PROKLOU

triavdo",

15

kai;

hV. Tivne" eijsi;n aiJ duvo meta; to; e}n tw'n pavntwn ajrcaiv,
kai; pw'" aujta;" oJ ejn Filhvbw/ Swkravth" pevra" kai; a[peiron
ejkavlese, kai; tivnwn aijtivai toi'" ou\sin.

zV. Epanavlhyi" th'" peri; tou' eJno;" didaskaliva"

tw'n meta; to; e}n duoeidw'n ajrcw'n paravdosi".

10

iqV. Peri; tw'n nohtw'n eijdw'n, thvn te ijdiovthta aujtw'n

ejkfaivnousa didaskaliva, kai; pw'" tevttara, kai; ajpo; poivwn
aijtivwn uJpevsthsan.

ihV. Koino;" lovgo" peri; pasw'n tw'n nohtw'n tavxewn kata;

th;n tou' Timaivou didaskalivan kai; ajkribestevra paravdosi"
tw'n ejn aujtai'" ijdiothvtwn.

izV. Oti to; e}n ejn w|/ mevnei oJ aijw;n hJ ajkrotavth tw'n nohtw'n
ejsti tavxi".

3 kai;

iV. Oti oJ aijw;n kata; th;n mevshn tavxin tw'n nohtw'n

uJfevsthken ajpodeivxei" pleivou".

idV. Tiv" hJ trivth nohth; triav", kai; tiv to; ejpikratou'n

ejn tauvth/, tiv to; metecovmenon: kai; ejpi; tevlei koino;" lovgo"
peri; th'" tw'n triw'n triavdwn paradiakrivsew".

igV. Tiv" hJ deutevra nohth; triav", ajpov te tou' ejpikratou'nto" kai; ajpo; tou' metecomevnou kai; ajpo; tou' carakthrivzonto" to; mikto;n ajkribestevra paravdosi".

ibV. Koino;" lovgo" peri; th'" prwvth" nohth'"

kai; o{pw" ajnavlogon tauvth/ proh'lqen hJ deutevra.

iaV. Tiv" hJ tria;" h{n fhsin oJ ejn Filhvbw/ Swkravth" panti;

miktw'/ uJpavrcein.

iV. Pw'" kai; ajpo; tw'n eijkovnwn kataskeuavseien a[n ti"

o{ti to; prw'ton uJposta;n ejk pevrato" kai; ajpeivrou to; o[n
ejstin: ejn w|/ kai; pw'" tou'to devdeiktai, pw'" ditto;n pevra"
kai; a[peiron, ta; me;n ejn tw'/ o[nti, ta; de; pro; tou' o[nto".

qV. Tiv to; trivton ejk tw'n duvo paragovmenon ajrcw'n, kai;
dia; tiv mikto;n aujto; proshgovreusen oJ ejn Filhvbw/ Swkravth":
kai; o{ti oujk a[llo ejsti;n h] to; prwvtw" o[n, kai; pw'" tou'to
proh'lqen e[k te tw'n duvo ajrcw'n kai; ajpo; tou' eJnov".

V. Tivna ta; metevconta tw'n qeivwn eJnavdwn kai; tiv" aujtw'n hJ

pro;" a[llhla tavxi": kai; o{ti to; me;n o]n presbuvtaton
2 deutevra de; hJ zwhv, trivto" de; oJ nou'", tetavrth de; hJ yuchv,
to; de; sw'ma e[scaton: kai; o{ti tosau'tai kai; tw'n qeivwn
eJnavdwn eijsi;n aiJ diakosmhvsei".

25

20

15

10

ieV. Pw'" ejn Timaivw/ paradivdontai aiJ nohtai; triavde",

uJpomnhvsei" pleivou" peri; tou' to; aujtozw'/on trivthn
e[cein tavxin ejn toi'" nohtoi'".

dV. Oti pa'sai aiJ eJnavde" meqektaiv, kai; o{ti e}n movnon to;
wJ" ajlhqw'" uJperouvsion, ta; d a[lla pavnta metevcetai uJpo;
oujsiw'n.

gV. Povsa dei' proapodeicqh'nai th'" euJrevsew" tou' plhvqou" tw'n qeivwn tavxewn, kai; touvtwn sunech;" paravdosi".

bV. Oti plh'qo" eJnavdwn meta; to; e}n uJpevsth, kaq a}" oiJ
qeoi; th;n uJpovstasin e[cousin.

aV. Oti meta; to;n peri; th'" mia'" ajrch'" lovgon koinh'/
pragmateuvsasqai crh; peri; tw'n qeivwn tavxewn, o{sai tev
eijsi kai; pw'" diairou'ntai ajp ajllhvlwn.

KEFALAIA TOU TRITOU

PERI THS KATA PLATWNA QEOLOGIAS

PLATWNIKOU FILOSOFOU

TEOLOGIA PLATONICA

eV. Oti aiJ meqevxei" tw'n me;n ejggutevrwn tou' eJno;" eJnavdwn
eij" aJploustevra" proh'lqon uJpostavsei", tw'n de; porrwtevrwn
eij" sunqetwtevra".

10

296

10

25

20

15

TEOLOGIA PLATONICA

khV. Eujfhmiva tw'n nohtw'n qew'n, oJmou' kai; th;n pro;" to;
ajgaqo;n e{nwsin kai; th;n ejxh/rhmevnhn tw'n nohtw'n u{parxin
aujtw'n ejkfaivnousa.

kzV. Koino;" lovgo" peri; tw'n triw'n sumperasmavtwn

di w|n aiJ trei'" tavxei" carakthrivzontai tw'n nohtw'n, kai;
o{pw" dia; touvtwn luvein dunato;n ta; calepwvtata tw'n
qeologikw'n ajpovrwn.

kV. Tiv" hJ trivth tria;" kai; o{pw" aujth;n oJ Parmenivdh"

dia; tou' trivtou sumperavsmato" ejxevfhnen.

keV. Tiv" hJ deutevra tria;" kai; o{pw" th'/ pro; aujth'" sunech;"
uJpo; tou' Parmenivdou paradivdotai, kai; mevcri tivno" prohvgage to;n peri; aujth'" lovgon.

kdV. Tiv" hJ prwvth tria;" kata; to;n Parmenivdhn, kai;

povqen a[rcetai kai; mevcri tivno" proveisi peri; aujth'" ajnadidavskwn.

kgV. Pw'" to; plh'qo" tw'n qew'n oJ Parmenivdh" ejn th'/

deutevra/ paradivdwsin uJpoqevsei, kai; o{pw" poihsovmeqa
to;n peri; eJkavsth" tavxew" lovgon, ajpocrwvmenoi toi'" ejkei'
sumperavsmasin.

kbV. Pw'" ejn Faivdrw/ levgetai to; qei'on pa'n kalovn,

sofovn, ajgaqovn, kai; tivna tripla' touvtwn eJkavstou stoicei'a
paradivdwsin oJ Plavtwn: kai; o{pw" ejk touvtwn ejpibavllein
dunato;n th'/ te eJnwvsei kai; th'/ diakrivsei tw'n nohtw'n triavdwn.

kaV. Sugkefalaivwsi" tw'n eijrhmevnwn peri; tw'n nohtw'n

triavdwn, kai; o{ti dunato;n diairei'n aujta;" eij" patevra kai;
duvnamin kai; nou'n uJpomnhvsei" ejk tw'n Plavtwno".

kV. Oti kai; ajpo; tw'n ejn Sofisth'/ lovgwn dunato;n ajneurivskein ta;" trei'" nohta;" tavxei": ejn oi|" levgetai tiv to;
e}n o[n, tiv to; o{lon, tiv to; pa'n.

298

PROKLOU

BIBLION TRITON

PERI THS KATA PLATWNA QEOLOGIAS

PLATWNIKOU FILOSOFOU

aV
H me;n ou\n peri; tou' prwvtou qeou' para; tw'/ Plavtwni
qeologiva toiavde tiv" ejstin, wJ" ejmoi; katafaivnetai, kai;
thlikauvthn e[lace pro;" a{panta" tou;" a[llou" peri; tw'n
qeivwn lovgou" uJperbolhvn, oJmou' me;n th;n a[rrhton e{nwsin
10 aujtou'
semnw'" diafulavttousa tw'n o{lwn ejxh/rhmevnhn kai;
ajperivgrafon pavsai" tai'" gnwstikai'" periocai'" aJpavntwn
tw'n o[ntwn ejkbebhkui'an, oJmou' de; ta;" ajnagwgou;" ejp aujto;n
oJdou;" ejkfaivnousa kai; th;n wjdi'na tw'n yucw'n h}n e[cousin
ajei; tou' pavntwn patro;" kai; propavtoro" telewsamevnh kai;
15 to;n
ejn aujtai'" ajnavyasa pursovn, ajf ou| dh; mavlista
pro;" th;n a[gnwston sunavptontai tou' eJno;" uJperochvn. Meta;
de; th;n ajmevqekton tauvthn kai; a[rrhton kai; wJ" ajlhqw'"
uJperouvsion aijtivan, ajpo; pavsh" oujsiva" kai; pavsh" dunav6 mew" kai; pavsh" ejnergeiva" kecwrismevnhn, sunechv" ejstin
oJ peri; tw'n qew'n lovgo". Tiv ga;r a[llo tw'/ eJni; sunavptesqai
pro; tw'n eJnavdwn qemitovn, h] tiv tw'/ eJniaivw/ qew'/ sunhvnwtai
ma'llon tw'n pollw'n qew'n Peri; dh; touvtwn ejfexh'" th;n
5 tou'
Plavtwno" ajmhvcanon o{shn qewrivan ajnaplwvswmen,
aujtou;" tou;" qeou;" hJmi'n ajnavptein to; th'" ajlhqeiva"
fw'" parakalevsante". Bouvlomai de; pro; th'" tw'n kaq
e{kasta qewriva" aujto; tou'to katadhvsasqai kai; di
ajpodeivxew" poih'sai toi'" ajkouvousi fanerovn, wJ" a[ra
10 tosauvta" ei\nai tw'n qew'n ta;" tavxei" ajnagkai'on oJpovsa"
hJmi'n oJ tou' Plavtwno" Parmenivdh" ejkfaivnei kata; th;n
deutevran uJpovqesin.
5

TEOLOGIA PLATONICA

bV
Tou'to dh; ou\n pro; tw'n a[llwn aJpavntwn katafane;"
toi'" ajdiastrovfoi" uJpavrcein, to; ta;" deutevra"
15 hJgou'mai
tw'n proovdwn pantacou' mevn, mavlista de; ejn toi'" qeivoi"
diakovsmoi", kaq oJmoiovthta tw'n toiouvtwn ajpotelei'sqai
pro;" ta;" oijkeiva" ajrcav". Kai; ga;r hJ fuvsi" kai; oJ nou'" kai;
tw'n gennhtikw'n aijtivwn e{kaston pro; tw'n ajnomoivwn ta;
pro;" aujto; kai; paravgein pevfuke kai; sunavptein
20 o{moia
eJautoi'". Eij ga;r dei' sunech' th;n provodon ei\nai tw'n o[ntwn
kai; mhde;n parempivptein kenovn, mhvt ou\n ejn toi'" ajswmavtoi"
mhvt ou\n ejn toi'" swvmasin, ajnavgkh to; proi>on; ejn eJkavsth/
fuvsei di oJmoiovthto" proi>evnai. Taujto;n me;n ga;r ei\nai tw'/
25 aijtivw/ to; aijtiato;n oujdamw'" qevmi": u{fesi" ga;r kai; e[lleiyi"
7 th'" tou' paravgonto" eJnwvsew" ajpogenna'/ ta; deuvtera. Kai;
ga;r au\ kai; eij tw'/ prwvtw/ to; deuvteron h\n taujtovn, oJmoivw" a]n
eJkavteron h\n taujtovn, ouj to; me;n ai[tion, to; de; aijtiatovn.
Eij de; aujtw'/ tw'/ ei\nai to; me;n e[cei th;n th'" paraktikh'"
5 dunavmew" periousivan, to; de; th;n th'" uJfistamevnh" e[lleiyin,
diwvristai tau'ta kata; fuvsin ajp ajllhvlwn kai; proevcei tou'
gennwmevnou to; gennhtikovn, kai; taujtovth" oujk e[sti tw'n
tosouvtw/ diaferovntwn pragmavtwn. Eij de; mhv ejsti taujto;n
tw'/ prwvtw/ to; deuvteron, eij me;n e{teron ei[h movnon, oujd a]n
ajllhvloi" oujd a]n metevcoi qatevrou qavteron:
10 sunavptoito
hJ ga;r sunafh; kai; hJ mevqexi" koinwniva dhvpou tw'n sunaptomevnwn ejsti; kai; sumpavqeia tw'n metecovntwn pro;" ta;
metecovmena. Eij de; a{ma taujto;n kai; e{teron, eij me;n taujtovthto"
ejndee;" kai; th'/ pro;" tauvthn ejnantiva/ dunavmei kratouvmenon,
15 oujk a]n e[ti to; e}n ejxavrcoi th'" proovdou tw'n o[ntwn oujd a]n
e{kaston tw'n gennhtikw'n aijtivwn ejn tajgaqou' tavxei prou>pavrcoi tw'n deutevrwn. To; ga;r e}n ouj diairevsew", ajlla;
filiva" ejsti;n ai[tion kai; to; ajgaqo;n ejpistrevfei ta; gennwvmena
pro;" ta;" aijtiva" ta;" eJautw'n: hJ de; ejpistrofh; kai; hJ filiva
deutevrwn pro;" ta; provtera di oJmoiovthtov" ejstin,
20 tw'n

302
TEOLOGIA PLATONICA

ajll ouj th'" ajnomoivou fuvsew". Eij a[ra to; e}n ai[tiovn ejsti
tw'n o{lwn kai; eij to; ajgaqo;n ejxh/rhmevnw" ejfetovn ejsti toi'"
pa'si, di oJmoiovthto" uJfivsthsi pantacou' ta; gennhvmata
tw'n prohgoumevnwn aijtivwn, i{na kai; provodo" h\/ kata; to; e}n
ejpistrofh; tw'n proi>ovntwn pro;" to; ajgaqovn: ou[te
25 kai;
ga;r ejpistrofh; cwri;" oJmoiovthto" ou[te gevnesi" tw'n ajpotelesmavtwn gevnoito a[n pote pro;" ta;" oijkeiva" ajrcav".
Tou'to me;n ou\n keivsqw diwmologhmevnon ejntau'qa. Deuvteron de; e[ti pro;" touvtw/ kai; dia; touvtou deiknuvmenon, wJ"
8 ajnavgkh pa'san monavda paravgein ajriqmo;n auJth'/ suvstoicon,
th;n me;n fuvsin fusikovn, th;n de; yuch;n yucikovn, to;n de;
nou'n noerovn. Eij ga;r pa'n to; gennhtiko;n pro; tw'n ajnomoivwn
ta; o{moia genna'/, kaqavper devdeiktai provteron, e{kaston
5 dhvpou tw'n aijtivwn th;n eJautou' morfh;n kai; ijdiovthta toi'"
oijkeivoi" paradwvsei gennhvmasi, kai; pri;n tw'n povrrw
proelhluqovtwn kai; th'" eJautou' fuvsew" kecwrismevnwn
uJpostatiko;n gevnhtai, ta; ejggu;" kata; to; ei\nai kai; sunhmmevna pro;" auJto; di oJmoiovthto" uJfivsthsin. Apasa toivnun
uJposthvsei plh'qo" me;n wJ" eJauth'" deuvteron
10 mona;"
gennw'sa kai; merizovmenon ta;" ejn aujth'/ krufivw" prou>parcouvsa" dunavmei". A gavr ejstin eJnoeidw'" ejn th'/ monavdi
kai; suneptugmevnw", tau'ta dih/rhmevnw" ejn toi'" ejkgovnoi"
th'" monavdo" ajnafaivnetai. Kai; tou'to dhloi' mevn pou kai;
15 hJ o{lh fuvsi" hJ pavntwn ejn eJni; perievcousa tou;" lovgou" tw'n
te ejn oujranw'/ kai; tw'n uJpo; selhvnhn, kataneivmasa de; ta;"
eJauth'" dunavmei" tai'" ajp aujth'" peri; ta; swvmata merizomevnai" fuvsesi: kai; ga;r hJ gh'" kai; hJ puro;" kai; hJ selhvnh"
fuvsi" ejk th'" o{lh" e[cei th;n eJauth'" ijdiovthta kai; morfhvn,
20 kai; ejnergei' meta; th'" o{lh" kai; sunevcei to;n eJauth'" klh'ron.
Dhloi' de; au\ kai; hJ tw'n maqhmatikw'n kai; ajriqmw'n monav":
pavnta ga;r ou\sa prwvtw" aujth; kai; ta; ei[dh tw'n ajriqmw'n
ejn eJauth'/ spermatikw'" uJposthvsasa, diairei' toi'" e[xw
proelqou'sin ajriqmoi'" a[lla" a[lloi" dunavmei". Ouj ga;r
25 h\n dunato;n oJmou' gennwvmenon ajqrovan th;n tou' gennw'nto"
periousivan ajnadevxasqai: kai; pavntwn ajnavgkh tw'n ejn
9 aujth'/ prou>parcovntwn kat aijtivan th;n govnimon ejkfaiv-

304

TEOLOGIA PLATONICA

nesqai duvnamin. Plh'qo" ou\n uJfivstatai peri; aujto; kai;

ajriqmo;" dianemovmeno" ta;" ejn aujtw'/ menouvsa" ajqrovw"
ijdiovthta". Epei; dev, w{sper ei[rhtai provteron, to; o{moion
5 ajei; tou' ajnomoivou th'/ aijtiva/ suggenevsteron, to; me;n e[stai
tw'n oJmoivwn pro;" th;n monavda plh'qo" proi>on; ajp aujth'",
to; de; tw'n ajnomoivwn. To; de; au\ o{moion th'/ monavdi plh'qo"
tou'tov ejsti dih/rhmevnw" o{per hJ mona;" ajdiairevtw": eij ga;r
duvnamin e[cei kai; u{parxin ijdivan hJ monav", e[stai kai; ejn tw'/
10 plhvqei to; aujto; th'" uJpavrxew" ei\do" meta; th'" uJfevsew" th'"
pro;" to; o{lon.
To; trivton toivnun ejpi; touvtoi" qewrhvswmen, to; tw'n
proi>onv twn ta; me;n ejggutevrw th'" aijtiva" pleiovnwn ei\nai
gennhtika; kai; trovpon tina; sunexisou'sqai tai'" eJautw'n
15 periocai'", ta; de; porrwvteron ejlattovnwn kai; kata; th;n th'"
dunavmew" ejlavttwsin sunexallavttein to; th'" poihvsew"
ejktenev". Eij ga;r tw'n proi>ovntwn to; prw'ton uJfistavmenon
oJmoiovterovn ejsti pro;" th;n ajrchvn, th'/ de; pavnta gennwvsh/
to; pleivstwn uJpostatiko;n katav te th;n oujsivan kai; th;n
20 duvnamin oJmoiovteron, ajnavgkh dhvpou kai; tw'n deutevrwn ta;
ma'llon prosech' th'/ monavdi kai; met aujth;n paradexavmena
th;n ejpikravteian diateivnein ejpi; plei'ston ta;" eJautw'n
poihvsei", ta; de; dih/rhmevna ma'llon ajpo; th'" oijkeiva" prwtourgou' monavdo" mhvt ou\n ejpi; pavnta dihvkein oJmoivw"
25 mhvte ejpi; plei'ston tai'" drasthrivoi" ejnergeivai": kai; to;
tw'd/ e paraplhvsion, to; pleivstwn uJpostatiko;n ejgguvtata
10 th'" ajrchgikh'" iJdru'sqai monavdo" kai; to; pleiovnwn au\
gennhtiko;n tou' th;n tw'n ejlassovnwn aijtivan lacovnto"
oJmoiovteron o]n tw'/ pavntwn paraktikw'/ prosecevsteron
aujtw'/ kata; th;n u{parxin tetavcqai. Porrwvteron ga;r o]n
5 ajnomoiovteron e[stai pro;" th;n prwvthn ajrchvn, ajnomoiovteron
de; uJpavrcon ou[t a]n duvnamin e[coi perilhptikh;n th'" tw'n
oJmoiotevrwn dunavmew" ou[t a]n ejnevrgeian pleiovnwn oijstikhvn.
Tw'/ ga;r pavntwn aijtivw/ to; pleivstwn ai[tion suggenev", kai;

306
TEOLOGIA PLATONICA

ajei; to; tw'n pleiovnwn gennhtiko;n th'/ ajrch'/ sumfuevsteron

h] to; tw'n ejlattovnwn: dunavmew" ga;r e[lleiyiv" ejstin hJ tw'n
ejlattovnwn poivhsi", oujsiva" de; u{fesi" hJ th'" dunavmew"
e[lleiyi", hJ de; th'" oujsiva" u{fesi" pleonavzei dia; th;n pro;"
to; ai[tion ajnomoiovthta kai; th;n ajpovstasin th'" prwvth"
ajrch'".
Pavlin toivnun diorizwvmeqa pro;" toi'" eijrhmevnoi" kai;
15
tou'to, panto;" ma'llon ajlhqe;" uJpavrcon, wJ" a[ra dei' pro;
tw'n metecomevnwn aijtivwn pantacou' ta; ajmevqekta prou>pavrcein ejn toi'" o{loi". Eij ga;r dei' th;n aijtivan tou'to ei\nai
pro;" ta; eJauth'" gennhvmata o{per ejsti; pro;" a{pasan th;n
20 tw'n o[ntwn fuvsin to; e{n, kai; tauvthn eijlhcevnai th;n tavxin
pro;" ta; deuvtera kata; fuvsin, to; de; e}n ajmevqektovn ejstin,
ajpo; pavntwn oJmoivw" ejxh/rhmevnon tw'n o[ntwn wJ" pavntwn
eJniaivw" paraktikovn, proshvkei dhvpou kai; tw'n a[llwn
aijtivwn e{kaston th;n tou' eJno;" uJperoch;n pro;" pavnta ajpei25 konizovmenon ejxh/rh'sqai tw'n ejn toi'" deutevroi" o[ntwn kai;
metecomevnwn uJp aujtw'n: kai; au\ to; tw'/de ajntivstrofon,
pa'n to; ajmevqekton kai; prwtourgo;n ai[tion, uJfistavnon
11 ajf eJautou' ta; metecovmena, toi'" ajnomoivoi" pro;" aujto; tw'n
deutevrwn a[nwqen ta;" oJmoiva" protavttein monavda", levgw
de; oi|on th;n me;n yuch;n th;n mivan tai'" fuvsesi ta;" polla;"
yucav", to;n de; e{na nou'n tai'" pollai'" yucai'" tou;" meteco5 mevnou" nova". Ou{tw ga;r a]n tov te prwvtiston gevno" ejxh/rhmevnon pantacou' th;n ajnavlogon e[coi tw'/ eJni; tavxin kai; ta;
deuvtera metevconta tw'n th'/ aijtiva/ suggenw'n ajnalogoi' te
pro;" aujth;n kai; dia; th'" touvtwn oJmoiovthto" sunavptoito
pro;" th;n ajmevqekton ajrchvn. Estin a[ra pro; tw'n ejn a[lloi"
10 o[ntwn eijdw'n ta; ejn auJtoi'" o[nta kai; pro; tw'n suntetagmevnwn
aijtivwn ta; ejxh/rhmevna kai; pro; tw'n metecomevnwn aiJ ajmevqektoi
monavde": kai; to; touvtw/ sunapodedeigmevnon, tav te ejxh/rhmevna gennhtika; tw'n suntetagmevnwn ejsti;n kai; ta; ajmevqekta
ta;" meqekta;" ejfivsthsi toi'" eJautw'n ejkgovnoi" monavda" kai;
15 ta; eJautw'n o[nta ta;" ejn a[lloi" paravgei dunavmei".
10

308

TEOLOGIA PLATONICA

gV
Touvtwn dh; ou\n hJmi'n diwrismevnwn lavbwmen o{pw" e{kasta
tw'n qeivwn genw'n uJfevsthke di ajnaluvsew", kai; qewrhvswmen aujtw'/ tw'/ Plavtwni sunepovmenoi tivne" eijsi;n oiJ prwvtikai; oJlikwvtatoi diavkosmoi tw'n qew'n. Tou'to ga;r
20 stoi
euJrovnte" kai; katadhsavmenoi tavc a]n kai; peri; tw'n kaq e{kasta dunhqeivhmen th;n ajlhvqeian katidei'n.
Anavgkh dh; ou\n hJmi'n ejk tw'n proeirhmevnwn ajxiwmavtwn,
mia'" ou[sh" eJnavdo" th'" tw'n o{lwn ajrch'" kai; pavsh" uJpavr25 xew" ejkei'qen th;n uJpovstasin ejcouvsh", paravgein ejx aujth'"
12 pro; tw'n a[llwn aJpavntwn plh'qo" eJniai'on kai; ajriqmo;n
th'/ aijtiva/ suggenevstaton. Eij ga;r kai; tw'n loipw'n aijtiw'n
eJkavsth ta; o{moia pro;" eJauth;n uJfivsthsi gennhvmata pro;
tw'n ajnomoivwn, pollw'/ dhvpou meizovnw" to; e}n kata; tou'ton
5 to;n trovpon ejkfai'non ta; meq eJautov, to; ma'llon ejpevkeina
th'" oJmoiovthto" o]n kai; aujtoevn, kaq e{nwsin paravgei ta;
prwvtw" ajp aujtou' proi>ovnta. Kai; pw'" ga;r a[llw" to; e}n
h] eJniaivw" uJfistavnein ajnagkai'on Kai; ga;r hJ fuvsi" fusikw'"
kai; hJ yuch; yucikw'" kai; oJ nou'" noerw'" ajpogenna'/ ta;
10 deuvtera: kai; to; e}n a[ra kaq e{nwsin ai[tiovn ejsti tw'n o{lwn
kai; eJnoeidh;" ajpo; tou' eJno;" hJ provodov" ejstin. Eij de; kai; to;
paravgon ta; pavnta prwvtw" to; e}n kai; hJ provodo" eJniaiva,
dei' dhvpou kai; to; paragovmenon ejkei'qen plh'qo" eJnavda"
aujtotelei'" uJpavrcein tw'/ paravgonti suggenestevra".
Eti dev, eij pa'sa mona;" ajriqmo;n uJfivsthsi pro;" eJauth;n
15
oijkei'on, wJ" devdeiktai provteron, pollw'/ dhvpou provteron
to; e}n ajpogenna'/ to;n toiou'ton ajriqmovn. En me;n ga;r th'/
proovdw/ tw'n pragmavtwn dia; th;n th'" eJterovthto" ejpikravteian ajnomoiou'tai pollavki" tw'/ paravgonti to; paragov20 menon: toiau'ta gavr ejsti ta; e[scata tw'n o[ntwn kai; polu;
diestw'ta tw'n oijkeivwn ajrcw'n. O de; prwvtisto" ajriqmo;"
kai; tw'/ eJni; sumfuovmeno" eJnoeidh;" kai; a[rrhto" kai; uJperouvsio" kai; pavnth/ tw'/ aijtivw/ prosovmoio". Ou[te ga;r eJterovth"

310
TEOLOGIA PLATONICA

ejn toi'" prwtivstoi" aijtivoi" parempivptousa dii?sthsin ajpo;

tou' gennw'nto" ta; gennwvmena kai; eij" eJtevran meqivsthsi
tavxin ou[te kivnhsi" th'" aijtiva" u{fesin ajpergazomevnh th'"
dunavmew" eij" ajnomoiovthta kai; ajoristivan proavgei th;n
13 tw'n o{lwn ajpogevnnhsin, ajll uJperevcon eJniaivw" ajpo; pavsh"
kinhvsew" kai; diairevsew" to; tw'n pavntwn ai[tion peri; eJauto;
to;n qei'on ajriqmo;n iJdruvsato kai; th'/ eJautou' sunhvnwsen
aJplovthti. Pro; tw'n o[ntwn a[ra ta;" eJnavda" tw'n o[ntwn
5 uJfivsthsi to; e{n.
Kai; ga;r au\ kai; kat a[llon trovpon ajnavgkh ta; prwvtw"
o[nta dia; tw'n prosecw'n aujtw'n eJnavdwn metevcein th'" prwtivsth" aijtiva". Ekasta ga;r tw'n deutevrwn dia; tw'n oJmoivwn
sunavptetai toi'" pro; aujtw'n, ta; me;n swvmata dia; tw'n
10 kaq e{kasta yucw'n th'/ o{lh/, yucai; de; dia; tw'n noerw'n
monavdwn tw'/ panti; nw'/, ta; de; o[nta dhvpou prw'ta dia; tw'n
eJniaivwn uJpavrxewn tw'/ eJniv. To; me;n ga;r o]n kata; th;n aujtou'
fuvsin ajnovmoiovn ejsti pro;" to; e{n: hJ ga;r oujsiva pro;" to;
uJperouvsion kai; to; deovmenon eJnovthto" ajllacovqen pro;"
15 th;n prwtivsthn e{nwsin ajsuvnaptovn ejsti kai; povrrw dievsthken
ajp aujth'": aiJ de; eJnavde" tw'n o[ntwn ajpo; th'" ajmeqevktou
kai; tw'n o{lwn ejxh/rhmevnh" eJnavdo" uJposta'sai tav te o[nta
sunavptein tw'/ eJni; kai; pro;" eJauta;" ejpistrevfein duvnantai.
Tau'ta dhv moi dokei' kai; oJ Parmenivdh" ejndeiknuvmeno" dia;
20 th'" deutevra" uJpoqevsew" to; e}n tw'/ o[nti sumplevkein kai; peri;
to; e}n ta; pavnta qewrei'n kai; to; proi>o;n tou'to kai; mevcri tw'n
ejscavtwn ajpoperatouvmenon to; e}n ajpofaivnein. Pro; ga;r
tw'n o[ntw" o[ntwn ajnavgkh ta;" eJnavda" uJfistavnein h\n.
Qevmi" ga;r oujk h\n, fhsi;n oJ Tivmaio", oujd e[sti tw'/
dra'n a[llo ti plh;n to; kavlliston, tou'to
25 ajrivstw/
dev ejsti to; tw'/ ajrivstw/ diaferovntw" oJmoiovtaton: tw'/ de;
eJni; to; eJniai'on plh'qo" oJmoiovtaton. Epei; kai; oJ dhmiourgo;"
tou' panto;" ajgaqo;" w]n di aujth;n th;n ajgaqovthta paventa
14 paraplhvsia pro;" eJauto;n uJfivsthsi: pollw'/ a[ra meizovnw" hJ phgh; tw'n o{lwn ajgaqw'n ta;" eJauth'/ kata; fuvsin
hJnwmevna" ajgaqovthta" paravgei kai; toi'" ou\sin ejfivsthsin.
Qeo;" ou\n ei|" kai; qeoi; polloiv: kai; eJna;" miva kai; pollai;
tw'n o[ntwn eJnavde": kai; ajgaqovth" miva kai; pollai;
5 pro;
25

312

TEOLOGIA PLATONICA

10

dV
Povteron ou\n to; plh'qo" tou'to tw'n eJnavdwn ajmevqektovn
ejstin, w{sper aujto; to; e{n, h] metecovmenon uJpo; tw'n o[ntwn,
kai; e[stin eJna;" eJkavsth tw'n o[ntwn tinov", oi|on a[nqo" tou'
o[nto" kai; ajkrovth" kai; kevntron peri; o} to; o]n e{kaston
15 uJfevsthken
All eij ajmevqektoi kai; au|tai, tiv dioivsousi tou' eJnov"
eJkavsth ga;r aujtw'n ejstin e}n kai; prwvtw" ajpo; tou' eJno;"
uJfevsthken. H tivni pleonavzousai th'" prwvth" aijtiva"
uJp aujth'" uJfesthvkasin ajnavgkh ga;r au\ pantacou' to;
20 deuvteron uJfeimevnon tou' pro; aujtou' th'" tou' paravgonto"
eJnwvsew" ajpoleivpesqai kai; prosqevsei tino;" ejlattou'sqai
th'" tou' prwvtou monadikh'" aJplovthto". Poivan ou\n e{xomen
provsqesin levgein h] tivna pleonasmo;n para; to; e{n, eij kai;
15 touvtwn eJkavsth kaq eJauth;n eJnav" ejstin Eij me;n ga;r e}n
kai; polla; eJkavsth, th;n tou' o[nto" ijdiovthta metafevrein
ejp aujta;" ejoivkamen: eij de; e}n movnon, w{sper to; aujtoevn,
dia; tiv to; me;n e[cei th;n ejxh/rhmevnhn ajpo; pasw'n aijtivan,
de;
eJkavsth
deutevran
e[lacen
ajxivan
5 touvtwn
Ou[t ou\n to; prw'ton uJperevcon tw'n meq eJauto; fulavxomen
ou[te ta;" ajp aujtou' proelqouvsa" eJnavda" ajsugcuvtou"
uJpoqhsovmeqa pro;" eJauta;" h] th;n mivan aujtw'n ajrchvn:
ajll ou[te tw'/ Parmenivdh/ peisovmeqa to; e}n meta; tou' o[nto"
kai; tosauvta" ei\nai moivra" tou' eJno;" o{sa"
10 paravgonti
kai; tou' o[nto" ajpodeiknuvnti, kai; to; me;n o]n e{kaston eJno;"
metevcein, to; de; e}n pantacou' tw'/ o[nti sunupavrcein, kai;
o{lw" to; th'" deutevra" uJpoqevsew" e}n metevcein tou' o[nto"
kai; metevcesqai uJpo; tou' o[nto" levgonti, th'" meqevxew" ouj
15 th'" aujth'" kaq eJkavteron ou[sh". To; me;n ga;r e}n metevcei

meta; th;n mivan ajgaqovthte", di a}" kai; oJ nou'" ajgaqo;" oJ

dhmiourgiko;" kai; pa'" nou'" qei'o"
v ejstin, ei[t ou\n noero;"
ei[t ou\n nohtov": kai; to; prwvtw" uJperouvsion e}n kai; polla;
ta; uJperouvsia meta; to; e{n.

