Sei sulla pagina 1di 20

pr oeq ts `d av a su fTa oT s aqa rTve lo s az oga d oe b i s cno b ie re b i s

a maRle ba d a m i s i Ca rTv a my a r i s ay o f a cx ov re b o na rCe ne b i s ma rTv i s


gau mjo be se b i s pr oce sSi (f aza II), a nx o rcie le bs a ra s a mTav r o b o o rga n iza ci aTa k o ns o rciu m i `s aqa rTve lo s m wv a neTa m oZra o ba / de d a m iwi s
me go bre b i - s aqa rTve lo, m dgra d i ga nv iTa re b i s kavSi r i `ek ov iJe n i d a
s aqa rTve l o s bu ne b i s mkv lev a rTa kavSi r i `o rq i s i~, Sve deTi s s ae rTaSo r i s o ga nv iTa re b i s s aage nto s (Sida) f i na nsu r i uzru nve ly o f iT, my a r i
na rCe ne b i s k o mp a n i i s d a ga re m o s a d a bu ne br iv i re su rse b i s d a cv i s
s am i n i str o s m xa r d aWe r iT.
2

www.cleanup.ge

Sesavali
winamdebare broSura warmoadgens saxelmZRvanelos, myari sayofacxovrebo narCenebis
Semcirebis da gadamuSavebis SesaZleblobebis Sesaxeb. saxelmZRvaneloSi ganxilulia narCenebis gadamuSavebasTan dakavSirebuli sakiTxebi da mocemulia rekomendaciebi narCenebis
reciklilebisa da mosaxleobisa da garemosaTvis misi sargeblianobis Sesaxeb.
saxelmZRvanelo miznad isaxavs myari sayofacxovrebo narCenebis reciklirebis arsisa da
mniSvnelobis ganmartebas da mis popularizacias sazogadoebis informirebulobis gazrdis
mizniT. dokumenti SemuSavebulia advilad moxmarebisaTvis da gaTvaliswinebulia sazogadoebis farTo masebisaTvis.
broSura momzadda proeqtis `davasufTaoT saqarTvelo - sazogadoebis cnobierebis
amaRleba da misi CarTva myari sayofacxovrebo narCenebis marTvis gaumjobesebis procesSi
(faza II) farglebSi, axorcielebs arasamTavrobo organizaciaTa konsorciumi - saqarTvelos mwvaneTa moZraoba/dedamiwis megobrebi - saqarTvelo, mdgradi ganviTarebis kavSiri
`ekoviJeni da saqarTvelos bunebis mkvlevarTa kavSiri `orqisi~. SvedeTis saerTaSoriso
ganviTarebis saagentos (Sida) finansuri mxardaWeriT.
Introduction
The present booklet represents the manual for revealing the opportunities for reduction and recycling of solid
domestic wastes. The paper considers the issues connected with recycling and provides recommendations on why
recycling is good and what kind of benefit it brings to population and environment .
The manual is aimed at raising public awareness with regard to recycling, its popularization; also it will help
the population to grasp the essence and meaning of recycling. The paper is developed for easy use and is meant for
wide masses of public.
The booklet has been prepared and published in the framework of the project Clean Up Georgia Raising of
Public Awareness and Involvement in Solid Waste Management Improvement.
The project is being implemented by the NGO consortium the Greens Movement/Friends of the Earth Georgia and Sustainable Development Union EcoVision, with the financial support of the Swedish International Development Agency (Sida).

* * *
dRes msoflio sazogadoeba aRiarebs, rom myari sayofacxovrebo narCenebis problema
sul ufro SemaSfoTebel xasiaTs iRebs da naTelia, rom garemoSi aseTi didi raodenobiT
narCenebis dagroveba seriozuli saSiSroebas uqmnis adamianis janmrTelobas da Cvens sacxovrebel garemos.
faqtia, rom mosaxleobis raodenobis zrdasTan erTad, matulobs moxmarebuli produqciis raodenoba, ris Sedegadac warmoiqmneba ufro meti e.w. `nagavi, romelic rogorc
gamoirkva sulac ar aris usargeblo da misi daxarisxebisa da gadamuSavebis Sedegad miiReba bevri saWiro produqti.
me-20 da 21-e saukuneebSi warmoqmnili sayofacxovrebo
narCeni Tavis SemadgenlobiT sakmaod gansxvavdeba wina saukuneebSi warmoqmnili narCenebisagan rogorc raodenobiT,
ise SemadgenlobiT. problema mdgomareobs imaSi,
rom `axali Taobis narCenebis mniSvnelovani nawili
xelovnuri warmoebisaa da
ar eqvemdebarebian daSlas bunebriv komponentebad.
kidev erTi mniSvnelovani sakiTxia is, rom am produqciis warmoeba didwilad xdeba mTeli rigi im bunebrivi resursebis gamoyenebiT, romelTac ar gaaCniaT TviTaRdgenis
www.cleanup.ge

unari (navTobi, sxvadasxva madani da a.S.) da SesaZlebelia, rom uaxloes aswleulSi kaciobrioba zogierTi bunebrivi resursis gareSe darCes.
adamianis mier `warmoebuli sayofacxovrebo narCeni warmoadgens mravalferovani komponentebis narevs: minis WurWeli (romelTa meoradi gamoyeneba SeiZleba) da misi namsxvrevebi, makulatura, plastika, faseuli metalebi (Savi da feradi), sakvebi produqtis narCenebi da sxva. calke aRsaniSnavia, rom am narCenebis masaSi didi raodenobiT aris Sereuli
iseTi saxifaTo narCenebi rogoricaa: batareikebi, vercxliswyali, fosfatebi da karbonatebi, el.energiis damzogavi naTurebi, toqsikuri qimikatebi, gamxsnelebi, saRebavebi da a.S.

ra x de ba nagav s ay re le bze?
a d a m i a ne b i xSi ra d cd i l o be n, r o m e.w. `nagav i Tv a l s m o a f a r o n d a a m iT m a sTa n
d ak avSi re bu l i p r o b le me b i c ga d awy v i t o n.
Tu m ca ... ra x de b a s i na m dv i leSi?!
Cve n i s ay o f a cx ov re b o na rCe ne b i s i s nawi l i,
r o me l i c gr ov de b a (d a a r iy re b a xeve bSi, m d i na ree bSi Tu s a d me s xv aga n ga re m oSi), Tav s iy r i s
nagav s ay re le bze. aqve avRn iSnavT, r o m e s m a rTla c r o m nagav s ay re le b i a d a a m Cve ns re a l o b aSi
a rse bu l `m x a tv ru l u m sgav s o b a s, Ta na me d r ove
t i p i s p o l igo ne bTa n a r a na i r k avSi r i a r aqvT.
Cve ns nagav s ay re le bze m o xve d r i l i na rCe n i
i tke p ne b a, i f a re b a m iwi s a n r o me l i me i ne rtu l i
m a s a l iT d a iq m ne b a STa beWd i le b a, r o m ga re m o
ga su fTav d a, na rCe n i `gaq r a d a p r o b le m a c m o i x s na, m agra m e s a se a r a r i s, m iwi s qveS `ga d am a lu l i na rCe ne b i u bra l o d aRa r Ca ns, Tore m ga re m o s kv lav a c az i a ne b s, d a Ta n s ak m ao d se r i ozu la d.
ke rZo d:
na rCe ne b i s nawi l i lpe b a, r i s Se de ga d a c
a tm o s fe r oSi ga m o iy o f a s xv a d a s xv a m av ne
a i re b i, x o l o lp o b i s Se de ga d wa rm oq m n i l i meTa n i xSi ra d Tv iTaa l de b a d a iwye b s
x i s, p la s tm a s i s, ty av i s d a s xv a na rCe ne b i s
4

www.cleanup.ge

m bJu tav a d wv a s. a seTi wv i s Se de ga d a c wa rm o iq m ne b a ga ns akuTre b iT m av ne n ivTie re be b i, r o m le b i c a tm o s fe r oSi ga i f rqvev a.


