. 156. — Vt teslcs non producantur nisi prmsen
roullis mulieribus concumbere solet. Nam quemad- tibus adversariis, cap. 7.
modum qui legitimam uxorem habet, aliam habere Testium productio non aliter habeatur, nisi pra>
duranle eodem matrimonio non potest, ila et qui sente quoque advcrsaria parte, vel contumaciter
unam concubinam babet, non potest alias eo tem- non venicnte^ scilicet ut salva praescriptio com-
pore habere. petal, quam opponendam existimaveril. Contu-
CAP. i 52. — Quod non sil audiendus testis, nisi -pro- D maeiter autem non videtur abesse qui ex ne-
babilis vilm, el quomodojuciicandm sint tergiversa- cessitate bfuit- ibrle enim intra Ioca sanctorum
liones debilorum. Constii. 80, cap. I. fugerat.
Nullius "recipiatur testimonium, nisi ejus qui sit CAP. 157. — De muliere qum pdst obitum viri filio-
bona opinione, vel queni dignitas commenaat, vei rum tutetam acceperil. Constil. 84, cap. 1.
militia, vel vitae iionestas, vel artis titulus'laudabi- Si mater marito defuncto filiorum suorum tu-'
lis, vel etiam aliorum lestium vox, debona vita ejus lelam gubernare maluerit, renuntiet secundis nu-
consenliens. Alius autem testis vilissimus si produ- ptiis in judicio sine jurejurando; res autem suas
clus in judicio fuerit, liceat judici si lioc asstimave- impuberi filio suo obliget, atque ita ei tutela com-
'
rlt, tormentis eum subigere. Si quis autem scripse- mittatur. ,
rit se debere alicui pecuniam, postca autem dicat
CAP. 158. — Vt nullus qui ecctesim non commu-
se sine scriptis eam solvisse, non audiatur, quam- nicat, functiones pubticas agal. Constitutio 99,
vis lesles produxerit, nisi secundum observatio- cap. 1.
nein nostrae constilufionis, sic tamen ut testes Nullus -hoeretieusmilitet, vel curas publieas gerat.
duorum alterum dicant, vel quod procsentibus ipsis Item.Qmwmo eosquinon connnunicant in Eccle&ia
9JS D. 1V0N1S CARXOTENSIS EPISCOPl 935
liaerelic-s vocamus, quamvis nomen Chrislianorum A k ipsius accipiat eos, et pcems conlra adulleros posi-
usurpent. tis utrosque afficiat, nullo alio requisilo, si post tres
Cvr. 159* — Maritus accusaturus uxorem aiul- contesialiones invcntus est cum muliere locutus.
terii, necesse hubeat inscriberc. Constil. 103 , Est aulem juslissimum neque adulteros, neque ra •
cap. 7. ptores mulierum sacrorum seplis vindicari, et niul
Si iu adulterio maritus putaverit suam uxorem to magis si-quis de ipso adulterio intra sacra alienae
convinci, prius debel inscriptiones deponere vel mulieri locutus csl. Et generaliter definimus, si .
contra mulierem vcl contra adulterum, et si. talis quis invenerit uxorem, vei filiam, vel neptem, vel
accusalio vera compvobata fuerit, tunc rcpudium nurum dcprehenderit cumaliquo colloquium Iiaben-
mitlal. tem, et suspicatus fuevit turpitudinis causa cos
CAP.160. — Quando mulier rcpudium mitlal ma- convenisse, liceat ambos tradere defensori ecclesiaj
rito, cap. 8. vel aliis clerieis, periculo eorum sepavatim cu-
Si vitse mulieris quocunque modo insyiatus fue- slodiendos., donec judici innotescere fecerit, et
rit maritus, vel si aliis hoc facienlibus conscius, ille seeundum leges personas acceperit, et causam
non ' manifestaverit mulieri, ct secundum leges discusseril.
eam non viudieaveril, si castilati mulieris insidia- C\P. 163. — De his qui ad jndicium venire ali-
tus fuerit, vel aliis eam in adulterium prodere cona- qua necessilale impediuntur. Pandectarum li-
lus fucrit; item simaritus ei de adulterio inscriptio- bro.
nes posuerit, et adulterium probare non poterit, li- (Lib.u, til. xi, § Si quis judicio.) Si quis ju-
cnat mulieri repudium mittere marito. Item. Illis dicio se sisti promiserit, ct valetudine; vel tem-
poenis subjiciatur maritus si adulterii accusalionem pestate, vel vi fluminis prohibitus, se sistere non
non probaverit, quas mulier passura fuisset, si con- possit, exccptione adju-vatuv. Itetn (paulo post, §
vicla fuissot. Item. Si in eadem domo in qua mulier Quod diximus): Quod uiximus succurri ei eliam qui
cum ipso habilal, contemnens eam,cum aliamuliere tempestate aul vi fiuminis prohibilus non venit,,
inveniatur in domo manens, vel in eadem civitate tempeslalem sic inlelligere debemus sive maritima
dcgens in alia domo cum alia mulierc frequenter sive terrestris sit, tempestatemque intelligere debe-
luanens convmcatur, et semel et bis Criminatus, vel nius talem, quaCimpedimento sit itincri vel naviga-
per parentes suos, vel per parentes mulieris,vel per lioni. Vis fluminis etiam sine tempcslate accipienda
alias .idoncas personas|, hujusmodi turpitudine nisi esl. Vim fluminis intelligimus, si magniludo ejus
abstiimevit, liceat mulieri dissolvere nuptias. impedimenlo sit, sive pons solutus sit, vel navigium
CAP. 161. — Quomodo maritus advcrsus eum non sletit. Si quis tamen cum posset non incidere
quem habet susvectum adulterii procedere debeat, in tempeslatem velin fluminis vim , si ante profe-
cap. 14. cius esset, vel tempore opportuno navigasset, ipsc
Si quis suspicatus fuerit de aliquo velle eum pu- se arclaverit, nunquid exceplio ei minime prosit?
dori uxoris suaj illudeve, liceat ipsi marito testatio-
quod quidem causa coguila erit slatuendum. Nam
nes in scriptis babitas ad suspectum hominem mit-
Heque sic arctandus erit, ut possit ei dici, cur non
tere, et ter ei denuntiare per ipsas lestaliones el multo lempore ante profeclus est quam dies pro-
idoneos testes continentes , ne cum uxore sua in- missionis veniret ? Neque iterum permiUendum est
veniatur; ct si post tres testationes in scviplis ha- ci, si quid sit quod ei imputetur, causari lempe-
bitas, et idoneos bomincs liabentes, invenerit eum slatem vel vim fluminis. Quid enim,- si quis cum Tto-
quem eontestalus est cum uxore sua, vcl in sua maj est et ipso lempore promissionis sistendi, ct
domo vel iu domo mulieiis, vel in domo illius adul- nulla necessitate urgente, voluntalis causa in muni-
teri, vei in popina, vel in praslino, liceat marito cipium profectus sit, nonne indignus est cui haecex-
sine ullo periculo manibus suis eum occidere. Sin
ceplio patrocinetur?Aut quid si lempestas quidem in
autem in alio loco deprebenderit eum colioquium 0 mari fuit, terra aulem iste potuit venire, vel flu-
habentem cum uxore sua , comocatis idoueis te- men circumire ?
yEque dicendum est non semper ei
stibus-tribus, per quos possit probare apud judi- exceptionem prodesse, nisi angustise non patieban-
eem invenisse eum cum uxore sua colloquiuin ha- tur terra iler metiri vel circumire, cum tamen vel
benlem, tradat eum judici; et si judex invenerit flumen sic abundasset ut implesset omnem locum
post tres lestaliones liomincm suspeclum collocntum1 in quo sisti oportuit, vel aliqua fortuifa calamitas
mulieri fuisse,nul!o alio exquisilo, quasi adulteium 1 eumdem locum evertit, vel
prsescientiam venieuli
puniat. peticulosam fecit; ex borib et oequo et hic exceplio
CAP. 162. — Deeadem re, cap. 15. ei accommodanda est. Simili modo exceptio dalur
Si post tves contestationes invenerit maritus uxo- ei, qui cum ad judicium venire volebat, a magistra-
rem suamin sacro loco cum suspecto homine collo- tu retentus esl, et retentus sine dolo malo ipsius.
quium habentem, tradat eos ecclesiae defensori vel1 Nam si ipse hoc affeclavit, vel causam prcestilerit,
aliis clericis , ut separatim custodiantur in periculoj r.on ei proderil exceptio, sed ipsi quidem dolus ejus
defensoris vel clericorum, ut audiios judex mitlalt obevit, caeterorum non oberitqui malo dolo fecerunt
ad religiosum civitatis episcopum , Jet auclorilalee ut rctineretur, sed si privalus eum dctinuerit, nullo
 B37 DECRETI PARS XVI. — DE OFFICIIS LAIC. UZR
modo ei proderit-haec exceptio. Item (ibid. i. iv, § A menta apud eum stabulari, et tamcn custodiae no-
Illud.). Si funere quis domeslico impeditus non mine tenetur, nam et fullo et sarcinator non pro
venit, debet ei ex-cepliodari. •custodia, sed pro arte mercedcm accipiunt, et Umcn
CAP.164. — Item de feriis. cuslodiae nomine ex locato tenentur.
(Lib. II, til. xn, l. i.) Ne quis messium vinde- CAP. 172. — Quod securus sit qui alienum servum
sibi insidiantem occiderit; el de quibusdam aliis,
miarumque lempore adversarium cogat ad judicium lib. ix, tit. n (lib. lv),
venire, oratione divi Marci exprimitur, quia occu-
circa rem rusticam in forum nOn Itaque si servttm tuum latronem insidiantem milii
pati compellendi
sunt. Sed siprajtorautper ignorantiamvel socordiam occidero, securus ero. Nam adversus periculum na-
turalis ratio permittit se defendere. Lex duodecim
evocare eos perseveraverit, hi qui sponte veuerint '
Tabularum furem noctu deprehensum oecidere per-
siq«idem senlentiam dixerint, prajsentibus illis et'
mittit: ut lamen id ipsum cum clamore testificetur.
sponte iitigantibus seiitentia valcbit, tamctsi recle
Interdum autem deprehensum ila permiltit oecidwe,
non fecerit, qui eos evocaverit. Item (ibid. I. m.)
si is ct lelo defenderel, ut tamen aeque iestifiretur.
Solet etiammessis, vindemiarumqueiempor ejus dici
Item (ibid., I. x). Qui occiderit adulterum c!epre-
de rebus quae tempore vel morte periturae sunt,
hensum servum alienum, Itac lege non tenebitur.
veluli furti, damni, Injurise, injuriarum atrocium B
Ilem (ibid. § In hac quoque.) Si quis in stipulam
quse de incendio, ruina, naufragio, rate, nave
suam. vel spinam, comburendae ejus causa, ignem
expugnala rapuisse dicuntur, et si quse similes
SUDt. immiserit, et ulterius evagatus et progressus ignis
alienam segetem vel vineam lajseril, inquiramus
CAP. 165. — De paclis.
num imperitia ejus aut negligentia idaccidit; nam,
(Tit. xrv, /. xxvn, § Pacla quce.) Pacta quae lur-
si die venloso id fecerit, culpae reus est. Nam ct qui
pem causam contlnent, non sunt observanda. Item occasionem prs-stat, damnum feciisse putalur. In
(ibid., I. xxvin.) Contra juris civilis regulas pacta eodem crimino et qui non observavit ne ignis
rata non iabenlur. est,
conventa, At si omnia quae oportuit ob-
CAF>166. — Item, contrahenlem matrimonium illi- longius proc.deret.
citum, infamem fieri, servavit, vel subita vis venli ignem longius pro-
(Lib. IH, tit, II, /. xin, § Cum autem.) Si -;um ea duxit, caret culpa. Ilem (ibid. I. xxxix). Qui pecus
quis nuptias vel sponsalia conslilual, quam uxorem alienum in agro suo deprehenderit, non jure id in-
ducere vel non potest, vei fas non est, erit nolalns. cludii, nec agere illud aliter quam (ut supra dixi-
CAP. 167. — De solulionibus. mus) quasi suum, sed abjicere debet sine damno,
C vel admonere dominum ut suum recipiat. *
l.
(Tit. v, xxxix.) Solvendo quisque, pro alio licet
invito et ignorante, liberat eum. Quod autem alicui CAI>.173. — Quod dominus quoque culpabihs sit,
quo sciente servus atiqucm occideril. Titulo iv
debelur, alius sine voluntate ejus hon polest jure (lib. n).
«xigere. Si servus sciente domino occidit, in solidum do-
CAP.168. — De eo quod melus causa sil. minum obligal; ipsc enim videtur dominus OCCH
(Lib. rv, tit. n, 1.1.) Quod metus causa gesltim disse. Si autem inscienieeo, noxalis est actio; nec
erit, ratum non habebo. Item (ibid. i. m, § Sed enim debuit SK maleflcio servi in plus teneri quam
vim.) Vim accipimus atrocem, et eam quae adversus ut noxse eum dedat.
bonos mores fiat, non eam quam magistratus recte
CAP. 17i —De condictione, causa data, cnusanon
intulit, scilicet jure licito et ilem jure honoris quem secula.
sustinet. (Ibid. I. ix.)Metumautem prajsentem acci- Ilem. Ob rem igitur honestam datum ita repeii
pere debemus, non suspieionem inferendi ejus.
tit. /. Metus autem causa abesse potest, si res propter quam datum est secuta non est,
(Lib. iv, vi, in.)
videtur qui justo timore raortis vel crueiatus corpo- Quod si lurpis causa accipientis fuerit, etiamsi res
secuta sit, repeti polest.
ris conterrilus abest,
P CAP.175. — Quod mavdare inleltigilur, qui mav-
CAPI169. — Quis reipublicm causa absit. dari ab alio patitur ul sibi credalur, iib. xvn, tit.
(Lib. iv, tit. vu, l. xvi.) Reipublicae causa eos i (lib. xvm).
solos abesse iritelligimus, qui non sui commodi Qui patitur ab alio mandari ut sibi credatuv; man-
causa, sed coacti sunt. dare intelligitur.
CAP. 170. — Me quis sil judex vel arbiter in re CAP. 176. — Nuhtus momenii esse societatem dolo
propria. ac fraude compositam, tit. n,
{Lib. iv, tit. VJII,l. LVI.)Item. Si de re sua quis (Lib. III, | Societas.) Societas si dolo ms.lo, aut
arbiter factus sit, sententiam dicere non potest. fraudandi causa coila sit, ipso jure nullius momenti
CAP. 171. — Nautw, caupones, stabuCarii, unde mer- est, quia fldes bona contraria esl fraudi et dolo. Item
cedem accipianl. (ibid., I. LHI). Quod autem ex furto, vel ex alio nia-
(Lib. iv, tit. ix, L v.) Nauta, et caupo, et stabu- leficio quapsitum esl, in societatem non oportcre
larius mercedem accipiunt non pro custodia, -sed converti [conferri] palam est, quia delictorum turpis
nauta ut trajiciat vectores, caupo ut vialores manere ac fceda communio est. Item (lib. LVII). Si maleficii
in caupona patiatur, stabularius ut permitlat ju- societas coitasit, conslatnullain essc socielatern.
PATROL. CLXI. 30
 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 940
$59
si non cov-
Gencraliter enim traditur rerum inhonestarum nul- \ binatus, sed nuptise inlelligente suntf
lam esse societatem. pore quoestum fecerit. Item (lib. XLIH,§ Qum in
CiP. 177. —Nonesse fugiiivum qui ad amieutn de- adulterio.) Qusc in adulterio deprehensa esl, quasi
precalurus confugerit, lib. xxi, lit. 1. publieo judicio damnata est. Proinde si adullerii
(Lib. XLIU, § Qui ad amicum.) Qui ad araieum condemnaia esse proponatur, non lantum quia de-
deprecaturus confugit, non est fugilivus, imo si ea prehensa esl, erilnotata, sed quia etpublico judicio
mente ut non impetrato auxiliodomum non reveria- damnala. Generaliter definiendum esl, donec cer-
tur, non est fugitivus. tum est maritum vivere in captivitate constitu-
CAP. 178. — Rem non alienari quw minoris vendilur tum, nullam habere Iicentiam uxores eoi^tm mi-
- quammandalnr, tit.u.
grare ad aliud matrimonium.
• Si quis rem meam vendidit minoris quam man- CAP. 184. Diuturnos mores plerumque projure tmeru
davi, non videtur alienata. lnstit. lib. 1, tit n.
CAP. 179. — Ad quem probatio' causce pertineal, lib. (§ Ex non scripto.) Ex non seiipto in jus venit,
XXH, tit. IH. quod usus probavit. Nam diuturni mores consensu
Ei incummtprobatio qui dicit, non qui negat. ulenlium comprobati, legem imitantur. Iletn.
CAP.180. — Qui lestes sint cogendi, vel non, tit. v, 1 Panlo post. Ea quse ipsa sibi quseque civilas
lib. xv. mutari solent} vel tacilo consensu
constiluit, ssepe
Ne invito denuntietur, ut testimonium litis dicat principis, vel alia postea lege lata.
adversus socerum, generum, vitricum, privignum, CAP. 185. — De his qui de utrisque parcnttous inge-
sobrinum, sobrinam, sobrino natum, eosve qui mtis, vel diversa condilione generanlur, lit. iv.
priori gradu sint. Item ne liberto ipsius, liberorum (§ Ingenuus.) Ingeiiuus, id est, qui stalimul na-
ejus, parentum, viri, uxoris. Etncpatroni vel pa- tus est, Iibev esl, sive ex duobus ingenuts matri-
tronae, adversus liberlos, neque liberti adversus monio editus, sive ex libevtinis, sive ex altero li- -
paivonum cogantur teslimonium diccre. bertino et allero ingenuo. Sed et si quis de matre
CAP.181. — Qui testes non sint idonei, lib. vi. libera nascitur palre servo, ingenuus nihilominus
Item. Idonei non videniur esse tesles, quibus nascitur: quemadmodum qui ex nialre libera et in-
imperari potest ut lestes sinl. Item (lib. ix). Teslis certo patre natus est, quoniam vulgo conceptus est.
idoneus pater filio, aut filius patri non est. Itcm Sufficit autem liberam habuisse niatrem eo tempore
(ibid., I. xvi). Qui falso vel varie testimonia dixe- quo nascitur, licet ancilla conceperit.' Et econlrario
runt, vel utrique parli prodiderunt, a judicibus si libera conceperit, deinde ancilla facta pariai, pla-
puniuntur. Item (ibid.,l. xvn). Patcr et filius qui 2 cuit eum qui nascitur liberum nasci : quia non
in polestate ejus est, item duo fratrcs quiin ejusdem debet calamitas matris ei.nocerequi in "utero cst
patris potestate sunt, tesles ulrique in eodem testa- Ex his et iliud qusesitum est, si ancifla prsegnans
menlo, vel eodem negolio iieri possunt: quoniam manumissa sit, deindc ancilla postea facla pepevit,
nihil nocet ex una domoplures lestes alieno negotio liberum an servum pariat. Marcellus probat liberum
adhiberi. Ilem (ibid. I. XVIII). Ex co quod prohi- nasci; suuicit enim ei qui in ventre cst, Itberam ma-
bet lex Mia de adulteriis testimonium dicere eon- trem velmedio temporeliabuisse; quod et verum
demnatam mulierem, colligitur etiam mttlieres testi- est.
monium in judicio dieendi jus habere. CAP.186. — Quocl wqite puniri debeat qui shie cattsa
CAP.182. — Qualiter sponsalia fieri dcbeant. Item proprium, quatn qui atieniim servum occiderit, ct
lib. xxm-(r/f. 1, /. 11). varia cansutio de fugitivis servis. Tit. vm, lib. l.
- (§ Natn apud omnes.) Apud omnes peraeque genies
Sponsalia, sicut nupliae, consensu iiunt coutrahen-
tium : etideo sicutnuptiis, ita'sponsalibus liliamfa- animadvertcre possumus, domhiis in servos vitas
mlliaseonsentire oportet. Itcnv(lib. xn). Qusppatris nocistfue potestatem Csse, et quodcunque per servuni
voluntiti non repugnat, consentire intelligilur. Tunc acquirilur, id doroino acquiri.
autem dissentiendi a patre licenlia conceditur, si U Ilem. § Sed hoc iempore. Qui siiie causa scrvum
indignus moribus, vel turpis sponsus ei a patre eli- suum oceiderit, non minus puniri jubetur quam qui
servum alienum oeciderit. Post panca. Pius Antoni-
gitur.
CAP. 185. — Item, de diversa qualitateet condilione nus consultus a quibusdam praesidibus provincia-
nubentium, tib. XIII. rum, de his servis qui ad cedem sacram, vel sta-
Filiofamilias dissentiente, sponsalia ejusnomine tuam principum confugiunt, pvcecepit ut si inlole-
lieri non possunt. Item (lib. xiv). In sponsalibus rabilis videatur dominorum saevitia, cogantur servos
contraliendis ajtas contrahentium defmila non est, bonis conditionibus vendere, ut prelium dominis
ut in matrimoniis. Quapropter a primordio setatis detur. Et recte, expedit enim reipublicaj ne quis re
sponsalia effici possunt, si modo id lieri ab utraque sua roaleulatur. Cujus rescripli ad JElium M^ariia-.
persona intelligatur, id est, si non sint minores num emissi verba haec sunt: Dominorum quidcm
quam 7 anuis. Til. u(lib. xvi,, § Furor.) Furoreou- potestatem in servos suos illibatam csse oportet, ne
trahi malrimonium non sinit, quia consensu opus cuiquam liominum jus suum delrahatur; domino-
est: scd recte contractum non impedit. Item (lib. rum interestne auxilium contra saevitiam, velrfamem,
wv). In Itberccinulieris consuetudine, non concu- vel iutolerabilem injuriam denegetur iis qui Juste
94i DECRETI PARS XVI. - DE OFFICIIS LAIC. U%
cognosce de querelis eorum i, ne tale quid ulterius fiat. Item tit. H (lit. m,
deprecanlUr. IdeOque l. xxn).
qui ex familia Julii Sabini ad statuam confugerunt,
vel infami Cum lex in praeteritum quid indulget, in futurura
etsi vel durius habitos quam aequum est,
affectos cognoveris, veudere jube, ita ut in vetat.
injuria CAP. 193. — De liis qui diverse nascuntur, lilulo v,
potestatem domini non revertanlur. lib. xii.
CiP. 187. — Quod plures es, um dotiio tesles aiieno Septimo mense nasci perfectum partum jam rece-
negolio adhiberi possint, libro u, lituto x. ptum est, propler auctoritatem doctissimi viri Hip-
§ Pater. Duo fratres qui in ejusdem patris pote- pocratis, et ideo credendum est eum qui ex juslis
state sunt, utrique testes in uno testamento possunt nuptiis septimo mense natus est, juslumfilium esse.
fieri, quia nihil nocet ex una domo plures testes Item (ibid., l. xix.) Cum legitimce nuptise factse
alieno negotio.adhiberi. ln lestibus autem non debet sunt, palrem liberi sequuntur, vtilgo qucesiti matrem
esse qui in potestate testatoris est. sequunlur. Item (ibid., I. xxm.) Vulgo concepli di-
CAP.188.—Quinam teslamentafacere possint, lib. n, cuntur, qui patrem demoristrare non possunt vel qui
tit. xn. possunt quidem, sed eum habent quem habere non
§ Non tamen. Non omnibus licet facere testamen- Qlicet. Item (lib. xxiv.) Lex naturse haec est, ut qtii
tum : stalim enim ii qui alieno juri subjecli sunt, nascitur sine legitimo matrimonio matrem sequa-
testamenti faciendijus nonhabent. Item. § Prw- tur. Item (lib. xxvi.) Qui in utero sunt, in toto pene
lerea tesiamentum.Testamentum facere non possunt jure civili inlelliguiitur in rcrum natura esse; iiam.
impuberes, quia nullum eorum animi judicium est. et legitimae hsereditates his restituuntur, iia ut si
Item furiosi, quia mente earent. Neque ad rem per- prsegnans mulier ab hostibus capta sit^ id quod na-
tinet, si impubes postea pubes faclus, aut furlosus tum erit, quamvis apud bonae fidei emptorem pepe-
postea compos mentis factus fucrit, et decesserit. rerit, tanquam furlivum usu non capitur. Ilem (lib. i,
Furiosi autem si per id lempus fecerint teslamen- lil. vi,'/. vm.) Furiosus licet ducere uxorcm non pos-
tum,quo furor eorum intermissus est, juretestati sit, relinere lamen roatrimoniuni polesl.
esse videntur. § Item. Surdus. Item surdusetmutus CAP.194. — De illicilo pacto. Ex lege Theodosiana.
non semper testamentum facere possunt. Utique Si inter aliquos conveniat, ut de admittendo cri-
autem de eo surdo loquimur qui omnino non exau- mine, vcl infererida vlolentia, vel faciendo quod le-
dit, non qai tarde exaudit. Nam et mutus isintelli- ges aut honeslas prohibet, aut de rebus alicujus, aut
gitur, qui eloqui nihil potest, non qui larde loquittir. de bonis invenlis aliqui paciscautur; haecpacta valere
CAP.189. — De filiis ancillm quos de domino suo C non possunt.
forle genuerit, el postmodum manumissaet legi- CAP.195. — De re, medianle scriplura, dnoous di-
time copulala, alios liberos procreaverit, libro n, versis temporibus tradita. Item lib. v.
lit. II. Si aliquis unam rem per legitiinas scripluras duo-
Si quis mulierem in suo coulubernio copulaveril, bus donaverit, uni prius et alteri postca, non quoe-
non ab initio affectione maritali, ea lamen cum qua rendum est in 1his donationibus qui prius qui posle-
potuerit habere conjugium, et ex ea liberos suslu- rius acceperit, sed qu irem tradente donalore posse-
leril, postea vero affeetione procedente etiamnuptia* derit, is eam cui est tradita possidebit. Nec inlerest
lia instrumenta cum ea fecerit, liliosque vel filias utrum in parentes, an in exlraneos facta sit talis
habuerit, non solum eos liberos qiii post dotem donalio.
editi sunt, justos, et in potestate esse patris, sed CAP.196. — Depelilione debiti.
etiam anteriores, quia et iis qui poslea nati sunt Licet prior petitor offerat sacramentum, tamen
occasionem Icgitimi nominis praestilerunt, obtinere cum nulla est debili, is qui accusalur
probatio
censuimus, etiam si non progeniti fuerint post do^ fidem suam jusjurandi religione firmare.
lale instrumentum confeclum liberi, vel etiam nati potesl
ab hac luce subtracti fuerint. JJ CAP. 197. — De eadem re.
Si quando pulsatus repetendi pecuniam obtulerit
CAP. 190. •— Niliil .valere quod turpi ex causa pro- sacramentum, et ille ei jusjurandi necessitatem ultro
mittilur, lil. xvm.
concesserit, non potest postea ab eo debitum postu-
(Instit. lib. iii, tit. xx. § Quod turpi). Quod lare.
turpi ex causa promissum est, veluti si quis homi- CAP.198. — Pro re obtinenda
cidium vel «acrilegium se facturum promittat, non quis debeat jurare.
' Haeres
valet. ejus cui pecunia credita dicitur, ad sacra-
mentum vocari non potest, quia quid egerit aclor
CAP. 191. — Vim atque injuriam propellendam, suus ad integrum scire non potuit.
Jib. i, tit. H.
CAP.199. -*—De hnpensis in res commodatas faclis,
(Pandect. lib. i, tit. I , /. ni ) Ut vim atque inju- et ud quid' commodatarius teneatur,
riam propulsemus; nam jure lioc venit ut quod Quidquid in rem conunodatam ob morbum, vel
quisque ob tutelam sui corporis fecerit, jure fecisse aliamrationemimpensumest, a dominorecipi potest.
aestimetHr. Si facto incendio, ruina, naufragio, aut quolibet si-
CiP. 192.— Quod lexprmterila sic errata remittit, mili casu res commodata amissa sit, non tenubitur <
943 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 944
eo nominc is cui commodata est, nisi forte cum A sanguinis effusionem fecerit, 5 solid. et dimidio cul-
possil -rem commodatam salvam facere, suam pabilis judicetur,, aut cum 6 juret. Simililer si in-
praetulit. Si servum vel equum vel qusecunque alia genuus, regius, aut ecclesiasticus homo servo os fre-
aliqiiis ab altero ad usum tantum servienti conimo- geril, 9 sol. culpabilis judicetur, aut cum 6 juret.
data susceperit, et eos ad pugnam vel ubi vitae pe • Quod si servus homini franco hoc fecerit, 56 sol.
rieulum incurrant duxeril, ad redditionem commo- aut cum 6 juret. Si vero regio aut ecclesiastico ho-
daicc rei merito a domino retinetur. Si facto pretio mini hoc feeerit, sol. 9. Quod si servus servum per-
rem vendendam aliquis cujuseunque crediderit, et cusserit bis vel ter, propter pacis studium i denar.
dum ab eo vendenda profertur, quacunque occasione judicetur. Sisanguinem effuderit, sol. oeldimidium;
pericrit, ei perit qui eam dederat dislrahendam. si os ei fregerit, 5 sol. Quodsi oculum, auriculam,
Gaelerum si rem acceplam, non rogante domino,, sed pedem, nasum excusserit, 18 sol., aut cum 6 juret.
permitlenle eo qui accepil, dum velit venundare, Si quis ingenuus ingenuam percusserit, 18 sol. cul-
pcrdiderit, sibi rei perdilae ingerit delrimentum. pabilis judicetur, aul cum 6 juret. Si quis ingenuus
Credilor si sine condilione pignus sibi deposilum ingenuo in quolibet membro os fregerit, veTsi eum
tenens ter debitorem suum convenerit, ut soluto de- transpunxerit, vel intra coxas plagaverit, 56 sol.
bito pignora sua recipiat. Quod si debitor noluerit culpabilis judiceturT aut cum 6 juret. Si pollicem
post tres admoniliones, soluto debito, pignora sua ingenmis ingenuo excusserit, 50 sol., si pollexibi-
susciperc, creditor dislrahendi pignoris liberam lia- dem pependeril, 56 soUSi secundus digitus unde sa-
bebit polestalem. gitlatur, excussus fuerit, 56 sol. componatur. Si
CAP.200. •— De sociis. quis alicui manum vel pedem truncaverit, vel ocu-
Sicul lucrum, ita damnum inler socios communt- lum effoderit, auriculam vel nasum amputaverif,
eatur, nisi quid culpa socii vel fraude evevsum sit. 100 sol. eulpaMlis judicetur. In omni vero manca-
CAI>.201. — Depaclis. tione, si membrum mancatum pependerit, medieta-
' Pacla
quae ab invitis contra leges constiiutiones- tem componat, quam componere debuerat, si ipsum
que iiunt, nullam vim habere indubitati est juris. membrum abscissum fuisset. Si medium digitum
Item, paclum quod mala fide est faclum, irrilum excusserit, 15 sol.; si quartum velquintum, simili-
«3se debet. Privata convenlio juri publico nihil de- liter; si dentem, 5 sol. Si quis hominem in capiteita
rogat. plagaverit ut sanguis ad lerram cadat, 15 sol. culpa-
CAP.202. — Qum acliones in hwredes transeani. bilis judicetur. Isla omnia si negaverit, cum 6 juret.
In criminalibus causis si quis antequam moriaiur, Si quis liominem regium vel ecclesiasticum interfe-
non fuerit de facli sui scelcre convenlus alque con- cerit, 100 sol. culpabilis judicetur, aut cum 12 juret.
victus, si post ejus^obilum quod ab eo cuipiam red- Si servum, 56 sol. aut cum 6 juret. Unde autem
dendum eral, fuerit apud successores ejus fortasse liber liomo 15 sol. persolvit, regius homo vel eccle-
reperlum, hoc tanlum ab hserede reddendum est, siaslicus medietatem componat, vel deinceps quan-.
quod ad euni cognoscitur pervenisse. Cseterum in tumque culpa ascenderit. Si quis ingenuus ingenuum
tali re liaeres nec ad pcenam,ncc ad aliquam saiis- interfecerit, et cum cum ramis cooperuerit, vel in
factionem tenelur obnoxius. puteo, vel in quocunque loco celare voluerit, quod
CAP. 203. — Qui debeant jurare dicitur mortridum, 600 sol. culpabilis judicetur, aut
La\ praecipit ul probatio non a possessore, sed a cum 72 juret. Ubicunque autem de solidis accedunt,
pciiioris partibus requiralur, quia omnem probatio- simili modo 72 j'uratores.
ncm ab eo quaeri debere dicil, qui petitam rem de- CAP.205. — Lcx de diversis causis. De Theodo-
illo se lenere lege
siderat obtinere, non ab qui juste siana.
toiucndil, praeter illnm lanlunv casum, ubi interro- autem aliquem in carcerem detrusit, ut ali-
esl utrum ex sua Qui
garc nccesse possidentem, persona,
an ex successione cceperit possldere. quid ab eo ei exlorquerelur, quldquid ob hanccau-.
D sam factum est, nullius est momenti. Dolus est cum
CAP.204. — De juramenlo testium, et qualiler judi- aliud agitur, aliud simulalur. Qui dolum vel metum
cabitur qui sic el sic deliquerit,
de causa sacra- adhibuit, ut res ad alium transiret, uterque de vi et
Tcslcs priusquam interrogentur,
falsi esse doto aclione tenebilur. Si quisid quod minori setate
menlo debent constringi, ut jurcnl se nihil
gessil, postquam majorcffeelus est silentio suo et
dicluros, honestioribus autem magisquam vilioribus
laciturnitate revocare noluerit, de hac re integri re-
fidcs adhibeatur. Unius aulem teslimonium, quam-
esse nul- stitulionem retinere non potest.
libel splcndida el idonea videatuv persona,
lalenus audiendum.. Si quis ingenuus ingenuum ve! CAP.206. — Vt anathema sit omnibus swcularibus
servumpcrcusserit,utsanguis nonexeal.prounoqtiO' quicunque clerico .cuilibet injuriam feceril. Capi-
tular. lib.v, cap. 102.
que ictu usque ad tres solidos culpabilis judicetur. Si
verobomo ecclesiasticus aul regius hoc fecerii, sol. 5. Quicunque judex aul ssecularis, presbylero, aut
Similiter si servus homini ecclesiastico, vel regio, diacono, aut' cuilibet clerieo, aut de junioribus
vel franco hoe fecerit, solidos 3, aut cuni 6 juret. absqtte audienlia episcopi, vel archidiaconi, vel
SLservus ingenuo aul rcgio, vel ecclesiastico homini arcbipresbyteri injuriam inferre prsesumpseril, ana-
 <UK DECRETI PARS XVI. — DE OFFICIIS LAIC. 946
thema ab omnium Chrislianorum consortio habea- A CAP.217. — De eo qui communcm viam alicui ctau-
tur... seril, cap. 555.
CAP.207. — De latronibus, qui qtialv sententia pau- Si quis viam publicam, aut lithosfratum, vel"
lalim multandi sint, CapiluL l. vi. viam comrouhem alicui clauserit contra legem ,
De latronibus ita prsecipimus observandum, utr cum sua lege componal, et clausuram quam ibi
pro prima culpa non morialur, sed unum oculum fecit tollat. Quod si negare voluerit, cum 12 sacra-
perdat. De alia vero culpa nasus ipsius lalronis menta talibus juret.
truncetur. De tertia culpa, si non emendaverit, mo- CAP, 218. — De eodem, cap. 354.
riatur. - Si quisquam convicinalem vel pastoralem elau-
CAP.208. — Ne infames personm testes fianl, serit, cum sua lege componat, et ipsam viam ape-
cap. 509. riat. Similiter, et de semila faciendum est.
Placuit ut testes non admiltantur qui sunt socii CAP.219. — De eu qui fonlem vel puleum per invi-
ciiminis, nec infames, nec calumniatores, vel cae- diam coinquinaverit, cap. 555.
teri quos canones et lex prohibet. Si quis fontem quacunque invidia coiuquinaverit
CAP.209. — De eadem re, cap. 513. vel raaculaverit, emendet eum primo, ut uulla sit
Placuit, ut qui de se confessus est, super alium g coinquinalionis in eo suspicio, el cum lege sua yi-
non credatur. clnis hoc emendet. Si autem pluvimorum vicino-,
CAP.210. — Vnius' testimonium non reapiendum , ritcn putcus fuerit, compositionem inter se mutuen--
cap. 314. tur.
Ut testimonium unius hominis non accipiatur. CAP.220. — De eo cm melallum atiquod vel species.
Nam, si ex utraqueparte plures sint, veraciores at- aliquw fuerint commodalas, cap. 556.
que religiosiores et honestiores eligantur, qui sacra- Si cui aurum, vel argentum, aul ornamenta, vel
menlo suum confirment teslimonium, nihil se falsi qnsecunque species fuerint commodatae, sive ad
esse dicturos. cuulodiendumtraditae sint, vel vendendoe.et in domo
CAP.211. — Nequaquam homicidii esse reum, qui ipsius cum rebus suis forsitan fuerint incendio cre-
noclu furem res furtivas gestanlem occiderit, cap. matae, una cum teslibus qui commodata susceperanl".
545.
Fur nocturno tempore captus in furlo, dum res praeiieal sacramenta nihil exinde suis profuisse com-
pendiis, et nihil cogatur exsolvere, exceplo auro et
furtivas seeum portat, si fuerit occisus, nulla ex hoc
argento quod ardere non poterat. Si -vero quae com-
homicidio querela nascatur. modala fuerant, furlo probantur ablata, ei qui com-
CAP. 212, — Quid faclo opus sit ei qui nesciens a C modata
fure aliquid comparaverit, cap. 544. perdiderat spatium uibuatur, donec furcm
Si quis de fure nesciens aliquid comparaverit, sua investigatione perquirat, elsi eum invenerit,
quoerat accepto spatio venditorem. Quem si non po- commodatori res proprias tanlummodo reformare
tuerit invenire, probet se cum sacramento et tesli- procuret. Compositio vero furli ad eum qui habuit
bus innocentem, et quod apud eum cognoscitur commodata pertineal. Quod si fur non fuerit inlra
slatutum tempus inventus, medielas rerum commo-
restiluat, et furem quserere non desistat. Quod si
furem celare voluerit, et perjurans post ea detectus datarum domino suscipiente reddatur. Damnum
fuerit, tanquam ille fur ita iste in crimine dam- vero medlum utrique sustineant, et si, postmodum
uetur. dominus apud eum qui cnmmodaverit qnaecunque-
fuerint suppressa, repererit, sicut furtiva ab eo exi-
CAP. 215. — De eo qui allerius animal quodcunque
occiderit, cap. 345. ganlur.
Si quis occulte, vel in die, alterius caballurii , CAP.221. — De eo qui quatncnnque rem atienam sine-
volunlate domini sui vendiderit, cap. 565.
aut bovem, aut aliquod animal occiderit, et nega-
Si quisTendiderit res alienas sine voluntate do-
verit, et postea exinde probatus fuerit, tanquam mini sui, aut servum, aut ancillam, aut quamcun-
furtivum componat. D que"rem, ipsam legibus reddat. Et si ipsam non po-
CAP.214. — De eodem, cap. 546." test invenire , duos consimiles et aequalis meriti,
Si quis causa faciente occiderit alienuin ^tnimal, , reddat.
et non negaverit, simile dare non tardet et cadaver . CAP.222. — De damno dato, cap. 366.
morlui accipiat. Si quis alicujus caballo, vel bovi, vel cujNislibct-
CAP.215. — De eo qui furlivam rem scienter emerit, quadrupedi unum oculum excusserit, appretietur illud
cap. 547. pecus quod valet. et partem tertiam componat.
Si quis furtivam rerii scienter emere prassumpse- CAP.225. — De eo
qui latronem hospitio rcccperil.
rit, et exinde probatus fuerit, similem reddat illi Capitularium lib. vi, cap. 295.
cujus pecuniam comparavit, salva videlicet ejus Quicunque post illam missam sancti Joannis prse-
justilia in altero. tcriti anni cuidam latroni mansionem [manumis-
CAP.216. — De eo qui latronis rem furlivam scien- sionem] dederit, si Francus est, cum 12 similibus
ter acceperit custodiendam, cap. 248. Francisjuretquod latronem cumfuisse non scisset,, _
. Si quis de latrone furtivam rem seicnter ad cu- licet pater ejus sit aut fratop, vel aliquis propin-
stodiendum acceperit, quasi fur componat. quus. Si Iioc j"urare non potuerit, et ab alio convi-
 947 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 948
ctus fueril quod latronem in bospilio suscepisset, A CAP.250. •— Si filiofamilias inscio palre pecunia
quasi latro sit, quia infidelis est noster et Franco- fueril commodata, cap. o04.
ram; et qui illum suscepit similis est illi. Si autem Qui filiofamilias conlra interdieta legum inscio
audivit quod latrofuisset, et tamen non scit firmiter, patre pecuniam commodavit, eam nec vivente nec
jurcl solus quod nunquam eum audisset nec per ve- mortuo patve ab eodem polerit poslulare.
ritatem nec per mendacium latronem ; aut sit pa- CAP.251. — De pignoris venditione, cap. 515.
ratus, si ille postea de latrocinio convincilur, ut si- Si quis creditor, debitorc in solutionem tardante,
mililer damnelur. rem sibi pro debito positam distraxerit, si quid am-
CAP.224. — Servum non audiendum crimen alicui plius accoptum fuerit quam debebatur, quod amplius
impingenlem, cap. 344. acceptum est restiluatur debitori,
Servo penitus non credalur si super aliquem cri- CAP".252. — Si quis rem alienam minoris vendiderit,
men objecerit, aut si etiam dominum suum in cri- cap. 508.
mine impelierit. Nam si in tormentis positus expo- Si quis cuilibet mar.del ut rem suam 10 solid.
riat quod objicit, credi tamen illi nullo modo opor- vendat, et ille eam octo vendiderit, pretium quod ei
tebit. mandatum est, quidquid niinus ab emptore percepit
CA*P.225. — De his apud quos pars rapinw depre- rj [ mandatori complere compellatur; vendilio lamen
hensa fuerit, cap. 355. rescindi non potest.
Apud quem scelus agnoscitur, et pars rapinse CAP.255. — Vt netno contra volunlatem defuncti
fuerit inventa, statim socios suos nominare cogalur. faciat, cap. 526.
Quos si nominare noluerit, teneatur ad vindictam. Omnibus qvii contra voluntatem defuncti faciunt
Quod si bonestior persona est, et pro scelere ratio- ut indignis auferatur haereditas
nem reddat, et quse ablata vel eversa fuerant qua- CAP.251. -^ De eodem, cap. 527.
drupliciler resliluat. Quod si certe apud servum ra- Qui per testamentum sibi aliquid dereliclum acee-
pinae pars reperiatur, centum quadraginta flagella perit et vindicaveiit, et voluerit conlra voluntatem
publice extensus accipiat, et socros suos nominare defuncti agere, licentiam penitus non habebit.
non differat. CAP.255. — De eo qui ad Iwdendam alterius famatn,
CAP.226. — De levioribus peccutis dilalioncm esse scripluram aul verba contumeliosa confixerit.
prwslandam, et de sceleribus convictos si appellare Qui in allerius famam in publico scripluram aut
voluerint, nan audicndos. Capiiular., lib. vn, cap, verba coutumeliosa coiifinxerit [confixerit], ei reper-
181, tus scripla non probaverit, flagelietur. Et ea qui
In civilibus causis vel Ievioribus criminibus le- n prius invenerit, rumpat; si non vult auctoris ficti
gum dilatio praeslanda est. Homicidse, adulteri, ma- caisisam incurrere.
Jefici, venefici convicti, si appellare voluerint, non CAP.256.
audiantur. —Devace servanda. Capilularium lib. in,
cap. tii.
CAP.227. — Si quis alicui rem suam tradideril vc- i)a .atrouibus qui raagnam habent blasphemiam,
nundandam, cap. 298. quicunque aliquem ex his comprehenderit, nullum
Sifactc pretio rem vendendam aliquis cuicunque damnum exinde patiatur.
tradiderit, et dum ab eo vendenda profertur, qua-
ei eam CAP. 257. —De pace el juslilia inlra patriam ser,-
cunque oceasione perierit, peril qui dederat vanda.
distrahendam. Caeterum si rem acceptam, non ro- De pace et justitia intra patviam, sicut ssepe per
gante domino, sed permittente eo qui accepit, dum alia capltula jussi adimpletum liat.
vellet venundare, perdiderit, sibi rei perditce ingerit CAP.258. — De violata immuiritate Ecclesiw.
detrimentum. Capit.
lib. iv, cap. 15..
CAP.228. — De creditis rebus, cap. 299. Si quis aut ex levi causa, aut sine causa, liomi-
Creditor si sine conditione pignus sibi deposi- "nem in ecclesia interfecerit, de vita componat. Si
tum tenens, ter debitorem convenerit ut soluto de- ]D vero foris rixati fuerinl, et uniis alterum in eecle-
bito pignora sua recipiat, et debitor noluerit post sia fugerit, el ibi se defendendo eum hilerfecerit, et
tres admonitiones soluto debito pignora sua reci- sl hujus faeti testes non habuerit,'oum 12 juratori-
pere, creditor distrahendi pignoris habebit liberam bus legitimis per sacramentttm aflirmet se defen-
potestatem. dendo eum. intcrfecisse, et post Iiaec' 10 sol. ad
CAP.229. — De dcbitis sotvendis, et de comoensa- partem ecclesise quam illo homicidio polluerat, et
tione, cap. 305 insuper bannum nostrum solvere cogatur. Is vero
Si quis debeat alicui solidos decem, et ille qui qui interfectus est, absque compositione jaceat. Ac
debet de quacunque ratione debeantur illi a credi- deinde interfeclor secundum judicium canonicum
lore suo solidi 5 et veniens creditor totos 10 solidos congruam facinori quod admisit pcenitentiam acci-
a debitore petat; si probaverit ille debitor sibi ab piat. Si proprius servus hoc eommiserit, judicio
eo quinque solidos deberi, quare illum in solidum aquse fervenlis examineiur, utrum hoc sponte, an
pro totis 10 solidis convenit, causam perdat, qui se defeudendo fecisset, et si manus ejus exusta fue-
noluit debitum compensare. Similis ratio cst de rit,iiiterficiatur. Si autem non fuerit, dominus ej'us
{rumento, vel de aliis speciebus juxta quod wergelt illius est, ad ccclcsiam persolva|-
<uo nECRETI PARS XVI. — DE OFFICIIS LAIC. 950
aut eum si \olueiit eidem ecclesise tradat. De ec- » GAP.244. — De rebus venatibus.
clesiastico et flscalino beneficiario servo volumus ut Cum inter ementem atque vendentem fuerit res
valeal
pro una vice wergeldis ejus pro eo componatur, al- . "definito prelio eomparata, quamvis plus
tera vice ipse servus ad supplicium tradatur. Haere- quam ad praesens venditur, hoc tantummodo requi-
dilas tamen liberi hominis, qui propter lalefacinus rendum est, si niiiil fraudis vel violenliae egit ille
ad mortem fuent judicatus, ad legilimos heeredes qui comparasse probatur ; et si voluerit reyocare
illius perveniat. Si in atrio ecclesise,cujus porta re- qui veiididit, nullatenus permittatur.
liquiis sanctorum consecrata est, liujuscemodi bo- * CAP. 245'. — Item lle eodem,-
micidium perpetralum fueriiC simili modo emcnde- Prior ordinatio legis fuerat,- ut si unus ex consor-
lur, vel componatur. Si vero porta ecclesise non est tibus pro quacunque necessitate rem vendere vo-
sacrata, eodem modo componatur sicut componi de- luisset, extraneus emendi licentiam non baberet,
bet quod immjnitate violata committitur. sed boc melius probatur indultum, ut quicunque de
GAP.259. — Liber lwmo seu servus quomodo se de suis rebus libero utatur arbitrio, et praetermissis
furto purgare debeat, cap, 27. consortibus vel propinquis, cui voluerit vendcndi
Si liber homo de furto accusatus fueril, et -res liberam habeat potestalem. "^
propiias habuerit, in xnallo ad prajseiHiam comitis U CAP. 246. — De dotatibus
seadhraniiat [adharmiat]. Et si res non habet, fide- Si contigerit ut niaritus uxore superstile moria-
jussoies donet, qui eum adhramire [adharmirej, et lur, qusecunque a muliere marito in dote data fue-
iii plaeitum adduci faeiant. Et liceat ei prima vice rant, ad suum dominium feminae revocabunt, nec
per sacrainentum se secundum legem idoneare, si hssredes defuncti maritihoc vendicsire proesumaiit.
potuerit, aut si ^ilia vice, duo vel tres eum de furlo CAP. 217. — De eo qui capilali objcciione pulsatur,,
accusaverint, liceat ei coulra uuum ex his cum Itb. ix.
scuto etfusiein campo contendere. <Juod si servus Quicunque alium de homicidii cvimine periculosa
<ie furto accusatus fuerit, dominus ejus pro eo Vef capilali objeclione pulsaverit, iion prius a judi-
emendet, aut eum sacramento excuset; nisi tale cibus audiatur quam se similem pce.iam, cum reo in-
furtum perpetratum habeat, propter quod ad sup- lendit, conscripserit subiturum ; et si seivos alienos
plicium tradi debeat. accusandos esse credidcrit, se siinili inscriptione-
CAP.240. — Vt injusim consueiudines noviler illatw constringat, futurum ut supplicia innocentum ser-
; lollantur, cap. 45. ' vorum aiit poena capilis sui, aut facultatum amis-
De injustis occasionibus el consueludinibus no-
. sione compenset. Anteinscriptionem nemo efficiatur
viter institutis, sicutsuntltributa, el telouia in me- C
ubinec criminosus, nam inscriptione' per ordinem facta,
diavia, aqua, mjc palus.nec pons, nec ali- tunc a judice suscipiendus estreus, etcustodise cum
qurd tale fuerit, unde juste census exigi possit, vel aceusatore tradendus est, ea tamen ralione ut tam
ubi naves subtus pcntes translre solent, sive in me- accusali
quam accusatoris dignllas sestimetur, et.
dio flumine ubi nulluni obstaculum est, ut auferan-
tur. Antiqua autem ad Bostram nolitiam. deferan- unumquemque ante discussiouem ita j'udex faciat"
custodire, ut eorum natalis aut dignitas paliuntur..
tjir Sane ii qui erimina sua in quaestione confessi sunt,.
CAP.241. — Vt forestes novm dhniltanlur, cap. 65. de aliis si dicere voluerint, a judjce non credantur,
De foreslibus nostris, ut ubicunque fuerint, dili- quia jure et legibus conslilutum est, ut spontanea -
jentissimeinquirant quoniodo salvse sint et defensae, professione reus reum non faciat^neque illi de al-
et ut comitibus denuntient, ne ullam forestem no- tero credalur, quiue criminosum esse confessus
viter instituant, etubi noviter inslilutas sine nostra est.
jussione Invenerint, dimittere debeanl. Cip. 248. — De famosis tibeltis.
CAP. 242. — De pacto legunu Qui famosam charlam ad cujuscunque injuriam
et maculam conscripserit, el-in secreto vel in publi-
Communes eausas absenlibus consorlibus alii j.
co affixerit, inveniendamque projecerit, illum con-
consortes agere possunt, si iili qui prsesentes sunt
tra quem proposita est chartula non nocebit, nec
caveant acceptum esse illis qui absentes sunt, quid-
famse ejus aliquid derogabit. Sed si inveniri potue-
quid fuerit' j'udicatum, aut in prccsenti fidejussorem ril qui hujustnodi chartulam fecit, constringatur ut
dedeiint, ut omnia quse definita fuerint implere nori
differant. probet quam conscripsit; quisietiam quae scripsi»
pvobare non potueril, fustigetur, qui infamare ma^
CAP.245. — ^ie pervasore ftnium. - luilquam accusare. ^ . /
. Siquis pervasor finiuni fuerit apprbbatus, eo quod CAP.249. — De eo qui per- inscriplionem atiquem
priusquam aliquid judicio finiretur, id quod alter accusaverii, tib. ix.
tenueratinvasisset, nonsolum illud quodmaleper- Quicunque inscriptione praemissa cujuscunqufr
vasit, amiltat, sed ne unusquisque rem alienam eriminis reum accusare voluerit, ab eo die quo in-
occupet, cum fuerit in causa deviclus, pervasor ju- scripsit-intra annum peragat propositas actiones.
ris alieni tantum spatii restituat. quantum prse- Qui si distulcrit, infamis effectus, bonorum suoruni-
sumpsit invadere. quarta parle multabitur
 m D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 952
CAP. 250. — Ut intru annum eriminalia negolia ler-, A CAP. 254. — Si qualecunque animalab aliquo irrila-.
minenlur, cap, 18. tum damnum inluleril. Lib, iv.
Judices qui inscriptione praemissa cnminana ne- Ei qui irritatu suo feram bestiam vel quamcunque.
.gotia audire cosperint, a die inscnptionis si indu- aliam quadrupedem in se irritaverit, eaque damnum
cias aut accusator aut reus petierit, intra annum dederit, neque in ejus dominum, neque in custodem
praeslare debebunt, ut haec actio intra anni circu- aetio dalur..
lum finiatur. Quod si accusator intra annum quce CAP»255. — Vt fidejussores soktttonem debiti aqua-
absoluto reo liler inler se dividant, lib. v,
proposuit probarc distuleril, poenam
Cum multi ftdejussores instilcrint, etiam si ad
suscipiat legibus superioribus eomprehensam. Quod
si falis persona sit ad cujus deformitatem infamia solvendum quce promiserunt probantur idonei, et
non perlineat,exsiliodepuletur. Tanien, si interac- possint omnes in solidum retineri, lamen reslitutia
cusatoremet reum ila judice prsesente convenerit, debili inler eos dividenda est, ut unusquisque id
ut pro inscriptione utriusque partis integrae induciae quod eumpro portione sua contigit,exsolvat.
— De his qui in conlumeliam alicuius scri-
tribuantur, debet a judice non negari futurum, ut CAP.256.
inducias fuerit districtiori pturam composuerint. Ex libro v.
pars quse post superala, r. In eos auctores qui famosos Hbeilos in contume-
sententia feiiatur.
— liam allerius proposuerinl, exlra ordineni usque ad
CAP.251. Si quempwniluerit se alium criminatiter
accususse, cap. 20. < relegalionem insulce vindicalur isla temeritas.
— Ne quis judici convicium inferrc pr©»
Si quem poenituerit accusasse criminaliter, el in- CAr. 257.
sumat, cap^ 11.
scriptionem fecisse de eo quod probare non potue- Convicium judici ab appellaloribus ficri nou
rit, si ei cum accusalo innocente conveneril, invi- oporlet, alioquin infamia nolantur. Coufessi debi-
cem se absolvanl. Si vero judex eum qui accusatus lores pro judicalis habenlur; ideoque ex die con-
est crimiaosum esse cognoverit, et inter reum et fessionis
tempora solulionis praestiluta compulan-
accusatorem factum per corruplionem consensum, tur.
de colludio posnam excipiat legibus constitutam. CAP. 238. — De eo qui tegitime vocatus ad judicem
Abolilionem invito reopostquam fuerit officii custo- venire nolueril, cap. 16.
dioe traditus,, intra dies 50, accusatori petenti daii Quicunque tribus au.clorilatibus [aclionibus] j"u-
permiitfmus, postlioc tempus nisi reus conseniial, dicis conventus, vel tribus edictis ad judicem fuerit
censemus non esse tribuendanu Si criminis accu- provocatus, aut uno pro omnibus peremptorio, id
salor intra dies 50 abolilionem petierit, etiam invito _ -esl,quod oausam exslinguit, fuerit evocatus el proc-
reo a judice eoncedatur, et liberi et; aeousatus, et senliamiSuam apud eum jtidicem, nquo ei denun-
accusator abscedant. Post 50 vero dies quam accu- tiatum est exhiberi noluerit, adversus eum quasi in
satus custodiae fuerit tradilus, nisi abolitionem el conlumacem j'udicari potest, quinimo nec rclractari
reus et accusator a j'udice petierint, accitsatori soii per appellatioiiem negotia possunt, quoties in con-
non esse prajstandam..Quod si testes exhibitiad pe- lumacem fuerit judicalum.
titioaem aceusaloris fuerint, et in cuslodiam missi CAP.259. — De eo qui injudicio appeliare voluerit,
fuevint, et. abolitio praestita penitaque (sic) fuerint, cap. 19.
sumptus quos fecerunt testes, eis accusafor exsolvat. Si quandodum causa a j'udiceaudilur, sacramen-
Nam, sitestes exhibiti ab accusatorc poencesubja- tum pelente ex litigaloribus uno, alter oblulerit HU--
cuerint, etiamsi consenliant partes, abolilio a judi- gator, qui judicibus appellare voluerit, lunc appel-
cibus denegetur; sed aut in accusalum si conv.ictus lare debet, quando sacramenlum offerlur,. non post-
fuerit, aut in aecusatovem si non convicerit, Icgi- quam juratur.
bus sententia j'udicis poenam quam passurus erat CAJP.2.60. — De eo qui prmjudicium timens fidcjus-
reus, accusator excipiat. sorem dare noluerit, cap. 50
Si quando inler litigatores de damno prssentioe.
CAP.252.—Vt judices prmcipites non si)tt ad eacplen-cy
dam senlenliam principis ira djctatam, cap. 50. sui fidcjussoris conlentio. est, si aliquis in cauliont>
verborum praejudicium limeat, el propler lioc fule-
Si princeps ciriuscunque gvavi accusalione com-
dare nolil, potest certum aliquid de rebus.
motus quemquam occidi praeceperit, non statim a jussorem suis pcenae causa deponere; sed^si conlra eum
judicibus quae ab irato principe jussa sunt, com- fuerit
sed 30 dies reser- judicatum. etiise defuerit, perdet quod depo--
pleantur, qui puniri jussus est,
vetur donec pletas dominorum juslitiac amica sub- suil_
veniat. CAP. 2-61. — De personis a quijjus non sunl res ac-
cipiendm. Capitutariutn libro i, cap. 83.
CAP.235. — De eo si alienum animal datnnum alicui Stalufum est ut nullus quilibet ecclesiasticus "ab
\eceril. Ex lib. i Sentenliarum PaulL his personis res deinceps accipere prsesumat, qua
Si alienum animal cuiquam damnum inlulerit, rum Hberi aut propinqui hac inconsulta oblatione
aut alicujus fructus Iseserit, dominus ej"usaut sesti- possunt rerum propriarum exhaeredari. Quod si ali.
malionem damni reddat, aut ipsum animal tradat; quis deinceps hoc facere tentaverit, synodali vel iin.
quod etiaro. de cane similiter est slatutum. periali scnlcntia modis omnibus feriatur.
 f 53 DECRETI PARS XVI. — DE OFFICIIS LAIC. 954
CAP. 262. — De mansis wiiuscujusque ecclesiw, A rex interrogetur, ut quidquid inde judicaverit, fiat.
cap. 85. Prima bannitio super noctes 7, secunda super nocles
Sancitum.est, ut unicuique ecclesice unus mansus 14', tertia super noctes 21, quarla super noeles 42
integer absque alio servilio attribuatur, et presby- fiat. Similiter et de beneficio hominis, sl forle res
teri in eis conslituti non, de decimis, neque de obla- proprias non habuerit, mittatur in baiinum usque
tionibus fidelium, non de domibus, iieque de atriis, dum rcic interrogetur.
vel de hortis juxta ecclesiam positis, neque de prse- CAP. 269. — De hotmnibus ad mortem jitdicatts, et
scripto manso aliquod servitium faciant, praeter ec- posiea eis vita* concessa, sijustitiam quwsierint,
clesiasticum, et si aliquid amplius babuerint, inde cap. 47.
senioribus suis debitum servitium impendatur. De illis hominibus qui propter eorum culpas ad
CAP. 263. — De villis novis el ecclesiis in eis noviler mortcm judicati fuerint, et postea eis vita fuerit
constilulis, cap. 86. concessa, si ipsi justitiam ab aliis requisierint, aut
"Sancitum estde villis novis etecclesiis in eis no- eis justitiam quserere voluerint, quaUter inler illos
vitcr constitutis, ut decimse de ipsis villis ad easdem judicium lerminetur. Primo omnium de illis causis
ecclesias conferantur. proquibus j'udicalus fueratad mortem, nuilam pntest
CAP. 264. — Ne quis sacra vasa in pignus dare vrw- n facere repelitionem , quia omnes res suae secundum
sumal, cap. 87. judicium Francorum in publico fuerunt revocalce. El
De sacris vasis eeclesioe quae in pigiius a nonnulhs si aliquid postmodum, poslquamei vila concessa est,
in quibusdam locis dari comperimus, inhibitum est cum justitia acquirere
poluerit, in sua liberlale
ne deinceps a quoquam fieri prsesumalur, nisi solum- teneat et defendat secundum legem; in testimonium
modojieeessitate redimendorum caplivorum compcl- autein non suscipiatur, nec inter scabinos ad legem
lente. judieandam teneatur. Et si ad sacramentum aliquid
CAP. 265. — De his quw adcausam Dei res suas ira- judicaluin fueritquod jurare debeat, si aliquis ipsum
dere volunt, cap. 35.
sacuameiiium falsum dicere voluerit, contendant
Qui rcs suas pro anima sua ad causam Dei tra- »
dere voluerit, domi tradilionem faciat coram lesti- [concedalurj.
bus legilimis. Et quaa honeslse faetae sunt traditio- CAP. 270. —- De non cogendo ad pontem ire causa
telonii, cap. 54.
nes, de quibus nulla est quaestio,' stabiles lerma- Vi nullus cogatur ad pontem ire vel ad fluvium
neant. Iratiseuiidum propter telonii causas, quando ille in
CAP. 266. — De teloniis. Ex III Ub. Capilnlarium, alio loco-compensius [competentius] illud flumcn
cap. 12.
Placet nobis ut antiqua et justa telonia a negotia-' G transire potest. Similiter in plano campo, ubi pons
toribus exigantur, tam de ponlibus quam de navigiis nee lraj'ectus est, omnibus prcecipimus ut ibi telo-
seu mercatis. Nova ergo seu injusla ubi vel funes nium non exigatur.
CAP.271.—De nimhtm blasphemis lalronibus, cap. 61.
tenduntur, vel cum navibus sub ponlibus transilur,
seu his similia in quibus nullum adjutorium itine- De latronibus qui magnam babent blasphemiam,
rantibus prsestalur, similiter-etiam nec de his qui quicunque aliquem ex his comprehenderit, nulluui
sine negoliandicausa subslanliam suamde uoa domo damnum cxinde paliatur.
sua ad aliam, aut ad palatium, aut in exercilum du- CAP 272. — De co qui domuni alienam cujuslibet
cunt, telonium nullatenus ab eis exigatur. fregerit, cap. 65.
GAP.267. — De servo qui damnum quodlibet perpe- Si quis domum alienam cujuslibet infregerit,
trat, cap. 44. quidquid exinde per vim absuderit autrapuerit, aut
Neminem lieeat servum suum propter damnum ab furatus fuerit, secundum legem et vadios, illi cujus,
Ulo cuilibet illatum dimillere, sed j'uxta qualitatem domus fueril infracla et spoliala, in triplum compo-
damnidominus pro illo respondeal, vel eum in com- nat, et insuper bannum Dominicum solvat., Si servus,
•positionem, aut paenam petitori offerat. Si autent] U hoe fecerit, justitiam [sententiam] superiorem acci-
servus perpetrato scelere fugerit, ila ut a domino piat, et insuper, secundum suam legem, composi--
penitus inveniri non possit, sacramento se domiuus lionem faciat. Si quislibel holno aliquod tale dam--
ejus excusare studeat, quod hoc suae -voluntatis nec mim alicui fecerit, pro quo plenam compositioilem,
conscientise fuerit, quod servus elus tale faclnus facere non valeat, semetipsum in wadio pro servo,
commisit. dare studeal, usane dum plenam compositionem,
CAP. 2^5. — De bannilione secunchtm legem ad mai- adimpleat.
lum, cap. 45. CAP, 275. — De uxorihus defunctorum quam paflem
Si quis ad mallum legibus bannitus fuerit, et non pest obitum maritorum de collaboralione /tccipera
venCril, si eum bannilus non lenueril 15 sol culpa- debeant, ex lib. iv, cap. 9.
bilis judiceturj sicad secundam et terliam. Si autem Yolumus ut uxores defunctorum postobitum nia*
ad quartam venire contempserit, possessio ejus in rftorum tertiam partem collaborationis,
quam simul
bannum mittatur, donec veniat, et de re qua inter- in beneficio eollaboraverunt, accipiant. Et de his,
pellalus fuerit, juslitiam faciat. Si infraTinnum non rebus quas is qui illud benelicium -habuit aliunde
wnerit, de rebus ejus quae in bannum missac sunt adduxit vel comparavit, vel ei ab amicis suls colla-
 955 D. IVONIS €ARNOTENSIS EPISCOPI ^6
tum est, bas volumus tam ad orphanos defunctorum A CAP. 279. — De tcrra tribularia, cap. 55.
quam ad uxores eorum pervenire. Quicunque terram Iribulariani unde tributum ad
CAP. 274.—De viduis, pupillis, el vauveribus, jiartem nostram exire solebat, vel ad ecclesiam, cul-
cap. 15. libet alteri tradiderit, is qui eam susceperil, tribu-
Praecipimus ut quandocunque m mallum ante tum quod inde solvebatur, omni modo ad partem
comitem viduae, pupilli et pauperes venerint, primo nostram persolvat, nisi forte lalem firmitatem de
eorum causa audiatur et definiatur. Et,"si testes.per parte Dominica babeat, per quam ipsum tributum
se ad causas suas quaerendas habere non potuerint sibi per donalum possit ostendere.
legemque nescierint, comes illos vel illas adjuvet, CAP.280".— De lerra censuali, cap. 37.
daiido eistalem hominem qui rationem eorum teneat, Si quis terram censualem habuevil, quam ante-
vel pro eis loquatur. cessores sui, vel ad aliquani ecclesiam, vel ad villam
CAP. 275. — De raptu viduarum, cap. 16. nostram dederunt, iiullatenus eam secundum legem
Qui viduam intra primos 30 dies viJuitatis, vel in- tenere potest, nisi ille voluerit ad cuj'us potestatcm
vitam, vel volentem sibi copulaveril, bannum no- vel illa ecclesia, vel illa villa pertiuet, nisi forte fi-
slrum, id est 60 sol. in triplo componat; et si invi- lius aut ej'usnepos sit qui eam tradiderit, et ci eadem
lam eam duxerit, Iegem suam componat, illa vero B terra ad tenendum placitata sit. Sed in hac re con-
ulterius non attingat. siderandum est ulrum ille qui hanc tenet dives an
CAP.276. — De homine publicam pmnitcntium agente pauper sit, et utrum aliud benefieium habeat, vel
inlerfecto, cap. 17. etiam proprium. Et qtti horum neulrum habet, circa
Qui hominem publicam pcenilentiam agentem in- hunc misericorditer agendum est, ne ex lolo dispo-
terfeceril, bannum nostrum in triplo componat, et liatus in egestatem incidat, aul talem iile censum
vvergelt proximis*ejus persolvat. inde persolvat, qualis ei fuerit constilutus, vel por-
CAP. 277. — De Iwminelibero ut polcstaiem habeat, lionem aliquam inde in beneficiuiii accipial, unde se
ubicunque volueril res suas dare, et qualiter hoc sustentare valeat.
facere debeal, cap. 18. CAP. 281. — De debilo ad opus Dominicum " retva-
Si quis res suas pro salule animse suse, vel ad ali- dialo, cap. 56. . . .
quem venerabilem locum , vel propinquo suo, aut Ut debito, quod ad opus nostrum fueril rewadia-
cjilibet alte: i tradere voluerit, eo tempore, quando tum, talis consideratio Dal, ut is qui ignoranter
intra ipstim comitatum fuerit, in quo illse res positae peccavil, non totum secundum legem solvere coga-
sunt, legitimam traditionem facere studeat. Quod si tur, sed j'uxta quod possibile visum esl. Is vero qui
eodem tempore quo illas tradere vull, extra eumdem C tantum mala volunlate peccavil, totam legis compo-
comitatum fuerit, sive in exercitu, sive in palalio, silionem cogalur exsolvere.
sive in alio quolibet loco, adhibeat sibi, vel de suis CAr. 282. — De eo qui per invidiam, vel per dolum,
pagensibus, vel de aliis qui eadem legc vivant qua liberi velservi domum incenderil. Ex lib. v Capiiu-
testes vel si illos habere non larium, cap. 551.
ipse vivit, idoneos, po- Si quis per aliquam invidiam, vel dolum in nocte
tucrit, lunc de aliis quales sibi meliores invenire
vel in die ignem imposuerit, et incenderit liberi \el
possit, et coram eis rerum suarum traditionem fa-
servi domum, primo omnia ajdificia resiituat. Et
ciat. Et postquam haec traditio ita facla fuerit, haeres
ibi arserit componat, el insuper 40 solidis
illitis nullam de proedictis rebus valeat facere repe- quidquid
sit culpabilis, et publica pcenileniia secundum j"tidi-
litionem. Insuper et ipse fidejussorem per se faciat
cium sacerdotum multetur. Et quanli hoinines de
ejusdem investitiirae, ne hajredi ulla occasio rema- incendio evaserint, unicuique secundum legem
neat hanc traditionem Immutandi, sed potius neces- ipso
el omnia quaeibi perdiderint resiiluat.
sitas incumbat illam perficiendi; et si nondum res componat,
suas cum haeredibus suis divisas habuit, non ei hoc •CAP.285. — Vt si quis servum alienum injuste acm-
domino simile mancipium vro hoc fucto
sit impedimento, sed cohaeres ejus, si spontenolue- jD saveril, reddat, cap. 552.
rit, aut per coraitem aut per missum ejus distringa- SI quis servitm inj'uste accusaverit alienum, el in-
tur, ut divisionem cum illo faciat ad quem defunctus nocens tormenta
perluleiit, domino simile manci-
liaereditalem suam voluit pervenire. Etsi cuilibet hoc facto reddat. Si vero innocens in tor-.
pium pro
ecclesioe eam tradere rogavit, coliseres ejus eam le- mentis mortuus
est, duos servos ejusdem meriti sine
gem cum illa ecclesia de prsedicta haereditate habeat, dilatione domino reslituat.
quam cum alio cohaerede suo habere debiiit. Et hoc — De eo qui causam allerius luterit de ioco
observetur erga patrem et filium ct nepotem usque CAP.284.
suo, cap. 540.
ad annos legitimos, postea ipsse res ad immunitatem
Si quis causam alterius tulerit de loco suo, ipsam
ipsius ecclesiae redeant. illsesam reddat aut similem. Si vero foras aliquam
GAP. 278. — De adultei atoribus moneim, cap. 51. traxerit et abscouderit, atque negaverit inlerrogatus,
Quicunque falsam monelam percussisse probalus furtivam componat.
fuerit, manus ejus amputelur. Et qui hoc consensit: CAP.285. — De venditionibus vili prctio vel cum vi-
si liber est, 60 sol. componaf : si servus, 60 ictus tio distraclis, cap. 552.
accipiat. Placuit in vendilione hanc forniam servari . Ui
 9S7 DECRETI PARS XVI. - DE OFFFICIIS LAIC. WSft
seu res, seu mancipia, vel quodlibet genus anima- A CAP.290. — De eo qui 'scripturas prolulerit, iil i/eri-
lium venundetur, nemo propterea venditionis firmi- talem ejus teslibus probet, cap. 368.
latem irrumpat, quod dicit se vili pretio vendidisse, Si quis scripturam profert, verilatem ej'us testibus
sed, poslquam factum est negotium, non sit muta- probare dcbet. Quia in pmnibus causis constitutum
tum, nisi forte vitium sibi a vendilore celatum inve- est ut scripturam prolator aflirmel.
uerit. Sl autem venditor dixerit vitium, stel emptio, CAP.291.—,De asino, bove, ove, omnique jumento,
ct non sitmutata. Si autem non dixerit, mutare po- amico ad custodiendum tradilo, cap. 25.
test in illa die, et in alia, sive in tertia die. Et si am - Srquis commendaverit amico asinum, bovem,
ovem, et omne j'umentum ad custodiam, et mor-
plius de tribus noclibus illud habuerit, poslea non tuumfuerit aut debilitaium, vel caplum ab hostibus,
potest mutare, nisi forte eum invenire intra tres
dies non poterit, lunc, quando invenerit, recipiat, nullusque hoc viderit, jusjurandumerit inmedium,
quia vitium vendidit. Et si nolueritreeipere, juret quod non extenderit manum in rem proximi sui,
cum suis sacramentalibus, quod vitium ibi nullum suscipialque dominus j'uramentum, et ille "reddere
sciebat in illa die, quando negotium fecit, ct stel non cogatur. Si furto sublatum fuerit, /reslituafc
factum. damnum domino suo. Si comestum a bestia, defe-
CVP.286. — Vt qui arrlias dederit pro quacunque re, B rat ad euni quod occisum est, et non restaure-
preiiumreddere compellatur. capilnlo 505. tur. Qui a proximo suoquidquam horum niutuo
Qui avrhas dederit pro quacunque re, pvelium poslulaverit, et debilitatum aut mortuum fuerit,
- cogatur implere, quod placuit domino non prcesente, reddere compellalur. Quod si
emptori.
CAP.287. — Vt peregrinos transeuntes nemo inquie- impraesentiarum dominus fuerit, non restituatur,
Jel, cap. 564. - . maxime si coriductus venerit pro mercede operis sui.
Placuit ne-peregrinos transeuiites quis inquietare CAP. 292. — Qui seduxeril virginem desponsatam, vel
dormierit cum ed, cap. 24.
proesumat, eisque nocere audeat, qula alii proptcr Si seduxerit quis virginem desponsatam, et dor-
dominum, alii propter suas discurrUnt necessitates.
mierit cum ea, dotabiteam et habebit uxorem.
<}uodsi aliquif praesumptuosus fueril, qui peregrino
CAP.295. — De patre puellw si eam dare noluerit, ut
noeueril vel eum assilieiit, aut dispoliaverit, laeserit, reddat pecuniam juxla morem doiis, cap. 25.
plagaverit, iigaverit, vendideril, vel cccidcrit, ipsi Si paler noluerit virginem dare, reddat pecuniam
pcregrino sigillatim duplicitcr, sicut de alio homine juxta morem dotis quam virgines accipere consuevc-
solel componi, aul suo seniori vel socio-cum sua Iege runt.
coniponal. Quod si morluus fuerit, et seniorem ibi, G CAP.294. —De eo qui proptcr Dettm furlutn confcs-
vel socium uon habuerit, tunc epiSGopus aut sacer- sus fuerit, cap. 58.
dotes ej'usdem pagi ipsam compositionem in duplo, Si propter Deum confessus fuerit homo furlum
sieut de indigena distringente judice accipiant, et quod fccii, reddat capitaleni el quintam parlem de-
in suam clcemosynam illa tribuanl, et insuper 60 sol. super ei in queni peccavit.
fisco cogatur persolverc. Et si peregrinum viventem CAP.295. -— De his qui fideliutn oblationes auferunt,
reliquerit, omnem injuriam ei factam, et quidquid vel vastant, aut shie proprii episcopijussione dant
illi iutulit, dupliciter (ut prcediclum est) et per sin- vel accipiunt, cap. 84.
gula illi componat, sicut solet de infra provinciam Qui iidelium oblationes ab ecclesiis vel a j'ure sa-
aliquem eomponere.Si autem eum occiderit, ut li- cerdotum auferunt, vel ablatas accipiunt, non solum
berum hominem de ipsa provincia, in duplo corn- •aliena vota dirumpunt, sed el sacrilegiuni operan-
ponal, et ipsa pecunia a memoratis sacerdotibus in tur, necnon et ecclesioe Dei fraudalores cxistunt.
sua dclur eleemosyna. Quoniam Dominus ait : Pere- .Quia ccclesise aliquid fraudaii, vel auferri,^aerile-
et advenam non gium esse a maj'oribus ajiprobatur. -
grinum contristabis (Exod. xxn).
CAP. 288. — De eo qui alicujus quadrupedis unum CAP.296. — Ne episcoporum vel reliquorum sacerdo-
oculum excusserit, cap. 366. 1D lutn vitd turbelur, cap. 104.
Si quis alicujus caballo vel bovi, ver cuilibet de Nullis vita prsesulum turbetur excessibus, quia
quadrupedibus unum oculum excusserit, appretietur valde indigrium est ut qui tbroni Dei vocantur, ali-
Illud pecus quod valet, et partem tertiam componat. qua motione lurbenlur, aut inique tvaclentur. Unde
est illud: Qui vos tangit, quasi pupillatn oculi mci
CAP.289, — De eo.yyi -jussu regis vel ducis aliquem
occiderit, cap. 567. tancjit (Zach. n)'; et illud : Qui vos audil me audit,
Si quis jussione regis vel ducis illius qui ipsam elqui vos spernil me spemit (Luc. x); et rursus : Qtti
scdndalixaverit unum de pusillis istis, melius esl illi
provinciamregit, bominem occiderit, non requiratur
mola asinaria in collo ejus, et demer-
ei, nec propterea faidosus sit, quia lex ef jussio do- ut suspendatur
minica occidit eum, et ipse non potuit contradicere. galur in profundum maris (Matth. xviu).
Princeps vero et successores ejus defendant eum, et ' CAP. 297. — Quod sacrilegium sit aiiferre qum a
tolam progeuiem ejus, ne ob hoc pereat, aut nialum principibus concessa sunt ecclesiis, vel quw singuli
antistites impetraverunt, et ul clerici non accusen-
si
patiatur. Quod proplerea ipse aut-ejus progenies tur ad judices smculares, sed ad episcoposrproprios,
aliquid mali passi fuerint, aut occisi, dupliciter com- cap. 111. -
yonantur Quoccunque a singulis regibus circa sacvosanetas
 953 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 960
ecclesias suat constituta, vel singuli quique antisti- Ak.tum, vel aliud animal, nisi illum hominem cogno-
tes pro causis ecclesiasticis impetrarunt, sub pcena scat qui eum vendidit, et de quo est, et ubi manet,
sacrilegii jugi solidata aeternitate serventur. Clerici et quis est ejus senior.
ctiam non saecularibus judicibus, sed episeopali au- CAP.509. — De episcopo qlti ab aliquo impelitur, ut
dientiae reserventur; fas enim non est ut divini mu- si ipse qumsiionem aliquam retulerit, per episcopos
rieris ministri temporali potestali subdaniur. judices causa lerminetur, cap. 509.
Si quis episcopus a quoquam impetitur, vel ille
CAP.298. — De liis qui ecclesiasiica privilegia violant
xel dissimulant, cap. 116. aliquam quaestioneni retulerit, per episcopos judices
Si ecelesise venerabilis privilegia eujusquam fue- causa liniatur, sive quos eis primates dederint, sive
rint temeritate violata, vel dissimuljlione neglecta, quos ipsi vicinos ex consensu delegerint.
commissum hoc in triplo, j'uxta legum sanctionem, CAP. 510. — Si possessor per violenliam expcllatur,
ecclesiaj cui factum est, componatur, nobisque ban- cap. 354.
nus noster in triplo, hoc est ter 40 sol. persolvatur. Quicunque violenter expulerit pbssidentem prius-
sententia procedat, ii causam
CAP.299. — Vl socios suos nominet apud quem vars quam pro ipso j'udicis
rapinm fuerit invenla, capitulo 157. meliorem habuerit, ipsairi causam de qua agitur
Apud quem scelus agnoseitur, et pars rapinae fue- IR perdat. Ille vero qui violentiam perlulit, universa in
rit inventa, stalim socios suos nominare cogalur. slatu quo fuerant recipiat, etquae possedit securus.
tcneat. Si vero illud hivadit quod per judicium ob-
Qttod si nominare noluerit, teneatur ad vindictam.
CAP. 500. — Contra priorum definitionem filio vel tinere potuit, et causam amittat, et aliud lantum.
limredi non licere venire, cap. 150. quantum invaslt reddat expulso,
Filio vel hseredi contra priorum j"ustam aut legiti- CAP.511. — Si ad
mam definitioncm venire non liceat, quia juste re- diripiendutn quisque alios invi—
tasse reperialur, cap. 555.
pellitur prajsumptio illius qui facta seniorum inj'uste Si quis addiripiendum alios iuvitaverit, ulcujus-
conatur irrumpere.
cunque reni evertat, aut pecora vel animalia quce-
C.u». 501. — De ids qui furibus conscii fuerinl,
cunque diripiat, illi cujus res direpta esl in septu-
cap. 160.
Non solum iile qui furlum fecerit. sed etiam et plumquaesublatasunt reslituat; si veroquicumipso
fuerint,ingenui sinl. quinos solidos componerecom-
quicunque conscius fuerit, vel furto ablata sciens
Aut, sinonhabuerintunde componant, 150
susceperit, in numer* furanlium habeatur, et simili pellantur. *Si vero servi hoe sine domiui
vindictae subjaceat. flagella suscipianl.
voluntate commiserint, centenis quinquagenisflagel-
CAP. 502. — De eo qui filios non habueril, el in eo- (G
rum locttm alium sibi hwredem facere mluerit, lis verberentur, el ab eis res omnes integro in stalu
reddantar. '
cap. 212.
Qui filios non habuerit, et alium quemlibet haere- CAP.312. —- Vt judicandus si ita
d^m sibi facere voluerit, coram rege. vel coram co- maluerit, ad epi-
scopalejudicium dirigatur, el quidquid episcoporum
mile et scabinis, vel missis dominicis qui ab eo ad fuerit stnlentia definitum, immobile permaneat;
et ut unius eliam episcopi leslitnonium ratum sit,
justitias faciendas in provincia fuerint ordinali, tra-
ditionem faciat. cap. 566,
CAP. 503. — De fugithis-el peregrinis, ul distringan- Quicunque litem habens sive possessor sive peti-
lur, cap. 222. torfuerit, velininitio litis, vel decursis temporum
De fugitivis ae peregrinis ut distringanlur, ut curriculis, sivc cum negotium peroratur, sive curo,
scire possimus qui sint, aut unde venerunt. j'am coeperit promi sentenlia, si j'udicium elegerit
CAP. 304.,— De armillis et bruniis negotiatoribus non sacrosanctse legis autistitis , illico slne aliqua dubi-
dandis, cap, 223. tatione, etiamsi alia pars refragatur, ad episcopo-
Ut armillse et bruniae non dentur negotiatoribus. rum judicium cum sermone litigantium dirigatur.
CAP. 505. —•Ne quis prwsumal hominem sine causa Multa enim, quse in judicio captione praescriptionis
adjudicium mittere, cap. '228. ' viucula non patiuntur, investigal el promit
pronji
Ut riullus prcesumat hominem ad j'udicium mlttere sacrosanctse religionis auctoritas. Omnes itaque eau-
sine causa, nisi judicatum fiat. sae quse vel prajlovio jure vel civili tractantur, epi-
CAP,300. — Vl nullus prmsumal telonium rodalicum scoporum sententiis tenninatse, perpetuo stabilitalis
vel pidveraticum recipere, cap. 245. flrmentur. Nec liceat ulterius retractari nego-
jure
Ut nullus homo praesumat telonium per vias vel tium
quod episcoporum senlentiis deciderit. Tesli-
per villas rodaticum, nec pulveralicum recipere. monium etiam ab uno, licet episcopo, perbibilum,
CAP.307. — Deeo cui non rectejudicalur, cap. 255. omnes judices indubitanter accipiant, nec alius au-
Utsi aliquis voluerit dicere quodjuste einonj"u- diatur, cum testimonium episcopi a qualibet parte
dicetur, tunc in praesentiam nostram veniat, aliter fueril repromissum. Illud cst eniniveriiatis aucto-
vero non praesumat in prsesentiam nostranf vcnire: ritate flrmatum^ illud incorruptum, quod a sacro-
pro alterius juslitia dilatanda. sancto homine conscientia mentis illibatse protule-
CM>.508. — Ne aliquis ab ignoto homine equum, bo- rit. Hoc nos edicto salubri aliquando censuimus ,
vem, vcl aliud animal emat, cap. 294. hoc perpetua lege tirmanius, malitiosa litium semina
Ut nullus comparet caballum, bovem, aut jumen- compvimentes.
nci DECRETI PARS XVI. — DE OFFICIIS LAIC. 962
GAP.513. — Ex libro legum Theodosii tertio, cap. JA dum vellet venundare, perdiderit, sibi rei pcrditse
xn, deincestis, cap. 410. ingerit detrimentum.
Quod incesti non sint legitimi baeredes, sed infa- CAP. 522. — De his qui aliis aliquid debent, el ipsis
mia sint uotatae utrajque personce. - ab eis aliquid debelur, ul in solittionem computen-
CAP. 514. — Vt ita valeat eommutatio, sicut et em- tur, cap. 305.
plio, cap. 417. Si quis debeat alicui solidos decem, et ille^ui
Commulatio si non fuerit per vim et metum debet de quacunque ratione debeantur illi a credi-
extorta, talem qualem et emplio habeat flrmita- tore suo solidi quinque, et veniat creditor, totos de-
tem. cemsolidos a debitore petal; si probaverit ille de-
CAP. 515. — De homicidis, maleficis, veneficis, con- bitor sibi ab eo quinque solidos deberi quare illum
victis, appellare volentibus non audiendis, ex lib. solidum pro totis decem solidis convenit, causam
vu, cap. 181.
perdit qui noluit debilum compensare. Similis ratio
In civilibus causis vel levioribus criminibus legi- est de frumento, vel de aliis speciebus.
bus dilatio praestanda est. Homicidse, adulteri, GAP.525. — De his qui filiisfamilias aliquid com-
venefici, convicti, si appellare voluerint, non au- modaverint quid agendum sit, cap. 304.
dianlur. ij, Qui filiofamilivts eonlva interdicta legum inscio
CAP. 516. — De causis in judicio convincendis, et patre pecuniam commodavit, eam nec vivente nec
de sententia adversus absentes infirmanda, et mortuo palre ab eodem poterit postulare.
de causis injudicio non revolvendis, et ut —
absentes non damneniur; et quod absenles CAP. 524. sa De pervasortbus finium priusquam cau-
per alium nec accusare nec accusari vossint judicio terminelur, cap. 425.
cap. 204. Si pervasor finium fuerit approbatus, eo quod
Convinci nemo potest in judicio sine testibus aut priusquam aliquid j'udicio lerminetur, id quod alter
scriptura. Sententia, absenfeparte alia, a judice data, tenuerat invasisse, non solum illud quod male
nullam obtinet firmitatem. Causa inter praesentes prajsumpserit amittat; sed ne unusquisque rem
Judicala,post decendium revolvi, non potest, necin- alienam occupet, cum fuerit in causa devictus per-
ter absentes post vicendium. In causa capitali absens vasor j'uris alieni, tanluni spatii restituat quantura
nemo damnetur, neque absens per alium accusato- priesumpseiit invaderc. '
rem aecusari pottsf. CAP.325. — Quod non solutn qui furtum fecerint,
CAP. 517. — Vt ea quw ad perpetuam utilita- sed et qui ad hocperficiendum adjulorium aut con-
tetn sunl institula , inconvulsa pcrmaneant, silium dederint, furti aclione sunl tenendi,
cap. 227. cap. 340.
Quae ad perpeluam utilitatem sunt institula, nulla C Non tantum qui furtum feeerit,'sed etiam is cuj'us
commutalione varientur.Nec ad privatum trabanlur opere aut consilio furturofactumfuerit, furtiactione
cemmodum, quse ad bonum sunt commune prajfixa. tenebitur.
Et -manentibus terminis quos statuerunt patres, ise- CAP. 526. — Qui sint agnati, et qui sint cognali,
BIOdamnet alienum, sed intra flnes proprios alque cap. 341.
in Agnati sunt, qui per urilem sexum descendunt;
legitimos, prout quis voluerit, latitudine se cha-
ritalis exerceat. Cognati autem per femineum. Et ideo patrui vel pa-
truorum filii agnati sunt, et non cognali; avun-
CAP.518.—De judicibus contra legem judicantibus,
et legem audire nolentibus , cap. 249. culi vero et avunculorum fllii, eognati sunt el non
Quicunque judex oblatas sibi in judicio le- agnati.
ges vel juris species audire nolueril, el contra eas CAP."327.— De his qui domos effregerinl, vet villas
j'udicaverit, ex hae re convictus, in carcerem de- exspoliaverint, aul expugnaverint, vel rapmas fe-
cerinl, quid agendum sit, cap. 543.
portetur.
CAP. 319. — Qtiod de criminibus definiiis non iiceat Si qui sedes aiiquas villasve exspoliaverint, effre-
poslmodum moverecertamen, cap. 291. gerint, expugnaverint, vel rapinas fecerintr si qui,-
De his criminibus de quibus absolutus est, ab D dem id turba cum telis coacta feeerinl, capite pu-
eo qui accusayit refricari accusatio nen potest. niantur. Telorum autem appellatione omnia ex qui-
CAP.520."— De tenendis ad solutionem qui debitum bus- salutiliominis noceri possit accipientar.
promittuut, cap. 297- CAP.328. — De his qui lairones vcl reliquos malefu-
SI quis pro alteriusdebito se pecu-niam promiserit clores susceperint, jap. 544.
reddilurum, ad solutionem statutae promissiouis est; Receptores aggressorum r,itemque latronum ^
retinendus. eadem poena afficiuntur qua ipsi latrones. Sub-
CAP.521. — De his qui ad vendendnm alierius rem latis enim susceptoribus grassanlium cupido con-
acceperinl, quid agendum sit, cap. 298. fnriescit. ,
Si facto pretio rem vendendam aliquis cuicunque GAP.329.—De liis qui incendium fecerml, cap. 345» >
tradiderit, et dum ,ab eo vendenda profertur, qua- Si aliquis malitiae studio iucendium miserit, $&
cunque occasione perierll,-ei perit qui eam dederat lioc crimine conviclus poenis gravissimis jubetur
distrauendam. Gceterum, si rem acceptam, non ro- interfici. Quod si per negligentiam factum incendium
ganle domino, sed promittente eo qui accepit, comprobatur, damnum quod cuicunqueillatum fue-
963 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 964
rit.resque quoe incendioperierit, duplicisalisfactione ALEleemosynaenim exstinguit peceatajuxtaillud : Ar-
sarciatur. dentem ignem exstinguil aqua, et eleemosynaexstinguit
CAP. 530. — Quod hi, qui pro injuria mediocri peccata (Eccl. nij; sed ea quse aut necessitate, atit
damna subire comveluntur, infames efficiantur, casu, aut qualibet fiunt fragilitate. Ea vero quse
cap. 553. ex industria ad cujuslibet libidinem elxplendam
Qui pro iivjuria mediocri a?stimatse injurice damna
idcirco fiunt ut eleemosynis redimantur, nequa-
subire compellitur, qaamvis civililer videalur ad-
tamen iufamis eflicitur. quam eis redinii possunt. Quia, qui hoc perpetrant,
dictus, videntur Deum mercede couducere, ut eis impune
CAP. 551. — De his qui res alienas violenter oc- liceat. Non ergo idcirco quis peccare «iebet
cupant , quidquid ibi perditum vel alienatum peccare
fuerit, eis quibus competebant vleniter restaurent, ut eleemosynam faciat, sed ideo eleemosynam fa-
cap. 545 cere debet, quia peccavit. Mentem enim et corpus
Si ex rebus quasviolenter aliquis occupavit, quse- quoe libido traxit ad culpam, afflictio et contritio
libet sub quacunque occasione perierint aut arse- debet rcducere ad veniam.
rint, vel servi violenter occupali mortui fuerint, CAP.557. — Vt cotniles ei judiccs viles personas non
qualibet ffaude illius qui occupavit id quod perit fa- admittanl ad teslimonium, cap. 571
ctum non videatur, tamen ab ipso qusecunque per- I3 Summopere admonendi sunt comites et judices
ieriut reddenda sunt, qui rem juris alieni violenter ne viles et indignas personas coram se permillaiit
.visus est occupasse. ad testimonium 1accedere, quoniam multi sunt qui
CAP. 552. — De familiaribus, vel hominibus tatn perjurarepro nihilo ducunt, in tantum ut pro miius
liberis quam servis dominum accusatitibus , vel diei salietate, aut pro quolibet parvo pretio ad j'u-
' secreta
ejus prodeniibus, quid agendum sit, ramentum conduci possint, animas suas perjurio
eap. 440.
Si quis ex familiaribus vel ex servis cujuslibet perdere minime formidant. Quamobrem tales ne-
domus , cujuscunque criminis delator atque accu- quaquam ad quodlibet testimonium admittendi sunt.
Et hoc notandum quod non solum illi qui perjuranl»
sator emerserit, ejus existimationem, caput atque
forlunas petiturus cujus familiarilali vel dominio sed etiam qui perj'uris consentiunt, simili plecteiidi
sttnt damnatione.
inliaesevit, ante cxhibilioiiem testium, ante oxa-
crimi- CAP. 358. — De eo qtti decimam dare neglexerit ec-
minatum judicium, in ipsa expositione clesiw cujus esse debet, alierique ecclesimeamdem
num atque accusatioiiis exordio ultore gladio fe- dederit, cap. 577.
riatur. Vocem enim funestam polius intercidi Quicunque decimam abstrabit de ecclcsia ad
quam audlri oporlct. Eorum vero accusandi sa- ^rj quam por justitiam dari debet, et eam prsesum-
cerdolcs vel teslificandi in eos os obstruimus, quos ptuose, vel propter munera aut amicitiam vel aliam
rion humanis , sed divinis vocibus mortuos esse quamlibet occasioneni ad alteram ecclesiam dederit,
scimus. a comite vel amisso noslro dislringatur, utejusdem
CAP. 555. — De cansis definitis minime renovandis, dccimse quantitatem cum sua lege restituat.
cap. 450. CAP.559. — De matis scaoinis ejiciendis, cap. 578.
Flagitarijudiciumnon debetde causa quaedefini- Ut missi noslri ubicunque malos scabinos inve-
ta, vel judicata est. niunt ejiciant, et toiius populi consensu in loco eo-
CAP.554. — De eo qui post veritaiem repertatn ali- rum bonos eligant, el cum electi fuerint, jurare fa-
quid deinceps discutil, cap. 570. ciant ut scienter injuste judicare non debeant.
Quisquis enim post verilatem repertam aliquid — De melioribus el veracioribuseligendis,
ulterius discutit, mendacium quserit. Idcirco ab CAP.540.
omuibus caute agendum est. [cap. 579.
Ut omni comitalu hi qui meliores el veraciores
CAP. 555. — De his qui scrvorum matrimonia diri- inveniri possunt eligantur a missis nostris ad Inqui-
munt, cap. 472. sitiones faciendas et rei veritatem dicendam, et ad-
Dictum nobis est quod quidam legilima servorum D jutores comitum sint ad justitias faciendas.
matriihonia poteslaliva quadam prsesumptione diri- CAP. 541. — De scabinis qui propter munera aut
mant, non atlendentes illud evangelicum: Quod amicitiam injuste judicaverinl;cap. 580.
Deus conjunxit, homo non separet (Matth. xix; Volumus ut quicunque de scabinis deprehensus
Marc. x). Unde nbbis visum est ut conjugia servo- fueril propter munera aut propter amicitiam vel
rum non dirimantur, etiamsi diversos dominos ha- inimicjtiam inj'uste judicasse, per fidejussores mis-
beant, sed in uno coinugio permanentes dominis sus ad prsesentiam nostram veniat. De caetero om-
suis serviant. Et hoc in illis observandum est, ubi nibus scabinis denuntietur, ne quis deinceps etiam
legalis conjunclio fuit. et per voluntatem domino- j'ustum j'udicium vendere praesumat.
rum. CAP. 542. — De eo qui res alienas malo ingenio em-
CAP. 556. "— Dc his qiti ex induslria peccanl, ptas fitio suo aut cuitibet personm legitimos annos
cap. 575. non habenli tradideril, cap. 381.
Sed nec hoc prsetereundum putamus, quod qui- Quicunque res alienas cuilibet homini vendiderit,
dam ex industria peccantes propter eleemosynarum et ipse homo easdem res comparatas habct per ma-
largitionem quamdam sibi promittunt impunitatem, lum ingeuium, proprio filio aut alteri cuilibet, nec-
365 DECRETI PARS XVI. - DE OFFICIIS LAIC. 966
dum legitimos anuos nabcnli, justitiae toliendse A fuerit, et jacuent in lecto,-si surrcxerit el ambula- .
causa tradiderit, volumus atque firmiter praecipimus verit foris super baculum suum, innofcens erit, ita
ut, si pster ej'usdem -parvuli vixerit, ipse intret in tamen ut operas et impensas ejus in medicis resti-
caus.am ralionem reddemii pro fllio suo. Si autem tuat.
ipse pater mortuus est, tunc Iegitimus ejus propin- CAP. 349. — Si in apertam negligcnter cisternam
aut defensor esse quoddam cecideril jumcntum, cap, 16.
quus, qui juste ei tulor, videtur,
rationem reddere Similiter de Si quis aperuerit cisternam el foderit, et non
pro ipso compellalur.
aliisomnibus justiliis ad eum pertinenlibus, excepta operuerlt eam, cecideritque bos vel asiuus iu eam,
sua legiiima haeredilate quae ei per successionem dominus cisternse reddet prelium; quod auleni mor-
tuum est, ipsius erit.
paienlum suorum legilime evenire debuit. Quod si CAP.550. — Si bos alienus bovem ailerius vulnera-
quis banc noslram jussionem conlempserit vel ne-
_ verit, dotnhio sciente vitiosum esse bovem suum,
sicut de caeteris ita de*eo
glexerit, conlemptovibus, cap. 17. , >
agatur. Is vero qui easdem res primus invasil, nec Si bos alienus bovem alterius yulneraverit, et ille'
non et emptores excepta sola persona parvuli, hoc mortuus fuerit, vendcnt bovem vivum, et divident
quod fraudulenter admiserunt intra patriam emen- pretium et cadaver. Si vero sciebat dominus ejus
dare cogantur, et -poslea sicut conlemptores j'ussio- quod bos vitiosus • erat, et noluit eum custodire,
r,is nostrse sub iidejussoribus ad nostram prsesen- reddat bovem pro bovc, et cadaver integrum acci-
liam venire compellantur. piat
CAP.545. — De eo qui de objeclis se expurgar CAP. 551. — De eo qui furalus fueril ovetn aut
noluerit, cap. 582. bovem, cap. 18.
Probat Ula vera esse, qusejufversum se dicla Qui furatus fuerit bovem, aut ovem, quinque
sunt, qui ad ea confutanda minimc vult adesse. boves pro uno reslituat, et quatuor oves pro una.
Unde in ssecularibus legibus invenilur scriptum : CVP. 552. — De fure, si inter furandum occisus fue-
Injuste victus infra tresnienses reparet causam, rit, cap. 19. .
quod si faccre neglexerit, sententia quse adversus Si effregerit fur domum, sive suffodicnsfueritim
eum collata fuerit pers~evercl. El ne sil vobis con- venlus, et acceplo vulnere mortuus fueril, percus-
trarium, vel etiam ne miremini quod de saecularibus sor non erit reus sanguinis. Quod si orto sole hoC
legibus loculus sum in noslro judicio, quia eccle- fecerit, homicidium perpetravit. • ,', ;
siaslicse lcges et divinae eas recipiunt. CAP. 555. — De eo qui tmdit agrum vel vineam, ~et
CAP. 544. — Vt quos regia poleslas in graliam re- sinit jumenlum suum aliena depascere, cap. 20.
ceperit, his el>am
" minores * ' potestales communicent, G ; Si lseserit quispiam agrum vel vineam, et dimise-
cap. 585. . , rit jumentum suum ut depascatur aliena, quidquid-
Si quos culpatorum regia potestas aut ingratiam
pplimum habuerit in agro vel in vinea, pro damni
benignitatis receperit, aat mensae suse participes ef- aestimatione restituat. , . ,
fecerit, hos e.liam sacerdotum et populorum COB- CAP.554. — De eo qui ignem accendit per quem ali-
ventus suscipere iu ecclesiastica communione debe- cui damnum evenit, cap.Ql.
blt, ct quod principalis pietas recipil, nec a sacer- Siegressus ignis inveneritspicas, et comprehen-
dolibus Dei extraneum habealur. derit acervos frugum, sive slanles scgeles in agris,
CAP.545. — Vt smculari potenlia compescanlur qui reddat damnum qui ignem succendcrit.
monitis saceidolum obedire conlemnunl. Libelli se- CAP. 555. — Vindicla in advocatum
'.tindi XL,cap. 584. - cupidum,
cap. 57.
Qui sacerdotum admoniiionibus noiunt obedire, Si advocalus in causa suscepta iniqua eupidilale
volentes in suis criminibus perdurare, oportel eos fuerit
reperlus, a conveiilulioiiestorum',judicrorum-
per diseiplinani ssecularis polentiae a lain prava que communione separelur, et vidcant ne judicis, et
coerceri consueludine. assertoris personam accipiat,
GAP.546. — De hotninibus impari condilione con- D
16. CAP. 556. — Pwna servi detatoris domini sui,
jugatis, cap. '
Homines liberi qui uxores fiscalinas legias, et cap. 177
Servus si super dominum suum fuerlt delator
femince Iiberse qiioe fiscalinos regios accipiunt, nec
de haereditale parentum, nec de causa qucerenda, eliam si cbjecla probaverit, puniatur.
nec de lestimonio pro hac re abjiciantur. CAP.357. — Omnes qui sunl anatliema ne publicam
habeanl vocem, cap. 215.
CAP.547. — De eo qui latroni dederit mansionem,
cap. 25. Omnium analliematum vox in aceusalione vel
Quicunque latroni mansionem dederit, si Francus, testimonio , aut humano judicio plenius non au-
cum duodecim simUibus Francis juret quod ipse dialur.
latronem eum fuisse non scisset. Si j'urare non pole- CAP. 558.
—, Vt fures et malefaclores idoncis le- •
rit, quasi Ialro j'udicetur. stibus convicli secundum leaem moriantur , ,
CAP.548. — De rixanlibus, si atter eorum auoauo- cap. '257.
tnodo percussus leclo decubuerii. De furibus et malefactoribus, decrevimus obser-
Si rixati fuerint viri, et percusserit aller proxi- vari ut si quinque aut septem bcnse fidei homines
ruum suum lapide vel pugno, et ille mortuus" non absque inimicitia prceposita crJminosum cum sacra-
967 D.imNIStARNOTENSlSEPlSCOPI- 968
menti interpositionc esse dixerint, sicul contra lc- A terse, seu corum filii, item nepotes, neptes, conso-
gem fecit, sicsecundum legem moriatur brini,vel amilini, seu etiam quidam expropria con-
CAP.559. —Ne quis debitorem teneat contempto fide- sanguinilate in judicio adversus extraneos lestimo-
jussore, cap. 554. nium dicere non permiUimus, nisi forsitan parentcs
Si quis contempto fidejussore debitorem suum te- cjusdem cognalionis inter se litem habuerint, aut in
nere maluerlt, ftdeju&sorut hseres ejus a fidejussione Causa de qua agitur aliam omuino iugenuilatem de-
liberatur, csse consliteiit.
CAP. 360. — De consciis alienorum peccatorum.
cap. 536. CAP. 362. — Quod ea quw Doimno consecranlur, ad
Peecatorum alienorum conscii nisi cmendationis jus ecclesiasticunt pertineant, cup. 594.
et salutis causa prodiderint, delinquunt.
•CAP.501. — Vt contra extraneos parentela aul pro- Ea quaj Domino offeruntur vel consecrantur ad jus
pinquitas teslimonium minime dicat, cap. 348. periinent sacerdolum. Et sactilegi sunt onines qui
Fratres, sorores, uterini, patrui,avunculi, mater- ea auferunt, vcl in aliud transferunt.

DEGRETI PARS DECIMA SEPTIMA

Continens speeulativas sanctorum Palrum sentenlias de fide, spe et charitate.

CAP>j. — Quanta sil dignilas condilionis humanm, [}lres tamen m se dignitales babet, id est, intelle-
et nc quis ab ea serviii conditione degeneret (Aug. clum, voluntatem, memoriam. Quod idem licet
trucl. deprhni hominh crcatione, tom. IX). aliis verbis, in Evangelio designalur, eum dieitur :
Tanta digmtas huniance cenditionis esse dignosci- Diliges Dominum Deum iuum exiolo corde tiw, et cx
lur, ut non solum j'ubentis sermone, ut alia sex tota anima fua, el ex tota tnente ttta (Maith. xxn),
dierum opera, sed consilio sancta; Trinitalis, ct id est, ex lolo intellec'u, el ex tota voluntale, etex
opsra divinse majestatis creatus sit lionio, ut ex tota memoria. Nam sicut ex Patre generatur Filius.
piimo conditionis honore intclligeret quantum suo ex Patre el Filio procedit Spiritus sanclus, ita per
Conditori deberet, dum tanlum in conditione mox intelleclum generatur volunlas, et ex his ilem am-
dignitatis privilegium prsestitit ei Conditor ut lanlo bobus procedit memoria, sicut facile a sapiente
ardenlius amaret Conditorem, quanto mirabilius quolibet inlelligi potest. Nec enim anima perfecta
se ab eo condilum inlelligeret. Faciamus, inquit, potest esse sine his Iribus, nec lioruin trium unum
hominem ad imaginem et similitudinem noslram aliquid, quanlum ad suam pcrtinet beatitudinem,
(Gen. i). Nec db hoc solum quod sanctce Trinilalis sine aliis duobus inlegrum constal. Et sicul Deus
consilio sic ab excellentia Conditoris conditus sit Pater, Deus Filius, Deus Spiritus sanctus, non tres
"
[sit excellenter a Condilore conditus], sed etiam dii, sed unus est Deus, tres liabens persouas, ita et
quod ad imaginem et simililudinem suam ipse Crea- auima intellectus, anima voluntas, anima memoria,
ior omnium eum creavil, quod nulli alii ex crea- non lamen tres animae in -uno eorpore, sed una ani-
turis donavit. Quse imago diligenlius interioris ho- ma tres habens dignitates, atque in his tribus cjus
minis nobilitate est consideranda. Primo siquidem, jmaginem mirabiliter gerit in sua natura noster in-
ut sicut Deus semper ubique totus est, omnia viyi- terior homo, ex quibus quasi cxcellentioribus ani-
licans, movens, et gubernans, sicul Apostolus con- mse dbgnitatibus j'ubemur dUigere Conditorem, ut
firmat ,dicens quod in eo vivimus, movemur, et su- quantum intelligitur, dUigatur, et quatenus diligi-
mus (Act. xvn), sic anima in suo corpore ubique tur semper in memoria habealur. Nec solum suf-
lota viget, vivificans illud, movens et gubernans. ficit de co intellectus, nisi fiat volunlas in amore;
Neque enim in majcribus sui corporis membris necduohcecsufficiunt, nisi memoria addatur, qua
major est, in minoribus minor; sed in minimis tota, semper in mente intelligentis et dillgentis mancat
et in maximis tota. Et bsec est imago unilatis om- Deus, sic ut nullum possit essc momentum, quoprse-
nipotentis Dei, quam anima habet in se, quse quo- sentem eum non habeat memoria. Et haec de ima-
que quamdam sanctajTrinitatis habetslmilitudinem, j. gine habeto. Nunc vero de similitudine aliqua intck
Priino in eo, quia sicut Deus est. vivit et sapit, ita lige, quae in moribus cernenda esl, ut sicul Deus
aniraa secundum suum modum est, vivit et sapit, Est creator, qui hominem ad simUitudinem suam crea-
quoque et alia Trinilatis slmilitudo in ea qua ad vit charilas est, et bonus est, et justus, paliens,
imagihcm sui Conditoris perfeclae quidem etsummse mundus, et misericors [multum el misericors], et
trinitatis, quse est in Patre, et FiUo et Spiritu caetera virtutum insiguia quaj<e eo legunlur, Ita
sancto condita est. Et licet unius sit iUa naturaj, homo crealus est, ut viriutes easdem liaberet, quas
n,-n nEThs-Tl MR<; TTH «TCFfftF,. SPF, ET CIJARIT. 9?B
quanio plus quisque in seraelipso babet, tanto pro- A i quam rationem non ibi erat Christi cavo, quamvis
pinquior esl Deo, et-majorem sui Condtloris gerit secundum ipsam ibi fuerit Marise caro. Quapropler
similUudineni. Quaudsvadit aliqui? per devja vi- nec Levi nec Christus in hHiibis Abrahae secundum
tiorum et divoriia criminum, ab. hae nobilissima animam, secundum carnem verd, et Levi ci Chvi-
suiGondilerissimUitudine degener oberrat; turic fiet stus. SedLevisecundum concupiseentiam carnalem ,
de eo quod scripiuni est: Et homo cum hi Iwnore es- Christus autem seeundum solam substaiHiam cor-,
$el non mteUexil.comparatus estjumentis insipienli- poralem. Cum enimsitin semineet visibilis corpu-
bus, et simitis factus esl iliis (PsaL xivm). Quis leutia, et invisibilis ratio, utrumque concurrit [cu-
major honor potuit hornini esse quam ut ad simili- currit] ex Abrahan^ vel eliam ex ipso Adam usque
tudinem sui Conditoris conderetur, et eisdem virtu- ad corpus Marise, quod [quia] et ipsum eo modo
iam vestimentis ornaretur quibus et Conditor? [Ita conceplum et, exortum est; Christus autem visibi-
Hiillum debel esse momentum, quo homo utens Dei lem carnJs substaniiam dc carne virgiuis sumpsit.
bonitateetmisericordia, non sit memor ejus{!53)] de Ratio vero eonceplionis cjas non a semine virili,
quo scriptum est: Dominus rcgnavit, dezorem indu- sed de longe aliler ac desuper venit* Proinde se-
lus est (Psa/.-xcn), id est, omnium virtutum et io- "cundum hoc quod de matre accepii, ctiam in [de]
tius boiiitaiis decoie ornatus. Sed quod ssajus ho- '**lumbis Abrahaj fuit. Illeest ergo decimatus in Abra-
rnini potest "esse dedecus, aut infelicior miseiia, Iiam, qui licet secundum caniem iantum, sic tamen
quam" ut liac' similitudinis gloria Dei cond:loris fuit in lumbls ejus, quemadmodum in sui patris
amissa, ad informem et irraiionabllem brutorum eliam ipse Abraham, id csi qui est sic natus dc pa-
jumentorum diiabalur simiiitudinem? -Quapropter irc Abraliam, quemadmodum dc suo palr-e natus est
quisque diligenlius primse conditionis suse exceMen- Abrahanh, pcr iegem scilicet in memvris repugnantem
tiara, et verendarii sanctae Trinitatis in seipso ima- legi mentis (Rom. vis), et invisibilem concupiscen-
ginem agnoscat, honoremque similitudinis divinae iiam,-quamvis cam casla et bonajuranuptiaruin
ad quam creatus est, nobilitale morum, exercitio uon sinant vaiere, nisi quantum ex ea possunt ge-
Virtutum, dignitale meriloruni habere contendaf^ sieri sufcsliluendo prospicere. Non autem et ille ibi
«i quando apparebii qualis sii, similis ei appareat, deeimatus est, cujus caro inde non fervorem %'ul-
qui se mirabiliter ad simiiitudinem suam in primo neris, sed maleriam medicaminis traxit. Nam cunt
Adam condidit, mirabiliusqueinsecundo reformavit. ipsa decimatio ad prajfigurandam mcdicinam per-
CAP".2. — Quoclanima cum sit incorporm corporis iifluerit, illud iii Abrahae carne decimabalur
tamen possithabere similitudinem. Augusiinus ad „ tfuod
litieram (de Gen. lib. xn, c. 53). < curabafur, iion illud unde curabatur. Eadcm nam-
Animam vero non esse corpoream, aon me pu- que caro non AbrahaJ tantum, sed ipsius pvimi,
tare, sed plane scire, audeoproiiteri; tanienliabere terrenlque horainis simul habebat et vulnus pracva-
ricationis, et medicamentuffl vulneris. Yulnus piaj-
et
posse corporis corporalium omnino memhrorum
similitudinem quisquis negat potest negare animam varicafionis in lege membrorum repugnante legi
tnenlls, quseper omnem inde piopagatam carnem
quse in somnis videt vel -arnbulare se, vei sedere, seminali ralione quasi transcribiiur. Medicamentum
veUiacatqueillaecgressu, aut etiam volatu fevri autem
ac referr', quodsinequadam vulneiis ia eo quod inde sine opere concu-
feiniHiiudine corporis
non fit. Proinde st hanc similitudinem etiam apud pisceniiali in sola materie corporali per d>vinam
Inferos gerit, non corperalem, sedcorpori similem, conceptionis formalionisque rationem de virgine
ita etiam in locis videlur esse non corporaiibus, assumpium est, proptcr mortis sine iniquitate con-
sed corporalium simUibus, sive in requie, sive in soitiuffl, el siue falsilate «-esurrectionis exemplum.
doloribus. 0_uanquam et illud me nonduminvenisse CAP.4. — Quod omnia peccata in baplismo delean-
inr. Aug. in Encluridio (cap. 42, 43, &&).
confiteor, inferos appellatos, ubi justorum animaj
requiescunt. Et Christi quidem animam venisse A parvuio enim rccens nato usque ad cfeerepitura
usque ad ealoca in quibus cruciantur peccatores, ut' D seneni, sicut nullus test prohibendus a baptismo, ifa
eos solveretatormentis,'quos esse solvendos occulla nullus est qui non peccato moriatur in baptismo.
sua nobis justilia judicabat, non immerito creditur. Sed parvult tantum originali, maj'ores autem ctiam
' his omnibus moriunlur
CAI>.3. — Quod eliam Christus secundum carneni peccalis, quajcunque male-
fuit in lutnbis Abrahw quando Levi decimutns esl. vivendo addidcrunt ad illud quod nascendo traxe-
Augustinus (ibid. lib^, x, c. 20)» runt. Sed ideo etiam ipsi peccato mori plerumque
Me non parum movet, quamvis iiullias liominis dicuntur, cum procul dubio non uni, sed multis
anima sit in lunibis palris sui, secundum "carnem peccatis omnibusque moriantur, quaecunque jam
tamen in lumbis Abrahse constitutum Levi decima- propria commlserunt, vel cogifatione, vel locutionc,"
tum (Hebr. vn),'et ibiconstitulumsecundum carnem vel opere. Quia etiam per singularem numerumpiu-
Ghrisiurii non decimatum. Secundum rationem ralis numerus significari solet, sicut ait ille:
quippe illam semiaalem ibi fuit Levi, qua ratione Vierumque armato milile complent,
per concubitum venturus erat In matrem5 secundum - ~~-" ";'- VIRG.,ii JEneid., vers. 28
fI55) Htec in Au?. non iegunlur.
Pi-r-am. f.iir. ' 3,i
«71 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 972
quanuis hoc multis militibus fecerint. Et in no- A atque tam magnum est, ut in eo mutarelur et con-
stris lilteris legitur : Ora crgo ut auferul a nobis verteretur tn necessitatem mortis humana natura,
serpentem (Num. xxi). Non ait serpentes, quos pa- reperluntur, sicut supra disserui, plura peccataet
liebalur populus, ut hoe diceret et innumerabilia alia parentum, quse [qui etsi] non ita possunt mu-
taUa. Cura ergo etillud originale unum alio [plurali] tare naturam, realu tamen obligant fiitos, nisi gra-
numero significatur, quando dicitur in remissionem tuila gratia et misericordia divina subveniat. •
peecatorum baplizari parvulos, necdicimus in re- CAP. 7. — De eadetn re. Ex eodem (cap. 47).
missionem peccati, illa contraria locutio est, qua Sed de peccatis alior.um parentum, quibus ab ipso
per pluralem locutionem significatur numcrus sin- Adam usque ad patrem suum, progenitoribus suis
gularis, sicut inEvangelio de Herode mortuo dictum quisque succedit, non immerito disceplari potest,
est : Moriui suni enim qui quwrebanl animctm pue- utrum omnium malis aclibus, et multiplicatis deli-
ri (Matth. n). Non dictum est, mortuus est. Et in clis originalibus quis cum nascitur implicelur, ut
Exodo: Fecerunl, inquit, sibi deos aureos (Exod. tanto pej'us quanto posterius quisque nascalur. An
xxxn), cum unum vitulum fecerint tantum, de quo propterea Deus in tertiam et quartam generationem
dixerunt : Hi sunt dii lui, Israel, qui te eduxerunt de de peceatis parenlum eorum posleris comminelur
Xerra JEgypti (Exod. xi). Et hic pluralem pov.entes B (Exod. xx), quia iram suam quanlum ad progene-
pro singulari. ratorum culpas non extendit ulterius moderatione
CAP.S. — Quod in nno Admpeccato plura invenian- miserationis suae, ne illi quibus regenerationis gra-
tur peccata. Exeodem (Enchirid. c. 45). tia non confertur, nimia sarcina in ipsa sua seterna
Quamvis et in illo peccato uno, quod per uniim damnatione premerenlur, si cogerentur ab inilio
hominem intravitinjiiundum, et in omnes homines generis humani omnium praecedentium parentum
pertransiit (Rom. v), propter quod etiam parvuli suorum originaliler peccata conlrahere et'pcenas
baptizantur, possint intelligi plura peccata, si unum eis debitas pendere. An aliud aliquid de re lanta
ipsum in sua quasi membra singula dividatur. Nam Scripturis sanctis diligentius perscrutatis tractatis
et superbia est illie, quia homo in sua potius esse valeat, vel non valeat reperiri, temere aflirmare r.on
quam in Dei potestate dilexit; et saerilegiiim, qiiia audeo.
Deo non credidit; el homicidium, quia semetipsum CAP,8. — Originate delictum non posse solvi, nisi
prajcipitavit inmortem; et fornicatio spiritalis, quia per Chrisium. Ex eoclem(cap. 48).
integritas mentis liumanse serpentina suasione cor- Illud tamen unum peccatum, quod tam magno
rupta est; et furtum, quia cibus prohibitus usurpa- in loco el habitatione felicitatis [magnum in loco et
tas est; et avarilia, quia plusquam illi sufficere C habitu tantse infelicilatis, sic hodie Augusf.] admis-
debuit appetivit (Gen. m); et si quid aliud in hoc sum est, utin uno homine originaliter, atque ut ila
uno admisso diligenti consideratione inveniri potest. dixerim radicaliter, totum genus humanum dam-
.CAP. 6. — Parvulos ante baptismutn parentum suo- aaretur, non solvitur ac diluilur, nisi per unum
rum peccatis obligari. Ex eodetn (cap. 46). raediatorem Dei et hominum, Jesum Christum, qui
•^Parentum quoque pcccolis parvulos obligari, non soluspotuit ita nasci ut ei opus non*essetrenasci.
-solum primorumhominum, sed etiam suorum de CAP.9. — De resurrectione mdrlvorum. Ilem, ex
.quibusipsi nalisunt non improbabililer dicitui.Illa eodem (cap, 84).
quippe divina sententia: Reddam peccata patrum in Jam vero de resurrectione carnis, non sicut qui-
fUios (Exod. xxxiv; Deul. v), lenet eos utique an- dam revixerunt iterumque sunt mortui, sed in aeter-
lequam per regeneralionem ad Testamenlum Novum nam Yitam, sictit Christus ipse resurrexit, quem-
incip".ant pertinere. (Cap. 18.) Quod Testamentum admodum possim breviter disputare, et omnibus
prophetabalur, cum dicerelur- per Ezechielem, non quseslionibus, quae de hacTe moveri solent, satisfa-
accepturos filios peccala patrum suorum (Ezech. cere, non invenio. Resurrecturam tamen carnem
xvin), nec ulterius futuram in Israel parabolam j. omnium quicunque nali suut hominum, atque na-
'illam : Patres manducaverunt unam acerbam, et den- scentur, et mortui sunt atque morientur--,nullo mo-
tes filiorum obslupcscunt (Jer. xxxi). Ideo enim do potest dubilare Chrislianus.
quisque renascitur, ut salvetur [solvatur] in eo CAP. 10. — De aborlivis vel informibus parlibus.
quidquid peccati est cum quo nascilur. Nam pec- Ex eodcm (cap. 85).
caia quae male agendo postea commitluntur, pos- Unde primo occurrit de abortivis fetibtis qusestio,
sunt et pcenitendo sanari, sicut etiam post bapti- qui jam quidem nati sunt in uteris matrum, sed
smum iieri videmus. Ac per hoc non est instituta nondum ila ut j'am possint renasci. Si enim resur-
regeneralio nisi quia vitiosa est generatio, usque recturos eos dixerimus, de his qui jam formati sunt
a>Jeout etiam de legitimo malriroonio proereatus tolerari potest utcunque quod dicilur. Iniormes ve~
dicat: In iniquilalibus conceptus sum, et in peccalis ro aborlus quis non proclivius perice arbiiretur,
mater mea me in ulero aluit (Psal. L). Neque hic sicut semina quae concepta non fuerint? Sedquis
dixit, in iniquitate vel peccaio, cumet hocYecte dici negare audeat, etsi alfirmare non audeat, id actu-
possit, sed iniquitates el peccata dicere maluit. Quia ram resurrectionem, ut quidquid formaj defuif' im.-
etiam iuillouno quodin omnes homines pertransiit, pleatur ? Atque ita jam non desit perfectio quce ac-
«n DECRETI PARS XVR. - DE FIDE, SPE ET CIIARIT 974
cessura erat tempore, "quemadmodum non erunt A \ ipsa carnis vivacitate nascunlur, et cum carne mor-
vitia quce accesserant tempore, ut neque in eo quod tis finiuntur. Et ideo nec ratione reguntur, sicut
advcrsum atque contrarium dies allulerant, natura Plato et Alexander putant, sed ad omnia nalurse in-
turpetur, sed integretur quod nondum erat integrum, citamenta—ducuntur.
sicut instaurabitur quod fuerat vitiatum. CAP.16. Quod anima humana cuin carne non mo~
rialur. Item August. (ibid., c. 10),
C.u>.11. — Quod resurreclurus sit infans, etiamsi
receplo vitali spirilu moriuus fuerit antequam na- Anima liumana non cum carne moritur, quia
ttts. Ex eodem (cap. 86). non cum carne, ut superius diximus, seminalur,"
Ac per hoc scrupulosissime quidem inter doetis- sedTormato u\ ventre matris corpore,,Dei judicio
simos quceri ac disputari potest, quod utrum ab ho- dicimus eam creari et infundi, ut vivat.homd inlus
mine inveniri possit ignoro quando incipiat homo in utero, -etsic nativitale procedat in mundum.
iii utero vivere. Utrum sit qusedam vita occulla CAP.17. — Quod homo constet duabus subslantiis.
quce nondum motibus vivenlis appareat. Naru ne- Augitsl. (ibid., c. 19).
gare vixisse puerperia, quse proplerea membratim Duabus substantiis constat homo : anima tanlum
exsecantur et ejiciuntur ex uleris prajgnantium, ne el carne. Anima cum ratione sua, et caro eum sen-
matres quoque, si ."morlua ibi relinqdantur, occi- Rsibusj suis, id est visu, auditu,gustu, odoratu, et
daut impudentia nimia videtur. Ex quo autem in- tactu, quos lamen sensus absque animce socielate
cipit homo vivere, ex iUoutique jam mori potest. non movet caro : anima vero ct sinecarneraliouem
Mortuus vero, ubicurique illi mors potuit evenire, suam integretenet.
quomodo ad resurrectionem non pertineat mortuo- GAP.18. — Quod non sil tertius in sttbstantia homi-
rum, reperire non possum. uis spiritus, ul quidam uffirmant. August. (ibid.,
c. 20).
CAP.12. — Animam non humano scmine propagari, Non est tertius in substantia hominis spiritus, ut
sed, formato jam corpore, divinilus creari. Augu-
stinus dicil (De eccles. dogm. c. 14). Didymus contendit, sed spiritus ipsa est anima.
Animas hominum non essc dicimus ab inilio in- Aniroa vero pro spirituali Tiatura, vel pro eo quo;l
ter cajteras intellecluales naturas, nec simul creatas, spiret in corpore, spivitus est appellata. Anima vero
ut Origenes fiiixit: neque cum corporibus per co- ex eo vocatur quod ad vivificandum animet corpus.
Itum seminari, sicut Luciferiani, Cyrillus et aliqui Tertium vero qui ab Apostolo cum corpore el anima
Latinorum praesumeritcs affirmant, quasi naturae inducitur spiritum, gratiam sancti Spiritus esse
consequentiaserviente; sed dicimusxorpus tantum intelligamus, quam orat Apostolus ut integra perse-
per conjugii copulam seminari, Dei vero iudicio G . veret in nobis (/' Thess. v), nee noslro vitio aut mi-
nuatur aut fugelur a nobis, quia Spiriius sanclus
coagulari invulva, etcompingi atque formari^for-
mato jam corpore, animam creari atque infundi, ut disciplinw effugiel fictum (Sap. i).
vivat in iitero homo ex anima constans et corpore, CAP.19. — Quod Deus sicul ex nihilo bona facere
egrediaturquevivus cxutero plenushumana substan- potuit, ila, cum voluit, per incarnationis sum tnti-
sterium etiam perdila bona reparavit. Gregoritts m
tia; ereationem vero animse solum Crealorem om- suis Moralibus (lib. rv, c. 8). ,
Eiuiii nosse.
— Omnipotens Dcus sicut ex nihilo"bona facere po-
CAP.13. Qttoddumanimwnonsint inuno homine,' luit,ita, cum voluit, per incarnationis susemysterium
sed una lanium. Item Augustinus (ibid., v. 1S).
eliam perdita bona reparavil.
Non duas animas esse dicimus in uno homine,
sieuti quidam Jacobus el alii Syrorum disputatores CAP.^ 20. — Hominem idcirco per Christum ad Dei
gratiam revocalum, quia carnis infirmilate pecca-
scribunt, ut una animalis sit, qua animetur corpus, vit; apostatam vero angelttin non posse reoarari,
et immista sit sanguini, et altcra spiritualis quae ra- quiasponte cecidil. Exeodcm(cap. 9).
tionem ministret; sed dicimus unam esse eamdem- Duas vero ad intelligendum se creaturas fecerat,
que in homine, quse et corpus sua societate vivificet, angelicam videlicet et humanam. Utramque vero su-
et semetipsam sua ratione disponat, habens in se i perbia perculil, atque ab statu ingenitse rectitudinis
p
libertatem arbitrii, ut in sua substanlia eligat cogi- fregit, sed una tcgmen carnis habuit, alia vero nihii
tationem quam vult. infirmum de carne gestavit. Angelus namque so-
CAP.14. — Quod solus hotno habeat substantivam lummodo spiritus, homo vero et spiritus est et caro.
animam. Item Augustinus (ibid., c. 16). Misertusergo Creator ut redimeret, illam ad se de-
Solum Bominem credimus habere animam sub- buit reducere, quam in perpetratione culpse ex in-
slantivam ex qua corpus vivit, et rationem suam et firmitate aliquid constat habuisse, et eo amplius
ingenia yivaciter tenet [quse exuta corpore vivit, et debuit apostalam angelum repellere, quo cum a per-
sensus suos atque ingenia elc. Sic hodie Attgust.] sistendi fortitudine corruit, nihil inflrmum ex carne
Neque cum corpore moritur sicut Arabs [Aratus ha- gestavit. Unde et reete Psalrnista, cum misertum
bet Augusi.] asserit, neque post modicum interval- redemptorem hominibusdicerct, ipsam quoque cau-
luni, sicut Zenon, quia substantialiter vivit. sam misericordise expressit, dicens : El memoratus
CAP.1S. — Quod pecudum animw cum came mortis esl quia caro sunt (Psal. LXXVH). Ac si diceret: Quo
finiantur. Ilem Augustinus (ibid., c. 17). eorum infirma vidit, eo districte culpas punire no-
Pecudum animce non sunt substantice, sed 'cum Tuit.
 *97o D. I-YONISCARNOTENSIS EPISCOPT flvfi
~CAP.21. — Quod tres Deus vilales spirittts crearii: A lei adjutorii; ut laVamur, potestalis nostrce csxet
unum, qui carne non tegcrelur; aiium, qui carne ignavicc.
legeretur,sed non cumcarnemorereiur ; lertium, qui CAP.23. — Qtwd btmies Iiomines in
carne tegeretur, et cum carne moreretur. Ibid. prmvaricalione-
c. 2). Acimnaturalem possibililalem perdidisseni. Ex de-
" (lib. iv, cretis Cmlesiini papw, cap, S (epist. i, ad epkc.
Habenletiam infideles fidem, sed utinamin Deum. Galliw, c. 4).
Quam si utique habercnt, infideles non essent. Sed In prajvaricatione Adse omnes homines r.atura-
hinc in sua perfidia redarguendi sunl, hinc ad fidei lem possibilitatem el innocentiam peroidisse, el ne-
gratiam provocandi, quia si deipso suo visibili cor- minem de profundo illius ruinse per liberum arbi-
pore credunt quod minime viderunt, cur invisibilia trium posse consurgere, nisi eum gratia Dei mise-
non credunt, quse corporaliter videri 11011 possunt ? rentis [miserantis] erexerit, pronuntianle beatce
(Ibid., cap. 5.) Nam quia posl mortem carnis vivat memoriae papa Innocentio alque dicente in cpistola
anima, patet ratio, sed fidei admista. Tres quippe sua ad Carihaginense concilium (ep. 25): «Liberum
vilales spirilus creavit omnipotens Deus : unum qui enim armtrium olim ille perpessus, dum snis incon-
carne non tegitur; aUum qui carne tcgilur, sed non sultius utitur bonis, cadens, in prcevarieationis pro-
cum carnc moritur ; tertimn qui carne tegitur, et funda demersus est, et nihil quemadmodum exinde
cum carnemoiitur. Spiritus namque est qui carne resurgere posset, invenit ,•suaque in seternum Iiber-
non tegitur, angelorum; spiritus qui carne tegitur, tate deccputs, huj'us ruina jacuissel [ruinse latuis-
sed cum carne non moritur, hominum ; spiritus set] oppressus, nisi eum post Christi, pro sua gra-
qui carne tegitur et cum carnc moritur, jumenlo- tia, relcvasset advenlus, qui per novse regenevalio-
rum, omniumque brutorum animalium. Ilomo ila- nis puvificationem omne praeleritum vitium sui ba-
.que, sicut in medio creatus est, ut esset inferior
ptismatis lavacro purgavit. »
angelo, superior junienlo, ila aliquid habet com- CAP. 24. — De eadem re. Ex decretis ejusdcm (ibid.,
mune cum summo, aliquid commune cum infimo -, c. 7).
immortalilalem scilicet spiritus cum angelor moria- Quod nemo nisi per Christum lifcerd bene utatur
lilatem vcro carnis cum jumento, quousque et ipsam arbitrio, idem magister in epistola ad Milevilanum-
morialiiatem carnis gloria resurrectionis absorieal, conciliumdata (ep. 26) pr'ccdicatrdicens : t Adverte-
ct inhajrendo spiritui caro servctur in perpetuum, landem 'pravissimarum mentium perversam doctri-
quia et ipse spiritus- inhserendo carni servatur iu nam [o pravissimarum mentium doctrina], quod
Deum. Qucetamen caro nec in reprobis inter sup- primum hominem ita liberlas ipsa deeepit, ul dimi
plicia perfecte deficit, quia semper deficiendo sub- ,J indulgentius frenis ejus utiturr in prsevaricatio-
sisiit, ut qui spiritu et carne peccavcrunt, semper nem praesumptionis ceeiderit, nec ex hac poiuit
essentialiter viventes, et carne et spiritu sine fine erui, nisi ei providentia rcgenerationis, slatum
moriantur. pristince libertatis- Christi Domini reformasset ad-
CAP.22. — Quod liotno in prhna condilione sua li- ventus. •
bero arbitrio donatus sit. Auguslinus (lib.-De spi- CAP. 25. — Quod homo sic positus sil in paradiso,
ritu et anima, c 48). si obediens permuneret, ut qnandoque ad coileslem
Liberlali arbitrii sui commissus est homoslalim patriam sine carnis morte transiret, Greg. (lib. IV
in prinia conditione, ut sola vigilantia menlis adni- Moral.Tc. 50).
si vel- Ad boc in paradiso homo positus fuerat, ut si se
tente, etiam perfecta custodia perseveraret,
fuerat. vero se- ad Coiiditoris sui obedientiam vincuUs charilati&
let, in id quod creatus Postquam ad ecelestem patriam angelorum quan-
duetione serpentis per Evam eeeidit a naturae bono astringeret,
doque sine carnis morte transirct. Sic namque est
(Gen. m), perdidit pariter vigorem arbitrii, non
immortalis conditus, ut tamen si peccavc.t, et
tamen electionem, ne non esset suum quod cmen- mori posset. Et sic mortaUs est conditus, ut si non
daret peccatum, nec immerito indulgeretur quod
etiam non mori posset, atque ex meiifo
arbitrio diluissel. Manet ergo ad qtiserendam salu- } peccavetT
tem arbilrii libcrtas, id est rationalis volunias, sed liberi arbitrii beatitudinem illius regionis atlin-
in qua vel peccare vel mori non posset. Ubi
admonente prius Deo et invitante ad salutem, [ut geret,
carnis morte in-
vel eligat, vel sequatur, vel agat occasionem salu- igitur post redemptionis tempus
Dei. Ut autem terposita, eleeli transeunt, illuc proeul dubio.
tis, hoe^jst inspirationem consequa- si in conditionis suce statu persti-
tur quod eligit, vel quod sequilur, vel quod occa- parenles primi
etiam sine morte corporum transferri poiuis-
sione agit, Dei esse, libere confitemur. Initium ergo lissenl,
salutis nostraj, Deo miserante, habemus (555*),] ut sents
salutiferse nostrae CAP.26. — Quod nos carnales in hujtts exsilii cmci-
acquiescamus inspirationi, potesta- tale naii, puero in carcere nalo et nutrito compure-
tis est. Ut adipiscamur quod acquiescendo admo- mur (lib. IV Dialog. c. i).
mlioxii cupimus [quod adipisci desideramus], di- Postquam de paiadisi gaudiis culpa exigenle pul-
vini est muneris. Ut non labamur, adepto salutis sus est primus humani generis parens, in hujus
munere, solUciludinis nostrae est, et ccelestis pari- exsilii atque ccecitatis quam tutimur serumuam ve-

(533*) IIxc nonlegunlurinAugustino».

