1111111111111111111111111111111111111111111111111111111

*GT 174819*

~

TONG cue BlIU £)IEN

. .

A'

VIBA SO

-.

TAP 1

•

, ? ~

(TAl BAN LAN 1)

., -

CHU BIEN: TS. Bui Thi~n Minh

BIEN DICH: TS.Triin Hong Quan TS. Cao Phan

I KS. Triin Hoang LU'dngl

" A'? A

NHA XUAT BAN BlIU f)1I~N

Hit N<}i, 4 - 2000

LOr NHA XUAT BAN

c~ vai tElf phtit fri6n 0011 vii hBO CUtl c645 45h¢ vic§n th645 - tia boc the' 8idi, vdi 16' hosah tBn8 t6c phtit fri6n CUtl J{gBnh J)liu di¢n tro45 8it1i dosn 1996- 2000, m{l118 l11di vidn th045 V#t Nt1JIl 45el'y ctlt{g Id¢n d.Bi haa. doi hoi nhf1!J8 4511di Itlm chu m{l118 l11di ph8i n&n ch!c otic li6n tbtia co hBn v6' 0045 45h¢ vitn th045 h#n d.l1i tro45 do co if thu~t viba lJ6.

Cu6n Mch "Viha t!i6 "86m 2 fWJ do T645 CIJC buu di¢n phtit htinh nBm 1993 dB cU1J8 ctfp OOf1!J8 liCn thlic r§t co hBn v6' Ij thll)'6l tm'y6n dan tin Id¢u ~ thi6l16' tU'y6n, thiCl hi vibt1 lJ6... d045 thdi cii45 abo th§j tffm qut1l1 fft?45 tro45 vi¢c thi6l 16' m¢th¢ th645 vo tU'y6n chll)'6n U6p tE6 - viba a6. Cu6n Mch lti cti'u n6i thuc t.e' 8iiJtl Ij thu'yct vdi tbua Utn v6' ctic h¢ th645 viba tE6 vti ctic h¢ th645 tE6 hi¢n co, Id ttY li¢u h6 ich vd thiCt thua aho asa nhd qutJo Ij, asa clin bo if thu~t, kht1i thtic, v{in bsah vd htIo d11045 ctic thi6t hi vlba tE6, d.Bc hi¢t Id tEinh viCn chu'y6n 45tinh Di¢n tit - Vitn t.h645 d ceo trlid45 Dei hoc. Cu6n tElich dB d11c;JO d645 dtIo ben doo nhi¢t tinh don nh{in vd 80P nhiC'u j lidn quj bsu M tEllf18 nhf1!J8 phin con 1hid/n ihll)'6t.

DC'dtip Tif18 'ydu c§u tht1JIllhtIo, 45hi6n atiu 45t!r ctlf18 tBf18 CUtl ben doc vd duoc tEl/ d645 j CUtl tanh G.110 T645 CIJC Duu di¢n, Nhd xu§t htIn Duu di¢n dB hiCn t(Lp vB. ttii htJo 2 t~p tElich "Viha t!i6 ~

Cu6n tEtich duoa ttii hBn 160 nti'y dB duoa h6 tEU1J8 vel h#u cmnh, ch§l 111945 ducx: nB.f18 eao hon. 1I'y v9118 cu6n Mch nti'y .aC dtip z1!J8 d11r;JC nhu c§u vd hiJu ich vdi hlJfl doc qut1l1 t§m.

Ok; j kEn &51f5 #p cW ben c1:;JC xin 81Ji Yd'MuJ xu§l Un J)l1u cf#n 18 /'{5up Du. lid N¢i Xin tr§n f.tt?118 ctlm on./

lid N¢i thlin8 4 nBm 2000

.... "" 9 _

NHA XUAT BAN BUU B~N

ChLlC1ng 1 :Gidi thi~u cac h, thong so'

7

.! I

CHUdNG 1

GIl1I'THrEU cAe HE THONG s6

. .

I.i ,'~ I

. . );

~ ",' ., ., "" ,," A ,./#

1.1. CAC,PHAN TU CUA H~ THONQTHONG TIN SO

.. Me?t'hc? thing thong tin S9,~a.o;g6in~ac khol x1'11y tin hieu. Khi irng dung

cho dic?n' thoai, cac kh6i nay ,CO _th~ ph~p 'lq~i nhu sau: , .

- Bie'n d6i tin hi~u tuong tu thanh,tin hi~u s6.

- Tap hop cac tin hic?u s6 tit d.~ ri~6n khac nhau thanh tin hieu bang goc

s6.

- X1'1ly tin hieu bang g6c d~ir.uY~n' tren kenh thong tin.

'I I'", .•

- Thu tin hieu bang g6c tit keRh,thOng tin.

- X 1'1 ly tin hieu bang g()~ thtidJgc' d~ phan chia thanh cac nguon khac

'i '!";' ,

nhau tuong ung. - Bie'n d6i tin hieu s6;thi\nhi~fn hi~u ttidn~ tu tuong irng.

Hinh 1.1 la mo hinh don gian cua cac qua trinh do va bi~u d6 nay se lien quan de'n toan be? cudn sach.

FDM

l

FDM

K€mh thong tin

Giro ma , No

Gi8.i di~u 1-----' che- s6

Hinh 1.1 - Mo hinh eua m9t h~ thong so:

8

Viba sf;' - TQp 1

. Bie'n d6i hoac rna h6a tin hieu tuong tt;l thanh tin hieu s5 c6 th~ thuc hien bang mot trong cac phuong phap nhu sau: di~u xung rna (PCM); di~u xung rna Iogarit [log(PCM)]; di~u xung ma -vi ~~i JOPCM); di~u xung rna vi sai tu thfch nghi (ADPCM); dieu che delta (DM); di~~ che delta tu thfch nghi (ADM:) hoac rna h6a du doan tuyen tinb(LBCH QftOO'y~y, te6 th~sit dung cac ky thuat nay d~ giai rna tin hieu s5 thanh tin hi'~u tuong tt;l tuong tmg.

T~p hop cac tin hieu s5 thanh tin hieu bang g5c s5 va phan chi a tin hieu s5 tit tin hieu bang gad. S6idiiqcthl1e hi~ hlmg glIep,va tach. Hien nay t6n tai nhieu h~ ~llqng,ghep/tJac\l,~?eO t~n s5(FDM)., Cac, t~phc;1P nhom, sieu nhom, chu nh6m 'hoac 16' sieu nhom FDM cua cac kenh am t~n thltdng' cc1n phai giao tiep voi cac h~ thong truyen dAn 'sO'. Di~u ·nAy dl1cJc thuc hien bAng each sit dung cac Codec diitc biet. D5i vdi h~ thong hoan toan mdi, viec t~p hop va phan chi a tin hieu s6 thuong duc;1c thuc hien nho sit dung cac so d6 ghep/tach thea thoi giaI?- (TDM).

Viec xit ly tin hieu bang g6c s5 thanh dang thfch hop d~ truyen tren kenh thong tin phu thuoc vao moi truong' truyen d&n. se di nhu vay 13. cac loai kenh thong tin c6 cac diitc tinh va han che'rieng cua minh. Mudn xac dinh so d6 dieu che' sit dung cho cac truong' hop, cc1n xem xet ty s5 tin hieu/tap am ung vdi ty so bit 16i cho trudc, hieu sua't sit dung do bang bit/Hz va tfnh phtrc tap cling nhu gia thanh cua thiet bi.

M{lt sf) phuong phap di~u che'va giai di~u che' chfnh sau day:

DIEU BIEN (AM)

- Digu bien xung (PAM).

- Digu bien xung M muc (PAM M muc).

- Kh6a d6ng md (OOK) - tach ke't hop,

- Kh6a d6ng md - tach dudng bao.

- Digu bien cc1u phuong M trang thai (QAM M trang thai).

- Dieu bien diu phuong (QAM).

7. Dap tmg tung phan cc1u phuong (QPR).

DIEU TAN (FM)

- Kh6a dich tfin sf) - tach khong ke'i'hejp (FSK- tach khon.g ke't hop).

- Pha lien tuc - kh6a dich tfin sO' - tach ke't hcp (CI? -,FSK-.;CD).

- Pha lien tuc - kh6a dich tfin sf) - tach khfmg ke't hop (CP - FSK - NCD).

- Kh6a dich cue ti~u, .. qy.t,S.K.),. . ,v _, ,.\ 1\

- Kh6a dich t6i thi~u - ma h6a.vi sai (MSK - ma h6a vi sai).

ChU'O'ng 1: Gitii thi~u cec h~ thong so'

9

DrED PHA (PM) :

. i. ",' _,

- Kh6a d;ch phahai ~r~ng thai (BPSK) - tach ke't hop.

- Khoa dichpha hai trang thai - ma h6a vi sai (DE - BPSK).

- Kh6a dich pha vi sai (DPSK).

- Kh6a dich pha cftu phuong (QPSK).

- Kh6a,djch pha cftu phuong vi sai (DQPSK).

- Kh6a dich pha M trang thai (PSK M trang thai) - tach ke't hop.

, i ,j

Dieu bien/dieu pha (AMlP~ kh6a pha bien de? 16 trang thai (APK 16

trang thai). .

Tuy nhien, phan li~t ke nay chua th~t dfty du, va chi neu nhiing thf du ve cac ky thuat dieu che dang sit dung. Kenh thong tin dung d~ truyen song mang da di~u che' c6 th~ la sci quang, viba tftm nhin thang, vo tuyen d6i luu, cap d6ng true, v~ tinh hoac cap doi boc kim. D6i tuong quan tam cua cuonsach nay la viba tam nhin thang. Cac moi truong truyen dftn khac se chi xem xet van tAt trong cac phan.

1.2. XEM xET VItC L4P KE HO~CH Ht THONG SO

Lap ke' hoach h~ thong can ducc xem xet chat luong cua cac be? phan thiet bi hoac ph an chia h~ thong d~ dat duoc cac muc tieu heat de?ng truyen dftn tit dftu de'n cudi khi chung lie~ ke't thanh h~ thong truyen dftn hoan chinh.

Khai niem nay trd nen phuc tap hen khi me?t h~ thong hien c6 va mot h~ thong' cfi hoac h~ thong thay the'se dU<;Ic lAp dat. Xac dinh cffu true mang trang bi mdi, anh huong cua nguon tap am khac nhau lam giam chat luong mang mdi va mang cu, phan chia anh hUdng cua nguon tap am cho m6i be? phan rieng biet cua thie't bi hoac h~ th6ng d6i vdi tieu chuan tap am chung, tfft ca nhfing muc tren day cftn phai xac dinh ro.

Chuydn me?t mang tit mang tuong tu chiem uu the' sang mang so' c6 th~ dua tren nguyen tAc dua nhanh cac thie't bi chuyen mach so' vao hoat de?ng hoac tang cuong trang bi cac thie't bi chuyen d6i tuong tl;!-s6. Cac ye'u to' khac doi hoi d6i voint9t mang so' lien ke't dua tren co sd kinh te'la duy, tri gia thanh tuyen thap va lua chon cac thiet bi truyen dltn bang re?ng dang sit dung hoac cong nghe truyen d~n bangrong moi hien c6.

Vffn de cling rllt <luan trong Ia su tang dan sO' nhanhchong va dftn de'n qua tai cua cap trungke' va cap duong dai. Vi~ d6 duqc X8.C dinh nho dieu tra phan b6 dan so' va luu luong cung vdi du bao- nhu c~u tang dan so', qua tai cua

10

Viba so'· T~p 1

cac mang trung ke' va mang duong dai hien tai. C6 th~ khang dinh rang mang cuO'i cling khong nhfing phai dap ung nhu c~u cua thue bao voi gia thanh chap nhan duoc rna con cung cap kha nang hoat dQng cao, lien tuctham chi khi thiet hi hong hoac co s1,1 cO'. Cuoi cung, Iap ke' hoach chi tie't cua cac mang truyen d&n cho nhu cau hoat dQng ngiin han, trung han va dai han co anh huong IOn de'n quyst dinh sO' hoa mang ludi.

Sau khi dft quyet dinh chuyen sang h~ thdng s6, viec quyet dinh 11,1a chon cap hi~n c6 hay liip dat cap sci quang hoac viba sO'la phu thuoc vao cac kha nang cua cap hien co Ia cap dO'i xung va cap dang true, va mO'i lien quan cua gia thanh h~ thong cap dang true tuong t1,1 ducc so hoa. Can din nhaccap dang true tuong t1,1 dang dung va so sanh gia th~nh cua cac h~ thong soi quang va viba so vdi cac h~ thong han hop tuong t1,1 va sO'. DO'i vdi tuyen viba sO' phai xem xet gia thanh cac cong trinh xay dung co ban nhu vo tram, cQt anten va dieu kien dia hmh quan h~ de'n gia thanh chung cua cong trinh.

Thdi gian chuyen mQt h~ thong tuong t1,1 hien co sang h~ thO'ng sO' Iii he't sue quan trong doi vdi tu6i tho cua thie't bi hien tai, gia thanh chuyen d6i c6 th~ anh huong de'n chuyen d6i cua mQt so vung trong mang hoac h~ thong. Vi~c phO'i hop t~n sO', stl dung bang t~n va kha nang dap ung hftu he't chuc nang va dQ tin cay khach quan cling nhu viec stl dung thie't bi va sO'lu<;lng san xuflt phu hop deu la nhiing van de phuc tap. Gia thie't nhfing van de nay co th~ giai quyet duoc, cac ye'u to' khac anh huong de'n quye't dinh la: thoi gian d1,1 kien trudc khi loai bo bat ky thie't hi nao dft chon; thie't ke' trang thie't bi vacac chi tieu heat dQng cophu hop vdi cac khuyen nghi cua CCIR hoac cac khuyen nghi cua t6.chuc duqc lly quyen khai thac hay khong; nhimg chi tieu nay co phu hop voi cac chi tieu dft dg ra trong tuong lai hay khong.

Cftn phai xem xet yeucau to'cdQ bit hien tai va tuong lai, cungnhu nhu d.u truyen d&n thong tin video va truyen hinh, va thong tin truyen mot huang hay hai huang. Vi trf cua tram l~p sO' hien nay va trong tuong lai ella cap soi quang, s11 dung tuydn cua cac mach sO'rieng, truyen hinh, cac tram rna t dat v~ tinh, thiet bi dftu cuoi cap bi~n va cac mang giam sat, cling voi tfnh linh hoat trong s11 dung tuyen cling Ia.nhimg van de quan trong.

Lap ke' hoach truydn d&n cua mang mdi hoac mang lai khong chi bao gom viec ke't hop cache thdng dUdng dai, dung hrongtrung binh va cac h~ thong c1,1 ly ngan, dung luong rflt IOn tren cap d6ng true, viba so hoac sci quang, ma ca tinh kinh te' thay d6i.lien tuc cua m&i loai h~ thdng. D~ dai pho vdi su phuc tap nay, l~p ke'ho~ch truyen dftn c6 h& trq cua h~ thong may tinh cho phep l~p ke' hoach nang dQng va gia thanh hop lY.

Chuang 1: Gid'i thi~u esc h~ th6ng s6'

11

Ne'u chon-he thong' truyen d~n la viba ;s6 thi cac yeu to' giup cho su lua chon tuyen va thiet bi thuong cling khong dAy dll~ MQt s6 yeu t6 dola bang Hin d~ truyen d~n, dQ kha dung cua bang tAn d6, thie't hi hoat 'dQng tai tAn sO' do va tai .t6c dQ bit yeu cAu duocxac dinh tirmang va hill .hrong. Lua chonphuong phap dieu che dua vao gia thanhc kha nang slt,dl;tng, dQ tin cay, tinh phtrc 'tap va d9 ben cua thiet bi v.v ... , hieu suat sil dungbang' tiiri: Lua chon thiet bi dua vao kfch thuoe, cong suat tieu thu, \ dQ,- tit1>.~y",<lQ vungch~c V.v ... va dua tren kha nang phong v~, chang han chang fading hoac ch6ng lam, lmh huong den cac kenh vo tuyen khac.

,! . .,.; l

Di~u nay c6 nghia 13. -riAnsitd~hg'phan t~p, canb~ng.thich ung (IF hoac bang g6c hoac ca hai) 4o~c c~!ph~n t~p khong gian ya can bang bang g5c va IF thfch ung.

'./

M9t sO' yeu ,to' lien quan den vung xay dung cong trinh la sil dung cac ngoi nha cao tAng d~ dung anten va dat thiet bi, sil dung nhan cong binh thuong, dung cac thap mdihoac thue cac thap hien co. Viec thue phai ket hop voi cac nhu eIi.uella cac dichvu va cong trinh khac. Chuyen mach trong h~ thong bao v~ khong dU<;1C gay ra "va cham" hoac lam hong luong bit. BQ chuyen mach nay can duoc danh gia trong thiet ke h~ thong cung vdi cac chi tieu khac nhu ty l~ 16i bit (BER) va kha nang sil dung, hai chi tieu nay dua tren muc tieu chat Iuong truyen d~n ella CCIR hoac cac t6 chtrc khac.

Cac muc khac cling dU<;1C xem xet van t~t d~ b6 sung vao nhfing van de etii trinh bay tren day; tri s6 nhieu RF duoc tfnh tom khi l~p d~t tuyen vo tuyen mdi trong nut vo tuyen dii co nhung bi qua tM. Digu nay co th~ dua tren ket qua phan tfch nhieu cua may tinh. Su phan tfch nay cling giong nhu tinh toan tuyen hoac thiet ke h~ thong, can phai tfnh cac loai anten duoc sil dung. Muc tieu d~t ra cua ch~t IU<;1ng truyen d~n dua tren co sCi do tit dAu den cuoi tuyen vg ty l~ 16i bit (BER) va tren nhung yeu diu BER trong thoi han dai cling d~t ra m9t gidi han ve chieu dai chang cue dai thuc te cua tuyen viba sO'.

Phuong phap sil dung trong l~p ke hoach cac h~ th6ng tuong tu, d~c biet Ia cac h~ thong viba tuong tu v~n co hieu luc. Digu do cho phep sil dung nhung khai niem cua mach gia dinh chuan va ket n6i gia dinh chuan, khi xet den mach gia dinh chuan co th~ xen l&n h~ thong tuong tu va s6. Do khong phai la van de chung nao rna su giam sut cua cac h~ thong s6 do tri s6 d~c biet cua ty l~ 18i bit (BER) hoac truet xung gay ra du<1c dua vao b6 sung tfch luy cua tap am, moo'.va suy h~o d6i vdi cac h~ th6ng tuong tu. 11i sO' cua ty sO' tin hieu/tap am (SIN) tai may thu Ii! quan trong nhu nhau d6i vdi cac h~ thong viba tuong tu va viba ~6. Trong cac h~ thdng tuong t~ Ia ty sO' song mang/tap am (C/N) va vi v~y SIN Ia mQt hong nhfing tham s6ho~t dQng chu yeu.

12

Viba S(J -T~p 1

Trong cac h~ thong' sO', ty sO'do efing co tAm quan trong nhu v~y, nhung no quan h~ tr~etie'p vdi ty l~ 16i bit. Trong h~ thong. tuong tu, tap am duoc dua VaG trong tAng rrudc cua h~ thong va du'cjc ttch lily, vi cac tram llflp digu che' va giai dieu chii' tin .hieu thea yeu cAu cua mang. Vfln d~ nay khong xuat, hien trong h~ th6ng viba sO' co cung quy mo nho cac rna du sira sai va cac be;, tai sinh thuc su han che' tap am tich lily.

Nhfing' van dg t6n tai trong me;,t h~ thong' viba sO' hoac trong h~ thong truyen d~n sO' bflt ky la:

1- Rung pha tlin sO'thflp khong bi suy giam do cac be;, tai sinh s61£p doc theo.tuyen truyen d&n. Qua trinh nay co th~ duoc khac phuc va xem xet sau.

2- Tri sO' BER cua mot h~ thong truyen d&n s6 phu thue;,c chu ye'u VaG tuyen co tri sO' BER xau nhat. Dieu nay khong giO'ng nhu trong h~ th6ng FDM tuong tu, vi tuyen cq tap am IOn nhat co th~ chi anh hudng m9t phan rflt nho de'n tap am t6ng cua h~ thong.

Trong h~ thdng viba tuong tu, met trong nhimg van dg ci\n quan tam dung mtrc khi thiet ke'may phat la anh hudng cua tai bang g6c de'n de;, lech may phat va vi vay anh hudng de'n de;, r9ng bang tlin va meo do qua tai may phat. Trong viba s6 khi tin hieu tuong t~ du'cjc chuy~n thal1h dang so', khong co m6i lien h~ true tie'p gifia cac dlflc tinhcua luang bit sO'va mtrc eong suat dinh bang gO'c cua tin hieu tuong t~ ban dau.

Dieu nay chung to trong viba sO' luong tai tin hieu khong lien quan de'n viec don gian thie't k&'. Vi v~y khai niem gid ban trong cac h~ thong viba sO' la khong quan trong.

1.3. CAD TRUC M4NGSO

Hien nay cflu true ella mang sO' bfltky dgu phat trien dua tren jnang tuong tu, ma hau he't cac congdoan ella mang nay da b~t dftu thuc hien trong

the' ky nay. 0 nhieu n uoc, su thay d6i nhanh chong cua mang tuong t~ cho thieh hop vdi cong ngh~ mang sO'moi da chung to su quan tam cua nhirng nguoi quan ly vao tinh u'u viet cua cong nghe nay.

Qua m9t vai nam gAn day da thfly ding tinh u'u viet nay da kich thfch nhu cau cua dan chung va nguoc Iai cac nhu cAu da thuc d~y su thay d6i. Duong xoay tron O'c di len vg cung cap cac dich vu moo va hinh thanh sau do cac nhu cftu ella nguoi sl1 dung cac dich vu nay da chung minh rllng nghien cuu, ph at tri~n va dftu tu eho d81 mdi va cac chuong trinh tinh vi rflt co gia trio Trong phan 1.3.1 de'n 1.3.6 se trinh bay v~ t£t cau true cftn thiet d~ h6 trcj cho mot mang sO'.

ChU'C1ng 1: GI6'i thi~u cac h~ thong s(/

13

1.3.1. M~ng SQ lienk~t da djch vu (ISDN)

N am 1972 CCITT da dua ra hai dinh nghia d~ mo ta su pha t tri~n cua dien thoai s6 tti mang tUOOg tl,1 va tie'p tuc ph at tri~n thanh ISDN:

"Mf)t u,wng s6' lien kef; (IDN) la mf)t mg,ng trong d6 cdc kef; no; dztC/c thuc hien nhit szl dung chuyin mach. so'dl truyeri tin h.ieu. S01 '.

"l!(9t mang s6lien kef; da dich. ou. (ISDN) La mang so'lien ke't (IDN) trong d6 chuyen mach. so'va tuyen. so'dztc/c szZ dung d€' no; cdc dich. ou. khac nhau".

Dinh nghia thu hai cua ISDNdu<,:Jc sits. d5inam 1982 nhu sau:

"Mg,ng duac ph.at trien tit mang dien thoai s6' lie~ kef; tao nen cdc kef; noi ,c;{{ tit ddu cum den d6u cuoi de" h6 tra mot phani vi rf)ng cac dich. ou. ban gam dich. Vlf thoai va phi thoai ma nguiti szZ dung truy nluip cdc dich. tm. do nhit rruit ttip hilu han cdc giao tiep tliue bao da muc dicli tieu chiuin. hoa",

Nhu vay mang nay du<,:Jc thiet I~p d~ chuyen luu IU<,:Jng dudi mang rna so d~ nO'i true tiep cac h~ thong' truyen dftn s6 de'n cac h~ thong chuyen mach sO' va truyen cac dich vu khac nhau nhu dien thoai, vi tinh, sO'Ii~u, Fax va telex.

Dich vu dien thoai g6c cua ISDN la 64 kbit/s, dich vu nay phu hop vdi hau he't chuyen mach sO'hi~n dai. Thita nhan r~ng su thuc hien mang ISDN doi hoi han che dan mang tuong 'tu. Ba giai doan da du<,:Jcd~ xuat. Giai doan thu nhat la giai doan dua mang dien thoai hoat d(_)ng vdi ke't n6i 64 kbitls. Giai doan thu hai la giao tiep cua cac dich vu phi thoai d~ cung cap mang da dich vu van ket n6i 64 kbit/s. Giai doan thu ba va ciing Ia giai doan cu6i cung, t6c d(_) bit tang hOO 64 kbit/s cho mot sO' dich vu nhu truyen thanh va hinh 1mh di dong va toe d(_) bit giam thap hon 64 kbit/s cho cac dich vu khac. Nhirng van d~ g~p phai hien nay va co th~ duoc giai quyet d~ dang bang phan mem cua chuyen mach I~:

- Sl,1 khac nhau gifia m(_)t cuoc goi s6 va cu(_)c goi tuong tu trong mang h6n hop va su nhan dang, dinh tuyen v.v ... cua m6i loai do.

- Sl,1 nhan dang va dinh tuyen chinh xac cac cudc goi phi thoai giira cac thue bao.

- Chan truy nhap m(_)t sO' cuoc goi nao do va gat hi) cac am thanh hoac cac thong bao khi khong phu hop.

Nhu cAucna mang n(_)i hat Ia phai md rC)hg truyen dfuI s6de'n thue bao va dang bao hieu thon.g,bilO cd ban. Di~u nay lien quan de'n truy nhap s6li€m ke't (IDA-Integrated Digital Access). Hai dang cua IDA da du<,:Jc nghien otru: do lit truy nluip cd ban va rna rf)ng.

14

Viba so' ~T~p 1

Truy nhap co ban sit dung cac doi day cap kim loai d~ cung cap mQt hoac hai kenh 64 kbit/s ~9ng vdi kenh bao hieu. T6c d9 thong tin duoc chap nhan 1:\ 144 kbitJs. TruYllh*pmd r9ng sit dung tieu chuan ghep PCM cua CCITT danh cho 30 kenh 64 kbitJs cung vdi kenh bao hieu 64 kbit/s. Dang IDA nay co uu di~m la chdphep cac tang dai co quan PABX sO' n6i vdi mang cong c9ng qua tuyen sO'.

Cac khuyen nghi nhom I cua CCITT dii khang dinh ding yeu to' then chot cua ISDN la cung cap m9t t~p han che' cac giao ti~p nguoi sit dung da muc tieu - mang duoc tieu chuan hoa va ISDN duoc thira nhan nho tfnh chat dich vu co th~ sit dung thong qua cac giao ti~p nay.

1.3.2. Ml;lng n9i hat

Mang n9i hat co th~ dinh nghia nhu l,a mang nam gina tang dai chuyen mach cong cQng n9i hat va thue bao. Dinh nghia nay cling bao gam cac t6ng dai co quan (PABX) vdi cac dich vu ngay cang tang va hoat d9ng giong nhu cac tang dai chuyen mach cong cong, d~c biet khi cac P ABX nay co th~ noi d~n mang cong cong nho trung ke' goi vao true tiep s,it dung tuyen PCM tren mang noi hat.

Ngoai ra PABX co kha nang tang hop h~ thong' phan phoi video so hoac truyen hinh cap thanh mang co th~ dua vao cac tram thutruyen hinh nhu cac

di~m mit mdi trong mang cap .

Tang hop dich vu chuyen mach goi (PSS) va mang s6mlilch rieng (PCDN) vao mang dien thoai chuyen mach cong c9ng (PSTN) la d~ cho ISDN tao ra nhimg chuyen bien tan g6c cho mang n9i hat tuongIai co cac dang khac nhau cua thiet hi dfiu cudi mang. Cac thiet bi. nay d~t,tf.li chB d cua thue bao nham cung cap ke't cu6i duong day noihat, ghep oac thuebao khac nhau va thong tin bao hieu thanh cau true kenh thich hop va truyen s6li~u hai chieu gina cac tram chuyen mach cua thue bao.

Hien nay, kha nang ty l~ IBi bit cua mach vong n9i hat d t6c d9 64 kbit/s hoac cao hen dang duoc nghien diu, thuc hien van dg'nay nham cung cap true tiep cho thue bao m9t mang sO' lien ke't da dich vu (ISDN) va cling d~ giarn bot kha nang phat tri~n d~n de'n loai trit dfin mang n9i hat cap kim loai hien co.

Cac dich vu nhu dien thoai, do tit xa, dien bao va' Fax co th~ truyen vdi toc d9 64 kbitJs. Tuy nhien phariphdi cac dich vu nhu di~n thoai hlnh va truyen hinh khong th~ sit dung mang nQi hat hien tai: Sb di nhu v~y la vi thuc te' han che' vg d~c tinh suy hao cua cap d5i xtmg xung quanh 100 kHz va dien thoai thay hinh va truyen hinh lai yeu cfiu cao hon 1 MHz.

ChUClng 1: Gi6'i thi~u cec h~ thong so'

15

Co nguoi dg nghi rang irng dung phuong phap ghep, tach theo budc song 64 kenh s11 dung sci quang ma m6i k~h truyen it nhat mot luong s6 140 Mbit/s vao mang phan phdi n9i hat. Dig~, nayduoc thuc hien nho s11 dung cap quang 4 soi danh cho 50 thue bao.co.cacdich vulien h~ vci nhau hoan toan va v~n giu lai m9t Iuong dang k~ cac kenh ~ru:ygn thanh bang rfmg. Cap quang 4 sci nay n6i true tiep de'n tram chuyen m~.~h nQih~t d~ giam bot nhirng van de t6n tai cua cap kim loai.

M9t phuong an khac cho cau true mang n9i hat tuong lai viec tang cuong s11 dung vo tuyen di d9ng te' bao va dien tp'P~i, "khQlJ,g ,r;J.(j,y': .. Phuong thuc nay nham cung cflp cho cac may dien thoai di d9ng trong m9t vung dan cu hoac cac toa nha Ian. Tram g6e cua cac thue bao di d~~gc6, th~' d~t tr'ong cabin tren duong phd va han che'du'<;lc cac da:u n9'i thuc te' Q1l5i,trong mang phan ph6i n9i hat.

Cac cd quan vi~n thong dang xem xettruyen dftll n9i hat vdi cac linh vue

sau day:

- Truy nhap mang s6lien ke't da dich vu (ISDN).

- N6i de'n mang s6li~u dung rieng.

- Cac h~ th6ng truyen d~n (s6ng mang) cho cac mang nong thon.

C6 th~ s11 dung cac phuong phap truyen dftn hoat d9ug song cong cho mang cap kim loai n9i hat bao gam dieu che' tin hieu di va de'n vdi cap song mang kh6a dich tAn s6khac nhau (FSK). C~p song mangnaysau d6 duoc tach ra d dAu thu nho b9 loc dat truce giai digu che' FSK. Phuong phap nay thuong duoc s11 dung khi thie't ke' cac modem bang am tAn.

M9t so' phuong phap khac cling du'<_:lC s11 dung la: Phuong thuc "cum" hoac luan phien hoac h~ thdng ghep nen thoi gian (phan 1.3.2.2). Phuong thuc phan each sai d9ng hoac loai bo hai am (phan 1.3.2.3).

M9t phuong phap thong thuong d~ cung cap hoat d9ng song cong tren cac doi day kim loai Ia s11 dung 4 day, trong d6 m9t doi day truyen theo hudng di va doj d~y khac truyen thea hudng vg. Tat nhien digu nay chi co kha nang khi thue bao du'<_:lc ca:p hai doi day.

Phan 1.3.2,1 de'n 1.3.2.4 se mo ta vAn tAt m9t so' fmg dung qWlO trong va cac phuong phap truyen dAn cua mang nQi hat sO'hoa gam cavan dgvg tap am.

16

Viba sri - T~p 1

1.3.2.1 H~ thong truyen dan cho cdc mang nong th/in

Trong cac vung dan cir' thua that, chi phi cho mQt thus bao n6i voi t6ng dai co th~ ra't cao. H~ thO'ng truyen d&n so' dung luong nho duoc phat tri~n se cho phep ke't nai mqi luc;mghuu han die thus bao.

Co mQt thoi gian thue bao vo tuyen da duoc thuong mai hoa, ke't n6i tit tram trungtam de'n bAng cac kenh am tan rna hoa va giai rna sfS n6i de'n nhieu di~m, va nguoc lai si'1 dung ky thuat ghep/tach theo thoi gian (TDM) (Xem phan 1.5.1).

1.3.2.2. H~ thong ghep nen thai gian

D~ dat dUQC hoat dQng song cong tren doi day don kim loai, s61i~u duoc t~p hop lai va phat di tung "cum" ngiln trong cac khoang thoi gian dgu d~n tdi dau xa cua nhanh thus bao. Dau xa dap lai vdi cac "cum" tuong t1;1. Voi dieu kien cac "cum" thu va phat khong trung thoi gian thi tren mot doi day co th~ thuc hien dUQc truyen dftn hai huang. Khi thoi gian phong v~ yeu cau truyen luan phien doc thea kenh, "cum" cua cac nhom bit thfch hop hon la gi'1i cac bit rieng re truyen thea m6i huang. Ki~u hoat dQng nay duoc goi la truyen cum xung hay luan phien. a Anh ma duong truyen W AL 2 dUQc si'1 dung trong h~ thong truy nhap so' lien ke't (IDA) truyen 4000 cum xung/s, m6i cum xung g6m hai goi, m6i goi 11 bit. Trong m6i g6i co 1 bitkhoi, 8 bit cua kenh luu luong B 64 kbit/s, 1 bit cua kenh bao hieu D 8 kbit/s va 1 bit cua kenh luu IUQng B 8kbit/s. Ma duong' truyen WAL 21a rna ham Walsh cai bien. Mil co uu di~m Iii khong co thanh phan mQt chieu DC va chua nhieu cac chuyen tie'p d~ tir do tin hieu dinh thoi lien quan de'n mftu so' lieu da truyen di co th~ duoc khoi phuc. DQ rQng bang tan hau nhu ga'p hai lfin t6c dQ truyen.