m iwiT a n s xv a i ne rtu l i m a s a l iT ` d a m a lu l na rCe ne bSi mu d m iv a d Jo nav s wv i m i s
wy a l i, r o me l i c b i nZu r de b a iq a rse bu l i m av ne n ivTie re be b iT (na rCe ne b i s d au x a r i s xe b la d/se p a ra ci i s ga reSe `Ca m a r xv i s ga m o s ay o f a cx ov re b o na rCe ne bSi
d i d i ra o de n o b iT xv de b a s a x i f aTo n ivTie re be b i). v i na i d a n, s aq a rTve l o s nagav s ay re le b i s a b s o lu tu r u m rav le s o b a s a r gaaCn i a naJu r i wy le b i s Se mk re b i s is te m a, d a b i nZu re bu l i wv i m i s wy a l i s a b o l o o ja mSi gru nt i s wy le b s a n m d i na ree b s See rev a d a iwvev s m aT se r i ozu l d a b i nZu re b a s, r a c Tav i s m xr iv m r av a l i i n feq ciu r i d aav a de b i s gav r ce le b i s m izez i a.
m dgra d i na rCe ne b i, k i aTwleu le b i s m a nZi lze
i xrw ne b a d a mTe l i a m pe r i o d i s m a nZi lze h ae rs
d a wy a l s a b i nZu re b s.
r ogo r c avRn iSneT, p o l igo ne bze ga nTav se bu l i na rCe ne b i lp o b i s Se de ga d ga m oy o fe n na xSir o rJa ngs, meTa ns a d a s xv a m o m wa mv le l a i re b s.
m aT mZa f r i su n i aqvT d a swra f a d a c v r ce l de b i a n.
a m a i re b i s p r o ce ntu l i m aCve ne be l i, na rCe ne b i s
m ie r ga m oy o f i l i a i re b i s mTe l m o cu l o b aSi
d aa x l oe b iT a se ga m o iyu re b a:
az o t i s o rJa ngi 6%
f re o n i 9%
na xSi rb a d i s o rJa ngi 54%
k i dev e rT m n iSv ne l ov a n d a m a b i nZu re be l s wa rm o a dge ne n p o l ieTi le n i s p a rke b i,
r o m le b i c u xv a d gv x de b a a ra m a rt o na rCe ne b i s `m r av a l fe r ov a n nagav s ay re le bze.
a r a me d aq t iu ra d `a la m aze be n ga re m o s d a q m n i a n `bu ne b i s ga nu me o re be l d iz a i ns.
p o l ieTi le n i s p a rke b i y r i a, k i d i a, ga d a f a re bu l i Tu m ikuWu l i a y ve lga n s a d a m de c Tv a l i ga swv de b a. a ra d a q i m iu r i Se m a dge n l o b i s ga m o m aT d aSla s 400-1000
we l i sWi r de b a. s i tu a ci a s i s i c a mZi me b s, r o m p o l ieTi le n i s p a rke b i s 96% a r
eqve m de b a re b a ga d a muSave b a s (re cik l i re b a s), x o l o i s 4% r o me l i c iSle b a, t oq s iku r i n ivTie re be b iT a b i nZu re b s n i a d ags d a m iwi sqveSa wy le b s d a aRwev s kve b iT
jaWve bSi. ga r d a a m i s a, Tav a d p o l ieTi le n i s wa rm oe b i s p r o ce s i c ga re m o sTv i s s az i a n o a. p o l ieTi le n i s nawa rm i mz a d de b a navTo bp r o duq te b i d a n d a i s i c i seTive
z i a ns aye ne b s bu ne b a s r ogo r c s xv a navTo bp r o duq t i, m aga l iTa d navTo b i s d aRv r a.
r a s akv i rve l i a v izu a lu ra d d i d i ga ns xv ave b aa, m agr a m Si naa rs o br iv a d TiTTq m i s
e rTa na i r i a.
p o l ieTi le n i s ak m a o d m su buq i a d a a dv i la d ga d a i ta ne b a q a r i s m ie r
tyee bSi,zRve bSi oke a nee bSi, m d i na ree b s a d a
tbe bSi, we l iwa dSi d aa x l oe b iT 1 m i l i a r d i zRv i s f r i nve l i d a ZuZu m wov a r i iRu pe b a p o l ieTi leTle n i s p a rke b i s ga d ay lapv i s
ga m o. i m i s gaTv a l i swi ne b iT, Tu r a r a o de n o b i s p o l ieTi le n i s p a rk i `a mk o b s Cve ns
ga re m o s, Se gv iZl i a v iv a r au d oT, Tu r a z i a ns aye ne be n i s i n i Cve ns ja nm rTe l o b a s.
f aq t iu r a d p o l ieTi le n i gvev l i ne b a
`ukv d av i na rCe n i s s a x iT, m aTi ga na dgu re b a
i se, r o m ga re m o s z i a n i a r m i aye n o s, Za l i a n d i d i p r o b le m aa, r a dga n Se gr ove b a s
d i d i d r o sWi r de b a, Se gr ove b i s Se m de g k i s aWi r oe b s spe ci a lu r ga d a muSave b a s.
m aTi gauv ne b l o b i sTv i s e rTa de rTi ga m o s av a l i p o l ieTi le n i s p a rke b i s SezRu du l i
r a o de n o b iT ga m oye ne b aa.
www.cleanup.ge

i ciT Tu a ra, r o m...


100 m i l i o n i p a rk i s s awa rm oe b la d s aWi r o a 430,000 ga l o n i navTo b i (1627 t);
y ove lwl iu ra d m s o f l i oSi iwa rm oe b a 4-5 tr i l i o n i p o l ieTi le n i s p a rk i;
m o x m a re bu l i p a rke b i s m x o l o d 1% eqve m de b a re b a ga d a muSave b a s (re cik l i re b a s);
e rTi Se xe dv iT, a m na rCe ne b i sga n ga s a nTav i su f le b a d
s aWi r o a m aTi ga na dgu re b a, Ca m a r xv a d a k i dev u f r o
u a re s i - d awv a (r a c d auSve be l i a, h ae rSi m av ne n ivTie re be b i s m o xve d r i s ga m o). m agr a m a rse b o b s ukeTe s i s aSu a le b a - na rCe ne b i s ga m oy e ne ba!
s ay o f a cx ov re b o na rCe n i e s a r i s mTe l i r igi f a seu l i k o mp o ne nte b i s Se m cve l i k o mp leq su r i ne d leu l i.
m iTu me te s, r o m i s wa rm o a dge ns f aq t o br iv a d muqTa
re su rs s d a e s m aSi n, r o de s a c bu ne br iv i re su rse b i s f a s i dRiTi dRe m a tu l o b s.

me o ra d i ga d a muSave b iT m iRe bu l i pr o duq ci a


m n iSv ne l ov a n i a i s f aq t o r i c, r o m na rCe ne b i s d a x a r i s xe b i s a d a ga d a muSave b i s
Se de ga d, Se m ci r de b a m aTi ra o de n o b a c, r a c Tav i s m xr iv a m ci re b s nagav s ay re le b i s
m ie r d ak ave bu l i te r i t o r ie b i s f a rTo be b s d a Se s aZle b l o b a s iZlev a m aTi s xv a
d a n iSnu le b iT ga m o s aye ne b la d (ra c i seTi m aRa l mTi a n i d a m ci re m iwi a n i qvey n i sTb i s, r ogo r i c s aq a rTve l o a Za lze d m n iSv ne l ov a n i a).
dRe s m s o f l i o s wi naSe dga s Se m de gi sqe m i s awy o b i s a m o ca na;
wa rm oe b a m i n i m a lu r i na rCe n iT -> wa rm oq m n i l i na rCe n i s m aq s i m a lu r a d ga m oye ne b a m i s i re cik l i re b i s gz iT -> re cik l i re bu l i p r o duq ci i s u na rCe n o wa rm oe b a
d a ga m oye ne b a -> nagav s ay re le bze na rCe ne b i s m i n i m a lu r i r a o de n o b i s ga nTav se b a.
Se iZle b a iTqv a s, r o m Sve deTm a d a n o rve gi a m TiTq m i s ukve Seq m ne s na rCe ne b i s
m a rTv i s i seTi s a xe l m wi f o m o de l i, r o me l i c p a su x o b s a m m oTx ov ne b s.