 •5-7? DECRETI PARS X\H, — DE FiDE, SPE ET CIIARIT. 97J
nit, quiapeccando exlra semetipsum fusus, jam illa A vincendas carnis concupiscentias, nisi per quotidia-.
ecelestis patiise gaudia, quse prius contemplabatur, num adjulorium Dci perseveranliam bonce conver-
videre non potuit. Homo quippe in paradiso assue- salionis acceperit. Narn quamvis homincm redimeret
verat verbis Dei perfrui, et bealorum angelorum a praeteritis ille peecatis, tamen eum sciens itcrum
spiritibus- cordis munditia, et celsitudine visionis posse peccare, ad reparalionem sibi, quemadmodum •
interesse; sed postquam huc cecidit, ab illo quo pisset illum et post ista corrigere, multa servavit,
implebalur mentis lumine recessif. Ex cujus videli- quotidiana prsestans illi remedia, quibus 'nisi frcti
cet carne, nos in hujus exsilii csecitaie nati audi- confisique nitamur, nullalenus humanos vincere
mus quidem esse cceleslem patriam, audimus ejus poierimus errores. Neccsse est enim ut quo auxi-
cives angelos Dei, audimus eorumdcm augclormn liantc vincimus, eo ilerum non adjuvante vinca-
socios spiritus justorum et perfectorum,'sed carna- muv.
Ics quique quia illa invisihilia scire non valent per CAP.29. — De eadem re. Ex decrelis eiusdem (ibid..
experimentum, dubitanl utruinne sii quod corpo- c.%).
ralibus oculis non vident. Quce liimiruiii dubietas Quod iia Deus in cordibus hominum alque in,
pilmoparenlinostro inesse non poluil, quia exclu- ipso libero operetur arbitrio, ut sancta cogitatio,
sus a paradisi gauuiis, hoc quod amiserat, quo- '3 pium consilium, omnisque niotus bonce volunlalis
niain yjderatj recolebal. Hi autem senlire vel reco- ex Deo sit, qiiia per illum aliquid boni possumus,
iiie audita non possunl, quia eorum iiullum, sicut sine quo nihilpossumus (Joan. xv). Ad hanc enim
ille saltem, de prceleriio expcrimenium tenent. Ac si nos professionem idem doctor instiluit, qui cum ad
enim prsegnaiis mulier inillalur in carcerem, iLique totius orbis episcopos de divinae gvaticeopitulatione
puerum pariat : qui nains, in carcere nulriatur ct loqucvetur. Quod ergo, aii, tcmpus intervenit quo
crescat, cui si fortasse maler quaj genuil eum, so- ejus non egeamus auxilio? In omuibus igitur acti-
iem, lunam, stellas, inontes et campos, volanks bus, causis, cogitalionibus, molibus, adjutor et pro-.
aves, currentes equos iionuuei, ille vero qui in car- tector oiandus est (Zosimus papa in -ep. nobis,
ccre natus cst et nutiitus, nihil aliud quam tene- ignota). Superbum est enim ut quidquam sibi hu-
bras carceris sciat, et hsoe quidem esse audial, sed mana natura prcesuuiat, clamante Apostolo : Non
quia per experimentuni non novit, veraeiter esse esi nobis colluclalio adversus carnem et sanguinein,-
diffidat, ita in hac exsilii sui ccecilale nali homines, sed contra principes el poleslales aeris hujus, con
diun esse summa cl invisibilia audiunt, diflidunl tra spiritalia nequitiw in cmlestibus (Ephes. vi). Et
an \erasinl, quia sola hcce in quibus nati sunt, , sicut iterum ipse dicil: Injelix ego homo! quis me
infima et visibilia noveiunt. Unde faclum est ut * iiberabil de corpore mortis httjus ? Graiia Dei per
ipse iiivisibilium ct visibilium Creator ad humani Jesum Christum Dominum nositum \Rom. vn). Et
:
goneris redemplioneni Uiiigcniliis Palris venirel, et -ilerum Gralia Dei sum icl quod sum, el gralia ejus
in me vacua non fuil, sed ptus Ulis omnibus labo-
Spiritum sanclum ad corda noslra iiiiileret, quate-
nus per eum vivificali credercmus, quce hic [adhuc, ravi. Non ego autem, sed gralia Dei mecum (I
Cor. xv).
o".] scire per experimcnlum non possumus. Quot-
, quoi ergo hunc spirituni baeredilatis noslrce pignus CAP, 50. — Quod gratia clivina non sotum peccata.
dimiltat, sed eliam adjuvel ne commiltaulur. Gteg.
accepimus, de vila invisibilium non dubitamus. in Moralib.
Quisquis autem in hac ciedulilate adhuc solidus Quod Dei non solum peccata dimittat, sed
non est, debet procul dubio majorum dictis prse- etiani gratia ne
adjuvet committantur,-et lex impleatur,
bere fidem, eisque jam per Spiritum sanclum in- non sicut
Pelagius ait, facile, quasi sine gratia Dei
visibilium experimentunf habentibus credcre, quia difficilius possit impleri. Illud eliam quod intra Car-
slultus puer est, si niatrem ideo cestimat delucemcn-
Ihaginensis synodi decrela-conslitulum esl, quasi
iiri, quia ipsc -nihil aliud quam tcnebras carceris
proprie aposlolicae sedis amplectimuv, quod scilicct-
agnovit. [) lerlio capitulo definitum est, ul quicunque dixevit
CAP. 27. — Quod per semelipsum nemo bonus fieri gratiam Dei qua justiiieamuf per Jesum Chrislum
possit. Ex decr. Coslest. papm (episi. i, ad episc. Dominum nostrum, ad remissionem solam pecca-
Galiim, c. 5),
toruni valere quae jam commissa sunt, non eliam
Neminem esse per semelipsum bonuni, uisi parti- ad adjutorium, ut non admittantur, anathema sit.
cipaiionem sui ille donet qui solus est bonus. Nun- Et iterum quarto capitulo : « Quisquis dixerit gra-
quid nos de eorum post hsec recium mentibus sesti- tiam Dei per Jesum Christum, propter hoc tantum
liiemus, qui sibi se puiant deberi quod boni sunt, nos adj"uvare ad non peccandum, quia per ipsanv
riccillum considerant cujus quolidie gratiam consc- r.ouis revelatur et aperilur intelligentia mandalo -
quuntur, aui sine illo tanlum se assequi posse con- rum Dei, ul sciamus quid appetere et quid viCare
fiduut? debeamus, non autem per illani nobis praestavi, ut
CAP. 28. —De eadem re. Ex decrelis ejusdem (ibid., quod faeiendum cognovimus, etiam faceve diliga-
c. 6). nius atque valeamus , anathema sit. i Cum enim
Ncmincm eliam Laptismatis gratia renovatum, ido- dicat Apostolus : Scientia inftat, charitas vero wdi-
upuin csso au supcraucias diaboli iusidias, et ad de- ficat (I Cor. vm), valde impiurn est ut credamus
979 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 980
ad eam que inflat nos habere gratiam Chrisli, et ad A bit. Unde non prsevidentia, sed providcntia potius
eam quse aedittcat non habere, cum sit utrumque dicitur,quod porro ab rebus infimis conslituta,
donum Dei, et scirc quid facere debcamus, et dili- quasi ab excelso rerum cacumine cuncla prospieiai,
gere ut faeiamus, uf, cedifieante charitate, scientia • Quid igitur dicendum est, ut necessaria fiant quce
non possit inflare. Sicut autem de Deo scriptum divino lumine luslrentur, cum ne-homines quidcm
est : Qui docet hominem scienliam (Psal. xcm), necessaria faciant esse quse videant? Num enim
ita etiam scriptum est : Charitas ex Deo est (I quse prsesentia cernuntur, aliquam eis necessitatem
Jfian. iv): Item quinto capitulo, ut quisquis dixerit videntis addit intuitus? Minime. Alqui si est divini
ideo riobis gratiam justifieationis dari, ut quod fa- humanique prccsentis digna collatio, uli homincs
eere per liberum jubemur arbitrium, faeilius possi- hoc temporario prajsenti quaedam vident, ita ille
mus implere per gratiam, quanquam et si gratia omnia suo cernit aJterno. Quare hsec diviua prseno -
non daretur non quidem facile, sed tamen posse- lio naturam rerum proprietatemqae non mulat,
mus etiam sine illa implere divina mandata, ana- taliaque apud se prajsentia spectat, qualia in tem-
thema sit. De fructibus etiam [enim] mandatorum pore olim futura provenient; nec rerum judicia
Dominus loquebatur, ubi non ait: Sine me diflici- confundit, unoque suse menlis intuitu tam nccessa-
lius polestis facere; sed ait :_Sine me nihil potestis B rie quam non necessarie ventura dignoscit. Sieuti
facere (Joan. xv). aUquis cum pariter ambulare in terra bominem, et
CAP. 31. — Quod prwdestinalio Dei ita sit ordi- oriri in ceelo solem videt, quanquam simul sii,
nata, ut ea nociva qum prmdestinala sunl ele- utrumque in conspeclu tamen disceruit, et hoc vo-
clorum precibus solvi queant (lib. i Dial. c. 8). luntarium illud esse necessarium judicat, italgitur
Obtineri nequaquam possunt qttse prccdestinata cuncta
respiciens divinus intuitus, qualitatero rerum
non luerint, sed ea quse saneti vlri orando efliciunt, minime
perturbal, apud se quidem praesentium, ad
ita praedesluiata sunt ut precibus obtineantur. Nam conditionem vero' lemporis, futurarum. Quo fit ut
ipsa quoque perennis regni praedeslinatio ila est ab hoc non sil opinio, sed veritate potius nixa
cogni-
omnipotenli Deo disposila, ut ad hoc electi ex la- tio', cum exstaturum quid esse cognoscit, quod idem
Lore pervemant, quatenus poslulando mercantur existendi necessilate earere non neseiat. Hic si quis
accipere, quod eis omnipotens Deus ante ssecula dicat quod eventurum Deusridel id non evenire non
«Ksposuit donare. PETRUS.Probari mihi apertius ve- posse, quod autem non potest non evenire, id ex
lim si potest prsedestinatio precibus adjuvari. GRE- necessilale
contingere, respondebit illi, res quidem
GORIUS.Hoc quod ego, Petre, intuli, concite volet „ solidissimse
verilalis, sed cui vix aliquis nisi divki
probari, Certe etenim nosti, quia ad Abraham Do- accesserit. Firmatur namque idem ven-
speculaior
minus dixit: In Isaac vocabitur tibi semen (Gen. xxi). turum cum ad divinam notitiam refertur necessa
Cui etiam dixerat: Patrem mtdlarum gentium con-
rium, cum vero in sua natura perpendilur, liberum
$lilui te (Gen. xxvn). Cui rursum promisit dicens :
atque absolutum videri. Duse ctenim sunt
Benedicam tiiii, et multipticabo semen tuum sicut prorsus necessitates : simplex una, veluti qua necesse cst
$tellas, cwli, et sicut arcnatn quw est in lillore maris omneshomines esse mortales; altera conditionis, ut
(Gen. xxn, xxvi). Ex qua re aperte datur intelligi si aliquem ambulare quis sciat, eum ambuiare ne-
quia omnipotens Deus seriien Abrahse prsedestina- cesse est. Quod enim quisque novil, id esse aliter
verat per Isaac multiplieare, et tamen scriptum est: ae nolum est nequit. Sed hsec minime secum illam
Deprecalus est Isaac Dominum pro uxore sua eo
simplicem trahit. Hanc enim necessitalem non pro-
quod esset sterilis, qui exaudivit el
eum, dedil conce-
Rebeccm Si pria facit natura, sed conditionis adjeetio. Nulla
plum (Gen, xxv). ergo multiplicatio ge- enim necessitas cogit incedere volunlate gradien-
neris Abrahae per Isaac prsedeslinata fuil, eur
teni|, quamvis eum tum cum graditur, incedere ne-
conjugem sterilem accepit? Sed nimirum constat
eessarium sit. Eodem ergo modo si quid providen-
quia praedestiiialio precibus implerelur, quando is
D tia prsesens videt, id esse necesse est', tamelsi nul-
In quo Dominus muitiplicare semen Abrahae prcede-
lamnaturaehabeatnecessitatem. Atqui ea Deus fu-
slinaverat, oratione obtinuit ut iilium habere po- tura
tuisset. quaj ex arbitrii Hbcrtale proveniunt, prsesen-
tia contuetur. Hasc igitur ad intuitum i'e!ata dlvi-
CAP.52,-—
J " De Dei prwvidentia et simul providentia.
Aug. in lib. de Prwdesl. dicil:- num, necessaria fiunt per disposilionem divinss no-
Omne judicium secundum sui naiuram quae tionis, per se vero considerala, ab absolula naturse
sibi subjecta sunt comprehendit. Est autem semper suaj libertate non desinunt. Fient igiiur procul du-
Deoajternus, ac prsesentarius status. Scienliaquo- bio cuncta quse fuiura Deus esse prajnosclt, sed eo-
que omnem temporis supergressa motionem, in suaj ruin qusedam de libero proficiscuntur arbitrio, quse,
manet simplicitale prsesentise, infinitaque praeteriti quamvis eveniant existendo', tamen naturam pro-
ac futuri spatia complectens, omnia quasi jam ge- priam non amittunt, quia priusquam fierent, cliam
rantur in sua simplici cognitione considerat. Itaquc non evenire poluissent.
gi prsesentiam pensare quis velit qua cuncta digno-
scit, uon esse prscsentiam, quasi futuri, sed scien-
tiam nunquam deficientis instantise rectius ceslima-
981 DECRETl PARS XVII. — DE FIDE, SPE ET CHARIT. 982
CAP. 55. — Quod divina wlernilas nec fuissc, nec A ciens, sed ab iniquis facta.ne inordinate eveniant,
futurum esse liabeal. Gregor. in Morat. Jlib. iv, ipse disponens, considerat universorum lmc-Bi,et
c. 52).
tolerat omnia, atque intuelur jjleclorum,
Sed quia fieatus Job sancto ajternitatis Spiritu patienter
terminum,.quo ex malo mutentur ad bonum/lnlue- ,
impletur , el fuisse vel futurum esse seternitas non
tur etiam reproborum finem, quo de malaopere di->
habel; cui nimirum nec praeterita transeunt, nec se Irahantur ad supplicium. Yidit- finem per-
quse futura sunt veniunt, quia cuncta per prsesens gnum
videt. sequeutis Sauli, quo prostratus diceret : Dotnine,
CAP.54. — Quod cunctaqum hominibus fiunt,absque quid tne vis facere? (Act. ix.) Vidit flnem quasi ob-
Omnipotenlis occulio consilio non veniant. Greg. sequenlis discipuli, quod -pro commisso scelere
in Morat. suis dicil (lib..xu, c. 1) : gultur laqueo stringeret (Matlh. xxvn), seque et
NuUa qute in hoe mundo hominibus liunt, absque peccanlem puniret, et delerius puniendo deciperet.
omnipotentis Dei occullo consUio veniuut. Nam cun- Yidit Ninivilas delinquentes, sed consideravit finem
«a Deus secutura prajsciens, ante saecula decrevit, dehnquentium poenitentia correclorum (Jon. ni).,
qualiter per sascula disponantur. Yidit quoque Sodomam delinquentem (Gen. xvin,.
CAP.55. — De eadem re. Gregorius (lib. xvf, c. 6, xix), sed consideravit flnem ardoris luxurioe ,
quanquam non iisdem verbis). ignem gehennae. Yidit geutilUatis finem, quod pos-
Nec prophela igitur fallax, quia lempus mortis sessa iniquitatum tenebris, quandoquefidei luce cla-
innoluit, quo vir ille mori merebatur, nec Doniinica resceret. Vidit etiam terminum Judese, quod ab ea
statuta convulsa sunt, quia ut ex largilate Dei anni luce fidei quam lenebat, obduralse periidise tencbris
vitse creseerent, hocquoque quodante saecula prse- caecarelur.
fixum fuit, atque spalium vitae quod inopinale foris CAP. 59. — Item de prmdcstinalione. Ex dictis Fttl-
est additum, sine augmeuto prsescientiae Dei fuit in- gentii (lib. De prmdesi.).
lus statutum. Neque enim e-t alia Dei praedestinalio, nisi fulu-
CAP.56. — Quod Deus singulis dies suos prwfigat, rorum operum cjus seterna prseparatio. Et hic prse-
ut nec minui nec augeri possint. Gregorius in Mora- paralionem praedestinationem nominavit. Proinde
libus (lib. xu, c. 2S).
sive praeparationem seu prsedestinationem in sancto-
Prsefixi dies sitigulis ab interna Dei prsescientia, rum diclis positum invenerimus, unum idemque si-
nec augeri possunt nec minui, nisi contingat ut ita
utautcum gnificare docemur.
prsesciantur, optimis operibus longiores —
sint, aut pessimis breviores, sicut Ezechias aug- _ CAP. 40. Item deprmdesiinatione. brosii.
Exdiclis Am--
nienlum dierum meruit impensione lacrymarum
His omnibus testimoniis prsedestinali oslenduntur
(IV Reg. xx; HPar. xxxn; Isa. xxxvm), et sic-
mali ad p,03iiam,ssed non praedestinati ad peccatum.
ut de perversis scriptum est: Indisciplinalis obviat
mors. Sed saepe iniquus, quamvis in occulla Dei Quoniam eorum quse facturus est Deusi,prsedeslina--
non tor est. Quae vero non fecit nec facturus est, ea non
praesenlia longa vitae ejustempora sint praede-
Quia aulem j'udicaturus est mundum
slinala, ipse tamen qui carnaliter vivere appetit lon- prandestinavit,
et impios juslo supplicio proiniquitalibus suis dam-
gos animo dies proponit, et quia ad illud lempus
non valet nalurus, propterea et eos praedeslinavit ad pceuam,
pervenire quod exspectat, quasi antequam et poenam praedeslinavit illis. Ad peccalum autem
dies Hlius impleantur, perit. Quod tamen intelligere \
eos non praedestinavit, quoniam iion est Deus au-
et aliter possumus. Plerumque enim quosdam cer-
'clor iniquilatis. Quoniam sicut juslitia ex Deo est,
nimus et perverse agere, et usque ad senectutem
et omne opus.
ultimam pervenire. Quomodo enim dicitur : Ante- etomneopus boaum, ita iniquiias
pravum ex diabolo.
quam dies ejus impleanlur, peribit (Job xv), cum in
quibusdam ssepe videamus quia setate longa jam CAP. 41. — Iiem de prmdestinalione. ExdiciisAu-
membra deficiunt, et tamen pravitatem suam eorum gustini
desideria exsequi non desistunt. Q Prajdestinationis enim nomine non aliqua volun--
CAP. 57. — Quod Deus peccala dissimulet. Greg. in tatis humanse coactitia necessitas exprimitur, sed
Morat. (Hb. xiv, c. 18). misericors et justa divini operis sempilerna dispo-
Omnipotens Deus, quid nobis profuturum esse sitio prsejudicatur.
valeat sciens, dissimulat exaudiredolentiumvocem, CAF. 42; — Ilem de prwdeslinalione. Ex diclis
ul augeal utilitatem, ut purgetur vita per pcenam, et Isidot i.
quietis tranquillilas, quajhieinvenirinonvalet, alibi Quia ergo Deus nulla necessilale compdlilur, ut
quseralur. aliquid nolciis promittat; nullius itaque advcrsilatis
CAP. 58. — Quod Deus cuncta disponal el con- impedilur obstaculo quo id quod promisil aut minus
siderel universorum finem. Greg. in Moral. (lib. quam vult, aut tardius faciat. Proinde potuit, sicut
xvin, c. 17). voluit, quosdam prsedeslinare ad gloriam, quosdam
Tempus ergo posuit tenebris, et universorum finem ad pcenam. Sed quos prsedestinavit ad gloriam, orse-
ipse consideral (Job xxvm). Universorum riomine deslinavit ad justitiam. Quos autem praedestiiiavit ad
et electos voluit et reprobos comprehendi. Nam pcenam, non praedestinavit ad culpam. Ilem, paulo.
bona faciens et ordinans Deus, mala vero non fa- superius. In sanctis igitur coronat Deus justitiam,
 &S5 J>„IVONIS CARNOfENSIS EPISCOPI 98*
qu&m eis gratis ipse tribuil, gratis servavit, gratis- A igiiem «ternum, co quod dicraras cst Dominus ia
que perfecit. Iniquos autem condemnat pro im- judieio non solum bouis vt pereipiant regnum Dei
pietate vel4injustitia quam in eis ipse noji fecil. In paratum a eonstilutione mundi, verum quod malis
illiseium opera sua glorificat, in istis aittem opera diciurus esl : Ite, makdicli, in ignem mternum, qui
sua condemnat. paratits est diaboio et angelis ejus (Mtftlh. xxv). Ex
CAP. 45, — Item de prmdestinaiione.^Ex dictis Au- hoc enim approbat quod iniquos et impios Domi-
guslini. nusprsedeslinaverit ad supplicium, cx eo quod illis
- Fidelibus congruit credere et fateri Deum honum dieturus est: Iie m ignem miernum. Unde qui volunt
et justum prsescisse quidem peccatores homines^ dicere quod poena prsedestinata sit injustis, non in-
quia nihil eum Iatere potuit futurorum. Neque enim justi prsedestinati ad posnani, viderint qualiter liu-
vel futura essent si in cjus prsesentia non fuissent, j'us auctoris dicla intelliganl. Cui enim paratur poe-
noii tamen praedestinasse quemlibet feominem ad n», is nimirum prseparatur ad pcenam.
peccatum; quia si ad peccatum aliquod Deus homi- CAP,46.-- Ilem de eodem. Angnstinus.
nem praedeslinaret, pro peccatis hominem non pu- Vasis vero irse nunquain Deus redderet interitum^
niret. Dei enim praedestinatione aut peccalorum si non spontaiieum inveniretur homo jiabere pec-
prseparata est pia r-emissio, aut peccalorumjusia 1" eatum ; quia nec Deus peccanti homini juste infer-
punitio. ' rel iram, si homo e\ prcedestinalione Dei cecidiss::&
C.ip. 44. — •Itent de prwdesthtatiotiex Ambrosius in culpam.
dicit .' CAP. 47, — Item de prmciesiinaUone. Ex dicth
Iniquos itaque quos praescivit Deus lianc vitam Fulgentii (iib. De prcedest.).
in peccato terminatuj-os prsedestinavil supplicio in- Sicut enim prcescientia Dei neminem compellit ad
terminabUi puniendos. In quo sicut culpanda non peccatum, cum utique prsascierit singulorum ante
cst pvsescientia humanss iniquitalis, ita praedestina- sceeula ceterna peccata; ita quoque et prcedeslinaiio
tio justissimse laudauda est ultionis, ut agnoseeretur ejus jneminem compelUt ad poenam, licel et anle-
non ab eo prsedestinatum hominem ad qualecunque quam riascatur aliquis praedestinatus sit permassu-
peccatum, quem prsedestinavit peccati merito pu- ras in iniquitate ad pcenam [prsedestinatus sil, si
niendum. Deus itaque omnia hominum opera sive peimansurus est in iniqtiitate, ete.].
bona sive mala prsescivit, quia eum latere nihil CAP.48, — liem de prtedesliuatione. Ex diciis
potuit', sed sola bona prsedestinavit, quse se in Ambrosii.
filiis gratise faclurum esse prsescivit. Mala vero .
Q Sicutenim nemopolest imputare Deo quod pcccat„
futura opera illorum quos non prsedeslinavit ita quoque quod pro peecaiis puniendus sit. Peccat
ad regnum, sed ad interitum prsescivit poten- enim propria voluntate delinquens, puniendus est.
tissima divinitate, ct ordinavit provida boni- autem justo judicio j"udicantis. Et sicut peccati causa
tale. non ex Dei prsescientia dcscendit, quianullus idcirco.
CAP.45. — Item de pmdestinatione. E& dictis Au- peccat, quia Deus eum peccaturum prsescierit, sed
guslinh idcirco, quia magis proprise concupiscentiae obe-
Dominus ipse suo sermone nos perdocuit in CG, dierit, quam praeeepto proliibenlis Dei a peccato;
quod a se ostendit. paratum non solum regnum ubi ita quoque nullus idcirco ad pGeaamvadit, quia hoc
laetentur boni, sed et ignem aeternum ubi crucientur in praedestinattone Dei ante fuerat. Ex eo enim quod
niali. Bonis etenim dicturus est: Venite, benedicti prsescitus est in peccatis permansurus, et sine
Palris mei, percipile regnum quod vobis paralum pcenitentise fructu vitam prsesentem lerminalurus,
est a conslilutione mundi (Matlh. xxv). Malis autem ex eo deputatus est ad pcenam. Et sicut causa pec-
dicturusest : Ite, matedicti, in ignem wlernum, cati concupiscentia est, qua magis obeditur volun-;
qui prmparatus est diabolo et angelis ejas (ibid.). Ec- tati carnis quam prsecepto divino; ita pccnsedeputa-
ce ad quid Deus iniquos et impios praedestinavit, id \D lio causa est peecali perpetratio, et postea pro pec-
esl, adsupplicium justum, non aliquod opus inju- cato nuUa digna satisfactio.
sfum, ad pcenam non ad eulpam, ad punitioncm non — lle.ni de preedeslinatione. Ex diciis
adinteiitum iva CAP.49,
ad transgressionem, quem justi ju- ejusdem.
dicis peccantibus reddidit, non ad interitum , quo
Et Scriptura dicit : Considera opera Dotnini, quia
in se iram Dei peccanlium iniquilas provocavit.
ma- nemopotest corrigere, quem ille despexerit (Eccte. vn),
Quod beati Apostoli praedicalio manifestat, qui
los quos in seternum damnaturus estDeus,vasa vo- CAP. 50. — Itetn de prmdeslinaiiene. Ex dictis
cat irse, non culpse. Ait enim : Quod srvolens Deus Augustini
irani ostendere , et notam facere potentiam suatn, Ncmo quisquam bene credil in Deum, qui dufeitat
suslinuit in multa palienlia vasa irw apta in inleri- prsescientia illius ccclum terramque eonlmeri, mun-
tum, ut ostenderet diviiias glor\m suw invasa tnise- dumque providentia divina regi. Et sicut nihil
ricordim quw prmparavil in cjloria (Rom. ix). In hac latet sapientiam ejus, ita dispositio illius universa
exirema scntentia notandum quod de Evangelio su- moderatur et regit. Sicut nuUa est creatura occulta
mens testijEomum, ait prsedestinatos malos in in conspeclu ejus.
 S«K DECRETI PARS~XVII. — DE F")E, SPE ET CHARIT. 9h0
'CAP.51.—De creatione angelorum. Idem Augustinus A €AP. 57. — Quod angeli cvslcdes hominibus prmve"
(Deeccles. docjm. c. 10). - nantur. Gregorius (Moral. iib. vi, cap. 31). .
'
In principio creavil Deus cmlntn ct ierram, et Quia vero angeli hominibus praesint per prophe-
aquam.ex nihilo (Gen. 1), et cum adhuclenebrse tam lestatur angeks, dicens: Princeps regni Persa-
aquam ipsam occultarent, et aqua terram abseon- mm restilit mihi (Dan. x). Quod vero angeli a su-
deret, facti sunt angeli ctomnes ccelesies vhlutes, periorum angelorum potestatibus dispens"entur, Za-
ut non esset otiosa Dei bonilas, sed haberel in qui- charias propheta perhibet, qui ait: Ecce angelus qui
btis per multa ante spalia bonitalem suam osten- loquebaiur in me egrediebatur, et angelus alius egre-
deret, et ita hic visibilis mundus ex his quse creata diebatur in occursum ejus, et dixit ad eum : Curre
fuerant [materia qua? a Deo facta fuerat. Sic hodie el toquere ad puerum istum, dicens : Absqtte tnuro
August.], factus est et orJiisalus. habiiabiiur Hierusatem (Zach. n).
— Quod singulis hominibus singuti angeli
CAP. 52. — Quod nihil sil incorporeum et invisi- CAP.58.
bile prwler solutn Deum (ibid., c. 11). dentur custodes. Ex dictis cujusdam in Vilis
Patrum.
Nihil incorporeum el invisibile in natura creden-
Abbas Paulus simplex babebat gratiam ul ingrc-
dum, nisi solum Deum. Qui ideo incorporeus cre-
et omnia « dientes in ecclesiam senes aspiceret, et ex ipsa facie
ditur, quia ubique est, implet alque con-
eorum uuluscujusque cogitationes, sive maiae essent
slringit. Ideo et invisibilis onmibus creaturis esl, seu bonse, senliret. Cum ergo venissent ad ecclesiam
quia incorporeus cst. et ingvedeventur senes, vidit cos clara facie et laeio
CAP.55.—Quod omnis crcatura sil corporea. Augusl. animo ingredi, et arigelos eorum cuin gaudio pa-
(ibid., c. 12). riter cum ipsis: unumautem nigrum et nebulosum
Creatura omnis corporea est, angeli et omnes iiabeniem corpus, et dsemones hinc atque inde tra-
ccelestes virtutes corporeae, licet non carne subsi- hentes eum cum admisso freno in naribus, el an-
stant. Ideo aulem carporeas esse credimus intcl- gelum sanctum ejus de longe sequenlem trislem.
lecluales creaturas, quoniam localiter circumscri- Beatus ergo Paulus coepit flere amarissime, et pectus
buntur, sicut et auima humana quse carne claudi- suum tondere, sedens ante ecclesiam, proptep
tur, et daemones, qui subslantia [per substantiamj ettm quem talem viderat. Omnes autem alii senes,
angelicse naturse sunt. videntes eum sic flentem , cceperunt eum rogare,
CAP. 54. — Quod omnes intellectuales naturm immor- utsiquidin illis vidisset, cum eis ingrederetur in
tales sint. August. (ibid., c. 15). congregationem. llle autem noluit ingredi, sed
Immoitales esse credimus inteliectuales naturas, £ semper flebat propter eum quem sic viderat. Post
quia carne carent, nec habent quod cadal, ut resur- paululum autem cum absoluta congregatio discede-
rectione egeai post ruinam. ret, iterum omriium vultus ciicumspiciebat, si tales
CAP.55.— Quod omnes aposlalm angeli anleruinatn egrederentur quales ingressi sunt. Et vidit illum
- liberum arbitriam habuerint (Greqor. lib. Mor. v, quem antea viderat nigrum et nebulosum, egressum
c. 27). de ecclesia clara facie et candido, corpore, et dse-
Unaquceque enim res quasi lot passibus ad aliud mones de longe sequentes eum, et sanctum ange-
tendit, quot mutabilitatis suce motibus subjacet. Sola lumcjusprope eum hilarem ei gaudentem supereum
autem natura incomprehensibilis ab slatu suo nescit niinis.
moveri, quse, ab eo quod semper idem est, nescit CAP. 59. — Quod dexlra ' Dei sit angeloricm pars.
immutari. Nam si angelorum substautia a mutabili- elecla, sinislra autemejus pars angelotum reproba.
tatismotu fuisset aliena, benc ab auctore condita, Gregorius (lib. n Moral., c. 21).
nequaquam in reprobis spirilibus a beatitudinis suce Quid est ergo quod exercitus coeli a dextris et
arce cecidisset. Mire aulem oninipolens Deus na- sinistris ejus slare perbibetur ? (III Reg. xxn.)
turam summorum spiiituum bonam, sed rimtabilem Deus enim qui ita est inlra omnia, ut etiani sit
condidit, ut, si qui permanei c nollent, ruerent, et " extra omnia, nec dextra nec sinistra concluditur';
qui in conditione persistercnl, lanto in ea jam di- sed dexlra Dei, angclorum pars elecla, sinistra au-
gnius, quanto ex arbitrio starent, et eo inajoris apud tem, angelorum reproba pars designatur. Non enim
Deum meriti fierent, quo mutabilitatis suse motum ministrant Deo solummodo boni qui adjuvent, sed
voluntalis stalione fixissenl. Etiam mali qui probent [alii qui reprobenlj. Non
CAP.56. — Cur angelorum spirilus irremissibiliter solum qui a culpa redeuntes sublevent, sed etiam
peccarinl, homo vero peccans veniam meruerit. qui redire nolentes gravent. Nec quod cceli exerci-
Gregor., in Moral. (lib. ix, c. 56). tusdicitur, angelorum pars rejiroba in- eo intelligi
Angelorum spiritus idcivco irremissibililer pec- posse proliibelur. Quas enim suspendi in aere no-
caverunt, quia tanto robustius stare poterarit, quanto vimus, aves ca;li nominamus. Et de iisdem spirili-
eos carnis admistiq non tenebat. Homo vero idcirco bus Paulus dicit: Contra spiritualia nequiiiw in cm-
post culpam veniam meruit, quia per carnale cor- leslibus (Ephes. vi). Quorum caput cnuntians ail:
pus aliquid quo semetipso minor esset, accepit. Secundumprincipempotestatisazris hujus (Eplies n).
-Unde et apud respectum judicis argumeiHum pietatis A dexlera ergo Dei et sinistra angelorum exer-
*st hcec eadem infirmitas carnis. citus_-stat, quia et voluntas clcctorum^spirituum
 987 D. 1Y0NIS CARNOTENJSISEPISCOPl m
divinse pietali concordat, et reproborum sensus suce A quaquam simul esse, sed venire in adjutorium diei-
malitice serviens, judicio districtionis ejus obtempe- tur, aperte ei populo prselatus agnoscitur, qui captus
fat. Unde et mox fallax spiritus in medium prosi- in alia parte tenebatur.
liisse describitur, per quem Achab rex exigentibus CAP.62.-—Quoi diaboli votuntos sit sempct)iniqua,
suis meriiis decipiatur. Neque enim fas est credere potestas autem ejus nunquam injusta. Grcg. (tib. u
bonum spiritum fallaoise deservire voluisse, ut di- Moral., c. 10).
Sciendum vero est quia Saianse voluntas scmper
ceret: Egrediar ei ero mendax spiritus in ore om-
nium prophetarumejus (III Reg. xxn; II Par. xvm). iniqua est, sed nunquam potestas injusta, quia a
Sed quia Achab rex peccatis praecedeiiiibus dignus semetipso voluntatem habet, sed a Domino potesla-
tem : quod enim ipsefacere inique appetit, hoc Dous
eratut tali debuisset deceplione damnari, qualenus
fierinon nisijuste permitlit. Unde bene in libris
qui saepe volens ceciderat in culpaitf, quandoque
nolens caperetur ad pceuam. Occulta j'ustitiae lieen- Regum dicitur : Spiritus Domini malus irruebal in
Saul (I Reg. xvm). Ecce unus idemque spiritus, ct
tia malignis spiritibus datur, ut quos volenles in
Domini appellatur et malus: Domini videlicet, per
peccatis laqueo strangulant, in peccati pcenam etiam
licentiam polestatis j'ustse; malus autem, per dcsi-
nolentes trahant. Quod ergo illic a dextvis et sini-
derium voluntalis injustse. Formidari igitur non de-
stris Dei exercitus cceli astitisse deseribitur (III „
bet qui nihil nisi permissus valet. Sola ergo vis iUa
Reg. xxn), hoc hic inter filios Dei Satan adfuissc limenda est quce, cum bostem scevire permiserit, ei
perhibetur. Ecce a dextris Dei sleterunt angeli qui ad usus
nominantur filii Dei; ecce a sinistris stant angeli, justi judicii et injusta illius voluntas servit.
Paululum vero manum poslulat extcndi, quia exle-
quia adfuil inter eos etiam Salam, riora sunt quae expetit conteri. Neque enim Satan
CAP.00. — Quod immundi spiriius in hoc cmli ter- aliquid niullum se facere putat, nisi cum in anima
rwque tnedio vagentur. Gregor (tib. n Moral., c.
sauciat, ut ab Illa patria feriens revocet, a qua ipse
54).
longe telo superbise suseprostratus jaeet.
Ccelum vero aerem dici paulo ante jam diximus;
CAP. 65. — Quod quatuor tnodis loquatur Deus ad
unde et aves cceli nominamus. Et scimus quod diabolum, el tribus modis diabolus ad Deum. Gre-
Jmmundi spiritusquie ccelo selhereo lapsi sunt, in gor. (lib. n MoraL, c.A).
litijus coeli lerrseque medio vaganlur, qui tanto ma- Sciendum vero est quia, sicut hoc loco discimus,
giscorda hominum ascenderead ccelestia invident, quatuor modis loquitur Deus ad diabolum, tribus
quanto se a ccelestibus per elationis suse immundi- modis diabolus ad Deuni, quia et vias iiijustas ejus
tiam projectos vident. p arguit, et electorum suorum contra illum justitiam
CAP.61. — De hoc, si pax in sublimibus relincalur. proponit, et tentandam eorum innocentiam ei con-
Greg. (lib. XVHMorat., c. 7). cedendo permittit, et aliquando eum ne tentave
Sed inler haec libet inquirere, si pax in sublimi- audeat prohibet. Injustas enim vias ej"us redarguit,
bus summa retinetur, quid est quod per angelum sicut jamdictum est: Vnde venis? (Job i.) Electo-
Danieli dicitur : Ego veni propler sermones tttos, rum suorum contra illum justitiam proponit, cum
princeps aulem regni Persarum reslitit mihi viginli ait: Considerasli servum meum Job, quod non sit
et uno diebus, el ecce Michael unus de principibus pri- similis ci super terram ? (ibid.) Tentandam eorum
mis venil in adjutorium mihi (Dan. x).Etpaulopost: innocentiam el concedendo permittit, sicut dicit :
Nunc revertar ut prwlier adversus principcm Persarum Ecce universct qum liabel in manu iua sunt (ibid.).
Cum enim egrederer, apparuil princeps Grmcorum Rursusque eum a tentatione prohibet, cum dicit :
adveniens(ibid.) Quos ilaquealiosprincipes gentium, Tantum in cum ne extendas nianum iuam (ibid.).
nisi angelos appellat, qui sibi resislere exeunti po- Tribus autem modis loquitur diabolus ad Dcum,
tuissent? Quaj ergo pax in sublimibus esse potest, si cum vel vias suas insinuat, vel eleelorum innocen-
inter ipsos quoque angelicos spirilus prseliandi cer- tiam fictis crimiuibus accusat, yel ientandam cam -
tamen agitur, qui semper conspectui veritatis assi- '.D dem innocentiam postulat. Yias quippe suas insi-
stunt? sed quia certa angelorum ministeria dispen- nuat, quia ait : Circuivi terratn, el peratnbulavi eam
sandis singulis quibusque genlibus prselata sunt, (ibid.). Electorum innoceutiam accusat, quia dicit :
cum subjectorum mores adversus se vicissim prse- Nunquid frustra timel Job Deum ? Nonne tu vallasli
positorum spiriluum opem merenlur, ipsi qui prse- eum ac domum ejus, universamque substantiam per
sunt spiritus contra se venire referuntur. Is namque circuilum? (ibid.) Tentandam eamdcm innocenliam
angelus qui Danieli loquebatur, captivis Israclitici postulat, cum dicit: Extende manum tuam, et iancje
populi in Perside constitutis praelatus cognoscitur. cuncta qum possidet, nisi in facietn benedixerit tibi
Michael autem eorum qui de eadem plebe in Judcca (ibid.).
terra remanserant, praepositus invenitur. Unde et CAP. 64. — Quod non sit palma viclorim nisi labore
ab hoc eodem angelo paulo post DanieU dicitur: certaminis. Grcgorius (lib. i Dial., c. 20).
Nemo est adjutor meus in omnibus his, nisi Michael Sine labore certaminis non est palma victorise.
princeps vester (ibid.) De quo et hoc quod prsemisi- Unde crgo victores sunt, nisi quia contra airtiqui
simus, dicit: El ecce Michael unus de principibtts hostis insidias decertaverunt? Malignus quippe spi-
-primis venit in adjutorium tnihi, Qui dum ne- ritus cogitationi, locuiioni, atque operi nostro sem->
 989 DECRETI PARS XVII. — DE FIDE, SPE ET CHARIT. 990
non est assimilatum ei,
per assistit, si fortasse quid inveniat unde apud A illius, Oinne lignutn paradisi
examen aeterni judicis accusator exislal. Yis etenim quoniam speciosiorem fecit eum Deus (Ezecli. xxxi).
nosse quomodo ad decipieudum semper assistat? Distat conditio angeli a condilione hominis; homo
Quidam qui nunc nobiscum sunt rem quam narro enim ad Dei similitudinem conditus est; archange-
teslantur, quod vir vitse venerabilis, Stephahus lus vero qui lapsus est, siguaculum Dei simililu-
nomine, Yalerise provincise presbyter fuil, hujus dinis appcllatus cst, testaiilc Domino per Eze-
noslri Bonifaciidiaconi atque dispensatorisEcclesIaj - chielem : Tu signaculum similitudinis, plenus sapien-
cognatione proximus. Qui quadam die de itinere tia, perfectus decore, in deliciis parudisi Dei fuisti
domum regressus, mancipio suo negligenler lo- (Ezeck. xxvm). Quanto enim sublilior est ej'us na-
quens, prsecepit, dicens : t Veni, diabole, discalcea tura, tanlo jilenius exslitit ad simililudinem divinse
me. J Ad cujus vocem mox cceperunt se caligarum verilatis exjiressa.Prius de ccelo cecidisse diabolum
corrigise in summa velocitate dissolverc, ut aperte liquet quamhomo conderelur. Nam mox.ut factus
constaret quod ei ipse qui nominalus fueral ad est, in superblam crupit, et praecipitalus de coelo
extrahendas caligas diabolusobedisset. Quod mox est. Nam, j'uxfa Veritatis teslimonium : Ab inilio
ut presbyter vidit, Yehementer expavit, magnisque mendax fuil, el in veritate non stelit (Joan. vm),
vocibus ccepit clamare, dicens : c Reccde, miser, quia slalim ut faclus cst, cecidit. Fuit quidem in
recede, non cnim tibi sed. mancipio meo locutus verilate conditus, sed non slando confcslim a vcri
sum. »Ad cujus vocem protinus recessit, ila ut in- tale est lapstis. Uno superbiae lapsu, dum Deo pci
ventaj siut magna jam ex parte dissolulae corrigise, tumorem se conferunt, et homo cecidit, et diabolus.
ex parte remanserint. Qua in re colligi potcst anti- Sed homo reversus ad pcenitentiam Deo se inferio-
tiquus hoslis, qui tam prsesto est factis cor- rem esse cognoscit; diabolus vero non solum hoc
poralibus, quam nimiis insidiis noslris cogitationi- contenlus quod se Deo sequalem existimans cecidit,
bus insistat. insuper etiam superiorem se Deo dicit, secundum
CAP. 65.—De creatura, natura, ministerio angelo- Apostoli dictum, qui ait de Antichristo : Qui adver-
rum, et de casu aposlalarum. Sancltts Isidor.us in satur, et extolliiur supra omne quod diciiur Dcus,
libro OMciorum
• sic loquitur (lib. i De summo bono, -aut quod colitur (II Thcss. n). Diabolus ideo j'am
c. 10) : nonpetitveniam, quia non compungitur ad pceni-
Angelorum nomen officii est, non naturae. Nam tentiam. Membra vero ej"us ssepe per hypocrisin"de-
secundum naturam spiritus-nuncupanlur. Quando precantur,quod tamen pro mala conscientia adipisci
enim de ccelis ad annunliandum hominibus niittun- n non merentur. Discat humana miseria quod ea
•
tur, ex ipsa annuntialione angeli nominantur. Na- causa citius piovocetur Deus praestare veniam,
tura enim spiritus sunt. Tunc autem angeli vocan- dnm iuiirmo compatitur homini, quia ipse homo
tur, quando mittuntur. Natura angelorum mulabilis traxit ex parte inferiori infirmitatem peccandi, hoc
est, sed facit eos"incorruptos charitas sempiterna. cst ex carne, qua inclusa ariima detinetur. Apostatce
Gratia dicimus, non natura esse incommulabXes vero angeli ideo veniam non habent, quia camalis
angelos. Nam si nalura incommutabiles essent, dla- fragUitalis nulla iufirmitale gravati sunt ut pecca-
bolus utique non cecidisset. Mutabililati itaque rcut. Homines autem post peccatum idcirco rever-
naturae suffragatur in illis contemplatio Creatoris. lentur ad veniam, projrterea quod ex lutea rnateria
Inde et privatus est apostata angelus, dum fortitu- pondus traxerunt infirmltalis, ideoque pro inflrma
dinem suam non a Deo, sed a se voluit custodiri. carnis condilione redilus patethomini ad salutem,
Ante omnem creaturam angeli facti sunt, dum - sicut et Psalmista dicit: Ipse scit figmenlum noslrum.
dictum esl: Fiat lux (Gen. 1). De ipsis enim dicit Memento, Domine, quod lerra sumus (Psal. cn).
Scriptura : Prior omnium creata est sapientia tt iterum : Memorare, inquit, qum sit mea substan-
(Eccli. i). Lux enim dicunlur, participaudo luci lia (Psal. LXXXVIII). Postquam apostatse angelt ccci-
seteruae; sapientia vero dicuntur, ingenitaj inhae- D derunt, reliqui perseveranlia selernse beatiludi-
rendo Sapientise. Et dtim mutabiles sint natura, non nis solidati sunt. Unde et posl cceli crealionem
tamen sinit eos contcmplatio mutari divina. Ante in principio repelitur : Fiat firmamentum. Et vo-
-omnem creaturam [creationem, or.] mundi creati calum est firmamenium cmtum (Gen. i). Nimi-
sunt angeli, et ante omnem crealionem angelorum rum ostendens quod post angelorum ruinam, bi
'
diabolus condilus est, sicut scriptum est : lpse est qui permanserunt firmitatem meruerunt seternsf
principium viarum Dei (Job XL). Unde et ad compa- perseveranfiae et beatitudinis, quam antea minus
ralionem angelorura arcbangelus appellatus est. accepcraiit. Unde oporlct agnosci quod malornm
Erius enim creatus exstitit ordinis prselalione, non , iniquitas sauctorum serviat ulilitati, quia unde mali
temporis quantitate. Primatum habuisse inler ange- corruunt, inde boni proficiunt. Bonorum angelerum
los diabolum excellentia prselationis conslat, ex qua numerus, qui post ruinam angelorum malorum est
fiducia cecidit, ita ut sine reparatione laberetur. diminutus, ex numero elcclorum hominum supple-
Cujus prajlalionis excellentiam propheta his verbis bitur, qui numerus soli Deo est cognitus. Inter an-
annuntiat: Cedri non fuerunt altiores itlo in pam- gelos distantia potcslatum est, et pro graluum digni-
dtso Dei, abiclcs non adwquaverunt summitatcm . late miaistcria eisdcm sunt distributa, aliique aliis
 * D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI
901 992
prceferuntiir, tam culmine potesiatis quam scientia A angeli eorum sempervicienl faciem Patris,qui in cielis
virtutis. Subministrant igitur alii aliorum prseceptis est? (Matth. xviii.) Sed bene utrumque est. Nam
tttque obediunt jussis. Unde et ad prophetam Za- veraciter credimus quod Deum angeli et vident et
chariam angelus angelum mittit, et qnsecunque an- videre desideranl, et habent et habere festinant, et
nuntiare debeat prsecipit (Zach. n), Novcm esse amanl et amare nituntur. Si enim sie videre deside-
distiuctioiies,vel ordines arigelorum sacrae Scripturse rant, ut effectu desiderii non perfruantur, deside-
testantur, id est, angeli, arcbangeli, throni, domina- rium hoc necessitatem habel. Necessitas ista pcena-
tiones, virtutes, principatus, potestates, cherubim lis cst ct [sed a, or.] beatis angeiis omnis poena
et seraphim. Ilorum ordiuum numerum etiam Eze- longe est, quia nunquam- simul pceua et Jieatiludo
chiel propheta describit sub totidem nominibus conveniunt. Rursum si cos dicimus Dei visione
lapidum, cumdeprimatu apostatse angeli loquere- satiavi, satietas fastidium habere solet; el scimus
tur : Omnis, ihquit, lapis pretiosus operimentum illos Dei visionem, quam et desiderant, faslidire
tunm: sardius, et topazius, etjaspis, chrysolilhus, et non posse, Quid ergo est, nisi iut miro modo simul
ontjx, et berillus, sapphirus, carbunculus, el sma- utrumque credamus, quia et desiderant et satian-
ragdus (Ezech. xxvm), quo numero lapidum ipsi tur? Sed desiderant sine iabore, et satiantur sinc
ordinesfdesignati sunt angelorum; quos apostata " fastidio. Ne enim sil in desiderio necessitas, desi-
angelus ante lapsum, quasi in vestimento ornamenti deranlcs satiantur. Et ilerum, ne sil in satietale
sui aflixos habuit, ad quorum comparationem dum fastidium, saliali [saiiari, or.] desideranl. Vident
se clariorem cunctis aspexit, confestim intumuit, eigo angeli faciem Pauis pcr salietatem, sed quia
et cor suum ad superbiam elevavit. Angeli semper salietas isla fastidium uescil, angeli desideranl in
in Deo gaudeni, non in se. Malus vero ideo est dia- cum prospicere semper.
ULieunque in Scripluris
bolus, quia non quse Dei, sed quse sua sunt requisi- sanctis pro Deo angelus ponitur, non Pater, non
vil. Nulla autem major iniquitas, quam non in Deo, Spiritus sanctus, sed pro incarnationis dispensa-'
sed iu se velle quempiam gloriari. Angeli in verbo lione, solus FUius iutelligitur. Ante Dominicaj in-
Dei cognoscunt omnia antequam fianl inre; et quse cavnationi.s advenlum, discordia inter homines et
apud homines adhuc futura sunt, [angeli, jam reve- angelos fuit; veniens autem Chrislus pacem in se et
lante Deo, noverunt, Prajvaricatores angeli, etiam angelis cl liominibus fecit. Eo quippe nato clama-.
sanctitata amissa, non tamen amiserunt vivacem veruntangeli: In terra pax hominibus bonmvotun-
naturaj angelicae sensum. Triplici enim modo pvce tatis (Luc 1). Per incarnationem igilur Christi, non-
scientise acumine vigenl, id est, subtilitate nalurse, solum Dco reconciiiatus est homo, verum etiam pax
cxperienlia temporum, revelalione superiorum po- " inter angclos et homines reformala esl. Diseortlia
testatum. Quoties Deus quocunque flagello huic igiiuranle adventum Cluisii angelorum et hominuni
mundo irascilur, ad ministerium vindiclse apostatce fuisse per id mavime intcUigitur, quod salutati in
angeli mittuntur ;qui lamen divina potestate coer- Vcleri Tcslameiiio ab hominibus angeli, despicitint
cenlur, ne tantum noceant quantum cupiunt. Boni se salutari [resalulari] ab-eis. Quod in Novo Testct--
aulem angeli ad ministerium salutis humanse depu- mento a Joanne factum, non soluni revereiiter an-
fati sunt, ut curas administrent mundi, et regant gelus suscipit, verum etiam ne facial interdicit
omnia jussu Dei, testante Apostolo : Nonne omnes, (Apoc..xix, xxu).Obhoc homo in Yeteii Tesia-
inquit, suni adminislratorii spiritus in tninislerium menlo despiciiur, nec resalutaiur ab angelo, eo-
missi, propler eos qui hwredilalem capient salutis ? quod iiomo adhue nondum transissel, in Deum.
(Hebr. 1.) Angeli corpora in quibus hominibus appa- Suscipitur autem bomo a Deo, et reverenter saluta-
reut de superno aere sumuiil, solidamque specicm lur ab angelo. Nam et Mariam angelus Gabriel legi-
ex ccelesti elemento induunt, per quam humanis tur salulasse (Luc. i), et Joanni angelum salutanli
obtutibus manifestius demonstrentur. Singulae gen- ab eodem angelo [dicitur : Vide ne feceris, conser-
tes prsepositos angelos habere creduntur : quod rs vus enim tuus sutn et fralrum tuorum (Apoc. xix
ostenditur testimonio angeli Danieli loquentis : Ecjo, xxn). Per quod agnoscitur per incarnationem
inquit, veni ut nunliarem tibi, sed princeps regni Domiiiicam paccm hominibus fuisse ct angclis red-
Persarum mihi reslitit (Dan. x). Et post alia: Non ditam.
• est qui me adjuvei nisi Michaelprinceps noster (ibid.). CAP. 66. — Quod supernorum civium numerus et fi-
Jtem omnes homines angelos habere probanlur, nilus sil, et infinitus. Gregor. in Morai. (lib. xvn,
loquente Domino in Evangelio : Atnen dico vobis cap. 7).
quia angeti eorutn semper videnl faciem Patris mei, Supernorum civium numcrus et nillnirus el dcfi-
qUi in coilisest (Matth. xvm). Unde etPetrus in Acli- nitus exprimitur, ut qui Deo est numerabilis, esse
bus apostolorum cum pulsaret januam dixerunt nobis innumerabilis demonstretur, quamvis aliud
intus apostoli : Non est Petrus, sed angelus ejus esl est assisterc, aliud ministrare. Assistunl enim iilce
(Act. XII). Si Deum angeli contuentur et vident, cui procul dubio potestates, qucead quajdam hominibus
Petriis apostolus dicit : In quem desideranl angeli riuntianda non exeunt. Miuistrant vero hi qui ad
Dfii conspicere? (I Petr.i.) item Deum non contuen-. explenda oflicia nuntiorum vcniunt, sed tamen ipsi
tur, nec vident quomodo,,'uxta scntenliam Domini, quoque contemplatione ab inlimis non reeeduni. Et
 m DECRETI PAR'S XVII. — DE FlDE, SPE ET CHARIT, D9£
quia plures sunt qr.i ministrhin quam hi qui prin- *inulltisque e frafribus se ei applieare, et loqui digiia-
cipaliter assistunt, assistcntium numcrus quasi de- r;tur, ei carnalis frater cur ab omnibus esset abomi-
finitus, ministrantium vevo infinitus ostendituv. nalus innotuit. Qui protinus de reatu vehcmenler
(Ibid,, c. 8.) Angclicos vcro spiritus recte Dei mili- gemuit, alque in ipsa tristitia e corpore exivit. Qtii
tes dicimus, quia deccrtare eos contra' potestates ita est scpulliis ut dixi. Sed fratres omues, cx eadero
aereas non ignoramus. Quse tamen ccriamina non ejus senlentia perlurbali, ccepertint singuli extrema
labore sed imperio peragunt, quia quidquid agendo quseque etvilia, quse eis semper babere regulariter
. contra immundos spivitus appetunt, ex adjutorio licueraf, ad medium proferre, vehementerqtie for-
cuncta regentis possunt. midare ne quid apud se esset undc reprehendi po-
CAP. 67. — Quod omnis cttlpa ante discessttm mtinere tuissent. Cum vero post mortem ejus trigiiita jam
oblationis solvatur. Ex Diaiog. Grcgor. (iib. iv, essent dies evoluli, ccepit animus meus defuncto fra-
cap. 53). tri compati, ejusque cum dolore gravi supplicia
Sed neque hoc silendum existimo quod actum in pensave, cl si quod esset eveptionis ejus remedium
monaslerio meo ante boc triennium reminiscor. quserere. Tunc evocalo ad me eodem Pretioso mona-
Qujdam namque monachus, Justus noniine, medi- sterii mei praeposilo, tristis dixi: Diu est quod frater
cinali arte fuerat imbutus, qui mihi, in eodem mo- B ille qui defunctus est in igne cruciatur, debemus ei
nasterio conslituto, sedulo obsequi atque in assi- charitatis aliquid impendere, et eum, in.quantum
duis aegritudinibus meis excubare consueverat. Hic possumus, ut eripiatur adjuvare. Vade itaqtie, cl ab
itaque lauguore corporis prseventus ad extrema de- hodierna die diebtis triginla conlinuis offcrre pro eo
duclus est. Cui in ipsa moleslia sua frater germa- sacvificium stude, ut nuilus omnino prselermittatur
nus, nomine Copiosus, serviebat, qui ipse quoque dies, quo pro absolutione illius salularis hostia non
riiinc in hac uvbe per eamdem medicinaj artem tem- immolelur [offeratur]. Qui protinus abscessit, et
poralis\itseslipendiasectalur. Sed prcedictus Justus paruit. Nobis autem alia curantibus, atqueevoltilos
cum jam se ad exlrema pervenisse cognovissel, ei- dies non numerantibus, idem frater qui defunc'us
dem fratvi suo €opioso quia occultos tres aurcos fueral, nocte quadam fratri suo germauo Gopioso
haberet innoluil. Quod nimirum fratribus non po- per visionem apparuit. Quem ille cum vidisset, in-
tuit celari. Sed subtiliter indagantes, atque illius
quisivit dicens : Quid esi, frater? Quomodo es? Cui
omnia medicamenla perscrutantes, eosdem tres au- ille respondit: Nunc usque male fui, sed jam modo
reos in medicamine invenerunt absconsos. Quod bene sum, quia hodie communiouem recepi. Quod
EIOXut mibi nuntiatum est, lantum malum de fra- r,.idem Copiosus pergens protmus fratribus in mona-
tre, qui nobiscum communiler vixerat, sequanimiter sterio indicavil. Fratres vero sollicite computave-
ferre non valui; quippe quia ej'usdem mei mona- runt dies, et repererunt quod ipse dies exstilit, quo
slerii semper regula fuerat, ut cuncti fratres ita pro eo tricesima oblalio fuit impleta. Cumque et
communiter viverenl quatenus eis singulis nulla Copiosus nescirct quid pro eo fratrcs egissent, et
habere propria liceret. Tunc nimio moerore percus- fratres ignorarent quid de illo Copiosus vidisset,
sus, cogitare coepi, vel quid ad purgationem morien- uno eodemque tempore, dum cognoscit ille qtiid isti
tis facerem, vel quid ad cxemplum viventibus fra- egerant, alque illi cognoscuril quid ipse videral,
tribus-providerem. Pretioso igitur ej'usdem monaste- concordante simulvisione et sacrificio, res apte cla-
rii prseposito ad me ascito dixi: Vide ul nullus- ex ruit quia frater, qui defuBctus-fuerat, per salularem
fratribus se ad eum morientem jungat, nec sermo- hostiam supplicium evasit.
nem consolationis ex cujuslibet eorum ore percipiai, C\r. 68.— Quod sacra obtatio post morlem animabus
sed cum in morte constitutus fratres e.vquisierit, ci prodesse possit, si non sint cutpw inciis&olubUes.Ex
suus frater carnalis dicat quia, propter aureos quos Dial. Greg. (lib. iv, cap. 55).
occulte habuit, a cunclis fralribus abominatus sit, Si culpse post mortem insolubiles non sunt, nml-
utsaltem in mortedeculpa mentem ipsius ama.i- !) torum solcl animas etiam post mortem saci a obla-
tudo transvcrberet. atque a peccato quod perpetra- lio hoslise salutaris adjuvare, ita ul hanc nonniin-
vit, purget. Cum vero mortuus fuerit, corpus illius quam ipsse defunctorum animae expelere videantur.
cum fratrum covporibus non ponalur, sed quolibet Nam prsedictus Felix episcopus a quodam venerabi-
fossam in sterquilinio facite, et in ea corpus ejus lis vitse presbytero, qui usque ante biennium vixit,
projicite, ibique super eum tres aureos quos reli- et in dionccsi Centumcellensis urbis habitabat, 3t-
quit jaclale, omnes simul clamantes : Pecunia tua que ecclesise Beali Joannis quce in loco qui Tau-
iccum sil in perdilionem (Act. vm), et sic eum terra riana dicitur sita est, prseerat, cognovisse se asserii
cooperite. In quibus utrisque rebus unam morienti, quod idem presbyter in eo loco in quo aquce calidce
alteram vero volui viventibus fratribus prodesse, ut vapores nimios faeiunt, quoties necessilas corporis
et illum amaritudo mortis a culpa solubilem facerct, exigebat, lavari consueverat. Ubi dum die quadam
et istos avaritice tanta damnatio misceri in culpa fuissct ingressus, invenit quemdam iheognilum vi-
prohiberet [terreret.et a culpa prohiberet]. Quod ita rum ad suum obsequium pvaepavatum, qui sibi de
factum est; nam cum idem monachus pervenisset ad pedibus calceamenta abslraaeret, vestimenta" susci-
mortem, ct anxie qucereret fratribus se commendare, peret, et exeunii de caloribus sabana prajberet, at—
m D. IVONIS CARNOTENSIS EPlSCOPI §96
que-omne ministcrium cum magno famulatu per- A , enim eum nunc justum non timet, post invenire noft
ageret. Cumque hoc sccpius fieret, idem presbyter valet misericordem.
die quadam adbalnea iturus, intra semelipsum co- CAP,71. — Quod omnes anhnm eteclorum
credendm.
gitans dixit: Viro illi qui mihi solet tam devotis- sint esse in et
cwlo, iniqttorum animw in inferno,
sime ad lavandum obsequi, ingratus apparere non Ex Dialog. Grcgor. (lib. iv, cap. 28).
debeo, sed aliquid me necesse est ei pro munere Inquisilioni mese j'am video suffieienter satisfa-
portare. Tunc duas sccum oblationum coronas de- clum, sed et hoe est adhuc quod quaestione animam
ttilit. Qui mox ut pervenil ad locum, hominem in- pulsat, quia, cum superius dictum sit esse jam san-
venit, alque ex more ejus obsequio in omnibus ctorum animas in coelo, restal procul dubio ut ini-
usus est. Lavit itaque, et cum j'am vestitus voluis- quorum quoque animce esse non nisi in inferno cre-
set cgredi, hoc quod secum detulerat, obsequenli dantur. Et quid de hac re habeal veritas ignoro. Nam
sibi viro pro benedictione obtulit petens ul benigne humana aestimatio non liabet peccatorum animas
susciperet quod ci cbaritatis gratia oflcrret. Cui ille posse ante judieium cruciari. GREG.: Si esse san-
mosrens afflictusquc rcspondit: Mihi ista quare das, elorum animas in coelo sacri eloquii satisfactione
Pater? Isle panis sanctus est, et ego hunc mandu- credidisti, oportet ut per omnia esse credas et ini-
cave non possUm. Etenim quem vides, aliquando B : quorum animas iu inferno, quia ex relribulione
hujus loci dominus fui, scd pro culpis meis hic post seternse juslilise ex qua jam jusli gloriantur, ne-
mortem deputatus sum. Si autem mihi prceslare vis, cesse est per omnia ut et inj'usti erucienlur. Nam
omnipotenti Deo pro nie offer hunc panem, ut pro sicut eleclos bealitudo lselificat, ita credi ne-
peccalis mcis intervenias, et tunc le exauditum esse cesse est quod a die esitus sul ignis reprobos
cogiiosce, cum huc ad lavandum veneris, et me mi- exurat.
nime inveneris. In quibus verbis disparuit, el is qui CAP. 72. — Quod sicut finis non est gaudio beno-
homo esse videbatur, evanescendo innotuit quia spiri- rum, sic finis nonesl lormenth tnaiorum. ExDial.
lus fuil. Idem -vero presbyter Iiebdomada continua Greg. (lib. iv, cap. 44).
PETRUS. — Nunquid nam, quseso te, dicimus eos
sese pro eo in lacrymis afflixit, salutarem quotidie
hostiam obtulit, et reversus postea ad balneum, qui semel illic mersi fuerint semper arsuros? GRE-
—
eum minime invenit, Qua ex re quantum prosit GOMTS. Conslat nimirum et incunctanler veium
est quia, sicul finis non est gaudio bonorum, ita finis
animabus immolatio sacra? oblatiouis ostenditur,
non erit tormentis malorum. Nam cum Veritas
quando hancetipsi mortuorum spiritus a viventibus
dicat: Ibunt hi in supplicium -wtemnm, jusli autem
pctunt, et signa indicanf quibus per eam absoluti
C *"» vitam wternam (Matth. xxv), quia verum est
videantur.
qaod promisit, falsum procul dubio non cril quod
CAP.69. — Quod beatius sit quemque liberttm hinc minatus est Deus.
exire, quam,post mortem liberlatem quwrere (ex
Dialog. Gregor., lib. iv, cap. 58). CAP. 73, — Quod non ita sit, ut quidam «ffmnant,
Cunctis ostendatur, quia si insolubilcs culpce tue- qitod Deus ob hoc pwnam minatus sit mternam
pcccantibus ut corrigeret a malis. Ex Dial. Greg.
rint, ad absolutionem prodesse minime eliam mor- (proxime post).
tuis victima sacrse oblationis possit. Sed sciendum PETRUS.— Quid si quis dicat: Idcirco Deus pec-
est quia illis sacra victima mortuis prosit, qui hic cantibus selernam pcenam minatus est, ut eos a
vivendo obtinueriiit, ut eos eliam post niortem bona peccatorum perpetratione compesceret? GREGORIDS.
adjuvent quse hic pro ipsis ah aliis iiunt. Inler hsec — Si falsum est quod minalus est ut ab injuslitia (
aulem pensandum est quod tutior via sil, ul bonum corrigeret, eliam falsa esl pollicitus, ut ad jusliliam
quod quisque post morlem suam speral agi per provocaret. Sed quis hoc dicere, vel insanus prsesu-
alios, agat, dum vivit, ipse per se. Beatius quippe cst mal? Et si minalus est quod non erat impleturus,
liberum exire quam post vincula libertatem quce- dum asserere eum misericordem volumus, fal-
rere. D laccm, quod nefas cst dicere,- praedicare compelli-
CAP.70.—Quod nullus debeat rogcrrepro peccalo quod mur.
esi ad morlem. Gregor. in M-oral. (lib. xvi, CAP.74. — Cnr peccata quw cum fittc perpelrata
cap. 31). sunl, sine fine punianlur. Ex Dialog. Gregor,
Peccatum quippe usque ad inferos ducitur, quod (Ibidem).
ante iinem vitse prcesentis per correctionem ad poe- PETRUS.— Scire velim quomodo ju&lum sit ut
nitentiam non emendatur. De quo videlicet peccato eulpa, quse cum fine perpelrata est, sine fine punia-
pcr Joannem dicitur : Esl peccatum ad morlem; non tur, GREGORIDS. — Hoc recte diceretur si districtus
pro illo dico ut roget quis (I Joan. v). Peccalum Judex non corda hominum, sed facta pensaret. Ini-
namque ad mortem est peccatum usque ad mortem, , qui enim ideo cum fine deliquerunt, quia cum fine
quia sciiicet peccatum quod hic non corrigitur, ejusi vixerunt. Nam voluissent utique, si potuissent, sine
venia frustra postulalur. De hoe adhuc subditur : fine vivere, ut poluissent sine line peccare. Osten-
&bliviscatur ejus misericordia (Job xxv/f. Omnipo- dunt enim, quia in peccato semper vivere eupiunt,
tentis Dei misericordia oblivlsci ejus dicitur, qui qui nunquam desinunt peccarc dum vivunt. Ad ma-
oranipotentis Dd justitiam fuerit oblitus. Quisquisi gnam ergo justitiam j'udicantis pertinet, ut nunquam
997 DECRETI PARS XVII. - DE FIDE, SPE ET CIIAUIT. C98
careant supplicio, qui in hac vita nunquam volue- ^A scriptum est : In lerra sua duplicia possidebunt
runt earere peccato. (Isa. LXI). Hinc etiam ante resurrectionis diem de
CAP. 75.— Quod pius sit Deus, et non pascalur cru- sanctorum animabus scriplum est : Datm sunl illis
ciatu miseromm : justtts aulem, et ideo non seda^ singulm stolw albw, et dictum esl illis ut requiesce-
tur in perpeiuu-mab iniauorum ultione. Ex Dia- rent tempus adhuc modicum, donec implerelur nutne-
log. Greg. (ibil.). rus conservorum el fratrutn eorum (Apoc. vi). Qui
PETRUS.- Sed nullus justus crudelitate pascilur,
csedi itaque nunc singulas acceperunt, in judicio binas
et delinquens servus a domino juslo idcirco
hoe va- stolas habituri sunt, quia modo animarum tanlum-
praecipitur ut a nequilia corrigatur. Ad enim
modo, tunc autem animarum simul et corporum
pulat ut emendari debeat. Iniqui aulem gehennse
gloria lsetabuntur. ,
igni tradili, si ad correctionem non veniunt, quo
fine scmper ardebunl? GRCGORIUS. — Omnipolens CAP. 78. — De hoc, si boni bonosin regno, vel maii
malos in supplicto agnoscanl. Ex Dial. Greg.
Deus quia pius est, miserornm cruciatu non pasci-
(tib. iv, c. 55).
tur. Quia aulem justus est, ab iniquorum ultione in
Sed omnes aetemo PETRCS.— Nosse vellcm si. boni bonos in regno,
perpeluuni non sedatur. iniqui
i vel mali malosin suppliciis agnoscant? GREGORIUS.—
supplieio deputati sua quidem iniquitate puniuntur, " in verbisest Dominicis (Luc. xvi),
el lamen ad allquid ardebunt, scilicel ut justi omnes Hirjusrei sententia
et in Deo videant gaudia quae percipiunt, el in illis quam jam superius prolulimiis, luce clarius demon-
slrata. In quibus cum dictum esset: Homoquidam erat
rcspiciant supplicia quce evaserunt, q»iatenus in
ajternum tanto magis divinse graiise debitores se dives, el induebatur purpura el bysso, el epulabatur
esse cognoscant quanto magis in aelernum mala pu- quotidie splendide, et erat quidam tnendicus, nomine
niri conspiciunt, quaj ej'usad'utoilo vicerunt. Lazarus, qui jacebal ad jaiwam ejus ttlceribus plenus,
saturari de micis qttw cadebanl de mensa
GAP.76. — De hoc, si ante reslilulionem corporum cupiens el nemo illi
aniitiw justorum in cwlttm recipianiur. Ex Dial. divilis, dabat, sed et canes ven ie-
Greg. (lib. iv, c. 44). banl el Ungebant ulcera ejus subjunctum est, quod
PETRUS.— Plaeet quod dicis. Sed velim nosse si Lazarus morluus porlatus est ab angelis in sinum
nunc ante restilutiouem corporum, in ecelum recipi Abraliw, el mortttus dives sepultusest ininferno. Qui
valeant animse sanctorum. GREGORIUS. — Hoc ne- elevans oculos suos, cum essel in lormentis, ridit
que de omnibus. justis fateri possumus, neque de Abraltam a longe el Lazarum in sinu ejus, et ipse cla-
omnibus negare. Nam sunl quorumdam justorum mans dixit : Pater Abraham, miscrere mei, et milte
animse quae a ccelesti regno quibusdam adhuc man- p( Lazarum ut inlingat extrcinum digiti sui in aquam
sionibus difleruntur. In quo dilalionis damno quid ut refrigeret linguam meam. Cui Abraham dixit :
aliud innuitur, nlsi quod perfectse justiliaj aliquid Fiii, recordare quia rccepisii bona in vila tua, et
minus habuerunt? Et tamon Iuce clarius constat Lazarus similiter mala. Dives autem de seipso
quia perfeclorum- justorum animse mox ut hujus jam spem salutis non habens, ad promerendam suo-
carnis clauslra exeunt, in ccelestibus sedibus reci- rum salutem convertitur, dicens : Rogo te, pater, ut
piunlur. Quo'd et ipsa per se Veritas testatur, di- miltas eum indomum patris mei;kabeo enim quin-
cfins : Ubicunque fueril corpits, illuc congregabun- que fratres, ut teslelur illis ne et ipsi venianl in
tur et aquilw (Malth. xxiv). Quia ubi ipse Redem- hunc locum iormentorum. Quibus verbis apcrte de-
plor noster est corpore, illuc procul dubio colligun- claralur quia et boni bonos, et mali malos agno-
tur et animse justorum. Et Paulus dissolvi deside- scant. Si igitur Abraham Lazarum minime recogno-
rai, et cum Christo esse (Phil. i). Qui ergo Chri- scerot, nequaquam ad divilem positum in tormeiitis
stum esse in ccelis non dubital, nec Pauli animam de transacla ejus contritione loqueretur dicens quod
esse in ccelo negat. Qui etiam de dissolutione sui mala receperit in vita sua. Etsi mali malos non
oorporis atque in habitatioiie patriae coelestis dicit: recognoscerent, nequaquam dives in lorracntis' po-
Scimus quia si terreslris domus nostra liitjus habila- D situs fratrum suorum etiam absentium meminissel.
lionis dissolvatur, quod mdificalionem habemus cp Quomodo enim prcesentes non posset agnoscere, qui
Deo, domum non manufaclam, sed wtcrnam in cxlis etiam pro absentium memoria curavit exorare ? Qua
(II Cor. v). in re illud quoque ostendilur quod nequaquam ipse
CAP. 77. —Quodjusti in diejudicii animarum simul requisisti, quia et boni malos, et mali cognoscunt
el corporum gloria tmlabunlur. Ex Dial. Grea. J bonos. Nam ct dives ab Abrahara cognoscitur, cui
(ibid.). dicium est: Recordare quia recepisli bona in .vita
PETRUS.— Si igitur nunc in coelo sunt animse tua; et electus Lazarus a reprobo est clivijtecogni-
jusiorum, quid est hoc quod in die judicii pro suae tus, quem mitti precatur ex nomine, diccns : Milte
justitice retributione recipient ? GREGORICS. — Hoc Lazarum ut intingat extremum digiti sui in aquan),
eis nimirum crescit in judicio, quod nunc aninia- nt refrigeret linguam meatn. 1n qua- videlicet co-
rum sola, postmodum vero eliam corporiim beati- gnitione ulriusque partis cumulus retributionis ex-
tudine perfruantur, ut in ipsa quoque carue gau- crescit, ut et boni amplius gaudeant, qui secum eos
deant, in qua dolores pro Domino cruciatusque per- lsetari conspiciunt quos amaverunt, et mali dum
•ulerunt. Pro hac quippe geminata eoruni gioria cum eis torquentur quos in hoc mundo despecto
 999 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 1000
Deo, dilcxerunl, eos non soluni sua, scil etiam eo- A Cor. m), atque subjungal : Si quis supcrwdificaverit
rum pcena consumat. Fit autem in electis quiddam supcr hoc fundameninm, aurum, el argentum, lapi-
liiirabilius, quia non solnm cos cogiioscunt quos in des pretiosos, ligna, fenttm, slipulam, unmscujusque
hoc mundo noverunt, sed velut visos ac cognitos opus qttale sit ignis probabit; si cujus opus arserit,
recogiioscunt bonos, qtios nunquam viderunt. Nam detrimenlum patietur, ipse aulem salvtts erit, sic ta-
cum antiquos Patres in illa selerna haereditate vide- tiien quasi per ignem (ibid). Quamvis hoc de igne
rint, eis incognili per visionem non erunt quos in tribulalionis in hac nobis vila adhibito possit intel-
opere semper novcrum. Quia etiim illic omnes com - ligi, attamen si quis hsec de igne futurae purgalionis
muni claritate Deum conspiciunt, quid est quod ibi accipiat, pensandum sollicite esl quia illum dixit
nesciant, ubi scienlem omnia sciunl? Nam quidam per igneni posse salvari, non qui super hoc fuu-
noster vit33 venerabilis vir, rcligiosusque valde c-t damentum ferrum, aes, vel plumbum sedifical, id cst
laudabilis, cum ante tiiennium moreretur, sicut re- peccata majora, et ideirco duriora, atque jam tunc
Iigiosi alii qui prsescntes ftierunt leslali sunt, in ho- insolubilias sed ligna, fenum, siipulam, id- est pec-
'ra.sui exitus Jonam prophelam Ezechielem quoque cata minima atque levissima, quse ignis facile con-
et Danielem ccepit aspicere. Quos dum venisse ad sumit. IIoc lamen sciendum est quia illic saltem de
se diceret, et depressis luminihus eis reverentice ob- B minimis nil quisque purgalionis obtinebit, nisi bn-
sequium prscbcret, ex carne eductus esl. Qua in re nis hoc actibus in hac vita adhuc positus ut illic ob-
aperte datur intelligi quse evil in illa incorrupli- tineat promerealur.
bili vita nolilia, si w iste adliuc in carne po- GAP.80. — Quod nnus sil gehennw igttis, sed iton
situs, prophclas sanctos, quos nimirum nunquam uno modo omnes cruciel. Ex Dial. Greq. (lib. iv,
c. 45).
videral,agnovit. Solct auiem plerumque coiHingere
ut egressura anima eos etiam recognoscat, cum PETRUS.— Qussso le : Unus esse gehennce ignis
quibus pro qualilate culparuni vel etiam prsemio - credendus est, an quanta peccatorum diversitas
rum, in una cst mansione depulanda; quodmulti in fiierit, lantaquoque et ipsa ccstimanda sunt incen-
eo exilu vidcnt, quos aut in regno aut in supplicio dia esse prseparala? GREGORIUS. —Unus quidem est
pares habebunt. gehennse ignis, sed non uno modo omnes ci uciac
CAP. 79. — De hoc, si ignis purgalorius credendus peccalores. Uniuscujusque etenim quantum exigit
sil qui post morlem animas a pcccalis expurgct. Ex eulpa, tantum illic sentielur poena. Nam sicut iu
Dial. Grecj.(lib. iv, c. 59). hoc mundo sub uno sole multi consistunt, nec ta-
—
PETRUS. Discere vellem si post morlem ignis rtaen cjusdem solis ardorem sequaliter senliunt, quia
piirgatorius esse credendus est. GREGORIUS. — In C alius
plus, atque alius minus sestuat, ifa illic in uno
Evangclio Doininus dicit: Ambulaie dum lucem ha- igno non unus esl modus incendu, quia quod hic
betis (Joan. xn). Per prophclam quoque ait '. Tem- diversitas corporum, hoc illic agit diversitas pecea-
pore accepto cxaudivi te, el in die salulis adjuvi le lorum, ut el ignem nou dissimilem habeaYit, et ta-
(Isa. XLIX).Quod Paulus aposlolus exponens dixil: mcn eosdem singulos dissimililcr cxurat,
Ecce nunc iempus acceptabile (II Cor. vi), ctc. Salo- CAP.81. — sint oblalionis pro defunctis
Quot genera
mon quoque ail : Quodcunque potesl tnanus lua fa- facienda. Ex diclis August. (Ench. c. 110).
cere, instanier operare, quia nec opus, nec ratio^ nec Qualuor sunt genera oblalionis : pro valde bonis
scientia, nec sapienlia erit iipud inferos quo lu pro- gi atiarum acliones sunt, hoc est, Deo gralias agunt
peras (Eccle. ix). David quoque ait: Quoniam in sw- quia bene vixerunt; pro non valde bonis, ut plena
culum misericordia ejus (Pscd. cxxxvn). Ex quibus remissio fiai; pro non valde malis, propitiaiiones
nimirum sententiis constal quia qualis hinc quisque sunt, ut tolerabilior sit damnalio; pro valde malis
egreditur, lalis in j"udicio praeseiHalur. Sed tamcn etsi nulla sunt adjumenta mortuorum, qualescun-
de quibusdam levibus culpis csse anle j'udicium pur- que consolaliones vivorum sunt.
gatorius ignis credendus esl, eo quod Veritas ait: C.vr. 82. — Cur sanctorum animwpro peccaioribus
Quia si quis in Spiritum sancium blasphemiam dixe- D »io» orenl, quando eos in igne mlemo ardere pro-
ril, neque in hoc swculo dimilletur ei, neque in futu- spexerint. Ex Dial. Gteg<(lib. iv, c. 44).
ro (Malth. xn). Inqiia senientia datur intelligiquas- PETRUS.— Et ubi est quod sancti sint, si pro
dam culpas in hoc sceculo, quasdam vero in futuro inimieis suis quos tunc ardere viderint non orabunt ?
posse laxari. Quod enim de uno negalur,'conse- quibus ulique diclum est : Pro inimicis vestris ora-
quenter intelleclus patet quia de quibusdam conce» te?(Jfaf//i.v.) GREGORIUS.—Oranlproinimicis suiseo
difur. Sed tamen (ut pvsedixi) hoc de parvis mini- tempore quo possunt ad fructuosam pcenitentiam
misquepeccalis fieri posse cvedeudum est, sicutcst eorum corda convertere, atque in ipsa conversione
assiduus otiosus sermo, immoderatus risus,vel pec- salvare. Quid enim aliud pro inimicis orandum est,
catum cuvse rei faniiliaris (quae vix sine culpa ab nisi hoe quod Aposlolus ait, ut det illis Deus pceni-
ipsis agilur, qui culpas qualiter declinare debeant tentiam ad cognoscendam veritatem, et resipiscant
sciunt) aut non in gravibus rebus error ignorantiae, a diaboli laqueis, a quo caplivi tenentur ad ipsius
quse cuncta etiam post mortem gravanl, si adhuc voluntatem? (I Tim. n.) PETRUS.—Et quomodo pro
in fcacvita posilis minime fuerint relaxata. Nam et illis.tunc oraliit, qui jam nullatenus possunt ad
cum Paulus dicat Chris*um esse fundamentum (I justitiaj opera ab iniquitate commutari? GRECO*
 »0I DECRETI PARS XVII. — DE FIDE, SPE ET CHARIT 1002
RIUS.—Eadem itaque ratio cur non orelur tunc pro ,A ut superbi cum -superbis, luxuriosi cum luxuriosis,
hominibus ceterno igne dainnatis, quae nunc etiam avari cum avaris, fallaces cum fallacibus, invidi
causa est ut non orent sancti homines pro homini- eum invidis, infideles cum infidelibus ardeant. Cum
bus infidelibus impiisque defunctis, nisi quia de eis ergo similes in culpa ad tovmenta similia adducan-
quos utique deputatos aeterno supplicio jam nove- tur, <juia eos locis pcenalibus angcli depulant, quasi
rint, aute illum jam judicis justi conspeclum ora- zizaniorum fasciculos ad comburcndum Iigant.
tionis susemerilum cassari refugiu.nt? Quod si nunc CAP. 85. — De hoc, quod in domo Dei mititw uian-
siones sunt. Gregor. in Moral. (lib. iv, c. 42).
quoque viventes j'usti mortuis et damnatis injuslis
miiiime conrpaliuntur, quando adhuc aliquid judi- In Evangelio Veritas dicit: In dotno pairis mei
cabile desua carne sese perpeli etiam ipsi noverunl, mansiones mullm snnt (Joan. xiv). Sed in eisdeul
quanlo disiriclius tunc iniquorum tormenta respi- rouftis roansionibus eritaliquo modo fpsa relribu-
ciunt, quando ab omni vitae corruptione exuti, ipsi tionum diversilas concors, qnia lanla vis amoris in
ilia pace nos sociat ut quod in se quisque non acce->
jani justitiae viciuius alque arclius inbajrebunt ? Sic
hoc se aecepisse in alio exsullet. Unde et non
quippe eorum mentes per hoc quod joslissimo j"u- perit,
dici inhcereiHvis districlionis absorbet, ut omnino , aeque labovantes in vinea, seque euncti denarium
cis non lieeat{libeat] quidquid ab illius ceternserc- B sorliunlur (Matth. xx). Et quidem apud Patrem
mansiones niullae sunt, el tamcn eumdem denarium
gulce sublilitaie discordal.
CAP. 85.—Quod duobus modis vila dtcatur, duobus dispares laboratorcs accipiunt, quia una cuuctis erit
eliam mors intelligatur. Ex Dial. Greqor. tlib. iv, beaiitudoJajtitise, quamvis nou una sit omnibus su-
c. 45). blimilas vitse.
—
PETOUS. Non est jain quod responderi debeal CAP.86. —~Quodilium queni semel culpa ad pwnatn
apcrise rationi, sed hsec nunc qucestio mentem mo- pertraliit, misericordia ulleritts ud veniam non re-
vet: Quomodo anima iramortalis dicitur, dum con- dttcat. Greg. in Moral. (lib, vm, c. 14).
stat quod in perpetuo igne morialur? GREGORIUS. — Sicul consumiiur nubes cl pertransil, sic^qui de-
Quia duobus modis vila dicilin, duobus etiam modis scendil ad infcros, non ascendet (Job vn). Nubes
mors debet intelligi. Aliud est namque quod in Do- quippe ad altiora suspendilur, sed densata vento
mino vivimus, aliud vero quod in hoc quod conditi impellitur ut currat; calore autem solis dissipatur,
vel creali sumus, id est, aliud beate vivere, et aliud ut evanescat. Sienimiram corda sunt hominum quaj
cssentialiter. Anima itaquc et mortalis esse intelli- per acceptce rationis ingenium ad alia emigrant;
gilur et immorlalis. Mortalis quippe, quia beate vi- impulsa autem maligni spirilus flatu, pravis deside-
vere amittit. Immorlalis aulem, quia essentialiter > C riorum suorum motibus huc illucque pertrahuntur,
vivere nunquam desinil, el naturaj suae vitam per- sed dislricta [districto] respectu superni judicis
dere non valet, nec cum in perpetua fuerit morte quasi solis calore liqueflunt, et semel locis pcenali-
damnata. Ulic-enim posita beata esse perdet, et csse bus tradita ad operationis usum ultra non redeunt.
non perdet. Ex qua re semper agitur £cogitur]-ut et Yir igitur sanctus elalionis cursum defeclumque
mortem sine morte, et dcfectum sine defectu, etfinem lmmanl genevis cxpvimens dicit: Sicut consumitur
sine fine patiatur. nubes et perlransit, sic qtti descendit ad inferos, non
€AP, 84. — Quod elecli scu reprobi ad loca commu- ascendet. Ac si apevte loqueretur, dicens : In altum
nia deducantur in lormentis. ExDiai. Greg. (iib. currendo defic't, qui superbiendo ad interilum ten-
iv, c. 55). dit; quem si semel culpa ad posiiam pertrahil, mi-
Quod vero sive electi she reprobi, quorum com- sericordia ulterius ad veniam non reducit.
munis causa in opere fuerit, ad loca eliam commu-
CAP.87. — Quod Dctts dicatur zelans, dicalur ira-
liia deducantur, Yerilatis verba nobis satisfacerent, tus, dicatur pmnilens, dicatur misericors, dicalur
eliam si exempla deessent- lpsa quippe Veritas pro- prwscius. Gregor. in Moral. (lib. xx, c. 24).
pter electos in Evangelio dicit: In domo Patris mei Deus ergo quomodo zelans est, qui in custqdienda
mansiones multw svnt (Joan. xiv). Si enim dispar •Q castilate noslra nullomentiscruciatu langitur? Quo-
in illa beatitudiue seterna re/ributio non essel, una modo irascitur, qui in ulciscendis viliis nostris
potius mansio quam multse essent. Multse ergo man- liulla perturbatione animi commovetur? Quomodo
siones sunt, in quibus el distincii bonorum ordines est pcenitens, qui id quod semel fecerit, le fecisse
proplcr meritorum consortium communiter Iselan- nequaquam dolel? Quomodo habct misericordiam,
tur, et tamen unum denaritim omnes laborantes ac- qui nunquam cor miserum habet? Quomodo est
cipiunt (Matth. xx), qui multis mansionibus distin- prsescius, dum nulla nisl quse fulura sunt prsescian-
guuntur, quia et una est bealitudo quam illic per- tur? El scimus quia Deo nihil fulurum est, anle ctu
cipiunt, el dispar. retribulionis quaiitas, quam per jus ocnlos praeterila nulla sunt,prajsenlianon trans-
opera diversa conseqnunlur. Quse nimirum Yeritas eunt, futura non veniunt; quippe quia omne quod
judicii sui diem denuntians ait: Tunc dicam messo- nobis fuit et erit in ej'us prospectu praesto est, et
ribus : Colligite zizania, el alligale ea in fascictdos omne quod prsesens est, scive polest polius quam
ad cotnburendum (Matth. xm). Messores quippe an- praescire. Et tamen dicitur zelans, dicitur iralus,
geU zizania in fasciculos ad comburendum ligant, dicitur pcenitens, dicilur misericors, dicitttr prce-
dnm pares paribus m lormentis similibus socianl, scius. ul ouia castitalem ammce uniuscujusquecusto-
PATUOL. CLXI. 32
 1003 D. IVONIS CARNOTLNSIS EPibCOPi -s.ii,»
dit, hurnano modo zelans vocetur, quamvis mentis A CAP.91. — De eaclemre. In Moralibus (eod.eap.).*
eruciatu non tanjratur, et quia culpas percutit, di- Sictit ergo clectis ignis ardcre novil ad solatium,
citur irasci, quamvis nulla animi perturbalione mo- et lamen arderc ad supplicium nescif, ita e diverso
veatur, et quia ipse immutabilis id quod volueril gehennae flamma rcprobis ct neqtiaquam lucet ad
mutat, poenitere dicilur, quamvis rera mutet, con- consolationis gratiam, eltamen lucet ad pcenam, ut
silium non mutet; et cum miserise nostrae subve- damnatorum oculis supplicium et nulla claritale
nit, misericors vocatur. eandeal, et ad doloris cumulum qualiter crucieniur
CAP.88. — Cttr Deus suos eleclossic permiital mori, oslendat. Quid hic mirum si gchennae ignem credi-
ul in vita illorum non ostendat cujus sanctilatis mus habere supplicium simul obscuritalis el lumi-
'sint. Ex Dial. Greg. (lib. iv, c. 24).
PETRUS.—Quidest hoc, quaeso te, quod pmnipo- nis, quando experimento novimus, quia et taeclarum
flamma lucel obscura?Tuncedax flamma comburit
tcns Deus sic permittit mori, quos tamen postmor-
nunc carnalis deleclalio polluit. Tunc iuiinite
tem, cuj'us sanclitatis fucrint noa patilur celari? quos inferni barathrum
devoiat quos nttne inanis
GREGORIUS.—Cum scriplum sit: Justus quacunque .. palens
mortc praeventus fuerit, justilia ejus non aufe- elalio exaltal; atque qui quolibct ex vitio hic volun--
retur ab eo; electi qui procul dubio ad perpetuam B tatcm callidi pcrsuasoris expleverunt, lunc cum suo
vitam tendunt, quid eis obest si ad modicum dure duce rcprobi ad tormcnia perveniunl (Ibid., c. 50)
moriantur ? Et est forlasse nonnunquam eorum Et quamvis angelorum atque hominum longe sit na-
tura dissimilis,una lamenpoena implicat, quos unus
culpa, licel minima, quaein eadem debeat mortere- in crimiue reatus ligat.
secari. Unde fit ut repvobi potestatem quidem contra
viventes accipiant, sed illis morientibus hoc in cis CAP, 92. — Quod humana anima ita tmmorlalis
tnori possit, et ila tnorlatis ttt tnori non possit.
gravius vindicatur quod conlra bonos potestalem Greg. in Moral. (tib. iv. c. 7).
suaj crudelitalis acceperunt, sicut idem carnifex Quia ergo nostrae mortalitatis hoc tempus non ita
qui eumdem venerabilem diaconum vivenlem ferire ut male sit, sed ita peritntnon sil, quserendum cst
permissus est; gaudcre super mortuum permissus quid sitquod non ila utnon sil, sed ifa perire opla-
non est. Quod sacra quoque lestantur eloquia. Nam
inobc- tur, utmale sit. JJumana eiiim anima seu angclicus
vir Dci contra Samariam missus, quia per ila immortalis esl, ut mori possit, ita mor-
dientiam in itinere comedit, hunc in eodem itinere .spiritus talis ul mori non possit. Nam beale vivere, sive
leo occidit (III Reg. xm). Ssd statimillic scriplum vitium , sive per supplicium perdit, essentialiler
et non comedil pcr
cst: Quia stetit leo juxta asinum, autem vivere, neque per vitium, nequc per supgli-
de cadavere (Ibid.). Ex qua re oslenditur n
quod pec- '*•cium amiltil. A qualitate enim vivendi deficit, sed
catum inobedientise in ipsa morte fuitlaxatum, quia omnimodo subsistendi intcrilum nec moriens seii-
idera leo qui rivenlem praesumpsil occidere, contin- til. Ulergo breviter dixerim , et immortaliter mor-
gerenon praesumpsit occisum. Qui enim occidendi talis est, et morlaliter immortars.
ausum habuit, de occisi cadavere comedendi licen- — Quod corporeus sil ignis gehennm,et non
in vila CAP. 95.
'.iam non accepit, quia is qui culpabilis fuit,
ex morle. Leo inciigeat alia maieria nisi reproborum cruciatu.
punita inobedienlia erat jam justus Gregor. in Moral. (lib. xv, c. 14).
ergo qui prius peccaloris vilam necaverat, cuslodi- Miro valde modo paueis vcrbis expressus est ignis
vit poslmodum cadaver justi.
gehesnse. Ignis namqiie corporeus ut esse valeat
CAP. 89. — Quod miseris mors sine morte fial. Grcg. ignis, corporeis indiget fomentis. Qui cum necesse
in Mor. (lib. ix, c. 48). est ut resenetur, per congesta ligna proeul dubio
Fil ergo miseris mors sine morte, tinis sine de- nec valet nisi succensus, esse, et' nisi
et nutritur,
fcclu, quia el mors vivil, el finis sempcr incipit, refotus, subsistere. At contra gehennaeignis cum sit
deficere defectus nescit. Quia igitur et mors peri-
dolor sed nullatenus corporeus, ct in se missos reprobos corporahter
mit, el non exslinguit; cruciat,
flamma sed exurat, nec studio humano succenditur, nec lignis
pavorem fugat; comburit, iiequaquam ]
nulritur, sed creatus semel durat inexslinguibilis, et
tenebras decutil, quanlum ad notiliam prsescntis succensionenon
vitce colligitur, supplicia ordinem non habent, quae indiget,et ardorenon carel Beneer-
go de hoc iniquo dicilur: Devorabil eumignis quinon
non suam per omnia qualilalem tenent.
succendilur (Job xx ). Qtiia omnipotentis justitia
CAP.90.—Quodin inferno peccatoribus ad consolalio- fulurorum prsescia ab ipsa mundi origiue gehennse
nem ignis non luccat, sed ul tnagh lorqueat. Greg.
in Moral. (ibid., c. 49). igneni creavit, qui in pcena reproborum esse semcl
sed ardorem suum etiam sine lignis nun-
Quamvis illic ignis et ad consolationem non inciperet,
iticet, et tamen ut .magis torqueat, ad aliquid lucet. quam finiret. Sciendum vero est quod omres reproj
Nam sequaces quosque suos secum in lormento bi, quia et in anima el carne simul peccaverunl,
illic in anima ct carne pariter cruciantur.
reprobi flamma illuslrante usuri sunt, quorum
amore deliquerunt, quatenus qui corum vitam ea- CAP.94. — Cur anhnain corpore manens et egrediens
rnalem conlra prsecepta Conditoris amaverunt, ip- videri non possit. Ex Dialog. Gregor. (Ub. IV,c.~5).
sorumquoqueeosintcrilus in augniciito suaedam- GREGORIUS. —Quid niirum, Petre, si egredientem
tiatioais affiigat. animam non vidisii, quani et manentem in corpore
 leOS DECRETI PARS XVU. — DE FIDE, SPE ET CHAIUT. 1006
jiou vidcslNunquidnam modocum mecum loqueris, A^est j quia in hoc quoque mundo visibiii, nihil nisi
quiain rae videre non vales animam meam, idcirco per creaturam invisibilem disponi potest. Nam siciit
meesseexanimemcredis?Natura quippe animse invi- omnipotens Deus aspirando vel implendo ca quai
sibilis est, atque itaexcorpore invisibiliter egreditur, ratione subsislunt, et vivifical et movet iuvisibilia,
sicul in corpore invisibiliter manet. PETRCS.—Sed ila ipsa quoque invisibilia implendo movent, atque
vitam animaein corpore manentis pensarepossum ex sensificant [sensim vivilicant] carnalia corpora qttse
ipsis motibus corporis, quia nisi corpori animaades- videnlur. PETRUS.— Istis fateor allegalionibus li-
set, ejusdem menibra corporis moveri non possent. benter viclus, prope nulla jam esse liaec visibilia
Viiam vero animse post carnem in quibus motibus, existimare compellor; qui prius in me infirmantium
quibusve operibus videam, dicas ut ex rebus visis personas suscipiens de invisibilibus dubitabam. Ila-
esse colligam, quod videre non possitm.^ que placent cuncla quae dicis; sed tamen sicttt vi-
tam animse in corpore manenlis ex niotu corporis
CAP, 95. — Quod nullus dttbitare debeat esse ea
invhibilia quw Deo invisibili subministrani. Ex agnosco, ita vitam animse post corpus aperlis
' Dial. Greaor. (Ibid., c. 6.) quibusdam rebus attestanlibus agnoscere cupio. >>
GREGORIUS. — Sicul vis animae vivificat et mo- CAP. 97. —
Quocl incorporeus spirittts in inferno a
vel corpus, sic vis divina implet quae creavil B [ corporeo igne affliqatur. Ex Diuiog. Grecjor. (iib.
omnia, et alia inspirando vivificat, aliis vero iv, c, 29).
tvibuit utvivant, aliis hoc solummodo prsestat ut GREGORHJS. — Si viventis hominis incorporeus
sint. Quia vero esse non dubitas creantem et regen- spiritus teiietur in corpore, cur non post mortem
teni, implentemetcircumpiectentem, transcendentem cum incorporeus spiritus sil, etiam corporeo igne
ct subsislenlcm, incircumscriptum atque invisibilem teneaiur? PETRUS.—In vivente quolibet idcirco in-
Deum, ita dubilare non debcs hunc invisibilia obse- corporeus spiritus tenetur in corpore, quia vivificat
quia habere. Debent quippe ea quse ministrant ad corpus.
ejus similitudinem tendere cui ministrant, ul quae CAr. 98. — Quod incorporcns spiritns vivificare pos-
invisibili serviunt, esse invisibilia non dubitenlur. • sit, etibi lenere, ubi acorporeo cruciatur igni. Ex
Dial. Gregor. (Proxime post.)
Hcec autem quce esse credimus, nisi sanctos angelos '
GREGORIUS. •—Si incorporeus spiritus, Petre,
ct spivitus juslorum? Sicut ergo motum considerans
ni hoe teneri potest quod vivificat, quare non
corporis, vitam animoe in corpore manentis perpen-
dis animo, ita vitam animse exeuntis a corpore per- pceiialiler et ibi teneatur ubi moriificalu? ? Tener
iaulem per ignem spiritum hominis dicimus, ul
pendere debes asummo, quia potest invisibiliter vi- sit vivendo alque sen tiendo.
in invisibilis Conditoris (
Q in,lormenlo ignis
vere, quamoporlet obsequio
manere. PETRUS.—Rectetotumdicitur, sed mens re- Ignem namque eo ipso patitur, quod videt, et quia
cremari se aspicit, crematur. Sicque fit ut Kres
fugitcredere,quod corporeis oculis nonvalel videre.
corporea incorpoream cxurat, dum ex igne visi-
CAP.'96. — Quod nulla visibilia videri vel cognosci bili ardor ac dolor invisibUis
jiossint, nisi pcr invhibilia. Ea> Dial. Gregor. trahitur, ut per
(ibid.). ignem corporeum mens incorporea etiam iucorporea
GREGORICS. — Cum Paulus dical: Est enim fides fiamma crucielur. Quamvis colligere ex diclis evau-
reritm non gellcis possumus quia incendium anima non solum
sperandarum siibstantia, argumentum ap- videndo, sed eliam experiendo palialur. Yerilatis
parentium (Hebr. xi), hoc veraciter dicitur credi etenim voce dives morluus in inferno dicitur
sepul-
quod non valet videri. Nam credi jam non potest tus
videri Ut tamen te breviter (Luc. xvi). Cujus anima quia in igne teneatur
quod potest. reduc§m insinuatvox divitis quiAbraham
ad te, nulla visibUia nisi per invisibilia videntur. deprecatur, diceiis:
Mitie Lazarum utintingal exlremum digiti sui iu-
Ecce enim cuncta corporea oculus tui corporis aspi-
ut refrigeret litic/uam meam, quia crucior i»
cit, nec tamen ipse corporeus oculus aliquid videret aquam, hac flamma (Jbid.). Dum ergo divitem peccatovem
corporeum, nisi hunc res incorporea ad videndum damnatum Yeritas in ignibus perhibet, quis jam
acueret. Nam toUe irientem quae non videtur, et in- D
cassum patet oculus qui videbat. Subtrahe animam «apiens — reproborum animas teneri ignibus neget ?
PETR«S. Ecce ratione et testimonio-ad crudelita-
corpori, remancnt procul dubio ocuU in corpore lem flectitur sed dimissus iterum ad rigo-
aperii. Si igilur per se yidebant, cur discedente rem redit. animus, cnim res
anima nihll vident? Hine^rgo intellige, quia quo- Quomodo incorporea a re cor-
porea teneri atque affligi possit ignoro.
que ipsa visibilia non nisi per invisibilia videntur.
Ponamus quoque ante oculos mentis domum sedifi- CAP. 99. — De apostalis spiritibus, quod incorpore
sinl credendi. Ibidem.
cari, iramensas moles Ievari, pendere magnas in — Dic, quseso te, apostatas spiritus
GREGORIUS.
«laebinis columnas, quis, quseso te, hoc opus ope-
a coelesli gloria dej'ectos, corporeos an incorpo-
ratur? Coipus visibile quod iUas moles manibus
reos esse suspicaris? PETRUS.—Quis sane sapiens
trahit, an invisibilis anima quae vivifieat corpus.
Tolle euim quod non videturin corpore, et mox im- esse spiritus corporeos dixerit?
CAP. 100.,— Quod gehennmignis corporeus esse cre-
mobilia remaneut cuncta, quae moveri videbantur dendus sit. Ibidem.
visihilia corpora metallorum. Qua in re pensandum GREGORIUS. — Gehennse igncm csse corporoum.
 «flrn D. IVONIS CARNOTENSISEPISCOPI lOflS
an incorporeum falcris? PETRUS.—Igncm gehennse A slenlibus, seu lamcn inajslimabiii virtutc cresccu-
corporeum esse non ambigo, in quo corpora certtim tibus, quodam coiileniplalionis acumine seterna Del
cst cruciari. claiiias videri, elc.
CAP. 101. — De hocquod scribilttr, Dcum nemo vidil CAP. 102.—De duptici pmna damnatortun. Ex di-
unquam, et qualiler illttd inlclligendum sil. Greg. ctis Isidori (lib. i De summo bono, c. 28).
c.
• in Moral. (lib. xvm, 5). Duplex damnalovum picna est in gehenna, quo-
Detttn nemovidil unquam, inquit Joannes (I Joan. rum et mcntem riril tristilin, et corpus flammajuxla
iv). Rursumque cum tcslamenli veteris Patres in- vicissiludinem fj'usla vicissiluclinc], ut qui mente
lueor, mullos horum , leste ipsa sacrse Icclionis tractaverunt quod p.jrficereiit corpore, simul ct
historia, Deum vidisse cognosco. Vidit quippe Jacob animopunianturel corpore. Iguemgehennaeadaliquid
Dominum, et ait: Vidi Dominum facie acl faciem, lumcn haberc, ct ad aliquid non habere, hocesl, liabcre
et salva facta est anima mea (Gen. xxxn). Vidit lumenad damnalionem,utvideantimpii undedoleanf,
Moyses Dominum, de quo scriplum csl: Loquebatur et non haberead consolationem, nevideant unde gau-
Dominnsjid Moysenfacie ad facicm,sicut loqui solet deant. Apta fit comparatio de camino irium puero-
- homo ad amicum stutm (Exod. xxxm). Vidit Domi- rum, ad exemrjium ignis gehennse. Nam sicut ilie
num Job qui dixil : Awlilu auris audivi te, nunc " ignis non arsil ad trium puerorum supplicium. ct
aittcm ocultts tneus videl le (Job XLII).Vidil Isaias arsit ad comburenda ligamina vinculorum (Dan. m),
Dominum qui ail: Anno quo mortuus est rex Ozias, ita ignis gehennce el lucebit niiseris ad augmeiitura
viili Dominum sedenlcm sttper solium excelsum et pojiiarum, ut videant unde doleant, et non lucebit
clcvatttm (isa. vi). Yidit Michaeas Dominum qtti ad consolal<oncm, ne videanl undc gaudcant. Inter
dicil: Vidi Dominum sedenlem super solium suum, hujus vitce ct fttturce infclieilatis miseriam multa
et omnemexercitum cwli assistentemei a dextris el a discrctio esl. Illic enim et miseria esl propler cru-
sinhlrh (III Rcg. xxn). Quid ergo est quod lot ciaiionem dolorum , et lenebrse propter lucis aver-
veleris testamenti Paires Deum se vidisse icslati sionem. Quorura uiiuni in liac vita, id esl miseiia,
EIIIH, et tamcn de hac sapicnlia quae Deus csl, di- csl, aliud non esl. In inferno autem uiiumque
cltur : Abscondita est ab oculis omnium vkentium est.
(Job xxviii). Et Joannes ait: Deum ncmo vidil un- CAP. 105. — De pmnisiinpiorum. Ex diclis ejusdcm
'
quam (I Joan. lv), nisi hoc quod palcnler datur (ibid., c. 29).
intelligi, quia quandiu hic mortalitcr vivitur. videri Sicul fasciculi signorum ad combuslioiiem tle
per quasdam imagines Dcus potcst, sed per ipsam ^ similibus colligaiHur, ita in die judicii simil.s eulpse
naturce suse spcciem non potest, ut anima gratia rci suis similibus jungcnlur, ul ex cequopccna con-
spivitus afflala per (iguias qnasdam Deum vidcat, strjig.il qnasi in fasciculum, quos nctio siiuiles fecit
scd ad ipsam vim ejus essenlicenon pertingat? Hinc in malum. Sicut unusquisque sancliis in futuro ju-
csl quod Jacob qui Deum se vidisse lestatur, hunc dicio pro quaniitaie virluium glorilicabilur, ita ct
non nisi in angelo vidit (Gen. xxxn). Ilinc esl quod unusquisquc impius pro quainitalc facinorum con-
Moysesqui cum Deo facie ctcl/flciemloquitur, sicut rtcmnabitur. Nec decril in supplicio futtiro damna-
loqui solet homp ad amicum suum (Exod. xxxin), tionis ordo, sed juxta quiliiatcm crimimim discreiio
inter ipsa vcrba succ locutionis dicit: Si inveni gra- erit pocnarum, propheta mnatile. De charovuiii
'.iam in conspectu luo, ostendemihi lemetipsumma- suovum quoque suppliciis addiltu ciiam pcCiiadc-
nifeste, ttl videam le (Ibid.). Certe enim si Deus functis, sictit apud infevos diviti sermo prcodieal
i.on erat cum quo loquebatur, oslende mihi Dcum erangelicus (Lttc. xvi), sicut pro augendo Judcesup-
diceret, et non ostende temelipsum. Si atitem Dcus plicio dicil etiam psalmus : Commotionc movcaiilur
crat cum quo loquebatur facie acl faciem, cur pe- filii cjus, cl tnendiceni (Psal. cvm). Impii ex hoc
lebat videre quem videbat? Sed ex hac ojus dtirius in judicio puniendi stint mentis dolore, ex
j etilione colligitur quia cuni siticbal per incircon - D| quo visuri sunt justos glorice bealitudinem me-
scriplam naturce suce claritatem cernere qucm ruisse. Cunctis videntibus esl prsecipitandus di.ibo-
jam cceperat per quasdam imagines videre, ut lus, quando sub aspeclu omnium bononim angelo-
sic superna essentia menlis ejus oculis adesset, rum cl hominum, cum eis qui dc partc ejus erunl,
quatenus ei ad aeternilalis visionem nulla imago in ignem seternum mitlendus est. Dum sublalus
creala temporaliter interesset. Et viderunt ergo pa- fuciit diabolus ul damnelur, niulti elccti, qui in
ives testamenti veleris Dominuni, et tameii juxta corporesunt inveniwidi, Domino ad judicium -\e-
Joannis vocem : Deum nemo vidil unquam (I Joan. nicnte, metu conculiendi sunl, videnles lali sen-
IV).Et juxta beati Job senlentiam : Sapientia, quae tenlia impium esse punitum, quo terrore purgandi
Deus esl, abscondita esl ab oculis omnium vivcnlium sunt, quia si quid eis ex corpore adhuc peccali re-
(Job XXVIH)quia in hac mortali carne consislenti- manserit, metu ipso quo diabolum damnari con-
bus, et videri potuit per quasdam ci-rcumscriptas spiciunt, purgabunlur. Hinc est quod ail Job :
imagines, el videri non potuil per incirconscriptum Cum sublatus fueril timebunl angeli, ei territi pur-
umen seternitatis (Job xxxvm). Sin vero a qui- gabunlur (Job xu). Mulios perire posse ex eis in
Imsdam polest in hae adhuc mortali carna cansi- dic judicii, qui nunc elecli esse vklenlur ct saucti,
tm DECRETI PARS XVII. — DE FIDE, SFE ET CIIARIV. 1010
dicenle Prophcla : Vocabk Domims judicittm ad .h CAP. 105. — Quod ante dum judicii eiiam elccti
ignem, et devorabit abyssum multam , et comcdet periclilabuntur in advcntu Aniichthli. Greg. in
Mor. (lib. xiv. c. 12).
partem domus (Atnos vn). Pars quippe domus devo-
In diebus ejus stupebunt noiissimi, el prttnos inva-
rabitur. quia illos eliam infcnius absorbebii, qui
nunc se csse in praeceptis coelestibus gloriantur. De dei horror (Job xvm). Tanla enimtunc contra justos
quibus et Dominus ait : Mutii dicent mihi in illa [nos] iniquitate effrenabitur ut etiam eleclorum cor-
die : Domine, Domine, nonne in nomine tuo propheta- da iion parvo pavore feriantur. Unde scripium est:
vimus, in nomine tuo dmmonia ejecimus, virttties Ita ut in errorem inducantur, si fieri poiest, etiam
multas fecimus? Tunc confitebor itlh, quia nttnqtiam electi (Mallh. xxiv). Quod videlicet dicitur, nonquia
novi vos. Dhcedile a me, qui operamini iniquitatem ; electi casuri sunt, sed magnis terroribus trepidaturi.
nescio qui eslis (Matth. vn). ~Tunc vero contra eum certamen justiticc ct novis-
CAP.104.— De Anlichrhlo. Ex diclh ejusdem (ibid.. simi electi habere narraiHur ct primi, quia videlicct
c. 25)- et hi qui in flue mundi clccti reperiuntuv, in morle
Oinnis qui secundum Chrislianae professiouis carnis prosternendi sunt; et illi etiam qui a priori-
normam, aut non vivit aut aliter docet, Antichri- bus niundi partibus proccsserunt, Ilenoch scilicet
sius est. Plerique aulem Antichristi tempova uon n et Elias ad medium revocabuntur, et crudelitalis
visuri sunl, et tamen m membris Antichristi inve- ej"us sssvitiam in sua adhuc mortali carne passuri
niendi sunt. Antequam veniat Antichristus, multa su.it (Matac. iv; Matth.s.1 e/xvn; Marc. IX). llujtis
m>juibra ejus prcecesserunt, et pravse actioiiis me- vires in iantam potestatem laxatas novissimi obslu-
rito caput pvoprium prsevenerunt, secundum Apo- peseunt, el primi metuunl, quia, licel juxta hoc
stoli sentenliam , qui jam iniquitatis mysterium quod spiritu superbise sublevalur, oninero tempovH-
operari iilum affirmat, etiam antequam reveletur lem ej'us potestatem despiciunt, j'uxta hoe tamer»
(II Thess. n). Mugniludo signorum faciet sub Anii- quod ipsi adhuc in carne mortali sunt, in qua-crs-
christo, ut elecli, si fieri potest, in errorem mittantur ciari tempovaliter possunt, ipsa qucc fortiler tole-
(Malth. xxiv). Sed si elecli, quomodo sunt in er- rant, supplicia perhorrescunt, ila ut in eis uno eo-
rorem mittendi? Ergo ibunt in errorem titubationis
demque lemporc et conslantia ex vivtute sit, et pa-
ad modicum, propter multitudiiicm prodigiorum; vor ex carne, quia etsi electi suut, ut tormentis
non tamen dejiciendi sunt a stabilitate sua lerro- vincinequc-ani, per hoc tamen quod homines sunt,
rum impulsu atque signorum. Uude ct ideo poni- et ipsa ineluunt tormenta, quce viucunt.
tur, si fieri potest, quia electi perire non posstmt, CAP.108.-—Item xle Anlichrhlc. Greg. in Morcd.
sed cito resipiseentes cordis errorem religione coer- (iib. xv, c. 28).
cebunt, scientes prcediclum esse a Domino ut, dum Vidit enim quod in fir.e mundi Salan hominem
hoc fecermt adversarii, non conlurbeniur sancti. ingrcdiens, quem sacra Sciipima Anliehrisium ap-
Tam mira facturus est prodigia et sigua dum ve- pellat, lanla elalione extollilur, lanta viriute pvinci-
nevit Anticlirisius, ut etiain electis quoddam cordis jialur, tantis signis el prodigiis in sanctilatis osteii-
gignatur scrupulum, quod tamen eilo exsuperet in sione tlevatur ut argui ab homine ejus facla nou
illis ratio, per quani scient in dcceptionem reprobo- valeant, quia cum potestate tervoris adjungit cliain
rum, et eleclorum probationem eadem fieri signa. signa oslensse sanctitatis. Et ait: Quh argtiel coram
In quo lemporeper palientiam gloriosi eruni sancti, eo viam ejus ? (Job xxi.) Quis videlicet homiiium ii-
non per miracula sicutsaivlimarlyres ftieruntprio- . lum hierepare audeat,ciijusvisumferreperlimcscil?
res. Uli enim et persecutores suslinebunt, et fa- Sed tamen ej'us viam non solum Elias et Henoch,
cientes prodigia. Proinie et durius bellum sustine- qui in ejus oxprobralionem ai medium deducuntur,
bunt, quia non solum contra persequentes, sed eliam sed etiam onines elecli arguunt dum contemnunt,
conlra miraculis corruscanles dimicaturi sunt, Gi'3- dum virtule meutis ejus malitise resistunt.
vius sub Antichrisli lcmporibus contra Ecclesiam CAP.107. — Item de Antichrhto, Grecjor. in Moral.
desceviet Sy-nagoga, quam in ipso adveutu Salvalo- „ (lib. xv, c, 50).
ris Christianos est perseeuta. Dum in mavtyres dia- Hoc in loco liomo humana sapientia dicilur, sed
belus j'am exercuerit magnam crudelifatem etiam cum plus smt omnes quam innumerabiles, quceren-
ligatus (Apoc. xx), cvudeliov tamen erit sub Anti- dum nobis est eur ante se innumerabiles, el post
chvisli tempovibus , quaudo etiam evit solvendus se omnes trahere dicatur (Job xxi), nisi quod anli-
(Ibid.). Nam si tanta ligatus facere potuit, quanta quus bostis rcprobum tunc hominem ingressus,
solutus faciet? Quanto piopinquius iinem mundi cunctos quos carnales imenerit sub suae j'ugum
diabolus videt, lanto crudelius persecutioncs exer- ditionis rapil, qui et nunc priusquam apparcat, in-
cei, ut quia se continuo damnandum conspicit, so- numerabiles quidem,. non tamen omnes cainales
cios sibi multipUcet cum quibus gehennse ignibus traliit, quia quolidic a carnali opere ad vitam tciulii
addicatur. Quanlo breve tempus videl diabolus sibi "revocantur, adque stalum justitise,.alii pcr brevem,
icstare ut damnetur (Apoc. xn), tanto in magna alii per longani' pcenitentiam; redeunt, ct, nuist.
pcrseeulionis ira movetur, divina juslitia permit- innumerabiles rapit ccim fakitatis suse stupenda
tciHe, ut glorificenlur jusii, sordidentur iniqui, ct hominibus signa non exhibct; cum voro coram-
u4 di-iiolo durior crcscat damiaatioais scntcnfia. cariialium oculis miianda cis proJigia Jeccrit,
1011 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1012
post se tunc non innumerabiles, sed omnes A bentes, redarguuntur ut pereant. Qui •sero nec fidei
Irahit, quia quibonis prcesenlibus delectantur, po- sacramenta tenuerunt, incrcpationem Judicis in ex-
tcstati illius se absque retractione subjiciunt. Sed trema examinalione non audiunt, quia prsejudicati
sicut prsefati sumus, quia plus est omnem hominem inftdelitatis suse lenehris, ej'us quem despexerant
quam innumerabiles trahere, cur prius dicitur quod inveclione redargui non mercnlur. Illi saltem verba
omnem trahit, et post in augmento innumerabiles Judicis audiunt, quia ej'us saltem fidei verba tenue-
subjieiunlur? Ratio namque expetit ut prius quod runt; isli in damnationesua selerniJudicisnecverba
minus est, et post in augmento quod majlts est di- percipiunf, quia ej'us reverentiam nec verbo tenus
ceretur. Sed sciendum quia In hoc loco plus fuit in- servare voluerunt. Uli legaliter percunt, quia sub
nnmerabiles dixisse quam omnes.Post se enim omnem lege positi peccaverunt; islis in perditione sua de
hominem trahit, quia in tribus aniils et dimidio lege nihil dicitur, quia nihil legis habere conati sunt.
omnes quos in sludiis vitce carnalis invenerit, jtigo CAP.111. — Quod omnes homines resurgere debeant.
suse dominalionis [damnationis] astringlt. Ante se August. (De eccles. dogm., c. 7).
vero innumerabiles traxit, quia per quinque millia, Omnium hominura erit resurrectio. Si omniura
et adhuc ampUus annoruiu curricula, quamvis car- erit, ergo omnes moriuntur, ut mors in Adam daia
nales omnes trahere minime potuit; multo tamen 3 [ab Adam ducfa] omnibus ej'us filiis dominetur, et
plures sunt in tam longo tempore hi, quos ante se maneat illud privilegium in Domino, quod de co
iniiumerabiles rapit, quam omnes quos In tam brevi specialiter dicilur : Non dabis sanctum tuum vidcre
iempore raplendos invenerit. Bone ergo dicitur : corruptionem (Psal. xv; Acl. n). Hanc rationcm
Post se omnem hominem traliit, et anie se innumera- maxima Patrum turba tradente suscepimus. Vcrum
biles, quia el lunc minus lollit, cum omnes tulcrit, quia sunt et alii ceque catholici et eruditi viri, qui
et nunc amplius diripit, cum corda omnlum invadit. credunt anlma in corpore manente immulandos ai
C.VP.108.— Quod in novissimis Israclitm omnes pcr incorruptionem et immortalilatem eos qui in ad-
prwdicationcm Eliw converli debeant. Greg. in ventu Dnmini vivi inveniendi sunt, et boc eis repu-
Mer. (Hb. xxxv, c. 15). tari pro resurrcciione ex mortuis, quod morlalita-
Sed extremo Israelitse omnes ad fideiri cognita tem immutaiione deponant, non morte, quolibct
Elicc prscdicatione coiicurruni, alque ad ejus prole- quis acquiescat modo, non est haerelicus nisi ex
ctionem quem fugerant redeunl, ct tunc iilud exi- contentione bsereticus fiat. Suflicit enim in Ecclesiae
mium multiplici aggregatione populorum convivium
legecarnisresurrectionem crederefuturamde morle.
celebratuv.
CVP.109. — De hoe, cur in hae vila swpius bonis G CAP.dicuntur 112.-—Qttomodointelligatnr quod vivi et morlui
mule sit. Gregor. in Moral. (lib. v, c. 1). judicandi. IdemAug. (ibicl., c. 8).
Cuni vamVocculla divina sint judicia, cur in hac Qttod autem dicimus in Symbolo In adventn Do-
vita nonnunquam bonis male sit, malis bene, lune mini vivos et mortuos j"udicandos, non j"ustos tantum
oeculiiora sunt, cum et bonis hic bene est, et malis ac peccatores significari, sicul Diodorus putat, sed
male. Nam eum bonis*"niale est, malis bene, hoc et vivos eos qui in carne inveniendi sunt, credimus.
forlasse deprehenditur, quia et boni si qtta deli- Qui ob hoc morituri creduntur vel immutandi, sicut
alii volunt, ut suscitati continuo vel reformati a
querunt,hic rccipiunt, ut ab seterna plenius damna- ante morluis judicentur,
tione lUierentur, et mali bona quos pro hac vita fa- morluis judicentur [cunf
sic hodie Aug.].
eiunt hic inveuiunt, ut ad sola in posteruni tor-
CAP.115. — Quod angeli apostatw, et impii liomines
menla pertrahantur. Unde et ardenti in inferno di-
post tormenta quasi suppliciis expurgali, justorum
viti dicilur : Memenlo, fili,quia recephlibona in vila societate non donentur. Iiem Attg. (ibidi, c. 9).
tua, elLazarussimiliier maLa(Lttc.xvi). At cum bonis Post resurrectionem el judicium non credamus
Iiie bene est, et malis male,incertum valde fitutrum restitutionem futuvam, quam Origenes delirat, ut
honi ideo bona accipiant, ut provocati ad aliquid dsemones vel impii homines post tormenia, quasi
mclius crescant, an juslo latenlique j'udicio hic D suppliciis expuvgali, vel illi in angelicam qua creali
suorum operum remunerationem percipiant, ut a sunt redeant dignitatem, vel isti justorum societate
prsemiis vitse sequentis inauescant; el utrum malos donentur, eo quod hoc divinse coiwenial pietati, ne
idcirco adversa feriant, ut ab seternis suppliciis cor- quid ex rationalibus pereat creaturis, sed quolibet
rigendo defendant, an hic eorum pcena incipiat, ut modo salvetur. Scd nos credamus ipsi Judici
quandoque eomplenda ecs ad ultima gehennse tor- omnium, et relributori justo qui dixit: Impii ibunt
menta perducat. in supplicium mternum, jttsti autem in vitam mler-
CAP. 110. — Quod eiictm e-rnnesresurgire debeanl nctm (Matlh. xxv), ul percipiant fructum operum
ad lormenla, non ad jitdicium. Gregor. in Moral. suorum. Et iteruni : Ite in igncm wlernum,
qui pa-
(tib. xxvi, c. 24). raltts est diabolo et angelis ejus (Ibid.).
Resurgunt etiam omnes infidcles, sed ad tormenta
CAP. 114. — Qttod resurreciio ftcri dcbeat in mtate
ad judicium. Non enim eorum tunc causa discuti- perfectw juventulh qum prefeclu nofi indigeat. Ex
ttir, quia ad conspeclum districti judicis jam cum diclis Isidori (lib. i Desttmino bono, c. 2y).
damnatione suse infidclitatisaccedunt. Professioncm Inchoatio pacis sanctorum csfc in hac vita, non
vero fidei rclinentes, scd professionis qpcia non ha- perfcctio. Tunc autcm erit plcnitudo pacis,dumad
 1015 DECRETI PARS XVH. — DE FIDE, SPE ET CUARlf. 1011
Dei contemplationem absorpla carnis infirmitate A candi, sed tantum damnandi. Primus igitur eorum
couvaluerint. Resurrectio mortuorum, ut Apostolus ordo qui judicantur et pereunt, opponilur UUordini
ait, in virum perfectum, in mensuram mtatis plenitu- bonorum, de quo sunt qui judicaniur et regnant,
dhns Chrisli futura esl (Ephes. IV), in aetate scilicet Seeundus eorum ordo qui non judicanturet pereunt,
juventutis quce profectu non indiget, et absque in- opponitur illi ordini perfectorum, in quo sunt hi,
clinationedefectus in perfectione ex utraque parle qui non judicantur et regnant. Tertius ordo eorum
et plena est et robusla. Quamvis nunc filiorum Dei qui j'udicantur et regnant, illi ordini contrarius est,
noniine homines fideles vocentur, tamen ex eo quod de quo sunt quijudicantur etpereunt. Quartus ordo
hane servitutem corruptionis patiuntur adhuc jugo eorum qui non judicantur et regnant, opponitur illi
servilutis addicti, sunt aecepturi plenam filiorum contrario ordini, in quo illi sunt qui non judicantur
Dei liberlatem, dum corruptibile hoc induerit incor- et pereunt. Gemina punilur sententia impius, dum
ruptionem (I Cor, xv). Nunc Deus per speculum aut hic pro suis merilis csecitate percutitur ne veri-
agnoscilur (I Cor. xi), in futuro autem quisque ele- tatem videat, aut dum infine damiiabilur ul debitas
ctus facie ad faciem praesentabitur (Ibid.), ut ipsam pcenas exsolvat.
speciem contempletur, quam nunc per speeulum CAP. 117. — QWod liber vilm sit ipsa visio adve-
videre conalur. In hac vita electorum numero ad B nientis Judich, quia quidquid quis feceril, ipso viso
slatim inlelliget. Gregor. in Moral. tib. xxiv, c. 9
dexteram pertinentium, et reproborum qni ad si-
(Augtist. I. xx De Civ. Dei, c. 14).
nistram ituri sunt, Ecclesiam Dei compleri dicitur, Libri aperli sunt, el alius liber apertus esl, qui esl
in fine autem sceculi zizania a frumenlo disjungi vilm, etjudicati sunl moritti ex hh qttm scripta erant
(Matlh. XIII). in libris (Apoc. xx). Liber namque vitce est ipsa vi-
CAP. ii$.—Quod dhlricttts-judex ad judicium ve- - sio advenientis Judicis, in quo quasi seriplum cst
niens, peccalorem videat ul ferictt, non ul salvet. omne mandatum, quia quisquis eum viderit', mox
Greg. in Morai. (lib. vm, c. 15). testc conscientia quidquid non fecit intelligit. Libri
Districtus Judex ad judiciumveniens, et ad sal- aperti referuntur, quia j'ustorum luncvita conspi-
vandum non videt, et ad feriendum videt, quia cilur, in quibus mandala ccelestia opere impressa
<juem in prcesenli vita dispensationis suse misera- cernuntur. Et judicali sunt moriui ex his quw
tione non respicit,respiciendo postmodumperj'usli- scripta erant inlibth, quia in ostensa vita justorum,
tlam exstinguit. Nunc enim peccaior quisque Dcum quasi in expansione librorum legunt bonum quod
noii ntetuit et vivit, blasphemat et proficit, quia ipsi agere noluerunt, atque ex eorum qui fecerunt
scilicet misericors Creatov quem exspeclando vult
C comparatione damnantur. Ne ergo unusquisque
covrigere, aspiciendo non vultpunire, sicut sciipium tunc vidcns eos, quod non fecit defleat, nunc in eis
est : Dissimulans peccata hominum propter pmniten- quod imitetur. attendat; quod quideni facere electi
liam (Sap. xi). Sed tunc peccator cum respicitur non cessant,
noii subsistit, quia cum districtus Judex merita sub- CAP. 118. — De gtoria sanctorttm posl mortem. Ex
tiliter inquirit, reus ad tormenta non sufficit. Quam • diclis Isiclori (lib. i De suinmo bono, cap. 55).
vis hoc etiam justorum voci congruit, quorum mens Non faciet in futurum cor miseruro jiistorum ox
semper sollicita venturo examini inteiidil. Omne compassione damttatorum condolcndi affectio; ubi
enim quod agunt mctuunt, dum caute jonsiderant taiilum erit sanctorum de Dei conteinplalione gau-
ante quantum Judicem stabunt. Intuenlur poten- . dium ut-tristilice nullum tribuat introitum. Sicut
tiam illius magnitudinis, etpensant quanto reatu comparatus color candidusnigro colori fitpulchr!orr
constricti sunt proprise infirmitatis.Enumerantmala ila sanctorum requies comparala damnatioiii malo-
proprii operis, et conlra -hccc exaggerant bona gra- • runi gloriosior erit; sicjustiliaiirjuslitiae, sicvivtus
lice Conditoris. Considerant pra-sa quam districte vilio. Crescit ergo sanctorum gloria, dum debila
j'udicet, bona opera quam subtiliter jienset, et per- damnantur impii poena. Post resurreelionem,saaclis<
iluros se absque ambiguilate prsesciunt, si remota" D in carne promissa est coelorum ascensio,.dicente
pietate judicentur. Quia hoc ipsum quoque quod ad Patrem Christo.: Volo utubi. ego sum,,et ipsi
j"uslevidemurvivere culpa est, sivitamnostram cum sinl mecum (Joan. xvn)-Si enim menibra.capitis su-
indicatjlianc apud se divina misericordia uon excusat. mus, et unus in se et iu nobis est.Christus,_ utiqjia
CAP. 116. —Quod in die judicii duo, ordines in qua- ubi ipse ascendit, et nos ascensuri sunius.
tuor dividentur. Ex diclh Isidori (lib. i, c. 27, De GAP.119. — Qtwd
sttmmo bono). finilo judicio incipiet esse cwlum
novum,. et terra nova. E'x diclis ejusdem (Aucj.I.
Duce sunt differentise vel ordihes hominum-in ju- \s.De Civ. Dei, c-14).„ ,
dicio, hoc est electorum-et reproborum. Qui tamen Ut ait;beat-us Augustinus,- peracto finitoque- ju-
dividuntur in quatuor. Perfectorum ordo unus est, dicio tuno, esse desinet- hoc coelum et liaee terra;
qui cum Deo judicat, et alius qui.judicatur. Utrique quando incipiet- esse ccelum novum et terra nova»
tamen cum Clnisto regnabunl. Similiter ordo re- (Apoc xxi). Mulatione namqiie rerum, non omiii-
probornm partitur in duo, dumliiqui intra Eccle- modo inteiitu transibit hic mundus. Unde et Apo—
siam sunt mali judicandi sunt et damnandi. Qui vero stolus dicit : Prwlerii cnhn figura liujus mundii
extfa Ecclesiam i:ivenicndi sunt, nou suut judi- (I.Cor. vir), figuta evgo prseterit, non uatura.
 1015 D, IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1318
CA-P..120. — Contra eos i/ui dicutil si, post faclum A J! consolationem, non sano medelam, erranli viam ,
. judicium, erit confiagratio mundi, ubi tunc essepo- deliberanti
teruntsancti, quinon conlinganiurfiamma incendii. [deliranti] consilium, et quod cuique ne-
Exdictis ejusdem(Aug. I. xx DeCiv. Dei, c. 18). cessarium est indigenli, verum etiani qui dat veniam
Hanc qucestionem beattis Augustinus dissolvit. peccanti, eleemosynam dat. Et qui emendat verbere
Quserat, ait, forsitan aliquis, si post factum j'udicium in quem potestas datur, vel coercet aliqua disciplina,
mundus iste ardebit, antequam pro illo coelum no- et laroen peccatum ejus quo ab illo lsesus aut of-
virm et terrcr nova reponantur (Apoc. xxi), eo ipso fensus est, dimittit ex corde, vel orat ut ei dimitta-
tempore conflagrationis ejus, ubi erunt sancti, cum tur,non solum In eo quod dimittit atque orat, verum
eos habentes corpora in aliquo corporali loco esse etiam in eo quod corripit, et aliqua emendatoria
necesse sit? Possumus respondere futuros esse in pcena plectit, eleemosynam dat, quia misericordiam
superioribus partibus, quo ita non ascendet flamma praestat. Multa enim bona prsestantur iuvltis, quando
illius incendii, quemadmodum nec unda diluvii. eorum consulitur utilitati non voluntali, quia ipsi
Talia quippe illis erunt corpora ut illic sint ubi esse sibi inveniuntur esse inimici, amici vero eorum
voluerint, sed nec ignem conflagrationis illius perti- potius illi quos inimicos pulant, et reddunt errando
mescent immortales atque incorruptibiles faeti, , raala pro bonis, citm reddere mala Christianus non
"
sicut virorum trium eorruptibilia corpora atque debeat, nec pro malis (Rom. xn ; I Thess. v;I Petr.
mortalia in camiiio ardenti illcesa vivere potuerunt in). Multa itaque sunt genera eleemosynarum, quce
(Dan. m). CMIIfacimus, adjuvamur ut dimittanlur nobis de-
CAP. 121. — Vt nullus se pulet eleemostjnh peccata bita nostra (Matth. vi).
sua posse redimere, nisi studeat vitam sttam corri- CAP.124. -— Perfecloruni esse filiorum Dei,retri-
gere. Angustimts (Ench. c. 70). buere bona pro malis. August. (ibid.rc. 75).
Sane caveridum est ne quisquam oxislimet in,- Sed ea nihil est majus, qua ex coide dimittimus
fanda illa crimina,, qualia qui agunt regnum Dei jjaod in nos quis pcccavit. Minus euim magnum est
non possidebunt (I Cor, vi), quotidie perpetranda, eiga eum esse beuevolum, sive etiam benelicium,
et eleemosynis quotidie redimenda. In melius est qui tibi nihU mali fecerit; iUud multo grandius et
quippc vita mutanda, et per cleemosynas de pecca- magnificentissimse bonitatis est, ut tuum quoque
tis prsetcritis est propitiandus Deus, non ad hoc i-timicum diligas, et ei qui tibi malum vull, et si
emendus quodammodo, ut ea scmper liceatimpune potest facit, tu bonum semper velis, faciasque eum
committere. Nemini enim dcdit laxamenlum pec- possis, audiens dicentcm Jesum : Diligite inimicos
eandi (Eccli. xv), quamvis miserando deleat jam vestros ; benefacite eis qui vos ederunt, et orate pro
facta peccata, si non satisfactio congrua negligatur. C ( eis qui vospersequttnlur.(Malth. v). Sed dona perfe-
CAP.122. — Levia peccata Dominica nobis dimitti ctorum [sed quoniam perfectorum, sic August.] sunt
oralione, si latnen debitoribus nostris ita dimitti- ista filiorum Dei, quo quidem se debet omnis fidelis
mus, sicut el nobis dimitti volumus. Auguslin. extendcre, et humanum aniroum ad bune affectum
(ibid., c. 71). nrando
De quotidianis autem brevibus levibusque pecca- ducere. Deum, secumque agendo luctandoque per-
tis, sine quibus bsec vita non ducitur, quolidiana CAP.125. — Quomodoab imperfeclis impteantitr verba
orartio fidelium satisfacit. Eorum est eiiim diccre : Dominicm oraiionis : Dimitte nobis debita nostra,
.Paler nosler, qtti es in cmlis (Matih. vi), qui j'am Pa- sicut et nos dimiliimus, elc. Aug. (Proxhne post.).
tri tali rcgenerati sunt ex aqua et Spiritu sancto) Tamen quia hoc tam magnum bonum tantce mul-
(Jor.n. ni). Delet omnino hsec oratio minima et quo- tiludinis non est, quanlam credimus exaudiri, cum
tddiana peccala. Delet et illa a quibus vita fideliumi in oratione Dominica dieilur : Dimitle nobis debila
etiam scelerate gesta, sed poenitendo in melius mu- nostra, sicut et nos dimittimus debiioribus no-
tata discedit, si quemadmodum veraciter dicitur: : strh (Matlh. vi), procul dubio verba sponsionis
Dimitle nobh debiia nostra (Matth. vi), quoniami hujits implentur, si homo qui iiondum ita profecit
non desunt quse dimittantur. ita veraciler dicatur : n ut jam diligat inimicum, tamcn quaudo rogalur
Sicnt et nos dimittimus debitoribus nostrh (Ibid.), ab homine qui pcccavit in eum, ut ei dimittat,
id est, fiat quod dicitur. Quia et^ipsa eleemosynaj dimittit ei ex corde, quia etiam sibi roganti vult
est veniam petenti liomini ignoscere. utique dimilti eum orat et dicit: Sicul et nos dimil-
GAP,125. — Quod non solum tunc eleemosyna detur, timus debitoribus noslris (Ibid.), id est, sic dimilte
qtianclo solatium aliquod hiSigenti, sed etiatul dehita nostra roganlibus nobis, sicut nos diihittimus
quatwio vel venia peceunti, vel dhciplina daturr rogantibus debitorihus nostris.
erranti. Augusiin. (ibid., c. 72). CAP.128. — Quod niliil valeat eleemosyna quando
Ac per hoc ad omnia quse utili misericordia fiunt,,, non corrigitur vila. August. (ibid., c. -75).
valet quod Dominus ait: Date eleemosynam, et ecce e Sane qui seeleralissime vivunt, nec curant falern
omniamunda sunl vabis (Luc. xi). Nonsolum autema vitam moresque corrigere, et inter ipsa facinora et
.0'ii dat esurienti cibum, sitienti potum, nudovesti- flagitia sua eleemosynas frequcntare nen cessant,
rtientum, peregrinanti hospitium, fugienlilatibulum, i, fruslra sibi ideo blandiuntur, quoniam Doreinus ait:
ajgro vel incluso visitationem, captivo redemptio- Date eleemosynam, et ecce omnia munda sunt vobis
nem, debili subjectioriem, caeco deduclionem, tristii (Luc, xi). Iioc enim quam late patcat ijonintciligunt,
 — "
1017 DECRETI PARS XYII. DE FIDE, SPE ET CnARlT. 1018
sej ut infeWlgaiit, atlendant qttibus dixerit, nempe in A mus, quoniam nosipsos miseros per miserantis Dei
rL\aYigtliosic scriptum est: Cum loquerelur, rogavil misericordiam requisivimus, juslum judicium ejus
illumquidamPharismusutpranderetapudse,etingres- confitenles, quo miseri effeeti sumus, de quo dicit
sus recubuit. Pharismus autem cwpil inlra se reputans Aposlolus : Judicium quidetn cx uno in condemna-
dicere quare non baplizatus esset ante prandium. Et tionem (Rom. v). Et magnae charilati ejus-gralias
ail Domimts ad illum : Nunc, vos Pharismi, quod agentes, de qua idem ipse dicit gratise prsedicator :
deforis est calicis et calini mundatis, quod autem Commendat aulem suam diteciionem Detts in nobis ,
intus est vestrum, plenum est rapina et iniquitate. quoniam cum adhuc peccalores essemus, Chrhtus pro
Sttdli, nonne qui fecit id quod foris est, etiam id nobis tnorluus est (lbid.), ut et nos veraciter de no-
quod intus est fecit ? Verumtamen quod su- sira miseria judicantes, el Dei charitalem quam do-
perest, date eleemosynain, el ecce omnia munda sunt navit ipse, diligentes, pie recteque vivamus. Quod
vobis (Ibid.). Ita ne hoc intellecturi sumus, ut Pha- j'udicium et charilatem Dei cum Pharissei prseter-
risaeis non habentibus fidem Ghristi, etiam si non in iient (Luc. xi), decimabant lamen praeler [propter]
eum crediderint, nec renali fuerint ex aqua et Spi- elcemosynas quas faciebant, etiam quseque minu-
ritu sancto (Joan. m), munda sint omnia, tantum si tissima frucluum suorum (Mallh. xxin). Et ideo
elcemosynas dederint, sicut isti eas dandas putant, non dabant elecmosynam a seipsis incipientes, sc-
cum sint immundi omnes qtios non mundat fides cumque prius misericordiam facientes, sicui isti eas
Christi, de qua scriptum est: Mundans fide corda dandas putant. Propter quem dileclionis ordinem
eorum (Act. xv). Et dicat Apostolus : Immundh au- diclum est: Diliges proximum luum sicut teipsum
tem et infidelibus nihil est mjtndum, sed polluta sunt (Malth. xxn). Cum ergo inerepasset ,eos quod foiin-
eorum,mens el conscientia (Tit. i). Quomodo ergo secus se lavarent, intus autcm rapina et iniquitate
Pharisaeis omnia munda essent, si elcemosynas da- pleni essent, admonens quamdam eleemosynam
rent, et fideles non essenl? Aut quomodo fideles qttam sibi homo debet primitus dare, et interiora
- [infidcles] essent, si in Christum crcdere, atque in mundare : Verumlamen, inquit, quod superest, date
ejus renasci gratia noluissent [voluissentj? Et tamen eleemosynam, el ecce omnia munda sttnl vobis
verum est quod audierant: Date elcemosynam, et (Luc. xi). Deinde ut oslendcret quid admonuisset, et
eccc omnia tnunda sunt vobis (Luc. xi). quid ipsi facere non curarent, ne illum putarent
CAP.127. — Quod tten sil vocandus inimicus qui eleemosynas eorum ignorare, sed vm vobis, inquit
veniam rc-garedhponit. Aug. (ibid.', c. 74). Pharlsseis, tanquam diceret: Ego quidem commonui
Jam vero qui eum in qucm peccavit hominem r vos ad eleemosynam dandam, per quam vobis munda
rogat, si peccato suo movetur ut roget, non est sint omnia, sedwc vobh qui dccimath mentham, et
adhuc deputaadus.inimicus, ut eum diligere sit dif- rutam, et omne olus (Ibid.), has enim novi eleewo-
ficile, sicut diflicile erat quando inimicitias exer- synas vestras, ne de illis me vos nunc admonuisse
cebat. arbitremini, el prwleritis judicium el charitalcm Dei.
CAP.128. — Non remilli peccata nisi remitlenti ex> Qua eleemosyna possetis ab omni iiiquinamento in-
corde in se peccanli. Aug. [Proxhne posl). teriori mundari, ut vobis munda essent et corpora
Quisquis autem roganli et peccati sui pceni- quselavatis, hocestenim omiiia, elinteviora scilicct
tcnti non ex corde diinitlit, nullo modo existi et extcriora. Sicul alibi legitur : Mundale quw inlus
met a Domino sua peecata dimilti, quoniam sunl, el qum foris sunt mundu ertinl (Matth. xxm).
mentiri veritas non potest. Quem vero E>,angelU Sed ne islas eleemosynas quse fiunt de fructibus
latcat auditorem, sive electorem quis dixerit: Ego terrae respuisse viderclnr : IIwc, inqult, oporluit
sum veritas ? (Joan. xiv.) Qui cum docuisset oratio- facere, id csl, j'udicium et charilatem Dei, cl illa noit
nem, hanc in ea positam sententiam vehementer prwterire {Luc. \i), id est, elcemosy.ias fructuum
commendarit, dicens . Si enim dimherilis hominibus terrenorum.
pcccata eorum, dimitlet et vobis Pater vester cwlestis D CAP. 150. — Ne Cjuisimpunilatem sibi peccandi dari
delicla vestra. Si autem non dimiscrilis hominibus, putet, eleemosynam dando. Atig. (ibid., c. 77).
neePaler vester dimittet vobis peccala vestra (Matlh. , Non ergo se fallant, qui per eleemosynas quasli-
vi). Ad tam magnum tonitruura qui non exper- bet largissimas fruciuum suorura, vel cujusque pe-
giscitur, non dormit, sed mortuus est. Et tamen po- cuniae impuniiatem se cmere existimanl in facino-
tens estille etiam mortuos excitare. rum suorum immanilale ac flagitiorum ncquitia
CAP.129. —Ilem quonwdo largienda sit eleetnosyna. permanendo. Non solum enim haec faciunt, sed ita
Aug. (ibid., c. 76). diligunt ut in «is semper optent, tantum si possint,
Qui autem vult ordinate dare eleemosynam a impune versari. Qui dulcm diligit iniquitatem, odil
seipso debet incipere, et eam sibi primum dare. Est animam suam (Psal. x), el qui odit animam suam,
enim eleemosyna opus misericordiae, verissimeque non est miserlcors, sed crudelis; diligendo eam
diclura est : Mherere animm tuw placens Deo (Ec- quippe secundum saeculum, odit eamsecundum
cli. xxx). Propter hoc renascimur, ut Deo placea- Deum. Si ergo vellet ei dareeleemosynam, per quam
mus eui merilo displicet quod nascendo contraxi- munda iUi esscnt omnia, odisset eam seeundum-
mus. Hsec est prirna eleemosyna quam nobis dedi- sccculum, ct diligcrcl sccundum Deum. Ncino auleiu.
 1019 D. 1V0 CARNOTENSIS EPISCOPUS. 1020
dat e.eemosynam quamlibet, nisi unde det ab illo A enim offcndimus otnnes (Jac. m), oportet ut qttotidio
accipial qui non eget. Et ideo diclum est: Mheri- crebroque oremus Deum, atque dicamus : Dimilte
eordia ejtts prwveniel tne (Psul. LVIII). nobis debila noslra (Maltk. vt), nec in eo quod se-
quilur mentiamur, sicut et nos dimitthnus debiiori-
CAP.151. — Pro inimicis similiter ut pro maxhnh bus nostris (ibid.).
peccatis^orandum. Aug. (ibid., c. 78),
Quce sint autem levia, quae gravia peccata, non CAP. 152.—Quwdam essepcccata gravia,qum ab
hominibus levia ptttanlur. Aug. (Ibid., c. 79).
humaiio, sed divino sunt pensanda judicio. Yidemus
enim qusedam ab ipsis quoque aposlolis ignoscendo Sunt autem qusedam quse levissima pularentur,
fuisse concessa, quale illud est quod vencrabilis nisi in Scripluris demonstrarentur opinione gra-
Paulus coifjugibus ait: Nolite fraudare invicem, nisi viora. Qtiis enim dicentem fratri suo : Fatue, reum
ex consensu ad letnpus, ttt vacetis oralioni, el iterum gehennse putaret, nisi Yeritas diceret ? (Matth. v.)
in idipsum revertimini, nc vos tentet Salanas propter Cui lameu vulneri subj'ecit continuo mediclnam,
inconlinenliam vestram (I Cor. vn). Quod putari prseceptum fraternae reonciliationisadjungens; mox
ait: Si ercjo offers tnunus iuum ad altaie, et
posset non esse peccalum, misceri scilicet conjugi, B quippe
iion filiorum procrcandorum causa, quod bonum ibi recordatus fueris quia frater luus habei aliquid
csl miptiale, sed camalis etiam voluptatis, ut forni- adversum le (Ibid.), elc. Au*,quis sestimarcl quam
sit dies observare et tnenses, el
cationis, sive adulterii, sive cuj'usquam allerius im- niagnum peccatum
munditiae mortifcrum malum, quod turpe est etiam annos, et tempora (Gal. iv), sicut observant qui cer-
tis diebus, sive annis, si\e mensibus, voluiit vel
dicere, quo potest tentante Satana libido pertrahere,
iiicoiitineiilium devitet infirmilas. Possel ergo, ut noluiit aliquid inchoare, eo quod secundum vanas
doclvinas hominum fausta vcl infausla existiment
dixi, hoc putari non esse peccatum, nisi addidisset:
IIoc auiem ctico secundum indulgenliam, non secun- lempora, nisi hujus mali magnitudiuem ex timore
dum imperium (Ibid.). Quisautem jam essepecca- Aposloli pensaremus, qui lalibus ait: Thneo vos, ne
tum neget, cum dari veniam facientibus apostolica forle sine causa laboraverim in vobis (Ibid.).
aucloritas fateatur? Tale quiddam cst ubi dicit: CAP.155. — Quale peccalum clamor in Scriplura
Audet quisquam veslrum adversus allerum negolium sancla appelteiur. Aug. (ibid. c. 50).
habens, judicari apud iniquos, et non apud sanclos ? Ilinc accedit quod peccaia quamvis magria et lior-
(I Cor. vi.) Et paulo posl: Swcularia igilur judicia, renda, cum in consuetudinem venerint, aut parva,
si habucrilis, inquil, eos qui contemplibiles sunt in C aut nulla esse creduntur, usque adeo ut non soluiu
Ecclesia, hos collocate ad judicandum. Ad reveren- non occultanda , vcrum etiam jam prsedicanda ac
tium vobis dico : Sic non est inler vos quisquam sa- dilTaiiianda videantur. Quando sicut scriptum est:
piens, qui possil inter fralrem sttum juclicare [inter Luudaiur pcccalor in desiderih animw sum, et c/ui
frtitrem et fratrem judicare]. Sed fraler cum fraire iniqua cjeril, benedicitur (Psal. ix). Talis in divinis
judicio conlendil, et hoc apud infidcles (Ibicl.). Nam libris iniquitas clamor vocatur : sicut babes apud
et hic posset putari judicium habere adversus alte- Isaiam prophetam de vinca mala : Exspeciavi, in-
rum non esse peccatum, sed lantummodo id extva quit, ut facerel judicium, fecil aulem iniqiiilatem,
Ecclesiam velle judicari, nisi secutus adjungerel : et non jiistitiam, setl clamorem (Isai. v). Unde est et
Jam quidem omnino delictum est inler vos, quiajudi- illud in Genesi: Clamor Sodomorum et Gomorrhwo-
cia habelh vobhcum (Ibid.). Et nequisquam ita hoc rum multiplicatus est (Gen. xvm). Quia non solum
excusaret, ut diceret jusluni se haoere negotium, jam apud eos noii puniebaiitur Ula flagilia, verum
scd iniqtiilalem se pali, quam velit a se judicum etiam publicc velul lege frequentabantur. Sic nostris
sententia removeri, continuo talibus cogilalionibus icmporibus ita multa mala, elsi nonialia in aperlam
vel excusalionibus occurrit atque ait: Quare non consiietudinein jam venciunl ut pro his-iion solum
magis iniquitatem palimini ? qttare non potius frau- ® excoiiimunicare aliquem laicum non audeamus,
damini? (Ibid.) Ut ad illud redeatur quod Dominus seJ nec clericum degiadare. Unde cttm exponerem
ait: Si quis voluerit iunicam tuam tollere, el judicio anie aliquot annos Epislolam ad Galatas, in eo ipso
tecum contendcre, dimilte itli et pallium (Matth. v). loco ubi ait Apostolus : Timeo vos, ne forte siiie
Et alio loco : Qui abstuleril, inquit, tua, noli rcpe- causa laboraverhn in vobis (Gal. iv), exclamare com-
lere (Luc. vi). Prohibuit itaque suos de sajctilaribus pulsus sum : « Vse peccatis liominum! qute sola in-
rebus cum aliis habere judicium ; ex qua doctvina jsitata exhorrescimus, usitata vcro pro quibus ab-
Apostolus dicit esse deliclum (I Cor. vi). Tamen luendis Filii Dei sanguis effusus est, quamvis tam
cum sinit in Ecclesia talia j'udicia (iniri inter fra- niagna sint, ut oninino claudi contra se faciantre-
tres, fratribus judicanlibus, extra Ecclesiam veio gnum Dei, saepe vivendo omnia tolerare, ssepe fo-
lerribiliter vetat, manifestum est etiam hic quid lerando nonnulla eliam facere cogimur; alque uti-
secundum veniam concedatur infirmis. Propter haec nam, o Domine, non omnia rjuse noit potueriinus
alque hujusmodi peccata, et alia, licet iis minora, prohibere, faciamus. Sed vide [vidcro] utrum me-
quae fiunt vcrborum el cogitationum offensionibus, imnioderatus dolor incautc aliquid conipulcril dl-
apostolo Jacobo confitente ac diceule: In mullts cerc. >
 1«21 NOT.E IN DEGRETUM. 1025
CAP.154. — Quod duabus ex causis peccemus. Au- A dens, contemnit tantam divirii muneris largilatcm.
gust. (ibid., cap. 82)." et in hac obslinatione menlis diem claudit extre-
IIoc nunc dicain, quod quidera et in aliis opusctt- . mum, reus est illo irremissibili peccato in Spiritum
lorum meorum locis ssepe j'ani dixi. Duabus ex sanctum, in quo Christus peccata dimillit. De qua
- causis
peccamus, aut nondum videndo quid facere qucestione difficili in quodam propler hoc solum
debeamus, aut non faciendo quod debere fieri jam conscvipto libello, enucleatissime, quantum potui,
videmus. Quorum duorum illud ignorantiaj malum disputavi.
cst, hoc infirmilatis. Contra quse quidem pugnare -
nos convenit, sed profecto vincimur, nisi divinitus CAP. 137. — De rebus ad venerabilem locum perli--
ut non solum videamus faciendum nentibus, non alienanclh (Noyei. Const. 7, § Si vero,
adjuvemur, quid el seq.).
sil, sed etiam accedenle sanitate deleclatio j'uslitia Oinnes omnino sacerdolcs a rerum ecclesiastica-
vincal in nobis earum rerum delectationes, quas vel
rum-alicnalione se abstineant, pcenas timentes quas
habere cupiendo, vel amittere meluendo, scienles
Leoniana constitutio minatur, id est, ul is quidem
videntesque peccamus ; jam non solum peccatores,
eramus etiam cuni qui comparaverit rem loco veuerabili, reddat cujus
quod per ignoranliam peccaba- et antea fuerat, scilicet cum fructibus aliisque emo-
mus, verum etiam legis prsevaricalorcs, cum id non
in medio tempore facta sunt. OEco-
facimus quod faciendum esse jam novimus, vel fa- lumentis, quae
nomus aulem Ecclesise qui praestare omne lucruni
cimus quod non faciendum esse jam scimus. Qua-
ex hujusmodi prohibita alienatione senserit, vel qui
propter non solum si peceaviinus ut ignoscat, pro- Ecclesise damnum
dicimus : Dimilte nobis debita effecerit, a minislerio submovca-
ptev quod noslra, ita ut in posterum ceconomus non sit. Non so-
sicul el nosdimiltimus debitoribus noslris (Mailh. vi): tuv,
lum autem ipse, sed etiam successores ejus haclege
verum eliam ne peccemus concedat [ut regat], pro-
dicimus : Ne nos in tenlationeni teneantuv, sive archioeconomus alienaverit, sive
pler quod inferas alienanlem episcopum non prohibuerit,
Ille cui dicitur in : respiciens
(Ibid.). rogandus est, psalmo multo magis si consenserit. Tabellionem, qui talia
Dominus illuminalio mea, et salus mea (Psal. xxvi):
interdicta instrumento conscripsit, perpeluo exs.Iio
ut iUuminatio detrahat ignovantiani, salus infiv-
tradi nportet. Magistralus autem qui eadem instru-
mitatem.
mcnta admiserunt, et ofliciales qui operam dede-
CAP. 155. — Sine mhericordict Dci liominem in- runt, monumeiitis intimenlur, et donationes vel
fructuosam agere pwttilenliatn. Augusl. (ibid. certe alienaliones aclis intervciiientibus infirmentur.
c. 82.
„ Non solum magislratus, sed etiam dignitates alice
Nam et ipsa poenitentia quando digna causa est facultatibus .suis cedant. Remittit autem constitutio
secundum morem Eeclesise ut agatur, plerumque ea qtiae in prajterito tempore acta sunt. Excipil au-
infirmitate non agitur. Quia et pudor timor est dis- tem quosdam contractus, quos in sequenlibus cxpo-
plicendi,dunipiusdelectatuominum sestimatio quam nit capitulis, per quos ecclesiarum immobilos res
justitia, qua se quisque humiliat pcenitendo. Unde' alicnari possunt. Xenodochium, id est, locus vene-
non solum cum agilur pcenitentia, verum etiam-ut rabilis, in quo peregrini siiscipiuntur; ptochotro-
agatur Dei misericordia necessaria est. Alioquin non phiuin, id est, locus venerabilis, iu quo pauperes et
diceret Apostolus de quibusdam : Ne forte dct illis infirmi hoinines pascuntur; nosocomium, id cst,
Deus pwnilentiam (II Tim. u). Et ut Pelrus aniare locus venerabilis, in quo cegroti homines curanlur;
fieret, prcinisit evangelisla et ait : Rcspexit cum orphanotrophium, id est, locus venerabilis, in quo
Dominus (Luc. xxn). parenlibus orbati pueri pascuntur; geronlocomium,
CAP.156. — Irremhsibile fore peccatum illius, qui id est, locus venerabilis, in quo pauperes, et propler
non credit in Ecclesia sancta posse omnia peccata senectutem solam iniirrai homines curantur; bre-
dimitli. Auqustinus (ibid. c. 85). phothrophium, id est, locus vcnerabilis in quo in-
Qui vero in Ecclesia remitti peccata non cre- j) fantes aluntur.

NOTJE IN DEGRETUM IVONIS.

PR^FATIO AD LECTOREM.
DecretumIvonis, quod tandiu deliluerat, et a theologis acjurisperitis omnibusc atum, non vitjum, ian-
fopere desiderabatur, superiori sceculo vir clarissimus Joannes Molinseus summo tolius EeUesiae bono ty-
pis primum excudi curaverat, ut ipsemet in sua prcefatione docuit. Sed quiaunicum ei suppetebat manii-
scriptum exemplar, nec satis otii ad conferenda cum illo conciliorum ct Patrum originalia, accuralum plane
aut absolutum edere non potueraf. Quod erat peritorum omnium desiderium, qui laiitum opus tot mendis
scatere dolebant: nullus tamen de eo investigando restaurandovc cogilabat; cum alii aliis operibus occu-
parenlur, alii quorum hoc sceeulo maxima pars, novis aucloribus operibusque, neglectis pcnilus anliquis,
(juodmaximedolendum, toli incumbcrent. Nos, quia iamjam prclo subijeicndum opus audielainus, ne
 1025 D. IVO CARNOTENSIS.,EPISCOPUS. 1021
cum suis Herum mcndis cuderetur, tantaque Ivoni nostro, imo Ecclesiae,.fierct iujuria, niaiiuiii opevi licct
ex abi uploadmovimus. Etcnim festinantibus typographis ct currente jam prelo opus aggvessi,quidquid lantce
rei perficiendaenostvisque votis satisfaciendo necessarium eral prceslare non potuimus. Quid autem in Iioe
labore, quantum per angustias temporis licuit, prsestitum sit, paucis, Lector, accipe. Piimo nacli vctustis-
sinium Ivonis Decretum manuseriptumex illustri bibliotheca S. Victoris Parisiensis, editum cum illocon-
tulimus, exeoque plura adiiotavimus etemendavinius. Deinde quia iiodierna exemplaria conciliorum ac
Patrtim in aliquibus discordant ab antiquis, singula fermeDecreti capiia cum pluribus tam vetuslis quam
hai.iernis manuseriptis etexcusis conferre studuimus; quam discrepantiam tum inter uncos ubi levis erat,
tum ubi major in hisce notis apposuimus. Unde aulem tot nsevi processevinl facilis est conjeclura. Etenim
collectionis Canonum primus auctor non fuit Ivo : unde plurimam Decreti sui partem ex praecedentibus
canonum collecloribiis muluatus ipsissima eorum verba, utpoteapud omnes recepta, immutare non debuit.
Cum eliam et credibile sit istius sacculiexemplaiia Ivoniano Decreto conformia fuisse; aul si qusedam ab
co discreparcnt, id scribarum vitio evenisse, qui scepe, utiit in hodiernoium typographorum niaxima par-
te, cum litteras non didicissent, emendate scribere non valebant. Ilis itaque exemplaribiis quse sibi in ma-
nus deveneranf, ubi coactus eral Ivo, eum emendatiora nancisci non posset usus esl. Sed et amplioribus
codicibus diveisisque a nostris usum in mullis apparet. Quod aulem ad cilationum diversitalem attinct,
id ferebant istius sseculi exemplaria, inquo ctiam Gratianus ipse Ivone noslro receniior hallucinatus esi.
Se 1 hoc posteriora nostra sceculanon sinemagno labore aliqua ex parte emendarunt. QIIOIVetiam pluvima
concilioriim et Patrum tcstimonia, quse hodie noii exstant, retuleiit, mirum nemini videri debel, cum mul-
ta hodie exciderint quce hisce temporibus Iiabebanlur, ut pluraalia quaj.injuria tcmporum magno Ecclesice
detrimento perierunt; mulla etiam adhuc delileseant, quse, ut pliiriniajam nostro sseculo, e tenebiis ali-
quando studiosorum ope evuentur. Cseterum multse citationes quae generatim appositse fuerant, suis locis
restitulse sunt, quas tamen inter uncos posuimus, ne in edito exemplari, imo etin mss. fieret immu-
tatio multse etiam tum ex sacra Scriptura tum ex sanctis Patribus, additae sunt. Plurimum vcro
in hoc operc asljuti sumus tuin illo insigni mss. S. Victoris Paris., tum compluribus mss. et excusis
novae ct anliquae editionis voluminibus conciliorum ct Patium ex bibliolheca S. Gerniani a Pratis Par.s.,
sine quibus hoc opus emendari vix pottiisset. Porro quasdam notas quse apud Gratiaiium habentur de in-
dustria hic omisimus; tura quia illud jam a correcloribus Romanis insigniter effccium est, et sic aclum
agere noluimus, quanquam illcesint proprie hujus loci, et ad Ivoneiii pvius quam adGi alianum pevlineant;
tum quia non suppetiit lempus, quod tardius et festinante jam prelo opus aggvessi suinus. Ilse evgo qua-
lescunqite sint sufficient, interim duni ampliorcs etlucubraliores ab eruditis, quod summopere exoptamus,
riflrflhiintitp

NOTM.

1N PROLOGUM. A cam introduclionem contvu.is acl dhcrete intetiigcn-

Excerpliones. In prcecedenli cditionc et in codice dum et suscipiendumsacrorum judicia clispensationes
mss. S. Victoris Parisiensis, sicut etiam in omni- canontim, cujus sumina ac pnecipua videtur esse in-
bus Panormiae et epistolarum Ivonis mss. et editis tentio, quod quicunque ecclesiasticus doclor sacras
babetur Exceptiones. Sed quia recentiores diim il- regulas iia inteipretatur et moderalur ut ad regnttm
lum citant, til Antoniiis Attgustinus et alii, posue- charilalh cuncta quw docueril vel exposuerit, referat,
runt Exccrptiones, ex quorumdam judicio hic edi- nec peccal nec errat : cum satuii proxhnorum con-
tuni est. Caelerum prsefalionem hanc quse vere est sulens, ad ftnem sacris histitulwnibiis debitttm perve-
hujiis loci, ut nemini non liquet, in superioribus nire intendat. In aliis qttibusdam cxemjilaribus stri-
Ivonis epistolarum editionibiis ad calcem apposue- ctiore verborum claustila sequeiis titulus apponitur:
rant typographi, nec abs re, cum ct inter mss. ha- De inlelligentia et dispenscitione ecclesiasiicm disci-
bealur; quia tamen non cst inepistolanecadquem- plinm. Quia igitur hic prologus additus fueral pri-
quam scripla reperiiur, sed ad caput Decrcti Ivo- mceedilioni, paiiornon invittishic adjungi, ne quid
nis, iino el Panovmice, in omnibus tam mss. qtiam lector desideret. Sane eiiim lectu dignissimus est.
editis excmplaribus habetur, eamex epistolisexpun- Obiter admonebo siipeiioribus annis^hanc eamdem
ximus. QuoJ etrecte animadvertit Jurelus, qui inter prcefationem, sed tamen decurtalain magna sui par-
epistolarum Ivonis notas hujus etiam prccfationis, te, tribiilam fuisse Hildcberto Cenomanensi cpjsco-
qiueinter opistolas lunnero 288 edita fuerat memi- po, ct illius epistolis adjectam in appendice BibUo-
nit, et eam nota illuslravit, quam, quia insignis est, thecce sanctorum Palrum, qttse Lutelise primum
hoc loco iiiseruimus. Sic ergo ille : B prodiit aimo 1579, ct aliis consequenlibus fucuni
Exceptiones ecclesiaslicarum regularum. Typogra- fecit editoiibus (quemadmodum suspicarilicet)quod
phus in superiore editione hunc Iractatum adjecit illud fragmentum invenerant insevtum vetuslo co-
lini harum epistolarum; quem multi veleres^codices dieillildeberli. Adde quod llildebevtus in quadam sua
non habenf. In aliis nonnuUis reperilur mediaeparli epistola teslatur se disposuisse in unuiu voluniea
libri intertextus. Revera noii est proprie epistola, colligere, et ordinare decreiorum exccrpliones, non-.
sed prologus queni olim prajfixerat lvo suo Decrelo; dum tamen ad finem perductas esse; opus enim
nam secollegisse canones ecclesiasticos lestatur, hoc, liberum curis pecttts dcsiderare, eujus illum
cpist. 2G2ad Ponlium. Exstant duo diversa volumi- immunem cpiscopatus fecit; bonam iamen parteni
na, Ivonis nomiiie iuscripta, eamdemque dabent explevisse, alque ad id peragendum cpiod restal,
pvsefalioncm; quoium uiiuin qttod Pannormia di- episcopum deposiiurum. Sed hsec prcefatio magis
citur, alterius majoris quod absolute decrelum in- reuolet stylttm Ivonis quam llildeberti. Dcinde nulii
scvibitur, quasi qusedam est epilome. Cujusquidcm antiquarii (quoJ sciam) adnotaruiil ab Hildeberio
mcrainit Yincenliusttellovacus in Speculo, lib. xxvi, decrelorum colleclanea unquam fuisse divul-
cap. 84, ubi dicit Hugonem Catalaunenscm ex eo- 'gata.
dcm volumine decretorum abbreviato composuisse Sululem student apgere. Sic e.\ v. c.
libellum porlatilem, qui summa decretorum Ivonis Sed omntbus satiitath remedium pro stta modera-
appcllabalur. Cseterum in prisco cxemplari Servini tione dhpcnsare. Hjec adjita ex miscls exempla-
sequenstitulus praefixusesthuic tractatiii. Prommiiim ribus.
Canonumdomni-Garnotcnsh ephcopi Ivonh, mii ifi- Aui apparitibus vincitur, Spirituaiis. Cdrrcctum
 {0-23 NOT.-E IN DECRETUM. I02S
estiiie velt. codd. maleautea cusum, aut a parcn- \ vero et cceteris, quse in hoc capite conlinenlur,
iibtts vincilur. Spirituale. nihil.
Illmsi evadere. Ila melius ex v. C quam ut anlea, CAP. 297. Epistola hccc, ul et multae alice summo-
iili cu. rum pontificum, non distinguitur per capita.
Et superba fiuni. Id rectius ex manuscripto quod Auctorilate. ln origin. concil. habetur, venera-
antea, et sup. sunt. - - tione.
CAP.305. Inquh vriorttm dicta. In conciliis Colon.
hiiqnorvm populorum cum facullas esl. Alii libri Paris. habetur : Inq. priorum Patrum nosirorum
perttirbato verborum ordiue habenl iniquorttm cum el dictu.
facultas esl populorum. In Ecclesia Isdurim. In Parisieiisibus regiis ha-
Cum Nestorio vel senliant, ete. Tota hsec perio-
dus aucta et restitula fuit ope et fide antiqui exem- betur : In Ecclesiis 'lsuuriw. In Colon. Ecclesiw
plaris Ssrvini; nam in rcliquis mendosa. Eliam Isauriw, Ephes. Sim Hieros. el etiam aliarum civi-
apud Gvatianinn passim laborat in can. 14,caus. 1, talum; episcopis etiam earum civitatuni.
q. 7; quod accidit culpa prisci inlerprelis S. Cy- turVi: millo modo coiijugio se recip. ln orig. ita habe-
rJIi. Ut nutlo modo jam se in conjncjium reciperenl
Parum quid a debiio foras exire. Hseeetiam verba mulieres aut viri quicunque aliqua raiione suscepe-
non satisaptereddita, culpa ejusdem interpretis; rinl naios proprios.
sentenlia tamen faciie concipitur. Per mttndum. In concil. addilur : Et univerzorum
A synodo cui Caroltis rex interfuil. Alii libri, ctd error accrescat.
Carolus hilerfuit rex. Sunt plures similes loci in De- [} Aprimo ergo, ctc. Sic legitur : A primo pctbnlo
c.relo Ivonis, unde perspicuum fit reges eo saeculo sacrali salis, el ingresstis sauctm Ecclesim usque ad
interfuissesynodoruin ecclesiastiearum ceiebralioni. confirinalionem Spirilus sdncti per clirhma. Ab Iwc
Nam parte tertia, cap. 227, legitur : Ex concilio Bel- ergo primo Spiritus sundi dono usque ad septimum.
vacensi prmsente Lndovico. El parte dccima quarta, AD PARTEM II.
c&p.-H7 : Ex concitio apud-Allheum, cui interfuit CAP.23, Si tamen, etc Apud Auguslinum ita le-
Gonradus rex. Et cap. 121 : Ex concilio Triburiensi, : Si tamen mens sine affeclu peccandi sit, nam
cui interfuit Arnulfus rex. Ilem, cap. 12o : Ex con- g.lur habenlcm adhuc voluntaiem peccandi, gravari ma-
cilio apud Erphesfurt cui interfuit rex Henricus. Et etc
ull. : Ex concilio cui gis,
cap. apud Aliheum, iiiterfuit De Domini mis. Legc sic: de Domini miseratione
Conradus rex. Nimirum episeopi utebanlur consilio quipeccata pise confessioni donare consuevit acce-
principis. Nam in cauone dicti conciliiapud Erphes- dat. Povro locum islnm eliam cilantex D. Aug. Al-
furt dicitur : Decrevit sancta synodus cum consilio gevusct Gralianus, l.cetaliqui dubilenfesseP/. Au-
serenissimi principh. Convenire aiitem iuter se de- Sed de hac niateria habet caput integrum
bent icges et sacerdotes pacis et salulis publicce guslini, D. Augustinus, scilieet 5, lib. i, ad Inquisiliones la-
causa. nuarii.
Et papa Gelasius dicit. Sie v. c. Inepte antea, et CAP. 05. Fermentum. Posl hoc vevbum in Yicto-
paparum glosa dicil, nempe orto errore ex prava in- rino babentur ista : Hic invenii Manichmos in urbe,
terprelationc compendiosse scripturse quam offendi eliam exsilio deporlavit.
in nomiullis membranis. Et Gl. dicit. quos
pap. C CAP.67. Hoc est secundum caput epistolae 1, De-
cretal. Anacleti pap. initio, et sic habelur : Ipsi au-
AD PARTEMI. , tem quando Domino sacrificant, elc.
A fronte. In orig. trniin fionte.
CAP.1. In codiee ms. S. Vicioris, generalis titu- CAP. 08. Aquam sale, etc Ante hsec verba habc-
lus huj"usprimaepariis habelur lanluiii anletertitim tur in Victor. liic litulus : De consversione salis et
capul, quod ineipil credimus, etc., sicul etinPa-
normia, in qua tamen prima pavs incipil absolute aqttw.
70. Est haec epistob 2 Sixti pap. I, cap. 1.
ab hoc capite credimus, omissis scilicel duobus prse- In Cu>. iine hsec addenda videntur ex originali : Et lii
cedeniibus capitibus.
CAP. 150. Ille locus non esl Grcgorii, sed Zacha- etiam, qui non peccaverunl mala patiantur, aut per-
riae pap., epist. 9, ante medium, uoi sic ait : Nam eattt, quia peril jnstus smpissime pro impio.
CAP. li. Minisiratur. Addilur in orig. : cultusque
simitiier de illo fals. ep., q:iem dixisli adulterctli divirius omni cum honorificenlia el honesfale a sa-
cler. et homicidm filium, elc, altreclure ,'scd neque cerdotibus
reliquisque Ecclesiae ministris cclebra-
pwnitens aut talis quem sacri canones prohibenl esse lur. . '
sacerdotem. De bap., etc. CAP. 75. Concedi. Post illud
C.u>. 180. Animarum. In origir.ali additur, quas hacc poslremnm verbum
habentur in Yictorino sicut el apud Gratianum :
eripi volumus. Uis ergo, fraler charissime, omnibus quw tuu diteciio
CAP.246. Cum carne nasciiur. Ilic locus sic vidc- voiuit a nobis expotii, prout potuimus, respondere cu-
tur restituendus ex D. Gvegorio : Cum carne non ravhnus.
nascilur, cur hvea carne quw da Adum prolata est, i) CAP.125. Quod ad ephcopnm perlineat. Haec non
obligata peccalh tenelur?
CAP.290, Vt episc. Sic videtur legendum : Vt ubi habenturin epislola Clemcntis.
' l Quicunque obedinnt ei. In origin.. sic habelur :
cohcopus et conventus, etc Qiticutique enim obediunt ephcoph suis, videnlur qni-
CAP.295. Puerh aulem quibus, etc. Yariat hsec dem
lectio in origtnaUbus conciiiorum tomis. In Pari- atiquid gratiw conferre Deo; qui autemeisnon
siensibus et Coloniensibus sic habetur : Pueris au- obediunt, indubilanter, ctc .
- tem, quibus quod adhuc impuberes, a puberiale voca- CAP. 151. Pariterque votn. In orig. habelur, paril,
bulum esi, etc. qum vom., etc, sicut et apud Gratianum,
Quibus saiis esse non debel. In Paris. ct Col. deesi AD PARTEM III.
particula non. CAP, 6. In originali hoc caput variat paululum in
Quhquis hwc violaverit anthtitum. Iu Par. etCol., fine.
quisquh hoc violaverit insiitutum. .CAP.45. De Ecclesiis, elc. Hoe -quod in prioii
CAP.295. Hoccapul non videtur esse illius con- editione non habebatur suppletum est ex cod. ms.
cilii Triburiensis cujus eanones exslant. Etenim ca- S. Yictor.
put 22 concilii Tilburiensis est de adhibendo dili- CAP. 58. Aut aliquo tali, etc.- In Vict. habetur
genti examine, si quisfidelis liber infamis cujusdam tantum, aul tali peccalo dhcretos.
criminis accusetur. Capite autem 16, prohibelur ut C\P. 59. Fuerhit incettsw. Hoc caput quodin conc.
ueiiio sepulturam morientlum vendat. De chrisinate Paris. est nonum concil. Moaunliacensis sub .Ste-
 4027 D. IVO CARNOTENSIS EPISCOPUS. - 102S
pha-no V, el Arnnlplio rcge sic legitur : Fuerint in- A generalia jejunia non licet solvere sine ingenti neces-
censw, in capellh missas inlerim liceat celebrare do- sitale. In qttarta enhn feria tradilur Servator, el in
nec ipsm, ctc parasceve crucifigitur. Qui ea ercjo solvit, Servalo-
Aliter omnino intcrdicimus. Ilsec non habentur in rem una iradit, el una crucifigit.
p/aedicto capiie 9. CAP. 65. Acttts eliam nomine Petri aposloli, apo-
CAP.60. In libro Regttm legitur. Hcec addidimus cryphi. Hcecnon leguntur in originali.
ex orig. cl Graliano quanqiiam non ila necessaiia. Evatig. notn. Rarnabw. Antehoc habetur in orig.:
CAP. 61. Divinh lutbcb. In concil., divinis suppli- Evangelium iiomine Matliiw apocryphum. Evange-
calionibus consecrabant. lium nomine Petri aposloli apocryphtim. Et ad mar-
Sic aulem legitnr, elc Corruptus est hic locus, et ginem habetur : Mirttm quia et hic non fiat mentio
itarestituendus: Si auiemut legiturin concil. Laod., Evangeiii Nicodetniani.
c. 26, quod hi qui ab, etc CAP. 84. Ad caicem liujus capitis in Victov. bsec
CAP. 68. In conc ita habet lioc caput, ul instiin- adduntur nescio qtiam ob rem : Item: Furiutn non ex
tio missarum sicul in tnetropolilatia ecclesia acjiiur, sua wstimatione, sed ex cotnparatione peccati majo-
ita in Dei ttomine iihomni Tarraconensi provincia lam rh,id est ctdullerii non grandis esse cttlpa perhibeiur.
ipsius missm ordo quam psatlendo vel minislran- Quse' nec sunt huj"us loci nec apud Bedam legere
do, etc, in Paris. vevo ila legituv : De institutione cst.
mhsarutn ut quomodo in metr. Ecc. fuerit, ita in CAP. 88. Desumptum est hoc caput ex capite 1
omni, etc, sieul-supva. Regulse S. Denedicti, juxta Mayiiarduin,"cujus insi-
CAP.72. Hoc caput non habetuv apud D. Aug*:sti- B gnem notam videre esl ad illud caput inilio Concor-
num, sed desumpium esl ex regula Tarnatensi, diae regularum, § 1, ad'quem lectorem remiltimus,
c 15, § i, utdocti.ssime adnolavilll. P. Hugo May- quia commentario"s hic non edimus.
nardus ordinis S. Renedicti, satis notus in Concor- lnstrumentavirtutum.y\i]goa\ SmaragdoetS. Dun-
dia regularum, c 59. Qusaiiam atttem sitillfl regtila slanolegiiur : Exempla ei inslr. virt.
Tarnalensis videndus.idem Maynardus in praeludiis CAP; 109. Decapitul. In orig. sic legilur : Dcca-
liujus Concordise tibi de variis regulis carunique pitttlorum namque verilalc cl numero Nicwni concilii,
auctoribus agit luculenter. cui, eic
CAP. 79. Renali. In orig. Arenata. CAP. 132. In fine lmjiis capitis in nis. Victor. lia-
CAP. 92. Dominis suh. llsec duo verna non baben- bentur et hicc ; llcm cclebriias ttnitis diei nonnhi
lur in Victor. accensis lampadibiis intns ei foris rccie colilur.
CAP. 99. Inquirendum est. Tn Vicl. cst dislinctum C\.P. 171. In fine ctiam is.tius hcec addimtur in
caput cui inest hic tituliis : De presbylerh qui ex re- Viclov. : Itcm: T-uncapnd Gotistaniinopolim Prhcia-
dilibus Ecclesim res sibi compataverint, et struclu- nus Cwsariensis grctmnuilica! ariis profunda rimauis
ras ibi fecerint, et mulieres ibi posuerint ex conc. cst.
Rem., c. 10. CAP. 225. Hce rcsponsioiics siinl ex epislola 14
CAP. 10*. De conf. cmm. In omnibus tam conci- Adviani, ubi \iden<Ia nola Rinii. Porro apud S. Ani-
liorum quam Graliani et Panormice codicibus hoe brosium, lib. De Tobia, c 20, ita iiabelur : At de
caput incipit ab his vevbis : Sicui anliqttitus, etc, corporctlibusquidem pignoribiissanclus etiam Esdras
in Panormia citatuv ex concil. Ainiochcno, c 5, G nos docnit, elc; el ad niargincm habeiur Nclieuiiw v,
apud Gratianum vero titulus est: Excommunicetur id esl n ; Esdr. v. Libro autem n,de Spirilu sauclo,
qui confinia,ecctesiw frangcre tentaverit. c 7, ita hauel S. Ambrosiiis : Esdrcts nos docvit,
CAP. 105. ldem fere habetur in conc Agathensi, dicens in quarto libro. Elin diesccunda ileriin: crea-
c. 66, sed pro diaconion habel diaconicon. sti spirilum firinameiili, ad niargiiiein autem III
CAP.149. Idem habelur in synodo sexla Romana Escir. vi, in mullis jiorro edilionibus habetiiriii ler-
sub Symmacho papa in medio. lio libro sicul.hic, sed esi crror sicul vitlevc cst
AD-PARTEM IV. apud Esdram, 1.IV, c vi, ex quodesumiiluni csl hoc
leslimoiiium,
CAP.16. Hoe caput in conciliis paulo aliter habe- CAP. 245. Tolus hic canon ad sensum nou ad
tur; sic enim habet Moguntiacum : Omnes dies Do- vcrba citaius csi.
minicos cum otnni veneratione decrevimus obseivari,
el a servili opere abstinere, et ttl mcrcattts in eis mini- AD PARTEM V.
me sit, nec placitnm, ubi aliquis acl morlem vcl ad CIP. 5. Anle hoc captil habeiur aliud in cod. ms.
poinam judicelur. In eonc. vero Francofordiensi, S. Yicioiis Paris., sed quia hahetiir infva in vi
c 21, babetur : Ul dies Dominica a xespera usqiiein parte, c 516, inuiile visum esl hic apponcrc
vesperam servelur. CAP. 5. Non hahetur hoc capul in Yictor.
CAP.18. IIoc caputest ex secunda versionc hujus CAP.8. Damnaverint. Post hoc verbum in conci-
concilii ex Isidori Mercatore, in pviore aulem sic iia- liis ila habelur : qnia in conlumacia permanens erga
bebatur : Quoniain sunl in die Dominica quidam acl 0 primw sedis Romanw privilegittm resipiscere a suis
oralionem genua flectentes el in diebus Penlecosles superslitionibus ut servaretttr a prima sede aposiotica
tit omnia in universh locis consonanter observentur notttit, et ponens, etc
placuit sancloconcilio sfantes Domino vola persolvere. Dioscorus ipsam, etc Sic habct origin. : Ipsam
Ad marginem autem verbi conciliocum asterisco habe- jam faclum Dioscorum excominuiiicationem dictasse.
tur a Pascha usque ad octavas Pentecostes sianles, etc, CAP. 11. Qttia majorh, etc Haeeel qtiae sequuntur
quam versionem secuttts esl ms. cod. S.Victor., ori- usqtie ad finem capilis non habcnlur in Yiclor.
ginalevero sic habet. 'nTztdrhiai; eio-tviv rf Kuotaxjj CAP. 14. De hoc et de aliis Leonis IV ad Lotha-
*/"Jvu v.!/i,ev TCU?fhg Uivrvxoatri;' Y>u.ifiuie, rium imp. epistolis videnda nota Benii ad vitam
3C).£I>OVT=5
unip TOU7T«VT«EV JTKcri)Tza.pt3lv.iuC9'j) «TT£CT0Kt, Leonis IV.
EiTT«Ta;s'5a%sT;; ayix ervvoSwTKJ;myj'S «7ro3c§ov«t CAP. 16. Hoc habelur iisdem prope verbis iuiiio
T'3 6io) Vitcc Adriani II in concil. Paris.
CAP'120, 21, 22. Non habentur in hoc concilio sed CAP.18. Existimas. In Paris. legitur, exhtimcth.
in capitulari Aqiiisgranensi Caroli Magni c 81 et CAP. 19. Hoc caput diversum est in quibusdam ab
lib. i Capiiularis, c 81, licet aliquantum diversa. originali.
CAP. 51. Jejttnia. In conc Pavis. rcgiis habetur : CAP.58. Ad calcem lnijus capitis habetur cl illud
, Jejuniorum superpositiones per, etc in ms. cod. S. Victoris: Renedictus miiversis episco-
CAF.52. Habetur hoc apud Palladium in historia pis per Gatliam et Europam. Sit ruinm sum dolore
Lausiaca, cap-. 52, in Vita abbatis Apollinis, nonau- prosiratus quhqtth apostolich voluerit contrahe de-
teui Arsollonii. Sic autc.ii habet: Catlwlica autem et creiis ; nec locum deinccps inter sacerdotcs habeal,
1029 NOT.-E IN DECRETUM. 1050
sed exlorrh a sanclo fiat mysierio. Non de ejitsjudi- A beniur. El rcgnum Dei mcmoriw commendai de bcri
cio quhquam curam habeal, quoniam jam damnatns pturarttm testimcnih, unde exerceal donum. Et in
a sancta Ecclesia et apostolica aucloritale, suaque in- coiic Aquisgran. sub Stephano V et Ludovico Pio ,
obedienlia atquc prmsumplione a quoquam esse non cap. i.
dtcbitatur, quia majoris excommunicationh dejeciione - CAP. 11. Ad solam, clc. Apud Isidorum liabetur:
est exigendus, cui sanciw fueril Ecclesim commissa Sed sola propter auctoritatem summo sacerdoti cie-
discipfina, qui non solum prmlalm sanctm 'Ecclesim ricorum ordinatio, elc
jiissienibus parere debttit, sed etiam alios ne prmler- CAP. 20. Archipresl,yler, etc Hcee usque ad illa
irent insinuare, silque alienus a divinis el.pontificali- verba, Ad primiceriutn non habenlur in Yictorino,
bus officih,qui noluit prmcepth obtemperare aposto- cui conforme esl quod ad marginem appositum csta
lich. Molinseo: Ilmc non habentur in codice regio, suspe
CAP.40. Caput hoc est ex epistola Adriani pap. ctaqtte mihi perpeiuo visa sunt quod archiprcsbyter
ad Tharasium patriarcham Constantinopolitanum subdalur archidiaconh qttod vctusium non esse in
in actione secunda synodi seplimaj, el totum ad sen- canonibus concilioium vel mediocriler versalus nemo
sum cilalum est, non ad verba. ignoral. JOANNES MoliiNVCUS, Habenlur tamen in
CAP.54. Similiter. Ante bunc paragraphum ha- fragmenlis conc Tolelani i; fragmenlo 8: vide ?d
betur in Yictor. litulus ejusmodi : Suspecla judicia marginem islius fragmenti.
vel ad primatem vel ud sedem referanlur avosloli- CAP.24. Paulo aliter habetur in orig : Qui vcro
cam. ex nostris parochih attt ad titulutn, aui absolule or-
CAP.75. Ordinatur.ln conc Paris. habetur : Pro- D dinari petuniut nnllatcnus otdinenlur, nisi-aut in
movelttr. Quse sequunlur usque ad § et alibi. Do- ctero certo et religioso, elc
lens, etc, non leguntur in oiig. CAP.41. Hic canon multum diftert ab orig. cst
CAP.76. Arceri. Post hoc verbum addcnda sunl tamen eadem sentenlia ; convenit vcro maxime cum
hsec ex originali : Non sine pcriculo facinus tale per- capiie 88, I. i Capilulaiium.
pctrantes. CAP.48. ciaves desp. hi orig. sic habetur : Contra _
Cu>. 120. Paulo aliis verbis, sed eodem scnsu ha- iruditas claves dhputare el agere videntur.
bctifrin orig. CAP. 70, 71. Hsec dtto capila crant.inversa in Ivo-
CAP. 165. Qui posterius, etc Hsec el quae ssquun- ne, sed ordini suo reslituta surij, ex orig. el Gra-
tur non sunlin ms. Yiclor., nec in Panormia, nec tiano. \
apud Gralianum. CAP. 105. Solus Moyses. In margine habetur cum
CAP.200. Hsec cpistola habetur in libro terlio asteiisco Aaron, quod unde acceperit Moliiiseuscon-
concilii Nicseni. -jicere non possum nisi.forte ex codice quodaro
CAP.215. Habetur post concilium Hispalense i, mendoso; si quidem in Conciliorum loniis habelur
in fragmentis, cap. 1, et apud Hurchardum, 1. i, , Moyses, et ad marginem citatur Exod. XL,ubi agitur
c 115 ; sed pro numerum habetur in concilio nume- tanlum de Moyse, cui nimirum Deus erectitmem
rus. istius allaris praeceperat, non Aaroni, ut clare liquet
GAP.216. Paulo aliter et brevius adhuc habelur ex toto illo capite.
in oiig.
' CAP.245. CAP. 125, 124. Hi duo canones non sunl proprie
Inique gessil. Ad calcem huj'us capilis, r sexlse synodi cecumenicae, quse scilicet nullos eaidit
scriptorum incuiia additaefuerant quinque aul sex canones. At vero centuni et tves canones qui sub
linese tumulluariaj, qucenon sunt hujus ioci, nec ha- nomine illius sextce synodi circumferuntur, a con-
ientur etiam in >ms.Yictor., sed lvabehtur superius, ciliabulo quodam edili sunt quod post decem annos
c. 54 hiijus paitis; propterea illas expunximus. liabitum est Constanlinopoli in Trullo, quodque Qui-
CAP. 270. Paulo aliter habet orig.; sed esl idem nisexlum vulgo appellatur, et habetur in tomis Con-
sensus. ciliorum sub nomine conciliabuli Constantinopoli-
CAr. 289. Eos accnsare. In orig. babetur: Majo- tani, sive concilii Quiniscxti sub Sergio. Ita Binius
res natu accusare; pro noscitur habetur nescilur, in notis ad hsec concilia. Cseterum paulo aliter ha-
sicut et apud Gratianum. benlur quoad verba apud Ivonem, sed tamen eodcm
Tcstimonium non dicant. In orig. et apud Gra- sensu.
tian. legitur. Proferant, sed prmscnles de hh qum vi- CAP. 154. — Citalur ad sensum, non ad verba, ut
" dicanl, nec in plerisque aliis.
deruttl et noverunt, veraciler testimonium
de, etc CAP.165. Originale Graecum sic habet : i)«vT«f
CAP.292. Quod si, clc. Haec usque ad flncm non roi; eialainu; irtcrToic- v.vi TCOVypvySs-jaxoxiovra;p.r)
sunt in orig. .nvpKuhovza; y.ai TIJnpoaev/n, r-v.lrn ayia pertAii-
CAP.296. Ne qitis Domini sacerdotcs. In orig. ita ^Et i>; uzUtliavep-Tzoioiiv ra; T>5,Zy.xiriaia,atfopitta&ai,
lcgilur. Ne qttis Domini sacerdotibus delracliones tr-
rocjet, quanto magis accusaliones non ex radice cha- CAP. 225. Non reperitur sed habetur alio prorsus
ritalis prolalas! T, sensu in conc. Carthag. el ap.ud Gratianum.
CAP.508. Hic lociis omnino varius est apud Gre- CAP.251. Habetur inter epistolas'Gregorii II hoc
gorium, sensus tanien est idem.
' CAP.515. modo : De presbylero vero, si quilibet sucerdos a po-
Hoc caput paulo aliterquo ad initium pulo fuerit accusalus, etc.
liabetur apud Gratianum. Cseterum non reperitur in CAP. 258. Qui dutetn suam, etc Haec non habe-
Decretis Leonis, scd in perveluslis ponliflcalibus, et bantur in antiquo, sed visa sunt addenda ad sensum
habetur apud Daronium, lomo IX Anual. ad complendum.
an. 800, num. 8. CAP.242.Idem caput 15. Sic invetustis quibusdam
CAP.558. Regibus minislremus. Apud Gratiani Ubris legitur : Vt cphcopi, presbyteri el diacones non
hovissima exemplaria habelur legibus minhlre- sint cond. aut pr. priu. neque ullo lali negolio
mus; in vetustis quibusdam excusis legibus religio- vicium qumranl, quo eos peregrinari vel* ab eccte-
nis -minist., m ms. S. Germ., legibus; in tomis siaslich officih avocari necesse sit. Ita in conc Co-
autem conciliorum, Coloniensi an. 1606, Regio lon. notalur a Biuio.
Parisiensi, an. 1644, habetur regibus. De utraque CAP.245. Si castig. in orig. habetur: Si castiga-
lectione videntur archidiaconus in illum Gralia- tus per salhfactionem veniam ab ephcopo noluerit
ni locum. Cseterum epislola haec est 16 Pelagii 1, promereri.
ubi el habetur fides ejusdem quam misit ad Childe- . CAP.244. Quia, elc Hsec propter sensum addita
berlum. sunt ex orig.
AD PARTEM VI. CAP.285. IIoc non reperitur, sed simile quiddam
•&AP.7. Vl memoriw mandet. Apud Isidoium ha- habelur. In conc Metensi sub Stephano V, cap. 6
 1031 D. 1VO CARNOTENSIS EPISGOPUS. 1052
Et ul ncmo clericorum arma porlci vel indumenla \ (ayjipu) et ad atteram migrare vilam, scientem qv.ia
iaicalia induai, id esl, cottos vei mantellos sine cappa si lale uliquid egerit secundutn quod a nobis jam san-
non porlel. citum est aut in curiam cum substanlia aut sub ino-
CAP. 292. Koe caput dcsumptum est ex reguia pia degens ad officiatem deponeiur forlunam,
S..Aurcliani, cap. 15, ut recte adnotavil HugoMay- CAP.428. Ante unins anni. De unius anni proba-
navdus in Concordia rcgularum, c 75, § S. tione in monachis videnda est insignis nota May-
CAP. 295. Caput hoc estidem ct ejusdem eoncilii nardi ad caput 65 Regulse S. Benedicti, pag. 958
cum superiore, scd ex sccunda edilione, ut videre Concordiac rcgularum, ubi cl liujus capilis menlio-
^ cst in conciliis; vide eiiani cpislolam Evaristipap. et nem faeil.
Gral., dist. 95, c.Diaconi qui quasi. CAP. 429. Hoe caput paululum differl ab oiig.;
CAP.556. De hacre videnotam insignemMaynardi esl lamen fusius in lvone.
Concordisc regularum, cap. 66, pag. 985. AD PARTEM VII.
Com. 538. Diversa luec sunt ab orig. Grseco, sic €AP. 1. Et neque commttnicare, elc In ullimis
Cniinhabcl.Ol xlnpivMTWV izrotyjlav v.ui{j.ovaarnpio>v concilioruni cdilionibus sic habel: Nec ecclesiasti-
\J7TO TWVivixuarn Ttilzi iizi(rv.oitoiv TJJVt%ovaiuvJCKTK cis vero nec smcuiaribus ncqolih communicenl, vel in
rr)v TCOV a.yioivituriporj izapuSoaiv StauEVSTMcrav, r.ui altquo sintmolesti. Quod a lcxlu fjraeco pattlulum
p.'nx.uruvB'j.Stutea9uii) «yvivtav TOUtStou EJno-KOTrou.diflerl, MYJTEBI ev.x);natuariv.oic,y.ur^ltuTzm/ovra;
p.r\re fttoirixoi;
Ot §S TO^CCCOVTEf UVUrpirzetV T>JVTOt«'JT!)V StaTUTrwcrtv , Tzv.ptvoy\viiTtpuyp-uo-iv, i) iTziv.oivowerj
y.aS"o:ovonizorerponov, v.ui pr) \iizorurrop.tvovTWtStcd TK.iSia iiovKOTiifias', CtC
E7rto-zo7r«, ti p,eveiev vlripixol, roi; rwv zavoveov y7ro- 5 CAP.5. Liber psal. clc. In orig. et apud Gralia-
xEto-Gwo-KV ETrtTtiuotf ei 5f ftovK^ovTE? ot Xulv.oi,earta- ntim habeiur : Nunquum de manu el oculis rccedat
CKVKKOlVWV/TTOt. liber, dhcalur Psallerium ad verbum, oratio sine in-
CAP. 559. Esi idcm cum preecedenti sed ex anli- lermhsione, vicjit sensus sit. in Yicior. pro vigitet
qua versioiie quce non exstal in conciliis ut recle habetur, vigil el scnsvs.
Jiolam correctores Romani apud Gralianum 18, CAP. 55. Capitis illius scnsus habetur in orig.
q. 2, c Qttidam monachorum. licel paulo aliis verbis.
CAP.562V Tres primae linese hujus capilis us- Mundiburdh. Vox est Germanica quse tutores et
que ad hccc ; ilem/placuil nou reperiunlur in hoc curalores significat.
concilio. / CAP. 57. Et incesl. Hcec postrema verba quce
CAr. 575. Qfos vero, ctc Locus hic corruptus etiam stinl in Yiclor. non habentur in conc, nec
cral, scd cxyoiig. restiiuliis est. Sie autcm habeku. apud Gratiaiium.
Quos vcro/ftagitih ordinavcrit, et in Victorino ali- CAP.02. ToierecHSf.Alialeclio sichabet: Teneant
quisquij^olucralemendare sicmalereslituerat. Quos casiilatem, et nulla vidua ad nuptias iterandas vi
vcro in Sflagiiiis obligaveril. venire cogatur.
CAP. 595. Hoc cl tria sequenlla capita paululum CVP. 05. Hoe captu habetur mancum et mulilalum
variant in nostris S. Cypriani editis exemplaribus, in Conciliis et divisum a Gratiano iu duo.|Unde con-
sed lamen idcm cst serisus. jici potcst eum, qui hsec rescripta Nicolai I collegit
CVP. 597 ct 598. Paululum 'differunt in orig. et ex Gratiano, el Conciliis inseruit, non vidisse lvouem,
sic habctur: Verum quod sequcnler in episloth fra- -• J ex quo locus ille inleger restituendus videtur.
lernilas ttta nobis innotuil, vidclicet quod in canone CAP.08. Paulo fusius hic babetur quam in ori-
Ancyrilano , capitulo 19 , legilur : Post lapsum ginali.
corporalcm resluurandum Iwnoris grctdum posl pw- CAP.85. IIoc capul paululum differt ab orig. ubi
nitenliam. Et alibi legilur : Posi hujttsmodi deli- habetur , secundum Rcguiam S. Renedicli. In oiig.
ntiim, etc el in ms. Vict. sicul ct apud Gratianum habelur
CAP. 599. Vide nolas Maynardi in Goncordiam tanltim secundum Regulam. Credo quia Regula S.
rcgul. c. 51, pag. 542: IIoc auieni caput dcsuniplum Bened. quae tunc lemporis eral iiraccipua, v.ur Uoyjiv
cst cx regnla S. Fmcluosi de qua copiose dissevil Regula diccbatur.
idem Maynardus in prseludiis ad Concordiam regu- CAP.95. Ab ephcopo cttsiod. In Africano el Car-
laiuin, tliaginensi ita legitur : Ephcopi providentia vel pre-
CAP. 400. Habetur in linc concilii Ilerdensis sbyleri, ubi episcopus absens est, in monaslerio virgi-
siecila recte, ut noial Anloniiis Aiiguslinus, in nolis num vel gravioribus feminis, elc.
ad Pajiiitenlialem librum Ilubaui Mauri ubi hic canon CAP. 101. In orig. et Gral. , sic habetur: Mutier
exstat. quamvh docta et suncta viros in conveniu docere non
Qui aulem de p. Sic variat apud Rabaiium et prwsumal.
in conciliis : Qui ctuiem de prwdictis viris per oc- CAP. 109. Vel consemu parenlum. Haecabsunt ab
cnllum conlessionem mcda a sc absconse commissa orig.
coram, elc Cu>. 127. In aliquibus differt ab orig. ; scd ircc-
Si se, elc In pracdielis . Si veraciter pwniiucrint el U cipuc sunt ad margiiicm idnotala.
se, elc CAP. 129. Epistolie S. honifacii martyiis habenlur
C.VP.410. Non rcperilur, sed habetur quiddam sl- .impressse Moguntise anno "1605,per Serrarinm.
niile in conc Claromont. sub Urbano II, cap. 25, • CAP. 159. ilinc poiius ac noneamurita atniili, eic
his verbis : Ne fiiii presbtjterorum, diaconorum, vet Corruplus est iiic locus cl sic restilucndus : llinc
subdiaconOrum, canonicontm ad ordincs vcl alios or- pol. adm. iia non aniilli corporh sanciiiatem nianente
dines ecclesiaslicos promoveanlur, nhi monachus animi sanciitate etiam corpore oppresso; amitiitui'
•vel regularis canonicus fuerit. El in additis ad hoc corpoiis sanclilas violaia aiiimi sanctiiate ctiam
concilium sic liabel alius canon.: Nec filios presby- corpore intacto.
terorumaul aliier eiiam exconcubinis snsceptos libe- Iniuens enim, ctc.Origin. sic habet: Inhuens enim
ros ad presbyteralus gradum provehi iiccret, nisi ali- in dtwruin corporum commhtione, clc
quo in monaslerio religioncm professi essent. Slc et CAP.155.' lloc capul niultiim diflert ab hodiernls
in Pictavensi, 1. c 9, el referlur cap. 1, De seiate el cxemplavibus; cstianieii idcursensiis.
qualilale, elc. AD PARTEM YIIK
CAP.421. Omnino aliier in orig. Grseco ad Lali-
num collato sic habetur. Semel autem secundum hoc CAP. 69. Ncm licel. In orig. haec,adduntur: Qui
faclos diaconos aut presbtjieros, mtllomoclo derelht- el spurii appctiantnr xupu rh cr.opav ,\.a sationc.
querc sacerdolium. Quodnoit sisolum indiacono elpre- Glossa vcro ad margincin habet. velTzupurh xnzeioeiv.
sbytero sanchnus, sed cliam subdiaconus aul fortc %isupu TijvanopaSnv. Plutarch.
tector fiat alicpds hunc relinqnere pristinum schetna CAP. 75. Vtducdis. Hsec vox non est in orisinali-
 '
1035 KOT^ IN DECRETUM. -M54
bus S. AugQStinl excusls; neque etiam in veluslis- A CAP. 286. Vxores dnxerint. Ilsec duo verba non
simo codice S. Germanis a Pratis. sunt in origin.
CAP.85. Quanlo, etc Hajc addidimus ex orig. -CAP.295. Expetendo Iwnorem. Nequehcec duo ha-
quia sensum magis illustrant. bentur in orig.
CAP.90. Tilalus hujus capiiis, opinor, ncgligentia CAP.501. Non habetur 'hoc capul loco citafo, sed
Iibrariorum appositus fuerat ad ralcem SHperioris simile quid in eodem concll., c 7.
capitis, quasi •ad Ulud perlinerel, sed eum loco suo CAP. 505. Et peccatum iwn est, etc Cerruptus est
reslituimus. hiclocus, et sie lestiluendus ex orig. etGratiano -.
CAP.91. Corruptus plane erat hic*locus, sed ex Et quod peccalttm non esl solvi inter peccata credi
oiiginali est restitutus. omnino non debet.
- CAP. 98. FemTnamsub viro esse. Nonnihil differt CAP. 515. Connubio, In conc habetur aonvivio,
ab originalibus tam mss. quar.i excusis. Sic autem quod videlur aptius. Sic enim Graecum exemplare '•
habet: Feminani sub patre anleqttamnubat, elsub Etf yaf/.ot?Siyap.ovrir.oiv
/ir) pariuaBai, ad nuptias biga-
viro ttuptam notuit lex vovere, ita aliq. ctc suam, id morutn non convivari : vel, in nuptiis cjusqui duas
esl, in aliquanim rerum lat. con. abst. ul in eisdem uxores ducit non convivari, vel, convivto secundarum
votis feminea iton prmvateal (ms. S. Germ. valeal) nuptiarum non interesse, vel, in nuptiis bigapii
auctoritas. Ila ut (ms. S. Germ.) si adhuc innuptm, non prandere, ut habent tres versiones.
ctc et sit omnino. Lex non est in ms., nec in AD PARTEM IX.
cvcusis. CAP. 1, Cum Ids; etc In orig. sie habefur i Cum
CAP. 101. In orig.^sensus est integrior. J3 hh pater ittcertus sil.
CAP.103. Ipsum corpus. Orig. sic habet :_Ipsum CAP. 8, [Hoc caput variat apud Baronium -qui
corpus tuum tempium in te est Spirilus sancti. Sicut ; toni. II Annal., ad an. 998, num. i, ita illud refert:
ad marginem notatum est. Eodem modo habetur in Paier luus, elc ab antec. nosiro Gregorio V, citni
ms. S. Germani a Pratis. " episc. qui plqcilo interfuerunt reprehejisi sunl, ttt
CVP.116. Cum persona. Ita legitur in orig. : Cum poslea ad sedem, etc Alrcubi autem in quodam ms.
personam qnam, etc fatigat quolidie conlerii, quando habeltir excommunicali, nt in margine adnotavimus,
vult ad judicium educil quando, etc prwccperat, quh in qua sic legenduni, alias sensus non esl integer.
esl qui dicere -pgssitquanlis malh introducta submit- CAP.16. El malris. Hsec addidirous ex orig, quia
liiur. necessaria sunfad sensum.
CAP. 152. Posl pwnit. In ulraque versione lurjus CAP.46. Ante hopcapul babetur iilud m ros„ S. Vi-
concilii sic habelur : Post annum sine pwnitentia re- cloris Paris.: Ex ephtola Gregorii pap. episcopis
coticiiiari debebunt. Gallim tnissa. Progeiiiem suam unumquemqne ad
jC.ir. 155. Quod dico competeniibus. in orig. habe- seplimam decernimus observaregenerationem, el quan-
tur : Quod dico compeienlibus et fidelibtts, audiant diu se agnoscunt affmitate pwpinguos, ad conjuga-'
panitentes. Quod dico fulclibus, dico et competenti- km copulam accedere denegamus.
biesel pwniienlibus.- CAP. 69. Nec ipsi, etc In orig. habetur : Nec illa
Sufficiant vobis uxores, In orig, sequilur aul nec adtdtera soror, nec ille vir qui cum ilia adnlteravit
uxores. alios unqttam accipianl.
CAP. 162. Secund. eccles. reg. In Graeeo cst JCKTK Q CAP, 113. Desuniptum esl hoc caput es Ralladio
TOViv.vl-no-ivarixov xuvoivu.Canon autem illeccclesia- Ilistoria Lausiacae. c 68, sed paulo expressios; sie
sticus est exoonc. Neocsesariensimemoiatosupra ab enim habet: Videte ne jjuis, qui noclu phantasiam
Jvone, c. 160; videndus hie Binius ad liunc cano- habuit mulierh, audepXaccedere ad sancta sacramcnla.
nem c«nc Laodiceni. Ne quis ex vobis vhis et phantasih pulsns somtiiet;
CAP.170. Rapiunt. Sequitur in orig. vel consensu nam qui absque phanlasiis fiunl fluxus semifns, casu
parenlum accimunt. finnt,ncc cx uniuscujusque iibero animi arbitrio m-
Pcenilenlia'. fn orig. addilur,'*/ sjionso icgaliler sunt, sed absque volunlate. Procedunt enimsx natura,
mulla componat et ad marginem habetur, forte tnul- et ex redundanti materia excernunlur. Quocirca nec
ta;n. sunt peccalo obnoxii; visa aulem ac phantasiw pro-
Propitlsaius. Additur : et canonicenequiverit appto- ceduni ex libera eligendivoluntateel suntargumentum
bari secundum sanclorum Patrum staluta, se purgare mali animi. Hinc apparet caput hoc intelligcndum
caqulur. esse depollutioiiibusnociuriiis, quae ex prsecedenti-
CiP. 178. Apud Grat. 27, q. 2, ei 55, q. 1, cap. bus lurpibuscogitationibusaecidunt, si culpa nostra
Quod autem interrogasti citaiur ex Gregorio Juniore; non ex infirmitate contingant, ut clarius patet ex le-
sic eliam Capitul. 1. vi, c 55. stimonio D. Gregorii apud Ivonem nostrum, part. n,
CAP.181. Hoc caput non reperitur in Tribur. nisi cap. 52, ubi hanc qusestionem mirabiliter elucidat.
quod idem fere cst sensus, non tamen omuino si- De hoc etiam vide Cassianum collat. 22, cap. 4, 5
milis. Diflert etiam multum apud Gratiauum. ct 6; et D. Thomam, m part., q. 80, art, 7.
CAP. 205., Ad calcem hujus cap. hsec videntur ad- Q CAP,120. Hoc caput di*ersum est in testu D, Au-
denda ex orig.: Si resuscitatus rursus fuerit mmcha1- gustini.
lus, placuil ulterius non -ludere eum de communione AD PARTEM X.
pacis. Ex altera versione non ederemm, elc CAP. 25. PerfecL consequi. ln Grccco habelur TO«
€AP. 215. Non simt eadem vcrba in Tribur. est TE>itou(i.tra.ayjiv, quo verbo sccpius ^ititur hic eon-
tameu fere idem sensus. cilium pro communione ad quam seilicet pceniten-
CAP. 228. QIUBest apost. prwcip. HcecaddUa sunt tes, post peractampcenitentiam, admittebantur, utse
ad iUustraiionem hujus loci. cum cceteris fldelibus ad perfectam gratiam plenam-
CAP.252. Comparem s, In orig. habelur :-comp. que communionem admissos esse intelligerent. Ila
s. el bos requirit et equus, etc, et supra loeo alius ba- Binius ad hoc concilium ex Baronio, De hac re vi-
belur frequenter, pro defeceril est defuerit. Et sic in dendus canon 18 conc Nannetensis sub Formosa.
duobus mss. S. Germani. CAP. 51, Trem Dei. Ad marginem hujus capltis iu
CAP.255. Ita manenle in se vinculo. In orig. addi- prsecedenti editione habebatur : Treva Dei videlur
tur : Fwderis conjugalh uxor dimittitur ob causam proprium notnen esse alicujus loci. Sed non recte, ut
fomicationis, tiec£arebil illo vincuio, eliamsi, etc in leclione coneiliorum paulisper versatis constat;
CAP, 261. Hoccapul omnino depravatum erat; unde hoe ex peritorum judicio expunximus. Eras
undead marginem in prsecedenti editioneMolinseus autem treva vel trevia vel tveuga Dei inducise auoe-
apposuerat locus obscurus, nempe quia hoc lempore dam ab Ecclesia institulce, quibus ab omnilite, ho-
nondum erant excusa Hincmari opera. Ipsuni autem stilitale et vexatione quacunque abstinere oporle-
ex editis recens exemplaribus restituimus. bat. De hac mulia dici poterant, sed impediuul rm -
PATROL CLXL 33
 1935 D. IVO CARNOTENSIS EPISC: — NOT.E IN DECRETUM. 1036
perantes lypographi. Omnium inslar erit insignis A CAP.95. Nisi ca, elc Haecnon habentur apud Isi-
nola quce habelur in appendice ad conc Claromon- dorum, sed a Burchardo et Ivone, unde sint addita,
tanum sub Urbano II, in fme lomi XXVI €oncilio- non liquel.
rum editionis uliimse Parisiensis, ex typographia re- CAP.107. Hoc caput paululum differt ab origlnali.
gia, anno 1644, ad quam leelorem reiriiltimus. CAP. 110. Hoc caput apud Burchardum citatur
AD PARTEM XII. etiam ex dictis Rasilii, verum ex S. Isidoro apud
'€AP. 77. Unttsquhgueenim prop. In origin. ita ha- Grat., 11, q. 5, c Qui conscntit. Sed in neutro ha-
hetnr.iJUnusguisgue ciiim sicut ante altare stans Dei betur, verum in Regula Orienlalium, et in Regula
timorenfhabet prw octdh, et propriam conscientiam S. Paciiomii, ulrecte notavit antiquilalis studiosis-
'tnuttdam serval Deo, quod in memoria relinet, nulla- simus indagalor Maynardus in Concord. regul.,
tenus habetintermittere, quoniam vs-quod menU, elc. c 74. Ex quo hujus eapilis citationem resliluinuis.
CAP. 85. Jusserunt.'Post haec additur in origin.: CAP.124. Cur canonesinlerd. eis. In orig. brcvius,
Omnesfluesimtll utriusque ordinis viros infames esse cwr non eis qui, elc Et sic in Moguulino et Worma-
.xensuerunt, el non sottttn, etc liensi legitur.
AD PARTEM XIII. AD PARTEM XV.
CAP.lu. Jnxta fortnam divinitus datam. Haecnon
habentur apud Ivonem, sed restdtula sunt ex orig. et CAP.19. Prius ettm tond. In origin. destint ha?ct
Gratiano ob sensum. Aut in cinere el cilicio habilum mulare faciat, nisi
CAP.50. Hoc caput habetur in secunda regula prius attt. Desunt etiam ista : Attl vetata fueril aut-
Patrum codicis ms. Floriacensis, cujus initium est: "n Smpius eniin laicis. Post hsecnon babetur cum fe-
Cum in nomine Domini cum fratribtts nostrh cotwe- minis. CAP.22. In origin. magna est diflerenlia in ver-
lussemus, ut recte notat Maynardus,
CAP.62. A sacerdotibtts, clc Hcec usque ad notue- bis.
rinl addita sunt ex orig. ad pleniorem scnsum. CAP.29. Et in per, etc Haec corrupta sunt. Mc-
CAP. 77. In Regula S. Fructuosi, c 17, in iine sic liusCAP.56.
originale in periculi urgenlh insianlia.
Ne obl., elc In Moguntino ita legitur: Ne
habelurdemonachisioquens : Ebriosus quis si reper- obl. excommunicatione alicni cx consortio bonorum
tus in cmnobio fuctit, sttperiori sententiw subjacebit,
sive is qui.citra permisstimabbatis sive prwpositi ali- fianl.
£tibi liltcras deslinaverit, vel ab alio deslinatas acce- Unct. olei. In Moguntino habelur : Vnct. Dei. Caj-
tera sunt similia.
perit, ut nolat Maynardus ad eaput 50 Concord. CAP.57. In flne, innotuil. In origin. ct apud Gra-
s-eg., § 15. tianum sic habelur : Innoluit, vidclicel qttod 'in ca-
AD PARTEM XIV
CAP.3., tiatcis. Origin. habet jttdicii. none Ancyritano, cap. 19, legitur : Post lapsnm cor-
Anle reclilud. operh. In origin. habetur, ante rc- poralem reslaurandum honoris gradum post pmniten-
Miludinh uperalionetn. tiam; atibivero legitur : Post hujusmodi, elc Vide
CAP,4. Inl&rno*In orig. inscritur perparenthesim, sujira ad c 597 et 598, part. vi.
miia maiedicto debcanl feriri. CAP.141. Hoc caput pattlulum variat in orig.
CAP. 5, Aiiter cnim, etc Orig. sic legil : Alitcr AD PARTEM XVI.
enim maledictum profertur judicio juslitiw, aliler /i- ^„ CAP.8. Crhninibus. Nonnihil variatoriginale, quod
vore vindictw. Matedictumguijtpejnstiiimjttdicio, etc sic habet : Crtmtiit&userga ecclesiasticajusla et ra-
CAP.51. Mandatumei dtrigere. Mandatum hocloco tionabiliajudicia contemptor repertus fuerit, vel infia-
idem eslacnuntium, signilicatio, legatio. Etsic hoc -ttts uc tumidus monitis ecclesiasticis ac sanctorum
declarat aliquid per inlermmlium signiftcare. Me- Patrum conslilutionibtts contradictor vel subsannator
lius Gallice, lui mande.rguelque chose,plura Maynar- comprobatus fuerit, si monilis episcopalibusobtemp.,
dus in notis ad hoc caput. etc
CAP.75. Ex hoc et seqneiiti cap. compendiose CAP.23. Auctoritatem ecclesiasticatn. In orig. ad-
collecta fuit forma publicandi anathematis, id est, ditur «c jus civile.
excommunicationis solcmnis pro gravioribus cul- Partis decimaeseptimaeplurima capita cum origi-
pis, quae habetur parte terlia Romani Pontilicalis, nalibus contulimus, sed per angustias lemporis non
cap. l)e orclineexcommunicandiel absotvendi. Iicuil varielatem, quaj non maxima tamen esl, ad-
CAP.88. Malrim. In orig. additur, et dicil hoc non notare, unde urgentibus nimium typographis finem
jesse peccatum hic imiionerc coacti sumus.
 1037 D. IV.ONIS CAUNOT. EPISC PANORMIA. — EPIST, DEDICATOUIA. 1038

PANORMIA SEU DECRETUM'5*'

D. IVONIS

CARNOTENSIS
EPISCOPI,
r»estifutum3 correctum et emendatum opera et diligenlia Melchioris a VOSMEPIANO,
artium ct sacraj theologise doctoris,

Cum indice locuplelissimo nunc receus ab eodem D. doctore Vosmediano summa cmn
diligcnlia composito.
{Lovanii, ex olTicinaAntonii Marise Bergagne, bibliopolse jurati, anno 1557, in-12, cnm gratia etprivilegio
regis ad ses annos.)

EPISTOLA DEDTCATORIA

PBPLWPD niaximo nispaiiiaruin, AnglicerFrancise etNeapolis, etc, regi Cathol.co, ac lidei defensori,
MELCUIOH a AOSMEDIASO, arlium et sacraj theologise doctor, ej'usdem regiae
* majeslalis a sacris ac xenodo-
chii rcgise curice praefectus. v
Maj"oresnostri, Philippe maxime rex Calholfce, summa diligentia contendere nitebanlur, ut probalis-
simos quosque auctores undecunque conquirerent et conquisllos, nulli parcentes pecunia», conscribi cu-
rarent, ct ingenti siudio conscriptos conservarent: unde faclum -est ut fervens illud litterarum studium in
dies apud eos magis succreseeret ct prajstantium hominum ingenia ad eorum lectionem excitarent. Quarc
nos illis multura debemus qui hanc curam publicam suscepere, ut corum laboribus adjuli, studia nostra
magis quotidie promoverentur. Quod mihi cerle contigit, cum in concilio occumenico Tridentino (cui ad
gex fere integros annos hilerfui) in Panormiam seu Decrelum.doctissimi Ivonis Carnotcnsis incidi. Nec
tamen desideralum potui hahere, cum tameu non exiguo labore illud in concilio, et apud Venctos' biblio-
polas, et alibi conquisitum non posse invenire, et ingenti hujus libri desideriotenerer, apud Anglos Lon-
dini in regia iuaj maj"estatis curia agcns, illum qusercre per bibliollieeas,"cum puhlicas tum privatas
minime deslili.; sed quem qusesitum invenire non potui, casu reperi, nec unum exemplar, sed duo :alte-
rum a sexaginta fere annis impressum, alterum vero in pergamena chaita vetustissimis characieribus
maimsciiplum. Quae mihi tam grala fuere ut Anglicae peregrinationis immemor, inventus liber laborem
alioqui -non exiguum longe superasse viderelur. Et ne tantus Iabor periret, et lempus (quod prciiosissi-
mum est) per manus dilaberclur, accingor, Jego et perlego, et muliacum diligenlia pereurro librum (imo
exemplaria illa duo) qusecum referta pulchra doctrina, sanclis legibus, sanclissiniisquePatmm inslilutis
iuvenirem et locupletissimo indice (quo careliat) a me composito ornarem, el emendarcm per omuia li-
brum pretiosissimuin ac reipublicse Christiance longe ulilcm et necessarium in lucem cmilterem, ne tan-
lus thesaurus manerel absconditus, ct lucerna sub modio nulli profutura lalerct hac in renullis peperci
faboribus, nullis vigiliis, ut liber hic infmilis fere mendis quibus seatebat, expurgalus, non jara aliena
vcste{iJl erat) sed propria poliuscniteret, et omnium manibus vcrsarelur, quiad omnium utilitalem i«-
genti studio, niaxima diligemia, ac miro ingenio a doclissimo Ivone conscriptus fuerat. Cum igitur ve-
tiistissimus sit nios dicare iibros principi viro, cui ego istum dicare possem, aut deberem, nisi libi Phi-
lippe, principum maximeet regum optinie, qui mein tuam plane regiam familiam nil tale cogilauteni evo-
casli ? Aut cui potissimum librum -qui de justilia ct j'uie tolus agit, dicari merito debuisset, quam libi
j-egum potentissimc, qui innumeris regnis prsees, et jus tot nationibus iamque variis dicas ? Cutn demum
jtisiiiise munus sit, id dislribuere (ut Aristoteles ait) quod est secundum cdjusquc dignitatem, palrias
eonsuetudines iueri ct instiiuta, servare scriptas leges et veracem esse in conlroveroiis, et siare convcn-
tiotiibus,'cui potissimam Panormia haec de legibus cum verissimis, lum sanctissimis seque conveniret
<|uam tibi? utcx -ea in promptu habeas, quce decreta. quce Patrum sanctiones, quse staluta majorum pro-
desse reipublicae possint, quae leges sint, ad quarum noriiiara, qui sub luo dequui imperio (quod Dei niu-
nerc toto lerrarum orbe amplissimtim est) se componere debeant. Aut cui pulclierrimum liunc sanctis-
simarum legum, Romanae Ecclesiae et sancli auctoris librum dicarem, iino atictor ipse (si m vivis agerel)
dicaret, quam libi, rex catholicae fldei defensor, qui relictis amplissimis tuis prseter alia miilta utriusque
Sicilise et Indiarum provinciis (quceJnnulllera, sunt) ad divisos toto orbe Briiantios te contulisti, ut ibi
una cum lieroe incomparabilis virtutis sereaissima Maria conjugc tua, fldem propagares, et eain si noii
inoruiam, certepene exslinctainreviviscere, imo de mortead vilam veliitiexcitarcs ;,quod veri Christiani
principis niuiius, ca animi moderatione, ea palientia el mansuetudine," ea dexterilate et prudenlia fecisli,
ut iiu-ra paiicissimos dies, Cliristiana-fides, a Rriianuis jam exsul, revocarelur, schisma longe rnaxiinum
aboleretur, cl «oinen ponliiicis summi in terris Christi Dei optimi maximi (ftemant licct hcerelici) vicem
gerentis, quod audire apud eos nefas^eral, et audiretur, et iu honore (ut par erat) haberetur, ct templa

(151) Panormiam a Deereto non dislinguit. Yide Disserlalionem in Decrelum Ivonis, supra col. xux.
EDIX.
 "
- D. 1V0NTSCARNOTENSIS EPISCOPI 1040
J3I039
qtise quondara plena populo erant, et tunc tanquam deserla habebartur, fiequenli populo non multo post
dies et innumeris missarum sacriflciis ornata, tua cura el solliciludine, mtilta cuiii graliarum ad Deum
actione vidimus, non sine mullorum nefandorura honiinum gemitu, cum nonnullorum tamen congra-
tulatione: reliquerat enim ibi Dominus scplem millia virorum, qui non eunaverant genua sua ante
Baal; audierat eliam clamaniem sub altari saiiguinem beati martyris Jpannis Fischerii Roffensis episcopi,
incomparabilis sanclimoniae, ct insigni litleratura viri, et ThomaeMori Anglise cancellarii longe merilis-
simi, et nionachorum Carlhusiensium, et alioruin qui pro tuenda Catliolicse fidei verilate, morlis cou-
stantissime subiere tormenium, tit aeterna apud Deum vita fruerentur; suscitaverat enim Doraintts te,
rex optime, idemque maxime principem super hasBritaniii populi oves, ut eas paseeres, ut quod infir--
mum est consolidares, quod segrum sanares, quod confraelum alligares, qnod abjectum redttceres, deni-
que ul quod perierat qusereres, quaeomnia zelo domus Dei et Chfistianae fidei (qua ferves) succensus, iia
prsestilisti, ut nedum rege.m optimum ageres, verum etiam aniniaruni pastorem et apostolum fuisse vi-
•dearis. Nam ita regni habenas naoderaris, ut solum rex esse videaris, el ila plantandse propagandseque fi-
dei elreligioni Christianse acesslirpando schismatiperniciosissimo incubuisti, ut et apostolus elanimarum
,-pastor censearis et ila utrique muneri obeundo adslilisli, ut neutri deesse videaris. Nec hsec narro, ut
4uas decantem laudes, quas etiam modeslissimus non libenter audis, sed ut res gesias quas vidimus ad Dei
'oplinii maximi gloriam referamUs. Tu igitur, regum optime, opus hoc sub luam clientelam suscipiio, nec
quale sit munus oflerentis respicias, sed qua sit tibi mente oblatum. Vale, Philippe maxime, rex Catho-
Jicajfidei defensor alque propagalor, et Deus tc nobis servet iticoiumem, vincas, valeas , et mullis annis
4inperes.
Uruxellse, 15 Martii 1557.

D. MELCHfOR A VOSMEDIANO

CHRISTIANO LEGTORI.

Non ejus slim menth, Chrisliane ac candide Leclor, ui ptitem plus deberi his qui inveniis addnnt, quam
ipsis invenloribus; quamvis sciam multum utrisque deberi, isiis quia hwenerunt, illis vero quia tuvenia ne
perirent, servarunl. Qua in re prospexi ipse Ivoni tiostro sanclo Carnotensi eptscopo,juris consvlthsimo, qui
cntn anno a Christo Deo noslr-onato, millesimo nonagesimofloruhset, et anle sexaginla fere aiinos, prelo ex-
cussus in lucem prodihsel, tam mutilus, tam lacer, lam mqncus erat, utjam non Ivotiis, sedalterius poiius
Panermiam, seu Decretum judicares; quw certe res tam mettmcommoviianimum, ul cum eum ita affecu,ni
Londini reperhsem, quem diu anle anxie qumshhsem, Iiomhiis bene de civili et ecclesiaslica republica meritt,
condilionem mheralus, eum perpurgure, et a mendh vindicare, atque a tcnebrh in lucem revocare staluerim.
Sed cum retn aggrederer, quod in frontispicio facile essevidebalur difficilliinumposlea apparuit. Inveni eiiim
tam muita depravttta toca, latn corrttpta, ittm male cilala (imo non cilala) ut vix sperarem posseme tanlum
superare laborem. Sed cum labor improbus omnia vincat, Deo auspice, rem sum aggressus, cujus ejus auxi-
lio tnnumera menda, quibus abundabat exemptctr susluli. Muttu prmterea ab lvone noslro, ex concitiis lum
qeneralibus tum provincialibus, multu ex Patribus, mulla ex summorum poniificum decretis, non tamen in-
dicatis fonlibus unde hausla eranl, adducebanlur, qummeo Marle omnia restiluia inveuies. Desiderubaniur
ex concitiis quinquaginta et eo plurescilaliones : ex sacris doctoribus centum Irigenla; ex'pontificum sanclio-
nibus lolidem propenlodum desiderubanlur; qnas omnesnon sine tnagnis el vigtliis et taboribus indicalh in
margine aucloribus, librh ei capilibus, ad suos fonles retuli. Ad hwccentum snmmaria, qum desiderabanlur,
adjeci; et capitum disiinciiones loio opere apposui: prmter alia tnutta quwipse restitui et emendavi. Denique
pro Ivone sene,mulo, lacero, manco et sordido, juvenem, ioquentem,ornalum, suis omnibustnembrh inlegrum
et elegantem, libi, Clirhiiane tecior, reddimus; ul eum agnoscere, utioqni cl jucundissima ejtts consueiudine
frui cum voluptate el fruclu possh. Et ne quid ad suave facileque cum eo cotloquittm dees&et, in singulos
libros alphabelicum maleriarum et litulorum, eadem alphabeli serie contexui. Adjeci-prwtereatertium, longe
locupletius, quo pracipua rerum capila, el illustriores per lolum opus sparsw sententiw, ea dexleriiate et di-
Hgenliu indicanlur, ul facile, sludiose leelor, cx eo uno possis, iwn jam Ivcnis umbram ut anle, sed cum
ipsmn honem vivum iniueri, recondilam hominh eruditionem hiietligere, el divini ittius ingenii ornametita,
summa cumutililale et admiralione possis. Tandem duas ephlolas nunquam anlea tn lucem editas, ejusdem
auctoris addidi ul integer lvo prodirei. Qui eisi post Isidorum qui Palrum decrela primtts in mcignumunum
volumen redegit, et posl Burchardum episcopum Wormaiiensem, qui eamdem rem leniavit septuaginta anie
Ivonem nosirum annis tam fcticiler tamque acttte in eodem est versalus artjumenii genere, ul ante Gratiani
temporu hoc Ivonh decrelo uterenlur jurisconsulli, sicut nunc Gratiani el merilo cutn perspicacissimo sit
ingenio, docirina gravhsimus el locuplelhshnus, et facundia non vulgati. Ex eo namquehabes quomodo ju-
sie, sancle, inlegre, decenter, et ex wquo omnibus prwsideas, quomodo insidias arce.as, discordtasque tottas,
eenlttmeliam prohibeas, crimina ptinias, et peccatu debila severitate compescas,et qumdenique pro meritorum
diversiiale, et bonis prmmia, et malis jusla supplicia inferas. Ilabes igilur, Chrhtiane tector, Ivonem nostrum
cutn theologisjuris perilissimum, el cum jure consullis theotogumgravissimum, el varim iectionh virum, non
mutilnm, non inancum, non mendis redundantem, non corrupium ut anlea; sed perfectum, integrum, verumct
emendatum,nec nudum ul mitea, sed multis jam indicibus el annolatiunculis, lanquam vestibus"ornaium: eo
igitur, pihsime et Ciiristiane leclor, frttere, et si quidinvenerh, quod minus arrideal, mihi adscribito (homo
enim cum sim, niliit a me humani ulicnum pulo);si quid vero quod placeai,Deo gratias agito, et eumdempra
me orato. Yate. > -
Bruxellw, 15 Martii 1557.
 1011 , PANORMIA. — PROLOGOS, 1042'
Hanc, Chrhtiane Leclor, Ephtolam D. Ivonis de his qui ttxores adulleras dimillere cupientes aliis adhwrere
volebant, inveni in meo cxempiari veiuslissimo manuscripto, et quia nultquam fuerat impressa, ne. te ea
fraudarem, typis eain excudi curavi atque Panormiw adjicere.
Vale et Deutn pro tne ora.

DMBERTO [leg. DAIMBEUTO], Dei gralia Senonensium archiepiscopo, lvo humilis Ecclesiaj Carnoajnsis
minisler, cum humili devolione servitium
De Hierosolymitanis, etc.
(Exstal nunc hmc epistola inler honianas' ordine centesima vtcesima quinia. Viie tomtim sequentcm,
col. 156.)

MELCHIOR A YOSMEBIANO PIO LECTORI.

Ctiraveratn, Cltrisliane Lector, ul ephtolas duas D. Ivonh juris ulriusque perithsimi, quas in meo sxem-
plctri vetuslissimo inveneram, in lucem emillerem, sed unam, ad Vmberlum, (difficitetamen) potui legere, potut
etiam transcribere. Altera vero ad Ulricum, non lam corrosis, quam deletis pene characteribus nec ad lucem
sotie, v.ec in medio sole, neque luce intensa, nec ea remhsa,'multis inlocis uilo modo valui legere, tta.ul
tam peniius desperassem pqsse meeamin lucem edere. Sed cum vexatio det inleilectum in id (divina adju-
trice graiia) incidi experimenlum, ut quod legi nuUo modo poterat, factielegi possit, facile etiatn transcnbi,
quod feci, ul lu ea fruuris, et me tuis orationibus apud Deum oplimum maximum juves.
Vale. Bruxellw.

Ivo, Dei gralia Carnotensis miuister dilecto sibi in Chrislo fratii XJLMCO saluteiri.
In litlciis tuis conlinetur, etc
(Vide inter Ivonh epislolas sequenlh lomi, col. 160.)

1NCIP1T PROLOGUS PANOPiMI_3_

nrosiis

CARNOTENSIS EPISCOPI

Be muliimoda distirrctione Smpturarum sub una castorum eloquiorum oontentarum.

(Capitulis 42 conslat hic prologus, quorum 1-34 prologum Decrelo prsemissum ad verbum repraesciilaBt.
RuDricarum seriem cum uniuscujusque capilulLinitio damus. Capitula 55-12, quse nonnisi ad Panor-
miam spectant, integra exhibenlur. EDJT. PATR.)

CAP. I. Excepliones ecclesiaslicarum regula- A CAP.XI. Neopltyli prohibentur a sacerdotio.

luin, elc.
CAP.II. De intentione divinm paginm.
Habet enim csmis ecclesiastica disciplina, eic.
. CAP. DJ. Quod omnh boni magistra sil charilas.'
Quicunque erco ecclesiasticus, ....elc.
„GAP. ,„ T , j ,
IV. Item, hsec attendens, diligens lector m-
e ige , e c
CAP. V. De aamomttone
_...,..
Et prima quiden, seynonilio, etc.
GAP.YI. De indulgenlia.
Indulgentia vero, quantum nobis videiur, etc
CAP.VII. De prwceptionibus et proliibilionibus.
Prseceptiones itaque et prohibitiones, ele.
CAP.VIII. Clericus posl actam dc crimine damna-
bili pceuilentiam, elc
CAP."IX. Tale est illud in Evangelio, etc.
CAP.X. De dhpensaiione
Mulla quoque principes E£clesiarum,,ele.
Sicut sanclae Ecclesise Romanae, etc
CAP<XH. Quw constituliones valeunt temperari,
et qum uon.
,dem et pra,|axalus Lc0 papa) etc,
„.lr Non
„T . . . . ,
• CAP.XIII, semper tn eos qui peccant,, vindtcla
cst txercenda (Aug. ad Bonif.).
_.
j,,qUmnt oportet ut nos exlra .Ecclesiamet
, , _,..,. ., , etc „
adversus Ecclesiam iinsse pceniteal,
CAP_xiV. Leviter occulla, severius autem punienda
suni ab Ecclesia delicla manifesta (AUG.conlra
ePist- Parmen., lil). m, cap. 2).
"" Quando eujusquam crimen notum esl, etc
QAP.XV. Quod a mullitudine peccalur vel ab eo gui
B multitudinem habel sociam ab Ecclesia non vu~
nilm'->sed di(ferlM («'<'»•'•)
Neque cnim pulesl essc salubris a.multls corre-
ctio,,ctc.
,ft« D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 4014
CAP.XVI. Ob populum mutlutn crimen permanet h. secrandorum et consignanctorum, <Jt consignalo-
inultum (ibid.). rum, et de observalione singulOrttm, ct quid con-
Rcvcra cum contagio peccandi multitudinem in- ferat baptismus; quid confirmalio; de saciamenlo
^ aseril, ctc corporis et sanguinis Chrisli, de inissa el sanclitale
CAP.XVII. Deeodcm. aliorum sacrameiilorum.
Tiuba autem iniquorum, etc. CAP.XXXM. Secunda pars coniinet de constitu-
lione Ecclesiseet oblationibus fideliuni,de dedica-
CAP. XVIII. Per'manus impositionem confirmentur
ab hwreticis bapthma accipiunt (LEO I papa, tione cl consccratione ccclcsiarum ct altarium. De
qiti
cp. 77, ad Nicelam, c. 7). sepullura ct presbyteris, el de eorum ecclesiis, de
Solco audire in poteslate esse judicis, etc. decimis, de legilima possessione, et ile confugien-
CAP.XIX. Quw pro nccessitale concedunlur, eadem libus ad ecclesiam, de sacrilcgio, de libertorum tu-
cessanlecessabunl (INNOC. I papa, ep. 22, c 5). tela, de alienatione ct comraunicatione rerum eccle-
Sacerdotum summa deliberatio hsec fuit, ctc siarum, de scripluris el authenticis conciliis, de
Sed lioc canones apud Nicicnam conslituli dc consueludinibus, de jcjunio et eleemosyna
Novalianis ficri permiscrunt. Prius ille canon a Pa- CAP.XXXVII. Tertia pars continetdc electione et
tribus institutus poncndus esl, iitpossimus advertere, K consecrationc papse, archiepiscoporum,de ordiniLus,
vel quid, vcl qualiler ab eisdem sensum sit vel prae- de clericis, et de Iaicis ordiuandis cl non ordinan-
ceplum. dis, de mutalione episcoporum, de ordinalis non
CAP. XX. t De his, inquit, qui nominant seipsos reordinandis, de continentia ordinatorum, de simo"
Catharos, id est mundos, et aliquando vemuiit ad niace ordinatis et ordinatoribiis, qui oinnino -sunt
Catholicam Ecclesiam , placuit sanctac et magno deponendi, et qui misericorditer reconciliandi, de
synodo, ut accepta manus imposilionc sic maneaut profcssionc liaereticorum, de lapsis in sacris ordi-
iti clero. » nibus, qui non dcbeant ministrare et qui misericor-
CAP. XXI. Simili dispensatioue bealus Grcgorius diler ad ministrandum possint scccdere, de clericis
papa a Nestoriana haercsi revei tentes in suis gra- homicidis qtii non debenl ministrare, Ue usutariis,
dibus recipi jubet, ita scribens ad cpiscopos in de servis per ignorantiam ordinalis, qui debeant
Hibernia Caiholicse Ecclcsise. manere in ordinatione, qui non. De clericis ebrio»
CAP. XXII. • Igitur ad vcrilatcm Nalivitatis sis, scurrilatoribus, de monachis, de actale qua
Christi, * etc. possint parenles conlradicere religioni fUiorum,,et
CAP.XXIII, Ex dispensaliona quwdam toleranlur, Q qsia non possint, de viduis, et virginibus vclat's, de
qttw canonnm rigor condetnnat (CVIULL.,ep. ad abbatissis.
Maxim. diac Aiitioch.). CAP.XXXVIII. Quarla pars continel de pnmatu
Habemus simile quid in epislola Cyrilti, etc et digiiitatc Roinanse Ecclesise, dc conciliis como-
CAP. XXIV. De eodem (ead. epist.). '
candis, de provincia quoque quomodo sit consti-
Ut autem non exislimemur amarc conientio- tuenda, de polestale primatum et melropolitanorum
nem, etc episcoporum, de ncgoliis cl causis clericorum ubi
CAP.XXV. De eodem (CVRILL.,ep. ad Januar. et debeanttractari, de spoliatis reveslicndis, de itccu-
Armicli. presb.). salione, et quo ordine, et a quibus personis, et ad-
Dispensaliones rerum, ctc versus quas personas debc.it vel non dcbeat lieri, de
- CAP. XX"VI (ibid.). Et haee scribo cognosceiis lcstibus qui, et quomodo etquot, etin quo ncgotio
quod pietas tua, etc testificari debcant vel non, de induciis, quo lempore
CAP.XX"YII(t'fct'rf.).Igitiirvncrcfiigiatpictastua,etc et quanto tempore dandse, de subterfugientibus,
CAP. XXVIII. Eadcm discrctionis moderatione quanlo tempore ct qua latione cxspeclari debeant.
Romani usi sunt poiitificcs.elc De judicibus quales debeanl esse, et quando senten-
CAr. XXIX. Quidam quoque Romani ponlifi- D tiam judicii dcbeanl proferre, de appellalione,, quo
ees, clc. tempore et qua latione debeal fieri, et de poena
,CAP. XXX. Sed ad reprimendam quorumdam male appellantium.
pre&byterorum, etc. CAP.XXXIX. Quinta pars continet de clciieis
C*AP. XXXL Quia vero episcoporum plurimi, etc sola infamia sine lestibus accusalis, quota manu se
CAP.XXXH. Lapsi post ordinem, habila condigna debeat purgarc, de causis et negoliis laicorum, de<
pmnilenlia, snnl restiluendi (GIIULL.ep. ad Joan. vocalione excominuiiicandoruni, de licila el illiciia
Antioch.). excommunicationc, de absolulione, deillisqui ev-
Piurimos eliam episcopos, eic commuiiicalis infidelilale ant sacramenlo asliicti
CAP.XXXIII. Qusecuiique imperator, etc sunt, qui possunt sine perjurio absolvi ab illo sa-
CAP.XXXIV. Pos&emus de liujusmodi plurimas cramento, de haerelicts post morlem excomnumi-
.'aliones, elc ^candis, quod sit communicandum non ex soiuine
CAP.XXXV. Prima pais huj'us libri continet de excommunicatis.
flde et de hajresibus diversis, de sacramento fidei CAP. XL. Sexta pars continet de nupius, quo
ct baptismate, et ministerio baptizandorum ct con- scUketjcmpore et inlci' quas jiei wmas, et uua Ue
 105S PANORMf.C — JMB. f.- 1016
causa debeant fieri, de tribus quse perfectum reddunt A uxores subjici viris suis. Quaratrone noh dcbcr fier»
conjugium, de perfecto et imperfecto conjugio, de conjugium inter parentes, dcco quod unus vir non
concubinis. De coujugibus quorum altcr sine altero potesl duas commatres duccre unam post aliam.
c intineniiam vovit, vel religionis habilum sumpsit, De eo quicttm filiola sua, aut cum niatre sua, aut
de uxoribus quse viris in captivitatem duetis, aliis qui filium suum baplizavil,. aut cujus uxor ftlium
mipsere. Quod sit conjugium inter personas cjus- suum, aut priviguum suum de sacro fonte levavit,
dem rcligionis, vel fidei, lioc est infer genliles, et aul ad confirraationem tenuiE, ctideo voluit separari,
inter Judajos, inler personas vero quse non sunt in quo ramusculo consanguinitatis possunt conjugia
ejusdem religionis vel lidei, non polest fieri conju- fieri, de accusatione consanguinilalis, et a quibus
gium. Quibus de causis lion debeat solvi conj'u- personisJebct fieri; de inquirenda parenleia, et de
gium. Cujusmodi conjunctio non facit conj'ugium, incestuoso conjugio, dissidio,'et de gradibus con-
de separatione conjugii, non ob causam fornicatio- sanguinilalis reclo Iransverso ordine deposilis.
nis. CAP.XLII. Oclava pars conlinerde homicidio
CAP.XLI. Seplima pars continet de separalione sponlaneo, et non spontaneo, et quod potest fieii
conjugiiob causam fornicalionis carnalis. De wo sine peceata; de eo qui quemlibet clericum occi-
qui cum allerius uxore fornicatur, quia post mor- dciit, quid debeat ememlare. De eo qui percusscrit
tem mariti non potcst eam habere uxorem, de inter- mulierem in utero liabenlem, et abortierit, iitrum
fcetoribus conjugum suarum. De fornicalione spi- honiicidiura fecerit, necne; de incantaiionibus ct
ritaali quod propler eam licite dimittatur uxor. De diverso genere magicau arlis ; de natiira.dajmonum:
rcconciliatiorie conjugum , de sacranienlis quod de sorlibus, de observatione dierum et mensiuni:
debent viri facere mulieiibus, et mulicres viris suis, de juramento quod debeat teneri nccnc, et quos
quando recoiiciltanlur, de subjeclione qua debent habeat comiles : de omni genere mendacii.

INCIPIT PANORMIA IVONIS

CARNOTENSIS EPISGOPL

LIBER PRIMUS
De Gtle, de divepsts hajresibus, deliaptismate, et ministerio BaptizanJorum, et baptizato-
runi, consecraudorum et signcindoruui, etc.

