Bigova PDF

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA
nacrt 2011.
DRAVNA STUDIJA LOKACIJE

SEKTOR 38: BIGOVA
NACRT, FEBRUAR 2011.
nacrt 2011.
NARUILAC:
MINISTARSTVO ODRIVOG RAZVOJA

I TURIZMA CRNE GORE
OBRAIVA:
Centar za planiranje urbanog razvoja

MonteCEP dsd, Kotor
CEP doo, Beograd
RADNI TIM:
rukovodilac izrade plana odgovorni planer:

Milan Popovi, dipl. ing. arhitekture
broj licence: 05-5295/05-3 (09/01/06)
ui radni tim:
Saa Karajovi, dipl.prostorni planer
(koordinator radnog tima)
Djordjije Kalezi, dipl. ing. arhitekture
Nataa Tanev, dipl. ing. arhitekture
broj licence: 05-5295/05-1 (09/01/06)

broj licence: 10-3016 (22/04/09)
saradnici:
Milica Dimitrijevi, dipl. ing. arhitekture
Igor Boilovi, dipl. ing. arhitekture
Katarina Pandurov, in.matematike
Jovanka Markuc, arh. teh.
konsultant (osnovni koncept):
Willi Fuerst, arhitekta (Ortner & Ortner, Wien)
zatita kulturne batine:
Zorana Miloevi, dipl. ing. arhitekture
pejzano uredjenje:
Jelena Franovi, dipl. in. pejz. arh.
saobraaj:
Milan Pavievi, dipl. in. saobraaja
Zoran Dai, dipl. in. saobraaja
hidrotehnike instalacije:
Svjetlana Lali, dipl. in. graevine
elektroenergetika:
Predrag Vukoti, dipl. in. elektro
telekomunikacije:
Zoran Beljka, dipl. in. elektro
broj licence: 1201-7125/1 (24/11/08)

broj licence: 01-1872/07 (21/03/07)
broj licence: 05-752/06-2 (14/03/06)
broj licence: 05-1125/06-3 (05/04/06)
broj licence: 01-10693/1 (18/01/08)

broj licence: 01-10683/1 (25/01/08)
broj licence: 01-10683/1 (25/01/08)
ekonomska analiza:
mr Zoran Seni, dipl. ekonomista
strateka procjena uticaja na ivotnu sredinu:
mr Vasilije Bukovi, dipl. biolog
mr Aleksandra Ivanovi, dipl. biolog mora
mr Gojko Nikoli, dipl. geograf
izvrni direktor MonteCEP-a:
Saa Karajovi, dipl.prostorni planer
Kotor Beograd, FEBRUAR 2011.
nacrt 2011.
nacrt 2011.
nacrt 2011.
SADRAJ
1.
1.1.
1.2.
1.3.
1.4
1.5.
1.6.
OPTI DIO
Pravni i planski osnov
Povod i cilj izrade plana
Obuhvat i granice plana
Ulazni podaci
Inovirani nacrt 2011.
Programski zadatak
2.
2.1.
ANALITIKI DIO
Prirodne karakteristike
- poloaj i topografija
- geomorfoloke karakteristike
- inenjersko-geoloke karakteristike
- klimatske karakteristike
- maritimni uslovi
- pedoloke karakteristike
- pejzane karakteristike
Karakteristike postojeeg stanja
fizikih struktura
Demografski pokazatelji
Numeriki pokazatelji postojeeg stanja
Fotodokumentacija sa terena
5.5.3.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5
5.5.4.
5.6
5.7.
5.8
5.9.
3.
3.1.
3.1.1.
3.1.2.
3.1.3.
3.2..
STEENE OBAVEZE
Izvod iz planske dokumentacije
Prostorni plan Crne Gore (2008)
PPPPN Morskog dobra (2007)
Izvodi iz planske dokumentacije optine Kotor
(PPO Kotor, 1995. i DUP Bigova nacrt)
Zahtjevi korisnika
5.10.
5.11.
5.12.
5.13.
5.14.
4.
4.1.
4.2.
4.2.1.
4.2.2
4.2.3
4.3
5.
5.1.
5.2.
5.3.
5.4.
5.5.
5.5.1.
5.5.2
RJEENJE PLANA
Koncept jedinstvenog planskog rjeenja
za DSL "Sektor 38-Bigova" i LSL "Trate"
Prostorna organizacija
Priobalni dio naselja Bigova
Uvala Bigove
Rt Trate
Ekonomsko-trina projekcija
USLOVI ZA UREENJE PROSTORA
Namjena povrina i objekata
Elementi regulacije i nivelacije
Uslovi za parcelaciju i preparcelaciju
Tretman postojeih objekata
Pravila za ureenje prostora i graenje
objekata
objekata stalnog i sezonskog stanovanja
objekata turistike namjene i
komplementarnih sadraja:
smetajni turistiki kapaciteti:
- hoteli
- depadansi (smjetajne jedinice tip a,b,c)
- vile (tip a, tip b, lux vile)
5.15
5.16.
komplementarni sadraji:
- vidikovac
- kulturni centar
- plani klub
- ugostiteljstvo i trgovina
- arheoloki park i rekreativni centar
-sport i rekrecija - sportski centri
objekata javnih namjena
trgovi
Pravila za ureenje obala
pristanite
marina
privezite
riva naselja Bigove
ureena kupalita
male plae
prirodna stjenovita obala
Mjere zatite kulturne batine
Mjere zatite ivotne sredine
Elementi iz nacrta Izvjetaja o Stratekoj
procjeni uticaja na ivotnu sredinu
Mjere zatite od elementarnih i drugih
nepogoda
Smjernice za odbranu zemlje
Smjernice za etapnost realizacije
Uslovi za nesmetano kretanje
invalidnih lica
Smjernice za racionalnu potronju
energije i energetsku efikasnost
Smjernice za oblikovanje i
materijalizaciju
Uslovi za korienje prostora do
privoenja namjeni
Smjernice za dalju razradu Plana
6.
ANALITIKI PODACI
Urbanistiki pokazatelji po parcelama
Ostvareni bilansi na nivou plana
7.
7.1.
7.2.
7.3
7.4.
7.5.
INFRASTRUKTURA
Saobraaj
Hidrotehnika infrastruktura
Upravljanje cvrstim otpadom
Elektroenergetska mrea
Telekomunikacije
8.
PEJZANO UREDJENJE
9.
3D VIZUELIZACIJA
10.
DOKUMENTACIJA PLANA
(izvod iz dokumentacije PPO Kotor)
URBANISTIKO TEHNIKI USLOVI (na cd-u)

Tekstualni dio + Grafiki dio
nacrt 2011.
GRAFIKI PRILOZI PLANA (u posebnom elaboratu)

01.
02.
03
04
06.
07.
07.
08.a
08.b
09.
10.
11.
12.
Geodetska podloga sa granicom plana

Izvod iz PPPMD-a
Postojee stanje fizikih struktura
Sintezni prikaz organizacije, uredjenja
i korienja prostora
Plan namjene povrina
Plan parcelacije i preparcelacije
Plan distrubucije sadraja
Plan saobraaja sa nivelacijom i regulacijom
Karakteristini poduni presjeci
Plan elektro instalacija
Plan hidrotehnikih instalacija
Plan TK instalacija
Plan ozelenjavanja
1:2.500
1:10.000
1:2.500
1:2.500
1:2.500
1:2.500
1:2.500
1:2.50
1:2.500
1:2.500
1:2.500
1:2.500
nacrt 2011.
1. OPTI DIO
1.1
PRAVNI I PLANSKI OSNOV
Pravni osnov za izradu Dravne studije lokacije "Sektor 38 Bigova (u daljem tekstu: DSL) je:
Odluka o izradi DSL "Sektor 38 Bigova", koju je donijela Vlada Crne Gore (decembar,
2008)
Zakon o ureenju prostora i izgradnji objekata (Sl. list Crne Gore br. 51/08),
Planski osnov je:
Prostorni plan podruja posebne namjene Morskog dobra (2007).
Programski zadatak za izradu DSL "Sektor 38 - Bigova" (decembar, 2008)
1.2
POVOD I CILJ IZRADE PLANA
Prostornim planom podruja posebne namjene za Morsko dobro, definisane su zone razvoja
turistikih sadraja za cjelokupnu teritoriju Morskog dobra. Usvajanjem navedenog prostornog
plana stvorili su se uslovi za sukcesivnu razradu ovih zona kroz zakonom propisanu formu
dravnih studija lokacije.
Cilj izrade Studije lokacije je da se sagledaju stvarni potencijali i prirodni resursi Bigove i rta Trate,
ime bi se definisali realni kapaciteti turistike namjene koja ne naruava sklad prirodnog
okruenja.
Planom treba da se ponude rjeenja kojima bi se izalo u susret novim potrebama korienja
prostora uzimajui u obzir prirodne i ambijentalne vrijednosti i ogranienja, kao i sagledale
mogunosti realizacije investitorskih inicijativa.
Vano je napomenuti da se paralelno sa izradom DSL za sektor 38 - Bigova radi i Lokalna studija
lokacije Trate (u daljem tekstu: LSL). Ova dva planska dokumenta meusobno se granie i
predstavljaju dio jedinstvene prostorne cjeline rta Trate i uvale Bigova, koje su zbog
administrativne podjele i nadlenosti (Morsko dobro i optina Kotor) morali biti razradjeni kroz
odvojene planske dokumente.
U tom smislu i urbanistiko rjeenje je formirano za prostor u cjelini, a detaljna planska razrada
uradjena je za svaki plan posebno u granicama njegovog obuhvata u okviru koga se i sprovodi.
Zbog lakeg sagledavanja, u oba planska dokumenta, na grafikim prilozima prikazano je
jedinstveno urbanistiko rjeenje ove zone.
Takoe je vano napomenuti da su shodno tome to ova dva planska dokumenta imaju
jedinstveno urbanistiko rjeenje, cjelovito sagledana i data sva rjeenja vezana za saobraajno i
infrastrukturno opremanje ovog prostora, zatitu graditeljskog naslea, ekonomske efekte
realizacije kao i pejzanog ureenja.
1.3
OBUHVAT I GRANICE PLANA
Granica Dravne studije lokacije 38 je ujedno i granica podruja Morskog dobra i obuhvata prostor
od rta Ljutosek, preko uvale Bigova do rta abica. Na otvorenom moru obuhvat plana prostire se
do linije priobalnog plovnog puta. Povrina kopna u okviru granice plana iznosi 95,6 ha.
Katastarske parcele u okviru granice DSL Bigova - sektor 38 pripadaju optini Kotor i to KO
Ljeevii 2 i KO Glavatiii 2.
Spisak katastarskih parcela u okviru granica DSL:
KO Ljeevii:
1531, 1532, 1533, 1534, 1535, 1536, 1537, 1538, 1539, 1540, 1541, 1542, 1543, 2787, 2789,
2790, 2812, 1456/2, 1460/2, 1460/3, 1460/4, 1461/2, 1462/2, 1463/2, 1525/2, 1526/2, 1527/2,
1528/2, 1529/2, 1530/1, 1530/2, 1530/3, 1530/4, 1530/5, 1530/6, 1530/7, 1530/8, dio 1562
8
KO Glavatiii:
82, 83, 84, 85,86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94/1, 94/2, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103,
104, 105, 106, 107, 108, 109, 110, 111, 112, 113, 258, 259, 260, 261, 262, 263, 264, 265, 266,
267, 268, 269, 270, 271, 272, 273, 274, 275, 276, 277, 278, 279, 280, 281, 282/1, 282/2, 283, 284,
285, 286, 287, 288, 289, 290, 291, 292, 293, 294, 295, 296, 297, 298, 299, 300, 301, 302, 303/1,
303/2, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312, 313, 314, 315, 316, 317, 318, 319/1, 319/2,
320/1, 320/2, 321, 322, 323, 324, 325, 326, 327, 328, 2786/1, 2810/1, 2810/2, dio 2811, 2811/2,
dijelovi 2788, dio 2809/53
Prikaz granica DSL Bigova i LSL Trate
Precizna granica je data na grafikom prilogu br. 01 Geodetska podloga sa granicom plana.
1.4.
ULAZNI PODACI
Prema Programskom zadatku za izradu DSL radni tim obradjivaa je obavio analizu:
- postojeeg stanja (stvoreni i prirodni uslovi)
- programskih opredjeljenja korisnika prostora, potencijalnih investitora i Optine Kotor
- uticaja kontaktnih zona na ovaj prostor i obrnuto
te sagledavanje ulaznih podataka iz planova vieg reda i to:
- Prostornog plana Crne Gore
- Prostornog plana podruja posebne namjene za morsko dobro
- Prostornog plana optine Kotor.
U izradi plana koriena je obimna dokumentaciona osnova i studije ekonomske opravdanosti i
provjere prostornih mogunosti, infrastrukturnih i ekolokih uslova, pejzanog uredjenja i
energetske efikasnosti koje su za potrebe investitora uradile kompanije: ORTNER & ORTNER,
Wien, ARUP, WIRTZ International i Phase Zero.
Kroz postupak izrade planskog rjeenja obavljena je i analiza zahtjeva korisnika prostora odnosno
vlasnika zemljita u zahvatu plana.
9
1.5.
INOVIRANI NACRT 2011.
Nacrtom Plana iz 2009. godine je predloen koncept sa koncentracijom velikog broja turistikih
objekata u 4 prostorne cjeline u kojima se nee ugroziti prava i interesi korisnika prostora.
Imajui u vidu Miljenje Agencije za ivotnu sredinu broj 02 Br. D 344/1 - od 12. 02. 2010 kojim je
(izmeu ostalog) predloeno preispitivanje Nacrtom Plana predloenih kapaciteta, kao i Miljenje
Ministarstva ureenja prostora i zatite ivotne sredine br. 04 53/18 od 15. 02. 2010 kojim je,
pored preispitivanja predloenih kapaciteta, traeno udaljavanje linije graenja od obalne linije, to
je u meuvremenu propisano Pravilnikom o bliem sadraju i formi planskog dokumenta,
kriterijumima namjene povrina, elementima urbanistike regulacije i jedinstvenim grafikim
simbolima kojim su propisane smjernice za planiranje turistikih objekata izvan urbanih naselja,
kakav je sluaj sa zonom Bigova i rta Trate.
Resorno Ministarstvo je, u medjuvremenu, naruilo i studiju Analiza konkretnog razvojnog projekta
na ekonomiju drave i jedinice lokalne samouprave koji je uradila konsultantska kua Horwath
HTL.
S tim u vezi, ovim inoviranim Nacrtom plana iz 2011. godine je predloeno smanjenje
turistikih kapaciteta za treinu (u pogledu BGRP, spratnosti objekata i broja leaja),
korekcija odnosa hotelskog i komplementarnog smjetaja (na 1:2) i udaljavanje linije
graenja od obalne linije na udaljenost od najmanje 100 metara (osim u zoni planirane
marine).
Takodje, u ovaj nacrt ugradjene su i korekcije prema pristiglim primjedbama i miljenjima
datim na nacrt iz 2009. godine.
10
PROGRAMSKI ZADATAK
ZA IZRADU DRAVNE STUDIJE LOKACIJE
"BIGOVA"
PODGORICA, decembar 2008. godine
PRAVNI OSNOV
Pravni osnov za donoenje Programskog zadatka za izradu Dravne studije lokacije "Sektor 38 - Bigova" (u
daljem tekstu: DSL) koja se nalazi u zahvatu Prostornog plana podruja posebne namjene za morsko dobro
(u daljem tekstu PPPPN MD) sadran je u lanu 23 Zakona o ureenju prostora i izgradnji objekata
(Slubeni list RCG, br. 51/08).
Programski zadatak je sastavni dio Odluke o izradi DSL.
II
OBUHVAT I GRANICE PLANA
DSL se radi za prostor sektora 38 Rt Ljutosek Uvala Bigova - Rt abica u zahvatu PPPPN MD.
Orijentacioni obuhvat DSL na kopnu je oko 90 ha, a dat je na posebnom grafikom prilogu.
Obuhvat na otvorenom moru je do linije priobalnog plovnog puta.
III
METODOLOGIJA
U postupku izrade DSL treba obezbijediti sljedei planerski pristup:

Sagledavanje ulaznih podataka iz PPPPN MD i deklarisanih razvojnih opredjeljenja sa dravnog i

lokalnog nivoa (razvojna dokumenta, master planovi ...),
Analiza i ocjena postojee planske i studijske dokumentacije i one ija je izrada u toku (DUP Bigova i
Lokalna studija lokacije Trate)
Analiza uticaja kontaktnih zona na ovaj prostor i obrnuto,
Analiza i ocjena postojeeg stanja (planski, stvoreni i prirodni uslovi),
Sagledavanje mogunosti realizacije investicionih ideja vlasnika i korisnika prostora (biveg vojnog
odmaralita i ostalog zemljita) u odnosu na opredjeljenja planova vieg reda i potencijale i ogranienja
konkretne lokacije.
Za funkcionalno okruenje potrebno je sagledati ulazne podatke iz Prostornog plana Republike Crne Gore i
Prostornog plana optine Kotor.
Prilikom definisanja planskog rjeenja, koji proistie iz predloenog metodolokog postupka i programskog
zadatka, voditi rauna da isti prua sigurne osnove za realizaciju.
Bez obzira, to se zbog nadlenosti dravnih i lokalnih organa vlasti, prostor na rtu Trate formalno tretira
kroz dva planska dokumenta, potrebno ga je rijeavati na integralan nain.
S obzirom da se na irem podruju Bigove rade paralelno tri plana, ova DSL treba da sadri iru provjeru
urbanizacije ukupnog prostora uvale Bigova sa postojeim ribarskim naseljem na nivou generalnog koncepta
namjene povrina i infrastrukturnih sistema.
IV
PROSTORNI MODEL
Elementi Programskog zadatka koji su obavezujui pri definisanju planiranog rjeenja su:
A.
B.
C.
D.
SADRAJI U PROSTORU I MJERE ZATITE

SAOBRAAJNA I TEHNIKA INFRASTRUKTURA
PEJZANA ARHITEKTURA
NIVELACIJA, REGULACIJA i PARCELACIJA
11
E.
F.
URBANISTIKO-TEHNIKI USLOVI ZA IZGRADNJU I REKONSTRUKCIJU

FAZE REALIZACIJE
A.
SADRAJI U PROSTORU I MJERE ZATITE
Unutar zahvata definisanog Odlukom o izradi DSL, treba planirati sadraje sa sljedeim opredjeljenjima
PPPPN MD: obalu (stijene i makija), koji mogu biti u funkciji prihvata gostiju iz potencijalnih turistikih naselja
na potezu Prno Bigova, naseljsku strukturu Bigove, izgradjenu obalu (lungo mare) sa pristanitem i
marinom, turistiki kompleks na rtu Trate kao i neizgradjenu obalu.
Propisane su i slijedee smjernice:
- turistiko naselje na mjestu biveg vojnog odmaralita i ostalom dijelu prostora na rtu Trate treba da ima
karakteristike urbane cjeline sa svim neophodnim parametrima odnosno da ima strogu regulaciju, gustinu
naseljenosti, adekvatnu koliinu ureenog i zelenog prostora kao i neophodnu komunalnu opremu
- ureenje i arhitektura treba da budu adekvatni mediteranskom podruju, ali i neto slobodniji u izrazu.
- u planiranju i razmjetanju novih turistikih sadraja i raznih vidova smjetaja voditi rauna o uslovima koje
diktira topografija terena i postojea vegetacija.
- formiranje komercijalnih i prateih sadraja odreuje se raznim oblicima karakteristinim za urbane forme
kao to su otvoreni prostori, prostori pjeakog saobraaja.
- za turistiko naselje pored raznih vidova smjetajnih kapaciteta planirati pripadajue kupaline i rekreativne
sadraje, zelenilo i interne komunikacije, gradnju povui od mora, uz adekvatno pejzano ureenje uz
minimum intervencija;
- predvidjeti ouvanje autentinog pejzaa stjenovite obale (naroito seke na obali otvorenog mora) i
mediteranske vegetacije; na pojedinim dijelovima stjenovite obale uz minimalne intervencije mogue je
predvidjeti pristupne staze i kupalita za turistiki kompleks koji se nalazi u zaleu;
- dobro orijentisana uvala daje uslove za razvoj nautikog turizma definisati mikrolokaciju marinu sa 150
vezova sa prateim objektima i kao i pristanite za manju ribarsku flotu u naselju.
- sadraje u akvatorijumu i na samoj obali (kupalita, privezita ponte i druge javne povrine) urbanistiki
rijeiti tako da se obezbijedi nesmetan pristup i ouva njihov javni karakter dobra u optoj upotrebi.
Pri izradi DSL lokacije neophodno je ispotovati uslove za hotelske / turistike komplekse date PPPPN za
morsko dobro.
Imajui u vidu atraktivnost lokacije kao i blizinu starih objekata sa ambijentalnim vrijednostima te potencijalne
podvodne arheoloke lokalitete u uvali Bigova neophodno je u toku izrade plana zatraiti uslove Regionalnog
Zavoda za zatitu spomenika kulture.
B.
SAOBRAAJNA I TEHNIKA INFRASTRUKTURA
Primarni saobraaj rjeavati prema smjernicama Prostornog plana podruja posebne namjene za Morsko
dobro i Prostornog plana optine uz maksimalno potovanje postojee saobraajne mree.
Saobraaj unutar planskog zahvata rjeavati to racionalnije i povezati sa postojeom saobraajnom
mreom.
Kapacitet saobraaja u mirovanju dati adekvatno ponuenim urbanistikim rjeenjima i namjenama.
Pjeaki i biciklistiki saobraaj rjeavati unutar zona i povezati sa postojeim pravcima iz kontaktnog
podruja.
Planiranje potrebne tehnike infrastrukture treba bazirati na prethodno provjerenim mogunostima postojeih
mrea i njihovog korienja za sadraje planirane ovom DSL, vodei rauna o uslovima zatite ivotne
sredine.
Planirati propisno dimenzionisane elektro, hidrotehnike i telekomunikacione instalacije, te savremenu
funkcionalnu mreu u objektima i za potrebe ukupnog kompleksa, u skladu sa propisima.
Planirati funkcionalnu hidrantsku mreu i protivpoarni sistem, te javnu rasvjetu.
12
Svu infrastrukturu rjeavati u svemu potujui rjeenja iz planova vieg reda i uz usaglaavanje sa uslovima
koje propiu nadleni dravni organi, institucije i preduzea.
C.
PEJZANA ARHITEKTURA
Prilikom planiranja zelenih povrina izvriti podjelu po kategorijama zelenila. Slobodne, zelene povrine
obogatiti biljnim vrstama karakteristinim za predmetno podruje i lokalne klimatske uslove.
Kroz DSL treba predvidjeti:
- karakteristine elemente parterne arhitekture i mobilijara u skladu sa tradicionalnim rjeenjima;
- uspostavljanje optimalnog odnosa izmeu izgraenih i slobodnih zelenih povrina;
- usklaivanje ukupne koliine zelenih povrina sa brojem korisnika;
- funkcionalno zoniranje slobodnih povrina;
- povezivanje planiranih zelenih povrina u jedinstven sistem sa posebnim odnosom prema neposrednom
okruenju;
- usklaivanje kompozicionog rjeenja sa namjenom (kategorijom) zelenih povrina;
- potrebno je koristiti vrste otporne na ekoloke uslove sredine i usklaene sa kompozicionim i funkcionalnim
zahtjevima;
- maksimalno ouvanje i uklapanje postojeeg vitalnog i funkcionalnog zelenila u nova urbanistika rjeenja;
Smjernice i uslove u vezi navedenog neophodno je pribaviti od institucija nadlenih za poslove zatite
prirode.
D.
NIVELACIJA, REGULACIJA I PARCELACIJA
Za poetak izrade DSL neophodno je obezbjeivanje kvalitetnih geodetskih i katastarskih podloga. Plan
raditi u digitalnom obliku.
Kod rjeavanja nivelacije i regulacije obezbijediti potrebne elemente koji garantuju najpovoljnije
funkcionisanje unutar prostora. Koristiti povoljnosti koje u ovom smislu prua konfiguracija terena.
Grafiki prilog sa parcelacijom uraditi na validnoj geodetskoj podlozi kako bi se deformacije svele na
minimum. Isti mora sadrati tjemena planiranih saobraajnica, kao i sve druge analitike podatke neophodne
za prenoenje plana na teren.
Grafiki prikaz urbanistikih parcela mora biti dat na svim grafikim prilozima plana sa jasno definisanim
granicama urbanistike parcele.
E.
USLOVI ZA IZGRADNJU OBJEKATA I UREENJE PROSTORA
DSL, shodno zakonskim odredbama, mora da sadri:

- urbanistiko-tehnike uslove za izgradnju objekata i ureenja prostora (vrsta objekta, visina objekta,
najvei broj spratova, veliina urbanistike parcele...);
- indekse izgraenosti i zauzetosti;
- nivelaciona i regulaciona rjeenja;
- graevinske i regulacione linije;
- trase infrastrukturnih mrea i saobraajnica i smjernice za izgradnju infrastrukturnih i komunalnih
objekata;
- take prikljuivanja na saobraajnice, infrastrukturne mree i komunalne objekte;
- smjernice urbanistikog, arhitektonskog i pejzanog oblikovanja prostora i sl.
Prema Zakonu (lanovi 61 i 62) potrebno je u pripremiti separat sa preciznim urbanistiko-tehnikim
uslovima za I fazu realizacije.
F.
FAZE REALIZACIJE
Izradom DSL potrebno je sagledati faze realizacije pri emu naroito treba voditi rauna da se na osnovu
trinih uslova cjeline mogu odvojeno realizovati, pa samim tim treba i da budu regulaciono definisane.
13
Predloene faze realizacije obavezno bazirati i na ekonomskim pokazateljima.

V
SADRAJ DOKUMENTACIJE
Obim i nivo obrade DSL treba dati tako da se u potpunosti primijene odredbe Zakona o ureenju prostora i
izgradnji objekata (Slubeni list RCG, br. 51/08).
DSL sadri, naroito:
- izvod iz prostornog plana posebne namjene;
- granice podruja za koje se donosi;
- detaljnu namjenu povrina;
- ekonomsko-demografsku analizu;
- plan parcelacije;
- urbanistiko-tehnike uslove za izgradnju objekata;
- graevinske i regulacione linije;
- trase infrastrukturnih mrea i saobraajnica i smjernice za izgradnju infrastrukturnih i komunalnih
objekata;
- nivelaciona i regulaciona rjeenja;
- take i uslove prikljuenja na saobraajnice, infrastrukturne mree i komunalne objekte;
- smjernice urbanistikog i arhitektonskog oblikovanja prostora sa smjernicama za primjenu energetske
efikasnosti i obnovljivih izvora energije;
- reim zatite kulturne batine;
- mjere za zatitu ivotne sredine;
- mjere za zatitu pejzanih vrijednosti i smjernice za realizaciju projekata pejzane arhitekture odnosno
ureenja terena;
- ekonomsko-trinu projekciju;
- nain, faze i dinamiku realizacije plana.
Paralelno sa izradom DSL radi se i Strateka procjena uticaja na ivotnu sredinu, ije elemente treba ugraditi
u plan.
Blii sadraj i formu planskog dokumenta, kriterijume namjene povrina, elemente urbanistike regulacije,
posebno oznaavanje zona turizma i drugih namjena, jedinstvene grafike simbole i ostali potreban sadraj
propisuje resorno Ministarstvo kroz adekvatan Pravilnik.
Obraiva DSL e traene sadraje i grafiki prezentovati po metodologiji za koju se sam opredijeli sa
mogunou objedinjavanja grafikih priloga, s tim da svaki prilog ima jasnu itljivost svih podataka.
DSL izrauje se na kartama razmjere 1:10.000; 1:5.000 i topografsko- katastarskim planovima razmjere
1:2.500 i 1:1.000.
Planski dokumenti izrauju se na kartama i topografsko-katastarskim planovima u digitalnoj formi (CD), a
prezentiraju se na kartama i topografsko-katastarskim planovima u analognoj formi izraenim na papirnoj
podlozi i moraju biti aurirani i identini po sadraju.
Analogne i digitalne forme geodetsko-katastarskih planova moraju biti ovjerene od strane organa uprave
nadlenog za poslove katastra.
Obraiva DSL e nadlenom organu, koji je nosilac pripremnih poslova, dostaviti na uvid, odnosno strunu
ocjenu u skladu sa Zakonom, sljedee faze:
- Nacrt plana
- Predlog plana
Obraiva e, saglasno Zakonu, dostaviti nacrt DSL na miljenje ministarstvu nadlenom za planiranje i
ureenje prostora, koji je nosilac pripremnih poslova, kako bi se u zakonskom postupku sprovela procedura
utvrivanja nacrta DSL.
Obraiva je duan da u predlog DSL, a nakon sprovedenog postupka javne rasprave i strune ocjene,
ugradi sve prijedloge i miljenja nadlenih organa.
14
Predlog studije lokacije obraiva e dostaviti na saglasnost ministarstvu nadlenom za planiranje i ureenje
prostora, kako bi se u zakonskom postupku sprovela procedura donoenja ovog planskog dokumenta.
VI
ISKAZANI ZAHTJEVI I NAMJERE INVESTITORA I KORISNIKA PROSTORA
Za kompleks biveg vojnog odmaralita u toku je tender za izbor najpovoljnijeg ponuaa koji bi realizovao
planirani turistiki kompleks.
Potrebno je uskladiti dinamiku izrade DSL sa sprovoenjem tendera za izbor investitora za realizaciju
turistikog kompleksa Bigova.
Parametri koji budu definisani kroz usvojeni investicioni program bie tretirani zajedno kao zahtjevi korisnika
prostora odnosno vlasnika zemljita u zahvlatu DSL. Potrebno je, radi lake i sigurnije realizacije, uzeti u
obzir i vlasniku strukturu zemljita.
Neophodno je prostor na rtu Trate, koji se formalno tretira kroz dva planska dokumenta (dravnu i lokalnu
studiju lokacije), rijeavati na integralan nain.
15
2. ANALITIKI DIO
16
2.1. PRIRODNE KARAKTERISTIKE

2.1.1.
POLOAJ i TOPOGRAFIJA
Predmetni plan koji obuhvata prostor rta Trate, uvalu Bigova i uski priobalni pojas starog ribarskog
naselja Bigova (42 21 25 SG, 18 42 18 IGD) , pripada prostoru Donjeg Grblja odnosno spoljnog
dijela zaliva Boke Kotorske.
Podruje Grblja je dio Crnogorskog primorja, a nalazi se izmedju Tivatskog zaliva na sjeverozapadu i uvala
Jaz i Trsteno na jugoistoku. Podruje Grblja, koje po svom topografskom smjetaju i formaciji zemljita bilo
oduvjek privlano za naseljavanje, podijeljeno je prostranim poljem u Gornji (zuppa superior) i Donji
(zuppa inferior) Grbalj. Svojim junim dijelom Donji Grbalj izlazi na otvoreno more, dok sjeveroistonu
granicu ine padine Lovena.
Od Tivatskog polja teren se postepeno uzdie prema Ljeeviima. Vranoviima i Pobrdju,, a dosta strmo od
Mrevog polja do Donje Gore, koja preko udoline Bigovo Kubasi Krimovice zavrava sa bezbroj malih
uvala i klifova, i prelazi u more.
Najvei dio predmetnog plana lei na rtu Trate, ija je duina oko 1.500 m, a prosjena irina oko
700 m. Prostor je prekriven makijom i preteno je breuljkast, od nivoa mora do najvie kote od oko
110 metara nadmorske visine, sa padovima od 10% do 45%. Obala je mahom stjenovita i
nepristupana.
Bigova je jedino naselje Donjeg Grblja podignuto uz morsku obalu. Locirano je u dnu uvale u sklopu
zaliva Trate, zatienog od otvorenog mora. Na istonoj strani zaliva formirano je naselje ribara i
zemljoradnika.
Grupacije najstarijih kua zauzimaju redove najblie moru. Kue su graene od grubog klesanog kamena, sa
ravnim okvirima otvora i bez profilacije i kamenih ukrasa. Pokrivene su uglavnom kanalicom.
Konfiguracija terena na padinama brda Stranik, gdje je naselje Bigova je takva da obalu ini tek uski pojas,
a kosa strmen obrasla makijom, uzdie se neposredno iznad. Kosina terena za dugo bila smetnja razvijanju
gradnje u priobalju. Tek u poslednjim dekadama, taj se problem savladava objektima sa stubovima ili
usjeenim u teren.
Odvojeno od naselja podizane su crkve na dominantinim poloajima, najee okruene grobljima i visokim
zelenilom. Pojedine bogomolje graene su na poloajima dugotrajne kultne tradicije, iji poeci doseu do
tumula, grobnica formiranih od kamene konstrukcije kupastog oblika.
Poloaj i maritimni uslovi, pogodovali su da uvala Bigova, kao dio zaliva Trate duboko uvuena u
kopno i zatiena od vjetrova i talasa, bude jedina sigurna luka i sklonite za brodove, na potezu od
Herceg Novog do Budve.
Uvala se zavrava pjeanom plaom (sa potencijalnim nalazitem ljekovitog blata) duine oko 200 metara i
plodnom dolinom u zaleu (Bigovsko polje).
2.1.2.
GEOMORFOLOKE KARAKTERISTIKE
Litoloka graa, geotektonska struktura i eroziono djelovanje egzogenih agenasa uslovili su, na prostoru
Crne Gore, formiranje vie reljefnih cjelina, meu kojima se jasno izdvaja podruje Crnogorskog primorja.
Reljef Crnogorskog primorja, predodreen raznovrsnou i sloenou geolokog sastava i grae terena,
veoma je dinamian, sa naglim hipsometrijskim promjenama na relativno malom prostoru.
Od Rta Otro, na ulazu u Boku Kotorsku, do ua Bojane izgled obale najslikovitije odraava sastav stijena.
U mekim glinovitim sedimentima stvoreni su zalivi, zatoni i uvale, a u tvrdim krenjakim stijenama brojni
klifovi, potkapine i peine.
Poluostrvo Lutica i podruje Donjeg Grblja, izgraeni su bankovitih i slojevitih krenjaka, a rjee i dolomita
gornje krede. U sredinjem dijelovima imaju karakter zatalasane zaravni sa vie vrtaa i uvala. Obala na
otvorenom moru je predstavljena je brojnim klifovima, rtovima i uvalama (poput Bigove).
17
Utvreni genetski tipovi reljefa, koji karakteriu geomorfoloku grau Crnogorskog primorja su:
fluviodenudacioni, fluvioakumulacioni, kraki i marinski reljef.
Na podruju Donjeg Grblja je zastupljen kraki reljef, koji je formiran na lako rastvorljivim karbonatnim
stijenama trijaske, jurske i naroito kredne starosti, koje su korozionim procesima u duem periodu
karstifikovane. Osnovna karakteristika ovog reljefa je pojava brojnih vrtaa, krapa, skarenih depresija,
kao i dobro razvijenih dolina izmeu kojih su zaostali najee uski i otri grebeni.
Marinski reljef nastao je dejstvom abrazionih i akumulacionih procesa na kontaktu mora i kopna, pri emu
abrazioni oblici, po broju i raznovrsnosti, preovlauju u odnosu na akumulacione.
Abrazioni oblici, karakteristini za kamenite obale na otvorenom moru, izgraene od klastinih stijena
tercijarnog flia i karbonatnih sedimenata trijaske, jurske i kredne starosti, na izvesnim odsjecima stvaraju
klifove, koji su tipini i za obalu Donjeg Grblja. Na stvaranje abrazionih oblika uticali su pored morske erozije,
kretanje masa i rasjedna neotektonika, to pokazuje da je preteni dio obalnog reljefa polimorfne geneze.
Svi zalivi na prostoru Grbaljske zaravni i Lutice su se razvili najvie na uima nekadanjih rjeica. Zbog
toga oni imaju oblik trougla koji se postepeno suava prema kopnu i tamo se nastavlja u jaruge koje su u
stvari suve karstne rjene doline.
Vodeni tokovi koji su se ulivali u zaliv Trate su znatno proirili povrinu zaliva i dali mu dananji oblik.
2.1.3.
INENJERSKO - GEOLOKE KARAKTERISTIKE
Geoloke karakteristike
Crnogorsko primorje pripada jugoistonom dijelu spoljanjih Dinarida, koji se odlikuju vrlo sloenom
geolokom graom i tektonskim sklopom, koji se mogu podjeliti na tri geotektonske jedinice - Paraautohton,
zona Budva i zona Visoki kr.
Geotektonska jedinica Paraautohton obuhvata djelove Primorja u podruju zapadno od Herceg Novog,
Mrevo i Grbaljsko polje, Luticu i Donji Grbalj, kao i podruje od Bara do rijeke Bojane, tj. prostor izmeu
mora i tektonske jedinice zone Budva, odnosno zone Visoki kr. U grai ove jedinice uestvuju karbonatni
sedimenati gornje krede (mastriht) i foraminiferski krenjaci srednjeg eocena, flini sedimenti srednjeg i
gornjeg eocena i sedimenti srednjeg miocena.
Tektonska jedinica Paraautohton se odlikuje generalnim padom svih formacija prema sjeveroistoku, sa
blagim i srednjim padnim uglovima, mada se u karbonatnim sedimentima zapaaju naborne strukture
sinklinala i antiklinala manjih dimenzija sa jugozapadnom divergencom.
Kvartarne tvorevine razvijene su na cijeloj teritoriji Crnogorskog primorja, nezavisno od prostora izdvojenih
geotektonskih jedinica. Zauzimajui znaajno prostranstvo, predstavljene su aluvijalnim i deluvijalnim
tvorevinama, kao i pjeskovima plaa.
Na podruju Grblja, najvie su zastuljeni bankoviti i slojeviti krenjaci sa proslojcima i soivima dolomita
kredne starosti, i to od zaliva Trate do Trstenog. Potom dolazi serija eocenskog flia, koja se protee
uvalom Donjeg Grblja od Tivta do Jaza, a iznad nje su manje i esto prekidane serije jurskih, trijaskih i
krednih krenjaka sa ronacima, breama i dolomitima, kao i prelazni slojevi u podini flia i fli u kojima su
esti konglomerati i laporci.
Tlo Bigovskog polja je od crvenice, muljeva i drobine (kvartar).
Aluvijalni nanos je izdvojen iz rijeke koja je i formirala ovaj kopneni dio zaliva, a ine ga pjeskovi, ljunkovi i
gline aluvijalnog porijekla u proimanju sa muljevitim morskim sedimentima sitnozrnastog sastava sa
primjesom organskih materija.
Geoseizmike karakteristike
Podaci vezani za statistiku obradu zemljotresa, na teritoriji Crne Gore, ukazuju na vrlo izraenu seizmiku
aktivnost prostora Crnogorskog primorja. Ta aktivnost je genetski vezana ne samo za evoluciju razliitih
struktura, ve i za fizika svojstva geolokih sredina, odnosno poloaje dubokih razloma. Reinterpretacija
geofizikih podataka, geomagnetnih, gravimetrijskih, kao i rezultata dubokog seizmikog sondiranja,
rezultirala je Seizmotektonskom kartom Crne Gore, sa poloajem seizmogenih zona, na kojoj se istie pet
dubokih regionalnih rasjeda.
Za prostor Crnogorskog primorja od znaaja je rasjed uslovno nazvan "primorski", koji od Ulcinja nastavlja
priobalnim dijelom u pravcu sjeverozapada. Sjeveroistono od ovog rasjeda debljina zemljine kore je od 34
do 40 km, sve do granice prema zetsko-nikikom rasjedu.
18
Utvreno je da je seizminost primorskog pojasa genetski povezana sa pokretima blokova, u ovom dijelu
kore, koji su formirani poslije glavne faze ubiranja Dinarida (laramijska tektonska faza), kao posledica
permanentne subdukcione aktivnosti jadranske mase u graninoj zoni prema Dinaridima.
Pri tome su seizmiki najaktivniji tektonski avovi, odnosno zone dubokih rasjeda, koje su aktivne u duem
periodu vremena.
Kompleksna sagledavanja dobijenih podataka ukazuju na postojanje vie seizmogenih zona, od kojih su za
prostor Primorja posebno vane one na junom dijelu Crne Gore tj: Skadarska zona, zona Ulcinja i zona
o
Budve. U navedenim zonama deavaju se snani zemljotresi, iji se maksimalni intezitet kree oko 9 MCS
skale.
Na osnovu Karte seizmike regionalizacije (1982), Crnogorsko primorje se nalazi u granicama IX osnovnog
stepena seizminosti (MCS skale), u uslovima srednjeg tla. injenica da je prostor u granicama morskog
dobra i neposrednog zalea, velikim dijelom izgraen od flinih, preteno klastinih sedimenata i kvartarnih
tvorevina, predstavlja veliku nepovoljnost sa aspekta seizmikog rizika.
2.1.4.
KLIMATSKE KARAKTERISTIKE
(napomena: iako se Bigova nalazi na teritoriji optine Kotor, za analizu klimatskih karaketristika kao
mjerodavna su uzeta mjerenja na meteorolokoj stanici Herceg Novi)
Maksimalna temperatura vazduha ima srednje mjesene maksimalne vrijednosti u najtoplijim mjesecima (jul i
o
o
avgust) oko 29 C, dok u najhladnijim (januar i februar), iznosi oko 13 C. Uestalost maksimalnih
temperatrura pokazuje da je koncentracija najviih dnevnih temperatura tokom avgusta.
o
Minimalna temperatura vazduha u zimskim mjesecima ima prosjenu vrijednost oko 5 C, dok u ljetnjim
o
mjesecima ta vrijednost iznosi oko 20 C.
Srednje mjesene temperature vazduha pokazuju veoma pravilan hod sa maksimumom tokom jula-avgusta i
minimumom tokom januara-februara.
o
Godinje kolebanje u prosjeku iznosi oko 16 C. Ni u jednom mjesecu srednja temperatura nije ispod 8 C.
o
Srednja mjesena temperatura iznad 10 C poinje relativno rano, ve u martu i zavrava se poetkom
o
decembra. Srednja mjesena temperatura vazduha za Herceg Novi iznosi 15,8 C.
Ekstremne mjesene temperature vazduha pokazuju znatno pomjeranje granica. Apsolutno najvie
o
o
vrijednosti temperature tokom zimskog perioda su oko 18 C, a ekstremno najnie oko 0 C, dok u ljetnjem
o
o
periodu ekstremno visoke temperature imaju vrijednost oko 34 C, a ekstremno najnie oko 16 C.
o
o
Apsolutni maksimum javlja se u mjesecu avgustu 40,2 C, a minimum se javlja u mjesecu februaru 0,1 C.
o
Ljetnjih dana, kada najvia dnevna temperatura dostigne 25 C i vie, na podruju Herceg Novog u prosjeku
bude oko 104 godinje, pri emu je najvei broj ovih dana u julu i avgustu (oko 29 dana mjeseno).
o
Tropskih dana, kada najvia dnevna temperatura dostigne 30 C i vie, na podruju Herceg Novog u prosjeku
godinje ima oko 28,6. Tropski dani su registrovani uglavnom u junu, julu, avgustu i septembru.
o
Mraznih dana, kada se najnia temperatura tokom 24 h spusti ispod 0 C, na na podruju Herceg Novog
prosjeno ima oko 4 godinje, ija pojava karakterie mjesece decembar, januar i februar, a u rijetkim
sluajevima i mart.
(Napomena: Poznavajui linearnu korelaciju izmeu nadmorske visine i podataka o rasporedu toplih i
hladnih dana, mogu se dati i neke mikroklimatske odlike na poluostrvu. Uticaji mora ine da su temperature
vazduha unekoliko drugaije nego na ostalom dijelu kopna Boke Kotorske.
o
Srednji datum kad se temperatura vazduha prvi put zimi spusti ispod 0 C moe kasniti na Lutici za ostalim
kopnom u Boki, ak i 15 dana).
Opti reim padavina na Crnogorskom primorju odlikuje se maksimumom tokom zimskog i minimumom
tokom ljetnjeg perioda godine. U ukupnoj godinjoj koliini padavina najvei doprinos imaju mjeseci oktobar,
novembar i decembar sa oko 30-40%, a najmanji juni, juli i avgust sa svega oko 10%.
Tokom zimskog perioda dnevni prosjek padavina iznosi prosjeno 5-8 l/m2, mada najvee dnevne koliine
mogu dostii vrijednosti preko 40 l/m2. U ljetnjem periodu, dnevni prosjek padavina iznosi svega oko 1 l/m2.
Prostorna raspodjela srednjih godinjih koliina padavina pokazuje relativno dobru homogenost u zoni
neposredno uz more.
Srednja godinja koliina padavina za Herceg Novi iznosi 1188,8 l/m2.
19
Ekstremne 24 h padavine za povratni period od 100 godina (procjenjene po modelu GUMBELA) za Primorje
se mogu realizovati sa koliinom od 234 l/m2, a za Herceg Noviu 237,63 l/m2.
Relativna vlanost vazduha pokazuje veoma stabilan hod tokom godine. Maksimum srednjih mjesenih
vrijednosti javlja se tokom prelaznih mjeseci (april-maj-juni i septembar-oktobar), a minimum uglavnom
tokom ljetnjeg perioda, u nekim sluajevima i tokom januara-februara.
Vrijednosti srednje godinje relativne vlanosti vazduha iznose za Herceg Novi 70,5 % (min 65,4 % u julu,
max 72,7 % u oktobru i decembru).
Poveane vrijednosti oblanosti su karakteristika zimskog dijela godine, nasuprot ljetnjem periodu kada su
ove vrijednosti male. Na Primorju je tokom godine u prosjeku 4,2 desetine (42%) neba pokriveno oblacima.
Oblanost u ljetnjem periodu je manja u odnosu na prosjenu godinju za oko 40 %.
Srednja godinja oblanost iznosi za Herceg Novi 4,40 (min 2,2 u julu i avgustu, max 5,6 u martu).
Prosjeno godinje Primorje ima oko 2455 asova osunavanja, od kojih 931 as u ljetnjim mjesecima (jun,
jul i avgust), tj. oko 40% godinjeg osunavanja pripada jednoj etvrtini godine. Zimi osunavanje je znatno
smanjeno. Tokom januara Primorje ima svega oko 125 asova, to predstavlja 5% godinje vrijednosti.
Dnevno, tokom itave godine Primorje ima u prosjeku oko 7 asova sijanja sunca, sa dnevnim oscilacijama
od +/- 3,5 asova.
Srednja mjesena vrijednost osunavanja iznosi za Herceg Novi 201,25 (max 327,7 u julu).
2.1.5.
MARITIMNI USLOVI
(iako se Bigova nalazi na teritoriji optine Kotor, za analizu maritimnih uslova kao mjerodavna su uzeta
mjerenja na stanici Herceg Novi)
Mjerenja i osmatranja meteorolokih i klimatskih faktora vre se ve dui niz godina na meteorolokoj stanici
Herceg Novi.
Generalni tok kretanja vode - morske struje (novembar - februar), pokazuje veliku zavisnost o uticaju
otvorenog mora, a posebno struja plime i osjeke.
Generalni tok struji od otvorenog mora du obale Lutice, brzinom od 0,5 vorova. U pridenom i dubinskom
sloju struje imaju ulazni smjer sa srednjom brzinom 0,06 v. (3cm/s). Struje izlaznog smjera na dubini od 10
m prisutne su za vrijeme oseke, dok su struje uaznog smjera na veim dubinama prisutne samo za vrijeme
plime.
Morske mijene dnevno iznose 22 cm, dok amplitude viih, visokih, niih i niskih voda iznose prosjeno 27,9
cm, a maksimalna viegodinja amplituda iznosi 106,5 cm.
Morska struja ulaskom u zaliv donosi istu morsku vodu sa puine na itavu obalu Lutice. Osim toga, struje
ljeti rashlauju, a zimi zagrijavaju more u zalivu.
o
Srednja godinja temperatura morske vode iznosi u zalivu 19,4 C, to je za 3,3 stepena vie od prosjene
godinje temperature vazduha. Znaajno je za duinu kupaline sezone da srednja temperatura mora u
o
o
povrinskom sloju, 5-6 mjeseci u godini iznosi 20 C. U ljetnom periodu more se zagrijava ak do 27 C.
Salinitet u zalivu varira u zavisnosti od godinjeg doba, a kree se od 37,72 %o u julu do 21,82%o u aprilu.
Providnost na otvorenom moru iznosi 56m.
Najvea dubina mora u samoj uvali Bigova je skoro dva puta manja nego u sreditu zaliva Trate (oko 12m).
Prosjeni salinitet vode je 38. Maksimalna temperatura mora na mjestima najvee dubine u bigovskom
zatonu ne silazi ispod 150C. More je providno i na mjestima najvee dubine. Morske struje, koje se javljaju
prilikom smjene plime i osjeke, idu smjerom od starog naselja prema uvali Prno, na sjeverozapadu.
Sa stanovita rjeavanja problema stabilnosti obala, plaa i objekata u moru najznaajniji prirodni faktor su
talasi. Naalost, na stanici u Herceg Novom se ne vre mjerenja karakteristika talasa ve se vre samo
svakodnevna vizuelna osmatranja stanja povrine mora i smjera kretanja talasa.
Za utvrivanje karakteristika vjetrova na podruju Herceg Novog raspolagalo se rezultatima merenja vjetrova
na meteorolokoj stanici Herceg Novi u periodu od 1981. do 1995. godine. Na osnovu analize rezultata
mjerenja karakteristika vjetrova utvreno je da maksimalna brzina vetra iz istonog pravca iznosi 18 m/s.
Potrebno je naglasiti da uestalost vjetrova iz istonog pravca nije znaajna - tek 3,7%. Brzine vjetrova iz
sjevernog i sjeveroistonog pravca (bura) su znatno vee - maksimalna brzina vjetrova iz sjeveroistonog
pravca dostie vrijednost od 30 m/s, Uestalost vjetrova iz severoistonog pravca je znatno vea i iznosi ak
30%.
20
2.1.6.
PEDOLOKE KARAKTERISTIKE
Na formiranje zemljita na podruju Crnogorskog primorja uticali su geoloka podloga i klima, reljef,
vegetracija i hidroloke prilike.
Na podruju Grblja zastupljena su slijedee zemljita: crvenica (Terra rossa) - posmedjena i koluvijalna,
smedje eutrino i kisjelo zemljite, krenjako-dolomitna crnica te aluvijalna i aluvijalno-deluvijalna zemljita.
Crvenica, kao dominantno zemljite Grblja, zajedno sa crvenicom Lutice ini najvei kompleks ovog tla u
Bokokotorskom zalivu i na Crnogorskom primorju.
Kraki reljef, koji je veoma ocjedit i vodopropustan, onemoguava da se formira dublji sloj zemljita po
grebenima, stranama i drugim istaknutijim oblicima reljefa. No, na blaim zaravnima i depresijama kra,
zahvaljujui procesima erozije (spiranje i taloenje), odnosno koluvijacije i antropogenizacije, moe nastati i
dublje zemljite (koluvijalna crvenica), koje ispunjava pojedine uvale, vrtae i manja polja, kao i blae strane
prema pribrenom terenu .
Crvenicu kao i smedje zemljite na krenjaku i crnicu karakterie plitak sloj na istaknutim reljefskim oblicima,
koji su po pravilu sa visokim % stijena i kamenja i krljavom prorijedjenom vegetacijom, izuzev podruja sa
makijom. U depresijama, crvenica je procesom koluvijacije pretaloena te je nekada i vrlo duboka (po
nekoliko metara). Pretaloene crvenice su plodna zemljita, ali za intenzivnije korienje potrebno je
navodnjavanje, koje se u kru teko moe obezbijediti, to je sluaj sa putevima i drugom infrastrukturom.
Ovo, razbacanost i slabija pristupanost kompleksima obradivih crvenica umanuju njihovo intenzivnije
korienje i dobijanje proizvoda izvrsnog kvaliteta.
***
Specifinost Crnogorskog primorja je i prisustvo ljekovitog peloida, ija se leita nalaze na pojedinim
dijelovima morskog dna.
Do sada su identifikovana nalazita ljekovitog peloida u Igalu, solilima kod Tivta, Bigovu i Ulcinju, a
pretpostavlja se da na podruju prema Budvi i Baru ima zasad neutvrenih i neispitanih nalazita peloida
koje treba detaljno ispitati.
Morski peloid je mineralno-organski ljekoviti mulj, sastavljen od vrlo sitnih estica, plastine je konzistencije i
velikog termikog kapaciteta, to omoguava primjenu zagrijanog peloida zbog dugog odravanja toplote.
Peloid se koristi u vidu peloidnih aplikacija i peloidnih kupki. Vrlo su brojne indikacije za peloidoterapiju.
Meu najvanijim su razliita reumatika oboljenja, povrede i stanja poslije operacija, ginekoloka oboljenja,
oboljenja perifernih krvnih sudova i perifernih nerava.
Peloid u Bigovu se nalazi u priobalnom dijelu aluvijalnih naslaga, vidljiv je na povrini i na dnu uvale.
U zaleu uvale je Bigovsko polje, ravnica sa plodnim njivama, du koje protie rjeica sa povremenim tokom.
Morski nanos u uvali Bigovo je deponovan neposredno uz morsku obalu, na kontaktu sa aluvijalnim
naslagama, po obodu zaliva i na ostalom dijelu zaliva. To je finozrnasti materijal, pri povrini itki mulj crne
boje.
Ovaj peloid se javlja u priobalnom dijelu aluvijalnih naslaga, vidljiv je na povrini i ispod vodene povrine na
dnu uvale Bigova. Do sada nema tanih podataka o koliini peloida u nalazitu.
Na osnovu preliminarnih istraivanja od prije vie decenija, terenskih posmatranja i na osnovu uzoraka
uzetih na samoj obali uvale i sa dna u pliem dijelu i organoleptikih osobina uzetih uzoraka, konstatovano je
da se radi o veoma kvalitetnom peloidu.
To je sitnozrnasta, itka crna masa koja izvanredno prijanja za kou. Blie obali, on je ukaste boje sa
primjesama organskih materija i mirisa na sumpor vodonik (H2S).
Uraene hemijske analize bigovskog peloida sa plitkog morskog dna i sa obale kopna, pokazale su da oba
uzorka prema sastavu mogu biti upotrebljeni za medicinske aplikacije.
Preliminarni rezultati ukazuju na potrebu i opravdanost daljih ispitivanja bigovskog peloida. Tu se u prvom
redi misli na geoloka istraivanja koja bi trebala da utvrde rezerve peloida. Isto tako, treba treba detaljno
ispitati njegove fiziko-hemijske karakteristike i nain primjene u terapiji.
Bigovsko blato (peloid) bi u sadanjoj situaciji moglo da poslui kao alternativa igaljskom peloidu, koji je zbog
stihijske urbanizacije i neadekvatne ekoloke zatite ozbiljno ugroen.
Ovo bi doprinijelo afirmaciji bigovskog peloida, jer bi se u Institutu Dr Simo Miloevi izvrila njegova prava
valorizacija.
21
2.1.7.
PEJZANE KARAKTERISTIKE
Pejza Crnogorskog primorja odraz je sloenosti, raznovrsnosti, kvaliteta, te odnosa i meudejstava