1.3.2.3. Loai bo h6i am.

Trong cac mach tuong t1;1 si'1 dung bQ sai dQng d~ bien d6i mach 4 day thanh mach 2 day va nguoc lai. Trong truyen d&n so' no co tac dung re huang gitta mach di va vg 4 day. 81;1 re huang nay bi han chedo mire dQ chfnh xac cua mach can bang phdi hop vdi trd khang vao mach 2 day.' TfSt hon so vdi digu chinh thuong xuyen mang can bfulg d~,ph6i hop hoan toan, ta co th~ mac mot bQ loai bo h6i am xen gitra cac mach 4 d~y, tao ra s1;1 mo phong tin hi~u h6i am ro trong mach 4 day:va truy~n de'n dAu xa khi tin hieu thu mach 4 day tai bQ sai d9ng de'n tu dau xa. Sau d6 tin hieu mo phong h6i am duoc loai ra khoi tin hieu phat 4 day, tin hieu nay la t6ng cua tin hieu h8i am va tin hieu di de'n dau xa, vi vay tin hieu co fch co th~ duoc khoi phuc. Hinh 1.2 mo ta sai dQng va bQ loai bo h8i am. Boloai bo h8i am t1;1 thfch tmg.

ChUang 1: Gicii thieu cec h~ th6ng 56'

17

D&uxa ~

Sai dong

~ .

D~uxa

Hinli 1.2- Ky thiuit loai bo h8i am eua truy€_n ddn 88'2 day - 4 day. (EG: b9 IOc;Li bo hal am, Tx: B9 pluit, Rx: B9 thu).

1.3.2.4. Cae loai nhiiu trong mong n9i hot

Cac loai nhieu chu ye'u da duoc thuc nghiem trong mang noi hat va co anh huong xau la:

* Nhifiu xung * Xuyen am

NHIEUXUNG

Nhifiu xung duqc d~c trung bdi bien dQ lOn, thoi gian xuat hien ngan va rai rae trong cac chu ky dai khong hoat dQng. Nhifiu sinh ra trong cap thue baa tit cac nguon sau day:

* Dong md di~n tren duong day dien luc. * H~ thong tau xe dien.

* Sam set.

* Cac doi day cap khac trong cung mot cap n6i de'n tram chuyen mach tuong tv tao ra tin hieu duong nhieu. Cac nguon gay ra cac loai nhieu nay nIt kh6 khong che, Anh huong d€'n mach dam thoai la d chB trong 6ng nghe co tieng lach tach.

Trang truyen so' lieu, nhieu lam tang cac bit IBi. Su phat tri~n cua mang nQi hat cho truyen d~n so' se bi gidi han theo bQ chi tieu chat hrong cua CCITT. Trong m9t s6 truong hop, cac tieu chuan v~ ty l~ 16i bit co th~ cflm sit dun g mang n9i hat d~ truyen dAn sd vi tac dQng cua cac loai nhi~u nay.

H~ th6ng phan tfch nhieu (DAB) da duoc phat tri~n d~ xac dinh chat luong cua duong day thue bao va danh gia giOi han cua nhi~u giua mot mach hoat dQng thoa man va mQt mach chat luong kem. Di~u n H 11 ';IE'fV ",,' ~_tI='1

2-WSI V ~ ~o,:~~~~:~~'=il

18

Viba 56 - TQp 1

bang each do sl,f thay d6i ty l~ 16i bit khi thay d6i ty sa tin hieu/tap am. H~ thong' phan tieh nhieu diroc thiet ke d~ tinh su phan ba cua 16i (sa phan tram giay khong c616i, ... ) nham tim ra nguon gac tin hieu nhieu.

XUYENAM

Nhieu xuyen am trong cac doi day kim loai am t:1n chu yeu Ia do ghep dien tit cua cac doi day kg nhau trong cung mdt cap mang thong tin khac. C6 hai dang chu yeu: Xuyen am dau g~n va xuyen am d:1u xa, Xuyen am d:1u gan Ia do tin hieu khong mong muon thu duoc d d:1u g:1n cua mot doi cap bi ghep cam ling tit mot doi cap ben canh dang truyen tin theo huang nguoc lai. Suy hao xuyen am d:1u g:1n (NEXTA) duoc xac dinh nhu sau:

NEXTA - 1 Cong suilt tin hi~u phat tii m~ch A

- 10 og CA "'t "" th t' h B

ong sua xuyen am u 11 mac

(dB)

(1-la)

NEXTA == 10 log (KNf8/2) = (10 log KN - 15 log f)

(dB)

(1-lb)

Trong d6 f la t~n so va co cung thu nguyen nhu KN•

Ca hai cong suat nay dgu dude do tai d~u phat hoac d~u g~n. NEXTA c6 chieu huang bang phang trong ph6 t~n cua kenh am t~n, trir nhfmg mien co di[tc tinh suy hao cao va hep nam rai rae trong nhfing khoang dii chon. Dang xuyen am nay han che toc de;> bit cue dai dai voi chieu dai duong day dii cho trudc cac tram lap. D6i vdi cac duong day truyen d~n dai bang cap d6ng true hoac cap ben, va t~n so mang hoac t~n so' bang g6c tuong d6i cao thi phuong trinh (l.lb) cho thay NEXTA giam 15 dB/D.

Xuyen am dftu xa la do tin hieu khong mong muon co mat d dftu xa cua doi day cap. No xuat hien do ghep di~n tit cua cac doi ben canh truyen thong tin cung huang vdi doi truyen tin hieu mong muon. Xuyen am d~u xa (FXT) thuong duoc xac dinh theo ty so tin hieu d~u xa - xuyen am (FESXTR):

FESXTR = 0 10 C~ng su~t tin ~i~~ phat tii, m~ch A

1 g Cang suat xuyen am thu tu mach B

(dB)

(l-2a)

FESXTR = 10 log Kr- 20 log F - 10 log L

(dB)

(1-2b)

Trong do L la chieu dai cua cap co cung thu nguyen vdi h~ so' Kt·.

Ca hai cong suat duoc do t ai d~ u xa. FESXTR thay d6i d~u di[tn trong bang am tftn va cao hon truce khi giam nhanh den 0 van khoang 2 MHz nhu chi r5 trong phuong trrnh 1-2b. Toc de;> gia m Ia 20 dB/D d6i voi t:1n so' va 10 dBll) d6i '~6i ch ieu d ai.

ChU'O'ng 1: Gicii thi~u esc h~ thO'ng sO'

19

Anh huong cua FESXTR de'n truyen dftn ti~ hieu s5 t5c de} 2048 kbit/s do mach ben canh co t5c dQ khac gay ra Ia khong dang k~ (chi tie't hen xem phan 1.4.8).

1.3.3. ThHrt hi chuydn mach so

Thie't bi chuyen mach chu ye'u sit dung chuyen mach phan chia thoi gian.

Thie't bi chuyen mach n5i tin hieu van t6'ng dai de'n duong ra thea YEm diu trong cling tang dai, chi trong mot thoi gian ngan truce khi phuc vu cho veu cau cuoc n5i khac va di de'n. M6i tin hieu van dgu duoc lay mftu thea chuyen mach, n hung tin hieu van de'n phan nay cua t6'ng dai khong phai duoi dang tuong tu rna thong qua modun giao tie'p dUdng day (LIM) chuyen thanh day bit s5. Neu t5c dQ chuyen tin hieu van de'n dftu ra yeu cau co cling t6c dQ voi day bit dau van thi tin tire khong bi suy hao. Vg co ban, t6'ng dai hoat d9ng bang each lay mftu lap lai tung bit cua luong bit van va l*p lai bit nay d dftu ra cua tang dai. VI lay mau trong mQt thoi gian rat ng~n so vdi thoi gian cua bit vao, n en nhieu bit van c6 th~ duoc lay mftu ke'tie'p nhau, truce thoi gian can thiet d~ t6'ng dai quay trd lai bit dftu tien va lay may bit tie'p theo.

Til do thay rang mot day bit d dftu van chi duoc n5i de'n mot dftu ra cua mot huang truyen. Dieu nay co nghia la tieng n6i chi duoc truyen theo mot huang. Muon truyen theo huang nguoc Iai phai co cac thie't bi hoat dong nhu tren nhung theo huang nguoc lai. Do d6 trong tang dai s5 sit dung ky thuat phan chia thoi gian co phan phat va thu rieng biet.

1.3.3.1. Modu.n gi.ao tiep duimg day (LIM)

Yeu cau d~t ra d5i vdi modun giao tie'p dudng day la bien dai tin hieu tuong tu thanh dang phu hop vdi chuyen mach s5. Yeu cftu nay duqc th~ hien trong t~p hop cac chti cai BORSCHT dung dftu cac til tie'ng Anh sau day:

Battery feed - nguon nuoi

Overload protection - bao v~ qua tai Ringing - rung chufrng

Supervision (Signaling) - giam sat (bao hieu) Codec and filter - rna hoa, giai rna va 19c Hybrid. sai .dQng

Testing (access for line testing) - do (tray nhap thu dUdng day).

Hinh 1-3 chi ro mdi lien h~ giiia cac yeu.'cftu nay trong mQt modun giao tie'p duong day.

20

Viba 50' - TQp 1

Cac modun giao tie'p duong day rfft dat, gia ti~n chiem hon mot nua kinh phi cua mQt tang dai di~n thoai ses. Do d6 khong hop Iy khi n6i rang' trong tuong lai khong qua xa di~n thoai tuong tv se duoc thay the' bdi dien thoai ses. Di€u nay se lam giam bat yeu cftu dOl vdi cac modun giao tie'p duong day. LQi ich cua di~n thoai ses so vdi dien thoai tuong tv la:

1- Chat luong truyen tieng n6i khong phu thuQc vao chieu dai duong day nQi hat, vi duong day nQi hat chi tai tin ses.

2- Vi khi phat va thu ses tiI tang dai yeu cftu 4 day nen khong can c6 mot bQ sai dQng.

3- Bao hieu Ia ses nen mach di~n chuyen mach giong nhau. Bao hieu duong day la sri nen khong c~n truyen dong chuong tiI t6ng dai. Bao hieu thue bao bi goi va cac yeu cau ani khac nhau do mach tao am c6 trong thiet bi.

2

I D/A
L

day Nguon
Truy Rung Baov~ Sai Chuyen mac
- f---- - f---- f----
nh~p chuong qua tai nuoi d9ng
I I
I
ND
Thie't bi do Chuyen Giarn l
;;: ----------------_----- sat .
nguon Rx

h so'

Tx

Hinli 1.3- MOL tuong quan trong m9t modun giao Hlp dliitng day SO~ 1.3.3.2. Chuyln mqch. phiin chia thai gian

,

Hmh 1.4 minh hoa nguyen tiic chuyen mach phan chia theo thoi gian. Khi

tin hieu tuong tv di vao modun giao tiep dUdng day dUQc ma h6a nho ky thuat di€u xung ma (PCM) nhu da trmh bay trong chuong 2. Luang bit ses di de'n mot trong ses cac d&u vao ses cua tang dai, thfdu d&u 1.

Gia thiet thue bao bi goi nBi de'n d&u ra 3 cua bQ chuyen mach. Trong truong hop nay cac chuydn mach d&u vao va dftu ra duoc dang bQ, vi the'd&u vao nBi thong vdi chuyen mach khe thdi gian chi khi d&u ra 1 md, bit thu nhat cua d&u vao sau khi thu duoc lam tr~ nho bQ chuyen mach khe thdi gian bang hai budc tr~ cua bQ chuyen mach dang bQ. MQt khi chuyen mach ra duoc nBi

ChLlC1ng 1: Gitii thi~u esc h~ th6ng 56'

21

de'n d~u ra 3, bit nay duoc b9 chuyen mach khe thoi gian tach ra va di de'n dau ra 3. 'I'uong tu, mai m9t d~u vao khac c6 cac bit duoc lam tr~ cho de'n khi chuyen mach quet va nO'i de'n d~u ra tuong ling vdi yeu cau cua dAu vao. Khi s6 luong d~u vao va d~u ra tang len thi sO' l~n truy nhap cua chuydn mach khe thoi gian cang rut ngan lai. Di~u nay c6 nghia rang chi c6 cac tram chuyen mach dung luong nho, khoang vai tram duong day mdi sIt dung phuong phap nay. D6i voi tram chuyen mach dung luong IOn thi chuyen mach s6 gam mot sel' t~ng chuyen mach phan chia thea thoi gian va phan chia theo khong gian. Chuyen mach phan chia theo khong gian sIt dung ma tran chuyen mach d~ noi thong cac d~u vao qua mach v<%tt ly de'n dliu ra tuong ling. Cac chuyen mach nay hoat dQng thea phuong phap chuyen mach tin hieu tuong tu.

~--

Cac 2 d&u3

Chuyen mach khe thdi gian

1
2 Cac
3 d:lu
4 l'a
5 5

Chuyen mach diiu VaG

Chuyen mach d:lu ra

+V

•

+V

Hinh 1.4- Chuyin mach. pluin. chia theo thiti gian cd ban.

M9t tram chuyen mach thoi gian - khong gian - thoi gian (TST) don gian nhu hinh 1.5. Neu m9t cuoc goi duoc dinh tuyen tit d~u vao 11 qua d~u ra 44 chang han thi b9 chuyen mach khe thoi gian se lam tr~ bit d~ chuyen di nhu trong chuyen mach phan chia theo thoi gian don ,gian da mo ta tren day. Chuyen mach digm cheo A phan chia the? khong gian d6ng nho b9 xIt Iy logic cho phep chuyen tin tltc.

Va'n d~ rAe rO'i xay ra khi chuyen bit nay nhung chuygn mach di~m cheo C phan chia theo khong gian tren Bus 1 da d6ng tnt& cho m9t cu~ goi khac.

22

Viba s6' - T~p 1

Cac e6ng vao

Cac e6ng ra

11 _'_---i1C 12 -.-- .. 13 -.-- .. 14 -.-----t.

21 _'_---i" 22 -.-- .. 23 -.-- .. 24 _._-~ ...

~--.31 e---.32 e---·33 34

4e---.41

e---·42 e---·43 ~44

Phan ehia thea thoi gian

Phan ehia thea kh6ng gian

Ph an ehia thea thoi gian

Hinh 1.5- Chu'yin mach. sf/- Thdi gian - Khong gian - Thdi gian (TST) dan guin.

Di~n thoai s6 co man hinh

s6

i ~Song I

.--+I-----.! mang

I FDM I

I

I I

Thie't hi cuoi FDM

FDM

Bang g6e

M::teh l ~-+---.! tuong tu noi h at

Giao 1----' tiep VF

Chuyen I<II.--r-------·----Il----.!~I ~:Jl

Dieu khien . J

may Hnh ...-.---.. mach Bc nho

I~

Giao tie'p Lien ke't s6li~u--l

tuyen 14--__,-----.! - Truy nhap kh6i trung tam) s61i~u - Telex . - Chuyen mach g6i

- 'I'hu dien ttl'

- Telex

- Vi tfnh

N goai tang dai

Tang dai mang cong c9ng

Hinh. 1.6- Cdc dick v~ d7J kiln giao ti€p odi chu'ye'n mach. s6:

Vi vay cuoc goi nay hi phong toa. D~ tranh kh6 khan nay, chuyen mach phan chia khong gian phai c6 thiet hi hoat d{lng voi dinh muc gap doi t6c d{l khe thoi gian hoac gffp doi t6c d{l cua cac chuysn mach ghep dang h{l. Trang

Chutmg 1: Gidi thi~u cec h~ thong so'

23

thuc te' dieu nay cho phep hai bit, m6i bit r9ng bang mot mra dinh muc cung chuyen tren cung m9t bus nhung d vao hai nita khe thoi gian khac nhau. Muon dam bao cho m9t khe thdi gian cO' dinh xuyen qua b9 chuyen mach lien quan chu ye'u Uri dung luong chuyen mach cue dai c6 th€ duoc khac phuc bang mot phuong phap gQi la chuyen khe thoi gian d9ng. Nho phuong phap nay ma dung luong chuyen mach c6 th€ tang hen 5 Illn so vdi loai chuyen khe thoi gian tinh.

Dang khac, chang han nhu No 4ESS, c6 cau true phuc tap hen. Thie't bi nay c6 cau true T-SSSS-T. Nghia la 7 chuyen mach khe thoi gian 105x128 nO'i de'n 4 tAng chuyen mach phan chia khong gian 1024x1024 va sau d6 duoc nO'i de'n 7 chuyen mach khe thoi gian 128x105 khac. Dung luong dat tren 100000 c6ng. Hinh 1.6 mo ta mo'i lien quan gifia cac dich vu hien tai, tuong lai va mot t6ng dai n9i hat.

1.3.4. Cac rnang ehuy~n mach soli~u

M~c du nhieu nude dang chuyen sang mang s6lien ke't da dich vu (ISDN), tuy nhien se phai giai quyet nhieu cong viec doi hoi von dAu tu IOn nhu thay the' cac tram chuyen mach tuong tu hien c6, giai quyet nhimg kh6 khan vg mat ky thuat c6 lien quan de'n mang n9i hat, thay the' cac thie't bi truyen d&n bang rong hien c6, xac dinh dlly du cac tieu chuan v.v ...

Cho de'n khi ISDN hoan thanh thi nhu cau dich vu truyen s61i~u tang len khong ngung nen cac mang hien tai phai duoc md r9ng d€ c6 th€ d~ dang lien ke't vdi ISDN khi c6 di€u ki~n.

Cac mang nhu v~y g6m c6 mang truyen s6 lieu chuyen mach cong c9ng (PSDN), mang Telex chuyen mach cong cong (PSTxN), dich vu chuyen mach g6i quoc gia (PSS) va mang s6 quoc gia c6 nhanh rieng' (NPCDN). Cac dich vu nay c6 quy me quoc gia va thuong lien quan vdi cac mang di~n r9ng (WAN). Khac vdi WAN, cac mang truyen s61i~u chi gidi han vg m~.t' dia ly trong cac vung n9i b9 c6 dien tich nho nhu dia gidi cua m9t truong dai hoc, mQt vung cong nghiep IOn hoac mQt toa nha IOn nhieu tftng. Khoang each dai nhat trong cac vung nay thuong nho hen 5 km. Chung ta se tie'p tucxem xet LAN , WAN va cac mang s61i~u ke't hop.

1.8.4.1. Cdc mang n9i b9 (LAN)

LAN la mQt phuong tien dich vu thong tin st{ ll~u t6c dQ cao gifra cac trung tam may tinh chu, may vi tfnh va may dllUcu6i trong mQt nha cao tang ldn, trong dia hat m9t nha may, trUdng dai hoc hoac mang tham do dau khi v.v ... Cac LAN duoc sit dung khi gia thanh cac may tinh giam, khi nhu cau sU: dung may tfnh cao, va khi clln ghep n6i cac may tfnh d€ chia se vdi phan ngoai vi dAt tien. Nhieu cAu true mang da hinh thanh va thuc hien nham thea man nhu cAu cua cac loai thue bao khac nhau.

Viba s6' - T~p 1

Dieu nay da d~n den thay d6i mot each dang k~ cac tieu chuan mang noi be). D~c biet la cac chi tieu giao tiep va tieu chuftn hoa thiet bi. Vfln de khac co lien quan den viec phat tri~n LAN la yeu d.u truyen d~n khac nhau doi voi cac dich vu thoai, video, truyen so Iieu toc d(_) cao, truyen so li~u toc d(_) thap, thu di~n tii, canh bao an toan V.v ... Dua tren toc d(_) truyen, cho den hien nay khong co dang phan ca'p giong nhau cho ta't ca. mang truyen so Iieu da dU<;1c Hip dat, M9t vai dang topologic dU<;1C sit dung trong LAN duoc trinh bay sau day:

ETHERNET (CSMAlCD)

Cau true Ethernet cung cap cac thie't bi da phan phoi d~ lien lac voi nhau tren mot cap d6ng true truyen d~n bang goc 10 Mbit/s trong mot vung co be rong khoang lkm. Ethernet da ducc thiet ke va thit nghiem giira nhfmg nam 70 va co nhan dinh sau:

1- Cac tram co b(_) vi xit Iy goc duoc mb rong' trong co quan va cac moi truong khac VaG cuoi th~p ky 80.

2- Cac b9 xli Iy phan phoi dum dang thiet bi d~u cuoi thong minh se co nhieu chuc nang hen.

3- Thong tin giua cac b(_) xit ly va cac nguon tin phan phoi se tang Ioi Ich cho nguoi sit dung.

4- Cac tram thuoc the h~ tiep sau se dap ling cac thach thuc cua man hmh, dieu khien va truyen d~n, cung voi cac chuc nang mci nhu Fax, Teletex, the vi phim v.v ...

Ethernet hoat d9ng nhu sau: khi mot tram lien Iac voi mot tram khac rna cac tram con lai muon phat tin phai d<;1i cho den khi bus chung ·dti<;1C giai phong. Khi m(_)t trong cac bus dU<;1C giai phong thi mot goi so lieu dU<;1C giti di. Goi s6 lieu g6m co dia chi noi nhan, dia chi nguon ph at va cac bit du d~ ph at hien 16i. Cac tram giam sat bus truyen so li~u lien tuc va chi nhan goi so li~u co dia chi tram rieng va ki~m tra ket qua mot each chac chan. Ne'u tram goc khong nhan ducc tra ldi tii tram bflt ky khac sau mot thoi gian quy dinh k~ tii khi phat, no se phat lai tin voi gia dinh rang tin goc da bi mat do nhieu hoac do tram khac dii phat truce. Mac du so lieu dU<;1C phat tai bang goc kh6ng dung song mang, rna duong truyen Manchester dU<;1C dung d~ rna hoa so lieu tao ra su can bang cua song mang nho truyen lien tuc. Ma dudng truyen nay kh6ng co thanh phan mot chieu DC do sit dung di~n ap am va di~n ap duong, co gia tri trung binh bang o. Su vang mat cua thanh phan m(_)t chien da giup tach cac ngudng dung nho cac b(_) tach di~m chuyen O.

ChU'O'ng 1: Gici'i thi~u esc h~ thong so'

25

Truyen lien tuc ma dUdng truyen Manchester cho phep khoi phuc d6ng h6 mot each d~ dang. Vi Ethernet lit h~ thong bang g6c nen khi n6i vito mllUlg dien thoai chuyen mach cong c9ng (PSTN) phai c6 giao tigp. Giao tigp nay duqc goi lit "ui,it the: thong tin". V~t the' thong tin khong nhfrng phoi hop vdi tin hieu duong' truyen rna con cho phep ph6i hop ca giao thuc. M9t d~c di~m khac cua Ethernet lit c6 kha nang phat hien cuoc truyen dang xay ra. Digu nay quan h~ de'n viec phat hi~n su trung hop. C6 th~ hai hoac nhieu hen hai tram quyet dinh cung phat rn9t hie, met su trung hop dUQc ph at hien va m6i tram d€u tam cho, sau m9t quang thoi gian ngftu nhien thu phat lai, Bdi vi khoang thci gian phat lai la ngftu nhien nen kha nang hai tram cung phat Iai d6ng thoi la rflt nho. Ba budc cd ban doi hoi khi tie'p thong cna Ethernet th~ hien trong cum tii CSMAlCD la nhung chti cai d&u hen cua cac tii tie'ng Anh CARRIER SENSE, MULTIPLE ACCESS \VITH COLLISION DETECTION, c6 nghia la su nhay cam cua song rnang, da truy nhap co phat hien su xung d9t. Hinh 1.7 rna t8. cau true ella mot Ethernet di~n hinh.

Doan Z

Dean 1

Cap dang true Ii'

Hinh 1.7- Ciiu true Bus Ethernet.

I"o.? ,,"

M4NG CHUYEN DAU

liu di~rn cua mang nay la: dung hiC!ng cao, linh hoat, sl1 dung h6n hop, d9 tin cay cao va gia thanh thap. Hai Ioai mang chuyen dau la mang vong va mang bus.

Mang vong la rn9t mang tfch cue, trong do rn6i nut cua mang phat Iai SO lieu thu ducc cho nut tiep theo cua vong tron. Khi rn9t thigt bi da n6i muon truyen s61i~u cho m9t thie't bi khac trong vong tron, nut cua no dQi cho goi d&u tien chua bi chiem de'n, dat cd (hoac nhan dfiu hieu), sau do ghep s61i~u cung vdi dia chi noi nhan. Sau d6 goi nay duoc chuyen theo vong tron tii nut no sang

26

Viba S(j' - T~p 1

mit kia cho de'n mit thu nhan goi nay. Goi ducc sao lai va chuyen cho thiet hi da noi. Sau do thie't bi da n5i d(it them cd xac nhan tao nen mot dau hieu moi va chuydn tie'p tuc theo vong tron cho de'n mit nguon. Qua trmh nay lap lai cho de'n khi tat ca. s51i~u da duoc phat va thu thanh congo Vi vay tfit ca. cac thie't bi trong h~ thong co cung muc d9 phat ng&u nhien va hinh thanh m9t trat tu khi yeu cliu ph at cao. Nhung thie't bi phat ducc hay khong la phu thuoc VaG dau hieu. T5c d9 truyen s5li~u tdi 10 Mbit/s va vong d&n Ia cap d6ng true.

Uu di~ffi cua mang vong so voi cac cau true khac d ch6 ban than no co du phong va co th~ dua ra thoi gian traIoi chac chan cho thidt bi da n5i. NhU<;1C di~ffi cua mang vong d ch6 khi mot nut b1 hong hoac co su c5thi toan mang khong hoat dOng duoc neu khong co h~ thdng du phong va tat ca cac S<;1i cap phuc vu cho nhu cftu hien tai va du bao phat tri~n trong tuong Iai dgu phai Hip d(it tu dftu. Tuy nhien mang vong co cau hinh Iy tuong phu hop voi truyen dfin bang soi quang. Bus chuyen dau co su linh hoat hon, vi thu t~ chuyen dau duoc xac dinh nho ban giam sat theo chuong trinh trong ffi6i tram. Thi du, neu mot tram chi co mot h9 may in se khong tao ra luu Iuong, tram do khong nhat thiet dua VaG xep thu tu, hoac neu ffi9t tram co uu tien cao thi tram do co th~ xuat hien nhieu hen trong ban xep thu tu so voi tram khac. Khac vdi cau true vong, cau true bus co chieu dai han che' do su phu thuoc cua thoi gian tr~ trong hoat dong cua no, va do trong ffi6i tram khong co tai tao tin hieu. Can c6 han che khac nhu du phong kh6 khan va dilt do du phong va phai keo dai cap.

M~NG BUS BANG RQNG

Dang cau hinh cua LAN giong' nhu mot cay. SO' Iieu duoc truyen dudi dang tuong t~ sl1 dung ghep/tach theo tftn sO' (FDM) d~ hinh thanh cac kenh trorig h~ thong. Chang han nhu trong cap truyen hinh m6i bus bang r9ng c6 th~ cung cap tu 50 + 60 kenh r9ng 6 MHz theo tieu chuan va cong nghe cua cong nghiep ca p truyen hinh.

Do dung Iuong xii Iy sO' Iieu cao nhu vay nen cac nut dilt hen h~ thong bang goc cung 101;li, d(ic biet neu cac nut chon da tlin thl cac thie't bi eo th~ lien lac theo cac tlin sO' khac nhau. Ity thuat nay co kha nang tao ra mach kin d~ truyen d6ng thoi tin hieu truyen hinh, truyen sO' Iieu va dien thoai. Cac mang nay dilt va du phong kho khan. Cac mang yeu cftu keo dai cap va phu thuoc vao cac tieu chuan khac nhau ~na cac thiet bi san xuat d nhieu hang.

ChU'O'ng 1: Girii thi~u cac h~ th6ng s6'

27

PABXSO

P ABX c6 th~ sii dung chuyen mach s6 giua cac thie't bi diiu cu6i tuong tac hoac cac khci xu ly trung tam c6 t6c dq s6 lieu thfl p hoac giira cac modem ... Trong d6 PABX la mqt tang dai chuyen mach tuong t~ sit dung ky thuat phan chia khong gian (rna tran cac di~m cheo), m5i mqt thiet bi duoc noi de'n tram chuyen mach bang hai day cap ben. Cuqc noi thong qua P ABX duoc tien hanh theo phuong phap nhu n6i cuoc goi dien thoai. C6 nghia la tin hieu nhac may v a tin hieu quay s6 duoc sii dung d~ thiet IlTtp cuoc noi. Khi cuoc n6i duoc thie't lap, so li~u dUQc truyen tren mach vlTtt IY. Do sii dung cac doi day xoan nen dung IUQng cua kenh s6li~u chi han che' trong pham vi tir 50 kbit/s de'n 1 Mbit/s, phu thuoc vao khoang each gitra cac thie't bi. Bbi vay P ABX khong phu hop vdi hoat dong cua bq xii ly n6i de'n bq xit ly t6c dq cao. VI PABX s6 hien nay da phat tri~n, mach dien thoai, truyen s6Ii~u, xii ly anh va chit dgu duoc tien hanh tai mot tram, tao ra mot mang noi hat lien ke't da dich V1,l truyen so lieu va tieng noi.

Mac du khoi giao tiep duong day chiem phan IOn gia thanh cua tram chuyen mach, nhung viec s6 h6a tin hieu thoai tai khdi nay da giam duoc gia thanh cua chuyen mach thap hen tram chuyen mach tuong t~ tuong ling nho giarn gia thanh rna tran chuyen mach. Tuy nhien viec s6 h6a tin hi~u tie'ng n6i thuc hien d xa giao tie'p duong day thi thiet bi trong P ABX tu no co quan h~ vdi thiet bi tieng noi. Digu nay cho phep thiet bi diiu cudi truyen s6li~u hoac may dien thoai da day ghep kenh di~n hinh 64 kbitls sii dung mqt hoac hai doi day.

Viec lien ke't gifia LAN va ISDN lam nay sinh nhieu van dg do tinh chfit heat dong khac nhau. LAN la mang chuyen mach g6i, trong khi do ISDN la rnang chuyen mach vat IY. Yeu cAu cao khi tieu chu£n h6a hai mang nay la cluing phai thoa man giao tiep khi n6i vdi nhau ..

1.3.4.2. M,!ng s6' li~u rieng

Cac mang nay phat tri~n theo nhu ciiu cua cac t6 chuc rieng, Nhirng yeu cau do la:

1- N6i cac thiet bi dftu cu6i da l:1p dat theo yeu cau cua cac t6 chuc khac nhau, c6 kha nang truy nhap linh hoat cac dich V1,l cua mang chuyen mach cong cong hien tai va tuong Iai.

2- Quan ly dude cac luu luong khac nhau cua cd quan nhu truyen van ban, xii ly anh, thu di~n tii.

3- Lien lac vdi cac bq phan rieng biet ella mqt t6 chuc d6ng tren cac dia di~m khac nhau.

28

Viba s{/ - T~p 1

Cac mang rieng don gian hon g6m cac duong day rieng n6i voi mang c6ng cong. Cac mang khac co th~ hoat di?ng xung quanh mi?t may tfnh IOn t~p trung hoac phan tan bang' each dung cac may tinh nho hon. Mang rieng co cac mit ndi voi nhau bang m6i truong truyen d&n rieng hoac c6ng ci?ng hoac ke't hop. Digu nay co nghia la mang bao g6m cac mit chuyen mach co th~ n6i voi nhau qua tuyen truyen d&n, rna trong mot vai truong hop nut duoc n6i de'n mang vi~n th6ng c6ng cong do hru luong vuot gioi han dam bao an toan trong truong hop tuyen co su co' hoac duong day da danh rieng d~ lien lac giua cac mit xa. Ngudn kfch thfch chu yeu d~ ph at tri~n mang nay la kinh te'va cai tien chat luong dich vu. Cac mang rieng mang nhfing dac trung cua IDSN va co uu di~m hon mang c6ng cong vi gia thanh llip dat {hap. vg mat co cau phai co su d6ng nhat, do la mang khong lam anh hucng de'n hoat di?ng cua cac bi? phan khac cua bat ky nut nao. Muc dfch cu6i cung cua mang rieng phat tri~n nay la tao ra mang dien thoai hop nhat voi mang truyen so' lieu va mang nay tie'p thong duoc voi ISDN c6ng cong.

Hien nay n6i cac nut qua mang c6ng ci?ng duoc thuc hien nho tuyen so' n6i giira hai di~m co thie't bi ghep va tach (MULDEX). Thie't bi MULDEX nay chuyen 31 mach 64 kbitis tu cac kh6i ke't cu6i thuebao NTU thanh mot luong 2 Mbitis d~ phan ph6i hoac tach luorig 2 Mbitls thanh cac luong 64 kbit/s cho di~m dau cheo hoac phan phoi. Nho chat luong cua tuyen sO' va cac thie't bi ph at hien, giam sat 16i mb ri?ng nen cac mang rieng nay co di? tin cay va nang Iuc hoat dong cao. Nhung van dg t6n tai cua cac mang rieng la do sit. dung cac giao thuc khac nhau voi cac may tinh cua nhieu hang khac nhau, nen phai sl1 dung nhieu giao tiep khac nhau. Hon nfia con do su khac thau giira cac mang chuyen mach goi va chuysn mach vat ly. Cac khuyen nghi X cua CCITT co lien quan de'n su phat tri~n cua OSI - Lien ket cdc h~ th{/ng md, cho phep cac t6 chuc xay dung cac mang truyen s61i~u rieng slt dung di?c l~p hien tai va tuong lai, th6ng qua ky thuat chuyen mach goi co th~ ph6i hop heat di?ng vOi moi dich vu va m6i truong truyen d&n khac nhau, nhu duong day danh rieng, mang di~n thoai chuyen mach cong ci?ng, mang truyen so' lieu (cac khuyen nghi X25" va X21 ella c;CITT), viba s6, soi quang, v~ tinh v.v ...