- CAP.1. C sanclus, sed Filius lantum, ut qu cral in divinilate

Credfcnus unum Deum esse Patrem, et Filiurn et Patris Dei Filius, ipse ficrct in homine hominis
Spiritumsanctnm: Palrem eo quod habeat Filium,
Filium eo quod habeat Palrem, Spirilum sanctum
co quod sil ex Palreet Filio. Paler ergo principium
deiiatis, qui sicutnunquam fuit non Deus, iranerir
nunquam Pater, a quo Filius natus, a quo Spirilus
sanctus non natus, quia non eslFilius, nequeinge-
uitus quia non est Pater, neque faclus estr Spirilus
saiictus, quia non est ex nihUo, sed ex Deo Palre,et
Deo Filio Dei pro Patre seternus, eo quod* habeat
Filium ajternuni cujus aeternus sit Pater: Filius
'aelernuseo quod Palri et Spiritui sanclo coseternus.
Sjiiritus sanctus seternus eo quod^sItPatri ct Filio
coajlernus.-Non confiisa 3n una persona Tiinitas,
ut Sabellius dicit; neqiie separata aut divisa in na- " turae vetilas contuiit, non foj»fusis> naturis neque
tura divinitas, ut Arius blasphemat; sed aker iti
pcrsona Pater, alter in persona Filius, alter in per-
sona Spiritus sanclus. Unus iii natura, in sancta
Trinitalc Deus Pater, et Filius elSpiritus sanetus.
CAP.II. De incarnalnne Christi.
Non Paler cai-ncm assumpsit, necrue: Sjiirilus
lilius, neque Filii noinen ad alterum teRsirctj qraf
non esset nativitale Filiu». Dei*ergO"uaiivilate filiusi
hominis faclus est Filius, natus secundum verita*
tcm nattirae ex Deo-DeiFHius, et secundum veritaf
tnm naturaj ex honiine homiuis-IUtus, ut.verhos go
nili non adopiione, nom appellalione, sed in uti o*-
que nativiiaie filii nomen nascendo haberet, etcsset
verus Deus,, verushorao, verus Filius.
GAP.Hfe
(25', q. 5, c Quidmn autcm.)-Non ergo duos Gliri-
sfos,- neqoe duos Filios, sed Deum et hnmincm
unum Filiuin, quem propterea, et Unigenitum di-
cimus. el maiientem in duabus naturlsr sicul ei na-
immistrs, sicut Tiinolhiani volunt, sed socieiate
unitis. Deus- ergo assumpsit- hominem, homo in
Deum transivtt-; non nalurse-visibiUlate, sicut terlii
Apollinaiistse dicunt, sed Dci dignatione, ul neo>
J)eus mutaretur iri hunianam. subslanliam assua-
mcmio homlncio, nec hoins mdivinam ^lorificaius.
 mi D. IVONIS CARNOTENSISEPISCOPI lOIS
in Deum,-quia mutabilitas vcl visibilitas naiuras ei A CAP.VII.-Defide ~Tiiuitctlis el ttnitalh inrwlabilitcr
observanda.
diminuiionem et abolilionem facit subslanlise. Gre-
ditur a nobissine confusione conjunela Trinitas, Divus Augustinus, lib. i De Trinit., c i.
siue separatione distincta. Natus est ergo Dei Fi (155) Omnes quos legere pottti qui anle me scri-
li-
lius ex homine et non per hominem, id est non ex pseruiil de Triniiale, quaj Deus est, divinorum
srcul Ebion sed carnem ex brornm velerum et novorum Calholici traclatores,
•uiicoitu, dicil, virgi-
nis coipore trahens, el non de coslo secum auerens, hoc intenderuntsecundum Scripluras docere, quod
Pater et Filius ct Spiritus sanclus unius ej"usdem-
sicut Marcion, Origenes et Enticbes affirmant, ne-
in id esl carne-sieul Valen- que subslantiae inseparabili sequaliiate divina insi-
que phantasia, absque nueiit unilalera. Ideoque non sunl tres dii, sed unus
tinus, neque Aorchi, id est putative imaginatum, Deus. Pater Filium genuerit, el ideo Fi-
non tantitm carnem ex Quamvis
sed corpus verum, carne,
lius non sil qui Pater est, Filiusqne a Palre sit ge-
sicut Marcianus, sed vcrus Deus," ex divinilate, et
nitns, el ideo Paier non sit qui FUius esl; Sjiiri-
verus homo ex carne, unus Filius, et in divinitate sanctus ncc Paler sit, nec Filius, sed tan-
Verbum Palris, et Deus in homine anima et lusque
caro, ttimmodo Patris et Filii
Spiritus, el Pater est Filio
anima non absque sensu cl ralione, ulApolliiiaris.
B coseternus, etiam ipse cosequalis et ad Trinifatis
Nequc caro absque anima, ul Anomacus, sed ani- perCmens uniiatem. Non tamen eamdem Trinilatem
mam cum rafione sua, et carnem cum sensibus natam ex
in el ante Vh-gine Maria, et sub Pontio Pilato cruci-
suis, per quos sensus^vcros passione pas- fixam, et et lertia die resurrexisse, ei in
scpullam,
sionem carnis suaedolores susiinuit. coslum aseendisse, sed tantummodo Filium; nec
CAP.IV. De nalivitale Chrhli, conlra Arlhemoncm eamdem Trinitatem descendisse in specie columbaj
el cmieros hmreticos.
super Jesum baplizatura, aut die Pentecoslcs post
Neqite"sicnatus estex Virgine ul deiiatis initium ascensionem Domini sonilu facto de ecelo quasi fer-
fiomo nascendo acccperit, quasi antequam de Vir- retur llalus
vehemens, et linguis divisus velul ignis,
gine nasceretur Deus non fuerit, sicut Arthemon et sed taniummodo Spiritum sanclum; nec eamdem
Rerillus et Marcillus docuere, sed aeternus Deus Tiinitatem dixisse de ecelo : Tu es Filitts meus, sive
bomo ex Virgine natus. cum baptizalus est a Joanne (Matth. m), sive in
CAP. V. De naiivilate Chrhli, conlra hwrelicos.
Nihil creatum autseniens in Trinitate creden- monte,aut quando cum illo erant tres discipuli (Matik.
xvn), quando sonuit vox dicens : Et clarificavi,
(lum, ut vult Dionysius, fonsArii; niltil inscquale et iterum clarificabo (Joan. xu); sed lantunimodo
ut Ouomius; nihil gralise sequale, ut vult Ethius; ' Palris vocem fuisse ad Filium faclam. Quamvis
nihil anterius posleriusque aul minus, ul ait Arius; Paler el Filius et Spiritus sanctus, sicul insepara-
niliii extraneumatit officialealterius, ulMacedonius; biles sunt, ila inseparabiliier operantur (156). Nam
niliil persuasionc aut subreptione inserlura , ut
quo intelleeiu homo Deum capit, qui ipsum iiitct-
Manicliacus; nihil corporeum, ut Melitoet Terlul- leclum suum quo eum vult capere, noudum capitur.
liauus; nihil coiporaliter efUgialum ut Antropo- Si autem hunc jam capil attendal diligenler nihit
inoifus et Vadianus; niliil sibi invisibile, ut Ori- in eo esse in sui naliira melius et videat ulriim ibi
gcnes; nihil creaturis visibile, ut Fortunalus ; nibil videat ulla lineamenta formarum, nitorcs colorum,
moribus vel volunlate diversum, ul Marcion; niliil
speciosam grandilalem, parlium dislanliam, molis
Triniiatis essentia aul creaiurarum natura dedu- distenlioiiem; aliquas per inlervalla locoiiim mo-
elum, ui Plato et Terlullianus ; nihil officio singu- tiones, vel aliqttid ejusraodi. Nihil certe islorum iu-
lare aut alleri coinmunicabile, ut Origcnes; nihil venimus in eo, quo in natura nostra nihil mclius
confusum, ut Sabellitis, scd totum perfectuni, quia invenimus, id est in noslro intellectu quo sapien-
cx tolo unum, non lamcn solilarium, ul prajsumunl tiam capimus, qiianlo capaces sumus. Quod ergo
Silvanus ct Pra^eas, Pcnlapoliiana damnabilis illa . I non invenimus, id est in meliore noslro, non de-
docltina. bemus in illo quserere quod longe nielius esl ine-
CAr. VI. Quid sit Iwmotision,eontra Neslorium hw- liore nostro, ut sic intelligamus Deum 'si possimus
reticnm. quanlum po&sumus, sine qualilale bontim, sine
Homousion ergo in Uivinitate Pairis Filius, ho- quanlitate magnum, sine indigenlla creatorem, sine
mousion Patri el Filio Spiritus sancliis. Homou- situ praesentem, sine habitu contineniem omnia,
«on Deo et homini unus Filius manens Deus in sine loco ubique tolum, siue tempore scmpiternum,
homine Deo in gloria Patri, desidcrabilis videri ab sine ulla sui commutatione mutabilia facienlem, nir
angelis, sicut Pater el Spiritus sanctus adoratur ab hilque patientcm. Quisquis Deusita eogitat,et non-
angelis, ct omni creatura. Non homo propter Deum dum potest omnino invenire quid sit, pie lamen
vel Christus eum. Deo, sicut Nestorius blasphemat, cavel quantum potesl de eo aliquid sentire quod
sed homo in Deum et Deus m homine. non sit. Est lamcn sine dubitalione substantia, vei

(155) De Gonsijcr., dist. 5. c. Omnes. Et ostendit (136) Abhinc quaesequunlur usque ad iineni huj'us
qtiid proprie ad Patrcm, quid ad FUium, et quid ad cap. uon babentur in cap. 0'mncsqtws, De Conseci'.,
Spiiilum sanctum pertiner. dist. 5.
 1019 PANORMIA. - LIB. 1.' 19.\v0
si r.ieliusappeUaturhocesseniia, quain Grseciusiam A rumque moiiunlur, priusquam ex se qiiidquam
vocant. cognoscere potuerinl, qua in re salis pie recleque
CA?. VIII. De sacramento baplhmalh; de originali creditur prodesse parvulo eorum fides, a quibiis
peccato et remedio ejtts. consecrandus offerlur, ct hoc Ecclesise commcn-
D. Augustinus ad Eetrum diaconum, c 2G. dat saluberrima auctorilas, ut ex eo quisquis' scn-
(De Consecr., dist. 4, c. Firmhsime.) Firmissime liat quod sibi prosit fides sua, quando in aliorum
tene, et nullaienus dubiles, omnem homineni qui quoque beneficio," qui propiiam nondum habeiH
per concubitum viii et mulieris concipilur cum ori- polcstatem, commoda sit.
ginali peccato iiasci impielati subditum, moitique CAP. XIII. Soluiio canonis prmcedenih. Aliorum
subjeclum, ct ob hoc nalura ira filium nasci, de fide'etpromissione, parvuli baptizantur.
qua dicit Aposlolus : Eratnus enim natura filii irw D. Isidonis, lib. n De officih eccles., c 24.
sicul et 'cmteri. A qua ira nullus liberatur, riisi per (De Consecr., disl. 4, c. Parvuli.) Parvuli alio
lidem Mediatoris Dei et honiinuni, homiuis Jesu lirofitentebapiizaiHur, quia adhuc loqui vel eredcre
Cliristi, quia ipse est Agnus Dei qui lollit peccata nesciunl, sicut et aegii, muli et surdi quorum vice
iuundi. aiius profitetur ut pro eis respondeat dum bapti-
R
CAP. IX. Qttod jmrvuli qui sunt in utero malrum zanlur.
CAP. XIV. Simile dc mgrotantibtls, non valenlibus
damnanlur, el adulli ntsi baplizenlur.
Item D. Augustinus ad Petrum, c 27. loqtti. Vel sic: Aliorutn tesiimonio wgrolantes sunl
baptizandi.
(De Consecr., dist. 4, c Firmissime.) Nhi quis Conc Carthag. m, c 54.
renatus fuerit ex aqtta el Spiritu sattclo non iniroibit (De Consecr., disl. 4, c JEgrolantes.) iEgrolaiiles
in regnum cwlorum (Joan. m), ilrmissirae tcne et si pro se respondere non possunt, cum voluntalis
nullalenus dubites : non soluin homines jam ratiq- eorum teslimonium (sui) dixeiinl, baplizejitur, si-
ne utenies, verum etiam parvulos qui sive in uleris milileret de pceniieniibiis agendum.
malrum vivere incipiunl et ibi moriunlur, sive jam CAP. XV. Argumentum a cenlrario scnsu ranonis
de malribus nati sunt sine sacramento sancli ba- prwcedenlis. Yel sic: Qtiod non buplizaniur qui
respondere possunl nisi respondeant in bapthmo.
plismatis quod datur in nomine Patris et Filii et
D. Augustiiius, lib. v De baplhmo, c. 24.
Spiriius sancli, de lfoc sseculo transeunt, ignis aeier-
ni sempiterno supplicio puniendos, quia etsi pec- (DeConsecr., dist. 4, c Cum pro parv., §, Al si
Si pro eo quiresponderc potest iubaptismo
calum proprise actionis nuUuni habuere, originalis pro eo.j
non itidem valet, ex qua regula,
tamen peccati damnalionein carnali conceptione , alius respondeat,
illud in Evangclio dictum est, quod omnes, cum
traxere.
legitur, naturaliter monet: JEtalem habet, ipse pro-
CAP. X, Sicul nunc in baptismate, et ila olim in se
circumcisione remitlebantur peccala. Vel sic : loquatur (Joan. ix).
Quod ante adventum Christi, fides, sacrificiutn, CAP. l&NX.GeneralebapthmanonnisiSabbaio sattclm
circumcisio idem valttit quod modg.baplhmus. Paschw et Penlecostes celebrelur. Vel sic : Nemo
D. Gregorius, Moralium in Job 1. IV, c. 2. baplizetur tn Naiali Domini, Epiphanim, scn apo-
slolorutn, vel saiictorum jestivilalibus, nisi neccsse
(De Consecr., dist. 4,c Quod aulem.) Quod apud fueril.
nos-valet aqua baplismatis, hoc egit apud veleres Leo papa I, epislola 1 ad Iinerium Tarraconcnscm.
ve! pro parvulis sola fides, vel "proniaj'oribus virtus (DeConsecr., dist. i, c. Non ralione.) Non ra-
sacrificii, vel pro his qui ab Abrahse stirpe prodie- lione auctoritalis alicujus, sed sola temeritate prse-
rant iiij^sleriumcircumcisionis. sumitur, ut passim ct libere Nalalitio Christi seu,
CAP.' XI. Originale peccalum nttnc in bapiismale, Apparitionc, nec non aposlolorum seu marlyrum
olim in circutncisione rcmiilebatur. festivilatibus Innumerse, ut asseris, piebes baptismi
D. Auguslinus, lib. n De nnptih el concupisceniia, myslerium consequantur , cum sibi hoc privile-
c, 11. D gium apud nos, et apud Ecclesias omnes Domi-
(De Consecr., dist. 4, c. Ex quo.) Ex quo insli- nicum Pascha specialitcr cum sancto Pentecoste de--
tula cst circumcisio in populo Dei, quod crat lunc fendat.
signaculura fldei juslitise Dei, ad sanciificationem CAr. XVII. Quod duo lempora sunt baplhandi, sci-
purgalionis valebat parvulis onginalis vetcrisque licet Paschw el Penlecostes.
peccaii, sicut etiam baplismus ex illo valere in-. Item, Leo papa episcopis per Siciliam constiliilis,
coepit, ad inuovationem hominis ex quo institutus jepisl. i.
e t. (De Consecr. disl. 4, c Dtto tempora; et c Non
in bapti-
CAP.XII. Parvulhin bapthmale offerenliutn prodesl polest eadem dhl.). Evidenlcr agnoscitis
fules. Velsic: Quid prosiiparvutis baplhmus, sla- zandis eleclis qui secundum apostolicam regulam
, lim post bapthmum moritth. cxorcismis scrulandi sunl, jejuniis sanctilicaiidi,
D. Augustinus, lib. III De libero arbilrio, c 25. et frequenlibus praedicalionibus imbtiendi sunt, duo
(De Consecr., dist. 4, c. Illud perscrulart.) IUud lantum lempora, Pascha el Pentecosleii, esse ser-
pcrscrutari homines solent, sacramentum baplismi vanda.
Christi quid pan ulis prosit, cum eo accepto plc- CAP. XVIIL Qua talione Christus Dominus noslcr
 lir.I D. IVONIS CARNOTENSIS LPISCOPl 1052
voinerit bapthari in festo Epiphaniw, et quoc'. A nuerilsi morlis peiiculo urgelur, vcl ipsa horaqua
alia grutia confertur in baptismale Spiritns sanct; gignil, vel hoc quod gignilur, cadem hoi'a qua na-
qtia nos renascimnr, ct in bapthmo Joannis. tum esl inillo modo prohibeiur. ,
Ilcm Leo papa cpiscopis per Siciliatn constitutis, CAP. XXIII. Quod soti sacerdoles debent baptizare.
episl. i-. Yel sic : Nemb nhi sacerdos bapiizare prtestt-
(De Consecr. dist. 4, c. Si quh antem.) Si quis mal.
autcm Epiphanise fcslivitalem quse in suo ordjne Isidorus, lib. n De ojficiis eccles., c. 24.
liebilo honore veneranda est, ob hoc a-stimat-pri- (De Consecr. dist. i, c. Constat.) Conslat bap-
vllegium habere baptisnKitis, quia hoc quidem pu- tisma solis sacerdolibus esse tradilum, ej"usquemi-
ittnt quod in eodem Dominus ad baptisraum saji- nisterium nec ipsis diaconibus explere est licitum
cti Joannis aceesserit, sciat illius baptismi aliam absque episcopo vel presbylero, nisi in liis qui pro-
graliam fuisse, aliam ralioncm, nec ad eamdem eul abseuiibus ullima languoris cogat necessi-
perlinuisse virtulem, qua per Spiritum sanctum tudo [necessitas]: quod etlaicis fidelibusplerumque
renascunlur, Ue quibus dicilur : Qui nonexsan- permiltilur.
guinibus, neque ex voluntate carnis, neque ex volun. CAP.XXIV. Quod laici debeni baplisarc in necessi-
iitle viri, sed ex Deo nati sunl (Joan. i). Dominus talC-
B
cnim iitilliiis indigens remissione peccali, necquae- Gelasius episcopis per Lucaniam et Siciliam consti-
rens remedium renascendi sic voluit baptizari quo- lulis.
modo et voluit circumcidi, hostiamque emundaiio- (De Consecr. disl. 4, c In necessitatc.) Laicis
nis pio se offerri, ut qui factus erat ex mulieic, Chiislianisbaplizare plerumque cqnceditur.
sicut Apostolus ait, fieret el sub lege (Gal. iv), CAP._XXV. Nullo modo muiier debcl baptizare. Ve»
sic: Non prwsumal mttlier baplizare.
quam non vcnerat solvere, sed adimplere, et iin-
(De Consecr. dist. 4, c. Mulier.) Mulier baptizare
plendo liuire, sicut beatus Apostolus prsedicat di-
rens : Finis autem legis Christtts ad justiliam omni non prsesumat.
credenti (Iloni. x). Raplismi autcm sui condidit in CAP. XXVI. Eliam zare lctia, necessitate cogente, bapii-
possunt.
se sacrameiHum, quia in omnibus priniatum tenens ad Fortunatum.
Augustinus
(Cotoss. 1), se docuil esse •priiicipium. El tunc rcge- (Dc Consecr. dist. i, c. In necess.) In necessitate
neintionis polentiam sanut, quando de laiere ip- cum episcopi el presbyleri aut quilibet minislrorum
sius profluxere sanguis redemplionis et aqua ba- non
inveniuntur, el urget periculum ejus qui petit,
plismatis. ne sine islo sacramento vitam finiat hanc, etiam
CAP. XIX. Quod omni tempore sil bapthandum, ur- ^ laicos dare solere sammeulum
quod acceperunf,
qenle necessilale. audire solemus.
Leo I, episf. 4.
CAP. XXVH. Pagantts polest baptizare. Vcl sic :
(De Consecr. dist. 4, c Si quis ex necessjtate.) > Non reiteretur bapihma quod a pagano minhlra-
Porro qui ex necessilale mortis, ajgriluJiiiis, obsi- tur.
dionis, pcrsecutionis et naufragii urgentur, omni Ex Decrelis Isidori episcopi.
terapore debent baptizari. Haec ergo ^eslraeindici- (De Consecr. dist. 4,c. Romanus.) Romanus pon-
mus cbaritali, ut ab apostolicis iusiitutis nullo ul- lifex non homiiiem judicat qul baptizat, se<l j?piri-
terius recedalisexcessu, quia inultiim posthaec esse tum sanclum subministrare graiiam baptismi, lic<jt
non poteril, si quisquam apostolicas regulas in paganus sit qui baplizat.
aliquo credidcrit ncgligendas. CAP. XXVIII. Hwrcticus poiest baptizare. Vel sic :
CAP. XX. In selemnilate paschali et Pentecostes ca- Non reiteralur baplhma quod in nomine Trhiila-
, lechumeni sttnt baptizandi. tis minhtratur.
Conc Gerund., cap. 4. D. Augustinus ad Orosium, 1. u,q. <55.
(De Consecr. dist. 4, c. De catechum.) De cate- (De Consecr. dist. 4, c Quamvh.) Quamvis unum
cluimenis baptizandis iddecrclum est, ul in Paschse D baplisma sit ct hajielicorum, et eorum scilicet qui
solemnitate vel Penlecostes, caelerisque solemnita- in nomine Palris, et Filii, et Spirilus sancli bapti-
libus inlirmi lanlum debeanl baplizari. zant ct Ecclesiaj Calholicae, tamen qui» foris Ec-
CAP. XXI. Nhi necessitate cogenle, inter Pascha el elesiam baptizantur, non stimunt baptismum ad
Pemecoslen nullus baptizare prmsumat. salutem, sed ad periiiciem habentes nimirum for-
Gelasius clero el plebi Tarent. mam sacramenti, virtutem aulem ejus abucgan-
(De Consecr. dist. i, c. Vencrabitis.) Yenerabi- les.
lis bapiismi sacramenlum nisi in paschali solemni- CAI>.XXIX. Jttdwus potest baplizare. "Velsic : Non
late et Penlecostes tradcre non praesumat episco- reileraiur bapthma si a Judmo mimslratur.
pus, exccptis aegritudine laboranlibus, quibus mor- Nicolaus ad eonsulta Bulgarorum, c. 5.
tis urgenle periculo talibus oporlet, ne in ajlcrnum (De Consecr. dist. 4, c. A quodam.) A Judaeo
percant, rcmcdiis sub\eniri quodam, nescitis ulrum Christiano an pagano.,
CAP.XXII. multos in patria vestra baptizatos asseritis, et quid
GPXGOIUUS AuGusmo. inde agendum sit consulitis, 1hi jirofecto, si In no-
Baplkari, vcl ipsam rauliercm, vel hoe quod ge- minc sancloe T initatis vcl iarituni ia nomJGeChpjV
 — ""
1055 PANORMIA. LIB. I. 105i
sti, sicul in apostolortim Aclibus legilur, baplizali A divitoinnino. Neque enim omnium ajqualis est glo-
sutil, unum qnippe idemquc est, quia non illorum, ria, nec minislranl sequaliteiv omnes, ncc aiquali
sed ej"usesl, ut sanctus Ambrosins exponit. sunt omncs praedili, el in Evangelio alius
' pnidenlia
CAP. XXX. Quod bapthmus a botiis el a matis mi- alio mclius opcralur, el ideo dici potesl alius alio
nhtris daius, sentper est bonus. Vel sic : Sicttt per docliorin ipsa doclrina saluiari. Alius auiem alio
bonum, ila pcr matum mimstnim, mque baptisiua maj"usminusve baplizatus dici non potcst, sheitb
minislraiur.
sive a majore baptizctur,
D. Auguslinus contra Cresconium, lib. 111,c b9. infetiore,
CAP.XXXIV. De codem.
(De Cousecr. disl. 4, c. Si inler.) Si inler bonos
minisiros cum sit alius alio melior, non est inelior D. Auguslinus, lib. IV De baptismo, c. 15.
baptismus qui per meliorem datur, nullo modo cst (De Consecr. dist. 4, c7Sqfis.) Salis ostendimtis
malus qui eliam per lnalum datur quaudo idem ad baptismum qui verbis evangelicis coiisecraliir,
baptisma dat; ct ideo per minislros disparcs Dei non pertinerc cujusquara vel dantis vel accipientis
munus sequale est, quia non illorum , sed cjus errorcm sive de Patre, sive de Filio, sive de Spi-
est. rilu sancto, senliat alitcr quam doctrina coelestis
CAP. XXXI. Non nierila minhlroritm, sed virlus [j insinuat.
Chrhti in buplhmaie operatur.
in Joan. tract. v.- CAP.XXXV. Quod omnis homo accedens ud bapli-
Aug., smvin clebct pthno agerc pmnitenliam si facuilas
(De Consecr. dist. 4, c. Bapihmus.) Baptismus fuerit. Yel sic : JVwt transil in novam vilam qucm
lalis est qualis esl ille in cujus potestate datur, non tioii pmniict veteris vitm.
est iUe niinisterium datur. Item, D. Augustiuus," Iib. u De pmnilentim mcdicina, c. 2.
qualis per cujus
quid noverat Baptista Dominum. Quid non noverat (De Consecr. dist. 4, c. Omnis.) Omnis qui jam
poteslatcm baplismi Domiuiciiu nulltun homiiiem arbiler suae voluntatis coiistitulus est, cum accedil
a Domlno ttansituram, sed minislerium planelransi- ad sacramcnlum fidelium, nisi eum •pcewileal vitac
iuruin. Poleslalem a Domino in neminem, sed mi- veieris, novam non" potcst inchoare. Ab hac pceni-
nisteriuni in bonos el in malos. ltem: Ego dico, et tentia cum baptizantur soli parvuli immunes sunt,
nos dicimus omnes, quia justos oportet esse per noiidum enim uli possunt libero arbilrio.
quos baptizatur, quia oporlet esse justos tanli ju- CAP.XXXVI. Dc eodem.
dicis miif.stros. Sunt niinistri justi si volunt. si D. Augustinus, ep. 108, ad Seleucianum.
aiileru noluerunt esse justi qui in cathedra Moysi
c .(De Consecr. dist. 4, c Aguut.) Agunt homines
scdeiit, securum me fecit magisler mcus, dc quo
antebaptismum pceniteiuiam dc piioribus peccetis,
Spirims ejusdicil: hicesl qui baptizat, item : qttos ita lamen ut ctiam baplizentur, sicut scriplum esl
baptizavitJudas, Cbristus bapiizavit. Si ergo quos in Aclibus apostoIorum.loquentePclro ad Judaeos
baplizavil ebriosus, quos baptizavit homicida, quos ac dicente : Agile pwniteniiam, et buplizetur untis-
baptizavit adulter, si baplismus Christi erat, Chri- vestrum in nomine Domini nostri Jcsu Chri-
stus baplizavit, non timeo ebriosum, adullerum, quisque
sti (Act.i).
homicidam, quia columbam alterido per quam mihi
dicitur: hicestqui baptizal. Ilerum homicidadedit CAP. XXXYll. Quot dicbus anie hapthma dcbct Ju-
dmus agcre pmiiiteiiiiam. Vel sic: Quadraginla~
baptismum Christi, quod sacramentum tam san- _ dierum absliiieniia Judwis baplhandh addilur.
cium est, ut nec homicida ministranle polluatur. D. Gregor. Fauslino dcfensori, lib. vn, ep. 24.
CAP. XXXII. Baptismus et sacrilcgium htBrstico- Consccr. dist. 4, c Ne, quod absit.) Ne,
rum, non sunt sacramenta. Yel sic : Qttod inve- (De
retro possit Judajorum ani-
niatur ab aposlotis dictum, 'minhterium meutn, quod absil, lonqa dilatio
c
Evangelium meum, i sed nunquam, c baptisma mos revocarc, cum fralre nostro episcopo loci illius,
meutn. > i ul pujnilentia -ac abstinentia 40 diebtts indicta, aul
D. Augustinusl, 111De unico baplismo, c ld. D die Dominica, aut si celeberiima festivius foriassis
(De Coasecr. dist. 4, c Nunc autetn.) Nunc au- occurrerit, cos omnipotciilis Dci misericordia pro-
tem sicut hajiesis hsereticorum, sicul error ipso- tegenle baptizes.
mm cst, ct sicut sacrilegium dissensionis ipsortim
CAP.XXXYIH. Quod aucloritatc Domini anle bapti-
csl, sic eliam baptismus, qui Cluisti est, debet dici smumdiomhtes debent catechizari. Vel sic : Offi-
ipsorum. cium bapiizandi catechnmeiii prwveniat.
CAP.XXXIII. Ejttsdem argumenli ac prmcedens. Rabanus, lib. i De inslit. cleric, c. 25.
D. Atig., ibicl., 1. v, c. 15. Ante baplismuin catechizandi debent in honiine
(De Consecr. dist. i, c Cum -lanlum.) Cum lan- prajvenirc oiTicium, vel iidei primum catecliumeiius
"tum valeat baptismus per hominem conteniptibileni accipiat rudimentum. Item : Prius ipse Jesus caeci
quantum per Apostolum datus, ita nec illius, ncc nali oeulos luio ex sputo facto supcrlinivit, et sic
islius, sed Christi esse cognoscitur. Item : Inveni- ad aquas Siloe misit, quia prius debel baplizandus
mus dictum ab apostolis Et gloriam ir.eatn (Philipp. fide credulus adniitli, ut sciat cujus giatiae in eo
u), quamvis utique a. Domino imperlilum alquc esj, particcps, ct eui jam debilor liai dcinceps.
donatum, baplismum autem nemo corum mcnm
{055 D- IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1056
CAP.XXXIX. Quo lempore catcchumeni ud exorci- & sapienliae quo iniliantur calerhumcni in cunctis
zanditm sunl deferendi. Vcl sic : Quol diebus ca- operum nosirorum sacrificiis, offerre jubemur.
lechumei.us anle baplismum debet insirui. CAP. XLVJ. Quare baplizandi ilerum exorcizantur.
Conc Bracar. n, c. 8. Rabanus, lib. i De i-islit. clcric, c. 27.
(De Consecr. dist. 4, c. Anle viginti.) Ante viginti (De Consecr. disl. 4, c Dehinc.) Dehinc ilcrum
dics baptismi ad purgalionem exorcisnii calechu- exorcizalur, ut diabolus suam nequiiiam cognoscyis
meni cui*ranl, in quibusviginti diebus omnino sym- justum super se Dei judicium timens rccedat ab
bolum quod est, Credo in Deum Patrem, spiriluali- bominenecjam conlendat etimarle sua subvertere,
tcr doceantur. ne baptismum consequaiur, scd magis honorem Deo
CAr. XL. In unaquaque ecclesia, calecliumeni ba- creatori suo exhibens reddat opus Deo creaiori
piizandi exorcizari possunt. Vel sic : Sacerdotes suo.
itniuscujusque ecclesim calechismos facere pos- CAP. XLVII. Deeodem. Sacerdoles exorcizando
sttnt. dwmonia repellunt.
Nicolaus papa Joanni archiep. Raven. Greg., hom. 29 super Evangelia.
(De Consecr. dist. 4, c. Caiechismi.) Calcchismi (De Consecr. dist. 4, c. Sacerclotes.) Sacerdotes
baptizandorum a sacerdotibus uniuscujusque Eccle- B cuiii per exorcismi graliam manuin credeniibus
siaj possunt fieri sicut in hac sancla Romana Eccle- imponunt et habitare malignos spiritus in eorum
sia, cui, Deo auctore, minislcrium famulatus no- uiente contradicunt, quid aliud faciunl nisi dssmo
slri exhibemus, solemniter fieri comprobaiitur. nia ejiciunt ?
CAP.XLI. Quod significal exsufflalio in baplhmo el CAP. XLVIII. Quare de saliva aures el narcs
quare baplhandi exorchenlur el exsufftentur. taiijKittur.
Rabanus ubi stipra.
Rabanus, lib. l De insiit. cleric, c 27.
(De Consecr. dist. i, c. Poslquam.) Postquam se (De Consccr. dist. 4, c Postea.) Poslea eis lan-
baptizandris per confessionem verse fidei in alte- guntur nares el aurcs cum saliva et dicilur eis ver-
rius eonimcndaverit dominium et per abrenuntia • bum evangeliciiin quod Jesus dixit quando muliKii
et surdum sanavil tangens cum spnto linguam ejus
lionem, a prioris possessoris se alienaverit servitio,
exsufflalur ab eo sseva polestas, ut per piuni sa- et miltens digitttm in auriculain cjus dixit; Eph-
cerdotis ministerium Spiritui sancto cedal fugiens plieta, quod est adaperire (Marc. vn). Iloe enim sa-
cramcntum hic agitur nt per salivam lypicam sa-
malignus spiritus,
cerdotis et laclum, sapientia et virtus dhina salu-
CAP. XLU. De eodem. C tem Gj'usdem calechumeni operetur, ut apeiiantur
Augustinus, De Symbolo, lib. i. illi nares ad capiendum odorem noliliae Dei, ul ape-
(DeConsecr. dist. i, c. Sicui nosiis.) Sicut nostis, riantur illi aures ad audiendum mandala Dei sen-
parvuli etexsufflanlur et exoreizautur ut pellalur susquein inlimo cordis respondeudum.
ab eis diaboli potestas inimica, quse deccpit honii- CAP.XLIX. Quctre nares et non ora baptizandsrum
uem ut possiderel homines. Non ergo crealura Dei ephcopus langit.
in infantibus exorcizatur aul sufflatur, sed ille sub Ambrosius, lib. i De sacramenlh, c i.
quo sunt qui sub peccato nascunlur. (De Consecr. dist. i, c Propter ghriam.)^Pra-
CAP. XLIII. Quare signatur baplhandus in corde et pler gloriara muneris et operis non os tangit epi-
in fronle. scopus, sed nares. Quare^nares ? Ul bonum odorem .
Rabanus, lib. ) De inslit. cleric, c. 27. accipias pielatis jajlernaj.
CAP.L. Quare inuncjiittr a sacerdote in pcclore el
(De Consecr. dist. 4, c. Poslea.) Postea signalur hiler scapulas.
baptizandus signaculo sanclae crucis lain in fronle
in ut diabolus in vase Rabauus, lib. i De instil. cleric, c. 27.
quam corde, ipsc apostata Deinde a sacerdote inungitur ul saeium baplis-ma
suo pristinae suae interemptionis cognoscens signum, D cum fide
sibi sciat esse alienum. accepta cuslodialur, ungitur illius lunc
jam deinccps
pectus de oleo sanctificato, cum invocalioiie san-
CAP. XLIV, Quare super bapthandh orationes dicun- ctse Trinilatis, ut nullse reliquiae hominis lalenlis
lur. El quid significal salAn osmhsum. inimici in eo resideant, sed in.fide sanclae Trinita-
Rabanus, ibid. tis mens ejus confortetur; uugitur et inler scapulas
(De Consecr. dist. 4, c. Ex liinc.) Ex hinc jam di- de eodem oleo ut undique munialur et ail boiia
cuntur super eum oraiiones ut fiat catechumenus. opera facienda per Dei graliam roboretur.
Tuncdatur baptizando salbenedictumin os, ut per CAP. LI. Quare baptizati a sacerdote unguiiiur.
sal typicttm sapientise conditus fetore careal ini- Ambros., lib. i De sacramenlis, c. 2.
quitatis, ut nec a vermibus peccatorum ullra pu- '
(De Consecr. dist. 4, c. Venisli.) Venlsli ad fon-
trescat, sed magis illsesus servetur ad majorem tem et ingressus es, considera quid videris, quid
graliam pefcipiendam. loculus sis, et repete diligenler, occurrit tibi levita,
CAP.XLY, Quare sal iniiiatur catechumenis. occurrit tibi presbyter, unctus es quasi alhlela
Beda inlib. 1 Reg.,c. 27. ChristL ul ad b,iptismum catechumenus sece-
(De Consccr. dist. i, c. Sal cwlcsiis.) Sal coclcslis das.
 1057 PANOKMIA. — LIB. I. _ 1058
CAP Lll. Yerba erroris per imperittam protaia noi A prout Deus oignattis cst dare, interpiclali sumus.
impediuni aquw sanctificalionem. cum oslcndimus vos per olcum sanclificationis aJ
Aiig., lib. vi De unico bapthmo, c. 25. audilum plense iidei prseparalos, et in bonum odo-
(De Consecr. dist. i, c Si non sanct.) Consecre- rera Christi vocatos ex lolo corde, et ad renuntian-
tur fons et ad ipsum baplismum catechuinenus ac- dum diabolo esse communitos. Nunc vero de inte-
ceiat. Si non sanctificatur aqua, cum aliqua errO' rioribus jam mysteriis loculuri sumus, qttse in ipso
ris verba per imperiliam peecator effundit, mulli sacro fonte celebrata sunt. Emissa enim certissiraa
non solum mali, sed etiam boni fratrcs, in ipss cautione, quia vos abrenuntiare omnibus pompis et
Ecclesia non sancliricant aqttas operibus ej'us, et omni fornicalioni diabolicse spo-
CAP. Lin. Verba errorh per imperitiam prolato pondislis descendentes in fonlem sacrum ; fontem
modo impedittnl aqum sanclificulionem. Yel sic : fontem sanctiilcalum virtute ccelesti.
minisler sanctifical aquam, licel pei rcdeniplionis,
Imperitus Item : in boc fonte antequam vos toto corpore in-
verba evangelica quibus consecratur baplismus.
quamvis mulla contra fidem proferrel in illa san- tingeremus, interrogavimus : Credis in Deum P'a-
ctificalione. trem omnipotenlem ? Ilespondislis : Credo. Rursus
Aug., lib. v De unico bapihmo, c. 25. inlerrogavimus : Crcdis et in Jesum Chrhium Fi-
(De Consecr. dist. i, c Si non sanciif., sub init.] B Uum ejtts, qui nalus est de Spirilu sancto ex Maria
Mullorum enim preces emendantur quotidie sL do- Virgine ? Respondislis : Et credo. licm interrogavi-
clioiibus fueriut recitatse, el multa in eis reperiun- nius : El iii Spirilum sanctum ? Rcspondistis simi-
lur contra Calholicam fulem. Nunquid si manifesle- liler : Credo. Hoc aulem fecimus jtixta Doinini no-
tur aliquot baplizatos cum illse preces dictse super stii Jesu Chrisli salvaloris imperium. Qui cum ad
aquam fuissenl, jubeniur deriuo baptizari. Quid Ha? Patrem in coelum ascendcrct, discipulis, id cst apo-
Quia plerumqne precis viiium superal precahlis af- slolis mandavit dicens : Eunles, baptizate omnes
feclus, et quia illa vel certe cuncta evangelica ver- genles in nomine Palrh et -Filii et Spiritus sancti
ba, sine quibus non potest baptisma consecrari, (Mallh. xxvin).Itcm : Quod auiem interrogavimus:
tanium valent, ul per illa sic evacuetur quaecunque Credis sanctam Ecclesiam et remhsionem peccalorum,
in prece vitiosa contra fidei regulam dicuntur, el carnis resurreclionem, non eo modo inierrogavi -
quemadmodum dsemonium Christi nomine excludi- raus ut quomodo in Deum creditur : Sic : In Eccie-
tur. Nam ulique hasreticus si offerat precera vilio- siuin sanclam elCatholicam,qusi proplciea s.incta
sam, nec bonum habel charitatis affectum, quo pos- et Calholica est qnia recte credit in Doum. Non
sit illa imperilia superari, et ideo similis est ci ergo diximus ut in Ecclesianrquasi in Deum credu-
quicunque in ipsa Catholica immundus vci invidus, ritis, sed iiitelligite nos diccre et dixisse ut in Ec-
et malevolus quales hic arguit Cyprianus, offerat clesia sancta catholica conversantes in- Denm cie-"
cliam (ut fieri soletj aliquam precem in qua loqua- deretis. Crederelis et resuirectionem carnis quse
tur contra reguiara lidei (multi quippe irruunt in est fulura.
preces non solum ab imperiiis loquacibus, scd GAP.LVI. Quidest credere.Yel sic: Sacr-amenlum fidci
etiam ab bsereticis compositas, et per ignoraniias non lempora, ipsa fides parvuium facit fidelem.
simpliciiatem nou cas volenles disccrnere uiunlur Aug., epist. 25, ad Bonifacium.
eis, arbitrantes quod bonse siut) nec tamen quod in (De Consecr. disl. 4, c. Nihil est.) Nibil aliud est
eis perversum est evacuat illa qtise ibi reeta sunl', credere quam iidein habcre, ac per hoccum respon-
sed ab eis polius evacuatur, detur credere parvulus qui fidei nondum habet cf-
CAP.LIY. Non Iransit in aqttam buplhmi malilia fecttim, respondetur lidem habere propter fidei sa- ,
benedicenth. cramenlum, el convertere se ad Deumjiropler con-
"
Aug., 1. m De baptismo, c. 10. versionis sacramenlum, quia et ipsa responsio ad
'De Consecr. dist. 4, c. Non est aqua.) Non est cclebrationem sacramenli periinel. Item parvulum
aqtta piofana el aduilera super quani Dei nomeii D et si nondum iides illa quse in credentium volunlaie
invocalur, etiamsi a profanis et adullcris invoce- consistit, jam lamen ipsius fidci-sacramenlum fi-
tur, quia nec ipsacrealura, nec ipsum nomeii adul- delem facit. Nam sicul credere respondelur, ita
lerum est. etenim fideles vocanlur , non rem ipsam niente
CAP. LY. Quid significant mysleria qttw in fonle annuendo, sed ipsius rei sacramentum perci-
baplhmaiis celibrantur. Vel sic : Quomodo htlel- piendo. - •
ligitur, t Crcdis in Deum, in sanclam Ecclesiam, CAP. LYII.
el remissionem peccalorum, et carnh resurreclio- Quare trina mersio debet fieri in bap-
nem. t tismo.
5 - Atig. in homilia 4.
Aug., honi. ad neophylos,
(De Consecr. disl. 4, c. Prima ig.) Prima igitur (De Consecr. dist. 4, c. Poslqttam.) Poslquam vos
ci sccuiida-prajdicatione deliis lantura loculi su- credere promisislis, terlio capita vcstra in fonte
mus, quae vobis priusquam ad foniem veniretis, dimersimus. Qui ordo baplismalis dtipliei mystcrii
jtixla calholicse rcgulse inslituta tradidimus, et quid significaiione celcbratur. Recte cnim lerlio mersi
sigifilicaret unclio, quaj diversis corporis vestri estis, quia accepistis bajitismum in nomine Jcsu
parlibus aJhibita. divcrsum intcileclura designat, Christi qui teriia dic rcsurrcxil a morluis. Illa
10.;9 D. 1Y0NIS CARNOTENSIS EPISCOPl 1060
cnini terlio repelita dimersio, typum Dominicrc ex- A bucrc, dicente Domino nostro Jesu Chrislo disei-
priinlt sepulturaj per qtiam Christo conscpulti eslis pulis suis : Ite, bapiizate omnes gentes in nomine Pa-
in bapiisrao ct eiiin Chiisto rcsurrexistis in fide, ut tris el Filiiel Spiritus sancti(Mattli. xxvm). Si re-
pcccalis abluti tiisanclitalc virlutunifCliristuin viva- vera hi de pracfatis hsercticis qui in locis dileclioid
tis iniitando. (' tuae vicinis commorari dicunlur, solummodo in
CAP.LYIH. DCeodem; de liis qui semel, non tertio in nomine Doniini sebaptizalos fuisse forsitan confi-
baplismo merguntur. tentur, sine cujusdam diibitalionis ambigiio cos ad
Constit. Apost., can. 150. Catholicain iidern vcnientes in sanctae Ttinitatis no
(De Consccr. dist. 4, c Si qttis.) Si quis presby- minc baptizabis.
ler autepiscopus non trinam mersionem uiiius my-
sleiii celebret, sedseml mergat in haplismatc quod CAP. LXIII. Invocatione Trinilatis terlio in bapti-
stnale mergere debemus.
darc jiibetur, in Doniini mortem deponalur. Nou Zacharias papa Bonifacio cpiscopo.
dixit niihi Dominus, In mortc mea baptizate, sed
doccte omnes (De Consecr. dist. 4, c. In stjnodo.) In synodo
Eunles, genles, bapthantes eos in Anglorum decrelum firmisslme
uomine Palris, cl Filii, el Spirilus sancti (Malth. prajceplum et dili-
-_ gcntcr demonslralum esse dignoscilur ut quicun-
xxviu). E sine invocalioue Trinilatis mersus fuisset, quod
CAP.LIX. Semcl in baptismate mergere licet. Yel quc
sic : Quod sufftcit una mersio in notnine sanclw sacramentum regcncrationis non haberel, quod om-
Trinilatis. nino vernm est, quia si mersus in fonte baptisma-
Conc. Tolet. IV, c. 5. tis quis fueril sine invocatione sanctse Trinitaiis
(De Consecr. dist. i, c. Propter.) Propler vitan- pcrfeclus Chrislianus non esl, nisi in ndmine Pa-
duiii sehismatis scandalum vel haeretici dogmatis tris el FUii et Spirilus sancli baplizalus fuerit.
tisuni, triplicem baplismi teneamus mcrsionem. Hoc quoque observare in supradicto synodo vo-
CAP.LX. Quod ulriimqiie potest fieri, scilicct una lucrtint sacerdoies, ut qui vel unara de Trinitate
immersio, vel trina. personam in baplismo non nominaret, illttd bapli-
Gregorius cpiscopis Ilispnn. smum verum non posset, quod pro certo verum esf,
(De Consecr. dist. 4, c. De trina.) De irina mer- quia qui unum ex sancla Tiinilate confessus non
sione baplismatis nihil verius responderi potest, fuerit nonien, perfectus Chrislianas esse non po-
quam quod ipsi scnliiis, quia in una fideniliil oilicit test. Qui enim confitetur Patrem et Filium, si con-
Eeclcsiaesanelsecoiisuetudo diversa. Nos autcm qui fcssus non fuerit Spirilum sauclum, nec Patrem
lcrlio mergimtis tiiduanaj sepullurae sacranient.i p( habei, necFUium; etqui confessus fuerit Patrem
signamus, nt dum tertio ab aquis infans educitur, clSpiritum sanctum, etFilium non confessus fueiit,
resurrcctio tridiiani temporis expriniatur. Quod si ncc Patrem habet, nec Spirilttm sanclum, vacuus
quis'forle etiam pro summaj Trinitalis vencratione cst a divina gratia.
aJstimelUeri, neque hoc aliquid obsistit baptizan- CAP.LXIV. Rebaptizcntur qui in nomine Trinitalis
dum semel in aquis mergere, quia dum tribus sub- bapthuli non fuerttnt.
stantiis una subsianiia rcprehensibile nullalcnus po- Greg., I. ix, Epht., ep. 61.
lest Infaniem in baptismate vel ter, vcl semel mor- (De Consecr. dist. 4, c Hi vero.) Hi vero hsere-
gcre, quando et in tribus mcrsionibus personarura tici qui in Trinitatis nomiiic miniine baplizantur,
Trinilas et in una potest siitgularitas divinitatis de- sicut sunt Bonosiani, et Cataphrygaj, quia el illi
signari. Clirislum Domiiium non credunl, et isti Spiritum
sanctum perverso scnsu esse qucmdain parvum ho-
CAP. LXI. De eodem.
Hieron. JH Ephl. ad Ephes., c. 4. mincm Montanum credunt (quorum siiniles mulli
sunt alii) cum ad sanclam Ecclesiam veniunt bapti-
(De Consecr. dist. 4, c. Eodem modo.) Eodem -
modo in Patrem el Filium et Spiiittim sanctum zenlur, quia bapllsma non fuit quod in errore po-
1aptizamur, et ler mergimnr, ut Trinitalis tinum D siti sanctae Trinitatis nomine mininie percepe-
runt.
appajcit sacramer.liim. Item : Licet ter baptizetur
propler mysleiium Trinilatis, tainenunus baplismtis CAP. LXV. Sacerdotes baptizant, quamvis emint
in Latina tingtia. Yel sic: De sacerdole qui per
roputalur.
iqnorantiam iingum Lutittm in invocatione Trini-
€AP. LXII. De his qui in nomim Christi lanltim talis detiquit.
semel mergunltir. Yel sic : Qttod tton sit baptizan-
(ium in iwmine Patris tanlum, in nomine Filii ; "Zacharias papa in epistula decreiali
tanttim, in nomine Spirilus sancti lanltim. (De Consccr. dist. 4, c Belulerunt.) Relulerunt
Pelagius Gaudentio. nuntii tui qttod ftierit in eadem provincia sacerdos
(DeConsecr. dist. 4, c. Mulii.) Mtilli snnt quii qui liiiguam Lalinam penitus ignoiabat, et cum
iti nominesolummodo Chrisii una eliam mersione : baptizabat ncscicns Latine loqui, infringens linguam
se asserunt baptizari. Evangefcmn vero prseceptum, diceret; Baplizo te in tiomine Patriaet Filiael Spi-
tpso Domino Deo et Salvatore nostro Jesu Christoi ritita sancia, et per hoc lua rcverenda fraternitas
tiadente, nos admonet, in nomine Trinilatis trina i consideravit rebaplizare; scd sanctissime frater, si
eaam mersionc sanciiiin Jwpiisma unicuique tri- ille qui baptizavit crrorcm non introduceiis aul
 101)1 PANORMIA. — LIU. I. . 10G2
li.urcsim, sed pro sola ignorantia Romanse locutio- A perlidia ficquciilcr ad voniitum-rcdit, si ad lcges
nis infringcndo linguam, ut supra fali sumus, bapti- caiholieas venirc tolucrinl, VIIImenscs inler cale-
zans dixisset, non possumus conscntire ut denuo Chumenos ccclcsiae limen introeaBl, et si ptira fi !e
baptizetur. venire noscuntur, tunc demum baptismatis graliam
CAP.LXVI. Qtiarc baplizatus uiujilur a sacerdole in mereanlur. Quod si casu aliquo periculiim infirmi-
cerebro. talis iiitcr prsescriptum lempus incurrerint, cl despe-
Rabauus, lib. i De inslit. cleric, c. 21. rali fuerint, baptizenlur.
(De Consecr. dist. 4, c. Postqitam.) Poslquam CAP. LXXII. Sicttt non sunl Judmi ad fitlcm eogen i,
ascenderit baplizalus de fonte, statim signetur in ita nec conversi ab ea recedere permitlamur.
cerebro a presbytero cum sacro clirismale se- Conc. Tolel. iv, c 50.
qtiente siraul el oralione, ut Christi regni paili- (Dc Consecr. dist. 4, c De Jttdwis.) De Judaris
ccps fial, et a Cluisto" Christianus possit vo- aiilcm hoc prsecepit saiicla syiiodus ; neraini dcin-
cari. ccps ad credendura vim inferre. Cui enim vttlt Dcus
CAP. LXYII. De eoclem. Quid supcr baptizatttm di- mhercltir, elquem vull indural (Bom. ix). Non enim
catur. lalcs invilt salvandi sunl, sed volcntcs, nt ililegra
Ambros. lib. n De sacram., cap. 7. R sit forma j'uslitise sicut homo propria arbitrii volun-
(De Consecr. dist. i, c Emersisli.) Mersisli, late serpenti obediens periil, sic \ocanlese giatia
vcnisti ad sacerdotem, quid dixit libi? Deus, Dei propriaementis conversionehoino quisquc cre-
inquil, Ptiter omnipotens' qtti te rcgeneravit ex dendo salvatur. Ergo non vi, sed libera arbilrii fa -
aqua et Spiritu sancto, concessitque libi peccatortitn culiate, ut convcrtantur vocandi potius sttnt, non
tuorum veiiiam, ipse le ungat in vitum wiernam, inipi-Uendi. Qui autem jam pridem ad Christianita-
vide ubi unclus es in vitam aelernam, inquit. tem coacli sunt, sicul faclum cst leniporibus icli-
CAP.LXYIH. Quare nngiienittm sttper caput baptizati giosissimi principis Zizcbuli, qtii jam couslat eos
ponitur.- sacramenlis divinis associalos, et baplismi gratiam
Ambros., De iis qui iniliantur mysleriis, c 6. susctmisse, et clnismale unctos esse, ct eorporis
(De Consecr. disl. 4, c. Accepisti.) Accipis mysie- Domiiii et sanguinis exslilisse panieipes, oportet
riuni, hoc est ungtienlum super capul. Qtiare super ut fidem quam vel vi, vel necessitate siisecperiint.
capul? Quia Sensus sapientis in capile ejus (Evcle. tcnerc coganlur, nc nomen Domini blaspliemetur,
n), sequilur spiriluale signaculum, quod audislis fidesque quam susceperunt vilis ac contemptibilis
hodie legi, quod post fonlem super est quo pcrfeclio „ habealur.
fiat, quando invocalione sacerdotis Spiritus sanctus CAP. LXXIII. Ul Judccorum filii baptizati cum eh
infiiuditiir. non liabitenl. Vel sic : A pureninm separeiitur
CVP.LXIX. Quid significat candida vcstis, supcr ca- consorlio (itteles, ne in eoruin involvantur crrc-
pul baptizati posiia. Vel sic : Quare candida vestis ribus.
iradilur Clirhlitinh. Item conc. Tolet. iv, c 59.
Rabanus, lib. t De inslit. cleric, c. 29. (28, q.l, c.Judmorum.) Judseorum lilios vel filias
(De Coiisecr. disl. 4, c. Posl. bapt.) Posl bapti- baplizatos.ne parenlum ultra iiivohanturerroribus,
j-mum traditur Chrisliano baptizaio \eslis candida ab eorum consorlio separari deceriiinitis, tradique
qti.-esigitificat innoceiitiam et purilalera Christia- aul inonasteriis aut Christianis viris, autmulieribiis
- nam, quam post ablulas vcteres maculas studio con- Deum timcntibus, ut suh eorum convcrsalione cul-
versationis sanclae, itnmaculatam scrvare dcbct, ad liim iidei discant, alque in mcliuseoiisliluli, tam in
repisesentandum anle iribtinal Chrisli: Cunctivero moribus quam in fide proficiant.
renati, albis induunlur vestibusad mysleriumre- C\p. LXXIV. Jndmh ad fidem venienlibus, citm in-
surgenlis Ecclesise. Ilem : Utuntur -baplizati albis fideli nulla sil conversalio.
vestibus, ut quorum primaj nalivilatis faciem vele- Item conc. Tolet. iv, c. 01.
riscrroris pannus fuseaveral, habitus secundaarege- D (28, q. I, c. Swpe mal.) Ssepe malorum consorlia
neratioiiis glorise prseferat indumcnlum. Tegitur cliam bonos coirumpunl, quanto magis eos qui ad
enim post sanctam unclionem caput ej'us mystico vitia proni sunt. Nulla igilur uftra communio sit
Ilebrseis ad fidem Cliiisliaiiam translatis, cuin his
velamine, ut intelligat se diademate regni et sacer-
doiali dignitate potiri. qui adliue in veleri rituconsislunt, ne forle eorttm
CAP.LXX. De eodem. jiarticipatione subvcrlanlur. Quicunqne igilur ex
> his qui baplizali sunt amoilo iniideliura consortia
Ambros,, lib. De iis qui initiantur.
hi Chrislianis doiicnlur, ct illi
(De Consecr. dist. i, c Accepisli.) Accepisti post IIOIIvilavcrinl et
b.ipiismum veslimenla candida, ul esset indicium publicis cajdibus depiileiilur.
quod exueris voltiplatem peccatorum, et indueris CAP. LXXY. De Jttdmh pterisque frcqucnler ad Ju-
iiinocenliaj casta vclamina. daisinum revertentibus.
CAP.LXXI. Quot mcnsibus Jttdmi inler calechumcnos Item conc Tolct. jv, c. 58.
habeantur. (De Consecr. disl. 4, c. Plerique.) Plerique- qui
Conc Agath., c. 54. cx Judseis dudum ad Chrislianam fidcm promoli
(Ds Consccr. dist. 4,-c Judmi.) Judsci quorum suiit, nunc blaspIiemaiUcs Ciirislum non solupn-
 "
•1035 „ D. IYONIS CARNQTENSIS EPiSCOPl 1004
modo Judaicos litus perpetrasse, sed ctiam abomi- A nia lam viros quam mulieres, qm IIUosni baptisu.o
nandas ciieiinicisiones exercere. De quibus con- susccpisiis moneo ul vos cognoscatis fidejussoros
sultu piissimi ac religiosissimi domni noslri Sise- apud Deum exslitisse pro illis, quos nisi eslis de
mutidi rcgis, hoc sanctum decrevit concilium ut sacro fonte suscipeie : ideo eos sempcr admoiiete
hujusmodi transgressores pontificali auctoritate ut castitalem custodiant, justiliam diiigant, cliari •
correcti, ad cultum Christiant dogmatis revocentur, talem teneant, anle omnia symbolum et oralionein
ut quos voluntas propria non emendat, animadver- Dominicam, et vos ipsi tenele, el illis quos de sac o
sio sacei'dotalis coerceat. Eos auleni quos circum- fonte accepistis, oslendite.
ciderint, si filii eorum sunt, a parenlum consortio CAP. LXXXHI. Ncque bapthaliones, neque reordi-
naliones fieri liceat.
separcntur; si servi, proinjuria corporis sui, liber-
lali Iradautur. Conc Carthag. i, c 55.
CAr. LXXVI. De bapihmo paganorum. Anie bapli- (De Consccr. dist. 4, c. Non liceat.) Non liceat
smum diabolo el ejus operibus renuniiare dcbemus. fieri rcbaptizationes, reordinaliones, vel translatio-
Rabanus, 1. i Deinsiit. cleric, c. 27. nes episcoporum.
(De Consecr. dist. 4, c Primum.) Priinum in- CAP.LXXXIV. De eodem.
terrogetur paganus si abrenunliet diabolo et onini- B Aug., ep. 203, ad Maximinum.
bus damnosis ejus operibus alque fallaciis cunclis, (De Consecr. dist.° 4, c Bebaptiz.) Rel:aj!t:zare
ut primuin respual errorem et sic appropinquel ad hsereticum hominem, qui hsec sanctitalis signa per-
vcrilatem, possitqne juxta Apostolum, deponere ceperil, quaj Christiana tradit disciplina, omnino
vetercm hominem secimdum prislinam conversatio- peccatum est. Rebaptizare autem et Calholicum
nem qui corrumpilur sccundum desideria erroris immanissimura sceluscst.
(Ephes. iv), abnegans impietaiem et saecularia desi- CAP.LXXXY. Non est rebaptizandus qui ab hwrelicis
deria (Til. u). bapihatur.
CAP. LXXVII. Necessilate cogente. in catechhtno, et Reda, homil. 56 in Joannis cap. m.
confirmalione, idem compaler esse polest (De Consecr. dist. 4, c 51, Siee hwrelicus.) Sive
Ex Decretis Hyginii papse, c 10. haereticus, sive schismalicus, sive facinorosus, quis-
(De Conseei-. dis. 4, c In catech.) In catechismo que in confessione sanclse Trinitatis baptizelur, non
cl baptismo et confirmalione unum palriiium iieri valel ille qui baptizatus est a bonis Calholicis reba-
potest, si necessilas cogat, non tamen consuetudo ptizari, ne coiifessio vel invocalio lanli nominis
Roniana, seJ per singulos singuli suscipiunl. videalur aniiulari.
<CAP.LXXYIII. Non plttres sed unus parvulum in ba- -C CAP.LXXXVI. Non reileralur baplismus quod in
piismo suscipiat. nomine Trinilath minhlralur.
Ex Deereiis Leoiiis papaeapud Sanctum Medardum. Aug. De ecclesiast. reg., c. 52.
(De Gonsecr. dist. 4, c IVo» ptutes) Ul non plu- (Dc Consecr. dist. 4, c. Si qui.) Catholica vcro
res ad suscipieiidum de baptismo iiifaiilem accedant Ecclesia proplcrea non debet ilerare baptismum,
ijuani unus sive vir, sive mulier. ln coiifirmatione quia apud hsereticos datus est, ne judicare videa-
qiioque idipsum fiat. lur ipsorum esse quod Christi cst, aut eos non ha-
>CAI>. LXXIX. Qtti non est baplizatus nec confirma- bere quod intus cum accepcriiii, amitlere utique
lus, aliutn in chrnmate vel baptismale lenere non foras exeundo non pdssent.
debel. CAP.LXXXVII. Qui recedil ab Ecclesia, nec hapii-
Conc Moguni., cap. 2. sma, necjus dandi amiltit.
(De Consecr. disl. 4, c. Inbaplismo.) In baptismo Aug., I. n contra epist. Parmen., c 15.
vel in ehrismate non potest alium suscipere in fi- (1, q. I, c Qucd quidam.) Sacramenlum bapli-
lium ipse qui non est baptizalus et confirmatus. sini cst quod habet qui baptizatur, et sacramentum
CAP.LXXX. Abbali vel monacho commalres habere dandi baptismi est quod liabel qui ordinatur. Sicul
non licel. D enim baptizalus, sibaplizatus decesserit, sacramcn-
Conc Anlissiod., c. 25. tum baptismi non amiliil, sic etiam ordinalus, si
(De Consecr. dist. 4, c. Non licet.) Non licet ab unitate recesserit, saci amentum dandi bapti-
abbaii vel monachis de baplismo suscipere infantes, smum non amiitil, Nulli enim sacraniento injuria
vel commalres habere. facienda est : si discedit a malis, ulerque discedit;
CAP.LXXXl. De eodcm. si permanet in malis, uterque permanet. Sicut ergo
Capitularium, tit. vn, cap. 15. acceptalur baptismus quem non poluit amittere,
(De Consecr. dist. 4, c Monachi.) Monachi silii qui ab unitate discesserat, sic acceptandus bapii-
corapalres vel commatrcs nou faciant, ncc osculen- smus cst quem dertit ille qui sacrameiilum daudi,
iur feminas.' cum discederet, non amiserat.
CAP.LXXXII. Qui in bapiismo parvulos suscipiutU CAP.LXXXYIII. Baplizati ab hmreticis debent recon •
citiari. Yel sic : Qtiomodo recipianlur ab Ecclesi i
pro eis ttpud Deum fidejussores exhlutn.
qtti in twmine Trinitalis ab hmrelids bapli-
Ex scrm. D.Aug. posl Pascha qui inc : Hodiernus; zaniur.
dies. Greg. lib. ix, ep. 01, ad Quirinum.
(Dc Consecr. ihL i, c. Vos anlc.) Yos antc om /De Consecr., disl. 4, c. Ab anliqua.) Aniiqua Pa-
4nfiK PANORMIA. — LIB. I. lOfifi
truni iiisritulione didicinuis u( quilibet qui apud A cxistanl indicia inter propinquos aut familiares,
hsrclicos in Tiinilaiis nomine baptizantitr, cum ad nulla iuler clericos autvicinosquibus hi de quibus
sanclam Ecclesiam rcdeunl, aut unctione chrisma- quseritur baptizati fuisse doceantur, agendum cst
lis, aul impositione manus, sola professione fidei ut renascanlur ne manifesle pereant. In quibus
ad sinum malris Ecclesiaerevocentur. Undc Arianos quod non oslendiiur gesliira, ratio non sinit, ut vi-
per impositionem manus Occidens, per unctionem deatur iteralum. Qui autem possunt meminissa
vcro sancli cbrismalis ad ingressum calholicae, quod ad Ecclesiam veniebant cum parenlibus suis
Oriens reformat. possunt recordari an quod eorum parentibus daba-
CAP.LXXXIX. De eodem. tur acceperunt. Sed si hoc etiam ab ipsa memoria
Greg. III Bonifacio. alienum est, conferendum eis videturquod collatum.
(De Consecr., disl. i, c. Illi.) illi qui baptizali esse nescitur; quia temeritas non prajsumplionis
sunt per diversitalem et declinationem linguarum intervenit, ubi est diligeiitia pietatis.
genlUilatis tameu, quia in nomine Trinitatis bapti- CAP. XCY. Vaiei ad satuiem bapthma, etsi non ea
zali sunt, oportet eos pei- manus impositionem et ftde parvuli offeranlur.
sacri chrismatis unclionem confirmari.
g Aug., ep. 25, ad Bonifacium.
CAP. XC. Qui dicunl se baplhalos in nomine Trini- (De Consecr., dist. 4, c Non illud.) Non illud }e
lalis, non sunt rebaptizandi, sed lanlutn recon-
ciliandi. moveat quod quidam cum non ea fide ad bapti-
Pelagius papa Gaudentio episcopo. smum percipiendum parvulos ferunt, ut gratia spi-
(De Consecr., dist. 4, c. Nullus.) Sin vero apud rituali ad vitam regenerentur seternam, sed eos
fiileclionem fuam eorum qui converti volunt, ma- pulant hoc icmedio temporalem retinere vel re-
nifesla confessione claruerii, quod Trinilalis no- cipero. sauitatem; non eoi-m proplerea illi non
mine fuerint baptizati, sola reconcilialionis gratia regenerentur, quia non ab istis hac intentione offe-
impensa, Calholicaj fidei reconciliare maturabis, ut runlur.
lali dispositione vel dispensatioue servata nihil ali- CAP.XCVI. De hh qtti per ignorantiam ordinanlur
ter quam quod evangelica jubet auctoritas temeri- aniequam baplhantur.
lalis cujusdain spiritu videalur affeclum. Conc Compend., c. 5.
CAP.XCI. Non reiteralttr baplhma, cujus formam (1, q. 1, Si presbyter.) Si quis presbyter ordina-
constal integre collatam. tus deprehenderit se non bjtptizalum esse baptize-
Lco I, ep. 90, ad Rusticum, c. 60. tur etordineiur iterum, et omnes quos prius ba-
(De Gonsecr., dist. 4, c Hi de quibus.) Tu autem C ptizavit.
de quibus scripsisti qui se baplizatos sciunt, sed CAP.XCVII.~De eodem.
cujus iidei fuerint, qui eos baptizaverunt se nescire Ex dictis Isidori episcopi.
proiilenlur, quoniam quolibet modo formam bapti- (1, q. 1, Si presbyteri; palea estap. Gratianum.)
smaiis acceperunt, rebaplizandi non sunt, sed per Si quis per ignorantiam ordinalur, antequam ba-
nianus impositionem virlulem Spiritus sancti acei- plizetur, debent ab eo baplizali rebaptizari, et ipse
pientes, quod ab hajreticis accipere non poluere, non ordinetur. Sed Romanus pontifex non homi-
Calholicis copulandi sunt. nemjudicat qui baptizat, sed Spiritu Dei submi-
CAP. XCIl. Bapiizenlur de quibus ignoralur an sunt nistrare graliam credit baplismi, licet paganus sit
baplizali.
Greg. IV Bonifacio. qui baptizet.
(De Consecr., dist. 4, c Parvulos.) Parvulos qui CAP.XCYIII. De illis qtd presbyteros cogunl denarios
a parentibus subtracli sunt, et an baptizati sint, pro balsamo dare. Nec pro dedicattdh basilicis
fgnoratur, ut hos baptizare debeas, secundum Pa- velpro sacramentis Ecclesiw conferendh aliqttid
exigi debel.
lium traditionem, si non fueiit qui lestificatur, ra- Couc Cabilon., c. 5.
lio possil.
CAP,XCIH. De eodem. X) "(1, q. 1, Staluimus.) Quidam fratres d.xei uni con-
suetudinis antiquae fuisse in cortim ecclcsiis ut pro
Conc Carthag. v, c. 6.
balsamo emendo ad chrisiua faciendum sive pro
(De Consecr., dist. 4, c Placuit.) Placuit de in-
luminaribus ecclesise concrcmaudis, binos vel qua-
fanlibus quoties non, invenientur ceriissimi testes,
ternos denarios presbyieri darenl. Unde omries uno
qtti eos baptizatos sine dubitalione testentur, neque consensu
aetatem sint idonei de traditis sibi sacra- statuimusut, sicut pro dedicandis basili-
ipsi per cis et dandis ordinibus iiiliil accipicndum est, ita
inentis respondere absque ullo scrupulo eos esse
etiam pro balsamo, sive pro luminaribus emendis
baptizandos, similiter et de ecclesiis, quolies desu-
nihil presbyteri accepturi chrisnia dent. Episcopi
per earum hsesitatur consecratione, agendum est
idem ut sine trepidatione consecrentur. itaque ecclesiaslicis facultalibus balsamum emani,
et luminaria singulis ecclesiis suis.
CAP. XCIV. De eodem. Quod non probalur gesluin,
non intelligilur reiteratum ; ctideo sit denuo bccp- CAP.XCIX. Chrhmatis pannum, secundo linire, ei
'
lizandus Uecujus baplhmo dubitatur. super alium baplizatum mitlere licel.
Leo 1, cp. 90, ad Rusticum. Conc apud Bellovacum, c 8.
{De Consecr., dist. i, c Si nulla.) Si nulla (De Consccr., disi. 4, c. Si quis.) Si quis vciue-
PiTROL. CLXI. - 34.
 f0G7 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 1068
rit chrismatis pannum iterum linire ct super A ipsos baptizalos fuisse per hoc noms innoiescere
alium baplizatum mittere, non est absiirdum. potuit quod beato Petro D.iminus ait : Qiti lotus
CAP. C. De veteri chrismate baptismata consecrare esl non indigei nisi ul pedes lavet (Joan. xni).
non licci. CAP.CYI. Quoclomnes non bapthuli si pro Chihto
Conc Lugdun., c. 5. moriunlur, baplhali moriuntur.
,(De Consccr., disl. 4, c Si quh de aiio.) Si quis Aug. De civit. Dei, 1. xm.
daalio chrismate quara de illo novo quod proprii Quiciinque non percepto regenerationis lavac o
episcopi largilione vel concessione aceepit baptizare, pro Christi confessione moriuntur, tantum eis ^alct
nisi prseoccupante morte tentaverit pro teincriiaiis ad dimilienda jieccata, quantum si ablucreniur sa-
ausu ipseinse suse damnalionis protulisse senlen- cro baptismalis fontc
tiam manifestatur. f AP.CVII. Quamvis recic vivat catechumenus, sine
CAP.CL Quod presbyteri pelanl chrisma a proprio baplismo non polesl sqlvari.
episcopo, attl psr sc, aul per alium qui sil ejusdem Aug. Contra Donat., c 22.
ordinis. (De Consecr. dist. i, c. Catechumenus.) Calechtt-
Conc. ajmd Valentias, c. 2. menum quamvis in bonis -operibus defunctum, vi-
(DeConsecr., disl. 4, c Presbyteri.) Presbyteri tam habere non credimus, excepto duntaxal nisi
qui dioecesanas regunl Eeclesias non a quibuslibet marlyrio sacramentum compleat.
cpiscopis, sed a suo, nec per juniorem clericum, CAP.CVIII. De eodem.
sed per scipsos aut per illum qtti ejusdem ordi- Aug. De eccles. dogmat., c 74.
«is sit anle Paschse soleninitatem Chrisma pe- (De Consecr. dist. 4, c. G-alechum.,§ Bapthatus,
iant. et 15, q. 1, c. Firmissime.) Baptizalus confiletur
<CAP. CII. Quare in aqua et nmtquam in vino baplisma fidem suani coram sacerdote et inierrogatus respon-
consecralur. det. Hoc idem marlyr coram perseeulore facit, qui
Haimo in Ep. i ad Bom. et confiletur, et inlerrogatus respondet. IUe post
Jorlassis quseril aliquis quarc in aqua solum- confessionem
aspergiiur aqua, hic vero aspergilur
modo, et non aliquando in vino baptisma conse-
sanguine, vel lingitur igne. Ille manus impositione
crctur; cui respondit beatus Ambrosius : i Idcirco ponlilicis accipit Spiriluni sanctum, hic habilacu-
«nifonniter id fieri in aqua ut intelligatur, quod lum efficitttr
Spiritus sancti, dum non esl illequi
sicut aqua sordes corporis aut veslimenti abluit,
loquitur, srd Spirilus sanctus qui in illo loquitur.
ita illud baptisma animse maculas sordcsque vitio- Hle communicat Eucharistiaj in commemoratione
ruin emundando abstergit. „ mortis Domini, h.c ipsi Christo commorilur: llle
CiP. CIII. Antequam chrhma infiiiidatur acl asper- contitelur se niundi actibus renunliare, hic ipsi
gendum, aquam de fonte accipere licel. renunlial et vitae. Iili onmia peecala dimiltuiitur,
Capitularium, 1. vi, c 77.
isti exstinguuntur.
.("BeConsecr., disl. 4, c. In Sabbato.) In Sab-
CAP.CIX. Effusio sanguinh implet vicem baptismi.
,bato sanclo Paschae et Penlecosles, si quis ve-
Jit aqu«.a consecratam ad aspersionem in domo Aug., ibid.
^ua reclnerc, ante chrismatis infusionem rcci- (De Consecr. dist. 4, c Baplismi.) Bapiismi vi-
eem aliquando implere passionem de latrone illo,
piat. cui non baptizato diclus est: Hodie mecum in para-
•CAP.CIV. Qua ratiottc scimus aposlolos fuisse bapli- diso
zalos. Yel sic : Dhcipuli Chrisii ejus bapthmale (Luc xxm), bealus Cyprianus non leve docu-
-.weduntur abluti. menlum assumit, quod etiam atque eliam conside-
Aug., ep. 108, atf-Seleueianum. rans invenio non lanlum passionem pro nomine
•"(DeConsecr., dist. 4, c. Quando ab Hierosol.) Christi id quod de baptismo deeral posse supplere;
•Quando ab Hierosolymis exiit Dominus Jesus cum sed eliam fidem conversionemque cordis, si forte
discipulis suis in Jtidseam terram, et ibi morabalur ad celebrandum mystcrium baplisrai in angusliis
-cutn eis, baptizabat non jier seipsum, sedper disci- D temporum succurri non potest. Neque enim latro
jpulos suosrquosiiilelligimiis fuisse baplizatos, sive illepro nomine Christi crucifixus, sed pro meritis
baplismo Joannis (sicut nonnulli arbitranlur), sive facinorum suorum, neque qui credil passus esi :
(quodmagis crcdibile est) baptismo Christi. Item sed dum palitur credit : quantum itaque valeat
respondit Dominus Pelro - Qui lotus est non indi- .etiam sine visibili sacrameuto bajitismi, quod ait
get nisi ut pedes lavet, sed est mundus .totus. Unde Aposlolus : Corde crediltti ad justitiam, ore atitem
.inlelligitur, quod jam Petrus ftterit naplizatus. xonfessio fit ad saltttem (Rom. x), in illo latrone de-
,CAP.CV. Apostoli omnes Chrisli bapthmate bapiizati claratum est.Sed lum impletur jnvisibiliter, cum
credunlttr. mysterium baplismi uon contemplus religionis, sed
Aug., 1. m De anima el ejtts ong., c. 9. arliculus necessilalis excludilur; ei sicutin illo la-
(De Coiisecr., dist. 4, c Si eos.) Si eos de quibus trone, quod baplismi sacramenium defuerat,-com-
scripium non est, utrura fuerint baptizali, sive non, plevit Oiiinipotentis benignilas, quia non superbia
_sinebaplismo de hacvita recessisse conleiidimus, vcl conlemptii, sed necessitate defuerat, sic infan-
ipsis calumniamur aposlolis qui prseter apostolttm libus qui haptizali moriunlnr cadera gralia Omni-
•
Paulum, quando baptizati -fueriiil, ignoramtis : sed potenlis explere credenda est uuod non ex inipia
1069 PANORMIA.— LIB. I. 1070
volunlale, sed ex setalis indigenlia, nec corde cre- A penculo cum cum gestaret in utcro. iMuncvero cum
de"read justiliam possent, iiec ore confileri ad salu- eiiam ipse baplizetur, non utique bis baptizatus ha-
tem. Baptismus quidem potest inesse ubi confessio bebitur. Non utique ad maternum corrus cum
cordis defuerit. Conversio autem cordis polest qui- essetin utero,'pertinebat. ltem, si quidquid in ho-
dem inesse non percepto baptismo, sed cont.empto mine est quando baptizatur et sanctificatur, sancti-
baptismo non potest. Neque ullo modo diccnda esl ficari et baptizari putandum esl, dicturus es, et
conversio cordis ad Deum, cum Dei sacramenlum ipsain illo baptizari et sanctificaii, quse intestinis
contemnitur. etvesica per egeslionem corporis digerunlur; di
clurus es hominem baptizari et sanctificari in ma
CAP.CX. Non tam ablutione corporis quam fide cor-
dis bapiisma constat. tris utero conslitulum, st ad hoc sacramentum
in lib. Senlent. accipiendum nccessitas cogat, gravidam; et idco
Prosper,
Consecr. dist. c. Verus Yerus au- baplizari jara quinascitur jam non debere, postremo
(De i, bapt.) dielurus es baplizari et sanclificari febres, quando
tem baplismus constal non tanlum ablutione cor-
baptizantur aegroti.
poris quam fide cordis; quemadmodum apostolica
tradit doctrina dicens : Fide mundans corda eorum JJ CAP.CXII. Quare non bapthatur cum tnalre, qui t*
El alfbi: Salvos non car- ejus ulero est.
(Acl. xv). facit bapthma,
nis deposilio sordium, sed conscientimbonw hilerro- Isid., 1. i De sumtno bono, c. 25.
(De Consecr. dist. 4, c. Qui in matcrnh.) Qui in
galioJn Deum (I Petr. m). malernis uteris sunt, ideo cum malre baplizari non
CAP.CXI. Non baplhatur cutn malre quidquid in possunf, quia qui nalus adhuc secundum Adam non
ejus corpore esl. est, secundum Christum non potest rebaptizari;
Aug. conlra Julian., 1. vi, c 5. neque enim dici regeneratio in eum potest quem
(De Consecr. disl. 4, c Siad mdtris.) Si ad ma- generatio non prsecessit. Qui scelerale vivunt in
tiis corpus id quod in ea concipitur pertineret, ila Ecclesia et communicare non desinunt, pulcctes se
ut ej*uspars deputetur, ita non baptizaretur infans lali communione mundari, discant niliil ad emun-
CKJUS mater baplizala cst aliquo mortis urgenle dationem prolicere sibi.

DE SACRAMENTO CONFIRMATIOMS.
CAP. CXIIf. Post bapthma confirmalionh sacra- C nent nunquam perfici potest, aut fieri debet. Nam
jnentum prmstelur. si allerum prajsumptum fuerit, irritum habeatur et
Urbanus 1 papa, epist. 2. vacuum, nec inler ecclesiastica unquam repulabi-
(De Consecr. dist. S, c 1, Ottinesfideles.) Omnes tur sacramenla.
fideles per manus impositioncm episcoporum, post CAI>.CXVI.
Presbylcris bapthatos chrismale ungcre
baplismum debent Spirilum sancluin accipere ut ticet.
pleni Chrisllani invenianlur. Innocentius I, ejiist. 1, ad Decentium episc,
CAP.CXIY. Manus vero imposilionis sacramenlum (De Consecr., dist. 4, c. Presbyier.) Presbyteris
majus esl quam baplismus. seu extra episcopum, sive prajsenle episcopo, cum
Melchiades papa ad episcopos Hispan. chrisinate baptizatos ungere. liceal; sed
baptizant,
(De Consecr. dist. 4, c. Dc hh.) De his de quibus quod ab episcopo fueiit consecralum, non tamen
rogastis vos idem, utrum majus esl sacrameiitum frontem ex eodcm oleo
aut signare : quod solis debetur
manusimposilionis episcoporum, baplismus, cum tradunt Paraclelum.
scitole utrumque magnum esse sacramenlum, et episcopis
sicut unum majoribus est, id est summis pontifici- CAP. CXYII. Baptizalos in frontibus presbyteros un?
non licet. Ycl sic : Solis episcoph ticeat con-
bus accommodatum, quod a maj'oribus perfici non 0 gere firmare.
potesl, ila et maj"ori veneratione venerandum et te- Greg. ad Jauuarium Caralitanum episc, Epist. 1.
neiidum est. Sed ita conjuncta sunt hsec duo sacra- ni, ep. 5.
menta ut ab iuvicem nisi morle prseveniente nulla- (De Consccr., dist. i, c. Presbyteri.) Presbyleri
ienns possint segregari, et unum sine allero ritc bapiizalos infanles signare iu frontibus sacro.
perfici non polest. chrisniate non prajsumant. Sed presbyteri baptiza-
CAP.CXY. Non ab alih quam ab episcoph manus tos ungunt in pectore ut episcopi postmodum con-
impositionis sacramenlum perfici potesl. • firment in froiiie.
Eusebius papa, epist. 3, ad episcopos Tusciae. CAP.CXYIII. Quare sacramentum confirmaltonh ba-
(De Consecr., dist. 4, c. Manus.) Manus quoque plizalo tradilur.
imposilionis saeramenlum, magna veneralione te- Rabanus, lib. i De inslii. cleric, c. 31.
nendum esl, quod ab aliis perlici non polest, nisi a (De Consecr., dist. 4, c .ZVowtssttne.) Novissime a
sumrais sacerdotibus, uec tempore aposlolorum ab summo saccrdote per impositionem manus Para-
aliis quam ab ipsis apostolis Iegitur ac scitur per- clelus tradilur baplizalo, ut roboretur per Spjri-
aelum esse, ncc ab aliis quam qui eorum locum fc- tum sanclum ad prsedicandum aliis idcm donum
1071 T). IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI - !1072
quod ipse in baptismale conseeulus est, per gratiam .i baptismus, ila eliam Spiritus sancli traditionem a
vitae donalusaeternse. Signatur enim baptizatus cum jcjunis poiilificibus convenit celebraii.
chrismate per sacerdolem in capitis summilale; CAP.CXXI. Secundo aulem vel tertio nullus confir-
metur.
perpontilicem vero in fronte, utin priore unctione
Conc Tarracon., c; 6.
-signilicetur super ipsum Spiriius sancti descensio
&& habitalionem Deo consecrandam; in secunda (De Consecr. dist. 4, c. Diclttm est nobis.) Di-
clum est nobis quod quidam de jilebe bis vel ter,
quoque ut ejusdem Spiritus sancti sepliformis gra-
vel eo amplius, episcopis ignoraniibus, tamen ab
lia, cum omni plenitudine sanctitalis et scicnlise et
cisdem episcopis confirmentur. Unde nobis visum
virtulis, in hominem venire declarelur. esteamdem confirmalionem, sicut nec baptismum,
CAP. CXIX. Ad conftrmalionem nonnisi jejuni ve- iterari minime debere, quia bis vel amplius bapii-
niant. zatos aut confirmatos, non saerulo, sed soli Deosub
Conc Aurclian , c 3. habitu regulari, vel clericali, religiosissime famu-
(De Gonsecr. dist. 4, c Eijejuni.) U[ j'ej'uni ad lari decretum esl.
-confirmationem veniant perfeclse aelalis, ut mo- CAP.CXXII. QIIW pwnitenlia sit danda bis vel ter
neantur confessionem facere jirius, ut niuiidi do- B bapthath. Yel sic : De hh qui ignoranter bh ba-
num Spiritus sancti possint perciperc, et quia nun- plizanlur.
Theodori Pmnilentiale, c. 14.
quam erit Christianus, nisi episcopali conlinnalione
luerit chrismalus. (De Consecr. dist. 4, c Qtti bis.) Qui bis igno-
ranlerbaptizali-sunt, non indigenlpro eo poenitere,
^CAP.CXX. Episcopi vero non nisi jejnni bapihalos nisi quod secundum canones ordinari non possunf,
confirment, nisi necessilas ftterit. nisi magna neeessitas aliqua cogat. Qui aulenii non
Conc Meldense, cap. 6. ignari ilerum baptizati sunt, quasi iterum Chri-
(De Consecr. dist. 4, c. Et episcopi.) Ut ej^iscopi stum criicifixerunt, per seplem annos poeniteat,
non nisi jejuni, per imposilionem maiiuum Spiri- quaria et sexta feria, et quatuor quadragesimas
Sum sanclum tradant, exceplis infinnis et morle pe- abslineant (157). Si pro vitio aliquo fuerit similiter;
>riclitantibus. Sicut aulem duobtts lemporibus, Pa- si pro muudiiia pulaverunt, tribus annis similitcr
scha videlicetet Pentecosle a j'ej'unis debet celebrari pajiiiteat.

BE SACRAMENTO EUCHARISTLE ET CELEBIIATIONE MISSARDM

CAP. CXXIH. Non naiura nascitur, sed consecra- G
tione nobh conficiiur corpus et sanguis Chrisii.
Ambros., lib. De~calcchizandis ntdibus.
(DeConsecr. disl. 4. c I'«nts et calix.) Panis et
xalix non qualibet, sed eerla cousecralione myslicus ,
iit nobis, non nascitur. Proinde quod ila fit nobis,
-quamvis sit panis et calix, alimeiilum est resurre-
•ctfonis, non sacramenlum religionis, non quod be-
nedicimus, gratiasque agimus Domino in omni niu-
nere ejus, non tanlum spiriluali, verum eliam cor-
porali.
«CAP.CXXIY. Quod anle benediciionem est species
panis el vini, post benediciionemest eorpus et san-
guis Chrhti.
Ambros., De his qui mysleriis initianlur, c 5.
(De Consecr. dist. 4, c. Ante bened.) Ante bene-
dictionem alia speciesnominaiur; post benediclio-
aaem corpus significalur. Item, in illo sacramento
Christus cst. Ilem, qui niandueaverit hoe corpus,
iiet ei remissio peccalorum.
CAP. CXXY, Sttb specie panis et vini, invhibilem
Christi carnem et saiiguinem honoramus.
Aug. in libro Sententiarum Prosperi.
(De Consecr. dist. 4, c Nos autem.) Nos autem
in specie panis et vini quam videmus res invisibi-
les, id Bst Christi carneni elsanguinem honoramds,
stcc simililer has comprehendimus duas species
(1"7) Tres quadragesimas lcgit Gralianus.
quemadmodum ante consecraiionem comprehende-
bamus, cum iideliter fateamur ante consecrationem
panem esse et vinum, quod nalura formavil. Post
consecralionem vero carnem Chrisli esse et sangui-
nem quod benedictio consecravit.
CAP.CXXYI. ConfessioBerengarii de corpore el sati-
- guine Domini.
(De Consecr. dist. 2, c. Ego Bereng.) Ego Be-
rengarius indiguus Sancti Mauritii Andegaven-
sis Ecclesise diaconus, cognoscens veram Calho-
licam et apostolicam fidem, auathematizo omnein
hseresim, praecipue eam de qua hactenus diffamatus
sum, quae astruere conatur panem et vinum quse in
altari ponuntur, post consecrationem solumraodo
sacramenium, et non verum corpus et sanguinem
Domini noslri Jesu Christi esse, et non posse sen-
sualiter, nisi in solo sacramento manibus sacerdo-
tum traclari vel frangi, aut fidelittm dentibus atleri.
Conseniio autem sanctse Romanse et apostolicse fi-
dei. Sed ore et corde proliteor de sacramenlis Do-
minicse mensse, eamdem fidem me tenere, quam
Doniinus ct venerabilis papa Nicolaus et hsec sancta
synodus aucloritate evangelica et apostoliea tenen-
dam tradjdit, mihique confirmavit, scilicct panem
et vinum quse in altari ponuntur post consecratio-
nem, noii solum saeramentum, sed eliam vejnm
1075 PANORMIA. — OB7 i. 4.1)7*
corpus cl sanguiuem Domiiii nostii Jcsu Christi A CAP.CXXX. Quid sil sacrificiumrel quid sil
sacramentum.
csse, el sensualiler non solum in sacraracnlo, sed
in veritale nianibus sacerdotum tractari, frangi, et Atig., lib. x, De civitale Dei, c 5~.
fidelium deiiiibus attcri, j'tirans per sanclam et (De Consecr., dist. 2, c. Sacrificium.) Sacrillcium
omousion Triinialem, el per hsec sacrosancta Chri- visibile invisibile est saeramentum, id cst sacrum
sti Evangclia, eos qui conlra hane lidem venerunt, sigiium, est alibi sacramentum invisibilis graliae vi-
cum dogmaiibus et sectatoribus suis seterno ana- sibilis forma.
themate dignos esse pronunlio. Quod si cgo ipse CAP.CXXXI. Quid sit sicjnum.
aliquando aliquod contra haec prsesenlire aut praj- Aug., lib. II, De doctrina Chrisliana, c. 1.
dicare praesumpsero, canonum severilati subja- Signum est res, practer speciem quam ingerit
ceam, lecto et perlecto sponte scripsi. Hanc confes- sensibus, aliud quid ex sc faciens in eogniiioneu>
sioiiem suseiidei de corpore et sanguine Domini no- venirc
Slri Jesu Chrisli a Bei'engario Romse coram cen- CAP,CXXXH. Post constcralionem non subslctnlia,
sed species reinanel.
lum tredecim episcopis factam, misit papa Nicolaus
urbes et ad Greg., in homilia paschali.
per Ilalise, Galliaj, Germanise, qttaecun- B
loca fama ante (De Consecr., dist. 2, c. Species.) Species namque-
que pravitatis ejus pervenire potuii, et similitudo illarum rerum vocabula sunt quse
ut Ecclesiae quse prius doluerant de adverso-atque anie fuerunt, scilicel panis et vini : unde in (incr
perverso, poslea gaudcrent de reverso atque con-
cujuslibet missaj oratur et dicitur : Perficiani m
verso.
Domine, quwsumus, lua sacramenla quod con-
CAP.CXXYJI. Quod sacramentum non mutal spe- nobis, ut
cietn propler credentium errorem, Vel sic : Quare tinent, quw specie gerimus, rerum verilate capia-
cietnehlorum species reservenlur, cum vere sil cor- MIMS. Poslulat quippe sacerdos ut eorpus Christi
pus Chrisii et sanguis. quod sub specie panis ac vini nunc geritur, manife-
Ambros. I. vi De sacramentis, c. I. sta visione, sicuti revera esl, quandoque capiatur.
(DeConsecr. dist. 2, c. Forte dicas.) Forle dieas De qua visione Dominus in Evangelio secundum
quomodo vera caro, quomodo verus sanguis, qui Joannem : Qui diligil mc, diligiiur a Patre meo, et
similltudinem non video earnis, non vitleo sanguinis ego diligam eutn, et manifeslabo ei meipsum (Joan.
verilalem. Primo omnium dico libi de sermone xiv). Quamvis non imjirobabililer quidam expo
Christi qui operatur ut possil mutare et converlere nanl hoc loco carnis cl sanguinis veritatcm ipsam
genera etinstituta naturae. Deinde ubi non lulerunt corum efficientiam id est peccatorum reniissio-
sermonem Christi discipuli ejus, sed audientes quod nem.
caniem suam daret ad manducandum, el sangui- CAP. CXXXIII, Qualiter iiiielligendutn sit, « Nisi-
neni daret ad bibendum recedebaul. Solus lantum quis manducaveril carnem Filii hominis el bibe-
Peirus dixit: Vefba vitw alemm habes, et ego a tc rit, t Yel sic : Non carnatiter sed spirituuliler
quomodo recedam ? (Joan. vi.) Nc igilur plures hoc corpus et sanguinem Chrisii debemus accipcte.
dicerent, et ne veluli quidam esset horror erroris, Aug., in psal. LIV.
sed maneret gralia Redcmptionis, ideo in simililu- (De Consecr., dist. 2, c Piima.) Prima, inquit,
dinem accipis sacramentum. Sed verae naturse glo- haercsis in discipulis Christi velul a durilia scrmo-
riam virtutcmque consequeris. Ego sum, inquil, nis ejus facla est. Ctim enim diccret : Nisi qms
yianducavcrit carnein meatn el biberit sancjuineni
panis qui de cmlo descendi (ibid.).
meum, non habebil vilam wternam (Joan. iv). Illi non
CAP. CXXVIIL- iiiielligentes, dixerunt: Durus est liic sermo. Quis
Aug. in lib. Senienliarum Prosperi. polest eum audire? (Ibicl.) Dieenles, durus est Iiic
Si quseris modum quo id fieri potesl, brevitcr ad sermo, separaverunt se ab illo et remansit cum
prajsens respondeo : Mysterium lidei credi saiubri- duodecim. Diseedenlibus illis instruxit illos qui
ter potest, invesligari nliliier non polcst. " reraan&erant. Spiriius esl, inquil,
qui vivifical, caro
CAP. CXXIX. Vhibiles creaturw in Clitisli corpus nihil prodesl. Verba qttcvlocutus sum ad vos, spiritus
ei sanguinem invhibiliier converluntur. el viia sunt. Inlellexislis spirilualiter? spiritus et
Eusebius Emisenus. vita sunt (ibid.). Inlellexislis canialitcr? Eiiam sic
(De Consecr. dist. 2, c. Quia corpus § Invisibi- illa spiriuisctvilasuiit, sed tibi non sunt spiritus ct
lis.) Invisibilis sacerdos vlsibiles crcaturas iu sub- vita, qui spiiitualitcr non inlelligis,- Spitiiualiler
slantiam corporis et sanguinis sui, vcrbo stto se- iiitclligere qttaj loculus sum, nou hoc corpus quosl
creia potcslate sua convertit, dicens ita : Accipitc, vidclis niaiiduealuri cstis, et bibituri illum sangui-
hoc esl corpus meum (Mallh. xxvi). Et sanctilica- nem quem effusiiri sunt illi qtti me crucifigcni.
lione repetita : Accipite, el bibiie; hoc est sancjuh Sacranicnliim aliquod vobis coraracndavi, spiritua-
meus (ibid.). Ergo sicut ad nulum prsecipienlis liler inlcUeclum vivificat vos. Caro auiem non pro-
Dei i«pente ex nihilo substiterunt excelsa polorum dest quidquam (ibicl.), sed quomodo illi inlellexc-
profunda flucluum, vasla terrarum, pari polenlia runt sic responderunt; carnem quijipe sic inlel-'
spirituaUbus sacrameiilis, ubi prsecepit virtus, scrvil lexerunt, sicut in cadavere vendilur, aut in macciio
cffcctus, dilaniatur. Scicns aulen; Jesus ait : Hoc vos scan-
1075 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1076
dalhat, quod tlixi : Do vobis carnem meam mandu- A et homine, cum ipse Christus verus sit Deus et ve-
care, elsanguinem meumbibere?Si ergo viderilh Fi- rus homo quia oranisres illarum reruni naturam et
lium kominis ascendenlem ubi erat pritts (Joan. iv.). veriialero in se continet ex quibus conficilur. Con-
Quid est hoc? Hine solvit quodillos moverat, hinc ficitur autcm sacrificium Ecclesise duobus, sacra-
aperuil unde fuerant scandalizati. Hi plane si in- niento el re sacramenli, id est corpore Christi. Est
telligerent; illi aulem putabant erogalurum corpus igilur sacramentum et res sacramenli corpus Chri-
suum. IUe dixil se ascensurum in coelum utique sti. Item : Caro ej'us est, quam forma panis oper-
jntegrum. Cum videritis Filium hominis ascenden- tam in sacramento accipimus, et sanguis ejus quem
lem ubi eral prius, cerle vel lunc videbitis quia non sttb vini specie ac sapore potamus, earo videlicot
eo modo quo putatis erogat corpus suum, vel lunc carnis, cl sanguis sacramentum sanguinis. Carne et
intelligetis quia gralia ejus non consumitur morsi- sanguine utroque invisibili, intelligibili, spirituali
bus; item : Donec saeculum finialur, sursum est significatur corpus visibile Domini nostri Jesu Ghri-
Dominus, sed tamen hinc etiam nobiscum est veri- sti, palpabile, plenum gratia omnium virlulum et
tas Domini. Corpus enim iu quo resurrexit in uno divina majestate. Item : Sicut ergo coelestis panis
loco esse oportet, veritas autem ejus ubique diffusa qui vere Christi caro est, suo modo vocatur corpus
" Chrisli, cum revera sil sacramentum
est. corporis Chri-
CAP. CXXXIY. Quomodo Ckrhli corptts quod in sli illius videlicet quod visibile palpabile, mortale,
cruce pependit, accipilur et quomodo noti. in cruce cst positum, vocaturque ipsa carnis im-
" Aug., ep. ad Irenaeum. molatio, quse sacerdotis manibus fit, Christi passio,
(De Consecr., disl. 2, c. ATonhoc corpus.) Non hoc mors, crucifixio, non rei veritate, sed significanti
corpus quod videtis manduealuri eslis, el bibituri mysterio, sic sacramentum fidei quod baptismus
iilum sanguinem quem fusuri sunt illi qui me cru>- inteiligiiur, fides est.
cifigenlj ipsum quidem et non ipsum. Ipsum quidem CAP.CXXXYIII.Quol modhcaroChristi inlelligatur.
invisibiliter, non ipsum visibiliter. Unde subditur : Ycl sic : Quod caro el sanguis Chrhli duplicitet
Si necesse est illud visibiliter celebrari; necesse intelligilur.
est tamen invisibililer intelligi. Hieron. in Ep. ad Epltes., c. i.
GAP. CXXXY. Quid sit corpus Chrisli mandncare (De Conseer., dist. 2, c Mullipliciter.) Multipli-
el sanguinem ejus bibere. citer, inquit, inlelligitur cato Chrisii et sanguis vel
Aug., serm. de verbis Evang. spirilu?lis illa atque divina de qua ipse ait: Caro
(DeConsecr., disl. 2, c Quid est.) Quid estChri- mea vere est cibus, et sanguis meus vere est potus
slum manducare? Non hoc est solum in sacra- C (Joan. vi); et : Nisi manducaverilh carnem tneam
mento corpus ejus accipere. Mulli eniin indigue et biberilh sanguinem meum, non kabebilis vilam
accipiunt, de quibus ail Apostolus : Qui manducat oslernam (ibid.), vel caro mea qtiaj crucifixa est, ct
el bibit calicem Domini indigne judicium sibi mandu- sanguis qui miUlis cffusus esl lancca.
cai el bibit (I Cor. n). Sed quomodo manducandus CAP.GXXXIX. Quid significat fraclio hosiim el san-
est Christus? Quomodo ipse dicit : Qui manducat guinis polalio? Yel sic : Dum hoslia frangilur,
carnem meatn, et bibit senguinem meum, in me ma- passio Chrisii ad memoriam reducitur.
net et ego in eo (Joan. v); lunc bibit et manducat. Aug. in libro Sentenliarum Prosperi.
Qui autem non in me manet, nec ego in Ulo, et si (De Gonsecr., dist. 2, c Cum frangilur.) Cura
accipit sacramentum , acquirit magnum tormen- frangitur hostia, dum sanguis de calice in ora fide-
lium funditur, quid aliud quam Dominici corpoiis
tum.
1 in cruce immolatio ejusque sanguinis de latere effu-
CAP.CXXXVI. Credere in Chrhtum esl manducare sio
el bibere Chrhlmn. designatur ?
Aug., lib. De pmnilentiw remed. CAP.CXL. Quare tres partes fmnt ex corpore Ckri-
sli. Yel sic : Quid pars oblata in calicem missa,
Utquid paras dentem el venlrem ? Crede et man- D
ducasli. Credere enim in eum, hoc est manducare quid pars in aliari comesta, quid terlia pars usqtte
eid finem reservala significat.
panem et vinum; qui eredit in eum manducat Sergius papa.
eum. (De Consecr., dist. 2, c Triforme.) Triforme est
CAP.CXXXVIl. Sacramentum et res sacramenli corpus Domini, pars oblata in calicem missa corpus
sacrificium perficiunl. Christi qiiod jam resurrexit monstrat; pars come-
Aug. in libro Senlenliaruin Prosperi. sta, ambulans adhuc super terram; pars in allari
(De Consecr., dist. 2, c. Hoc est.) Hoc est quod usque ad misssefinemremanens (158), corpus jaccns
dicimus, quod modis omnibus approbare contendi- in scpulcro, quia usque in finem sseculi corpora
mus, sacrificium Ecclesise duobus coniiei modis, sanclorum in sepulcro erunt
duobus constare visibili elementorum specie, et in- CAP. CXLI. Curnh et
sanguinh comestio et potalio,
visibiliDoniininoslii Jesu Christi carne et sanguiiie, Dominicmmorlis est commemoralio.
saeramento et re sacramenti, id est corpore Chrisli; Ambros. in Epist. I ad Cor., c. v. ,
sxul Christi persona constat et conficitur ex Dea (De.Consecr., dist. 2, c. Quia tnorle.) Qn.aiiiorte
(158) Nunc nulla pars hostioein altari remanct usquc ad uiissse finem.
 1077 PANORMIA. — I.TB. I. 107»
Domini liberati sumus, hujus rei memores in co- A ritui sancto, ut in honore lanti sacranicnti prius in
medendo et potando carnem et sanguincm, quae pro os ChristianiDominicum cOrjius intret quam caeleri,
nobis oblata sunt, signlficamus vel sanclificamus. cibi. Nam ideo per universum orbem mos isteser-
CAP. CXLII. Quomodo inlelligendum esl, c semel vatur. Neque enim quia post cibos dedit Dominus,.
immolalus est Chrhtus el quolidie hnmolalur. i propierea pransi aut coenali fralres ad illud sacra-
Aug. in psal. xxi. mcnium accipiendum convenire debent, aut sicut
(De Consecr., disl. 2, c Semel.) Semel Cbrislus faciebant quos apostolos arguil el emcndat mensis
morluus est juslus pro injuslis, et scimus cl cer- sttis ista miscere.
Namque Salvator quod vehemen-
tum habemus, et spe immobili relinemus, quia tius
myslerii illius altitudinem ultimum hoc voluit
Chrhtus resurgens ex morluis jam non morilur, mors infigere cordibus ef memoriaj discipulorum a quibus-
~illi ullra non dominabitur (RonT.vi). Ycrba isla Apo- ad
passionem digressus fuerat. Et ideo non prajce-
.stoU stint, tamen non obliviscunlur; quod semel pil quo deinceps ordine sumerelur, ut apostolis pen
faetum est menioria nostra omni anno fit. Quolies quos Ecclesias disjiosilurus erat servaret hunc lo-
Pascha celehralur, nunquid tolies Chrislus -Occidi- cum. Nam si ille hoc monuisset ut Dost cibos alios.
tur? Sed tamen amiiversaria recordalio rcprsesentat
semper sumeretur, vel acciperetur, crcdo quod eum,
quod olim faetum est, et sic nos facit moveri lan- B morem nemo mulasset. Cum vero ait Aposlolusda
quara videaraus prajsenlem Dominum in cruce. hoc sacraraenlo loquens :Propler, quod fratres, cum.
CAP.CXLIII. De eodem. convenilh ud manducandum, invicem exspeclate : SL
Aug., cp. 25, ad Bonifacium. quis esurit, domi manducet, ut non ad judicium con-
(De Consecr., disl. 2, c. Semel imm.) Semel im- veniath, staiira sublexluit.Ccefera aulem cumvenero-,
naolaius esl Christus in semelipso, et lanien quoti- ordinabo (I Cor. n). Ubi inteUigilur. quia mulluiu
die immoiatur in sacramcnlo. Quod ila intelligen- crat ut Episiola lotum illis agendi ordinem insU-
duni est, quia in manifestalione sui corpons in di-
nuaret, quod universa per orbem serval Ecclesia alx
stinctionem membrorum sttorum omnium verus
ipso ordinatum csse, quod nulla horarum diversi-
Deuo et verus bomo semel tanium in crucc "pe- tate variatur.
pcndit, offerens Patri seipsum hostiam vivam, pas- CAP. CXLVI. De hh varie errabanu
qui sacrificando
sibilem, morialem, vivorum atque mortuorum re- Ex dccrelis Julii —
papaj cpiscopis per /Egyplum.
deuipiionis eflicacem, corum scilicci quos allitudo Cap. 1 conc. Bracar.
diviai consilii lediracndos pulavit prsescivil, prsedc-
(De Corfsecr. dist. 2, c Cum omne.) Cum omue
stinavii, vocavit, modis aique letnporibus quibus id crimen alque peccatum oblatis Deo sacrificiisdelea?
fieri congrjebai.
tur, quid de cajtero pro delictorum expiatione Do=
CAP. CXLIV. Ilosiia qw> semcl immolata csl, in mino dabitur
recordalione suw morlh quotidie offeilur. quando in ipsa sacrificii oblalione er-
latur? Audivimus enim quosdam schismatica am->
Ainbros. IH Epht. ad Ilebr.
bitione detcnlos contra divinos ordines et apostoliT
(De Consecr., di-n. 2, c. In Chrhio.) In Chrislo
scmel obhi.la Imstia esi ad saluiem sempilcrnam cas instiluliones, lac pro vino iu -divinis sacrificiis
aliis quoque eucharisiiam intinctam po-
potens. QuiJ igitur nos? Nonne per singulos annos dcdicare, conimunienis porrigere.
offerimus, sedad rerordaiionem raoriis ejus, cl una pulis pro- comjilemento
csl hostia, non niuliaj? Quoraodo tina, cl non rauP Quosdam ctiam expressum vinum sacrameiito Do-
tse? Quia seniel oblatus est Christits, hoc autcm minici calicis offorre. Alios vero pannum lineum
intinctum per totum annum reservare, et ia
sacrificiuoicxeiiiplum cst illius,-sed ipsuni scmper muslo
sacriiicii aqua partem ej'us lavare et sic of-
idipsum. Proiiuie hoc est saciilieium; alioquin quo- tempore
niam in nniltis locis offeiiur, nuilti suni Christi? ferrc Quod quam sit evangelicse atque apostolicse
et consueludini ecclesiaslicae
nequaquanv sed uous est Christiis, ubiqiie ct hic doctrinsc eolitrarium
non difficUe ab ipso fonte verilatis pro-
jilenus exislens, et illie plenus. Sicut cnim quod adversum,
a ordinaia ipsa sacramentorum myste-
ubique offertur unum corptis est, et non mulia cor- Q babitur, quo Cnm enim veritatis verum
ita et unum sacriiicium. Pontifcx autem ille ria processerunt. magister
pora,
csl qui hosliam obtulitnos niundantem : iicm ipsam salulis noslrse sacrificium suis commendaret disci*<!
offerimiis eliam nunc, quse tunc oblala consumi pulis, nttlli Iac, sed panem tantum et calicem sub
non potest. Quod nos facimus, in comnienioraiionem hoc sacraniento cognoscimus dedisse. Legilur enim ia
fit ejtis quod facium est: hoc cnlm facite, ait, in evangelica veritate : Accepil Jesus panem et caticem,
mcam commenioralionem. el Benedicensdedil discipulh suis (Mallh.xx\i). Ces>-
CAP. CXLV. Quod non debeanl accipere corpus el sel ergo lac saciiticando offcrri, quia manifeslum
sanguinem Christi, nhi jejuni, excepla necessilaie. etevidens exemplum evangelicae veritatis illuxit^
Aug. in libro Bespons. ad Jctnuar. quod prajter panem el vinum aliud offerri non li-
(De Consccr. dist. 2, e. Liquido apparct.) Liquido ceat. Illud vero quod pro comjUcmenlo communio-
ajiparet quando discipuli acceperunt primo corpus nis intinclam tradunt eucharisliam populis, nec hoc
et 'sanguineui Domini, non accepisse jej"unos. Nuu- prolatum ex Evangelio tcslimonium receperunt,ubi
quid tamen calumniandum est universse Ecclesise aposlolis corjius suum seorsiun et sanguinem com-
quod ajcjufiis accipitur. Exhocenim placuit Spi- mendavit : scorsum cnim panis, ct seorsum calicis-
 107? D. IYONIS CARNOTKNSIS EPISCOPI 1080
coii mendalio memoratur. Nam intinclum panem A quam purificari, ct ideo quamvis quis percator
aliis Christum prsebuisse'non Iegimus, excepto tan- mordeatur, peccandi tamen de csetero non habel
tum illi discipulo quem inlincta buccella Magistri voluntatem, communicaturus satisfaciat lacrymis
iradilorem oslenderet,nonquajsacramenlihujus in- et orationibus, et conlidens de Dei misericordia ac-
stitutionem signaret. Nam quod de expresso bolro, cedat ad eucharisliam inlrepidus et securus. Sed
id est de uvarum granis populus communicat, valde hoc de illo dico quem mortalia peccata non gra-
est omninoconftisum, sed si necesse fueril botrus vant
in calice comprimatur, et aqua misceatur, quia ca- CAP. CL. Ter in anno quhque fidelium communicet.
lix Doiriinicus, juxta canonum prseceptiim, vino et Yef-sic : Quod omnes debeani cotnmunicare ler in
anno : Pascha, Penlecosie el Natali Dotnini, nhi
aqna permistus debet offerri, quia videmus in aqua leneantur criminali peccato.
populum inlelligi, in vino vero ostendi sanguinera Ex episl, Fabiani papae, c. 3.
Christi. Ergo cum in calice aqtia vino commiscea- (De Consecr. dist. % c. Et si non freq.) Et si non
lur, Christo populus adunalur, et credenlium plebs frequentius homines communicent, ter in anno,
ei in quem credil copulalur et jungilur. Quae co- nisi forle quis majoribus quibuslibet criminalibus
pulatio et conjunctio aquae et vini sic miscetur in j, impedialur, in Pascha, in Pentecoste, et Natali Do-
calice Domini, ut mislio non possit separari. Nam mini.
sivinumlanlum quisofferat, sanguis Christi incipit CAP. CLT. Ante sacramenti communionem a propria
'esse sine nobis. Si vero aqua sit sola, plebs incipit uxore quisque conlineal. Vel sic : Quot diebus
esse sine Chrislo. Ergo quando botrus solus offer- ebsiinendiim sit ab uxoribus attle sacramenti cotn
muniov.em.
tur, in quo vini tantum eflicientia demonstratur, sa-
Conc Eliberil., c 5.
lulis nostrse sacramentum negligitur. quod aqua si- Consecr. dist. 2, c Omnh komo.) Omnis
Non calix Domini esse (De
gnificatur, enim pofest aqua bomo anle sacram communionem a propria UXOIT
sola aut vinum solum, nisi iilrumque misceatur, et abstinere debere tres aut aut octo diebus
quatuor
ideo quia jam exlioc plurima et muliijilex majorum inter Calholicos non connumeretur qui in isti •
Quod
manavit sententia, deinceps omnis lalis crror atque tribus Pascha, Pentecoste el Nalali Domini nos
prsesumptio ccssare debet, ne jiei versortim et inor- communicaverit.
'dinata propago slatum veritatis enervel. Et ideo
nnlli deinceps licitum crit aliud in divinis sacris CAP. CLII. Qttod khlriones el magi in vilio per:
offerre nisi juxta anliquorum sentenliam. concilio- - manentes, non sunt communicandi. Yel sic -.
vino et Magis el hhlrionibus sacra non commiitantur my
rum,panemlantttra et calicem aquapermi- Q sleria.
slum. De cseteroaliter quam praeccptum esl faciens, Cyprian., epist. 5, ad Eucratiurfs
tandiu a sacrificando cessabit, quandiu legitima poe- (De Conseer. dist. 2, c Pro ditect.) Pro dileclione
nileiiiiae salisfactione correplus, ad gradus sui of- tua et reverentia consulendum me sesllmasti, frater
ficii redeat quod amisit. charissime, quid mihi videatur de histrione etmago
.GAP.CXLYH. 'Pro infirmh eucharistiam presbtjter illo qui apud vos constitulus adhucselalissuajin de-
scmper habeat paralam. decore perseveral, et magisler et doctor non eru-
Conc Wormat., c. 5. diendorum, sed perdendorum puerorum, ideitn
(De Consecr. dist. 2, c. Presbyier.) Ut presbylcr quod male didicit cseteris insinuat, an talibus sacra
'
eucharisliam semper habeal paralam, ut quando communio cum caeteris Chrislianis debeat dari.
quis infirmalus fuerit aut parvulus infirmus fuerit, Haud vobiscum communicare puto nec majestati
statim eum eommunicet, ne sine communionemo- divinae nec evangelicaj disciplinaj congruere, ut pin-
riatur. dor et honor Ecclesise tam turpi et infami conla-
CAr. CXLYIII. A quibus sunt conlrecianda sacra- gione fcedelur.
tnenla Dominica.
Clemens papa, ep". 2. CAP. CLIIL Laici et feminw non debent deferre
D corpus Chrhti ad aliqnem communicandum. Yel
(De Consecr. dist. 2, c. Tribus grad., § In lanla.) sic : Sacerdoles non nisi per se divina sacramenla
Cerle lanta in altari holocausta offerantur quanta minhlrent.
populo sufficere debeanl. Quod remanserit in cra- Conc Rem., c 1.
slinum non servetur, sed cum timore et trcmore (De Consecr, dist. 2, c Pervenit.) Pervenit ad
clericorum diligentia consumetur. notitiam nostram quod presbyteri quidam lantum
CAP.CXLIX. Eucharhlice communionem qui qnott- parvipendant divina mysleria, ut laico vel fe-
die accipit, nec reprehenditur, nec laudalur, niinae sacruni corpus Domini tradant ad effeiendum
Aug. De eccles. dogmal., e. 55. infirmis, et quibus prohibelur ne sacrarium ingre-
(De Consecr. dist. 2, c Quotidie.) Quolidie cu- dianiur, nec ad altare appropinquent, illis sancta
charistise communionem accipere, nec laudo, nec sanctorum committanlur. Qttod quam sit horribile,
vitupcro. Omnibus lamen Dominicis diebus com- quamque deleslabile, omnium religiosissimorum
niunieandum horlor, si lamen raens in affectu pec- adverlit prudenlia. Ergo interdicit per omnia syno-
candi non sit: nam si adlmc habet volunlatem pec- dus nelalis temeraria praesumptio ullerius fiat, sed
candi, gravari -mag>s dico eucharistiae perccptione omnimodo presb) tcr ner sesuelipsum iniiramm eunv
4081 'PANORMIA. - Llfi. I. f «J82
rnuiiicet. Quod si aliter fectril, gradum sui peiiculo A fationos lcnet et scrvat sancla Romana.Ecdesia,
subjacebit. has tenendas vobis mandavimus.
CAP. CLIV. Qum pwniteniia sil imponenda illi qui CAP. CLYIII. ATisi duobus prwsentibtts, presbyter
sic : Pre-
sacramenla evomil. missam celebrare non prmsumal. Vel
Ex pajniteniiaU Bedse. sbyter non debel celebrare missam nisi duobus sibi
respondenlibus.
(De Consecr. dist. 2, c.Si quh.) Si quis pcr Ex Decreto Sothcrispapa>, c. 10.
ebrietalem vel voracitatem eucharistiam evomue- Consecr. dist. 1, c Hoc quoque.) Hoc quoque
(De
rit, xi diebus poeniteat, clerici vel monachi seu stalutum est, ut nullus presbylerorum niissarmn
diaconi XLdies poeniteant, presbyteri LXXdles pce- solemnia celebrare prsesttmat, nisi duobus prscscn-
niteant, episcopi xc dies. Si pro infirmitalis causa libus, sibiquerespondentibus, ipseleriius habeatur,
evomuerit vn dies pceniteant. quia cum pluraliter ab eo dicitur, Dominus vobis-
JCAP. CLY. Pwnilenlia sacerdoth cujus negligenlia cum, et illud in secretis orate pro. me, aperlissime"
de Ckrhii sanguine atiquid slitlal. convenit ut ipsi respondeatur salutationi.
Ex Decretis Pii papaj, c. 5.
CAP. CLIX. Qualuor modis conlingttnt dormienti-
(De Consecr. disl. 2, c. Si per neglig.) Si vero 2 bus illusiones. Vel sic : De mulliplici genere illu-
per negligentiam de calice Domini stillaveril in ter- sionum.
ram, lingua lambetur, tabula radetur ; si non fue- Gregorius Au ustino Anglorum episcopo, cap. 2.
lit tabula ut non conculcetur locus conradatur et inlerrog. Augustini.
igni consumatur, et cinis in altari recondatur, et (De Consecr. dist. 6, c Teslamenittm, § sed est
sacerdos XL diebus pceniteat. Si usque terfium, no- in eadem.) In illusionc per somnium necessaria est
vem dies poeniteat; si usqne ad quarlum viginii valde discretio quse subtilitcr pcnsari debetur ex
diebus poj;iiteat, ellinieamina quse tetigerint stilla, quare accidat menti dormientis. Nam aliqnando ex
miuister abluat tribus vicibus calice subtus posilo erapula, aliquando ex nalurse superfluitate, vel in-
et aqua ablutionis sumalur, et j'uxla aliare recon- firmitate, vel cogitalione contingit pollutio. Equi-
datur. dem cum ex nalurae supeifluitate, vel inlirmitate
CAP. CLYI. Pmniteniia ejtts qui non bene sacrificium evenerit, hsee omnino illusio aestimanda non est,
custodit. quiahanc animus nesciens, pertulisse magis dolen-
Conc Arelat. dum est quam fecisse. Cuin vero ultra mouum ap •
(De Consecr. dist. 2, c Qui non bcne.) Qui non petilus gulse in sumendis aiimentis rapilur, atque
bene custodierit sacrificium, et mus vel aliud ani- Q idcirco humorum receplacula gravantur, babet
mal comederit, illud quadraginta dies poeniteat. exinde aliqucm reatnm aminus, non lameii usque
Qui autem perdiderit illud in eeciesia aut pars ad prohibitionem pcrciplcndi corporis Christi, vel
ejus ceciderit et non inventa fuerit, xxx dies poeni- resissarum solemuia celebrandi, cum fortasse aut
tcat. fesltis dies exigit, aut exhiberi ministcrium pro eo
CAP. CLYII. Qum prwfationes in tnhsa sunt can- . quod sacerdos alitis deest, ipsa necessilas compel-
landm. lit. Nam si adsunt alii qui implere ministerium va-
Gelasius papa universis Germaniarum et Galliarum lent, illiisio per crapulam facta a pcrccplione sacri
episcopis. ministerii abstinere, ut arbilror, humiliter debet;
(De Conseer. dist. 2, c. Invenimus.) Gum in Dei si lamcn dormientis mentem lurpi imagitialione
nomine in Romana Ecclesia synodum episcopoium concusserit. Nam sunl quibus ita plcrumque illu—
sive caeterorum consacerdotum Dei fidelium con- sio nascilur, ut eorum animus etiam in somnio
gregatam habuissemus, et de ecclesiaslicis patribus corporispositus turpibus imaginibus foedctur. Qua
tradilam diligentius tractaremus, supervenere lit- in re ibi unum ostenditur, ipsa mens omv.ino rion
terse vestrse, et ut magis esscnl "aucioritalivae, rea, tamen fit, vel suo jtidicio pcnilus libcra, cum
etiam vivae voces praecesscrunl, rogantes, ut ordi- D se etsi dormienti corpori nihil nieminit vidisse,
nem prajfationum" quem sancta Romana Ecclesia lamen vigiliis corporeis reminiscitur ingliivise ceci-
hactenus haberet, nostris litteris vobis mandare- disse. Si venrex tuipi cogitatione vigilantis ori
mus. Tum< de vestra volunlate et sludio tam bono lur illusio dormienli, patet animo realus suus. Vi-
multum gavisi sumus, sacrum ordinem Romanum, det enim a qua radice inquinallo illa prsecesseri?,.
sacraque constituta nostrorum antecessorum soler- quia quod cogitavit sciens, nesciens hoc perlulit.
ter relegentes, invenimus has novem prsefationes Propter talem pollutionem eo die a sacro myslerio-
in sacro catalogo lanlummodo recipiendas quas abslinere oportet.
Ionga relro vetustas In Romana Ecclesia haclenus CAP. CLX. EX qua matcria calix cum patena fieri
servavit, id cst, unam in albis paschalibus, aliara debeat.
de Ascensione Domini, Teriiam de Penteeosle, Conc Rem., c 0.
quariam de Nalivilale Domini, quinlam de" Appari- (Dc Cousecr. dist. 1, c. Ul catix.) Ut calix Do-
tione Domini," sextam de Apostolis; septimam de mini cum patena, si non de auro omnino, tamen
Saneta Triuitate, oclavam de Cruce, nonam de Je- cx argenio fiat. Si quis autem tam pauper est,
jur.io in Quadragesima tantum dicendam. Has prse- salfem vcl slanneum caliwm habcai. De sere autem
 1085 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 1084
aut cx auricalco non liat calix, quia ob vini virtu- atque confexlo. Sicut corpus Domini noslri Jesu
tem ruginein facif, parilerque vomitum provocal. j^
Christi in siiidone linea munda sepultum est (Marc-
Nullus autem in ligneo vel in vitreo calice prsesu- xv, Luc XXIII).
mal cantare missam.
CAP. CLXI. Non in serico, sed puro lineo consecre- CAP. CLXII. Divitta mysteria nuptiarum non
prce
tur sacrificium allarh. slenlur ornalibus.
Sylvester in epilogo brevi concil. Romse. Conc Aurel., c. 8.
(De Gonsecr. dist. 1, c Consulto. (Huic iuter cse- (De Consecr. dist. 1, c. Ad nupiiarum.) Ut ad
tera jirajdicta consulto omiiium eonstituimus ut sa- nupliaruni ornatum ininisteria divina non prajsten-
crificium allaris non serico panno aut intinclo quis- tur, ut dum improborum tactu vel pompa saecularis
quain celebrare prsesuinat, sed in puro lineo ab Iuxurise polluuntur, ad officium sacri mlnislerii vi-
episcopo eonsecrato, tcrreno scilicet liuo procreato dcantur indigna.

LIBER SECUNBUS.

DE CONSTITDTIONE ECCLESIARUM ET OBLATIONE FIDELIUM.

CAP. I. De Ecclesia Calholica. B nonum inslitula sicut ecclesiam ita dotein ejus ad
Isid., lib. I De ecclesiasiicis officiis, c 1. ordinationeui episcopi pertinere.
Ecclesia Grajcum nomen est quod in Lalinum CAP. Y. Qui oblala ecclesih, aut testamento reticta
verlilur convocatio, propler quod omnes ad se vo- relinere prmsumpseril, excommunicelur.
cet. Calbolica, id est universalis, ideo dicitur, quia (15, q. 2, c. Clerici.) Clerici aulem \el sseculares
per universum mundum est coiislitula, vel Catho- qui oblationes parentum aut donatas, aut tesla-
lica, qiioiiiam gencralis in eadein doeliina est ad menlis relictas relinere prsesumpserint, aut quod
conslruclioncm Dei. ipsi donaverint ecclesiis, credideiint aufereudum,
CAP. II. Quod beneficiis regnm et prwsulum 'avri- vel monasleriis, sicui synodus sancta constituit ve-
calw sunt ecclesiw. lut necatores pauperum, quousque redeant ab ec-
Ex Decreiis Melchiadis papse, c 12. clesiis exeludaiHur.
Denique reges et prsesiiles ac magislralus non CAP. VI. Qttod ncmo debel wdificare ecclesiam, in-
solum adjacenlia tiibucre, sed ipsi etiam ipsi la>- consulto ephcopo. Yel f=ic: Sine designalione epi-
giti sunt per universa regna terrarum, unde ale- scopi, nova iion dedicetur ecclesia.
renttir egenles qui in mundo nihil possidebanl, ec- COIIC.Aurel. c 5.
dist. 1, c. Nemo ecclcs.) Nemo ec-
clesiajque fabricarentur, aiquercslaurai^eiHur, Dee- Q (De Consepr.
clesiam sedilieet antequam civitatis episcopus ve-
quc et Ecclesiae ejus rite faniularentur, servisque
illius stipplemeiHa absque nccessitale tribueren- niat, et ibidem crucem figat publice, et alrium de-
tur. signet, et anle prsefiuiat, qui sedificare vult, quse ad
CAP. III. Quod auctorilale Consiantini Romanus im- luminaria, ct ad custodiam et ad stipendia cuslo-
peralor principalum tenet totius muudi. dum sulUciant, et ostenta donatione, sic domum
Ex Decretis ej'usdem, c. 10. sedificet, ct postquam consecrata fuerit, atria ejus-
E quibus vir religiosissimus Conslantinus pri- dem ecclesise saneta aqua conspergat.
nms fidcm veritatis palenter adcptus, licentiam de- CAP. YII. De oblalionibus fidelium quol poriiones
dil per universum mtindum in suo degentcs irape- fienl, el qumcuique proveniat.
- rio, non solum fieri Christianos, sed etiam fabri- Gelas. II episcopis per Lucaniam et Brulium.
candas ecclesias et jjrsedia tribucnda constituil. (12, q. 2. c Quatuor.) Quatuor tam de reddifu,
Denique idem praefatus princeps donaria immeiisa quam de oblatione fidelium, prout cujuslibet eccle-
cl fabricam iempli primse sedis beati principis Apo- siae facullas admittit, convenit (ieri portiones. Qua-
slolorum inslituit, adeo ut scdem imperialem cui l-um una fit ponlificis, alia clericorttm, tertia pau-
quique Romani principes prsesidebant, relinqueret D perum, quarla fabricis applicanda.
bealo Petro "suisque successoribus profutura conce- CAP. YIII. De eodem. De slipendio ecclesim qualuor
debent fieri porliones.
v deret.
CAP. IV. Quod conditores basilicarum nullam ha- Greg., resp. ad interrog. 1 Augustini.
bent poleslatem in rebus quas ecclesih contule- (12, q. 2, c ilios esl.) GHEGOIUUS AUGUSTIKO Can-
runt. iuariorum episcopo. Mos apostolicae sedis esl ordi-
Gonc. Tolet., c. 52. natis ejMscopispreecepta tradere. De.stipendiis ee-
(10, q.-l, c Noverint.) Noverint autem condito clesiae, vel de his quse fidelium obiationibus acce-
res basilicarum, in rebus quas eisdeni ecclesiis dunt altari, quatuor dcbent fieri portiones, una vi-
eonferuiil, nullam potcstalcm habere, sed juxtaca- delicet cpiscopo et familise propiei hospiialitatem
 ' "
1085 PANORMIA. — LIB. 11. 1086
atque susceptionem peregrinorum; alia clerico, tcr- A mitiarum vcl dccimarum, seu oblationum, quatuor
tiajiauperibus, quarta in ecclesiis reparandis. partes episcopus faciat, quarum sibi utiam retineat,
CAP. IX. De reddilibus et oblationibus ecclesiw seeundam clero, tertiam fabricis vel ornamenlis ec-
qualuor porlioncs presbgtero dhpensanii credan- clesia?, qttartam pauperibus distribuat. Nullus ve-
tur. ro laicorum sine consensu cpiscoporum de lalibus
Nicolai Decretum, c 9. habere vel possidere praesumal. Qttod si fecerint,
(12, q. 2, c. De rcddiiibus.) De reddilibus pri- communione priventur.

DE CONSECRATIONE
CAP. X, Dedicationcs ecclesiarum per vm dies cele-
brandm. Vel sic : Sinqulib annis oclo diebus dedi-
cationum solemnilas est celebranda.
Felix Y papa ad omnes episcopos.
(De Consecr. dist. 1, c. Sotemnilales ecclesiarum.)
Solemnitates vero dedicationum ecclesiarum et sa-
eerdofum per singnlos annos sunt celebrand.e so-
lemniter, ipso Doraino dante exemplum, quia fe-
stuni dedicalionis omnibus id faciendi dans for-
mam, cum reliquis populis eaindem feslivitatem ce-
lebraturus venit, sicul scriptum est : Facta sunt
cncmnia in Hierosoltjmis et kiems erat, et ambulabal
Jesns inlemplo in porlicu Salomonh (Joctn. \). Quod
autcm oclo dierum sint encseniacelebrauda,in libro
Regum perfecfa dedicalione lempli reperietis (II
Beg. m).
CAP. XI. Iteranda esl ecclesiurnm dedicalio, de qua-
, rum consecralione dubitalur.
Item Felix papa ad omnes orthodoxos.
(l)e Consecr, dist. 1, c Solemnilates, § De eccle-
siarum.) De ccclcsiarum vero dedicatione quoiics
dubilatur, nec certa scriptura, nec certi testes a qui-
bus consecratio sciatur, absque ulla dubitatione
sciloleeas esse sacrandas, neclalis trepidatio ile-
ralionem incurrit, quoniain non monstratur esse
iteratum, quod nescitur esse faclum.
CAP. XU. Ecclesim cutn dotibttssuh in ephcopi vo-
leslaie conshiunl.
Conc Tolel., c 5.
(10, q. I, c Sic qttidam.) Mulli eontra canonum
jonsliluta sic ecclesias quas scdificaverunt postulant
cousecrari, ut dotem quam ecclesiae conlulerunt,
-jeuseant ad episcopi ordinationem non perlinere;
quod factum et prajteritum displicet, et in futuro
prohibetur, sed omnia secundum eonsueiudinem
antiquam ad episcopi ordinationem pertineant. •
CAP. XHJ. Ecclesiarum consecratio absque missa fieri
nondebet.
Ex Decretis Evarisli papse, c i.
Omnes basilicae cum missa debent consecrari
semper.
CAP. XIY. Ecclesia setnel Deo consecrala, quando est
ileium consecranda.
Ex decretis Julii papse, c i. '
(De Consecr. dist. 1, c. De fabrica..) De fabrica
cujuslibet ecclesiae, si dirupta fuerit, instauranda,
et si in eo loco consecrationis solemnitas debeat
iterari, in nua sanctuaria non fucrint diruta, niliil
iudicamus officcrc, si pcr cam minimc aqua exor-
ECCLESIiE.
B cizala j'actelur, quia consecratione cujuslibet eccle-
siae, in quam Spiritus sancti ara non ponitur, cele-
. britalem tamen scimus esse nrssarum. Et ideo,
M.qua sanclorum basilica a fundamentis eiiam
non fuerit innovala, sine aliqua dubitatione cum
in ea missarum solemnitas fuerit celebrala, totius
"sanctificaiio
consecraiionis implebitiir : si vero
sancluaiia quse habehat, ablala sunt, rursus eoium
dispositione et missarum solemnilale l-everentiaru
saiiclificationis accipiel.
CAP.XV. Qtwd locaDeo dedicata, non debelil fie-
ri kabilacula smcularia. Vel sic : Qum semel
sunl dedicala monaslcria, semper monasteria per-
severant.
(Conc. Chalced.,c 24.
_ (19, q. 5, c Quw setnel.) Ut loca quse semel Deo
dicata sunt aut monasteria fuerunt, maneant per-
peluo sic; non possunt ultra fieri ssecularia habita-
cula.
CAP. XVI. Inusum laicorttm non licel convcrli li-
gna ecclesim dedicala.
Ex Decrctis Eugenli papse, c 5.
(De Consecr. dist. 1 , c Ligna.) Ligna ecclesiae
dedicata, non debent ad aliml opus jungi, nisi ad
aliam ecdesiam, vel igni comburenda, vcl ad pro-
fecluiu in monasterium fratribtis. In laicorum vero
usu non debcnl admilli.
CAP. XYH. Absqueephcopi permhsu in ecclesia con-
secraianon erigalur allate.
Ex Decretis Ilormisdae papae,
[) (De Consecr. dist. 1, c Nullus presb.) Ut IIKIIIIS
presbyler in ecclesia conseciala , aliud altarc eri-
gat, nisi quod.ab episcopo loci vel ejus-misso san-
ctificatum est, ut sit discrelio inler sacrum el non
sacrum. Nec dedicalionem iingat nisi sif. Quod si
feccrit, si clciicus est, degradetnr : si laicus ana-
theniatizclur.
CAP.XYIII. Consecreniur ecclesim de quarum conse-
craHone dubitalur.
Conc Meldense, c 8.
(De Consecr. disl. 1 , c Ecclesim vcl. alt.) Ut
ccclesise vel altaria quse ambigua sunt de consccra-
tione, consecrenlur, et superfltta altaria destru-
antur.
CAP. XIX. Si in ecclesia jam consecrala cadavera
morluortim sepcliuuiur, licet iti ea missas cc>e-
brare si lanium fideles fttcrint sepjulti.
Conc Agrippineiisc
(De Consecr. dist. i, c Ecclesiam.) Ecclesia-in
qua cadavera mortuorum Infidelium scpeliuniur,
1087 D. 1YONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1088
sannifi"arc allare non liccat. Si autem coiisecratuin i qua paganus sepiiltus esf, non liceat conseciari
prius fuit missas licet celebrari in ca, neque in ea missas celebrare; sed jacfare foias, et
CAP, XX.' Quando ecclesia esl tterum consecranda, mundari oportet.
el salibus tanlum exorcizanda.
CAP.XXIII. De ecclesia in qua cadavera fidelium et
Ex Decretis Eugenis papse, c. i.
infidelium sepeliuntur.
(De Consecr. disl. I, c. Si motntn.) Si motum '
fuerit altare, denuo consecrctur ecclesia. Si parie- Conc Agrippinense, c 5.
tes mutantur, et non altare, salibus tantum exorci- (De Consecr. dist. \, c Ecclesiam.) Ecclesiam
zetur. in qua morluorum cadavera infidelium sepeliunlur,
CAP. XXI. Qttod propter adutterium el komicidium sanctificare non licet, sed si apta videtur "ad
lola dzbeat consecrari ecclesia. consecraudum , inde evulsis corporibus et rasis
Ex Decretis ejusdem, c. 0. parielibus vci lignis ejus loci, resedificenlur..
(C 1, De Consecr. eccles. in 0.) Si honiicidio vel
adulterio ecclesia violata fuerit, diligentissime ex- CAP. XXIY. De eodem.
Conc. Agrippinense , c. 3.
purgetur, et denuo consecretur.
CAP. XXII. Non est consecranda ecclesia in qua pa- g (De Consecr. dist. 1, c Ecclesiam, § Sed si hwc.)
ganus sepultus invenilur. Si hsec consecrata fuerit prius , missas in ea cc-
Conc Aurel., c. G. lebrare licet, si tamen fideles fuerinl qui in ea se-
(De Consecr. disl. 1, c. Ecclesia.) Ecclesiam in pulti sunt.

BE SEPULTURIS.
CAP.XXY. De sepetiendis in ecclesih , el ttt nullus peret argenlum, licet cogeute Abraham, vau lit-
. sepulturas violare audeat. tera, quoe apud illos pro o legitur, ablata deejus no-
Conc. Melaense, cap. 10 mine est, et pro eo Epbron appellatus est Ephrati,
Ut nemo quemlibet mortuum in ecclesia quasi significante Sciiplura, non eum fuisse consummatse
hajreditario jure, nisi quem episcopus aut sacerdos et perfcclse virtutis, ([tii potueril vendere memoriam
pro quablate conversationis et vilaj dignum duxc- moiluorum. Sciant igitur qui sepulcra venduntvo
rit, sepelire prsesumaf, nec quisquam ossa cujtisli- luntarie, et non coguntur ut accipianl pretium, sed
bet morlui de sepulcro suo ojicere, aut sepulturam a nolentibus quidquam extorquent, mutari nomen
cujusquam lemerario ausu quoquomodo violare saiim, et perire quid de meriio eorum, cum etiam
audeat, sed uimmquemqiie in loco sibi a Deo parato C ille reprehendatur occulte qui invitus accepit.
aiqu^ concesso adventum sui judicis jirsestolari CAP.XXVII. Pro sepultura nihit pelendttm.
concordat. Gregorius papa.
CAP.XXYl. Eliam coacli de scptiliura prelium non Peli vero aut aliquid exigi omiiino prohibemus,
debemus accipere. ne, quod irreligiosum valde esl, aut venalis dicatur
Hieron. in QttwsL Hebr., c. 25, Ecclesia , aut vos videamini de humanis niortibus
(15, q. 2, c Poslquam pretio.) Postquam pretio gratulari, si ex eorum cadaveribus, sludeatis quaj-
victus est Ephron ut sepulcium venderet, et acci- rere quolibet modo compendiura.

DE PRESBYTERIS ET EORUM ECCLESIIS.

r
CAP. XXVIII. Quod aliaria revelalionum per somnia ; somnia,
D et per inaues quasi revelationes quorum-
hominum adinventa, reprobanlur. Vel sic :Everlan- lihet hominum, ubicunquesfatuuntur altaria omni-
tur allaria qum sine sanclorum reliquiis />-riguntur.
modo reprobantur.
Conc Afric c 14.
CAP.XXIX. Qnod omnis qni converti volueril, in tno-
(De Consecr. dist. 1, c Placuil ut.) Item, placuit nasteriis ecclesim cujus parockiw subest, tra-
ut altaria quae passim per agros et per villas, lan- daiur.
qtiam memoiise marlyrtim constiluuntur, in quibus Ex Decretis Leonis papse IX.
jiullum corpus, aut reliquiae martyris condilse pro- Relatum esl auribus noslris essequosdamperverse
bantur ab episcopis qui eisdem locis prsesunt, si agenles, qui subvertere atque dividere conanlur
fieri potest, evertanlur. Si autem hoc per lumul- Ecclesise unitatem, videlicet abbates ct monachi,
tus populares non sinitur, jilebes tamen admonean- qui non studio charitatis, sed zelo rapacitatis invi-
tur, ne i!la freqiientent, ut qui recte sapiunt, gilant, et docenl atque seducere non cessant sse.cu-
nulla ibl superstitione devicti teneantur, et omnino lares homines, quos illaqueare- possent ul res
ibi nulla memoria martyrum probabiliter accipia- suas atque possessiones, in vila , sive in morte
lur, nisi aut ubi corpus, aut reliquise certse, aut in monasteriis illorum tradant, et ecclesiis quibus
origo alieujus habitationis, vel possessionis, vel csse videntur et a quibus baptismum, poenitentiam,
passionis, fidelissima originc tra.'itur. Namqnc per cucharisiiam, nec non pabulum vilse cum lacie ac-
10S9 PANORMIA. — LIB. II. 1030
ceperunt vel acciplur.t, nihil de bonis relinquanf A tum explendum logimus, etnon solum divinis prse-
suis; hanc denique fidem discordise nos adverlen- cibus eos consecrasse, sed et Domino jubentesancli
les, omnibus modis inhibere volumus, el ne am- olei unctione pniinisse novimus.
plius ftal, omnimodo prohibemus, conriderantes CAP. XXXIV. Quod non debent consecrari allaria,
nisi reliquim apponantur.
non csse bonum ut illi qui ollm fuerunt socii.pas-
sint immunes a so- Conc Afric, c 1.
sionttm, secundum Apostolum,
Altaria in quibus sacia corpora vel reliquiaj mar-
cietale consolationum, et quia operarius dignus est
niercede sua, ideoque prsecipimus, atque jubemus, tyrum non esseprobantur, ab episcopo Ioci deslruan-
ut quicunque amodo in monasterio converli volue- tur.
s'.ve in vifa sive in ut omnium rerum CAP. XXXV. Presbyter in allari missttm non cele-
rit, morte, brare prmsumat ouo eadetn die ephcopus cele-
et possessionum quas pro salute animse suse dispo- bravil.
ni decreverit, medielalem ecclesise cui ipse perli- (De Consecr. dist. 1, c. In allari.) Nec in altari
nere noscalur rclinqual, cl sic dernum in monasie- quo missam episcopus cantavit, eo die presbyler
rium prout sibi Iibitum est eundi convcrlendique missam cclebrare jirsesumn.
licentiam babeaf. Quicunque hujus iiostri deci-eli n CAP.XXXYI. Quod alicui corpora sanctorum de loco
contradielor , convulsor ac lcmeralor exstiterit ad locum transferre non licet.
gladio anathemalis subjacebil. (De Consecr. dist. 1, c Corpora.) Deinceps vero
CAP.XXX. Non nhi in locis sacrh missarttm cele- sanclorum corpora de loco ad locum nullus trans-
brenlur solemnia. ferre praesumat sine consilio principis et episcopo-
Conc Tribur., c i. rum sanctseque synodi licentia.
(De Consecr. dist. 1, c. Mhsarum.) Missarum so- CAP. XXXVII. Necessitate temporh ephcopalium
lenmia non ublcunque sed in locis ab ejiiscopis con- sedium miitaliones fieri possent.
secralis, vcl ubi ipse pcrmiseril, celebranda esse Gregorius papa ad Joannem Tranensem epi-
cetisemus. scopum.
CAP. XXXI. Quomodo in ecclesia combusta tnissa po- ("t, q. i, c Temporh qualilas.) Temporum quali-
lest celebrari. las admonet episeoporum sedes, anliquilus ceriis
Idem ibid. civitatibus constitutas, ad alia quse securiora pu-
tamus cjusdcm dioeceseos loca iransponere, quo et
(De Consecr. disl. 1, c Concedimus.) Concedi-
mus etiam, si alicubi, quod,-peecalis-noslris exi- habitatores degere securius, et barbaricum possit
genlibus. jierplurimum est factuni a Northmannis periculum faeilius declinaii. Propterea te Joannem
ct Sclavis , et a Bulgaris , et a malis Chrisiianis C fralrcm coepiscopumque noslrum Bellitranensis
seu alio qualicunquemodo ccclesiae fuerint incen- civitalis sedem luam in loco qui appellatur Renati,
saj el coinbustse, in capellis cum tabula consecrata ad Sanctum Andream apostolum prsecipimus exinde
missas inierim celebrare permiliimus , donec ipsse transmigrare, quatenus ab hoslUitalis incursu li-
eeclesise reslaurari queani. In ilinere vero, si ec- berior existerc valeas, et illic consuetudinem solem-
clesia defuerii, ul sub divo ; scu iit lentoriis. Item, nitalum dierum disponas.
si tabula allaris consecralavcseteraque sacrata my- CAP. XXXYIll. Quibus ex causis loca sanctorum
mutanda sunt.
steria ad id oflicium jerlincntia ibi adfucrint, mis- Augustinus.
sarum'solemnia cclebrare concedimus. Aliter om-
(De Consecr. dist. 1, c Tribus.) Tribus de cau-
nino coiitradicimus. sis loca sanctorum transmutanda sunl. Prima eum
CAP. XXXII. Chrhmate non unganlur allaria , nisi necessitas perseculorum loca eorum gravave/it;
fuerinl lapidea. secunda cum difficulias locorum fuerit; terlia cum
Conc Hippon., c. 6. malorum socielote gravanlur.
(De Consecr. dist. !, c. Atlaria primo.) Altaiia
CAP.XXXIX. In privaiis oratorih licel orare , sed
si non sint lapidea, chrismatis unclione non conse- - non missatn celebrare.
ereiilur. Ad cclebranda aulem divina offieia ordi- D Conc Aurel., c 5.
rsem quem mclropoliiani tencnl, comproviricialcs -(De Consecr. dist. 1, c Vnicuique.) Unicuique
eoruin observare dcbebunt. fidelium in domo sua oratorium licet habere, et ibi
CAP.XXXIII. Quod unctionem atlaris kabemus a ve- orare; missas ibi celebrare non licet.
leri lege. Vel sic : Sacrificia nonnhi stiper allare ct CAP.XL. Qua hora missa sit celebranda.
locis Deo consecratis offeranlur. Ex epist. Telespboii papae, c 6.
Ex Decrelis Felicis omnibus episeopis directis.
TSlissarumcelebrationes ante horam diei tertiam
(De Consecr. dist. 1, c. Sicul non alii.) Deeccle-
minime simt celebrandse, quia eadem hora et Do-
siarum enim consecralione, et de missarum cele-
minus crucifixus csl et super aposlolos Spiritus
braiione non alicubi quam in sacratis Domino lo-
sanctus dcscendisse legitur, excepta nocle Nativi-
cis, nisi magna necessilate fieri dcbere, liquet orc- tatis.
nibtis, quibus sunt noia Novi el Yeteris Teslamenfi
CAP.XLl. Vsque ad missam calechumcnorttm, nul-
prajcepta. Tabernacula vero Moysi, Doniino praeci- lus ecclesiam ingreciiprohibealur.
piente, fecisse el consecrasse cum jncnsa ct allari Conc Carihag. iv, c 14.
ejus, ct ceteris vasis et utensilibus ad divinuiu cul- Ut nullum cpiscopus prohibeat ingrcdi cccle.iam
5091 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPl -1092
et audire vorbum Dci, sivc bsereticum, sive Ju- A CAP. XLVIII.
Ex eodem concilio.
daeum, usqtte ad missain calccliumenorum.
debent eccle- Ut nullus omnino munera exigat a prcsbysteris
CAP. XLH. Singuli sacerdolcs proprias
sias habere. . prooler emendafionem ecclesiae.
Dionysius papa , ep. 2. CAP.XLlX. Dcjicianlur a clero qui munetibus eccle-
siam acqnirere tentant.
(15, q. 1, c Ecclesias.) Ecclesias singulas singu- Conc Rothom., c 5.
lis presbyteris dcdinms, et unicuique jus proprium (7, q. 1, c Sanciium esl.) Sancilum est atque
liabere statuimus , ita vidclicetut nulltis alterius omnibus modis prohibilum, ut si quis presbyler
parochise lerminos aut jus invadat, sed unusquis- invenlus fuerit alicui clerico vel laico munera dare
que suis terminis tanlum sil conlentus, ct laliier aut dedisse, aut aliam pecuniam tribuere, autalie-
ccclesiam el plebem sibi commissam cusiodiat, ul rius presbyteii ccclesiam vacantem preiio redimal,
ante iribunal selerni judicis de omnibus sihi com • pi o hac cupiditate, seu rajiina, seu praesumptione
missis ralionem rcddat, ct non jiidicium sed glo- lnrpis lucri graiia dejiciatur a clero, ct alienus
riam pro suis actibus su«cipial. existat a rcgula.
CAP.XLIII. De codetn. CAP.L. Quod presbyler sive quilibet clericus, quocl-
Conc. Rem., c. 5. B ciinque post diem ordincilionis acquisieril, propriw
Ul unusquisque presbyter Ecclesia una ad quam reiinquel ecclcsim, nisi ei evenerit, vel ralione doni
vfl jure hwrcditcirio. Vel sic : Qtimsilum a rectore
ordinatus est, coiitenlus sit, et nullus in dttabus Ee- Ecclesim tempore promolionh tiiltil habenic, prw-
clesiis ministrare praesumat. sumilur de bonis ecclcsiw qiiwsilttm.
CAP.XLIY. Vna Ecclesia duobus sacerdolibus divicli Conc Rem. c 6.
non poiest. (C. 1, exlr. De pcculio.) Invesiigandum est, si
Conc Rem. c 8. nil patiimonii Iiabcns presbyter, quando provectus
(21, q. 2, c Sicul in unaquaque.) Sicut in una- est ad ordincm ccclosiastlcum, posiea prsedia emit,
quaque Ecclesia presbyter esse debei, ila ipsa quit! ctijus juris suiit, quoniam ecclesiae ad quam de
S"Dnsa ej"us-dicitur, non polesl dividi inter plures nihilo habenti pioinoiiis est j'uxta canonicani au-
p.esbyteros, sed unum tantummodo habebit sacer- cloritatem csse [f. definiliir].
dotem qui eam caste et sinceriter regal. Uinle in- CAP. LI. De hh qtiw sacerdotes emunt ad ccclesiw
terdicimus ut nullus prsesunial Ecclesiam non duos nomen scripturam faciant.
Conc. Agalh., c 5i,
vti plures presbyteros diudere, quia Ecclesia Chri-
sti uxor et sponsa esse debcl, non scortum sicul (12, q. i, c Presbyier.) Presbyter cum dicecesim
C lenet, de his quse emcrit ad ecclesise nonien scri-
Calixlus papa teslalur.
CAP. XLV. Qum pmna maneat presbylerttm , qm pturam faciat, ut ab ejus quam tenet ecclesise or-
suam reliquerit ccclesiam meliorh ambitione. Vel dkiatione non disccdat.
sic : Qui atienam ecclesiam appelit, ab ea expul- CAP.LII. De his qtti prhnutn niliil kabentes
sus eliam stia careat. lempore
suw adminislralionis aliqua acquirunl.
Ex concilio Leidensi. Conc Carthag.
(7, q. 1, c Si quh.) Si quis deordine saccrdo- (12, q. 5, c Placuil.) Placuilutepiscojii, presby-
tali conteuiptu minoris eeclesias, ambiliose et im- teri, diaconi vel quicunque clerici, qui nihil habeis-
probe ad potiorem aspiraverit, canonica erga eum tes ordinenlur, et lempore episcopatus vel clerica-
definitio conservetur, hoc est ut utraque careal. tus sui agros, vcl qusecunque praedia suo nomine
CAP.XLYI. Absque conscnsti episcoporum, laici vre- comparaveiint, lanquam rerum dominicarum, in-
sbyteros de ecclesih non ejicictnt. vasionis criminei teneanlur obnoxii, nisi ad eccle-
Conc Cabilon., c 10. siara ad quara litulati sunt, eadem ipsa conlulerint.
(16, q. 7, e. Inventttm esl.) InvenUim- est quoc Si autem ipsis propria libertate alieujus vel suc-
multi arbitrii sui tenieritate, quod est gravius, de- cessione
cognalionis aliquid evenerit, faciant inde
ducli cupiditale, presbyteris quibuslibet absque con- D "
sensu episeoporuin suorura ecclesias dant vel aufe- CAP. quod velint.
LIII. Quwsita per episcopum post consecratio-
runt. Unde oporlei, ul canonica legula servata , nem sanctw ecclesiw relinqnenda suiit.
nullus absque consensu episcopi sui, cnilibet pre Conc Carthag., c. i&-
sbytero ecclesiam del. Quam si adeplusj'uste fueri t (C. til unusquhque, extrav. De peculio.) Ut unus-
hanc non nisi culpa gravi, coram episcojio cano quisque presbyter res quas post diem consecralio-
nica severitate, amitfal. nis acquisierit, proprise ecclesiserelinquat.
CAP.XLVII. De eodcm. Non liceat laich presbylero, CAP.LIV. Vl canlicum turpe circa ecclesias non fiai.
de ecclesia ejicere. Conc. Garthag.
Conc Mogunt., c 2S Canlicum turpe vel luxuriosum circa ecclesias
Ut laici non ejiciant presbyteros ae«ecclesn = atque in aliiis ecclesiis fieri omnino contradicinius;
neque coiisliluant sine consensu episcoporum suo quod ubique vitandum est.
runi. CAP.LY. De pictura ecclesiarum.
Conc. Eliberil., c 2.
(De Consecr, dist. 5, c. Vcncrabiles.) Placuit pi-
 1095 - - PAN0RM1A. — LIB. II. - 1091
cluias m eeclesiis fierinon debere, ne quod colitur A gentcs habitas, altendere debucras ne, dum reclo
aut adoralur, in parietibus depingalur. 'zelo incaute succenderis, ferocibus aniinis scanda-
Ium gencrares. Frangi ergo non debuil quod tion
CAP.LYI. Item de pictura. adoraiidum in ecclcsiis, sed ad instriiendas solum-
Greg., epist. % ad D. reclusum. modo menles fuit nescienlium collalum, el quia in
(Ibid.) Aliud est enim picluram adorare, alittd locis venerabilibus sanctorum depingi hislorias non
per pieturse hisloiiam, quid sit adorandum addi- sine ralione vetustas admisit, si zeliim discretione
scere. Nam quod legenlibus Scripluram, hoc idiofis condidisses, sine dubio et ea quae intendebas sa-
patel, picturam] cernenlibus qui ipsam ignoranles lubriter oblinere, et grcgem coUcctum 11011di-
videnl, quidsequi debeant in ipsa Tegunt, qui lit- spergere; sed potius poteras congregareul paslo-
teras nesciunt, unde et praecipue gentibus pro le- ris intemeratum excelleret ntomen,non culpa dispen-
ctione piciura esl. Quod magnoperc, lu qui inter saloris iiicumberet.

DE DECIMIS.
CAP.LVll. Quod dechnw sunl Deo solvendw quas B CAP. LX. Quod auclorilale releris legis clctndasit
Dcus dare constituit. decima. Yel sic : Velerum exemplo decimmsol-
vantttr.
Coiic Mogunl., c 57.
Conc. Mogunf., c. 8.
(1G, q. 2, c Admonemus.) Admonenius atque
prsecipimus ut deciraaj omnino dari Dco non ne- (1(3,q. 7, c Decimas.) Decimas Deo cl sacerdo-
tibus Dei dandas Abraham- faciis el Jacob promis-
gligaiitur quas Deus dare consliluit, quia timeiidum sis iiisinual. Deinde lex statuil et omnes doctores
est ut quisquis Deo suum debilum abslulerif, ne
forte Deus propler peecatum suum auferat ei ne- sancti commemorant, et prophctatum eral, ttt Israe-
cessaria sua. lilse decimas pecorum, ei fiugum, et omnium pri-
miliarum Domino darenl, qui eos liberavit a deccm
_ CAP.LYIIl. Excommttnicenlur qui decitnas clare sa- plagis, quibus percussil iEgyplios, el in novissima
cerdvlibus noluiit, et ex quibus sunt clandw.
jilaga primogenila cunclorum disperdidit, gratiam-
Conc Rolhom., c 5. quesuis jirseslitit, ut impelralis pecuniis spolia-
(10, q. 7, c Omnes decimw.) Onnies decimse renl jEgyplum. De quibus decimis Augusliiius
lerrse sive de fiugibus, sive de pomis arboruin, doctor venerabilis dixit: « Decimse ex debilo re-
Domini sunt, el illi sanclilicantur, boves el oves, " quirunlur. » Quod si diceret Deus, nempe meus
et caprse quse sub virga pasloris iranseunt, quid- est Iiomo, mea est terra quam colis, inea sunl se-
quid deciraum vcnerit, sanctificabitur Domino. mina quse spargis, mea animalia quse fatigatis, tnous
Non eligetur neque bonum neque malum nec al- eslsolis ealor, et, cum onmia mea sint, lu qui minus
lernm commutabitur. Si quis mufaveril el quod accommodas, solam decimam vix merebeiis", sed
nvutat et quod mulabilur sanclittcabitur Domino, et reservo tibi novom, da mihi decimam; si non de-
lton redimelur. Scd quia mulli iiiveniuiilur modo ' dciis mihi decimam auferam tibi novem. Si vero
decimas dare nolenles, siatuimus, ut secundum Do- dedeiis mihi decimam mullipiicabo novem. Cum
mini noslri Jesu Chrisli prseceptum admoneanltir, itaque Judaicus populus prseccplum decimarum
semel el secundo, et terlio. Sinon emendaiUur ana- tanta diligentia ohservare, ut de quibuscunque rai-
themalis vinculo consiringaiilur usque ad salisfa- nimis rebus, ruta videlicet et menlha, clcyniiiium,
clionem et emendalioiiem congruam. ul ipse Dominus lestatur, decimam darcl (Matik.
xxm), cur iion. niajori sludio plebs evangelica
CAP.LIX. Nonpersolvant.de proprih prmdiis abba- eamdem
les el ephcopi decimas. implet j'ussionem, et cui major est cultiis
-Q sacerdotum, et sincerior cullus saciamenlorura'!
Conc. Mogunt., c, 28. Ideo ergo dandae sunt, ut hac devotione ipse Deus
(17, q. l,c. Questi sunt.) Questi sunt praeterea placatus largitis prsestet quse necessaria sunt, sicut
quidam fratrcs quod essent aliqui episcopi et abba- superius ostendimus. Et ut sacerdoles et magistri
tes, qui decimas non sinerent dari ad ecclesiam, - Ecclesise el sollicitudine nesccssitatum corporalium,
ubi illorum coloni missas audiunt. Proinde decre- sine quibus hsee vila transigi non potesl, relevati
vit sacer isle convenius, ul episcopi et abbates de liberiores fiant ad meditaiionem divinse lcgis ct
agris et vineis,quse ad usum vel stipendia habent, de- doctrinse administralioiicm atque spirilualis ser-
cimasad ecclesiasdeferrefaciant(159). Familisevcro vitutis exjiletionem, el ut munus populi iu quoli-
ibidem decimas suas ferant ubi infantes eorum ba- dinia oblaiione Domino immolclur, ncr, non sta-
plizantur, et ubi per lolum anni circulum missas luta canonice in suslenialione pauperuin el resiau-
atidiuut. ralione ccclesiarum proiiciat. Qualuor cnim pattes

(159) Gralianus sic legil, quw ad suum et fratrnm stipenclium habent, ad ecclesias suas aejcrn faciant.
 1095 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI lOSB
juxta canones fieri de fidelium oblationibus debent, .A.pluris habemtis; humanum, in legibus regum. Unde
ut uua sit episcopi, altera clericorum, lerlia pau- quisque possidet quod possidel?Nonne jure bu-
perum, quarla ad restauralionem ecelesise. mano? Nam jure divino : Domini est terra et ple-
CAP. LXI. Tres paries debent fieri de decimis, dum nitudo ejus '(Psal. XXIII).Pauperes et diviies Domi-
clero et leriia ephcopo. Vel sici : Basilicarum nus ex uno limo fecit, et pauperes et divites una
condilores in rebus ecclesiarum nutlam potestatem terra supporial. Jure igitur humano dicitur : Ilaec
se habere cognoscanl. villa mea egl, hsecdomus mea est, hic servus meus
(10, q. 1, c De his.) De his <juaj ad ecclesiam a
est. Jura vero humaiia, jura imperaiorum. Quare?
parochianis offeruniur interris,,-_in vineis, in man-
instituta Quia ipsa huinana jura per imperalores et reges
cipiis, in peculiis, antiquorum canonum sseculi Deus distribuit generi humano. Tolle jura
serventur, ut omnia in episcopi poteslate consi-
imjieralori, cl quis audebit dicere : mea est ista
stant. Dehis autem quse allaribus offeruntur, lerlia
clericis. De- villa, meus esl iste servus, mea esl isla domus?
pars lideliter episcopisoffeialur, duse Si aulem ut leneantur ista ab hominibus, j'ura acce-
cimse autem seeundum quosdam singulis annis, Yultis ut recitemus leges ut audialis
tertia pars, aut in tertio tola : sed tamen nos se- peruiiLregum.
annis [at. vultis ut reticeamus leges ut gaudealis?]
quentes Romanos,- singulis quaitam partem, B Relegantur leges ubi manifeste praeceperunt impe-
totum in quaiio anno recipiatit episcopi. ratores eos qui praeter Catholicae Eeelesise commu-
CAr. LXH. Decimm non sunt a populo redimendoi. nionem usurpant sibi uomen Christianum, nec^o-
Conc Mogunt., c 5. lunt in pace ponere auclorem pacis, nihil nomine
(16, q. 7, c Decimas.) Decimas quas populus Ecclesise audeant possidere. Sed quid nobis etimpe-
dare [f. consuevit], nisi quolibet munere abeoredi- ralori? Sed, ut jam dki, de jure humano agitur,
niantur, ab episcopis prohibendum est ne fiat. et tamen aposloltis voluit serviri regibus, voluit
bonorari reges et dixit : Regem veneramini (I Petr.
CAP.LXHI. Jure divino omttia sunl communia ; jure
vero consliiutionis, koc meum, illud vero alierius n). Dicere noli: Quid mihi et regi! Quid tibLergo et
esl. possessioni? Pcr jura regum possidentur possessio-
Aug. tract. vi ht Joan., cap. i. nes. Dixisti : Quid mihi et regi? noli dicere posses-
(Dist. 8, c. Quo jure.) Quo jure defendis villas siones tuas, quia ipsa j'ura renuntiasli humana,
ecclesise, divino authumano? Divinum j'us in Scri- quibus posscssioncs possidentur.

DE PRiESCRIPTl6N£,ET POSSESSIONE.
CAP. LXIY. Ruslicanm parockim apud ephcopum qni iC etiarasi quid sanctae Romanae Ecclesiae competere
ens possidenl xxx annh sine violeniia permaneant
immobiles. potuit, patiaris sustinere caluniniam, sed quietem
Conc Chalced., c 17. eorum omriibus modis procurare.
'
(16, q. 5, c Per singulas.) Per singulas eccle- CAP. LXYII. Tricennalh possessio intra unam pro-
sias ruslicanas, parochianas, sive possessiones ma- vinciam servari debel.
nere immobiles apud eos qui eas retinent episcopos Conc Tolut. iv, c 55.
ct maxime qui eas sine violentia j'am per xxx annos (16, -q. 5, c. Quicunque.) Quicunque episcopus
tenenles gubernaverunt. Si vero intra xxx annos allerius episcopi dioecssim per xxx annos sine ali-
facta fueril aut liat de his altercalio, lictt cis qui qua interpellalione possederit, quamvis secundum
,se dixerint lajsos, propler eas movere apud syno- jus legis ejus non videatur esse dicecesis admillen-
dum provincise certamen. da, non est conlra eum actio reposcendi, sed hoe
CAP. LXV. Triginta aniiis ab ephcoph possessm per- inlra unam provinciam, extra vero nullo modo, ne
maneant diwceses. dum dicecesis defendiiur, provinciarum termini con-
Gelasius papa I, ep. 5, ad Siculos. fundanlur.
(10, q. 5, c Prmsuiutn, § Pcrmamanl.) Illud GAP.LXVIH. Tricennuth possessio firma sil; lerri-
eliam placuit annecti, ut si (quod absit!) ecclesise D torii possessio conventum non adhnit.
facultates nec non el dioeceses ab aliquibus possi- Conc Tolet. iv, c. 54 et 24.
deiilur episcopis, jure sibi vindicent, quod tricen- (16, q. 5, c. Sicut diwcesim.) Sicut diojcesim alie-
nalis lex constituit,' quia et filiorum nostrorum nara tricennalis possessio tollit, ita territorii eon-
priucipum iia emanavitaucioritas, ut ultra triginta ventum non adimit. Ideoque basilicae quse novaj
annos nulli liceat pro eo ajipellare quod regum conditse fuerint, ad eum procul dubio episcopum
~
icnipus exclusit. pertinebunt, cuj'us conventus esse consliterit.
CAP. LXVL Quadraginta annorum prwscrivtio re- CAP.' LXIX. Spalia qum definita fuerint, tempore
ligiosis domibus conceditur. prmscribi non possunt.
Gregorius Petro subdiacono. Gelasitis Justo episcopo.
(Dist. 16, q. ,5.) Si liionaslerium Sancfi Theodoii (16, q. i, c Dileclio tua.) Dilectio tua studeat
fuies de qtiibus causalio commota est, inconctis- qutcsita omniura fideliler rerum veritate. Si de sjia-
sis XLannis possedisse repertis , nullani deineeps, tiis quibus niemorafur oria confentio, definiiio
 irjgf PANORMJA. — LIB. II. 109.5
dudura certa processit, inlemerata servetur. Alio- A sesstones Deo sacratas fastu superbiw inkonesli
tractxtverit.
quin, si nihil unquam constiterit terminalum, tunc Conc Mogunti, c. 7.
de prajseriplione temporum, si qua pars confidet,
sacramentum , ut lamen quse baclenus (Dist-. 50, c. Si quh per superbiam, cum seq.)
praebeat fastu siiperbise elatus Dei domum ducit
possedisse probabitur, jusjurandum sinas offerre. Quisquis
conlemptibilehi, el possessiones Deo sacralas atque
GAP.LXX. De incendiarih ecclesiarum. M honoreni Del sub Tege immunilatis defensione
Ex Decretis Eugenii papse,
constilutas, inhOneste tractaverit, vel infringere
(17, q. i, c. Si quis. — Palea.) Si quis ecclesiam prsesumpserlt, aut incendia vel vastationes ausu
comburit, xv aunos poenitcal, et eam sedulo resli= temerario perpetraverit, quasi invasor et violator
tual, et pretium suum pauperibus tribuat ecelesise, quse est doraus Dei vivi, communione"
CAP. LXXI. Communione privetur fidelium, qui pos- omnium fidelium abscidatur.

DE CONFUGIENTIBUS AD ECCLESIAM-.
CA1>.fcXXII. Si raplor cum rapta ad ecclesiam eoit- B que itide donare ad poenam vel ad mortem, ut ho •
fugerit^quid fieri? nor Dei et sanctorum ejus prse omnibus servelur,
Conc Aurel., c. %. sed rectoi'es ecclesiarum pacem et vilara ac raem-
(56, q. 1, c. 5, De raptoribus.) De raptoribus au- bra ei eum juramento oblinere stiideant. Tamen
tem feminarum id constituendum censuimus, ul si legitime componat quidquid inique fecerat, ct si5
ad ecclesiam raptor cum rapla confugcrit, et femi • inseeulor magistris Ecclesise Sbedire noluerit, ca^-
-nam ipsam violentiam perlulisse constiteril, stalim nonice constringaturi
liberetur de potestate raptorisi et parentibus red- GAP.LXXYIS Segregelur ab ecclesia clertcUs qui ser-
tlatur, et raptor morlis vel poenarum Impunitate Vttm vel dhcipulum suum ad eam confugienlem
concessa, liberam eundi facultaiem habeat (140). verberare prwsumii.
Si vero parentes 'mulieris ecclesiaslicis viris obe- Conc Uerdense, c. S.
dirc noluerinl-, excommunicenlur. (17, q. 4, c Nutlus deric.) Nullus clericorura
CAP, JJXXHI. Ante securitalem acceptani; de airiv servum aut discipulum suum ad ecclesiam fugien-
ecdesim fugitivus non cogatur exirc. tem exlrahere audeat vel flagellare prsesumat. Quod
€onc Aurel., c. 5. si fecerit, donec digne poeniteat, a loco cui hono-
(17, q. i, c. Id constiluimus , %Servus eiiam.) *Crem non dedit, segregetur.
Servus qui ad ecclesiam confugeril et pro qualibet
GAP. LXXYJI. Qtia ratione sunt reddendi hiimici
culpaj si a domino pro commissa culpa ecclesiasti- fugientes ad ecciesiam.
tum sacrameiitum susceperit, slatim ad serviiiun: Conc Chalced., c. S.
domini sui redire cogatur, el postquam dato sacra- (17-, q. 4, c, Metuentes.) Simililer in Moticensi
inento domino suo fueril coiislgnattis; si aliquid synodo decretum estj ut hi qui rugiunt srios inimi-
pro eadem culpa qui accusatur, probatus fuerit per- cos, aut in eeclesiam, aut in atrium ecclesiaj, aut
tulisse, pro contemptu Ecclesiae et prajTaricatione in domumj aut in claustrum regularium-, hon inde
lidei a communione Gatholicorum , sicut superius abstrahantur, nisi pfius super sacra securilate ac-
comprehensum est, extraneus habealur. Si vero cepta a persecutorej de morie, debilitale et pcena-
servus, pro culpa sua ab ccclesia defensalus, sa- rum genere sint securi, 6t si servi sint illorum £
cramenlum domini sui, clericis exigenlibus, de ijn- quibus insequuntur, ita ut ei cuj'us rei criminosi
puniiate perceperit, cxire nolentem a domino liceat ftaerint; de satisfactione tjonveniat. Quod si is qui
«ccupari. super sacra prius j'uraverat convictus ftierit jura-
"CAP.LXXIY. Post prmstitam securitaletn,, serM re- _. mentum violasse, reus perjurii a cdmmunione pri-
stiluatttur dominis vetur quousque salisfaciat.
Gelasius Bonifacio episcopo.
ex c Servus CAP.LXXYIII. De atrio ecciesiw, quod xxx passibus
(Summatim 17, q. 4, Meluentes.) clauditur , nhi prius data securiiate fugiens non
post sacramentum sibi prseslilum reddatur invilus. abstrahatur.
CAP. LXXY. Fugientem ad ecclesiam nemo studeat Cohc f olet. i, c. 12.
abslralwre: (17, q: i, c. Definivit.) Pro hisqui quolibet metu
Ex libro Capitulorum. vel terrore ecclesiam oppetunt, cdnsentienle pari-
(17, q. 4, C; Reum ad eccl.) Servum cBnfugientem ter ac jubenle domino nosti'o Eriugio rege, hoc
ad ecclesia'nii seu in atrium ecclesise, aut in offici- secundum concilium defuiivit,- ut nullus attdcat
nas regularium fratrum vel in curtim, vel in do- confugicntes ad ecclesiam sanclam residentos intle
mum episcopi, quia liaec in antiquis canonibus pro abstrahere, aul quodcunque nocibililalis tel damni
immuiiilate lencntur, nemo abstrahere audeatj ne- seu spoliationis residenlibus in loco sancto inferrcj

' (140) Gratianus sic legit, aut ad serviendum subjeclus sit, aul rcdimendi se liberam habeal facultatemi
PiTROL. CLXL 35
1999 D. IVONTSCARNOTENSiS EPISCOPI 1100
s?d cssc polius his ipsis qui ecclesiam pelunt per A miserunt claustris. Si quis aulem hoc decrelum
cmiiia licitum intra xxx passus ab ecclesise januis violare tentaverit, ecclesiaslicaj excommunicalioni
progredi. in quibus iriginia jiassibus uniuscuj'usque subjaceat, el severilalis rcgiae feriatur senteiitia.
ecclesise in tolo circuitu reverenlia defendalur. Sie Ipsos lamen qui ad ecctesiam confugium fecerunt,
tamen ut qui ad eam confugiunt, in exlraneis vel si juxla priscorum canonum instiluta, hi qui eos
longe separatis ab ecclesise domibus nullo modo repetunl, sacraraenta reddiderunt, et sacerdos ec-
accedant, sed in hoc sancio xxx passuum numero clesise illius ab ccclcsiae non abslraxerit foribus,
absque domorum exlranearum receptaculo progre- aut fuga laliuin, si vcnerit.sacerdoli quaereiida est,
dienles , aditum oblinebunt, ut acquisilae naturae autdainnorura scnleiilia,secuiidum electionem prm-
usumdebitumexeaiHlocis,etnullo teneantur evenlu cipis hujus-modi saccrdotibus irroganda.
necessitudinis, qui se domiuicis defendendos com-

I»E SACRILEGIO.
CAP. LXXIX. De multiplici genere sacrilegii et poznmR consiitula, pro principe de compbsitione sacrilegii
ejusdem. videlicet xxx libras argenli examinati, id est sex-
Joannes VIII in libro Golhicse legis. centorum solidorum summam argenti purissimi.
(17, q. 4, c. Quisquis.) Sacrilegium enim com- ldeoque quisquis fuerit inventus reus sacrilegii,
Biiltitur, si quis infregerit ecelesiam, vel xxx eccle- istam Ieviorem compositionem det ipsis episcopis
siasticos passus, qui iu circuitu ecclesiaj fuerint, vcl abbatihus, sive personis ad quas querimonia
vel in domibus quaj infra xxx prsediclos passus saerllegii juste pertinuerit. Et si ipse reus sacrilegii
fuerint, aliquid inde diripiendo, vel auferendo, scu facere noluerit, tandiu excommunicationi subjaceaf,
ejui iiijuriam vel ablalionem rerum inlulerint cle- usquequo praediclam compositionem sexcenlorum
licis arma non ferenlibus, vel monachis, sive Deo solidorum persolvat. Et si in haecobstinalione mor-
devolis ecclesiasticis pcrsonis. Non enim capellse tuus fuerit, corpus ejus cum psalmis et hymnis
infra ambitum murorum caslellorum sunt, muniun- non deferatur ad sepulluram, et prsecipimus ut in
tur vel ponunlur in hac observalione. Simililer fine eodicis mundanae legis scribatur haeelex; huc-
etiam sacrilegium commillilur, auferendo sacrum usque lex papaj.
de sacro, vel non sacrum de sacro, quia quod non CAP.LXXXI.
„ Excommuniceniur qui confinia ecclesiw
polesl computari in crimine sacrilegii, seeundum frangera tentaverinl (141).
mundanarum legum censuram debet emendari, vel Conc Agaih., c. 28.
secundum morem patriae. (17, q. 4, c. Sicut antiquitus.) Sicut antrquilus a
CAP.LXXX. De poina sacrilegii. sanctis Patribus stalulum est, staluimus ita ut ma>-
Idem in eodem libro. jor ccelesia per circuitum tx passus habeal. Ca-
(17, q. 4. c Quhquis.) Inspeclis legibus Romanis pellse vero vel minorcs ecdesiaj, xxx^Qui autem
ubi habebatur de sacrilegiis, invenimus, aJusliniano confinium confringere tentaverit, aut personam
imperatore legem composiiionis sacrilegii consli- hominis, vel bona ej'us inde abstraxerit, nisi pu-
tutam in decem libras auri optimi, sed nos leviorem blicus latro fuerit, quousque emendet, et quod ra-
legemprajcipimus esse lenendam, quae a Carolo est pnerit reddat, cxcommunisetur.

DE LIBERORUM TUTELA.
- CAP, LXXXII. In libertate ecclesia iuetur liberos. D constiluerunl, saeerdolali defensione a cujuslibet
Conc Agalh., c 29. insolentia proleganlur, sive in statu liberlatis eo-
(Dist. 87, c Liberos.) Liberos legitime a dominis rum sive in peculio quod iiabere noseantur.
suis factos, ecclesia, si necesse fuerit, tueatur.
CAP. LXXXIV. Confugienles ad ecclesiam extrahere
Quod si quis anle audientiam, aut pervadcre eos non licet.
aut exspoliare voluerit, vel prajsumpserit, ab cccle-
sia lueatur. Conc. Arausic. l, c. 6.
CAP.LXXXIII. Qtiod ecclesia debet ttteri liberios le-
(Dist. 87, c. Eos, § ltt ecclesia quoque.) In ec-
gitime factos. Vel sic : A sacerdolibus defendaniur clesia
liberli qui in servitulibus revocanlur. manumissos, vel per lestamenluin ccclesise
Conc. Tolet. iv, c 71. commendatos, si quis in servitulem, vel in obse-
(Dist. 87, c. Liberti.) Liberli, quibuscunque ma- quium, vel ad colonariam condilionem vi premere
numissi sunt alque ecclesise palrocinio commen- teiilaverit, animadversione ecclesiastica coerce-
dali cxistunt, sicut regulae anliquorum Patrum bitur,

(141) Nota quod per leges jjlurcs excipiunliir exlr. Do immunit. cccl., c. Int.
'«101 PANORMIA. — LIB. li. Ii02

DE ALIENATIONE ET COMMUTATIONE RERUM ECCLESIASTICABJJM.

CAP.LXXXV. Quod ephcopus res ecclesim alienare A mulalio rerum ecclesiaslicarum facta in easu non
aul donare non debeat absque concilio clericorum. concesso, seu non servala solemnitate jurh, est
Conc. Tolet., c. 4. revocanda per successerem.
Ex concilio apud Belvacum.
(12, q. 2, c Sine except.) Hsec sancta synodus
auUi episcoporum licentiam tribuit, res ecclesiae (Extrav. Dererumpermut., c. Vl commulationes.)
Ut commutationes rerum ecclesiasticarum valde
alienare, quoniam et antiquioribus eanonibus hoc
caveantur et sublilissime, si aliquando lieri de*
prohibetur. Si quid vero quod utilitatem non gra-
vet, ecclesise,pro sufiragio monachorum ab ecclesiis bent, inspiciantur. Quse inconsulle factae sunt,
ad suam paroehiam Dertinentium dederint, firmum juxta decreta caiionum Hilarii papae, quas illicite
maneat, peregruvorum, vel clericorum, vel egeno- decessorum episcopns admiserit, vel ab aliis illicite
rnm necessitate salvo j'ure ecclesiae praestare per- comraissse sint, ab eo qui successor est emen*
nfittunlur pro temporequse poluerint. dentur.
CAP.LXXXYHI. De his qui primum nihil habentes
CAP. LXXXYI. De eodem.
lempore suw adminhtrationh aliqua acquirunt.
Conc apud Yalentias. Leo papa. Conc. Bracar., c 55.
{1% q. 2, c. Sine except., § Irrita episcopo.) Ir- rt, (2, q. 5, c Placuit.) Quicunque presbyter de jure
liia erit episcoporum donatio, vel venditio, vel tituli sui quolibet modo aurum, argenlum , -vel
commutatio ecclesiasticse rei absque collaudatione vestes, vel geminas quoque si sint, vel si accesse-
et subscriplione clericorum. rint aliqua mobilia ad ornamenta divina aliquid in
CAP. LXXXYII. Quod qucs inconsulim facim sunt, perpetuum alienare tenlaverit, donator, alienator
Ucile a successoribus emendantur. Vel sic : Per- ac venditor honoris sui mulctelur amissione.

Qtll LIBJAI AB ECGLESIA SUNT RECEPTI,

CAP.LXXXIX. Esdrae -unus.
JSihil aliud in Ecclesia legatur aiit cantetur, nisi Eslher unus
quse aucloritalis divinse sunt, et Patrum orthodoxo- Q Judith unus. -
rum sanxit auctoritas. Nec falsa nomina angelica Mach. unu.s.
colanlur, sed ea tantum quse prophetica et evan- Isaisa ., -unus.
gelica docet Scriptura, id est, Michael, Gabriel, leremiae cum Cinoth, idest
Raphael. Lamentationibus suis.
Genes. unus. - Zachariaj iunus.
Exod. tmus. - Malachise unus
Leviti. Unus. Evangeliorum . unus.
Num. unus. - Secundum Matth.' unus.
Deuter tinus. Seciindum Marcum unus.
JudiC. anus. Secundum Lucam unus.
Reg. , tinus. Secundum Joannem unus.
Ruth tmus " Actuum Aposlolor. unus
Paralip unus. Epistolse Pauli anus
Psalm. unus. Ad Rom. una.
Salom. unus. B Ad Cor una»
Job Unus. Ad Gal. una.
Ezechiel unus. " " Ad Ephes. * una.
Daniel unus. Ad Philipp. una.
'
Oseae tlnus. Ad Coloss. una.
Amos unus, Ad Thess. una.
IMichese urius, Ad Thimot., una. -
Joel unus. Ad Philemon. una.
Abdise anus. , Ad Titum . iina.
Jonae unus. AdHebrseos.— , una.
Nahum unus. Apocalyp.. Joan. una.
Habacu nnus. Jac apost. una.
Sophonise u»us. Petri "apost. una.
Aggaei unus. Joan. apost. una,
Tobise mnus. Judae zelotis una.
 1403 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI tttik
,. XG. Qmbtts temporibus lecjendisttitl tibri in ecciesia.
'• A quas regulariter suscepimus, ciiam has t.on pro-
Gclasius papa I cum LXXepiscopis staiuit. hibet suscipi Scripluras : sanciam synodum Nice-
In Septuagesima ponunt Penlateuchum usque in1 narii 518 Palrum, mediante Maximo, Conslantino
dies xi ante Pascha; a quinta decima die antee Augusto, in qua Arius hserelicus damnatus esl;
Pascha ponunt Jeremiam usque ad coenam Domini. sanclam synodum Constaiilinopolitanam, mediante
In coena Domini legunl tres lectiones de Lamenla- Theodosio seniore Augusto, in qua Macedonius hac-
tione Jeremiae, Quomodo sedel sola. Eltres lectioness reticus debilam damnalionera excepit; sanctam sy-
de Tractatu S. Auguslini in psalnio vn, Exaudi' nodum Ephcsinam primam, in qua Nesiorius dam-
eralioncm meam cutn deprecor. Et tres de Apostolo' natus esl, cuin consensu beatissimi Coelesiihi papae*
jDfbiail in Epislola ad Corinlhios : Convettieniibus * medianle Cyrillo, Alexandrinse sedis antistite, et
vobis in tinum {I Cor. n). Secunda leclio sic inci - Arclfadio episcopo ab llalia destinato; sauctam sy-
pit: Simililer poslquam cwnavit (Luc xxn).Tertia : nodum Chalcedonensem, mediante Martiano Augu-
De spiritualibus autem : Nolo vos ignorare, fralres> sto, et Analolio Coiistantinopolilaiio cpiscopo, in
(/ Cor. x). In Parasceve, tres de Lamenfatione Je- qua Nestoriana et Eiitichiana haercses simul cum
rcmise lectiones, et tres de Tractatu sancti Au~• Dioscoro cjusque complicibus damnatse suiit. Sed
gustini in psalmo sexagesimo, Exaudi, Dotnine,i el si qira sunt coneilia a sanclis Patribus hactcnus
deprecaiionem; et trcs in Aposlolo ubi ait inEpistola' institu-la, prseler illoruin qualuor auctoritalem, ct
ad Hebraeos : Feslinemus ingredi in illam rcquicm. cttstodienda et reeipienda decrcvimus. Jam nunc
Secunda lectio sic incipit: Otnnis namquepomifex. subjicicndum est de opusculis sanctorum Patrum
Terlia : De quo nobh grandis sermo est. In Sabbato1 quaj in Ecclt-sia Catholica rccipiuntur : Opuscula
sancto, tres Icetiones de Lamentatione Jeremiaj; beali Cypriani martyris et Carthaginensis episcopi;
et trcs De tractatu sancti Augustini in psalmo LXIII: iletn, opuscula beaii Alhanasii Alexandriiii episcopi;
Exaudi orationem meam; el tres de Aposlolo, ubi itcm, opuscula beaii Gregorii Namnzeni episcopi;
ait in Epistola ad Hebrseos : Ckrhlus assislens pon- itera, opuscula bcati Joaimis Conslanlinopoliiani epi-
tifex; secunda lectio ubi ait : Tesiimonium enim ; seojri; itcm, opuseula beati Cyrilli Alexandrini cpi-
tcrtia, umbram kabens. In Pascha Domini, honiilias scopi; ilem,opuscula bcati Ililarii Pictaviensis epi-
ad ipsum diem pertincntes. Infra hebdomadam ho- scopi; item, opuscula beali Ambrosii Mediolanensis
milias. In oetava Paschse ponunt Actus aposlolo- episcojii; item1,>opuscula bcati Augtistini Hippo-
rum, et Epislolas canonieas, et Apocalypsim, usque nensis cpiscopi; ilcm, opuscula bcati Hiercinymi
in octavam Pentecostcn. In octava .Penlecostes po- g( presbylcri; ilem, opuscula beati Gregorii episcopi;
nunt librum Regum et Paralipomenon, usque in itemr opuscula bcati Prosperi viri reiigiosissimi;
Kalendis Augusti. In Dominica prima Augusli, ileni, opuscuk beali Lconis papse ad Flavianuin,
poBunt Salomonem usque in Kalendis Sepiembris : Consianiinopolilanum episcoptim destinata, cujus-
et tiinGponunt Job, Eslher, Tobiam, Esirani, Ju- textum siquispiam usque ad unum lola dispulave-
dith, usque in Kalendis Oclobris. In Dorainica piima rit, et non ea venerabililer in omnibus accepeiii,-
Octobris ponilur liber Machabajorum usque in Ka- anathcma sit. Itcm, opuscula atque tractalus om-
lendis Novembris. In Dominica piima raensis No- niuin Patrum orthodoxorum qui in nullo a sanclie'
vembris ponunt Ezechiel, Daniel, et minores pro- RomanaeEcclesiseeonsorlio deviarunt, nec ab ejiis
phelas, nsque in Kalendis Decembris. In Dominica fideli praedicatione scj'uncli suntf sed ipsius com-
prima Decerabris ponunt Isaiam prophelam usquo munionis gralia Dei usque ad uliimum diem vitse
in Nativifatem Domini. In Natali Domini legunt suae fuere patiicipes, lcgendos decernimus. Itera,
jSrimum de Isaia tres leciiones. Prima leclio, Primo decreiales epislolas quas bealissimi papae ab urbe
tempore; secunda, Consolamini; lertia, Consurge; Ronia diversis lemporibus pro diversorum Patrum
deinde leguntur sermones vel homilisead ipsum per-r consulialione dederunt venerabilker suscipiendaa
tinenles. In Nalali S. Stcphani, homilias de ipsodie; D E sunl. Item, geslsr sanctorum marlyrura quae mulli-
in Natali S. Joannis, similiter; in natalilnnocentuni, pliciter lormenlorum cruciatibus et mirabilibus
sirniliter; in Nalali sancti Sylvesfrir simililer. In confessionum triurophis irradiant. Quis ila Catholi -
oclava Natalis Domini homilias de ipso die. In Do- corum esse dubitet el majora eos in agonibus fuisse
minica prima post Nalivitalem Domini, ponunt perpessos, nec suis virtulibus, sed Dei gratia et ad-*
Epislolas Pauli, usqtie in Sepluagesimam. In Epi- jutorio, universa tolerasse,- sed ideo secundum an-.
phania lecliones tres de Isaia. Prima incipit: Om- tiquam auctoritatem vel consueludinem singtilari
nes sitientes; secunda, Surge illuminare; lerlia, cautela in sancta Romana Ecclesia non legunlur,
Gaudens gaudeboJn Domino. Deinde leg-uiitur ser- quia et eorum qui scripsere nomina,. penitus igno-
.mones vel homiliaead ipsum diem pertinentes, rantur, ab infidelibus aut dictis supeiflua, aut mi-
G-AP.XCI. Qui libri sunt recepli ab Ecelesia mis apla, quam rei ordo fueril, scripta esseputan-
Romana, et quw.Concilia. lur. Sicut ettjusdam Cirici et Julittae matris ejus,
Ex Decretis ejusdem. sicut Gregorii aliorumque huj'usmodi passiones
(Dist. 16, c. Sancta.) Sancla Romana Eeclesia, quse ab haereticis perhibentur conscriptae, proptcr
posl illas Yelcris et Novi Testamcnti Scriptnras qtiod, ul dictum est, ne vel levis subsannandi Oii-
4{03 PANORMIA. — LIB II. HOG
reiur occasio, in sancta Romana Ecclesia non le- A ad opuscula pervenerit, multum utilitatis et nolitii*
guntur. Nos lamen cum prsedicla Ecclesia, ontncs lucratus, si quae posita sunt, per lios duodecim li-
me.nle condiderit.
martyres et corum gloriosos agones, qui Deo ma- bros memonse suse sollicila
CAP.XCIII. Sapientiw liber commendalur.
gis quam hominibus noti sunt, omni devotione
veneremur. Item, Yitas Patrum, Pauli, Antonii, Hi- Aug. ad Prosperum et Hilarium De vita sdncterum.
larionis et omnium eremitarum, quas tamen vir Non debuit repudiari, scnlentia libri Sapientiae,
bealissimus Hieronymus scripsit, cum omni ho- qui meruit in Ecclesia Christi, de gradu lectorum
nore suscepimus. Ilem, actus beali Sylveslri apo- Ecclesise Chrisli, tam longa annositale recitari, et
siolicaj sedis prsesulis, licet ej'us qui scripsit, nomen ab omnibus Christianis, ab episcopis usque ad ex-
ignoremus, a multis lamen in urbe Romana_Ca- tremos Iaicos fideles pceniientes catechumenos cum
liiolicis legi cognovimus, et pro antiquo usu multae veneralionej divinae aucloritatis audirL Item, qui -
iioe imitanlur Ecclesise. Uem, scriptura de inven- scnteiitiis Iractatorum instrui voluit, oportet ut
tione Dominicsecrucis, et alia scripta de inveniione istum librum Sapientiae, ubi legitur : Raplus est ne
Joannis Baptistae, nonnullae quidem revelationes iiudiiia mularel inlelleclum illius (Sap. iv), omnibus
sunt, et nonnulli eas calholici legunt, sed cum haec tractaloribus anteponanl, quoniam sic cum anle-
ad catholicorum manus pervenerint, beali Pauli "B posueruni eiiam temporibus proximis apostolorum
apostoli praecedal sententia: Omnia probale, quod egregii traclatores, qui eum teslem adhibentes.nihil
bonum est tenete (I Tkess. xix). Ilem, Rufinus vir se adhibere, nisi divinum testimonium crediderunt.
rcligiosus, plurimos ecclesiastici operis edidit Ii- Item, liber Sapientiae, qui tanta numerositate an-
bros, nounullas autem scripluras interpretatus est. norum legi meruit in Ecclesia Christi, nullarii pati
Sed quoniam beatus Hieronymjis, in aliquibus eum debet injuriam, quoniam resistiteis quipro meritis
jde arbilrii libertale notavit, illa sentimus qtiae bea- hominum falluntur.
tum praedictum Hieronymum sentire cognoscimus. CAP.XCIV. De Hist. eccles. Eusebii.
Et non solum de Rufino, sed et de universis, quos Aug. De doclrina Chrhtiana, 1.n.
vir saepius nominatur, zelo Dei et fidei religione Quod Eusebius fecit de temporum hisjoria divir.o-
reprehendit. Item, Origeuis nonnulla opuscula, rum librorum qusestiones, quae in usum ejus flagi-
quse vir religiosissimus Hieronymus non repudiat, lajit, suscipimus.
legenda suscipiinus. Reliqua autcm omiiia cum CAP. XCY. De Hieronymi et Gennadii libris D&
auctore suo dicimus esse renuenda. ltem, Chronica eccles. script.
Eusebii Caesariensis atque ejusdera hislorise eccle- Q Isid., Etymol. I. m, c. 7.
siasticse libros, quainvis in primo narralionis suse Ilicronymus atque Gennadius ecclesiasticos scri-
libro lexueiit, et post in laudibus alque excusalione plores loto orbe quaerentes ordine persecati sunt,
Origenis schismalici unum conscripsit librum, pro- eoritmque studia in unum voluminis indiculo com.-
pter rerum tamen singularem nolitiam, quae ad in- prehenduntur.
siructionem pertinet, usquequaque non dicimus re- CAP.XCYl. De DiontjsioAreopagita.
nuendos. Item, Orosium virum eruditissimum col- Beda in Acl. apost.
iaudamus, quia valJe nobis necessaria adversus Dionysius Areopagila episcopus ordinatus Corin-
paganorum calumnias ordinavii, miraque brevitate thiorum rexit Ecclesiam gloriose, multaque ad utili-.
conlexuit. Item, venerabilis viri Sedulii paschale latem Ecclesise perlirientia, quae hactenus manenfc
opus quod heroicis descripsit versibus, insigiii ingenii sui volumina reliquit. Cognomen a loco cui
laude proferimus. Item, Yincentii niliiloniinus.la- praeerat accipiens Areopagus.
boriosum opus iwm spernimus, sed imitamur. Ca>- CAP.XCYIL De sanclo Benedicto.
terura quse ab haereticis conscripta, quae prajdicta (Greg., in Dialog. I. n.) Benediclus scripsit mo-
sunt, nullatenus recipit vel calholica et aposlolica nachorum Itegulam, discrelionepraecipuamjSermone
Romana Ecclesia. E quibus pauca quse ad memo- D i luculenlam.
riam venerunl, et a catholicis vitanda sunt, credL- CAP.XCVIII. De Gelasii scriplis...
mus esse subdenda. Gelasius fccit libros quinque adversus Nestoriunj
CAP.XCII. Ilistoria ecclesiastica oommendatur. et Eutichem, fecit et tractatus in modum Ambrosii.
Cassiodorus in prologo Tripartitw historiw. Item, libros duos adversus Arium. Fecii autem et.
Historia ecclesiaslica quae a cunctis Chrislianis.>. sacranientoruni prsefaliones et oraliones cauto ser-
valde necessaria comprobatur a tribus Grsecis au- mone,. et epistolas fidei delimalo. sermone mul-
cloribus mirabiliter constat esse conscripta, uno) , tas.
scilicet Theodorico venerabili episcopo, et duobus; CAP.XCIX.
diserlissimis viris Sozomeno et Socrate, quos nos.i. Gregorius servus servorum Dei, Secundo epi-
per Epiphanium scholasticum Ialino credentes elo- scopo.
quio, necessarium duximus eorum dicta delloralat Inter sacra missarum solemnia, ex his quae die-
in unius styli tractatu, Domino adjuvante, perdu- bus ccrtis in Ecclesia hac legi ex more solei.t
cere, et de tribus auctoribus unam facere dictio- Evangelii sancti lcctiones exposui XL,et quorum-
iiem. Itcm, legat iiilrepidus.-qui, Domino adjuvante,, dam qttidcm dictata expositio assislcnli plebi est
|107~ D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI . - 1108
recitala per notarium : quarumdam vero explana- j\{ Dei Filium eadem sancta synodus definivit. Haec
tionem coram populo ipse locutus sum, atque, ut synodus acta est temporibus Sylveslri papse Roma-
loquebar, excepla est. Ilcm, easdem bomiiias eo ni, Macharii Hierosolymilani episcopi, Alexandri
quod diclae sint ordine in duobus codicibus ponere Alexandrini. De hac autem synodo Leo papa in
curavit, et priorcs quiderh quse dictae sunt, 20, et epistola ad Anatolium ConstantinopoUtanum episco-
posteriores totidem. pum sic ait : c Nulla sibimet de multiplicatione
CAP. C. congregationis synodalia concilia-.blandiantur, ne-
Quod dicitis neque Sardicense concilium, neque que cccxvni episcopis quantumlihet et copiosior
decreta alia nos habere sanctorum Patrum vel rcci- numerus sacerdotum, vel comparare se audeat, vel
pere, non facile nobis facultas crcdendi tribuitur, prseferre, cum tanto divinitus privilegio, Nicajna
maxime cum Sardicense concilium quod penes vos sit synodus consecrata; ut sive per pauciores, sivc-
in vestris regioiubus actum est, omnisEcclesia re- per plures ecclcsiastica judicia celebrentur, omni
cipit; qua rationeconveniatuthajc saucta Constan- penitus auctoritate sit vacuum, quidquid ab illorum
tinopolitana Ecclesia objiceret, et, ut dictum est, constitutione fuerit diversum. t Beatus quoque
nonreciperel? Ambrosius hoc Nicaenum concilium in libro
CAP. CI. lB De Trinitatehisverbisin immensum affert:« Decon-
Agatho papa omnibus episcopis. ciliis id potissimum sequitur quod CCCXYIH sacerdo-
Sic omnes ap"ostolicaesedis sanctiones accipiendse tes lanquam Abrahse leeli judicio consona fidei vir-
sunt, jtanquam ipsius divini prsecepti voce fir- tute victores velut tropseum, toto orbe terrarum
matse. subactis perfidis extulerunt, ut jnihi videatur hoe
CAP. cn. esse divinum quod eodem numero in conciliis
Gesta v synodi, die 5, habeamus oraculum quod in historia pietatis exem-.
i
Sequimur per omnia sanctos Patres et doctores plum est. '
Ecclesise: AUianasium, Hilarium, B.asiliuni,, Grego-^ CAP. CV. Apostolorum canones sunt recipiendi.
rium theologum et G.regorium Misenum, Ambro- Zephirinusjpapa, ep. 1, ad episcopos per Siciliam.
sium, Augustinum, Theophilum, Joannem Constan- (Dist. 16, c. Sexagiiiig,.) Sexaginta apostoli sen-*
tentias prsescripserunt; cum aliis quamplurimis
tinopolitanum, Cyrillum, Leonem, Proculum, ct
suscipimus omnia quse de recta iide et condemna- episcopis et servandas censuerunl. Athanasius,
tione haereticorum exposuere; suscipimus autem et Alexandrinus, Marco, papae, Sylvestri succes-.
alios sanclos et orlhodoxos Patres, qui in sancta sori.
Dei Ecclesia rectam fidem irreprehensibiliter usque C ' CAP, CYI.
Epistola Atkanasii poslulanth capituh
in finem vitse suae praedicaverint. Nicwni concilii.
(Dist. 16, c. Septuaginta.) Septuaginta Nicaeni
CAP. GIH. Auctorit-ate Romani pontifich, sanc(a octo concilii
concilia corroborantur. capitula,. quse de prssfata synodo jubente
Liber diumus. Professio Rom. pont. domino meo Alexandro decreta omnium episcopo-
rura atluli quae sunt igne combusta optamus ut a
(Dist. 16, c Sancla.) Sancla octo universalia sanctse sedis Ecclesiae veslrse aucloritate percipere
coi.cilia, id est, Nicsenum, Constantinopolitanum
secundum, Ephesinum primura, quintum et sexlum; per prsesentes legatos mereamur. Ifem, prsesenti-
iiem Conslanlinopolitanum, sextum; ilem Nicsenum, bus nobis octo.ginla in memorata synodo capitula
tractala sunt, scilicet XLa Graecis Graeca edita lin-
quartum. et quintum, octavum, quoque Constanli-
xi, Latinis similiter edila liugua Latina; sed
nopolilani usque ad unum apicem immutilata ser- gua,
visum est cccxvm episcopis Sancto. Spiritu repletis
vare, et pari honore et veneratione digna habere,
et quae prsedicaverunt et slatuerunt omnibus modis iri prsedicto concilio maxime j'am dicto Alexandro
el apostolicse sedis apocriphariis, ut x capitula
sequi et prsedicare; qusecunque condemnaverunt, adunarentur aliis, atque congruis locis inserenlur,
ore et corde condemnare confiteor. D et ad formara LXX discipulorum vel totius orbis
CAP. CIY. De quatuor conciliis principalibus inprow- terrse linguarum LXXtanli, et tam excellentis con-
n\io canonum. cilii capitula fierent, quse omnium Christianorum
Quo "tempore coeperunt canones generalium informarent orbem.
conciliorum, ut Isidorus ait in libro sexto CAP, CYII. Nicwni concilii
viginti tantum capilula
Etymol., capitulo 18 : a temporibus Constanlini kabentur.'
imperatoris cosperunt. Inter csetera autem concilia, Stephanus Luthobio Mogunt. episc, c 20
quatuor conslatesse venerabiles synodos, quse toiam (Dist. 16, C. Viginii.) Yiginli tanlum capitula Ni-
principaUter fidem complectuntur, quasi qualuor • cseni concilii in Ecclesia Romana habentur, sed
Evangelia, ut totidem paradisi flumina ; hoium i quo negleclu caetera defecerint, ambiguum est.
prima Nicsena synodus cccxvm episcoporum subi Arbitraniur plurimi ea Anliocheno inserla coiicilio
Gonslantino Augusto imperatore peracta est, in quaL esse.
Arianss perfidise condemnata est blasphemia, quami • CAP.CYIII. De synodo secunda.
de insequalitate Trinitalis idem Arius Alexandrinusi Isid., I. vi Etymolog., c. 16,
presbyter asserehat. ConsubstaiHialem Deo Pairii (Dist. lo, c Canones, § Secunda.) Sccunda syno,-
1109 , PANORMIA. — LIB. II. 1110
dus, CLPalrum, sub Theodosio seniore Conslanti- >ipiissimo principe Conslanlino inlra palatium suum,
nopoli congregata est, quae Macedonium Spiritum simulque' legalis apostolicae sedis et episcopiscL
sanctum Deum esse uegantem condemnans, consub- residentibus.
slantialem Patri Filioque Spiritum sanctum demon- CAP.CXIV. De eodem.
itravit, dans symboli formam quam lotum Graeco- Beda ibid.
rum et Latinorum confessio in ecclesiis prsedicat. Leo Junior suscepit sanctam sexlam synodum
Hsec synodus acla est, temporibus Damasi papse quse per Dei providentiam iwper in regia urbe ce-
Roraani, Cyrilli Hierosolymitani episcqpi, Neslorii lebrata cst Graeco eloquio scripla, exsequente ac
Contantiuopolitani. residente piissimo et clemenlissimo Magno principe
GAP.CIX. De stjnodo terlia. Constantino.
Idem ibid. CAP. CXV. Deeodem.
Anastasius Bibliolh. in prolog. Hist. Rom. pont.
(Dist. 15, c Canoues, § Tertia.) Tertia synodus,
Sufficere arbitror ad prseconium Thcophanii
Ephesina priraa, cc episcoporum sub Juniore Theo- i
dosio Augusto edita est, quse Nestorium duas in chronographi, quod approbatus apostolica sedc,
CJiristo asserentem personas, j'usto anathemate quando scilicet vicarii ejus cum CCCLPatribus in
condemnavit, ostendens manere in duabus naturis Nicsena urbe secundo convenientes universalem
unam Domini nostri Jesu Christi personam. Hsec synodum celebrarunt. Siquidem et laus ejus in
synodus acta est lempore Coelestini papse Romani, eodem viu sancto concilio reperitur.
Juvenalis Constantinopolitani episcopi, CAP. CXYI. De eodem.
Cyrilji
Alexandrini. Adrianus papa ad Carolum, cap. 25.
CAP. CX, De quarta synodo. Ipsam septimam synodum suscepimus, nam si
eam minime recepissemus, ad suum pristinum vo-
Idem ibid.
mitum erroris fuissent reversi Grseci, qui pro tot
(Dist. 15, t.Canones, § Quarta.) Quarla synodus millibusanimarumChristianoruminteritu habemus
Chalcedonensis ccccxxx saeerdotUm sub Martiano
reddere rationem.
principe habita est. In qua Eutichen Constanlino- CAP. CXVII. Constilutiones synodi sexlm.
politanum abbatem, Verbi Dei et carnis unam esse Sexta synodus, c. 2.
naturam pronuntiantem et ej'us defensorem Diosco-
rurn quondam Alexandrinum episcopum,„et ipsum (Dist. 16, c Quoniam sanctm, § Ilem confirmalus.)
Confirmamus sanctorum Patrum canones et syno-
rursus.Nestorium cum reliauishajreticis, una;Palrum
i Neocsesariensem,
sententia prsedamnavit; praedicans eadem synodus P dos, Nicsenam," Antiochenam,
Grangrensem, Antiochenam, Laodicensem, Conslan-
Christum Deuro sic nalum de Yirgine ut in eo
substantise et divinaj et humanae confiteamur natu- tinopolilanam, Ephesinam primam, s;Chalcedonen-
et Carthaginensem, el opuscula
ram. Hsec synodus acta est temporibus Lconis papse sem, Sardicensem,
Theodosii, Alexandri episcopi et marlyris, et Gre-
Romani, Juvenalis Hierosolymitani episcopi;
Anaslhasii Conslantinopolitani. Haj sunt qttatuor gorii Thaumaturgi seu Trincegisti Neocaesariensis
cpiscopi, Athanasii, Alexandrini episeopi, BasilU
synodi principales fidci naluram plenissime conti- Csesarise
sed et si sunt Cappadociae episcopi, Gregorii Nisenii,
nentes, qua concilia, quse sancti Amphilocii Iconenlis episcopi,
Patres Spiritu sancto pleni sanxerunt, Post isto- Grcgorii theologi,
Timothei Alexandrini episcopi, Germani Constanti-.
nim quatuor auctoriiatem emni manent slabilita
nopolitani episcopi, Cypriani Carlhaginensis episcopi
vigore.
etsynodum suamNichephotio.Quoddicilis (142) ne-
CAP. CXI. De quinla synodo.
que Sardicense concilium, neque decretalia nos ha-
Beda De temporibus, c. 58. bere sanctorumPatrumvclrecipere,non facilenobis
Quinta Constantinopoli temporibus* Julii papae facultas credendi tribuilur; maxime cum Sardicense
sub Jusliniano principe contra Theodorum etomnes D concilium quod penes vos in vestris regionibus
hajreticos. actum est, et omnis Ecclesia recipit, qua ratione
CAP.CXH. De synodo Aquileiensi. convenerit, ut haec sancta Constantinopolitana Ec-
Synodus Aquilise facta ob imperiliam fidei-, clesia abjiceret, et, ut dictum est, non retineret ?
quintum universale concilium suscipere diflidii, Quod in ecclesiasticis aucloritas canonum, et de-
donec salutaribus beati papseSsrgii monilis inslru- creta Romanorum pontificum praeferenda sunt
cta, et ipsa huic cum cseteris Chrisli Eccjesiis an- dictis Augustini, Hieronymi et aliorum
nuere consensit. CAP.CX-YIH.Aliorum scriplurw Romanorum pontifi,-
CAP."CXIII.De temporibus eonciliorum. cum decreth non sunt prwponendm.
Beda ibid. Leo IV episcopis Britannise.
(Dist. 16, c Sexta.) Sexla synodus Constanlino- (Dist. 20, c De libellh.) De libellis et commenta1-
poli celebrata est et Grseco nomlne ascripta tempo- riis aliorum, non couvenit aliquos judicare et san-
ribus papaj Agathonis, exsequente ac residenle ctorum conciliorum canones relinquere, vel decre-

(i 12) Dist. 16, cap. Quod diciiis.

 4111 P, IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPL 1H2
talium rcgulas, quse habentur apud nos simul cum A pturarum meniiri oportuerit: imo non alia, sed
canonibus, quibus in omnibus ccclesiasticis utuntur nulla qusestio est.
judiciis, id est, apostolorum, Nicsenorum, Ancyri- CAP. CXXII. De eodem. Exempla pontificum.
lanorum, Neocsesariensium, Gangrensium, Sardi- Sergii papse temporibus, 'Justinianus imperalor
censium, Carthaginensium, et cum illis regulseprse- concilium in regia urbe fieri jussit. ln quo et
sulum Romanorum Sylvestri, Cirici, Innocentii, legati sedis apostolicse convenerunt, et decepti
Zozimi. Cajleslini, Leonis, GelasiS, Hilarii, Simma • subscripserunt. Compellebat autem et ipsum sub-.
clti, SimpUcii, Ormisdae et Oregorii Junioris. Isli scribere. Sed nullatenus acquievit, pro eo quod
omjiino sunt per quos judicant episcopi, per quos qusedam capitula extra ritum ecelesiasticum fue^
episcopi similiter et clerici judicantur. Nam si tale rint in cis annexa,
emerserit vel contingerit inusitalum negotium,
illorum CAP. CXXIII. De doclrina librorum apocrypnorum
qupd minime posstt per istos finiri, tunc
qui a sanclis Patribus damnalt sunt wlema dam-
quorum meministis, dicta Hieronymi, Auguslini, natione.
J^idoris, vel caeterorum similiter sanctorum docto- (Dist. 15, c. Sancla, § In primis.) Ariminen-
rum similium, si reperta fuerint, magnanimiter ., sem synodum a Constantino csesare Constanlini
sunt retinenda. vel promulganda, vel ad apostolicam iilio congregatam, mediante Tauro praefecto, ex-.
scdem referatur de talibus. Quam ob causam lucu- tunc el in aeternum conlltemur essedamnatam. Iteni,
lentius et magna voce pronuntiare non limeo, quia ltinerarium nomine Petri apostoli quod appella-
qui illa quse diximus sanctorum Patrum staluta, lur, sancti Clementis libri vni apocryphi. Actus
quse apud nos canones jirselitulantur, siye sit episco- nomine Andreaj apostoli apocriphus. Actus no-.
pus, sive clericus, vel laicus non indifferenter rece- mine Thomse apostoli apocriphus. Aclus nomine
perit, convincitur, neeaposlolicam, nec Catholicam Pelri aposloli apocriphus. Aclus nomine Philippi
lidem, nec sancta vera Christi qualuor Evangelia apostoli apocriphus. Evangelia nomine Thadsei
uiiliter et eflieaeiter ad effeclum suum retinere vel aposloli apocripha. Evangelia nomine Barnabaj
credere probatur. apostoli apocripha. Evangelia nomine Thomaj apor
CAP. CXIX. In Scripiurh canonicis mendacia non stoli quibus manichsei utuntur apocripha. Evsn^
admitluntur. gelia nomine Barlholomaei apostoli apocripha.
Aug., ep. 8, ad Hieron. Evangelia quse falsavit Lucianus, apocripha. Evan-
(Dist. 9, c Ego solh.) Ego solis illis Scriplu- gelia quae falsavit Hircius, apocripha. Liber de in-
rarum libris, qui jam canoniei appellantur didici Z fantia Salvaioris apocriphus. Liber de Nalivitate
hunc timorem honoremque deferre, ut nullum Salvatoris et de sancta Maria, vel de obsletriee
eorum auclorem scribendo errasse aliquid firmis- Salvatoris apocriphus. Liber qui appellatur Pas-lo-
sime credam,, aut si aliquid in eis offendero quod ris apocriphus. Libri omnes quos fecit Lentitius
videatur contrarium veritali, nihil aliud exislimem discipulqs diaboli apocriphi. Liber qui appellf.tui;
quam vel mendosum esse codiccm, vel non esse fuiidamentum apocriphus. Liber qui appellatur-
assecutum inlcrpretem, quod diclum est, vel mi- thesaurus, apocriphus. Liber qui est de filiabus
iiime intellexisse non ambigam (145), Alios autem Adse vel Genesis apocriphus. Penlametrum de
ita lego, ut quantalibet sanciitale doclrinaque Christo Yirgilianis compaginatum versibus apo-
"polleant, non ideo verum pulem, quia ipsi itasen- criphu.m. Liber qui appellalur actus Thcclse et
serunt, sed quia mihivel per illos auctores etca- Pauli apocripluts. Liber qui appellatur nepo.lis,
nonicas vel probabiles rationes, quod a vero non apoc. Liber proverbiorum ab haereticis transcri-
abhorreat persuadere potuerunt. ptus et sancti Sixti nomine signatus, apocriphus
CAP. CXX. Scripturis canonich tractatorum lillerm Revelalio Pauli apocripha. Revelatio quse appella-
deserviunt. tur Thoraae aposloli apocrijjha. Revelatio quae
Aug. in prolog. 1. m De Trinit. appellalur Stepbani apoc. Liber qui appellatur
(Dist. 9, c Noli meis.) Noli meis litleris quasi transilus sanctse Marise apoc Liber qui appella-
Scripluris canonicis inservire, sed in illis et quod tur pcenitentia Adam apocriphus. Liber Dioge-
non credebas cum inveneris, incunclanter crede. nes noniine gigantis, qui post diluvium cura dra-
|n istis autem et quod ante cerf.nm, non habebas cone ab haereiicis pugnasse perhibetur, apoc,
nisi certum inlellexeris, noli firnium retinere. Liber qui appellatur Teslamentum Job apoc. Li-
CAP. CXXI. De eodem. ber qui appellalur poenitentia Origenis apocriphus.
Aug. ad Hicron. Liber qui appellalur poetiiientia Cypriani apocri-
Mihi videtur exitiosissime credi aliquid in sa- phus. Liber qui appellatur Jamne et Mambre
cris libris esse mendacium, idcst eos homines per apocriphus. Libcr qui appellatur Sors apostolo-
quos nobis illa scriptqra niinislra|a est, aul con- rum apoc Liber Susannae apoc Liber canonum
scripfa, aliquid in suis libris fuisse mentilos. apostolorum apoc Liber phisiolegus ab hacrcti-
Alia qusestio est utiuni seiiplorem sacrarum Scri- cis conscripfus el beati Ambrosii nomine prsesi-

(145) IIuiic lextum alitcr legit Grafuuius. Scd lamen, eadem utiobiquescrvatur sentenlia.
lliS PANORMIA — LIB. II. UU
gnatus apoc flistoria Eusebii PamphUi apoc A rum ac divcrsorum conciliorum brevlarium esl, itt-
Opuscula Tertulliani sive Africani apoc Opuscula terpolatum sequens ordinem suum.
Montani et Priscillse et Maximillae apoe. Opuscula CAP. CXXVI. De Vilh Palrum.
Joviniani et Galli apoc. Omuia opuscula Fausti Adrianus papa ad Carolum M., cap. 17.
Jlanichici apoc. Opuscula alterius Clementis Alexan- Vitae Patrum sine probabilibus aucloribus mi-
drini apocri. Opuscuia Cassiani presbytcri Galji nime in Ecclesia leguntur. Nam ab Orlhodoxis
apoc. Opuscula Yictorini Piclaviensis apoc. Opu- litulatse suscipiuntur et leguntur. Magis enitn pas-
scula Fausti Reginensis Galliarum apoc Opuscula siones sanctorum martyrum sacri canones cen-
Frumentii apocripha. Epistola Jesus ad Abagarura scnlur ut liceal eas et in Ecclesia lcgi cum anni-
apocr. Passio Cirici et Juliltae apoc, Passio Geor- versarii dies eorum celebrenlur.
gii apoc. Scriptura quae appellatur Salomoni con- CAP. CXXVII. De scripluris apocryphis.
tradictio apoc. Philaclaria omnia quae non ab an- August. contra Faustum, tit. m, c 2.
gelo ut confingunt, sed magis a dajmone conscri Legunt Scripturas apocryphas Manichaji, nescia
pia sunt apoc. an quibus autoribusfabularum.subapostolorura no-
Hsec et his similia quse Simon Magus, Nico- mine faclas, ut quse suorum scriptorum lempori-»
}aus, Cerlnlhus, Marcion, Basilides, Elion, Paulus " bus in auctorilate sanctse Ecclesiae recipi mereren*
eliam Samosalenus, Photinus et Bonosus qui si- tur, si sancti homines et justi et docti, qui tunc in
mili errore defecerunt; Montanus quoque cum hac vita crant, examinarj poteranl, eos vera locu-
suis obscenissimis sequacibus Apollinaris, Yalen- ' tos esse cognoscerent. Ibi tamen legunt aposlolum
tinus sive Manichseus, Fauslus, Sabellius, Arius, Thomam, cum esset in quodam itupliarum convi-
Macedonius, Eunomius, Novatus Sabatius, Calix- vio peregrinus et prorsus incognitus, ut a quodam
fns, Donatus, et Euslachius, Julianus, Pelagius, minislro palma percussum, imprecatum fuisse ho-
Julianus et Latiensis Coeleslinus, et Maximjaniis, mini continuam saevamque vindictam. Nam cum
PrisciUianus ab Hispania, Lanpedius, Dioscorus, cgressus fuisset ad -fontem ut inde aquanTconvi-
Euticius, Pelrus et alius Petrus, e quibus unus vantibus ministraret, cum leo rugiens intereniit,
Alexandriam, alius Antiochiam maculavii; Acha- manumque ejtts qua caput aposloli levi icla per-
tiusConslantinopolitanuscum consorlibus suis, nec cussit, a corpore evulsam, secundum vocem ej'us-
non et omnes haereses quas ipsi et eorum disci- dem apostoli id oplantis atque imprecantis, canis
puli sivc schismatici docucrunt, vcl conscripse- allulil mensis in quibus ipse discumbcbat apostolus."
runt, quorum nomina minime rctinemus, non so- c CAP. CXXYIII. De eodem,
lum repudiata, verum et ab omni Catholica et Item, c 128.
Romana Ecclesia eliminala, aique cum suis au- Quod beata Maria palrem habuerit ex tribu Levi
ctoribus auctorumque sequacibus sub analhema- sacerdotem quemdam, nomiiie Joachiin, canonicum
tis indissolubili vinculo in aelernum confitemur non est.
esse damnala. CAP.CXXIX. De eodem.
CAP. CXXIV. Exceplis quinquatjinta capiltdis ca- Hieronymus De inslitutione filim.
nones aposlolorum inler apocrypha deputanlur. Cavent omnia apocrypha et si quando ea non
- Leo IX, ep. ad Nicetam abb. de monast. Studii, ad dogmatum verilatem, sed signorum reverenliam.
(Dist. 16, c Clemenih.) Clemenlis Iibrum i, et legere voluerit, sciat non eorum esse quorum tU
Petri aposloli Itinerarium el canones apostolorum tulis praehotatur, multoque iu his admista vitio-
nuraeraverunt sancti Patreg inter apocripha, exec- sae et grandis esse pntdeqtiae aurum in luto quae-
ptis capitulis quinquaginta quse dccreverunt re- rere.
gulis Orthodoxse fidei adjungenda. CAJ>. CXXX. Libros gentilium non legal
CAP, CXXY, Iiem de canonibus apostolorum, . ephcopus.
Conc. Carihag. iv, c. 16.
Synodus sexla, c. 2. li-
(Dist. 57, c. Ephcopus.) Episcopus gentilium
(Dist, 16, c. Placuit.) Placuit huic synodo san- bros non aut pro necessilale et
otse, ut araodo confirmata et rata sint canonnm legat haerelicorum,
apostolorum LXXXV;epistola Isidori in capite ca- lempore.
nonum. Isidorus servtts Christi, lectori conservo CAP.CXXXI. Reprehenduntur sacerdotes qui, omis-
sis Evangelih, commdias tegunt.
suo : < Propler eorum auctoritatem cseteris con- Ilieron. ad Amandum, De filio prodigo
ciliis prseposuimus canones qui dicuntur aposto-
(Dist. 57, c. Sacerdotes.) Sacerdotes Dci, oniissis
lorum, licet a quibusdam apocriphi dicautur, quo- et prophetiis videmus comcedias legere,
jiiam plures eos recipiunt, et sancti Patres eo- evangeliis
amaloria bucolicorum versuura verba cantare, le-
rum senlenlias synodali auctoritale roboraverunt, nere Virgilium in manibus, et id quod in Tueris
et inter canonicas posuerunt constitutiones. > necessitatis
est, crimen in se facere voluptatis.
Ilcm,piimus erdo, utprsedictum esf, decelebrando CAP. CXXXII. Beatus Hieronymus ab angelo verbe-
concilio insertus habetur, et post modum cano- ralur, quod Ciceronh librum lecjebat.
num aposloloruin, ac apostolicorum a sanctp Cle- Beda, lib. n De pressttrh cccles.
nicnte usque ad sanctum Sylvestrum, decreto- (Dist, 37, c. Lcgimus.) Lcgimus de beato Hiero-
1115 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI HIG
nymo, quoiiiam cum librum legeret Ciceronis, ab A CAP.CXXXY. Grammatica tegcnda esl ut per eam
sacrw Scripturw intelliganlur.
angelo esse correptum, eo quod vir Chrislianus,
Ilieron. in Epist. ad Tit., lib. vn.
paganorum intenderet figmentis.
(Dist. 57, c. Si quis artem.) Si quis grammafi-
CAP.CXXXHI. Non prohibeantur cleiici swculares cam artem noverit, vel dialeetica ut recte loquendi
litleras legere. rationem habeat, et inter falsa et vera dijudicet,
Bcda in lib. n Reg. non improbamus, geometria quoque et arithmetica
et musica habent in sua scientia veritatem, sed non
(Dist. 57, c. Turbat acumen.) Turbat aeumen
est scientia illa scientia pielatis. Scientia pietatis
legentium et deficere cogit, qul eos a legendis sse-
cularibus Iilteris omnimode ajstimat prohibendos, nosse legem, inlelllgere prophelas, Evangelio cre-
dere, apostolos non ignorare.
quibus ubi librorum inventa sunt utilia, quasi sua
sumere licet. Alioquin Moyses et Daniel sapientia CAP.CXXXYI. De eodcm.
Ideni ibid.
vel lilteris iEgyptiorum, Chaldseorunique non pa-
terentur erudiri, quorum tam superslitiones quam (Dist. 75, c. 7JI fine.) Grammaticorum ar.tera
delicias horrebant, nec ipse magister genlium ali- doctrina polest prolicere ad vllam dum fuerit in
B meliores usus assumpta,
quos versus poetarum suis vel scriptis indidisset
vel dictis. CAP.CXXXYII. Quare prohibeaiur Ckrislianus poe-
tica figmenla legcre.
Isid., 1. III
i De summo bono, c. 15.
CAP. CXXXIV. Swculares titterm legendw sunt ne
ignorenluri (Dist. 75, c Ideo proldb.) Ideo prohibetur Chri-
stianis legere figmenta poetarum, quia per oblecta-
Ambros., Proojm. Expos. in Luc. menta fabularum mentem excitant ad incenliva li-
(Dist. 57, c. Legimus.) Legimus aliqua ne negli- bidinum. Non enim solum thura offerendo im-
gantur; legimus ne ignoremus; legimus non ut te- molatur dajmouibus, sed eorum dicta libenlius ca-
neamus, sed ut repudiemus. piendo.

DE LEGIBUS.
CAP. CXXXVIII. Lex imperatjorum ecclestasttca jura C CAP.CXLII. Qualh debeat esse lex.
dhsolvere non'potest. Isid., Etymol. lib. v, c. 10.
Nicolaus papa ad episc in conc. apud Convicinum '
(Dist. 4, c. Erit autem lex.) Erit lex honesta,
congreg. justa, possibilis, secundum consuetudinem patrisa,
(Dist. 10, c. Lege impp.) Lege imperatorum non loco temporive conveniens, necessaria, utilis, ma-
in omnibus ecclesiasticis controversiis utendum nifesta quoque, ne aliquid per obscurilatem in cau-
est, prseserlim cum inveniatur evangelicse san- tione contincat, nullo privato commodo, sed pro
clioni aliquoties obviare. communi civium utilitate conscripta.
CAP.CXXXIX. De eodem. CAP.CXLIII. De legibus sic est judicandum cum in--
Idem ibid. sliluuntur, non cum inslitutw sunt.
(Dist. 10, c Lege impp. , § Lex impp.) Lex Aug., De vera relig., c. 15.
imperatorum non est supralegem Dei, sed subtus. (Dist. 10, c In isiis.) In istis temporalibus legi-
CAP. CXL. De eodem. nus quanquam de his homines j'udicent, cum eas
c. 17. instituunt, tamen cum fuerint instilutae ac firma-
Adj'ecta Capitul.,
tae, non licet judici de ipsis j'udicare, sed secundum
(Dlst. 10, c Lege impp., § Imperiati judicio.) ipsas.
Imperiali judicio non possunt ecclesiastica jura H CAP. CXLIV. Quare vocantur Tlieodosictnm
dissolvi, non quod lmperatorum leges' quibus sajpe leges.
Ecclesia contra hsereticos ulitur, ssepe contra ty- Isid., Elymol. c. 1.
rannos atque contra pravos quoque defenditur (Dist. 7, c. Firmiter, § Poslea.) Theodosius mi-
(dicamus penitus renuendas, sed quod eas evan- nor Augustus, ad similitudinem Gregoriani et Her-
gelicis, apostolicis atque canonicis decrelis quibus mogeniani codicem factum instilutionum Constan-
postponenda sunt), nulluni posse inferre praejudi- tini imperaloris sub proprii cujusque imperatoris
cium, asseramus. titulo disponit, quae a suo nomine Theodosianas
CAP.CXLI. Nihil quod evangelich regutis obviat, vocavit,
imperatori agere licet. CAP.CXLY. De legibus Jusliniani.
Octava synodus Symmachi papae. (Ff. De origine juris.) Justinianus Augustus, leges
Non licet imperatori vel cuiquam pietatem custo- Romanorum quarum prolixilas nimia erat, et in-
dienti, aliquid contra mandata divina prsesumere, utilis dissooantia, mirabili brevitale correxit. Nam
nec quidquam quod evangelicis, propheticis, apo- omnes consliluliones principum, quse utique multis'
sfojicis in regulis obviat, agcrc voluminibus" habcbanlur, inlra xn libros coarcta-
 1117 PANORMIA. — LIB. II. 1113
vil. Idemque volumen codieem Justiniani appellari A nifacius Magunliensis Ecclesise archiepiscopus vice
prsecepit. Rursus, singulorttm magistratuum, sive supradicti Zacharise papae una cum Carolo Magno
judieum leges qu;e usque ad duo millia pene libros Francorum principe canonice tenuit, ut agno-
crant extensse, L librorum numerum redegit, eum- scant omnes haec prsedictorum principum capi-
que Codicem Digestorum, sive quod Justinianus tula maxima apostolica auctoritate fore confir-
diversa Iegis voluraina diversis nominibus appella- mata.
yit, Pandeclarum vocabulo nuncupavit. Quatuor CAP. CXLIX. Leges imperatorum custodiri oportet.
enim Inslilutionum libros in quibus breviter uni- Leo III Lolhario Augusto,
versarum legum textus comprehenditur noviter
composuit. Novas quoque leges quas ipse slatuerat, (Dist. 10, c. De capitulh.) De capitulis vel prse-
in unum redaclas, Codicem Novellarum appellari ceptis -imperialibus, nostris nostrorumque pontifi-
cum et prsedecessorum irrefragabiliter custodiendis
sancivit. Item : Tunc apud Constantinopolim Pri-
el conservandis, quanto valuimus et valemus, Chri-
scianus Cajsariensis grammaticse artis profunda ri-
malus est. sto propitio, et nunc et in sevuni coriservaturos,
omnibus modis'profitemur. Et si forlasse quilibet
CAP-.CXLVI. Deeodem.
B vobis aliter dixerit, vel dicturus fuerit,' sciatis eum
Anastas. Biblioth. in Hist. Bom. ppnt.
pro eerto mendacem.
(§ Quibus, c. De n. CQ.compen., c. 146.) Rcmovit
Jusliiiiaiius Augustus contrarias regulas, faciens CAP,CL. Leges principum, aut regulas Palrum con-
temni non licet.
singularem codicem, et vocans eum novellas insti- Gelasius Rufino et Aprili episcopis.
tuiioncs, in quibus non permillit prineipem, in qui-
bus prseest, tenere possessionem, aut sedificare do- (Dist. 10, c. Quh autem.) Quis autem legesprinci-
aut Patrum regulas, aut admonitiones moder-
mum, aut hsereditari extraneam personam, nisi pum
quis sibi cognatus existat. nas, dicat conlemni, nisi qui impunitum sibi sesti-
CAP. CXLVII. Principum placita animo jus con- met tantum transire commissum.
dendi facta, habent vim legis generalh, nisi sint CAP. CLI. Serventur ab omnibus Romanis principi-
facta ad certas personas, quia tunc personas non bus leges.
egrediuntur. Idem Theodorico regi.
. Inslitutionum lib. i, c 2.
(Leg. Quod prijicipi, § Quodcunque; ff, De con- (Dist. 10, c Certum.) Certum est magnificen-
stit. pr., § Quodcunque, instit. De jure nat. gen. ci- liam vestram leges Romanorum principum, quas
vili.) Quodcunque imperator per epistolam consti- iQ in negotiis hominura custodiendas esse praecepit,
tuit, vel cognoscens deerevit, vel edicto prsecepit, nullo magis circa reverentiam beati Petri apostoli
legem esse conslat; hse sunt quse constitutiones pro suae felicitatis augmento velle servari,
appellantur. Plane ex his-qusedam sunt persona- CAP.CLII. Bomana lex nnllius temeritale debet
les, quse non ad exemplum trahuntur, quod non corrumpi.
hoc princeps vult. Nam quod alicui ob merita Leo IV Lothario Augusto.
indulsit, vel si cui poenam irrogavit, vel si cui (Disl. 10. c. Vestram.) Vestram flagitamus cle-
sine exempio subvenit, personam non transgredi- raentiam, ut sicut hactenus lex Romana viguit abs-
tur. que universis procellis, et pro nullius persona ho-
CAP.CXLVIU.Prmfatio quinti capitutarh. minis reminiscitur esse corrupta, ila nunc suura
Praecedentes quatuor libelli nonnulla gloriosorum robur, propriumque vigorem oblineat,
Caroli atque Ludovici imperatorum conlinent capi- CAP.CLIII. Leges imperalorum in, adjutortum Eccle*-
•tula. Item, qusepostmodum a fidelibus sanctse Dei siw licel assumere.
Ecclesise Pipini, Caroli, Ludovici, didicimus in j'am Aug. contra Pelilianiim.
diclis UbeUisminime inserta esse, pro Dei omni- (Dist. 10, c. Si in adjtilorium). Si in adjutorium
potentis amore, et sanctse Ecclesiae, ac servorum D vestrum terreni iniperii leges assumendas pulatis,-
ejus alque lotius populi ulilitale, fideliter investi- non reprehendimus : fecit hoc Paulus cum ad-
gare curavimus, et in tribus sequentibus libellis di- versus injuriosos Romanum civem se esse le-
stinctaj, cum suis eodicibus coadunare ac Ludo- statur.
vico, Lolhario afque Carolo nobilissimis regibus,
filiis videlicet Ludovici imperatoris piissimi, ha- CAP.CLIV. Supplicium acquiril qui justis impera-
torum legibus non oblemperal; at, contra, prm-
benda et omnibus Christianoruni fidelibus traden- mium, qui non vull obtzmpcrare legibus qum conlra
da, scribenda non disiulimus. Item, his ita peraetis, verilalem Dei feruntur.
est in fronte primi libri posita Zachariae epistola Aug., ep. 50, ad BonifaGium,
omnibus episcopis, ae reliquis ecclesiasticis ordi- (Dist. 9, c Imperatores, § Quicunque.) Quicun-
nis gradibus, et cunctis ducibus, atque comitibus,' que autem legibus imperatorum, quaepro Dei veri-
omnibus Deum timenlibus, per tiallias et Franco- late feruutur, obtemperare non vult, acquirit gran-
rum provincias constitulis directa, sicul in ea con- de supplicium. Quieunque vero legibus imperato-
linetur, quam sequuntur synodales conventus quos rum, quse contra veritalem Dei feruntur, oblempe-
sanciae Ronianaj el apostolicaj Ecclesise, lcgatus Bo- rare non vult, acquirit graiuie prsemiuni.
IW5 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI H20
CiP. CLV. Non esl reshlendum consuetudini, cui ca- A mergimus, quod baptizafos oleo ungimus, verbis
nonica non obstat auctoritas. abrenuntiare Satanse et angelis ejus ioformamus.
Nicolaus Michaeli imperatori. Unde hsec et alia in hunc modum rjon pauca, nisi
(Dist. 12, c Scit sancta.) Scit sancla Romana tacita et mystica tradilione a.Pairibus ecclesiastico
Ecclesiaquia nihil obsutilsaluli credentinra diversse more, reverentiori diligentia suni, in niiiiisturiis
pro loco et lempore consuetudines, si illis cano- observata silenlio, quara publicata scriplo.
nica non obstat auclorilas, quando una fides
CAPUT CLX.
per dileclionera operans uni Deo omnes com-
mcndat. Conslilulionifm 1..i, c. 1.
CAP.CLVI. Quod consuetudines diversw in dher- (Inslit, de jure naf. gen. et civ., § Ex non Scri-
sh Ecclesih constitutm maneant, si conira fidetn pto,) Ex non scriplo j'us venit quod usus approba-
non sunt, et verilali comentiunt. vit. Nam diuluniimores consensu utenUum appro^
Leo III Lothario Augusto. bali, legem imitanlur, Item quse ipsa sibi: quseque
( Dist. 12, c Bidiculum.) De consuetudinibus civitas constituit, ssepe mulari solent AC! ta-
quas nobis opponere nisi eslis, scribentes per di- cito coiisensu principis, vel alia postea Iege
versas Ecclesias diversas essc consueludines, si il- B Iala-
lis canonica non obslitit auctoritas, pro qua eis ob- CAP. CLXI. Quod sil mos, et quid esl COIISUQ-
viare debemus, nil judicamus vel eis resistinius. ludo ?
Item. Igmaro archiepiscopo: Ritliciilum est et salis Isid., Elym. v, 5.
abominabile dedecus ut tradiliones *quas anliqui- (Dist, 11, c Mosesl.) Mos est velustate probata
tus a Patribus suscepimus infringi patiamur. consuetudo, sive lex non scripla. Item constietudo
CAP. CLYII. Laudabilh cst consueludo qnw nikil fi- est jus quoddam raoribus inslilulum quodprolego
dei contrarium usurpat. suscipitur, cum delieit lex. Nec differt ulrura scri-
Pius papa. plura an i-alione consistit.
(Dist. H , c. Consueludinem.) Consuetudinem CAP.CLXII. Quod consueludo et usus tettendus sit,
laudamus quae tamen contra fidem Cafholicam nil si nec legi nec rationi conlrarius est. Yel sic *
usurpare dignoseitur. Quidquid fiC, contra longam consuetudinem, reva-
CAP.CLYHI. Ubi attclorilas deficit, mospopuli e( cari oporlet.
majorum inslitula pro lege servantur Cod. 1. vin, tit. i.
Aug. ad Consulanum presb. (Dist. 12, c. Consuetudo.) Consuetudo prajcedens
(Dist. 11, c. In his rebus.) In his enim rebus de 'C et ratio, quse consuetudinem suasit, tenenda est, et
quibus nil certi statuit Scriptura divina, mos populi quidquid contra longam consuetudinem fiet, ad con-
Dei et instituia majorum pro lege tenenda sunt, et sueludinem suam revocabit praeses provincise.
sicut praevaricalores lcgum divinarum, ita contem- CAP.CLXUI. Non
potest usus el consueludo legem e(
plores consueludinum ecclesiasticarum coercendi rationem vincere.
Sllllt. Ibid., tit. ii, Iib. vm.
CAP.CLIX. Inviolabilh est consueludo qum nec hu- Consuetudinis ususque non vilis auctoritas est,
manis legibus nec sacris canonibus obviare mon-
stratur. verum non usque adeo valitura momenlo, ut auf,
Ex dictis Basilil, c. 28. rationem vincat aut lcgem. ,
Ecclesiarum inslilutiones quasdam Scripturis, CAP. CLXIV. Radicitus est evellenda pemiciosa con-
vero sttcces- sueludo.
quasdam apostolica instilutione, per Nicolaus papa lgmaro.
sores ministerio coniirinalas acccpimus, quadam
vero consueludine roboratas approbavit usus. Qui- (Dist. 8, c. Mala autem.) Mala consuetudo' iion
bus par ritus et idem utrisque pietatis debetur af- miiuisquain perniciosa corruplela vitanda est, quso
fcclus. Und.vquis vel aliquaululum sacrarum ex- D nisi citius radicilus exslirpetur, in privilegiorum jus
pertus Scripturarum hajsitaveril? Si enim altenta- ab impiis assumitur, et incipiunl prsevaricationes et
vcrimus consuetudines Ecclesiae non per scripluras variae prajsumplioncs celerrimenon compressaVpro
a Palribus traditas, nihil sestimare, quantum reli- legibus venerari, in privilegiorum more perpetuo ,
gio delrimenti latura sit, despicienlibus Iiquido celebrari.
conslabit. Quae enim, ut inde ordiamur, scriptura, CAP. CLXI. Pravus usus ralione superalur et
salutiferse crucis signaculo fideles docuit insigniri ? lege.
QuajJvel trifariam digesla super panem et calicem lbid. in Stjnonymis.
prolixse orationis et consecrationis verba commen- (Dist. 11, c. USHSauclor.) Usus auctorilati ce-
davit? Nam non modo quod continetur in Evange- dat. Pravum usum lex et ratio vincat verilati
lio vel ab Apostolo insertum secrelis didicimus, sed manifesta, cedat consuetudo veritati. Plane quis
etaliaper pluraadjuimus magnam quasi vim com- dubitel veritati manifesle consueludinem cedere.
mendanlia mysteriis. Quse orientem versus nos ad- Ilem, nemo consuetudinem rationi et verilali pra?-
orai e litterarum forraa prscslilit? Benedicimus fontem ponat, quia consuetudinem ratio et vcrilas sercper
baptismalis oleo unctionis. Huc accedit quod ter excludii, si raiio, si veritas obtinelur.
im PANORMIA. — LIB. II. 1132
CAP.CLXYI. Quwlibet constietudo veritati est post- A nino respuaiur,- quamvis conirit fidcm non consli-
ponenda. iuatur.
Aug., I. iv De bapthmo, c. 5, 6. Aug. ad inquhit Januar., ep. 119, c. 19'.
(Disl. 8, c Si consuclndinem.) Si consueiudinem Omnla talia", qua>neque sanclarum Scripturaruiij.
forlassis opponas, adverlendum fuilepiscojw, quod ,'uicloriiaiibus eontiiientur, ncc de conciliis epi-
Domiiius dicil: Ego stim, inquil, verilas (Joan. xiv), scoporum slatufa 111^00^111.^1*, nec consuetudine
non ait, ego sum consuetudo, sed verilas. Et cerle iiniversse Ecclesiae roborata sunt, sed diversoruni
ul beati Cypriani utamur senientia : Quselibet con- locorum diversis moribus iimumerabiliter varian-
sueludo quantumvis vetusta , quantumvis vul- tttr, ita ut vix aut omnino nunquam inveniri pos-
gala, veritati omnino est non poslponenda etusus qui sint causse quas in cis eonsliluendis homines secuti
veritali est contrarius, abolenaus. sunt, ubi facultas Iribuilur sine ulla dubilatione,
CAP.CLXVII. Verilate revclata, consueludinem sibi rcsecanda sestimo. Quamvis enimneque hoc inveniri
cedere oporlet.
• possit quomodo contra (idem sint, ipsam tameii
Augi in lib, De baplhnw parvuL feligionem quam paueissihiis ct manifeslissimis
Revelatione igitur facta, cedaterror veritati, quia celebratioreiii sacramentis misericordia Dei voluit
el Petrus qui circumcidebat, cessit Paulo veritatem B esse liberam. Quam servilibus oneribiis premuntj
prsedicanti. ut lolerabilior sit condilio Judseorum, qui etiani
CAP.CLXYin. Besccattda sunt quw ncqueaucloriiati- si lempus libertalis non cognoscuht, lcgalibus la-
bus neque moribus ttniversitalh comprobuntur. Vel
sic : Quod usus qtti nec auctorilate roboraiur, et men sacramenlis non humanis prsesumptionibus
in aliis locis aut vix aut nunquam tenelurj om- subjieiuntiir

DE OBSEliVATlONE. SArJBATl ET DIEt DOMINICJE,-

CAP. CLXIX. Non est die Sabbati feriandum. tus in eis minime fiat, nec placitum," ribi aliquiS
Greg. civibus Romae, 1. n, cp* 5. ad poenam vci ad mortem jiidicatur, nec sacramen-
(De consecr. dist. 5? c Pervenil.) Pervenit ad tiim 'urettir ifi eis nisi pro pace facienda.
fne quosdam perversi spiritus homines, pravain- CAP. CLXXi. De eodem
ter vos aliqua el sanctae fidci adversa seminasse, „ Ex conc eodem, C 8.
jla ut die Sabbaii aliquid operari prohiberent, (De Consecr. dist, 5, init.) Ut mercalus die
quos quid aliud nisi Anlichrisli prsedicaiores di- Dominieo in nullo loco habeatur.
Xerimus, qui venientes diem Sabbatum atque Do- CAP.CLXXII. De eodemj
minicum ab onini facient opere custodiri, quia enim Ex conc eodem, c. 6.
niori se et resurgere simulal, haberi vult in venc- Tria catartaria opera licet fieri in Domiriica dieV
falione Dominicam diem. Et quia populum judai- id est, hoslilicidia, carra, veclualia vel angaria, eij
zare compellitj ut in exteriorem legis ritum provo- si forte neeesse sit, corpus cujusfibet duci ad se-
cet, et sibi Judseorum perfidiam subdat, coli vult pnlcrum.
Sabbatum,
CAP.CLXX. Diebus Dominicis mercari, litigari,- jtt- CAP.CJJXXHI.Nec in die Domittico, iiec m diebui
dicari vel jurari non debelj sed de vespera ad ve- Peniecostes in oralione genua flectanlttr.
speram debent eelebfari. Conc Aurel.,-c. 15.
Cone. Compendiense,- c 2.. (De conseer. dist. 5, c Quoniam.) In Dominicis
(Extrav. De feriis,) Omnes dies Dofninieasa vcspcra diebus vel cseteris festivis diebfts, usque ad vespef-
ih vesjeram cum omni veneratione el observaiione ram a vcspera non flectaflt geiiua. sed stantes inetw-
decrevimus abillicito opere abslinere? et ut merca- vali orent.