314
TEOLOGIA PLATONICA

tou' o[nto" wJ" oujk o]n prwvtw" e}n oujde; ejxh/rhmevnon tou'
o[nto" ajlla; katalavmpon th;n o[ntw" ou\san oujsivan: to;
de; o]n metevcei tou' eJno;" wJ" sunecovmenon uJp aujtou' kai;
plhrouvmenon eJnwvsew" qeiva" kai; pro;" to; aujtoe;n kai;
ejpestrammevnon. AiJ ga;r metecovmenai monavde"
20 ajmevqekton
pro;" to; tw'n o{lwn ejxh/rhmevnon e}n ta; o[nta sunavptousin,
w{sper dh; kai; ta;" yuca;" oiJ metecovmenoi nove" pro;" to;n
o{lon nou'n kai; aiJ metecovmenai yucai; ta; swvmata pro;" th;n
o{lhn yuchvn. Oujde; ga;r tw'/ ejxh/rhmevnw/ tou' plhvqou" aijtivw/
25 dunato;n ajmevsw" eJnou'sqai ta; ajnovmoia gevnh tw'n deutevrwn,
ajlla; dia; tw'n oJmoivwn ajnavgkh givnesqai th;n sunafhvn.
To; ga;r o{moion plh'qo" kaq o} mevn ejsti plh'qo" koinwnei'
tw'/ ajnomoivw/, kaq o} de; o{moion th'/ pro; aujtou' monavdi sum16 fuvetai pro;" aujthvn. En mevsw/ toivnun ajmfotevrwn iJdrumevnon
sunhvnwtai tw'/ o{lw/ kai; tw'/ eJni; tw'/ pro; tou' plhvqou", ejn
eJautw'/ de; sunevcei ta; povrrw proelhluqovta kai; ajnovmoia
pro;" to; eJautw'n e{n, kai; di eJautou' pro;" ejkei'no pavnta
5 ejpistrevfei. Kai; pavnta ou{tw" eij" to; prwvtiston ajnateivnetai
tw'n o{lwn ai[tion, ta; me;n ajnovmoia dia; tw'n oJmoivwn, ta; de;
o{moia di eJautw'n. H ga;r oJmoiovth" aujth; kaq eJauth;n
sunagwgov" ejsti tw'n pollw'n eij" e}n kai; sundetikh; kai;
ejpistreptikh; tw'n deutevrwn eij" ta;" pro; aujtw'n monavda".
10 Kai; ga;r aujto; to; oJmoivoi" ei\nai toi'" oJmoivoi" ajf eJnov":
pro;" ejkei'no dh; ou\n kai; sunavptei to; plh'qo" ajf ou| th;n
provodon e[lace. Kai; dia; tou'tov ejstin o{per ejstivn, oJmoiovth",
oJmovgnia ta; polla; poiou'sa kai; sumpaqh' pro;" eJauta; kai;
fivla prov" te a[llhla kai; pro;" to; e{n.
Eij de; dei' mh; movnon tai'" tou' Parmenivdou noerai'" ejpi15
bolai'" crwmevnou" to; plh'qo" tw'n qew'n metecovmenon
ajpofaivnein uJpo; tw'n o[ntwn, ajlla; kai; tw'/ Swkravtei suvmfwnon ejpideiknuvnai th;n peri; touvtwn qewrivan, ajnamnhsqw'men
tw'n ejn Politeiva/ gegrammevnwn, ejn oi|" to; ejk tou' ajgaqou'
; fw'" eJnopoio;n ei\nai tou' te nou' kai; tw'n o[ntwn
20 proi>on
ejkei'nov" fhsi. Dia; ga;r touvtwn to; me;n ajgaqo;n ejxh/rhmevnon
ajpodevdeiktai tou' te o[nto" kai; th'" oujsiva", w{sper oJ h{lio"
tw'n oJratw'n, to; de; fw'" ejn aujtoi'" o]n toi'" nohtoi'" kai;
katalavmpon aujtav, kaqavper to; hJlioeide;" ejn toi'" oJra-

316

TEOLOGIA PLATONICA

eV
Epeidh; toivnun eJna;" mevn ejsti tw'n qew'n e{kasto", metevcetai
15 de; uJpo; tw'n o[ntwn tinov", povteron eJkavstou to; aujto; metevcein
fhvsomen h] tw'n me;n pleivw, tw'n de; ejlavttw ta; metevconta
kai; eij tou'to, tw'n me;n ajnwtevrw pleivw, tw'n de; uJfeimevnwn
ejlavttw, h] ajnavpalin Tavxin ga;r ajnavgkh tw'n eJnavdwn
uJpavrcein, w{sper dh; kai; tw'n ajriqmw'n oJrw'men tou;" me;n
20 ejggutevrw th'" ajrch'", tou;" de; porrwvteron, kai; tou;" me;n
aJploustevrou", tou;" de; sunqetwtevrou" kai; tw'/ me;n posw'/
pleonavzonta", th'/ dunavmei de; ejlassoumevnou".
All eu\ge o{ti tw'n ajriqmw'n ejmnhvsqhmen. Eij ga;r dei' th;n
tw'n prwtivstwn monavdwn pro;" ajllhvla" tavxin kai; th;n
25 peri; ta; o[nta provodon ejk touvtwn wJ" eijkovnwn qewrh'sai,
18 pavntw" ajnavgkh kai; ejn ejkeivnai" ta; me;n ejggutevrw tou' eJno;"

25

toi'". Ouj ga;r a[llw" ta; oJrata; givnetai fana; kai; tai'"
oJravsesi gnwsta; h] dia; tou' fwto;" ejn aujtoi'" ejggenomevnou:
kai; ta; nohta; toivnun ajgaqoeidh' pavnta givnetai dia; th;n
tou' fwto;" metousivan, kai; dia; tou'to to; fw'" e{kaston
17 tw'n o[ntwn tw'/ ajgaqw'/ ejstin oJmoiovtaton. Eij toivnun mhde;n
diafevrei levgein tov te fw'" tou'to kai; to; e{n (kai; ga;r to;
fw'" sundetikovn ejsti kai; eJnopoio;n tw'n nohtw'n wJ" ejk tou'
eJno;" uJfistavmenon), meqekth; mevn ejstin hJ ajpo; tou' prwvtou
5 proi>ou'sa qeovth", meqekto;n de; pa'n to; tw'n eJnavdwn plh'qo".
Kai; to; me;n wJ" o[ntw" uJperouvsion e{n, e{kasto" de; tw'n a[llwn
qew'n kata; me;n th;n oijkeivan u{parxin, h|/ kai; e[sti qeov", uJperouvsio" tw'/ prwvtw/ paraplhsivw", metevcontai de; uJpo; oujsiva"
kai; tou' o[nto". Enavde" a[ra hJmi'n kai; eJnavde" meqektai; kata;
10 tou'ton to;n lovgon oiJ qeoi; pefhvnasin, eij" eJautou;" me;n
ajnadhsavmenoi ta; o[nta pavnta, di eJautw'n de; tw'/ eJni; tw'/
pavntwn oJmoivw" ejkbebhkovti ta; meq eJautou;" sunavptonte".

318
TEOLOGIA PLATONICA

uJpo; tw'n aJploustevrwn th'/ oujsiva/ metevcesqai, ta; de; porrwvteron uJpo; tw'n sunqetwtevrwn. Ou{tw ga;r e[stai kata; to;
ajnavlogon hJ mevqexi", tw'n me;n prwvtwn uJpo; tw'n prwvtwn, tw'n
5 de; deutevrwn uJpo; tw'n deutevrwn ajei; metecomevnwn. Kai; ga;r
au\ kai; eij to; prw'ton ejxhvr/ htai pavntwn kai; ajmevqektovn ejstin,
oJmoiovteron de; tw'/ ajmeqevktw/ to; tw'/ aJploustavtw/ kai; eJni;
sumfuovmenon h] to; tw'/ poikilwtevrw/ kai; polueidestevrw/ kai;
pleivou" e[conti ta;" tw'n sunhrthmevnwn dunavmei", panti;
10 dhvpou katafane;" o{ti ta;" me;n ejggutevrw tou' eJno;" eJnavda"
uJpo; tw'n prwtivstwn metevcesqai kai; aJploustavtwn oujsiw'n
ajnavgkh, ta;" de; porrwvteron uJpo; tw'n sunqetwtevrwn, dunavmei
me;n ejlassoumevnwn, ajriqmw'/ de; kai; plhvqei pollaplasiazomevnwn. Olw" ga;r aiJ prosqevsei" ejn ejkeivnoi" ajfai15 revsei" eijsi; tw'n dunavmewn: kai; to; ejgguvteron tou' eJnov",
aJplovthti qaumasth'/ tw'n o{lwn uJperevconto", eJnoeidevsterovn
ejsti kai; oJlikwtevrai" tou' o[nto" suvnestin aijtivai". Kai;
sumbaivnei kata; to;n th'" dunavmew" lovgon kai; th;n th'"
aJplovthto" ei\nai tw'n prwvtwn uJperbolhvn: ta; me;n ga;r
20 pleiovnwn ai[tia kai; tw'/ pavntwn aijtivw/ kata; th;n duvnamin
*** tw'n pro; aujtw'n poikilwvtera kata; th;n oujsivan ejstivn.
Au{th ga;r hJ poikiliva th;n eJstw'san ejn eJni; duvnamin katakermativzei kai; ejlassoi'.
Kai; mh;n kai; ejpi; tw'n metecomevnwn yucw'n aiJ me;n prwvti25 stai kai; qeiovtatai swvmasin aJploi'" kai; ajidivoi" ejfesthv19 kasin, aiJ de; aJploi'" mevn, ajlla; meta; touvtwn kai; toi'"
ejnuvloi" ejpibebhvkasin, aiJ de; aJploi'" a{ma kai; ejnuvloi" kai;
sunqevtoi". AiJ me;n ga;r oujravniai yucai; swmavtwn a[rcousin
aJplw'n kai; kata; th;n uJpovstasin ajuvlwn kai; ajmetabovlwn:
5 aiJ de; tw'n o{lwn ejpikratou'sai stoiceivwn a{ma me;n tou;"
aijqerivou" peribevblhntai citw'na", a{ma de; dia; touvtwn kai;
toi'" o{loi" ejpibateuvousi stoiceivoi", wJ" me;n o{loi" ajidivoi"
ou\si kai; aJploi'", wJ" de; ejnuvloi" fqora;n kai; gevnesin kai;

320

20

25

20

15

10

TEOLOGIA PLATONICA

V
Pavlin dh; ou\n sullhvbdhn ei[pwmen o{ti meta; th;n mivan tw'n
o{lwn ajrch;n monavde" hJmi'n aujtotelei'" ejfavnhsan oiJ qeoiv,
metecovmenoi me;n uJpo; tw'n o[ntwn, ajll oiJ me;n kata; th;n
aJploustevran tw'n o[ntwn oujsivan, oiJ de; kata; th;n sunqetwtevran th;n eij" aujta; poihsavmenoi provodon. Povsai toivnun
tw'n o[ntwn aiJ tavxei" meta; tau'ta diairetevon, kai; tivna me;n

th;n ejk tw'n ajnomoivwn suvnqesin ejpidecomevnoi": trivtai dev

eijsin aiJ prosecw'" me;n ejmpnevousai to; zh'n toi'" aujgoeidevsin
ojchvmasin, ejfelkovmenai de; kajk tw'n aJplw'n stoiceivwn
citw'na" ejnuvlou" kai; deutevran eij" touvtou" ajporrevousai
zwhvn, kai; toi'" sunqevtoi" dia; touvtwn koinwnou'sai kai;
polumovrfoi" swvmasi kai; trivthn a[llhn uJpomevnousai
tauvthn mevqexin.
Eij de; bouvlei kai; ta;" noera;" qewrh'sai diakosmhvsei",
aiJ me;n kai; touvtwn eijsi;n ejpi; tai'" o{lai" yucai'" kai; toi'"
qeiotavtoi" tw'n ejn tw'/ kovsmw/ tetagmevnai kai; tau'ta kateuquvnousai deovntw": aiJ de; ejpi; tai'" tw'n kreittovnwn genw'n,
prosecw'" me;n uJpo; tw'n ajrcovntwn ejn aujtoi'" metecovmenai,
deutevrw" de; uJpo; tw'n merikwtevrwn oujsiw'n: trivtai de; au\
tai'" merikai'" yucai'" ejfesthvkasi, kai; o{sw/ th;n duvnamin
uJfeimevnhn e[lacon, tosouvtw/ kai; hJ mevqexi" aujtai'" uJpavrcei
poikilwtevra
kai;
polusunqetwtevra
tw'n
pro;
aujtw'n.
Eij toivnun oJ trovpo" ou|to" th'" meqevxewv" ejstin ejn a{pasi
toi'" ou\sin, ajnavgkh dhvpou kai; tw'n qew'n tou;" me;n tw'/ eJni;
prosecestevrou" aJploustevrai" ejpibateuvein tou' o[nto"
moivrai", tou;" de; porrwtevrw proelhluqovta" sunqetwtevrai". Kata; ga;r th;n pro;" ejkeivnou" oJmoiovthta kai; tw'n
deutevrwn genw'n aiJ meqevxei" tou'ton diairou'ntai to;n trovpon.

322
TEOLOGIA PLATONICA

aJploustevran, tivna de; poikilwtevran e[lacen u{parxin.

Tw'n toivnun o[ntwn aJpavntwn e[scatovn ejsti to; swmatikovn:
10 kai; ga;r to; ei\nai tou'to kai; th;n teleiovthta pa'san ejx
a[llh" aijtiva" e[cei presbutevra" kai; ou[te to; aJplou'n ou[te
to; suvnqeton ou[te to; ajivdion ou[te to; a[fqarton ajpo; th'"
oijkeiva" dunavmew" e[lacen. Ouj gavr ejstin aujqupovstaton
oujde; aujtogene;" tw'n swmavtwn oujdevn, ajlla; pa'n to; toiou'15 ton, ejn eJni; th;n aijtivan kai; to; ajp aijtiva" sunh/rhkov", ajswvmatovn ejsti kai; ajmerev". Kai; o{lw" to; me;n eJautw'/ th'" uJpavrxew"
ai[tion eJautw'/ kai; th;n a[peiron tou' ei\nai parevcetai duvnamin:
oujdevpote ga;r ajpolei'pon eJauto; ou[pote lhvgei tou'
ei\nai kai; th'" uJpostavsew" ejxivstatai th'" oijkeiva". Kai;
20 ga;r tw'n fqeiromevnwn e{kaston cwrizovmenon th'" to; ei\nai
corhgouvsh" dunavmew" fqeivretai, to; de; eJautw'/ tou' ei\nai
parektikovn, ajcwvriston o]n eJautou', di eJautou' th;n ajivdion
e[lacen oujsivan: tw'n de; swmavtwn oujde;n auJtw'/ th'" ajidiovthto"
ai[tion, oujd a]n ajidv ion h\/. To; ga;r ajivdion pa'n a[peiron
duvnamin: sw'ma de; aujto; peperasmevnon uJpavrcon
25 e[cei
21 ajpeivrou dunavmew" ai[tion oujk e[stin. H ga;r a[peiro"
duvnami" ajswvmatov" ejstin, ejpei; kai; pa'sa duvnami": tou'to
de; dh'lon, diovti kai; meivzou" dunavmei" pantacou', sw'ma
de; oujde;n o{lon ei\nai pantacou' dunatovn. Eij toivnun tw'n me;n
5 swmavtwn oujde;n eJautw'/ th'" dunavmew", ei[te ajpeivrou tauvth"
ei[te peperasmevnh" ou[sh", parektikovn, to; de; aujqupovstaton auJtw'/ kai; th;n tou' ei\nai kai; th;n tou' ajivdion ei\nai
parevcetai duvnamin, oujde;n a]n tw'n swmavtwn aujqupovstaton
ei[h.
Povqen ou\n to; ei\nai toi'" swvmasi kai; tiv prosecw'" to;
10
ei\nai corhgei'n pevfuken aujtoi'" Ar ou\n ouj tou'to
fhvsomen ai[tion ei\nai tw'n swmavtwn prwvtw", o} kai; tw'/
parei'nai th;n tou' swvmato" fuvsin teleiotevran ajpofaivnei
tw'n oJmogenw'n H tou'to panti; katafanev": tou' ga;r th;n
15 teleiovthta parevcontov" ejsti to; kai; th;n oujsivan sunevcein
tw'n deutevrwn, ejpei; kai; hJ teleiovth" aujth; th'" oujsiva" h\n
teleiovth". Tivno" ou\n ta; swvmata ta; metascovnta tw'n mh;
metascovntwn kreivttw famevn H dh'lon o{ti yuch'": ta;

324

TEOLOGIA PLATONICA

20

ga;r e[myuca tw'n ajyuvcwn teleiovterav famen. Yuch;

toivnun ejsti; swmavtwn ejpevkeina prwvtw", kai; tovn te o{lon
oujrano;n kai; pa'n to; swmatoeide;" o[chma yuch'" qetevon.
Duvo me;n ou\n au|tai tw'n o[ntwn hJmi'n ajnefavnhsan tavxei",
swmatikh; me;n a[llh, yucikh; de; uJpe;r tauvthn a[llh: kai;
metevcei ta; swvmata yuch'". Aujth; de; hJ yuch; povteron
25 taujtovn ejsti tw'/ nw'/ h] kai; e{teron Kai; ga;r w{sper sw'ma
tevleion to; metevcon yuch'", ou{tw kai; yuch; teleiva nou'
metevcousa. Kai; yuch'" me;n kata; lovgon zh'n dunamevnh"
ouj pavnta metevcei, nou' de; kai; noera'" ejllavmyew" tau'tav te
22 kai; o{sa gnwvsew" hJstinosou'n meteivlhce. Kai; yuch; me;n
tau'ta kata; crovnon ejnergei', nou'" de; ejn aijw'ni kai; th;n
oujsivan oJmou' kai; th;n ejnevrgeian eJstw'san suneivlhfe. Kai;
yuch; me;n ouj pa'sa th;n eJauth'" teleiovthta swv/zein a[trepton
5 kai; ajnelavttwton pevfuke, nou'" de; pa'" ajei; tevleio" kai; th'"
eJautou' makariovthto" ajnevkleipton e[cei th;n duvnamin. To;
a[ra noero;n gevno" ejpevkeina tou' yucikou' kat oujsivan
ejstivn, ei[per to; me;n ou[te ejn toi'" o{loi" ou[te ejn toi'" merikoi'"
pareivsdusin uJpomevnei th'" tou' kakou' fuvsew", to; de; ejn
10 toi'" o{loi" a[cranton o]n ejn toi'" mevresi th'" oijkeiva" ejxivstatai
makariovthto".
Tiv ou\n to; prwvtiston tw'n o[ntwn oJ nou'" H kai; pro;
touvtou to; th'" zwh'" plavto". Kai; yuch; me;n ga;r
aujtovzw" ejstivn, eJauth'/ corhgou'sa to; zh'n, kai; oJ nou'"
15 ajrivsth zwh; kai; telewtavth kai; w{sper ei[pomen aijwvnio":
ajll hJ me;n tou' nou' zwh; noerav pwv" ejsti kai; suvmmikto"
ajpov te th'" noera'" ijdiovthto" kai; zwtikh'", dei' de; ei\nai
kai; th;n aujtozwhvn. Povteron ou\n zwh; krei'tton h] nou'"
All eij nou' me;n ta; gnwstika; movnon metevcei tw'n o[ntwn,
de; kai; o{sa gnwvsew" a[moira (kai; ga;r ta; futa;
20 zwh'"
levgomen zh'n), ajnavgkh dhvpou th;n zwh;n ejpevkeina tou'
nou' tetavcqai, pleiovnwn aijtivan ou\san kai; pleivosin ejllavmpousan ta;" ajf eJauth'" dovsei" tou' nou'.

326
TEOLOGIA PLATONICA

Tiv ou\n hJ zwh; to; prwvtiston tw'n o[ntwn kai; taujto;n tw'/
to; zh'n Alla; tou'to ajduvnaton: eij ga;r hJ zwh; to;
prwvtw" o[n, kai; taujto;n to; zwh'/ ei\nai kai; to; o[nti ei\nai, kai;
ei|" oJ lovgo" ajmfoi'n, a{pan a]n to; zwh'" metevcon kai; tou'
o[nto" ei[h meteilhfov", kai; pa'n to; tou' ei\nai metalabovn,
5 kai; th'" zwh'". Eij ga;r taujto;n eJkavteron, pavnta a]n oJmoivw"
tou' te ei\nai metevcoi kai; tou' zh'n: ajlla; ta; me;n zw'nta
pavnta kai; oujsivan e[cei kai; to; o[n, ta; de; o[nta pollacou'
kai; zwh'" ejstin a[moira. Prou>fevsthken a[ra th'" prwtivsth" zwh'" to; o[n: to; ga;r oJlikwvteron kai; pleiovnwn
10 ai[tion ejggutevrw tou' eJnov" ejstin, wJ" devdeiktai provteron.
Oujkou'n yuch; mevn ejsti to; prwvtw" uJperidrumevnon swmavtwn, nou'" de; ejpevkeina yuch'", zwh; de; nou' presbutevra, to;
de; o]n ejf a{pasin i{drutai, to; prwvtw" o[n. Kai; pa'n to;
yuch'" metevcon pollw'/ provterovn ejsti nou' meteilhfov", ouj
de; to; th'" noera'" poihvsew" ajpolau'on kai; yuch'"
15 pa'n
metevcein pevfuke. Yuch'" me;n ga;r ta; logika; metevcei zw'/a
movnon, ejpei; kai; yuch;n th;n logikh;n o[ntw" ei\naiv famen:
yuch'" ga;r e[rgon, fhsi;n ejn Politeiva/, to; logivzesqai
kai; ta; o[nta skopei'n: kai; yuch; pa'sa ajqavnato", wJ"
20 ejn tw'/ Faivdrw/ gevgraptai, kai; tau'ta th'" ajlovgou yuch'"
ou[sh" qnhth'" kata; to;n ejn tw'/ Timaivw/ dhmiourgovn. Kai;
o{lw" pollacou' dh'lov" ejsti kai; oJ Plavtwn yuch;n th;n
logikh;n ei\nai tiqevmeno", ta;" de; a[lla" ei[dwla yucw'n,
kaq o{son eijsi; kai; au|tai noerai; kai; zwtikaiv, meta; tw'n
25 o{lwn paravgousai ta;" peri; ta; swvmata zwav". Nou' de; ouj
movnon ta; logika; zw'/a metevcein sugcwrhvsomen, ajlla; kai;
tw'n a[llwn o{sa gnwstikh;n e[cei duvnamin, fantasivan levgw
24 kai; mnhvmhn kai; ai[sqhsin. Epei; kai; oJ ejn Filhvbw/ Swkravth"
ejpi; th;n noera;n a[gei ta; toiau'ta pavnta seiravn: kai; ga;r
tou' kaq hJdonh;n bivou to;n nou'n ajfairw'n ouj th;n logikh;n
movnon zwhvn, ajlla; kai; th'" ajlovgou th;n gnwstikh;n pa'san
5 ajfei'len: a{pasa ga;r gnw'si" e[kgonov" ejsti tou' nou', kaqavper
dh; kai; pa'" lovgo" yuch'" eijkwvn. Kai; mh;n kai; pavnta me;n
23 ei\nai

328

TEOLOGIA PLATONICA

ta; nou' metevconta pollw'/ provteron zwh'" metevcei, ta; me;n

ajmudrotevra", ta; de; ejnargestevra": ta; de; au\ zw'nta pavnta
th'" noera'" oujkevti metevcei dunavmew", ejpei; kai; ta; futa;
/ mevn ejstin, w{" fhsin oJ Tivmaio", aijsqhvsew" de; aujtoi'"
10 zw'a
h] fantasiva" ouj mevtesti, plh;n ei[ ti" th;n sunaivsqhsin
levgei tw'n te hJdevwn aujtoi'" kai; tw'n luphrw'n. Kai; o{lw" aiJ
ojrektikai; pantacou' dunavmei" zwaiv tev eijsi kai; th'" o{lh"
zwh'" ijndavlmata kai; poihvsei" e[scatai, nou' de; kai;
15 a[moiroi kaq eJauta;" kai; th'" gnwstikh'" ajmevtocoi dunavmew": dio; dh; kai; a[metroi kaq eJautav" eijsi kai; ajovristoi,
gnwvsew" aJpavsh" parh/rhmevnai. Pavlin toivnun ta; me;n zw'/a
pavnta kai; tou' o[nto" devcetai moi'ran, ta; me;n a[llhn, ta;
de; a[llhn, kata; th;n aujtw'n e{kasta fuvsin: ta; de; o[nta
20 pavnta th'" zwh'" oujkevti metevcein oJmoivw" dunatovn. Epei; kai;
ta;" poiovthta" kai; ta; pavqh pavnta kai; tw'n swmavtwn ta;
e[scata tou' me;n ei\nai kai; aujta; th;n ejscavthn poivhsin
uJpodevcesqaiv famen, zwh'" de; oujkevti kai; touvtoi" metei'nai
levgomen.
Presbuvteron a[ra to; me;n ei\nai tou' zh'n, tou'to de; tou'
25
nou', th'" de; yuch'" oJ nou'", ei[per ajnavgkh ta; pleiovnwn
ai[tia progenevstera kai; kata; th;n tavxin ajrcikwvtera
proestavnai tw'n ta; ejlavttw paravgein te kai; kosmei'n
25 dunamevnwn. Eijkovtw" a[ra kai; oJ Plavtwn ejn Timaivw/ me;n
ajpo; nou' th;n yuch;n uJfivsthsin wJ" deutevran kata; th;n
eJauth'" fuvsin: ejn de; Novmoi" to;n nou'n kinei'sqaiv fhsi tai'"
ejntovrnoi" sfaivrai" paraplhsivw", to; ga;r kinouvmenon
5 zwh'" meteilhfo;" kinei'tai kai; oujde;n a[llo ejsti;n hJ o[ntw"
zwh; para; th;n kivnhsin: ejn de; tw'/ Sofisth'/ to; o]n ejxaivrei
tw'n te o{lwn aJpavntwn genw'n kai; th'" kinhvsew". Kata;
ga;r th;n eJautou' fuvsin to; o]n ou[te e{sthke, fhsivn,
ou[te kinei'tai: to; de; mhvte eJstw;" mhvte kinouvmenon ejpev10 keina th'" aijwnivou zwh'" ejsti.
Tettavrwn toivnun touvtwn o[ntwn pro; th'" swmatikh'"
uJpostavsew" aijtivwn, oujsiva", zwh'", nou', yuch'", yuch; me;n
aJpavntwn metevcei tw'n pro; aujth'", to;n me;n lovgon kata; th;n
eJauth'" ijdiovthta lacou'sa, to;n de; nou'n kai; th;n zwh;n kai;

330
TEOLOGIA PLATONICA

to; o]n ajpo; tw'n presbutevrwn aijtivwn: dio; dh; kai; ta;
met aujth;n uJfivsthsi tetracw'", kata; me;n to; o]n to; eJauth'"
ta; pavnta kai; mevcri swmavtwn, kata; de; th;n zwh;n pavnta
ta; legovmena zh'n kai; mevcri tw'n futw'n, kata; de; to;n nou'n
pavnta ta; gnwstikh;n e[conta duvnamin kai; mevcri tw'n ajlogw20 tavtwn, kata; de; to;n lovgon ta; prwvtista tw'n metevcein
aujth'" dunamevnwn. Nou'" de; ejpevkeina yuch'" iJdrumevno"
kai; plhvrwma th'" te zwh'" uJpavrcwn kai; tou' o[nto" tricw'"
diakosmei' ta; pavnta, th'" me;n noera'" ijdiovthto" a{pasi toi'"
gnwstikoi'" ejllavmpwn th;n duvnamin, zwh'" de; metousivan
25 pleivosi corhgw'n, kai; tou' o[nto" a{pasin oi|" kai; to; prwvtw"
o[n. Zwh; de; uJpe;r nou'n tetagmevnh dicw'" tw'n aujtw'n aijtiva
prou>pavrcei, meta; me;n tou' nou' zwopoiou'sa ta; deuvtera
kai; o{sa pevfuke zh'n ajf eJauth'" plhrou'sa tw'n th'" zwh'"
26 ojcetw'n, meta; de; tou' o[nto" a{pasi th;n oujsivan a[nwqen
parevcousa. To; de; o[n, aujto; to; prwvtw" o]n kai; ejpevkeina
zwh'" ejkbebhkov", aujtw'/ tw'/ ei\nai ta; pavnta genna'/, kai; ta;"
zwa;" aJpavsa" kai; tou;" nou'" kai; ta;" yucav", kai; pa'si
monoeidw'" kai; ajf o{lwn ejxhv/rhtai, kata; mivan
5 pavresti
aijtivan tw'n o{lwn uJpostatiko;n o[n. Dio; dh; kai; tw'/ eJni;
pavntwn ejsti;n oJmoiovtaton kai; th;n ejn auJtw'/ tw'n o[ntwn
perioch;n sunhvnwse th'/ prwtivsth/ tw'n o{lwn ajrch'/, di h}n
kai; ta; o[nta pavnta kai; to; mh; o]n uJpevsth tav te o{la kai; ta;
10 mevrh tav te ei[dh kai; aiJ touvtwn sterhvsei", a} dh; tou' me;n
o[nto" metevcein oujkevti, tou' de; eJno;" pavntw" ajnagkai'on.
Tau'ta kai; to;n Eleavthn xevnon ejn Sofisth'/ peri; tou'
pantelw'" o[nto" diatattovmenon ajnevpeisen, wJ" ejmoi;
dokei', kai; to; o]n ejkei' qevsqai kai; th;n zwh;n kai; to;n
kai; th;n yuchvn. Eij gavr ejsti semno;n kai; tivmion
15 nou'n
to; o[ntw" o[n, nou'" ejstin ejkei' prwvtisto", fhsivn: ouj ga;r
qevmi" aujto; semno;n kai; a{gion eJstavnai nou'n oujk
e[con. Eij de; nou'" ejstin ejn tw'/ pantelw'" o[nti, kinei'15

332

TEOLOGIA PLATONICA

20

tai pavntw" oJ nou'": ou[te ga;r a[neu kinhvsew" ou[te a[neu

stavsew" uJposth'naiv pote to;n nou'n dunatovn. Eij de; oJ nou'"
kinei'tai kai; e{sthken, e[stin ejn tw'/ o[nti kai; zwh; kai; kivnhsi".
Triva toivnun ejk touvtwn ajnapevfantai, to; o[n, hJ zwhv, oJ
nou'". Alla; mh;n kai; hJ yuch; meta; tau'ta dia; touvtwn
ajneurivsketai. Dei' ga;r dhv, fhsiv, kai; th;n zwh;n kai; to;n
25 nou'n, a} provteron h\n kaq eJautav, kai; ejn yuch'/ genevsqai:
pa'sa ga;r yuch; kai; zwh'" ejsti plhvrwma kai; nou', metevcousa ajmfoi'n. O kai; oJ Eleavth" xevno" ejndeiknuvmeno"
Alla;
tau'ta
me;n
ajmfovtera
ejnovnta
27 prostivqhsin:
aujtw'/ levgomen, ouj mh;n ejn yuch'/ ge fhvsomen aujta;
e[cein aujtov To; ga;r e[cein, w{" pouv fhsiv ti", tou' ei\nai
deuvteron, kai; hJ yuch; metevcei me;n eJkatevrou kata; th;n
5 eJauth'" ijdiovthta, to; de; logoeide;" th'" oijkeiva" uJpavrxew"
summivgnusi th'/ noera'/ kai; zwtikh'/ dunavmei: prou>fevsthke
de; kai; oJ nou'" kai; hJ zwh; th'" yuch'", oJ me;n wJ" kinouvmeno"
a{ma kai; wJ" eJstwv", hJ de; wJ" kivnhsi" kai; stavsi". Kai;
tevttare" au|tai monavde" oujk ejntau'qa movnon, ajlla; kai; ejn
polloi'" uJmnhmevnai tw'/ Plavtwni, yuch; kai; nou'"
10 a[lloi"
kai; zwh; kai; o[n. Kai; w{sper ejn yuch'/ pavnta kata; mevqexin,
ou{tw kai; ejn nw'/ ta; pro; aujtou' kai; ejn zwh'/ to; pro; aujth'":
kai; ga;r th;n zwh;n ei\naiv famen (h] pw'" a]n ejn tw'/ o[nti levgoito
tetavcqai, kata; taujto;n mh; metevcousa tou' o[nto") kai;
15 to;n nou'n ei\naiv te kai; zh'n, kai; ga;r kinei'tai kai; moi'ra
tou' o[nto" ejstiv. Metevcei toivnun ta; deuvtera tw'n perilhptikwtevrwn monavdwn. Alla; tw'n metecomevnwn o[ntwn pantacou' dei' kai; ta; ajmevqekta prou>pavrcein ai[tia, kaqavper
devdeiktai provteron, kata; th;n pro;" to; e}n tw'n o[ntwn
20 oJmoiovthta. To; me;n o]n a[ra prwvtw" ajmevqektovn ejsti: zwh;
de; metevcei me;n prwvth tou' o[nto", ajmevqekto" dev ejstin,
ejxh/rhmevnh tou' nou': kai; oJ nou'" plhrou'tai me;n e[k te tou'
o[nto" kai; th'" zwh'", ajmevqekto" dev ejstin ejn yucai'" kai;
toi'" met aujtovn: kai; yuch'/ nou'" ejfevsthke, zwh'" kai;
aujth'/ metousivan ejpilavmpwn, ajmevqekto" de; prou>25 o[nto"
pavrcei tw'n swmavtwn: ejscavth de; a[ra tw'n o[ntwn tavxi" h|/
28 kai; ta; swvmata proshvrthtai, ta; me;n oujravnia prwvtw",
ta; de; uJpo; selhvnhn meta; th'" tw'n ejnuvlwn prosqhvkh".

