Sei sulla pagina 1di 111

&Srf;jynfe,f

jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

1959 ck? {NyDv 29 &uf

&Sr;f jynfe,f
jynfot
Yl yk cf sKyfa&;yEucf syJG

1859-ck? {NyDv 29-&uf

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f orkdif;tusOf;csKyf
vGwv
f yfaom jynfaxmifpo
k rwjrefrmEkid if aH wmfukd zGpYJ nf;wnfaxmifjcif; rjyK
rDu jynfaxmifpk jrefrmEkdifiHawmfta&SUbufjcrf;wGif wnf&Sdaeonfh&Srf;jynfe,f awmif
wef;a'orsm;rSm ya'o&mZf&rS ;f jynfe,f[ak c:wGiv
f suf jrefrmEkid if aH wmf(NAdwo
d Q)tpk;d &
0efBuD;Xmersm;ESifhjynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmf Oya'jyKvTwfawmf\Oya'jyKe,fy,ft
jyiftywGif xm;&SdcJhavonf/
&Srf;jynfe,fa'owGif t&yf&yfpDrHtkyfcsKyfrI vG,fulap&eftvkdYiSg &Srf;apmfbGm;
ydkif e,faygif; 32 e,fyg0ifonfh&Srf;jynfe,fa'oudk ya'o&mZf&Srf;jynfe,f[k ac:wGif
apvsuf jrefrmjynfbk&ifcH\wkduf&kduftkyfcsKyfrIatmufwGif xm;&Sdum (aumfr&Sifemrif;
BuD;)[kac:aom wkdif;rif;BuD;wOD;u pDrHtkyfcsKyfcJhavonf/ &Srf;jynfe,ftwGif;&Sd opf
awm? jynfolYvkyfief;tp&Sdaom t"dutpkd;&Xmersm;udk ya'o&mZffacgif;aqmifrsm; yg
0ifzGJYpnf;onfhya'o&mZfaumifpD\tkyfcsKyfrIpuf,E&m;atmufwGif xm;&SdNyD; apmfbGm;
rsm; ud,
k w
f idk u
f vnf; rdrw
d q
Ydk idk &f m e,frsm;udk tpOftvmOya'rsm;t& tkycf sKyfcMhJ uay
onf/
az:jyyg tkyfcsKyfrItpDtpOft& &Srf;jynfe,ftbdkY Oya'jyKjcif;ESifht&yf&yfpDrH
tkycf sKyfjcif;qkid &f m tcsKyftjcmtmPmrSm jrefrmEkid if b
H &k ifc\
H vufwiG ;f a&muf&adS eNyD;
jrefrmjynfOya'jyKvTwfawmfrSm ya'o&mZf &Srf;jynfe,ftay:if;? vkH;0MoZmtmPm
r&SdcJhay/
taMumif;&if;udk pDppfvQif jrefrmEkdifiHawmfwGif jynfrrSm EkdifiHa&;t& wkd;wuf
oifhoavmuf wkd;wufcJhaomfvnf; &Srf;jynfe,ftygt0ifjzpfonfh awmifwef;a'o[l
orQwko
Yd nf tzufzufrS wk;d wufrrI &Sad o;ojzifh &Sr;f jynfe,ftm; ygvDreftpd;k &pHepfBudK;
0kdif;twGif; yg0ifaqmif&GufcGifh rjyKoifhao;[k,lq NAdwdoQtpkd;&onf &Srf;jynfe,fw
0ef;vkH;omru csif;wGif;ESifhjrpfBuD;em;c&kdif&Sd &Srf;e,frsm;tjyif ucsifawmifwef;a'o
rsm;? em*awmifwef;rsm;? [l;aumif;awmifMum; Bwd*eH ,fajra'oESio
hf v
H iG cf &kid w
f u
Ydk kd csef
vSyfcJhayonf/
2

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

yifvkHtrnf&Sd yifvkHNrdKUuav;rSm &Srf;jynfawmifydkif;ESifhajrmufydkif;tMum;c&D;


w0ufcefYwGif&Sdonfh vJcsm;e,fwGif wnf&Sdayonf/ jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmfrS Akdvf
csKyfatmifqef;trSL;jyKonfh z?q?y?vacgif;aqmifBuD;rsm;ESiahf wmifwef;a'orS acgif;
aqmifBuD;rsm;yg pnf;vkH;nDnTwfpGm yg0ifvsuf pdwfwloabmwlaom jy|mef;csufudk &,l
vdkonfhtavsmuf AkdvfcsKyfatmifqef;udk,fwkdif raerem; BudK;yrf;um yifvkHnDvmcHukd
usif;y&ef vIHYaqmfcJhavonf/
1947-ckESpf? azaz:0g&Dv 12-&ufaeY &mZ0ifwGif armfuGef;wif&pfrnfhyifvkH
nDvmcHukd usif;y&m0,f Akv
d cf sKyfatmifqef;trSL;jyKonfh z?q?y?vacgif;aqmifBuD;rsm;
ESifhwuG awmifwef;a'o[lorQrS acgif;aqmifBuD;rsm;vnf; tpkHtnD yg0ifwufa&muf
um jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmfopf wnfaxmif&mwGif jrefrmjynfrESifhawmifwef;a'o
[lorQudk yl;aygif;aqmif&GufMu&efudk vIdufvIduf oabmwlaMumif;udk qkH;jzwf urmod
atmif ausnmcJhavonf/
jynfaxmifpk jrefrmEkid if aH wmftwGi;f &Sd jynfrESiahf wmifwef;a'o[lorQwkrYd S wkid ;f
&if;om;tm;vkH;wkdY pnf;vkH;nDnTwfpGm vGwfvyfa&;atmifyef; qGwfvSrf;cJhonfhvrf;pudk
&SmvkdufvQif jrefrmEkdifiH\trsKd;om;nDnTwfrItkwfjrpfudk pwifwnfaxmifyEuf&kduf&m
yifvkHa'orSm xif&Sm;ay:vGifvsuf&Sdojzifh ,if;yifvkHpmcsKyfonf jrefrmjynfrESifhawmif
wef;a'owkdYaygif;pyfrI pnf;vkH;rIudk xif&Sm;pGm az:jyaomorkdif;0ifu@wcktjzpf xif
&Sm;aeayonf/
wkid ;f jyKjynfjyKvTwaf wmf
atmifqef;-tufwvDpmcsKyfyg tcsuftvufrsm;t& jynfaxmifpjk refrmEkid if H
awmf\zGJYpnf;tkyfcsKyfykH tajccHOya'udk a&;qGJ&eftvkdYiSg 1847-ckESpf? {NyDv 7-&ufaeY
wGif wkid ;f jyKjynfjyKvTwaf wmfBuD;udk zGpYJ nf;cJah vonf/ tqkyd gwkid ;f jyKjynfjyKvTwaf wmfonf
3

E-book is created by shanyoma

yifvkHpmcsKyf
jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmf\vGwfvyfa&; armfuGef;wGif ay:vGifxif&Sm;onfh
atmifqef;-tufwvDpmcsKyfukd 1947-ckEpS ?f ZEm0g&DvtwGi;f ? vef'efNrdKU csKyfqcdk NhJ yD;
aemuf jrefrmEkid if aH wmforkid ;f wGif tpOfxm0&xif&mS ;aernfyh ifvn
Hk v
D mcHukd usif;ycJMh u
ayonf/

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

1947-ckESpf? ZGefv-9&ufaeYrS pufwbFmv 24-&ufaeYtxd umvtwGif; nDvmcH 3Budru


f sif;yvsuf vGwv
f yfaomtcsKyftjcmtmPmydik f jynfaxmifpo
k rwjrefrmEkid if aH wmf
[kac:wGiaf prnfzh pYJG nf;tkycf sKyfyHk tajccHOya'rlMurf;udk oabmwltwnfjyKMuavonf/
jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmfzpYJG nf;tkycf sKyfyHk tajccHOya'wGif tcef;aygif; 14
cef;ESit
hf yd'k af ygif; 234-yk'd yf g0ifNyD;vQif awmifwef;a'orsm;jzpfonf&h rS ;f jynfe,f? ucsif
jynfe,f? u&ifjynfe,fESifh(,cku,m;jynfe,f)ac:aom u&ifeDjynfe,fwkdYyg0ifzGJYpnf;
xm;NyD;vQif jynfe,f[o
l rQwkrYd mS rdrw
d \
Ydk qdik &f m ,Ofaus;rIEiS v
hf rl aI &;? pD;yGm;a&;[lorQ
wkdYwGif rdrdwkdYqEt& vGwfvyfpGm jyKjyifzefwD;Ekdifaom udk,fydkiftkyfcsKyfrIudkvnf; cGifhjyK
xm;ayonf/
wkid ;f jyKjynfjyKvTwaf wmfnv
D mcHrsm; aqG;aEG;Muonfu
h mvtwGi;f &Sr;f jynfe,f
acgif;aqmifrsm;onf jynfrESifh&if;ESD;pGm yl;aygif;aqmif&GufvkdonfhqErsm;udk ay:vGif
xif&Sm;pGm xkwfaz:cJhjcif;jzifh jynfaxmifpkw0ef;vkH;\ckdifrmaom nDnTwfrIudk urmod
atmif jyoEkdifcJhayonf/
jynfaxmifpo
k rwjrefrmEkid if aH wmfBuD; zGpYJ nf;wnfaxmif&mwGif ydou
k mBuD;wOD;
jzpfcahJ om &Sr;f jynfe,facgif;aqmifBuD; rkid ;f yGeaf pmfbmG ;BuD; p0fpx
H eG ;f rSmrl Akv
d cf sKyfatmif
qef;ESifhtwl 1947-ckESpf? Zlvkdifv 19-&ufaeY rormolwkdY\vkyfMuHowfjzwfjcif;udk cH
oGm;&&Smavonf/
&Srf;jynfe,ftpkd;&
1948-ckESpfrSp ,aeYxufwkdif &Srf;jynfe,fwGif pDrHtkyfcsKyfvsuf&Sdonfh &Srf;
jynfe,ftpd;k &rSm jynfaxmifpjk refrmEkid if \
H zGpYJ nf;tkycf sKyfyHk tajccHOya't& ay:ayguf
vmaomtpkd;&jzpfayonf/ zGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'\tykd'f 160-wGif atmufyg
twkdif; az:jyxm;ayonf/
]]160/ /0efBuD;csKyfonf &Sr;f jynfe,faumifpED iS n
hf Ed idI ;f wkid yf if ygvDref\&Sr;f
jynfe,fqkdif&m udk,fpm;vS,ftrwfrsm;teuf trwfwOD;OD;\trnfudk wifoGif;aom
tcg xkdodkYtrnfwifoGif;jcif;cH&aom trwfudk EkdifiHawmforwonf atmufwGif ]&Srf;
jynfe,f0efBuD;}[kac:wGif&rnfjzpfaom jynfaxmifpktpkd;&tzGJY0if 0efBuD;tjzpfjzifh cefY
4

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

xm;&rnf/ xdo
k cYkd efx
Y m;jcif;cH&aom 0efBuD;onf tajccHOya'\udpr sm;twGuf &Sr;f
jynfe,fOu|vnf; jzpf&rnf/}}

jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmftwGif;&Sd &Srf;jynfe,fa'orS apmfbGm;BuD;rsm;u


vnf; wkd;wufvsuf&Sdaom acwfudk vkdufavsmum tdEd,jynfrS r[m&mZmapmfbGm;BuD;
rsm;enf;wl rdrw
d \
Ykd tkycf sKyfa&;tmPmrsm;udk jynfov
l x
l v
k ufoYdk jyefvnftyfEiS ;f vkad om
qErsm; ay:aygufcJhonfhtwkdif; tkyfcsKyfa&;tmPmrsm;udk jyefvnftyfESif;&ef qkH;jzwf
cJMh uonft
h avsmuf 1952-ckEpS ?f atmufwb
dk mv 25-&ufaeYwiG f usif;yonfo
h wif;pm
q&mrsm; tpnf;ta0;wGif &Srf;jynfe,fapmfbGm;rsm; tpnf;t&kH;Ou|(&Srf;jynfe,f0ef
BuD;)p0fcGefcsKdu rdrdwkdY&Srf;jynfe,fapmfbGm;rsm;onf rdrdwkdYvuf0,f&Sd &Srf;jynfe,f\tkyf
csKyfa&;tmPmudk pGev
Yf w
T &f ef qk;H jzwfvu
dk Nf yD;jzpfaMumif; xkwaf z:ausnmvku
d af vonf/
xkdausnmcsufwGif &Srf;jynfe,fapmfbGm;rsm;rSm rdrdwkdY\&Srf;jynfe,fol jynfe,fom;vl
trsm;wdt
kY m; acwftavsmuf wk;d wufvsuf&o
dS nfh 'Dru
dk a&pDtcGit
hf a&;rsm;udk usyfjynfh
wif;jynfah y;&ef umv&SnMf umpGmuyif qE&adS ecJMh uaMumif;? xdq
k Et& rdrw
d \
Ydk vkyif ef;
udk vufawGt
Y aumiftxnfaz:jyaomtm;jzifh &Sr;f jynfe,fapmfbmG ;tm;vk;H onf rdrw
d Ydk
vuf0,f&Sd tkyfcsKyfa&;tmPm[lorQudk pGefYvTwf&ef qkH;jzwfNyD;jzpfaMumif;ESifhaz:jyyg&Sd
avonf/
,if;qkH;jzwfcsufESifhtnD &Srf;jynfe,fapmfbGm;rsm;u apwem &ufa&mpGm tkyf
csKyfa&;tmPmpGev
Yf w
T Mf uonfukd av;pm;aomtm;jzifh jynfaxmifpjk refrmEkid if t
H pk;d &u
&Srf;jynfe,fapmfbGm;BuD;rsm;ESifhwuG if;wkdY\tdrfaxmifpkrsm;tm; uwnKwuwa0'D
taetm;jzifh aus;Zl;wkHYjyefonfhoabmxm;um apmfbGm;BuD;rsm;tm; ]]wvkH;wcJwnf;
yif&Sifvpm}}ay;&ef oabmwlnDcJhavonf/
zGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccH Oya'yk'fr 154(2) jyifqifa&;
,if;odkYoabmwlnDNyD;onfhaemuf AkdvfcsKyfBuD;ae0if;tpkd;&vufxuf 19595

E-book is created by shanyoma

jynfaxmifpjk refrmEkid if H vGwv


f yfa&;&NyD; rMumjrifrh yD if tdE,
d jynfwiG f NrdKUaygif;
rsm;pGm yg0ifonfhe,fBuD;rsm;udk pdk;rkd;ykdifoonfhr[m&mZmapmfbGm;BuD;rsm;ukd,fwkdif rdrd
wkdY\ydkifeufrsm;ukd pGefYvTwfum jynfolvlxkodkY tyfESif;aomtcrf;tem;rsm;udk qif,if
usif;ycJhMuavonf/

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

ckESpf? rwf 9-&ufaeYwGif &efukefNrdKU? vlrsKd;pkvTwfawmftaqmuftOD usif;yaom &Srf;


jynfe,faumifpD ta&;ay:nDvmcHwGif &Srf;jynfe,ftpdk;& jynfxJa&;0efBuD;rkdif;&Iapmf
bGm;BuD; p0frefzu atmufygtwkdif; tqkdw&yfudk wifoGif;cJhavonf/
rkdif;&IapmfbGm;BuD; p0frefzu wifoGif;aomtqkdrSm ]]jynfaxmifpkjrefrmEkdifiH
awmf zGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'yk'fr 154? yk'frcGJ(2)\jy|mef;csufrsm;onf ,ckwnf
qJjynfov
Yl w
T af wmfzsuford ;f NyD;aemuf aemufxyfwBudraf &G;aumufaom jynfov
Yl w
T af wmf
udk zsufodrf;onfhaeY&uf\aemufqkH;aeYrSp tmPmwnfjcif;rS &yfpJap&ef vkdtyfonf
jzpfaomaMumifh zGpYJ nf;tkycf sKyfyt
Hk ajccHOya'udk jyifqifay;ygrnft
h aMumif;? ygvDreftm;
wkdufwGef;EId;aqmf&ef aumifpDu av;eufpGm axmufcHaMumif;}}[l jzpfavonf/
&Sr;f jynfe,ftpk;d & jynfxaJ &;0efBuD;p0frefzu tqkEd iS yhf wfouf &Si;f vif;wif
jy&mwGif yk'fr 154(2)wGifqkdxm;aom jy|mef;csufrsm;onf vGefcJhaom q,fESpfumvt
ajctaeu olYacwfESifhol avsmfnDcJhaomfvnf;? ajymif;vJvmcJhNyDjzpfaom ,ckacwfESifh
rudu
k n
f aD wmhojzifh ,ckuo
hJ Ykd jyifqif&jcif;jzpfaMumif;/ jynfov
Yl w
T af wmfwiG f if;? vlrsKd;
pkvw
T af wmfwiG f if; trwfjzpf&ef 'Dru
dk a&pDusifo
h ;Hk onfEh ikd if rH sm;wGif a&G;aumufy0JG ifMu
&rnfjzpfaMumif;/
,ckrl vlrsKd;pkvTwfawmftrwf 25-ae&mtwGuf a&G;aumufyGJr&SdbJ 33-e,f
apmfbGm;rsm;u a&G;aumufwifajrmufapjcif;onf jynfolvlxkw&yfvkH;\qEt& jzpf
onf[k ,lq&ef cJ,Of;aMumif;/ xkdYjyif apmfbGm;rsm;onf jynfolYvTwfawmf trwfjzpfEkdif
cGifhr&Sdap&qkdaomtcsuft& tcGifhta&;qkH;&IH;aeaMumif;/
xkdYaMumifh vlrsKd;pkvTwfawmfwGif &Srf;jynfoljynfom;rsm;uvnf; ta&G;cHEkdif&ef
ESijhf ynfov
Yl w
T af wmfwiG v
f nf; apmfbmG ;rsm;ta&G;cHEidk &f eftwGuf tajccHOya'yk'rf 154
(2)\tmPmwnf&adS ejcif;udk &yfp&J ef vkt
d yfaMumif;jzifh tus,fw0if&h iS ;f vif;wifjyoGm;
avonf/
if;tqku
d dk usKdi;f wkeH ,ftrwf OD;BuD;jrif?h yif;w,trwfO;D nTeaYf rmif? pum;t
rwfOD;xGef;&? erf;crf;trwfOD;xGef;at;ESifhoDaygtaemufykdif;trwfOD;bxGef;wkdYu t
oD;oD; axmufcHaqG;aEG;MuaMumif;/ odEDajrmufydkif;trwfr[ma'0Dp0f[defcrf;u jyif
6

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

yk'fr 154(2)ESifhyk'fr 183(1)


154/ /(2)vlrsKd;pkvTwfawmf yg0ifrnfh&Srf;jynfe,fqkdif&m trwftm;vkH;udk
&Srf;jynfe,f\apmfbGm;rsm;onf rdrdwkdY\apmfbGm;rsm;xJrS a&G;aumufwifajrmuf&rnf/
apmfbGm;rsm;onf jynfolYvTwfawmfwGif trwfjzpfEkdifcGifhr&Sdap&/
183/ /(1)ygvDrefu tjcm;jy|mef;csufjyKonfhwkdifatmif(u) uEm&0wD? abmfvcJEiS Mhf u,fz;dk BuD;wk\
Yd apmzsmrsm;onf vlrsKd;pkvw
T af wmf
wGif? u,m;jynfe,fqkdif&m ukd,fpm;vS,ftrwfrsm;tjzpf yg0if&rnf/
(c) wqufwnf;jzpfaom txufy'k rf t& rk;d NAJe,fukd u,m;jynfe,ftwGi;f odYk
aygif;oGif;aomtcg rkd;NAJapmfbGm;onfvnf; vlrsKd;pkvTwfawmfwGif u,m;jynf
e,fqkdif&mudk,fpm;vS,ftrwfwOD;tjzpfjzifh yg0if&rnf/
(*) apmzsmrsm;onfif;? apmfbmG ;onfif;? jynfov
Yl w
T af wmfwiG f trwfjzpfEidk f
cGifhr&Sdap&/
ygvDrefow
Ykd ifNyD
txufaz:jyygyk'fr 154(2)jyifqif&eftqkdudk aumifpDrS twnfjyKNyD; ygvDref
odw
Yk if&ef vkt
d yfonft
h avsmuf 1959-ck? rwfv 12-&ufaeYwiG f usif;yaom jynfov
Yl w
T f
awmftpnf;ta0; &Srf;jynfe,f0efBuD; p0f[kHzu 1959-ck? zGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOy
a'('kwd,jyifqifcsuf)Oya'Murf;udk wifoGif;avonf/
Oya'Murf;yg jy|mef;csufrsm;
1/ (1) tufOya'udk 1959-ckESpf? zGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'('kwd,jyif
qifcsuf)tufOya'[k ac:wGifap&rnf/
(2) tufOya'onf aemufxyfwBudrf a&G;aumufwifajrmufonfjh ynfov
Yl w
T f
awmfzsufodrf;onfhaeY&uf\aemufaeYwGif pwiftmPmwnf&rnf/
2/ zGpYJ nf;tkycf sKyfyt
Hk ajccHOya'yk'rf 154\yk'rf cGJ (2)ESi1hf 83yk'rf \yk'rf cG(J 1)
wkdYudk tufOya'jzifh &kyfodrf;vkdufonf/
tqkdudkwifoGif;&m &Srf;jynfe,fOu|BuD;p0f[kHzu &Srf;jynfe,faumifpDESifhu
7

E-book is created by shanyoma

qifcsuftqdkw&yfwifoGif;aomfvnf;? axmufcHolr&Sdojzifh zGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOy


a'yk'fr 154(2)jyifqif&eftqkdukd aumifpDu twnfjyKvdkuf\/

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

,m;jynfe,faumifpw
D \
Ydk qk;H jzwfcsuftqkrd sm;t& jyifqifcsufOya'Murf;wifoiG ;f &
ykHrsm;udk tus,fw0ifh&Sif;vif;wifjy\/
jynfe,fOu|BuD;p0f[kHzwifoGif;aomtqkdudk y?r?n?w?rkH&GmtrwfOD;bNidrf;?
wnfNrJ z?q?y?v?oeyit
f rwfocifpjH rif?h erf;crf;trwfO;D xGe;f at;? oef&Y iS ;f z?q?y?v?
wHwm;OD;trwfocifcsefxeG ;f wku
Yd toD;oD; tus,fw0ifh axmufcaH qG;aEG;MuaMumif;/
odEDajrmufydkif;trwf r[ma'0Dp0f[defcrf;u jyifqifcsuftqkdwifoGif;aomfvnf; &Srf;
jynfe,fOu|BuD;u xyfrH&Sif;vif;jyrIaMumifh tqkdukd jyefvnf&kyfodrf;oGm;ojzifh ,if;
zGpYJ nf;tkycf sKyfyt
Hk ajccHOya'('kw,
d jyifqifcsuf)Oya'Murf;udk jynfov
Yl w
T af wmfrS twnf
jyKvku
d af vonf/
vlrsKd;pkvTwfawmfrSvnf; twnfjyKNyD
zGJYpnf;tkyfcsKyfykH tajccHOya'('kwd,jyifqifcsuf)Oya'Murf;udk jynfolYvTwf
awmfrS twnfjyKNyD;jzpfaomfvnf; vlrsKd;pkvTwfawmfrS xyfrHtwnfjyK&ef vkdtyfonfht
avsmuf ,if;Oya'Murf;udk 1959-ck? rwf 16-&ufaeYwiG f usif;yaom vlrsKd;pkvw
T af wmf
tpnf;ta0;wGif 0efBuD;p0f0Pu wifoGif;\/
0efBuD;p0f0P wifoiG ;f aomtqku
d dk rk;d rdwaf pmfbmG ;BuD;p0fceG cf sKdu apmfbmG ;rsm;
tmPmudk rnfopYkd eG v
Yf w
T &f rnfqadk omtcsufEiS yhf wfouf tydik ;f 4-ydik ;f cGjJ cm;NyD; tus,f
w0ifhaxmufcHaqG;aEG;vsuf [oFmwajrmufydkif;wnfNrJtrwf a'gufwmpdefbef;ESifhrtl
yifawmifydkif; oefY&Sif;trwf ocifodef;armifwkdYuvnf; toD;oD; axmufcHaqG;aEG;NyD;
tqkdygOya'Murf;udk vlrsKd;pkvTwfawmfrS xyfrHtwnfjyKvkdufavonf/
vTwfawmfESpf&yfrS xyfrHtwnfjyKjcif;
&Sr;f jynfe,fapmfbmG ;rsm; tmPmpGev
Yf w
T af &;twGuf wifoiG ;f aom 1959-ckEpS ?f
zGpJY nf;tkycf sKyfyt
Hk ajccHOya'('kw,
d jyifqifcsuf)Oya'Murf;udk jynfov
Yl w
T af wmfEiS v
hf rl sKd;
pkvw
T af wmfrsm;rS toD;oD; twnfjyKNyD;jzpfaomfvnf; vTwaf wmfEpS &f yfwb
JG uftpnf;t
a0;rS xyfrt
H wnfjyK&ef vkt
d yfonft
h avsmuf tqkyd gOya'Murf;udk twnfjyKa&;twGuf
vTwfawmf 2-&yfwGJbuftpnf;ta0;udk 1959-ck? rwfv 17-&ufaeYwGif usif;yjyKvkyf
avonf/
8

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

if;tqku
d dk erf;crf;trwfO;D xGe;f at;ESiahf nmifa&Tajrmufyikd ;f trwfO;D wifuu
kd dk
wkdYu tus,fw0ifh axmufcHaqG;aEG;MuNyD;aemuf tqkdudk rJcGJ&m vTwfawmf 2&yftrwf
aygif; 366-a,muf&Sdonfhteuf? trwfaygif; 318-a,mufu axmufcHrJay;Mu&m t
rwf 3-ykH 2-ykHausmfvGefojzifh 1959-ckESpf? zGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'('kwd,jyifqif
csuf)Oya'Murf;onf twnfjzpfNyDjzpfaMumif;ESifhem,uBuD;u ausnmvkdufavonf/
odYk jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmf zGpYJ nf;tkycf sKyfyt
Hk ajccHOya'yk'rf 154? yk'rf
cG(J 2)ESiyhf 'k rf 183(1)jyifqifcsufOya'Murf;udk twnfjyKcJMh uNyD;aemuf &Sr;f jynfe,fjynf
olYtkyfcsKyfa&; yEufcsvufrSwfa&;xkd;yGJBuD;udk awmifBuD;NrdKU 1959-ck? {NyDv 24-&uf
aeYwGif usif;ycJhavonf/
&Srf;jynfe,faumifpDta&;ay:nDvmcH
1959-ck? {NyDv 27-&ufaeYwiG f awmifBuD;NrdKUusif;yaom &Sr;f jynfe,faumif
pDta&;ay:nDvmcH (1) &Sr;f jynfe,f e,f&iS pf 0fzvkrH sm; tmPmpGev
Yf w
T o
f nfu
h pd E iS yhf wf
ouf if;wkdYtm;ay;&rnfhwvkH;wnf;yifpifaiGrsm;twGuf vkdtyfaomaiGrsm;udk jynf
axmifpktpkd;&u &Srf;jynfe,ftpdk;&odkY txl;axmufyHhaiGtjzpf axmufyHhjcif;udk vufcH
&ef? (2) &Srf;jynfe,ftpkd;&ESifhe,f&Sifp0fzvkHwkdY csKyfqkdonfhpmcsKyfrsm;udk twnfjyK&ef?
(3) &Srf;jynfe,f e,f&Sifp0fzvkHrsm;onf rdrdwkdYe,ftwGif; tkyfcsKyfrItmPm? pDrHykdifcGifh
tmPmtp&SdonfhtmPmt00wkdYudk >cif;csufr&Sd jynfe,ftpkd;&vufodkY vTJajymif;jcif;udk
vufcH&ef? (4) &Srf;jynfe,f e,f&Sifp0fzvkHrsm; pGefYvTwfonfhtmPmrsm;ukd vufcHNyD;vQif
&Sr;f jynfe,ftpk;d &ud,
k pf m;? &Sr;f jynfe,fOu|u &Sr;f jynfe,f\e,foel ,fom;rsm;tusKd;
ukd a&SU&I rdrdukd,fwkdifjzpfap? rdrd\vufatmufcHt&m&Sdrsm;rSwqifhjzpfap? jynfaxmif
pkjrefrmEkdifiHawmf zGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'yk'fr 161(1)t& qufvuftkyfcsKyfoGm;
&ef? (5) &Srf;jynfe,f\e,f&SifapmfbGm;rsm; pGefYvTwfonfhtmPmrsm;teuf jynfaxmifpk
jrefrmEkdifiH\zGJYpnf;tkyfcsKyfykH tajccHOya't& jynfaxmifpkjrefrmEkdifiH\tkyfcsKyfrItm
PmtwGif; usa&mufvmaom udprsm;twGuf jynfaxmifpktpkd;&u &Srf;jynfe,fole,f
om;rsm; tusKd;udk a&SU&I vkt
d yfovkd w&m;Oay'rsm;t& qufvuftyk cf sKyfap&ef? (6)
9

E-book is created by shanyoma

vTwfawmftpnf;ta0; pvQifpjcif; &Srf;jynffe,fOu|BuD;p0f[kHzu 1959-ck


ESpf? zGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'('kwd,jyifqifcsuf)Oya'Murf;udk pOf;pm;aqG;aEG;&ef
tqkdwifoGif;\/