DE JEJUNKL
CAP.CLXXIV. Seplem kebdomadibus a carne' el dc- D Domini vocali a carne j'ejuiien(, qiiia sicuf diserelE?
lirlh ante Pascha clerici abstineant. debet esse vita' clericorflm a laicorum conversatio-
Telesphorus in decrelali sua. ne, ila el in jcj''uiiio debet fieri discretio. Has ergo
(Dist. 4,- c Sialuimus [141].) CognosCile a uobis sepllmas hebdomadss omnes clerici s carne et a
clcunctis episcopis? in hac sancta el apostolica sede deliciis Jejunent, et hymnis etvigiliis, et oralionibus
congrcgatis. statuium esse ul, seplem hebdomardas Domino rnhserere die nocttSque stadeantv
plsnas aute sanetum Pascha, omnes cleriei in sorte
(144) Coneordat c Denique, ead. dist.,- sed in fine conlva, nisi forlc quis diteatIrajCnon decernendoessc
ilfius c. dicitur i f Haecetsi legibiis consiiiutasunt,- slalula, sed exhorlaiido conseripto. Decretum vera
tamen quia eomimini usu approbata non sunt, non neeessiiatcm facil, exboilalio aulem liberam vo-
obseiVantes transgressionis reos itoii araucnt;>alias kiniatein.-
 im D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI - 1124"
CAP. CLXXV. Quibus temporibus jejunia cele- A CAP. CLXXX. Quibus mensibus et quibus mensium
brentur. hekdomadibus jejunia Quatuor Temporum censti-
tuantur.
Calixtus papa Benedicto episcopo. Conc Mogunl., c. 54.
(Dlst. 76, c Jejunium.) Jejunium quod ter in (Dist. 76, c Constiluimus.) Constituimus ut Qua-
anno apud nos celebrare didicisti, convenientius tuor anni Tempora ab omnibus hominibus cum
nunc per quatuor tempora fieri decrevimus, ut sic- jejunio observentur, id est in Marlio hebdomada
ut annus per quatuor tempora volvitur, sic et nos prima; in Junio secuuda; in Septembri tertia; in
quaternum solemne agamus jejunium per anni Decembri quarta, quse fuerit ante vigiliam Natalis
qualuor tempora. Domini, id est feria quarta, et sexta, et Sabbato ve-
CAP.CLXXYI. Die Dominica et quinta ferict noh est niant omnes ad eeclesiam hora nona. cum litaniis
servandum jejunium. ad missarum solemnia.
Melchiades papa ad episc Hispan. CAP. CLXXXI. De eodem.
Conc. Sategunstad.
(De consecr. dist. 5, c. Jejunium.)- Jejunium Do-
minicaj diei, et v feriae nemo celebrare debet, ut (Dist. 76, c De jejunio.) De incerto aulem je-
inler jejunium Christianorum et genlilium, et non J3 j'unio Quatuor Temporum hanc certiludinem sta-
veraciter eredenlium atque haerelicorum, vera et tuimus, ut si JKalend. Martii in quarta feria sive
non falsa diseretio habeatur. anlea evenerit, de eadem hebdomada jejunium
Si aulem Kalend. Marlii iu quinla feria
CAP.CLXXYII. Ob reverentiam sepultura Dominicai, ' celebi'etur.
Sabbato jejunare debemus. aut in sexta feria, aut in Sabbato dislenduntur, in
Innocent; I ad Decentium. sequenlem hebdomadam jejunium differatur. Simili
quoque modo, si Kalend. Junii in quarta feria aut
(De consecr., disl, 5, c Sabbato.) Sabbato vero antea evenerit, in sequenti hebdomada jej'unium
jejunandum esse ralio evidenlissima demonstrat. celebretur; et si in quinla aut in sexla feria, aut
T-lam si diem Dominicam ob venerabilem resurre- Sabbalo contigerit, jejunium in tertiam hebdoma-
ctionem Domini noslri Jesu Christi, non solum in dam reservelur. Et lioc sciendum est, quod si quan-
Pascha celebramus, verum etiam per singulas beb- do jejunium mensis Junii in vigilia Pentecosles, se-
domadarum dies, ipsius diei imaginem frequenla- cundam prsediclam regulam, evenerit, inibi cele-
nius.' Ac sicut sexta feria propler passionem Do- brandum erit; sed etiam in
|hebdomada ipsa solemni
.mini jej'un'amus, Sabbalum praetermittere non de- Pentecostes, quia vigiliam similiter etjejunium ce-
bemus, quia inter tristiliam et laetitiam temporis C lebrare non convenit, et lunc propter solemnitatem
ipsius videtur esse inclusum. Nam utique constat Spiritus sancti, dalmaticis induantur, et Alleluia
apostolos biduo isto in moerore fuisse, et propler cantetur elFlectamus genua nori dicatur.
metum Judseorum se occultasse, quod utique non Eodem modo de septimi mensis jejunio constitu-
dubium est eos. taittum jej"unasse biduo memorato tum est, ut si Kalend. Septembris in quarta feria
ut habeat tradilio Ecclesias isto biduo sacramenta eveneril aut antea, jejunia in tertia hebdomada ee-
penitus non celebrari. Quse forma et per singulas lebrenlur; et si in quinla aut in sexla, aul in Sab-
utique teneuda est hebdomadas propter id ,quod bato contigeiit, in quarta hebdomada jejunandum
commemoratio diei illius semper est celebranda. erit. In Decembri vero illud observandum erit Ut
Quod si putant semcl atque uno Sabbato jej"unan- in proximo Sabbato ante vigiliam Nalalis Domini
, dum, ergo et Dominicum et sexla feria semel in celebrelur jej'unium, quia si vigilia in Sabbato eve-
Pascha erlt utique celebrandum. -nerit, simul vigiliam et jejunium celebrare non
CAP. CLXXYJH. Vt in Julio el Augusto mense jeju- convenit.
nium non observetur. CAP.CLXXXII. Qua computalione videatur Quadra-
Ex concilio Eliberilano, cap. 25. gesima anni decima, el de observalione Quadrage'
. j) simm.
Jejunia seu abstinentias, per singulos menses Greg., homil. 16 in Evang.
placuitcelebrari, exceptis diebus duorummensium, (De consecr. dist. 5, c Quadragesima.) Quadra-
JulioetAugusto, ob eorumdem infirmitatem. gesima summa observatione est observanda ut je-
CAP. CLXXIX. Quarta et sexta feria sunt servanda\ junium in ea prseler dies Dominicos, qui de absli-
jejunia, nentia sublracti sunt, nisi quem infirmilas impe-
s Ex Yita Apollonii abbatis apud Palladium. dierit, nullatenus solvatur, quia ipsi dies decimae
(De consecr. dist. 5, c. Jejunia.) Jejunia sane; sunt anni. A prima igilur Dominica Quadragesimae,
legitima, id est quarla et sexta feria non sunt sol-• usque in Pascha Domini, sex hebdomadaj compu-
venda, hisi grandis aliqua necessitas affuerit, quh t tantur, quarum videlieet dies XLIIfiunt. Ex quibus
quarta feria Judas de tradilione Domini cogitaverat s dum sex dies Dominicaj abslinentise subtrahuntur,
et sexta feria crucifixus esl Salvator. Yidebitur er nOn plus in abstinentia, quam xxxvi dies remanent,
go qui in his diebus, si non aliqua necessilate sol - verbi gralia : si per trecentos sexaginla quinqUe
veril slatula jejunia, vel cum tradente traden j dies annus ducitur, et nos per xxxvi dies aflligi-
Salvatorem, vel cum ciuciligentibus crucifigere. mur, quasi anni decimas damus Dco, el ut «aeer
 ' 112(5
H25 PANORMIA.:— LIB. II.
numerus XLdierum impleantur, quse Salvator no- A mox ut audierint signum, ad horam nonam man-
Ster suo sacro jejunio consecraverit iv dies prioris ducare. Qui nullatenus jejunare credendi sunl, si
hebdomadse ad supplementum XL dierum, addantur ante manducaverint quam vespertinum celebretur
id est quarla feria quse Caput jejunii subnolatur, et oflicium. Concurrendum est enim ad missam et au-
,v feria sequens, et vi et Sabbatum. Nisi quatuor ditis missarum solemniis et vespertinis ofliciis lar-
islos dies superioribus xxxvi adjunxerimus XLdies gilis elecmosynis ad cibos aecedendum est. Si vero
in abstinentia non haberemus. Jubemur etiam ab aliquis ita necessitate constrictus fueril ut ad mls-
omnipotenli Deo omniura bonorum nosirorum de- sam venire non valeat, sestlmata vesperlini hora
cimas dare. Qtiapropler ut omnis a nobis rite per- compleia oratione sua, jejunium solvat.
solvatur, iollamus decimam anni, et in ea peccata CAP. CLXXXV. Quotidiana jejunia dupticatis vel
nostra confitendo, corrigendo nos, jejunando, oran- triplicath sunl prmferenda.
do, eleemosynam dando abstergamus, el carnem Aug.j ep. 65, ad Eustocliium, de custodia virgi-
nitatis.
nostram decimemus, ul ad sanctum Pascha securi
(De consecr., dist. 5, c Sint tibi.) Sint tibi quo-
pervenire possimus. lidiana jejunia, et refeclio satietatem fugiens. Ni-
CAP.CLXXXIII, Qitibus lemporibus fiectenlur genua. B hil enim prodest tibi, biduo aut Iriduo transmisso,
Conc. Aurel., c 15. vacuum porlarevenlrem, si pariler obstruatur, si
-
(Dist. 50, c. Siquis presb., § Placuit.) Ulpresby- compensanlur saturitale jejunia. Ulico mens repleta
leri plebibus annuntient, quod in Quadragesima, et torpescit, ct irrigata terra corporis huj'us spinas et
in jejunio Quatuor Temporum, tantummodo ad mis* carduos germinat.
sarum solemnia genua flectere debeant, in Doinini- CAP. CLXXXYI. De eadem re.
cis diebus etin caeteris feslis minime. Nec quisquam Hieron. ad Nepotianum, de vita cleric
ullatenus uno genu flexo orare prsesumat, sicut Ju- Sint libi jejunia pura, conlinua, moderala, id est
dsei irridentes Dominum in passione ejus fecisse le- quolidie esurire, el quolidie prandere.
gunlur, sed utraquegenua in terram ponat. Ait enim CAP. CLXXXYII. Hieron. ibid.
Apostolus : Fleclo genua mea ad Patrem Domini Parcus cibus el semper venter esuriens, triduanis
tiostri Jesu Chrisii (Ephes. iu). praefertur jejuniis.
CAP.CLXXXYIH. Hieron.' ibid.
CAP.CLXXXIY. Ante missarum solemnia, circa ho-
ram nonam decanlala in Quadragesima nulli co- Spernilur j'ej'uiiium, quod in vesperum repletione
medere licel. ciborum reficitur.
Conc Cabilon., c. 5, C CAP, CLXXXIX. Isidorus-
_(De consecr. Uist. 1, c. Solent plures., Solent Perfectum j'ejunimn est, quando homo noster ex-
plures qui se jejunare pulant in Quadragesima, terior jej'unat, et inlcrior orat."-

DEELEEMOSYNA,
CAP. CXC. Jejunio eteetnosyna jungenda. una cordis, alia pecuniae. Eleemosyna cordis cfll
Diebus vero j'ejunii eleemosyna facienda est et dimittere quod laesus esl. Nam dare aliquid ali-
cibum sive potum quo quisque debuit uti, si jeju- quando indigenti quseris et non habes: indulgere
naverit, pauperibus eroget. Quia jejunare et cibos peccato quantum volueris redundat tibi. Eleemo-
prandii ad coenam servare, non mercedis, sed cibo- syna cordismultomaj'or est quam eieemosynacorpo-
rum est incremenlum. ris. Chariiatis eleemosyna sine terrena subslanlia
CAP. CXCI. Qui de rebus coilCessh vel bene quwsilh snfficit; illa vero qtise corporaliter datur, si non
eleemosynatnimpendit, illa placet Deo. benigno corde tribuilur omnino non suflicit,
Greg. ep. 110, 1. vn, ad Siagrium. CAP. CXCI\. Non polesl fieri eleemosyna es> pecu-
(14, q. 5, c. Eleemosyna.) Eleemosyna Redempto- " nia Simoniace acquhila.,
lis nostri oeulis illa placet, quse non |illicitis et in-
Greg., ep. 110,1. vti.
quinate congeritur, sed quse de rebus concessis et
. bene acquisilis impenditur, (I, q. 1, c. Nonest.) Neque eleemosyna putanda
esl si pauperibus dispensetur quod ex iUicitis rebus
CAP,CXCII. De multiplici genere eleemosynarum,
Albinus seu Alcuinus. accipitur, quia qui hac intentione male accipit, ut
Tria quasi bene dispenset, gravalur potius quam jtt-
(Dist, 45, c. Tria.) genera sunt eleemosy- velur.
naruiBj una corporalis, egenli dare quidquid pote-
CAP. CXCV. AugitstinusDe doctrina Christiaria.
ris; altera spirltualis, dimilterc a quo laesus fueris;
lertia delinquentes corrigere, et errantem ducere Quisquis autem rebus praetereuntibus restrictius
in viara verilalis. utitur, quam sese habcnt mores eorum cumquibus
CAP. CXCII!. Eleemoiunh pecuniw prmfertur elee- vivil, aut intemperans, aut supertitiosus est. Quis
mosyna cordis. quis vero eis utitur, ut metas consuetudinis bono
Aug. hom. <>,1. i, Homil. rum inter quos versalur, excedat, aut aliqnid signi-
(Dist. 43, c. Dum sunt.) Duaj sunt elaemosynae, fieai, aul flagitiosus est. In omnibus en.im laliitil
H2? D. IVONIS CARNOTENSIS EPlSCOPI 1128
hon usus rcrum sed libido in culpa est. Quod igitur A Doniini pisce vcsci, quani lehtiCuia more Esau ne-
locis et tempori et personis conveniat diligenter potis Abraham, aut hordeo more"jilraentorum. Non
altendendura est, ne lemcre flagitia reprelienda- enim propterea cOntinentiores sunt nobis plures
mus. Fieri enim potest ut sine aliquo vilio cupidi- besliae rmia vilioribus utuntur escis. Nam omnibus
tatis vel voracitalis. preliosissimo s&piens utalur^ hujusmodi rebus non ex earum natura quibus uti-
insipiens autera foedissimagulaj flamma, in vilissi- mur, sed eam utendi el modo appetendi, vel prO-
mum ardescat et sanius quisquc -maluerit more bandum est, vcl improbandum, quod facimus. t

LTBER TERTIUSe
~~ ii
DE SUStMl J^OKTIFICIS ELECTIONE.
CAP. I. Quomocio et a qwibus personts facienaa sil B nec a comprovincialibus episcopis, Cum melropoli-
eleclio sumnd ponlificis. tani judicio consecrali. i
Ex Dccretis Nicolai papse^ c. 1, Quia vero sedes apostolica cunctis in orbe leira-
(Dist. 25, c ln nomine Domini.) In nomine Do- rum prajfeftur Ecclesiis, alque ideo super se me-
hiini nostii Salvaloris Jesu Chrisli, anno ab Incar- tropolitanum habere non polest>,cardinales episcdpi
lialione ej'us 1059, mense Aprilis, indiclione XJP, procul dubio metropolilani vice funguntur, qui vi-
pnepositis sacrosanctis Evangeliis, prajsidenie qtto- delicet electum anlisliiem, ad aposloUci culminis
tjiie revercndissinio ac beatissimo Nicolao aposlolico apic&m proveliunl. Eligalur autera de ipsius Eccle-
papa, in basilica Lateranensi palriarchica qiise cd- sia, si reperilur idoneus-, vcl si de ipsa non inve^
.gnoniinatur Gonstantianaj considentibus etiam re- nitur, ex alia sumalur salvo debito honore, el re-
verendissimis episcopis; abbatibus, seu venerabili- Verentia drlecli filii nostri Henrici, qui inprsesen-
bus, presbyteris alque diaconis, idem venerabiiis fiarum rex habetur, et futurus imperalor, DeO
jionlifex, auctorilatc apostolica deccrnens, de ele- coneedenle, speratur, sicut jam sibi concessimus et
clionc summi pontilicis inquit: «Novit beatiludo succcssoribus suis, qui ab hac ap.istolica sede per-
\estra, dilcclissimi fralres ct episcopi, inferiora sunalller hoc jus impetraverint.-
quoqtie nicmbra non laluit, defunclo pise memoriae Quod si pravorura alque iniquorum liominiim ita
domino Stephaiio praedecessore nostro, Iioecaposto- perversitas invaluerit, ut pura, sincera atqtie gra-
lica sedes cui, auclore Deo deservio, quot adverssl tuila elcctio fieri in urbe non possitj cardinales
pcrtulerit. quol dcniquc per Simoniacse hsercsis episcopi cum Teligiosis clericis catholicis laicisqtiCj
traperilas repelitis mallets crebrisque turisionibus lieet paucis, jus potestatis obtineaiit eligere aposto-
subjacuerit, adeo ut columna Dei vivcntis jam peno licse sedis ponlificemj ubi congruentius judicave-
viderelur nutarCj el sagena summi piscalotis pro- rint. Plane poslqtio.m electio fueril facla, si bellieft
cellis intumcscentibus cogeretur in nattfragii pro- lcinpestas, vel qualiscunque hominum conaius,-
funda submergi. Undej si placet fralernitali ve- malignitalis sludio resfiterit, ut is qui elettus estj
Strae, debemus, auxiliante Dco , futuris Casibus in apostoliea sedejuxla consueludinem intronizari
prudenter occurrerc, et ecclesiastico slatui ne vel non valeai, elccltis tamen sicut papa auctoritateiii
reeidiva (quod absil!) mala prajvaleanl, in poslc- oblineat, regendi sanclam Romanam Ecclesiam, et
rum providcre. Quapropler instrucli praedecesso- disponendi omnes facullates illius, quod beatus
rum noslrorum aliorumque sanctorum auctoritate Gregorius ante suam consecralionem fecisse cogno-
Palnini) decernimus atque slatuimus ut, obeunlc R vimus. Quod si quis conlra hoc nostrum decretiim,
liujus ilomanse uniyersalis Eeclesise pontifice, in- synodali sentenlia promulgatum per sedilioncnij
priiuis cardinales episcopi diligentissime simul de aut quOlibet ingenio clectus, aul eliam ordmatus
fclectiOneii-actantcs mox Chrisfi clericos cardinales vel intronizatus fuerit, auctoritate divina, el sancio-
adhibeant, sicque reliquus populus et clerus ad rum aposlolorum Petri el Pauli,> perpetuo anaihe-
consensum novse electionis accedant, nimirum prse- male,cum suis auctoribus, fautoribusj sequacibitSj
caventes ne venalitatis morbus qualibet occasione a liminibns sanctae Dei Ecclesiae separatus subjicia -
Subrepfit. El idco religiosissimi viri praeduces sinf lur, sicut anticbristus, et intasor, et destructor
- in promovendi ponlificis electionej reliqui auteni totius cbristianitalis; nec aliqua supcr hoc ei au-
Sequaces. Et ccrte rectus ac legitimus bic electio- dientia aliquando reservclur, scd ab omni eeclcsias-
his ordo perpenditur, si perfectis diversorum regtt- lico gradu quocunqtie prius fuerat,. sine retracta-
lis Patrum sive geslis, eliairi illa beati prjedecesso- tione deponalur. Gui quisquis adhajseril, vti qua-
ris noslri Lconis sententia rccolatur. «Nulkj in- lemcunquc lanquam pontiiici revereniiam exhihue-
quit, ratio sinit ut inter cpiscopos habeantur qui rit, aut in aliquo eum defendere praesumpseritj
nec a elericis suut elecli, nec a plebibus expcliti, pari sententia sit mancipatus. Quisquis hujus noslrse
 1129 KANORMIA. - LIB. III. 5150
decretalis senlentlaj temerator exstilerit, et Roma- A jilacuit, siquidem iu unum se lOlius convenerit cc-
nani Ecdesiam sua prsesumptione confttndere et clesiasiiciordinis eleciio consecretur eleclusepisco-
perlurbare contra iioc stalulum tentaverit, perpe- pus. Si tamen, ut fieri solet, sludia coeperiiit esse
luo anathemate atque cxcommunicatione damne- diversa, eorum de quibus certamen emerserii,
%ur, et cuin impiis qui non resurgunt in judicio convincat sententia plurimorum, sic tamcn ut sa-
a-cputetur.-GinnipoteiHis scilicel Dei Patris et Filii eerdotio" careat qui eaptus promissione «Mn-reclo
et Spirilus sancti conlra se iram sentiat, et sanclo- - ^
judiclo de eleclione decrevetit.
rum aposlolorum Pelri et Pauli, quorum prsesumit CAP,III. Non licet aiicui ephcopo contra Romatio>
-eonftiiidere Ecclesiam, in hac viia cl in fufura fu- ; rumpontificum decreta aliquid agere.
forem seniiat. Fiat lutbitalio ejus deserta, et in ta- .ExLibro diurno Rom. pont.
bernacuih ejus non sitqui iidiabitet {Psai.LWin): (25, q. 1, c Onmia decrelalia.) ProfiCeor diligen-
Fiant filii ejus orphaniet uxorejusvidua(Psal.cxni). tius et vivacius omnia decrela canonica praedeccs-
Commolus amoveatur ipse alqtte filius ejus, el men- sorum noslrorum ponlificum, quse vel sjnodaliter
dicent el ejicianlur de habiialioidbus suis. Scrutetur sialueruril et probata sont conftrmare, et indimi-
fwnerator omnem subslanliam ejus et diripiani nula conservare, et sieut ob eis slaluta sunt in sui
ttlieni labores ejus (ibid.). Orbis teiTarum pugnet " vigoris slabilitate custodire. Quseque vel quosque
contra euiii, et cuncta clemenla sint ei contraria et condemnaverunt vel abdicarunt, simili seiHenCia
omnium quiesceiiiiuin in terra merita illum con- condemnare et abdicarc
fttndant, el in hacvita supercum aperlam vindiciam CAP.IY. Aposlolic03sedh auctoritas conlm smnJie-
oslendant. Observalares aulem huj'us noslri decreti, mm slatuta aliquid condere iwn valel.
et omnipoteiilis Dei gralia protegat, et auctoritas Ex eodem libro.
Jeatorum apostolorum Pelii et Pauli ab omnium (25, q. 1.c Conlra stalula; concord. c. Cumisto.\
jieccalorum, vinculis absolvat. t Nihil de traditione quam a probatlssimis prsetlc-
Nicolaus episeopus sanclae ealhoiicaj Ecclesiae et cess«ribus SBeistraditam et scrvalam reperi, dimi-
llomanaj huic decreto a nebis promulgalo, sicut nuerc vel mulare aut aliquam nevifetem admittere,
superuis legiiur descripsi. Bonifacius Dei gratia sed frequenler ut eorum discipulus et sequi illa
Albaiiensis"episcopussubscrrpsi. Gumberlus sanclae lotis menlis meseconalibus quse tradita canonice
ficclesiae Silvae Condinaj (f Candidie) subscripsi. comperh), observare" ac venerari profiteor-.
Petrus Ostiensis Ecclesise episcopus subscripsi. Et CAP. ¥. N®n digaturin episcdpalu, nisi inskcrh or-
cseteri episcopi nuinero LXXJVcum presbyteris _et dinibus conslitulus:
^ Conc Reneveni., cap. 1. Urbanus papa.
-diaconibus suliscripserunt.
Siephanus papa, quia sancla Romana Ecclcsia (Dist. 70, c. Ntdlus.) Nullus in episcopalum eliga-
eui, auctore Deo, grajsidemus, a plurimis patitur ter, isisi qui sacris ordiiiibus religiose vivens in-
violentias, ponlifice obeunte, quaj ob hoc infcrun- ventus est; sacros autem ordines* dicimus, diaoo-
iur, quia absque imperiali nolitia el suorum legato- natus, presbyleratus, hossiquidem solos.primiiiva
ram praesentia ponlificis lit consecratio, nee cano- legilur Ecclesia habuissc Super liis solis praece-
nico ritu et oansuetudine ab impeialore difecli in- plum apostoli habemus ; subdiaconos vero quia et
iersunt nuntii, qui scandala velenl fieri, volumus ipsi altaribus administiant, opporiuniiate exigente,
«t cum instiluendus cst ponlifex, oonvenientibus" cencedimus, sed frarissime si laaien speclalse sint
et scientiae. Quod ipsum non sine
cpiseopis et universo clero eligatur, ex prsesente vitse, religionis
senalu et populo, qui ordinandus est, el sic eleclus Romani pontiitcis vel melropolilani licentia firmi -
ab omnibus prsesentibus legatis imperialibus conse- ter fteri permitiimus.
sine CAP. VI. Si fplures eUgatilW, quis debeat prmponi.
cralur, nullusque pcriculo sui juramenla vel
Ex Decrelis Leonis, c. 1.
promissiones aliquas, nova adinvenlione audeat - (Dist. 65, -e. Clerici et c. seq.) Cum de sumrai
exstorquere, nisi quae anliqua exigil consuetudo, U
ne vel Ecclesia scandalizetur et imperialis honori- pontificis eIecfione_tractabilur, ille omnibus prae-
Scciilia minualur. f onatur quem cleri iilebisque consensus concordi-
<JAP.II. Si papa-de eteclione sui successoris ante de- ier postulaverit, ita ut si in alium forlasse_,parliuiii
cernere iion potuerit. Vel sic: Quorum vota debeant se vota diviserint, metropolilani judicio, is allGii
'prasvalere in electione summi pontifich. praeferalur qui majoribus studiis juvalur ct meritis,
Ex Decretis Symmachi papse, .c i. tamen ul nullus invilis et non petenlibus ordinelur,
(Dist. 79, c. Si transiius.) Si (quod absit!) trans- ne plebs invita episcopum non opiatum aut con -
itus papse inopinalus eveuerit, ut de sui cleclione lemnat, aut oderit et liat minus religiosa quam ' -
successoris non possint ante deecraere, ut supra convcnit, cui non liccl-habere quem voluit.

'
PATROL.CLXI, 3(3
m\ D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI III

DE ELECTIONE ET CONSECRATIONE EPISCOPORUM ET PRESBYTERORim.

CAP!YII",Quod clerus ephcopum sibi non dc allera, jA scunt. Si quis de comprovincialibus recipere con-
sed de sua eligal Ecclesia, nhi digmts in sua non tta interdicla prajsumpserit sil a fratribus segic-
inveniatur. gatus, et ab ipsorum omnium charilale semotus.
(Bist. 61, c. Nulltts inviiis.) Nullus invilis detur CAP.X. Cmleris assenlientibus, cum tribus compro-
episcopus (nisi) cleri et plebis et ordinis consensum vinciatibus ordineiur ephcopus.
ct desiderium requiratur. Tunc aller de altera eli- Ex decretis Aniceti, e. i.
gatur Ecclesia, si de eivitatis ipsi clero, cui epi- (Dist. 64» c. Comprovinciales.) Si archiepiseopus
scopus est ordinandus nullus dignus, quod evenire obierlt, ct alfer ordinandus archiepiscopns fuerit
non credimus, potuit reperiri. Primum" enim re- eleclus, omnes ej*usdemprovincise episcopi ad se-
probandi sunt, ut aliqui de alienis ecclesiis merito dem metropolitani conveniant, ut ab omnibus ipsc
praeferantur, habeat unusquisque fructum suae mi- ordinelur. Oportet aulem qui illis oranibus prsecsse
litiae in lEcclesia, in qua suara per omnia oflicia debet, ut ab omnibus illis eligatur et ordinelur.
transegerit ajlale. In aliena slipendia minime aller Reliqui vero comprovinciales episcopi, si neccsse
obrepat, nec alii debitam alter sibi audeat "vindi- fueril, caeteris consenlientibus a tribus j*ussa ar-
care mercedem, sil facultas clericis renitendi si se ehicpiscopi conseerari possunt episeopi, sed mcfius
viderint praegravari, ut quem sibi ingeri ex trans- B est si ipse cum omnlbus eum, qui dignus esi, ehj-
verso cognoverint, non limeatj reftttare. Qui si gcrit, et eum pariter consecravcrit pontificera. EE
non debitum prsemium vel liberum de. eo qui eos licel istud , neeessilate cogenle, concessum sit,
reclurus est, debent haberc judicium. illud autem quod de archiepiscopi cousecralione-
CAP.YHI. Quod laica persona nultatn habeat vocem prajceptum s?lque prajdietum est, id est ut omnes.
in electiene ephcopi. suffraganei eum ordinent, nullatenus mutari licet,
Synodus octava, c 11. ex canone apost. quia qui illis pi-seest, ab omnibus cpiscopis, qttibus
Promoliones et consecrationes episcoporum _eon- prseesl, constilui «debet. Sin autem aliter prsesum-
eordanl prioribus conciliis clerieorum eleclione ac pluni -fuerit, viribus carere non dubium est, quia
decreto et episcoporum eollegio fieri haec sancta et irrita ejus eril (sic) acla ordinatio.
universalis synodus definivit et slatuit atque jure CAP.X). Quod arckiepiscopi post suam conseeratio-
promulgavit; neminem laicorum principum vel po- netn ab aposlolico pallium debeant suscipere, et
tentum semet insercre electioni vel promotioni pa- fidem suam exponere. Vel sic : Iitira tres tnenses;
• triaichaj vel melropolilani aut cujuslibet episcopi, fidem suam exponere et pallium poslulare a Ro-
mana Ecclesia quhque melropolitunus sludeat.
ne videlicetinordinata"et incongrua hinc fiat ele- s, Ex decretis Damasi papae. c. 1.
-ctio Vel contcntio, vel confusio, praesertim cum (Dist. 100, c Quoniam quidam.) Quoniam qui-
niillam in lalibus potestatem quemquam potestali- dam metropolitanorum, fidesa suam secundum pris-
vorum vel caelerorum laicorum habcre conveniat- cam eonsuetudiBem sanetae sedi apostolicse cxpo-
sed silere et altendere sibi usquequo regulariter nere detrectantes, usum pallii neque expetuiit, ne-
'
collegio Ecclesise suseipiat finem 1'egulariler eleclio que pereipiunt, ac per hoc episcoporum consecra-
futuri pontificis. Si vero quisque laicorum ad con- iio vidualis ecclesiis non sine periculo protelatur,
traclandum et cooperandum invitatur ab Ecclesia,'
placuit ut quisquis metropolilanus qui ultra trcs
licet hujuseemodi laico cum reverenlia, si forle' menses consecrationis suae ad fidem suam
cxpo-
voluerit oblemperare se assislentibus. Taliter enim1
nendam, paUiumque suscipiendum ad apostolicam
dignum pastorem sibi regulariter ad suam clerus' sedem non miserit, comraissa sibi dignitate careai,
Ecclesise salutem promovet. licentia melropolitanis aliis post secundam
sitque
De eodem. et terliam comraonilionem viduatis -Ecclesiis cum
(Dist. 65, c. Arti//iis, § Quisquh.) Quisquis au-', consilio Romani pontilicis ordinando episcopos
tem ssecularium principum vel potenlum, vel al- subvenire. Si vcro consecrandi
episcopi negligentia
terius ;dignitatis laicus advei\sus communem, con-' D ut ultra ires menses Ecclesia viduala
provenerit,
sonantem atque canonieam eleclionem ecclesiastici
' consistat, eommunione privetur quousque aut loc»
ordinis agere lenlaverit, analhema sit, donec obe-
cedal, aul se conscerandum prsebere non differal.
diat et _consenlial quod Ecclesia de eleclione et
Quod si ullra quinque menses per suam negligen-
ardinatione proprii praesulis se velle monstravit., tiain relinuerit viduafara Ecclesiam, neque ibi ne-
CAP. IX. Non recipialur a comprovinciatibus, qui1 que alicubi conseeraiionis donum percipiat, imo
regia ordinqtione episcopale culmen esi adeptus. sui j'udicio eedat.
Canones Paris. sub Ludov. imp. metropolilani
CAP.XII. Ordinaliones ephcopernm qua hora fieri
(Dist. 61, c Si per ordinalionem.) Si pei' ordina- debeaut.
lionem regiam honoris istius culmen pervadere' Anaclelus, ep. 2, ad episc Italiae.
aliquis nimia lemeritate prajsumpserit a compro- (Dist. 75, c Ordinaiiones.) Ordinationes episco-
vincialibus loci ipsius episcopisreeipi penitus nul- porum auetorilate apostolica, ab omnibus qui in
lalenus mereatur, quem indebite ordinatum eogno- eadem fuerint provincia episcopis, sunt celebranda?,
 • IMC DAXnHUIA _ T.IR IIT «mi.
qul simul-coHVeiiientes,scrulinium diligenter aganl, A , ita volumus episcopos ordinare, ut ipsi sibi episcopi
jejuniumque cum omnibus preeibus celebretur, el nonlongo inleivallo sibi disj'unganlur, quatenusnulla
manus cum sanclis Evangeliis, quae prajdicaturi sit necessitas ut in ordinaiione episcopi convenire
sunt imponentes Dominica die, hora lerlia oranles, non pessint. Nam qiiscoporum ordinatio, sive ag-
.sacraque unctione more prophetarum, excmplo gregatis fribus aut quatuor episcopis fieri nullalc-
regum capita uugentium eos more aposlolorum cl nus dcbet.
Meysi ungentes, quia omnis sanctificatio consiat CAr. XVII. De episcoph non erdhtandis a pauciori*-
ex Spiritu sancto, cujus virtus invisibilis est san- bus qttam a tribus cpiscopis.
cto chrismati permista, et hoc ritu solemnem cijle- Anacletus iti Decret. c. 1.
brenl ordincm. (Disl. 66, c Porro.) Si omnes simul convcnirc
son potuerint, assensum suis precibusprsebeant ut
CAP. XIII. Quare die Dominico ordinaliones sacer-
doluin ceicbrenlur. ab ipsa ordinalione animo non desiiit. Porro et
Leo I, cp. 79. Hierosolyniitanum primtnn episcopum Jacobus, qui
(Dist. 75, c. Quod die Domhiico.) Qtsoddte Do- Justus dicebatur, et secundura carnem Domininun-
minico ordinaiiones sacerdolum celebrantur, non cupatus esl frater, a Petro, Jacobo et Joanne aposlo -
tantmu ex consuetudine, sed eliam ex aposlolica p Iis est ordinatus, successoribus videlicet danles
novimus ddctriita venire, Scriptura manifestante, formam eorum,-ul minus quam a.lribus episco-
quod cum apostoli Paulum et Barnabam ex Spiri- pis, reliquisque omnibus assensum praebentibus,
tus sancli prseceplo ad evangelium gentibus milte- nullatenus ordinelur, et commtmi voto ordiiralio
rent praedicandum, j'ej'unanles et orantes imposuc- celebrelur.
runt eis manus (Act. xm), ut iiitelligamus ^uantam CAP. XVJII. Quid facianl episcopi in ordinalione
et dantium et accipienlium devolione curandum alierius ephcopi, el qualiler ordinelur episcopus.
sit, ne lantse benedictionis sacramentum videalur €onc Carihag* tv, c. 2,
negligenler implelum, et id eo pie et venerabilifcr (Dist. 25, c. Ephcopus.) Episcopus, cum ordina-
apostolicis morem gesseris inslitutis. Si hanc ordi- tur, duo episcopi manus imponant, et teneant
nandorura sacerdolum formam per Ecclesias qui- evangeliorum codicem, et super caput et super ver-
bus Deus praeesse voluit, eliam ipse reservaveris, ticem ejus, et uno fundenle super eum bencdiclio-
ut his qui consecrandi sunt, nunquam benedictto nem, reliqui omnes episcopi qui adsunt, manibus
nisi in die resurrecliouis Dominicse Iribuatur. Cui suis capul ej'us tangant.
a vespere Sabbati constat inilium ascribi quse tan- CAP. XIX. Kx diclis Theodori arciuepiscopi.
tis divinarum mysteriis dispensalionum est conse- In ordinatione episcopi, ipse qui ordinat, missam
crala, ul quidquid aDomino insignius est eonsti- celebrare debet et qui ordinatur similiter.
tutuni, in bujus diei dignitate sit gestum. Iu hoc CAP. XX. Ex conc Araus. i, c, 10.
mundus sumpsit exordium, in hac per resurreclio- (Dist. 55, c. De abjeclione.) De abj'ecfione ct am-
nem Chrisli et raors interitum, et vita accepit prin- bilione ejus quem duo praesumpserint ordinare epl-
cipium. scopi in vesfris provinciis placuit de praesumpto-
ut sicubi contigerit duos episcopos, lerlium
CAP.XIY. Quid ponlifex, cfutd diaconus, quid nola- ribus,
rius facere debeal, in ordinalione ephcopi. consecrare, et ipse et auctores damnabunlur, quo
Ordinando episcopo ponlifex manum imponat, cautius ea quae sunt antiquilus statuta servenlur.
evangelieam vero leclionem minister legat, confir- CAP. XXI. Qui ordinandi sunt, feria quarta ad exa-
malionis epistolam notarius scribat. minationem conveniant.
Conc. Nannet., c. 3,
CAP. XY. Quod nullum ephcopum metropolilanus (Dist. 24, e. Qmando episc.) Episcopus quando
consecret sine tribus cphcoph, ad tninus, aliis
ordinaliones faeere disponit, omnes qui ad sacrum
episcoph assensum danlibus.
Ex conc. Aurel., c. 1. D Ecclesiaeministerium accedere volunt, feria quarta
ante ipsam ordinationem vocandi sunt ad civila-
(Bist. 55, c. Exlra, et dist. 55, c. Non debel, c. tem unam, cum
Nee ephcopi; extr. Delemp. ordin.) Nullus episco- presbyteris qui eos prajsenlari de-
bent. Et tunc episcopus e Iatere suo eligere debet
pus sine metropolitani permissu, nec episcopus sacerdotes et alios prudentes viros non ignaros di-
metropolitanus, sine tribus comprovincialibus epi- vinse legis et exercilalos in ecclesiaslicis sanctio-
copis praesumal episcopum ordinare, ita ul alii nibus, qui ordinandorum vitam,
genus, patriam,'
comprovinciales episcopi admoveantur, ut se suo selalem, institutionem, Iocum ubi educali
consensisse sunt, si
responso significent. Quod si inter sint bene Iillerali, si in lege Domini instrucli, dili-
partes aliqua fueril dubitatio, majori numero me-
. tropolilanus in electione consentiat. genterinvesligent: ante omnia, si fidem catholicam
lencant firmiter, et verbis simplicibus asserere
CAP.XVI. Episcopales sedes, non longo inlervallo a queant. IjisiautenTquibus eura commiltitur, cavere
se debent dhjungi.
debent, ne aut favoris gralia, aut cuj'uscunque mu-
G:eg.,cap. 8 Respons. ad hiierrog. Aug. Cantuar. neris cupiditale illecti a vero devient, ut indiguum
(Dist. 80, c Fralernilatem.) Fraternitatem luam et minus idoneum ad sacros ordines"suscipiendos,
 JISK li. HONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1I5S
manibus.episcopi applicent. Quod si fecerint, et A cuitum anni, Dominicis diebus et singulis festiula-
ille qui indigne accesserit ab altari removebitur, et libus aptse. Ex qttibus omnibus, si unum defuerit,
illi qui doiium sancti Spirilus vendere conali sunt, sacerdolis nomen in eo vix constabit, quia -\ahie
coram Deo jam damnati, ecclesiaslica dignilale ca- periculosae sunt minae evangelicse quibus dicilur.
rebunt. lgitur per trcs continuos dies diligenter Si cwcus cwcbducalum prwstet, atnbo in foveam ca-
cxaminentur, et sic Sabbato qui probali sunt in- dtml (Mallh. xin).
venli episcopo prsesentenlur. CAP.XXV. De temporibus ordinalionis.
CA*.XXH. Casle se victuros promillant, in diaconos Ex Decrelis Gelasii papse, c 4.
vel presbyteros ordinandi. e. Ordinat. presb.) Ordinationes etiam
c 26. (Dist. 76,
Conc Tolet. iv,
c. presbylerorum et diaconorum, nisi certis lcmpori-
(Dist. 28, Quando presb.) Quando presbyteri bus et diebus exercerLnon debent, id esl quarti
aut diaconi per parochias conslituuntur, oportet inensis
jej'uuio, septimi et decimi, sed eliam qua-
eos professionem eplscopo suo facere, ut caste ac medianaehebdomadae, el Sab-
Dei et dum eos lali dragesimalis initii,
et pure vivant sub limore, bati j'ej'unio circa vesperas, ipsas ordinationes no-
professione obligaverit, sanctam disciplinam reti- verinl celebrandas nec cujuslibet utililatis causa,
iieaiiL seu presbyterum seu diaconum hisperferre audeant,
CAP. XXIII. Officialem libellum ab episcopo acci- qui ante ipsos fuermt ordinati.
pianl presbyleri cum ordinanlur.
Conc Tolet. iv", c 26. CAP. XXVI. Ex conc. Meld., c. 6.
Si qui ordinari petunt nullalenus ordinentur, nisi
(Dist. 38, c. Quando presb.) Quando presbyteri
in parochiis ordinantur, libelluin officialem a sa- in loco certo et religioso, vel etiam civitate, saltem
eerdote suo accipiant, ut ad Ecclesias sibi depuia- uno anno immorentur, ut de vita et conversatione,
tas instructi accedant; ne per ignorantiam de ipsis alque doctrina illorum cerlitudo possit agnosci.
divinis sacramentis oflendant : ut quando ad lita- CAP. XXYII. Nullus ordinandus esl absolute.
Conc Chalced. c. 6, act. 11.
nias, vel ad concilium venerint, episcopo suo red-
dant raiionem,qualiler susceptum oflicium celebrent (Dist, 70, c Neminem.) Nullum absolute ordi-
et baplizant. nari deberepresbylerum, aut diaconum, necquera-
CAP. XXIY Qum sinl sacerdolibus necessaria ad libet in gradu ecclesiastico constilutum, nisi maiii-
sciendum,- fesle in ecclesia suae civilalis aut possessionis, aut
Ex dictis Augustini. martyrii, aut monasterii, hic, qui ordinetur, merea-
(Dist. 58, c Qum ipsis.) Quae ipsis sacerdolibus _ lur orditiationis publicse vocabulum. Qui vero abso-
uecessaria sinl ad discendum, id est liber sacra- lute ordinantur, decrevit synodus irritam habesi
Bientorum, leclionarius, baplisterium, compulus, hujusccmodi manus impositionem , et nusquara
canonespoenitenliales, psalterium, homiliajper.cii- posse ministrare ad ordinanlis injuriam.

DE JETATE ORDINANDORUM.
CAP. XX.VIII. Ephcopus vel presbyter non sil ordi- valde sint digni, nec virgines consecrcntur, et ut
ftandus anle tricesitnumaunum. .ector populum non salulel.
Conc Agalh., c 16, CAP. XXXI, Minoribus xxv annis levilica twn pra;-
(C. Ephcopus, § Presbyterum.) Episcopum vero sletur benediclio.
vel presbyterum ante triginta annos, id est anlequam Conc Tolel. v, c. 19.
ad viri perfecti setalem perveniat, nullus melro- (Disi. 77, c . In veteri.) In veteri lege ab anno
xxv levitse in tabernaculo servire praecipiunfur
politauorum ordinare prsesumal, ne per ajtalem,
quod aliquando evenit, aliquo errore culpenlur. (JVum.vm) ; eujus aucloritalem in eanoriibus san-
CAP. XXIX. Anle xxx annorum wtalem, presbyter D cli Palres secuti sunt. Nos et divinae legis non prse-
iton ordinelur. cepli immemores, infaiHes el pueros levitas faci-
Ex decrelis Fabiani papse ad Orienfal. in conc mus anle Iegilimara aelalem alque experientiam
Neocses. vilse. Ideoque ne ulterius fiat a nobis etdivinasle-
'
(Decr. 78, c 50, Presbyier,et dist. Si quis.) Siquis gis et canonum admonetui' sententiis, sed xxy an-
xxx setatis suse non inipleverit annos, nullomodo norum diaconi ordinentur, ita ut, secundum apo-
presbyter ordinetur, eliam si valde sit dignus, quia stolorum prajceptum, probentur pritnum, el sic mi-
e't ipse Dominus xxx annorttm baptizatus est, et nhtrent, nullutn crimen liabenles (I Tim. m).
siccoepit docere (Malth. iv). Non oportet ergo qui CAP, XXXII. Ex Decreth Nicolai, c. 6.
ordinandus est, usque ad hanc setalem legitimam De ordinalis infra annos viginli grave nobis ini-
consecrari. minet periculum, quia prius se de victoria j'aciant
CAP.XXX. Quando diaconus sil ordhiandus. quam debellare vidcantur aul sciant, id esl, pritis
Conc Carlhag. m, c 4, officia sacrse castitalis conscientia per cripiditatem
(Dist. 77, c Placuil.) Placuit ut ante viginti quin- arripiunt quam jacula incenliva naluraj experiri
que annos ajtalis, nec diaconi ordinenlur, etiam si possinL Idcirco sacii canones sanxeiunl ut sub-
 ' '
*IVJ PANORMIA. — LIB. IIL U»8
diaconus non ordinetur ante xiv annos, nec dia- A urceolum vacuum ad suggerendum in eucharisliam
conus ante xxv, nec presbyter ante tricesimum. sangtiinis Domini.
Deinde si dignus fuerit, ad episcopatum eligi po- CAP. XXXYII. Qualiter exorchla ordinatur.
test; quod nos quoque part modo servari jube- Ex conc eodem, c. 7.
mus. (Dist. 25, c Exorcista.) Exorcista cum ordina-
CAP.XXXIII. Quatiter ordinelur presbyter. lur, accipiat de manu episcopi Jibellum in ijuo
Conc. Carlhag. iv, c. 3. scripti sunt exprcismi, dicente sibi episcopo : Ac-
cipe et commetida memoriw, et habeto potestateni
(Dist. 23, c. Presbyler.) Presbyter cuni ordinatur, imponendi manus super energumenum sive baptiza-
episcopo eum benediccnte et manum super caput tum, sive cateckumenum.
ejus teriente, etiam omues presbyteri qul praesentes CAP. XXXVIII. Qualiter leclor ordinatur.
sunt, manus suas super caput illius juxta manura Ex conc eodem, c. 8.
episcopi ponant. (Dist. 23, c Leclor.) Lector cum ordinatttr, fa-
CAP. XXXIV. Qualiler ordinatur diaconus. cial de illo verbum episcopus ad plebem, indicaRS
Ex eodem conc et c, eodem. ejus fidem, ac vilam atque ingenium, post haec
H spectante plebe Iradat ei codicem de quo lecturus
(Dist. 23, c Diaconus.) Diaconus cum ordinatur, est dicens : Accipe, et esto relator verbi Dei, kabi-
solus episeopus qui eum benedicit, manus super
illius non sed ad turus, si fidetiler et uliliter impleveris officium, par-
caput ponat, qui ad sacerdotium, tem cum eh quiverbum Dei ministraverint.
uaiiiisterium consecratur.
CAP, XXXIX. Qualiler ostiarius ordinatur.
CAP.XXXY. Qualiter subdiaconus ordinelur. Ex conc. eodem, c. 9.
-Ex eonc eodem, c 5. (Disl. 25, c Ostiarius.) Ostiarius cum ordinatur,
(Dist. 25, c. Subdiaconus.) Subdiaconus cum or- poslquam ab archidiacono instruclus fuerit qua-
dinatur, quia manus irapositionem non accipit, pa- liter indomo Dei debeafconversari, ad suggesli»-
ienam de episcojii manu accipiat vacuam et calicem nem archidiaconi tradit ei episcopus claves eccle-
vacuum. De manuvero archidiaconi accipiat urceo- siae, de. altario dicens ei: Sic age quasi redditurus
lum cum aqua, et aquse manile ae manulergium. Deo rutionem, pro his rebus quw htis clavibus reclu-
CAP. XXXYI. Qualiter acolylhus ordinalur. dunlur.
CAP. XL. Qualiter psalmnla ordinetur.
Ex conc. eodem., c 6.
r Ex cone. eodem, c. 10,
(Dist. 23, c Acolytkus.) Acolythus cum ordina- (Dist. 25, c. Psulmhla.) Psalmista, id est canlor,
tur, ab episcopo quidem doceatur qualiter in of- potest absque scientia episcopi, sola j'ussione pres-
fieio suo agere debeat. Sed ab archidiaeono accipiat byleri, oificium suscipere cantandi, dicente sibi
ceroferariuin cum cereo, ut sciat se ad accen- presbytero : Vide qubd ore cantes, corde credas, el
denda luminaria ecclesiae mancipari. Accipiat et quod corde credis operibus probes.

DE OFFICIIS ILLORUM QUI SUNT ORDINANDI.

CAP.XLI. Quod ephcoporutn el cwlerorum sil perlinet prseparatio luminariorurii in sacrario; ipse
officium inl Ecclesia. cereum portet, ipse suggesta pro eucharislia calieis
Isid., ep. ad Leofrid. Cordub. prseparet. Ad psalmistam pertinet officium canendi,
(Dist. 25, c. Perleclh.) Perleclis sanctitatis tuae scilicet dicere benedicliones , laudes, sacrificium,
Utteris, gavisus suni quod optatam salutem luam responsoria et quidquid perlinet ad canlandi pe-
earum relatu cognovi. De his autem quse in conse- " ritiam. Ad leclorem pertinet lecliones pronuntiare,
quentibus insinuare eloquii tui sermo sluduit, gra- et ea quse prophetoe vaticiuaverunt populis prsedi-
tias ago Deo quod sollicifudinem officii pastoralis care. Ad subdiaconum pertinet calicem et patenam
impendis; qualiter et quomodo ecclesiaslica officia ad altare Christi deferre, et Ievitis tradere,- eisque
ordineiilur perquiris. Et licet omnia prudentise ministrare, urceolum quoque et aquse manile et ma-
veslrae sint cognita, tamen quia affectu fraterno -nutergium tenere, episcopo et presbylero et levitis
me consulis, ex qua parte qua valeo expediam, et pro lavandis ante altare manibus aquam .prsebere.
de omnibus Eeclesiae gradibus, quid ad quem per- Ad diaconum pertinet assislere sacerdolibus et
tineat, eloquar. Ad ostiarium namqtte pertinent ininistraK».in omnibus quaV aguiitur in sacramenlis
cla.ves ccclesise, ut claudat et aperiat templum Dei, Christi in baplismo vel in chrismale, in palena ct
ct orania quse sunt intus extraque custodiat, iideles in calicc Oblationes quoque inferre et disponere in
recijiiat, excommunicatos etinfideles excludat. Ad altare, componere etiam mensam Domini atque
exorcistam namque pertiuet exorcismos memoriter vestire, crucern ferre, et prajdicare Evangelium et
retinere, manusque super energumenos et catechu- Apostolum ad populos. Nam sicut lecloribus Vetus
menos ui exorclzando imponere. Ad acolythum Testamenlum, ita diaconus Novum pradicare pne-
•ur,cr D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1UO
ceplum est. Ad ipsum quoque pertinet ofljcium A distribuit. Ab archidiacono episcopo nuntiantur
precum etrecitalio nomitium. Ipse prsenionet aures cxeessus dlaconorum ; et ipse denuntiat sacerdoli
habere ad Dominum; ipse hortatui' orare, ipsa cla- in sacrario jej\miomm dies atque soltmniiatum, et
jttat, et pacem ipse aiinuntiat. Ad presbyteium per- ab ipso in ecciesia publice prajdicantur. Quando vero
tinct sacramentum corpoiis et sanguinis Domini in archidiaconus absens est, viceni ejus diaconus se-
allari Dei conttcere, orationes dicere el benedicere quens adimplet. Ad pritiiiscerium pertinent, acblythi,
dona Dei. Ad episcopum pertinel basUicarum cou- exorcistse, psalmistse, atque leclores. Signum quo-
secratio, unclio allaiis et confectio chrismatis. Ipse que dandum pr.o oflicio clericorum, pro vitaehone-
nraedicla oflicia et ordines ecclesiasticos dislribuit, state et officium cantandi, et peragendi solUcite
ipse sacras virgines benedicit, el dum praecesserit lecliones, psalmum, laudes, offciioiium, responso-
uuusquisque in singulis ordinibus, ipse tamen est rium quis clericorum dicere debeat; ordo quoque
prseordinalor in.ctiiictis. et modus psallcndi in choro pro solemnitate et
IJJ sunt ordines et ministeria clericorum, quae lempore ; ordinatio quoque pro Iuminaribus defe-
taiiiuin auctoritatie pontilicali in archidiaconi cura, rendis. Si quid eliam necessarium fuerit pro repa-
cl. priniicerii ac thesaurarii solliciludine dividiintur. ^J ratione basilicarum quae sunt in urbe, ipse denun-
Archidiaconus enim imperat subdiaconibus et levi- liet sacerdoti. Episiolas ep'scopi pro diebus jeju-
lis;, ad, quem ista perliiient.minisleria : ordinalio niorum parochiauis per osliarios ipse dirigal - cle-
vesticndi altari, a tevitis cura incensi- et sacrificii ricos quos dclinquere cognoscit, ipse distringat ;
necessaria sollicitudo. Quis levitarum Apostolum et quosvero emendare non valet, eorum excessus ad
Evangelium Iegat; quis preces dicat, seu responso- agnitionem episcopi deferai, basUcarios ipse cou-
rium In Dominicis diebus aut solemnitatem decan- stituet, et matriculas ipse disponit. Quando atilein
lel? Solliciludo quoque parochiarum et ordinatio, primicerius absens est, ea quas dicta sunt ipse ex-
et jurgia ad ej"us periinent curam ; pro reparandis quirat qui ei aul lege est proxinius, aut err.dil"oue.
dioecesanis basilicis ipse suggerel sacerdoti. Ipse His exemplis cerlus ad thesaurarium periinet ostia-
ainbit parochias cum jussione cpiscopi, et orna- rii basilicarum ordinalio, incensi praejiaralio, cuia
inenta et res basilicarum vel parochiarum, gesta ebrismalis conlicicndi, cura baplisterii ordiiiandi,
liberlalum ecclesiasiicarum; episcopo item refert prseparatia luminariorum in sacrario el saeiifs-
eolleclam pecuniam, ipse de communione accipit ciis.
et episcopo defert; et clericis partes proprias iisdem

DE QUALITATE ORDINANDOR.UM.

CAP.XLII. Non prohibetur a sacris. ordinibus, qui a C lium, Flavinius scilicet clericus ad s.inctam sedeia
medicorum inchione claudus efficilur.
apostolicam veniens, delulit a te nobis diiectanv
Conc Hilerd,, c. 20. epistolam qua indagare sluduisli, cum aNoithman-
c
(Dist. 55, Siquis in infirmitale.) Si quis in in- nis tiuperrinie captum.sinislrae digilum inanus ha-
firmitale posilus .clericus in medicorum incisione beret sciscilans si hic ad ecclesiasli-
abscissura,
clatidus ellcilur, promoveri eum ad sacros ordines cuniordinem valealpromoveri, an non, Quod etiam
non denegamus. nos reperienles, quia solertia magis super hoc
€AP. XLIIl. Non esl ordinandus qui partem digiti vo- sollicila
lens sibi abscidit. a sede aposlolica doceri flagilaf, normani
Innocentius Felici episc Nucer. juslitise scmper sequi desiderans studium luse sa-ncii-
latis merito collaudamus, reverenliam tuam scire_
(Dist. 55, c Qui partem.) Qui igitur partem cu-
juslibel digiti sibi ipse volens abscidit, litinc ad volentes, habeat quoniam si ita est, quod a Norfhmannis
clerum canones non admiltunt, Cui vero.aUquo.caau digitum abscissura, ad promovendum, si
aliler dignus fuerit, non ei nocebit, eo quod quis de
conligit, dum aut operi rustico curam impendit, aut
sdiquid faciens, se non spontepercussil, hos cano- his qui, a dominis sive a medicis vel a paganis sponte
nos prsecipiunt et clericos fieri; et si in clero tale quid patiunlur : quod sacri censeant canones,
" dileclionem luam latere non credimus,
fuerint reperti, noii abjici. In illis enim volunlas est quid ei ob-
viare debere, si ita est miniiue reperimus movenles
judicata, qusesibifuil causaferroinciderequQdsci-
Ijcet et alii id facere dubitare non possil. In ist.is religionem tuam, ut circa illum ita^ieragat, quate-
vero casibus meruii vcniam. iius et pro eo magnam mercedem incurrat, et dpsi-
CAP.XLIY. Non prokibelur a clcro qui digilum sibi derium istius canonicae ei instilutionis auctoritale
casu abscidil. iion obvianl, Dco adjuvanle, perficiajt.
' fetephanus Roberto episc Aletens.
'JDist. 55, c Lator prwsenlium.) Lator- prsescn-
 *i*i PANORMIA. — LIB. III. 1142

QUl LAICI DEBEANT ORDINARI.

CAP. XLY. Qui tempore bapiismi vxores habent, si A J et sacerdotali nomine aposlollcae sedis aucloriiait
poslea religiose vixerini, clerici fieri non prohi-
bentttr. jubemus arcere.
Innocenllus I Felici episc Capuan. ep. i, c. i. CAP. L. In Decretis Hilarii, cap. 2.
(DisU 55, c. Laici.) Laici vero qui habentes uxo- HilariusRomanae Ecelesiae episcopus synodo resi-
res baptizati sunt, ac sic se inslituerunt, ul ojiinlo dens dixitr: Cavendum est in primis, ne ad sacros
illorum in nullo vacillet; qui autem clerici juncii gradus qui uxorem virginem non duxif, aspiret. Re-
sunt aut inonasleriis, ex quo baptizali stint, hsese- pellendisunleliam quicunque in secundse uxoris
rint, si non concubinam nec pellicem norint, si in nuptias conlra aposlolica conveiMunl prsecepta.
CAP.LI, Filii pfesbylerortim a sacris prohibentur
omnibusvigilavcrinloperibus non prohibentur hu-
jusmodi ad clericatus sortem assumi, ila sane ut in officih.
Ex decrelis Greg. et Urban. 11, de filiis sacerd.
eis serventur tempora a majoribus constitula, iie
dio quilibel leelor, non cito acolylhus, cilo diaco- (Dist. 56, c Presbyt. filios et Osius.) Presbyte-
rorum lilios a sacris allaris mysleriis removendos
nus, cito sacerdos fiat. nisi aut in coenobiis, aut in monasteriis
CAP. XLVI. Ad clericalem, gradum suscipiuntur qui decernimus,
nttllo obsequio retenlo, a dominis suis libertalem r regularibus religiose fucrint probati conversari
recipiunl. H CAP.LIL Qui de sacerdotibus nati avostolicw sedi
Conc. Tolet. iv, c. 72. pmfuerunt.
(Dist. 54, c Quicunqtte.) Quicunqiie liberlatetn EKUIJ.Ponlific.
a domlnis ita perclpiunt, ut nuUum sibirael obse- (Oist. 56, c Osius.) Feiix terlius, natione Roma-
quiuni patronus In eisretenlct, isli, si sine crimine nus ex patre Felice fuit jiresbytero, a lemporibus
capitali sunt, ad clericrftus ordiitem liberi suscl- Odoacri regis usque ad lempora Theodorici regis.
piantur qui directa manumissione absoluti esse Itcm, Gelasius natione Afer, ex patre Yalerio epi-
iioscuntur. Qui vero retento obsequio manumissi scopo, sedit annos quatuor, menses vm, dies
sant, pro eo quod adhuc patroni servitute tenentur xxix. Item, Agapitus natione Romanus ex patre
otuioxii, nuflatenus ad ecclesiasticum ordinem sunt Gordiano presbytero, sedit menses xi, dies xxm,
promovendi, ne quando voluerinl eorum Domini, Item, Silverius nalione Campanus, episcopus Ro-
fiant ex clericis servi, manus ex palre Oi-misda, seditannum unum, men-
CAP. XLYII. Illitierali et corpore vitiali non promo- ses v, dies ix. Item, Deusdedit natione Romanus
veantur ad clerum. ex patre .Stephano subdiacono, sedit annos nt et
Gelasius papa, c. 16v r^ dies xxn. Item, Joannes iv, natione Dalmatica, ex
(Dist. 56, c.^Jllitleratos.) Hlitteralos quoque, aul patre Yenantio scholastico, sedit annum unum
alitjua parte corpoiis i itiatos vel minutos, nullus mensesnovem, dies xix, Item, Theodorus nalione
prajsumat ad clericalus ordinem promovere, quia Grsecus, ex patre Theodoro .episcopo de civilale
nec liiieris carens sacrjs, potest esse aptus officils, Hierosolymifana, sedil annos sex, menses quinque,
el vitiosttm Deo niliil prorsus offerre legalia prse- dies xvni.
cepia. Sanxerunt, siuiiliter, qui seipsos abscin- CAP.LIII. Filii sacerdolum non prohibentur ab epi-
diint. scopatu, si caiterw virtutes in eis inveniantur.
CAP.XLYIU. De servtli conditione nullus ad sacros Urbanus archiep. Darlholomseo Turon.
ordines devenial. (Dist. 56, c. Ceiwmanensem.) Cenomanensem
Conc. Tibur., c. 5. clectum , eo quod fiiius sacerdotis dicltur, si
(Dist, 54, c Nutli.) Ut nulli de servili condilione, cix-lersein eum virlutes conveniunt, pro tem-
ad sacros ordines promoveanlur, nisi a dominis le- pore non j-ejicimus, sed suffraganlibus merilis pa-
gilimam libertatem consequaulur propriam. Cujus lienter suscipimus, non tamen ut pro regula in
liberlatis charta ante ordinalionero in ambone pu- posterum assumatur sed ad tempus Ecclesise
blice legalur, et si nullus contradixerit, rite conse- D I periculo consulatur.
crabuntur. Porro servus non canonice consecratus, CAP.LIY. Quia simpliciler vult quando mutla faciunt
poslquam de gratiu ceeiderit, ejus conditionis sit pro aliquo et unum lantum, conlra eum non debet
fuerat et ante hnpediri ejus promotio ut vult g. ».
cujus gradum. Urbanus TI papa episcopo Legon.
CAP.XLIX. Vidttarum mariti velhabenles numerosa
conjugia si ad sacerdolittm promoti fuerinl, ar- (Dist. 56, c. Genomanensem.) Quia simpliciter ad
eeantur a sacerdolali nomine', el ab 'omnibus eccle- apostolicam sedem veniens humiliter confessus es
siastich officih. peccatum, quod ponlificii tui videbatur officium
Leo in Decret. c 4, impedire, videlicet quod ex matre procreatus sis
(Disl. 85, c Quisquh.) Leo urbis Ronise episcopus non legitima, quam vivenle propria uxore, patei
omnibus episcopis. Quicunque ad sacerdotium vel tuus cognovisse cognoscitur, nos apostolicse man-
viduarum mariti, vel habenles numerosa conjugia suetudinis gratia immunem te a caeteris quaJ sacer -
promoii fuerint, ab omnibus ecclesiaslicis ofliciis, dolium impediunl criminibus lam tui professionem
1145 D. IY0N1S CARNOTENSIS EPISC.OPI 1144
quain fralrum qui tecum suitl tesliinonium agno- A vel repudiatarum raarifi ad sacerdotiuro uon pro-
scenles, ct vilara tuani religiosam audientes, ab nio^eantur. Energumeni non soluin assumendi noti
hiijus le peccali vinculo absoltiluni, in suscepti sunt ad clertim, sed inventi ab officio removemii,
efficio sacerdolii confirmamus. CAP.LX. Non ordinctur clericus ex pwnilentibus
CAP.LY. Tempore sincerilalis dignitas accepla, se- Conc Cai thag. iv, c. 68.
quenti infirmitate non amittiiur. (Dist. 50, c. Ex pmnilenlibus.) Ex pceniteiilibus
Gelasius Palladio episc quamvis bonus clericus non ordinetur. Si per igutj-
(Dist."55^c. Prwcepla caiwniea.} Prsecepia cano- ranliam episcopi factum fuerit, deponatur a clero,
siica quibus ecelesiaslica regitur disciplina, sicutad quia se ordiuis temporc uon jirodil fttisse in poeni-
sacerJolium debiles nou patimur venire, ita et si lcnlia.
quisactu fuerit conslilutus in eo aul fuerit satt- CAP. Causa necessitatis, pwnitentes ad clerunt
ciatus, amittere non polest quod tempore suse sin- adniittuntur.
ceritatis accepit. Stephanus siquidem presbyter pe- Conc Tolet. n, c 2.
silorio nobis deflevit, ablato quod haberel in subdi- (Disl. 50, c. Placuit.) Placuil ut poenilentes noif
lis. Olim sibi ante plurimos annos collatain preshy- admittantur ad clerttm nisi lantum si necessilas
terii dignilatem, quam rcvcra immaeulati corporis B aut usus exigcrit, ul inter ostiarios deputenlur, vel
SKscepil judicio. Sed nuper propler provincise va- intcr leclores, ita ut Apostolum et Evangelia non
slitatem Tusciss, quam prse omnibusprovinciis bar- legant. Si qui aulem ante ordinati sunt, inter sub-
1'ar.orum feritas diversa sectanlium, et ambiguitas diaconos habeanlur, ita ut manum non imponant
invexit animorum, euin immiiientes gladios eva- aut sacra eonlinganl. Eam vcro dicimus poeniteti-
tterc, fugne prsesidio niteretur, aculis sudibus de- tem, qoi post baplismum aut pro homicidio, aut
currenlia scpta transiliens, inferiores partes cor- pro diversis criminibus gravissimisque peccatis,
poris inseruisse suggessit, quae vix adhibita cura- publicam 'pceniteniiain gerens, sub cilicio, divino
tione biennio potuisse abslergi, et ideo, frater cha- fuerit reconciliatus allario.
rissime, supradicto locumsuum dignilatcmque ejus CAP.LXII. Cone. Auret., c. 8.
restitue, quatenus sacrosancla mysteria sicut con-
Si quis de laicis posl uxorem aliam cujuscunque
suevit, cxerceat. Nec enim convenit ob hoc aufewi conditionis cognoveril muliercm, in clerum nulla-
ante susceptum ordinem in quo postmodum in va-
tenus admiltatur.
leiudinem corporis casu probalur facienle collapsus. CAP.LXIII. Nisi quinque ephcoporum lilterh desi-
CAP. LYI. Non excluduntur a clero qtti a medicis gnetttr, transmarinum liominem ad clericatum
a
vel a barbarh, vel dominis suis caslranlur. C nullus suscipiat.
(Dist. 55, c Si quh per mgritudinem.) Si quis jier Anastas. jKipa,ep. ad Germ. etBurgund. episc.
segiiludinem naturalia a raedicis habiierit secta, (Dist. 98, c". Transmarinos.) Transmarinos vcl
similitei et qui a barbaris, aut dominis fuerint ca- incognitos homines, in clcricatus honorem nolite
ilraii, et moribus digni fueiint, hos canonadmiisii suseipere, nisi 5 aut eo amplius episcoporum chi-
ai clericalus officium.pronioveri. Si quis autem sa- rographis sint designali, quia multa per subrepiio-
nus, non per diseij.linam religiotiis et abstinentiae, nem solent evenire. ldeo et hsec summopore sunt
sed per abscissionem plasmati a Deo corporis, exi- cavenda.
slimans posse a se carnales concupiscenlias ampu- CAP. LXIV. Clerici ab alierius civilalis non
non eum admitti decernimus ad ejiiseepo
lari, castraverit sc, ordinentur.
aliquod clericatus officium. Quod si jam ante fueral Innoc I papa, ep. 2, ad Victricium Rolhoin.
promotus ad clcrum, prohibitus a suo mitiistcrio (Dist. 71, c. De aliena.) De aliena Ecclesia cle-
dejionatur. ricum judicare aut ordinaie, nullus usurpet, nisi
CAP.LYH. Etinuchi quidatn et si coeanl et semen ejus episeopi prccibus exoralus concedere voluerit,
emitlantj iltud lamen est ad gignendura Inane. . quod eliam Nycaena synodus videlttr continerc.
Isid., 1. x Elymol.
Abjecius a sua Ecclesia clericus, ab altera noii su-
Eunuchus Grsecttm esl, quod est spado; horum
sed tanien virtus in semine nuila scipialur Ecclesia.
quidam coeunl,
est. Liquorem habent ct emitlunt semen, sed ad CAP.LXV. Sinclillerh commendatitih, clericusexira
suam ecclcsiam non ministret.
gignendum inane el invalidum,
Conc Chalced., cap. 25.
CAP.LVIII. Innoccnlius papa primus epist. 22 ad
episcopos Maccdonim. (Dist. 5, c JToriantar.) Ut si quis clerieus el lai-
(1, q. c Venlum eirca fin.) Nostrse Ecclesise lex cus ad alleram properat ecclesiam el suscipitttr
cst, venientibus ab hsereticis qui tamen ibi bapli- prseler commendatilias cpislolas, et qui suscejiciit
/ati sunt, per manus, imposilionem laicam lanlum cl qui stisceplus est CQiiimunioneprivetur.
iribuere communioiiem, ncc cx his aliqueui in cle- CAP.LXM. Absque formaia clerici peregimi ftn
licalus hoiiorem vel exiguum subrogarc suscipivnliir.
CAI>.LIX. Bigamus non esl ordinandus. Coiic Aurel., c. 8.
Conc Aurel. in, c. 8. (Dist. 7, c. Nullum.) In concilio Anliocheiio, si-
(Dist. 5S, c Nutlus,) TJt bigami vcl posmteiites mililer et in Cbalccdoncnsi prsccipitiir, ut fttgilhi
1145 FANORIIIA. — LID. III.
cierici et pcregrini a nullo recipiantuf nec ordinen- A GAP.LXVII. Nuttus suscipiat monaclium. sine
lur, nisi coninieiidatiliis littcriis, el sui episcopi, vel
abbalis licenlia.
DE MUTATIONE EPISCOPORUM
CAF.LXVIII. EX Decretis Calixti papm.
(7, q. 1. c. Scias frater.) Calixlus urbis Roraae
episcopus, omnibus ejiiscopis. Si episcopus causa
titiliiatis fueiil mulandtis, non pcr se lioc habet,
sed fratri.bus iiivilaniibus, et auctorilate hujus san-
ctse sedis faciat, nnn ambitus causa, sed iilllilalis
vel necessitatis.
CAP. LXIX, Necesritaiis vel utiliiath cattsa, cpisco-
porum tntitationes fieri possunt.
Antherus papa episcop. Bcetic et Tolet.
(7, q. I, c Mutaliones.) Anlherus prsesul Roma-
niis, episcopis omnibus. Muiaiicnes episcoporiim,
scilote, communi utilitate vel necessiJale iieii li-
cere, sed non propria volunlale cujusqtiam aut do-
minatione. Pelrtis sanctus magister nostcr et prin-
ceps aposlolorum de Antiochia civitalc, uiilitatis
cattsa Iranslalus estRomam, ul ibideni pofius pro-
ficere possit. Eusebius quoque de quadam parva
civiiale, uiilitatis causa mulatus est in Alexan-
(iriam ; siiniliter Felix de civilale qua ordinalus
crai eiectione civiiim propicr doclrinam et bonam
\ilaui quani habebat, commuiii cpiscoporum et rc-
liquorumsacerdiiluni elapostolorum concilio trans-
latus estEphesum. Non eniin fransit de civitate iu
civitatem, nec transfeftur de rainori ad majorera,
qui noft suo libilu aut, ambilu hoc facit, sed ne-
cessilatequadam, aul utililate aliorum elconcilioad
potiorem transferlur. Necetiam transfertur t-lomi-
nore civitate ad maj'orem qui hoc non ambiiu nec
propria volunlale facil, sed aut vi aut jiropria sede
"piiisus, attt necessitale coaclus aut utilitate loci,
aut populi noii superbe, sed huinililer ab aliis cum
hujus sanclsesedis auctoritate translaius et inlro-
nizatus est. Nam sicut episcopi habenl potestatem
rcgulariler ordinare episcopos el reliquos sacerdo-
tes, quoties necessilas aul ulilitas coegerit supra-
dicto modo et mutari, et intronizare poteslatem
habet, iion tamen sine auetorilate sacrosanctae Ro-
nianaj sedis. Alia est enim causa utililalis et neces-
siialis, et alia avariiise el prsesumptionis et proprisc
volunlatjs.
CAP.LXX. Non ambilione sed synodali aucloritate
de Ecclesia ttd Ecclesiam, episcoptts traimal.
Conc Carthag. IV, c 27. "
(7, q."l, c, Ephcopus de loco.) Ut ejiiscopus de
loco iguobili ad nobilem per ambitionem non
transeat, nec quisquam inferioris ordinis clerictis,
sane si utilitas Ecclcsise facicndum poposcerit, dc-
1146
abbalh permhsu.
Conc. Agalh., c 27.
Clericis vcl monachis sine comineiidatiliis rpi-
slolis licentia non pateat evagandi.
VEL SACERDOTUM.
crelo pro eo clericorum et laicorum episcopis por-
recto, in poenitentiani synodi iransferaliir, nihilo-
minus alio ejus Ioco, episcopo subrogato, infcrioiis
vcro gradus sacerdotes vel alii cleiici, confcssione
episcoporum suorum posseut ad alias Ecclesias
trausmigrare.
CAP.LXXI. EX diclis Auguslini.
Intcrdicendum est ut nullus ordinaius migret de
sua parochia ad aliam, nec ad liinina apostolorum
causa orationis, suse Ecclesise cura derelicta, nec
ad palalium causa iuterpellandi. Quod si feccrit,
nibil valel hujuscemodi demigralio, et hoe omuibus
demandandum, ul qui causa orationis ad limina
jtpostolorum pergere cupiunt, domi coiiiiteanlur
peccata sua, et sic proficiscantur, quia a proprio
stto episcopo aut sacerdote, ligandi sunt aut fo-
vendi non ab exlraneo.
CAP.LXXII. EX concilio Auretianensi, cap. 2.
De presbyieiis aut diaconibus qui solent dimit-
' tere loca sua in quibus ordinali sunt, et ad alia lo-
ca se iransferimt, placuit ulhis in locis niiuistreiit,
quod si de locis suis ad alium se locuin transferre
voluerint, deponaiilur.
CAP.LXXIH. Quod non licet clerico imeribi in dua-
bus ecclesih.
Conc Chalced., c 12.
(Dist. 70, c. Sanclorum canon., § Omnino'aulem.)
Non licet cleiicuin in diiarum civitatum consoribi
simul ccclesiis, sed in qua ab inilio ordinatus est,
minislret, nec ad aliam conftigiat, quasi ad polio-
rem ob inanis gloriaj cupidilalem. Hsec aulcm fa-
•ciens revocari debet ad sitain eccicsiam in qua
primitus constitutus est, et ibi lanlummodo miui-.
strare.
)
CAP.LXXIV. Ex concilio Arclalensi, cap.AI.
Stalutum est ut presbyteri, sicut liactenus factum
est, indiscrele per diversa non mutentur loca, ncc>
"ab ejiiscopis, nec a prselatis, ne forle propter co--
ium abscntiam el animaruin pericula elEcclesia-
rum in quibus conslituti sunt, negligantur oflicia.
CAP.LXXV. EX concilio Cabilonensi n.
Presbytcr proprio loco diinisso et ad alium mU
grans, noii recipiaiur, nisi suae migrationis causam,
dixerit, et se iiinoccnter vixisse in parocbia in qua.
ordinalus est sub testibus probavcrit, litteras etiam
Jtabebil, in quibus sunt nomina episcojii ct civitatis
imprcssa. Qiiibtts cogniiis, et talibus inventis quU
bus fides adhibcri possif, recipialur.
1-IJ7 D. IYONIS CAUNOTENSIS EPISCOn. 1148

DE ORDINATIS NON REORDINANDIS.

CAP.LXXVI. Semel consecralus ilerum consecrari A ordinaiitis [ordinali] transfundat homiuibus, nec
iioit debet. voluiitas sacerdolis abesse aut prodesse posstf, sed
Grcgorius Joanuiepisc Raven., 1. vm, cp. 52. meritum beiiediclioncm poscentis. Quanla autem
(Dist. 68, c. Sicul semel.) Illud quod dicilis ul sit dignitas ordinis sacerdolalis vel oflicii, hinc
ille qui ordinatus est iterum ordinetur, ridiculo- advertamus. Dictum est autem de nequissimo
sum valde est. Sicut enim baplizatus semel iterum Caipha inlerfeclore Salvatdris inler csetera : Hoc
baptizari nou debet ; ila qui conseeratus est semel, antem a semelipso non dixil, sed cum esset prin-
in eodem ordine ilernm consecraii non valel, scd ceps sacerdottim anni illius, proplietavit (Joan. n) ;
si quis pro levi culpa forsilan ad sacerdotium-vene- per quod ostendihir Spiriiiim sanciuiii daiorem
rit, pro culpa indici pocnileiil.a dcbet, et ileium giatiarum, non personam sequi aut digni vti ma-
ordo sen ari. ligni, sed ordinem traditionis, ut, quamvis aliquis
CAP.LXXYII. Qtti recedit cib Ecclesia, nec baplhma boni meriti sit, non lanien possit benedicere nisi
necjus dandi amillil. fiierit ordinatus, vel officii ministeiium exhibcal ;
Augustinus adversus Parmentanum, i. n.
Dei aulem est effecluiii Iribuerebenedictionis.
(1. q. c Qttod quidam.) Utrumque sacramentum
CAP. LXXX. Qui damnatur a synodo, quomodo m
et
Cst, quadam consecratione utrumque homini da- B secundo inttocens reparelur.
lur, illud cum baptizatur, istud cum ordinatur, Conc Mogunl. IV, c 28, et Conc Tolet. iv, c 27.
Ideoque in catholica Ecclesia utrumque non liceat (II, q. in c Episcopus, c. 80.) Episcopus~pre-
iterari. Nam si quando ex ipsa parte venientes, et sbytcr, aul diaconus, si a gradu suo inj'uste de-
prseposili qui pro bono pacis correcto errore schi- jcctus, in secunda synodo iiinoceus reperialur, non
sraalicorum susccpti sunt, et si visuni csl opus esse potesl esse quod fuerat, nisi gradus amissos reci-
ut eadem oflicia agerent quae gerebant, non sunt piat coram allario de nianu episcoporum : si epi-
jursus ordinandi, sicul baplismus ,in eis, ita ordi- scopus cst, lioiarium anmtlum, et baculum ; si pre-
nalio mansit integra, quia in prsecisione fuerat vi- sbjler horaiium el patenam ; si diaconus horarium,
lium, quod unitatis pace correpiiim est, non in et all.ain ; si subdiaconus patcnam et calicem. Sic
sacramentis quse ubicunque sunl ipsa, sunt, ut cum et reliqui gradus eam reparationem sui recipiant,
expedire Ecclesise j'udicatur, ut prsepositi eorum quain cuni ordinarentur perceperunt.
convenientes in Calholicam socielatein, bonores CAP. LXXXI. Redeuntes ab hmretich sunt reor-
suos ibi non adminislrent, non eis tanien ipsa or- dinandi.
dinationis sacramcnta delrahuntur, sed supereos Urbanus II Pctro episc, Pistor. et Rustico abb.
maucnt; ideo non eis in populo manus iniponitiir, C (I, q. 7, c Daibertum. Concord, c Odardus,
ne non homiiii, sed ipsi sacramenti fiat iiijiuia. extr. De solution.) Daiberlum a Nezelone, licet
Dehisqui ab Ecciesise catholicaj unilale stjiarali Siiiioiiiaco non Simoniace ejusdera conressione
siint, nulla jam qiueslio quin habeaul cl dare pos- comperimus, in diacouum ordinalum, el beati In-
sint, sed perniciose habeant, pernic'.ose tradant. noccnlii papae senlcntia constat declaratum, quod
Exlra vinculiira pacis sunl hu Neulii sacramenlo Nezelon haereticus, quem constal ab haerelicis or-
injuria facienda est. Sicut non recte habet qni ab diiiatura, qiiianiliil habuit, dare nil potuit ei qui
uniiate discedit, sed lamen habet, et ideo redcttiiti nianus imposuit. Nos ergo tanli pontificis auctori-
non redditur, sic laraen non recte dat, qui a Bono- late (irmali, ei Damasi papse lestimonio roborati,
so habet, sed tamen dat, et ideo quod ab eo acci- qui ait reiterari oportcre quod male aclum est,
pil, venienti ad unitatem non iteratur. Daiberlum ab haerelieis coi pore et spirilu digres-
CAP. LXXVIII. Augustinus de unico bavthmo. sum, atque ulililati Ecclesise pro viribus insudan-
(i. q. c. Quod quidcm, § Sed tamen aliud.) Aliud tem ex integro, necessitate Ecclesiae ingruente, dia-
cst non habere aliquid, aliud est non jure habere cpnum consliluimus, eo quod non reilerationem
vel illicite usurpare. Non ideo itaque non sunt sa- n ajslimari ccnsemus, scd lantum inlcgram diaconii
cramenta Christi et Ecclesise, qttia eis illicite utun- datioiiem, qtiaiidoquiJem, ut prscdiximus, qui niliil
(Eur, non hajielici solum, sed onines iniqui el im- habuit, nil dare potuit.
pii, sed tamen illi corrigendi, aul punicndi: illa vero CAr. LXXXII. Romana Ecclesia a Domino pritnatum
agnoscenda sunt et vcneranda. accepit.
CAr. LXXIX. Sacerdolcs nomeii Domini invocanl, Anaclelus ad episc Iialiaj, ep. '%.
Dominus aulem benedictioiiemprwslat. (Dist. 21, c ln Novo Test.) In Novo Teslamenlo
Auguslinus 1. Quaesl. q. 2, ex Vel. Test. post Chrislum Dominum, a Pelro saccrdotalis cca-
(1. q. c Dicium est.) Augustinus in libro Qttae- pit oi'do, quia -ipsi primo ponlificalus in Ecclesia
slionum Veleris Tcstamenti: Dictum est in Nume- Chilsti datus est, dicenlc ei Domino : Tu es, inquil,
ris a Domino ad Moysen et Aaron : Vos ponite no- Pelrus, el super hanc petram mdificabo Ecclesiatn
inen meum super filios Isracl, cgo Dominus bene- meam, el porlm inferi non prmvalebunl adversus eam
dtcaiu cos, ut gratiam traditam per ministerium (Marc xvi). Hic ergo ligandi sohcndique potesta-
 "
1U9 PANORMIA. — LIB. III, 1130
lem primus a Domino accipit, prinmsque ad fidem A niultam et operarios paucos rogaveruut domiiium-
populum suse pr.edicationis virtule adduxit. Cajteri messis, utmitteret operarios iu messem suam. Inda
vero apostoli cum eodem pari consortio honorem clecli ab eis sunltxx discipuli, quorum typttm gc-
et polestatem acceprrunt, ipsumque prineipem runt presbyteri, atque in eorum loco consiiluli
eorum esse voluerunt. Qui eliam j'itbente Domino sunt in Ecclesia.
in toto orbe dispersi, evangelium prsedieaveruiit. CAP. LXXXIII. EX Decret. Clement. papce, c. 50.
Ipsis quoque decedentibus in loco eorum surrexere Episcopus vero vicem apostolorum, legem Domi-
episcopi. Quorum ordinalio praelaxato ficii debet ni docuisse dieebat, et reliquorum disciptilorum
ordine et modo. Quos qui receperit et verba eo- yicem tenere presbyteros debere insinuabal, el si
rum, Dominum recipit. Qui autcm spernit eos, quis aliquem ex his scandalizaveril, grasjssimam
eum quoque a quo missi sunt, et cuj'us funguntur inferreprsedicabat pajnam. Cunclos se inviceiii di-
lcgatione spernif, et ipse indttbilantcr spernitur a ligere et adjuvare debere, et ncniineiri ab adjulo-
Doniino. Yidentes autera ipsi apostoli, mcssem csse rio se abslrahereinstruebat.

DE CONTINENTIA ORDINANDORUM.
CAP. LXXXIV. Actus 2 synodi Stepkani papw, cap. B cunque ergo dignus fuerit inyentus subdiaconali or-
i, occidenlalh, npn orienlalh Ecclesia castitath dinalionc, aut diaconali, aut sacerdotali, liinciiullo
votum obtulit. modo prohibenlur ad lale.m ascendere gradum, pro
(Dist. 51, c Aliter.) Aliter se habet orienlalium tixoris suse cohabitatione, ncc in lempore ordinaiio-
traditio Ecelesiaram, aliler hujus sanclae Romanse nis suse abslineie dcbcata
profileri cogalur, quod
Ecclcsise. Nam eorum saccrdofes, presbyteri, dia-
legalis ttxoris familiaiilalc Item : Oportet eos qui
coni, subdiaconi, malrimonio copulanlur. Totius altari ininislrant, in tempore oblationis sanctorum
aulem Eeclesiae velOccidentaliuni.nullus sacerdo- coiilinentes csse in omnibus, ut a Deo possinl con-
tum a subdiaconis usque ad episcopum, liceiiliam
seqtti quod simpliciterposlulant. Si quis igitur praj-
habet conj'ugium sortiendi.
sumpserit, conlra apostolicos canones, aliquos prc-
CAP.LXXXV. ZHssuasu Pannutii Nicena synodus sbyterorum ct diacouoruin privare a coatactu tt
-lioiiconstilttil, quod presbyleri cum suis uxoribus
v.ondormirent. communione legalis uxoris suae, deponatur. Simi-
Histor. tripart., in c. 1.4,1. n. liter presbytcr, aut diaconus, qui religionis causa
(Dist. 51, c Nicmna.) Nicaena synodus volcns uxorem expellil, excommunicelur. Si vero in hoc
corrigere hominum vitain in Ecclesiis commoran- ( permanseiit, deponalur.
^ CAP. LXXXVII. Diaconi non prohibeantur a mini-
lium, posuit leges quas canoncs vocamus, ui quo-
sterio pro nuplih, si in ordinatione dicunt se con-
rum tracialu videbatur aliquibus introducerelegem tinere non posse.
ut episcopi, presbyteri, diaconi, subdiaconi, cum Conc Ancyrit. c. 10, juxl. n translationem.
-conjugibus quas ante consecralioncm duxerunt, (Dist. 28, c Diaconi.) Diaconi quicunque onli-
non dormirent. Surgensaulem Pannutius confes- nantur, si in ipsa ordinalione protestati sunt, et di-
sor coiilradixit. Honorabiles confessus nttptias, et xerunl se velle conjugio copulari, quoniara sic ma-
castitatem dicens esse cum propiia conjuge con- nere non possunt hii, si poslmodum uxorem duxe-
cubilum, suasitque concilio, ne talem-legem pone- rint. in ministerio maneant, propterea quod ejii-
rel, gravem esse asserens causam, quse aul ipsis scopus licenliam dederil. Quicunque sane tacuerint
aut eorum conjugalibus, occasio fornicationis exis- ct susceperunt manus imposilionem, et confessi
lerct; et hoc quidem Pannutius, licel nuptiarum coiilineniiam, et postea nuptiis obligati sunt, a mi-
esset inexpertus, exposuit, synodusque laudavitsen- nisteiio sane cessare debent.
tenliam ejus, et nihil ex hac parte sanehit, sed CAP.LXXXVIH. Diaconi si casti sint, non prohibcn-
hoc in uniuscujnsque voluntate non necessitate tur in minhlerio constilui.
' Coiic Tolet. c 2.
permisit. , ]}
CAP.LXXXVL Non in perpetuum, sed tempore obla- Placuitdiaconos.sivel integiivelcasli sunl, ctiam
lionis a comptexu suarum uxorum sacerdoles abs- si uxores habeant, in ministcrio constitul.
tineanl, CAP.LXXXIX. Qui caslitalem iionpromisil, ab uxore
Sexta synodus, c 25. separari non cogatur.
(Dist. 51, c Quoniain.) Quoniam in Romani or- (Dist. 51, c. Anle triennium.) Anle triennium om-
dine canonis csse cognovimus traditum eos qui or- nium Ecclesiarum subdiaconi Sicilise prohibili fuc-
dinali sunt diaconi vel presbyteri, eoiiliteri quod rant, ut more Romanse Ecclesise, suis uxoribus
jam suis copularentur uxoribus, nos anliquum se- nullatenus misceantur, quod mihi durum atque in-
quenles canonem, apostolicaediligeritiaeet constitu- coiiveniens videtur, ut qui usum continenlise non
lionis sacrorum viroium, legales nuptias, et amodo invcnit, neque caslilatem promisit, compellatur a
valeic voluimus, nullo tnodo cum uxoribus suis sua uxore separari, atque pcr hoc (quod absit!) in
eorum connubia dissolvcntes, aut privantes cos fa- dctcrius cadat. Unde videlnr mihi 'H a prajscnti
lniliaritate ad iiracem, in lempore opporluno, Qui- dio cpiseopis omuibus dicatur ut nullum subdi^-
 U5I D. IVONIS GARNOTLNSIS EPISCOPI US3
conuni facere prsesumant, nisiqui se victurum caste A terium sine successione est, nec prsetent dies qua
proiniserit, qualenus et prseterila mala quaeqtte per vel a sacrificiis divinis YCIa baptismaiis officio va-
propositum meniis appetita non sunt, violenter non ccnt.
cxigantur, etfuttira caute caveantur. Qui vero post CAP. XCY. Qtii ab tixoribus suis abstinenl, ad
camdem proliibitionem quse anle trieniiium facta sncrificia admittuniur.
Cbl continentcr cum suis uxoribus, vixerunt, lau- Innoceiilius Exupero episc. Tolet.
dandi.atque remunerandi sunt, atque ut in Lono (Disl. 51, c Eos ad sacrificia.) Eos ad sacrificia
permaneant exhorlandi. Eos autem qui post prohi- fas sil admiiti qui non exerceant, vel eliam cura
bitionem faclain, se a suis uxoribus conlinereno- uxore, carnale officium,
luerint, ad sacrum ordinem nolumus nromoveri, CAP.XCYI. Sacerdoti cui esl semper orandum, ma-
quia nullus debet ad altaris minislerium accedere, Irimonio semper est carcnduin.
nisi cujus castifas anle susceptum minisleriuuffue- Hieronymus adversus Jovinianum.
rii approbata. (Dist. 51, c Si laicus.) Si laicus et quicunque
CAP. XC. Non fiat subdiuconus, qui se casle viclu- fidelis orare non potest, nisi careat oflicio conju-
rum non ptomiltit. gali, sacerdoli cui semper ofierenda sunt sacrificia,
Leo IX adversus viceabbatem monast. Sludii. B semper orandura est. Si semper orandum, ergo
. , (Dist. 28, c. Nullum.) Apud nos, nec ad subdia- semper carendum malrimonio.
cquatus gradtim adiniltatur, nisi perpeluam conli- CAP.XCYII. Non ordinetur diaconus, nisi castitalem
neiitiani, etiam a propria'conjuge profitealur; nec fueril projessus.
fsosl gradum cuiquam uxorem ducere conceditur. Martinus papa in lib. Martini episc Bracar., ex
CAP. XCI. Presbyter ducens uxorem, ab ordine synod. Grajc
deponatut^ (Dist. 27, c. Diaconus.) Diaconus qui eligilur, si
Conc Neocaes. c 1. contestatus fuerit pro accipiendo malrimonio, et
(Dist. 28, c Presbyter.) Presbyler si uxorem ac- dixerit non posse in castitate permanere, hic non
cepcrit, ab ordine deponatur. Si vero fornicatus ordinetur. Quod si in ordinatione tacuerit, et ordi-
fuerit, aut ad alterum properaverit conjugium, ex- catus fuerit, et postea matrimonium desideraveril,
tra Ecclcsiam pelli debel, et ad poeiiilentiam inter alienus sit a minislcrio, et vacet a clero.
laicos rcdigi.
CAP.XCVIIl. Diaconus cum ttxore sua, aul presbyter
CAP.XCII. Sacerdolibus semper caslitcts servanda inconlinens, ab officioremoveatur.
prmcipitur. „ Hormisda papa ad episcop. per provinc
BEDA,super Luc, .. i, c. 2. c Si quh diaconus.) Si quis diaconus
(Dist. 1,
(Disl. 51, c. Sacerdolibus.) Sacerdoiibus ut scm- aut presbyter post acceplam benediclionem leviti-
per queant altari assistere, semper ab uxoribus ab-
cam, cum uxore sua incontinens invenitur, ab of-
slinendum est, castitas observanda prajcipitur.
ficio removealur.
CAP.XCIlI. Qui divinis sucramenlh htserviunt,conii-
nenles esse oporlet. - CAP.XCIX. Subdiaconus cont.nentiam observare
Conc ii Carthag., c 2, oporlet.
(Dist. 51, c Ephcopos ) Episcopos, diaconos, Gregorius Bonifacio episc.Reg. lib. m, ep. 5.
presbyteros, ita ut placuil, ut deeet, sacrosanctos (Dist. 52, c Subdiaconisluh.) Subdiaconibus tuis,
hoc quod de singulis slatuimus, decrevimus obser-
anlistites, aut Dei sacerdotes et levitas, vel qui sa-
cramentis divinis iuserviunt, coiilinentes in omui- vari, nec illam diffiniiionem noslram cujusquam
bus esse decet. contumacia sinas, aut lemerilate corrumpi.
CAP.XCIV. Sacerdotes et tevitm cum uxoribus suis CAP. C. Subdiaconibus carnale connMum inler—
misceri non debent. __ -dicitur.
Innocentius I Yictori episc Rolbom. ep. 2, c 9. Innoeentius Anastasio episc Thessal.
(Disl. 51, c Tenere debel Ecclesia.) Teneredebet D Ad exhibendum lanlse perfectae continenlise puri-
Eccles'a omnimoJo, ut sacerdoles et levitae cum talem nec subdiaconis qtiidem carnale connubium
suis uxoribus non misceantur, quia miiiistii divini conccditur, utet qui habent, sint tanquamnon ha-
quotidianis necessitatibus occupanlur. Scriplum est bentes, el qui non habent, sint siugulares.
enim : Sancliestole,quoniamegosanclus sum(Levil. CAP.CI. Beneficio et officiocareanl, qui post diaco-
xi)Dominus Deus vester. Nam priscis tcmporibus de naium uxoribus vacanl.
teinplo Dei, amio vicis -suse de templo non discede- Urbanus II, in synod. apnd Melch.
bant, sicut de Zacharia legimtis (Luc I), nec do- (Disl. 55, c Eos qtti.) Eos qui post diaconatum
mura suam omnino tangebant. Quibus. utique pro- uxoribus vacare voluerint. ab omni sacro ordine
pier sobolis suceessionem usus fuerat relaxalus, el removemus, officioque atque beneficio Ecclesise ca-
quia e\ alia IriLu el prajteiquam de seniine Aaron, rere decrevimus. Quod si ab episcojio commoniii
ad saccrdofium nullus praecepius erat accederc [nul- se non correxeriiit, principibus licentiam indulge-
lus accedero permillebaliir] : quanlo magis hi sa- nnj£, ut eorum feminas maiicipent servituli. Si
ccrdoles \el levilae, pudiciliam cx die ordinationis veio episcopi coiisenseiint eoruni pravilatibus,
ebservare dcbent, quia vel sacerdoiiuiu vcl.mini- ipsius officiijiHerdjctioue niultentur.
 '
1155 .PANORMIA. -- LIB. III. 1154
C.vr. CH. Qui uxorem. ducere volunl, anle ordinem A test sine consensu uxoris sua?, ul fiat de carnali
subdiaconalus hoc facianX. - deinceps conjugium spiritnale, nemine eos cogcntc
Sexta synodus, c 7. Nec permittitur poslea uxor j'ungi eidem marito suo
(Disl. 52, c. Si quh.) Si quis eorum qm ad cle- carnaliter, nec cuiquam nubere in vita aul~post"
rum accedunt, voluerunt nuptiali lege muliebrl co- inoilem illius.
pulari, hoc ante ordinem subdiaconalus faciant. CAP.CYIII. Exlra sacros ordincs consiituti, ducant,
CAP. CJIl. Excludencli sunt a suorum.graduum di- uxores et exterius slipendia accipiant.
gnitate, subdiaconi, et deinceps si conlinenies esse Giegorius Auguslino episc Angl.
nolunl.
Dominico palriarcha Grad (Dist. 52, c Si qui vero sttnt.) SLqui siint clcrici
exlra sacros ordines consfiiuti, qui si conlinere non
(Dist 52, c Erubescani.) Erubescant impii, et
possunt, sortiriuxores debent, ct stipendia suaex-
aperfe nos intelliganf, j'udicio Spiritus sancti cos qui terius
in fribus sacris gradibus presbyteratu, diaconatu, accipiant.
CAP.CIX. Canones apostolorum, c. 27.
subdiaconalu posili, mulierculas non abjecerint, et
In nuptiis qui ad clerum profecti sunt, prajcipi-
caste non vixerint, excludere ab eorumdem gra-
mus ut, si voluerinl, uxores accipiant: sed lecto-
duum djgnitate. De manifestis quidem loquimur.
Secrelorum aulem cognitor et judex est Deus. B rcs canloresque lantummodo.
CAP.CX. Non Hcet clerich atterius sectm uxorem
CAP.CIV. Ad sacros ordines non accedal, nisi wgo
eut probatm castitath. accipere.
Conc Chalced. c li.
Urbanus II, in synod. Meld.
'
c Nemo ad sacrum ordinem (Dist. 52, c Quoniam in quibusdam.) Quontem
(Dist. 52, Nemo.) in quibusdam provinciis concessuiri est Ieclorihus,
permittatur aceedere, nisi aut virgo aut probatae el
psalmistis, uxores ducere, constituit sancta sy-
castitalis, et qui usque ad subdiaconatum unieam et nodus, non licere ex his accipere seclse
uxorem cuiquam
virginem habuerit. allerius uxorem.
CAP.CY. In tribus gradibus constiluli eliam ab uxo- CAP.CXI. Lectores atttuxores
ribus abslir.eant. dueani, aut coniinen-
nenliam profiteantur.
Conc Carthag., c i. - Conc Carlhag., c 5
(Dist. 52, c Placuit.) Placuit episcopos, presby- (Dist. 52, c Lcctores.) Lectorcs cum ad annos
teros, diaconos, subdiacohbs secundum priora sta- aut uxores dticere,
el puberlatis veniunt, coganlur
tula, abstinere ab uxbribus. Quod nisi fecerint, aut coiitinentiam profileii.
ab ecclesiaslieo removeantur officio. Cseteros vero CAP.CXII. Non habiienl
r cmn ctcricis •r.ulieres, nisl
clericos ad hoc non cogi, sed secundum uniuscujus- quw nalurali fcedere omnem suspicionem excv,-
que ecclesise consueludinem observare debere. dttnt.
CAP.CVI. Ministris altaris cutn ephcopis et presby- Conc Nicsen., c. 5.
terh esl eadcm lex conlinenlim. (Disl. 52, c Inierclixil.) Ihlerdixil per omnia san-
Leo Rustico Narbon. cpist. 90, c. 5. cla synodus, non episopo, non presbytero, non
(Dist. 51, c Lex coniinendw.) Lex continenlise diacono, non alicui omnino qui in clero est licere
eadem est altaris ministris quae episcopis atque subintroduclam mulicrem habere, nisi forte matrem
presbyleris, qui cum essent laici, sive lcctores licite aut sororem aut amitam, aut eliam eas idoneas
et-uxores ducere et filios procreare poluerunl, sed personas quse fugiunt suspiciones.
cum ad prsedictos pervenerunt gradus, coepit eis CAP. CXIII. Presbyter causa rcligionh non coniem-
non licere quod licuit, unde ut de carnali fiat -spi- nai propriam uxorem.
riluale conjugium, oportet cos dimiilere uxores et Canones apostolorum, c. fi.
quasi non habeant habere, quo et salva sil castitas (Dist. 28, Si quis decuerit.) Episcopus aut presby-
connubiorum, et cessent opera nuptiarum. lcr propriam" uxorem nequaquam sub oblenlu reli-
CAP. CYII. In minoribus ordinibus constiluli, uxo~ gionis abjiciat, si vero abjecerit, excommunicetur.
rem ducant, nisi volo aut religioso kabitu prohi- ' CAP.CXIY. Presbyter uxorem suam quasi sqroreni
beanlur. diligat,et quasi hostem fngial.
Leo XI adversus Nicetam abbat. Stud. Gregorius, 1. iv Dialog.
(Disl. 52, c Seriaiim.) Serialim et aperte prose- (Dist. 52, c, Presbyter.) Presbyter quidam cora-
quamur quod sancta Romana Ecelesia de gradibus missam sibi regebat ecdesiam, cum magno limore
clericorum ait r ! Ciericos enim, ostiarios, Icclores, Domini, qui ex tempore acccpti ordinis, jiiesbyte-
exorcistas, aeolythos, si extra votum et habitum ram suam ut sororem diligens, sed quasi hostem
monachi inveniantur, et continenliam profiteri uo- cavens, ad se propius nunquam aeeedere sinebai,
lunt, uxorem ducere virginem cum benedictione eamque sibimet propinquare nulla occasione per-
"sacerdotali permitluntur. JS.o:t autein viduam, aut miltens, ab ea sibi communionem funditus familia-
repudiatam, quia propter hoc nec deinceps ad sub- ritatis abscideral. Habent quippe sancli viri hoe
diaeonalum provehi poterunt, nec laicus nisi vir- propiium : nam ut semper ab illicitis longe sint, a
ginem sortitus uxorem, aut bigamus ad clerieatum se plerumque eliam lieita abscindunl, unde idero
potest ascendere. Quod si quis ex praefalis ordini- vir nequam per eam incurreret culpam, sibi, per
biis desiderat ad subdiaconatum accedere, non jio- eam, etiam mhiistrari refutabat necessaria.
1155 D. IYONTSCARNOTENSIS EPlSCOPl li},fi
CAP.CXV. liphcopus ret presbyter, itxorem proprtam A quid non hubetnus potesialem sororem muiierem tir-
i sna cttra non abjiciat. cumducendi, sicut frater Domini et Cephas (I Cor.
Leo IX adversus Nicetam abb. de magisicrio Sludii. viii;; vide insipiens quia non dis.il: nunquid non
habemuspolesialem sororera mulierem ampleclendi,
(Disl. 51, c Omnino.) Omiiino confitemur non sed circumducendi. seilicet ut mercede prajdicalio-
licere episcopo, prcsbytero, diacono, subdiacono nis sustentareiur ab eis, nec lamen deinceps forct
propriara uxoretn causa religionis abjicere a cura inter eos ulterius carnale conj"ugium.
stta, sed ulei viclum el veslilum largialur. sed non Anibros. tnen. II ad Cor., c 116.
cum illa cx more carnalitcr jaceat, sic el sancios Omncs aposioli, Joanne et Pamo exceplis, habue-
ajiostolos legimus egisso, bcato Paulo diccnte. AT««- ruiit uxores.

DE SLMONIACE ORDINATIS ET EORUM 'OllDINATORIBUS.

CAP.CXVI. Ephcopus beneficium emens vel vendens, B sunl qui hoc quod quibusdam jure compclil, ad
ab officioel beneficio ecclesiastico suspendalur. prajmiuin largiuiilur. Jiisliliam eniin vendere est
Ex Canon. apost., c 50, lil. 5. banc pro praemii acceplione servare. Emenles vero
(1, q. 5, c Si quis.) Quisquis episcopus, aut pre- in templo sunt, qui dum "nocquod justum est proxi-
sbjter, aut abuas per pecuniam hanc -oblinuerit mo persolvere volunt, dutnque rem jure debitam
digniiaiem, dejicialur ipse et ordinator ejus, el a coiilemnunt, dato palronis pretio emunt pec-
comniunione sancta modis oranibus abscindalur, et caium.
sit analheina sicul Simon niagus a Pelro. CAP.CXX. Quid sit columbas vendere.
CAP. CXVH. A sacerdoiio esl atienus, qui per pecu- Gregor., homil. i in Evang., 40.
niam ordinat, vel ordinalur. Columbas vendere, est impositionem manus qua
Conc. Bracar. m, c 8. Spirilus sanclus datur non ad vilaj merilum, sed
(1, q. c Qui pcr pecuniam.) Quicunque pro confe- ad prsemium dare.
rendo cuiquam sacerdotii gradu, aut munus quod- CVP.CXXl. De mttllivlici genere Shnoniacorum.
cutique aut promissiones muneris antequam ordi- Gregor., Traet, Evangel.
nettir acceperit, vel eliam postquara ordinatus fue- (I, q. 1, c Sunt nonnulli.) Sunt nonimlli, qui
rit, in aliquo se pro hoc ipso prsesumpserit mune- C qttidcm nummorum ex ordinalione prsemia non ac-
rari, sive ille qui dederil, sive qtti acceperit, j'uxla cipiiint, el lamen sacros ordines pro humaiia gra-
seiitentiam Chalcedonensis concilii.^radus sui peri- tia largiunlur atque de largitat.i eadem laudis so-
cuiiira suslinehit. Iummodo relributionem quaerunt.Hi nimirum quod
CAr. CXVIH. Damnatur ephcopus, qui per pecuniam gratis acceptum esl, gratis non tribuunt, qtiia de
orAinationem facil. officio sanelitalis, nummum favoris expc-
impenso
Conc Chalccd., c 2. lunl. Unde benecum virum jtistum dcscriberet pro-
(1, q. 1, c Si quh episcopus.) Si quis episcopo- jihela, ait : Beatus qui excutit maniis suas ab omni
rum, accepfa pecunia ordiiialionein feceril, et sub munerc
(Isa. xxxm). Neqtte enim dicit, qui excutit
pretium deduxerii, impreciabililer pecunia ordina- suas manus a mutiere, sed adjunxit ab omni mu-
tionem fecerit, sive coepiscopum, sivc presbyterum
nere, quia aliud est munus ab obseqttio, aliud mu-
sive diaconum aut quemcunque alitim qui connu- nus a manu, aliud munus a lingua. Munus quippe
meratur inter cleiicos promoverit, aut accepta pe- ab
obsequio est subj'ectio indebite impensa. Munus
cunia ordinaveiit oacoiionium, id est defensorem a manu pecunia, munus a lingua favor. Qui ergo
sive paronianarium ; quiciinque hoc medilalus fue- sacros ordines iribuit, lunc ab onini munerc manus
n
rit, si convictus fuerit, ipse quidem subeat gradus excutit, quando in divinis rebus non solum pcctt-
sui peiiculuin. Et qtti sic ordinatus fuerit, nullum niam nullam, sed eliam humanam gialiam non rc-
babeat fruclum ex huj'uscemodi mercimonio el con-
quirit.
seci ationc probrosa, sed sil alienus et dignitaiis el CAP.CXXII. Vendcntes vel ementes honorcs ecclesia-
sollicitudinis ejus, quam per pecuniam acquisivit. slicos , nullam sui ordinis poleslalem cxercere
Sed et ille qui fam lufpibus et illicilis interccssor permilias.
apjiaiuit,*si quidem clericus fuerit, deproprio deci- Urbanus Hermaniio episc Metens.
dai gradu; si vero laictts, sive monachus ftierit, Yendeiites vel ementes honorcs ecclesiasticos, cl
analliema sit. sacerdoies, diaconos, et subdiaconos conjugatos,
CAP,CXIX. Qui doua Dci vendunl vel emttnl, pariter quam diu in suo errore permaiiseriiit nullam suse
a Deo danviuniur. ordinationis poteslatem in Ecclesia habcre -per-
Gregor., homilia :.n Evang. 59. millas.
Vendentes el emcntcsde iijroploeliniinal Clnisttis CAP. CXXIH. Qui ccctesiastica beneftcia emetit,
ecclesias quoque emere probalur.
[Matlh^ xxi), quia vcl cos qui pro munerc imposi-
tionem manuiim tiibu ,nl, vel eos qui donum Dei ' Ex Decretis Paschalis papae, c 18.
emcie iiitantur, damnat. Itein, in lcmplo^endentes (1, q. 5, c Si quis cittlem.) Si quis autem objece-
1157 . PANORMIA.— LIB. III. 1158
rii non consecraliones emi, sed res ipsas quae ex A CAP.CXXY. Shnoniach in dignitale servanda, nulla
consecratione proveniunt, penitus desipere proba- esl mhericordia impendenda.
lur. Nam cum corporalis ecclesia, aut epjscopus aut Nieolaus Junior.
abbas, aul tale aliqiiid sine rebus corporalibus ct (I, q. 1, c Erga.) Erga Simoniacos nullam misc-
exterioribus in nullo proficiat, sicul ncc anima sine ricordiam in dignilate servanda habendam esse
corpore corporaliter vivit, quisquis horum vendit decernimus, sed j'tixlacanonum saiictioncm, et san-
allcrum, sine quo nec allerum haberi prOvenil, neu- ctorum Patrum decreta, eos omnino damnamtis,
trum vendere non relinquit. Quam tamen abj'ectio- ac deponendos eos apostolica aucloritalc sanci-
nem sacer penitus canon determinal, cum procura- mus.
torcm vel defensoreni Ecclesise, vel regulse subje- CAP.CXXYI.De eo qui ordinulur ab illo qttetn scit
Simoniacum esse.
clum, adeo per pecunias ordinari prohibeal, ut rae-
Ex eodem.
diatores quoque hujus anathemalis mucrone in-
cidat. (1, q. 1, c De cmiero.) De cselero slaluimus si quis
in posterum ab eo quem Simoniacum esse non du-
CAP. CXXIY. Qui graliam quam a Deo acci- bilal, se consecrari permiserit, et consecrator ct
piunt, non grath exercenl, veudilores columbarttm i. consecratus non disparem damnalionis seiitenliam
sunl.
subeant; sed et ulerque depositus pceniteniiam
Ex Homil. Bedse in Joan. c 2.
agat, et privatus a propria dignitale persisiat.
(1, q. 5, c Non solttm.) Non solum venditores CAP.CXXYJI. De mulliplici genere Simoniaeorunt.
sunl columbarum.et Dei faciunt domum negoiialio- Nicolaus, in decrctis, c 11.
nis, qui sacros ordines largiendo prelium pecuniae (1 q. 2, c Slalnimus.) Nicolaus episcopus onani-
vel laudis, vel eliam honoris inquirunl, verum hi bus cpiscopis. Statuimus decreium de Simoniacis
quoque qui gradum vel gratiam in Ecclesia spiri- tripertila hseresi, id esl de Simoniacis, Simoniacc
lualem quam Domino largiente perceperunl, non ordinaloribus vel ordinalis, el de Simoniacis Simo-
simjjlici inienlione, sed cujuslibel liumanse causa niace a non Simoniacis, el Simoniacis non Siino-
retributionis exercent contra illud Petri aposloli: niace a Simoniacis. Siinoniaci Simoniace otdinati
Qtti loquilur quasi sermones Dei, qtti mhiistrat tan- vel ordinalores, secundum occlesiasticos canones,
quam ex virluie quam administrat Deus, ul in om- a-proprio gradu decidaul. Siraoniaci qttoqtie Si-
uibus koiiorificetur Deus per Jesttm Chrislum (IPeir. nioniace a non Simoniacis ordinali, similitcr ab
IV).Quiciinijue ergo tales sunt, si nolint jubentc officiomale acceplo removeaiilur. Simoniacos au-
Doniino de Ecelesia auferri, auferant "isla de acti- C lem non Simoniace a Simnniacis ordinalos, mise-
bus suis, ne faciant domum Dei, domtini negolia- ricordiler per manus impositionem pro temporis
iionis. nccessilate concedimus permanere in ofticio.

DEPROFESSIONE
CAP. CXXYIII.Ilmrelicum -resiphcentem nemo sus-
cipial nisi ephcopus ejusdetn loci reconcilia-
veril.
Syhesler papa in Deereiis, c. 2.
Sylvester papa in generali residens synodo dixit:
< Conslituimus ut presbylerum Arianum resipi-
scentem nemo suscipiat, nisi episcopus ejusdem
loci reconciliaverit, et sacrosancto chrismate per
episcopalis raanus imposilionem sancti Spiritus
gralia, quaj ab hsereticis dari non polest, conlirma-
verit. J
CAP.CXXIX. Sacerdotes hwrelicorum episcopi
' konoribus non habenlur digni.
Innocenlius in Decrelis, ad Alexand. episc, c 5.
(1, q. 1, c Arianos.) INNOCENTIUS papa Romanus
ALEXANDRO Antiocheno episcopo : t Arianos csete-
rasque hujusmodi pesles, quia eorum laicos con-
versos ad Dominum sub imagine pcenitentiae ac
sancti Spirilus sanclificatione per mauus imposi-
tisnem suscipimus, non videtur clcricos eorum cum
BiERETICORUM.
saccrdotii ac ministerii cujuspiam suscipi debere
dignilale. Quoniam quibus solum baptisma ratum
esse permiltimus, quod itaque in nomine Patris et
Filii el Spiritus sancti percipitur, nec Spirilum
sanciuni eos habere ex illo baptsmate, illisquc
mitiisleiiis arbitramur, quoniam cum a calholica
fide eorum auctores discederent,-pei'feclionem Spi-
rilus quam acceperant amiserunt, nec dare ejus
pleniludineni possunt (quse maxime in ordiiiationi-
D bus operatur) qui per impielaiis su;e perfidiam li-
dem Domini perdjderunt, projiter quod fieri non
polest ut eorum profanos sacerdotes dignos Dei ho-
noribus arbilremur, quorum laicos imperfectos (ut
dixi) ad sancli Spiritus percipiendam graliam, cuiii
poeniieniise imagine recipiamus. Gravitas ilaque
tua ad notifiam cocpiscoporum, vel per synodum,
si potesl, vel per noslram i-ecitalionem litierarum
facial pervenire, est hoc quod ipse tam necessario
percunctalus es, et nos tam eliminate rcspondimus
communi omnium coejiiscoporum consensu, slu-
dioqtic servetur.
 llo'J D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI IICO
C».r. CXXX. Recleunlcs ub kmrelicis, sunl reordi A ordines promovendos judicaverif. Qnod si cttm
nandi. grandi etgiavi examiiiatione promotio est, codilur
iHnocentius l ad cpiscop. Macedon., ep. 22. inculjialis, inullo magis non licere suspeciis. Igi-
(1, q. 7, c Per illicitam; 1, q, 1, c. Venlum.) tur aposlolica aucloritate prsecipimus ul circonspe-
INNOCENTIUS Ruro et EUSKBJO cpiscopis : i Ordinati cte ab oninibus amodo implcantur, quaj ad lo.ius
ac Iiaerelicis vulneraiuni per illam manus imposi- Ecclesise incolumilatem et laudabiliter suggcsia
tionem capul habenl; ubi aulem vulnus infixum sunt et salubriter ordinala. »
esl, mcdiciiia est adhibenda qua possit recipere sa- CAP. CXXXII. Exemplo Cyriili ad Joannem An-
nilatem. Quse sanitas post \iilnus secuia cura ci- tiochenttm.
catiice esse non poteril, alque ubi pamiieiiliai re- t Ego illo nomine scrip'uram quam manu nua
inedium iiecessarium esl, Hlic oidinalioiiis honor scripsi, jirofileor sequens sanclum judicium Palruin
locttm habere non pnlesi. Nam si, tit legitur : Qui Nicseni synodi cccxvm, \el Chalcedonensis synoii
tetigerii immunditm immundus eril (Levil. xxn), universale concilium, cttj'us deiinilioiien/sedcs apo-
quomodo tribti.jliir ei quod mundilia ac purilas con- stolica confirmavit, quod efiam bealissimi p;q;c
sucvil acciperc ? Sed Ecclesia asserit etim qui ho- Leonis epistola, ad sanctae memoiiaj Flaviauu;»
norem amisil, honorem dare non possil, neque U- J3Conslanlinopolilanseurbis episcopum, data prsedi-
lum aliquidaccepisse, quia nihil in danle erat quod caiione lucidissime veritatis cxposuit. Cpnfiteor
ille posset accipere. Aquiescimus, et veruin est unum eumdemque Dominum nostrum Jesum Chri-
certe, qtiia quod non habuit quis, dare non potuit, stum unigenitum Dei Palris, perfectu n eumdom iu
damnationem utique quam habuit per pravam ma- deitate, perfectum eumdeni in hu-maniiate, Deu:u
nus iinpositioncm dedit, elqui particeps faettis est verum et hominem verum, et ipsum rum.lcm ex
damnaiionia quomodo debeal honorem accijiere, anima ralionali etcarne; consubslantialcm Patii se-
invcnire non possum; vcriim dicilur, vera ac jusla cundum deilalem, et coiisubstaiilialem nobis eum-
legilirai saccrdoiis benedictio auferre potest omne dein secundum humanam rafionem in omnibus simi-
vilium quod a vitioso fuerat injectum. Et si ita est lem, absque jieccalo, anie fajcula qitidem de Pat>re
applicentur ad ordinationem sacrilegi, adulleri, om- genitum secundum deitatem; in novissimis vcro
nium ciiminuni, lei, quia per benedictionem ordi- diebus eumdem ei propler nostram salutem Oe vir-
natioiiis crimina vel vilia putantur auferri, iiullus gine Maria naluin, quae eumdera Dcttm peperil se-
sil locus pajniteiilise. quia i I polest prsestare" ordi- ctinduni humanitalern, unum eumdeinque Chrisima
natio, quod longa satisfactio prseslare consue- Filium Dei unigenitum in duabus naluris incon-
\it. SeJ nostrae Iex Ecclesiaj venientibus ab hsere- " fuse, iiiconvertibiliter, individue inseparabiliter co-
ticis, qui tamen illic bapiizali sunt, per manus im- gnilum,, ncquaquam nalurarum differcnlia sublafa,
posil.oiiem laicam tanluni tribuere. communioiiem, proptcr uiiionem, sed potius salva manciilc pro-
nec cx his aliquem in clericaltts honorem vel exi- prietate utriusque natursc, in unam, non in duas
guuni subrogare. > coneurrisset personas, sed unum eiimdemque Fi-
CAP.CXXXI.In Decreth Leonh,c.6. lium unigenitum Deum verum Dominum Clnislum,
sicut olim prophelae, de eo vel ipse nos Christuspcf
LEOUrbis Romae episcopus, JANUARIO episcopo semetipsum Dominum erttdivit. Qui autem ila non
omiiibusquecujuslibet ordinis. « Clericus, qui Ca- seiitiunt, cuin Nesfcrio et Eutychete, vel eo-
Uiolieam deserens coramuntonem, bserelicse se pra- rum sectatoribus ajlerno anatliemale
dignos esse
vilafi miscuerit, si ad Ecclesiara et cpmmunionera
pronunlio. »
Calliolicain reverti voluerit, prius errores suos et CAP.CXXXH bh. Consecratio dici non
potest qttm
ipsos auctores suos damnatos a se sine anibigui- ab excommunicalis homiiiibus esl facla.
iale faieatur, el proprise manuscriplis proteslalio- Grcg. Maximo Salonit.
nibus plene el apcrlj loqualur, et s"c in eo gradu Auditur inaudilum nefas, quod post interdicl.o-
iiiquo eral, sine aliqua proinotione recipialur. Qui nem quoque nostram, quse sub exeommuiiicaiione
lainen pro magiio habeat bencficio, si adempta sibi quoqiie nostra ordiiianiiumqtie le facia csl, csesis
oriiiii spe promoiionis, in eo quo invenitur ordine, presbyleris diaconibttsque manu militari ad me-
stabililate perpetua permancat, si tanlum ileiata ditiin diceris deduclus. Quani rein nos consecratio
'.inctione non fucrit maculatus. Non levem apud liciii nullo modo dicere possumus, quia ab excom-
Dominum noxam incnrril, qui de talibus ad sacros miiuicalis esl IioiTiinibusconsecrala.

DE LAPSIS POST EORUM ORDINATIONEM.

CAP.GXXXIII. De sacris ordinibus lapsi teparari quosdam de sacris oruinibtis lapsos, vel post pojui -
non possunt. tenliam, vel anfe pajniteiiliam ad niinisterii sui of-
GregoriusJanuario episc Calarit.,I. m, ep. 26. ficium revocari. Quod omnino prohibemus, et in
(Disl. 50, c Pervenil.) Pervenil ad nos eliam hoc sacratissimi canones coniradicunt, Qui erao
 U6i PANORMIA. — LIB. III. 1164
post acceptum sacrum ordinem kvpsus in peecato A aut fuisse generati filii prodiderunt. De his mani-
carnis fuerit, saero ordine ila careat ut ad altaris festa est divinarum legunrdisciplina, et beatse re-
ministerium ullerius non accedat, cordationis Siricii episcopi raonita evidenlia ema-
CAP.CXXXIY. Non ingredianlur ecclesiam, presby- naverunt, ut incontinentes in ofliciis pontifioalibus
teri, diaconi, vel subdiaconi aui in crimine \orni- positi omni lionore ecelesiastico privarenlur, nec
culionh jacent. admitlantur ad lale ministerium quod sola conti-
Gregorius ad Ital. et Theuton. ncnlia oportet impleri.
(Dist. 81, c Si qui presbuteri sunt.) Si qui sunt
in cri- CAP.CXXXVIH. Officioel beneficioprivetur ephoo-
presbyteri vel diaconi, vel subdiaconi qui pus, presbyter aut diaconus, uxorem suscipiens vel
mine foruicationis j'aceaut, inlerdicimus eis ex Dei susceptam relinens.
parie omnipotentis, et sancti Petri aucloritate ec- Alexander II ad episc et reg. Da mat.
clesiseinlroitum usque dum poeniteant el emendent. (Dist. 81, c. Si quh amodo.) Si quis amodo epi-
Si qui vcrp in peccato suo perseverare maluerint, scopus', presbyler aut diaconus feminam acceperk,
nullus vestrum eorum audire prsesumat officittm, vel rcceptam i'elifiuerit, proprio gradu decidat us-
quiabenedictioeorum couvertiturin maledictionera, quc duiu ad satisfactionem veniat, nec in choro
et oratio in peccalum, Domino testantc per pro- B psallentfum maneat, nec aliquam portionem de re-
phetam : Maledicam, inquit, benediclionibus veslrh bus ecclesiasticis habeat.
(Malach. vn). Qui vero huic saluberrimo prsecepto CAP.CXXXIX. De eodetu.
obedire noluerint, idololatiise peccatum incurrunt Alexander II ad eosd.
Samuele testante et bealo Gregorio instruenle : (Dist. 81, c Si quh sacerdoium.) Si quis sacer-
Peccalum ariolandi esl, nonobedire : et scelus idolo- dotum, vel diaconorum, vel subdiaconorum, offi-
lalrim, non acquiescert (1 Reg. xv). Peccatum igitur cium contumaciter deponens, feminam sibi potius
paganitatis incurrit quisquis dum Chistianum se eligit, sicut sponte ob forniCationem dimiltit offi-
asserif, sedi apostolicaj obedire eontemnit. cium, ita ob praevaricationem dimitterc cogatur ct
CAP.CXXXV.Non audiatur missa presbyleri concu- invilus beneficium.
binam habenth. CAP.CXL. De eodem.
Nicolaus Jun. et Alexander, 1. ni De lapsis.* AleJiander II pojralo Mediol.
(Dist. 52, c Nutlus, et c.Prmler.) Nullus mis- (Dist. 81, c Eos eliam.) Eos eliam quiut forni-
sam audiat presbyteri, quem scit coiniubinam indu- eari eis liceat, divinum ofiicium dereliquerUst, el a
„biianter habere, aut subintroductam mulierem. _ Deo recedentes diabolo ct ejus operibus serviunt,
Unde et ipsa sancta synodus noc capitulum sub ex- sicut se justissime ab ofiicio alirnos faciunt, ifa
communicatione posuit dicens : c Quicunque pre- beneficio ecclcsiarum privatos esse judicamus.
sbyterorum, diaconorum, subdiaconorum post CAP.CXLI. Qui post ordinalionetn suam labilur, de-
constitutum bealse memorise prajdecessoris nostri posilus remanebit.
sanctissimi lUeonis papse de castilate clericorum Marlinus papa Amando.
concubinam palam duxerit, vel ductam non relique- (Dist. 50, c Qui semel.) Qui semel post ordina-
rit, ex parte omnipotenlis Dei, et auctoritate beato- fionem in lapsu decidit, deinceps jam depositus
rum apostolorum Petri et Pauli praecipimus, et erit, nullumque giadum sacerdotii poteritadi-
contradictmus, utmissamnon canlet, neque evan- pisci.
gelium vel epistolam tegat ad missam, neque in CAP.CXLII. Gregorius Venaniio ephcopo Luiienst.
presbyterio cum his ad divina officia, quaj praefalaj Staluimus diaconum abbatem quem de portu Ve-
constituiioni fuerint inobedientes, maneat, neque neris
judicas cecidisse, ad sacrum ordinem non de-
partem ab Ecclesia suscipiat, quousque a nobis bere vel posse aliquomodo reparari, quem quidem
sententia super hujusmodi, Deo coneedente, prse- sacro ordine
privalum in pcenilenlia le deputare
cedat. » D convenit. Cujus si postea actus et conversatio me-
CAP. GXXXYl. Non potcst restitui in sacerdolium, rueiit, priorem inter monachos, ubi iu lamen de-
cujus critnen fuerit manifestum. creveris, .standi locum obtineat. Subdiaconi quo-
Nicolaus Carolo arehiep., et concil. YVormat. simul culpa constringit, ab officio suo
que quos
(Dist. 50, c Sacerdotes.) Sacerdotes si in forni- irrevocabiliter depositi, iuter laicos_ comraunionem
eationis ceciderint laqueum, et criminis manifeslus In porlu aulera Ycnerisloco lapsi, dia-
accipiant.
ostensus fuerint aclus, sacerdotii non possuntha- conum alium-qui hoc officium implere debeat. ordi-
bere honorem secundum canonicse iiislitutionis au- nabis.
cloritatem. - CAP.CXLHI.Clericus adutterasse conviclus, vel con-
CAP.CXXXYII. Qtti voluptalem officioprmposuerit, fessus, in monaslerio retrudatur.
modis omnibus submovealur. Synod. Aureliau,, c 7; concil. Aurelian. ni.
Innocentius Exupefio Tolos. (Dist. 81, c Siquis.) Si quis clericus adulterasse
(Dist. -82, c Proposuhih.) Proposuistis quid de aut conlessus fueril aut. convictus, depositus ab of-
his observaridebeat quos in diaconi minislerio, aui ficio suo communione concessa in monasierio lotu
in oflicio presbyteri posilos, iiiconlinentes esst vitae suse tempore trudatur.
PATROL. CLXI. 37
im D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1165
CAP.CXLIV. De eodem. A peccato ipsum beatum prineipem aposiolorum Pe-
Pelagius Constantino defens., trum (ad cujus corpus nos indigni sedemus) 1-ipsum
esse cognoscimus; sed post negationem, pcenitenlia
(Dist. 81, c. Bomanus.) Romanus Ecclesiae Thia-
nensis clericus, pro crimine adulterii quod admi- secuta est; et post pceiiitenliam indulgentia data
sisse perhibetur, clericatus ordine deposito, in mo- est, quia illum ab apostolatu non dej'ecit quem ante
nasterio hic in urbe Romana ad agendam poeniten- seipsum negaturum prajdixit. Tibi haec, fili mi, di-
tiam ex vestra jussione detrusus est. cla suffieiant, ut illum quem conspieis delicta flelu
GAP.CXLY. Lavsi in suum ordinem reparari non delere, non dubites in conspeclu divinitatis miseri-
cordiam consequi, quia nullum peccantem rever-
possunt.
sum despieit, qui peecalores sanguine suo redimere
Gregonus Conslantino episc Hediol.
veuit.
(Dist. 50, c. Si lapsh.) Si lapsis ad suum ordi-
nem revertendi licentia conceditur, vigor canonicae CAP. CXLYIII. Clerici post tapsum, suh orainibus
repurari possunl.
procul dubio frangitur disciplinse, dum pro rever-
sionis spe, pravse aclionis desideria quis concipere Calixt. papa in Decr. ad epise. Galliarum.
non formidat. Et post pauca : IUud pro omnibus B (Dist. 50, c Ponderet, § Errant.) CALIXTUS papa
studete cavere, ut lapsos in sacro ordine nullius Romanus, dilectis episcopis per Galliam conslilutis.
vobis supplicafrio aliquomodo revocare suadeat, ne — t Errant qui pulant Domini sacerdotes, post la-
hujusmodi non statuta, sed temporalifer dilata, cre- psum,si|Condiguam egerintpoeiiiteEtiam, Domino mi-
dalur esse vindicta. nistrare nonposse, et suishonoribus frui, si bonam
CAP.CXLYI. Presbyler post lapsum nulla ratione in deinceps vitam duxerint, et suum sacerdotium eon-
sacro ordine reparari valct. Uigne custodierint. Et ipsi quidem qui hoc putant,
Gregorius in Decret., ad Savin. lib. vn, ep. 25. non solum errant, sed etiam traditas Ecclesise cla-
ves despicere videnlur,Me quibus dictum est: Quw-
(Dist. 50, c. Presbyterum.) Gregorius Sabiniano
episcopo. ii Presbyterum de quo nos fraternitas lua cunque soiverilh super terram, erunl solula et in
latoris prajsenliani legatione consuluit, nulla ralione cwlo (Mallh. xvi). Alioquin hsec sententia aut Do-
in sacro ordine post lapsum aut permanere aut mini non est, aut vera est. Nos vero indubitanter^
tam Domini sacerdotes, quam reliquos fideles,- post
revocari posse cognoscas. Circa quem tamen mi-
rius agendum est propter commissum facinus, quia dignam satisfactionem posse redire ad bonores ere-
facili dicitur professione confessus. » cSnius, lestanle Domino per Prophelam : Nunquid
"
qui cadit non adjiciet ul resurgal? (Psal. XL.) Et :
CAP. CXLVII. Hic determinat contrarium, el vult Qui aversus est, non revertelur? (Jer. vm.) Et alibi:
qttod lapsi reparari possunt.
Nolo, inquit Dominus, mortem peccatorh, sed ut
Gregor. ad sccundum, 1. vn, ep. 55. convertatur et vivat (Ezech. xvm), et per prophetam
(Dist. 50, c Quia sanclilas.) Sanctitas lua a no- David pcenitentiam agentem dicit: Bedde mihi iwli-
bis requisivit ul tibi de sacerdotali officio post liam salutans tut et spirilu principaii conftrma ms
lapsum resurgendi scriberem, dum de tati oliiclo (Psat. L). Ipse namque post pcenitentiam, et alios
post lapsum resurgendi scribcremus, dum dicis de docuit, et sacrificium Deo obtulit, dans exemplum
hoc canones diversos le legissc, diversasque seu- doctoribus sanclse Ecclesiae, si lapsi fuerint, el con-
tentias alias resurgendi .alias nequaquam. Nam nos dfgnam -Deo pcenlteniiam gesserint, utrumque fa-
generaliter a Nicsena synodo incipientes, hanc cum cere posse. Docuit enim quando dixit: Doceboini-
reliquis quatuor veneramur, qui ipsam sequentes in quos vias tuas, el impii ad te converlentur (ibid.).
cunctis sententiis unanimes concordant. Hos ergo Sacrificium obtulitpro se, dum dicebat: Sacrificium
prsecedenles Patres sequimur, quia auctoritale Dei Deo, spirilus coniribulalus (ibid.). Yidens autem
a sacra doctrina illorum non discordamus. A capite j. Propheta scelera sua mundata per pcenitenliam,
itaque incipientes usque in quartum altaris mini- non dubitavit prsedicando et, Domino liberante, cu-
sterium hanc formam servandam cognoscimus, ut rare aliena; lacrymarum eiTusiotenef animi passio*
sicut minorem maj'or praecedit honore, ila sit in nem : salisfactione autem impleta avertilur animus
erimine. Et quem major insequitur culpa, major ei ab ira, superabundant peccata, superabundat et
implicelur vindicta, el sic poslea pcenitenlia creda- misericordia. Quoniam aptid Deum misericordia; et
tur esse fructuosa. Quid enim prodest triticum se- copiosa apud eum redemptio (Psal. cxxix). Mundclur
sninare, et fructum ejus non colligere? aut domum ergo homo a peccalo, et resurgit gratia Dei a lapsu,
construere et illic non habitare? Post dignam enim et in pristino manet officio, juxta prsediclas aucto-
satisfactionem eredimus lapsum posse redire ad ritates. Yideat ne amplius peccet, ut sententla
honorem, Propheta dicente : Nunquid qui cadit, non Evangeliimaneat cum eo, quae ait : Vade, et ne am-
adjiciet ul resurgat ? (Psal. XL.) Et: Qui aversus est, plius noli peccare (Joan. vm). Sententiam itaque,
non reverlelur? (Jer. vm.) Quid est ergo graviuscar- fratres, quse misericordiam vetat, non solum tenere,
nale delictum admitlere sine quo pauci inveniun- sed et tiudire refugite, quia potior est misericordia
tar, aut Dei Filium jurejurando negare? In quo omnibus liolocaustomalibus et sacrificiis.i
*jfi« PANGRMIA. -- LIB. III. 1166
CAP,CXLIX. Qiti sunl reparandi post lapsum, vel A Judicii divini commitlil, eum nullo modo posse ad
quando. pristinum gradum restaurari cognoscas. In fine au-
Isidorus ad Massan. episc. c. 1. tem epistolae hujus hoc adj'iciendum putavi, ut quo-
(Dist. 50, c Domino.) Domino sanclo merilisque tiescunque iri geslis conciliorum discors sententia
beato fralri MASSAKO episcopo, ISIDORUS episcopus, invenilur, illius concilii magis teneatur senlentia,
saiutem. — Quod in epistolis venerabilis fraternitas cuj'us antiquior aut potior existat auctoritas.
lua lnnoluit, videlicet quod in canone Ancyritano, CAP.CL. Qui confiteturse anteordinalionempeccasse,
capitulo 19, legitur, post lapsum corporalem, re- non sacrificel, convicius autem deponatur.
staurandum honoris gradum^ post pcenitenliam. Martinus episc Brac, ex Synod. Grsec
Alibi vero legitur, post hujusmodi deuctum nequa- (15, q. 8, c Si quis presbyler.) Si quis presbyter
quam reparandum antiqui ordinis merilum, hsee ante ordinationem peccaverit et post ordinationem
diversilas hoe modo solvitur. IIlos enim ad pristi- peccala confessus fuerit, quod ante erraverat, non
nos gradus canon i-edire prsecepit, quos pcenitentiaj offerat, sed tamen pro religione nomen presbyleri
prsecesserit salisfactio, vel condigna peccalorum portet. Si autem non ipse conlessus fuerit, sed ab
confessio. At contra hi, qui neque a vilio corru- alio publice convictus, nec hoc ipsum habeat,
B ut nomen presbyteri portet. Similiter de diaconibus
ptionis emendantur, atque hoc ipsum carnale deli-
ctum quod admittunt, etiam vindicare quadam stt- observandum est, ut si ipse confessus fuerit, oidi-
perstitiosa temeritate nituntur, nec gradum ulique nem subdiaconi teneat.
iionoris, nec gratiani communionis recipiunt. Ergo CAP. CLI. Presbyter qui ante ordinationem confitetur
ita est determinanda sententia ut necesse sil illos se corporaliler lapsum, poslea non offeral.
restaurari in loco honoris, qui per pcenitenliam Ex conc Neocses. c 1.
reconciliationem recepisse merenlur divinse pietatis, (15, q. 8, c Qui adtnhit.) Presbyter si prajoeeu-
lii non immerito consequentur adeptae dignilatis patus corporali peccato promoveatur, el confessus
gradum, qui per emendalionem pcenitentiaj rece- fuerit de sequod anlc ordinem deliquerit, oblata non
pisse cognoscuntur remedium vitse. Id autem ne consecret, manens in leliquis officiis propter stu-
forte magis sit ambiguum, divinae auctorilalis sen- dium bonum. Quod si de seipso confessas non fue-
lenlia confirmatur. Ezechiel quidem propheta sub rit, et argui manifeste nequiveril, polestalis sute
typo prsevarieatricis Jerusalera ostendil post pceni- j'adicio relinquetur.
tentise salisfactionem prisiinum reslaurari posse CAP. CLH, Qvi vaieant reparari post lapsttm, vei
Iionorem. Confundere, inquit, o Juda, ei porta igno- „ non.
miniam luam (Ezech. xvi). Et post pauluium : Et Rabanus, I, Pcenit. c 1.
tti, inquit, et filiw tuw el revertemini ad aniiquitatem (Dist. 5*9,c. De his vero.) De liis vero visum est
vestiam (ibid.). Quod dicit confundere, oslenditpost nobis scribendum esse qui sacros ordines habent ct
confessionem, id est peccali opus debere quemquam ante vel post ord<nationem conlaminatos in capita-
erubescere, et post confessionem pro admissis scc- libus criminibus se esse profitentur. In qulbus, ut
leribus verecundam frontem, humoque prostratum mihi videlur, hsec dislantia esse debet, ut Jii qui
demergere, pro eo ijuod dignum confusione perpe- deprehensi vel capti fuerint publice in pei-jurio,
travit opus. Deinde praecepit ut post ignomiiiiam furto, atque fornieatione, et cseleris huj'usmodi'' cri-
et dejectionem sui nominis sive dignitatis, reverta- minibus, secundum sacrorum canonum instituta a
lur ad suam antiquitatem. Ergo dum quisque post gradu proprio deponatur, quia scandalum est pe-
opus confusiouis suse confunditur, atque ignomi- pulo Dei lales personas superpositas habere, quas
riiam portans depositionem suam cum humililate ultra modum vitiosas esse constat. Nempe inde de-
luget, revoeari secundum projihctiam ad priorem irahuntur homines sacrificio Dei, sicut quondam
polerit statum. Item, Joannes evangelista Angelo filiis peccantibus Heli fecisse legunlur (/ Reg. n), et
Ephesi Eeclesiaelnter eaetera quajdam similia seripsit: D rebelles hinc alque contrarii exislenles pravis exem-
Memoresto undeexcideris, etagepwnitenliam et prima plis eorum quotidie pejores fiunt. Qui autem de
opera fac. Alioquinveniam, et movebocandelabrum praedictis peccatis abscondite a se admissis per oc-
de loco ejus (Apoc n). Ecce, in quantum valui, con- cultam confessionem coram oculis Dei, poenitente
cilii Ancyriiani antiquam plane et plenam auctori- etiam sacerdote, qui in eis inducturus estpoeniten-
tate, sententiam sacris teslimoniig expianavi, osten- tiam, confiientur, et semetipsos gravifer deliquisse
dens eum posse i'estauraii in proprio ordine, qui querunlur, sive per j'ejunia ct eleemosynas, vigi-
per pcenitentiae ssitisfaclionem noverit-propria deli- liasque et sacras orationes cum lacryjnis purgai'e
cta deflere. Qui vero negligit nec luget quse gessit, cerlaverint, his etiam gradu servalo, spcs veniae
nec Iugenda sihe ullo pudore religionis, vel timore cle misericordia Dei promittenda esl.
2167 D. IVONTS CARNOTEN51S EPiSCOPI" 4168
• BE CLERICO HOMICIDA.
CAP. CLIII. Posl patralum homicidium, sacerdotale A CAP.CLIV. ' Qnt casu liomicidium facil, es dispcnsa-
officiumminhlrare non potest. tione in vrdine suo permaneat.
Joannes VIII Cceiioraanl. cpisc Uiic Urbanus II Gwameriq episc. Narbon.
(Disl. 50, c Miror.) Miror minus doctam scien- (Dist. 50, c. Clerico.) Clerico jacente lapidem,
tiam liiam putare sacerdotem, post patratum homi- puer dicitur interemptus; nos pro amore"Dei et luo',
cidium in sacerdotio posse ministrare, imo, quod est ineodem ordine eum permanere permittimus, ut
ineplius, nobis suadere vclle, ut ipsi tali prsesum- ' tamen semper in pcenitcntia el limore Domini per-
ptioiiijirajberemusassensum. Quisenim"lam clemens maneat.
tamque perversi sensus lale quid destinarct. vel post CAP.CLV. Steph. V Sigeberto Corsicw ephcopo. !
quaiHamcunque pceniienliam concedendum , cum (Dist. 50, c Quia.) Quia te quasi obnoxium judi-
omnisitcanonicsedisciplinse conlrarium ? Debet ergo cas eo quod a Saracenis capius cs, homines inter-
sacerdotio prhalus lacryroarum fonle flagilium tam fecisse videris, bene facis. Sed quoniam non sponte
iniinane diluerc, ut lalibus sallcm remediis cura- lua interfecisse cognosceris, inde canonicse nulli
tus, salulis possil invenire suffrafittm. niodo judicaris.

DE USURIS.
C.\r. CLVI. Degradatur clericus, qui usuras accipere B ciem non habueril necessariam, ipsum quod dedit
delegitur. sine ullo augmenlo suscipiat.
Conc Eliber., c 20. CAP.CLX. Quidquid supra datum cxigitur, usura est.
(Dist. 47, c. Si quh.) Si quis clericus deleetus Hier., 1. vi in E/.ech.
fiserit usuras accipere, placuil degradari et absti- (14, q. 5, c Puiant.) Putanl quidara usuram tan-
nere. tum esse in pecunia, quod providens Scriplura di-
CAP.CLVIl. Diaconus, presbyter, et ephcopus, cxi- vina omnis' rei aufert superabundanllam, ut plus
gens usuras, nisi desieril, deponatur. non recipias quam dedisli. Ilem, alii pro pecunia
Sanones apost. fcenerata solent munuscula accipere diversi gene-
(Dist. 47, c. Ephcopus.) Episcopus aut presbyter, ris, et non intelligunt usuram appcllari et super-
aut diaconus usuras a debitoribus exigens, aut abundanliam quidquid illud est, si ab eo quod de-
eerte damnetur, aut dcsinat et communione pri- derunl plus acceperint.
velur. CAP. CLXL Quando amplius quam debelur exigilttr,'
€AP- CLVIII. Clericus non accipial plusquatn ac- usura accipilur.
commodavit. Conc Agalh. c 1.
Conc Agath. C (14, q. 1, -c Vsura.) Usura est ubi amplius re-
(Dist. 1-4, q. i, c. Nullus clericorum.) Ul nullus quirilur quam datur, verbi gralia : Si dederis soli-
clericorum amplius recipiat quam accommodave- dos x, et amplius qusesieris; vel dederis frumenli
rit; si pecuniam, pecuniam; si speciem, speciem; modium unum, et super aliquid exegeris.
esmdem quaiilam dederil accipiat, et quidquid aliud CAP. CLXII. Turpe Ittcrum sequilur qui minus emit
tantum quantum dederit. ul plus vendat.
CAP.CLIX. Pro pecunia quam clericus muluo dedit, (14, q. 4, c. Quicunque.) Quicunque tempore
juslo pretio species accipcre potest. messis vel vindemise, non necessitale, sed propter
Martinus papa, ex conc Tarrasc c. 2, cupiditalem comparat annonam vel vinum, verbi
(14, q. 4, c Si quh clericus.) Si quis clericus in gratia, de duobus denariis comparat modium vini,
necessitate prscslileril solidum, hoc vel de vino vel et servat usque dum venundetur deinde qualuor
frumento accipiat, quod mercandi causa tempore aut sex, aut amplius; hoc tttrpe lucrum dici-
slaluto deerelum fuerit venundari. Cselerum si soe- mus.

DE SERVIS NON ORDINANDIS.

CAP.CLXlil. Capilulorum 1.1, c. 82.
Si quilibet servus dominum fugiens, aul laliians,
aut adhibilis testibus pretio eonduclis vel corruplis,
aul qualibel calliditalo, vel fraude ad gradus eccle-
siasticos pervenerit, decrelum est ut deponatur, et
doriiinus ejus eum accipial. Si vero avus et pater,
ab alia patria in aliam migrans in eadem provincia
filium genuerit, et ipse filius ibidem educatus, et ad
gradus ecclesiaslieos promoius fuerit, et ulrum ser-
vus sit ignoraverit, el poslea veniens dominus ejus alios jam subdiaconos ordinatos, cum non solum
legibus eum acquisierjt, si dominus ejus in liberta-
D tem dare yoluerit, in gradu suo permaneat; si veio
eum cum catena serviluiis a castris Dominicis abs-
trahere voluerit, gradum amittat.
CAP. CLXIV. Servus si tatenter irrepserit ad sacer-
dotiutn, peculii amhsione multeiur.
Gelasius papa Marano et Justo episc.
(Dist, 54, c Ex antiquh.) Actores siquidem illu-
stris viri filii nostri Amandi graviler conqueruiuur,
homines juri suo debitos, alios jam in clericos,
posl modcrnum concilium quod tantorum colicclione
 im PANORMIA. — LIB. III. 1170
pontificum sub omnium salubeiTimae provisionis j^ tres charissimi, inter supradiclos auclm-es, et eos
assensu eonstat esse perfectum, hujusmodi perso- qui condilionis extremse repelunlur , objectu , co-
nas suscipere non deberent, vcrum etiam si qui gnitionem vobis nostra auctoritate deputamus, nt^
forte in divinaj cultum militise ante fuerint, igno- .omnium veritate discussa, si revera sibi-objectam
rantia faciente, suscep.ii, eliminatiprorsus"et exuti maculam, justae refragafionis non potuerit ratione
religioso privilegio ad dominorum possessiones ju- divellere, Leonlium clericum, quem gradus defini-
sta debuerint admonilione compeUi, et ideo, fra-_ lus legibus non defendit, ad sequendam cognitio
lies cliarissimi, eos quos supradicti viri actores nis suse necessitatem modis omnibus exhibete. An-
in clericatus officio monstraverint, detineri dis- tiochum vero, quia per sacerdotium j'am non po-
cussos et obuoxios approbalos, custodilo legum tra- test recolligi, si in sua Ecclesia in hocin quoesf,
mite, sine intermissione restiluite, ita ut si quis desiderat domina collocare, noivvelut redditum sibi
jam presbyter reperitur, in eodem gratlu peculii sola habeat, seil pro ministeriorum celebratioiie susce-
amissione pernianeal.' Diacouus vero aul vicarium ptum.
prajstet, aut si non habuerit, ipse reddatur. Resi- CAP.CLXYI. Quando servus sit ordinandus,' et
dua officia sciant neminera posse ab hae noxieta- quando non.
te, si convincitur, vindicari, quatcnus hoc ordine B Constitutio v Novell. c 25.
custodilo, nec dominorum j'ura, nec priyilegia ulla
xatione turbentur. (Dist. 54, -C Si servus.) Si servus, sciente et non
CAP. CLXY. Servus clericus fucius servituti obno- -contradicente domino, in cler.o sor.tilus sii, ex hoe
ttius manet. Ipso liber et ingenuus fiat: si enim ignorflnte do-
Gelasius Ercul. Stephan. et Just. ejjisc mino eonsecralio facta fuerit, Iiceat domino intra
(Disl. 54, c Frequens.) Actoi'es illuslris feminae annurn tantum condilionem probarc et proprium
Placidse peiiiorii oblaiione conquesti sunt Sabir serv.um recipere. Sin autejn servus, sciente domino
num Marcellianensis sive Clusionatus ufbis antisti- vel ignoranle, secundpm ea quae diximus, ordinalus
lem, Antiochum servum jurispatronse suae absen- fuerit, ex ipso lipnore clericatus libertatem mere-
tis dominae, occasione caplala, ad presbylerli liono- tur, et si postea ministerium ecelesiasticum relique-
rem usque perductum, ej'usque fratrem Leonlium rit, et ad lalcorum vilam (ransierit, in servitium
clerkalis officii privilegio decons^e. Et ideo, fra- trahatur.

_DE VITA CLERICORUM.

CAP. CLXYH. Non licet ephcopo Iiabire canes ad C aut presbyler, aut diaconus, vel quilibet ex ordinc
vendndum. clericorum aruspices aut ariolos, aut cerie augures
Conc Aurel. c 8. vel sortilegos, vel eos qui profilcntur artem magi-
(Dist. 54, e. Ephcopum.) Episcopum, presbyte- cam aut aliquos eorum similia exercenles consu-
rum, diaconum, canes ad venandum, aut aecipi- luisse fueril deprehensus, ab honore dignitatis suae
tres, aujl hujusmodi res habere pon licet. Quod si suspensus monaslerii curam excipiat,
hac ibique perpe-
quis lalium personarum in voluptate detectus luae poeniteiHiaj dediius scelus admissum saci'Uegii'
ssepius fiierit, si episeopus est, tribus mensibus a solvai.
communioneprivetur; presbyter duobus mensibus;
diaconus, uno, ab omni offieio el a communione CAP. CLXX. Diacpnus presbyter et episcopus ebrie-
tali et atem deservientes, nisi desierint, commu-
suspendalur. nione privenlur.
CAP. CLXYfll. Proprii gradus amhsione multen- Canones apost. c 15.
iur militaria arma clerici ferenles.
Ex conc eodem, c 18. (Dist. 55, c Ephcopus.) Episcopiis, prcsbyier,
aut diaconus aleae aut ebrietali deserviens, aut
(24, q. 8, c. Quicunque ex clero.) Quicunque ex D deslnat aut certe deponatur. Subdiaconus aut leclor,
clero videntur esse, arma militaria noii sumant, nec aut cantor similia faciens communione
privetur, si-
armati incedant, sed pro,fessionis suae vocabulum mililer et laicus.
rcligiosis moribus et religioso habitu prsebeain ;
quod si contempserint, tanquam sacrorum canonum CAP. CLXXI. Ludus tabtilm fugiendus.
. conlemptores, et ecclesiaslicaj sanclitatis profanato-
res proprii gradus amissione multenlur, quia non Augustinus, Serm. inlitan.
possunt simul Deo et saeculo mililare. Luxuriosum et saluli animse contrarium tabute
ludum velut seminarium peccatorumnon-solum his
CAP. CLXIX. Honore privelurephcopus, vetjpresby-
ter, qui magos vei aruspisces consulunt. diebus, sed eliam omni tempore fuge.
Conc iv Toiet. c. 50.) '.
(26, q. 5^ c Si quh ephcopus.) Si quis eplscopus,
 §171 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 4172
CAP. CLXXII. Snmat seipsum. A CAP. CLXXIII. Aciulalor vct prodilor clericus ab
ofliciodeyradelur.
Conc. Carlhag. Ex conc. eodem.
(Dist. 46, c. Clericos.) Clericos seurriles, et ver- (Dist. 46, c. Clericus.) Clericus qui adulationlbus
Iris lurpibus joculatores ab officiodelrahendos cen- et proditionibns vacare deprehendilur, degradetur
seraus. ab offieio.

DE HELIGIOSISv
GAr. CLXXIV. Monachi qui sunt tn civilatibus, CAP. CLXXVI. Monachus non habel officiumdocloris
episcopo debent esse subjecli. sed plangenlis.
Conc. Chalced. c. 3. Hieron. ad Ripar. et Desid. presb.
(16, q. 1, c. Monachus.) Monachus- non doctoris
(16, q. 1, e.Quivere.) Qui vereetpuresolilariam habet oulcinm, sed plangentis, qui vel se, vel mun-
eligunt vitam, dignisunt convenienti honore. Quia B dum
tamen quidam sunt monachi habitantes influTe-» lugeat, et Domini pavidus praestolelur adven-
tum, qui sciens imbecillitatem suam et vas fragile
renler per civitales, nec non et monasleria, seipsos
ne- quod porlat, timeat offendere ne impinguat et cor-
prsesumplione propria commendantes, placuit et frangatur; unde 'et mulierum maximeque
aut constituere ruat,
minem aut ajdiflcare, monasteria, adoleseentularum vitet aspectum, et in tantum ca-
aut orato-rii domum, sine conscienlia ipsius civita- sui sit, ut etiam quse tuta sunt pertimescat.
tis episcopi. Eos vero qui per singulas civitates seu sligator
Cur, inquis, pergis in eremum ? videlicet ut te non
possessiones monasterii sunt, subjectos esse debere videam, non audiam, in tuo furore non
movear, v,l
episcopo, et quieti operam dare, afque eonservare lua bella non patiar. Ne me capiant oculi meretri-
jcjunia et orationes in locis quibus semel se Deo
cis, nec forma pulcherrima ad illicitos ducat am-
devoverunt, permanentes, et neque communicare
ecclesiasticis neque sseculares aliquas allrectare plexus, respondebis. Hoc nou est pugnare, sed,
fugere. Slans in acie adversariis armatus obsisle,
acliones, relinquenles propria monasteria, nisi forte xstpostquam viceris, coroneris. Fateor imbecillita-
jubcanlur propter urgenles necessitales ab ipsius tem meam. Nolo
eivitatis episcopo, et neminem servorum suscipi spe pugnare vietorice, ^neperdam
vietorianu
i» monasterium ut cum iis sit monachus, nisi cum (Kt aliquando
domini propria conscienlia. Pratereuntes vera CAP. CLXXVII. Hieron. ad Ruslic. monac.
ha:c decrevimus exlra communionem esse, ne no- Mihi oppidum carcer, et soliludo paradisus est,
men Domini blasphemetur. Couvenit ergo civilatis Quid desideramus urbium frequentiam, quid de hac
?
episeopo curam soliicitudinemque neeessariam mo- singularitate censemus Moyses, ut praesset populo
nasteriis exhibere. . Jwdaeorum, XL annis eruditur in eremo. Pastor
©viimi, hominum faetus est paslor. Apostoli de
CAP. CLXXV. IH populari frequenlia momchi esse piscaiione lacus Genesareth ad piscalionem liomi-
non debent. num transierunt. Tunc habebant patrem, rete, na-
Hieron. ad Paulin. presb. viculam, seculi sunt Dominum, protinus omnia re-
'
(10, q. 1 c. Si cupis esse.) Si cupis esse quod di- liquerunl, portantes quotidie crueem suam, ct ne
ceiis monachus, id est solus, quid facis in urbibus? virgam quidem in manu habenles.
Quse ulique non sunt solorum habitacula, sed mul- CAP. CLXXVIII. Hieron. ad eumdem.
torumj habent unumquodque propositum principes Faeito aliquid operis, ut semper le diabolus in-
suos, etutad nostra veniamus, episcopi, presby- veniat occupalum. Sic aposloli habentes potestatetn
teii Iiabeant ad exemplum apostolos el aposlolicos ]Q de Evangelio vivere, Iaborabant manibus suis, ne
viros quoriun honores possidentes hahere nitantur quem gravarent, et aliis tribuebant refrigeria, quo-
et merilum. Nos aulem habeamus proposifi nostri runj prosperitatibus debebant metere carnalia; cur
principcs Paulos et Anlonios, Julianos, Hilarios, tu in usus tuos successura non pra?pares ? In desi-
Macharios; habeto simplicitalem columbae, ne cui- deriis est omnis otiosus. jEgypliorum monastena
quam machineris dolos, et serpenlis asluliam, ne Iiunc morem habent, ut nullum absque opere ac
aliorum supplanleris, insidiis: non multum dislat in labore suscipiant, non tam propter victus neces-
vilio vel decipere posse vel decipi. Christianum saria quam propter animaj salutem, ne vagentur
quem senseris tibi semper aut erebro de nummis perniciosis cogitationibus, el iustar fornicantis Je-
loquentem, excepla eleemosyna quae indifferenter rusalem cum omni transeunte divaricent pedes
omnibus patet, inslitorem potius habeto quam mona- suos.
chum. Prarter victum et vestitum, et manifestas ne- CAP.CLXXIX. Ecclesiaslica ofjicia nec avida ela-
eessilates nihil cuiquam tribuas, nc filiorum panem lione monachi suscipiant, nec blandiente desidia
eanes comedanf. respuanl. j
August. ad Eustoch.
(16, q. \, c. ¥os autem.) Yos autem. fraires, ex-
 f!75 PANORMIA. - LID. iiV. UU
bortamur iu Domino, ut propositum vestrum custo- A (17, q. 2, c. Jfos, § Benedmi) Beati Benedieti
diatis, et usque ad finem vilaj perseveretis, ac si canonica, quaj et prascipue palris el prsedecessoris
<juam operam vestram mater Ecclesia desideraverit, noslri S. Gregorii papae constiltitio est, interdicit
jiec elatione avida suscipiatis, nec blandienle desi- monachum anle unius anni probationem effici.
dia respuatis, sed miti corde obtemperetis Deo cum CAP. CLXXXIV. Ante probalionem Iriennii nullus
rnansuetudine, uortantes eumqui nos regit, qui nos in monoslerio suscipiatur..
dirigitmites in judicio, qui docet mansuetos vias Ex Decrelis Bonifacii.
suas. Nec veslrum otium necessitatibus praeponatis (17, q. 2, e. Si aliquis.) Si aliquis incognifus mo-
Ecclesiaj, cui parturienli si milli boni ministrari • nasterium ingredi voluerit, ante triennium monachi
relint, quomodo nasceremini non invenirelis. habilus ei non prasletur, et si intra fres annos aut
CAP. CLXXX. Ad clericatus militiam non eligantur semts aul colonus, aut libertus, quaeralur a domino
deserlorcs monasleridrum. suo, reddatur el cum omnibus quae attulit, fide ta-
Augusl. ad Aurcl., epist. 76. men accepta de impunitate. Si autem triennium
(16, q. 1, c. Ex his.) Ex his qui in monaslerio iion fuerit requisitus, postea quaeri non potest, nisi
permanent, non lamen nisi piobatiores atque melio- sit tam longe ut inveniri non possil; sed tamen ea
res in cleruni assumere solemus. Nisi forte sicut B jjuae ad monasterium adduxit, servi dominus acci
vulgares dicunl:,MaIus choraufa, bonus sympho- piat.
niacus est, iia iidem vulgares de nobis jocabuntur CAP. CLXXXV. Impubes monaslerium ingressus
dieentes : Malus monachus, Lonus clericus esf. post anmim a parenlibus revocari non polest.
Nimis dolendum, si aJ tam rumosam superMain Conc. Magunl. c. 20.
monachos suberigimus, et fam gravi contumelia (C. % De recj. nt trans. ad relig.) Si quis antc le^-
clericos dignos pulamus, in quorum numero sumus, gitimos annos tonsuratus est, sine consensu paren-
cum etiam aliquando bonus monachus vix bonum tum suorum, ct si ipsi parentes infra annum non
clericum faciat, si adsit ei sufiiciens conlinentia et jeclamaverint ad principem, auf ad proprium cpi-
iamen desit instructio necessai,ia .aul personse re- scopum, aut ad missum domini, in ipso clericatu
gularis iutegrltas. permaneat, sicut is de quo superius dictum.est. Si
€&p. CLXXXI. llle debet abbas insiilai quem &ua vero
privalae personae infra annum reclamationcm
congregalio et possessionis dominus ordinari po-
poscerit, et non exlranei. fecerint, ipsi sive parentes eorum Uoc per legew
Gregorius papa. exsolvent, quod contrxt eos conlraxerunt. Ille vera
•(18, q. 2, c.Abbalemel guam sit, § Defunclo.) Dc- -, qui anle legilimos annos tonsuratus est, utrum in
iuitclo vero abbate cujuscunque congregatioitis, eadem lonsura permanere debeat necne, in poiestate
uon extraneus nisi de eadem iCongregatione, quem sitparentum. Si vero is qui tonsuratus est alicujus
sM propria voluntate concors fratrum societas ele- servus fuerit, domino per legem emendetur quid-
gerit, et qui electus fuerit, sine dolo vel venalilale quid de ejus servo contra eum conlractum est. llle
jaliqua ordinelur. Quod si aptam inter se personam vero qui tonsuralus est, utrum in eadem .lonsura
invenire nequeunt, solerter sibi de aliis monasteriis permaneat, in polestate sit domini sui. Si vero hi
similiter eligant' ordinandum. Neque constituto qui liberi sunl ante Iegilimos annos aut post, lioc
nbbaie quaalibet persona quacunque occasione pra> modo, sicul superius tractatum est, tonsurati sunt, et-
ponatur, nisi forte existentibus (quod absitlj cri- •ad gradus ecclesiasticos penenerint, in eisdem
minibus, quae Sacri canones punire monstrant. Pa- g-rad&us permanere coganlur. Si vero servus qui
xiter autem custodiendum est, ut invito abbate ad superius taxato modo tonsuratus est, et ad gradus
jordinanda alia monasteria, aut ad ordines sacros, ecclesiasticos pervenerit, domino suo per legem.
vel clericalus officium, tolli exinde monachi non emendetur, et ei redditus in suo gradu permaneat.
xlebeanL Hoc et de velandis puellis observandum est.;
CAP. CLXXXII, NOJI polest deseri proposilum mo- D CAP. CLXXXVI. Tonsura vel veslis teligiosa, hi
nuchi spohte susceptum.^ minori aitate sascepla, -a parentibus irfita fie-ri
Leo Rustieo episc. Narb. potesl.
£one. Tolet., c. 6.
(20, q. o, c. Propositum.)~Proposilum monachi,
proprio arbitrio aut voluntale susceptum deseri non t20, q. "2, c. Si in qualibel.) Bi in qualibet mi-
potcst absque peccato. Quod enim quis vovit Deo, nori aelate, vel religionis debilam veslem, vel lon-
de"betet reddere; unde et qui relicta singularitatis suram in utroque sexu filiis, aut unus aut ambo
professioncad miiiliam^ el ad nuptias devolutus est, parenles dederint, aut certe nolentibus vel neseieu-
publiese poenitenliaa satisfactione purgari debet, libus se susceplam, non mox visam abdkaverinl,
quia etsi innocens mililia est, et honestum potest in liliis, sed vel coram se, vol coram episcopo pa-
esse conjugium 4 electionem lamen meliorum dese- lamque in convenlu,eqsdem lilios talia habere per-
ruisse transgressio est. miserint, ad saecularem Iiabilum reverli ipsis filiis,
CAP. CLXXXIII.'Monachus anle unius anni proba- quandoque penitus non licebit, sed convicli qued
tionem non fial. lonsuram aut religiosam vestem aliquando habue-
Calixtus III Hugoai T^ev. et Theoderico Yirdun. rint, mox ad rcligionis cultum liabitumque revo~
 '
S175 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1176
centur, et sub strenua districlione hujuscemodi A lum religionis assumere cultum. Quisquis autem
observantise inservire cogantur. Parentibus sanefi- vel abolitione tonsurae vcl saecularis vestis assum-
lios suos religioui tradere non amplius, quani ad ptione detectus fucrit atligisse transgressionem, ei
quartum decimum annum aetalis licenlia poterit excommunicationis eensuram accipiat, et religioni
csse. Postea vero an eum voluutate parenlum, an semper inhaereat.
suaedevolionis sit Solitarium votum, eritfiliis lici-

DE VIRGINIBUS, VIDUIS ET ABBATISSIS.

CAP.CLXXXVH. Vsque ad annos xu patemce volun- peccavit. Non illa virgo quse se semel culfui Dei de-
taiis puella subjaceat arbilrio. •dicavit; harum enim si qua nupserit, liabebit dam-
Conc. Tribur.c. 24. nalionem quod primam fidem irritam fecit. Si
(20, q. 2, c. Puella.) Virgines quaeanle duodecim
autem hoc de viduis objecerint, quanto magrs de
annos insciis mundiburdis suis, sacruni velamen cum his etiam non liceat
virginibus; praevalebit,
capili suo imposuerunt, et illi mundiburdi annum B Iicuerit.
quibus aliquando
et diem lioc tacendo consenserunt, in sancto pro-
et si in anno et CAP.CXCIII. Inceslm sunt virgines qvce post conse-
posito permaneant, praedielo diepro cralionem nubunt.
illis se proclamaverint, petitioni eorum assensus c. Virgines.) Yirgines enim quae post
^Dist. 27,
praebeatur, nisi Dei forte limore lacli, cum corum consecrationem nupserunt, non tam adullerae quam
lieenlia in religionis habitu perseverent. incestce sunt.
CAP. CLXXXVIII. EX concilio Carthaginiensi, c. 11.
Sanctimouialis virgo, cum ad consecrationem CAP. CXCIV. Abbatissa prcesumens velare virgineiv
vel viduam excommunicetur.
Suo episcopo offerlur in lalibus veslibus appli-
Ex Decrelis Euliciani papae, c. 15.
eelur, qualibus semper usura est professioni et
sanclimoniae aptis. (20, q. c. Slatuimus.) Nihilominus eliam in qui-
CAP.CLXXXIX. Non nisi cerlis diebns velamen impo- busdam locis indilum invenimus usum slultiliae
nitur ipsis virginibus. plenum, et ecclesiasticse auctorilali conlrariom, eo
Ex Becrelis Gelasii, c. 21. videlicet quod nonnullai abbatissae, el aliquae ex
(20, q. l,c. Devolis virginibus.) Devotis quoque sanctimonialibus, viduis et pueIlisvirginibus,contra
virginibus nisi aul in Epiphania aut in Albis pas- -, fas velum imponere praesumant, et ideo nonnullas
clialibus, aut in aposlolorum Natalitiis, sacrura injuste velatae putant se liberius suis carnalibus
minime imponatur velamen, et non ante viginti posse inservire, et suas voluptates explere. Quapro-
juinque annos, nis-i forle, sicut de baptismate pter slatuimus ut si abbatissa aut quaslibet sancti-
- diclum est, gravi languore correplis, ne sine boc monialisposthanc definitionem in lantam audaciam
munere de saeculo exeant, implorantibus non proruperit, ut aut viduam aut pueliam "velare
aegetur. ^ prsesumat, judicio canonico usque ad satisfaclionent
CAP.€XC. Anie vigesimum quintum annum virgines subdatur.
von consecrentur. CAP. CXCV. Bonifacius martgr llildrivaldo rep
Ex Deeretis Pii papae. Anglorum.
{20, q. 1, c. Virgines.) Ut virgines non velentur Apud Graecos el Romanos quasi blaspheiniam
anle xxv annos, nisi forte necessitate periclifantis Deo irrogasset, qui in hoc reus fit, ut proprie de
virginalis pudicilise, et non sunt consecrandae in hoc peccato ante ordinationem interrogatus, si TCUS
alio tempore, nisi in Epiphania, et in Albis pascha- fuerit invenlus, ut cum velata et consecrala nonna
Kbus, et in aposlolorum Natalitiis, nisi causa mortis concubuissel, ab omiii gradu sacerdotii Dei proiii-
nrgenle. f. berelur. Propler hoc, fili mi, sollicite considerandum
CAP.CXCI. EX Decretis Pii papce, et conc. Milev. est quanti ponderis boc peccatum esse videlur anle
- c. 16. oculos aelerni judicis, quod facientem inler idolola-
Iteni, placuit ul quicunque episcoporum necessi- triae servos constituet, et a divino minislerio alia-
tate periclitantis pudicitiae virginalis, vel cum peli- ris abjiciet, liccl ante neracta poenitentia reconci-
tor potens, vel raptor aliquis formidatur, vel si liatus sit Deo.
etiam aliquando morlis periculoso scrupulo eom- CAP. CXCVI. EX concilio Rotlwmagensi, c. 9.
puncla fuerit, ne non velala moriatur, aut cxigen-
libus parenlibus, aut liis ad quorum curani perli- (27, q. 1, c. Viduas aulem.) Statulum est viduas
non velari debere; similiter et hoc slatulum est, ui
net, velaverit virginem, seu velavit intra xxvannos,
non ei obsit consilium, quod de istonumero anno- si'quispiam presbyterorum deinceps hujus consti -
rum conslitutum est. tutionis normae contumaciter transgressor cxstite-
CAT.GXCII. Damnationem Imbebit, si mwsnit qurn rit, scilicetut aliquas viduas velare praesumat, quia
virqinitatem vovil. et hoc episcopis non licet, gradus sui pericuium
Hicron. ad Lucian. incurral, similiter ct de puellis virginibus a pres-
(Disfr.22, .c. Si nupscrit.) Si nupseril rirgo non bjteris non velandis; statutum cst ut si quis ho-
 JHT7 • PANORMIA. — LIB. III. 4i'78
facere tentaverit, tanquam transgressor canonum A sacram religionem et pallio capila contegant, ei
damnelur. conscriptam roboratamqiie professionem fatiant,
CAP. CXCVII. Quodviduce mllo modo sunt velandce. scripturamque: post quam scripluram non sinantur
Marlinus papa, in conc. relabi ad prsevaricationis audaciam. Qua? vero ex
(27, q. 1, c. Viduas autem.) Viduasautem velare his omnibus fuerint repcrtae animum aut vcstem in
pontificum nullus tentet, prout statulum est in transgressionem dedissc, cxcommunicationis scn-
Decretis Gelasii, capilulo 15, quod nee auclorilas tenliam ferant, et rursus mulato habitu in mo-
divina nec canonum forma praestitil. Quae si propria nasteriis donec diem ultimum claudant, sub aerum-
volunlate continentiam fuerit professa, "velin ejus- nis arduae poenilenliae permaneant rcligatae.
dem Gelasii capitulo 21 legitur ejus intentio pro se
"CAP.CCIII. Transire non possunt vidum et virgines
reddat ralionem Deo, quia sicut, secundum aposto- post religionis proposilnm ad nnplias.
lum, si eontinere se uon poterat, nullatenus nu- Gelasius in Decret. ad Sieil.
bere vetabatur, sic secum habita deliberatione
(27, q. 1, c. Neque viduas.) Neque viduas ad nu-
promissam fidem pudicitiae Deo debet eustodire. liastransirepalimur, quae religioso proposilo diu-
Nos aulem auclorilate Patrum suffulti in hoc sacro lurna observatione permanserunt. Similiter virgines
conventu sancimus et libere judicamus, si sponte nubere proliibemus, <pias annis plurimis in moiia-
velamen, quamvis non conseeratum, sibi imposue- steriis aelalem cgisse conligerit.
rit, et in Ecclesia inler velalas oblationem Deo ob- CAP. CCIV. De viduis et
velit sanetimonise liabitum ulterius virginibus qum a religionis
tulerit, nolit, proposilo discedunl.
habere debet, licet sacramenlo confirmare velit eo
Gregor. papa ad Bonifae.
tenore et ratione velamen sibi imposuisse, ut iterura
(27, q. I,c. Viduas a proposilo.) Viduas a pro-
posset dcponere. posito discedentcs viduitatis, super quibus nos con-
CAP. CXCYIII. Non esl vidais fas, post susceptam suluit dileclio tua, frater cbarissime, credo tenosso
velamen, a sacro proposito discedere. a sanclo Paulo ct multis sanctisPatribus nisi con-,. -
Conc. Aurel. e. 5.
c. Yiduas Yiduas al) aliari verlanlur, olim esse damnatas. Quas et nos aposto-*','
(27 q. 1, quce.) quae
sacrum velamen acceperunt, spontanea volunlaie Jica auctoritate damnandas et a communiouejfide-' //
sacrae conversioniSj decernit sancta synodus i«\ Iium atque a liminibus ecclesiae arcendas fore cenr *
eodem proposito permanere. Jtoi enim fas esse de- semus, nsquequo obediant suis episcopis, et ad b'o\
num quod cceperunt, invite aut voiunlarie rcver-^7
cernimus ut postquam se semel Deo sub velo con-
et inter ' r>tanlur. De virginibus autem non velalis, si deviave^"V
secraverint, velalas oblationem obtulerirlj
iterum eis coneedi Spirilui sancto mentiri. rint, a sanclae memorise praedccessore noslro papa
Innocentio taliler decrelum habemus. Hae vero .
CAP. CXCIX. Non permittitur viduce postprojessie-
nem conlinentim volum deserere. quae necdum sacro velamine sint tectae, tamcn in
Nieolaus Carolo arcliiep. proposilo virginitalis semper se simulaverunt pcr-
(27, q. 1, c. Vidua.) Yidua quidem quae capiti jnanere, licet velatae non fucrint, si nupserint, a-li-
imposuerit sacrum velamen, si inter caeteras vcla- jquando tempore liis agenda peenilentia cst, quia
tas feminas in ecelesia oraverit, et oblationem cum sponsio earum a Domino tenebatur. Si cnim inler
illis obtulerit, si professa esl in eodem habitu per- homines solet bonae fidei contractus nulla ralibop
manere, spondens, nunquam religionis velamen dissolvi, quanto magis pollicitatio quam cum Deo
deponere, a religionis observanlia diseedere non pepigif, solvi sine vindicta non polerit, elc. Nam
praesumat. si virgines nondum velafae faliter poenitentia pu-
CAP. CC. Anteprofessam conlinentiam nubant vidum lilica puniuntur, et a coetu fidelium usque ad satis-
quibus volunt. faclionem nisi veniant excluduntur, quanto potius
August: De bono viduit. viduse, quae perfeetioris setalis et maturioris sapian-
(27, q. 1, c. Viduce.) Yiduae quas se conlincnt ] ) tise ac consilii existunt, virorumque consortio mul-
nubanl antequam .professse conlinentiam Deo vo- toties us32 sunt, et habitum religionis assumpse-
veant; quod nisi xeddant, jure damnantur. runt, et demum apostalaverunt,' atque ad priorem
CAP. CCI. Professionem viduilalis coram episcopo vomitum sunt rcversse, a nobis et ab omnibus fide-
faclam, post habilum susceplum, nulli violare per- libus a liminibus ecclesiae, et a coetu fidelium us*
mitlitur.
Cone. Araus. c. 6. •que ad satisfactionem sunt eliminandae, ct carceri-
(27, q. l,c. Yiduitalis.) Viduitatis servandi pro- bus tradendae, qualiter juxla beatum aposlolum
fessionem coram episcopo in secretorio liabitam, Paulum : ^lradere hujusmodi hominem Salance ut
imposita coram episcopo vesteviduali, dicimus-non spiritussalvus sit in die Domini (I£or~ m). De ta-
csse violandam; ipsam talis professionis desertri- libus enim Dominus per Moysen loquilur: Auferte
cem merito esse damnandam decernimus. malumde medio vestri (Deul. xm). De quihus et per
CAP. CCII. Modics el solemnitas.faciendce professio- Prophetam ait : Lmlabitur jusius,'cum videril vin-
nis hoc ordine servclur. dictam impiorum; manus suas lavabil in sanguinc
Conc. Tolet. c. S. peccaloris (Psal. u). De talibus namque ct corum
(27,-^. I, c. Om«es.)<}mnesieminse venienfes ad similibus eisdemconscntienfibus dicitur, qtiia non
 «179 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI iiSO
solum qui faciunt, sed et qui consentiunt facienli- A CAP.CCIX. Abbatissm sccundum Sanclt Benedicti
bus, rei sunt (Bom. i). \Begulam piofessm, singulariter vivant, nec foras
habeant sine sui episcopi licentia.
CAP.CCV. Qum sanclimonialem se esse finxerat, nu-
bcrc non vaiel. Conc. Magunt. c. 15.
Nicolaus ad Adahvinum archiepisc. Vienn. Abbatissas autem cum sanclimonialibus omnino
recfe et juste vivere censemus. Quae vero secundum
(Dist. 27, c. Quod interrogasli.) NICOLAUS cpisco-
pus servus servorum Dei, reverendissimo et san- Regulam Sancti Benedicli professiouem fecerunt,
cllssimo confratri nostro ADALWINO sanctae Vicn- singularitcr vivant. Sin autem canonice vivant ple-
nensis Ecclesioe arclriepiscopo. — Quod interroga- niter et sub diligenti cura custodiam habeant, et in
sli de femina quae post obilum viri sui velamen sa- claustris suis permaneant, nec foras exilum ha-
crum super caput suum imposuit et finxit se sub beant, sed et ipsae abbalissaein monasteriis sedeant,
eodem velamine sanctimonialem esse; postea vero nec foras vadant, sine licentia et eonsilio episcopi
ad nuptias rediit, bonum mihi videlur, quia per sui.
CAP. CCX. Abbalissa maximam curam liabeal mo
hypocrisim ccclesiaslicam regulam conturbare vo- nialium quas secum foras ducit.
luit, et non legilime in voto suo permansit, ut pos-
nitenliam agat de illusione nefanda, et revertatur j. Conc. Magunt. c. 26.
Abbatissa nequaquam de monasterio egrediatur,
ad id quod spopondit, cl in sacro minislerio per-
nisi per licentiam episcopi sui; et si quando foras
manealquod inchoavit.
pergit, de sanctimonialibiis quas secum ducit, cu-
CAP.CCVI. De eodem. ram habeat maximam, ut nulla eis detur occasio
(Dist. 27, c. Nam si consenserimus.) Nam si con- peecandi.
senscrimus quod omnia ecclesiaslica sacramenta CAP.CCXI. Abbatissm cura qualis esse debeat erga
'
quisque proul vult fingat, el non vere faciat, omnis sanclimoniales.
ordo ecclesiaslicus turbabilur, nec Catholicse lidei Conc. Grat. c. 8.
jura consistunt, nec canones sacri rile observantur. Abbatissa diligentem curam de eongregalione
Quid enim profuil Simoni Mago baptismum sacrum sibi commissa habeal, et provideat, ut in leclione
ficle accipere, el in Christianifate se permansurum et officio, In modulafione psalmorum, ipsae sancti-
finxisse, cum per aposlolum fraude cjus dctccta, moniales slrenuae sint; et in operibus bonisllla eis
quod sibi futurum esset praenuntiatum fuit. Ait ducatum prsebeat, utpole pro animalius earum
cnim : Pecunia lua tecum sit in perdithnem; cor rationem redditura, in conspeelu Domini, et sti-
enim luum non esl reclum coram Dco. Pcenitentiam Q pendia sanctimonialibus praebeat necessaria, ne
ilaquc age de nequilia liae tua, et roga Dcum ul forle forte per indigentiam cibi aut polus peccare COKI-
remiltalur libi cogilatio cordis lui. In felle enim pellantur.
tnnaritudinis et obligatione iniquitalis video te esse Gkv. CCXH. Sanclimoniales e monaslerio non cgre-
{Act. vui). Ideo lales, nisi resipiscant, spirituali dianlur, nisi abbalissa mitlenle, urgenle necessi-
tate. >
gladio perculere censemus. Non enim fas est Spi- Conc. Magunt. c. 11.
ritui sancto menliri, sicut Ananias el Saphira men-
titi sunt, etstatim perierunt (Act. v). Sanctimoniales, nisi forte abbatissa sua pro ali-
qua necessilale urgente mittcnle, nequaquam de
CAP.CCVII. Filii perditionis sunt qui violanl corpora monaslerio
egrediantur.
'feminarum consecralarum. CAP.CCXIII. Mulier quce mutavit habilnm propter
Conc. Arel. e. i.
continenliam, si virilem amictum swnal, anathe-
(27, q. 1, c. Sciendum.) Sciendum est omnibus ma sit.
quod Deo sacralarum feminarum corpora, per vo- Ex Conc. Gang. c. l&.
tum propriae sponsionis, et verba sacerdotis Deo Siqua mulier propter contineniiam, quseputatur,
consecrata lempla esse, Scripturarum teslimoniis mutaverit habitum, et pro solilo muliebri amictum
comprobanlur, et ideo violalores carum sacrilegi " \irilem sumat, anathema sit.
ac juxla Apostolum, filii perdilionis esse noscun- CAP. CCXIY. Mulieri crines altondenli, qum pcena
tur (II Thess. u). debeatur^
CAP. CCVIII. Vidum quales eligi debeant, Apostolus Conc. eodem, c. 17-
clixit (I Tim. v). Si qua mulier propler diviuum cullum (ut aesli-
Prmcipe, inquit, ut vitluae irreprehensibiles sinl; mat) crines attondat, quos ei Dominus ad ^ubje-
vidua eligatur non minus LXannorum... hi operibus ciionis memoriam tribuit, tanquam praeceplum dis-
tonis teslimonium habens, si fitios cducavit, etc. solvens obedienliae, anathema sit.
Adolesccnliorcs viductsdevita. Cum eiiim luxuriatm CAP.CCXY. Quod cpiscopus smpe visilare debel mo-
fuerint in Christo, nubere volunl; habentes damna- nasleria sanclimonialium.
lionem, quia fidem irrilam fecerunl, simulet oliosm... Conc. Rolhom. c. 3.
loquenles qum non oportel. Voto ergo juniores nu- (18, q. k, c. Non semel.) Ut episcopus monaste-
bere, filios procrcare, matresfamilias esse, nullam ria monacborum et sanctimonialium frequenter in*
occasionem dare adversario maledicli gralia. Jam troeat, et cum gravibus et religiosis personis in ea-
eirim qucedam converscesunt retro Satanam. ttim convenlu rcsidcns, eorum vel earum vilaia e£
i!81 . PANORMIA. — LIB. IV. 44S9
conversationem dihgcnter exculiat, si quid repre- A secretis habitationibus aecessum habeat, neque
hensibile inveuerit diligenler satagat. Sanclimonia- presbylcri, nisi tantum ad missam; expleta missa
lium etiam pudiciliam subliliter invesliget, et si ali- ad ecclesias suas redeant. Omnibus publiee et pri-
qua inveniatur quae, neglecfo proposito sanclitatis, valim denuntiet quantum sit periculum qui spon-
clerico autlaico impudenter misceatur, acriter ver- sam Chrisli vitiare prsesumit. Si enim ille reus le-
beribus coerceatur, el in privata custodia relruda- netur qui sponsam hominis violat, quanto jnagis
tur, ubi quod male commisit, digne poeniteat.-In- reus majestalis efficilur, qui sponsam omnipolentis
lerdicatur etiam ex aucloritale sanclorum canonum, Dei corrumpit?
ut nullus laicus aut clericus in earum claustris et

LIBER QUARTUS.

De primatu Romanse Ecclesiae, et de jure metropolitanorum atque episcoporum, et de

ordinatione eorum, et de sublimitdte episcopali.
CAP.1. De privilegiis Gonstantini imperatoris, conces- B dignilas et glorise potentia decoretur: ecce lam pala-
sis Sylveslro papm ab eodem. tium nostrum, ut praelalum est, quam Romanam
Ex constit. Constant. imp. urbem et omnes Italise seu occidentalium regionum
Ex testamento Constanlini nostri concedimus provincias, loca ef civifates seepe prsefato bealissi-
sanctis ipsis aposlolis domhiis meis, beatissimis mo pontifici Patri noslro Sylvestro universali papse
Pelro et Paulo per eos et Sylvestro Patri nostra contradenles, atque relinquentes ei vel successori-"
summo ponlifici, et universalis urbis Romse papae, J)us ipsius ponfificum pofestali et ditioni firma im-
el omnibus ejus suecessoribus pontificibus, qui us- periali censura per Iianc nostram divalem sacram.
que in finem mundi in sedebeati Petri erunt ses- et pragmaticum constitulum decernimus disponen-
suri, atque dc prsesenti conferimus palalium im- «!um , atque jure sanctse Romanse^Ecclesise conce-
perii nostri Lateranense, quod omnibus in loto orbe dimus permauendum, unde congruum prospeximus
praefertur atque praecellit palatiis, deinde diadema nostrum imperium ct regni polestatem orientalibus
videlicet coronam capitis nostri, simulque phry- transferri ac transmulari rcgionibus, et inByzan-
gium nec non et superhumerale, videlicet lorum, tise provincia in optimo loco nomini noslro civita-
quod imperiale circumdare assolet collum, vcruai lem aedificari, et nostrum illic constilui imperium.
et chlamidem purpuream atquetunicam coccineam, Quoniam ubi principalus sacerdotum et Chrislianai
et omnia imperialia indumenta seu dignitatem im- religionis caput al) imperalore coelesli conslilutum
perialium praesidentium, equitum, et conferentes im- est, nec est justum ut illic imperalor lerrenus ha-
perialia sceptra slmulque cuncta signabunda et beat potestalem.
eliam diversa ornamenla imperialia, et omnem pro- CAP.II, Non ab apostolicis, sed ab ipso Domtno Ro-
fessionem impe-Ialis culminis ct gloriam poteslatis mana Ecclesia primalum accepit.
noslrse; viris enim reverendissimis clericis in di- -Anaclet. in Decret. ep. 3 fad episc.
versis ordinibus ejusdem sacrosanctse Romanse (Disl. 25, c. Sacrosancta.) ANACLETCS sen us
Ecclcsia* servientibus, illud cuhnen singulare po- servorum Dei, omnibus episcopis, et reliquis Chri-
tenlise et prsecellentias liabere sancimus , cujus am- sli sacerdotibus, salutem. — Sacrosancta Romana
plissimus senalus noster videlur gloria adornari, Ecclesia et apostolica non ab apostolis, sed ab ipso
id patricios atque consules effici, nec non cseleris Domino Salvaiore noslro primatum oblinuit, sic-
dixit : Tu es Petrus, et
oignitatibus imperialibus eos promulgantibus deco- ut ipsi beato Petro apostolo
rari, el sicut imperialis mililia ila et clero et san- reliqua (Malth. xvi). Ergo haec apostolica sedes,
ctae Romanse Ecclesise ordinari decrevimus. Item j) cardo et caput omnium Ecclesiarum a Domino et
ibid. : Ipse bealissimuspapa supercoronam quam non ah alio est conslituta, et sicut cardine oslium
auctoritate omnes
gerit ad gloriam beali Petri, omnino ipsa ex auro regitur, ita hujus sanclae sedis
nonestpassus uli corona. Phrygium vero candido Ecclesise Domino disponenle, reguntur. Igitur si
nilore splendidum resurreclionem Dominicam de- quae causse difficiliores inter vos ortse fuerint, ad
signans, ejus sacratissimo vertici manu nostra liujus sanctse sedis apicem eos quasi ad caput refer-
imposuimus , et tenentes frenum ipsius pro reve- le, ut apostolico termincnlur judicio.
renlia beali Pelri, straloris officium illi exliibui- CAP. III. Primatum Romanw Ecclesim noii aliqua
mus , staluentes eodem phrygio omnes successores synodus, sed Chrislus insliluit
ejus singulariler in processionibus uti ad imitatio- Gelas. in Decret. c. 4.
nem imperii nostri. Cnde ut non pontificalis apex (Dist. 21, c. Quamvis.) GELASIUSurbis Roma>
tilescat, sed magis amplius quam terreni impcrii episcopus, omnibus episcopis* Quanryis unlverssa
H83 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl UM
per orbem Ecclesiae unus ihalamus Christi sit, A tenfiam dare, surrexit idem prolinus imperator,
sancta tamen Romana Ecclesia Catholica et apo- et in arbilrio prsefali pcntificis tribuit judieare ju-
stolica, nullis synodicis conslitulis , cseteris Eccle- dicium suum : etenim nullus pontificum juniorum
siis praelata est, sed Evangelica voce Domini et Sal- vel inferiorum urbium suis actis judiciis inve-
valoris nostri primatum obtinuil. Tu es, inquit Do- nitur. »
minus, Pelrus, et super Jianc peiram mdificabo Ec- CAP. VII. Minorum sententia majores damnari non
clesiam meam (Matth. xvi). Cui etiam data cst so- valent.
ciclas beatissimi Pauli apostoli vasis elcclionis , Nicolaus ad eumdem , ex cod. cap.
qui non diverso, sicut hoerelici garriunt, sed uno (Dist. 2!, c. In tanlum.) Item , in eadem. ln
lemporc, uno eodemque die gloriosa morte cum Pe- tantum aulem hanc prsesumptionem sancli Palres,
tro in urbe Roma sub cacsare Nerone agoriizans apud Chalcedoniam detestati sunt, ul Dioscorum
coronatus est, et pariter supradiclam Romanam Alexandrinum antislitem, inter csetera idcirco po-
Ecclesiam Christo Domino consecrarunt,' eamque lissimum, sine ulla restitutione, damnaverint, quia
In omnibus urbibus in universo mundo sui prsesen - ponens in ccelo os suum, et linguaejus transeuntc
tia atque triumplio praetulerunt. Est ergo prima super terram, exeommunicationem in sanclum
Pefri apostoli sedes Romana Ecclesia non haliens papam Lconein diclavit, ita ut in sententia contra
maculam nec rugain, nec aljquid liujusmodi. jpsum proiaia, hoc videanlur memorare praccipue
CAP. IV. In Decrelis Anacleli, c. 3. dicenfes quoniam secundus excessus priorem ini-
(Dist. 22, c. Sacrosancta. § Prima.) Prima igitur quitatem valde transeendit. Prsesumpsit enim ex-
aedes est ccelesti beneficio Romana Ecclesia quam, communicationem dictare adversus sanctissimum
ut memoralum est, bealissimi Petrus et Paulus et beatissimum archiepiscopum magnae Romanse
martyrio consecrarurit. [Eccleslse] Leonem. Nunquid inquisitiouem fuisse
CAP.Y. Prima sedes nullius judicio subjacet. factam , utr.um juste an injuste Dioscrirus ipsam
Innocentius in Decret. excommunicationem dictasset. Non plane, sed abs-
(9, q. 5, c. Nemo.) Sylvesler papa in generali que omni controversia, hoc in eo multati sunt
residens synodo dixit : « Nemo judicabil primam quia cum esset inferior, potiorem quibuslibet est
sodem justitiam temperare desiderantem. Neque conatus lacessere injuriis, teste Anatolio Constanti-
enim ah Augusto , neque ab omni clero, neque a nopolitano praesule, qui dicit: Propler fidem nou
regibus, neque a populo, judex judicabitur. i est damnatus Dioscorus , sed quia excommunica-
CAP. VI. Minores non possunt cognoscere de causis Q lionem fecitdomino arciiiepiscopo Leonl.
majorum. CAP. VIII. Prima sedes judicat aliorum causam.
Nicolaus ilichaeli imper. in Decret. c. i.
Symmachus papa, in synod. v, in 1. Euiiod.
NicoLAus«ervusservorum Dei; piissimo ct dMe-
clissimo filio, MICHAEUa Deo dilecto semper Au- (9, q. 5, c. Aliorum.) Aliorum forte hominum
.cansas Deus voluit terminare per homines, sed
gusto.
Nunc nutem divina inspiratione non nos pigebit sedis islius prsesulem suo sine quaestione reserva-
nccnobis impossibileeiit ostendere'vobis,si tamesi vit arbitrio, voluitbeali Petri successores ccelo lan-
audire velilis, non posse quemquam riie ab his -qui .tum debere innocentiam, et subtilissimse dissensio-
inferioris dignitalis sunt, vel ordinis, judicialibus nis Jsubtilissimi discussorisj indagini iiiviolatam
submitli defiiiilionibus. Siquidem tempore Diocle- Jiabere censcienliam.
tiani elMaximiani Auguslorum , Marcellinus epi- CAP.IX. De eodem.
scopus urbis Roma;, qui poslea insignis[martyr ef- Gelasius epise. Dalmat.
feclus est, adeo compulsus est a paganis ut tcm- (9, q. 3, c. Cuncta per mundum.) GELASIUSepi-
plum eorum ingressus, grana Ihuris super pru- scopns, omnibus. Cunctaper mundum novil Eccle-
nas imponeret. Cujus rei gratia collecto numero- . -Qsia quod sacrosancla Romana Ecclesia de omni
sorum concilio episcoporum et inquisitione facta, -Ecclesia fas habet judicandi, neque cuiquam de
IJOCidem poritifex se egisse confessus est, nullus; ^jus liceat judicio judicare, siquidem ad illam de
tamen eor.um proferre sentenliam ausus est, dumt qualibet mundi parte appellandum esl, ab illa au-
<ei saepissime omnes dicerent : « Tuo ore judieat tem nemo est appellare permissus.
causam tuam , non nostro judicio. n Et ilem : CAP.X. Nemini est permissum de eo quod papa
* Noli audiri in nostro judicio , sed collige in sinu[ statuit judicare, vel illius senlenliam retraclare.
tuo causam tuam. n Et rursus : « Quoniamex te,i t Nicolaus papa ad Michael. imp.,
inquiunt, « justificaberis, autes.ore tuo condem- (17, q. $,, 'c. Nemini.) NICOLAOS papa omnibus
naberis. i Et ilerum dicunt : c Prima sedes norl episcopis. Neminem sedis apostolicse judicia judi-
judicabitur a quoquam. » Itemin eadem : n Sec1 care, aut illius sententianr retraclare permissum
cum quodam teropore quidam contra Sixtum pa-- -est, videlicet propter Romanae Ecclesise primaium
pam lenlassent quaedam mali rumoris objieere, et Christi munere beato Pelro aposlolo divinifus col-
in concilio cui Yalenlinianus Augusttis intercra t latum.
diclum fuisse non licere advcrsus pontiiicem scn
 H8S PANORMIA. — LIB. IV. •1180
CAP.XI. AposieUcw sedis judieium a nemine X existil, nisi qui de sevoiuit judicari.et beafus papa
retraclandum. Gelasius, nec de ejusdem, id est Romanse Ecck slse
Nicolaus Michaeli imp. canones unquam praeceperunt.judicari judicio, nec
(9, q. 5, c. Paiet profecto.) Patet profecto sedis scnlenlise conslilerunt oportere dissolvi, cujus po-
apostolicse, cujus auctoritate majus non est, judi- lius sequenda decrela mandarunt. »
eium a nemine fore retractandum, nec cuiquam de CAP.XII. In Decretis lulii papw, c. 2.
ejus liceat judicare judicio, juxta quod Bonifacius (9, q. c. Cuncta.) Julius apostolicae sedis episco-
papa Jlufo et cseteris episcopis per Thessaliam con- pus, omnibus episcopis. Habel sacrosancta Romana
stitulis'.scribit. e Nemo, » ait, i unqiiam apostolico Ecclesia polestatem singulari privilegio sibi con-
culmini, de cujus judicio non licet retractari, ma- cessam, aperire ct claudere januas cceleslis regni
nus obvias audacter intulit, nemo in hoc rebellis quibus voluerit.