334

zV
Touvtwn de; hJmi'n prodiwrismevnwn fevre peri; tw'n qeivwn
diakovsmwn ajrxavmenoi levgwmen a[nwqen, ajpo; tou' eJno;" ta;"
29 o{la" tw'n qew'n tavxei" paravgonte" kai; tw'/ Plavtwni sunodeuvonte", prw'ton me;n ejk tw'n a[llwn dialovgwn e{kasta
katadouvmenoi toi'" ajnelevgktoi" logismoi'", e[peiq ou{tw"
kai; ta; tou' Parmenivdou sumperavsmata sunavptonte" tai'"
5 qeivai" proovdoi" kai; ajpeikavzonte", kai; ta; me;n prw'ta tai'"
prwvtai", ta; de; e[scata tai'" ejscavtai" ejfarmovzonte".
Pavlin dh; ou\n hJmi'n ejpanalhptevon th;n peri; tou' eJno;"
mustagwgivan, i{na kaq oJdo;n ijovnte" ajpo; th'" prwvth"

20

15

10

TEOLOGIA PLATONICA

H me;n ou\n provodo" tw'n o[ntwn au{th, dia; zwh'" kai; nou'
kai; yuch'" eij" th;n swmatikh;n teleuthvsasa fuvsin. Eij
de; ajnavgkh ta;" uJperousivou" tw'n qew'n eJnavda" ajpo; th'"
ajmeqevktou tw'n pavntwn aijtiva" uJpostavsa" metevcesqai ta;"
me;n uJpo; tw'n prwvtwn ejn toi'" ou\si diakovsmwn, ta;" de; uJpo;
tw'n mevswn, ta;" de; uJpo; tw'n ejscavtwn, wJ" devdeiktai provteron, dh'lon wJ" aiJ me;n aujtw'n th;n ajmevqekton tw'n o[ntwn
moi'ran ejkqeou'sin, aiJ de; th;n zwhvn, aiJ de; to;n nou'n, aiJ
de; th;n yuchvn, aiJ de; kai; ta; swvmata katevlamyan. Kai;
tw'n me;n ejscavtwn ouj ta; swvmata metevcei movnon, ajlla;
kai; yuch; kai; nou'" kai; zwh; kai; oujsiva (nou'" ga;r ejn
eJautw'/ kai; th'" zwh'" ejsti kai; tou' o[nto" plhvrwma): tw'n de; uJpe;r to;n kovsmon tou'ton nou'" ejxhvrthtai
kai; yucikh; duvnami" prou>pavrcousa tw'/ nw'/: tw'n de; uJpe;r
tauvthn nou'" ajmevqekto" kai; noerov": tw'n de; ejpevkeina zwh;
prwtivsth kai; ajmevqekto": tw'n de; ajkrotavtwn aujto; to;
prwvtiston o]n kai; to; qeiovtaton tw'n o[ntwn. Dio; kai; oJ
Parmenivdh" ejnteu'qen ajpo; tou' eJno;" o[nto" ajrcovmeno"
proavgei ta;" o{la" diakosmhvsei" tw'n qew'n.

336

TEOLOGIA PLATONICA

10

ajrch'" ta;" deutevra" kai; trivta" tw'n o{lwn uJmnhvswmen.

Apavntwn dh; tw'n o[ntwn kai; aujtw'n tw'n ta; o[nta paragovntwn qew'n miva kai; ejxh/rhmevnh kai; ajmevqekto" aijtiva
prou>fevsthken, a[rrhto" me;n panti; lovgw/ kai; a[frasto",
a[gnwsto" de; pavsh/ gnwvsei kai; a[lhpto", pavnta me;n
ajf eJauth'" ejkfaivnousa, pavntwn de; ajrrhvtw" prou>pavr15 cousa, kai; pavnta me;n pro;" eJauth;n ejpistrevfousa, pavntwn
de; ou\sa tevlo" to; a[riston. Tauvthn dh; ou\n th;n o[ntw"
ejkbebhkui'an cwristw'" ajpo; pasw'n kai; pavsa" me;n ta;"
eJnavda" tw'n qeivwn, pavnta de; ta; gevnh tw'n o[ntwn kai; ta;"
proovdou" eJniaivw" uJfistavnousan oJ me;n ejn Politeiva/
tajgaqo;n ajpokalei' kai; dia; th'" pro;" to;n
20 Swkravth"
h{lion ajnalogiva" th;n qaumasth;n aujth'" pro;" ta; nohta;
pavnta kai; a[gnwston uJperoch;n ajpokaluvptei: oJ de; au\
Parmenivdh" e}n me;n aujth;n ejponomavzei, dia; de; tw'n ajpofavsewn th;n ejxh/rhmevnhn tou' eJno;" touvtou kai; a[rrhton u{parxin
25 aijtivan tw'n o{lwn ou\san ejpideivknusin: oJ de; ejn th'/ pro;"
Dionuvsion ejpistolh'/ di aijnigmavtwn proi>wn;
oJ lovgo"
peri; h}n ta; pavnta kai; wJ" aijtivan pavntwn tw'n kalw'n
ajnumnei': oJ de; ejn tw'/ Filhvbw/ Swkravth" oi|on tw'n o{lwn
30 uJpostavtin eujfhmei', diovti pavsh" ejsti; qeovthto" aijtiva, to;
ga;r ei\nai qeoi; pavnte" oiJ qeoi; dia; to;n prw'ton e[cousi qeovn.
Ei[t ou\n phgh;n qeovthto" aujth;n ejponomavzein h\/ qevmi",
ei[te basileva tw'n pavntwn, ei[te eJnavda pasw'n eJnavdwn, ei[te
5 th'" ajlhqeiva" gennhtikh;n ajgaqovthta, ei[te aJpavntwn touvtwn
ejxh/rhmevnhn u{parxin kai; pasw'n aijtiw'n ejpevkeina tw'n te
patrikw'n kai; tw'n gennhtikw'n, au{th me;n hJmi'n sigh'/ kai; th'/
pro; sigh'" eJnwvsei timavsqw kai; tou' mustikou' tevlou"
th;n proshvkousan tai'" hJmetevrai" yucai'" moi'ran ejpi10 lavmyeie: ta;" de; ajp aujth'" kai; met aujth;n proelqouvsa"
duoeidei'" ajrca;" tw'/ nw'/ qewrhvswmen. Tiv ga;r a[llo meta; th;n
e{nwsin th'" o{lh" qeovthto" h] th;n duavda tw'n ajrcw'n ajnavgkh
tetavcqai

338
TEOLOGIA PLATONICA

hV
Tivne" ou\n aiJ duvo tw'n qeivwn diakovsmwn ajrcai; meta; to;
prw'ton, ejfexh'" toi'" peri; ejkeivnou lovgoi" qewrhvswmen:
kata; ga;r th;n pavtrion qeologivan kai; oJ Plavtwn ta;" duvo
meta; to; e}n uJfivsthsin ajrcav".
Levgei toivnun oJ ejn Filhvbw/ Swkravth" wJ" a[ra qeo;"
ejsti kai; ajpeiriva" uJpostavth" kai; dia; touvtwn
20 pevratov"
a{panta ta; o[nta mignu;" parhvgage, kata; to;n Filovlaon
ejk perainovntwn kai; ajpeivrwn th'" tw'n o[ntwn fuvsew"
sumpeplegmevnh". Eij toivnun ejk touvtwn ta; o[nta, dh'lon
o{ti pro; tw'n o[ntwn uJfesthvkasi, kai; eij memigmevnwn aujtw'n
25 ta; deuvtera meteivlhfen, ajmigei'" au|tai tw'n o{lwn prou>pavrcousin. Ouj ga;r ejk tw'n katatetagmevnwn kai; ejn a[lloi"
o[ntwn, ajll ajpo; tw'n ejxh/rhmevnwn kai; ejn eJautoi'" iJdrumevnwn
31 a[rcetai tw'n qeivwn hJ provodo". Wsper ou\n to; e}n aujto;
pro; tw'n hJnwmevnwn ejstiv, kai; wJ" to; peponqo;" to; e}n
deutevran e[cei tavxin meta; th;n ajmevqekton e{nwsin, ou{tw"
a[ra kai; aiJ duvo tw'n o[ntwn ajrcai; pro; th'" meqevxew" kai;
5 th'" eij" ta; o[nta summivxew" aujtai; kaq eJauta;" uJpavrcousin
aijtivai tw'n o{lwn. Dei' ga;r ei\nai pro; tou' peperasmevnou
to; pevra" kai; pro; tou' ajpeivrou th;n ajpeirivan kata; th;n
pro;" to; e}n tw'n ajp aujtou' proelqovntwn oJmoiovthta. Kai;
ga;r au\ kai; eij ta; o[nta meta; to; e}n ajmevsw" paravgoimen,
th;n tou' eJno;" ijdiovthta kaqarw'" euJrhvsomen.
10 oujdamou'
Ou[te ga;r to; o]n tw'/ eJni; taujtovn, ajlla; metevcei tou' eJnov":
ou[te to; prw'ton wJ" ajlhqw'" ejstin e{n, krei'tton gavr ejstin,
wJ" pollavki" ei[rhtai, kai; tou' eJnov": pou' toivnun to; kuriwvtata pavntw" e{n Estin a[ra ti pro; tou' o[nto" e{n, o} kai;
15 uJfivsthsi to; o]n kai; ai[tiovn ejsti tou' o[nto" prwvtw", ejpeidh;
to; pro; aujtou' kai; th'" eJnwvsew" ejpevkeina kai; th'" aijtiva" h\n,
a[sceton pro;" pavnta kai; ajmevqekton ajpo; pavntwn ejxh/rhmevnon. All eij ai[tiovn ejsti tou'to to; e}n kai; uJpostatiko;n
15

340

TEOLOGIA PLATONICA

20

tou' o[nto", duvnami" a]n ejn aujtw'/ gennhtikh; tou' o[nto"

uJpavrcoi. Pa'n ga;r to; paravgon kata; th;n eJautou' paravgei
duvnamin, mevshn tou' paravgonto" kai; tw'n paragomevnwn
uJpovstasin lacou'san kai; tou' me;n ou\san provodon kai; oi\on
ejktevneian, tou' de; aijtivan gennhtikh;n protetagmevnhn. Kai;
ga;r dh; to; o[n, ejk touvtwn paragovmenon kai; oujk o]n aujtoevn,
25 ajll eJnoeidev", th;n me;n ajpo; tou' eJno;" provodon dia; th;n
duvnamin e[cei, proavgousan aujto; kai; ejkfaivnousan ajpo; tou'
32 eJnov", aujth;n de; th;n kruvfion e{nwsin ajpo; th'" uJpavrxew"
tou' eJnov". To; me;n toivnun e}n tou'to to; prou>pavrcon th'"
dunavmew" kai; prw'ton ajpo; th'" ajmeqevktou kai; ajgnwvstou
tw'n o{lwn aijtiva" prou>postavn, pevra" oJ ejn Filhvbw/ Swkravth"
5 ajpokalei', th;n de; gennhtikh;n tou' o[nto" duvnamin ajpeirivan.
Levgei de; ou{tw" ejn ejkeivnoi": To;n qeo;n ejlevgomevn pou
to; me;n pevra" tw'n o[ntwn dei'xai, to; de; a[peiron.
O me;n ou\n prwvtisto" kai; eJniai'o" qeo;" a[neu prosqhvkh"
a[llh" qeo;" uJp aujtou' proseivrhtai, diovti dh; tw'n me;n
e{kasto" qew'n uJpo; tou' o[nto" metevcetai kai;
10 deutevrwn
sunhrthmevnon e[cei to; o[n, oJ de; prwvtisto" movno" ajf o{lwn
tw'n o[ntwn ejxh/rhmevno" qeov" ejsti, kat aujto; to; a[rrhton
kai; eJniai'on movnon kai; uJperouvsion ajfwrismevno". To; de;
pevra" tw'n o[ntwn kai; to; a[peiron ejkfaivnei th;n a[gnwston
15 ejkeivnhn kai; ajmevqekton aijtivan, to; me;n pevra" th'" monivmou
kai; eJnoeidou'" kai; sunektikh'" qeovthto" ai[tion uJpavrcon,
to; de; a[peiron th'" ejpi; pavnta proi>env ai kai; plhquvesqai
dunamevnh" kai; o{lw" th'" gennhtikh'" prokatavrcon aJpavsh"
diakosmhvsew". Pa'sa me;n ga;r e{nwsi" kai; oJlovth" kai;
20 koinwniva tw'n o[ntwn kai; pavnta ta; qei'a mevtra tou' prwtivstou pevrato" ejxhvrthtai, pa'sa de; diaivresi" kai; govnimo"
poivhsi" kai; hJ eij" plh'qo" provodo" ajpo; th'" ajrchgikwtavth"
tauvth" ajpeiriva" uJfevsthken. Wste kai; o{tan mevnein tw'n
qeivwn e{kaston a{ma kai; proi>env ai levgwmen, mevnein me;n aujto;
25 staqerw'" kata; to; pevra" oJmologhvsomen, proi>evnai de; kata;
th;n ajpeirivan, kai; a{ma tov te e}n e[cein kai; to; plh'qo", to;
me;n th'" tou' pevrato" ajrch'", to; de; th'" ajpeiriva" ejxaptovmenon: kai; wJ" sullhvbdhn eijpei'n aJpavsh" th'" ejn toi'"
33 qeivoi" gevnesin ajntiqevsew" to; me;n krei'tton ejpi; to; pevra",
to; de; katadeevsteron ejpi; th;n ajpeirivan ajnoivsomen.

342
TEOLOGIA PLATONICA

Ek ga;r touvtwn tw'n duvo ajrcw'n a{panta mevcri kai; tw'n

ejscavtwn th;n eij" to; ei\nai provodon e[sce. Kai; ga;r oJ aijw;n
5 aujto;" a{ma kai; pevrato" metevcei kai; ajpeiriva", wJ" me;n
nohto;n mevtron uJpavrcwn, tou' pevrato", wJ" de; th'" ajnekleivptou kata; to; ei\nai dunavmew" ai[tio", th'" ajpeiriva". Kai; oJ
nou'" kaq o{son me;n eJnoeidhv" ejsti kai; o{lo" kai; kaq o{son
tw'n paradeigmatikw'n mevtrwn ejsti; sunektikov", tou' pevratov"
10 ejstin e[kgono", kaq o{son de; au\ diaiwnivw" ta; pavnta paravgei
kai; e[sti kata; to;n o{lon aijwn' a pa'sin oJmou' to; ei\nai
corhgw'n ajei; th;n eJautou' duvnamin ajnelavttwton e[cei, th'"
ajpeiriva". Kai; hJ yuch; tw'/ me;n ajpokatastavsesi kai; periovdoi" metrei'n th;n eJauth'" zwh;n kai; o{ron ejpavgein tai'"
15 eJauth'" kinhvsesin uJpo; th;n tou' pevrato" aijtivan ajnavgetai,
tw'/ de; pau'lan tw'n kinhvsewn oujdemivan e[cein, ajlla; to;
th'" periovdou tevlo" ajrch;n poiei'sqai deutevra" o{lh" perifora'" zwtikh'", uJpo; th;n th'" ajpeiriva" tavxin telei'. Kai; oJ
suvmpa" ou|to" oujrano;" kata; me;n th;n oJlovthta th;n eJautou'
20 kai; th;n sunoch;n kai; th;n tavxin tw'n periovdwn kai; ta; mevtra
tw'n ajpokatastavsewn pepevrastai, kata; de; ta;" gonivmou"
dunavmei" kai; ta;" poikivla" ajnelivxei" kai; ta;" tw'n kuvklwn
ajnekleivptou" ejpanakuklhvsei" ajpeiriva" meteivlhce. Kai;
mh;n kai; hJ suvmpasa gevnesi" dia; me;n ta; ei[dh pavnta pepe25 rasmevna kai; ajei; wJsauvtw" eJstw'ta kai; dia; to;n e{na kuvklon
to;n th;n oujravnion perifora;n ajpeikazovmenon peratoeidhv"
ejsti, dia; de; au\ th;n tw'n kaq e{kasta sunistamevnwn poikilivan kai; th;n ejxallagh;n th;n a[pauston kai; dia; th;n tou'
ma'llon kai; h|tton ejn tai'" meqevxesi tw'n eijdw'n paremplokh;n
34 th'" ajpeiriva" ejsti;n eijkwvn. Kai; pro;" touvtoi" au\ tw'n fuvsei
ginomevnwn e{kaston kata; me;n to; ei\do" tw'/ pevrati prosevoike, kata; de; th;n u{lhn th'/ ajpeiriva/. Tau'ta ga;r ejscavtw"
ejxhvrthtai tw'n duvo meta; to; e}n ajrcw'n, kai; mevcri touvtwn hJ
5 provodo" th'" ejkeivnwn poihvsew". Kai; e[stin eJkavteron me;n
kai; touvtwn e{n, ajlla; to; ei\do" mevtron kai; o{ro" th'" u{lh"
kai; ma'llon e{n: dunavmei de; hJ u{lh ta; pavnta, kaq
o{son ejk th'" prwvth" uJpevsth dunavmew". All ejkei' me;n
gennhtikh; tw'n pavntwn hJ duvnami", hJ de; th'" u{lh" duvnami"
10 ajtelh;" kai; th'" tw'n pavntwn kat ejnevrgeian uJpostavsew"
ejndehv".

344

20

qV
Tivne" me;n ou\n eijsin aiJ duvo tw'n o[ntwn ajrcai; prosecw'"
ejk tou' eJno;" ajnafanei'sai kata; th;n tou' Plavtwno" qeologivan, dia; touvtwn e[stw katafanev": to; de; ejk touvtwn
trivton ajnafainovmenon tiv potev ejsti, meta; tau'ta levgwmen.
me;n ou\n pantacou' miktovn, wJ" ejk pevrato"
25 Kalei'tai
35 kai; ajpeiriva" uJpostavn. Eij de; to; pevra" tw'n o[ntwn h\n
pevra" kai; to; a[peiron tw'n o[ntwn a[peiron kai; e[sti ta; ejx
ajmfoi'n e[conta th;n suvstasin ta; o[nta, kaqavper aujto;"
safw'" oJ Swkravth" ajnadidavskei, dh'lon o{ti to; prwvtiston
5 tw'n miktw'n prwvtistovn ejsti tw'n o[ntwn, tou'to de; oujde;n
a[llo ejsti;n h] to; ajkrovtaton ejn toi'" ou\si kai; o{ ejstin aujtoo;n
kai; oujde;n a[llo h] o[n.
Levgw de; ou{tw" dia; *** kai; to; prwvtw" o]n pavntwn ei\nai
nohtw'" perilhptiko;n ajpedeivknumen, kai; th'" zwh'" kai;
nou': kai; ga;r th;n zwh;n triadikh;n ei\nai zwtikw'"
10 tou'
kai; to;n nou'n noerw'": kai; ei\nai pantacou' me;n ta; triva
tau'ta, to; o[n, th;n zwhvn, to;n nou'n, prwvtw" de; kai; oujsiwdw'"
ejn tw'/ o[nti pavnta prou>pavrcein. Ekei' ga;r kai; hJ oujsiva
kai; hJ zwh; kai; oJ nou'": kai; hJ *** ajkrovth" tw'n o[ntwn, hJ
15 de; zwh; to; mevson kevntron tou' o[nto", nohth; zwh; legomevnh
kai; ou\sa, oJ de; nou'" to; pevra" tou' o[nto" kai; oJ nohto;"
nou'". Esti ga;r ejn tw'/ nohtw'/ nou'" kai; ejn tw'/ nw'/ nohtovn:
ajll ejkei' me;n nohtw'" oJ nou'", ejn de; tw'/ nw'/ noerw'" to; nohtovn.

15

TEOLOGIA PLATONICA

Eijkovtw" a[ra kai; oJ Swkravth" e[legen ejk pevrato" ei\nai

kai; ajpeivrou ta; o[nta pavnta kai; ta;" duvo tauvta" nohta;"
ajrca;" ajpo; tou' qeou' prwvtw" uJfestavnai. To; ga;r kai;
sunavgon ajmfotevra" kai; teleiou'n kai; dia; pavntwn ejkfai'non
tw'n o[ntwn to; pro; th'" duavdo" ejsti;n e{n: kai; hJ me;n e{nwsi"
toi'" pa'sin ejk tou' prwvtou, hJ de; diaivresi" tw'n duvo stoiceivwn
ejk tw'n prwtourgw'n touvtwn aijtivwn ajpogenna'tai kai; dia;
touvtwn ejpi; th;n a[rrhton kai; a[gnwston ajrch;n ajnateivnetai.

346
TEOLOGIA PLATONICA

Kai; hJ me;n oujsiva to; movnimon tou' o[nto" kai; to; tai'" prwtivstai" ajrcai'" sunufainovmenon kai; ajnekfoivthton tou'
eJnov": hJ de; zwh; to; proi>o;n ajpo; tw'n ajrcw'n kai; th'/ ajpeivrw/
dunavmei sumfuovmenon: oJ de; nou'" to; ejpistrevfon eij" ta;"
ajrca;" kai; sunavpton th'/ ajrch'/ to; pevra" kai; kuvklon e{na
nohto;n ajpergazovmenon.
Trittou' toivnun o[nto" tou' o[nto", kai; tou' me;n oujsiw25
dou'" tou' ejn aujtw',/ tou' de; zwtikou', tou' de; noerou', pavntwn
de; oujsiwdw'" ejn aujtw'/ prou>parcovntwn, to; prwvtiston tw'n
36 o[ntwn ejsti; to; ejk tw'n prwtivstwn ajrcw'n mignuvmenon, levgw
dh; th;n oujsivan. H ga;r aujtoousiva pavntwn ejsti; tw'n o[ntwn
ajkrovth" kai; oi|on monav" ejsti tw'n o{lwn: kai; ejn a{pasi
toivnun toi'" ou\sin hJ oujsiva to; prwvtiston, kai; ejn eJkavstw/
5 to; oujsiw'dev" ejsti presbuvtaton wJ" ajpo; th'" tw'n o[ntwn
eJstiva" uJpostavn. Kai; ga;r to; nohto;n mavlista tou'tov ejstin,
ejpeidh; nou'" mevn ejsti to; gnwstikovn, hJ de; zwh; novhsi", nohto;n
de; to; o[n. Eij dh; miktovn ejsti pa'n to; o[n, to; de; aujtoo;n hJ oujsiva,
pro; tw'n a[llwn aJpavntwn hJ oujsiva to; miktovn ejstin, ejk
10 trivtwn ajpo; tou' eJno;" uJfistamevnh. Dio; dh; kai; oJ Swkravth"
ejndeiknuvmeno" o{pw" ejxhvllaktai th'" ajpogennhvsew" oJ
trovpo" ejpiv te tw'n duei'n ajrcw'n kai; tou' miktou', to; me;n
pevra" kai; to; a[peiron dei'xaiv fhsi to;n qeovn (eJnavde" gavr eijsin ajpo; tou' eJno;" uJposta'sai kai; oi|on ejkfavnsei"
15 ajpo; th'" ajmeqevktou kai; prwtivsth" eJnwvsew"), to; de; mikto;n
poiei'n kai; sugkerannuvnai dia; tw'n prwvtwn ajrcw'n. Osw/
dh; to; poiei'n tou' ejkfaivnein katadeevsteron kai; hJ gevnnhsi"
th'" ejkfavnsew", tosouvtw/ dhvpou to; mikto;n uJfeimevnhn
e[lace th;n ajpo; tou' eJno;" provodon tw'n duvo ajrcw'n.
Oujsiva toivnun ejsti; nohth; to; miktovn: kai; uJfivstatai
20
prwvtw" me;n ajpo; tou' qeou', par ou| kai; to; a[peiron kai;
to; pevra", deutevrw" de; ajpo; tw'n meta; to;n eJniai'on qeo;n
ajrcw'n, tou' ajpeivrou levgw kai; tou' pevrato". H ga;r tetavrth
aijtiva, hJ th'" mivxew" poihtikhv, pavlin aujtov" ejstin oJ qeov".
kai; ei[ ti" a[llhn uJpoqoi'to par aujthvn, oujkevti
25 Epei;
tevtarton, ajlla; pevmpton uJpoqhvsetai. Prw'to" me;n ga;r
h\n oJ qeo;" oJ ta;" duvo ejkfaivnwn ajrcav", duvo de; meta; tou'ton
20

348

TEOLOGIA PLATONICA

a
Gli Editori individuano qui una lacuna che, a mio giudizio, non pare invece
sussistere.

ajrcaiv, to; pevra" kai; a[peiron, tevtarton de; to; miktovn.

Eij toivnun to; th'" mivxew" ai[tion ejxhvllaktai th'" qeiva"
37 aijtiva" th'" prwtivsth", pevmpton a]n ei[h tou'to, kai; ouj
tevtarton, w{" fhsin oJ Swkravth". Eti de; pro;" touvtoi",
eij to;n qeo;n eJnwvsew" mavlistav famen ei\nai corhgo;n toi'"
ou\si kai; hJ mivxi" au{th tw'n ajrcw'n e{nwsiv" ejstin eij" th;n
5 tou' o[nto" uJpovstasin, dh'lon o{ti kai; tauvth" oJ qeo;" ai[tiov"
ejsti prwvtw". Kai; mh;n kai; oJ ejn Politeiva/ Swkravth" diarrhvdhn ajpofaivnetai tajgaqo;n ai[tion ei\nai tou' te o[nto"
kai; th'" oujsiva" toi'" nohtoi'", w{sper to;n h{lion toi'" oJratoi'": pw'" ou\n oujk ajnavgkh to; miktovn, ei[per ejsti; to; prwvtw"
10 o[n, eij" to;n prw'ton ajnafevrein qeovn, kai; levgein ajp ejkeivnou
th;n provodon eijlhfevnai Eij de; kai; oJ ejn Timaivw/ dhmiourgo;"
th;n oujsivan th'" yuch'" aujth;n kaq auJth;n uJfivsthsin ejk
th'" ajmerivstou kai; th'" meristh'", o} taujto;n tw'/ ejk
pevrato" kai; ajpeivrou e[oike ga;r th'/ me;n ajmerivstw/ kata;
15 to; pevra", th'/ de; meristh'/ kata; to; a[peiron eij toivnun oJ
dhmiourgo;" ejk touvtwn sugkeravnnusi th;n oujsivan th'"
yuch'", kai; to; taujto;n au\ kai; to; e{teron cwriv", ei\t ejk
touvtwn h[dh proovntwn th;n o{lhn uJfivsthsi yuchvn, pw'" ouj
pollw'/ meizovnw" to;n prw'ton qeo;n th'" prwtivsth" oujsiva"
20 ai[tion fhvsomen
Proveisi me;n ou\n ejk tou' prwvtou to; miktovn, w{sper
ei[pomen, kai; oujk e[stin ejk tw'n meta; to; e}n ajrcw'n movnon,
proveisi de; kai; ejk touvtwn, kai; e[sti triadikovn, th;n me;n
prwvthn ejk tou' qeou' metevcon eJnwvsew" ajrrhvtou kai; th'"
25 o{lh" uJpostavsew", ejk de; tou' pevrato" th;n u{parxin kai;
to; monoeide;" kai; th;n movnimon ijdiovthta lambavnon, ejk de;
th'" ajpeiriva" th;n duvnamin kai; th;n ejn aujtw'/ kruvfion tw'n
pavntwna. Olw" gavr, ejpei; kai; e{n ejsti kai; oujc e{n, to;
38 me;n e}n aujtw'/ kata; to; pevra" uJpavrcei, to; de; oujc e}n kata;
to; a[peiron, hJ de; touvtwn ajmfotevrwn suvmmixi" kai; oJlovth"
ejk tou' prwvtou. Kai; mona;" ou\n ejsti to; miktovn, diovti metevcei
tou' eJnov", kai; duoeidev" ejsti, kaq o{son ejk tw'n duvo proelhv5 luqen ajrcw'n, kai; triav", kaq o{son ejn panti; miktw'/ triw'n
touvtwn dei' kata; to;n Swkravthn, kavllou", ajlhqeiva",
summetriva".
Alla; peri; me;n touvtwn eijsau'qi" ejrou'men: o{pw" de; to;
prwvtw" mikto;n hJ oujsiva, nu'n diarqrwvswmen. Tou'to ga;r dh;
10 tw'n pavntwn ejsti;n eij" eu{resin calepwvtaton, tiv to; prwvtw"