dominantnih prirodnih elemenata. U formiranju karakteristine slike predjela najvei znaaj imaju klimatske,
geomorfoloke, hidrografske i vegetacijske karakteristike. Prema jedinstvenoj klasifikaciji tipova pejzaa
Crne Gore, Crnogorsko primorje pripada eumediteranskom tipu pejzaa. Ovaj makropejza, gledan iz
udaljenih pozicija, doivljava se kao uzburkana morfoloka kompozicija tri glavne komponente: tamno plave
povrine mora, vazdazelene umske osnove i ogoljelih krenjakih vrhova sivih tonova.
Kameniti prostori predstavljaju najvei dio obale Crnogorskog primorja i karakteriu relativno malobrojni i
uglavnom siromani ekosistemi po broju predstavnika biodiverziteta. Vegetacija kamenitih obala mora je
uglavnom iz sveze Crithmo-Limonion.
Tvrdolisna bunasta vegetacija - makija predstavljena je sa vie zajednica koje su uglavnom degradirane i
nalaze se u stadijumu garige ili pak kamenitih mediteranskih kamenjara.
Tvrdolisna vjeno zelena bunasta mediteranska vegetacija je najrasprostranjenija na primorskim stranama
okrenutim moru od Petrovca do Bara, zatim poluostrvu Lutica, Donjem Grblju, ostrvu Sv. Nikola i drugim
manjim lokalitetima. Ovi ekosistemi su pod velikim antropogenim uticajem i to se tie sjee, poara kao i
uticaja od strane koza i nekontrolisanog sakupljanja ljekovitih i aromatinih biljaka. Odlikuju se velikim
diverzitetom flore i u programu zatite i kao antierozioni sistemi a i zbog drugih karaktera moraju imati mnogo
vei znaaj. Na degradirane ekosisteme makije nadovezuje se pseudomakija koja praktino od obale mora
ide od 300-400 m visine.
Sastojine lovora (Laurus nobilis) koje su u manjoj ili veoj mjeri rasprostranjene padinama primorskih planina
a fragmentarno i du obale pogotovo od Budve do Petrovca kao i na poluostrvu Lutica i Donjem Grblju. Ovi
ekosistemi su pod intenzivnim antropogenim uticajem zbog berbe lovora za potrebe farmaceutske i
prehrambene industrije.
Prethodno navedeni tipovi stanita i biljnih zajednica su u manjoj ili veoj mjeri osjetljivi i zavisni od irokog
spektra antropogenih uticaja, te je neophodno kontinuirano praenje (monitoring) njihovog stanja.
Donji Grbalj je uz Lutica lokalitet sa najbolje ouvanom makijom na Primorju zato u okviru budue
turistike izgradnje treba ouvati najljepe sastojine makije u obliku rekreativo-parkovskog prostora
ili zelenih tampon zona.
U predjelu Bigove preteno je rasprostranjena kserotermna, preteno zimzelena vegetacija, koju ine
zajednice hrasta crnike (esmine) sa razliitim degradacionim stadijumima, prnara (otrike), zajednice
alepskog, dalmatinskog bora i pinjola. Ove biljne zajednice pripadaju redu termofilnih uma Quercetalia
ilicis koje su sindinamski povezane u jedinstven sukcesivni niz.
Pored zimzelene vegetacije u sastav navedenih biljnih zajednica ulaze i neki listopadni fermofilni elementi
balkansko ilirske flore: grabi, crni jasen, crni grab, drae, medunac i sl.
Regresiji hrasta crnike u ovom predelu najvie je doprineo ovek intezivnim iskoriavanjem autohtone
samonikle, tako da su danas umesto uma crnike nastali njeni degradacioni stadijumi makija, garig i
kamenjari.
Makija i garig su zajednice velikog broja raznovrsnih grmolikih biljnih elemenata sa koastim liem koje sa
estetskog aspekta deluje monotono smeezeleno. U makiji nema izraenog sprata visokog drvea, nego se
javlja niz krupnijeg i sitnijeg grmlja isprepletanog brojnim penjaicama, to ove fitocenoze ini neprohodnim.
2.2. KARAKTERISTIKE POSTOJEEG STANJA

Generalno gledano prostor u granicama LSL Trate i DSL Sektor 38-Bigova obuhvata tri cjeline: uzak
priobalni deo naselja Bigova, dio kopna u uvali Bigova i priobalni dio rta Trate koji pripadaju zoni Morskog
dobra.
Sama naseljska struktura Bigove razvila se na sjevernom dijelu uvale tj. na strmoj jugozapadnoj padini koja
se prua od brda Stranik ka moru. Nizovi kua, uglavnom porodinih, (oko stotinak u cijelom naselju) koje
se kaskadno sputaju niz padinu, utapaju se u teren i proimaju sa lokalnim rastinjem. Ova rijetka
izgraenost i njeno jedinstvo sa pejzaom daju ovom prostoru izgled starog primorskog sela.
Najstarije kue u naselju su karakteristini primjeri primorske ruralne arhitekture koje odlikuje zidanje u
kamenu, ambijentalna uklopljenost - zgrade svojom dispozicijom prate konfiguraciju terena tj. paralelne su
22
izohipsama i arhitektonska jednostavnost - skladne proprcije, pravougaone podune orjentacije najee

spratne, prizemlje i sprat, zavrene krovom na dvije vode, pokrivene kanalicom. Prozorski otvori su
pravougaoni u kamenom okviru.
Naselje je svoju ambijentalno-arhitektonsku autentinost uspjevalo da ouva sve do poetka XXI vijeka.
Intervencije u prostoru, posebno nakon zemljotresa od 1979. godine kada je postojee graditeljsko tkivo
nadopunjeno pojedinanim primjerima savremene arhitekture, umjerenog gabarita i neutralnog izgleda, su
bile manjeg obima. Meutim, ekspanzijom turistike privrede na primorju, poslednje decenije, naselje Bigova
transformisalo se u sezonsko turistiko naselje pansionskog tipa kojeg karakteriu najrazliitiji primjeri
savremene arhitekture divlje gradnje. Vrijednosti tradicionlane arhitekture nisu inkorporirane niti
transponovane u savremeno graditeljstvo, krupni gabariti najrazlilitijih formi, izgleda i materijalzacije
naruavaju prirodne i graditeljske vrijednosti ovog primorskog poljoprivredno-ribarskog naselja.
Prvu prostornu cjelinu predstavlja uzan priobalni pojas tradicionalnog niza. Izvorna parcelacija poznavala
je uske i duge parcele koje svojom uom stranom izlaze na more. Provlaenjem kolske saobraajnice, najpre
za pristup naselju a potom i za distribuciju u okviru njega, prekinuta je izvorna parcelacija i formirana nova,
usitnjenija koja je za sobom proizvela gusto izgraenu graevinsku strukturu centra naselja Bigova. Objekti
su gusto postavljeni na samu regulaciju puta. Prosena spratnost je Su+P+1, ali se esto kod novijih
objekata sreu i 2-3 suterenske etae. Izgraenu strukturu uglavnom ine privatne kue za stalno ili
sezonsko stanovanje.
Kao druga prostorna cjelina prepoznaje se ravnica tj. priobalni dio polja u uvali koji se prostire od plae
do puta, pojas od mora irine oko 130m i povrine priblino 4ha. Zateena, dananja parcelacija predmetnog
prostora verovatno je posljedica nekadanje antike (rimske) prostorne organizacije i podjele agera. Prostor
je neizgradjen i uglavnom zemljite je poljoprivredno, sa livadama, batama i vinogradima lokalnog
stanovnitva.
Treu i prostorno najveu cjelinu predstavlja rt Trate. Ovaj ouvani prirodni ambijent, kojeg karakterie
relativno strma padina ka moru i stenovita obala obrasla gustom makijom, je nenaseljen i neizgraen.
Naime, jedini sadraj na ovom prostoru je naputeni kompleks Vojnog odmaralita tipa bungalova, lociran ka
uvali Bigova tj. naspram naselja Bigova. Stari vojni put vodi kroz kompleks pa do vrha rta Trate, gde se
nalazi helidrom, rezervoari za vodu (bazeni za kinicu) i osmatranica. Dio rta ka otvorenom moru je obrasto
gustim rastinjem bez sadraja i nedostupan.
Postojea saobraajna mrea u naselju nedovoljno je razvijena. Glavni saobraajni pravac i osovinu preko
koje se Bigova povezuje sa irim okruenjem pretstavlja prvi priobalni put koji se poduno (pravac
severozapad-jugoistok) prostire du naselja. Uska irina ovog puta, nedostatak trotoara i preplitanje kolskih i
peakih tokova imaju za rezultat oteano odvijanje kolskog saobraaja. Veza naselja Bigova sa suprotnom
stranom uvale, tj rtom Trate, danas se ostvaruje starim uzanim vojnim putem koji preko uvale vodi ka
vojnom odmaralitu.
U sklopu naselja ne postoji jasno razvijena mrea peakih komunikacija pa se kretanje peaka najee
odvija du ulica ili uskih, spontano nastalih peakih prolaza izmeu objekata.
Parkiranje vozila danas se delimino vri u okviru pojedinanih parcela, i to u garaama u sklopu objekata za
stalno stanovanje, a delimino na proirenjima u sklopu saobraajnica. Izgradnja novih objekata u skorije
vreme, koji su preteno namenjeni turizmu, najee nije reavala potrebe za parking prostorom u okviru
svoje parcele. Takodje, u samom naselju ne postoje planski organizovane povrine za stacioniranje vozila. U
tom smislu sa sve veim afirmisanjem Bigove kao turistike destinacije, problem parkiranja se dodatno
intenzivira tokom turistike sezone.
***
Zanimljiv je podatak, da je u periodu od 1991. do 2003. godine broj stanova uvean za vie od 4 puta, to
ukazuje da se radi o poveanoj gradnji vikend stanova.
Naziv i tip naselja
KOTOR - optina
Bigova
Broj stanova
1971
1981
4767
53
5095
31
1991
6816
26
Indeks
2003 1981/1971 1991/1981 2003/1991
114
106.9
58.5
133.8
83.8
438.5
Prema popisu iz 2003. godine, od ukupno 114 stanova (10.487 m2), 45 ih je bilo za stalno stanovanje (4.072
m2) a 69 za sezonsko stanovanje odmor i rekreaciju (6.415 m2).
23
Objekti za stalno stanovanje preteno su smjeteni u starom jezgru naselja (manji broj u zahvatu DSL
Bigova i vei dio u DUP-u), prosjene spratnosti S+P+1 (suteren, prizemlje i sprat). U svim objektima ivi po
jedno domainstvo.U pogledu veliine i strukture stanova, dominiraju 5 i viesobni stanovi (38%), a
prosjena veliina stana je 90m. Gotovo svi stanovi su opremljeni hidro- i elektrotehnikim instalacijama.
Kada je re o objektima za sezonsko stanovanje, uglavnom se radi o individualnim kuama za odmor koje su
smjetene u sjevernom dijelu Bigove (u zahvatu DUP-a). Nepravilnosti uoene u ovom dijelu naselja su
viestruke. Prethodnim DUP-om je parcelacija je sprovedena tako da je gradnja planirana na izuzetno malim
parcelama (u prosjeku oko 300m). S obzirom da se radi o strmom terenu, novoizgraeni postojei objekti
(garae i suterenske etae) su postavljeni na samoj regulacionoj liniji, to predstavlja veliki problem, naroito
kod obezbjeenja odvijanja dvosmjernog saobraaja.
***
Mediteranska klima (veliki broj toplih i suvih dana, mala koliina padavina u poreenju sa
unutranjim dijelom Bokokotorskog zaliva), isto more, specifina vegetacija predstavljaju potencijal
za produenje trajanja turistike sezone na najmanje 6 mjeseci.
Kao ocjenu podobnosti ovog prostora za razvoj turizma treba napomenuti da prirodne karakteristike terena
(relativno strma konfiguracija obrasla neprohodnom makijom) nepovoljno utiu na sam graditeljski proces,
meutim ljepota nenaruene prirode i jo uvjek prepoznatljiv primorski ambijent malog ribarskog naselja, koji
ovaj prostor ine osobenim, afirmiu ga za razvoj elitnog turizma.
Prirodna uvala i zatienost prostora je poseban faktor koji moe dodatno da afirmie Bigovo ka razvoju
nautikog turizma. Rt Trate skoro potpuno netaknut prirodni ambijent sa svojom orjentacijom i izuzetnim
vizurama kao otvorenom moru predstavlja jedinstven potencijal za razvoj turistike ponude ne samo Bigova i
njegove okoline ve i sjeverozapadnog dijela obale Crnogorskog primorja.
2.3. DEMOGRAFSKE KARAKTERISTIKE

Na osnovu materijala Popis 2003 prvi rezultati po optinama, naseljima i mjesnim zajednicama
(MONSTAT, 2003. Podgorica) mogue je dobiti uvid u demografska kretanja u Bigovi i optini Kotor od 1948.
do 2003. godine.
Broj stanovnika
prema popisima
KOTOR - optina
Bigova
Indeks broja
stanovnika po
popisima
KOTOR - optina
Bigova
Broj domainstava
prema popisima
KOTOR - optina
Bigova
Indeks broj
domainstava po
popisima
KOTOR - optina
Bigova
1948
1953
1961
1971
1981
1991
2003
14124
245
15436
214
16642
194
18917
192
20455
132
22410
55
22947
116
1953/1948 1961/1953 1971/1961 1981/1971 1991/1981 2003/1991 2003/1981
109.3
87.3
107.8
90.6
113.7
98.9
108.1
68.7
109.6
41.6
102.4
210.9
112.2
87.9
1948
1953
1961
1971
1981
1991
2003
3940
67
4147
60
4566
57
5317
50
6299
43
6783
19
7481
43
1953/1948 1961/1953 1971/1961 1981/1971 1991/1981 2003/1991 2003/1981
105.3
89.5
110.1
95.0
116.4
87.7
118.5
86.0
107.7
44.2
110,3
226.3
118,8
100.0
U itavom poslijeratnom periodu do 1991. godine, broj stanovnika i domainstava konstantno opada na
svega petinu u odnosu na 1948. godinu , s tim da je taj trend povean nakon 1971. To ukazuje na vrlo teke
uslove ivota i rada lokalnog stanovnitva, u nekada izolovanom dijelu optine Kotor, to je dovelo do
migracija i pada nataliteta.
24
Drutveno-ekonomskim promjenama i ratnim zbivanjima u okruenju, dolazi i do demografskih promjena, pa

se samo za 10 godina broj stanovnika i domainstava duplirao u odnosu na 1991. godinu, ali je i dalje manji
no 1981. godine.
Na poslednjem popisu 2003. godine, 75% stanovnitva je bilo punoljetno, prosjena starost je 41,3 godina, a
aktivno je bilo tek oko 20% populacije.
2.4. NUMERIKI POKAZATELJI POSTOJEEG STANJA
NAMENA
STANOVANJE
POVRINA
POD
NAMJENOM
(m2)
POVRINA
POD
OBJEKTIMA
(m2)
UKUPNA
BRGP
(m2)
PROSENA
SPRATNOST
INDEKS
ZAUZETOSTI
INDEKS
IZGRAENOSTI
25364
2877
6926
P+1
0.11
0.27
33457
1275
1275
0.04
0.038
744168
NJIVE I PANJACI
35497
OBALA
95976
SAOBRAAJNICE
11229
945691
4152
8201
0.005
0.009
VOJNO
ODMARALITE
AUTOHTONO
ZELENILO
UKUPNO PLAN
25
2.5. POSTOJEE STANJE - FOTODOKUMENTACIJA
naselje Bigova / rt Trate

26
naselje Bigova
27
naselje Bigova / rt Trate

28
3. STEENE OBAVEZE
29
3.1. IZVOD IZ PLANSKE DOKUMENTACIJE

Planski osnov za izradu ove DSL predstavljaju:
Prostorni plan Crne Gore (2008)
Prostorni plana podruja posebne namjene za Morsko dobro (2007)
Planska dokumentacija optine Kotor
3.1.1. PROSTORNI PLAN CRNE GORE (2008)

Prvi Prostorni plan Republike Crne Gore je usvojen 1986. godine, a u dva navrata, 1991. i 1997. raene su
izmjene i dopune.
I novim Prostornim planom Crne Gore (2008), kao i prethodnim, definisana su tri regiona - Primorski,
Sredinji i Sjeverni region.
Primorski region ine razvojne zone zaliv Boke Kotorske, centralno primorje i juno primorje. Relativno gusto
naseljen, ovaj region ima privredu zasnovanu na tercijarnim djelatnostima, koja je obezbjeivala najvii DP
per capita u Republici, najviu stopu naseljenosti i najvei ivotni standard. Veina aktivnosti distribuirana je
linearno du obale, a u kontinuirano formiranim naseljima, urbani centri snanije se ne istiu.
Politike za prostorni razvoj Primorskog regiona podrazumijevaju:
- Skladan razvoj gradova u zalivu Boke Kotorske treba obezbijediti kroz odgovarajui prostorni plan i jaku
meuoptinsku saradnju. Predvia se da e sljedei gradovi uspostaviti snanu konurbaciju, zasnovanu na
dobro koordiniranim programima razvoja: Kotor treba da bude centar kulturnih, poslovnih i naunih
aktivnosti; Tivat, iji e razvoj biti povezan sa razvojem vazdunog saobraaja i nautikog turizma, kao i
centar za razvoj turizma na podruju Lutice sa Herceg Novim; Herceg Novi koji e biti glavni turistiki
centar, specijalizovan za zdravstveni turizam, sa kulturnim funkcijama kao vanom komponentom njegovog
razvoja.
- Ruralna naselja treba zatititi od dalje degradacije, a ona na padinama revitalizovati, tako da pored
poljoprivrednog stanovnitva prihvate stanovanje i stanovnitva zaposlenog u naseljima na obali.
- Kvalitet voda priobalnog mora treba kontrolisati. Pored obavezne izgradnje kanalizacionih sistema sa
tretmanom otpadnih voda, mora se, sprijeiti isputanje otpadnih voda sa brodova direktno u more.
- Radi ouvanja ivotne sredine i posebnih pejzanih vrijednosti sa posebnom panjom se treba odnositi
prema ekolokom koridoru du primorskih planina (Orjen, Loven i Rumija) i zelenim koridorima koji ga
spajaju sa obalom (djelovi obale Boke Kotorske Orjen i Loven; djelovi obale izmeu Budve i Petrovca
Patrovska gora; djelovi obale izmeu Bara i Ulcinja - Rumija). Najveu opasnost za ugroavanje ove
vrijednosti ima prisutni trend kontinuirane gradnje (zaziivanje obale), kao i izgradnja budue magistrale za
brzi saobraaj u priobalju.
Razvojne zone definisane su na bazi dosadanjih trendova i obrazaca razvoja, a posebno na bazi lokalnih
potencijala i ograniavajuih faktora. Za svaku zonu iskazani su vodei prioriteti razvoja, ogranienja,
konflikata, izazova okruenja, pragova i preduslova za razvoj. Problematika i komponente razvoja, koje su
uobiajene za sva podruja razvoja, kao na primjer: stanovanje, drutvena i komunalna infrastruktura,
usluge, redovna zatita sredine, itd. nijesu predmet razmatranja izuzimajui one sluajeve gdje ba te
komponente igraju vodeu strategijsku ulogu u globalnom procesu razvoja.
Razvojne zone Primorskog regiona su: BOKA KOTORSKA, BUDVANSKO - PETROVAKO PRIMORJE i
BARSKO - ULCINJSKO PRIMORJE.
Razvojna zona BOKA KOTORSKA, homogena sa geografskog, ambijentalnog i kulturno-istorijskog
stanovita, obuhvata podzone Herceg Novi, Kotor i Tivat.
Podzona KOTOR
Sa podrujima specifine problematike obuhvata: unutranji dio Zaliva, sa gradom Kotorom i drugim
naseljima (Perast, Risan, Pranj i dr. (A); Grbaljsko i Mrevo polje (B) i priobalje optine uz otvoreno more sa
naseljima Trsteno, ukovica i Bigovo (C) .
30
Resursi i potencijali: Veliki broj kulturno-istorijskih spomenika, grad Kotor sa statusom kulturnog dobra
svjetskog znaaja i kapaciteti specijalizovanih zdravstvenih institucija, tehniki graevinski kamen (A);
formirane proizvodne i drutvene funkcije, servisi i opremljenost podruja, ukljuujui luke kapacitete, i
dobru povezanost sa aerodromom u Tivtu (A); kompleksi plodnog poljoprivrednog zemljita (B), raspoloivi
prostor za industrijsku zonu, koja je u formiranju u Grbaljskom polju kotorske optine (B), slikoviti ambijenti
sela Donjeg Grblja sa neizgraenim prostorima za razvoj turizma, tradicionalne poljoprivredne proizvodnje
mediteranskog tipa i morskog ribarstva (C).
Prioriteti razvoja: Turizam, ukljuujui specifian vid zdravstvenog turizma u podruju Prnja; funkcije
kulturnog i akademskog centra ireg znaaja, kao i funkcije uslunog centra; pomorstvo i pomorska privreda,
sa tehnolokim unapreenjem luka Risan (putniki, turistiki i ogranieni robni saobraaj) i Kotor (za putniki
i turistiki saobraaj) i njihovom specijalizacijom (A); tehnoloki visokospecijalizovana i nekodljiva industrija,
intenzivna poljoprivredna proizvodnja s orijentacijom na izvoz (koristei blizinu aerodroma Tivat) i ire
turistiko trite Grbaljskog polja (B); turizam i specijalizovana poljoprivreda (C).
Ogranienja: Ogranienje stambene, turistike i druge izgradnje koja ugroava prepoznate vrijednosti
kulturno-istorijskog nasljea i vrijednosti. Dalje ograniavanje razvoja industrijskih i preraivakih funkcija,
izuzimajui lokalne zanatske pogone mala privreda, ograniavanje razvoja luka Risan i Kotor na djelatnosti
koje ne ugroavaju elemente ivotne sredine (A). Ogranienje urbanizacije u industrijskoj zoni za sve
programe, izuzev industrijskih (B). Ogranienje stambene izgradnje - samo za potrebe poljoprivrednih
proizvoaa, kao i zabrana izgradnje kua za odmor (B). Ogranienje izgradnje objekata koji na bilo koji
nain mogu ugroziti visoku vrijednost prirodnog i kulturnog pejzaa (C).
Konflikti: U itavoj podzoni postoji opti konflikt izmeu potreba razvoja, s jedne, i zatite sredine i prirodnog i
kulturnog pejzaa Boke Kotorske, s druge strane. Konflikt izmeu potreba saobraaja i ogranienja izgradnje
glavnih veza, s jedne, i pejzanih vrijednosti Boke Kotorske, s druge strane. Dosadanjim razvojem
uspostavljeni su konflikti izmeu: intimnosti istorijskih urbanih ansambala i potreba tranzitnog saobraaja;
konflikti izmeu jedinstvene mjeavine prirodnih i kroz istoriju stvorenih pejzaa, s jedne, i modernih
obrazaca razvoja i arhitektonskih/graevinskih oblika, s druge strane; konflikt izmeu zahtjeva zatite
kulturno-istorijskih vrijednosti (i oblika) i modernih funkcionalnih zahtjeva; konflikt izmeu interesa i
naglaenih elja privatnih vlasnika objekata i zemljita, s jedne, i irih drutvenih interesa u smislu pravilnog
upravljanja i odrzavanja istorijskih obiljeja, s druge strane; konflikt izmeu oskudne koliine zemljita i
potreba (i ambicija) razvoja (A), konflikt izmeu aerodroma i privredne infrastrukture podignute van
industrijske zone a posebno u Jadransku magistralu i zatite okruenja (B). Neprimjerenom i masovnom
izgradnjom vikend kua direktno se naruuva prepopoznati razvojni potencijal u turizmu i poljoprivredi
slikovitog ambijenta sela Donjeg Grblja (C).
Pragovi: Modernizacija i ekspanzija itavog urbanog sistema i razvoj prioritetnih funkcija, zavisi od izgradnje
kompleksnog sistema vodosnabdijevanja i kanalizacije - koji usmjerava otpadne vode u otvoreno more. Opti
prag za prostorni i funkcionalni razvoj svih sistema u Boki Kotorskoj, ogleda se u kapacitetu postojee
saobraajne mree.
Taj, veoma ogranieni kapacitet, poveava seizmiku povredljivost svih primorskih funkcionalnih i privrednih
sistema. Operativne potrebe aerodroma, nameu pragove u odnosu na proirenje i obrasce razvoja
industrijske zone .
Zahtjevi okruenja: zatita morske vode od zagaivanja, zatita tla od kontaminacije otpadom, smanjenje
nivoa buke i zatita prirodnog i kulturnog pejzaa.
Kontrola seizmikog rizika, tehnikih akcidenata i elementarnih nepogoda: Primjena svih mjera preporuenih
za podzonu Herceg-Novi, i mjera formulisanih od UNESCO-a, za Stari grad Kotor i njegovu neposrednu
okolinu.
Preduslovi: izrada programa jedinstvene politike prostornog razvoja itave zone, obuhvatajui podruja sve
tri podzone, rjeenje pitanja prelaza Boke Kotorske drumskom saobraajnicom, kao i saobraajnog otvaranja
Donjeg Grblja.
***
Razvoj turistikog smjetaja na Primorju treba veoma paljivo planirati, jer je kapacitet nosivosti optina u
ovom regionu ve gotovo iscrpljen. Broj turista u glavnoj sezoni od jula do avgusta stvara negativne efekte,
kao to su preoptereenje saobraajne infrastrukture, zakrenje gradskih centara, zbog nedostatka parking
prostora, nestaica vode, zagaenje plaa i kolovoza, itd.
31
Razvoj turistikog smjetaja u optini Kotor bie fokusiran na lokacijama Rtac (Risan), Rakov brijeg
(Ljuta), na kopnu kod otvorenog mora u Bigovu, na lokacijama iznad litica od ukotrlice do Trstena u
Donjem Grblju, Gornjem Stolivu, u Perastu i kapetanskim palatama u zalivu.
Prestanak industrijskih i vojnih aktivnosti obezbijedie potencijale za stvaranje novih turistikih zona u
okviru priobalja. Ove lokacije mogu ukljuiti: Kumbor, Remontni zavod Tivat, kompleks iza Kraia u Tivtu,
preko puta Kumbora, na Lutici - Pristan, rt Trate pored Bigove, Ostrvo cvijea, Platamune, Maljevik/Crni
rt, dio u okviru Luke Bar, Volujicu, Valdanos, Karaulu na Bojani, Mamulu, Donju i Gornju Arzu, Adu Bojanu,
Solanu Ulcinj, Exportbilje u Risnu, Radionica i skladita u Zelenici i dr.
Nautiki turizam je jedan od favorizovanih selektivnih oblika turizma i stoga je ovaj vid turizma potrebno dalje
razvijati zbog prirodnih bogatstava, prednosti obale mora i jezera, poloaja crnogorske obale, konstantno
rastue potranje, a naroito zbog ekonomskih efekata koji se postiu realizacijom ovakvog vida turizma.
Posebna panja usmjerena je na pretvaranje bivih vojnih i industrijskih kapaciteta, kao i devastiranih oblasti
u marine.
U vezi sa osiguranjem odrivog razvoja i ouvanjem ekoloke ravnotee, izbjegavanjem korienja plaa i
drugih vanih turistikih resursa i procjenom ekonomske opravdanosti, sljedee lokacije za marine e se
zatititi od zahtjeva i upotreba koje su u suprotnosti ili ometaju predvienu namjenu:
- dae se prioritet umjerenom opremanju postojeih nautikih taaka koje su locirane u okviru izgraenih i
operativno osposobljenih djelova obale, kao to su Kotor, Tivat, Bar i Budva. Potrebno je dovriti izgradnju
marine unutar Luke Bar.
- vee servisne marine sa dovoljno velikim kapacitetima treba da nautiarima obezbijede sve neophodne
sadraje: optine Bar i Tivat.
- standardne marine sa kapacitetima koji zadovoljavaju potrebe nautiara na svim ostalim kljunim
lokacijama: rt Kobila, Liman u Ulcinju, Bigova, Kumbor, Bonii i Luka Zelenika.
- specijalizovane marine odnose se na lokacije za koje postoji veliko interesovanje nautiara, meutim, zbog
odreenih ekolokih ogranienja, planiranje izgradnje mora se vriti veoma oprezno: Ada Bojana, Buljarica,
Rijeka Crnojevia i Virpazar
Postojee luke i marine e se unaprijediti u pogledu kvaliteta usluga. Uz predloene marine treba planirati i
razvoj veeg broja komercijalnih privezita (luke, luice, pristanita), to e biti razraeno prostornoplanskom dokumentacijom nieg nivoa razrade uz potovanje principa odrivog razvoja.
3.1.2. PROSTORNI PLAN PODRUJA POSEBNE NAMJENE MORSKOG DOBRA (2007)

Prostorni plan za podruje posebne namjene Morskog dobra (2007) primjenjuje se adekvatnom razradom na
niim nivoima ili direktnom primjenom odredbi ovog plana.
Za svaki od 68 sektora Morskog dobra je dat:
- pregled osnovnih namjena prostora sa smjernicama i napomenama,
- smjernice za tipove kupalita
- smjernice zatite i smjernice za sprovodjenje ovog plana.
Predmetni plan se radi za podruje sektora 38, za koji su utvrdjene slijedee smjernice:
broj sektora: 38
osnovne namjene
smjernice za kupalita
smjernice za zatitu
Rt Ljutosek Uvala Bigova - Rt abica

obala (stijene i makija) u funkciji prihvata gostiju iz potencijalnih turistikih
naselja na potezu Prno Bigova
naseljska struktura i turistiko naselje Bigova
izgradjena obala (lungo mare) sa pristanitem i marinom do 150 vezova
turistiki kompleks na rtu Trate
neizgradjena obala (stijene) u funkciji prihvata gostiju iz turistikog
naselja
javno djelimino uredjeno kupalite (lungo mare)
hotelsko - uredjeno kupalite (Trate)
ouvanje autentinog pejzaa i mediteranske vegetacije
poseban odnos prema sekama na rtu Trate bez intervencija na njima
podvodni arheoloki lokalitet u uvali Bigova
32
smjernice
sprovodjenje
za
studije lokacije za dijelove naselja Bigova i turistike komplekse

uslovi PPPPNMD za kupalita i etalita (direktno sprovodjenje)
Ukoliko je zona morskog dobra sastavni dio naseljske strukture ili funkcionalnog zaledja kupalita, za nju je
potrebna dalja razrada (studija lokacije), s tim da bi ona trebalo da ima i provjeru namjena i infrastrukturnih
sistema u odnosu na kontaktnu zonu. Time bi se postiglo integralno upravljanje priobalnim prostorom.
Na podruju sektora 38 u zoni morskog dobra su predvidjene slijedee namjene:
Naseljska struktura
Naseljska struktura podrazumijeva zahvate Morskog dobra na kopnu koji pored izgradjene obale pokrivaju i
povrine za stambene, turistike privredne i javne sadraje, te razne oblike urbanog zelenila.
Turistiki objekti i kompleksi
Turistiki kompleksi obuhvataju dijelove Morskog dobra koji pored smjetajnih kapaciteta imaju i pripadajue
kupaline i rekreativne sadraje, zelenilo i interne komunikacije. Gradnju, osim na zateenim gradskim
lokacijama maksimalno povui od mora, a taj prostor treba adekvatno pejzano urediti sa minimum
intervencija.
Novoplanirani turistiki kompleksi u zoni Morskog dobra su predvidjeni, izmedju ostalog i u Bigovi i na Rtu
Trate.
U neposrednoj, kontaktnoj zoni Morskog dobra, predvidjaju se novi turistiki sadraji: i na potezu od hotela
Plavi horizont do Bigove.
Sportski i rekreativni objekti
Sportski i rekreativni objekti nalaze se kako u sklopu naselja tako i turistikih kompleksa, gdje uglavnom
predstavljaju pratee sadraje.
Kao posebni objekti mogu se oznaiti otvoreni bazeni za plivanje/vaterpolo kao i nekoliko sportskih
kompleksa.
Kupalita
Kupalita su sva pogodna mjesta, bilo da su prirodna (ljunkovita, pjeskovita, kamenita, stjenovita) ili
vjetaka (izgraeni prostori na i pored obale) na kojima se moe rekreativno kupati i sunati.
Kupalite moe imati vie kupalinih jedinica, organizovanih u zavisnosti od namjene, a svaka je ponaosob
opremljena kao cjelina.
Po namjeni kupalita se dijele na sljedee kategorije: javna, hotelska i specijalna.
Javno kupalite je ono koje mogu koristiti svi pod jednakim uslovima. Moe biti gradsko ili izletniko (van
naselja) i potpuno ili djelimino uredjeno.
Gradsko kupalite je frontalni dio naseljene zone i njegov kontakt sa morem. Pored kupalinog karaktera
moe da ima i funkciju zabave, sporta, rekreacije, javnih manifestacija itd.
Izletniko kupalite se ne nalazi u naseljenom mjestu, organizovano je za cjelodnevno korienje i boravak
pa je poeljno da ima umovitu zaleinu. Pristup moe biti sa i/ili kopna i mora.
Hotelsko kupalite, predstavlja sastavni dio turistikog (hotelsko-smjetajnog) kompleksa. Ono je
dimenzionisano prema njegovom kapacitetu, jer je pristup gostima van hotela uglavnom ogranien. To su
uredjena kupalita po najviim standardima, male gustine i velikog komfora.
Kupalite moe biti produeni lobi hotela i na njemu mogu biti organizovani bazeni, sportski i rekreativni
sadraji sa animatorskom slubom i ugostiteljskim uslugama.
Kupalita specijalne namjene su ona na kojima je pristup dozvoljen za odredjene katerorije posjetilaca, a u
skladu sa specijalnim reimom korienja kupalita i njegove okoline: npr. reprezentativna, nudistika i
kupalita sa korienjem ljekovitih blata i mineralnih voda.
33
Kod kapacitiranja kupalita koristi se normativ od 4 do 8 m2 po kupalitu, a kod hotelskih i ekskluzivnih i vie.
Po stepenu uredjenosti kupalita se dijele na: uredjena, djelimino uredjena i prirodna zatiena.
Uredjena kupalita su ona koja u potpunosti ispunjavaju organizaciono-tehnike, infrastrukturne, higijenske, i
bezbjedonosne uslove, shodno vaeim propisima.
Djelimino uredjena kupalita su ona koja u potpunosti ispunajavaju organizacione i higijenske uslove, a
djelimino infrastrukturne i bezbjedonosne uslove.
Prirodna zatiena kupalita su ona koja imaju posebne prirodne vrijednosti ili su zatiena kao prirodna
dobra.
Objekti za pomorski saobraaj
Od objekta namenjenih pomorskom saobraaju izdvajaju se: luke i luki terminali kao i objekti namjenjeni za
lokalnu plovidbu (trajektno pristanite, privezita i mandrai). Svi ovi objekti se smatraju dijelovima izgraene
obale.
Pristanita, privezita, mandrai i ponte mogu se unaprijediti i modernizovati za lokalnu plovidbu.
U akvatorijumu su definisani plovni putevi i prostori koji mogu posluiti za sidrenje velikih brodova, kako u
zalivu tako i na otvorenom moru.
Vegetacija na slabim tlima
Vegetacija na slabim tlima podrazumjeva: makiju, razne sekundarne degradirane ikare, antropogene trnjike,
stalno-zelene garige i listopadne ibljake.
Naroito je zastupljena na Lutici i Donjem Grblju.
Neizgraena obala
Neizgraena obala uglavnom podrazumijeva visoku, klifovsku obalu, mahom ogoljelu ili stjenovitu,
nepristupanu i nepogodnu za gradnju. Na odredjenim lokacijama ta neizgradjenost je posljedica vojnostratekog znaaja tog dijela obale.
Na pojedinim dijelovima ovakve obale, ukoliko to njije zabranjeno, mogue je uz minimalne intervencije
formirati pristupne staze i kupalita za turistike komplekse koji se nalaze u zaledju.
IRE ODREDNICE KOJE SE ODNOSE NA PROSTOR BIGOVE I RTA TRATE
Pretvaranje vojnih objekata u turistike zone
Prodaja vojnog zemljita na primorju obezbijedie potencijal za nove turistike zone unutar priobalja. Tu je
mogue pored smjetajnih kapaciteta predvidjeti i ostale pratee komercijalne, sportsko-rekreativne, nautike
sadraje, a u skladu sa odredbama ovog plana, uslovima i ogranienjima zatite i kapaciteta konkretnog
prostora.
Dodatne lokacije mogu da budu razmotrene kao prioritet turistikog razvoja, ukoliko tokom narednog perioda
se pokae da nisu vie neophodne sa specijalnom namjenom. Tu je mogue pored smjetajnih kapaciteta
predvidjeti i ostale pratee komercijalne, sportsko-rekreativne, nautike sadraje, a u skladu sa odredbama
ovog plana, uslovima i ogranienjima zatite i kapaciteta konkretnog prostora.
Nautiki turizam
Nautiki turizam predstavlja jedan od "favorizovanih" selektivnih vidova turizma, zbog ega razvoj ovog vida
turizma treba posebno potencirati s obzirom na prirodne i antropogene vrijednosti, pogodnosti morske i
jezerske obale, nautiko-prometni poloaj Crnogorskog primorja, stalno rastuu tranju, a naroito zbog
ekonomskih efekata koji se ostvarujuju realizacijom ovog vida turistikog prometa.
Uz osnovne kriterijume za izgradnju marina, uvaeni su i neki dodatni, kako bi mogli da se to tanije odrede
prioriteti - maritimni uslovi, ouvanje ekosistema, atraktivnost lokacije, uvanje drugih resursa, pozicija i
dostupnost, izvodljivost projekta, atraktivnost ulaganja.
34
Master planom razvoja nautikog turizma predloena je osnovna mrea marina u Crnoj Gori sa oko 2000
vezova, koju bi trebalo da ine dvije velike servisne marine kapaciteta 400-800 vezova, etiri standardne
marine kapaciteta 100-300 vezova i tri specijalne marine s neto manjim brojem vezova. Uz njih se
podrazumijeva obezbjeenje komercijalnih vezova u postojeim lukama, naroito na lokacijama koje bi mogli
da pobude vee interesovanje nautiara kao to su Budva, Herceg Novi, Risan ili Pranj.
Tipologija marina primarno se odnosi na njenu orijentaciju prema tritu i potrebu udovoljavanja posebnim
uslovima lokacija.
Standardne marine trebale bi da zadovollje potrebe nautiara na ostalim kljunim lokacijama za koje postoji
pretpostavljeni najvei interes za vezovima i ima mogunosti za ureenje marina.
Bigova (do 150 vezova) prevashodno je vana iz saobraajnih i bezbjednosnih razloga kao jedino sigurno
sidrite izmeu Boke Kotorske i Budve, odnosno Bara, gdje bi se oekivao boravak nautiara i da nema
marine.
Komercijalni vezovi su predvidjeni u privezitima, kao posebno izgraenim i ureenim prostorima za privez
plovila, uz turistike komplekse i sadraje.
Gradnja novih i dogradnja postojeih nautikih kapaciteta za preduslov ima izradu adekvatne procjene
uticaja na ivotnu sredinu.
Planirana revitalizacija, rekonstrukcija i izgradnja objekata nautike infrastrukture sprovodie se u skladu sa
namjenom i karakterom morskog dobra uz odgovarajue tehnike, tehnoloke i pravne mjere ekoloke
zatite te obaveznom izradom procjene uticaja i kapaciteta svake lokacije predvidjene za izgradnju marina.
Sport i rekreacija
Prema predloenoj koncepciji ureenja priobalja i planerskim uslovima sportova predloen je program
sportskih sadraja i lokaliteta, koji treba da zadovolji zahtjeve posjetilaca za sportskim aktivnostima (aktivno
bavljenje sportom, rekreativno bavljenje sportom i rekreacijom i avanturistiko bavljenje rekreacijom
sportom).
Bigova je prepoznata kao centar za sportsko ronjenje i mjesto sa bazenima sa blatom ili mineralnom vodom.
Za rekreativno bavljenje sportovima i rekreacijom planirani su izmedju sljedei sportovi: etnja du obale,
pjeka staza uz obalu; vonje biciklima, rolerima du staze uz obalu; jedrenje amatersko; plivanje i kupanje
na svim plaama ...
Rekreativno bavljenje sportovima je predvieno za masovne posjete i zato je planirano uz svaku plau, ili
hotelski kompleks srazmjerno planiranim kapacitetima i broju stanovnika susjednog mjesta.
Kontinuitet pjeane staze du cijelog neposrednog priobalja je atraktivna i sigurno jedinstvena turistika
ponuda. U domenu pjeakog sporta ona je realno izvodljiva i sa vrlo malim ekonomsko/graevinskim
fondom. Bez obzira na raznovrsnost fizike strukture priobalja pjeake staze je mogue izvesti i na
najstrmijim obroncima uz jednostavne graevinske zahvate.
Lokalni pomorski saobraaj
Razvoj male obalne plovidbe svakako mora predstavljati znaajan segment razvoja morskog brodarstva. Pri
tome se u njenom razvoju mora voditi rauna o nivou njene komplementarnosti sa pojedinim osnovnim
djelatnosti, prije svega turizmom, robnim prometom i razvojem ribarstva.
Planirani dinamian razvoj ovih djelatnosti nesumnjivo e zahtjevati i razvoj male obalne plovidbe u skladu
sa buduim trinim potrebama. To znai da je idui u susret ovim potrebama neophodno planirati
adekvatan prostor na kopnu i na vodi, a u cilju njegovog efikasnog korienja, gradnje i remonta.
Potrebno je posebno posvetiti panju na stvaranju prostornih mogunosti za odvijanje lokalnog putnikog
saobraaja (sa prilagoavanjem i popravkom postojeih i izgradnjom novih pristanita lokalnog znaaja).
Posebnu panju obratiti na poste na izgradjenoj obali koji slue za izvlaenje ribarskih mrea. Tendencija je
da se dio posti koristi kao ponte sa prepravkama koje im onemoguavaju osnovnu funkciju. Neophodno je da
se poste u najveoj moguoj mjeri ouvaju u izvornom obliku.
35
Kulturna batina kopna

Morsko dobro zahvata i dijelove urbanih i ambijentalnih cjelina, medju koje spada i naselje Bigova, koja nije
zatiena zakonom.
U turistiku ponudu kroz program razvoja svakako treba ukljuiti i odreene podmorske lokalitete, kako se to
odavno primjenjuje u svijetu. Jedan od evidentiranih 27 arheolokih lokaliteta u podmorju je i Bigova
(amforite).
Zatita ivotne sredine
Predlau se sledee opte mjere zatite ivotne sredine / biodiverziteta, stanita i predjela u kopnenom dijelu
morskog dobra:
- Maksimalno mogue iskljuenje / umanjenje saobraajne infrastrukture sa prostora morskog dobra,
posebno u podrujima sa ouvanom /izvornom prirodom. Kod planiranja izgradnje ili rekonstrukcije putne
mree, pristanita i marina ukljuiti i strunjake za faunu i floru.
- Izgradnju turistikih sadraja u okviru morskog dobra ograniiti na ve izgradjene dijelove ili u manjem
obimu predvidjeti na neizgradjenim zonama.
- Sprovesti mjere za ouvanje urbane higijene (bezbjedno odlaganje i sakupljanje smea, odvoenje i
obavezan tretman otpadnih voda, izgradnja i odravanje zelenih povrina).
- Iskljuiti lov i sakupljanje primjeraka ivotinjskog svijeta na prostoru morskog dobra osim po zakonom
predvienim uslovima.
- Ukoliko se vri postupak prihranjivanja plaa izbjegavati unoenje neautohtonog materijala
Donji Grbalj je uz Luticu lokalitet sa najbolje ouvanom makijom na Primorju zato u okviru budue
turistike izgradnje treba ouvati najljepe sastojine makije u obliku rekreativo-parkovskog prostora ili zelenih
tampon zona.
USLOVI ZA UREDJENJE, IZGRADNJU I ZATITU
U uskom pojasu neposredno uz more dozvoljeno je:
- graditi objekte pomorskog saobraaja (mula, pristanita mandrae, ponte) i sline objekte koji po logici
svoga postojanja moraju postojati ba na pjeni od mora.
- rekonstrukcija i sanacija postojeih objekata tradicionalne arhitekture i graditeljskog naslijea
- zatita autentinog pejzaa, obnova poarita, ouvanje mediteranske makije
- zatita podmorja
- planom definisana dogradnja postojeih turistikih objekata sa ciljem njihovog osavremenjivanja i
obogaivanja sadraja kao i ograniena gradnja novih objekata koji su predvieni ovim planom i planovima
nieg reda
U prostoru Morskog dobra, koji je vrlo uzak, postoje objekti razliitih vrsta koji se po svojoj funkciji mogu
smjestiti u morsko dobro: kupalita, saobraajni objekti, nautiki sadraji, sezonski objekti, stari objekti
tradicionalne arhitekture, stambeni i pomoni objekti, grupacije novih objekata savremene arhitekture,
hotelski i turistiki kompleksi.
Pri planiranju, projektovanju i izgradnji objekata na podruju Morskog dobra mora se voditi rauna o
grekama i neadekvatnim rjeenjima iz prolosti kako kod nas tako i u drugim zemljama.
Obalni zidovi du prirodnih plaa moraju biti van domaaja talasa ekstremnih karakteristika koji se mogu
javiti u zimskom periodu.
Pri izgradnji zatitnih objekata u priobalju treba teiti da se to manje poremeti prirodan izgled obala i plaa.
Imajui u vidu prirodnu ljepotu veine plaa na podruju Morskog dobra treba teiti da se to vie primjenjuju
potopljeni lukobrani kao zatitni objekti.
Pri planiranju i projektovanju pristana i marina u uvalama postojeih plaa treba teiti da njihova lokacija
bude u zoni gdje je prirodna zatienost od dejstva talasa najvea.
36
3.1.3.
IZVODI IZ PLANSKE DOKUMENTACIJE OPTINE KOTOR
PROSTORNI PLAN OPTINE KOTOR