DE CONCILIIS SYDONALIBUS.
CAP. XIH. Bini conventus per singulos annos ab B omnes qui se lsesos sestimant et synodi experianlur
episcopis celebrentur. examen.
Leo papa Anastasio Tessal., ep. 6. CAP.XVII. Usque ad proximam synodum a commu-
(Disl. ,18, c. De conciliis.) De conciliis autem nione abstineat, qui a metropolitano vocutus
episcopalibus non aliud indicimus quam sancti Pa- absque gravi necessilale synodo adesse neglexerit
tres salubriter ordinaverunt, ut semel bini conven- episcopus.
tus per annos singulos Iiabeantur, in quibus de om- Conc. Agath. c. 35.
nibus querelis, quae inter diversos Ecclesiae ordines (Dist. 18, c. Si episcopics.) Si metropolitanus epi-
nasci assolenl, judicelur. At si forte inter ipsos scopus ad comprovinciales episcopos epistolas di-
rexit ih quibus eos aut ad ordinalionem alicujus
qui praesunt de majoribus peccatis (quod absil!)
causa nascitur, quse provinciali nequeat examine fratris aul ad synodum invitet, postpositis omnibus,
definiri, fraternitalem tuam, de tolius negotii qua- exeepfa gravi infirmitate corporis, aut praeceplioue
litate melropoliianus curabit inslruere, utsicoram "regia aliqua, ad consiitutam dicm adesse non diffe-
rant; quod si dcfuerinf, sicut prisca canonum prae-
positis Patribus nec tuo fuerit res sopita judicio,
ad noslram cognitionem quidquid illud est trausfe- cepit auctoritas, usque ad proximum synodum a
rattir. „ charitate fratruai et Ecclesise communione priven-
lur.
CAP.XIY. Absque Romani ponlificis auclorilale, CAP.XVIII. Communione privetur episcopUs qui a
stjnodum aiiquibus Migregari non licet. meiropolilano vocatus, ad synodum venire con-
Isidor. c. 8. teinnil.
(Dist. 17, c. Synodum episcoporum.) Synodorum -^ Conc. Arvern. c. 15
v3io congregandorum aucloritas apostolicae sedi (Dist. 18, c. Si quis episcoporum.) Quisquis autem
prhata commissa est pritestate, nec ullam syno- episcoporum, excepla inevitabili causa vel necessi-
dum generalem ratam esse legimus, quae ejus non tate de peragendo concilio, se absentaverit, per
fuerit auctoritale congregala vel fulla; haec aucto- unius anni s-palium erit a communione privan-
ritas lestatur canonica, liisloria haec ecclesiastica dus.
roboral, hoc sancli Patres confirmant. CAP.XIX. Pro se legatum ad synodum mittet, quem
CAr. XY. Ad morum comctionem el eonlroversia- gravis neccssilas premit.
rum dissolulionem bis in anno ipiscopale concitium Ex Recretis Felicis papse, ep. 2 ad episc. Gall.
fiat. (S, q. 1, c. Si mgrolans.) Quod si aegrolans fuerit
(Dist. 18, c. Propter, prinw.) Propter utililates<ec- episcopus, aut aliqua eum grayis necessitas deti-
clesiasticas, causas earum rerum quae dubitatipnem nuerit, pro se legatum ad synodum mittat, susce-
controversiamque recipiunt, oplime placuit ut per pturus, salva fidei veritale, quidquid synodus sta-
singulas quasque provincias bis in anno episcopo- luerit.
rum concilia celebrenfur. Semelquidempostlertiam CAP. XX. De hcatione melropolilani et primalls.
septimanam festi paschalis, ila ul in quarta septi- Conc. Cahil. c. 6
mana quse consequitur, id est in medio Pentecoste,
- conveniat synodus melropolitano comprovinciales (Dist. 18, c. Placuit.) Item placuit ut cseleri me-
tropolitani, conservato primatu meiropolitani epi-
episcopos admonente. scopi, secundum sua? ordinationis tempus alius alii
CAP.XYI. De eodem. deferat locum.
€onc. Antioch. c. 16. CAP.XXI. Ex concilio Avernensi.
(Dist. 18, c. Propter, § Secundum nero.) Secunda In primis placuit, nt quolies secundum stalula
vero synodus fial Idus Octobris, id est xv die men- Patrum sancla synodus congregatur, nullus episco-
sis Octobris, quem hiber perili Graeci nominant. In porum aliquam causam piius suggerereaudeat, quia
ipsis auteni conciliis adsint presbyleri, diaconi, et ca quse ad omendationem vilse, ad severita.lera rs-
1187 D. iVONIS CARNOTENSIS EPTSCOPI ' 1188
guhe et ad animaj remedium pertinent, finianlur. , A dam in concilio considerans rem indicet. et si non
acquiescet utraque pars judicami, tuncprimas re-
CAP. XXII. | Exempla
' Bonifacii papm ad episcopoi1 gionis infer ipsos audiatur, et quod ecclesiaslicis
! Galtim.
! canonibus et legibus nostris consentaneum sil, hoc
Si inter episeopos ejusdeni concilii dubitatic fiat, et nulla pars audeal conlradicere ejus cal-
emerscrit de ecclesiaslico jure vel de aliis negoliis, culo.
primum metropolitanus eorum cum aliis quibus-

QUALITER PROVINCIiE SUNT CONSTITUEND^.

CAP.XXIII. Quw obedientia sit exhibenda primatibus
et palriarchis. j dices sseculares. Primates lamen, ut prsefixum cst,
(Dist. 19, c. Provinciw.) Provinciae autem multo
ante adventum Clirisli tempore divisae sunt ex
-maxima-parte, el poslea ab apostolis, et bealo Cle-
raente prsedecessore nostro, ipsa divisio esl reno-
vala, et in capite provinciarum ubi dudum primales
legeserant sseculi ac prima judiciaria polestas, ad
quos qui per reliquas civilates conimorabantur,
quando eis necesse erat. qui ad aulam imperato-
rum vel regum confngere non poleranl, vei quibus
permissum non erat, conrugiebant, pro oppressioni-
bus vel injustiliis suis ipsoque appellabant, quoties
*<puserat, sicut in lege eorum praeceplum erat, ipsis
quoque in civitatibus vel in locis suis palriarchas
vel primates, qui unam formam lenent, licet di-
versa sint nomina, leges divinse et ecelesiaslicae *
poni et esse jusserunt, ad quos episcopi, si necesse
fuerit, confugerent, eosque appellarent, et ipsse no-
mine primatum fruerentur, et non alii. Reliquee vero c
civitales metropolitanse, quse minores judices habe-
bant, licet majores comilibus essent, haberent me-
tropolilanos suos, qui praediclis jusle obedirent
primalibus, sicut et in legibus sseculi ordinatum
erat, qui non primatum, sed aut metropolitano-
rum, aut archiepiscoporum nomine fruentur, etli-
cel singulae metropoles eivitales, suas provincias
habeant et suos metropolitanos habere debeant
episcopos, sicut prius metropolitanos habebant ju-
el tunc et nunc habere jussse sunt, ad quos posl se-
dem apostolicam summa negotia conveniunt, et ibi-
dem quibus necessc fuerit relevcntur, el jtiste resti-
luantur, et l<i qui injuste opprimunt juste refor-
mentur atque fulciantur, episcoporumque causa:
cl summorum judioio negotiorum, salva sedis apo-
slolicse auctoritate, jiistissimelerminenlur.
CAP.XXIV. Quol civitales tinaquccqueprovincia
habet.
Pelagius in Dccret. c. 1.
(6, q. 3, Scitoie.) Pelagiuspapa Romanus episcopis
«mmibus. Seitotecerlam provinciam esse quae bahet
x vel xi civitates et unum regein, et lotidem mi-
nores polestates sub se, et unum mefropolitanum
aliasque suffraganeos x vel xi episcopos judices ad
quorum judicium omnes causse referantur, et ut ab
his omnibus jusle consona voce decemantur, nisi
ad majorem auctoritatemfuerit ab his qui judicandi
sunl appellatum, unde non oportet ut degradetur,
vel deshonoreturi unaquaeque provincia, sed apud
semetipsam habeatjudices sacerdotes, etepiscopos,
singulos videlieet juxla ordines suos. Etquicunque
causam habuerit, a suse judicibus provinciaejudi-
celur, et non ab alienis, nisi, ut jam praelibaiura
est, a judicandis fuerit appellalum.

DE DIGNITATE ET POTESTATE PRIMATUM ET ARCHIEPISCOPORUM.

CAP. XXV. Aro»vocentur primates, nisi qui primas D lium omnium praesentia vel episcoporum consilio,
sedes tenent. aut causas eorum, aut alias causas, nisi ad eas
Anicetus papa episcopis Gall. tantum quse ad suam propriam pertinent paro-
(Disl. 99, c. N-ulli.) Nulli arehiepiscopi, primalcs chiam, agere, aut eos gravare voluerit, ab omnibus
vocentur, nisi illi qui primas lenenl civitales qua- dislricte corrigatur, ne talia deinceps praesumere
rum episcopos aposfoli et successores aposlolorum audeat. Si vero Incorrigibilis eisque inobediens
regulariler patriarchas el primates esse conslilue- apparuerit, ad hanc apostolicam sedem, cui omnia
runt, nisi aliqua gens deinceps ad fidem cenvertatur, episcoporum judicia terminare prsecepta sunt, ejus
cui necesse sit propter multitudinem episcoporum contumacia referatur, ut vindicta de eo fiat, et cse-
primatem constitui. Reliqui vero qui alias melro- teri timorem haheant. Si aulem propter nimiam
politanas sedes adepti sunt, non primafes, sed me- longiludinem, aut temporis incommoditatem, vel
tropolitani nominentur. itineris asperitalem, grave ad hanc sedem ejus cau-
CAP. XXVI. Auf/jts melropolitanus sine comprovin- sam deferre fuerit, tunc ad ejus primatum causa
fialium concilio aliorumcausas agere prasumat. dcferatur, et penes ipsum hnjiis sanctoesedis auclo-
(19, q. 5, c. Si autem aliquis.) Si autem aliquis rilatejudiceiur.
metropolitanorum inflalus fuerit, et sine provincia-
 ^189 PANORMIA. — LIB. IV. 4190
•CAP.XXVII. Quod nuttus primalum vel archiepisco- A sui gradus honore potiri voluerit. Si aliter prsesum-
porum debent aliquem de alterius varochia excom- pserit damnabitur, ct non solum ille , sed coope-
municare. rantes et eonsentientes ei, quia sicut ordinatio, ila
Galixlus papa ep. 2 episc. Gall.
vel ejus ct judicatio, et aliarum rerum dispositio pro-
(19, q. 5, c. Nullus primas^ Nullus primas hibeatur.
metropolitanus dicecesani Ecclesiam vel parochiam, CAP.XXIX. In suffraganei parochia , niliil absqite
aut aliquem de ejus parochia prsesumat exeommu- ejus consilio'metropolilanus agal.
nicare, vel judicare, vel agere aliquid absque ejus Nicolaus Radulpho archiepisc. Bilur.
consilio vel judicio, sed hoc observent quod ab (19, q. 5, e. Conquestus.) Conquestus apostola-
apostolis, ac Patribus , ac praedecessoribus^nostris lui- noslro fraler nosler Sigedodus arehiepiscopus
statutum est, et nobis confirmatum, id est si quis Narbonensis, quos clericos suos eo invilo, ad judi-
metropolitanus episcopus , nisi quod ad suam so- eium tuum venire compellas, et de rebus ad Eec.e-
lummodo perlinet propriam parochiam , sine con- siam suam pertinentibus, eo inconsulto quasi jure
silio et volunlate omnium comprovincialium episco- patriarchatus -tui disponas, cum hoc neque anliqui-
porum extra agere aliquid tentaverit, gradus sui tas, cui sancti Palres sanxere reverentiam, habeat, el
periculo subjacebit, et quod cgerit, irritum habea- £ auctoritas sacrorum canonum penitus interdicat,
tur etvacuum. , nisi forte pro causis quas, apud se terminare non
CAP. XXVIII. In alterius parochia nisi eo vocante possunt, ad te quasi ad patriarcham suum provoca-
aliquid agere non licet. yerinl, vel si episcopus suus dccesserit, res Ecclesiae
Coelestinus episcopis Gall. suse judicio suo dispensare voluerint. Primates enim
vel palriarchas niliil privilegii liabere prae cseteris
(9, q. 5, c.Nulliis.) Nullus primas, nullus me-
tropolitanus episcopus, iiullusque reliquorum epi- episcopis, nisi quantum sacil canones coneedunt,
scoporum alterius adeat civitatem , aut possessio- et prisca consuetudo illis antiquitus contulit, defi-
nem accedat quae ad eum non pertinet, alterius epi- nimus, ita ut secundum Nicaenas regnlas, sua pri-
scopi parochiam super ejus dispositionem, nisi vilegia servenlur Ecclesiis, prajlerquam si apostp-
vocatus ab eo cujus juris esse dignoscitur, ut quis- lica sedes aliquam Ecclesiam vcl rectorem ipsius
quain ibi vel disponat, vel ordinet, aut judicet si quolibet episcopali privilegio decreverit honorare.

DE NEGOTIIS ET CAUSIS CLERICORUM.

CAP. XXX. Nutlus clericus propter aliquam causam C sibi judices habuerit, pro quibus causis ad majoris
intret curiam swcularem. auelorilaf is judices, el ad alias provincias appellare
Ex Decret. Sylvest. c. 10, in synod. Rom. et convenire concessum est.
CAP. XXXIII. Intra provinciam el a comprovinciali-
(il, q. 1, c. NulLus clericus.) Nemo clericus vel bus tantum causa est audienda.
- disconus, vel. presbyler, propter aliquam causam in Deeret., c. 2.
cinclus causam Sleph?nus
intret in curiam nec anle judicem
dicere prsesumat, quoniain omnis curia quasi a (3, q. 6, c. Ultra.) STEPHANUS episcopus, omnibus
cruore dicitur, et si quis clericus accusans clericum episcopis. Ultra provinciarum lerminos accusandi
Iicentianor progredialur. Sed omnis accusatio intra
inxuriam introierit, anathema suscipiat.
provinciam audiatur, et a provincialibus termine»
CAP.XXXI. Apud swcularem judicem nullus clericus tur, nisi ad sedem aposlolicam tanlum fuerit appel-
conveniatur nisi permissu ipsius episcopi* _ latum.
Marcellinus papa in Deeretis, e. 2. CAP. XXXIY. Qualiter volens accusare sacerdoiem
debet se habere.
(11, q. 1, c. Clericum.) Marcellinus praesul Ro-
manus, omnibus episcopis. Clericus cujuslibet or- Anacletus ad episc. ItaL ep. 2.
dinis, absque pontificis sui permissu, nullum pras- " (2, q. 7, c. Accusatio. § Sed si quis.) ANACLETUS
sumat ad saeculare judicium protrahere, nec laico urbis Romse episcopus, omnibus episcopis.—Si qtiis
quemlibet clericum liceat accusare. adversus pastores, vel Ecclesias eorum commotus
CAP.XXXII. Ad swculare judicium nemo clericus est fuerit, aut causas habuerit, prius ad eos recurrat
pertrahendus. charilalis studio, ut familiari eolloquio commoniti,"
Cornelius in Decret., c. -2. ea sanent quse sananda sunt, ut charitative emen-'
dentur quaejuste emendanda cognoverint. Si autem
(11, q. 1, c. Continua.) CORNELIUS episcopus, RUFO aliqui eos priusquam egcrint hoc, lacerare, accu-
coepiscopo. Nullus sacerdotum causam suam alie- sare aut infeslare prsesumpserint, excommunicen-
no commiltat judicio, nisi ad sedem aposlolicam "
tur, et minime absolvantur, antequam per satisfa-
fuerit appellatus; sed unusquisque comprovinciales clionem dignam egerint posnitentiam, quoniam
judices et notos babeat, nisi aliquam vim lemerarife injuria eorum adChrislum pertinet, cujus legatione
niuliiiudlnis limuerif^ aut Infestos? vel suspectos. fungmitur.
1191 D. IVONIS CARNOTENSIS. EPISCOPI 1192
CAP. XXXV. Communione privetur, qui privalim ad- A CAP. XXXIX. Oves pastqrem suum, nisi a fide exor-
versus episcopum-conqueritur priusquam familia- bilaverit, non debcnt accusare.
riter eum conveniat. Eusebius papa ad epise. Alex. epist. 2.
Alexand. in Decret. c. 1, ep. 1. (2, q. 7, c. Oves suo pastori.) Oves vero qua yas-
(2, q. 7, c. Si quis erga.) Alexander aposlolicse tori suo commissae fuerinl, eum nec reprehendere,
Ecclcsiae episcopus, omnibus orlhodoxis : Si quis nisi a recta fide exorbitaverit, debent, nec ullalenus
erga episcopum vcl aclores Ecclesiae, se quamlibet accusare possunt, quia facta pastorum, oris gladio
et justam querelam habere crediderit, non prius ferienda non sunt, quanqham recte reprehendenda
primates aut alios adeat judices quam ipsos a quibus . videantur.
se Isesum aeslimat, conveniat familiariler, non semel CAP. XL. Exempla Anacleli papm scripta omnibus
sed saepissime,utab eis ad suam justitiam accipiat sacerdolibus .Cliristi, c. 1.
excusationem. Si aulem seeus egerit, ab ipsis et (Ex c. Si hwrelicus, et Qnod dicitur, 29, 7.) Do-
ab -aliis communione privetur, tanquam aposlolo- ctor a fide exorbitans, erit a fidelibus corrigendtis:
rum Patrumque aliorum conlemptor. sed pro reprobis moribus magis est lolerandus,
Ecelesiae a Do-
CAP. XXXYI. Populus sacerdolem arguere vel incre- quam distringendus; quia rectores
pare non debet. g mino sunt judicandi, sicut ait Prophela -: Deus slelil
Pius papa ep. 1 ad cpiseopos. in Synagoga deorum, in medio autem deos dijudicat
(Psal. LXXXI).
(6, q. 1, c. Oves pasiorem.) Oves pastorem"suum CAP.XLI. Ovespaslorem suum, nisi a fide exorbila-
uon reprehendant, plebs episcopum non accuset, non debent accusare.
non esl verit,
nec eum arguat vulgus, quia discipulus super Fabian. in Decret. e. 2.
magistrum (Luc. vi). Episcopi a Deo sunt judican-
Nam a subditis aut (2, q. 7, c. Oves.) Fabianus prsesui, omnibus epi-
di, qui eos sibi oculos elegit.
hominibus non aut accu- scopis. Staluentes apostolica aucloritale jubemus,
pravse vitas suntarguendi ne paslorem suum oves quse ei commissse fuerint,
sandi, aut lacerandi. nisi in fide erraverit, reprehendere audeant. Si
GAP.XXXYII. Laici in episcoporum accusalione non autem a lide deviaverit, erit corrigendus prius se-
sunt recipiendi.
crete a subditis. Quod si incorrigibilis (quod absit!)
(2, q. 7, c. Non esl a plebe.) Non est ilaque a apparuerlt, erit accusandus ad primates suos , aut
vulgaribus hominibus arguendus, vel accusandus ad sedem apostolicam. Pro aliis vero actibus suis,
episcopus licet sit inordinatus, quia pro meritis sub- magis tolerandus est ab omnibus, eliam sibi suii-
ditorum disponitur vila rectorum. C diiis, quara acc.usandus , aut publice derogandus,
CAP.XXXYIII. Exempla Calixli papw, c. 1. quia cum In eis a subditis delinquitur, ejus ordi-
Doclores ergo qui et Patres vocantur, magis por- nationi obviatur, qui eos pertulit, eis dicente
tandi quam reprehendendi sunt, nisi in recta fide Aposlolo : Dei ordinationi resistit qui potestati re-
erraverint. sislil (Rom. xui).

DE RESTITUTIONE
GAP.XLU. Episcopos suis sedibus spoliatos adjudkia
vocari prohibelur.
Zephyrinus ad episc. ^Egyp. in u Decret.
Annuntiatum est sedi apostolicse per apocrisia-
rios vestros quosdam fratrum nostrorum, episco-
porum videlicet ab Ecclesiis et sedibus propriis
pclli, suaque auferri eis supellectilia, et sic nudos
et exspoliatos ad judicia vocari, quod omni ratione
caret, cum constituta apostolicorum-eorumque
successorum et prsecepla imperatorum, ac consti-
. tuliones legum id ipsum lieri vetent.
CAP. XLIIl. Nullus spoliatns sit accusandus nisi
primo fueril restiiulus.
Zepliyrinus ad episcop. iEgyp. epist. 2.
(2, q. 2, c. Prwceplum est.) Prseceplum est ergo
in antiquis statutis episcopos ejectos atque suis
rebus exspolialos Ecclesias proprias recipere, ef
primo sua omnia eis reddi. Et demum si quis eos
juste aceusare voluerit, sequo periculo facerc. Judi-
ccs esst; decernentes, episcopos rccta sapientes, cl;
ia Ecclesia convenientcs, ubl tesles esscnt singulo-
SPOLIATORUM.
rum qui oppressi videbanlur. Item : nec eos prius
respondere debere, quam omuia sua eis et-Ecclesiis
eorum legibus integerrime restituantur.
CAP. XLIV. Anle restiiutionem aliquis ad causam
revocari non debet.
i Felix I ad episc. Gall., ep. %
(3, q. % c. Sl episcopus.) Si suis nteiil episcopus
aut Ecclesiae rebus sibi.commissse exspoliatus, aut
(quod absit!) quod alienum ab omnihus esse debet
fidelibus, a sede propria ejeclus, in detentjone ali-
qua a suis civlbus fuerit sequestratus, tune cano-
nice ante in pristino statu restiluatur, cum omnl
privilegio sui honoris, et sua omnia quas insidiis
inimicorum suorum ei abiata fuerint, legibus re-
dintegrentur, nee convocari aut judicari poterit,
nisi ipse pro sua necessilate, minime tamen judi-
candus advenire sponte elegerit. Nullatenus ergo a
quoquam cogatur antequam integerrime orania qnas
per suggestiones inimicorum suorum amiserat,
poteslati ejus ab honorabili concilio legali ordine
^edintegrenttr.
 <t«5 PANORMIA. — LIB. IV. *\u
CAP.XLY. Nec convocari ad synodum nec in ali- A j ipse dispositis ordiuatisque Hbere ac secure de suis
guo debel judicari spoliatus, tune regulariter infra quatuor aut quinque, aut
Eusebius ad episc. Alexand. et ^Egypt. ep. 2. sex, aut septem menses jnxta quod possibililas ei
(2, -q. 2, c. In scripturis.) Eusebius papa in fuerit, et non ante convocatus ad tempus con-
secundo Decrelali suo : « In scripluris vestris re- •cilio Iegilimo et canonico destinatumveniat ad cau-
peiimus quosdam episcopos in veslris parlibus sam, et si ita juste-videtur, accusanlium pro-
a propriis ovibus accusalos aliquos ex suspicione, positionibus respondeat.
•el aliquos ex cerla ralione, idcirco quosdam suis CAP. XLIX. Nulius debet accusari, dum suis rebus
rebus exspoiialos, quosdam vero a propria sede fuerit spoliatus.
pulsos, quos scialis nec ad synodum eomprovin- Ex Dccrelis Felicis pap. epis,~
oialern, nec ad generalem posse convocari, nec in (2, q. 2, c. NuLlus episcoporum.) Nullus enim epi-'
.aliquo judicari, antequam cuncta quae eis sublata scopus, qui suis rebus exspoliatur, aut a sede
.sunt, Iegibus potestafi eorum redintegrentur. propria vi, aut terrore depulsus, antequam omnia
CAP. XLYI. De eoclem. sibi ablata legibus restiluantur, et ipse pacifice
Julius I, c. 1. annum vel plus suis fruatur honoribus, sediquei
1
(2, q. 2, c. NulLus potest.) Item, nec convocari g propriae sit regulariter restitulus, juxta eanonum
-ad causani, necjudicari potest exspoliatus vel ex- institulionem accusari, iudicari, aut damnari non
.ptiisus, quia non habet privilegium quo exspoliari potest.
possit jam nudalus. CAP. L. Posl restilulionem induciw prwstandm sunt.'
CAP. XLYII. Ante litem conlestatam potestali cun- Eusebius episcopis* Alexand. et ^Egyp., n Decret.
xta sunt restituenda. (3, q. 2, c. Prius.) Prius ergo oportet omnia
^oannes papa. illis leaibus redintegrari, et Ecclesias quse sibi sub-
<2, q. 2, c. Antiquitus.) Unde et antiquitus de- lalaa sunt, cum omni privilegio suo restitui, et
-crctum cst, omnes possessiones et onmia sibi sub- postmodum, non sub angusti temporis spatio;
-Liia, alque fructus cunctos anle litem conlesla- sed tantum spatium temporis eis indulgeatur,
,tam, praecepior vel primas possessori restiluat. quanlum exspoliati vel expulsi esse videnlur, an-
Item : Est in antiquis Ecclesioe statntis decretum, tequam.ad sj'iiodum convocentur, et ab omnibus
-tit qui aliena invadit, non exeat impunitus, sed ^piibusque suse provinciae episcopis audiantur. r
-cum multiplicalione omnia resfituat. Unde in CAP. LI. In Decrelis Felicis, c. 10.
Evaiigelio scriptum est : Quod si aliquem defmu- Ille vero qui vi aut terrore, vel limore, a sede
&avi, reddo quadruplum (Lttc. xvn). Et in legi- C pulsus autsuis rebus exspoliatus fuerit, nofi prius
bus saecularibus caulum habelur : Qui rem subri- vocetur ad synodum quam ei omnia legibus ro-
pit alienam, illi cujus res direpta cst, iu undecu- integrenlur.
plum quae sublata sunt, restitual. CAP.JLIL Post. restitulionem induciw praistandce
€AP. XLYIH. Anle reslitulionem aliquis ad causam sunt.
revocari non debet. -(3, q. 2, c Tandiu.) Et tandiu In sede pro-
Felix papa ad episc. Gall. ep. 2. pria pacifice et potestative cuncta disponens re-
(5, q. _2, c. Si episcopus. § PicesuL vero.) Prsesul sideat, quandiu expulsus ,vel exspoliatus suis vi-
xew cum omni honore stalui prisiino rcddatur., el sus est carere rcbus.

DE ACCUSATfONlBUS.
CAP. LIII. Accusatio non debel fieri in scriplis. D neque absens per alium 3ccusare aut accusari po-
Stephanus in Decret. c. 2. iest. 1
(2, q. 8, c. Per scripla nullus.) STEPHANi's san- CAP. LY. Accusaiio non debet fieri in scriptis.
Conc. Carlh. c. 60; Calixt. pap. c. 2. ~
<t» aposlolicae et universalis Ecclesiae fioma-
nse episcopus, omnibus episcopis. Per scripla (2, q. 8, c. Per scripta.) Nullus ergo doctorum
nullius accusalio suscipialur, sed propria voce, per scripta accusefur; decernimus non ciedi ac-
si Iegitima et digna accusaloris persona fuerit, cusalori, qui absente adversario causam sugge-
prsesente videlicet eo quem accusare desiderat, rit, ante ulriusque partis discussionem.
<5uia nullus abseris per alium accusari potest aut CAP. LYI. Criminaliler accusans vel accnsatus per
sccusare. se experiatur.
-CAP.LIV. Absentes nec accusari nec judicari pos- Adrianus papa, c. 1.
sunt. (S, q. 7, c. Qumrendum ; S, c. Si plures § De
Felix I ad episcopos Gall. ep. 2. accus.; 3, c. In criminalibus.) In criminalibus cau-
(3, q. 9, c. Absente adversario.) Felix episco- sis, nec aceusator, nisi per se aliqucm accusare
pus, universis episcopis. Absente vero adversario potest, nec accusatus per aliam personam se de-
IIOIIaudiatur accusator, nec sententia, absenteparte fendere permillitur.
£lia,jt jjudicc dicla, ullam oblinebit firniitalcm
PiTnm. CLXT. '
38
 «gg D, IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1106
CAP. LVII. Majores iralu non accusenl, nisi qui sint A Domini non oportet -liligare, sed mitem esse ad
rectm fidei et conversationis omnes.
Felix episcopis Gallias, Decret. 2, ep. 2. CAP. LXII. Inimici non possunl accusare.
(2, q. 7, c. Quwrendum; 50, c. Si plurcs Slephanus II in Decret.
§ De accus.) Si ex ulraque parle ad causam dieen- (5, q. 5, c. AccMsatori&MS.) Repellantur cohabitah-
dam venerinl, quia unus absque altero audiri non tes inimicis et omnes laici, quia infeslaiionem blas-
debet, quaerendum est in judicio, cujus siut con- pheiniae, affectio amicitise incitare solet. Nec illi TI-
versationis el fidei, alque suspicionis aecusatores, delicet Iaici in nostra surit reeipiendi accusatione
aut qua intentione hoc faciant. Quia ad hoc ad- qui vos in sua volunt recipere infamatione.
mitli non debent, nisi bonse conversationis et re- CAP. LXIII. Hwretici Judwi vel pagani Chrislianos
ctse fidei, viri bi videlicet qui omni suspicione accusare non possunl.
careant, et bonse vitse clareant, neque infames Gaius papa, in Decret. c. 1.
existant. (2, q. 7, c. Pagani.) GAIUSpapa, FELICIepiscopo.
•CAP.LVIII. Sacerdotes nonnisi a viris idoneis et Pagani vel haeretici, sive Judaei non possunt Chri-
proibatis accusari possunl. slianos accusare, aul vocem infamalionis in-
AnacletusepiscopisGall. ep. 2. B ferre.
(2, q. 7, c. Accusalio quoque.) Accus3tio eorum CAP.LXIY, Qui in primo capilulo deficil in aliis
soper qua consulere nos voluistis, nonnisi ab ido- non admitiitur.
neis et probalissimis viris, qui et suspicionibus et Conc. Carthag. vn, c. 3.
ssecularibus sceleribus careant, fieri debel, quia (3, q. 10, c. Placuil.) Placuit ut quolieseunque
Uominus sacri sui corporis traclatores a vilibus et clericis ab accusaloribus multa crimina objiciunturr
leprobis ac non idoneis personis infamari noluit el unum ex liis de quo prius egerint, probare non
nec cajtimniari, sed ipse proprio flagello peccan- v.duerint, ad caalera jam non admitlanlur.
tes sacerdotes a templo ejecit. CAP.LXV. Nnper inimici accusatores vel lestes esse
non possunt.
-CAP. LIX. Nisi opinione discussa, non audiantur
accusatores episcoporum. Fabianus in Decret. c. 2.
Evaristus episcopis Afric. ep. 2. (5, q. 5, c. Accusatores.) FADIANUS papa, omnibus
'(2, q. 7, c. Si qui sunt.) Si qui sunt vilupe- fidelibus. Statuimus eos ad aecusalionero non recipi
«ratores, aut accusalores episcoportim vel reliquo- qui sunt suspecli, aut qui heri, aut nudiuslertius
-Tum sacerdotum, non oporlet eos a judicibus Ec- vel dudum fuerunl inimici, quoriiam suspecti facti
-elesiaj audiri, anlequam eorum disculiatur aesli- Q sunt, et qui non sunt bonae conversalionis, vel quo-
maiionis suspicio vel opinio, qua intenlione, qua rum vita est accusabilis, aut dubii in recla lide. Si-
fide, qua temeritate, qua vita, qua conscientia, militer quorum fides, vila et libertas nescitur, vel
quove merito, si pro Deo, aut pro vana gloria, qui infamiaa maeulis aspersi sunt, aut sceleribus
aut inimicilia, vel odio, alii cupiditate ista prae- irretiii. Neque eos sacerdoles debere aut posse ae-
sumpserinl. cusare, qui rile sacerdoles fieri non possunt, nee
CAP. LX. Qui legem suam sponte transgrcdiiur, sunt sui ordinis. Tales, fralres charissimi, accusa-
anie suam reversionem rccle agentes accusare non liones, et injuslas aut novas semulationes prohibeie
polest. pro viribus, quia contentio summopeie Vilamia
Anaclet. in Decrel. ep. 1, De oppres. episc. est.
(3, q. 4, c. Beatus.) ANACLETUS urbis Romae
CAP.LXVI. QUWpersonw infames habeanlur.
«piscopus, omnibus episcopis. Accusandi vel testi-
licandi licenlia denegetur his qui Chrislianae reli- Slephanus in Decret. epist. 1, c. 1.
gionis et nominis dignilalem, et suae legis vel sui (6,q. 1, b. Infames.) STEPHANUS sanctae Roma;iae
propositi normam, aut regulariter prohibita ne- „ Ecclesiaeepiscopus, dilectissimo fralri alque familiaii
glexeriht; transgressores enim sponte legis suae •Qamico HILARIO. Infames illas personas dicimus e=;se,
violatores, apostatse nominantur. Omnis apostata quse pro aliqua culpa notantur infamia, et omnes qui
- refuiandus est, nec in accusatiouem recte agen- Christianae religionis et legis normam abjiciunt, et
liiim aut testimonium suscipiendus est. statuta ecclesiastica contemnunl. Simililer fnres, sa-
C-AP.LXI. Nec clerici in accusalione laicorum, nec crilegos, et omnes capitalibus criminibus irrelitos.
laici in accusalione clericorum sunt suscipiendi. Sepulcrorum quoque^violatores, el apostolorum src -
Fabian. ad episc. Orierit. c. 2 Decrel. ep. 2. cessoiumque eorum, reliqiiorumqtie eorum sancto-
(2, q. 7, c. Sicut sacerdotes.) Fabianus episcopus rum Patrum statuta libenler violantes, et omnes qtii
episcopis urbis Romse omnibus. Sicut sacerdotes adversus Palres armantur, quoniam in omni mundo
vel clerici reliqui a saecularium laicorum excludun- infamia notanlur. Similiter et incestuosos, homicl-
tur accusatione, ita illi ab istorum sunt excludendi das, perjuros, raptores, maleficos, veneficos, adul-
et alieuandi criminalione; et sicut isti ab illis, ila teros, de bellis publicis fugierites, et qui indigna
et illi ab istis non reeipiuntur, quia sicut Domini pclunt sibi loca tenere, aut facultates Ecelcsiaeau~
gaeerdotum conversatio segregafa debet.esse ab ferunt injuste, et qui fratres calumniantur aut ac-
«erum conversalione, ila et litigatio, quia servum cusant, et non probanl, vel qui contra innoeenfeg
 "
4W7 PANORMiA. — LIB. W. 1188
principum animos concitandos provocant ad Ira- A municatus fuerlt, In ipsa adhuc excommunicaltone
cundiam, et omnes anathematizatos, vel pro suis constitutus, sive sit clericus sive laicus, aecusare
sceleribus ab Ecclesia pulsos, et omnes quos eccle- voluerit.
siastics. vel sancta?,leges infames pronunliant; hi CAP. LXXHI. Hwrelici probanlur qui schismalc vel
flimirum omnes nec servi «nte legitimam liberta- excommunicalione perseverant, habetur.
tem, nec pcenitentes, nec bigami, nfccilli qui curise Nicolaus Michaeli imperatori.
deserviunt, et qui non sunt integri corpore, aut sa- (4, q. 1, c. Quod aulem. § Si vero.) Si ecclesia-
nam non habent nienlem vel intellectum, aul in- sticum -fuerit crimen coepiscopo illatum, tunc pro-
obedientes sanctorum Patrum decretis exislunt, aut barl oporfet aecusantium personas, ut primo -qui-
qui furiose manifestantur. Hi omnes nusquam nec dem hsereticisnon liceat contra orthodoxos episco-
ad sacros gradus debent provehi, nec ad accusslio- pos accusaliones pro ecclesiasticis negotiis facere.
nem seu ad testimonium ullaleniis juste possunt re- Sed ne hos haereticos esse denegetis, audite se-
cipi. quentia : Hsereticos, inquiunt, esse dicimus, tam
CAP.LXVII. Accusati, nisi prkis se purgaverint,-alios eos qui olim ab Ecclesia projecti sunt, quam qui
accusare non possunt. post hsec a nobis anathemalizati sunt. Porro si
Ex Decret. Steph. papse ad episc, ep. 2.' B adbuc nec sic creditis, quod subditur, audite : Prse-
- (3, q. 11, c. Neganda primo.) Quod neganda est *er hos aiunt autem et eos
qui fidemquidem sanani
aceusalis licentia criminandi, priusquam secrimine simulant vel negant confiteri; schismalicos etiam
quo premuntur exuerint. Quia non est credendum eteosqui seoxsum a Communicantibus nobis epi-
eontra alios eorum confessioni, qui criminibus in-- scopis collecfas faciunt : deinde vero et siquidem
criminati sunl, nisijsepridie probaverint innocentes. ab Ecclesia super causis quibusdam luerint repre-
Quoniam periculosa est et admitti nen debet, rei iiensl et pre-jeetlaul excommunicati sive ex clero,
adversus quemquam professio. Familiares vero et sive' ex. laicali ordine, nec his licere accusare
epi-
sponle professi ajque sceleribus irreliti non debent scopum antequam proprio erimine primitus exu-
admilti, nec hi qui besterna die aut ante inimici antur. Similiter aulem eteos qui sub-accusalione
fuerunt. prioris existunt, non ante esse acceptabiles in epi-
CAP.LXYIII. Delibro ix earumdemiegunu scopi accusationem, aut aliorum clericorum, quia
•Sane-hi qi_i crimina sua iu quaestione confessi innoxios semetipsos illatorum sibi ostenderunt cri-
sunt, si de aliis sic dicere voluerint, a judice non siiitum.
eredantur, quia jure et Iegibus constitutum est, ut CAP. LXXIV. Convitium non est
( pro accusatione
sponlanea professione reus reum non faciat, neque Q habendum.
illi de altero credatur, qui se criminosum confessus Fabiauus papa ad Hilar. episc, ep. 3.
est. (3, q. 5, c Si quis iratus.) Si quis iratus- crimen
CAP»LXIX. Rei.professioadversus quemlibet admilli aliquod cuilibet temere objecerit, vel imposuerit,
non debet.. convicium non est pro accusatione habendum. Sed
~
_ Julius pap. in Decret., ep. 18. traetandi spatio, si id quod iratus dixit
permisso
(15, q. 5, c. Nemini, et De accusat.) Nemini de per scripturam se probaturum esse fatealur, ut si
se eonfessiocredipolest supercrimen alienum,que- fortasse resipiscens, quse pro iracundia dixit, ite-
niam ejus omnisque rei professio periculosa est, et rare aut scribere
noluerit, non ut criminis^reus ha-
fdmitti non debet. beatur.
€AP. LXX. Infames, eos qui sunt bonw famce, accu-
sare non possunl. CAP. LXXV. De ptena iiiius qui succubuerit in
accusalione.
Eugenius papa, ep. 2.
(5, q, 4, e. Alieni.) Similiter alieni erroris socium, (2, q. 3, c. Omnis.) Dmnis ergo qui crimen ob-
vel a sui volunlate propositi tramite recedentem, jicil, se probaturum scribal. Revcra ibi semper
aut sacris Palrum regulis et conslitutionibus in- D eausa agatur, ubi crimen committilur. Et qui non
obedientium, suscipere non possumus nec debe- probaverit quod objicit, poenam quam intulerat,
mus. ipse paliatur.
CAP.LXXI. Qui non sunl recipiendi in accusaiione. CAP.LXXVI. Qui alium accusat in judicio, reum
Stephanus papain Decref. ad episc. ep. 2. indicet, -et inscriplionem palialur.
(5, q. i, c. Nullus.) Nullus anathemalizatoruni Sixtus pap.
suscipiatur, nec a quoquam credalur, quae ab cis (2, q. 8, c. Quisquis.) Accusationis ordinem ta-
xel dicuntur, vel conscribuntur. Eos dico analhe- lem dicimus et servari jubemus, id est si quis cle-
matizatos esse, quos episcopi sui scriptis anaihe— ricorum in crimine impetitur, non statim reus aesti-
malizaverunt, aul eorum slalula anathemalizant. metur, quia accusari potuit, ne subjectam innocen-
CAT.LXXIL Ad accusationem non admittatur qui in tiam faciamus, sed quisquis ille est qui crimen in-
-cxcommunicatione perseverat. tendit, in judicium veniat, nomen rei indicet, vin-
Conc. Carth. vn, e. 1. euluni insci;^~"*israrripiat, custodiat similittidi-
(4, q. 1, c. Definimus.) Definimus eum rite ad ac- nem supi-.; /^^Ua tamen dignitalis sestimatione.
eusationem nou admitti, qui poslea quam excom- Nec forte sibf-noverit licentiam mentiendi, cua.
"4199 D. IVOMS CARNOTENSIS EPISCOPI 42fm
calttmnianles ad vindictam poscal similitudo sup- A adesse, id est judices electos, accusatores idoneos,
plicii. defensores congruos alque lestes legilimos. Judices
CAP. LXXVII. Damasuspapa, ep. 1. aulem debenl uli a.quitate,testes verilate, aceusa-
tores iiilenlione ad amplifieandam causam, defenso-
(4, q.-4-, c Nullus. § Inscriptio.) Inscriplio primo
fiat .ut lalionem calumniator recipiat, quia" ante in- res extenualione, ad minuendanrcausam.
scriplionem nemo debet judicari vel damnari cum CAP.LXXXII. NuUum servelur judicium, nisi
-£l sseculi leges hoc retineant. rationabiliter habilum.
D. Gregorius Joanni defens., 1. n, ep. SO.
CAP. LXXVIII. Slephamts episcopis Gall., in Decret.
(2 q. 1, c. In primis, § Quia igitur.) Quod qui-
(L. Infamis, et 3,q. 7, c Infames, ff. Depostulat.) dam frater de falsis se capilulis accusatum nec ali-
infamis enim persona nec procurator potest esse quid ordinablliter faclum, sed
injuste condemna-
-neccogriitor. lum se asserit, diligenter quserendum esl. Primo si
CAP.LXXIX. Stephanus in n Decrelali omnibus judicium ordinabiliter esl habitum, si alii accusa-
'
episcopis. tores, alii lestcs fuerunt. Deinde causarum qualitas
TSullus alienigena aut accusator eorum fial aut examinanda est, si digna exsilio, vel depositione
judex. fuerit, si.eo prsesenfe, qui aceusalus esl sub jure-
CAP.LXXX. Quilibei in causa duas personas gerere jurando contra eum teslimonium dictum est, si
non valet. scriplis actum est, si ipse licentiam respondendi
(i, q. 4, c. Nutlus inprimo.)DAJiASuspapa Ro- aut defendendi se habuerit, sed cl de personis ac-
manus, STEPHANO arclriepiscopo. Aecusatores et ju- ' cusanlium ac leslificantium subtililer quserendum
dices non idem sint, sed per se accusatores, per se esl, cujus conditionis suut, cujusve sint, ne foite
judices, per setestes, per se accusari unusquisque aliquas rconlra prsefatum paslorem inimicilias ha-
in suo ordiriabiliter loco. buissent, utrum vero teslimonium ex audilu dixe-
'CAP.LXXXI. Accusalor vel teslis, vel judex aliquis rinl, aut cerie specialiter se scire testali sunt, si
simul esse non potesl. scriplis judicaliim esl, et parlibus prsesentibus
Fabianus in Deeret. c 4. semper seiiieniia recitala est, quod si forte haecsu--
(4, q. 4, c Nullus.) Nullus unquam praesumat lemniler acta non siinl, neque eausa probaia est
aecusator simul esse et judex, et testis, quoniam in quse exsilio vel deposiiione digna fuil, in ecclesiam
omni judieio quatuor personas riecesse est semper suam omnibus modis revocelur

JDE TESTIBUS.IN ACCUSATIONE RECIPIENBIS.

CAP. LXXXIll. Qui ab accusatione repetluntur, aut C
ad annum xiv nonclum pervenerint, testes csse non
vossunl.
Conc Carth, vn, c 4; Nieolaus papa.
^4, q. 3, c Testes.) Testes aulem ad teslimonium
non admittendos esse censemus, qui nec ad accu-
sationem admitti praecepti sunt, vel quos ipse ac-
cusator de sua ddmo produxerit; ad testimonium
autem intra annos xiv aetatis suse non admittanlur.
CAP.LXXXIY. Nuper inimici lestes esse non possunt. ,
Anacletus in Decret., ep. 3.
(3, q. S, c Accusalores.) Tesles autem esse no)i
possunt, qui anle hesternum diem, aut nudiuster-
tius inimici fuerunt, ne irati nocere cupiant, ne
laesi ulcisci velint. Inoffensus igitur aceusator et
teslium affectus quaitendus est et non suspectus.
GAP.LXXXY. Consanguinei vel familiares adversos
extraneos testimonium non dicant.
Calixtus papa in Decret., ep. 2, ad episc. Gall.
(o, q. S, c. Consanguinei.) Gonsanguinei adver-
sus extraneos-testimonium non dieant, nec fami-
liares de cadem domo prodeuntes, sed si voluerint,
et invicem consensorint, inter se tantummodo pa-
renles testificentur et nonin aliOs."JSeque testes
suspecli recipiantur, quia propinsmitatis et fami-
liaritatis ac damnalionis affectjo veritatem impedire
solet. Amor carnalis el timor alque avaritia plerum -
que sensus hebelant humanos, ut qusestuin pieiateia
putent, et pecuniam quasi mercedem prudenliae.
CAP.LXXXYI. Sacerdotes accusare vel in eos testi-
ficari non valent, qui ad sacerdotium prohibentur
eligi.
Danias. in Decrel., ep. 3, ad Stephan. arehiep.
(2, q. 7, c. Tesles.) Testes ansque ulla infamia
aut suspicione vel manifesta macula et vera fidei
plenitudine instructi esse debent, et tales quales ad
sacerdolium eligere divina jubet auctoritas, qno-
niam ut antiquorum tradidit auclorilas, sacerdoies
criminari non possunt, nec in eos testificari, qui ad
eumdem non debent, nec possunt provehi honorem.
Item: homicidae,malefici, fures, sacrilegi, rapfores,
j. venefici, adulteri, qui raptum fecerunt, vel falsum
testimonium dixerunt, seu qtii ad sortilegosn-agos-
que cucurrerunt, .nullalenus ad accusationem \el
ad testiiuoniuin erunt admillendi.
CAP.LXXXVIf. Accusare non poltsf prodilor neque
calumnialor.
Iguinus papa in Decret.
Proditoris vero nec calumnialoris vox audiaiur.
Nemini de se confesso credi potest super crimen
alienum, quoniamejus rei professio periculosa est,
et admitti non debet.
 j20i PANORMIA. — LIB. IV. 1202
CAP.LXXXYIII. Accusare non possnnt erroris socii, A & CAP. XCIY. Gregorius Joanni defensori, c 40.
et sacris Patrum regulis inobedientes. (C. Licet, Extr. De test. et liarb. I. Tesl. c. De
(3, q. 4, c. Alieni erroris.) Similiter alieni erroris lest., et 3, q. 9, c. De his.) Quserendum utrum testi-
socii vel a sui volunlarie propositi tramile receden- monium ex audilu dixerint, aut specialiter certe se
lem, aut sacris Patrum regulis et conslitutionibus scire testati sunt,si scriptis judicalum sitet partibus
inobedientem suscipere non possumus nec de- prsescntibus senlenlia recitata est. Quod si forte
bemus. hsec solemniter acta non simt, neque causa probata
ln dectctis Sylvesiri papw, capit. 3. — Sylvesier est qui exsilio vel depositione digna sit, in Ecclc-
papa I in Epilogo brevi concilii Romani. siam suam modis omnibus revocenlur.
CAP.LXXXIX. Quilibet clericus non esl in publico CAP.XCV. Pius papa, VIII a Petro, fratribus per
' examinandus.
Hispaniam. _ J-
Sylvester pap. in Decret. ct conc Rom. Aposlolus, inquit, adverstts presbyterum inscri-
(11, q. 1, c Tesiimonium.) Sylvester papa in ge- ptionem non esse recipiendam, absque duobus vel
nerali residens synodo dixit: Nullus laicus audeat iribus idoneis testibus (/ Tim. v). Si haec de pre-
inferre crimen clerico. Testimonium autem cierici sbyteris vel cseteris lidelibus prsecavenda i sunt,
adversus Iaicum nemo suscipiat. Clericum vero B j quanto magis de episcopis? In ore duorum vel trium
quemlibet in publieo nemo [examinare praasumat, testium slat omne verbum (Mallh. xvm).
nisi in Ecclesia. GAP.XCYI. Stephanus V Asiutfo.
CAP.XC. Nultus clericus inferioris ordinis accusare c Veniens; extr. I)e testibus.) Nec Evan-
clericum nec tuicus (2, q. 4,
prmsumat superioris ordinis,
episcopnm. gelium, nec ulla divina humanaque lex, unius te-
"Svivester papa in Decrel., c. 3. stimonio eliam idoneo, quempiam condemnat vel
In consensu subscriptione omnium conslitulum justilicat.
"est, u't nullus laicus episcopo vel alicui in ordini- CAP.XCYII. Quot lestibus quisque clericorum
convinci debeat.
bus posito, crimen aliquod possit inferre, el ut
Conc Brac n, c 9.
presbyler adversus episcopum, diaconus adversus
(2, q. 4, c. Placuih) Placuit ut si quis aliqKem
presbyterum, subdiaconus adversus diaconum, aco-
clericorum maculse fornicationis impetit, secundum
lythus adversus subdiaconum, exorcista adversus
acolylhum, leclor adversus exorcistam, ostiarius praeceptum Pauli aposloli duo vel tria testimonia
adversus Iectorem nullo modo aliquam pisesumat requiranlur. Quod si non poluerit datis teslimoniis
dicere accusationem. approbare quod dixit, excommunicationem aceu-
r
CAP.XCI. Quot teslibus episcopus vel presbyler veL sator accipiat.
reliqui clerici sunt communicandi. CAP. XCVIIl. Venienti ad judicium, inducim Hsn
(•2, q. S, c Prwsul.) Prsesul attfem non damna- neganlur.
bilur nisi in ixxu testibus. Presbvler-autem car- Felix Anastasio. c. 14.
<3Jna45_', ntsrho XLteslibus non damnabilmydiaco- (3, q. 3, c Cum accusalus.) Felix papa in primo
~nus atttem cardinalis urbis .Romas nisi in xxvn te- Decrelali suo. Cum accusatus ad judicium veneiit,
stibus non damnabitur. Subdiaconus, acolylhus, si voluerit, et neeesse fuerit, inducise ei petenti a
Patribus constitulse absque impedimenlo concedan-
exorcista, lector, ostiarius, nisi in vn testibus non
condemnabuutur. Testes autem et accusatores sine lur, et judices a se electi tribuantur.
CAP. CXIX. Accusatus polest, si limuerit, eligere
aliqua sint infamia. sibi locum congruum in quo absque limore testes
. CAP.XCII. Infamis vel sacritegus, religiosum habere valeat.
Chnslianum accusare non potesl, Vt in loco unde est ille qui accusatur, aut si ibi
Euticianus in Decret., ep. 2, advers. episc Sicil, aliquam temerariae multitudinis vim metuerit, lo-
(5, q. 4, c. Nutli unquam.) Nulli unquam infami, cum sibi congruum eligat, quo absque timore, si
atque sacrilego de quocunque liceat negotio adver- D E necesse fuerit vel expoposcerit, testes habere et
sus religiosum Chrislianum, quamvis humilis ser- absque impedimento suam canonice sententiam fi-
vilisque persona sit, testimonium dare, nec de qua- nire valeat, quia per subreptionem mulia evenire
libet re, actione vel inscriptione Chrislianuiri im- solent. -
petere. CAP. C. Ante exitum causm per appellalionem
CAP.XCIII. Tesies non dicant teslimonium, nisi de recedere licel.
his quw prwseniialiter el veraciter noverint. Euticianus papa episcopis Sicil., ep. i.
Calixlus papa ep. 2, ad episc. Gall. , (2, q. 6, c Non ita.) Non ila in ecclesiastieis
(5, q. 0, c Testes.) Tesles per quamcunque scri- agendum negotiis, sicut in ssecularibus. Nam in sse-
pturam testimonium non proferant, sed prsesenles .cularibus, poslquam legibus voeatus venerit et in
ex his quae cognoverunt et viderunt veraciter testi- 'foro decertare cceperit aliquis, non licet ante per-
monium dieant.~ Nec de aliis causis vel negotiis aclano/causam recedere. In ecclesiasticis vero dicta
lestimonium dicant, nisi de his quse sub prsesentia causa reeedere licet si necesse fuerit, aul si se pras-
eorum Jacta esse uoscuntur. gravari viderit. *
 .203 P. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1204

DEINDUCIIS.
CAP.CI. De inducih in criminalibus pulsalis A a-nnuni et sex menses mandaverunt cancedi. Qur-
dandis. dam vero annum in quo plurimi concordant. Minus.
Damasius episc ad Steph. arehiep., ep. 3. autem quam vi menses non reperi.
(3, q. 3, c biduciw.) Induciae autem accusatis CAP.CUlrDe induciis prwstandis c primo,
in criminalibus episcopis, sex mensiism vel eo am- Eutberius in Decret., c i.
plius eoncedendse sunt. (3, q. 3, c. Induciw primo.) ELEUTHERIUS Roma-
nse Ecclesiae episcopus, omnibus episcopis. Induciaa
CAP.CIL Quol mensiwn inducim episcopisprastandi
suntr non modicae ad inquirendum dandse sunt, ne ali-
Felix in Decret. c. 20. quid propere agi a quacunque parte videatur, quia
per subreptionem multa proveniunt.
(3, q. 3, c De induciis. § Inducim vem.) FELIX CAP.CIV. Sententia definkiva ckbei fieri caicsa co-
papa Romanus, ANASTASIO episcopo. Induciae non gnita.
sub anguste tempore, sed sub longo spatio con- (50, q, 5. c. Judicanlem. § Nee Lkigantibus.) Lili-
cedendse sunt, ut accusati se prseparare, et uni- gantibus autem non prius velil judex sua senlenlia
versos communicatores in provineiis positos con- obviare, nisi quando ipsi jam peraclis omnibus ni-
xenite et testes prseparare atque contfa insidiatores D hil habeant in quaestione quod proponant, et landiu
se pleniter armare valeant. Quidam autem ad re- actio ventilelur quousque ad rei veritatem perve-
pellcnda impedimentorum machinamenta, et suas niatur. Frequenter interrogari oportet, ne aliquid
praeparandas responsiones et testes confirmandos, prsetermissum forte remaneat quod annecii coa-
ct eonsi.ia episeoporum atque ami.corum quserenda, veniat.

DE SUBTERFUGIENTIBUS JUDICIUM.

CAP.GV. Judicbum nonsubterfugiendum. dum esse nihil dicere maluimus intercapedine tem-
Bonifacius papa ad episcopos Gall. poris data differri, cum hoc eliam ejus accusalores
BONIFACIUS episcopusPATROGLO, REMIGIO, MAXIMO, assererent. De cujus intentionibus et moribus fi_
HHLAKIO, SEVERO, YALERIO, JULIANO, CASTORIO, LEON-r decretum Maximiuum tanlo magis damnanda com-
TIO,JOANNI, MONTANO, MARINO ef, cjeteiis episcopis mittere, quanto tardius seconstitulo jddicio praesett-
per Galliam et per VII provincias constilutis Ya- taret. Quem Manichseorum involutum caligine ar-
lenlinse. Nos clerici civitalis adierunt proponenles guunt, turpique secta facta olim eum ita non posse
libellum et crimina quse Maxuninum, teste tota pro- abluere, animam. in sordida probatione objectaque
vincia, asserunt commisisse, delegata toties cogni- ei gesta synodalia proferentes, et commissis invo-
tione illum conslituta, et subterfugisse judicia, nec lulum undique flagitiis, nullum eum sanitalis ha-
confisum conscientia festinasse, ut si esset inno- buisse respectum quem furore et insaua temcrs-
cens examinatis omnibus purgaretur, quae toties late ad saecularium quoque judicium tribunalia
decreta ex noslraruni quoque charlarum instructione subsidium qusestioni, quod in vili persona luipis-
cognovimus. Qui contrario probavit de se illa quae simum est, objicerent, pervenisse eum ad homicidii
dicta sunt, quia ad ea confutanda cum. essent innu- damna asserunt gestis prolatis in medium. Et hunc
mera a decessoribus meis provincialibus delegata talem post tanta taliaque commissa episcopatys
est cognitio, Conven.us etiam dicitur vitasse et adhuc nomen in suis lalibulis vindicare, improprie
adesse minime voluisse; etnullus dubitat, quod ita civitatis infamia nimiis doloribus conqueruntur,
judicium nocens subterfugit,, quemadmodum ut D et "sanctum nomen vindicando sibi velle polluere.
absolvatur qui est innocens, quserit. Sed astula Ideoque, fratres charissimi, quia audiendus hic
cavillatio eorum qui versutiis credunt agendum esse prsesentare se noluit, ne conviclus forsitan ab ac-
consiliis, nunquam innocenliae nomeii accepil. Con- cusanlibus se cleris defendere possit, digna tandem
fitetur enim de omnibus quisquis subterfugere ju- aliquando praesentatum episcopali judicio pronun-
diciuri. dilationibus putatnr. Veniet tamen aliquando. lialionis congrue feriri sententia judicamus, quan-
ille qui talis perhibetur in medium judieium, nec quam illi cum hsec docta fuerint sciamus hujus no-
prodest illi tolies subterfugisse, quem sui acius et miuis. jacturani esse, qui pudorem nunquam lia-
fiommissa, quocunque fugerit ea quae objiciuntur buisse sacerdotii perhibelur, et locum suum nec
illi, si vera sunt, crimina persequunlur. Debueram modico quidem lempore perdidisse dilationem de-
quidem jam dignam pro ejus accusatis in nostro ju- dimus et decrevimus et vestrmn debere intra pror
dicio actibus, qui cognitipnem et decretum judicium vinciam judicium, etcongregare synodum antediem
saspe credidit, declinando illudendum, dare senten- Kalendarum Novembris, ut, si adesse yoluerit, praa-
tiam aliquis prseco, qui forsitan judicarel, et sibi sens, si conlidit, ad objecta respondeat. Si adesse
qai absens est, licet sit qusesitus a uobis. reservaih Beglexerit, dilationem sententia. de absentia non lu-
 .20« __— PANORMIA.— LIB. IV. . 1206-
cretur-^Nanfmoailfestum est conlileri eum de cri- A cet donec purgefur. Si autem ad concilium univer-
miiie, o;ui indulto el tolies delegato judicio pur- sale infra anni spalium occurrere noluerit, ut vel
gandi se occasione non utitur. Nihil enim interest . ibi causa lerminetur ipse in se damnationis sen-
uirum in prsesenti examine omnia quae diela sunt; tentiam dixisse judicelur. Tenipore sane quo non
eoninrobeiilur, cunijpsaiquoque professione procu-. communical, nec in sua ecclesia vel parochia com-
rala toties constet absentia. Nos autem per omnesi municel. Accusalor vero ejus si nunquam diebus
provincias litteras dirigemus, ne excusationem sibi causae dicendse defuerit, subtrahens se a commu-
ignoralionis obtendat, ut ad provinciam venire: nione non removeatur. Sivero aliquando defuerit
cogalur et illic conslituto judicio seprsesentare. subtrahens se reslituto in communione episcopo,
Quidquid autem vestra charitas de hac re dixerit "ipse removeatur a communione accusatov, ita tamen
decernendum, cuni ad nos relatum fuerit nostraut ut nec ipsi adimatur facullas causse peragendae,
conderet, necesse est u't auctoritate confirnietur. sive ad diem constitulum occurrisse non voluisse,
CAP.CYI. Non est a communione suspendendus, qui sed non potuisse probaverit. Illud vero placuit ut
die statuto ad causam venire non potuit. cum agere coepeiit in episcoporum judieio, si fuerit
Conc Carthag. m, c 7. causalorum persona culpabilis, ad arguendum non
(4, q. S, c. Quisquis ephcoporum.) Aurelius epi- ^ admittatur, nisi proprias causas, non tantum ec-
seopus dixit: . Cniisquis episcoporum aeeusator ad clesiasticas asserere voluerit. i
primatnm provinciae ejus, ipse_causam deferat, nec CAP. CYIL PrwsumUur conlrailtum qui dilatioiiibits
a communione privetur, cui crimen inteiiditur, nisi subterfugil judicium.
ad causam deferat suam dicendam electorum judieio, Julius papa in Decret. c.3.
die siatuta litteris evocatus minime occurrerit, hoc (c. Nuilus. | De prwsmnptionibus.)JVLivsRomanae
est infra spatium mensis ea. die qua eum. litteras Ecclesise prsesul episeopis omnibus. Nullus dubifat
accepisse constiterit, quod, si aliquas vere necessi- quodita nocens judicium subterfugil, quemadmo-
fcaliscausas probaverit, quibus eum occurrere non dum illud innocens ut absolvalur requirit; nec
poiuisse manifestum sit, causae suae dicenda. intra suspicione caret, qui alium calumniis derogal, falsa
alierum mensemintegram habeant facultatem: ve- dixisse, cum ipse ad judicium ut probet qtiod intulit
rum tandiu post mcnsem sccundum non communi- vocatus venire dislulit,.

DE JUDICIBUS ET EORUM SENTENTIIS.

CAP:CYHI. In decrelis JFelicis, c. 1. iC CAP.CXII. Nec suspicionh arbilrio, nec anle verum
FELIXalmse Romanae Ecelesiae episcopus ANASTA- et justum judicium aliquis condemnetur.
SIOet ca.teris episcopis. Judices tales esse debent, . Melchiades in Decret.
nt omni snspeclione eareaut, el ex radice charilatis (2, "q. 1, c Primo semper.) Primo semper omnia
suam desiderenl promere sentenliam. diligenler inquirere, ut cum justitia et charitale diffi-
CAP.CLX. Ubi ab eh quisque judicandus est quos niatis, neminem eondemnantes ante verum et
sibijudices elegeril. justum judicium. Nullum judicelis suspicionis ar-
Julius I, in Decret., c. 34. bitrio; sed primum probate et postea charitativam
proferte sententiam, et quod vullis vobis non fieri,
(2, q. 1, c. Judicez aulem.) JULIUSepiscopus om- alteri non faciatis.
nibus episcopis : Judices alii esse non debent, nisi
CAP.CXIII. Res dubia non definiatur certa sententia*
quos ipse qui impetitur elegerit, aut quos suo con- Non credantur quw cerlis indiciis non demonstran-
sensu haecsancla sedes aut ejus primales auctoritate tur.
hujtis sanctae sedis delegaverint. Yiclor in Decret., c 1.
CAP.CX. Judices prius probare debenl cjuo animo (11, q. 3, c Grave, vel quamvis; 30, q. S, Si quis.)
quisque accusal, quam accusalionem suscipiant. j.T YiCTOR~papa, TUEOPHILO episcopo. Audivimus quos-
Judicesprius probare debenf suspicionemct cau- dam apud nostros vestrosque diversa judicia fieri
sam aut quo animo aceusator hoc faciat, et post- ct incerta judicare. Incerta, charissimi, nullomodo
modum judicium suscipere : quia veriiatis profes- judicemus quousque veniat Dominus qui lalentia
sionem, propinquitatis, inimicitiae, limoris, amoris, producetin lucem, et illuminabit abscondira tene-
odii et cupiditalis intentio impedire et adversa fra- brarum, etmanifestabitconsilia cordium. Unde Au-
tribus solet irrogare. guslinus in libro De poenitentia : Quamvis enim
CAP.CXL Damnari non valet, nisi vel conviclus vel vera sint non lamen credenda sunt, nisi quse maui-
confessus. festis indiciis comprobantur, nisi quae manifeslo
Constantinus imperalor. judicio convincuntur, nisi quse judiciario ordine pu-
(2, q. 1, c. Judex.) Judex criminosum disculiens, blicantur.
non ante sentenliam proferat capitalem, quam attt CAP. CXIV. De eodem.
reus ipse eonfiteatur, aut per iunocentes testes con- Sixfus in Decret. c. 1.
vincatur.
(II, q. 3, c. De sent. % q. 5; c. Quamsis: 3,
1207 D. IVONTS CARNOTENSIS EPISCOM' -~__ 120_r
tj. S, c. Si quh). SIXTUSpapa Romanus, episcopis A homines quibus incognila sunt judicia^Dci juVPCa-
per Hispaniam constitutis. Ineerta nemo ponfifleum vere, etnullum ante veram justam probationem ju-
judicare prsestimat. Et qaamvis vera sint, non ta- dicare aut damnare debernus teste Apostolo qui
mcn credenda sunt, nisi certis judiciis comproben- ait : Tu quh es qui judicas alienum servum ? su&
lur, nisi quae manifesto judicio convineunlur, nisi domino stat aut cadit (Rom. xiv).
quse judiciario ordine publicantur. CAP.CXVII. Ordinem judieiarium manifesta nonde-
ssderal causa.
CAP. CXV. In decreth Eleutherii, c. 1.
Stephanus Y papa Leoni ep. Ty3n.
(2, q. i, c. Nihil et De Manifest., § Quia Domf-
Dominus nosler Jesus Christus Judam esse fu- (11, q. 1, c De manifesta.) De manifesta et nota
nus.) '
rem sciebat, sed quia non est accusalus, ideo non plurimis causa, non sunt quserendi testes, ut sancius-
Ambrosius in epistela ad Corhithios dicit de forni-
est ejectus, sed quidquid inter aposlolos egit, pro di-
catione sentenliam exponens Apostoli : Judicis, in-
gnitateministerii permansit.
CAP. CXVI. Sententia non prwcipitanter ferenda est. quam, non est sine accusatore damnare. Quia Do-
minus Judam eum fuisset fur, quia non est accu-
Eucharistius [f. Evaristus] in Deeret. c. 2.
c 1. c EVA- satus, rninime abjeeit. Cognito autem opere isto,
(2, q. 1, Deus, quia, Comminali.) D pellendum. illum de coetu fraternitatis censuit. Osn-
EISTUSpapa, omnibus episeopis. Dominus omni-
nes enim erimen ejus sciebant, et non arguebaut..
potens ut nos a praecipiendse sententiae prolatione Publice enim novercam suam loco uxoris habuit:
compesceret, cum omnia nuda et aperla sint oculis
irr qua re nee testibus opus erat, neque tergiversa-
ejus, mala tameri SoJomse et Gomorrliae noluit au- lione
dita judicare, priusquam manileste agnosceret quse aliqua- poterat legi crimen. Et paulo post :
dicebantur. Unde ipse ait: Descendam et videbo cia- Absens facie, prwsens aulem aucloriiate spirilu, qui
morem qui venit ad me, opere compteverint, un non nusquam abesl,jamjudicavfut prmsensTenmqui ftee
esi ita ut sciam (Gen. xviii). Deus omnipolens, cui admisit tradi Satanw in interitu carnh (1 Cor. v).
nihil abscondilum est, sed omnia manifesfa sunl ei CAT.CXYIIL Minhtrorun confessio non sil exloria,
sed spontanea.
etiam antequam fiant, non ob aliud lisec per se in-
(15, q. 6, c. Si quandoque.) ALEXANDER papa, \
quirere, dignatus est, nisi ut nobis exemplum da- a Petro, in suorum primo Decretalium- Si siterdo-
ret, ne praecipites in disculiendis et judicandisfra- tibus vel auctoribus Ecclesiae qusedam scripturae,
trum negotiis essemus, et ne mala de cujusquam
quoquomodo per metum aut fraudem , aut p r vii»
persona prius quisquam audeat credere quam pro- extorta. fuerint, velutseliberare possent, quoennque
bare. Cujus exemplo monemur ne ad proferendam ^1 ab eis
conscriptae, vel laboratse fuerint ingenio, ad
sentenliam unquam praecipites simus, aut temere nullum eis ~praejudicium vel noeumentum valere
indiligenler improbala indiscussa quseque quoquo- eensemus, neque ullam eis infamiam vel calum-
modo judicemus, dicente Veritatis voce : JSolileju-
niam, aut a suis sequeslrationem bonis unquam au-
dicare ul non judicamini, in quo enim judicavcritisr ctore Deo et sanctis apostolis eorumque successori-
judicabimini, et reliqua (Mallh. vn). Mala audita bus sustinere permitlimus.
nullum moveant, nec passim dicto quisquam abs- CAP.CXIX. Non sunt aliqua judicanda priusquam
que certa probatione unquam credat, sed ante au- cerlis demonstrantar judicih.
dila diligenter inquirat, necprsecipitando quidquam Eleutherius papa, in Decret. 1.
agat. Si enim Dominus cognitor omnium, Sodomo- (30. q. 5, c. Judicanlem.) Judicanlem oportet
rum jnala quorum clamor ad ccelos usque pervene cuncta rimari, et ordinem rerum plena inquisitione
rat, omnia sciens prius nec credere, nec judicare disculere, interrogandi ae proponendi abjiciendique
voluit, quam ipse ea qua. cum fidelibus testibus di- praebita patientia ab eo, ul ibi actio ambarum par-
ligenter investigans audierat, ex opere veraciter tium illuminata sit pleniter. ^llem : non esse judi-
cognosceret multo magis nos humani et peccalores D candum donec utrinque sit peroratum.

DE APPELLATIONIBUS.
CAP. CXX. Anle dalam senlentiam licet alicui appel-
'lare.
Ex Decret. Fabiani papae Hilario episc c. 27.
(2, q. 7, c. Si quh judicem.) Si quis vero episco-
pus judicem suspectum habuerit et gravari se vi-
derit, libere sedem aposlolicam appellet.
CAP. CXXI. Affliclo non debet addi affliclio.
(2, q. 7, c Appellanlem.) Appellantem autem non
debet afflictio ulla, aut detentionis aut carceris inju-
riare cuslodia, sed liceat appellatori vitiatam cau-
sam appellationis remedio sublevare.
CAP.CXXII. Non denegelur appeilalio ei guem in
"suppLiciosententia definivit.
Fabianus papa ad Hilar., episf.o.
(2, q. 7, e. Liceat. 1. Non lant. § De appel.) Li-
ceat etiam in causis criminalibus appellare, neevox
appellandi denegetur ei quem in supplicio sentenlia
destinaverit.
CAP. CXXIII. Accusalus nonnisi in suo foro attdia-
tur.
Fabianus papa ad Hilar., epist. 5.
(3, o. 6, c Pulsatus.) Pulsatus antesuumjudi-
1209 PANORMIA. — LIB. IY. - _ 121«
sem causam dicat. Et ante suxim non judicem, pul- A tia jitstae causaa, sed causa differenda. morse, ne
saius si voluerit taceat, et pulsatis quoties appella- contra eum sentenlia proferalur, appellaverit, vel
verint, inducise denlur, nec quemquam sententia si de facto suo confessus, ne abjiciattir appcllare vo-
non a suo judicio dicta constringat. luerif, hujusmodi appellationes non recipiuntur.
CAP. CXXIY. Ephcopi gravioribus .casibus pulsati
apostolicam sedem appellent. CAP. CXXX. Cum possessor appellal dum evenlus
Ex Deeret. Gregor. pap. ad episc. Orientales, c 27. causm dubius esl, possessionis fruclus sequestren-
tur.
(2, q. 6, c Omnes episc, et c. Ad Romanam.) Ut Ex iisdem, c. 37.
omnes^piscopi qui in quibusdam gravioribus pul- (2, q. 9, v. Quolies.) Quotics post auditam cau-
sanlur, vel criminanlur causis, quoties necesse fue- sam, judicem possessor appellat, fructus possessio-
rit, libere apostolicam appellent sedem, et ad eam nisdequa agilur,'dum sequendae audientiae evenlus
quasi ad matrem confugiant, ut ab ea sicut semper dubius est, merilo sequestrantttr. Nam si pelitor
fuit pie fulciantur, defendantur, et liberentur. hoc ab eo non potest postulare, quiar
appellaveril,
CAP.CXXY. A comprovincialibus accnsalus vel ju • non
polest sequestrari, quod non habet, si propler
dicatus, apostolicam sedem appellet. urbana vel mancipia vel jumenta appellalur,
Sixlus papa ad Grat. episc, ep. 1. I praedia
possessiones eorum vel mercedes, vel vectura,.
c.
(3, q. 6, Accusatus.) Item. ex dictis Sixli papae: eliamsi de navis nauto
Placuit ut accusatus vel judicatus a comprovinciali- agatur, deponi solet.
bus, in aliqua causa episcopus libenter appellet et„" CAP. CXXXI. Injuste appellans omnino puniendus
adeal aposlolicse sedis pontificem, qui aut per sc,aut esl.
Ex iisdem, c. 38.
per vicarios suos, ejus retractari negotium procuret.
CAP. CXXVI. Qui gravatur a proprio melropolitano (2, q. 6, c. Omnimodo.) Omnimodo puniendus
primates aut universalem sedem appellet, vel: Qui a est, quoties injusta appellatio pronunliatur, sum-
proprio metropolilano se gravari pulaverit, majo- ptus quos dum sequeretur adversaritts impendit,
rein sedem appellet.
Yictor ad Theophil., ep. 1. reddere eogatur, non simplos, sed quadruplos.
(2, q. 6, c Si quis.) Item Yictor episcopus: Si quis CAP.CXXXH. A quibus judicibus licet provocare,
pulaverit se apioprio metropolitano gravari, apud vel sic : Excommunicelur quijudicibus suis obtem-
patriarcham aut primatem dioeceseos, aut penes perare non vult.
Conc Spal. Milevit., c 24.
aposlolicseuniversalis Ecclesiae sedem judicetur.
CAP. CXXYII. Post lalam sentenliam infra quod rQ (2, q. 6, c. A judicibus, et c. Quisqnis.) A judi-
tempus quhque appellare debeat. cibus autem quos communis consensus elegerit,
Ex legibus Theod., c. 20.
non liceat quemque provocare, et quisquis proba-
{2, q. 6, c Propter superjluam.) Proptcr super- fuerit pro contumacia nolle obfemperare judi-
fluam appelialorum licentiam, ne in retraclandis vel tus
cum hoc sedis episcopo fuerii proba-
revocandis sentenliis, liberum habere arbitrium vi- cibus,del litlerasprimae
lum, ut nullus ei communicet episco-
derentur, et tempora appellationis et poenseconstilulse donec obtemperet.
ut causam porum
sunt, quieunqueapud judicem qui ejusau-
divit, appellare, et ad alium provbcare voluerit, infra CAP, CXXXIII. Cum per appetlalionem senlentia sot-
dies appellef, et in his ipsis diebus Tadjudieem ad vitur, non debel obesseei qui non iniqua animo jn~-
dicavit.
quem provoeaverit sine aliqua simulatione perve- Conc Carlhag. m, c. 10.
niat, et ipse dies in quo accepit liiteras, in his v
diebus specialiter computetur. Quod si Iongius iter (2, q. 6, c. Hoc etiam placuil.) Placuit ut a qui-
sit, exceptis his v diebus, spalium dierum quo itcr buscunque judicibus eeclesiaslicis ad alios judices,.
agi possit, compuletur. ubi est major auctoritas, fuerit provocatum, non
CAP.CXXVIII. A quo appellanlur, ad quem appella- - eis obsit quorum fiierit soluta sententia, sicut con-
lum fueril, dimhsoriw lilterw diriganlur. vinci non potuerint, vel inimieo animo judieasse,
Ex iisdem, c 36. vel aliqua cupiditate, aut gralia depravali. Sane si
(2, q. 6, c Ab eo.) Ab eo a quo appellalum est, ex consensu parlium judices electi fuerunt, etiam
ad eum qui de appellatione cognilus est, lillerse di- a pauciori numero quam conslitutum cst, non li
missoriae diriganlur, quae. vulgo apostoli appellan- ceat provocari.
lur; quarum postulalio et acceplio intra diem quin- CAP.CXXXIV. Comprovincialeset meiropolitani epi-
lum ex officio facienda est. Ista jam superius de scoporum causas audire, sed definire non pos-
cautionibus etpoenis appellantium interpretata sunl, sunt.
qui intra tempora prseslila dimissorias non poslu- Zephirinus in Decret. c 1.
laverint vel acceperint, vel reddiderint, prsescri- (3, q. 6, c Quoniam.) Quoniam quanquam a com-
ptione ab agendo submoneantur, ct poenam appel- provincialibus episcopis accusati causam pontificis
laticnis ferre cogantur. scrufari liceat, non tamen definire, inconsulto Ro-
CAP.CXXIX. De his qui causa dilalionis appetlanl. mauo ponlifice, permissum est.
Ex iisdem, c 27. CAP.CXXXV. Reus damnari non valet nisi conviclus
(2, q. 6, c. Quicunque.) Quicunque non confiden- attt svontc confessus, et si cphcopus fuerit rca.,
 _<__. - D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1212
non debent ferre sententiam damnalionh, sed de- A clericorum, de quibus consulli sumus, quia omnes
ferre ad sedem apostolicam. eorum accusaior£s difficile esl ad sedem apostoli-
Felix I [f. Zephirinus] papa in Decret. ad cam deferri, diffinitiva lamen episcoporum judicia
Palernum.
ZEPHIRINUS Romanse huc deferantur, sicut ab apostolis eorumque suc-
(2, q. 1, c. Primales accus.) cessoribus multorum consensu episcoporum jam
urbis archiepiscopus, omnibus episcopis. Patriar-
~definitum est, nee in eorum Ecclesiis aliis aut-prae-
chse vel primates accusatum discutientes episco-
ponantur, aut ordinentur, antequam hic eorum ju-
pum , non ante seiitentiam proferant definiti-
ste terminentur ilegotia. Quando liceat apud com-
vam, quam apostolica fulti fuerinl auctoritate, aul
et melropolitanos, atque primates eo-
reum se confileatur, aut per innocentes et vegu- provincialesrum ventilare accusationss vel terminaliones, non
lariler examinatos convincalur testes. Qui nimirum tamen licet definire secus quam prsedielum est. Re-
testes minori non sunt numero, quam illi discipuli
luerunt. liquorum vero clericorum apud provinciales et me-
tropolitanos et primates et ventilare et juste finire
GAP.CXXXVI. Comprovinciales et metropolilani epi- liceat.
scoporum causam audire, sed diffinire non pos-
sttnt. B
Eleutherius papa in Decret. _
(2, q. 6, c. Quamvh.) De accusationibus ergo
^.» «--_ II _----^-_—----_-----»_--_-» || I.

LIBER QUINTUS.

DE CLERICIS SOLA INFAMIA ABSQUE TESTIBUS ACCUSATIS.

CAP. L Infamatus tertio monitus se hon corri- lur. Sed sive canones, sive ad arbilrium cpiscopi
gens, usque ad pnrgationem ab officio suspcnda- sibi collegas septem conjungat, et juret in sacro
lur. coram posito Evangelio, quod eum sancta Triniias
Conc. Agalh. c 4. et Christus Filius Dei, qui eum fecit et docuit quod
et sancti qnatitor evangeli-
(C. Si quis. extr. De purg. et 2, q. S, c, Si Legi- Evangelium continet,
timi.) Si quis presbytei vitae suae negligens pravis stae, qui illud scripserunl sic adjuvenl, quod ille
aclionem ita non perpetrarel, sictit
exemplis mala de se suspicari permiserit, et popu- praenominalam
ltis ab episcopo juramento seu banno Christianila- eidem illi oblatum est, et in liac satisfactione ]iur-
lis conslrictus, infamiam ejus patefecerit, et cerli gatus, secure suum exerceat minisleiium. Quam
criminatores criminis ejus defuerunt, admoneattir salisfactionem noimulli prascedentium Patrum se-
seorsum ab deinde sub duobus vel cundum Leonem papam, in basilica Sancti Petri
primo episcopo,
tribus testibus. Si non emendaverit in conventu apostoli coram reverendissimo Csesare Carolo a.
elero et plebe ita fecisse, commemorant, alque
presbyterorum, episcopus eum publica increpatione
admoneat. Si vero neque sic se correxerit, ab offi- ifa mox veiierandum principem contra ejusdem
cio suspendatur usque ad dignam salisfactionem, sancti papse adversarios dignse ukionis vindiclam
ne populus in eo scandalum paliatur. Si vero ac- exercuisse.
cusatores legitimi non fuerint, qui ejus crimina CAP.III. Qualiter saoerdotes se purgare debent.
manifestis indiciis probare eonienderint, et ipse Decretalis, et Leo ad Carol.
negaverit, tunc ipse cum sociis vn ejusdem ordinis, (2, q. 4, c. Omnibus vobis.) Omnibus vobis visu,
si valet, a crimine seipsum expurget. Diaconus D aut auditu notum esse non dubitamus,
quod ssepis-
vero, si eodem crimine accusatus fuerit, semet- sime, suadente anliquo hoste, sacerdotibus diveisa
ipsum cum tribus expurget. crimina objieiantur, sed quoniam qualiter ex eis ab
CAP.II. De purgalione clericorum, si convincinon his rationabilis examinatio et satisfactio fiat, licet
potuerint. tempore bonse memorise domini genitoris vestri Pi-
Conc Hispal., c. 10. pini, sive priscis temporibus a sacris Patribus et a
(2, q. S, e. Presbyler.) Si quis presbyter a plebe reliquis bonaedevotionis hominibus, ssepissimevcn-
sibi commissa mala opinione iufamatus fuerit, et tilatum fuerit, nos tamen pluriter et ad liquidum
episcopus legilimis testibus approbare non potu- diffinitum reperire minime quivimus. Noslris quo-
erit, suspendatur presbyler usque ad diguam satis- que temporibus idipsum a sanctis episeopis, et re-
faclionem, ne populus fidelium in co scandalum liquis saeerdotibus, et caeteris ecclesiasticse digui-
patiatur; digna enim satisfactio est,- si ab eis a tatis minisdis, vestris in regnis seu in aliisDeo de-
quibus reus creditur, post rectam seeuritalem de gentibus, nobisque una eum eis. agentibus, sa.pis~
hnposito crimine innocens esse manifestetur. Quod Sime propler multas el nimias 4eclamatione? quae
Ua a nobis et a majoribus constitutum esse doce- ex hoc ad nos ex diversis partibus venerunf venti»
 "
1213 - PANORMIA.— LUi. V. 1214
latum est, sed qualiter consullum domini et Patris A I nostris imponam, sed ut melius abscindalis a vobis
nostri Leonis apostolici cscterorumque Romanae Ee- rebelles cogitationes,
clesise episcoporum et reliquorum sacerdotum, sive CAr. V. De Leone ephcopo, quem beatus Gregorius
Orienlalium et Grsecorum pairiarcharuni, et mul- purgatiouem prwbere fecit.
torum episcoporum, omniumque sacerdotum, nec Ex Regist. Greg. pap. ad Just. imp. et epist. 23. ad
non et nostrorum episcoporum omniumque Roma- Jusl. piesb.
norum sacerdotum ac levitarum aucloritale et con- (3, q. S, c.Jiabet.) Habet hoc proprium antiqui
sensu, atque reliquorum fidelium et conciliorum hosiis invidia, ut quos in pravorum actuum perpe-
noslrorum consultu diffinilum est, vos omnes utri- tratione, Deo sibi resistente, deciperenojivalet, opi-
usque ordinis minislros scire volumus. Statutum est nionem eorum falsa .ad prsesens simulando dilace-
namque ratione et necessitate, alque prsedicfo con- ret. Quoniam igifur quaedam contra sacerdotale pro-
sultu, ut quotiescunque sacerdoti ciimen imponi- positum de Leone fratre nostro et coepi.copo noslro,
tur, si ipse aceusator talis fuerit ut recipi debeat/ sinister rumor asperserat, utrum vera essent, di-
quia quales ad aceusationem sacerdotum admitti stricta diutiusfecimus inquisitione perquiri, et nul-
debeant, in canonibus pleniter expressum est; si lam in eo de his quae dicta fuerant culpam inve-
aulem, ut dictum est,Mlle accusalor, qui canonice D B nimus, sed ne quid videretur omissum quod nostro
est recipiendus, eum cum legilimo virorum nume- poluisset cordi dubium remanere, ad beati Petri
ro et bonorum testium, approbare in conspectu apostoli sacratissimum corpus districla eum ex
episcoporuin poterit, luiic canonice dijudicetur, et abundanti fecimus sacramenta praebere , quibus
si culpabilis invenitur, canonice^damnetur. Sivero prsestitis magna sumus exsullatione gavisi, quod
cum supra scripto prsetextu approbare ipse accusa- hujuscemodi innoeenlia evidenter enituit. Pro
tor minime poterit, et hoc canonice dijudicetur. qua le gloria vestra prsedictum virum cum omni
Ipse vero sacerdos, si suspiciosus et incredibilis suo cliarilale suscipiat, et reverentiam ei qualem sa-
episcopo aut reliquis consacerdotibus sive bonis et cerdotem decet exhibeat; nec ulla remaneat de
justis de suo populo vel de suis hominibus fuerit, his quse jam sunt purgata dubietas. Et ita supra -
vel in-crimine aut prsedicta suspicione remaneat dicto vos episcopo devotissime oportet in omni-
cum tribus aut v vel vn bonis ac vicinis sacerdoli- bus adhserere, ut congrue decenterque Deum in
bus, exemplo Leonis papa., qul xn episcopos in sna ejus persona videamini (cujus minister esl) hono-
purgatione habuit, vel eo amplius, si suo episeopo rare.
vlsum fuerit, aut riecesse proptev tumultum populi „Q CAP. VI. Quomodo beatus Gregorius Magnns Men-
prospexerit, et cum aliis bonis et justis hominibus nam ephcopum juramenlo purgare fecil.
se sacramento coram populo super quatuor Evan- Ex Regist. ad Brunichil. regin. c 332.
geliadato, purgatum Ecclesise.reddat. Si quis au- „ (2, q. 5, c Mennam.) Mennam vero reverendis-
tem scire desiderai quales testes ad accusationem simum fratrem nostrum et coepiscopum, poslquam
sacerdotum recipi debeant, et quid de aceusatione ea quae de ,eo dicta fuerint requirentes, in nullo.
faciendum sit, pleniter in canonibus reperire po- invenimus esse culpabilem, <jui insuper ad sacra-
terit. tissimum corpus beali apostoli Petri sub jureju-
CAP.IV. De Leone qualiter se purgavil. rando satisfaciens, ab his quae objccta fuerant ejus
- De purgat. Leonis papae. opinioni de se monstravit alienum, reverti illum
(2, q. §, c Auditum.) Auditum est, fratres cha- purgatum permisimus absolutum. Quia sicut di-
rissimi, et divulgatum est per multa loca, qualiter gnum erat ut si in aliquo xeus existeret, culpam
bomines mali advexsum me surrexere et debilitare in eo cauonice puniremus, ita dignum non fuit.
voluerunt, et miserunt super me gravia crimina. ut eum adjuvante innocentia diulius retinere vel
Propler quam causam isle clementissimus ac se- affligere in aliquo deberemus.
renissimus dominus Carolus una cum sacerdo.ibus D D CAP. YII. De causaGillandi presbyleri.
et optimatibus suis islam pervenit ad urbem.Quam- Alexander II Romualdo episc. Cuman. f
obrem ego Leo ponlifex sanctse Romanae Ecclesia. (2, q. 4, c Super causas.) Super causas Gillandi
a nemine judicatus neque coactus, sed spontanea "presnyteri lui, de morle episcopi prsedecessoris
mea voluntate, purifico me. in couspeclu vestro co- tui infamati, in medium eonsuluimus. Itaque
ram Deo el angelis ejus, qui conscieiiliam novit, circumstantium fratrum unanimi consensu tuse
et beato Principe apostolorum in cujus conspectu dilectioni rescribimus, prajfatum Gillandum presby-
cmisistimus, quia Istas criminosas et sceleratas res terum ante te prsesentandum, ubi si cerli accusa-
quas illi mihi objiciunt, nec perpetravi, nec perpe- tpres defuerint, tunc dictante justitia sine omui con-
frare jussi. Teslis est mihi Deus in cujus judicium troversia, presbyter, qusecunque ob hoc injuste
venturi sumus et in cujus conspectu consislimus. amisit ac sacerdotium accipiat, et integra bene-
Et lioc propter suspiciones malas tollendas, mea fieia.
spontanea voluntate facio, non quasi ego hanc con- CAP. VIII. De eodmi,
aueludiuem- aut decretum in sancta Ecclesia suc- (2, q. 5, c. Mennam. § Purgationem.) Purgatio-
eessoribus meis, nec non el Jralribus et cpcpisconis nem tamen ant. te duobus sibi sacerdotibas jun-
1213 D. IVONIS CARXOTKNSIS EPISCOPI 1216
clis, ubi accusator cessaverit, eumdem ex se prse- A stigandtim, sed episcoporum judicio quidquid illud
bere luo eommiltimus arbilrio, vulgarem denique est, rescnandum. '
ac nulla canonica sanclione fultam ; legem ferven- CAP. XIII. Sine consilii examinalione, presbtjtcr vel
tis sive frigidse aquae ignilique ferri contactum, diaconus non dejiciatur.
aut cujuslibet popularis invenlionis, quia fabricanle Nicolaus ad eosd.
omnino haec sunt vel fieta invidia, nec ipsum ex- • (1S, q. 8, c. Schcitantibus.) Seiscilantibus vobis.
hibere nec aliqtio modo te volumus postulare, imo ' si a sacerdote qui fuerit comprehensus in adulterio,
jrpostolica auctoritate prohibemus firmissime. sive de hoc sola fama respersus est, debeatis com-
CAP. IX. Sacerdos si a popuLofuerit accusaltis.jura- munionem suscipere necne , respondemus: Non
menlo innocentiam suam affirmel. polestaliquis, quantumcunque sit pollutus, sacra-
Gregor. 111adBonifac. menta divina polluere, quae purgatoria cunctarum
(2, q. S, c. Presbyter.) De presbytero vel quoli- contagionum existunt. Nec potest solis radius per
bet sacerdote a populo accusalo, si cerli non fue- cloacas et latrinas transiens aliquid exinde conta-
rint testes, qui crimini.illato verilatem dicant, jus- minationis atlrahere. Proinde ,qualiscunque sit sa-
jurandum in medium faciat, et illum teslem pro- cerdos, quae sancta sunt coinquinari non possunt.
ferac de innocenlise suae puritate cui nuda et B Ideirco ab eo, usquequo episcoporum judicio repro-
aperta suntomnia, sicquemaneatin propriogradu. betur, communio percipienda est. Qtioniam mali
CAP. X. Si quh presbyter conlra laicum, vel laicus bona ministrando, se tantummodo Isedunt. Et ce-
conira presbylerum querimoniam habeal, qualiter rea fax accensa, sibi quidem detrimentum prse-
debet procedi.
c Si Si slat, aliis vero lumen in lenebris administrat ; e.
(2, q.-S, quis Ipresbyter.) quis presbyter
contra laicum, vel laicus contra presbylerum habet unde aliis commodum exliibet, inde sibi dispen-
dium praebet. Sumite igitur ab omni sacerdote in-
aliquam quaerimoniae controversiam, episcopo prae- Christi mysteria, quoniam omnia in fide
sine personarum accusatione finiatur. Lai- trepide
cipiente
cus per juramentum, si necesse sit, se expurget. purgantur. Fides enim est quse vincit hunc mun-
dum, qtiia nondantis meritum sed accipienlis fit.
Presbyter vice juramenli per sanctam consecralio-
nem interrogelur, quia saeerdotes ex levi causa ju - CAP. XIV. Qui alium voluerit accusare de homkidio,
rare non debent. Manus enim pcr quam corpus debel pwnam talionis subire.
Chrisli conficiturjuramento polluelur ? Absit! Cum Ex lib. vn Cod.
Dominus in Evangelio diseipulis suis quorum vicem (L. Si quis, el c De accus.) Quicunque alium de
nos indigni in sancta gerimus Ecclesia dical: No- C liomicidii crimine periculosa et capilali objeclione
lite omnino jurare; "sil autem sermo vester , est, puisaverit, non prius a judicibus audialur, anie-
est, non, non. Quod autem his abundanlius est, ex quam se similem po_nam quam rco intendit, coic
maloest'(Mailh.y). .scripseril subiturum.
CAP. XI. Cuiquam laico clericus nihil jurare prw- CAP. XY.
sitmat. Qui accusare servum voluerit,ad' ' pxnam'
ialionh se inscribet.
Conc. Rem. c. S.
(22, q. 5, c Nullus.) Ut nullus ex ecclesiaslieo (L. Si quh servos, c De accus.) Et si servos alie-
ordine cuiquam laico quidquam supra sacra vel nos accusandos esse crediderit, se simili inscri-
futurum ut supplicia innocen-
super sancla Evangelia juret, -sed simpliciter cum plione constringat,|
tium servorum, aut 'poena capilis sui aut faculta-
puritate et veritale dicat: Est, est, non, non. Sed
si est aliquid quod eis a laicis objiciatur, ad episco- tum amissione compenset. Quicunque inseriptione
criminis reum accusare vo-
pum in cujtts territorio est deferatur, et juxta id prsemissa pujuscunque
quod illi qui ejusdem ordinis sunt dijudicaverint, luerit, ab eo die quo inscripsit intra annum per-
aut corriga.ur, aut expurgetur. agat propositas actiones. Qui si distulerit, in-
CAP. XII. De presbylerh non est laicis judican- D famis effectus bonorum suorum quarta parte mul-
dum. tabitur.
Kicolaus ad Bulgaros, c. 28.
CAP. XYI. Accusaliones probenlur anie sentenliam
(Disl. 28, c. Conhulendum.) Consulendum esse judicialem.
decernitis, utrum presbylerum habentem uxorem Convinci nemo potest in judieio sine teslibus aut
debeatis sustenlare , et honorare, an a vobis pro-
In licet \alde judicio. Sententia absente parte alia a judice dala,
jicere. quo respondemus, quoniam ipsi nullam ohtinet firmilatem. Causa inter praesentes
sint reprehensibiles, vos tamen Deum convenit
oriri ut judicala post decennium revolvi non potest. Nec
imitari, qui solem suum facit, Evangelium inter absentes'post vigennium. In causa capitali
testatur, super bonos et malos, et pluit super ju- nemo absens damnetur. Neque absens per aliquem
stos et injustos (Matth. v), dejiceie enim a vobis
accusatorem aecusari potest.
ideonon debetis, quia Dominus Judam, cum esset
mendax discipulus, ncc de numero aposlolorum de- CAP.XVH. Qui debeant jurare.
jecit, verum de presbyteris vobis qui laiei estis nec Lex praecipit ut probatio non a possessore, sed a
judicandum esl, ncc de vita eorum quidquam invc- petitoris partibus requiratur, quia omnem probs-
 1217 PANORMIA. — LfB. V. m%
lionem ab eo quaeri dicit qui petitam rem deside- A scilicet ut solita ejtis prssseriplio ei eompelat quam
.•at obtinere, non ab illo qui se jure tenere inten- opponendam aeslimaverit. Conlumaciter aulem non
dit. Praeter illam tamen causam interrogare necesse videtur abesse qui ex necessitate abfuit forte enim
est possidentem, utrum ex sua persona aut ex suc- inter loca sanctorum confugerat.
cessore coepit possidere ^ CAP.XXI. Testimonium non valet sine juramento.
CAP. XYin. Qui dicil, habet probare et esl affirma- Lex Tbeodos.
liva regula, non qui negat, esl negativaregula. (C. Nuper, extr. De testim.; l,jq. 3, c. Jurisju-
(L. n, juncta gloss. ff. de probat. et esl summ. randi, et c- Tesles.) Testes priusquam de causa in-'
Bar.) Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat. terrogantur, sacramento debent conslrjngi ut jurent
£AP, XIX. Tesies non dicant testimoma, nhi de hh se nihil falsi dicturos esse, honestioribus autem ma-
quw prwsenliuliter et veraciler noverinl. gis quam vilioribus fides adhibeatur. Unius aulem
(3, q. 9, c Tesles in principio.) Teslimonio au- t.stimonium quamvis splendida et idonea esse vi-
tem sic exhibere oportet, ut dicant tesles qttod sub deatur persona, nullatenus audiendum.
prsesentia sua vel susceplum est depositum, vel CAP.XXII. Unius iestimonium non valet.
'
quod depositum est suscepisse conscripsit. B (C. Veniens, extra. De testim.; i, q. 3, c. Si te-
CAP.XX. Receptio testium non est facienda conlra stes, etc, De test.) Ut testnnonium unius hominis
absenlem. non accipiatur. Nam si ex utraque parte plures sint
iln nomine Domini, extr. De testim.) Teslium veraciores atque religiosiores et honesliores eligan-
productio iion aliter babealur, nisi praesente quoque lur, qui sacramento suum confirment testimonium,
adversaria _parte vel conlumaciter non veniente, nihilque falsi se esse dicturos.

DE CAUSIS ET NEGOTIIS LAICORUM

CAPVXXIII. Cuicunque liceat 'sacrosanctm sedis iC monium, nisi ejus qui sit bona opinione babitus,
anihlith judicium eligere. vel quem dignitas commendat, vel militia, vel vitas
Theodos. VI imperat honestas, vel artis litulus laudabilis, vel eliam alio-
(11, q. -1, c Omnes.) Omnes itaque catisae quae rum testium vox de bona vita ejus consentiens. Alius
vel praetorio jure, vel civili traclantur, episcopo- autem testis vilissimus si produclus in judicio fue-
rum sententits terminare perpeluo. jure stabilitalis ril, liceat judiei, si hoc exislimaverit, lormentie
.irmenlur. Neculterius liceat alterius relractari ne- eum subigerc Ilem : Non admitfimus autem lesli-
gotium quod episeoporum sententiis deciditur. Te- monia eorum qui dicere solent transeuntes se au-
stimonium etiam licet ab uno episcopo perhibitum, disse aliquem dicenlem, pecuniam sibi sublaiam
omnes judices indubitanler accipiant, neealius au- esse, sed nec tabulariorum sola praesenlia sufficit,
diatur cum testimdnio episcopi a qualibet parte nisi lestes quoque rogati se subscripserunt.
fuerit repromissum. Illud est enim veritalis auclo-
ritate firmatum ; illud incorruptum habealur quod CAP. XXVI. Quid si testis dicatur esse servus.
a sacrosancto homine, conscientia illibatse mentis (L. Si testis, c. De test., § De vero.) Si teslis pro-
protulerit, hoc nos edicto salubri aliquando censui- ductus servus esse dicatur, ille autem liberum se
mus, haec perpelua lege firmamus, malitiosa lilium 'D dicat, siquidem ex nativitate impleatur testimonium
semina comprimentes. ejus, postea si probatus fuerit servus, nullius mo-
CAP.XXIV.' Viles personas ad teslimoniunfnon facile menli sit. Sin autem libertinum se esse dixerit, si-
judices permiltanl accedere. quidem instrumenlum manu missionis suse osten-
Theodosius imperat. dit, dicat testimonium; sin autem in alio loco di-
admonendi sunl comites et cat instrumenta sui status habere, scribatur quidem
Summopere judices, testimonium ejus. Postea si non produxerit instru-
ne viles et indignas personas coram se permittant
ad leslimonium accedere, quoniam mulli sunt qui menta, nullius momenti sit.
jurare pro nihilo ducunt in tantum Tit~pro unius CAP. XXYH- Servi non accipientur lestes contra
diei satietale aut pro quolibet parvo pretio, ad ju- dominos.
ramentum conduci possunt, et animas suas per- Ex lege Theodos.
dere, minirae formidant. Quamobrem lales neqna- Servos, q. et 1. Ex quibus.) Servo penitus non
(L.
quam admittimus, quia non solum qui perjurant, credalur, si super aliquem crimen objecerit, aut si
sed.et illi qui perjuriis consentiunt, simili perdendi etiam dominum suum in crimine impetierit. Nam
sunt damnatione. si in tormentis positus, exponat quod objieit, credi
CAP.XXV. Nullius recipiaiur teslimonium nisi ejus tunc nullo modo oportebit.
quem bona opinio vel dignilas commendat.
Constit. xxx, c 5.
(§ Suncimus, c. De test.) Nullius recipiatur testi-
e{9 . D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1220
CAP.XXVIII. Hmrelicus hwreticum accusare, ef A lex .ulia de adulteriis testimonia dicere condemna-
cenlra eum testificari potest. tam mulierem, colligitur etiam mnlieres testimo-
Novellarum conslit., novella _5, c 2. nium in judicio dicendi jus habere.
(2, q. 7, c Si hmreticus.) SI hsereticus contra CAP.XXXVIII. De hominibus vel feminis liberis qui
hsereticum litigat, liceat cuivis eorum haerelicum fiscallinh jun^nnlur.
leslem adducere. Sin autem Orlhodoxus contra Homines liberi, qui uxores iiscallinas regias, et
haereticuiri litiget, pro Orthodoxo quidem haeretici feminae libera. quse homines fiscallinos regios
testimonium valeat. Contra Orlhodoxnm autem, accipiunt, nec de haereditate parentum, nec de
solius Orthodoxi testimonium valeal. Orlhodbxis causa quaerenda, nec de testimonio pro hac re ab-
autem liligantibus, ad teslimonium nullus hsereti- jiciantur.
corum pateat aditus. CAP. XXXIX. Anathematuatus accusare non potcst
nec lesiificare.
<_.S. Si quis dixerit testem productum inimi-
Nov. 2IS.
cum esse, siquidem ex criminali causa, omnino
non dicat testimonium. Sin autem ex aliena oc- (2, q. 7, c In sancta.) Omnium analhematum
vox in accusalione vel leslimonium aut humano ju-
casione, dicat testimonium, sed prsescriptio ejus
opponatur. B dicio plenius non audiatur.
CAPP.XXIX-XXX. Socii crimims non admillun- CAP.XL. De servo domini accusatore.
tur ad testimonium. Nov. 166-7.
Novella 308. Servus si super dominum fuerit delator, eliamsi
'(C. Veniens, extr. De test.) Placuit ut testes noni objecla probaverit, puniatur.
admitlanlur qui sunt socii criminis, nec infanles, CAP.XLI. De inducih feo aul accusatori dandis.
nec calumniatores, vti caeteri quos lex ei canones i Judices qui inscriptionepraemissa, criminalia ne-
prohibent. gotia audire eceperint, a die inseriplionis, si indu-
CAP.XXXI. De confitenli reo, iit super alium non ciasaut acousator, aut reus pelierhv inlra annum
credalur. praestare debebunt, ut hsec actio intra anni circulum
Placult ut qui de se cOnfessus est, super alium iiniatur; quod si accusalor intra annum qua. pro-
hon credalur. posuerit, probare dislulerit, absoluto reo pcenani
CAP. XXXII. Qum sunt personw qitm non possunli suscipiat legibus superioribus comprehensam.
cogi ad testimonium conlra propinquos. CAP.XLlI. Homicidis, adullerh, etc, ditatio non
NoveJla 313 et conc Malic, c 6. , esl prwslanda.
(L. Julia, ff. Dc lest., et i, q. 8, c PLacuii., c£ Exlibro vil.c. 196.
§ In leye Julia.) Ne invito denuntiefur ut lestimo- In civilibus causis vel levioribus criminibus legr-
nium lilis dicat adversus socerum, generum, vitri-- bus di.atio praestanda est; homicida., adulteri, nia-
cum, privignum, sobrinum, sobrinam, sobrino so- lefici, venefici, convicli si appellare voluerint non
brinave nalum, eosVe qui priore gradu sunt. ilem :; audianlur.
De liberto ipsius, liberorumque ejus et parentum, i CAP.XLIII. Senientia lala conlra vere contumacem
viii, uxoris. Item : Ne patroni et patronaeadversus i vel eliam ficte esl valida.
libertos, neque liberti adversus patronos cogantur; £x lib. v.
iestimonium dicere,. (L. Tres denunt., c.Quocunque, et2_, q. i.) Qui-
CAP. XXXIII. De lcslibus idoneis vel non. cimque tribus auctoritatibus judicis conviclus, vel
,(L. Idonei, ff. De test.) Item idonei non vidcn- laibus ediclis ad judicem fuerit provocatus, aut uno
tur esse lestes, quibus imperari polest ut testesj pro omnibus peiemptorio, id est quod eausarn ex-
sint. stkiguit, fuerit evocalus, po-nitenliam suam aputi
CAP.XXXIV. De eodem. eum judicem a quo ei denunlialus esl, exhibere
(L. Tesles, ff. De test.) Testis idoneus pater filib,( Rolucl, adversus eum quasi in conlumacem judl--
aul filius patri non esl. I cari potesl; quinimo nec retractari per appellatio-
D
CAP.XXXV. De eodem. nem negotia possunt quolies in conlumaccni fuerit
(L. Qui falso, ff. De lest.) Item : Qui falsa vel va- judicalum.
ria testimonia dixerint vel utrique parti prodiderint, , CAP.XLIV. Vera esse quw adversus se dicla sunt,
a judicibus puniuntur. probai, qui ad ea confutanda minime vidi adesse.
• CAP.XXXVI. De eodem. Cap. 5_0.
(L. Pater, ff. De test.) Ilem : Pater el filius quii Probat illa vera esse quse adversus se diela sunt,
in ejus potestate est. Ilem : Duo fratres qtti in ejus- qui ad ea confutanda minime vult adesse, unde in
dem palris poteslate sunt, tesles ulique in eodem, s_.cularibus legibus invenitur scriptum : Injuste vi-
testamento, vel eodem negotio fieri possunt, quo- ctus, intra tres menses reparet causam: Quod si
niam nihil nocetexuna domo plures tesles alieno) facere neglexerit, sententia quse adversus eum col-
negotio adhiberi. lata fuerit, perseveret. Et ne sit vobis contrarium
CAP. XXXVII. Quodmulieres testimonium in jtsdicio, vel etiam ne miremini quod de ssecularibus legibus
dicendi jus habent. locutus sum in noslro judicio, quia ecclesiasticse
(L. Ex eo, ff. De test.) Item, ex eo quod prohibett Jeges et dhina. eas recipiunt.
mi PANORMIA. — LIB. V. 1222
CAP."XLY. De servis aominorum accusatoribus. A A esse emptionerii, reddet pretium empiori, ulemplio
Impp. Arcad. et Hon. AA'. Exilio, Constit. 1. vi. nihil babeat firmilalis.
(L. Si quis ex famil., c. Qui accusari non possunt.) CAP. LI. Vindicans servum suum a bonw fidei pos-
Si quis ex familiaribus vel ex servis cujuslibet do- sessore, debet sibi reddere expensas necessarias.
mus cujuscunque criminis delator atque accusator Imp. A. Claudio»
emerserit, ejus asstimationem caput atque forlunas (L. Si invilo c De infanl. expos.) Si invito e.
aneilla. tuse expositus est, repe-
pelilurus, cujus familiarilati vel deminio irilia.se- ignorante te, parlus
rit, ante exhibitionem testium aut examinationem tere eum non prohiberis, sed restllulio ejus, si non
ita fial, ut si qua in alendo eo
judicum in ipsa expositione criminum atque aceu- a fure vindicaveris,
salionis exordio ultore gladio ferialur; \oeem enim vel fortead discendum artificiiiin justum, consum-
funestam potius inlercidi quam audiri oportet, pta fuerint, restituantur.
eorum vero accusandi sacerdotes vel testificandi in CAP. LII. Qui «xposuerit infanlem suum, non po-
test posl eum repelere ab .eo qui eum recollegil et
cos os obstruimus, quos non humanis sed divinis nutrivil. -
vocibus mortuos esse scimus.
Impp. Vale. et Grat. AA. ad Probum.
CAP.XLYI. Absolutus de cerlo crimine de eodem (L. Unusquhque, c. De infant. expos.) Unusquis-
iterum accusari non polest. ^B que sobolem suam nutriat; quod si exponendam
Conc Mogunt.
putaveril, animadversioni quse constituta est sub-
(C. De hh, extr. De accus.) De his criminibus jacebit, sed nec dominis, vel patronis repetendi
de quibus quis absolutus est, ab eo qui aecusavit, adilum relinquimus si ab ipsis exposilos quodam-
refricari accusalio non potest. Flagilari judicium modo ad mortem, voluntas quse misericordise est
non debet de eausa quse definita, vel judicata est. amica, non collegerit. Nec suum dicere polerat,
Si quis aulem judicem recusaveril, et.alium proeo quem pereuntem contempserit.
pelierit, cumque Iteruin recusare maluerit, ut ali- CAP.LIII. De eodem.
quom sibi judicem petat, non audialur. Judices (Ibid., 3, Sancimus, c. De infant. expos.) Sanci-
autem sententiam scriptis dicant, provocationis li- mus nemini licere, sive ab ingenuis genitoribus
cenlia condemnato non denegetur, nisi forte ter puer parvulusprocrealus, sive a liberlina progenie,
aliquis appellare maluerit, vel conlumax in absen- sive a servili condilione, maculalus espositus sit,
tia fuerit. Nam et lertia provocalio prsejudicata eum puerum in suum dominium vindicare sivts
cst, et contumaces condemnati appellare non pos- nomine, sive adscriplilise, sive colonaria. condi-
SUIlt. nQ tionis. Sed neque liis qui eos enutriendos sustule-
CAP.XLYII. Servus qui fugit",si pro libero se gerat, runt, licenliam concedi penitus, cum quadam di-
el paratus est litigare pro libertate sua, non vide- stinctione eos lollere et educationem eorum
bilur a domino possideri. pro-
curare sive masculi sint, sive feminae, ut eos vel
Si servus querii possidebam fugeril, et si pro loco
libertorum, vel loco servorum, vel colonorum
libero se gerat, videbittir a domino possideri, sed aut adscriptiliorum habeatur, sed nullo disciimine
hoctunc inlelligendum esl, si cum apprehensus
habilo,hisqui ab hujusmodihpminibuseducati suntj
fuerit, non sil pro liberlate sua paratus liligare. liberi et ingenui appareant.
Nam si paratus estlitigare, non videbitur a domino CAP.LIV.
Qui partum sum anciilm, suum esse cre-
suo possideri, cui se adversaiium paravit. dens donaveril, vel vendideril, furlum non com-
Stf. XLVIII. Per servum colonum vel procurato- mitlil.
rem, non potesl domino invito fieri prwjudicium. Si is ad quem ancillse perlinet usus fructus, par-
' lum suum esse credens vendiderit, aut donaverit,
Impp. Theod. et Hon. AA. Joanhi papa..
furtum non commitlit. Furtum enim sine affeclu-
(L. Nexum, c. Si res aliq.) Nexum non facil prse- furandi non committilur.
diorum, nisi persona quse jure potuit obligare. Per
servum aulem aut per procuralorem, colonum vel D CAP.LY. Bona capitali crimine damnalorum ad co-
aclorem conductoremve ullum prsejudicium posses- gnatos deveniant.
Cod. 1. ix.
sioni invilo vel iiiscio domino imponi non posse,
(L. De bon. prwscript. c, Bona damnat.) Capitali
et jure, etlegum auctoritatibus declaralur.
crimine damnatorum bona, non ad lucrum prsesidis '•
CAP.XLIX. Qui lerrore prwsidh servum se esse men- perferri, sed cogiialis punilorum reddi oportet.
lilur, jposlea se potest defendere. CAP.LYI. Lenonem quemquam esse prohibere debent
Qui metu et impressione alicujus terroris apud1 prwtores.
acla prassidis servum se esse menlitus est, posteai Ha_c conslitutio jubet neminem lenonem esse,
stalum suitm defendere non praej ttdicetur. neque in imperiali urbe, neque in provinciis, el hoc
CAP.L. Si emerit quisquam aliquida servo, nesciente, probibere debent prsetores et prsesides ; ultimo
domino, polest dominus pretium reddere, et emptio> enim supplicii judicio subjiciunlur, qui contra con-
non erit. slitutionis normam lenones esse ausi sunt. 'Omnia
Si quis a servo alieno aliquid comparaverit, ne-- .aulem insirumentaet-fide jussiones apud lenones "
sciente domino suo, si dominus lirmam nolueritt interposilas, vel a lenonibus conlra bonos moreg
i_j*23 B. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 122_
factas, infirmas alque invalldas csse conslilittio A , iion habeiil. Ilem : Testamenluin faceie non pos-
jubet. sunt impuberes, quia nullum eorum aniini judi-
CAP. LYII. Qui malrhnonium contraxerit et 'liberos cium babent. Ilem, furiosi, quia mente carenl;
ex legithna priori non habuerit suh facultatibus nec ad rem perlinet, si impubes postea pubes fa-
careal, el dos incesti matrimonii fisco vindicelur. clus, aut furiosus compos posiea menlis factus
(L. i, Qui contra, c. De ince.1.) Si quis nefarium et fuerif, et decesserit. Furiosi aulcm si per id lem-
inceslum atque damnatum matrimonium conlraxe- fccerunt testamentum, quo furor eorum in-
pus
rit, liberos autem ex priori legilimo matrimonio termissus est, jure testati csse videntur. Ilem,
non habuerit, stalim suis facullatibus careat, et muius el surdus non sempcr testamentutn facere
dos quse dala est ei fisci juribus vindicelur. Post posstinl. Uliqne autem de eo surdo loquitur, qui
publicationem autem el cinguli sui patiatur amissio- oinniBOnon audit, nor. qui tarde exaudit. Nam et
nem, et exsilio puniatur. Quod si vilior sit et cor- mutus is intelligilur qui eloqui nihil potest, non
porali quaestioni subsistat, et uxor ejus conlra le- qui larde loquitur. Cum lex in prseleritum qtiid
ges nupta easdem poenas patiatur scilicet, si nulla Ir.dulget in futurum velat.
justa excuselur ignoranlia. CAP. LXI. Natus septimo mense dicitur legiiimus,
CAP.LVIH. De eodem. B vel sic : Unicuique experto in sua scientia creden-
(L. Si defuncl., et c. De suis et leg. fil. ab inlest.) ditm csl.
Si quis nepotes exfilio reliquerit, et ex filia ne- Tilul. S.
poles, vel neples, pariter ad hsereditalem ab intc- (L. Sepl mens. § De staU) Septimo mense na-
slato avi defuncti vocentur, et non minus terliam sci perfectum paiiuin ja:n receplum est propter
partem sicut anfe^ accipiant, sed integram poriio- auctoritatem doclissini viri Hippocralis. Et imo
nem assequanlur ex filia nepotes ; talem accipiant credendum est cum qui ex juslis nuptiis seplimo
nali, qualem accipiunt nepotes ex filio procreali. raensc nalus esf, justum filium essc
liem : Si avia decesserit, nepotibus ex filio el nc- CAP. LXII.
Legitime natus quoad condilionem el
polibus ex filia derelictis, omnes pariler ad hserc- originem patrem seqitiiur, non legitime vero ua-
dilatem avia?.sua. vocentur, elomniiio sitdifferen- tus, malrem sequilur.
lia nulla, utrum omnes nepotes sint an neples, (L. Cum legit. § De slat,, et 32, q. 5, c. Libert.)
utrum ex filio aut ex filia procreali sint. Iteni cum legitime nuplise factse sint patrem liberi
CAP. LIX. -sequuntur : vulgo qusesili malrem setruuntur.
CAP. LXIIf. Qui dicuntur vulgo concepii.
(Inslit. De jur. not. ct civ. § Ex non scrip.) Ex
non scripto jus venit quod usus approbavit. Nam 'C (L. Vulg. quwsit., § De stal.) Item, vulgo conce-
diuturni mores, consensu utenlium comprobali, jti dicuntur, qui patrem demonstrare non possutit
imitantur. Ilcm ea sibi vel qui possunt quidem, sed eum habent qucm ha-
•Jegem quse ipsa quseque bere non licet.
civitas constituit, sa_pe mtttari so.ent, vel tacito
cousensu principis, papa?, vel alia postea lege CAP.LXIV. Qui dicunlur nasci legematurm.
lata. (L. Lex nai. § De stat.) Ilem, lex naiurse habet ut
CAP. LX. Liberii qui dicuntur ingenui , el qui qui nascilur sine legitimo matrimonio, matrem se-
leslamenlum possinl -condere, el qui non. quatur.
(52, |,q. 5, c. Liberti., ei Instit. De ingcnuis.) In- CAP. LXV. Parlus antequam natus est dicitur in
rerum natura esse, quia polesl ei relinqui.
genuus est, qui slatim ut natus est, liber est,
sive ex duobus ingenuis matrimonio editus, sive (L. Qui in uter. § De stal.) Item, qui in ulero
ex liberlinis, sive ex altero liberlino, et altero in- sunt, in toto pene jure civili intelliguntur in na-
Sed etsi dc matre libera lura rerum esse. Nam et legilima. hseredilates
genuo. quis nascitur,
his restituuntur, ita ut si praegnans mulier ab ho-
patre vero servo ingenuus nihilominus nascilur, slibus capla sit, id quod natum erit, quamvis
qcemadmodum qui ex matre libera et incerto pa- D
tre natus est, quia vulgo conceplus cst. Sufiicit apud bonae fidei emptorem peperit, tanquam fur-
aufem liberam habuisse matrem eo tempore quo tivum usu rion capilur.
CAP. LX VI. Bes scriptis promhsa ad eum pertinet
nascilur, licet .aneilla conceperil; ct e contrario qui eam jam tenel vi scriplurarum, sive ordine sit
si Jibera conceperit, deinde .aiicilla facta pariat, primus vel ultimus hwres.
placuit eum qui nascitur liberum nasci, quia non Si aliquis unam rem per legitimas scripturas,
debet calamitas matris ei nocere qui in utero est. donaverat duobus, uni prius et postea alteri, non
Ex liis et illud qusesitum est si ancilla pra.gnans quaerendum est in his donationibus, quis prius et
manumissa sit, deinde ancilla facla postea pepere- quis posterius accepit, sed qui rem, tradenle dona-
rit, lfberum ai_ servum pariat. Et Marcellus pro- tore,possederit, is eam cui tradita est possidebit.
bat liherum nasci. Sufficit enim ei qui in utero Necinlereslutrum in parentes aut extraneos faeta
esl, liberam matrem vel medio tempore habuisse, sit talis donatio. Licel posterior petitor offerat sa-
ut liber naseatur, quod et verum esf. Non omni- cramentum, lamen cum nulla probalione debiii
bus licet facere testamentum. Statim enim hi qtti is qui accusatur potest fidem suam jnrisjurandi
alieno juri subjecti sunt, testamenti faciendi jus religione firmare. | Si quando pulsatus pecuniam
«c,9> PANORMIA. — LIB. Y. 1226
Filio vcl bseredi contra priorum justam
Tepenti obtulerit sacramentum et ille ei jurisju- . . vindiclam.
randi necessitatem ullro coneesserit, non potest aut legitimam diffinitionem venire non liceat, quia
postea ab eo debitum postulare. juste repellitur prsesumptio illius qui facta senio-
Hseres ejus cui peeunia eredita dicitur, ad sa- rum injuste conalur irrumpere, non solum ille qui
cramentum vocari non'potest, quia quse egeril au- furtum fecerit, sed eliam quicunque conscius fue-
ctor suus ad integrum scire non potuit. rit, vel furto oblata sciens suscepit, in numero fu-
CAP. LXVII. In rebus commodatis non venit casus rantkim habeatur, et simile vindictse subjaceat.
fortuilus, nhi culpa intervenerit. - CAP.LXXl. Non comparetur res nhi ceriioratum sit
(L. Si ut cerlo. § Proinde.) Quidquid in rem com- de probitate vendenth, vel hujusmodi aliis.
raodatam ob morbum vel aliam ralionem impen- (L. Civile. c. De furl., et I. Major., c De fals.) Nul-
sum est, a domino peti potest, si facto. incendio, lus comparet eaballum, bovem aut jumentum, vel
ruina, naufragio aut quolibel simili oasu res com- aliquod animal, nisi illum hominem cognoscat qui
raodala amissa sit, non tenebitur eo nomine is cui eum vendiderit, et de quo est, et ubi manet, ec
commodata esl, nisi forte cum possit rem commo- quis est ejus «enior.
datam salvam facere, suam prsetulerit. CAP.LXXII. Damnum ex casu pius minusve cadit in
dominum rei id inferenlh.
CAP. LXYIII. Res commodala commodanti perit, j{ '
quando jactura vel delrimentum venit ex alio usu (C. Si bos, extr. De injm: et dam. dat.) Si bos
ud quem commodala fuil. alicujus bovem alterius vulneraveril, etille mortuus
(L. Si ut certo. § Sed interd.) Si servum vel equiim, fuerit, vendet bovem vivum,-et dividet pietium et
vcl quamcunque aliam rem aliquis ab allero ad cadaver. Si vero sciebat dominus ejus quod bos vi-
usum tantum serviendi commodatam susceperit, et tiosus erat et noluit custodire, reddat bovem pro
eos ad pugnain vel ubi vitse periculum incurrant, bove, et cadaver integrum accipiat (Exod. xx:).
induxerit, ad reddilionem commodala. rei merito a CAP. LXXIII, Fttr reddat etiam quintuplum furti
domino retinelur. prelium.
C.r. LXIX. Conlraclus factus lantum gratia traden- Qui furalus fuerit bovem, v boves pro uno resli-
tis perit ejus periculo. tuat, etqualuor oves pro una.
(L. Si itl certo, n. Vidend.,ell.Rogasti, vers.Quem- CAP. LXXIY. Non occiditur fur diurmts sine citlpa,
sed noclurnus.
ad.) Si faclo prelio -rem vendendam aliquis cui-
cunque crediderit, et dum ab eo vendenda profer- (C. Perfodiens, extr. De homicid., et 1. Ilaqm,
tur, quacunque occasione perierit, ei peril qui eam § Larad 1. Aquil.) Si effregeritfur doriium sive suffo-
dederat distrahendam. Cseterum, si rem acceptam, /- diens fuerit invenlus, et accepto vulnere morluus.
non rogante domino, sed permittente eo qui acee- fuerit, percussus non erit reus sanguinis. Quod si,
perit, dum velit venumdare, perdiderit, sibi rei per- orto sole, hoc feceril, homicidium perpetravit.
ditae ingerit detrimentum. Creditor si sine condi- CAP.LXXIV. Fur elsi infima deprmdelur optima re-
slituat.
tione pignus sibi depositum tenens, ter debitorem Si Iseseril quisquam agrum vel vineam, et dimi-
suum convenerit, ut, soluto debilo, pignora sua re- serit
si debilor noluerit tres admonitio- jumentum suum ut depascatur.alienam, quid-
cipiat. Quod post quid oplimum habuerit in vinea velagro, pro damni
nes soluto debito pignora recipere, creditor detra- sestimalione restituat.
hendi pignoris liberam habebit potestatem. Si alie- CAP.LXXV.
Incendiurius lenelur de damno nrove-
num animal cuicunque damnum intulerit aut alicu- niente exincendio.
jus fruclus lseserit, dominus ejus aut sestimationem Si egressus igtiis invenerit spicas, et comprehen-
damni reddat, aul animal tradat. Quod eliam de de. it acervos frugum sive stanfes
segetes in agris,
cane similiter statulum est. Et qui irritatu suo fe- reddatdamnum qui ignem succenderil.
ram bestiam vel quamcunque aliam quadrupedem CAP.LXXVI. Qumdam rerum dominia
acquiruntur
in se proritaverit, eaque damnum dederit, neque in jure naturali, quwdam jure civili.
ejus dominum, neque in custodem aclio datnr. D Instilut. S2, tit. 1.
CAP. LXX. Fidejussores Omneset singuli ad solven- Fersc besliae, volucres, et pisces, et omnia ani-
dum ienenlur, cum obligatus nonsolvit. malia quae in terra, mari cceloque nascuntur simul
(L. Inler Fidejus. § Si plures; et ex Adrian. ep.) atque ab aliquo capta fuerint, jure gentium statim
Cum multi fidejnssores exstilerint, eliamsi ad sol illius esse ineipiunt. Quod enim ante nullius est, id
vendum quaepromiserunt, probenlur idonei, et pos- nalurali' ratione
occupanti eonceditur, nec interest
senl omnes in solidum teneri, tamen restitutio de- feras bestias,. et volucres utrum in suo fuudo
quis-
biti et inter eos dividenda est, ut unusquisque id que eapiat an in alieno. Plane
qui alienum fundum
quod cum proportione sua conlingit exsolval. Qui- ingreditur venandi aul occupandLvel alterius gra-
eunque falsam monetam percussisse comprobatus tia, potest ajomino, si is prseviderit, prohiberi ne
est, manus ejus amputenlur, et qui hoc consentit, ingrediatur. Quidquid aulein eorum ceperis eo us-
si liber est, i.x solidos componatjsi servus,L.x ictus que tuum intelligitiir esse, donec tua cuslodia coer-
aceipiaf. Apud quem scelus agnoscitur et pars "ra- celur. Cum vero evaserit custodiam tuam, et in
pinae fuerit inventa, slatim socios suos riominare naturalem liberlalem se receperit, tuum esse desiit,
cogatur. Qnod si nominare noluerit, teneatur ad et rursum occupantis fit. Naturalem autem liberta-
PATISOL.CLXI. JJ9
 i227 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 1223
tem recipere intelligitur, eum vel oculos luos^effu- A pertinet, quod ex consuetudine avolare et recedere
gcrit, vel ita sil in conspeclu luo ut diflicilis sit solent. Nam el apes id faeiunt quarum constat fe-
fjus persecutio. Illud qua_silum est, an si fera be- ram naturam esse. Gervos quoque ita quidam man-
stia iia vulnerata sit, ut capi possit statim tua esse suetos habent, ut in silvas ire et redire solent, quo-
intelligatur. Quibusdam placuit tuam esse, et eo rum et ipsorum feram esse naturam nemo negat.
usque tuam videri donec eam persequaris. Quod si In his autem animalibus quae ex consuetudine
desieris persequi, desinit tua esse, et rursus ficri adire et redire solent, talis regula comprobata est,
occupantis. Alii non aliter putaverunt tuam esse ut eo usque tua esse videantur donec animum
quam si eeperis. Sed posteriorem sentenliam non revertendi habeant. Nam cum animum reverlendi
«orifirmamus, quia multa accidere solent ut eam desierint, eliam tua esse desinunt, et sunl occu-
aon capias. pantium. Reveiiendi autem videnttir animum dpsi-
Apium quoque natura fera est. Itaqud qua. in ar- nere habere, cum revertendi consueiudiiicm dese-
bore tua consideiint, anlequam a te in alveo inefu- ruerunt.
danlu--, non magis tuse esse intelliguntur quam vo- Gallinarum et anserum non est fera natura, id-
-lucies quse in arbore tua nidificant. Ideoque si que ex eo possumus intelligere, quod aliae sunt
alius eas incluserit, is earum dominus erif. Favos gallinae quas feras vocamus.
quoque si quos effecerint, quilibet eximere potest. Item, alii anseres quos feras appellamus. Ideoque
Plane integra re si provideris ingredientem in fun- si anseres tui vel gallina. tuae aliquo casu turbati
dum tuum, potes euni jure probibere ne ingredia- luibais_que evolaveriut, licet conspectum tuum effu-
tur. Examen quoque in alveo luo eo usque luum gerint, quocunque lamen loco sint, tui tuseque esse
Intelligilur, donec in conspeetu tuo est, nec diflicilis intelliguntur : et qui lucrandi animo ea auima.ia
ejus perseculio est, alioquin occupantls lit. Pavo- retinet, furtum intelligilur committere.
num et columbarum fera natura est, nec ad rem

DE SENTENTIA EXCOMMUNICATIONIS, ET DE POTESTATE LIGANDI ATQUE

SOLVENDI.

CAP. LXXVII. Poleslal'tii ngandi atque solvendi D. C ( subjectorum morjbus exercet : saspe fit ut erge
Petrus Ctementi tradit. quemlibet proximum, odio vel gratia moveatur
Clemens ad Jacobum. pastor.
Clemenli trado, ait beatus Petrus, a Domino CAP.LXXX. De eod.
mihi traditam potestatem ligandi atque solvendi, Gregor., ex hom. eadem.
ut de omnibus quodcunque decreverit in terris, hoc (11, q. 3, c Judicare et c Plerumque. § Judi-
decretum sit et iu coelis. Ligabit enim quod oportet care.) Judicare autem digne de subditis iiequeunt,
ligari, et solvet quod expedit solvi, lanquam qui qui in subditorum causis sua-vel odia, vel gratiam
ad liquidum Ecclesiae regulam noverit. Ilem : 0 sequunlur. Unde recte per prophetam dicitur :
Clemens, omnes cum tanla revereutia tua verba Mortificanl animas qum non vivunt (Ezecli. xm).
suscipiant, ut sciant te legem esse prsedicatione Non morientem quippe mortificat, qui juslurn dam-
veritalis, et quodcunque ligaveris super lerrani nat: et non viclurum vivificare nililur, qui reum
erit ligatuni et in ccelo: et quodcunque solveris a supplicio absolvere nititur. Causa. ergo pensandse
'super terram, etiam ibi esse solvendum, quoniam sunt, et tunc ligandi et solveudi potestas est exer-
quidem, ut dixi, quae oportet, ligabis, et quse ex- cenda; videndum quae culpa praecessit, qua_ sit
pedit solves. * poenilentia.secula post culpam, ut quos omnipotens
D
CAP. LXXVIII. Cujus viia officio non congruit, alios Deus per compunclionis gratiam visitat, illos sen-
Ligalosabsolvit. tentia pastoralis absolval.
Gregor., hom. 26 sup. Evang. CAP.LXXXI. Nonestveraprmsidenlhxibsolulio, nisi
(11, q. 3, c Plerumque.) Plerumque contingit sequalur arbitrium inlerni judicis.
«t judicis locum teneal, cujus ad locum minime D. Greg., hom. S6 sup. Evang.
concordat vila, ac ssepe agitur ut vel damnerim- (11, q. 3, c Tunc vera.)- Tunc illa vera est ab-
meritos vel alios ipse ligatus solvat. Ssepe in sol- solulio praesidentis, cum interni arbitrium sequitur
vendis ac ligandis subditis, suae volunlatis motus, judicis, quod beue qualriduani Lazari illa resuscl-
non autem causarum merila sequitur pastor. tatio designatqua. videlicet demonstrat, quiamor-
CAP.LXXIX. Ligandi solvendiquepotestate se prival tuum Dominus vocavit et vivittcavit dicens : La-
qui hanc injuste exercet. zare veni foras (Joan. xi); et poslmodum is qui vi-
Greg., ex hom. eadem. vus fuerat egressus, a disclpulis ejus est solutus
(11. q. 3, c. Ipse Lig., et c. PLerumque. § Unde sicut scriptum est: Cumque egressus esset, qui
fit.) Unde fit ut ipse ligandi ac solvendi polestate se fuerat ligatus, Jesus tunc dixit diseipulis : Solvite
priveL. qui hanc pro suis volunlatibus et non pro eum, et sinite abire (ibid.). Ecce illum discipiili jam
1229 PANORMIA. — LIB. Y. 1250
viventem solvunt," quem magister resuseitaverat A _ stum injustum, et rursus injuslum justum, abomi-
mortuus. Si enim discipuli mortuum solverent, nabilis est uterque apud Deum. Similiter qui san-
faclorem magis ostenderent quam virtutem. Ex ctum dicit non esse sanctum, et rursum non san-
qua consideralione nobis inluendum est quod illos clum asserit sanclum , abominabilis apud Demn
non debemus per pastoralem auctoritatem solvere, est.
quos auclorem nostrum per resuseitanlem graliam CAP. LXXXy. Hieronymus super HaUhwum, 1. m.
scimus vivificare, quse nimirum vivificatio ante Tibi dabo claves regni cmlorum, et quodcunque li-
rectitudinem operis in ipsa jam cognoscilur con- gaveris super terram eril ligatum et in cwlis (Matth.
fessione peccati. Unde el huic ipsi mortuo nequa- xvi). Istum locum episcopi et presbyleri non intel-
quam dicitur, revivisce, sed Veni foras. Omnis ligentes, aliquid sibi de Pharisseorum assumunt su-
quippe peccalor, dum culpam suam intra conscien- percilio, ut vel damnent innocentes vel solvere se
tiarii abscondit, inlrorsus latens in suis penetrali- noxios arbitrenlur, cum apud Deuin non scientia
bus oceultatur. Sed mortuus venit foras cum pec- sacerdotum, sed reorum vita quaeratur. Legimus
cator nequitias suas sponte confitetur. Lazaro in Levitico de leprosis ubi jubentur ut ostendant se
ergo dicitur: Veni foras, acsi aperfe cuilibet mor- sacerdotibus": Et si lepram habuerint, tunc a sacer-
tuo in culpa dicerelur: Cur realum tuum intra •' ' dole immundi, mundi
fianl (Uevit. xm). Non quod
conscientiam abscondis ? Foras vero per confessio- sacerdotes immundos faciant, sed quod habeant
nem egredere qui apud te per conscientiam interius notitiam de leprosis et possunt discernere quis muri-
lales. Veniat itaque foras mortuus, id est culpam dus immundusve sit.
confileatur peccator; venientem vero ita solvant CAP. LXXXYI. Senlenlia pusloris, reum vel inno-
discipuli, ut pastores Ecclesise ei posnam debeant centem non constituii vel facil.
amovere quam meruit qui non erubescit confiteri Ilieron. in Malth. c xvi.
quod fecit. Ha_ede solulionis ordine breviler dixe- (11, q. 3, c Quomodo sacerdos.) Quomodo ergo
rim ut sub magno moderamine pastores Ecelesia. leprosum sacerdos mundum non faclt, sic
episco-
vel solvere studeant vel ligare. pus vel presbyter non eos qui insontes sunt, nec
GAP.LXXXII. Sancti viri non ex volo ultionh, sed solvit noxios, sed pro olflcio suo cum peccatorum
aiaorts juslitim aliqua maiedicunt. audierit varietates, scit quis ligandus sit, quis sol-
Gregor., Moral. I. iv, c 6. vcndus.
(24, q. c Cum sancli.) Cum sancli viri maledi- CAP.LXXXYII.
-tionis sententiam proferunt, non ad hanc ex voto C Aug. super Joannem, part. i, tract.
( 10, 1. IV, c Cum.
ultionis, sed ex justitlse examine prorumpunti Intus Cum excommunicat Ecclesia in ecelo ligatur ex-
subtile judicium aspiciunt, et mala foris surgenlia
communicatus; eum reconciliat Ecclesia, in coelo
qua maledictione ferire debeatur cognoscunl, et eo solvitur reconciliatus.
maledicto non peccant quo ab interno judice non
CAP. LX_iXVIII. Vincula ccclesiastica non sunt con-
discordant. Ilem, Scriptura sacra duobus modis lemnenda.
malediclum memorat, aliud videlicet quod appro-
Chrysost. sup. Epist. ad Hebr., tract. i.
bat, et aliud quod damnat. Aliler enim maledictum
ut bomine (Ex eod., et 11, q. 3, c. Nemo conlemnat.) Nemo
profertur judicio justitiae, ipso primo contemnat vincula ecciesiastica. Non homo est qui
peccante probatum est, eum audivit: Matedicla sed Christus qui hanc poteslatem dedit, ct Do-
lerra in opere tuo (Gen. m), et cum Abraha. dici- ligat,
minus fecit homines tanti honoris.
lur : Maledicenlibus libi maledicam (Gen. xn).
Rursum quia vero aliter maledictum non judicio ju- CAP.LXXXIX. A Deo separamus, quos impios demon-
stramus.
stili_3proferlur, sed livore vindictse punitur, a quo
Ex v, synod. act. S, 1. IV.
voce Pauli praedicantis cessare admonemur qui ait:
Benedicile et nolite malcdicere (Rom. xn). I
D (2_, q. 3, e. Cerlum esl.) Cerlum est quod qui
impius demonstratus est, omnimodo separatus est
CAP. LXXXIII. Injusta vincula. dhrumpet ju- a Deo , sicut etiam ille qui anathematizatus est,
stitia.
Augusl., serm. 16, sec. Matlh. , tanquam impius separatus est. Nihil enim aliud
habere fratrem significat analhema, nisi a Deo separationem.
(11, q. 3, c Cwpisti.) Coepisti
tuum tariquam publicanum, ligas eum in terra, sed C-p. XC. Episcoporum cura qualis esse debeat er-
eos debeat pu~
vincula disrum- ga injuste facienles, quomodoque
ut juste alliges vJde. Nam injusta nire.
pit justitia; cum autem correxeris et concordaveris Conc. Meld., c. 5.
cum fratre tuo, solvisti eum in terra,'solutus erit et
Episcopus in cujus parochia aliquis eonsistens
in coelo,
aliquid injuste fecerit, et semel et bis atque tertid,
CAP.LXXXIV. Apud Deum maledicitur qui moribus si necesse fuerit, vocabit illum in sua admonitions
dissonam profert sententiam.
per suum nuniium canonice ad admonilionem sive
Hieron. sup. Epist. ad Philem. composilionem et ad poenitentiam, ut Deo et Eccle-
'(11, q. 5, c. Si quis dixerit.) Si^ quisjlixerit ju- sise satisfaciat quam lsesit. Si autem dcspeseri*
 1231 D. 1Y0NIS CARNOTENSIS EPISCOPI - 1232
alque contempserit ejus admoniiionem et saluber- A.CAP.XCII. Excommunkationh forma et verba qui-
rimam invitationem, feriat illum pastorali virga, bus quis declarari debet excommunicatus.
hoc esl sententia excommunicationis, ut a commu- Conc Aurel.
nione sanctae Eeclesiae omniumque clirisliaiiornm Dominicis igitur et aposlolicis informali prse-
sit separatus usque ad congruam satisfactionem, ceptis, judicio Palris et Filii Domini hoslri Jcsu
el dignam emendatiouem, 'quam excommunicatio- Ciuisti, et Spiritus sancti, el auctorit&te et pote-
nem idem debet episcopus seuiori illius nolam fa- state apostolorum et eorum successoribus a Deo
cere, et omnibus suis coepiscopis, el omnibus suis concessa, una vobiscum prsediclum virum a limi-
parochianis, ne eum recipianl usque ad satisfactio- nibus sanctae Ecclesiae matris excludimus, et a
nem. bonorum societale et a communione Chrisliana
CAP.XCIr Perpeiam agens admonitus et non corre- separamus, et separatum esse in seternum decerni-
ctus, quomodo est puniendus. mus, id est in prsesenti sseculoet in futuro. Nullus
Conc. Rolhom., c 3. ei Christianus ave dicat, aut eum oseulari prsesu-
Noverit charilas vestra, fratres charissimi, quod mat. Niillus presbyter missam cum eo celebrare
quidam vir, nomine N., diabolo suadente, poslpo- audeat, vel sacrosanctum corpus et sanguinem Do-
nens Chii.siianam promissionem quam in baptismo B mini tradere. Nemoei jungalur in consortio, neque
confessus esl, per apostasiam conversus post Sata- in aliquo negolio. Et si quis ei se socia^eritet
nam cui abrenuiitiavil, et omnibus pompis ejus, communicaverit ejus opevibus malignis, noverit se
vineam Christi, id estEcdesiam ejus devastare non slmili percussum anathemate, his excepiis qui ob
pertimescat, pauperes Christi quos prelioso san- banc causam ei jungunlur ut eum revocent ab er-
guine suo redemit, violenter opprimens et interfi- rore el provoeent ad salisfaclionem, nisi forte
ciens et bona eorum diripiens , misimus ad eum resipuerit, et, Dei gratia inspiranle, ad poeniten-
tise remedium fuerit conversus, et digna emenda-
presbyterum nostrum et lilleras commonilorias
semel et iterum atque terlio, invilantes eumcano- lione Ecel.sia. Dei quam lscsit, humiliter satisfe-
nice ad emendationem, et ad satisfactionem et poe- eeiit.
«itentiam corripientes eum paterno affeclu. Ait enim CAP.XCIII. Quibus culpis exigenlibus aliquh sil coni'
Dominus in Evangelio : Si peccaverit in le frater munione privandus. -
tuus, corripe eum (Matlh. xvm). Frater in unum Conc. Meld., c. 3.
quemque peccat, qui in sanctam Ecclesiam peccat. (II, q. 3, c. Nemo ephc.) Ul nemo episcoporum
Si enim f ancta Ecclesia unum corpus esl, cujus quemlibet sine cerla elnon manifesta peccati causa
" communione
taput cst Christus , singuli autem sumus aller al- privet ecclesiastica. Sub anaihemaie
terius membra, etsi patitur unum membrum, com- autem sine conscientia archiepiscopi aut eoepisco-
patiuntur omnia membra; procul dubio in nos pw- porum," nullum praesumat ponere, nisi unde cario-
cat, qui membra nostra lsedit. Jubet ergo Domirms nica docet auetoritas; quia analhema est aelerii!»
ut frater, id est Chrislianus in nos peccans, prius roortis damnatio, et nonnisi pro mortali debet inx-
secrete corripialur. Quod si has tres commonilio- poni crimine, et illi qui aliter non polerit cor-
nes el pias correctiones contemnit, et satisfacere ligi.
despicit, el post bsec, inquit: Sit libi sicut etlmicus CAP.XCIY. Qui communicat cum excommunicatis^
et publicanus (ibid.); id est gentilis atque paganus, excommunicalus esl.
Calixtus papa episcopis Gall.
uljam non pro Christiano, sed pro pagano habea-
tur. Et in alio loco, membrum quoda sua compage (II, q. 5, c Excommunicalos.) Excommuuicatos
resolvitur, et a junctura charitalis dissociatur, et quoque a sacerdotibus nullus recipiat ante utrius-
omne curpus quod scandalizat, Dominus et abscin- que parlis examinalionem jusiam, nec cum eis ora-
di et projici jubel dicens : Si oculus, manus, vet pes lione aut cibo vel potu, vel osculo communicet, nee
tuus scandalizat le, erue eum et projice abs te (ibid.). jQ ave eis dicat, quia quicunque in his vel in aliis
Et Aposlolus : Auferie, inquit, malum a vobh (I prohibilis scienter excommunicalis communicave-
Cor. v). El iterum : Si quis frater nominaturet esl riut, juxta apostolorum institutionem et ipsi simili
fornicalor aut aduller, aut homicida, aut rapax, cutn excommunicationi subjaceanl.
liujusmodi nec cibum sumere licet (ibid.). Et Joannes CAP.XCY. Excomniunicalus esl qui excommunicath
electus prae caeteris Chrisii discipulus, lalem nefa- communicat.
rium hqminem salutare prohibebat dicens : Nec Fabianus papa, ep. 2.
ave ei dixeris, nec eum in domo tua recipias. Qui enitn (11, q. 5, c. Sicutaposloli.) Cum excommuni-
ei ave dicit, communicat operibus ejus maLignis(II -- calis non communicandum. Et si quis eum excom-
Joan. x). Dominica itaque el apostolica prsecepta municato commumcaverit avertendo regulas, scien-
adimplenles, membrum putridum et insanabile quod ter saltem in domum simul locutus fuerit vel ora-
medicinam non recipit ferro excommunicationis a verit, ille communione privetur.
corpore Ecclesise abscindamus, ne lam peslifero CAP.XCVI. De eod.
membro, membra reliqua corporis veneno interfi- ExJVfartini Canon. ad laic
eianlur. (11, q. 5, .c. Cum excom. et Quicomtnun.) Nott
 1253 PANORMIA. _- LIB. V. 125*
liceat communicare excommunicalis, necin domos A commtinicaii sacrum myslerhtm contingere prw-
eorum introeuntes orare cum eis. Si autem aliquis sumunl.
Joan. VIII clero et ord. Salernit.
episcopus vel presbyler, aut diaconus aut quilibet
ecclesiasticus, excommunicatis communicaverit, (11, q. 3, c De ilth presbyteris.) De illis presby-
quasi perlurbans omnem disciplinarn ecclesiasticam, leris qui tempore sanctissimi praedecessoris riostri
excommunicetur. domni papse Nicolai excommunicati sacrum myste-
CAP.XCYll. Qui de clero communicant cttm excom- rium eonlingere- praesumpserunt, ipsi in se dam-
municalh a communione priventur. nationis, sicut sacri canones statuunt, sentenliam
Conc Antioc. c. 2. ita intulerunt, tamen quia miseratio apostolica ve-
-
(Exlr. de Sent. excommun., et c Signif.) Si quis niam.solet prsestare correclis, ob multitudinem mi-
de episcopis aut presbyteris, aut diaconis , scu sericordiae illis hanc indulgentiam exhibenius, ut
quilibet ex clero fuerit depreliensus cum excommu- sancta communione saginati studeant tribus con-
nicatis communicare, eliam ipse privetur a com- liouis annis per hebdomadam omni tempore, se-
munione tanquam qui regulam confundit Ecclesiae. ctittda et quarla et sexta feria, aut a vino aul a
CAP. XCVIIl. Excommunicationis contraliit pcenain carne penitus jejunare, et ullra lugenda nequando
qui excommunicath communicat. B eon?«iillere.
Conc. Carth. n, c 7. CAP.CV. Schhmalici sunt qtti ab excommunicalis sa-
{11, q. 3. c.Qui merito;) Qui merito facinorurii cramenta accipiunt..
suortim ab Ecclesia pulsi sunt, si ab aliquo episcopo Si ab his quos excommunicatos habeamus, sa-
aut presbytero fuerint in communione suscepti; et cramenta qusecunque accipitis, conslat quod idolola-
ipsi eisdem teneantur obnoxii refugiendo sui epi- triam non ut Catholici cseteri, sed ut schismatici
scopi regulare judicium. - . efficeremini, dereliquisse videmini.
CAP.XCIX. De eod., c. Qui communicaverit. CAP. CVI. De hh qui cum excommunicalh commu-
Ex conc Carlhag. iv, c 73. nicanl.
(11, q. 5, c Qui communicaveril.) Qui commu- Nieolaus fclgnaro archiep. Rero.
nicaverit vel oraverit cum excommunicato, si lai- (11, q. 5, c. Excell. rex Car~J) Excellenlissimus
cus, excommunicetur; si clericus, deponalur. rex Carolus aposlolatum noslrum consuluit, quid
CAP. C. Excommunicatus ab uno episcopo, ab al- agendum sit de his qui communicarit cum his qui
tero in communionem recipi non debet. cumEngeldrude,sa.pedamnalafeminacommunicaut,
Conc. Sanceii., c. 1S. quin eam cum communicatoribus-et fautoribus suis
. Sive diaconus, sive presbyter, sive quis clerico- C pari vinculo analliematis conslat astriclam. Qua-
rum ab episcopo suo fuerit communione privalus, propter nunc beatitudini tuse injungimus, ut super
et ad alterum perrexerit episcopum, et scierit ad liocnostra aucto.ritate freti curam de his sumere
quem confugit, eum ab episcopo suo fuisse abje- sludeatis, et quia docla divinilus sanctitas tua,
clum, non oporlet ut ei communionem indulgeat; valde novitaliud ex ignorantia, atque aliud quod ex
quod si fecerit, sciat se eonvocatis episcopis causam sludio delinquitur; istudque posterius duobus prio-
csse dicturum. ribus striclius esse puniendum, idcirco solerter in-
CAP.CI. A suo episcopo excotnmunicalus non est ab vigilet et cauta discretione dijudicet modos, qua-
alio recipiendus. tenus hi qui ex necessitate vel ignoranlia delin-
Conc Antioeli. c 6. quunt aucloritate nostra per te absolvantur. Si la-
(H, q. 3, c. Si quis a proprio episc.) Si quis a men ipsa eorum ignorantia vel necessitas vera et
proprio episcopo communione privatus est, non non simulata, vel non ex voluntate processerit, quia
ante recipialur ab aliis; quam suo reconcilielur epi- ut bene
nosti, plerique sunt qui possunt quidem, -
scopo, aut certe ad synodum quae congregatur ac- sed nolunt recta nosse. Unde Psalmista de hujiis-
currens, pro se salisfaciat. modi: Noluit, iriquit, inlelligere ut bene agerel
n
CAP, Cll. De his qui lempore suw excomtnunicaiioius (Psal.
communicare praisumunt. xxxv). Illos autem qui studio suo obligantur,
et conlempta noslra interdicta postponunt, nonnisi
Nicolaus Epiphanio episc. in conc Afric
digna salisfactione praevenienle voluraus a te prorsus
c.
(II, q. 3, Placuit.) Sancimus ut si quis pro {ibsolvi.
aliquo negleclu el crimine a proprio excommunica- CAP. CVII. PTOmodo peccali puniantur, qui excom-
tas episcopo fuerit, ab alio episcopo non communi- municath communicanl.
celur. Si vero ante audienliam communieare pr__- Urbanus II, Geuebaldo Constanl. epise.
sumpserit, damnationis suaa illalam cognoscat tsen- (11, q. 3, c.Sanctis quippe.) Sanctis quippe ca-
tentiam. nonibus caulum constal, ut qui excommunicatis
CAP.CIH. De eod. eommunicaverit, excommunicetur, Ipsius lamen
Canon. aposl. e. H, et Isidor. po-nilentiae atque absolulionis modos eo modera- '
(11, q. 3, c Cum excommun.) Si quis cum excom- mine decernimus, ut quicunque seu ignoranlia,
municato saltem in domolocutus fuerit vel oraveni, seu limore, seu necessitate negotii cujusquam nia-
ille a communione privetur. ximi el maxime necessarii, seu convictu et salu-
C.r. CIV. Quw, si pcenitentia saccrdotmn. qui cx- falione, oratione vel osculo
coiUaminaverit, cum
..155 D. IYONIS CA.RNOTENSISEPISCOPI ' 1230
minoris posiiitentise medicina socielatis nostrse par- j_ excludit. Qui etiam In suis scriplis ostendit, quod
ticipem soriiantur. Eos veroqui sponte, autsponla- aurum non tam pretiosius sit plumbo, quia regia
ifee, aut negligenter incideiint, sub ea volumus di- potestate sil altior sacerdolalis gradus, hoc modo
seiplinae cocrcitione suscipi, ut caeteris metus in- circa principium sui pastoralis scribens : e Donor,
cutiatur. « fratres, el sublimitas episcopalis nullis poterit
CAP. CVIII. Regum el principum patres el maghlri t comparalis omnibus adsequari. Si regum fulgori
sacerdoles esse censentur. < compares et principum diademati, longe erit in-
« ferius quam si plumbi metallum ad auri fulgo-
Gregorius ad Ilermanum Metens. episc
« rem compares. Quippe cum videas regum colla
(Dist. 96. c. Quh dubitet.) Quis dubitet sacerdo- « et principum submitti genibus sacerdotum, et
tes Chrislj el regum et principum omniumqiie fi- « osculala e'orum dextera orationibus eorum cre-
delium patres magislros censeri. Nonne miserabi- e dant se communiri. . Et post pauca : c Hsee cun-
lis esse insanise cognoscetur, si filius patrem, di- « cla, fralres, ideo nos praemisisse debetis eogno-
seipulus magistrum sibi conetur subjugare, et ini- « scere, ut ostenderemus nilril in hoe sseculo ex-
quis obligationibus illum siiae potestati subjieere, a t cefenlius sacerdotibus, nil sublimius •episcopis
quo credit non solum in lerra, sed etiam iu ccelo se R « reperiri.» Nonne, sicut ait beatus Gregorius, re-
ligari posse, el solvi. Haec sic beatus Gregorius in cordandae memorise Juliu.s papa, tunc conlra Theo-
epistola ad Mauritium imperatorem directa comme- doram, tunc contra Auguslam damnationis promul-
morat. Constantinus magnus imperator, omniuin gavil sententiam. Sic quoque Caribertus Parisio-
regum et principum totius fere orbis dominus, evi- rum rex cum Theobergam legitimam uvorem suam
denter intclligens, in sancta Nicaena synodo post reliquisset, et duas sorores Melroflidem et Mar-
omnes episcopos ultimus residens, nullam jutMcii covenam in uxores duxisset, a beato Germano
sentenliam super eos dare pra.sumpsit, sed eliaita Parisiorum episcopo excommunicalus est, et cum
illos dondnos vocans, non suo debere subesse yi- resipiscere-nollet, non multo post divino judicio
dicio, veruni se ad illorum pendere arbilrium judi- defunctus est.
cavit. Supradicto quoque Anastasio praelibatus papa CAP. CX. Excommunicalh vinculo fidelitatis non
et Gelasius persuadens ne illam intimatam suis tenemur obnoxii.
sensibus veritatem arbitraretur injuriam, subin- Gregor., vn synod. Rom.
tulit dicens ;
(.5, q. 6, c Nos sanctorum.) Pra.decessorum no-
CAP. CIX. Auctoritate sacra ponlificum et regali po- „ slrorum statuta sequentes, eos quiexcomrcunica-
teslale hujus mundi gubernacula reguntur. lis fidelitate aut sacramento constricti sunt, aposto-
(Dist. 9S, c Duo quippe.) t Duo sunt quippe, im- lica auc.orilate a juramenlo absofvimus, quousque
peralor et Auguste, quibus principaliter mundus ipsi ad satisfactionem veniant, et ne eis fidelitatem
liic regitur, auctoritas sacrata pontifieum et regalis e/bservent, prohibemus.
potestas, in quibus tanto gravius estpondus sacer- CAP.CXI. Anlequam reconcilienlur, fidelitatem ex-
dotum, quanto eliam pro ipsis regihus hominum in communicalis nullus servare cogitur.
divino reddiluri sunt rationem examine. i Et paucis Urbanus VII episc. Vap. et Diens.
interposilis, inquit: . Nosli itaque ex illorum te
non illos ad tuam velle vo- (15, q. 6, c Juralos.) Juralos "mililes Hugoni
pendere judicro, redigi ne ipsi quando excommuiiieatus est, ser-
iuiilatem. Talibus ergo iiistitutis talibusque fulti milili,
viant prohibere. ^Juod si sacramen.ta prsetende-
ai,ctoritalibus, plcrique pontifices, alii regcs, alii
rint, moneanturi oportere Deo magis.servire quam
imperalores excommunicaverunl. Nam si speoiale hominibus : fidelitalem enim Christiano
quam
aliquod de personis principum requiratur exem- Deo ejusque sanclis adversanli,
principi juraverint,
plum, bcalus lunocentius papa Archadium impe- et eorum praecepta calcanti, nulla cohibentur au-
ratorem quia consensit ut sanctus Joannes Chry- n
ctoritale pcrsolvere.
soslo nus a sede sua pelleretur, excommunicavil,
Alius autem Romanus pontifex regem Francorum CAP.CXU. Pro liis tribus criminibus qidtibet com-
munione privetur.
non tam pro suis iniquifatibus quam pro eo quod
tantar-. potestati eral inulilis, a regno deposuit, ei Conc Trib. c. 30.
Pipinum Caroli imperatoris palrem in ejus loco sub- (11, q. 3, c. Certum.) Qusesitum est in eadem
stituit, omnesque Francigerias ajuramento fideli- synodo pro quibus causis quemlibet hominem epi-
tatis absolvit: quod eliam ex frequenti aucloritati scopali aucloritate vinculo anathemalis ligari opor-
agit sancfa Ecclesia, cum milites absolvit a vinculc teat. Atque unanimi cunctorum sententia decrefum
juran.enli quod factum esl liis episcopis, qui apo- est, pro his tribus criminibus fieri debere, ctira
slolica auctoritate a pontificali giadu deponuntur ad synodum eanonice jussus venire contempseril,
Et beatus Ambrosius licet sanctus non tamen uni- aul poslquam iliuc venerit, sacerdolalibus respuit
versalis Ecclesia. episcopus, pro culpa qua. aliii obedire pra-ceptis; aut ante iinitam causa. suse
saccrdotibus non adeo gravis videbatur, Tiieodosiuiv examinationem , a synodo profugus abire prae
magnum imp.ratorcm excommunicans ab Ecclesi; sumit.
 ' PANORMIA.'-LIB. V. 1258
i25.
CAP.CXIII. Quidquid Domino consecralur, ad jus A ferentibus in malum obviaverint, excommunicen-
perlinel sacerdolh. lur.
Ex Decret. Nicolai, c 16.
Ex Decret. Bonifacii pap., c 5. (22, q. 3, c Itli qui peregrinos.) Nicolaus papa
Remanus episcoph omnibus. 11x3qui peregrinos vel
(12, q. 7, c. Nulli'liceat.) Nulli liceat ignorare oratores cujuscunque sancli, sive clericos, sive
omne quod Deo consecratur, sive fuerit homo, sive
fuerit con- monachos, vel feminas aul inermes pauperes de-
animal, sive ager, vel quidquid semel
prsedafi fuerint, vel bona eorum rapuerint, vel in
secratum, sanclum sanclorum crit Domino, et ad malum eis obviaverint, analliemalis viriculo ferian-
jus peitinet sacerdoium. Propter quod inexcusabi- tur, nisi digne emendaverint. Pax vero .illa quam
lis erit omnis qui a Domino et Ecclesia eui jCom- olim dicimus sic observetur, sicut ab ar-
ad treugam
petunl, auferl, vaslat, invadit, vel eripit, usque cbiepiscopis, episcopis unicujusque provincise con-
cmendationem Ecclesiseque satisfaclionem ul sacri-
stitula est. Qtii autem eam infregerif, excommuni-
legus dijudicetur. Et si enim dare noluerit, excom-
cationi subjicialur. Hacc igitur hujusmodi quidquid
, municetttr. 'in sacris canonibus habelur aulhenticum sancta
CAP.CXIV. Qui oraloribus pauperibus non arma praefala synodus fore eensuitobservandum.

DE ILERETICIS POST MORTEM EXCOMMUNICANDIS VEL NON.

CAP.CXY. Hmrelici etiam post mortem sunt excom- B mortem anathemali subjiciantur. Item:« Etsi vera
itnunicandi. sunt quae Ceciliano objecta sunt, et nobis aliquando
Synod. v, act. 1. possent monstrari, ipsum mortuum analhematiza-N
remus. »ltem : « Dicis Iicere mihi eliam de mor-
(24,q.2, c. Sanesecundo %n prim.) Sane profer- tuis
tur a quibusdam qui dicunt non oportere post sed etiam judicare, quia judicium rion lantum de vivis,
de mortuis fieri potesl. >Item: c Rambula
mortem haereticos anathematizari, et sequi in hoc
sanclae memorise episcopus faclus Edissena. civila-
doctrinam sanctorum Patrum, qui non solum vi-
tis, qui in sacerdotibus resplenduit, Theodorum
ventes haeretieos condemnaverunt, sed etiam mor- Mosotbenum etiam post morlem iu Ecclesia anathc-
ttios sicut eos qui injuste damnati sunt, revocave- matizavil. >Item: « EtiamRomanorumEccIesiaanle
runt post mortem, et in sacris dipticis scripserunt,
paucos annos Dioscorum qui; fuit papa cjusdem
quod factum est in Joanne et in Flaviano religiosis Ecclesiae etiam post mortem excommunicavit, cum
episcopis Conslantinopolitanis. nec in lide peccasset, et hoc seiunt omnes homines
CAP.CXYI. De eod. qui deguni hic, Romani, et maxime qui in dignila-
tibus exisluiit, qui etiam-ejusdem Dioscori commti-
Svnod.^ad. aet. v, etAugust. C nicatores permanserunt usque ad ejus mortem. .
(24, q. 2, c Sane secundo. § Etsi 'forte.) Si forle Item : « Etiam Origenes Si ad tempora Tlieophili
isli libri ila designant traditorem suum, sicut Do- sanctae memoria. vel superius aliquis recurrit, post
minus designavit Judam, legatur in eis nominalim morlem inveniet anathematizatum. Quod etiam
et expresse vel Cecilianum vel ejus ordinatores eo- nunc in isto fecit et vestra sanclitas, et Yigilius
rumdem librorum fuisse traditores et nisi eos ana- religiosissimus papa -antiquioris Romse. » Item ;
themalizavero , ipse cum eis judieer tradidisse. « Sancta synodus dixit: « Sufficiunt quse dicla
Qusemodo. recitata sunt, AUguslinus sanctae me- sunt et prolata ecclcsiasticam traditionem demon-
morise convenienter statuit teneri ab inilio in Eccle- slrare, quod oportet haerelicos et posl morfem ana-
sia. Impium enim dogma jam culpatum est et con- lliematizari. _
demualum, et eos qui lali dogmati olmoxii sunt CAP. CXYII. Hmretici etiam
anathematizari vult Ecclesiae traditio, licet morlui post nwrlem sunl ex-
communicandi.
essent; ideo et sanctae memoriae Augustinus dixit:
. Si modo convinceretur Cecilianus de his quse in- Synod. ead., act. iv.
feruntur ei, etiam post mortem illum anathema- D (M, q. 2, c Sane.) Sancta synodus dixit: « Au-
tizo. i Item: « Multi episcopi congregati sunt. Et guslini religiossf memoria., qui inter episcopos Afri-
qusedam de diversis causis adecclesiastieum statum canos splenduit, diversse epistola. recitatse sunt si-
pertinentibus disponenfes de ipsis slatuerunt de- gnificantes quod oporlet et hserelicos post mortem
functis qui facultates suas haerelicis relinquunt, analhematizari. Talem autem ecclesiasticam tradi-
ita ut et post mortem anathemati subjiciantur. . tionem el alii Africani reverendissimi episcopi ser
Sunt autem etsancli Auguslini sancta. memorise vaverunt, sed et Romana sancta Ecclesia qunsdam
cpislolse dicentes quod, si in vila sua non recte sa- cpiscopos etiam post mortem anathemalizavit, lieet
puerunt, licel non condemnati fuissent adhuc pro fide invita sua non essent accusati, et ulruniqm*
.viventes, fainen deroonstrato peecato isti et post apud nos habita gcsta significatiX. .
 ~ "
-239 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1240
•CAP,CXVHI. Non possnnl ab Ecclesia solvi post A ulrum cadavera illornm ad ecclesias referenda sint,
mortem, qui in hac vita ab ea noluerint ab- et oblationes pro illis offerendse sini, et missse ce-
I solvi. lebrandse an non? Quibus respondemus, si de omni-
Leo RuslicoNarbon. episc, ep. 90. bus peccatis suis puram confessionem agenlibus et
2
(-24, q. , c. De communione.) De communione
et ita defunetis horum causa de digne pcenitentibus eommunio in fine secundum ca-
privatis j'udicio nonum
-ob_ervanda est, in cirjus manu fuil ut talium obi- praecepta danda est, cur canones communio-
nem vel scpulturam interdicant eis qui pro pecca-
tus iionusque ad communionis remedium differren-
tis suis pccnam extremam persolvunt, et confitentur
iur. Nos autem quibus viventibus non communica-
et confileri desiderant. Scriptum est enim : Noit
vimus, mortuis connriunicare non possumus. Deus bis in idipsum (Nahum. i, 9 juxt.
GAP.CXIX,Ecclesia viventes vel solvere, judicat
potesl ligare
non atttcm morlaos. LXX).
Gregorius papa Fausto milit. magist. CAP.CXXIII. Non oportel ab eorum eteemosynh post
(24, q. 11, c Legalur.) Morluos suscitasse lcgi- mortem abstinere, cujns Jn via communicare non
mus Cliristum, in errore absolvisse noi. leginius.t desliluimus.
Et qui boc tanlum faciendi solus habuit poteslalem, Urbanus Julimundo episc
beatoPctro apostolo principaliterniaiidat:Qw_.CHK- " (24, q. 2,.c. Sane primo.) Sane quod super Ri-
que ligaverh super terram , erit, etc. (Mallh. xvi.) eardo Borelli filio, vestram egisse fralernilatem in-
Super terrani- inquit, nam in alligalione defunctum notuit pro zelo Dei et animarum cbaritate, lauda-
nunquam dixitabsolvendum. mus. Sed non est adeo vobis limendum, non adeo
CAP. CXX. Non respuatur ejus oblalio, qui fesli- vobis esl ab ejus eleemosynis abstinendum. Intcr
nans ad pwnitentiain sacerdotem invenire non po- cseleros
tuit. quippe nostrse fidei Patres bealus Leo do-
" Conc clor egregius quibus, inquit, vivis non communi-
Epaiiens. c 11.
c. Si excommu- camus, nec mortuis communicare debemus. Constal
(26, q. 6, Adpwnitent.) aliquis
nicalus fuerit morluus, qui jam eonfessus sit, et crgo-quoniam quibus.vivis (ut ex opposito loqua-
testimonium Iiabet bonum, ct non poterat venire mur) commuiiicavimus , morluis quoque eommii-
nicare possimus. Nos plane inter dao oppugnahlia
ad sacerdotem, sed prseoccupavit eum mors in do-
inler impios quidem et schismaticos, schis-
mo, aut in "via, faciant pro eo parentes ejus obla- posili,
tionem ad altare, et denl redemplionem pro ca- malicis nullo modo communicarc possumus,* islis
auiem,videIicetpeccaloiibus el pr__donibus dispen-
plivis.
CAP.CXXI. A successore solvatur, qui posl mortem Q " sative propterea eominunicamus, quia hactenus
\ episcopi remanet ligatus. Ecclesiam sustentaverunt, el se fideliores in post-
Conc. Epanens. erum pollicentur. Alioquin oportet uos de hujus
mundi -partibus exire, sub qua etiam sponsione nos.
(11, q. 5, c. Si ephcopus.) Si episcopus ante dam-
nati absoJutionem- obitu rapilur , correptum aut eis nuper in beati Petri Natalitiis absolutionero in-
poenitentem , suceessori licebit absolvere. dulsimus. Quia ergo prsedictus vir neque nomiiia-
CAP.CXXIL Non est deneganda communio hhaui in tive excommunicatus, neque conimunicans excom-
palibulis suspenduniur. municatis ex nomine exiit, sed in Doinini sui fide
Conc Vormat. atque servitio permansit, licel nobis ej"usdispensa-
(13, q. 2, c Qumsilum.) Qusesilum est ab aliqui- tive, id est quandiu eos nos palimur, cleemosynis
bus fratribus, de his qui in patibulis suspenduntur, communicare, et defuncti atiimam Chrislian__ reli-
pro suis sceleribus post confessionem Deo peraclam, gionis omnibus modis adjuvare.

DE LICITA ET ILLICITA EXCOMMUNICATIONE.

- GAP. CXXIV. Qua
pwna ferialur qui illicile aliqucm D aulem qui non legilime excoinmuuicaveril, in lart-
excommunical. tum abslineat a saera coinmunione tempus, quan-
Gonc Paris. sub Ludov. tum majori sacerdoli visum fuerit, ut quod injuste
(24, q. 5, c De illicita.) De illicita excommuni- fecerit, ipse juste palialur. Et hinc sanclus Grego-
caliohe, lex Justiniani Catholici imperatoris, quam rius ad Joannem episcopum injusle excommuni-
probat et servat Eeclesia catholica, constitulione cantem inter csetera scripsil dicens : « Conatis
123, capitulo 300, libro i, decrevitul nemo episco- prius atque ad nihilum redactis pra.dictsesententise
pus j nemo -presbyter excommunicet aliquem, an- luse decretis, ex beati Pelri apostolorum principis
tequam causa probetur, propler qtiam eeclesiaslici auclorilate decemimus 50 dierum spatio sacra te.
canones hsec fieri jubent. Si quis autem adversus communione privatum, ab omnipotenle Deo tanti
ille quidem qui excessus veniam cum summa poenitentia ac lacry-
' eumaliquem excommunicaverit,
excommunicatus est, majoris sacerdotis auctori- mis exorare. Quod si banc sententiam nostram te
tate, ad gratiam sanctte communionis rcdeat. Js agnoverimus implesse remissius, non jam tantum
mi . PANORMIA. - LIB. V. 124-2
Injusliliam , sed el conlumaciam fraiernitatis tuse A CAP.CXXY. J?ro peccalo patris nonesl filius anathe-
malizandus.
cognoscas, juvante Domino, severius puniendam,
quia nemo propere vel prsepostere, scilicet non com- Auguslinus ad Auxilium episc, ep. 75.
monitus, ncque convictus est judicandus. >De con- (24, q. 3, c Si habes.) Si babes de hac re sen-
ventione anle liujusmodi patraforis manifeslorum tentiam cerlis rationibus vel scripturarum testimo-
criminum lex"dicit: « Quicunque tribus auclorita- niis exploralam, nos docere digneris quomodo re-
tibus j'udicis conventus vel tribus edictis ftierit ad cle analhemalizalur.pro palris peccato filius, aut
j'udicem provocatus, aul uuo pro omnibus perem- pro mariti peccato uxor, aut pro domirii servus,
plorio, id est quod causam exsiinguit, fuerit voea- aul quisquam in domo nondum etiam nalus, si eo
tus, el prsesentiam suam apud cum judicem a quo lempore quo universa domus anathemate obligata
ei denuntialum est, exhibere noluerit, adversus nascatur, ne ei possit per lavaprum regenerationis
eum quasi in contumaeem jiidicari polest, quinimo in morfis periculo subveniri. Haec enim corporalis
nec relractari per appellationem negotia possunl, cst poena qua legimus quosdam contemptorcs JDei
quoties in contumacem fuerit judicalum. >Et hauc cum suis omnibus qui ejusdem impielatis partici-
senlenliam de tribus auctorltatibus conventus ex pes fuerunt pariler inlerfeclos. Tunc quippe ad
evangelica veritate Ccelestinus ad Nestorium scri- terrorem vivenlium morlalia corpora perimebantur
bens, et Ephesina synodus de eodem decernens, qtiandoquo etiam moriiura. Spiritualis aulem poena
ct beaius Gregorius ad .oannem scribens compro- quse fit quod scriplum est: Qum ligaveris supcr
bat. De proprio scripto, Africanum concilium mon- terram erunl ligala et in cwlh (Matlh. _tvi), animas
stral de Cresconio ut se conventus resipiscere de- obfigal de quihus dictum esl : _i»t»?-rpatris mea
tractaverit, suo contemptu et coiilumacia faciente, est; et aniina filii mea est; anima qum peccaveril
auctoritate judiciaria protinus excludalur. Et item, ipsa morietur (Ezech. xvm). Audislis foilassis ali-
beatus Gregorius de sentenlia jiidiciaria, in contu- quos magni nominis saeerdoles cum domo sua
macem scribens, ad Maximum praesumptorem Sa- quempiam analhemalizasse-peccanlium, forte au-
loiiiianum episcopum dicil: « Hortamttr iit ad nos tem si fuissent interrogati, reperirentur idonei inde
venire omni poslposila excusalione feslines , qua- reddere raiionem. Ego aulem si quis ex me qu__-
tenus servala juslilia, hsec de quibtts accusaris co- sierit utrum recte fiat, quid ei respondeam non in-
gnoscere et finire secundum canonica institula , venio. Nunquam hoc facere ausus suni de quorum-
Chrislo revelante, possimus. Ita autem fac ut ad dam facinoribus unanimiter adversus Ecclcsiam
veniendum amplius jam moras non ingeras, nec C perpelralis , nisi gravissime commoveret. Ilem',
ipsa le absentia magis obnoxium liis quse dicunlur quomodo possumus vel Deo, vel bominibus j*ustam
assignet, et nos in te hsec res non solum propter reddere ralionem. si animas innocenles pro sce-
dicta crimina, quae purgare sublerfugis, sed eliam lere alieno quod non trahunt, sicut ex Adam iu
propter inobedienlise culpam durius scilicet ut in quo omnes peccaverint origiuale peccatum spiri-
contumacem coual ex concilio ferre judicium. > tuali supplicio puniamus? Etenim Classiani filius,
etsi traxit ex patre noxam primi hominis, sacro
CAP.GXXV. De his qui sine cnlpa cum excommimica- foritebaptismatis expiandam, tamenquidquidposl--
lis communicanl. ea qui eunf genuit pater admisit peecali, ubi parti-
Ex Decrel. Gregor. YII. ceps iste non fuit, non ad eum perlingere quis ambi-
gal ? Quid dicam de conjuge? quid dicam ,de totani-
(H, q. 5, c. Quoniam mullos.) Quoniam roultos, mabus in universali familia?
peccalis noslris exigenlibus, pro causa excomniu- est dejeclus, potest inler-
nicalionis penre quolidie cernimus, partini igno- CAP. CXXYII. Qui injuste
pellare proxhnos ephcopos.
rantia, parlim nimia simplicilate, partim timore, Conc Sard. c. 17.
pariim eiiam necessitate, devicli misericordia, U
aiiathemaiis sententiam, prout possumus, ad lem- (Ii,q. 5, c. Si episcopus forle.) Si quis episco-
pus lemperamus. Aposlolica.itaque auctoi itale ab pus forte iracundus quod esse non debet, cilo el
anathemaiis vinculo hos subtrahimus,videlicet uxo- aspere commovetur adversus presbjierum, sivedia-
res, liberos , iilios, servos, ancillas, seu mancipia, conum , et exlerminare euni de Ecclesia volueril,
nec non ruslicos et servientes , et omnes alios qui providendum est ne innocens jlamnetur aut per-
non adeo curiales sunt, ul eorum consilio scelera dat communionem , et ideo habet polesialem i's
perpetrentur, et eos jquiignoranter excommunicatis qni abjectus est, ul episcopos finitimos interpellct,
coiniiiunicaiit. Quicunque autem aut orator aut el causa audiatur et diligentius pertrectetur, quia
peregrinus sive vialor in lerram excommuniGa.o- non opbrteLei negari audientiam.' Et ille episco-
rum devenurit, ubi non possit emere vel non ha- - pus qui jusle aut injuste eum abjecit,, paticnlcr
beat unde emat, ab excommunicatis accipiendi accipiat ul negotium discutiatur, ut probelur scn-
licentiam.damus. Et si quis excommuiiicalis non lenlia ejus a plurimis, vel emendetur. Tamen prius-
per sustentationem superbiae, sed bumaiiitalis cau- quam omnia diligenier el feliciter examincnlur ;
sa darc volucrit, non prohibemus. cuin qui fuerit a commuuione privalus, ante cogui-
 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI - _24i
mz
tionem nullus debel praesumere ut communioni A t zelo Dei se persequi profitcntw, seJ, ctim indiscrete
soeict. hoc agunt, sacrilegii facinus incjrrunt; et dum
CAP.CXXVIII. De cpiscoph qui innocentes aul mini- pra_cipiles quasi ad emendanduni ruunt, ipsi quo-
mh cauih culpabiies excommunicanl. que multo magis delerius eadunt.
(li, q. 3, c. Episcopi.) Episcopi si sacerdolalii CAP. CXXXIII. Excommunicatus alium excommu-
nioder-amine posiposito, iimocentes ac minimis; nicare non polesl.
causis culpabiles excommunicare prsesumpserint, Alexander II Yaleriano episc et mart.
autad graliam baptismatis fcstinantes recipere for- (25, q. i, c. Audivimus.) Audivimus quod Hen-
lassis noluerint, a vicinis episcopis cujuslibet pro- ricus, Ravennas dictus, archiepiscopus nisus sit le
ivincia- litteris moneantur, et si parere noluerint, excommuiiicare, quod quia excommunicalus ex-
communicare non poiuit, apostolica auctorilate te
communio illis usque ad tempus synodi a reliquis
episcopis denegetur. tuosque absolvendo mandamus exinde nunquam
CAP. CXXIX. Jllicite si auis excommunicat, semel- curare.
ipsum, non illum condemnat. CAP. CXXXIY. EX quo ephcopus fidem Ecclesiw
Ex cpist. Gregorii Magni episcopo Mediol., 1. n. docet, ulium excommunicare poiest.
Nicolaus pap. MichaeSl episc
(24, q. 3, c Comperimus.) Comperimus quod B (24, q. 1, c. Ait Cwlestinus.) Ait Co_Iestinus papa
Lauieulhis quondam frater et coepiscopus noster, Orientalibus episcopis scribens: « Si quis ab epi-
nullis in te culpis exstaniibus, communione priva- Nestorio aut ab aliis qui eum sequuntur, ex
veril. Ideoque huj'us prsecepti nostri auctorilate mu- scopo
quo falia praedicare coaperint, vel excoiflmunicatus,
nilus, ofiicium ttmm securus perage, et commit- vel exulus est, seu anlistitis, seu clerici
fiionem sine afiqua sume formidine. dignilaie,
hunc in nostra communione durasse et durare ma-
CAP.CXXX. Nemo furore commotus quemquam
excommutticel. mfeslum esl, nec j'udicamus eum esse remotum,
Gregorius Maximi-no Syrac. ejiisc quia non poterat. quemquam ejus removere senten-
Frequenler me admonuisse vos recolo, ut ni tia, qui se jam pr__buerat ipse reroovendum. >
CAP.CXXXY. Non habentur excommunicaii qui ab
proferenda sententia esse prsecipiles nullatenus de- hwreticis eXccmmunicanlur.
berefis. Et nunc ccce cognovi quia i everendissimum Nicolaus pap. ad clerum Conslant.
virum abbatem Eusebium, commota furore vestra (24, q, 1, c Aperle, inquit.) Aperte, inquif, se-
fraternilas excommunicavlt, quod ego valde mira- dis nostrse sanxil aucloritas nullum sive episcopum,
tus sum. sive clericum, sive professione aliqua Chrislianum,
CAP.CXXXI. QUWperlurbalo animo quis fecit, „' qui a Nestor.io vel ejus similibus ex quo talia prse-'
'
tranquilLo corrigal. dicare coepcrunt, vel suo loco, vel communione
Auguslinus ad Auxilium episc, ep. 75. dejecti sunt, vel ejectum, vel excommunicatum
Precor ut ignoscas precanti veniam excommuni- . videri. Sed bi omnes in nostra
communione fue-
si
cato, agnoveris culpam. Si autem nihil eum pec- runt et liucusque perdurant, quia^ neminem deji-
casse -prudenter advertis, fae quod sanctum virum cere ve' reoiovere poterat, quse prsedicans lalia ti-
facere oportet, -utsi tibi coittingil tanquam homini tubabat.
Inlellexisti, imperator, ex supra memoratis
qui utique liomo dicil in Psalmo : Turbatus est prw non poluisse, ut dicamus praelatum suum sal-
ira ocutus meus (Psal. vi), exclames ad Deum : -Mi- tem npn
quemlibet removere qui fuerat olim remolum,
serere mei, Domine, quoniam infirmut, sum (ibid.), nec
dejicere quemquam jam anie prosirati.
ut porrigat tibi dexteram suam, et comprimat tuam CAP. CXXXYI. Audieniiam
negat, qui excommum-
iracundiam, et tranquillet mentcm tuam ad vi- calionis sitw causam agere infra annum differt.
-dendam faciendamque juslitiam : aufer gesla.eccle- Ex Decrei. Gelasii pap., c 2.
siastica, quaa perturbafiorquam consideratior for- (11, q. 3, c Quicunque.) Quicunque igitur infra
sitan fecisti. anni spalium civiliter sive publice causam suam
CAP. CXXXH. Vila non sententia quemlibet ligat nI coram suis excommunicatoribus non peregerint,
vel solvit. ipsi sibi audientiae clausisse adilum videantur; quod
Babanus de pressuris eccl., 1.1. si obstinalo animoi sine communione defuncti fiie-
(23, «j. 3, c. Non in perpetuvm.) Non in perpe- rint, nos illius causam juxta beati Leonis praedeces-
luuin damnamur, cum injusie judicamur, dicente soris nostri senteniiam, divino judicio reservantes,
Psalmisla : Nec dumnabil ULumcum judicabilur illi quibus vivis non eommuuicavimus, mortuis eom-
(Psal. xxxvi). Mulli denique sacerdotum culpam municare non possumus.

• LIBER SEXTUS.

DE NUPTIIS ET MATRIMONIIS.
CAP. I. Malrimonii definilio. etextr. De prwsent.) Nuptiae sive matrimonium est
Constilutiones, J. n, c. 8. viri mulierisque conj"tinctio, individsiam consuctu-
(29, q, 1, in insf, Dc nupt. in princ, ct c. Illud, dinem vitse coniiiiens.
 ' PANORMIA. — LIB.
1245 VI. 1256
CAr. II. In diebus Quadragesimm nuptias celebrare _ . annulus inseriiur, ideo quia in eo vena quaedam, u%
non licel. feitnr, sanguinis ad cor usque perveniat.
Conc Hilerd., c 3. CAP. IX. Nupliw publice celebrari debent.
(55, q. 4, c Non oportet.) ^Juod non oporleal a Nicolaus ad consult. Bulgar.
Septuagesima usque ad oclavas Paschae et tribus (30, q. S, c Noslrales.) Nostrales tam mares
hebdomadibus ante festivitatem sancti Joannis, et,
quain feminae non ligaturam auream vel argcnieam
ab advenlu Domini usque post Epiphaniam nu- aut ex quolibet metallo com.positam, quando nu-
plias celebrare. Quod si factum fuerit, separenlur. plialia foedera contrabunt, in capitibus deferunt.
CAP. III. De eodem. Sed post sponsalia quae fulurarum nupliarum sunt
Nicolaus ad consul. Buig., c 48.
promissio, fcedera quoque consensu eorum qui con-
(53, q. 4, c. JVec uxorem.) Nec uxorem dueere, trahunt et eorum in quorum sunt polestate cele-
nec convivia facere in quadragesimali tempore, vel braniur, et
postquam arrhis sponsam sibi sponsus
convenire posse nullatenus ariiilramur,
per digilum fidei a se annulo insignitam desponde-
CAP. IV, Non tribuilur liccnlia nubendi, qui conli'
nentiam servare decreverunt. ril, dolemque utrique placitam sponsus ejtis cum
scriplo pactum hoc continente, coram invitaiis sb
August. De confl. vitior. uique virt., c. 122. aiit mox aut apto tcmpore, ne
c Nubendi licentia uiraque tradiderit,
(27, q. 1, Nubendi.) quibus- • videlicet ante
dam tribuitur, hoc est qui virginalem vel castimo- tempus lege definitum lale quid fa-
niam vidualem nequaquam professi sunt; quibus- cere praesumat, ambo ad nuptialia foedera produ-
dam aulem non tribuitur, id est qui virginales et cuntur, et primum quidem in Ecclesia Domini eum
continentes esse decreverunt. Fornicatio autem oblatiOnibus quas offerre debent Deo per sacerdotis
nulli impune conceditur. manum, staluunlur, sicque demum benediclionem
CAP.V. Nuplias occultas celebrare non licet. et velamen cceleste suscipiunt.
- - CAP. X. Quare sponsw non-stalim tradanlur.
Ex Decret. Hormisdae pap., c. 6.
Augustinus, Confession. I. IV.
(30, q. 5, c NulLus.) Ut nullus fidelis, cujuscun-
(27, q.2, c. Inslitutum; 1. Quod dicimus, ei Fide-
que conditionis sit, oceulte nuptias faciat, sed bene- De solut.) Inslitutum est ut jam pacite
di.tionem a sacerdote accepta publice nubat in Do- jussor. §
mino. sponsae non tradaiilur slatim, ne vilem maritus ha-
CAP. VI. Sine publich nupliis hnllus ducat uxorem. beal datam quam suspiraverit sponsus dilalam. .
CAP. XI. Dehisquorum consensusrequirilur in spon-
Conc. Arelat., c 6. - salibus.
(50, q. 5, c. Nullum.) Nullum sine dote fiat con- Pandect. I. xxiii, t. I.
jugium, juxta possibilitalem fialdos, nec sine pu- In sponsal. %De sponsal.) In sponsalibus con-
(L.
blicis nupliis quisquam nubere vel uxorem ducere sensus eorum
exigendus est quorum in nuptiisde-
prsesumat. sideratur". Intelligilur tamen filia semper patri con-
CAP.YHI. Qui mulieri per Scripturas jural se nubere scntire, nisi evidenter dissentiat.
cutn ilta, eam sponsare lenetur.
' CAP. XII. Sponsaliaconsensu filiw conlrahuntur quw
fNovellar. Consiilut. c 1. filia patri consentire ,oporlel, licet contradicere
Si quis divinis taclis Scripturis juraverit mulieri possel, si Itaberel justam causam contradicendi.
se eam legitimam uxorem habiturum, vel si in ora- Pandect., ex 1. et t. iisdem.
torio late sacramentum dederil, sit illa legitima (L. Sponsal. cum se. § eod.J Sponsalia sicut nu-
uxor, quamvis nulla dos, nulla scriptura alia inter- ptiae consensu fiunt conlrahentium , et ideo sicut
posita sit. nuptiis, ita sponsalibus filiafamilias consentife opor-
CAP,"VIII.Quare feminm veiantur, dum maritantur. tet. Quas patris voluntaii non repugnat, conseiuire
Isidor., De officih, 1. n, c 19. intelligitur. Tunc autem dissentiendi a patre licentia
(30, q. S, c Feminw.) Quod feminse dum rnari- r, conceditur, si indignus moribus vcl (tirpis sponsus
tantur velantur, scllicet ut noverint seinper se viris ei a patre eligitur. Filiofamilias dissentiente, spon-
suis subjectas esse et humiles. Item : Quod nu- salia ejus noniine fieri non possunt.
bentgs post benedlctionem vita uno quasi invicem CAP, XIII. Pro sponsalibus incundh mlas non defi-
vinculo copulanlur, videlicet, imo iit ne compagem nilur.
conjugalis unitatis dirumpant. At vero quod.ea vita Pandect. ex 1. et l. iisdem.
candido purpureoque colore permiseetur. Caridor (L. In sponsal. § De sponsal.) In sponsalibus con-
rjuippe est munditia vilse; purpura ad sanguinis trahendis aetas coiitrabeiitium definita non est ut
posteritatem adhibelur, ut hoc signo et conttnenlia in malrimoniis.QuaprQpier-aprimordio setatis spo:.-
el lex tenenda ab utrisque admonealur ad tempus, salia effici possunt.si modo 3d fieri ab utraque per-
et posthaec reddendum debitum nonnegetur. Jiem : sona inlclligaiur, id est,si non sint juniores quaui
Quod in primis nuptiis annulus a_sponso sponsa. septem annis.
datur, fit hoc iiimirum vel propter inutu.e dileciio- CAP.XIY. In desponsalione conjugium initiatur,.
nis signum, vel propier id magis ut eorum pignore Ambros., De.instilut. virg. c. S, 6.
eorum corda junganiur. Unde et in quaito digito (27, q. 3, c Cum initialur, vel Conjug. pactic.)
12.7 D. IVONIS CAUNOTENSIS EPISCOPI 1248
Desponsafa \iro, conjugis nomen accepit.- Ctimenim A dies processionis et ipsa ratio conceptus'et partus
initlatur conj"ugiumconjugii nomen assumitttr. Non j"uxta legem cessare lemporibus his debere monstra-
ciiim defloralin virginitatis facit conjugium, sed pa- lur.
clio conjugalis. Denique ciim conj'ungilur puella, CAP. XXII. Secunda conjttgia sicul et primu licita
esse probanlur.
conj'ugium est, non cum viri admislione cognosci-
tur. August., Contra advers. leg. et proph. 1. n, c 21.
CAP.XV. A prima fide desponsalionh, conhtges ve- (51, q. 1, c Deus masculum.) Deus qui mascu-
rius appellanlur, lum et feminam propagandi generis causa nupliali
Isidor., Etijmol. I. lx, c 7. castitati conjunxit, et secundas nuplias quaein uno-
(27, q. 2, c Conjitges.) Corguges verius appellan- quoque testamenlo permiltunlur, licilas esse mon
lur a prima desponsaiionis fide, quamvis adhue slravit. - '
inter eos ignorelur conjugalis concubilus. CAP.XXIII. Illa mulier non perlincl ud matrimonium
CAP. XVI. Conjugium fit eliam absque carnali com- cum qua nou celebratur nupliale ininislerium.
mhlione el concubilu. Ex Decret Leonis pap. II, et epist. 90 ad Rustic
August. De bon. conjug. 1. i, c 11, et De nupt. el (27, q.-2, c Cumsocielas.) Cum societas nuptia-
concup. . ! rum ita ab initio constitula situt prseter sexuscon-
B
(27, q. 2, c Conjux.) Conj"ux vocalur a prima jiuiclionem non habeant in se nuptise conjunclionis
desponsalionis fidje, quam concubittt non cognove- Christi et Ecclesise sacramentum , dubium non esl
ral Joseph, nec fuerat cogniturus, nee perierat, nec eam mulierem non perlinere ad matrimonium in
mendax maiiserat; conjugis appellatio, ubi non fue- qua docetur nuptiale non fuisse ministerium.
'j^
rat, nec futura erat carnis commistio. Propter-quod CAP.XXIY. Partus' feminarum erit sola causa
fidcle coiijugium ambo parentes Chrisli voeari me- nubendi.
ruerutii, ct non solum illa mater, veruro eliara ille Ambros. super Luc 1. i, c. 1.
jialer cjus, sicul et conjtix matris ejus fuit futrum- (52. q. 2, c. Pudor.) Pudor est femiuis nuplia-
que miMite, non carne.* rum prsemia non habere, quibus haec sola causaest
CAP. XVII. Cum desponsata fueril tradita el in ttsum nubendi.
deducla, rite conjux appellatur. CAP. XXY. De eodem.
Ambrosius ad Paiernum, epist. 66.
Ambros., super Luc. 1. n.
(27, q. 2,c Si Si
qtiis.) qtiis desponsata sibi ettra-
(52, q. 2, c. Pudor. § Cum.) Ctnn conjugii prae-
dita ttlaltir, conjugium vocatur. mium el gr.itia nti])tiarum parlus sit feminaruin.
Q
CAP. XYIII. Puellam alii desponsatain alter accipere non mediocris esl
non valel. causa, ut virginitas Maria. fal-
Siricus pap. adllymer. Tarrac episc, episf. 1, c 4. lefet principem inundi.
CAP.XXYI. De eodem.
(27, q. 2, c De conjugali.) De conjugali aulem
violalione requisisli, si desponsatam alii puellam, Hieronym.
alter in matrinionium possit accipere, tale conju- (52, q. 2, c Sicut et venial.) Debenl ergo sibi con-
non solum ipsius sexus sui commiscendi fi-
gium anathcmatizamus, el lioc ne fiat modis onini- jugali
bus inhibemus : quia illa benedictio quam nupia. dem, liberorum procreandorum catisa, qtiia prima
esi humani generis in ista morlalitale sociclas, ve-
sacerdos imponil, apud infideles ctijusdam sacrile-
rum eliam infirmitalis invicem accipiendse ad iilici-
gii instar esl, si ulla transgressione violetur. tos concubitus evitandos , mutuam quodammodo
CAP.XIX. Puellw desponsatw prioribus redclendce.
Conc. Ancyrit., c. 11. servilulem, ut si alteri eorum conlinentia perpelua
nisi alterius consensu non possit. Item :
(27, q. 2, c Desponsatas.) Desponsalas pucllas plaeeai,
et posl ab aliis raplas placuit erui, et eis reddi qtii- Reddere vero debitum eonj'ugaIe, nullins esl crimi-
nis ; exigere aulem ultia generandi necessitatcm,
bus ante fuerant dcsponsalae, etiam si eis a rapto-
ribus vis iilala constiteril. D culpse venialis.
•GAP.XX. Quomodo sponsus el sponsa ad benedictio- CAT.XXVII. Conjuges sunt qui causa solitts incon-
nem accedant. iinentiw sibimet invicem copulantur.
Conc. Caithag. IV, c 15. Augtisl. De bono conj. c. 6.
(30, q. S, c. Sponsus.) Sponsus et sponsa, cum (52, q. 2. Solel.) Solel autem quaeri cutn masculus
bcnedicendi sunl a sacerdole, a parentibus vel pa- et femina nec illa marilus, nec illa uxor alterius,
ranymphis offerantur in ecclesia sacerdoti. Qui cum sibimet non frliorum procreandorum causa, sed pro
benedictionem acceperint, eadem nocte pro reve- inconlinenliis solius causa concubilus copulantur,
reniia benedictionis in virginitate permaneant. ea fidemedia, ut nec ille cum altera, necilla cum
CAP.XXI. Quibus temporibus debent conjuges se abs- allero id facial, ulrum nuptiae sint vocandse. El po-
tinere. testquidem fortasse non absurde hoc appellari con-
Ambros. siiper Episl. ad Cor. c 71. nubium, si usque ad mortem alicujus eorum id in-
(53, q. 4, c Si causa.) Si causa procreandorum . ter eos placueril, et prolis generalionem quamvis
iiliorum ducitur uxor, non multum tcmpus conces- non ea causa cpnjuncti sunt, non lamen vilaverint:
sum uilotur ad iisum ipsum, quia el dies fesli, et nl vcl nolint sibi nasci filios vel eliani oprre aliqtio
 1249 PANORMIA..- LIB. VI. 1230
malo agant ne nascantur. Cseterum si vel utrumqui . A precibus et oblalionibus a sacerdole bencdieatur, et
velunum desit horum, non invenio quemadmodun i a paranymphis ul consueludo docet custodita, ct a
hasnuptias appellare possimus. Etenim si aliquan:i proximis congruo tempore petita, legibtis dotetur
sibi ad tcmpus adhibuerit donec aliam dignam ho- ac solemniter accipialur : et biduo vel triduo ora-
nor.ibus, velsuis facultalibus inveniat quam in con- tionibus vacent, et castilatem custodiant. Aliler
jugium ducat, ipso animo aduller est, nec cum illsL vero praesumpta, non conjugia, sed adulteria, vcl
quam cupit invenire, sed cum isla cum qua siccu- conlubernia, vel stupra , aut fornicationes potius
bat, ut cum ea non habeat maritale consortium. quam legitima connubia esse non dubilatur, nisi vo-
CAP.XXVIII. Slerilem uxorem dimiitere e.tcausa fe- lunlas propria suffragaverit. et vota succurrerint
cunditalis aliam ducere alicui non licet. legilima.
August. Debono conj. c. 7. CAP.XXXII. Delinquunl qui pacla conjugiorum so-
e.-
(32, q. 73 Tantum.) Tanlum valet sociale vin- lemnia non complenl.
culum ul cum causa proereandicolligitur, nec ipsa Nicolaus ad consult. Bulgar. c 52.
procreandi causa solvatur. Haec stint, praeter alia quse ad memoriam non oc-
CAP.XXIX. Veritas nupliarum non consistit in con- currunt,~ pacta conjugiorum solemnia. Peccatum
jttnctione maris et feminw. " autem esse, si bsec cuncla
contra Julian. 1. i. nuptiali foedere non in-
fAugust. lerveniunt, dicimus.
(32, q. 1, c Non enim.) Non in sola (ut deliras)
commislione maris et feminae uuptiarum veritas est, CAP.XXXIII. Quot sunt legitima conjugia, et quod
voluntale palrh raplor raplori nubere potest.
quamvis sine illa commistione nupliae lilios propa-
gare non possinl. Sed alia sunt ad nuplias proprie Hieronym.
ab adulteriis deeernun- (56, q. 2, c Tria.) Tria lcgitima connubia in
periinentia, quibus, nuplise
tur. Sicuti est thori conjugalis fides et eura ordi- Scripluris leguntur : Primum legitimum esl virgo
viro legitimodata legilime, etie-
natefiliosprocreandi.et qua.maximadifferentia est, castainvirginitate
bonus usus mali, boc est bonus usus coiicupiscen- liqua quae sequuntur in praedictis: Secundum, virgo
in civitale deprehensa a viro, et illi per vim copu-
tiae carnis, quo bono adulteri uluntur male.
lata, si voluerit pater ejus, dolabit eani iste vir,
CAP. XXX. Triptex konum conjugii fuit in parenti-
bus Christi. quantum j'udicaverit paler, el dabit "prelium pudi-
- cilise ejus. Tertium filia prsedicta deprehensa,- si
Augusl. De nupt. et concup. n, c 1. 2.
non fuerit voluntas trahet eam a viro prae-
(27, q. 4, c. Omnes. Dist. 31, Si sint.) Omneila- C diclo et tradet cam patris, alii et dotabit eam, el legi-
que nuptiarum bonum impletum est in ipsis paren- tima erit ei. Sed
libus Christi, fides , proles, sacramentum. Prolem _, primum his duobus praefer-
lur,
cognoscimus ipsum Dominum ; fidem quia nullum
adulterium ; sacramentum, quia nullum diyortium. CAP.-XXXIY.Uxoremortua, ticel viro aliam ducere,
Solus ibi nuplialis concubilus non fuit, quia incarne sed tion rcpudialam vel desponsatam.
peccati fieri non potest sine pudenda concupisecn- . (27, q. 2, c Additur.) Additur itaque aliud quar-
tia carnis, quse aecidit ex peccato, sine quo concipi lum legitimum conj'iigium. Dum moiiua fueiit uxor
voluit, quia fulurus erat sine peccato. ejus, licet illi accipere aliam, sed non repudiatam,
CAP.XXXI. Clandestina conjugia fieri non debenl. nec desponsatam viro, sed liberam. Simililer et
Evaristus episc Afric ep. 1. mulier debet. Unde et Paulus ait: Mulier qua sub
Aliier legifimum non fit conj'ugium nisi ab his viro esl, ligala sub lege viri est, quandiu vtvit vir
qui supcr ipsam feminam dominationem habere vi- ejus. Igilur vivenle viro ejus, vocabitur adultera, si
dentur, et a quibus custoditur, uxor petatur, et a juncta fuerit alteri viro. Si aulem tnortuus fueril vir
pareiitibusetpropinquioribus sponsetur, et legibus ejtts, tiberata est a lege viri, ita ul non sil adnllcra,
dotetur, et suo tempore sacerdotaliter, ut mos est, si fueril cum alio viro (Rom. vn).

INTER QUAS PERSONAS CONJUGIUM POTEST ESSE.

CAF.XXXV. Legitimo malritnonio copulatur, qttw D Propter quod etiam Aposlolus ad manifestandan. >
concubinam habenti trudilur. harum personarum discretionem, leslimonium ponit
FA Decret. Leonis ; 2pist. 9. ad Ruslic episc ' de Genesi, ubi dicilur Abrahae _ Ejice .ancillam et
(52, q. 2, c Non omnis.) Non omnis viro juncla filium ejus; non enim hwres erit filius ancillw cum
mulier, uxor esl viri, quia nec omnis filius bseres filio meo Isaac (Gen. xxi). Igitur cujuslibet loei
est patris. Nuptiarum autem foedera inter ingenuos laicus, si filiam suam viro habenti concubinara in
sunt legitima, et inter aequales, et multo prius boc matrimonium dederit, non ita accipiendum est quasi
ipsum Domino conslituenle quam inilium Romani cum conjugato dederit, nisi forle illa mulier et in-
juris existerel. Itaque aliud est uxor, aliud concu- genua facla et dotala' legitime et publicis nupliis
bina, sic.ut aliud est ancilla, aliud libera (Gal. iv). hqnestala videatur: quia paterno arbilrioviris con-
425i . D. IVONIS GARNOTENSIS^EPISCOPI 1252
juncta carent culpa. Si mulieres qusea viris habe- A CAP.XXXIX. Malrimonium manet inter servos quos
dominus eorum conjunxii uno eorum libero postea,
bantur, in matrimonio non fuerunt, quia aliud-est et altero servo manente.
nupta, aliud concubina.
Conc Maliens., c 10.
CAP.XXXVI. In contrahendo conjugio isla sunl ob-
servanda. Si servum et ancillam dominus amborum in ma-
Leo papa. trimonium conjunxerit, el postea liberato servo vel
(30, q. 5, c Qualh.) Qualis uxor esse debeat, quse ancilla, non potest redimi, qui in seivitio est, ideo
l.ibenda est secundum legem? Yirgo casta eldespon- matrimonia non solvuntur.
sata in virginitate et dofata legilime, et a parentibus CAP-XL. Legitima servorum conjugia, sua auclori-
tradita, et a sponso et a paranymphis accipienda, et late domini non dirimanl.
ita secundum legem et Evangelium publicis nuptiis Conc Cabil., c 50.
honeste in conj'ugium et liquidesumenda et omni- - (29, q. 2, c Dictum est.) Dictum est nobis quod
bus diebus vitse suse nisi ex consensu et causa quidani legitima mairimonia servorum potestativa
vacandi Deo, nunquam propler hominem separanda, quadam praesumplione dirimant, non attendentes
et, si fornicata fuerit, dimittenda. Sed illa vivente, illud Evangcliura : Quos Deus conjunxil, homo non
altera non ducenda, quia adulleri regnum Dei non B separet (Matth. xix); unde nobis visum est ul con-
possidebunt (I Cor. vi), et poenitentia illius per Scri- j"ugia servorum non dirimanlur, etiamsi diversos
pturas recipienda. dominos habeanl,, sed in uno conjugio permanentes
€AP. XXXYII. Inler patronum et libertam constat doniinis serviant suis. Et hoc iri illis observandum
esse tnatrimonium legitimum. est, ubi legalis conjunclio fuit et pro volunlate do-
Ex Decret. Julii pap. c. i. minorum.
, (29, q. 2, c Si quh.) Si quis ancillam suam li- CAP.
XLI. De eo qui ancillam duxit in uxorem quam
bertate donaverit, et in matrimonio sibi soeiaverit,
putat esse liberam.
dubitatur apud quosdam utrum legitime Iiujusmodi Conc apud Yermer., c 6.
nuptiae esse videantur, an non. Nos itaque vetuslam
(29, q. 2, c. Si quis ingenuus.) Si quis ingenuus
ambiguilatem deeidenles, talia connubia legitima
esse censuimus. Si enim ex affectu flunt omnes homo allerius ancilkm uxorem duxerit, et aestimat
et nihjl et contrarium in tali quod ingenua sit, si ipsa femina fuerit postea in
nuptiae impium legibus servitute detecta, sieam a servitute Tedimere potest,
copulalione fieri potest, quare praedietas nuptias fociat. Si non potest, si voluerit, alleram accipiat.
inhibendas existimaverimus.
C Si aulem servam eam sciverat el collaudaverat, post
(CIAP.XXXYIIl. Licet servo malrimonium contra- - ut legitimam habeat. Similiter et mulier
here. ingenua de
servo allerius facere debet.
(19, q. 2, c Om»i/;as.)_0mnibus nobis _mus"est
pater in coelis et unusquisque dives et pauper, Iiber CAP.XLII. Non licet mulieri dimittere quem scieni
et servus aequaliter pro se et pro animabus eorum servum accepit in virum.
lalionem datuii sunt. Quapropter omnes cujus- Ex concil. eodem, c 8.
cunque conditjonis sint, unam legem (quuntum per- (29, q. 2, c Si femina.) Si femina ingenua acce-
tinet ud Deum) babere non dubitamus. Ergo sieut perit servum, sciens quod servus esset, haleat
ingenuus dimiiti non poiest, sic nec servus semcl eum, quia omneskunum palrem habemus in ccelis,
conjiigio copulatus ullerius dimitli poterit una lex erit el viro et feminse.

