Adres Bulma: Finger, Whois, Ph

Diyelim ki, bir kisinin adini biliyor (Ahmet Bey) ve onun adresini (e-mail, telefon) ogrenmek
istiyorsunuz. Sayet calistigi kurulusu biliyorsaniz, o kisinin adresini ogrenmek icin su araclari
kullanabilirsiniz:
finger.Kisinin calistigi kurumun makinesini sorgulamak icin: finger
anahtar@kurumunmakinasi komutu kullanilir. Bunun icin o kisinin
sisteme kayitli olmasi sistemde `finger' deamon'un calisiyor olmasi
gerekli. `anahtar'in kisinin adi, soyadi gibi belirleyici bir kelime
olmasinda yarar var. Bir ag ortaminda, mumkun olan en tepedeki makineyi
sorgulamak gerekir. `finger' sistemdeki var olan cesitli bilgileri okur. Kullanicinin,
bu programin okuyacagi bazi kutuklari hazirlayip gerekli bilgileri birakmasinin
anlami vardir. Ornegin, ev telefon numarasi, izin tarihleri gibi. Bunlar .plan ve
.project gibi dosyalara konabilir. Finger yoluyla fiyatlari, ve baska bilgileri otamatik
olarak sunabilirsiniz. Ornegin, finger dolar@tcmb.gov.tr komutu o gunku
dolarin degerini size iletecektir. finger links@noc.net.tr komutu ise TR-NET
merkezindeki hatlarin calisma durumunu gosterecektir.
whois. Bunun icin soz konusu kisinin kayitli oldugu bir veritabani'nin
olmasi gerekir. whois -h hostname anahtar formatinda sorgulama
yapilir. Burada `hostname' veritabaninin oldugu makine, `anahtar' da
kisiyi belirleyecek sozcuk'tur. `whois' unix makinelerinde dogal olarak
vardir. Kendine ozgu bir veritabani vardir.
ph (Phonebook).Illinois Universitesi'nde gelistirilen CSO PhoneBook
adiyla da bilinir. qi server, ph ise client programin adidir. Client daha
fazla ortamda calisir. Kendi veritabani vardir ve diger kampus
enformasyon sistemlerini de icerebilir. Ornegin, ders programlari,
restoranlar bu yazilimla kullanicilara sunulabilir.Xph, ph'in X11 icin bir
uyarlamasidir. Phonebook, `white pages' olarak da bilinir, ve gopher, www ve
hytelnet icinden erisilebilir. DOS, VMS, gibi ortamlarda da calisan istemci
programlari vardir. Phonebook cok kullanilan bir uygulamadir. Kisiler, kendi
bilgilerini isterlerse kendileri yada sorumlu birisi degistirebilir. Kagit
uzerindekinden daha etkili ve daha kullanislidir.
X.500.
CCITT ve ISO'nun gelistirdigi X.500 protokolune gore calisan, `white pages'e alternatif bir
sistemdir. Web ve gopher'dan bu servise erismek mumkundur: Ornegin, gopher
barbarian.rs.itd.umich.edu 7777 komutu sizi X.500 gateway'ine baglar.
ISO'nun agir bastigi yerlerde X.500 bulunur. Ulke olarak, en azindan ust duzeyde (odalar birligi,
tusaid vs icin) X.500 kurulmasi uygun olur. Buyukce kurumlar icin X.500 anlamli olur.
netfind.
Colorado Universitesinde gelistirilen bu yazilim, Ahmet Bey'in calistigi sehri bilip Universitesini
bilmediginiz zaman kullanabileceginiz bir yontem. bruno.cs.colorado.edu ye telnet ile baglanip,
netfind olarak sisteme girerseniz, size gerekli kolaylik gosterilecektir. Netfind'a gopher icinden
erismek mumkundur. Yazilim ve baslangic veri tabani Internet uzerinden alinabilir.

email.
MIT'de bir mail-server makinesi, tum News'lerdeki kullanilan e-mesaj adreslerini saklanan
veritabani uzerinde tarama yapilmasina izin vermektedir. mail-server@pitmanager.mit.edu adresine send usenet-addresses/Ahmet Bey etc mesajini
gonderirsiniz. Burada Ahmet Bey etc yerine boslukla ayrilmis kelimeler koyabilirsiniz; ad
soyad universite v.s. Gopher uzerinden de bu servise erismek mumkundur.
Dizine geri don.