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

A[dt
k pd;k &zGpYJ nf;NyD;aemuf &Sr;f jynfe,fw0ef;vk;H twGuf wlnaD om tcGeaf wmfrsm; aumuf
cH&efEIef;xm;rsm;udk owfrSwfjcif;rjyKEkdifao;rDtwGif;? e,ftoD;oD;wGif aomif;usef;rI
aMumifh &yfqkdif;xm;&aom ,cifu aumufcHcJhonfhtcGefawmfrsm;? tcGefawmfEIef;xm;
rsm;ESifhaumufcH&ef jy|mef;owfrSwfNyD;aomrlrsm;pHepfrsm;twkdif;? ]]jynfe,ftcGefawmf
jyefvnfppD pfa&;tMuHay;tzGYJ zGpYJ nf;NyD; &Sr;f jynfe,ftpk;d &u qufvufaumufco
H mG ;&ef}}
ponfhtqkdrsm;udk aumifpDrS oabmwl twnfjyKaMumif; qkH;jzwfMuavonf/
,if;odkY {NyDv 27-&ufaeYu &Srf;jynfe,faumifpDrS qkH;jzwfcsufrsm; csrSwfNyD;
aemuf {NyDv 29-&ufaeYwiG f &Sr;f jynfe,f jynfot
Yl yk cf sKyfa&;yEucf s r*Fvmtcrf;tem;
BuD;udk awmifBuD;NrdKU NcdrfhNcdrfhoJoJ wcrf;wem; qif,ifusif;y&m tqkdygtcrf;tem;odkY
Ekid if aH wmforwBuD;OD;0if;armif? Ekid if aH wmf0efBuD;csKyf owk;d oD&o
d "k rAv
dk cf sKyfBuD;ae0if;
ESiw
hf uG jynfe,ftoD;oD;ESijhf ynfrrS{nfo
h nfawmfBuD;rsm;yg wufa&mufMuavonf/
tcrf;tem;BuD;onfum; &Srf;jynfe,f\&mZ0ifwGif armfuGef;wif&rnfhtcrf;tem;BuD;
w&yftjzpf wnf&Sdaernfjzpfayownf;/

10

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

11

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

12

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

a&S;acwfrsm;rSp &Srf;jynfe,f e,f&SifapmfbGm;(p0fzvkH)rsm;onf xkH;wrf;pOf


vm rsKd;&kd;&kduf&mtwkdif; rdrdwkdYe,frsm;twGif;wGif t&yf&yfpD&iftkyfcsKyfrItmPm? w&m;
pD&ifrItmPm? tcGefawmfcefYcGJaumufcHrItmPm pojzifh us,fjyefYaom tmPmrsm;ESifhcH
pm;tkyfcsKyfvmcJh&mrS ,ckacwfodkY a&muf&SdvmonfhtcgwGifrl acwfESifhvkdufavsmudkufnD
onfhjynfolYtkyfcsKyfa&;udk a&S;tkyfcsKyfa&;pHepftpm; ajymif;vJvufcH&ef oabmxm;
BuD;pGmjzifh oabmwlcJhMu&m udprSm &Srf;jynfe,ftwGufomru jynfaxmifpkjrefrmEkdif
iHawmf\&mZ0iforkid ;f wGif txl;ta&;yg t&ma&mufaomudpw
&yfjzpfonft
h wkid ;f ? if;
udpESifhavsmfnDonfhtcrf;tem;w&yfudk &Srf;jynfe,f awmifBuD;NrdKUwGif jrefrmou&mZf
1321-ckESpf? wef;cl;vjynfhausmf 7-&uf(c&pfou&mZf 1959-ckESpf? {NyDv 29-&uf)aeY
wGif xl;jcm;okdufNrdKufpGm wcrf;wem; usif;ycJhayonf/
if;aeY&uf rwkid rf u
D yifvQif &Sr;f jynfe,f jynfot
Yl yk cf sKyfa&;yEucf syGEJ iS yhf wf
ouf ta&;BuD;aomudpE pS &f yfukd &Sr;f jynfe,faumifpw
D iG f crf;em;odu
k Nf rdKufpmG usif;y
cJhavonf/
udpw
&yfrmS 1959-ckEpS ?f {NyDv 24-&ufaeYu &Sr;f jynfe,faumifpcD ef;raqmif
&Srf;jynfe,ftpdk;&ESifhe,f&SifapmfbGm;rsm;(p0fzvkH)rsm;onf &Srf;jynfe,fwGif jynfolY
tkyfcsKyfa&;yEufcs&efudk ESpfOD;ESpfbuf oabmwlnDaMumif; vufrSwfa&;xkd;Muaom t
crf;tem;jzpfayonf/ tjcm;udpw&yfrSmum; 1959-ck? {NyDv 27-&ufaeYwGif jynfe,f
tpkd;&ESifhe,f&SifapmfbGm;wkdY 1959-ck? {NyDv 24-&ufaeYu vufrSwfa&;xkd;csKyfqkdoGm;
aom oabmwlpmcsKyfrsm;udk &Srf;jynfe,faumifpD(vTwfawmf)u xyfrHtwnfjyKonfht
a&;ay:aumifpDnDvmcH tpnf;ta0;yifjzpfayonf/
{NyDv 24-&ufaeYu &Sr;f jynfe,faumifpD cef;raqmiftwGi;f wGif usif;ycJah om
e,f&SifapmfbGm;rsm; pmcsKyfrsm;ay:wGif vufrSwfa&;xkd;aom tcrf;tem;udk usif;y&m
vufrSwfa&;xkd;rnfhapmfbGm;BuD;rsm;? usrkdif;rsm;? udk,fpm;vS,fawmfrsm;ESifh&Srf;jynfe,f
jynfolYvTwfawmftrwfrsm; wufa&mufMuavonf/
13

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ
tcrf;tem;BuD;

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

if;tcrf;tem;odkY jynfaxmifpk jrefrmEkdifiHawmftpkd;&\txl;{nfhonfawmf


BuD;rsm;tjzpf EkdifiHawmfw&m;0efBuD;csKyf OD;jrifhodef;? jynfxJa&;ESifhjyefMum;a&;Xme0ef
BuD;OD;cifarmifjzL? Armhwyfrawmfwyfr[m(9)wyfr[mrSL;Akv
d rf LS ;BuD;wifarmif? wyfr[m
(4)wyfr[mrSL; 'k-Akv
d rf LS ;BuD;ode;f 'kw?f wyfr[m(6)wyfr[mrSL; 'k-Akv
d rf LS ;BuD;cifZmrk?H
&Srf;jynfe,ftpkd;&tzGYJ0if0efBuD;rsm;ESifh&Srf;jynfe,ftpkd;&t&m&SdBuD;rsm; pkHnDpGm wuf
a&mufMuonfhtjyif vTwfawmfaumifpD {nfhonfawmfaqmifESpfckvkH;wGifvnf; {nfhonf
awmfrsm; txl;rsm;jym;pGm wufa&mufMuavonf/
&Sr;f jynfe,faumifp(D vTwaf wmf)nDvmcHwiG ;f odYk a&muf&adS eMuaom &Sr;f jynfe,f
e,f&iS af pmfbmG ;BuD;(p0fzvk)H rsm;onf jynfe,fOu|BuD;\,mbufxidk cf rHk sm;wGif if;? &Sr;f
jynfe,fjynfolYvTwfawmftrwfrsm;u Ou|BuD;\0JbufxkdifckHrsm;wGifif; toD;oD;ae
&m,lNyD;aemuf eHeuf 10-em&D 55-rdepftcsdew
f iG f &Sr;f jynfe,fOu|BuD;owk;d r[moa&
pnfopl 0f[zHk onf &Jrif;BuD;? c&kid 0f ef? &JwjYdk cH&v
H suf aumifpn
D v
D mcH(vTwaf wmf)cef;raqmif
a&SUodYk a&muf&v
dS monfEiS w
hf NydKifeuf jynfe,ftpk;d &twGi;f 0efO;D qefqrfu c&D;OD;BudKjyK
NyD; jynfe,fOu|BuD;onf t&m&Sdrsm; jcH&Hvsuf aumifpDnDvmcH(vTwfawmf)cef;raqmif
wGif;odkY 0ifa&mufvmavonf/
xkdYaemuf eHeuf 11-em&DwdwdtcsdefwGif &Srf;jynfe,ftpdk;&ESifhe,f&SifapmfbGm;
(p0fzvkH)rsm; csKyfqkdrnfhoabmwlpmcsKyfrsm;ay:wGif vufrSwfa&;xkd;onfhtcrf;tem;
udk pwifusif;yvQif usif;yjcif;? &Srf;jynfe,fOu|BuD;p0f[kHzu ajrmufodEDapmfbGm;BuD;
taejzifh a&S;OD;pGm oabmwlpmcsKyfay:wGif vufrw
S af &;xk;d tNyD;wGif wzef &Sr;f jynfe,f
Ou|BuD;taejzifh jynfe,fOu|BuD;\pm;yGaJ y:wGif qufvuf vufrw
S af &;xk;d NyD;aemuf
tpDtpOftwkid ;f e,f&iS af pmfbmG ;(p0fzvk)H rsm;? usrkid ;f rsm;ESiu
hf ,
dk pf m;vS,rf sm;u pmcsKyf
rsm;ay:wGif toD;oD; vufrSwfa&;xkd;MuNyD; jynfe,ftpdk;&ESifhe,f&SifapmfbGm;(p0fzvkH)
rsm; csKyfqkdonfhoabmwlpmcsKyfrsm;ay:wGif vufrSwfa&;xkd;onfhtcrf;tem;udk &kyf
odrf;vkdufygonf/
if;aeYu a&Smifwcif usef;rma&;csKdUwJrh aI Mumifh if;? c&D;vrf;yef;a0;vHv
S if;
rvma&mufEkdifaom apmfbGm;BuD; 4-OD;rSty? tcrf;tem;odkYwufa&muf vufrSwfa&;
xkd;Muaom apmfbGm;rsm;\pm&if;rSm atmufygtwkdif; jzpfygonf/
(1) ajrmufodEDp0fzvkH owdk;r[moa&pnfol p0f[kHz?
14

(2) usKdif;wkHe,f p0fzvkH p0fpkdif;vkH?


(3) rkd;rdwfe,f p0fzvkH p0fcGefcsKd?
(4) rkd;eJe,f p0fzvkH oa&pnfol p0fjynfh?
(5) awmifydkife,f p0fzvkH r[moa&pnfol p0fcGefyef;pdef?
(6) rkdif;udkife,fp0fzvkH p0fMunf?
(7) awmifodEDe,f p0fzvkH p0fqkd[kHz?
(8) vJcsm;e,f p0fzvkH oa&pnfol p0fEGH?
(9) &yfapmufe,f p0fzvkH p0fcGefqm?
(10) pum;e,f p0fzvkH r[moa&pnfol p0fcGefMunf?
(11) rkdif;yefe,f p0fzvkH oD&dysHcsD p0fa&TMunf?
(12) rkdif;yGefe,f p0fzvkH p0faq[kef? bD?at? (*kPfxl;)
(13) omrkdif;crf;e,f p0fzvkH r[moa&pnfol p0fxGef;at;?
(14) aus;oD;refpHe,f p0fzvkH oa&pnfol p0fa&TrIH?
(15) vG,fvkH(yifavmif;)e,f p0fzvkH oD&dysHcsD p0frkd;ausmf?
(16) abmfe,f p0fzvkH oD&dysHcsD p0fcGefatmif?
(17) rkdif;&Ie,f p0fzvkH 0Pausmfxif p0frefz?
(18) rkdif;aemife,f p0fzvkH p0ftkH;armif?
(19) puG,fe,f p0fzvkH p0fcGefnGefY?
(20) bef;,Ofe,f p0fzvkH p0fpdefnGefY?
(21) usKH;e,f p0fzvkH p0fcGefaqmif;?
(22) &GmiHe,f p0fzvkH p0fcGef&D?
(23) yif;w,e,f p0fzvkH p0f0if;Munf?
(24) ayG;vSe,f p0fzvkH p0fxGef;pdef?
(25) yifrSDe,f usrkdif; p0fcGefOD;?
(26) eef;ckwfaemifrGefe,f usrkdif;udk,fpm; p0fvGef;tkH?
(27) oxkHe,f p0fzvkH p0fatmifjrifhudk,fpm; a':at;oefY?
(28) armufr,fe,f usrkdif; p0fxGef;zudk,fpm; p0fAkdvfcrf;ESifh
(29) [kdykH;e,f usrkdif;cGeftkdYudk,fpm; eef;a&TO
wkjYd zpfMuygonf/
xku
d o
hJ Ykd pmcsKyfrsm; vufrw
S af &;xk;d onft
h crf;tem;usif;yNyD;onfah emuf 1959
-ck? {NyDv 27-&ufaeY eHeuf 11-em&DtcsdefwGif &Srf;jynfe,faumifpD ta&;ay:nDvmcH
15

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

tpnf;ta0;w&yfukd awmifBuD;NrdKU&Sd aumifpn


D v
D mcHcef;raqmif usif;y&m pum;e,f
apmfbGm;BuD; r[moa&pnfol p0fcGefMunfu obmywdtjzpf aqmif&Gufygonf/

E-book is created by shanyoma

tqkyd gtpnf;ta0;odYk jynfe,fOu|BuD;owk;d r[moa&pnfol p0f[zHk ESijhf ynf


e,ftpkd;&tzGJY0if0efBuD;rsm;? rkd;rdwfapmfbGm;BuD;p0fcGefcsKd? awmifydkifapmfbGm;BuD;r[m
oa&pnfol p0fceG yf ef;pdet
f ygt0if apmfbmG ; 21-OD;? jynfe,fjynfov
Yl w
T af wmftrwfrsm;
ESifhwuG {nfhonfawmfrsm;tjzpf jynfe,ftpkd;&t&m&Sdrsm; wufa&mufMuygonf/
tpDtpOft& aumifpo
D bmywdu tpnf;ta0;pwifaMumif; ausnmtNyD;wGif
a&S;OD;pGm jynfe,ftpkd;& jynfxJa&;Xme0efBuD;0Pausmfxifp0frefzu &Srf;jynfe,f e,f
&Sipf 0fzrsm; tmPmpGev
Yf w
T o
f nfu
h pd E iS yhf wfouf if;wkt
Yd m;ay;&rnfw
h vk;H wnf;yifpif
aiGrsm;twGuf vkdtyfaomaiGrsm;udk jynfaxmifpktpdk;&u &Srf;jynfe,ftpkd;&odkY txl;
axmufyHhaiGtjzpf axmufyHhjcif;udk vufcH&ef? aumifpDu oabmwlygaMumif; tqkdudk
wifoGif;&m erf;crf;trwfOD;xGef;at;? odEDajrmufydkif;trwfp0f[defcrf;(r[ma'0D)ESifh
pum;trwfO;D xGe;f &wku
Yd tqkEd iS yhf wfouf tus,fw0ifh a0befaqG;aEG;MuNyD; aumif
pDtqkdudk trsm;oabmwl twnfjyKvkdufavonf/
xkdYaemuf jynfxJa&;Xme0efBuD;uyif &Srf;jynfe,f e,f&Sifp0fzrsm; tmPmpGefY
vTwaf &;udpE iS yhf wfouf &Sr;f jynfe,ftpk;d &ESiehf ,f&iS pf 0fzvkw
H Ydk csKyfqo
dk nfph mcsKyfrsm;
udk twnfjyK&ef aumifpDu oabmwlnDaMumif; tqkdudk wifoGif;&m erf;crf;trwf
OD;xGe;f at;ESiahf nmifa&Tajrmufyikd ;f trwfO;D wifuu
kd w
kd u
Ydk a0befaqG;aEG;NyD; aumifpu
D
tqkdudk twnfjyKvkdufygonf/
qufvuf &Sr;f jynfe,f jynfxaJ &;Xme0efBuD;u &Sr;f jynfe,f\BuD;yGg;wk;d wuf
a&;udk a&SU&INyD;vQif &Srf;jynfe,f e,f&Sifp0fzwkdYonf rdrdwkdYe,ftwGif; tkyfcsKyfrItmPm?
pDryH ikd cf iG t
hf mPmtp&So
d nfh tmPmt00wku
Yd kd >cif;csufr&S?d &Sr;f jynfe,ftpd;k &vufoYdk vTJ
ajymif;jcif;udk aumifpDu axmufcHygaMumif;tqkdudk vufcH&,lNyD;vQif &Srf;jynfe,f
tpk;d &ud,
k pf m; &Sr;f jynfe,fOu|u &Sr;f jynfe,foel ,fom;rsm;tusKd;ukd a&SU&I rdru
d ,
kd f
wkid jf zpfap? rdrv
d ufatmufcH t&m&Srd sm;rSwqifjh zpfap? jynfaxmifpjk refrmEkid if zH pYJG nf;tkyf
csKyfykH tajccHOya'yk'fr 161(1)t&? qufvuftkyfcsKyfoGm;&ef aumifpDu jy|mef;t
wnfjyKaMumif;tqkEd iS &hf rS ;f jynfe,f\e,f&iS af pmfbmG ;rsm; pGev
fY w
T o
f nft
h mPmrsm;teuf
16

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

xkaYd emuf jynfe,ftpk;d &b@ma&;ESit


hf cGeaf wmfXme0efBuD;OD;aZmf0v
f wfu A[kd
tpk;d &jyKvkyNf yD;onfah emuf &Sr;f jynfe,fw0ef;vk;H twGuf wlnaD omtcGeaf wmfrsm;aumuf
cH&ef EIe;f xm;rsm;udk owfrw
S jf cif;rjyKEkid af o;rDtwGi;f e,frsm;toD;oD;wkw
Yd iG f aumufcH
vsuf&adS om tcGeaf wmfrsm;ESiahf omif;usef;rIaMumifh &yfqidk ;f xm;&aom ,cifu aumufcH
cJo
h nft
h cGeaf wmfrsm;? tcGeaf wmfEeI ;f xm;rsm;ESiahf umufc&H ef jy|mef;owfrw
S Nf yD;aom]]rl
rsm;}}pHepfrsm;udk jynfe,ftcGefawmfjyefvnfpDppfa&; tMuHay;tzGJYwzGJY zGJYpnf;pDppfNyD;
aemuf &Srf;jynfe,ftpkd;&u qufvufaumufcHoGm;&ef aumifpDu oabmwlaxmuf
cHaMumif; tqkdudk wifoGif;&m erf;crf;trwfOD;xGef;at;u aqG;aEG;axmufcHNyD;aemuf
aumifpDu tqkdudk twnfjyKvkdufaMumif;/ if;aemuf b@ma&;ESifhtcGefawmfXme0ef
BuD;uyif &Sr;f jynfe,ftpk;d &\1958-58-ckEpS f &-ok;H cefrY eS ;f ajcaiGpm&if;\jznfph u
G cf iG hf
jyK&ef awmif;qkdaiGpm&if;rsm;udk wifjyNyD;aemuf &Srf;jynfe,ftpkd;&\1958-58-ckESpf?
tok;H acgif;pOfBuD;(43) yifpifvpmaiGrsm;twGuf jynfe,ftpk;d &axmufccH suft&? jznfh
pGuftokH;p&dwfaiGaygif; 26063100-usyf(aiGaygif; ESpf&majcmufq,fodef; ajcmuf
aomif; ok;H axmif w&musyfww
d )d aumifpu
D cGijhf yK&ef awmif;qkad Mumif;tqku
d kd wifoiG ;f
&m erf;crf;trwfOD;xGef;at;u tqkdukd aqG;aEG;oGm; b@ma&;ESifhtcGefawmfXme0ef
BuD;u jyefvnfajz&Si;f wifjyojzifh tqku
d kd aumifpu
D oabmwlaMumif; qk;H jzwfvu
dk Nf yD;
aemuf aumifpDobmywdu jynfe,fOu|xHrS nDvmcH&kyfodrf;aMumif; jyefwrf;udk zwf
Mum;NyD; nDvmcHudk &kyfodrf;vkdufygonf/
tqdyk gudpr sm;udk aqmif&u
G Mf uNyD;aemuf 1959-ck? {NyDv 29-&ufaeYwiG f usif;
yrnfh jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsr*Fvmtcrf;tem;udk <ua&mufEkdif&eftwGuf arNrdKUaEG
&moDpt
H rd af wmfoYkd a&muf&adS eaom Ekid if aH wmforwBuD;OD;0if;armifonf 1959-ck? {NyDv
28-&ufaeYeHeuf 9-em&DtcsdefwGif arNrdKUrS [J[kd;avqdyfodkY txl;av,mOfjzifh a&muf&Sd
vm&m [J[kd;avqdyfrS EkdifiHawmfw&m;0efBuD;csKyf jynfxJa&;XmeESifhjyefMum;a&;Xme0ef
BuD;OD;cifarmifjzL? &Srf;jynfe,fOu|BuD;p0f[kHz? AkdvfrSL;csKyfpef;,k tp&Sdonfhyk*KdvfBuD;
17

E-book is created by shanyoma

jynfaxmifpkjrefrmEkdifiH\zGJYpnf;tkyfcsKyfykH tajccHOya't& jynfaxmifpkjrefrmEkdifiH\


tkycf sKyfrt
I mPmtwGi;f usa&mufaom udpr sm;twGuf jynfaxmifpt
k pk;d & &Sr;f jynfe,f
\e,fole,fom;rsm;tusKd;udk a&SU&I vkdtyfovkd w&m;Oya'rsm;t& qufvuftkyf
csKyfap&ef aumifpu
D jy|mef;twnfjyKaMumif; tqkrd sm;udk wifoiG ;f oGm;&m tqkrd sm;
udk aqG;aEG;olr&Sd aumifpDu tqkdrsm;udk twnfjyKvkdufygonf/

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

rsm;tjyif? jynfe,f{nfo
h nfawmfrsm;wku
Yd aomif;aomif;jzjz c&D;OD;BudKjyKMuonft
h jyif
&Srf;? Arm? u&if? ytkdY? yavmiftrsKd;orD;rsm;uvnf; yef;rsm;quf *g&0jyKMuav
onf/
xkdYaemuf EkdifiHawmforwBuD;onf [J[kd;avqdyfrS awmifBuD;odYk armfawmfum;
jzifh <ua&muf&m armfawmfum;vrf;ab;wbufwcsuf&Sd NrdKUe,f? aus;&Gmrsm;rS ausmif;
olausmif;om;rsm;tygt0if vlxky&dowftaygif;wkdYu twD;trIwf tutckefrsm;jzifh
BudKqkdMuonfhtjyif? awmifBuD;NrdKUay:rS jrLeDpyg,ftzGJYtygt0if toif;tzGJYaygif;pkHrS
r@yfrsm;xk;d if;? trsKd;orD;rsm;u yef;qufif;? &Sr;f jynfe,fvx
l k ausmif;olausmif;
om; rD;owftzG?YJ tpk;d &t&mxrf; trIxrf;rsm;tygt0if toif;tzGrYJ sm;uvnf; a<u;
aMumforH sm;jzifh if;? jynfaxmifpt
k vHuav;rsm;ESihf &Sr;f tvHuav;rsm;udk a0S&Y rf;if;
aomif;aomif;jzjz c&D;OD;BudKjyKMuavonf/
xkad eY 1959-ck? {NyDv 28-&ufaeY nae 3-em&Dtcsdew
f iG f Ekid if aH wmf0efBuD;csKyf
AkdvfcsKyfBuD;ae0if;onf uavmrSwqifh awmifBuD;NrdKUodkY armfawmfum;jzifh a&muf&Sdvm
NyD; wyfr[m(4)wGif wnf;ckdonf/ xkdaeY eHeuf 8-em&D 45-rdepftcsdefwGif jynfaxmifpk
jrefrmEkid if aH wmftpd;k & jynfov
Yl w
T af wmfOu|BuD;OD;wifonf &efuek Nf rdKUrS [J[;dk avqdyo
f Ykd
txl;av,mOfESifhqkdufa&mufvm&m tqkdygjynfolYvTwfawmfOu|BuD; pD;eif;vkdufygvm
aom txl;av,mOfESifhtwl &efukefNrdKUrS z?q?y?v?(wnfNrJ)acgif;aqmifBuD;rsm;? z?q?
y?v?(oefY&Sif;)acgif;aqmifBuD;rsm;? twGif;0efcsKyfOD;a&Tjr? jyefMum;a&;XmetwGif;0ef
OD;cifarmifBuD;ponf{nfhonfawmfrsm;vnf; &Srf;jynfe,fjynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcst
crf;tem;odkY wufa&muf&eftwGuf vkdufygvmMuonf/
1959-ck? {NyDv 28-&ufaeYn 7-em&DtcsdefwGif uarmZtxufwef;ausmif;
&Srf;jynfe,fOu|BuD;p0f[kHzu &Srf;jynfe,fjynfolYtkyfcsKyfa&; yEufcstcrf;tem;
txdrf;trSwf npmpm;yGJw&yf qif,ifusif;y&m? EkdifiHawmforwBuD;OD;0if;armif? EkdifiH
awmf0efBuD;csKyfAkdvfcsKyfBuD;ae0if;? EkdifiHawmfw&m;0efBuD;csKyfOD;jrifhodef;? jynfolYvTwf
awmfOu|BuD;OD;wifwYdk <ua&mufonft
h jyif e,f&iS af pmfbmG ;rsm;? jynfe,f{nfo
h nfawmf
rsm;? jynfrtpkd;&{nfhonfawmfrsm;? ppfbufESifhtkyfcsKyfa&;bufqkdif&m t&m&Sdrsm; pkHnD
pGm wufa&mufMuonf/
18

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

tpDtpOft& xkdaeY eHeuf 6-em&D? rdepf 50-tcsdefwGif ppfa&;jyuGif; ppfa&;jy


wyfzGJYrsm; tqifhoifha&muf&SdaeMuonfhtjyif jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHtwGif;&Sd jynfe,f
rsm;rS{nfhonfawmfBuD;rsm;? jynfaxmifpktpkd;& {nfhonfawmfBuD;rsm;? &Srf;jynfe,fe,f
&SifapmfbGm;(p0fzvkH)rsm;ESifhr[ma'0Drsm;? om;orD;rsm;? aqGawmfrsKd;awmfrsm;omru?
Armhwyfrawmfwm0efcHt&m&SdBuD;rsm;? jynfolYvTwfawmftrwfrsm;vnf; r@yftwGif;&Sd
oD;oefYae&mrsm;wGif BudKwifa&muf&SdaeMuonfESifhra&S;raESmif;yif eHeuf 6-em&D 57rdepftcsdew
f iG f Ekid if aH wmf0efBuD;csKyf owk;d oD&o
d "k rAv
dk cf sKyfBuD;ae0if;onf r@yfwiG ;f odYk
<ua&mufvm&m {nfhonfawmfrsm;u rwfwyf*kPfjyKMuavonf/
xkdYaemuf (eHeuf 7-em&D)wdwdtcsdefwGif EkdifiHawmforwBuD;OD;0if;armifonf
&Srf;jynfe,fOu|BuD;jcH&Hvsuf Akdvf&Iobifr@yfodkY <ua&mufvm&m 'kwd,AkdvfrSL;BuD;
atmifZifO;D pD;onfph pfa&;jywyfzrYJG sm;u Ekid if o
H rwBuD;tm; tav;jyKMuavonf/ if;
aemuf EkdifiHawmforwBuD;u 'kwd,AkdvfrSL;BuD; atmifZif\OD;aqmifrIjzifh ppfa&;jywyf
zGJYrsm;tm; Munfh&Ippfaq;onf/
xkdYaemuf EkdifiHawmforwBuD; OD;0if;armifu rdefYcGef;>rufMum;avonf/ quf
vuf &Sr;f jynfe,fOu|BuD;p0f[zHk u rdecYf eG ;f ajymMum;avonf/ xkaYd emuf Ekid if aH wmf0ef
BuD;csKyfAkdvfcsKyfBuD;ae0if;u rdefYcGef;>rufMum;avonf/
(rdefYcGef;rsm;udk wae&mwGif az:jyxm;ygonf)

if;aemuf EkdifiHawmforwBuD;tm; ppfa&;jywyfzGJYrsm;u csDwuftav;jyKMu


avonf/ xkdodkYppfa&;jywyfzGJYrsm;u csDwuftav;jyKaecsdefwGif ArmhavwyfrawmfrS
vnf; av,mOfysHrsm;ysHoef; tav;jyKNyD;aemuf eHeuf 7-em&D 35-rdepftcsdew
f iG f jynf
olYtkyfcsKyfa&;yEufcs tcrf;tem;ukd &kyfodrf;vkdufavonf/
xkdaeY 1959-ck? {NyDv 29-&ufaeYn 7-em&DtcsdefwGif awmifBuD;NrdKU&Sd tpkd;&
19

E-book is created by shanyoma

1959-ck? {NyDv 29-&ufaeY eHeuf 7-em&DtcsdefwGif &Srf;jynfe,f jynfolYtkyf


csKyfa&;yEufcsr*Fvmtcrf;tem;udk awmifBuD;NrdKU abmvkH;uGif;BuD; wcrf;wem;qif
,ifusif;y&m Ekid if aH wmforwBuD;OD;0if;armifEiS Ehf idk if aH wmf0efBuD;csKyfAv
dk cf sKyfBuD;ae0if;
ESifhjynfe,fOu|p0f[kHzwkdY <ua&muf rdefYcGef;>rufMum;ygonf/

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

tdrfawmf EkdifiHawmf0efBuD;csKyf AkdvfcsKyfBuD;ae0if;u &Srf;jynfe,fjynfolYtkyfcsKyfa&;


yEucf stcrf;tem;txdr;f trSwf npmpm;yGw
J &yfjzifh wnfcif;{nfch &H m Ekid if aH wmforw
BuD;OD;0if;armif? Ekid if aH wmfw&m;0efBuD;csKyfO;D jrifo
h ed ;f ? jynfov
Yl w
T af wmfOu|BuD;OD;wif?
&Sr;f jynfe,fOu|BuD;p0f[zHk wkYd <ua&mufMuonft
h jyif jynfaxmifpt
k wGi;f &Sd jynfe,ft
oD;oD;rS {nfo
h nfawmfBuD;rsm;? jynfaxmifpt
k pk;d &{nfo
h nfawmfBuD;rsm;? ppfbuftyk cf sKyf
a&;bufqidk &f mt&m&SBd uD;rsm;? &Sr;f jynfe,fe,f&iS af pmfbmG ;rsm; pkn
H pD mG wufa&mufMuav
onf/
tqkdyg &Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcstcrf;tem;udk taMumif;jyKNyD;
awmifBuD;NrdKU abmvkH;uGif;BuD;tjyifbufwGifvnf; 1959-ck? {NyDv 28? 29ESifh30-&uf
aeYnrsm; vQyfppfr;D a&mifpHk xGe;f if;? rD;&SL;rD;yef;rsm;vTw
f if;? vufa0SyY ?JG jcif;tvS
cwfNydKifyGJrsm;jzifhif;? jynfe,ftpkd;& usef;rma&;Xme? jyefMum;a&;XmeESifhwd&pmefarG;
jrLa&;Xmetp&So
d nfXh mersm;uvnf; jycef;rsm;toD;oD; zGiv
hf pS
f if;? a&Tref;wifarmif?
pdeaf tmifrif;paom ZmwfyrJG sm;udk AvmyGrJ sm;tjzpfjzifh if; NrdKifNrdKifqidk q
f idk f usif;ycJo
h nfh
tavsmuf &Srf;jynfe,fvlxkBuD;rSmvnf; vufa0SYyGJ? jcif;NydKifyGJ? ZmwfyGJrsm;ESifhjycef;rsm;
wGif wkd;raygufatmif pnfum;pGm wufa&mufMuavonf/
odYk ok;H &ufwidk w
f idk f aysmfy&JG iT yf rJG sm;jzifh wcrf;wem; qif,ifusif;yjcif;jzifh &Sr;f
jynfe,fjynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcs tcrf;tem;BuD;udk atmifjrifpGm usif;yNyD;pD;cJhav
onf/