ra x de ba s aq a rTve l oSi?!
y ove l dRiu ra d ra ra o de n o b i s na rCe n i wa rm o iq m ne b a Tu n d a c m a rt o Tb i l i sSi,
a r i ci s a rav i n. r o m c x de b o de s aRr i cxv a i s m a i nc a r iq ne b a s a n d o, v i na i d a n Cve nd a s a m a r cxv i n o d r ogo r c m oq a laqeTa i se me wa rmeTa u m a r av le s o b i s aTv i s, nagav s a y re l i a r i s y ve lga n s a d a c k i m oe su rve b a d.
d a na m dv i le b iT Se iZle b a iTqv a s, r o m s aq a rTve l oSi my a r i s ay o f a cx ov re b o na r Ce ne b i s u d i de s nawi l s, kve b iTi d a s a mSe ne b l o na rCe ne b i wa rm o a dge ns. na rCe ne b i s
m o cu l o b i s Se s a m ci re b la d s aWi r o a m aTi ga d a muSave b a (re cik l i re b a), r i s i Se s a b a m i s i i n f ra s truq tu ra k i f aq t iu r a d a r a rse b o b s.
qvey a na s a r gaaCn i a na rCe ne b i s m a rTv i s s tr a te gi a d a e r ov nu l i s a m oq me d o ge gm a, r o me l i c gaTv l i l i iq ne b a grZe lv a d i a n pe r i o dze d a d ae fuZne b a na rCe ne b i s
6

www.cleanup.ge

m dgra d i m a rTv i s p r i nci pe b s, r o me l i c gu l i s x m o b s na rCe ne b i s re su rse b a d ga na x le b i s a d a xe l me o re d ga m oye ne b i s p r aq t ik a s,


r a c Tav i sTav a d na rCe ne b i s d a nagav s ay re le b i s Se m ci re b a s ga m o iwvev s.
a ra gv aqv s sru ly o f i l i s ak a n o nm de b l o
b az a.
s a m agie o r oT gv ay v s u a m rav i m o x a l i se,
r o m le b i c aq t iu r m o nawi le o b a s Re bu l obe n d a su fTave b i s aq cie bSi d a ...
Se gr ove bu l i s ay o a f a cx ov re b o na rCe ne b i i sev d au x a r i s xe b la d (se p a r a ci i s
ga reSe) gagv aqv s i m a dgi l o br iv nagav s ay re le bze, r o m le b i c ve r ak m ay o f i le be n m i n i m a lu r m oTx ov ne b s;
nagav s ay re le b i a r a r i s d a cu l i d a d a s a x le bu l te r i t o r ie bze m cx ov re b i
Si nau r i cx ove le b i Tav i su f la d d a se i r n o be n, ga m o m d i na re aqe d a n k i i n fe q ciu r i d aav a de be b i s gav r ce le b i s
wy a r o s wa rm o a dge ne n;
na rCe ne b i s ra o de n o b a y ove l dRiu r a d izr de b a d a ga d a m a muSave be l i s a wa rm oe b i s s aWi r o ra o de n o b i s a r
q o n i s ga m o, k i dev u f r o m a tu l o b s
m o cu l o b aSi;
a ra s a i me d oT d a s ta n d a rte b i s d a cv i s ga reSe m oq me d i nagav s ay re le b i
h ae r i s d a m a b i nZu re be l wy a r o s wa r m o a dge ne n;

ra s n iSnav s

re cik l i re ba (Recycling)?

z oga d a d, re cik l i re b a a nu ga d a muSave b a e s a r i s i s ne b i s m ie r i p r o ce s i, r o me l i c m n iSv ne l ov na d cv l i s Tav d ap i rve l p r o duq ts; m aT So r i s ga cxe le b a, Se b o lv a, k o nse rv i re b a, d a m wi fe b a, ga m oSr o b a, d a m a r i le b a, ga cive b a a n a m p r o ce sTa
ne b i s m ie r i k o m b i na ci a.
s aq a rTve l o s k a no n i su rs aTi s uv ne b l o b i s a d a x a r i s x i s Se s a xe b, 2005 wl i s
27 deke m be r i, mu x l i 3
s ay o f a cx ov re b o na rCe n i s ga d a muSave b a (re cik l i re b a) - e s a r i s na rCe ne b i s me o r a d i ga m oye ne b a a n s awa rm o o d a y ove l dRiu r i na rCe n i s xe la x a l i d a bru ne b a
wa rm oe b i s cik lSi. a seve p raq t ik aSi a s a mje r a d a d, oTxje r a d a d d a a.S ga m oye ne b a
i seTi m a s a le b i s r ogo r i caa - m i na, q aRa l d i, a lu m i n i, a s f a l t i, rk i na, q s ov i l i
d a p la s t ik i s s xv a d a s xv a s a xe o be b i, a seve uZve le s i me To d i a s o f l i s meu rne o b aSi o rga nu l i d a s a oja x o
na rCe ne b i s ga m oye ne b a (nake l i, k o mp o s t i).
ga d a muSave bu l i p r o duq ci i s a nu ga nme o re b iTi gam oye ne b i s s ae rTaSo r i s o s i m b o l o a e.w. `mobiusis lenti
i de a aRe bu l i a i seTi m aTe m a t iku r i cne be b i s f o rm al ize b iT, r ogo r i caa:
k re ba d o ba, uwy ve to ba d a a.S.

www.cleanup.ge

aqve u n d a avRn iSn oT, r o m na rCe ne b i s ga rkveu l i jgu f i e.w. s a x i f aTo na rCe ne b i
a r eqve m de b a re b a ga d a muSave b a s a n xe la x a l ga m oye ne b a s d a eqve m de b a re b a u t i l i z a ci a s.
u ti l iza ci a - (laT. Utilis ga m o s a de gi) - ga m oye ne b a r i s a me (u cx o s i ty v aTa le q s ik o n i - www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d...)
u t i l iz a ci a - s awa rm o o d a s a m o m x m a re b l o ga m ou s a de ga r i m a s a le b i s, me o r ad a d m o x m a re bu l i d a ga m oye ne b i s aTv i s uv a rgi s i na rCe ne b i s ga m oye ne b a.
. . . .: , 2003. 895 .
u t i l iz a ci i s p r o b le m a s a mZa f re b s i s, r o m s ay ove lTa o m o x m a re b i s p r o duq ci i s d i d i nawi l i, `ga nwi ru l i a
m ok lev a d i a n i a rse b o b i s aTv i s (mg. ta ns a cme l i,
s akve b i p r o duq t i s Se s a fuTi m a s a la d a s xv a). e s p r o duq ci a iy re b a i se, r o m s ae rTo d a r m i iRe b a m xe dve l b aSi m aTi `na rCe n i Ri re bu le b a a nu a r x de b a gaTv a l i s wi ne b a i m ek o n o m iku r i e feq t i s a, r a c m aTi ga d a muSave b iT d a xe la x a l i ga m oye ne b iT
m i iRe b a.
m n iSv ne l ov a n i f aq t o r i a i s i c, r o m ne b i s m ie r i p r o duq ci i s m i s aRe b a d s aWi r o a
ne d leu l i d a e ne rgi a, r o m l i s ga m o muSave b a c a seve bu ne br iv i re su rse b i s x a rjze
x de b a.
me ta le b i s, q aRa l d i s, m i n i s, p la s t ik i s d a o rga nu l i na rCe ne b i s ga d a muSave b a
(re cik l i re b a), k i a m ci re b s ne d leu l i s a d a e ne rgi i s m o x m a re b a s, r a c qvey n i s ek o n o m ik i s aTv i s Za lze d m n iSv ne l ov a n i f aq t o r i a.
a se maga l iTa d,

ja rTi s ga d a muSave b iT a lu m i n i s m iRe b i s a s e ne rgi i s


m o x m a re b a d a h ae r i s d a b i nZu re b a 95% nak le b i a, v i d re
m i s i b oq s i te b i d a n m iRe b i s d r o s;