1.3A.3. Cae mgng difn r9ng (WAN)

Ten goi nay d~ chi cac mang truyen s61i~u bao phu khap cac vung dia ly, tu cac xi nghiep cong nghiep Ion de'ncac hoat di?ng qu6c gia va quoc te' co lien quan dap ling cac giao thuc n6i ke't cuci va truyen d&n tren khoang each IOn. Theo truyen thong thi thje't bi d~u cu6i truyen so' lieu cua thue bao duoc n6i de'n mot modem d~ chuyen d6i s6 lieu thanh dang tuong tu d~ truyen qua

ChLlC1ng 1: Gicii thi~u cec h~ th6ng 56' 29

----~~------~~----~----=----------------------------------

mang dien thoai. Do dQ rQng bang thong bi han che, ty l~ 16i bit eao va cac mach dien dung eho khoang each IOn d<lt nen phuong phap nay khong hoan toan thoa man. Nhu da trinh bay trong phan 1.3.1, d~ khac phuc chjit luong dich vu kern va thoi gian khoi phuc su e61au, hau he't cac nude da phat tri~n chap nhan sit dung ISDN d~ cung cap cac dich vu s61i~u. Cac modem se tiep tuc sit dung eho de'n khi mang mdi duoc xay dung xong. 0 phan nay ta S8 xet van tAt cac modem nay.

Han ehe' cua mang dien thoai sit dung truyen true tiep s61i~u la: S1;i han che dQ rong bang tftn do bQ loc kenh thoai co dai thong tit 0,3 de'n 3,4 kHz, mea duong bao do tr~ gay ra boi khoang each IOn va cac bQ loc chung, mea suy hao ... Do trong ph6 cua tin hieu so' lieu co thanh phan mQt chieu va cac thanh phan tftn s6thffp nen nhay cam vdi suy hao cua kenh thoai tuong tu, hoac suy hao do qua trinh tach ghep tftn so' (FDM) nen can thiet phai dich ph6 cua tin hieu so bang g6e nho diE1u che, BQ diE1u che va bQ giai diE1u ehe' rfft can thiet va eoi nhu mot modem. Cac modem dftu tien hoat dQng nho hai tftn so' xuat hien thea trang thai cua bit nhi phan (muc eao hoac thap). Hoat dong nhu vay goi la khoa dich tftn sf) (FSK). Thuong sit dung hai h~ thong modem tieu chuan FSK. H~ thong thu nhfft co cac bQ xit ly tit va truyen tren chuyen mach cong cong va cac mach rieng vdi tf)e dQ 200 bit/s phuong thuc hoan toan song cong. Khuyen nghi V21 cua CCITT lien quan de'n nhu cau nay va mb ra kha nang tang t6c dc? tdi 300 bit/s cho m6i huang. 'I'ieu chuan thu hai ap dung eho tuyen co tf)e de? eao, eho phep sit dung kh6i hien hinh video cua may tinh chu hoat dQng nhanh va co ban phim d~ truy nhap de'n may tinh tren kenh phan h6i tf)e d9'thffp'.:C6 kha nang truyen bao hieu vdi toe dQ 1200 bit/so Kh~ye'n nghi V23 cua CCl'rT '~6 lien quan de'n yeu eftu nay. Khi bao hieu co t6e dQ eao hon 1200 bit/s phai dung so d6 dieu che hieu qua hon. MQt s6Sd d6 dieu ehe' nhu vay la dieu ehe' don bien (SSB), dieu bien bang ben e6 ve't (VSB) dieu bien eftu phuong (QAM) thea cac khuyen nghi V26, V26bis, V27bis, V27ter va V29. Cac modem bang g6e duoc sit dung b nhung noi rna diE1u ehe' bang g6e khong duQC thuc hien va so' lieu duoc chuyen d6i true tiep thanh bang g6e sau khi xii ly tin hieu, Cac dang modem nay chuyen d6i sf)li~u nhi phan d dftu vaothanhma dUdng truyen thich hop va phai dam bao thong tin dinh thoi co mat trong tin hi~u truyen di va nang hrong tin hieu duoc phan b6 dung trong dQ rQng bAng'1-,&n kenh.

Cac khuyen nghi 2, chuong 7 va khuyen nghi 24 chuong- 4 va 5 eung cap them s61i~u cua cac modem.

30

Viba 50' - T?p 1

DIEU BIEN BANG BEN COVET (VSB)

Dang digu bien nay bi~u di~n rna nhi phan theo su eo mat hoac khong eo mat cua dao dong am don hoac song mango Nhuoc di~m cua dang dieu ehe n av la nhay earn vdi thay d6i dQt bien cua song mang do su bien d6i cua ta p a~ hoac tang Ich.

8au digu che, loc mot trong hai bang ben thong tin digu bien chi d~ lai vet cua no. Tlln s6 song mang duoc gitr nguyen d~ khoi phuc thanh phan DC cua ducng bao tin hieu cung vdi bang ben giu lai. Phuong phap nay rut hep bg rong bang tlln chi bang ba phan tu so vdi h~ thong' dieu bien hai bang ben. Truyen s61i~u eo t6e dQ 2,4 kbit/s eo th~ sit dung dang dieu ehe nay. Ky thuat digu bien nhieu muc sit dung trong cac modem eo th~ dat t6e dQ de'n 9,6 kbit/s se trinh bay trong chuong 2.

1.3.4.4. Chuyin moc]i g6i

Cac mang chuyen mach goi danhcho cac thue bao cong cong hoac rieng, dung Iuong Ion, hieu qua chuyen s6li~u eao, eo kha nang truy nhap deon cac co sCi s6li~u IOn mang cac t~p tin IOn hoac ph fin mem dljie biet phuc tap. 81,f ra doi cua h~ thdng may tinh thoi gian thuc d~ dljit ve may bay, eho cac h~ thong ngan hang va xU: ly s61i~u til xa noi chung da dua tren cd sCi cac mang vi~n thong d~ trao d6i so Iieu gifra cac thie't bi dfiu cudi bang may tinh ca nhan va cac may tinh thoi gian thuc cd Ion.

Nhfmg Ung dung nhu the thich h9P vdi mot mang chuyen mach goi. H~ thong nay t;%tp h9P cac luong' xung s6 cua cac nguon rieng biet thanh cac khdi ngan duoc goi Hl goi va sau do Ifin hrot chuyen cac goi nay qua mang til mot may tinh giin vdi met nut den nut khac hoac de'n mot may dllu cudi xa d~t d mot.nut khac,

6 m6i dfiu goi cq mot nhom bit mang thong tin vg goi nhu nguoi nhan, dQ dai va uu tien. Muon chuyen s61i~u thea goi, eo th~ sit dung bQ ghep thoi gian cac thue bao. Digu nay d&n de'n viec sit dung mot each co hieu qua m6i mach vat ly mang tin tuc.

Cac may tinh nut khong hru giG s6 Iieu va mit phat xoa thong tin ngay sau khi nut thu vita tiep nhan, Phuong phap nay trai vdi chuyen mach kenh dang sli dung ph6 bien tren mang cong c{>ng. Trong truong h9P nay dung

Iuong cho phep cua mach dU9C phan b6 trong thoi gian n6i. Do so' Iieu khong thuong xuyen truyen tren mQt mach nen viec phan phoi mot mach co thoi gian dfiy la diit va lang phi. Vi cac dia chi nhan tin 13. m9t hQ phan khong th~ tach roi cua goi, nen mot Iuong Ian cac thong bao co th~ giti eho cac dia chi khac

ChU'CYng 1: GiO'i thi~u cec h~ thCfng sfl

31

nhau mi?t each nhanh chong nho h~ thong chuydn mach goi va vi co cau true thong minh cua may tinh trong m6i nut nen m6i goi duoc chuyen tren mot tuyen tot nhat tai thoi di~m do. Digu do cho phep mang cue dai hoa hie trao d6i tin va vi vay ra't co hieu qua, giam qua tai va mat mat thoi gian gay ra do su co trong mang. Nho co cac may tinh trong cac nut cua mang nen cac dich V1,l sau day duoc thuc hien: phat hien 16i va sl1a 16i, thuc hien phan phat ban tin, diu

chi nhom, d6i hoa don, thong bao trinh tu ki~m tra va du bao. .

Ba't cu dang cau hinh n ao cua mang, phan cling phai linh hoat. Dieu nay duoc thuc hien bang each qua ke't noi nut-nut gia dinh va d~ dang phan chia thanh cac muc lien quan voi nhau. Mi?t mire chung (hay lop) lien h~ voi nhau co th~ la moi truong truyen dftn. Mi?t muc cao hon co th~ la ca'u true bao hieu, va lai co phan chung cho cac nut, d muc cao hon con co th~ nhan bie't each diu true khdi s61i~u v.v ... Muc cao nhflt co kha nang thong tin gina hai thue bao cua mang. Cac chuc nang va mdi lien quan l£n nhau ella cac muc th~ hien trong cac giao thuc. Dinh ngh'ia chat che hon thi giao thuc la cac quy d.c dieu khi~n mot trinh tu thoi gian cua cac su kien xay ra cling mot muc hoac mot lop lien quan l£n nhau trong mang. Cac lop ca'u true la: lop vat Iy hoac giao thuc mot ldp (co, dien, logic cac mdi lien h~, chuc nang gina cac giao tiep); lop noi(dia chi, van ban, truong ki~m tra 16i trong cling mi?t day bit) va lop mang, tai do C{W giao thuc duoc sl1 dung cho truyen so lieu tit tuyen nay sang tuyen khac qua cac nut cua mang. Cac ldp giao thuc nay va moi lien quan Iftn nhau gifra cac may dftu cuoi va mang duoc quy dinh trong khuyen nghi X25 ella CeITT. Khuyen nghi nay la tieu chuan cua cac h~ thong chuyen mach goi va Ia mot trong nhfrng cau true mang di~n hinh d~ truyen s61i~u. OSI da xac dinh cau true day dll co bay lop. Tit lop thap nhat de'n Idp cao nhat gam co: vat ly, ke't nci, mang, giao van, phien, trinh dir Iieu, ung dung.

cAe CONG

C6ng la thie't bi duoc noi voi hai mang sao cho cac thue bao Lren mot mang lien lac ducc vdi cac thue bao tren mang khac. Tbi du co cacIoai cong sau day:

Hoa truing qua chuyin mach. goi- Telex: Co nghia Ia cac thue bao Telex co th~ sit dung may Teletype d~ truy nhap vdi cac thue bao qufic gia va quoc te' nho bi? thich ling mang Telex (TNA) thong qua mang chuyen mach goi.

B9 thich itng mang g6i (PNA): Bi? thfch ling, mang goi cho phep truy nhap de'n va di tit mang chuyen mach cong ci?ng, @nva di tit mang chuyen mach goi. Phuong thuc nay d~ truy nhap voi cac dich V1,l co trong cling mang.

32

Viba s6 - T~p 1

Bt) thich ung Telex va Teletex: Thie't bi bien dai Telex - Teletex (TTCF) eo th~ hoa mang cac thie't bi d~u cuoi Telex va cac thie't bi d~u cufii Teletex tren ca hai mang chuyen mach sO' lieu cong c(>ng (PDSN) va mang chuyen mach dien thoai cong c{>ng (PSTN). Tat nhien TTCF cling co kha nang truy nhap voi cac dich vu Telex va Teletex qudc te'tit m9t may d~u cudi don gian cung loai.

1.3.4.5. Mang Teletex

Mang Teletex la m9t mang chuyen mach quoc gia rieng biet va nam trong mang dien thoai chuyen mach cong c9ng (PSTN). Day Ia mot dich vu hoan toan tu d9ng. Dich vu nay thie't l~p cuoc nO'i qudc te' cho cac may teletype. 0 Anh ngudi ta nhan thay ding cac h~ thong chuyen mach va truyen dan hien tai cua Telex khong thfch hop vdi mang sO'lien ke't da dich vu. Mang da duoc tang cuong trang bi cac tang dai chuyen mach digu khi~n theo chuong trinh ghi san (SPC) va h~ thong truyen dan kenh am tfrn dien ap thap (SCVF) theo khuyen nghi R20 cua CCITT cho truy nhap thue bao va theo khuyen nghi RIll cua CCITT cho truyen dan gifia cac mang. Mang d Anh co cac tang dai chuyen mach co nhung d1)c tinh sau day:

1- Quay sf;' rut ngiin: M9t thue bao co th~ du tru trong tram chuyen mach cac sO' sit dung thuong xuyen va dung rna hai chii sO' d~ goi bfft ky trong cac sO' nay.

2- Dinh. hurmg lai cdc cuoc goi din: M9t thue bao co th~ goi dinh huang lai mot thue bao khac da xac dinh d trong nude.

3- Ghi thong bdo: Thue bao co th€ dua vao b9 nho mot thong bao tai tram chuyen mach va sau do tram nay gl1i lai cho nguoi goi.

4- Bao cztdc goi: Tang dai co th€ cung dip thong bao cho thue bao ve sO' don vi goi tinh cudc cho CU9C goi cufii cung hoac tai bat ky thoi di~m nay theo yeu cau.

5- Chiin. s6' th.ue bao dil thay ddi: Khi co su thay dai sO' thue bao thi sO' en se ke't hop vdi sO' mdi d~ tra ldi cho nguoi goi. .

6- Thong bdo: M9t thue bao truyen thong bao qua mang va mang giti thong bao qua mang do de'n vdi nhieu nhat 5 thue bao khac.

7- Dua ngay gid uao: Ngay gid duoc ghep tu d9ng vao dftu tat ca cac CU9C goi di.

8- Cdc nh6m thue' bao kin: Cac nhom nay thuoc vg cac mang rieng khi co sit dung mang Telex cong c9ng.

9- Tra liJi lrii: Se ducc glii de'n thue bao bi goi vao hie biit dftu mc3i CU9C goi cua thue bao goi neu can.

ChU'C1ng 1: Gicii thi~u cec h~ th6ng 56'

33

10- Pluiri chia ban tin: 'I'uyen dung cho viec tv d9ng gU:i cac ban tin rieng re sau m6i CU9C goi.

11- Tim kiern. cua PABX: 'Tram chuyen mach nhanh tv d9ng rieng (PABX) co th~ tim kiem met mach r6i cho mot thue bao goi.

12- Luu. trii vii ehuyin di: 'I'ram chuyen mach co th~ luu trft mot thong bao do mot thue bao gU:i lai va sau do tram nay chuyen cang sam cang t6t hoac chuyen sau mot thoi gian dinh truce. Thong bao co th~ duqc chuyen de'n 200 dia chi. D~ tranh lap lai phai dat khoa trong danh muc dia chi da luu tru trong t6ng dai,

.

13- ss li~u toe af.) thiip: Tram chuyen mach co kha nang chuyen mach cac

CU9C goi co t6c d9 110, 220 va 300 bitJs.

14- Chuyin a6'i mii vii toe af.): Chuyen d6i rna va t6c d9 truyen d~n tai cac t6ng dai cho phep giao tie'p giua cac thue bao vdi cac may dftu cu6i khac nhau.

Tram chuyen mach co nhiem vu luu trft cac CU9C goi, dinh tuyen, tinh cudc CU9C goi va phan tich luu luong. Khi ISDN bAt dftu cung clip cac dich V1,l chuyen mach goi nhu Videotex, thu dien tit, Fax, chuyen tign dien tit (va cac dang xit ly van ban khac nhu Teletex quan h~ de'n mang truyen s61i~u chuyen mach kenh) thi mang Telex se trd nen lac hau va ngirng hoat d9ng.

1.3.4.6. Mq,ng s61i~u chuye"'n mqch. cong cf)ng

Cac CU9C n6i truyen s6 lieu chuyen mach va danh rieng tren mang dien thoai da duoc thuc hien tit nhimg nam 1960. Do nhu cftu cac mach tang nen cac tram chuyen mach s6 lieu cung tang. Mang truyen sri li~u l~ thanh qua cua viec lAp d~t cac tram chuyen mach nay dB. cung CflP cac dich vu truyen s6 lieu chuyen mach kenh phil hop vdi Khuy€n nghi Xl cua CCITT (vdi cac loai thue bao co t6c d9 d€n 9,6 kbit/s) va giao tiep thue bao thea cac Khuyen nghi X21, X21 bis, X22. Cac dich vu co lien quan den mang chuyen mach kenh bao g6m ca dich vu Telex. Muon n6i VaG mang thi thue bao phai dungcac modem nhu dtl trinh bay vAn tAt trong phan 1.3.4.3. C6 luc mang khO,ng tach ra khoi cac mang di~n thoai hoac Telex, rna la m9t b9 phan hop nhAt cua cac mang nay.

o I-ta-li':"a 18. nhu vay.

1.3.4.7. Cae dich vu tit xa.

, , / ',. .

C~c dich V1;l nay la lei the' cua ISDN gam: Fax, Telex, Videotex, h~ thong' 'xU: ly thongbao va truyen chfi, du'<;Ic mo ta vAn tAt nhu sau:

3 ·VBS1

34

Viba so - T~p 1

FAX

Fax co nghia la truyen de'n thie't bi dfiu cuoi d xa m9t ban sao tai lieu. Cac dang dfiu tien cua Fax chi cung cap trong pham vi han che' cua mau xam va den tren nen td.ng. Do Ia do cac may in va toc do truyen s6lieu. Cac khuven

. . "'

nghi F161 va T5 cua CCITT da trinh bay chi tie't dich vu Fax nhom 4 quoc te

(FAX4) co quan h~ voiISDN cling nhu cac mang s6li~u cong cong. No cling co th~ sit dung tren mang dien thoai chuyen mach cong cong (PSTN). Vu diem chu ye'u cua Fax nhom 4 so vdi nhom 1-3 truce day la truyen dan co ki~m tra 16i va neu cfin thie't co th~ phat lai van ban. Co 3 loai Fax nhom 4, g6m co: Fax cd Sd; Teletex/kha nang thu ke't hop cac ki~u; Fax - dfiy du/Teletex/kha nang ke't hop cac ki~u (phuong thuc tron), ISDN phuc V1;l cho ca cac dich vu mang chuyen mach goi va chuyen mach kenh, nen mang co Fax hoat d9ng t6t nhat c6 th~ phu thuoc vao CUDC phi tuong d6i.

TELETEX

Teletex la dich V1;l chuyen tai lieu danh may cua co quan co sit dung mot

- s6 dang xit ly tit den may dfiu cudi d xa. M6i tai lieu co th~ g6m m9t s6 trang duoc danh may theo mau ISO A4. Khuyen nghi F200 cua CCITT cung cap cac chi tieu nhjim dahl. bao cac van ban phil hop vdi su thay d6i cua thiet bi su dung trong dich V1;l. Trong khi truyen van ban, b6 sung them tin tuc d~ nhan dang. Nhan dang nay co th~ duoc in vao ban sao cu6i cung hoac duoc sU: dung lam tin tuc nham muc dich ghi vao thiet bi dien tit dac biet. Teletex duoc xem nhu m9t dich vu "sieu- Telex" va co th~ cham dut bang each thay the' no. Teletex co thuoc tfnh cua t6c d9 truyen, muc d9 16i, sap xe'p tai lieu va vuot Telex v~ cac chi .tieu nay. Teletex phuong thuc tr9n co th~ bao g6m Fax anh va Fax nhom 4 phuong thuc tr9n co th~ chua cac ban tin Teletex. Khuyen nghi T72 cua CCITT quy dinh nhfing van d~ nay.

VIDEOTEX

Videotex khac vdi Fax va Teletex d ch6 dich vu nay dua tren co sd cau true may dfiu cu6i n6i de'n thiet bi chu chit khong phai may dfiu cudi n6i de'n may dfiu cufii. No con khac vdi Fax va Teletex d ch6 thuong gioi han trong pham vi lanh th6 quoc gia. Dich V1;l nay sit dung cho ca muc dich thuong mai va gia dinh va cung cap truy nhap han che' trong pham vi hep co cac ngudn tin d~c biet.

Dang sit dung hien nay. cua dich vu nay lien h~ khang khit vdi cac tieu chuan truyen hinh, boi vi no vuot len m9t man hinh video binh thuong lam n6i bat d6 thi va mau sac. Cac d6 thi don gian duoc sit dung dua tren nguyen ly cac d6 thi ghep hinh alpha. Cac hinh anh khac duoc hinh thanh dua tren anh va d6 thi nang cao doi hoi nhieu bit hon so vdi tieu chuan trong khuyen nghi F300.

ChU'C1ng 1: GiO'i thi~u cec h~ thong so

35

Ht THONG xtr LY THONG BAo

Cac h~ thong nay hoat dQug tren co sd luu tru, gui di va dUQC sudung cho muc dich thuong mai, quan su. Thie't bi d~u cuoi thuong la cac may Teletype, nhung khac vdi mang Telex la chting khong n6i true tie'p voi nhau. Thay vi dien bao vien gtti mdt thong bao cho may dfru cudi .khac, thi h~ thong luu trfi thong bao tarn thoi va phan phat cho may dau cu6i c6 nhu cau vao thoi di~m sau d6. Tr~ Ia do xep hang thu t~ cua thong bao c6 nhu cau s11 dung duong day. Digu nay tao ra hieu suat s11 dung tuyen cao hon trong mang chuyen mach dien cua Telex chang han. Khuyen nghi cua, CCITT vg cac he thong xU: ly thong thong bao dg nghi mot cau true mang, trongd6 cac trung tam thong bao cua ca hai mang cong cong va mang dung rieng c6 th~ lien ket thanh mang thong minh chuyen thong bao.

TRUYEN BANG CHU VIET BANG TAM DtM SO

Dich vu nay phat trien d m9t s6 nude tren the gim duoi nhieu ten goi khac nhau. Cac ten goi d6 nhu sau: Truyen chu (USA), bang den d xa (Phap), bang hien hinh (Ha Lan) va tit di~n (Anh). Nguoi ta dung kim viet len tam d~m s6 h6a, truyen di va khoi phuc lai chu vie't va hinh ve tren man hinh d;ftt d phia thu. Dich vu nay duoc dung vao viec ky xac nhan vim ban hoac day hoc tit xa.

1.3.5. Cac eau true rnangchuydn mach trung ke

1.3.5.1. Cac h~ thiJ'ng ehuyin mqch. phiin. tan hoiic khong tq,p trung

Hinh 1.8(a) la m9t kieu cau true ella mang chuyen mach phan tan. Mlii tram chuyen mach duoc n6i de'I}! tat d. cac t:r~mcl1uy~n;lll~u:;hkhac d~ chuyen luu luong trung ke den va di. Nhu v~y: n~u co, N tram chuy~n mach thi mlii tram cfrn c6 N-l trung ke', va ne'u yeu c~u trung ke vao va ra rieng bi~t thi t6ng s6 trung ke' toan mang Ia N(N-l). Ne'u cac trunglte"dung cho ca haichieu thi so

hrong chi con m9t nua nghia Ia N(N-l)/2. "

Ki~u n6i tit mlii tram chuyen mach den tat ea cac tram khac khong thuc hien duoc trong mot mang Ibn, chi co th~ thoa man khimang' rat nho c6 khong qua 6 tram chuyen mach. Khong thuc hien duoc vi thiet hi doi hoi c6 cac nh6m' trung ke'de'n N-l bQ chuyen m~~h khac, va cling 'vi gia thanh cua tat ca. N(N-l) trung ke vao va ra tach biet. Thuong thi mQt nh6m trung ke' co nhieu hon mot trung ke va s6 lurmg cac trung ke trong mlii nh6m phu thuoc vao Iuu luong. Vi vay s61uQng trung ke' phuc vu cho N-l tram chuyen mach khac theo cau true Ion hen rat nhieu so voi diu true don gian N(N-l).

36

Viba S(j' - T~p 1

J.3.5.2.Cac h~ th{fng chuye"n mqch. tijp trung

Hinh 1.8(b) Ia cau true don gian cua mQt mang chuyen mach tap trung, rna m6i tram chuyen mach duoc n6i true tiep de'n tram chuyen mach trung tam. Nhu vay co N-l tram chuyen mach v~ tinh, N-l trung ke'vao va N-l trung ke ra hoac 2(N-l) trung ke'. Neu trung ke' hai chieu thi chi yeu cau N-l trung ke, hay noi mQt each khac m6i tram chuyen mach cAn co mot trung ke' de'n tram trung tam.

Cac tram /

chuydn ~~eh ~

(b)

(c)

Hinh. 1.B - Cae d(;mg mang cd ban: (a) M(;mg ph/ui tan (mdt lu:fJi);

(b) Mg,ng tljp trung (hinh sao); (c) Mg,ng lai vfJi dinh. tuy€n xen ke (ARB).

S5luQng cua cac trung k€ cua m6i tram chuyen mach v~ tinh phu thuoc vao nhu cAu luu IUQng va se IOn hon N-l nhieu.

So simh vdi ca u true chuyen mach phan tan thay d.ng h~ thong phan tan co nhieu hon N/2 trung ke' so vdi cau true chuyen mach t~p trung. Vi vay noi chung, h~ thdng chuyen mach t~p trung se re hon nhung doi hoi tram trung tam cau tao phttc tap va h~ .thdng nay an toan thap. Neu tram trung tam hi hong thi toan bQ h~ thong ngung heat dQng.

Trong thuc te' co su ke't hop gina chuyen mach t~p trung va phan tan nhu hinh 1.8(c). Trong trudng hop nay m6i tram chuyen mach duoc n6i xen ke vdi tram chuyen mach v~ tinh d ben canh. Di~u nay co lqi d chB khi m9t cuoc goi tu

ChLlC111g 1: Gicii thi~u cec h~ thtfng s6'

37

tram trung tam khong chuydn true tie'p du<;Jc tOi mQt tram v~ tinh do trung ke" ban hoac co su c6 thi co th~ chuyen cuec gt?i nay thong qua sram v~ tinh khac dong vai tro tram chuyen mach trung gian. Phu thuQc vao nhu cAu luu Iuong cling nhu kich thudc cua tram chuy@n mach ma tuyen nBi trong th"c te' khac voi hinh 1.8(c).

1.3.5.3. H~ th{fng phcin ctip

Trong mang di~n thoai chuyen mach cong cQng (PSTN) tl1t cit cac may dien thoai trong mQt vung rieng bt~t do mQt tram chuyen mach nQi hat phuc vu (xem bang 1.1). Moi CU9C goi tii thue bao hoac de'n thue bao d~u giao dich vdi tram chuyen mach nay. Cac vungchuyen mach n9i hat theo vung dia ly dU9C xem nhu m9t nhom, m9t tram chuyen mach n9i hat dong vai tro trung tam thu nhat phuc vu cac tram chuyen mach n9i hat trong vung nay. Trung tam thu nhat la m9t tram chuyen mach trung ke' dU9C n6i voi m9t thue bao co nhu cau thiet l~p CU9c goi voi m9t thue bao cua m9t tram chuyen mach vung khac neu cac trung ke' gina cac tram chuyen mach n9i hat ban hoac khong tBn tai do cac ly do khac. Khi thie't l~p cuoc goi thi tram chuyen mach n9i hat co gAng trirdc he't thie't Iap CU9C goi true tie'p vdi tram chuyen mach n9i hat ben canh.

Neu tram nay khong hoat d9ng thi cuoc goi dU9C thie't lap qua trung tam thu nhat, Neu tram chuyen mach trung tam thu nhat khong hoat d9ng thi cuoc goi duoc thiet lap qua trung tam thu hai. Muon de'n dU9C trung tam thu hai la m9t tram chuyen mach trung ke phai qua trung tam thu nhat. Hanh trinh nay cua m9t CU9c goi tiI dudi len tren chi ra su khac nhau gina m9t trung tam chuyen mach trung ke'thit nhat va m9t tram chuyen mach Tandem dung d~ noi gina cac trung tam n9i hat va khong tie'p thong de'n mang trung .ke. Hinh 1.9 mo ta hanh trinh tiI dudi len va tiI tren xuong khi thiet l~p CU9C goi gina hai vung chuyen mach n9i hat neu cac tuyen trung ke khac nhau bi phong toa.

Trung tam thu hai Ia m9t tram chuyen mach trung ke phuc vu mot vung thue bao r9ng c6 m9t so trung tam thu nhat. T~p h9P cac trung tam thu hai di qua m9t trung tam thu ba, va cit nhu the'tie'p tuc. Thit tu tham chieu cua hanh trinh mQt phuong an chuyen mach chi r6 trong hinh 1.9, trong do nhom cuoi cung cu'a hanh trinh bi~u di~n bang' duong lien Ia lua chon cudi cling cua hanh trinh sau khi moi tuyen khac da bi phong toa. Cac nhom trung ke' hieu qua cao co th~ sAp xe'p gina hai dia di~m bl1~ ky khong c~n d~ y thu bac cua chung. Trong hanh trinh CU9C goi co su lua chon thu nhat, thu hai, thu ba ... truce khi hanh trinh cuoi cung dU9C lua chon. Thu tu lua chon thea dUdng di len, truOc he't tim .trung tam doi dien co b~c thap hon, sau do tim trung tam cung bac, tie'p de'n co bac thap hen, sau do tim trung tam cung hac, tie'p den tim vi trf co

38

Viba 56' - T~p 1

bac doi dien li~n phia tren; ne'u c6 su co thi Iffy hanh trinh nh6m cuoi cling. Theo du'dng di xuong, truce he't co gang chon trung Him chuyen mach trung ke muc thap nhat, sau d6 tim trung tam cling bac, tiep den tim vi tri dO'i dien c6 bac lien phia tren; neu c6 su cO'thi lay hanh trlnh nh6m cudi cung. Theo duong di xuong, truce he't cO' giing chon trung tam chuyen mach trung ke muc thap nhat, sau d6 la trung tam phi a tren d gftn ... truce khi chon hanh trinh nh6m cudi cling. Mat khac cac hanh trinh nh6m cu5i cling Ia duong true chmh va duoc thiet ke vdi kha nang bi phong toa thap.

Bang 1.1. H~ thong phEm cap

Ten g9i . Ten goi cua ! Ten goi cua I Ten g9i
Ch uc nang qudc te' Ox-tray-lia My cua Anh
Trung Him chuyen Tram Tram chuyen 'I'ram d:lu cu6i I Tl'~m,
mach n9i hat nO'i chuyen mach mach d:lu cuoi loai 5 I chuven mach
true ti~p d~n thue n9i hat I n9i lWt .
bao
Trung tam chuyen Trung tam Trung tam nho Di~m loai 4P; Trung tam
mach trung k~ cflp 1 thli nhflt hoac Tandem Trung tam chuyen mach
Ioai 4C nhom
Trung tam chuyen Trung tam Trung tam Trung tam thu Trung tam
mach trung k~ ca'p 2 thu hai thtr hai nhdt loai 3 chuyen mach
, ~,
mien
Trung tam chuyen Trung tam Trung tam thu Trung tam khu Trung tam
mach trung k~ ca'p 3 j;hli ba rihat vue loai 2 chuyen mach
chinh
Trung tam chuyen Trung tam Trung tam chinh Trung tam vung Kh6ng co
mach trung k~ ca'p 4 thu tu loai 1
Chi ke't n6i tram 'I'ram Tram chuyen Vi trf Tandem Tram chuyen
chuyen mach n(>i hat chuydn mach mach Tandem mach Tandem
Tandem
Trung tam chuyen T'rung tam
mach quO'e t~ . chuydn ti~p
3 (CT3)
Trung tam chuyen Trung tam
mach quoc te' chuyen tie'p
2 (CT2)
Trung tam chuyen Trung tam
mach chuyen ti.e'p chuyen tie'p
quO'e te' nO'i dliy du 1 (CTl) ChlJ't1ng 1: Gicii thi~u cec h~ thong sO'

39

Thlttll

Thlt ba

Thlt hai

Thrl nhat

Nsi hat

Tuyfn nhom cuoi cicng Tuyen sii d{lng ceo 1,2,3,4 Thrl hi lhii cdc tuyen

Hinh. 1.9- Mg,ng ph/in. dip eila cdc trung tam chuye"n mach. trung ke:

1.3.5.4. Pluin eO:p mqng t.rung he'lliang l¥lst)' ella CCITT

• -@----@--

8 7 7 8

~-+ 2 +- ----4-0+----- -1 4 ~-{b

-L " 8 _L X-+-

I , I /81

I' I ,,1

I \ 8 I 8 " I

I I I

I ---0--- I Cae tram chuyen mach s6

I I' 8 8 ,\ I 7 U -- Day thue bao va may

! /;' ;' \\ ! 'I 8 di~n thoai

I I \ I ,8 I -¢-

I / 8 8 \ I "I --. -- B9 chuyen d6i luat .-V~l

I ( \ I -, I 7 = 7 bit PCM

1':(. V V \ I , I

-+I \+-7~

~------'-f_G)+-c----\~, '\~ ..... r .. -.

if' B B '~--. B if' XI

1m' . IJI:I" .ga

8

Tram chuyen mach nQi hat

Trung tam chuyen tiep 2 hoac 4 day

8

Cac tram chuyen mach tuong tl,i ----j----- BQ ma hoalBQ giai rna (co th~ k~t hop d&u cuoi)

'I'ruyen d&n tuong tl,i ------- Truyen d&n s6

Cae mach qucc te'

8

dJ-----.