20

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

<ua&mufvmMuaom vlBuD;rif;taygif;wkdY?
aeY&ufonf &Sr;f jynfe,forkid ;f ESpw
f axmifausmftwGi;f t"dyg ,ftxl;
jcm;qkH;ESifhusufoa&r*Fvmt&SdqkH;aeYBuD;waeYyif jzpfygayonf/ &Srf;jynfe,ftkyfcsKyf
a&;tpDtpOf ajymif;vJrIBuD;w&yfonf &Srf;jynfe,fvlxk\qEtay:tajcwnfif;?
e,f&iS af pmfbmG ;rsm;\jrifjh rwfw;dk wufaom 'Dru
dk a&pDpw
d "f mwftay: tajcwnfif;?
,aeYrSp yEufpdkufxl atmifjrifxajrmufjcif;tjzpfodkY a&mufcJhayNyD/
jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmf\zGpYJ nf;tkycf sKyfyHk tajccHOya'onf &Sr;f jynfe,f
e,f&SifapmfbGm;rsm;ukd,fwkdif yg0ifa&;qGJcJhMuNyD;aemuf tnDtnTwfoabmwljy|mef;cJh
aomOya'BuD;yif jzpfayonf/ tajccHOya'BuD;\tESpfom&onf rlvvlYtcGifhta&;
t&yf&yfukd todtrSwjf yKxm;aom 'Dru
dk a&pDukd az:xkwjf y|mef;vsuf pD;yGm;a&;pHepft
&mwGif trsm;jynfolwkdY\tusKd;pD;yGm;jzpfxGef;rIudk a&SU&Iaom qkd&S,fvpfpD;yGm;a&;pHepf
udk vufcHusifhokH;aMumif; az:jyxm;ayonf/ &Srf;jynfe,fapmfbGm;rsm;u jynfe,fvlxk
\tusKd;udk a&SU&I rdrdwkdY\tkyfcsKyftmPm? w&m;pD&ifrItmPmESifhtcGefawmfpnf;Muyf
rItmPmrsm;udk rdrw
d q
Ydk Etavsmuf pGev
Yf w
T Mf uNyD; jynfot
Yl yk cf sKyfa&;pHepfukd zefw;D ajymif;
vJay;Mujcif;onf tajccHOay'\rl&if; &nf&G,fcsufESifhudkufnDtyfpyfaom tjyKtrl
taqmift&Guyf if jzpfayonf/ wk;d wufajymif;vJaeaomacwf\'Dru
dk a&pDoiG jf yifvu
Pmrsm;ESifhvnf; nDnTwfaomoabm&Sdayonf/
odkYtm;jzifh &Srf;jynfe,f\tkyfcsKyfa&;puf,E&m;opfonf ,aeYrSp yEuf
pkdufxlatmifjrifjcif;tjzpfodkY a&mufayawmhrnf/ tkyfcsKyfa&;tpDtpOfajymif;vJrIBuD;
jzpfouJo
h Ykd &Sr;f jynfe,f\pD;yGg;a&;tajctaeESiv
hf rl aI &;tajctaewko
Yd nf waeYwjcm;
a&awGYaom a&TMumyef;uJhokdY zGHYNzdK;wkd;wufvmygapaomf[k uREkfyftaejzifh qkawmif;
arwmyko
Yd ygonf/ ,aeYrpS &Sr;f jynfe,f\tusKd;ESijhf ynfaxmifpBk uD;\tusKd;twGuf
uREkfyfwkdYtm;vkH; rdom;pkpdwf"mwfjzifh tm;xkwfaqmif&GufMuygpdkY/ jynfaxmifpkBuD;\t
21

E-book is created by shanyoma

1959-ck? {NyDv 29-&ufaeYwGif awmifBuD;NrdKU usif;yaom &Srf;jynfe,f


jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcs tcrf;tem;wGif rdefYMum;aom EkdifiHawmforw
OD;0if;armif\rdefYcGef;

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

ajccHOya'ESifhvGwfvyfa&;BuD;udk pkaygif;umuG,fMuygpkdY/ jynfaxmifpkBuD;\&efpG,ft


E&m,frsm;udk uREkyf w
f n
Ydk aD emifom;csif; tcsif;csif;vufw
JG yl;aygif;ESrd ef if;oGm;Muygpk/Yd

&Srf;jynfe,fpnfyif0ajymwkd;wufygap/
jynfaxmifpkBuD; t"GefY&Snfygap/
vGwfvyfa&;BuD; ckdifNrJwnfwHhygap/
'Drkdua&pD wnfNrJygap/

awmifBuD;NrdKU? 1959-ck? {NyDv 29-&uf/

22

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

vGwfvyfa&;&wJhtcsdefupNyD; udk,fvkd&mudk,fqGJ teuft"dyg,fzGifhxm;wJh'Drkdu


a&pDrsKd;r[kwfbJ 'Drkdua&pDppfppfxGef;um;a&;? jynfhjynfh00 usifhokH;a&;? cHpm;a&;rsm;
ESifhzGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'\rlv&nf&G,fcsuf oabmw&m;rsm; taumiftxnf
az:a&; xdef;odrf;a&;rsm;qkdwJh yef;wkdifta&muf jynfaxmifpk[m c&D;Murf;ESifcJh&mrSm
,aeY[mjzifh taESmifht,Suftwm;tqD;wckudk ausmfvGefwJhaeYxl; aeYjrwfwaeY&,fvkdY
jynfaxmifpk&mZ0ifrSm rSwfwrf;wif&ygvdrfhrnf/
jynfaxmifpk zGpYJ nf;tkycf sKyfyHk tajccHOya'ed'gef;wGif ]]w&m;rQwjcif;? vGwv
f yf
jcif;? nDrQjcif;wnf;[laom avmuygvw&m;rsm;udk tajcjyKum vlow0gcyford ;f wk\
Yd
Nidr;f csrf;om,ma&;ukd ckid Nf rJwnfwahH tmif xde;f odr;f &ef oE|d mefcsif;? vlrq
I ufqaH &;
w&m;rQwrI? pD;yGg;a&;w&m;rQwrI? EkdifiHa&;w&m;rQwrI? vGwfvyfpGm awG;MuHEkdifrI? vGwf
vyfpmG zGi[
hf a&;om;az:jyEkid rf ?I vGwv
f yfpmG ,kMH unfEidk rf ?I vGwv
f yfpmG ud;k uG,Ef idk rf ?I vGwf
vyfpGm bk&m;ausmif;uefponfwkdYodkY oGm;vm0wfjyKEkdifrI? vGwfvyfpGm y&da,oe&SmrSD;
EkdifrI? vGwfvyfpGm pnf;&kH;EkdifrI? vGwfvyfpGm jyKrlaqmif&GufEkdifrI? tqifhtwef;nDrQrI? t
cGit
hf vrf;nDrQrI? w&m;Oya't&mwGif nDrQrIwu
Ydk kd Ekid if o
H m;tm;vk;H wkYd &S&cdS pH m;Ekid af pjcif;
iSg? tckdiftrmcH0efjyK&ef oEd|mefcsif;? jrefrmou&mZf 1319-ckESpf? oDwif;uRwfv
qef; 10-&ufaeY(c&pfawmfou&mZf 1947-ckEpS ?f pufwbFmv 24-&ufaeY)wGif zGpYJ nf;
tkyfcsKyfykHtajccHOya'udk uREkfyfwkdYwkdif;jynfvTwfawmf uREkfyfwkdYonf vufcH Oay't
jzpf twnfjyKNyD;vQif uREkfyfwkdYtm; ESif;tyfvkdufonf}}qkdonfhtcsufrsm;u 'Drkdua&pD
ppfppfoabmw&m;udk tajccHtjzpf vufcHxm;aMumif; twdtvif; nTefjyxm;ygonf/
odkYaomfvnf; a&S;ya0oPDupNyD; ,aeYwkdif &Srf;jynfe,frSm usifhokH;aewJhapmf
bGm;tkyfcsKyfrIpHepf[mjzifh oabmESifhvufawGYrpyf[yfrdjzpfaeygw,f/ zGJYpnf;tkyfcsKyfykH
tajccHOya'rSmygwJh yk'fr 154(2)ESifh183(1)wkdYrSmvnf; rl&if;oabmESifhrukdufnDjzpfae
wm awGY&ygw,f/
23

E-book is created by shanyoma

1959-ckESpf? {NyDv 29-&ufaeY? awmifBuD;NrdKUusif;yaom? &Srf;jynfe,f


jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ tcrf;tem;wGif rdefYMum;onfh EkdifiHawmf0efBuD;csKyf
AdkvfcsKyfBuD;owkd;oD&dok"rae0if;\rdefYcGef;

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

'Dvkdrl&if;ESifhvGJNyD; usifhokH;&rIESifhzGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'\rlvvuHxm;
csufudk ysuf&,fjyKaponfhtxufu yk'frrsm;ygvm&wJhaemufaMumif;&mZ0ifuav;udk
ajymjyvkdygw,f/
vGwv
f yfa&;acwfBudKtcsdeu
f Akv
d cf sKyfatmifqef;wkt
Yd bdYk jyemtrsKd;rsKd;&Sw
d hJ
txJrSm tcufqkH;jyemwck ay:aygufcJhygw,f/ t*Fvdyftpkd;&taeESifh Armjynfudk
vGwv
f yfa&;ay;&onfw
h idk af tmif t&iftac: awmifwef;a'o? ,cktac: jynfe,fawG
ukd jynfrrS cGJxkwfNyD; wwfEkdifvQif t&ifutwkdif; qufvuftkyfpkd;&efESifhxkdodkYrjzpfEkdifrS
"eo[m,tzGt
YJ pnf;twGi;f rSmaebkYd tjyif;txef BudK;pm;cJyh gw,f/ jynfe,fom;awG
&JU&kd;om;rI? tawGYtMuKHenf;rI? tawG;tac:aemufusrIwkdYudk tcGifhta&;,lNyD; trsKd;
rsKd;*kH;acsmcJhMuwJhtwGuf jynfe,fom;awGtaeeJY jynfru Armrsm;tay:rSm r,kHouFm
jzpfcMhJ uygw,f/ xkt
d ,kt
H Munfuif;rI yaysmufatmif Akv
d cf sKyfatmifqef;wkt
Yd aeESihf t
rsKd;rsKd;MuHaqmifc&hJ ygw,f/ xkBd udK;pm;csufxajrmufatmif apmfbmG ;BuD;rsm;&JUqEukd vku
d f
avsmum apmfbGm;tkyfcsKyfrIudk qufvufusifhokH;apcJhygw,f/ apmfbGm;BuD;rsm;twGuf
txl;tcGifhta&;jzpfaprJh yk'frrsm;udkvJ xnfhoGif;cJh&ygw,f/ nDwlnDrQ qufqHaMumif;
jyvko
d nft
h wGuf u,m;jynfe,frS apmzsmrsm;udv
k nf; tvm;wl tcGit
hf a&;rsm; cHpm;&
atmif zefwD;ay;cJh&ygw,f/
xkdtcsdeftcgu apmfbGm;BuD;rsm;ESifhapmzsmrsm;&JUtawG;tac: t,ltq[m
acwfrrSDMuao;ayrJh wcsdefus&ifawmh tawGYtMuKHrsm;udk ocFPf;pm,lNyD; wkd;wufwJht
awG;tac:rsm; ay:aygufvmrSmaocsmw,f/ tJ'v
D dk wk;d wufacwfrw
DS t
hJ awG;tac:awG?
xdkyk*KdvfBuD;rsm;&&SdvmwJhwaeYrSm xkdyk*KdvfBuD;rsm;udk,fwkdifu rl&if;tajccHudk qefYusif
aewJhOya'tpdwftydkif;awGudk jyifypfMubkdY wifjyvmvdrfhr,fqkdwm AkdvfcsKyfatmifqef;
wkdYtaeeJY BudKwifwGufcsufxm;cJhwJhtaMumif;wckaMumifhvJ tJ'Dvkd tajccH&nfrSef;csuf
eJYzDvmusaewJhyk'frawGudk xnfhcJhjcif;jzpfygw,f/ AkdvfcsKyfatmifqef;wkdY wGufcsufrIrSef
uefwJhtaMumif;? vGefcJhwJhrwfvtwGif;u usif;ycJhwJh&Srf;jynfe,faumifpDeJYu,m;jynf
e,faumifprD sm;&JUqk;H jzwfcsufrsm;uif;? azaz:0g&Dv? rwfv vTwaf wmfEpS &f yfaygif;t
pnf;ta0;qk;H jzwfcsufrsm;uif;? ,cktyk cf sKyfa&;opfjzpfajrmufatmif apmfbmG ;BuD;rsm;
ESifhapmzsmrsm;&JU0kdif;0ef;ulnDrIrsm;uif; oufaocHcJhygNyD/
apmfbmG ;tkycf sKyfr&I UJ tjypftemtqm apmfbmG ;tcsKdU&JUtawG;tac: t,ltq
24

tusift
h MuHawGtay: tjypfajymp&m t&ifu awGcY ahJ yrJh ,aeYawmhjzifh apmfbmG ;BuD;rsm;
[m rdrdwkdYcHpm;ae&wJhtcGifhta&;awG? tmPmawGudk &uf&ufa&ma&m vufawGYpGefYvTwf
jyvkdufMuwmudk awGY&NyDjzpfwJhtwGuf uRefawmhtaeeJY rcsD;usL;bJ raeEkdifawmhygbl;/
'Dvrdk S rpGev
Yf w
T Mf ubJ rdrw
d &Ydk UJ tmPm tcGit
hf a&;awGukd qufNyD; udik x
f m;csifMuao;w,f
qkd&ifawmh &Srf;jynfeJYjynfaxmifpkrSm Ekdifa&;a&m tkyfcsKyfa&;a&m ESpfckpvkH;eJYywfoufwJh
jyemawG ay:aygufvmEkdifygw,f/ tkyfcsKyfa&;tpDtpOfopfw&yfudk ajyajyjypfjypfeJY
ajymif;vJay;cJMh uwJh apmfbmG ;BuD;awG? apmzsmawG? rdrw
d &Ydk UJ tmPmtcGit
hf a&;awGukd vdu
k f
vkdufavsmavsmeJY pGefYvTwfcJhMuwJhapmfbGm;BuD;awG? apmzsmawGukd tJ'Djyemrsm;ray:
aygufEkdifatmif zefwD;wJhyk*KdvfawGtaejzifh rSwfwrf;wif&ygvdrfhr,f/
'kwd,tcsuftaeeJY uRefawmfajymcsifwmuawmh &Srf;jynfe,f&JUa&SUa&;udpyg
bJ/ ,ckvkd &Srf;jynfe,f&SifapmfbGm;BuD;rsm;[m rdrdwkdY&JUtcGifhtmPmawGudk pGefYvTwfvkduf
MuNyD; acwfeYJavsmfnDwJhjynfolYtkyfcsKyfa&;pHepfudk zefwD;NyD;wJhaemufrSmvnf; vlxkESifh
vufwGJNyD; &Srf;jynfe,f&JUtusKd; jynfaxmifpkBuD;&JUtusKd;udk pGrf;pGrf;wrH aqmif&GufMu
ygvkYd arwm&yfcv
H ydk gw,f/ &Sr;f jynfe,f&UJ pD;yGg;a&;? vlraI &;zGNYH zdK;rIepYJ ufrv
I ufrx
I eG ;f um;
vmrIwkdYukd vltm;? aiGtm;? Pftm; pkdufxkwf BudK;pm;aqmif&GufMuygvkdYvJ wkdufwGef;
csifygw,f/ &Srf;jynfe,fvlxkudk arwm&yfcHcsifwmuawmh apmfbGm;BuD;rsm;udk ,cktcg
olwv
Ydk ufxrJ mS tmPmtcGit
hf a&;awG t&ifwek ;f uvkd r&Sad wmhb;l qkNd yD; rxDav;pm;rjyK
vkyfrdMubkdYygbJ/
ed*;Hk csKyftaeeJY uRefawmfajymcsifwmuawmh Akv
d cf sKyfatmifqef; jyKpkysKd;axmif
ay;cJhwJhyifvkHpdwf"mwfudk xdef;odrf;Muyg/ jynfaxmifpkpdwf"mwf? rdom;pkpdwf"mwfudk yGg;
rsm;Muyg/ jynfaxmifpkaoG;cGJa&;orm; jynfaxmifpkopmazmufrsm;udk wkdufzsufMuyg/
usOf;ajrmif;aom vlrsKd;pkpw
d "f mwfrsm;udk pGev
Yf w
T Nf yD; jynfaxmifpw
k 0ef;vk;H &JUwk;d wufa&;
eJYpnfyif0ajymom,ma&;udk a&SU&IMuygvkdY arwm&yfcHvkdufygw,f/

25

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,fOu|? odEDapmfbGm;BuD;p0f[kHz\rdefYcGef;
&Srf;jynfe,f&SifapmfbGm;rsm;udk,fwkdif yg0ifNyD; a&;qGJxm;aom jynfaxmifpk
orwjrefrmEkdifiHawmf\zGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'onf qkd&S,fvpfyef;wkdifodkY a&SU&I
aeonfukd trsm;jynfolvlxktodyif jzpfavonf/ urmay:&Sd twkdif;wkdif; tjynfjynf
wkdYonf acwfESifhavsmfnDaom 'Drkdua&pDudk BudKufESpfoufMuonfhtwkdif; if;vrf;pOfudk
vdu
k Mf uavonf/ &Sr;f jynfe,ftygt0if jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmfvnf; 'Dru
dk a&pDudk
ESpo
f uf,MHk unfvufcx
H m;onft
h wkid ;f vGwv
f yfa&;&onfah eYupNyD; if;vrf;pOfukd vuf
awGYusifhokH;cJhygonf/
1952-ck? atmufwkdbmvtwGif; rkd;rdwfapmfbGm;BuD;OD;pD;aom ,cif&Srf;jynf
e,ftpk;d &u acwfEiS ahf vsmfnaD om 'Dru
dk a&pDtyk cf sKyfa&;&&S&d efEiS jhf ynfe,ftusKd;tzuf
zufwGif wkd;wuf&&Sda&;udk ajrmfukd;NyD; &Srf;jynfe,f&SifapmfbGm;rsm;wkdYonf if;wkdY\tkyf
csKyfrItmPm? w&m;pD&ifrItmPm? tcGefawmfpnf;MuyfrItmPmrsm;udk pGeYfvTwf&ef aus
nmNyD;aMumif; trsm;todyifjzpfavonf/ odaYk omf taumiftxnf ay:onft
h csdet
f xd
rusa&mufcJhyg/
txufaz:jyyg 0g'vrf;pOftwkdif; ,ckuREkfyfacgif;aqmifaom &Srf;jynfe,ft
pk;d &onf tpk;d &oufyidk ;f vtenf;i,frQyif&adS omfvnf; xdw
k adk wmif;aomtcsdet
f enf;
i,fwGif ,cifu r&Sdao;aom tkyfcsKyfa&;puf,E&m;opfudk wDxGifNyD; aeY&ufwGif
&Srf;jynfe,f&SifapmfbGm;rsm;onf if;wkdY\tkyfcsKyfrItmPm? w&m;pD&ifrItmPm? tcGef
awmfpnf;MuyfrItmPmrsm;udk uREkfyfxH pGefYvTwfNyD; tqkdygtmPmrsm;udk uREkfyfu vufcH
aMumif; ausnmtyfygonf/
e,f&SifapmfbGm;rsm;onf txufaz:jyyg tmPmrsm;udk pGefYvTwfMuaomfvnf;
rsKd;cspfy*k K v
d rf sm;jzpfonft
h avsmuf if;wkeYd ,ftoD;oD;wGif e,facgif;aqmifrsm;jzpfwek ;f
jzpfqJjzpfonfhtwkdif; e,fvlxkrsm;ESifhvufwGJNyD; &Srf;jynfe,f\tusKd; jynfaxmifpk\
tusKd;rsm;udk qxufxrf;yd;k OD;vnfrokH aqmif&u
G rf nfukd pdwcf s,kMH unfapvdyk gaMumif;/
26

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

txufaz:jyyg uREkfyfzGJYpnf;wnfaxmifxm;aom tkyfcsKyfa&;puf,E&m;udk


aemifwiG f b,ftpk;d &wufonfjzpfap? if;puf,E&m;BuD; ykrd Bdk uD;rm;oefprG ;f NyD; jynfe,f
\tkyfcsKyfrIt&yf&yfrsm;ukd pGrf;pGrf;wrH aqmif&GufEkdifyg&ef tm;ay;Muyg[k arwm&yfcH
tyfygaMumif;/

p0f[zHk
&Srf;jynfe,fOu|/
awmifBuD;NrdKU? 1959-ck? {NyDv 29-&uf/

27

E-book is created by shanyoma

jynfaxmifpkBuD; wnfNrJygap/

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,ftpkd;&ESifhapmfbGm;rsm;csKyfqkdaom oabmwlpmcsKyfykHpH
oabmwlpmcsKyf
.................e,fESifhxkde,f&Sd e,fole,fom;rsm;\vufiif;rsufarSmuf t
usKd;pD;yGg;twGufif;? &Srf;jynfe,ftpdk;&\tusKd;pDyGg;twGifif;............apmfbGm;
p0f............ onf? rdrde,ftwGif; tkyfcsKyfrItmPm? pDrHydkifcGiftmPm tp&SdonfhtmPm
t00wdYkudk >cif;csufr&Sd? &Srf;jynfe,ftpkd;&\vufodkY vTJajymif;tyfESif;vkdonfjzpfwaMumif;? &Srf;
jynfe,ftpdk;&eSifhjynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmftpkd;&wkdYuvnf;? ,if;odkYtmPmvTJajymif;tyfESif;jcif;
udk ESpfaxmif;tm;&pGm vufcHvkdonfvnf;waMumif;?
xdktaMumif;rsm;aMumifh. ...........e,fapmfbGm;? p0f. ...........ESifh
&Srf;jynfe,ftpkd;&\ukd,fpm; &Srf;jynfe,fOu|wkdYonf 1959-ckESpf?............(1320jynfhESpf?............)wGif atmufygtwkdif; oabmwlpmcsKyf csKyfqkdMuygonf/

tykd'f 1
............e,fapmfbGm; p0f............onf? rdrde,ftwGif; tkyfcsKyf
rItmPm? pDrHydkifcGifhtmPm tp&SdonfhtmPmt00wkdYudk? &Srf;jynfe,ftpkd;&\vufodkY 1959-ckESpf?
............(1320-jynfhESpf?............)u tpjyK vkH;0OkH vTJajymif;tyf
ESif;vdkufygonf/

tykd'f 2
,if;odkY tmPmvTJajymif;tyfESif;&onfhtwGuf. ..............e,fapmfbGm;
p0f............u wvkH;wcJwnf; yif&Siftjzpf usyf........(..........)udk
tcGeftaumufvkH;0vGwfuif; vufiif;tNyD;tjywf &&Sdap&rnfhtjyif?
xkdwvkH;wcJwnf; yif&Sifvpmtjzpf &&SdaomaiGxJwGif?............e,f apmfbGm;
p0f............u pmcsKyf rcsKyfqkdrD? yif&Sif&&SdcJhonfhrdrd\aqGawmfrsKd;awmfrsm;tm; oifh
awmfovkd ay;EkdifcGifh&SdonfhaiGaMu;rsm; yg0ifonf[k rSwf,l&rnfhjyif? ukd,f&Hawmf tapmifhtMuyfrsm;
xm;&SdvQif? xkdaiGxJwGif xkdukd,f&Hawmf tapmifhtMuyfrsm;twGuf ukefusp&dwfrsm;vnf; yg0ifonf/

tykd'f 3
jynfaxmifpk jrefrmEkdifiH\zGJYpnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya'udk aemif rnfodkYyifjyifapumrl?
............e,f apmfbGm; p0f............onf? apmfbGm;uJhodkY qufvufcH,lEkdif
ap&rnf/

tykd'f 4
pmcsKyf csKyfqkdonfhaeY&ufwGif(............e,fu ykdifqkdifaom &kH;rsm;? pmoif
ausmif;rsm;? axmifrsm;? tcsKyfcef;rsm;? wnf;cdk&eftdrfrsm;? aq;&kHrsm;? tjcm;taqmuftODrsm;?
ajruGufrsm;? tp&Sdonfhypnf;rsm;rSty) apmfbGm; p0f............ rdrdyk*vduykdifqkdifonfh
a[mfrsm;? udk,fydkiftdrfrsm;? v,f,majrrsm;? O,smOfrsm;? jcHajrrsm;? vufeufrsm; tp&Sdonfhypnf;
rsm;udk vkH;0ydkifqkdifcGifhESifhw&m;Oya't& okH;pGJcHpm;EkdifcGifh&Sd&rnf/
28

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

pmcsKyf csKyfqkdonfhaeY&ufwGif apmfbGm; p0f...............yk*vduykdifqkdifonfh


ra&TUrajymif;Ekid af om ypn;f rsm;\pm&if;udk &Sr;f jynfe,ftpk;d &xHoYkd 1959-ckEpS ?f ...........v
.......&ufaeYrwkdifrD ay;oGif;&rnf/
.................e,f apmfbGm; p0f.................onf? rdrde,f
ukd tkyfcsKyfpOfumvtwGif;? oabm&kd;jzifh jyKvkyfaqmif&GufcJhonfhudpt&yf&yfESifh pyfvsOf;aomf
if;? jyKvkyfaqmif&Guf&ef ysufuGufcJhonfhudpt&yf&yfESifhpyfvsOf;aomfif;? &Srf;jynfe,ftpkd;&\
trdefYtmPmjzifh pkHprf;ppfaq;jcif;rjyK&/ xkdYjyif tqkdygudprsm;ESifhpyfvsOf; &Srf;jynfe,f&Sd? rnfonfh
w&m;&kH;wGifrQ w&m;rIcif; pGJqkdjcif;rjyK&/

tykd'f 6
,if;odYk tmPmvTaJ jymif;tyfEiS ;f onfah eY&ufrwkid rf u
D mvtwGi;f ?.............e,f
qkdif&mtrIxrf;tzGJYwGif yg0ifMuonfh&mxrf;rIxrf;rsm;tay:wGif rdrdwkdY\wm0ef 0wfw&m;&Sdonfht
avsmuf odkYr[kwf wm0ef0wfw&m;&Sdonf[k rSwf,l jyKvkyfaqmif&GufcJhonfhudpw&yf&yfESifhpyfvsOf;
&Srf;jynfe,ftpkd;&\oabmwlnDcsuf trdefYr&bJ &mZ0wfrIpGJqkdjcif; rjyK&/
tykd'f 7
(1) 1958-ckESpf? ZGefv 1-&ufaeYwGif.................e,fqkdif&m trIxrf;t
zGJYwGif trIxrf;vsuf&Sdaom apmfbGm; p0f.................\tNrJwrf;&mxrf;rIxrf;rsm;
tm;? tqkdygaeY&ufwGif xkdapmfbGm;\&mxrf;rIxrf;tjzpfjzifh &&SdcJhaom tcGifhta&;rsm;atmuf r
avsmhaomtcGifhta&;rsm;ay; &Srf;jynfe,ftpkd;&\trIawmfudk qufvufxrf;&Gufap&ef? odkYwnf;
r[kwf oifhawmfonfhavsmfaMu;aiGay;&ef? &Srf;jynfe,ftpkd;&u tmrcH wm0ef,lonf/
(2).................e,fqkdif&m? trIxrf;tzGJYwGif &mxrf;rIxrf;jzifh trIawmf
udk xrf;&GufcJh? 1958-ckESpf? ZGefv 1-&ufaeYwGif yif&SiftNidrf;pm;,lNyD;aom t&m&Sdrsm;tm;if;?
yif&Sif,l&ef cGifh&ufESifhaeolrsm;tm;if; ,cifu cGifhjyKonfhyif&SifvpmaiGudk qufvufay;&ef? &Srf;
jynfe,ftpkd;&u tmrcH wm0ef,lonf/
txufwGif az:jycJhonhftykd'frsm;udk ESpfOD;ESpfbuf oabmwlnDMuygojzifh? &Srf;jynfe,ft
pk;d &\ud,
k pf m; &Sr;f jynfe,fOu|ESihf.................apmfbmG ; p0f.............wkYd
onf?.................NrdKU? txufwGif yXraz:jyonfhaeY&uf toD;oD; vufrSwfa&;
xkd;Muonf/ apmfbGm; p0f.................\oabmwl vufrSwfa&;xkd;jcif;onf rdrdt
wGufif;? rdrd\tarGcH tarGpm;rsm;ESifht&kduft&m qufcHolrsm;twGufif;? jzpfonf/
..........................
&Srf;jynfe,ftpkd;&twGuf &Srf;jynfe,fOu|/
..........................
.................apmfbGm;.................
29

E-book is created by shanyoma

tykd'f 5

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

30

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

&Srf;jynfe,f

E-book is created by shanyoma

jynfolYtkyfcsKyfa&; yEufcsyGJtcrf;tem;BuD;