350
TEOLOGIA PLATONICA

o]n *** w{" pouv fhsi kai; oJ Eleavth" xevno", ouj par e[latton
tou' mh; o[nto" ei\nai to; o[n, ajporwvtaton. Pw'" toivnun ejk
pevrato" hJ oujsiva kai; ajpeivrou, lektevon. Eij ga;r kai; to;
pevra" kai; to; a[peiron uJperouvsia, dovxeien a]n hJ oujsiva th;n
15 uJpovstasin ejk mh; oujsiw'n e[cein. Pw'" ou\n aiJ mh; oujsivai
poiou'si th;n oujsivan H tou'to kajn toi'" a[lloi" a{pasivn
ejstin o{sa kata; mivxin ajllhvlwn uJfevsthken: to; ga;r ejk tw'n
memigmevnwn oujk e[sti toi'" ajmivktoi" taujtovn. Ou[te ga;r hJ
yuch; taujtovn ejsti toi'" gevnesin ejx w|n sugkerannumevnwn
aujth;n oJ pathvr, ou[te oJ eujdaivmwn bivo" oJ
20 ajpegevnnhsen
aujtov" ejsti tw'/ kata; nou'n h] kaq hJdonh;n bivw/, ou[te to;
ejn swvmasin e}n taujto;n toi'" eJautou' stoiceivoi". Wste kai;
to; prwvtw" o]n ouj qaumasto;n eij mhvte pevra" o]n mhvte a[peiron
ejx ajmfoi'n uJpevsth, kai; e[sti miktovn, oujk aujtw'n tw'n uJperouaujtou' eij" th;n mivxin pareilhmmevnwn, ajll ejkeivnwn
25 sivwn
me;n ejxh/rhmevnwn, deutevrwn de; ajp ejkeivnwn proovdwn sumfuomevnwn eij" th;n th'" oujsiva" uJpovstasin. Ou{tw" ou\n ejk
39 touvtwn to; o[n, wJ" metevcon ajmfoi'n kai; to; me;n monoeide;"
ajpo; tou' pevrato" e[con, to; de; gennhtiko;n kai; o{lw" to;
kruvfion plh'qo" ajpo; th'" ajpeiriva". Esti ga;r pavnta
krufivw", kai; dia; tou'to pavntwn ai[tion tw'n o[ntwn. O kai;
5 oJ
Eleavth" xevno" hJmi'n ejndeiknuvmeno" th;n me;n prwvthn
dunavmenon ajpokalei' to; o[n, wJ" a]n kata; metousivan th'"
prwvth" dunavmew" uJposta;n kai; metevcon th'" te uJpavrxew"
ejk tou' pevrato" kai; th'" dunavmew" ejk tou' ajpeivrou: proelqw;n de; au\ kai; duvnamin ajforivzetai to; o[n, wJ" oijstiko;n
10 tw'n pavntwn kai; gennhtiko;n kai; wJ" pavnta o]n eJnoeidw'".
H ga;r duvnami" aijtiva pantacou' tw'n gonivmwn proovdwn
kai; panto;" plhvqou", hJ me;n krufiva duvnami" tou' krufivou
plhvqou", hJ de; kat ejnevrgeian kai; eJauth;n ejkfhvnasa, tou'
pantelou'".
15
Dia; dh; tauvthn oi\mai th;n aijtivan kai; pa'n to; o]n kai; hJ
oujsiva pa'sa dunavmei" e[cei sumfuei'", metevcei ga;r th'"
ajpeiriva": kai; th;n me;n u{parxin ejk tou' pevrato" komivzetai,
th;n de; duvnamin ejk tou' ajpeivrou. Kai; oujde;n a[llo ejsti; to;

352

TEOLOGIA PLATONICA

20

15

10

20

iV
To; me;n ou\n prwvtw" o]n dia; tau'ta mikto;n uJpo; tou'
Plavtwno" proseivrhtai: kat eijkovna de; aujtou' kai; hJ
gevnesi" mikto;n ejk pevrato" kai; ajpeivrou. Kai; to; me;n a[peiron
ejn tauvth/ duvnami" ajtelhv", to; de; pevra" ei\do" kai; morfh;
th'" dunavmew" tauvth". Dio; tauvthn me;n th;n duvnamin u{lhn
tiqevmeqa, to; kat ejnevrgeian oujk e[cousan tou' ei\nai, kai;
tou' oJrivzesqai deomevnhn ajllacovqen: th;n de; tou' o[nto"
duvnamin, gennhtikh;n tw'n ejnergeiw'n ou\san kai; pavnta ta;
o[nta paravgousan ajf eJauth'" kai; tw'n teleivwn dunavmewn
ejn toi'" ou\sin oJristikh;n uJpavrcousan, oujkevti fame;n u{lhn
ajpokalei'n qemitovn. To; ga;r ejkeivnh" tevleion ajnomoivw"
hJ th'" u{lh" memivmhtai duvnami" ajtelh;" genomevnh, kai;
th;n ejn ejkeivnh/ tou' plhvqou" wjdi'na dunavmei genomevnh to;

o]n h] mona;" dunavmewn pollw'n kai; u{parxi" plhqunomevnh,

kai; dia; tou'to e}n polla; to; o[n. Alla; ta; polla; krufivw" mevn ejsti kai; ajdiakrivtw" ejn toi'" prwvtoi", dih/rhmevnw"
de; ejn toi'" deutevroi": o{sw/ gavr ejsti tw'/ eJni; to; o]n suggenevsteron, tosou'ton ma'llon ajpokruvptei to; plh'qo" kai;
kat aujth;n movnon ajforivzetai th;n e{nwsin. Tau'tav moi
kai; oiJ peri; Plwti'non pollavki" ejndeiknuvmenoi
25 dokou'si
to; o]n e[k te ei[dou" kai; u{lh" nohth'" poiei'n, to; me;n ei\do"
tw'/ eJni; kai; th'/ uJpavrxei, th;n de; duvnamin ajnavlogon uJpo40 tavttonte" th'/ u{lh/. Kai; eij tou'to levgoien, ojrqw'" levgousin:
eij de; a[morfovn tina kai; ajneivdeon fuvsin kai; ajovriston ejpi;
th;n nohth;n oujsivan ajnapevmpousi, th'" Platwnikh'" aJmartavnein moi dokou'si dianoiva". Ouj gavr ejstin u{lh tou' pevrato"
5 to;
a[peiron, ajlla; duvnami": oujde; ei\do" tou' ajpeivrou to;
pevra", ajlla; u{parxi": ejx ajmfoi'n de; to; o[n, wJ" ouj movnon
ejn tw'/ eJni; stavn, ajlla; plh'qo" eJnavdwn kai; dunavmewn eij"
mivan oujsivan sugkerannumevnwn uJpodexavmenon.

354
TEOLOGIA PLATONICA

plh'qo" ajpeikavsato. Kai; mh;n kai; to; ei\do" tou'to mimei'tai

me;n ejscavtw" to; pevra", oJrivzon kai; aujto; th;n u{lhn kai;
25 peratou'n to; a[peiron aujth'": plhquvetai de; kai; merivzetai
peri; aujth;n kai; th'/ sterhvsei sunanakevkratai th'" u{lh"
41 kai; th;n a[kran e{nwsin th'" tou' o[nto" uJpavrxew" tw'/ ei\nai
ginovmenon
ajei;
kai;
ajpolluvmenon
ajpeikonivsato.
Ta;
ga;r ejn toi'" prwvtoi" o[nta kaq uJperochvn, tau'ta ejn toi'"
ejscavtoi" ejsti; kata; e[lleiyin. Epei; kai; to; me;n prwvtw"
5 o]n miktovn ejstin ejk pevrato" kai; ajpeivrou, zwh'" ejxh/rhmevnon
kai; ai[tion aujth'" uJpavrcon: to; de; ejk tou' prwvtou tw'n
eijdw'n kai; th'" prwvth" u{lh" uJfistavmenon a[zwn mevn ejsti
kata; th;n auJtou' fuvsin, dunavmei ga;r e[cei th;n zwhvn. Ekei'
me;n ga;r ta; gennhtika; prou>pavrcei tw'n ajpogennwmevnwn
10 kai; ta; tevleia pro; tw'n ajtelw'n uJfevsthken, ejntau'qa de; ta;
dunavmei pro; tw'n kat ejnevrgeian kai; ta; sunaivtia toi'" ejx
aujtw'n uJpobevblhtai. Tou'to de; oi\mai sumbaivnein ajnavgkh
diovti tw'n prwvtwn ajrcw'n aiJ dovsei" kai; mevcri tw'n ejscavtwn
dihvkousi, kai; ouj movnon ta; teleiovtera gennw'sin ajlla;
15 kai; ta; ajtelevstera kata; th;n uJpovstasin.
Kai; dia; tau'ta to; me;n mikto;n genevsew" ai[tion kai; th'"
memigmevnh" ejntau'qa fuvsew", to; de; pevra" kai; to; a[peiron
ta; pro; tou' o[nto" ouj tauvth" movnon, ajlla; kai; tw'n tauvth"
stoiceivwn, w|n to; mikto;n oujk h\n ai[tion kaq o{son ejsti;
20 miktovn. Ditto;n ga;r to; pevra" kai; to; a[peiron, kai; ta; me;n
ejxhv/rhtai tw'n miktw'n, ta; de; eij" th;n sumplhvrwsin aujtw'n
pareivlhptai. Dei' ga;r oi\mai pantacou' pro; tw'n memigmevnwn ei\nai ta; a[mikta kai; pro; tw'n ajtelw'n ta; tevleia
kai; pro; tw'n morivwn ta; o{la kai; pro; tw'n ejn a[lloi" ta;
25 ejp aujtw'n: kai; tou'to oujk ejpi; eJno;" movnon, ajlla; kai; ejpi;
tou' kavllou" kai; ejpi; th'" summetriva" kai; ejpi; pavntwn
42 tw'n eijdw'n oJ Swkravth" uJfhgei'tai poiei'n. Eij toivnun kai;
ta; deuvtera kai; ta; trivta tw'n genw'n tou' o[nto" kai; eijdw'n pro;
tw'n metecovntwn uJfevsthke, pw'" to; dia; pavntwn tw'n o[ntwn
dih'kon pevra" kai; a[peiron memigmevna th;n prwvthn uJfestavnai
5 fhvsomen
Amigh' toivnun aujta; kai; cwrista; tou' o[nto"

356

10

43

25

20

15

10

TEOLOGIA PLATONICA

iaV
Ek tivnwn me;n ou\n to; miktovn, dh'lon ajpo; touvtwn: peri;
de; th'" triavdo" th'" sunuparcouvsh" aujtw'/ lektevon meta;
tau'ta. Pa'sa ga;r mivxi", a[nper ojrqw'" ajpergavzhtai, fhsi;n
oJ Swkravth", tw'n triw'n dei'tai touvtwn, kavllou", ajlhqeiva", summetriva". Ou[te ga;r aijscro;n parempi'ptovn ti
th'" mivxew" ojrqovthta parevcetai, plhmmeleiva" o]n ai[tion
kai; th'" ajtavktou pleonexiva": ou[te to; ajlhqev" pote cwrizovmenon ejk kaqarw'n kai; tw'/ o[nti kratoumevnwn ajfivhsi
genevsqai th;n suvmmixin, ajll eijdwvlou kai; tou' mh; o[nto"
ajnapivmplhsi to; o{lon: ou[te summetriva" cwri;" koinwniva

uJpoqetevon, kai; to; o]n ajp aujtw'n a{ma kai; ejx aujtw'n:
ajp aujtw'n me;n wJ" prou>parcovntwn, ejx aujtw'n de; wJ" kata;
deutevran provodon ejn aujtw'/ genomevnwn. Kai; ta; tou' o[nto"
gevnh dittav, ta; me;n dhmiourgika; tw'n o[ntwn, ta; de; stoicei'a
th'" eJkavstou fuvsew": ta; me;n ga;r aujta; kaq eJauta; prou>fevsthken wJ" poihtikav, ta; de; ejk touvtwn ajpogennwvmena
sunivsthsin e{kaston.
Mhdei;" ou\n e[ti qaumazevtw pw'" oJ me;n Swkravth" to; mikto;n
ejn tw'/ Filhvbw/ tou' te pevrato" kai; th'" ajpeiriva" protivqhsin,
hJmei'" de; e[mpalin tou' miktou' to; pevra" kai; a[peiron ejxh/rhmevnon ajpofaivnomen. Ditto;n ga;r eJkavteron, kai; to; me;n pro;
tou' o[nto", to; de; ejn tw'/ o[nti, kai; to; me;n gennhtikovn, to; de;
stoicei'on tw'n miktw'n. Toiou'ton dev ejsti kai; to; pevra" tou'
miktou' bivou kai; to; a[peiron, wJ" stoicei'on eJkavteron ei\nai
th'" o{lh" eujdaimoniva". Dio; dh; kai; ejndee;" eJkavteron eJkatevrou, kai; ou[te nou'" kaq eJauto;n ejfeto;" ou[te hJdonh;
teleiva, dei' de; to; ajgaqo;n ejk pavntwn ei\nai, tou' ejfetou',
tou' iJkanou', tou' teleivou. To; me;n ou\n pevra" aujto; kai;
to; a[peiron to; cwristo;n tou' miktou' prou>pavrcei kat aijtivan,
to; de; pevra" kai; to; a[peiron to; mikto;n ajtelevsteron tou'
mivgmatov" ejstin.

358
TEOLOGIA PLATONICA

tw'n stoiceivwn e[stai kai; eujavrmosto" oJmiliva. Dei' toivnun

th'" me;n summetriva" pro;" th;n e{nwsin tw'n summignumevnwn
kai; th;n proshvkousan koinwnivan, th'" de; ajlhqeiva" pro;"
15 th;n kaqarovthta, tou' de; kavllou" pro;" th;n tavxin: o} kai;
to; o{lon ejrasto;n ajpotelei'. To; ga;r e{kaston th;n eJautw'/
sunarmovttousan e[cein ejn th'/ mivxei cwvran tav te stoicei'a
kai; to; ejx aujtw'n tetagmevnon ajpofaivnei kai; kalovn.
Entau'qa toivnun ejn tw'/ prwvtw/ miktw'/ ta; triva tau'ta
20 pevfhne, to; suvmmetron, to; ajlhqev", to; kalovn. Kai; to; me;n
suvmmetron tou' e}n ei\nai to; o]n ai[tion tw'/ miktw'/, to; de; ajlhqe;"
tou' o[ntw" ei\nai, to; de; kalo;n tou' nohto;n ei\nai. Nohto;n a[ra
kai; o[ntw" o[n ejsti kai; eJnoeidevsteron to; prwvtw" o[n: kai;
sunh'ptai me;n oJ nou'" pro;" aujto; kata; th;n pro;" to; kalo;n
25 oijkeivwsin, metevcei de; e{kasta tou' ei\nai diovti tou' o[nto"
ejsti;n o[n, ajkrovtaton dev ejstin ejn toi'" ou\sin ejkei'no diovti
44 tw'/ ajgaqw'/ sunhvnwtai. Tau'ta dhv moi dokei' ta;" trei'" tou'
o[nto" aijtiva" kai; oJ qei'o" Iavmblico" katidw;n ejn trisi;
touvtoi", ajforivzein to; nohto;n summetriva/ kai; ajlhqeiva/ kai;
kavllei, kai; dia; touvtwn tou;" nohtou;" qeou;" ejkfaivnein ejn
5 th'/ platwnikh'/ qeologiva/.
Kai; o{pw" me;n ejk touvtwn to; nohtovn ejsti plavto", e[stai
proi>ou'sin ejnargevstaton: nuni; de; ejkei'no pavntw" ejk tw'n
eijrhmevnwn safev", diovti fhsi;n oJ Swkravth" th;n triavda
tauvthn ajneurw;n ejn proquvroi" ei\nai tou' ajgaqou'. To;
10 ga;r prwvtw" o]n kata; th;n pro;" to; ajgaqo;n e{nwsin th'"
triavdo" tauvth" metevsce, diovti me;n ejkei'no pavntwn ejsti;
tw'n o[ntwn mevtron, suvmmetron kai; aujto; genovmenon, diovti
de; ejkei'no pro; tou' o[nto", wJ" o[ntw" uJpostavn, diovti de;
ajgaqo;n ejkei'no kai; ejfetovn, aujtokalo;n ajnafanevn. Entau'qa
15 toivnun kai; to; prw'ton kavllo", kai; dia; tou'to to; e}n ouj
movnon tw'n ajgaqw'n ai[tion ajlla; kai; tw'n kalw'n, w{"
fhsi Plavtwn ejn Epistolai'". Alla; krufivw" ejntau'qa to;
kavllo", ejpei; kai; pavnta eJnoeidw'" oJ diavkosmo" ou|to"
perievcei, prw'to" ajpo; tw'n ajrcw'n uJpostav". Pou' de; ejkfaiv20 netai kai; o{pw", mikro;n u{steron ejxhghsovmeqa.

360

TEOLOGIA PLATONICA

ibV
Toiauvth me;n ou\n kata; to;n ejn Filhvbw/ Swkravthn tw'n
nohtw'n hJ prwtivsth triav", pevra", a[peiron, miktovn. Wn
to; me;n pevra" ejsti; qeo;" ejp a[krw/ tw'/ nohtw'/ proelqw;n ajpo;
45 tou' ajmeqevktou kai; prwtivstou qeou', pavnta metrw'n kai;
ajforivzwn kai; pa'n to; patriko;n kai; sunektiko;n kai; a[cranton
tw'n qew'n gevno" uJfistav": to; de; a[peiron duvnami" ajnevkleipto" tou' qeou' touvtou, pavsa" ta;" gennhtika;" diakosmhvsei"
5 ejkfaivnousa kai; pa'san th;n ajpeirivan, thvn te proouvsion
kai; th;n oujsiwvdh kai; mevcri th'" ejscavth" u{lh": to; de;
mikto;n oJ prwvtisto" kai; uJyhlovtato" diavkosmo" tw'n qew'n
kai; krufivw" ta; pavnta suneilhfwv", kata; triavda me;n
nohth;n sunektikh;n sumplhrouvmeno", panto;" de; tou' o[nto"
10 th;n aijtivan eJniaivw" perievcwn kai; ejn toi'" nohtoi'" toi'"
prwtivstoi" ajkrovthta kai; tw'n o{lwn ejxh/rhmevnhn iJdrusavmeno".
Meta; de; th;n triavda tauvthn prwvthn ajpo; tou' eJno;"
uJposta'san kai; tw'/ eJni; sunhnwmevnhn, deutevran uJmnhvswmen
15 ajpo;
tauvth" proi>ou'san kai; dia; tw'n ajnalovgwn th'/ pro;
aujth'" sumplhroumevnhn. Anavgkh me;n ga;r kajn tauvth/
metevcon ei\nai to; o]n kai; metecovmenon to; e{n, kai; tou'to
gennhtiko;n ei\nai to; deutevrw" e}n tou' deutevrw" o[nto", pantacou' ga;r hJ metecomevnh qeovth" uJfivsthsi to; metevcon
20 peri; eJauthvn: ou{tw kai; aiJ o{lai yucai; ta; swvmata sunufista'si toi'" eJautw'n aijtivoi" kai; aiJ merikai; ta;" ajlovgou"
sunapogennw'si toi'" qeoi'": pollw'/ dh; ou\n meizovnw" oiJ
qeoi; tw'/ eJni; ta; pavnta sumparavgousin. Wsper ou\n hJ
prwtivsth tw'n eJnavdwn ajpogenna'/ th;n ajkrovthta tou' o[nto",
25 ou{tw dh; kai; hJ mevsh to; mevson uJfivsthsi. Pa'n de; to; gennw'n
kai; pa'n to; poiou'n h] paravgon duvnamin e[cei tw'n paragomevnwn oijstikhvn, kaq h}n kai; proavgei kai; dunamoi' kai;
sunevcei ta; ajp aujth'". Pavlin a[ra tria;" e[stai deutevra
46 th'/ prwvth/ lacou'sa th;n ajnavlogon e[kfansin: kai; to; mevn
ejstin aujth'" a[kron, o} dh; kalou'men e}n kai; qeovthta kai;
u{parxin, to; de; mevson, o} prosagoreuvomen duvnamin,

362

10

47

20

15

10

TEOLOGIA PLATONICA

igV
All e[sti me;n kajntau'qa tria;" ajnavlogo" th'/ prwvth/,
dei' de; au\ kai; th;n ijdiovthta aujth'" logismw'/ sullabei'n. Th'"
ga;r prwvth" triavdo" pavnta me;n ou[sh", ajlla; nohtw'"
kai; eJniaivw" kai; (wJ" a]n ei[poimi platwnikw'") peratoeidw'",
hJ deutevra pavnta mevn ejstin, ajlla; zwtikw'" kai; (wJ" a]n
ei[poimi tw'/ filosovfw/ sunepovmeno") ajpeiroeidw'", w{sper
hJ trivth kata; th;n ijdiovthta tou' miktou' proelhvluqen.
W" ga;r ejn th'/ kata; plavto" proovdw/ trivton ajnefavnh to;
miktovn, ou{tw" kajn th'/ kata; bavqo" uJfevsei tw'n nohtw'n hJ
trivth th;n tou' miktou' tavxin e[cei pro;" ta;" ajnwtevrw triavda".
H d ou\n mevsh tria;" pavnta mevn ejstin, ajlla; carakthrivzetai

to; de; e[scaton, o} dhv famen ei\nai to; deutevrw" o[n, tou'to
dev ejstin hJ nohth; zwhv: pavnta gavr ejstin ejn tw'/ nohtw'/,
kaqavper devdeiktai provteron, to; ei\nai, to; zh'n, to; noei'n.
Kai; to; me;n kat aijtivan ejsti; pavnta kai; wJ" pollavki"
ei[pomen krufivw", to; de; profaivnei to; plh'qo" kai; proveisin
ajpo; th'" eJnwvsew" tou' o[nto" eij" e[kfansin, to; de; h[dh pa'n
ejsti to; nohto;n plh'qo" kai; oJ tw'n nohtw'n eijdw'n diavkosmo".
Ep ejscavtw/ ga;r tw'/ nohtw'/ ta; ei[dh th;n uJpovstasin e[cei:
dei' ga;r ejn nw'/ ta; ei[dh kai; ei\nai th;n prwvthn kai; faivnesqai.
Eij toivnun mevnei to; o]n ejxh/rhmevnw" ejn th'/ prwvth/ mivxei,
proveisi de; h[dh kai; ajpo; th'" monavdo" duadikw'" ajpogenna'tai, kivnhsi" a]n ei[h peri; aujtov: kinhvsew" de; ou[sh"
ajnavgkh kai; zwh;n ei\nai nohthvn. Pantacou' ga;r hJ kivnhsi"
zwhv tiv" ejstin, o{pou ge kai; aujtw'n tw'n ejnuvlwn swmavtwn
zwhvn ti" ajpekavlese th;n kivnhsin. To; me;n ou\n prw'ton
th'" deutevra" tauvth" triavdo" kaleivsqw pevra", to; de; deuvteron a[peiron, zwh; de; to; trivton. Qeo;" gavr ejsti kai; hJ
deutevra triav", govnimon duvnamin e[cwn kai; to; deutevrw"
o]n ajf eJautou' kai; peri; eJauto;n ejkfaivnwn.

364

TEOLOGIA PLATONICA

kata; th;n nohth;n ajpeirivan. AiJ ga;r trei'" meta; to; prw'ton
ajrcai; suvmpan hJmi'n diekovsmhsan to; nohto;n tw'n qew'n
15 gevno", to; me;n ga;r pevra" th;n prwvthn ejkfh'nan triavda,
to; de; a[peiron th;n deutevran, to; de; mikto;n th;n trivthn.
Apeiro" ou\n duvnamiv" ejsti kaq h}n hJ deutevra carakthrivzetai: mevsh ga;r ou\sa kata; to; mevson th'" prwvth"
uJfevsthke. Kai; pavnta me;n ejk pavntwn: ejn eJkavsth/ gavr ejsti
a[peiron, miktovn: ajll hJ tw'n monavdwn ijdiovth"
20 pevra",
a[llh kat a[llhn probeblhmevnh to;n nohto;n ejxelivttei
diavkosmon tw'n qew'n. Uposta'sa d ou\n ou{tw" hJ mevsh triav"
levgw de; ou{tw", o{ti ejk pavntwn me;n w|n hJ pro; aujth'",
48 ajlla; kata; th;n a[peiron duvnamin sunevcei th;n mesovthta
tw'n nohtw'n: kai; plhrou'tai me;n ajpo; th'" uJyhlotevra"
eJnwvsew", plhroi' de; th;n met aujth;n dunavmewn nohtw'n:
kai; metrei'tai me;n ejkei'qen monoeidw'", metrei' de; th;n trivthn
5 th'/ eJauth'" dunavmei: kai; mevnei me;n ejn th'/ prwvth/ staqerw'",
eJdravzei de; ejn eJauth'/ th;n ejfexh'". Kai; wJ" sunelovnti favnai
to; nohto;n kevntron eij" eJauth;n ajnedhvsato kai; mivan nohth;n
iJdruvsato sunochvn, to; me;n kruvfion th'" prwvth" kai; eJnoeide;"
profaivnousa, to; de; plh'qo" th'" trivth" to; nohto;n sunav10 gousa kai; perievcousa pantacovqen.
Alla; mh;n to; o]n to; th;n triavda tauvthn sumplhrou'n
mikto;n mevn ejstin, w{sper to; pro; aujtou', kai; th;n th'" zwh'"
ijdiovthta proslabovn (hJ ga;r ajpeiriva kai; ejn touvtw/ th;n
zwh;n ejgevnnhse), kai; metevcein ajnavgkh kai; tou'to tw'n triw'n,
15 summetriva",
ajlhqeiva",
kavllou":
ajlla;
to;
me;n
prwvtw" o]n kata; th;n summetrivan diaferovntw" uJfevsthken,
eJnivzousan aujto; kai; tw'/ ajgaqw'/ sunavptousan, hJ de; deutevra
kata; th;n ajlhvqeian (diovti ga;r tou' prwvtw" o[nto" metevcei,
kai; o[n ejsti kai; o[ntw" o[n), hJ de; trivth kata; to; kalo;n, ejkei'
20 ga;r to; nohto;n plh'qo" kai; hJ tavxi" kai; hJ kallonh; prwvtw"
ejkfaivnetai, dio; kai; kavlliston ejkei'no to; o]n tw'n nooumevnwn aJpavntwn. Alla; tou'to me;n eij" u{steron. Triavdo"
d ou\n ou[sh" ejn eJkavstw/ miktw'/ to; me;n prw'ton summetriva

366
TEOLOGIA PLATONICA

idV
Kai; mh;n kai; hJ trivth meta; tauvthn ejkfaivnetai. Dei' ga;r
5 kai;
to; e[scaton tou' o[nto" ejkqeou'sqai kai; metascei'n
eJnavdo" nohth'": ou[te ga;r ta; o[nta pleivw tw'n eJnavdwn, w{"
fhsin oJ Parmenivdh", ou[te aiJ eJnavde" tw'n o[ntwn pleivou",
ajll eJkavsth provodo" tou' o[nto" metevcei tou' eJnov". Epei;
kai; tovde to; pa'n kaq eJkavsthn eJautou' moi'ran uJpo; yuch'"
10 kuberna'tai kai; nou', pollw'/ a[ra provteron to; nohto;n ejn
tai'" prwvtai" auJtou' kai; mevsai" kai; teleutaivai" uJpostavsesi meqevxei tw'n nohtw'n qew'n. Wsper ou\n to; o]n to;
nohto;n hJ prwtivsth meta; th;n ejxh/rhmevnhn aijtivan ejxevfhnen
eJna;" kai; hJ deutevra th;n nohth;n zwhvn, ou{tw" hJ trivth to;n
15 nohto;n
nou'n uJfivsthsi peri; eJauth;n kai; plhroi' qeiva"
aujto;n eJnwvsew", mevshn uJposthsamevnh th;n duvnamin eJauth'"
te kai; tou' o[nto", di h|" ajpoplhroi' to; o]n tou'to kai; ejpistrevfei pro;" eJauthvn.
En tauvth/ toivnun kai; pa'n to; nohto;n ejkfaivnetai plh'qo":
20 kai; ga;r to; o]n tou'to pavnt ejsti nohtw'", nou'" kai; zwh; kai;
oujsiva, kai; ou[te kat aijtivan, w{sper to; prwvtw" o[n, ou[te
profai'non ta; pavnta, kaqavper to; deuvteron, ajll oi|on
kat ejnevrgeian kai; ejkfanw'" ta; pavnta. Dio; dh; kai; tw'n
nohtw'n ejstin aJpavntwn pevra". Kaq oJmoiovthta ga;r ajpo;
50 tou' eJno;" th'" proovdou tw'n o[ntwn ajpoteloumevnh" to; me;n
eJnoeidevstaton h\n, to; de; wjdi'non to; plh'qo" kai; diakrivsew"
ajrcovmenon, to; de; h[dh pantele;" kai; plh'qo" nohto;n ejn
eJautw'/ kai; ei\do" ejkfai'non. Eti toivnun th'" me;n prwvth"
5 triavdo" krufivw" ejn tw'/ pevrati menouvsh" kai; pa'n to; movnimon

mavlista sunevcei, to; de; deuvteron ajlhvqeia, to; de; trivton

kavllo". O dh; kai; to;n qei'on Iavmblicon levgein ajnevpeisen
wJ" a[ra to; nohto;n pa'n ejn trisi; touvtoi" oJ Plavtwn ajfo49 rivzei: kai; ga;r ejn eJkavstw/ pavnta kai; a[llo ejn a[llw/ diaferovntw" uJfevsthke tw'n nohtw'n.
25

368

TEOLOGIA PLATONICA

tw'n nohtw'n ejn eJauth'/ phxamevnh", th'" de; deutevra" menouvsh"

a{ma kai; proi>ouvsh", hJ trivth meta; th;n provodon ejpistrevfei
to; nohto;n pevra" eij" th;n ajrch;n kai; sunelivssei to;n diavkosmon pro;" eJautovn: nou' ga;r pantacou' to; ejpistrevfein
10 kai; sunneuvein eij" to; nohtovn. Kai; e[stin eJnoeidh' pavnta
tau'ta kai; nohtav, to; mevnein, to; proi>env ai, to; ejpistrevfein:
ouj ga;r wJsauvtw" to; ejpi; tw'n nohtw'n e{kaston touvtwn
levgetai kai; tw'n meta; to; nohtovn. To; ga;r tw'n nohtw'n
qew'n gevno" eJniai'onv ejsti kai; aJplou'n kai; kruvfion, aujtw'/
15 tw'/ eJni; tw'/ pro; tw'n o[ntwn eJauto; sunenw'san kai; oujde;n a[llo
h] th;n tou' eJno;" uJperoch;n ejkfai'non. Kai; ga;r aiJ trei'"
au|tai triavde" mustikw'" ajpaggevllousi th;n tou' prwvtou
qeou' kai; ajmeqevktou pantelw'" a[gnwston aijtivan: hJ me;n th;n
a[rrhton aujth'" e{nwsin, hJ de; th;n pasw'n dunavmewn uJperochvn,
20 hJ de; th;n pantelh' tw'n o[ntwn ajpogevnnhsin. W" ga;r deduvnhntai cwrh'sai th;n kai; th'" eJnwvsew" kai; tw'n dunavmewn
kai; pavntwn ejkbebhkui'an tw'n o[ntwn ajrchvn, ou{tw" ejkfaivnousi toi'" deutevroi" th;n qaumasth;n ejkeivnh" uJperbolhvn,
dih/rhmevnw" me;n to; eJniai'on kravto" tou' prwvtou parade25 xavmenai, nohtw'" de; th;n pro; tw'n nohtw'n aijtivan ejkfaivnousai.
Kai; ga;r aJpavntwn oJmou' tw'n qeivwn diakovsmwn ejxh/rhmevnhn
51 aJplovthta lacovnte" oiJ nohtoi; qeoi; th'" tou' patro;"
eJnwvsew" ajpoleivpontai.
Th'" d ou\n triavdo" tauvth" ejpistrefouvsh" ta; nohta;
pavnta pro;" th;n prwvthn kai; to; plh'qo" to; nohtovn, ejkfane;n
5 ejn aujth',/ sunelittouvsh" eij" th;n movnimon tw'n o{lwn e{nwsin,
to; mevn ejsti pevra" kai; eJna;" kai; u{parxi", to; de; ajpeiriva kai;
duvnami", to; de; mikto;n kai; oujsiva kai; zwh; kai; nou'" nohtov".
Suvmpasa de; hJ tria;" kata; to; o]n uJfevsthke kai; e[sti th'"
prwvth" nou'": ejkeivnh me;n gavr ejsti qeo;" nohto;" prwvtw",
10 hJ de; met aujth;n qeo;" nohto;" kai; noerov", hJ de; trivth qeo;"
noerov". Kai; trei'" au|tai qeovthte" kai; monavde" triadikai;
kai; ta; nohta; sumplhrou'si gevnh. Monavde" me;n gavr eijsi
kata; ta;" qeovthta" ta;" eJautw'n, ejpei; ta\lla pavnta tw'n qew'n
ejxhvrthtai, kai; aiJ dunavmei" kai; ta; o[nta: triavde" de; kata;
15 th;n dih/rhmevnhn diaivresin . Kai; ga;r to; pevra" tricw'"
kai; hJ ajpeiriva kai; to; miktovn: ajll ou| me;n pavnta kata; to;
pevra", ou| de; pavnta kata; to; a[peiron, ou| de; pavnta kata;

370
TEOLOGIA PLATONICA

20

15

ieV
O me;n ou\n ejn tw'/ Filhvbw/ Swkravth" toiauvta" hJmi'n
ajforma;" ejndivdwsi th'" tw'n nohtw'n triavdwn qewriva":
dei' de; oujk ejpi; touvtwn sth'nai movnon tw'n ejnnoiw'n, ajlla;
kai; ejk tw'n a[llwn dialovgwn katadhvsasqai th;n peri;
aujtw'n tou' Plavtwno" qeologivan kai; mivan ejx aujtw'n
ajlhvqeian ejpidei'xai toi'" pravgmasi proshvkousan. Labwvmeqa toivnun tw'n ejn Timaivw/ gegrammevnwn kai; tw'/ kaqhgemovni sunakolouqhvswmen ejkfaivnonti th;n peri; aujtw'n hJmi'n
ajpovrrhton mustagwgivan, kai; tw'/ tevlei tw'n eijrhmevnwn th;n
ajrch;n sunavywmen tw'n eJpomevnwn lovgwn.

to; miktovn: kai; ou| me;n oujsiva to; miktovn, ou| de; zwh; nohthv,
ou| de; nou'" nohtov".
En touvtw/ toivnun kai; ta; ei[dh prwvtw". H ga;r tw'n
20
nohtw'n diavkrisi" th;n tw'n eijdw'n ejkfaivnei tavxin, diovti to;
ei\do" ti; o[n ejstin, ajll oujc aJplw'" o[n. To; me;n ou\n prwvtw"
o]n aujtoo;n kai; o{per o[n, to; de; deuvteron duvnami" proi>ou'sa
me;n ajpo; tou' prwvtw" o[nto" kai; oi|on dua;" ou\sa gennhtikh;
25 tou' plhvqou" tw'n o[ntwn, ou[pw de; ou\sa to; plh'qo", to; de;
trivton aujto; to; tw'n o[ntwn plh'qo", diakriqevnto" ejkei' tou'
o[nto". Wn ga;r uJpostatika; ta; ei[dh memerismevnw", touvtwn
52 ejsti;n ai[tion ejxh/rhmevnon to; o[n, kai; w|n ajqrovw" to; o]n
paraktikovn, touvtwn ta; ei[dh diakekrimevnw" ejsti;n ai[tia,
diovti ta; me;n ei[dh paradeivgmata kalei'tai tw'n o[ntwn,
to; de; o]n ai[tion tw'n met aujto; pavntwn, ajll ouj parav5 deigma: tw'n ga;r dih/rhmevnwn kata; to; ei\nai kai; diafovrou"
th'" oujsiva" ejcovntwn tou;" carakth'ra" ai[tia ta; paradeivgmata. Meta; to; e}n toivnun to; pro; tw'n o[ntwn to; e}n polla;
krufivw" kai; to; hJnwmevnon, kai; meta; tou'to to; diakrinovmenon kai; prokuvpton ajpo; tou' eJnoeidou'" eij" to; fanovn,
10 e[scaton de; tw'n nohtw'n to; diakekrimevnon kai; tou' nohtou'
plhvqou" perilhptikovn.