DE CONCUBINIS

CAP. XLIII. Quod non licel habere concubinam. D habere, quas postea dimiitatis et ducatis uxnres"
August. hom. 49. Tanto major damnatio vobis erit, si volueritis ha-
(Dist. 54, c Audite.) Audite, fralres cbarissimi, bere, et concubinas et uxores. Item, Augustinus :
membra Cbristi et matris Ecclesia. iilii. Quod dico Quale est etiam illud quod multi virorum ante nu-
compeientibus, audiant fideles. Quod dico fidelibus ptias sibi concubinas adhserere non erubescnnt, quas
audiant compelentes; quod dico fidelibus elcompe- post aliquot annos dimiiiuiii, ei Jegitimas sie poslea
teniibus et poenitentibus audiani et calechumeni, uxores accipiunt; unde coram Deo et coram angeiis
audiant et omnes et timeant, et nemo contemnat. ejus conlestor atque denuntio Deum et ista semper
Sit mihi in consolatione vesler aiiditus, nec vobis probibuisse, et nunquam ei placuisse, et praecipue
in testimonium dolor meus. Conipetenlibus dico : Christianis temporihus concubinas habere nunquam
Fornicari vobis non lieet, sufficiant vobis uxores, licuit, et nunquam licebit.
concubinas vobis non licet habere. Audiat Deus si CAP. XLIY. De eodem.
vos surdi estis. Audiant angeli ej'us, si vos contem- August., De bon. conj.
nitis. Concubinas vobis ,non licet habere, et si non (C. Solel qumri;etZ% c 2, c. Si aliquam.) Si
habetis uxores tamen non licetvobis concubinas quis aljquam sibi ad tempus adhibuerit, donec di-
 '
—
T>ANORMIA. LIB. VI. 125*'
i25§
honoribus et suis facultalibus Inveniat quam A liberos habuerit, in servitutem deducere, sed post
gnsm
in libertalem, una cum
comparem ducat, ipso animo adulter est, nee curr mortem domini eripialur
illa quam cupit invenire, sed ista cum qua cubal, sobole sua.
ut cum ea non fcabeat maritale consortium. CAP. LII. De eodem.
CAP.XLY. Quis dicilur justus concubinatus.. Constitut. 1. xiv., c. 4.
August., ibid. (1. Nuper. c. De nat. lib.) Si quis cuin muliere
consuetudinem habeat, non affectione ma-
(52, q. 2, c Ut concubinm.) Item ibidem : ul libera
coneubinse ad iempus adhibilae, si filiorum causa ritali, et ex ea filios procreaverit, eosque velit fi-
concubant, justum faeiant concubinatum suum, lios legitimos habere in potcstate sua, liceat ei cum
sane fieri nuptias ex male conjunctis,honestc matre eorum instrumenta dolalia-cqmponere. Nam
posse
consequente, manifestum est. filii qui anle naturales erant, post compositionem
postea placito
CAP.XLYI. Concubinam non intelligitur habere aui instrumentorum dotalittm, sui et in potestaie - pa-
cum multh mulieribus concumberesolet. tris efficiuntur, sive postea nati -filii vivunt, sive
Novellar. Constit.- 89. mortui sunt, sive omnino nullus alius -proerea-
Nemo inlelligilur concubinam habere qui cum tus.
niultis mulieribus concumbere solet. Nam quem- " CAP. LHI. Quid sit raplus.
admodum qui legitimam uxorem babeat, aliam ha- Isidor., Etymol. 1. v, 'c 26.
bere, durante eodem matrimonio non potest, ita el (27, q. 2, c. Raplus, el 28, q. 2, c. Raplus.)
qui unam concubinam babet, non potest alias eo- Raptus quippe illicilus coitus a corrumpendo di-
dem tempore habere. ctus. Unde qui raptu potitur, stupro fruilur.
CAP, XLYII. A populo Dei non separal aliquem ma- CAP, LIV. Excommunicanlur raptores vidum vel
terna conditio, sed propria culpa. virginis cum ipsis faventibus.'
August. De unic* bapt. Gregorius, Junior. ,
(Dist. 66, c Ismael.) Ismael ut separetur a po- (36, q. 2, c Si quis.) Si quis viduam rapuerit,
pulo Dei non obfuit mater ancilla, sed fraterna dis- vel furatus fuerit uxorem, anathema slt; si vir-
cordia, el non profuit poteslas uxoris cujus magis glnem, nisi desuonsaverit in uxorem, -auatliema
filius erat, qula per ipsius jura conj"ugalia, et in sit.
ancilla seminatus erat, ct ex ancilla susceptus est. CAP. LY. Quw sil pwna raptarum puellarum.
CAP. XLVIII. Consueludo ad liberam muLieremin- Cone. -Cabil. c 27.
ducit matrimonium.
(30, q. 2, c. De puellh.) De puellis raptis ue-
Pandect. 1. xxin, c 2, et Bal. dum desponsatis in Chalcedonensi concilio scri-
(L. In liberw, § De lit. nupt.) In liberae mulieris ptum est: Eos qui rapuerant puellas sub nomine
consuetudine, non concubinatus, _.ed nuptiae in- simul cohabilandi cooperaiites et conniventes ra-
lelligendsesunt, si non corpore quaeslum fecerit. ploribus, decrevit sancta synodus, ut siquiden»
CAP. XLIX. Qui non habet uxorem, loco illius clerici sunt, decidant de proprio gradu; si vero
concubinam habere debet.
€onc. Tolet. i, c. 17. laici, anathematizentur. Quibus verbis datur in-
c. Is. Si habeat uxo- telligi quabter hujus mali.actores dainnandi sunt,
(Dist. 54, qui »on.) quis consilii etconniventes lanio ana-
rcm fidelis et concubinam, non eommunicet. Cae- quando participes
themale feiiuutur, ut juxta canonicam auctoriia-
terum is qui non habet uxorem, et pro uxore
tem ad conjugia legiiima raptas sibi jure vindi--
concubinam habet, a communione non repellatur,
tamen ut unius mulieris, aut uxoris, aut concu- care iiullatenus possint.
binae, ut ei placuerit, sit conjunelione conten- CAP. LYL- Post pwnitentiam raptoris vel raptw,
relicta conjugia concedanlur.
tus. Alias vero abjiciat, donee desinat et ad
Conc Meldens. c. 65.
pcenitentiam reverlatur.
y (56, 2, c. Si autem.) Si autem necdumeas quas
CAP. L. De eodem. rapueiant cum voluntate sub prselato desponsaiio-
Isidor., De dhtant. Vet.rel Nov. Tcst. nis vel,dotalitii nomine in conjugium*umptas ha-
(Dist. 54, c. Chrhtiano.) Chrisliano dico non bent, quando ln omnium aures luec fucrit consti-
plurimas, sed nec duas simul habere licitum est, tulio promulgata, ab earum conjunctione separen-
nisi unam lantum aut uxorem, autcerto loco uxo- tur et publice posnitentiae subigantur. Hapta. au-
ris, si conjux deest, concubinam. .tem parentibus legaliter reslituantur. Post per-
CAP. Ll. De eodem. actam vero publicam poeniteiitiain, si aeias inconli-
Cod. 1. iv, c. 15, tit, 4. nentiam exegerit, legitimo et ex utriusque partl-
(Aulhent. c. Servo, el De nalh.) Si quis sine bus placito conjugio socientur. Non in his regu-
uxore constitutus ancillam suam uomine habeat lam constituimus, sed ut verbis magni Leonis
coricubinam, et in eadem usque ad suam mortem utamur, quod sit tolerabilius sestimamus;-quod si
consueludine permanserit, et forsilan ex.ea liberos unus ex conjugalis obierit, et is qui publicam poeni-
susceperit, sanclmus omnimodo non coneedi h__re- tenliam egerit superstes exstiterit, iterare conju-
dibus defuncti, eamdem vel liberos ejus, si et:.am ghiui non prasumat, nisi fortejipiscopus prsevide-
JIO.K - Tl IVONIS f!AT.NOTFATSlS..PlSf.OPf .9...n
ril aliquam coneedere indulgentiam, ut gravio- A -.»a»s..r_.s, quia jttramenhim contra bonos mores
rem possit amovere offensam. prwslitum non est obligalorium.
Cbnslitut. Novell.; et Bal. i, imp. benev.
CAP. LVII. Non est peccatum meretricem ducere
in uxorem. (C. De nnpiiis.) Princeps, consliluit ut liceat
meretricibus honesiiorem vilam eligere sine aliquo
Hieronym. sup: Ose. 1. i, ad cap. v.
amore, quamvisjuratoriam cautionem exposuerunt.
(32, q. 1, c Non est culpandus.) Non est cul- Hi autem qui lale jusjurandum exegerunt, el conlra
pandus Osee propheta, si meretricem quam duxit caslita.em operam suam dederunt, poena. nomine
converlerit ad pudiciliam, sed poiius Iaudandus x libras auri persolvaut iisdem merclricibus, quaa
qui ex mala bonam feccrit. Non enini qui bonus sacramcnla dederunt. Pcena autem x iibrarum offi-
permanef, ipse polluitur, si societur malo, sed qui cio prsesidis flagitetur. Quod si praeses neglexerit,
malus est in bonum eonvertitur, si boni exempla de suo patrimonio posnain praeslare cogatur, et a
sectetur. Ex quo intelligimus non prophelam per- magistratu sibi commisso cadat, et non solum mu-
didisse pudicitiam fornicariae copulatum, sed for- lieribus, sed eliaro haerfidibus ei aliis successoribus
nicariam assumpsisse pudiciliam, quam anleanon earum poenam solvat, hoc si probatum sit quod
liabebat. D sacrameiHum a meretrice exegerit: si autem ipse
CAP. LYIIl. Licel merelricibus meliorem vtlam eli- sacrameutum exegerit quidem a meretriee, teneatur
gere, etiam si juraverinl in tuli professione per- ex poena.

DE SECUNDIS NUPTIIS.
CAP. LIX. Secundaconjugia, sicutetprima,licita esse iias nuplias non damnavi, nec primum polui dam-
probantur. narematrimoniim. Iiem : Noh damno bigamos, et,
Augusi. De bon. viduil., c. 11. si dici potcst, imo nec trigamos, nec octogamos.
(31, q. 1, c Quod si dormierit.) De tertiis et Ilem: ego nunc libera voce proclamo, non damnari
quartis ct ultra pluribus nupiiis, solent homiiies in Ecclesia bigamiam imo nec trigamiam, et ila
movere quseslionem. Unde ut breviter respondeam, v et vi et ulira quomodo et secundo marito
Q |icere
nec ullas nuptias audeo damnare, nec eis vere- riubere.
cundiam numerosilatis auferre. Item : nee conlra
CAP.LXIII. Non peccal bigamus, sed prwrogaliva sa-
butnana. veiecundia. sensum audeo dicere, ut quo- cerdolii exuitur.
ties, viris moriuis, voluerit, nubat femina, nec ex Ambros. ad Verceli., 82, 1. x.
meo corde propler Scriptura. sanctae auctorilatem, (Dist. 26, c Qui sine, el dist. 34, c. Cognosca-
quotaslibet nuptias audeo condemnare. mus.) Qui sine crimine est unius uxoris vir leneatiir
CAP. LX. Quomodo Abraham excusaiur a crimine ad
legem sacerdolii suscipiendi. Qui autem itera-
fornicalionh.
veritconjugium, culpam quidem non habet coin-
Augnst. conlra Faust., lib. n, c. 5.
(32, q. 4, c. Iste Abrahw.) Iste Abrahse eliam quinati, sed praerogativa exuilur sacerdotis. Ilem
cognoscamus non solum de episcopo ct presbytero
usque ad decrepitam senccluiem fornicaiionis ob-
jecit crimen: profeclo quia et post mortem Sarae aposlolum staluisse, sed eliam Paires in concilii
alteram duxit, ubi et si nullum intelligerettir rei Nicseni tractatu addidisse, clericum quemqnam
non debere essej qui secuntla conjugia sit sorti-
abditae sacramenlum, propier id solum hoc facere
lus.
debuit Abraham, ne putarent haeretici adversus po-
pulum -Dei (quibus etiam Terlullianus aslipulalor CAP. LXIV. Bigamus repulalur qui anle baptismum
hubueril unum, el posl baplismum alitim.
assistit) post uxoris mortem, crimen esse ducere
uxorem. p Ambros. De offic, 1. i.
CAP.LXI. Secunda conjugia sicut ct prima licha esse (Disl. 26, c Una lantum.) Una lantum nec repe-
probantur. iila nobis permillilur copula, -et in ipso coirjugio.
August. contra advers. leg. et proph. 1. n, e. 2. lex estnon iterare conjiigittm : nee seeundae conju-
(31, q. 2, c Deus masculum.) Item, Deus qui gis sortiri conjunclionem, quod plerisque mirum
mascuium et feminam propagandi generis causa, videtur, cur etiam anle baptismum iterati conjugii
nuptiali castiiate conjtinxit, et seeundas nuplias, ad eleclionem muneris et ordinationis praerogativa
quse in Novo quoque Teslamento permitiantiir, Iicilas impedimenta generentur, cuni etiam delicla obesse
esse monstravit. non soleant, si lavacri remissa fuerint . acramenlo^
CAr. LXH. Necdum, nec tres, nec deinceps nuvliw sed intelligere debemus, quia in baptismo culpa di-
sunt condemnandw. milti potest, Iex abolerinon polest. In conjugio non
Hieronym. ad Pamach. t. 11, in Apolog. culpa, sed lex cst. Quod culpa. est igitur, in bapti-
(51, q. 1, c Aperiant.) Apcriant, quaeso, aures smo relaxalur: quod legis est, in conjugio non sol-
obtrectatorcs mei, et videant me secundas et terlias vitur. Quomodo autem potest horiator esse vidui-
nupiias in Domino concessissc, qui secundas et ter- talis qm Jpse conjugia frequentavil?
 ._..7 PANORMIA. — LIB. VI. f2.8
CAP. LXV. QKI(in.e baplismum habuerit unam et A. _ CAP.LXX. De eodem.
JJOSJbaplismum aiiain, ordinandus non est: Novell. Const. 27, c. II.
August. De bono tiupt. conj. c. 28. i. t, c. De secundhi, et 1. SoLet^c. Mulier quej
(Dist. 26, c Unius, el c. Acutius.) Sac.am.ntum ante annum.) Si mulier post moriem marili necdum
nupliarum temporis nostri sic ad _uium virum et annali spatio completo, ad secundas nuptias prope-
ad unam usorem redactum est, ut Eeclesiae dis- taverit, oroni quidem modo inter infames erit; si
pensatorem non liceat ordinari, nisi unius uxoris quidem liberos ex prieri roalrimoiiio noa habeat,'
virum. infamiam quidem solVere poterii, si preces impera-
€AP. LXVI. Qui ante baplisnmm hab&erit unam, 'et tori porrexeri., et di\ino principis nutu priori opi-
post baptismum aliam, ordinandus non est. nioni resliluta fiierit, res autem a piiori inarito sibi
AugosU De bon. conjug. c. 18. rfelictas nullo modo iucrabi.ur.
c.
(Disl: 26; Acutiiis.) Quod acutius mtel.exerunf, CAP.LXXL Mulier qui ad secundas properat nup-
qui nec cum, qui catechumenus vel paganus alteram tias, iidti utatur privikgik prioris murili.
Iiabuerit. ordinandum esse censuerunt. De sacra- Mulier quas ad secundas migravit nuptias privi-
menlo enimagitur, iion depeccato. Namin baptismo legiis vei dignilatibus prioris mariti iion uialur,
. omnia peccala dimittuntur, sed qui dixit: Si acce- CAP.LXXIL Midier
qn^efiliorum Itttelam habel, prius
perh uxorem non peccasli, et si nupserU rirgo non ratidnem tuielw reddat, el debilum solval, quant
peccat, el quod vuit faciat, non peccat si nubat ad secundas nuplius accedal.
{# Cor: vn), satis declaravi. nuptias non esse pec- Si muHer liberorum suorum lutelam administra-
calum. Propter sacramentiautem sanctitalem, sicut vit_,ei post inchoatam administrationem ad secun-
femina, eiiam si caleehumena fuerit vitiata, non dasmtplias migrare volteerit<,prius Sliis suis im-
potest post baptismum imer Dei virgines consecrari, puberlbus tutorem pe.ere debef-, eique ralionent
ila non ab.urdum visilm est, eum qui exfcessit nu- admlnistrafionis sua_ reddere debet \ et post reddits.
Inerum uxorum singularem, non peccatum aliquod ratione, si debitrlx appareat, debituni suum per-
commi-isse sed normam quamdam sacramenti solvere debei. Beinde, si vellt, ad malrimoniuni
amisisse, non ad vitse bonae meritum, sed ad secuudum veniet. Si aulem, hac observatione con-
ardinalionis eeciesiaslicas signaeuium necessariam. iempta, seeundas contraxerit nuptias, nonsolum res
CAP.LXVIL Presbyter *» nuptih bigami nen prun- spsius, itl est n.atris, iiberis ejus hypolheea. titulo
deak suppoualur, sed ctiam res viirlci ex pr_?sentis con-
Conc. Neocassar. c 6. stilutionis auctoiitate.
C
Presbyterum in nuptiis bigami prandere-non con- CAP. LXXIII. De eodenu
venit, quia cum ptBnitentia bigamus egeat, quis Constilut. I. LXXXIV,c. 4.
erilpresbyterqui talibusnuptiispossit prasbere con- (I. i, c. De secundh nupi.) Si n.aler tnarito de%
Sensum. functo filiorum suorum iu.clam guberriaremahiciit^
CAP. LXVIII: Quw sit vidua, vel ejecta, vel merelrix. renunliet secundis nuptiis in judicio eum jure-
- Hieronym. ad Fabulum, jurando; res autem suas filio suo impuberi ©bligett
(Dist. 34, c. Vidua; 43, e. Dhciplina; 60, c. La- atq«e il_aei tatela commitfaiur.
tores, Extra De Sent. Excom.) Vidua est, cujus ma- CAP, LXXIV. De eodem.
riliis mortuus est, e'ecta quas marito Tivente proji- Aug. De benef. conjug.
citur, meretrix quse mullorum libidini nateti (32, q. 7, c. IJsque adeo.) Usque adeO manent
CAP. LXIX. De eodem inter vivenles semei inita jura nupliarum, ut po-
Valens Theod. et Arch. impp. Thatiano papse. tius sfet inter se conj"uges etiam separaii, quam
(L. Malres, e. Quando.) Matres quae amissis.viris cum his quibus adhssserunt. Et pbst t
tutelam adffiinistrandorum negotiorum in liberos -Manetinterviventesquoddamvinculum coiyugalej
postulanl, priusquam eonfirmalio olDcii talis in eos D quod neeseparatio; nec Giim allero copulaiio possit
jure eveniat, fateanturin aetis sacramento pr__slilo auferrei sicut apostata anima velut de conjugio
ad alias se nuplias non venire. Sane -in opiione Ghristi recedens, etiam flde perdita sacrametitum fi-
bujuscemodi nulia cogeiur, sed libera in conditio- dei nonamiltit, qtiod iavacro rcgenerationis accepit.
nes quas prasstiluimus voluntale descendat. Nam Redderetur enim procul dubio redeunli, si amisisset
si maluerit alia optare matrimouia, tulelas filiorum abscedens; liibet autem hoc qui recesseril' atl cu-
administrare pon debet. mulum supnlicii. non ad praamium merili.

DE CONJUGIO ILLORUM OUORUM UNUS SINE ALTERO CONTINENTIAM

VOVRRIT.
CAP.LXXY. Conjugale vinculum non sotvittirj pro- petuum continere, absil ut vinculum inler illos con -
pter perpeiuam continenliam. bonseiisu ulriusque jugale rumpamr! imo firmius erit quomagis ea
conjugis servandam.
pacta quse secum> inieruni, quae charius concordi-
(32, q. 7, c. Usque adeo.) Quibiis vero placuerit usque servauda sunt, non voluptariis corporum ne*
ex consensu ab usu carnali concupiscenlias in per- sibus sed voluntariis affectibusanirrorum.
PATROL. CLXL *0-
 1-259 _>. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1__0
CAP, LXXVI. Sine conscienlia episcopi viro et ttxori A _ rum virum, quia cum se non continueril, quseret
citusa religionh divertere non licet. alteram. Quid sumus dicturi mulieri.? Nonne quod
Eugen. pap. ex Synod., c. 56, sub Ludov. dicil Ecclesise sana doctrina ? c Redde debitum viro,
Loih.
ne dum tu quseris unde amplius honoreris, ille unde
(27, q. 2, c Si vir.) Si vir et uxor divertere in-
ter se pro sola religiosa vila consenserint, nullate- damnelur inveniat. >
itus sine conscientia episcopi fiat; ut ab eo loco CAP. LXXX. Non potest vir contihentim vota r'e-
scindere, qum assensu ejus mulier Deo promise-
singulariler proviso constituanlur. Nam uxore vo- ril.
hjnle aut allero eorum, ciiamprotali re matrimo- ad Ediciam, epist» 199.
August.
nium non solvitur.
GAP. LXXVH. Continenlim vota non licel suscivere, (55, q. 5, c Quod Deo.) Quod Deo pari consensu
nhi eamdem vilam vir ejus elegeril. ambo voveraiis, perseveranter usque in finem red-
Nicol. Carolo regi. dcre debuistis. A quo proposito si lapsus est ille,
(27, q. 2, c Scn^si. nobis.) Scripsil nobis Theo- tu saltem conslanlissime persevera. Quod te non
berga regina se velle digniiale seu copula exui, et exhortarer, nisi quia tibi ad hoc ipse consenseraf.
sola privala vita esse contentam desiderare, cui Nam si nunquam tenuisses ej'us assensum, nume-
nos scripsimus, non hoc aliter fieri posse nisi eam- D rus te nullus defendisset annorum. Item : Non qaia
dem vitam conjux ejus Lotbarius clegerit. pariter temperabatis a commistioue carnali, ideo
CAP.LXXYIII. Causa religionis conjugia solvi non maritus tuus esse destiterat, imo vero tanto san-
debent. clius inter vos conjuges manebatis, quanto sanctio-
-Ex epist. Greg. ao Theoliscam patriciam, i. ix. ra concorditer placita servabatis. Nihil ergo de tua
(27, q. 2, c. Sitht qui.) Si dicunt aliqui religionis veste, nihil de auro vel argenlo, vel quacunquepe-
causa conjugia debere dissolvi, sciendum estquia,v v ctinia, vel rebus ullis terrenis tuis sine arbilrio
et si hoc lex humana concessit, lex tamen divina ejus facere debuisti. Item : Est quidam pro modulo
prohibuit : per se enim Veritas dixil: Quod Deus personse habitus matrimonialis, a viduali veste di-
tonjunxil, elc. (Mallh. xix). Quaeeliam ait: Nonlicet slinctus, qui potest fidelibus conjugatis, salva reli-
dimiitere uxorem excepta causa fornicalionh (ibid.). gionis causa vel observantia convenire. Nunc te
- llem : Si vir ct uxor una caro sunt et religionis maritus si
deponere volueril, ne le velut viduam,.
Causa vir dimiltit uxorem, vel mulier virum in hoc illo vivenie, jactares, puto quia non fuerat in hac
mundo remanentem, vel forsitan ad illiciia migran- re usque ad dissensionis scandalum perducendus,
tem, quae esl isia conversio in qua eadem caro ex magis inobedienlise malo, quam illius absiinentise
parte transil ad continenliam el ex parteoremanet bono. Quod enim absurdius quam mulierem de hu-
in pollutione? Si vero ulrisque conveniat continen- mili veste viro superbire, cui te potius expediret
tem vitam ducere, hoc quis audeat accusare? Item : obtcmperare candidis moribus quam nigellis vcsli-
Cum boni conjuges aut merilum augere desiderant, bus repugnarc? Quiaetsi te indumentum monacha.
ante aclaj vilse culpas delere, ut se ad continentiam deleclabat, hoc etiam gratius posset marilo tuo ob-
astringant,' cl meliorem vilam appetant, licet. Si servalo exoraloque sumi, quam illo inconsulto con-
vero coiitiiientiam quam vir appetit, mulier recu- temptoque prsesumi; quod si omnino non sineret,
set, dividi conjugium non licet, quia scriptum est: quid luo proposilo deperirel? absit ut hinc displi-
Mutier potestalem sui corporis non habet, sed vir; ceres Deo, quod conjuge luo nondum defunclo non
shnililer et vir poteslalem sui corporis non habet, induereris sicut Anna, sed sicut Susanna.
sed mulicr (I Cor. vn). CAP. LXXXl. Conjugali caslilatem communi voto
GAP.LXXIX. Sine uxoris volunlate, viro conlinere voventes, eam servent.
non licet. August. ad Armar. et Paulin.
August. De adult. conjnr. Possem pro roodulo meo ipsos eosdem pertinen-'
(27, q> 2, c. Si tu abstines.) Si lu abslines sine pjj tes ad dexteram regnumque coelorum, et in suis
uxori» voluntate, tribuis ei fornicandi Iicentiam, cl gradibus merilis dislinguere, atque ostendere quo
peccalum illius tuae impuiabitur abstinentise. Apo- differat viia conj'ugalis filios procreanlium, pafrum,
stolns nec ad tempus, ut vacetur orationi, nisi ex malruin familias, verumlamen religiosorum acpio-
consensu, voluit conjuges carnali invicem fraudare rum ab hac vita quam Deo vovistis, si nunc ad
debilo. Item : Si dicat vir « Dimitto quidem uxorem eam vovendam exhortandus esses. Sed quia jam
sine ulla causa fornicationis, sed conliuens perma- vovisti, jam te obstrinxisii, aliud lihi facere non
nebo, t ideone dicemus impune lecisse, quod fccil? licet. Priusquam esses voti reus, fuit liberum quo
quis hoc dicere audebil qui voluntalem Domini hoc esses inferior, quamvis non sit gratulanda libertas,
..ic.ntis iutelligit? quoniam nec conttnentie. causa qua fit ut nec debeatnr quod cum lucro redditur.
dimitti eonjugem voluit, qul solam fornicationis Nunc vero quia tcnetur apud Deum sponsio tua,
causam excepit. Itera, ecce placuerit mulieri conli- non te ad magnam justitiam in viro, sed a magna
ncntla, viro non placuit. Discessit a viro mulicr, ct iniquilate deterreo. Non enim talis eris, si non fe-
co.pit vivere eontinente., ipsa scilicel casla man- ceris qtiod voluisli, qualis mansisses, si nihil talc
sura, sed lacluraquod Dominus non vull, adulie- vovisses; minor enim esse. non pejor, modo ar -
«•*.< - PANORMIA. -- LIB. VI. - 1202
tcm taiitum (quod absii!) inferior, si fidem Deo A si forte cum ejus voluntale eonversus sit, vel ipsa
fregeris, quanto beallor si persolveris. Nec imo te se mulare promiserit. Et si boc reperit, et illum in
vovisse poeniteat," imo gaude j"am libi non liccre monasterio permanere provideat, et hanc sicut pro-
quod cum jetrimenlo lieuisset. Aggredere itaque misit mutare compellat. Si vero nihil horum esi,
intrepidus,etdicta salis [factis]imple,ipseadjuvabit nec quoddam fornicalionis crimen propter quod li-
qui vota tua expetit. Felix est necessitas quse ad cel viro uxorem dimiitere, prsedictam mulierem .
meliora compellit, una sola causa esse potest qua te commisisse coguoverit, et ne illius conversio uxori.
id quod vovisti non solum non hortaremur, verum- relictse in sseculo fieri possit perditionis occasio,
tamen prohiberemus, implere, si forte tua conjux volumus ut maritum suum illi, etiam si tonsuratus
hoc tecum suscipere animi vel carriis infirmitate est, reddas, omni excusatione cessanle. Nam exce-
recusaret. Nam ct vovenda talia non sunt conj*uga- pla forriicationis causa viro uxorem dimitterenulla
tis nisi ex consensu et volffnlate eommuni. Et si ratione conceditur, quia postquam copulatione con~
prope factum faerit magis est corrlgenda temeritas jugi: viri atque mulieris unum corpus eflicitur, non
quam solvenda promissio. Neque Deus exigit si -potest ex parte converti, et ex parte in sseculo re-
quis ex alieno adiquid voverit, sed polius usurpare B manerc.
vetat alienum. Divina quippe per Apostolum de hae CAP. LXXXV. Non debel exlorqueri muiierh con-
re prolata est senlenlia : Uxor non habet polesla- sensus ad conlinenliam Deo vovidam.
tem corporis sui, sed vir; similiter et vir non ha- Alexand. II Landulf.
bet polestatem corporh sui, sed mulier (I Cor. vn). (33, q. S, c. Notificasti.) Notiiicasti te morfe tc-
, CAP. LXXXII. Non licet illi ducere uxorem, qui nus infirmatum esse, et pecca.orum tuorum recor-
>uam velarijiermiserit. datione et terrore valde pavefactum, anxie qtise-
Honc Remens. c. 4. sisse monachum fieri, et a tua uxore minis et ter-
(5_!, q. 5, c. Qui uxorem.) Qui mulierem suam roribtis eam oecidendi ad hoc Iicentiam exlorsisse,
permiserit velari, aliam non accipiat; sed simiiiier et sic te inonaclii jam ^estem sine abbate sumpsisse,
convertalur. ct monasterium peliisse : postea vero cum satuis
CAP.LXXXIII. Centinentim vota [mulieri] non Bcel factus esses, tuse uxoris reclamationibus et pian-
suscipere, nisi eamdem vilam vir ejus etegerit. clibus luseqtie familise dispersionibus utpote peniius
Nicol. papa ad Lothar. dcvictus, domum remeasse et postmultos dies quo»
(27, q. 2, c. Scripsit nobh.) IlaqUe summo studio rumdam sapientum consilio ad jam dictaa mulieris
Theobergam conjugem tuam lanquam propriam „ cubilc rediisse diceris : nunc; autem, si tua tibi
carnem fovere ac diligere procurato, et ne illam uxoreuti licvt, nostrum requiris consilium. "Si ila
coiijiigem tttam tanquam propriam a te ollo pacto denique est u. fuus nuntius narrat, non videlur
consentias discedere, vigilanter altendas. Unde si nobis ratienabiliter neque sana mente id factum,
vult a te discedere, corripe, imo corrige eam, et a quoniam eura omni homini ad monasticam vitam
lali intentione per omnia jam revocare salage. Jam tendenti, legaliter sancte et j"uste sit peragendum,
vero si amore pudicitise separationem quaerit, et tu contra leges minaciter et violenter a tua uxore
coriiugalis eonnubii solutionem efllagitat, certum partim lerrore mortis, pariim tuse infirmilatis do-
est Apostolo dicente, quia muiier sui corporh pole- loribus exinanitus, devia secutus, nulla, ut dicitur, •
siatem non habel, sed vir (I Cor. vuj. Yerum si et liceniia accepta, recessisti et monasteria petiisti.
ipse pudieitiam sectatus reJigionis obtentu copula- Non enim violentia, sed ex pari voluntate et con-
lionem solvere velit, tantum ne simulate fiat con- sensu*sicut sancti Patres dicunt, hoc fieri debel:
cedimus. Nam licet scriptum : Quod Deus conjunxit neque vir In monasterium recipiendus <?st, nisi
homo non separel (Malth. xix). Deus.tamen et non uxor illius femineum monasterium elegerit, aut
homo separat quando divini amoris obtentu ex con- professa continentiam, habitum cum festinatione
sensu utriusque conj'ugis malrimonia dissolvun- D E mulaverit. Sanctus enim Basilius episcopus de hae
tur. Ergo hoc modo jus graluilo permiltimus re taliter dicit: « Si quis conjugatus vull conveiii^
animo, celeremque praebemus assensuni. Aliter ad monasterium, non est recipiendus, nisi prius-a
enim lieri mutuam separationem vestram prohibe- conjuge j.astimonianT profitente fueril absokitus.
mus. Nam si illa, vivente illo per inconlinentiam alteri
CAP. LXXXIY. Ad uxorem redire cogaliir, qui sine nupserit, procul dubio adullera erit, nec recipitur
ejus consensu reltgiosam vestem suscepit. apu.d Deumhujusmodi viri conversio, euj'us sequilm-
Gregor. ad Adrian. Not. Panorm., lib. ix Epist. conjugalis foederis prosli.Vtio. Tales igitur tunc
. 44. sine culpa relicto saeculo sequuntur Chiistum, s>i
(87, q. 2, c Agalliosa.) Agalhosa jalrix prsesen- habeant ex pari voluntate consensum.
tium quesfa est, maritum suum contra volunta- Itaque, Oli
charissime, perpende et vide si sic canonice a tna
tem suam in monaster|o Urbici abbatis esse con- uxore es solulns, et lua uxor iia
pollicita est, et lu
versura, quique quia ad ejusdem abbatis'culpam et illa adimplete bontim incoeptum et votum ve-
et invidiam non est dubium pertinere, experlentise strum. Aliterenim non debemus
vobis irnponere
tase prseeipimus ut diligenll- inquisilione diseutiat, necessitalem separationb.
 ~tm D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl !_.(.<_

DE MULIEfllBUS QU-E, VIRIS IN CAPTIVITATE EXISTENTIBUS, ALTERI

NUBUNT.
CAP. LXXXYI. Muiier, qnat, viro suo tn caplivita~; A gilimum redire consortHim, merito sunt notandse,
tem duclo, alii nypserat, remeante priore itii ita ut ecciesiaslica communio:ie
vopidetur. priventur, quse de
' re excusabili contaminationem criminis elegerunt,
Leo pap., cap. 45.
ostendenles sibimet pro sua incontinenlia placuisse
Quod debeant feminse quse, captis viris et in ca-
. quod j'usta remissio polerat expiarc Redeanl efgsy
piivitatem ductis, afl.i_fvi.is nupsersmt, putanles in suum stalum voluntaria redintegratione conju-
interemplos marilos, remealis a captivitate prio-
ribus viris copulari, ut cuique id quod iegitime. gia^ neque ullo modo ad opprobrium malae volun-
tatis trabatur,- quod- conditio necessitatis exsorsil,
habiiit reformetur, reservetur, et recipial unus-[
suum et foedera quia sictii hse muMeresquse ad viros suos reverti
quisque quocf est, redinlegrenfur
noluerint, impiae sunt habendse,-ila illaequae in af-
miptiarum. fectum inilum redeunt, merilo laudandae sunt.
CAP. LXXXVII. QUW alii nupseril pulans virum
suum morluum esse illo redeunte, ad priorem, CAP.LXXXIX. Probo viro vel uxore de caplivilale
tedire cogilur. redeunle, redinlegranlur conjugiar
(Leo Niccta. episc Aquil. Innocent. pap. Rolo episcop. ep. §-.
(54, q. 2, c Cum per bellicam.) Cum per belli- (54, q. 2, Cum in captivitate.) Cum in captlvilale
eam cladem et per gravissimos hoslilitalis incursus B Crsa mulier teneretur, aliud conjugium cum Resti-
ila qusedam dicatis divisa conjugia, ut, abductis in tuta Fontanum commisisse coguoscimus, sed favore
Domini reversa Ui sa nos adiit, et nullo diffidenie
e_.aplivi.aiemviris, feminse eorum remanserint de-
stitittaR, quae viros proprios inte.remptos putarenf, uxorem se memorati esse perdocuit.- Qua de re, fili
aul ob iniqua- dominatione nunquam crederent li- merito illuslris, statuimus, fide Calholica- suffra-
berandos, et in aliorum conjugio sollicitudine co-- gantej, illud esse conjugium quod erat primitus
divina fundatum, conventumque secundse
genle lransierunt,-cumque slatu rerum, Deo auxi- gratia
Jjante, in meliora converso, ul si nonnullieorumqui mulieris priore superstite nec divortio ejecta nullo
esse Jegitimum.
pulabanlur periisse, remearint, merito charitas tua pacto
vidclur ambigere, quid- de raulieribus quae aliis CAP.-XC. De eodem.
.suiit junclae viris,-. a nobis- debeat- ordinari. Sed Pandect. lih. xxiv, t. 2.
«ruia novimus scriptum quod a Domino jungilur (£.- Uxorh. § De divor.) Generaliler delinienduiW
viro mulier, et iterum praeceplum agnovimus ut esl, doneccertum esl maritos vivere in capliviiate,
conslitutum est nullam habere licenliam uxores eo-
quos Dominus junxil, homo non separct, necesse rum
est ul legilimarum reintegranda nuptiarum foedcra ( inigrare ad aliud matrimonium.
eredamus, el remotis his quse hostilitas intulit,., CAP.XCl. maneal Quw virum in capiivhate ductum seqttt
nolueril, innupla quandiu vir ejus vixerit.
Hiiicuique ratio id quod legilime inlulit, reforme-
tur. Denique omni studio procurandum, ut recipiat Conc-apud Vermer.
nec (34, q. 2, c Si quis necessilale.) &i quis,- neces-^
unusquisquequod proprium esl, tamenculpabi"- silate inevitabili cogente, in alium ducatumseupio--
lis judicctur, et tanquam alieni juris perva.or ha-
non vinciam fugerit et uxor ejus cum valet et po.est,
bealur, qui personam ejus mari.i, quijam esse
amore parentum aut rerum suarum eum sequi no--_
sestimabalur, assumpsit, Sic eiiim multa qfi.se ad
ipsa omni lempore' quandiu vir ejns quse
eos qui in captivitaleni ducli sunt pertinebant, si in luerit, secuta non fuit, vivit, semper innupla perma-
jus alienum transire potuerint, et tamen plenum neat.
justitice est, ut eisdem reversis propria reformen- CAP. XCII. Fa-riosus et furiosa matrimoniuiii'
tur. Quod si in mancipiis Tel in agris, aut etiam in contrahere non pcssunt,-
dohiibus. ac possessionibus recte servatur, quanto- Ex Recret. Fabiani pap. c. S.
magis, in conjugatorum redintegralione faciendum (32, q..7, c Neque furiosus.) Neque-furiosus, ne-
est, ut quod clade bellica turbatum cst, pacis rc- que furiosa matrimonium conlrahere posSunt, sed
medio reformetur, et imo si viri posf longam ca-1 si contraettim luerit, non separelur.-
plivitatem reversi ita in dilectione suarum conju- GAP.XCHI. Ob infirmitatem, vel damna corpoth,
gum perseverant, ut eas cupiant in suum redire conjugia solvi non licel.
consorlium, dimittendum et inculpabile judican- Nicolaus ad Carol. Magunt. episc
ihtni quod necessitas inttilit, et restiluendum quod (52, q. 7, c. Hi qui.) Hi qui matrimonium sani
lides poscit. conlraxerint, et uni ex duobus amentiaautfiiror,
CAP. LXXXVHI. De eodem. aul aliqua infirmitas accesserit, ob banc infirmita-
Leo, epist. J7. temconjugia talium solvi non possunt. Simililer
(34, q. 2, c Cum-per. § Si autem.) Siaulem ali- seiendum de his qui ab advcrsariis -exciecanturiL
quae mulieres iia in posieriorum vtrorum amore aut mcmbris detruucanlur.
sunt capise, ut maluerinl his cohserere quam. ad le-
1265 PANORMIA. — LIB. VI. _ 12.6
CAP.XCIV; CoRSorfem infidelem pan-fidelh non .__illo, v.on dimittat iltam. Et si qua niulier habet ti-
dimiitat. rum infidelem,et hic, consetitil habitare eum ilta non
Paulus aposl. dimitlal iitxtm.,Sanctificatus enim vir erit infidelhin
(28, q. 1, c 1, § Ilcm, Apost.) Si quis frater uxo- muliere fidelt, et sanciificata erit niulier infidelis pet
rem liabet infidelem et hwc co)ge#tit habitare cum sintm Mdelem{I Cor. vn_)._.

C0NJUGIUM DEBET ESSE INTER HOSIINES E3USDEM RELIGI0NIS_

CAP. XCV. Bigumi reptttun'ur qaiante bapthmum acceperk uxorem, et posl filiorum procrcationem,
habuerint unum et post baplh. altetam. occasione divovlii cujusdam servum se fecerit,
"
Ii.nosenij pap. Rufo et Eusebio episc Maced. ulrum necessario "mulieremr tenere debeat, et si..
-(-SS^q_,1, c. Nunquid.) Nunquid non erunt ad- tenueril, utrum illa quoque secundum ssecularem
-miltendi iri haereditalis consortio, qui ex ea susce- iegem servifuti subjici debeat. Judicatum est uxo-
pii sunt, quse ante baptismum fuit nxor, eruntque rem minime debere dimitli, non tamen ob Christi
appellandi naturales, vel quia non legilimum est B legenfmulierem in servitufem redigi, dum il'e non.,
malrimonium (ut nobis videtur), nisi illud quod post ex consensu csnjiigis servum se fecit, quem libc-
J.aplismpn assumitur. Ipse Dominus dum interro- rum ipsa maritum acceperitv
garetur aiudaeis si licerel dimiltere uxorem, atque CAP.C. Quod etiam infidetes sunt conjuges, el qticd
exponeret fieri non debere, addjdit: Quod Detts fideli licel dimillere infidelem.
conjunxit, homo non separet (Majlh. xix). Ac ne de Augusl. ad Pollenl. De conj. adull. c. 13.
his locutus esse credatur qui post baptismum uxo- (28, q. 1, a.Jam nunc.) Jam nunc illud videa-..
res soriiuutur, meminerint hoc a Judseis interroga- mug, quod ait Aposlolus": Cwlerh ergo dico non Do^
lutn, et Judseis esse responsum. «i"»«., ad imparia scilicet, hoc est ubi non ambo_
CAP.XCVI. Bigamireputanlur, qui anle baptismum fuerunt Christiani, conjugia locuturus, quod esl vi-
habuerinl unam_et pqsl b.aplh'mum alleram. sum mihi, eum commonendo dixisse. Quia enini,
Innocent. pap. iisdem. conjux fidelis relinquere conjugem licite potest in-
(28, q, 1, c. Nunquid.) Et sollicilus qtisero si una fidelem fdeo jipc fieri non Dominus, sed Aposlolua
ct eadem uxor sit, quam ante catechumenus susce- prohibet. Quod cnim Dominus prohibet fieri, om-
perit, et postea alios [filios] suscepevit, cum fidelis nino non licet. Monet enim Apostolus, quod -pos-
e.set, utrum sint fratres appellandi, an non lia- C sit esse multorum occasio lucrandorum, ut fideles
bea"nt postea defuncto patre Jiaereditatis familiae conjunges in relinquendis infidelibus, permissa liceri-
Iterciscundae consortium, quibus fi.ioruni nomen Jia non ufantur. Tibi a_Hem videnlur infideles.
regeneratio spiritualis dicitur abstulisse. Quod quoque dimilti a fidelibus non licere quia hoc ver
enim ila judicare alque sentire absurdum est, quse tsH Dominus, non tamen dieo expedire quidem,
ratio est hoc malum defeudi, et vacua magis opi.r quia hoc ne fiat nionet [Apostolus, .qui reddit ratio^
uione j"actari, quam aliqua auctorilate roborari cum nem cur fieri non expedia.t, quamvis liceat. Qttid
aon possit inter peccala deputari quod lex prsecUr eninuscis, mulier, si virum salvum facies. Aul tim-
pil el Deus cbnjunxil. , de scis, yir, si uxorcm salvam facies? Cum etiam
CAP.XCVIL I» fidelis poleslate sit post buplhmttm su.perius dixissel: Sanctificatus est vir infidelis, vi-_
recipere quam ante ditmiserdl. .. delicet in muliere fideli, et: Sanclificata est mulier
Ex Decret. Eulic in fratre, hoc est, in Christiano. Alioquin^
infideth
(28, q. 1, e. Si quis.) Si qjiis gentilis gentilem
inquit, filii vestri immundi essenl, nun_c aulem san-
iltmiserit uxorem ante baptismum,. posl baptismum cti sunl (I -Cor. vn). Sic ad lucrandos conjuges et
in potestate ejus erlt eam habere vel non habere. filios Christo, ptiam exemplis quse jam provene-
Simili niodo si anus ex corijugatis baplizatus est, n
mnt, videtur honatus. Cu,ip ergo non expediat
et alter gentilis, et- sequi non vult, ut dicit Aposlo. eliam infideles conj'uges diroitti a fidelibus, causa
l,us, infidelh sidhcedit, dhcedat (1 Cor. vn). evidenter exprcssa est. Non enim propter vinculum
PAP. XCVIII Yiventg uxore prhna post baplhmum Cum talibus pactum conjugale est servandum : sed
virnonducal alteram.'
Conc Meld. c 1. ut quaeranturin Christo recedi ab infidelibus con-
c Si Si babuit vir- jugibus Apostolus vetat. Multa enim sunt facienda
(28, q. 2, quis.) quis iixorem
ante vivente illa non jtibente lege, sed libera charitate, et eadem
ginem baptismum. posl bap{isma,
alieram habere non potest. Crimin|, in baptismo sunf in noslris officiis graliora, quseeum liceret
nobis non impendere, tamen causa dilectionis im-
sol.vuntur, non conjugia
Unde prior ipse Dorninus cnm se iribu-.
CAP. XCIX. Dolosa condiiio noti separat conjugium pendjmus.
contraclum. tum non deberp solvere, monstrasset, .solvit ta-
Conc. Tribur. c 8 men, ne scandalizaret eos quibus ad __ternam sa-
(29, q. 2, c.^Perlutum est.) Perlatum est ad san- lulcm gerens morem consulebat. Jam vero Aposto
clam synodum^quod quidara jngenuus injentiam lus, quemadmodum ista commcndat, cjus vcrl a
 1267 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1268
• testantur ubi dicil : Cum enim liber sim ex omnibtts, A mino, cum contin-uo sequatur el dieat : Tanquam
<mnittm me servum feci, ttl ptures lucrifacerem {I misericordiam conseculns a Deoul fidelis essem (I Cor.
Cor. IX) ; cum patilo superius dixisscl : Nunquid vn). Seeundum ergo Deum dat consiliutn fidele iu
non habemus Licentiammanducandi et bibendi? Nun- eo Spiritu de quo ait: Pitto autem quod et ego Spiri-
quid non habemus theniiam sororem mulierem cir- lum Dei habeam. Verumlamen aliud est Domini
cumducendi, sicttt et cwten apostoli,et fraler Domini jubentis iinperium, aliud eonservi secundum mise-
et Cephas ? An ego solus el Barnabas non habemus ricordiam charitafis quse illi a Doroino est inspirala
potestatem hoc operandi ? Quh tnitital suis stipen- stque douata, fidele consi.ium ; ibi enim aliud fa-
diis unquam ? Quis ptanlavit vineam, el de fruciu cere non licet, hoe aulem licet ita sane, itt ipsttm
ejtts non edit ? Quis pascit gregem, et de lacte ejus licitum parlim quidem expedial, partim vero non
non eomedit? (ibid.) Et'paulo post: Siulii, inquk, expedial. Expedit enim tunc quando non solum pro-
potestatis noslrw jura parlicipant, nonne magh et pter jusliliam, quse coram Deo esl permiltilur,
nos ? Sed non sumus usi hac polestate, sed omnia lo- sed eliam honiinibus nullum ex hoc impedimentum
teramus, ne quod impedimentum demv.s Evangelio salutis inferttir, velul cum dai consilium non litt-
Christi (ibid.). bendi Apostolus virginibus. nnde prseeeplBm De-
I mini se non habere lestatur, lico.t aiiud fecere, id
B
CAP. CL Ab infidelibus conjugibus recedere Licet,
est nubere, et minus conlinenlise bonum tenere in
sed non expedil.
ad eumdem. nuptiis, ipsumque licilum etiani expedit, quoniam
August. in vetila et illicita ruiiuramcarnisinfirmitatem sic
(28, q. 1, c Sic enim.) Item : Sic enim neqne excepit honeslalem nubendi ut neminem impediat
recedere ab infidelibus uxoribus vel a marUis, fide- sd salutem, quam magis expediret, magisque hb-
les viri vel feminae non probibentur a Domino, ut neslum esset, si virgo consilium quo prseceplum
iteque jubeantur. Nam si dimittere lales uxores eam non compellit, arriperel, lunc autem non ex-
juberentur, nullus locus esset consilio monentis pedil id quod lieitum est, qtiando permittiiur qui-
Apostoli ne hoc lieret. Nullo modo enim quod Do- dem, scd usus ipsius potestatis aliis offert impe-
niinus jubel, servus bonus prohibet. Item cum ergo dimenlum salutis, sicut estuude jamdiu loquimur,
eoepis.et gentibus Evangelium prasdicare, et jun- discessio conjugis fidelis ab infideli, quam non pro-
ctos genliles comperisset eonjugibus, ex quibus si hibet Dominus prsecepto legis, quia coram illo in-
non ambo erederent, sed unus aut una, et infidelis j'usta non esf, sed prohibet Aposlolus eonsilio cha~
etim infideli consentiret cohabitare, nec prohiberi ritatisquia infidelibus affert impedimentum saluiis:
a Domino debuit fidelis infidelem dimittere, nec jo- *• non solum peiniciosissime scandalizantur offens.,
beri; ideo scilicelnon prohiberi, quia jiistitia per- verum etiam cum in alia conjugia ceciderint, vi-
niillit a fornicante discedere, el infidelis bominis ventibus eis a quibus dimittuntur, adulterinis nexi--
fornicalio est major in corde,- nec vera ejus pudici- bus colligati difiicile resolvunlur. Ideo hic ubiquod
tia cum conjuge dici polest, quia omne quod non licet non expedit, non potest dici : SI dimiseril in-
est ex fide peccatum est, quamvis veram fidelis iidelem bene facit, si non dimiserit melius facit,
Iiabeal pudicitiam, eliam cum infldeli eonjuge quss sicut dictum est : Qui dal nuptiti bene facit, qui
non babet veram. Imo aulem nec juberi debuerunt non dut nuplui melius fcwil (ibid.), quia non so-
fideles ab iniidelibus separari, quia non contra jus- lum illud, sed utrumque pariter licet. Unde ad
sionem Domini gentiles fuerunt ambo conjuncli. nihil horum praeceplo Domini quisque eompellitur.
Quoniam ergo ab_ infideli, fidelem discedere non sed etiam utrumque expedit, aliud minus aliud
prohibet nec jubet Dominus, imo ut non disce- amplius. Unde ad id quod amplius expedit eonsil.o
dat, Apostolus dicit, non Dominus, habens utique Apostoli, quicunque polest capere provocatur.
Spiritum sanclum in quo dare posset uiile et fidele Hic aulem ut de dimiilendo vel non dimilt.ndo
consilium conjugii, unde eum dixisset de muliere D Q infidelis cum fidtli conjtigio qua-rilur, utrumque
cujus vir mortuus fuerit, Beatior guietn erit si sic quidem pariter licitum cst per j'usliliam quae coram
permanseril secundum meum consilium (I Cor. vn), Domino est, et ideo nihil borum prohibet Dominus
ne quis hoc consilium tanquam humanum et non sed non utrumque expedit propler hifirmilales ho-
divinum conlemnendum putaret, adjecit : Puto minum, et ideo id quod non expedit, Aposlolus
quod et ego Spiritum Dei habeam (ibid.). Proinde prohibet, danle sibi Domino liberum proliibendi
intelligendum est, eliam ipsa quae a Deo non juben- locum, quia neque id quod monet Apostolus, pro-
tur, sed asancto ejus famulo utiliter suadentur, ea- hibel Dominus, neque id prohibet Aposlolus quod
dem Domino inspirante suaderi. Absit enim ut jubetDominus. Quod nisi iia esset, neque conlra
quisquam Calholicus dixerit quad suadet Spiriius pohibitionem Domini Apostolus aliquid moneret,
sanctus, non Dominum suadere ; cum et ipse Do- neque contra jussionem ejus aliquid prohiberet.
minns sit, el inseparabilia sunt opera Trinitatis. Proinde in his duabus causis una de nubendo, vel
Dicit enim Apostolus ; De virginibus autem prmce- non nubendo; altera de infideli eonj"ugedimittendo
plum Domini nonjtabeo, consilium auteln do (ibid.). vel non dimiltendo, aliquid simile invenilur. _,li-
No» ut i_oc consiljum alienum sestjmeaius a Do» quid dissimile : .imile quidem illud quod et ijbi di-
 .269 PANORMIA. — LIB. VI. _ 1270
cit: Prwceptum Domini non habeo, consilium autem A i (Exod. xxxiv). Addidisli etiam verba Apostoli di-
do; el hic dicit : Ego dico, iton Dominus (I Cor. cenlis, ubi ait : Mnlier atligala est viro quandiu vir
vn). Quale est enim, Prmceptum Domini non habeo; ejus vivit. Quod si mortuus fueril vir ejus, tiberata
tale est, Nondick Dominus. Et qualecsl Consitium est, el cui vult nubat, tantum in Domino (I Cor. vn),
do, tale est, Ego dico. Illud aulcm dissimile est quod ita exposuisii ut adjungeres: ld est Clirisliano.
quia de nubendo et non nubendo polest dici, Hoe Deinde secutus es et addidisli : Hoc est ergo Do-
bene fieri potest; illud autem melius, quoniam mini praeceptum lam in Veteri quam in Novo Te-
ulrumque expedit, aliud minus, aliud maj"us. At slainento, et hoc jubet Dominus, hoc docet Aposto-
vero de conjuge infideli dimittendo vel non dimit- lus, ut nonnisi ej'usdem religionis el fidei maneant
icndo quoniam unum liorum non expedit, aliud ex- copulata conj'ugia. Quare coutra Domini jussmn, ,
pedit, dici oportet : Qui dimittit benefacit, et qui contra doctrinam sanclam, contra prsecepium Te.-
uon dimittit. melius facit; sed dici non oporiet : stamenli Veleris et Novi jubet Apostolus, ut divers..
Non dimiltit, quia scilicet non expedit. Sic ergo fidei maneant copulata conj'ugia ? Quia Paulus,
possumus dicere, m.elius esse in fidelem conjugem inquit, praidicalor gentium et apostolus, jam i«
non dimittere, quamvis liceat et dimillere, conj'ugio positosnon solum monet, sed eliam jubei,
quemadmodum recte dicimus melius esse quod B 1 ut si a.Ur ex coryugibus credidissct, allerum non
iicet et expedit, quam id quod licet nec expe- credenlem, secuni babitare tamen coi:senlienlein,
dit. non dimitteret.
Hisde causis fact.umestut ego Qxponens Domini His verbis suis aliud hoc, aliud esse illud salis.
s.ermonem quem prolixum in moiite habuit, ubi evidenter ostendis. Aliud iliud salis quidem cvidenier
venlum est ad qusestionem de conj*ugibus dimilten- ostendis. Illud enim de his conjugiis agilur, qu__
dis vel non dimittendis adhibui, consilium ab Apo- non sunt priniilus copulala, ne nubal fentina, nibi
slolo, non prseceptum Domini, ubi ait: Cwteris au- suae religionis viro, vel ne vir U.lem ducat UXOVGIII
iem ego dico, non Dominus (ibid.), monens c-os qui Id enim, ut dicis, jubet Dominus, docct Aposlokis,
haberent coiquges infidelcs, ut consentientes habi- utrumqtte praecepitTestamentum. IIoc attlem diver-
tare seeum non dimiiterenl,. Quod utique imo mor sum esse quis abnuiil.? Ibi cnim agiltii- non de con-
«endum, noji jubendum fuit, quia non tanto pon- jupgendis, sed de conjtinclis, ambo qttippe unius
dere prohibendi sunt homines facere licita, quam^ ejusdemque infidelilalis. fucrunt quando cotijuucti,
vis non expcdiat, quando prohibenlur pondere illi- sunt, sed Evangelium cum venissel, aller sine altera
cita. Si autem alicubi Apostolus etiam iJIa quse j"u- vel altera sine allero credidit. Si cr°6 aliud est hoc,
benda sunt, monere dignetur, Jioe facit parcendo C quod sine scrupulo ullius dubilationis appnrel, cuv
infirmitati, non prayudicando jussioni, Unde sic virum fidelem cum infidcli conjugia pcrmanere non
dixit : Non ul confundam vos scribo, sed ul filios licet? Noime eliam DGininus, sicut Apostoltis ju-
charissimos tnoneo (I Cor. iv). Quid habct qua_slio« bet? Nisi forle isto loco vacal illud quod fam fide-
nis, ubi ait: Ecce ego Paulus dico vobh quia si cir- liter ipse Apostolus ail :An vullh experimenltun
cumcidimini Chrisius vobis nihil proderit ? (Gal. v.) accipere ejus qui in me loquilur Christus (II Cor.
Nunquid cliam hic dicit: Ecce ego dico, non Domi- xm). Et utique Domiuus est Glnistus. Inielligi_na
nus ? Non sunt itaque ista similia, quia etiam illa quid dicamus? An in hoe explanando aliquando dili-
qu_ej'ui;et Dominus, non esl indignum vel contra- genlius immorahor ?Attende ut rem ipsam expla,-
ritun, si eadem roonet Apostolus. Monemus enim nandam lanquam in conspeclu declarandam pla*
eos quos charos habemus ut faciant Domini prse- niore sermone ponamus. Eece conjuges duo unius
cepfa vel j'ussa. Cum vero ait : Ego dico, non Do- infidelitalis ita fuerunl, quando conj'uncti sutit.
tninus, ost-mdil, Dominum non prohibere quod Nulla de his qusestio est quse pertineat ad illam
ipse prohibebat. Prohibuisset autem Dominus, sl Domini j'ussionem, doclrinamque aposlolicam et
esset illicitum. D prseceplum Testamenti Veieris et Novi, quo prohi-
]>
Ergo secundum ea quae superius diximus mul- betur fidelis cum infideli copulare conjugium. Jam
turaque versavimus, licitum eratper jiistitiam, sed sunt conjuges, et adhue ambo sunt infideles. Adliuc
licilum non erat faeiendum propter liberam bene- tales sunl quales fuerunt, antequam conjungeren-
volentiam. Tu autem cui placet ita non licere quod tur, qualesque conjuncli sunt. Yenil Evangelii prss-
non vetat Dominus, sed Apostolus, queniadmodura dicator, credidit eorum aut unus aut una, sed ita
non lieetquod vetat Dominus, cum exponere voluis- ut infidelis cum fideli habitare consenlial. Jubet
ses quid sibi vellet, quod ait : Ego dico, non Do- fideli Dominus ut infidelem dimittat, annon jubel ?
minus, cum alloqueretur fideles, quibus essent con- Si dixeris : Jubet, reclamat Apostolus : Ego dico,
juges infideles, dixisti quia Dominus jussit, ne con- non Dotninus; si dixeris,Non jubet, causam requiro.
jugia sibimet diversse religionis copularent, et ipsum Neque illam mihi responsurus es quam luis liltcris
adhibuisli testimonium Domini dicentis : Non acci- indidisti, quia Dominus prohlbet fldelcs infid<i>bus
pies ttxorem filio luo a filiabus alienigenarum, ne jungi; hic enim nullo modo cst ista eausa, qma
iraducat eiim posl deos alicnos ul pcreat anima ejits dc jam conjunclis loquimur non dc'coiijungendi§,
 '
.BT. D. IVONJS CARNOTENSIS EPISCOPI 1275
gictii (sk) ergo luam causam noji invenisti eurno'n A jam, ut a__stino,nos esse ipsam causam quam puts-
velet Dominus quod proliibet Aposlolus. Cernis enim veri_§esse.

QUARE NON DEBET, SOL.VI - CGNJUGIUM, ET QUOD SINE CONSENSU UTRIUSQUE

NON SIT MATRIMONIUM. ' "

CAP. CH. Matrimonium eonsensn contrahitur^ nec CAP." CVI. Non lieei alicut uxorem dhnitteie, nfsv_
invalidaiur, si eonsiteludo palriw non servetur. causa dhsidii primum Ecclesiis probetur.
Conc. Trib., c. 15. Conc Carth. iv, c. 30.
(C. 1. Extrav. De Sponsa.) De Francia nobilis (33, q. 2, c. Swcutares.) Si vero saeeutare,. qni
vir quidam nobilem de Saxonia Saxonuns. lege conjugale consoritjum nulla , culpa graviori dimit-
duxit uxorem. Tenuit multis annis, ex ea filios pro- tunt, vel eiiaiB si dimiserunt, et nullas eausas dis-
ereavit. Yeium quia non ilsdem legibus uiuntur sidii piobabiliter p_roponen.es, propterea insUriniCi-
Saxones et Franci causatus est quod eam non sua, nia sua dimiltuni, ut aut illieita aut aliena prsesu-
id est Francorum lege desponsaverit vel acceperit mant, si antequam anle episcopos comprovineiales,
aul dolaverit, dimissaque illa duxii alteram. Super B dissidii causas dixerint, et priusquam judicio dam-
lioc definivit sancia synodus, ut ille transgressor nentur, uxores suas abjeeerint, a communione Ec-
evangelicse legis subigalur pcenitenlise ; a seeunda elesia., et saneto popuji coetu4pj-o.eo quod fidem e_
conjuge separeiur, priorem resumere eogatur. conjugia macularit, excludantur.
CAP. CIII. QuaLhcunque sit vir, ex quo semet pia- CAP.CVIi. Quod 'consensus eontrahentiutn sufftcit ad
cuit, lioii esl dimiltendiis. matrimonium.
Ambros. Examer., 1. v, c. 7 Nicolaus Hicmario epise.
(52, q. 5, c. Horrendus.) Horrendus et incaltus (27, q. 2, c. Sufficiat solus.) Sufficiat secundunj,
est vir qui semel plaeuit : nisnquid vir alius, eli- leges solus eorum consensus, quorum de conjun-
gendus esl ? Comparem suum equus dlligit et si ctionibus agitur, qul consensus cum solus in imptiis
lnuletur, alius trahere jugum nescit, compar alterius defuerit, forte csetera omnia eliam eum ipso coit__t
el senon lolum pu.at. Tti eonjugalemrepud-as Un_m_, celehraia, frustrantur, Joanne Chrysostomo magno
el ssepe putas mutandum, muta, etsi unodis.esseri. doctore altestante, qui ait : « Matrimonium non
die, superduc rivalem, et slatim incognita eausa,» facit coitus sed vojuntas.
quasi cognitam pudoris exsequeris injuriam. CAP,' CVIII. Juramenlo patris nm cogjtnr pueUa.
CAP.CIV. Qualiscunque sil mulier, ex quo semel G nubere, eui nnnquam conscnsum adhibuit.
placuit viro, non est dimitlenda. Urban. pap. de filio Jordani.
August. De sermone Domini in mente. (3!, q. 2, c Si vernm.) Si verum esse eonstiteris
(52, q. 5, c. Si uxorem.) Si uxorem quisque. ha- quod nobis iegati Jordanis principis relEslerunt,
lbeat, sive sterilem, sive deformem corpore, sive scilicet quodipse coaclus el dolens filiam suam in-
- debilem membris, esecam et surdam, vel claudam, fantulam nolentem, flentem et pro viribus reniten-
vel si quid aliud sive rnorbi^ et dolorib.us iaboribus. tem, non assentientibijs sed valde dolenti^us matre,
-que confectam, et quidquid excepta fornicalionis el parentela, Ramaldo Ridelli filio desponsaverit,
causa cogitari potest vehementer horribile, pro so- qiymiam canonum et legum auetoritate lalia spon-
cietate et fide sustineat. salia, ul infra osten.iEjir, non approbant, ne igno-
^)AP.CV. Sterilem uxorem dimiltere, et fectmditalh et canones nimis durum quod dici-
riintibus leg§s
causa aliatn ducere, qlicui non licet.' ita sententiam teraperamus, ut si
nius videatur,
August. De bono conjug., c. 7. eum assensu filiaa et matris et parentela.
Tantum Tanlum valet sociale princeps
(32, q. 7, c. valet.) id quod coeptum est perficere voluerit, eoncedamus;
vineulum, ut cum causa procreandi eolligitur, nec
sirt aulem, legatus noster utrasque partes audiat,
ipsa causa procreandi solvatur. Posset enim homo
p et si nihil fuerit ex parte supradicti Ramaldi quod
sterilem dimittere uxorcm, et aliam dueere de qua ab ipso Jordano saeramentum
amplius impediat,
filios habeat, et tamen non licet. Item , Manet vin- ita eonstent hsec utdicta §unt, ^ccipiat^,et nos
causa in- quod
culum nupliarum, etiamsi proles cujus canonum et leg^im seita sequentes deinceps non pro-
itum est, manifesla sterilitate non subsequatur, ita
hibemus, quin alii viro si voluerit praedicta fiiia
ut jam scientibus conjugibus non se filios babituros tantum in Domino nubat.
ejus,
separare se tamen vel ip,sa causa filiorum atque CAP. CIX. Quorum unum fulurum est corpvs, unus
aliis copulare non Hceat. Quod si fecerint, cum eis esse debet et animus, aique ideo nulla invita est
quibus se copulaverint ^dulterium committunt. coputanda dlicui.
Ipso iuiem conj"ugio manente, plane uxoris volun- Urban., de Sanet. Aratg. reg. filia,
^ate adhiberealiam unde communes filii nascanlur, (31, q. 2, c De nepth.) De neptis luse conjtigia
unius commistione ac semine alterius, aut jure et quam cuidam militi te daturum necessitatis lua?
articulo instante sub fidei pollieitalione firii.asli,
|tutesiai.e apud antiquos patres fas erat, utrum et
nunc fas sit, tcmere non dixerim. hoc sequiiate dictante decernim^s, _ii!si il!a viiu.n?
i%",5 PANORMIA. — LIB. VI. 1274
illum omnino, ut dicitur, renuit, et in eadem vo- A animus, ne forte cum virgo fuerit alictti inv.la
luntatis auctoritate persistit, ut viro illi se prorsus copulata, contra Deum Apostolique prseceptum ma—
derieget nupluram , nequaquam eara invitam et Jum in eum redundare constat, qui eam con-
renitentem ejusdem viri cogas conjugio sociari. junxit invilam, quod pari tenore de viro etiam est
Ouorum enim pnum corpus esl unus debet esse et lenendum.

DE SEPARATIGNE CONJUGIl PROPTER ERROREM CONDITTONIS.

CAP.CX. Error conditionis vitial matrimonium.
Novell., conslitut. 53.
Si quis per errorcm ancillam mulierem, duxerit
uxoTem, liberam putans, vel econtrario si Jibera
mnlier servo per errorem juncta sit, posteaque ve-
riias r.perla-fuerit, dieendum esl omnino nuptias
non consiiiisse. Inter liberum enim et ancillam,
servum aut liberam mulierem nuptias contrahi non
possuiil.Quod si callidilate et conniventia domini,
servus el ancilla matrimonlum contraxerit cum li-
bera persona : forte enim doihitiusanciUam suam
ui liberam viro ingenuo conjimxit et dolem pro ea
pr_estitit, ut propler nuptias donalionem lucretur
lotam, velpro parte. Si quid ergo tale conligerit,
ipsa donatione dolis, et ancillam facit liberam et
iiuplise consistunt, nulla lege quanlum pertinet ad
servilufem, hujusmodi matrimonium concutiente.
Sin autem dominus specialiter quidem in ancill_e
suse nuptias vel servi non consenserii, sciens autem
guod non coneubuerit, forte enim ideo hoc facit ut
postea uegotium moveat homini libero, quod an-
cillam ej'us duxit uxorem, vel ingenuie mttlieri quod'
servo ejus mipta est. Si quid ergo tale evenerit et
speciabler dominus non consenserit,-atlainen res
sciensnon prohibuerit, et nuptiae inlegrojure con-
sistant, et ser-vilis conditionis persona eriptalur,
ad ingenuiiatem illo jure sine dubitatione aperlo,
quod liberi qui ex hujusmodi nnptiis ftterinl pro-
creati tam ingenui quam legilimi sunt.
CAP.CXI. De eo qui ancillum duxit in uxorem,quam
pulal esse liberam.
Conc apud Vermer., c 6.
(!_9, q. 2, c. Si quis ingenuus.) Si quis ingenuus
homo ancillam allerius uxorem acceperit, et __sii_
mat quod ingenua sit, si ipsa femina postea in ser-
vitute fueritdetecta,si eam a serviluteredimere po^
test, faciat; si non potest, si voluerit aCcipiat aliam;
si atiiem tamen [servam] eam essesciebat,et collau-
daverat, prout legitimam eam habeat. Similiter et
mulier ingenua de servo alterius facere tlebet.

DE IMPOTENTIA COEUNDI

PAP. CXII. Licel ducere aliam viro, cui sua ob in- C eo quod j"uxia ApostoJum, non potuit ille vir situs
^ firmilalem
corporh debitum reddere non valet. .reddere debittnp
Gregor. Junior Bonifacio episcopo. CAP. CXY. Si mulier probaveril quod a viro suo «as-.
(32, q. 7, c. Quod proposuhli.) Quod proposuisti, quam cognila fuerit, separenlur.
si mulier infirmitate corrcpfa non valuerit vjro de- Gregoritis. std .joau. Raven. epi§c.
bilum redd.ere, qupd ejus (aciat conj'ugalis ? Bonum (27, q. 2, c Quod autem, 55, q. 1, c Licel mul.l
esset si sic permaneret, ut abstiiieiiliae vacaret; sed Quod autem interrogasti de his qui matrimonio.
guia hoc magnoruni est, i|Ie qui se non polerit con- juncti sunt, et nubere non posstint, si ille aliam,
tinere nubat magis; non tainen ei sultsidii opem velilla alium ducere possit, quibus scripiim esl :
subtrahal o,uam in.irmilas praepedit, tameu non Yir et mulier si se conjunxerint, et posioa dixcri.
de|eslabilis culpa excludil. mulier de virp quod non possit coire cum ca, si
CAP.CXIII. Licel ttxori ducere alium ob infirmUatem potest probare per justum jtidicium quod verum sil,
viri, reddere debilum impolentis. accipiat aljum; si ^utem ille aliam acceperil, sepa-
Cod. 1. v^c-lM. 10. renlur.
(L. In caush, c. De repudih, et c Lilierw, et Ex- CAP. CXYI. Licet mnlieri alteri nttbere, quam ob.
{rav. De frig.) Si maritus uxori ab initio malrimo- D frtgidilatem vir cbgjioscere non polueril.
nii usqtte ad duos conlinuos annos computando, Gregor. II ad Jdan. Raven. episc
coire minime propter imbecillilatem naturalem va- (34, q. 1, c Requhhti.) De bis rcquisisti qui oh
leat, mulier possit vel ejus parentes sjinepericulo causam frigidse nalurse se dicunt no» po^se inviceni
dotis amitteudae repudium marilo mittere. operam carni dantes commisceri. Isle vero si no^
potestea uti pro uxore, habeat quasi soa-o,rem.Quod
CAP.CXIY. De eodem. sj retinaculum j'ugale voluerint rescindere manean^
Capitul., lit. vn, c 20. ylrique innupti. Nam si huic non potuit naiuraliter.
'
(22, q. 2, c, Non esl, et Extra. De frig.) Si vir concordare, quomodo alteri conveniat? Igilur si vir
ct mulier conjunxerunt se in matrimonio; el aliam uxorem vult aecipere manifesla ralione palei
postea dixerit mulier de viro nou posse nubere cum quod suggerente diabolo.odii fomitem, exosam eam
eo;sij_oteritprobareqiiodverumsit, ac>ipiat alium, baluit, et idco eam dimittere menddcii fal.it_l.
427S D. 1V0NIS CARNOTENSIS EPISCOPI ' 127.
roolitur. Quod si mtilicr causatur et dicil, Volo ma- j _ ciant, el per exorcismos ac ciEiera ecclesiasticie-
ter esse et filios procreare, uterque eortmi vn ma- medicinse munia, minislri Ecclesise tales quanu.m
nibus propinquorum lactis sacrosanctis reliquiis, annuerit Domlnus, qui Abimelec ac domum ejiis
jurejurando dicat, ut nunquam permistione carnis Abrahse orationibus sanavit, sanare procurent. jQui
conj'uncti, una caro effecli essent, tunc videlur forte si sanari non poluerint, separari valebuni-.
mulierem secundas posse eoiitiali.re nuptias. IIu- Sed postquam aliasiniptiasexpelierint.Illisin carnc
manum dicopropler infirmitalem carnis eoruin; viventibus quibus j'unelse fuerant, prioribus quas
vir auiem qui fi igidaenaiurse est, maneai sine con- reliquerant, eiiatn si possibililas concumbendi eis
juge. Quod si et ille aliam copulam acceperit, tum reddila fuerit, reeonciliari nequibunt.-
ii qui jitraverunt, perjurii criminc rei leneantur, CAP. CXVIII. Modus istius dhjunclionh.
ct pcenitentia peracla priora cogantur recipeie con- Conc. apud Vermer., c 27.
nubia. (C. Laudabilem. Extra. De frig. et mqlefic.) Si
CAP.CXYII. Quid de liis qui tnaleficih impediti, coire qua mulier proclamaverit quod v.ir suus nunquam
non possunl. coisset cum ea, exeant inde ad crueem; el si
Hincmar. Rem. cpisc verum fuerit, separentur. Et ila fiat quod vult.
(53, q. 1, c. Si quis per.) Si per sortiarias alque 1-* CAP.CXIX. In veritale viri conshtat, si mulier,
malefieias, occulto, sed nunquam injusto Dei judicio negat se cognitam ab eo.
permittente et diabolo prseparante, ccncubilus non Concil. Compend., c. 20.
sequilur, hortandi sunt quibus isla eveniunt, ut (55, q. 1, c Si quis.) Si quis acceperit uxorcm
corde contrito et spiritu humiliato Deo et sacerdoti et babuerit eam aliquo tempore, et ipsa mulier di-
de omnibus peccalis suis puram confessionem fa- cil quod non coisset cum ea ; et ille vir dicit quotl
ciant, et profusis lacrymis, ac largioribus eleemo- sie fecerit, in veriiate consislat vi.r, quia vir caput
synis et orationibus atque jejuniis Domino satisfa- est mulieris-.

*
DE SEPARATIONE CONJUGIl OB NON CAUSAM FORNICATTONIS.

CAP.CXX, De eo qui dormit cum sponsa fratris sui. C CAP.CXXHI. Qui de sacro fonte suscipilnr, filim-
Conc Tribur., c. 41. est ejus a q_uosuscipilui\
Kicolaus pap. ad cons. Bulg.
(27, q. 1, c Quidam desponsavit.) Yir si duxerit
uxorem, concumbere cum ea non valens, el frater (50, q. 3, c. Iia ditigere.) Iia diligere debelhomo
eum qui se suscipit a sacro fonle sicut patrem
ejiis clanculo viliaverit eam, et gravidam reddide-
"rit, separentur. Considerata autem imbecillitate, Iiem : Est inler frattes el filios spirituales gratuiia
misericordia ejus lmpartiatur ad conj'ugium tanlum et sancta communio quse non est dicenda eonsas-
"in Domino. , guinitas, sed polius habenda spirilualis proximilas.
Unde inter eos arbitramur fieri non posse 'quodli-
CAP.CXXI. Disjungunlur el nunqttam conjugio copu bel non legale connubiuni, quando quidein-iiec in-
lentur qui quemlibel subjectorutn admherit.
ter eos qui nalura et eos qui adoptione filii sunt,
Conc. Magunt., c. 0. venerandse Romanse leges matrimonia eontrahi non
(32, q. 7, c. Si quh viduam.) Si quis viduam permiltuiit. Iiem : Intereos non contrabitur mairi-
uxorein duxerit el postea cum filiastia ftterit forni- monium quos adoptio jungit, quanto magis a car-.
catus seu cum duabus sororibus allera manenle nali oportet inler se contubernio cessare, quos per
uxore, aut si qua cum duobus fratribus, seu cura D cosleste sacramenlum regeneralio sancti Spiritus.
patre et filio, si quis relictam frafris, si quis ne- vincif. Longe igitur, inquit, congruentius filius
ptem aut novercam, aut nurutn aut consobrinam, palris mei vel frater meus appellatur is, quem gra-
aut filiam avunculi, aut ejus relictam, aut privi- tia divina quam quem humana voluntas ut filius
gnem,polluerii, eos disjungi, et ulterius nunquara ejus vel frater meus esset, elegit, prudentiusque ab
conjugip copulari pisecipimus. alterna corporis commislione secernuntur.
CAP.CXXII. Anle tempus consenliendi conjugium CAP.CXXIY. Non separetur a viro qum filiastrum
contrahi non potest de sttcro fonte Levavil.
Nicolaus pap. Nicolaus Salonit. episc
c. Ubi non esl Ubi non esl' (50, q, 1, c Nosse.) Nosse desideras-utrum m.u-
(30, q. 2, consens.) lier quse viri filium ex alia femina genitum de sacro
consensus utriusque non est conjugium. Ergo qui fonlc .cvavent, poslmodum cu.m eodem viro possit
pueris dant puellam in cunabulis, vel e converso, ideo jungi posse decer-uimus, quia,
nihil faciunt, nisi uterque puerorum consential copulari, quos
secundum sacros canones, nisi amborum consensu
postquam venerit ad annos discretionis ; non esl
nullius religionis oblenlu debet eonjux dimitiere
conj'ugium nisi fiat utriusque consensus, ^liam si
et mater hoc fccerint et voluerinl. conjugem. Perlinet autem ad ingens uxorisexilium,
pater
quod habcns odio virum vel infirmitatem ejus non
m"- PANORMIA. - LIB. VI. 1278
considerans , quasi causa pietalis operatur im- A I quicunque aliqua ralione suscepere natos proprios,
pietatem, maxime cum prsecipiat Apostolus : sed separentur ne, suadente diabolo, tale vitium
Nolite, inquiens, fruudare invicem, nisi ex consensu inolescat per munditm. Sciiis quia quomodo sunt
ed tempus ut vacetis orationi, et iterttm reverlimini vii dona sancli Spiritus, ita sunt vn baplismi do-
in idipsutn, ne lentel vos Satanas propler incontinen- na: a primo pabulo sacrali salis et ingressu ec-
tiam veslram (I Cor. vn). Ergo si non consensu ctesia; usque ad confirmationem per chrisma. A
utriusque conjugis hoc factum esse probalur, ne primo ergo hoc usque ad seplimum, nullus Chri-
fraudentur invicem, sed revertanlur in idipsum sliaiius suam commalrem in conj"ugio suscipere
prajserlim cum dicat Apostolus : Uxor potesta- debet, et qui praesumpserit, tantdiu anathema-
tem corporh sui non habet, sed vir; simililer et tis vineulo rcligetur, donec poeniten-iam egerit
vir potestalem sui corporis non habet, sed muiier dignc
(1 Cor. vn). CAP.CXXYIII. Filia spiritttaLis carnali filio nulLo
C.p. CXXV. Ab iixore separetur qui fitiaslrum suum modo nubere polest..
coram episcopo tenuit. Zacharias pap. Theodoro Rem. episc
Conc. apud Vermer. c 4.
" (50, q. 3, c. Pictalium.) ZACHARIAS episcopus
(30, q. 1, c. Si quis filiasl.) St quis filiaslrum aut
filiastram suam ante episcopum ad confirmationem servus servorum Dei, reverendissimo et sanclis-
tenuerit, separelur ab uxore sua, et alieram non simo frairi THEODORO episcopo Ticinensi-.
l Piclalium quodnobis lua veneranda fraternilasob-
accipiat.
tulit, suscipimus, perquodsciseilari voluisii, si liceat
CAP. CXXVI. Non separeniur ab uxoribus qui fi- filium, eujus pater allerius filiam ex sacro
liaslrosjuos coram ephcopo tenent. bapti-
smate susceptam, id est spiritualem ejusdem palris
Nicolauspap. Rodolph. Bitiir. episc filiam, quod dici crudele esl, malrimonio accipere,
(50, q. 1, c De his qui.) De his qui filiastros siios ' quod apud te enormiter asseruisti contigisse, sed
ad confirmationem tenuerint coram episcopis id est, bene fraternitas tua eomperium liabel, quod Do-
qui filios uxorissuae de viro priori dum chrisman- minus Moysi prsecepit dicens : Turpitudinem patris
tur ab episcopis super se sustinent, si in scienlia, el matris et sororh tum non revelabis. Turpitttdo
sicut asseris, fit, Iicet sit peccalum, tamen non us- enim tua esl (Levit. xvm). Cum ergo a propria con-
que ad separationem conjiigii puniendum est. Lu- sanguinitate praecipimur abstinere, mullo magis a
geanl tamen el digna poenitentia hoe diluentes Do- spit-iluali palris nostri filia omni occasione aut
mino dicant: Delicta ignoranlim nostrm ne memine- Q '
argumento seposito sub nimia.dislrictione nos ca-
j-*s(Psal. xxiy). vere convenit, ne iram divinae examinalionis inci-
CAP.CXXVII. Separenlur viri ab uxoribus qui aliquo . dat, si quis tali faclnori mistus minime restrin-
casu, natos proprios ex lavacro sanclo suscepe- xerit frena luxuriae. Unde et omnes omnino cavendi
runt. sunt a lali sceleris commistione, ne in a_teriium
Deusdedit papa Gordiano Hispal. episc
pereant. Sed hunc qui hujus pernieiosse lemeritatis
(30, q. 1, c. Pervenit. et Imo quia.) DEDSDEDIT animse suae salutem despiciens impio se miscuit
sanclae Romanse Ecclesiae et aposlolicae episeop.us, malrimonio, per omnia tua fraternitas studeat se-
GORDIANO Hispalensis Ecclesise coepiscopo et fratri parare, et pcenitentise dignae submittere, quaienus
dileclissimo. ab aetcrna erutara damnatione, animam ej"uslucreris
Pervenit ad nos diaconus sanclitalis veslrae epi- prsesianle Domino. De filiis aulem qui ex his nati
slolam deferens, quod quidam viri el mulieres esse probantur, relulisti, si liceat eos in matrimo-
praeterito Sabbalo _paschali die, pro magno popu- nio copulari; sed hi cur prohibeaniur a conjugio
lorum incursu, nescientes filios suos suscepis- aul pro bujusmodi poenitentiam agere compellan-
sent ex lavacro sancto. Cupis ergo scire, si pro D ] lur, dum ex hoc absque damnatione esse prohi-
tali ratione aecidenti, viri ac mulieres debeant ad benlur, quia nec pater pro filio, neque lilius pro
proprium usum redire an non. Nos vero ex hac re palre sustinebit tormenta, dicenleDominoper pro-
mcesti inquisivimus priorum dicta. Invenimus au- phetam : Anima palris mea est, et anima filii mea
lem inArchivis liujusapostolicse sedis jam laliacon- esl. Anima qum peccaverit, ipsa morielur (Ezeclt.
ligisse in- Ecclesia Hisaurise 'et Ephesioruni si- XVIII), sed et, fraler charissime, de his dixisse
mulque Hierosolymsealiarumque etiamEcclesiarum sufficial. Cave aulem ne aliter agere subjectis
episcopis et earum civilatum ab hac apostolicasede concedas, ne a veclo tramite inveniaris deviare.
-volentibus scire, ulrum viri ac mulieres ad pro-
redirent bealse memoria; saucli CAP. CXXIX. Ne quis nubat commatri spiriiuali.
prium- thorum,
Patres, Julius, InnocentiHS, Coelestinus, cum epi- Ex Decret. Gregor. Jun.
scoporum plurimorum et sacerdotum consensu, in (55, q. 2, c. Si quis.) Si quis spirituakm com-
ecclesia Beali Petri aposlolorum principis prohiben- malrcm in conjugium dtixerit, anathema sit.
les talia praescripserunt et confirmaverunt, ut nujlo
isodo se in conjugio reciperent rouLeres ac viri
I2.g D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 4280

UBER SEPTIMUS*

DE SEPARATIQNE CONJUGH CARNALIS OB CAUSAM CARNALIS FORNICATIONJ3.

CAP.I. Commumone pn««t«r qui extrq causum for- A i Iud confirmandum ut non facile dimitlatur uxor,
nicationh uxorem suam dimitlit. solam fomicationis causam excepit. Capteras vero
(3"_,q. S, c. Prmceptum.) Praecepluiii Domini est Jiinuni-.-abilesmolestias si qtiae exstiterint, jiibet pi o
ut, excepta fornicalionis causa, uxor a viro dimilli iide conjugii, pro caslitate fortiter suslinei., et mc_-
non debeaf, et ideo quicunque extra culpam cri- chum dicit etiam virum qui eam duxerit qua>.so»
minis supradicti uxorem "suam quacunque occa- Iula est a viio. Item : Fieri potes| ut vir dimitlat
sione reliquerit, quia quos Deus conj"unxit, ille se- uxorem causa fornicalionis quam Dominus e.vce-
parare dispostiit, tandiu ab ecclesiastica commu- plam esse voluit, Jam vero s.i nec illi nubere-con-
nione privalus sit, et 3 coetu" hominum Chxistia- cedilur viro yivo a quo recessit, neque huic alteram
jioi-um maneat alienus, quandiu societatem relietae dueere viva uxore quam dirnisil, mulia minus fas
(.onjugis sinceriter amplectatur et foveat, ila tamen est illieila eum'cuni quibuslibet stupra commitlere.
gi j'am moniti a sacerdoj,e semel et bis et ter ut CAf. Y. Nulla ratione dhsoLvitttr conjugfom qiiojcL
semel tnilum prgbaiur.
corrigerentur, ad thori suse conj'ugis noluerint re-
dire consorlium, ipsi suis nieritis etapalatinse. di- August. De adull. conjttg. 1. n, c 4.
gnilatis officio separabuntur, et insupep generosse (32, q. 7, c Licite.) Licite dimiltittir uxor ob
dignitalis leslimonia quandiu in culpa fuerintamis- 5* causam forniealionis, sed manet vinctilum prioris,
suri sunt, quia carnem suam dissjdii jugulo tradi- Proptf»r quod fit reus adulterii, quidimissam duxerit
derunt. nxorem_etiam ob causam fornicalionis. Sicut autem
CAP. II. Sive vir ub uxore, sive uxor a viro causa manente in se sacramenlo regenerationis, exconi-
fornicationh discesserit, alleram habere prohibe- municatur quisquis reus esj. criminis, nec ullo sa-
tur. crameiito carct, etiam si nunquam Teconcilietur
August. super Epist. ad Cor.
Deo, ita manente in se vinculo, non carei conjugit
(52, q, 7, c Aposialus.) Aposlolus Paulus dixit,
his qui sunt in conjugio : Prwcipio non ego, sed rebit sacramento, ct si ntinquam recongilielur viro. Ca-
autem si mortuus fuerit vir ejus. Reits verc.
Dominus, ttxorem a viro non discedere; quod si
imo nunquam carebit regene-
dhcesserit manere innuptam aut viro suo reconci- ejcommuniealionis,
ralionis sacramento etiam non reconciliattis, quia
liari (I Cor. vn). • Polest eniin fieri ul discedat ca
eausa qua Dominus permisit: at si feminaavirum nunquam moritur Deus, cui est cop.ula.lUiSiu ba-
piismo.
Jicet dimittere etiam causa fornicalionis, quid re-
CAP. VI. Viiiatlum conjugii fornicatione non polcsl
ppondcbimus de hoc, quod dicit poslerius : Et vir „ i dhsolvi.
uxorem non dimitlal ? Quare non addidit, excepia C (_ *
Augtisl. De bono conj,*
foriticationis causa, quod Doininus permittit, nisi
similem formam vult intelligi, ut si dimi- (52, q. 7, c. Interveniens.) Inlervenieiile divorlio
yuia non abolctur confoederaiio nuplialis, ila ut sibi con-
serit, qtiod causa fornicationis permittiiur, ma-
neat siue uxore aut reconcilietur uxori ? El post juges sint etiam separaii; cum iliis autem adulle-
causa fornica- rium coinmillilur, quibus fuerinl etiam posl suuni
pauca : Dominus aulem permisit
lioiiis uxorem dimitti, sed quia permisit, non repudium copulati. Nec tamen nisi in civilale Dei
noslri, in monle sanclo ejus, lalis est causa cu.n
jussit.
uxpre. Cselerum se habere aliler j'ura gentium quis.
pAP. III. Non licel viro uxorem dimitterc nisi cattsa
fornicalionis. Ignorel, ubj jnlerposifo reptidio, et cui illa voluerit
Hieronym. ad Ocean. in epitaph. Fabiol. nubat, et ille quam voluerit ducat. Iieni: A viro vivo
(32, q. 5, c Prwcipil Dominus.) Praecipit Dqmi- transjre connubium, nec tunc licuit, nec nunc li-
jius uxorem non dimilli debere-excepta causa for- eet, nec unquam licebit. Apostatare quippe ab uno_
nicationis, et si dimissa fuerit, manere innuptam Deo et ire in allerius adullerinam sunerstitioneni,
(Matth. v). Quidquid viris praecipitur, hoe coiise- semper est malum.
fjuenter redundat in feminas. Neque enim adultera D I CAP, VII. Cattsa fornicationh vir dim\ttal uxorem,
axor dimiltenda est, et vir moachus lenendus. llem: non lamen adulieram dttcai.
Apud nos quod non licet feminis,. seque nonlicet Hieronym. in Matth., c xix.
wis, ei, eadem servitus pari condilione censetur. (32, q. .1, c. Dixii Hieron.) Hieronymus : Ait
CAP. IV. Mwchatur qui a viro dimissam iucere uominus in Evangelio : Quicunque dimherit nxo-_
prwsumil. rem nisi ob fornicalionem et aliam duxeril, mwclia^
Augnst. De s.nn. Domini in monle. tur; et qui dimissam duxerit, mwchatur (Mtnlth,
'
(32, q. %,-c.J)omit\us acl illud.) Dominus ad il- xix). Sola fornicatio cjstqiise uxoiis \Jncit affcclum,
 ._J3_ PANORMIA LIB. VII. .2-®
id eslcumilla unam carnem in aliam diviseril, et A / Cliristiana. rieligioni convenit, ut illam ducat in
se fornicatioiie separaveril a marito, non debet conjugium quam prius polluit per adulleiium.
leneri, ne virum quoque sub maledicto facial, di- CAP.XII. Post peraclam pwnitenliam polertt _iduam
cenle Scriplura : Qui adulleram tenet, stullus et im- in conjugem ducere, quam, vho vivenle, per aduL-
teriitm polluit.
pius est (Prov. xvm). Uhicunque est igitur fomica-
Conc Tribur.
lio, aut fornicalionis suspicio, libere uxor dimitti-
(51, q. 1, c. Si quh vivente.) ls qni vivente ma-rito
tur, et quia poterat accidere ut aliquis ealumniam
illius adulierasse accusalur,, et co in
facerei innoeenti, ct ob secundam copulam nu])tia- conjugem
de.unclo eanidem sumpsisse dignosciltir,
ruro veleri copulse crimen impingeret, sie pi iorem proximo
omnibus modis publicse poeniicntiae subigafur. Def
dimiltere uxorem jubet, ul secundam prima vivenle
non habeal. Quod enim dicit tale est : Si non pro-' quo etiam post poenilentiam prsefalam, si expedie-
sed rit, servabitur regula, nisi forte idem aut mulier vi-
pfer libidinem, propler injuriam dimiltis, quare rum mortuus fuerat occidisse notetur, aut pro •
qui
c.vpertus infelices priores nuptias novarum intro-
- millas periculo. Nec non quia poterat evenire ut pinquilas aut alia quselibet criminalis impediat cau-
sa, quod si probatum fueril, sine ulla spe conjiigii
juxta eamdem legem uxor quoque marilo darct re- cum poenitenlia perpetuo permaneant. Si autem ne-
pudium, eadem cautela prsecipilur, ne sccundum "
B
meretrix et semel fue- gaverit se eamdem feminam, vivente viro. neqna-
accipial virum. Et quia quse et prsefati homicidii neuler eo-
rit adullera ob proprium nffn timebaly secundo non quam adulterasse,
rum convinci potuerit, purgent legaliter famam suse
nubere prsecipilur viro. Qnod si f.alem duxerlt, sub
adulterii crimine sii. opinionis, et sumpto ulantur conjugio, si alia, u
ncn impedierit ratio.
CAP. VIII. Palronus turpitudinis cst qui uxorem diximus,
suum adulterum xliiniitere noltteril. CAP.XIIL Adullerainquam morlem machinalur »n<r-
Chrysosl. in Mattli. hom. 26. rittts, si ud cphcopum fttgerit, catntwn reddttt ma-
rilo, sed in tuto vonat loco in quo possil tute
(52,-q. 1, c. Sicul crudelh.) Sicut aulem crudelis vivere.
c..i el iuiqnus qui castam dimiliii, sic fatuus esi et Conc. Tribiir., c 3.
it!ju_tusqt-i rctinel merelrieem. Nam palronus tur- Si cujtis uxor eonstuprata fueral, et propterca
pitudinis ejus esi, qui ciimen celat uxoris.- marilus capitali sententia delere illatn machinave-
CAP. IX. Post mortem virt non potesl adulter
adulleram in conjugium dttcere. rit; ipsa vero urgente morlis pcrictilo ad episto-
Conc. Trib., c 40.. pum coiifugerit, et auxiliutn qtuesierit, opetoslus
(51, q. 1, c. Relatum.) 1-elalum est auribus san- C Q lamen si polest episcopus laborare desudef ne occi-
ctoruiu sacerdolum qtiemdam alterius uxorem stu- datur. Si vero nonpotesl, nullo modo Iiceat ei re-
pro violasse etinsuper moechse vivenle viro suoj'u- quirenli eam reddere ad cccidcndum, quse se ei
ramentuin dedisse, ulposl legitimi mariti mortem, oblulit ad defendendum, sed solerli cura transmitlat
si supervixisset, ducerct uxorem. Quod faclum est, eam ad loctim quem ipsa delegerit ul seeura possit
vivere. Si vero interdum marilus eam interieril et
Tale igitur coiinubiuni prohibemus et analhemali-
zamtis. rcpeiierit, secandum saeculi polestalem habebit,
Sed audiat Augustinum di-
CAP.X. NulLus ducal hi confagium guam polluit quidquid ei agere velit.
per adulterium. cenlem : « Cum enim vir a virtute nonien accepe-
Conc apud Alphes., c. 6. rif»ci miilicr a mollitia. id est fragililate, quare
coiilra ciudelissimam bestiam libidinis vult unus-
(51, q. 1, c. Illud.) Illud vero -communi deereto
sccundum canonum instiiula definimus el judica- quisque uxorem suam esse victricero, eum ipse ad
inus, ut siquis cum usore aiierius, v-ivenle eo, for- primum libidinis iclum viclus cadat? Nam quidqtiid
nicatus fuerit, morienle mar.to, synodali judicio contra fidem Calholicam non licet mulieribus, nee
adilus ei claudatur illicitus, ne ulierius ei conj"un- viris licebit. Si aulem eadem mulier limore peiler-
0 rila a loco ubi eam destinaverit, abfugetif, et vir
gatur matrimonio quam prius poiluit adulterio.-
CAP. XI. Adulterio polluta non ducalur ab eodem in ejus ab episcopo semel et bis attl saepius repeiierit,
malrimonio. si vilara ejus obtinere possit perquirat el rfeddat.
Leo pa Si autem non, omnino non reddat, mariius auleni
(31, q. 1, e. Nulltts ducat.) Nolomus enira, nec quandiu \ivii, milkitenus alteram ducat. >

DE INTERFECTORIBUS SUARUM CONJUGUM. -

CAP. XIV.-Non tieet alieui uxorem suatn ^ udylleram
-_ occidere. •
Nicolaus Alvino archiepis.
^53, q. 2, c Inter hwc.) Inlerhsec veslra sanctitas
addere studuit, si cujus uxor adulterium perpelra-
verit utrum marito ipsius liceat sccundum Jiorii-?-
nam iegem eam interficere. Sed Dei sancta EcelesiflJ
mundanis nunquam conslringittir legibus, gladitin.
non habet nisi spiritualem quo- non occidit, sed vi^-
vificat.
 49.SK D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1284
C\P. XV. Cwjugia penitus htterdicantur his qttt svas .A domo ttia vel in boc mundo vis agere (quod tibi
conjuges occidunl. pejus et durius et gravius esse non dubites) ila ut
Nicolaus Rodulpho Btiur. ai-chiepisc agore debeas, exhortamur. Omnibus diebus quibus
poenilere debes, vintim et omnem siceram non bi-
(53, q. 2., c. Inlerfeclores.) Interfeclores suarum bas, carncm nunqttam ullo lempore comedas, prse-
conjugu.m sine j'udicio, cuto non addis adullera.Hm lerquam in Pascha et dieRalalis Domini. In pane et
vel aliquid huj"usmodi, quid aliud habendi suht nisi aqua et sale poenitcntiam agc In vigiliis et jejuriiis,
homicidas, ac per hoc ad poenitentiam redigendi, in orationibus ct cleewosynis omni lempore perse-
qttibus conj'ugium penilus denegalur, exceptis ado- vera. Armis nunquam cingere, nee in quolibet loco
lesGentibus de quibus esl beati Leonis papa. 2S re- Iiligare praesumas. Uxorem nttnquam ducere, con-
gtila Decretalium, imoindtilgentia servanda. eubinam non habere, nec adulterium commitleie
audeas. In balneo nunquam Iavare. In conviviis
CAP.XYI. Pwnilentia Asliilphi qui propriam vxorem
suam inlerfecit. _5etaiiliumnunquani miscere. In ecclesia segregatus
ab aliis Chrislianis postosiium etpostes te humili-
Stepnanus V Astulpho. ter repone. Ingredientium el egredientium simplici-
1' terorationibus commendare. Gommunione
corporis
(55, q. 2, c. Admonere.) Admonere le ctim la- et sanguinis Domini cunctis diebus vitse tuse indi-
crymis ef .gen.ilu multo cordis curamus, fili Astul- gnum t"eexislimes. In ultimo lamen exiius vilae tuse
phe, sed non filius dici debes qui ter crudeliter in- die, si merueris pro vialico si sit qui tribuat tibi,
felix liomicidium perpetrasli. Nam occidisti nxorem taniummodo venialitcr ut accipias tibi concedi-
tuam, partem corporis tui, legilimo matrimonio mus.
tibi consociatam sine catisa mortis, non tibi resi-
non insidianlemvita. Sunt et alia mulla quae libi durius el salis acrius
steiHemqudcunquemodo, tuse,
non invenisti eam ciim alio viro nefariam rem fa- erant juxla maguum pondus peccati, infelix, adji-
cienda. Sed si hsec ornnia quae libi misericorditer
cientem, sed concilatus a diabolo el impio furore
dicta sunt, perfecto corde, Domino auxilianle fece-
inffammatus, latronum more atrocius eam gladio
tuo crudelior omni bestia interemisti, el nunc post ris et cuslodieris, coufidimus de immensa Dei cle-
rnorler.. e}us addis iniquilatem super iniquitatem, menlia remissionem te tuorum habiiurum peccato-
.Sliorum tuorum improbe prsedo, qui matri non rum, et secundum dictum jusli bonique Pasloris
resohit te sancta Ecclesia ab hoc vinculo peccati
pepercisli, filios luos orphanos fecisti. Inducere in lerris, ut per ipsius gratiam qui eam sanguine
super eamvis mortis eausam postmortera,per unum *2
homicidam el reprobum testem incusare vis mor- suo acquisivit, solutus sis in ccelis. Sin aulem aliler
tuam. Quoniam nec Evangelium nec ulla divina hu- feceris,el sanclse matiis Ecclesiae lam salubrem ad-
monilionem despexeris, ipse sis libi judex, et in
manaque lex unius lestimonio etiam idoneo quem-
piam condemnat vel juslificat, quanlo magis per laquco diaboli, quo irretilus-teneris, permanebis.
istum flagitiosissimura et scelestum nec illa viva Et .angtiis luus super caput tuum, nosalieni a con-
dchuH condemnari, nec a le post ejtts mortem ac- soriio tuo pro aliorum filiorttm Dei salute, ipso
cusari. Prins causa criminis subiiliter eratinvesti- opitulante, omni sollieitudine nitimur, et desudare
et Domini aUentius misericordiam quoiidie i__a-
ganda, et tunc si ila fuissel inventa, secundum legis
tramitem debuit accipere ultionis viridiclam. Nam plorare.
si vcrum (quod absit!) fuisset sicut ille adultcr
men.ilus est, post annos vn poeniteiUia forsilan CAP.XVII. Polius ttxore vivente aliam ducttl quis,
quam humanum sanguinem fundat.'
peraHa diraittere eam per approbatam causam po-
leras si voluisses, occidere tamen eam nullalenus August. De Conjug. adulter., c 2.
debuisli. Non enim vult Deus morlem peccalorts, ]
sed ut convertatur ad poenilentiam et vivat. Idcirco (55 q. 2, c Si quod.) Si quod verius est dicittir,
placeat libi consiium nostrum, el fac hoc quod le- non licet bomini Chrisliano adulteram conjugem
vius et melius videri potest. Miserere animse tuae occidere, sed tantum. dimittere. Quis esl tam de-
ut non sit luus libimet ipsi homicida. Relinquere mens qui ci dicat:Fac quod non licet, ut lieeal libi
quapropler te rogamus hoc malum,secundum quod quod non licet. Cum eniro utrumque seeundum !e~
te tiaxit ad tam immanissimum peccali facinus. _gem Chrisli illicitum sit, sive adulteram occidere,
Ingredere in monaslerium, humiliare sub manibus sive, illa vivcnle, aliam ducere, ab utroque est abs-
abbatis, et multorum frairum precibus adjutus, ob- tinendum, non iliicitura pro illicito faciendum. Ki
sena cuncta supplici animoquaa libi fuerint impe- enim facturus est quod non licet, jam faciat aduite-
rata, si forte igno..cat iiifinita Dei boniias peccatis rium, et non faciat homicidium, ut, vivenle uxore,
luis, et refrigeretur tua anima, priusquam crucieris aliam ducat, et non humanum sanguinem Tundai;
in perpetuis flammis hoc melitis el levius certis- qtiod si est utrumque nefarium, non debet alterum
sime scias. per alterum perpetrare, sed ulrumque vitare.
Sin aulem publieam preiiitenliam permanens in-
 IfiSS PANORMlA.— L!fi. Ylt. 128C

DE ADULTERIO.

CAP.XVIII. Caroius Magnus primam repudiavil uxo- j$ A CAP. XXIV. Uxor non in poustctle mariti, sed in
rem et secundam duxit, ex qua filios suscepit tres libera custodia debel poni, cnm judicium sil agen-
et ires filias. dum sive de fwdere conjugum, sive de adullerii
Carol. Magn. juxta Alcuin. crimine.
Cum matris horlalu filiam DesideiiiTegisLongo- -Nicolaus Carol. regi.
bardorum Carolus duxit uxorem; incertum qua de Sicut relalu multorum didicimus, i-olbarius rex
causa eam post annum repudiavit, el Hildebergam conventum celebrare disposuit et Thebergam regi-
de genle Suevorum prsecipuae nobililatis feminam, nam ex animi proprio judicio medilalur subjicere
in matrimonium acceperil, de qua tres filios Caro- et siquidem eam prtestigiis falsitalis suae poterit ex-
lum videlicetet Pipinum elLudovicum tolidemque hiberi quasi non fuerit legitima sua uxor vull peni-
ftlias genuil. lus a se sequestrare. Sin autem vult eam tauquam
propriam dimittere uxoreni, sed deinde quasi 11103-
CAr. XIX. Non ideo minus delinquit, cui sola deest chata fuerit insimulare atqtte per hoe homincm
fucullas. suum ethominem Thebergae ad monomachiam im-
Augusl. De lib. arbilr.
pellere, et si homo ipsius reginse ceciderit disponit
(Dist. 1, c Si cui.) Si cui eliam non conlingat banc sine dilatione
perimere. Ilem, prselerea sive
facultas concumbendi cum conj'uge aliena, planum B de
conjugum fcedere sive de adulterii criminejudi-
lamen aliquo modo sit eum id cupere, et si potestas cium sit agendum, nulla ratio patet Thebergam
delur esse facturum, non minus reus est quaro si cum Lothario posse inire conflictum vel legilimum
in ipso facto deprehenderetur. controversise inire certamen, nisi prius suae potes-
CAP.XX. Adulteiial non sunl facienda eliam volun- tali et consanguineis propriis sociala, inler quos
tale procreandi proles. etiam locus prsevidendus est in quo nulk sit vis
August. ad Claudium contra Julian. multitudinis formidanda el non sit difticile lestes
(52, q. 4, c Sicul non sunl.) Sicut nou sunt fa- perducere vel cseteras personas quse lam a sanctis
cienda adulteria etiam volunlate filios generandi, cahonibus quam a venerandis Romanis legibus in
quemadmodum nec fttrta sunt faeienda etiam vo- hujusmodi controversiis requirunlur. Nec ideirco
lunlate pascendi pauperes sanclos, qttod tamen fa- dlximus ut ostendamus quem Jegum conflietum
ciendum est non furla perpetrando, sed bene utendo Lotharius congredi posse autumat, cum personam
mammona iniquilalis. quam in suis penelralibus quolidie fatigat et conte-
et quando vult ad judicium, quando vull ad
CAP. XXI. Adulterium secundum in pwnis obtinet rit,
locum. C clausira reducit, et quando educfa fuerit, nisi ea
C
Clemens ad Jacob., epist. 1. profitealur qiioe ipse pra.ceperit, punil. Proprise
igitur liberlati Oommitii, el omni" oppressione a'que
(32, q. 7, c. Quid in o-i.nibus.) Quid in omnibus
est aduherio potestate illius cum quo initur conllic.us oporlet
peccalis gravius? Secundum^namque
in poenis obtinet locum quem quidem primum illi liberari atque suis liberalitcr uti, "et-suspecias per-
sonas convenit declinare quse se ab ob'ectis oslcn-
oblinent, qui aberrant a Deo etiam si vixerint dere cupit immunem.
sobrie. i
CAP. XXV. Vi extoria confessio admilli injutlicio
CAP.XXII. Quando dicitur cammilii adulterium. non debel.
Aug-isl. De bono conjug. Nicolaus Thesberg. regin.
Nos hanc confessionem tuam quam non volunlas,
(52, q. o, c Illw autem.) Adulterium est, cum
vel propria. libidims instinctu, vel aliense consensu sed vis exlorsit, nequaquam pro confessione reci-
curo aliero vel altera contra paclum conjugale con- pimus, nec convicium per radices exlendere, nec
oi.nbitur, atqtie ila frangilur fides, quae in rebus permitlimus : quod nisi evulsum intime ad multo-
eiiam eorporeis et abjectis magnum animi bonum p rum perniciem potest accedere. Denique, si boc
D licet, omnes viri possunt quas j'ure sortili SUHIfe-
esl. Et ideo eam saluti quoque corporali, quam
etiam vila isla conlinetur, certum est non debere minas, si eas odio habuerint, diversis afflictionibus
postponi. maeerare,' et quod legilima. non fuerint assumptse,
statim cogere, qain etiam ut morale crimen conlra
CAP. XXIII. Mwchalur qui alicui prwter mutrimonii se dicant, illatis intolerabilibus poenis compellere.
fwdus mhcetur.
CiP. XXVI. Cterico negotiari non licet, et ponit
Isidor. super Exoduro, cap. 29. vir potesl coire cum sua uxon.
'tempora quando
(3.2, q. §, c JVojt rn.ee/ia5eris.) Non mtechaberis, August. De Qumst. Vet. et Nov. Test., c 27.
id est ne quisquam prseter matrimonii foedera aliis (Dist.- 5€, c Fomicari.) Fornicari liominiLus-
feminis niiscealiu- ad explendam libidinem. Nam semper non licet
f negotiari' vefo aliquando li _et.
adulterium facit spiritaliter, qui praeter suam ad . Antequain ecclesiasticus
- - •' quis sit, licetei negotiari;
alteram accedit. facto iarn non licet. Et Christiano cuni uxorc stia
IOK? D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI I28S
ad tem-
convenire aliquando licel, aliquandd non licet. Pro- ,4 Apostolus : Ex consensu, ait," abstinendum
ut vacetur oraliani (I Cor. vn). Nam et secun-
pter enim processionis dies aliquandd non licet pus,
convenire, quia eliam a licitis abstinendum est, ut dum legem iu jejunio cedere et jurgari licet (sic),
facilius impetrari possit quod postulatur, unde post non licet.

i)E FORNiCATIONE SPIRITALI.

CAP XXYIL Quia stt fornicatio carnh et animw. quam fornicationis causa dimittere uxorfem, si ct
Isidor. Seulent. 59. jpse con.iiieilur fornicari; occurrit eniin illud : I)i
Fornicatio carnis adutlerium est. Fornicalio quo enim allerum judicas, teipsum tondemtfas (Rom.
ajiimse, servilus idolorum est. n); Quapropler qUisqiiisv fornicalionis causa vult
CAP.XXVIII. Quid sil conjugium adutterinum: abjicere uxorem suam, prior debet essea fornica-
tione purgavus et immunis; quod similifer fetiam de
Angust. 1. i. dixerim.
Si propter ftirnicationem carnis permillilur uxor v femina i ,
a conjuge separari, quanlo magis in eonjuge men- CAP.XXXII. Sine ctilpa relinquelur uxort quw cum
tis fornicatio est detestanda , id est infidelilas? In- viro fideli habitare voluerit.
fidclis hominis forniealio esl major in corde, nec Augusl. De oper. el fid., c 16.
vera ejus pudicilia dici potest cum conjtige, quia {28, q. 1, c. Uxor legitima.) Uxor legitima socle-
omne quod non esl exfide, peccatum est. (Rom. xiv). tate conjuncta sine ulla culpa relinquitur, si cuin
CAP. XXIX. Licite dimillilur tixor, quW virum suum viro Ghristiano permanere vbluerit. Non alteiidittir'
coqere quwrit ad mulum. eo modo eam rectissime dimiiti. Si viro suo dicat :
August. De Sermone Domini in monte. Non erd uxor lua nisi mihi vel de latroeinio divilias
(28, q. 1, c. IdoloLatria.) Idololatria quam fee- conferas aut si solila lenoeinia quibus nostram do-
quuntur infideles, et quselibet noxiasuperstiti6, est mum transigebas,- etiam Chrislianus eSercea's, &M
fornicatio. Dominus autem £ermisit causa fornica- si quid aliud aut facinorosum vel ffagitiosum in viro
tionis uxorem dimilli. sed quia permisit.non jussit^ noverat, quo' delectata vel libidinem explebat, vel
dedit locum Apostolo monendi, ut qui voluerit, nOn facilem Victum habebat, vel etiam incedebat orna-
diinillat uxorem infidelem, quo sic fortassis possit lior. Tunc ciiim, ille eui hsec uxor dixit, si veraci-
fidelis fieri. Item : Si infidelitas fornicatio est, et C ter egit poenitentiam ab operibus mortuis quando
idolo^-lria infidelitas, et avarilia idololatria, non accessit ad baptismum,- habetqire in fundament«
est dubiiandum et avariliam fornicationem esse. fidem quse per dileetionem operalur, procul dubio
CAP.XXX. De eodem, plus tenebilur amore divinse gratise quair. carnis
August. De Serm. Dom. in monte, 1. I. luxuria., et membrum quod eum scandalizat forti-
ter ampufabit.
(28, q. 1. c Idololati, § Qxi* ergo.) Quis ergo jam
quamlibet illicitam concupiscentiam polest recte a CAP. XXXIII. Amore cujuslibet hon est a fide
fornicationis genere separare,- si avariiia fornicatio recedendum.
Arobrosius ad Hilarium.-
est? Ex quo intelligitur qtiod propter illicitas concu-
piscentiasnon lantum quaein slupriscum alienis viria (28, q. 1, CJ Si tnfidelh.) Si infideth,Tdicit Apd-
&c feminis commii-jnlur, sed omnino propter quas- slolus, discedit, dhcedal, non est servituii subjectus
Ubet, quse animam iileniem male a lege Dei aberrare fraier aul soror in hujusmodi, id est, siinfidelis no-
faciunl et perniciose turpiterque corrumpi, possit luerit esse cum conjuge fideli.-Hoc agnoscat fidelis
sine crimine, et vir uxorem dimitlere , et uxor vi- - suam libertatem, non ita.se subjecium depulet ser-
rum, quia exceptam facit Dominus fornicai.onis D viittti,- ut ipsam dimittat fidem, ne conjugem amit-
causam, quam fornicalionem, sicul supra conside- tat infidelem, boc et de fidelibus atque parentibus,-
ratum est, generslem et universalem intelligere co- hoc et de fratribus ac sororibus intelligilur, propier
gunlui'. Cum aulem ait, excepta causa fornicationis, Christum oniues esse dimiltendos, cum ponitur
non dixit, cujus ipsorum, vb-' aut femina_. Non ista conditio, ut pYopter Chrislum dimiltat, si einn
eriim tantum foriiicaritem uxorem dimiltere conce- secum habere desiderat. Hoc ergo etde domo et de
ditur, sed quisquis eam uxorem quoque dimiuil, a agris, hoe est de Iris rebus quse jure pecuniario
qua ipse cogitur fornicari, causa utique fornicatio- possidentur intelligeiidum esl.
nis dimittit, velut si- aliquem cogat uxor sacrificare CAP.XXXIV. Qum simutacrum facit nec tesiphcit,
"
idolis, qui talem dimitlit, causa fornicationis dimit- dimittatur a viro suo.
tit, non lantum illius, sed et suse _'lllius, quia for- August<De adult, conjug., 1. n.
nicatur; suse, ne fornicetur. (28, q. 1, c. Non soliim.) Non solum mceehatio
CAP, XXXI. Qui fomicatur, fornicationis caustt «_»- est illius qui carnem suam coinquinat, sed etiam
rem suam dimiilere non polest. simulaerum facit mcechatur, quod si in his fa-
' qui
(20, q, 6, c Nihil iniquius.) Niliil enim iniquius ctis perseverat et posnitentiam non agif, recede &b
 — LIB. VII. ' 1290
1289 PANORMIA.
illa el noli convivere cum illa. Sin autem, el lu A estvobis per vos manere, sive viro, sive mulieri.
parliceps eris peccati ej'us. Propter hoc prseceptum Polest enim in hujusmodi pcenitenlia esse.

DE RECONCILIATIONE CONJUGUM.

€.p. XXXV. Adulierio pttrgato per pwnitenliam CAP.XXXVII. De eodem.

polest fieri reconciliatio conjugii. August. ad eumd., 1. n, c 0.
ad 1. c 6. (52, q. 1, c Non erit turpis.) Non eril turpis
AugUst. Pollent., n,
neque dilficilis etiam posl patrata atque purgata
(32",q. 1, c. Quod autem.) Quod autem libi durum adulteria, reconciliatio conjugum, ubi per claves
videlur, ut post adulterium reconcilietur conj"ux, regni coelorum non dubilalur lieri remissio pecca-
si fides adsit, uon erit durum. Cur enim depula-
lorum, non ul posl viri divortium adultera revoce-
mus adhue adulteros, vel quos baplismate ablutos,
tur, sed ut post Christi consortium, adultera non
vel poenitenlia credimus esse sanatos. Hsec erimina vocetur.
in veteri lege nullis sacrificiis Dei mundabantur, G.Ar.XXXYIII. An viro liccl reverti ad mnlierem
que_ in Iege Novi Testamenli sanguine sine dubita- " adullerum.
lione mundantur, et ideo tunc omnino prohibitum Hermes, 1. Pastor., c. 4.
est ab alio viro contaminalam recipere uxorem, (54, q. 2, c Ego dixi.) Ego dixi Paslori s i Do-
quamvis David Saulis filiam, quam paler ej'usdem mine, si quis habuerit mulierem lidelem in Do-
n.iulicris ab eo separatam dederat alteri, lanquam mino, et hanc invenerit in adullerio, nunquid pec-
Novi Testamenii praefigurator, sine contaminatione cat vir, si concubit cum illa? » El dixit mihi :
receperit. Nunc autem postea quam Gbristus ait t Quandiu nescit peccalum ej'us sine crimine est
adulterse : Nec ego ie condemnabo, vade, deinceps cura illa. Si autem scierit vir uxorcm suam deli-
noli peccure (Joan. vm), el quis nen intclligit de- quisse et non egerit pcenileiuiam mulier, sed per-
bere ignoscere maritum, quod videt ignovisse Do- matfet iu fornicalione sua, et coierit cum illa vir,
minum amborum, nec fam se debere adulleram di- reus peccati ej'us erit, et particeps moechationis
cere cujus poenitenlis crimen divina credit misera- ejus. >Et dixi illi: t Qttid ergo si permanet in vitio
tione deletum. jsuo mulier? » Et dixit: e Dimillat illam vir, et vir
per se maneal. Et dixi: Quid, si mulier dimissa poe-
CAP.XXXVI. Viri gravius sunl puniendi de adullerio « nitenliam cgerit et volueritad virum reverli, nonne
quam mulieres. '
recipietur a viro suo ? J Dixit : «Imo si non rece-
iiugust. ad eumd. I. n, c 6. perit eam vir suus peccat, et magnum peecaium
(32, q. 1, c Indignanlur.) Indignantur mariti, sibi admittit. J Ergo debet recipere peccatricem
si audiant adulteros viros pendere similes adulte- quse poenitentiam egit, sed non ssepe. Servis eniiu
ris feminis poenas cum tanto gravius eos puniri Dei poenitentia est una. Propter poenitentiam ergo
oportuerit, quanto magis ad eos perlinet et virtute non debet, diraissa uxore sua, aliam ducere; hic
vincere, el exemplo regere feminas. aclus estsirailis in mulierect in viro.

DE SACRAMENTO ET JURAMENTO RECONCILIATIONIS.

CAP.XXXIX. Purgutio imputaii adulterii. CAP. XLI. Reconcitialio conjugatorum, et

juramenlum reconciliatiunis.
De hoc quod mihi repulalum est in hac synodo, "
{35. q. 6, c Ab hto secundo.) Ab islo die iu an-
quod siniul cum ista femina adulterium vel forni-
tea istam tuam conjugemN. quam inj"ustedimiseras,
caiionem fecissem, quod ita non fecinec culpabi- ita tenebis siculmaritus suam debet habere
conju-
lem me cognosco, sic me Deus adjuvet ad illud
gem, et in dilectione et debita disciplina, nec illam
judicium. per ullum raalum ingenium a le separabis, nec ea
€AP. XL. Separatio incestw copulationh, ct viveute aliamaccipias. Sic le Deus adjiivet!
juramenlum separationis. CAP. XLII. Juramenlum reconciliaiionh ttdullercB.
Ab isto die in anlea cum ista femina cum qua Amodo in antea istum tuum mariium quem inju-
aduliefium vel fornicalionem fecisti, unde discipli- ste dimiseras ita tenebis et amplexaberis, et ei in
nam vel poenitentiam suscepisli, amplius non servitio et in amoreetin timore ita eris subdita.
adulterabis nec fornicabcris eum ea ncealiam uxo- et obcdiens sicut per rectum uxor debet esse suo
rem accipies nonnisi post peractam poenitenliam subjecta marilo, nec unquam ab eo te separabis nc«/
libi Iicenlia data fuerit ab episcopo aut ab cjus illo vivente alteriviro te sociabis conjug-io aiitadul-
misso Sic leDeus adjuvet! . terio. SieteDeus adjuvet!
PATROL. CLXl. kt
 1291 D. 1Y0N1S CARNOTENSIS EPISCOPI 12S2

QUOD MULIERES DEBENT ESSE SUBBITvE VIRIS.

CAP.XLIII. Mulieres suis viris debenl subesse. A suani, ut non aliqua rerum licitarum atque con-
August., Quwslion. in Gencs. cessarum abslinentia , in ejusdem votis feminse
Esl ordo naluralis in hominibus , ut serviant fe- valeat aucloritas, sed virilis, ita ut si adhuc in-
minse viris, el Piliiparentibus, quia nulla justitia est nuptae concesserat vota persolvere pater , si anle-
ul major servial roinori. quam persolverit, nupserit, el viro ej'us hoe cogni-
CAP. XLIV. Vir est capttl mulierh. tum non placueril, non persolvat, et hoc omnino
August. Quwst. Vet. Test. sine peccaio, quia Deus mundavit eam sicut dicit,
(55, q. S, c Hwc imugo.) Hsec imago est in ho- id esi mundamindicavit. Neque hoc contra Domi-
niine ut unus faetus sit homo ex quo cseleri orian- num putandum esl fieri, eum ipse Dominus hoc proe-
tur,habens imperium Dei, quasi vicarius, quia unius ceperit, hoc voluerit.
-iex Dei habet vir imaginem [mel. omnis lex Dei ha- CAP. XLVllI. Vota abstinenlim qitw mulier, prr-
bet imaginem]. Ideoque mulier non esl fatta ad miilenie viro,promiserit,illo prohibenteservarcnott
corittn:
imaginem Dei, sic etenim dieit : Et fecit Deus August. Quwst. in Numer.A iv.
hominem, ad imaginem Dei fecil illum (Gen. i). Hinc (55, q. S, c Manifestum.) Manifeslum cst ita vo-
etiam Aposlolus : Vir quidem, ait, non debet velare _. luisse legem, feminam sub viro esse, ut nulla vola
cqput, quia imago et gloria Dei est. Mulier vero ve- ejus quse abslineniise causa voverit, reddantur ab
Lat, quia non est gloria uut imago Dei (I Cor. xi). ea, nisi auctor fueiil vir permittendo. Nam, cum ad
CAP.XLY. De eodem. peccatum ejusdem viri perlinere voluerit lex , si
August. Quwst. 35 in Deul:, 1. iv. prius permiserit et postea prohibuerit et hoc lamen
(53, q. 5, c Saiis hinc apparet.) Salis hiucapparet non dixit, ut facial mulier quod voverat, quia per-
quemadmodtim viris feminas subditas et pcne fa- missa jani prius a viro fuerat, viri dixeral esse
mulas lex esse voluerit uxores dum constituil, ut peccalum, quia abnuit, quod prius consenserat, nois
diceret adversus uxorcm vir testimonium, unde la-_ tamcn mulieri vel ex hocpermissum dedif, ut quod
pidaietur illa, si hoc verum esse demonslraretur. prius vir ei concesserit, postea, si prohibuerit, eon-
ipse lamen non vicissim lapidatur, si hoc falsuRi lemnatur.
csse constiterit, sed tantummodo castigatur et dam- CAP.XLIX. Nnlla est mulieris potesins, sed in om-
nificatur, eique perpeltto jubetur adhsererequa ca- nibus dominio iiiri subjccla est.
rere voluerat. In aliis autem causis eum qui lesli- Ambros. inl. Quwsl. Vet. et Nov. Test.
monio falso cuiquam nocuerit, quod si probare- (55, q. 5, c. Muticrein.) Mu-licrem conslat suL-
sub dominio viri, et nullam auctorilalerti
tur, jussit occidi; eadem jubetur plecli poena, qua jeclaiii
fuerat (si verum esset) iste pleclendus. habere, nee "dcvwreenim potest nec testis esse, ncc
fidem dare, nec jndicare.
£AP. XLYI. Vir est tapul mulieris CAP.L. De eodcm.
Hieron. in epist. ad Tit. Ex Ambros. Examer. 1. v, e. 7.
(35 , q. S, c Cum capul.) Cuni capul mulieris vir (55, q. 5, c Adam.) Adam per Ev?m deceptus
sit, caput autem viri Christus est, qusccunque uxor esl, non Eva per Adam. Quem vocavit ad culpam
non subjicitur viro, id est capiti suo, ej"usdemcri- mulier, juslum esl ut eam in gubernationem assu-
niiiiis rea eslctijusetvirsinonsubjicialurcapiiisuo rsat, ne iterum femina sua facilitale labatur
Christo; verbum autem Domini blasphematur vel CAP.LI. De eodem.
dum coniemnilur Dei prima sentenlia et pro nihilo Ambros. iu Epht. ad Cor. c. xi.
duci.ur,velcum Chrisli infamatur Evangelium dum (55, q. 1, c. Mulier debel.) Mulier debet velare
conlra legem fidemque naturae ea, quse Chrisliana caput quia non est imago Dei, sed ut ostendatur
est et ex lege Dei subjecla est viro, imperare desi- subjecla (I Cor. XJ). Et quia prsevaricalio per illam
deral, cum etiam genliles feminse viris suis ser- inchoata est, hoc signi debet habere in ecclesia,
viant communi lege nalurali. propler reverentiam episcopalem non babeat ca-
D
CAP. XLYII. Arbilrium viri mulierem sequi oporlel putliberum, sed velamine leclurn, non babet pote-
in omnibus. sialem loquendi, quia episcopus personam Clnisti
August. Qumst. in Numer., 1. iv, c. 59. repraesenlat. Quasi ergo anle judicem Christum ,
(53, q. 5, c. Noluit itaque.) Noluil itaque lex sie anle episcopum, qui vicarius Domini est, pro-
muliercm aliquid vovere Deo adversus animam pler realum originalem subjecla debet videri.

QUARE INTER CONSANGUINEOS NON FIT CONJUGIUM.

CAP.L\l. Quare conslitutum sil ne consanguineasdu- num post primam copulam viri facti ex pulvere et
camus uxores. conjugis ejits ex viri latere, marium feminarumque
August. De civit. Dei, 1. xv, cap. 15. conjunclione opus haberet, ut gignendo multipli-
(55, q. 1, c Cum igitur.) Cum ergo genus huma- carent, nec essent ulli homines nisi qui ex illis
MMK PANORMIA. — LlB. Vlf 1295
duobus essent nati viri conjtiges sorores suas ac- __.ducere quis polest, quamvis quarto gradu siu, Cu-
ceperunt. Quod profecto quanto esl anliquius com- jus enim liliam uxorem ducere non licet, ejus nee
pelleule necessitate, tanto postea faclum est dam- neptem perniittitur. Ejus vero mulieris quam paicr
nabilius religione prohibente; habita est enim ralio tuus adoptavit, fiiiam non videris impediri ducere
rectissima charitatis, ut homines, quibus esset at- uxorem, quia neque nalurali neque civili jurc iibi
que honesta concordia diversarum necessitudinum conjungitur. Duorum autem fratrum vel sororum
vinculis neclerentur. Nec unus in uno haberel ne- liberi, vcl fralris et sororis jungi non possunt. Item
cessitudines, sed singulse spargerenlur in singulos, amitam licel adoptivam. uxorem ducere non liee.t
sie ad socialem vilam diligentius plurimse plurimos nec maleneram , quia parentum loco habeniur ;
obtinerem. Paler quippe et socer duarum sunt ne- qua latione venim est, magnam quoque amitam
cessitudiiium nomina, ut ergo alium quisque ha- et materteram magnam prohiberi dticere uxo-
beat patrem, alium socerum, numerosius se porri- rem. AfTinitatis quoque veneratione a quorum-
gat charitas, utrumque autem unus Adam esse co- dam nupliis abstinere necesse est,ut ecceprivignam
gebalur, et filiis et filiabus suis, quando fratres so- autnurum ducerein uxorem non licet, quia uirse-
roresque conj'ugiojungebantur. Sic et Eva uxor " que quoque lilise loco sunt. Item marili filius ex
ejus ulrique sexui filiorum fuit soGrus et mater. alia uxore et uxoris filia ex alio marito vcl econtra
Quse si duse feminsefuissent, mater allera, el socrus "naatrimoniumrecte coiitrabunt', licet babeant fratrem
altera, copiosius se socialis dilectio coll"geret. Sed vel sororem ex malrimonio postea contracto nalos.
hoc unde fieret non erat, quando nisi fratres et Si uxor lua post dhorlium ex alio filiam pro-
sorores ex illis duobus primis nulli homines crant. creaverit, htec quidem privigna tua non esi. lieni,
Fieri ergo debuit quando potuit, ut existente eo- si adversus ea quae diximus aliqui coierinf, nec vir,
pia unde dueereniur uxores, quse j'am non erant nec uxor, nec nuplia. nec matrimonium intelligi-
sorores, ut non solum illud fieret, ut nulla necessi- tur, nee dos. Itaque, qui eo coitu nascmitur, in po-
tas esset, quod humano crescente genere eliam in- teslate patris non sunt, sed tales sunt quantum ad
ter impios deorum muliorum falsorumque cullorcs palriam poleslatem perlinet, quales hi sunt quos
sic observari cernimtis, ut etiam' si perversis legi- raaler vulgo concepit. Nam nec hi patrem habere
bus permutantur fralerna conjugia, melior lamen iiHeHigunlur. Cum his eliam incertus est coilus
consuetudo ipsa roalit exhorrere Iicentiam, sicque unde solent filii spurii appellari, vel a Graeca voce
adversetttr quasi nunquam licere potuerit. Copu- separadii, concepti sine patre filii.
lalio igitur maris el feminae quanlum perlinet ad „ CAP.LSV. Filius luus el neptis ex filia conjuges fieri
genus humanum quddam seminarium est civitatis. non valenl etiatn ex jure civiti.
Coekstis vero civiias opus habci ut noxam genera- Ambrosius Paterno.
lionis evadat. Tu coptilares filium tuum et neptem ex filia, id
CAP. LIII. Inler quas personas nupliw sunl esl ut accipiat sororis suse filiam. Interroga no-
incestw. K.inurn legionem, nempe avuncuius iste illius, illa
Institut. 1. i, c. 10. hujus neplis vocalur. Ilem, quod dtibiiari queat
(Inst. De Nuptiis, § Inter eas.) Inier eas enim cuni divina etiam fratres patrueles proliibeat con-
personas qua_ parentum liberorumve locum obti- venire in conjugalero copularo qui sibi quarto copu-
nent, inter se nuptias contrahi non possunt, veluli lanlur gradu, hic autem gradus est, qui etiam civili
inter patrem et filiam , vel avum et neptem, vel jure a consortio conjugii videtur excepius.
matrem et filium, vel aviam et njepolem, et usque CAP.LV. Inter matrimonium prohibelttr con-
quos
ad infinitum. Et si lales personae inter se coierenl, sai guinitatis causa.
nefarias atqtte inceslas nuplias coiitrajasse dicun- Alexander II clericis melrop.
tur. Et lisecadeo vera suni, ut qitamvis per adoplio- De parentelse gradibus tam famosse qusestionls
nem parenlum liberorumve locri sibi esse coeperint, Q apud illos scrupulum nuper inter vos emcrsisse co-
non possunt inler se matrimonio jungi, in tantum gno\imus, super quam nonnullos peiniciosos inter-
ul eliam dissolula adoplione idem jiiris maneat. pretes ac disputatores contra \eritatis regulam sa-
Itaque eam quae libi per adopiionem filia aut nfcplis namque docirinam dogmalizare dolemus. Sedentcs
esse ccfiperit, non potcris eam in uxorem ducere in cathedra peslilentise diciant jura, quse nescitinl,
quamvis eam emancipaveris. Inter eas quoque per- et docent illa quse nullalenus didlcerunt. Nam, ut
sonas quseex transverso gradu cognalionis jungun- fertur, traditionesaduobusfratribus altrinsccus pio-
tur, est quaedam similis observalio, sed non fanta. deuntes enumerantut eorum filios inviccm iv, nepo-
Sane cnim inter fratrem sororemque nuptise pro- tes vi, pronepotes ix, generalionem esse prohibeaul.
hibilse sunt, sive ab eodeni palre, ab eademque Hoc itaque modo unumquemque gonerationis gr.i-
malre nali stint, sive ex altero eorumdem : sed, si dttni, qui unus procul dubio dicendus esl, dividuni,
quse peradoptionem soror tibi esse coeperit, quan- atqueimperiie immerando progeniem desecare con-
diu quidem constat adopiio, sane inter te et eam tendunt. Qui nimirum nequaquam in
hujus feloris
nuptia. consistere non possunt, filiam uxorem*du- rilus pestilenler irrumperent si sac.se pabulum Scri-
sere non licel, sed nec neptem frairis vel sororis pturse vivaeis ingenii faucibus ruminareut. Naiu
A9m T>.Tvnxrs r.ARNnTRNsrft FPTsr.nPT HWR
quod duorum fralium sive nepotum, vel deinceps A , liominibus de"Germani_edidici partibus quod beatae
utrinque descendeniium generaliones non divcrsse recordationis papa Gregorius, dum eos ad religio-
dici, sed eodem hac sub uno debeant uniformiter nem Christianilalis divina gratia illuslraiet, licen-
apppellari, testalur liber Geneseos cum dicit : Vixil liam eis dedisset in quarlam sese copulari genera-
Joseph ceulttm annos el vidil Ephrctim filios usqtte ad lionem. QuodClirislianislicitum non est. Sed, dum
lerlimn generationem.Filii qnoqueMachir ftiii Munasse rudes erant invitandi ad iidem, quod minime seri-
nuli sunl in genibtts Joseph (Genes. L). Porro auleni ptttro reperimus, non ambigamus.
si sic generationes suppulari deberenl uivestridis- CAP.LIX. Dci iisdem gradibus prohibitis.
pulatores aulumaiil dum Joseph ex ul.voque filio (L. Nemhti, c. De nupt., et 55, q. 2, c. Progenies,
Ephraim, sed et Manasse, nepotes habeicl, ncqua- Nulti, et In copul.) Ui consobrinam, neptem, no-
quamSeripturadiceret,quiavidillHiqsEphraimusque vercam, fratris uxorem, vel de propria cognalione,
ad teriiam sed usque ad vi generaliones. Ilem : Bea- vel quani cognalus liabuit nullus sibi in conjugio
tus quoquo Gregorius dtim superAnglorum conjtigrs copulare audeal. Si quis huic nefario conjugio con-
scriberet, hsec fere verba depromp.it. yeneril, et in eo permanserit, sciat se aposloliea.
£AP. LYI. Anglich permiltitur ut in quarta vel in auctorilatis anathematis vinculis innodatum, et nul-
quinta cjeneratione copulentur. " lus sacerdos tribuat communionem. Si vero eon-
QttsedamlexRomana in republica permittit.ulduo- versus divisusque fuerit a tali copulalione digns
^um fralrumvelsororumfiliusvellilia inconjugiomi- poanilenlise submitlatur ut sacerdos loci conside-
sceatur. Sedomninocognosciturex hoc conjugio non raveril.
posse sobolem subcrescere. Unde necesse esl ut is GAP.LX-LXl. Si debeant duo germani fraircs singu-
iv, vel v invicem generationem copularentur, in las sorores accipere, qum sunt ab illis longa vroge-
nie generatw.
qulbus nimirum verbis luce clarius palet quas, dum
Joctor insignis duorum fratrum soboles prohibet Beda in hist. 55, etlract. 8; August. Respon. Greg.
matrimonio jungi, in iv vero generationes permitlit Hoc fieri inodis onmibus licet. Nequaquain enira
neophylas, ut quanquara culiores perversi dogma- ia sacris eloquiis invenitur quod buic capitulo con-
tis aslruunl, generaiio iv in duorum fralrum filiis tradicere videatur.
valet inveniri. CAP. LXII. De eodem.
C..r. LVII. De gradibtts prohibith inter parenles. Gregor. respons August.. c. 19.
Ex Dccret. Grcgor..Jttn. (55, q. 5, c De nupt., el c. De incesl.) Cum no-
(35, q. 5, c De incest. et 1. Frat.) Si quis fratris (_ verca misceri grave faeinus esf, quia scriplum est:
uxorem duxerit in conjugium, analhemasit. Si quis Turpitudinem patris tui non revelabis. Neque cnun
novercam aut nurnm suam duxeril, anatbema 'turpitudinem patris filius revelare potest. Sed, quia
sit. Si quis consobrinam suam duxerit, anathema scriptum est : Erunt duo in carne una (Gen. n), qui
sit. Si quis de cognalione vel quam cognalus ha- turpitudinem novercas quse una cum patre fuit, re-
buit duxerit in conjugium, anathema sil. velare prsesumpserit, profecto patris turpiludinem
CAP.LYHI. Germani usque in quartam generationem revelabit. Cum cognata quoque misceri prohibitum
copulari possunt. est, quia per conjuiiclionem priorem caro frairis
Zacharias papa episcopis. fuerit facla. Pro qua re etiam Joannes Baplista trun-
(35, q. 5, c Qumdttm lex Roman.) Asserentibus calus est, el sancto martjTio consummalus esl.

OUOD TNTER COMMATRES SPIRTTUAT.F.S T.ON FTT r.OTWTTTf.mM

CAP. LXHI. Duas commatres alicui habere non licet. D tuali fuerit fornicatus anatheroalis, ut scitis, per-
Nicolaus Salomoni Conslant. episc ouliatur iclibus : similiter autem et illum percu-
(50, q. 5, c Sciscilatur.) Sciscitatur a nobis san- tere promulgamus, qui cum ea quam de sacro foule
clitas vestra, si aliquis bomo duas commatres spi- baptismatis susceperit aut cum illaquam anle epi-
rituales habere valeal, unam post alteram. In quo scopum tenuerit, cum sacro chrismate fuerit uucta,
fraternilastua meminisse debet csse scriptum: Erunl fornicalionis perpelravit scelus, legitimam lamen, si
duo in carne una (Gen. n). Itaque, eum constet quia habuerit, non dimitlere cogaiur uxorem.Quos enim
vir et uxor una caro per connubium efficiuiitur, Deus conjunxit homo separare non debei.
reslat nimirum virum compatrem constilui illi mu- GAr. LXV. Non separelur a viro, sed pwnilenliam
lieri, cujus malrimonio assumpta uxor commater agat qum filium suum coram ephcopo fraudulen-
ler tenuit.
esse videbalur. Et idcirco liquet virum illi femina.
noii posse jungi in copula, quse commaler ejus Conc. Cabil., c ...
erat, cum qua idem una caro fueral effeclus_ (30, q. I, c. Diclum.) Dictum eliam nobis est-
£AP. LXIV. Punialur qui hmc crimina commillit et quasdam feminas desidiose, quasdam vero -fraudu-
non lumen legilimam dimiltat uxorem. lenter ut a viris suis separentur, proprios iitios co-
Nicolaus Salomoni Constanl. episc ram episeopis ad confirmandura tenuisse, unde nos
(55, q. 20, c Si quis.) Si quis cum matre spiri- dignum dnximus ut si quse mulier filium suum de-
.997 PANOM.IA. __ J.J?. YIT l=.OS_-
Sidia aufcfraude aliqua coram episcopo tenueiit ad A gilimi unus aut ambo ex lndustria fecerint, ut filium
confirmandum, prapter fallaciam suani,' aul pro- suum de fonte susceperint, ut dissidium fiat, tale
pter fraudem quandiu vivat poenitentiam agat, a consilium damus: Si innupli manere voluerini, bo-
viro suo tamen non separctur. num est. Sin autem, gravis poenitentia insidiatori
CAP. LXVI. Separenlur et gravi pwnitenlia plectan- injungatur et simut maneant. Et si supravixeiit
tur qui fitiolam suem vel spirilualem matrem du- prsevaricator eonjugii, acerrima poenltentia mulcte-
cunt in uxorem.
tur, et sine spe conjugii maneat.
Conc Mogunt. c 10. CAP.LXVII. Uxorem compalris ducere polest, cujus
(30, q. 1, c De eo quod inierrogasth.) De eo quod 'vsa commaUr non fuerut
interrogastis, si ille qui fitiolam suam duxit uxo- €ouc Tibur. 47_
rem, et qui concubuil cum matre sua spirituali, et (30, q. 4, c. Qui spirilualem.) Qui spirilualem.
de eo qui illiuiii suum baptizavit, et cujus uxor compatrem habet cujus Dlium vel de lavacro sacri"
eum de fonte sttscepit, ea ratione ot dissidium fie- fontis accepit, et ejus uxor commater.non est, liceat
ret conjugii, si postea in tali copulatione permanere ei. defuncto compatre suo ejus viduam ducere in
possent. De talibus sie respondendum est: Si filio- uxorem, si nullam habet consanguinilatis propin—
Iam aut commatrem suam spiritualem in conjugio B quitatem. Quid enim?.nunquid non possunt con-
aliquis duxerft, separandos cos esse Judicamus, et jungi quos nulla proximitas carnalis vcl in id gene—
gravi po_nitenlia plectendos. Si autem eonjiiges le- ratio secernit spiritualis.

DE CONSANGUINITATE ET AFFINITATE.
t.AP. t-J-Ylll. Aljinticts tn supersitte non ctelelur. hoc minime fieri posse credendum est. Nam xmo
defunclo in superstite affinitas non deletur, nec alia
Gregon pap. Veuerio Carol. episc
copula conjugalis affinilatem prioris copula. selvere
(33, q. 50, c Fraternitath.) GitEGOimisservus potest. S.ed neque conjunclionis alterius sobolem.
servorum Dei, YENERIO Caralitano. plaeet ad ipsius affiniiatis prioris viri transire con-
Fraternitatis vestrse studiosae sagacitati, frater soriiura pro eo quod verbum Domini validum est et
amande, quasde-beo defero grates, quoniam qusesisti forte, et,ut inquiens dixit Propheta : Quoniam ipsc
quaedebuisti, et jucundum me reddidisti. Undepla- dixitet faela sunt,ipse mandavil el creatajunl (Psat.
cide ad inquiquisita respondeo. Sedem apostolicam CXLIH).Statuit ea et in c, et in s. s. p. p. Nam post
consulerc decrevisli, si mutier copula nuptiali extra- (C verbum suum atque praeceptum effecit Deus duo-
neo viro juncta cognalioni ejus pertineat, si eodefun- carnem unam, id est masculum el feminam qui"
cto cognalio manet eadem, velsubaltero viro cogna- innumeram sexus utriusque multitudinem non de-
tionis vocabula dissolvuntur, vel si susceptae soboles stilit secum facere unum, sicut per seVerilas dixit:
possint legitime ad prioris viri cognalionis transire 2Vonpro Ith tanlum rogo, sed et pro eis qui crediluri
copulam. Est enim verbum Domini validum elforle, sttnt perverbum eorum in me ut unum sint, sicul tu,
est durabite, est perseverabile, est imniutabile, non Pater, in me et ego in te, et •ipsi in nobis unum sint
momentaneum, non transitorium. Ait autem per se (Joan. xvn). Si quis temerario et sacrilego ausu in
ipsa Yeriias, quae Deus est et verbum Dei est : Cw- defuncto qiiaerit propinquitalem exstinguere subal-
lum el ierra Iransibunt, verba aulem mea non trans- ' tero affinitalis vocabulo dissipare vel susceptam so-
ibunt (Matth. xiv). Antequam Deus in carne appa- bolem allerius copulae credens lcgiiime sociari, pro-
reret inter homines, eo inspirante dixit Adam : pinquitatis prioris hic negat verbum De.i valitlum
Quamobrem relinquet homo patrem suum et matrem esse et forle. El qui lam facile et lain quaerit veloci-
suam, el adhwrebit uxori suw, et erunl duo in carne ler dissolvere, hic non credit verbum Dei manere in
ttna (Gen. n). Cui non eontradisit Dominus. Deinde aeternum. Confice lerram ex quatuor locis distanti-
cum Yeritas oriretur de terra in lerram, et visibilis 1'" bus a se magna inteicapedine et confectam et con-
in humanilate appareret, interrogatum e&t, si lici- glutinatam finge cujuscunaiie figurse venfomensiia-
tum esset homini uxorem diniitlere (Mailh. xix). iis corpus volueris..
Quod prohibens fieri veluit, nisi forle si fornicalio CAr. LXIX. In parenle aproprta el cvnjucjh eadem
sola excluderet copulam maritalem. Unde procul consanguiiiitalh esl observanda.
slatim in medium eamdem sententiam ipsam quam
anle ssecula manens eum Patre Yerbtim inspiravit Isidor. ex eone. Maciens.,c 3__
in Adam ipse conQrmans quod ipse primus pro. (55, q. 3, c Sane.) Sane consanguinitas quse in
lulit homo": Quamobrem-relinquei homo pcitrem el proprio viro observanda est, ha?c nimirum in uxo-
mairem et adhmrebit uxori sum, el erunt duo in carne ?is parenlela de lege nuptiarum custodienda est,
una (Gen. JI). qua constat eos duos fuisse in carne, ideoque com-
Si una caro iiunt, quomodo poterit aliquis eorum munis illis utraque parenlela credenda est; sicut,
propinquius pertinere uni, si non periineal' alteri,. scriplum est : Erttnl dtto in carne una (Gen. ix)._
 '
1299 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1500
CAP.LXX. -In quinta vel sexta generalione nullus A inyenli fuerint, non sepaicntur, aut infra affiniia.is
amplius copuleiur <ortjugio. lineam, id est usque ad vn generalionem jungan-
Conc Cabil., c 5. tur, sed quod adhuc neophytis illis cxisteniibus eis
(55, q. 3, c. C_«.. _.dfeim..s.)Conti adicimus quo- p: imum illicila consenlire, et eos verbis ac exem-
que in iv et v vel vi generalione nulliis ampliuscon- plis instruere oportet. Nam, j'uxta Apostolum, qui
jugio coputeiur. Ubi autem post interdiclum factum ait: Lac dedi vobh polum, non eseam (I Cor. m),
fuerit invenlum, separctur. ista illis modo non posteris, ut prsefixum esl, iem-
CAP.LXXI. De eodem. poribus tenenda indulsimus, ne bonum quod adhuc
Gregoritis ad Augustiiiui)) Caniuar., c 6; et Joan. infirma radice plantalum erat cxueretur, sed ali-
Conslantinop. ad Feliccm cpisc. Sicil. quantulum affirniaretur, et usque ad perfeetionem
(55, q. 3, c. Qumdam.) Gregorius papa requisjlus -custodiretur.Nec ergoego Joannes idcirco perstriu-
ab Augusl., Angtorum gentis episcopo, quoia ge- genc_acuravi ut hi qui occasione novsedispensalio-
neratione lideles debeant copulari, dispensatorie sic nis illicita matrimonia contra hunc eruditissimum
icscribit: t Qtisedamler.-ena lex Romanae reipublicse virusn causantur, non generaliter, quartam gene-
permiltit ut sive fralris et sororis, seu duorum fra- rationis copulam sensisse, imo venialiter simulque
trum germanorum vei duarum sororum filius et iilia B ] temporaliter permisisse cognoscaiit.
miscealur, sed cxperimenlo didicimus in lali con- CAP.LXXIV. Quare usque ad sexluHi oradum con-
jugio sobolem non posse succrescere, unde neeesse sanguinitas observetur.
est ut in iv vel v generaiione fidelium lieenter sibi Isidor. Etymol. 1. IX, c.
jungantur. » (55, q. 4, c. Consanguinilus.) Gonsangiiinitas dum
CAP. LXXII. De eodem. se paulatim propaginum ordinibus dirimens usqtte
Gregor. ad eumdem, el Joatines. ad ultimum gradum sese subtraxerit, et propinqui-
(55, q. 5, c. Ad sedem.) Yerum posl multum tem- tas esse desierit, eam rursus lex matrimonio viu-
poris a Felice el Messario Sicilise prsesulc requisi- culo repetit, et quodammodo revocat fugientem.
tus verum Augustino Grcgorius.scripserit, ut An- Ideo aulem usque ad vi generaiionis gradum con-
glorum iv generatione conlracta malrimojiia mini- sanguinitas restituta est, ut sicut sex tetalibus
me solvereiutir. nnindi generatio el omnis status fiuitur, ita pro-
CAP. LXXIII. Anglicis permittilur ui in quarla vel piuquilas generis tot gradibus terminetur.
in quiiita generalione copulenlur. CAP.LXXY. Quot sunt computandi gradus consan-
Ex Gregor. ejiist. 51,1. xn. guiniiath.
(55, q. 5, c Quodam.) Humilissimus paler Gre- C i Ex Decret. Isidori
gorius, iuler csetera talem rationem dedit: Quod scri- (55, q. o, c. Ad sedem.) Isidorus in etj-mologiis
psi Augustino Anglorum gentis episcopo, alumno suis, usque ad vn generalionem consanguinilatis
videlicet, ut recordaris, tuo, de consanguinitatis abstinendum et sic legitimo connubio conjuugendum
conj'unctione ipsi et Anglorum genti quse nuper ad asserit. Inde reor eum fecisse quod genealogiae se-
fidem venerat, ne a bono quod cceperat metuendo riem retexens, quousque ordinem numerandi per-
austeriora, recederet, specialiter el generaliter ducere possenl, eo cognationem sanguinis servan-
scripsis.se me intelligas. Unde et mihi Romana ci- dam sestimavil, sicque ad invocalionem generis et
vitas testis existit, nec ea intentione ha.c illis scri- amicili_e j'us conservandum redire ad __connubium
psi mandata, ut postquam firma radice in fide fue- sancivit. ouando jam cognalionis ordo numerarl
rint solidati, si infra propriam consanguinitalem desinit.

M QUO RAMUSCULO CONSANGUINITATIS LEGITIMA FHERI CONNURIA

POSSINT.
CAP. LXXVI. Quomoao i..,imunlur gradus consan- D dinibus dirimens usque ad ultimum gradum sese
guinilalis. ~ sublraxerit et propinquitas esse desierit, tunc pri-
Ex Deeret. Isidor. mum lex matrimonii vinculum repelit, et quodam-
(55, q. 5, c. Series.) Beatus Isidorus de consan- modo revocal fugientem. Ideo autcm usqtie ad sex-
guiuitate sic loquitur, cujus series vi gradibus di- tum generationis gradum consanguinitas conslituia
rimitur, boc modo : filius el filia quod est frater et est, ut sicut in sex aetatibus mundi generatio et ho-
soror, ipse esl truncus ; illis seorsum sej"unctis, ex minis status finitur, ita propinquitas generis tot gra-
radice illius trunci egrediunlur isti ramusculi, dibus lerminetur.
ncpos et neptis primus, pronepos proneplis se- CAP. LXXVII. Usque ad seplimam generationem pro-
cundus, abnepos et abneptis teriius, adnepos el geniem suam unusquisque servare oportel.
adnepiis quartus, triiiepos et trineptis quintus, Gregor. episcopis Gall., 1. xn, ep. 51.
tiinepotis nepos et tiincplis neplis sexlus. Hsec (55, q. 5, c Progeniem.) Progeniem suam unum -
cotibanguinitas dum se paulalim in propaginum oi- quemqtte usque ad septimam observare decernimtts
 1301 PANORMIA. — LIB. VII. 1502
geiieralioiiem, et quandn se agnoscunt affinitatei A mina conlinentur ultra quos nec affinifas imenilur,
propinq;uos, ad conjugalem copulam accedere dene- nec successio potest ampliusprorogari.
gamu_, quod si fecerint, saparenlur. CAP.LXXXIl. Usque nd septhnam generaiionem nul-
CAP.LXXVIII. De eodem. lus de sua cognulione ducat uxoiem.
Ex couc apud Theodon. c. 8. Conc Meldens., c. 7.
vTulIusfidelium usque ad affiuilatis lineam, id
(55, q. 2, c De affinitaie.) De affinilale namque
est usquead sextam generationem, consanguineam
consanguinitalis per gradus cognationis placuit us-
suam ducat uxorcm, vel eam quoquomodo incesti
que ad septimam generationem observare: Nam et
macula poliuat. Si quis vero hoc temere praesum- hseredilas rerum
per legalcs definiiioncs sancila us--
pserit, vel incesium luat, ac pul.lice juxta canoni- ad vn gradum prselcndh haeredum successio-
cos gradus pceniieat. que
«ies. Non enim succcderent nisi cis deoropagine
CAT.LXXIX. Ex propinquiiale sui sanguhth ttsqite
ad septiinum grtulum nullus ducul uxorcm. cognationis deberelur
Cone. Ligon., c__10. - CAP.LXXXUI. Nisi corum Ecdesia consanguinilale
(55, q. 5, c. Nulli ex propinq.) Nulli ex propin- probala, uxorem dimiltcre non licel.
quilate sui sanguinis usque ad vn gradum uxores yj Alexand. II Vilhelmo de Monst.
ducant, neque sine benedictionc saccidotis ; qui (55, q.6, c. Multorum relalione.) Multoi tim relatione
aulem nupturi sunt, a sacerdole benedicti nubere cognovimus tepropriam ve-Heabjicere uxorem.etad-
audeant, nec aliter prajsumani. Inerere alteri, prseleridenfem c.nsangulnilalis oc-
CAP. LXXX. EX propinquilale stti sanguinh, vel casionem. Unde aposiolica auctoritate interdicendo
uxorh usque in sepiimttm grttdum nullus ducut mandamus tibi, ut hauc quam nunc babes u.vorcm
uxorem. nullaienus proesumas dimillore, vel aliam ducere,
Conc Aurelian. c. 10 donec apud episcoporum religiosorum concilium.
(55, q. 3, c Nullum in uiroq.) Nullum in utro- causam justam examinaveris
que sexu permittimus ex propinquitate stti sangui-
nis vel uxoris usque in seplimum generis gradum CAP. LXXXIV. Quod otnnis conlroversia debel ler-
minari duobus vel tribus lestibus.
uxorem ducere, vel incesti macula commaculari;
Conc Hilerd., c 20.
praeterea quoque illud adjicimus, quoniam, sicut
non licet cuique Christiano de sua consanguinilate, (55, q. 6, c Ab isto, el Cum in Hilerd.) Ut om-
sic etiam nec licet de consanguinitate uxoris suae nis controversia, quae de rebus ecclesiasticis fit, se-
conj"ugemdueere, propler carnis unitatem. C cundum divinam legem sub duobus testibus termi-
<
CAP. LXXXI. De eodem netur. Testis est Dominus cum dicit : Non unus
Conc Agrippin., c 0. itet contra alium, sedin ore duorum vei trium lestium
fn septcm gradibus oinnia propinquitatum no- stel omne verbum (Deut. xix)

QUI ACCUSARE MATRIMONIUM POSSUNT ET DE JURAMENTO RECONCILIATIONIS_

CAP.LXXX-V.Consanguinei tanlum, velsi progcnies
defeceril anliqui et veraces vrooinauilaiem in sy-
nodo compulent
ExDecrel. Fabian. pap., c. 8.
(55, q. 6, c C-nsan17.mN.os.)Consanguineos ex-
traneorum nullus accuset, vel consanguinilaiem in '
synodo computet, sed propinqui ad quorum noti-
tiam perlinet, id est, patet ct mater, soror, frater,
pairuus, avunculus, amita, maiertera, ct eorurn
procreatio. Si autcm progenies lota defecerit ab
aniiquioribus el veneratioribus, quibus eadem pro-
pinquitas nola sit, episcopus canonice perquirat,
et, si inventa fuerit propinquitas, separentur.
CAP. LXXXVI. Qui jurejurando propinqttilatem fir-
mare debent.
Urbanus Ricardo Januens. episc.
(55, q. 6, c Notificamus.) Notificamus libi ut
posiquam tres aut dtio ex propinquioribus jam dc-
functse uxoris ejus qui accusatur, vel vivae, lianc
propinquitalem 'jureju.rando iirmaverint, vel per
uua.uor aul per duos cx anliquioribus ^anucnsi-
bus, quibus hsec propinquitas nola est, qui bonas
famse et veracis teslimonii sunt, remoto amore, ii-
more, pretio et omni malo sludio, supradiclo modo
consanguinitatem, sine omni mora conjugia dis-
solvantur: quod si propinqui vel exlranei verbis
tantum propinquilalcm lestantur, et j"uramento pro-
bare noluerint, vel nequiverint, conjugium nulla-
tenus dissolvalur, sed coropetens eis poenitenlia
propter infamiam vel peccati maculam, si forte in
hac re contra-xerint aliquara, injuiigaUir.
CAP.LXXXVIl. Juramentum accusalorh
Conc. Rom. sub Greg.
(55, qu. 6, c. De'parentela.) De parcniela illa.
quam dicunt csse inler islum et islatn cjus con-
jugem, quidquid inde scis aut audisti a tuis vicinis
aut a tuis antiquioribus propinquis, quod tu per
nullum imjenium, nec propter aniorem, nec pro-
ptertimorem, attt per prsemium, autper consan-
guinitatem celabis episcopum luum, aut ejusmis-
sum cui h_ecrcquirerc j"usserit quandocunque tecx
 1503 I.. IVONTi. f!AJ_NnTF,:VKISF.PlSr.OP! .SiU
lioc intenogaverit: < Sic te Deus adjuvet, et islse A quod lu per nullum ingenium le soeiabis huic tuse
sanctorum reliquise. > Eonsanguinese N., cum qua contra legem et rectam
CAP.LXXXVIII. Jjirumentum lerlium. Chrislianifatem luam, adulterium et incestum per-
(35,.q.G,cIllud.) petrasti, nec in conjugio, necin adullerioillam libi
Illudsacramentumquodisteju-
ravit de illa parentela quse inter filium et ejiis sociabis, neecum illa ad unam mensam manduca-
nisi forte in ecclesia,'aut in aliqtto publico loco,
conjugem N. computatur, quod tu illud observa- bis,
.bisin quanlum sapis aut audisti : t Sic le Deus^ ubi ntilla mala suspicio possit esse, et ibi coram to -
slibus idoneis pro eerta necessilate colloquaminh
adjuvet.>
Nee aliam conj'ugem accipies, nisi fortc post pcra-
CAP. LXXXIX. Sacrumenlum 4e ineestuoso dh- ctam pceniientiam, quse tibi dala fuerit ab episcopo
sidio, et reconcilialionh jwamentum
tuo, aut ejus misso : . Sie le Deus adjuvei, et islse
{55, q. 6, c Ab hlo primo.) Ab isto die in antea sanctorum reliauise.,

DE GRADntUS COGNATTONTTW.
r
CAP. XC. Nomina graduum superiorum sive infe- B \ atavus alavia, infra adnepos adneplis. Ex obliquo.
riorum sive ex lalere viventium. frairis etsororis, pronepos proneplis fratres pa-
Isidor. de vn grad. consang-
trueles, sorores patruelis, amitini, amitinse, conso-
(35, q. 5, c Primo gradu.) Primo gradu supe- irini consobrinse, filius vel iilia. Propius conso-
riori linea continentur, pater et mater, inferiori briniis consobrina, id est palrui magni amitse ma-
filius et filia. Quibus nullse alise personae jungun- gnse. Avuuculi magni, materterae magnae lilius vel,
tur. Seeundo gradu continentur superiori linea filia. <_ui\is accrescit propatruus et proamila. Ili
avus et avia; inferiori, nepos el neplis. Interversa sunt proavi malerrii frater et soror, proavunculus,,
fratcr et soror. Quse personse duplicanlur. Avus promalertera ;, hi sunt proavise paternae maternse-
cnim et avia lam ex palre quam ex matre acci- que frater et soror proaviaque magni materni.
-piuntur. Quae personae sequentibus quoque gradi- Haee species nec aliis gradibus quam scripta est,nec
bus similiter pro subslanlia earum quae in quo aliis voeabulis declaraii polest. Sexto gradu ve-
gradu subsistuni , ipso ordine duplicantur. Illa. niunt supra trilavus tritavia. Infra trinepos tri__e-
personae in secundo gradu, ideo duplices appellan- plis, Exobliquofratris et sororis adnepos adneplis.
tur, quiaduo avi sunt, etpaternus est et maternus Fralres patruelis et sorores niatruelis, amMni ami-
est. Iteni duo genera nepotum sunt, sive ex filio thi-B, eonsobriui, consobrinse. Palrui magni, amllfe
sive e_-.filiaprocreati. Frater etsoror ex transverso magnse, avuneuli- magni ma.eitera. magnse. Nepos,
veniunt; id est aut frater palris, aut frater malris, nepotis propioris consobrini filius et filia qui eon-
qui aut patruus aut avunculus nominatur. Qui et sobrini appeltanfcur. Quibusex latere accrescunt pro-
ipsihoc ordine duplicantur. -Tertio gradu vemunt patrui, proavunculi, promaterterse, filius vel filia
supra proavus, proavia; infra pronepos, proneplis. adpatruus, adamita. Hi suni abavi paterni frater
Ex obliquo fratris et sororis filius vel' filia, pa- et soror. Abavunculus, abmatertera, hi sunt ab-
trtius, aroila, id estpatris frateret soror, avunculus avia. paterna. maternseque fraler et soror abavique
matertera, id est frater matris et soror. Quarto materni. Hsec quoque explanari amplius non pos-
gradu veniunt supra abavus et abavia, infra abne» sunt quam ipse auctor disseruit. Sepfiino gradu
pos ctabneptis. Ex obliquo fralris et sororis nepos, qui sunt cognali recta linea, supra infraque priori-
neptis patruelis, frater, soror, patruelis, id est pa- bus propriis nominibus non appellanlur, sed ex
trui filius vel filia. Consobrinus, consobrina, id est transversa linea continentur fralris, sororis, ad-
avunculi et materterae filius vel filia. Amitinus, nepos adneptis, consobrini filii filiseque succe6-.
atnilina, id est amitae filius vel filia. ltemque con- ]p sionis. Idcirco gradus TIJ consliluti sunt, quia ul-
sobrini qui ex duobus sororibus nascuntur; quibus terius per rerum naturam, nec nomina inveniri,
accessit patruus magnus, amita magna, id esl pa- nec suecessio ulfra propagari potest. In bis vn gra-
terni avi frater et soror, avunculus magnus, mater- dibus omnia propinquitatum uomina continentur,
tera magna, id est «viaa tam patern_e quam ma- ultra quas aflinitas inveniri__nec successio potfist.
ternse fraler et soror. Quinlo gradu veniunt supra, amplius propagarL l
l_ , * " ' ""*"' " i - ll _ . . i i. - . _.

LIBER OCTAVUS.

DE EOMICIDIG.
<JAP I Ex officio non est peccatum homtnem occi- dendis hominibus ne ab ci& quisquam occidatur,
dere. miles, aut
^ion mihi pl«tcet eonsilium, nisi forte sit
August. ad Publicol., ep. 154. publicam functionem teneat, ut non pro se 1ioc fa-
*2-i, q. 5, <. De-occidendh hominibus.) De occi- ciat, sed pro aliis vel pro civitate, uJri etiam ipse'
1305 PANORMIA. — LIB. VIII. 1306
cst, accepla legilima po.testate si ejus congruit per- A sonam pro tempore expressa jiissione, sive autem
sonse. Qui vero repellunlur aliquo lerrore ne male ipse qui occidit qui minislerium debet jubenli, sicut
faciant, etiam ipsis fortasse aliquid prsestatur. gladius adminiculum ulenli, el ideo nequaquam
Ilinc autem dictum est: « Non resistamus malo, » contra hoc prseceptum fecerunt quod dictum est:
ne nos vindicta delectet, quse alieno malo animura Non occides, qui Deo auclore bella gesserunl, aut
paseit, non ut correclionem bominum negligamus; personas _geren.es publicse polestatis secundum
unde nou reus est mortis aliense, qui cum suaepos- leges ojus, hoc est, justissimse i-alionis imperio,
sessioni murorum ambilum circumduxerit, si ali- sceleratos morte punierunl. Et Abiabam non solum
quis ex ipsorum usu pereussus intereat. Neque non est culpatus crudelitalis crimine, verum etiam
enim reus est Cliristianus si bos «jus aliquem fe- laudalus est nomine pietatis quod voluit filium ne-
riendo, vel equus calcem jaciendo aliquem occidat. quaquam scelerate sed obedienter occidere. Et me-
Aut ideo non debent Cliristianoruni boves habere rito quaeritur utrum pro jussu Dei habentlum sit
cornua, aut equus ungulas, aut canes dentes. Aujt quod Jephle filiam quse patri occurrit, occidit, cum
vero, quomam Paulus apostolus satis egit, ut se id vovisset immolaturum Deo quod ei redeun-
in tribunis notiliam perferrct insidias sibi esse a " 1i de pra-lio victori priraitus oecurrisset. Ncc
quibusdam perditis prseparalas, el ob hoc deducto- Samson aliler excusatur quod seipsum cum ho-
res acceperit armatos, si in illos scelerati homines slibus ruina domus oppressit, nisi quia Spi-
incidissent, Paulus in effusione sanguinis illorum „ rilus boc jusserat latenler, qui per illum miracula
suum crimen agnoseeret? Absit, ut ea quse propter faciebat.
bonum aul licitum facimus aut habemus, siquidem His ergo exceptis quos vel lex jusia gcneralier,
per hoc prseter nostram voluntatem cuiquam mali vel ipse justilise fons Deus occidi jubei, quisqu's
si quid acciderit, nobis imputelur! Alioquin nec hominem vel seipsum, vel quemlibet occiderit,
ferramenta domestiea et agrestia sunt babenda, ne homicidii crimine innectitur. Item : IIoc dicimus,
quis eis vel se vel alterum inlerimat. Et quid hoc asserimus hoc modis omnibus approbamns,
plura commemorem cum ea comuieinorando finire neminem spontaneam mortem sibi inferre debere,
non possum: quod est in usu horoinum bonum aut velut fugiendo molestias temporales neincidat ia
licitura, unde non possit pcrnicies Irrogari, si ipsum perpeluas; neminem propter aliena peccata, ne hoc
etiam perimere nulla legis auctoritate permit- ipso iucipiat habere gravissimum peccatum pio-
titur. prium ; neminem propter sua peccata prseleri.a,
CAP.II. Qui Deo auclore bella gesserunt, prmcepla nou „ propter quse magis hac vita opus est ul possi«t
occidendi nequaquam transgressi sunt. poenitendo sanafi; iiemincm quasi desiderio melio-
August. De eivil. Dei, 1.1, c 17. ris vitse quse post moriem speraiur, quia rcos s«_e
(23, q. 5, c. Si non Licet.) Si non licet privata niortis, meliorposl mortem vila non suscipit.
potestate alieui hominem occidere vel innocentem CAP.III, De eodem.
cujus occidendi licentiam lex nulla concedit, pro-
fecto etiam qui seipsum occidit homicida est; et Ifieronyoi. in Jonam, c 1.
tanlo fit nocentior eum se oceiderit, quanto inno- (23, q. 5, c IVo»est nostrum.) Non est noeii-um
centior in eo eausa fuit qua se occidendum putavit. mortem accipere, sed illatam ab aliis libenler exci-
Itera : non licet homini seipsum occidere cum in pere. Unde etiam in persecutionibus non licet pro-
eo quod scriptum cst: Non occides (Exod. xx), pria perire manu, absque eo ubi castilas pericli-
nihil deinde addito, nec Ipse utique cui prsecipitur latur,.sed perculienli coJla submiltere.
inteliigatur exceplus. Kem, Non occides, nec te nec CAP. IV. De eodem,
allerum. Neque enim qui se occidit, aliud quam
bominem occidit. Item : ©jiasdam vero excepliones August. ad Publicolam, ep. 3, c. i.
eadem ipsa divina fecit auctoritale, Sed bis exce- D Omnes leges tam ecclesiasticse quam sa_culares__
ptis quos Deus occidi j*ubct sine data lege ad per- cffusionem bumani sanguinis proliibent.

DE EO QUI CLERUM INTERFICIT.

CAP. V. Enormia flagitia per swcuLijudkes corri- ' causa poitant gladium, qui talia sua scelera diju^.
piantur. dicant. Suntenim maxime constituti propter Iiomi»
(23, q. 5, c Siint quwdam.) Sunt qusedam enor- eidas, raptores, ut iltos damnent, et alios suo,
mia flagitia, quae potius per mundi judices quam timore compescere faciant.
per anlistites c.rectores Ecclesiarum judicantur. CAP,YI. Ad quid obliganiur presbyteri inlerfeclores
Sicut cum quis interficit pontifieem apostolicum, Capilul. 1. v, c. 20.
episeopum, presbyterum sive diaconum, hujusmodi Presbyleri inlerfectores, composiiione episcopi
xeos et prineipes mundi damnant, Ergb non sine ad cujiis parochiam pertinent, selvanlur.
 1307 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1508
.CAP.VH. Pro graduum varielale mulcienlur qui cte- A rem suum perdat et legibus contra quem injusle
ricos occidunl. fecit, secundum poenam quam inlulit, emendet.
Capitul., 1. v, c 20. CAP.X. Morth senlenlia lala exsecutioni non trada-
(17, q. 1, c Qui subdiacon.) Qui subdiaconum tur~nisi post triginla dies.
joceiderit, ccc solidos componat; qui diaconum, cccc; Cassiod. prolog. Ilislor. ttip. 1. ix, c 30.
Jqiii_presbylerum, nc ; qui episcopum, DCCCC;qui Est cnim lex hujusmodi: Imperalor Gratianus
'monachum, cccc. Yalenlianiis et Theodosius, Augusti, Flaviano prae-
CAP. VIII. De eodem. fecto praetorii Illyrici: «Si vindicari in aliquos seve-
(17, q. 4, c. Qui occiderii.) Qui occiderit clericum rius conlia noslram consuetudinem pro causse in-
aul monachum, anna relinquat et Deo in monasle- tuiiu, jusserimus,nolumus eos stalim subiie poenas
rio serviat cunetis diebus vitse sua?, nunquam rever- aut excipere sentenliara, sed per dies xxx, super
stirus ad sseculum, et vn annos publieam pcenilen- stialumeorum sors etforttina suspensa sit.s
liam agat. CAP.XI. Non sunt homicidw, qui adversus excom-
municalos, zelo matris Ecclesim armanlur.
CAP. IX. Qua pwna ptecteitdus sil qui odio el non Urbanus II Gotbfiido episc.
juslitiw zelo hoii.inem occiderlt. B (25, q. 5, c Excommunicatorum.) Non enim eos
Capilul. 1. v, c. 109. homicidas arbitraniur quos adversus excommuni-
Qui perodium vel nialum ingenium et non pro-. calos zelo Catholicse matris ardentes, eorum quos-
{Herjustitiam faciendain hominem peremerit, liono- libet trucidasse contigit.

DE EO QUI PERCUfebii MULIEREM IN UTERO HABENTEM,

CAP XII. Non esl homicida qtti abortum procural, Ilaque, si j"am formalo corpori dalur, non in con-
antequam anima corpori sit infusa. ceplu corporis nascitur, cumseminederivata. Nam,
August.,15. Qttwblion. Exod. si cum semine el anima exislil exanimis, et roul-
(52, q. 2. «. Quod vero.) Quod si non formatum tae animas quolidie pereunt, cum semen fluxu quo-
puerperium Moj'ses vel lex noluit ad homicidium « dam non proficit nativitali. Sed, si propius respi-
pcrtinere, profecio nec hominem deputavit quod ciamus, videbimus quid sequi debeamus. Conlem-
tale in utero geritur; hincquaestio deanima agilari plemur facturam Adse. In Adam enim exemplum
solet. Utrum quidquid formatum non esl, nec ani- datum est, ut eo inlelligalur quod j'am fcrmatum
matum quidem possit intelligi, et ideo non fit Iio- corpus animam accepil. Nam poterat Deus animam
micidium, quia nec exanimatum dici potest, si ad- timo terrae admiscere, et sic formare corpus. Sed
huc animam non habcbat. Itcm, si illud informe ratione iiifirmabatur, quia primum oportebal do-
pueiperium jam quidem fuerat, sed adhuc quodam mum compaginari, et sic habitatorem induci. Ani-
modo infoimiier animatum, quoniam magna de ma certe quia spirilus est, in sicco habitare nou
anima quseslio est, non est prsecipilanda indiscussa potesl, ideo. in sanguine fertur habitare. Cum igi.-
temerilate sententia ; ideo lcx noluit ad homicidium tur lineamenla compacta non fuerint, ubi erit ani-
perdnere, quia.nundum potest dici aninia viva in ma?
corpore quod sensu carct. GAP.XIV. De eodem.
CAP.XIII. De eodem. Hieronym. ad Algasium, q. ..
August. De Qumst. Vet. et Nov. Test. c. 58. (52, q. 2, c. Sicuii semina.) Sieuti semina pau-
D latim foimantur in utero, el tandiu non reputalur
(52, q. 2, c. Moyses.) Moyscs tradidit : Si quis
percusserit mulierem in uiero habentem et aaorti- homicidium donec elementa confecia suas imagi-
vum fecerit: si formatum fucrit, det animam pro nes membraque suscipiant, ita sensus ratione con
anima; si aulem informalum fuerit, mulctelur pe- ceptus, nisi in opera proruperit, adhuc in ventre
cunia, ul probarel non esse animam ante fonnam. relineutr, et cito ab hoste perit

QUANDO HOMICIDICM SIT PECCATUM ET QUANDO NON, ET DE BELLO

LICITO ET ILLICITO.
_CAP. XV. Quw veritati conlraria suni, Christiani '_ cum sint ulrique Christiani non debenl perseqiri
pcrsequi clcbcnl. nisi vilia Christianse contraria veritali. An Vero si
Augusl., Contra Crescon. gram., 1. i. iion persequ3ntur, uon rei negligeniias merilo tene-
(23, q. i, c. Quisquh Chrislianus.) Quisqnis Imnlur?
Christianus non iniqiium persequilur, Chrisli esl CAP.XVI. Quemadmodum homo debet diliaere proxi-
inimicus. Yerum dicis, si non hoc in illo persequi- mum sicul seipsutn.
tur, quod Chiisto eslinimicitm. Neque enim domi- August. ad Macedon-, c 52.
rms in servo, paicr in filio, maritus in eoirjuge, (25, q. A, c. Debcl homo.) Dcbet liomo ditigere
 1509 PANORMIA. — LIB. .VIII. .310
proximum tanqnam seipsum, ut quem poluerit ho-- A las debacchanlur, tanto vehementitis accendaris,
liiincm vel bcieficeiilite consolalione vel infoima- quanto iliorum pravilate famam lui nominis offu-
lione doc.rina.. vel disciplinse coercilione, addticalt scatam fuisse cognoscis, quoniain, licel credi possit
ad colendum Deum. quod te notente illis navigantibus insidianttir. quia
CAP.XVII. Proximi noslri, qitos diligere debemus, a te comprimi posse dicuntur, nisi compescueris
ttLi po!cst:tsdalur, a malo sunt prohibendi, et ad. eos, innoxius non habeberis. Sciiplum quippe esl :
bonum cofeudi. Qui cum erimina potest cmendare ct non corrigit,
Augttst. ad Dor.at. presbyl. ipse commitiit.
(25, q. <., c. Nimirum; c. Hwrelici; et c Displi- CAP.XXI. Crimen punire pro Dconon est crudelitas,
cel.) Qui diligunlur mala. sute voluntati impune ett sed pielas.
crudelier permitfendi non stint, sed ubi poteslas; Hierouym. ad Ripanum.
catur, et a malo probibendi, ei ad bonum cogendit (25, q. 8, c. Legi.) Legi Syromasten Piiinees,
sunt. Nam, sivolunlasinala semper suae permilten- auctorilatem Elise, zelum Simonis Chanan_-i, Petri
da est Iiberlali, quare Israetitse recusantes et mur- severilalem Ananiam et Saphiram trucidentem,
muranies lam duris flagellis a malo prohibcbaniiir, Pauli constantiam qui Elimam magnuin viis Doinini
et ad terram compellebaniur promissionis? Si ^o- 2 resislentem, seterna severilate damnavit. Non est
luntas mala semper su;e permittenda est libertati, crudelilas crimina pro Deo punire, sed pietas. Un-
quare Paulus non esf permissus uti pessima voltin- de el in lege dicitur : Si fraler luus, et amicus, et
lale, qua persequebatur Ecdesiam. Sed prostraius , ttxor qum in sinu luo dormil, depravare votuerit ve-
cst ut excajcaretur, excsecatus ut mutarelur, mu- rilatem, sit manus ttta super eos, el effunclesancjui-
tatus ul mitleretur, missus ut qualia feceral in er- nem ipsorum.
rore taiia pro verilale pateretur. Si voluntas mala CAP.XXII. Non umulur servus vel ftlius cum non
ssmper perroiltenda esl suse liberlali, quare mo- corripitur.
nctur paler in Scripturis sanctis lilium duris non Atigust. De Tract. in Joan. Epist., c. 7.
solum verbis corripere, sed etiam latera ejus tun- (23, q. 5, c. JVo»pulcs.) Non putes te tunc amare
dere, ut ad bonam disciplinam cogatur, el a Domi- servum tuum quando eum non csedis; aut tunc
KOditigafur? (Prov. i.) amare lilium tuum, qtiando ei non das discipli-
CAP.XVIII. Quwdam in Veieri Testamento licebanl nam; aut tunc amare vicinum quando non corrigis
quw in Novo prohibenlur. eum : non est ista charitas, sed languor. Ferveat
Chrysost. sup. Malth. hom, 18. cbaritas ad.emcndandum, ad corrigendum ; sed, si
C
(23, q. 8, c. Occidit Phinees.) Occidit Phinees sunl boni mores, delectenl; si sunt mali, emenden-
bominem (Num. xxv), et reputatum est ei ad j'usti- tur.
tiam. Abraham vero non homicida sotum, vertim CAP.XXIII. Nulli licet exceptojudice quemquam oc-
eliam parricida, quod est ccrle gravius, effecttis, cidere.
magis magisque Deo placuit. Sed et Petrus gemi- August. De Qumst. Nov. el Vet. Test., c. 105.
num fecit homicidium, fecit tantum opus spirituale Quare ergo senteiilia dala est ut qui accipit gla-
quod facliim est. Non solura igitur respiciamus ad dium, gladio, pereat, nisi quia nulli licet (excepto
opera, sed tempus eteausam et ad voluntatem, per- judice) gladio quemquam occidere. Apostolo aulcm
sonarum quoque differentiam, et quantumcunque Petro usque ad hoc permissum est, ut dolorem
alia ipsis operibus acciderunt, diligentissime requi- faceret, non qtiod oc.ideret. Hoc autem audiens,
ramus. Non enim possumus ad veritatem pervenire neiterum percuterel. Dixilprselerea quia Chrisiianis
aliler. jam factis occidere non licet. In miseiicordia esiim
CAP.XIX. Peirtts Ananiam ct Saphiram tncrepando, positis, Iege juris mundo crediii uti non licet as-
morti tradidii. pere.
Gregor. Diaiog. 1. VIII, c. 50, , jD CAP.XXIV. Alia in lege veteri prwcipiebantur, alia
(25, q. 8, c. Petrus.) Petrus qui Thabitam mor- » in nova.
tuam orando suscilavit, Ananiam et Saphiram men- Olim in lege prsccipiebatur oculum pro oculo,
tienies, morti increpando tradidit. Nejue eiiim nune verberanti maxillam, praebemus et alleram.
orasse in eorum exsfinctione legitur, sed solum- IIlo tempore bellatoribus pr__cipiebatur : Accingere
modo culpam quam perpetraverant inerepasse. gladto super femvr tuum, polenlhsime (Psat. XLH).
Conslat ergo quia aliquando talia ex potestate ex- Modo audivit Pclrus : Conde gladium tmtm in va-
hibeniur, aliquando ex postulatione, dum et isti ginam; qui enim gladio percusserit, gladio morieiur
vitam increpando abslulit, et illi reddidit orando. (Joan. xvin).
CAP.XX. Qui crimina quw polesl emendare non cor- CAP.XXV. Non est misericors qui vilih nutriendh
rigit, ipse coinmillit. parcit.
Joannes VIII Hermanno. Augusl. ad Lotharium.
(25, q. 8, c. Prwterea.) Prseterea devotionis ttta. (23, q. S, c. Qui viliis.) Qui vitiis nutriendis
siudium exhortamtir, ut tontra marinos tatruncu- parcit et favet, ne conlristet peccantium voiunta-
Jft. qui sub prsetextu tui nominis in Ciiristicq- tcm, non tam cst misericors quam qui non vutt
K3H D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1512
cullrum rapere puero ne audiat plorantem, et A CAP. XXXI. Adrianus papa Buvarorum ducem ex-
non liiuet ne vulnerattim doleat aut exslinctum. communicat, nisi juramentum servel quod Pipino
prwslilit.
CAP. XXVI. Catholici adversus hwreticos a poie- Ex Chronica Franc.
statibus ordinalh defensionem possunt poslu-
iare,. Adrianus papa, in uie sancto Pascha., prasente
Cai-olo imperatore analliematizavit Tarmonem du-
August. ad Demetrium. cem Bavarorum, nisi in omnibus obediret eidem
(23, q. 3, c Noslri adversus.) Nostri adversus
illicitas et privatas vestrorum violentias (quas et iroperalori et filiis cjus et genti Francorum sietit
vos ibi qui tatia facitis doletis et gemilis), a pote- juraverat palri suo Pipino et sibi; qui si nollet
«tatibus ordinatis ultionera petunt, non quod hos ct sanguinis effusio fieret, vel aliud aliquid mali,
hoc stipra enindem ducem et ejus consanguineos
jiersequantur, sedquia sc defendanl.
esset, el praefalus rex, el sui ab ea eulpa immuues
•CAP. XXVII. Pro Sarracenis papa jubet populum essent. i
con/jregari, et eis ad litlus maris occurrere.
CAP.XXXII. Conira Longobardos precibus Adriani
Ex Registr. Leonis IV, Ludovic imp. papw, Caroltis bellum suscepit.
"
(25, q. 8, c. Igitur, cum.) Igitur, cum ssepe ad- . Ex Gest. Carol. Magn.juxt. Alcuin.
.ersa perveniaut a Sarracenorum parlibus nuntia, (23, q. 8, c Horlaiu.) Horialu el precibus Adria--
tjuidam in Romanum porlum Sarracenos clam ftir- ni papse Romanse urbis episcopi exhortatus Caro-
limque dicebant esse ventuios. Pro quo nostrum lus rex, bellum conlra Lcngobardos suscepit. Quod"
congregari pra_cipimus populum, maritimumque prius quidem el a patre ejus, papa supplicanle, cum
ad liltus descendere decrevimus, et egressi sumus magna difficuliate susceptum est.
ftoma. CAP. XXXIII. Furla et crimina a rege.sunt
CAP. XXYIII. Ultor sui gregis papa debet esse ac. cohibenda.
prwcipuus adjulor. Cyprianus iii nov. gen. abus.
Leo IV Ludovic imper. (23, q. 5, c Rex.) Rex debet furta cobibere,
adulteria punire, impios de terra perdere, parrici-
(25, ,q. 8, c Scire vos.) Scire vos oportet quod
das ct perj'uros non sinere vivere, filios suos noii
nunquam ab aliquibus noslros homines sinimus
sinere impie agere.
opprimi, sed, si necessitas ulla occurrerit, prse-
sentialiler vindicamus, quia nostri gregis in om- CAP.XXXIV. Justiiia plenus est qui palriam tueli-r
nibus ultores esse debemiis et prsecipui adj"utores. , a barbaris.
^ Ambrosius, De offic.1.1.
CAP.XXIX. Judwos non debemus perscqui, sed Sar-
racenos. (23, q. 3, c Fortiludo.) Fortitudo, quse vel a-
Alexand. II episcopis Hispan. barbarjs in bello patriam, vel domi defendit infir-
mos, vel a Iatronibus socios, plena jtistitiae est.
(25, q. S, c Dhpar.) Dispar nimirum est Judieo-
rum et Sarracenorum causa. In illos enim qui Cbri- CAP. XXXY. Non est retts Iwmicidii qui poleslati
slianos persequuntur, et ex urbibus et propriis se- jobediens hominem occidit.
dihus pellunt, juste pugnatur. ni utique servire August. De civit. Dei, 1. i.
parati sunt, quemdam etiam episcopum synagogamv (25, q. 5, c Miles.) Miles cum obediens poleslati-
eorum destruere volentem cohibui. sub qua legitime constilutus est, hominem occi-
deril, nulla civilatis suse lege, reus est homicidii;
CAP. XXX. Cwlesle regnum a Deo consequilur qut'
pro Clirhlianomm defensione morilur. imo, nisi fecerit, reus imperii deserti aique cou-
Nicolaus pap. exercitui Franc. lempti est. Quod si sua sponte atque auctorilate
fecissel, crimen effusi humani sanguinis incidisset.
(23, q. 8, c Omni limore; et q. 5, c Omnium.)) Itaque, undepunitur, sifecerit injussus, indepuui-
Omni timore ac terrore deposilo, contra inimicoss D rctur, nisi fecerit
jussus. Quod si ila est j'ubenle
sanctse fidei £t adversarios omnium religionum vi- iniperatore, quanlo magis imperante Creatore. Qui
riliter agere studete. Item : Ubi usque majores ve-
ergo audit non licere occidere se, faciat, si jussit
-glri pnblicum moverunl exercitum, semper \icto- cujus non licet jussa contemnere.
res exislere, nullaque multitudo superare potuit.
Non enim audivimus ut aliquando sine fama vi CAP. XXXVI. D. eodem.
ctorise reversi fuissent. Item : Omnium vestrnm, Pelagius patricio Valeriano,
liosse volumus cbarilateni, quoniam quisquis, quod1 Non persequilur msi qui ad malum cogit. Qui
non optanles dicimus, in hoc belli certamine mor-- vero vel factum punit vel prohibet ne fiat, non
tuus fideliler fuerit, regna illi ccelestia minime ne-- -persequitur iste, sed diligit. Nam uli quidam pu-
gabuntur. Novit cnim Omnipotens si quilibet ve- tanl, si nemo aut reprimendus a roalo, nec relra-
strum morietur, quod pro verilate fidei et sal-- bendus ad bonum est, humanas ac divinas leges
valione patrise ac defensione Chrisiianorum -mor-- necesse est evacuaii, quaj el malis poenani, prse-
tuus est. Ideo ab eo orseslolaium prsemium conse-- mia-justis consliiuunl. Malum autem schisma est
quetur. etiam per exteras poieblates opprimendum-.
 .513 PANORMIA. — LIB. VIII. .514
CAP. XXXVII. Necessttaie tnslante etiam in qua- . cerenlur. ul alijicerenl arma, seque militise omnino
dragesimulibus diebus bellum inire licel., subtraherent.. Dictum est aulem cis : Neminem con-
Nicolaus pap. ad Bulgar. consult. cusserith, nulLi calumnium fecerilis. Sufficiat vobis
(23, q. 8, c. Si nulla.) Si nulla urget necessitas, slipendium veslrum (Luc. m). Quibus proprium sti-
nou solum quadragesimali, sed omni lemporc pendium sufficere debere prsecepit, railitai-e utique
est apraeliis abstincndum. Si aulem inevitabilis non prohibuit.
urget opporlunitas, nec quadragesimali tempore CAP.XLIII. De eodem.
pro defensione tam sua qtiam patrise, seu legum August. ad Bonifac comit.
paternarum, bellorum procul dubio prseparalioni (55, q. 5, c Offtcia, vindicta.) Gravi de pugna
esl parcendum, ne videlicet Deumsvideatur homo eonquerens dubites nolo, uiile tibi tuisque dabo
tentare, si liabet quod faciat, et suse ac illorum consilium. Arripe mauibus arma, oralio aures pul-
saluti consulere non procurat, et sanctse religionis set auctoris, quia, quando pugnatur, Deus apertis
detriinenta non prsecavet. • ooelis spectat, et parlem quam inspicit justam,
CAP.XXXVIII. Non peceul qui ex officio noceiuem ibi dat et palmam.
interficit. CAP. XLIY. Quibus dicatut gladium accipere.
Aubjisl.DcLiber, arbilr.,\.i. B August., 1. ii, c 2-.
(25, q. 5, c. Si homicidium.) Si homicidium est
(23, q. 4, c Ille gladium.) Qtii gladio usus fuerit
bominem occidere, potest atiquando occidere sine cadet. Ilte autem utitur gladio qui, nulla
gladio
peccato. Nam el miles hostem, judex et minisler superiore ac legiiima poieslate, vel jubente vel co-
ejus nocentem, et cui forte invito atque imprudenti gente, in sanguinem alicujus armatur.
telum manu fugerit, non mihi videtur peccare cum CAP. XLV. Quw sttnl in belLojure reprehendenda.
hominem occidunt. Neque assentior, sed homicidse
August. ex eod.
isli appellari non solent. Item militi jubelur tege
(23, q. 1, c Quod culpatur, § Sive Deo..) Sive
ut bostem necet. A qua si se excusaverit, ab impe- Deo sive
aliquo legitimo imperio jubenie, bella ge-
ratore poenas luit. Nonne istas leges injiislas aut renda suscipiuntur a bonis cwn in eo rerum bu-
polius nullas dicere audebimus? Nam mihi lex esse manarum ordine inveniuiitur, ubi eos tale aliqtiid
non videtur qtise justa non fuerit. vel jubere, vel in talibus obedire ordo j'uste ipse
CAP.XXXIX. Homicida est qui sponle occidil quos Joannes cum ad eum ba-
occidi. conslringit. Alioquin
judex jubet milites venirenlr dicentes : Et nos quid
in c. 27. ptizandi
August. Quwst Exod., : Arma abjicile, militiam
c Cum Cum minister faciemus, responderet
(25, q. 5, minisler.) judi- J istam
cis occiderit eum quem judex vel tex jussit occidi, deserile, neminem percutite, proslernite netnU
nem (Luc. 5). Sed qui sciebat eos militando faccre
profecto si id sponte faciat, homicida esl, eliam si
non esse homicidas, sed minislros legis, et non
cum oeeidat, quem scit a judice occidi debuisse.
ultores injuriarum suawtm , sed salulis publicse
CAP.XL. Bono animo officia vudictw oossunt defensores, respondit eis •• Neminem concusserith,
impleri. 'lemini calumniam fecerith, sufficiat vobis stipendium
August. Quwst. in Malth., 1. in.
lestrum (ibid.). liem : Dominum nostrum Jesum
(23, q. S, c. Officia vindictm.) Oflicia vindictse
Christum audiant Manichaei, hoc stipendium ju-
possunt implere bono animo, quo modo lex, quo
benie reddi Cacsari, quod Joannes dicit suflicere
modo judex. militi. Reddite, inquii, quw suni Cmsaris Cmsari, et
CAP. XLI. De eodem.
Deo qum sunt Dei (Matih. xxn). Ad hoc enim tri-
August. Qusest. in Levit., c 7i. buta praestantur Csesari, ut propter bella necessa-
Cum homo iste occiditur, lex eum occidit, non tu. rium militis siipendium pra_b'eatur.
CAP.XLIL Prwcepla patienliw virlute animi non
osienlatione cOrporis servanda sunt. CAP.XLVL De eodem.
Auguslinus ad Marcellum. August. Contra Faust. Manich. 1. xxn, c. 7i.
(25, q. I, c Paratus. § Corripiendo.) Si terrena (25, q. 1, c Quod culpatur.) Item inlerest quibus
ista respublica prsecepta Chrisliana custodiat, et causis, quibus aucloritatibus homines bella ge-
ille naluralis morta-;
ipsa bella sine beneve.en.ia non gerentur, sed ad renda suscipiant. Ordo tamen
pielatis juslilise pacalara societalem viclis facilius lium paci accommodatus hoe poscit, ul suscipiendi-
consulatur. Nam, cui licentia iniquitatis eripitur, belli auctoritas atque consilium penes principeS;
ulilius vincitur, quoniam nihil est infelicius felici- sint. Exsequendi "autem jussa bellica ministeriuni
tate peccantium, qua poenalis nutritur impunitas mililes debeant paci salutique communi. Rellum,
el niala voluntas, -velut' bostis interior roboratur. autem quod gerendum Deo auctore suscipitur, recle
Item : Misericorditer enim, si fieri posset, eliam suscini dubitare fas non est.
bella gerentur a bonis, nt licentiosis cupiditatibus GAP.XLYII. De eodem.
doraitis lisec vitia perderentur, quae juslo imperio August. conlra eumdem, et ibid.
vel exstirpari, vel puniri debuere. Nam si Christiana (25, q. i, c. Quod culpatur, § Non e.»im.) Cun.
disciplina omnia bella culparet, haec poiius roiliti-, vir justus, si forle sub rege homine cliam sacriieg^
Lus consilium" salulis petenlihus in Evarigelio di-' mililet. recte possit illo jubente bellare, si vice
 i51S D. IYONIS CARNOTENSiS EPISCOP 13!C
pacis oramem servans eui quod j"ubclur vel non A . CAP.LY. Rex gladiam portat quia vindex est contra
esse contra Dei prseec-plum, cerium esl, vel utrtim iniquos.
certtim sit non est ita, ut fortasse reum regem Slephamis Lolhario episc
faciat iniquitas imperandi; innocentem autem mi- Non autem sine causa gladium portat rex. Yin-
litem ostendat ordo serviendi, quanlo magis iu ad- dex est enim contra omncs iniquos, ut terrore com-
minislratione bellorum, innocenlissinie deverlatur primal quos nequil corrigere mnnitis salubribus.
qui, Deo jubente, belligerat, quem male [aliquii Aggrediaiur igitur secure quaa sunl Deo placita. In
nullo enim Pelius aberil cum suo ancipiti gladio, si
jubere nemo quiei servit, ignorat!
tamen palri_e saluti consullat.
GAP. XLYIII. Non solum Iwmines, sed contrariw CAP.LVI. De eodem.
fortitudines suni ultrices irw Dei.
Pandect., 1.1.
Hieronym. sup. Joel. c. n. (Dist. 1, c Jus naturule; 1. i De sent. excom.
(25, q. 5, c. Non solum.) Non solum iiomines § Vim.) Yim alque injuriam propulsemus. Nam
ministri sunt et ultores ira. Dei, his qui.mahim j'ure boc venit ut quod quisque ob tutelam sui cor-
operantur, unde non sine causa portant gladium, poris feceril, jure fecisse sestimelur.
sed et contrarise fortitudines qtise appellantur fu- ___> j CAP. LVH. Innoxius transitusfilihlsruelnegabalur,
ror el ira Dei. alque ideo justa bella gerebant.
CAr. XLIX. Qni crudcles jugulat, non esl lalh August. in Num. c ii, q. ii.
qualis palienlibus jiidelur. (25, q. 2, c. Nolandum est.) Notandum est sane
quemadmodum justa bella gerebanlur a filiis Israel
Hieronym. sup. Isai. c. xm. conUa Amorrbseos. Innoxius enim transitus nega-
(25, q. 5, c Non esi crudclh.) Non est crudelis batur, qui jure humanse societatis aequissimo pa-
qui ciudeles jugulat, sed quia crudelis patientihus tere debebat.
esse videtur. Nam Iatro suspensus latibulo cru- CAP.LVHI. Qtti socii non repellit injuriam, simtlis
delem putal judicem. est ei qui facil,
CAP. L. Prodesl latroni vel piratw qui membra ejns Ambros. De Officll.i, c 56.
debililat. (25, q. 5, c. Non inferenda.) Non inferenua, sed
Hieronym. sup. Sophron. e, i. depellenda injuria lex \irlulis est. Qui enim non
Si Si repellit injuriam a socio, si potest, tam est in vitio
(23, q. 5, c quis.) quis foriitudinem latro-
nis ct piratse diiipiat, infirmosqtic rcddat, prodesl quam ille qui facit.
illi sua infirmitas. Debililaia enim membra quibus P ' CAP.LIX, Bex uliter servit quia hemo est, el aliter
quia rex est.
prius non bene utebantur a malo opere cessa- August. ad Bonifac. comit.
bunt. Quid distat inter Arianos el Donatistas ? Quomodo
GAP.LI. Minhler est Dei qui malos percuiit in eo reges serviunt Domino in timore, nisi ea quaa eon-
quod mali sunl, tra Domini j"ussa religiosa severitate prohibendo al-
Hieronym. sup. Ezech., I. iv. que plecteudo ? Aliter enini servtt quia homo est,
^25, q. 5. c Qui malos.) Qui malos percutil in aliter quia rex esl. Quia homo est servit vivendo
co quod malisunt, elhabet vasa iiHerfcctionis utoc- fideliter, quia etiam rex cst servit leges justa prse-
cidat pessimos, minisler Domini est. cipienies, et contraria prohibentes, convenienti ri-
CAP. Lll. Non scelus admitlit jttdex qui homiites gore sanciendo.
vincil. CAP.LX. MHitare non est peccatum.
Hieronynv sttp. Epist. ad Gal. c T. Attgust. De Veib. Domini in Matlh. serm. 19.
(25, q. 5, c Judex.) Jtidex non est auctor scele- (25, q. 1, c Miliiare.) Mililare non est delicium,
ris neque homines vinciendo. sed piopier prsedam militare, peccatum est. Non
GAP.-L_r_.il. Non sanguinem effmdil qui homicidas et D ' rempublicam gerere criminosum esl; sed ideo gc-
sacrilegos punil. rere rempublicam ut rem familiarem el divitias po-
Ilieronym. sup Jerem., c xxn. lius augeas, videtur esse damnabile. Propterea enim
(25, q. 5, c llomicidas.) Homicidas et sacrilegos providenda qusedam militaniibus sunt siipendia
et venenarios punire, non esl effusio sanguinis, sed coiistitttta, ncduni| sumptus quseritur, prseda gras-
Iegtim ministerium. sclur. Item Dominus ipse dixit: Reddile quw sunl
CAP.LIY. Quod sit justum bellum. Dei Deo, el qum sunt Cwsarh Cwsari (Matlli. xxn).
Igitur quod Csesar prsecipit, ferendum esl, quod im-
Isidor.Etymolog. I. xvin, c 2. lolerandum est; sed fit intolerabile, dum
peral,
(25, q. 2, c Juslum bellum.) Juslum beltum est praedam Item interrogave-
ex edicto exactores^accumulant.
quod geriiur de rebus repetendis, aut pro runt niilites Joannem dicenles : Quid faciemus nos ?
pulsandorum liostium causa. Judex dictus est quia Ail illis : Neminem calumniam
concuiialh, neque
jus dictal populo sive quod jure disceptat. Jure au- faciith, sed conienli esloie stipendih veslrh (Luc.
tem diseeptare, esl jusic judiearc. Non esl enim ju-
m). Sic auicm cognoscere se debet omnis bonio
si
dex, non in eo justiiia est. qui milital. Non enim lanlum de bis niililantibus
1517 PANORMIA. — LIB. YIII 1518
Se_-iplttra loquitur qui armata' milifia delinenlur, A que rectoribus, qiifcTQnque sibi siipendia publice
sed quisquis mililise suse cingulo ulitur, dignitalis decreta consequilur, si amplius quserit, tanquam
suse miles ascribilur, atque haec sententia polest calumniator et concussor Joannis senlentia con-
dici, verbi gratia niililibus, protectoribus, cunclis- demnatur.

DE BIYINATIONIBUS ET INCANTATIONIBUS.