Ban phim h6 tl'q

---0--

---{}---

PBX hoac b9 ghep thus bao

Trung tam chuyen tiep

nhan cfmg'

8 = 8 bit

lu~t A hoac luat J..lPCM

Hinli 1.10- Giai doan. trung gian c6khd nang pluit tr£in trong m9t mang qu& gia (Theo khuyin ngh? G.1 0 1, CCITT).

40

Viba so' - T~p1

Khuyen nghi G.lOl cua CCITT chi r6 rang' d hau het cac quoc gia tram chuyen mach n9i hat duoc noi den mang quoc te bang m9t chuoi 4 mach (hoac it hon) quoc gia, mac du c6 m9t so nude can den 5 mach, nhung thuc te khong mot nude naoyeu c~u qua 5 mach. CCITT thua nhan r~ng mang dien thoai the gioi phai qua su chuyen tie"p tii hoat d9ng tuong t~ Ia chu ye"u sang giai dean ket hop hoat d9ng tuong tt!1so va trong tuong lai du bao hoat d9ng mang so se

la chu yeu. •

D~ lam sang te giai dean chuyen tiep nay, hinh 1.10 chi r6 cac qua trrnh khong hop nhat tuong tt!1s6 PCM c6 th~ xay ra nhu the nao trong mang quoc te' qua minh hoa m9t giai doan c6 kha nang cua su phat tri~n m9t mang quoc gia tii hoan toan tuong tu sang hoan toan s6. Bi~u d6 dua ra mot kha nang la d mot s6 nude tan tai en. hai cd cau s6 c~n giao tiep vdi m9t mang tuong t1;!, va cac h~ thong PCM 7 bit khong theo khuyen nghi cua CCITT phuc vu cho cac loai trung ke khac nhau noi den mot tram chuyen mach tuong tu.

Cac ban phfrn nhan cong, cac PBX va cac h~ thong ghep cua thue bao dung ky thuat s6 PCM cfing dUQc d€ cap, CCITT xet thay giai doan ket hop giira tuong tu va sCf se keo dai trong nhieu nam nen phai dam bao chac chan rarrg trong giai dean d6 vai tro truyen d&n cua mot mang qudc te' hoac quoc gia se duoc duy tri m9t each thea dang.

1.3.6. Cac ke't noi gia djnh ehugn

D~ hi~u d~y du hon ke"t n6i gia dinh chuan sit dung trong truyen d&n cua cac mach dien thoai, dum day giai thich van t~t m9t. s6 tii ngfi duoc sit dung. Chi tiet hen v€ cac tii ngfi nay va cac bai do, ban d9C tim hi~u trong cac khuyen nghi cua CCITT. Muc dich n6i mach dien thoai la nham cung cap phuong tien trao d6i thong tin bang di~n thoai cho thue bao thea man ca ve ky thuat va kinh teo M9t trong nhfing cong cu quan trong nhat d6i vdi ky thuat truyen dAn sit dung khi I~p ke hoach, thiet ke va danh gia cac mang dien thoai Ia "tuang dztdng chudn". H~ thong tuong duong chuan duoc sit dung d~ xac dinh chat luong cua tieng n6i dua tren d9 vang cua tieng n6i qua m9t nguci noi va mot nguoi nghe. H~ th8ng nay cung cap phuong phap do suy hao truyen d&n cua tuyen dam thoai tii mi~Qg nguoi noi den tai nguci nghe. Phuong phap tuong duong chuan mo ta duoi day da dUQc mo hinh h6a hoac hieu chinh cho phu hop vdi ky thuat truyen dAn hon. Ngoai ra hien nay c6 m9t phuong phap tuong duong thay the, c6 tenIa "danh. gid .dfjvang", mo ta t6m t~t trong phan 1.3.6.1.

ChU'ang 1: Gicii thi~u esc h~ th6ng 56'

41

1.3.6.1. Tuang duang chuiJn, t uang duang chu6nda hi~u; cbinb (CRE) va dtinh. gia d9 vang (LR) thea tieu chu6n NOSFER (Kh.uyen. nghi. P42 cua CCITT)

Khi c6 hai h~ thO'ng thong tin khac nhau trd len nO'i yoi nhau c~n phai c6 mQt so' tieu chuan quoc te' dircc cac nha chuc trach cua h~ thong chap nhan. Dieu nay nharn dam bao chat luong tie'ng n6i hoac cha't Iuong truyen d&n thoa man nhfmg di~u kien cua hanh trinh cuoc goi xau nhat. Cac tieu chuan nay c6 trong cac khuyen nghi cua CCITT. MQt so' h~ thong chuan da duoc phat tr ien d~ xac dinh chat IUQIlg cua tieng n6i dua tren dQ vang va c6 mQt dap tuyen tim sO'bAng phang danh dinh mb rong de'IT 4 kHz. H~ thong chuan nay viet tih thea tieng Phap la NOSFER - H~ thong co sd mdi d~ xac dinh cac tuong duong chuan. DQ nhay cua h~ thong nhu khi tao ra mQt tin hieu c6 dQ vang tuong duong d xa mot met trong khong khi khi bQ suy hao d~t d tri so' bang 33 dB. Khi so sanh chu quan dQ vang cua h~ thO'ng can do, thuong tht bQ suy hao d~t d muc trong khoang 15 -;- 24 dB. VI day la muc c6 th~ tien hanh hau he't su so sanh tieng n6i chmh xac. Cac phep do so sanh dQ vang tai cac di~m khac nhau cua h~ thong' can do c6 ke't qua la cac tuong duong chuan: phat, thu va toan bQ. Do va tinh toan nhu trong hinh 1.11 va dUQC mf ta dudi day.

TudNG DudNG CHUAN

H~ thong tuong duong chuan duoc sit dung d~ danh gia su thoa man cua thue bao phil hop vdi muc thu cua tin hieu tai O'ng nghe dien thoai. N6 duoc thuc hien tii cac phep do nghe chu quan cua nhan vi en da duoc huan luyen sit dung ngon ngfr do (Khuyen nghi P72 cua CCITT). Thuong thi h~ thong duoc phan chia d~ danh gia tuong duong chuan ph at (S) va tuong duong chuan thu (R) cting nhu tuong duong chuan chung (OVE) va tuong duong chuan h~ thong chung (OSE). Phep do g6m mot nguoi n6i vao mach phat cua h~ thong can do, tai mot khoang each co dinh (140mm) tii 5ng n6i di~n thoai duoc xac dinh bang mQt vong tron bao v~, muc d9C duoc tren von ke' dat gia tri da dinh truce. Ba bQ suy hao, mQt bQ d;Itt trong mach NOSFER c~n do, va cac bQ kia dat trong mach c~n do deu dUQC dat d nhirng tri sd tuy y truce khi bAt d~u do.

Ngudi nghe d dliu kia l~n IUQt nghe tieng n6i de'n tir kenh clio do va kenh chuan (NOSFER) qua bQ chuyen mach ki~m tra n6i va sau do diguchlnh suy hao cua kenh.NOSFER cho de'n khi tieng n6i tit hai kenh c6 dQ vang nhu nhau. S1:1 khac nhau gitra gia tri suy hao cua kenh NOSFER va kenh c~n do chinh la tuong duorig chuan phat:

(S) = (x - A) - (y - A) =(x - y) dB

42

Viba Sf)' - TQp1

D6ngh6VU

NOSFEH thu

YdB

Mach thu no1 (JR)

Tuong duong chuan phat S = (x-y)dB

Tuong duong chuan thu R R = (x-z)dB

H~ th6ng NOSFER

H~ thong phat va thu OSR

OSR=x-mdB

Ttrong duong chung

OVE =x-ndB

Chu thich: SR: Chuan phat.; RR: Chuan thu;

L&B: Suy hao du n6i va duong truyen

1) Tttdng duang chudn niu x thay d8i de' can biing tuyin.

2) Tuang duang R25 ne'u x dfi,t tai 25 dB.

Hinh 1.11 - Cdc CU9C not va cdc h~ thong di'xdc dinli tuang duang ch.udn,

Tuong duong chu~ thu xac dinh theo hinh 1.11, trong d6 su can bang trong m6i nhanh duoc thuc hien bang each dieu chinh be? suy hao trong NOS FER: (R) = (x + A) - (z + A) = (x - z) dB

ChU'(lng 1: Gi6'i thi?u cae h? th6ng sO'

43

·B9 suy hao chung A (kh6ng ve trong hinh 1.11) dat d g ia tri 25 dB cho cac tuong duong R25. Doi voi tuong dirong kh6ng phai 10. H.25 no duoc cl(tt trong chan cam don cua mach phat va mach thu. Tuong duong chuan h~ thong chung (phat +thu) OSE va tuong duong chuan chung (phat +thu +mach) OVE cung co th~ xac dinh nho cac phuong phap nhu trong hinh 1.11. Suy hao xen vao d9 yang cua mach noi (LIL) c6 th~ xac diuh neu biet OSE va OVE:

LIL = OVE - OSR = (x - n) - (x - m) = (m - n) dB

(1-3)

Cac tuong duong R25 dllcjC xac dinh khi b0 BUY hao NOS FER dat co dinh 25 d B. B9 suy hao A (0 -;- .34 dB) dU9C dich chuyen tu mach chan cam chung va duoc d(tt ben canh b<) suy hao trong mach can do hoac suv hao ~ln S cung co giai suy hao til ° d6n ~Ll dB. B9 suy hao Hay dlic}c. goi lit :in bdi vi gia tri suy hno oua no duoc quy dinh va dau kin ngtroi ngh« chi c6 t,h~ chinh suy hao A trong h~ thong do dfJ can b~mg e19 yang.

TUdNG DUdNG CHUAN DA. HI~~U CHINH (CRE)

Do su khac nhau gitra cac gia tri h)p ke hoach cua tuong duong chuan chung khi noi dfiy dli duoc tien hanh do tinh toan thuc te, nit ra duoc tri so dung. Gia tri dung nay dua tren b9 suy hao NOSFER CO dinh 2;") d B, co thfJ bifJu thi bang cac tuong duong chuan q, ap dung cho rihieu loai h~ thong n9i hat g6m cac may va duong' day thue bao. 'I'uong duong chuan duoc xac dinh nhu sau:

CRE = 0,0082q~ + 1,148q + 0,48 dB = 0,0082 (q + 70):l - 39,7 dB (1-4) Tuimg duong cluuiri phcit dii hieu. chinh. (SeRE) v a tuimg duang chua'n thu dii h.ieu. chinii (RCRE) cung duoc dung trong cac van ban tai li~u.

Bieu thuc (1-4) du'<;1C sit dung dfJ xac dinh tuctng duang ch.utin pluit (8) hoac (SRE) va tztdng duang ch.udn. thu (R) hoac (RRE).

Khi noi toan b9 cung din xac dinh m9t dai luong b6 sung D se trinh bav sau cho cac phuong phap l~p ke hoach dua tren eRE, ngoai ra theo khuyen nghi GIll cua CCITT, phu luo B gia.i thich chi tiet phuong phap dJ sl't dung.

DANH GIA DO VANG (LR) (CAC KHUYEN NGHJ P48, P64, P65, P76, P78,

. ' " " " . ,

P79 eVA eCITT)

Ly do xuat hien phuong phap khac thay eho phuong phap tuong duong chuan la do nhirng vand~ sau day:

44

Viba so - T~p1

1- 'I'uong duong chuan kh6ng th~ c9ng dai s6 rna kh6ng co sai s6 ±3 dB.

2- 81,f thay d6i khi thao tac d~ xac dinh tuong duong chuan d&n de'n cac ke't qua khac nhau. 81,f khac nhau nay co th~ len tdi 5 dB.

3- Luong gia tang suy hao truyen d&n thuc (meo) kh6ng gay ra gia tang bang nhau cua tuong duong chuan. Khi suy hao tang 10 dB thi tuong duong chuan chi tang 8 dB.

JS

MljI.ngni?i hat chua t--- ...... _,

. bie't JS

SLR = (A-B)dB

BdB

JS

RLR = (A-C)dB

Mang ni?i J..--_-l hat chua 1---..---1

bie't

Mang nQi hat chua bie't

EdB

Mang ni?i

hat chua ---a

bie't --ct

OLR = (A-E)dB

Chii thich: H~ thong tham chieu. trung gian (IRS) dung di xdc dinh. mite d9 vang (Theo Khuytn ngh; P48, CCIR)

Hinh 1.12- Cdc d6u not va cdc h~ th6'ng dung de'mc dinh. dinh. mite d9 vang. (Theo khuytn nghi aut, CCITT)

ChLlC1ng 1: Gidi thi~u cae h~ thong so

45

Danh gia d9 yang khong c6 nhung van dg tren day, va tao ra cac tri so nhu nhau khong phai vi chung dUQc xac dinh nhu the' nao - hay bdi ban than phep do, hoac bdi su tinh toan dua tren d9 nhay, cac d~c tinh t~n so hoac bdi cac dung cu do. Danh gia d9 yang ducc xac dinh bdi tang suy hao c~n xen vito trong h~ thong tham chieu d~ dat duoc cung d9 yang cam thu tren mach can do.

Danh gia dQ yang bi~u di~n quan h~ vdi suy hao truyen d~n khong phu thuoc t~n so phai dua vao trong duong dam thoai tham chieu trung gian va duong' dam thoai chua bie't d~ dat dUQc cung d9 yang cua tie'ng n6i thu dUQc nho thiet I~p NOSFER co dinh chinh xac hen bi~u di~n true tie'p theo quan he vdi d9 yang cam thu. Trong thuc te'~ duong dam thoai chua biet bao g5m mot mach phat di~n thoai n9i hat duoc noi de'n m9t mach di~n thoai noi hat thu qua m9t chuoi cac mach.

Giao tie'p dau ghep mach phat (JS) va dflu ghep mach thu (JR) dUQc chi a ra ba phan dflu noi rna danh gia d9 yang da duoc quy dinh. Ba phan d6 la:

Danh gia d9 yang phat(SLR) tii mieng de'n JS, danh gia d9 yang thu (RLS) ttl di~m noi JS de'n di~m tham chieu tai nghe va danh gia d9 yang ghep noi (JLR) tii JS de'n JR. Danh gia d9 yang chung (OLR) duoc quy dinh toan trinh tir mieng de'n cac di~m tham chieu tai nghe. Moi lien h~ gina OLR va tri so d9 yang khac duoc xac dinh nhu sau:

OLR = SLR + RLR + JLR

(1-5)

H~ thong tham chieu dung d~ xac dinh danh gia d9 yang phat va thu khong phai la NOSFER bang r9ng s11 dung cho cac tuong duong R25, rna la h~ thong giong hon d~ noi mach thoai thuc va duoc gQi la "h~ thf/ng tham chieu trung gian II (IRS).

Khuye'n nghi P48 cua CCITT trinh bay chi tie't cac d~c di~m cua mot IRS va duoc lua chon nhu sau:

N6 se c6 m9t dap tuyen t~n s6 tuong tu nhu cua cac mang quoc gia hien dai va tuong lai va m9t bang t~n danh dinh 0,3 + 3,4 kHz.

D9 nhay tuyet d6i duoc lua chon d~ giam bOt cang nhieu cang t6t su khac nhau gina cac tuong duong tham chieu va dinh muc d9 yang.

Hinh 1.12 mo ta chi tie't trinh tu xac dinh LR cua m9t h~ thong.

PHUdNG PHAp LAP KE HOACH DUA TREN CRE

. , . .

Tuong duong tham chieu da hieu chinh chung (OVE) c6, th~ tfnh nhu sau:

OVE = A + B + C + LX· + c + b + d + D

I

(1.6)

46

_______________ -'!jlJ_a_s "-:: T ~e!

Trong do:

A va d 1a eRE ph at vi) thu cua h~ thong noi hut. B va b Ia eRE cua trung he-.

eva c la suy hao t5ng (tai 800 hoac 1000 Hz) cua cac mach quoc gia cu ly dai,cua cac tram chuven mach va cac may diiu cuoi.

LX; la suy hao cu amach quoc teo

D In h~ so hieu chinh == aSR - (8 + R) h~ so nay thav d6i theo so luong cac bi? 19c trong cac mach trung g ian; D == -3,9 dB cho 0 bi? 19c, -1,5 dB cho 1 bi? 19C, -- 0,4 dB cho 2 hi) 19c va 0 dB cho 3 bi? 19C.

Tit hinh 1.14 co th~ thay ding aVE bang 25,5 dB doi voi mach nay.

Nhung so lieu nay la gia tri cue dai cho phep cua mot mach co quan h~ voi Cal' gia tri khuyen nghi cua eRE duoc gidi thieu sau day.

cAc GIA TR~ CVA CRE vA LR GVA cAc H.t;; THONG Quoe GIA (KHUy.fiN NGH~ G121 eVA CCITT)

Nhung gia tri trung binh trong s61uu Iuong ella CRE va LR doi vdi muc tieu dai han va ngan han cua cac h~ thong quoc gia FDM phat va thu nhu sau;

Dr'ii h.an :

eRE ph at: 11,5 -7-- 1~) dB hoac LR phat: 6,5 -i- 8 dB. eRE thu: 2,57- 4 dB hoac LR thu: -2,5 den -1 dB.

Ngiui han :

eRE phat: 11,5 -i- 19 dB hoac LR phat: 6,5 -i- 14 dB. CRE thu: 2,5 -;- 7,5 dB hoac LR thu: -2,5 -;- 2,5 dB.

eRE toan bi): 13 -;- 25,5 dB hoac LR toan bi): 8 -.;.- 20,5 dB.

Doi vdi nuoc co dien tich trung binh thi cac gia tri cue dai Ia:

SCRElIlUx = 25 dB va SLRIIlIlX = 20 dB RCREllIax = 14 dB hoac RLRmax = 9 dB.

Doi vdi cac nude Idn nhimg gia tri cue dai thay d5i chut it. Cac gia tri cue ti~u cua CRE va Lltnhu ~au:' ,

RCRE'";II = 7 dB hoac RLRmill = 2 dB.

,

Phu Iuc e khuyen nghi GIll cua CCITT cung cap mot bang diiy dii cac tuong duong th am chieu va khuyen nghi truce day cung voi cac gin tri cua eRE va LR Ia doi tuong cua cac khuyen nghi hien tai.

ChLfO'llg 1: GiOf thi~u cec h~ th6ng s6'

47

1.3.6.2. Cdc dilm ehuyin maeh tuang t.u thuc te

. . ...

eRE hoac LR phat va thu cua h~ thong quoc gia duoc tinh xuat phat hr cac di€m chuyen mach tuong tl;'l thuc te trong h~ thong quoc gia chinh la cac di€m b va a cua hinh 1.13.

Cac di€m chuyen mach tuong tu thuc te chia cuoc n6i dien thoai quoc te ra lam ba phan. Phfrn thu nhat va phan thu ba la mach noi quoc gia thea huang di va vg cac trung tam chuyen mach quoc te dfru cuoi va goc (If'S). e{IC mach nay co th€ g6m mQt hoac nhieu mach trung ke' quoc gia 4 day voi ghep nci 4 day, ding nhu mach nai 2 day de'n cilc tram chuyen mach nQi hat va Cal' may thue baa voi duong day thue bao cua chung. Phan thu hai la mat xich qudc te' 4 day n6i den 2 mat xfch qu6c gia. Cac di€m chuyen mach tuong tu thuc te' tai cac di~m ke't cu6i vat ly cua cac mach qudc gia va quOc te'trang thiet bi chuyen mach la khong can thiet.

---'1----'" 3,5 dBr Phat r-~X~-4X~-4x~--t'-b---------------~ ---

a,b la cac diem chuyen

U ~X---kX--I mach tuong tu thuc te'

I

a

b

+-- +-- ·4 dBl' (161 vdi mach iltdng t.u "3,5 dBr (161 vOl mach sf) quGe t(1'

f414----- H~ thong -----.t ~. C~C 'mach quoc te' ----

quoc gia

4 day hoan toan

a

Hinh. 1.13- Nhilng dilrmchuye"n mach. tuang tl,t thuc.

1.3.6.3. os« n6'i gia dinh. ehu6n tuang tJ! va k€t hap t.uang tJ! - s6' (HRX)

Nhu da chi ro trang khuyen nghi qia CCITT, dau n6i gia dinh chuan (HRX) la mdt rna hinh rna t8. suy haa,trlJ,ygn da.n do cac mach va cac tram chuyen mach gay ra. Sit dung rna hinhd~ ki€m tra anh huong chat hrong truyen da.n khi thay d6i cau true tUY~h~ 81;1 tfch lfiy cua tap am va suv hao truyen da.n trong mang quOc gia vaciing d@ ki~m tra cac quy tAc lap ke' hoach quoc gia dam baa dung voi bat kytieu ·9p.u~n khuyen nghi cua CCITT ve suv hao trong CU9C dau n6i nay khong co y dinh sit dung d~ thidt ke' cac h~ thong truyen da.n. Hinh 1.14 chi ro HRX cho dffu n6i quoc te' co d9 dai vita phai (khong IOn hon 2000 km) baa g6m hAu het cac m~t xfch cua mach quoc gia va quOc te'. Dflu n6i nhu vay danh ch~ mach tuong t-.;i. Tuy nhien trong nhtmg dieu

48

Viba sej' - T?p1

kien nhat dinh n6 cfing c6 th~ sii dung cho m9t h~ thong kift hop gitia tuong tv va s5. ,M9t di~u. kien phai duoc can nhac difn cua tat ca cac qua trinh s5 kh6ng hop nhat c6 anh hudng quan trong difn hoat d9ng truyen d§.n chung. Do la meo IUQng tii va tr~ truyen d§.n (Khuyifn nghi G 113 cua CCITT) duoc trinh bay trong phan 1.4. Vi~c xem xet thu hai la nang cap mang tuong tu sao cho c6 su

<0 ::l C!/

9 dB (SCRE)

lLE

s 500 km

1000 km

--.----I----ISC

.~ s 500 km ~~

::l

C!/

3 dB tai 1600 Hz. Suy hao ty l~ udi ciin b(ic hai cua tdn. s[/ dffi odi cong trinh dudng day khOng qua ttii.

100 p WOp (500 p WOp: xem clui thich. 1)

100 pWOp (200 pWOp: xem. clui th.ich. 2)

o hoiic 500 p WOp (xem chit thich 3), D[/i vai gia tri cue dai va chMu dai xem. chit thich 4 ,

5,5 dB, 8= 0 hoiic 3 dB, 8= 1 (xem. chit thich 5)

100 p WOp (200 p WOp, xem. chit tliich. 2)

500 p WOp (2000 p WOp, xem chit thich. 6) 0,5 dB, 8 = 1 (xem chit thich. 7)

100 pWOp (200 pWOp, xem. chit thich 8) (4000pWOp)

0,5 dB, 8= 1

100 pWOp (200 pWOp, xem chit thich 8) 500 p WOp (2000 p WOp, xem chit thich 6) 0,5 dB, 8 = 1 (xem. chit thich 7)

4,0 dB

100 pWOp (200 pWOp, xem. chit thich. 2)

o hoijc 500 P WOp (xem chit thich. 3). DOl vai gia tri cue dai va chieu dai xem chit thich 4.

5:5 dB, i = 0 hoiic 3 dB, r5 = 1 (xetri chit thich 5) 100 pWOp (200 pWOp, xem chit thich 2)

3 dB tai 1600 Hz. Quy lug,t can cua l dOL vai cong trinh dUdng day khOng qtuitdi.

100 pWOp (500 pWOp, xem chit thich 1).

Hinh. 1.14- Mf}f th.i dl,l ve'd{{u noz quoc te' elf ly vila pluii vai chi 1n9t mach. quoc te' (Theo khuye'n ngh] 103 CCITT)

0,5 dB (SCRE)

ChU'O'ng 1: Gid'i thi~u cec h~ thong so'

49

ket hop giua thiet bi so va cac mach so. C6 th~ sit dung 2 phuong phap. Phtrong phap thu nhat la tang t6c qua trinh sohoa va thli hai la can nhac ky hon phat tricnmang. D6i vdi phuong phap phat trien mang, tao su ke't n6i gifia cac OC GaO so', trong so' do ke't n6i so' chiem mot nita trong tat d. tang dai du so' hoa. Cung vay, cac ghep n6i tir trung tam chuyen mach thu nhat de'n cac trung tam chuyen mach quoc te'va nguoc lai Wi trung tam thu nhat dgu Ia so'.

Cac chu thieh cua hinh 1.14:

Ch.u thich 1: Gia tri trung binh 100 pWOp d6i voi tap am duong day thue bao duoc xem la truoug hop di~n hinh va duoc it nhat mot co quan chu quan su dung nhu la mot chi tieu tap am cuc.dai d may thu.

Chit thich 2: Gia tri 200 pWOp la chi tieu thiet ke' cua cong suat tap am cue dai trong mot tram chuycn mach tu d9ng 4 day quoc gia lay tit khuyen nghi G 123 §3. Gia tri nhu vay, tire la cong suat tap am tuyet d6i 200 pWOp duoc cong nhan tarn thoi dai vdi cac tram chuyen mach quoc te' 2 day. Nhung viec c6ng nhan kh6ng co lien quan de'n vi trf cua di~m muc tuong d6i 0 quoc gia bat kyo

Chit thich 3: Muc cong suat tap am co th~ bo qua neu mach duoc cung cap tren cac c6ng trinh duong' day vat IY. Gia tri trung binh 500 pWOp danh rieng neu mach duoc cung cap tren h~ thong song mang cu ly ngan TDM hoac FDM.

Chit thich 4: Cac mach song mang cu ly ngan TDM hoac FDM khong vuot qua 250 km thi gia tri cue dai cua c6ng suat tap am co th~ Iffy bang 1000 pWOp. Xem khuyen nghi G 123.

Chit thich 5: Doi voi cac mach trang bi duong day vat ly thi eRE co th~ Iffy giri tri cue dai danh dinh 6 dB voi d9 chenh l~ch tieu chuan a = o. Gia tri nay dat duoo bang each sau day: Khuyen nghi G 121 cho gidi han 97(% dua VaG tuong duong tham chieu da hieu chinh phat (SCRE) 25dB lay moe d diem -3,5 dBr tren mach quoc te' tai trung tam chuyen mach quoc te' cua doan ndi ab (xem hinh 1.13). D6i chieu di~m nay vdi di~m co muc tuong d6i 0 tai dau VaG chuoi mach quoc gia va quoc te' (co nghia la de'n trung tam thu nhat) 15y bang 21,5 dB. S6 tay cua CCITT "Lap ke' hoach truyen d~n cho cac mang chuyen mach dien thoai'' (ITU, 1976) chi ra rang tuong duong tham chien da hieu chinh phat la 12 dB, co nghia la SCRE 15,5 dB la di~n hinh cho duong day n9i hat cue dai, vi the' danh 6 dB cho mach tit tram chuycn mach n9i hat de'n trung tam thu nhat bao g6m ca. SUY hao chuyen mach.

Chit thich 6: Gia tri cue dai '2000 pWOp cung cap cho mot mach dai khoang 500 km co ffi9t it du trfi.

4 -VBS1

50

Viba S(J - TQ.p1

Ch.u. thich 7: Ca hai qU()C gia thua nhan ke hoach c6 (2 + 0,5 + 0,5) dB. Gia tri danh dinh 4 dB d~m vao d phia thu tai trung tam chuyen mach g6m ea suv hao cua khdi d~ u cuffi.

Clui thich 8: Gia tri 200 pWOp la chi tieu thiet ke' cua cong suat tap am cue dai trong mQt tram chuyen mach qufic te' Ia dua VaG khuyen nghi Q45 (khuyen nghi cua CCITT" Cac d~c tinh truyen d~n cua mot tram chuyen mach quoc te' ", Vol VI).

1.3.6.4. Dfiu no'i gia dinh. chuiin so'

4 day

Cac tram chuyen mach TDM

2 day

I I I

I I

I I

r C 1r 3 C 1r 3 PC LE

~---------------------------.~~----~~~~~---------------------~

I I I

< 500 km 1 1000 km] < 500 km

P= Chi co cac mach dien thoai ==CI

LE

PC

Mach Illp tren M thong sO' co nguon suy giam rieng d6i vdi cac M thong sO'.

LE = Tram. chuyln mach. n¢i hat (to'ng dai n9i hat) PC = Trung tam thu nhfit

CT3 = Trung tam chuyln mach. tiep thong quoe te'

Hinh 1.15- f)fiu not quoc tldie'n hinh dOl v{Ji truye'n dan dien. thoai 80'(64 hbit l «) (Khuven. nghi G104 CCITT).

Hmh 1.15 quy dinh da'u nai gia dinh chuan cua m9t mang so. Muc dfch ella CU9C nai nay cimg nhu dai VOl truong hop tuong tu. CUC?C nai nay truce het dua tren tmg dung dien thoai va cho cu ly trung binh.

Khuyen nghi G104 cua CCITT g6m hai ki~u nai chi r6 trong hinh 1.15. D6 la: nai theo tham chieu dai nhfit va nBi quBc te" di~n hinh trong vung trung tam chuyen mach qudc te' (CT1) vung, nam gifia cac thue bao d g~n m9t trung tam chuyen mach quac te (CT3). CCITT thira nhan rang hoat dQng thuc tai cua mot cuoc nai se it dang nhat vdi hoat dQng danh gia theo tfnh toan, vi su thay d6i dieu kien lam viec cua mQt so' bQ phan trong thiet bi va nhu vay khong chac la mBi bQ phan thie"t bi dft dU9C ki~m nghiem lien ket bat 19i nha't trong cac di~u kien nhat dinh.

ChU'O'ng 1: Gicii thi~u cac h~ th6ng 56'

1.4. SUY HAO TRUYEN DAN ellA ~NG s6

51

Khuyen nghi G 113 cua CCITT thong bao ding chi tieu chat luong marig doi voi cac gia tri trung binh mot phut cua cong suat tap am mach tin hieu d9(' lap trong dau noi thoai toan trinh quoc te' gam cac mach quo« te', khong n en vuot qua -43 dBmOp tai dliu ra khi quan h~ voi dliu van cua mach thu nhat.. Trong qua trinh chuyen tiep cac thiet bi va cac mach sO' lien ke't trong mang

tuong tu se c6 tich luy dang k~ cua suy hao. Anh huong cua n6 den be? phan mang so duoc trinh bay van tit sau day:

1.4.1. Meo ltiqng tit

Dang mea nay se duoc xem xet ky hon trong chuong 2, khi da xet dieu xung mao Meo Iuong ttl chi tan tai trong cac h~ thong sO' va xay r a khi tin hieu tuong tu duoc lay mflu va rna h6a thanh mot day hiiu han cac tri sO' va sau do duoc giai ma d dau thu va khoi phuc Iai tin hieu tuong tu. Trong qua trinh rna h6a va giai rna, cac sai so ngflu nhien cua cac muc rna h6a tin hieu tuong hi sinh ra tap am ngau nh ien c6 mat tai cac di~m tin hieu c6 muc thap doc thea kenh. Nhi@u nay gay ra cac buoc nhay ngflu nhien cua tin hieu hrong tu: lam cho tin hieu tuong tu sau khi khoi phuc c6 su chenh Iech dang k~ so vci tin hieu tuong tu nguyen thuy d dliu phat.

Bang 1.2- Cae dan V! mea Luong tit (qdu) eho cd.c qua trinh hh ac nhau (Theo khuyen. ngh! Gl13 CCITT).

Quit trinh

So'lu(jng dan vi suy giam, qdu

M9t ci;ip codec PCM 8 bit Iuat A hoac ~L M9t ci;ip codec PCM 7 bit luat A hoac ~

M9t b9 du dean thich ling 32 kbit/ADPCM): qua giang PCM·ADPCM·PCM

M9t cap ghep PCM luat A hoac ~L

M9t d~rn s5 duoc thuc h ien do gidi h an tir rna PCM 8 bit Chuyen d6i luat A1~L hoac ~LlA

Chuyen d6i qua giang luat iV~/A

Chuyen d6i qua giang luat ~LlAI~

Chuyen d6i qua giang PCM-ADPCM-PCM Bign d6i rna 8-7-8 bit (luat A hoac luat u)

1 3 3,5

1

0,7 0,5 0,5 0,25

2,5

3

52

Viba sc)' - T~p1

81,i khac nhau gina tin hieu tuong tu nguyen thuy va tin hieu tuong tu da khoi phuc sau khi Iuong tit h6a goi Ia mea Iuong tit hoac tap am luong tit. D~ giup cho viec l~p k9" hoach mang thi cac don 0. trong s5 cua cac don vi mea luong tit (qdu) duoc tinh toan cho qua trinh bien d6i tuong t1,i-s5 kh6ng tieu chuan, cac cap ghep va cac qua trinh phat sinh suy hao s5.

Quy tAc Iap ke' hoach tam thoi chap nhan cho phep 14 don 0. suy hao cho toan b9 CU9C n5i quoc te', trong d6 m6i mot mach quoc gia c6 5 don vi eho moi trung ke' quoc gia va 4 don 0. cho cung doan quoc te'.

Quy tAc lap ke' hoach nhu vay cho phep n5i qua giang 14 qua trinh 8 bit kh6ng hop nhat, trong d6 1 don 0. suy hao danh cho mot cap Codec luat nen A hoac Jl 8 bit (xem phan 2.2.1.2). 'I'ri s5 thuc nghiem cua 3 qdu diroc tfnh toan cho h~ thong 7 bit theo tieu chuan kh6ng tuan thea CCITT sit dung cho tieng n6i. Cac qua trinh nay va cac qua trinh khac duoc thong' ke trong bang 1.2 voi s51uejng cac don 0. suy giam (qdu).