Prostornim planom optine Kotor iz 1995. godine utvrdjena strategija razvoja je prikazana kroz 3
makroceline, izdvojene na bazi prirodnih karakteristika i stvorenih vrednosti:
- obalni pojas unutranjeg zaliva Boke
- Donji i Gornji Grbalj sa delom otvorenog mora i kontaktnim podrujem Nacionalnog parka "Loven"
- planinsko-brdski prostor
Za svaku od makrocelina dat je pregled glavnih pravaca razvoja sa merama i aktivnostima za njihovu
realizaciju.
Donji i Gornji Grbalj sa delom otvorenog mora i kontaktnim podrujem Nacionalnog parka "Loven"
Grbalj obuhvata deo optine izmeu optina Tivat i Budva. Gornji Grbalj zahvata padine Lovena visine do
1000 m. Nastavlja se u prostrano polje sa nekoliko proirenja, koje je sa druge strane zaklonjeno Veljom
Gorom, ije su padine obrasle sa bujnom vegetacijom. Ovaj prostor je izuzetno znaajan infrastrukturni
koridor . Donji Grbalj se dalje razvija sa nizom malih zaklonjenih platoa, od kojih je najvee Glavatiko polje
sa kvalitetnim obradivim tlom.
Pojas pored otvorenog mora od Bigove do Trstena ima vrlo strmo zalee, bogatu vegetaciju i brojne male
osunane uvale.
Kontaktno podruje optine Kotor sa Nacionalnim parkom "Loven" zahvata padine i obronke Gornjeg Grblja
i ka kaljarima, pokrivene oskudnim zelenilom, sipinama kamena i vododerinama i odlikuje se izloenou
jakim vetrovima. Podruje je retko naseljeno.
Za ovu makrocelinu predloeni su sledei pravci razvoja:
VISOKI TURIZAM - EKOPOLJOPRIVREDA - REVITALIZACIJA SELA - INDUSTRIJA - NACIONALNI
PARK "LOVEN"
Za njihovu realizaciju previaju se sledee aktivnosti, a koje se odnose na prostor Donjeg Grblja i Bigove:
- intenzivni razvoj mediteranske poljoprivrede: staklenici (cvee i rano povre - pored jadranskog puta i u
nastavku ve podignutih tivatskih staklenika); maslinjaci i vinova loza (na padinama Velje Gore); plantae
voa (u Grbaljskom polju) te povrtnjaci (na manjim platoima Donjeg Grblja i u Grbaljskom polju)
- razvoj ribarske stanice u Bigovi i manji pogon u sklopu industrijske zone
- celovit program revitalizacije sela sa njihovim tradicionalnim delatnostima i njihovo ukljuivanje u turistiku
ponudu
- aktiviranje nekoliko lokacija iznad otvorenog mora sa vie manjih objekata visoke kategorije i njihova veza
sa selima u zaleu
- za potrebe visokog turizma predviaju se pratei sportski tereni
- nautiki centar za sportski ribolov,ronjenje i jedriliarstvo sa marinama u Bigovi i Trstenu i privezitima u
ukovcu i Nerinu
- povezivanje sadraja u Donjem Grblju sa oblinjom lokacijom Jaz
- za uspeno funkcionisanje turistike zone nuno je: kvalitetno povezivanje sa jadranskim putem preko
dobre sabirne saobraajnice, snabdevanje dovoljnim koliinama vode (regionalni sistem) kao i povezivanje
naselja i objekata na kanalizacioni sistem
- uspostavljanje biciklistikih staza
- uvoenje "morskog tramvaja" od Jaza do Bigove kao i ukljuivanje u sistem od Budve do Prna
- iskoriavanje solarne energije u turistikim objektima
PROJEKCIJA RAZVOJA DJELATNOSTI
Ribarstvo i marikultura
Dubokomorsko ribarstvo bi se razvijalo iz Bigove, gde bi se nalazila baza za koarice. Skladitenje i prerada
ribe bila bi vezana za hladnjau u Distributivnom centru u Radanoviima.
Na spoljnoj obali mora mogue lokacije marikulture (koljke i kavezni uzgoj riba) su: rt Trate, ukovica,
Krimovaki potok i Trsteno-Jaz.
37
Turizam i rekreacija
Osnovna postavka u razvoju turizma na podruju optine Kotor je kompletna ponuda, u kojoj su sazdane
velike raznolikosti s posebnim naglaskom na visoki turizam.
Turistiki kapaciteti su razvrstani u sledee kategorije: hoteli, vile, privatni smetaj, kampovi i ostali oblici
smetaja. Dati su kapaciteti u zalivu, Grblju i planinskom zaleu.
Vano je napomenuti da je predvieno etapno podizanje odnosno aktiviranje pojedinih zona i turistikih
objekata. Tako je deo obale otvorenog mora izmeu dva pola razvoja turizma: Bigove i Trstena oznaen kao
druga faza realizacije. To vai i za manji broj lokacija u zalivu.
Planirani hoteli na obali otvorenog mora su visoke ("a" i "lux") kategorije i svi imaju u svom sklopu bazene,
pratee sportske i ostale sadraje, koji odgovaraju standardima.
Hoteli su predvieni u zonama: Ponta-Trsteno-Platamun, Marovii-Dubraljevina, iznad uvala Krekavica,
Nerin, ukovica i ipavica te u zoni uvale Bigova i rta Trate.
Vile su zastupljene i na obali otvorenog mora. Radi se o novim objektima, a broj leaja je od 2 do 12. One
luksuznije mogu imati i svoje bazene i vee pripadajue parcele.
Privatni
smetaj
200
1900
TURISTIKI KAPACITETI
Hoteli
Vile
BIGOVO - RT TRATE
UKUPNO GRBALJ
1000
3050
200
2140
Hoteli
Vile
Privatni
smetaj
Ostalo
6.410
4.240
5.550
930
UKUPNO OPTINA
KOTOR
Ostalo
150
250
UKUPNO
LEAJA
1550
7300
I faza
II faza Kamp
1550
4250
0
3050
UKUPNO
LEAJA
I faza
II faza Kamp
17.130
13.080 4.050 650
200
200
*
Privatni smetaj obuhvata standardnu domau radinost i privatne pansione, kojima treba davati sve vei
znaaj (u proseku 10-20 leaja). Ovde se ubrajaju i turistika sela, koja podrazumevaju kontolisanu
individualnu gradnju a u sklopu zajednike turistike ponude. Tenja je da se i ovde postigne to vii nivo
usluga.
Upravo je seoski turizam je povoljna mogunost za razvoj pojedinih naselja u Donjem Grblju.
Kampovi se planiraju na nekoliko lokacija u zalivu i zaledju te u zoni Bigove.
*
Obala otvorenog mora je pogodna za razne nautike sportske aktivnosti kao i za uvanje i iznajmljivanje
plovila, rekvizita i opreme.
Predvieni su sledei punktovi: Bigova - marina (250+50 vezova), ukovica privezite i Trsteno
privezite.
*
Specifini sportski centri bi se formirali uz smetajne kapacitete u zoni Donjeg Grblja.
KONCEPCIJA NAMJENE POVRINA, UREIVANJA I KORIENJA PROSTORA

Teritorija optine se deli globalno na: urbanu zonu, ruralnu zonu, prirodno okruenje.
Urbana zona obuhvata obalni pojas zaliva sa gradom Kotorom, kao i nekadanjim pomorskim optinama
(Perast, Dobrota, Risan, Pranj i Stoliv) i manjim naseljima (Muo, Orahovac, Kostanjica i Morinj).
Ruralna zona sadri stara naselja na padinama iznad obalnog pojasa, podruje Krivoija i Ledenica, kao i
Grbalj kao najvee ruralno podruje optine.
Trea zona obuhvata prirodno okruenje koje ine ogranci planinskih masiva Lovena i Orjena kao i masiv
Vrmca sa umskim pojasevima, makijama i golim hridima.
Osnovna podela prostora optine je izvrena na: izgraene povrine, poljoprivredne povrine, umske
povrine, saobraajne povrine, vodene povrine i kr.
38
Izgraene povrine obuhvataju prostore za izgradnju stambenih i svih ostalih vrsta objekata. Dele se na:
naselja, turistika naselja, sportsko-rekreativne zone, industrijsku zonu i komunalne povrine.
Povrine naselja su namenjene za izgradnju stambenih, drutvenih i privrednih sadraja, koji ne proizvode
negativne efekte na okolinu kao i za saobraajnice te razne oblike urbanog zelenila.
Detaljna razrada granica gradjevinskog podruja dae se u planovima nieg reda, odnosno po postupku
utvrdjivanja granica gradjevinskog podruja.
irenje gradskog gradjevinskog podruja treba kontrolisati i maksimalno iskoristiti mogunosti koje prua
prazno, zaputeno ili nedovoljno iskorieno zemljite unutar postojeih naselja, preko postupaka paljive
interpolacije.
Koncepcija razvoja prostora optine Kotor zahteva razvoj i poboljanje uslova stanovanja, obzirom da je
postojei stambeni fond u dosta loem stanju zbog starosti, posledica potresa i loeg odravanja.
U cilju stvaranja ravnomernijeg razvoja, stanovanje treba usmeravati policentrino odnosno u zone koje su
zadovoljavajue u odnosu na: seizmiku, prirodne uslove, blizinu radnih mesta (u cilju smanjenja dnevnih
migracija) mogunost komunalnog opremanja, ouvanje poljoprivrednih povrina.
Turistika naselja su predvidjena iskljuivo za razvoj intenzivne turistike delatnosti. Namenjene povrine
naznaene su kao posebne zone zbog ouvanja tih prostora od nenamenske izgradnje, stavljanjem pod
strogu kontrolu.
Te zone su predviene iskljuivo za razvoj turistiko-rekreativnih kompleksa sa pripadajuim sadrajima,
zelenilom i internim komunikacijama.
Detaljnije granice podruja bie utvrene planovima nieg reda. Poeljno je da se tim planovima obuhvate i
oblinje grupacije bespravno podignutih vikendica, kako bi se i ti delovi priveli nameni i doveli u red.
Ovako zamiljena turistika naselja su predviena na otvorenoj obali mora od Rta Jaz do uvale Bigova. To
su: Ponta -Trsteno - Platamun, Dubraljevina - Marovii, Carevia potok (iznad uvale Krekavica), KominZagora, Nerin, ukovica, ipovica-Skozno, Rt Trate-Bigova-Rovalikov potok.
Naselja su koncipirana tako da imaju objekte visokog turizma: hotele "A" i "Lux" kategorije, razne tipove vila,
pratee sadraje. Poseban vid predstavljaju turistika sela, koje bi na odabranim lokacija dopustio
kontrolisanu gradnju manjih jedinica, a obuhvatio bi i neplanski izgraene objekte.
Izgradnja veih turistikih objekata na visokim kotama iznad mora mogua je i atraktivna ali se pretpostavlja
da e postati aktuelna tek nakon aktiviranja rubnih zona odnosno polova razvoja - Bigove i Trstena odnosno
dovoenja infrastrukture do ove zone. Ostale zone ostaju za drugu fazu realizacije i uvaju se kao
rezervisani prostori.
Turistiko-rekreacioni sadraji i aktivnosti nee biti ogranieni samo na te zone, ve e biti disperzovani i u
zonama ostale gradnje.
Sportsko-rekreativne zone podrazumevaju vee komplekse zemljita, koji su izvan definisanih turistikih
naselja, a namenjeni su posebnim vidovima rekreacije kao to su golf-igralita i ergela sa prateim
objektima. Do konanog privoenja nameni ova zemljita se koriste po postojeem reimu.
Prilikom ureenja terena mora se obratiti panja na postojeu mediteransku vegetaciju, kako se ne bi
podstakla erozija. Pri tom voditi rauna da deo iznad obale otvorenog mora ima status posebnog prirodnog
predela.
Stvaranje terasastih povrina je izuzetno znaajno zbog spreavanja spiranja flinih naslaga i humusa, a
podizanje vonjaka na tako podignutim terasama je ravno poumljavanju. U naseljima su one od velikog
znaaja, zbog inae malih povrina pod zelenilom.
Vegetacija na slabim tlima podrazumeva razne sekundarne degradirane ikare, antrpogene trnjike i
travnjake.
U grbaljskoj zoni preovlauju: mediteranske stalno-zelene garige, submediteranski listopadni ibljaci i
mediteranski travnjaci u pojasu crnike. Prilikom svih intervencija u prostoru neophodno ih je to vie ouvati,
radi zatite pejsaa. Potrebno je i sprovesti mere zatite od umskih poara.
ZATITA I UNAPREDJENJE IVOTNE SREDINE

Koncept organizacije i uredjenja prostora optine Kotor podrazumeva zatitu prirode i jaanje eko-sistema, a
glavne komponente su irenje podruja pod zatitom i koncepcija sistema ekolokih koridora.
39
Kvalitet prirodne sredine na podruju optine Kotor naruen je najvie uticajem zagadjivaa na more
unutranjeg zaliva, naruavanjem i devastacijom pejzaa, izgradnjom objekata na poljoprivrednom zemljitu,
zagadjivanjem otpadom itd.
Koncept unapredjenja prirodne sredine predvidja i ove mere i preporuke:
- preduzimanje mera za sanaciju pejzaa naroito na podrujima stradalim od umskih poara i na
podrujima gde se vri eksploatacija graevinskog materijala,
- postepeno uklanjanje postojeih "divljih" i spreavanje stvaranja novih deponija pootravanjem
odgovornosti za nepridravanje postojee optinske regulative, naroito u priobalnom podruju.
- spreavanje erozije tla regulacijom vodotokova i bujica te poumljavanjem
- prirodne ume, koje prodiru u izgraena gradska podruja ili ih oiviavaju, treba posebno uvati i ureivati
ih kao gradsko zelenilo
- u naseljima maksimalno zadravati zelene i slobodne prostore, a veliku panju treba posvetiti terasiranim
batama i okunicama - ouvati "zelene pauze i prodore" u izgraenom tkivu
- pri planiranju objekata koji svojom delatnou ili korienjem mogu izazvati tetne posledice po ivotnu
sredinu, neophodno je obaviti analize uticaja sa predlogom mera zatite
Za zonu Donjeg Grblja, u registru Regionalnog zavoda za zatitu spomenika, postoji niz objekata koji
podleu posebnom tretmanu. To su uglavnom sakralni objekti, pojedinani ili u okviru naselja i njihov tretman
je regulisan zakonom.
Evidencija ambijentalnih celina na celom podruju nije uraena odnosno nisu propisani uslovi za gradnju i
revitalizaciju verovatno i zbog toga to planskom dokumentacijom nije dovoljno tretirano ovo podruje a nije
ni registrovana kao zatiena celina.
Nova turistika naselja locirana su tako da se ovi spomenici zatite i dovoljno odvoje od naselja. Detaljne
uslove za njihovo uvanje, rekonstrukciju i revitalizaciju davae Zavod za zatitu spomenika kulture kroz
urbanistike planove ili pojedinano.
Zona koja se sputa ka obali ve je napadnuta divljom gradnjom i to na lokacijama koje su registrovane kao
bitni elementi pejzaa. U ovim zonama se predvia uklapanje izgraenih struktura u planirana naselja i
njihovo ograniavanje na graevinske cjeline.
Sa stanovita zatite pejzaa i prirode zabranjena je gradnja u neposrednoj blizini mora i zatiene uvale
koje su jedini prirodni kontakt sa morem. Predloeno je da se ove uvale koriste u reimu dnevnih migracija
tako da se ne predviaju vee graevinske intervencije osim u ureenju pristupa sa kopna i mora i
neophodnoj turistikoj opremi.
U zoni do mora planiraju se nova turistika naselja i turistika sela sa znaajnijim kapacitetima (zone Bigove i
Trstena kao i modaliteti turistikih sela u ipovici, iznad ukovice i na Rtu Platamun). Uslove za izgradnju
hotela, vila i stambeno turistikih objekata za ova planirana turistika naselja treba definisati kroz izradu
planova nieg reda i ona imaju jo slobodniji tretman obzirom na zahteve visokog turizma koji se ovde
zastupa.
SMJERNICE ZA IZRADU URBANISTIKIH PLANOVA NASELJA

Sprovodjenje i razrada Prostornog plana optine Kotor vrie se preko: prostornih planova podruja posebne
namene, detaljnih prostornih planova, generalnih i detaljnih urbanistikih planova, planova uredjenja naselja
te utvrdjenih uslova za uredjenje prostora na onim podrujima za koje se nee raditi planovi.
Planovima uredjenja pojedinih naselja razradie se postavke Prostornog plana optine, a granice zahvata e
se odrediti programom za izradu.
Ovi planovi treba da utvrde uslove za gradnju, a u naelu se oni odnose na :
- lociranje konkretnih turistikih, stambenih i uslunih sadraja na konkretne terene;
- strogu regulaciju povrina to omoguava pravilno i trajno gazdovanje odnosno brigu o prostoru, bez zona
koje su "opte dobro";
- limite u izgradjenosti i iskoritenju zemljita do kojih budui investitor treba i moe da troi prostor i
optereuje ga infra i suprastrukturom;
- nain izgradnje, odnosno preporuke i obligacije u projektovanju i gradnji tako da se sukcesivno gradi i uva
identitet naselja na uslovima konkretne lokacije
- uputstva za uredjenje specifinih zona (turistiki punktovi, centri i rekteativni centri, ambijentalne celine,
nautiki centri, turistika sela...)
- posebni uslovi u organizaciji i izgradnji prostora proistekli iz tradicionalnih formi i arhitekture.
40
Planom su date gradjevinske zone koje predstavljaju procenu terena na kojima e biti koncentrisana gradnja,
dok su granice plana ire i podrazumevaju precizno lociranje izgradjenih i slobodnih povrina. Predloene
granice su obuhvatile prostore do mora kako bi se ovim planovima uredilo i priobalni prostor kao i slobodne
zelene zone.
Okvirni normativi za odredjivanje potencijalnih gradjevinskih zona preuzeti su iz izgradjenih turistikih zona i
literature.
Procenjeno je da je maksimalno optereenje terena na konkretnim mikro lokacijama 80-100 leaja/ha za
koncentrisane hotelske komplekse dok je minimalno 30 leaja/ha za zone vila i pansiona.
Ovi normativi raunaju se bruto, odnosno sa svim pripadajuim sadrajima u turistikoj ponudi (centri,
usluge, sportski tereni, uredjene zelene povrine...).
U usvajanju ovih normativa vodjeno je rauna o doputenoj spratnosti i konfiguraciji terena.
Numeriki pokazatelji mogu se izvesti tek iz detaljnih podloga i reenja konkretnih naselja i lokacija.
Planovi za Bigovu i Rt Trate
Bigova sa Trstenom predstavlja pol turistikog razvoja, koji treba da inicira izgradnju i ureenje cele
Grbaljske zone uz more. Kao takvu, Bigovu planirati kao turistiki centar sa ambijentalnim jezgrom starog
dela naselja (naglasiti u planu i pri projektovanju novih sadraja). Zona se razradjuje preko dva plana
"Bigova" i "Rt Trate".
Bigova je jedino naselje na obali otvorenog mora sa povoljno orjentisanom uvalom, koja moe da se uredi
kao marina i baza manje ribarske flote.
Bigova se planira kao pomoni centar za ovaj deo obale sa seditem mesne zajednice, lukom kapetanijom,
potom i bankom, ambulantom, ugostiteljskim objektima, specijalozovanim trgovinama. Sve sadraje i
usluge je potrebno dimenzionisati za oko 250 stanovnika te oko 1.750 gostiju.
U zoni planova predvidjeni su vei turistiki kapaciteti:
- na lokacijima Rovalikov potok i Crvena greda: hotel apartmanskog tipa sa 450 leaja (veza sa oblinjom
turistikom zonom Prno)
- u samom naselju: hotel sa 150 leaja, vile sa 200 leaja te jo 200 leaja u privatnom smetaju
- na rtu Trate: hotel sa ukupno 400 leaja u centralnom objektu i pojedinanim manjim jedinicama kao i 150
leaja u postojeim bungalovima, koje treba doopremiti do vie kategorije ( mogue formiranje i kampa za
oko 200 gostiju )
U planiranju i razmetanju novih turistikih sadraja voditi rauna o uslovima koje diktira topografija terena,
postojea vgetacija i stvorena struktura naselja te naznaka njegovog daljeg irenja.
Turistiki kompleks u Rovalikovom potoku planirati kao hotelsko naselje sa centralnim objektom u samoj
uvali i depandansima u "tepih-sistemu" adekvatno lepezasto postavljenim u zaledju. Depandansi ne treba da
budu vei od P+1, dok je centralni objekat sa recepcijom i preteim sadrajima mogue graditi i sa veim
brojem etaa.
Turistiko naselje na rtu treba da bude organizovano tako da se centralni sadraji sa recepcijom planiraju na
najviim kotama sa vizurama na uvalu i more, dok se smetajni kapaciteti sputaju u manjim jedinicama ka
obali. Pri formiranju uslova za gradnju posebnu panju posvetiti uklapanju pojedinanih manjih objekata u
prirodnu sredinu tako da ona ostane dominantna.
Mali pansioni se mogu graditi u granicama gradjevinskog reona naselja i u kapacitetima do limita koje
odredjuju postojei objekti u starom delu naselja, odnosno sa mogunou smetaja (maksimalno do 20
gostiju). Arhitektura treba da bude prilagodjena autohtonoj arhitekturi starog dela naselja.
Prilikom gradnje treba paljivo uklapati objekte u kvalitetniju mediteransku vegetaciju naroito na rtu Trate i
Rovalikovom potoku.
Za Bigovu, koja je jedino grbaljsko primorsko selo potrebno je definisati stroge uslove za ouvanje starih
porodinih kua uz pristan kao i gradnju novih stambenih i turistikih objekata pri proirenju naselja. U
planiranju cele zone Bigove treba insistirati na ouvanju tradicionalnih delatnosti koje su formirale i koje
uvaju karakter naselja kao to su ribarstvo i poljoprivreda. Potrebno je sauvati plodnu dolinu u produetku
uvale za poljoprivrednu proizvodnju.
41
U samom dnu uvale, na zabarenom tlu izgraditi marinu sa 200 vezova i 100 navoza, te svim prateim
objektima koje treba da ima marina visoke kategorije. U sklopu nje predvideti i benzinsku pumpu.
Prilazi naselju su predvidjeni od Radanovia preko Ljeevia, od Radovia preko Prna te od Trstena preko
Glavata i Glavatiiia.
DETALJNI URBANISTIKI PLAN BIGOVE

Ostalu raspoloivu plansko-urbanistiku dokumentaciju ini DUP Bigova, koji pokriva kontaktno podruje, a
ija je izrada trenutno u toku (Nacrt plana 2009.).
Osnova rjeenja iz nacrta ovog DUP-a jesu da se ouva i unaprijedi tradicionalna naseljska struktura, koja se
prostire neposredno uz samo uvalu Bigova, ali i da se uvedu nove d,elatnosti i sadraji koji prate
novonastale potrebe stanovnitva i strateka opredjeljenja za razvoj ovog podruja.
U tom smislu u okviru DUP-a planirano je poguavanje postojee naseljsko-stambene strukture ali i
uvodjenje turizma kao osnovne razvojne djelatnosti Bigove. Turistiki sadraji planirani su u znaajnim
kapacitetima i razliitim vidovima - hoteli, bungalovi, vile i privatni smetaj. Od ostalih sadraja predvieni su
poslovanje i djelatnosti kao pratee funkcije stanovanja, ali i sportsko-rekreativne povrine kao i povrine za
zdravstvo.
Urbanistiki koncept ovog DUP-a jeste bio da se omogui integracija i harmonizacija svih planiranih funkcija
koje se povezuju zelenim povrinama i uklapaju u zateeni prirodni ambijent.
3.2. ZAHTJEVI KORISNIKA

Vlasnik gotovo 100% zemljita na rtu Trate, kompanija Platzek & Platzek iz Austrije, tokom izrade prvog
nacrta plana 2009. godine dostavila je investitorsku inicijativu koja je sadrala idejno rjeenje turistikog
kompleksa na rtu Trate, kao i pratee studije ekonomske opravdanosti i provjere prostornih mogunosti,
infrastrukturnih i ekolokih uslova, pejzanog uredjenja i energetske efikasnosti koje su uradile kompanije:
ORTNER & ORTNER, Wien, ARUP, WIRTZ International i Phase Zero.
Tokom izrade nacrta plana, Obradjiva je posredstvom resornog Ministarstva dobio na uvid i vie inicijativa
gradjana vlasnika i korisnika zemljita u priobalnom dijelu naselja Bigova, koje pripada Morskom dobru. Te
inicijative su se odnosile uglavnom na izgradnju novih te rekonstrukciju i dogradnju postojeih objekata.
Takodje, obilaskom terena, Obradjiva plana je imao uvid u iskazane potrebe i ideje gradjana.
Obradjiva je prema svim podnijetim inicijativama zauzeo stav i u konano rjeenje ugradio ono to se
uklapalo u predloeni koncept organizacije i uredjenja prostora u priobalju Bigove i na rtu Trate.
42
4. RJEENJE PLANA za Sektor 38 i Rt Trate
43
4.1. KONCEPT JEDINSTVENOG PLANSKOG RJEENJA ZA PROSTOR

DSL Sektor 38 Bigova i LSL Trate
Posmatrajui prostor ovog plana i njegovo ire okruenje jasno se uoava da naselje Bigova i rt Trate
predstavljaju jedinstvenu prostornu i ambijentalnu cjelinu iji se dalji razvoj mora planirati integralno.
Granica administrativne podjele i nadlenosti izmeu Morskog dobra i optine Kotor koja se prua du rta
Trate uslovila je da se detaljna razrada ovog prostora formalno sprovede kroz izradu dva planska
dokumenta - DSL Sektor 38 i LSL Trate.
U cilju dobijanja to kvalitetnijeg rjeenja, a obzirom da se oba planska dokumenta rade u okviru iste
planereske kue (MonteCEP) i sa zajednikim strunim timom, dat je predlog jedinstvenog reenja za
cjelokupnu teritoriju u obuhvatu ove dvije studije lokacije.
Detaljna planska razrada u formalnom smislu, koja omoguava dalje sprovoenje, uradjena je za svaki plan
posebno u granicama njegovog obuhvata. Kako bi se omoguilo cjelovito sagledavanje i razumijevanje
ovakvog urbanistikog rjeenja, u oba planska dokumenta, na grafikim prilozima prikazivano je urbanistiko
rjeenje za cijelu zonu, a u tekstualnom dijelu dat je opis svih planiranih sadraja.
Takodje je vano napomenuti da iako ove dvije studije lokacije ne tretiraju naselje Bigova u cjelini, ve samo
njegov uski priobalni dio, u koncipiranju planskog rjeenja uzeta su u obzir i osnovna razvojna opredjeljenja
koje je definisao kontaktni DUP Bigova koji je u izradi.
Osvrt na postojee stanje i razvojne potencijale

Analizirajui zateeno stanje moe se uoiti da je ire podruje uvale i naselja Bigova, prostor izuzetnih
prirodnih i stvorenih vrijednosti, u poslednje vrijeme bio izolovan od savremenih razvojnih tokova. Opadanje
broja stalnih stanovnika i drutveno-ekonomske okolnosti u proteklom periodu imale su za posljedicu
stagnaciju naselja kako u prostornom tako i u funkcionalnom smislu. Ali, znaajno je promjenjeno stanje u
poslednjih deset godina i taj period treba da se prepozna.
Novonastale okolnosti u kojima Crna Gora postaje zemlja razvijenog turizma, kao i sve vee interesovanje i
broj turista iz godine u godinu, daju jasne signale da i naselje Bigova i njegovo neposredno okruenje treba
razvijati kao turistiku destinaciju, naroito kada se uzmu u obzir neosporni potencijali i preduslovi koji za to
postoje.
Sa jedne strane, jedina prirodna i zatiena uvala na otvorenom moru na potezu od Herceg Novog do
Budve, koja predstavlja izuzetan potencijal koji moe i treba da postane okosnica za razvoj pre svega
nautikog turizma u Bigovu.
Sa druge strane, samo naselje Bigovo sa njegovim specifinim ambijentom primorskog naselja kao i
ribarskom tradicijom ima mogunost za autentinu turistiku ponudu, obzirom da se potrebe savremenog
turiste umjesto pasivnog odmora sve vie kreu ka tzv. "kulturnom turizmu" i elji za upoznavanjem razliitih
tradicija, graditeljstva, lokalnih obiaja i kuhinje.
Poseban prirodni ambijent i potencijal ovog prostora predstavlja Rt Trate. Ovo, danas potpuno neizgraeno,
poluostrvo jednim dijelom orijentisano je ka uvali, a drugim ka otvorenom moru. Ovo brdo je u velikom
nagibu, obraslo makijom i bez produktivno znaajne vegetacije.
Zahtjevna konfiguracija terena i nepristupana obala sa jedne strane predstavljaju graditeljski izazov, ali sa
druge strane izolovanost, specifina ljepota, fantastian pogled i isto more daju neosporan kvalitet i osnov
za razvoj visokog, elitnog turizma.
Iz svega ovoga, jasno se vidi da je prije svega prirodni ambijent "adut" budueg razvoja turizma i da
se na njega mora obratiti posebna panja. Stoga se sve planirane intervencije u prostoru moraju
posmatrati kroz filter uklapanja u jedinstveni pejza, ali i kroz okvir njegovanja tradicije primorskog
mjesta.
44
Ciljevi plana
Razvoj naselja Bigove i afirmacija njegovih turistikih potencijala ustanovljen je kao primarni cilj plana na
osnovu koga su definisani operativni ciljevi:
Operativni ciljevi plana su:
Uvoenje raznovrsne i jedinstvene turistike ponude
o Razvoj elitnog turizma
o Razvoj nautikog turizma
o Uvoenje bogate pratee ponude iz domena usluga, kulture, zabave i sporta
Ouvanje i promovisanje primorske graditeljske tradicije i mjesta Bigova
Ureenje priobalne zone naselja i stvaranje boljih uslova za ivot uz more
Ouvanje prirodnih ambijentalnih vrijednosti i prezentacija kulturnog nasljea
Ouvanje kvaliteta ivotne sredine
Podizanje standarda ivota i rada lokalnog stanovnitva
Usklaivanje tradicionog naina ivota i rada sa savremenim razvojnim tendencijama
***
Na bazi zateenog stanja i definisanih ciljeva, formirano je predloeno urbanistiko rjeenje. Urbanistiki
koncept za ureenje cjelokupnog prostora prepoznao je tri prostorno-funkcionalne cjeline, (podjela koja i
danas postoji) sa razliitim prirodnim, urbanim i turistikim potencijalima, i zbog toga se moe govoriti o tri
razliite koncepcije, koje moraju u krajnjem ishodu, na nivou predmetnog prostora, da rezultiraju cjelovitom i
homogenom urbanom slikom.
Prostorne cjeline
Priobalna zona Bigove planom ostaje ne samo integralni dio naselja ve i sam njegov centar. Planom su
predviene intervencije na unapreenju sadanjeg stanja koje imaju za cilj da se ouva specifian duh
mjesta (genius loci) koji bi kao takav buduim posjetiocima pruio mogunost upoznavanja lokalne kulture i
nain ivota.
Prostor rta (poluostrva) Trate planiran je kao jedinstveni luksuzan turistiki kompleks, poluzatvorenog
tipa, koji je organizovan u 4 manje turistike zone razliitog karaktera koje su integrisane u prirodno
okruenje. Planirana izgradnja sadri smjetajne kapacitete razliitog tipa, marinu, bogate pratee i sportske
sadraje najvieg nivoa. Planirana je primjena vrhunskih gradjevinskih, estetskih, infrastrukturnih i ekolokih
rjeenja kojima e se dati primjer i postaviti novi standardi u turistikoj ponudi ire regije.
45
Kao zatieno arheoloko nalazite i podruje bogato prirodnim naslagama peolida, za uvalu Bigove
planirano je ouvanje, a blie uslove zatite i prezentacije arheolokih nalaza mogue je definisati tek nakon
obavljene sistematske terenske prospekcije i kroz postupak arhitektonsko-urbanistikog konkursa. Ovim
planom predvieni su sadraji koji prate funkcionisanje arheolokog parka i spa centra na bazi ljekovitog
blata (peloida), kojima se turistika ponuda regije dopunjuje i kulturno obogauje.
4.2. PROSTORNA ORGANIZACIJA

4.2.1. PRIOBALNI DIO NASELJA BIGOVA
Ova cjelina obuhvata najui priobalni dio naselja Bigova tj. zonu izmeu mora i prvog obalnog puta. Kako je
ovo tradicionalni centar naselja, njegov najstariji i najatraktivniji dio, planom je posebna panja posveena
obnovi i ouvanju naseljske strukture i rekonstrukciji ambijentalnih karakteristika ovog prostora. Sve
intervencije su planirane sa ciljem da se unaprijedi zateeno stanje, podigne nivo turistike atraktivnosti ovog
prostora i omogui njegovo bolje funkcionisanje.
Planom je u ovoj cjelini predvieno sljedee:
Umjereno poguavanje i proirenje naselja ka sjeverozapadu kroz paljivu interpolaciju novih objekata u
postojeu urbanu strukturu. Predvieni objekti namjenjeni su za stalno ili sezonsko stanovanje.
Uredjenje priobalne zone naselja i to uvodjenjem etalita, uredjenjem rive i javnih urbanih prostora kao i
limitiranim proirenjem postojeeg pristanita.
U tom cilju, planirana su uredjena etalita i kontinualne etne staze kroz prirodu du cijele obale Bigovske
uvale (od Rovalikovog potoka do rta Trate), koje povezuju sve tri prostorne cjeline i u njima planirane
sadraje. Trasa etnih staza u pojedinim djelovima nije striktno definisana Planom (parcelom) ve je
zamiljena kao organski dio prirodne obale, formirana minimalnim intervencijama u prirodnom pejzau.
Uredjena kupalita - plae u ovoj cjelini planirane su na sjeverozapadnom kraju naselja, u dnu Rovalikovog
potoka, kao i na mjestu postojee gradske plae koja je predviena da se proiri ka sjeverozapadu. Du
etalita koje ih povezuje planirane su male, delimino ureene plae sa intimnijim i mirnijim ambijentom.
Takoe predvidjeno je i uredjenje naseljske "rive" kao osnovnog elementa socijalnog ivota primorskog
mjesta. Intervencije na postojeoj rivi koja se prua od privezita do dna uvale su predviene kroz
remodelacju obalne linije i aktiviranjem prizemlja objekata ambijentalne cjeline, prije svega iz domena
ugostiteljstva, trgovine i sporta.
Proirenje postojeeg pristanita predvieno je ka jugoistoku tj. du rive. Pristanite je namjenjeno lokalnom
izletnikom, nautikom i ribarskom saobraaju.
4.2.2. UVALA BIGOVE
Ova cjelina obuhvata prostor u dnu uvale i to od plae do prvog puta u zaleu u dubini od 130-140m. Zbog
pomenutog arheolokog nalazita i nalaza ljekovitog blata peolida, ova zona predstavlja poseban
potencijal ijom bi se paljivom valorizacijom znatno obogatila kulturna i turistika ponuda te poveala
atraktivnost itave lokacije. Na ovom, danas zaputenom poljoprivrednom zemljitu, mogue je formiranje
sadraja koji treba da budu u funkciji ouvanja i unapreenja prirodnih i istorijskih vrijednosti lokacije, kao to
su arheoloki park, spa centar i komplementarni rekreativni sadraji.
In situ arheoloki park, kao i slini realizovani primjeri u svijetu, sadrao bi dio otvoren za posjetioce i dio
namijenjen konstantnim istraivanjima. Od prateih sadraja predvia se centar za posjetioce sa tematskim i
izlobenim prostorima sa artefaktima, pronadjenim na kopnu i moru.
Kako je uvala bogata ljekovitim blatom naroito se preporuuje da se na ovom prostoru predvidi Spa i
wellnes centar. Ovaj specifian vid ponude bi afirmisao naselje kao banjsku / fitnes-relaks destinaciju i
svojom cjelogodinjom ponudom mogao biti opredjeljujui faktor turistikog razvoja Bigove.
46
Komplementarno ovoj namjeni, planirani su i sportsko-rekreativni sadraji. Na prostoru uz obalu predvieni

su sadraji koji su vezani za aktivnosti na vodi: otvoreni i/ili zatvoreni bazeni, ronilaki klub, manji akva park
dok su u zaledju planirani otvoreni sportski tereni.
Naroito je interesantna mogunost meusobnog proimanja ovih namjena, obzirom da postoje arheoloke
pretpostavke da je u rimskom periodu lokacija ve koriena za banjske i ljeiline svrhe, pa bi kombinacijom
ovih funkcija uvala Bigove mogla ostvariti svoj puni potencijal.
Svi ovi sadraji e biti mogui za realizaciju tek po zavretku sistematske arheoloke terenske prospekcije,
odnosno po dobijanju detaljnih smjernica od nadlenog Zavoda za zatitu spomenika kulture. Imajui u vidu
znaaj i vrijednost predmetne lokacije, preporuuje se detaljna razrada lokacije kroz meunarodni konkurs
za arhitektonsko-urbanistiko rjeenje.
Du cijele uvale predvieno je etalite - riva kao i ureeno kupalite - plaa sa razliitim sadrajima na vodi.
Pristup sadrajima u ovoj zoni predvien je sa novoplaniranih pristupnih saobraajnica.
4.2.3. RT TRATE
Kao potpuno neizgradjen i autentian prirodni ambijent rt Trate je otvorio mogunost da se bez
ograniavajuih faktora zateenog stanja na ovom prostoru realizuje jedan potpuno novi koncept u turistikoj
ponudi najvieg nivoa. Sutina ideje jeste da se osmisli prostorno, funkcionalno i organizaciono samostalan
turistiki kompleks koji e posjetiocima pruiti najekskluzivnije uslove za boravak.
Cio prostor rta koji obuhvata povrinu od priblino 120 ha planiran je kao jedinstven turistiki kompleks u
okviru koga su predvidjeni najluksuzniji smjetajni objekti, vile, hoteli, sportski objekti, marina i objekti za
relaksaciju.
Urbanistikim rjeenjem cijelog prostora predvidjeno je da se izgradjene strukture lociraju na niim djelovima
padine blie obali i orijentiu ka moru, a da se centralnom uzvienju rta ouva pejzana linija i da kao
prirodni park, za goste i stanovnike, dominira u irem ambijentu.
Koncept ureenja turistikog kompleksa na rtu Trate

47
Planirana izgradnja na rtu grupisana je u 4 turistike zone, razliitog karaktera i gustine izgraenosti.
Zone "Marina Vilage" i "abica Resort" planirane su kao turistika naselja i to po uzoru na stare
mediteranske gradove. To su kompaktna naselja sa gustom izgradnjom, uskim ulicama, trgovima i
parkovima, gdje se meusobno prepliu razliite namjene i sadraji od smjetajnih do komercijanih. U sklopu
ova dva naselja planirana je marina u zalivu sa 150 vezova.
Zone "Cape estate" i "Park terrace" su zamiljene su kao izolovana naselja sa vilama u prirodi, koja
pruaju najekskluzivnije uslove za odmor i boravak turista.
Sve zone su medjusobno jasno odvojene i integrisane sa prirodnim okruenjem. Izvan njih planirana je
izgradnja samo pojedinanih sadraja koji su smjeteni neposredno uz more ili slobodno u prirodi (beach
club, sportski tereni, vidikovac, kulturni centar...).
Ukupan kapacitet kompleksa u zahvatu plana je oko 2300 turista u priblino 850 smjetajnih jedinica
(hotelske sobe, apartmani u depadansima i vile).
S obzirom da je cilj bio da se u okviru ovog turistikog kompleksa obezbjede najvii uslovi za boravak
posjetilaca, posebna panja je posveena urbanistiko-arhitektonskom oblikovanju prostora.
Oblikovanje i arhitektura itavog kompleksa su spoj tradicionalnih elemenata i formi, prirodnog konteksta i
savremenih rjeenja i standarda, koji su integrisani u organsku cjelinu. Kao inspiracija posluila je
urbanistiko-arhitektonska matrica, mrea otvorenih i poluotvorenih prostora: etalita, trgovi i pjacete i
kamene fasade zgrada koje ih determiniu.
Posebna pana posveena je organizaciji svake zone i objekta pojedinano. Planirana je primjena vrhunskih
gradjevinskih, estetskih i ekolokih rjeenja.
Paljivo osmiljen urbanistiki koncept svake od 4 zone, koji prati konfiguraciju terena, sa odgovarajuim
trasama ulica i urbanom morfologijom, povoljnom orijentacijom objekata i rasporedom zelenih prostora, imali
su za cilj da se korienjem lokalnih klimatskih i prirodnih uslova (sunca, vjetra, vode itd.) stvori
mikroklimatski prijatan ambijent. Smisleno oblikovanje svakog objekta i izbor materijala treba da doprinese
veem komforu i boljoj energetskoj efikasnosti svakog objekta, pa time i kompleksa u cjelini.
Planirana je primjena lokalnih materijala i kamena izvadjenog na licu mjesta kako bi se uspostavila
orrganska veza planirane izgradnje sa prirodom.
Primarna veza cijelog kompleksa tj. rta sa okolinom predloena je uvodjenjem novog puta koji treba da bude
lociran u prostoru iza Bigovske uvale, oko 500m od mora. Ovakva veza treba da omogui bolji kontakt
itavog podruja sa irim okruenjem kako u fazi izgradnje ovog velikog kompleksa tako i u njegovoj
eksploataciji. Kako predloena saobraajnica nije u zahvatu ovog plana njeno pozicioniranje e biti predmet
nekog drugog planskog dokumenta.
Centralni kruni sistem kolskih saobraajnica oko rta meusobno povezuje sve planirane sadraje u
jedinstvenu urbanistiku i prostornu cjelinu. Sistem lokalnih ulica u svakoj zoni omoguava podunu vezu i
pristup svim planiranim objektima. Pjeake komunikacije na rtu planirane su kao poprene, koje kroz svaku
zonu vode ka moru.
Predvieno je da se sav saobraaj na rtu, kretanje stanovnika, posjetilaca, zaposlenih i servisnih slubi
odvija elektromobilima. Zamjena konvencionalnih vozila elektrinim vrie se na ulazu u kompleks
(transportno-komercijalni centar). Za kretanje po rtu na raspolaganju su individualna elektro vozila ili javni
elektro-atlovi.
Osim centralnog dijela rta koji je predvidjen da se ouva i prezentuje u svom prirodnom obliku i da slui kao
prirodni park, u sklopu pojedinanih naselja su predvidjene uredjene zelene povrine - parkovi prilagodjene
urbanistikom konceptu svakog naselja ponaosob. Takodje, za svaki tip budue turistike izgradnje paljivo
je osmiljen nain pejzanog i hortikulturnog uredjenja.
Odravanje, servis i snabdjevanje svih objekata na rtu vrie se centralno iz jedinstvenog centra za
odravanje. Hoteli (hotelski operateri) obezbjedjuju servis kao to su ienje i odravanje turistikih
smjetajnih jedinica, odravanja zelenila i bazena, snabdevanje hranom i piem, usluge pranja rublja itd, za
cio kompleks rta Trate.
Predvidjeno je da u kompleksu bude 100-150 stalno zaposlenih i dodatnih 200-250 zaposlenih u sezoni.
48
Infrastrukturni sistemi na rtu su planirani kao poluautonomni i bazirani su na istim tehnologijama (carbon
free) i obnovljivim vidovima energije. Upotreba solarne energije, snage vjetra, talasa, kie, reciklaa otpada
treba da stvore energetski efikasan i nezavisan sistem.
Kontakt podruja sa okruenjem
Na prostoru rta Trate u zahvatu DSL planirani su sljedei sadraji:

1. Smjetajni turistiki kapaciteti:
2 hotela
Depadansi (Smjetajne jedinice - TIP A, TIP B, TIP C)
Vile (TIP A , TIP B, LUX)
2. 3 plana kluba
3. Marina sa 150 vezova
4. Kulturni centar
5. Vidikovac
49
PRIKAZ TURISTIKIH ZONA
"Marina Village"
Turistiko naselje "Marina Village" orijentisano je ka bigovskom zalivu i nalazi se na samom ulazu u turistiki
kompleks rta Trate. Zamiljeno je kao naselje kompaktnog tipa po uzoru na tipine mediteranske gradove.
Gusto izgraene strukture postavljene su paralelno sa obalom i kaskadno prate konfiguraciju terena.
Centralni dio naselja ini obalno etalite - riva i trg ispred hotela. Na ovom mjestu, u sklopu naselja,
planirana je i marina sa 150 vezova. Glavni saobraajni pravci u naselju prate izohipse terena i nastavljaju se
u krug oko rta povezujui sve planirane turistike zone / naselja.
Na samom ulazu u naselje predvien je transportno-komercijalni centar sa garaom koji predstavlja i
svojevrsnu kapiju itavog turistikog kompleksa na rtu Trate, gdje se vri zamjena konvencionalnih vozila
vozilima na elektrini pogon. Koncept parkiranja u naselju je takav da je ono za potrebe svih objekata
smjetajnih turistikih kapaciteta rjeeno u sklopu centralnih garaa, a ne u sastavu svakog objekta. U
naselju su ravnomjerno rasporeene tri centralne garae. Smjetene su u podzemnim etaama ispod
planiranih objekata transportno-komercijalnog centra (365 PM), hotela (150 PM) i ispod depandansa (50
PM).
Zelene povrine predvidjene su u vidu klinasto rasporedjenih parkova koji kaskadno prate teren.
Predvieni sadraji u ovom naselju su:
1. Hotel, kategorije etiri zvjezdice, kapaciteta 355 soba u sklopu koga je i servisni centar i parking
prostor
2. Depadansi sa smjetajnim jedinicama TIP A, TIP B i TIP C
3. Vile TIP A
4. Marina sa 150 vezova
5. Plani klub smjeten u dnu uvale
(Svaki od ovih sadraja bie detaljno opisan u narednim poglavljima).
"abica Resort"
Turistiko naselje "abica Resort" nalazi se na junoj strani rta Trate, uz uvalu abica, i orijentisano je ka
otvorenom moru. Ovaj poseban poloaj i fantastine vizure doprinose ekskluzivnosti ovog prostora.
Naselje je koncipirano po istom principu kompaktne izgradnje i ujedno je najvee i najkompleksnije na
poluostrvu. Njegov oblik i struktura takoe su inspirisani mediteranskim gradovima. Dva objekta - kapije
markiraju ulaze u naselje i nalaze se na pravcu glavne krune saobraajnice oko rta. Objekti namjenjeni
smjetaju turista, razliite tipologije, gusto su postavljeni uz mreu uskih kolskih i pjeakih ulica i sputaju se
stepenasto od vrha ka obali. U naselju je predviena izgradnja velikog trga koji treba da bude centar
deavanja i ivota ovog naselja. Takoe, planirana je izgradnja otvorenog bazena koji bi bio integrisan u
sistem slobodnih i zelenih povrina. Ureene zelene povrine predviene su u vidu parkovskih traka koje se
kaskadno sputaju sa vrha pratei strukturu blokova.
Parkiranje elektrinih vozila za potrebe gostiju je rjeeno centralno u tri podzemne garae kapaciteta 170
PM.
1. Hotel, kategorije pet zvjezdica, kapaciteta 185 soba u sklopu koga je i servisni centar
2. Depadansi sa smjetajnim jedinicama TIP A, TIP B i TIP C
3. Vile TIP A
"Cape Estate"
Zona Cape Estate nalazi se na atraktivnoj lokaciji, na samom picu rta Trate. Planirana je sa luksuznim
vilama kao jedinim vidom turistikog smjetaja, male gustine izgraenosti i bez drugih sadraja. Radijalno
trasirane pristupne ulice dijele padinu na kaskade u okviru kojih su objekti slobodno rasporeeni. Okruene
vrtovima i zelenilom, objekti se stapaju sa okolnim terenom. Svaki objekat orijentisan je ka moru sa
fantastinim pogledom i prua potpunu privatnost svojim stanovnicima. Za potrebe rekreacije i boravka na
vodi, u sklopu ove zone, predviena su dva plana kluba dok se za javni ivot mogu koristiti sadraji
turistikih naselja "abica Resort" i "Marina Village".
50
Predvieni sadraji u ovoj zoni su:

1. Vile TIP B
2. 2 plana kluba
"Park Terrace"
Zona Park Terrace smjetena je na jugozapadnoj strani rta koja gleda na puinu i takoe je iskljuivo
smjetajnog karaktera. Ovo je najekskluzivnija zona na ostrvu u okviru koje su predviene luksuzne vile
(ukupno 22) sa privatnim, dijeljenim parkovskim povrinama. Parcele na kojima su smjetene organizovane
su u dva reda paralelna obali i vezuju se na glavnu krunu saobraajnicu u kompleksu. Svaka vila je
planirana kao zasebna jedinica namjenjena jednom korisniku. U okviru prostranog vrta na parceli nalazi se
glavna smjetajna jedinica, gostinjska kua i portirnica sa garaom. Parkiranje je predvieno u sklopu
parcela.
1. LUX Vile
PRIKAZ POJEDINANIH SADRAJA
Pored pomenute 4 zone, u sklopu turistikog kompleksa rta Trate planirana je izgradnja i pojedinanih
objekata za sport, rekreaciju, kulturu i zabavu, koji su namjenjeni svim korisnicima i posjetiocima. Svi ovi
objekti smjeteni su slobodno u prirodnom parku koji je predvidjen na centralnom ujedno i najviem dijelu
poluostrva.
Vidikovac
Vidikovac je smjeten na najviim dijelovima rta, u okviru prirodnog parka. U sklopu njega predvidjeni su
restoran, kafe bar i prodavnica kao i ispostava centralnog servisa.
Kulturni centar
U okviru kulturnog centra predvidjena je izgradnja amfiteatra za scenske nastupe sa svom neophodnom
prateom infrastrukturom, izlobenih prostora i projekcione sale.
4.3. EKONOMSKO-TRINA PROJEKCIJA
Uvodne napomene
Ovaj Izvjetaj prua priloge za ekonomsku procjenu u sklopu Dravne studije lokacije Bigovo i Lokalne
studije lokacije Trate. Konkretni ciljevi Izvjetaja su sljedei:
Opisati ekonomske implikacije predloenih urbanistikih parametara iz predmetnih studija lokacije,

Dati rezime kljunih ekonomskih benefita i uticaja koji proistiu iz predloenog scenarija izgradnje;
Utvrditi aproksimativni iznos naknade za uredjenje gradjevinskog zemljita koji je potrebno generisati
kako bi se predmetne lokacije opremile svim elementima pune infrastrukturne opremljenosti,
Utvrditi ukupan aproksimativno indikativan predraunski iznos svih investicija,
Utvrditi potencijalna osjetljiva ekonomska ogranienja i pitanja,
Dati finansijski model uticaja predmetne Studije lokacije,
51
Ogranienja
Izvjetaj je pripremljen na osnovu analize raspoloivih informacija, ukljuujui informacije koje su

obezbijedili resorno Ministarstvo, Ministarstvo turizma, Statistiki zavod i optinski organi, kao i
posjete predmetnim mikrolokacijama i okolnom priobalnom podruju.
Opis izgradnje na predmetnim lokalitetima je objanjen u drugim materijalima i ovdje nije ukljuen.
U izradi materijala koriena je i studija Analiza konkretnog razvojnog projekta na ekonomiju drave i
jedinice lokalne samouprave koji je uradila konsultantska kua Horwath HTL, verzija "finalni izvjetaj"
od 06. oktobra 2010. godine.
Polazni osnov za planiranje projekta u Boki Kotorskoj
S obzirom na karakteristike regiona Boke Kotorske u kojem se planirani turistiki projekat nalazi, te
uvaavajui strategiju visoke vrijednosti koja je primjerena za razvoj turistikih proizvoda na ovom podruju,
projekti iz predmetnih studija su planirani kao:
visokokvalitetan turistiki mixed-use resort koji u potpunosti respektuje savremene planerske

standarde svjetskih turistikih mixed-use resorta najvieg nivoa kvalitete, te koji e maksimalno biti
orjentisan na uvanju prostora na dugi rok
multifunkcionalni resort koji e gostima pruati zaokruen turistiki proizvod s razliitim sadrajima,
te koji e biti globalno brendiran i upravljan od strane prvoklasne svjetske hotelske / resort
menadment kompanije ili menadera.
Sadraj investicionih zahvata-pretpostavke za ekonomsku analizu

Polazei od trinih zahtjeva i mogunosti valorizacije hotelskih, stambenih, ugostiteljskih, nautikihi prateih
jedinica Dravnom Studijom lokacije za Bigovo i Lokalnom studijom lokacije za Trate pretpostavljena je
investiciona ideja izgradnje turistikih, stambenih, ugostiteljskih, nautikih, kulturnih i prateih
kapaciteta.
Investicioni projekat ukljuuje:
I Investiciona ulaganja u infrastrukturno opremanje
II Investiciona ulaganja u zonu individualnog i turistikog stanovanja
DSL "Bigovo"
Povrina pod namjenom
BRGP
Stalno i sezonsko stanovanje
15,003
10,690
Smjetajne jedinice tipa A,B i C i vila tipa A, B i lux
70,083
85,086
60,744
71,435
52
LSL "Trate"
Stalno i sezonsko stanovanje
Smjetajne jedinice tipa A,B i C i vila tipa A, B i lux
Sveukupno
BRGP
0
53,438
0
70,788
138,524
142,223

27,480
1,313
BRGP
53,727
2,052

7,404
BRGP
2,200

12,815
BRGP
3,879

46,358
BRGP

868
BRGP
III Investiciona ulaganja u izgradnju hotelskih sadraja

DSL "Bigovo"
LSL "Trate"
IV Investiciona ulaganja u izgradnju "Country Club"-a
LSL "Trate"
V Investiciona ulaganja u izgradnju "Beach club"-a
DSL "Bigovo"
VI Izgradnja marine/privezita
DSL "Bigovo"
VII Investiciona ulaganja u trgovinu i ugostiteljstvo
DSL "Bigovo"
VIII Investiciona ulaganja u transportno-komercijalni centar

LSL "Trate"
5,936
260
BRGP
15,433
IX Investiciona ulaganja u kulturni centar i vidikovac

DSL "Bigovo"

4,461
BRGP
2,040

36,577
BRGP
3,658

6,694
BRGP

10,499
3,688
14,187
BRGP

97,821
44,915
BRGP
X Investiciona ulaganja u sportske sadraje

LSL "Trate"
XI Investiciona ulaganja u izgradnju Trga
DSL "Bigovo"
XII Investiciona ulaganja u pjeake staze

DSL "Bigovo"
LSL "Trate"
0
0
XIII Investiciona ulaganja u saobraajnice

DSL "Bigovo"
LSL "Trate"
0
0
53
XIV Investiciona ulaganja u parkove i zelenilo

DSL "Bigovo"
LSL "Trate"

60,111
13,505
73,616
BRGP
10,901
0

6,369
BRGP
10,901
XV Investiciona ulaganja u izgradnju rive

DSL "Bigovo"
XVI Ostala pratea investiciona ulaganja (izrada projektno-tehnike dokumentacije, naknada za

uredjivanje gradjevinskog zemljita, nadzor, revizije, razne saglasnosti, dozvole i dr.
Ekonomski efekti koji se planom generiu procjenjuju se u ovom materijalu na bazi sledeih pretpostavki:
Ekonomski efekti se, u dijelu utvrdjivanja naknade za uredjenje gradjevinskog zemljita,

obraunavaju vievarijantno:
o
imajui u vidu maksimalni potencijal koji se pretpostavlja zahvatom i rjeenjima iz
urbanistikog plana,
o
na nivou realizacije od 50% projektovanih kapaciteta,
Ostali ekonomski efekti se utvrdjuju simulacijom maksimalne realizacije parametara iz urbanistikog

plana,
Pretpostavlja se dinamika komponenta (faznost u realizaciji) u dijelu infrastrukturnog opremanja

planirane lokacije.
PREDMJER I PREDRAUN ULAGANJA U INFRASTRUKTURNO OPREMANJE PLANIRANE LOKACIJE

Ureivanje graevinskog zemljita spada u djelatnost od posebnog drutvenog interesa. Ureivanje
graevinskog zemljita vri se prema srednjoronom i godinjim programima ureivanja koje donosi jedinica
lokalne samouprave.
Osnovni ciljevi programa treba da budu:
- racionalno korienje graevinskog zemljita i bolje iskoriavanje postojeih kapaciteta infrastukturnih
sistema,
- efikasnost i ekonominost u realizaciji planiranih radova kroz usklaivanje prostornog poloaja, dinamike
i drugih uslova izgradnje pojedinih objekata,
- sagledavanje ukupnog obima, strukture, vrijednosti, dinamike i uslova izvravanja radova na ureivanju
graevinskog zemljita u programskom periodu,
- podsticanje izrade planske i tehnike dokumentacije za prostore i objekte ija je realizacija izvjesna i
nuna u narednim godinama,
- formiranje realne i neposredne osnove za utvrivanje visine naknade za ureivanje graevinskog
zemljita koju izmiruju investitori nove izgradnje i rekonstrukcije postojeih objekata kao i naknade za
korienje graevinskog zemljita,
- utvrivanje izvora finansiranja planiranih radova na ureivanju zemljita u cjelini i po pojedinim
podrujima izgradnje i vrstama radova,
- kreiranje novih vidova obezbjeivanja sredstava zasnovanih na veoj poslovnoj motivisanosti investitora
kroz uslove izmirenja obaveza primjerenih realnom ekonomskom okruenju (naplata sa rokom otplate i
slino),
- blagovremeno preduzimanje svih organizacionih, pravnih i drugih mjera potrebnih za efikasno izvrenje
predvienih radova.
U nastavku se daje tabelarna rekapitulacija predmjera i predrauna ulaganja u infrastrukturno opremanje
planiranih lokacija DSL Bigovo i LSL Trate.
REKAPITULACIJA UKUPNIH ULAGANJA U INFRASTRUKTURNO OPREMANJE

Radi obezbjedjenja svih elemenata pune infrastrukturne opremljenosti planirane lokacije neophodna su
sljedea ulaganja:
54
r.b.
1
2
3
4
4.1.
4.2.
4.3.
5
6
6.1.
6.2.
7
8
Struktura ulaganja
Elektroenergetika
Telekomunikaciona infrastruktura
Hidrotehnike instalacije
Ulaganja u saobraajnu infrastrukturu
Ulaganje u pjeake staze
Ulagnje u izgradnju rive
Saobraajnice
Trokovi eksproprijacije zemljita
Ulaganja u izgradnju marine
P=46.358m2
Lukobrani-obalni nasipi
Gatovi
Ulaganje u izgradnju trga /DSL "Bigovo"
Ulaganje u parkove i zelenilo
U K U P N O:
povrina
14,187
6,369
142,736
1,800
45,525
437
6,694
73,616
jed.
mjere
jedin.
cijena
m
m2
2
m
2
m
m
2
m
2
m
ukupan
iznos
447,750
281,130
8,327,975
3,868,030
567,480
445,830
2,854,720
360,000
40
70
20
200
1,260,304
910,503
349,801
301,230
110,425
14,956,843
20
800
45
1.5
Kao to se i prethodnog tabelarnog pregleda moe vidjeti, neophodno je da optina u ijoj jurisdikciji se
nalaze predmetni planovi u svom kapitalnom budetu obezbijedi iznos od 14.956.843 eura za puno
infrastrukturno opremanje u zahvatu predmetnih Studija lokacije.
Obzirom da projektovana trasa saobraajnica u zahvatu studija jednim dijelom prolazi kroz katastarske
parcele koje su u privatnom vlasnitvu, raunaju se trokovi po osnovu eksproprijacije zemljita. Isti su
2
projektovani na nivou od 200 /m . Pretpostavlja se da e se izgraditi sledei sadraji marinski objekti:
lukobrani - obalni nasipi, obalni zidovi i est gatova ukupne duine 420 m.
UTVRDJIVANJE APROKSIMATIVNOG IZNOSA PROSJENE NAKNADE
ZA UREDJENJE GRADJEVINSKOG ZEMLJITA
Ukoliko se ukupni iznos utvrdjenih ulaganja u infrastrukturno opremanje podijeli sa ukupno planiranom bruto
2
razvijenom gradjevinskom povrinom objekata dobija se aproksimativni iznos komunalnog doprinosa po m
koje Optina treba da generie sa predmetnog podruja da bi realizovala ukupna investiciona ulaganja.
Obraun je napravljen imajui u vidu dva pretpostavljena scenarija:
2
Scenario 1 (obraun na bazi maksimalnog BGP)

14.956.843 : 236.373 m = 63
2
Scenario 2 (obraun na bazi 50% projektovanog BGP) 14.956.843 : 118.187 m = 126
U BRGP ukljuena je povrina stambenih objekata, hotelsko-turistikih, ugostiteljskih, trgovakih i sl.. Iz
prethodnog se vidi da je neophodno da Optina donese Odluku o naknadi za uredjivanje gradjevinskog
2
zemljita u iznosu od 126 /m (prosjeno na nivou zone) da bi prihodima za odnosnog podruja finansirala
izgradnju primarne infrastrukture i njeno dovodjenje do predmetnih urbanistikih parcela. Rezultat bazira na
pretpostavci realizacije 50% dozvoljenje BRGP.
Iz prethodnog se moe zakljuiti da je urbanistiki projekat, u ekonomskom smislu, samodovoljan jer se sa
prihvatljivim iznosom naknade za uredjenje gradjevinskog zemljita moe finansirati opremanje planirane
lokacije svim elementima planirane infrastrukturne opremljenosti. Trenutni iznos naknade za uredjivanje
2
2
gradjevinskog zemljita u prvoj zoni, prema Odluci SO, iznosi 105 /m za stambene odnosno 150 /m za
poslovne prostore.
FAZNOST U REALIZACIJI
Izradom DSL i LSL potrebno je sagledati faze realizacije pri emu naroito treba voditi rauna da se na
osnovu trinih uslova cjeline mogu odvojeno realizovati, pa samim tim treba i da budu regulaciono
definisane.
Predloene faze realizacije obavezno se, dakle, moraju bazirati i na ekonomskim pokazateljima.
55
Sa aspekta realizacije i implementacije svih urbanistikih rjeenja i planiranih investicionih zahvata od velike
vanosti za donosioce odluka bilo bi strukturiranje cjelokupnog rjeenja o infrastrukturom opremanju
planirane lokacije na pojedine faze te definisanje njihovog redosljeda i duine trajanja. Znaaj ovakvog
pristupa bio bi:
u donoenju kvalitetne informativne podloge donosiocima odluka u Optini prilikom definisanje iznosa
naknade za uredjivanje gradjevinskog zemljita i zoninga Optine,
u utvrdjivanje neophodnog iznosa kapitalnog budeta i njegove dinamike dimenzije,
ukoliko se radi o nemogunosti da se utvrdjenom naknadom za uredjivanje gradjevinskog zemljita
pokriju neophodna ulaganja, donoenju eventualnih odluka o preraspodjeli prihoda sa drugih podruja a
u skladu sa utvrdjenim prioritetima razvoja Optine.
Smjernice za faznost realizacije

Veoma nizak nivo postojeeg urbaniteta na najveem dijelu planske teritorije opredeljuju ovaj plan ka tipu
"razvojnog plana" koji, u urbanistikom smislu, transformie prostor. Prva faza u realizaciji Plana je svakako
opremanje zemljita neophodnim saobraajnicama i tehnikom infrastrukturom.
Dinamika izgradnje u okviru planiranih namjena prije svega zavisi od obima planiranih intervencija.
Podjela planske teritorije na prostorne cjeline Naselje Bigova, Uvala Bigove i Rt Trate korespondira sa
oekivanim etapama realizacije.
Naime, obzirom da su u cjelini Naselje Bigova planirane manje intervencije na poguavanju postojeeg
naseljskog tkiva, koje se baziraju na inicijativi pojedinanih korisnika zemljita, realno je oekivati da e se
ovakva izgradnja najskorije realizovati. Sledei korak svakako predstavljaju sportski kompleks u uvali Bigova
i uredjenje naseljske rive, koji kao pratei turistiki sadraji treba da podignu atraktivnost trenutne turistike
ponude i daju inicijalni podstrek za dalje investicije.
Posebnu cjelinu i u realizacije predstavlja turistiki kompleks na rtu Trate. Kako zbog obima izgradnje i
investicije, tako i zbog prirodnih uslova na terenu njegova realizacija e se svakako odvijati fazno u duem
vremenskom periodu. Planirane su ukupno tri faze:
Faza 1 orjentacioni vremenski okvir: 2011 2014

Prva faza obuhvata izgradnju primarnih infrastrukturnih sistema, saobraajnica i infrastrukture kao i
centralnih sadraja koji su osnova za funkcionisanje turistikog kompleksa u celini, kao to su: Transportno
komercijalni centar kao ulazna zona, Hotelski kompleksi koji obezbeuju usluge servisa, deo smetajnih
kapaciteta, dio marine, plani klubovi, Vidikovac i teniski klub kao i dio Kantri kluba
Druga faza obuhvata izgradnju dodatnih smjetajnih kapaciteta, zavretak izgradnje Kantri kluba i marine
kao i poetak izgradnje Kulturnog centra.
Trea faza podrazumeva izgradnju svih preostalih smetajnih kapaciteta kompleksa kao i zavretak
izgradnje Kulturnog cetra.
Svaka faza mora predstavljati funkcionalnu i estetsku cjelinu. Planirani kapaciteti su dati kao krajnji limiti, to
ostavlja investitorima fleksibilnost prilikom planiranja.
56
PROCIJENJENA INVESTICIONA VRIJEDNOST NAMJERAVANIH ULAGANJA PO NAMJENI

Red.
broj
1
1.1
1.2.
2
2.1
2.2.
3
3.1.
NAMJENA
Stanovanje i vile
Stanovanje i vile -objekti
Stanovanje i vile - zemljite
Turistiko-ugostiteljski sadraji
Hoteli-objekti
Hoteli- zemljite
Trgovina i ugostiteljstvo
Trgovina i ugostiteljstvo - objekti
3.2
Trgovina i ugostiteljstvo - zemljite
4
4.1.
"Country Club"
4.2.
Zemljite
5
5.1
"Beach Club"
Objekti
5.2.
Zemljite
6
6.1.
Kulturni, turistiki i sportski centri

Kulturni, turistiki i sportski centriobjekti
Kulturni, turistiki i sportski centrizemljite
Transportno-komercijalni centar
Transportno-komercijalni centarzemljite
Transportno-komercijalni centarobjekat
Izgradnja Marine sa tr. projektno
tehn. Dokumentac.
Otvorene javne povrine
Ureene prirodne plae i prirodna i
zat. kupalita
Zelene i rekreativne povrine
Izgradnja Trga
Infrastrukturni sistemi
Elektroenergetika
6.2.
7
7.1.
7.2.
8
9
10
11
12
13
14
15
Povrina
m2
Cijena
2
EUR/m
142,223
400
150
55,779
650
250
260
450
138,524
28,793
868
Objekti
Telekomunikaciona infrastruktura
Hidrotehnike instalacije
Saobraajna infrastruktura
Eksproprijacija zemljita
Pratei trokovi
Projektno tehnika dokumentacija,
ekoloki elaborati i dr.
Komunalni doprinos
Oprema hotela, trgovinskih,
sportskih i kulturnih objekata
SVEUKUPNO (1 do 15):
BGRP
2
m
2,200
7,404
3,879
12,815
5,698
41,038
5,936
15,433
Iznos u EUR
77,667,800
56,889,200
20,778,600
43,454,600
36,256,350
7,198,250
290,600
117,000
200
173,600
500
2,580,800
1,100,000
200
1,480,800
500
4,502,500
1,939,500
200
2,563,000
400
7,203,760
2,279,200
120
4,924,560
200
7,360,400
1,187,200
400
6,173,200
46,358
1,260,304
18,669
10
73,616
6,694
1.50
45.00
1,800
200
236,373
25
236,373
63
186,690
186,690
110,424
301,230
12,924,885
447,750
281,130
8,327,975
3,868,030
360,000
20,800,839
5,909,329
14,891,510
5,214,552
184,219,384
57
Polazni osnov za ocjenu projekta

Analizirani projekt se nalazi na podruju Boke Kotorske. U razvoju turistikih projekata, lokacija predstavlja
znaajan faktor koji odreuje vrstu i nivo kvalitete turistikog projekta. U tom smislu potrebno je istai da
turistika destinacija Boka Kotorska predstavlja jednu od najatraktivnijih destinacija na Jadranu. Posebno
valja istaknuti sljedee karakteristike podruja Boke Kotorske:

Izuzetno bogati prirodni i kulturno-istorijski resursi kao osnov za razvoj turizma, doivljaja i ljetnog
turizma,
Dobra vazduna dostupnost sa dva meunarodna aerodroma tokom cijele godine Dubrovnik,
Podgorica) a arter letovima ljeti i preko aerodroma u Tivtu,
Klimatske pogodnosti za razvoj turizma u proirenoj sezoni,
Smjetaj regiona Boka Kotorska u blizini drugih atraktora turistike potranje (unutranjost Crne
Gore, Dubrovako podruje i sl).
S obzirom na navedene karakteristike regiona BokaKotorska, proizlazi da je on pogodan za razvoj turistikih

projekata koji se baziraju na sljedeem:

Visoki kvalitet turistikih proizvoda,

Diferencijacija turistikih proizvoda koji nude ponudu u skladu sa zahtjevima razliitih ciljnih grupa
turista,
Odrivost turistikih projekata, koja podrazumijeva takav turistiki razvoj koji uva postojee prirodne
i kulturno-istorijske resurse, koji respektuje ekoloki kvalitet destinacije te koji ne uzrokuje
sociokulturne probleme, a istovremeno osigurava visok stepen zadovoljstva gostiju.
Strategija visoke vrijednosti kao okvir za razvoj turistikog projekta

Standardi planiranja turistikih resorta zavise prije svega o profilu turistike destinacije i regiona u kojoj se
planirani resorti nalaze. S obzirom da je Boka Kotorska po kvalitetu svojih resursa predodreena za
turistike proizvode visoke vrijednosti, pri planiranju resorta u podruju Boke Kotorske primijenjeni su
odgovarajui standardi u ovoj kategoriji.
Kod definisanja standarda planiranja resorta vodilo se rauna ne samo o fizikim ve i o sociokulturnim
implikacijama razvoja odreenog tipa resorta, pa govorimo o planiranju kapaciteta koji odraava vie
socijalno-trini nego fiziki kapacitet prostora.
Takoer, kod planiranja turistikih resorta na Jadranu valja voditi rauna da se uglavnom radi o tzv.
integrisanom modelu turistikog razvoja, to znai da destinacije integriu turistiku ponudu resorta u
sopstveni kulturni i prirodni supstrat te time integriu turizam sa svakodnevnim ivotom tih destinacija. Za
razliku od ovog modela postoje i oni koji pretpostavljaju razvoj u izolovanim velikim prostornim oazama u
kojima strukturiraju svu neophodnu ponudu i turistiki lanac vrijednosti karakteristian za tzv. neintegrisani tip
turizma.
Imajui u vidu prethodno pomenute osnove za planiranje, u turistikim regionima sa cjelovitim identitetom
koje preferiraju strategiju visoke vrijednosti (to je sluaj u Boki Kotorskoj), parametri turistikog kapaciteta
odreenog podruja se postavljaju na sljedei nain:
granina vrijednost za planiranje od 0,5 do 1,5 turista po stanovniku omoguava sprovodjenje strategije
visoke vrijednosti, uz tolerantna odstupanja (zavisno od raspoloivosti prostora, do maksimalno 2
istovremena turista u odnosu na broj stanovnika kao dugoroni prihvatni kapacitet koji je socijalno i trino
determinisan),
raspolaganje sa vie od tri kljuna turistika proizvoda i cjelogodinje poslovanje,
ravnomjerna distribucija razliitih smjetajnih kapaciteta,
izgraena bogata turistika infrastruktura (golf tereni, tematski parkovi, kongresni centri itd),
snaan sistem turistikih atrakcija i dogaanja.
58
Standardi planiranja turistikih zona

Svjetski standardi kapaciteta turistikih zona uglavnom se utvruju s obzirom na oekivano zadovoljstvo
gostiju, dakle profil i tip turizma same destinacije. S tim u skladu se i oekivana koliina izgradnje postavlja s
obzirom na oekivani kvalitet korisnika ire destinacije.
Meunarodni standardi planiranja prepoznaju etiri kljuna tipa turistiko-rekreacionih zona:
Standardi planiranja resorta kao okvir za razvoj turistikog projekta

Svjetski standardi planiranja turistikih resorta podrazumijevaju disperzovane sadraje, kontrolu lokacije,
gustoe gradnje i karakteristika samog resorta. Tipina gustina kod turistikih resorta varira od minimalno
10 do maksimalno 150 osoba po hektaru, zavisno od prostornih determinanti i strategiji vrijednosti koja se
primjenjuje u odreenom regionu.
U zonama za gradnju resorta, u kojima se smjeta vrsta gradnja, moe se govoriti o sljedeim indikatorima:
Razliita je primjena ovog prostornog

standarda kod izgradnje hotela ili
cjelovitog turistikog resorta,
kako slijedi:
59
Projektovani prihodi i finansijski rezultati po osnovu valorizacije ukupnih kapaciteta

Akceptirajui prethodne preporuke i medjunarodne standarde u prostorno plansku dokumentaciju, predmetni
hotelsko/turistiko/ugostiteljski kapaciteti sa ostalim projektovanim sadrajima i njihova ponuda predstavljaju
snanog inioca turistike ponude u regionu crnogorskog primorja.
Predmetni projekt je, dakle, resort turistiki projekt, s lokacijom u Boki Kotorskoj, optina Kotor, potes Bigovo
i Trate.
Obzirom da se radi samo o preliminarnim kalkulacijama, u nastavku se daje projekcija finansijskog rezultata
bazirana na uobiajenim benchmarking standardima u odnosnoj industriji. Polazi se od pesimistikog
scenarija koji uvaava trenutnu globalnu ekonomsku krizu i koja je djelimino kontradiktorna sa usvojenim
konceptom razvoja a sve zbog ambicije da se u kontekstu "worst case scenario" provjeri ekonomska
samoodrivost projekta.
Imajui prethodni prilaz u vidu, planiranje finansijskog toka projekta bazira se na predvianjima broja noenja
u pojedinim periodima kalendarske godine a na bazi planiranih kapaciteta Hotela i turistikih vila. Smatramo
da popunjenost od 30-45 % na godinjem nivou, za ove kapacitete predstavlja pesimistiki target u
narednom 5-godinjem periodu, s tim to bi se plan korienja kapaciteta dalje razvijao u pravcu podizanja
iskorienosti.
Nismo analizirali individualne elementi svih pojedinanih operativnih i drugih trokova ve smo primijenili
uobiajene turistike trokovne standarde ili benchmarks i to kao ukupni procenat na pojedinu prihodnu
kategoriju za svaki pojedinani turistiki sadraj.
smjetajni kapaciteti
br. jedinica
br. leaja
depansi - apartmani
vile
hotel
257
157
558
971
UKUPNO za oba plana
780
941
1116
2837
Plan iskorienosti kapaciteta:

971 soba x 30 dana x 12 mjeseci x 35 %= 122.409 prodatih jedinica (soba)
Plan zaposlenosti:
broj
zaposlenih
200
50
U k u p n o:
bruto
plata
500
600
broj
mjeseci
4
12
ukupno
400,000
360,000
760,000
Prosjena cijena polupansiona:

Imajui u vidu hotelsku kategoriju i preovladjujui tip ponude planiramo polupansionsku cijenu od 40,0080,00 eura po sobi.
Formiranje ukupnog prihoda po osnovu prodaje soba:
122.409 prodatih soba x 45 = 5.508.384
Prihodi od ugostiteljstva (jela i pia) i trgovine
Ukupan prihod po osnovu rada restorana, kafeterija, restorana, loby bar-a, i nonih klubova izraunat je na
osnovu iskustvenih parametara hotela i ugostiteljskih objekata u okruenju i planskih orijentacija:
dnevni prihod u predsezoni 6.000 Eur-a, (odnos pia i hrane 65:35),

dnevni prihod u sezoni 17.000 Eur-a (odnos pia i hrane 55:45),
dnevni prihod u podsezoni 8.000 Eur-a (odnos pia i hrane 65:35).
dnevni prihod u vansezoni 1.000 Eur-a (odnos pia i hrane 80:20),
60
Ovakva dinamika potroaa i finansijski efekti se, imajui u vidu lociranost objekata, kvalitet ponude i
kretanja u hotelima, restoranima i pabovima u neposrednom okruenju, ocjenjuju pesimistikom varijantom.
Imajui prethodno u vidu, ukupan prihod hotelskih i ugostiteljskih kapaciteta od jela i pia obraunat je na
sledei nain:
r.b Struktura
Dnevni prihod
Broj dana
Ukupan prihod
1
Vansezona
1,000
215
215,000
Predsezona
6,000
30
180,000
3
4
Sezona
Podsezona
17,000
8,000
90
30
1,530,000
240,000
UKUPNO:
5
2,165,000
prihod po osnovu
ostale prodaje
SVEUKUPNO
150,000
2,315,000
Trokovi hrane i pia

Trokovi direktnog materijala (hrana i pie) proizilaze iz normativa utroka i nabavnih cijena i obraunati su
na osnovu sledeih pretpostavki:

odnos hrane i pia u ukupnim trokovima uzet je iz pretpostavki o utvrdjivanju ukupnog prihoda,
na osnovu izvrenih trinih ispitivanja u ugostiteljstvu Tivta i Kotora dobijeni su sledei podaci o
marama:
hrana - odnos 1 : 2.50
pie - odnos 1 : 3.20
Imajui u vidu strukturu realizacije, ukupni direktni trokovi iznose:

r.b
Proizvod
1
2
3
4
Vansezona
Predsezona
Sezona
Podsezona
troak robe
Ukupan
prihod
%
pia
mara
215,000
180,000
1,530,000
240,000
2,165,000
80
65
55
65
1:3,2
1:3,2
1:3,2
1:3,2
Uk. tro.
pia
53,750
36,563
262,969
48,750
402,031
%
hrane
20
35
45
35
mara
1:2,50
1:2,50
1:2,50
1:2,50
Troak
hrane
Uk.
troak
17,200
25,200
275,400
33,600
351,400
1
753,431
105,000
sveukupni
troak
858,431
Prihodi od telefoniranja
U procjeni prihoda od telefoniranja, bazirali smo svoje projekcije na istorijskim podacima ostalih hotela u
okruenju kao i na planiranim izmjenama strukture gostiju.
Ostali prihodi
Ostali prihodi se uglavnom odnose na:
wellnes centar
Izdavanje lealjki, suncobrana, pedalina i dr. na plai
Izdavanje prodavnica, umjetnikih galerija, zabavnih sadraja i sl.
61
Pretpostavke za utvrdjivanje trokova

Marketing i trokovi prodaje su utvrdjeni na nivo od 3% od ukupnih operativnih prihoda kako bi se

osigurala projektovana trina performansa,
Trokovi odravanja soba su projektovani kao procenat (4%) u odnosu na prihode po ovom osnovu,
Trokovi odravanja sadraja koji generiu ostale prihode su utvrdjeni na nivo od 10% od prihoda
koji se ostvaruje po ovom osnovu,
Imajui u vidu projektovane kapaciteta i sadraje u hotelkim i drugim kapacitetima, trokovi vode,
struje i sitnog inventara su projektovani na nivo od 6% od ukupnih operativnih prihoda,
Trokovi telefona utvrdjeni su na nivo od 30% od prihoda po ovom osnovu,
Bazirano na standardnim uslovima angaovanja medjunarodnih hotelskih operatora, primjenjene su
sledee naknade:
o Base management fee 2% u odnosu na ukupne prihode,
o Incentive management fee 2% u odnosu na ukupne prihode, to u naem sluaju iznosi cca
9% na bruto profit.
Rezervni fond, koji e biti korien da bi se nadomjestila i obnovila oprema i namjetaj u hotelskim i
drugim kapacitetima, projektovan je na nivou od 4% od ukupnih prihoda,
Amortizacija je utvrdjena na nivou od 4% za gradjevinske objekte i 12% za opremu,
Porez na dobit je utvrdjen na nivou od 9%.
Projekcija finansijskog rezultata (apstrahovani rashodi finansiranja):
Prihodi
Prihodi od izdavanja soba
Prihodi od jela i pia
Prihodi od telefoniranja
Prihodi od izdavanja sadraja
Ostali prihodi
Ukupan prihod
Trokovi
Trokovi hrane i pia
Trokovi zaposlenih
Trokovi telefona
Odravanje soba
Odravanje sadraja koji generiu ostale
prihode
Trokovi marketinga
Trokovi vode, struje i sitnog inventara
Trokovi amortizacije i invest. odravanja
Provizije turist. agencijama
Base management fee
Incentive management fee
Rezervni fond
Trokovi kamata
Ukupni trokovi
Bruto profit
Porez na bruto profit
Neto profit
5,508,384
2,315,000
200,000
240,000
150,000
8,413,384
Struktura u % u
odnosu na uk.
prihod
65.47%
27.52%
2.38%
2.85%
1.78%
100%
858,431
760,000
60,000
220,335
10.20%
9.03%
0.71%
2.62%
15,000
252,402
0.18%
3.00%
504,803
2,720,835
420,669
168,268
168,268
336,535
0
6,485,546
1,927,838
173,505
1,754,333
6.00%
32.34%
5.00%
2.00%
2.00%
4.00%
0.00%
77.09%
22.91%
2.06%
20.85%
Iznosi u eurima
62
DRUTVENA KORISNOST PROJEKTA - DIREKTNI (FINANSIJSKI) I INDIREKTNI PRIHODI DRAVE

Indirektni efekti razvoja i poslovanja projekta
S obzirom da se predmetni turistiki projekat u Boki Kotorskoj, zbog svoje veliine ubraja u tzv. 'hyper'
projekte, koji imaju znatan indirektni uticaj, oekuje se da e gradnja i poslovanje predmetnog projekta u
Boki Kotorskoj imati sljedee efekte:
o Rast zapoljenja i prihoda povezanih grana privrede (graevinarstvo, saobraaj, poljoprivreda,
prehrambena industrija, ostala industrija, trgovina itd). Rauna se, naime, da oko 136 drugih djelatnosti
direktno zavisi od nivoa aktivnosti gradjevinarstva. Da bi stekli uvid u dimenzije ovog multiplikativnog
efekta, odnosno uvid u veliinu trita koje kreira gradjevinarstvo, podsjetimo se da je ukupna bruto
vrijednost koju stvara gradjevinarstvo oko 3 do 4 puta vea od dodate vrijednosti koju stvara
gradjevinarstvo. Trite koje kreira gradjevinarstvo za druge djelatnosti je, u Crnoj Gori, reda veliina od
oko 400 do 600 miliona Eura.
o Rast cijena zemljita i nekretnina na podruju Boke Kotorske.
o Znatno poveanje investicione aktivnosti, s obzirom na razmjere projekta.
o Rast cijena proizvoda i usluga
o Znatno jaanje turistikog razvoja regiona Boka Kotorska. Indirektni efekti ispoljie se i kroz vei broj
turista koji e posjeivati region Tivta, Kotora i Crne Gore i na toj osnovi vei priliv od turizma i veu
zaposlenost prateih djelatnosti u gradu i Republici.
o Uravnoteenje platnog bilansa
Direktni efekti razvoja i poslovanja projekta

Dravni direktni prihodi iz ovog projekta ukljuuju:
1.
2.
3.
4.
5.
prihode od komunalnog doprinosa (jednokratni prihod),

prihodi od poreza na dodatu vrijednost (generiu se svake godine),
prihoda od poreza na neto dobit (generiu se svake godine),
prihodi od poreza na lina primanja (generiu se svake godine),
prihodi od poreza na nepokretnost (generiu se svake godine).
63
Pored prethodnog, direktni efektni se oekuju i u zoni generisanja dodatne zaposlenosti. Pretpostavka iz
naeg obrauna je da bi izgradnja hotela sa kompleksom ugostiteljskih objekata, turistikih vila i objekata za
stanovanje trebala da angauje zaposlenost reda 250 radnika.
Pored direktnih efekata postoji itav niz posrednih ekonomskih i drugih inioca koji e se pozitivno odraziti na
BDP zemlje; kao to su npr. multiplikativni efekti iz programa ulaganja u primarnu infrastrukturu u zoni
zahvata plana.
Prihodi od komunalnog doprinosa:
Imajui u vidu prethodne obraune investicionih ulaganja u izgradnju hotelskih i ugostiteljskih kapaciteta
drava moe, po osnovu pune valorizacije prostora koji je zahvaen ovom Studijom lokacije, oekivati
ukupan prihod u iznosu od cca:
UKUPNO:
14.891.510
Prihodi od poreza na dodatu vrijednost:

Prihod od poreza na dodatu vrijednost po osnovu hotelske i ugostiteljske djelatnosti (pod pretpostavkom da
je rije o godini potpune izgradjenosti svih sadraja kao i pretpostavljenog korienja kapaciteta) iznosi:
Struktura
Prihodi od PDV-a
Prihodi u I godini
Ukupan PDV u I godini
Stope PDV-a
Plaeni (ulazni) PDV
Ulazni PDV za nabavke kao %
u odnosu na trokove
Neto PDV koji ide Dravi
PDV na sobe
PDV na ostale sadraje
385.587
493.850
7%
17%
879.437
453.590
425.847
Prihodi od poreza na neto dobit:

Prihodi od poreza na neto dobit
173.505
Prihodi od poreza na lina primanja:

Zaposleni
Zaposleni u hotelskoj
djelatnosti i
ugostiteljstvu
Ukupno:
Broj
zaposlenih
250
Prosjena
plata na
mjesenom
nivou
-
Bruto plate za 4
odnosno 12 mj.
760.000
Porez na lina
primanja
68.400
68.400
Prihodi od poreza na nepokretnost:

Prihodi od poreza na nepokretnosti cca ......................................................
314.263
U totalu, Drava, pod pretpostavkom realizacije punog kapaciteta projektovanih sadraja u zahvatu DSL
Bigovo i LSL Trate, moe oekivati jednokratni godinji prihod u iznosu od 14.891.510 po osnovu naplate
naknade za uredjivanje gradjevinskog zemljita i redovne godinje prihode u iznosu od 982.015 po
osnovu poreza na dobit preduzea, poreza na dodatu vrijednost, poreza na plate zaposlenih i poreza na
nepokretnost. Direktni efekti se odnose i na zaposlenost koja iznosi reda 250 radnika.
Pretpostavljeni efekti se odnose na scenario potpune izgradjenosti i potpune valorizacije svih urbanistikih
parametara iz Studije lokacije.
64
Oekuje se da e predloena izgradnja pruiti i znatan doprinos razvoju Crne Gore na lokalnom i dravnom
nivou i BDP-u, tako to e ubrzati domae i SDI (strane direktne investicije). Na lokalnom nivou se oekuje
da predloena izgradnja povea zaposlenost i zaradu i pobolja ukupnu socijalno-ekonomsku dobrobit.
Da bi se pomoglo ostvarenje ovih ciljeva, u nastavku su date neke konkretne drutveno-ekonomske stavke
za predmetni projekat:
to je prije mogue razviti lokalne privatne i optinske ljudske resurse za upravljanje ovom vrstom
turistikih i ugostiteljskih objekata i kasnije preuzimanje radnih mjesta. Prema tome, postoji potreba da se
pobolja lokalna obuka i znanje engleskog i drugih stranih jezika i stvore prilike za razvijanje,
administrativno voenje i menadment hotelsko/turistiko/ugostiteljske djelatnosti.
Poveati kapacitet optine za upravljanje i korienje prednosti nove izgradnje. Obezbijediti obuku
lokalnih zvaninika iz oblasti menadmenta i administrativnog upravljanja i zaposliti nove, mlade diplomce
iz regiona koji posjeduju odgovarajua znanja.
S obzirom da postoji mnogo razliitih lokalnih zainteresovanih strana, osnovati
strukturu za
upravljanje/konsultovanje koja bi bila lokalno smjetena, a pruila bi platformu za dijalog, sugestije i
inpute za izgradnju ovakvih i slinih kapaciteta. Takva struktura bi mogla da ukljui predstavnike gradskog
kulturnog udruenja, lokalnih NVO, lokalnih male privrede, investitora iz dijaspore, vlasnika koncesija i
predstavnike zajednica odnosnih optina.
Razviti i implementirati strategiju upravljanja optinskim i regionalnim razvojem i investiranja, kako bi se
prihodi od zakupa i graevinskih taksi i poreza reinvestirali u dugorone, odrive ekonomske i socijalne
projekte, da bi se osigurao regionalni rast i razvoj.
65
5. USLOVI ZA UREENJE PROSTORA
66
5.1
NAMJENA POVRINA I OBJEKATA
Prema generalnom reimu korienja, cjelokupni prostor plana podjeljen je na:
NASELJSKU STRUKTURU
TURISTIKE SADRAJE
ARHEOLOKI LOKALITET
PRIRODNO ZELENILO I
PRIOBALNI POJAS
Sve pojedinane urbanistike parcele definisane su za odreene namjene tako da je cjelokupan prostor
podjeljen po funkcijama koje se na njemu odvijaju.
Namjene povrina na prostoru ovog plana su:
STANOVANJE:
1. STALNO I POVREMENO STANOVANJE
TURIZAM
1. HOTELI
2. TURISTIKA NASELJA
3. PRUANJE USLUGA ISHRANE I PIA
KULTURA
MJEOVITE NAMJENE
ZATIENA KULTURNA DOBRA
POVRINE ZA PEJZANO UREENJE
SAOBRAAJ
POVRINE MORA
POVRINE KOPNENIH VODA
OSTALE PRIRODNE POVRINE
5.2
ELEMENTI REGULACIJE I NIVELACIJE
Instrumenti uz pomo kojih je definisan osnovni sistem urbanistike regulacije su:

1. REGULACIONA LINIJA
Regulaciona linija razdvaja povrine ostalih namjena od javnih povrina - saobraaja, prirodnog zelenila i
obala.
2. GRAEVINSKA LINIJA
G r a e v i ns k a l in ij a definie zonu u okviru koje je dozvoljena izgradnja objekata.
3. VISINSKA REGULACIJA
Visinske regulacije definisane su oznaenom spratnou na svim objektima.
4. NIVELACIJA
Sistem nivelacije se bazira na postojeoj i planiranoj nivelaciji uline mree i kotama terena. Nove ulice i
platoi vezuju se za konkretne, ve nivelaciono definisane prostore.
67
5.3
USLOVI ZA PARCELACIJU I PREPARCELACIJU
Plan parcelacije, prikazan na grafikom prilogu 07 Plan parcelacije i preparcelacije, uradjen je u skladu sa
planiranim urbanistikim rjeenjem, namjenama prostora i zateenim katastarskim stanjem u granicama
ovog plana.
Detaljna parcelacija je uraena za zone i povrine planirane izgradnje, kolske saobraajnice, definisane
sadraje na obali (pristanite, rivu, ureene plae - kupalita, plane klubove, privezite, marinu).
Sve novoformirane urbanistike parcele su jasno numerisane na nain da sadre oznaku cjeline kojoj
pripadaju i broj parcele:
Cjelina
Oznaka urbanistike
parcele
Oznaka parcele
saobraajnica
Priobalni dio
naselja Bigove
Uvala Bigove
Rt Trate
B-n
U-n
Tn
BS - n
US - n
TS n
Urbanistike parcele dobijene preparcelacijom su geodetski definisane u grafikom prilogu 08 Plan

parcelacije i preparcelacije. Ukoliko, na postojeim granicama parcela doe do neslaganja izmeu
zvaninog katastra i plana, mjerodavan je postojei katastar.
Napomena:
Analitiki elementi za obeleavanje za svaku novoformiranu urbanistiku parcelu bie dati u konanom
elaboratu plana.
5.4
5.5
TRETMAN POSTOJEIH OBJEKATA

Na prostoru ambijentalne cjeline priobalnog dijela naselja Bigovo, gdje su grupisani objekti
tradicionalne arhitekture zidani u kamenu (urbanistike parcele: B-06, B-07, B-08, B-09, B-10, B-13,
B-14, B-15, B-16, B-17, B-18, B-19, B-20, B-21 B-22, B-24, B-25), planirana je zatita i ouvanje
graditeljskog nasljea. Mjere zatite odnose se na ouvanje dispozicije objekata, njihovog gabarita i
izgleda kao i rjeenja krova - preteno na dvije vode sa krovnim pokrivaem od kanalice. Na ovim
objektima mogue je vriti samo adaptaciju, sanaciju i tekue odravanje u okviru zateenog
gabarita tj. ne mogu se doziivati niti nadziivati.
Ruevine i ruevne ostatke objekata, prepoznatih na katastarskim parcelama 107, 109 i 110 KO
Glavatiii tj. urbanistikim parcelama B-05, B-11 i B-12, mogue je rekonstruisati u okviru
zateenog horizonatalnog gabarita, a prema planom definisanim parametarima u pogledu spratnosti.
Svi postojei objekti u granicama Plana mogu se zamjeniti novim, prema uslovima i u skladu sa
kapacitetima i graevinskim linijama definisanim ovim planom za svaku pojedinanu urbanistiku
parcelu.
Ostali postojei objekti se mogu dograditi do planom propisanih parametara (povrina gabarita,
spratnost, BRGP). Moe se vriti rekonstrukcija, dogradnja, nadogradnja i adaptacija ovih objekata u
okviru maksimalnih urbanistikih parametara propisanih ovim planom za svaku parcelu (maks.
povrina gabarita objekta, maks. BRGP, maks. spratnost, graevinska linija i ostalo).
U okviru postojeih stambenih objekata dozvoljena je (u priobalnoj zoni i poeljna) prenamjena
prizemlja iz stambenog u poslovne prostore.
Nije dozvoljena prenamjena garaa kao zasebnih objekata niti garaa u prizemlju ili suterenu objekta
u poslovne prostore.
PRAVILA ZA UREENJE PROSTORA I GRAENJE OBJEKATA
U narednim poglavljima su obraeni detaljni uslovi za ureenje prostora i izgradnju objekata - po namjenama
i funkcionalnim cjelinama kojim pripadaju.
68
5.5.1
PRAVILA ZA UREENJE PROSTORA I GRAENJE OBJEKATA

STALNOG I POVREMENOG STANOVANJA
Objekti stanovanja ine naseljsku strukturu Bigove i to stalnog - koncentrisanog u objektima graditeljskog
nasljea tradicionalnog ribarskog naselja i povremenog u priobalnoj zoni. Planom je predviena
rekonstrukcija dvije zateene ruevine, zatita i ouvanje postojeih objekata, kao i izgradnja novih objekata
u cilju umjerenog poguavanja i proirenja naselja.
Objekti mogu biti namjenjeni za stalni ili sezonski boravak.
Objekti sezonskog stanovanja se mogu predvidjeti kao kue namjenjene sezonskom boravku jedne porodice
ili kao objekti sa dijelom kue za rentiranje (pansioni).
Planirani kapaciteti
Maksimalna spratnost planiranih objekata
ukupno tri etae
Maksimalni indeks zauzetosti
Z=0.3 (30%)
I=0.9
Maksimalni indeks izgradjenosti
Sve vrijednosti navedene u tabeli su maksimalne, i u zavisnosti od potrebe investitora mogu biti i manje.
Na urbanistikim parcelama: B-06, B-07, B-08, B-09, B-10, B-13, B-14, B-15, B-16, B-17, B-18, B-19, B-20,
B-21 B-22, B-24, B-25, zateeni su objekti koji predstavljaju karakteristine primjere tradicionalnog
graditeljstva i za koje se planira adaptacija, sanacija i tekue odravanje a sve u okviru zateenog gabarita.
Ostali postojei objekti se mogu dograditi i nadograditi do planom propisanih parametara za svaku parcelu
(povrina gabarita, spratnost, BRGP).
Gabariti objekta u grafikim prilozima su samo orijentacioni i ne predstavljaju obavezu.
PRAVILA ZA UREENJE PARCELE
Minimalna povrina parcele predviene za izgradnju je 290m2. Izuzetak predstavljaju substandardne
postojee katastarske (urbanistike) parcele na kojima se nalaze postojei objekti koji se zadravaju ili
rekonstruiu.
Objekti se mogu graditi kao slobodnostojei, izuzev na urbanistikim parcelama br. B-01, B-02, B-03 i B-04,
gde je planirana izgradnja dvojnih objekata.
Objekti se mogu graditi u okviru definisane zone graenja, kao i u skladu sa propisanim minimalnim
rastojanjima. Nije dozvoljena izgradnja na bonoj ivici parcele.
Minimalno udaljenje objekta od bonih ivica parcele je 2,5m
Zbog velikog pada terena, prostornu organizaciju parcele razrjeavati u terasama, kao tradicionalnom nainu
kultivisanja prostora ovog podneblja. Objekat treba da prati ovu denivelaciju (skica u grafikom prilogu br. 08
Plan saobraaja sa regulacijom i nivelacijom).
Parkiranje vozila za planirane objekte potrebno je rijeiti na parceli na otvorenom parkingu ili u garai kao
jedinstvenom fizikom dijelu objekta.
Postojee kvalitetno zelenilo na parcelama treba sauvati. Ozelenjavanje vriti autohtonim vrstama, npr.
masline, agrumi a kada su u pitanju bunaste vrste onda odabrati lavandu, ruzmarin i dr.
Na parceli ove namene veim od 350m2 se pored osnovnog gabarita objekta moe izgraditi zaseban objekat
garae ili pomoni objekat (maks jedan), i to iskljuivo kao prizemni objekat. Maksimalna povrina ovog
objekata je 18m2. BRGP ovog objekta ne ulazi u maks. BRGP datu u poglavlju Analitiki podaci za svaku
urbanistiku parcelu.
Parcele se mogu ograivati kamenim zidom visine maks.1.80m ili ivom ogradom.
69
PRAVILA ZA IZGRADNJU OBJEKATA

Maksimalna spratnost objekata je Su2+Su1+P (maksimalno tri etae), ali moe biti i manja, po potrebi
investitora.
Za stambene objekte kota poda prizemlja je maksimalno 1.00 m, iznad kote konano ureenog i nivelisnog
terena (trotoara pristupnog puta) oko objekta.
Nije dozvoljena izgradnja vie od propisane dve suterenske etae.
Objekat treba kaskadno uklopiti u teren (skica u grafikom prilogu br. 08 "Plan saobraaja sa regulacijom i
nivelacijom").
Maksimalna irina proelja objekta je 12m. Zar ovo nije duina proelja a irina trakta max 9,0m.
Fasada objekata treba da bude od kamena ili malterisana i bojena u svjetlim pastelnim tonovima.
Preporuka je da se objekti zavravaju krovom, nagiba 1:2 do 1:3, sa krovnim pokrivaem od kanalice ili
mediteran crijepa. Krovovi mogu biti dvovodni i etvorovodni a u izuzetnim sluejevima sloeni (npr
slobodnostojee vile na parcelama bruto povrine preko 550m).
Za osvetljenje etae potkrovlja dozvoljavaju se leei krovni prozori ili krovni prozori tipa lukjerne izuzetno
vidjenice kada su u pitanju reprezentativni objekti tradicionalnog graditeljstva.
Za zatitu od sunca na otvorima prozora i vrata predvideti spoljnje kure (iskljuuje se mogunost spoljnjih
roletni).
Spoljanja stolarija tradicionalne arhitekture treba da bude bojena zeleno (u narodu poznata pod imenom
dubrovako zelena) a izuzetno bijelo kada su u pitanju objekti savremene arhitekture.
Otvori vrata i prozora treba da budu obraeni u kamenim okvirima. Otvori vrata prizemlja treba da budu
zavreni ravno a izuzetno luno kod arhitektonski reprezentativnih objekata za stanovanje tipa vile.
Ograde na balkonima predvideti od kovanog gvoa stilizovanih motiva ili kao punu zidanu ogradu (iskljuuje
se upotreba balustera).
5.5.2 PRAVILA ZA UREENJE PROSTORA I GRAENJE OBJEKATA TURISTIKE

NAMJENE I KOMPLEMENTARNIH SADRAJA
Turistika namjena u ovom Planu je podeljena na vie podnamjena i to:
SMETAJNI TURISTIKI KAPACITETI:
1. HOTELI
2. DEPADANSI
a. TIP A
b. TIP B
c. TIP C
b. TIP B
c. LUX
3. VILE
a. TIP A
KOMPLEMENTARNI SADRAJI:
4. VIDIKOVAC
5. KULTURNI CENTAR
6. PLANI KLUB
7. UGOSTITELJSTVO I TRGOVINA
8. ARHEOLOKI PARK I REKREATIVNI CENTAR
70
U narednim poglavljima obraene su sve podnamjene turizma, ponaosob.
1.
HOTELI
Hotel je objekat za pruanje usluge smjetaja, po pravilu sa minimalnim kapacitetom od 7 smjetajnih

jedinica, recepcijom i holom hotela, javnim restoranom sa kuhinjom.
Ovim planom predviena je izgradnja 2 hotela u sklopu turistikog kompleksa na rtu Trate.
Prema osnovnom konceptu turistikog kompleksa na rtu Trate, hoteli su planirani tako da predstavljaju
servisne centre za cio kompleks tj. za sve goste u svim kategorijama turistikog smjetaja koji se nalaze na
Rtu Trate.
Hotelski operateri obezbjedjuju servise kao to su ienje i odravanje turistikih smjetajnih jedinica,
odravanja zelenila i bazena, snabdjevanje hranom i piem, usluge pranja rublja itd. U tom smislu i servisni
kapaciteti svakog od hotela treba da budu dimenzionisani da prue ovakve usluge.
OPTI USLOVI ZA SVE HOTELE
Lokacije namjenjene hotelsko-turistikoj djelatnosti, u ovom planu, predviene su iskljuivo visoke kategorije
(4 i 5 zvjezdica).
Sadraj hotela treba prilagoditi Pravilniku o klasifikaciji, minimalnim uslovima i kategorizaciji ugostiteljskih
objekata (Sl. list RCG, br. 33/2007).
Hotelski kapaciteti su dimenzionisani na osnovu sledeih planskih parametara:
Bruto razvijena povrina po smjetajnoj jedinici iznosi
~100m2
Smjetajni kapaciteti, bazirani na veini dvokrevetnih soba
Prosjean (obraunski) broj kreveta po smjetajnoj jedinici iznosi 2,0
Hotelski dio je dimenzioniran prema uobiajenim standardima za hotele sa punim hotelskim programom za
najviu kategoriju, a prosjean broj kreveta u sobi se bazira na veini standardnih dvokrevetnih soba sa
manjim brojem "suitova".
Predviena izgradnja objekata se vri u okviru zona za izgradnju koju definiu graevinske linije.
HOTEL U NASELJU "MARINA VILLAGE"

Hotelski kompleks u sklopu naselja "Marina Village" predstavlja sloenu arhitektonsku kompoziciju na
jedanaest urbanistikih parcela: T-9, T-10, T-11, T-17, T-18, T-19, T-20, T-21, T-22, T-30 i T-31.
Planirana kategorija hotela je minimum etiri zvjezdice, shodno Pravilniku o klasifikaciji, minimalnim uslovima
i kategorizaciji ugostiteljskih objekata (Sl. list RCG, br. 33/2007).
Ukupna povrina lokacije (svih parcela)
T-9, T-10, T-11, T-17, T-18, T-19,

T-20, T-21, T-22, T-30 i T-31
18614 m2
P+1 do P+3
Maksimalni indeks zauzetost
Z=0.7 (70%)
Indeks izgradjenosti
I= 1.4 - 2.8
Povrina pod objektima (sve parcele)
12.317 m2
Maksimalna BRGP
35.508 m2
Broj soba (kom)
355
Broj kreveta (kom)
710
Urbanistike parcele
71
Povrina gabarita podrazumjeva povrinu objekata bez mosta.