&Srf;jynfe,f&mZ0ifwGif armfuGef;wif&rnfh&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;


yEufcsvufrSwfa&;xkd;yGJ tcrf;tem;usif;yaom
awmifBuD;NrdKU&Sd &Srf;jynfe,faumifpD vTwfawmftaqmuftODBuD;

31

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&; yEufcsvufrSwfa&;xkd;yGJBuD; usif;yaeykH

32

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

omrkdif;crf;apmfbGm;BuD; r[moa&pnfol p0fxGef;at; vufrSwfa&;xdk;aeykH

33

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

AkdvfrSL;BuD;wifarmif? 'k-AkdvfrSL;BuD;cifZmrkH? 'k-AkdvfrSL;BuD;odef;'kwf? 0efBuD;OD;cifarmifjzLESifh


EkdifiHawmfw&m;0efBuD;csKyfOD;jrifhodef;wkdYtm; vufrSwfa&;xkd;yGJtcrf;tem;
tjcm;{nfhonfawmfrsm;ESifhtwl awGYjrif&ykH

34

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

35

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

36

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

{NyDv 28 &ufaeYu [J[dk;avqdyfokdYa&muf&Sdvmaom EkdifiHawmforwOD;0if;armiftm;


&Srf;? Arm? u&if? yavmifESifhytkdYtrsKd;orD;av;rsm;u apmifhBudK yef;qufaeykH
("mwfykHudk armfuGef;wkdufrS aus;Zl;jyKonf)

37

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

38

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

39

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

40

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

{NyDv 29 &ufaeY eHeufu usif;yaom &Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcstcrf;tem;BuD;


wyfaygif;pku EkdifiHawmforwtm; tav;jyKaeykHESifhtcrf;tem;BuD;odkY wufa&mufaom ppfbuf
t&m&SdBuD;rsm; (0J rS ,m odkY) 'k-AkdvfrSL;BuD;*Grf&Sdef? 'k-AkdvfrSL;BuD; rsKd;jrifh? 'k-AkdvfrSL;BuD;xGef;tkH?
AkdvfrSL;BuD;boef;? AkdvfrSL;BuD;oef;pdef? AkdvfrSL;BuD;rif;odef;
("mwfykHudk armfuGef;wkdufrS aus;Zl;jyKonf)

41

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

tcrf;tem;BuD;odkY wufa&mufMuaom e,f&SifapmfbGm;BuD;rsm;? jynfrESifhjynfe,ftoD;oD;rS


{nfhonfawmfBuD;rsm;ESifhvlxkwpdyfwa'oukd awGYjrif&ykH
("mwfykHudk armfuGef;wkdufrS aus;Zl;jyKonf)

42

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

43

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

44

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

45

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

46

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

47

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

48

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

49

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

50

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

51

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

52

&Srf;jynfe,f&mZ0ifwGif armfuGef;wif&rnfh&Srf;jynfe,fjynfolYtkyfcsKyfa&;
yEufcsr*Fvmtcrf;tem;BuD;udk wcrf;wem;atmifjrifpGm BuD;rSL;usif;y jyKvkyfay;cJhMuaom
wyfr[m 9? wyfr[m 6 ESifh wyfr[m 4 wkdYrS ppfbuft&m&SdBuD;rsm;
("mwfykHukd armfuGef;wkdufrS aus;Zl;jyKon)

53

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

odEDa pmfbGm;BuD;p0f[kHz\twKywdtusOf;csKyf
odEDapmfbGm;BuD; owdk;r[moa&pnfol
p0f[kHzonf aumZmou&mZf 1263-ck(c&pf
ou&mZf 1902 ckESpf) wGif? crnf;awmf odED
apmfbGm;BuD; p0fcGefqHwkef[krf; ESifh r,fawmf
r[ma'0DBuD;wkdYrS arG;zGm;cJhavonf/
1912 ckESpf? touf 12 ESpfwGif awmif
BuD;NrdKU&Sdya'o&mZfapmfbGm;om;rsm;ausmif;
odkY ynmoifMum;NyD;? 1918 ckESpf? yXr urm
ppfBuD;wGif bm;rm;&kdifz,fppfwyf0ifa&muf
trIxrf;&m ply'gtjzpf &mxl; cefYxm;jcif;cH
&onf/ 1921 ckESpfwGif ppfwyfrS xGufNyD;? r
auG;c&kdifodkY e,fydkif 0efaxmuftjzpf ajymif;
a&TUtrIxrf;cJhonf/ if;rS wzef 1925 ckESpf
wGif e,fyikd 0f efaxmuftjzpfrS Ekwx
f u
G
f crnf;awmf apmfbmG ;BuD;\&ku
d &f mjzpfaom odED
apmfbGm;BuD;tjzpf pwiftkyfcsKyfcJhavonf/
1938 ckESpfwGif ppfwyfrS ppfom;a[mif;rsm;tm; jyefvnfac:,laomaMumifh
trSwf(14)bm;rm;&kdifz,fwyfwGif AkdvfBuD;&mxl;jzifh jyefvnfxrf;aqmif&um uavmrS
a&wm&Snftxd wm0ef,l&avonf/ AkdvfBuD;&mxl;rS AkdvfrSL;&mxl;wkd;wufcsD;jrifhjcif; cH
&avonf/
1942 ckESpf? t*Fvdyftpkd;&rsm; qkwfcGgoGm;NyD;aemuf ppfwyfrSxGuf odEDNrdKUokdY
jyefvmNyD; e,fcsKyfrIudprsm;udk qufvufaqmif&Gufae&m 1942 ck? arv 1 &ufaeYwGif
odEDodkY *syefrsm; 0ifa&mufBuD;pkd;odrf;ydkufvmaomaMumifh awmxJodkY a&Smifwdrf;ae&mrS
ZGefvwGif odEDodkYjyefvmNyD; e,ftkyfcsKyfa&;udk qufvufaqmif&Gufae&m *syefrsm;u
t*Fvdyfppfwyf trIxrf;cJholjzpfonfhtwGuf t*FvdyfESifhuif;&Sif;rnfr[kwfaMumif; t
xif&SdNyD; Zlvkdifv 24-&ufaeYwGif apmfbGm;&mxl;rS acwcsxm;NyD; tus,fcsKyf csKyfxm;
jcif;cH&avonf/
54

if;aemuf rkdif;cGefNrdKUodkY ac:aqmifoGm;NyD; *syefrsm;udk rnfonfhtaMumif;


aMumifh ckcw
H u
dk cf u
dk af Mumif;udk ppfaq;ar;jref;jcif;jyKojzif?h apmfbmG ;BuD;u t*Fvyd b
f uf
rSaewku
d cf u
dk &f jcif;onf t*Fvyd t
f m; cspfr[kwaf Mumif;? t*Fvyd t
f pk;d &\vufatmuf
cHwGif ESpfaygif;rsm;pGm vufatmufcHb0ESifhaecJh& if;\opmawmfudk apmifhxdef;jcif;
tm;jzifh ulnw
D u
dk cf u
dk &f aMumif;ESihf tu,f *syefrsm;ESit
hf *Fvyd ef nf;wl aecJ&h yguvnf;
xked nf;wlpmG ulnw
D u
dk cf u
dk af y;&rnfjzpfaMumif; ponfrsm;udk &Si;f vif;ajymjyojzifh *syef
rsm; auseyfrI&&SdoGm;ygonf/ if;aemuf ,cktcg *syefrsm; EkdifonfrSm vufeufaMumifh
om Ekdifygonf/ usKyfwkdYudk EkdifbdkY wckusefygao;onf/ usKyfwdkY\ESvkH;&nfudk Ekdifatmif
wkdufygrS? tm;vkH;Ekdifonf[k jyefajymaomaMumifh *syefAkdvfcsKyfu oabmusNyD; vGwfcGifh
jyKvku
d o
f nf/
1944-45 ckESpf? t*Fvdyfrsm;ESifhr[mrdwfwyfrsm; jrefrmjynfajrmufydkif;odkY jyef
vnfwu
dk cf u
dk v
f m&mwGif awmwGi;f odo
Yk mG ;a&mufaexkid
f e,foel ,fom;rsm;udk pkpnf;NyD;
wyfzu
YJG m acgif;aqmifjyKvky
f *syefrsm;udk jyefvnfawmfveS w
f u
dk cf u
dk o
f nf/ awmfveS af &;
tNyD;wGif odEDe,ftm; tkyfcsKyfa&;opfzGifhum jyefvnftkyfcsKyfcJhonf/
r[mrdwfESifht*Fvdyfrsm; jyefa&mufNyD;aemuf jynfe,frsm;pnf;&kH;a&;udprsm;
tm;jyefvnfaqmif&u
G
f pnf;vk;H rI &&SNd yD;onfaemuf 1946 ckEpS w
f iG f &Sr;f jynfawmifyidk ;f
vJcsm;e,f yifvNHk rdKU ppfatmifyt
JG xdr;f trSwt
f aejzifh jynfe,ftoD;oD;rS apmfbmG ;rsm;
tm; bdwfac:um pnf;a0;yGJBuD;udk usif;yEkdifcJhavonf/
1947-ck? azaz:0g&Dv 12 &ufaeYwGif urmausmf armfuGef;0if yifvkHpmcsKyf
BuD;udk apmfbmG ;rsm; acgif;aqmifwOD;taejzifh vufrw
S x
f ;dk aomyk*K v
d w
f OD;vnf;jzpfonf/
1948 ck? rwfv 28 &ufaeYwGif vm;&Id;NrdKUtm; &JabmfjzLESifhuGefjrLepfwyfeDrsm;
0ifa&mufodrf;ydkuf&mwGif tpkd;&aiGwkdufrS aiGaygif; 15 odef;cefY ygoGm;onfhtjyif? tpkd;
&trIxrf;rsm;xJrS tcsKdU&JabmftrIxrf;rsm;? ppf&rJ sm;ygoGm;&m? &Sr;f jynfajrmufyikd ;f e,f
wGif wkdif;ysufjynfysuf b0odkY a&mufvkqJtcsdefwGif &Srf;jynfe,fESifhjynfaxmifpkBuD;\
tusKd;udk arQmfudk; &&Sdxm;aom vGwfvyfa&;udk rxdckdufap&eftwGuf rdrde,frS &JtrI
xrf;rsm;ESifhe,fwGif;rS vlrsm;pkaqmif;NyD; vm;&Id;NrdKUudk 1948 ck? rwfvtwGif;wGif jyef
vnfwkdufckdufodrf;,lNyD; tpkd;&tm; jyefvnftyfESif;EkdifcJhavonf/ if;aemuf ucsifppf
55

E-book is created by shanyoma

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

Akv
d af emfqidk ;f onf (au-tif-'D-tk)d rsm;ESiyhf ;l aygif;NyD; vm;&I;d NrdKUtm; 0ifa&mufwu
dk cf u
dk f
&mwGif aiGwu
dk rf S aiGaygif; 6 ode;f cefq
Y ;Hk &I;H jcif;cH&ojzifh jynfaxmifpt
k pd;k &xH tultnD
awmif;&m vrf;yef;qufoG,fa&;twGuf apmifha&Smuf&ef u,m;ppf&JwyfcGJwckom ydkYay;
cJah vonf/ odaYk omfvnf; apmfbmG ;BuD;onf ravQmhaomvkv
YH jzifh qlyal omif;usef;olrsm;
tm; tm;oGefBudK;yrf;wkdufckdufacsrIef; vGwfvyfaomEkdifiHtm; umuG,fapmifha&SmufcJh
avonf/
1949 ckEpS ?f ZEm0g&Dv 4 &ufaeY vGwv
f yfa&;txdr;f trSwf atmifyaJG eYwiG f apmf
bGm;BuD;\*kPfowd rsKd;cspfpdwftm; csD;usL;*kPfjyKjcif;tm;jzifh EkdifiHawmforwBuD;u
owdk;r[moa&pnfol [laom bGJYxl;BuD;udk csD;jrifhcJhavonf/
vGwv
f yfa&;&NyD;aemufyikd ;f wGif wkid ;f jynftajctae rNidrrf oufjzpfojzif?h &Sr;f
jynfe,ftwGuf Nidrf0yfydjym;a&;) (Maintenance of Law and Order) rsm;ukd wm0ef
,lNyD; vpmrJh &Srf;jynfe,f txl;wkdif;rif;BuD;\wm0ef0w&m;rsm;ukd 1949 ckESpf? ZGefv
9 &ufaeYwGif apwemh0efxrf;tjzpf aqmif&GufcJhonf/
uJhodkY wkdif;rif;BuD; &mxl;udk aqmif&Guf&if; usL;ausmf0ifa&mufvmaom w
&kwfjzLtm; Armhwyfrawmf wyfr[m(6)ESifhyl;aygif; 1953 ck? rwfvtwGif; tNyD;wkdif
acsrIef;wkdufckdufEdkifcJhavonf/
z?q?y?v 2jcrf;uGJNyD; jzpfay:vmaom tajctaet&yf&yf jyemwkdYaMumifh
&Srf;jynfe,ftpkd;&tzGJYopfudk jyefvnfzGJYpnf;&m jynfe,fOu|tjzpf aqmif&Guf&ef 3-4
Budrf wku
d w
f eG ;f Muaomfvnf; vufrcHbJ ae&mrS aemufq;Hk rjiif;omawmhbJ jynfe,fOu|
tjzpf 1958 ck? Ed0k bFmv 12 &ufaeYwiG f vufccH o
hJ nf/ odEaD pmfbmG ;BuD;p0f[zHk onf r[m
a'0Dp0feef;qkid [
f ed ;f ESio
hf m;awmf p0fved w
f EYdk iS t
hf wl usef;rmcsrf;ompGmjzifh wkid ;f jynftusKd;
udk onfykd;aqmif&Gufvsuf &Sdavonf/

56

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

jynfaxmifpk jrefrmEkid if aH wmfvrl sKd;pkvw


T af wmf em,
uBuD; p0fa&TokdufrSm jrefrm ou&mZf 1257 (c&pf
ou&mZf 1896)ckESpfwGif anmifa&TapmfbGm;BuD;qm
p0farmifESifhr[ma'0DwkdYrS zGg;jrifavonf/
awmifBuD;NrdKU uarmZaumvdyf ynm&ifEaYdk omufpYdk
NyD;vQif? &Sr;f jynfe,f ajrmufoEd eD ,fapmfbmG ;BuD;p0f
[kHz ESpfrawmf p0f[defcrf;ESifh xdrf;jrm; vufxyfNyD;?
om;awmf orD;awmf 8 a,mufxGef;um;cJhavonf/
yXrurmppfBuD;twGif; ppfbufwGif 0ifa&mufxrf;
&GufcJh&m 1920-23 ckESpftwGif; jrefrmjynfta&SU
ajrmufydkif;e,fpyfa'oukd xdef;odrf;&onfhppfonfawmfwOD;jzpfcJhavonf/ 1939 ckESpf
wGif ppfbufodkY xyfrH0ifa&mufcJhonfrSm 1942 ckESpfwkdifatmif jzpfavonf/
1929 ckESpf crnf;awmf apmfbGm;BuD; ewf&GmpHuHawmfukefNyD;csdefwGif anmifa&T
apmfbGm;tjzpfjzifh crnf;awmf\t&dyft&mudk qufcHodrf;ydkufcJhavonf/
apmfbGm;BuD;tjzpfjzifh anmifa&Te,fudk tkyfcsKyfaepOftwGif; acwfrSDapmfbGm;
BuD;wOD;jzpfonfhtavsmuf e,fole,fom; vltrsm;tm; ynmA[kokw wkd;yGg;a&;BuD;
yGg;a&;? zGHYNzdK;a&;? vlrsKd;wkd;wufa&;ponfhta&;t00udk tm;oGefcGefpdkuf xrf;&GufcJhav
onf/
1947 ckESpf? ZGefv 1 &ufaeYwGif jynfaxmifpk jrefrmEkdifiHawmf zGJYpnf;tkyfcsKyfykH
tajccHOya'a&;qG&J m wkid ;f jyKjynfjyKvTwaf wmf Ou|tjzpfjzifh a&G;aumufwifajrmufjcif;
cH&avonf/
1948 ckESpf? ZEm0g&Dv 4 &ufaeY vGwfvyfa&; ausnm&mwGif jynfaxmifpkjref
rmEkdifiHawmf\,m,DorwBuD;tjzpfjzifh a&G;cs,fwifajrmufjcif;cH&NyD; 1952 ckESpf? rwf
v 12 &ufaeYtxd EkdifiHawmforwtjzpfjzifh xrf;&GufcJhavonf/
57

E-book is created by shanyoma

anmifa&TapmfbGm;BuD; em,uBuD; p0fa&Tokduf\twKywdtusOf;csKyf

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

1952 ckESpf? rwfv 17 &ufaeYwGif orwoufwrf; ukefqkH;csdefrSp ,aeYxuf


wkid f jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmf vlrsKd;pkvw
T af wmf\em,uBuD;tjzpfjzifh aqmif&u
G v
f suf
&Sdayonf/
apmfbGm;BuD;rSm trsKd;? bmom? omoem? ynmponfh ta&;t00wGif pGrf;pGrf;
wrH aiGtm; vltm;jzifh r&yfrem; BudK;yrf;tm;xkwf? tywfwukwf vkyfukdifaqmif&GufcJh
onft
h wGuf Edik if aH wmftpk;d &u (t*r[moa&pnfo)l ESi(hf t*r[moD&o
d "k r)ponfEh idk if H
awmf\tBuD;qkH;aom bGJYxl;BuD;rsm;udk csD;jrifhajrmufpm;jcif;cHcJh&avonf/

58

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

usKdif;wkHapmfbGm;BuD;p0fpkdif;vkHrSm (1972)ou&mZf
1289 ckEpS w
f iG f zGg;jrifavonf/ (1934) 1296 ckEpS f
rSp usKdi;f wkeH ,fausmif;wGif tajccHynm&yfrsm;ukd
oifMum;cJh&m? wESpfumv tMumwGif 4 wef; txd
wwfajrmufcahJ vonf/
if;aemuf touf 17 ESpt
f &G,w
f iG f t*FvefEikd if o
H Ykd
oGm;a&mufNyD; uifbm&DNrdKU bk&ifynmoifausmif;
wGif wESprf Q ynmoifMum;NyD; 1940 ckEpS w
f iG f usKdi;f
wkHodkY jyefcJhavonf/
1941 ckEpS ?f arvwGif wzef MopaMw;vsEdik if o
H o
Ykd mG ;
a&mufNyD;? tuf'v
D w
d Nf rdKU? pdeyYf w
D maumvdyaf usmif;
1945 ckESpftxd ynmqufvufoifMum;cJhavonf/
1946 ckESpfwGif tpkd;&\wkdufwGef;csuft& MopaMw;vsrS jyefvmNyD; 1947 ck
ESp?f rwfv 1 &ufaeYrpS e,ftyk cf sKyfa&; wm0efucdk ,
H cl g usKdi;f wkaH pmfbmG ;BuD;tjzpfjzifh
xrf;&GufvmcJhavonf/
touf 19 ESpft&G,f (1947 ck) 1308 ckESpfwGif usKdif;wkHe,f vlrsKd;pkvTwfawmf
trwftjzpfjzifh a&G;cs,fwifajrmufjcif;cHc&hJ avonf/ (vlrsKd;pkvw
T af wmfoYkd wufa&muf
Mu&onfhtrwfrsm;teuf? touft&G,f ti,fqkH;trwfjzpfavonf/)

59

E-book is created by shanyoma

usKdif;wkHapmfbGm;BuD; p0fpkdif;vkH\twKywdtusOf;csKyf

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

oDaygapmfbGm;BuD; p0fMumqdkif\twKywdtusOf;csKyf
oDaygapmfbmG ;BuD;p0fMumqkid o
f nf crnf;awmfp0ft?dk
r,fawmfp0fpd ed v
f mT wkrYd S 1924 ck? Zlvidk v
f wGif &Sr;f jynf
ajrmufyikd ;f oDaygNrdKU zGg;jrifonf/ arG;csif;,ckvuf
&Sd 3 OD;teuf ti,fqkH;jzpfonf/
1932 ckEpS rf S 1935 ckEpS t
f xd arNrdKU pde*f sKd;Zuf uGef
Aifhausmif;wGif ynmoifMum;NyD; 1935 ckrS 1941 ck
ESpftxd awmifBuD;NrdKU &Srf;apmfbGm; om; ajr;rsm;
ausmif;wGif ynmoifMum;onf/ 1941 ckEpS w
f iG f if;
ausmif;rS 10 wef;atmifjrifNyD; tdE,
d jynf? 'g*sDvif
NrdKUpdeaf ygausmif;qufvufoifMum;&m pDe,
D muif;
b&pf(csf) atmifjrifonf/
1944 ckESpfrS 1945 ckESpfwGif rkdif;vkHNrdKUpm;tjzpf cefYtyfjcif;cH&onf/ 1947 ck
ESpf? azaz:0g&Dv oDayge,fvlxk\wifajrmufcsuft& oDaygapmfbGm;tjzpf oDayge,f
tm; zGg;pm;tkyfcsKyfonf/
1949 ck? pufwbFmvwGif tar&duefjynf? aumif&&dk m'drk idk ;f twwfoifMum;onfh
odyHausmif;odkY oGm;a&mufynmoifMum;um? 1953 ckESpfwGif rkdif;eif;tif*sifeD,mbGYJudk
&&SdcJhNyD; 1954 ckESpfwGif jyefcJhonf/
1954 ckESpfyif vlrsKd;pkvTwfawmftrwftjzpf a&G;cs,fjcif;cH&onf/ apmfbGm;
rsm;tpnf;t&k;H wGif 1955 ckEpS rf S ,aeYtxd twGi;f a&;rSL;tjzpf aqmif&u
G v
f suf&o
dS nf/
oDaygapmfbGm;BuD;p0fMumqkdifonf taemufwkdif;olESifhvufxyfxdrf;jrm;cJh&mrS
orD;awmf 2 OD;xGef;um;avonf/

60

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

rkd;rdwf apmfbGm;BuD;p0fcGefcsKdrSm crnf;awmf p0fcif


armifEiS rhf ,fawmfr[ma'0Dp0feef;tdrw
f rYdk S ou&mZf
1273 ckESpf? awmfovif;v (1912 ckESpf? Mo*kwfv
19 &uf)aeYwGif &Srf;jynfajrmufydkif; rkd;rdwfNrdKU zGm;
jrifcahJ vonf/
ou&mZf 1283 ckESpfrS 1287 (1922 rS 1926)ckESpf
txd? arNrdKUtpdk;&t*Fvdyftxufwef;ausmif;wGif
ynm&ifEdkY aomufpkdYcJhNyD;vQif 1288 ckESpfrS 1291
(1927-1934)ckESpftxd t*FvefEkdifiH qyfazghc&kdif?
z&ifvrfwrfaumvdyfif;? 1292 ckESpfrS 1295 ck
(1931-1934)ckESpftxd? uif;b&pf*fNrdKU? ruf(*f)'g
vD;ef (Magdalene) aumvdyf if;? qufvufynm
oifMum;cJ&h m? if;aumvdyrf S r[m0dZm bGx
YJ ;l ukd qGwf
cl;&&SdcJhavonf/
ou&mZf 1297 (1936)ckEpS w
f iG f rk;d rdwef ,f apmfbmG ;BuD;\t&dyt
f &mudk qufcH
odr;f ydu
k Nf yD;aemuf 1301 (1940)ckEpS w
f iG f &Sr;f jynfe,f&dS (Burma Territorial Forces)
ppfwyf 0ifa&mufxrf;&Guf&m? 1302 (1941) ckESpfwGif uufywdef(AkdvfBuD;)&mxl;udk &&Sd
cJhNyD;vQif ppfBuD;tNyD;wGifvnf; qkwHqdyfrsm; &&SdcJhavonf/
1306 ck (1945) ckESpfwGif? Muufoa&aqmif a&TpvG,f&rif;[laom bGJYxl;jzifh
csD;jrifhjcif;cH&avonf/
1308 ckESpf (1947)ck? ZGefvwGif jynfaxmifpk jrefrmEkdifiHawmf wkdif;jyKjynfjyK
vTwfawmfodkY zGJYpnf;tkyfcsKyfykH tajccHOya'a&;qGJa&; tzGYJ0ifwOD;tjzpfjzifh wufa&muf
cJhNyD;vQif 1947 ck? Zlvkdifv e,fpyfa'o twkdifyifcH 0efBuD;tjzpfjzifh bk&ifcH\tkyfcsKyf
rItzGw
YJ iG f yg0ifcahJ vonf/ 1947 ckEpS w
f iG f NAdwo
d Qtpd;k &ESiahf wGq
Y &Hk onfh umuG,af &;rpf
&SifESifhb@ma&;rpf&Sifrsm;wGifvnf; tzGJY0ifwOD;tjzpfjzifh yg0ifcJhavonf/
xkrd w
S yg; jynfaxmifpEk iS u
hf rmEh idk if BH uD;i,fwYdk qufqaH &; t00wGif tqifajyrI
61

E-book is created by shanyoma

rkd;rdwfapmfbGm;BuD; p0fcGefcsKd\twKywdtusOf;csKyf

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

&&Sdap&ef jynfaxmifpkrS ukd,fpm;vS,ftzGJYrsm;udk apvTwfcJh&m rMumcP tzGJYukdacgif;


aqmif vSnfhvnfoGm;a&mufcJh&avonf/
xkjYd yif jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmfrS ,k;d ',m;jynfoYkd apvTwo
f nfch spfMunfa&;
rpf&SifwGif acgif;aqmiftjzpfjzifhif;? tdEd,jynf OD;wnfuref;NrdKUwGif usif;yonfh
(ECAFE) nDvmcHoYkd wufa&mufaom jynfaxmifp\
k ud,
k pf m;vS,t
f zGw
YJ iG f acgif;aqmif
tjzpfjzifh if; wufa&mufcahJ vonf/ (ECAFE) nDvmcHoYkd wufa&mufc&hJ mwGif nDvmcH
'kwd,obmywdtjzpfjzifh nDvmcHu wnDwnTwfwnf; a&G;cs,fwifajrmufjcif;udk cHcJh
&avonf/
if;ESpfwGifyif MopaMw;vsjynf? vufypwefNrdKU az:jyyg nDvmcHBuD;udk quf
vufusif;y&m xkdnDvmcHtwGif; rlvobmywd rwufa&mufEkdifonfhtwGuf p0fcGefcsKdu
obmywdtjzpfjzifh qufvufaqmif&GufcJh&avonf/
1951 ckESpfwGif jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmf tpkd;&u tif'kdeD;&Sm;odkY cspfMunf
a&;rpf&SiftzGJY apvTwf&mwGif acgif;aqmiftjzpfjzifh vkdufygcJh&avonf/
1954 ckEpS t
f wGi;f ? uae'gjynf? atmfw0dk gNrdKU usif;yonfu
h v
dk b
H pkd rD u
H ed ;f aumf
rpf&SifodkY acgif;aqmiftjzpfjzifh wufa&mufcJhavonf/ xkdESpftwGif;rSmyif ukvor*nD
vmcHodkYwufa&mufonfhjynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmf\udk,fpm;vS,ftzGJYukdvnf; acgif;
aqmifcJhavonf/
vGwfvyfa&; &&SdNyD;umvwGif 1948 ck? azaz:0g&DvrSp 1958 ck? Ekd0bFmv
txd &Sr;f jynfe,f Ou|tjzpfjzifh aqmif&u
G cf ahJ vonf/ 1950 ckEpS ?f 'DZbFmvrSp Ekid if H
jcm;a&;Xme0efBuD;wm0efuykd g yl;wGaJ qmif&u
G cf ahJ vonf/ 1956 ck? atmufwb
dk mvrSp
1958 ck? atmufwkdbmvtxd? jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmf? 'kwd,0efBuD;csKyf EkdifiHjcm;
a&;tjzpfjzifh jynfaxmifpk\wm0eft&yf&yfukd xrf;aqmifcJhavonf/
jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmftwGi;f jrefrmjynfwiG f z?q?y?v?tzGcYJ sKyfBuD;u rm;
rm;rwfrwf&yfwnfum vlxkw&yfvkH;tm; a&SUaqmifvsuf &Sdonfhenf;wl &Srf;jynfe,fw
cGiw
f iG f vlxw
k &yfv;Hk \rScD t
dk m;xm;&m awmifwef;om;pnf;vk;H nDnw
T af &;tzGcYJ sKyfBuD;ukd
62

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

xkdenf;wlpGm 1951 ckESpfrSp &Srf;jynfe,f apmfbGm;rsm; tpnf;t&kH;\Ou|


taejzifv
h nf; ,aeYxufwidk f aqmif&u
G v
f suf &Sad eonfjh yif 1947 ckEpS rf pS jynfaxmif
pk jrefrmEkid if aH wmf\vlrsKd;pkvw
T af wmf ygvDrefwiG f trwftjzpf wkid ;f jynf\tusKd;udk onf
yd;k aqmif&u
G v
f m&m ,ckxufwidk f jzpfavonf/ apmfbmG ;BuD;onf r[ma'0Dp0fo&D Ed iS o
hf rD;
awmfBuD;p0foD&deEra[? orD;i,f p0foD&dyya[ESifhom;awmfBuD; usrkdif;p0fcGefausmfZH?
om;awmfi,f aemfrkdif; p0fcGefaemfqkdifwkdYtm; t*FvefodkY ynmawmfrsm; oifMum;&ef ap
vTwx
f m;NyD; rdrw
d OD;wnf;om nDrawmfrsm;ESit
hf wlaexkid
f wkid ;f jynf\tusKd;udk ud,
k f
pdwfcsrf;ompGmjzifh aqmif&Gufvsuf &Sdaeonf/