1.4.2. Suy hao de? vang

Ne'u d9 vang trong m9t mang tang tit mot pham vi thich hop thi su gang' sue nghe tang len va d9 thoa man cua thue bao giam. Ne'u d9 vang qua nho thi nguoi nghe kh6 chiu va gay ra hue b9i. Phuong phap duoc sit dung d~ do va bi~u dien suy hao d9 vang cua m9t cuoc n6i di~n thoai la phuong phap tuong duong tham chieu. Bang 1.3 cho cac gia tri tuong duong tham chieu toan trtnh trong moi truong tap am thuc te'va d5i chieu voi cac y kien chu quan, chi r6 the nao la CU9c n5i dien thoai t5t. Bang 1.3 th~ hien cac danh gia nay.

Nhu da neu trong phan 1.3.6.1, phuong phap nay ducc thay the boi phuong phap tuong duong tham chieu da hieu chinh.

Bang 1.3- Cac ke't qua ehu quan vi danh. gia ehiit lzt(jng eua mi}t cuoc dam thoo.i do';, voi cd c ORE hhsic nhau (Theo khuyen ngh~ Pll CCITT)

Tri so li}p he' hooch. eua Ket qua y hien tieu bilu
tuang duang tham ehi€u "Tot. + Ra:t tot'~ % ''Xa:u + Ra't xctu'~ %
toan. tr'inh.
5 - 15 > 90 I <1
20 80 2
25 65 5
30 40 15 ChLfC1ng 1: Gicii thi~u cec h~ thong so'

53

Cac tri s6 khuyen nghi cua suy hao d9 vang dang duoc CCITT nghien cuu va trong phan 1.3.6.1 da dua ra cac so lieu nay. 'I'rong bang 1.4 thong ke cac s6' lieu tren cung cac gia tri cua tuong duong tham chieu da duoc khuyen nghi truoc day.

Bang 1.4- Cae trj s6' dii khuyen nghj: Tuang duang tham ehieu RE, tuang duang tham ehieu dii hi~u ehinh CRE va suy hao d{) vang (LR) .

(Theo khuyen ngh] P.ll, CCITTj

CRE khuyen Dinh. nutc dtj
RE(q) dii khuyen vang hoac suy
nghj truoc ngh] hi~n hao d{) vang
nay (LR)
Pham vi thich hop cho Cue ti~u: 6 4 2
1119t CU9C nai (G 111,#3.2) Thich hop: 9 7-11 khoang 5
Cue dai: 18 16 11
,-
'I'rj so cue dai cho h~ Phat: 21 25 20
thong quoc gia Thu: 12 14 9
(G 121,#2.1)
'I'ri so cue ti~u cho h~ 6 7 2
thong phat quoc gia
(GI21,#3) .
Gia tri trung binh trong sc{ luu. luang
Ml!C: tieu. dai hari
CU9C noi Cue ti~u 13 13 8
(0111,#3.2) Cue dai 18 16 11
Phat ella he thong Cue ti~u: 10 11,5 6,5
quoc gia (0121,#1) Cue dai: 13 13 8
Thu cua h~ thong Cue ti~u: 2,5 2,5 -2,5
quoc gia (G 121,#1) Cue D~i 4,5 4 -1
Ml!C: tieu. ngiin. han,
CU9C noi Cue D~: 23 25,5 20.5
(0111,#3,2)
Phat cua h~ thang Cue dai: 16 19 14
quoc gia (G 121,#1)
Thu cua h~ thong Cue dai: 6,5 7,5 2,5
quoc gia (0121,#1) 54

Viba S(J - TQp 1

Chu Y ding bieu thuc (1-4) dua ra cac tri s6 cua CRE tit tuong duong tham chien r'ierig (q).

1.4.3. 'I'ap am cua mach

Cac loai tap am gay anh huong cuoc n6i tuong tu, nhung c6 anh huong cue

ti~u den cU9C nci s61a:

- TI;lP am trang

- 'I'ap am xuyen di~u che

- TI;lP am am don tfin

- Tieng u

Loai tap am xung c6 th~ gay anh huong den 16i bit.

Khuyen nghi G 143 cua CCITT di[tt di~u kien han che tap am cua mach khi truyen s61i~u voi t6c d9 thap hon 1200 bit/s la:

Cac mach d;-; cho thue kh6ng hi anh huong cua tap am xung = -40 dBmOp. Cac CU9C nci chuyen mach kh6ng c6 cac bi? nen am luong, trit cac mach quoc te = -36 dBmOp.

TI;lP am cua mach Ia d6i tuong khuyen nghi cua CCITT va CCIR, cac khuyen nghi nay da dua ra cac chi tieu tap am cho cac mach gia dirih chuan khi chien dai thay d6i.

Cac khuyen nghi d6 la:

CCITT: G 123, 152, 153 va 212, 222 va 226 CCIR: 391 de'n 379

Khuyen nghi G151 cua CCITT chi ro ding tap am don tfin trong moi mach trung ke quoc gia va quoc te, muc tap am trong mach dien thoai kh6ng duoc cao hon -73 dBmOp (tarn thoi). Trong s6 tap am ke chi nen tinh den khi tan so cua tap am duoc xac dinh ro.

NHIEU DO cAc HAl CVA DltN Ll)'C vA cAc TAN so THAP KHAc

Tat ca cac ioai mach trung ke' quoc gia va quoc te' hien dai, tieng u hoac tap am do cac hai cua dien luc va cua tfin s6 thap khac kh6ng duoc vuot qua -45 dBmOp. Nghia la muc cue dai cua thanh phan kh6ng mong muon phai thap hen muc 0 dBmOp cua am do htnh sin Ia 45 dB hoac hon nira.

1.4.4. Meo suy hao

Meo suy hao cting duoc coi 1a "meo tdn. Sf/'. Day Ia suy hao chon loc cua cac muc tin hieu tai m9t s6tfin sO' hoac m9t vai bang tfin tren toan b9 giai ph6

ChU'C1ng 1: Gici'i thi~u cec h~ thci'ng sci'

55

sit dung. Neu toan b9 cac muc tin hieu tai cac tAn s6 trong bang thong co suy hao hoac tang ich nhu nhau thi dang mea nay se khong nhan biet. Neu meo tAn s6 xuat hien trong kenh am tAn va qua mire thi anh huong la dang k~. 6 nhfing noi tAn s6 thflp trong bang tAn bi suy hao am thanh tieng noi trd nen "the the" va kho nhan, trong khi ne'u tAn s6 cao hon trong bang tAn cfing bi suy hao thi am thanh nghe "thinh thinh" va anh hudng de'n d9 ro tieng noi. Meo tAn s6 duoc d(tc trung bdi suy hao hoac tang ich truyen dAn cua cac tAn s6 so vdi suy hao truyen d~n d 800 Hz hoac 1000 Hz. Nhu vay dang mea nay bao g6m cac bac thang d tAn s6 thap va t:in s6 cao xac dinh bang hieu dung cua CU9c nO'i dien thoai, cung nhu nhimg bien d6i trong bang bang ham suy hao hay tang Ich cua t:in sO'. Buy hao dq vang va d9 ro (tiin s6 cao hon) la ham cua mea suy hao.

9 -
8 -
~ 7 -
-e 6
0 5
«j
~ 4 -
>. 3
;:j -
ir: 2 -
1 -
0 -
/ 2400 3000 3400 f(Hz)

8,7

Tlln sf{, Hz

// ,,/

Hinh 1.16- S1/ thay d8i suy hao cho phep so vdi giti tri do duoc tai 800 Hz. (Theo Khuye'n nglii G132 CCITT)

Hinh 1.16 minh hoa chi tieu mang dO'i vdi suy hao truyen d~ theo tiin sO' vdi dieu kien ke't cudi chu6i 4 day toan cau cua 12 mach bao g6m mach trung ke' quoc gia va quoc te', m6i mang dinh tuyen qua: ~t tuyen nh6m don. Tit hinh ve thay rAng meo suy hao trong truong hqp nay khong vuot qua 9 dB trong khoang tit 400 Hz de'n 3000 Hz khi lilY suy hao d 800 Hz lam dinh muc.

DO'i vdi m9t mAt xich g6m 6 mach qua giang quoc gia va quoc te' d~u lam chuc nang chuyen tie'p nul m6i maeh co mQt c~p thi6t bi chuyen tiep thi meo suy hao thudng thap bon 9 dB tmng bang tAn 300 + 3400 Hz. DO'i vdi m9t cap thiet bi d&u cudi kenh co bang t~n r9n.g h.on. 300 + ,3400 Hz met it thi meo suy hao tit 300+3400 Hz Wng bao gidVUQt 3 dB va khi sO'luqng thiet hi Ion thi gia tri trung binh khong IOn hon 1,7 dB (Khuy6n nghl. G151 cua CCITT).

56

Viba sO' - TQp1

Allh huong cua mea suy hao de'n dam thoai va nghe trd nen nghiem trong hen khi tuong duong tham chieu toan trinh (ORE) cua cuoc noi giam va tham chi coi nhu tap am cua mach tang len. Khuye'n nghi PII, phu hIC B cua CCITT cung cap them thong tin v~ anh huong cua dang meo nay.

1.4.5. Meo tr~ nh6m

Khi met tin hieu don tan qua mot bQ I9c se khong dat duoc toc dQ bang toe dQ anh sang, rna thap hen do cac tinh chat cua bQ I9C. DQ tr~ tuyet doi c6 th~ xem nhu dQ tr~ cua mot tin hieu d thuc nghiem tan so chuan, khi qua bQ I9c hoac kenh, vi tlin so tin hieu khong thay d6i khi qua bQ 19c nen su tr~ duoc bieu thi bang tr~ pha. Tuy nhien, dQ tr~ ciing thay d6i vi t&n so tin hieu thay d6i tir t&n so trung tam cua bQ I9C den tan so d ria bQ I9c. Thuong bQ I9C e6 dl\ic tmh pha-tan so khong tuyen tinh rna c6 dang glin parabol. Neu d9 tr~ nguoc voi d:;ic tinh t&n so cua bQ I9C von da tuyen tinh thi dang s6ng phuc hop cua tin h ieu dc1u ra ella bQ I9c se giong nhu dang s6ng d&u vao. Trong truong hop dac tinh pha-t.an so cua bQ 19c khong tuyen tinh thi dang s6ng d&u ra bi meo. Vi mot s6ng c6 dang phuc tap chua nhieu tein so nen khi di qua bQ I9C thi dQ tr~ tai mot t&n so nao d6 trong bang t&n goi Ia tr~ nh6m tai t&n so do.

Meo tr~ nhom duoc dac trung bdi tr~ nhom tai cac tan so khac so voi tr~ nhom cua tan so c6 tr~ nh6m cue tieu. Thu at ngfi dong nghia khac sit dung eho mea tr~ nh6m Ia meo duong bao (EDD). G9i nhu vay Ia vi loai meo nay duoc xac dinh khi do thoi gian can d~ truyen mot tin hieu c6 duong bao dieu ehe thay d6i. Trong mach am tan, neu meo tr~ nh6m vuot qua qui dinh tai ria tren va ria duoi cua bang t&n truyen d&n thi tieng n6i bi "rung va nhoe''. Khi kh6ng e6 tap am hoac mea suy hao thi anh huong cua mea tr~ nh6m Ia ro ret tren

to an bQ pham vi cua cac gia tri suy hao dQ vang di~n hinh, Anh huong nay trong mat xich mach 4 day khong tram trong vi meo suy hao thuong kern theo chat che che lap anh huong nay.

Bang 1.5- Chi tieu mea tri nhom

Mang qufic te

Moi trung ke quoc gia 4 day 'I'ren toan mang 4 day

30 15 60

15 7,5 30

Gi{ji han dzt{ji eua bang tlin, ms

Gi{ji han tren. eua bang tlin, ms

ChU'cYng 1: Gidi thi~u cec h~ th6ng 56'

57

D9 tr~ nh6m anh huong dang k~ den truyen dftn so vi su han che rang bU9C toe d9 bit so lieu d ch6 yeu diu d9 dai mot bit tin phai bang hcac ldn hon d9 meo tr~ nh6m trong bang tfrn truyen dan. Chi tieu chat Iuong mang cua meo tr~ nh6m duoc xac dinh boi d9 chenh lech giua tr~ nh6m tai ria tren va ria duoi cua bang tfrn truyen dftn va tri so be nhat cua tr~ nh6m trong bang tftn nay, theo khuyen nghi G 133 cua CCITT nhu trong bang 1.5

p:) 50
"d 48
S 46
<(Ij
1<0 42
...c: 40
b.O
::: 38
<8 36
..-
"0
(Ij 34
-~ 32
u
~ 30
~
u 28
26
24 64 t dB
621-
60 -
58 I-
56 I-
54 I-
B{) 52 I
I-
I
50 I:
10% 48
_--- 46 44

_---

42

22 10 15 20 25 30 35 40 45 50 t(ms)

40 38 - t----j'----t---t-

10

50 100 150 200 250 300 t(ms)

Thiti gian Zan truy€n trung binli mot chieu, rris N6i so hoan tcan

Chii thich:

1- 86 phan tram dua vao xac suat ella h5i am nhan bie't duoc.

2- Tuong duorig tham chieu da hieu chinh (eRE) ella ducng h6i am duoc xac dinh nhu la t6'ng ella:

a) Tuong duong tham chien da hieu chinh thea hai hudng truyen d:1n ella h~ thong dien thoai noi hat ella thue baa noi (gia thiet co cac tri sO' cue ti~u ella eRE);

b) Tuong duong tham chieu da hieu chinh thea hai huang truyen d&n ella chuoi cac mach giua diu cuci 2 day cua h~. thdng di~n thoai n9i hat ella t.hue bao noi va diu cuoi 2 day cua ket cudi 4 day. 2 day (sai d9ng) d~t tai phia ngtroi nghe;

c) Tri sc trung binh ella suy hao (d6i dinh) can b·~ng h6i am tai phia nguoi nghe;

Hinh 1.17- Cdc dzlilng eong dung sai h6i dm(Theo khuye'n ngh] G131 CCITT)

58

Viba so' - T~p1

1.4.6. RBi anI

H6i am la mot phan tin hieu phat sau khi phat di quay trd lai. Trong h~ thong dien thoai, h6i am khi dam thoai la am thanh quay trd Iai sau mot thoi gian nao do (thuong IOn hen 30 ms) va eo muc du Ion d~ phan biet voi am binh thuong. Bfl't en hie n ao, h~ eo mot di~m nao do mat phdi hop trd khang trong he thong truyen d~n thi mot phan cong suat da phat se bi phan X~.

H~ thong ni?i hat

Qu6c te'

o dBl' 0 dBl'

;: ~. ~ : LE i

:.---LE ~ 35..lB' ~.5 dBl' :~ .:

:: ' It I - ,-....,- : 0 dBl' :

i T ~ 0 dBl' 3,5 dB 3,5 dB i r--R i

I -1--¥----x----*--------x----x--------x----*--------x-----x----"*- . :

! t ! bi a2 ! t~!

: 1 : ! L I

, , I

. ,

, ,

! a, b~ f

:E- t --x- - - - - - - - - 'X- - -- - - - - -x- - - - -x- - - - - --x- -- - * - -- -- - - - - - -- -- - - - -- .. - - t-±

. R I 3,5 dBl' J 3,5 dB I . I T

o dBI ...--J e--I>-~--- 4-+-.. 0 dBI ._J

- 3,5 dBl' 4 3,5 dB~

o dBl' 0 dBl'

Truyen dan hieing tu Truyen dan so

B9 rna hoa tuong tu - so Chuyen mach so

Cac di~rn chuyen mach tuong tv thuc Trarn chuyen mach n9i hat

Dern tuong tV (d~e trung eho suy hao dinh muc giira di~rn chuyen mach 4 day va di~rn chuyen mach 2 day bao g6m suy hao cua kh6i dftu cuoi 2 day)

-t--------

----x------

a, b

LE I

o dBr ~

----+-

B9 giai rna so' - tuong tlj ly tudng co muc tuong d6i dau ra o dBr.

Hinli 1.18- N8'i s8'hoan toati vdi duang day thue baa 2 day tuang tu: (Thea khuye'n nglii G131, CCITT).

Cac yeu to eo th~ ehi phoi h6i am la: - So luong duong h6i am.

- Thoi gian tin hieu h6i am di qua nhimg duong h6i fim nay.

- eRE cua duong h6i am g6m ca. dudng day thus bao.

ChuC1ng 1: Gicii thi~u cec h~ th6'ng sir

59

Doi voi dien thoai so: DQ ghep am giua tai nghe va mang noi eua t6 ·hQp va dQ ghep di~n trong day noi t6 hop vdi maydien thoai.

Duong cong trong hinh 1.1 7 chi ro tri so cue ti~u CRE danh dinh trong duong h6i am khong co bQ loai bo h6i am thtch hop. Duong dut net trong hinh sii dung cho cuoc noi so day dll vdi cac duong day thue bao tuong tu (xem hinh 1.18) va cac cuoc noi so d~y du voi cac duong day thue bao so 4 day (xem hinh ve dudi cua hinh 1.15). Doi voi duong day thue bao so 4 day, duong h6i am bao g6m duong am thanh giua ong noi va mang nghe cua t6 hop.

Khi sii dung mach quae te ngan va don gian thi suy hao truyen dfln danh dinh ella mach nay giua CC:I.C di~m chuyen mach thuc te co th~ tang 0,5 dB cho mot tuyen dai 500 km, 1 dB cho tuyen dai tir 500 km den 1000 km, va 0,5 dB cho m6i Ian cong them 500 km van tuyen dai tren 1000 km. Mach nay co th~ khong phai Ia mot bQ phan cua cuoc noi nhieu mach, trir phi suy hao truyen dfln danh dinh duoc khoi phuc phuc lai bang 0,5 dB.

Cac khuyen nghi G131, G132 va b6 sung No2 ella CCITT cung dip cac chi tiet l<%tp ke hoach vg van dg nay. Cac thf du neu trong khuyen nghi G131 cua CCITT cho phep hinh thanh cac cuoc noi tuong tulsa va tuong t'1/soket hop.

Cac bQ triet h6i am da mo ta tom t<1t trongphan 1.3.2.3 va duoc trinh bav dAy du hen trong G164 va G165 cua CCITT, Ia nhfing thiet bi xii Iy tieng noi d~t trong mach 4 day, dung d~ giam h6i am bang each khu h6i am duoc uoc hrong tu h6i am cua mach. Chung co th~ duoc phan loai phu hop d~ lam viec trong cac duong tuong tu hay so va theo each nao d~ tien hanh tr iet h6i am. N6i chung, chung clin dung d~ giam h6i am d&u gfin tren duong phat bang each tru khjr phan uac Iuong h6i am ttr h6i am d&u gan. Con mot dang h6i am nua goi la h6i am cua nguoi nghe. Dang h6i am nay lien quan voi dieu kien truyen dan d ch6 sa u khi tin hieu tieng n6i chinh de'n co kern theo mQt luong nho tin hieu d6. Nguyen nhan gay ra h6i am nay la ma't can bang cua bQ sai dong 2 day-4 day co phan xa d m6i dftu cuoi 4 day gay ra. Tin hieu tieng noi chmh den d&u g<ln phan X<;1 trd Iai dau xa, tai d~u xa Iai phan xa mQt l~n nua trd Iai dftu glin.

DQ tr~ cua h6i am duoc xac dinh bdi thoi gian cua tin hieu quay trd lai va do IOn cua h6i am lien quan den tin hieu tieng n6i chmh va phu thuoc van suy h~o hai huang cua duong truyen dan 4 day. Neu dQ tr~ nho chi lam thay d61 chat Iuong ph6 cua tieng noi, nhung dQ tr~ IOn se anh huong r6 r~t va gay ra

60

Viba sO' - T~p1

cam giac khong that cua tieng n6i. Can n6i them Ia d9 tr~ IOn se lam tang bit I6i (BER) cua tin hieu so lieu thu trong bang am thoai vi hoi am cua nguoi nghe duoc dac trung boi suy hao xen vao va d9 tr~ trong duong h6i am ngurri nghe lien quan de'n duong tieng n6i chinh, nen suy hao trong bang tftn truyen dftn cang be thi bien d9 h6i am cang IOn va mach vong cang tien de'n khong 5n dinh. Khuyen nghi G 122, #5 cua CCITT xem xet dang h6i am nay cling vdi d9 5n dinh.

SUY HAO DOl DiNH CAN BANG

Suy hao doi dinh cua b9 sai d9ng hoac cau 2 day - 4 day c6 th€ xac dinh theo quan h~ giira trd khang mang can bang Zb nhin tit phia 4 day cua cAu va trd khang cua duong day 2 day dien thoai Zt nhin tit phia 4 day cua cau, nghia la:

Suy hao doi dinh = 20 log [(Zu + Z;)/(Zb-Zt)] dB

(1-7)

Suy hao doi dinh cling c6 th€ xac dinh theo h~ so phan xa, bang dien up tin hieu phan xa chia cho dien ap tin hieu de'n, nhu vay:

Suy hao doi dinh = 20 10g(l/h~ so ph an xa)

(1-8)

= 10 log (cong suat tin hieu de'n)/(cong suat tin hieu phan xa)

Suy hao doi dinh can bang dl\ic trung cho d9 5n dinh cua mach xac dinh thea bieu thuc (1-7) trong bang d.n tit 0 74kHz. Suy hao doi dinh can bang d~c trung cho h6i am duoc xac dinh theo bi€u thuc (1-7) trong bang d.n 30Q 7 340 Hz.

1.4.7. Rung pha

Rung pha cua tin hieu so c6 th€ xac dinh nhu Khuye'n nghi 823 cua CCITT la su thay d5i tuc thoi dang k€ vi tri cua xung xay ra trong quang thoi gian ngan so voi vi tri thoi gian ly tuong. Digu nay c6 th€ giai thich nhu In su thay d5i vi trf thoi gian cua di€m chuyen 0 cua tin hieu s6 khi thay d6i trang thai cua moi mot bit. Muc chuyen 0 dua VaG mot vai muc chuan 0 tuy Y tai suon trudc hoac suon sau cua bit khi thay d6i tit trang thai thap len cao hoac cao xuong thap. Su thay d6i tri tuc thoi dang k€ quanh vi tri thoi gian ly tirong c6 nghia la bien d9 dinh-dinh va su phan bo cua bien d9 cling vdi mot tfin so hoac cac tAn so ke't hop vdi nhftng thay d6i nay. Digu nay dung mot phan doi voi qua trmh gay ra rung pha la digu che' pha hoac digu che' tftn so cua tin hieu so do mot vai nguon tap am trong khi truyen d&n. Neu: nguon tap am Ia xac dinh thi toe do thav d6i cling se xac dinh, neu khong se la ng&u nhien. Khi c6 tl~ay ·d6i, t6c d~ th~y d6i la ty so' di~u che', va bien d9 dinh-dinh cua su thay d6i

ChLlC1ng 1: Gi61 thi~u cec h~ thO'ng 50'

61

Ia ham cua d9 l~ch dieu che, thuong tuan theo phan bo chuan Gauss. Toc do rung pha duoc xem nhu la dang k~ nhfft trong pham vi t&n so tit 30-:-50 Hz de'~ vai kHz.

Den vi cua rung pha Ia bien d9 dinh-dinh bi~u thi bang d9 tuong ung vdi mot bit (180°) trong luang bit so. Toc d9 rung pha d9c lap vdi toc d9 luang bit so' va duoc xem nhu mot t&n s6 neu co th~ xac dinh duoc. Noi mot each khac no duoc bi~u thi Ia d9 rung pha nhanh, trung binh hoac cham khong xac dinh. Thi du d9 rung pha nhanh la d9 rung pha co th~ do duoc bang mot phan tu bit va vi the' bieu thi la dinh-dinh 45° d t6c d9 nhanh. D9 rung pha co th~ do bang gidi han ty l~ voi m9t khoang don vi (UI) bang d9 dai m9t bit. Trong thi du tren, dQ rung pha co th~ bieu thi Ia 0,25 UI tai to"c d9 nhanh. Khi luang s6li~u bi nhav rna chu trinh mau bit cua no du nho d~ hien tren man hinh may hien song thi d9 rung pha duoc xac dinh nhu sau. Tin hieu nhay dua de'n d&u vao cua mot kenh da chon cua may hien song, va xung vuong khong bi nhay co 11l1a chu trinh giong' nhu mot bit don cua luang so"li~u vao, duoc sl1 dung d~ kich thich may hien song. 'I'ren man hinh hien hinh anh tinh cua mau bit co d9 rung pha sang trai hoac sang phai so voi cac bit mau. D9 rong cua su thay d6i co th~ doc true tiep theo ti l~ cua d9 rong bit va d9 rung pha duoc xac dinh nhu toe d9 thay d6i bien d9 vdi dieu kien t6c d9 khong qua nhanh d6i voi kha nang nhin cua mat.' Trong truong hop binh thuong, trong do m&u bit khong tuan hoan, be va co th~ rna hoa, phai dung da thi "hinh truit" d~ xac dinh d9 rung pha. Vi'ln de nay se duoc trinh bay trong chuong 5, phan 5.2.5.

Bien d9 dinh-dinh cua d9 rung pha neu khong dieu khien duoc thi trong

mang sO" co th~ xay ra nhimg hien tuong sau day:

1> Rung pha gay ra thay d6i thci di~m phat hien di~m chuyen 0 trong be? tai sinh so hoac trong thiet bi phat hien se lam tang ty s6 I6i va tiep thea do lam tang ty sO" bit 16i (BER).

2> Troi khong dieu khien duoc (xem giai thfch duoi) phat sinh trong thie't bi giao tie'p nO"i voi nhau la do dung sai d9 rung pha d&u VaG khong thfch ung vdi d9 rung pha tao ra trong thiet bi du doan.

3> S1;i sai lac sO"li~u co dang ban d&u va cuoi cling Ia tuong tu. Cac dang tuong tu nhu vay la tieng noi, tin hieu truyen hinh, am thanh v.v ... Ket qua cuO"i cling cua giam sut chat luong trong rna hoa sO" tin hieu tuong tu da gay ra mea giO"ng nhu mea luong tl1. Tin hi~u tie'ng noi da rna hoa PCM eo dung sai kha Ian do"i vdi anh hudng nay, tuy nhien tin hi~u truyen hinh da rna hoa s5 nhay hon nhieu.

62

Viba sO' - __ !_~p1

Khuyen nghi 0823 cua CCITT bao gchn thong tin ve quan di~m dieu khi~n d9 rung pha dii duoc chap nhan cho cac mang s6 dua tren phan cap 2048 kbit/s (xem hinh 3.11, chuong 3). Da tim duoc cac gidi han rung pha cho tftt ca cac toe d9 cua cac dip tit 64 kbit/s den 140 Mbit/s. Quan diem nay nham quy dinh mot gioi han mang cue dai, bfit etr d dau, trong mang quoc gia hay quoc te' cling khong bao gid vuot duoc gioi han do.

D~ dam bao su thich ung cua thie't bi va vi vay giam cac dQ nhay khong dieu khi~n duoc, tfit ca. thiet bi s6 phai co kha nang phu hop vdi dieu kien do, (j do nhay hinh sin gan lien d d&u vao co tr] s6 dam bao su thieh ung khi n6i den d&u ra ella thiet bi bat kyo Bang 1.6 ghi ,cae gioi han d9 rung pha ella mang.

Bang 1.6. DfJ rung pha cho ph.ep cue d ai to.i giao tiep ph.tin. cap

Giai h.an. mqng, cri.c Vi} ri}ng bang tan bi} lfJc do; bi} loc
Toe dij so' khodng dan vi bang co tan so' cdt ben dUdi f~ hoijc
!?'bitls fy va tan so' cdt ben t.ren l,
Do tai f[-f4 Do tai f,,-f4 f1, Hz f:, Hz f4, Hz
64' 0,25 0,05 20 3 20
2048 1,5 0,2 20 18 (700Hz) 100
8448 1,5 0,2 20 3 (80kHz) 400
34368 1,5 0,15 100 10 800
139264 1,5 0,075 200 10 3500 Chic thich:

* Cac gidi han tarn th2Ji chi d6i vdi giao tie'p d6ng huang.

() Chi cho phep trong cac mang quoc gia va chi mot vai nude s-i'i dung.

Tni<;t

Truot duoc phfin lam hai loai: truot dieu khi~n duoc va truot khong dieu khi~n duoc.

"....,:, ,,' .,

TRV'<;IT DIEV KHIEN DV'<;IC (KHVYEN NGHI G822 CVA CCITT)

Cac tram chuyen mach sf) trong m9t mang yeu cau can dong b9, nghia la tin hieu den/di tram chuyen mach va dong ho tram chuyen mach phai co t&n so cang g&n nhau cang tf)t (1 phan 10).

Neu mot phan cua mang mat dong b9 t£n sf) lien quan de'n cac thiet bi khac trong mang thi cac tin hieu de'n tram chuyen mach co su cf) khong con cung t6c d9 nhu mong muon, mac du tram chuyen mach nho tin hieu dong b9 khung ke't hop voi m6i Iudng s6 co th~ v&n nhan biet cac bit thuoc kenh nao.

Chuang 1: Gicii thi~u esc h~ thong so

63

Trong nhung digu kien nay.vtrarn chuyen mach hoac thu qua n hieu hoac qua it bit va cudi cung thuc hi~n mot de? truot theo ki~u digu khien than trong. Doi voi m6i kenh 64 kbit/s, d9 truot digu khi~n nay slip xep d~ lap lai hoac xoa mot

" .

byte 8 bit, trong trudng h9P tieng n6i rna PCM chi c6 me?t m&u, thi anh huong

khong dang k~. Dai voi tin hieu sali~u bang am tAn, dac biet tin hieu do dU9C ket h9P vdi modem toc de? bit cao (tuc la 9,6 kbit/s) thi truot c6 th~ co anh huong dang k~.

TRU'QT KHONG DIEU KHIEN DU'QC

Nhung de? truot nay la bien co bllt ngo lam cho mot bit hoac mot so bit duoc lap lai hoac bi x6a t!ong mot thiet bi giao tiep cua tram chuyen mach. TrU9t co th~ xay ra trong mang do rung pha qua muc hoac troi (xem giai thich dudi) hoac do chuyen mach bao v~ cua thiet bi. Anh huong nay thuong gay mat d6ng be? khung, doi hoi thoi gian khoi phuc keo dai trong vai ms trong khi be) tach kenh d6ng be? lai. Hien tai khong c6 khuyen nghi cua CCITT vg truot dai khong digu khi~n dU9C.

TROI (KHUYEN NGHI 823 CVA CCITT)

Troi Ia tac de? ra't thap ve su thay d6i cua rung pha. Troi phat sinh do thay d6i nhiet de? cua moi truong va gay ra thay d6i tr~ truyen Ian. Do hang so thoi gian dai doi hoi khi thiet ke yang khoa pha duoc ket h9P trong cac tram 1;]1 p so nen troi thuc te khong loai trtr viec sit dung cac tram lap sa. Cac tram chuven mach so', ket hop dung IU9ng nhd d~m b6 sung d dAu vao d~ hap thu troi.

cAc NGUON GAY RA RUNG PHA TRONG ~NG s6

Cdc tram. liip so: Rung pha do be? tai sinh lap gay ra de?c l~p vci m&u cua luong bit so. Luong bit lien tuc khong thay d6i trang thai cang dai thi rung pha se cang Ion. se dl nhu vay vi thong tin dinh thoi cua tram lap lay tit luong so li~u vao. 'I'ap am xam nhap van tram lap va tap am tu phat sinh trd nen tre?i han trong quang gifia cac thong tin dinh thoi. S~ khac nhau "gina rung pha cua so lieu van va rung pha cua tin hieu dinh thoi do luting sali~u vao tao ra la de? rung pha can dU9C han che d me?t muc chap nhan dUQc. Co th~ noi, yang khoa pha bac hai hoac bac ba thuong la qua tim cua be? tai sinh, se khuech dai de? rung pha tAn s6tha'p hoac rung pha cua tAn s6tha'p hon 1,414 IAn tAn so' cua yang. Trong truong h9P tat nhat, va'n de la khueeh d~i hay tfch lily de? rung pha nay khi tin hieu so' di tit be? tai sin h nay sang be? Uti sinh khac.

64

Viba 50' - T?p1

Mat c(Jng hU('lng mach. di€ll iuamg, Do s11 thay d6i d(tc tinh pha-tan s6' cua mach dieu huong co h~ so pham chat Q cao nen khi mach di~u huong lech tan it do mat d6ng b9 hoac do anh huong cua lao hoa thi song mang chiu S11 dich pha. Neu song mang bi dieu che, do su khac nhau trong thay d6i pha cua C~lC bang ben, lam di~u che' phil song mang dftn de'n rung pha.

Hoat df)ng ctia chen. Binh thuong hoat dong cua chen hinh thanh mot b9 phan cua qua trinh ghep kenh. Chen v~ co ban IiI xen cac khe thoi gian b6 sung vao tin hieu de'n day ghep kenh d~ tang toc d9 bit de'n tri so s11 dung trong phan d6ng b9 cua thiet bi ghep kenh. Tai thie't bi dau thu cac khe thoi gian b6 sung dU<;5C loai bo, ke't qua la tin hieu chua cac khe trong co d9 dai bang mot khe thoi gian. Dinh thoi lai tin hieu nay dU<;5C thuc hien nho chuyen no vao b9 nho d~m dU<;5C dieu khien bdi hoat d9ng cua d6ng b9 tai ch6, thong tin dinh thoi ella d6ng h6 nay lay tu tin hieu de'n. Ke't qua cua hoat dong nay gay ra rung pha cua tin hieu ra do sai sot trong xli IY.