BRGP podrazumjeva sabrane sve korisne povrine objekta ukljuujui i mostove.
Sve vrijednosti navedene u tabeli su maksimalne, i u zavisnosti od potrebe investitora mogu biti i manje

Ovaj hotel ini kompleks objekata koji se nalaze na jedanaest urbanistikih parcela izmeu kojih prolaze
dvije planirane saobraajnice TS-7 i TS-10 od kojih TS-10 predstavlja glavnu saobraajnicu na rtu Trate
koja povezuje sve planirane zone. Iako je hotelski kompleks sastavljen iz vie djelova, on u arhitektonskom i
funkcionalnom smislu predstavlja cjelinu.
Glavni ulaz u hotel za goste je sa obje saobraajnice TS-10 ili TS-7.
Ekonomski ulaz je treba organizovati na najpovoljnijem mjestu sa Saobraajnice TS-10 ili sa Saobraajnice
TS-7.
Obzirom na strm teren objekte hotela je potrebno projektovati kaskadno tako da prate pad terena. Najvaniji
zadatak je osmisliti takav arhitektonski koncept da se stvori utisak da objekti organski izranjaju iz terena.
Parking mjesta za potrebe hotelskog kompleksa se obezbjeuju u podzemnim etaama hotela. Potrebno je
min 175 parking mjesta za automobile i elektrina vozila za potrebe hotela (10PM na 1000m2 * faktor
motorizacije 0.5).
Nije dozvoljeno ograivanje parcele hotela, osim ograda sigurnosnog tipa.
Kompleks hotela sastoji se iz jedanaest objekata na posebnim urbanistikim parcelama koji su medjusobno
povezani podzemnim prolazima i nadzemnim mostovima, u okviru kojih su predvieni sadraji:
355 smjetajnih jedinica - soba

ugostiteljski sadraji - hotelski restorani, barovi, klubovi
hotelske prodavnice
pratee servisne i ekonomsko-tehnoloke prostorije hotela
glavni ulaz sa prijemnim dijelom i recepcijom hotela
kongresni prostori
pratee servisne i ekonomsko-tehnoloke prostorije hotela sa glavnim ekonomskim pristupom
administrativni i komercijalni sadraji marine
wellnes centar i drugi pratei sadraji
parking prostor za potrebe hotela (u 3 podzemne etae)
Planirana spratnost svih objekta je razliita zbog strmog terena, a kree se od P+1 do P+3.
Objekti treba visinom kaskadno da prate pad terena.
Dozvoljena je izgradnja podzemnih etaa.
Objekti se toplom vezom medjusobno povezuju sa prijemnim traktom. Topla veza planirana je u vidu
podzemnih prolaza i nadzemnih mostova preko saobraajnica TS-7 i TS-10.
Arhitektura hotelskog kompleksa (spoljanja i unutranja) mora biti reprezentativna i uklopljena u prirodni
ambijent. Prilikom arhitektonskog oblikovanja teiti transponovanju tradicionalne arhitekture datog podneblja
u moderan arhitektonski izraz. Preporuuje se upotreba kamenog materijala sa lokacije ali i upotreba
savremenih materijala - staklo, elik i sl.
Dozvoljena je fazna izgradnja hotela po definisanim urbanistikim parcelama, s tim da je obavezna izrada
Idejnog projekta za cio kompleks, a za konstruktivnu i tehniko-tehnoloku cjelinu - Glavni projekat.
HOTEL U NASELJU "ABICA RESORT"

Hotel u sklopu naselja abica Resort se nalazi na urbanistikim parcelama T-204, T-205, T-206, T-210, T212, T-213, T-214, T-215, T-218 i T-219.
72
Hotel se nalazi neposredno uz trg iznad obale, orijentisan je ka puini i planiran je kao luksuzni kompleks koji
prua najvie uslove za boravak gostiju.
Planirana kategorija hotela je pet zvjezdica, shodno Pravilniku o klasifikaciji, minimalnim uslovima i
kategorizaciji ugostiteljskih objekata (Sl. list RCG, br. 33/2007).
Ukupna povrina lokacije (parcele)
T-204, T-205, T-206, T-210,

T-212, T-213, T-214, T-215,
T-218 i T-219
11191 m2
P+3
Z=0.6 (60%)
I= 1.2 2.4
Povrina pod objektima
6.708 m2
Maksimalna BRGP
20.271 m2
Broj soba (kom)
205
Urbanistike parcele
410
Broj kreveta (kom)
Povrina gabarita podrazumjeva povrinu objekata bez mosta.
BRGP podrazumjeva sabrane sve korisne povrine objekta ukljuujui i mostove.
Sve vrijednosti navedene u tabeli su maksimalne, i u zavisnosti od potrebe investitora, mogu biti i manje;

Ovaj hotelski kompleks sastoji se iz vie objekata meusobno povezanih podzemnim prolazima i mostovima.
Glavni ulaz u hotel za goste je predvidjen sa trga.
Ekonomski ulaz je treba organizovati na najpovoljnijem mjestu sa saobraajnice TS-58.
Obzirom na strm teren objekte hotela je potrebno projektovati kaskadno na nain da prate pad terena.
Najvaniji zadatak je osmisliti takav arhitektonski koncept da se stvori utisak da objekti organski izranjaju iz
terena.
Parking mjesta za potrebe hotelskog kompleksa se obezbeuju na parceli i u podzemnim etaama hotela.
Potrebno je min 70 parking mjesta za elektrina vozila za potrebe hotela (10PM na 1000m2 * faktor
motorizacije 0.5)
Nije dozvoljeno ograivanje parcele hotela, osim ograda sigurnosnog tipa.
Kompleks hotela sastoji se iz jedanaest objekata na posebnim urbanistikim parcelama koji su medjusobno
povezani podzemnim prolazima i nadzemnim mostovima, u okviru kojih su predvieni sadraji:
205 smjetajnih jedinica - soba

ugostiteljski sadraji - hotelski restorani, barovi, klubovi
hotelske prodavnice
pratee servisne i ekonomsko-tehnoloke prostorije hotela sa glavnim ekonomskim pristupom
parking za potrebe hotela
glavni ulaz sa prijemnim dijelom i recepcijom hotela
kongresni prostori
wellnes, spa i ostali pratei sadraji
Planirana spratnost objekata se zbog strmog terena kree od P+1 do P+3.

Objekti treba visinom kaskadno da prate pad terena.
73
Dozvoljena je izgradnja podzemnih etaa.

Objekti se toplom vezom medjusobno povezuju. Topla veza planirana je u vidu podzemnih prolaza i
nadzemnih mostova preko pasarele u prizemlju.
Arhitektura hotelskog kompleksa (spoljanja i unutranja) mora biti reprezentativna i uklopljena u prirodni
ambijent. Prilikom arhitektonskog oblikovanja teiti transponovanju tradicionalne arhitekture datog podneblja
u moderan arhitektonski izraz. Preporuuje se upotreba kamenog materijala sa lokacije ali i upotreba
savremenih materilala - staklo, elik i sl.
Dozvoljena je fazna izgradnja hotela, s tim da je obavezna izrada Idejnog projekta za cio objekat, a za
konstruktivnu i tehniko-tehnoloku cjelinu - Glavni projekat .
2.
DEPADANSI
Pored hotelskih objekata, planiranih u sklopu turistikih naselja "Marina Vilage" i "abica Resort", predvidjeni
su i depadansi sa raznim tipovima smjetajnih jedinica.
Smjetajna jedinica je sainjena od smjetajnih i prateih sanitarnih prostorija i namjenjena je za
iznajmljivanje jednom korisniku.
Planom su predviena tri tipa smjetajnih jedinica: A, B i C. Razlike izmeu ovih tipova ogledaju se prije
svega u njihovoj veliini, sadraju i organizaciji same jedinice kao i nainu pristupa i parkiranja.
Koncept naselja "Marina Vilage" i "abica Resort" kao kompaktnih naselja uslovio je i organizaciju
smjetajnih kapaciteta u skladu sa ovakvim sistemom izgradnje. Tako su smjetajne jedinice organizovane,
u zavisnosti od tipa, u objektu ili u vidu grupacija, na zasebnim urbanistikim parcelama.
Kategorija smjetajnih jedinica nije odreena tipom i moe biti 3-5 zvjezdica, ve ona zavisi od poloaja,
veliine i raznovrsnosti sadraja i opreme jedinice, a shodno Pravilniku o klasifikaciji, minimalnim uslovima i
kategorizaciji ugostiteljskih objekata (Sl. list RCG, br. 33/2007).
Za potrebe obrauna korien je normativ 3 leaja po smjetajnoj jedinici. Veliina smjetajne jedinice ne
podrazumijeva direktno proporcionalno poveanje broja leajeva, ve nivoa i kvaliteta smjetaja.
Sve usluge vezane za potrebe servisiranja i odravanja smjetajnih jedinica u depadansima obavljaju
centralni hotelski operateri turistikih naselja "Marina Vilage" i "abica Resort".
a.
TIP A
Smjetajne jedinice tipa A planirane su u sklopu objekata sa zajednikom internom infrastrukturom za vei
broj jedinica - pristupni hodnici, liftovi, stepenice itd.
U zahvatu DSL Sektor 38 - Bigova, ovaj tip smjetaja planiran je na urbanistikoj parceli T-193.
Planirana kategorija smjetajnih jedinica je tri do pet zvjezdica u zavisnosti od veliine i poloaja jedinice,
shodno Pravilniku o klasifikaciji, minimalnim uslovima i kategorizaciji ugostiteljskih objekata (Sl. list RCG, br.
33/2007);
P+1 P+2* (2-3 etae)
Z=0.8 (80%)
I=1.6
Vrijednosti u gornjoj tabeli predstavljaju raspon vrijednosti za ovu namjenu, konkretni kapaciteti za svaku urbanistiku
parcelu dati su u poglavlju Analitiki podaci.
* tri etae mogue su na urb. parceli br. T-193 ali se u prizemlju planiraju iskljuivo poslovanje i servisni sadraji
74
Karakteristike smjetajne jedinice

Smjetajna
jedinica
TIP A
Veliina
Sadraj
50 - 150m2
dnevna soba, kuhinja,

sanitarni prostori i min 1
spavaa soba, loa ili
terasa
Organizacija
Etana
Pristup
Parkiranje
Pristup sa
zajednikih
komunikacija
objekta
U zajednikim
garaama
turistikog
naselja
Planom je za ovu namjenu predvieno ukupno 1 urbansitika parcela na kojoj je planirana izgradnja 31
smjetajne jedinice ovog tipa.
U poglavlju Analitiki podaci definisani su maksimalni kapaciteti za svaku urbanistiku parcelu: spratnost,
indeks izgraenosti, indeks zauzetosti, maksimalna BRGP kao i minimalan i maksimalan broj smjetajnih
jedinica koji se moe graditi na odreenoj parceli. Vrijednosti date u tabelama, u pogledu ukupne
izgraenosti na nivou urbanistike parcele, se ne mogu prekoraiti.
Smjetajne jedinice projektovati u skladu sa zadatim karakteristikama (min. i maks. BRGP, sadraj...).
Svaka smjetajna jedinica je zasebna i namjenjena jednom korisniku.
Kolski prilaz je predvien sa mree pristupnih saobraajnica u naseljima. Pristup pojedinanim smjetajnim
jedinicama predvien je sa zajednikih internih komunikacija u objektu.
Izgradnja objekata se vri u okviru zona za izgradnju koju definiu graevinske linije.
Objekat projektovati na nain da kaskadno prati teren. Ureenje slobodnih povrina parcele treba da prati
konfiguraciju objekta i mou se osmisliti sa terasastim podzidima (shodno tradicionalnom nainu kultivacije
terena).
Parkiranje je predvieno u sklopu zajednikih garaa u turistikim naseljima. Predvieno je 1PM po
smjetajnoj jedinici.
Dozvoljeno je ograivanje parcela. Ograivanje se moe vriti zidanim elementima (kamen, cigla, beton)
treba da budu kombinovani sa adekvatnim mediteranskim rastinjem (puzavice,...). Nije dozvoljeno korienje
tipskih metalnih ograda.
Spratnost planiranih objekata je ukupno 2 -3 etae.
Jedinice mogu biti tipske ali se mogu i veliinom i sadrajem prilagoavati specifinim zahtjevima investitora.
Organizacija boravinih prostorija kao i loa i terasa treba da bude takva da prua privatnost u odnosu na
susjede.
Kroz izradu Idejnog projekta nastojati da to vei broj jedinica ima pogled na more.
Arhitektura objekta mora biti reprezentativna, uz upotrebu kvalitetnih materijala i tehnika obrade.
Materijali za fasadu mogu biti kombinacija tradicionalnih (kamen) i modernih. Za zavrnu obradu fasada,
posebno na strani prema moru, predvideti kamen, dok ostale fasade mogu biti obraene malterom i u
pastelnim svijetlim tonovima.
Krov moe biti ravan ili sa blagim padom.
75
Objekti na urbanistikoj parceli T-193, koji pripadaju ovoj namjeni, a koji predstavljaju, u urbanistikom
smislu, vrstu "ulazne kapije" u naselje "abica Resort", mogu imati komercijalne sadraja na cijeloj povrini
prizemne etae.
b.
TIP B
Smjetajne jedinice tipa B predstavljaju luksuzne smjetajne jedinice, planirane u vidu manjih grupacija ili
nizova na jedinstvenoj - zajednikoj parceli.
U zahvatu DSL Sektor 38 - Bigova, ovaj tip smjetaja planiran je na urbanistikim parcelama T-174, T-175,
T-176, T-177, T-190, T-192, T-200, T-201.
33/2007);
P+1 (2 etae)
Z=0.6 (60%)
I=1.2

Smjetajna
jedinica
TIP B
Veliina
Sadraj
180 260m2

spavae sobe, loa ili
terasa, dodatni prostor za
privatnu poslugu ili garau
Organizacija
Vieetana
Pristup
Parkiranje
nezavisan
pristup svakoj
jedinici
direktno sa
ulice
u zajednikim
garaama
turistikog
naselja (ili na
parceli)
Planom je za ovu namjenu predvieno ukupno 8 urbanistikih parcela na kojima je planirana izgradnja 27
smjetajnih jedinica ovog tipa.
jedinica koji se moe graditi na odreenoj parceli. Vrijednosti date u tabelama, u pogledu ukupne
izgraenosti na nivou urbanistike parcele, se ne mogu prekoraiti.
Svaka smjetajna jedinica je zasebna i namjenjena jednom korisniku.
Kolski prilaz parcelama je predvien sa mree pristupnih saobraajnica u naseljima. Svaka smjetajna
jedinica treba da ima direktan, nezavisan pristup sa neke od obodnih saobraajnica.
Urbanistiku organizaciju pojedinanih smjetajnih jedinica na parceli, u vidu grupacija ili nizova, predvidjeti
na nain da kaskadno prate teren. Ureenje slobodnih povrina parcele i slobodnih povrina svake jedinice
treba da prati konfiguraciju objekata i moe se osmisliti sa terasastim podzidima (shodno tradicionalnom
nainu kultivacije terena).
Parkiranje za potrebe ovog tipa predvieno u sklopu zajednikih garaa u turistikim naseljima., ali se po
zahtevu investitora moe predvideti i garani ili parking prostor u sklopu same jedinice.
76
Dozvoljeno je ograivanje parcela vila. Ograivanje se moe vriti zidanim elementima (kamen, cigla, beton)
Spratnost planiranih objekata je ukupno 2 etae.
Jedinice mogu biti tipske ali se mogu i veliinom i sadrajem prilagoavati specifinim zahtevima investitora i
konkretnim uslovima lokacije.
Organizacija boravinih prostorija kao i loa i terasa treba da bude takva da prua privatnost u odnosu na
susjede.
Kroz izradu Idejnog projekta nastojati da najvei broj jedinica ima pogled na more.
Arhitektura objekta mora biti reprezentativna, uz upotrebu kvalitetnih materijala i tehnika obrade kako u
eksterijeru tako i u enterijeru.
c.
TIP C
Smjetajne jedinice tipa C predstavljaju izuzetno luksuzne smjetajne jedinice, i pruaju najvii komfor za
boravak posetilaca. Koncept izgradnje ove namene predvia izgradnju veeg broja ovih jedinica na
jedinstvenoj - zajednikoj parceli i to vidu manjih grupacija ili nizova.
U zahvatu DSL Sektor 38 - Bigova, ovaj tip smjetaja planiran je na urbanistikim parcelama: T-16, T-191,
T-194, T-202.
33/2007);
P+1 (2 etae)
Z=0.5 (50%)
I=1.0

Smjetajna
jedinica
TIP C
Veliina
Sadraj
210 380m2

privatnu poslugu i/ili
garau, bata sa bazenom
Organizacija
Etana ili
vieetana
Pristup
nezavisan
pristup svakoj
jedinici
direktno sa
ulice
Parkiranje
u zajednikim
garaama
turistikog
naselja (ili na
parceli)
Planom je za ovu namjenu predvieno ukupno 4 urbansitikih parcela na kojima je planirana izgradnja 10
smjetajnih jedinica ovog tipa.
77
jedinica koji se moe graditi na odreenoj parceli.
Vrijednosti date u tabelama, u pogledu ukupne izgraenosti na nivou urbanistike parcele, se ne mogu
prekoraiti.
Svaka smjetajna jedinica je zasebna i namijenjena jednom korisniku.
Kolski prilaz urbanistikoj parceli je predvien sa mree pristupnih saobraajnica u naseljima. Svaka
smjetajna jedinica treba da ima direktan, nezavisan pristup sa neke od obodnih saobraajnica.
Urbanistiku organizaciju pojedinanih smjetajnih jedinica na parceli, u vidu grupacija ili nizova, predvideti
na nain da kaskadno prate teren.
Ureenje slobodnih povrina parcele i slobodnih povrina svake jedinice treba da prati konfiguraciju objekata
i moe se osmisliti sa terasastim podzidima (shodno tradicionalnom nainu kultivacije terena).
Parkiranje za potrebe ovog tipa predvieno u sklopu zajednikih garaa u turistikim naseljima., ali se po
zahtevu investitora moe predvideti i garani ili parking prostor u sklopu same jedinice.
Spratnost planiranih objekata je ukupno 2 etae.
smjetajne jedinice projektovati u skladu sa zadatim karakteristikama (min. i maks. BRGP, sadraj...).
Jedinice mogu biti tipske ali se mogu i veliinom i sadrajem prilagoavati specifinim zahtevima investitora i
konkretnim uslovima lokacije.
Organizacija boravinih prostorija kao i loa i terasa treba da bude takva da prua potpunu privatnost u
odnosu na susjede.
Kroz izradu Idejnog projekta nastojati da najvei broj jedinica ima pogled na more.
Arhitektura objekta mora biti reprezentativna, uz upotrebu kvalitetnih materijala i tehnika obrade kako u
eksterijeru tako i u enterijeru.
3.
VILE
Vile u ovom Planu predstavljaju luksuzne turistike objekte, koji slue za odmor sa vrhunskim komforom,
uglavnom za smjetaj jedne porodice.
Pored smjetajnog dijela, svaka vila mora biti opremljena terasom sa pogledom na more i bazenom. U
zavisnosti od potreba, vile mogu imati i prostorije za poslugu i goste.
78
Sve usluge vezane za potrebe servisiranja i odravanja vile obavljaju centralni hotelski operateri turistikih
naselja "Marina Vilage" i "abica Resort".
U ovom planu planirana je izgradnja tri tipa Vila:
a. Vile tip A, predviene u sklopu naselja "Marina Vilage" i "abica Resort" na rtu Trate
b. Vile tip B, predviene u sklopu zone "Cape Estate" na rtu Trate
c. Vile tip LUX, predviene u sklopu zone "Park Terace" na rtu Trate
S obzirom da se radi o izuzetno velikom turistikom kompleksu na rtu Trate, u okviru koga je predviena i
izgradnja vila, ija e realizacija trajati due vremena, plansko rjeenje treba da bude u odreenoj mjeri
fleksibilno kako bi moglo da se tokom vremena, u zadatim okvirima i parametrima, prilagoava promjenama i
zahtjevima turistike potranje.
U tom smislu, za izgradnju vila ovim planom je data ukupna maksimalna planirana BRGP kao i maksimalan
broj objekata koji se moe graditi za svaki od planiranih tipova. U skladu sa tim, Planom nisu definisane
pojedinane parcele za svaku vilu, ve su definisane urbanistike parcele - blokovi u okviru kojih je
predviena izgradnja vie objekata.
U poglavlju Analitiki podaci definisani su maksimalni kapaciteti za svaku urbanistiku parcelu (blok):
spratnost, indeks izgraenosti, indeks zauzetosti, maksimalna BRGP kao i minimalan i maksimalan broj
objekata - vila koji se moe graditi na odreenoj urbanistikoj parceli.
Vrijednosti date u tabelama, u pogledu ukupne izgraenosti na nivou urbanistike parcele, se ne mogu
prekoraiti. Taan broj objekata koji e biti izgraen nije fiksiran, i zavisie od procjene investitora za
aktuelnim turistikim potrebama ali on mora potovati maksimalan broj objekata propisanih za svaku
urbanistiku parcelu blok ove namjene. Takoe, objekti - vile se moraju graditi u skladu sa karakteristikama
objekata datim u UTU za svaki od planiranih tipova.
a. VILE TIP A
Vile tipa A ovim planom su predviene kao luksuzne smjetajne jedinice sa visokim standardima za boravak
gostiju.
U zahvatu DSL Sektor 38 - Bigova, ovaj tip vila planiran je na urbanistikim parcelama T-26, T-27, T-28, T29 i T-157.
Vile tipa A su jedini tip vila koji je planiran (medju drugim vidovima turistikog smjetaja) u okviru turistikih
naselja "Marina Vilage" i "abica Resort" na rtu Trate. Kako su ova naselja osmiljena po uzoru na stare
utvrene gradove, uzanih ulica i guste strukture, ovaj tip vile prilagodjen je kompaktnom sistemu izgradnje.
Planirana kategorija vile je etiri do pet zvjezdica u zavisnosti od veliine i poloaja objekta, shodno
Pravilniku o klasifikaciji, minimalnim uslovima i kategorizaciji ugostiteljskih objekata (Sl. list RCG, br.
33/2007);
P+1 (2 etae)
Z=0.6 (60%)
I=1.2
Karakteristike objekta
VILA
TIP A
Veliina
Sadraj
300- 400m2

privatnu poslugu i/ili
garau, bata sa bazenom
Organizacija
Vieetana
Pristup
nezavisan
pristup svakoj
jedinici
direktno sa
ulice
Parkiranje
u zajednikim
garaama
turistikog
naselja (ili na
parceli)
Planom je za ovu namjenu predvieno ukupno 5 urbanistikih parcela na kojima je planirana je izgradnja 21
vila ovog tipa.
79

Dozvoljena je izgradnja 1 ili vie (grupacije) vila na urbanistikoj parceli. U poglavlju Analitiki podaci
definisani su maksimalni kapaciteti za svaku urbanistiku parcelu: spratnost, indeks izgraenosti, indeks
zauzetosti, maksimalna BRGP kao i minimalan i maksimalan broj objekata - vila koji se moe graditi na
odreenoj urbanistikoj parceli. Vrijednosti date u tabelama, u pogledu ukupne izgraenosti na nivou
urbanistike parcele, se ne mogu prekoraiti. Objekti se moraju graditi u skladu sa zadatim karakteristikama
objekta (min. i maks. BRGP, sadraj...).
Pri planiranju izgradnje veeg broja objekata na parceli kroz Idejno-urbanistiko reenje potrebno je razrijeiti
dispoziciju i orijentaciju objekata na nain da objekti meusobnim rastojanjima i orijentacijom ne ugroavaju
jedni druge i uivaju potpunu privatnost.
Svojim poloajem na terenu u odnosu na okruenje, vile moraju biti projektovane da kaskadno prate teren.
Organizaciju i ureenje parcele prilagoditi karakteristikama strmog terena. Slobodne povrine parcela vila, na
pojedinim mjestima, mogu se osmisliti sa terasastim podzidima (shodno tradicionalnom nainu kultivacije
terena).
Posebnu panju posvetiti uredjenju i ozelenjavanju dvorita - bate sa bazenom
Kolski prilaz parcelama je predvien sa mree pristupnih saobraajnica u naseljima. Svaka jedinica - vila
mora imati nezavisan pristup.
Parkiranje je predvieno u sklopu parcele. Potrebno je obezbediti 1 PM po vili.
koji treba da budu kombinovani sa adekvatnim mediteranskim rastinjem (puzavice,...). Nije dozvoljeno
korienje tipskih metalnih ograda.
Prije izgradnje objekata, a u cilju definisanja pripadajue okunice svakog objekta dozvoljeno je vriti
parcelaciju urbanistike parcele bloka, a u skladu sa sledeim uslovima:
Minimalna veliina novoformirane parcele je 400 m2.
Broj novoformiranih parcela mora da odgovara broju izgraenih objekata - vila (1 vila -1 parcela).
Parcela treba da bude priblino pravilnog (pravouganog) oblika, odnosa strana 1:1 do 1:2. Ne
preporuuju se manje proporcije, osim u izuzetnim sluajevima.
Parcela mora imati direktan pristup na saobraajnicu
Svaka vila je planirana kao zasebna jedinica namjenjena jednom korisniku / porodici.
Vila tipa A sastoji se od objekta i privatnog pripadajueg dvorita - bate sa bazenom.
Spratnost vile je ukupno 2 etae.
Objekti se moraju graditi u skladu sa zadatim karakteristikama objekta (min i maks. BRGP, sadraj...).
Vile tipa A mogu biti tipski objekti, ali se mogu i veliinom i sadrajem prilagoavati specifinim zahtevima
investitora.
Planirane sadraje treba organizovati u sklopu jednog objekta i orijentisati ih ka sopstvenom dvoritu.
Orijentacija boravinih prostorija treba da bude takva da prua potpunu privatnost u odnosu na susjede i
direktan pogled ka puini.
Arhitektura objekta mora biti reprezentativna, uz upotrebu kvalitetnih materijala i tehnika obrade. Po prirodi
svoje namjene, ovaj tip vila mora biti luksuzan.
80
posebno na strani prema moru, predvidjeti kamen, dok ostale fasade mogu biti obraene malterom i u
b. VILE TIP B
Vile tp B ovim planom su predviene kao luksuzne smjetajne jedinice sa visokim standardima za boravak
gostiju.
U zahvatu DSL Sektor 38 - Bigova, ovaj tip vila planiran je na urbanistikim parcelama: T-90, T-91, T-92,
T-93, T-94, T-95, T-96, T-97, T-98, T-99, T-100, T-101, T-102, T-103, T-104, T-105, T-106 i T-107.
Izgradnja Vila tipa B planirana je samo u sklopu jedne izdvojene zone Cape Estate" na rtu Trate. Ova
iskljuivo smjetajna zona na izuzetnoj lokaciji, samom picu rta Trate, organizovana je u nizovima
urbanistikih parcela-blokova koje se kaskadno sputaju od vrha ka moru. Sistem radijalnih i poprenih
saobraajnica omoguava pristup svakoj parceli.
Planirana kategorija vile je etri do pet zvjezdica u zavisnosti od veliine i poloaja objekta, shodno
Pravilniku o klasifikaciji, minimalnim uslovima i kategorizaciji ugostiteljskih objekata (Sl. list RCG, br.
33/2007);
P+1 (2 etae)
Z=0.5 (50%)
I=1
VILA
TIP B
BRGP
350- 500m2
Sadraj
terasa, dodatni prostor
za privatnu poslugu ili
garau , bata sa
bazenom
Organizacija
Vieetana
Pristup
Parkiranje
nezavisan
pristup svakoj
jedinici
direktno sa
ulice
Na parceli
Planom je za ovu namjenu predvieno ukupno 17 urbansitikih parcela na kojima je planirana je izgradnja 51
vile ovog tipa.
Dozvoljena je izgradnja 1 ili vie (grupacije) vila na urbanistikoj parceli. U poglavlju Analitiki podaci
definisani su maksimalni kapaciteti za svaku urbanistiku parcelu: spratnost, indeks izgraenosti, indeks
zauzetosti, maksimalna BRGP kao i minimalan i maksimalan broj objekata - vila koji se moe graditi na
odreenoj urbanistikoj parceli. Vrijednosti date u tabelama, u pogledu ukupne izgraenosti na nivou
urbanistike parcele, se ne mogu prekoraiti. Objekti se moraju graditi u skladu sa zadatim karakteristikama
objekta (min. i maks. BRGP, sadraj...).
Svojom strukturom i poloajem na terenu, vile moraju biti projektovane da ine organsku cjelinu sa
neposrednim okruenjem.
81
Organizaciju i ureenje parcele prilagoditi karakteristikama strmog terena. Slobodne povrine parcela vila, na
pojedinim mjestima, mogu se osmisliti sa terasastim podzidima (shodno tradicionalnom nainu kultivacije
terena).
Posebnu panju posvetiti uredjenju i ozelenjavanju slobodnih delova parcele.
Kolski prilaz parcelama je predvien sa mree lokalnih pristupnih saobraajnica. Svaka vila mora imati
nezavisan pristup.
Parkiranje je predvieno u sklopu parcele.Potrebno je obezbediti 1-2 PM po vili.
Dozvoljeno je ograivanje parcela vila. Ograivanje se moe vriti zidanim elementima kao djelovima
terasastog ureenja parcele koji treba da budu kombinovani sa adekvatnim rastinjem (puzavice,...). Takoe
je mogue koristiti i guste zelene pojaseve kao veoma efikasan vid ograivanja. Nije dozvoljeno korienje
Svaka vila je planirana kao zasebna, jedinica namjenjena jednom korisniku / porodici.
Vila tipa B sastoji se od objek(a)ta i slobodne dvorine povrine (bate) sa bazenom.
Objekti se moraju graditi u skladu sa zadatim karakteristikama objekta (min BRGP, sadraj...). Preporuka je
da se ide na vee i bogatije prostorije i sadraje.
Vile tipa B mogu biti tipski objekti, ali se mogu i veliinom i sadrajem prilagoavati specifinim zahtevima
investitora.
Planirane sadraje mogue je organizovati u sklopu jednog ili vie objekata.
svoje namjene, ovaj tip vila mora biti veoma luksuzan.
c. LUX VILE
LUX Vile ovim planom su predviene kao krajnje luksuzne smjetajne jedinice sa najviim standardima za
boravak gostiju.
U zahvatu DSL Sektor 38 - Bigova, ovaj tip vila planiran je na urbanistikim parcelama od T-120 do T-141.
Od obine vile se razlikuje po veliini (izgraenog i slobodnog prostora) kompleksnosti sadraja i njhovoj
sloenijoj organizaciji kao i visokom stepenu privatnosti u korienju prostora.
82
Na prostoru ovog plana LUX Vile planirane su samo u sklopu jedne izdvojene zone Park Terace" na rtu
Trate. Ona je organizovana je u dva reda urbanistikih parcela paralena obali, kojima se pristupa sa glavnih
krunih saobraajnica TS-19 i TS-23. Sve parcele su medjusobno odvojene pjeakim stazama koje vode ka
moru. Kompletna zona, sve parcele i objekti orijentisani su ka puini i uivaju fantastine poglede i punu
privatnost.
Planirana kategorija vile je pet ili vie zvjezdica, shodno Pravilniku o klasifikaciji, minimalnim uslovima i
kategorizaciji ugostiteljskih objekata (Sl. list RCG, br. 33/2007);
P+1 (2 etae)
Z=0.2 (20%)
I=0.6
Vrijednosti u gornjoj tabeli pretstavljaju raspon vrednosti za ovu namenu, konkretni kapaciteti za svaku urbanistiku
VILA
LUX
BRGP
Sadraj
Min 450m2
Ekskluzivne vile sa
zasebnim prostorom za
goste, prostor za
privatnu poslugu,
garaa, vrt sa bazenom
Organizacija
Vieetana
Pristup
Parkiranje
nezavisan
pristup svakoj
jedinici
direktno sa
ulice
Na parceli
Planom su za ovu namjenu predviene ukupno 22 urbansitike parcele na kojima je planirana je izgradnja
22 vile ovog tipa.

Dozvoljena je izgradnja 1 vile na urbanistikoj parceli. U poglavlju Analitiki podaci definisani su maksimalni
kapaciteti za svaku urbanistiku parcelu: spratnost, indeks izgraenosti, indeks zauzetosti, maksimalna
BRGP kao i minimalan i maksimalan broj objekata - vila koji se moe graditi na odreenoj urbanistikoj
parceli. Vrijednosti date u tabelama, u pogledu ukupne izgraenosti na nivou urbanistike parcele, se ne
mogu prekoraiti. Objekti se moraju graditi u skladu sa zadatim karakteristikama objekta (min. i maks.
BRGP, sadraj...).
Svojom strukturom, organizacijom sadraja i poloajem, vile moraju biti projektovane da ine organsku
cjelinu sa prostranim vrtom kojim su okruene.
Slobodne povrine parcela vila, na pojedinim mjestima, mogu se osmisliti sa terasastim podzidima (shodno
tradicionalnom nainu kultivacije terena).
Posebnu panju posvetiti osmiljavanju vrta i njegovom ozelenjavanju.
Kolski prilaz parcelama je predvien sa saobraajnice TS-19 i TS-23. Svaka vila mora imati nezavisan
pristup.
Parkiranje je predvieno u sklopu parcele. Potrebno je obezbijediti 2-3 PM po vili.
Dozvoljeno je ograivanje parcela vila. Ograivanje se moe vriti zidanim elementima kao djelovima
terasastog ureenja parcele koji treba da budu kombinovani sa adekvatnim rastinjem (puzavice,...). Takoe
83
je mogue koristiti ire tampone zelenila kao veoma efikasan vid ograivanja. Nije dozvoljeno korienje
Svaka vila je planirana kao zasebna, jedinica namjenjena jednom korisniku / porodici.
Objekti se moraju graditi u skladu sa zadatim karakteristikama objekta (min BRGP, sadraj...). Preporuka je
da se ide na vee, bogatije prostorije sa dodatnim luksuznim sadrajima (sauna, fitnes, teretana, jakuzi i sl.)
Planirane sadraje mogue je organizovati u sklopu jednog ili vie objekata - glavna smjetajna jedinica,
gostinjska kua, portirnica sa garaom, prostorije za poslugu...
Organizaciju sadraja i raspored objekata na parceli prilagoditi karakteristikama strmog terena.
Vile mogu biti tipski objekti, ali se mogu i veliinom i sadrajem prilagoavati specifinim zahtevima
investitora.
svoje namjene, ovaj tip vila mora biti krajnje ekskluzivan i u arhitektonskom i oblikovnom smislu, na nivou
visokih svjetskih ostvarenja.
4.
VIDIKOVAC
Na urbanistikoj parceli T - 286 planirana je izgradnja vidikovca koji je smeten u prirodnom parku na samom
vrhu rta Trate. Osnovna namjena ovog punkta jeste da prui uslove za relaksaciju i uivanje u autentinom
divljem okruenju i preljepim pogledima koji se pruaju sa vrha ka moru.
U okviru ove parcele predvien je i Servisni punkt kao ispostava servisa koji pruaju hotelski operateri za cio
kompleks rta Trate.
Urbanistika parcela
T- 286
2133 m2
Z=0.3 (30%)
I=0.3
640 m2
84
Maksimalna BRGP
640 m2

Pristup parceli ostvaruje se pjeakim stazama.
U okviru ove namjene predvieni su: restoran, kafe bar, prodavnica i prostori namjenjeni servisnom centru.
Slobodni dio parcele urediti u vidu platoa - vidikovaca (jedan ili vie njih) u okviru koga se mogu nai ljetnje
bate ugostiteljskih objekata, lealjke, klupe, automati za osmatranje okoline itd. Platoe nivelaciono uklopiti u
teren, a prirodno zelenilo na lokaciji to vie ouvati i koristiti kao element pejzanog ureenja.
Planirana spratnost objekata je P.
U okviru parcele predviena je izgradnja jednog ili vie kompleksa objekata.
Objekte graditi u okviru definisane zone graenja.
Pozicijom i orijentacijom objekata omoguiti nesmetane vizure ka prirodi i ka puini.
Materijalizaciju i arhitekturu objekata prilagoditi okruenju netaknute prirode.
Preporuuje se upotreba kamena, drveta i stakla kako u eksterijeru tako i u enterijeru.
5.
KULTURNI CENTAR
Izgradnja kulturnog centra predviena je na urbanistikoj parceli T-109 lociranoj u prirodnom parku na
vrhovima rta Trate.
Osnovna namjena ovog punkta jeste da prui usluge iz oblasti kulture i zabave stanovnicima i posjetiocima
ovog kompleksa.
Urbanistika parcela
T-109
2329 m2
P+2
Z=0.2 (10%)
I=0.6
465m2
Maksimalna BRGP
1400 m2

Pristup parceli ostvaruje se pjeakim stazama.
Kao najznaajniji i najvei sadraj u okviru ove namjene predviena je izgradnja otkrivene ili pokrivene
multifunkcionalne scene (amfiteatra) namjenjene svim vrstama scenskih nastupa - koncerti, performansi,
pozorite, bioskop na otvorenom itd. Pored ovoga u sklopu centra planirane su i galerije, umetnike
prodavnice, restorani, barovi, klubovi i svi ostali neophodnih pratei sadraji.
Slobodni dio parcele treba da bude adekvatno parterno rijeen i prilagoen planiranoj namjeni.
85

Planirana spratnost objekata je P do P+2.
Svi planirani sadraji mogu biti smjeteni u sklopu jednog ili vie objekata.
Objekat graditi u okviru definisane zone graenja.
Planirani amfiteatar moe biti otkrivena sa mogunou pokrivanja po potrebi ili potpuno pokrivena tj. u
sklopu objekta.
Materijalizaciju i arhitekturu objekata prilagoditi okruenju netaknute prirode ali i planiranim namjenama.
Preporuuje se upotreba kamena, drveta i stakla kako u eksterijeru tako i u enterijeru.
Dozvoljena je fazna izgradnja kompleksa, s tim da je obavezna izrada Idejnog projekta za cio kompleks, a za
konstruktivnu i tehniko-tehnoloku cjelinu - Glavni projekat .
6.
PLANI KLUB
U sklopu turistikog kompleksa na rtu Trate planirana je izgradnja 3 plana kluba.

Plani klubovi 1 i 2 planirani su u sklopu zone Cape Estate i plani klub 3 u sklopu turistikog naselja Marina
Village.
Plani klub u funkcionalnom i prostornom smislu ine: objekat planog kluba postavljen na obali i uredjeno
kupalite sa plovnim elementima (fiksni ili demontani).
U objektima planih klubova su koncentrisani svi pratei sadraji: ugostiteljski, zabavni, sportsko-rekreativni,
sanitarno-higijenski i ostali. Pored ovih sadraja u sklopu njih planirana je i ispostava servisnog centra
poluostrva u vidu Servisnog punkta.
Maksimalna
spratnost
Povrina pod
Maks.
planiranih
objektima (m2)
BRGP(m2)
objekata
BC 1
T- 113
1283m2
P+1
390
780
BC 2
T- 110
1948m2
P+1
390
780
BC 3
T- 01
1377m2
P+1
390
780
Plani
klub
Urbanistika
parcela
Ukupna povrina lokacije

(parcele)
PRAVILA ZA UREENJE PARCELE ZA PLANE KLUBOVE

Pristup je pjeaki, sa mree staza na rtu.
U sklopu objekta planog kluba predvieni su sljedei sadraji:
Sanitarno-higijenski: garderobe sa mokrim vorom, toaletima i tuevima
Ugostiteljski: kafe bar, snak bar ili restoran
Sportsko rekreativni: pomone prostorije za sportove na vodi: ostave rekvizita i opreme, kancelarije,
spasilaki centar,...
Manje prodavnice sportske opreme
Prostorije Servisnog punkta
Pored ovih mogu se nai i drugi sadraji vezani za aktivnosti uz vodu.
Na slobodnim povrinama parcele mogu se organizovati bate restorana i kafea neophodni sadraji za
sportove na vodi.
86
Posebnu panju obratiti parternom ureenju i njegovoj obradi.