372

TEOLOGIA PLATONICA

En dh; tw'/ Timaivw/ to; paravdeigma tou' kovsmou panto;" oJ Plavtwn ejpizhtw'n o{ tiv potev ejstin, eu|ren o{ti
ejsti; tw'n nohtw'n zwv/wn perilhptikovn, kai; o{ti
25 pavntwn
pantelev", kai; o{ti tw'n nooumevnwn kavlliston, kai;
53 o{ti monogenev", kai; o{ti tou' dhmiourgou' nohtovn: kai; dh;
kai; aujtozw'/on aujto; proshgovreusen wJ" tou' pantov",
zwv/ou kai; aujtou' tugcavnonto" aijsqhtou', paravdeigma
nohtovn. Tou'to toivnun to; aujtozw'o/ n ajnavgkh, diovti pote;
5 mevn
ejsti pantele;" kai; tw'n nooumevnwn kavlliston,
ejn toi'" nohtoi'" iJdru'sqai diakovsmoi". Eij ga;r dh; kai; e[stin
ejn tw'/ dhmiourgw'/ zw'o/ n nohtovn, ajlla; noerovn ejsti ma'llon
h] nohto;n kai; ouj pavntwn kavlliston tw'n nooumevnwn, ajlla;
kai; kavllei kai; dunavmei tw'n nohtw'n deuvteron (to; ga;r
10 prwvtw" kavllo" ejn toi'" nohtoi'" ejsti qeoi'") kai; ouj tevttara
movnon ei[dh perievcon tw'n ejn tw'/ kovsmw/ pragmavtwn, ajlla;
pa'n to; plh'qo" tw'n eijdw'n (kai; ga;r tw'n ajtovmwn eijdw'n ejn
ejkeivnw/ ta; paradeivgmata prou>fevsthke, to; de; aujtozw'/on
th'/ nohth'/ tetravdi pavntwn ejsti; tw'n zwvw
/ n oJlikw'" uJposta15 tikovn), kai; ouj monogene;" w{sper to; aujtozw'/on ejn toi'" ou\si
parhgmevnon, ajlla; meta; th'" zwogonikh'" aijtiva", meq h|"
kai; uJfivsthsi ta; deuvtera, mignu;" ejn tw'/ krath'ri ta; gevnh
tou' o[nto" eij" th;n tw'n yucw'n ajpogevnnhsin: w|n ga;r h\n
monoeidw'" to; nohto;n zw'/on poihtiko;n a{ma kai; gennhtikovn,
20 touvtwn
oJ dhmiourgo;" dih/rhmevnw" meta; tou' krath'ro"
ejklhrwvsato th;n aijtivan.
Dia; tau'ta me;n ou\n, w{sper e[fhn, ejxh/rhmevnon ejsti; tou'
dhmiourgou' to; aujtozw'/on kaiv, w{sper oJ Tivmaio" aujto;
pantacou' proseivrhke, nohtovn: diovti ge mh;n ta; ei[dh
25 prw'ton
ejn aujtw'/ diakevkritai kai; diovti pantelev" ejstin,
ejn th'/ trivth/ tavxei tw'n nohtw'n uJfevsthken. Ou[te ga;r to;
prwvtw" o]n ou[te to; deutevrw" pantelev": to; me;n ga;r ejpev54 keina pavsh" diakrivsew", to; de; genna'/ me;n kai; wjdivnei ta;
nohtav, plh'qo" de; ou[pw tw'n o[ntwn ejstivn. Eij toivnun mhdevterovn ejsti plh'qo", pw'" a]n ei[h plh'qo" pantelev" Eij de;
kata; th;n trivthn ejxefavnh triavda tw'n nohtw'n, wJ" mikrw'/
5 provteron devdeiktai, to; de; aujtozw'o
/ n prwvtistovn ejsti paravdeigma (pavntwn gavr ejsti tw'n nohtw'n zwv/wn perilhptiko;n
kai; monogene;" paravdeigma kai; ajsunduvaston pro;" a[llhn
ajrchvn), ajnavgkh dhvpou kata; tauvthn th;n tavxin iJdru'sqai

374
to; aujtozw'/on. H ga;r oujk e[stai paravdeigma nohtovn
(kai; pw'" ta; aijsqhta; tw'n nohtw'n eijkovne" h] pw'" tw'n o{lwn
oiJ nohtoi; qeoi; patevre":) h] eij e[sti, trivton ejsti;n ejn toi'"
nohtoi'". Ta; me;n ga;r pro; th'" ejn toi'" nohtoi'" triavdo" ouj
pantelh' (th'" ga;r eij" plh'qo" diairevsew" ejxhv/rhtai), ta;
de; met aujth;n ou[te monogenh' (met a[llwn ga;r proveisin,
ta; me;n ajrrenwpa; meta; tw'n qhvlewn, ta; de; dhmiourgika;
meta; tw'n gennhtikw'n) ou[te kavllista tw'n nooumevnwn (ejn ga;r tw'/ nohtw'/ to; kavllo"), to; de; aujtozw'/on
pantele;" a{ma kai; monogenev" ejstin. En th'/ trivth/ a[ra
tw'n nohtw'n triavdi tevtaktai to; prwvtiston paravdeigma tw'n
o[ntwn.

TEOLOGIA PLATONICA

iV
Alla; mh;n to; aujtozw'/on aijwvniovn ejstin, wJ" aujtov" fhsin
oJ Tivmaio": H me;n zwv/ou fuvsi" ejtuvgcanen ou\sa
aijwvnio": kai; pavlin ejn a[lloi", o{ti to; paravdeigma
pavnta aijw'nav ejstin o[n. Eij toivnun aijwvniovn ejsti,
25 to;n
55 metevcei tou' aijw'no": eij de; to; metevcon pantacou' tou' metecomevnou deuvteron, kai; to; aujtozw'/on tou' aijw'no" deuvteron. Kai;
eij to;n pavnta aijw'nav ejstin o[n, o{lh" peplhvrwtai
th'" tou' aijw'no" dunavmew": eij de; tou'to, prosecw'" ejsti meta;
5 to;n aijw'na: to; ga;r o{lwn ajpolauvein tw'n aijtivwn tw'n prosecw'" ejsti tetagmevnwn meta; tau'ta.
Kai; mh;n kai; eij tou'ton e[cei to;n lovgon oJ aijw;n pro;" to;
nohto;n zw'o/ n o{nper oJ crovno" pro;" to; aijsqhtovn, tou' de;
crovnou prosecw'" metevcei to; pa'n (a{ma ga;r oujranw'/
10 gevgonen),
ajnavgkh dhvpou kai; tou' aijw'no" to; aujtozw'o/ n
prwvtw" ajpolauvein. Epevkeina ou\n ejsti tou' prwvtou paradeivgmato" oJ aijwvn: kai; ga;r metrei' me;n oJ aijw;n to; ei\nai tou'
aujtozwvo/ u, metrei'tai de; tou'to kai; plhrou'tai th'" ajidiovthto" ajp aujtou'.
15
Pro;" dh; touvtoi" to;n aijwn' av famen ai[tion ei\nai th'"
ajqanasiva" toi'" pa'si: to; a[ra prwvtw" ajqavnatovn ejstin oJ

20

15

10

376

TEOLOGIA PLATONICA

aijwnv . W" ga;r to; tou' ei\nai pa'sin ai[tion aujto; prwvtw" o[n
ejsti, to; de; th'" eijdopoiiva" aujto; pro; tw'n a[llwn ei\dov" ejstin,
ou{tw to; th'" ajidiovthto" kai; ajqanasiva" ai[tion aujto; prwvtw"
20 ejsti;n ajqavnaton. Kai; tou'to kai; oJ daimovnio" Aristotevlh"
*** ojrqw'" ajqavnaton kai; qei'on aijw'na kalw'n, o{qen
ejxhvrthtai pa'si to; ei\nai kai; to; zh'n. Eij d e[sti to; prwvtw"
ajqavnaton kai; ouj kata; mevqexin, ajll ai[tion ajqanasiva"
kai; ajidiovthto", ei[h a]n zwh; par eJauth'" e[cousa to; ajei;
25 kai; uJperbluvzousa th;n th'" ajidiovthto" duvnamin kai; ejporevgousa toi'" a[lloi" aujth;n kaq o{son e{kaston pevfuke. To;
ga;r ajqavnaton ejn zwh'/ kai; meta; zwh'" uJfevsthke: dio; kai;
oJ ejn tw'/ Faivdwni Swkravth" pouv fhsi meta; ta;" kala;" kai;
56 polla;" th'" yucikh'" ajqanasiva" ajpodeivxei": O de; dh;
qeov", w\ fivle Kevbh", kai; aujto; to; th'" zwh'" ei\do"
pollw'/ ma'llon ajqavnatav ejstin. H toivnun zwh; hJ nohth;
kai; oJ qeo;" oJ th'" zwh'" tauvth" sunektiko;" prwvtw" e{xei to;
5 ajqavnaton kai; e[sti phgh; th'" o{lh" ajidiovthto": tou'to dev
ejstin oJ aijwvn. En zwh'/ a[ra oJ aijw;n th;n uJpovstasin e{xei kai;
e[stai kata; th;n mesovthta th;n nohth;n iJdrumevno".
Eti toivnun ajnavgkh to;n nohto;n aijw'na tw'n triw'n e{n ti
levgein, h] kata; to; o]n h] th;n zwh;n h] to;n nou'n uJfestavnai to;n
10 nohtovn.
Alla; to; me;n o]n kata; th;n eJautou' fuvsin,
w{" fhsin oJ Eleavth" xevno", ou[te e{sthken ou[te kinei'tai: kai; ga;r eij to; ejn pa'sin o]n kai; hJ oujsiva toiou'ton,
pollw'/ ma'llon hJ nohth; oujsiva toiou'ton kai; to; prwvtw"
o[n. Oujde; ga;r a[llo ejsti;n h] oujsiva movnon: kivnhsin de; kai;
15 stavsin ejn tai'" deutevrai" ejkfaivnei kai; trivtai" eJautou'
proovdoi" kai; ta; loipa; tw'n o[ntwn gevnh. To; me;n ou\n o]n
to; prwvtiston, w{sper ei[rhtai, kinhvsew" oJmou' kai; stavsew"
ejxhvr/ htai, oJ de; aijw;n mevnei kata; to;n Tivmaion ejn eJniv,
dio; kai; oJ crovno", ejn kinhvsei mimouvmeno" th;n nohth;n tou'
20 aijw'no" stavsin. Oujk a[ra kata; to; prwvtw" o]n oJ aijwvn. ***
oujde; ga;r hJ yuch; crovno" ejsti;n hJ kata; pavnta kinoumevnh
to;n crovnon. Kai; o{lw" ejn toi'" ou\si qeivoi" pantacou' to;
metecovmenon uJperivdrutai tou' metevconto": to; de; aijwvnion

378
TEOLOGIA PLATONICA

izV
Epeidh; de; oJ aijw;n kata; to; mevson ejsti; kevntron tw'n
nohtw'n kai; to; aujtozw'o/ n kata; to; e[scaton kai; tou' nohtou'
to; fanovtaton, tiv to; prw'tovn ejsti kai; pw'" uJpo; tou' Timaivou
prosonomavzetai Levgei toivnun peri; tou' aijw'no" o{ti
10 mevnonto"
ejn eJni; kat ajriqmo;n proveisin oJ crovno" kai;
th'/ me;n kinhvsei th;n ejkeivnou stavsin, tw'/ de; ajriqmw'/ th;n movnimon e{nwsin ajpeikonivsato. Tiv ou\n dhv ejstin ejkei'no to; e}n
ou| fhsin oJ Tivmaio" to;n aijw'na mevnein Anavgkh ga;r h]
to; aujtou' levgein tou' aijw'no" e}n h] to; tw'n nohtw'n aJpavntwn
15 ejkbebhko;" h] to; th'" prwvth" triavdo" e{n.
All eij me;n to; ajmevqekton e}n levgoimen ei\nai tou'to, pw'"
ejn ejkeivnw/ ti mevnein dunatovn, tw'/ pavntwn ejxh/rhmevnw/ kai;
mhvte scevsin ejpidecomevnw/ mhvte koinwnivan pro;" eJauto;
tw'n deutevrwn Pa'n ga;r to; e[n tini mevnon perievcetaiv pw"
20 uJp ejkeivnou pantacovqen ejn w|/ famen aujto; mevnein: to; de;
prwvtiston e}n h] perievcein ti tw'n o[ntwn h] suntavttesqai
pro;" aujta; pantelw'" ajduvnaton.
Eij de; to; aujtou' tou' aijwn' o" e}n uJpoqoi'tov ti" ejn w|/ to;n aijwn' a
mevnein oJ Tivmaiov" fhsin, ejn eJautw'/ e[stai oJ aijwvn. Alla;
25 dei' ejn eJautw'/ mevnein tw'/ ejn tw'/ pro; aujtou' mevnein th;n
uJpovstasin e[cein: krei'tton ga;r to; ejn tw'/ pro; aujtou'
58 mevnein th'" ejn eJautoi'" tw'n pragmavtwn iJdruvsew", w{sper
kai; teleiovteron th'" ejn toi'" katadeestevroi" e{dra" tw'n

metevcei tou' aijw'no", w{sper to; e[gcronon tou' crovnou.

Pro; tou' nou' toivnun oJ aijw;n kai; meta; to; o[n, w{ste kata; to;
mevson i{drutai tou' nohtou' plavtou". Kai; w{sper to; aujtozw'o/ n aijwvnion, ou{tw kai; oJ aijw;n to; ajei; o[n ejsti: metevcei
57 ga;r wJ" to; zw'/on tou' aijw'no", ou{tw" oJ aijw;n tou' o[nto", kai;
e[stin ai[tio" tou' ei\nai kai; tou' zh'n ajei; kai; tou' noei'n, kai;
pavntwn metrei' tav" te oujsiva" kai; ta;" dunavmei" kai; ta;"
ejnergeiva".
25

380

ihV
Trei'" ou\n hJmi'n pavlin pefhvnasi tw'n nohtw'n tavxei" kata;
th;n tou' Timaivou didaskalivan, to; aujtozw'/on, oJ aijwvn, to;
15 e{n. Kai; dia; me;n to; e}n tou'to kai; th;n ejn aujtw'/ staqera;n
i{drusin oJ aijwn; th;n nohth;n ejphvxato basileivan: dia; de;
to;n aijwn' a to; aujtozw'/on ajei; kata; ta; aujta; wJsauvtw" ajforivzei to; pevra" tw'n nohtw'n qew'n. Kai; to; me;n aujtozw'/on
tetradikw'" proelhluqo;" th'" ejn tw'/ aijw'ni duavdo" ejxhvrthtai
20 (to; ga;r ajei; meta; tou' o[nto" oJ aijwvn): hJ de; ejn tw'/ aijw'ni
dua;" th'" monavdo" metevcei th'" nohth'", h}n kai; dia; tou'to
proshgovreusen oJ Tivmaio" e{n, wJ" panto;" tou' nohtou'
plavtou" monavda kai; ajrchvn. Epei; kai; a[llw" th;n me;n
59 prwvthn triavda, kata; to; pevra" diaferovntw" carakthrizomevnhn, eijkovtw" proseivrhken e{n, ajpo; tou' pevrato"
aujth;n ejponomavzwn: th;n de; mevshn duadikw'" aijwn' a, ta;
ojnovmata sumplevkwn, diovti kata; th;n duvnamin hJ tria;" au{th
5 th;n
nohth;n ajfwvristai: th;n de; trivthn aujtozw'/on, ajpo;
tou' th'" triavdo" ejscavtou metafevrwn ejpi; th;n o{lhn th;n
proshgorivan.
H me;n ou\n prwvth tria;" e{nwsiv" ejsti pavntwn tw'n nohtw'n
suntetagmevnh pw" aujtoi'" (a[llh ga;r ejxh/rhmevnh tw'n
10 nohtw'n kai; ajmevqekto" e{nwsi") kai; e[sti monivmou dunavmew"

10

TEOLOGIA PLATONICA

beltiovnwn. Eij ou\n oJ aijw;n ejn eJautw'/, tivni prwvtw" ajpodwvsomen th;n ejn tw'/ pro; aujtou' monhvn Tou'to ga;r ajnavgkh
qeiovteron o]n pro; tou' katadeestevrou th;n gevnesin e[cein.
Eij toivnun oJ aijw;n mhvte ejn eJautw'/ duvnatai mevnein mhvte ejn
tw'/ prwtivstw/ eJniv, dh'lon o{ti kata; to;n Tivmaion ejn eJni;
mevnwn ejn tw'/ th'" prwvth" i{drutai triavdo" eJniv, ma'llon
de; ejn th'/ pavsh/ triavdi. Kai; gavr, w{sper provteron ejlevgomen,
hJ tria;" au{th tou' monivmou pa'sin aijtiva toi'" ou\sin, w{sper
hJ mevsh th'" proovdou kai; hJ trivth th'" ejpistrofh'".

382
TEOLOGIA PLATONICA

corhgov". Di aujth;n ga;r eJdravzetai ta; pavnta, to; de; prwvtw"

o]n kai; eJdrazovmenon oJ aijwnv : w{ste th'" monh'" tw'n o{lwn to;
me;n di o} th;n prwtivsthn triavda fhvsomen, to; de; uJf ou|
th;n deutevran. Kata; tauvthn me;n gavr, ajlla; di ejkeivnhn, hJ
15 staqera; tw'n o[ntwn i{drusi".
H dev ge deutevra tria;" mevtron ejsti; tw'n o[ntwn aJpavntwn
prosece;" kai; suntetagmevnon toi'" metroumevnoi". Kai;
e[stin a{ma pevra" ejn aujth'/ kai; a[peiron, wJ" me;n metrouvsh/ ta;
nohta; to; pevra", wJ" de; ajidiovthto" kai; tou' ajei; aijtiva/ to;
Th'" ga;r ajnekleivptou zwh'" kai; th'" ajtruvtou
20 a[peiron.
dunavmew" kai; th'" ajokv nou kata; to; lovgion ejnergeiva" oJ
aijwn;
ai[tio". Ma'llon mh;n kata; to; a[peiron oJ aijw;n
carakthrivzetai: kai; ga;r to;n a[peiron crovnon ejn eJautw'/
perievcei. Kai; oJ me;n crovno" dih/rhmevnw" e[cei to; pevra" kai;
25 to; a[peiron: kata; me;n ga;r th;n sunevceian a[peirov" ejsti,
kata; de; to; nu'n pepevrastai, to; de; nu'n pevra". O de;
aijw;n ejn taujtw'/ to; pevra" iJdruvsato kai; th;n ajpeirivan:
60 eJna;" gavr ejsti kai; duvnami", kai; kata; me;n to; e}n pevra",
kata; de; th;n duvnamin a[peiro". O kai; deivknusin wJ" ajpo;
tw'n eijkovnwn o{ti kai; hJ mevsh tria;" pevra" e[cei kai; a[peiron
kai; miktovn. Povqen ga;r a[lloqen to; pevra" tou' crovnou h]
5 ejk tou' aijwnivou pevrato" Epei; kai; to; croniko;n pevra"
ajmerev", wJ" to; tou' aijw'no" pevra" eJnav": tou' ga;r eJno;"
eijkw;n to; ajmerev". Povqen de; to; a[peiron th'" suneceiva" h] ejk
th'" ajpeivrou dunavmew" H me;n gavr ejstin eJstw'sa ajpeiriva,
hJ de; kinoumevnh: kai; w{sper ejkeivnh kata; to; e}n e{sthken,
10 ou{tw" au{th kinei'tai kat ajriqmovn. Epei; povqen hJ pro;" ta;"
zwa;" tou' crovnou suggevneia h] ejk th'" prwvth" zwh'"
O de; crovno" dia; pavsh" proveisi th'" cronikh'" zwh'".
Pavlin toivnun kai; ejk touvtwn dh'lon o{ti kata; to; mevson tw'n
nohtw'n qew'n oJ aijwvn: ejntau'qa ga;r hJ a[peiro" zwh; kai; hJ
15 pavsh" aijtiva zwh'", th'" te noera'" kai; th'" yucikh'" kai;
th'" ejn toi'" swvmasi meristw'" uJfistamevnh": th'" de; ajpeivrou zwh'" oJ aijwnv ejsti path;r kai; corhgov", ei[per kai; pavsh"
ajqanasiva" kai; ajidiovthto" ai[tio" oJ aijwvn. Kai; o{ ge Plwti'no"

384

TEOLOGIA PLATONICA

20

Cfr. nota alla traduzione.

ejnqeastikwvtata th;n tou' aijw'no" ijdiovthta kata; th;n tou'

Plavtwno" qeologivan ejmfanivzwn zwh;n a[peiron ajforivzetai
to;n
aijw'na
kai;
oJmou'
pa'san
profaivnousan
eJauth;n kai; ejkfaivnousan kai; to; o]n to; eJauth'". En
ga;r tw'/ nohtw'/ kevntrw/ th;n auJtou' zwh;n iJdrusavmeno" kai;
dia; me;n to; e}n metrw'n auJto;n kai; eJdravzwn ejn tw'/ pro; aujtou',
de; th;n duvnamin a[peiron poiw'n, ejkfaivnei me;n th;n
25 dia;
eJnoeidh' th'" prwvth" triavdo" uJperochvn, oJrivzei de; th;n
tw'n nohtw'n ajpoperavtwsin, teivnei de; ejk tou' mevsou
pantacovse kai; ejpi; pa'n to; nohto;n plavto".
61
Alla; mh;n kai; hJ trivth tria;" peplhvrwtai me;n zwh'"
nohth'" kai; dia; tou'to zw'/ovn ejsti nohto;n kai; prwvtiston
zw'o/ n. Prwvtw" ga;r aujto; metevcei th'" o{lh" fuvsew", ejn
eJautw'/ de; ejkfaivnei ta; prwvtista tw'n eijdw'n, pro;" a} kai; oJ
5 dhmiourgiko;"
nou'" ajnateinovmeno" to;n o{lon uJfivsthsi
kovsmon: kai; e[stin aujto; to; nohto;n pa'n, wJ" oJ fainovmeno"
kovsmo" to; aijsqhtovn, dio; kai; oJ Plavtwn pantele;" ejponomavzei to; aujtozw'/on. Ma'llon de; ou{tw", eij dokei', levgwmen:
ejn th'/ trivth/ tauvth/ triavdi kai; pevra" ejsti; kai; a[peiron kai;
10 miktovn,
o} dh; nou'n nohto;n keklhvkamen. Oujkou'n monogenh;" me;n hJ suvmpasa tria;" ajpo; tou' ejn aujth'/ prosagoreuvetai patrov": to; ga;r ajsuvntakton pro;" ta; a[lla
kai; th;n ejxh/rhmevnhn uJperoch;n hJ tou' pevrato" aijtiva
parevcetai. To; ga;r perievcon, fhsi;n oJ Tivmaio", pavnta
15 o{sa
nohta; zw'/a meq eJtevrou deuvteron oujk a]n ei[h:
pavlin ga;r a]n e{teron ei\nai to; peri; ejkeivnw devoi
zw'/on. To; toivnun perilhptiko;n ejn eJni; tw'n nohtw'n aJpavntwn
to; o{lon ejstiv: pantacou' mevntoi to; o{lon pro;" tou' pevratov"
ejsti, ta; de; mevrh pro;" th'" ajpeiriva": w{st eij dia; tou'to
20 monogenev" ejsti to; aujtozw'/on, kata; to; pevra" a]n e[coi th;n
ijdiovthta tauvthn. Aijwvnio" de; au\ prosagoreuvetai kata;
th;n duvnamin th;n aujth'"b, kata; tauvthn ga;r mavlista tw'/
aijwnivw/ proshvkei: kai; ga;r oJ aijw;n duvnami" h\n a[peiro" ejn
eJni; mevnousa kai; proi>ou'sa staqerw'". Pantelh;" de; kata;
25 to;n nou'n: oJ ga;r pa'san ejn eJautw'/ th;n nohth;n ejkfhvna"
62 tou' o[nto" diavkrisin oJ nou'" ejstin oJ nohtov", kai; ou|to" a]n
ei[h kata; th;n tou' Plavtwno" gnwvmhn nou'" oJ pantevleio",
oJ pavntwn nohtw'n perilhptiko;" kai; to; pevra" ajforivzwn

386
TEOLOGIA PLATONICA

th'" nohth'" diakosmhvsew". To; monogene;" a[ra kai; to;

aijwnv ion kai; to; pantele;" pevra" kai; a[peiron kai; to;
mikto;n ajpevfhne th;n tou' nohtou' zwv/ou fuvsin. Dio; kai; oJ
Tivmaio" ejn trisi; touvtoi" ajpomnhmoneuvei sumperavsmasi
tou' paradeivgmato", ejn tw'/ monogene;" deiknuvnti to;
pa'n kai; pavlin th'/ genevsei tou' crovnou kai; th'/ tw'n pavntwn
/ n pantelei' perioch'/.
10 zwvw
Eij de; au\ tw'n nooumevnwn aJpavntwn kavlliston oJ
Tivmaio" ei\naiv fhsi to; aujtozw'/on, kai; tau'ta th;n trivthn
ejn toi'" nohtoi'" tavxin lacovn, oujde;n a]n ei[h tou'to
qaumastovn. Ei[rhtai ga;r provteron kai; par hJmw'n o{ti
me;n hJ th'" ajrivsth" mivxew" aijtiva triav", to;
15 pantacou'
suvmmetron, to; ajlhqev", to; kalovn, diaferovntw" de; au\ to;
kavllo" ejn th'/ trivth/ proovdw/ tou' o[nto" ejkfaivnetai kai;
meta; tw'n nohtw'n eijdw'n ejklavmpei th;n eJautou' fuvsin,
w{sper hJ ajlhvqeia kata; th;n deutevran kai; to; suvmmetron
20 kata; th;n prwvthn. Eij de; prwvth me;n hJ ajlhvqeia, deuvteron
de; to; kavllo", trivth de; hJ summetriva, qaumasto;n oujde;n
kata; me;n th;n tavxin th;n ajlhvqeian kai; to; kavllo" ei\nai pro;
th'" summetriva", tauvth" de; kai; ejn th'/ prwvth/ triavdi ma'llon
ejkfainomevnh" ejkeivnwn wJ" trivth" ou[sh", ejkeivna" ejn tai'"
ejkfaivnesqai krufivw" ou[sa" ejn th'/ prwvth/,
25 deutevrai"
63 kai; th;n me;n ajlhvqeian, kaq o{son ejsti; nohth; gnw'si", ejn
th'/ deutevra/, to; de; kavllo", kaq o{son ejsti;n ei\do" eijdw'n,
ejn th'/ trivth/. Epei; o{ti ge hJ tria;" ejkei' prw'ton, dh'lon ejk
tou' th;n me;n ajlhvqeian ejn tw'/ mavlista o[nti prwvtw" ei\nai
5 pro; th'" gnwvsew", to; de; kavllo" foitw'n kai; mevcri tw'n
ejscavtwn o[ntwn ei\nai ajnagkai'on ejn tw'/ prwvtw/ o[nti, par ou|
kai; ta; e[scata tw'n o[ntwn, th;n de; prwvthn summetrivan ejn
tw'/ prwvtw/ ei\nai miktw'/: pa'sa ga;r mivxi" dei'tai summetriva",
i{na e{n ti to; ejx aujth'" ei[h. All ou\n eij kai; ta; triva prou>10 fevsthken ejkei', labovnte" hJmei'" uJpo; pavntwn oJmologouvmenon,
ei\nai me;n ejkei' th;n summetrivan, ei\nai de; th;n ajlhvqeian,
ei\nai de; kavlliston zwv/wn tw'n nooumevnwn to; aujtozw'o/ n, wJ" oJ Tivmaiov" fhsin, ejn tw'/ parovnti to;n peri; touvtwn
dieperanavmeqa lovgon, ajllacou' prohgoumevnw" peri; aujtw'n
15 dialecqevnte" kai; o{sa tw'/ Plavtwni peri; th'" tavxew" aujtw'n
5

388

TEOLOGIA PLATONICA

15

iqV
All o{qen me;n a[rcetai to; kavllo" kai; o{pw" prwvtw"
ejkfaivnetai, dia; touvtwn e[stw fanerovn, kai; diovti kavlliston tw'n nooumevnwn pavntwn ejsti; to; aujtozw'/on.

dokei'n wjo/ vmeqa mavlista pievsante". Ei[rhtai ga;r peri;

touvtwn hJmi'n ejn eJni; tw'n monobivblwn, o{pou kai; dedeivcamen
th;n me;n ajlhvqeian tw'/ filosovfw/ suvstoicon, to; de; kavllo" kai; th;n summetrivan tw'/ ejrwtikw'/ kai; mousikw'/, kai
20 wJ" e[cousin oiJ bivoi tavxew", ou{tw" e[conta kai; tau'ta pro;"
a[llhla.
Kavlliston me;n ou\n to; aujtozw'/on dikaiovtata a]n
kaloi'to, kaq o{son tw'/ nohtw'/ kavllei diaferovntw" sunevcetai. To; ga;r kavllo" ejpocei'sqai toi'" ei[desi filei' kai;
25 e[stin oi|on ei\do" eijdw'n, tou' ajgaqou' to; kruvfion ejkfh'nan
kai; prolavmyan to; ejrasto;n aujtou' kai; to;n kruptovmenon
peri; ejkei'no povqon eJlkuvsan eij" to; eJautou' fanovn. Tou'
me;n ga;r ajgaqou' pavnta sigwmevnhn e[cei kai; ajpovrrhton
64 th;n e[fesin, pro;" de; to; kalo;n met ejkplhvxew" kai; kinhvsew"
ejgeirovmeqa. To; ga;r ejklavmpon aujtou' kai; drasthvrion
ojxevw" dia; pavsh" cwrei' th'" yuch'" kai; pa'san ejpistrevfei
qewmevnhn to; kalo;n wJ" tw'/ ajgaqw'/ pavntwn oJmoiovtaton:
5 kai; to; ajpovrrhton oi|on ejkfane;n ijdou'sa caivrei kai; a[gatai
to; fane;n kai; ejptovhtai peri; aujtov. Kai; w{sper ejn tai'"
aJgiwtavtai" teletai'" pro; tw'n mustikw'n qeamavtwn e[kplhxi"
tw'n muoumevnwn, ou{tw dh; kajn toi'" nohtoi'" pro; th'" tou'
ajgaqou' metousiva" to; kavllo" profainovmenon ejkplhvttei
10 tou;"
oJrw'nta" kai; ejpistrevfei th;n yuch;n kai; deivknusin
ejn toi'" proquvroi" iJdrumevnon oi|onv ejstin a[ra to; ejn toi'"
ajduvtoi" kai; to; kruvfion ajgaqovn.