1 t o na q aRa l d i s m i s aRe b a d, m aku la tu r i s ga d amuSave b i s (re cik l i re b a) d r o s, Cve n a r a m a rt o vz ogavT


me rq a ns, a ra me d -iT v a m ci re bT e ne rgi i s m o x m a re b a s,
m ov i x m a rT wl i s o rje r nak le b r a o de n o b a s, v i d re e s
me rq n i d a n q aRa l d i s q a rx nu l i we s iT m iRe b i s d r o s
i x a rje b a.
a seve m xe dve l o b aSi m i s aRe b i a i s i c, r o m na rCe ne b i s ga d a muSave b i s a s (re cik l i re b i s) m ci r de b a i m e ne rgi i s m o x m a re b i s r a o de n o b a, r o me l i c m i iRe b a wi aRi seu l i
s awv av i d a n, a seve x de b a s aTbu r i e feq t i s ga m o m wvev i a i re b i s k o nce ntr a ci i s Sek ave b a d a i m t i p i s d a b i nZu re b i s Se m ci re b a, r o m le b i c Tav i s m xr iv mJavu r i wv i me b i s
wa rm oq m na s uwy o b s xe l s.
wi aRi seu l i s awv av i s wv a, a tm o s fe r oSi a rRvev s ae r o b a la ns s, r a c me cn ie rTa
azr iT iwvev s te mpe ra tu r i s gl o b a lu r m o m a te b a s d a oke a n i s d o n i s awev a s - ukeTe s
Se mTxvev aSi k i a tm o s fe r oSi na xSi r o rJa ngi s r a o de n o b i s
m o m a te b a s a nu xe l s uwy o b s gl o b a lu r d aTb o b a s.
a m de na d, s av se b iT naTe l i a, r o m k a co br i o b a m Tav i s i
Za l i s x mev a u n d a m i m a rTo s na rCe ne b i s Se m ci re b i ske n, u na rCe n o wa rm oe b i s ga nv iTa re b i ske n, a r a d aSla d i na rCe ne b i s
u t i l iz a ci i ske n d a i seTi p r o duq ci i s Seq m n i ske n, r o m l i s
ga m oye ne b a d a ga d a muSave b a m r av a lje r a d a d.
8

www.cleanup.ge

evrokavSiris kanonmdebloba
ev r o pu l
s ak a no nm de b l o s iv r ceSi m oq me d i na rCe ne b i s m a rTv i s pr i nci pe b i
je r k i dev 1977 we l s Ca m oy a l i b d a d a s a m i Zi r iTa d i p o s tu la t i s aga n Se dge ba:
na rCe ne b i s wa rm oq m n i s preve nci a;
na rCe ne b i s ga d a muSave ba;
im narCe nebis usafrTxo ganTavseba, rome lic gadamuSavebas ar eqvemdebareba;
ev r o p i s na rCe ne b i s Ca rCo d i req t iv a k i (2008/98/ EC) ay a l i be b s na rCe ne b i s
m a rTv aSi ga m oy e ne bu l i meTo de b i s ie ra rq i a s, m aTi ga re m oze ze m oq me de b i s gaTv a l i swi ne b iT.
y ve laze u p i rve le s a d m i iCnev a na rCe ne b i s preve nci a d a m aTi wa rm oq m n i s m i n i m iza ci a, ra s a c pr i o r i te te b i s m i xe dv iT m o s dev s:
na rCe ne b i s xe la xa l i ga m oy e ne ba;
na rCe ne b i s ga d a muSave ba;
na rCe ne b i s aRdge na;
na rCe ne b i s ga m oy e ne ba e ne rgi i s wy a r o d;
na rCe ne b i s d awv a, wa rm oq m n i l i e ne rgi i s ga m oy e ne b i s ga reSe;
nagav s ay re le bze ga nTav se ba.
aqve aRs a n iSnav i a, r o m na rCe ne b i s nagav s ay re lze ga nTav se ba, m iCneu l i a m a rTv i s y ve laze nak le ba d s a su rve l v a r i a nta d.

ras niSnavs narCenebis komleqsuri marTva?


na rCe ne b i s k o mp leq su r i m a rTv i s k o nce f ci a. k o nce f ci i s s a fuZve l i m dgo m a re o b s i m aSi, r o m s ay o f a cx ov re b o na rCe ne b i Se dge b i a n s xv a d a s xv a k o mp o ne nte b i s aga n,
r o m le b i c i de a lu r Se mTxvev aSi a r u n d a See r i o s e rTm a neTs, a r a me d u n d a m o x de s
m aTi re cik l i re b a e rTm a neTi s aga n d a m ouk i de b la d y ve laze me ta d m i s aRe b i ek o l o giu r i d a ek o n o m iku r i meTo de b iT.
na rCe ne b i s re cik l i re b a wa rm o a dge ns re su rs d a cv iTi teq n o l ogi i s Zi r iTa d
rgo l s. my a r i s ay o f a cx ov re b o na rCe ne b i s re cik l i re b a e s a r i s a m na rCe n i s ga d amuSave b a m i sga n s a s a rge b l o p r o duq ci i s m iRe b i s m iz n iT. na rCe ne b i s re cik l i re b i s
meTo d i s Se rCev a s ak m a o d rTu l i a, ga ns akuTre b iT t oq s iku r i my a r i s a m re wve l o
na rCe ne b i s aTv i s. a m Se mTxvev aSi meTo d i s Se rCev a x de b a i n d iv i du a lu ra d.
na rCe ne b i s k o mp leq su r i m a rTv a iwye b a i m Se xe du le b i s cv l i le b i d a n, Tu r a s
wa rm o a dge ne n s ay o f a cx ov re b o na rCe ne b i. p r o b le m i s a d m i a r a tr a d i ciu l i m i dgo m a m dgo m a re o b s i m aSi, r o m ga ci le b iT i o l i a gak o ntr o l de s (v ak o ntr o l oT) r a
xv de b a nagav s ay re le bze, v i d re i s, Tu r a xv de b a nagav s ay re le b i d a n ga re m oSi.
na rCe ne b i s k o mp leq su r i ma rTv i s pr i nci pe b i:
1. ga ns xv ave bu l i m i dgo me b i s ga m oye ne b a, my a r i s ay o f a cx ov re b o na rCe ne b i s Se m a dge ne l i s xv a d a s xv a k o mp o ne nte b i s a d m i;
2. my a r i s ay o f a cx ov re b o na rCe ne b i s a m a Tu i m spe ci f iku r i k o mp o ne nt i s re cik l i re b i s aTv i s, ga m oye ne bu l i u n d a iq na s teq n o l ogi aTa d a Ro n i sZie b aTa
k o m b i na ci a (na rCe ne b i s ra o de n o b i s Se m ci re b i s, me o r a d i ga d a muSave b i s a d a
k o mp o s t i re b i s, p o l igo ne bze d a m a rxv i s a d a nagav i s wv i s CaTv l iT);
3. my a r i s ay o f a cx ov re b o na rCe ne b i s re cik l i re b i s mu n i ci p a lu r i s i s te m a
u n d a Se muSav de s k o nk re tu l i a dgi l o br iv i p r o b le me b i s gaTv a l i swi ne b iT
d a u n d a e fuZne b o de s a dgi l o br iv re su rse b s. my a r i s ay o f a cx ov re b o na rCe www.cleanup.ge

ne b i s re cik l i re b i s a dgi l o br iv i ga m o cd i le b a m iRe bu l u n d a iq na s Ta n d aTa n o b iT m ci re p r ogra me b i s Se muSave b iTa d a ga nx o r cie le b iT;


