KABANATA 24

MGA PANGARAP
Amor, que astro eres!
Nang kinabukasan, isang araw ng Huwebes, bago lumubog ang araw ay
naglalakad si Isagani sa liwaliwang Maria Cristina na tungo sa Malecon, upang
pumunta sa itinipan sa kanya ni Paulita nang umagang iyon.
Walang pagaalinlangan ang binata na ang kanilang pag-uusapan ay ang nangyari sa gabing
nagdaan, at sa dahilang siyay handang hingan ng paliwanag ng binibini at alam niya
ang pagkamataas at ugaling matigas nito ay inaasahan na ang isang pagkakasira.
Dahil sa pagbabakasakaling ito ay dinala niya ang dalawang bugtong na sulat ni
Paulita, dalawang kaputol na papel, na bahagyang kinatatalaan ng ilang talatang
madalian ang pagkakatitik na may ilang bura at di lubhang ayos ang pagkakasulat,
mga bagay na hindi nakahadlang upang ang mga iyon ay pakaingatan ng binatang
nangingibig, higit pa sa kung silay naging mga sulat ni Safo o ng musa Polimnia.

Manila, 2 January 1881

Esteemed Friend,
I received your letter dated 30 of last Month and I am informed of its
contents.
If I have not answered your letters it was not because I am bored
corresponding with you. In fact twice I wrote replies, but on the day I id
so nobody came to visit me at the college, [01] so I destroyed them, and
besides I was already embarrassed.
I am doubtful if the letter is yours because the signature is different.
Perhaps you have put another name, fearing that I might despise it and if
I despise it, it will not be your name that will be despised but somebody
elses. If that is what you think, you are mistaken for you do not know
how glad I am when I receive one of your dear letters; but you did well in
putting another name in case, as you say, it may fall into the hands of
strangers.
Command your servant who kisses your hand,
Taimis

Manila, 28 December 1881

Esteemed Jose,

I would be glad if on the receipt of this you are in good health and happy.
I was very much surprised that you had a letter for Papa and none for me;
but at first, when they told me about it, I did not believe it, because I did
not expect that a person like you would do such a thing. But later I was
convinced that you are like a newly opened rose, very flushed and fragrant
at the beginning, but afterwards it begins to wither. Before, however, when
I did not write you, you wrote me, but now no more. It seems that you
have imitated my example when I went to Antipolo 1 and you have done
wrong because I was not at my own house, and besides you know very
well that you cannot hide any thing from those girls. I could very well
write to Papa, but in order that you might not say anything, I did not,
though Mama had ordered me to do so. You cannot have these pretexts
because you are at your home and nobody meddles with you. Truly I tell
you that I am very resentful for what you have done and for another thing
that I will tell you later when you come.
Excuse the writing and all the mistakes you find in it. Command at your
pleasure your true servant who kisses your hand,
TAIMIS
-----Kabanata XXIV
Mga Pangarap

Mag-uusap sina Isagani at Paulita sa Luneta. Handang-handa si Isagani

sa pagbabagsak ng kanyang galit sa gabi. Pany raw ang tingin ni Isagani sa mga
Pransesa. Kaya
raw siya sumama kay Juanito ay para nga magkita sila ni Isagani. Si Donya
Victorina raw ang
may ibig kay Pelaez. Nagkatawanan ang dalawa.
Nagkapalitan sila ng mga pagtanaw sa kinabukasan. Nais ni Isagani na sa
nayon manirahan. Pinakaiibig raw niya ang kanyang bayang iyon. Bago raw
niyanakita si
Paulita, ang bayang iyon ang tangi niyang kaligayahan at magandang-maganda
para sa kanya. Ngunit nang makilala niya si Paulita ay naging parang may
kulang sa kanya ang bayang iyon at
Natiyak niyang ang kulang ay si Paulita
Ngunit ayaw ni Paulita na tumungo roon. Ayaw niyang magdaan sa mga
bundok na malimatik. Ang ibig niyang paglalakbay ya sa pamamagitan ng tren.
Pinaghambing ni Isaganisa isip ang pansin ng mga taong pamahalaan sa

nagkaramdam na si Simoun at ang mga sugatang kawal na galling sa digma. Sa

huliy ni walang pumapansin. Ngunit kay Simoun ay nabahala ang marami. Iba
na raw ang mayaman, ayon sa
binata. Ang bayang nasa isip niya ay di lamang Pilipinas kundi pati ang
Espanya.
Dumating sina Paulita. Nginitian nito si Isagani. Nangiti na rin ang binata
at napawi ang lahat ng kanyang mga hinanakit sa dalaga. Nalubos na sana ang
kanyang tuwa nang
itanong sa kanya ni Donya Victorina kung nakit ang binata ang pinaghahanap
na asawang Kastila.
Ipinagkaila ng binata na alam niya dahil sa kanilang bayan sa nayon (kay Padre
Florentino) nagtatago si De Espadana. Sinabi ng donya na nais niyang mag-asawa uli.
Nagtanong pa ang donya kumg anot pakasal siya kay Pelaez. Ang pilyong
Isagani naman ay namuri pa sa kinaiinisan niyang
kamagaral. Pinagbigyan ng donya ang pamangkin at binatang kausap. Kung
matutuloy ng naman si Paulita kay Isagani, magiging sarili niya si Juanito.