63

E-book is created by shanyoma

wnfaxmifNyD;? xdktzGJYcsKyfBuD;\a&SUaqmifOu|BuD;taeESifh ,aeYxufwkdif jynfe,f\


tusKd;udk onfykd;vsuf &Sdaeayonf/

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

rkd;eJapmfbGm;BuD; p0fjynfh\twKywdtusOf;csKyf
rkd;eJapmfbGm;BuD; oa&pnfol p0fjynfhonf 1914 ck
ESpf? {NyDvwGif rkd;eJNrdKU zGg;jrif crnf;awmfrSm p0f
ausmf[dk;(pD?bD?tD;)jzpfonf/
1921 ckEpS w
f iG f at? bD? trfausmif; ynmoifMum;
cJhonf/ 1922 ckESpfwGif awmifBuD;NrdKU&Sd tpdk;& &Srf;
apmfbGm;om;ajr;rsm;ausmif; ynmrsm; qufvuf
oifMum;cJ&h m 1939 ckEpS ?f rwfvtwGi;f usif;yaom
tpkd;& 10 wef; pmar;yGJukd 0ifa&mufajzqkdNyD;onfh
aemuf ausmif;rSxu
G cf yhJ gonf/ xdak emuf awmifBuD;
NrdKU? NrdKUjytkyfcsKyfa&;XmecsKyf&kH; w&m;olBuD;oif
wef;udk wufa&mufoifMum;cJhygonf/ ausmif;om;
b0 ynmoifMum;vsuf&adS epOf upum;ckepf m; t
rsKd;rsKd;buf tvGe0f goemyg txl;ojzifh abmvk;H uefjcif;bufrmS xl;cRefaomaMumifh
txufArmjynfabmvkH;toif;odkY 1934 ckESpfrS 1938 ckESpftxd yg0ifupm;&ef ta&G;cH
cJh&ygonf/
awmifBuD;NrdKU&Sd NrdKUjytkyfcsKyfa&;XmecsKyf&kH; vufatmufwGif w&m;olBuD;oif
wef; NyD;onfhaemuf 1939 ckESpfwGif &Srf;aoewfudkifwyfwGif 0ifa&muftrIxrf;aqmifcJh
ygonf/ if;aemuf jrefrmjynf &dum o,f,yl aYdk qmifa&; armfawmf,mOfwyfbufoYkd ajymif;
a&TUjyef&m 19139 ckESpf tdEd,jynf? um(vf)ulNrdKUodkY if;wyfrS udk,fpm;vS,ftjzpf oif
wef;rsm; wufa&mufoifMum;&ef apvTwcf jhJ cif;cH&ygonf/ xkrd S tdE,
d &dum o,f,yl aYdk qmif
a&;wyfrawmfEiS t
hf wl oifwef;rsm;oifMum;NyD;qk;H onhaf emuf 1939 ckEpS ?f 'DZbFmvwGif
&Srf;aoewfudkifwyfwGif;odkY tvkyf0wfw&m;rsm; xrf;aqmifcJhonf/ 1942 ckESpf? rwfv
wGif AkdvfBuD;&mxl;tqifhtwef;odkY wkd;wufcefYtyfjcif;udk cH,l tdEd,jynfodkY &kyfodrf;
oGm;onftxd trIawmfudk xrf;&GufcJhygonf/ odkYaomf rdrdonf vkdufygroGm;bJ jrefrm
jynfwGif ae&pfcJhygonf/
1938 ckEpS w
f iG f r[ma'0DEiS v
hf ufxyfxrd ;f jrm;cJyh gonf/ 1952 ckEpS f tar&duef
jynfwiG u
f sif;yaom taxGaxG ukvor*nv
D mcHobifoYkd jrefrmjynfrS ud,
k pf m;vS,af wmf
64

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

tjzpf apvTwfjcif;cHcJh&ygonf/ 1956 ckESpf? ZlvkdifvwGif &Srf;jynfe,ftpkd;&? jynfxJa&;


ESifhw&m;a&;0efBuD;Xme0efBuD;tjzpf ta&G;cHcJh&m 1958 ckESpf? Ekd0bFmv 7 &ufaeYwGif
if;Xme0efBuD;&mxl;rS pGefYvTwfcJhygonf/

E-book is created by shanyoma

jynfaxmifpk jrefrmEkid if aH wmf vlrsKd;pkvw


T af wmfwiG f ygvDreftrwftjzpfjzifh if;?
&Sr;f jynfe,faumifprD S ,aeYtxd ygvDreftrwfEiS t
hf zG0YJ ifwOD;tjzpfif; aqmif&u
G v
f suf
&Sdaeygonf/

65

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

awmifydkifapmfbGm;BuD; p0fcGefyef;pdef\twKywdtusOf;csKyf
awmifydkifapmfbGm;BuD; p0fcGefyef;pdefonf c&pfou
&mZf 1894 ckESpf? pufwbFmvwGif zGg;jrifonf/ apmf
bGm;BuD;onf &Srf;jynf wjynfvkH;&SdapmfbGm;rsm;t
euf wOD;wnf;aom yavmiftrsKd;om;apmfbmG ;jzpf
avonf/
a&S;OD;pGm 1906 ckEpS w
f iG f awmifBuD;NrdKU? &Sr;f apmfbmG ;
om;ajr;rsm; ausmif;odkY ynm&yfrsm; qnf;yl; oif
Mum;cJhNyD;? 1916 ckESpf ausmif;rSxGufcg awmifydkif
e,f usrkdif; tjzpf e,ftkyfcsKyfa&; udp t00wGif
crnf;awmfapmfbmG ;BuD;tm; ulnaD qmif&u
G cf o
hJ nf/
1926 ckESpfwGif crnf;awmfapmfbGm;BuD; ewf&GmpH u
awmfuek af omtcg crnf;awmf\&ku
d &f mudk qufvuf
pkd;pHcJh&m ,aeYtxdyif jzpfavonf/
awmifydkifapmfbGm;BuD;p0fcGefyef;pdefonf ewf&GmpH &yfapmufapmfbGm;BuD;p0fcGef
vdwf\orD;awmftBuD; p0fcifEGHtm; vufxyfxdrf;jrm;um r[ma'0Dtjzpf wifajrmufcJh
avonf/ r[ma'0DEiS o
hf m;awmf orD;awmf 6 OD; xGe;f um;cJo
h nf/ r[ma'0Dp0fcifEHG ewf
&GmpHNyD;aemuf? yavmiftrsKd;orD; p0feef;useftm; r[ma'0Dtjzpf qufvufwifajrmuf
&m om;awmf orD;awmf 4 OD;xGef;um;jyefonf/ 'kwd,ajrmuf r[ma'0D\om;awmft
BuD; p0fcGefatmiftm; usrkdif;tjzpf cefYtyfxm;avonf/ if; r[ma'0D uHawmfukefjyef
aomtcg jrefrm-t*Fvdyfujym; a':cifararqkdoltm; r[ma'0D wifajrmufjyef&mwGif
om;awmf orD;awmf 13 OD;xGe;f um;cJo
h nf/ apmfbmG ;BuD;wGif yavmiftrsKd;orD;wOD;ESihf
w&kyftrsKd;orD;wOD;tm;vnf; Muif,mawmftjzpf xm;&Sdavonf/
apmfbGm;BuD;onf yifvkHnDvmcH &Srf;jynfapmfbGm;rsm; tpnf;t&kH;\Ou|t
jzpf pGrf;pGrf;wrH wm0ef,laqmif&GufcJh yifvkHpmcsKyfvufrSwfa&;xkd;cJhol jzpfavonf/
apmfbGm;BuD;onf 1925 ckESpf t*Fvef-jyifopfjynfrsm;odkY av;vMumrQ oGm;
a&mufvSnfhvnfcJhbl;NyD; 1939 ckESpf? 'kwd,urmppfBuD;jzpftHhqJqJwGif rmvm,k? w&kyf
66

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

apmfbGm;BuD;onf erfhrwlrkdif; bm;rm;aumfykda&;&Sif;wGif jynfaxmifpktpdk;&\


udk,fpm;vS,ftjzpf (at)tqifh 'g&kdufwmwOD;tjzpf a&G;cs,fcefYtyfjcif;cH&onfhjyif?
jynfaxmifpk pufrv
I ufrv
I yk if ef;? vbufajcmufxw
k v
f yk af &;tzG0YJ ifvBl uD;tjzpfvnf; cefY
tyfjcif;cH&avonf/ apmfbGm;BuD;onf wkdif;jyKjynfjyK vTwfawmfacwfrSp ,aeYxd vl
rsKd;pkvTwfawmfwGif ygvDreftrwfwOD;tjzpf a&G;cs,fwifajrmufjcif;cH&avonf/
wkid ;f usKd; jynfusKd;rsm; xrf;aqmifco
hJ nfukd axmuf&
I Ekid if aH wmftpk;d &u 1959
ckESpfwGif r[moa&pnfolbGJYxl;jzifh csD;jrifhcH&avonf/

67

E-book is created by shanyoma

jynf? *syefjynf? [Gefemvlvl? tar&duef? t*Fvef? jyifopf? aemfa0;paom wkdif;jynfrsm;


okdY vSnfhvnfcJhavonf/

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

rkdif;udkifapmfbGm;BuD; p0fMunf\twKywdtusOf;csKyf
rkdif;ukdife,f apmfbGm;BuD; p0fMunfonf jrefrmou
&mZf 1271 ckEpS ?f waygif;vjynfah usmf 11 &ufaeYwiG f
crnf;awmfapmfbmG ;BuD;p0fceG rf EHk iS rhf ,fawmf r[ma'
0Dp0fjr,fyidk w
f rYdk S zGg;jrifNyD; apmfbmG ;BuD;p0fceG rf \
Hk om;
awmfESpfyg;teuf 'kwd,om;awmfjzpfonf/
ou&mZf 1287 ckEpS w
f iG f crnf;awmfapmfbmG ;BuD;p0f
cGerf Hk ewf&mG pHomG ;ojzifh om;awmftBuD; aemifawmf
p0fEGHonf ou&mZf 1927 ckESpfwGif rkdif;udkife,fapmf
bGm;BuD;\t&kduft&mudk qufcHtkyfcsKyf&onf/
i,fpOf awmifBuD;NrdKU &Srf;apmfbGm;om;ajr;rsm;ausmif; ynmoifMum;NyD;vQif
aemifawmfp0fEGHonf apmfbGm;BuD;tjzpf tkyfcsKyfaepOf if;onf rkdif;ukdife,f\usrkdif;
tjzpfjzifh tcGefawmftrwfBuD;&mxl;udkyg yl;wGJxrf;&GufcJh&onf/
1291 ckESpfavmufwGif aemifawmfapmfbGm;BuD; p0fEGHESifhtwl t*FvefEkdifiHodkY t
xl;ynm&yfrsm; avhvm&ef oGm;a&mufc&hJ onf/ t*FvefEikd if w
H iG f aemifawmfapmfbmG ;BuD;
p0fEGH\usef;rma&; csKdUwJhrIaMumifh rkdif;udkifNrdKUodkY jyefvnfxGufvmcJh&onf/
ou&mZf 1932 ckESpfwGif aemifawmfBuD; p0fEGH ewf&GmpHoGm;ojzifh if;\t&kduf
t&mudk qufvufqufcHtkyfcsKyfcJh&onf/
xkdodkY rkdif;ukdife,fudk apmfbGm;BuD;tjzpfjzifh 1932 ckESpfrSp tkyfcsKyfvmcJhonf
tjyif 'kwd,urmppfBuD;twGif;if;? au?tif?'D?tkdac: u&ifolykefrsm;x<upOftcg
if;? rdrde,fol e,fom;rsm;ESifhwuG tpdk;&tm; tbufbufrS ulnDapmifha&SmufvmcJhol
wOD;jzpfayonf/
if;rS ,cktcsdet
f xd apmfbmG ;BuD;tjzpfjzifh tkycf sKyfvsuf&NdS yD; wk;d wufaeaom
urmBuD;\tajctaet&? wk;d wufopfviG o
f nfh tkycf sKyfa&;tajymif;tvGrJ sm;jzpfay:
vmEkid &f ef &Sr;f jynfe,f e,f&iS rf sm;u rdrw
d \
Ydk tkycf sKyfa&;tmPmpGev
Yf w
T af y;a&;udpw
iG f
txl;pdwf0ifpm;vsuf&Sdaom apmfbGm;BuD;wOD; jzpfayonf/
68

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

xdkodkYpdwf0ifpm;vsuf&Sdonfhtavsmuf OD;pGmyXr pHjytaejzifh tmPmpGefYvTwf


ay;vdkaom apmfbGm;BuD;wOD;jzpfaMumif;udk if;\ajymqkdrdefYMum;csufrsm;t& od&SdcJh&
avonf/

69

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

awmifodEDe,f rkdif;&,fapmfbGm;BuD; p0fqkd[kHz\twKywdtusOf;csKyf


rkid ;f &,fapmfbmG ;BuD;p0fq[
dk zHk (Sao So Home)onf
ewf&GmpHvGefNyD;aom crnf;awmfapmfbGm;BuD; p0fpkH
(Sao Sone) ESiv
hf uf&rdS ,fawmf eef;crf;qm(awmif
aqmif)tBuD;wkdY\yXrom;awmfjzpfNyD; jrefrmou
&mZf 1278 ckESpfwGif zGg;jrifawmfrl if;ESifhrd&if;wl
arG;bufESrawmf p0fa&Tcif wa,mufxnf;omvQif
&SdaMumif;/
p0fq[
dk zHk onf jrefrmou&mZf 1289 ck? t*Fvyd o
f u
&mZftm;jzifh 1928 ckEpS f oufawmf 11 ESpt
f &G,w
f iG f
awmifBuD;NrdKU &Sr;f jynfapmfbmG ;om;ajr;rsm;ausmif;
wGif pwifynmoifMum;cJNh yD;? rEav;ESi&hf efuek w
f uov
dk af usmif; (tkid ?f at)txd ynm
oifMum;atmifjrifNyD;aemuf 1937 ckEpS w
f iG f wuov
dk af usmif;rS xGucf ahJ vonf/ xkad emuf
1938 ckEpS w
f iG f awmifyikd ;f &Sr;f jynf &yfapmufNrdKU &yfapmufapmfbmG ;BuD; p0fceG q
f m\orD;
awmftBuD;qk;H p0fneT MYf unfEiS v
hf ufxyfr*FvmjyK ,cktcg orD;awmf 8 a,mufomvQif
xGef;um;av&m (1) p0fwifrkdif;? (2) p0fwrf;[kH? (3) p0fprfEGrf;? (4) p0fprfzkH;? (5) p0fprf
crf;? (6) p0fqkdifrkdif;? (7) p0f[D;,m;qkdif? (8) p0fqkdif[def;wkdYjzpfMuonf/
aqmif&GufcJhonfhvkyfief;rsm;
apmfbmG ;BuD;onf ausmif;rSxu
G v
f mNyD;aemuf ausmufqnfNrdKUwGif tkycf sKyfa&;
&mtjzmjzm oifwef;rsm;udk avhvmqnf;yl;cJh crnf;awmfapmfbGm;BuD; &SdpOfuyif e,f
tkyfcsKyfa&;wGif wm0ef,lxrf;aqmifcJhonf/ 1947 ckESpf? azaz:0g&DvwGif qewf&?
uqkefvwGif apmfbGm;tjzpf bdodufr*Fvmudk cH,lygonf/
apmfbmG ;BuD;onf 1949 ckwiG f ajrmufyikd ;f &Sr;f jynfwcGiw
f iG f 0ifa&mufaESmif,
h u
S f
cJah om au?tif?'D?tkd aemfqidk ;f wku
Yd v
kd nf; rkid ;f &,fe,fwiG f wm&Sncf adk tmif; raeEkid af tmif
BudK;pm;aqmif&GufcJhNyD; w&kyfjzLta&;wGifvnf; vG,farmfwefY,ef; wavQmufudk rdrd\
e,fykvdyf? e,fole,fom;rsm;ESifhwGef;vSefwkdufxkwf umuG,fcJhavonf/
apmfbGm;BuD;onf &Srf;jynfe,f EkdifiHa&;aqmif&Guf&m apmfbGm;rsm; aumifpDt
70

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

zGJYokdYif;? &?w?p?n?z?tzGJYodkYif; tjcm;tzGJY0ifrsm;ESifhtwl vufwGJyg0ifaqmif&GufcJhav


onf/

if;jyif rdr\
d 0goemtvku
d f "gwfy&Hk u
dk u
f ;l jcif;? vQyfppfynm? armfawmfum;puf
ud&d,mjyKvkyfjyifqif wyfqifjcif;? *DwmtwD;ESifh,kd;',m;apmif;BudK;twD;wGif tvGef
yif0goemyg wD;cwfjcif;rsm;? vuform;ynm? yef;bJynm tp&do
S nft
h EkynmtMurf;
ynmwkdYudkvnf; avhvmwwfuRrf;aom apmfbGm;BuD;wOD; jzpfavonf/

71

E-book is created by shanyoma

apmfbGm;BuD;onf ausmif;aepOftcg abmvkH;uefjcif; txl;0goemyg&Sdoljzpf


ausmif;abmvkH;toif;wGif yg0ifupm;cJholwOD; jzpfonf/

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

vJcsm;apmfbGm;BuD;p0fEGH\twKywdtusOf;csKyf
c&pfou&mZf 1906 ck? atmufwb
dk mv(jrefrmou
&mZf 1268 ckESpf? oDwif;uRwfvjynfhausmf 14 &uf)
aeYwiG f crnf;awmfvcJ sm;apmfbmG ;BuD;p0fceG v
f idk ;f ESihf
r,fawmf eef;qkdifrGef;rS wwd,ajrmuf om;awmfvJ
csm;apmfbGm;p0fEGHtm; zGg;jrifcJhonf/
9 ESpfom; t&G,fodYka&mufaomf vJcsm;NrdKU jrefrmpm
oifausmif;wGif yOrwef; txd ynm oifMum;NyD;
awmifBuD;NrdKU? &Srf;apmfbGm;om;ajr;rsm; ausmif;
qufvuf txufwef; ynm&yfrsm; qnf;yl; oif
Mum;cJh&mrS 1928 ckESpfwGif rEav;NrdKU? &Jt&m&Sdoif
wef;ausmif;wGif ynmrsm;qufvufoifMum;cJo
h nf/
1929 ckEpS w
f iG f tD;?at?pD&mxl;ESirhf w
d v
d mNrdKUwGi]f ]y&kAd ifp(J vf)x&dr;f eifaumvdyaf usmif;}}
2 ESpfcefYrQ Oya'ynm&yfrsm;udk oifMum; rdwdvmyif e,f0efaxmuf&mxl;jzifh trI
xrf;aqmifNyD; ompnfNrdKUwGif aiGwkduft&m&Sdoifwef;udk 1930 ckESpftxd oifMum;cJhyg
onf/ xkrd w
S zef awmifBuD;NrdKU 0ef&iS af wmfrif;BuD;&k;H wGif bwf*sufa&;qGeJ nf;ynm&yfrsm;
udkvnf; qufvufqnf;yl;avhvmoifMum;cJhygonf/
1931 ckESpfwGif vJcsm;e,f&Sif crnf;awmf\&dyf&m e,f&Sifp0fzvkHtjzpf cH,lchJNyD;
1940 ckESpfwGif 'kwd,urmppftwGif; &Srf;taysmfxrf; ppfwyfeHygwf 13 wGif 'k-Akdvf&m
xl;jzifh arNrdKUwGif trIxrf;aqmifcJhonf/ 1941 ckESpfwGif? *syefacwfwGif vJcsm;e,fodYk
jyefvnfMunf&h t
I yk cf sKyf&ef ta&;wBuD;vkt
d yfaeojzifh e,fukd jyefvnftyk cf sKyfc&hJ onf/
1945 ckEpS f r[mrdww
f yfrsm; jyefvnf0ifa&mufvmcsdew
f iG f *syefrsm;\zrf;qD;
jcif;udk cH& if;wkdYvufrS xGufajy;wdrf;a&SmifNyD; 5 &uftMumwGif r[mrdwfwyf trSwf
101 wyfrawmfEiS yhf ;l aygif;um e,f&v
dS x
l rk sm;udk pk&;Hk NyD; *syefukd awmfveS cf o
hJ nf/ 194647 ckESpfwGif tcsKyftjcmtmPmydkif vGwfvyfaomjynfaxmifpkBuD; ay:aygufvma&;t
wGuf jynfaxmifpo
k m;tm;vk;H pnf;vk;H nDnw
T af &;yifvpHk mcsKyf csKyfqMdk u&mwGif &Sr;f aumf
rwDtzGJY0if 14 OD;teuf wOD;tygt0iftjzpf vufrSwfa&;xkd;NyD; vGwfvyfa&;twGuf
BudK;yrf;aqmif&GufcJh&ygonf/
72

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

wzefqufvuf ajrmufydkif; &Srf;jynfawmifydkif;? oDayg? ajrmufodED? rkdif;&,f?


0e,f? aus;pD;? rkdif;aemif? rkdif;&I? rkdif;udkif? armufr,f? rkdif;yefe,frsm;rS e,f&SifnDawmf
aemifawmfrsm;ESiu
hf n
l aD pmifah &Smuf&ef vlrsm;udk pk&;Hk vsuf aomif;usef;olrsm; ESrd ef if;a&;
OD;pD;csKyftaejzifh wGef;vSefwkdufckdufNyD; e,frsm;udk jyefvnf odrf;ydkufcJhygonf/ xdkuJhodkY
wGe;f vSew
f u
dk cf u
dk &f mwGif wyfrawmfrS aoewfuidk w
f yf&if;(1)? wyfcw
JG cGu
J kd Akv
d Bf uD;wifO;D
udk,fwkdifOD;pD;vsuf ajrmufydkif;wkdif; AkdvfrSL;csKyfbvdwfu apvTwfcJhygonf/
if;aemuf qufvuf wyfrawmfESifhtwl yl;aygif;NyD; 4 vMumrQ aomif;usef;
olrsm;tm; wGef;vSefwkdufckdufcg awmifBuD;NrdKUawmfudk jyefvnfodrf;,lcJh&m 1951-52 ck
ESpftxd rdkif;udkifESifhvJcsm;e,fwGif <uif;usefaeao;onfhaomifusef;olrsm;tm; quf
vufwGef;vSefNzdKzsufcJhygonf/ xkdYjyifvnf; &Srf;jynfe,f tpkd;&tzGJYwGif jynfolYaiGpm&if;
aumfrwD obmywdtjzpf aqmif&Gufvsuf&Sdonf/
1958 ckESpfwGif jynfaxmifpk jrefrmEkdifiHawmfrS oa&pnfolbGJYESifha&TwHqdyfqkcsD;
jrifhjcif;cH&NyD; jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmf vlrsKd;pkvTwfawmfwGif trwfwOD;tjzpfjzihf
vnf; vGwfvyfaom jynfaxmifpkBuD;\wm0efrsm;udk xrf;aqmifvsuf &Sdygonf/

73

E-book is created by shanyoma

1949 ckESpfwGif jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmf w0ef;vkH;wGif aomif;usef;olrsm;


tiftm;BuD;rm;pOfu &Sr;f jynfe,fwiG v
f nf; au?tif?'D?tk?d rsm;u OD;pD;acgif;aqmifvsuf
&Sr;f jynfe,f\NrdKUawmf awmifBuD;NrdKUrSpNyD; &Sr;f jynfe,fta&SUydik ;f ? ajrmufyikd ;f ESiv
hf ,
G v
f if
ponfhNrdKUtoD;oD;wkdYudk odrf;,lxm;Mu&m vJcsm;ESifhrdk;eJe,fole,fom;rsm;udk pk&kH;NyD; OD;
pD;acgif;aqmifjyKvsuf vG,v
f ifNrdKUudk aomif;usef;olrsm;vufrS jyefvnford ;f ydu
k cf o
hJ nf/

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

&yfapmufapmfbGm;BuD; p0fcGefqm\twKywdtusOf;csKyf
&yfapmuf apmfbGm;BuD; p0fcGefqmonf 1257 ckESpf?
wefaqmifrek ;f vqef; 5 &ufaeYwiG f crnf;awmfapmf
bGm;BuD;p0fcGefvdwf(K.S.M.)ESifhr,fawmfp0feef; r
jrifhwkdYrS zGg;jrifonfh wOD;wnf;aom om;awmf jzpf
onf/
1272 ckESpfwGif awmifBuD;NrdKU? &Srf;apmfbGm;rsm;\
om;ajr;ausmif; pwif ynmoifMum;NyD; 1280 ck
ESpfwGif ausmif;rS xGufum tkyfcsKyfa&;ynmrsm;ukd
awmifBuD;NrdKU jrLeDpyg,f&;Hk if;? rZsrd 0efaxmuf&;Hk
if;? ta&;ykid &f ;Hk if; wESpw
f mrQ avhvmqnf;yl;
NyD; &yfapmufe,fodkY jyefvmum? w&m;olBuD; tjzpf
if;? e,fcsKyftjzpfif; jyefvnfxrf;aqmifonf/
1267 ckEpS ?f uqkev
f jynfah usmf 10 &ufaeYwiG f &yfapmufe,f usrkid ;f tjzpf crnf;
awmfu ceft
Y yfco
hJ nf/ (1947 ckEpS ?f azaz:0g&Dv 7 &ufaeY) 1308 ck? wykw
Yd v
JG jynfah usmf
7 &ufaeYwiG f crnf;awmf\&ku
d &f mudk qufcrH nfah pmfbmG ;BuD;tjzpf Armjynfb&k ifcu
H cefY
tyfjcif;cH&onf/
apmfbGm;BuD; p0fcGefqmonf 1282 ckESpf? wydkYwGJvqef; 13 &ufaeYwGif usKd;wkH
apmfbmG ;BuD;\orD;awmf p0feef;0if;ausmufEiS x
hf rd ;f jrm;vufxyf&m orD;awmfav;OD;ESihf
om;awmf ESpOf ;D xGe;f um;cJo
h nf/ wkid ;f jyKjynfjyKvTwaf wmfrS ,aeYvrl sKd;pkvw
T af wmftxd
ygvDreftrwfwOD;taejzifh a&G;cs,fjcif;cH&onf/
a&S;OD;pGm vufxyfcJhonfhr[ma'0D ewf&GmpHNyD;aemuf 1319 ck? 0gqkdvqef; 12
&ufaeYwiG f anmifa&TapmfbmG ;BuD;p0fa&Tou
dk \
f wlrawmf p0fEEHG iS ahf emufxyf tdraf xmifjyK
&m aemufxyfom;awmf trTmESpfOD; xGef;um;jyefonf/ ,ck oufawmf 63 ESpf&SdNyD; usef;
rmoefpGrf; &Tifvef;vsuf &Sdavonf/

74

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

pum;apmfbmG ;BuD; r[moa&pnfol p0fceG Mf unfonf


crnf;awmfol&Jaumif; aiG"g;&? apmfbGm;BuD;p0fpdef
zl;ESifh r,fawmfp0feef;cifjzLwkdYrS 1893 ckESpf? {NyDv
10 &ufaeYwiG f &Sr;f jynfawmifyidk ;f pum;NrdKU zGg;jrif
onf/
touf 8 ESpt
f &G,w
f iG f pum;NrdKU *kP
d ;f csKyfq&mawmf
BuD;ausmif;wGif bmoma&;qkid &f m pmayrsm;udpk wif
avhvmqnf;yl;NyD;? touf 9 ESpft&G,fwGif awmif
BuD;NrdKU 1902 ckESpf? yXrOD;pGm zGifhvSpfonfh &Srf;apmf
bGm;om;ajr;rsm; ausmif;wGif ajymif;a&TU ynmoif
Mum;cJhonf/ xkdausmif;yif e0rwef;atmifjrifNyD;
xkdacwfu 10 wef;r&SdaomaMumifh ausmif;rSxGufcJh&onf/ touf 17 ESpft&G,fwGif c
rnf;&if;awmf apmfbGm;BuD; p0fpdefzl;ewf&GmpHav&m? e,ftkyfcsKyfa&;udprsm;udk aqmif
&Gu&f eftwGuf rZsrd 0efaxmuf&;Hk wGif if;? rif;BuD;&k;H wGif if; tkycf sKyfa&;ynmrsm;udk avh
vmoifMum;&NyD; touf 23 ESpt
f &G,w
f iG f pum;apmfbmG ;BuD;tjzpf ceft
Y yfjcif;cH&onf/
p0fjym;pdkif;rS pwifa&wGufaomf 11 qufajrmufaom pum;apmfbGm;jzpfavonf/
apmfbmG ;BuD;p0fceG Mf unfonf ewf&mG pHo;Hk qufapmfbmG ;BuD;p0fceG b
f ;dk \ajr;? ewf
&GmpH &yfapmufapmfbGm;BuD; Muufoa&aqmifa&TpvG,f&? p0fcGefvdwf\wlrawmf p0feef;
cifarESifhxdrf;jrm;vufxyfcg r[ma'0Dwifajrmuf&m om;awmf orD;awmf 10 OD;xGef;
um;cJhonf/ 1941 ckESpf r[ma'0Dp0feef;cifar ewf&GmpHaomtcg pum;NrdKUol eef;jr
wif? eef;jr&if? eef;jrZifwkdYESifhaemufxyf tdrfaxmifjyK&mrS om;orD; 11 OD; xGef;um;jyef
onf/
1948 ckESpfwGif pum;e,fcsKyfa&;tm; om;awmfusrkdif;tm; e,fcsKyftjzpfcefY
tyfNyD;? &Srf;jynfe,faumifpD(vTwfawmf)obmywdtjzpf a&G;cs,fwifajrmufjcif;cH&&m?
,aeYtxdyif jzpfavonf/
apmfbGm;BuD; p0fcGefMunfonf &Srf;jynfe,fomoema&;tzGJYwGifvnf; apwemh
75

E-book is created by shanyoma

pum;apmfbGm;BuD;p0fcGefMunf\twKywdtusOf;csKyf

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

0efxdrf;tzGJYOu|tjzpf aqmif&Gufvsuf&SdNyD; jrefrmEkdifiHawmf Ak'omoemtzGJYwGif a'o


ukd,fpm;vS,ftjzpf yg0ifaqmif&Gufvsuf&Sdonf/ 1950 ck oD[kdVfwGifusif;yaom urmh
Ak'b
momnDvmcHoYdk jrefrmEdik if u
H ,
kd pf m;vS,t
f zG0YJ ifwOD;tjzpf wufa&mufcNhJ yD; 1952 ck
ESpf *syefjynfwGifusif;yaom urmhAk'bmomnDvmcHodkY jrefrmEkdifiHudk,fpm;vS,ftjzpf
wufa&mufcJh&onf/ 1955 ckESpfwGif w&kyfjynfodkY jrwfpGmbk&m;\tHawmfyifhaqmifa&;
tzGJYwGif yg0ifoGm;a&mufcJh&onf/ jynfaxmifjrefrmEkdifiHawmf vGwfvyfa&;atmifyGJ A[kd
aumfrwDwGif 'kwd,Ou|tjzpf ,aeYwkdif aqmif&Gufvsuf &Sdonf/
1958 ckEpS w
f iG f Ekid if aH wmftpd;k &u r[moa&pnfob
l x
JYG ;l jzifh csD;jrijhf cif;cH&onf/