390
TEOLOGIA PLATONICA

Epei; de; ta; prwtourga; kai; nohta; paradeivgmatav fhsin oJ

Tivmaio" ejn tw'/ nohtw'/ zwv/w/ th;n uJpovstasin e[cein kai; ei\nai
tevttara ta; pavnta kata; th;n pantelh' tetravda poihsavmena
20 th;n prwvthn e[kfansin, prw'ton me;n ejkei'no sunora'n a[xion,
o{ti tw'n eijdw'n ejn tw'/ nohtw'/ fanevntwn pollw'/ provteron
ajnavgkh kai; ta; gevnh tw'n o[ntwn ejn toi'" nohtoi'" prou>pavrcein. Ouj ga;r a]n ei[h dunato;n ta; me;n ei[dh nohta; tivqesqai,
ta; de; gevnh noera; movnon: ajll w{sper ta; ei[dh nohtw'" mevn
kata; th;n prwvthn eJautw'n uJpovstasin, ejn de; toi'"
25 ejsti
noeroi'" qeoi'" to; plhvrwma to; ejx aujtw'n ejxevfhne, kai; to;
65 me;n oJliko;n eij" merikwtevra" uJpobavsei" diei'le, to; de; eJnoeide;" eij" plh'qo" prohvgage, to; de; ejxh/rhmevnon eij" ta;"
suntetagmevna" aijtiva" ajnhvplwsen, ou{tw dh; kai; ta; gevnh
tou' o[nto" krufivw" mevn ejstin ejn toi'" nohtoi'" kai; ajdiai5 revtw", diakekrimevnw" de; ejn toi'" noeroi'". Kai; dia; tou'to hJ
me;n prwvth tria;" to; mikto;n ei\ce th;n oujsivan, hJ de;
deutevra th;n zwhvn, o{pou kai; kivnhsi" h\n kai; stavsi",
menouvsh" th'" zwh'" kai; proi>ouvsh", ejn de; th'/ trivth/ taujto;n kai; qavteron: to; me;n ga;r pantele;" plh'qo" dia;
10 th;n nohth;n eJterovthta, to; de; hJnwmevnon kai; to; koino;n perilhptiko;n tw'n kata; gevnh kai; kaq e}n morivwn dia; to;
taujtovn. Kai; pavnta tau'ta nohtw'" ejstin ejn tai'" triavsi
tauvtai" kai; oujsiwdw'" kai; monoeidw'".
Prw'ton me;n ou\n tou't aujto; sullogivzesqai tou;" filo15 qeavmona"
th'" tw'n pragmavtwn fuvsew" a[xion kai; toi'"
ei[desi toi'" nohtoi'" ajpodidovnai ta; suvstoica gevnh.
Qevmi" ga;r ou[te h\n ou[te e[stai ta; gevnh deuvtera
meta; th;n tw'n eijdw'n fuvsin ejkfaivnesqai: toi'" ou\n ei[dh
nohta; tiqemevnoi" pollw'/ meizovnw" uJpoqetevon ejn tw'/ nohtw'/
20 ta; gevnh to;n eijrhmevnon trovpon. Epeita pro;" touvtoi" kai;
th;n tetravda tauvthn tw'n eijdw'n o{pw" uJpevsth qeatevon kai;
pw'" tai'" ajrcai'" ajnavlogon ejn tw'/ nohtw'/ nw'/ profaivnetai.
Diairei'tai me;n ga;r eij" monavda kai; triavda: kaq o{son
ga;r hJ tw'n oujranivwn qew'n ijdeva protevtaktai tw'n a[llwn,
25 kata; th;n qeivan aijtivan ajfwvristai. Dokei' d e[moige kata;
th;n ejpistrofh;n th;n eJautou' pro;" ta;" tw'n o{lwn ajrca;" oJ

392

TEOLOGIA PLATONICA

nou'" ejpistrefovmeno" plhvrwma genevsqai tw'n

eijdw'n kai; pavnta noerw'" a{ma kai; nohtw'" eij" eJauto;n cwrh'sai
ta; tw'n o[ntwn ai[tia: kai; th'" me;n ajrrhvtou kai; tw'n pavntwn
ejxh/rhmevnh" aijtiva" plhrwqei;" uJposth'sai th;n monavda tw'n
5 qew'n (o{qen oi\mai kai; oJ Plavtwn qew'n aujth;n ijdevan ajpokalei'), tw'n de; triw'n meta; to; e}n ajrcw'n uJpodexavmeno"
ta;" noera;" aijtiva" ta;" trei'" ajnafh'nai meta; tauvthn ijdeva",
th;n me;n ajeropovrwn kai; pthnw'n aijtivan tw'/ pevrati
proelqou'san ajnavlogon, dio; kai; qeou;" uJfivsthsin eJnoeidei'",
10 ajnagwgouv",
ajcravntou", toi'" oujranivoi" qeoi'" hJnwmevnou"
kai; deuvtera mevtra lacovnta" ejkeivnwn kai; tou'to o[nta" pro;"
tou;" th;n gevnesin kubernw'nta" suntetagmevnw" o{per ejkei'noi
pro;" touvtou" kata; th;n ejxh/rhmevnhn uJperochvn: th;n de;
ejnuvdrwn qew'n, th'/ gennhtikh'/ dunavmei kai; tw'/ ajpeivrw/
15 suvstoicon
kai; paravgousan qeou;" kinhvsew" corhgou;"
kai; th'" gonivmou periousiva" kai; zwh'" ejfovrou", ejpei; kai;
aujto; tou'to to; fainovmenon u{dwr cuvsei kai; ajpeivrw/ fora'/
kai; ajoristiva/ kekravthtai, dio; kai; tai'" zwogovnoi" ajnei'tai
dunavmesi: th;n de; cqonivwn kai; pezw'n qew'n prohgou20 mevnhn th'/ tou' miktou' fuvsei proshvkousan kai; qeou;" ajpogennw'san tou;" to; tevlo" sunevconta" tw'n o{lwn monivmw" kai;
kratou'nta" toi'" ejscavtoi" ei[desi th;n th'" u{lh" ajmorfivan
kai; th;n eJstivan tw'n ejgkosmivwn eij" e}n to; tou' panto;" kevntron
sunereivdonta", ajpo; ga;r th'" prwtivsth" oi|on eJstiva" tw'n
25 o[ntwn uJpostavnte" kai; thvnde th;n eJstivan aujtoi; monivmw"
ajforivzousin.
Ou{tw me;n ou\n hJ prwtivsth tw'n eijdw'n e[kfansi" ejn tw'/
67 nohtw'/ nw'/ kata; ta;" prwtivsta" ajrca;" deivknutai thvn te
provodon e[cousa kai; th;n tavxin. Dei' de; au\ pro;" touvtoi"
kai; tou'to ejk trivtwn eJpomevnou" tw'/ Timaivw/ sunavgein, o{ti
kata; th;n triavda tauvthn to; plh'qo" ejxevlamye tw'n merw'n
5 tw'n nohtw'n kai; to; o{lon to; memerismevnon eij" to;n pantelh'
tw'n morivwn diavkosmon. Ou| gavr fhsivn ejsti ta; a[lla
nohta; zw'/a kaq e}n kai; kata; gevnh movria, tou'tov
ejsti to; prwvtiston kai; kavlliston paravdeigma tou' pantov".
Eij de; ta; a[lla movria tou'de, dh'lon wJ" aujto; o{lon ejsti; to;
10 plh'qo"
ejn eJautw'/ tw'n nohtw'n morivwn suneilhfo;" kai;
pavntwn tw'n nohtw'n morivwn sunektikovn. Eti toivnun to; th;n

66 nohto;"

394

20

kV
Ek me;n ou\n tw'n ejn Timaivw/ gegrammevnwn toiauvta"
ejpibola;" lhptevon peri; tw'n triw'n nohtw'n triavdwn, sumfwvnw" toi'" ejn Filhvbw/ pevra" kai; a[peiron ejn eJkavsth/ kai; to;
ejx ajmfoi'n qewrou'nta". Eij de; bouvlei kai; ajpo; tw'n ejn Sofisth'/
oJrmhqevnte" ejpideivxwmen to;n Plavtwna th;n
25 dih/rhmevnwn
aujth;n e[conta peri; tw'n prwtivstwn ajrcw'n dianovhsin.
O toivnun Eleavth" xevno" ejn ejkeivnoi" pro;" to;n Parmenivdou
68 lovgon ajporw'n to;n e}n levgonta to; pa'n kai; to; nohto;n
plh'qo" ejkfaivnwn kai; deiknu;" o{pw" ejxhvrthtai tou' eJnov",
to; me;n prw'ton ajpo; tou' eJno;" o[nto" ejpiceirei', kai; uJpomnhvsa"
o{ti tou'to peponqov" ejsti to; e}n kai; metevcei tou' eJnov",
5 ajll oujk e[stin aujtoe;n oujde; to; prwvtw" e{n, meta; tou'to
ajpo; tou' o{lou poiei'tai th;n ejpibolh;n th'" diakrivsew" tou'
te eJno;" tou' ajmeqevktou kai; tou' o[nto". Eij ga;r kai; o{lon
ejsti; to; e}n o[n, wJ" Parmenivdh" marturei', to; de; o{lon mevrh
e[cei, to; de; mevrh e[con oujk e[stin aujtoevn, oujk a]n ei[h to; e}n
10 o]n tw'/ eJni; taujtovn. Trivton toivnun ejk tou' pantelou'" ejpiceirei': to; ga;r pavnth/ memerismevnon kai; pampovllwn
morivwn sunektiko;n oujk a[n pote scoivh th;n aujth;n uJpovstasin tw'/ pantelw'" eJniv. Kai; mevcri touvtwn proh'lqe
deiknu;" o{ti to; ajplhvqunton tou' eJno;" o[nto" kata; th;n eJautou'
15 fuvsin
ejxhv/rhtai, dia; triw'n ejpiceirhvsewn oJdeuvsa", kai;
tote; me;n ajpo; tou' eJno;" o[nto" oJrmhqeiv", tote; de; ajpo; tou'
o{lou, tote; de; ajpo; tou' pantov".

15

TEOLOGIA PLATONICA

triavda tauvthn prwtivsthn ei\nai th'" poihvsew" kai; th'"

dhmiourgiva" aijtivan. Eij ga;r ejn aujth'/ ta; prwtourga; paradeivgmata, dh'lon wJ" ajp aujth'" hJ tw'n deutevrwn a[rcetai
diakovsmhsi": kai; eij zw'/ovn ejstin aJpavntwn zwv/wn uJpostatikovn, pa'n me;n to; yuciko;n plavto", pa'n de; to; swmatiko;n
ejnteu'qen e[cei th;n provodon, kai; perievcei tw'n te zwogonikw'n pavntwn diakovsmwn kai; tw'n dhmiourgikw'n ta;" nohta;"
aijtiva".

396

TEOLOGIA PLATONICA

Bevltion de; kai; aujtw'n ejpakou'sai tw'n tou' Plavtwno"

rJhmavtwn. Oti me;n ou\n to; e}n oujk e[sti tw'/ eJni; o[nti taujtovn,
touvtwn kataskeuavzei tw'n levxewn: Tiv dev Para;
20 dia;
tw'n e}n to; pa'n legovntwn a\r ouj peustevon eij"
duvnamin tiv pote levgousi to; o[n Pw'" ga;r ou[

Tovde
toivnun
ajpokrinevsqwsan:
En
pouv
fate
movnon
ei\nai
Fame;n
gavr,
fhvsousin.
H
gavr

Tiv dev On kalei'taiv ti Naiv. Povteron

25 Naiv.
o{per e{n, ejpi; to; aujto; proscrwvmenoi duei'n ojnovmasin, h] pw'" Tiv" ou\n aujtoi'" hJ meta; tou'to,
69 w\ xevne, ajpovkrisi" Dia; dh; touvtwn to; e}n kai; to; o]n
ajp ajllhvlwn oJ Plavtwn diairouvmeno" kai; deiknu;" wJ" a[llh
me;n e[nnoia tou' eJnov", a[llh de; tou' o[nto", kai; wJ" diafevrei
tau'ta ajllhvlwn, ajpofaivnei to; kuriwvtata kai; prwvtw" e}n
5 tou' eJno;" o[nto" ejxh/rhmevnon. To; me;n ga;r e}n o]n ouj mevnei
kaqarw'" ejpi; th'" ajplhquvntou kai; eJnoeidou'" uJpavrxew",
to; de; e}n pavsh" prosqevsew" ejkbevbhken: o{ ti ga;r a]n
aujtw'/ prosqh'/", ejlattoi'" th;n a[kran aujtou' kai; a[rrhton
e{nwsin. Dei' toivnun to; me;n e}n protavttein tou' eJno;" o[nto",
10 to; de; e}n o]n ejxavptein tou' movnw" eJnov". Eij ga;r ei[h taujto;n tov
te e}n kai; to; e}n o]n kai; mhde;n diafevroi levgein e}n kai; o[n
eij ga;r dioivsei, pavlin ejxhvllaktai tou' eJno;" o[nto" to;
e{n eij gou'n mhde;n diafevrei to; e}n tou' eJno;" o[nto", e}n
e[stai pavnta kai; to; plh'qo" ejn toi'" ou\sin oujk e[stai,
15 oujd ojnomavzein ta; pravgmata dunatovn, i{na mh; duvo gevnhtai,
to; pra'gma kai; to; o[noma. Panto;" ga;r plhvqou" ejxh/rhmevnou
kai; pavsh" diairevsew" ou[t o[noma e[stai tino;" ou[te lovgo",
ajlla; to; o[noma tw'/ pravgmati taujto;n ajnafanhvsetai kai;
ou[te to; o[noma pravgmato" o[noma e[stai *** ajlla; to;
20 o[noma
ojnovmato" o[noma, ei[per to; pra'gma tw'/ ojnovmati
taujto;n kai; to; o[noma tw'/ pravgmati, kai; to; pra'gma pravgmato" pra'gma. Pavnta ga;r uJpavrxei peri; to; pra'gma ta;
aujta; a{per peri; to; o[noma dia; th;n e{nwsin tou' te pravgmato"
kai; tou' ojnovmato". Eij ou\n tau'ta a[topa kai; to; e{n ejsti kai;
25 to; o]n kai; metevcei to; o]n tou' eJnov", oujk a[ra taujtovn ejsti to;
e}n kai; to; e}n o[n.
Oti de; kai; to; o{lon, ei[per ejstivn, oujk a]n ei[h tw'/ eJni;
70 taujtovn, eJxh'" ajpodeivknusin, ejnteu'qen ajrcovmeno". Tiv dev
To; o{lon e{teron tou' eJno;" o[nto" h] taujto;n fhvsousi
touvtw/ Pw'" ga;r ouj fhvsousiv te kai; fasivn

398
toivnun

o{lon

ejstivn,

w{sper

kai;

Parmenivdh"

Pavntoqen eujkuvklou sfaivrh" ejnalivgkion o[gkw/,

messovqen ijsopale;" pavnth/ (to; ga;r ou[te ti mei'zon
ou[te ti baiovteron pelevnai crewvn ejsti th'/ h]
th')/ ,

Eij
levgei,

TEOLOGIA PLATONICA

toiou'tovn ge o]n to; o]n mevson te kai; e[scata e[cei:

tau'ta de; e[con pa'sa ajnavgkh mevrh e[cein. H pw'"
Ou{tw". Alla; mh;n tov ge memerismevnon pavqo"
15 me;n
tou' eJno;" e[cein ejpi; toi'" mevresi pa'sin oujde;n
ajpokwluvei, kai; tauvth/ dei' pa'n te o]n kai; o{lon
e}n ei\nai. Tiv d ou[ To; de; peponqo;" tau'ta
a\r oujk ajduvnaton aujtov ge to; e}n aujto; ei\nai
Pw'" Amere;" dhvpou dei' tov ge ajlhqw'" e}n
20 kata;
to;n ojrqo;n lovgon eijrh'sqai Dei' ga;r ou\n.
To; dev ge toiou'ton ejk pollw'n merw'n o]n ouj
sumfwnhvsei tw'/ lovgw/. Manqavnw. Dia; dh; touvtwn oJ Eleavth" xevno" meta; to; e}n o]n ajpo; th'" oJlovthto"
ejpiceirw'n kai; tou' merismou' tw'n morivwn th'" oJlovthto"
25 deivknusin wJ" a[ra oujc e{n ejsti to; pa'n. Eij gavr ejsti to; o{lon
ejn toi'" ou\sin, wJ" marturei' Parmenivdh" ejn toi'" e[pesin,
71 oujk a]n ei[h ta; pavnta e{n. To; me;n ga;r e}n ajmerev", to; de;
o{lon mevrh e[cei: to; a[ra o{lon oujk e[stin aujtoevn. Ekei'no
ga;r merw'n ejkbevbhke pavntwn kai; th'" oJlovthto": ajlla; to;
o{lon peponqo;" mevn ejsti to; e{n, dio; kai; o{lon proso5 nomavzetai, to; ga;r o{lon oujk aujtoevn. Oujk a[ra ta; o[nta
pavnta e{n ejstin ajdiavkriton kai; ajplhvqunton.
Kai; mh;n kai; to; pa'n aujto; pleiovnwn ejsti; merw'n perilhptikovn. To; me;n ga;r o{lon th;n prwvthn ejk duei'n ejsti merw'n,
to; de; pa'n plh'qo" e[cei merw'n, kai; oJlovthto" metevcon a{ma
10 kai; pa'n ejstin wJ" pantelw'" memerismevnon. Tou'to dh; ou\n
aujtoe;n oujk e[stin, ajlla; peponqo;" to; e{n: ajmere;" ga;r to;
aujtoevn, ou{tw de; ajmere;" wJ" aJpavntwn tw'n merw'n ejxh/rhmevnon.
Oujk a[ra to; pa'n tw'/ eJni; taujtovn. Hmei'" me;n ou\n dieivlomen,
oJ de; Plavtwn sunevplexe tov te o{lon kai; to; pa'n ouJtwsi;
15 levgwn:
Alla; mh;n tov ge memerismevnon pavqo" me;n
tou' eJno;" e[cein ejpi; toi'" mevresi pa'sin oujde;n ajpokwluvei, kai; tauvth/ dei' pa'n te kai; o{lon e}n ei\nai.
Dihv/rhtai de; o{mw" tau'ta to;n eijrhmevnon trovpon.

10

400

TEOLOGIA PLATONICA

20

c
Il testo qui lacunoso in quanto mancante di diverse lettere. Leggo, seguendo in parte le integrazioni e le correzioni proposte dai due editori:
AiJ ga;r pro;" to;n Parmenivdhn ajporivai to; metecovmenon e}n eij" th;n ajmevqekton
e{nwsin ajnafevrousi, wJ" kai; ejn a[lloi" ejdeiknuvmen pollacou'. Oujk a[ra ejsti;n ejn touvtoi" to; aujtoe;n kai; ajmerev", ajlla; kai; to; e}n o]n kai; to; o{lon kai; to; pa'n ta;" nohta;"
triavda" sunevcei. To; me;n dh; pa'n dh'lon o{ti tw'/ pevrati tw'n nohtw'n malvista proshvkei k.t.l.

Oujkou'n ejk triw'n touvtwn ejpiceirhvsewn oJ Eleavth" xevno"

dievkrine to; e}n ajpo; tw'n metecovntwn tou' eJno;" kai; dihpovrhse
pro;" tou;" e}n ta; pavnta levgonta", to; e}n o[n, to; o{lon, to;
pa'n. Wn to; me;n pa'n metevcei tou' o{lou kai; e[sti plh'qo"
ejk merw'n pleiovnwn oJlomelev": to; de; o{lon tou' o[nto",
o]n gavr ejsti kai; to; o{lon, wJ" Parmenivdh" marturei'. Touvtwn
25 toivnun
toiauvthn tavxin ejcovntwn pw'" oujk ajnavgkh kata;
72 ta;" trei'" nohta;" triavda" gegonevnai tw'/ Plavtwni ta;"
ejfovdou" Kai; ga;r e[dei, tou' Parmenivdou to; e}n o]n toi'"
nohtoi'" ajforivzonto", ejkei'qen to;n Plavtwna pepoih'sqai
ta;" ajpodeivxei" th'" diakrivsew" tou' pro; tw'n nohtw'n eJno;"
5 kai; tou' ejn toi'" nohtoi'" eJnov". AiJ ga;r pro;" to;n Parmenivdhn
ajporivai to; metecovmenon e}n eij" th;n ajmevqekton e{nwsin
......................... deiknuvmenai pollacou'. Oujk a[ra ejsti;n
ejn touvtoi" ................... ajlla; kai; to; e}n o]n kai; to; o{lon
........................... To; me;n dh; pa'n dh'lon o{ti tw'/ pevrati
10 tw'/ nohtw'/ .................c (to; ga;r kata; pavnta tevleion kai; to;
suvmpan nohto;n plh'qo" ejkei' th;n uJpovstasin e[sce): to;
de; o{lon tw'/ mevsw/ kevntrw/ kai; tw'/ sundevsmw/ tou' nohtou'
plavtou" aJrmovzei (to; ga;r o{lon pro; tou' pantov", ei[per
to; me;n pa'n o{lon ejstiv, to; de; o{lon oujk h[dh kai; pa'n ejsti:
15 to; ga;r dih/rhmevnon plh'qov" ejsti pa'n, to; de; sunevcon ejn
eJautw'/ to; plh'qo" kai; ou[pw diakekrimevnon o{lon: kai; tou'to
tw'/ aijwn' i mavlista proshvkei, mevtron gavr ejstin oJ aijw;n
panto;" tou' nohtou' plhvqou", w{sper to; o{lon sunoch; kai;
e{nwsi" tou' pantov"): to; de; e}n o[n, th'/ prwvth/ (kai; ga;r to; e}n
20 ejkeivnh" ejsti mavlista th'" triavdo" i[dion, wJ" kai; oJ Tivmaio"
ejnedeivxato, kai; to; o]n ejkei' prwvtw" ejkfaivnetai, to; krufivw"
kai; nohtw'" o]n kai; pa'si toi'" a[lloi" th'" oujsiva" ai[tion).
Pavlin ou\n hJmi'n aiJ trei'" pefhvnasi triavde" eJpomevnoi" tw'/
Eleavth/ xevnw/, kata; me;n to; e}n o]n hJ prwvth, kata; de; to;
25 o{lon hJ deutevra, kata; de; to; pa'n hJ trivth. Pro;" h}n kai;
73 ajpoblevpwn oJ tou' panto;" dhmiourgo;" diakosmei' to; aijsqhto;n pa'n, ejn ejkeivnw/ tw'/ nohtw'/ panti; to; oJrato;n ajforivzwn,
pro;" de; th;n oJlovthta th;n nohth;n to;n crovnon: dio; kai; oJ
crovno" sunechv", kai; w{sper ejkei'no to; o{lon duei'n ejsti
5 merw'n periektikovn, eJni; de; pevrati sunevcei ta; mevrh, to;n

402
TEOLOGIA PLATONICA

kaV
Tau'ta me;n ou\n kai; mikro;n u{steron ejpi; plevon diar10 qrwvsomen, o{tan peri; tou' Parmenivdou levgwmen: protevleia
gavr ejsti tw'n Parmenivdou musthrivwn ta; tou' Eleavtou
nohvmata. Pri;n de; ejpi; to;n Parmenivdhn trapwvmeqa, fevre
peri; aujtw'n eij dokei' tw'n triw'n triavdwn ejx ajrch'" dievlqwmen,
th;n tou' Plavtwno" diavnoian ejk tw'n pollacou' diespar15 mevnwn ajqroivzonte".
Trei'" me;n ou\n eijsin, wJ" pollavki" eijrhvkamen, kai; tou'ton
dihv/rhntai to;n trovpon, eij" pevra" kai; a[peiron kai; miktovn,
w{ste tritta; me;n ei\nai ta; nohta; pevrata, trissa;" de; ta;"
ajpeiriva", tritta; de; ta; miktav. Pavsh" de; au\ nohth'" triavdo"
20 to;
me;n pevra" ejn eJkavsth/ path;r ejponomavzetai, to; de;
a[peiron duvnami", to; de; mikto;n nou'". Kaiv moi mhdei;"
uJpolavbh/ ta; ojnovmata th'" Plavtwno" ei\nai filosofiva"
ajllovtria: fanhvsetai ga;r panto;" ma'llon kai; aujto;"
crwvmeno" tai'" ejpwnumivai" tauvtai" kata; tw'n proeirh25 mevnwn triavdwn. To;n me;n ga;r prw'ton qeo;n patevra kai;
74 kuvrion aujto;" ejn Epistolai'" prosagoreuvei: dh'lon de;
o{ti tou' prwvtou kai; th;n patrikh;n tavxin uJperaivronto" to;
prwvtw" patriko;n ejn toi'" nohtoi'" ejsti qeoi'". Ou|toi gavr
eijsin oiJ tw'/ eJni; diaferovntw" suggenevstatoi kai; th;n a[rrhton
5 aujtou'
kai; a[gnwston e{nwsin nohtw'" ejkfaivnonte". Eij
toivnun ejkei'no" kai; e}n kai; path;r ajpo; tw'n prosecw'"
ajp aujtou' proelqovntwn ejponomavzetai, kaqavper eJnavde"
eijsi;n oiJ nohtoi; qeoi; prwvtw", kai; patevre" eijsi; prwvtw":
dicw'" ga;r tw'/ ajrrhvtw/ ta; ojnovmata tivqhsin oJ Plavtwn, h]
10 ajpo; tw'n ajkrothvtwn h] ajpo; pavntwn tw'n o[ntwn, dia; ga;r
touvtwn hJ tou' eJno;" uJperoch; gnwrivzetai. Kai; mh;n kai; to;
o]n oJ Eleavth" xevno" dunavmenon kai; duvnamin ajpokalei'. Prou>pavrcei toivnun hJ prwvth duvnami" tou' o[nto"
kai; h{nwtai tw'/ patriv, diaferovntw" de; sumfevretai tw'/ o[nti
15 kai; plhroi' to; o]n ejx aujth'". Dio; kai; to; o]n wJ" me;n metevcon

aujto;n trovpon kai; oJ crovno" tw'/ me;n nu'n pepevrastai, toi'"

de; mevresin a[peirov" ejsti dittoi'" uJpavrcousi.

404

TEOLOGIA PLATONICA

th'" dunavmew" prosagoreuvetai dunavmenon, wJ" de; sunhnwmevnon aujth'/ kai; kat aujth;n ta; o[nta paravgon pavnta,
duvnami". Eij de; ta; o[nta pavnta nou'n pollavki" ajpokalou'sin aujtov" te oJ Plavtwn kai; oiJ gnhsiwvtatoi tou' Plavtwno"
(dio; kai; trei'" poiou'si ta;" ajrca;" pollacou',
20 eJtai'roi
ajgaqovn, nou'n, yuchvn, pa'n to; o]n nou'n prosagoreuvonte"),
e[coi" a]n kai; to; trivton ejn ejkeivnoi" to;n nou'n.
Dei' de; mh; lanqavnein th;n diaforavn, o{ti nou'" oJ mevn
ejstin wJ" pro;" th;n u{parxin nou'". Otan ga;r th;n eJnavda th;n
25 ejn eJkavsth/ nohto;n ajpokalw'men wJ" ejfeto;n tw'/ o[nti kai;
wJ" plhrou'n to; o[n, tovte to; trivton th'" triavdo" nou'n
ejponomavzomen: kai; ga;r nohtovn ejstin wJ" oujsiva, kai; nou'",
75 ajll oujk oujsiva" nou'", ajlla; tou' patro;" kai; th'" qeovthto":
pa'sa ga;r hJ metecomevnh qeovth" nohtovn ejstin wJ" plhvrwma
tou' metevconto". O dev ejsti nou'" oujsiva" nou'", kaq o} dhv
famen to; o]n to; th'" trivth" triavdo" nou'n ei\nai tou' prwvtw"
5 o[nto". Nou'" gavr ejstin ou|to" oujsiwvdh", aujto; to; ejnergei'n
oujsivan eJautou' lacwvn: pavnta gavr ejstin oujsiwdw'" ejn aujtw',/
kai; ta; aJplouvstera gevnh kai; ta; prwtourga; paradeivgmata,
nohto;" gavr ejsti nou'". Trivto" dev ejstin oJ noero;" nou'", o}"
dh; kai; ajnavlogon uJfevsthke tw'/ nohtw'/ kai; sunh'ptai pro;"
10 aujto;n kai; plhrou'tai par aujtou', noerw'" e[cwn a} h\n ejn
ejkeivnw/ nohtw'". Kai; o{lw" ajnavgkh pantacou' ta; prw'ta
kaq eJkavsthn seira;n morfh;n e[cein tw'n pro; aujtw'n: dio;
kai; prw'ta levgetai kai; e[cei tina; pro;" ta; suvstoica th'"
oujsiva" uJperochvn. Epei; ou\n to; pro; tw'n nohtw'n qeov", ta;
15 prw'ta nohta; qeoi; kai; eJnavde": kai; ejpei; to; nohto;n oujsiw'de",
oiJ prw'toi nove" oujsivai: kai; ejpei; oJ nou'" noero;" pantacou'
kata; th;n eJautou' fuvsin, aiJ prw'tai yucai; noeraiv: kai;
diovti zwh'" aiJ yucai; plhrwvmata, ta; prw'ta tw'n swmavtwn
zwtikwvtata: kai; ejpei; ta; ajidv ia tw'n swmavtwn kuvklw/
20 fevretai, ta; a[kra tw'n ejnuvlwn swmavtwn sumfevretai toi'"
ajidivoi".
Tou'to me;n ou\n ai[tion eijrhvsqw tou' kai; ta;" eJnavda"
pollavki" nohta; kalei'sqai kai; ta; o[nta nova" nohtouv".