Obalni dio - kupalite predstavlja djelimino uredjeno kupalite. Kapacitet kupalita je mogue (ne i
obavezno) proiriti kupalinim pontonima.
U sklopu BC 1, zbog zatite kupalita i pontona od udara talasa predvidjena je izgradnja lukobrana (na
urbanistikoj parceli T-112).
Kupalini pontoni su demontani i uklanjaju se van sezone.
Nije dozvoljeno ogradjivanje parcela planih klubova.
PRAVILA ZA IZGRADNJU OBJEKATA ZA PLANE KLUBOVE
Maksimalna spratnost objekata je P+1.
Objekate planirati kao slobodnostojee i graditi u okviru definisane zone graenja.
Arhitektura objekata i materijalizacija treba da budu prilagodjeni njihovoj nameni i poloaju uz more kao i
karakteru same obale koja je stenovita i bogata prirodnim zelenilom.
Elementi kupalita za plane klubove
Predvieno je da se kao sastavni elementi kupalita koriste tipski pontoni, koji se inae koriste kao plovni
lukobrani. Ovi elementi imaju sljedee karakteristike:
- Ukupna irina elemenata je 6m, duine prema potrebi - standardni elementi irine 4m sa prepustima poda
od po jedan metar, koji dozvoljavaju razliitu zavrnu obradu (drvo, premazi).
- Elementi ujedno ispunjavaju funkciju priguenja energije talasa, koja je naroito efikasna za oekivane
talase do 1.2 m i period do 4 sec.
- Mogua je rekonfiguracija kao i demontaa i stokiranje elemenata tokom zimskog perioda.
7.
UGOSTITELJSTVO I TRGOVINA
Objekat je planiran na urbanistikoj parceli B-23, neposredno uz samu rivu Bigove. Predvieno je da se
izgradnjom ovog objekta obogati turistika ponuda iz domena ugostiteljstva i trgovine. U tom smislu u sklopu
budueg objekta mogu se nai sadraji kao to su restorani, kafe barovi, prodavnice suvenira, mini galerije
itd. Nije dozvoljeno uvoditi smjetajne kapacitete.
Urbanistike parcele
B-23
868 m2
P(Su) - jedna etaa
Z=0.3 (30%)
I=0.3
260 m2
Maksimalna BRGP
260 m2

Obzirom na denivelaciju terena na parceli je predvidjeno da se formiraju dva platoa i to jedan na priblinoj
koti +4.5m (kota puta) i drugi na priblinoj koti +0.95 (kota rive).
U razlici visine ova dva nivoa planirana je izgradnja (polu)ukopanog objekta spratnosti P(Su) - jedna etaa, i
to na nain da krov objekta predstavlja plato na koti +4.5 a ulaz u objekat lokale je sa platoa na koti +0.96.
Objekat graditi u okviru definisane zone graenja.
87
Slobodni prostor parcele, potrebno je parterno urediti i poploati kamenim ploama. Idejnim rjeenjem u
okviru parcele obezbjediti pristup (stepenitem ili rampama) sa jednog na drugi plato. Plato na koti +4.5m
treba urediti kao javni urbani prostor - trg, vidikovac... Plato na koti +0.95m moe se koristiti u funkciji lokala
tj. za ljetnje bate kafea i restorana, kao izlobeni prostor - galerija na otvorenom itd.
Nije dozvoljeno ograivanje parcele. Platoi na oba nivoa, moraju biti javni i dostupni svima.
Maksimalna spratnost objekata je P(Su) - jedna etaa.
U sklopu objekta moe se formirati jedan ili vie lokala u zavisnosti od potreba i izbora investitora.
Objekat treba da bude ukopan u teren sa jednom sagledivom fasadom orijentisanom prema moru.
Fasada objekta mora da bude od kamena a tehnika graenja po uzoru na primjenjena rjeenja tradicionalne
arhitekture naselja Bigovo. Iskljuena je mogunost oblaganja fasade kamenim ploama.
Otvori na fasadi svojim proporcijama i izgledom treba da podraavaju rjeenja primjenjena u arhitekturi
naselja npr tzv. vrata na koljeno - vrata/prozora i mogu biti zavrena ravno ili polukruno. Otvori vrata i
prozora treba da budu obraeni u kamenim okvirima.
Za zatitu od sunca na otvorima prozora i vrata predvideti spoljnje kure (iskljuuje se mogunost spoljnjih
roletni).
Spoljanja stolarija treba da bude bojena zelenom bojom (ton karta usklaena sa dubrovako zelenom).
Krov objekta treba da bude ravan (krovna terasa - plato).
Ograda na platou na koti +4.5m treba da bude zidana u vidu nazitka na krovu objekata.
8.
ARHEOLOKI PARK I REKREATIVNI CENTAR
Izgradnja arheolokog parka sa rekreativnim centrom i ureenjem obale planirana je na prostoru bigovske
uvale, na urbanistikim parcelama U03 i U-04.
S obzirom da je arheoloko nalazite na lokaciji jo nije istraeno, nije mogue dati precizne smjernice za
pozicioniranje objekata u okviru kompleksa. Ipak, mogue je dati pregled sadraja koji se mogu realizovati
na ovoj lokaciji, a komplementarni su arheolokom parku.
U okviru kompleksa obavezno planirati galerijske i izlobene prostore namjenjene prezentaciji potencijalnih
nalaza arheolokih istraivanja ovog prostora. Izlobene prostore treba predvidjeti kako u sklopu objekata
tako i na otvorenom. Ostali komplementarni sadraji mogu biti iz domena: usluga, trgovine, kulture, zabave
kao to su restorani razliitog tipa, barovi, bioskopi, pozorita, turistiki info-centri itd.
Rekreativni centar u uvali Bigove planiran je kao dopuna turistikih sadraja, kako u naselju Bigova tako i
kompleksa na rtu Trate. Planom nije strogo definisano koje vrste sportova e se odvijati u okviru ove
namjene, ve e odabir zavisiti od korisnika i investitora, a u skladu sa povrinom raspoloivog prostora i
zahtjevima trita. Predlog je da se u dijelu uz obalu predvide sadraji koji su vezani za vodu: otvoreni ili
zatvoreni bazeni, ronilaki klub, manji akva park dok su u dubini planirani otvoreni sportski tereni. Od
sportskih terena predlau se tereni za koarku, mali fudbal, odbojku, rukomet, badminton, stoni tenis, mini
golf itd. ili alternativni sadraji: boanje, skvo, trim staza, i sl.
S obzirom da u Bigovskoj uvali postoji ljekovito blato preporuka je da se ovaj prirodni resurs iskoristi i u
sklopu ovog sportskog kompleksa predvidi Wellnes i Spa centar. U okviru ove namjene, pored konkretnih
sportskih sadraja, mogu biti smjeteni svi neophodni pratei sadraji, kao to su: svlaionice, ostave za
sportsku opremu, namjenski klubovi sa svojim administrativnim prostorijama ali i manji restoran, kafe bar,
manje trgovine sa sportskom opremom itd.
Navedeni sadraji nisu obavezujui. Takoe, iskljuena je mogunost formiranja smjetajnih kapaciteta.
88
Urbanistike parcele
U-03, U-04
31696 m2
P+1
Z=0.2 (20%)
I=0.34
6339 m2
10776 m2
Maksimalna BRGP

Glavni kolski pristup arheolokom parku je sa pristupnih saobraajnica.
Kroz izradu idejnog rjeenja potrebno je:
omoguiti lak pristup objektima i adekvatnu mreu protonih pjeakih tokova
formirati centralni trg uz obalu koji e biti orijentisan ka moru.
formirati zelene povrine - park u zoni uz potok
formirati otvorene izlobene prostore za arheoloke lokalitete i nalaze i uklopiti ih u arhitektonskourbanistiki koncept
Nije dozvoljeno ograivanje kompleksa.
Potrebe za parkiranjem posjetilaca i zaposlenih raunati na osnovu normativa 1PM na 40m2 BRGP i
obezbjediti u okviru parcele.
Planirana spratnost objekata je P do P+1.
Planirana izgradnja u sportskom kompleksu moe se predvidjeti u sklopu jednog ili vie manjih objekata koji
ine prostorno-funkcionalnu cjelinu.
Tana pozicija objekata nije odreena planom ve e proistei iz arhitektonsko-urbanistikog rjeenja
dobijenog na konkursu.
Objekte ili prostore namjenjene sportovima na vodi predvidjeti u zoni uz more.
Ukoliko se predvidi izgradnja bazena (otvorenog ili zatvorenog), locirati ga u junom dijelu parcele.
Imajui u vidu da bigovska uvala predstavlja potencijalni arheoloki lokalitet i da je za oekivati nalaz o
postojanju urbanog nukleusa iz antikog perioda svi zemljani radovi se imaju izvoditi paljivo i uz prisustvo
arheologa, a u svemu prema zakonom propisanoj proceduri o izvoenju arheolokih istraivanja.
Pratei sadraji arheolokog parka su dati orijentaciono (usluge, trgovina, kultura, zabava, sport), a
konkretne namjene e se odrediti konkursom. Nije dozvoljeno uvoditi smjetajne kapacitete.
5.5.3 PRAVILA ZA UREENJE PROSTORA I GRAENJE OBJEKATA JAVNIH NAMJENA

TRGOVI
Na teritoriji ovog plana previdjena je izgradnja ukupno dva trga u sklopu cjeline 3 - rt Trate.
Trgovi su planirani kao nezavisne povrine (elementi) i urbani motivi u sklopu dva kompaktna turistika
naselja "Marina Vilage" i "abica Resort".
89
Planirani trgovi su:

Trg ispred Marine u sklopu naselja "Marina Vilage", na urbanistikoj parceli T-32 ukupne povrine
2088m2. U produetku trga du cijele marine planirano je obalno etalite-promenada.
Glavni trg na urbanistikim parcalama T-220 i T-221 povrine 4600m2 u sklopu naselja "abica
Resort". Na dijelu javne otvorene povrine na parceli T-221 predviena je izgradnja veeg otvorenog
bazena za goste hotela.
Sve planirane trgove urediti na nain da se ostvari jedinstvo sa neposrednim okruenjem u funkcionalnom i
ambijentalnom smislu.
5.5.4 PRAVILA ZA UREENJE OBALE

U okviru namjene povrina, ovim Planom, obala se tretira kroz slijedee grupe podnamjena:
PRISTANITE
MARINA
PRIVEZITE
RIVA NASELJA BIGOVE
UREENO KUPALITE
MALA PLAA
PRIRODNA STJENOVITA OBALA
Prirodna obala ne podrazumijeva graevinske intervencije osim, eventualno, trasiranja pjeakih staza po
njoj.
PRISTANITE
Pristanita su izgradjeni djelovi obale koja obezbjedjuju uslove za vez izletnikih i nautikih plovila odnosno
ukrcaja i iskrcaj putnika.
Ovim planom predviena je adaptacija i proirenje postojeeg pristana sa jugoistone strane du naseljske
rive na urbanistikoj parceli B-53 Ovim intervencijama omoguie se pristajanje veih plovila, ali i vezivanje
veeg broja manjih barki.
Planirano je da se u prvoj fazi plovila vezuju du obalnog zida cijelom duinom rive do planirane plae u dnu
uvale. U drugoj fazi, ukoliko se ukae potreba za poveanjem kapaciteta mogu se izgraditi dodatne ponte.
Tehnika i funkcionalna organizacija novog pristanita treba da bude takva da omogui pristajanje izletnikih
i nautikih plovila, razmjenu putnika ali i privez lokalnih ribarskih barki.
Dubina gaza mora biti takva, da plovni objekti dok su privezani budu u plutajuem stanju.
Pristanite raditi u skladu sa propisanim tehnikim rjeenjima i uslovima plovidbe, pri emu rubove tj. ivicu
horizontalne hodne povrine i vertikalne koja uranja u more predvidjeti od blokova kamena sa zaobljenim
rubom. Sve vidne povrine poploati kamenim ploama u betonskoj podlozi.
Eventualnu dogradnju ponti u drugoj fazi uraditi u skladu sa slijedeim uslovima:
dogradnju ili izgradnju ponte predvidjeti u skladu sa prostornim mogunostima podraavajui
tradicionalne oblike (nepravilne izlomljene linije upravno i paralelno obali).
obradu ponte tj zidove predvidjeti sa upotrebom krupnih blokova priklesanog kamena nepravilnih
oblika. uz stvaranje utiska izvornog naina zidanja u suvo.
obradu zavrne, gornje povrine ponte predvidjeti poploavanjem krupnim priklesanim kamenim
ploama nepravilnog sloga u betonskoj podlozi (iskljuuje se beton za zavrnu obradu).
MARINA
Marine su objekti nautikog turizma specijalizovani za pruanje usluga veza, snabdjevanje, uvanje,
odravanje i servisiranje plovila, kao i drugih usluga u skladu sa zahtjevima i specifinim potrebama
nautikog turiste.
90
Marine predstavljaju specijalizovane turistike luke iji je akvatorij prirodno ili vjetaki zatien.
Osposobljene su za prihvat, snabdijevanje posade i turista, odravanje i opremanje plovila, sa direktnim
pjeakim pristupom svakom plovilu na vezu i mogunosti njegovog korienja u svakom trenutku.
Ovim planom nova marina u Bigovksoj uvali predviena je na urbanistikoj parceli T-33 ukupne povrine (sa
akvatorijumom) 46.358m2, u sklopu turistikog naselja "Marina Vilage".
Kapacitet marine je ukupno 150 vezova.
Raspodjela vezova po plovilima
duina plovila u m
>10
>15
>20
30 - 45
> 45
ukupno
kom
71
37
22
13
7
150
Marina je planirana kao standardna marina operativna tokom cijele godine. Pri njenom planiranju uzeta je u
obzir pretpostavka je da e se oblinje vee marine u Zalivu koristiti za izvlaenje, popravku i odravanje
plovila, te ovi sadraji nisu predvieni u njenom sklopu (navoz, travel-lift, kao i sadraji za podrku (radionice
is l.)
Izgradnju marine predvidjeti sa konstrukcijom u vidu pirseva, koji bi obavljli dvostruku funkciju lukobrana i
pristana.
Pristane za vee brodove projektovati u vidu armirano-betonskih konstrukcija na ipovima (pirsevima), a za
manja plovila obezbjediti plovne pristane (sistem pontona).
Plovnu komunikaciju, razmak izmeu pristana i okretnice projektovati prema standardima i preporukama.
Predvidjeti ugradnju potrebne marinske opreme (bitvi, alki za vezivanje, mornarskih lestvi), kao i prikljuke za
servisne instalacije i PP zatitu.
Vezove na dokovima snabdjeti vodovodnim i elektro-prikljucima.
Ukoliko se prilikom izvoenja radova, naie na arheoloke ostatke, sve radove treba obustaviti i o tome
obavestiti nadleni Zavod za zatitu spomenika kulture, kako bi se preduzele sve potrebne mjere za njihovu
zatitu.
RIVA NASELJA BIGOVE
Riva naselja Bigove podrazumjeva ureenu obalu u zoni naselja.
Riva kao urbani element predstavlja mjesto gde se odvija najvei dio javnog ivota malog mediteranskog
mjesta. Tu su prepletene mnoge urbane i turistike aktivnosti: pristajanje i privezivanje brodova i barki,
etalite, kupalite, mesto socijalizacije, itd.
Ovim planom, riva je definisana sa vie urbanistikih parcela B-52, B-53 i U-1, ukupne povrine povrine
6369 m2 i duine oko 800m, koja se prostire u kontinuitetu od ureenog kupalita na sjeveru do dna uvale
na jugu, i omoguuje javnost korienja.
Kontinuitet javnosti korienja rive treba postii metodom eksproprijacije i minimalnim zalaenjem u
akvatorijum. Cijelom povrinom parcele obezbjediti javnost korienja. Nije dozvoljena izgradnja ograda i
drugih prepreka.
Riva je planirana kao uredjeno etalite minimalne irine 5m uz koju se niu razliiti sadraji.
91
Zbog izuzetne vanosti i kompleksnosti ovog prostora za potrebe izgradnje uraditi Idejni projekat parternog
uredjenja cjelokupne rive
POSEBNI USLOVI ZA DALJU RAZRADU
Prilikom osmiljavanja rive, potrebno je imati u vidu sadraje koji se nalaze neposredno uz nju - stambeni,
ugostiteljski objekti kao i arheoloki park sa rekreacionim centrom i u skladu sa tim definisati i karakter
pojedinih segmenata rive.
Obavezno je obezbjediti kontinualni etalini prostor u irini od min 3m.
Na pojedinim dijelovima, a u skladu sa prostornim mogunostima mogu se predvidjeti i staze za bicikliste.
Dio rive (zona oznaena na grafikom prilogu) se koristi kao pristanite za privez plovila.
U okviru parcele mogu se postavljati ljetnje bate restorana, privremeni sezonski objekti - pokretna kollica i
tandovi za prodaju koji moraju da budu mobilni i uklonjeni na kraju sezone.
Pri uredjenju rive posebna panja treba da bude posveena parternom rjeenju i poploanju kao i upotrebi
odgovarajueg urbanog mobilijara - klupa, korpi, svetiljki, signalizacije, ograda i barijera...
Poploanje planirati od kamenih ploa u betonskoj podlozi.
Svi ostali elementi ureenja treba da budu po dizajnu u skladu sa duhom tradicije primorskih gradova sa
kamenom, drvetom i kovanim gvoem kao osnovnim materijalima.
UREENA KUPALITA
Ureeno kupalite je izdvojena organizaciona cjelina koja u funkcionalnom, estetskom i ekolokom smislu
omoguava boravak kupaa.
Optimalan raspored funkcija na ureenom kupalitu je sledei:
na samom ulazu u kupalite treba rasporediti ugostiteljske, zabavne, sportske, sanitarno-higijenske i
ostale neophodne sadraje
centralna zona plae sa definisanim prostorom za postavljanje suncobrana i lealjki
zona neposredno uz more (min. 5m) treba da bude slobodna za kretanje, ulazak i izlazak kupaa iz
mora
U kapacitiranju prostora i sadraja koristiti normativ od 4-8m2 po kupau, u zavisnosti od nivoa usluga na
kupalitu. Na 1000m2 povrine ili 100m duine ureenog kupalita treba postaviti minimum dva sanitarna
vora, dva tua i kabine za presvlaenje.
Na ureenim kupalitima na teritoriji Plana nije dozvoljena izgradnja stalnih objekata, ve se sva izgradnja za
potrebe funkcionisanja plae tretira kao privremeni objekti i definie godinjim planom za postavljanje
privremenih objekata.
Preporuuje sa da uredjena kupalita imaju organizovana pristanita za pristajanje amaca i turistikih
brodia, kolski ili pjeaki prilaz, oznaen zahvat na kopnu i moru, definisane ulaze na plau i po mogunosti
organizovan parking prostor.
Na dijelu kupalita (poeljno na njihovim krajevima), kao zasebne cjeline, mogue je organizovati ostale
sportske aktivnosti (tobogani, skijanje na vodi, banane, panoramsko letenje, skuteri, gliseri) koje iskljuuju
kupanje na tom prostoru. Ovi dijelovi moraju biti adekvatno obiljeeni bovama.
POSEBNI USLOVI ZA UREENA KUPALITA
Plaa u dnu Rovalikovog potoka
Nalazi se na urbanistikoj parceli B-55 i je po nameni je JAVNA.
Plau formirati paljivim modeliranjem postojeeg stjenovitog prostora u terase i prilagoditi ih za
potrebe kupaa, koristei autohtoni kamen
92
Nije dozvoljena izgradnja stalnih objekata.

Normativna vrijednost za kapacitiranje plae je 5m2 po kupau.
Plaa u naselju Bigova

Predviena je u centru naselja na urbanom dijelu obale i predstavlja gradsku plau koja je nastala
proirenjem postojee ka sjeverozapdu. Nalazi se u na urbanistikoj parceli B-54 i po namjeni je
JAVNA.
Plau formirati paljivim modeliranjem postojeeg stenovitog prostora u terase i prilagoditi ih za
potrebe kupaa, koristei autohtoni kamen
Na cijeloj duini plae potrebno je formirati razliite mikroambijente, ali i obezbjediti kontinualnu liniju
obale koja treba da bude izlomljena u skladu sa lokalnom tradicijom. Mogue je planirati manje
ponte i platoe (maks. 15m irine) koji zalaze u akvatoriju.
Normativna vrijednost kapacitiranja plae je 4m2 po kupau.
Plaa u uvali Bigova
Nalazi se na urbanistikoj parceli U- 5. i po namjeni je JAVNA
Izrauje se nasipanjem autohtonog ljunka i pijeska
U sklopu plae mogue je planirati manje ponte i platoe (maks. 20m duine) koji zalaze u akvatoriju
a prije svega u zoni neposredno uz rt Trate, a za potrebe organizovanja sportova na vodi.
Plae uz plane klubove na rtu Trate
Plani klub u funkcionalnom i prostornom smislu ine: objekat planog kluba postavljen na obali i kupalite
sa plovnim elementima (fiksni ili demontani). Samo kupalite obuhvata uredjeni dio obale i plovne pontone
koji su planirani u sklopu ovih klubova.
Uredjeni dio obale
Tehnika uredjenja obalne zone u dijelu planih klubova podrazumijeva umjerene intervencije na postojeoj
stjenovitoj obali kako bi se ona osposobila za korienje i prilagodila potrebama kupaa, koristei autohtoni
kamen, ljunak, drvo.
Plovni pontoni
Specifinost ovih plaa je da se omoguava manje zalaenje u akvatorijum putem plovnih pontona. Kao
plovni pontoni se predvidjaju tipski elementi, koji se inae koriste kao plovni lukobrani. Ovi elementi imaju
sljedee karakteristike:
- Ukupna irina elemenata je 6m, duine prema potrebi - standardni elementi irine 4m sa prepustima
poda od po jedan metar, koji dozvoljavaju razliitu zavrnu obradu (drvo, premazi).
- Elementi ujedno ispunjavaju funkciju priguenja energije talasa, koja je naroito efikasna za
oekivane talase do 1.2 m i period do 4 sec.
- Mogua je rekonfiguracija kao i demontaa i stokiranje elemenata tokom zimskog perioda.
U organizacionom smislu, predvieno je da se u objektima planog kluba koncentriu svi pratei sadraji:
ugostiteljski, zabavni, sportsko-rekreativni, sanitarno-higijenski i ostali.
MALE PLAE
Male plae su djelimino ureena kupalita koja predstavljaju dodatnu ponudu (manjeg, intimnijeg
ambijenta) i dodatnu povrinu kupalinog prostora u obuhvatu Plana.
Male plae ovim Planom nisu striktno definisane (ne posjeduju urbanistike parcele i strogu regulaciju) ve
su dio sistema koji zajedno sa etnim stazama uz more, dobrim mikrolokacijskim pozicioniranjem mogu
dodati kvalitet turistikoj ponudi naselja Bigove i rta Trate.
93
Kod ovih plaa najvaniji je ekoloki i ambijentalni momenat, pa sve intervencije na prirodu moraju biti
odmjerene i skromne, nije dozvoljeno betoniranje povrina, niti vei radovi na terenu, ve samo dorada
prirodnog ambijenta za potrebe sunanja i kupanja.
Male plae se izrauju paljivim modeliranjem postojeeg stjenovitog prostora i njihovo prilagoavanje za
potrebe kupaa, koristei autohtoni kamen, ljunak i pijesak.
Mrea malih plaa je data naelno i moe trpjeti mikrolokacijsko pomjeranje, ali sa zadravanjem planiranog
broja i globalne lokacije.
Postojea mala kupalita, koja se nalaze u zoni postojeih objekata u naselju Bigova, se mogu kao takva
zadrati ali treba obezbijediti javno korienje.
Male plae na rtu Trate i to na dijelu obale koji je orijentisan ka puini zbog jakog vjetra i talasa treba
planirati prije svega kao mjesta za sunanje.
5.6
MJERE ZATITE KULTURNE BATINE
HRONOLOKI PRIKAZ ZNAAJNIH PERIODA PREDMETNOG PROSTORA

Praistorijski period
Najvanije arheoloko obiljeje ovog perioda predstavljaju tumuli kamene humke, kao specifian oblik
pogrebne prakse koje se datiraju u irokom vremenskom opsegu. Na uem podruju Bigove evidentirana su
dva lokaliteta ovog tipa, na sjeveroistonom obodu polja.
Antiki period
Za ovo podruje vezana je legenda o postojanju grada, ali se prije moe govoriti o naselju (Gripoli, Gripuli,
Grispuli), po kome je Grbalj i dobio ime. Arheoloki nalazi, posebno ostaci stambene arhitekture ovog
perioda ukazuju da na ovom prostoru treba oekivati znatno antiko naselje.
Srednjevjekovni period
U donjem Grblju, po brojnosti istiu se crkve koje se esto nalaze na vieslojnim lokalitetima. Crkva Sv.
Nikole (van obuhvata, ali neposredno uz granicu plana) u Bigovi vjerovatno je podignuta na temeljima
razorenog manastira Sv. Nikole osnovanog u 9. vijeku koji je razoren u turskim osvajanjima u 14. vijeku.
Ovdje je od velike vanosti nalaz fragmenta rimskog kamenog spomenika. Ovaj nalaz sa latinskim natpisima
pronadjen je tokom radova na proirenju crkvene porte a danas se nalazi u priprati crkve.
ARHEOLOKE ZONE
Zona 1 Bigovsko polje
Bigovsko polje u cjelini predstavlja najosjetljiviju taku budueg planiranja. Disperzija povrinskih nalaza na
ovom podruju sugerire na postojanje veeg antikog urbanog nukleusa. Shodno evidentiranim nalazima
ova zona treba da bude definisana kao zona obavezne i primarne arheoloke zatite.
Zona 2 Akvatorijum uvale Bigova
S obzirom da je bigovska uvala kao prirodna uvala rjetko siguran pristan du cijele crnogorske obale,
pretpostavka je da je verovatno predstavljala jedan od vanijih antikih pomorskih punktova. Stoga je za
oekivati da se u podmorju Bigovske uvale nalaze ostaci antikih lukih instalacija.
Zona 3 rt Trate
Rt Trate predstavlja interesantan prostor za arheologiju. Uzvienje poznato pod nazivom Na krst nalazi se
na dominantnoj uzvisini koja je garantovala vizuelnu kontrrolu ireg podruja naselja.
94
MJERE ZATITE KULTURNOG NASLJEA

Na prostoru Plana nema registrovanih spomenika kulture.
Bigovsko polje
S obzirom na indikativnu koliinu arheolokih informacija koje su prikupljene terenskom prospekcijom i
sondanim arheolokim istraivanjima, Bigovsko polje je prepoznato je kao prostor potencijalnog
arheolokog nalazita. Sa planerskog aspekta mjere kojima se prostor na adekvatan nain titi i valorizuje, a
u cilju obezbijeenja uslova za sprovoenje mjera istraivanja, zatite i prezentacije nalaza arheolokih
istraivanja, su odreivanje namjene i reim korienja.
Bigovsko polje, prostor izmeu padine brda i crkve sv. Nikole (u zahvatu plana organizovan na urbanistikim
parcelama U 04, 05) planirano je za prezentovanje nalaza na otvorenom in situ ili u okviru
izlobeno-galerijskih prostora. Na prostoru polja je mogue formiratai i sportsko - rekreativni centar sa
neophodnim prateim sadrajima i slobodnim neizgraenim otvorenim pejzano ureenim prostorima za
javno korienje.
Predviena izgradnja sadraja u funkciji ouvanja i unapreenja prirodnih i istorijskih vrijednosti lokacije, kao
to su arheoloki park, spa centar i komplementarni rekreativni sadraji, na adekvatan nain valorizuju
prostor. Naime, meusobno proimanje planiranih sadraja, a imajui u vidu arheoloke pretpostavke da je u
rimskom periodu lokacija ve koriena za banjske i ljeiline svrhe, doprinjelo bi realizaciji prirodnih i
kulturnih potencijala predmetne lokacije.
U ovoj zoni graevinske linije e biti mogue izmjetati, ukoliko se rezultatima arheolokih istraivanja to
bude opravdalo, uz implemantaciju planom definisanih parametara. Imajui u vidu da Bigovsko polje
predstavlja potencijalni arheoloki lokalitet i da je za oekivati nalaz o postojanju urbanog nukleusa iz
antikog perioda, svi zemljani radovi se moraju izvoditi paljivo i uz prisustvo arheologa, a u svemu prema
zakonom propisanoj proceduri o izvoenju arheolokih istraivanja.
Akvatorijum uvale Bigova (podvodno nasljee)

Tokom dosadanjih istraivanja jasno su se izdvojile ire, arheoloki veoma interesantne zone meu kojima i
zaliv Trate kao i uvale Bigovica, gdje je potrebno obaviti podvodnu prospekciju geofizikim metodama i uz
upotrebu sredstava za detekciju kako bi se arheoloki nalazi tano locirali, a zatim ronilakom vizuelnom
prospekcijom utvrdio njihov karakter.
95
U svijetu se, posebno poslednjih godina, insistira na nedestruktivnim arheolokim radovima, jer svako
arheoloko iskopavanje trajno unitava ostatke prolosti. Zbog toga je najvaniji zadatak podvodne
arheologije rekognosciranje - sistematsko obilaenje terena sa ciljem da se prikupe podaci o arheolokim
ostacima, odnosno da se utvrde i dokumentuju nova nalazita.
Na predmetnom prostoru, evidentiran je arheolokih lokalitet podmorja uvale Bigova kao potencijalno
amforite. Takoe, zbog istorijskog znaaja i injenice da su izuzetno atraktivni za sportsko, odnosno
turistiko ronjenje, iako se ne svrstavaju u arheoloke lokalitete, ukljuuje se potencijal nalaza ostataka
brodoloma 19. i 20. vijeka.
Imajui u vidu da su se antike i srednjovekovne drave zasnivale na pomorstvu, da su gradovi kao to su
Herceg Novi, Perast, Kotor, Budva i drugi, nastajali, razvijali se i svoj procvat doivljavali zahvaljujui
pomorstvu, to je ovim Planom predvieno da se u sklopu naselja "Marina Vilage" formira marina za 150
vezova. Planirano je i formiranje otvorenog bazena. Marina i otvoreni bazen su planirani najveim dijelom na
pontonima tako da su intervencije, u pogledu nasipanja i proirenja obale, svedene na minimum.
S obzirom na malu koliinu arheolokih informacija, a samim tim i nemogunost da se sa veom sigurnou
pretpostavi ta se sve nalazi na morskom dnu, prilikom izvoenja graevinskih radova u podmorju treba
obezbjediti prisustvo ronioca arheologa.
Rt Trate
Urbanistiko rjeenje jedinstvenog turistikog kompleksa na rtu Trate podreeno je ouvanju pejzane linije
ovog poluostrva. Naime, sve planirane strukture pozicionirane su na niim djelovima padine, orijentisane ka
moru, dok je centralno uzvienje Na krst sa potpuno ouvanim prirodnim karakteristikama predvien kao
prirodni park.
Smjetajne jedinice i vile turistikog kompleksa gabaritima i volumenima prate konfiguraciju terena.
Replicirajui elemente tradicionalne arhitekture svojim izgledom oslikavaju savremenost rjeenja.
Cjelina starog ribarskog mjesta Bigove, pozicionirana uz severoistonu stranu uvale, a koju ini grupacija
kua karakteristine tradicionalne arhitekture ruralnih naselja primorja, ima status ambijentalne zatite. U
cilju ouvanja tradicionalne arhitekture i zatite prostora planirano je:
Ouvanje aglomeracije starih kua u istorijskom dijelu naselja uz morsku obalu. Mjere zatite
podrazumjevaju ouvanje njihovih dispozicija, gabarita i izgleda, a kod primjera gdje su izgledi narueni
uspostavljanje autentinih. Mjere rekonstrukcije originalnih struktura podrazumjevaju: obradu fasada u
kamenu; raspored, proporcije i obradu otvora u kamenu; rjeenje krova na dvije ili etiri vode; krovni pokriva
od kanalice; stolarija otvora vrata i prozora dvokrilna sa podjelom na polja i zatitom kurima; u pogledu
ureenja parcele - djelimino poploanje okunica, ureenje vrtova, formiranje parapeta i pergola i dr.
Formiranje ireg neizgraenog prostora (zeleni tampon), izmeu starih djelova naselja i novoizgraenih
za sezonski boravak, nije mogu s obzirom da zateeni prostorni uslovi to onemoguavaju (indeks zauzetosti
zemljita). Naime, svi prostorni kapaciteit su zauzeti, a planiranje ruenja zateenih struktura sa ciljem
uspostavljanja zelenog tampona, imajui u vidu opte drutvene, finansijske i vlasnike okolnosti, nije realno.
Planirana izgradnja objekata povremenog stanovanja na prostoru sjeverno od ambijentalnog naselja
organizovana je po modelu individualne zgrade okruene zelenilom (vrtovi, bate, pergole) prilagoene
uslovima i karakteristikama terena. Njihova spratnost ne prelazi tri etae Su1+Su2+P (prikazano poprenim
presjekom u grafikom prilogu 08 Plan saobraaja sa regulacijom i nivelacijom).
Svojom pozicijom crkva sv. Nikole sa grobljem nije u zahvatu predmetnog Plana, tako da za ovu sakralnu
cjelinu nijesu predviene nikakve intervencije. Kada je u pitanju ouvanje neposredne okoline ovog
sakralnog kompleksa sa planerskog aspekta ono je u potpunosti uvaeno jer se ne planira gradnja kako u
neposrednom okruenju tako ni ire. Naime, intencija je bila da se ovaj kompleks, pozicioniran u podnoju
brda, sagledava iz pravca pristupa turistikom kompleksu, od strane sjeveroistoka preko polja, i da se ouva
njegova zelena pozadina. U tom smislu pozicioniranje svih objekata na prostoru bigovskog polja treba da
bude takvo da ouva vizure ka kompleksu crkve.
Na prostoru uskog stjenovitog obalnog pojasa planirane su intervencije na pejzanom ureenju obale za
potrebe kupalita. Planirane intervencije podrazumjevaju u naveoj mjeri ouvanje obalne linije i
96
konfiguracije terena. Iskljuena je mogunost nasipanja i betoniranja obale, osim izuzetno radi trasiranje
pjeakih staza lungo mare.
Stjenovita obala podrazumijeva mahom ogoljelu i teko pristupanu obalu. Na pojedinim dijelovima ovakve
obale mogue je, uz minimalne intervencije i bez naruavanja ambijenta, formirati pristupne staze i kupalita
za turistike komplekse koji se nalaze u zaledju. Ova kupalita u ouvanom prirodnom ambijentu opremom i
uslugom zavrijeuju ekskluzivnost.
Neophodno je ouvati javnost pristupa morskoj obali. Nije dozvoljeno postavljanje ograda i drugih prepreka.
Takoe, nije dozvoljeno postavljenje privremenih objekata.
Napomena: Ukoliko se prilikom izvoenja radova, bilo gde na teritoriji plana, naie na arheoloke ostatke,
sve radove treba obustaviti i o tome obavestiti nadleni Zavod za zatitu spomenika kulture, kako bi se
preduzele sve potrebne mjere za njihovu zatitu.
5.7
MJERE ZATITE IVOTNE SREDINE
Koncepcija optimalnog korienja prostora, koja treba da je rezultat svakog plana u osnovi predstavlja akt
zatite ivotne sredine. Naime, ivotna sredina se titi koristei je na adekvatan nain i pod odgovarajuim
uslovima. Prostorno rjeenje plana raeno je na osnovu principa ouvanja ivotne sredine. Za osnovne
zahteve sa ovog stanovita uzeti su:
da se voda, zemljite i vazduh lie svakog zagaenja uvoenjem adekvatne infrastrukture, a da aktivnosti
na prostoru plana ne ugroavaju ivotnu sredinu
da se obezbijedi energetska efikasnost i odrivost planiranih objekata i sadraja
da se postigne optimalan odnos izgraenog i slobodnog prostora
da se trae prostorna rjeenja koja u najveoj, moguoj mjeri tite postojei pejza i zelenilo - makiju.
da se vodi rauna o obalnoj liniji, kako sa aspekta zatite ekosistema, halofitnih stanita, endeminih
vrsta, mikroklime, tako i pri izboru materijala u graevinarstvu
Za sve objekte koji su predmet ovog plana, a koji mogu da dovedu do zagadivanja ivotne sredine,
obavezna je izrada Procjene uticaja na ivotnu sredinu, shodno odredbama Zakona o procjeni uticaja na
ivotnu sredinu (Sl. list RCG br. 80/05).
5.8
ELEMENTI STRATEKE PROCJENE UTICAJA NA IVOTNU SREDINU

(rezime nacrta Izvjetaja o Stratekoj procjeni uticaja Studije lokacije na ivotnu sredinu iz 2011.)
UVODNE NAPOMENE
Relevantna zakonska regulativa
Pravni dio ovog dokumenta obrauje zakonske i planske dokumente koji su relevantni za zatitu ivotne
sredine sa posebnim osvrtom na propise koji su kljuni za procjenu uticaja planiranih zahvata u zoni zahvata
Dravne studije lokacije Sektor 38 Bigova. Obraen je postupak procjene uticaja na ivotnu sredinu i
postupak za izdavanje dokumenata potrebnih za gradnju objekata.
Osnove za Strateku procjenu uticaja na ivotnu sredinu Dravne studije lokacije (SPU DSL)
Pravni okvir za Strateku procjenu uticaja na ivotnu sredinu Dravne studije lokacije (nadalje SPU DSL) ini
Zakon o stratekoj procjeni uticaja na ivotnu sredinu (Slubeni list RCG, broj 80/05), podzakonski akti
doneseni na osnovu ovog zakona i Projektni zadatak za izradu Strateke procjene uticaja na ivotnu sredinu
Dravne studije lokacije Bigova koja se nalazi u zahvatu Prostornog plana podruja posebne namjene za
morsko dobro.
Uzimajui u obzir vrstu i obim zahvata planirajih Dravnom studijom lokacije za zonu Sektora 38 Prostornog
plana podruja posebne namjene za morsko dobro, konstatovano je da se za isti mora sprovesti Strateka
procjena uticaja na ivotnu sredinu, shodno vaeem zakonu Zakon o stratekoj procjeni uticaja na ivotnu
redinu (Sl. List RCG br. 80/05).
Metodologija i proces izrade SPU DSL
Paralelno sa izradom Dravne studije lokacije radi se i SPU DSL. Cilj ovog dokumenta je da ukae na
kljune segmente ivotne sredine koji mogu biti ugroeni realizacijom plana Dravne studije lokacije, tj. da
se definiu najznaajniji uticaji na ivotnu sredinu, te mjere za smanjenje utvrenih negativnih uticaja.
97
Kljuna ogranienja za projektovanje na podruju koje pokriva Dravna studija lokacije identifikovana su kroz
SPU DSL.
POTREBA ZA IZRADOM DRAVNE STUDIJE LOKACIJE SEKTOR 38 BIGOVA
I STRATEKE PROCJENE UTICAJA TOG PLANA
Crna Gora je definisala da turizam, posebno u primorskom regionu, predstavlja klju dugoronog
ekonomskog razvoja i prosperiteta zemlje.
Prostorni plan Crne Gore, Prostorni plan podruja posebne namjene za morsko dobro, Regionalni Master
plan razvoja turizma za podruja Boke Kotorske iz 2003. godine i Strategija razvoja turizma do 2020. godine,
kao i kasnije, navode vanost zatite osjetljivih ekolokih podruja meu kojima spada i podruje Lutice.
Usvajanjem takvih mjera e pomoi u boljem planiranju i projektovanju koje treba da se smanji degradacija
prirode u obalnom podruju i gaji ekoloki zdrav pristup razvoju turizma. U skladu sa prethodno iznijetim
injeniama, resorno Ministarstvo je naruilo izradu Dravne studije lokacije za Sektor 38 Prostornog plana
podruja posebne namjene za morsko dobro i paralelno sa njom Strateku procjena uticaja na ivotnu
sredinu.
OPIS PREDLOENOG KONCEPTA DRAVNE STUDIJE LOKACIJE SEKTOR 38 BIGOVA
Dravna studija lokacije Sektor 38 Bigova je uraena za prostor u zahvatu Sektora 38 Prostornog plana
podruja posebne namjene za morsko dobro za koji je detaljno razraena namjena prostora koja je utvrena
u planovima vieg reda,
OPIS POSTOJEEG STANJA / KVALITETA SEGMENATA IVOTNE SREDINE
Za prostornu cjelinu na koju se odnosi DSL Bigovo ne postoje direktni - precizni podaci na osnovu kojih se
moe dati prikaz postojeeg stanja ivotne sredine jer ova mikro-lokacija nije obuhvaena Programom
monitoringa ivotne sredine koji sporovodi nadleno Ministarstvo. Postoje odreeni podaci za lokacije u
blizini, u optinama Tivat, Kotor i Herceg Novi, pa se tim podacima moramo posluiti za odreivanje opteg
stanja ivotne sredine i na ovoj lokaciji.
Dosadanja saznanja i raspoloivi podaci o stanju ivotne sredine ireg prostora Optine Kotor, kome ova
lokacija administrativno pripada, ukazuju da su svi njeni elementi: morska voda, vazduh, zemljite,
biodiverzitet i predjeli / pejsai u znaajnoj mjeri ouvani, iako trpe znaajne pritiske od ljudskih aktivnosti
(turistika privreda, saobraaj, stanovanje, poljoprivreda i dr.). Moe se zakljuiti da je takvo stanje nastupilo
kao posledica loe planiranog i neneravnomjernog urbanog i turistikog razvoja u irem okruenju. Po svom
intenzitetu, nepovoljni uticaji na ivotnu sredinu dosta variraju tako da su zastupljeni ne samo direktni
(zagaenje, gubitak prirodnih stanita) vei i indirektni uticaji sa neto manjim ili ogranienim intenzitetom
(buka i sl).
OPTI I POSEBNI CILJEVI SPU
Na osnovu raspoloivih odredbi datih u zakonima, kao i strategijama, politikama i planovima vieg reda
formulisani su opti, a u skladu sa planovima vieg reda vezanim za predmetnu lokaciju posebni ciljevi SPU
Istaknuto je da je osnovni cilj izrade SPU je obezbjeenje integracije pitanja zatite ivotne sredine i zdravlja
ljudi tokom razvoja planerskog koncepta predmetnog plana.
OPIS MOGUIH ZNAAJNIJIH UTICAJA NA IVOTNU SREDINU
I MJERA ZA UBLAAVANJE TIH UTICAJA
Analiza uticaja izgradnje planiranih objekata i infrastrukture na ivotnu sredinu pokazuje da se svi efekti
ispoljavaju u okviru tri osnovna vida uticaja. Prvi vid predstavljaju uticaji koji se javljaju kao posljedica
graenja objekta i koji po svojoj prirodi nijesu trajnog karaktera. Posljedice u fazi gradnje su prisustvo ljudi i
maina kao i tehnologije i organizacije izvoenja radova. Po pravilu negativne posljedice e se se javiti kao
rezultat iskopa/deponovanja, transporta i ugraivanja graevinskog materijala, kao i trajnog ili privremenog
zauzimanja prostora i svih aktivnosti koje su u vezi sa tim. Uticaji na ivotnu sredinu koji se javljaju kao
posljedica ko-egzistencije izgraenih objekata i njihove eksploatacije kroz vrijeme imaju uglavnom trajni
karakter, i kao takvi sigurno da predstavljaju uticaje koji su posebno interesantni sa stanovita odnosa
izgraenih objekata i ivotne sredine. Identifikovani su uticaji od planiranih objekata koji treba da budu
rijeeni adekvatnim projektnim rjeenjima za svaki pojedinani objekat, kako pri planiranju (u svim fazama
98
izrade projektne dokumentacije) tako i u toku samog graenja. U dokumentu se daje naglasak na uticaje i
mjere tokom graenja i korienja objekata. Znaajniji uticaji i mjere su datI za prethodno obraene
segmente ivotne sredine, kao i objekte veeg kapaciteta (4 zone sa hotelima i vilama; marina sa 150
vezova).
Imajui u vidu znaajne uticaje projekta na ivotnu sredinu tokom faze pripreme, graenja i koritenja
planiranih objekata izdvojene su mjere za monitoring pojedinih segmenata ivotne sredine, na koje se
oekuju znaajniji uticaji tokom graenja i korienja planiranih objekata, a koji nijesu do sada obuhvaeni u
postojeim programima monitoringa ivotne sredine. Predvieno je utvrivanje nultog stanja u postupku
Procjene uticaja na ivotnu sredinu za pojedinane ili grupne objekte.
ALTERNATIVNA RJEENJA
Istraivanjima u okviru izrade Dravne studije lokacije, razmatrana je (i) alternativa da se Plan ne realizuje
(Do nothing) i (ii) alternative sa razliitim kapacitetom i distribucijom planiranih sadraja. Nakon pribavljanja
miljenja na Nacrt Plana, izabran je konani koncepta distribucije i kapaciteta planiranih objekata
kojim su dodatno smanjeni kapaciteti planiranih objekata i isti udaljeni od obalne linije za najmanje
100 metara. Predloeni koncept nee ugroziti prava i interese korisnika prostora i istovremeno e zatititi
najvrednija stanita (na samoj obali i zonu sa kompaktnom ouvanom makijom.
Prilikom razmatranja alternativa za istovremeno definisanje distribucije i kapaciteta planiranih objekata
korien je metod izbora najbolje opcije na osnovu ocjene a) oekivanih posljedica na stanita / biodiverzitet
i ivotnu sredinu i b) ekspertskog znanja (best knowledge approach) oekivanih posledica i procjene cijene
kotanja, tj. oekivane dobiti i oekivanih posljedica po ivotnu sredinu.
ANALIZA MOGUIH PREKOGRANINIH UTICAJA NA IVOTNU SREDINU
Stratekom procjenom uticaja na ivotnu sredinu DSL Sektor 38 Bigova nijesu obuhvaena pitanja i
problemi vezani za prekogranini uticaj na ivotnu sredinu jer takvi problemi nijesu utvreni zbog velike
udaljenost zone zahvata DSL od najblie dravne granice sa Hrvatskom.
MONITORING IVOTNE SREDINE
S obzirom da e predloeni projekat imati odreene posledice na ivotnu sredinu predloeno je da se
obezbjedi:
Odgovarajui monitoring (praenje stanja) posebno onih elemenata ivotne sredine koji nemaju
odgovarajuu pokrivenost podacima o pojedinim segmentima ivotne sredine i/ili nemaju
odgovajajue referentne lokacije u nacionalnom Programu monitoringa ivotne sredine. S tim u vezi
predloena su poboljanja koja treba integrisati u nacionalni Program monitoringa ivotne sredine
kako bi se obezbjedilo proirivanje postojee mree mjernih mjesta i praenje parametara /
indikatora stanja za sledee elemente ivotne sedine koji su u vezi sa pritiscima na ivotnu sredinu
Utvrivanje nultog stanja ivotne sredine prije poetka gradnje planiranih objekata, kao uslov u
postupku obezbjeenje ekoloke saglasnosti na Elaborat Procjene uticaja zahvata na ivotnu
sredinu
POTEKOE U TOKU IZRADE SPU DSL
Imajui u vidu veliki znaaj ouvanja bioloke raznovrsnosti i potrebe zatite svih segmenata ivotne sredine
u okviru podruja zahvata Dravne studije lokacije i ire zone Donjeg Grblja i poluostrva Lutice, veliku
potekou predstavljao je nedostatak podataka o stanju pojedinih segmenata ivotne sredine (vazduh,
zemljite, podzemne vode, buka, radijacija i dr) za samo podruje zahvata Dravne studije lokacije. Zbog
toga se opis postojeeg stanja pojedinih segmenata ivotne sredine morao dati posredno, na osnovu
raspoloivih podataka najbliih lokacija za koje ti podaci postoje (Tivat, Kotor i Herceg Novi).
ZAKLJUNA RAZMATRANJA
Rezimirajui uticaje Plana na ivotnu sredinu i elemente odrivog razvoja moe se konstatovati da e
predloeni obim zahvata i intervencija u predmetnom prostoru imati odreene negativne uticaje na ivotnu
sredinu, naroito na prirodna obalna stanita i biodiverzitet, kako zbog izgradnje novih i rekonstrukcije
postojeih objekata tako i zbog njihovog iskoriavanja. Negativni uticaji koje je mogue oekivati
realizacijom planskih rjeenja su ipak ogranienog intenziteta i prostornih razmjera. To su, prije svega,
planska rjeenja vezana za izgradnju novih smjetajnih i turistikih kapaciteta, standardne marine,
99
saobraajnica i drugih Planom predvienih sardaja. Da bi se ovakvi uticaji sveli u okvire koji nee opteretiti
ukupni kapacitet prostora, potrebno je sprovoditi mjere za spreavanje i ograniavanje negativnih uticaja na
ivotnu sredinu koje su utvrene u ovoj SPU.
U toku izrade Plana i SPU, na osnovu izvedene procjene i analize poznatih faktora znaajnih za uticaj
predloenog koncepta izgradnje objekata na ivotnu sredinu, konstatuje se da e predloeni projekat imati
odreene negativne uticaje na ivotnu sredinu radi ega e se planiranim konceptom prostorne
(re)distribucije tih objekata datim u Planu, kasnijim efiksnim projektovanjem pojedinanih objekata i pravilnim
iskoriavanjem smanjiti i/ili eminisati negativni uticaji na ivotnu sredinu na prihvatljivi nivo.
Za smanjenje i eliminisanje negativnih uticaja na ivotnu sredinu od izgradnje planiranih objekata i obavljanja
predloenih aktivnosti primjenjivae se (i) mjere zatite ivotne sredine propisane ovom SPU DSL, zatim (ii)
monitoring i utvrivanje nultog stanja ivotne sredine, kao i (iii) sprovoenje odgovarajuih procedura prije
poetka gradnje objekata (obezbjeenje ekoloke i drugih sagalasnosti) i (iv) inspekcijska kontrola u toku
iskoriavanja tih objekata i obavljanja planiranih aktivnosti.
5.9
MJERE ZATITE OD ELEMENTARNIH I DRUGIH NEPOGODA
Mere zatite od elementarnih nepogoda obuhvataju preventivne mjere kojima se spreava ili ublaava
dejstvo elementarnih nepogoda.
Elementarne nepogode mogu biti:
Prirodne nepogode (zemljotres, poari, klizanje tla, poplave, orkanski vjetrovi, nanosi i dr.);
Nepogode izazvane delovanjem ovjeka (nesolidna gradnja, havarije postrojenja, poari velikih
razmjera, eksplozije i dr.);
drugi oblik opte opasnosti (tehniko-tehnoloke i medicinske katastrofe, kontaminacija i dr.)
Naroito su izraene tete od zemljotresa, poara, poplava, klizita i jakih vjetrova. Poto su tete od
elementarnih nepogoda po karakteru sline ratnim katastrofama, ciljevi i mjere zatite su djelimino identini.
Za prostor ovog plana najveu opasnost predstavljaju zemljotresi i poari.
U cilju zatite od elementarnih nepogoda postupiti u skladu sa Zakonom o zatiti i spaavanju (''Sl.list CG
br.13/2007) i Pravilnikom o mjerama zatite od elementarnih nepogoda (''Sl.list R CG br. 8/1993).
Uslovi i mjere zatite od zemljotresa
U cilju zatite od zemljotresa, postupiti u skladu sa odredbama Pravilnika o tehnikim normativima za
izgradnju objekata u seizmikim podrujima ( Slubeni list SFRJ br. 52/90.)
Sve proraune seizmike stabilnnosti zasnivati na posebno izraenim podacima mikroseizmike rejonizacije,
a objekte od zajednikog znaaja raunati za 1 stepen vie od seizmikog kompleksa.
Objekte koji ne spadaju u visokogradnju realizovati u skladu sa Pravilnikom o tehnikim propisima za
graenje u seizmikim podrujima (Sl. list SFRJ br.39/64.)
Zatita od poara
U mirnodopskim uslovima predmetni prostor spada u zone sa velikim poarnim rizikom.
Preventivna mjera zatite od poara je postavljanje objekata na to veem moguem meusobnom
rastojanju kako bi se spreilo prenoenje poara.
Svi objekti moraju biti pokriveni spoljnom hidrantskom mreom regulisanom na nivou kompleksa u skladu sa
Pravilnikom o tehnikim normativima za hidrantsku mreu i gaenje poar ( Sl. list SFRJ broj 30/91.)
Na nivou ovog plana, rjeenjem saobraajnica ostvarena je dostupnost do svih mjesta mogue intervencije
vatrogasaca.
Takoe, saobraajnice su i protivpoarne barijere za prenoenje poara.
100
5.10 SMJERNICE ZA ODBRANU ZEMLJE

Osnovna mera civilne zatite u sluaju rata i neposredne ratne opasnosti je sklanjanje ljudi i materijalnih
dobara u sklonita i druge zatitne objekte.
Projektovanje i realizacija sklonita mora biti u svemu u skladu sa odredbama PRAVILNIKA o tehnikim
normativima za sklonita (Sl.list SFRJ broj 55/83.)
Principi izraunavanja potrebnog broja skloninih mesta
Generalna pretpostavka je da se 80% ljudi sklanja u sklonita a 20% ljudi e se nalaziti van ove zone.
Praksa je pokazala da je najobjektivniji nain izraunavanja potrebnog broja skloninih mesta koristi princip
zatite 2/3 od ukupnog broja ljudi, dok se 1/3 planira za evakuaciju i mobilizaciju.
Za objekte ija je namjena, trgovina, ugostiteljstvo potreban broj skloninih mesta dobija se na osnovu broja
zaposlenih u najveoj radnoj smeni i broja leaja.
Potreban broj skloninih mesta je 2/3 od ukpnog broja zaposlenih u najveoj radnoj smeni.
5.11 SMJERNICE ZA ETAPNOST REALIZACIJE

Veoma nizak nivo postojeeg urbaniteta na najveem delu planske teritorije u obuhvatu LSL Trate i DSL
Bigova, opredeljuju oba ova plana ka tipu "razvojnog plana" koji, u urbanistikom smislu, transformie
prostor. Imajui u vidu da je urbanistiki koncept ureenja prostora jedinstven za oba ova planska
dokumenta, jasno je da e i njihova realizacija biti tesno povezana.
Prva faza u realizaciji ovih planova je svakako opremanje zemljita neophodnim saobraajnicama i
tehnikom infrastrukturom.
Dinamika izgradnje u okviru planiranih namena pre svega zavisi od obima planiranih intervencija.
Podela planske teritorije na prostorne celine Naselje Bigova, Uvala Bigove i Rt Trate korespondira sa
oekivanim etapama realizacije. Naime, obzirom da su u celini Naselje Bigova planirane manje intervencije
na poguavanju postojeeg naseljskog tkiva, koje se baziraju na inicijativi pojedinanih korisnika zemljita,
realno je oekivati da e se ovakva izgradnja najskorije realizovati.
Sledei korak svakako pretstavlja turistiko-hotelsko-sportski kompleks u uvali Bigova i uredjenje naseljske
rive, koji kao pratei turistiki sadraji treba da podignu atraktivnost trenutne turistike ponude i daju inicijalni
podstrek za dalje investicije.
Posebnu celinu i u realizacije predstavlja turistiki kompleks na rtu Trate. Kako zbog obima izgradnje i
investicije, tako i zbog prirodnih uslova na terenu njegova realizacija e se svakako odvijati fazno u duem
vremenskom periodu.
Planirane su ukupno tri faze.
Svaka faza mora pretstavljati funkcionalnu i estetsku cjelinu.
Planirani kapaciteti su dati kao krajnji limiti, to ostavlja investitorima fleksibilnost prilikom projektovanja.
5.12 USLOVI ZA NESMETANO KRETANJE INVALIDNIH LICA