76

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

rkid ;f yefe,fapmfbmG ;BuD; oD&yd sHcsDp0fa&TMunfonf rkid ;f


yef? rkid ;f wk?H rkid ;f [ef? rkid ;f uRwf? rkid ;f xm; 5 NrdKyY idk rf idk ;f
yef e,fvkH;qkdif&mudk bGm;pm; tkyfcsKyfol ewf&GmpH
(K.S.M) Muufoa&aqmifa&TpvG,f&apmfbGm;BuD;
p0fcGeftkHESifh r[ma'0Dp0feef;,kHwkdYrS aygufzGm; xGef;
um;onfo
h m;orD; ESpOf ;D teuf om;BuD;jzpf? jrefrm
ou&mZf 1282 ck(t*Fvyd o
f u&mZf 1921 ck)ESpw
f iG f
rkdif;yefNrdKU zGg;jrifonf/
apmfbGm;BuD;p0fa&TMunfonf 1931 ckESpfwGif &Srf;
apmfbGm;om;ajr;rsm;ausmif; pwif ynmrsm;oifMum;qnf;yl;NyD;vQif 1940 ckESpf
wGif ausmif;uxGufNyD;? tkyfcsKyfrI uRrf;usifa&;twGuf &kH;tvkyf0wfw&m;rsm; em;vnf
&ef vG,fvif0efaxmuf&kH;wGif wESpftvkyfoif uG,fvGefol &Srf;jynfe,f\acgif;aqmif
BuD;rkid ;f yGeaf pmfbmG ;BuD;p0fpx
H eG ;f xHwiG v
f nf; wESprf Q qufvuf &k;H vkyif ef;rsm;udk qnf;
yl;avhvmcJhygonf/
if;aemuf crnf;awmf\e,ftkyfcsKyfrI tvkyf0wfw&m;rsm;udk ulnDaqmif&Guf
&if; 1940 ckESpfwGif? rkdif;yefusrkdif;tjzpf cefYtyfjcif;cHcJh&ygonf/
p0fa&TMunfonf rkdif;yefNrdKU orm;awmfOD;vIdif\'kwd,orD; p0feef;jrifhESifhxdrf;
jrm;vufxyfcJhygonf/ 1947 ckESpf? ZEm0g&DvtwGif; crnf;awmfapmfbGm;BuD; ewf&GmpH
uHawmfukefaomtcg e,fvlxkrsm;\oabmqEajrmfvifh awmifhwcsufESifhukdufnDpGm
1948 ckESpf? crnf;awmf\&dyf&mudk cH,lvsuf rkdif;yefapmfbGm;tjzpf qufcHtkyfcsKyfvsuf
&Sdygonf/
apmfbGm;BuD;p0fa&TMunfrSm om;axmuforD;cH xGef;um;jcif;r&Sdaomfvnf; ESpfr
awmfp0fyef;pdeEf iS ahf umifpo
D bmywdpum;apmfbmG ;BuD; r[moa&pnfol p0fceG Mf unf\wl
EkdifiHawmfopfxkwfa&; p0fpdefzGifhESifhvufquf xGef;um;aygufzGg;onfh (1) yXrom;BuD;
p0f[wf? (2) 'kwd,om;p0fcGefqpf? (3) wwd,orD; p0fcifaomfwmESifhp0feef;jrifh\wlr
p0fvS0if;wkdYtm; om;orD;rsm; apmifha&SmufNyD; jyKpkvsuf&Sdygonf/
77

E-book is created by shanyoma

rkdif;yefapmfbGm;BuD; p0fa&TMunf\twKywdtusOf;csKyf

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

1950 ckEpS t
f wGi;f ? a'oE&A[kow
k tjzpf ,k;d ',m;jynf? befaumuf? Zif;r,f
ponfNrdKUrsm;odYkvnf; oGm;a&mufvnfywfcJhygonf/

E-book is created by shanyoma

1949 ckESpfwGif au? tif? 'D? tkd? ta&;ay:aygufvmaomtcg ppf0efxrf;rsm;


pkaqmif;zGJYpnf;&m vG,fvifNrdKUvma&muf aomif;usef;olrsm;udk opm&SdpGm yg0ifwGef;
vSefwkdufckduf&mwGif ppf0efxrf;&dumaxmufyHha&;t&m&Sdtjzpf wm0ef,lulnDaqmif&Guf
cJhygonf/
1952 ckESpfrSp jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmf ygvDrefvlrsKd;pkvTwfawmftrwf
tjzpf a&G;cs,fjcif;cH&onfrSp ,ckwkdif wkdif;jynftusKd;udk onfydk;&Gufaqmifvsuf &Sdyg
onf/
1953 ckEpS w
f iG f jynfaxmifpek ,fajrtwGi;f usL;ausmf0ifa&mufonfh au? trf?
wD? w&kyjf zLrsm;udk wGe;f vSeNf zdKzsufonfeh *g;Edik pf pfqifa&;wGif rdrEd iS w
hf uG e,fov
l x
l rk sm;
yg pdwf"mwfMuHhcdkifpGmjzifh wyfr[m(9)wyfrif;BuD;? AkdvfrSL;BuD;ausmfaZmESifhtwl a&SUwef;
pmrsufESm &Gwf&GwfcRHcRH yg0ifulnDwkdufckdufcJhygonf/
1954 ckEpS w
f iG v
f nf; bk&ifah emifppfqifa&;ESihf wzef jynfaxmifp&k efow
l &kyjf zL
rsm;udk qufvufacsrIe;f &mwGi?f bk&ifah emifvrf;rBuD; pwifazmufvyk &f mif;? wku
d cf u
dk f
acsrIef;&mwGifif;? vkdtyfonfh&Jbufrsm;pk&kH;um? wyfrawmfESifhtwl tm;BudK;rmefwuf
yg0ifulnDcJhygonf/
1955 ckEpS w
f iG f wzef uRrf;usifonfw
h &kyjf zLrsm;udk &efBuD;atmifppfqifa&;ESihf
ESrd ef if;&efvnf; rdred ,frsm;jzpfaom rkid ;f yef-rkid ;f wkaH 'orsm;rS? &Jbufrsm;&&Sad &;twGuf
pGrf;tm;&SdorQ wyfrawmfudk ulnDcJh&ygonf/ uJhodkY &efolw&kyfjzLrsm;udk tBudrfBudrf
wkdufxkwfESdrfeif;&mwGif wyfrawmftm; tBudrfwkdif;wGif rqkwfepfaom vkHYvESifhtbuf
bufrS yg0ifulnDcJh&onf/ vkyfief;pGrf;&nfrsm;aMumifhyif jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmf
tpk;d &\ESpaf xmif;tm;&jcif;cH&onfEiS t
hf rQ Ekid if aH wmf0efBuD;csKyfO;D Ekyif vif;&kb
d mum;
wpD;? &ky&f iS jf ypufEiS t
hf if*sifpufwvk;H udk arwmvufaqmiftjzpf qkcsD;jrichf cH &hJ &krH u jynf
axmifpkjrefrmEkdifiHawmftpkd;&\1956 ck? vGwfvyfa&;ESpfywfvnfatmifyGJtwGuf oD&d
ysHcsDbGJYjzifh csD;jrifhajrmufpm;jcif;cHcJh&ygonf/
78

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

uJo
h Ykd jynfaxmifpo
k m;aumif;&wemNyDopGm jynfaxmifpak umif;usKd;ukd ud,
k f
pGrf;? PfpGrf;&SdorQ onfydk;&GufaqmifcJhjcif;aMumifh trsm;jynfolwkdY\,kHrSwfukd;pm;jcif;
cHc&hJ onfEiS t
hf rQ 1958 ck? Ek0d bFmv 12 &ufaeYwiG f topfwzef zGpYJ nf;aom &Sr;f jynfe,f
tpk;d &tzGw
YJ iG f ynma&;ESiu
hf sef;rma&;0efBuD;tjzpf a&G;cs,fwifajrmufjcif; cHc&hJ ygonf/

79

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

rkdif;vif;apmfbGm;BuD; p0frefvdwf\twKywdtusOf;csKyf
rkid ;f vif;apmfbmG ;BuD; p0frefvw
d o
f nf c&pfou&mZf
1919 ckESpf? ZEm0g&Dv 1 &ufaeYwGif rkdif;vif;e,f
(wudwf) &GmwGif zGg;jrif crnf;awmf p0fceef? r,f
awmf p0feef;tkHwkdY\arG;csif; 11 a,mufteuf 'kwd
,ajrmufom;awmfjzpfonf/ apmfbmG ;BuD;p0frefvw
d f
\txufwa,mufrmS orD;awmfjzpfaeyg rdrt
d m;
1939 ESpfwGif crnf;awmfapmfbGm;BuD; ewf&GmpH uH
awmfuek o
f mG ;aomtcg p0frefvw
d o
f nf crnf;awmf
\t&kduft&mudk qufvufcHpm;cJhygonf/
apmfbmG ;BuD;onf acwfynmt*Fvyd b
f momESijhf refrm
bmomrsm;udk wwfuRrf;onfhtjyif rdrdwkdif;&if;ynmjzpfaom &Srf;bmomudk aumif;pGm
wwfuRrf;ygonf/
apmfbGm;rSm om; 2 a,muf? orD; 3 a,muf? om;orD; 5 a,mufxGef;um;onfh
teuf om;ESpfa,mufESifhorD;tBuD; wa,mufwkdYrSm acwfynmudk qnf;yl;Muvsuf&Sdyg
onf/
apmfbmG ;BuD;onf tkycf sKyfrI uRrf;usifr&I o
dS nft
h avsmuf 1953 ckEpS w
f iG f w&kyf
jzLrsm; vma&mufaESmifh,Sufaomfvnf; &yf&Gmvlxkrsm;rSm qkH;&IH;epfjcif;r&SdcJhyg/
apmfbGm;BuD;onf jynfoljynfom;wkdY\tusKd;udk txl;a&SU&IolwOD; jzpfonfht
avsmuf jynfolvlxk\av;pm;jcif;udk cHpm;&olwOD; jzpfygonf/
EkdifiHawmftpkd;&tay:vnf; opm&SdolwOD;jzpfonfhtjyif tpkd;&vkdvm;csuf
rsm;udk tifwkduftm;wkduf aqmif&GufulnDolwOD;jzpfygonf/

80

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

rkdif;yGefapmfbGm;BuD; p0faq[kHonf AkdvfcsKyfatmif


qef;ESiw
hf uG wkid ;f jynf\aumif;usKd;twGuf touf
ay;oGm;ol trsKd;om;acgif;aqmif rkdif;yGefapmfbGm;
BuD; p0fpHxGef;ESifh rkdif;r[ma'0D p0fcifaomif;wkdY\
om;awmfjzpfavonf/
crnf;awmfapmfbmG ;BuD;p0fpx
H eG ;f ewf&mG pHonfh 1947
ckESpfwGif p0faq[kHrSm touf 12 ESpft&G,frQom &Sd
ao;ojzifh crnf;awmf\&dy&f mawmfudk csufjcif;quf
cHEidk jf cif; r&Scd yhJ g/ r,fawmfp0fcifaomif;vnf; 1945
ckESpfuyif ewf&GmpHuHawmfukefcJhavNyDjzpfojzifh p0f
aq[kHonf bBuD;awmfrkd;rdwfapmfbGm;BuD;p0fcGefcsKd
xHodkY ajymif;a&TUae&if; ynmudk qnf;yl;cJhonf/
rkid ;f yGeef ,furkd l crnf;awmf\aemifawmfu e,fcsKyftaeESihf tkycf sKyfMunf&h aI y;
avonf/ u&ifolykefrsm; BuD;pkd;aomtcsdefwGif e,fcsKyfBuD;u wdrf;a&Smifae&avonf/
rkid ;f yGeef ,ftpk;d &vufwiG ;f odjYk yefa&mufaomtcg &Sr;f jynfe,ftpk;d &\rZsrd 0efaxmufukd
e,fcsKyftaejzifh cefYtyf tkyfcsKyfavonf/
p0faq[ko
H nf ynmoifMum;&mwGif 1952 ckEpS f awmifBuD;NrdKU uarmZausmif;
rSae wuov
dk 0f ifwef;pmar;yGu
J kd aumif;pGmatmifjrifavonf/ 1954 ckEpS w
f iG f &efuek f
wuodkvf Oypm0dZmtwef;wGif yXr&ojzifh qkwHqdyfcsD;jrifhjcif;udk cH&avonf/
1957 ckESpfwGif usif;yaom &efukefwuodkvf\bGJYESif;obiftcrf;tem;wGif
0dZm*kPfxl;bGJYudk csD;jrifhjcif;cH&avonf/ xkdYaemuf &Srf;jynfe,faumifpD\tMuHay;csuf
t& 1957 ck? arv 18 &ufaeYwGif EkdifiHawmforwBuD;onf p0faq[kHtm; rkdif;yGefapmf
bGm;tjzpf cefYtyfvkdufavonf/

81

E-book is created by shanyoma

rkdif;yGefapmfbGm;BuD;p0faq[kH\twKywdtusOf;csKyf

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

omrkdif;crf;apmfbGm;BuD; p0fxGef;{\twKywdtusOf;csKyf
omrkid ;f crf;apmfbmG ; r[moa&pnfopl 0fxeG ;f {onf
awmfeif;NrdKUpm;BuD; p0fcGefxD;ESifhomrkdif;crf;NrdKUpm;
BuD; at-wD-trfb&YJG p0fceG zf ;dk \orD;awmftBuD;p0f
cifxm;wkdY\ om;awmf jzpfygonf/ p0fxGef;{wGif
armifESpfrokH;a,muf&Sd&m (1) p0fcif&if? (2) p0fcif
pde?f (3) p0fxeG ;f {wkjYd zpfMuygonf/ tpfrawmftBuD;
p0fcif&ifrmS p0farmifEiS t
hf aMumif;ygNyD; ,cktcg if;
\cifyGef;p0farmifrSm omrkdif;crf;e,f udk,fpm;vS,f
awmftjzpf aqmif&u
G v
f suf&ydS gonf/ tpfrawmfp0f
cifpdefrSm &efukefwuodkvfausmif;rS Oypmtxuf
wef;udk atmifjrifNyD; 1939 ck? pufwbFmvwGif uG,fvGefoGm;ygonf/ p0fxGef;{onf
awmifBuD;NrdKU? &Srf;apmfbGm;om;ajr;rsm;ausmif; 10 wef;txd ynm&ifEdkYaomufpdkYcJhyg
onf/ 1936 ckESpfwGif &Srf;jynfe,f c&kdif0ef&Sifawmfrif;BuD;&kH;wGif tkyfcsKyfa&;ynm&yf
rsm;udk ESpfESpfcefY avhvmqnf;yl;cJhNyD; 1937 ckESpf? Mo*kwfv 3 &ufaeYrSp a&TpvG,f&
rif; ayG;vSNrdKUpm;BuD;p0fpHjr\vufrS omrkdif;crf;e,fudk vufcH,lNyD; udk,fwkdiftkyfcsKyfcJh
ygonf/
1938 ck? arv 1 &ufaeYwGif &Srf;jynfe,faumifpD obmywdpum;apmfbGm;BuD;
r[moa&pnfol p0fcGefMunf\'kwd,orD;awmf p0fMunfxl;ESifhvufxyfxdrf;jrm;jcif;jyK
ygonf/ orD;awmfp0fjrpfO;D wa,mufxnf;om xGe;f um;&m ,cktcg ynmoifMum;vsuf
&Sdygonf/ om;awmf&if;csm rxGef;um;ojzifh tpfrawmfp0fcif&if\om;tBuD;p0farmif
&ifudk om;awmftjzpf arG;pm;NyD; omrkdif;crf;e,f\usrkdif;&mxl; csD;jrifhxm;ygonf/
omrkid ;f crf;apmfbmG ;BuD; r[moa&pnfopl 0fxeG ;f {onf 1939 ckEpS w
f iG f &Sr;f jynf
e,ftaemufyikd ;f e,f&iS af pmfbmG ;rsm;\uk,
d pf m;vS,t
f jzpf &Sr;f jynfe,fya'o&mZfaumif
pDwGif aumifpDtrwftjzpf a&G;cs,fwifajrmufjcif;cH&ygonf/ 1942 ckESpf? zufqpf*syef
rsm; pdk;rkd;tkyfcsKyfpOf rdrde,f\pnf;&kH;nDnTwfrItwGuf &Gmwkdif;aph vSnfhvnfum pnf;vkH;
nDnTwfrIudk &,latmifjrifcJhygonf/ 1945 ckESpf? r[mrdwfwkdY jrefrmjynfodkY 0ifa&mufvm
csdew
f iG f Armhvw
G v
f yfa&; wyfrawmftxufArmjynfEiS &hf rS ;f jynf? wkid ;f rSL;Akv
d rf LS ;BuD;Axl;
82

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

1946 ckESpfwGif yXrtBudrfajrmuf yifvkHnDvmcHBuD;jzpfajrmufa&;udk BudK;yrf;


&if; taemufydkif;apmfbGm;rsm;\acgif;aqmifukd,fpm;vS,fyk*Kdvf jzpfvmcJhonf/ 1947
ckEpS ?f yifvNHk rdKUwGif ArmjynfEiS ahf wmifwef;a'owkYd yl;aygif;um vGwv
f yfa&;udk t&,l&ef
qk;H jzwfco
hJ nfu
h rmausmfyifvpHk mcsKyfBuD;wGif &Sr;f jynfu,
kd pf m;vS,t
f jzpfjzifh vufrw
S af &;
xkd;cJholwOD;jzpfygonf/ 1947 ckESpfrSmyif wkdif;jyKjynfjyKvTwfawmftrwftjzpf a&G;cs,f
jcif;cH&ygonf/ 1948 ckEpS w
f iG f jyefvnfxal xmifa&;tzG(YJ y?v?u?z)\Ou|ESiahf pmfbmG ;
rsm;tpnf;t&kH;\'kwd,Ou|tjzpf a&G;cs,fwifajrmufjcif;cHcJh&ygonf/
1949 ckESpf? Mo*kwfv 13 &ufaeY awmifBuD;NrdKUudk a&mifpkHolykefwkdY odrf;ydkufxm;
pOf taemufydkif;e,f apmfbGm;rsm;ESifhwuG vlxkukd pnf;&kH;um wyfrawmfjzifh yl;aygif;NyD;
wGe;f vSew
f u
dk cf u
dk cf yhJ gonf/ awmifBuD;NrdKUudk olyek rf sm; odr;f ydu
k x
f m;pOf atmifbef;NrdKUwGif
acw&;Hk pku
d
f taemufyidk ;f ESirhf Zsrd ydik ;f qkid &f m apwemh0efxrf;ta&;ykid t
f jzpf aqmif&u
G f
NyD;? awmifBuD;NrdKUudk tpkd;&u jyefvnfodrf;ydkufonfh 1949 ckESpf? Ekd0bFmv 23 &ufaeYrS
p 1952 ckESpf? rwfv 31 &ufaeYtxd &Srf;jynfawmifykdif; ta&;ydkiftjzpf apwemh0ef
xrf;oufouf xyfrHaqmif&GufcJhygonf/ uJhokdY jynfaxmifpkBuD;\tusKd;udk pGrf;pGrf;
wref BudK;pm;aqmif&u
G rf aI Mumifh jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmftpk;d &u ESpaf xmif;tm;&
&SdvSygojzifh 1950 ckESpf? vGwfvyfa&;ESpfywfvnfaeYwGif jynfaxmifpk\om;aumif;&w
emwOD;taejzifh Ekid if aH wmforwBuD;u r[moa&pnfob
l jYJG zifh tyfEiS ;f csD;jrijhf cif;udk cH&
ygonf/
1952 ckESpf? {NyDv 4 &ufaeYwGif &Srf;jynfe,ftpdk;&tzGJY0if jynfolYusef;rma&;
ESifhwkd;wufa&;0efBuD;tjzpf &Srf;jynfe,f ygvDrefaumifpDrS cefYtyfjcif;udk cHcJh&ygonf/
xdkESpfrSmyif w&m;vTwfawmfcsKyf OD;jrifhodef;acgif;aqmifaom tdEd,jynfr[m&mZmapmf
bGm;rsm;\tkycf sKyfa&;tmPmpGev
Yf w
T rf I pkpH rf;a&;aumfr&Siw
f iG f 'kw,
d acgif;aqmiftjzpf
yg0ifcJhygonf/ wzef 1954 ck? rwfvup &Srf;jynfe,f jynfxJa&;? omoema&;? pnf
yifom,ma&;? vlr0I efxrf;? u,fq,fa&;ESijhf yefMum;a&;0efBuD;tjzpf 1956 ck? arvt
xd xrf;&GufcJhygonf/ if;jyif &?w?p?n?zac: &Srf;jynfawmifwef;om;pnf;vkH;nDnTwf
83

E-book is created by shanyoma

\wyfESifhyl;aygif;um ArmhvGwfvyfa&;wyfrawmfBuD;udk tppt&m&mwGif tpGrf;ukeft


ultnDay;cJyh gonf/ wcsdew
f nf;rSmyif &Sr;f jynfe,f taemufyikd ;f e,f&iS af pmfbmG ;rsm;\
pnf;vkH;nDnTwfrIudkvnf; BudK;yrf;cJhygonf/

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

a&;tzGJY 'kwd,Ou|tjzpfjzifhvnf; yl;wGJaqmif&GufcJhygonf/


1956 ck? ZGefv 1 &ufaeYrSp 1957 ck? arv 31 &ufaeYtxd jynfaxmifpkjref
rmEkdifiHtpkd;&tzGJY0if u,fq,fa&;ESifhjyefvnfae&mcsxm;a&;0efBuD;tjzpf aqmif&Guf
cJhygonf/ xkdYaemuf 1957 ck? ZGefv 1 &ufaeYrSp 1958 ck? atmufwkdbmv 28 &ufaeY
txd? jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmftpkd;&tzGJY0if vl0ifrIBuD;Muyfa&;ESifhtrsKd;om;rSwfykH
wifa&;Xme0efBuD;tjzpf aqmif&GufcJhygonf/ tqkdyg0efBuD;tjzpf aqmif&GufaepOfckduf?
1958 ck? rmvm,kjynf uGmvmvHylNrdKUwGif usif;yaom (ECAFE) ac:ta&SUzsm;EkdifiH
pD;yGg;a&;ESiahf cRwmpkaqmif;a&;tpnf;ta0;odYk jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmftpk;d &uk,
d f
pm; acgif;aqmiftjzpf wufa&mufcJhygonf/
1957 ckESpfwGif NAdwdoQbk&ifr tvZbuf\bdodufcHyGJodkY {nfhonfawmftjzpf
wufa&mufNyD; tar&duef (Full Bright) tultnDjzifh tar&duef? jyifopf? [Gef;em;
vl;vl;? *syef? a[mifaumif? ,k;d ',m; tp&Sad omEkid if rH sm;okYd vSnv
hf nfum ynmrsm;qnf;
yl;avhvmcJhygonf/
1958 ckEpS ?f atmufwb
dk mv 28 &ufaeYrpS vlrsKd;pkvw
T af wmftrwftjzpf ,ck
wkdif aqmif&Gufvsuf&SdygaMumif;/

84

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

aus;oD;refpHapmfbGm;BuD; p0fa&TrIHonf 1907 ck? Zl


vkdifv 20 &ufaeYwGif crnf;awmf aus;oD;refpHapmf
bGm;BuD;p0fcGefvlESifh r,fawmfp0feef;axG;wkdYrS aus;
oD;NrdKUwGif zGm;jrifonf/ nDtpfukd 3 OD;wGif tBuD;qk;H
om;awmfjzpfonf/
touf 10 ESpf aus;oD;NrdKUq&mawmfBuD;ausmif;
13 ESpx
f d ynmoifMum;NyD; if;rSjzL;NrdKU Z,m;bke;f
awmfBuD;ausmif; Ak'bmompmayrsm;udk 1 ESpfrQ
qnf;yl;avhvmonf/ jzL;rSwzef oDaygNrdKUe,f? t*Fvdyf-jrefrmtv,fwef;ausmif;
ynmoifMum;onf/ 1927 ckESpfwGif awmifBuD;NrdKU? &Srf;apmfbGm;om;ajr;rsm;ausmif;odkY
wufa&mufNyD; ynmoifMum; 1930 ckESpfwGif t|rwef; atmifjrifNyD; 1931 ckESpf
rEav;NrdKU? &Jt&m&dSoifwef;ausmif;odkY wufa&mufoifMum;onf/
rEav;ausmif;rS qif;NyD; awmifBuD;NrdKU rif;BuD;&kH;wGif 4 vrQ tkyfcsKyfa&;qkdif
&m tvky0f wfw&m;rsm;udk avhvmqnf;yl;cJo
h nf/ ,if;odYk tkycf sKyfa&;ynmrsm; avhvm
aepOf 1931 ckESpf? arv aus;oD;usrkdif;tjzpf cefYtyfjcif;cH&onf/
rif;BuD;&k;H rS wzef NrdKUr0efaxmuf&;Hk wGif 'kw,
d wef; tmPm&w&m;olBuD;tjzpf
1 ESpfvkyfudkifaqmif&GufNyD; aiGwkduf0efaxmuf&kH;wGif 4 vrQ aiGpm&if;rsm;udk avhvmoif
Mum;onf/ if;rSwzef w&m;r w&m;olBuD;tjzpf 6 vrQ Oya'rsm;udk avhvmoifMum;
onf/
1933 ckESpfwGif aus;oD;refpHe,fodkYjyefum trwfcsKyftjzpf aqmif&Gufonf/
if;ESpfyif yXrwef;tmPm&w&m;olBuD;tjzpf cefYtyfjcif;cH&onf/ 1945 ck? azaz:
0g&Dv 5 &ufaeYrSp r[mrdwfwkdY\(101)eHygwfppfwyfESifhtquftoG,f,lum zufqpf
*syefrsm;tm; rdrdudk,fwkdif acgif;aqmifNyD; awmfvSefwkdufckdufcJh&m rkdif;&,fe,fpyfrS rkd;eJ
txd vkdufvH wkdufxkwfcJhonf/
1947 ck? Zlvkdifv 20 &ufaeYwGif crnf;awmfapmfbGm;BuD; ewf&GmpHaomtcg c
85

E-book is created by shanyoma

aus;oD;refpHapmfbGm;BuD; p0fa&TrIH\twKywdtusOf;csKyf

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

rnf;awmf\&ku
d &f mudk qufvufcpH m;cJo
h nf/ if;ESpf yif wkid ;f jyKjynfjyKvTwaf wmftrwf
tjzpf a&G;cs,fjcif;cH&onf/ 1949 ckESpf? au?tif?'D?tkdrsm; qlylaomif;usef;csdefwGif ppf
0efxrf;rsm;zGpJY nf;um vG,v
f ifukd A[kjd yK [dyk ;Hk teD; EGm;vydaYk wmiftxd wku
d cf u
dk cf o
hJ nf/
1951 ckESpf? &Srf;jynfapmfbGm;rsm; tmPmpGefYvTwf&eftwGuf tdEd,jynf? r[m
&mZmapmfbGm;rsm;\pHepfudk oGm;a&mufavhvmonfhtzGJYwGif tzGJY0ifwOD;tjzpf a&G;cs,f
jcif;cH&onf/ 1954 ckESpfwGif *syefjynfodkY ukdvHbkdpDrHudef;t& tdrfwGif;pufrIvufrIvkyf
ief;&yfrsm;ukd oGm;a&mufavhvmcJhonf/
&Srf;jynfe,fwGif apmfbGm;rsm; tmPmpGefYvTwfNyD;aemuf a&SUtem*wfwGif &Srf;
jynftm; rnforYkd nfyHk qufvuftyk cf sKyf&ef pkpH rf;a&;aumfr&Si\
f Ou|tjzpf 1958 ckEpS f
&Srf;jynfw0ef;vkH; vSnfhvnfpkHprf; ppfaq;chJonf/
1950 ckESpfwGif EkdifiHawmforwBuD;u oa&pnfolbGJYjzifh csD;jrifhjcif;cH&onf/

86

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

oD&dysHcsDp0frkd;ausmfonf Muufoa&aqmifa&TpvG,f
&? vG,v
f aHk pmfbmG ;BuD;p0fceG cf rf;csKyfEiS phf 0fjrpfppfwYdk
\yXrom;awmfjzpf 1917 ckEpS ?f Zlvidk v
f 5 &ufaeY
wGif arG;zGg;onf/
if;onf awmifBuD;NrdKU &Srf;apmfbGm;om;ajr;rsm;
ausmif;ESiu
hf avmNrdKU pde*f Ref;ausmif;wGif ynmoif
Mum;cJhonf/
1938 ckESpfwGif if;\bcrnf;awmf uG,fvGefoGm;
NyD; uavmNrdKU taemufyidk ;f qkid &f me,fr0I efaxmufrif;&k;H ESiahf wmifBuD;NrdKU? NrdKUr0efaxmuf
rif;&kH;wGif ynmoifMum;&m 'kwd,wef; &mZ0wfw&m;olBuD;txd olaumif;jyK csD;jrifh
jcif;cH&onf/
vG,fvkH e,fole,fom;rsm;wkdY\qEt& tvkyfoifae&mrS 1941 ckESpf? azaz:
0g&Dv 1 &ufaeYwGif crnf;awmf&dyf&m vG,fvkHe,fudk tkyfcsKyf&eftwGuf apmfbGm;tjzpf
cefYxm;jcif;cH&onf/ *syefacwftwGif;vnf; e,fudk qufvuftkyfcsKyfcJhonf/
1947 ckESpftwGif; ysOf;rem;rS vG,fvkHe,f taemufykdif;odkY 0ifa&mufvmaom
tvHjzLuGefjrLepfolykefwkdYudk rdrde,f&JESifhzGJYxm;aom apwemh0efxrf; umuG,fa&;orm;
rsm;tm; OD;pD; ESdrfeif;cJhavonf/
1948 ckESpfwGif jrefrmjynf? ysOf;rem;e,fwGif au? tif? 'D? tkdESifhuGefjrLepfwkdY zd
ESdyf&ufpufrIudk rcHEkdif qkwfajy;cJhMuaom tpkd;&trIxrf; t&mxrf;? 0efxrf;wyfom;
ESifht&yfolt&yfom;rsm; waxmifausmfwkdYudk tultnDrsm;ay;NyD; u,fwifcJhonf/
if;jyif u,m;e,f? vG,faumfNrdKUudk aomif;usef;ol au?tif?'D?tkdwkdY wkdufcdkuf
rIaMumifh qkwfajy;cJh&aom u,m;ta&;ykdifESifhwuG tpkd;&tzGJYom;rsm;? ppf0efxrf;rsm;
wkdYudkvnf; 2 Budrfwkdifwkdif ulnDay;cJhonf/
1949 ckESpfwGif awmifBuD;NrdKUudk a&mifpkolykefrsm; 0ifa&mufodrf;ydkufaepOf &Srf;
87