406
TEOLOGIA PLATONICA

Oti de; th;n triavda tauvthn oi\den oJ Plavtwn, patevra

levgw kai; duvnamin kai; nou'n, mavqoimen a]n eij" th;n
dhmiourgikh;n tavxin ajpoblevponte": ejn tauvth/ ga;r diaferovntw" hJ tria;" ajnafaivnetai: dio; kata; th;n pro;" to;
76 nohto;n e{nwsin peplhvrwtai th'" triavdo" tauvth" kai; ma'llon
e[cei tau'ta dih/rhmevna h[per to; aujtozw'/on h] oJ aijw;n oJ
nohtov". Oujkou'n ejn ajrch'/ me;n eujqu;" th'" dhmhgoriva" ejn
Timaivw/ patevra eJauto;n oJ dhmiourgo;" ajpokalei': Wn
5 ejgw;
dhmiourgo;" pathvr te e[rgwn, Mikro;n de; u{steron th;n duvnamin ejkfaivnei th;n eJautou': Mimouvmenoi th;n
ejmh;n duvnamin peri; th;n uJmetevran gevnesin. O dh;
kai; qaumastovn, o{ti th;n qeologikwtavthn hJmi'n e[nnoian
peri; th'" dunavmew" ajpodevdwke, prw'ton me;n patro;" aujth;n
10 ajpokalevsa"
duvnamin (path;r ga;r aujtov": w|n ejgw; dhmiourgo;" pathvr te e[rgwn, fhsivn: aujtou' de; hJ duvnath;n
ejmh;n
duvnamin:
w{ste
kata;
mi":
mimouvmenoi
Plavtwna tou' patro;" hJ duvnami"): e[peita th;n gennhtikh;n
aujth'/ tw'n o{lwn ijdiovthta prosavptwn, tou'to ga;r to;
15 peri;
th;n uJmetevran gevnesin: aijtiva dh; ou\n gennhvsew" hJ duvnami" kai; th'" proovdou tw'n o[ntwn. Ef a{pasi de;
to; noero;n ijdivwma tou' dhmiourgou' paradivdwsi: Tau'ta
ei\pe, kai; pavlin ejpi; to;n provteron krath'ra, ejn w|/
th;n tou' panto;" yuch;n ejkeravnnu, ta; tw'n provsqen
20 uJpovloipa
katecei'to mivsgwn. Kai; ga;r to; eijpei'n nw'/
proshvkei kai; to; mignuvnai kai; hJ mivxi" kai; to; th'" yuch'"
paraktikovn. Kai; tiv dei' tau'ta levgein ajlla; kai; nou'n aujto;n
ajpokalei'
pro;
touvtwn:
Hiper
ou\n
nou'"
ejnouvsa"
ijdeva" ejn tw'/ o{ ejsti zw'/on o{sai te e[neisi kai; oi|ai
77 kaqora'/,
tosauvta"
kai;
toiauvta"
dienohvqh
dei'n
kai; tovde to; pa'n scei'n. Kai; path;r ou\n ejstin oJ dhmiourgo;" kai; duvnami" kai; nou'", kai; tau'ta kata; th;n
e{nwsin e[cei th;n pro;" ta; nohtav: kai; ga;r qeov" ejsti di ejkei'na
5 kai;
gennhth;" tw'n o{lwn kai; ginwvskei ta; o[nta noerw'"
di ejkei'na, prwvtw" ga;r ejn ejkeivnoi" hJ nohth; gnw'si". Pollw'/
a[ra ma'llon ejn toi'" nohtoi'" pathvr ejsti kai; duvnami" kai;
nou'", ajf w|n kai; oJ dhmiourgo;" plhrouvmeno" th'" triavdo"
tauvth" meteivlhce. Kai; ga;r kai; ajnavlogon e{kasta pareiv10 lhfen oJ Plavtwn: wJ" ga;r hJ patrikh; tria;" ejn toi'" nohtoi'"
uJfivsthsi to;n aijw'na to;n nohto;n, ou{tw" oJ dhmiourgo;"
25

408

TEOLOGIA PLATONICA

w|n ejstin e[rgwn pathvr, tau'ta a[luta poiei'. Kai; wJ"

ejn ejkeivnoi" oJ aijwn; kata; th;n o{lhn duvnamin proelqw;n to;
aujtozw'o/ n ajpogenna'/ to; nohtovn, ou{tw" hJ dhmiourgikh;
15 duvnami" uJpevsthse ta; ejgkovsmia zw'/a ta; ajivdia kai; qei'a
kai; toi'" nevoi" qeoi'" a[llhn ejndivdwsi duvnamin tw'n qnhtw'n zwvw
/ n gennhtikhvn.
All o{ti me;n kai; tau'ta ta; ojnovmata lavboi ti" a]n para;
tou' Plavtwno", uJpemnhvsqw dia; touvtwn. Tricw'" de; tou'
20 o[nto" ejn toi'" nohtoi'" th;n uJpovstasin e[conto", to; mevn ejsti
prwvtw" o]n kai; proaiwvnion, to; de; deutevrw" o]n kai; aijw;n oJ
prwvtisto", to; de; ejscavtw" o]n kai; nou'" oJ nohto;" kai; aijwvnio".
Kai; ou| me;n to; o[n, ou| de; oJ aijwvn, ou| de; oJ nou'": kai; perilhptikwvteron nou' me;n oJ aijwvn, tou' de; aijw'no" to; o[n. Pa'"
v io", ouj mevntoi kai; pa'n to; aijwvnion nou'":
25 me;n ga;r nou'" aijwn
kai; ga;r hJ yuch; kata; th;n oujsivan th;n eJauth'" aijwvnio".
78 Kai; pa'n me;n to; aijw'no" meteilhfo;" metevcei pollw'/ provteron kai; tou' o[nto" (ejn ga;r tw'/ ajidivw" ei\nai sunupavrcei
kai; to; ei\nai pavntw"), ajlla; to; tou' ei\nai metevcon ouj pavntw"
kai; aijwnivw" o[n ejstin, ejpei; kai; ta; swvmata metevcei pw" th'"
5 tou' ei\nai fuvsew", aijwn
v ia de; oujk e[sti. Nou'" me;n ou\n th;n
noera;n movnhn oujsivan uJfivsthsin h|/ nou'" (ejpei; kaq o{son
kai; ou|tov" ejsti zwh; kai; o[n, tw'n pavntwn uJpostavth"):
aijw;n de; kai; th;n noera;n kai; th;n yucikhvn (zwh; ga;r h\n
au{th nohth; to; miktovn): to; de; o]n kai; th;n noera;n kai;
10 th;n yucikh;n kai; th;n swmatikhvn. Kai; ga;r hJ u{lh e}n mevn
ejstin, ajneivdeon de; o]n kai; mh; o]n ajpopevptwke th'" tou'
o[nto" metousiva". Eij de; dunavmei levgoi ti" aujth;n ei\nai
to; o[n, kai; th;n duvnamin tauvthn ejk tou' o[nto" e[cei: kai;
ga;r hJ duvnami" provdromov" ejsti th'" ejnergeiva" mevqexi".

410
TEOLOGIA PLATONICA

kbV
Tau'ta me;n ou\n peri; touvtwn. Tiv de; hJmi'n oJ ejn tw'/
Faivdrw/ Swkravth" peri; tw'n nohtw'n touvtwn triavdwn
iJkano;n parevxetai th'" diairevsew" tekmhvrion, kai; pw'"
a]n ejk tw'n par aujtw'/ diatetagmevnwn eij" th;n e[nnoian
20 ajnadravmoimen th'" tw'n ajrchgikwtavtwn qew'n uJpostavsew"
Pa'n toivnun to; qei'on kalo;n sofo;n ajgaqo;n ajnumnei'
numfovlhpto" ejn ejkeivnoi" oJ Swkravth" genovmeno", kai;
79 touvtoi" trevfesqaiv fhsi th;n yuchvn. Eij dh; pa'n to;
qei'on toiou'ton, pollw'/ provteron to; nohtovn: kai; pantacou'
me;n h\n pavnta, diaferovntw" de; ejn me;n th'/ prwvth/ triavdi to;
ajgaqovn, ejn de; th'/ deutevra/ to; sofovn, ejn de; th'/ trivth/ to;
5 kalovn.
En tauvth/ me;n ga;r to; tw'n nooumevnwn kavlliston, ejn de; th'/ deutevra/ hJ ajlhvqeia kai; hJ prwtivsth
novhsi", ejn de; th'/ prwvth/ to; suvmmetron, o} dh; tw'/ ajgaqw'/
taujto;n ejlevgomen.
Alla; tou' ajgaqou' stoicei'av fhsin oJ ejn tw'/ Filhvbw/
10 Swkravth"
to; ejfetovn, to; iJkanovn, to; tevleion. Oujkou'n
to; me;n ejfeto;n tw'/ pevrati proshvkei, pavsh" gavr ejsti th'"
triavdo" e{nwsi" kai; ajgaqovth" kai; peri; aujto; sunnevneuken
hJ triav": to; de; iJkano;n th'/ ajpeiriva/, duvnami" ga;r hJ iJkanovth" ejpi; pavnta diiknei'sqai dunamevnh kai; parei'nai pa'sin
15 ajkwluvtw": to; de; tevleion tw'/ miktw'/, tou'to gavr ejsti to;
prwvtw" triadikovn, ejpeidh; pa'sa mivxi" ejk triavdo" e[cei th;n
sunevleusin.
Ta; me;n ou\n stoicei'a tou' ajgaqou' th;n prwvthn hJmi'n
ejkfaivnei triavda, ta; de; stoicei'a th'" nohth'" sofiva" th;n
20 deutevran. To; de; sofo;n pa'n plh'rev" ejsti tou' o[nto" kai;
gennhtiko;n
th'"
ajlhqeiva"
kai;
ejpistreptiko;n
tw'n
ajtelw'n eij" th;n eJautou' teleiovthta. To; me;n ou\n plh're" tw'/
15

412

TEOLOGIA PLATONICA

pevrati proshvkei tw'/ deutevrw/: tou'to ga;r tw'n pro; aujtou'

metevcon eJnoeidw'" peplhvrwtai th'" meqevxew": kai; ga;r
25 to; plh're" oijkei'on pantacou' tw'/ pevrati, kaqavper dh; tw'/
ajpeivrw/ to; ajplhvrwton. To; de; govnimon th'/ deutevra/ dunavmei
kai; th'/ ajpeiriva/: to; ga;r mh; mevnon ejpi; th'" eJautou' plhrwv80 sew", ajlla; kai; a[llwn oijstiko;n kai; gennhtiko;n th'"
ajpeiriva" th'" qeiva" mavlista gnwvrisma. To; de; ejpistreptiko;n tw'/ miktw':/ tou'to ga;r wJ" to; tevlo" th'" triavdo"
klhrwsavmenon ejpistrevfei pa'n to; ajtele;" eij" to; plh're",
5 kai; eJauto; pro; tw'n a[llwn eJnivzei tw'/ pevrati th'" o{lh"
triavdo".
Alla; mh;n kai; ta; tou' kavllou" stoicei'a th'" trivth"
ejsti;n ijdiwvmata tw'n nohtw'n triavdo": tau'ta dev ejstin,
w{sper kai; provteron ei[pomen, to; ejrastovn, to; aJbrovn,
10 to; lamprovn. To; me;n ou\n ejrasto;n tw'/ ejfetw'/ tetagmevnon
ajnavlogon th'" eJnavdo" ejsti; tou' pevrato": to; de; aJbro;n tw'/
iJkanw'/ suvstoicon o[n, th'" dunavmew" th'" ajpeivrou th'" ejn
tw'/ kalw':/ to; de; lamprovn, th'" noera'" ijdiovthto". Tou'to
gavr ejsti to; fano;n tou' kavllou" kai; katalavmpon pavnta
15 kai;
ejkplh'tton tou;" qeavsasqai dunamevnou": kai; w{sper
to; fainovmenon kavllo" stivlbon ejnargevstata fantavzetai dia; th'" ejnargestavth" tw'n aijsqhvsewn (polla;" ga;r e[cei diafora;" kata; Aristotevlhn ta; tauvth"
aijsqhtav, kai; au{th tw'n a[llwn ma'llon ejpi; plevon dihvkei),
20 ou{tw dh; kai; to; nohto;n kavllo" ejkfaivnetai tw'/ nw'/ th'"
yuch'" lavmpon nohtw'". Ei\do" gavr ejsti nohtovn, kai; dia;
tou'to tw'/ nw'/ katafane;" to; tou' kavllou" lamprovn. Ep
ejscavtw/ toivnun tw'/ nohtw'/ profaivnetai to; kavllo" lavmpon, w{" fhsin oJ Swkravth": tou'to gavr ejsti to; fanovtaton
25 tw'n nohtw'n, oJ nou'" oJ nohtov", kai; to; ajpostivlbon to; fw'"
to; nohtovn, o} kai; tou;" noerou;" qeou;" ejkplhvttei fane;n kai;
poiei' qaumavzein to;n patevra, kaqavper fhsi;n Orfeuv".
81
Ek me;n dh; touvtwn toiauvthn a[n ti" lavboi paraskeuh;n
eij" th;n tw'n nohtw'n qew'n ejpisthvmhn. Kai; nu'n ajnapevfhnen
o{pw" to; kavllo" krufivw" mevn ejstin ejn tw'/ tevlei th'" prwvth"
nohth'" triavdo", ejkfanw'" de; ejn th'/ trivth/ proelqo;n uJpevsth

414
(monoeidw'" me;n gavr ejstin ejkei', triadikw'" de; ejn tauvth/),
kai; o{pw" eJkavsth tw'n triavdwn monav" ejstin a{ma kai; triav".
H te ga;r prwvth kata; to; ajgaqo;n carakthrizomevnh
sumpeplhvrwtai toi'" trisi; tou' ajgaqou' stoiceivoi": kai;
hJ deutevra kata; to; sofo;n th'/ triavdi th'" sofiva" sunevcetai:
kai; hJ trivth kata; to; kalo;n uJposta'sa th'/ triavdi tou' kavllou" ejsti; pantelhv". Eij de; kai; e[stin ejn th'/ prwvth/ triavdi
to; kalo;n krufivw" kai; ejkfaivnetai triadikw'" ejn th'/ trivth/,
dh'lon wJ" oJ nou'" oJ nohto;" kai; ejra'/ th'" prwvth" triavdo"
kai; e[rwta e[cei tw'/ eJautou' kavllei sunhmmevnon: kai; ou|tov"
ejstin oJ nohto;" e[rw" oJ th'" prwtivsth" kallonh'". Ek
dh; touvtou proveisin oJ noero;" meta; pivstew" kai; ajlhqeiva", wJ" kai; provteron ei[pomen: to; ga;r ajgaqo;n kai;
sofo;n kai; kalovn, aiJ nohtai; monavde", trei'" uJpevsthsan
ajnagwgou;" dunavmei" tw'n te a[llwn aJpavntwn kai; pro; tw'n
a[llwn tw'n noerw'n qew'n.

TEOLOGIA PLATONICA

kgV
Alla; peri; me;n touvtwn ej" u{steron: ejp aujth;n de; h[dh
th;n tou' Parmenivdou qewrivan trepovmeno" bouvlomai pavlin
uJpomnh'sai tou;" ajkouvonta" w|n provteron ejpedeivxamen.
25 Devdeiktai toivnun o{ti th;n deutevran uJpovqesin crh; dielei'n
82 eij" o{la" ta;" tou' eJno;" o[nto" proovdou" kai; wJ" oujde;n a[llo
ejsti;n h] gevnesi" kai; provodo" qew'n hJ uJpovqesi" au{th mevcri
th'" ejkqeoumevnh" oujsiva" a[nwqen ajpo; th'" a[kra" eJnwvsew"
proi>ou'sa tw'n nohtw'n. Ouj gavr, w{sper levgousiv tine", ejn
5 th'/ prwvth/ peri; qeou' kai; qew'n oJ lovgo": oujde; ga;r h\n qevmi"
aujtw'/ suntavttein to; plh'qo" tw'/ eJni; kai; to;n e{na tw'/ plhvqei:
pavnth/ ga;r ejxhv/rhtai tw'n o{lwn oJ prwvtisto" qeov". Alla;
kai; th;n oujsivan ejn th'/ prwvth/ kai; aujto; to; e}n ajfairei'tai
tou' prwvtou: tau'ta de; o{ti mh; proshvkei toi'" a[lloi"
10 qeoi'", panti; katafanev". Ouj mh;n oujd, wJ" aujtoi; levgousi,
peri; tw'n nohtw'n qew'n ejn th'/ prwvth/ poiei'tai to;n lovgon

20

15

10

416

TEOLOGIA PLATONICA

oJ Parmenivdh", ejkeivnwn ta;" ajpofavsei" ei\nai levgonte"

diovti sunhvnwntai tw'/ eJni; kai; eijsi;n aJplovthti kai; eJnwvsei
proevconte" aJpavntwn tw'n qeivwn genw'n. Pw'" ga;r to; o{moion
15 kai; to; ajnovmoion h] to; a{ptesqai kai; cwri;" kai; ta; a[lla
pavnta ta; ajpofaskovmena tou' eJno;" uJpavrxei toi'" nohtoi'"
qeoi'" All o{ti me;n ta; ajfairouvmena qew'n eijsin ijdiovthte"
dokou'siv moi levgein ojrqw'", o{ti de; pavnta tw'n nohtw'n,
oujk ojrqw'", pro;" tw'/ kai; ajnagkai'on ei\nai kata; to;n
20 lovgon tou'ton pavlin ejn th'/ deutevra/ peri; tw'n nohtw'n qew'n
ei\nai th;n pragmateivan: a} ga;r ajpevfhsen ejn ejkeivnh/, tau'ta
katevfhsen ejn tauvth/.
Tou'tov te ou\n, w{sper e[fhn, devdeiktai kai; o{ti tavxin
e[cei ta; sumperavsmata pro;" a[llhla th;n tw'n protevrwn
25 kai; uJstevrwn kai; aijtivwn kai; aijtiatw'n. Dei' toivnun hJma'"
ejfarmovzein a[nwqen ajrcomevnou" tai'" me;n prwvtai" tavxesi
ta; prw'ta sumperavsmata, tai'" de; mevsai" ta; mevsa, tai'"
83 de; ejscavtai" ta; teleutai'a, kai; dei'xai tosouvtou" hjrwthmevnou" lovgou" oJpovsai tw'n qeivwn diakovsmwn aiJ provodoi.
Kai; prw'ton peri; tw'n nohtw'n, uJpe;r w|n kai; proujqevmeqa
levgein, ajpodw'men th;n tou' Parmenivdou didaskalivan,
5 ejpeidh; kai; dieivlektai peri; touvtwn oJ Plavtwn pollacou', ta;
me;n ejndeiknuvmeno", ta; de; kai; diarrhvdhn levgwn. Dei' de;
hJma'" th;n pragmateiwvdh kai; sunoptikh;n peri; eJkavsth"
tavxew" sunavgein eij" e}n qewrivan, ejpeidh; kai; th;n tw'n levxewn
e[fodon ejn toi'" uJpomnhvmasi poihsamevnou" ta; aujta; kai;
10 nu'n ajnakuklei'n oujk a]n e[coi lovgon. All ouJtwsi; poihvsw:
tw'n sumperasmavtwn e{kaston aujto; kaq auJto; paralabw;n
eij" to;n oijkei'on aujtw'/ tw'n qew'n diavkosmon ajnapevmpein
peiravsomai, toi'" tou' kaqhgemovno" hJmw'n kajntau'qa parakolouqw'n ejnqeasmoi'", w|/ dh; kai; hJmei'" th'/ qeiva/ kefalh'/
15 peri;
th;n tou' Parmenivdou qewrivan sunebakceuvsamen,
ta;" iJera;" ajtrapou;" tauvta" kai; pro;" th;n mustagwgivan
th;n ajpovrrhton ajtecnw'" kaqeuvdonta" hJma'" ajnegeirouvsa" ejkfaivnonto".

418
TEOLOGIA PLATONICA

kdV
Tau'ta me;n ou\n peri; tou' trovpou tw'n o{lwn sumperasmavtwn hJmi'n proeirhvsqw: to; de; ejnteu'qen ejp aujth;n metabhvsomai th;n tw'n prokeimevnwn uJfhvghsin. To; me;n dh;
prwvtiston kai; ajmevqekton e{n, ejpevkeina tw'n o{lwn prou>pavrcon, ouj tw'n metecovntwn movnwn, ajlla; kai; tw'n metecomevnwn
u{mnhtai dia; th'" prwvth" uJpoqevsew", aJpavntwn
25 eJnavdwn,
84 me;n ou\n ajrrhvtw" ai[tion ajpopefasmevnon, aujto; de; ejn
oujdeni; dh; tw'n pavntwn ajforizovmenon oujdev tina duvnamin
e[con oujde; ijdiovthta suggenh' pro;" tou;" a[llou" qeouv".
Meta; de; tou'to to; movnw" uJperouvsion kai; uJpero;n kai;
5 a[mikton pro;" pavsa" ta;" uJpavrxei", eJnav" ejsti metecomevnh
me;n uJpo; tou' o[nto" kai; peri; eJauth;n uJposthvsasa th;n
prwvthn oujsivan kai; pleonavsasa th'/ prosqhvkh/ th'" meqevxew" tauvth" tou' prwvtw" eJnov", aujth; de; uJperouvsio" u{parxi"
kai; *** th'" prwtivsth" nohth'" triavdo". Duvo dh; touvtwn
10 o[ntwn ejn th'/ prwvth/ triavdi, tou' eJno;" kai; tou' o[nto", kai; tou'
me;n gennw'nto", tou' de; gennwmevnou, kai; tou' me;n teleiou'nto", tou' de; teleioumevnou, dei' dh; kai; th;n mevshn ajmfoi'n
uJpavrcein duvnamin, di h|" te kai; meq h|" to; e}n uJpostatikovn
ejsti kai; teleiwtiko;n tou' o[nto". H te ga;r provodo" ajpo;
15 tou' eJno;" kai; hJ pro;" to; e}n ejpistrofh; tw'/ o[nti dia; th'"
dunavmew". Tiv ga;r a[llo sunavptei tw'/ eJni; to; o]n h] metecovmenon poiei' to; e}n uJpo; tou' o[nto" plh;n th'" dunavmew"
Provodo" gavr ejsti tou' eJno;" kai; e[ktasi" ejpi; to; o[n: o{qen
dh; kai; ejn pa'si toi'" qeivoi" gevnesi proovdwn kai; gennhvsewn
20 aiJ dunavmei" prokatavrcousin. Tria;" ou\n ejstin au{th tw'n
nohtw'n ajkrovth", to; e{n, hJ duvnami", to; o[n, to; me;n paravgon,
to; de; paragovmenon, hJ de; ejxhrthmevnh me;n tou' eJnov", sumferomevnh de; tw'/ o[nti.
Tauvthn toivnun th;n triavda paradivdwsin oJ Parmenivdh"
20 eujqu;"
ajrcovmeno" th'" deutevra" uJpoqevsew", aJploustavthn
th;n mevqexin tw'/ eJni; prosavptwn th'" oujsiva". Kalei' de;
aujth;n e}n o[n, kai; tov te o]n metevcei, fhsiv, tou' eJno;" kai;
85 to; e}n tou' o[nto". H de; mevqexi" touvtou diavforo": to; me;n
20

420

TEOLOGIA PLATONICA

ga;r e}n o]n ou{tw metevcei tou' o[nto" wJ" katalavmpon kai;
ejkplhrou'n kai; ejkqeou'n to; o[n, to; de; o]n ou{tw tou' eJno;" wJ"
ejxhrthmevnon tou' eJno;" kai; ejkqeouvmenon uJp aujtou'. Mevsh
5 de; ajmfoi'n hJ scevsi", oujk ou\sa par ejkeivnoi" ajnuvparkto":
oujde; ga;r hJ ejntau'qa me;n scevsi" mhdamw'" o[n ejsti, pollw'/
ma'llon hJ ejn ejkeivnoi". H de; scevsi" au{th duoeidhv" ejsti:
kai; ga;r tou' eJnov" ejsti kai; tw'/ o[nti sumfuvetai: kivnhsi"
gavr ejsti tou' eJno;" kai; provodo" eij" to; o[n. Tauvthn th;n
paradidou;" oJ Parmenivdh" a[rcetai me;n ejnteu'qen
10 triavda
tw'n peri; aujth'" lovgwn: Ora dh; ejx ajrch'". Eij e{n
ejstin, a\r oi|onv
te aujto; ei\nai mevn, oujsiva" de; mh;
metevcein
Oujc oi|onv
te. Teleuta'/ de; peri; aujth'"
dialegovmeno" wJdiv: Ar ou\n a[llo h] o{ti oujsiva"
to; e{n, tou't a]n ei[h to; legovmenon, ejpei15 metevcei
davn ti" sullhvbdhn ei[ph/ o{ti e{n ejsti Pavnu ge.
Tria;" ou\n au{th prwvth nohthv, to; e{n, to; o[n, kai; scevsi"
ajmfoi'n, di h}n kai; to; e}n tou' o[nto" ejsti; kai; to; o]n tou'
eJnov", pavnu qaumastw'" kai; dia; touvtwn ejndeiknumevnou tou'
20 Plavtwno" o{ti kai; oJ path;r tou' nou' pathvr ejsti kai; oJ nou'"
tou' patro;" kai; wJ" hJ duvnami" kevkruptai metaxu; tw'n a[krwn.
Kai; ga;r hJ qeovth" pathvr ejsti th'" triavdo" kai; to; o]n nou'"
th'" qeovthto" tauvth", oujc ou{tw" nou'" w]n wJ" eijwvqamen
levgein to;n th'" oujsiva" nou'n: oJ me;n ga;r toiou'to" nou'"
25 kai; e{sthke kai; kinei'tai pa'", w{" fhsin oJ Eleavth" xevno",
to; de; prwvtw" o]n ou[te e{sthken ou[te kinei'tai, wJ"
aujto;" diatavttetai. Kalei'tai d ou\n hJ prwvth tria;" e}n o[n,
ejpeivper hJ duvnami" ejntau'qa krufivw" ejstivn: ouj ga;r prov86 eisin hJ tria;" ajf eJauth'", ajll ajdiakrivtw" kai; eJnoeidw'"
uJfevsthke, prwvtw" ajforizomevnh kata; th;n e{nwsin th;n
qeivan. Prwvth toivnun au{th mevqexi", th'" oujsiva" metecouvsh"
tou' eJno;" dia; mevsh" th'" dunavmew", h} kai; sunagwgov" ejstin
5 ajmfoi'n kai; diakritikhv, kai; uJperouvsio" mevn, sumferomevnh
de; th'/ oujsiva/. Mh; toivnun uJpolavbwmevn pote pa'san duvnamin
oujsiva" e[kgonon uJpavrcein: aiJ ga;r tw'n qew'n dunavmei"
uJperouvsioiv eijsin aujtai'" sunupavrcousai tai'" eJnavsi tw'n
qew'n, kai; dia; tauvta" oiJ qeoi; gennhtikoi; tw'n o[ntwn eijsivn.
10 Orqw'" ou\n kai; hJ poivhsi" pantacou' ta; pavnta duvnasqaiv

422

keV
H me;n ou\n prwvth tria;" dia; touvtwn hJmi'n uJpo; tou'
Parmenivdou paradevdotai. Meta; de; tauvthn ejfexh'" hJ
deutevra th;n provodon e[lacen, h}n kata; th;n oJlovthta th;n
nohthvn, w{sper kai; ejn Sofisth'/ dieivlomen, carakthrivzei.
Th'" ga;r prwvth" triavdo" eJnoeidou'" ou[sh" kai; pavnta
20
nohtw'" kai; krufivw" ejcouvsh", th;n u{parxin, th;n duvnamin,
to; o[n, ou{tw" w{ste kai; mevshn ou\san tou' te eJno;" kai; tou'
o[nto" th;n th'" diairevsew" aijtivan duvnamin kekruvfqai kai;
dia; th'" pro;" a[llhla koinwniva" tw'n a[krwn ajnafaivnesqai,
25 proveisin hJ deutevra tria;" prwvth dunavmei th'/ nohth'/ carakthrizomevnh kai; ta;" ejn aujth'/ monavda" diakekrimevna"
87 e[cousa. Pavntwn ga;r hJnwmevnwn ejkei' kai; ajdiakrivtwn o[ntwn
hJ diavkrisi" ejn tauvth/ profaivnetai, kai; to; o]n kai; hJ duvnami"
dihvr/ htai plevon ajp ajllhvlwn, kai; to; ejk touvtwn oujkevti
movnon e}n o[n ejstin, ajll o{lon, wJ" mevrh tov te e}n kai; to;
5 o]n e[con ejn eJautw'/. Anw me;n ga;r pro; merw'n pavnta kai;
oJlovthto", ejn tauvth/ de; ta; mevrh kai; to; o{lon, th'" dunavmew"
eJauth;n ejkfainouvsh": diakrivsew" ga;r ou[sh" kai; mevrh
ejsti; kai; to; ejk touvtwn o{lon. Kalei'tai toivnun hJ deutevra

tria;" oJlovth" nohthv, mevrh de; aujth'" to; e}n kai; to; o[n
10 a[kra levgw mevsh de; hJ duvnami" ou\sa kajntau'qa sunavptei,
kai; oujc eJnoi', kaqavper ejn th'/ pro; aujth'", to; e}n kai; to; o[n.
Kai; ejpei; mevsh ejsti;n ajmfoi'n, dia; me;n th;n pro;" to; o]n koinwnivan e}n o]n ajpofaivnei to; e{n, dia; de; th;n pro;" to; e{n, e}n
ajpotelei' to; o[n. Kai; ou{tw" to; e}n o]n ejk merw'n ejsti duoi'n,
15 tou' te eJno;" o[nto" kai; tou' o[nto" eJnov", w{sper aujto;" oJ
Parmenivdh" fhsivn.
15

TEOLOGIA PLATONICA

fhsi tou;" qeouv". AiJ me;n ga;r oujsiwvdei" dunavmei" ouj ta;
pavnta duvnantai: tw'n ga;r uJperousivwn oujk eijsi;n uJpostatikaiv: aiJ de; uJperouvsioi kai; ta;" oujsiva" ajf eJautw'n
paravgousin.

424

TEOLOGIA PLATONICA

Arcetai me;n ou\n tw'n peri; th'" triavdo" tauvth" lovgwn

ejnqevnde: Pavlin dh; levgwmen, e}n eij e[sti, tiv sumbhvsetai. Skovpei ou\n eij oujk ajnavgkh tauvthn th;n
toiou'ton
to;
e}n
shmaivnein
oi|on
mevrh
20 uJpovqesin
e[cein. Teleuta'/ de; ouJtwsi; levgwn: Kai; o{lon a[ra
ejsti;n o} a]n e}n h\/ kai; movrion e[cei. Dia; dh; touvtwn oJ
Parmenivdh" oJlovthta th;n deutevran ajforivzetai tavxin tw'n
nohtw'n. W" ga;r to; ei\nai pa'sin ajpo; th'" prwvth", ou{tw"
25 to; o{lon ajpo; th'" deutevra" kai; hJ pantelh;" diaivresi" ajpo;
th'" trivth". Alla; tou'to me;n eijsau'qi". Tritth'" de; a[ra
th'" oJlovthto" ou[sh", th'" me;n pro; tw'n merw'n, th'" de; ejk
tw'n merw'n, th'" de; ejn tw'/ mevrei, kata; th;n Plavtwno"
88 uJfhvghsin:
ejn Politikw'/ me;n ga;r to; gevno" o{lon kalei',
to; de; ei\do" mevro", ouj sumplhroumevnou tou' gevnou" ejk
tw'n eijdw'n, ajlla; prou>pavrconto" aujtw'n: ejn Timaivw/ de;
o{lon ejx o{lwn ei\naiv fhsi to;n kovsmon, kai; oJ me;n suvmpa"
5 kovsmo" ejk merw'n sumplhrou'tai tw'n o{lwn, tw'n de; merw'n
e{kaston to; o{lon ejstivn, oujc wJ" to; pa'n, ajlla; merikw'":
tritth'" ou\n, o{per ejlevgomen, kata; Plavtwna th'" oJlovthto"
ou[sh", hJ eJna;" touvtwn kai; hJ aijtiva hJ nohth; kai; hJ kruvfio"
paradevdotai nu'n, eJniaivw" perievcousa ta;" trei'", kai;
10 uJfista'sa kata; me;n th;n u{parxin th;n eJauth'" th;n pro; tw'n
merw'n oJlovthta, kata; de; th;n duvnamin th;n ejk tw'n merw'n,
kata; de; to; o]n th;n ejn tw'/ mevrei. To; me;n ga;r e}n pro; pantov"
ejsti plhvqou", hJ de; duvnami" ejpikoinwnei' pw" ajmfotevroi"
toi'" a[kroi" kai; ta;" ijdiovthta" aujtw'n ejn eJauth'/ suneivlhfe,
15 to; de; o[n ph/ metevcei tou' eJnov". Diovper ejk me;n th'" eJniaiva"
uJpavrxew" hJ prwtivsth tw'n oJlothvtwn, hJ pro; tw'n merw'n
(mona;" gavr ejsti kai; au{th tw'n merw'n uJpostatikh; kai;
tou' ejn aujtoi'" plhvqou"): ejk de; th'" dunavmew" hJ deutevra
(sumplhrou'tai ga;r ajpo; tw'n merw'n, wJ" ejn th'/ sunagwgw'/
20 dunavmei tou' eJno;" kai; tou' o[nto" ejkfaivnetaiv pw" ta; a[kra):
ejk de; tou' o[nto" hJ trivth (mevro" gavr ejsti to; o]n kai; gevnnhma
ajmfoi'n, th'" te dunavmew" kai; tou' eJnov", kai; e[cei merikw'"
eJkavteron).
Meta; me;n ou\n to; nohto;n aiJ trei'" oJlovthte" dihv/rhntai
25 kata; ta;" diafovrou" tw'n o[ntwn tavxei": hJ de; nohth; oJlovth"
ta;" trei'" eJniaivw" perieivlhfe kai; e[sti mona;" th'" triavdo"
tauvth" sunektikh; nohtw'", ejk mevsou tou' nohtou' kai;

426
diakovsmou

pavnth/

diateivnousa

TEOLOGIA PLATONICA

ta;"

eJauth'"

kV
Meta; de; tauvthn th;n triavda nohvswmen ejfexh'" a[llhn
proi>ou'san, ejn h|/ to; nohto;n plh'qo" ejkfaivnetai pa'n: h}n
5 kai; aujth;n oJlovthta mevn, ajll ejk merw'n pollw'n uJfivsthsin
oJ Parmenivdh". Meta; ga;r th;n kruvfion e{nwsin th'" prwvth"
kai; th;n th'" deutevra" duadikh;n diavkrisin hJ th'" trivth"
ajpogenna'tai provodo", ejk merw'n me;n e[cousa th;n uJpovstasin, pleiovnwn de; merw'n, w|n to; plh'qo" wjdivnei hJ pro;
10 aujth'". Ena;" me;n gavr ejstin ejn tauvth/ kai; duvnami" kai; o[n,
ajlla; kai; to; e}n plhquvetai kai; to; o]n kai; hJ duvnami": kai;
ou{tw" hJ me;n suvmpasa tria;" oJlovth" ejstivn, eJkavteron de; tw'n
a[krwn aujth'", to; e}n levgw kai; to; o[n, plh'qo" o]n dia; th'"
sunagwgou' dunavmew" sunaptovmenon, pavlin diairei'tai
15 kai;
plhquvetai. To; ga;r eJniai'on plh'qo" sunavptousa tw'/
plhvqei tw'n o[ntwn, tw'n me;n ajpotelei' dia; th;n provodon
e{kaston e}n o[n, tw'n de; kata; th;n mevqexin o]n e{n. Duvo me;n
ou\n ejsti kajntau'qa th'" oJlovthto" ta; mevrh, to; e}n kai; to;
o[n, ajlla; kai; to; e}n metevcei tou' o[nto" (sunh'ptai ga;r
20 aujtw')/ kai; to; o]n tou' eJnov". To; me;n toivnun e}n tou' o[nto"
metevcon diairei'tai pavlin, w{ste to; e}n kai; to; o]n ajpogenna'n eJnavda deutevran, moivra/ tou' o[nto" suntattomevnhn.
To; de; o]n tou' eJno;" metevcon diakrivnetai pavlin eij" o]n kai;
e{n: ajpogenna'/ ga;r o]n merikwvteron eJnavdo" merikwtevra"
25 ejxhrthmevnon, kai; to; e}n ejkteqewmevnwn ejsti; tw'n merikw90 tevrwn o[ntwn kai; eijdikwtevrwn monav". Aijtiva de; th'" proovdou
tauvth" hJ duvnami": duopoio;" ga;r hJ duvnami" kai; plhvqou"
ejrgavti", to; me;n ga;r e}n eij" plh'qo" prokaloumevnh,
to; de; o]n eij" th;n metousivan tw'n qeivwn eJnavdwn ejpistrev5 fousa.
Povqen ou\n a[rcetai peri; tauvth" hJma'" th'" triavdo"
ajnadidavskein oJ Parmenivdh" kai; pou' to;n peri; aujth'"
sumperaivnetai lovgon Arch; me;n ou\n aujtw'/ tw'n lovgwn

dunavmei".