4. na rCe ne b i s ga d a muSave b i s k o mp leq su r i m i dgo m a u n d a d ae fuZn o s s tr a te gi u l x a ngrZl iv d age gmv a s, uzru nve ly o s m oq n i l o b a, r o me l i c s aWi r o a my a r i
s ay o f a cx ov re b o na rCe ne b i s Se dge n i l o b i s a d a r a o de n o b i s m o s a l o d ne l i
cv l i le b i s a d m i a d ap ta ci i s aTv i s d a re cik l i re b i s teq n o l ogie b i s ga nx o r cie le b i s mz a dy o f n i s aTv i s. Ro n i sZie be b i s Se de ge b i s Se f a se b a d a m o n i t o r i ngi au ci le b la d Ta n u n d a s dev de s my a r i s ay o f a cx ov re b o na rCe ne b i s
re cik l i re b i s p r ogra m i s Se muSave b a s a d a ga nx o r cie le b a s;
5. au ci le be l i a, q a laq i s mTav r o b i s, a seve m o s a x le o b i s y ve la jgu f i s (e.i.
m aTi v i nc s akuTr iv `awa rm oe b s e.w. `nagav s) m o nawi le o b a - my a r i s ay o f a cx ov re b o na rCe ne b i s p r o b le m i s m ogv a re b aze m i m a rTu l i ne b i s m ie r i p r ogr am i s Se muSave b i s d a ga nx o r cie le b i s p r o ce sSi.
na rCe ne b i s ma rTv i s Ta na me d r ove m o de l i
dRe i s aTv i s, na rCe ne b i s m a rTv i s y ve laze p o pu la ru l m o de l s wa rm o a dge ns ev r o pu l i m o de l i, r o me l i c 5 ie ra rq iu l i k o mp o ne nt i sga n (Se m ci re b a, xe la x la ga m o ye ne b a, ga d a muSave b a/re cik l i re b a, na rCe ne b i s e ne rgi a d ga r d aq m na, ga nTav se b a) Se dge b a.
Tu gv i n d a, r o m s aq a rTve l oSi m owe sr igde s na rCe ne b i s p r o b le m a, au ci le be l i a,
r o m aRn iSnu l i s i s te m i s d a ne gv a qvey a naSi e rT-e rTi aq tu a lu r d a p r i o r i te tu l
m i m a rTu le b a d u n d a iq ce s.

na rCe ne b i s ma rTv i s ie ra rq iu l i m o de l i
na rCe ne b i s m a rTv i s k o mp leq su r m i dgo m a s gaaCn i a Tav i s i ie r a rq i a, r o me l i c
s i m b o lu ra d ga m o s a xu l i a na x a tze.

r ogo r c a m m o de l i d a n Ca ns na rCe ne b i s Se gr ove b i s a d a d a x a r i s xe b i s Se m dgo m,


p i ra m i d i s p i rve l e tap s wa rm o a dge ns na rCe ne b i s ga nTav se b a, x o l o b o l o e tap s
na rCe ne b i s Se m ci re b a. a m o r e tap s So r i s mTe l i r igi q me de be b i a ga s a ta re be l i.

10

www.cleanup.ge

p i rve l i Zi r iTa d i s a fe xu r i - na rCe ne b i s Se mci re ba


na rCe ne b i s Se m ci re b a m i iRwev a m wa rm oe b le b i s a d a m o m x m a re b le b i s m i dgo me b i s Se cv l iT p r o duq te bze d a Se fuTv aze. te rm i n i
`na rCe ne b i s Se m ci re b a n iSnav s wa rm oe bu l i
na rCe ne b i s ra o de n o br iv d a x a r i s x o br iv
Se m ci re b a s a nu i m na rCe ne b i s wi l i s gazr d a s, r o me l i c Se iZle b a ga m oye ne bu l iq na s
r ogo r c me o ra d i re su rs i d a a m ave d r o s
s aSiSi/m av ne n ivTie re b aTa Se m cve l i na rCe ne b i s a m oRe b a s s ae rTo m a s i d a n (de te rge nte b i, Sx a m -q i m ik a te b i, laq - s aRe b ave b i, aku mu la t o re b i, e leq tr oe le me nte b i d a s xv a).
wa rm oe b i s na rCe ne b i s Se m ci re b a d ak avSi re bu l i a a x a l i teq n o l ogie b i s d a ne rgv a sTa n d a m i m a rTu l i a ze d me t i Se fuTve b i s wi naaRm de g, r a dga n my a r i s ay o f a cx o v re b o na rCe ne b i s m n iSv ne l ov a n i nawi l i swo re d Se s a fuTi m a s a le b i s aga n Se dge b a.

u n d a gv a x s ov de s, r o m...
na rCe ne b i s d aa x l oe b iT 30%- s m a s i s m i xe dv iT d a 50%- s m ocu l o b i s
m i xe dv iT Se a dge ne n s xv a d a s xv a Se s a fuTi m a s a le b i;
Se s a fuTi ma s a le b i s wo n i s 13%- s d a m ocu l o b i s 30%- s Se a dge ns p la s tm a se b i;

meore ZiriTadi safexuria gadamuSaveba (reciklireba)


ra a r i s re cik l i re ba?
re cik l i re b a e s a r i s ga m oye ne bu l i m a s a l i s a n na rCe n i s xe la x a l i ga d a muSave b a,
r o m l i s m iz a n i a a r d auSv a s na rCe ne b i d a n s a s a rge b l o f r aq cie b i s d ak a rgv a, Se a m ci r o s a x a l i ne d leu l i s m o x m a re b a.
i m i s aTv i s, r o m re cik l i re b a iy o s e feq tu r i p i rve l r igSi s aWi r o a m owe sr igde s
na rCe ne b i s Se gr ove b i s s i s te m a, Ca m oy a l i b de s na rCe ne b i s wa rm oq m n i sTa nave m aTi
d a x a r i s xe b i s au ci le b l o b a. na rCe ne b i s re cik l i re b i s p r o ce ntu l i r a ode n o b a p i r d ap i r k avSi rSi a na rCe ne b i s
Se gr ove b i s
e feq tu r o b a sTa n.
rac
u f r o e feq tu r i a ga d a muSave b a d i na r Ce ne b i s Se gr ove b i s p r o ce s i, r o me l i c
mTl i a na d d ak avSi re bu l i a m o s a x le o b i s m ie r d a x a r i s xe b i s s a n d o o b aze,
m iT u f r o m aRa l i a ga d a muSave bu l i
na rCe ne b i s p r o ce ntu l i wi l i na rCe ne b i s mTe l m o cu l o b a sTa n Se d a re b iT.
na rCe ne b i s m a rTv i s Ta na me d r ove ev r o pu l i m o de l i age bu l i a e.w. `na rCe ne b i s
ie r a rq i i s sqe m aze, r o me l s a c Tav i s m xr iv s a fuZv la d u dev s 3R i n i ci a t iv a.
ra s n iSnav s 3R i n i ci a tiv a?
3R i n i ci a t iv a o f i ci a lu ra d m iRe bu l i d a m x a r d aWe r i l i a 2008 we l s q. t o k i oSi 8 d i d i qvey n i s m i n i s tre b i s Se xve d r aze. 3R i n i ci a t iv a e my a re b a m dgr a d i
ga nv iTa re b i s, na rCe ne b i s m i n i m iz a ci i s a d a re cik l i re b i s p r i nci pe b s.
www.cleanup.ge

11

3R i n i ci a tiv i s s l oga n i a:
nu l i na rCe n i u d a nak a rgo wa rm oe ba
te rm i n i 3R aRn iSnav s Se s a b a m i s i s a m i s i ty v i s p i rve l a s oe b s: Reduce Se m ci re b a; Reuse xe la x a l i ga m oye ne b a; Recycle re cik l i re b a a nu ga d a muSave b a.