E-book is created by shanyoma

yifavmif;apmfbGm;BuD;p0frkd;ausmf\twKywdtusOf;csKyf

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

jynfe,fOu|BuD;trdefYt& taemufydkif;e,f ppf0efxrf;(vJAD;) 250 cefYudkzGJY uGyfuJap


NyD; pum;e,fwGif wm0ef,lapmifhxdef;apcJhonf/

E-book is created by shanyoma

1950-51 ckEpS w
f iG f a&mifpek o
f yl ek w
f o
Ydk nf yifavmif;NrdKUudk tBudrBf udr0f ifa&muf
wku
d cf u
dk af omfvnf; apmfbmG ;BuD;OD;pD;aom e,f&t
J zG?YJ vJA;D ESi&hf yf&mG umuG,af &;wku
Yd &Gwf
&GwfcRHcRH wGef;vSefwkdufckduf ESdrfeif;cJhavonf/
uJo
h Ykd jynfaxmifpk jrefrmEkid if aH wmfBuD;\tusKd;udk &Gw&f w
G cf RHcRH tm;BudK;rmef
wuf aqmif&Gufojzifh jynfaxmifpk jrefrmEkdifiHawmftpkd;&u ESpfaxmif;tm;&&SdvSojzifh
1952 ckESpf? vGwfvyfa&; txdrf;trSwf atmifyGJwGif jrefrmEkdifiHawmforwBuD;u oD&d
ysHcsDbGJYwHqdyfBuD;udk csD;jrifjcif;cH&onf/
1952 ckESpfrSp jrefrmEkdifiHawmf vlrsKd;pkvTwfawmftrwftjzpf wkdif;jynf\t
usKd;udk aqmif&u
G v
f m&m 1957 ckEpS ?f atmufwb
dk mv? Ek0d bFmvtwGi;f &Sr;f jynfe,fOu|
trdefYt& tdrfwGif;pufrIvufrI ynmqnf;yl;&ef *syefjynfodkY apvTwfcJhNyD; w&kyf-jrefrm
cspfMunfa&; tpnf;ta0;okdY &Srf;jynfe,f\udk,fpm;vS,ftjzpf wufa&muf&eftwGuf
w&kyjf ynf ,leefe,f? ref;&S;D NrdKUodYk tzG0YJ iftjzpf oGm;a&mufc&hJ onf/ vG,v
f eHk ,f apmfbmG ;
BuD; p0fr;dk ausmfonf aygif;oif;qufqaH &;wGif if;? e,ftyk cf sKyfa&;wGif if; txl;aumif;
rGefol jzpfonfhtavsmuf e,fole,fom;? rdwfaqGo*F[rsm;\cspfMunfrIudk cH,l&&SdNyD;
rdryd idk ef ,fukd {csrf;pGm tkycf sKyfvsuf&o
dS nfjh yif &Sr;f jynfe,faumifp\
D trwftjzpfjzifh if;
jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmfvlrsKd;pkvTwfawmfygvDrefwGifif; trwftjzpf wkdif;jynf\
tusKd;udk onfydk;xrf;aqmifvsuf &Sdavonf/ apmfbGm;BuD;onf r[ma'0Deef;vSwifESifh
om;awmf orD;awmf 4 a,mufESifhtwl usef;rmcsrf;om aysmf&TifpGmjzifh &Sdaeavonf/

88

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

abmfe,frmS &Sr;f jynfe,fajrvyfyidk ;f &Sd e,fwe,fjzpf


onfhatmifbef;NrdKU\ ajrmufwnfhwnfhwGif wnf&Sd
onf/ abmfe,fapmfbGm;\&kH;pkduf&ma'orSm a&OD;
jzpf jrefrmjynfausmufqnfNrdKUe,fEiS ehf ,fjcif;quf
pyfvsuf&Sdayonf/ atmifbef;NrdKUrS um;jzifh oGm;yg
rl usKH;NrdKUudkjzwf oGm;&\/ 40 rkdifuGma0;onf/
e,f\tus,ft0ef;rSm pwk&ef;rkdif 740 &SdNyD; vlOD;
a&rSm (9000)uk;d axmifausmfrQom &Sad yonf/ awm
awmifxlxyfaome,fjzpfNyD; aexkdifMuaom vlrsKd;rsm;rSm "EkvlrsKd;rsm;om jzpfMuay
onf/ if;wkdY\toufarG;0rf;ausmif; tvkyftukdifrSm awmif,myJcifpkdufysKd;vkyfudkif
jcif;omjzpfNyD; vufrIynmjzifh toufarG;0rf;ausmif; &SmazGpm;aomufol r&Sdoavmuf
yif jzpfonf/
abmfapmfbGm;p0fcGefatmifrSm NrdKUpm;BuD;OD;ndKvIdif;at?wD?trf/(au?tuf(pf)?
trf\ajr;jzpf tbp0fcefpdefESifhtrda':pdefOwkdY\om;rsm;teuf 'kwd,ajrmufom;
jzpfonf/ i,f&G,fpOftcgwGif rEav;NrdKU Ak'bmomomoemhEk*[t*Fvdyftxufwef;
ausmif;wGif ynmoifMum;cJhNyD; 1936 ckESpf 9 wef; atmifjrifcJhavonf/
1936 ckESpfwGif ausmif;rSxGufNyD; awmifBuD;NrdKU tkyfcsKyfa&;ynmudk oifMum;
&m &JbufwGif trIvkduft&m&SdESifhpkHprf;a&;t&m&Sdjzifhif;? w&m;bufwGif wwd,wef;
w&m;olBuD;tjzpfjzifh if; wESpo
f ifMum;NyD;aemuf aemifawmfNrdKUpm; p0fceG af emif\vuf
atmufwGif trwfBuD;tjzpfjzifh trIxrf;cJhavonf/
1938 ckEpS f rEav;NrdKU &Sr;f yG&J yfae yGpJ m;BuD; OD;bpde-f a':jr&ifw\
Ydk orD; rvS
arESit
hf rd af xmifjyKNyD; aemifawmfNrdKUpm;BuD;p0fceG af emif ewf&mG pHaomtcg if;\&ku
d &f m
udk qufcH&avonf/
xkdpOf a&OD; yXrNrdKUpm;&mxl; qufcH&ef xyfrH tvkyfoifap&m 1939 ckESpf
rS 1942 ckESpf? rwfvukef NAdwdoQwkdY qkwfcGmonfhtxd awmifBuD;NrdKU NrdKUr0efaxmufBuD;
89

E-book is created by shanyoma

abmfapmfbGm;BuD; p0fcGefatmif\twKywdtusOf;csKyf

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

&kH;wGif w&m;buf tvkyfoifcJhavonf/

E-book is created by shanyoma

*syefacwftwGif; abmfe,f jyefvnfaexkdif NAdwdoQrsm; jyefvnf0ifa&muf


vmonfhtcg 1945 ck? ZEm0g&DvwGif NrdKUpm;&mxl; cefYtyfjcif;cH&ojzifh xdktcsdefrSp
NrdKUpm;tjzpf aqmif&GufcJhavonf/
1945 ckESpfrSp abmfe,fvlxkw&yfvkH;\BuD;yGg;a&;? pD;yGg;a&;? vlrItqifht
wef;jrifha&; ta&;BuD;qkH;rSm vrf;yef;qufoG,fa&; ajyjypfrIomvQif t&if;cHjzpfonf
[k ,kHMunfonfhtwkdif; a&OD;ESifhausmufqnftMum; vlxktm;? aiGtm;jzifh 37 rkdif&Snf
vsm;aom um;vrf;rBuD;udk 1951 ckEpS t
f xd 6 ESpw
f idk w
f idk f atmifjrifonft
h xd ZGaJ umif;
aumif;jzifh azmufvkyfatmifjrifcJhavonf/
1952 ckESpfwGif ygvDreftrwftjzpf qufvufaqmif&GufcGifh &avonf/
1951 ckESpfwGif w&m;0efBuD;OD;jrifhodef; acgif;aqmifvsuf tdEd,jynf apmfbGm;
rsm;tajctae pkHprf;rIaumfr&SifzGJYpnf;&mwGif tzGJY0iftjzpf yg0ifaqmif&GufcJhayonf/
&Sr;f jynfe,fu apmfbmG ;rsm; tkycf sKyfru
I kd vkv
d m;rI &Sd r&Sd pkpH rf;a&;w&yfukd 1952
ckEpS f w&m;0efBuD;OD;jrifo
h ed ;f acgif;aqmif aumfr&Sizf pYJG nf;jyef&mwGiv
f nf; tzG0YJ ift
jzpfjzifh yg0ifcJhayonf/
if;jyif 1949 ckEpS w
f iG f &Sr;f jynfe,ftpk;d &u ceft
Y yfaom [J[;dk avaMumif;bkwf
tzGJY 'kwd,Ou|tjzpfjzifhif;? 1953 ckESpf apmfbGm;BuD;OD;pD;onfharmufr,fapmfbGm;
a&G;cs,fa&;tzG0YJ iftjzpfjzifh if;? 1954 ckrS 1956 ckEpS t
f xd &Sr;f jynfe,ftpk;d & wuov
dk f
ynmoifaxmufyHha&; bkwftzGJY0iftjzpfjzifhif;? 1954 ckrSp ,aeYwkdif &Srf;jynfe,f
awmifwef;om; pnf;vkH;nDnTwfa&;tzGJY(&?w?p?n?z)wGif taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyf
tjzpfjzifhif; yg0ifaqmif&GufcJhonf/
1953 ckEpS f jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmforwBuD;u oD&yd sHcsDbx
YJG ;l jzifh csD;jrihf
jcif;cH&avonf/
90

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

1956 ckESpf &Srf;jynfe,f aumifpDrS 0efBuD;tjzpf a&G;aumufwifajrmuf&m jyef


Mum;a&;Xme0efBuD;tjzpf 1958 ck? Ekd0bFmvtxd xrf;aqmifcJhavonf/

E-book is created by shanyoma

abmfe,fwiG f e,fy,ftyk cf sKyfrt


I &yf&yfukd 1953 ckEpS rf pS twGi;f 0efO;D wifO;D
tm;vTJtyfNyD;aemuf EkdifiHa&;bufwGif (&?w?p?n?z)tzGJY xrf;aqmifvsuf ,cktcg
apmfbGm;BuD; om;rsm;jzpfaom p0faevif;? p0fae0if;? p0faerif;? orD;p0fjrifhar? ZeD;
a':vSarESifhtwl awmifBuD;NrdKU aexkdifvsuf &Sdavonf/

91

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

rdkif;&IapmfbGm;BuD;p0frefz\twKywdtusOf;csKyf
rkdif;&IapmfbGm;BuD;0Pausmfxifp0frefzonf crnf;
awmfrkdif;&IapmfbGm;BuD; p0fcGefxGef;ESifh r,fawmf p0f
eef;crf;wkdY\om;awmforD;awmf 4 yg;teuf 'kwd,
om;awmfjzpfNyD; t*Fvdyf ou&mZf 1922 ckESpf? {NyD
v 2 &ufaeYwGif zGg;jrifonf/ touf 8 ESpft&G,frS
pwif awmifydkif;&Srf;jynf awmifBuD;NrdKU apmfbGm;
om;ajr;rsm;ausmif;wGif pwif ynmrsm; avhvm
qnf;yl;cJhonf/
xkdausmif;BuD;wGif ynmrsm;udk avhvm qnf;yl;pOf
t*Fvdyfou&mZf 1937 ckESpf rkdif;&INrdKUwGif rkdif;&I
usrkid ;f &mxl;tjzpfceft
Y yfjcif;cHNyD; qufvuf txufwef;ynm&yfrsm;udk oifMum;vsuf
&Sd&m 1940 ckESpf? 'kwd,urmppfBuD;jzpfvmcsdefwGif ausmif;rSxGufcJh&onf/
1947 ckESpfwGif crnf;awmfjzpfaom rkdif;&IapmfbGm;BuD;p0fcGefxGef;onf rrmr
usef;jzpfvmonfESifh rkdif;&IapmfbGm;BuD;p0frefzonf rkdif;&INrdKUe,fcsKyfBuD;tjzpf cefYtyf
jcif;cH&jyefayonf/
1953-54 ckESpf? au?tif?'D?tkd?w&kyfjzLrsm; 0ifa&mufusL;ausmfonfwGif rkdif;
&IapmfbmG ;BuD;p0frefzonf jynfaxmifpAk rmhwyfrawmfajcvsifwyf&if;(4)ESihf csif;wyf&if;
(4)wkdYESifhyl;aygif;NyD; jynfaxmifpkBuD;tm; 0ifa&mufusL;ausmfaom w&kyfjzLwkdYudk wkduf
ckdufacsrIef;&mwGif udk,fxdvufa&muf yg0ifqifETJcJhaomaMumifh jynfaxmifpkjrefrmEkdifiH
awmftpkd;&u ESpfaxmif;tm;&&SdvSojzifh 1956 ck? vGwfvyfa&;txdrf;trSwf atmifyGJ
wGif EkdifiHawmforwBuD;u 0Pausmfxif[laom bGJYxl;BuD;udk csD;jrifhjcif;cH&avonf/
1952 ckESpf? pufwbFmvtwGif; crnf;awmfBuD;p0fcGefxGef; ewf&GmpHvGefaom
tcg 'kw,
d om;awmfBuD;jzpfonfh rkid ;f &IapmfbmG ;BuD;p0frefzonf apmfbmG ;BuD;tjzpf crnf;
awmf\&dyf&mawmfudk qufcH&avonf/
rkid ;f &IapmfbmG ;BuD;p0frefzonf 1953 ckEpS w
f iG f jynfaxmifpk jrefrmEkid if aH wmf ygvD
92

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

apmfbGm;BuD;onf jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmfESifh*syefEkdifiHwkdY\ppfavsmfaMu;
t& ypnf;rsm; 0,f,la&;wGif jynfaxmifpktpkd;& t0,fawmfrpf&SiftzGJY\tzGJY0ifwOD;
tjzpf cefx
Y m;jcif;cH&NyD;aemuf xkt
d 0,fawmftzGEYJ iS hf 1957 ckEpS w
f iG f wBudr?f 1958 ckEpS f
twGif; wBudrf? 2 Budrfwkdifwkdif *syefjynfodkY oGm;a&muf&jyefayonf/
1958 ckEpS ?f Ek0d bFmv rEav;NrdKUwGif zGpYJ nf;wnfaxmifonfh rEav;wuov
dk f
aumifpDwGif aumifpDvlBuD;rif;tjzpf xyfrHa&G;aumufwifajrmufjcif;cH&um if;ESpf Ekd
0bFmv 12 &ufaeYyif topfwzef jyefvnfzGJYpnf;aom &Srfjynfe,ftpkd;&tzGJY jynfxJ
a&;ESifhw&m;a&;Xme0efBuD;tjzpf jyefvnf ta&G;cH&jyefavonf/
rkid ;f &IapmfbmG ;BuD; 0Pausmfxifp0frefzonf 1957 ckEpS w
f iG f ZeD;jzpfol uG,v
f eG f
oGm;NyD;aemuf ,cktcg r[ma'0Dtopf qufvufvufxyfjcif; rjyKao;bJ om;awmf
orD;awmf 5 a,mufESifhtwl ,cktcg usef;rmaysmf&Tifvsuf &Sdavonf/

93

E-book is created by shanyoma

refwGif vlrsKd;pkvTwfawmftrwftjzpf &Srf;jynfe,fapmfbGm;rsm; tpnf;t&kH;rS a&G;cs,f


jcif;cH&NyD; aemufwzef &Srf;jynfe,fapmfbGm;BuD;tpnf;t&kH; ]]twGif;a&;rSL;}}tjzpf
1954-55 ckESpfwGif wifajrmufjcif;cH&jyefonf/ if;aemuf Mo*kwfv 1 &ufaeYwGif &Srf;
jynfe,ftpdk;& ynma&;ESifhusef;rma&;XmewGif jynfe,f0efBuD;tjzpf a&G;aumufwif
ajrmufjcif;cH&avonf/

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

udk;uefYapmfbGm;BuD;&efMuif;qkdif\twKywdtusOf;csKyf
c&pfou&mZf 1918 ckESpf? azaz:0g&Dv 2 &ufaeY
wGif ukd;uefYNrdKUe,f pifudkifNrdKUwGif zGg;jrifyg crnf;
awmf(&ef0ifjyif;ESifhr,fawmfusrf;wD) wkdY\arG;csif;
14 a,muf &do
S nft
h euf 'kw,
d ajrmufom;awmfjzpf
ygonf/ rdrd\txuf wa,mufrSm crnf;awmf&SdpOf
tcguyifewf&mG pHavonf/ crnf;awmfapmfbmG ;BuD;
oufawmfBuD;jrifh trIawmfudk rxrf;aqmifEkdifyg
awmhojzifh rdrdtm; 1939 ckESpfwGif crnf;awmfBuD;
\t&kduft&mudk vTJtyfay;cJhjcif;aMumifh ,aeYwkdif
qufvuf cHpm;vsuf&Sdygonf/
apmfbmG ;BuD;onf awmifBuD;NrdKU apmfbmG ;om;ajr;rsm;ausmif;wGif wuov
dk 0f if
wef;atmifjrifcJhNyD; &efukefNrdKU&Sd wuodkvfausmif;wGif Oypm (c)wef;udk atmifjrifcJhyg
onf/ &Srf;pmESifhw&kyfpmvnf; aumif;pGm a&;EkdifbwfEkdifygonf/ apmfbGm;\om;orD;
rsm;rSm 8 a,mufjzpf om;axG;rSvGJ useforD; 6 a,mufESifhom;wa,mufrSm acwf
ynmrsm;udk qnf;yl;Muvsuf&Sdygonf/
apmfbmG ;BuD;onf tkycf sKyfa&;bufwiG f txl;uRrf;usifow
l OD;jzpfNyD;vQif acwf
ynmwwfajrmuf tjrifus,folwOD;jzpfonfhtavsmuf rdrd\e,fol e,fom;rsm;wkd;
wufrnfhta&;ukd a&S;&I udk;uefYe,frS t&G,fa&mufausmif;olausmif;omrsm;tm;
axmufoifah xmufxu
dk af om axmufyahH Mu;rsm;ay; acwfynmrsm;udq
k nf;yl;aponf/
if;jyif e,ftwGi;f vnf; jyify&eforl sm; 0ifa&mufwu
dk cf u
dk f apmfum;rIrsm; rjzpfay:vm
Ekdifap&eftvkdYiSg e,fapmifh&JtzGJYrsm;tm; txl;tiftm;BuD;rm; ckdifcHhpGm OD;pm;ay; zGJY
pnf;ay;xm;ygonf/
1949 ckEpS w
f iG f ud;k uefeY ,ftwGi;f odYk w&kyjf zLrsm;0ifa&muf apmfum;jcif;udk apmf
bGm;BuD;ESifhtzGJYom;rsm;u atmifjrifpGm wGef;vSef wkdufckdufcJhbl;ygonf/
apmfbGm;BuD;onf opfyifpkduf0goemygolwOD;jzpfonfhtavsmuf rdrde,fwGif;
94

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

vbufyifrsm;pdkufapygojzifh? (udk;uefY)vbufajcmufonf jrefrmjynf emrnfxif&Sm;


ausmfaZmaom vbufajcmufjzpfygonf/

95

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

rkdif;aemifapmfbGm;BuD; p0ftkH;armif\twKywdtusOf;csKyf
rkid ;f aemifapmfbmG ;BuD; p0ft;Hk armifukd 1275 ckEpS w
f iG f
crnf;awmfapmfbmG ;BuD; p0fceG v
f EHk iS rhf ,fawmfBuD;p0f
eef;crf;rS zGg;jrifonf/
i,fpOf touf 11 ESpw
f iG f awmifBuD;NrdKU at?bD?trf
ausmif; ynmoifMum; 1937 ckEpS w
f iG f ausmif;rS
xGufNyD; rEav;NrdKU &Jt&m&Sd oifwef;ausmif;wGif
qufvufynmoifMum;cJo
h nf/ if;ausmif;rSxu
G
f
awmifBuD;NrdKU? 0ef&Sifawmfrif;BuD;&kH; tvkyfrsm;ukd
qufvufoifMum;cJNh yD;aemuf? 1939 ckEpS w
f iG f arNrdKU
&Srf;taysmfxrf;ppfwyfwGif ppfoifwef;wufa&muf
oifMum; atmifjrifcJhonf/
1940 ckEpS w
f iG f awmifBuD;NrdKUodYk wzef jyefa&mufcNhJ yD;aemuf tdE,
d jynf armfawmf
um;wyfwGif 4 vMumrQ oifwef;wufa&mufoifMum; if;rS awmifBuD;NrdKU o,f,lykdY
aqmifa&;wyfwGif jyefvnftrIxrf;cJhonf/
xkdtcsdeftcgwGif 'kwd,urmppfBuD;jzpfyGg; *syefrsm; jrefrmjynfodkY 0ifa&muf
vm&mwGif r[mrdwfrsm;\armfawmfum;wyfwGif 'kwd,AkdvfBuD;&mxl;jzifh OD;pD;uGyfuJ
a&SUwef;ppfrsufEmS odYk cJ,rf;rD;ausmufrpS r[mrdwpf pfwyfukd o,f,yl aYkd qmifay;cJo
h nf/
1942 ckESpfwGif *syefrsm; jrefrmjynfodkY0ifa&muf odrf;ydkufpOfwGif rkdif;aemife,f
awmf\tcGeaf wmfXmewGif wm0ef0ifa&mufxrf;&Gucf o
hJ nf/ 1945 ckEpS ?f *syefrsm; jrefrm
jynfrS ppf&;HI qkwcf gG xGuaf jy;csdef r[mrdwpf pfwyfrsm; jyefvnf0ifa&mufvmonft
h cg
wGif r[mrdww
f \
Ydk (101)ppfwyf ply'g&mxl;jzifh *syefrsm;udk rkid ;f aemif? rk;d eJ? armufr,f?
rkdif;yefe,frsm;rSae jyefvnfawmfvSefarmif;xkwfcJhonf/
*syefawmfvSefa&;udp NyD;qkH;NyD;aemuf oufqkdif&mrS emrnfaumif;vufrSwfESifh
wuG aoewf 3 vufudk qktjzpf csD;jrifhjcif;cHcJh&onf/ xkdrS rdrd\e,fwGif jyefvnf0if
a&muf wm0efrsm;xrf;&Gufaeckduf 1949 ckESpfwGif au?tif?'D?tkd?rsm; jynfaxmifpkjref
96

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

if;rSae rk;d eJe,foYkd au?tif?'D?tkrd sm;udk ckcw


H u
dk cf u
dk &f ef rSmMum; rk;d eJ? vJcsm;
e,frsm;rS &SdorQ tiftm;jzifhpk vG,fvifNrdKUudk xkdau?tif?'D?tkdwkdYvufrS jyefvnfwkduf
ckdufodrf;,lcJhonf/
if;olyek &f ef{csrf;onftxd vG,v
f ifNrdKUrSmyif trIxrf;cJ&h NyD;? wkid ;f jynfNidro
f uf
{csrf;oGm;NyD;aemuf rdrde,fodkY jyef e,f\tvkyfwm0efrsm;udk xrf;&GufchJ&m 1944 ckESpf
wGif aemifawmfapmfbGm;BuD; p0fcGefqm ewf&GmpHuHawmfukefoGm;ojzifh e,fcsKyfBuD;tjzpf
cefYtyfjcif;cH& tvkyfwm0efrsm;udk qufvufwm0ef,l xrf;&GufcJhonf/
if;e,fcsKyfBuD;tjzpfrS wzef ,cktcsdeftxd rkdif;aemife,fudk apmfbGm;BuD;t
jzpf qufvuftkyfcsKyfvsuf&Sdonf/

97

E-book is created by shanyoma

rmEkdifiHawmftwGif;&Sd NrdKU&Gmtrsm;tjym;ukd odrf;ydkufcJh&mwGif &Srf;jynfe,fwGif NrdKU&Gmt


csKdUudyk g todr;f cHc&hJ mrS ,ck&rS ;f jynfe,fOu|BuD;(odEaD pmfbmG ;BuD;)u rkid ;f aemife,f? uGef
[de;f wHwm;wGif vlaygif; 50 cefEY iS x
hf adk u?tif?'D?tkw
d aYdk b;rSumuG,&f ef oGm;a&mufapmifh
a&SmufapcJhonf/

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

puG,fapmfbGm;BuD; p0fcGefnGefY\twKywdtusOf;csKyf
puG,af pmfbmG ;BuD;p0fceG n
f eG o
Yf nf 1242 ck? waygif;
vqef; 9 &ufaeYwGif zGg;jrif bcrnf;awmf p0fcGef
xkH? trdr,fawmf p0feef;crf;\om;awmf orD;awmf
3 a,mufteuf wOD;wnf;aom om;awmfjzpfonf/
touf 12 ESpft&G,fwGif puG,fNrdKUrS bkef;awmfBuD;
ausmif;wGif ynmoifMum; touf 25 ESpw
f iG v
f ,
G f
aygwku
d t
f yk [
f ed t
f jzpf trIawmfudk xrf;aqmif&av
onf/
1274 ckEpS ?f wydw
Yk v
JG jynfah usmf 6 &ufaeYwiG f crnf;
awmf p0fceG x
f Hk ewf&mG pH&m crnf;awmf\&dy&f mukd qufc&H ef acwtyk cf sKyfprD o
H nf/ 1276
ckEpS ?f 0gacgifvjynfah usmf 7 &ufaeYwiG f acwtyk cf sKyf&mrS jrefrmEkid if aH wmf bk&ifcq
H m[m
ukwfbwfwvmbk&ifcHu tNrJwef; tkyfcsKyfap&ef puG,fNrdKUpm;&mxl;udk csD;jrifhjcif;cH&
avonf/
1303 ckESpf? c&pfou&mZf 1942 ckESpf? pufwbFmv 15 &ufaeYwGif jrefrmEkdifiH
awmf ppfaoemywdcsKyf *sife&,f tD;'g;u puG,Nf rdKUpm;tjzpf todtrSwjf yKvsuf cefpY m
ESifhwuG cefYtyfjcif;cH&avonf/
1307 ckESpf? c&pfou&mZf 1945 ckESpf? t*FvdyfppftkyfcsKyfa&; jyefvnfa&muf
&SdvmonfhtcgwGif puG,fNrdKUpm;tjzpf todtrSwfjyKcH&onf/ 1309 ck? c&pfou&mZf
1948 ck? vGwv
f yfa&;&aomtcg apmfbmG ;rsm; tpOftvku
d f p0fzvk[
H k todtrSwjf yKav
onf/

98

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

bef;,OfapmfbGm;BuD; p0fpdefnGefYrSm crnf;awmf p0f


cGef,kdESifhr,fawmf p0feef;xGef;wkdYrS jrefrmou&mZf
1282 ckEpS ?f uqkev
f wGif bef;,OfNrdKU zGg;jrifonf/
zGg;jrifNyD;aemuf bef;,OfapmfbGm;BuD;p0fcGef0kdufESifh
p0feef;a[mfwkdYu i,fpOfawmifaus; uav;b0rSp
arG;pm;cJhonf/
5 ESpo
f m;t&G,o
f Ykd a&mufaomf bef;,OfNrdKU rlvwef;
ausmif; ynm oifMum;NyD;aemuf 1934 ckESpfwGif
awmifBuD;NrdKU &Srf;apmfbGm;om;ajr;rsm;ausmif;
qufvuf ynmrsm;udk oifMum;cJhonf/ xkduJhodkY ynmoifMum;aepOfyif usrkdif;&mxl;
ukd cefYtyfjcif; cH&onf/ 1942 ckESpfwGif ausmif;rSxGufonf/
1945 ckESpfwGif crnf;awmfewf&GmpH uHawmfukefNyD;onfhaemuf? crnf;awmf\
&du
k &f mudk qufvufc,
H Nl yD; e,fukd OD;pD;tkycf sKyfvsufaepOf? r[mrdwrf sm;ESit
hf wl zufqpf
*syefrsm;udk aemifrGef? eef;ckwf? [dkykH;e,f tp&Sdonfhe,frsm;w0dkufwGif awmfvSefwkdufcdkuf
cJhonf/
1946 ckEpS w
f iG f awmifBuD;NrdKU ta&;ykid &f ;Hk wGif e,ftyk cf sKyfa&;bufqidk &f m ynm
&yfrsm;ukd oifMum;qnf;yl;cJhNyD;vQif e,fodkY jyefvnftkyfcsKyfonf/
1950 ckESpf? Ekd0bFmv 27 &ufaeYwGif EkdifiHawmforw bef;,OfapmfbGm;&mxl;
cefYtyfjcif; cH&onf/
1952 ckEpS ?f yXra&G;aumufyjJG yKvkyNf yD;aemuf vlrsKd;pkvw
T af wmfwiG f trwfwOD;
tjzpfyg0ifta&G;cH&NyD;? &Srf;jynfe,ftpdk;&wGif jynfolYaiGpm&if;aumfrwD aumfrwD0if
tjzpfyg0if wkdif;jynftusKd;udk aqmif&Gufvsuf &Sdonf/