CAP.LXI. Anathema sil qui arieles vel incanlatores magnitudinem nuiicupantur. III sunlquipermissu Dei
observat. elementa conctitiuiit, turbar.lmenles hominum mi-
Ex Decret. Gregor. m, c i2. nus confidentium in Deo, _._ sine ullo veneni hau-
(26, q. 5, c. Siquh ariolos.) Si quis ariolos, aru- slu, violenliatantum carminis, interimunt, unde et
spicesvelineanlato.es observaverit,anathemasit; aut Lucanus.
si quis etiam philacleriis usus fuerit, analhema sit. Mens hausti nullasanie polluta veneni,
CAP. LX'11.Quinquennie pwniteal qui divinaliones Incanlata perit.
expetil. Dsemonitms igitur accitis audent ventilare, ut
Conc. Ancyr. c 23.
c Et divinalio- quoscunque suos perimant malis artibus inimicos-
(26, q. 5, Qui divinationes.) qui Hi etiarn sanguine utuntur et viclimis ssepe con-
nes expetunt el morem gentilium subseqtiunlur, mortuorum. Necromaniici sunl,
vel in domos suas hujusroodi homines introdticunt tingunt corpora
quorum prsecanlalionibus videntur resuseitati mor-
cxquirendi aliquid arle magica, aut expiandi causa, tui et ad interrogala respoiidere. Hir.pig
sub regula quinquennii j"aeeant, secmdiim gradus enimdivinare, divinatio nun-
Grsece ntor.uvs, Latine, f-KVT.ic.
poenitenlise definilos. ad quos susciiandos caOaveri sanguis ad-
CAP. LXIII. Sacris offictis dediti magi vel incunta- cupatur,
tores non fiant. jicitur. Nam amare sanguinem daeniones dicuntur.
Conc. Laodic. Ideoque quoliescunque necronianlia fit, cruor aquos
(26, q. 5, c. Non oporlet.) Non oportel sacris of- miscetur, ut colore sanguinis faeiius provoceuJur.
ficiis dedilos vel clericos magos aut incantatores, Hydromanlici ab aqua dicli. Est enim hydroman-
aul facere philacteria quce animarum suaium \in- Q lia in aquarum inspectione umbras daemonum evo-
cula comprobanlur. care, et imagineas ludificaliones eorum videre, ibi-
CAP.LXIV. Honore privetur ephcopus vel presbyler, que ab eis aliqua audire ubi adhibito sangui
qui magos vel aruspices consulunl. etiam inferos perhibeniur suscitarG.
Conc Tolet. m, c 28. CAP. LXVI. De multiplici genere divinalionum.
(26, q. 5, c Si quis ephcopus.) Si quis episcopus August. De civit. _3.i;Isidor. ElymoL. 1. vm, c 9.
aut presbyter, diaconus vel quilibet ex ordine cle- (26, q. ., c. Igitur.) igilur, genus divinationis a
rieorum aruspices, aut incantatores, aut ariolos, Persis ferturesse allatum.Yarro atilem dicitdivina-
aul arte augures vel sacrilegos, vel eos qui profi- tionum quatuor essegenera, lerram, aquam, aerem,
tentur arlem magicam, aut aliquos eorum similia igncm. Hincgeomanliam, hydromantiam, pyroman-
exercentes consuluisse fuerit deprehensus, ab ho- tiam, aeromantiam dielam autumat. Divini dicti
nore digiii.aiis suse suspensus mor.aslerii curam suiuquasi Deo plcni. Divinitale enim pl.nos cssc
excipiat, ibique p_3iiileiili__perpeluse deditus, sce- se simulant, et astutia qttadam fraudulenia homi-
lus admissi sacrilegii luat. nibus fulii.a conjeciant. Duo autcni sunt geneia di-
CAP.LXY. QUWmagorum prmsligiis fiunt, non vera vinalionis, ars ei furor. Incantalores vero dicli sunt
sed phantastica esse probanlur. 0 qui ariem verbis peragunt. Arioli vocali sunt
Augtist. be civit. Dei; Isidor. E'ymoL. 1. vm, c 9. proplerea quod circa aras idolorum nefarias preces
(26, q. 5, c. Nec mirum.) Nec mirum de mago- cmillmu, et funesta sacrificia offerunt, liisque cc-
rum prsesligijs quorum in tantum prodiere malefi- lebritatibtis dccmoiium accipiunt resppnsa. Ilaru-
ciorum arles at etiam Moysi in illis signis resistc- spiccs nuncupantur quasi horaruminspectores. Dies
rent, verlentes virgas in draeones, aquas in sangui- elenim et lioras in agendis negotiis operibusque cu-
nem, fertur etiam in libris gentilium quod quaedam stodiunl, et quid per lempora singula observare de-
maga famosissima Circe socios Ulyssis mulaverit beat homo, intendunt. Hi ctiam exla pecudum in-
in beslias. Legitur et de sacrificio quod Archades spiciunt, et ex eis futura prsedicunt. Augures sunt
Deo suo Lyco immolabant, ex quo quicunque su- qui volaius avlum et voces intendunt, atiaque re-
merent, in bestiarum formas converterenltir. Sed rum signa vel observationes improvisas honiinibus
bsec omnia magicis prsestigiis potius iingebantur, ,oecurrenles ferunl. ltem et auspices. Nam auspicia
quam rerum veritate complerentur. Ut ergo ipsi er- sunl, quse iter facientes observant. Dicla sunl aulem
rores ignorantibus manifesli fiant de eorum pro- auspiciaet auguria, quasi avium aspicia et garria, id
prietate-atque inventoribus juxta tradilionem ma- est avium vocesellinguse.Item augurium quasi a.i-
jorum, primum dicere congruum arbitramur. gerium quod aves gerunt. Duo autem genera sunt
Magi autem suntqui vulgo maleficiob facinorum auspiciorum unum ad oculos, allerum ad aures
i-H D. IYONTSCARNOTENSIS EPISCOPI 1320
perlinens. na ocu os, seilicet volalus avium; ad aures A desideria coacervabunt sibi magistros prurientes
vox auuni pyibonissae, a Pvthone Apolline diclae, lauribus, el a verilaie quidem audilum uverlent, ad
quod is auctor divinandi fuerit. Astrologi ditti sunt fabulas aulem convertenlur (II Tim. iv). Onerati
eo quod in astris auguranlur. Genelhliaci sunt ap- peccath dutentur varih desiderih semper discenles,
pellati, propler nalaliliorum consideraliones die- et nunquam ad scientium verituth pervenienles (II
rum. Geneses enim hominum per xn signa-coeli Tim. m). Quemadmodum autem Jannes et Mam-
describunt secundum eo quod cursu siderum nascen- bres resiiterunl Moysi, ita et isli reshtunt veritaii,
tium mores, actus et eventus praedicereconantur, id homines corrupli mente, reprobi circa fidem, sed
est quati signo quis fuerit natus aut quem effeclum ullra non proficienl. Insipientia eorum manifesta
habeat vitse qui nascitur in tati tempore. Hi vulgo eril omnibus, sicul el itlorum fuit (II Tim. m).
mathematici dicunlur, cujus stiperstitionis genus Nec ideo quisquam credere debet quoslibet ma-
constellaliones Latini vocant, id est notationes gieis artibus aliqtiid facere posse sine permisstt
siderum quomodo se habent, eum quisque na- Dei, quia omnia qua; fiunl aut justo judicio fisinl,
scilur. aut permissu suo ila fieri sinit, quod prsedicti
Primum autem genus, id est stellarum inter- magici Ieguntur similia fecisse Moysi qui virgam
pre.tes magi nuncupantur, sicut de his legitur D suam proj'ecit, elconversa est in draconem, proje-
in Evangelio qui natuni Chrislum annuntiaverunl; eereque singuli virgas suas quse versse sunt in
poslea hoc nomine soli matbemalici dicli suut. dracones; sed devoravit virga Aaron virgas eo-
Cujus artis scienlia usque ad Evangelium fuil con- rura. Non ergo ftterunt creatores draconum, nec
cessa, ut Chrislo cdito nemo ex inde nattvitatem nsagi nec angeli mali quibus minislris illa opera-
de CCEIOintcrpreletur. Horoscopi dicti sunt, qui banlur. Insunt enim rebus corporeis per omnia
lioras naiivitalis hominum speculentur dissimili et elementa, qusedam occultse seminaria. rationes,
diverso fato. Soriilcgi sunt qui sub nomine ficiae quibus cum dala fueril oportunitas lemporalis at-
religionis per quasdam, quas sanctorum sories vo- que causalis, prorumpunt in species debitas suis
cant, divinalionis scientiam profilenlur, aut qua- modis et finibus, et sic non dicuntur angeli' qui
rumcunque Seripturarutn sententiae inspectione isla faciunt animalium creatores : sicut ne agricolse
futura praEdicunt. Salitores vocati sunt, qui, dum segelum aut arborum vel quorupicunque in terra
eis Inembrorum qusecuuque partes salierint, ali- gigaentium creatores dicendi sunt, quamvis prse-
quid sibi exinde prosperum seu trisle significari bere noverint quasdam opportunitales visibiles et
praedicunt. causas ut illa nascantur. Quod autem isli faciunt
CAP. LXVII. QUW magorum prwstigih fiunl, non visibililer, boc illi invisibiliter. Deus vero unus
veru sed pltanlaslica esse probanlur. creator est qui causas ipsas et raliones seminarias
August. De civit. Dei. rebus iaseruit.
(26, q. 5, c Nec mirum, § Ad hwc.) Adhaecomnia Prscterea quidam quserenduro putant, quomod-
supradicta pertineiit et ligaturae exsccrabilium reme- Seriplura narret pylhonissam Samuelem proplie-
diorum, quaears non commendat medicor.um, seuin tam suscitasse ad colloquium Saulis impiissimi
praecantationibus seu in characteribusvelinquibus- regis, si pylhonica divinatio errori magiGse artis
cunque rebus suspendendisatque ligandis. In quibus deputanda sit. Quibus ila responderi potest, indi-
omnibus ars dsemoiium est ex quadam'peslifera so- gnura omnino facinus esse, si secundum verba
cielaie hominum et angelorummalorum esorta. Unde historise commendetur assensus. Quomodo enim
elcuncta vitanda sunt Chrisliano, et omni petiitus poterat fieri ut arle magica atlraheretur vir, et na-
exsecratione repudianda atque damnanda. Auguria livitaie sanctus et vilae operibus j'uslus; aut si non
autem avium Phryges primi invenerunt. Praestigium allractas est, eonsensit ? Quod utrumque de viro
vero Mercurius primus dicitur invenisse. Diclum jitsto credere adversum est. Si enim invitus
est autem prsestigium quod prsestringal aciem oculo- D adductus est nultum suffragium babet justitia,
rum. Harttspici artem primus Etruscis tradidisse si autem voluntarius, consensus amisit meritum
dicitur quidam Fages, liic exanimis haruspicinam spiriluale, quod positus in carne quaesiverat,
dictavit, el postea non apparuit. Nam dicitur fa- quod valde absurdum est, quia hinc qui j'ustus
bulose arante quodam rustico ex glebis exilnisse recedit permanet justus. Porro autem hoc est
et haruspicinam diclasse, quadie et morluus esi. praestigium Satanae, quo, nt pessimos fallat, eliam
Quos libros Romani ex Etrusea lingua in propriam bonos in poteslate se habere eonfingit. Quod
mutaverunt. Jlis ergo portenlis per dsemonum fal- Apostolus inter csetera ostendit dicens : Ipse Sata-
laeiam illuditur curiositas humana, quando id im- nas transfigurat se in angelum lucis (II Cor. xi).
prudenler appetunt sctre quod nulla rationeeis con- Ut enim eriorem faceret in quo gloriflcaretur, in
"petil investigare. At ideo dalur potestas inimun- habim viri jusli et nomine se subornavit, ut nihil
dis spiritibus ul perversos sibi captent, boe est proficere spem quam pr__dieabaut Dei cullore
pravns horoines seducant illos, o_ui spernunl veri- mentiretpr, quando liinc exeuntes juslos finxit in
tatem et cre^unl mendacio, et juxta Pauli senten- sua esse potestate. Sed boc quosdam fall.t, quod
liam : Sanam doctrinam nonsustinebunt, sed ad sua de morte Saulis et filii ejus non sit mentitus;
1321 . -PANOi-M.... — LIB. Viil. 1322
-quasi magnum _it diaboio ante occasiim n.orlom A dicunt, aui sairare utlentttr langUiuos, '_.ut laeder6
'coiporis prsevidere, cum Signa qusedam soleant sanos, quod hoc pcrmissum Dei sil, ut ipsi qui
iapparere moriiuris quippe a quibus Dei proteclio IiERC audiurit vei Vident -proben., et appareal quali
amota videtur. Quanto iiiagis diabolo quem an- fidesint, vel devolione erga Deum, sicut in Dcute-
gclica majeslate sublimem prophetica oracula fuisse roaomio legitur Moyscs verbo Domini populo Dei
lesianlur. De eujus inagniiudine Apostolus ait : praecepisse ita dicens: Si surrexh in medio tui pro-
An iqitorulis aliiludinem Satanw ? 'plteia, aul qui dicdl iomnittm se vidisse el prwdixe-
Quid mirum ergo si imminentcm prope niorlem rit sicjntim ac portentum evenerii quod loculus esi
potuit praevidere, cum hoc sit unde failit, et se in el diserit; < Eamus ei sequamur deos alienos, et ser-
Dei poiestate vult adorari. Nam tanla hebetudine viamus eh, non audies verba pmphelw ciul somnia-
demens effectus est Saul, ut ad Pylhonissam con- toris quia tentat vos Domittus Deus vesier, s\ p/dani
fiiger.t. Depravatus enim catisa peccati, ad h__c se fiaCtttmm diligaih eum annon? In Wto corde et in
comulil, qua. damnaveral. Sed si quis propter lii- lola uriima vestra Donunttm veslrum sequimini, et
sloriam et ea qua. veibis sunt expressa, pulct non ipsum limelc, et mandalaejttscusiodite, et audile vo-
pi__termitienda, ne ralio hislorise inanis sit recte cem iliius. Ipsi servielh et ipsi adlnerebilh (DeuU
faciet quidem si tamen minime illud ad veri ra- B _HII). J Ubi sane intelligi voluit, et itla qute a divl-
piatraiionem, sedad visum et iiuellectum Saulis. tianitbus non secundum Deum dicunltir, si aecide-
Neque enim reprobus factus poterat bonum inlel- rint quae tlicuntur; non sunl sic accipicnda, vcl
lociuni liabere. i.isioiicfis autcm mentem Saulis lia- cti&msi fiant quae prajcipiuniurab eis, aut colantur
bitum et Saiii__tis describit ea qute dicla el visa quae eotuntur ab eis. Nec prseler potestatem suant
sant exprimens, prseterniiilens si vera an fatsa ostendit Deus esse quod contingunl isia, sed quasl
sint. Qui1,ail, audiens in quo habilu esset excita- quaereretur cur ea perraittat, causam tenlaiionis
tus? Inleltexit, inquit, hunc csse Samudem (IReg. "exposii-l, a<lcogneseenduni utique eorum dilectio-
XVIII).Quid esse intellexerit relulit, et quia bene nem ulrtim eam habe_nt erga Deum suum. Cogno-
feoii intellexit, contra Scrip-uram aiium adoravif. scendum vero ab ipsis potius quam ab eo qui scit
quam Dominum, el pulans Samuetem adoravit dia- omnia antequam fiant.
boltim, ut fruclum fallacia; suae haberel Saianas, CAP. LXVIIf. Quol modis dmmones futttra pns-
lioc en.m uititur ut adoretur quasi Deus. Si enim noscunt.
vere Samuel itli apparuissel, noit ylique *ir juslus Augwst. De divindt. dwmoit,, c.3
permisisset se adomri qui praedfcavei-at Dominum r< (26, q. i, c. Sciendtm esl.) Sciendum est vcr*
solum esse adoraudunr, et quomodo homo Dei qui haac d-emonuia esse naturam ut aerii corporis
in refrigerium cum Abraham eral, dicebat ad vi- sensu, terrenorum corporum sensum facile praece-
itim pestilenlise dignuai ardore geliem.se: Crasme- dant; celeritate etiam propter aeiii corporis supe-
cum eris ? (ibid.) His duobus lilulis sublilitalcna fal- riorem mobilitatem non solum eursus quarumlibet
lacise suse prsevidit improvidus Satanas, quia ado 1 reruni ut hominum vel ferarum, verum etiam vola-
rari se permisit sub habitu et nomiue Samuelis, tus avium incomparabiliter vincant. Quibus duabus
contra legem et virum peccatis pressum, cum ma- rebus, quantumad aereum corpus attinet, praediti,
gna diilanlia peecatorain et justorum sit, cum Sa- Iioc est aeumine sensus et ccleritate moius mulw
muele j"usiissimo fulurummentilus est. Verum po- ame coguiia prsenunliant vel nuntiant quse homines
test videri si de Samuelis nomine laceatur, quia prosensus lerrenitarditate mirentur. Accessit etiam
Saul eum diabolo fulurus erat, ad eum eiiim lians- dsemonibus per tam longum tempus quo eorum vita
migravit, quem adoravit. protcnditur rerum longe major experientia quam
Semper ergo diabolus sub vetemine latens, pro- potest hominibus propter brevitalem vitse pervenire.'
dit se; dum ea confingil quse haereant personis per Per has effieacias quas aerii corporis natura sorliia
quas fallere niiitur. Si aulem qitibuslibet opponit D est, non solum multa fulura praedicunt dsemonesj,
ac dieit: quomodo eveniiiiit illa qu;e illi divini prse- verum eliam multa mira faciunt. Quse quoniam bo-
dicuiit fulura, aut quomodo possunt aegris praebere mines dicere ac facere non possuni, eos dignos tjui-
niedelam-, aut sanis immiltere aegiiludinem, si ali- dam quibus serviant', et quibtis honores divinos de-
quid proprie virtutis ac potestatis non babent, hoc ferant, arbitrantur, invesiiganle maxime vilio cu-
a nobis recipiat responsum, quod ideo quisque non riositalis, propter amorem felicitatis falsae atque
debeleis credere, quiaaliquando eveniuiHquseprce- terrenae et excellenlise lemporalis.

t)E SORTILEGIIS.
CAP.LXIX. De kis qui aAguriis __divinationibus stu- student auguriis, et sub nomine f__'taereiigionts per
denl. eas quas sanctorum Patrum sortes vocant, divina-
Conc Agath., c. 42. lionis scientiam profitentur, aut quarumcupqt.e
(28, q. 5, c. Atiquanii.) Aliquanli clerici sive laici scripiurarttm inspectione fulura proniiltunt; IrM
PA.TUOI,.CLXl. 48
 1323 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI .^2.
quicunque clericus aut laicus deleclus fuerit velI A horis cum Diana paganorum dea vei cum Herodiade
consulere vel docere, ab Ecclesia habealur exira- et innumera mulliludine mulierum equitare super
neus. quasdam bestias, el multa lerrarum spatia inlem-
CAP. LXX. Sors nihil atiud esl quam divinatio, et' pesise noclis silcntio transiie, ejusque jussionibus
maleficium esse decernitur. velul domina; obeuire et ceilis noctibus ad ejusser-
Leo IV episcopis Britannise. viliuni evocari. Sod ulinain hse solaein perfidia sua
(25, q. 5, c Sortes.) Sorles quibus vos cuncta! periisseiil, et non mnlios in infidelilalis interitum
in vestris discriminatis provinciis nihil aliud quam- pertraxissent. Nam innumera multitudo bac
falsa
quod Palres darnnaveruiil, divinaiiones et malefi- opinione decepta, 5ia.c vera esse ciedunl, et cre-
cium esse decernimus. Quamobrem volumus illas' dendo a recla fide
deviant, ct in, errorem pagano-
omnino damnari, et ullra inler Chrisiianos volu- rum devolvuntur, cum
aliquid divinilatis aut numi-
mus nomiiiari, et ul abscindalur sub anathemalis nis extra unum Deum arbilrantur. Quapropter sa-.
interdicto prohibemus. cerdotes per Ecclesias sibi commissas populo omni
CAP.LXXI. Valicinatorum pwna. • instanlia praedicare debenl ut noveriiit haec
omnino
Capilul. 1. vn, c. 27. falsa esse et non a divino, sed a maligiio spiriu ta-
Yaticinatores qui se futuradenuntiant scire, csesi D lia phanlasmata meiuibus infidelium
irrogari. Si-
de civitate jactentur. quidem ipse Salanas transfigurat se in ancjelumluris
CAP.LXXII. Ab Ecclesia separetur augurih el incan- (II Cor. xi) ct:m mentem cuj'usque mulieretilte ce-
talionibus deserviens. el banc sibi per infidelitalem subj'ugaveritr
pcrit,
Conc Carlhag., c. 79. illico transfigural in diversarum personarum spe-
(26, q. 5, c. .4M_.ur.is.)Auguriis vel ineantalioiii- cies atque similitudinem, et menfem quam capli-
bus servicntem a convenlu Ecclesise separandum vam lenet in somniis deludens, modo laela, modo
prsecipimus, similiter et Judaicis supersiitionibus tristia, modo coguitas, modo incognilas personaa
vel feriis inhsgrenlem. ostendens perdevia quseque'deducit, et cum solus
CAP. LXXIII. Exemplo Jonw el Malhiw non esl sor-
libus indifferenler credendum. spiritus hoc patitttr infidelis, haec non in animo sed
el in corpore evenire opinatur. Quis enim non so-
Hieronym. ad Jon. prop., c. 1.
c Non el c. IVoii Non lum in somniis el nocturnis illusionihus exlra se-
(26, q.2, exemplo. slatim.)
siatim debemus sub excmplo Jonse sortibus crede- ipsum educilur, et multa videt dormiendo, quaa
viderit vigilando ? Quisnam tam slul.tus
r.,vel illud de Actibtis apostolorum huic teslimonio iiunquam et hebes sit qui h__c omnia qusein solo spiritu
copulare, ubi sorte in apostolum Maihias eligilur, r,
ctun privilegia singulorum non possint legem facere fiuo„,jelin eorporeacciderearbitretur. Cum E/.echi.I
communcm. prcphela (Ezech. m) visiones Domiui iu sph-jiu
divina oracula non in eorpore vidit, et Jpannes apostolus Apocaly-
CAP. LXXIV. Ad swcularia negotia,
non sunl converlenda, psis sacramenla in spiritu non in corpore vidil ct
August. ad Januar., epist. 119. audivil, sicul ipse dixii: Slalim, iuquit, fui in spi-
(26, q. 2, c. Hi qui.) Hi qui depaginis evangeti- rilu (Apoc. i); el Paulus non audet.se dicerc ra-
cis sortes legunt, etsi oplandum est ul ad id ppiius ptum in corpore ? (17 Cor. xn). Omnibus itaque pu-
faciant quam ad dsemonia consulenda concurrant, blice annuntiandum esf, quia talia e"t his simiiia
lamen ista mihi displicet consuetudo, ad negolia credit, fidem perdit, et qui fidemrectam in Deo non
ssecularia, et ad vitse hujus vanilatem divina oracula habel, hic non est ejus, sed iilius in quem credit,
velle convertere. id esl diaboli. Nam de Domino noslro scriptum est:
CAP.LXXV. Sortilegam et magicam arlem episeopi Omnia per ipsum fucta sunt (Joan. i). Quisquis ergo
omnibus modh eliminare studeant. aliquid credit posse fieri, aut aliquam creaturam in
Conc Ancyr., c i. melius aut in delerius immulari aut transformai-i,
.(26, q. 5, C Ephcopi.) Ut cpiscopi et eorum mi- D ] aut in aliam speciem vel simil.ludineni nisi ab ipso
nislri omnibus viribus elaborare sludeant, ut perni- Creaiore qui omnia fecerat et per quem omnia fa-
ciosam et a Zabulo invenlam soriilegam et malefi- cla sunt, procul dubio infidelis est, et pagano de-
ciam artem penitus ex parochiis suis eradicent, et terior.
si aliquem virum ac mulierem hujuscemodi scele- CAP.LXXVL Mulier malefica scopis correcta, ex pa-
ris sectatorem invenerint, turpiter dehonestalum de rochia projicialur.
parocliiis suis ejiciant. Ait enim aposlolus : Ilwre- Conc Agath., c 5.
licum hominem post primam et secundam corre- Perquirendum est si aliqua femina sit, quse per
clioncm devilu, sciens qvia subversus est qui ejus- qusedam maleficia et incantationes mentes homi-
tnodi esi (Tit. vm). Subversi sunt et a diabolo capli nuni immutare se posse dicat, idem, ut de odio in
tenentur, qui derelicto Crcalore stto, a diabolo sua amorem vel de amore in odium eonvertal, ut bona
suffragia qua.runt, et ideo a tali peste mundari de- homlnum aul damnet aut subripiat, El si atiqua est
-bet sancta Ecclesia. Illud eliam non omiltendum qttse dicat cum dsemonum turba in simililudinem
quod qusedam scelerata. mulieres retro post Sata- mulieris transformala certis noctibus equilare su-
nam convcrsaa, credunt se et prcfiientur nociurnis per qnasdam bestias et in eorum consoriio annu-
 -325 'PANORMIA. — LIB. VIII. 1526
meralam esse, laf.s oinnimodo scopis correcta ex A vel quod Jonas propheta reprehensus sit sorle, in-
parochia ejiciatur. diffcrcnter sortibus est credendum, cum privilcgia
CAP.LXXVII. Quidestsors? singulorum, ut Hieronymus ait, conimunem legem
Augustin. in psalmo xxx. facere omnino non possint. Item : Si qui necessi-
(26, q. 2, c Sors non est atiquid.) Sors non est latealiqua eompulsi, Deum putant sortibus exemplo -
aliquid mali, sed res in dubitatione humana, divinam apostolorum esse consulendum, videant hos ipsos .
indicans voluntatem. Nam et sortes misere apostoli apostolos nonnisi in collectione fralrum fietu et-=
quando Judas, tradito Domino, ppriit, et sieut de precibus ad Deum fusis egisse.
illo scriplum est, abiit in locum suum (Act. i) cospit
CAP.LXXIX. Chrhtiana et vera pietas planelarios
qiiscri quis in locum ej'us ordin. retur. Electi sunt
expellit, el damnat.
judicio htimano, et electus est unus de duobus j'u-
August., Confession. 1. iv.
diciodivino; de dtiobus Deus consultus est quem-
nam ipsorum vellet constituere et cecidit sors super (26, q. 2, c Illos planetarios.) Dlos ptanetarios
Malhiam (ibid.). ,. quos Malhematicos vocant, plane consulere non de-
CAP.LXXVHI. Exemplo Matliiw non est indifferen- sistebam, quod quasi nullum eis sacrificium , nullae
ler sortibus credendum. B preces ad aliquem spiritum ob divinationem dirige
Beda sup. Act. apost., c. 1. renlur; quod tamen Christiana et vera pielas con-
(26, q. 2, c. Non exemplo.) Non exemplo Mathiae sequenler expellit ct damnat.

DE OBSERVATIONE DIERUM ET MENSIUM.

CAP. LXXX. Grave peccatum est dtes pbservare, quia-bissextus est. » Non autem quispiam sapiens
menses et annos. arbilralur observalores temporum reprehendendos
126, q. 7, c, Quis exislimaret.) Quis existimaret qui dicunt: « Non proficiscar hodie quia hibernae
quam magnum peccattim sil dies observare et men- sunt reliquia., aut tempus seminandi, quia imbribus
ses, ct annos, et tempora, sicut el observant qui „ aiitumnalibus terra satiata est, » vel qui fortes ad
certis diebus, slve roensibus, sive annis volunt vel naturales effeclus circa motum seiis, ad variandas
noltint aliquid inchoare, eo quod, secundum vanas temporum qualitates in siderum ordinalissima con-
doctrinas horum, fausla vel infansia exisliment tem- Tersione notati sunt.
pora, nisi hujus mali magnifudinera ex timore Apo- CAP.LXXXII.
stoli pensaremus qui lalibus ait: Timeo vos r.e forte Sortilegus Paschalh ab archidiacona-
tu deponilttr propter incantaliones et luculos quos
sine causa laboraverim in vobis (Gal. iv). 'coLebat.
CAP.LXXXI. De eodem. Ex lib. Pontific
Augusl. ad Januar., I. i. Paschalis non post multum temporis ab officio
(26, q. 7, c Non ousei-.-iis, et Quis exhlimarel.) arcbidiaconalus, propler aliquas incantationes et
Hoc culpat Aposlolus, cum dicit: < Non proficiscar luculos quos colebat, vel sortes quas cum aliis re-
quia posterius e_.t, aut quia ita se habet positio spectoribus tractabat Dei bealique apostolorum
. s".deruro, non agam in hoc mense commercium, principis intervenienie j'udicio privatus est et a Ser-
quia isla siella mihi ait mensem, vel agam quia gio in monaslerio retrusus post quinquennium prae
suscepit mensem. Non plantabo -vineair. in hoc anno cordis duritia impoenitens defunctus est.

DE JURAMENTO LICITO ET ILLICITO.

CAP.LXXXIII. Juramenlum pro fcedere pach esi j) ceptum Dei juratio quae a malo non jurantis est,
agendum. sed increduti a quo jurare eogitur. Nam Iiic intel-
Conc. Tolet. vm, c. 2. ligitur ita Dominum prohibuisse a jurando , ut
(22, q. I, c Omne.) Omne quod in pacis fcedera quantum in ipso est quisquis est non juret: quod
venit, tunc solidius consislit, cum juramenti hoc multi faciunt more habentes jurationem, tanquam'
inlerpositione roboratur. Sed et omne quod anlnios magnum aliquod aut suave. Nam utique Aposlolus
amicorum coneiliat, tunc fidelius durat, eum eos r.overal praeceptum Domini, jiiravit lamen. Non
sacramenli vincula ligant. Omne enim quod testis enim audiendi sunt qui has jurationes non putant
aslipulalur, verius conslat, cum adjectio j"urationis esse. Quid enim de illa faciant : Quotidie morior
afiirmat. Quod etsi testis deficiat, iunocenlis lidem per veslram gloriam, fratres, quam habeo in Chrhto
sqla jurisjurando laxalio manifestat. Jesu Domino noslro (ICor. xv), quam Grseca exem-
plaria manifestissimam jnralionem esse convincunt.
CAP.LXXXIV. Jurulio non est prohibendu, nec tan- Quantum ergo in ipso est, non jurat Aposlolus ;-
quam bonum appetenda.
prohibcmur enim j'urare cupidilate aut dilectione
August. sup. Epist. ad Galat. jurandi , quamvis enini juramentum amplius est
(22, q, 1, c. Non eslcontra.) Non est eontra prse- quam Esl, esl; non, non, et ideo a malo esl (Muitlt,
 i327 D. IVONIS CAKNOTENSiS EPISCOPI 1X28
v), non tamen a malo tuo, scd infirmitalis et in- A vel non bona exstitisset conditio alligaia, quae aut
creduli.alis eorum qui non alter moventur ad fi- Jugiilare a-nimam patris aut agere cogeret stuprum
•dem. sanelissimaevirginis, nunquid non tolerabilius esset
CAP.LXXXY. Pejerare peccatum est, non jurare. stullse promissionis rejicere vota, qusm pcr innti-
August. epist. 154. lium promissorum cuslodiam, exliorrcndam criniF-
(2S., q. 1, c In Novo Testamento.) In NovoTesta- num implere mensuram.
tnento merito dictum est ne omnino juremus, quod C.Ar.XCI.
Aiiquando non expedit promhsum solvere
mihi quidem proplerea dicluni videlur, non quia sacramentum.
jnrare peccatum esi, a quo nos longe esse voluit, Ambros. De offic, 1. i,
qui omniiio ne juraremus eommonuit. Item : Quam- (22, q. i, c Est etiam-.) Esl eiiam conlra offi-
vis dicltim sit, ne juremus, nunquam in Scripfuris cium nonnunquam, promisstim solvere sacramen-
sanctis legisse memini,- ne ab alio j'urationem acci- tum, ut Herodes qui j'uravit, qUoniam quidquid
fiamus. petitura essel darel filise Herodiadis necein Joannis
H.P. LXXXYI. Jurare nou esl peccatum.
prsestavil, ne promissum negaret.
August. De serm. Domini in monte. n CAP. XCII. Pietas fttit, quod David Nabal sicut jti-
(22, q. 1, c Tutnalum.) Tu non facis malum, raverai, non oceideraf.
qui bene uteiis juratione, q,useetsi non bona, ta- August. in Dccoliat. S. Joan.
hien uecessaria est, ut alteri persuadeas quod ulili-
(22, q. 4, c Qaod David.) Cum sanctum Evan-
ter suades, sed a malo est iltius cujus infirmiiaie
gelium lcgitttr, video David pium hominem et san-
jurare cogcris. cttim in jurationem temerariam incidisse, et ma-
CAP.LXXXVII. lnfirmh jurare conceditur. luisse non facere qued juraverat quam juraiionen.
Hieronym. sup. Malth. c. v, 1.1. snam fuso hominis sanguiiie implere.
(22, q.i, c. Considera.) Considera quod Salva- . CAP.XCIII. De codem.
ter non per Deum jurare probibuerit, sed per eos-
lum el per terram, et Hierosolymam, et per eaptst Isidor. c ln fium.
tuuni, et hoc quasi parvulis fuerat lege concessum, (22, q. 4, tbid., et c Juravit David.) Juravrt Da-
ui quomodo vietimas immolabant Deo, ne eas im- vid lemere, sed non implevil jurationem roajorr
aiolarent idolis , sic et j*urare permittereniur in pietate. Ecce David sanclus juramenlo quidem
Settm, non quod lecte boc facerent, sed quod me- asirictus, non sanguinem hominis fudit, sed eum-
lius est Deo id exhibere quam idolis vel dse- p falsu-m jurare negare quis poteritfDe duobus pce-
moniis. eatis elegit miniraiHii, sed minus fuit illud in-COIK-
CAP.LXXXVIII. Non prohibet Deus jurare, sed pe- paratione prioris. Nam per seipsum appensunr,
jerare. magnum malum est falsa jurare.
Isidor. Senient. 1, n, c 51. , CAP.-XCIV. JVo»est observanditm juramenlum quct
(22, q. 1, c Non esi conira.) Non est conlra Do- malum incaute promittilur.
roini prsecepium jurare, sed jurandi dum usum fa- Ex Decret. Selher. pap., c. 3.
cimus, perjurii crimeii incurrimus.- q. .., c Si aliquid.) Si aliquid fortasse nos
CAP.LXXXIX. Juratio non est peacatum. (22,
incautius jurare conligit, quod observat pej"brem
August. De verb. AposU serm. 28. vergal in exitum, libere illud consilio salubriori
(22, q. _,-c Sipeccatum.) Si peccalum esset j'u- mulandum noverimus, ac magis instante necessilate
ratio, nec in veieri lege dieeretur : Non pejerabh. nobis, qiram pro mulando perjurio in
Redcies aulem Domino jusjurandum tuum (Levit. atiud crimen pojerandum
gravius esse divertendum. Deniqire
xix). Non cnim peccatum pr._ciper.et nobis-ilem : jttravit David pcr Dominum occidere Nabal vinlm
Kon voiiis dicimus, non nos jurare. Si enirn hoc di- stultum et
iinpium, atque omnia qitse ad illum per-
eimus, mentimur, quantum ad meperfinet, uon juro. " tinerent, demoliri. Sed ad primaro intercessioncm
Sed quantum mihi videtur magna necessilaie com-
Abigail fcminse prudcnlis, mox reroisil minas, revo-
pulsus, cum video, nisi faeiam. mihi non eredi, et cavit ensem in vaginam, neque aliquid calpse se
ei, qui mihi non credit, non expedire quod non lali- perjuiio coiitraxisse doluit,-
credit, hac perpensa raiione et consideralione lia- CAP.XCV. De duobus
bila cum magno liraore eoram Deo dicam, aut tnalis, minus etigi oporlet r
qttundo utrumque vitari non poiesl.
teslis est mihi Deus. aut scil Chrislus. Sic esse in
E& iisd. Decret. etc eod.
animo meo,- et video quia plus est idem quod am-
piius est, a n.alo esl, etsi non a malo est; jurantis (22, q^i, c. Non solmn.) Non solum in j'urando,
a malo esi, non credentis,- sed in omne quod agimus haic est moderatio so-
CAP.XC. Melius est voia siullw promhsienis non hn- lertius observanda, ut si in talem fortasse lapstiwi'
_ plere, quauLcrhnen committere. vc-suti hostis incidererous insidiis , ex quo sine
Conc. Tolet. vni, c. 2. aliquo peecali coniagio ^urgere non possumus-,
(22, q. 4, c Si publich.) Si publicis sacramenlo- illum potius evadcndi adiimn petamiis in qjio
mim gesiis qtioti Deus avcriatra quibuslibet illicila mintis p.rieuli nos pcrposstnos csse ccrnimus.-
 SS_»9 PANORMIA. — LIB. YIB. 1350.
€AP. XCYL A*oncsf uppellauda fides quw ad pccca- A menii lamen confempiatione faeiunt, quod spopon-
tum faciendum admiliiiur. derunt. Sicut de Herode supra scripsimus, qui sat-.
August. Dc bono conjug. tatrici turpiler prsemiunj promisit, crudeliter solvit. _
(22, q. 4, c Si ad peccatum.) Si ad peccalum ad- Turpe est quod regnum pro saltalione promiltitur.'
miltendum adlibelur fides , mirum si fides admil- Crudele,quod mors prophela. jurisjurandi religione
laiur, verumtamen qualiscttnque sit, si et conlra dalur. Quanlo tolerabilius tale fuisset periurium sa~
ipsam fit, pejus fit, nisi cum proplerea deserilur ut cramenlo, si tamen perjurium posset dici, quod'
ad fidem veram legilimamque redcalur, ut pecca- ebrius inlervina juraverat, quod etjuratus inter
tum emendatur voluntatis pravitate correpia, tan- saltautium choros promiserat, infertur disco prd-
qitam si quis cum hominem solus exspoliare non phetse caput, et iioc sestimalum est ftdei esse quod.
possit, inveniat socium iniquitalis, et cum eo pa- ai»iclii_e fuit.
ciscalur, ut simul id faciant, spoliumque partian- CAP. Cll. Non omnia promissa soivenda $uM.
tur, quod facinorc commisso tolum solus auferat, Ambros. De offtc, 1. m, c 12.
dolel quidem ille et fidem sibi servalam non esse (22, q. 4, c. Non Semper.) Non semper promissa
fonqueritur. Yerum in ipsa stta querela debet co- omnia solvenda sunt. Denique, ipse Dominus fre-
gilare potius in bona viia fuisse servandum ipse qtienter mutat suam sententiam sicut Scriplura
liuinanai societati, ne praeda insqua ex homine fie- indical.
ret, si seiitil quam iniqua sibi in peccati soeietiite CAP, CIII. Anle ralionabiies annos uliqui noncogun-
servala non fuerit. Ille quippe utrobique periidus, lur jurare.
profecto sceleratior j'udicandus est. Capilul. 1.1, c 9.
CAP. XCVII. Si proplerea fides non servatur ut ad (22, q. 5, C Parvuli.) Parvuli qui sine rationabik
bonum redeunt, non kleo violari dicitur. aeiate sunt, non cogantur jurare, et qui semel per«
Augnst. Ex eod. lib., c 4, juratus fuerit, nec teslis sit posibsec, necad sacra--
(22, q. 4, c Mulier.) Ilem, mulier si, fide conju- mentum accedal, nec in sua causa vel in alteritis .
gali violata, fidem servel adultero, utique mala est, jurator e .istat.
sed si nec adultero, pejor est, Porro si eam fiagitii CAP. CIV. Ante xiv annttm, nutlus jurare cogattux
poeniteat, et ad castilatem rediens eonjugalem, pacta Cornelius pap. in conc Eliberit, c 5.
ac placiia adulterina rescindqt, miror si eain fidei
(22, q. 5, c Pueri.) Pueri anle xiv annos, nou,
Molalricem vel ipse adulter putaverit. eogantur jurarc
CVP. XCVHI. Illicitum jttramentum non est ser- C.VP.CV. De eodem.
vandum. IA Conc. Eliberil., c 3.
-Syncd. vn, acl. 4. (22, q. 5, c Pueri. § Puella; et 52, q. 2, c
(22, q. _, c Joannes.) Joannes apocrisiaritis Si puella sila in pueriji aetate in doino pa-
Mutier.)
oiieiitalmm sedium dhjl: Significal sermo patris tris nescientc se jurameiito conslrinxerit, ct si pales?
noslri Sopbronii quod melius sil juranlem perjurare, ut stalim audierit, contradixit, vota ejus et jiira.-
quam conservare sacramentum in fraclione sancta- • menta irrita erunt, et facilius emendabitur.
rum imaginum,hoc aulem dicimus quia quidaiu se
CAP. CVI. De eodem.
saprstmento excusant. Conc. Aurelian., c 2.
CAP.XCIX. De eodem. Jwamentuni et filise, nescienie palre, el vota _»
Tharas. patriarcli.
c nacbi, nesciente abbate, et juramenta pueri irriia.
(22, qv _,. Tharasius.) Quia pater Sophronius sunt.
uoverat bonitateiu Dei, propterea transgredi voluit CAP.CVIl. De eodem.
impium saciamentum., August. in decoll. Joan. Bapt. scrm.
CAP.C. De eodenu Si quis provocaverit te ad j'uralionen_ ut forie si
E_s eod. * j sic sibi seslimet salisfieri posse, si j'uraveris, de ipsa_
(22, q. i, c. Tharas., § Secundo.) Herodes servavit
r;e quam putas te commisisse, ac fecisse, quaai_
juramentum et periit. Petrus negavit cum jura- in eo loco mala
mento et conversus flevit, et. salvatus est. Omne- forsitan non fecisti, ne renuneat
enim bonus Deus indulgel, si quis ex lolo corde suspicio, si j'uraveris, lu non sic peccas quomodo.
ille qui le provocaverit. Item : Si ab alio provocatus
posnite.i, sancta synodus dixit : e Sic docet nos
: . faeris, ab ipsius malo erit quod juras, non a tuo.
Scriplura.»Item Leontius Photise episcopus dixit:
Scriptum est: t Juiamenlum mendax non diliga- CAP.CTIII. Homicidam vincit, gui sciens acl perju--
tis. i Qua de causa nostrum juramentum mendax rium eompellil.
dissolvitur, quasi nullam habens virtutem. August. de Sanciis, serm. 2.
CAP. Ci. Tolerabilius est juramentum non implere (22, q. 5, c. Hle qui.)llle homo qui alium pro.s-
qttam quod turpe est facere. cat ad juralionem,et scit eum falsum jurare, vincit
Ambros. De offw.,\. m, c 12. homicidam, quia homicida corpus occisurus est,
(22, q. 4, c Uiiusquhquc,§ Swpe.) S.v.peplerique ille animam, imo duas aniinas, et ejus quem jtirare
-onstriiigtnu se jurisjurandi sacramciilo, et cum provocavit ct suam. Scis verum csse qttod dicis,
ip_i cogiio\erini promillcndum non fuisse, saci-i- falsum csse quod dicit ille, ct jorare conijH-IIis.licce
1351 - D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 1332
jurat, perjural, ecce perit, quid invenisti? Imo el lu A tamen pluit ibi, sed ille nescit, et pulat non p.uisse,
perisli, quia de illius morle satiare voluisti. perjuius est. Interest qtiemadmodum verbum pro-
CAP.CIX. Cui sit judicandum falsum, quod ab aliquo cedat ex auimo. Rcam linguam non facil, nisi rea
jttraiur. mens.
Attgust. Quwst. in Levit. CAP.CXU. De eo qui callidilale vcrborum jural.
(22, q. 5, c Hoc videtur.) Hoc videtur dicere pec- Isidor. Senieni. 1. n, c 26.
care hominem, quo audiente jural aliquis falsum,
(22, q. 5, c Quijurat.) Quacunque arle verbo-
et scit eum falsum jurare el lacet. Tunc autem scit rum
quisque juret, Deus lamen qui conscieniise
fieri, si ejusrei de qua juraturtestisfuil. Aut videns teslis est, ita hoc accepit sicut ille cui juratur in-
aul conscius fu.t, id est aliquo modo cognovit, aut
lcltigit. Dtipliciter autem reus est, qui cuni nonien
oculis suis conspexit, aut ille ipse qui juravit illi Domini in vanum assumit et proxiinum dolo caplt.
indicavit; ita eiiira poluit esse conseiis irrogando, CAP.CXUI. Non omniu promhsa solvenda sunt.
sed inter timorem hujus peccali, et timorem perdi- Isidor., De summo bono, I. n, c. 51.
lionis hominum, non parva exislit plerumque ten-
(22, q. 4. c. Non est obsenandum.) Non est ob-
latio. Possurnus enim paratum ad perjtirium ad- servandum sacramentum quo malum incaute per-
monendo vcl prohibendo. a tam gravi peecato re- "E mitlitur, veluti, si quispiam adulterse perpetuam
vocare. Sed si non audleril, et coram nohis de re cum ea permanendi fidem polliceatur. Tolerabi-
quam noverimus falsum juraverit, utrum prohiben- lius cst enim non impleresacramenium, quamper-
dus sit proditus eliam si in hoc periculum mortis manere in stupri flagilio.
incurrat, difncillima qusestio est. Sed quia hic non CAP.CXIV. Jurare Dei, et pwhilenlia Deiquid sinf.
expressit cui hoe indicalum est,utrum illicuijura- Ex diclis Isidor.
tur, an sacerdoti vel cuipiam, qui non solum eum Jurare Dei est illa providenlia quse staluit non
persequi non potest, videlur mihi quod se in hoc evellere staiuta. Poenitentia Dei est rerum mutatio.
solvat a peccati vinculo si indicet talibus qui magis Non poenitere autem, slaiuta non revocare ut est
possunt prodesse quam obesse perjurio, sive ad illud : Juravit, el non pwnitebit eum (Psul. CIX);
corrigendum eum,sive ad Deum pro eo placandum, et qusejiiravit non mutabit.
sed et ipse confessionis adhibeat medieinam. CAP.CXV. Jurare per Deutn est jus Deo reddere.
CAr. CX. Non peccat qui juramentum nescil falsum August. serm. De perjurio, Primam lect., elc
jurare. Quisquis et pravi et perversi cordis, si dicas:
August., De perjur. Per Deum, juras ; si dicas : Teslis est Deus, non
(22, q. 5, c Qui exigit.) Qjii exigil juralionem, £
j'uras. Quid enim, Per Deum, nisi Testis est Deus ?
mullum interest, si nescil illum jurare falsum, an Aut quid, Teslis eslDeus, nisi Per Deum? Quid au-
fccil. Si enim nescit, et ideo dixit : « Jura mibi, ut tem esl jurare, nisi jus Deo reddere? Quoniamper
fides ci sit, J non audeo dicere esse peccatum, lamen salutem tuamj"uras, jus filiis tuis redde, quando
.bumana tentalio est. Si autem novit eum fecisse, per filios tuosj'uras. Quod autero j'us debemus sa-
si scit eum fecisse, vidit fecisse, et cogit jurare, luti, filiis noslris, Deo nostro, nisi cbaritalis, ve-
bomicida est. Ille enim se suo perjurio inleriinit; Tilalis et non falsitatis. Maxime autem cum per
- sed iste manum iiiterficienlis et impressit et pressit. Deum fit, ipsa est vera juratio. Quia et cum dicit
CAP.CXI. De eo qui jurat falsum quod pulat verum. quisque, Per meam salutem, salutem suam Deo
August., De verb. Apost. senn. 2.8» obligat. Quando per fiKos suos, oppignorat filios
(22, q. 2,c Homines.) Hominesenimfalsumjurant, suos Deo, ut hoc veniat in caput eorum quod exit
vel cum fallunt, vel cum falluntur, aut putat homo> de ore ipsius. Si verum est, verum; si falsum, fat-
verum esse quod falsum est, et temere jurat, aut1 sum. Cum ergo per filios vel caput suum, vel salu-
seit, aut putat falsum esse, et lamen pro vero j'urat,< tem suam quisque jurationem nominans, quidquid
et nihilominus cum scelere jurat. Distant autem1 nominat, obligat. Quanto magis quando jurat per
isla perjuria, quse duo commemoravi : Facit illum' 1 ipsum Deum!
jurare quia verum putatesse pro quoj'urat. Yerum1 CAP. CXYI. Perjurus esl, qui super lapidem fatsttm
putat esse, et tamen falsum est. Nam ex auimo> jural.
isle perjurat, fallitur hic, pro vero habet quod fal- August. De verbis Apostol. serm. 28.
sum est. Non prore falsa sciens jurationem impo- (22, q. 5, c Ecce dico.) Ecce dico chariiali
nit. Da alium; scit falsum esse, et dicit verum esse_ vestrse. Et qui super lapidem falsum jurat p.r-
ctiam in
jurat tanquam verum sit, quod scit falsum esse. jurus est. Unde hoc dico quia multi
Yidetis quam ista sit detestanda bellua, et dere- hoc falluntur, et putant quia nihil est per quod ju-
bus humanis exterminanda. Quis enim fieri voluil?? ranl, non se crimine leneri perjurii, proisus per-
Omnesiiomines latia detestantur. Fac alium : putatt jurus est, qnia per id quod sanclinii non pulas,
falsum esse et jurat lanquam verum sit, forte verumn falsum juras, si tu itlud sanctum non putas, san-
cst. Yerbi gratia, nt intelligatis : Pluit in illo loco.i. clumputatcui juras. Nonenim quando juras, tibi
hcmini
Inlerrogas homineni et respondil pluisse, et ad ne-;- juras aut lapidi juras, sed proximo juras,
aiHeBeum?
gotium illius competit ut dicat, pluit, sed pulat nonn juras antelapidem. Sed nunquid non
ounit Deus le fal-
pluisse. Dicitur enim vere pluit, vere et iurai, etst Non le audit lapis Ioquentem, scd
 1333 PANORMIA. — LIB. Yill. 1534
I. nieTit. ltem : Ream linguam non facit nisi rea A perjurare compelliinur, Crealorem quidem ofien-
iueiis. dimus, sed nos taniummodo maculamus. Cum vero
CAP.CXVII. Licet ttti fide ejus qui ut eam servet, noxia promissa complemus, el Del jussa contem-
per dwmonia jural. nimus, et proximis impia crudelitate nocemus et
Augusl. ad Publicol., ep. 154. nos ipsos crudetiori mortis gladio trucidamus. Hic
(22, q. t, c Movet.)Movet teutrum ejusfidcuten- enim dtiplici culparum lelo perimimur.
tliira sil, qui ut eara servet, per dseinonia jura- CAP.CXX. Ut a jejttnh juramenta prwstenlur.
verit. Ubi te volo prius considerare,.ulrum si quis- Corneliiis pap.
piatn per deos falsos j'uraverit se fidem servalurum, (22, q. 5, c. Qui in sanctis.) Qui in sanctis ha-
et eam non servaverit, non libi videtur bis pcccassej? betjurare, hocjejunus faciat cura omnj honeslate
Si euim tali juralione promissam sei varet fidem ; et limorc Dei.
ideo tamen peccasse judicarelur, quiaper tales deos CAP.CXXI. Quando sil jurandum.
juravit.IJludaulemnemo reprehenderet, quiafidem Conc apud S. Medard. habit.
servavit. Niun vero quia juravit per quos non de- c Decrevil.) Et hsec sancta synodu_*
(22, q. 5,
buit, el contra pollicitam fidem fecit, quod non de- decrevit, facienda , ut fideles omnes ad
bis R nisi.pace
buit, utiqtte peccavit, ac perhocqui utilurfide sacramenta j"ejuni accedant.
illius quem constal jurasse per Deosfalsos. Etutitur
non ad malutn, sed ad licitum etbonum, non pec- CAP.CXXII. Qum in fidclilale sunt servanuu,
cato illius se sociat qui dsemonia juravit sed bono Ex epist. Philibert. episc.
paclo ejus quo lidem servavit. Neque hic eam fidem (22, q. 5, c De forma.) De forma fidelitalis alK
dico servari qua fideles vocantur, qui baptizaniur quid scribere monilus, hsee vobis quse frequenter,
in Chrislo. Illa enim longe est alialongequediscrela brculer ex librorum auctoritale noiavi. Quidomino
a fide humanorum placilorum atque pactorum. Ye- suo fidelitateni jurat, ista sex iu memoria debei
rumtamen sine ulta dubitatione minus malum est habere : Incolume, tutum, honeslum, utite, faeile,
per deos falsos jurare veraciter, quam per Deum possibile. Incolume videlicei, ne silin dainnum do-
.ertiin fallaciter. Quanto id per quodjuratur magis inino stto dc corpore suo; lutum, ne sit ei damnnm
sanclum est, tanlo magis est po-iiale perjiuiura. de secreto suo, vel de munilionibus suis per quas
Alia qusesiio est utrum non peccet qui per falsos csse tutus golest; honestum, ne sil ei indamiHnn
Deos sibi jitrare facit, quia ill_ qui ei jurat, j"urat de jtistiiiasua, vel de aliis causis quce-ad hones-
per falsos deos quos colit. Cui qusestioni possunt tatem ejtis pertineie videnlur; utile, nesit in dam-
isia testimonia suffragari^ quse ipse commemorastis num de sttis possessionibus; faciie vel possibile, ne
de Laban et Abimelech, si lamen Abimelech per id bouum.qupd dominus suus Ieviter facere pofe-
Dcos suos juravit, sieut Labau per Deos suos So- rat, faciat ei difficile, neve id quod possibile erai,
cliol vel Nacbor. reddat ei inipossibilg u,t fiderish.ee nocumeiita ca-
non euim sufficil "
CAP.CXVUI. Juramentum quo aliquid incaule pro- veat, justum est; abstinere a maio
miiiiiur est servandum. nisi fiat quod bonum est. Restat igitur in his sex-
Ex decret. Soiher. pap. c 5; Beda in fest. decoll. supradictis consilium et auxilium domino suo prse-
Joan. Bapt. slet si beneficio dignus videri vult et salvus esse
(22, q. 1, c. Si aliquid.) Si atiquid forte incautius de fidelitate quam juravit. Dominus quoque fideH-
nos j'urasse contigerit quod observaluro in pejorem suo iu liis omnibus vicem reddere debet, et si nou
vergat exitum illud consilio salubriori mulandum fecerit, merilo censebitur malefidus, sicut ille qui
noverimus ac magis instante necessitate perjuran- iii eorum pra-varicatione vel faciendo, vel con--
dum nobis, quam pro vitando perjurio, in aliud senliendo deprehensus fuerit, perfidus et perjurus,
crimen esse diverlendum. erit.
CAP.CXIX. Minus malum de duobus matis eligen- D CAP. CXXIII. Quos debel habere comites perju-
dum esl. randum.
Conc Tolet., c 2. Hieronym. sup. Jerem.c. IV, I. u; Ambros., De
(Dist. 12, c Duo muLu.) Duo mala licei omnino Offic.
cauiis-ime sint prsecaveuda, tamen si necessitas pe- (22, q. 2, c Animadverlendum.) Animadverten-
riculi ex his unum perpetrare compulerit, id debe- dum est quod jusjurandum has habet comi.es: ve-
mus resolvere quod minori sensu noscilur obligari. ritatem, judicium, atque justitiam. Si ista defece-
Quid autem levius ex his quidve gravius ex his sii, rint, nequaquain juramenlum erit, sed perju-
purae rationis acumine investigemus ; etenim dum riuni.

DE MENDACIO.
CAP.CXXIV. Quot sunl genera mendacii. capitale mendacium etionge fugiendam, quod firiii
August. De mcndac, c. 14. doctrina retigionis, ad quod mendacium nulla con-
(22, q. 2. c, Primum esl capilale.) Primum est dilione quisquam dobet adduci, Secunduiu, si u_
 iZU D. IYONIS CARNOTEXSISEPISCOPl _55&
ahquem lsedat injusie quod tale est, ut et nulli pro- A fallacia vitam defendas alicujus. Cave metidacium
sii- et obsit alicui. Tertium quod ita prodesi alteri, in omnihus, nullum justum mendacium, omne men-
ut obsit alteri, qua.mvis non ad immund.liam obsit dacium peecatiim.
corporalem. Quartum, sola mentiendi fallendique CXXVII. De eodem.
libidine quod niirum est mendacium. Quintum, Ainbr., 22, q. 5.
qtiod fit plaeendi cupiditate de suavi eloquio, his (22, q. 2, c Cavendum.) "Cavendum omnibus
omnibus penitus evitatls atque rejectis. Sequitur modis mendacium sive pro malo, sive pro boim
sextum gerius, quo.d et nulli obest el prodest alicui, proferri videatur, quia omne mendacium non esi a
velut si quispiam pecnniam alicujus inj'usie tollen- Deo, sed sicut Salvator dicit, A tnalo est (Matth. v).
dam sciens ubi sit, nescire se mentitur. Septiinum, CAP.CXXVIII. Non licei cdieui causa Immilitalh
velut si nolens mentiri.
quod nuJti obest et prodest alicui,
bominem admortera qusesiXuroprodere, mentiatur. Angust., De verb.Apost. serm. 2.
Octavum est genus mendacii, quod et nulli obest (22, q. 2, c 6um htimililath.) Cum enim humi-
ut immundilia ati- lita.tis eausa mentiris, si non eras peccator jnte-
et ad boc prodest ab corporali
lueatur. menliendiim est in doclrt- quam mentireris, m.enticndo e_ficeiis; qtnd ante
quem Non.ergo eviiaveras, veriias auiem \it__ non esi, nisi le ita.
na pietatis, quia magnum scelus est et g
piim.mi ge- dixeris ut el esse cognoscas; veritas,
nus est deteslabilis mendacii. KOBest roenliendura autcm peccajiorem,
ipsa est, ut qupd est dicas. Nam quomodo
iu secundo gencre, quia nulli facienda inj"uriaest. est veritas ubi regnat falsilas.
in
Non est mentiendum tertio genere, qaia nutli eum
CAP.CXXIX. ATo»deputantur menducia, cum ea
alterius injuria consulendum est. Non esl moiuien- qttcenon sttnt, joco dicuntur.
tlum in quarto genere propter mendacii "".b-dineni August. Quwsi. in Gen., 1. i.
quse per seipsam vitiosa est. Non est mentiendum in (22, q. 2, c. Quod aii.) Quod aulem Joseph fra-
quinto genere, quia si nec ipsa verifas eupidifate tribus suis ait : Nesciebalis qttia non esi homo in
placendi bominibus enuntlanda esl, quanto minus augurio qualh ego(Gen. XLIV).De hoc eliam augurio.
m. ndacium est quod per seipsum, quia memiaeiuni mandavit eis dicendum per hominem suum, quid
uiique turpe est. Non cst mentieiidaip sexto ge- sibi velit quseri solet, an quia non serio joeo dicium
pere. Kequ.e_ eniro reete testimonii verilas pro cujus e&t, ut exiius docuit, non est habendum menda-
temiporali coromodo ac salutecorrumpitur. Ad sem- cium. Mendaeia enim a mendacibus serio aguiuur,
piternam vero salutem nullus deducendus est opilu- non joeo. Cum auteni quse non sunt, lauquam joco
lanle mendacio. Neque septimo,genere mentiendum ^j dicuniur, non depuianiur mendacia.
cst; non enim cujusque commoditas gut salus tein- CAP.CXXX. Pro lemporaii vha atictijus, perfecltis
poralis'perlicieiid_efidei prseferenda est, necse quis- tnenliri non dcbet.
quam inrectc factis nostiis tam ma!e movetur, ut Augiisl. in psal. v, de vers. Pcrdes, elc
lial etiam animo deterior longeque a pielate remo- (22, q. % c Ne quh.) Ne quis arbilreiur perfe-
tior. Nec octavo genere mentiendum est, quia et clum et spirilualem hom.inem pro isla lemporali
in bonis caslitas aniroi, pudieitiae corporis prsefer- vita in cujus morle non occiditttr anima sive sua
lur, et in malis id quod ipsi facimus, eo quod fieri sive alterius, debere m^nliii. Sed quoniam aliud
siniinus nobis. damnabilius est. In his autem octo est mentiri, aliud verum occultare, siquidem aliud
generibus tanlo quisque minus peccat, cum men - est falsum dicere, aliud est verum tacere. Si quis
titur, quanto magis a primo recedit. Quisquis forle vel ad istam visibilem moriem non vult homi
autem esse atiquod genus mendacii quod pec nem prodere, paratus esse debel veruro occullare,
ealum non sit, putaverit, decipiet seipsum tur- non falsum dicerc, ut neque prodal, neqtte menlia-
piter, cum honestum se deceplorem arbilralur tur, nec occidat animam suam pro corpore al',c-
aliortim. rius. Item : Duo sunt gencra niendaei.orum in qui-
CAr. CXXY. Quid est mendacium. I > bus non magna culpa est, sed iamen non sunt siiie
Gelas. ex verb. August. culpa, cum aul joeamur aat proxiroo nientimur.
(22, q. 2, c. Beultis, § Est enim.) Mondacitti»cst Illud primum in jocando non e..l perniciosum, quia
falsa significatio vocis cum voluiilate fallendi. Ileai: non fatlit. Novil ille cui dicitur joci causa tiicium
Faciat homo eliam pro temporali hominum saluie esse : Secundum aul ideo miniis est, qua rctinct
quod potest. Cum auteni ad hoc ventum fuerit, ut nonnullam beiievolenliam. Ulud vero quod non
tali saluli consulere nisi peccando non possit, jani habet duplex cor, neque mendaciuin quideni dicei)-
se existimet non habere quid faciat, quando id re- dum est, verbi gralia lanquam si cui 'gladius com-
liquum non esse prospexerit quod recte faciat. mendetur et promiliat se redditurum cum ille quj
Cip. CXXVI. Nostrq peccalq alterius saluti consulere commendavit poposceril, et si forfe repeiil gladium
non debemus.^ suum furens, manifestum esl non esse roddcnd_._n
Ex Isidor. syn. de dial. hom. et raf. ei, ne se occidat vel alios, donec ei sanitas resli -
(22, q. 2, c Omiie genus.) Omnc genus mendacii tuatur, hic idco non habel duplex cor, quia ille cui
&u_mmoperefuge. Nec casu nec studio loquaris fal- commendaius est gladius, cum proinillobat se red-
sum, uec iit praasles mentiri studeas, nec qualibet diturum, non cogiiahal fureutem posse repcfcrj;,
 ' '
1357 PANORMIA. - LIB. VIII. 1338
manifestiiin esl non esse culpanduro, aliquando .4 dicii, noii verum dicif, quannis vertim inveniatur
yerum tacere, falsum auieu; dicere, non invenitur esse quod dieil, nec ullo modo liber cst a mendacio
concess.um sauclis. qui ore nespicns verum loquiltir, sciens aiuem \o-
CAP, CXXXI. De eodem, luntate menlitur. Ilem : In ipsarum consideralioue
Falsum dicere nulti licet, aliquando autem ali- rerum quse diciinlur latilum interesl qua. in re
quid lacere veri ntile est. quisque fallitur, vel menliatur, ut cum falli qtiam
CAP.CXXXII. Falli in hh quw'ad fidem nonperli- menliri mlnus~sit malum, quantum pertinct ad \\Q-
*
nent, aitt nullum uut parvutn est pecculum. niinis volunlatem, lamen longe sit lolerabilius, in
Augusl., Enchirid.-, c 21. quse a religione sunl sejuntia mcnliri, quam in hi__
(22, q. 2, c In quibus.) In quibus rebus nihil in- sine qtiorum notiiia vel lide Detts coti non potest,
lercstad capessendum regnum Dei utritm credanlur falli. Item : Homo qui non solum quando verum
an non, et utrum vera puteiittir, an falsa, iu his esse scit quod scit, sed eliam quando ipse errat et
errare, id est aliud pro alio puiare, non est arbi- fallitur, sicut homo, hoc debei loqui, quod animo
trandum esse peccatum : aut si esl minimum esse geiit, sive illud veium sil et putetur, et non scit.
atque levissimum. Omnis autem qui mentitur, eontra id quod aninio
CAP. CXXXIII. De eodem. 8 sentit loquilur, voluiUalefallendi.
Augttst. ex eod. 1. etc. eod. CAP. CXXXIY. Mcnlitur qui verum dicil quod pulat
(22, q. c Homines, et c De eo qui falsum.) Nemo falsutn.
sane nieniieus judicandus est, qui dicit falsum Nonnulli habent veritatem in labiis, et in cordft
quod putal verum, quoniam quantum in ipso o&l, nonbabent, tanquam si quis dolose ostendat viam,
ille non mentilur, non fallit ipse, sed fallitur. Non sciens in ea esse latrones, et dicat: Si hac ieris.
itaque mendacii temeritatis argtiendus est, qttia securus ers a latronibus, et contingat ut vero non
falsa incautus credit, ac pro veris habel potiusque inveniantur latrones. Yerum ilfe loculus est; sed
ccontrario, quanlum iu ipso est, ille meiititur qui non in corde suo. Aliud enim pulabat, et nesciens
dicit verum quod putat falsum. Qustntum enim ad verum dixit. Ergo paiuni est verum Ioqui, nisi
aninium ejus pertinet, quia non quod senlit, hoc etiam in corde ila sit.

' DE ELECTIONE PONTIFICIS.

CAP.CXXXY. lmperator jus habel eligendi pontifi- C exempltim beali Adiiani apostolicse sedis episeopi,
cem. qui, domlno Carolo vieloriosissimo regi Fiaiicortuu
Ex synod. viu, in hist. eccl. et Longobardorum, patriciatus dignilateni ac apo-
{Dist. 65, c Adrianus.) Adrianus papa Romanus s-oliese sedis ordinationem et investituiam cpisco-
Venjre Carolum ad defendendas res Ecclesiu. postu -
porum coficessit. Ego quoque Leo, servus senoruni
lavit. Carolus vero Romam veniens, Papiam obsc- Dei episcopus, cum cuncto clero ac populo Ro-
dit, ibique relicto exercitu in sancta resurreclione mano, cqnsiiluimus el corroiioramus et per no-
ab Adriano papa Romse honorifice susceptus est. stram apostolicam concedimus aucloritalein , alqtie,
Post sanctam vero resurreciioiiem reversus Papiam larginiur domino Oltoni primo, regi Teuloitico-
cepit Desiderium regem, deinde Romam reversus, rttm, ejttsque successoribus hujus regni Ilalise iu
conslituil ibi synoditm cura Adriano papa, in pa- pcrpetuum, eligendi facullatem successoiem atque
.riarchatu Lateranensi in ecclesia Sancti Salvato- summse sedis aposloticse ponlificem ordinaudi, ac
ris. Quas synodus celebrata est, a CLHIepiscopis, per hoc archiepiscopos seu episcopos, ut ipsf ab
retigiosis et abbatibus. Adrianus aulem papa cum eo invesiiturain suscipiant et consecralionein, unde
universa synodo tradiderunt Carolo jus et polesla- debciu, exceplis his quos impcrator pontificibtis et
tem eligendi pontificem, el ordinandi aposlol.cam D
arehiepi.copis concessil; ut nemo deinccps cujus-
sedem. Diguiialem quoqtte patriarcbatus ei conces- ciinque dignitatis et religiosilalis eligendi vel pa-
serunt. lnsuper archiepiscopos per singulas pro- tricium vel poiitificem summa. sedisaposlolicse attt
vincias ab eo investituram accipere defiuivit; et ut, quemctinquc episcopum ordinandi liabeal factilla-
nisi a rege laudeluret investiatur episcopus, a ne- tem absque consensu ipsius imperatoris, quod tamen
mine consecretur, et quicttnque contra hoc decre-
absque omni pecunia'fiat, ut et ipse sit pal-icius
lum ageret anathematis vinculo innodavit, et nisi et rex, quod si a clero et a populo aliqttis eligaiur
resipisceret, bona ejus publicari prsecepit. episcopus, nisi a supradicio laudelur regc et inve-
CAP.CXXXVI. Eleclio Romuni pontificis ud jus stiatur, nou consecretur. Si quis contra lianc apo-
pertinet imperaloris. slolicam aucloritateni aliquid molialur, htinc ex-
Leo papa. coinmuiiicaiioni subjacere decrevimus, et nisi resi-
(Dist. 65, c In synod.) Leo papa in synodo con- puerit, in irrevocabiii exsilio puniri, vel ultimis
gregata Romae in ecclesia Saucii Salvalorig ad suppliciis fcriri. A-.nen.
 ' '"
1353 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 15.0

QUI LIBRI, ET QUO TEMPORE SINT LEGENDI, IN ECCLESIA.

CAP. CXXXVII. A lienlitts. A Kalendis Oclobris usque ad Novembreni
In Sepluagpsima canlatur, Jn principio, el legitur leguiilur libri Machabaeorum et canlatur Adaperiat.
Penlaieuchus Moysiusque ad passionem Domini. Se- Isle oc-lavusmeiisis, Isetiliam significat rcsunectio-
ptuagesima enim caplivitafem Babylonis significat, id nis, quia sicut Judaei finilis praeliis el templo resti-
estconfusionis, "n qua sumus, dum In mundo capti- . tulo, in hymnis et con.essioiiibus benedicebant Do-
vamur,dequa exeunles debemus ad Jerusalemredire, m.num, sic et in resurreeiionis gtoria, deslructis
id est ad domuin pacis, unde diabolus nos capiivavil; praeliis diaboli, sancli ct jusli in Domino. Ergo a
quatnvis enim caplivitatis nostrae semper memores Kalendis Novembris usque ad Adventum Doinini le-
esse debemus, specialiter tamen in his diebus opor- gilur Ezcchiel, Daniel, el xn prophel__ cum respon-
tet, quibus legimus et cantamus de abjectione pa- soriis, Vidi Dominum; Ezechiel enini vidilquaiiior
tris noslri Adam de paradiso, et de periculo Noe animalia, id esl quatuor cvangelislas, qui Domini
in diluvio, de Abraham qui exivit de terra sua, et nativitalem, passionem, resttrrectionem, ascensio-
de hujusmoJi laboribus. Sicut enim Adam in exor- nem, elc, munduin docuerunl. Danielquoque ven-
dio mundi factus est, sic el in principio anni et ec- lurum Dominum praedixit dicens : Aspiciebam in
clesiastici officii de illo legeie et cantare proponi- n visu, elc (Dan. vn.) Simililer et alii prophetae iia-
liius. A passione Domini usque in Pascha tegiiur sciturum Dominum prsedixerunt, el ideo hi ante
Jeremias, quoniam Reden.ploris noslri passionem adventum ejus legunlur, quia ipse est Salvator
ipsa aperta lameulalione prsesignavil. A.b octavis mundi qtiem nasciturum pr_edicaveruiU. Ab Ad-
Paschse leguntur Actus aposloloruin quindecim die- ventu usque ad Natale legitur Isaias, qui qiianto de
bus, et cantiitur Apocalypsis, id est Dignus est, Do- Domino prophetavit urbanius, lanio nativiiaii ejus
mine. Quoniam quod sancto Joanni revelattim erat legitur proximlus. Ab oclavis Domini ttsque ad Se-
de morte Agni hoc apostoli praedicaveruni. Posiea piuagesimam, leguntur Epistolsc Pauli cum respon-
leguntur Epistolae canoiiicae usque ad Asceiisionem sorio, Domine, ne in furore, quoniam quod David
Domini, et decantatur de psalniis, Si oblitus, qttia prophetavif, Aposlolus concordiler prsedicavit.
David prophetavit passionem Domini quam pnedi- CAPITUL.I.
carunt apostoli. Ab Ascensione usqiic ad Penleco -
CAP. CXXXVHI. De per Simoniam vcl alias male,
sien caniatur de feslo, sed Apocalypsis iegittir, qu'a obteniis.
revelalus est esse Dei Filius, cum ad coelos ascen- Conc CaLilon.
deret, cunctis videnlibus, etmulia qttse anie clausa (Dist. 1, q. i,c.Siquisper pecuniam.) Slatuiinus ut
fuerunt, ab illa die revelala palueritnt. Ab octavis C si quis Simoniace ordinatus ab ofiicio omnino ca-
Pentecostes usque ad Kalendas Augusli legunlur dal, quod illicite usurpavit; vel si quis prsebcndam,
Jibri Reguro, et caiilatur Dens o»i»iuin. Quoniaui vel prioralum, vel diaconatuin, aut honorem, vel
sicul Saul et David et alii pro lege sua conira Alio- promolionem aliquam ecclesiastieam, ulpote chri-
phylos et Golialh pugnavei unt, sic et nos posi Peu- sma, iu est oleum sanctum consecralionem altarium
tecosten, id est posiqtiara susceperimus donum Spi- vel ecelesiarum inlervenienie exsccrabili ardore
rilus sar.cti in baplismo, pugnare debemus conlra a\ aritise per pecuniam acquisivit, honore male ac-
vilia et daemones. Unde Apostolus : Non est nobis quisilo careat; et emptor alque vcnditor et ii.ter-
colluctalio adiersus carnem et sanguinem, sed adv.r- ventornota infamiae pereellaiilur, et r.ec pro pasiu
stts mundi reclores tenebrarum harum, contra spiri- nec sub obtentu alicujus consueludinis ante vel
tuidia nequiliw in cwlestibus (Epltes. vi). post a quoquam aliquid exigatur, vel ipse dare prae-
A Kalendis Augtisli usque ad Kalendas Septcmbris suinat, quoniam Simoniacum cst, sed libere et abs-
legitur et canlalur Salomon, id est Sapienlia cum que imminutione aliqua collocta sibi dignitaie pcr-
rospoiisoriis, In principio, Augustus sexlus mensis frualur.
e_l et calidus et anni medius. Li sexta aetaie qua CAPITUL.IL
Domiiuis veuit, debemus quidem propler ejus sa- CAP.CXXXIX. A suo ephcopo excommunicatus, non
pieisliam vivere, quoniam audita est, inter nos ipsa est ab alio recipiendus.
sapienlia, cjuaeexore Aliissimi prodiit, unde eicor Ex conc eodcm.
hominis concaleat, el in ejus meditaiione exarde- (2, q. 3, e. Si quis.) A suis episcopis excommu-
8cal. Quoniain Deus ignem venit lnittere in terram nicalos ab aliis suscipi omnino prohibemus. Qui
(Luc. xi), vci quia iramediate, ut quisque ab aeslu autem excommunicalo, anlequam ab eo qui eum
vitiorum succenditur, magis debeal tunc sapientia exconnnunicaverit, absotvalur, comniunicare pra--
poltere, ubi lanto sapientiusest cavendum, quanlo sumpserit, pari sententia tencalttr obnoxius.
plus valel aetatis perfectio ad resisteiidum. In Se- CAPITUL.III.
ptembri legitur et canldlur de Job, Tobia, Eslher, CAP, CXL. Exlra domos sineproprio ornalu sacei-
Judilh. Hi sunt qui omnia adversa suslinuerunt. dotes non appareant.
Sic et nos in septima seiate qua mundus finietur, Innocent. papa.
ad.crsa quscque debcmuspio Domino iolcrare pa. (21, q, 4, c. Prwcipimus.) Pnecipimus eiiaui
?34l PANORMIA. — LIB. VIII. 134-2
<piod tam episcopi quam clerici in slatu mentis et i detesiabilis inolevit, quoniam monaclii et regtilares
in corporis habitu Deo el bominibus placere stu- canonici post susceptum liabituni ct pro.essionem
deant, et ueque in superfluiiaie, scissura, aut co- faclam, sprela bonorum magistroruni Augustini ef
Iore vestium, neqtie in tonsura, intuentium, quo- Benedicli Regula, leges temporales et medicinam,
rum forma et exemplttm esse debent, offendant gratia lucri temporalis, addiscunt. Avaritiaa nam-
aspeclum, sed polius quid eorum deceat sancliia- que (lammis accensi, se patronos causarum faciunt,
tem, qui si moniti abepiscopis emertdari nolueriut, cum psalmodiis el hymuis vacare debeant, gloriosse
ecclesiasticis careant beneficiis. vocis confisi mui.imine, allegalionum suarum va-
CAPITUL.IV. rietate jiislum et injuslum, fasque nefasque cor.-
CAP.CXLI. Excommunicantur laici qui morienlium fundunt. Attestantur vero imperiales constitutiones
ephcoporum audenl bona diripere. absurdtim, irno esse opprobrium clericis, si peritos
innocent. II. se esse velint disceptalionum forensium ; hujusmodi
lemeratores graviler feriendos aposlolica auciori-
(12, q. 2, c. Illud.) Illud autem quod in Chalce-
tale decernimus. Ipsi quoque neglecla animarum
donensi sacro constitutum est concilio, irrefragabi- cura propositum ordinis sui nullalenus attendentes,
liter conservari prsecipimus, ut videlicet deceden-
tiumitona episcoporum a nullo omnino bominum pro detestanda pectinia sanilaiem pollicontes; lm-
sui manorum corporum se faciunt curalores. Cumque
diripiantur, sed ad opiis Ecclesise e(.successoris
impudicus oculus impudici cordis sit nuntius, ilta
in libera oeconomi vel clericorum remaneant pote-
saeva de quibus loqui pertimescit honestas, non debet re-
state. Cesset igitur illa deteslabilis et rapaci-
ligio pertraelare. Ul ergo monaslicus et canonicus
tas. Si quis autem hoe aitentarepraesumpserit, ex-
Deo plaeens ordo in sancto proposilo inviolabitiier
communicalioui subjaceat.
conservetur, ne hoc ulterius pra'sumatur, aposlolica
CAPITUL.AT. auctorilateinterdicimus. Episcopi aulem etabbates
CAP.CXLH. Officioalque beneficio careat subdiaco- ei priores tanise cnormitati eonseiuienles, et non
nus si nupseril.
corrigentes, propriis honoribus privenlur, et a timi-
Innocent. II. nitus Ecclesise eoerceantur.
(Dist. 28, c Decernimus.) Decernimus ut hi qui CAP.CXLV. Decimw a laicis non possideautur.
in ordinc diaconatus vel supra uxores dttxerint aut
concubinas habuerint officio et ecclesiaslico bene- Gregor. YIl.
iicio careant. Cum euim ipsi teroplum Dei, vasa *
saneti debeanl esse et (16, q. 7, c Decimas.) Decimas quoque ecclesia-
Domini, sacrarium Spiritus rum quas in usum pietatis concessas esse canoniea
dici, indignum est eos cubilibus et immundiliis de-
nostrorum demonslrat auctoritas, a laicis possideri auctorilaie
servire. Ad hoc prsedecessorum Grego-
aposiolica probibemus. Sive enim ab episcopis, vet
rii septimi, Urbani et Paschalis Romanorum ponti-
ut nullus a regibus vel quibuslibet pcrsonis eas accepsrint,
fieum vestigiis inhsftrenles, prsecipimus, nisi Ecclesise reddiderint, se sacrilegii crimen com-
eorura missas audial, quorum uxores vel concubi-
haberc miltere, et periculum selernse damnationis incur-
nas populares cognoverit rere sciant. Praecipimus ut eliam laici qui Ecciesias
CAP.CXLIII. Post professam coniinenliamquhqith tenenl, aut eas episcopis reslituant, aut cxcommu-
uxorem duxerit ab ea separelur. nicationi subjaccant.
Innocent. II,
CAPITUL.VIII.
(27, q. 1, c Ut autem lex.) Ut autem lexconti- CAP. CXLYI. Nullus in prwposilum, vel urchiephcq-
nentise et Deo placens munditia in ecclesiasticis vel archipresbylerum, vel urcltidiaconmn,
pum,
personis et sacris ordinibus dilateiur, statuimus nisi presbyter vel diaconus ordineiur.
quatenus episcopi, presbyleri, diaconi vel subdiaco- ) 60, c Innovamus.) Innovamus autem et
(Dist.
ni, regulares canonici et monachi, atque conversi et ut nullus in archidiaconum vel deca-
pi secipimus
professi qui sanctum transgredientes propositum, rmm nisi diaconus vel presbyter ordinetur. Arehi-
uxores copulare sibi praesumpserint, separentur; diaconus vcro, vel decani, vel praapositi, qui infra
hujusmodi nanique copulalionem quoniam contra
ordines proenominatos exislunt, si inobedientes or-
ccclesiasticam regulam constat esse contraclam,
in- dinari coiilempserint honore susceplo priventur.
matrimonitim tion esse censemus; qui etiam ab
Prohibemus etiam ne adolescentibus vel infra sa-
vieem separali sunt, pro laniis excessibus condi-
cros ordines positis, sed qui pudicitia et merilo vi-
gnam poeniteniiam agant. Idipsum quoque de san- tse clarescunt, prsedicii concedantur honores. Prse-
ciimonialibus feminis si (quod absitl) nubere at-
cipimus~ut unusquisque sacerdofum cui facullas
leulaverin!, deceinimys.
CAPITUL.VI. sit, unius conleiitus sit ecclesiae; prsecipimus eliam
CAP.CXLIV. Juri civili et medicinm operam dare, ut unaquseque ecclesia, si facultas suppetit, pro,-
interdiciltir monuchh et canonich regularibus. prium liabeat sacerJolem.
prava autcm consucludo, prout accepimus, et
1345 D. IVONIS CARNOTENSIS -.PISCOPI PANORMIA.— LIB. VIII. ««
'
.CAPIIUL.¥!II. A iinmincnie periculo , donec ap-.siolico coiispectui
C..r. CXLVH. Statuit lempora treitgarum el paSnas praesenietur, et ejus mandaltiin suscipiat.
riolanlium. lil personm hic nuiiieruiw plen secu- CAPITUL. XI.
ritate gaudenl lempore guerrm. CAP.CL. Nemo ab ecclesia abstrahaiur.
(Bist. 60, ibid.; Exlra Be treug.) et c. Si quis.) (17, q. _., c Definivii.) Piaecipiiims eiiam ul cos
Prsecipimtiseliam ut presbyleri, cierici, monachi, qni in ecdesiam vel in cceinelcrium confugerunt,
peregrini, mercalores etrustici euntes el redeuntes nullus omnino manum immittere audeal. Quod si
in agricultura exislenles, et animalia cuin quibus fecerit, excommunicelur.
aralur cl seinina portant ad agrum, et oves omni CAPITUL. XII.
tempore sccttrae sint. Treugam aulein ab occasu CAP. CLi. Ecclesia Dei ttd sui rcgimen, sapienles,
solis in quarta feria, usque ad orlum solis in se-^ honestos el religiosos exposctl homincs.
ctinda feria, el ab Adventu Domini usque ad Epi- lndubi.aluin est, qttia ordines ecclesiastici, san-
]>hani_eoctavam, et a Scpluagesima usque ad ocia. gtiinis noii stiiil, sed meriti; et Ecclesia Dei non
\am Penterostes ab omiiibus inviolabililer servari iiseretiilario jure aliquem sectindum carnem succes-
prsecipimus. Si qui_.aulein treugam frangere tenla- sorcm exspecjat, sed ad sui regimen et otticior.im
veril, anatliemali subjaceat, el nullus episcoporum B ' suortim dispensalionem honestas el sapientes et re-
illtiiu absolvere pra.sumat, nisi morlis imminenle tigiosas peisonas exposcit.
periculo, doncc apostolico conspectui prsesentetur, CAr. CLIf. Quod ecctesiasiica beneficiu non debcnt
ct ejus mandaUini stiscipiat. Quod si quis eorum jurc hwredilar\o vindicari.
niorlttus fuerit, quamvis ei poscenli et posnileiili Innocentius papa II.
...iliciim non negetur, ccclesiastica lamen careat (8, q. 1, c. Aposlolica.) Apostolica auctorila.e
s.pullura. Si quis auteni treugam frangere tentave- prohibemus ne quis ecclesias, praebendas, praepo-
rit, post teriiamcommonitionem, si non saiisfecerit, situras, capellas, aut aliqua eccltsiastica officia,
cpiscopus stius sciHenliam excommunicationis in hseredilario jitre vindicare aut expostulare praesu-
etttn diciet, et scriptam vicinis episcopis nunliet. mat. Quod si quis improbus aut ambitionis reus
Episcoporum aulem nullus excommunicatum in atlentare praesuniai, debita pcena mulctabilur, et
ppinmunicatioiiem suscipiat, imo scriptam senlen- postulaiis carcbil^
liam quisqtie confirmel. Si quis atitem hoe violare CAPITUL.XIII.
pr-_.uiiipscril, ordinis sui periculo subj'acebil', et CAP.CLUI. Conjttnctiones consanguineortan et jtts
qttoniam funiculus iriplex difficilerumpitur (Eccle. G (_ canonicum el civiledamnant.
_'v),prsecipimus ut episcopi, ad solum Deum el sa- Sane conjimctiones consanguineorum oinnino
Juleni populi habentes respectttm, omni trepidatione probibemus, huj'usmodi namqae incestus, quia jam
deposita ad pacem firmiter tenendam mutuum sibii fere, slimulanle generis humani inimico, in usum
consilium et auxiliuin praebeant, neque alicujus> versus est, sanctopum Patrum insliuita et sacro-
amicilia vel-odio prsetermiltant, vel si quis in hoc: sancta detestatur Ecclesia. Leges etiam steculi lali,
Dei opere trepidus invenius fuerit_,damnum pro- cQiiiubernio natos infames pronuniiant, ei ab haere-
prise dignitalis incurrat ditate repelluui.
CAPITUL.IX CAPITUL. XIV.
C..r. CXLVIIl. Miliium nundinw ad quas ex conat- CAP. CLIY. Domos incendens, gratia vet odio alU
cto veniunl certaturi ud osteittationemvirium sua- cujus, excommunicetur.
rtim damnanlur. (25, q, 8, c Pessimam.) Pessimam siqtiidem et
Detestabiles aulepi illas nundinas in quibus niiU- borrendam incendiorum malitiam, aucloritate Det
tes ex condiclo convenire solent, et ad ostenlalio- et beatorum Petri et Pauli omnimodo deiesiamttr,
nem viriuin suarum et audacae lemere congrediun- el iiilerdicimus; h__cetenim pestis et vastilas hosli-
"
tur, unde mortes hominum et animarum pericula! Hs omnes alias deprsedationes exsuperat, quse
sacpe proveniuni, omnimodo fieri interdicimus. quantum populo Dei sit damnosa, et quanlum dc-
Quod si quis eorum ibidem lnorluus fueril, quam- trimeiUum animabus et corporibus inferal nulliis
vis ei poscenti el poenilenti vialictim non negetur, ignorat, Assurgendum esl igitur et omni modo la-
ccclcsiaslica tamen carcat scpullura. borandum, ut lanta elades et lanta pernicies pio
saltile populi eradiceturel exstirpetur. Si quis eigo
CAPITUL. X.
posl hujus nostrse constilu.tionis promulgatio^ncm
C.-p. CXLIX. Qui clericumpercusserit, excommuni- malo siudio, sive odio, sive vindicta, ignes appo-
celur, et non nisi a liomano ponlifice ubsolvuiur. suerit, vel apponi fecerit, ct appositoribus consi-
(17, q. i, c. Si quh suadenle.) Ilero, placuit utt lium scienler et auxilium tribuerit, e_.commuiiice-_
si quis, suadeiilcdiabolo,huncsacriIegiir_alum in- tur; el si ineciidiarius mortuus fucrii, ecclesiastica.
(.urrerit, quod in clericum vel liioiiachiim violenlass careal sepuliur.a, nec absolvalur nisi prius damnum,
n.auus- injecerii, anaihcmati subjaccat, et nulluss cui iniutit, sccundttm facullatcui, icsliluat, v. s,e,
episcoporum absolvere prsesumat illum, ni_i mortibb ullerius cmcndaverit, eic.
 INDEX UNIVERSALIS
EORUM OMNIUM
QVM CONTINENTUR
Prior numerus partem, posterior
A s.ndi, nec condemnafldi,16, 516.Nemode crimine quo
Abbaset abbalissa.
Abbasavaritiam delestari debet, pars 7,cap. 150.Yen-
<_i_iones quas potest facere abbas, quae,5, 168. Unus ab-
bas duobus monasleriis minime pr-eficiendus, 5, 161.
_4bbassui monasterii fundum dare non debet, 5, 575.
Potest facere lecloreni in suo monasterio, S, 576. Qualis
et a quibus eligi debeat abbas, 7, 21, 104.Abbas sub-
jeclus csse debet episcopo, 7, 8S. Non.debel cogere
episcopusabbatemut se ad syuodumconferat,7, 91. Ab-
bas simmpotest relinquere focum, 7, 104. Indignus ab
bas quomodoarcendus ac deponendus, 7, 114. Abbatissa
maguamde suo conventu curam habere debet, 7, 112.
Extra monasleriummlgrare non debet sine Hcentiaepi-
scopi, e.moniales sine licenliaabbatiss_e,7, 76, 77.
Abrahain et Sara.
Cur presbvter nominalur, 6, 23. Cliristus secundum
caruem fuit in IumbisAbrahcequando Levi decimalusest,
17, 5. Excusatur ingressus Sar_e uxoris Abraliae ad
Fharaonem, 8, 267.
Abstinenlia.
Ahslineitliacaniis el vini laudabilis, 1, 42 ; 1, 206;4,
24, 23. Carnis esurie non condemnaiidus, 4, 50, -8.
Dc prniiilcnliaimponendaiis qui scabiemaut vermiculos,
_ut carnein immundam seu morlicinam comedunt vel
urinam bibunt, 18, 99, 100.De illis qui comedunlaut
bibuiil aliquidab immundis animahbuSlactum vel intin-
etum, 15,101; 2, 118. Abstinentia caruis et sanguinis
quibus temporibus religiose observatur , 1S , 168.
Gula seu ciborum aviditas omnino vilanda, 4, 25, 54.
Acolythus.
Aeolvlliorumseu acolalhorumofficium,1, G9; 2, 45 ;
6, 8, 20. Qiiaiiler ordinentur acolythi, 6, 1S.
Accusaloret accusattts.Item accusatioel condemnatio.
Aceusalorfalsus condemnandus,16, 285; 6, 240.»Inl-
inicusiion potest esse accusator,5, S5, 259.Nec non in- -
iamis, 1S, 111. Nec eriam excommunieatus,16, 5S7.In-
famis ille qui praslatosaccusal, S, 235. Aceusatusnon
debel criminare_accusatorem,priusquam se crimineob-
jeclo purgaverit, S, 274. Aecusatio a eriminosis nequa-
quamjQeridebet, S, 276. Qais eriminosus, quis infamis,
3, 286, 290. Indueia. sex mensium aecusatis episcopis
concedend_3,5, 287, 296. In accusatione sacerdotumvul-
gusnonadmitlendum, 6,514. Accusator clerici quomodo
rejiciendus,6, 271.Absenle accusato accusatioperscripta
nort recipiattir, 5, 295; 6, 228. Nemo damnandusnisi
confessus,et conviclus,6,122; 58, 88. Accusatus pocna
rnultandus, qui negavit probare quod intendit 6, 276.
Examinandiaecusalores, 6,5IS. Convitiapro accusatione
noii habenda,6,524. Aceusatornon potest simul esse et
teslis et judex, 6,521, 537.Tibi respondere debeant ac-
cusati,-6, 525. Aceusator per seipsum debet accusare,
6, 526. Qu83aceusationesrejici debeant, 6,527, 551. Qui
accusatores excludendi, 6, 535; 16, 64. Sub quotfieri
debeat testlbus accusalio,6, 534. Moduset ordo accusa-
tionis, 6, 532,521, 547, etc. Infames accusati propriam
pos.unt causamdisputa.e,6, 419, etc. De duobus aceusa-
tis de adulterio, 13,173,180. In accusationevirginisqua3
vitanda,7,156. Accusalioadulterii licita tantum proximis
et necessariis,8,1S. Gonfessioqu_evi ab accusataperso-
na extorquetur nequaquam pro cortfessionekabenda,
8, 117.
Accusalio el accusator.
Ispeccatumcondemnarepolest.quiejusdempBccatireus
non est, 8,121. Quomodo aecusandus servns de adulte-
rio, 8, 125. Homicida-aut adulter episcopum accusare
iion potest, 10, 56. Homieidffi,venefici,etc, ad aceusan-
<.umnon admittenJi, 10, 57. Quidagere debeat qui alium
de Iiomiridio accusat,16, 247. De illo quem pronilet se
aliam cri___i__aliteraccusasse, 16, 231. Absentes accu-
IN DECRETO IVONIS
caput demonslrat.
absolutus est accusandus,16, 519. De eo qui de objoetis
purgari se recusarit, 16, 545.
Adam el Eva.
Adam ct Eva sine peccalo creati, 1, 25. Adamde para-
diso ejeclus, 5, 320.Per peccatum"Adae humano generi
pxna illata est servitutis, 16, 43. In uno Adsepeccato
plura inveniuntur peccata, 17, S. Adamcarnis infirmilale
peccavii, 17, 20, 56. ]n pravaricalione Ad_eomnes ho-
mines naturalem possibilitatem et innocentiam perdide-
.unt, 17, 24.
Adrianus papa.
Adversus desiderium Longobardorum regem ad e_i-
stentiam se munivit, 9, 82. Ejus pia cura in exornaudis
ecclesiis, 9, 82. Prasente CaroloM, imperalore Thasmo-
nem quemdamducem Bavaria.excommunicavit,9, 89.
Adullerium.
Cavcndumet abhofrendumadulteriura, 6, 42; 8,103.
Quid sit adulterium, 8, 101, elc, 108. Enormitas et gra-*
vitas adulterii, 8, 99,103. Qui alienam conjugem concu-
piscit, adultevium cnmmiltit, 8,104 Quomddoperpelra-
tur adulierium,8,107,255.1l.pudiandi adulteri conjugev
8,109.Quomodomaritolieealinterficereadullerum,8,1 li.
Adulter post quinquennium accusari non polest, 8,115.
Uxor qu_eadulterum dimittitadultero non debet nubere,
8, 199. AduHerisnisi resipuerint communioneganda, 8,
203.De uxore quie, conseiomarilo,moecliaiur,8, 200,284.
Quomodomarilus procedere debeat adversus suspectum
adulterum, 16,159-,161. De vifouxorem non habenle, si
cum alterius uxore moechetur, 8, 207. Uxorem consru-
pratammaritusperdere non debet si confugeritad epi-
scopum,S, 216.Adulleri excommunicandi,8, 214; 9, 19.
ExcommuiiicatiOet abjuratio adulterii, 8, '214; 9, 19.
Qui adulleravit fratris sui uxorem nunquam cum ea ma-
Irimoniifoedusinire potest, 8, 2S6.Yivenlibusuxonbus
licet adulleris consiliumdalur ne a!i_eaccipiantur,8, 258.
Abjicienda uxor adultera, 8,299.
Affinilas. Vide Gradus consaiiguinitatis.
Alexundrinaet AnliochenaEcclesia.
1.ost Romanamsecunduminter omnes EcclesiasToctun'
oblinent, S, 43. Fuudatio Ecclesiarum AIexandrin_eet
Antiochen_e,S, 43.
Atleluia.
Laici non debent canlare Alleluia, 7,105.
Allare.
In altari debent reponi reliquia? sanclorum, 3, 270
Quid offerri debeat ad altare, 2,16, ete.,-34. Altare figu-
ra corporis Christi, 2, 7. Altare quomodoornandum, lin-~
leisque acpalliis cooperiendum,2,132. Laici juxta allare
non sedeant nec ad illud mulieres accedanl, 2, 158. Ab
episcopo allare consecrandum,5, 20. Debet esse lapi-
deum, et clirismale ungendum, 5, 30. Qu_e altaribus
afferuntur, ad quos pertinent, 5, 202.
Ambrosius(S.).
TmperatoremTheodosiumpropter e_ed_mThessaloni-
censium ab ingressu ecclesi_epronibuit, S, 48, Quemdan.
defendil ne de Ecclesia raperelur, 10, 81. Ejiis opuscula-
abJEcclesiaapprobata, 4, 64. In hoe Decrelo S. Ivonis-
s_ep_us-ci_ala invenies.
Anathema.Vide Excommunicalio.
Angeli boni et mali. . .
Angelorumnomen.S, 2S0. Est ofliciinon nalurte, 17,
63. Apostata angelus non potuit reparari, quia spontc"
cecidit, 17, 20, 56. De creatione angelorum, 17,51, 6?i.-
Appstatasangeli anle ruinam liberum habuerunt arbi-
Iriiim.-17, 35. Inlellectuales natur_e, id esl angeii, sunt
immortales, 17, 54. Homines liabenL custodes angclosf
17, 57, 58. Utrum sit pax inler angfelicos,17, 61. De-
ruina angelorum, 17, 63, 66. Apo_l-l_3angeli suut ia.ol'»
 INDEX IN DECRETUM. ' - .548
iUl
porei, 17,99. Apostatasangeli et impii homines a sup- 78. 81, 88. ExsufilaluriDbaptizandisel eur, 1, elc. 90.
pH.i.sii-.mquamtiberabunLur,17, 115. Item exorcizanlur, 1, eLc.,90. Baptizandietbaptizati si-
Aliglt. gnatitur cruce, t, 95,142. Benedictum sal eis datur, 1,
Angli fuedas olim conjuhctiones exercuerunt, 8 , 99, et saliva adhibelur ante baptismum, 1, 104, etc Un-
221. guntur eliam chrismaLeel oieo sancto, 1, 1C8,140, 149,
Anima. 195. Utrum sanctiiicetur aquaper vitiosaverba.sive pro-~
Anima est invisibilis,17,94. Formafo corpori animain- lata a profanis, malis , elc, 1, 115. Baptizati veste
funditur, 10, 5 ; 17,12. Nobilitas anim_e,15, 38; 17, 1. sti candidaamiciuntnr,!, 145, etc Baplizaliin nomine Cbri-
Lapsus animte deflendus, 15, 58. Anima est incorporea : rantia an denuo baptizandi,1",148, 261. Diversitas, seu igno-
polest tamen similitudinem corporis habere,17,2. Anima linguarum non impeditbaptismum,1,149, 257. Ba-
non formatur humano semine, 17, 12. Una anima non ptismus ab hasretico, seu alio indigno ministro coilalus,
dute in uno homine, 17,13. Soius liomo habet subst.n- vel simulatorie susceptns, validus est, 1,150, 160, 162.
tiam animam quas est immortalis, 17, 14, 16, Quo- Quid supplendum post collalum tale baptisma, 1, 150,
modo dicatur anima mortalis et immortalis, 17, 160,162.item, 1,165. Adbaptismum vi non cogendi infi-
85, 92. deles, 1, 181. TJaplizandi non sunt in ulero parvuli, 1,
Anlichrislus. 184. BapLismicreremoni-eexplicantur, 1,193, 229. Per
Ctim veneritquid faciet? Sabbatumcuslodiri jubebit, baptismum peccata omnia delentur, 17, 4. Vide sanctum
4, 6. Omnis qui est contrarius verboChristi Anlichristus effectum baplismi. De baptismoplura in parte i, sui De-
est, 12,19. De adventu Anliehristi, 17, 104, 106, etc creli.
Flias cum Henoch, et omnes eleeti resistent ei, Basilica. Vide Ecclesia.
17, 106. Basilicarius a matricula.
Aposlala. Basilicarii et matriculaj a primate in Ecclesiis constt»
De apostatarum conversione et perve.sione seu indu- tuendi, 6, 20.
ratione, 15, 1S;143,144. Beilum seu pugna.
Apostoli. Bellum ad tuendam patriam justum est, 10,97. Pro-
Baptizavereapostoli,1, 309. Quare in Judasa eeclesiam pter qiiem finem suscipiendabella, 10, 105. Bella omnia
non construxerint, 3,4. Vita apostolica, 3, 199. Aposto- minime culpanda, 10,107,110. In pugna Deus orandus,
latus dignilas, S, 21. Canonesapostolorum,4,105. 10, 109. Qu_3 bella justa, 10, 122. Justa Israelilarum
Appellationes. bella contra Amorrh_eos,10,119. Quiarmain pr_eliopro-
Sedes apostolicalibere appellanda cum necessitas po- jiciunt a communioneabstinere debent, 10, 122. De illis
stulat, S, 3, 257, 261, 293. Quandoformari debealappel- qui in bello homicidia committunt, 10,152.
latio, S, 284; 13, 259. Aceipiends liltera appellationis, Benediclio.
5, 282. Qu_3appellationesrejici debeant, S, 283.De pos- Minor a maiore benedictionem petere debet, 6, 17.
sessione appelianlium et de injuste appellantibus, 5, Benedictuspanis. Vide Panis benediclus.
284,283. Lieet ad episcoptim-appellare, 15, 145.Pro Benedictus (S.).
quibus criminibus appellatio non concedenda, 15, Scripsit luculentam et discreiam monachorum Regu-
226, 315. lam, 4, 91. Iu sepulcro quod tibi paraverat soror ejus S.
Aqua benedicta. Scholaslicasepulta esl.
Aqua. benediet_eusus. Singulis Dominicis conGcienda Benefwiarhts et beneficium.
aqua benedicla, 2,118. Obligaliobeneficiariorum,5, 55. Ues Ecclesiarumsibi
Arbilrium liberum. tradilarum commutare vel vendere aut sibi allribuere
Libero arbitrio praditus homo, 1, 25; 17, 22. Mala minime debenl, 5,161, 166, 169. Presbyter titulum seu
voluntas non est permiltenda suselibertati, 10, 63. beneficium _<surparenon_debet, 5, 269. Presbyleri etbe-
Archidiaconuset archipresbyler. neiieiarii super eos solliciLiesse debeuLquorum donis et
Archidiaconiofficium,5, 154. Arcliidiaconuset arelii- bonis parlicipanlur, 6, 185. Beneficiariusqui sefierinio-
presbyter episcopumprieire debet quando visitat dioece- nachumin infirmitate promisit, polSst asua promissione
sim, 5,196. Archipresbyter an subdiLusarchidiacono,6, absolvi, el beneficia recuperare. 4, 428.
20. Deponendus invasor archidiaconatus,6,542.
Arius et Ariani. Berengarius.
Arius sacrilegus et impius in Nicaenoconciliodamna- clesia Ejus hseresis contra verilatem corporis Christi in Ec-
tur , 4, 115, 116. Conriiium Sardicense Arianorum, analhematizata,2, 10,
*, 8: Bestiw, aves, pisces, elc.
Artes. Qusebeslite vel aves sint ferse,quaenqn, 13, 93, de iilis
Magistri constitui debenl qui liberales artes doceant, quianimalia a best__sdilaeerata,autstrangnlataeomedunt,
6, 214. 15, 97. Apes si hominem oecidermtet ipsaesuntoccidci-
Aucloritas.Yide Leges principum. d_3,15,98. Si porci aut galltnashumanumsanguinemcom-
Augustinus(S ). ederint, occidantur, 15, 99. Piscis morluus in flumine
Humilitas sancti Augiislini, i, 7,73. Fugit consortia non edendus, 15, 104.De illo qui occiderit proximisui
mulierum, 6, 77. Auguslinus vir doclus, 6, 77. Defendit animal, 16, 213. Aut illi damnum intulerit, 222, 16,
Caacilianum,14, 62. Ejus opera 'Catholica et authentica, 288.De animaiibus damuuminferentibus, 16, 235, 254.
4, 64. Regula Sancti Auguslini, 1, De animalibus amico in custodiam l.adiiis, 16, £91.
Pecudum anim_enon sunt substanti_e,cumcarne moriun-
B tur. 17,13.
Bannilio. Bigamu, el bigamia.
De bannilionesecundum legem ad mallum, Pars 16, Quisbigamusseu digamus, 1, 292.Non oportet promo-
cap. 268. veri bigamum ad sacros ordmes, 6,154, 159,582; 8,139,
Baplismus. 287, 298.Inter bigamos censendi qui virginitatem pro-
Homo debet baplizari, 1, 27. Baplismus sanguinis, 1, missamnon servant, 6, 55.In nupliis bigami preshyter
27. ilem, i, 177, 211. Baptismusextra Ecclesiam nihil prandere non debet, 8,48. Bigamiorationibus et jejuniis
prodest, 1, 56, 57. Baplismus sacramentum fidei, 1, 50. vacare debent, 8, 162. Bigamianon laudalur, 6, 268. Bi-
Seufidelium, 1, 76. Etfectus, formaet tempus baptismi, gamus ante baptismum nec ad sacros ordines accedere
1, 45, etc, 107, etc Baptizandusminime celebrandus in potest, 8, 291. Bigami vel viduarum mariti in sacerdolio
Epiphama,1, 47, 58. Necin ualivilate Dominiaut sancto- non debent manere, 8, 293. Multandus episcopus qni
rum festivitatibiis,nisi tempore Paschaeac PenteeosteSj bigamumpromoverit, 8,301. Presbyter secundis uuptiis
citra necessi'aLem,1, 47, 58. Quid agendum cum ignora- intercsse non debet, 8,48, 515.
tur si quis sit baptizatus nec ne, 2, 48;i46,169, 256,258,
Circumcisioidem valebat apud veteres quod baptismus Blasphemusel blasphemia.
apud nos, t, 49, 50,. ministro baptismi, 1, 52, 64, etc, De poenaet supplicioblasphemorum, 12, 52, 72. Bla-
150,191. Curbaplismus fiatin aqua, 1, 64. An fieripossit sphemi comprehendendi, 16, 171.
cum vino, 1. 64. Error hserelicorum circa baptismum,1, Boniel mali. Bonumet malum.
S5. .Baptisteriumseu fouspro bnptizandisconsecratur, 1, Bonijuste malos prosequunlur. mali autem injuslebo-
110, etc. Baptisleriumin monacborumecclesiisnon per- nos, 10, 59. Non esl crudelitas malos punire, 10, 72. Qui
missum, 1, 55. Urgenle morlis periculo, mulier nondum punit malumnon persequitur, sed diiigit, 17, 95. Quid
baptizala, cumemiserit vel emittit fetum potest baplizari fieri debet de boms_:capitaliter damnatis,16, 119.Nemo
ejusque fructus vivens, 1, 62 Pro baptismoprelium nul- per semetipsum potest fieri bonus, 17, 27. Utrum boni
lum exigendum,1, 71. Adulli praemissapojmtentiabapli- bonos in ccelis,vel mali malos in suppliciisagnoscant,
lari debent, 1, 76. In baptismo abrenunliandum diabo- 17, 78. Cur sspius boni hac in vila almgantur, 17, 109.
)o, etc, 1, 78, etc, 189. Symbolumfidei credendum, 1, Bona pro malis retribuenda, 17, 124.
iU$ INDEX 1N DECRETUM.
Bonifacius{S.).
Pr_cdicil qucmdam ey_abaloedum brevi perllurum ,
10, 67.
c Cafholicsenominantur,4, 95, ClemeritisAlexandrini opu
Caducusmorbus.
Sacerdos caducomorbo laborans, an ce enrare possit
Pars 6, cap. 405.
Calices.Vide Vasa sacra.
Canones.Vide Legesecclesiasticm.
Canoniciclerici seu regulares.
Qtiomodoin claustro degere debeant 6, "411.Stabililas
canonicorum regularium, <6.411 , De canonicis cum
moDachisdegenlibus, 7, 29,51. Regula canonicorum et
clericorum,6, 5.
Canlus,canlor seu psalmhla.
Quomodoordinandus -psalmistaseu canior, 6,19, 20.
Cantuseeclesiasticus, 2,79. Canticumturpe ab Ecclesiis
i-emovendum, 5, 77. Psalmi plebeii in Eeclesia cantari
iion debect, 5, 262.
Caplivi.
Quomodoliberandi caplivi, 5, 145, 176. Qui captivant
hominem aliquem posnitentiam agere debent tribus
annis, 15,143.
Cardinales.
CardinalisS B. E. honorandus,6, 299.Cardinalis dam-
iiannonpo.estmsisubquadragmtaqua_uorteslibus_6,534.
Caro. Vide Absiinenlia.
Carolus Magnus.
CaroluslHagnus imperator Occidenlis, Galliarum rex,
laudatur, 5,98; 4,174. Cat-olusIII defensor Ecclesise, et
adjutor sedis aposlolic_enominatur, 5, 552. Ejus Capilula
seu leges apostolicaauctoritate approbataeet firmalae,4,
174. Bogalu Adriani papa3bellum adversus Longobardos
feliciter suscepit, 10, 91.
Catechhmus.
Catechismiusus, 1, 287-.Palrinus "calechismi,1, 218.
Catechumems.
Cateehumeniseu catechuminiin Pascbate*seu Pente-
coste baptizandinisi asgrotent, 1, 60, 65,197. Aute bapti-
smum renunliare debent diabolo, 1, 78. Et catechizandi
sunt, 6,82. Quid«nle baplismum catechumenisfieri debet
1, 203, 210. Catechumenusante baptismum salvatur per
mar.yrium, l, 211. Catechumeni manducare nondebent
cum baptizalis, 1, 289. Snper catechumenos preces fun-
dendae,el quando,6,163. Calechumenipeccantes an bap-
tizandi,1,123. De catechumenis
- Catkolicus.lapsis, 1, 107.
Qui Calholicisalvabunlur,1, 40. Cafholiri qui pro fide
CaLhoIica tribulalionempaLiunturmaxime sunt honoran-
di, 16, 54.
Charilas fraterna.
Dimissapeccata redeunt ubi abest fralerna charitas,
15. 21.
Childeberius.
Pelagius summus pontifex, ad Childebertum Franco-
rum regem confessionemfidtei-su_emisit, 5, 558. Laudat
eumdem regem et legatum ejusRictinum, 5,558.
Chorew seu sallaliones.
Prohibentur in nupliis, 8,148. Et in 'excubiis funeris,
2, 59. Item diebus feslis, 2, 77.
Clwrepiscopi.
~Quid licitum est chorepiseopis aut prohibitum 6,72.
Eorumdem ofiicium,6, 72.
Chrisma.
Chri,s-usvetgit non adhihendum, 1, 266. Chrismatis
usus in baplismo, 1, 267. Ffdebaptismum. Chrisma con-
ficitur feria ut in Ccena Domini, 1, 168. Chrisma quo
tempore, aquo, et per quos conficiendum,1, 270. Chri-
smalis pannus, 1, 288. Manuspresbyterorum etdiacono-
rum non debent chrismate ungi, 6, 121.
Chrhtus.
Christus unus Deus non o__5_.P_5, id est Deifer, 1, 5.
Quid deeocredendum.l, 3.Christusvere,l,5.Unapersona
in Chrislo, 1, 17, 26. Christus obtulit se pro nobis sa-
crificium,1,19. Quid est quod Christus pro nobis factus
sil peeeatum,1,26. Quid ilem significatquod judicaturus
sil vivoset morluos, 1, 28. Christus impassibilisquotidie
5iisacramentoimmolatur, et quomodo,% l. Christuseffl-
giem suamAbagaroregi Edissensecivitatis dirigit, 4, 83.
Vitandisunt Christi iuimici, 11, 90. Servitium Chrisli vo-
luntarium non coactumesse debet, 11, 93.-Tandiu quis-
que laborare debet donec Christnm possideat, 15, 75.
Plura de Christo,vide in VerboIncarnationis.
Cibus-etpotus. liemque esca. Vide
' Absiinenlia.
Circumcisio.
,)uodapud nos salet baplismushoe egit apud veteres
circumeisio,i, 49, 50.
1359
"Clemens(S.).
S. Clemenlii 1 pap. Iropica disputalio, 16,1. Depote-
slateilli traditaaB. Peiroapost. 14, 1. Quaaejus epistolfe
scula apocrypha,1, 65.
ClericUs,seu ecclesiaslicuset clerus.
Clerici etymologia,6,1_. Clericorumdiversa genera, 6,
i. Clerici o.ligatio et .ifficium,6, 1. Tonsuramgerere de-
bent, 6, 4. 46, 578 ; 7, 115. Comamiiulrire' non debe_l,
6, 4, 46, 378; 7,H5.Ilem, 6, 265.Habitus clericorum, .6,
283. Quid agendum de clericis inconLinentibus,6, 50, 57,
76,86,193. Quandodeponendus clericus, 6, 51. Pcenitens
fien non debet clericus, 6, 54, 154,156 ; 15, 5. Nonde-
bent admilli ad clerum iqui ab haereticisfuerint ordinati,
6, 59. Aut qui viduam in matrimoniumduxerint, 6, 58.
Usuras clerici abhorrere debent, fl, 65, 195, 569. Conti-
nentes esse debent ac casti, 6, 68,76; 16, 422.Inconsullo
episcopo uxores ducere noii debent, 8, 286. Familiaiita-
tem mulierum fugere debent, 6,191,3. Ancillseab eadem
mansione in qua clericus manet, arceri debent, 6, 19,0.
Clerici negoliis sseeularibusse implicarenon debent, 6, 3,
218, 212,264, 273,595; 7, 108.TS.on sollicitandi clerici in-
vito eorum episcopo, 6, 69. Uliterati, eunuchi, curiales et
persegre baptizati ad clerum non admittendi, 6, 75, 37,
349, 352. JMonexcludendilaici omnes a clero, 6, 93. Cle-
rici ad bella procedere aut arma deferre iion debent, 6,
120, 286; 7, 28. Clericus occisorad majorem pro-
vehi non debet, 6, 120, 286; 7, 28. Scurrilisgradumclericus ab
ofiiciodelrectandus, 12, 79. Clericusille non monere de-
bet in clero, qui ab alio episcopo, suo renitenle, fuerit
ordinatus, 6, 141. Nonlicet Clericumin pluribus ecclesiis
simul couscribi,6,175,174, 511. Controversiseclericorum
coram episcoponon anle judices s_ecularesdirimendae, ac
terminand», 6, 227, 345,360, 562,367, 427, 130; 16, 297.
Clericusjurare laico non debet, 6, 255. Clerici alium ac-
cusare non possunt nisi scriplo, 6, 241. Apud principes
conqueri non debent, 6, 268. Canonesnosse debent, 6,
250. Quomodo coercendi et puniendi, 6, 274, 275, 501,
505, 508, 566, 421. Clericusa suo episcopoexcommunica-
tus, ah alio nequaquam recipiendus, 6,557. Non licel cle-
ricis transmigrare in aliam civitatem, aut ecclesias suas
deserere, nisi persecutionistempore, 6, 561; 14, 126. De
judicibus ecclesiasticis, ad alios ilidem ecclesiasticos po-
test clericus appellare, 6,563. Clerici stipendia de eccle-
siapercipientesutililer -expendere debent, 6, 372. Vagari
non dehent, 7, 74, 75. Qui secundas nuptias celebrarit,
clericus fieri non potest, 8, 159. Quid agendum de uxo-
ribus clericorum si peccaverinl, 8, 283. De pcunitentia
adulterorum clericorum, 8, 295. Clericinon debent esse
incantatores aut malefici, 11, 5.
De clericis. Vide insuper, Ministri ecclesiaslici.
Cwmeterium.Vide Morlai.
Cognalioel consanguiniias.Vide Gradusconsanguinitalh:
Commodalum.
De commodato commodalorio,16, 199. De eo; cui
et
aurum vel argenlum, etc, accommodalasunt, 16,220.
Communiocorports Christi.Nide Eucharisliai <
Conciliumscu synodus.
Conciliaqu_3authentica, ac recipienda, et e conlr_,>i.
72, 76, 80, 115,134. QuattiorSS. conciliornmcanonespro
legibus haberi debent, 4, 115.Priora coneilia per pqste-
riora saspe emendantur, 4, 158. Capitulumseu concilium
Triburiense, 10, 155. Quas conciliis, aut consuetudine
universasEcclesiae non sunt staluta, rejicienda, 4, 206.
Particularis synodusgeneralem indicare nequil, 4, 240; 5,
8. Conciliaprovincialiabis in anno celebranda, 4,>241; 5,
156.Invalida concilia aucloritale apostolica deslituta, 4,
242 ; 5, 41. In Hispaniasemel tantum per annum conci-
lium celebrandum, 4, 244. Qrdo sj-nodi ab episcopoco-
gendse, 4, 246; 3, 155.-
Conciliumsine summi pontificiS-
auctorilate minime congregandum, 5, 12, 155. Con-
cilium universale quando faciendum, 5, 165. Concilia
litterisRomaniponlificis auclorizantur, 5, 45. Quando ce-
lebrandaconcilia, 5, 154,373. Concilio, ut sit integrum
inlercedere debet melropolitanus, 5,150. Episcopi con-
victi ad conciliumveiiire debent, 5, 157, 160,162. Ma-
xime autem cum accusatr citantur, 5, 286, 271. Quibusde
causis venire excusantur,5, 159,161,248, 286.De dubiis
in conciliismetropolitanus seu primas consulendus, 5
167.In conciliisqu_eproponenda, 5, 168. Conciliumcon-
ciliare debetdissidentes episcopos,5,172. Nullus iu con-
ciiio se proclamet nisi scriptis, 6, -269.
Concubinm.
An fieri possint uxores, 8,10. Filius concubinae,an atl-
vnittendusad sacros ordines, 6, 39.Prohibend-3_unt con-
cubin_e,8, 50. Filii concubinsean legitimi acciisandi,.»,
52. Concubinapotest fieri legitima,8; 56. Plurims3 con-
 loi.i INDEX IN DECF.EfUM. , ...,.<_.
ctihiiia non Iiabendse,8, 60; 16, 131. Quando coirmi- aliquem occiderel, 10, sanl qui rciinq.:rn
iitonc privandus coneuhinarius,8,6i. Concubinatusan sit tes del'endunt,_14,110.lOO.Culpabrt^s
Diveisitas culparum,diver .iialr.n
malrimonium, 8, 63. Nulli licelsecum retinere concubi- facit pa.iilpnlia.iini, 15, 47. Qui in culpa sunt umiiirie.
nam,8, 155. Potestquis filiamsuam concubinarioiu ma- defendendi, 15, 121.
trimoiiiumtradere, 8,159. Curiositas.
Yide
CondemncUio. Acctmlio, Confessio. "Curiosa temporum ob.ervatio fugienda, 4, 1.
sua
Modus,tempus quo pneniteniiaepeccala confitenti-
buslempori debet, iS, 46, 49. Sacerdotes diligenter exa^ D
minare debent confitenliumpeccata, el nosse canones ac Dwmoniacus.Aide Energumenus.
vitia, 15,109, 110, 111,157. Quomodoeliam confessiones Dwmomum.Yide Viabolusl
excipere, et pceni.enliamIndicere,intelligere debent, 15; Damnaliowlernuei infernus.
108. Qyi ad confessionemaccedunt de quibus sunt inler- SancLinon orant pro damnatis, 17, 82. Unus gehenns
rogandi, 15, 154. Deb eLsacerdolibus confilenda peccaLa, ignis, non uno modo omnes oxcrucians, 17, 80. Ignis in-
13, 155, 167. Nullus praesumeredebel confessiouemexci- ferni uon lucet, sed tbrquet, 17, 90. Corporeuse.i, 17,
pere et po3nitenliamimponere nisi sitpresbyter aut epi- 93 Incorporeaeanima»a corporeoinferni igne chibiaiiUir,
scopus, 15, 161.De peccatis occultis, occulta confespio, 17, 97, 100. Duplex damnalorum poena et mentis et eor-
13,160. Peccata ssepiuscommissa, s_epiusconfilenda,15, poris, 17, 102.
166. Confessionon revelanda, nec ex crimine in confes- Damnum.
sione manilesLalopolest quis manifeslanlemaccusare, 5, De illis qui hominibusdamnuminferunf, sive vias pra?-
565. ludendOjSivefontes coinquinando,aut qui simile xnclien-
Confirmationissacramentum. do, 16, 217, 219. De composilionedamni a servo
Unus patrinus in conlirmationeadhibetur, 1, 21S. Quis 16, 267.Damna illata quo peccaLoresarcienda, 16,illali, 282,
ille, 1, 302, 504. Sacramenlum confirmalionisnon reite- 549, 535. Damnum casuale, 16, 172.
ralur, 1, 2ii, 505. Propler characterem. Quseprseparalio Debiiumconjugale.Vide Vir et uxor, itemMalrimonium.
anleeonfirmalioiiem requiritur, 1, 254. Confirmatiodici- Debttumel crediior. Item et debitor.
tur et impositiomanuum episcopi, 1, 235. Ab omnibus De debitoribus. 16, 28, 522. Debitum promitleiis ad
Christianissuscipienda,1, 255. Item, 1, 254, 210, 296. Lo- soiutionemtenelur, 16, 522. Quid credilorem agere opor-
cus el minisler confirmationis,1, 262. leat, cui debitum die stalulb minime solvitur, 16, 117.
Conjugesel conjugium.Vide Matrimonium,vir et uxor. Quid debeat facere debilor, non habens quod debita per-
Conscienlia. solvat, 16, 118. Quid pati debeat debit.r qui creditorem
Nullum damnari nisi pro iniqua conscientia, 14, II. frustrare intendil, 16,124. Quid conLraferre illum opor-
SoJa in judicio limenda conscientia, 14, 15. Deus judex, cli teat qui debitorem SUUEQ jegrolanlem molestat veldefun-
conscienliavero testis faclorumnostrorum, 14, 14. funus impedit, 16, 154. QuomodoJudicandselergiver-
Conspiralio. sationes debitorumj 16, 152. Ille liberat alium solvendo
Abominandaconspiralio, 6, 546. De iis qui conlra epi- pro illo, 16, 167. Res honesta data repeti polest, 16,174.
seopos conspirarint, 12, 85. Petilio debiti per jusjurandum, 16, 196. De debilis sol-
Conslanlia. vendis, de creditis 'rebus et de compensatione,16, 228,
ConslantiaGallia3regina a sancto Gregoriopapa miri- 229. Fideijussores solulionem debil. sequaliler in se vk
fice laudata, 15, 55. deredeberit, 16, 2b5.Nul]us conlemplo fideijussorede-
ConstanlinusMagntts. bitorern tenere dfebet,16, 359.
ConstantinusM.faclusimperatorpoteslatemconstruendi DecimW.
ecclesi.s Clirislianis concessit, 5, 7. Ejus concessioEc- DecimseEcelesi_epersolvendse,5, 174,196, 200. Deci-
clesia;Koman_efacta, 5, 149.Ejus suhmissio,5, 578. mam non debent laici accipere, 3, 281. Non esl suis frau-
danda decimis Ecclesia,5, 284;16,338.Deadministratione
Constitulioneset consuetudines.Vide Leges. decimarum, 15, 149. Decimte reddendse eLiamEcclesiis
Contenlio.Vide Vissensio. noviter conslitutis, 16, 265.
Continentia. Decrelaet siatula.
Continentiaprascellentiormalrimonio,1, 42. Continen- Statuta Patrum
tia commendatur,1, 207; 2,52; i, 47. Quibustemporibus slaluta, 5, 141. Siscrvanda, 3, 142. Quandotemperanda
fconlineredebenLconjugaLi,13,165. quis conira episcopi decretum veniat
ab eeclesia ejiciendus, 16,15. Decrelacum sententiis cpi-
Convivia. obserranda, 16, 512. Decretales epistolsa sum •
Conviviaepiscoporumqualia csse debeant, 13, 73. Pre- scoporum
morum ponlificumvenerabiliter suscipiend_e,4, 64.
sbyteri et clerici ebrielatem et epulaliones fugere, et Defnncius.Vide Morluus.
quomodose in conviviisgercre debent, 6, 252. Convivia Degrudatioel deposilio.
secundum rilum paganorum abhcrrenda, 11,61. Degradandus clericus maledirus seu maleiicus,ii, II,-
Corpora sanclorum.Vide Iteliquiw. 28. Deponendus clericus homicidaaul divinos consuleus,
Corporaliaet pallw. 10,,174; 11, 73. Degradandi clerioi aduialores, et innun-
Debent lavari /in vase ad id solum deputato, 1, 208. dinis, aut foro deambulanles, 6, 267. De degradatis pre-
Corporale de linteo mundissimosit composilum,2,155, sbyteris, 6, 256. Quid et irrecuperabiliter depositisagen-
154.Non ex serico aut pannosilque ab episcopoconsecra- dum, 6, 124. Quomodo resliluendi injuste degradati, 6,
tum, 2, 155, 154. Corporale in iguem non projiciendum; 257.
tit igmsexstingualur, 15, 172. Deposiium.
Corpus Christi.Vide Euchartslia. Item Incarnatio. Si quis alicui det depositum lestes tres adhibeat, 18,
CorpusIntmanum. 156. Quipra-judiciumlimens. fideijussorcmdare recusal,
De corporeinformalo,10, 58. Tutelam sui corporisjusle potcst certum aliquid de rebus suispa_u_3_au3a deponere,
ijuisquis procurarepotesl, 10, 118. 16, 260.
Correctio. Deus.
Pro cxcessu e.rreclionis uon est venia pelenaa a subdi- Deus est substanlia, 1, 2. Quid de Deo sentiendum..1,
tis, 6, 584. Corripiendisunt homines, 10, 64. Corripere 2. Itemj 1, 4. Dei attributa, 1, S, 17,175. Dei scientia in-
proximum. diligere est eum, 10, 52, 76. Finis correclio- commutabilis,1, 55, 54. De praevjdttitia el providenlia
17, 75. Culpabilis est qui non cOrripit cum possit, 10, Dei, 17, 32, 58. Quid est dexlra et siuislra Dei, 17, 59.
?is,
0. Sana ralio cofrigere debet, quod mens lurbata pecca- Quid esLjuramentum et pccnitentia Dei, 12, 67. De e;u?
Verit, 14,19. Non imputandum proximo peccalum,piius- seternitale, 17, 55. Nihil fit absque consilioDei. 17, 5i.
quam seorsim arguatur, 15,129. Quidquid-juhetDeusimplendum, 4, 178. Cur Deus dica-
Crapula seu comessalio.VideEbrietas. tur zelans, iralus, poenilens,misericors,prsescius,17, 87.
Crealwa. Ejus dfviniLasvideri non polesl, 2, 7, 10. De his qui ad
Crea.uraeomnes corporese,17, 55. Creaturaecur nonse, causamDei res suas tradere volunt, 16,265. Deus vitales
cur mulabiles, 1, 21, 22. Creator et creatura ejusdemna^ tres spirifus creavit, 17, 21.
turs., 1, 21, 22. Creatursequre ratione pra3dit_emutabiles Diabolus scu dmmonhtm.
Sunt, 1, 23. Natura d_emonum,11, 70. Db divinalione eorum, il,
Credilor. Vide DebHor. 71 , 72. Infinilus dssmonumnumerus diveisimo^deho-
Crux. mines infeslans, 11, 106. Diabolus nomen operationis
Crucis signaCulum,ubique applicatur) 1, 114.Festum non naturse , 11 , 50. Diabolus internas cegitationes
Inj-entionissanctsecrucis, 4, 5. non videt, sed ex molu quandoque corporis intelli-
Culpa. git, 15,119. Spiritus immundi in aere vagantur, 17, 60.
Verilas culpse diligenler jiivestiganda antc po?nam,9, Diabolus ad decipiendum semper paratus, exemplum
120. Majorculpa si invidia innocens tradaUir oecidendus. hujus rei, 17,64. Diabolivoluntassemper iniqua, polesla.
potesta.i, qnam si illamet polestas metu cujusdammagni autem ejus nunquaminjusta, 17, 62, Qu-atuormodisloqui-
1355 INDEX IN DECRETU_I. 15.*
lur Deusad diabolum,et diabolns tribusmodtsad Deum, E
59, 56.Aut
17, 65. De his qui immolanldsemoniis.11,torculaiid_e- Bbrtclasseucomessalioet craptua.
d_emonesinvocant,11, 55. Niliilde area aut Ebrielas fugienda,pars 6, cap. 232, 13, 70, 84. guo-
moniissacrificandum,11, 98. Denefandodsmomim coitu modo tollenda 15, 68. CrapulaChristianumma-
cum mulieribus,11, 103 Spirilualilersutithom_eid_3, qui xime dedecet, ebrielas,
13, 69. Episcopiet Dei ministri comessa-
toaplizalos daemoniorum sacrilegiisob.lringere conanLur, tionibus et vinolentiis non debent incumbere, 13, 71.
11,99. Vinum ut venenum fugiendum,15, 80. De poenitentia
Biaconus. Huamfacere debent qui se vino ingurgitant, 13, 79, 81.
Diacono.umome.um,i, 68,et 252,2,79;6,10, 20, 506. Vel qui alios inebriant, 83. De poenitentia injungenda
Siaconusdicituret levila potestquebaplizare, 6, 79.Sed ebriis ecclesiaslicis, 15, 76. Mala quse de ebrietate,
-loncoramepiscopoet presbylero,6, 99.Etiam suspensus 13, 45.
potesl baptizareinnecessitate, 6, 568. Impellenleneces- Ecclesia.
sitate possunt eliam corpus Chnsii fidelibusminislrare, Solum in Ecclesia catholica sunt sacramecta, ., 56,
2, 25.Nondebentsacrameucharistiamsacerdolibuspor- 57. In Ecclesia bonict mali admissi sunt, 1, 43. Unitas
rigece, nec inter eos sedere, 2, 56. /Etas consecrandis Ecclesia3,5, 361.Potior usus Ecclesi33tenendus, 2, 79.
diaconis requisita, 5, 563, 6, 51. Qualiter ordinandi,6, Ecclesianavi similis,3,1. Quidsit Ecciesia,5, 3. Et quid
15. Diaconieaslitasac conlinentia, 6, 68. Diaconi uxor in ea fieri debeat,5, 71, 275. Potestas Ecclesise.14, 47.
legiUmaalterinubere nequit, 6, 84. Diaconusante pre- MatrixEeclrsi_3,5, 4, 27. Cur ecclesisedictsesint hasi-
sbyterum sedere non debet, 6, 125, 296,575. Kumerus licse,5, 85. Singul3eEcclesisehabere debenl prselatos,5,
diaconorumiu ecclesiisconstituendus,6, 245.Nonlicet 536.Eeclesiseadilus canibus praeludatur, 3, 2. Ecclesia-
-liaconocuiquamimponerepconilentiam,15,154.Absente rum et monasteriorumconslruclio, 3, 5. Modusrilus ot
presbytero lieitum est diacono necessitate compellenle cjeremonisesedificandse basilicas,5. 8. Ejus sunt poteslans
susciperepcenitentem, 1 5, 162. Quomodo lapsus diaconus
<3ebeatreconciliari,6, 67. episcopi ecclesisein cujus sunl dioecesi,3, 10. De eccle-
siisnon consecratis,5, 11. De consecrandisecclesiis, 5,
- Diffuinare,delrahere,seu maledkere. 15,25, 526. Ecclesiahonoranda,3, 81, 150; 6, 285,14,
Occiilleiiitimans quomodocorrigendus,ac puniendus, 93. Impunitas ecclesiisct de confugienlibus non
ad eain,,.,
G,581,401.Nullusdiffamandusac pr_3sertimsacerdos,6, 107-;6,570; 10, 81; 16,258. Ecclesia tiebel esse
430. DelraciD.essunt homicid_3,10, 157. Maledicentia •avara, 3, 180, 251. Ecclesia gladium habet spiritualem,
grande scelus, 15, 52. Murmuratores,detractoresaccon- 8, 555. Commutatio et translatio 'ecclesiarum,3, 59, 80.
tenliosianimadvertendi,15, 55,65, 64.Maledict,sclericus Parochianseecclesise quomodo ordinandse,5, 47. De
ecclesiishserelicorumconsecrandis,5,57. De e__lesiarum
in sacerdolem,postulare debel veniam,15, 66. De pu_ni- redditibusnihil
Lenliadetraclorum,15, 67. Puellasaut mulieresnon cb- detrahendum, 5,12,29,56, 140,148; 5,
-treclandse,13,147. 6, 5,156, 257,14, 94.Bona ecclesisequomodoet quot in
partes dividenda,5, 205, 161, 262. Quodepiscopopro
DionyshtsAreopagita(S.). .redemptioneanimarumtribuitur, Ecclesiseest relinquen-
L-aus^ancti Dionysii Arcopagitae,4, 90. Ejus scripla dum, S, 331. Dosecclesiajad ordinationemet potestatem
EcclesiasvalJe ulilia, 4, 90. Ejusdemprseclarumdiclum episcopiallinet, 5, 23, 209. Ecclesia non occidit, 10, 7.
de oblationemissae,5, 67. Ejus liber l)e divinisnomilii- Nullusin ecclesiagladiumporiare debelnisi rex, 15,174.
busa Carolorege F.ancorumsdNieolaumpapammittilur, Maiacolloquia in atrio ecclesi_3vei in ipsa ecclesianun>-
ir, 104. quam audiri debent, 15,175.-Edificia laicorum in atria
Dioscorus. ecclesiseponi rton debent, 15,178. Nemolaicusecclesiam
suam commendaredebet preshytero, nisi ex licentia
DiescorusAfexandri_epaliiarcba, condemnatusin con- episcopi,15,179. Eeclesiseprivilegia nullalenus
'ci.io thakedonensi, eo quodpotissimumsanitum papam 16,258,298.Quantaet qualiadiscriminap'atialurviolanda, Ecclesia,
Leonem injunose excnmmunieasset,S, 8. Hic licet mor- 16,1. SanctaEcclesia unumhabel Palrem in coelis, 16,
tuusfuit nihilomiiiusexcommunicaLus, 14, 62. 35. Qui resEcc!esi_3a .egibuspetunt, irrita esse dcbent
Vissensiones,rixw, contentionesel lites. quseoblinent, 16, 57. Qui Ecciesisenon communiealpu-
Conlenlionesquomodoterminan^a.,5, 205, 4,192. Jur- biicasfunctiones agere non debet, 16, 158.
•giaet dissensionesnon audiri debent diebus jejuniorum, Ecclesiastici.Vide Minislri•ecclesiaslict. TlemqueCleritus.
4, 46.Ad pacempotius quam dissensionem,et judicium EcclesiaRomana.
hortandisunl populi,5, 205 Episcopidiscordias clerico- EcdesiaRomanasancla et impolluta,aposlolica,f, 87,
rum debent reprimere, 6, 290".Malumgrande esl dissen- 5, 42. A'enerand_e ac servandasEcclesi-3Romanas lege.
sionis el discordiasjnter fratres, 5, 229, 251-.Contentiosi et sanctiones,1,155; 4, 211, 238; 5, 31. Fides S. E.
et litigafltescoercendi,15,545,So.Dissidentes,qni ad pa- 2,10; 5, 4. ConsuetudoEcclesisere sequenda,ot 47; R.
cemnoluntreverti, sunt excommunicandi,15,59. Allega- 59. ConsuetudoEcclesiaeRomanseex susceptoribus, i,1,
tiones liligatorum-nullumpalianlur prajudiciuinpropler 218.Et diaconiset subdiaconis,2, 79. ^use. respuit Ec-
occupationemprincipis, 16, 120. De rixanlibussi alter- clesia il. respuendasunt, 4, 75, 79. Stalulorum Romano-
ittrunifuerit percussus, 16, 548. "rumpohtificuminfractores excommunicandi,4; 205; 3,
Divinatio.VideHario/us. 35. Auctorilaset primatiasancUeB. Eccl. 4, 101, 5, 2,
Divinilas.Vide D_HS. 6, 9, 17, 21, 26, 40. Vicarii sedis Romanasnon habeut
Divileset divitiw. ^plenitudinemapostolicsepoteslatis,5, 11. Dubia et dilfi-
Quidiviles s_.lvantur,1,511. cilioTescaussead sedem apDsloHcam perfe.endse, 5, 50>
Divortiumseu dimissiouxoris. •294.
Si maritussit horridus etincullus, non dcbelproplerea Eleemosyna.
Quomodo
itllerveniredivortiuminter virumet uxorem, 8,252. Di- eleemosynaquando elargienda eleemosyna,17, 129. Nihil valet
non corrigilurvita, 17, 121, 126.An
vortiumfieri facilenon debel uxorati, 8, 257.Puniendus agenda eleemOsynatempore jpjuiii, 4, 4i. Oratiocum
qui sine causauxoremdimitlit, 8, 241. Dimittenda uxor Eleemosynabona valde, 6,166. Elpemosynaab exconi"-
si coglt Deumdimitti, 6, 248. Propfer sleriilatem non muuicatonon accipienda,14,68, Eleeniosyna exstinguit
esl uxor abjicieuda,8, 254. Mulier non d.bet a marito peccata, non tamenidcircoquispeccare debet ut eleemo-
proprio discedere, 8, 517.Exlranei nisi ex necessitale synamfaciat,scd ideo eleemosynamtribuat quiapect-avil,
dissidiumilitcr consanguineosfaceremondebenl, 8, 57. 13, 70; 17,150. Eleemosynamultamala expiat, 15, 12(i,
l- Dominiatsdies. iSuperlluapauperibuserogailda,15, 128.
Die Dominfconon jejunandum,4, 7, 27, 51.Nec genu- Emereel vendere.
rebus
flecfendum,4, 18. Solemnitasdiei Dominici,4, 13. Die ementibusetvenalibus, 16, 244. Diflicileabest culpa .b
De
Dominicoab omniservili illicito opere, ma_.iineaulem a vendenlibus,15,23, Fraus est frugesreser-
rnercatu et forensibusnegotiis vacandum,4, 16, 21, 55. vare in cara lemporaut cariusvendantur, 13, 26.Bes non
Quseopera fieri liceatdiebus Dominicis,4, 20. Episcopus alienatur qus minorisvenditur quammandalur, 16, 178.
in die Dominicocausasjudicare non debel, 5, 20.. Missa Qui furlivamrem scienter emerit, debel eam reslituerc,
audiendadie Dominico,6, 510. Doininicadie a voluplale 16, 215. Deillo qui rem alienam minoris vendtderil,16,
carnis cessandum,8, 85. Sed ucc lunc celebrand_esunl 252.Nullusrem aliquamsine possessorisvoluntateven-
nuptise,15,163. deredebet, 16, 221. Abignolonil emendum,16, 508.De
Dominusnosler.Vide DeussiveChrislus. illo quires alienas malo ingenio emplas veiididerit, 16,
542.
Donulislw. Energumenusseu dwmoniacus.
Curemendalimiriisliare permissisunt, 6, 387. Energumenibaplizandi,1, 217. A,d«mone vesati. non
PiTROL. CLXI, t3
 3353 JNDEX IN DECRETUM. ir.58
sunt committendasacra mysteria,2, 88; 6, 40. Verrere Qualilerpohlife- eligendus,ordinandus,et consecrjndus.
debent ccclesiamenergumeni, 5, 21. A diabolo vexali, 5,124, 158, 139,140, 558;6, 115. Qua setale,6, 29. Koii
quomodoliberali, 6, 256. Energumenis victum admini- est faciendu"!episcopus prsemio, vel personarum pa-
strare debent exorcistse,5,265. Energumeni sacris ordi- trocinio,5,129. In eleclione episcopi communebomim
nibusinitiari non debent, 6, 155.Quomodocurari valeant quasrendum,S, 150. Episcopi ordinatio diu non protra-
dsemoniaci,11, 102. Communionon est interdictaordines dsemo- henda, 5,155,157. Abjiciendus episcopustantuma duo-
niacis, 11,105. clerici dsemoniaciad superiores bus episcopis consecratus, 5, 141, Sicut et seditiouein
conseenderenon possunt, 11,104; 15,105. commovens,vel ad commissamEcclesiam ire negligens,
Eptphania seu Tlteophania.9. In aut non suam invadens rcjicienduset communionepri-
FeslumEpiphanisevenerabile, 1, 47; 4, Epipha- vandus, 5,147. Episcopiin suis dioecesibusmaxime re-
nia Dominilectiones tres de Isaia leguntur, 4, 65. sidere debent, 5, 148, 176, 217, 340, 550.Ordo inler
Episcopiseu prwlali Ecclesiw. episcopos servandus, 5, 164, 357. Episcopus dioecesim
Episcopiecclesiassuas el dicecesesvisitare debent, 1, alienam invadere, aut de sua ad aliam transire prohiben-
75; 5, 58,152, 156; 5,180, 541.Visitandoquid inquirere dus, 5,150, 175,177, 179, 184, 256. Episcopus propter
debent, 1, 75;5,19. In v.sitationibussuis populumdebent persecutionem ad aliampolest migrareEcclesiam,5,186,
tonvocare, 5,196. Si per se non possiut visilare, per 219225. Ecclesiamsuam calhedrnlemnegligere non de-
alios probabilis vilseid licet illis praestare,5,193. In vicis bet, 5, 187. Probalsevil__ sacerrloteset clericos securo
et mddiciscivitalibus non conslituendi episeopi,5, 142. habere debel, 5, 205. Quasi hospes fieri debet, S, 205.
I.e vitiosis episcopis,1, t50. Boni pastoris officium et Qualiter snscipiendusperegrinus episcopus,5, 216, 221.
obligalio,3, 518,524, 372 ; 6, 20. Episcopisohediendum, Episcopia domino judicandi, 5,252. Criminationescontra
facilenon
3, 223,235,360,238; 14, 121.Translalionescpiscopqrum episcopum admittend_e,5, 254, 257,245, 230,
lieri non licel, 1, 152.Postprimum consecralum episco- 264, 271, 299. Quomodo el ubi judicandi accusali epi-
]iuin secundusesse non polesl, 5, 559. Episcopi jejuni scopi, lificis
S, 24S,238, 260, 270, 280, 355. Sine Konianipon-
auctoritale non condemnandi,5, 292. Accusalor
conlirmalionem conferre tenentur, f, 261. Prsdicare
debent, 5,198, 209, 570, Et paupercsprotegere, 16, 2, episcopi, qui recipiendus, qui non, 5,289.
4, Turpe lucrum, eliamet fastum fugere,1, 287, 271; 2, Eucltarhlia.
115;3, 42, 152,141. Episcopusin necessilatede thesauro liilEucharistiarecens baplizatis administralur,1,160. Ki-
ecclesisefamiliajsu_epotest subvenire,2,1'41.De episcopo proficitindigiie eam suscipienlibus,1,183. Quoroodo
in alterius dioecesi,1, 501; 5, 210. Sedes episcoporum eucharistiafil sacramenlumcorporiset sanguiuisChristi,
quando transferri possunt, 5, 79 ; 5, 125. Episcopusqui 2,1,4. Et quibus constat, 2,9, 68. Panis quem Dcus
usus fuent sseculariumaucloiitalead obtinendam eccle- Jesus fregit, et calix quem porrexit discipulissuis corpus
_iam deponendus,5, 85. Cumeliam res ecclesia»aliena- est el sanguisejus, 2, 5. Quomodoaccedendumad sacram
verit, 5, 172. Presbyfero non commitlenda nequeaule- ristia communionem,2, 6, 24, 25, 52. CorpusChristiin eucha-
venda ecclesia, absque episcopi consensu, 5, 88. Quo non dividitur nec minuitur, 2, 7. Proprielates et
.pacLo episc facnltalesecclesiseadmiiiislrare debenl, 5, effectushujus sacramenti,2, 7. Differenliacommunicaii-
-147,160, 167, 202,211;16, 5. Hasvendere non debent, tium, 2,8. Veritas corporis Christiin sacramenlo,2, 9,
3,141. Necde his Lestamentare,5, 526, Aut illas dare seu clesia 10. Corpus Dominiin pixide recondendum,2, 19. In ec-
alienare, 5, 127. Inallariquomissam celebrant episco- scmper haberi debet, 2, 20. Quotidianacommunio,
•pus, nulli presbylero eo die celebrare licet, 5,170. 2, 25; 1, 28. Quotempore communicandum,2, 25 ; 1, 28.
Episcopi docere grammaficamnon debent, 4, 161;5, Item, 2, 27, 29. Qui in Nalali DominiPascha et Pente-
J99. Neclibros Genliliumlegere, 4, 160, 165. Minisler . eoste ad sacram communionemnon accesserint inter
*se.uvicarius episcopinon jaicus, 5, 194,195. Qualis esse Calholi-osliaberi non debcnt, 2, 55. Communioa scele-
-debeat, 6,194,195. Ordiufsepiscopatussublimit.s, excel- nem raLispercepla nihil prodest, 1,185. Jejuni ad commuino-
lenlia acpolestas, 5,178; li, 1. Quomodoillum exercere aecedere dcbenl, 2, 45. InveleraUespecies eucha-
«lebeant,14, 5. Vivente episcoponullus ordinari potest, ristiss lincla
combureudas,2, 45. Hoslia sacra sanguine in-
5, 502, 504, 356, 552. Risi diu et graviter iaborante hostiaruma populo nequaquamporrigenda, 2, 85. Fragmenta
episcopo,5, 502, 507.Accusatus episcopusquomodose munione laicis non sumenda, 2, 86. Pro sancta com-
purgare debeat,5,3l0.301, 342; 6, 272. Correpliopraelati dislribuenda, vel exigenda,2, 92. Eucharislia
concubinarii, 5, in manibus
Correplio senis episcopi, 5, 512. verborum adhibenda laicorum minimetradenda, 2, 129. Forma
Episcopi non debent arma gcrere, 5, 552. Pro propria sti_e,2, 129.Hic non in administrationesacrseEuchari-
debet denegari communioqui pa-
injuria non debenl excommunicare,5, 551. Inviti non libuhs sunt
ordinandi; 5, 547. Ordinatus ab episco'po'suo damnalus liisquiin exlremis affigendi, 14,124. Vialicum corporis Christf
defensari non debei, 6, 250, Accusatus episcopusa suis constituli sunt adminislrandum,15,
deseri non debet, ante iinemcausse,6,540. Propler quid 51, 55. Benegatus quidam_virlute divini vialicia gravi
episcopus debet esse unius uxorisnisi vir, 8, 294.lnterfecto inOrmilateest sanatus, 15, 37.
-episcopo alier non subrogandus, reis detectis sc Ettnuchus.
Ordinari non
punitis, 10,19. Episcopumprsecipitemsenfentiamdictare seu castralus dehet, 6, 57.574. Quando polest eunuchus,
non decet, 14, 18.Prselalisunt throni Dci, 16, 296. In- ordinari,6, 75,
quietansli sunt nullalenus, 16, 236. Ordo coepit. Ordo Eusebius Cwsariensis.
Ejus Chroniconseu Hisloria non respuenda, 4, 82.
episcopalis,5,1. EjusDnis,5, 226, 572. Soperior prsela- HisloriaEusebii
tus ab inloriori judicandus minime, S, 8. Episcopus PamphiliAporipsia,4, 6b.
quandopallio uli debeat, 5, 20. Mensestres ab Appstolica PrsesLat Evangelium.
sedc-illud debet accipere, 5, 136.Episcopi aposiolorum evangelizare quambaplizare, 1,70. In Evan-
gelio est
presbyleri discipulorumr-xxnlocum obtinent, 5, 58, 98. lium, 2,158; 95. veritas, 2, 6. Surgendumdum legilur Evange-
Qui ad episcopalumsint promovendi, 5, 59, 90. Ordi- 6,
Excommunicalioel analhemaseu maledictum.
nandi episcopiprius examinandi,5, 62, 105. Ordinalio-
nfes episcoporum auctorilate aposlolica a cunctiscom- estCujusdamexcommunicalisubdita punitio, 5, 578. Quid
anathematizare,14, 49. Quamgrave sit periculum
provincialibusfieri debent, 5, 65, 69. Doctrinaet lirtute analhematizari,
prajditus esse debet episcopus, 5, 68, 372.Renuente privabuntur, 14, S0, S2. 53.
Excommunicativita ffiterna
clero aut populo, autnescienlemetropo.itano episcopus 2,101 ; 14, Qusedistinctiointer excom-
•liaudordinandus, 5, 61, 65. Quomodo examinandiqui municationemet anathema,14, 51. Cur fulminatur ex-
-contradixerint prselati eleclioni, 5, 60. Quando excom- communicatio, 3,122, 126. Excommunicaliintra annum
rnuuicandus episeopus,5, 297,14, 16. Prselati superbi cato non causamsuamtractare debent, 14,111. Cum excommuni-
alque negligeiitescanespoliusquamprincipesdicendi,5, candi, 5,140, communicandum,14, 95, 97. Qui excommuni-
67, 317. Triginta anni requiruntur laico, ut in episcopum excommunicali 150,155, 156, 208;14,8% 122. De illis qui
-eligalur, 5, 70. Per gradus ecclesiasticosad cpiscopatum non est celebranda moriuntur, 14, 114. Ab excommunicatis
ascendendum,5,72,102. Qui per ambitionem episcopa- se consecratio,5, 134.Excommunicatus
lum obtinuerit laica communioneprivelur.,5, 73. Dam- ubiipsum damnat communicando,5, 514.Excommunicali
•nelur severissime, 5,153. Simoniamab episcopatupe- 105. fuerint exclusi ihi communionemconsequantur, 14,
iiitus elongari oportel, 5, 75, 122. E\communica.di Nullus excommunicandusnisi gravi de causaet an-
Simoniaciordinaluset ordinalor,5, 78,127.Vovere debel tequam excommuuicalionis ralio probelur, 5, 571; 2f,
prselalus se fidem catholicamsine defensurum,etc. 5, 84, 41, 42, 80, 81. De ordinalis ab excommunicalisquil
Irrita sentenlia arehiepisropi assensu coepiscopo- agendum, 6, 406. Excommuuicatuspuniendus, 5, 514,
362;14, 79.
rum, 5,96, 101 Idemsenliendumde sententia episeopi communicant,autmaledicli Non delinquunl sancii cum peccanies cx-
absenlibus clericis,5, 2i l. Majoremsedem ambiens epi- roinabilisDeo scntenlia feriunt, 14, 4. Abo-
«copusetsuam pnecedat, el iflamnon oblineat, 5, 103; Duobusmodismaledictum qui justum ligat aut solvil injuslum,14, 6.
6, 73. proferlur, 14, 5. Exctmmu
nicatusquandoreconciliandus,11,15. Communicai.s cuni
 '
15S7. INDEX IN DECRETUil. .558
excommuniealisexcommnnicatur,14, 25. Ecclesiassa- FlctgellaDei.
cramenta ab excommunicatisnon suscipienda,14, 56. Quomodopestileutia,fames,insequali.aset aliseinjurias
Excommunicatus a suo episcopoab aliis nequaquam re- aeris cseteraque flagellaDei propulsanda,i, 50; 6,166
cipiendus,14, 57, 206. Anuno quolibet peccante familia Ajejuiriis et oratione, 4, 50; 6,166.
tota anathematesit perculienda, 14,44. Excommunica- ' Fornicaiiosettimpudicilia.
lionis exemplum,14, 43, 46. Non valet excommunicare Prseter fornicationcmuxorem Kcet admittere, 8, 45,
"excommunicatus, 14, 57.Non comtmmicandum defunctis 228. Fornicatio proMbelur,8, 72. Solutuscum solutafor-
quibus in vita non communieatumest, 14, 60. Nomina nicanstribus annis prenitere debet, 8, 205.Infidefitasest
excommunicalornm notari debent, 14,65. Foiibuseccle- fornicatio,^. 247, Quid sit fornicalio,8, 275. Impudicitia
siseprsefigi,14, 113. Non acceptandum-excommunlcati, et fornicatiograve peccalum,8, 276, 278. Moachiaomnis
nisi resipueril, munus, 14, 67. Excommunicatusnonpo- nomineillicitus concubitusintelligitur,8, 279. Majorpost
test accusare,14,69. Nullus,nisi habeat potestalem, ex- Evangeliumfornicatioquam ante, 8, 310. De mulieribus
communicarepotest, 14, 71.Excommunicationis fbrmula, qusefornicatse,paf Lussuos necant,8, 514, 551. llla qua-
14, 75. tum pater et Dliusfornicalisunt nunquamdebet jungi In
Exhmredare. matrimonio.9,76. De mulieribusacsanclimonialibusinter
ExhasredatoTilio-lseredemfacere ecclesiamnon licet, •sefornicantibus,9, 85.De irralionabili concubitu,Sodo-
5, 177.Nondebenl accipereecclesiasticires ab illis quo- mia.beslialilatcet pecealo contra naturam, 9, 88, 103,
rum liberi aut propinquipropter hoc exhseredentar,16, 128.Poenitentiaiis qui hujusmodinefandascelera perpe-
261. trant imponenda, 9, 107.De poenitentiaclericis mona-
_F"
iw)v>ri^tfl. chisve parvulorumimpudice insectanUbusimponenda,9,
Exorclsta officium,5, 265; 6,7, -20,2.8. Quomodo or- 95. Horribiliscujusdamfornicarii punctio,9, 98. Vexatis
dinandus,6,16. spiritu fornicationisnon prosunt orationes sanctorumnisi
Sxlremaunctio.Vide Infirmus. et ipsi pro se ipsis orent, jerjunent, gemant,etc, 9,159.
F Puerorum corruploresa communionearcendi,9, 109.Na-
turalis Hsusin uxore propria venialis, damnabilisest 1t
Famulus. Vide Libertas. ' "aliena,9,110. Inordinalussine consensumembrorummr-
Feminaseu mulier. tus, esl absqueculpa, 9, 123.Quidsit abuti -uxore,rerum
Nondebel intrare sacrarium, aut ad altare accedere, inhonestarumnulla societas, 11,14; 16, 176. Iis qui la-
aut corpusChristitraclare^2, 59; 72,135. Enixa "mulier scivasunt lingua, poenitenliadierum trium imponenda,
communicarepotest, 2, 62. Feminae pnpparare curent 13, 57. De clericis qui corporali delicto delinquunt, aut
linteammaproaltaribus, 5,91. Sacravasa attrectare eis si subitafragilitate carnis corruunt, 14,86, 87.
prohibetur,5, 265. Qu_3Feminsecumclericiset presby- tranci seu Guili.
teris habitarequeant,6, 52, 81,189. Vitanda Feminarum Laus Francorum,2, 96. Beuevolentiaetpropensio sum-
familiaritas,6, 77, 89. Feminam haliitumvirileminduere morumpontificumin Gallorumreges, S, 578, 558. Leo
non oportet, 7, 78; 11, 64. Nec etiam docere aut aliquod papa ad exeTcitumFrancorumscribit,
ecclesiasticiordinisofliciumpraestare,7,101,102; 8,224. regna coslorumsi pro Chrislianotum quod consequentnr
defensione fuerint
Aut eliamalicuhicausasprosequi, 7,103. CUTvelant ca- occisi,10, 87. Adrianus papa anatliemsitizatTasmonem
' pul suum,8, 92.Eorum capitatonderi non elecet,8, 520. Bavariseducemnisi Carolo Magnoet genti Francorum
Slulier foetumnondumeditumsuffocans,vel jam edilum obediat, 10, 89. In Galliiset quibusdamaliis provinciis,
occidens gravissimepunienda,9, 102; 10,181,186. Ad nullus instituit ecclesias nisi illi quos S. Pelrus apost,
mulieremmenstmosamnon accedendum,9, 119.Pceni- aul ejus successoresconslitueresacerdotes,4, 67.
tens femina, morluomariloalteri nubere non debet, 15, Fur seu lalro el furlum.
7-i. Femina nondebet anle mundationemsstnguinissui Furtum sine furandi afiectunon committitur,16, 105.
ecclesiameonvenire, 15, 151. Mulier infamis quse, 16, Furlum estitainparvo ut in magno, 15,41. De posni-
125. tenlia furis, 15, 42. Furta ab Ecclfesian on accipiendacum
Fenercdoret fenus. avilario. Fures quomodoconvincendi,15, 5. Et pu-
Ecclesiaslicummaximededecet esse feneratorem,15, aliquo 207. Pro furibusin furto occisisnon orandum,
8 Alias deponendusac eliam excommunicandus,15, 17, niendi, 13, 45.
16,
Prsedonesexcummunicandif14,82,109.De pomi-
14. Quifenerator,15, 17. Quidsit feneratio,13, 22. tentia iis injungendaqtii caplumlatronem poslea interfe-
Festumet feslivitas. cerunt, 13, 46,.47. Benefacit qui latronem aut piralam
Festumdedicationisecclesisecum oclavacelebrandum, debililat, 10, 113. Qui procurant Christianosdepradari
5, 24; 4,14. Festum InventionisS. Crucis,4, 5. Fesla cui debeant poanilenli_esubjacere, 15, 115. Quodex furto
Paschse,Natalis,Epiphaniseet AscensionisDomini.Item qusesitumestin societalemnon debel converti, 16, 176.
Penlecosleset NativitatisS. Joannis BaptisUeconcele- Non"esthomicidiireus qui furantemoccidil,16, 211, 552.
branda, i, 9. Festa S. Stephani, Joannis Evangelist_e, Si quis de iure inscius,aliquidcompa.ariLqusereredebet
Innoeentium, Silvestri, Circumcisionis,Purificationis, 'venditorem,16, 212. Consciireceptores et conciliatores
Assumptionis,et NaLivitatisB. M., dirodecimapostolo- furum, ul fures reputandi,16, 216.Lairones hospitio non
rum, Michaelis,Laurentii, OmniumSanctorumet sancli recipiendi, 16, 225.Nullum damnum pati debet, qui la-
Martiniferianda, 4,14. De eelebritate festorum,'6, 56. tronem comprehenderit,16, 236. Invasor, illud quod in-
Festa sanctorumin Quadragesimanon celebranda,4, 43. vasit amitlat,16, 245.Furtum cbnfessusad quid obligalur.
Fesla populonolificaridebent per presbyleros,4,14,15. 16, 294.Si quis alios ad diripiendum invilat, quid ei est
I-sereucorumfestivilatesDeo odibiles,2,108. faciendum,16, 511.
Fides. Furiosusel furor.
Fides constanlissimetenenda ac seVvanda,1,44. Fidei Non suntpuniendi furiosi,15,86,91. Furor non sinit
necessitasad -salutemmaxima,6, 158. Si ad committen- contrahimatrimonium,rite autem conlractumnon impe-
dum peccatum fides adhibeatur; an debeat dici fides, dit, 15, 87. Furiosusincapaxrerum gerendarum, 15, 89.
, 12, 14.BonaFides conlrariafraudi, 16,176. Non polest lestamenlum facere, 15, 95. Quidquidiratus
Filii seuliberi. Item pater el mater. animusfecerit justum hoc pulat, 16, 50.
Parentibussuis"parere tenentur filii, 6, 163.Filiisfa- G
milias, inscio palre, pecunia noneommendanda, 1 6, 230.
Inhonestasparentum honeste vivenlibusfiliisnon obest, Gollia.Vide Franci.
16, 413.De damnalionefiliorumsacerdotum,-6,425.Filii Multo. Gelasius(S.).
libros
" iegitimi de muliere cum qua quis consuetudinem habuerit conscripsit utilissimos,4,94. Ejus dccreta
• ante pactummatrimonium,8, 51-.Iilegitimus Cliusa no- de Iibrisauthenticis,etc, 4, 64.
bili et ancillagenilus, 8, 67. Qui sint filiiilii qui quassiti Genliles.VidePagani.
nuncupantur,8, 69. Filii illegltimi matrem polius quam Gennflexiones.
patiem sequuntur,8, 70. Filii occasione religionis pa- Deus cum genuflexionibusorandus, et adorandus, 3,
rentes suoscontemnerenon debent, 8, 519.Excommuni- 276.Nonfiunt genuflexionesin diebus solemniorlbus,3,
candttsqui propriosfiliosdereliquerit, 8, 318. Bona in- 276.Non genufleclitur diebus Dominiciset die Pente-
eestuosi patris liberis quamvis ex alia nalis conjuge cosles,4,18. Quandodicendumflectamusgenuain missa,
debentur, 9,4. De imponendapcenitenliafiliis qui non 4,56.
servant honorem parentum, l_i, 106. Pueros expositos Germanus(S.).
eujuscunque conditionis n ullus in suum dominiumvindi- S. GermanusParisiensis Chariberlum
care polest, 16, 97. Mulier qu_3 secundo nupserit res excommunicavit,5, 578. episcopusregem
filiis suisa se donatas retrahere non potest, 16,126. De Gerontocomium.
hisqui diverse nascuntur, 16, 195. Quomodonalurales Locusest venerabilisin quo pauperes, et pronler so-
filii legilimiefficiantur,16,141. lam senoctulem infirmr liomines morantur, 17, 15?
 -_353 . INDEX IN DEU.-ETUM. .260
Ilujusce loci bona immobiliaposunt alienari, secundum mulieremcriminatussit, 11,23. Sortilegi et maleficiex-
coiislitulionemLeonianam,17, 157. terminandi,11,30,49. Arborcsnon colendse,si qusevero
Gradtts cognalionisseuconsanguinitdlis. . sint queis vulgushonoremtribuat succendendsesunt, 10,
Item affinilalisseu propinquitatisspiritualis. 31, 38. Vanseobservationescirca herbas, et fonles vilan-
In quarto gradu conjugium Cerinon polesl, 9, S, 20. dse,11,47, 48j 57. Nihil potandum aut manducanduroad
Quomodocomputandisint gradus consanguinitatis,9, 6, subvertendumDei judieium,11, 51. Inventores magicse
15,15, 177. Sex ramis consanguinitasterminalur,9, 7. et necromanlise,11, 67. Varia divinalionumgenera, 11,
Nec eleemosynisnec jpjuniis, aut ulla ralione consan- 68. Earum causse,etc, 69. De exsecrabilibusquibusdam
guineam suam polest aliquis secum retinere, 9, 9. De remediis, 11, 69. Incanlalores et cseleri hujusmodini-
propria cognatione conjuxnon accipienda,9, 11,15, 59, hil conferunt ad salulem hominum,sed potius veluli
42.Notarium consanguineiscopulari, 9, 12, 50. Juxla laquei sunt, quibus multos decipit diabolus, 11, 65. De
gradus cognationismodus culp_etraclandus,9, 14-. Quid qualitate pmnitentiaeinjungendseiis qui clamoreset ma-
sit: filiide cognatis nali, morientur, 9, 18. Qui uxorem leficiaexercent cumluna obscuralur,11, 58. Quiutunlur
fratris sui cognationeduxerit, analbemalizandus,9, 19. prsecantationibus,11, 74.
Duobusfratribus duas licet ducere uxores, 9, 27. Quse Henricusimperalor.
personasob cognationemduci non possinl,9, 21.Infames Ejus constitutumcum RomanoPonlifice,5, 32.
ac maledicti qui consanguineasducunt uxores,.9, 22. Henricusrex.
Concubitus cumnovercagrande scelus, 9, 28.Non debet Hennco Francorumregi, iilioet hserediEoberli regis
-solvimatrimoniiimpropter consanguinitatem,9, 52. Spi- scribit Leo IX, papade Bertha ejus conjuge/9, 8.
•ritalis est propinquitas inter compatremet filiolum,9, Hcrodes.
34. Ne quis filiolumnec commatremducat, 9, 36. Uxore Iniquum suum jusjurandum teuerenon debebat, 12,
morlua cemmalremsuam ducere ne quis potest, 8, 55. 53,73.
De illo qui concubinaesuaa consanguineamalleri licet -Tf.roiij/imis
presbyler(S.).
desponsatam duxit, 9, 57. In qua linea conjugia fieri Ejns scripta ab Ecclesia recepta, i, 64.VitasPalriim,
possint, 9, 46, Si. Usquead septimamgenerationemfide- quas conscripsit omni cum honore, suscipiendse,-4,64.
les coniunginon debent, 9, 28. jfiqualiiernonvir conjun- Alise autem VitsePalrum sine probabilibusauctoribus
gitur tam suis quam uxoris su_e consangnineis, 9, 45. script_3nunquamsunt legcnd.3,4, 141.Librum Scripto-
Unomodoparentela viri et uxoris consideranda, 9, 4i. rum Ecclesiasticorum,contexuil,4, 89.
Quot testibus consanguinitasprobanda,9, 52. Quid fa- Hilarius Pictaviensis(S.).
«ienrium si nemo consanguinitatemjuramento firmare S. HilariusTictavorumepiscopus,et doctor E-C.es.3e,
tvelit, 9,53. Infraseptem gradus omnia nomiua propin- commendatur ejusquescripta, 4, 257. Ejus opera inter
quitatum continentur,9, 64. Mulier qu_e duobus fratri- authenlicas Scripliirasannumerantur,4,64, 87,92, 99.
bus nupsit excommunicanda,9, 67. De illo qui dnas Historia.
sororespolluit,9, 69. Quifiliastramsuamduxerit, etc, 9, De auctoritatehisloriseecclesiasliese,4,145.
-71.An quis compatris defsncti uxorem ducere possit, Histrio.
9,'96. An qiiis filiamcommatrisducere queat, 9, 97. Qui Hislriones perdunt pueros, 11, 83. Debentneadmitti
sint agnati, et cognati,16, 326. ad sacramcommunionem,1,31. Illos fugere debentec-
Grulia. clesiastici.5, 559.Histrioquidamcymbalopulsans.subito
'Absque adminiculo gratiasdivin_enihil boni valemus moritur, 10, 67. Vitium immaneres suas histrionibus
operari,.l, 32. Gratiadivina, el peccata dimillit et ue dare, 11, 81. Nihil dandumhislrionibusvenatoribus,13,
iterum comuiittantur,auxiliumprsestat,17, 50. 51.
Gregoriuspapa (S.). llomicidiumel homicidw.
De ejus quadraginta homeliis et Synodicolibello, 4, Tria genera homicidarum,10, 157.Qui uxoremsuam
95. De ejusdomepistolis,i, 144, occiditquomodopoanitere debeat, 8, 126. Leges onines
Gtda,Vide Abslinenlia. homicidiumprohibent, 10,1. Quise ipsumperimil homi-
H , cida est, 10, 4. Debet porro talis oblalionibus,ac missis
privari, 10,5.Presbyleri inlerfecti episcoposolvidebent,
Hwres. 10,9; 10,140. De compositioneecclesiasticsepersonseoc-
Deum hasredemfacere debemus, 5, 207. Si hseredes cisse,10, 9. De poenitenliaejus, qui violentasmanus in
jussa testatorisnon impleverint,adimpleredebet episco- ecclesiaslicumintulerit,10,10,12,16. Quomodopurgaie
pus, 16, 55. Infra annum hseressolvat legata, 16, 116. debealse presbyterdeauctore sui praBlatidefamalus,10,
<__use actiones in hasredes transeant, 16,202. Uxor post 15.Puniendiac excommunicandipercussores,homxidse,
mortemmariti possidere dotem suam debet, nec ad bse- prsesertiraecclesiasticorum,10,17, 20, 58,157,158. De
redes defuncti hoc pertinet, 16, 246. Hseredicontra correplione,damnatione,etpcenilentiaeorumquigraviler
justam priorem definilionemvenire non licet, 16,500.De percutiunt,aut mutilant, aut perimuntalios, lO, 21, 55,
illo qui filiis carensin eorum locumalium sibi vultha- 59, 42, 50, 155,155; 15, 115,151.De prenitentiaseptem
here luE.edem,16, 502. annorumpro non sponlecommissishomicidiis,10, 23,28,
Hwresiset hwreticus. 144. -Equepuniri debet qui propriumseu alienum ser-
Hsereticiin ignem seternum ituri, quare, 1, 38, 59. vum sine causainterficit,16,186.
Qui hseretici, 16, 158. Cum seductoribuspopuli, id est Homicid.esunt, qui dormienlesopprimunt,10, 27. De
non
cumhcerelicis communicandum, 2, 95; 15, 117. Quo- illo qui jussu principisoccidil, 16, 289. Venefici capile
modoconversandumcum presbyteris seductonbus, etc, pleclendi, 11, 26. De po.nilentia ejus qui manuminjecit
2, 96,115.HserelicorumfestivilatesprojicitDeus. 2, 108. in episcopum,15, 65. Qui homieidionon interfuere, sed
H_ereticorumbapLismus,1, 255."Benediclioneshseretico- tantum cum perpetraretur supervenere puniendi non
rum sunt maledictiones,5, 200. Eulogia?.ab iis minime sunt, 10, 30. De diversitateprEnarumiis qui vulnerant
accipienda,5, 260.Ad hsereticorumceemeteriaecele.ia- aut infundunt sanguinem infiigendarum,16, 204. Mu-
stici accedere non permiltantur, 5, 239. Hasreticorum lier culpabilis,si mulseejus hominemobtriverint, 10, 52.
libri a qviibuslegendi, 4,84. Hsretici dialecticsestudiosi, Occidendivoluntaspro effectusumitur, 10, 46; 15,152.
4, 229.Cum hsereLicismatrimonianon contrahenda,8, Nondebet oceidihomonisi jnbenle lege, 10, 41; 16, 80.
204. Non sunt culpandijudices hasrelicosinsectanteset Indocisehominiconcedendsepriusquaminterficiatur, 10,
boha eorum dinpienles, 10, 73. Nou debent publicas 47. De diversishomicidiisac posniseorum, 10, 49. Ex-
fuuctiones adminisLrarehserelici, 16, 158. Etiam post communicanduset deponendushomicida episcopus,10,
mortem sunt anathematizandi,1-4,6i. De hsereticisad 52. Homicidsenon censendi illi qui aut fures domu-n
vmionemEcclesiteCalho_ic_e redeunlibus, 1, 285; 6, 590, perfodientes,aut excominuniealos zeloEcclesiseoccidnnt,
97. Cur reverlentes ab hseresi permitluntur suis fungi 10, 55, 54. De illis qui felus in utero oecidunt,10, 55
ofiiciis,etc, 6, 383, 587.Formula abjurand_ehseresis,5, Puerperium non formalumad homicidiumnon.pertiuet,
544. 10, 56. Nonomnisoccidenshomicidaest, 10, 65; 16, 78,
- Harioluset aruspexseu divinalor,etc. 172. Non crudelis qui crudelesjugulat, 10,112. Kon est
Excommunicanturqui observantharioloset ejusmodi reus homicidiiquipolestati obediensoccidit,10, 98, 101,
! homines, 11,1; 35, 37. Quid sit-spirilusPythonicus,11, 104.Ministerjudicis si sponteoccidat, homieidaest, 10,
6. Dies,Kalendse,vel auguriaminimeobservanda,11, 7, 105. De homicidiisvoluntariis et modo poenitentiseeo-
16, 19, 43.Non credandumdivinatoribus,11, 10.Malelici rum, 10,130,141,146.De homicidiiset calumniisepisco-
damnandi,11, 8. Cursusaslrorum vel volatusaviumnon porum,etreliquorum Ecclesiseordinum,10,124,133. De
observandus,11,9, 40.Nec etiam dies obser- homicidio,
.Egyptiaei d'ai- fiunt et damno casuali, 10, 150, 172. Homicids-
vandi, 11, 15. ut
Planetarii (Gallice, puto, faiseurs qui consiliumdant occidendi,10, 160. De pluribus
manachs),mathematici,vaticinatores,etc, damnandi,11, unum qui postea mortuus est impugnantibus, 10,170.
20, 21. Sortibus fidesnulla adhibenda, 11, 21,52. Qui Qui Cliristianumve_;didithomicida est, 10, 176. Quisibi
si.it sorlilegi, 11, 22. De correctioneejusqui arte magica mortem inferunt; et qui pro suis plectuntur facinoribus
 "
lnfil INDEX IN DECUETUM. !5fi2
nullapro eis celebrariaanrissaneque cum cantu cadavera sacro ungendi, 2, 75; 13, 27. Nutriendi inllrmi,sua 15, 12t>.
eorum sepelienda, 10, 108; 15,140. Homines ministri De illis ob timorem mortisin ipsa infirmitate confl-
sunt et ultores irse Dei; 10,111. Tutelam sui corporis tenlur peccata, 15, 28. Infirmilas abstinenliamet jeju-
juste procurarepossunt, 10,118. Omnisconditionis homi- niumimpedit, 15,168. Nosocomii s euloci in quo segroli
nes Deo possuntplacere. 11, 82. Haecsolahominisjusli- curantur immobilesres possuntalienari, 17, 157. Inflrmi
Ua, ul se ipsum reprehendat, 15, 67. Omnishomopecca- contiteridebentpeccatasua,15,56. Singulishoris possunt
tor, 15, 137, 158. Dignitas conditionis humanse,17, 1. bibere et edei-e, 15, 42.
Constathomoduabussubstantiis,17, 17. Spiritus non est Inimicus.
terlius in substantia hominis,17, 18. Misericehominis, Familiares inimici abjiciendi,6, 359.Inimici et conci-
17, 26. liari reuuenles excommunicandi,13, 59. Quomodose ge-
Hospilalilas. rendum erga inimicum,14, 22. Qui dimiltit suo inimico
Aclericis, a sacerdotibuscolenda,6,257. Quinegligunt implet hsecverba orationis Dominicse:Dimitle nobisde-
hospitalilalemdebent poenilentiamsibi injunclam adim- bita nostrasicut etnos dimitlimusdebitoribusno-tris, 17,
plere, 15,127.
' 123. Nonesl deputandusinimicus,qui veniamrogaredis-
Hosliasacra.WdeEucharislia. ponit, 17, 127.Pro inimicisorandum, 17, 131.
Humilitas. Injuria.
Humilitalispraxis pra-latis maxime competit, 5, 522. Depellenda injuria, 10,120. Viset injuriapropulsanoa,
Humililaliscausanon est menliendum,12, 42. 10,191. Qui pro inedioeri injuria damnasubire compelli-
Hymni: Gloriain excelsisDeo, Te Deumlaudamits. lur, infamiseificilur,16, 550.
HymnusGloriain excelsis,feria quinta in CcenaDomini Innocenliuspapa.
ad missamcanlandus:Te Deuinlaudamus cautalur pro Arcadiumimperatoremexcommunicavil,5, 578
gratiarumaclione, 10,135. Insania et stultilia.
Hypocriia. Insanus hdmiclda,10,154. De pceiiitenlequi-in jnsa-
Hypocriliset seductoribuspopuli non esl coinmunican- niam seu phrenesim versus fuerit, 15, 8.
dum. 2, 95 Insatius. Vide Furiosus.
I Inslrumeuta.
Ignorantia. Instrumentanon subscriptionetesliumDeridebent, 16,
Omniummaler errorum, 5, 202. 157. Tabellio qui alienalionesbonorumEcclesiajconscri-
Illusio noclurna. psit exsilio perpetuo eliminandus est, 17,157.
An posl subseculamillusionemnocturnam quis possit Inlerdictum.
celebrare aut communicare,2, 52.De causa pollutionum, Cur fulminaturinterdictum, 5,122.
9,111. • Inveslitura.
_ Nihil donandumpro inveslitura alicujus ecelesiajseu
Imago.
Sacrarumimaginumcullus, 5, 41. Reprobata est syno- beneficii, 5,90.
dus illa in qua imagines sanctsecondemnalsesunt, 4,142. Isidorus.
Imagoagni prsecursorisDomini,4,122. ImaginesDomini Item Ejus capitula de seplem gradibus consanguinifalis.
nosLriJesu Cliristidepingijubentur, 4,122. ImagoCbristi arbor consanguinitalis,9, 64.
ServalorisEdessenascivilatis transmissa,4, 83. lsmael.
Immersio. Propter quodejecit eum Abraham,8, 61.
De trinji immersioneinliaplismo,1,126,128,194. Quid Israelitw.
significettriplexilla immersio,1,126,128,194,- Curnon fecerunt furtum spoliando/Egyptios,15, 2. ki
Immobiliael tnobilia. novissimisdiebus per prsedicationemEcclesiwconverlen--
Res immobilesunitseecclesise permutari possunt cum lur, 17,108.
bonis alterius ecclesise,3, 189. Quorumdamlocorumsa- J
crorumimmobiliaalienari possunt, 17,137. Jejunium.
Impudicilip. v-ideFornicalio. Jejunium de consensu superiorum faciendnm,pars, 4,
Incanlalio.Vide Sariolus. cap. 59. Bannilum jejunium observandum,15, 181. De
lncarnalio. quodamAlcibiade, qui indiscrete jejunabat, 4, 58. Die
Da IncarnationeVerbi divini quid tenendum,1, 5, 16, Dominiconon jejunatur,r4, 7. Indicta jejunia servanda,
20. SolosFilius Incarnalus,1, 13. Fiiius seu Yerbumdi- 4,14, 51, 53. Jejunium QuatuorTemporum non pra?ler-
vifiumconceplum, 1,15. Item, 1, 18. Veramhabet car- raittendum,4,26,35;6,74.Jejuniumhaud solvendumferi/
nem, 1, 20. Yeramque animam, 1, 14. Christusper ln- sexta, 4, 35.De jejunio ferise quartse,^, 52. Analhemali
-carnalionemsuam perdita bona recuperavit, 17,19. zandijejunii contemptores,-4,73. Jejunium eleemosynse,
Incendiarius. id e"st,honis operibussociandum,4, 44. Jejunium nonfiai
Poeniteutia incendiariorum, 5, 127. Ecclesiaslicarum sine aliqua refectione,4, 55. Utilitasjejunii, 4, 37. Jeju-
rerum incendiaet deprsedalionesemendand-3,15,56. In- nia indiscreta haudquaquamsuscipienda, 58. Nil prodest
cendiarii, et mutilatores arcendi a communione,15, 40. jejunare cibis, et errare peccatis,13, 54.
Incendiariusrestituere debet incensa omnia, 15,146. In- JejuniumBogationum.Vide Rogaiiones.
ceudiarii gravissimispoenismulctandi,16, 529.' Jocus. Vide Ludus.
Incensum. Judas proditor.
Incensum in oblatione corporis et sanguinis Domini Accepit Eucharistiamsicut et cseteri aposloli, 2, 105.
adbibetur,5, 267. Qui aliquiddeecclesiafuraturJudseproditori comparalur,
Inceslus. 14, 89.
De occultoincestu, 15, 55. Corruptiovirglnis velalae Judwi.
est incestus,7,124. Quo supplicioplectenduminceslum Exlra Ecclesiam Catjiolieamnon salvanlur, 1, 58, 99.
matrimonium,16,122. Graviorsanctimonialiuminceslus Publica ofiiciaJudseisnon commitlenda,13, 97, 118. Jn-
quamadulterium,7, 150. Interquas personas interveniat firmanda eorum testimonia, 13,96. Non violenter co-
incestus,9,1. Pcena incestuosi,9, 5. Quinamincestuosi, gendi ad baplismumel fidemChristianam, 1, 179, 276,
9, 25. Eoruminfamiaindelebilis,9,25; 16, 515.Licet eis 285;15, 94,110. Mansuetudinead fidemChristianamsunt
posfdignampcenilentiammalrimoniumcontrahere, 8,51. adducendi,15, 101. Ante baptismumexaminandi,1, 275.
Excommunicaridus incestuosus, 9, 40.-i.t coercendus,9, Post jejuniumquadraginladierumdieDominicobaplizandi
65,125. De diversis inceslibus, 9,«77. Quidagendumde sunt Jud_3i,1, 61. Filii eorum baptizandi a parentibns
"illo incestuoso,qui de alio episcopaluad alium transmi- separandi, 1, 277. De Judais Christianis apostatis,279.
grat, 9,101. • Judseis aut
postponi servire non debent Christiani,1, 282,
Infamare. Vide Diffamare. 183; 15,103,110. Jud_eorumservi Christianilibertatedo-
Infanles el impuberes. nandi, 1, 280; 13, 106; 16, 32.-Jud.eimancipiaChristiana
Tnfanieset parvulibaplizandisunt, 1, 226, 228. Ignoli emere non debent, 15, 98. QuisJudseus,2, 7. D*spoeni-
infantes ante fores ecclesise exponendi, 5, 232, 253.In- tenlia illi imponendaqui Judasumoccidit, 10,,162. Cum
fantesantebaplismumparenlum suorumpeccalisoblig.n- eis non communicandumin erroribus suis, 15, 95. Chri-
tur, 17, 8. De aborlivis et informibuspartubus, 17, 9. stiani conviviisJudceorumjnteresse non debent,15, 99,
Brepholrophium,locus in quo infantes aluntur, 17,137. 117.Judseia CoenaDomiuinsque ad feriam secundam,
Ejus loci immobiliapro necessitate alienari lieitum est, sequentem in publico comparere non debent, 15, 100
17,157. Impuhereslestamentifaciendi incapaces,15,93. Veteres synagogasobtinere debent, 104.Eorum servi ad
Infemus. Yide Damnalio. ecclesiam confugientesdefendendi,15,102,11. A solem-
Infideleset idololalm. Vide Pagani. nitalibus suis arcen non debent, 15, 205. Infestandi non
Infirmi. sunl, 15, 107, 104, Bellandi potestafem amiserunt, 15,
De baptismoinfirinorum.Vide _Ba)..i"siHUs. 108. Condemnandiexsilio perpeluo et proscribendi si
IcSrmi per presbyterum communicandi,2, 59, Et oleo Chrisliauumcircumciderinl,15, 109. Diligenter examt-
 -3G5 INDEX IN DECT-ETUM. . 1364
minanduniest de servis Judseoriim,115. A Judso medi- injuste calumniare laici, 16, 6. Qsando ecclcsiastieane-
cina haud accipienda, 13,116, De poenitentia eorum qui gutia tractanlur, inleresse nondebent, 16, 12. Docendus
cum Judseo cibum sumpserinl, 15, 119. ConversiJudasi populus, non sequendus,16,14.Quicunquelaicorumin ad-
lionorandi,13,112. versitale proprisegenlis aul patria^ noxius fuerit esco__-
Judex. muuicandus,16,25. Laici presbyterosecclesiassuasdeser-
Unde dicitur judex, 10,116. Judex non spernendus, vientes.nonad aliudquamad celebrandumofficiumdivinum
16,155. Ejus potestas, 10, Qui2. idoneusad judicaudum, cogere possunt,16, 31. Analhemasit omnis saseularisqui
et dijudicandum,10, 60.Neminioccidere licet nisi judici, injuriam cuilibet clerieo irrogarit, 16,206. Per sascularem
10, 78. Judicum ministri, ex administratione sua non potentiam coercendi sunt qui sacerdoles aspernanlur, 16,
damnaulur, 10, 94. Cumjudex vindicatnon reddit malum 545.
pro malo,,10,102; 4,114. Potest j'udexvindicare, 10,106. Lapsi.
Judex non auctor sceleris, sed minister legis, 10,15. De lapsk et eorum poenitentia,6, 48. Lapsi in peecato
Nemo afium dehet judlcare antequam Deus illud dijudi- carnis post susceptumsacrumordinem, ad allareaccedere
cet, 16, 68. Nulfus sine consensu ad judicium millendus, non debent, 6, 78. Lapsi quomodorestituendi, 6,85, 597.
16, 345. Judici nou convitiandum,16, 257. Causs.mona- Utrum lapsi in ordinibus sacris restaurari queant, 15, 57.
ehorum et monialium, non anle judicem civilem, sed Lapsis in exlremis positis viaticum sacrum adminisiran-
coram episcopo,traetandas, 16, 146.Judices non debent dum, 15, 53. De rebus lapsorum sacerdotum et clerico-
esse prsecipitesad explenda jussa principis, 16,:252. Sen- rum quidnam agendum, 6, 580
lentiam scriptis proferre debent, 16, 147. De iis qui ad Lalro bonus.
iudicium venire impediuntur, 16, 163. Vel qui legitime Bonilatronis in cruce pendentis, baptismus et marty-
vocati recusant venire, 16, 258.Ne quis sit judex aul ar- rium, 1,192. Uniusmomenti poenilentia oblinuit p^radi-
hiter in re propria, 16,170. De eo qui juste nonjudieatur, sum, 15, 43.
1, 507. Iniquus judex carceri mancipandus,16, 318. Et Leclianiseu Selesliani.
- punieudus,. 16, 339, 341. Non est flagitandumjudicium Hsereticifuere : eorum error circa baptismum,1, 55,
<1ecausajudicata,' 16, 355. Leclio.Yide Liber.
Judicium supremum. Leclor.
Be judifiiosupremo, 1, 28. ln die judiciijusli animarum Ab Abbate, a chorepiscopo conslitui potesl, 5, 576,
-"etcorporumgloria perfruentur, 17, 77.Finilo judicio erit Lectoris offlcium,6, 6. Quomodoiector ordiualur, fi, 17.
jicuelum hQvumetterranova, mundi conflagnRtio,17, 119, Clericusinquacunqueecclesiasemellectorisofficio.unctus
120. Impiipro facinorihussuis condemnabunlur, 17, 105. fuerit, ab alia minime retinendus, 7, 54.Laicusnon debet
,'Ante diem judicii periclitabuntur electi in adventuAnti- in ecclesia lectionem recilare, 7, 105.
Christi, 1.7., 105. Quomodo inlelligendus ille articulus Lecjatusseu nuntius.
Symboli: Venlurus estjudicare vivos elmortuos, 17,112. Legati poteslas,5,28. Legati apostoliciauctoritas,5, 27.
Ju die judicii peccatores^feriendi,115.Tunc quoque electi Leges,cansueludines,\canonesseu eonstituiionesecclesui-
e,l reprobl.dividentur, 116.. slicw.
- Quandojurandum,Jurare, juramenlum etpromhsum. Lex vetus umbra: Evangelium veritas, 2, 6. Leges et
5,1"55. P er creaturam non jurandum, consuetudinesservandaeGdeiCatholic_enoncontrariantes,
6, 206. Sfid per Creatorem, 12,6, 72..Formaqu_edamjura- i, 66. Statuta ecclesiasticaobservanda,4, 67, 69; 5, 171.
jnenti, 9, 61;12, 33. E( n.ecessitatinonessefrequenlanda Consueludines ecclesiasticsepro legibus tenend_3,4, 68,
juramenla., 12, 7. Juramentum non est contra prsceptum 199. Leges eeclesiasticaj priucipumlegibus dissolvi ne-
_L)oniii|i,1\%,3. Non ju.and.um nisi magna necessitale; queunt, 4,187; 16,38. Canonumseu legum ecclesiastica-
conditiones juramenti, 12, 76. Ad dirimendam partium rum,contemptoresanathematizandi,4, 219; 1,6,7,"8. Pa-
controversiam unum sufficit jusjurandum, 16, 132. Non trum slatuta cusLodienda,4, 226. Canones a clericis
pejerandum, 12,4; 24, 59,Juramenta contra naluram noti sacerdolibusdisci debent, 6, 250. Lex Dei malum agere
sunt tuenda, 12,9; 15,84. Ylsjuramenti, 12,2. Etneces- non cogit, 8, 259.
sitas, 5. Injuslum, noxium et turpe paclum non obligat, Lcgesprincipum,usus el consueludineslocoruni.
16,165, 190. Injusfa et noxia juramentanon servanda,12, Legibus imperatorum in omnibus conlroversiis eccle-
77, 53, 64, 7,5,80. Juramentum sicaccipitDeus, sicutille siaslicis non utendum, 4, 86. Diuturni mores Iegem imi-
cui juratur iutelligit, 12, 56. Differenlia juramenli falsi tautur, 16, 184.Lex in pralerilum mdulgens, in fulurum.
aut veri, 1,2,59. Graviter delinquunt qui coguntjurare, 9, velal, 16, 192. Ea quse ad perpetuam uliiilatem sunt
67. Jejune jurandum est, 12, 69. Non semper solvenda inslituta, inconvulsa permanere dehent, 16, 317. Bonse
12,17. De vindicta et poenitentia perjurii, 12, leges et consuetudinesfacile non mutandse,4, 204, 210.
?romissa,
8, 25, 27, 60, 6.6,68,71. Quid sit perjurium, 12, 22, 54; Malseautem sunt evellendse,4, 205,213; 16, 240. Consue-
adulterio. comparatur, 12, 21. Infamessunt qui in pejurio tudines in leges trauseunt, 4, 194. Non vincunt tamen
consensere, 12, 26, 79. Super qujbus rebus fieri-possit leges, 4, 202. Yerilati manifestseconsuetudo cedit, 4,
j"uramentum,12,51; 58, 62. Homicidailla qui cogitperju- 254. Legibus suis reges tenenlur, 16, 45. Leges principum
rare, 12, 2.8,30. Cui prodendus perjurus, 12, 29. subditse esse debent legi Dei, i, 86, 190. Quid sit lex
Jus el Juslilia seu Judicium. 4,168. Leges concordaridebent cum ratione, 4,
De jure divino et humano, 3, 194. Incerta judicia vi- honesta,191. Leges temporales servaud_e,i, 169,186; 16, 242.
tanda et quorn_odo sunt credenda, 5, 344; 6, 329. Injusta Leguro 1
infractores et contemptores puniendi, 4, 181,
judicia null.am vim habgn.t,fi, 345. Quandojudicanclum,6; 185. Quidquidimperator per epislolamconstiluit Iex est,
317,349,450. Ahsensnon judicandus, 6, 519,Judex eliam 4,173,184. Leges Christianorumprincipumrecipiendse,4,"
judicari non formidet, 8, 592. Sacerdotum causa alieno 176,177. Leges terrenas assumere possuntecclesiasticiad
npu oommitlenda judicio, 6, 525. Ad judicium venienti suam defensionem,4, 185.Aucloritati non c_nt_adieen-_
indnciseconced_enda3,6,35_3.Diii'erentia causseecclesiasti- dum, 4,522. Secundumieges terminandaslites et causse,
cse et S33Ciilaris- 6,*336. Sententia electorum judicum 4, 192; 16,149. Leges diverssseontractum matrimonium
pperni non debet, 6, 365. Sententia injuste probata, nul- non solvunt, 8, 213. Ususauctoritati cede.redebet, 4, 207»
lalenus metuenda, 14, 8, De temerario judicio, 14, 10. Lenones.
Judicia peregrina, 5, 260.. a
Lenones civitatibus exterminandi, 8, 503; 16, 121.
L Qui qusestuaria mancipia habet, lenocinia facit, 8, 304.
Qui lenocinium exercueritcommunioneprivandus,8, 506.
Labor manttatis. Leo papa.
Utilis est, 6,177, 179. Clericiset presbyteris commen- Quomodose de ebjeetis criminibuspurgaverit, 5, _1_-,-
datur, 6, 177,179. . 342. S. Leonis epistola ad Fiavianuminter scripta authen-
Laici et smcutgres. liea connumeratui. 4, 64.
Nullam in ecclesiasticospotestatem exerceredebenl,5_, Liberi. Vide filii.
87, 102,138; 6, 408. Nec de eorum rebus disponere, 7, Liberli elservi, etc.
89; 16, 56. Non debent laici decimampercipere, 3, 281. De liberfis mamimississervis Ecclesise, 5, 237, 2i4;
5_d praslaturaS ecclesiasticas non sunt evehendi, 5, 59. 16, 50, 67. De scrvo qui fugerit dominum suum, 15, 48;
Aut certe non temere nec ante annum trigesimumpro- 16, 53, 74, 75, 102, 186.Servi non ordinandi, 6, 41, 64,
movendi sunt, 5, 70,71. Nonlicet eis pro se facere elec- 100.Servi manumissi,possunt ordinari, 6, 108. Poslea
tionem sacerdotum, 5, 63. Non deb.ent a sacerdotibus dominos suos debent adhuc honorare, 6, 502. Servus
confessionemextorquere, 5, 241. Quomodopromovendus ihsciodominomonacliusfieri non debet, 7, 44, 48, 151;
laicus adsacros ordines, 6, 92, 93. Laiciprsesentibuscle- 16, 46. Nec dominumsuum deserere, 14, 123. Ingenua
ricis docere nullalenus prsesumant,8, 323,16,13. Testi- quseservam duxerit fit'ancilla et conjugiuminter servum
monium eorum in accusatione clericorum non recipien- et ancillam nondirimitur, 8, 32; 16, 553. Legilimum ma-
(him, 6, 277, 315, 220. Apud sascularesnequaquamaccu- trimonium ancill» cum domino,8,150. Malrimoniainter
kaadi episcopi, 5, 277.Ecclesiamaut clericumnon deben.t... servum et ancillam ex consensu dohiini inila, non spk
 *505 INDEX IN DECRETUM. - I3C6
vunlur, 8, 157. Matrimoniiiminter liberum et liberam tjiaus seujocus.
non solvilur, si liber p,osleafiat servus, 8, 212. Quomodo Anteprselatosjoeiturpes minimefieri debent, 7, 110-.
liber res suas prout yult polest distribuere, 16, 277.Li- budis nondebent delectari ecclesiaslici,11, 76.Diebusfe-
ber quonampacto se de furtopurget, 16, 259. De his qui slisvanis ludisnonestvacandum,11,77.Joci vilandi,11,80.
de ingenuis quive de diversse condilionis parentibus
nascuntur, 16, 185. Manumissi servi denuo mancipari M
non dehent, 16, 48, 56, 73. Libertos si opus sit tueri llalediclum.Vide Diffamare.Item Excommunicotio.
debet Ecclesia, 16, 51. Servorumtestimoniuman reci- Manna.
Mannafigurafuit S. eucharislise,2, 2. Mortui sunl qui
piendum,16, 57, 105, 224.?oena servi delaloris domini manducaverunt
sui, 16, 536, 552. Liberti ingrati patronos accusantes manna, 2, 7, 2.
puniendi sunt, 16, 62, 65, 95, 144. Servus non tuendus Marceltinuspapa.
coulrasui domini voluntatem confugiensad ecclesiam, S. Marcellinipapseetmfirtyrislapsus,elilerumgloriosa
16, 68. Servusclerici nondebet ab aliquo pro suis occu- confessio,5, 8. Abinferioribus episcopisnon condemna-
pari, 70. Libertusnondebet cujus fuit servus Ecclesiam tur, 5, 8.
accusare, 16, 65. Puniendusqui fugilivumservum cela- Marcelluspapa.
•verit,71. Nondebenl domini intolerabiles se exhibere Titulos RomseconslituiL,propter baplismum,el poani-
servissuis, 16, 76, 77. Officiumfamulorum,16,i82.Herus -ienliam, 1, 57.
iiijusle a se lsesum servum placare debet, 16, 85. Si Maria Yirqo.
scientedominooccidilservus,uterque manet eulpabilis, QnalisYirgo Maria, 1, 196. Marisevirginitas et hu-
79. Nonservussed dominusde repetendis conveniendus, mililas, 4, 221 Liber qui vocaturMarimIrunsilusapocry-
16, 86, 89. Servum injuste raptum dominus sine pretio phus est, -5,63, 152.
vindicarepotest, 16,87. De servisinsciis subditis ma'lum Marlyrium.,
iaferenLibus,88, 94,106. Si mutuam acceperit servus De martyrlo,1, 30, 211. Martyres Ecclesi_evenerani..,
pecuniam quidquid ex ea in usunr domini transierit 5, 265. Reliquissmartyrum,in allaribus recondendse,270
dominosolvendum,16, 90. De partu ancillse,lgnorante Gesta sanctbrum martyrumqua cautelalegenda, 4, 64.
domino,16, 95. Aut de illo genilo, 16, 189.Res damnali Martyresmulti cum corporesurrexerunt, 4,130. Ssepe_,
servi ad dominumperlinet, 16, 98. Herorum officiumct dasmonecorripiunturqui pejerant admemoriasmarly.um,
potestasin servos, 16, 99, 104, 210. Si quis ex alieno 12, 58. Si quis fregerit idola, et ibidemoccisussit, marlyr
servoinsciodomino compararit, si dominoita placuerit nequaquamcensendus,10, 172.
nil habebit emptio validitatis, 16, 101. Aliorum servi ilatrimonitimseu conjugium.
pon corrumpendiaut sollicitandi,16, 108. De legilimiscoii.ugiis,8, 40. MaLrimonium o;uidsit, 8„
Libermnarbilrium. Vide Arbilrium. 1. Consensus malrimonium facit, 8, 17; 16, 142. Quibus
Libri eorumqueleclio. lemporibus contrahendum,15, 169. Inviolabile conjugii
sacramentum, 8 , 9, 12, 151. Matrimonium sine dote fieri
Qullibri in ecclesia legendi, 5, 231. De leclione in non debet, 8,144 Omnemalrimoniumest conjugium,8,
ecclesia facienda, 5, 250. Exeommunicanturqui libros 277.Nonsolvunturconjugiacausareligionis,8,129. Inter
legunt prohibitos, 251. Scriptura sacra in ecclesia le- separatos vinculum matrimonii manet, 6, 151; 8, 555.
genda, 5, 262; i, 65. Libri authenlici qui, 64, 72. Libri Matrimonioconlinentiamelior, 1, 42. Clandeslina malri-
apocryphi,4, 63.Cuipermiuenda lectio librorum hsere- mouia prohibita,8, 141. Konpotest quis contrahere cum
ticorum,4, 84.Librl sseculariumonmino non respuendi, spirituali commatre,1, 155,159. Cum filiaslra palris, 1,
i, 85. Liber vitarum Palrum, 4, 141.Libri apocryphinon 507. Non solvitur conjugium si mulier nescieus voLum
lcgendi ve! certe magna caulela revolvendi, 4, 155. Viri nupseril, 7, 10, Excommunicandusqui velalam in
Excommunicandi qui libros Catholicorumfalsant, 5, 158. matrimoniumduxerit, 7,151. Yirgo vel vidua ad malri-
Libellidiffamatoriiminime scribendi, 4, 156.De libellis moniumnon cogenda,8,19. Malrimoniuminler cognaLos
di.Tamaloriis,t-t punitioneauctorum talium libellorum, prohibitum,8, 56. Quomodoerror dirimit malrimonium,
16, 235;7, 248, 249. Quid sit libefvitse, 17, 117. Genli 164. Quando irrilum fit malrimonium,8, 57; I(i,
!ium libri haud legendi, -16, 160. Libri figmentorum 8,56, 128. Fims et usus malrimonii, 8, 82, 88. Qualis debeat
poetarumlegi prohibentur, 4, 167. Libros hsereticorum uxor esse in matrimonio collocanda,8, 140. Contrahens
legere possunt episcopi pro necessitale, el tempore, 4, illieilummatrimoniuinfil infamis,16,
ififl. Divin_eleclionis ulililas, 6, 177. De Jeclione in aliquamducere debet quam prius'per166. Nullusuxorem
divinamensa habenda,6, 260. El scurrilibus item vitan- 8, 201,211, 261.Si aller coiijugumfiatadullerium amens, non
polluit,
sohi-
d.s, 6, 261,402, 15, 75. lur matrimonium,1, 166. Legitima sunt servorummatri-
Lts.Yirie Dissensio. 167.Furiosi conlrahendi '
Litanim.YideRogationes." monia,8, incapaces matrimonii^
Lilierwdimissoiiw,e'c. 8, IG7.Desponsatamalii puellam alter ducerenon polest,
De conjugibusnonvalentibus connubere*8, 178.
Clericusiu altera dicecpsisine litteris proprii episcopi 8,169. faciendumsit, si hujusmodiconcubilusper maleficos
oidinari non potest, 6, 144. Presbyteri et diaconisine Quid impeditur, 194.Uxor quamdiuvir ejus absens est, matri-
litteris episcopiambulare non debent, 6, 143, 210, 215, moninmcum
Ordinatuspresbyler Jitleras ab ordinalore suo accipere 189. Si caplis altero conlrahere haudquaquampotesl, 8,
viris uxores aliis redeunlibusde
<lebet, 6, 147. Commendatiliselilterse honoralioril.us captivitatemarilis illis debet nupserint, ilerum copulari, 1, 19t),
pprsonis congruunt, 6, 216. Litleris pacificispauperes 195; 8, 244. Alias sunt excommunicandse, , 192. I.e
exsulanles prsestatadjuvare, 6, 216.De usu litterarum geiilili qui uxorem snam genlilem dimittit,88,193. De
formatarum,6, 217.De modoillarum conficiendarum,6, baplizalosi uxor ejus infidelis esl, 8,198. Crimina non
4, 35. Exemplumformatseepistolse,6, 451, 455. coniugia per baplismumsolvuntur,8,197. AHerconjugum
Lol. dimissusalleri non debet mibere, 8, 200,221,250, 236,
E.cusatur Lotquod filias suasproslituere voluerit, 9, 239. Conjugaliseparaliinnupli manere debent, 8, 208.
114.Vocaturs>anctus, 115.De ebrietate culpandus;pertuc Maximianus.
balione potiusquamdispensalionefiliassuasprostituendas MaximianusepiscopusYagiensis,cur pelivit auxilium.
tradebat,9, 117. ab imperatore, 10, 59,
Lotharius. Mendacium.
Legilima uxore sua dimissaaliam duxerat, 8, 225. Cor- Quidest mendacium,12, 48. Octogeneramendaelomm,
ripitur el praslati illi eonsentientes deponuntur, 8, 226, 12, 1. Mendaciumomne cavendum, 12, 41, 42, 49, 85.
227.Adulte.riumperpelravit, 8, 261.Examencausseejus, Jocosummendaciumeliam vitandum,12, 45. Et arlificio-
8, 554. Wallradaillegitimaillius uxor, 8, 554. sum, 44.De differenliaintermentiri et verbumoccultare,
Lolio. 17,-46.Non est percatum in quibusdam errare, 45. Tro-
Pedes lavantur recens baplizatis,1, 193. Hospitibus pica loculionon est mendaoium,12, 47. Quse dislinctio
pedes lavandi,15, 127;1,195. Cseremoniamandatumvo- interfalii etmenliri, etvoluntatem fallendi et falli, 81.
catur,15,127, 1,195 Ablutioseu lotio corporaliumalque Mendaciumquoddamutiie, 12, 53.
pallarum, 1, 208. Injungendapcenilenliailli qui se cum Meretrix.
miilieribusin balneo laverit, 15,148. Ouidsit meretrix et ejecta, 8, 297. Merelriclbuslionc-
Lucrum. stam licet eligere vitam,8, 57. Censeripossunt ln malrb
Sicutlucrum ila damnum inter socios pommunicatur, monium duci, 58. Fatui el injusli sunt qui meretrices
l/S, 200. Quidsit turpe lucrum, 13, 24, retinent, 8, 255.Meretriciadhserensunumcumea corpus
Ludovicus. efiicitur,8, 308, 515. Quod meretrici datur repcli non
LudovicusFrancorumrex, Romanorumqueimperalor, potest, 8,307.-Correptus est episcopus proslilutis con-
pactumconstitutioniscumRomano pontifice iniit, 5, 51. senliens, 509.Prohibentur meretrices,8, 511.
Ejus regia munificentiaaut liberalitas erga Ecclesiam Metropolitanus episcopuselmelropoliimw Ecclesia.
Ilomanam,5, 51. Ecclesise_ne.ropoli.an_c consueludipesa comprovincis»
 130. - INDEX IN DECRETBM. • 1568
libns obsewandse,3, 68 Clerusde episcopoapud melro- promovendi,7, 7. Quomodopuniendiquipropositummo-
poiitanumconqueripotest, 3, 137. Metropolilanusdebet nachi deserunt, 7, 19, 28. Quomodoprobandi qui fieri
peiere pallium a summopontifice,5,354. Res'Ecclesi__ volunt mouachi,7, 153.Clericipossunt fierimonaehi de
inconsulto metropolitano minime alienandse, 5, 155. licentia episcopi, 6, 570. Baptisteria ab ecclesiismona.
Qualesille epistolasmittere debeot, 5,158. Comprovin- chalibusexcludenda,1, 55.Necin illis missa.suntpublic-B
cialem episcopumin sua causa audire debet, 8, 169. Sua peragendae,7,15. Menachislaici prsedicarenon debent,
jnra conservaredebet metropoliUmus,5,1-6. Non debet 6, 249.Ecclesisemonachorumecclesiis episcoporumsub-
prassumptiveuti pallio,S, 324. Necalterius paroclmnum jeetse,3, 280.Et ipsi monachi episcopisobedire debent,
exoommunicare,5,100 14, 72. Irrita ejus sententiasine 5, 280. llem, 7,1. De vila et singularitate monachorum,
assensucoepiscoporum,5, 99,101,174. Provin.ia duobus 8, 2. Operari debent continuo,7, 5. Visilatiomonasterio-
nietropolilahisminime dividenda,5 146. . rum monachorumper episcoposfacienda,7, 14, 84. Mo-
Miclutcl(S.), nachisad sasculumredir-enon permiilitur, 7, 30. Avari-
est
Princeps angelorum.Angelus item quondamSyna- tiam et rapinas detestari debent, 7, 150. Non debent
gogajJuqseorum,17,61. imponereprenitenlias ssecularibus,15, 152. Non debent
Miles. possessionesconducere,et sascularibusse negoliis immi-
Deo servire debet et Ecclesise, 10, 123. Non debet seere, 6,-218;7,23, 107.Monachietmonachsenon debent
pdmittiin monasterionisi post probationem triennalem, habere compairesvel commatres,aut de baptismo filios
124. Militare non est peccatum,10,125,126. Milites uon suscipere,1, 132; 7, 100.Aut malrimoniocopulari,7, 15,
ad clerum, s.ed ad monachicumtantum habitum sunt 49, 122. C-3leroquinsevere sunt castigandi, 7, 15, 49,'
suscipiendi, 127. Si convertivoluorint impediri non de- 122.Nondebentmonachifeminasosculari,1, 35, 55. Mo-I
bent, 10,128,129. Neque pagani,neque hasretiei mili- 11,-ichus fieri polest presbyler, 7, 22. Imo el episcopus,5,
tare debent, 11, 92. 545. Qui potcst monachusclericorumofficiisaggiegar.i,
Minislriecclesiaslici. 6, 55.Pueri inviti nondebent fieri monachi,6, 558. Epi-_
Quomodohonorandisunt, 6, 299. Eorum officium,6, scopuslaclus monachusnon potest deincepsad episcopa-
§0. In suis ordinandi dioecesibus,5,178; 6, 42. Ofiicium lum reverti, 7,149. •
suum si libite non prseslent, deponanlur, et puniantur, Monaslerium.
1, 217, 240, 239. Turpe lucrum abhorrere debent, 1, 71, Monasteria clericorumseu sseculariumhabitacula esse
65, 271, 287. Aliquando possunt arma portare ut se non debent, 5,17, 22. Monasterioramcommutatio,3, 28,
defendant,10, 68; 10, 71, 73,82. Percussores esse non Et lranslatio,51.Delicentiaepiscopimonasteriaaslruenda,
deDent, 5, 515; 6, 255, 291, 5. Nihil sine licenlla prqprii 3,157,165; 7, 92. Monasleriamonialiumprocul a mona-
episcopimoliri debent, 2, 123;3, 259; 4, 9u; 6,171. Pri- cliorum esse oportel, 3, 158. Monasteriainfeslari aut
vilegia et immunitasecclesiasticorum,3, 56, 100, 151, gravari non oportet, 5, 185; 7, 14,106. Qul monasterium
134.175,181; S, 508. BonaEcclesiaeet erolesiaslicorum, inlrat, de rebus suis postmodumdisponerenon potest, 6,
et piorum locorum minime sunl alienanda,3,185, 192, 426. Sed ante, 7, 58. Non debet esse simulvirorum ac
215.17.157. De episcopis,presbyteris et diaronis iterum mulierum monaslerium,7, 25, 83, 7. De setale requisila
baplizatis, 1, 295. Minislrisordinatis communicare,et ad ad egrediendummonasterium,7, 27,116. De yiris ac mu.
fiItareaccedere licet, 2, 42. Qusedcclinaredebeanl eccle- lieribus propositumingrediendi-monasleriumdeserenti-
siasli.i, 5, 559, 555, 566, 570, 577; 6,-288. Socundum bus, 7, 55.Nullus incognifuscito in monasterioadmitten-
dispositionemepiscopi in ecclesiis sunt admitlendi, 3, dus, 7, 41.De una religione ad aliampropter districtiorem
190. Septem hebdomadasante Paschaa carne et aliis de- vjtam potest transire religlosus, et etiam sanctimonia-
liciis abstineredebent, 4, 2.3.Quoslibros legere non de- lium, 7, 42. In monasleriismonialiumvirorum nemoho-
bent, 4, 162. Quomodoexaminandiet judicandi quando spilari debet, 7, 88. In monialium monasteriis non nu^
pccusanlur,6,280. Quomodocompoiieudseinjurise, cle,- triend-3puellasnisi quse religioss fulurse sjnt, sed nec
ricis et monachisillatse, 8, 401. Anathematizandiqui eas ibidemadmittendsefilise,7, 88,117. Mulieres non decet
inferunt. 6, 403. Singulisecclesiasticis singuisaEcclesia. ingredi virorum claustra, 7, 119. De habitu religionis
tribuenda officia,6, 344. superbiendum,8, 521. Ad monaslerium perlinent bona
Miseriwhominis. YideHomo. mpnachiqpostatse,7, 155.
Misericordia. Moncta.
Non prahibenda est, 6, 49. Miserieordjseofuciaerga Amputandailli manusqui falsammoiielampercusserit,
affiiclumproximumimp.endenda,15, 59. 16, 278.
Missa." Monialisseu virgo sacra. Ilem Velamensacrum.
Quomodocelebranda,2,15, 63, 117;3, 267. Prsepara- Quo temporevelahdsevirgines,7, 56. Episcopi super
t;i ante missam adhibehda,3, 279. Ab illitterato aut re- monialesmaximevigilaredebent, 7, 95. Quomodovivere
probo ministro non facienda,2, 44, 90. Quid agendum debeant moniales, 95. Cumssecularihusmanducare non
si aliquij de sanguineDominiin terram stillaverit, 2, 56, debent,"7, 115.Admonialessine causanou accedendum,
Cl. Episcopiet sacerdoles missamcelebrantes, ministros 6, 590;6, 96. Magnacautela cum eis loquendum,7, 71.
paralos secum habere debent, 2, 67. Numerusmissarum, lies sacratas tractarenon debent, 2, 72. Monialiumlubri-
2, 81, 87. Prasfjtionesmissse,2, 77; 5, 69. CorpusDomini cilas quomodoreprimenda, 7, 16,125,125. Moniaiisqu_3
cum calice sumendum,2, 89, ll4. Saerosancta mysteria, lapsafueril-quomododebeatsustinerepcenitentiam,7,153^
d.-emonevelpassione vexatis minimesunt commiltenda,2, 155.Non licet illis malrimoniumconlrahere,7, 51, 57.
68. Missain loco non sacralononnisi pro magna necessi- Desponsata puella eligere potest monasterium, 7, 40.
lale celebranda,2, 76;3, 60, 59. Missanoclu in Nalivitate Monialesab episcopo consecrandse,7, 45. Earumveslis
Dominitantum ce.lebr.mda, 2,71. Hora celebrandimjssain, et hahitus, 7, 45. Janitrix monialium quse esse debeat,
2, 71. Item, 2, 119;'3, 65. Missadie Dominicoaudienda, 7,97.
2,121; 6, 310. Misssepubliese,id est parochLilipopulus Monomachia.
assistore debet, 2, 119. Misssoprivalse, 2, 119; 15,176. De monomachia seu singulari certamine agitur, 8,
Missaper alterum complendasi eam prcprius sacerdos 187.
compleri non valeal, 2, 124,3, 271. Missa cum ministro Morsel mortttus.Ilem Sepullura el Cwmelerium.
celebranda, 2, 127; 5, 70. Trenlennium missarum pro De hominibusad mortem judicalis, et postea eis con-
defunetis. 17, 167. Quibus defunctisprosintmissse, et e pessa vita si justitiam quserunl,16, 265. Uxores defun-
contra, 17, 69. Presbyteri missacelebratadebent commu- clorumpost mortem marilorum.terliampartem collabora-
nicare, 2, 129 Populusnon debet discedere nisi peracla tionis acciperedebent, 16, 275.Primus homosi obcdiens
missaet dala benediGtione,5, 5i, 265.Missaclericisquo- permansisset ad ccelumsine morte transiisset, 17, 25.
tidie audienda,6, 245. Iucensum adhibetur in.celebra- Quotsint genera oblatlonis promortuis exsequenda, 17,
jtionemissse,5, 267.In fine dicilur evangelium, In prin- 81. Misssepro defunclis celebrandse,5, 66. Ohlaliones
cipio, 15,176. Ad celebrandummissam cum baculo vel defunclorumnon retinendas,3, 153, 218. De eura pro
velato capite ire prohibetur, 3, 172 Ab episcepis fre- morluis habenda,4, 217.In excubiis funeris quid agen-
queuler celebrandamissa,5, 207.Quandocplebrat missani dum, 11, 59. Usus, sepultura defunetorum,5, 215, 274,
sacerdos, circumstanlesomnesilliMebent respondere, 8, 278. Quidprosilsepulturaecclesiastiea,5,214. Pro sepul-
169; 7, 67. Quandobis potesl in die missam celebrare, 5, lurseloeonil exigendum, 5, 101, 215, 222. Ad sepul.ra
268. Presbyter in die tres missascelebrare potest et non deferre prandianon licet, 11, 65. Mortuinon baptizandi,
amplius, 15, 171.Presbyter qui post galli cantumbiberit 1, 231. Nee excommunicandi,2, 40. Mortuisnon oportet .
proximodie non debet, nis. irgeat necessitas, missartim osculumdare, 5;104. 277. De cojmeleriis,et quothabere de-
snlemniacelebrare, 15,170 Slisssepro defunclis, " 17,' 66, beant spatia, 5, Quotmodisdefunctorumanim_esolvi
(38.Exe_m,?l3 hac de re. debeant, 15, 124.Contravolunlatemdefuncti nil aggre-
MonctCltus. diendum,16, 255.De obitucharorumnon se affligendum,
Mouaclnquieti esse, neque vagariper diversaIoeade- 13, 159.Cur nonnunquam clecti dure moriantur, 17, 8S
{jgiit.6, 214; 7, 8,11, 150. Qui-monachiad clerum uop Morsmiseris sine morle Dt. 17.8_i,
 '
INDEX 1N DECRETUM. i37fr
1369 ^
' 177. Officium divinum a clericis et sacei-dotibusrecL-
Moyses. 6,
Moysismiracula, 2, 72. ConsUtuit presbyteros, 6, 25. landum. 6,181 245. Qua hora, 6^ 177
Sanciilate commendatus,6, 50. - Oraloria
Mulier. Yide Femina. ln pTiv.atis or_ttorlisnec celebrand* missse,nec clei-ici
Murmurare. Vide Ditfumare. constituendi, 5, 76.Sed nec ibi reliquise sanr.torumrepo-.
Musicu. nendse, 78. Oratoria de licentia episcopinisi
coiistruenda,5,
orandum est,
Sacerdotes ab aliquibus musicorum generibus i.iern 192.275. In oratoriis et ecclesiis nil
esse debenl, 5,559. 5,
Ordinis sacramentum, seu orainalionessacrw.
-tfw.us. Quomodo et ubi celebrari debeant ordinationes, 6, 23,
Quomodobaptizandus, 1, 250, 252. De pcenilenle mu- 24, etquo tempore, 6, 70, 74,91, non autem coram cate—
to, 15 8,54. chumenis, 6, 27. Ordines sacri a propriis episcopis con-
' N. ferendi, 6, 42,142,412. Nulli ordinandi sine titulo, 7,26.
V&CBSS2tdS Ordines collati ab excommunicatls,aut ab illis qui se di-
Kecessitasnon habet legem, 2, 76; 5, 141. Cessante cunt episcopos, nil valent, 14, 54; S, 220. Qui non sint
necessitate, cessat quod necessitas reperit pro remedio, ordinandi, 6, 55, 579;8, 502, 505. Qui viduamduxerit ad,
6,550. In-necessitate licilum est Dresbylero et diacono sacrosordines promoveri non potest, 6, 55. Actores, et
suspensis baptizare, 6, 568. pupillorum an debeant
procuratores, exseculores etiam ordinatorum
Negolialorel negottum. ordinari, 6,157.,Reordinationes fieri non li-
De differentiainter lurpeluerum et negotium, 15, 21. cet, 1, 152; 6,88. Quando lit licitum, 6,117. In ordina-
an- tionibus crimina noii auferuntur, 6, 60. Contra canones
Kegotiator clericus suspendendus, 15, 11, 28. Iiif.a sint
num criminalia negolia lerminanda, 16, 250. Quas ordinans et ordinalus deponendi, 62. Ptcnitens tjuis or-
ssecularianegotia, 17,108. Armillse negoliatoribus non dinariuon debet,"6, 106. Licite potest ordinaricui ab
sunt tradendse, 17, 504. hoslibus digitus fuerit amputatus, 6,118. Sacri ordines
. Neophytus. non vendendi neque emendi, 2, 84; 5, 85, 91, 95,109,
Neophytdrumabstinenliaelcontinentiaposlbaptismum, 122, 208. Examinandiqui ad sacros ordines provehi c,u- .
1, 207. Neophyli nou promovendiad ordfnem sacium, 1. pinnt,"5,145; 6, 21, 55. Quiindignosordinant, jus debent
'_!16;2, 59; S, 131. Quis neophytus, 5,131 amittere consecrandi,1,507. Yenditio ordinum, inexpia-
Nepos et neplis. bilis est culpa, 5, 132. Ulicitseordinaliones,non prsesu-
Neptemsuam non debet aliquis in malrlmoiiium du- mendse,5, 212. Deponendi qui solum ab episcopo ma-
cere, 9, 58. In copulatione consanguinitatisnepos et ne- nuum iniposilionem,el a presbvtero reliauam orainatio-
plis primo loco numeranlur, 13,177. Quaiiternepotes et nem-susceperint, 5, 213
neples hareditates inter se partianlur, 16, 123. Ongenes. deliramenla de resti-
Nicamumconcilium. Quomodolegendus,4,142. EJus
Trecenti et octodecimPatres illi interfuere, 16, 435. tulione dasmonum,et impiorum, refutata ab Auguslino,
Acta coneiliiNic.ad S.Silvestrum papamtransmissa sunt, 17, 113. Ejus opuscula quasdamsuscipienda, reliqua suo
i, 209.Nicseniconc dignitas et auctoritas, 4, 72; 3, 128. cum auctore repudianda, 4, 64. Liber qui appellatur,
Quot sunt capitula, seu articuli concilii Nic 4, 232, PoeniteiitiaOri&enisapocrjphus est, 4, 63. Origenem ap-
108. pellavit schismalicumGelasiuspapa,4, 64.
Novilates. ^ Originale^peccatum, Yide Peccatumoriginale.
NovilatesEeelesia nunquam approbat,--4,196. Orphanttsac pupillus.
Nuptim. OrphanOtropnium-, id est locus venerabilis, in quo or-
A Deo institutseet benediclse,1, 42. Prsestal nuptiis pliani nempe pueri parentibus orhati pascuntur, 17,137.
conlinenlia, 1,' 42. A nupliis divinamysferiaabesse de- Pupillorum causse primum audiendseac deliiiiendse, 6,
jient, 2,145. Inter quas personas legitimsefiant nuptise, 274.
9,1. Mulier ad secundas nuptias convolans,res filiissuis Osee propheta.
a se donatas, retrahere non potest, pra?lereaprivilegia Non culpandusde ducta ab eo merelrice, 8, 58.
primi mariti amittil, 1,126, 127. Quidquidgerunt vitio- Osdflriiis.
sum conjugali non est culpa conjugii aut nuptiarum, 8^ Eius officium,6, 5. Quomodo ordinatur osliarius, 6,
254. Qui nuptias vitare debent, 6, 206; 8, 50. Ktminim 18,"20.
clerici, 6, 206;8, 50. Kuptise non ab_ior.eud-3,7, 79, 82. Otto.
Iionumnuptiarum"triplex, proles, fides, sacr.mentum, 8, Otlonis imperaloris oonstituUnncum Romano pontifif
15. NuptireChrisli et Ecclesisesaeramentum,'8,74. Prse- ce, 5, 52. '
mium nuptiarum partus feminarum' est, 8, 76. In^quo
corisistal nuptiarum verilas, 77. Quo lempore celebran- * .
dse, 8,142. Kubenles a sacerdote benedicendi, 8, 143, Pagani seu genliles idololalrse, item dii ficlitii, nec
el
146. Quipluris nupserit debet poenitentiam agere, 8, gentiles , nec Judsei plangendi, 11 , 110. Baptizandi]
158,559 Secundse nuptise ssecularibusconceduntur, 8, pagani,si ita obsecrent, in infirmitate, 1, 2_i4. Adbapti-
139,269. Maternulrix filiorumad alias nuptias transire smum lamen vi non cogendi, 1,181. Nulla iis salus extrsi_
non debet, 8, 271. Ecclesiam, 1, 58, 59. Nonvi, sed ratione reducendi, 11,"
o 85.idololatria omnino exsecranda, ritus quoque pagano-.
rum, 11, 51, 45. Yanseillorum observationosac cseremo-
Obedientiacl inobedientia. nise rejiciendse. 11, 40. Deidolo,thytis,11,91. Nonestco-^
Nouobedire grande est peceatum,5, 56.Juslaobedicn- medendumde animali quod paganus aut occidiLauLfnse-.
tia justismuneribus remuneratur, 15, 69. cutus est, !1, 87. Exaclio in lusticum paganum faC-ienda^-
Oblalio. 11, 94. De zelo conjra idololaLrasel aruspices, 95-Miiius
Oblalione_rlnEcclesiaaChristianisfaciend®,"2,34, 41. malumper deos fals^-sjurare vpraciler, quam per Deuiu
Oblalionesdissidenliumfralrum repellendas, 2, 47, 48, et verum jurare fallaciler, 12, 55. Baptizalus.a paganis re.
eorum qui pauperes opprimunt, 2, 47, 48. Quid prosint baptizandus,11, 91.
oblationes, 2, 113. Fidelium oblationes rapere, grande Pallce. Yide Corporalia.
scelus, 3, 140. Quse Deo offeruntur, consecrata sunt, 5, Panis benedictus.
195. QuidquidofferLurDeo, Sanctum Sanctorum est, 14, Panis benedictus seu eulogia3 pro populo, 2,57. Ora-
87, et ad jus sacerdotum perlinet, 16, 562.Feminsemen- tio ad benedicendum panem, 68. 2, 57. Panis benedictus di-
slruatse, moniales, aut laicse, non offerre debcnt, 15, cilur et oblationis corona, 17, Qualem deceaf esse pa-
150. Qui auferunt fideliumoblalionem sunt sacrilegi, 16, nem in missa offerendum, 2, 58.
293,562. Papa seu summus~pontifex.'
Oclobcr. Papa apostoiicusnuncupatur, 15,181. Ponlificeslhronl
, Hyperberelh_3v,sdicitur, 5,154. Cotigreganda mcnse Dei appellanlur, 16, 296. Aucloritas summi pontilicis,5,
Oclobri svnodus, 5, 15.. Dominicis Octobrislegunturli- 15,15, 44, 47, 378. Ejus electio canonica essesunt drbet, 5,
bri Machabaeorum, i, 65 14. In eleclione pap_3imperatoris Segali non expe-
Officium-divinum. Yide Oraiio. ctandi_r5,16. Summiponlificisjudicium a nemineretTa-
Opera bona. ctandum, 5,19. Summuspontifex voluit aliquando causam
Non prosunt opera sine fide, 11,89, Non tanlum pro- suam in praesentialegatorum imperaloris examinari, 5,
fessiovitseaut habitus species Deo placet, quantum sin- 22. Papa non redarguendus neque judicandus,- 5, 8, 25.
ceitaSj-etaffectio menlis et operum probitas, II, 82. Nullusse a communione ejus segregare debet, 25,361.
Oratio. Epis.coporumsentenlise, ejus aucloritate Toborandse, 5,
ser-
Pro quibus fundendaeorationcs, 2,120. Quomodooran- 29. Decreta Romanorum pontiflcum imprselermisse
dum, 6,167. Oratio eleemosynseunita utilis multum,166. vanda, 5, 34, 40. lrritse constiluliones conlra decreta pa-
Recilaudaoratio Dominica,6, 158,159, OraliomsulilHas, 033factse,5, 37. Papa, Felri suecessor, 5, 46. Simonueus
 ~
1571 , INDEX IN DECRETUM. 1ST2
papa excommunicandus,3, 80. Summusponlifex in fe- dimitli, 17, 136.Peceata non sine condjgoa pccnilentia
reudasententiaqualilatibus hominumcondeseendit,li, 45. relaxantur, 15, 74. Couscii alienorum peccatorum"deiin-
Prim_esedis episcopuspapa vocitandus,5, 57. De eo qui quunl non prodeutes peccala, 16, 360.PeccUa dissimulat
iilsam ab eo epistolamexlorserit, 5, 50. Summus ponli- Cur omnia sine fine cas!igat,17, 74.
fex quomodose purget super criminibusobtectis, 5, 315, Deus, 17,57. Peccalumoriginale."
542. Vivente papa nullus eligendus, 5, 556. Prolitetur Nascituromnis homo cumillo, 1, 25, 228, -216.Reme-
fidem suam'summuspontifex, 5, 558. Mirabenevolentia, dium peceati originalis,1, 25. Non potest remitti nisi per
et affeclio summorum pontiflcum erga reges Galliae,5, Christum, 17, 8.
358, 578. Nomen papse in ecclesiis recitandum, 6, 305. Peregrinaiiones et Peiegrini.
Finiliva Judicia clericorum ad papam deferenda, 6 , Peregrinationes ad lora sancta suseiplenles a nulis
516. oporteL molestari, 4, 60, 15, 287. De illis qui sub pra?.-
Paphnulius. textu religionis peregrinanlur, 15, 65. De Romipetis, id
Paphnutius (S.) orat pro quodam ignavo mo acho, ab est quIRomam.petunt, 15, 182, 184.De peregrinatioiii-
immtmdospirilu divexato, 9, 99. bus Romanis-etTuronicis, 15, 65. Peregrini etfugilivl
Parochia et parochus. 303.De administralionexenodochii
Parochiassecundum RomanamEcclesiam regendse, 5, distringeudi.lO,
locus est in quo peregrini suscipiuntur , 15 , quod 149.
47..Parochiainter plures presbyteros seu parochos non Xenodocliii immobilia bona possunt alienari, 17, 157.
esl dividenda,5, 48. De statu parochiarum, 3, 97. Paro- Permutalio el commulalio.
chiani diebus Dominicisin eeclesia parochiali sacro de- Precarias vel commutationesviduse ecclesise non va-
bent interesse, "2, 122. Parochiam potest episcopus in lent, 3, 227. Commutationesrerum ecclesiasticarum,5,
monasterium commutare, 3, 168, 170. Parochia epi- 251. Quomodo licita mutatio episcoporum, 5, 185. De
scopo illi manel qui eam triginta annis D gubernaverit,
» ' commutatione et redemptione ptKnilenlianim, 15,-192.
3, 106 Ita valet commulatiosicut el emptio, 16, 314,
Farricida. P_rs_._tf.o.!es.
et
Deparricidio fratricidio, 10. 163,177, 184. Pcenilen- Inimicus est Christi, qui Christianuminique persequi-
tiailliimponenda, qui pro vindicandisparenfibusoccidit, tur, 10, 61.
10, 161. ltemiisqui infantes autuxores suas interlece- Petrus (S.) aposlohts,
rinl,10, 165.De uxore quos maritum Ejus prseeminentia et prserogaliva,5__269.Itinerarium
De malricid_eposnilentia, 10,173. peremerit, 10,168, Pelri apocryphum,item ejus actus, 4, 65.De morte beati
Parvuli. Vide
~ Pasclm.Infantes. Pelri, 4, 140.
Plaga. Vide flagcllaDei.
Quomodocelebrandum,2, 111;5, 2,114. Quo die Pa- Pwnitenttaet Pwnitenlcs.
fichaa Cbrislianisagendum,4, 5,119. In, Pasehate resur- siL
Quid poonilentia,15,1. Peccatoribusnulla sine pce-
rectionis ordines sacri conferendi,6, 70. Feriaquintaanle nitentia salus, 1, 50, 31.Pro qualilale peecati imponenda
Pascha pojnitentibus remiLtendumest, 15, 40. Pro Iectio- pcenitenlia, 14,73; 5, 3.Pceniten1iaquseimponituriisqui
ne qusefit in ecclesiis in die et infra octavamPaschse, jejuni non communicaverint,2, 25. Qui per ebrietatem,
4, 63. Eucharistiam evomuerinl, 2, 55. Qui vomuerinl saerifi-
Paschate (baptizatusin). Vide Baptismus. cium, a canibuspostea absumptum vel qui bene non cu-
Passio Domini. slodiunt saeramenlum,2, 57. Pro pnenitentlbusorandum,
Pteco.iturin missa, 2, 15. 6, 165.Publici pcenilentes ad clericatumnon admiLlendi,
Patena Yide Vasa sacra. 6, 586. Poenitenlia seplem anuornm curimposila,6, 598;
Paier el maler. Patrinus seu susceplor. 8, 284; 1, 245,295.Poenilentia qtiinque annorum imposi-
Patrinus et malrinus (quseet matrina) in baplismo, ta uxoratis qui lapsi fuerint, 8,281. Pcenitentiamxiv an-
quia susceplores seu geslanles dicunlur, 1, 118.Eorum norumeiquifiliampatruisui corrupit, 9, lO.Decemautem
prodesl fides parvulis, 1, 118'.Si possit baplizaudus re- annorum qui incestuoso consenLit,9, 24. Posnitentia in-
spondtere,patrinus absit, 1, 121. Susceptorum munus et cestuosorumparricidarum,9, 70.Nondebet injungi poe-
officium,1, 134. Susceplores debent essecoufirmati,cre- nitenlia nimis aspera, 9, 122. De poanitenlium absolu-
dere, efc.,1, 220. De patre et matre qui Bliossuossusce- tione, 15, 2, 58. De poenilenfiumlege, 15, 6, 12, 19.Poa-
periiit, 1, 303, 506.De illis qui suos inrar.tessuscipiuiit e nUentes in infirmitate riaticum debent sumere, 15, 9.
baplismo, ut ab uxoribus sejunganlur, 9, 80. Unus patri- Presbyter, inconsulto cpiscoposuo poonilentemnon de-
nus vel matriaa sufficitad suscipiendummfantem, 1,218. bet reconciliare, nisi instante necessitale, 15, 4, 8i, 186.
Ahbas aut monachus non possunt esse susceptores, 1, De negligentibus p_Enilentibus,15,7.Poenilenlianonnisi
152. Spiritualis proximitas ex baptismo oritur inter pa- ex consensu conjugalisdanda, 15, 14. Po3nitentia majo-
tres el filios spirituales, 1, 155. Ideoque matrimonium rum, junioribus facilenon injungenda,17. De poenitentiis
inter se contrahere non possunt, 1, 155.De uxore quse ecclesiasticorum,15, 20. De incerLiludinesalutis illius,
viri filiumex alia procreatum de fonte sacro levaverit, an qui in exlrema necessitate poenilentiam acceperit, 22.
postmodumpossit cumeo ultro copulari,1, 136.Vir unus Condescendereoportet pmnitenlibus, 24. Vera conversio
duas spirituales commalres habere non potest, 1, 157. quae,15, 26. De illis qui in necessilate poenilentiamdesi-
Foraieantes qui spiriluali affinitale conjuncti sunt, ana- derant, 29.Pcenitentiseefficaciaatque effectus,1S,52,48.
themalizanlur, 1,138. De poenitentesi in ipsa pcenitentia moritur, 15, 59. Non
Puuperes el paupertas. Ilem, Vilium proprietatis. neganda morientibus poenitenlia,1,3,43, 44. Feria 4 Ci-
Pauperum viduarum etpupillorum causseprimoaudien- nerum publice poenitentesante fores ecclesite nudis pe-
dse, et defmiendse,16,274.Tutic non solum pauperi elee- dibus et cilicio induti episcopo se repraesentaredPhenl,
inosyna erogalur, cum solatium illi aliquod datur, scd 45. Haudremisse adimplendapoanilenlia,50. Injungenda
eliam quando vel venia peccanti, vel disciplina datur er- pienitenlibus jejunia, 151,185, 191. Discreta adhibenda
raiili, 17, 123.Res immobilesptochotrophii(locus in quo C(_ena illis qui in publico seu absconditopauitent, 15, 5i.
pauperes pascuntur),possunt alienari, 17,157. Monachus A sacerdolibus sponle suscipiendi qui ex corde pceni-
S.
quidam Gregorii, nomine Justus, proprietatis vilio la- tent, 55.
fcefactatus, in loco sacro npn sepelitur, 17, 67. Poenitentibus impertienda communiopost implelam
Pax. po>nilenliam,15, 56, 77. De iis qui peracta po?nitenlia
Pax servanda, 16, 255, ad pristina redeunt peceata, 15, 71. De pcenilenliaimpo-
Feccalum morlale el veniale. nenda, nulla esse debet personarum acceplio, 15, 73.
Qu_3peccata pro quibus homo damnatur, 6, 161. Aliud Nulli post pcemtentiam ad ssecularemmilitiam redire li-
est peccare in Deum, aliud in hominem, 14, 85. Levia ceL,80. Poenitentesa conviviis,ornamenliset quibusdam
peccala Dominica oratione dimittuntur, 17, 122. Nullus eliam rebus licilis abslineant, 15, 79, 83. Nullus episco-
pulet peccata eleemosynisredimi, nisi etiam vilam suam pus aut presbyter alterius posnitentemsinelitterisproprii
corrigat,17,121. Non remitlunlur peccala nisi remittenLi episcopisuscipere debet, 15, 76.Impoenitensreputandus,
ex corde in se peeeanli, 17,128. Peccata qusedamgravia elhnicus seu publicanus,78. Difficileest sub gradu pec-
sunt,qusj levia putantur, 17, 152.Qualepeccatumin Scri- canti in gradu manere, 15, 91.Post7 annorum poeniteu-
piurasacta, clamor vocatum,155. Duabusexcausis orilur tiam reverti poterit sacerdos ad statum pristinum, 95.
peccatum, ex ignorantia et inflrmitate, 17, 154. Homo Nulla decet pmnitentemnegotia exercere, 15, 107. Sa-
interdum animi molu, carnisinterdum fragilitate peceat, cerdotes non debent pcenilenlium culpas rejicere, vel
15, 52. Quoties ceciderit peccalor tolies Tesurgere debet, illos minus digne ad Teconcilialionemadducere, 112.1»e
15,66. Nullus sanctus etjustus caret peccato, 15, 82,158. poenitentiaveneficorum,15,116. De ficlapamitenlia, 15,
Quanlo quis tempore moretur in peccalis, lanto ei au- 156. De poenilenliaimponenda malri circa filiumsuum
genda posnitentia,15,130. Quigrave peccatum commisit, npgligenler se habenti, 15,159. Vel quseillum occiderit,
a (iirisli corpore separandus,,15, 23.Irremissibile est il- 15,163. Nondebet carena dividi pcenitenli, et dum jeju-
alius pe.catura cjuinegat in Ecclcsiaomnia posse peccat nat, careuam suam poeuilensde loco ad locum migrare
J573 INDEX1N DECRETUM. .* . 1574
non dehet, 18, 183, 185. De dui-atioiie, et diversitate Reconciliatio
p__nitentiarum,187, De condemnatione ejusqui publice Modus reoonciliaiidi,6, 407. Recmciliatio conjugato-
punilentem interfecit, 16, 276. Sine misericordia Dei rum, 8;"217.Nonest durum reconciliari-postadulterium,
liifrucluosamhomoaget po_nitentiam,17, 155. 8, 242.Non recoiiciliandipocnitentes, nisi peracta pceui-
Polltttio.Vide lllusio nocturna. tenlia, 15, 155.
Pondus el meimtra. Reges,principes, et potestates.
Nullus pondera, aut mensuras injustas dare debet, Dhinis legibus subdili esse dcbent, 4,190; 16, 11.
15,158. Pauperes non debent opprimere,alioquin excommunfca-
Possessioet possessor. tioni subjacent,16, 4. Reges undedicti, 16, 59. De officio
Triennalis possessio ohjectionesexcludit. Haud repe-
tenda possessioXL annorum,5,148. Quomodovalet pos- et et,virtulibus regis, 40. De peccatis principum, 42. Reges
sessio, 3,179. Possessioallerius dicecesis per L annos pibus principes Chrisliani,pro seternisponlificibusut pnnci-
-etfirma, 5,175. Jusjurandum possessoria, 6, 205. Dehis pontificespro lemporalibus,4,188 Kihil Iicet re-
qusea filiiset servis acquiruntur, 16, 107. Qui rem tra- gibus contra leges divinasatlentare, 4, 251; 5,255; 16, 9.
dente donalore, possederit, is eam cni est tradita possi- Illis non obtemperandum si quid conlra Deum percipiant,
dehit, 16, 194. De vitanda possessione et occupatione 5, 7,16, 25, 24, 28. Nulla dignitasssecu.aris,sed nec re- -
rerum alienarum, 16, 531.De possessoreper vim expul- galis, vel eliam imperialis sublimitati episcopali compa-
so, 16, 510. Probatio non a possessore sed a petitoris randa, 5, 578. Quot rex in graliam recipit, his etiam alii
communicaredebent, 16, 544.Nondebent principes terrse
partibus requirenda, 16, 205. episcoposet ecclesiaslicosjudicare, 5, 578.Cum Ecclesia
Po.estos.YideJttdex.ltem Rex.
Prwdeslinalio. possunt per commutationemcontrahere, 5, 184. Kon de-
Prsedestinalio gratuila donationis prseparalio, 1, 55. bent sua committere negotia sacerdolibus, 6, 222. Qui
QuomodoPrsedestinatio ordinatur, 17,51. principisauiibusmolesLiamintulerUclericusacommunione
Prwdicatio. VideVerbum Dei. eLImnore,excludendus,6, 225. Rex mala punire tlebel,
Prwdo. Yide Ftir. 10, 96. ElEcclesiam defendere, 10, 99. Frustra non est
Prwlatus. Yide Ephcopui.. iustituta potestas regis judicis, 10,108. RPX aliler ut
Pragmatica sanctio. liqmo,aliter ulrexservit Deo, 121. Rege vivente alter
Per pragmaticamsanctionemnihil de Ecclesiis est ac- non eligendus, 16, 26. De regum sobole, 29. AdmouiLio
ad principes ad officiumsuum debile exsequendum, 16,
cipiendum,3, 188. 16,18, 20.De bonis consiliariis regiis, 16, 22. Nemo in-
Presbyler. Vide Sacerdos. tendere debelin inLerilumprincipum, 27.*
Frimas seu. patriareha.
Qui -int primates, 5, 54, 273. Jus priraatis, 5, 56.-De Reqnum.cwlorum.Yide"Vila wlema.
ordiualione primatum, seu palriarcharum, 5, 55, 288. Reliqutw sacrce.
Quotsint ordine adeundi, 5, 242. Judices episcoporum, De earum veneralione, 5, 54, 57, 78 Reliquisesancto-
245, 258, 267. Npn debent episcopiprimali in judiciore- rum, loca ubi sunt honorant, 5, 81, Corpora sanctorum
spondere, nisi res oblata3eis reslituantur, 5, 246,248, non transferenda, 5, 275.
235. Primates ab episcopisagnoscendi, 5, 269. Primales Rhwlicius(S.) Augustodunensis.
etmelropolitani a RomanaEcclesiasunt vocali inparfem, Seu Iduensis episcopus, commenlarmmin Canlicu-m
nonin plenitudinempotestatis,5,349. J?rimali consecran- canticorum scripsit a S.Hieronymoplurimum commeuda-
di inest potestas. 348. Quandoad primales est.appellan- tum, 4, 105.
dum, 6, 550. Coram primatibus, causse episcoporumtra- Remissiopeccatorum.
ctandse,16, 509. Omnibusapprime est necessaria, 1, 40. De redemplio-
Princeps. Videif.a;. ' ne et remissione poenitentiarum, 15,192,195.
Psalmista. Vide Canlor. Repudium.
Pugna. Yide Bellum. Uxor legil.ima minime repudianda, 8,55. Inlerveniente
Purgalorium. •, repudio aliis se in malrimonio collocandumnon esl, 8,
Quse deslinentuTanimi in pnrgatorio, per miss_3 sa- 209. Quandouxor repudium millat marilo, 10 160.
criflcium suhlevanlur, 17, 67, 68. insigne hac de re Resjmblica.
exemplumapud S. Gregorium, de quodamejus monacho. Quis Teip. causa absens cst, 16,169.
a
qui pcenispurgatorii liberalus poslquampro illo missa- Rcsiiiutio.
rum trentennanum fuisset persolotum, 17, 67, 68. An . Pervasoresrerum alienarumreslituere debent, 5,149,
delur purgatorium, 17, 79. 15, l.ResEcclesise direptse, autillicite emptse vel roten-
Q . tse, restituendse, 5, 182,185, 206, 13, 57. Episccpi res
Quadragesimalelempus. ablatsedebent illi reddi, 5, 246. Non deletur peceatum
Unde. trahat auctoritatem, pars 4 cap. 2. Quomodo nisi restituatur ablatum,13,4; 15, 25.Ecclesia presbylera
celebrauda Quadragesima,2, 111; 4, 1, 45, 46. In ea ,je- ablatasine culpa sua est Teslituenda,6, 429.
junandum est, 4, 29, S_, 41. Et a carne abslinendum,15, Resurrectio.
89. Item per Quadragesimamjejunandum a carnis volu- Resurgent boni mali, 1, 29. Mortuiresurgent, 17, 9.
el
ptalibus, 4, 47; 15,88, 165. Quadragesimali lempore a Resurget etiaminfans quamvismortuus ante quaninalus,
prseliisabslinendum, 10, 95. UxoreseLiam tuuc non du- 17, 11. Rtsurrectio fiet in setateperfecta, 17,114.
cendas nec nuptise celebrandse,8, 47, 49, 142.Natalia Rixm. Yide Dissensiones.
sanetoiummartyrumper tolam Quadragesimamnoneele- Ho6_r(«s rex Francorum.
branda, 4, 45. Singulis Dominicis<_uadragesim_e commu- Affinemsuam conjugem episcoporumconsilioreliquit,
nicapdum,2,29. 9, -8.
Quinquagesimaante Pasclla. Rogalionesel Litanim.
A Quinquagesimausque ad Pascha jejunandum, 4, Rogationes seu Litanise ante Ascensionis Dominiese
29, 25. festum cum jejunio et vacatione ab opeiibus servilibus
R . celebrandse,i, 11, 14, 40. iiistitutio Rogationum,4, 40.
Rapina. Lilanise majores celebrandse secundum consuetudinem.
13, 5, De S. R. E. vigesimoquintoAprilis, 4, 39. UsusLitaniarum
Quse differentia inter rapinam el[furtum,
composilionerapin_e_et-urti,16, 272.De illis qui furtum cum jejunio, 14,116.
RomanaEcctesia.Yide Eccles. Rom.
etr..pinam exercenl,14, 125; 16, 527.De aliis apudquos
p?rs rap_n_efuerit deprehensa, 15, 225, 299. S
el
Raptor Raptus. Sabbalum.
Raptores sanclimonialium quomodopuniendi,7,70,145, Sabbalo laborandum,pars ., cap. 6. Et jejunaridum,4,
Yirginesper vim raptse etviolatse Yirginitalem non amil-
luntj'7,87. Nullus rapere mulierem, invitis pareutibus, 28. Jejunium Sabbati sancti usque ad noclem producen-
prassumeredebet, 8, 25. Raptus pro stupro reputatur, 8, dum, i) 42. Sacerdos.
24,26. Quidsit raptus, 8, 24, 26. Excommunicandi raplo Sacerdotum officiumet miuisterium, 1, 67, 555; 2,69,
res, 8, 25, 135 532,14, 64. Rapfa reddenda, 8, 26. Rap.a 151, 510, 589-.Sacerdolesjudiciis
eonjux fieri priecipitur, 8, 28. De puellis raptis nondu-m 120; 5, 129; 6,11, 45,245.
desponsaiis,8,174. R'aptasponsa excommumcanda,si ad debent prsesidere, i, Catechizare,prsedicare,et do-
sponsumnoluerit reverti, 14,64. Deraptu viduarum,16, cere populum, 1, 87; 6,154,'aut 217, 279, 307. Etbaplizare,-
275. 1,90. Non autem ordinare, ecclesias consecrare, 6,
' 102,105. Qui manus imponunt dsenionesejiciunt, 1,103,
Rebaptizare. Apud Deum
Non rebaptizandum, pars 1, cap. 137, 152, 160, 162, Sacerdolum dignitas,2,100; 5,5,18,545,6,45.
172,255,234. Rebaptizali non ordinandi, 1, 245,Cuni iis non sententia sacerdotum, sed vila eorum quasritur, 2,
minime commumcandum,1, 219. 109 Purijate, raslitale el sobrietate, maxime pollere d,e-
 -57a t INDEX.iNDECRETUM. "; - 1376
beut, 1,110; 5, 48, 545; 6, 68,91, 98, 352.Et eliam doc- pturae sanctse contemptores excommumcandi, 4,220.
et
trina, 5, 202;6, 22, 215.Sacerdoles ministri afiiEccie- Litterarum sacrarum aucloritas,4, 227, 233.
siseviliosi,iiiconlinentes, scelerali,dsemoniaci,eLc., sacra Scrulinium.
m.steria attreclare, 1,150; 2, 90,125; 6, 87. Yiliasaeer- Ab episcopoet clero faciendum,1. 290„
dotum non manent apud Deum impunita, 2, 116.Nihil Sepullura Yide Morlui.
debent sacerdoles, pro sacramenlorum administratione Servus.Vide Liberlum.
exigere, 1, 71, 92; 5,126. Presbyter non ordinatur, qui Simonia.
in infirmitatefuerit baptizatus, 1, %il;6,101. De presby- Omninoest prohibita, 2, 84. Detestanda et exstirpanda
tero non baptizato, 1, 268.Prsesbytericonjugali, a populo quasi hasresis, 1, 295; 5,92,108. Triplicisgeneris Simo-
non abjiciendi,2, 82, 128;5, 258.Polluti sacerdotesnon nia, alia ab obsequio, altera manu, a lingua alia, 5, 86.
polluunt divina mysteria, 2, 85, 95,98. Sacerdolumhseres Simoniacseordinationes falsassunt, 5, 81. Ordinator, et
Ecclesia, 3,' 94; 6, 281, 282. Sacerdotum gravitas ac sa- ordinatusSimoniaci excommunicandi,S, 78, 82. OpusSi-
pientia, 6, 245,161, 25. Quandodeponendussacerdos, 5, nem moniacinil penitus valet, irampolius,quamDei placalio-
86,105; 6, 96,183, 193, 254. Quis ordo inler sacerdoles provocat, 5,111.
servandus,5,17;6,299; 5,53. Ordo sacerdotum bipertitus, S.ir.wspapa.
5,58,44. Sacerdoleslocumlenont 72 discipulorum,5,58, SummoponlificiSixto, plurimum detulit imperator Va •
44.Ad exsequiasepiscopi convenire tenentur, 5, 350. De lentinianus, judiciumquesuum tribuit judicare, 5, 8.
saccrdolumordinatione,6,12, 28,47. Qua selalefacienda, Sol.
0, 29. Quomodo reconciliandi diaconi et presbyteri in Solem antequam Ecclesiamapo~
crimine lapsi, 6, 67. Dpposilussacerdos amplius non de- slolorumquidamreverebantur,
intrarent, 11, 88.
bet sjcrificare,6,85, 224.Sauciatussaeerdosin sacerdotio Sortilegus. YideHariolus.
ordinemnon amiLlit,6, 107. Spiritus sanctus non advenit Sozomenus,seu Solomenus
jnvoco-ilecriminososacerdole, 110.Laicus sacerdosordi- Ejus hisloria rejicilur, 4,81.
nari non potest, 111. Saccrdos homicidaministrare non Spectacula.
polest, 6,114; 10,29, 55, 51. Ecclesiassuas deserere, et Sunl fugienda, 4, Prsesertima sacerdotibus,11, 8.
8.
vagari non debent sacerdoles, 6, 170,172, 176, 270 Ora- Spiritus sanctus-
lioni vacare debent, 6,177. Eorum habitus, 178,285; 10, Quid sit proferre verbum conlra Spiritum Sanctum, 2,
159. Constituere debent, prope ecclesiam domicilium 104. Reus esl peccalo in Spiritum sanctumqui negat in,
suum, 6, 184. Quomodocorrigendus sacerdos et pnrgare EcclesiaDei remitli peccata, 15,4^.
se debeat, 6, 225,229,251,259, 509, 419. Quid faciendum Sponsus,sponsa el sponsalia.
sacerdoli, qui ante, ve] pust sacrornm ordinum suscep- Sponsus et sponsa quomodo benedicuntur, 8, -6. Cur
tionem generasse confitetur,6,149,400. Singulispresby- sponsa.velelur, 8, 7. Insignia sponsarumquse, et quid si-
leris singulos habere clericosconvenit,6,151. Quotannis gnificent,8. In sponsalibusconsensusquireperitur,8, 20.
tenentur sui rationem minislerii episcopo reddere, 6, Non aetas, 8, 20. Sponsalia sunt fulurarum nupliarum
246. Et professionemfacere, quandoper parochosconsti- promissafoedera,8, 6. Sponsaliorumfides nullatenusvio-
tuunlur, 248. Quomodojuramento purgare se debeant landa, 8, 46. Qualiterfieri debeant sponsalia et de condi-
sacerdotes, 12, 40, 77. Licet iis contra impios morlem lionibus nubentium, 16, 182, 183. Non stalim marilis
proiiiulgare, 10, 74. Qui non honorat sacerdotes, punien- sponssetradendce,8, 55. De iis qui sponsas recipiunt, 8,
dus est, 6, 504. Puguare non debet sacerdos,10, 54. Nec 170.De ea quam fralri desponsatam,ejus fraler violavit,
sanguinem fundere, 10, 45. Vel monogamus, vel virgo 9,100. Seductordesponsatieeamdebet dotare et habere
psse debetquis, ut in presbytcrum erigatur, 8,300, uxorem, 16, 292.
Sacrctmcnta. Sialua. Vide Lex, Item Decreta.
-Semper veneranda, etsi ab indignis ministrata, 2, 93. Slephanus.
Efleclus sacramentorum,2, 97. Nondebent sacra tractare Presbyler fuit quidam quem tradit S. Gregor. papa
sauciati, aut debiles. Item a dtemonibusexagilati, 6, 40. fuisse a diabolo diiaceratum, 17, 64.
Sacrificium. Subdiaconus.
SacrificiumEcclesisequale, etquibus constat,9, Vir- 2. Ejus officium,2, 43, 79; 6, 9, 20. Quo ritu ordinandus,
lus sacrificii Ecclesise,2, 11, 97. Sacrificiuma sacerdote 6, 4. Nondebent subdiaconiintrare sacrarium,aut corilin-
sancto, si fieri valeat, perficiendum,2,107. vasa Dominica,3,105. Nec ducere uxores, 6,119,
et
Sacrilegium sacrilegus. est fere
21.
Quisacrilegi, 5, 140.Infractor loci sacri sacrilegus, Superslilio.
et ut talis puniendus, et excommunicandus,13,587 14," Superstitiones et vanseobservaliones fugiendse, 4, 1,
88, 92, 89; 16, 295, 297. Item de prsedonibus ecclesiarum 24; II, 41, 42. Superstitiosa in lauiBciisobservaliovitan-
sentiendum,15, 58; 14, 88, 92, 89; 16,295, 297. Sacrile- da,8,550; 11,46. Superstiliosaplurimahominuminstilula,
gus esl violatorjuramenti, 12, 78. Eteliam etiam sacrse feminsa 11, 13.
violator, 7, 69, 57,154. Sacrilegus reputatur, qui Plura hac de re. Videin verboHariolus.
bepulcra demolilur, 13^49. Clericus seu monachus fur- Suspensio.
tum faciens, sacrilegus est, 50, Sacrilegi sunt qui indi- Suspensus potest baptizare, 15, 15. Suspendilur pre-
screle cai-punt vitamsacerdotum,14,20. De compositione, sbyler qui diaconumpercusserit, 10, 21 Suspensionem
et deslinalione sacrilegii, 5, 98. incuriunt ecclesiasticiperculientes, 10, 21. Uem, 10, 21,
Swculares. Vide Laici. 28,55.
Salus mlema. Yide Vita wterna. Symbolum.
Sancliet justi. Symbolum fidei, 1, 81". Octo dies ante Pascha reoilan-
Non'sancli illi censendi, qui in locis sanctis haoitar.t, dum, 1, 225. Symbolumcum oratione Dominicaparochi-
scd qui exercent opera sanclorum,5, 521. Sanclorumet anos presbyter docere lenelur, 6, 158. EphesinuniSjm-
eleclorum animsesunt in cceloubi gaudiis perfruuntur se- bolum, 1, 5.
ternis, sicut anima, malorum tormenlis sempiternis in T
inferno cruciantur, 17, 72. Utruin ante reslilutionem cor-
porum animseJuslorum in caium recipiantur, 17, 76, 8i. Taberna.
i)e gloria sanctorumpost morlem, 17, 118.Justis et san- Ecclesiastici labernas adire non debpnt, 6, 205. Cau-
ctis pro maleJictis injusle illaLisprsemiumredditur, 14, pones, naulio, stabularii unde mercedem accipiant, 17,
14. Sanctorura et justorum animseconquiescuntin coelis, 171. , '
impiorumaulem crucianturin lenebris, 17, 71. Tatirus seu bos.
Schismatici. De lauro si quem occiderit, 10, 40. De bove
Schismaticiqui extraEcclesiamCalholicamfiniuntvitam, qui alterumcornupeta bovemvulnerarit, 16, 550.Qui Turalusest bo-
in ignem selernum ibunf, 1, 58, 59. Sehismaticiad com- vem et ovem, quinque boves pro uno, et oves quatuor
munionemcogendi, 10,92 pro una restiluere obligatur, 551.
Scholastki. Telonia ac vecligalia.
Debent honorem tribuere ecclesiasticis,10, 285. Teloniaa negolialoribusexigi possunt, 16, 266. Nullus
Scripla'Patrum. Yide Libri. cogendus ad loeuinquemdamire telonii sulvendi gralia,
Scriptura sacra. 16, 270. Quselelonia prohibeantur, 16, 506.
Quid continetur in ea, et quem ob finem,1, 1. Diffe-
reiuia Scriptursesacrseet scriptorum SS. Palrum, 4, 256. Tempus.
"juidsunt Scriptursesanctse,1,1. In eeclesia Jegendse,5, Curiosa lemporum observatio Tefugienda,4,1. Singulis
262. Catalogus sacrorum librorum, 4, 61, 62. Quando le- dies suos prasfixitDeus,ut nec minui quamvisriec augeri,
i_cndilibri saeri, 63. Ad negotia saeculariadivina oracula 17, 36. Terra.
minlmesnnt convertenda,11, 29. Ad quid recurrendum
.um sacise Scriptursedeest auctoritas, 4, 70. Qui Scri- Dc lerr.i tributaria, 16, 279.El consuali,28S,
157. • INDFX IN DECRETUM: 1378'
Testamenlumei leslalor. Vendere.Yide Emere.
Juris ecclesiasticihomiuesnon possunt condere testa- Verbumdivinum. Vide Incarnatio.
mentum, 16,111. De rebus defuncti tcstaloris, 16,115 Verbum seu sermo Dei, aut prwdicatioverbiDei.
Princeps confirmarodebet teslamentum ejus,"quipro le- 106. Quomodosestimandumet audiendum Dei verbum, 2;
gitimissuccessoribussibi scribit flliosnaturales, 16,140. Reus ille qui negligenter audit verbum Dei, seque
Quinampossintteslamenta facere, 16, 188. ac sua permitteret negligentia corpus Christi ad terram
Testis el leslimonium. cadere, 2,106. Debetpopulus Dominicisomnibusad prse-
Manifestacausatestibusnon eget, 6, 451. Qui ad lesti- dicalionem verbi divini accedere, 2,119. Pradicalio in-
inoniumnon admiltendi,6, 564; 16,181, 557. Falsi testes tra missarumsolemnia habenda,120.Ecclesiseaditus ne-
excommunicandi,10, 58. Perjurus non potesl esse tes is, mini iulerdicendus, cum populo sermo Dei annuntialur,
12, 25.-Sednecinfamis, 16, 208.Kec eliam excommuni- 5, 55. Cum prsedicaturDei verbumnon est de ecclesia
Catus,16, 557. Qui sollicitaverit ad falsum proferendum egrediendum, 9,162.
lestimonium,excommunicandusest, 12, 26. De diversi- Veritas et verum.
tale teslium pro personarum diversitate, 16,151. Debet Verum loqui non sufflcitnisi ex corde ita senliatur, 12,
esse prcbabilis vilse leslis, 16, 132. Testimoniumservi 52. Nonnunquamprodest veriLalemfacere, 54. Scripturis
.uvalidum, 155. Inimicus lestis non audiendus, 154.De vel testimomis, sine juramento, veritas manifeslalur, 16,
teste mediatore partium, 16, 155. Non debent produci 159. Melioraet vera cura semper sunt eligenda. 16, 540,
testes nisi pr__senlibusadversariis, 156. Qui testes sint Compertaveritale alterius, non discutiendum,16, 554.-
cogendi vel non, 16, 80. Plures ex una domotestes alie- Vestessctcrw.
no possunt negotio adbiberi, 16, 187. De juramenlo te- Vestes sacrseinveteratse sunt comburendse,2,66; 5j
stium, 16, 204. Unius testimonium haudquaquamreci- • 266.VestimentaecclesiasLicasacrata esse debent, 2, 74.
piendum, 16, 210. Scriplura teslibus probanda, 16, 290 Nec extra ecclesiamdelrahendsi,2,139; 6, 88.
Contra exlraneos, parenles aut propinqui lesles esse non Vidua.
dcbent, 16, 561. . -' Qusesit.vidua, 8, 297.Vidusenon velandse,7, 32, 55.
TlieodorusMopsuestenus. et velari possint, 60,131.Yidusesacralse
Licet mortuus, fuit nihilominusa RabulaEdessse epi- Quando quomodo debenl in proposilo,8; 54.Ad nuptias non ire,
scepo analhematizatus,14, 62. ?ermanere
, 64, 144. Ante continentiseprofessionemnubere pos-
Theodosiusimperulor. sunt, 7, 62, 818. Inconlinens viduaqualiter punienda,7,
A.beato Ambrosioexcommunicatus,5, 578, 10, 48. 58, 63, 65, 68,152. Yiduain uxorem minime esl furanda,
Theophanta. Vide Epiphania. 8, 149. Ad secundas nuplias convolare non debet nisi
Thesauriarius ac primicerius. completopost mortem marili anno, 8, 272.Debet Eccle-
Eorum dignitas et ofiicium,6, 20, 29. sia adolescentulasviduas^-ustentare,8, 526
Timor seu melus. Item Vis. Vigilius papa.
De eo quodper vim, aut metumfit, 16,168. Qui dolum Augustam Theodoramexcommunicationis vinculoliga-
autmelum adhibet, ut ad odium res transeat, ulerque et vit, 5, 378. Origenemeliam anathematepercussit, quam-
vi et dolo actione teuebitur, 16, 205. QuisquisJDeum vis jam defunctum,10, 62.
nunc Justum non timet, eum postea non polest invenire Vindtcia.
misericordem,17, 70. Non prohibenda, 10, 171. Qui Vindicarepolest peccata,
Titulus. el reus est peccali, 10,187. Qui culpam fecit, in
Kon debet presbyler titulum super tilulum usurpare, illonegligit, non aulem in bonis ejusvindicandumesl, 16, 81.Yin-
S, 269. diclain advocatumcupidum,16,355.
Tonsura. Vinum.Yide Ebrietas.
Kullustonsuraridebet, nisi in legitima selale, et spon-
lanea voluntate,7,109, 111.Deillis qui ante selatemle- _ Vir el uxor.
gilimamtonsuram accipiunt vel religionem ingrediuntur, croConveniensest uxorem cum viro suo in eodem sepu'-
7, 26. sepeliri, 3, 223. Vir debet esse exemplum castitatis
Tonsura clericorum.Yide Ctericus nxori, 8, 265. Quandopossunt debito conjugali abslinere,
Tradiliones. 4, 47, 85,87, 89. Tropler oralionem non debenl se con-
' Observandseecclesiastiwetraditiones,4, 67,195. Mini- juges debito carnali fraudare,8,155. Kisi ex consensu,8,
me sunt alterandas,4,197. Earum contemploresexcom^ 155. Uxorem suam potest ilerum vir ad conjugiumrcci-
municandi,198.Multa sunt ab aposloiis tradila, et non pere, si absque ejus licentia sit velala^8,183. De eo qui
duxit uxorem antea velatam, 6, 115.Viro sine uxoris
scripta,4, 209. consensu vivere continenler non licet, 8,16, 127,150.
Treviri el Colonia.
Nullus ibi inconsulloRomano ponlificein episcopum Nec ad monasteriumtransire, 8,185. Uxorsine viri liceu-
tia separandanon est, 8, 220, 229. Propler fornicalionem
eligi debet, 5, 557. potest vir uxoremdimiltere, 8, 45. Uxor sine causa mari-
Trinitas. tum non relinquat, 8, 198. Uxor a marilo suonon abstra-
Quidsit sanctissimaTrinitas, 1, 2. SanclissimaTrinilas henda, 8, 58. Et si abstrahaturrestitui debet, 8, 118.Non
incarnala non est, sed Filius tanlum, 1, 2, 13. Homoad
simililudinemsummseTriuitatis creatus, 17,1. potest uxor continenlisevotumreddere, abnuente viro, 8,
Tulela el tutor. 98; 9,127. Neque sine ejus voluntate velari debet, 124.
Tutor ptipillos bonis suis privare non debet, 6,190. Nulla vovenda sunt a conjugalis, nisi ex consensu, 8,
Mulierlutrix liberorum suorum, si vult secundonubere, non 154.Yir qui.uxoremsuamvelari permiserit, aliam ducere
filiissuis debet providere lulorem, 16, 129, 157. Tutor Crines potest, 8, 184. Uxor quomodofit Iegilima, 8, 44
seu curator pupillorum debet jurare, quod cmnia geret lem sibitondere vult
non debet, 7, 80. Talis sit uxori vir, qua-
esse
qnsepupillis commodajudicaverit, 16,135. uxoTem,8, 45. tNulli permissum duas
simul habere uxores, 8, 59, 66; 5, 155.Et qui duashahu -
u erit, posteriorem tenetur dimittere, et pcenilentiam
Usura. agere, 65.De hominibuset uxoribusfestivis,8, 51. Alttr
_ Nonlicel usuram exercere, 6, 65, 195. sit
Quid usura, conjugumTepudiandusconjugalisdebitireddendiincapax,
£00. Infames sunt usurarii, 13, 19. Sine ferro dimicat, ' 8, 78. Ad gravidsemulieris concubitumnon debet vir ae-
qui usuram flagitat, 15, 27, cedere, 8, 88; 15, 263.Uxor viro esse subjecta dcbet, et
Y vir uxori-debitumsubtrahere non debet, 8, 86, 85,90,93,
Vasa sacra, calices,patenm. Nondebet interfici uxor adultera secundum legem divi-
Vasa sacra a sacris contreclanda, 2, 70, 5, 264;Ma- nam, 8,124.Yir- fidelis ab infideli mulicre sep_.r_rrinon
leria vasofumsacrorum,2.151, 5, 282. Vasa sacra non debel, 8,147
alienanda, 5, 187. Yasa sacra vetusta quomodo Lrac- Virgiuitas el virgo.
tanda, 3, 266. Quondamsacerdoles aurei ligneis uteban- Virginitasnon esl ex prsecepto,7,120. Non corrumpi-
turcalicibus,nunc e contrario lignei sacerdolesaureis ca- tur corpusnisi anima corrumpalur,7, 137, 11. YirginibuS
licibus utunlur, 5, 282.Nonii_.etcui.ibet sacra vasa lan- matrimoniiusus non permillitur, 8, 72. Furari nemo de-
gere, 6, 577. Nonsunt in pignus danda,16, 264. bet lirginem in uxorem, 8, 150. De virginitate non su-
Velamensacrum. Yide Monialis. perbiendum, 8, 516.De poaiitentiavirginum qusevirgl
Velumsacrum. _, nilalem non servaverint, 8, 152.
Velumsacrum,quod et syndon, non vendendum,2, 65. Virgo Demelria.
Necad operiendumtumulumadhibendum,2, 12; 5, 277. Nobilisvirgo hortatu S. Augustini carnis suse integri
Venatioet piscalio. tatem ChristoconsecraviL,8, 138.
JEcclesiasticivenaliones et hnjusmodi exercilia vitare Virgo sacra. Yide Monialis
debent, 15, 29. Nihil venatoribuset histrionibusdandum, Vis. Yide Timor.
51. Yenatoresfugiendi,15, 52. Inveniuntur aliquot sancti Visibile el invisibile.
piscatores; ntilli venalores, 13, 55. Signacula rerum divinarumvisibilia.res aulem iosseiB
 5579 INDEX IN PANOIIMIAM. i_80
visibiles,2, 8. Kihilinvisibile et incorporeumprseter so- tum virginitatisservandseservandum, 29.Volumreligiosi
lum Deum, 17, 52. Nullainvisibilia videri, aut cognosci sine sui consensusupenoris emissumest invalidum,7,52.
possunt, nisi per visibilia, 17, 98. Sunt invisibiliaquse Multa licent ante \otum quae poslea non liceut, 8, 75,
invisibiliDeo minislrant, 17, 95. 157. Stulta vota non observanda, 12, 64. Votumilhid le-
Vita wtemaseu regnum cwlorum. nendum quod ex consensuconjugesvoverint,8,156.
Qui bene vivunt Calholicivilam seternamhabebunt, 1, W
40. Quomodoregnnm Deiohlinuernnt, 6,160. Illi caelo-
rum regna cobsequentur, qui pro .Christianorumdefen- Waldrada. Vide Lotharius.
sione vilamsuam-profundunt,10, 87.
Vila communis. x
Laus vitse communis,5,159; 5, 229. Xenodochittm.
Volum. De administrationexenodochiipauperum, 13,149
Votumingrediendsereligionisimplendum,7, 9,19. Vo- Yide insuper Peregrinus.