Reduce Se m ci re b a gu l i s x m o b s nak le b i s y i dv a s d a Se s a b a m i s a d nak le b i s m o x m a re b a s. na rCe ne b i s m i n i m iz a ci a a nu Se m ci re b a a r i s p r o ce s i, r o m l i s d r o s a c


x de b a ca lkeu l a d a m i a nTa a n mTl i a na d s az oga d oe b i s m ie r wa rm oq m n i l i na rCe ne b i s
Se m ci re b a. na rCe ne b i s Se m ci re b i s ga r d a a m p r o ce sSi a seve igu l i s x me b a m o x m a re bu l i e ne rgi i s a d a re su rse b i s Se m ci re b a c.
Reuse xe la x a l i ga m oye ne b a gu l i s x m o b s ukve m o x m a re bu l i n ivTe b i s xe la x la
ga m oye ne b a s. e s Se iZle b a iy o s n ivTe b i s igive a n s xv a d a n iSnu le b iT m o x m a re b a. s aWi r o a n k a rg m dgo m a re o b aSi my o f i n ivTe b i s ga cv la a n xe la x a l i ga m oye ne b a, m aTi
teq n o l ogiu r i ga d a muSave b i s ga reSe, iz oge b a fu l i, d r o, e ne rgi a d a re su rs i.
Recycle re cik l i re b a a nu ga d a muSave b a gu l i s x m o b s ga m oye ne bu l i n ivTi s a n
na rCe n i s ga d a muSave b a s s xv a p r o duq ta d.
na rCe ne b i s k o mp leq su r i m a rTv i s m i xe dv iT na rCe ne b i s me o r a d i ga d a muSave b a
(re cik l i re b a) a ra m a rt o iwvev s na rCe n i s m o cu l o b i s Se m ci re b a s, a r a me d au mjo b e se b s m aTi wv i s e feq tu r o b a s s ae rTo nak a d i d a n a r awv a d i m a s a le b i s m o ci le b i s
gz iT.
i ci Tu a ra, r o m:
1 Tu nuq i s q i l i s re cik l i re ba z ogav s i m ra o de n o b i s e ne rgi a s, r o me l i c
s ak ma r i s i a te lev iz o r i s 3 s aaTiT muSa o b i s aTv i s;
1 m i n i s q i l i s re cik l i re ba z ogav s i m ra o de n o b i s e ne rgi a s, r o me l i c s ak m a r i s i a 25 wuTiT k o mp iu te r i s muSa o b i sTv i s;
1 re cik l i re bu l i p la s tik i s b oTl i z ogav s i m ra o de n o b i s e ne rgi a s, r o me l i c s ak ma r i s i a 3 s aaTi, 60-v a t i a n i naTu r i s oTa x i s ga naTe b i sTv i s;
q aRa ld i s re cik l i re ba s 70%- iT nak le b i e ne rgi a sWi r de ba, v i d re m i s wa rm o e ba s p i rve la d i re su rs i d a n.

d i d br i ta neTSi 8 Tv i s ga nmav l o baSi wa rm oq m n i lm a na rCe ne bm a Se iZle ba gaav s o s y ve laze d i d i tba;

pr o duq ci i s SeZe n i s a s ga d a x d i l i Ta nx i s d aa x l oe b iT 16% i x a rje ba Se s a fuT


ma s a laze , r o me l i c s ab o l o o d nagav s ay re lze ga nTav s de ba;
12

www.cleanup.ge

re cik l i re b i s e rT-e rT meTo d s wa rm o a dge ns na rCe ne b i s `wv a. Ta na me d r ove te q n o l ogie b i s gaTv a l i swi ne b iT e s xe r x i na rCe ne b i s a d m i m o py r o b i s y ve laze rTu l i
d a `m aRa l teq n o l ogiu r i v a r i a nt i a. wv a s aSu a le b a s iZlev a TiTq m i s s a mje r Sev a m ci r oT na rCe ne b i s m a s a, Tav i d a n av i ci l oT a r a s a s i a m ov n o su n i, t oq s iku r i s iTx i s a d a b aq te r ie b i s ga m oy o f a, a seve m iv iRoT d a m a te b iTi e ne rgi a, r o me l i c Se iZle b a ga m oye ne bu l iq na s e leq tr oe ne rgi i s aTv i s a n ga s aTb o b a d.
a m meTo d s wa rm a te b iT iye ne be n Sve deTs a d a n o rve gi aSi, s a d a c na rCe ne b i s wv i s
Se de ga d m iRe bu l i e ne rgi a ga m o iye ne b a b i ne b i s a d a wy l i s ga s aTb o b a d. u f r o me t i c, a m qvey ne bSi q a laqe b i s mTe l i r a i o ne b i uzru nve ly o f i l i a r i a n na rCe ne b i s
ga d a muSave b i s Se de ga d ga m o muSave bu l i e leq tr oe ne rgi iT.

r ogo r x de ba na rCe ne b i s ga d a muSave ba?!


u n d a gv a x s ov de s... my a r i s ay o f a cx ov re b o na rCe ne b i s ga d a muSave b a (re cik l i re b a) r o m ga x de s e feq tu r i, s aWi r o a na rCe ne b i s ca l-ca lke d a x a r i s xe b a (se p a r a ci a).
d a x a r i s xe b i s o r i gz aa: teq n iku r i d a s oci a lu r i.
teq n iku r i - iTv a l i swi ne b s spe ci a lu r i q a r x n i s a rse b o b a s, s a d a c na rCe ne b i s
s ae rTo m a s a Ta na me d r ove teq n o l ogie b i s ga m oye ne b iT se p a r i r de b a d a ga d a muSav de b a a x a l ne d leu la d. r i s Se de ga d a c m i iRe b a b az a rze m oTx ov na d i p r o duq ci a,
x o l o ga d au muSave be l i na rCe n i ga nTav s de b a p o l igo nze
aqve avRn iSnavT, r o m s xv a d a s xv a p r o duq ci i s ga d a s a muSave b la d ga m o iye ne b a s x v a d a s xv a teq n o l ogie b i.

s o c i a lu r i - iTv a l i swi ne b s n a rCe n i s d a x a r i s xe b a s m oq a l aqe e b i s m ie r (m i n i s


ta r a, l iTo n i s q i le b i, q aRa l d i d a a.S) d a m aT spe c i a lu r k o nte i ne re b a m de m i ta n a s.

www.cleanup.ge

13

yvelaze reciklirebadi narCenebi


qaRaldi
s xv a d a s xv a s a xe o b i s q aRa l d i s na rCe ne b s m aku la tu r a e wo de b a d a y ve laze m oTx ov na d ga d a s a muSave be l ne d leu l s wa rm o a dge ns ja rTi s Se m de g. dRe i s aTv i s
m s o f l i oSi ga d a muSav de b a ga m oye ne bu l i q aRa l d i s 60%-ze co ta me t i. m iRe bu l i
p r o duq ci i s 75% Se a dge ns tu a le t i s q aRa l d i d a k a r d o n i s (yuTe b i, Se s a fuTi m as a la, go f rek a r d o n i), x o l o ga d a s a xu r i m a s a l i s wi la d m o d i s 20%.
s ae rTo d m aku la tu ra iy o f a 12 m a rk a d. m a rk a ga ns azRv r av s p r o duq ci i s s a xe o b a s (q aRa l d i Tu k a r d o n i),fe rs (TeTr i Tu fe r a d i),
b oWk oe b i s Se m a dge n l o b a s (ce lu l oz a, me rq n i s rb i l o b i), wy a lSi x s na d o b i s s i swra fe d a a.S.
q aRa l d i s ga d a s a muSave be l q a r x ne bSi, na rCe ne b i
qu cm a cde b a, i re cxe b a wy l iT (me l n i s, we b o s, s aRe b av i s d a s xv a k o mp o ne nte b i s m o s a ci le b la d), Tav s de b a
spe ci a lu r ga n ie r Wu rWle bSi, s a d a c sve l de b a d a
iji r ijv le b a Txev a d m a s a d ga d aq cev a m de d a s xv a d a s x v a Se s a b a m i s i n ivTie re be b i s d a m a te b i s Se de ga d m i iRe b a s a o f i se, s a s ta m b o Tu s xv a d a n iSnu le b i s q aRa l d i s
p r o duq ci a.
b o l o e tapze q aRa l d s aTav se be n spe ci a lu r s aSr o be bSi d a gaSr o b i s Se m dgo m Wr i a n Se s a b a m i s z o me b a d. s a b o l o o d p r o duq ci a i sev bru n de b a m aRaz i aSi
ga s ay i d a d.
m i na
ga m oye ne bu l i m i n i s Wu rWe l i s d a x a r i s xe b a x de b a, r ogo r c
m oq a laqee b i s (spe ci a lu r k o nte i ne re b Si) m ie r, a seve teq n iku r a d - spe ci a lu r
m i n i s ga d a s a muSave be l q a r x ne bSi.
p i rve l r igSi ga d a rCev a x de b a m i n i s
fe r i s m i xe dv iT, r i s Se m de ga c i s i re cxe b a, i m s xv rev a, qu cm a cde b a d a d ne b a.