99

E-book is created by shanyoma

bef;,OfapmfbGm;BuD; p0fpdefnGefY\twKywdtusOf;csKyf

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

usKH;apmfbGm;BuD; p0fcGefaqmif;\twKywdtusOf;csKyf
usKH;e,fapmfbGm;BuD; p0fcGefaqmif;onf usKH;e,f\
26 qufajrmufaom e,f&Sif(OD;bkd;wif)ESifhyifrSDapmf
bGm;BuD;\orD;awmf apmcifESif;wkdYrS zGg;jrifNyD; &Srf;
jynfe,fajrvyfyidk ;f &Sd apmfbmG ;rsm;ESiahf qGrsKd;awmfpyf
rIwGif tquftoG,f trsm;qkH;aom "EktrsKd;om;
apmfbGm; jzpfonf/ apmfbGm;BuD;\nDawmf ESrawmf
rsm;rSm (1) nDrawmf a':cifMunf? (2) a':cif&D? (3)
nDawmfceG o
f ef;(ac:)yGpJ m;oef?Y (4) p0fcifarmif ac:
armifcifarmifwjYdk zpfNyD; r[ma'0DrmS a':{jzpf om;
awmfrsm;rSm (1) p0fcGefoef;?(usrkdif;ESifhe,fcsKyftjzpf aqmif&Gufaeonf)? (2) p0fcGefpdef?
(3) p0fcGefodef;ESifh (4) p0fae0if;wkdY jzpfMuonf/
apmfbGm;BuD; p0fcGefaqmif;onf ,cift*FvdyfacwfESifh*syefacwf crnf;awmf
vufxufwiG f trwfcsKyfBuD;tjzpf aqmif&u
G
f e,fvx
l rk sm;tm; vufyeG ;f wwD;aexkid f
NyD; tkyfcsKyfrIudpt00wkdYudk aqmif&GufcJh&m e,fvlxk\cspfMunfrIudk txl;yif&&SdcJhonf/
1946 ckEpS ?f crnf;awmf ewf&mG pHveG af omtcg crnf;awmf\&dy&f m usKH;e,fawmfukd quf
cHodrf;ydkufNyD; e,fvlxk\axmufcHrIjzifh e,f&SifapmfbGm;tjzpf qufcHcJhonf/
apmfbGm;BuD; p0fcGefaqmif;onf 1952 ckESpfrSp ,cktcsdeftxd jynfaxmifpk
jrefrmEkid if aH wmf vlrsKd;pkvw
T af wmfygvDreftrwftjzpf jynfaxmifpEk iS jhf ynfe,f\tusKd;
udk onfy;kd xrf;aqmifvsuf &So
d nf/ apmfbmG ;BuD;onf 1953 ckEpS rf pS e,ftyk cf sKyfru
I pd
t00wku
Yd kd ud,
k w
f idk u
f ,
dk u
f s rtkycf sKyfawmhbJ om;awmfBuD;jzpfonfh p0fceG o
f ef;tm; e,f
csKyfBuD;tjzpf cefYtyfNyD; tkyfcsKyfrIudp&yfrsm;udk vTJtyfcg xm;&Sdavonf/
usKH;e,fonf &Srf;jynfe,ftwGif;&Sd jynfe,frsm;wGif ti,fqkH;aom e,fjzpf
onf/ tus,ft0ef;rSm pwk&ef; 24 rkdifrQom&SdNyD; vlOD;a&rSm 3000 ausmfrQ&Sdonf/ e,f
twGif;aexkdifMuaom vlrsKd;rSm (1) ol&JvlrsKd;(ac:)&Srf;vlrsKd;? (2) ytkd0f;? (3) "Ek? (4)
awmif&kd; paom vlrsKd;rsm; aexkdifMuonf/ apmfbGm;BuD;p0fcGefaqmif;rSm "EkvlrsKd;jzpf
NyD; touf 55 ESpf&Sd usef;rmoefpGrf;vsuf &Sdonf/
100

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

&GmiHapmfbmG ;BuD; p0fceG &f o


D nf &GmiHapmfbmG ;BuD; p0fv
az:\om;awmfjzpfNyD; 1912 ckEpS ?f pufwbFmvwGif
zGg;jrifonf/ p0fceG &f o
D nf 1920 ckEpS w
f iG f awmifBuD;
NrdKU apmfbGm;om;ajr;rsm;ausmif; 10 wef; txd
ynmrsm; qnf;yl;NyD;? 1932 ckEpS w
f iG f ausmif;rSxu
G f
crnf;awmfapmfbGm;BuD;\&kH;wGifyif 0ifa&muf
vkyfief; udp t00rsm;udk ulnD aqmif&GufcJhygonf/
if;aemuf &GmiHNrdKU? ukefonfOD;aygatmif - a':cif
omwkdY\orD; rndef;jrESifhvufxyfNyD; ,cktcg om;
awmfESifhorD;awmf 6 a,mufrQ xGef;um;cJhygonf/
p0fcGef&Donf 1934 ckESpf &GmiHe,fapmfbGm;BuD;&kH; w&m;olBuD;tjzpf cefYtyf
jcif;cH&NyD; qufvuf trIawmfukd xrf;&Guv
f m&m vGwv
f yfa&;&NyD;onftxd jzpfonf/
1955 ckESpf? Ekd0bFmvwGif wzef&Srf;jynfe,ftpdk;&\jynfolY0efxrf;tzGJYodkYajymif; 0if
a&muftrIxrf;jyef&m 1955 ckESpf? 'DZbFmvwGif NrdKYykdiftjzpf cefYtyfjcif;cH&NyD; usKdif;wkH
NrdKUodkY ajymif;a&TU EkdifiHawmftpkd;&\trIawmfudk xrf;aqmifcJhonf/ 1956 ckESpf? rwf
vwGif crnf;awmfapmfbGm;BuD;p0fvaz: ewf&GmpHaomtcg &GmiHe,fodkYjyefvmNyD; crnf;
awmf\&dy&f mwGif &GmiHe,f apmfbmG ;tjzpf ceft
Y yfjcif;udck &H onf/ 1956 ckEpS ?f ZGev
f rSp
jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmf vlrsKd;pkvw
T af wmfwiG f ygvDreftrwftjzpf 0ifa&mufaqmif
&Guf&ef &Srf;jynfe,fapmfbGm;rsm;tzGJYrS a&G;cs,fjcif;udk cH&onf/ if;\&kd;om;ajzmifhrwf
wnfMunfrI\*kPfodumaMumifh jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmf tpkd;&\jynfaxmifpkygvD
refudk,fpm;vS,ftzGJYwGif tzGJY0iftjzpfjzifh w&kyfjynfolYorwEkdifiHawmfESifhqkdAD,ufjynf
axmifpkEkdifiHawmf? csufudkpvkdaA;uD;,m;? &l;ar;eD;,m;? ajrmufAD,uferfpaom EkdifiH
rsm;odYk jynfaxmifpjk refrmEkid if aH wmfEiS t
hf "Ge&Yf n
S pf mG cspfMunfr&I &SEd idk &f ef cspfMunfa&;udp
&yfrsm;udk aqmif&Guf&ef oGm;a&mufcJhonf/
&GmiHapmfbmG ;BuD; p0fceG &f o
D nf vlrsKd;pkvw
T af wmfygvDrefwiG f ygvDreftrwftjzpf
jynfaxmifpkBuD;ESifh jynfe,f\tusKd;udk onfykd;aqmif&Gufvsuf&Sdonf/

101

E-book is created by shanyoma

&GmiHapmfbGm;BuD; p0fcGef&D\twKywdtusOf;csKyf

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

yif;w,apmfbGm;BuD; p0f0if;Munf\twKywdtusOf;csKyf
yif;w,apmfbmG ;BuD; p0f0if;Munfonf apmfbmG ;BuD;
p0fcGefndKESifhp0fcifEkwkdY\om;awmfBuD;jzpfNyD; 1924
ckEpS w
f iG f zGg;jrifavonf/ 1938 ckEpS w
f iG f awmifBuD;
NrdKU &Sr;f apmfbmG ;om;ajr;rsm;ausmif; ynmqnf;yl;
aepOf crnf;awmf ewf&mG pHojzifh 1941 ckEpS ?f 'kw,
d
urmppfBuD;jzpfvmaomtcg ausmif;rS EkwfxGufcJh&
avonf/ 1945 ckEpS w
f iG f ppfBuD;NyD;onft
h csderf pS
uavmNrdKU0efaxmuf&;Hk wGif tkycf sKyfa&;ynm&yfrsm;
udk avhvm qnf;yl;vsuf &Sdae&m 1947 ck? yifvkHNrdKU
wGif usif;yaom &Sr;f jynfe,facgif;aqmifBuD;rsm;ESihf
jynfrrS acgif;aqmifBuD;AkdvfcsKyfBuD;OD;atmifqef;
OD;aqmifaom acgif;aqmifBuD;rsm;wk\
Yd vGwv
f yfa&;&&Srd t
I wGuf yl;aygif;aqmif&u
G af om
yifvkHtpnf;ta0;BuD;odkY yif;w,e,f\e,f&Siftjzpf tm;BudK;rmefwuf wufa&muf
aqmif&GufcJhavonf/
apmfbmG ;BuD;onf 1948 ckEpS w
f iG f &Sr;f jynfe,f\NrdKUawmfjzpfaom awmifBuD;NrdKU
tm; au?tif?'D?tkdESifhaomif;usef;olrsm; 0ifa&mufodrf;ydkufxm;pOf EkdifiHawmftpkd;&\
aomif;usef;rIESdrfeif;a&;tzGJY\t&m&Sdtjzpf aqmif&GufNyD; ArmhwyfrawmfESifhyl;aygif;cg
&Sr;f jynf\NrdKUawmfjzpfaom awmifBuD;NrdKUtm; jyefvnford ;f ydu
k Ef idk o
f nftxd oufpeG BYf udK;
yrf;aqmif&GufcJhavonf/
1952 ckEpS w
f iG f jynfaxmifpk jrefrmEkid if aH wmf vlrsKd;pkygvDrefvw
T af wmfoYkd vlrsKd;
pktrwftjzpf apmfbGm;BuD;rsm;tzGJYrS a&G;cs,fwifajrmufjcif;udk cH&avonf/ apmfbGm;
BuD;onf 1952 ckESpfwGif vlrsKd;pkygvDrefodkY ygvDreftrwftjzpf cefYtyfjcif;cH&vifhupm;
1956 ckESpfwGifrS crnf;awmf\&dyf&mjzpfaom yif;w,e,fawmfBuD;udk tkyfcsKyf&ef apmf
bGm;tjzpf wifajrmufjcif;udk cHcJh&avonf/ 1956 ckESpfrSp apmfbGm;BuD;rsm;tpnf;t
&kH;wGif trIaqmiftzGJY0iftjzpf a&G;cs,fjcif;cH&jyefavonf/
apmfbGm;BuD;onf i,f&G,foljzpfonfhtavsmuf wkdif;jynf\vkyfief;udp&yfrsm;
102

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

apmfbmG ;BuD;onf touftm;jzifh 35 ESpcf ef&Y NdS yD; r[ma'0Deef;jroDEiS t


hf wl usef;
rmaysmf&Tifvsuf &Sdavonf/

103

E-book is created by shanyoma

udk pdwftm;xufoefvsuf &SdonfESifhtrQ vuf&Sdaqmif&Gufvsuf&Sdaom Xmersm;rSm (1)


jynfoaYl iGpm&if;aumfrwD? (2) jynfoyYl nmawmfoifaxmufyahH &;bkwt
f zG?JY (3) ,majrjyK
pka&;aumfrwD? (4) apmfbGm;BuD;rsm;tpnf;t&kH; trIaqmiftzGJY0ifpaom wkdif;jynfudp
&yfrsm;udk aqmif&u
G v
f suf &So
d nfjh yif txufvrl sKd;pkvw
T af wmf\ygvDreftrwftjzpfvnf;
,ckxufwkdifatmif aqmif&Gufvsuf &Sdavonf/

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

ayG;vSapmfbGm;BuD; p0fxGef;pdef\twKywdtusOf;csKyf
ayG;vSapmfbmG ;BuD;p0fxeG ;f pdeo
f nf crnf;awmfayG;vS
NrdKUpm;BuD;p0fpHjr au?tuf(pf)?trf? ESif hr,fawmf
a':eef;wifwkdY\om;awmf orD;awmf 7 a,muf t
euf om;awmfBuD;jzpfNyD;? 1921 ckEpS f 'DZbFmv 2&uf
aeYwGif zGg;jrifonf/ 1933 ckESpfwGif awmifBuD;NrdKU&Sd
apmfbGm;rsm;\om;ajr;rsm; ausmif;wGif ynmoif
Mum;NyD; 'kw,
d urmppfBuD;jzpfvmaomtcg &Sr;f wyf
&if;(1)wGif ppfxJodkY ppfrIxrf;tjzpf 0ifa&muf trI
xrf;&m *sr'g&mxl;xd &mxl;wkd;jrifhjcif;cH&ygonf/
ppfxJrSxGufvmNyD;aemuf uavmNrdKU0efaxmuf&kH;wGif tkyfcsKyfa&;ynmrsm; oifMum;cJh
avonf/ if;aemuf 1946 ckESpfwGif crnf;awmf\&dyf&mudk qufcHNyD;aemuf &efukefNrdKU
ae ukefonfOD;bvIdif-a':rrav;\orD; a':rdrdav;ESifhvufxyfNyD; r[ma'0Dtjzpf
wifajrmufcJhavonf/ a':rdrdav;ESifh orD;awmfwa,muf xGef;um;avonf/
1949 ckEpS w
f iG f &Sr;f jynfe,ftyk cf sKyfa&;ESiyhf wfoufonfh awmifBuD;NrdKUwGif usif;
yonfh jynfe,fapmfbGm;rsm;tpnf;ta0;odkY wufa&muf&m tjyefwGif [J[kd;bufrS vrf;
rsm; ydwfqkdYaeojzifh aemifrGefrSwqifh anmifa&TodkY jyef&mvrf; aemifygvefNrdKUodkYa&muf
aomtcg aomif;usef;ol au?tif?'D?tkrd sm;ESiahf wGq
Y NHk yD; aemifygvefNrdKUpm;ESit
hf wl au?
tif?'D?tkdrsm;\ypfcwfjcif;udk cH&&m aemifygvefNrdKUpm;rSm usqkH;oGm;NyD; ayG;vSapmfbGm;
BuD;p0fxeG ;f pderf mS aygifou
Ydk snfqx
H rd eS Nf yD; q&m0efrsm;ESiu
hf o
k &m oufrrI &&Sb
d J aygifjzwf
ypf&onftxd cH&ygonf/
ayG;vSapmfbGm;BuD; p0fxGef;pdefonf &kd;om;wnfMunfajzmifhrwfonfhyk*KdvfBuD;
jzpfonfhtavsmuf trsm;\cspfMunfav;pm;jcif;udk cH&ojzifh 1952 ckESpfrSp jynf
axmifpjk refrmEkid if aH wmf vlrsKd;pkvw
T af wmf ygvDreftrwftjzpf apmfbmG ;rsm;tpnf;t&k;H
rS a&G;aumufwifajrmufjcif;cH&NyD; wkdif;jynftusKd;twGuf ygvDreftrwftjzpf aqmif
&Gufvm&mrS 1958 ck? Ekd0bFmv 12 &ufaeYrSp &Srf;jynfe,faumifpD\'kwd,obmywd
tjzpf &Srf;jynfe,faumifpD vTwfawmfrS a&G;cs,fcefYtyfjcif;cH&onf/ apmfbGm;BuD;onf
,cktcg touf 38 ESpf&dSNyD; aumif;rGefpGm usef;rmvsuf&Sdonf/
104

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

1913 ckkESpf? Mo*kwfv 24 &ufaeYwGif yifrSDapmfbGm;


BuD;OD;cGerf if;ESiahf ':at;ndKwkrYd S arG;zGg;aomom;BuD;
jzpfygonf/ arG;csif;aygufaz: nDtpfudk armifESpfr
11 a,muf&Sdygonf/
touf 10 ESprf jynfrh DS atmifbef;ESiahf wmifiNl rdKUrsm;
wGif jrefrmpmukd oifMum;cJNh yD; 1923 ckEpS ?f ZGev
f wGif
&Sr;f jynfawmifyidk ;f awmifBuD;NrdKU&Sd &Sr;f apmfbmG ;om;
ajr;rsm; txufwef;ausmif; t*Fvdyf-jrefrm 10
wef;txd oifMum;cJyh gonf/ Foot-ball, Hockey,
Cricket, Boxing, Rugby, Tennis and Gymnastic ESiahf jy;ckeu
f pm;yGrJ sm;wGif yg0if
,SOfNydKifupm;cJh&m Foot-ball, Hockey and Cricket upm;&m yXrtoif;wGif
yg0ifygonf/ ausmif;wGif txufwef;rsm; ynmoifMum;pOfu taqmifrLS ; (Perfect,
Head Perfect) tjzpf wm0efay;tyfjcif;cHcJh&ygonf/
1934 ckESpfwGif ausmif;rS xGufNyD;aemuf awmifBuD;NrdKU &Srf;jynf0ef&Sifawmfrif;
BuD;ESiNhf rdKUr0efaxmuf&;Hk rsm;wGif 1936 ckEpS u
f ek t
f xd taxGaxGtpk;d &tvkyrf sm;udk oif
Mum;cJhygonf/
1937 ckESpfwGif rEav;NrdKU qyfausmif;odkYwufa&muf ynmoifMum;NyD; &Jbuf
trIxrf;cJyh gonf/ xkpd Of 1938-39 ckEpS af vmufwiG f rdr&d yd &f mqufcEH idk &f ef tpk;d &tod
trSwfjyK usrkdif;&mxl;cefYtyfjcif; cH&ygonf/
1940 ckESpfrSpNyD; 1942 ckESpftxd? trSwf(1) Armhaoewfudkifwyf&if;ESifhtrSwf
(13)Armhaoewfudkifwyf&if;(jynfapmifh)wkdYwGif odED? anmifa&T? rkd;rdwf? rkd;eJapmfbGm;rsm;
ESifhtwl ppfrIxrf;cJhygonf/ ppftajccHynmrsm;udk arNrdKU oifMum;cJhygonf/ xkdtcsdef
wGif &Srf;jynfawmifydkif;? ajrmufydkif;e,fajrrsm;wGif vSnfhvnf ppfwm0efjzifh umuG,f
a&;twGuf xrf;aqmifcJhygonf/ if;ppfrIxrf;pOf *smr'g? ZlaA'g? ZlaA'g*smr'gESifhbk&ifh
jyefwrf;0ift&m&Sdtxd wkd;wufcefYxm;jcif;cH&ygonf/ xkdpOf vufeufi,f pdefajymif;ESifh
ppfajrjyifynm (Field Works Course) oifwef;wkdrsm;udk oifMum;cJhbl;ygonf/
105

E-book is created by shanyoma

yifrSDusrkdif;AkdvfBuD;p0fcGefOD;\twKywdtusOf;csKyf

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

wkdif;jynfysufNyD; *syefacwfwGif ocifapmfbGm;\ukd,fpm; e,fcsKyfrIwm0efrsm;


udk vkyfukdifxrf;aqmifcJhygonf/
1946-47 ckESpfrsm;wGif awmifwef;a'oESifhjynfrwkYd nDnGwfrI&,lMuonfhtcg
u rdrdwwfEkdifonfhbufrS yg0ifulnDcJhonfhtjyif yifvkHnDvmcHBuD;wGif Nidrf0yfydjym;rIESifh
AkdvfcsKyfatmifqef;ESifhjynfracgif;aqmifBuD;rsm;wkYd\vkHjcKHrIudk wm0ef,lcJhygonf/ xkdt
csdefu AkdvfcsKyfatmifqef; &Srf;jynfnDnGwfaoG;pnf;a&;twGuf pnf;a0;yGJvkyfwkdif;vkdvkd
yif xdktcsdefu ocifapmfbGm;BuD;ESifhtwl wufa&mufyg0ifcJhygonf/
1947 ckESpf? arvwGif yif;w,apmfbGm;\tpfr apmjrcifESifhtdrfaxmifjyKvuf
xyfc&hJ m 1948 ckwiG f om;(p0fMunfoef;)ESi1hf 949 ckwiG f orD; (p0f0if;jrif)h arG;zGg;ygonf/
om;rSm uavmNrdKU b&if*sDoDv&ifausmif; ausmif;tdyfausmif;pm;tjzpfESifhynmoif
Mum;vsuf&Sdygonf/ orD;rSmvnf; if;ausmif; ynmoifqJ 1957 ck? atmufwkdbmv
wGif aoqkH;oGm;ygonf/
1947 ckEpS ?f atmufwb
dk mvwGif Armhwyfrawmfxo
J Ykd jyefvnf0ifa&muftrIxrf;
&m Akv
d &f mxl;&&S
d 1949 ckEpS w
f iG f Akv
d Bf uD;&mxl;okYd wk;d wufcefx
Y m;jcif;cH&ygonf/ 1948
ck? arNrdKUAkdvfoifwef;ausmif;rSqif;NyD; ysOf;rem;trSwf(4) Armhaoewfudkifwyf&if;? ppf
om;pkaqmif;a&;wyfokdY a&muf&SdtrIxrf;cJhygonf/ 1949 ck? rEav;NrdKUESifharNrdKUwkdYwGif
Akv
d rf LS ;usif(uG,v
f eG o
f )l \vufatmufwiG f trIxrf;cJyh gonf/ if; 1949 ckEpS u
f ek af vmuf
rSm &Srf;aoewfukdifwyf&if;odkY a&muf&SdvmNyD; ppfpnf;urf;Oya'rsm;udk &kdaopGm vkdufem
ppfrIxrf;aqmifvsuf&Sdygonf/
p0fcGefOD;onf ,cktcg Armhwyfrawmf&Srf;wyf&if; OD;pD;wyfcGJrSL;tjzpf wm0ef
xrf;aqmifvsuf &Sdygonf/

106

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

c&pfou&mZf 1942 ck? jrefrmou&mZf 1303 ckESpf


wGif crnf;awmfaemfreG af pmfbmG ;BuD;p0fzESirhf ,fawmf
r[ma'0Dp0feef;EGHwkdYrS om;awmfp0faomif;a&Ttm;
aemifrGefNrdKU zGg;jrifonf/
zGg;jrifNyD;aemuf? 4 ESpo
f m;t&G,o
f aYkd &mufvwfaomf
awmifBuD;NrdKU? pdet
f if;ausmif;ynmrsm;udo
k ifMum;
onf/
1959 ckESpfwGif awmifBuD;NrdKU uarmZ aumvdyf
ausmif;odkYajymif;a&TU ynmrsm; qufvufavhvm qnf;yl;vsuf&Sd&m 1959 ckESpfwGif 6
wef;ynm&yfrsm;ukd oifMum;vsuf&Sdonf/
p0faomif;a&T\crnf;awmfaemifrGefapmfbGm;BuD;rSm if;i,f&G,fpOftcguyif
ewf&GmpHoGm;ygonf/

107

E-book is created by shanyoma

aemifrGefapmfbGm;BuD;\om;awmf usrkdif;p0faomif;a&T\twKywdtusOf;csKyf

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

oxkHapmfbGm;BuD; p0fatmifjrifh\twKywdtusOf;csKyf
oxkHe,fapmfbGm;BuD; p0fatmifjrifhonf ewf&GmpH c
rnf;awmfoxkHapmfbGm;BuD;p0fcGefMunfESifhr,fawmf
r[ma'0Da':at;oefw
Y Ydk om;awmforD;awmfrsm; 5
a,mufteuf 'kwd,ajrmufom;awmfjzpfNyD; 1934
ckEpS ?f 'DZbFmv 31 &ufaeYwiG f awmifBuD;NrdKU zGg;jrif
avonf/
p0fatmifjrifhonf touf 4 ESpft&G,frSp awmif
BuD;NrdKU&Sd pdet
f if;t*Fvyd af usmif; pwif ynmrsm;
oifMum;NyD;? 1939 ckEpS w
f iG f &efuek Nf rdKUpdeaf ygausmif;
odkYajymif;a&TU ynmqufvuf oifMum;vsuf&SdpOf
jrefrmbk&ifcHu 1940 ckESpfwGif oxkHe,fapmfbGm;BuD;\t&dyft&mcHEkdif&eftwGuf (tdrf
a&SUpH)usrkdif;tjzpf cefYtyfjcif;cH&avonf/
1954 ckEpS w
f iG f wuov
dk 0f ifpmar;yGBJ uD;udk acsmarmpGm atmifjrifonfjh yif? bm
om&yf 2 ukdyif *kPfxl;jzifh atmifjrifcJhavonf/ if;aemuf wuokdvfodkYqufvufwuf
a&muf pufrv
I ufrt
I if*sife,
D mynm&yfukd &Sr;f jynfe,ftpk;d &\taxmuftyHjh zifh oif
Mum;&m wwd,ESpfpmar;yGJBuD;atmifjrifcJhNyD;? 1957 ckESpfwGif tar&duefjynf? tkd[kdif,kd
wuov
dk f NrdKUjytaqmuftOD tif*sife,
D mynm&yfrsm;udk u,m;jynfe,ftpk;d &\axmuf
yHah Mu;jzifh oGm;a&mufoifMum;vsuf&adS epOf crnf;awmf\&dy&f mawmfukd qufc&H eftwGuf
1957 ckESpf? Mo*kwfv 1 &ufaeYrSp oxkHe,fapmfbGm;BuD;tjzpf EkdifiHawmforwBuD;u
cefYtyfjcif;cH&avonf/
oxkaH pmfbmG ;BuD; p0fatmifjrifo
h nf ,cktcg tar&duefjynf? tk[
d idk ,
f w
kd uov
dk f
wGif NrdKUjytif*sifeD,mtwwfynm&yfrsm;udk udk,fpdwfcsrf;ompGmjzifh qnf;yl;vsuf&Sdae
&mrS 1961 ckESpfcefYwGif rdrdae&if; &Srf;jynfe,fodkY jyefvnfa&muf&SdEkdifrnfjzpfavonf/

108

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

armufr,fe,f usrkid ;f p0fxeG ;f zonf ewf&mG pHarmuf


r,fapmfbGm;BuD; p0fpHxGef;ESifhr,fawmfr[ma'0Dp0f
ykcd rf;wk\
Yd om;awmfjzpfNyD;? 1951 ckEpS ?f atmufwb
dk m
v 27 &ufaeYwGif awmifBuD;NrdKU zGg;jrifavonf/
usrkid ;f p0fxeG ;f zonf touf 4 ESpt
f &G,w
f iG f awmif
BuD;NrdKU? pdeftif; t*Fvdyfausmif; armufr,f e,f
awmf\axmufyahH Mu;jzifh ,cktcg ynm&ifEaYdk omuf
pkv
Yd suf&adS vonf/ usrkid ;f p0fxeG ;f ztm; e,fy,fwiG f
crnf;awmf\&dy&f mcH&eftwGuf oifah wmfaomtBuD;
tuJ aemifawmfrsm; r&SdaomaMumifh jynfaxmifpk
jrefrmEkid if aH wmforwBuD;u 1956 ckEpS ?f Zlvidk v
f 31 &ufaeYrpS armufr,fe,fawmf\
usrkdif;tjzpf crnf;awmfapmfbGm;BuD;\&dyf&mawmf cHEkdif&ef cefYtyfjcif;udk cH&avonf/
usrkdif; p0fxGef;zuav;onf ,cktcg awmifBuD;NrdKU pdeftif;t*Fvdyfausmif;
udk,fpdwf usef;rm csrf;om aysmf&TifpGmjzifh ynmrsm; qnf;yl;avhvmoifMum;vsuf &Sdae
avonf/

109

E-book is created by shanyoma

armufr,fusrkdif;p0fxGef;z\twKywdtusOf;csKyf

&Srf;jynfe,f jynfolYtkyfcsKyfa&;yEufcsyGJ

E-book is created by shanyoma

[kdykH; usrkdif;p0fcGeftkdY\twKywdtusOf;csKyf
[dyk ;Hk e,fawmf usrkid ;f p0fceG t
f o
Ydk nf crnf;awmf[ydk ;Hk
usrkdif;p0fauGESifhZeD;eef;a&TOwkdY\om;awmfjzpfNyD;
1951 ckESpf? arv 27 &ufaeYwGif awmifBuD;NrdKUwGif
zGg;jrifavonf/ touf 5 ESpft&G,fwGif usrkdif;p0f
cGet
f o
Ydk nf awmifBuD;NrdKU&Sd pdet
f if;t*Fvyd u
f ausmif;
wGif ynmoifMum;&ef pwiftyfESHxm;&Sdavonf/
[dkykH;usrkdif;p0fcGeftkdYonf ewf&GmpHbdk;awmf[kdykH;apmf
bGm;BuD; p0fcGefavm\ om;awmf usrkdif;p0fauG\
om;awmfjzpfonfhtwGuf EkdifiHawmforwBuD;u [kd
yk;H e,fawmf\t&dyt
f &mapmfbmG ;tjzpf qufcEH idk &f ef
twGuf 1957 ckESpf? Mo*kwfv 15 &ufaeYrSp tdrfa&SUpHusrkdif;tjzpf bkd;awmfapmfbGm;
BuD;\&dyf&mawmfudk cHEkdif&ef cefYtyfjcif;udk cH&avonf/
usrkdif;uav;p0fcGeftkdYonf ,cktcg awmifBuD;NrdKU&Sd pdeftif;t*Fvdyfausmif;
uk,
d pf w
d Ef pS jf zm usef;rmcsrf;ompGmjzifh ynmqnf;yl; avhvmoifMum;vsuf &Sad eavonf/

jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmftpkd;& ykHESdyfa&;ESifhpma&;ud&d,mXme
y?r?A?p-trSwf 69? jyef? nTef? &kH;? 8-6-59-10000+2-rkdEkd/

110

Potrebbero piacerti anche