Neophodno je obezbjediti prilaze i upotrebu svih objekata i povrina javnog korienja licima koja se oteano
kreu ili se koriste invalidskim kolicima, u skladu sa Zakonom o uredjenju prostora i izgradnji objekata (Sl. list
CG, br.51/08).
101
5.13 SMJERNICE ZA RACIONALNU POTRONJU ENERGIJE I ENERGETSKU

EFIKASNOST
Na osnovu analize resursa koji su na raspolaganju na podruju Bigove, koliina solarne energije tokom
godine vea je od energetske potrebe u zgradama, a koliina kie koja padne na krovove priblino je
jednaka ukupnoj koliini planirane potronje vode. Analiza klimatskih podataka pokazuje da je predmetna
lokacija izrazito povoljna za primjenu tehnologija obnovljive energije. Energija koja je potrebna za realizaciju
projekta, ukljuujui i graevine i vozila, moe se obezbjediti izvorima obnovljive energije koji se nalaze na
lokaciji. Upotreba solarne energije i energije vjetra, kie, ak i otpadnih voda i otpada moe da se integrie u
manje ili vie zatvoren sistem.
Prema elaboratu Feasibility Study Energy Master Plan for Bigova Bay, Montenegro (Final Report, ARUP,
2008), predloen je slijedei energetski koncept:
tehnologije za to manje korienje ugljenika
obnovljivi izvori energije: snaga sunca (fotovoltaika i termika), snaga vjetra, biomasa i geotermika
individualni sistemi (bez upotrebe ugljenika) za transport na rtu pomou automobila na elektrini pogon s
baterijama na punjenje obnovljivom energijom
energetska mrea za napajanje zgrada i vozila
sistem za hladjenje morskom vodom
sistemi za skladitenje energije (podzemni tankovi, baterije za automobile...),
potencijalna energija uslijed visinske razlike na samoj lokaciji (rezervoari za vodu)
tehnologija hladjenja solarnom energijom
skupljanje i koritenje kinice
kombinacija centralizovanih tehnologija i tehnologija obnovljive energije ugradjene u gradjevine koje
obezbjedjuju prenos snabdijevanja energijom na poluotoku koja je povezana i s kopnom
Proueno je vie rjeenja - centralizovana i decentralizovana rjeenja, korienje fotovoltanih modula,
toplotnih kolektora, turbina za vjetar, biomase, geotermalne energije i drugo, a vani faktori su bezbjednost
snabdijevanja i vizuelna integracija sistema.
Kombinacija centralnog i decentralizovanog integrisanog sistema graevina moe da snabdije mreu
energijom iz obnovljivih izvora (uglavnom solarnog). Morska voda se moe koristiti u svrhu hlaenja, a
solarni rashladni sistemi koriste toplotnu energiju za rad apsorpcionih hladnjaka.
Energetski efikasni urbani dizajn na prostoru Bigove i rta Trate podrazumijeva slijedee elemente:
visoka urbana gustina u naseljima i ouvanje prirodnog okruenja u ostalim podrujima
redukovana potreba energije za transport
stvaranje ugodnih mikroklimatskih uslova u paljivo osmiljenim i dizajniranim spoljnim prostorima
energetski efikasni dizajn konfiguracije, oblika, irine i orijentacije ulica kao i gradjevinskih formi
paljivi izbor gradjevinskih materijala i boja za gradjevine, ulice i puteve
upotreba vegetacije u skladu s klimom
metoda izrei i ugradi te ponovljeno korienje zemlje i kamena sa lokacije (iskopanih pri izgranji) u
formiranju morfologije urbane strukture na makro (naselja) i mikro nivou (pojedinanog objekta)
solarna geometrija primijenjena za osiguravanje pasivnog dobitka sunca u zimskom periodu,
redukovanje optereenja suncem u ljetnom periodu i porast energije pomou termalnih kolektora i
fotovoltanih modula
hladni povjetarci sa mora
U narednoj fazi projektovanja, integracija tehnologija i sistema obnovljive energije u arhitektonski koncept i
dizajn e biti od kljunog znaaja za uspjeh i podrazumijevae slijedee mjere.
redukovanje energije (lokalni gradjevinski materijali)
energetski efikasni plan podjele na zone, dizajn fasada i gradjevina, mehaniki sistemi
korienje dnevne svjetlosti za osvjetljenje prostora, djelotvorna ventilacija, hladjenje
prirodni sistemi za ventilaciju na pogon vjetra i termike
efikasna zatita od sunca
inovativni sistemi niske energije, male buke
fleksibilnost i prilagodljivost za budue promjene
102
5.14 SMJERNICE ZA OBLIKOVANJE I MATERIJALIZACIJU

U poglavlju Pravila za ureenje prostora i graenje objekata data su pravila za oblikovanje i materijalizaciju
buduih objekata za svaku od planiranih namjena ponaosob. Imajui u vidu atraktivnost prostora koji tretira
ova studija lokacije, prilikom realizacije planirane izgradnje potrebno je posebnu panju posvetiti
urbanistikom i arhitektonskom oblikovanju svih planiranih sadraja. Stoga su u ovom poglavlju date opte
smjernice koje se trebaju primenjivati kao osnovni principi za dalju arhitektonsku razradu:
Opti principi oblikovanja:
arhitektonsko oblikovanje objekata uskladiti sa pejzaom i duhom mediteranskog mjesta
u procesu projektovanja primenjivati sutinske principe arhitekture ovog podneblja oliene u:
o jednostavnosti proporcije i forme
o prilagodjenosti formi objekata topografiji terena
o prilagodjenosti klimatskim uslovima
o upotrebi autohtonih materijala i vegetacije
primjenu tradicionalnih elemenata ne svoditi na kopiranje istih ve ih paljivo transponovati uz
primjenu savremenih materijala i tehnika koji e rezultitati vrhunskom arhitekturom koja pretstavlja
odraz vremena kome nastaje
Opte smjernice za materijalizaciju su:
fasade objekata treba da budu od prirodnog autohtonog kamena u povrini fasade od min 30%,
ostali dio fasade moe biti od maltera bojenog pastelnim tonovima
upotreba prirodnih materijala, to podrazumjeva upotrebu drveta kao sjenila na terasama, i kura na
prozorima
imajui u vidu izrazitu denivelisanost terena u obuhvatu ovog plana potrebno je posebnu panju
posvetiti uredjenju terena, njegovom ozelenjavanju kao i oblikovanju i materijalizaciji otvorenih
povrina i kaskada, gdje je neophodna upotreba kamena.
imajui u vidu cjelovitost i potrebu za pronalaenjem jedinstvenog arhitektonskog izraza omoguava
se upotreba kosih ali i ravnih krovova na svim objektima u zahvatu ove studije lokacije
5.15 USLOVI ZA KORIENJE PROSTORA DO PRIVOENJA NAMJENI

Dio prostora plana (naselje Bigova, uvala Bigove) danas se koristi za odreene djelatnosti i funkcije. Do
privoenja planiranoj njameni treba omoguiti nesmetano korienje ovog prostora za postojee namjene, ali
ne i njihovo proirivanje ili mijenjanje namena van onih propisanih Planom.
Na dijelu neizgraenog prostora (rt Trate) predvienog za odreene sadraje, do privoenja namjeni nije
dozvoljena bilo kakva gradnja.
5.16 SMJERNICE ZA DALJU RAZRADU PLANA

U sklopu plana, izraeni su Urbanistiko tehniki uslovi prema planiranim namjenama povrina.
Napomena:
Kompletni UTU za svaku formiranu urbanistiku parcelu bie dati u konanom elaboratu plana. U fazi Nacrta
plana uraeni su UTU za po jednu tipsku parcelu iz svake planirane namjene i oni su priloeni na cd.
Za vee planirane komplekse treba uraditi idejna reenja koja bi preciznije definisala prostor i bila ulaz za
izradu tehnike dokumentacije.
Investitori svih objekata na teritoriji plana se obavezuju da u sklopu projektne dokumentacije dostave i
Geomehaniki elaborat.
103
6. ANALITIKI PODACI
104
ANALITIKI PODACI
U tabeli koja sledi prikazani su urbanistiki pokazatelji za svaku urbanistiku parcelu
posebno.
OBJANJENJA ZA SVAKI TIP PODATAKA
Broj urb. parcele: Ovaj broj oznaava broj urbanistike parcele i obeleen je u svakoj parceli.
Status objekta: daje podatak o tome da li je objekat postojei, planirani ili predvidjen za
rekonstrukciju
namjena: predstavlja planiranu funkciju odreene parcele. U grafikom prilogu ovaj podatak je
predstavljen razliitim rafurama.
Povrina parcele
Ovaj broj predstavlja ukupnu povrinu urbanistike parcele i izraen je u m2.
Maks. Povrina pod objektom
Podatak predstavlja bruto povrinu pod objektima na parceli i izraen je u m2.
Maks. Spratnost
Podatak oznaava maksimalnu spratnost objekta na parceli;
Suteren je poluukopana etaa objekta, koja jednim delom osnove ukopana, a jednim izlazi na nivo
terena.
Spratnost sa pristupnog puta
Definisana je samo za objekte stalnog i sezonskog stanovanja u okviru cjeline Naselje Bigova, i
pretstavlja spratnost objekta sa pristupnog puta.
Maks. BRGP (bruto razvijena graevinska povrina)
Podatak predstavlja ukupnu bruto graevinsku povrinu svih etaa objekta na parceli, izraeno u
m2.
Bruto razvijena povrina etae je povrina spoljne konture zidova, odnosno zbir svih prostorija i
povrina pod konstruktivnim delovima zgrade (zidovi, stubovi, stepenita i slino).
Ukupna bruto razvijena povrina objekta je zbir svih bruto razvijenih povrina etaa.
U sklopu podzemnih etaa (suteren i podrum), podzemne garae i tehnoloki prostori (podstanice
grejanja, trafostanice, kotlarnice, dizel agregat stanice, mainske prostorije za lift i sl.) se ne
raunaju u povrine korisnih etaa i samim tim ne uestvuju u ukupnoj BRGP objekta.
Min/maks. broj smjetajnih jedinica/vila
Podatak predstavlja minimalan odnosno maksimalan broj smjetajnih jedinica/vila na odreenoj
urbanistikoj parceli u turistikim sadrajima, izraeno u kom.
Broj leaja
Podatak predstavlja maksimalan broj kreveta u turistikim sadrajima, izraeno u kom.
U obraunu je korien sledei normativ:
smjetajna jedinica u hotelima
= 2 postelje
smjetajna jedinica Tip A, B I C
= 3 postelje
smjetajna jedinica u Vilama Tip A, B i LUX
= 6 postelja
vez (za plovilo standardne duine 12m)
= 3 leaja
Indeks zauzetosti
Podatak predstavlja odnos povrine pod objektom i povrine parcele.
Indeks izgraenosti
Podatak predstavlja odnos bruto-razvijene povrine zgrade i povrine parcele.
Napomena
Daje dodatna objenjenja o objektu ili parceli:
PODZEMNI PARKING... u sklopu urbanistike parcele (u turistikom kompleksu na rtu Trate) je predvien
zajedniki podzemni parking namenjen svim korisnicima kompleksa.
SERVISNI CENTAR oznaava da je u sklopu urb. parcele predviena ispostava servisnog centra
NIJE NA PODLOZI oznaava posojee objekte koji su izgraeni u skorije vreme a nisu evidentirani na
podlozi (u cjelini Naselje Bigova)
105
6.1.1. ANALITIKI PODACI PO URBANISTIKIM PARCELAMA

ZNAENJE SKRAENICA U KOLONI II NAMJENA POVRINA :
PUO POVRINE OGRANIENE NAMJENE
OP OSTALE PRIRODNE POVRINE
K POVRINE NAMIJENJENE KULTURI
HS POMORSKI SAOBRAAJ
ZKL ZATIENA KULTURNA DOBRA
VP POVRINE KOPNENIH VODA
SMG STANOVANJE MALIH GUSTINA

T1 HOTELI
T2 TURISTIKO NASELJE (DEPADANSI I VILE)
U POVRINE ZA PRUANJE USLUGA ISHRANE I PIA
MN MJEOVITA NAMJENA
PUJ POVRINE JAVNE NAMJENE
NAPOMENA: namjene povrina date su u skladu sa Pravilnikom o bliem sadraju i formi planskog dokumenta/ kriterijumima namjene povrina/
elementima urbanistike regulacije i jedinstvenim grafikim simbolima iz 2010. godine
Br.
parcele
Namjena
povrina
Sadraj
Status
objekta
P
parcele
BRGP
P pod
objektom
Indeks
Indeks
Broj
zauzeto izgraen etaa
sti
osti
B-1
SMG
STALNO I POV. STANOVANJE
PLAN.
440
395
132
0.30
0.90
B-10
SMG
POST.
53
18
18
0.34
0.34
B-11
SMG
STALNO I POV. STANOVANJE REKONSTR.
24
24
24
0.99
0.99
B-12
SMG
69
150
68
0.99
2.18
B-13
SMG
POST.
62
96
32
0.51
1.54
B-14
SMG
POST.
57
52
26
0.46
0.92
B-15
SMG
POST.
148
70
35
0.24
0.47
B-16
SMG
POST.
273
197
76
0.28
0.72
B-17
SMG
POST.
226
114
70
0.31
0.50
B-18
SMG
POST.
98
152
76
0.78
1.55
B-19
SMG
POST.
78
102
51
0.66
1.31
Broj
smjet.
jedinica
Broj
leajeva
106
B-2
SMG
PLAN.
373
335
112
0.30
0.90
B-20
SMG
POST.
163
118
59
0.36
0.72
B-21
SMG
POST.
157
90
45
0.29
0.57
B-22
SMG
POST.
429
196
98
0.23
0.46
B-23
MN
TRGOVINA I UGOST.
PLAN.
868
260
260
0.30
0.30
B-24
SMG
POST.
250
169
56
0.22
0.68
B-25
SMG
POST.
402
168
55
0.14
0.42
B-26
SMG
PLAN.
982
880
295
0.30
0.90
B-27
SMG
POST.
713
252
157
0.22
0.35
B-28
SMG
POST.
494
114
57
0.12
0.23
B-29
SMG
POST.
578
124
62
0.11
0.21
B-3
SMG
PLAN.
440
395
132
0.30
0.90
B-30
SMG
POST.
514
155
92
0.18
0.30
B-31
SMG
POST.
489
119
74
0.15
0.24
B-32
SMG
POST.
317
150
75
0.24
0.47
B-33
SMG
POST.
306
244
111
0.36
0.80
B-34
SMG
POST.
304
43
43
0.14
0.14
B-35
SMG
POST.
681
420
188
0.25
0.62
B-36
SMG
POST.
286
319
80
0.28
1.12
B-37
SMG
POST.
278
425
118
0.42
1.53
B-38
SMG
POST.
548
495
164
0.30
0.90
B-39
SMG
POST.
310
196
65
0.21
0.63
3
107
B-4
SMG
PLAN.
516
465
155
0.30
0.90
B-40
SMG
PLAN.
300
185
90
0.30
0.62
B-41
SMG
POST.
300
384
120
0.40
1.28
B-42
SMG
POST.
305
264
120
0.39
0.87
B-43
SMG
PLAN.
315
285
94
0.30
0.90
B-44
SMG
PLAN.
319
285
96
0.30
0.90
B-45
SMG
PLAN.
298
265
89
0.30
0.90
B-46
SMG
POST.
316
304
117
0.37
0.96
B-47
SMG
POST.
358
304
117
0.33
0.85
B-48
SMG
PLAN.
317
286
95
0.30
0.90
B-49
SMG
PLAN.
292
260
88
0.30
0.90
B-5
SMG
343
180
90
0.26
0.52
B-52
PUJ
RIVA
PLAN.
673
B-53
PUJ
RIVA
POST.
2761
B-54
OP
PLAA
PLAN.
2072
B-55
OP
PLAA
PLAN.
4483
B-6
SMG
POST.
74
43
21
0.28
0.58
B-7
SMG
POST.
155
132
83
0.53
0.85
B-8
SMG
POST.
105
132
66
0.63
1.26
B-9
SMG
POST.
146
102
51
0.35
0.70
T-1
PLAZNI KLUB
PLAN.
1377
689
344
0.25
0.50
T-10
T1
HOTEL
PLAN.
749
1572
524
0.70
2.10
16
31
108
T-100
T2
VILE TIP B
PLAN.
3018
3018
1508
0.50
1.00
40
T-101
T2
VILE TIP B
PLAN.
515
515
257
0.50
1.00
T-102
T2
VILE TIP B
PLAN.
1193
1193
596
0.50
1.00
16
T-103
T2
VILE TIP B
PLAN.
864
864
431
0.50
1.00
12
T-104
T2
VILE TIP B
PLAN.
1234
1234
617
0.50
1.00
16
T-105
T2
VILE TIP B
PLAN.
632
632
315
0.50
1.00
T-106
T2
VILE TIP B
PLAN.
1176
1176
587
0.50
1.00
16
T-107
T2
VILE TIP B
PLAN.
910
910
455
0.50
1.00
12
T-108
VIDIKOVAC
PLAN.
2133
640
639
0.30
0.30
T-109
KULTURNI CENTAR
PLAN.
2329
1397
465
0.20
0.60
T-11
T1
HOTEL
PLAN.
1248
2621
873
0.70
2.10
26
52
T-110
PLAZNI KLUB
PLAN.
1948
779
389
0.20
0.40
T-111
OP
PLAZA
PLAN.
6618
T-112
PUJ
LUKOBRAN
PLAN.
8207
0.00
0.00
T-113
PLAZNI KLUB
PLAN.
1283
770
384
0.30
0.60
T-114
PUJ
URE. ZEL. "CE"
PLAN.
479
T-115
PUJ
URE. ZEL. "CE"
PLAN.
471
T-116
PUJ
URE. ZEL. "CE"
PLAN.
66
T-117
PUJ
URE. ZEL. "CE"
PLAN.
263
T-118
PUJ
URE. ZEL. "CE"
PLAN.
1005
T-119
PUJ
URE. ZEL. "CE"
PLAN.
661
109
T-120
T2
LUX VILE
PLAN.
1793
538
269
0.15
0.30
T-121
T2
LUX VILE
PLAN.
1435
574
286
0.20
0.40
T-122
T2
LUX VILE
PLAN.
1620
486
243
0.15
0.30
T-123
T2
LUX VILE
PLAN.
1328
531
265
0.20
0.40
T-124
T2
LUX VILE
PLAN.
1406
562
281
0.20
0.40
T-125
T2
LUX VILE
PLAN.
1221
488
244
0.20
0.40
T-126
T2
LUX VILE
PLAN.
1390
556
277
0.20
0.40
T-127
T2
LUX VILE
PLAN.
1240
496
248
0.20
0.40
T-128
T2
LUX VILE
PLAN.
1165
466
232
0.20
0.40
T-129
T2
LUX VILE
PLAN.
1143
457
228
0.20
0.40
T-130
T2
LUX VILE
PLAN.
1313
525
262
0.20
0.40
T-131
T2
LUX VILE
PLAN.
1240
496
247
0.20
0.40
T-132
T2
LUX VILE
PLAN.
1322
529
264
0.20
0.40
T-133
T2
LUX VILE
PLAN.
1257
503
251
0.20
0.40
T-134
T2
LUX VILE
PLAN.
1353
541
270
0.20
0.40
T-135
T2
LUX VILE
PLAN.
1279
512
255
0.20
0.40
T-136
T2
LUX VILE
PLAN.
1201
480
240
0.20
0.40
T-137
T2
LUX VILE
PLAN.
1209
484
241
0.20
0.40
T-138
T2
LUX VILE
PLAN.
1135
567
283
0.25
0.50
T-139
T2
LUX VILE
PLAN.
1177
471
235
0.20
0.40
T-140
T2
LUX VILE
PLAN.
1206
482
241
0.20
0.40
T-141
T2
LUX VILE
PLAN.
1230
492
246
0.20
0.40
6
110
T-142
PUO
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
371
T-143
PUO
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
341
T-144
PUO
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
311
T-145
PUO
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
322
T-146
PUO
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
287
T-147
PUO
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
315
T-148
PUO
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
319
T-149
PUO
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
325
T-150
PUO
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
299
T-151
PUO
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
287
T-152
PUO
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
302
T-157
T2
VILE TIP A
PLAN.
694
833
416
0.60
1.20
14
T-16
T2
SMJET. JED. TIP C
PLAN.
1040
1040
519
0.50
1.00
T-17
T1
HOTEL
PLAN.
543
760
380
0.70
1.40
15
T-174
T2
SMJET. JED. TIP B
PLAN.
215
258
129
0.60
1.20
T-175
T2
SMJET. JED. TIP B
PLAN.
598
718
358
0.60
1.20
T-176
T2
SMJET. JED. TIP B
PLAN.
878
1054
527
0.60
1.20
11
T-177
T2
SMJET. JED. TIP B
PLAN.
890
1068
533
0.60
1.20
12
T-18
T1
HOTEL
PLAN.
1045
2195
731
0.70
2.10
22
44
T-19
T1
HOTEL
PLAN.
603
1689
422
0.70
2.80
17
34
T-190
T2
SMJET. JED. TIP B
PLAN.
639
767
383
0.60
1.20
T-191
T2
SMJET. JED. TIP C
PLAN.
783
783
391
0.50
1.00
6
111
T-192
T2
SMJET. JED. TIP B
PLAN.
592
711
355
0.60
1.20
T-193
T2
SMJET. JED. TIP A
PLAN.
2567
4107
2053
0.80
1.60
31
93
T-194
T2
SMJET. JED. TIP C
PLAN.
968
968
484
0.50
1.00
T-20
T1
HOTEL
PLAN.
2756
7717
1929
0.70
2.80
77
154
T-200
T2
SMJET. JED. TIP B
PLAN.
768
922
460
0.60
1.20
10
T-201
T2
SMJET. JED. TIP B
PLAN.
1642
1971
985
0.60
1.20
22
T-202
T2
SMJET. JED. TIP C
PLAN.
865
865
432
0.50
1.00
T-204
T1
HOTEL
PLAN.
1912
2295
1147
0.60
1.20
23
46
T-205
T1
HOTEL
PLAN.
768
921
460
0.60
1.20
18
T-206
T1
HOTEL
PLAN.
194
233
116
0.60
1.20
T-21
T1
HOTEL
PLAN.
3159
6634
2211
0.70
2.10
66
133
T-210
T1
HOTEL
PLAN.
930
1673
557
0.60
1.80
17
33
T-212
T1
HOTEL
PLAN.
586
1055
351
0.60
1.80
11
21
T-213
T1
HOTEL
PLAN.
766
1378
459
0.60
1.80
14
28
T-214
T1
HOTEL
PLAN.
1119
2015
671
0.60
1.80
20
40
T-215
T1
HOTEL
PLAN.
568
1364
340
0.60
2.40
14
27
T-218
T1
HOTEL
PLAN.
2268
5444
1361
0.60
2.40
54
109
T-219
T1
HOTEL
PLAN.
767
1841
460
0.60
2.40
18
37
T-22
T1
HOTEL
PLAN.
3159
4423
2211
0.70
1.40
44
88
T-220
PUJ
TRG
PLAN.
2985
T-221
PUJ
TRG
PLAN.
1621
T-241
PUJ
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
1808
112
T-242
PUJ
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
456
T-243
PUJ
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
211
T-244
PUJ
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
28
T-245
PUJ
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
38
T-246
PUJ
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
297
T-248
PUJ
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
339
T-249
PUJ
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
468
T-250
PUJ
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
424
T-251
PUJ
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
272
T-252
PUJ
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
1551
T-253
PUJ
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
158
T-26
T2
VILE TIP A
PLAN.
1997
T-262
PUJ
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
75
T-263
PUJ
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
260
T-264
PUJ
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
233
T-265
PUJ
URE. ZEL. "ZR"
PLAN.
223
T-27
T2
VILE TIP A
PLAN.
1756
T-274
PUJ
URE. ZEL. "CE"
PLAN.
444
T-275
PUJ
URE. ZEL. "CE"
PLAN.
336
T-276
PUJ
URE. ZEL. "CE"
PLAN.
516
T-277
PUJ
URE. ZEL. "CE"
PLAN.
419
T-278
PUJ
URE. ZEL. "CE"
PLAN.
464
2396
1198
0.60
1.20
41
2107
1053
0.60
1.20
36
113
T-279
PUJ
URE. ZEL. "CE"
PLAN.
479
T-28
T2
VILE TIP A
PLAN.
1041
1249
624
0.60
1.20
21
T-29
T2
VILE TIP A
PLAN.
726
871
435
0.60
1.20
15
T-30
T1
HOTEL
PLAN.
1734
2428
1214
0.70
1.40
24
49
T-31
T1
HOTEL
PLAN.
1733
3639
1213
0.70
2.10
36
73
T-32
PUJ
TRG
PLAN.
2088
T-33
HS
MARINA
PLAN.
46358
T-57
PUJ
URE. ZEL. "MV"
PLAN.
371
T-58
PUJ
URE. ZEL. "MV"
PLAN.
1989
T-61
PUJ
URE. ZEL. "MV"
PLAN.
319
T-63
PUJ
URE. ZEL. "MV"
PLAN.
138
T-64
PUJ
URE. ZEL. "MV"
PLAN.
451
T-65
PUJ
URE. ZEL. "MV"
PLAN.
179
T-66
PUJ
URE. ZEL. "MV"
PLAN.
461
T-68
PUJ
URE. ZEL. "MV"
PLAN.
85
T-70
PUJ
URE. ZEL. "MV"
PLAN.
442
T-71
PUJ
URE. ZEL. "MV"
PLAN.
405
T-72
PUJ
URE. ZEL. "MV"
PLAN.
439
T-73
PUJ
URE. ZEL. "MV"
PLAN.
493
T-74
PUJ
URE. ZEL. "MV"
PLAN.
628
T-75
PUJ
URE. ZEL. "MV"
PLAN.
112
T-76
PUJ
URE. ZEL. "MV"
PLAN.
137
114
T-77
PUJ
URE. ZEL. "MV"
PLAN.
165
T-78
PUJ
URE. ZEL. "MV"
PLAN.
205
T-79
PUJ
URE. ZEL. "MV"
PLAN.
2906
T-80
PUJ
URE. ZEL. "MV"
PLAN.
1558
T-81
PUJ
URE. ZEL. "MV"
PLAN.
1014
T-9
T1
HOTEL
PLAN.
871
1830
609
0.70
2.10
18
37
T-90
T2
VILE TIP B
PLAN.
2012
2012
1006
0.50
1.00
27
T-91
T2
VILE TIP B
PLAN.
1655
1655
827
0.50
1.00
22
T-92
T2
VILE TIP B
PLAN.
1454
1454
727
0.50
1.00
19
T-93
T2
VILE TIP B
PLAN.
1596
1596
797
0.50
1.00
21
T-94
T2
VILE TIP B
PLAN.
1434
1434
716
0.50
1.00
19
T-95
T2
VILE TIP B
PLAN.
1030
1030
515
0.50
1.00
14
T-96
T2
VILE TIP B
PLAN.
752
752
376
0.50
1.00
10
T-98
T2
VILE TIP B
PLAN.
1308
1308
653
0.50
1.00
17
T-99
T2
VILE TIP B
PLAN.
1976
1976
987
0.50
1.00
26
U-1
PUJ
RIVA
PLAN.
2935
U-3
ZKL
ARHEOLOSKI PARK
PLAN.
15033
3601
2254
0.15
0.24
U-4
ZKL
ARHEOLOSKI PARK
PLAN.
16072
3700
2200
0.15
0.23
U-5
PUJ
PLAA
PLAN.
5477
U-6
VP
POTOK
PLAN.
664
115
6.1.2. ANALITIKI PODACI NA NIVOU PLANSKOG PODRUJA:

POVRSINA
POVRSINA
INDEKS
BROJ
PLANIRANA
BROJ
BROJ
BROJ
INDEKS
POD
PLANIRANI SADRAJ SADRAJA
IZGRADJEN
SMJESTAJNIH
BRGP (m2) OBJEKTIMA ZAUZETOSTI
ETAZA
TURISTA STANOVNIKA
(m2)
OSTI
JEDINICA/SOBA
(m2)
STALNO I SEZONSKO
15003
10690
STANOVANJE
4238
0.28
0.71
1-4
0
0
215
2567
4107
2053
0.80
1.60
2
31
93
SMJEST. JEDIN. TIP A
0
6223
9957
4974
0.60
1.60
2
27
81
SMJEST. JEDIN. TIP B
0
3656
5226
2610
0.50
1.43
2
14
43
0
SMJEST. JEDIN. TIP C
6213
7456
3728
0.60
1.20
2
21
128
VILE TIP A
0
22760
22760
11370
0.50
1.00
2
51
303
VILE TIP B
0
28663
11237
5608
0.20
0.39
2
22
132
LUX VILE
0
27480
53727
18239
0.60
1.96
1
4
537
1075
HOTELI
0
2329
1400
465
0.10
0.30
3
KULTURNI CENTAR
0
0
0
31105
7301
4454
0.15
0.24
2
ARHEOLOSKI PARK
0
0
0
TRGOVINA I
UGOSTITELJSTVO
868
260
260
0.30
0.30
1
0
0
0
2133
640
639
0.30
0.30
1
VIDIKOVAC
0
0
0
28415
PARKOVI
0
0
0
0
0
0
0
12815
3879
1937
0.30
0.30
2
BEACH CLUB
0
0
0
46358
MARINA
0
0
0
0
150
450
0
18650
PLAZA
0
0
0
0
0
0
0
POTOK
664
0
0
0
0
0
0
0
RIVA
6369
0
0
0
0
0
0
0
PJESACKE STAZE
10499
0
0
0
0
0
0
0
SAOBRACAJNICE
97821
0
0
0
0
0
0
0
PRIRODNA
STJENOVITA OBALA
80790
0
0
0
0
0
0
0
TRG
6694
0
0
0
0
0
0
0
496977
0
0
0
0
0
0
0
PRIRODNO ZELENILO
UKUPNO ZA DSL
955052
138642
60575
0.06
0.15
do 4
853
2304
215
116
7. INFRASTRUKTURA
117
7.1. SAOBRAAJ
Saobraajna mrea
Saobraajna mrea projektovana je da bude u funkciji planiranih namena i prilagoena karakteru prostora.
Zasnovana je na postavkama Prostornog plana Optine Kotor iz 1995. god., Prostornog plana za podruje
posebne namene Morskog dobra iz 2007. god i DUP Bigova, koji pokriva kontaktno podruje ovog plana, a
ija je izrada trenutno u toku (Nacrt plana 2009.).
Pri planiranju mree teilo se da se u to veoj meri iskoriste postojei koridori ka pojedinim lokacijama i da
se obezbedi kolski pristup svim planiranim sadrajima.
Kategorizacija saobraajnica u okviru plana definisana je prema znaaju i funkciji povezivanja u prostoru.
Lokalni putevi su putevi koji povezuju predmetni plan sa okruenjem: optinski put ka Kotoru (veza sa
Jadranskom magistralom), put ka Glavatiiima kao i njihova uzajamna veza, "Saobraajnica 1", koja vodi po
trasi biveg vojnog puta ka vojnom odmaralitu.
Kako bi se omoguila neposrednija veza izmeu puta za Kotor, odnosno saobraajnica primarne mree u
okruenju i novih sadraja na rtu Trate, planirana je veza u zaleu Bigovske uvale izmeu puta za Kotor i
puta za Glavatiie. Trasiranjem ovog poteza, iako je van granica plana, omogueno je rastereenje
saobraajnica neposredno u naselju i preusmeravanje buduih evidentno znaajnih kolskih tokova ka
zonama atrakcije na rtu Trate na kapacitativnije saobraajnice. Svi lokalni putevi u granicama plana su
rekonstruisani na primereni popreni profil. Profil puta za Kotor je preuzet iz nacrta DUP-a Bigova.
Na lokacijama ukrtanja spoljnih putnih pravaca i primarne gradske mree planirane su dve krune
raskrsnice iji je zadatak da najavi ulazak u zonu umirenijeg saobraaja, i da omogui nesmetana povratna
kretanja za autobuski i teretno snabdevaki saobraaj.
Ostale saobraajnice su po funkciji ulice u naselju podeljene na sabirne i pristupne ulice. Sabirne ulice
povezuju lokalne puteve i ulice sekundarnog ranga i njihov zadatak je da vre distribuciju ciljnih i izvornih
tokova u okviru prostornih celina. Pristupne ulice su ulice sekundarne mree iji je zadatak pristup i
opsluivanje pojedinanih urbanih sadraja. One su ili kolske sa izdvojenim trotoarima ili kolsko peake sa
umirenim saobraajem uz apsolutno prvenstvo peakih kretanja.
U samom naselju Bigova "Saobraajnica 2" je osnovna sabirna ulica, osovina na koju se nadovezuje ostala
ulina mrea naselja. Njen profil varira od 2,5 do 5,5 m irine kolovoza prema mogunostima koje dozvoljava
postojea urbana celina. Takav profil iziskuje i poseban reim s obzirom da kolovoz na pojedinim deonicama
slui i za peaki saobraaj. Trasiranje ove saobraajnice je prvenstveno preuzeto iz nacrta DUP-a Bigova.
U uvali Bigova formirane su dve pristupne ulice sadrajima u uvali sa povrinskim parkinzima i okretnicama
kako bi se omoguio nesmetan povratak vozila koji nisu u mogunosti da se parkiraju.
"Saobraajnica 3" je glavni pristup urbanoj celini Trate. Od nje vodi mrea ulica pod posebnim reimom
saobraaja s obzirom da je kolska komunikacija na rtu dozvoljena samo elektro vozilima. U transportnom
centru na kraju "Saobraajnice 3" i prelasku na glavnu sabirnicu rta, "Saobraajnicu 6", obavlja se parkiranje
vozila iz nailaznih spoljnih saobraajnica i preuzimanje elektro vozila kao iskljuivo sredstvo kolskog kretanja
na rtu.
Zona ima javni prevoz ureen elektrinim vozilima tipa Club Car ili slinim vozilima (vozila za golf igralita).
Vozila su locirana na stajalitima i na raspolaganju su na poziv korisnika. Vozila je mogue zaustaviti na putu
i sjesti na slobodno sjedite. U zavisnosti od dnevnih potreba se odreuje broj vozila na stajalitima Stajalita
su rasporeena poitavoj zoni takoda obezbjeuju najbri i najkrai pristup korisnicima.
Na rtu je formirana mrea sa dva dominantna kruna toka koju ine "Saobraajnica 6" i "Saobraajnica 7" uz
poprene glavne veze, "Saobraajnice 8" i "Saobraajnice 9". Sve su irine kolovoza 6,0 m sa obostranim
trotoarima. Ostalu ulinu mreu ini splet pristupnih ulica, prvenstveno kolsko peakih, sa poprenim
povezujuim peakim komunikacijama u vidu staza ili stepenita.
118
Elementi planirane saobraajne mree u okviru plana:
lokalni put
irina
kolovoza
(m)
5,5
lokalni put
lokalni put
sabirna
ulica
sabirna
ulica
pristupna
ulica
pristupna
ulica
sabirna
ulica
sabirna
ulica
sabirna
ulica
sabirna
ulica
pristupna
ulica
rang
Put Bigova - Kotor
Put
Bigova
Glavatiii
Saobraajnica 1
Saobraajnica 2
Saobraajnica 3
Saobraajnica 4
Saobraajnica 5
Saobraajnica 6
Saobraajnica 7
Saobraajnica 8
Saobraajnica 9
Pristupne ulice
rtu Trate
na
irina
trotoara (m)
broj
parki
nga
popreni profil
1,0
1-1
6,0
2 x 2,0
2-2
6,0
2,0
2,5 - 5,5
0 - 2 x 1,0
3-3
4-4, 5-5, 6-6,
7-7, 8-8
6,0
2 x 2,0
6,0
2 x 2,0
17
9-9
6,0
2 x 2,0
18
9-9
6,0
2 x 2,0
32
10-10
6,0
2 x 2,0
10-10, 11-11
6,0
2 x 2,0
10-10, 12-12
6,0
2 x 2,0
10-10
6,0
0 / 2 x 1,5
49
napomena
10-10
pod posebnim
reimom
pod posebnim
reimom
pod posebnim
reimom
pod posebnim
reimom
pod posebnim
reimom
Osnovni elementi poprenih profila saobraajnica dati su u grafikom prilogu br. 08 (Plan saobraaja sa
regulacijom i nivelacijom).
Pravila graenja saobraajnih povrina
Na svim kolskim saobraajnicama koje povezuju turistike komplekse i atraktivna su za peaka
kretanja, a postojei ambijent i objekti to omoguuju i nisu pod posebnim reimom, planirati najmanje
jednostrani trotoar kako bi se izbegao sukob kolskog i peakog saobraaja;
Svi lokalni putevi koji nemaju trotoar planirani su sa stabilizovanom bankinom odnosno bermom irine
1,0 m (0,5 m);
Trase rekonstruisanih i novoprojektovanih saobraajnica u situacionom i nivelacionom planu prilagoditi
terenu i kotama izvedenih saobraajnica sa odgovarajuim padovima;
Kolovoznu konstrukciju rekonstruisanih i novoprojektovanih saobraajnica dimenzionisati shodno rangu
saobraajnice, oekivanom optereenju i strukturi vozila koja e se njome kretati;
Nivelaciju novih kolskih i peakih povrina uskladiti sa okolnim prostorom i sadrajima kao i sa
potrebom zadovoljavanja efikasnog odvodnjavanja atmosferskih voda;
Odvodnjavanje atmosferskih voda reavati slobodnim padom povrinskih voda u slobodnu povrinu
putem rigola i propusta;
Kolovozne zastore svih planiranih i postojeih - zadranih saobraajnica van onih koji su pod posebnim
reimom saobraaja raditi sa asfaltnim materijalima;
Kolovozne zastore planiranih saobraajnica na rtu Trate koji su pod posebnim reimom saobraaja
raditi prvenstveno sa materijalima primenjivih u lokalnom podneblju i koji se uklapaju u arhitektonsko
reenje zasnovano na tradiciji primorskog, mediteranskog duha i prirodnog ambijenta;
Povrine za mirujui saobraaj na otvorenim parkiralitima raditi prvenstveno sa zastorom od
prefabrikovanih betonskih ili beton-trava elemenata u zavisnosti od koncepcije parterne obrade;
Povrinsku obradu trotoara izvesti sa zavrnom obradom od asfaltnog betona ili poploanjem
prefabrikovanim betonskim elementima;
Povrinsku obradu peakih staza, stepenita, etalita (lungomare), trgova izvesti od prirodnih
materijala tradicionalni za lokalno podruje;
Oivienje kolovoza, peakih povrina i parkiralita izvesti ugradnjom ivinjaka u skladu sa primenjenim
materijalima kolovozne konstrukcije.
119
Tehniko regulisanje saobraaja

U okviru plana definisan je poseban reim na pojedinim lokacijama.
Na "Saobraajnici 2" nije dozvoljeno kretanje autobusa i teretnih vozila sem snabdevakih i interventnih kako
se ne bi ugrozila ambijentalna celina.
Na lokaciji rta Trate zabranjeno je kretanje vozila na motorni pogon osim za vozila urgentnog saobraaja.
Ostali kolski saobraaj se vri pomou elektro vozila u skladu sa opredeljenjem Investitora da se na lokaciji
sauva prirodna i ambijentalna sredina.
Parkiranje
Parkiranje u granicama plana rjeavano je u funkciji planiranih namjena.
Parkiranje je planirano na otvorenim parkiralitima uz saobraajnice, na pojedinanim parkinzima i garaama
na pripadajuim parcelama i u podzemnim etaama u okviru turistikih kompleksa.
Uslov za izgradnju objekata, osim za objekte turitikog smetaja na rtu Trate - Smetajne jedinice tip A, B i
C i Vile tip A gde je parkiranje predvidjeno u zajednikim garaama, je obezbeivanje potrebnog broja
parking mesta na pripadajuoj parceli, prvenstveno u podzemnim etaama objekta ili na slobodnoj povrini
parcele, prema datom normativu.
Potreban broj parking mesta se odreuje prema sledeem normativu:
stanovanje
1 PM po stanu
hoteli
1 PM na 3 sobe
turistika naselja
1 PM po smetajnoj jedinici
vile
1-3 PM po vili u zavisnosti od tipa vile
plae
1 PM na 3-8 kupaa
2
usluge
1 PM na 60 m BRPG
ugostiteljski objekti
1 PM na sto sa 4 stolice
sportski objekti
1 PM na 10 posetilaca
Na podruju plana planirani su sledei kapaciteti za stacioniranje vozila:
Cjelina
Pribalje
Bigova
naselja
Uvala Bigove
Rt Trate
Sadraji
Stalno i povremeno stanovanje,
komercijalni sadraji
Saobraajnica 2
Hotel
Turistiki i sportski sadraji
Saobraajnica 4
Saobraajnica 5
"Marina Vilage" - Transportni centar
"Marina Vilage" - Hotel
"Marina Vilage" - Vile
"Cape estate" - Vile
"abica Resort" - Turistiki smetaj
"abica Resort" - Hotel
"Park terrace" - Vile
"Country club"
Sportski centar
Parkiranje
Na pripadajuoj parceli - na otvorenom ili u
garaama prema normativu
49 PM uz saobraajnicu
Garaa ili parking od 20 PM
Na pripadajuoj parceli prema normativu
Garaa od 356 PM
Garaa od 150 PM
Garaa od 50 PM
Parkiranje na parceli prema normativu
2 garaa od 100 PM
Garaa od 70 PM
Parkiranje na parceli prema normativu
30 PM na parceli
Pravila za parkiranje za potrebe pojedinanih sadraja dati su u poglavlju 5.5. Pravila za ureenje prostora i
graenje objekata.
Opta pravila za reavanje parkiranja i projektovanje garaa u okviru parcele
Potreban broj parking mesta reiti u okviru graevinske parcele;
120
Obavezno iskoristiti nagibe i denivelacije terena kao povoljnost za izgradnju garaa;

Garae u podzemnim etaama novih objekata mogu se izvesti kao klasine ili mehanike;
Podzemne garae mogu biti jednoetane ili vieetane;
Obavezno ozeleneti prostor iznad podzemne garae koja je nezavisan objekat u prostoru;
Ukoliko se gradi klasina garaa rampa za ulaz u garau mora poeti od definisane graevinske linije;
Pri projektovanju garaa potovati sledee elemente:
- irina prave rampe min. 3,75m za jednosmjerne, a 6,50m za dvosmjerne prave rampe;
- irina krune rampe min. 4,70m za jednosmjerne, a 8,10m za dvosmjerne krune rampe;
- irina prolaza min 5.5m, a dimenzije parking mesta min. 2,5 x 5.0 m;.
- slobodna visina garae min. 2,3 m;
- poduni nagib rampi u zavisnosti od veliine garae:
1) krune rampe bez obzira na veliinu garae maks. 12% za otkrivene i 15% za pokrivene,
2) prave rampe za garae do 1500m mogu imati nagib 18% za pokrivene i 15% za otkrivene
3) za vee garae od 1500m prave rampe maks. 12% za otkrivene i 15% za pokrivene;
Parking mesta upravna na osu kolovoza predvideti sa dimenzijama 2,5 x 5,0 m, sa irinom prolaza 5,5 m
do 6,0 m, a za poduna sa dimenzijama 5,5 m x 2,0 m, sa irinom prolaza 3,5 m. Parkinge uz
saobraajnice irine 5,0 m pomeriti u odnosu na ivicu kolovoza za irinu dovoljnu za nesmetano
uparkiravanje (min. 0,4 m);
Kod garae dubina parking mjesta je min5.0m, a parking mjesto koje sa jedne strane ima stub, zid i sl.
Se proiruje za 0.3-0.6mzavisno od oblika i poloaja graevinskog elementa;
Otvorena parkiralita uz saobraajnice obavezno ozeleniti primenom betonsko travnatih elemenata i
saenjem odgovarajuim stabala na svaka dva parking mesta.
Prilikom projektovanja i izgradnje garae pridravati se pravilnika o tehnikim zahtjevima za zatitu

garaa za putnike automobile od poara i eksplozija.
Pjeaki saobraaj
Povrine rezervisane za kretanje peaka planirane su uz kolske saobraajnice, najmanje jednostrano,
minimalne irine 1,0 m, svuda gde planirane trase ne rue objekte i ne naruavaju ambijentalnu sredinu.
Na saobraajnicama koje su po funkciji kolsko-peake, apsolutni prioritet imaju peaci.
U priobalju du naselja Bigova, uvale i rta Trate obezbediti celom duinom peaku komunikaciju LUNGO
MARE. Peake komunikacije su planirane na slobodnim povrinama svuda du obale kao veza plaa i
drugih sadraja uz obalu. Ove peake staze se trasiraju po slobodnom terenu pratei konfiguraciju, bez
velikih graevinskih intervencija i od tradicionalnih, autohtonih materijala. Preporuena irina staza je 3,0 m a
najmanja 2,0 m.
Na rtu Trate, sem kolsko-peakih ulica, za intenzivna peaka kretanja planirani su popreni peaki
prolazi, prvenstveno stepenita, i peake staze na vrhu rta kroz prirodni ambijent zelenila.
Trgovi su planirani za iskljuivo kretanje peaka.
Biciklistiki saobraaj
Biciklistiki saobraaj nije planiran na posebnim stazama ali je dozvoljen na saobraajnicama sekundarne
mree, trotoarima i stazama u skladu sa pravilima ZOBS-a. Uz sve objekte koji su predmet interesovanja
biciklista (ugostiteljski sadraji, turistiki sadraji, sportski tereni i dr.) mogu se obezbijediti odgovarajui
otvoreni prostor za ostavljanje i uvanje bicikla.
Javni prevoz
Za potrebe javnog i drugog masovnog prevoza putnika planirana su dva stajalita na posmatranom podruju,
oba uz lokalni put i oba uz dve krune raskrsnice na prilazima naselju. Ovim je omoguen neposredan
pristup korisnika koji koriste masovni prevoz turistikim i drugim sadrajima. Ujedno, s obzirom da za
autobuse nije dozvoljen prilaz od krunih raskrsnica ka naselju Bigova i rtu Trate, omogueno je povratno
kretanje krunim raskrsnicama posle izlaska/ulaska putnika bez zadravanja i zauzea saobraajnih
povrina.
121
Lokacija stajalita u planu nije precizno definisana, ve je samo data okvirna lokacija a kroz projektnu
dokumentaciju se oekuje njeno tano postavljanje.
Vodni saobraaj
Predmetna lokacija je znaajno povezana vodnim saobraajem sa okruenjem.
Planirani su sledei sadraji:
Pristan Bigova se rekonstruie i omoguava privez i veih brodova, kao i prihvat i otpremu putnika.
Marina sa 150 vezova u uvali Bigovo
Spoljni deo privezita i marine je ujedno pristanite za pristajanje turistikih brodia i veih plovila.
Du obale na lokacijama plaa omoguiti pristan malih brodica.
Saobraaj za snadbijevanje, komunalni i urgentni saobraaj
Saobraaj za snadbijevanje u zoni se vri pomou elektrinih vozila za dostavu koji po rasporedu vre
dostavu po svim putevima u zoni. Komunalna vozila su takoe na elektrini pogon i po rasporedu vre
odvoenje smea na centralnu deponiju. Vozila za odravanje i ureenje zelenih povrina su takoe na
elektrini pogon. Medicinski urgentni saobraaj vri se pomou vozila hitne pomoi koje imaju motor sa
unutranjim sagorijevanjem. Vatrogasni urgentni saobraaj se vri pomou vatrogasnog vozila koje ima
motor sa unutranjim sagorijevanjem. Svi puteve u zoni svojom irirnom od 5.5-6m obezbjeuju da
vatrogasno vozilo moe intervenisati u cijeloj zoni.
Uslovi za kretanje invalidnih lica
Pri projektovanju i graenju saobraajnih povrina potrebno je pridravati se standarda i propisa koji
karakteriu ovu oblast (Pravilnik o bliim uslovima i nainu prilagoavanja objekata za pristup i kretanje lica
smanjene pokretljivosti,Sl.list CG br.10/09.)
122
7.2. HIDROTEHNIKA INFRASTRUKTURA