m d na r i m a s a l i d a n k i ukve x de b a a x a l i m r av a lfe r ov a n i p r o duq ci i s d a mz a de b a.

a lu m i n i
my a r i s ay o f a cx ov re b o l iTo nTa na rCe ne b i, y ve laze d i d i r a o de n o b iT Se i cav s
a lu m i ns.
a lu m i n i f a rTo d ga m o iye ne b a r ogo r c k o ns truq ciu l, a seve Se s a fuT m a s a la d:
e leq tr o teq n ik aSi m avTu le b i s wa rm oe b i s aTv i s, m aTi ek ra n i re b i s aTv i s d a m ik r o e leq tr o n ik aSi Ci pe b i s wa rm oe b i s a s. f a rTo d ga m o iye ne b a Tb o d a na dga re bSi. i de a lu r i m a s a laa s a rkee b i s wa rm oe b i s aTv i s. s xv a d a s xv a s a s me le b i s d a k o nse rve b i s
q i le b i s d a s a mz a de b la d. a seve m r av a l fe r ov a n i, s ay o f a cx ov re b o, s xv a d a s xv a d an iSnu le b i s p r o duq ci i s s awa rm oe b la d.
14

www.cleanup.ge

m i s i ga d a muSave b a Se s aZle be l i a m r av a lje r ad a d. me wa rmee b i s aTv i s ga ci le b iT m o mge b i a n i a a lu m i n i s na rCe ne b i s Se sy i dv a d a ga d a muSave b a v i d re


m i s i m a d n i d a n `a m oRe b a. m iTu me te s, r o m m i s i me o r a d i ga d a muSave b a f aq t iu ra d u na rCe n o a, d a Se s aZle be l i a m rav a lje ra d a d, x o l o m iRe bu l i p r o du q ci i s x a r i s x i i seTive a r ogo r c p i rve lwy a r o d a n
d a mz a de bu l i s.
a lu m i n i s na rCe ne b i s (s xv a d a s xv a q i le b i, f o lga
d a a.S) Se gr ove b a x de b a k o nte i ne re bSi d a tr a ns p o rt i r de b a ga d a m a muSave be l pu nq te bSi. iq i s x a r i s x de b a su fTav de b a d a mz a d de b a xe la x a l i ga d a muSave b i sTv i s.
Se m dgo m a lRo be n, a cl i a n s aRe b ave b s d a me la ns.
ne l ne la a cive be n d a a mz a de be n e.w. `a lu m i n i s z o de b s, r o m le b i sga na c spe ci a lu r i d a muSave b i s gz iT
mz a d de b a d rek a d i fu r cle b i.
b o l o e tapze x de b a
a lu m i n i s i seT p r o du q ci a d ga r d aq m na, r o go r i caa q i le b i, Sok o la d i s d a mz a p r o duq te b i s Se s a fuTi m a s a la d a s xv a.
su l m ci re 6 kv i r i s Se m de g Se s aZle be l i a a lu m i n i s p r o duq ci i s xe la x la ga m oye ne b a d a m i s i re a l i z a ci a m aRaz ie bSi.
r o de s a c a lu m i n i Za l i a n Zv i r i Ri r d a, m i sga n a mz a de b d ne n s x a d a s xv a s a iuve l i r o nakeTo be b s. m aga l iTa d nap o le o n III SeukveTa a lu m i n i s f o laqe b i, x o l o
me n de leev s 1889 w. aCuqe s s a swo r i r o m l i s Te fSe b i oq r o s a d a a lu m i n i s iy o. m o d a
m a sze u ce bve gav i d a, r o de s a c aRm oCe n i l iq na m iRe b i s a x a l i teq n o l ogie b i, r iTa c
m i s i Tv iTRi re bu le b a s ak m a o d d ae ca.
a m b o be n, r o m...
e rTxe l r o m i s i mpe ra to r ti be r iu sTa n m iv i d a iuve l i r i d a m i a rTv a ve r cx l i s fe r i l iTo n i s Te fSi, r o me l i c d a mza de bu l i iy o TiTq o s Ti x a m iwi s aga n, Te fSi
iy o Za l i a n naTe l i d a brWy v i a la, r ogo r c ve r cx l i. oqr o mWe de l i a m tk i ce b d a,
r o m m x o l o d ma n d a Rme rTe bma i ci a n, Tu r ogo r m i iRo n e s l iTo n i Ti x i d a n.
t i be r iu s i, i m i s SiSiT r o m Ti x i sga n i o la d m i s aRe b i l iTo n i oqr o s a d a ve r cx l s gaau f a s iu re b d a, brZa na, y ove l Se mTxvev aSi, m oeWraT Tav i a m a d a m i a n i sTv i s.
i s to r ik o se b i dRe m de ve r SeTa nx m d ne n iy o Tu a ra e s a lu m i n i, r o me l i c m a rTla c Ti xa m iwi d a n m o i p ove ba.
p la s tm a s i
21-e s auku n i s y ve laze f a rTo d m o x m a re b a d i p r o duq t i. ga re m o sTv i s Za lze d s ax i f aTo: a r iSle b i a n x a ngrZl iv i d r o i s ga nm av l o b aSi, nagav s ay re le bze ik ave be n
d i d s iv r ce s, a r x de b a m aTi sru l i ga d a muSave b a, Ri a d d ay r i l i, s xv a p r o duq te b Ta n Se xe b aSi my o f i p la s tm a se b i ga m oy o fe n m av ne a i re b s.
p la s tm a s i s na rCe ne b i d a n Zi r iTa d a d 7 s a x i s na rCe ne b i ga d a muSav de b a/ re cik l i r de b a, r o me lTa c d a x a r i s xe b i s/se p a r a ci i s ga s aa dv i le b la d gaaCn i aT Se s a b a m i s i n iSne b i/e t ike te b i:

www.cleanup.ge

15

1. PET a n PETE wy l i s, lu d i s d a s xv a m su buq i s a s me le b i s b oTle b i, s akve b i s


Se s a fuTi m a s a la;
2. PE-HD a n HDPE s ay o f a cx ov re b o d a n iSnu le b i s q i m iu r i s aSu a le be b i s b oTle b i, s aTa m aSoe b i d a s xv a;
3. PVC a n V k a re be b i d a f a njre b i,
m i le b i, b oTle b i s xv a d a s xv a q i m iu r i
n ivTie re be b i sTv i s d a s xv a;
4. PE-LD a n LDPE nagv i s u rne b i, k o nte i ne re b i, s xv a d a s xv a b oTle b i d a s xv a;
5. PP m agi de b i, sk a me b i, yuTe b i, q i le b i d a s xv a;
6. PS s a mz a reu l o s p la s tm a s i s i Wu rWe l i, s ay o f a cx ov re b o teq n ik a, yuTe b i
d i ske b i sTv i s d a s xv a;
7. s xv a p la s tm a s i b avSv i s b oTle b i, k o mp iu te r i s k o rpu se b i, av t o m o b i l i s
nawi le b i d a s xv a.