Cdc nguon hluic. Rung pha co th~ xuat hien do mat d6ng b9 ngudng cua cac b9 ph at hien diem chuyen khong hoac do tap am giao thoa gifia cac ky hieu trong b9 phat hien ciing nhu do s11 thay d6i dang song cua tin hieu vao.

cAe PHlJdNG PHAp eve TIEU HOA DQ RUNG PHA

Hoac phai tien hanh do d€ ngan ngua xuat hien rung pha hoac phai giam nho rung pha da co. Co th~ sli dung b9 tr9n so ngau nhien (scrambler) ngan ngira l(tp lai rung pha trong cac b9 tai sinh so. Trong cac b9 tr9n nay ngau nhien hoa tin hieu rat co hieu qua va giam dU<;5C cac chuoi dai cua cac bit 1 hoac cac bit 0 trong Iuong bit so (Khuyen nghi V27 CCITT, phu Iuc 1). Co th€ sli dung b9 giam rung pha d€ gram bot rung pha da co. Hoat dong cua b9 giarn rung pha da dU<;5C giai thfch van d.t tren day khi mo ta vg dinh thoi lai cua ffi9t tin hieu khong dgu duoi dg muc "hoat df)ng ciia chen".

1.4.8. Xuyen am

Xuyen am da dU<;5C trinh bay van t~t trong phan 1.3.2.4 va aU<;5C xem xet them trong phan nay. Co ba loai xuyen am. Do Ia xuyen. am nghe hhong hieu, xuyen. am nghe hie'u va tieng ri rao.

Xuyen am nghe kh6ng hie"'u

Digu nay Kay ra khi bang am tan tu mach tap am da dich tan so hoac xuat hien trong cac mach bi nhieu dudi dang dao nguoc.

ChU'C1ng 1: Gicii thit?u cec ht? tho'ng so'

65

Tieng ri rita

Day Ia xuyen am tit mot s6 nguon khac nhau, hoac nghe hi~u hoac nghe khong hi~u. C6 th~ nhu nhieu nguoi cling n6i chuyen tap am xuat hien vi mot s6 nguon nhieu. N6 khong dtroc danh gia nhu xuyen am nghe hi~u va thtrong xay ra trong cac chu ky luu luong ban.

Xuyen am nghe hie'u

Dang xuyen am nay xuat hien trong cling bang t~n nhu mach bi xuyen tap am nhung bien dQ thap hon bien d9 cua tin hieu mong muon. Tin hieu ghop Ia r6 va hi~u duoc d6i voi mot hoac ca. hai nguoi dang dam thoai tren mach dien thoai thu hai. Anh huong chinh cua dang xuyen am nay la lam lQ bf mat dam thoai. Muc tieu thi€t ke d6i voi cac thiet bi khac nhau trong cac cudc n6i dien thoai Ia duy tri xac suat xay ra xuyen am nghe hi~u thap hon mot phan tram trong cac cuoc n6i rna phia chu xuyen va phia bi xuyen khong chac hi~u nhau va khong chilc phai chiu cling muc ghep. Muc tieu nghiem ngljit hen la 0,1% ducc sit dung trong thiet bi nQi hat nhu duong day thue bao, tai d6 hai mach c6 th~ g~n nhau. Khuyen nghi P16 cua CCITT cung cap chi tie't cac anh huong chu quan cua xuyen am true ti€p bao g6m ngudng nghe ro va hieu. Cac yeu to' c6 anh huong den d9 nghe hieu ella xuyen am la:

1. Chat luong truyen d&n cua thiet bi dien thoai duoc quyet dinh bdi tuong duong tham chien dii hreu chinh phat va thu va tuong duong tham chieu cua nQi am khi c6 tap am trong phong.

2. T~p am ella mach khi noi cuoc goi bi nhi~u. Neu muc tap am duong dfrv gia th iet la be, cac yeu cau dat ra cho suy giam xuyen am c6 th~ khong thuc teo Kh6 khan nay duoc giai quyet voi gia thiet d.ng cac mach va cac tram chuyen mach tuong tu them 4 pWOplkm. Neu day khong Ia truong hop rna viec giam nghe trQm c6 th~ khong duoc d~ ca~, dljic biet khi mang tuong tu c6 tai thap d~ sao cho muc cong suat tap am nho, Thong thuong su dung hoa gifta hai thai cue nay va xac minh nho do muc cac cong sua"t tap am trong mang tuong tu da thiet l~p trong chu ky gid ban va rai. Nhu da noi trudc day, gio ban va luong tai tap am khong c6 y nghia trong mQt mang s6 hoan toan va vi the muc cua tap am mach trong truong hop nay khong gay ra anh huong.

3. 'I'ap am trong phong anh huong d€n nghe true ti€p va gian tiep bang nQi am. D6i vdi chi tieu thiet k€ thiet bi, tap am nay c6 th~ bo qua trong truong hop khong thuan loi nhat,

4. Dam thoai tren cuoc ndi bi nhieu c6 th~ v&n tien hanh va trong khi dung noi chuyen c6 th~ nghe duoc xuyen am.

5· VBS1

66

Viba srJ - T~p1

5. 'I'ap am 6ng n6i c6 th~ giam anh huong xuyen am do n(h am phat sinh.

Thong thuong khi thie't ke'thie't bi, gia thie't 6ng noi c6 chfi't hrong t6t.

6. Muc ghep xuyen am noi chung la ham cua t~n s5. Tuong duong tham chieu dii hieu chinh cua duong truyen d~n xuyen am (CRE) c6 th~ chia thanh CRE phat cua may thue bao gay nhieu, CRE thu cua may thue bao bi nhieu va suy hao truyen d~n cua duong' xuyen am. Tuong duong tham chieu da hieu chinh cua ghep xuyen am c6 th~ Ifi'y suy hao duoc do hoac tinh toan tai t~n so 1100 Hz (Khuyen nghi G134 CCITT).

D~ giup cho viec tinh toan xac suat cua xuyen am nghe hi~u thuong gi[lp (khuyen nghi P16 CCITT phu luc A) mot cUQc nO'i gia dinh chuan duoc dg ra theo Khuyen nghi G105 cua CCITT.

Khuyen nghi G151 cua CCITT cung cap chi tieu chat luong cua mach ve ty s5 xuyen am d~u g~n hoac d~u xa chi d5i vdi xuyen am nghe hi~u tuyen tinh. Chi tieu nay hoac cua 2 ty so' xuyen am do s5 am t~n tai cac tram chuyen mach trung ke' nam giira hai mach d~y du tai vi trf dich v1,1 d~u cu6i khong ducc nho hon 65 dB, tru khi rmrc tap am cue ti~u c6 tri so it nhat bang 4000 pWOp. 'I'ri so nay thuong xuyen tan tai trong h~ thdng chang han trong cac h~ thong v¢ tinh. Trong truong hop nay, ty so' xuyen am bang 58 dB Ia chap nhan duoc. Doi vdi cac truong hop cac kenh di va vg cua mach 4 day thi ty so' xuyen am d~u g~n cua mach dien thoai binh thuong it nhat phai dat 43 dB.

Cac ph uong phap do xuye n am

1. Do don t~n tai 800 Hz hoac 1000 Hz.

2. Tai vai t~n so' (500 Hz, 1000 Hz va 2000 Hz), cac ke't qua du<jc Iffy trung binh tren co sd dong hoac ap.

3. Cac phep do duoc thuc hien khi sit dung tap am ng~u nhien c6 phd dgu mac d~u van kenh gay xuyen tap am vdi cong suat OdBmO d~ tranh anh hudng cua bQ han che' bien de? cua kenh. Mach bi xuyen tap am duoc ke't cu6i tai d~u phat. Dung me?t tap am ke' do cong sufi't tap am trongkenh bi xuyen tap am va sau d6 so sanh voi tin hieu d d~u van kenh gay xuyen tap am. Ke't qua nhan duoc chfnh Ia ty so' cong sufi't xuyen am. 'I'ri so' nay phai IOn hon hoac bang 60 dB.

4. Do theo phuong phap n6i1nghe, trong d6 tieng n6i duoc sit dung nhu me?t nguon ph an b5 va xuyen am duoc do bang each nghe va so sanh muc nghe vdi me?t nguon chuan.

ChUO'ng 1: Giai thi~u cec h~ thong so'

67

1.5. cAc M~NG VIBA s6

Thuat ngfi viba s6 dung d~ chi bat ky phuong phap digu che vo tuyen nao duoc sit dung d~ bien d6i mot each rei rae cac d~c tinh cua song mang vo tuven. Nhiing bien d6i rdi rae nay cua song mang dUQC thuc hien theo phuong phap rna tin hieu bi digu che d mot trang thai chi co th~ nhan mot s6 huu han cac

bien d6i duy nhat. .

Ttl hinh 1.1, ta thay viba s6la mi?t trong cac thiet bi truyen d&n khac nhau co th~ duoc sit dung trong cac khdi co ten "dieu ehe'sff' va "giiii cli€u che' sff'. Hai khoi nay dai dien cho may phat va may thu vo tuyen cung cac thiet bi ket hop. Kenh thong tin d6i vdi thong tin viba s6 la khong trung. Cac dl;ln~ khac cua kenh thong tin co th€ la cap dang true, cap d6i xung va cap sci quang. Thuong thi cac mang viba s6 duoc n6i voi cac tram chuyen mach, la mot bi?

phan cua mang trung ke' quoc gia hoac trung ke'rieng. Dng dung khac la noi cac tuyen nhanh xuat phat ttl cac trung Him thu nhap thong tin khac nhau den true chinh hoac tuyen bang ri?ng tai thong tin da thu th ap den mot hoac nhieu trung tam x11ly chinh. Viba s6 bang t&n 2 GHz duoc xay dung va sit dung phd bien lam tuyen d&n hoac tuyen nhanh cho viba s6 co tai cao hon bang t&n 6 GHz va 11 GHz. Ca hai loai viba 6 GHz va 11 GHz duoc sit dung cho cu ly ngan hon 1000 km. Viba sd bang tAn 11 GHz da duoc dua vao vi di? rong bang tfrn b6 sung co th€ so sanh voi viba 6 GHz cimg nhu it bi nghen (chat hep) trong bang nay. Tuy nhien, cac h~ thong viba 6 GHz thfch hop hen d6i vdi cac chang chuyen tiep dai hen 50 km, nen giam duoc s6luQng cac tram l~p cfrn thiet.

Sau day la m9t vai loai mang viba s6 dang dude s11 dung ph6 bien. 1.5.1. Viba so di~rn noi da di~rn

Dang viba s6 nay trd thanh ph6 bien trong mot so vung ngoai 0 va nong thon. Cffu true cua mang nhu hinh 1.19. H~ thong nay gam mi?t tram trung tam chua cac thiet bi cua 400 duong day dam thoai.

•

Tram trung tam phat tren mot anten d:1ng huang phuc-vu cho mot s6

tram ngoai vi bao quanh. Cac tram ngoai vi nay dugc d~t trong pham vi mot chang chuyen tiep don ttl tram trung tam den tram ngoai vi hoac khoang each gifia cac tram ngoai vi IOn hen mi?t chang chuyen tiep don, phai dung tram lap. Sau do tram l~p nay phan phoi cho cac tram ngeai vi. Thiet bi viba tram ngoai vi co th€ dat ngoai troi, tren dinh ci?t, V.v ... hoac d(lt trong hi?p d~c biet. M6i tram ngoai vi co th€ lap d~t thiet bi eho 15 hoac nhieu trung ke. Khi mat di? eao co th~ be; sung them thiet bi gi6ngnh¥;cu~.m8i mQt tram ngoai vi va trang bi kern theo thiet bi kenh yeu cAu. Cac tram l~p co th~ s11 dung d~ chuyen tiep nham md r9ng pham vi cua vung phuc vu hoac S11 dung nhu di~m dAu tien trong mQt nhanh re cua tuyen trung k~ s8 hien dai.

68

Viba s6' - T~p1

Thie't bi duoc thiet ke' d~ hoat dt?ng trong cac bang tAn 1,5 GHz; 1,8 GHz va 2,4 GHz s11 dung mt?t s6ng mang cho h~ thong hoan chinh c6 trung ke' PCM 64 kbitJs cho di~n thoai va/hoac 2,4 kbit/s cho sO' Iieu t6c dt? thap. HOEm toan sl1n sang cho moi trung ke' trong he thong. 86 trung ke'md rong phu thuoc VaG mire dt? nhu c~u dich vu, Ky thuat da truy nhap phan chia thoi gian duoc sU: dung lam phuong tien lien lac. Tram trung tam phat de'n tat ca cac tram ngoai vi thea phuong thuc ghep/tach thea thoi gian (TDM) lien tuc. M6i tram ngoai vi duoc n6i den h~ thong va phat den tram trung tam mot hoac nhieu xung RF duoc d6ng bt? nho tram trung tam sao cho m6i tram chiem mot khe thoi gian kh6ng trung nhau da danh sl1n trong khung da truy nhap ph an chi a thoi gian (TDMA). Tram trung tam kiem tra f~n luot cac duong day thue bao d~ xac dinh mot thuebao nao d6 c6 yeu cau met trung ke' hay kh6ng va neu c6, se danh mot trung ke' cho ducng day thue bao c6 nhu cau.

'II' 'II'

'II' 'II'

Tram ngoai vi 2

MDF = Gia phan phdi chinh

'II' V 'II'

Tram ngoai vi 4

Tram ngoai vi ~j

Hinh 1.19- H~ thong die'm nor da diem hoiic h~ thong oiba cua th.ue bao.

ChLfC1ng 1: Gicii thi~u cec h~ th6ng s6'

69

Hien nay cac h~ thong diem - da die"m 19 GHz da duoc che' tao va l~p dat d Anh d€ cung cap cac dich V'Q, s5 lieu "kilobitls" trong mang n9i hat tren khoang each 10 km vdi h~ s5 khong sit dung bang 0,01%. 'I'ram trung Him phat t5c d9 bit t6ng khoang 8,2 MbitJs va dia chi m6i tram lai sit dung ky thuat TDMA. M6i tram ngoai vi co th€ dam duong mot s615i ra heat dong vdi t6c d9 tit 12,8 kbit/s den 144 kbit/s.

1.5.2. Viba so di~m noi di~m

VI cac co quan vi~n thong lap k~ hoach va bat d&u thuc hien cac chuong trinh chuydn d6i thanh h~ thong s5 nhu la mot phan cua cong CU9C hien dai hoa mang, nen can n6 Iuc thay the rnang duong dai bang' cap soi quang va co th€ trong quy md nho hen bang viba ~o dung luong cao. Tuy nhien trong mot so truong hop viba dung luong thap Ia giai phap hap dan d~ cung cap trung ke cho cac tram chuyen mach n9i hat. Hen nira, nhu c&u cua cac dich vu truyen s6 lieu mdi dang tang len trong mang n9i hat, sit dung viba so die'm n61 da diern va die"m noi die'm la mdt van de hap dftn thuc d&y viec thay th~ cap doi xirng co bao che hien co khong thich hop.

FDM

Ma hoa ND

May phat

Giili rna ND

Duong truyen

I

Hinh 1.20- MQt mo hinh. ciia h~ thong uiba so:

Trong mang qudc gia rong IOn co nhieu trung ke' gina cac tram chuyen mach cu Iy 10 km de'n 20 km co th~ sit dung viba so se kinh te' hon. Gia thanh cua viba s5 bang t&n 19 GHz dai 20 km khong bien d9ng, ngU9C lai sci quang co th~ d~t hon khi trung ke' dai tren 15 km. Trong thoi ky chuysn d6i cap doi xung am t&n bang sci quang thi viba s5 ducc sit dung nhu la phuong thuc tam thoi cho phep thong tin lien tuc. Vi~ sit dung bang tAn 19 GHz' (Khuyen nghi 595 cua CCITT) va bang t&n 29 GHz dang tang len,. ~4&t lA khi ph6 ella bang t&n 6 GHz va 11 GHz ngay cang day d~c hon. Cac h~ thong' viba sO' dung Iuong cao duoc thiet ke' vdi h~ s6 sit dung ph6 4,5 bit/slHz c6kha nang truyen 140 Mbit/s trong m9t kenh 30 MHz thuoc bang tAns GHz, cho phep sit. dung hieu qua hon ph6 ella bang t&n day d~c nay. Hinh 1.2Q1a .so d5 khei cua cac thanh phan trong mQt h~ thdng viba s6.

70

Viba 56' - TQp 1

CHUaNG 2

",.., - ~",.., ? - ",..,'? ",..,'

BO MA HOAJBO GIAI MA NGUON str DlJNG DIEU

XUNG MA (PCM) vA cAc KY THU~T LIEN QUAN DEN PCM

Be;> rna hoa nguon xii ly mot tin lii~u tuong tu nhan duoc d dau vao va cho mot tin hieu sff d d~u ra tirong trng vdi tin hieu tuong tu d d~u vao. Hinh 1.20 la sd d6 khdi cua mot h~ thong' thong tin viba sff, trong do be;> rna hoa nguon co th~ dat trong ca'u true h~ thong. Be;> giai rna co chuc nang nguoc lai, dua tin hieu sff den d~u vao va giai rna thanh tin hieu tuong tu ban dau. Cac tin hieu tuong tu dua d[ d~u vao be;> rna hoa va xuat hi~n d d~u ra be;> giai rna la tin hieu dien bi~u di~n tieng noi, video, Fax va cac thong sff cua thiet bi nhu luc nen, nhiet de;> v.v ... Trong cac h~ thong' tuong tu, cac tin hieu nay duoc dieu che true tiep nhu dieu bien, dieu t~n hoac digu 'pha trudc khi truyen len kenh va tuyen. Nhung trong mot h~ thong sff, cac tin hieu tuong tu thoat d~u duoc bien d6i sang dang sff g6rn rne;>t day cac ky hieu nhi phan truce khi duoc xit 15' va dieu che. Qua trinh bien d6i hoan toan rne;>t tin hieu tirong tu thanh mot day xung nhi phan goi la rna hoa nguon. Chuong nay rna ta mot sffky thuat rna hoa nguon, trong do digu xung rna (PCM) la quan trong nhat va chiern uu the.

Nhu da thay tren hinh 1.20 rne;>t sff nguon tin co ban chat Ia sff va bq rna hoa nguon khong can thiet phai co. Cac thiet bi thuoc 10~i nay la thiet bi d~u cudi may tinh, Teletex, cac may vi tinh v.v ... , va tin hieu dftu ra cac Codec khac nhau duoc sit dung d~ bien d6i cac tin hieu tuong tu truyen hinh thanh cac tin hieu sff v.v ... Nhfmg sd d6 rna hoa va giai rna sii dung trong cac Codec (be;> rna hoa va be;> giai rna) thuong lien quan den PCM cling se duoc trinh bay trong chuong nay.

2.1. cAe PHUONG PHAp THONG KE sit DlJNG TRONG cAe Ht THONG THONG TIN SO

Tin hieu dua den may thu viba sff g6m tin hieu va tap am, ca hai dgu la ng&u nhien va vi vay khong du doan truce. Dang song cua chung la hinh rn&u th~ hien cua qua trinh ng&u nhien, Ngoai ra, cac qua trinh ng&u nhien nay

Chuang 2: B9 rna ho;i/B9 giai rna nguO'n sLl'dl)ng ... den PCM

71

duoc coi nhu ergodic, nghia la cac thong ke cua m9t ham mftu la dai dien cho toan b9 qua trinh ngftu nhien vdi m9t xac swlt gftn dung la ham mftu se nhu toan b9 qua trinh ngftu nhien. Trong khi cac qua trinh ngftu nhien la khong th~ du doan trtrdc nhu cac qua trinh tign dinh, nhfing tin hieu nhu the' c6 th~ mo ta hoat d9ng cua chung theo ham thoi gian, su du doan vg bi~u hien tuong lai cua mot qua trinh ngftu nhien duoc th~ hien vdi xac suat diftc trung cua kha nang doan dung.

2.1.1. Gioi th ieu cac bie'n ng~u nh ien va cac ham xac suat

Khi nghien diu cac phuong phap thdng ke sii dung trong thong tin thi cac qua trinh ngftu nhien c6 cac ke't qua bang s61a duoc chu y nhat. Neu t8:t ca ke't qua c6 kha nang cua m9t thf nghiem hinh thanh cac di~m trong mot khong gian mftu hoac m9t day cac chti so x., X~, ... , Xn, ••• , thi cac gia tri quan sat duoc bieu thi bdi X (x.) c6 th~ nhan bfi't ky cac gia tri c6 kha nang Xn• Bie'n Xtx.) la ky hieu chung cua cac gia tri quan sat cua moi ke't qua c6 kha nang cua m9t Iftn thii hoac quan sat Xu, va la bien ngftu nhien. Chung ta c6 th~ nhd d~ dang hon bien ngftu nhien la gi ne'ti chung ta ghi nhan rang bien ngftu nhien khong ngftu nhien va cung khong bien d6i. Tuy vay bien ngftu nhien c6 th~ roi rae hoac lien tuc va duoc sii dung trong cac ham xac sufi't va cac ham nay khong phai la ham cua bien ngftu nhien.

M9t vi du don gian d~ Minh hoa y nghia cua bien ngftu nhien Ia Iffy tri s6 quan sat duoc vg s6lU<;1ng dai bi~u da c6 mat trong CU9C h9P - day la bien ng!u nhien X. Cau hoi diftt ra c6 hay khong s6lU<;1ng dai bieu da c6 mat trong CU9c h9P la X neu X IOn hon xp va it hon hoac bang so dai bieu cua Xq cua CU9C h9P sau, cfiu tra Idi c6 th~ dua ra trong quan h~ cua mot xac sufi't rna tri s6 cua n6 trong thi du nay la 0,8, xac suat d6 la m9t ham cua Xq va xp chu khong phai la ham cua X va duoc viet nhu sau:

P(Xp < X s x ,) = 0,8

Ham phfin bo xac suat tich Iuy

Ham nay lien quan d€'n m9t bien ngjiu nhien va du<;1C xac dinh nhu la xac suat ma ke't qua cua mot phep thii se la Xs; x, trong 46 x;lfi'y gia tri bat kyo Neu F(x) duoc sii dung d~ diftc trung cho ham ph an b6 tich luy thi:

f1

F(x) = P(X s x)

, ;(~-la)

M9t each don gian F(x) la xac sufft ma m9ttJi sO' quan sat se nho hon hoac bang' s6lU<;1ng x. Ban chat cua ham phan b8' xac. ~mfft tich luy (CPD F) la:

72

Viba 56' - T~p 1

o ~ F(x) ~ 1

(2-1b)

CPDF Ia mot ham luon luon khong giam cua x, nghia la dF(x)/d(x) 20

F(-oo) = 0

F(+CJJ) = 1

(2-1c) (2-1d) (2-1e)

CPDF ap dung cho ca qua trinh roi rae hoac lien tuc. 2.1.2. Cac bi en ng:1u nh ie n roi r ac va cac ham xac su:1t

Phan nay xem xet ky cang cac vtrn dg vg bien ng&u nhien roi rae va cac ham xac suat; ban doc co th~ xem xet ky them d phu Iuc 3 cac thong tin cd ban. M9t bien ngiiu nhien rei rae Ia met bien chi co th~ nhan cac gia tri rieng.

Thi du s6 luong cac bit nhi phan cua tin tuc de'n may thu trong khoang thci gian c6 dinh va cac muc Iuong tit trong mot h~ thong' peM.

2.1.2.1. Ttin su/it hoiic ham trong luang

Day cac gia tri roi rae hoac cac gia tri da cho lien quan voi bien ng&u nhien roi rae co th~ bi~u thi bang x., x2, •• , x.; XaC suat rna bien ng&u nhien bang mot trong- cac gia tri nay duoc ky hieu P(X=x) va duoc goi Ia tdn stuit hoac ham trong luatig xdc sudt, Gia thiet rang mot trong toan b9 ke't qua cua mot thf nghiem bang m9t ke't qua quan sat. Nghia la ham trong hrong xac suat Ion hen 0 hoac P(x=x;»O khi i = 1,2, .. n. Hai tinh chat quan trong cua ham nay d6i voi n ke't qua co kha nang la:

n

IP(X = x.) = 1

i=l

(2-2a)

F(x) = P(X ~ x) = IP(X = x)

(2-2b)

Tu bi~u thtrc 2-2b, ne'u xq.l va Xq Ia hai ke't qua co kha nang lien nhau thi:

F(xq) - F(xq_1) = IP(X = Xi) - IP(X = Xi) = P(X = xq)

i=1 i=1

Ke't qua .nay hoan toan co y nghia, vi no chi ra rang chieu cao giua cac buoc trong ham xac suat tich luy rdi rae tai cac gia tri X=Xi la gia tri P(X=xJ.

Tftn suat hoac cac ham trong luong thucng ducc dung trong cac h~ thong' thong tin s61a thong nhat va lit nhi thuc.

ChUCfng 2: B9 rna ho;i/B9 giai rna nguO'n sUdl!ng ... den PCM

73

XUNG TRONG cAe HAM TRQNG LU'QNG tic SUAT

Trong cac tin hieu nhi phan nh ieu mire chang han nhu PSK Mvmuc se duoc trinh bay trong chuong 5, Mvmuc hoac cac trang thai pha co th~ xay ra voi xac suat nhu nhau.

Digu nay nghia Ia bien ngau nhien X co cac ke't qua co kha nang rei rae x., X:1, ... , x11> vdi ham trong Iuong xac suat cua chung Ia nhu nhau, nghi a Ia P(X = x.) = P(X = xJ = ... = P(X = xM). Bdi vi cac tr ang thai pha Ia roi rae, ham mat d9 xac suat (xem dudi day) dai dien cho chung phai chua ham Delta Dirac, hoac ham xung is(x - xi). Dieu nay co nghia Ia m6i mQt tr ang thai rei r ac cho phep duoc d'(lc trurig bci mot bien d9 xac suat bang P(X = x.) is(x - x.) = 11M, khi i = 1 de'n M va trong do moi bien d9 xac suat co vi trf nhu nhau trong pharn vi cua cac tr ang thai dang xay ra trong khoang bang 3600/M khi co M tr ang thai pha.

Ham mat d9 xac suat pdf co th~ xac dinh boi:

M

pdf = LP(X = xi)is(x -Xi)

(2-3)

i-r l

Ham ph an bO' xac sufi't tich luy (CPDF) duoc hinh th anh bang each cong cac bien d9 xac su at bang nhau tai m6i mot tr a ng thai bien co' rei rae (X = XI' X = X:1, ... , X = xM) voi budc tang trong bien co' xac suat tai m6i tr ang thai bien co' l'(ji rae.

Thid\l

Cho tin hieu. PSK 8 mac, ve ham rruit d9 xdc sutit pdf' va ham ph/in. btixiu: sudt tich. luy CPDF.

Co P(X = x) = P(X = x) = ... = P(X = x~ ua tit phucmg trinh:

Ai

~P( x == X,)=l

,=1

tim tluiy:

P(X=x1) = u u» 1/8.

Khi 3600 va 8 mac thi m6i trang thai pha co mot ui tri bdng 45°. N€u cae trang thai pha UJ-p trung xung quanh 0°, chung co the'duqc thay the' bdi I22,5", :167,5°, Il12,5° va I157,5°. Cdc trang thai nay la nhiing d9t bien. xung [(x-x), trong do i=:t4. Hinh 2.1 bie'u diin pdf va CPDF cho thi du nay.

74

Viba sc)' - T~p 1

HAM TRQNG Ll1<;jNG xAc SUAT DUY NHAT

M9t bien ngftu nhien x co ham trong luong xac suat dang dgu duoc cho bdi bi~u thuc:

P(X = x.) = lIQ, khi i = 1,2, ... ,Q. (2-4)

pdf

0,375 0,250 0,125

~~--~----~--~~~--~~--~--~~~D9

-157,5 -112,5 -67,5 -22,5 22,5

1,000 0,875 0,750

CDPF

67,5 112,5 157,5

Hinh 2.1- pdlva CPDF eua h~ thfJ'ng PSK 8 pha.

Digu nay co nghia la m6i bien cfJ dgu co th~ xuat hien vdi kha nang nhu nhau trong pham vi i=1 de'n Q. Ham nay duoc sit dung trong phan 2.2.1.2 d~ nhan duoc ti sfJ tin hieu tren mea luong tit khi luong tit dgu trong cac h~ thong PCM va chi ra r~ng m9t tin hi~u ngftu nhien dftu VaG dB. Iffy mftu co th~ duoc luong tit hoa sang m9t mire nao do trong Q muc luong tit vdi xac suat nhu nhau.

HAM TRQNG Ll1<;jNG xAc SUAT NHl THU'C

Neu mot phep thit hoac mdt qua trinh li;ip lai n Iftn, mot bien cfJ xay ra n lftn khi xac suat xuat hien bien cfJ trong m9t phep thit Ia p duoc tmh nhu sau:

P(X = r) = (n!) / r!(n - r)!pr(1 - pt-r khi r = 0,1,2, ... , n

va

82 = np(l-p)

(2-5a) (2-5b) (2-5c)

trung binh Il = np

ChLlO'ng 2: B9 rna hoalB9 giai rna nguO'n sLtdl!ng ... den PCM

75

2.1.2.2. Cae nuimen thong he eua bien ngdu nhien MOMEN THU NHAT HO~C TRJ TRUNG BiNH E(X)

Gia thie't rl1ng cac gia tri bang sf{ cua bien cf{ ng~u nhien X la x., X:l,"" XII' vdi cac xac suat xuat hien la P(X = x.), P(X = X:l)"" P(X = XII)' Df{i vdi mot sf{ luong IOn cac l&n do N, cac ke't qua co kha nang X = x., X = X:l, ... , X = x, co th~ xay ra N. P(X = x.), N.P(X = X2),· .. ,N.P(X = XII) l&n.

Gia tri t6ng cua toan bt? ke't qua da xay ra trong suot cuoc thf nghiem la:

II

xI·N.P(X = x.) + x2·N.P(X = x.) + ... + xn·N.P(X = XII) = NLxi .P(X = x.) (2-6)

, ie l

Tri sf{ trung binh E(X) cua cac ket qua quan sat hoac cac ke't qua mong doi duoc xac dinh bang each chia phuong trinh (2-6) cho sf{l&n do N, nghia la:

_ n

E(X) = X = LXi'P(X = x.)

i=1

(2-7)

MOMEN THU HAl HoAc TRI TRUNG BiNH BiNH PHudNG EQ(.t)

. .

Tri trung binh cua met tin hieu xoay chieu la thanh phan mt?t chieu; binh phuong cua nola cong sutit mot chieu.

'I'ri trung binh binh phuong khong bang binh phuong cua tri trung binh hoac bi~u thuc d phuong trmh (2.7) binh phuong nghia la:

Xl 7:- X2 hoac E(X2) 7:- [E(X)]2 (2-8)

'I'ri trung binh binh phuong cua m9t tin hieu xoay chieu d(tc trung cho cong suat trung binh t6ng cua tin hieu do. No duoc xac dinh bdi phuong trtnh sau day:

II

E(X2) = LX;'P(X = x.)

i=l

(2-9)

Dang cai bien cua momen thu hai la phuong sai dli<;Jc xac dinh nhu sau:

II

02 = L [Xi - E(x)]2 .P(X = X)

1=1

(2-10)

Phuong sai la cong suat xoay chieu cua mQt tin hieu xoay chieu va co th~ bieu thi mot each khac:

76

Viba sci' - T~p 1

(2-11)

Can bac hai cua phuong sai la clf) l~ch chiuin. dung d~ do dQ phan tim cua cac gia tri quan sat. N6 cling dac trung eho gia tri RMS cua dien ap hoac dong dien xoay chieu.

Thid\l

Cho bil/t sf/ luang mac lztqng tiL trong thiet bi. lucmg tiL h~ thong PGM la Q va trong pham vi -a clen +a von. Xdc dinli cdc tham so' clilu ra ciui thie't bi luang tiL:

1- Thanh phtin. mot chieu.

2- Gong sudt trung binh t6ng. 3- Cia tri RMS cua tin hieu.

Khi ddu. oao co tin hi~u ngdu nhien. dii lffy nuiu.

1- Tin hi~u la ngdu nhien. va chi lffy cdc mac luang tiL rai rae, miJi muc luang tit c6 xac sudt nh.u nhau, ham trong lutmg xac sudt la clo'ng cl~u.

Thea ph.uang trinh (2-4), P(X = xJ = 1/ Q. Tit phztdng trinh (2-7) xac dinh. duac thanli phtin. mot chieu. E(X) nh.u sau:

Trang clo Xi la cdc tri s5 dieri tip cua cdc mac luang tit. Ctu: tri 85 nay thi hien cdc mac ruim. tren. ml)t mac chiuin. (:a). Ne'u buna lzt(1ng tiL LI= 2a / Q thi:

Xi= -a + iLl - LI /2 = iLl - (LI /2) (Q+ 1)

Do cl6

Q

Ii = (Q/2).(Q + 1)

i~1

E(X) = 0

Nh.u v¢y thanli pluin. mf)t chieu. b&ng O.

2- Gong stui: trung binh t{/ng duac xdc dinli tit phuang trinh (2-9).

Q . Q Q

E(X~) = I x~P(X = x.) = (lIQ)(~2 I 4)[Q(Q + 1)2 - 4(Q + 1)I i + 4Ii2]

i=l i=l i~l

== (Q2_1) Ll2 / 12

Muon co ket qua tren. clay pluii trien khai bie'u thtic sau:

ChLlC1ng 2: B9 rna hocilB9 giai rna ngutJn slIdl!ng ... den PCM

77

Q

Lie = Q(2Q2 +3Q+1)/6 khi i=L, 2, ... , Q.