89 krufivou

428

TEOLOGIA PLATONICA

10

h{de: Tiv ou\n Tw'n morivwn eJkavteron touvtwn, tou'

te eJno;" o[nto", tov te e}n kai; to; o[n, a\r ajpoleivpesqon h] to; e}n tou' ei\nai movrion h] to; o]n tou' eJno;"
morivou Oujk a]n ei[h. Teleuth; de; h{de: Oujkou'n
a[peiron a]n to; plh'qo" ou{tw to; e}n o]n ei[h
Eoikev ge.
Prw'ton me;n ou\n th'" proovdou to;n trovpon ejnnoei'n
15
proshvkei tw'n qeivwn genw'n, kai; o{ti kata; th;n monavda th;n
nohthvn, h}n kata; to; e}n o]n tavttomen, kai; th;n duavda th;n
met ejkeivnhn, h}n oJlovthta me;n ejkalou'men, ejk duvo de; merw'n
diakekrimevnwn uJpo; th'" dunavmew" levgomen uJfestavnai,
25 to; nohto;n ejkfaivnetai plh'qo" ajpo; monavdo" kai; duavdo".
Otan me;n ga;r levghtai tou' eJno;" o[nto" movria pavnta ta;
deuvtera kai; o{sa dia; th;n th'" dunavmew" diakritikh;n aijtivan
ajnafaivnetai, th;n ajpo; th'" monavdo" ejfhvkousan e{nwsin
eij" th;n trivthn triavda paradivdwsin oJ lovgo": o{tan de; hJ
duvnami" diakrivnousa kai; sunavptousa ta;" eJnavda" kai;
91 ta; o[nta to; plh'qo" ajpotelh'/, tovte dh; pavntw" hJ metousiva
th'" duavdo" ajnafaivnetai, kaqavper oi\mai kai; oJ Parmenivdh"
ejndeivknutai levgwn Wste ajnavgkh duvo ajei; gignovmenon
mhdevpote
e}n
ei\nai.
Kat
ajmfotevra"
a[ra
5 ta;"
prou>parcouvsa" triavda" au{th proelhvluqe, rJevousa
kata; to; lovgion kai; ejpi; pa'n proi>ou'sa to; nohto;n plh'qo".
Th'" ga;r rJoh'" tauvth" kai; tou' ajperilhvptou th'" dunavmew"
to; a[peiron plh'qo" ejndeiktikovn.
Prw'ton me;n toivnun, wJ" e[fhn, th;n th'" triavdo" tauvth"
10 uJpovstasin
tw'n pro; aujth'" hjrthmevnhn dia; touvtwn ajpodeiktevon. Epeiq o{ti kai; prwtogenh;" hJ tria;" au{th
kata; to;n Parmenivdhn: prwvth/ ga;r aujth'/ tou' givnesqai
metadivdwsi kai; to; plh'qo" to; ejn aujth'/ gignovmenon ajpokalei'. Levgei ga;r ou\n ou{tw": Kai; givnetai to; ejlav15 ciston
ejk duoi'n au\ morivoin to; movrion: kai; pavlin
Otiper a]n givnhtai movrion, touvtw tw; morivw ajei;
i[scei: kai; ejn toi'" eJxh'": Wste ajnavgkh duvo ajei;
gignovmenon mhdevpote e}n ei\nai. To; toivnun sucnw'/
tw'/ th'" genevsew" ojnovmati crh'sqai peri; th'" proovdou tou'
20 nohtou'
plhvqou" ajnadidavskonta, pw'" ouj khruvttontov"
ejstin o{ti ta; me;n pro; tauvth" th'" tavxew" h{nwtai ma'llon
ajllhvloi", au{th de; proveisin ejpi; plevon kai; ejkfaivnei to;

430
TEOLOGIA PLATONICA

kruvfion tw'n pro; aujth'", kai; e[sti prwtogenhv", ejn

eJauth'/ th;n govnimon ejkfaivnousa duvnamin
Pro;" dh; touvtoi" th;n ajpeirivan tou' plhvqou" oujc wJ"
25
ajxiou'sin e[nioi skopei'n, tw'/ posw'/ to; a[peiron lambav92 nonte", ou{tw kai; hJmi'n ajpodektevon: ajll ejpeivper ejn tai'"
tw'n o{lwn ajrcai'" to; pevra" h\n kai; to; a[peiron, to; me;n th'"
eJnwvsew" ai[tion, to; de; th'" diakrivsew" tou' plhvqou", to;
prwvtiston kai; nohto;n plh'qo" a[peiron oJ Parmenivdh" fhsiv,
5 diovti pa'n me;n plh'qo" kata; th;n eJautou' fuvsin a[peirovn
ejstin wJ" th'" prwtivsth" ajpeiriva" e[kgonon, pa'n de; to;
nohto;n plh'qo" toiou'ton. Prw'ton gavr ejsti plh'qo" kai;
aujtoplh'qo", to; de; aujtoplh'qo" prw'tovn ejsti th'" nohth'"
ajpeiriva" e[kgonon. Apeiron ou\n dia; tou'to plh'qo" to;
10 nohtovn, wJ" ejkfai'non th;n ajpeirivan th;n prwvthn, kai; taujto;n
to; a[peiron tou'to tw'/ pantelei'. To; ga;r ejpi; pa'n proelhluqo;" kai; ejf o{son e[dei th;n nohth;n fuvsin dia; th;n gennhtikh;n tw'n o{lwn duvnamin, a[peirovn ejstin. Up oujdeno;"
ga;r a[llou perilhptovn ejstin, ajlla; panto;" tou' noerou'
15 plhvqou" perilhptikovn ejsti to; nohto;n plh'qo". Kai; ga;r
eij me;n h\n to; prwvtw" a[peiron kata; to; poso;n a[peiron,
e[dei kai; to; a[peiron plh'qo" toiou'ton uJpotivqesqai to;
nohtovn: ejpeidh; de; ejkei'no duvnamiv" ejstin a[peiro", ajnavgkh
toivnun kai; to; metevcon tou' prwvtw" ajpeivrou kata; th;n
20 perilhptikh;n
tw'n protevrwn pavntwn duvnamin profaivnein
th;n ajpeirivan. Kai; ei[ me dei' favnai toujmovn, w{sper to;
prwvtw" e}n prwvtw" ejsti; pevra", ou{tw" to; prwvtw" plh'qo"
a[peirovn ejsti plh'qo". Olhn ga;r uJpodevcetai th;n th'"
ajpeiriva" duvnamin, kai; pavsa" ta;" eJnavda" kai; pavnta ta;
25 o[nta paravgon, kai; mevcri tw'n ajtomwtavtwn ouj lhvgei th'"
dunavmew". Panto;" ou\n plhvqou" oJlikwvterovn ejsti kai;
ajperivlhpton a[peiron. Pa'n de; ou\n plh'qo" ejkfai'non
ajpeivrw/ dunavmei pavnta peratoi' kai; metrei' kai; pa'sin
ejpifevrei dia; th'" oJlovthto" to; pevra".

432

TEOLOGIA PLATONICA

kzV
Tau'ta kai; peri; th'" trivth" nohth'" triavdo" ejk tou'
Parmenivdou lhptevon: koinh'/ de; peri; pasw'n tw'n nohtw'n
triavdwn levgwmen eJxh'". Th;n me;n toivnun prwvthn triavda,
5 kruvfion
kai; nohth;n ajkrovthta klhrwsamevnhn ejn toi'"
nohtoi'", pote; me;n oJ Plavtwn ajpo; th'" eJnwvsew" oJrmhqei;"
th'" ejn aujth'/ kai; th'" ejxh/rhmevnh" pro;" ta;" a[lla" uJperoch'"
e}n ejponomavzei, kaqavper ejn tw'/ Timaivw:/ Mevnei dev fhsin
oJ aijwn; ejn eJniv, to; de; e}n tou'to th;n prwvthn triavda tw'n
10 nohtw'n ajpevfhnen oJ lovgo": pote; de; ajpo; tw'n a[krwn tw'n
ejn aujth'/, tou' metecomevnou kai; metevconto", e}n o]n aujth;n
ajpokalei', th;n duvnamin wJ" eJnoeidw'" kai; ajpokrufivw" ejn
touvtoi" periecomevnhn a[rrhton tiqeiv": pote; de; kai; pa'san
aujth;n kata; ta;" ejn aujth'/ monavda" ejkfaivnei, pevra",
15 a[peiron
kai; miktovn, tou' me;n pevrato" th;n u{parxin
th;n qeivan, th'" de; ajpeiriva" th;n gennhtikh;n duvnamin, tou'
de; miktou' th;n oujsivan th;n ajp aujtw'n proi>ou'san ejndeiknumevnou.
Th;n me;n ou\n prwvthn, o{per e[fhn, dia; touvtwn oJ Plavtwn
20 hJma'" ajnadidavskei tw'n ojnomavtwn, tote; me;n di eJno;" ojnovmato", tote; de; au\ dia; duei'n, tote; de; au\ dia; triw'n aujth;n
ejmfanivzwn, ejpei; kai; triav" ejstin ejn aujth'/, kaq h}n hJ
pa'sa carakthrivzetai, kai; duav", kaq h}n ta; a[kra kekoinwvnhken ajllhvloi", kai; mona;" hJ to; a[rrhton kai; kruvfion
25 kai;
eJniai'on tou' prwvtou profhvnasa dia; tw'n eJauth'"
monavdwn. Thvn ge mh;n deutevran meta; tauvthn ejn Timaivw/
94 me;n
aijw'na proseivrhken, ejn Parmenivdh/ de; oJlovthta
th;n prwtivsthn. Opw" de; tau'ta th;n aujth;n e[lacen ijdiovthta
mavqoimen a]n ejkei'no sunnohvsante", o{ti pa'n me;n to; aijwvnion
o{lon ejstivn, eij me;n pantelw'" aijwnv ion ei[h, kai; th;n oujsivan
5 kai;
th;n ejnevrgeian o{lhn a{ma parou'san e[con (toiou'to"
ga;r pa'" nou'", tov te ei\nai kai; to; noei'n o{lon oJmou' kai; pa'n
ejn eJautw'/ televw" iJdrusavmeno", kai; ouj to; me;n e[cwn tou'
o[nto", tw'/ de; ejlleivpwn, oujde; th'" ejnergeiva" para; mevro"

93

434
TEOLOGIA PLATONICA

Non mi pare necessaria lintegrazione proposta dagli Editori: to; ajei; <o[n>.

metevcwn, ajll o{lon me;n to; o[n, o{lhn de; th;n novhsin ajqrovw"
perilabwvn), eij de; tai'" me;n ejnergeivai" ei[h kata; crovnon
proi>ovn, th;n de; oujsivan aijwvnion e[coi, th;n me;n o{lhn ajei;
th;n aujth;n eJstw'san e[lace, th;n de; pote; me;n a[llhn, pote;
de; a[llhn ginomevnhn. Pantacou' toivnun oJ aijw;n oi|" a]n
parh'/ prwvtw", oJlovthto" ai[tiov" ejstin. Alla; mh;n kai; to;
ajidiovthtov" ejsti pantacou' periektikovn: oujde;n ga;r
15 o{lon
tw'n o{lwn h] th;n oujsivan h] th;n teleiovthta th;n oijkeivan
ajfivhsin, ajlla; kai; to; fqeirovmenon prwvtw" kai; to; kakunovmenon to; merikovn ejsti. Dia; ga;r tou'to kai; oJ suvmpa"
kovsmo" ajidv io", o{ti o{lo", kai; ta; ejn oujranw'/ pavnta kai;
stoiceivwn e{kasta: sunektikh; ga;r hJ oJlovth" pan20 tw'n
tacou' tw'n uJpokeimevnwn ejstiv. Sunufevsthken ou\n oJ aijw;n th'/
oJlovthti kai; taujtovn ejstin oJlovth" kai; aijwvn, kai; mevtron
eJkavteron, to; me;n tw'n aijwnivwn kai; tw'n ajidivwn pavntwn, to;
de; tw'n merw'n kai; plhvqou" pantov". Triw'n de; tw'n oJlothvtwn
25 oujsw'n, th'" me;n pro; tw'n merw'n, th'" de; ejk tw'n merw'n,
th'" de; ejn tw'/ mevrei, dia; me;n th'" pro; tw'n merw'n oJlovthto"
oJ aijw;n ta;" eJnavda" metrei' tw'n qeivwn ta;" ejxh/rhmevna" tw'n
o[ntwn, dia; de; th'" ejk tw'n merw'n ta;" eJnavda" ta;" sunte95 tagmevna" toi'" ou\sin, dia; de; th'" ejn tw'/ mevrei ta; o[nta
pavnta kai; ta;" oujsiva" o{la": mevrh ga;r au|tai tw'n qeivwn
eJnavdwn meristw'" e[cousai ta; eJniaivw" ejn ejkeivnai" prou>pavrconta. Kai; mh;n kai; oJ aijw;n oujde;n a[llo ejsti;n h] to; ajeivd,
5 ejk
th'" eJnavdo" tw'/ o[nti th'" sunoch'" ejllampomevnh":
to; de; o{lon ejk duoi'n meroi'n, tou' eJno;" kai; tou' o[nto", th'"
dunavmew" sunagwgou' tw'n merw'n uJparcouvsh". Kat ajmfotevra" a[ra ta;" ejpibola;" hJ dua;" proshvkousa th'/ mevsh/
nohth'/ triavdi, th;n monoeidh' kai; kruvfion ejkfaivnousa th'"
10 prwvth" uJpovstasin.
Alla; mh;n kai; th;n trivthn triavda tw'n nohtw'n ejn Timaivw/
me;n aujtozw'/on kai; nohto;n kai; pantevleion ejponomavzei kai; monogenev", ejn de; tw'/ Parmenivdh/ plh'qo"
a[peiron kai; oJlovthta pollw'n morivwn perilhptikhvn, ejn
15 de; tw'/ Sofisth'/ pantovthta nohth;n memerismevnhn eij" ta;
o[nta pollav. Pavnta toivnun tau'ta mia'" ejstin ejpisthvmh"
e[kgona kai; pro;" mivan ajlhvqeian ajnateivnetai th;n nohthvn.
O te ga;r Tivmaio" zw'/on nohto;n ajpokalw'n th;n triavda
tauvthn kai; pantevleion aujth;n ei\nai tivqetai kai; tw'n nohtw'n
10

436

TEOLOGIA PLATONICA

20

e
Gli Editori segnalano qui una lacuna, ma il testo non sembra richiedere alcuna integrazione. Su ci cfr. nota alla traduzione.

zwv/wn kaq e}n kai; kata; gevnh periektikh;n wJ" morivwn:

o{lon a[ra kata; tou'tovn ejsti to; aujtozw'o/ n, tw'n nohtw'n
zwvw
/ n wJ" morivwn perilhptikovn. Kai; oJ Parmenivdh" pantele;"e plh'qo" ajpofaivnwn to; e}n o]n to; th'/ tavxei tauvth/
sunufestwv": to; ga;r a[peiron panduvnamon e[stai kai;
25 pantelev", wJ" provteron ei[pomen, nohto;n ejn auJtw'/ plh'qo"
96 perievcon morivwn, a} kai; ajpogenna'/, tw'n me;n oJlikwtevrwn, tw'n
de; merikwtevrwn kaiv, wJ" oJ Tivmaiov" fhsi, tw'n kaq e}n kai;
kata; gevnh morivwn. Eti dev, w{sper ejkei'no" aijwvnion
ajpokalei' to; aujtozw'o/ n kai; monogenev", ou{tw" oJ Parme5 nivdh" to; ajei; kai; givgnesqai tw'/ ajpeivrw/ plhvqei prw'ton
ajpevneimen, ouJtwsi; levgwn: Kai; kata; to;n aujto;n lovgon
ou{tw" ajeiv, o{tiper a]n movrion givgnhtai, touvtw tw;
morivw ajei; i[scei: tov te ga;r e}n to; o]n ajei; i[scei kai;
to; o]n to; e{n, w{ste ajnavgkh duvo ajei; gignovmenon
10 mhdevpote
e}n ei\nai. Tiv" a]n ou\n hJma'" ejnargw'" ou{tw"
uJpevmnhse peri; tou' aijwnivou zwv/ou kai; th'" prwtogenou'"
triavdo" wJ" oJ Parmenivdh", gevnesin kai; to; ajei; prw'ton ejpi;
tauvth" th'" tavxew" paralabw;n kai; ou{tw sucnw'" crhsavmeno" eJkatevrw/ To; aujto; toivnun kai; zw'/ovn ejsti pantele;"
15 kai; plh'qo" nohto;n panduvnamon. Th'" ga;r prwvth" ajpeiriva"
dunavmew" ou[sh", to; pa'n to; nohto;n kat aujth;n uJfestamevnon kai; th;n eij" ta; mevrh diaivresin ajp aujth'"
ajxiw'
prosonomavzein,
th'"
uJpodexavmenon
panduvnamon
tou' ajpeivrou proshgoriva" wJ" pollou;" tarattouvsh"
20 ajpallageiv".
All o{per ejsti;n ejn touvtoi" kai; sunnoh'sai calepo;n kai;
qaumavsai mavlista tou' Plavtwno" prosh'kon mh; parw'men,
ajlla; toi'" gnhsivoi" th'" ajlhqeiva" ejrastai'" ejpideivxwmen. Tou' ga;r nohtou' zwv/ou tevssara" ijdeva" perievconto"
25 nohtav",
kaq a}" ouj qew'n gevnh movnon uJfivsthsin, ajlla;
kai; tw'n meta; qeou;" kreittovnwn kai; aujtw'n h[dh tw'n qnhtw'n
97 zwvw
/ n hJ ga;r tw'n ajeropovrwn ijdeva kai; hJ tw'n ejnuvdrwn kai;
hJ tw'n cqonivwn ajpo; qew'n mevcri kai; tw'n qnhtw'n zwvw
/ n ajpogennw'sa diateivnei tevttara" gou'n perievconto" ijdeva"
kai; dia; tw'n aujtw'n paradeigmavtwn oJlikw'" tav te qei'a kai;
5 ta; daimovnia kai; ta; qnhta; paravgonto", eijkovtw" ajporivan

438

10

a[rcetai eij" to; kavtw teivnein ajkti'na" ajghta;"

kata; to; lovgion. Wste oujde;n a]n ei[h qaumasto;n th;n aujth;n
qew'n kai; daimovnwn kai; qnhtw'n zwv/wn aijtivan prou>pavrcein, oJlikw'" ta; pavnta paravgousan kai; th;n merikwtevran diavkrisin th'/ dhmiourgikh'/ tavxei paradou'san,
w{sper au{th th;n tw'n ajtovmwn poivhsin eij" tou;" nevou"
paravgei qeouv". Ta; me;n ga;r nohta; tw'n o{lwn ejsti;n ai[tia
seirw'n, ta; de; noera; tw'n kata; gevnh koina; diairevsewn, ta;
de; uJperkovsmia tw'n kat ei[dh diaforw'n, ta; de; ejgkovsmia
kai; aujtw'n h[dh tw'n ajtovmwn: kinouvmena gavr ejstin ai[tia kai;
metabolh'" ejxavrcei toi'" ajf eJautw'n ginomevnoi".
Eij de; dei' kai; aujto; to; pra'gma qewrh'sai kaq auJtov,
kai; o{pw" to; e}n nohto;n ei\dov" ejsti qew'n kai; daimovnwn kai;
qnhtw'n, movno" hJma'" oJ Parmenivdh" ajnaplh'sai dunhvsetai,
tw'n ejn tw'/ nohtw'/ plhvqei merw'n ta; me;n kata; to; o}n carakth98 ijdevan

20

15

10

TEOLOGIA PLATONICA

parevscen oJ lovgo" toi'" th'" ajlhqeiva" filoqeavmosi,

pw'" tw'n aujtw'n aijtivwn o[ntwn kai; tw'n aujtw'n prwtourgw'n
paradeigmavtwn prou>parcovntwn, ta; me;n tw'n uJpostavntwn
qeoiv, ta; de; daivmone", ta; de; zw'/a qnhtav. Pro;" ga;r e}n ei\do"
pavnta genovmena pw'" oujk e[cei morfh;n th;n aujth;n kai; fuvsin,
devonto" th;n mivan ijdevan pantacou' tw'n oJmoeidw'n ei\nai
gennhtikhvn Dia; ga;r tou'to th;n tw'n ijdew'n uJpovqesin
sunecwrhvsamen, i{na pro; tou' plhvqou" ta;" tw'n oJmoivwn
paraktika;" monavda" e[ch/ te kai; perievch/ to; nohto;n tw'n
qew'n gevno".
Tauvth" ou\n ou{tw" caleph'" th'" ajporiva" ou[sh" logikw'"
me;n a[n ti" ajntilavboito levgwn o{ti mh; sunwvnuma ta; kaq e}n
ei\do" uJpostavnta pavnta mhde; wJsauvtw" metevcei th'" koinh'"
aijtiva", ajlla; ta; me;n prwvtw", ta; de; mevsw", ta; de; ejscavtw".
Ekaston ga;r ei\do" hJgei'tai seira'" tino" a[nwqen ajrcovmenon kai; mevcri tw'n ejscavtwn uJfizavnon. Pavnta ga;r
a[nwqen

440

TEOLOGIA PLATONICA

15

rivzwn, ta; de; kata; to; e{n. To; me;n ga;r e}n o]n tw'/ eJni; katevcetai,
to; de; o]n e}n ejn tw'/ o[nti ma'llon, kai; e[cei tw'n nohtw'n
zwvw
/ n e{kaston ejn eJautw'/ kai; to; e}n o]n kai; to; o]n e{n. Ufivsthsin
ou\n kata; me;n to; e}n o]n ta; qei'a gevnh meta; th'" oijkeiva"
ijdiovthto", kata; de; to; o]n e}n ta; meta; qeouv": kai; tou' o[nto"
eJno;" kata; me;n to; e}n o]n ta; tw'n daimovnwn, kata; de; to;
20 o]n e}n ta; qnhtav: kai; au\ tou' eJno;" o[nto" kata; me;n to; e}n o]n
ta; prwvtista kai; uJyhlovtata gevnh tw'n qew'n, kata; de; to;
o]n e}n ta; deuvtera kai; ajggelikh;n e[conta tavxin. Kai; ou{tw
dh;
pavnta
plhvrh
qew'n,
ajggevlwn,
daimovnwn,
zwv/wn
qnhtw'n. Kai; oJra'/" o{pw" hJ mesovth" swvz/ etai tw'n kreittovnwn
25 genw'n. To; ga;r o]n e}n to; ajggeliko;n pevra" ejsti; tou' eJno;"
99 o[nto" tou' tou;" qeou;" paravgonto", to; de; e}n o]n to; daimovnion ajkrovth" tou' o[nto" eJno;" tou' ta; deuvtera kosmou'nto":
aiJ de; tw'n deutevrwn eJnwvsei" oujk a[dhlon o{ti suneggivzousi
tw'/ plhvqei kai; th'/ proovdw/ tw'n uJperkeimevnwn. Kai; mh;
5 qaumavsh/" eij to; me;n o]n e}n ajggevlwn ai[tion, to; de; e}n o]n
daimovnwn. Ou| me;n ga;r to; o]n e}n tou' eJno;" o[nto" ejsti; mevro",
ou| de; to; e}n o]n tou' o[nto" eJnov", kai; ou| mevn ejstin e{nwsi"
oujsiwvdh", ou| de; oujsiva eJnoeidhv": tou' ga;r o[nto" eJno;" to;
ajkrovtaton toiou'ton.
10
Eijkovtw" a[ra panduvnamovn ejsti to; nohto;n plh'qo" kai;
pantele;" to; nohto;n zw'/on wJ" oJmou' pavntwn ai[tion kai; mevcri
tw'n teleutaivwn, movnon oujk ejkei'no tou' Plavtwno" bow'nto",
to;
Enqen surovmeno" prhsth;r ajmudroi' puro;" a[nqo"
15 kovsmwn ejnqrwv/skwn koilwvmasin.
AiJ ga;r eJnavde" aiJ qei'ai kata; bracu; proi>ou'sai pavntwn
tw'n ejgkosmivwn to; plh'qo" ajpegevnnhsan. Estin ou\n hJ
tria;" au{th phgh; kai; aijtiva pavntwn kai; ajp aujth'" pa'sa
zwh; kai; pa'sa provodo" uJpevsth, qew'n te kai; tw'n kreit20 tovnwn hJmw'n genw'n kai; tw'n qnhtw'n zwv/wn, oJlikw'" te kai;

442

khV
Ei\en dh; ou\n pavlin ajpo; th'" dih/rhmevnh" tw'n nohtw'n
qewriva" ejpi; th;n pantelh' kai; mivan aujtw'n ejpisthvmhn
ajnadravmwmen kai; pro;" hJma'" aujtou;" ei[pwmen o{ti to; noh5 to;n
tou'to tw'n qew'n gevno" ejxhv/rhtai pavntwn eJniaivw"
tw'n a[llwn qeivwn diakovsmwn kai; ou[te wJ" tw'/ merikw'/ nw'/
ginwskovmenon ou[te wJ" nohvsei meta; lovgou perilhpto;n kalei'tai nohtovn, ajll oujde; wJ" tw'/ pantelei' nw'/
prou>pavrcon. Ekbevbhke ga;r ajpov te tw'n o{lwn kai; tw'n
10 merikw'n nohtw'n kai; prou>pavrcei tw'n nooumevnwn aJpavntwn,
ajmevqekton o]n kai; qei'on nohtovn. Dio; kai; toiauvthn uJperoch;n
e[lace pro;" ta;" nohta;" aJpavsa" tavxei" oi\on to; e}n pro;"
a{pan to; qew'n gevno": ajmevqekton gavr ejsti kai; to;
nohto;n tou'to kai; plhroi' a[nwqen tou;" qeivou" kai; noerou;"
15 diakovsmou". Eij gavr ejsti pa'" nou'" nohto;" eJautw'/, dia;
tou;" nohtou;" qeou;" e[cei th;n ijdiovthta tauvthn: ejkei'qen
ga;r pa'si to; plh're". Kai; ou{tw" a{ma me;n ejxhv/rhtai tou'
nou' to; nohtovn, aujto; kaq auJto; uJpavrcon, a{ma de; oujk
e[xw tou' nou' to; nohtovn. Esti ga;r kai; tw'/ nw'/ suvzu20 gon nohtovn, ajpo; tou' ejxh/rhmevnou to; suntetagmevnon, ajpo;
tou' ajmeqevktou to; metecovmenon, ajpo; tou' prou>pavrconto"
to; ejnupavrcon, ajpo; tou' monoeidou'" to; plhquovmenon.
Kai; th;n aJplovthta a[ra th;n nohth;n ouj toiauvthn ajforistevon oJpoivan peri; tw'n noerw'n levgein eijwvqamen. Epi;
25 tauvth" me;n ga;r sunexisou'tai to; e}n tw'/ plhvqei kai; hJ diav101 krisi" th'/ monoeidei' th'" oujsiva" taujtovthti: hJ de; nohth;
aJplovth" eJnoeidhv" ejsti kai; ajdiavkrito" kai; krufiva, panto;"

100

TEOLOGIA PLATONICA

monoeidw'" pavnta paragouvsh" kai; tw'n meristw'n ojcetw'n

th'" te zwogoniva" kai; th'" eijdopoiiva" eij" eJauth;n ta;" o{la"
ajrca;" ajnadhsamevnh".

444

TEOLOGIA PLATONICA

tou' meristou' th'" zwh'" ei[dou" kai; tou' plhvqou" tou' noerou'
proevcousa.
Kai; toivnun th;n ajgaqovthta th;n nohth;n oujk ejn ijdeva"
5
e[gwge tivqemai tavxei (meriko;n ga;r tou'to to; ei\do" kai;
katadeevsteron th'" nohth'" eJnwvsew"), ajlla; qeivan u{parxin,
gennhtikh;n tw'n ajgaqw'n o{lwn tw'n ejpi; pavnta ta; qei'a
dianemomevnwn, ejn oi|" uJfesthvkasin oiJ qeoiv. Ou[te ga;r ei\do"
e{xi" ejsti;n hJ tw'n qew'n ajgaqovth", ajlla; plhvrwma
10 ou[te
th'" qeiva" aujtarkeiva" kai; th'" qeiva" dunavmew", kaq h}n ta;
pavnta peplhrwvkasi tw'n ajgaqw'n. Pollw'/ dh; ou\n meizovnw"
oiJ nohtoi; qeoiv, diovti kai; sunhvnwntai pro;" tajgaqovn, o{lw"
eijsi;n ajnavmestoi th'" ajgaqovthto" th'" uJperousivou kai; ejn
15 aujth'/ th;n a[kran u{parxin eJautw'n iJdrusavmenoi sunevcousin.
Eijkovtw" a[ra tou;" nohtou;" qeou;" levgomen th;n a[rrhton
ejkfaivnein tw'n pavntwn ajrch;n kai; th;n qaumasth;n ejkeivnh"
uJperoch;n kai; th;n e{nwsin, krufivw" me;n kai; aujtou;" uJpostavnta", monoeidw'" de; ta; plhvqh kai; eJniaivw" perievconta",
20 ejxh/rhmevnw" de; basileuvonta" tw'n o{lwn kai; ajsuntavktou"
o[nta" pro;" a{panta" tou;" a[llou" qeouv". Kai; ga;r w{sper
to; ajgaqo;n tw'/ uJperousivw/ fwti; katevlamye pavnta kai;
qeou;" ajnevfhne patevra" tw'n pavntwn, ou{tw dh; kai; to;
nohto;n tw'n qew'n gevno" kata; th;n pro;" tajgaqo;n oJmoi25 ovthta th'" nohth'" plhrwvsew" pa'si metevdwke toi'" deutevroi" ajf eJautou' qeoi'". Esti gou'n kaq eJkavsthn dianomh;n
qew'n oijkei'on plh'qo" nohtovn, w{sper kai; tajgaqw'/ prou>102 pavrcei tw'n qeivwn tavxewn eJkavsth" ajnavlogon monav". Kai;
au{th me;n eJnwvsew" prokatavrcei toi'" deutevroi", to; de;
nohto;n plh'qo" kavllou", aujtarkeiva", dunavmew", oujsiw'n,
aJpavntwn tw'n nohtw'n ajgaqw'n. Pavnta ga;r ta; noera; nohtw'"
5 oiJ
qeoi; proeilhvfasi kai; kaq e{nwsin a[kran sunevcousin
ejn eJautoi'".

446