kvebiTi produqtebis narCenebis gadamuSaveba


a b s o lu tu ra d y ove l i a d a m i a n i wa rm oq m n i s s akve b i s na rCe ns. my a r s ay o f a cx o v re b o na rCe ne bSi a rse bu l i s akve b i s na rCe ne b i s d i d i r a o de n o b a xe l s uSl i s m aT
x a r i s x o br iv wv a s d a a rTu le b s m aT d a m a r xv a s p o l igo ne bze. o p t i m a lu r v a r i a nta d ga n i x i le b a s akve b i s na rCe ne b i s ga nca lk ave b a m o s a x le o b i s m ie r d a ca lke
ga d a muSave b a, ra c m o iTx ov s a ra m a rt o m o s a x le o b i s d a m ok i de bu le b i s cv l i le b a s,
a r a me d my a r i na rCe ne b i s ga ta n i s s xv agv a r o rga n ize b a s.
i m qvey ne bSi, s a d a c a r m i m d i na re o b s my a r i s ay o f a cx ov re b o na rCe ne b i s ga nca lkeve bu l i Se gr ove b a (aSS d i d i te r i t o r i a, ru seTi d a s xv) nagavga d a m a muSave be l
q a r x ne bSi x de b a na rCe ne b i s meq a n iku r i d a x a r i s xe b a d a Se m dgo m i ga d a muSave b a.
ev r o p i s r ig qvey ne bSi d a i ap o n i aSi m oq me de b s na rCe ne b i s a dgi le bze d a x a r i s xe b i s s i s te m a. aq q a laqe b s a d a s o f le bSi Se gr ove bu l i d a se p a r i re bu l i na rCe n i
ga d a s a muSave b la d ga d aaqvT ga d a m a muSave be l q a r x ne bSi, Tu m ca u n d a aRi n iSn o s,
r o m s o f la d s akve b i p r o duq te b i s ga d a muSave b a d i dwi la d a dgi le bze x de b a.
q a rx ne bSi Tu s a x l i s p i r o be bSi s akve b i p r o duq te b i s ga d a muSave b a m i m d i na re o b s k o mp o s t i re b i s meTo d iT.
k o mp o s ti re ba
k o mp o s t i re b a wa rm o a dge ns b i oq i m iu r p r o ce s s, r o m l i s s aSu a le b iTa c o rganu l i my a r i na rCe ne b i ga r d a iq m ne b i a n s ta b i lu r - hu mu s i s m sgav s p r o duq ta d,
r o me l s a c iye ne be n n i a d agi s Se dge n i l o b i s d a nay o f ie re b i s ga s au mjo be se b la d.
k o mp o s t i re b a, Se iZle b a iTqv a s `i s t o r iu l i meTo d i a, r o me l i c s auku nee b i s ga nm av l o b aSi ga m o iye ne b o d a Si na meu r ne o be bSi gle xe b i s m ie r.

16

www.cleanup.ge

k o mp o s t i re b i s s a b o l o o p r o duq t i k o mp o s t i, m i iRe b a o rga nu l i nae rTe b i s


m ik r o bu l i d aSl iT d a wa rm o a dge ns s a suq s. k o mp o s t i s n i a d agSi Se ta na n i a d ags
a m d i d re b s az o t ov a n i n ivTie re be b iT d a i m m ik r o o rga n iz me b iT, r o m le b i c Sl i a n
u x s na d n i a d agu r o rga nu l nae rTe b s d a wa rm oq m n i a n a m i ak s, r o m l i s d aJa ngv i s Se de ga d m i iRe b i a n n i tra te b i d a n i tr i te b i.
ra c See xe b a s aq a rTve l o s, Cve nTa n na rCe ne b i s ga d a muSave b a s ak m a o d ne l i te mp iT
v iTa r de b a. je r- je r o b iT me wa rmee b s su l r a m o de n i me t i p i s na rCe n i s ga d a muSave b aze aqvT ne b a rTv a aRe bu l i (s aq a rTve l oSi na rCe ne b i s ga d a muSave b a ga re m oze ze m oq me de b i s ne b a rTv i s ga reSe ik rZa le b a).
na rCe ne b i, r o me lTa ga d a muSave baze ga ce mu l i a
ga re m oze ze m oq me de b i s ne ba rTv a

v i me d ov ne bT, r o m q a rTve l i me wa rmee b i ga m o iCe ne n wi n d a xe du le b a s d a aq t iu r a d Cae rTve b i a n na rCe ne b i s ga d a muSave b i s p r o ce se bSi.


e s x o m s ak m a o d m o mge b i a n i b iz ne s i a!!!

www.cleanup.ge

17

ga m oy e ne bu l i l i te ra tu ra:
http://www.recycling-guide.org.uk/
www.dma.org.uk
http://www.mina.com.ge/?action=page&p_id=1&lang=geo
http://www.serflorida.com/facts/paper_recycling
http://thetomorrowcompany.com/why-recycle/
http://iaponia.wordpress.com/2010/04/19/
su raTe b i: http://www.google.com/search?q=recycling

d auje re be l i a, magra m ...


i ap o n i i s s azRv a o q a laq k o beSi gakeTe bu l i a xe l ov nu r i ku n Zu l i Port Island. ku nZu l i s mSe ne b l o ba d a iwy o 1966 we l s d a
d a sru ld a 1981 we l s. mSe ne b l o b i s pr i nci p i e rTi Se xe dv iT
a r i s Za l i a n m a rt iv i, mTe l i ku nZu l i a r i s d ak o nse rve bu l i
nagav i. ku nZu l i s f a rTo b i 436 heq ta r i a.

Port Island - nagv iT aSe ne bu l i ku nZu l i i ap o n i aSi


aq ga nTav se bu l i a ae r o p o rti Sveu lm f re n i sTv i s, s xv a d a s xv a s a s tu mr oe b i, u n i ve rs i te te b i, muzeu m i, sp o rtu l ga m aja ns aRe be l i a dgi le b i, IKEA- s h i pe rm a r ke ti, d a s a sve ne be l i p a rke b i d a ra m o de n i me k a fe . aqve tu r i s te b i sTv i s a rse b o b s
p a ta ra tu r i s tu l i ma ta re be l i ku nZu l i s d a s aTv a l ie re b la d. ku nZu lTa n d ak av Si re ba x de ba s aav to m o b i l o x i d iT.
Se m de gi xe l ov nu r i ku nZu l i s mSe ne b l o ba d a iwy o 1987 d a d a sru l d a 1989 we l s,
ku nZu lze ga nTave bu l i a k a ns a i s s ae rTaSo r i s o ae r o p o rt i, ku nZu l i 4 k i l o me tr i s s igrZi s aa d a e se c igive pr i o nci p iT a r i s age bu l i, s aZi rkve lSi m o aTav se s
u a mrav i to na nagav i d a Se m de g d aak o nse rve s. xe l ov nu r i ku nZu l i mTl i a na d
ae r o p o rts uk av i a, ma se aSe ne bu l i a o r i a s a f re n d a s a f re n i z o l i d a ae r o p o rti s Se no ba. spe ci a lu ra d m owveu l i i nJi nre b i s d a x m a re b iT, m iwi sqveSa b iZge b i s Se m de g ku nZu l i mTl i a na d ga m o r i cx av s ra i me ngrev a s d a k a tak l iz me b s
ku nZu lze.

k a ns a i s s ae rTaSo r i s o ae r o p o rt i - xe l ov nu r i
ku nZu l i r o me l i c aSe n d a nagv iT.

y ve laze d i d i
x a r i s x i a n s ap o ns
Se m de g, k a fee bSi,
tu l i su rne le ba

18

Sok i nagv i s ga d a muSave b i s a r i s q a laq k av a s ak iSi s a d a c uSve be n


cx i m i sga n, r o me l i c rCe ba re s to rne bSi ke rZe b i s m o mza de b i s
sk o l i s s a s a d i l oe bSi d a a.S. r ogo r c a m b o be n Za l i a n a r o m a aqv s. (Tu mca a m i s gakeTe ba s Cve n re a l o baSi a r gi rCevT)

www.cleanup.ge

ga m oce ma m o a mza d a:
ma i a k ap a naZe m
d aak aba d o na:
i rak li gu le d a nma

s aqa rTve lo s m wv a neTa m oZra o ba / de d am iwi s mego bre b i - s aqa rTve l o


Tb i li s i, mu xaZi s q. #16
te l/f aq s i: (+995 32) 2234037;
e l - f o sta: info@greens.ge
www.greens.ge
www.cleanup.ge

www.cleanup.ge

19

Potrebbero piacerti anche