INDEX LOCUPLETISSIMUS

IN PANORMIAM

5ECUNDUM ORDINEM CAPITULORUM ET LIBRORUM DIGESTUS.

A cereferariiimcum cereo el urceofumvacuum ad -figge-

Admonilioprima, utilla, sivh petfectus csse, non in-
.entat pienam sed prsemium pollicetur, cap. 5 Pro-
logi.
Admonilioilla, si vis perfeclttsesse, perfeclionem po-
iiitin hominis voluutale, ibidem.—Admonitioilla, sivis
perfeciuscsse, post volum fit necessaria quseanle fuerat
voluntaria, cap. S Prologi.
Ap<isloluscum di.it: Faclussum Jttdwis tanqiiamJu-
d<eusul Jiidmos lucrifucerem, illud dixit, non afiectu
menlientis, sed af.eclu compalientis,cap. 9 Prologi.
Aqu_3sanclificalionemnon impediunt verba erroris per
imperiliam prolala, cap. 55, lib. i, et cap. 55, ibid.
Aquamad aspersionem domus si quis vclit accipere
consecratam,in Sabbato sancto vel _.entecosles, debet
accipere ante chrismatis inmsionem,cap. 105, lib. i.
Aqua vinocummiscetur in caliceDoininiChristopopu-
lus adunalur et credenlium plebs ei in quem. credit
copulatur et jungitur, cap. 147, lib. I. lib.
Altaria superflua destruanlur, cap 18, n.—Altaria
quse per somniaaut per inaneslib. revelationes inveniunlur,
-omniuoreprobantur, cap. 28, n.
Abbales vel monachi reprehenduntur qui sseculares
hominesdocent, ut res suas seu possessionesin vila, sive
Sn morle, illorum monasleriistradant prselermissiseccle-
siis a quibus baplismumef csetera sacramenla suscepe-
runt, cap. 29, lib. n.
Altaria si non sint lapidea, ehrismatis unctione non
consecrenlur, cap. 52, lib. n. — Allaria in quibus vel
•sacracorpora vel reliquisemartvrum non esse probantur,
destruantur ab episcopis,cap. 54, lib. n. In altari in quo
episcopusmissamcantavit, eadie presbyLer missam ce-
lebrare non prsesumat,cap. 55, lib. H.
Angelorum nominafalsa coli non debenl, sed l_nln _i
"eaquseprophetica el evangelica docet Scriptura, id est
Michael,Gabriel, Raphael,cap. 89, lib. n.
Apocryphiel eorum auctoresa sanctisPalribus damna-
li, cap. 125, lib. n.
Apocryphas scripturas legunt Maniclisei, cap. 127,
lib. n.
Apocryphanon—ad dogmatumveritatem sunt legenda,
cap. 129, lib. n. Apocrypha non eorum sunt (juorumti-
lulis prsenolentur,ibidem,— Tnapocryphislibris Scriplu-
ris mulLavitioseadmisla(ibidem.).
Aurumin luto qusereregrandis esseprudenlias,ibidem.
Adorare versus orientem nulla litterarum formaprse-
slilit el tamen serval Ecclesia, cap. 159, lib. n.
Archiepiscopusab omnibus comprovincialibusepisco-
pis ordinelur, quia qui illis prseest,ab omnibus quibus
'irseest episcopisconslilui debet, cap. 10, lib. ni.
Acolylhus,cumordinatiir,doceatur ab episcopoquid in
officio suo agere debeat, sed ab archidi.coao accipial
rendum vinum, cap. 5.6,lib. ni.
Archidinconorumofficiumguod sit, cap. 41, lib. m.
Aiiud est non haberealiquid, aliud estnon jure haliere
vel illicile usurpare, cap.'78, lib. m,
ApostolicumPelro, pari consorlio, honorem el pole-
stalem acceperunl, ipsumqueprincipem eoruin esse vo-
luerunt, cap. 82, lib m.
In aposlolorumloco surrexere, episcopi,ibidem.
Ab apostoliselecli sunt, 70 discipuli, quoruin typum
gerunt presb.vteri, alque in eorum locum conslituli' sunt
in Ecelebia,ibidein.
Adallaris ministeriumnullus debet aecedere nisi cujus
castitas anle susceptum mimsterium fuerit approbata,
cap. 89, lib.ln.
Aposloliomnesliabueruntnxores, Joanne etPaulo ex-
ceplis, cap. 116, lib. m.
Aruspices, augures , ariolos, sorlilegos vel magos,
si quis episcopus vel clericus consuluerit, ab honore
deponalur, et in monasterium relrudatur, cap. 169,
lib. III.
Aleseaut ebrietali deservienles episcopus, presbyler
aut diaconus, vel desinant vel deponanLur,cap. 170,
lib. iii.
Aposlolidepiscalionelacus Gencsarelh,adp.sc,itionem
hoininum Iransierunt, cap. 177, lib. m.
Abbasille debel institui qu6msua congregaiio popos-
cetit el elegeril, cap. 181, lib. ui.
Anguslinusdeseipso ait se in numero clericorumesse,
cap. 180, lib III.
Abbatissavelare prsesumensvirginem vel viduaTm, ex-
communicetur,cap. 194, lib. m.
Abbalisssequse secundum Regulam Sancli Renedicli
professionem fecerunl singulanter vivant, cap. 209,
lib. ni.
Abbafisssein monasleriis suis sedeant, nnqne foras
abeant sine licenfia episcopi, cap. 209, lib. m, et
c. 210.
Abbalissamaximam curam habeat monialiumquas fo-
ras secumducit, cap. 210, lib. m.
Abbalisssecura qualis esse debeal erga sanctimoniales,
cap. 211, lib. ni.
Anliquilatisancti Patres sanxere reverenliam, cap. 23,
lib. iv.
Accusatioper seripta nonsuscipiatur, seapropna voce,
cap. 55, lib. iv et cap. 55.
Accusator non audiatur, absenle adversario.— Accu-
sare per alium seu accusari, absens non potest, cap,-
54, lib. iv.
Accusatornisi per sein criminalibusnullum accusare
polest, nec accusatusin his per aliumse defendete, cap.
56, lib. iv.
Accusalorescujussint conveisationis,fidei atque suspi-
 " - '
_r,Sl INDEX IN PANOItMIAM. \:,i$
cionis, etqua inlentione accusantquserendumestjudicio. a Deo. — Anathemanihil aliud significatnisi a Deo sepa-
— Accusatoresadmitlinon dobenl nisi viri qui omni su- rationem, cap.89, lib. v. — Anathemarst seternsemorlis
spicionecareant, el bomosint vitse,cap. 57, lib. iv. damnatio, el non nisi pro mortali debet imponi cri-
Accusari sacerdoles non possunt nisi a probatissimis mino, et illi qui non poterit aliler corrigi, cap. 95,
viris, cap. 58, lib. iv. lib. v.
Accusatores episcoporum vel sacerdotum non au- Analhemate nemo episcoportim qucmquam sine
diantur," nisi opinione eorum discussa, cap. 59, ccrta et manifesta peccati causa feriat, cap: 95,
lib. iv. lib. v.
Accusandi vel testificandilieentia denegetur aposta- Analhemali subjiciuntur post mortem defuncli, qui
—
tis, cap. 59. Apostatsedicuntur sponte legis susetrans- factiltales suas relinquunt hserelicis,cap. 116, lib. v.
gressores, cap. 59, lib. iv. Anathemalizaudusnon est filius pro " peccalo patris,
Accusarenon possontinimici,cap."62, lib. iv.—Accu- cap. 156, lib. v. >
sare non possunt pagani, hsere-ici,sive Judsei, cap. 65, Populus Dei. A populoDei non separat materna rondi-
lib. iv. lio, sed propria culpa, cap. 47, lib. vi.
Accusaliclerici in mullis, si is qui accusat, unum ex QuodAposlolusail, I. Corinlh, vn : « Cseterisego dico
prioribus quod objicitur, probare non valet, ad csetera non Dominus,>visum est miliieum commonendodixisse,
objectanon admittatur, cap. 64, lib. IV. cap. 100, lib. vi.
Accusaloresesse non possuntnuper inimici, cap. 65 et fnler eos qui adoplionesunt filii, venerandse Romanse
67, lib. iv. leges matnmonia contrahi non permittunt, cap. 125,
Ad accusatioueminfamesadmiltinon debent, cap. 66, lib. vi.
Kb. iv. Aduller non potesl adulter. m ducere post mortem viri,
Aceus_tinon prius alios accusant, quam se purgent, cap,9, lib. vii.
cap. 69, lib. iv. Per adullerium quam quis polluil, nullusducat in con-
Accusarenon possunt infames eos, qui sunt bonsefa- jugem, cap.10 el ll, lib. vii.
ni«e_cap. 70, lib. IV Per adullerium quamquis polluitpostea viduam, per-
In accusatione qui non sunt recipiendi, cap. 71, acta tamen po_nit.ntia potesl in conjugemducere, cap.
ltfb. iv. 12,lib. vi.
Analhematizatidicuntur hi, quos episcopi suis scriptis - Adullera mulier si limoremortis quam In eam macm-
analhematizav erunt, aut eorum statuta anatlieniatizaiit, natur maritus, ad episcopumfugeril, millo modo eanl
cap. 71, lib. iv. episcopus reddat, sed ad locuni transmitlat quem ipsa
Ad accusalionemnon admittitur qui io excommunica- dciegerit ut spcura possit vivere, cap. 13, lib. vu.
tione perseverat, cap. 72, lib. rv. --Adulteramnon licel alicuiuxorem interficcre, cap. 14,
-
Qui accusatalium in judicio, reum indicel et inscri- lib. vii.
ulionem patiatur, cap. 76, lib. lv. Adulterium potius llcet facere quam homicidium,unae
Alienigena nullus accusalor fiat aut judex, cap. 79, .it Augustinus: Si enim fac"lurusest quod non Hcet,
lib. iv. j.m faciat adullerium,non iacial homitidium, cap. 17,
Accusalores et judices non iidem sunt, cap. 80 et lib. vii.
81, lib. IV. Adulteria non sunt faciendae.iamvolunlatefiliosgene-
AmorcarnaliseLtimor atqueavaritia plerumquesensus randi, cap. 20, ]ib. vu.
Iiebetanthumanos,et pervertunt opmiones,ut qusestum Adulterium secundumin pocnisublinef locum, cap.21,
pietatem putent, et pecuniamquasi mereedem pruden- lib. vn.
tise, cap. 85, lib. iv. Ai'ulterium est cum vel propriselibidinis inslinclu, vei
Accusarenon possunlprodilores, neque calumnialores. alienseconsensu eonlra paclum conjugale concumbitur,
—Adaccusandumadmitli non dehentalieni erroris socii, cap. 22, lib. vn.
etsacrorum Patrum inobedienles,cap. 87, lib. iv. Adulleriumfacit spiritaliter, qui prseter suam ad alle-
Accusalionemdicere nullo modo debel clericus infe- ram accedil, cap. 25, Jib.vit.
rioris ordinis contra clericum superioris ordinis,rap. 90, Adulteriopurgato per poenitenliam,potest fieri conju-
lib. iv. — Accusalioadversuspresbyterum non est reci- gum reconcilialio,cap. 57 et 58, lib. vu. — David, Cap.
,pienda nisi sub duobus aut tribus lesUbus,cap. 93, lib.iv. suam (etiam in veleri lege) quam Saul pater, alleri tra-
— AccusaLordeficiensin probalione delicli contra pres- diderat, sine contaminationerecepit,cap. 58, iib. vn.
bylerum excommunicelur,cap. 97, lib. iv. Adulteri viri gravius puniri debent quam feminse,
Accusalus polesl eligere sibi locum congruum in quo quantomagisad eos perlinet et virfule vincere et exem-
absque timore testes habere valeat, cap. 99, lib. iv. plofeminas regere, cap. 56,lib. vn.
Acliolandiu ventiletur, quousquead rei veritatemper- Adulterorum reconciliationon est turpis nec difficilis,
venialur, cap. 104, lib. iv. cap.57, lib. vii.
Appellet episcopus, qui j idicem suspeclumhabuerit, Adamper Evam deceplus est, et non Eva per Adam
ad sedem apostolicam,cap, 120, lib. IV. quem vccavilad culpam mulier, cap. 50, lib. vn.
Appellanlinon debet affliclioulla aul carceris detentio Analhemaqui ducil uxorem fratris in conjugium, aut
addi, cap. 121, lib. iv. novercam,autnurum,aut consobrinam,aut de cognalione
Appellalionon denegetur ei quem. suppliciosententia sua, vel cognatam,cap. 57, 59, 62, lib. vn."
destinavit, cap. 122, lib. iv. Analhemasiqui fornicatusfuerit cum matre spirituali,
Accusalus nonnisi in suo foro audiatur, cap. 125, vei cumea qiiam in baptismosuscepit, vel cum ea quam
lib. iv. in sacro chrismatetenuit, cap.64, lib. vn.
Appellentaposlolicam sedem episcopiqui gravioribus Affinitasnon deletur in superstite eliam morluo eo
Dulsanturcasibus,cap. 124, 123 el 126, lib. iv. propter quem conlrahitur, cap. 68, lib. vn. -—Affinilas
• Appellare post latam sententiam infra quinque dies ultra seplem gradus non invenitur, nec successiopolest
tenetur, cap. 127, lib. iv. ampliusprofogari, cap. 80, lib. vn.
A quo appellatur, ad quem appellatum est, litlera di- Abortumqui procurat,antequamanima sit corporiin-
—
missorisedirigantur. Apostolivulgo dicuntur litlerse fusa , homicida non judicafur. cap. 12, 15 e.l 14 ,
<iimissorise,
' cap. 128, lib. iv. lib. yiu.
Appellationes quse non sunt recipiendse, cap. 129, - Abfahamnon hbmicida solum, vorum patricida Deo
lib. iv. placuit, cap. 18, lib. .in.
Appellantem
" injuste, quae poenasequatur, cap, 130, Konamatur servus vel filiusqui non corripitur, cap. 22,
lib. iv. lib. vm.
-Appeilarenon licet a judicibusquos communisconsen- AnathematizavitAdrianus papa in die sanctse Paschse,
sus elegerit, cap. 152,lib. iv. prsesente Caroloimperatore, Bavarorumducem,nisi obe-
Per appellationem cum senlentia solvitur, non debet diret eidem imperatori et-filiis ejus etFrancorum genli,
obesse ei qui non iniquo animo judicavit, cap. 135, ut juraverat, cap. 31, lib. vm.
lib. iv. Ariolos,-aruspices,seu incantatoressi quis observave-
Absens nemo damnetur in causa capitali, cap. 16, rit, aut phylac.eriisusus fuerit, ille anathemasil,cap. 61,
lib. v. lib. viu. —Ariolos autmagos, si quis episcopusaut cleri-
Anathematizatusaccusare non potest nec tesUficari, cus consuluerit,_honore privetur, cap. 64, lib. vm. —
cap. 59, lib. v. Arloli vocatisunt, propter quod circa aras idolorum nefa-
Si appellare value.int adulteri, malefici,convicli, non rias
i pfeces einittunt, et funesta sacrificiaoflerunt hisque
audiantur,cap. 42, ]'ib.v. i
celebritalibusdsemonum accipiuntresponsa, cap. 66, lib.
Absolutusde certo crimine,de eodemiterum aecusari viu. — Augures nuncupantur, qui volatus avium et vo
uon potest,cap.46, lib. v. i atlendu-nt,aliaque rerum signa, vel observaliones
ces
Aualhemalizatusqui est, tanquamimpiussepara.us est impiovisas hominibusoccurrenles ferunt. — Aruspices
 ~
_3S5 - INDEX IN PANORMIAM. _;__s.
dicuntur quasi horarum inspectores; dies enim et horas Baplismiin aqua et trina potest fiefi mersio, quia in ea
in agendisnegotiis operibusque custodiunt, etquid per Trinitas; etuna quia In easingularitasDivinitalisdcsieria-
singula tempo.a observare debeat homo atlendunt, cap. tur, et adverte quod lextus isle conci.iat duo nrsecoden-
6~, iib. vni. — Aruspicesexla pecudunl inspiciunt et de tes, cap. 60, lib. i.
'eis prsedieunt,cap. 66, lib. vm. Baptizarein nomine Patris tantum, vel in nomine Filii
Auspicia sunt quse iter facientes observantet dicuntur tantum, in nomine Spiritus sancli tantum non licet,
auspicia,quasi avium et
spicia, auguria, quasi avium yef
gar- cap. 62, lib. i. — Baptizatiin nomineDomini.sine dubila-
Tia, hoc esl aviumvoces et linguse.—Astrologi dicli sunt, tione. sunt baptizandi in nomine sanctse
Tnnitalis, cap.
'eoquodin astiis augurantur, cap. 66,lib. vm.- 62, Iib. I. — Baplizare in nomine Trinitatis, et trina im-
Auguriis vel incautationibusserviens ab Ecclesia sepa- mersione evangelicumprseceptum-admonet,cap. 62, lib.
retur, cap. 72, lib. viu. i. — Baplizatussine invocatione Trinitalis sacramentum
In archidiacouumvel decanum nullus ordinetur, nisi regeneralionis non habet, cap. 63, lib. i. — Baptizatusin
•diaconusvel presbyter. —Arehidiaconalus vel decanatus nomine Patris et Filii,
_ionconcedjnlur adolescentibus,vel infra sacros ordines non esl baplizatus,quia et non in nomine Spiritus sancti,
si quis confessusfuerit Patrem et
yositis, sedlib.his qui pudicitia et vitte merilo clarescunL, Filium, el non Spintum sanctum, nec Patrem habet nec
cap. 146, viu. Filium, cap. 65, ]ih. i. — Baptizati hserelici etnon in no-
mine Trinilatis ad Ecclesiam venientes baplizentur, quia
B baptismus non fuitqui in errore sanctseTrinitatis nomine
et positi minimp.perceperunt, cap. 64, Iib. i. — Bapiizalus
Baptismusdatuc ianomine Patris ct Filii Spifitus in nominepatrta et ftlia el Spiritu sancla,non est lebapti-
sancti, cap. 9, lib. i. z.ndus, si is qui baplizabat, non errorem aut hseresimiii-
Baptismatisaqua valet apud nos, quod apud veteres iroducere inlendebat, cap. 65, lib i.
fides pro parvulis, vel sacrilicii virlus pro majoribus,vel
•ei.cumeisiopro hisqui ex Abrahseslirpe desccnderanl, Baptizatussignatur a prcsbylero in cerebro cum sacro
eap. 10, lib, i. chrismaie, ut regni Christi parliccps liat, cap. 66, llb. 5 —
Baptismustollit originale peccatum, cap. II, lib. i.el— Baptizatoquid
lib. i. —
dicendum a sacerdole postbaplisma, cap.
Baplismusnon valet ei qui pro serespondere potest, si 67, Baptizato superponilur vestis candida quse
•alius respondeat pro ipso, nisi ipse pro se respondeat significat innocentiamet puritalem chrislianam, et ob id
"cap.15, lib. i. renali albis induuntur vcstibus, cap. 69 et 70, lib. i.
Baptismagenerale non celebretur nisi Sabbato sancto Baptizandi Judseioelo Tnenses inter catechumenosEc-
Paschseet Peutecostes, cap. 16, lib. i, et idem, cap. 17ct - clesite limen inlfoeant, et postea bapiizenlur, et non ante
20, lib. i. nisi periculum emerseril, cap. 71, lib. i. — BaplizaliJu-
BaplizariDominusvoluit, non— quia peccati remissione dseieliam si vi fuerint baplizaticogendi tamen sunt ut fi-
egeret, sed ut legem impleret. BaptismiJoannisetba- dem, quam vi vel necessitate susceperunt, teneant, cap.
plismi Chrisli noneadem estvirtus, cap. 18, hb. i. ob.i- 72, lib. i. — Ad baptismumJudseiut veniant, non est vis
Baptismus ex necessitate mortis, _3gntudiuis, inferenda, sed vocandipolius sunt non impellendi, cap.
•dionis,perseculionis, et naufragii, omm lempore polcst 72, lib. i. —Baplizati Judseorumtilii vel filisea parenlibus
dari, cap. 19, lib. i. i separenlur, ne eorumerroribus involvantui',cap. 75 et74,
Baptizare potest mater filium,mortis urgente —
periculo, lib. i. BaptizatiJudsei ad vomitumredeunles pontificali
—
cap. 22. Baptizare nullus prsesumat nisi sacerdos se- auctoritale corrigantur, cl ad cullum Chrisliani dogmatis
clusa necessilate, cap. 25. lib. i. — Baptizare laicis ple- revoeentur ; sifilios autem circumciderint,ab eorum con-
rumque permittitur, cap. 25 et 24, i.lib. —
i. Baptizare sortio separentur; si autem servos, pro injuria corporis
mulier- non prsesumat, cap. 25, lib. — (Hoc intellige sui liberlali tradantur, cap. 75, lib. i. — Bjptizanduspa-
'seclusa necessitate, quod declarat cap. 22, lib. i) — Ba- ganus inlerrogetur si abrenunliet diabolo, et omnibus
ptizarecogenfepericulolaiciscoiiceditur.absenleepiscopo operibus et fallaciisejus, cap. 75. lib. i.
vel presbytero, cap. 26, iib. i. Baplismumdandi jus non amitlit, qui ab Ecclesiarece-
Baplismapotest paganus dare nec iteratur, cap„ 27. dit, eap. 87, lib. i.
Kb. i. BaplizatiapudJisereticosTrinitalisnomine redeuntes ad
Baptizarepolest hserelicus,nec iteralur baptisma quod EccIesiam,Oceidensrecipitpermanusimposilion'em,Oriens
in nominePalris el Filii et Spiritus sancli datur, cap, 28, vero per sancti chrismalis unctionem, cap. 88, lib. i. —
lib. i. Baptizatiin nomine Trinitalis, si id manifestaconfessione
Baptismadatuma Judseoin nomine .LMnitaUs vel in nq- claruerit non suut rebaplizandi, cap. 90, lib. i. — Bapti-
mine Chrisli valet nec ileratur, cap. 29, Iib. 1.— Bapli- zati ah his quorum fides ignoretur, si formam baptismi
Tsimissivea malo ministro, sive a bono detur, semper cst acceperunl, non sunt rebaptizandi,sed per manus imposi-
bonus, cap. 30, 51, 32, 35et 54, lib. i. tionem sunl recipiendi, cap. 91, lib. i.
Baptismum acceplurus adultus, debet prius pcenitere — Baptizandi sunt parvuli a parentibus subtracti, qu! aa
veteris vitseut inchoet novam, cap, 55, 56, lib. i. BapLi- baptizatifuerint, ignoralur, cap. 92 et 95, lib. i. —Bapti-
!smum_suscepturi Judsei, debent prius 40diebus abstiuerc, zandus esl denuo is de quo nulla exislunt indicia quod
cap. 57, lib. i. . fuerit baptizatus, cap. 94, lib. i.
Baptizandusprius'estcath6chlzandusinstruendusque de Baptismusparvuli valet ad salutem animsequamvisof-
rebus fidei, cap. 58, lib. i. — Baptizandusviginli dies fereutium intentio non sit illum offerre nisi ad salutem
ante baptismum doceatur, ita ut sciat symholumquod est corporisrecipiendam,cap. 93, lib. i.
Credo, cap. 59. lib. i. — Baplizandusexsufflatur ut per Si baplizatus non fuerit presbyter ordinatus, baptizetur
pium sacerdotisministerium Spiritui sancto cedal fugiens ipse et omnes quos prius baptizavit et ordinelur iterum,
malignusspirilus, cap. 41, 42, lib. i.—-Baptizanduscruce cap. 96 et 97, lib. i.
signatur lam in corde quam in fronte ut diabolus cogno- Pro balsamo ad conficiendumchrismanihil accipiea-
scens signum suseinteremplionis, sciat deinceps jam sibi dum, cap. 98, lib. i.
alienum esse, cap. 45, lib. i. — Baplizandosaibeuedictum Pro b.isilicis dedicandis nihil accipiendumest, cap.
in ore datur, ut per sal typicum sapientisesale condilus,- 98, lib. i.
fetore careat'iniquitatis, cap. 44, lib. i. — ___pliz:.mli In baplismo non v licet veteri chrismate sed novo uti,
iterum exorcizanlur, nt d.abolus jusium Dei judiciumti- cap. 100, lib. i.
mensrecedat ab homine, cap. 46, lib. i. — Bapiizaudina- Baptismusin aqua fieri debet et non in vino, quia sicut
res et aures tangunlur saliva lypica sacerdotis,ulper eam per aquas sordes corporis abluunlur, ita per baplismum"
*etejus tactum aperiantur illis nares ad capiendumodorem sordes animte, cap. 102, lib. i.
-loliliseDei, et aures ad audiendummandataDei, cap. 48, BaplismoChristi baptizatos apostolos magis credibiie
—
lib. i. Baptizati pecfus et scapulseunguntur, ut mens est quam quod fuerinl baplizati baptismo Joanms, cap.
ejus confortetur et undique muniatur, cap. 50, lib. 1. 104, 103, lili. i.
Baplismi in aquam non transit malitia benedicentis, Kon baplizai si pro Christo moriuntur, baplizati mo-
eap. 51, lib. i riunlur, cap. 106, lib. i. — Baptizatusdicilur qui martyrio
Baplismatis in fonle mysteriaquse celebrantur quid si- pro Clirislovilam finit, cap. 108, lib. i. — Bap'ismi vicem
"jiificent,cap. 55, Iib. i. passioimplet, ut de sancto lalrorie, cap. 109, lib. i. —
Baplismi in aqna fll trina mersio lum quia baptismns Baptismi viccm etiam supplet se_undum__Cyprianum fides
datur in nomine Trinitatis, tum quia tertia die surrexit et conversiocordis, ubi necessitas excludit baptismum,
Chrislus, tum etiam quia triduo in sepultura mansit, cap. cap. 109, lib. i.
57, lib. i. Baptismimysterium tunc impletur invisibiliter, cumba-
Baptismi in aqua qui non ter mcrgit deponatur, cap. plismum non conlemptus Teligionis,sed artieulusnecessi-
58, lib. i. — Baplismiin aqua semel mergere licet quod talis —
excludit. Baplismus polest inesse, ubi confessio
est opppsitumprsecedentis,cap. 59, bb. i. cordisdefuerit. — Baplismo non percepto conversiocor-
 "
-.•.<..•. ll.nF.__ IN PANOHMIAM. 5586
dfs potesl quideminesse, sed .ontemptobaplismononpo^ f Carnem secunaum qui cogitat, tunc non implet quod
tcsl, cap. 109, iib. i. (KsponH,>quandopersonis majoribus defert, aul arte,
Baplisnius verus non Umiconstat ablutione corpons,, lucris, aut apparalibusvincitur, cap. 9 Prolog.
onam fide cordis, cap. 110, lib. i. Circumcidt Aposlolus Timotbeumnecessitati tempore
Nonbaplizalurcummalre, quidquid in ejus estcorpore,, cedens, ul scandalumJudseorumibi commoranUumde-
cap. 111, lib. i. vilaret, tap. 9 _?rolog.
Baplizariuon possuntpueri in maternis uleris existen- Causisgravlbus ubi n"n hujus aul .jillus est periculum,
ies, quiacumuatinon sinl, renasci non possunt, cap. 112,, sedpopulorum strages jacent, delrahendum eslaiiquid se-
Sib.i. venta-i, ul uigjoribus malis praxavendischariJassincere
Baptizatoscbrisma.eungcre licet^resbyteris, cap. 116,, £ubveniat_,cxnon
' Ub-'•
D. Augustino,cap. 10 Prolog.
CorrecUo potest esse salubiis coulra multosvel
EaplismusduobustemporibusPaschre scilicet, et Pen- contra illum qui sociam habet imiltitudinem , cap. 15
lecosles, a .jejunisceiebraii debet, cap. 120,lib. i. Prolog.'
B_ptismusiLerarimiuime debel, cap. 121, lib. i. Cathari iisereticlaccepta oianus impositione, maneant
Baplizatibis Ignoranfer non iedigent poenitentia nisii in clero, cap. 15 Prologi.
quod secuiidumcanones ordinari non— possunt, nisi magna_ Conslilutionespersona'es non in exemplum trahuntur,
tiecessitas cogat, cap. 122, lib. i. Baplizati bis noni tjuia nec in hoc princeps valt, cap. 50 prologi.
ignari, septem anuos pueiiileant, quarla et sexta fe- CiTcumcisiotollebat originale peccatumapud veteres,
ria, et tres quadragesimasjejunent, si pro vilio aliquo> cap. 10et II, lib. i.
lioc feceriiitsimiliter, si vero pro munditia putaverunts, Gatechismosbaptizandorumpossunt faoere saeerdotes
"tribusannis similiter poeniteant,cap. 122, lib. i. cujuseunqueEcclesise,cap. 40, lib. t.
Benediclus mouachorumRegulam scripsit discreEioiie > Credere nihil aliud est quam fide_-. habere, cap. SfJ,
pNecipuam,sermone luculentam,cap. 96, lib. n. iib. u ^
Bapiisuialisfontemeleo uucUonisbenedicere non Scri- ConsueludoEcclesia3sanctsediversa nihil officitin unst
|3lura nos docuit. sed Uicitael myslica Palrum traduio, — fide, cap. 60, lib...
iiaptizaloster mergere, oleo ungere, verbis abreeuntiare; ChrismaUspannum Iinire, et super alium baplizaiunt
Salanseet angelisejus, non Scnpfura uos docuit,sed nios_ mittere, non est ahsiirdum,cap. 99, lib. i.
ecclesiasticusetPalrum tradilio, cap. 159, lib. u. Chr.smaa proprioepiseopo petere debent presbyterf
-Jigaailvel poemlenles,vel repudialaruramaiili, ad sa- qui dia_cesanasregunt Ecclesias, non per juniores, seif
cerdoUuranoii proaioveantur,c_p. 59, lib.'ui. per seipsos autper alios e"usdem ordinis, e_p. 101
Benediclioms effeeLuiniribuere Dei est, cap. 79., il ,• l-
lib. m,- Catechumen deLunetum,vitam habere non credimus,
Bigamos non damno, et si dici polest r_ectrigai-iosnec.; nisi marty.io vilam finieru, cap 107, lib.i.
—
oclogamo,, cap. 62, lib. vi. Biganiiam ego nunc li- Gonversio cordis ad Deum dici noii poiesl, eum Delsa-
bera voceproc amo non damnariin Ecclesia, imonec tri- cramentura conleainitur, cap. 109, lib.i.
gamiam; et ifa lieere_3'et6 q..omodo et secuudo marilo) C_nfirir.atioiiis.acraraentum«mnes fidelesdebentacci-
-lubare, oap.62, lib. vi. pere post baptismum,cap. i 13, lib. i.
Bigamusnun peccatconlrahendo, sed prserogativae\ui- Conflrmalionissaorameatuni majus esl bapUsmo, cap.
—
tursacerdo!_i,cap.65, vi. Qui iteraveritconjugium,cut- _.14,lib.£.—Confirmationissacramentumapresbyterisnoit
pam quidemnon habet coinquiaati,sed prasrogatiyaexui- episcopis perficinon poiest, cap. 114, 115,l.b. t. — Con-
iur sacerdolisibidem.— Clericumquemquamnon deberej Qrmalionissacramentumnisl a sumniis sacerdolibus jver-
esse qui secunda conjugiasortitus sit, Nicsena.synodus s &t&non polest; quad si aliud praBsumpiumfcerit, irritum
•sLaiuil,eap.135,lib. vi. babeatui-iibidetn.
Higarausreputatur qui snte baptisifiumaliam habuitt Csrismate sacro n_n prs-sumant presbyteri baplizato*
axerem, cap.34, lib. vi. —BapHsmoculpadimitti potest, snfantes in rronllbussignare, sed in pecLore,episcopiau-
Icx aboleri non potest, in conjugionon culpa, sed lex est{ tem in fronle, cap. 117, lib. i.
quod culpaest. igitur in baptismo relaxatur, quod legiss Confirm_ilioais sacramentuiKtraditur baptfeato,ut KJIKJ*-
—
est in conjugio uon solvilur, cap. 64, lib. vi. ISgamus3 retur per Spi.ilum sanctum ad prsetiicandumaliis. -^
qui ante baptismumunam, cl post bapLismum aliamhabujtl Chrlsmate siguatur baplizatusper saeerdotem in summi^
iixorem, ordinandusnon est, cap. 66, lib. vi. tate, ut sigmlieetursuper ipsum Spiritus sanctidescensin,
fn bigaminuptiis presbylerum prandere noa convenit, adhabitationemDeo eonsecrand.m. — P.v ponUficeiiiau
eap. 67, iih. vi. — Bigamireputantur qui ante baptismum [ lem signatur iniroiile, ut ejusdem Spi.iLus sancUsepli-
imamhabuerunt et post bapUsmumalleram, cap. 95etj formisgrafla cum omni pleniludine sanclilalis, scieuliai
§8, lib. vi. et virtutis in iiominem venire declaretur, c. 118, !. i.
lii bapiismoeriraina solvuntur, non connubI_i,cap. 98, Ad conlirmalionemjejuni veniant.— Ante confinnalio-
lib. vi. •—In -baptismoculpa dimilii polest, lex aboleri1 nem moneantur eonfessionemfacere qui stint perfeclie
iion potesl, cap. 64, lib. vi. — Inbaplismorelaxatur quoii 2 _etatis.— Kisi eonfirmationeepiscopaliquis fuerit ciiris-
eulpa est, sed ,matus,
quod legis est in conjugiononsolvilur, cap. firmalionein nunquam ecit ehrislianus,cap. 119,llb. i. — Con-
6i, lib. ... cpiscopi non Iradunt nisi jejuni, seclusa ne-
.
Bellonon est pareendnmpro defensione, tam lua quam cessilate, cap. 120,lib. i.
paLriasseu paternarum legura,-cap.37, lib. vm. ConfirmaUoilerari non debet. -—Confirmalibis vel :im-
Bel'a gerenda suscipiuutur a bonis quando sive Deo, plius, non sseculo,sed soli vivantreligiosissimesub habitii
sive aiiquo legiiimo imperio jubente eos tale aliquidju-l Clericalivel regulari, cap. 121, lib. i.
bere, vel in talibus obedire ordo juste ipse consU.ngit, ' Christi corpuspost feenedictionemest, quod ante bene-
tap. 45, lib. vui. dicUonemerat panis. •—Christusest in sacramento Eu-
Belli susciplendiauclorilas atque consiliumpeues prin- chajistiaj.—CorpusChrisli fiel remissio peccalorumman-
cipes sit, elordo naturalis morfcaliumpaci accommodalus s tlucanti illud, cap. 1S14,lib. i."
hoc poscit,cap. 46, iib. VIII. Chrislicarnenl et sanguinemlionoramusin specie panis
Bellicajussaministeriumexsequendimilites debentpaci'j el vini quam videmus.— Christi caro el singuis est post
Salulique communi,c. 46, Iib. vui. — Bellum quod Deo conseeraLionemquod behediclio consecravil, et anle
auclore gcreudum esl, suscipitur, recte suscipi, dubitare_, consecralionemerat panis et vinum, cap. 125, lib. i.
fas non est, ibidem. Corpusverum et sanguillemDomininoStri Jesu Christi
Bellare vir justus recte potest sub rege sacrilegoett esse posl consecrationem, et non solum sacramentuiu
quomodo,cap. 47, Jib. vui. panem et vinum qui in altari ponuntur. — CorpusChristt
Bellumj'uslumest, quod ex edicto geriturde rebus re- et sanguis non solum in sacramenlo sensualiter, sed in
petendis, aut propulsandorumhostium causa, cap. 5i,' lium veritalemanibussacerdotum tracLatur,frangitur et fide»
lib. vm. dentibus atLeritur.—ConfessioBerengarii et extj*
Bellajusta gerebantur ab Israelilis contra Amorrhseos, crationisliseresisillius, cap. 126, lib. i.
' Corporis et sanguinis sui substanliaminvisibilissaeer-
qruiadenegabaturilli§ transilus, qui illis jure humanseso- dos
cietatis a^quissimopalere debebat, cap. 37, lib. TIII. visibiles creaturas verbo suo, secreta potestale suat
Belli tempore quihomines et quseanimaliasint secura,' converlit dicens: hoc estcorpus meum, etbibite, hic est,
cap. 147, lib. vui_ sjnguis meus, cap. 129, lib. i.
G CorpusChrisli quodsub.specie panis et vini nunc geri-
Charilastotius bonl est magistra. — Charitatem habe,, tut1, posLulat sacerdos utmanifesta visione sicut revera
ei fae quod vis, cap. 5 Prologi. est quando'iue capiatur, cap. 152, iib. i. — Corpus et
Clericuspost actam de criminedamnabiliposnitentiam, sanguinemDbmiui,m,ahducarespiritualiter et non carna-
clericus non maneat, vel ad clericatum non accedat,cap. liter~quompdojjitelligendum sil, eap. 155, lib. 1. — Cor-
,
§ Prolog. pusChrisliquodih.cruce pependit, quomodoaccipitur et
quomodo.non,'c"ap."l54, lib. i.
_,__,-i_U__,,
1_._U___-« /tif.
 fS8. INDEX IN PANORMIAM. _58S
Christum manducare esl in eo manere, cap. 156, lib, i. dem. sanctorum doctorum dicta sunt magni facienda, ibi-
— Chrislum manducare est in eum credere, cap. 157,
lib. i. In canonicisscripturis eum inveneris quod non crede-
incunctanter crede : in alioruni autem scriptis quod
Christi persona constat et conflciturex Deo el homine, bas, ante certum non habebas, nisi ceftum iolellexeris, noli
cjp. 158. lib.i. firmum tenere, cap. 120, lib. n.
Christi corpus est sacramentum et res sacramenti, Canonnmaposlolorumliber apocryphus, cap. 125 et
ibidem. 124, lib. n. — Canonum apostolorum50 capitularegulis
Garnem operlam foTmapanisin sacramenlo accipimus, orthodoxse fidei adjungendasancti Patres decreverunt,
sanguincm vero sub vini specie sapore potamus, cap. cap 124, lib. n. — Canonumaposlolorumoclogintaquin-
ac
158, lib. i. que capitula texta s_.nodusrata, et-conflrmatahabet, cap.
CaroChristi potest intelligi dupliciter, vel spiritualis 125, lib. ir.
atque divina, de qna ipse ait : Caro mealib. vere esfcibus, Clericinon prohibentur sseculareslitteraslegere omni-
"etc, vel illa quseerucilixaest,efcap. 159, i no, cap. 135, lib. n.
Carnein f__.iri.licomedendo sjnguinempolando signi- Consuetudinibusdiversis non est resistendum, quando
fieamus carnem et sanguinemqusepro nobis ob ata sunt, — eis canonicanon obstat auctorilas, cap. 155et 156, lib. n.
e_p. 142. lib. i. Consuetudo illa laudatur quaj nihil conlrarium fldei
Christi mors qu_3 semel facta est in memoria nostra usurpat, cap. 157, lib. H.
omni anno iit quoties Pascha ceiebratur. ef anniversaria Consuetudinumecclesiastiearumcontemptorescoercen-
recordatio reprsesentat quod olimfactuin est, et sic "nos di suiit sicut et prasvaricaloreslegum divinarum, cap.
iacit moveri tanquam videamusDomjnum prsesenlem in 138, lih. n.
eruce, cap. 145, Hb. i. — Christus semel immolatiisestin Si cpnsuetudines Ecclesisenon perscripluras aPatri-
detri-
semelipso, et tamen quotidie immolalur in sacramento, busl.aditasnil.il sesiimaverimus,multumTeligio
—
eap. 144, lib. i. meiitilatura esl, cap. 159, lib. u. Crueis saluUfersesi-
De calice Domininegligentia sacerdotissialiquidslilla- gnaculo fideles iasigniri nulfa scriptura docuit siculi et
verit, quse sil illi posnitentia imponenda,cap. 156, lib. i. pleraque alia, quse per manus tradita servamus (ibi-
-—Calixcumpalena ex auro vel argento vel slannofieri dem).
•delret, cap. 161, lib. i. • Consuetudo estjus quoddam moribus inslitulum quod
Corpus Domini nostri Josu lib. Christi in syndone munda pro lege suscipilur cum deficit lex: nec differl— utrum ra=
•linea sepultum est, cap. 162, i. tione an scriptura consistat, cap. 161,lib. n. Consue-
Coiistanliiiusimperatorsedemimperialemreliquitbeato tudo prsecedens,et ratio quse illamsuasit tenenda est,-
-PeLroejusque successoribus,cap. 5, lib. n. cap. 162, lib. n.
ConsLanlinusfabrieandas ecclesias et eis prsedia tri- Consuetudinemcontra longam, si quid fiat, ad consue-
"buendaconslituit, cap. 5, lib. n. tudinem suam revocabit pra^ses, cap. 162,lib. u.
Caniicumlurpe vel luxuriosum circa ecclesias vel in Consueludoquamvislongasva,non debet vinccreTatio-
atriis ecclesiselieri prohibetur, cap. 5i, lib. n. nem aut legem, cap. 164, lib. u. —Consuetudomala non
Con.ilium NicseBuni, primum Conslanlinopolitanum, minus quam perniciosa coiruptela vitanda esf, iliid. —
Ephesinum primum et Chalcedonense suscipit Romana Consueludo malamsi celerrimc eveJlatur,pro lege veue-
Ecclesiapost Veteris etNoviTeslainenliScripluras,cap.91, ratur, etin privilegium assumitur, ibid.— OousueUiGO
lib. n. — Cirici et Jnlittse malris ejus hisloriam Romana ced-tveritali, cap. 163, lib. n._— Consueludinem nemo
Ecclesia non legit, cap. 91, lib. n. —
rationi et verilati prieporiat, ibidem. — Consueludinem
Saucla oclo concilia aucloritale Romani pontificiscor- ratio et verilas somper excludit, ibid. Cousueludove-
robor_uitur,cap. 105, lih. u. •—Canones generalium con- litati est SorlemDomini poslponenda3cap. 166, lib. n.
ciliorum a temporibus ConslanLiniin_per_iloriscceperunt, Clcrici vocali,cap. 174,lib. n.—Clerico-
cap. 104, lih. n. —Inter couciliacaa.eva quatuor conslat rum viia discrela esse debet a laicorumconversationesi-
esse venerahiles synotiosquse totam principaliter fidem culi in aliis, ita etiam in jejunio, (ibidem).
—
-eomplectunturquasi quatuor evangelia.lib. Coneiliuni Ni- Claudusmedicorumincisione factus ad sacrosordincs
csenummaximseauctoritalis, cap. 104, u. promoveri non denegatur, cap. 46, lib. m.
Canonesapc_toloram sexaginta sunt recipiendi, cap. - Ad clericatus ordinem suscipipossunt,qui nullorelento
105, lib. n. obsequio a palrono sunt maniimissi,cap. 46, lib. m.
Concilii Nicasniseptuaginla decreta— conciliiNicseni Adclencatusordinem nulluspr_3sumatpromoveriquiil-
capitula octoginta ir.ictala suul, quadraginla Grseca lin- literalus fuerit aul aliqua corporis parte vitiatus, hoe iu-
ea redacla fuerunt tellige si se abscidit non alius ut docent, cap. 45, 44,,
gua, et quadragiiitaLatine edila,adsedformam
Patrum consilio in septuaginta septuaginta 47, lib. in.
discipulorum,cap. 106, lib. n.— Concflii Nicasniviginti A clero non excluduntur qui a medlcisvel a—barbaris,
tantum capitula in Romanaecclesia Babentur, quo lamen vel adominls suis castrantur, cap. 56, lib. ui. Adcle-
neglectu aeiecerint; c-etera ambiguumeslplurimi tamen rum non admittatur qui se castraverit autabscideril, ut
pul-iit ca inserta fuisse concilio AnLiocheno,cap." 107, sibi carnales eoncupiscenliasampulet; quodsianle pro-
molus fueratad clerum prohibitus a suo nihilsteriodepo-
lib n.
Concilium seeundum generale Conslanlinopolitmum naliir, cap. 56, lib. ni.
sub Theodosioaugusto seniore, cap. 108, lib. n. In clericatus honorem non admitlantur transmarini
ConciliumNeapolitanumsecunduma Tvicseno deditsym- vel incognilihomines,nisiquinque episcoporumchirogra-
boli formam Eeelesise Graec-3 et Lalh-_e, cap. 108, phis siiit desiguati, cap. 65, lib. m.
Iib. ii. Clericumjudicare vel ordinare de aliena ecclesia nul-
ConciiiumEphesinum sub Theodosio j'uniore —
celebratur lus prassumal. Clericus abjectus a— sua ecelesia, ab ai-
contra Nestorium, cap. 109, lib. n. — In Christouna per- tera non suscipialur, cap. 64, lib. m. Clericusnon mf-
sonam duabusnaturis, cap. 109, lib. u. nistretin^ia ecclesianon sua sine litteriscommendatiliis_,
Chalcedonenseconciliumsubquo et quandocelebratur cap. 65, iib. m. — Clericusvel laicussine lilteris com-
cap. 110, lib. ii. meudatiliisinalienanon suscipiaturecclesia,ahierveroet
Concilium quintum universale Constantinopolitanum quisusceperit et qui susceptus est, communioneprivetur,
secundum, quando et sub quo celebralur, cap. 111, cap. 65 et66, lib. m.— Clerici fugitivi etperegrini anul-
lib. n. lo recipianlur nec ordinenlur sine commendatitiislitleris,
ConciliumAquileisefactumob imperitiamfidei,quinUim cap. 66, lib. m. — Clericisvel monachissine litleris com-
universale suscipere diflidit, cap. 112,lib. a. mendatiliis licentia non pateat evagandi,cap. 67, lib. m.
CottciUumuniversalesextum et tertium Constantinopo- —Clericusnon transeatde ecclesiaad ecclesiamnisi utr-
litanum,_subquibus celebrantur, cap. 115, lib. u.—Con- litasEcclesi_3hocpoposcerit,deeretopro eo clericorum et
cilium universale sexlum suscepitLeo Junior, cap. 114. laieorum episcoptsporreclo,etiu prsesenliasynodi,cap.70,
lib. n. lib.ui.—^Clericivelsacerdolesinferiorisgradus concessione
Canonessanctorum PafTumet synodos multas tam ge- episcoporum suorum possunt ad alias ecclesiastransmi-
nerales quam provinciales et nonnullorum doctorum gr.ire, cap. 70, lib. m —Clericum in duabus simulcon-
scripta confirmalsanctasynodussexta, cap. 117, lib. n.— scribi ecclesiisnon licet, sed in qua ab inilio ordinalu.
ConciliumSardicense omnis Ecclesia reeipil, (ibid.). — esl, _ainisLrel,__ieead aliam confugiat,quasiad potiorem,
Canonum aucforitas et decreta Rpmanorum' pontificum obinauis glori-3cupiditatem,cap. 75, lib. m.
praeferendasunt diclis Augustini, Hiefonymi et aliorum Caiphas interfector Salvatorisnostri. cap. 79, lib. m.
in ecclesiasticis(ibid.). ~~~~'''~-~ Clero nulli licet snbintroduclammulierem habere nisi
Canonessacri et Romanorumponfifieum decreta pras- forrte.mat-rem aul sororem, aut amilam, aut eliam idoneas
feruulur sancloium doetorum scriptis,-cap. 118,]ib. ii.— .jjersonas, cap. 112, lib. m.
Post caiionessacros et Romanorum ponlificumdecreta, Non consecrafionesemi qui ait, sed res ipsas quas es
 __,89 JLNDEXm PANOI.MIAM. 1590
consecralioneproveiiiunL,penilus desipere probatur, eap. Contraclusfaclus lanLumgralia tradentis, perit-cjus pe-
123, lib. m. ricuio, cap. 69, lib. v.
In clericatusionorem vel exiguum nullus ex haerelicis Per confessionemforas egredere, qui apud le per con-
veniens subrogetur, cap. 150,lib. m. scientiaminterius lales, cap. 81, lib. v. — Veniat itaque
Consecralionullo mododici potest qu_3ab excommuni- foras mortuus, id esl culpamconfiteaturpeccalor, venien-
calis estfacta, cap, 153, lib. m. tem .ero ita solvant djscipuli, ut pastores Ecclesheel
De castitale clericormn iiislitulio per divum Leonem pcenamdebeant amovere quam meruit, qui non erubescit
facta, citalur, cap. 155,Jib, m. corifileriquod fecit, ibidem.
ClericusconvicLusadullerasse vel confessus,toto vilse ConsecralumDeo, quidquidillud "fuerit,ad jus perlinet
' suaetempore in mouasterloretrudalur, ab ofiiciosuo de- sacerdolis, cap. 115, lib. v. — Cousecralum Deo semel
posilus, cap. 145 et 144, lib. m. quidquidillud fuerit, sanclumsanctorumerit Domino, —
et
In conciliorum gesLisquofieseunque discorssenlenlia ad jus perlinet sacerdolum, cap, 115, lib. v. Conse-
invenitur, illius couciliimagis teneatur senlentia, ctijus cratum Deo quivastat aut eripil, sacrilegus esl, ibi-
antiquior aut potior existat aucloiitas, cap. 149, lib. m. dem.
Clericuscasu homicidiumperpetrans ex dispensjuone Conimuoionon esl donegandahis qui in patibulis sus-
polest iu suo ordine permanere. cap. 154, lib. m. in.Cle- — penduntur, cap. 122, lib. v.
ricus usuras accipiens degradelur, cap. 156, lib. — Advefsus coutuiriacem quomodo procedendum, cap.
Clericusuon aeeipLitpiusqusmiaccommodaveril.cap.158, m, lib. v.
lib. m. — Clericorum nullus amplius recipiat quaiti ac- Conjugiumnullum fiat sine dole,et dos fiat juxla possi-
«mmodaverit; si pecuniam, pecuniam; si speciem, spe- bililatem, cap. 6, lib. \i.
ciem (ibidem). Conjugesappellantur a prima desponsationisDde, qua-
Clericus qut muluo dedit peeuniam polesl, pro ea lenus inLereos ignoretur conjugalisconcubitus, cap. 15,
species accipere justo tamen pretio, cap. 159,lib. ui. lib. \i.
Clericiiionincedant armati, nec sumaritarma militaria; Conjugiumlidele fuil inlerbealissimam Mariam domi-
quod si fecprinl, sui gradus amissione mulleiiLur, cap. nam no_tram el divuiii Joseph, quamvisnon fueral, nec
168, lih. III. . Tuluraeral carnis ulla commislio; cap. 16, ISb.\i.
Clerieiscurriles et joculatores verbis turpibus, detra- Conjugiumdicitursi quis despoifsalasibi el Lradilauta-
heudi sanl ab officio,cap. 172, lib. m. — Clericus prodi- tur, cap. 17, lib. vi.
lionibuset adulalionibusvacans degradeiur ab olficio,cap. -' ConjugesCessaredebent a copula carnali diebus fe-
175, ]ib. m. slis, el processionis,et lempore conceplus et parlus, cap.
Clirislianumquem senseris libi sempef autcrebro de 21, Iib. vi.
nummisloquentem (excepEaeleemosynaquse indilferen- Conjugatidebent sibi fidem,el eliam serviliitem infir-
ler omnibuspatel) insUEorempolius habeto quam mona- miLalisinvicemaccipiendsead illicilos concubilusevUan-
clium, cap. 175; lib. m. ' dos, cap. 26, lib. vi.— Conjugaledebitum reddere liullius
C.OBsUmtini imperatoris donalio beato Sylveslro et esl .rin.iiiis: exigere aulem, ullra generandi necessila-
ejus successoribus facta, et privilegia concessa,cap. I, Itm, esl culpsevenialis, cap. 26, Iib. vi.
lib. iv. Conjuges sunl qui causa solius inconlirieiilise copulan-
Conciliaepiscopaliabina perannos singuloshabeantur, lur, eap. 27, lib. vi.
eap.i5, lib. iv. Concupiscenliacarnis pudendaquse excidit ex pecca-
Conciliicongregandi auctoritas apostoliese sedi privala to, cap. 50, lib. w.
commissaest poteslale. — Cohcilium generale nullum Conjugiumlegilimumnon fil nisi ab his qni super ipsam
ratuni esse Jegimus,quod ejus auctonlate' non fuerit feminam dominatiouemhabere videniur, c-ap.51, lib. vi.
cougregatum vei fultum, cap. 14, lib. iv. — Clatidesliiiaconjugia lieri non —
debenl, ibidcm. Cbn-
Conciliaepiscoporum bis in anno per rsuigulas provin- nubia cum solemnilale facta legilima esse:aliter vero
cias celebrenUir, allerum post terliam seplimanam festi prsesumpta,non conjugia, sed adulleria vel coiUubernia,
paschalis, alterum vero Idibus Octobris, cap. 15 et 16, vel slupra, aul fornicalionespolius quam legitima conuu-
lib. LV. bia esse non dub>tatiir,ibidem.
Jn concilio conservato metropolitaui primatu, cseferi Coujugialegilima tria suiil, cap. 53, lib. vi. — Conju-
episcopisedeant secundam suseordinationis fempus, cap. gium quarUimlegilimuniesl praelerlria ill_ lpgitimadum,
2J, lib ir.— Concilioeongregalonulla causa suggeralur, morlua uxorc, aliam accipil non repudiataninccdespousa-
priusquam ea qusead emendalionemvitse,ad severilatem lam viro, cap. 54, lib. vi.
regulse, et ad anhnteTemedium pertinent, finianlur, cap. Conjugiocontrjliendo, qusesolemnitales sinl seivand.8
21, lib. ir. cap. 56, lib. vi.
Clericusvel diaeonus, vel presbyler ante .judicem sse- Concubinashabere nunquamlicuil, el nunquamIicebit,
eularem nullam causam dicat, cap. 50, lib. iv. — Curia ca_p.15, lib. vi.—Concubiuam qui habel spe iiabendi
quasi a cruore dicitur, ibidem. — Clericus accusanscleri- aliam uxorem Ipso animo adulter est, cap. 4i, 45 et 46,
cumin curia sseculariauathema suscipiat, ibid. et cap.31, lib. vi. — Concubinamnemq intelligilur babere qui cum
— Clericusad sseculare judicium nullus est perlraben- mullis mulieribus concumberesolel, cap. 46, lib. \i.—
dus, cap. 52, lib. iv. Concubinampro uxore habens, a coiniiiumoueIion repeb ,
Causaomnisinlra provinciamaudiatur, eta provincia- lalur, cap. 49, lib. vi.
libus terminetur, eap. 55, lib. iv. Concubinavocaluriixor nnn solemniter ducta, ut ail:
Clerici nec in accusalione laicorum, nec Jaiciin accusa- Glo. in capil. Chrisliano. dist. 54.—"CbnCiibinamqui
tione clericorumsunt suscipiendi,cap. 61, lib. iv. habet abjicial el non communicetdonec ad puc-niLentiam
Conviliumquodquisiratus dixit, uonCst pro accusatione \enalur, cap. 49, lib. vi.
habendum,cap. 7-4, lib. iv. Conjugale \inculum non rttmpitur propler perpeluam
Causaibi semper agatur, ubi crimeh commitlitur,cap. tonlinenliam consensuuLriusqueconjugisservandam,cap.
75, lib.Jv. 75, lib. vi.
ClericusnonexamineUirin puhlico nisiin ecclesia,cap. Conjugum aller non potest pefpetuam cbnlinenlum
89, Jib. iv.—Clerici lestimomum adversus laicum nemo \overe, nisi uterque id feceril, cap. 77, lib. \i.'
suseipiat, nec laicus _iudeaf mrerre crimen clerico, Conjugia solvi non debenl religjonis causa, cap.,78,
ibidem. lib. vi. — Conjugium dividi non licet, si conlinentiam,
CavHlatioastuta eorum qu_iversulis credunt agendum quam vir appelit, mulier recuset,- ibiclem, cap. 78,
consiliis,nunquam "irinocentisenomen accepil, cap. 105, lib. vi.
lib. iv; Conjugem nec conlinentlse causa -dimitli voluit, "qui
Ad causam qui die slatuta venire non potuit, non solam fornicationiscausamexcepit, cap,79, lib. vi.
est a communionesuspendendus, cap. 106, lib. iv. Conjuges inler \os tanto Sanctius manebatis, quanlo
Condemneturnemo ante verum et justumjudicium, sancliora concordiler placita servaballs, cap. 80. Iib.
cap. 112, lib. iv. VI.
In conlumacem quotiescunque fuerit judicatum , Conjugii copulalione viri alque mulieris postquam
negolia non — possunt retfactari per appellationem, cap. unum corpusefficitur, non poLestex parle converti, et
43, lib.T. Contra contumacemvere seutenlia lala vel ex parte in sseculoremanere, cap. 84, fib. vi.
eUamficte, valida est, ibidem. Ad "conlinenliam Deo vovendamnbn debet
ContumacescondemnaUappellare non possunt,cap.46, vi autminis uxoriseonsensus. — Cohjugalussiexlorqueri quis vuii
lib. v. converLi,ad monasteriumnon est recipiendus, nisi priiis
In commodatisrebus non venil fortuitus casus, nisi a conjuge castimoriiamprofitenle fflent absolutus, cap.
culpaintervenerit, cap. 67, lib. v. — Commodatares de- 85, lib. vi.
bel resUtui, si is cui commodataest, eam ad pugnam vel ConjugiumcohtractumnonSeparatdulosa conditio,cap.-
ubi periculum vil_e incurritur, induxerit, cap. 68, 99, lib. vl,-
lib. T. Conjugesfideles quod permissa iicentia non ulantur in,
 ?39i IKDES IN PARORMIAM. 1_?2
relinquendisinfidelibuspotest esse multorumoccasiolu- Carolusrex belltimconlra Longobardossuscepit hor-
crmdorum. — Conjugesinfidelesdimitlere uon e.\pedit. talu Adriani papte, cap. 52, lib. vm.
—Conjugessunt eti_m inlideles, et fldeliIicet dimilleie Crudelisnon est qui crudeles jugulat, sed quia crudelis
infldelem,cap.100, lib. vi.—A conjugibus infldelibusre- palienlibus esse videLur,cap. 49, lib. vm.
cederelicel, sed non expedil, cap. 101, lib. vi. QuodCsesarpra_cipit,ferendum est : quodimperat to-
Conjugionunquam copuletur, qui rem babueril cum lcrandumest, sed lll inlolerabile dum pi_sdaniexaclores
filiastra aut nepli, etc, cap. 121, lib. vi. accumulant,cap. 60, lib. \m.
Conjugiumnon esLubi non est consensus ulrrusque, Clericosvel sacris ofliciis dedilos, non oporlet magos
etiam si pater et maler hoc fecerint et voluerint. —Com- aut incanlatoresexisLere,autphilacleria facere quseani-
malremsuamnullus ChrisLianuskiconjugiosusciperede- niarumsuarumvincula comprobantur,cap. 65, lib. \m.
bet, cap. 127, lib. vi. Quisquis credit aliquidposse fieri aul creafu-
Cuma consanguiEilalepropria prsecipimur abstinere, ramm melius aulin dcleruisimmulari aliquam aut transformari,
multo inagis a .--piritualipalris nostrj filia omnioccasione aul in aliam spcciemvel shnilitudinem,nisi ab ipso Crea-
aut argumcnl>sepositosub nimh dislraclionenos cavere lore qui omma feceral, et per quem omnia facta sunt-
convenit, cap. 126,lib. \i. — Commalremspiritualem si procul dubio iniidelisest et pagano deterior, cap. 75,-
quis in conjugcm duxeril, anathema sil, cap. 129, lib. vni.
lib. vi. r J_V
Coniugumlnnumerabiles molestias,si quseexsliterint,
j"ubetDominuspro fide conjugii,pro casUlalefortiter su- Disciplinaecclesiasiicahoc prtecipuecural,ut destruaf
stinerr. cap. 4, lib. vn. quidquid adversus Cliiisliscientiam sese erigit vel con-
Conjjgiivi.eulum fornicationenon poLestdissolvi, in- struiL,quod ad sedilicalionemiidei ct inorumlionestatem
terv enienle emmdivorLionon aboliLurconfuedei_i(ionu- perLinet, vel po-iiitenli_eremediisemundel iilam coiita-
pLialis.— Connubmmtransire a viro vivo,nec tunc licet, minantem,cap. 2 prologi.
nec uiiquamlicebit, cap. 6, lib. vu. Doctores Ecc!esi_emedici spirilualcs, nee a se nec in-
Con]ugiainlerdicunlur, qui his suasinterficiunt uxores, terse dissenliunL: cumillicita prohibent, necessaria ju- -
cap. 15, Iib. vu. bent, summa suadeiit, \euialia induigeiil, cap. 5-
CarolusMagnusprioremrepudiavit uxorem, el secun- prolog.
dain duxit ex qua tres filiossuscepit et tres filias,cap. 25, Dispensatio nulla est admiltenda in his in quibus ob-
lib. vn. servalis salus acquiritur, vel in quibus neglectis mors
Confessio vrextorta in j'udicio admitti non debet, cap. indubilata consequiLur,cap 9 proiog.—Dispensaliode-
23, iib. vn. liberata aucloritale pisesidenlium,polesl praxedere rigo^
Ne eonsanguineiB ducanlur uxores, constilulumest, ut ris discipiinam,ibidem.
nunierosius se porrigat charitas. — Copulalio maris et Dubiisin rebus, seu iii his quse-obscurasunt, id sequi
feminaequantumpertmetad genusliumanum,semiuarium dcbemus, quod nec prseceplis'evangelicis conlraiium,
est civUalis,cap. 52, lib. \u. nec decrelis sanctorumPatruni mveuialur adversum,cap-.
Cujusfilijinuxoremducerenon licet, ejus nec neptem 1'0prolog.
perniiLlilur.—Conjugiumiuter quaspersonas fieri nonli- Discipliusesevcrilas nondormiat conlra crimen notum,
Geat,cap. 53, lib. vn. cap. 12 prelog.
Conjugesfieri non possuntfilius tuus et filia sororis Dispensalionequadam toleranlur qusodamquae rigor
tuse, hic autem gradus tertius est qui etiam chili jure a eanonum condemnat, eap. 21 et 22 prolog. — Dispeusa-
consortio conjugiivideLurexceptus, cjp. 54, lib. vn. — lione quadamlolerantur qusedam,ne cunclorum dispen-
In conjugionon copulenturduorum fralrum, vel sororum dium patiamur, cap. 25 prolog.
filius vel filia, sed omniuocognosciLurex hoc conjugio Dispensetqui poleslalem babet, ubi necessitasfuerit
non posse sobolemsubcrescere.—Con-ughfieri iuquarla ad utililatemEcclesia3,cap. 29 prolog.
generjtione permittitur, cap. 56-71,lib. vn. Dispensationessalubri deliberalioneadmisssecessante-
Commatresduas in uxores alicuiliabere non licet, cap. necessitatedebenl el ipssecessare, cap. 29, prolog.
63, lib. vn. Divimias nan .spjjarala-.yt -divj5a_innaUira^ja_i_-ius.
in
Consjnguinitasquse proprioviro observata est, ligje biasphemat,cap. 1, iib. i.
eadem iirtreorisp^e-ilelrst.-VefcWYE.j-..-TTiu. vn. Deus est sine qualitale bonum : sine quanlitate ma-
Conjugionullus copuleUir —
in quarla vel in quintagene- gnum; s-ineindigenlia creator; sine situ prajsens; sine
ralione, cap. 70, lib vu. Conjugiocopulenlur licenter habilu continensomnia,sine locoubique lotum; sine tPin-
fidelesiu quarta vel in quinta generalione, cap. 71, lib. pore sempiternum; sine ulla sui; commutalioiie mulabi-
\n. — Conjugiocopulau quarta ve) quinta generatione lia faciens,nihilque paliens. —Deusest sine duhitalione
«livusGregonusAnglisconcessit,quousque in fidefirma- substarilia,vel si mejius appellatur hoc essenlia quaire.
sentur, et non in posterum,cap. 72, lib. vu. — Consan- GrseciUsiamvocant, cap. 7, iib. i.
guinitas ideo usque ad sextum gradiimservalur, ut sicul Dedicalionesecciesiarumet sacerdotum per singuos
sex «Lalibusmuiidigeneratio et omnisslalus finitur, ila annossunl solemniler celebrandse,cap. 10, lib. n. — J)e-
gropinquilas — generis tot gradibusterminetur, cap. 75-et dicalioecclesia;est ileranda —
cum de ejus consecratione
75, lib vn. Consanguinitatisusque ad septimumgene- dubitatur, cap. 11, Jib. n. Dicala Deo loca, p8rpetuo
TalionemabsLine.edeberiinconjugiolegitimoputat divus sic maneant, nec ultra fianlsseculariahabilacula,-cap.14>
Isidorus, cap. 74, Jib.vn. — Cons'nguinitalisseplem gra- lib. li. •
dus debent numerari a filio et filia, et deinceps ut aU In divinisofflciiscelebrandis, comprovincialeseum or-
D. Isidorus,cap. 75, lih. vn. dinem servenl, quem metropolitani tenent, cap. 52,
Ad conjugalemcopulamintra septimam generalionem lib. u.
nullus-accedat,qaod si fecerint separentur, cap. 76, 77, Decimsequas Deus dare constiluit, Deo denfur, cap.
—
78, 79, 81, lih. vu. Conjugemducere sicut non licet 57, lib. n.
Clirisliane de suo sanguine usque ad seplimam genera- Decimas dare nolenles excommunlcentur, cap. 58",
tionem,sic eliamnec licel de consanguiniiate uxorissuse lib. llr
conjugem ducere propler carnis unitatem, cap. 79 , Decimasnon persolvanl episcopiet abbates de propriis-
lib. vii. prsediis,cap. 59, lib. n.
Consanguineosnullus computctnisi propinqui et con- Decimasferahl familisead eas ecclcslasubi infantes
in
sanguinei, eorum tamen defectu compulentantiquio- earum baptizantur,et per tolum annum niissasaudiunt.
ses et veraciores quibus propinquitas nola sit, cap. 84, cap. 59, lib:n.
Hb. vii. Decimse Deo et sacerdotibus dandse, caput 60 ,
j Qustscontrariasunt veritati, Cliristianipersequi'dehent, Kb. ii.
eap: 15, lib. vm. Deeimseex debito requirunlur, ibid.
_ Criminaquse quis pote.st emendare non corrigit,ipse Decimamda mihi, reservo libi novem si nondederis
commiuit,cap. 20, ]ib. vm. mihi decimam,auferamlibi novem,i_iid.
Criminapro Deo punire non est crudelitas, sed pietas, Deciraam si dederis mihi, multiplicabo libr novem-,
•eap. 21, lib. vm. ibid.
Charitasproficit-ad emendandum,ad corrigendum: si Decimseideo Deo dandsesunt ut hac devotinneDeus
suntboni mores deleclenl; si suntmali, emendentur, cap. placatuslargiusprsestet,qusenecessaria sunt, ibid.
22,-lib. \iu. Decimistres parles fiaut, terfia pars episcopis,dusecle-
Catholici adversus hsereticosdefensionempossunt po- ricis denlur, cap. 61, Jib. n.
stuJare a potestatibus-ordinalis,cap. 26, lib. vm. Decimse non sunt a populo redimend_e,,cap. 62,
Contrasanctsefidei inimicoset adversariosomniumre- lib. n.
ligionumviriliter agere studeat exercitus Chrislianorum DionysiusAreopagitamultaad ulilitatemEcclesiseper-
«t Curis.lanimilites;cap. 50, lib. vin. tinentia reliquil\olumina,.cap. 95, lib. n.
 ~
1593 INDEX 1N PANOl\.\liAM. tt9*
Danisl et Moyses_l_:_gypt"iorum <StChaldteorumsunt lit- Diligitur proximus,qni nonest permitlendussusemalse
teris eruditi, cap. 155, lib. n. yoJunlali, sed polins, ubi potestas datur, a malo est pro--
Dominicodie omniveneralioneet observalioneest ab Iiibendus,el cogendusadbonura, cap. 77, lib. vin.
omni opere illicitoabstinendum,cap. 170, lib. n — Do- Qui pro defensionechristianorummoritur, ccelestere-
minicodie nec mercari, nec judicare, nec liligare, nec gnumconsequilur,-cap.50, lib. vm.
jurare licet, ibid. et cap. 171, lib. n. — Dominica in die Debilitare lalronis et piratse membra prodest illis ui
tria opera facere licel, cap. 172, lib. n. — Dominicisin debilitalis membrisquibus prius non bene utebantur, a
diebus vel festivis a vesperain vesperamnonsunt getiua malo opere oessent, cap.-50,Iib. vwi.
ilectenda,sed orare dehemus stanteset incurvaU,cap. Divinationesqui expetunt, vel qui aliquid arte magica,
75, lib. ii. ab hujusmodihomiuibus qua?ruiit,quinquenniipoenUen-
Contra decreta RomanorumponUficumnon licet epi- tise subjaceant,cap. 62, lib. vm. — Divinationismultjplex
scopoaliquid agere, cap. 3, lib. m. -" est genus, cap. 66, lib. vin..— Divinationisgenus a Per-
In dominicadie est gestumcmidquida Dominoinsignius sis fertur allalum, ibidem.— Divinationisquatuor dicunt
est constiLulum:in hoc mundussumpsit exordiuhi,in lioc essegenera, lerram, aquam,aerem, ignem; hinc, geoman-
i-torsiuteritum, et vita accepitprincipium,cap. 15, lib. m. tiam hydromanliam, pyromanliam, aeromanliara aulu-
Diaconi el presbyteri professionem_episcoposuo fa- mant. — Divini dicti sunt quasi Deo pleni; divinilate
ciant, ut caste.et pie vivant. cap. 22, lib. m. enim plenos se esse simulant, astulia quadam et frandu-
Diaconiante vigintiquinque aimossetatisuon ordinentur lentia hominibusfulura coirjectant,ibid. — Diviualionis
etiam si vaidesiut digni, cap. 50, lib. m. genera sunt ars et furor, ibid.
Diaeoniviginti quinque aunorumordinentur, ita utse- Diabolussemper sub velaminelatens.proditsedum ea
cundum apostolicumpraeceptumprobentur primum,cap. confingitqusehsreanl personis, per quas fallcre nititur,
5L et 32, lib. m. cap. 67, lib. vm.
Diaconuscumordinatur, solus episcopusmanumsuper Da_aioiiespropter aerii corporis superiorem mobilita-
caput iliius ponat,~cap.51, lib. *a. tem, non solum cursus quarumlibet rerum ut hominum
DiaconibusNovumTestamentumprsedicareprseceplum vel ferarum.verum etiam volatusaviumincomparabiliter-
est, sicul lecloribusVelus, cap. 41, lib. m. \incant, cap. 68, lib. \m. — Dsemonesquantum ad ae-
Digituraseu digiU parlem qui abscinditvolens ad cle- reum corpus atlinet, prsediti hoc est acumine sensus. et
rum canouesuon admittunl; si tamen casu hocaccidat, .ele.itale motus, multo aiite cognita pr_3nunliant,\e)
admittatur, cap. 43 et 44, lib ui. nuntiant qusehoniinespro sensuslerreni tarditate miran-
Diacoui et subdiaconitempore ordinationis suse non tur, cap. 68, lib. vui. — Daemonibus accedit per lam lon-
coganlur profileri,quod absliuere debent a legalis uxoris gum lempusquoeorum vita prolpndilurreriim longe ma-.
familiarilale,cap.86, lib. m. j'orexperienUaquampolesl hoiniiiibusproplerbrevilaiem
—•
Diaconisi prolestati suut in ordinationesua se velle \ilse proveniie, ibid. Daimouesnonsolum multj futura
conjugio copulari, si post modumuxorem duxerint, in pra3dicant,verummultamiralaciuiilperhas efticaciasquas
minisleriomaneant, ali_.snon, cap. 87, Jib. m, et cap. 97, aerei coiporis nalur.isoT.ilaesl, ibicl.
lib. in. Disiiiationisscientiam,auguriaautsortes, qui profilen-
Diauoniuxoresh .benfes,si casli sint, non prohibentur tur, consulunt,vel doceut, ab Ecelesiahabeanlur extra-
inministerio constitui,cap. 88, lib. m. nei, C3p.69, lib. \iu.
Diaconusaut presbyler, si cumuxore sua incontiuens Diviua oracula non sunt ad ssecularianegotia conver-
inveniatur, removeaturab officio,cap. 98, lib. m. tenda, cap. 71, lib. vm.
Post diacona.umqui uxoribus yacare volunt, officio et Dies observare,et mensesaut aunosila utcerlis diebus
beneficioecclesisecareant, eap. 101,lib. m. seu mensibus, vel nolint inchoare, gra*e peccalum est,
Dei donaementcs et vendentes damnanlur, cap. 119, cap. 80, 81, lib. vin.
lib. m. Deusbonusomne indulget, si quis ex toto corde pce~
Delicta qnem"conspicis fietu delere, non dubitesin nileat, cap. 100,lib. viu.-
conspeclu divinilalismisericordiamconsequi,quia nul- Diaconiqui uxores duxerint, auf concubinashabuerint,
lumpeccanlemreversumdespicit,quiTpeccaloressanguine officioecclesiasiicoet beneliciocareant, cap. 142, lib.vui.
siio redimere venit, cap. 147, lib m. Decimaspossideri a laicis auclorilale apostolicaprohi-
Dioscorusnon est damnalus proptet fidem, sed quia bemus. — Decimas<jui habneriiitlaici cive ab episcopis
excommunieationemfecitdoniinoarcliiepiscopoLeoni,ait sive a regibus, nisi eas Ecciesisereddidcrinl, sacnleg.'!
Anatolius Constanlinopolilanusprsesul, cap. 7, lib. iv. crimine et periculumseLeriise damnaLionisincurraiit,cap,
DubitationeSuborladeecclesiasticojure, prius ad me- 143, lib. vm.
tropolilanum, d eindead primatum accurrendum est, cap. E
22, lib. iv:
Doctoresqui el patres vocantur,magis pertandi quam EpiscoporumtranslalionesdisLriclseapos'olirisEcelesise
sanrlio-
reprehendendisunt, nisi in rccta iide erraverint, cap.38, nibus proliibitsequondam fuere, postea majori
Ub.iv. utilitali permissse,cap. 26 prolog.—EpiscoporumIrans-
Doelorvel pastor Ecclesise,si a fide exorbitaverit, erit lationes multsefaclse sunt ex aliis civilalibusad alias
a Ddelibuscorrigendus;-sedpro reprobis moribus magis propter necessitalemet temporumutiiilalem, quod mul-
esLlolerandus,quamdislringendus,cap. 40 et41, lib. iv. tis exemplisprobatur, eap. 28 prolog.
Dubiares non definiatur,quousquedemonstretur, cap, Episcoposmultossua sede pnvatoset posteaTestitulos,
113, lib. iv. muiorum exemplisprobalur, cap. 29_prologi.
Damnatorumcapitali crimine bona cognatorum suni, Ecclesia sancta et catholica est, quia credit recle in
non pr.esidis,cip. 55, ]ib. v. Deum. cap. 55, lib. i.
Donatares per legitimasseripturas,Jicet duobusdonata Episcoporum translationes fieri non iicet, cap. 85,
fueritjejus tainen est, qui-rem tradente donatore posse- lib. i.
derit, cap. 66, lib. v. Ecclesisede quarum consecralione_i_3sltalur, sine lre~
Pro damnoquantum et quandoquis teneatur, cap, 72, pidationepossunt consecrari,cap. 93, lib. i.-
et quatuorsequenlibus,lib. v. Episcopide suis facullatibusbalsamumemanl, cap. 98,
Delinquiturtripliciter, ex necessitate aut ex ignoran- lib. i.
-
tia, aut ex studio; islud quod poslerius duobusprioribus i Eucharistiamsacrampresbytersemperdebel habere pa-
esse puniendum,cap. 106,lih. v. ratam pro infirmis.— Eucharislia quondamparvulis da-
Desponsataviro coiyugisnomen accepit.— Defloratio baiur, cap. 148,Jib. i.
virginitatis non facit conjugium,sed pactio conjugalis, Ex Eucharistiasacra quod remanserit, in crasliiium
cap. 14, lib. vi. non servelur, cap. 149, Jib. i. — Eueharistiam quotidie
Desponsatapuella et rapta pridri reddatur, eliam si vis sumere nec laudat nec vituperat Augustinus, cap 150, •
illata fuerit a raplore, cap. 19, Jib. vi. lib. i. — Eucharistiamdomimcisdiebus acciperehortalur
Deusnon exigilsi quis exalieno aliquidvoverit/sedpo- Augustinus,modomens in affectupeccandicon sit, qii"d
tius usurpare vetat alienum,cap. 81, lib. vi. si in eo affectusit quis, gravatur magisquampurificatur,
D .niinus cum se tributum solvere non debere mon- ibidem. — Ad I_ucharisliamaccedeosquomodopossit in-
slra^set,solvitlamenne scandalizareteos quibus ad seter- trepidus et securus, ibidem,cap. 150, lib. i. —Euchari-
nam salutemmorem gerens consulebat, cap. 100, lib. vi. stiam quivis fideliumin annonisi ciiminefnerit detentus
i A Deo qui aberrant eliamsi vixerint sobrie, primum aceipiatin Paschate. Pentecoste et Nafali Domioi,c;ip.
obtinentloc.umin p_3nis,cap,21, lib.-vn. 151,152, lib. i. — Eucharistiamaccepturusantequamac-
I Diligit homo proximum suum tanquam seipsum, si cipiat, a propria uxore abstineat ' tres aut quatuor aut octo
quem poluerit hominemvel beneficentiaj consolatione, die,s,cap. 152, lib. i. .
VPIinformationedoctrinse,veldisciplinsecoercitionead- Eucharistianon est communicandahistrionibuset ma-
d.ucatad coleu.um Deum,cap. 16, lib. \m. -gis in vilio perseverantibus,cap. 1_53,lib.i. — Eucharf
 " "
IS95 INDEX IN PANORMIAM. 459*.
stia non Lradaturlaico vel feminse ad ferendum inflrmis, pecunias. cap. 195, lib. «. —Eleemosjna charitatis sins
pap. 154, lib. i. terrena substantia sufiicit: illa vero qusc corporaliter da-
Eucliaristiampresbyter per semeHpsuminfirmistradat, tur, si non benigno corde tribuitur omnino non suulcit,
si aliter fecerit gradus sui periculo subjacebit, cap. 154, cap. 195. Jjb. H.•—Eleemosynanon est putanda, si pau-
lib. i. — Eucharistiamsi quis per ebrietatem vel voraci- peribus dispensetur quod "exillicilis rebus accipitur :
tatem vomuerit, si laicus, si clericus, vel mouachus, vel nam qui liac intenlione male accipil nt bene di-penset
diaconus, totidem, si presbyler septuaginta dies, si epi- gravatur potius quam juvetur, cap. 191, lib. n.
scopumnonaginta; si pro infirmilalis causa, septem dies In episcopnmnullus eligatur, nisi qui saeris ordinibus
—
paaiiteant, cap. 155," lib. i. Eueharistiam si mus vel religiose vivens inventus est, cap. 5, lib. m.
aliud animal comederit,sacerdosquadraginta dies pceni- Episcopus nullus. invitis et non pe-tenlibus.ordinetur,
teat; et tnginta dies si illam perdiderit, aut pars ejus ne plebs invita episcopum non optalum, aut contemnat
cecicleritet non inventa fuerit, cap. 157, lib. i. aut oderil, cap. 6 el7, lib. m.
Ecclesia Grsecavox qusein Lalinum, sonat, convocatio, Episcopumclerus et plebs non de altera quam de.sua
et quare calholiea dicatur, cap 1, lib. n. eligal ecclesianisi cum ibi dignus inveniri non possit. —
Ecclesiseunde fabricarentur, reges et prasides dede- Episcoporumeleetioni, promoLioniet coiisecralioni.Jaico-
runt, unde alerentur pauperes, cap. 2, lib. u. rum nullus se inserere audeat conLra,cap. 1 et 8, lib. m.
EcclesiseConstantinus imperator ingentia doua,contu- Episcopale culmen qui regia ordinallone esl adeptus,
lit, eap. 5, lib. n. non recipiatur a comprovincialibus,cap. 9, Jib. m.
Ecclesiserebusquas contuleruntconduoresbasilicarum, Episcopus a tribus comprovincialibus— episcopiscmse-
nullam ipsi potestatemhabent,sed episcopi,cap. 4, lib.u. crelur, cap. 10, 12, 15, 16, 17, lib. iu. Episcoporum
E.cclesisedonata, aut testameiijto relicta qui refinere ordiuationesdominico die,hora lertia cumsacra unaione,
praesumpserint, excommunicenlur, et ut necatores pau- ab omnibusqui iu eadem.fucnnt provinciaepiscopis,suiU
perum habeantur, cap. 5, lib. n. celcbrandas,eap. 12, Jib. m. ,
Ecclesia novanon dedicetur sine epis.copidesignatione In episcopi ordmalione quid pbntifex, quid nolarius,
et sine dote, cap. 6, lib. n. quid diaconusfacere debeant, cap. 14, Jib. m.
De eeclesiseoblationibus et redditibns, qualuor fiant Episcopusminus quam tribus episcopisreliquisque om,-
portiones, una pontificis, alia clericorum, tertia paupe- nibus assensum prsebentibus, nuilaleuus ordinetur, cap.
rum, quarta fabricas,cap. 7, 8 et9, Jib. n. 17, lilj. iii.
et
Ecclesia dosilliussub episcopipotestate consistunt, Episcopus cum ordmetur, duo episcopi mamis Iriipo-
cap. 12, lib. u. nanl el LeneantEvaugeliorum codicemel super caput et
Ecclesiarumconsecrationesabsque missa fieri non de- super verlicem ejus, et unus fundatsuper eum benedic-
bent, cap. 13, lib. n. tionem, cap. 18, Jib. m.— Episcopusqui ordiiialuret qui
Ecclesia semel Deo conseerata, quando est iterum con- ordinat, missamsimiliter celebrent, cap. 19, lib. iu.
sccranda, quando non, cap. 14, ]ib. li. Episcopi duo' non p.a?sumant tertium consecrare,cjp.
Ecclesise dicatse ligna non debent in laicorum usum 20, lib. III.
Iransire, cap. 16, lib. n. Episcopumante triginta aunos nullus ordinare prsesu-
In ecclesia consecratanon erigatur altare absque epi- mat, eap. 28, lib. m.
scopi permissu, cap. 17, lib. n. Exorcisla eum ordinatur, accipiat de manu episcopi !i-
Ecelesiaavel altaria de quorum consecralionedubjta- beJJumin quo scrlpti sunt exorcismi, etquid iusuperdi-
tur, consecrenlur, cap. 18, lib. n. cat episcopris,cap. 37, Jib. m.
In ecciesiain qua infidefiumcadavera sepeliuntur, non Episcoporum, presbyterorum, etc, qucd sit olBeiumin
licel missas celebrare; licebit tamen si prius in ea fuit Ecclesia Dei, cap, 41, lib. m.
altare consecratum,cap. 19, lib. n. Eumichorum quidam coeunt, liquorem habent et emit-
Ecclesia est denuo eonsecranda,si altare fuerit motum, tunt semen, sed ad giguendum inane et iuvalidum, cap.
si tamen parieles mutantur, et non altare, salibus lantum S7, lib. III.
exorcizetur, cap. 20, lib. n. Energumeni non solum non sunt assumendiad clerum,
Ecclgsia violata homicidiovel adulterio, denuo conse- sed invenli, sunt ab ofiicioremovendi, cap. 59, lib. m.
crefur et expurgetur, cap. 21, Jib. u. Episcopus si mutandus fueril, hoc fiel auctoritale apo-
Ecclesiam in qua paganus sepultus fuerit, non licet stolica, non amljitus causa, sed utilitalis vel necessitalis^
conseerare neque missasin ea celebrare, cap. 22, lib. u. cap. 68, lib. m.
Ecclesiam111qua mortuoruminfidelium cadavera sepe- Episcoporum mutaliones Geripossunt, communineces-
liuntur, sanctificarenon lieet, cap. 25. lib. n. sitate vef utilitate fieri possunt non propria voluntate cu-
Ecclesias singuli sacerdotes si habuerint, singulas ha- jusque aut dominatione,cap. 69, lib. ni. —Episcopusnon
beant, et non plures optime et sanclissimestatutum, sed dicilur transferri de civitate in civitalem, nec de minori
pessime servatnm, cap. 43, lib. n. ad majorem, qui non suo libitu, aut ambitu hocfacit, sed
Ecelesiauna ad quam ordjnatus est, contenttss sit sa- necessitale quadam,aut utililale, aiiorum hortatu et-con-
cerdos, cap. 45, lib. n. s.iiiopofiorum.Nec trausfertur de minori civilale ad ma-
Ecclesiauna duobussaeerdotibusdividinon potest, cap. jbrem qui hoc non ambitu, nec propria voluutate facit,
]ib. ir. sed aut vi, aut propria sede pulsus, aut necessitate coac-
' •44,Eeclesias confinia confringenles, excommunicentur, tus, autulilitate loci, aut populi, non superhe sedimmi-
cap. 81, Jib. n. liler ab aliis cum hujus sanctsesedis aucloritate trarisla-
Ecclesiastica animadversiocoerceat eos qui manu mis- tus esl et inlhronizatus,cap. 69, lib..m.
aos vi premere tentaverit, cap. 84, lib. n. Episcopi habent polestalem regulariter ordinaTe^epi-
! Ecclesiseres alienare non liceat, cap. 85, lib. n, scopos el reliquos sacerdotes quoties ntilitas aut neces-
Ecclesiasticserei donatio vel venditio ab episcopofacta, sitas coegerit, supradicto modo, et mutari et intronizari
sine clericorum subscriptione,sit irrita, cap. 86, lib. n.—" potesblem habent, non tamen sine auctoritate sacrosan-
Ecclesiasticserei eommutatio inconsulte faeta,per suc- ctaaRomansesedis, ibidem.
cessores emendetur, cap. 87, lib. n. Episcopus de loco ignobili ad nobilem,per ambiUonam
- Ecelesise aurum, argentum, vel gemmse,vel inobilia si non " transeat. cap. 70, lib. in.
accesserint, alienare non licet, cap, 88, Iib. n. Eplscopus vel presbyter seu diaconusa synododamna-
i In ecclesia niliil legi aut canlari, nisi quod sit divinse tus, quomodoin secunda synodoinnocens inventus repa-
auctoritatis aut Patrura orthodoxorutn auctoritale sanri- rari clebeat,cap. 80, lib. IU.
tum, cap, 89, lib. u. Episcoporum— ordinatio prsetaxato fieri debet ordiue,
i' EsdrseJiber unus, infcercanonicosnumeratur, ibid. cap. 82, lib. ni. Episcoporum verba qui reeipit, eoruin
Eusebii liber*de temporibus probatur ab Augustiiio, Dominum recipit.; et qui eos spernit, eum a quo missi'
cap. 94, lib. u. sunL, et cujusfunguntnr legationespernit el ipse sperni-
i Epistola Jesu ad Abgarumapocrypha, cap. 125. lih. u. lur a _Domino,iiiSeni.
Episcopus libros gentilium non legat. — Hsereticorum
Jibros legat, pro necessitate tamen et lempore, cap. 130," Episcopi apostolorum vicem tenent, et presbyteri sepr
lib. n. tuaginLadisclpuloium, cap. 85, lib. m.
Eleemosynailla pJacet Deo qusede rebus concessis et Dt episcopi,pre&byteri,diaconi etsubdiaconi cum eon-
pene acquisitis impendituf, non quse de rebus jllicitis, j'ugibusquas ante cousecrationem duxerunt, non dormi-
eap. 191, iib. u. rent, Nicsena synodus legem \idebatur introducere, cui
' Eleemosynarum tria sunt genera, una corporalis quse Paphnutius venerabilis confessofcontradixit et prasvaluit
egenti datur; altera spiritualis, dimittere a quo lsesusfu- ne continerent, cap. 85, lib. m. — Episcopi,Jib. diaconi et
m. —_.
erit; tertia.delinquentem corrigere et errantem reducere presbyteri continentes esse debent, cap,non 95,
in viam veriLatis,cap. 192, lib. n. — Eleemosynseduse Episcopis,presbyteris etministris altaris licet u_.o^e_,
JWit. uua cordiSjet estdimittere quodisesus es; allera est duce^e, cap. 106,Jib.lm.
1597 INDEX IN PANORMIAM. 45D8
Episcopusaut presbyter rcligionis causa,pTopriamuxo- stomus a sede sua peneretur, cap. 109, lib. v. — Excom-
rem non ahjiciat, cap. 113, lib. m. municavitbealusAmbrosiuslicet sanctus, non tamen uni-
Episcopis,presbyteris, diaconiset subdiaconis abjieere versalis Ecclesise episcopus,Theodosium magnumimpe-
non licet a curasua proprias uxores, sed potius ut victum ratorem, et ab Ecclesia exclusil, ibid.
et veslitum largiantuT,sedaon^exmore cum eis carnali- ExeommunicavitJulius papa Theodorum et Augustum
ter jaceant,cap. 115, lib.w. ibidem.
Episcopusquisquis, presbyter aut abbas beneficium Excommunicatusest KaribertusParisiorumrex a beata
emerit vel vendiderit, ab ipso dejiciatur, et sit analhema,
"" GermanoParisiorum episcopo, eo quod duas sorores in
cap. 116, lib. m. - uxores duxisset, ibid.
Ementes in templo Dei sunt, qui dum hoc quodjustum Excommunicatisvinculofidelitatisnontenemur obnoxii,
est, pfoximopersolvere volunt, dumque rem jure debi- cap. 110, Jib. v. — ExcommunicaUs nullus cogiturservare
tam, contemnunt, dato palronis preUo, emunt peccatum, fidelitatem,cap. 111, lib. y.
cap. 119,Jib, ni. "-Excomniunicarequilibet -potest pro uno ex tribus cri-
Episcopus,presbyter aut diaconus. qui feminam acce- minibus, cap. 112, lib. v. "
perit, vel receptam retinuerit, ofttcioet beneficio prive- Excommunicenturquiin malumobviaverint peregrinis
lur, cap. 158,139,140, lib. iu. aut oratoribus cujuscunque sancti, cap. 114, lib. v. —
Episcopus a Saracenis captus non sponte Saracenos Excommunicatiouisubjiciatur qui infregerit treugam seu
inlerficiens, nullo modo canonice judicatur, quia non pacem ab episeopisproviuciseposilam, ibidetn.
sponle interfecit, cap. 135, lib. m. Excommunicalipost mortem multi, et qui fuerint, cap.
Episeopus,presbyLer aut diaconususuras exigens dam- 116,Jib, y. — Excommunicati,qui ad panileiiliam festi-
—
netur aut communioneprivetur, cap. 137, lib. m. Epi- nans sacerdolem invenire non potuit, obligatio non-Te-
scojms, presbyter aut diaconus non habeant canes aut spuatur, cap. 120,-lib. v.
accipitres ad venandum, si secus fecerint qua poena sint Ab eleemosjnis eorumnon est abstinendum in morte,
muiclandi, cap. 167, Jib.III. quibusinvitacominunicafenonde_sUUmus, cap. 123,lib.v.
Episcopo .ivitatis couvenit euram sollicitudinemque Excommunicataliquem qui illicite, qua pcena multe-
necessariam monasteriis exhibere, cap. 167, hb. m. tur, cap. 124, Jib. vr.
Episcopi,presbyteri, habeant ad exemplum apostolicos Cumexcommunicatis participantes uxores, bberi, fihi,
viros, quorum honores possidentes, habere nitantur et ancill_e,servi seu mancipia,necnonrusliei et servienles
meritum, cap. 175, Jib. m. eic, non excommumcantur,cap. 125, lib. v.
Episcopi monastei-iamonachorum et monialium fre- Episcopi qui excommunicantinnocenles aut, minimis,
quenter visitent et corrigenda corrigant, c. 215, I. III. causisculpabiles,qua poenasintplectendi, cap. 128,Jib. v.
Episcopus mefropolitanovocatusad conciliumseclusa
a Si quis excommunicat aliquem illicite, semelipsum,
infirmitate corporis gravi, aut prseceplione regia, si ve- non illum condemnat, cap. 129, lib. v. — Nemo furore -
nire contempserit, a communioneprivetur, cap. 17 et 18, commotusquemquam excommunicet,cap. 150, lib. v.
Iib. iv. — Episcopusquem gravis necessitas premit ut Excommunicatusaliumexcommunicareaon potest, cap.
vocatus ad conciliumnon \eniat, pro se ad illud legatum 155,lib. v.
mittat, cap. 19, lib. iv. Ex quo episcopusfidem Ecclesisedocet, alium excom-
Episcopumaccusans priusquamprivalim eum familia- municare potest, cap. 134, Jib. v. .
riler conveniat, communioneprivetur, cap. 36, lib.-iv. Excommunicatiab hsereticis, non halientur excommu-
—.Episcopumplebs non accuset, nee.arguat eum vulgus, cati, cap. 155, Jib. v.
quia nonest discipulus super magistrum, cap. 56, lib. iv. Excommunicalionissusecausam qui agere intra annum
—Episcopi sunt a Deo judicandiqni eos sibi oculos elegit differt, audientiam suam negat, cap. 156, Jib. v.
—
ibidem. Episcopijion sunt arguendi aut accusandi,aul Ej"ecta est,' quse, marito vivente, projicilur, cap. 68,
lacerandi a subditis; aul a pravse\itse hominibus, ibid. et Jib. vi.
cap. 57, lib. iv. Ecclesia sancta Dei mundanis aunquaro constringitur
Ecclesi_3Tecloresa Dominosunt judicandi juxta - id: In legibus, gladium non habet -nisi spiritualem quo non
medio autemDeus djjudicat, cap. 40, lib. iv. occidit, sed vivificat,cap. 14, lib. \ u.
Si emerit quisquainaliqmd a serro nesciente domino Episcopus ut vicarms Domini, cap. 51, lib. vn.
potestdominuspretium reddere, et emptio non erit firma, Enormia flagiUaper ssecuiijudices corripiantur, cap. 5,
cap. 50.lib. iv. lib. VIII.
Emere nullus debet jumenlum vel aJiquodanimal, nisi Episcopi et archiepiscopiab imperatore investituram
hominemcognoscatqui illud vendit, cap. 71, lib. v. su.cipiant, consecrationem autem unde debent, cap.
et
Episcopi pr.esbyterinon inleJJigerites locum istum: 136, lib. vm.
Tibi dabo claves etc. aliquid sibi de Pharisseorum assu- Esaias ijuanto de Dominoprophetavit urbanius, tanto
munt supercilio, ul vel damuent innocentes, vel solvere nalivitati ejus legitur proximius,cap. 157, lib. vm.
se noxios arbitrentur, cum apud Deum non scientia sa- Excommunicatusa suo episcopoab alio non jecipiatur,
cerdotum, sed reorum vita quseratur,cap. 85, lib. v. cap. 159, Jib. vni;
CumexcommunicatEcclesia,in cceloligalur excommu- Excommunicato qui communicaverit,pari sententise
nicatus; cumreconciliat Ecclesia, in ccelosolvitur recon- teneatur obnoxius, cap. 159, lib. vm.
ciliatus, cap. 86, lib. v. Episcopi el elerici in stalu mentis et corporis iiabitu
Ecclesiastiea\incula nemo contemnat; non homoest DPOet Iiominibusplacere studeant, cap. 140, Jib. vm. —
qui Jigat, sed Chrislus qui hanc potestatem dedit, etho- Episcopi et clerici non offendantaspectum eorum quo-
mines fecit Dominustanti honoris, cap. 88, lib. v. rum exemplum el forma esse debent, in superftuilale,
Episcoporumcura qualis esse debeat erga "inj'uste fa- scissuraaut colore vestium,jjec in tonsura, ibiilem.
cientes, quomodoque eos habeat, excommunicare, cap. Episcoporum decedentium hona a nullo diripiantur,
90 et 91, lib. v. cap. 141, lib. —
TJII. Episcoporum decedentium hona ad
Excommunleationisforma et verba quibus denuntiatur opus Ecclesise et successorissui, in libera cecouomivel
excommuuicatuset declaratur, cap. 92, Jib. v. — Cum cJericorumremaneant polestale, ibidem.
excommunicatoeommuniearepossunt,qui obhanc causam Episcopi,presljyteri, diaccni, vel suhdiaconi,Tegulares
ei junguntur, ut eum revocent ab errore et provocent ad canonici,eLmonachi atque conversiel professi,qui uxores
satisfactionem, ibidem.— Cum excommunicalisnon est duxerunt, separentur, cap. 143, Jib. \m.
conimunicandum,alioquinipse erit excommunicatus,cap. Eeclesiaunaquseque,si facultassuppetil, proprjum ha_
—
94, 95,105, Jib. v. Cum excommunicato qui scienler beat saeerdolem,cap.i46, lib. vm.
saltemin domo simul loculus fueritvel oraverit, ille com- In_ecclesiam vel in coemelerjumsi quis cbnfngprit,.
niunione privetur, cap. 93, 96 el tribus sequentibus, nullus iride eum exlrahat, sub anathemaLispcena,cap. 150,
lib. v. lib. vni.
Excommunicatusab uno episcopo, ah altero episcopo EcclesiaDei non hseredilario jure aliquem secundum
in ^.onimunionemrecipPnon debet, cap. 100.101, 102, carnem successoremexspectal, sed ad sui regimen et offi-
lib v. ciorum suorum dispensationem,honestas, et saplentes et
Excommunieatissacerdotibus qui ausi sunt sacramenta religiosas personas, exposeit, cap. 151, libt vm.
conlingere, poenitenlia injungatur, ut tribus annis, se- Ecclesiasticas prajbendas, prseposituras capellas aut
cunda,quarta et sexta feria' cuj'uslibethebdomadse,aut a aliqua ecclesiasticaofticiahasreditariojure nullus vindicare
vino aut a carnepenitus jejunent, cap. 104 el 105, lib. v. aiit expostulare prsesumat; quod si prsesumpserit,postu,
Cumexcommunicatiscommunicantessunt puniendi, alii lsftiscareat, cap. 152, lib. vm.
levius, alii severius, cap. 106, lib. v. — Qui excommuni- F
catis commnnjcant,pro modopeccati puniantur, cap. 107,
Jib. v. ' Fidei professio,cap. 1, Jib. i.
Excommunicavitbeatus Innocentius papa Arcadium Filius carnem assumpsit,nqn Paler, nec Spiritus san-
imperatorem,quia consensitut sanctus Joannes Chrjso-* ; dus, ut qui erat in divinitale Patris DeiFilius, ipsefieret
 i~m INDEX m PANORMIAM __60
%nhomine hominisFilius, nequc filii nomen ad alterum Qui filios proprios aliquo accidenti "casu ex lavacro
{ransiret qui non esset nativilate filius, cap. 2, lib. i. — sanclo susceperunt, 'separentur ab uxoribus, cap. 127,
Filius verus Deus ef verus homo, eap. 2, lib. i. lib. \i. —Filia spiritualis caraali fllio nullo modo polest
Filius unus socundumDeum et homincm, non duo filii, nubere, ibidem.
Deque duo Christi. — Filius unus manens in duabus na- FomicatiomscausaDomiuus pesmisil uxorem diimtti,
turis non confusis,neque immislis, sicut Timotheani vo- sed quia permisit, non jussit, cap. 20, lib. \u. — Forniea-
lunt, sed socielate unitis.— Filius Dei natus est ex ho- tio ubicunque est ant fornicationissuspicio; libere uxor
mine, et non per hominem; id est non ex viri coitu (sicut dimillitur, cap. 7, lib. vn.
Ebion dicit) sed carnem cx Yirginis corpore trahens et Furta non simt facsendavolantate pascendi pauperes
non de coelosecum afferens (sicut Marcion,Origenes, et sanctos, cap. 20, lib. vn.
Eutyches affirmant).— Filius animamhabult cum ratione 1'ornicarihominibus nunqnam Jicet, cap. 56, lib. vn.
sua et carnem cum sensibus suis per quos sensusveros Fornicalio carnis, adullerium esl; fornicatio anima.,
in passione et ante passionem, carnis suse dolores susLi- servitus idolorum est, cap. 27, !ib. \u. —Fornicatio men-
nuit. — Filiussempepfiiit, seternus Deus, homoex Yir- lis detestabiliorest fornicationecarnis, eap. 28, lib \n.—
gine nalus, cap. 5 et 4, Jib. i. Fornicalio est idololatria et quselibel noxia superstitio,
Fides eorum a quibus parvuJus baptizandus offerlur eap. 29, Iib. \n.
pj-odeslparvulis. Fornicanlemuxoremdimittere cencedltur, et eama qua
Fides unius prodcst alteri, eap. 12, lib. i. Idem, cap. maritus cogilur fornicari, eap. 50, lib. \n.—Fornieationis
15,14, lib. l, causa dimittitur uxor qu_3maritnm cogit sacriiicare ido-
Fidei sacramentum parvulum fidelem facit, cap. 56, lis, ibidem.
lib. i. Femhise ut seniartt viris, est ordo naturalis in homix
Fidei mysterium credi salubriter potest, investigari nibus.
uliliter non potest, cap. 128, lib. i. Filiiut serviant parentibus, etioajori s.ervialiniBoi,est
Fugientem ad ecclesiam, seu ad atrium eeclesise, seu ordo naturalis in hominibus, cap. 43, lib. vii.
ad ofHcinasregulapiumfratrum, nemo audeat abslraliere. Feminas subditas et pene famulas,"Jex esse \oluit,
—Fugientem ad ecclesiamseisvumvel discipulum,^ullus cap 45, lib. vn.
clericorom audeat vel extrahere vel verherare," cap. 75, Fratres duo germani duas sorores accipere possunt iri
76 el 77, lib. n. uxores, cap. 60, lib. vii.
Fugiens de atrio ecclesisequod triginta passibus cJan- Feminse qusead chrisma suscipiendumfiliossuos frau-.
slilur, non abstrahatur nisi prius dala securitate, cap. 7S, dulenter, coram episcopotenueEunt, a viris non separcn-
lib. II. ttir, •—
sedquandiuvixer__Qt,po3nitentiam agant, cap. 63, iib.
Fieri potest ut sine aliquo vitio cnpiditatis vel voraei- vu. Qui filiolamsuamduxit uxorem; aut concubuilcum
talis pretiosissimo cibo sapiens utatur, insipiens autem commatrespirituali, et qul filiumsuum baptiza.it, et cu-
feliilissima gulse flammain vilissimumardescat, et sanius jus uxorem de fonte suscepit separcntur et gravi poena
quisquis maluerit more Domini pisce vesci, quem leuti- plectantur, cap. 66, Jib. vu.
eula more Esau nepotis Abraham, aut hordeo more ju- Fortiludo qnse \el a barbaris in bello pal.iam, vel domi
mentorum, cap. 195, lib. n. defendit inflrmos vel a latronibus socius, plena justltise
Filii presbylerorum a sacris Temoveantur mysteriis, est, cap. 34, lib. vm.
siisiin coenobiisreligiose couversarifuerinl probati, cap. Fides quas ad peccatum faciendum admillitur, non esi
Hl, lib. ia. „ appellanda fides, cap! 98, lib. vm.
Fidei \erse professioCyrilli conlra Eutychelem et Ke- Si fidemnon servat adultera adullero ul fidem eonjuga-
storium hsereticos,eorumque sectatores, cap. 152, Hb. in. lem, servet, non violalur fides, eap. 97, lib. \m.
Facito aliquid operis, ut semper le diabolus invemat Fidelitatis forma, et sex qusein ea snnl senancia, vide-
ec-upatum, cap. 178, lib. m. licet incolume, tulum, honestum, uliie, facile, possibHe,
In ride recta dubii accusafe non possuni, cap. 65, cap. 122, lib. vm.
Sib.iv. Falsum dicere nulli licet, aliquando autem aliquid ta-
Furlum sine affeclufurandi non cominiUitur, cap. 35, cere veri, utile est. cap. 151,lib. vni.
lib. v. — Furlum non committii, qui donaverit \el vendi-
deril fructum quem putat ancillaesuse esse, ibidem.
Filius j'ustus esse creditur, qui ex juslis nuptiis septimo
mense nascitur, cap. 61, lib. v. Gelasius.papa quinque libros adversus Nesiorium, et
Fidejassor um unusquisque exsolvat quod cum propor- -duos adversus Arium fecit et alios, cap. 98, Hb.n.
tione sjbi confingit, cap. 70, lib. v. Gregorius papaquadraginta homiliasin Evaagelia fecil,
FaJsam monetam percntienti manus amputetur, cap. cap. 99, lib. n.
70, lib. v. Grammaticam et dialectieam nosse non improb-alur,
Furti conscius qui fuerit, vcl furto oblata susceperit cap. 153, Jib. n. — Geomelria et aritlimeUca, el musica
in numero furantiumhabealur, ibidem,cap. 70, lib. v. habpnt in sua scientia \eritatem, non tamen scienlia illa
Frater, id esl Christianusin nos peccans, jubel Domi- est seienlsa pietatis, ibtdem.— Grammalicorum declriua
nus, ut prius secrete corripiafur, deinde cnm testibus re- ad vilam proficerepotest dum fueril in mcliores usus as-
darguatur, novissime in convenluEcclesisepuhlice conve- sumpta, cap. 156, hb. n.
liiatur, cap. 91, lib, v. Genua flecterc debent omnes ad missarumsolemniaia
Francorum regem Romanorum pontifex deposuit non Quadragesima tantummodoet in j'ejunio Qualuor Tempo-
tam pro suis iniquitatibusquam pro eo quod tantse pote- rum. — Genu uno fiexonemo orare prsesumat,sicut Ju-
stati erat inulilis et Pipinum Caroli imperatoris palrem dasiirridenles Dominumin passione Cjus fecisse legun-
in ejus locum substituit, cap. 109, lib. v. tur, cap. 185, lib. n.
Fornicationulli impune concedilur, eap. 4, lib. vi. Qui gratiam quam a Deo aecipiunt non gralis exercent
Feminse dum maritantur ideo velantur, nl noverint se venditores columbarumsunt, cap. 124, lib. iu.
viris suis semper subjectas esse debere, et humiles, cap. Si quis gentilis gentilem dimiserit uxorem ante bapti-
8, lib. vi. smum, posl baplismum in ejus sit potestate eam habere
Feininarum partus estsola causa nubendi, cap. 24 et vel non habere, cap. 97, lib. vi.
25, lib. vi. Gentilesfeminseviris suisserviunt comm.ni lege natu-
Felix necessitas quse ad meliora compellit, c. 81,1. vi. rali, cap. 40, lib. vn.
Furiosus neque furiosanon possunt contrahere, sed si Gladioille utitur, qui nulla supefiore ac legitimapole-
contractumfuerit, non separentur, cap. 92, lib.vi, stale vel jubente velcogenle in sanguinemahcujus arma-
Inter filioset fratres spirituales est qusedem sancta tur, cap. 44, Jib. viu.
communio,qusepotius est habenda spiritualis proximitas, Genefhliacisunt appellati propter Batalitiorumconsi-
quam dicenda consanguinitas,cap. 123, lib. vi. derationes dierum. •—Genethliaci geneses hominum per
Inter filios spiritualesnonpotestfleri legaJe coniugium, duodecim signa cceli,.secundumquod cursussiderum,na-
ibidem.•—Filius patris mei vel frater meus longe con- seentium mores, aclus et eventus praedicere eonantur, id
gruentius appellatur is.quem graiia divina quamquem est, quali signo, quis fuerit natus, aul quem effeetum ha-
humana voluntasut Dliusejus vel frater meus esset ele- beat viUBqui nascilur in tali tempore, eap. 66, lib. vm.
git, prudentiusque ab altera corporis commistione se~
cernuntur, oap. 123, lib. vi. H
Quse filiastrumde sacro fonte levavit, non separetur st
viro, cap. 124, Jib. vi.— Qui filiastrum coram episcopo Hsereticisad Ecclesiamvenientibus, per manos imposi-
tenuit, ab uxore separetur, cap. 125, lib. vi. — Qui filia- — tionem laica taijtum tribuetur communio, cap. 16 prol'.
stros coramepiscopotcnent, non separenlur ab uxoribus, Hsereticiad Ecclesiam venienles, nec in clencatus ho_-
eap. 126, Jib,-vs. Eorem vel exiguum debel subrogari, cap. 16 prologi,
 '' '
4.01 INDEX lBI PA-.ORMIAM. _; 140?
HseresiNestorianarevertentes, Gregoriuspapa in suis Homicidiinon esl rcus, qui poteslatf obediens homi-
gr.ulibusrecipijubet, cap. 19— prologi. nem occidit, cap. 55, lib. vm.
HsercsisAni, cap. 1, lib.i. HseresisSabcllii, eap. 1, Hoininemoccidere aliquandonon est peccalum, ut cum
lib. i. — Haresis Timotheauorum.—Hseresisterlii Apol- e.\ oflicioli c quis facit, aut cum miles hostem et judex
Jinarislse.— Hseresis Marcionis.— Hseresis Origenis. — et mmister nocentem, et cui forte invito alque impru-
HceresisEulychetis. — HseresisAralenlini,Hseresis Aor- denti lelum manu fugerit, hi non videntur mihi pnccare
cliorum, Harcsis Marciani_elApollinaris, cap. 5, lib. i. cum Iiomiuemoccidunt, cap. 58, Jib. vm.
— KieresisArlhemonjs,h_3res_sl_erilli,Ii_3resis Marcelli, Homieidaesl minister judicis, si sponLe occidat eum
<• — —
ap. 4, lib. i. Ha?r_sisDionysisfonlisArii. Hseresis queni judex vel lex jussit occidi,cap. 59, lib. VIII.
Eunomii. —Hieresis Etlmi. —Hseresis Arii. —Hsercsis Cum liomoiste oeeiditur, lex eum occidil, non tu, cap.
— —
Macedonii. HseresisMaiiichsei. HasresisMelitonis.— 41, lib. viii.
HseresisTertiilliani.—HseresisAnUiropomorfi. — Hseresis Homicidaset saerilegos et venenarios punire, non est
Vadiani.— Hseresis Origeiiis. — Hseresis FortunaU.— sanguiniseffusio,sedlegum ministerium,cap. 55, )ib. vm.
HseresisMareionis.—HseresisPlalonis. —Hseresis Ter- Hydromaulici ab aqua dicti: est enim liydroinanlia in
— —
lulliaui. HseresisOrigenis. HseresisSabellii. — Hse- aquarum inspectione umbras dsemonumevocare et inia-
resis Sylvani. — HseresisPraxese,—Ilseresis.Peiilnpolila- gines Judificationiseorum videre, jbique ab eis aliqua au-
ponim, cap. 5. lib.i. dire, ubi adliibilo saiiguine, etiam inferos prohibentur
HseresisNesLdrii,cap.6,lib. i et cap. 109,lib. n.—Prima suscilare, cap. 65, lib viu.
in discipulisClirislifaela est, cumdiceret: Nisi mau- Iferodes sallatrici turpiter prsemiumpromisil, el cru-
ducaveritcarnem n,eam, etc, cap. 135, lib. i. quis deliler solvit, cap. 101, lib. vm.
Heresis Macedoniiqui Spirilum sancLumDeumesse ne- Ab Herode turpe est quod regnum pro sallalione pro-
in
gabat, damnalur secunda svnodo Nicsciia,Conslanli- mitlitur: crudele quodmors proohetsejuris:urandi reli-
iiopoiitanapriin-i,cap. 108,ljb, n. —Eutyehetis qui asse- gione datur, ibidem.
rebal VerbiDei et cjrnis unamesse luturam dainiialur,
rap. 110, lib. II I
Homousionin diviinialePalris HomnusionDeo Iteratum non monstratur esse, quod nescitur esse fa-
et homini unus filius, homousionFilius,Palri el li_io Spiritus eiiini, cap. 11, lib. ii.
sancliis,-cap.6, lib. l. Imperialijudicio non possunt ecclesiasticajura dissol-
II iroscopidicli snn! qui horasnativilatis homiuiimspe- vi, cap. 140,lib. u.
culentiir dissimiliei diverso facLo,cap. 66, lib. vm. imporatori vel cuiquampietatem cuslodicnti, non licct
Mos.iacum Irangitur, Dominicicorpoiis, in crtice im- quiilqiiaiiiagere.quod evangelicis,propbelicis,apostolicis-
molat.n, el sanguis, cum in or,i liileliiim rundilur, ejus que rpgulis obvict, cap. 141, lib n.
saiiguinisde latere elfusiodesignaliir, cap. 140, lib i. inslilulionum ecclesiasticarumqusedamsunt scripluris,
Hosliiepa,-sin calkeni miss.i, corpus quod rcsurrexit, qu_3damvp.roaposlolicaynstitutione per successorps-mi-
monstrat, comesla arnbulansadhuc super lerram, pars in nisterio confirmatse,qucedamvero consuetudine robora-
altari usque ad linem reniaiiciis, porpusjacens ni sepul- Ue, cap. 159, lib. n.
cro, cap. lil, lih. i. Incoiiliiienlesomiiilionoreecclesiasticoprivenlur, cap.
Holocauslain altari lot offeranlurquanta a populosuf- 137,lib. III.
ficere debcaul, cap. 149, lib. i. Iiifamesdicjntur, cap. 66, lib. iv.— Sunt qui Chri-
Hisloria eeclesi.siica a TlieodoricoSozomenoet So- stianselcgis normamabjiciunt et slaluta ecclcsiasticacon-
crale Grsecisconscriplaest valde n.cssari», oap.92,lib. u. temiiunt, ibidem.
Hieroiiymusab angelo coinipilurquod Ciceronislibrum Ante lnsciiptionem ncmo debet judicari vel damnari,
legeret,
* cap. 151, lib. ». cap. 77, lib.-iy.
Hserelicis venienlibus qui ibi baplizalisunt ppr m?- Infamis persona nec procurator esse potesl, nec cogni-
lius imposilioncmlaica lanlum Iribualur commiinio,nec tor, cap. 78, lib. iv.
ex eis ad clernm quisquampromovealur.cap. 58, lib. m. ln j'udicioqualuor necesse est semper adesse, perso-
Hserelicietsi illicile sacrameiitisEcclesiseChrisii ular.- nas, scilicet, judices electos, accusaloresidoneos, defeu-
lur, tamen sacramenta sunt, cap. 78, lib. m. sores et lesles Iegilimos,cap. 81, lib. iv.
ll_erelicuniresipiscenlem nemo suscipiat, nisi cpisco- In jutlicio(luse-sinlservanda, quse eliam consideranda,
pus ejusdemloci reconciliaverii,cap 128, lib. m. eap. 82, lib. iv.
Honorem qui amisit, honorem dare non potesl, cap. Iiifainis aut sacrilegus, Chrislianum nullum quamvis,
150, Iib. III. humiiem servilemque audeal accusare, cap. 92, lib. iv.
Ah hsereUcisredeuulessuntreordinandi, ibidem. In judicioquid quserendum,cap. 94, lib. iv.
Hserelicusqui Jisprelic®pravilali se miscuit, si ad ca. Inclucia3sex mensiumsunt dandseepiscopisin crimina-
Uiolicamcomtnuiiionemreverti voluerit, pnus errores libus accusalis,cap. 101et 102, Iib. iv.
suos et eoruro auctores detestetur, et post in eo gradu Jn Induci-o non modicsead inquiiendum dandsesunt ne
<piderat sine aliqna promolione recipiatur, c. 151, 1.m. quid properoagi videatur, cap. 105, lib. iv.
Ex hseieticisreverscs qui ad sacros ordines promovet In judicio frequeuter inlerrogari oporlet, ne aliquid
non levem apud Dominum noxam incurrit, e.ip. 151, prselermissumfortemaueat, quo3 annecli conveniaf,tap. '
lib. in. 104, lib. IV.
Hsereiicis non licet contra orlhodoxos episcopospro Indiciis manifeslisnisi qu_3Comprobanlurquamvis vera
ecciesiaslicisnegotiisaecusalionesfacere, cap. 75, lib. m. sinl, " non sunt credenda, cap. 115,lli, lib. iv.
Hsereticosdicimustam eos qui olim ab Ecclesia projecti Inf-imalustertio monilus se non corrigens, quousque
sunL, quam qui posthac a nobis anathematizati sunt, purgelur, ab officiosuspsndalur, cap. 1, lib. v. — Pre-
tbidem. sbvtcr suspendatnr usaue ad diguam satisfacLionem,cap.
Hserelicidicunlur hi quifidem sanam simulantnr, vel % lib. v.
Iiegantconfileri,ibidem. Infamalode episcopi morle presbytero, si accusatorcs
Ifereticus hsereLicumaccusare et contra eum LesLificari cerli defuerinl, resLitui jubenlur inlegra bencficia,cap,
potesL cjp. 28, lib. v. 7, ljb. v.
HsereticilesLimoniumproorlhodoxo valet, contra orllio- Infantem suum qui cxposueril, non potesl poslea eum
doxum vero,no.-i,ibidem. repelere ab eo qui eum nutriendum suscepil,cap. 52,
Homicidsedilalioprsestandaest in civilibuscausisvel in lib. v.
levioribuscriminibus,cap. 42, lib. v. Ingenuus est, qui stalim ut natus est,liber esl, cap. 60,
Adliseredilalemavi vel avise pari modo succeduntne- lib. v.
potes ex Ulioel nepotes ex filia, eap. 58, lib. v. Ingenuns est qui ex matre libora nascilur,patre servo,
—
Hserelicietiam post mortem sunt excommunicandi, ibidem. Est qui liberam habuit malrem eo lempore
cap. 115, lih. v. guo nascitur, quar.ivisaiicilla conceperit. ibidem.
Hsereticosctiam mortuos excommurticarevult Ecclesise iilegitime natus matrem sequilur, cap. 64, lib. v.
traditio, cap. 116,117, lib. v. Inler iiberum et ancillam, ?t inler ervum el liberam
Hsereditasrerum per legales definitionessancita usque inulierem, nuptiae contfahi non possunt, cap.,10, lib. vi.
ad septimum gradum"prtetendit hseredumsuccessiones; Si infidelilasfornicatio est," et idololatria infidelitas, et
non enim succederent, nisi eis de propagine cogiialionis avarilia idqlolatria,iiori'esldubilandumetavaritiam forui-
deberelur, cap. 81, llb.vu. calionem esse, cap. 29, lib. VII".
Noniiomicidasarhitramur quos adversus excommuni- Iniuriam depellere et non inferre, lex virlutis est, cap,
catoszelo catholicsematris ardentes eorum quosdamtru- 58, lib. viii. — Qui iion repellit a socio si po esL,lam cst
cidasse coutingit,cap. 11, lib. vin.. in vitio quam ille qui facit, ibidem.
Homiciiiiumgeminum
' ' fecit divus Pelrus^ cap. 18, Incantafores dicli sunl qui artcm veibis peragunl, ca_p,
lib. vm. • .- 66, Jib.\iu.
1.105 INDES IN PANORMIAM. i£04
Ex incestu natos leges s_3_uliinfamespronunliant et ab lationibus putalur, cap. 105, iib. !,-.— Judiciumnon spjj-
hsereditaterepelluiu. cap. 155, lib. vm. lerfugiendum.,ibidem.
lncendiarii excommuuicaudipronunlijntur, cap. 154, Conlra .iudiciumfugienlem. dilalionibus prsesurnilur,
lib_-VIII. cap. 107, lib. iv.
Iilcendii peslis, et vastitas hoslilis omnes alias depraj- Judices tales esse debent, ul omni .suspieione eareant
dalioues superal, qusequanlo populo Dei sit damnosa,et et ex radice clurilalis suam desiderent promere sentei.-
quaiitum detrimenti animabus et corporibus inferat nul- tiam, cap. 108, Jib. iv.
Jus ignorat, cap. ullimo, lib. vm. Judices hi esse debent, quos ipse qui impetilur ele-
Incendii clades ; ut tanta pernicies pro salute popuJi gerit, aut quos saucla sedes delejaverit, cap. 109,
eradicetur et exstirpelur, assurgendum est omninoet la- lib. iv.
borandum, ibidem. Judices prius probare debent, quo animoquisqueillustt
Incendiariussi morluus fuerit, ecclesiaslicacarejt se- quam accusationemsuscipial, cap. 110, lib. iv.
pullura, nec absolvalurnisi prius damnumcui intulit, se- Judex senteufiam non proferat ante capitalem, quam
cundumfacultateiurestitual, cap. 154,lib. vni. vel reus confiteatur,vel convincalur,cap. 111, Iib. iv.
lgncs si quis post hanc promulgalionemnpposuerit, vel Judicandanullo modo sunt quseinceila sunt, cap. 115,
apponi fecerit malo studio, sive odio, sive vindicla, et ap- lib. iv.
positoribus consilium scienter ei auxilium iribuerit, e\- Judiciismaiiifeslisnisi quse.comprobanturquandiu vera
commuuicelur, cap. ultimo, lib. vm. sint, non sunt credepda, cap. 113, 114,lib. iv.
Judas quannisfur eral, tamen quia non est accusatus,
J non est ejectus, sed quidquid iuler aposlolosegit, pro di-
gnitate mimslerii permaiisit,cap. 115, lib. rv.
Jurare in contraclibushumanis ex necessilate non ma- Judicanda non sunt etsi vera, nisi manifeslo indicio
um est, sed longius fit a perjurio quicunque non jurat, coiiviiicanlur"efjudiciario ordine pubJicentur,cap. 114,
quam ille qhi qualicunqueoccasionejurat, cap. 9 prblogi. 115, lib. IV.
Jesu Dumijiinostri vita in-terra, discipliuaest moruin, Judieis non est sine accusatore damnare, cap. 115,
9
cap. prologi. lib. IV.
Judicis in potestate est, mollire sentenliam etmitius Judex ante audita diligenter inquirat, quam prsecipi-
judieiire cjuamleges, cap. 16 prologi. tando quidquamagat, cap. 116,Jib. IV.
Jus divmum in Scripturis habemus, liumanumhi lcgi- Judicare autdamnare nullumdebemus anle veram et
bus regum, cap. 63, lib. n. justam probalionem, ibidem.
Jure humano possidet quisquis quod possidet, ibiclem. Judicis non est sine accusatore damnare. cap. 117.
lureilivino Dominiest terra el possessioejus, cap. 65, lib. iv.
Jib. ir. Judiciarium ordinem manifesta non desiderat causa,
Jure humanohsecvilla mea est, hsec domus mea est, ibidem.
hic sefvus meus est, ibid. Judicem oportet omniarimari, et inlerrogare el discu-
Jura humana per imperatoreset reges sseculiDeus dis- lere, ac proponere anlequam senteiitiam feral, cap. 119,
tribuit generi humano, ibidem. 120, lib. IV.
Jura tolle imperalori, et quis audebit dicere, mea est Judicandumnon esl donec utrinque sil peroralum, ibid.
illa viila, meus est servus, ibtd. Jurel sanctam consecralionem,cap. 10,
Per jurarpgum possidenturpossessiones.Noli ergo di- lib. v. —presbyterper Jurare sacerdotesex levi causa uon debent, ne
<ere : Quid mihi et regi? Quid libi ergo et possessioni? manus per quam Christus conficilur,juramenlo polluatur,
ibiclem ibidem.
Juslinianus Augustusduo millia legum Komanorumiu- Jurare super sancta Evangelia, nuJlus cJericns audeal,
tra quinquaginta librorum numerum redegil, cap. 113, sed simplici sermone ulalur, est, esl, non. non, cap. II,
lib. n. — Novasleges quas ipse statuerat appellavit Co- lib. v.
dicem Novellarum,ibiciem.—llemovitcontrarias regulas, Judam Dominus, cumesset menrlaxdiscipulus,nec do-
cap. 146, lib. n. minus aposlolorum,dejecit, cap. 12, lib. v.
Jus venit ex non scripto, quod usus approbavit, cap. Judicium ilagilari non debet de causa quse definita vel
160, lib. ii. judicata esl, cap. 46, lib. v.
.lejuneiit clerici septem hebdomadasplenas ante san- Judicare cligne de subdilis nequeunl, qui subditoruni
ctum Pascha, cap. 174, Jib.n. — Clericiomneshebdoma- causissua vel odia, vel gratisesequuntur, cap. 80, lib. v.
das septem a carne et a deliciis, et hymnis et vigiliiset Judicala causainter pfsesentes,pust decenuiumrevolvi
orationibusdie noctuque Domiiioiphserere sludeanl, cap. non poiest, cap. 10, lib. v.
174, lib. ii. Judicala causainter absentes, post viginti annos revolvi
JejuniumDominicsediei et quintseferisenemocelebrare non polest, ibidem.
debel, el quare, cap. 176, lib. u —Sabbatipratermiitere Ad j'uramentumviles personas et indignasaccedere ju-
non debemus, quia inter trlslitiam et lselitiam temporis dicesnon fneilepermiLlanl,cap. 2S, lib.v.
ipsius videtur esseinclusum, cap. 177, lib, n. Judices intra annum a die inscriptionis,si induciaspe-
Jejunia seu aljslinentias per singulosmenses placuit tierit accusalor vel reus, prseslare debent, c. 41, 1.v.
ceiebrari, exceptis Julio et Augusto, ob eorumdeminfir- Jus ex non scriptovenit, quod usus approbavil,cap.59,
n.
mitalem, cap. 178, lib. —Qnartse et se .tse ferisesine lib, v.
aliqua necessitate non sunl solvenda, cap. 179, lib. n. Juslum quicunquedixeritinjuslum, etrursus injustum
Jejunia qualuor Temporum,siKalendseMarliiin quarta juslum abominabilis est uterque apud Deum, cap. #4,
fcria sive anlea evenerint, quando,sintcelebrandain hoc lib. Y.
mense ef in aliis, cap. 185, lib. H. Juramenlumseparationisa muliere cum quaquis adulte-
Jejunia sint libi quotidianaet refectio satietatem fu,- rium vel fornicalioiiem commisil,quale debeat esse, cap.
giens, cap. 185, lib. n. —
40, lib, vii, Reconcilialionis c onjugis adultersequale de-
Si jejunia compensantur saturitale, nihil libi prodest beat esse, cap. 41, )ib. vu. — Reconcilialionisadulieri
biduo aut triduo iransmtsso vacuum portare venLremsi roaritiquale esse dcbeat, cap. 42, lib. vn.
posl obsLrualur,ibidem. Juramenti accusatoris forma, cap. 86, lib. VII.
Jejunia sint pura, conlinua, moderata, id estquotidie Juramentum teslium, cap. 87, lib. vu.
esurire et quolidie prandere, cap. 186, lib. n. Juramenti reconcilialionisformula,cap. 88, lib. vn.
Jejuniis triduanispraeferturvenler esuriens, et parcus Judex non esl auclor sceleris, neque hominesvincien-
cibus, cap. 187, lib. n. do, cap. 52, Jib. vm — Diclus est, quiajus dictat
— populo,
non
Jejunium spernitur quodin vesperum repletione cibo- sive quodjure discepcat,cap 54, lib. vui. Judex
rum relicitur, cap. 188, lib. n. — Perfeetum est quando est, si in e'ojustitia non est, cap. 54, Jib. .m.
bomo nostei-exterior jejunat, el inlerior orat, cap. 189, Judicarejuste, est jure disceptare, ib'dem.
.ib. II. Jure hoc venit, ut quod quisque ob lutelam corporis
Jejunii diebus, eleemes.v-na faciendaest, et cibum et feceril, jure fecisseaeslimetur,cap. 56, lib. vm.
potum quo quisque debuit uti, si j'ejuna\eril, pauperibus Qui jusfus exhac vila,deeedit, peiraanet justus, cap.
eroget, cap. 190, lib. ». 67, Iib. VIII. ":
Jejuu 're el ad
cibos prandii ccenam servare, non mer- Judaicissuperstitionibusaut feriis serviens ab Ecclesia
cedis sed ciborumesl incrementum,cap. 190, lib. u. separetur, cap. 72, lib. vin.
Jusliliam vendere est hanc pro prsemii aeceptioneser» Juramentum pro fiedere pacis agere licet, cap. 85,
vare, cip. 119, lib. m lib. vni.
Judices di _i°ntuti sequilate,fesles veritate, accusatores Juratio quse a malo non jurantis est, sed increduli, a
intentione, ad ampificandumcausam,cap. 81, lib. iv. — quo jurare cogitur, non est contra Dei prseceptum, cap.
ConfileLurde omnibus,,quisquisjudicium sublerlugere di,- 84, 88. ljb.-.iu..
 "
U03 I_.DE.- IN PANORMIAM. 1*W
Jurare Dominumprohibuisse,ita intelligilur, ut quan- niajuravit, sed bonopacto ejus qui fidem"serovit, c?p,
tuin inipso quisqueesl, non Juret, cap. 84, lib. vm. 117, lib VIII.
- est quam
Juravit Apostoluscum dixit, quotidie morior per ve- Jurare per falsosdeos veraciter, minusmalum — PeTJurium
slram gloriam,fratres, ibidem. j'urareper Deum verum_fallaciter,tbidem.
Ne juremus omnino in NovoTestamento diclum est, -tanlomagis est posnale quaulo magis sanctumest id per
no.i quiajurare peccatumest, sed quia perjurare immane quod juralur, tbidem.
peccatumest, cap.85, lib. vm. Jurare compellimur,Creatoremoffendimuset nos tan^
Juratio etsinon bona est, tamen necessaria est, ul aJ- luminodomaculamus; cumvero noxia promissa imple-
teri persuadeas,quod utililer suades, ibidemel cap. 89, mus, et Dei jussa contemnimuset proximis impia crude-
lib. VIII. litale nocemus,et nos ipsos crudeliorimortis gladio tru-
Junre per Deum, non prohibuit Salvator,sediurare cidamus,cap. 119,lib. iv.
percoelum, et per terram, et per capul, cap. 87, lib. Juret jejunus cumomnihonestate et timore Dei qui in
VIII. sanctisjiirare debet, cap. 120,121,lib. vni.
Jurare fuerat lege concessnm,non quod recle hocfa- Juramenlum tres comitesliabere cjebel.veritatem, 'u-
cerent, sed quodmelms est, id Deo exhibere, quam ido- diciumet justitiam, cao. 123, lib. viu.
lis, vel d_3moniis, ibidem. L
Juramento illicite firmala, rescindendasunt, non sunt
irnplenda,cap. 90, 91, lib. vui. Legismutatio fltex necessitale, cap.-29 proJogi.
Juravit Davidsanctuset maluit non facere quod jura- Legem communem non facjunt privilegia paucorum,
verat, quam juramentumfusohominissanguineimplere, cap. 29 prologi. Esse constat — qusecunqueimperator
cap. 92,95, lib. vm. per epistolamconsliLueril,vel cognoscensdecreverit, vel
Juramentumquod malum incaule promittitur non est dicLoprseceperit,cap. 50 prologi.
observandum,sed instante necessitate pejerandumpolius Legps forenses canonieis aliquando iiisernnlur, non ut
est quampro mutando perjurio in aliud crimen gravius per cas ecclesiasticusjudex debeat quemquamcondein-
esse divertendum,cap 94, Iib. vm. nare, sed ut discatquantapcenitenliasit -dignurn faciims,
Juravit Davidet perjuriumcontraxit, sed deeo nondo- \el quod per eas membrorummulilationevel jnorte mul-
luit, ibidem. clatur, cap. 51 prologi.
Liber primus cumcselerisseplemquid contineanl,cap._
Jurantemperjurare meliusest quam conservaresacra- 32cum aliis usque ad finemprologi, cap. 52 prolog.
mentum in fractionesanctaruni imaginum,cap.98, 99, Pro luminanbus nihil presbyteri accepturi, chrisms.
lib.vni. denl, cap. 93, lib. i.
JuramentumservavitHerodeset periit, Petrus negavit Luminaria singulis suis ecclesiis emant, cap. 89,
cum juramento el conveisus flevit et salvatus est, cap. lib. i.
100,l'ib.vui. Libertos legitime factos Ecclesiatueatur, cap. 82,85,
Juramentummendax dissolvitur, quasi nullam habens Jib. ii.
virtutefn,cap. 100, lib. viu. Libri canoniciab Ecclesiarecepli, cap. 89, lib. n.
Jurare non coganlurparvulisine justa astate, cap. 105, Qui Ijbri in Ecclesiasint legendi et quo lempore, cap.
lib. vm. 90, lib. ii.
Qui perjuratus fuerit non potest esse teslis, ibidem. Legimusaliquane negligamus,legimusne ignoremus,
Jurare non coganlurpueri ante quartum decimuman- legimus non ut teneamus, sed uf repudiemus, cap. 154,
lib. II.
num, cap. 104, lib. vm. Lege inaperatorumnon est ulendumin omnibuseccle-
Juramentumpuellsein puerili setate quo se constringit siasticis conlroversiis,cap. 158,Jib. n.
in domopatris,si, cumprimumsciverit, pater irritaverit,
fiulliusest momenli,cap. 105, lib. vm. Leges imperatorumaliquotiesobviantevangelicsesan-
Juramenta filii et filisenesciente patre, et monachi ctioni, ibidem.
nesciente abbale, irrita sunt, cap. 106,lib. vui. Lex imperatorumnon estsupra legem Dei, sed subtus,
Si ut jures provocarisab aiio, ah ipsiusmalo erit, quod cap. 150, Jib.u. utitur contra h_e-=
juras nona tuo, cap. 107,lib. \m. I.egibus imperatorumssepe Ecelesia
Adj'urationemqui aliumprovocatel sclt eumfalsumj'u- reticos et tyranuos, cip. 140, Jib. n.
rare, pJusest quam homicida,quia homicidacorpus occi- tantum, Leges imperatorumnon sunt penftus renuendse,sed esa
surus est, ille animam,imo duas animas, et ejus quem cretis obviare quseevangelicis, apostolicis atque canonicisde-
provocavitjurare et suam, cap. 108et 110, Jib. \m. \identur, sunl postponendse,capr 140j
Si juratur ab aiiquofalsum,judicandumest talibus,qui lib. ii.-
Lex qualis esse debeat, quihusque circumstantiis or^
magispossint prodesse quam obesse perjurio, cap. 109, nata, cap. 142, lib, n.
lib. vm. De legibus licet judicare curn ins.tituuntur; poslquam,
Juramentumqui exigit ab eoquem nescit falsumj'ura- autem fuerint instilutseatque firmatse,non licet judici de
re, nonpeecat, cap. 110, lib. .m. seipsisj"udicare,sed secundumipsas,cap. 145, lib. n.
Jurat temere qui putat verum esse, quod falsum est, Xegem esse constat,quodimperatorper epistolamcon-
aut falsum esse putat quod verum est, cap. 111, slituit, vel cognoscensdecrevit, vel edicto pr_?cpp,it,
lib. VIII. nisi sit factumad certam personam,nam tunc personatfi
Juramentumfalsum,delestandabelluaest, etrebus Iiu- non trausgreditur,cap. 147, lib. n.
manis exterminanda,cap. 111,lib, wi. Legesimperatorumetpontificum custodirjoportet, cap.
Perjurus est qui jurat verum quod putat falsum, elsi 149, lib. II. — Principum aut Patrum regulas contemiii
verum est quodjurat, ibidem. non Jicet, cap. 150, lib. u. -^llomanorum principumne.
Jnret quisque quacunquearte verborum, Deus tamen dum servandsesuntin negotiis hominum,scd etiam circa.
qui conscientisetestis est ila ut hoc accipit, sicutilie cui reverentiam beati Petri, cap. 151,lib. n.
juralurintelligit, cap.112, fib. vm, Lex Homana nullius lemerilate debet corrumpi,cap,
Quijurat falsum,dupliciter reus est, quia nomenDo- 152, lib. II.
miniin vanumassumitetproximum dolo capit, cap. 112, Leges imperatorum in Ecclesiseadjutoriumlicet assu-.
lib. \iu. mere, cap,.153, Jib. u.
Juramentum quo malum incaute permittitur, non est Legibusimperaiorumquse pro Dei veritate ferunlur,
pbservandum,cap. 115,118, lib..vm. — Nonimplere to- non obtemperans,acquirit grande supplicium; al contra
lerabilius est quampermanere in stupri flagitio, ibidem. pra;minmgrande, si nonobediat legihus qusecontra Dei
Jurare Dei esl providentia v illa
' quseslatuit non eveliere veritatem feruntur, cap. 154, lib. n.
statuta, cap. 114,lib..vm. Lector cum ordinatur, facialde eo verbumepiscopusad
Jurarenihil aliud est quamjus Deo reddere, cap.115, - plehemindjcans e.jusfidem, vitam ac ingenium et Iradat
lib. \m. —Per lilios est ilfos.oppignerare Deo, iit hoc ei codicem et cjuidinsuper dicat ei episcopuSjcap. 38,
veniat in caput eorum quod exitdeore ipsius. cap. 115, lib. iii»
lib. VIII. Laiei teroporebaptismiuxores habentes, si ppst ba-
Quijurat superlapidem falsiim,perjurus est, cap. 116, ptismumreligiose ac pie vixerint, ad clericatussoftem as-
lib. VIII.— Licet uti fide ejus, qui ut eam servet per dse- sumi nonprohibentur, cap. 45, lib. m.
moniajurat, cjp. 117. lib. vm: Laicus qui post uxorem, aliam cognoverit mulierem,
non admittaturad clerum, cap. 62, lib. in.
Quijuravit per quos non debuit, per falsosnempe deos
et contra pollicitamfidem fecit,"quod non debuit, bis uli- autLectores si ad annospubertatis pervenerint, cogantut.
uxores ducere, aut continentiam profltefi,cap. 111,
quepeccavit, acperhocqui utitur Dde illius qui juravit lib.jn.
per falsosdeos et uon utitur non ad malum, sed ad lici- Lapsi in suumordinemreparari' non possunt, cap. 145,
Ju-P.!.t ad bonum,noa se sociat peccato ejusqui dsemo. 146^ ' •
lib. III.
 i-i07 INDEK IN PANORMIAM. UtiR
Lapsnmcredjmus posse redire ad honorempost dignam Missa,nisi mxigni inlervanerit necessitas.celebrari non
salisfactionem,cap. 147, lib/in. debet, nisi in sacralis DominoIocis, cap. 55. ib. n.
Lapsireparan possunt post dignam salisfactionem,ibi- Missascelebrare m ofalono pnvalo nou litel, cap. 59,
dem et cap. 148. hb. m. lib. n.
. Lapsos Dominisacerdotes, et reliquos fideles, nos cre- Missaanle horamdiei terliam non est ceiebranda, cap.
dim s post dignamsatisfactionemposse redire ad honores, 40, lib. ii. ' .
ibidem. Osque ad missam cateehumenorum, nullus ecclesiam
Lacr.ymarumeffusiotenetanimi passionem;satisfactione ingredi prohibeatur, sive h_3relicus,\siveJudseus,cap. 41,
autem implela, averlilur animus ab ira, ibid. lib. ii,
Post lapsum qui reoire possunt ad pristinum gradum et M2cliaba3orumliber unus inter canonicos numerjtur,
ImnQrpm,etqui non, cap. 149, lib. m. cap. 89, lib. u.
Lucrum turpe dicimus, cum quis non necessitaie, sed Maria bealissima quod ]jalrem habuerit sacerdotem
cupidilate comparal annonam vel vinummessis tempore, quemdamex tribu Levi Joacliimnomiue, cauonicum non
¥el viudemiseetservat usqne dum venumdelur,cap. 162, est, cap 128, lib. n.
Jib. in. Moyses et Daniel -Egyptiorum et Chaldseorumsunl
Ludus tabulseluxuriosus, et seminarium peccatorum, litferis erudili, cap.i 135, lib. n.
omni tempore esl fugjendus,cap. 171, lib. m. Mospopuli Dei elinslilnta majorum pro lege sunt le-
Laicus lii judicio s_3cularinon debet clericum aecusare, nenda, ubi aucloritas divinseScriptursenihil statuit, cap,
cap. 51, Ijb, iv. — Nulliispulestcrimen inferre, vel epi- 138, Jib. II.
scopo vel alicui ln ordinibusposito, cap. 90, ljb. iv. Mores diuturni consensu utenlium approbati, legem
Litterse dinrissoriseaposloli vulgo dicunlur, cjp. 128, imitanlur, cap. 160, lib. n
lib. iv. Mulari ssepe solent lacito consensu principis vel alia
Leges sajculares in nostroj"udiciorecipimus, quia ec- lege Jata quse sibi civitas coiistiUiil,ibidem.
cles.iaslic_eleges et divinse eas reopiunt, cap. 44, Mos est vetustate probala consuetudo, sive Iex non
lib Y. scripia, cap. 161, lib. n.
Leuonem quemque esse proliibere debent prsetores, Mensrepleta torpescil, et irrigata terra corporis hujus,
cap. 56, lib.,v. lib.ii.
spinas et carduos germinal, cap. 185,consecrationissusead
Leuonum instrumenta, ae Ddeijussiones contra bonos Metropolitanusinlra tres menses
mores factse,inyalidasunt, cap. 57, lib. v. apostolicam sedem millat ad fidem suam exponendam
Legi