1~1

3- Tri sf/ RMS cua tin h.ieu. eo the' tim tit bi~'u thite (2-11). Cia tri trung binh biing 0 nen. tri sf/ RMS la din bg,c hai cua cong sudt trung binh tdng:

RMS = 0,29. ,1. (Q2_1)I12

2.1.3. Cac bie'n ng~u nh ien lien tuc va cac ham rnat d<} xac sua't

M(}t bien, ngdu nh.ieri lien tuc la mot g ia tri co thd l:1y trong mot so vo han cac gia tri trong mot pham vi nhat dinh. Thi d1;J. cac tri sodinh cua 1119t song tuong t.u hoac .cac tri so do duoc cua 100 dien trd 10 n l:1y hi kho. Thuc ngh iem cho thay r:1ng trong mot tui co 100 dien trd loai 10 n se co nit it cai do duoc 10 n theo d5ng h5 van nang va neu s11 du ng tieu chuan dien tro quoc te'thi kh6ng co dien trd n ao trong tui co tri sO' chinh xac Ia 10 n.

Vi vay khai niem P( X = Xi) sit dung r:1t it theo nguyen van cum tit bien ng&u nhien lien tuc do trong nhieu truong hop dac biet thuong trit gia tri o. Vi cac dien tro 10 n co mot s6tri sO' khoang 10 n, d~ thuan IQi, bi~u thi gia tri quan sat hoac bien ng&u nhien nam trong pham vi cac tri sO', hoac nho hen hoac bang tri sO' gidi han tren. Nghia la:

XI < X ~ X2, khi Xl<X~ hoac X~ x,

Tit phuong trinh (2-1e) va (2-2b) ta co:

P(x1 < X ~ xJ = F(x2) - F(x[) = P(x ~ x2) - P(X ~ x.)

Vi vay khai niem cua ham phan b6 t6ng v&n ap dung d6i vdi cac bien

ngftu n hien lien tuc. .

2.1.3.1. Ham mgt d(l xac sufit (pdf)

Do co cac ham lien tuc nen tfch phan trd thanh cong C1;J. toan h9C chu yeu d~ xit ly cac ham do. Vi the' dao ham cua ham phan b6 tich luy phuc V1;J. cho mot muc dich co IQi hon. Dao ham nay duoc goi la ham m~t d9 xac suat va duoc xac dinh nhu sau:

'"

f(x) = dF(x) / dx

(2-12)

Ne'u biet duoc ham mat d9 xac su:1t thi ham xac suat tich luy c6 th~ tinh duoc theo:

X,

F(x) = f f(x)dx vdi F(-oo) = 0

(2-13)

78

Viba s6' - T?p 1

Digu nay co nghia rang vung bao phu ella ham mat d9 xac suat pdf til - 00 de'n x bi~u thi eho ham xac sufi't tich luy va xac suat tri so quan sat se nho hon hcac bang x., nghia Ia P(x -:; x.}. Ham mat d9 xac suat co cac tinh chat sau day:

1. f(x) 2 0 khi - 00 < X < 00

. (2-14a)

cr

2. f f(x)dx = 1 (co nghia la t6'ng dien tich nam dudi duong eong f(x) bang

don vi)

(2-14b)

X2

3. P(xl <X-:;x2)=F(x2)-F(xl)= ff(~)dx khi Xl -:;X2

(2-14e)

THi DlJ eVA eAe HAM ~T DQ xAe SUAT

Ham m(lt d{J xac su({t d€u. M9t bien ngau nhien X co m9t pdf dgu neu:

111 (X2 - x.) khi x, -:; X s x, f(x) =

o ngcai gidi han tren

Sit dung phuong trinh 2-14e co phan bo xac suat tieh luy bang' don vi khi X> x2, bang 0 khi X -:; Xl va bien thien tuyen tinh til 0 de'n 1 khi Xl < X s: x2

(2-15)

Thi du: gia thiet rang' cac mite cua mot tin hieu til b9 lay mau la ngau nhien va phan ba dgu va pham vi d9ng ella tin hicu keo dai ttl -alQ + alQ. 'I'inh va ve bi~u d6 ella pdf va CPDF.

Sit dung phuong trinh (2-15), tri so' cua pdf nam trong gidi han. ttl -alQ de'n alQ la Ql2a. Til phuong trlnh (2-14b) va (2-14e) ta co:

{ O,5(Qx/a + 1), khi -alQ < X -:; alQ

F(x) = 0 khi X s: --alQ

1 khi X > +alQ.

pdf f(x)

CPDF F(x)

-alQ 0 alQ

X

-alQ 0 alQ

X

Hinh 2.2 - Ham mg,t d9 xdc sudt diu va CPDF eua ham nay.

ChLlC1ng 2: B9 ma ho;i/B9 giai ma nguO'n sLrdl!ng ... den PCM

79

Hinh 2.2 bi~u thi su phu thuoc cua pdf va CPDF vao x d6i vdi thi du tren. Gauss hoiic ham rruit d(j xdc suat chudn: Ham mat d9 xac suat thuong diroc sit dung nhieu d~ mo ta cac h~ thong vo tuyen vi ham nay cho ta dac trung d~y du cua tap am nhiet sinh ra do chuyen dong ng~u nhien cua cac dien ttl. Ham mat d9 xac suat cho bdi phuong trinh:

1 {(X _I-!):l }

f(x) = ~ exp - 2 ,- 00 < x < 00

'\'2rra2 2a

(2-16)

Trang do I-! Ia gia trj trung binh va a2 la phuong sai cua bien ng~u nhien lien tuc f(x) hoac pdf. Tri so' 'cua ham b5 xac suat tich luy duoc xac dinh khi stl dung phuong trinh (2-13) do la:

1 x [(X )2]

F(x) = P(X ::; x) = J2;, f exp - - ~ dx

a 2rr --00 2a

(2-17)

Neu tri trung binh bang 0 do khong co thanh phan mot chieu cua tin hieu va do d9 lech chuan 0 = 1 von RMS va khi x = z, ca hai bi~u thuc pdf hoac CPDF da duoc chuan hoa d~ thiet lap ham ph an b6 chuan hoa. Mat khac xet thfly f/x)dx = fz(z)dz, til thuc te' Ia vung nam dudi m6i duong Gong d~u bang don vi nen tri s6 cua z co th~ xac dinh nhu sau:

(2-18)

Thea phuong phap khac til phuong trinh 2-16 va 2-17 co:

1

c.f'(z) = tn= exp(-z2 12)

,,2rr

(2-19)

va

1 z

F(z) tn= f exp(-z2/2)dz ,,2rr -00

(2-20)

Hinh 2.3 bi~u dien d6 thi ph an b6 chu&n hoa cua pdf va CPDF

80

Viba SfJ - T~p 1

B.f(z) 0,45

B.pdf

f( ) 1 _Z2/2

cr. Z = rr=

" 21C

0,10 x-J.l
0,0540 Z=--
8
0,05 2a
-z 0 Z
3,0 -2,5 -2,0 -1,5 -1,0 -0,5 I 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 F(z)

. 1 CPDF P

0,9772

f(z) = _1 _ ] e _Z2 12 dz

J2;.,y"

Gauss CPDF. P(Z::; z)

-3,0 -2,5 -2,0 -1,5 -1,0 -0,5

X-J.l Z=--

8

2cr

0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0

Hinh 2.3- pdfoi; CPDF chudn h6a.

ChuO'ng 2: B9 rna hocilB(J giai rna ngu6'n sti'dl!ng ... den PCM

81

Sau day ta se xem xet ham sai sf). Ham sai sf) erf(x) duoc xac dinh nhu 2t

sau: erf(t)=-f exp(-t2)dt (2-21)

7to

Neu t = z / J2 thi ham phan bf) xac suat tich luy F(x) c6 th~ xac dinh thea quan h~ vdi ham sai sf):

1 1 [(X-I1)]

F ( x) = -- + - erf

2 2 .fia

(2-22)

Ham sai sf)b6 sung thea bi~u thuc sau day:

2 "',

erfc(t) = I f exp( -t 2 )dt = 1- erf'[t]

-v 7t t

(2-23)

Vi vay:

F(x) = 1 - (112) erfcjtx-u),' J2 a]

(2-24)

Cac gia tri cua ham sf) mat de) xac suat va CPDF cho trang bang 2.1.

Bang 2.1 ap dung cho mdt bien cf) ng&u nhien Gauss chuan hoa, trong d6 pdf cho thea phuong trinh (2-16). Vi 1/a = z/(x - 11) nen bang nay cho cac gia tri cung ty I~ voi a.f(z) = o.pdf. Df)i voi cac gia tri am cua z, cac tri sf) cua pdf la nhu nhau, trong khi d6 CPDF (khi z am) = 1 - CPDF (thea bang). Cac tri sf) cua CPDF tinh cho truong hop P(Z < z).

Thi du L :

Co 1 000 dien. trd loai 10 fl, dien. trd trung binh. dd tim duoc la 10 fl va girl thitt tri so cdc di~n trd co pluin. btl Gauss, ddnh. gid d(J lech. tieu. chudn nf/u khi phiit hien. 841 dien. trd co tri sf! nha hem. 11 fl.

Gidi

Xiic stuit quan sat cua di~n trd nha lum. 11 fl:;: (841/1000) :;: 0,841. Tit bang 2.1 co F(z):;: CPDF [P(Z s;; z)}:;: 6,841, tuang ang vm z :;: 1; vi z :;: (x - u) / o

va x :;: 1 fl neti a(J lech. tieu. ch.udn a :;: 1 fl.

Thi d\l2 :

Cho m(J.t nguon. tap am triing ph an b6' Gauss co thanh. phtiti mot chi€u bang 3V va tri so RMS bang 1,5V, xac dinh. xdc sudt xiiy ra cdc dinh. dien. tip ldn. lum. 7,5V.

6 - VBS1

82

Viba so' - T~p 1

Giai

Thanh phtin. mot chieu bang tri s{)' trung binh JL = 3V va tri so'RMS bang di) lech. tieu chufln (5= 1,5V; vi bien x = 7,5V, tham so' z = (7,5 - 3) /1,5 = 3. Theo bang 2.1 tim dllC!c xdc sunt khong co dinh. lan. han 7,5V bang 0,9987, do do xcic sudt co dinh. lfJn han 7,5V = (1 - 0,9987) = 0,0013.

Bang 2.1- Cae gia tri eua ham m~t d§ xae su{{t Gauss va eua CPDF.

I I CPDF CPDF CPDF
z a , pdf (P(Z 5, z)] z o i pdf (P(Z 5, z)] z a i pd] (P(z::; z)]
0,0 0,3989 0,5000 1,1 0,2179 0,8643 2,2 0,0355 0,9861
0,1 0,3970 0,5398 1,2 0,1942 0,8849 2,3 0,0283 0,9893
0,2 0,3910 0,5793 1,3 0,1714 0,9032 2,4 0,0224 0,9918
0,3 0,3814 0,6179 1,4 0,1497 0,9192 2,5 0,0175 0,9938
0,4 0,3683 0,6554 1,5 0,1295 0,9332 2,6 0,0136 0,9953
0,5 0,3521 0,6915 1,6 0,1109 0,9452 2,7 0,0104 0,9965
0,6 0,3332 0,7257 1,7 0,0940 0,9554 2,8 0,0079 0,9974
0,7 0,3123 0,7500 1,8 0,0790 0,9641 2,9 0,0060 0,9981
0,8 0,2897 0,7881 1,9 0,0656 0,9713 3,0 0,0044 0,9987
0,9 0,2661 0,8159 2,0 0,0540 0,9772 3,1 0,0033 0,9990
1,0 0,2420 0,8413 2,1 0,0440 0,9821 3,2 0,0024 0,9993 Ph/in. btiRayleigh: Phan bo' Rayleigh r~t quan trong trong thie't ke' h~ thong vo tuyen vi no d~c trung cho m9t dang cua fading goi la fading phiing. Vi dang fading nay lien quan chat che vdi phan bo Rayleigh nen no con duoc goi la fading Rayleigh. V(ji m9t d9 hd cua duong truyen thfch hop va khong co phan xa phan chieu tren duong truyen thi co th~ xay ra fading r~t sau. Tren m9t doan chuyen tie'p, truyen Ian nhieu duong lam tang phan bo'Rayleigh cua bien d9 tin hieu thu theo thoi gian. Fading Rayleigh Ia loai fading xau nhat co th~ xay ra va chi' xay ra trong m9t phan cac thang xau nh~t do'i vdi d~c tfnh truyen dftn vo tuyen, Quan sat thuc te'vg fading nhieu duong th~y ding do'i vdi fading sau thi phan bo'bien d9 co cung d9 do'c nhu phan bo Rayleigh nhung bi chuyen vi.

Ph an bo' chuyen vi nay Ia ph an bo' Nakagami - Rice. D9 sau fading trong cac khoang thoi gian khac vdi cac khoang thoi gian duoc d~c trung bang phan bo'Rayleigh, da tim thay tuan theo phan bo' chuan logarit. Phan bo' nay se duoc xem xet duci day. Co c~u cua fading nhieu duong co ban la do tan xa cac tia truyen khi di vao khf quyen phan lop cao va s\i tai hop cua m9t so'tia tan xa tai may thu. Ke't qua la tao ra c9ng va trir ngftu nhien song mang vo tuyen de'n

ChUC1ng 2: B9 rna hoBlB9 giai rna ngu6n sti'dl!ng ... dffn PCM

83

theo duong truyen true tiep, d5i voi cac tin hieu gian tiep de'n vdi su bien d6i bien d9 va pha. Nhu vay song rnang hop thanh thu duoc bi digu bien co ham mat d9 xac suat duong bao dieu che' cua no cho theo phuong trmh (2-25). Phan b5 nay cling quan trong d~c trung cho d9 phan tan kenh cua h~ thong va tuyen tan xa tfi.ng d5i hru.

(0 ~ x ~ 00) (x < 0)

(2-25)

CPDF duoc xac dinh nhu sau:

F(x) = P(X ~ x) = f 1 - exp[ - (x2/2a2)] (0 ~ x ~ (0)

1 0 (x < 0)

(2-26)

Bang 2.2- Cdc tri s{I eua pdf Rayleigh va CPDF.

I I CPDF CPDF CPDF
I z Io{·pdf [P(z:{z)] z oL·pdf [P(z:{z)] z cJ...pdf [P(Z:{
I
I I z)j
0,1 0,0995 0,0050 1,1 0,6007 0,4539 2,2 0,1956 0,9111
0,2 0,1960 0,0198 1,2 0,5841 0,5132 2,3 0,1633 0,9290
0,3 0,2868 0,0440 1,3 0,5584 0,5704 2,4 0,1347 0,9439
0,4 0,3692 0,0769 I 1,4 0,5254 0,6247 2,5 0,1098 0,9561
I
0,5 0,4412 0,1175 1,5 0,4870 0,6753 2,6 0,0885 0,9660
I 0,6 0,5012 0,1647 1,6 0,4449 0,7220 2,7 0,0705 0,9739
I
0,7 0,5479 0,2173 1,7 0,4008 0,7643 2,8 0,0556 0,9802
0,8 0,5809 0,2739 1,8 0,3562 0,8021 2,9 0,0433 0,9851
0,9 0,6003 0,3330 1,9 0,3125 0,8355 3,6 0,0333 0,9889
1,0 0,6065 0,3935 2,0 0,2707 0,8647 3,1 0,0254 0,9918 l

i

I

I

I

Neu z = x/a thi bang 2.2 chi ra gia trj cua a.f(z) va F(z).

Hinh 2.4 Ia duong cong cua pdf Rayleigh va CPDF dua tren cac tri sO' cua bang 2.2. Hinh 2.3 la d6 thi cua pdf Rayleigh va CPDF d5i voi cac tri s6 khac nhau cua z.

Pluiti b{l chiuin logarit. Nhu da trrnh bay d phan fading Rayleigh, phan b6 chuan logarit cimg duoc sit dung d~ rna ta fading nhieu duong, khi thea fading khong du: d9i nhu truong hop cua thang xau nhat da rna ta bang fading Rayleigh. Phan b5 chuan logarit cfing du<jc sit dung d~ rna ta g~n dung khoang thong ke cua cac khoang fading. Gia tri trung binh khoang fading giam khi d9 sau fading tang va khi chieu dai tuyen tang, tarig theo d9 hd tuong (t61 cua

84

Viba sci' - T~p 1

duong truyen. Gia tri de? l~ch chuan giam khi de? sau fading tang va tang theo tAn sf{. Qua do thu: d My cho thay rang phan b6 khoang fading trung binh la chuan logarit va duoc d~c trung bdi de? l~ch chuan 5,6 dB cho nhfing dirong truyen kh6ng phan t~p. Khoang thoi gian trung binh cua fading nhieu ducng df{i vdi tin hi~u kh6ng phan t~p c6 th~ duoc bi~u thi:

<t> = 56,6. 10-F/2o• (dlf) 1/2 (2-27)

Trong d6 d la chieu dai tuyen tinh bang km, f la tAn sf{ tinh bang GHz, F la de? sau fafing (tren 20dB) tinh bang dB va <t> la khoang thoi gian trung binh cua fading d de? sau fading F, tfnh bang giay,

a.f(z) a pdf Rayleigh pdf
{ -.'12 O~z~oo
a.f(z) = ~.e
Z<O
0,4
0,3
0,2
0,1
z
-z -3 ° -2,5 -2,0 -1,5 -1,0 -0,5 ° 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0
, 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1

CPDF

Rayleigh CPDF f(z) = P(Z :$;z)

{1_e-Z2/2 O~z~oo = z<o

o z<O

-z: z

-3,0 -2,5 -2,0 -1,5 -1,0 -0,5 ° 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0

Rinh 2.4- Rayleigh pdfva CPDF.

ChLlC1ng 2: B9 rna ho;i/B9 giai rna ngutJn SLrdVng ... den PCM

85

Fading sau nhieu duong la chon 19C nho nguon g5c cua no. Coi phep xap xi bac nhat Ia su giao thoa gina tin hieu true tie'p vdi tin hieu khuc xa tii cac phan b~c lOp tren cung cua khf quyen. Thoi gian tr~ khae nhau gina tin hieu true tie'p va tin hieu khuc xa tao ra s1;l dao pha 1800 d5i voi cac tan s5 d~c tru'ng khac nhau trong ph6 tan ~f = 1121: trong d6 la dQ chenh l~ch vdi thoi gian tr~ gifia tin hieu true tie'p va tin hieu khuc xa. Ke't qua la tin hieu s5 xuat hien mea gina cac ky hieu.

Phan b5 chuan logarit cfing nhu phan b5 Rayleigh d~u thuoc loai phan b5 chuan, nghia la phan b5 y = exp(x) la chuan logarit khi chinh phan b5 cua X la chuan. Ne'u y > 0 thi Y = exp(x) co nghiem don X = In(y). Phuong trinh (2-16) chi r6 Gauss pdf = f(x). Ne'u X = In(y), dx = (l/y)dy va f(x).dx = (lIy). f(lny). dy = f(Y)dy; vi vay:

pdf = f(y) = (lIy) . (115) . (lIcr).exp[- (lny- ).1)2/2cr2] (2-28)

y x

CPDF = F(y) = f f(y)dy = f f(x)dx = F(x) = 1/2 + 1/2erf[(x - ).1)/ .J2cr] (2-29)

o -00

Neu:

).1 =).1x = lnv; _cr2 /2

thi phuong trinh 2-28 va phuong trinh 2-29 co th~ vie't nhu sau: pdf = f(y) =1I( 5) . lI(cr). 1I(y) . exp[- [In(y/ ).1y) +o" /2]2/ 2cr2]

CPDF = P(Y ~ y) = 112 + (1I2)erf[[ In(y/ ).1) +c" /2]/ .fi cr2]

Tri s5)ly co th~ tinh nhu sau:

lnu, = ).1cr + cr2/2

Va tri s5 trung binh <y> la: <y> = ()ly)exp[ -cr2/2]

2.1.3.2. Cac momen thong he cua bien ngtiu nhien lien tuc

(2-30)

(2-31) (2-31a)

(2-32)

(2-32a)

MOMEN BAc NHAT noxc GIA TRI TRUNG BiNH

. . .

Mo men nay xac dinh theo bi~u thuc sau:

en

E(X) = X = f x . f(x)dx

(2-33)

86

Viba sc)' - TQp 1

ThidV

Xac dinh. tri so'trung binh. cua ph an bo'diu dii eho trong ph/in. 2.1.3:

f(x) = 1/ (X2 -Xl)' khi Xl < X:::;: x2 ua

f(x) = 0 ngoai gidi han. tren.

X2

E(x) = X = 1/(x2 -xl).j xdx = (x. +x2)/2

Vi v(iy dOl vdi pluiti bo'diu:

X=(XI +xJ/2 tuu tq,p 1

Chung minh rang tri trung binh. eua ph/in. bti Rayleigli bang a./rr/2.

(2-34)

-

Chung minh rang tri trung binh eua phan bo' ch.utin. logarit f.i.y bang

I' + if /2, trong d6 I' va (J La trung binh. Gauss va dt? lecli tieu. eh win.

MOMEN B~C HAl HO!C TRl TRUNG BINH BINH PHUdNG E(Xl!) Momen nay duoc xac dinh thea bi~u thuc:

(2-35)

ThidV

Xac dinli tri trung binh binh phuang eua pluin bo'diu: f(x) = 1/ (x2 .x ), khi Xl < X s x2 .• Ta e6:

Xz

E(X2)=X2 =1/(x2 -xI).fx2dx=(x~ +XI.X2 +x~)/3

x,

Do d6 tri trung binh binh. phiatng bang: (x~ +XI.X2 +x;)/3

(2-36)

Biti tq,p 3.

Chung to rang tri trung binh binh. phuang eua ph an bd Rayleigh. bang:

(2-37)

ChLlC1ng 2: B9 rna ho;i/B9 g;a; rna nguon sirdl!ng ... den PCM

87

PHUONG SAl cr2

M5i lien h~ gifia tri trung binh va tri trung binh binh phuong cua mot

phan b5 dung d~ xac dinh phuong sai nhu phuong trmh (2-11): .

cr'2. = E(X2) - [E(X) Y Thidl_l

Xac dinli pliudng sai cua pluiri bff deu.

Biet rdng tri trung binh. bdng (x2 + xJ /2 va tri trung binh binh. phuong bdng (x~ +X!'X2 +x;)/3, v¢,y phuang sai bdng:

if = (X2-XJ2 /12 Bid Uip4

Chung minh rdng phuang sai cua pluin. bff Rayleigh bdng: (2-n/2).cl

Do'ng thai chitng minh riing phtin. bff dat mot cue dai: lI(a~) tai z=L

GIA TRJ TRUNG TUYEN

'I'ri s5trung tuyen cua bien ng~u nhien X la tri s5ma x lay bang «x» khi F(x) = P(X:::; x) = 0,5 .

(2-38)

(2-39)

Nghia Ia:

TIi sO' trung tuyen cua X = <x>, khi P(X s < x» = 0,5 Thidl_l

Tim tri sf/ trung tuyen. cua pluin. bo' chudn. logarit thea d9 leeh. chtuin ph/in bff chudn. CJ oa trung binh chufln logarit J.ly

Tit dinh. nghia cua tri so'trung tuyen va pliuang trinh (2-32) ham sai so' bdng 0, vi v¢,y:

(2-40)

lnl-cy>! p) + if /2 = 0 y = J.ly • exp( -cr2/2) 2.1.3.3. Djnh lj giiJi bon trung tiim

Dinh ly nay da neu r6 rAng neu m~t sc)'bien ng~u nhien dQc l~p vai nhau thi ham mat dQ xac sufft cua tang cac pdf cua chung l\lon c6 xu huang tres thanh Gauss, tham chi cac ham m~t dQ xac su~t cua bi6n nglunhi~n rieng bi~t khong Gauss. CAn n6i them la ham m~t d~ xac suat h@ thanh c6 mQt tri trung

(2-41) (2-42)

88

Viba sO' - T~p 1

binh bang t6ng cac tri trung binh cua cac ham mat d9 xac suat bien ng~u nhien va phuong sai la t6ng cac phuong sai cua cac ham mat d9 xac suat bien ngfru nhien doc lap.

Ham mat d9 xac su at hop thanh duoc xem nhu tich chap cua cac ham mat d9 xac suat d9C lap rieng, nghla la:

(2-43)

Trong do flex) tich chap vdi f2(x), sau d6 ke't qua lai tfch chap vdi f:lx) V.v ... 2.1.4. Ham m~t de? ph6 cong sufft va slj. tirong quan

Khi tien hanh do d6ng thoi tai thai di~m to tren m9t qua trinh va Iffy trung binh cac phep do nay nguoi ta thu duoc trung binh theo t~p hop u. Nhung neu phep do Iftn Iuot duoc tien hanh tren cung mot qua trinh va Iffy trung binh cac phep do nhan duoc trung binh thong ke hoac trung binh theo thoi gian <u>. N6i chung cac trung binh thong ke kh6ng bang cac trung binh t~p hop.

M9t qua trinh ng~u nhien dung duoc xac dinh nhu mot qua trinh trong do nhirng dac tinh thong ke cua cac phep do tao ra doi vdi m9t qua trinh 18. kh6ng thay d6i thea thoi gian ..

M9t qua trinh ergodic la qua trinh trong d6 trung binh theo t*p hop bang trung binh thea thong ke va nhu vay bao ham ca qua trinh dung. Tuy nhien can chu y rflng mot qua trinh dung kh6ng bao ham m9t qua trinh ergodic. Cac trung binh thea t~p hop da duoc danh gin. truoc day trong khi giai quyet trung binh E(X) va trung binh binh phuong E(X~).

M9t qua trinh ng~u nhienla m9t qua trinh lien tuc trong d6 t6n tai v6 so cac bien ng~u nhien, m6i bien ung vdi m9t tri so cua t. Qua trinh nay cho theo bi~u thuc sau day:

F(x,t) =P[X(t)::; x]

Ham tli tlidng quan R(tut2)

Trong mot h~ thong tuyen tinh dai luong dftu ra cua h~ thong xo(t) c6 th~ lien h~ vdi dai Iuong dau VaG cua h~ thong xi(t) bang' ham truyen dat tuyen tinh. Ne'u cong suat trung binh dftu VaG E[x~ (t)] biet duoc nho do thi't tai thci

di~m tl thi c6ng sua't ra trung binh E[x~ (t)] khong th~ xac dinh duoc neu khong bie't ham tu tuong quan, vi c6 m9t thdi gian tr~ truoc hie cong sua't trung

ChU'C1ng 2: B9 rna hoaJB9 giai rna ngu6n sLi'd'lng ... den PCM

89

binh d~u vao dii duoc do dat de'n d~u ra cua h~ thong tai thoi di~m t2• Ham tu tuong quan phu thuoc vao d91~ch thoi gian va c6 th~ xac dinh theo trung binh tap hop hoac trung binh thoi gian. Trung binh tap hop cho theo bi~u thttc:

00 00

R(tI.t2) = E[X(tI)X(t2)] = f fXI.x2 .P(XI,x2)·dxI·dx2

(2-44)

Neu trung binh thea thoi gian qua trmh duoc thuc hien thi ham tu tuong quan c6 th~ duoc xac dinh nhu sau:

T/2

RCt) = E[X(t)X(t + 1)] = Ve:1I2T fX(t).X(t + 1)dt

-T/2

(2-45)

Doi vdi mot qua trinh ergodic phuong trinh (2-44) va (2-45) la nhu nhau.

Neu s11 dung trung binh tap hop thi phai bie't duoc ham phan b6 xac suat tich luy lien ke't. Khi qua trinh tap am duoc coi la ergodic thi nhieu truong h9P yeu c~u stl: dung ham tuong quan se kh6ng doi hoi bie't ham phan bo Iien ke't va chung ta se kh6ng giai quyet n6 trong phan t6m t:it nay, tru khi phai xac dinh ham F(x,y) cho hai bien ng~u nhien X va Y.

Tuc la:

x y

F(x.y) = P(X sx, y s y) = f f f(u, v).du.dv

(2-46)

--UJ --ct;

Trong d6 u va v la cac bien gia dinh va fui,v) la ham m*t d9 xac sua:t lien ke't.

Ham m~t di? ph6 cong suat

Dinh lyWiener - Kinchine chuyen d5i ham tu tuong quan tit mien thoi gian sang mien t~n so va d6 chinh la ham mat d9 ph5 cong suat.

Dinh ly nay cling ducc stl: dung d~ chuyen ham mat d9 ph5 c6ng suat tii mien t~n sO' sang mien thoi gian va do chfnh la ham tt;! tuong quan. Ham t1;l tuong quan va ham mat d9 ph5 cong suflt nhu dii bie't la cap \bie'n d5i Fourier va c6 m6i quan h~ nhu sau:

00

G(f) = J[R(1)] = fR(1)[exp(-j2m1]d1

(2-47)

-00

00

R(1) = J[G(f)] = f G(f) [exp( j2nf1)]d1

(2-48)

R(1) ~ G(f) = cap bi~n df)i Fourier.

(2-49)

90

Viba s(j' - T~p 1

Ten goi Ia mat d(> ph5 cong suat xuat phat tit phep n(>i suy dua VaG dai voi ham tu tuong quan khi khong c6 tr~ 'to Trong tru'dng hop dien ap V von qua di~n trd Hl thi phuong trinh (2-48) c6 dang:

00

R(O) = E[X 2 (t)] = Iv 21 = f G(f)df = CO?g suilt trung binh cua qua trinh

-00 ngau nhien tieu tan tren di~n trd 1 O.

, ,..' ,,' ,,'... ? ,..' A' .

2.2. CAC SO DO DIEU CHE VA GIAI DIEU CHE

Cac so d6 di~u che' xung quan trong du'Qc san xuat trong cong nghiep Ia: - Di~u bien xung (PAM)

- Di~u che" thdi han xung (PDM)

- Di~u che vi trf xung (PPM)

- Dieu xung ma (PCM)

- Di~u che Delta (DM)

Trong phan nay se xem xet ky ludng v~ PAM, PCM va DM, con PDM va PPM duoc trinh bay van tAt nhu sau. Ca hai dang dieu che' nay deu thuoc v~ di~u che' xung thoi gian, va c6 nhidu uu di~m hon so vdi di~u bien khi c6 anh huong cua tap am. Nhfing uu di~m nay co du'Qc la nho trong dang dieu che' nay chieu cao cua xung Ia hang' so' va khong chua tin tuc va khi bien d(> xung thay d5i se khong anh huong gi. Hon nfia do cac xung nay c6 th~ duoc diftc tru'ng bang cac su'dn tang va suon giam, neu d(> dac dll IOn thi mot each tuong dai cac xung nay khong bi anh huong bdi su thay d5i bien d9 do tap am sinh ra,

Dieu che/ thiti han. xung (PDM).

Tin hieu tuong tu d d&u VaG qua b9 19C thap va duoc lily mlm vdi tan so' Ion gilp doi tan so cao nhfft cua tin hieu nay. 'I'ai thoi di~m lily mftu m5i xung c6 d(> r(>ng ty l~ thuan vdi bien d9 tttc thoi cua tin hieu d&u VaG tai di~m d6. Con bien d9 xung PDM Ia m(>t hang so. Vi vay da c6 su bien d5i thong tin bien de> thanh thong tin d9 r(>ng xung hoac thoi han xung.

M9t each goi khac cua PDM la dieu che' d(> r(>ng xung (PWM) va di~u che' d(> dai xung (PLM).

Dieu ch€ vi tri xung (PPM). Trong dang dieu che' nay cac xung duoc hinh thanh tit fin hieu tuong t~ d d&u VaG c6 bien d(> va d~r(>ng Ia hAng sa, nhung vi trf cua xung lien quan vdi thdi di~m lily mftuxac dinh hoac chuan thoi gian duoc di~u chinh tuong fmg vdi bien d9 tin hieu du'Qc lily mftu.

ChLlctng 2: 89 ma hoiilB9 giai ma ngu6n sLrdvng ... den PCM

91

2.2.1. Di~u xung rna (PCM)

PCM duoc di[tc trung bbi ba qua trinh, do la Iffy rn~u, hrong ttl hoa va rna hoa. Lay rn&u la khai tri~n co chu ky tin hieu tuong tu d~ thu duoc bien dQ co tac dQng tuc thoi. Gioi han dudi cua tlln s6lffy rn&u ducc xac dinh theo dinh ly Nyquist. Luong ttl hoa la chuyen rnQt xung Iffy rn&u thanh mot xung co bien dQ bang muc luong ttl glln nhat, Ke't hop heat dQng Iffy mau va luong ttl hoa tao ra dieu che bien dQ xung luong ttl (PAM), bien dQ cua cac xung nay duoc han che vdi mot s6 gia tri rdi rae. Ma hoa la thay the rn6i muc cf) dinh bang mot day nhi ph an goi Ia tit rna. Tfft d. cac tit rna deu chua mot sf) xung nhi ph an nhat dinh va duoc truyen trong khoang thoi gian giua hai thoi di~rn lay rn&u canh nhau.

Cac tit rna co 7 xung (CCITT khong khuyen nghi) hoac 8 xung (CCITT khuyen nghi) la du d~ thay the' cho hllu he't cac dang song tuong tu vdi dQ chinh xac cao. Ke't hop heat dQng cua rnQt bQ Iuong ttl va bQ rna hoa thuong duoc goi la bien d6i tuong tu thanh sf) (ND).

Hinh 2.51a sd d6 khf)i cua bQ rna hoa nguon cua h~ thf)ng PCM.

,
Lffy +: LUQng
Tin mau -~ ttl: hoa
,
hieu , PAM Kenh thong tin

p f---- l:T-t~ l 1 r - ----------------------------

~ t--------~i ~!i !~o gie~a

~ : Ttl rna : L-_--'

: ae bie'n d6i ND : + nhi8u: rBobi6n d6i DI A

!.. - - - - _-_ -- -- --_ --- -' L __ :. .. _ ..

be?

19c Till

'--_--' hi~u ttidng t.tj 1'''

tli<Jng t\1

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
IIIIIII ~ 01011010 01011010 ~_L
Tir ma Tuma
7 ho~c 8 bit 7 ho~c 8 bit Hinh 2.5 - So d8 khol cua bQ mii hod va gidi mii ngu8n trong mot he th6ng PCM.

2.2.1.1. Lay rn~u

Hinh 2.6 trinh bay vg Iffy rn&u rnQt tin hieu tuong tu. Trong truong hop ly tuong, dQ rQng cua xung Iffy m~u co th~ va cung nho. Nhung trong thuc te dQ rong xung co gidi han va thuong nho hon nhieu chu ky cua tin hieu duoc Iffy m~u. Co th~ nghi rAng muon khoi phuc lai tin hieu ban dllu thi cac Kung Iffy m&u phai dung sat nhau. Di~u nay khong cful thiet.

92

Viba stl - T~p 1

Dinh ly Nyquist chi r6 ding tin hieu f(t) c6 bang tlin han che nho b9 Ioc la:y thap c6 th~ d*c trung mot each chfnh xac boi cac hi so l~y mau, khoang each gina cac tri so l~y m&u nay kh6ng duoc vuot qua m9t nua chu ky cua tan so cao nhat cua tin hieu hoac n6i mot each khac tlin solfty m&u kh6ng duoc nho hon hai llin tfin so cao nhat cua tin hieu tuong tu, Nghia Ia:

hoac:

(TJrnax = Ta/2 = 1I(2fa) (fs)rnin = zr,

(2-50a) (2-50b)

(T Jmax duoc goi Ia khoang Nyquist va Ia khoang thoi gian dai nhat duoc dung d~ l~y m&u tin hieu c6 bang tfin thap bi han che va v&n cho phep kh6i phuc lai tin hieu rna kh6ng bi meo.

tnt)

~'__'___'t

B91(y m~u

F(t)

o(t-nT')tlllllllllllllllllllllll ,__.______,

co

F(t) = L f(t).o(t - nTs)

n= -co

Ts

t

Hinh 2.6- Lffy m6u tin hi~u tuang tl/

Meo do chu ky l~y m&u nho hon khoang Nyquist goi la meo rang cua va ngu y n6i den cac bang ben e6 m9t ph lin trnng nhau nhu hrnh 2.7.

Bien dCyin hieu Xun: i~zmdu

~'-------i.~

00,3 3,4 4 4,6 7.7 8 8,3 11,4 12 f(kHz)

Tin hi~ u vao

Bien do tin hieu , _

. t' Xung lay mau

li1=J:fhr--/ .

o 3 4 7 10 11 f(kHz)

Cac dai bien ch6ng nhau

Hinh 2.7- Phd eua tinhisu duac lay m6u.

ChU'C1ng 2: B9 ma hoBlB9 giai ma ngu(j'n sLtdl!ng ... den PCM

93

Kenh am tAn c6 d9 r9ng 4 kHz (bang tAn tieng n6i gidi han tu 0,3 7 3,4 kHz) thi t6c d9 lay m~u bang 8000 xung/s hoac tAn so' lay m~u bang hai IAn tan so' cao nhat cua bang tAn han che' (bang 4 kHz). Do d6 b9 lay mau se lay mau tin hieu vao tai cac thCii di~m each nhau 125 IlS va d9 r9ng xung lay m~u c6 the be hen 1251ls rat nhieu (thu'dng la'y khoang 0,9de'n 1 IlS). Qua trmh lay mau chinh Ia di~u bien xung va CD th~ di[tc trung bdi tich cua tin hieu vao f(t) va ham Delta Dirac 8(t-nTs). TIn· hieu dAura b9 lay m~u la tang cua cac tich tai thoi diem lay m~u nTs, trong d6 n= 0, ± -1, ± -2, ... nhu phuong trinh sau:

w

yet) == ret). 2:8(t - nTs)

(2-51)

Hinh 2.7 la tAn ph6 cua tin hieu lay m~u c6 bien tAn tren va bien tan duoi bang 4 kHz (hoac tAn so' cao nhat cua tin hieu tuong tu) nam d6i xung vdi vach pha cua cac xung 8 kHz (hinh tren), V~ mat toan h9C c6 th~ md r9ng vg phia tAn so' am cho cac tri so' am cua n.

TAn so' !fiy mjiu 8 kHz du'<;1c sit dung trong thuc te'vi bang tan tie'ng noi chi han che'de'n 3,4 kHz, do d6 c6 mot khoang phong v~ gina cac bang ben nhu trong hinh VEL Khoang phong v~ nay d~ tranh mea tin hieu do chong bang ben gay ra.

N gu6n tuong tu

Tl;l tich di~n C

l_c

I

~UPAM

Tao xung

Khuech dai trc$ khang cao

Hinh. 2.8- M(;LCh l{{y mdu va duy trio

Cac mach dien thuc hien qua trinh lay m~u thuong la mach lay miu va duy tri, trong d6 g6m m9t tranzito hoat d9ng nhanh va dong vai tro m9t khoa tilt va md thea su digu khien cua xung lay m~u. Mtrc tin hieu da lay mau duoc tich lai tren mot tu dien va duoc dua de'n bo dem c6 trd' khang cao trudc hie tiep tuc x~ IS. Sit d~n~ trb khang ~ao d~ ngan ~gU:a dien tfch tren tl,l di~n khong 1'0 trong khoang thoi gian gina cac xung lay mAu. Hinh 2.8 180 Sdd6b9 lay mau du'<;1c sit dung r9ng rai.

Trai vdi truong hop tin hieu thap bang di trinh bay tren day, khi tin hieu vira han ch€' tren va du'oi thi tAn s61aym~u tfnh nhu sau: Bang tAn c6 d9 rong

94

Viba s6' - T~p 1

la w, t~n s5 cao nhat Ia fh thi tin hieu tuong tu x(t) duoc d~c trung cac gia tr1 tuc thoi xm'I', ) neu tan s5lfi'y m~u la 2fh IP, trong do p la s5 nguyen Ion nhat nhung khong Idn hon fhl W. Cac gia tri nay dtroc ghi trong bang 2.3.

Khi fh /W» 1 thi tlin s5lfi'y m~u nho nhB:t gAn bang 2W. Day la ke't qua quan trong, vi no cho thay rang' ne'u tin hieu tuong t~ FM co bang tlin bang 48kHz thuoc h~ thong ghep kenh theo tlin s5, tlin s5 cao nhat bang 1052 kHz, vi v~y 1052/48 = 21,9; P = 21. T~n s5lfi'y m~u nho nha-t bang 2fh/P = 100,2 kHz va khong phai bang hai l~n tlin s5 cao nhB:t (2104 kHz) nhu truong hop bang thap.

Lay m&u tin hieu tuong t~ khong 'chi chuan bi cho luong tit hoa nhu da trinh bay trong phan 2.2.1.2, ma con cho phep ghepcac tin hieu da duoc lfiy m~u theo nguyen tAc ghep tach theo. thoi gian se dUQc xem xet trong chuong 3.

2.2.1.2 Lu'qng ti'i hoa

LUQng tit hoa la thay the'm9t tin hieu tuong t~ da lB:y m~u bang tap huu han cua cac muc bien d9, tuo Ia bien d6i tin hieu lien tuc theo thdi gian thanh tin hieu bien d9 rei rae. Ti~ hieu luong tit hoa truoc khi truyen d~n thuong da

dUQC lay mau. Uu di~m cua Iuong tit hoa tin hieu da lfi'y m~u la giam duoc anh huong cua tap am trong h~ thong. LUQng tit hoa han che' s5luQng cac muc cho phep cua tin hieu da lB:y m&u va chuan bi d~ chuyen tin hieu g5c tit dang tuong tu thanh dang s5. Ne'u s~ ph an biet gina cac mire Iuong tit ldn hon so vdi su roi loan do tap am gay ra thi may thu d~ dang xac dinh duoc muc rieng da phat. Khong th~ tang d9 phan biet qua muc neu muon nhan ducc dap ung hop ly cua tin hieu. Hinh 2.9 Minh hoa cac muc ra di~n hinh cua be) Iuong tit. SoluQng cua cac muc luong tit cho phep Q cua b9 luong tit va dq chenh l~ch cue dai giita tin hieu da Iffy m~u va muc Iuong tit duoc xac dinh bdi cac dac tinh hoat dong cua sd d6 luong tit. Chi tieu nay duoc do thong qua ti s5 tin hieu dAu ra va cong suat tap am luong tit, co nghia la ti s5 tin hieu tren meo (SID) hoac ti s5 tin hieu tren tap am (SIN). S~ chenh l~ch gina tri s6 g6c cua xung Iffy m~u va tri sokhoi phuc dua tren muc luong tit gAn nhfi't dUQc goi la cong suat nhieu luong tit, nhu da biet do la meo hrong tit.

Gia thie't rang' cac muc cua tin hieu tuong t~ ng~u nhien da Iffy m~u d dAu vao b9 luong tit tai cac thoi di~m lfi'y m~u n'I', Ia x(nTs). Neu cac tri so da lfi'y m~u nay duoc chuyen thanh bfi't ky m9t trong Q muc IUQng tit cho phep (m., m.; ... , m.) thi mot muc d d~u vao se duoc luong tit thanh xung dAu ra theo quan h~ sau:

ChU'C1ng 2: B9 rna hoBlB9 giai rna nguon sLtdl:Jng ... den PCM

95

(2-52)

neu Xi_1<x(nT J<xi, trong d6 Xi_] Ia muc ngudng gina hai muc Iuong tit mi va mi-1 va tuong t~ xi' nam gina mi+1 va mi.

Bang 2.8- Tan so'lfiy m6u nhiJ nhfit vdi tin hi¢u Uiy bang.

Tan s6' cao nh{{t trong s6 nguyen lOn nh{{t P Tan s6 lfiy truiu. f( s)
t, P< hlW f. = 2/;/P
W 1 , 2W
1,5W 1 3W
1,8W 1 3,6W
2W 1 hoac 2 4Who~e 2W
2,5W 2 2,5W
2,75W 2 2,75W
3W 2 hoac 3 3Who~e 2W
3,6W 3 2,4W
4W 3 hoac 4 2,666W hoac 2W
5W 4 hoac 5 2,5W hoac 2W
lOW 9 hoac 10 2,22W hoac 2W
25W 24 hoac 25 2,08W hoac 2W o ,~

8

QI

r

a

a

j

Bie d(>

__ x(nTs) ~Xq(nTS)--_ Xq(t)

2a \= --

q

----.---_.

•

, Xs

X(t)

m

tin hieu -.

vao

x(t)

Tin hi~u luorrg t ti

_i_ Sai ,6 lU(l'I1g ItT -.- eq(t)=e/7TJ

m, Atzero)

8Ts 9Ts

la

6Ts

7Ts

Ts

2Ts

_L 6./2 -t-

Mite quyet dinh (x3)

Mite luong tit (m7)

xinTs)

Hinh. 2.9- Luang tit tin hi~u VCLO dii l{{y mtiu

96

Viba s6 .. T~p 1

Phuong trinh (2-52) dlitc trung chung cho qua trinh luong ttl hoa khong tuyen tmh se duoc trinh bay d dudi day.

Dftu ra bi? hrong ttl co mi?t loat cac b~c thang, su thay d6i muc bac chi xay ra tai thoi di~m la'y m~u (nT,). Muc ra cho theo bi~u thuc sau day:

xi(t) = xi(nTs) = m, d5i vdi cac gia tri cua t gidi han theo cac di~m la'y m~u:

nT,.<t~ (n+l)T" (2-53)

.) " ...

LUQNG TU DEU

LUQng ttl dgu cho phep cac muc luong ttl each dgu nhau. Khoang each gina cac mire duoc xac dinh til cac mtrc cue dai va cue ti~u cho phep +a va -a va s51ugng cac khoang. 0 phan sau se ph an tich r6 cac gia tri cua i chi duoc chon cac tri s51e (digu nay khong biit buoc). Nghia Ia:

[xmax(t) - xmin(t)]/Q = Khoang each ~ gina cac muc ngudng la'y mau

=2a1Q

(2-54)

Va cac mire ngudng x, va Xi+2 la each deu nhau, d5i vdi hrong tit dgu thi muc luong tit se nam gina cac ngudng tuc la:

I mi+21 = I (Xi+2 - x)/21 voi i Ie va bang til 1 de'n Q (2- 55)

Nhu vay, dau ra bo hrong tit cho bdi phuong trinh (2-53) trd thanh:

Xq(t) = m, khi n'I',« t ~ (n+ L)'I', va i le.

Khi phuc h5i tin hieu tuong t1;i til cac xung Iuong tit d may thu se co su chenh l~ch gina tin hieu khoi phuc va tin hieu g5c da phat di tai di~m ba't kyo S1;i chenh l~ch nay da duoc dg cap d mi?t phan truce va do chinh Ia mea luong tit hoac sai s51uQng tit e(t). Hinh 2.9 chi r6 sai s51uQng tit e(t) va xac dinh theo bi~u thtrc sau:

(2-56)

Sai sO' luong tit nayxuat hien nhu tap am ng~u nhien co cong sua't e2 duoc tinh nhu dudi day:

Gia thie't bi? luong tit tuyen tfnh co khoang di?ng la 2a von, til -a den +a.

Ne'u bi? luong tit co ca'u true cac mttc Iuong tit dgu Q thi khoang each gina cac muc cho theo phuong trinh:

2a1Q = ~

(2-57)

Dodo:

I e/t) I ~ alQ hoac I eq(t) I ~ M2

ChU'C1ng 2: B9 rna hoci/B9 giai rna ngutJn sLtdVng ... den PCM

97

(x.) va bien d9 bang tJ2 k~ tu cac muc luong tit. Neu gia thie't rang tin hieu van Ia ng&u nhien va xac suat xuat hien trong pham vi: (-alQ; alQ) la nhu nhau thi ham mat d9 xac suat cua n6 (pdf) dUQc xac dinh theo phuong trinh f(eq) = Q/2a va ham khdi hrong xac suat P(X = m.) = lIQ. Hinh 2.2 Ia hinh ve cua pdf va CPDF. Trong phan 2.1.3.2 da c6:

co

X2 = f x2f(x)dx

-ro

Vi the':

_ +a/Q

'J f 'J

e~ = e~Q 12adeq

-a/Q

(2-58)

= a2/3Q2 Vi ~ = 2a1Q

Nen cong suat tap am N = e2 = ~2 112

(2-59)

Loai tap am nay chi lien quan de'n khoi phuc tin hieu d may thu va Ia loai tap am thuc te' xu fit hien d d~u ra h9 IU<;1ng tit hoa. Cong suat tin hieu d d~u ra c6 th~ tinh tuong tu, nhung khong ap dung bien lien tuc nhu da sit dung trong phan tich tap am luong tit. Vi riing cong suat tin hieu phu thuoc van muc luong tit. Sit dung phuong phap bien ng&u nhien roi rae nhan duoc:

Vi vay:

- Q Q

,,2 " 2

S = L,.ffii .I/Q = L,.Xq .1IQ

(2-60)

i=l

i=I

Cac muc luong tit xay ra chi tai cac khoang Ie cua tJ2:

m, = i . tJ2 (2-61)

Trong cac bi~u thuc (2-60) va (2-61), i = 1, 3, 5, ... , (Q - 1) nhu trong hinh 2.9. S61uQng mtrc luong tit trong thuc te' c6 tfnh de'n ca muc 0, duong va am nen cong suat trung bmh cua tin hieu trong bi~u thftc (2-60) diroc tinh gap dai so muc luong tit. Vi vay:

S = 2/QIm; = 2/Q(~2 14) =I)2 = 2/Q(~2/4).Q(Q~ -1)/6 = (Q2 -1).~:l/12

~1 ~

(2-62)

7·VBS1

98

Viba 56' - T~p 1

Tii cac bi~u thuc (2-59) va (2-62) co th~ xac dinh duoc ti so tin hieu tap am nhu sau:

(2-63)

Khi Q» 1 va cac muc Iuong tit Q duoc rna hoa thanh tii rna b bit thi:

SIN = 20 logQ dB = 20log 2b = 6b dB

(2-64)

Bi~u thuc (2-64) chi ro r~ng khi Q tang gap d6i hoac tang them mot bit vao tii rna thi gia tri cua SIN tang 6 dB. Tuong tu cling co th~ bi~u thi c6ng sufft tap am khi sit dung bi~u thuc (2-59) voi b Ia s61uqng bit ta co:

C6ng suat tap am:

N = 10 logL\2/12 = 10 log[(2a)2.2-2b/12]

= 20 log 2a-l0,8 - 6b dB

(2-65)

C6ng suat tap am giam 6 dB khi them vao tii rna m9t bit. Phuong trinh 2-69 chung to rAng d5i vdi tin hieu co ham mat d9 xac suat pdf d~u thi ty so tin hieu/tap am cang Ion khi s61uqng cac muc luong tit cang IOn. Khi muc tin hieu d~u ra co dinh, s6 muc luong tit tang d&n d~n giam mea luong tit, vi nhu da trinh bay d tren, sai s51uqng tit giua tri s5m&u thuc d~u vao va trj so' luong tit chi bang hoac nho hon m9t nita budc luong tit.

Nhung cac rmrc luong tit x~p d~t sat nhau va tap am nhiet cung cac loai tap am khac d d~u vao se gay ra chon nham cac muc luong tit. C~n phai tim su dung hoa v~ mat ky thuat, vi n~u muc luong tit each nhau qua xa thi viec phuc hBi tin hieu g5c se kh6ng thuc hien duoc do mea luong tit qua IOn. Ngoai anh huong mea hrong tit con xuat hien lmh huong khac doi vdi so dB luong tit hoa deu: vdi cac tin hieu vao rmrc rfft thap nam gifia mire quyet dinh tuong trung cho AC zero va muc ben canh d phia tren hoac phfa dudi se kh6ng lam thay d6i trang thai s6 nhi ph an tuong ung vdi muc luong tit AC zero; vi vay mea luong tit d5i voi cac tin hieu zmrc thap co th~ khong chap nhan duoc, trong khi d6 tin hieu muc cao thi mea do d muc hoan to an chap nhan duoc. Neu khoang each giua cac gia tri quyet dinh cua cac tin hieu muc thap duoc giam bot va tang len d5i voi cac tin hieu muc cao, thi co th~ giam bot anh hudng cua mea luong tit d5i vdi tin hieu rmrc thap, tao ra hieu qua mea chap nhan duoc tren toan giai d9ng cua tin hieu vao.

Co 3 phuong phap d~ thuc hien y dB cai thien nay, do la:

1- Sit dung b9 luong tit deu d~t sau b9 nen. B9 nen la b9 khuech dai phi tuyen d6i vdi tin hieu d d~u vao b9 luong tit. No c6 chuc nang chuyen

ChLfO'ng 2: B9 rna hoBlB9 giai rna nguO'n sirdVng .... dtfn PCM

99

phan b6 tin hieu dudi dang Gauss thanh ph an b6 d6r..g dgu hen. B9 khue'ch dai phi tuyen bu c6 dac tinh giorig' nhau nhung nguoc Iai d~ gat bo mea tren tin hieu d&u vao xuat hien sau truyen d&n, giai rna va khci phuc tin hieu,

2- Sil dung bt) luong til phi tuyen c6 budc hrong til nho d6i vdi tin hieu V[lO muc thap.

3- 8Ti dung bt) luong tTi dgu c6 khoang each gina cac rrnrc quyet dinh giam nho mot each dang k~ bang each tang so muc Iuong tTi va sau d6 manip cdc sf/ nh.i pluin. d~ giam bot sO' bit c&n thiet.

NENGIAN

Nen gian la phuong phap thu nhat da duoc dg cap tren day d~ dat duoc mot h~ thong luong til hoa khong dgu. Luat luong til logarit duoc sil dung trong nen va dan trong d6 bien d&u vao X duoc chuyen thanh bien Y theo quan h~ Y = 10gX va quan h~ nguoc lai duoc sil dung khi khoi phuc bien d&u vao tai d&u ra cua h~ thong nho bt) dan. M6i quan h~ nay cho phep tang cac muc trong vung tin hieu muc thap va md rong' budc luong til ty l~ vdi muc tang cua tin hieu vao. Ke't qua Ia nen bien dt) tin hieu thoai lam giam pham vi dong va tao ra ty sO' cong suat tin hieu trung binh-tap a~ luong til cao hen so vdi bt) 111Qng tli deu d6i vdi tin hieu vao Gauss. Digu kh6 khan phai tinh de'n trong qua trinh dan ra la duy tri mot each chinh xac dac tinh nen bu (n6 d6i xung vdi dac tinh bt) nen) do mot trong cac diot thay d6i va su phu thuoc cac di;ic tinh cua chung vao nhiet dt).

Hai luat nen logarit thong dung la Il va A.

LufIlt Il

Luat nen Il th~ hien nhu phuong trinh 2-66:

In [1 + Il(x IxmaJ]

Y max y max In(1 + u) ,0 s x ::s; Xmax

(2-66)

In[1 -Il(x I Xmax )]

- Y max In(1 + u)

Trong d6 XmllX la di~n ap cue dai cua tin hieu vao, Il Ia tham sO' thuong bang 100, nhung c6 th~ b&ng 255 d6i vdi mt)t sO' h~ thong (he thong U.S.Dl c6 Il = 100, trong khi d6 h~ thong D2 sil dung Il = 255), y la tin hieu dAu ra b(> nen di de'n bt) luong til dgu. N6 c6 tri sO' cue dai Ymax' Khi Il = a kh6ng nen va tin hieu ra lien h~ true tiep vdi tin hieu vao.

100

ChLfC1ng 2: B9 rna hoBlB9 giai rna nguon sLi d,!ng ... dlln PCM

Luat nen nay nhu phudng trinh (2-67)

! A(xlxmax) Y max (1 + InA) , y==

1 + In(AxlxmaX>

Y mux (1 + InA) ,

(2-67)

A thuong chon bang 87,6 (CCITT khuyen nghi d6i voi h~ thong 30 kenh c9ng them mot khe bao hieu 8 bit va rn9t khe 8 bit d6ng b9 khung).

Ca hai tharn s6 Jl va A duoc xac' dinh mot each nghiem ng at d6i vdi dac tinh nen. Tri s6 cua chung cang IOn thi hieu qua nen cang cao va nhu trong bang 2.4 s61uQng mtrc luong tit xuat hien g~n g6c cua d~c tuyen cang ldn d6i vdi tin hieu vao c6 bien d9 thap cang thap. Nhu da trinh bay tren day, viec sit dung cac diot d~ tao ra dac tinh nen-gian Jl nay sinh van dg phdi hop gina dac tmh nen va d~c tinh gian. D~ khac phuc van dg nay, d My va chau Au da sit dung ky thuat nen-gian s6 nho viec g~n dung hoa d~c ttnh logarit thanh cac duong gay khuc. Va'n dg nay se duoc trlnh bay trong chuong sau.

Bang 2.4 cung cap cac gia tri cua Y/Ymax khixlxmax thay d6i cho truong hop 11 = 100 va 11 == 255.

Trude khi trinh bay hai dang khac cua phuong phap luong tit hoa phi tuyen, d~u tien chung ta xern xet cac mtrc luong tit duoc rna hoa the' nao thanh dang s6. Digu nay la vi luong tit hoa Ia mot b9 phan cau thanh cua qua trinh rna hoa khi sit dung b9 luong tit hoa phi tuyen hoac tuyen tfnh c6 rnanip rna nhi phan.

2.2.1.3. Mii hoti

Hinh 2.5 chi ro vi trf cua b9 rna hoa trong rn9t h~ thong PCM va d6i vdi cac h~ thong PCM thuc te'thi b9 luong tit hoa va rna hoa phoi hop rn9t each c6 hieu qua trong b9 bien d6i AID. Xern xet rieng b9 rna hoa sit d ung d~ tao ra cac xung nhi ph an hoac cac tit rna tit cac gia tri da luong tit xuat hien d d~u ra cua b9 luong tit hoa. Nhu da trlnh bay tren day vg b9 luong tit d~u, s61uQng muc luong tit Q bang 2\ trong d6 b la s6 luong bit bi~u thi cho cac Q muc luong tit rieng biet, rn6i mtrc c6 rn9t tit rna rieng chua b bit.

Thid\l

Neu co 16 muc luang til thi b bang 4 va gam cdc tit nui nhzt 0000 = 0 V, 0001 = 1 V, 0010 = 2 V, ... , 1111 = 15 V. Tfit nhieri neu. muc lfiy mdu cue dai

ChU'C1ng 2: B9 ma hoEilB9 g;8; ma nguO'n sLrdl!ng ... den PCM

101

kh6ng biing 15 V'ma biing mot muc nao do chdng han 2a thi m(ji muc rieng biet kh6ng each nhau 1 V rna la Q /2a va m6i til mii sap x{/p u:ng v{Ji m9t muc nh.u tren. CCITI' khuyen nghi. dung cdc h~ thong PCJ,f co til mii 8 bit. Dieu nay ct) nghia la b = 8 va co 256 mac tuang ang vdi 256 tit mii 8 bit. Nghia la ni/u sit dung sd do' luang tZt diu dOl vdi mac tin hieu uao cue dai bdng :1:2,5 V thi m6i ldn thay d6'i muc tin hieu oao 19,5 m V se lam thay ddi cdc tit trui.

M9t Ioat cac ttl rna xuat hien trong qua trinh rna hoa don gian nay bay gid da thay the' cho tin hieu tuong tu, Tin hieu s6 nay co th~ truyen true tiep tren khoang each rftt ngan hoac phai xti ly truce khi truyen true ti€'p tai bang cd Sd hoac sti dung d~ digu che' song mang. Hen nfia xtily tin hieu nay, diitc biet d~ die;u ch€' song rnang danh cho truyen tin 85 tren tuyen vo tuyen la d5i tuong nghien diu cua cac chuong tie'p theo, Vi the' truce khi xem xet tin hieu s5 nay va cac qua trinh phu kern theo, chung ta xem xet ve; rna hoa tin ke't hop voi qua trinh Iuong tti hoa kh6ng de;u.

Bang 2.4- Cac gia tri eua tin hi¢u dau r a b{J nen giiin difi viii tin h.ieu vao duac ehuiin hasi tai f..J = 100 va 255

f.J = 100 f.J = 255
xlxmax ylYmax xlxmax ylYmax xlxmcrx ylYmax x/xmax y/y",ax;
0,01 0,1502 -0,01 -0,1502 0,01 0,2285 -0,01 -0,2285
0,02 0,2380 -0,02 -0,2380 0,02 0,3261 -0,02 -0,3261
0,03 0,3004 -0,03 -0,3004 0,03 0,3891 -0,03 -0,3891
0,04 0,3487 -0,04 -0,3487 0,04 0,4357 -0,04 -0,4357
0,05 0,3882 -0,05 -0,3882 0,05 0,4727 -0,05 -0,4727
0,06 0,4216 -0,06 -0,4216 0,06 0,5034 -0,06 -0,5034
0,07 0,4506 -0,07 -0,4506 0,07 0,5296 -0,07 -0,5296
0,08 0,4761 -0,08 -0,4761 0,08 0,5524 -0,08 -0.5524
0,09 0,4989 -0,09 -0,4989 0,09 0,5727 -0,09 -0,5727
0,10 0,5196 -0,10 -0,5196 0,10 0,,5910 -0,10 -0,5910
0,20 0,6597 -0,20 -0,6597 0,20 0,7126 -0,20 -0,7126
0,30 0,7441 ·0,30 ·0,7441 0,30 0,7845 ·0,30 ·0,7845
0,40 0,8047 ·0,40 ·0,8047 0,40 0,8358 ·0,40 .0,8358
0,50 0,8519 .0,50 .0,8519 0,50 0,8757 ·0,50 ·0,8757
0,60 ,0,8907 ·0,60 ·0,8907 0,60 0,9083 ·0,60 -0,9083
0,70 0,9236 .0,70 ·0',92~ 0,70 0,9360 -0,70 -0,9360
0,80 0,9522 ·0,80 ·0,9522 0,80 0,9599 ·0,80 ·0,9599
0,90 0,9774 .0,90 .0,9774 0,90 0,9811 ·0,90 ·0,9811
1,00 1,000 .1,00 ·1,0000 1,00 1,0000 :1,00 ·1,0000 102

Viba sO' - T~p 1

BQ LU<;jNG TV HoA PHI TUYEN eo BUOG LU<;jNG TV NHO DOl VOl eAe Mue TiN Hl¢U V Ao THAP

Thiet bi nay duoc sit dung ph6 bien nhat d chau Au va d My, trong do ung dung ky thuat nen s6 d~ tao ra gftn dung hoa cac dac tinh nen-gian logarit luat A va Il bang cac doan thang gay khuc. Hinh 2.10 bi~u thi duong cong cua luat nen A = 87,6 phu hop vdi cac tri s6 ghi trong bang 2.5.

Ben canh duong cong co duong gftn dung hoa gay khuc. Duong gftn dung hoa duoc s11 dung trong h~ thdng CEPT 30 + 2 (30 kenh thoai cong voi khe 8 bit cho bao hieu va khe 8 bit cho d6ng b9 khung). Duong gftn dung hoa dfty du co 13 doan, ky hieu A den H la cac doan duong ella duong gay khuc va A' de'n H' cho cac doan am. Vung B de'n B' Ia mot duong thang va khong ph an doan. Vi vay chi sit dung 13 doan. Trong hinh 2.10 khong ve vung am cua duong gay khuc. Vung nay nam trong goc vuong co x am va yam, va toan duong cong co dang chu S.

True y/YllJaX chi a thanh 8 phan. M6i phan d~c trung cho m9t mien rna moi doan cua duong cong chiem gift. Su thuc la co 8 doan, m6i doan duoc d~c trung bang rna 3 bit. M6i doan chi a thanh 16 muc quyet dinh, m6i mire duoc ph an phoi ma 4 bit.

T6ng s6 muc cua cac muc luong tit trong vung duong cua duong cong la

128. Cac vung duong va vung am cua duong cong duoc ph an phoi rna 1 bit (vung duong bang 1 va vung am bang 0). T6ng s6 bit trong m9t tit rna bang 8 va t6ng s6 cac muc luong tit Ia 256 (28 = 256). Tin hieu vao duoc thay the boi 256 tu rna 8 bit d dftu ra.

Bien d9 tin hieu vao trong hinh 2.10 duco dac trung bang true x!XnH1x.

Tren true nay chia thanh 7 doan theo ty 1~ logarit (co s6 2). True dftu vao duoc chuan hoa vdi tri s6 cue dai bang 1, mien r9ng nhat bang 112, tiep theo la 114, 118, 1116, 1132, 1164 va 11128.

M6i doan cua duong gay khuc nam trong m6i mien a'y, trir doan B den 0 nhu da noi tren day la m9t duong th~ng va doan 11128 khong tinh de'n. Trong doan thang' tu B den 0 co 32 muc luong tit.

Neu sit dung bo luong tit dell co cung d9 phan giai nhu vung duong thang B de'n 0 trong hinh 2.10 thi pham vi d9ng ella tin hieu vao la nhu nhau d6i voi qua trinh tuyen tinh va phi tuyen, s6 luong cac mtrc Iuong tit se la 32 trong doan B de'n 0, ga'p doi len va bang 64 trong doan C de'n 0 m9t Iftn nfia ga'p doi len va bang 128 trong doan D de'n 0 va tie'p tuc cho de'n 2048 cho dean H de'n 0

ChU'O'ng 2: B9 rna hoci/B9 giai rna nguon stfdl!ng ... den PCM

103

Tin hieu d&u ra

Y/Ymux

1,00

7/8

6/8 0,75 -
5/8
4/~ 0,50 _
5
3/8
2/8 0,25
5
1/8 Tu ma ra (7 bit) = 128 mite

.. ~ H

/

T D ItO A = 8,76 g6e phan tu duong

tc 011

j 8 oIu}

_'__f~ t

! .,§ i + Ma 4 bit

1"<:: 0

A i -;; 01

I g. i

1/64111~ c:I 000

o 0,125 0,25

11128 1/32 118 114

0,75

1,00

Tin hi~u d§.u vao x/x max

0,50 112

Hinh. 2.10- Duong cong lU9-t neti A va gdn dung h6a b&ng cdc doari thdng (13 doan) khi A = 87,6.

D6i vdi vung am co 2048 muc IU911g ttl tuyen tfnh tuong duong khac. C6 nghia Iii muonco de? phan giai vii ty s6 tin hieu/tap am nhu he? IUQng tit phi tuyen 256 muc thi he? IUQng tli deu phai co 4096 mile IUQng tli hoac tu rna 12 hit.

Nhu vay he? IU911g tli phi tuyen co lei v~ nen - gian Iii:

20 loge 4096/256) = 24,08 dB, tuong duong vdi cai thien dU9C ty s5 tin hieu/tap am (SIN) cua hai muc IUQng ttl phil hop vdi phuong trinh (2-64) tuc la:

(S/N)phi tuye'n - (SlN)tuye'n tfnh = De?l¢ nen-gian = 20 logQnl - 20 logQJ

(2.68)

Trong he? Iuong tit kh6ng deu hoac phi tuyen cac hit nhi phan chua trong m9t tu ma ducc sap xe'p nhu hang 2.6.