Pri obradi plana u dijelu hidrotehnike infrastrukture koriena je sljedea raspoloiva planska i projektna
dokumentacija:
4. Prostorni plan Crne Gore (2008),
5. Prostorni plan Optine Kotor Izmjene i dopune (1995),
6. Prostorni plan podruja posebne namjene za morsko dobro (2007),
7. Detaljni urbanistiki plan Bigova - AG Infoplan, Budva (trenutno u izradi),
8. Cost-benefit analiza varijantnih rjeenja dugoronog vodosnabdijevanja Crnogorskog primorja,
Ekonomski fakultet Podgorica i ITSC Montenegro Budva (2005)
9. Snabdjevanje vodom Crnogorskog primorja - Projekat regionalnog vodovoda - Cost benefit analiza i
koordinacija sa studijom Svjetske banke;
10. Master plan odvoenja otpadnih voda Crnogorskog primorja, DHV Holandija, Fideco CG (2004)
11. Projektna dokumentacija JP ViK Kotor za vodovod i kanalizaciju i podaci dobijeni iz ovog preduzea.
VODOSNABDIJEVANJE
Snabdijevanje higijenski ispravnom vodom za pie i za ostale potrebe, u dovoljnim koliinama, sa potrebnim
pritiskom tokom cijelog dana, neophodan je preduslova razvoja turistikih regiona i ivote primorskih naselja i
gradova.
Snabdijevanje vodom u optem smislu, podrazumijeva javno snabdijevanje vodom odreenog podruja.
Javni vodovod treba da posjeduje rezerve u kapacitetu, to znai da mora, izmeu ostalog, da pokrije
potrebe za vodom slijedeih 10-15 godina i da omogue lako proirenje kapaciteta za slijedeih 25-30
godina.
POSTOJEE STANJE
Optina Kotor je dosta dobro pokrivena vodovodnom mreom na prostoru zaliva i industrijske zone.
Vodosnabjevanje grada se vri sa izvorita kurda, Oraac, Spila i Grbaljskih izvora. Ova izvorita nisu
dovoljnog kapaciteta i potrebnog kvaliteta da pokriju ljetnje potrebe za vodom.
Naselje Bigova kao i ostalo podruje obuhvaeno ovom planskom dokumentacijom nisu pokriveni gradskom
vodovodnom mreom. Vodosnabdjevanje se rjeava individualno.
Kao i svo podruje Kotora koje nema zadovoljavajui kapacitet izvorita i posmatrano podruje e se
snabdjevati iz Regionalnog vodovodnog sistema. Iz prekidne komore - PK Radanovii sa kotama 156 m.n.m i
152 m.n.m preliva i dna respektivno planiran je odvojak za Donji Grbalj sa kojeg e se snabdijevati i Bigovo.
Izgradnja Regionalnog vodovodnog sistema zavrena 2010 i dio sistema od Prijevora do Tivta je puten u
funkciju bez prikljuenja na PK Radanovii. Prikljuak za Grbalj e se izgraditi kod Jugodrva na mjestu
ukrtanja magistralnog puta Budva Tivat i lokalnog puta za Bigovo sa hidrostatikim pritiskom od komore
Prijevor od sa kotama 193m.n.m i 198 m.n.m preliva i dna respektivno.
KRITERIJUMI ZA DIMENZIONISANJE
Da bi se dimenzionisali potrebna distributivna vodovodna mrea, potrebno je usvojiti specifinu dnevnu
potronju po korisniku, kao i koeficijente dnevne i satne neravnomjernosti. Odreivanje specifine potronje
je jako osjetljivo, jer se bazira na itavom nizu pretpostavki i drugih parametara i osnovnih kriterijuma kao to
su: veliina i tip naselja, struktura potroaa, stepen opremljenosti stanova ili porodinih kua, struktura i
kategorija hotelskih kapaciteta, klimatski uslovi, zastupljenost kultivisanog zelenila, vrsta i veliina okunica,
saobraajne povrine parkinzi, poploane povrine, te drugi zahtjevi koje treba da zadovolji procjenjena
dnevna bruto potronja po korisniku.
Da bi se provjerila opravdanost planiranih tehnikih rjeenja i izbjegle vee greke u investicionim zahvatima
vezanim za objekte vodosnabdijevanja, znaajno je utvrditi perspektivne potrebe za vodom.
Kao polazni podatak za odreivanje normi potronje vode razmatrane su specifina potronja vode po
stanovniku na dan iz Vodoprivredne osnove Republike Crne Gore i Prostornog plana optine Kotor.
Po stanovniku u Vodoprivrednoj osnovi data norma za potronju za l/kor/dan u od 400l/s/dan sa uraunatom
komercijalnom industrijskom i potronjom usljed gubitaka.
123
U zavisnosti od vrste hotela u Vodoprivrednoj osnovi usvojene su sljedee specifine potronje:

2. hotel A kategorije
650 l/kor. na dan
3. hotel B kategorije
450 l/kor. na dan
4. hoteli niih kategorija
350 l/kor. na dan
5. privatan smetaj
350 l/kor. na dan
Od vremena kad je usvojena Vodoprivredna osnova ide se na smanjenje specifine potronje vode po
stanovniku na dan. U Vodoprivrednoj osnovi se ne preporuuje striktno odreivanje specifine dnevne
potronje prema samoj Vodoprivrednoj osnovi, ve prilagoavanje datom sluaju za navedeno podruje.
Uobiajeno se usvajaju manje norme potronje od naznaenih u Vodoprivrednoj osnovi.
S druge strane po Prostornom planu Optine Kotor specifina dnevna potronja po glavi stanovnika se
planira prema sljedeim kategorijama:
- stanovnitvo
350 l/stan/dan
- turisti u hotelima
550 l/stan/dan
- turisti u komplementarnim objektima
250 l/stan/dan
- turisti u privatnom smjetaju
350 l/stan/dan
Na ovom podruju planira izgradnja nekoliko hotelskih jedinica sa bazenima, kao i ostavljanje mogunosti
izgradnje bazena uz druge smjetajne jedinice pa se ide na poveanje uobiajeno usvojenih normi
potronje.
Na osnovu analiza predloenih potronji, u ovom planskom dokumentu, preporuuju se sljedee specifine
potronje po stanovniku na dan:
- gosti u hotelu
650 l/stan/dan
- gosti u vilama
450 l/stan/dan
- gosti u ostalim smetajnim jedinicima
400 l/stan/dan
- stanovnitvo
350 l/stan/dan
Turisti u okviru naselja Bigova se smatraju da su po dnevnoj potronji ekvivalentni stalnim stanovnicima ovog
naselja. Smatra se da su navedene specifine potronje date u danu maksimalne potronje, odnosno kao
maksimalna dnevna potronja. Za maksimalnu satnu potronju se usvaja potronja sa usvojenim
koeficijentom satne neravnomjernosti Khmax od 2,3, odnosno navedena maksimalna dnevna potronja se
uveava 2,3 puta.
U okviru prorauna potrebnih koliina vode u dnevnoj normi potronje po stanovniku, sem prethodno
naznaenih koliina potrebnih za punjenje bazena, obuhvaene su i potrebne koliine za komercijalne
potrebe, komunalne potrebe kao i samo zalivanje zelenih povrina. U daljoj projektnoj dokumentaciji
potrebno je preporuiti savremenu bazensku tehniku za preiavanje vode da bi se to vie smanjila
potronja vode u bazenima. Gubici u mrei, imajui u vidu da se radi o novoizgraenoj vodovodnoj merei,
procjenjeni na 15 % i ukalkulisani su u proraunu.
S obzirom da se naselje na visinskom podruju od 0 m.n.m do visine od 110m.n.m. posmatrano podruje je
potrebno podijeliti u dvije visinske zone.
Prvu zonu snabdijevanja ini podruje do 70 m.n.m i ine ga naselja Bigova, Uvala, naselje Marina village,
zona Cape Estate, i veliki dio naselja abica resort.
Drugu zonu snabdijevanja ine dio naselja zona Park Terace, i via zona abica resort, sportski centar i
kantri klub i ona se pokriva visinsko podruje od 70 do 110 m.n.m.
124
Tabela 1. Proraun potrebnih koliina vode za naselje abica resort, zonu Park terace, zonu Cape Estate i
naselje Marina Village, Uvala i Bigova maksimalna dnevna potronja (l/s)
Potronja vode I zona
Kategorija
potroaa
Naselje
Br.stanov.
abica
Resort
Ukupno
Broj
Potrosnja
Ukupno
zona
l/stan/dan
l/s
stanovn.
l/stan/dan
l/s
l/s
HOTELI
406
650,00
3,05
650,00
0,00
VILE
63
450,00
0,33
329
450,00
1,71
Smjetajne jed.
270
400,00
1,25
254
400,00
739
VILE
Ukupno
450,00
0
VILE
303
HOTELI
132
0,00
132
650,00
5,34
VILE
114
450,00
0,59
Smjetajne jed.
256
400,00
1,19
2,89
450,00
7,52
0,69
0,69
0,69
1,58
Marina
1,58
0,00
1080
Arheoloski park
Ukupno
Bigova
0,00
710
Ukupno
Uvala
583,00
1,58
303
0,00
4,63
450,00
Ukupno
Marina
Village
1,18
0,00
Ukupno
Cape
Estate
I i II
Potrosnja
Marina
Parc
Terace
Ukupno
Potronja vode II zona
7,12
650,00
0,00
0
Stalni stan
550
7,12
0,00
350,00
0,00
2,23
Ukupno
550
2,23
Sve ukupno
2672
15,56
2,23
715,00
3,58
19,14
Tabela 2. Proraun potrebnih koliina vode za naselje abica resort, zonu Park Terace, zonu Cape Estate i
Marina Village, Uvala i Bigova maksimalna satna potronja (l/s)
I zona
Naselje
Qmax dn
Kh
l/s
II zona
Qmax h
Qmax dn
l/s
l/s
Kh
Ukupno
Qmax h
l/s
Ukupno
Qmax dn Qmax h
(l/s)
(l/s)
abica resort
4,63
2,30
10,65
2,89
2,30
5,19
7,52
15,84
Parc Terace
0,00
2,30
0,00
0,69
2,30
2,99
0,69
2,99
Cape Estate
1,58
2,30
3,63
0,00
1,58
3,63
Marina Village
7,12
2,30
16,38
0,00
7,12
16,38
Uvala
0,00
2,30
0,00
0,00
0,00
0,00
Bigova
2,23
2,30
5,13
0,00
2,23
5,13
8,18
19,14
43,97
Ukupno
15,56
35,79
3,58
125
Dakle maksimalna dnevna potronja za posmatrano podruje iznosi za I zonu 15,56 l/s i za II zonu 3,35l/s,
odnosno ukupno 19,14 l/s i tu je koliinu potrebno dopremiti do distribucionih rezervoara naselja te se
prema njoj dimenzionie dovodni vod naselja. Maksimalna satna potronja iznosi za I zonu 35,79 l/s i za II
zonu 8,18 l/s, odnosno ukupno 43,97 l/s i na nju se dimenzionie distribuciona mrea naselja.
PLANIRANO RJEENJE
Dakle, u okviru posmatranog podruja, potrebno snabdjeti korisnike donje i gornje zone. Prvu zonu
snabdijevanja ini podruje do 70 m.n.m (naselja Bigova, Uvala, naselje Marina village, zona Cape
Estate, i veliki dio naselja abica resort, a drugu zonu ini visinsko podruje od 70 do 110 m.n.m. (zona
Park Terace dio naselja abica resort, sportski centar i kantri klub)
Kao to je navedeno planirano podruje e se snabdjevati iz Regionalnog vodovodnog sistema preko
odvojka za Donji Grbalj.
Raspoloivi pritisak iz Regionalnog vodovoda je dovoljan da pokrije I i II zonu odnosno snabdije rezervoar II
zone na koti 130 m.m.m. Za snabdjevanje rezervoara I zone na koti 100m.n.m potrebno je ugraditi reducir
pritiska.
Potreban rezervoarski prostor koji slui za izravnanje maksimalne dnevne i maksimalne satne potronje za I
zonu za izravnanje dotoka i oticanja, za maksimalnu dnevnu 15.56 l/s potronju iznosi 673m3. Uz dodatak
potrebne poarne rezerve od 72 m3 i potrebnog rezervoarskog prostora za nepredviene sluajeve npr
kvarove usvaja se rezervoar od 1200 m3
Potreban rezervoarski prostor za II zonu za maksimalnu dnevnu potronju od 3.58 l/s odnosno za potrebnu
12 satnu rezervu iznosi 154.66 m3 pa e se planirani rezervoar iz kojeg e se dopremati ova koliina vode
uveati zapreminski za potrebnu 12 satnu rezervu za ovo podruje odnosno poarnu rezervu. Potreban
zapreminski prostor za ovo naselje usvojen je na 250 m3.
U sluaju izgradnje rezervara za Donji Grbalj preko koji bi bio distibucioni rezervar za ovo podruje i pod
pretpostavkom da je raspoloivi pritisak na dovodu dovoljan samo da pokrije samo I zonu i snabdije
rezervoar na koti od 100m.n.m podruje II visinske zone e se snabdjevati preko pumpne stanice iz
rezervara I zone. Usvojena je vea zapremina rezervara tako u okviru usvojene zapremine postojati i dio za
izravnanje u snabdjevanju i II zone. Varijanta sa pumpnom stanicom je obraena u ovom planskom
dokumentu.
Takoe je potrebno u daljnoj projektnoj dokumentaciji razmotriti snabdjevanje naselja Bigova (podruja u
zoni morskog dobra) zajedno sa preostalim naseljem Bigova. Ovo je potrebno uskladiti sa planskom
dokumentacijom okolnog podruja.
Dakle donja zona e se snabdijevati preko rezervoara od 1200 m3 na koti 100 m.n.m i koji predstavlja 12
satnu rezervu u snabdjevanju u sluaju kvara na dovodnom cjevovodu, odnosno. Iz Rezervoara e se
odvoditi vodovi pojedinano za naselje abica resort i zajedniki vod za naselje Marina Village i Bigova te
zone Cape Estate. Distributivnu mreu ovih naselje potrebno je izgraditi od cjevovoda prenika 200,
160mm, 110 mm i voditi je gdje god je to mogue saobraajnicama.
U okviru rezervoarskog prostora, pri potronji vode u u oba rezervoara, kao to je navedeno obezbjeena je
poarna rezerva. Za naselja do 10000 stanovnika rauna se na 1 istovremeni poara u trajanju od 2 sata sa
potrebnom koliinom za gaenje poara od 20 l/s to iznosi: 20l/s x 3600s = 72m3. Predviena koliina je
uzeta u obzir pri proraunu potrebnog rezervoarskog prostora.
Prenici u distribucionoj mrei nisu manji od 100 mm pa ujedno predstavljaju i hidrantsku mreu. Prilikom
projektovanja broja hidranata voditi rauna da jedan ulini hidrant pokriva krug u preniku od 50m. U daljoj
projektnoj dokumentaciji u cilju utede energije preporuuje se ugradnja solarnih elija za grijanje vode za
snabdjevanje stambenih jedinica i hotela kao i punjenje bazena.
Urbanistiko tehniki uslovi za projektovanje spoljanjih vodovodnih instalacija daju kroz sljedee preporuke.
1. U vodovodnu mreu ugraivati PEHD (polietilen visoke vrstoe) za manje prenike i DCI (daktilni liv)
za vee prenike cijevi.
2. Na dovodne cjevodode do rezervoara zabranjeno je prikljuenje potroaa.
3. Potrebno je da minimalni prenik bude 100mm, odnosno 90mm da bi se vodovodna mrea koristila
ujedno kao i hidrantska
4. Razmak hidranata treba da bude minimalno 50m i da se ugrauju nadzemni hidranti.
126
5.
6.
Kune prikljuke treba ugraivati preko standardizovanih ahtova sa vodomjerima i svaka jedinica treba
imati vlastiti vodomjer. U sluaju vie stambenih jedinica u jednom objektu, ugraditi vodomjer posebno
za svaku stambenu jedinicu
Uskladiti poloaj vodovodnih instalacija sa drugim podzemnim instalacijama
Tabela : Procjena trokova izgradnje vodovodonog sistema

Zbirna tabela (Iznosi su u eurima - u cijene su uraunati trokovi projektovanja izgradnje):
2,620,415
Ukupni trokovi izgradnje vodovodnog sistema

Pozicija
Prenik
Jedinina
cijena
Duina
Iznos
Ukupno
950,915
Dovodni cjevovod
Dovodni
cjevovod
200.00
5,000.00
190.00
950,000.00
Rezervoar
600.00
1.91
480.00
915.36
389,950
Vodovodni podsistem naselja "Marina Village"

Cjevovodi
110.00
1,425.00
140.00
199,500.00
Cjevovodi
160.00
211.00
170.00
35,870.00
Cjevovodi
200.00
440.00
190.00
83,600.00
Cjevovodi
250.00
338.00
210.00
70,980.00
297,920
Vodovodni podsistem zona "Cape Estate"

Cjevovodi
110.00
2,128.00
140.00
297,920.00
76,720
Vodovodni podsistem zona "Park Terace"

Cjevovodi
110.00
548.00
140.00
76,720.00
Vodovodni podsistem naselja "Harbour Village"
639,510
Cjevovodi
110.00
1,510.00
140.00
211,400.00
Cjevovodi
160.00
1,783.00
170.00
303,110.00
Pumpna stanica
125,000.00
Vodovodni podsistem naselja Bigova
265,400
Cjevovodi
110.00
905.00
140.00
126,700.00
Cjevovodi
200.00
730.00
190.00
138,700.00
127
ODVOENJE OTPADNIH VODA

Odvoenje i tretman upotrebljenih voda je nuna potreba, i igra vanu ulogu u urbanizaciji podruja i
predstavlja glavni uslov za higijenu i zdrav ivot u pojedinim naseljenim podrujima. Kanalizacija u svojoj
cjelokupnosti predstavlja jedan neprekidan spojen sistem odvodnje, koja obuhvata poetne take sistema tj.
sanitarne objekte i ureaje u zgradama, povezanih sa kunim instalacijama, sekundarnim kanalizacionim
mreama i glavnim kolektorima, ureajima za predtretman industrijskih otpadnih voda prije uputanja u javnu
kanalizacioni sistem, odnosno tretman upotrebljenih voda i uputanje tako preienih voda u prirodni
recipijent. Jo je jedan neophodan aspekt koji je potrebno veoma ozbiljno razmotriti i koji se ni u kom
sluaju ne smije zanemariti, a to je da se ni u kom sluaju kinica ne uputa u fekalnu kanalizaciju.
POSTOJEE STANJE
Na nivou Optine Kotor kanalizacioni sistem nije na zadovoljavajuem nivou. Postojei kanalizacioni sistem
Kotora je prikljuen na regionalni kanalizacioni sistem Kotor Trate koji evekuie otpadnu vodu kroz
podmorski ispust Trate. Prema projektu, regionalni kanalizacioni sistem bi trebalo da odvodi i otpadnu vodu
Tivta i kotorske industrijske zone. Gradsko podruje optine Kotor je rasporeeno u vidu zasebnih cjelina
oko Bokokotorskog zaliva. Na ovom podruju je prikljuen najvei broj stanovnika na kanalizacioni sistem,
mada je prikljuenost na kanalizaciju relativno mala, odnosno pokriveni su samo stari grad, grad Kotor i
Dobrota.
Seoska i udaljena podruja, u koje spada i Bigovo, su prikljuena na septike jame odnosno upojne bunare.
Dakle, na podruju Bigova ne postoji razvijena kanalizaciona mrea.
KRITERIJIMI ZA DIMENZIONISANJE
Koliine otpadnih voda su obraunate kao 80% potroene koliine vode uzimajui u obzir da su za
dimenzionisanje kanalizacionih infrastruktura mjerodavne maksimalne satne koliine potroene vode.
Kanalizaciona mrea posmatranog podruja formira se tako da se omogui odvodnja otpadne vode sa
planiranog podruja i da se poslije preiavanja uputa u more najkraim moguim putem.
Tabela 3. Proraun koliina otpadnih voda za naselja abica resort, zonu Park terace, zonu Cape Estate i
naselje Marina Village, Uvala i Bigova (l/s)
Naselje
Ukupno Qmaxh
(l/s)
Koef. ot.vod.
Otp voda l/s
abica Resort
15,84
0,80
12,67
Parc Terace
2,99
0,80
2,39
Cape Estate
3,63
0,80
2,90
Marina
Village
16,38
0,80
13,10
Uvala
0,00
0,80
0,00
Bigova
5,13
0,80
4,10
Ukupno
43,97
0,80
35,18
PLANIRANO RJEENJE
Na osnovu Master plana za otpadne vode Crnogorskog primorja dugoroni cilj je pokrivenost cijelog podruja
du obale zaliva kanalizacionom mreom do 2028. godine sa preiavanjem i isputanjem u more u skladu
sa nacionalnim i meunarodnim propisima. Do 2028. godine se ne oekuje znaajan porast broja stalnih
stanovnika (do 24.000) i turista (do 12.900). Kanalizacionom mreom bi trebalo da bude pokriveno 32.000
ljudi i to 87 % stanovnika u toku ljeta.
128
Industrijska zona treba takoe da bude prikljuena na kanalizaciju. Domainstva u seoskim, udaljenijim
podrujima e i dalje biti opsluivana septikim jamama.
Dakle, prikljuenje podruja Bigova na Regionalni kanalizacioni sistem Kotor-Tivat-Trate nije planirano
navedenim Master planom.
Pri planiranju odvoenja otpadnih voda razmatrale su se dvije varijane.
Varijanta 1. Otpadne vode posmatranih naselja bi se sakupljale i prepumpavale u ureaj za
preiavanje otpadnih voda na vrhu poluostrva i nakon preiavanja uputale u otvoreno more na
jugoistonom dijelu poluostrva.
Varijanta 2. Otpadne vode naselje bi se dovodile do sabirne pumpne stanice za otpadne vode
smjetene u Uvali i prepumpavale do ureeja za preiavanje smjetenog u zaleu naselja Bigova.
Nakon preiavanja otpadne vode bi se uputale u Zaliv Trate.
Prema varijanti 1, koja je usvojena u ovom planskom dokumentu, otpadne vode od naselja Bigova
(obuhvataju i otpadne vode naselje u zaleu, a ne samo u zoni morskog dobra), naselja i Marina Village bi
se sakupljale na najnizvodniju taku jugoistonom dijelu zaliva Bigova i prepumpavale Pumpnom stanicom
za otpadne vode na kotu od 70 m.n.m gdje bi bio smjeten ureaj za preiavanje otapadnih voda.
Otpadne vode iz zona Cape Estate, Park Teraca i naselja abica resort od ukupno 18 l/s bi se usmjeravale
prema vanjskom jugoistonom dijelu poluostrva i sabirnom pumpnom stanicom za otpadne vode pumpale
prema ureaju za preiavanje otpadnih voda. Nakon preiavanja otpadne vode bi se uputale
podmorskim ispustom duine preko 1000 m u otvoreno more. Duinu podmorskog ispusta i potrebnu visinu
sa koje bi se uputale otpadne vode potrebno je detaljno proraunati u daljnoj projektnoj dokumentaciji
vodei rauna o dubini mora na mjestu isputanja odnosnu kretanju morskih struja. Pumpna stanica za
otpadne vode u kojoj bi se sakupljale vode Bigova i Marina Village i prepumpavale u ureaj za preiavanje
otpadnih voda bila bi kapaciteta 18l/s za navedena naselja. Potrebno je predviditi i mogunost proirenja za
prihvat otpadnih voda iz zalea naselja Bigova koje nije u zoni morskog dobra. Cjevovod pod pritiskom bi
bio 200mm da moe prihvatiti i otpadne vode navedenog zalea. Odvodni gravitacioni kanalizacioni ispust
poslije ureaja za preiavanje bi bio 500mm.
Kanalizacionu mreu je potrebno uraditi od PEHD cijevi prenika 200mm i 300mm i voditi je
saobraajnicama gdje god je to mogue. U sluaju potrebe izbjegavanja graninog pada kanalizacionih
cijevi, formirae se kaskadni ahtovi. Uz pumpne stanice izgraditi potrebne havarijske ispuste.
Na posmatranom podruju se planira izgradnja hotela i smjetajnih objekata iji kvalitet otpadne vode moe
biti razliit od kvaliteta komunalnih otpadnih voda koje se mogu uputati u gradski kanalizacioni sistem
prema Pravilniku o kvalitetu i sanitarno tehnikim uslovima za isputanje otpadnih voda u recipijent i javnu
kanalizaciju, nainu i postupku ispitivanja kvaliteta otpadnih voda, minimalnom broju ispitivanja i sadraju
izvjetaja o utvrenom kvalitete otpadnih voda (Sl.l. CG 45/08). S obzirom na pripremu hrane u hotelskoj
kuhinji u otpadnoj vodi hotela se javlja povean sadraj ulja i masti u odnosu na dozvoljeni nivo ulja i masti u
komunalnim otpadnim vodama koje se mogu uputati u gradsku kanalizaciju prema navedenom pravilniku.
Prema tome, prije uputanja otpadne vode hotela u gradski kanalizacioni sistem potrebno je otpadnu vodu
hotela (ili odvojeno otpadnu vodu iz prostorija za pripremu hrane) voditi na ureaj za predtretman otpadnih
voda kako bi se kvalitet otpadne vode hotela sveo na nivo kvaliteta komunalnih otpadnih voda.
I za planiranu marinu potrebno je predvidjeti ureaj za predtretman otpadnih voda prije uputanja u gradsku
kanalizaciju, jer se uobiajeno u otpadnim vodama marine javlja povean sadraj ulja i masti u odnosu na
kvalitet otpadnih voda koje se mogu uputati u javnu kanalizaciju.
Razmatrane su 2 varijante za ureaj za preiavanje otpadnih voda:
konvencionalno preiavanje sa aerobnim aktivnim muljem i stabilizacijom mulja
sekvencijalni arni reaktor SBR sa aerobnim aktivnim muljem i stabilizacijom mulja
Za obje varijante je zajedniko da su im u poetnom dijelu tretmana potrebne pune pumpe, reetke i
aerisani pjeskolov i nakon tretmana aktivnim muljem postrojenje za stabilizaciju mulja, filter prese i
odvoenje obraenog mulja na deponiju.
Razlika izmeu ove dvije varijante je u procesu obrade primarnim taloenjem, aktivnim muljem i
sekundarnim taloenjem. Kod konvencionalnog tretmana ova tri procesa bi se odvijala istovremeno u tri
razliita objekta primarnom taloniku, aeracionom bazenu i sekundarnom taloniku.
129
Kod procesa sa sekvencijalnim arnim reaktorom ove tri operacije bi se odvijale u istom objektu reaktoru u
razliitim vremenskim periodima. Dakle odvijao bi se kontinualnan dotok otpadne vode u reaktor pri emu bi
se u istom bazenu naizmjenino, uz vremensko regulisano trajanje, odvijale faze aeracije, taloenja i
odlivanja.
U ovom planskom dokumentu predlae se preiavanje u sekvencijalno arnom rektoru sa aerobnim
aktivnim muljem zbog utede u prostoru, a i visokog stepena preiavanja otpadnih voda.
Potreban prostor za ureaj za preiavanje je 400m2. Postrojenje za preiavanje otpadnih voda je
potrebno opremiti ureajima za uklanjanje neprijatnih mirisa. Preporuka je da se zasade redovi bunastih
biljaka i stabala radi spreavanja irenja mirisa i poboljanja vizuelnog efekta.
Nakon tretmana otpadnih voda naselja na ureaju za preiavanje otpadnih voda, preiene vode moraju
imati kvalitet koji se zahtijeva prije uputanje u recipijent prema Pravilniku o kvalitetu i sanitarno tehnikim
uslovima za isputanje otpadnih voda u recipijent i javnu kanalizaciju, nainu i postupku ispitivanja kvaliteta
otpadnih voda, minimalnom broju ispitivanja i sadraju izvjetaja o utvrenom kvalitete otpadnih voda (Sl.l.
CG 45/08) Nakon isputanja preiene otpadne vode u recipijent ne smije se ni u kom sluaju naruiti
kvalitet recipijenta odnosno recipijent mora ostati u okviru klase i kategorije recipijenta predviene Uredbom
o klasifikaciji i kategorizaciji povrinskih i podzemnih voda (Sl.l. CG 27/07) i Zakonom o vodama (Sl.l. CG
27/07).
Urbanistiko tehniki uslovi za projektovanje fekalne kanalizacije daju se kroz sljedee preporuke:
1. U kanalzacionu mreu se ugrauju PEHD i PE (polietilen) cijevi.
2. Minimalni, odnosno maksimalni pad u kanalizacionoj mrei iznosi 2 i 6% respektivno vodei rauna o
prenicima cijevi.
3. Na svim vertikalnim i horizonalnim lomovima, i mjestima promjene prenika i prikljuenja kanalizacionih
cijevi, potrebno je predvidjeti revizione ahtove.
4. Na kanalizacionim cijevima u pravcu razmak ahtova predvidjeti ne vei od 30m.
5. Ne uputati kinicu u fekalnu kanalizaciju.
6. U sluaju izgradnje objekata prije kanalizaciong sistema izgraditi propisne septike jame sa ureajima
za preiavanje otpadnih voda
7. Zabraniti izgradnju propusnih septikih jama odnosno upojnih bunara
8. Uskladiti poloaj fekalnih instalacija sa drugim podzemnim instalacijama
130
Tabela: Procjena trokova izgradnje kanalizacionog sistema

(Iznosi su u eurima - uraunati trokovi projektovanja izgradnje):
Ukupni trokovi izgradnje kanalizacionog sistema

Pozicija
Prenik
Duina
Jedinina
cijena
3,433,220
Iznos Ukupno
754,350
Ureaj za preiavanje i kolektor

Ureaj za
preiavanje
500,000.00
Kanalizacioni
kolekor
500.00
530.00
395.00
209,350.00
Podmorski
ispust
500.00
100.00
450.00
45,000.00
Kanalizacioni podsistem naselja "Marina Village"

Gravitacioni
cjevovodi
200.00
958.00
200.00
Gravitacioni
cjevovodi
250.00
1,234.00
220.00
Cjevovod pod
pritiskom
200.00
870.00
190.00
Pumpna stanica
778,380
191,600.00
271,480.00
165,300.00
150,000.00
Kanalizacioni podsistem zona "Cape Estate"

Gravitacioni
cjevovodi
200.00
1,979.00
Kanalizacioni podsistem zona "Park Terace"
Gravitacioni
cjevovodi
200.00
596.00
395,800
200.00
395,800.00
119,200
200.00
Kanalizacioni podsistem naselja "Harbour Village"

Gravitacioni
cjevovodi
200.00
2,579.00
200.00
119,200.00
936,050
515,800.00
Gravitacioni
cjevovodi
250.00
384.00
220.00
84,480.00
Gravitacioni
cjevovodi
300.00
645.00
240.00
154,800.00
Cjevovod pod
pritiskom
200.00
163.00
190.00
30,970.00
Pumpna stanica
150,000.00
Kanalizacioni podsistem Bigove
449,440
Gravitacioni
cjevovodi
200.00
950.00
200.00
190,000.00
Cjevovod pod
pritiskom
200.00
576.00
190.00
109,440.00
Pumpna stanica
150,000.00
131
ODVOENJE KINIH VODA

Sakupljanje, regulisanje i odvoenje atmosferskih voda i bujinih tokova je takoe vana faza za pravilnu
urbanizaciju naselja, gradova i itavih regiona u smislu zatite od plavljenja. Zavisno od geografskog
poloaja, nagiba terena, kvaliteta voda, prirode i namjene recipijenta u koji se ove vode ulijevaju treba u
planovima predvidjeti i stepen tretiranja atmosferskih voda, kako ne bi dolo do degradacije recipijenta.
POSTOJEE STANJE
Kao i u svakom gradu na Crnogorskom primorju u Kotoru je nepotpuno rijeeno odvoenje kinih voda. U
samom naselju Bigova odvoenje kinih voda nije regulisano kanalizacionom mreom. U pojedinim
objektima kinica sa krovnih povrina se prihvata olucima i odvodi do rezervoara za kinicu koja se koristi
dalje za tehniku vodu u domainstvu. Ovakav nain korienja kinice u tehnike svrhe smanjuje slobodno
oticanje kinice oko objekata.
KRITERIJIMI ZA DIMENZIONISANJE
Podruje obuhvaeno ovom planskom dokumentacijom moe posmatrati se kao podruje koje se ne
urbanizuje u veoj mjerii i smatra se da je neracionalno graditi atmosfersku kanalizaciju kao to je Park
terrace, podruje sa koga se odvodi voda sa oluka direktno u potok kao to je Bigova i podruje na kome je
potrebno izgraditi mreu oborinske kanalizacije abica resort, Cape Estate i Marina Village.
PLANIRANO RJEENJE
Na podruju koje se ne urbanizuje u veoj mjeri i smatra se da je neracionalno graditi atmosfersku
kanalizaciju, za odvoenje atmosferskih voda sa betonskih povrina i krovova manjih objekata mogu se
izgraditi rezervoari za prihvat oborinskih voda za pojedinane objekte ili za vie susjednih objekata. Vode
koje bi se sakupile na ovaj nain mogu se koristiti kao tehnika voda za zalivanje.
Na lokacijama gdje je vei procenat urbanizacije, po istom principu sakupljanja i korienja oborinske vode
predviaju se podzemni rezervoari retenzije za prihvat atmosferskih otpadnih voda. Sakupljena oborinska
vode u retenzionim bazenima moe se i prepumpavati u lagunu za sakupljanje kinice, te poslije
preiavanja koristiti kao tehnika voda.
Detaljna mrea za prikupljanje oborinske vode rijeie se na nivou projektne dokumentacije. Uz rezervoare
je potrebno predvidjeti i filtriranje oborinske vode. Voda e se koristiti kao tehnika voda za zalivanje. U ovaj
rezervoar se mogu prikljuiti i eventualno pronaeni podzemni izvori koji nemaju kvalitet vode za pie da bi
se vrilo zalivanje zelenih povrina u ljetnjem periodu.
Za ovo podruje nije raena hidroloka analiza kojom bi se utvrdila zavisnost izmeu intenziteta kie, trajanja
i povratnog perioda. U okviru turistikih naselja proraun oticaja se bazira na racionalnoj metodi i
pretpostavljenim podacima od od 107 mm/sat sa koeficijenotom oticanja 0,5 (za otvoreno-zatvorenu gradnju)
i sa koeficijentom rasprostranjenosti kise od 0,6.
Kanalisanje atmosferskih voda uz saobraajnice planira se putem otvorenih rigola uz samu saobraajnicu. U
projektnoj dokumentacije potrebno je razmotriti i mogunosti preiavanja ove oborinske vode prije
uputanja u recipijent.
U kombinaciji sa sistemom kanaleta bie neophodno da se projektuje sistem mrea kanalizacionih cijevi
kako bi se povrinski oticaj sa krovova i ulica i od rigola odveo do mora. Mrea kinih kolektora koji e se
izlivati u more bie prenika od 300 mm do 600 mm i kolektori e biti postavljeni u blagom nagibu pratei
konfiguraciju terena. U sluaju potrebe izbjegavanja graninog pada kanalizacionih cijevi, formirae se
kaskadni ahtovi.
Relativni odnosi malih i velikih prenika kolektora zavisie od detaljnog rasporeda kanaleta i drugih
potencijalnih elemenata za ublaavanje povrinskog oticanja. Da bi se ublaili oticaji kinice u more
planiraju se prenici izlivnih kolekotra oko 900mm. U daljnoj projektnoj dokumentaciji, potrebno je da se
razmotri kako da se na najbolji nain i oblast marina i kanalizaciona mrea zatite od istaloavanja mulja i od
plivajuih predmeta u periodima jakih pljuskova.
132
Potrebno je razmotriti gradnju podzemnih retenzionih bazena za taloenje sedimenta i eventualno

separatorima ulja prije ulivanja kine vode u more.
Utvreno je da je lokalna praksa odvoenja oborinskih voda sa saobraajnica na Crnogorskom primorju
preko plitkih kanala - rigola za sakupljanje i odvoenje kinice, pa se slian pristup predlae i u novim
naseljima. Postojee rigole su napravljene od vrstog materijala pa su nepropusne, dok e se nastojati da se
u novom naselju primjene takvi objekti rigole-kanalete sa propusnim dnom tako da mogu da se uklope u
Odrivi sistem odvodjenja kinih voda (SUDS Sustainable Urban Drainage System). Rigoli mogu biti
izgraeni kao dio uobiajenih puteva, raskrsnica ili mogu biti nezavisni od ulica naselja smjeenih na granici
podslivova. Takodje bi trebalo razmotriti primjenu ostalih komponemata (elemenata) SUDS-a (kao to su
porozni asfalti, retenzioni bazeni itd.)
U kombinaciji sa sistemom kanaleta bie neophodno da se projektuje sistem mrea kanalizacionih cijevi
kako bi se povrinski oticaj sa krovova i ulica i od rigola odveo do mora.
U daljoj fazi izrade projektne dokumentacije se preporuuje mjerenje padavina na podruju samog sliva, kao
i odreenje zavisnosti intenzitet, trajanje i povratni period. Za dimenzionisanje infrastrukture za odvoenje
kinih voda koristiti padavine povratnog perioda 50 godina, jer se radi o podruju koje je potrebno zatiti od
plavljenja sa to veom sigurnou. Preporuuje se i izrada prognostikog modela na osnovu uspostavljanja
zavisnosti padavine oticaj, mjerenjem padavina i proticaja u samo slivu. Takoe se preporuuje izrada
Modela oticanja sa posmatranog podruja.
Urbanistiko tehniki uslovi za projektovanje kine kanalizacija:
1. Striktno zabraniti uputanje fekalne kanalizacije u bilo koji objekat za odvoenje kine kanalizacije
2. U oborinsku mreu se ugrauju PEHD i PE (polietilen) cijevi.
3. Ne uputati kinicu u fekalnu kanalizaciju.
133
Tabela : Procjena trokova kinog kanalizacionog sistema

Zbirna tabela (Iznosi su u eurima - u cijene su uraunati trokovi projektovanja izgradnje):
Ukupni trokovi kinog kanalizacionog sistema
Pozicija
Prenik
2,226,840
Jedinina
cijena
Duina
Iznos
Ukupno
Atmosferski podsistem naselja "Marina Village"
305,795
Gravitacioni
cjevovodi
300
823
240
197520
Gravitacioni
cjevovodi
400
355
305
108275
Gravitacioni
cjevovodi
600
608
700
108
900
30
Gravitacioni
cjevovodi
cjevovod s
ulivom
Atmosferski podsistem zona "Cape Estate"
543,215
Gravitacioni
cjevovod
300
966
240
231840
Gravitacioni
cjevovod
400
555
305
169275
Gravitacioni
cjevovod
Gravitacioni
700
116
600
69600
900
30
750
22500
cjevovod s
ulivom
Retenzioni
bazen
50000
0
Atmosferski podsistem zona "Park Terace"

Gravitacioni
cjevovod
250
220
Atmosferski podsistem naselja "Harbour Village"
1,122,230
Gravitacioni
cjevovod
300
2203
240
528720
Gravitacioni
cjevovod
400
238
305
72590
Gravitacioni
cjevovod
500
536
395
211720
Gravitacioni
cjevovod
600
300
480
144000
700
192
600
115200
Gravitacioni
cjevovod
Retenzioni
bazen
50000
Atmosferski podsistem naselja Bigova

Gravitacioni
cjevovod
300
255,600
1065
240
255600
134
Tabela: Sumarna tabela trokova
Iznosi su u eurima
Ukupno
Magistralni
vodovi
naselja
Naselje
"Marina
Village"
Zona "Cape
Estate"
Naselje
"Harbour
Village"
Zona "Park
Terace"
Naselje
Bigova
Vodovodni sistem
2,620,415
950,915
389,950
297,920
76,720
639,510
265,400
Kanalizacioni sistem
3,433,220
754,350
778,380
395,800
119,200
936,050
449,440
Atmosferski sistem
2,226,840
305,795
543,215
1,122,230
255,600
SVE UKUPNO
8,280,475
1,705,265
1,474,125
1,236,935
195,920
2,697,790
970,440
7.3. UPRAVLJANJE VRSTIM OTPADOM

U okviru ovog dijela Studije lokacije razmatrae se upravljanje vrstim otpadom u pogledu nastanka i vrste
otpada u samim naseljima posmatranog podruja; procjena koliina otpada koje nastaju u ovim naseljima
zavisno od vrste populacije i doba godine; sakupljanje i transport otpada u okviru samog naselja i
deponovanje sakupljenog otpada na komunalnu deponiju na koju se odlae komunalni vrsti otpad sakupljen
na teritoriji Kotorske Optine. Napominje se da se u okviru ovog dijela studije lokacije razmatra samo
upravljanje vrstim komunalnim otpadom nastalim u sadanjim i buduim naseljima.
Prilikom planiranja upravljanja vrstim otpadom rukovodilo se principima usvojenim u Stratekom master
planu za upravljnje vrstim otpadom na republikom nivou (Gopa 2004, projekat finansiran od EU) i Zakonu
o vrstom otpadu (Sl.list RCG 80/05). Ciljevi navedenog Master plana su poveanje koliina otpada koji se
sakuplja, uvoenje recikliranja te smanjenje koliine otpada koji se finalno odlae na deponiju.
Sistematizacija komunalnog, sanitetskog i opasnog otpada je izvrena u okviru navedenog Zakona o
vrstom otpadu.
Sistem upravljanja opasnim otpadom zasniva se na osnivanju budueg Centra za tretiranje opasnog otpada i
odgovarajue deponije koja bi opsluivala itavu teritoriju Crne Gore.
Sistem upravljanja medicinskim otpadom zasniva se na organizovanju prikupljanja otpada sa odreenih
lokacija i odlaganja na meuoptinske deponije u posebne elije namijenjene za odlaganje medicinskog
otpada.
KRITERIJUMI ZA DIMENZIONISANJE
Da bi se procjenila koliina proizvedenog otpada na godinjem, odnosno mjesenom nivou (imajui u vidu
procenat popunjenosti kapaciteta) potrebno je usvojiti koliinu otpada proizvedenu po korisniku.
Usvojene su pribline koliine proizvedenog otpada za stanovnike i turiste za primorje iz navedenog Master
plana za vrsti otpad, a za zaposlene orijentaciono procijenjena koliina otpada:
135
1,0 kg/stan/dan za stanovnike

1.5 kg/stan/dan za turiste
0.5 kg/stan/dan za zaposlene
Za marine se planira 300 kg odnosno 50 kg dnevno za naselja Marina Village i abica resort respektivno.
Tabela - Proizvodnja otpada na mjesenom nivou pri popunjenosti kapaciteta od 100% za naselja abica
resort, Park terace, Cape Estate i Marina Village i Bigova
Naselje/zona
Stalni stanovnici
stan.
Harbour Village
Park Terrace
Cape Estate
Marina Village
Bigova
0
0
0
0
150
0
150
Ukupno
Turisti
Marina
Ukupno
dnevno
Ukupno
mjesecno
kg/stan/d kg/dan
stan.
kg/stan/d kg/dan
kg/dan kg/dan
kg/mjes
1
0
1322
1,50
1.983
50
2.033
60.990
1
0
132
1,50
198
0
198
5.940
1
0
303
1,50
455
300
755
22.635
1
0
1080
1,50
1.620
0
1.620
48.600
1
150
400
1,50
600
0
600
18.000
1
0
0
1,50
0
0
0
0
150
3237
4.856
350
5.206
156.165
PLANIRANO RJEENJE
Procjenjena koliina otpada u periodu maksimalne popunjenosti kapaciteta za naselja abica resort, zonu
Park terace, zonu Cape Estate i Marina Village, te Uvala i Bigova na dnevnom nivou iznositi 4856 kg
odnosno 156 t na mjesenom nivou. Planirana koliina otpada na godinjem nivou proraunata je na
osnovu popunjenosti kapaciteta za stalno stanovnitvo, turiste u hotelima i apartmanima i kuama i
popunjenosti kapaciteta marine.
Tabela Popunjenost kapaciteta po mjesecima na godinjem nivou
Popunjenost kapaciteta naselja po mjesecima
Mjesec
Stalni
stanovnici
Hoteli
Smjetajne
jedinice
0.25
0.4
II
0.25
0.4
III
0.4
0.4
IV
0.5
0.6
0.5
0.75
VI
0.8
0.85
VII
0.95
VIII
0.95
IX
0.8
0.85
0.5
0.75
XI
0.5
XII
0.3
0.4
Godinje
12
9.3
7.8
Dakle, navedeni koeficijenti predstavljaju koeficijent popunjenosti naselja (stalni stanovnici, hoteli, vile i
smetajne jedinice) pri emu je ukupna popunjenost kapaciteta mjeseno okarakterisana kao 1 (100%).
136
Koeficijenti popunjenosti kapaciteta navedenih naselja po mjesecima, kao i na godinjem nivou, kao to je
navedeno dati su u gornjoj tabeli:
Sa popunjenosti kapaciteta za stalne stanovnike 12, za hotele 9,30, za apartmane 7,8 i za marine 8,
proizvodnja otpada na godinjem nivou iznosi 2240t. Proraun je dat u donjoj tabeli. Maksimalno mogui
koeficijent popunjenosti kapaciteta je 12 za godinu dana i on bi oslikavo popunjenost svih kapaciteta svih
dvanaest mjeseci od 100% odnosno 1 mjeseno
Tabela Proraun koliine vrstog otpada na godinjem nivou
Kategorija
Stanovnika
kg/stan/dan
Prosjeno
dana
mjeseno
Hoteli
1116
1,50
30
Apartmani
2121
1,50
Stalni
150
1,00
Marina
350
1,00
Ukupno
Popunjenost
Ukupno
kapaciteta
godisnje (t)
9
467
30
744
30
12
54
30
84
1.350
Preporuuje se uvoenje reciklae na mjestu nastanka otpada u okvriru naselja u saradnji sa JKP Kotor.
Sa procentom reciklae od 10 %, 20% i 30% ova koliina otpada bi iznosila 1215t, 1080t i 945t respektivno.
Preporuuje se kompostiranje otpada iz dvorita i okunica umjesto odvoenja na deponiju.
Sakupljanje i transpotrt otpada u okviru naselja vre preduzee koje sakuplja i odvozi otpad na podruju
Optine Kotor - JKP Kotor. Sakupljanje i transprt po samim naseljima je potrebno organizovati tako da se
otpad odlae od veernjih do jutarnjih sati i sakupljnje organizuje u ranim jutarnjim asovima da ne bi
optereivalo saobraaj kroz naselje u dnevnim picevima.
U naseljima potrebno je da se vri adekvatno skladitenje opasnog otpada iz domainstva do propisnog
odlaganja.
Otpad iz naselja e se odlagati na na deponiju koja bude odreena za optinu Kotor.
7.4. ELEKTROENERGETSKA MREA

POSTOJEE STANJE
Prenosna mrea 110kV
Podruje Bigove se napaja iz prenosnog sistema 110kV preko transformacije 110/35kV Tivat (Gradionica)
instalisane snage 2x20MVA i dalekovoda 110kV iz pravca Budve i Herceg Novog. Postojei transformatori
su optereeni do punog optereenja tako da je prikljuenje novih potroaa nemogue, navodi se u
elaboratu Smjernice i podaci potrebni za izradu studija lokacija CGES-Elektroprtenos Podgorica.
Distributivna mrea 35kV i 10kV
Podruje Bigova napaja elektrinom energijom nadzemni vod 10KV (DV) Grbalj I prikljuen na sabirnici
10KV u TS 35/10KV Grbalj u industrijskoj zoni Kotora u Grbaljskom polju. DV je ukupne duine oko 15km,
sa provodnicima 3x35mm2 Al-e. Neizolovano ue razvueno je na stubovima eljezno-reetkaste
konstruzkcije i armirano-betonske konstrukcije. Na DV postoji nekoliko ogranaka (otcjepa) u T spoju duine
od 0,5-1,5km. Znatnim dijelom trase prolazi preko visokih kota brdovitog terena izmeu morske obale i
Grbaljskog polja koji je esto izloen jakim atmosferskim pranjenjima, naroito za vrijeme ljetnih oluja. To je
razlog estih kvarova i prekida u napajanju potroaa el. energijom u Bigovu.
Na DV 10KV je prikljueno 10 transformatorskih stanica ukupne instalisane snage 2430KVA; na podruju
Bigova 4 (etiri) ukupne instalisane snage 1290KVA. Prenosne mogunosti DV su oko 2MVA jednovremene
el. snage s obzirom na dozvoljeni pad napona to ukazuje na problem nemogunosti prikljuka novih
potroaa.
137
U granicama obuhvata DSL Sektor 38-Bigovo postoji jedna stubna transfomatorska stanica STS 250KVA
sa prikljunim DV 10KV u krugu biveg vojnog odmaralita.
Niskonaponska mrea 0,4kV
U starom naselju Bigova i djelovima naselja novije gradnje u granicama DSL postoji NN mrea koja se
napaja iz STS Bigova u zoni DUP-a Bigova. NN mrea je preteno nadzemna na drvenim i armiranobetonskim stubovima koji nose izolovane provodnike upletene u samonosivi kabalski snop (SKS) presjeka
70 i 35mm2 Al u razvodu i 16mm2 Al za kune prikljuke i javnu rasvjetu; manjim dijelom je podzemna
kablovska, uglavnom za prikljuak objekata novije gradnje. Drveni stubovi su veinom dotrajali.
Javna rasvjeta
Rasvjetna tijela su zastarjela, raznih tipova, sa izvorom svjetla 125W, postavljena na stubovima NN mree.
PLANIRANO RJEENJE
Predloeno urbanistiko rjeenje predvidja stvaranje raznovrsne i jedinstvene turistike ponude: razvoj
elitnog turizma, nautikog turizma, bogate pratee ponude iz domena usluga, kulturne zabave, sporta i
rekreacije; uvoenje maksimalnih ekolokih standarda i ouvanje kvaliteta ivotne sredine.
Cijelokupan prostor Rta Trate planiran je kao jedinstveni luksuzno turistiko naselje sa centralizovanom
organizacijom servisa.
Prostorne cjeline plana su: 1.Priobalni dio naselja Bigove, 2.Uvala Bigove, 3.Rt Trte.
Priobalni dio obuhvata centar naselja i njegov najstariji dio. Planom se predvia proirenje naselja objektima
za stalno ili sezonsko stanovanje odnosno rentiranje u turistikoj ponudi. U staroj jezgri ne predvia se
gradnja ili dogradnja.
Uvala Bigove obuhvata prostor u dnu uvale do prvog puta u zaleu; na tom prostoru ne planira se izgradnja
turistikih kapaciteta.
Rt Trate je neizgraeno podruje na kojem se planiraju turistika naselja: Marina Village i abica resort i
zone Cape estate i Park Terace. Ova naselja i zone su razliite namjene i sadraja ali su djelovi
jedinstvenog turistikog kompleksa. Prva dva planirana su po uzoru na stare mediteranske gradove, guste
izgradnje, uskih ulica, trgovima itd. Druge dve zone zamiljene su kao izolovane smetajne zone sa vilama
koje posjeduju svoje vrtove i parkove. Izvan naselja planirana je i zgradnja pojedinanih sadraja kao to je
kulturni centar itd.
U sklopu naselja Marina Village planirana je izgradnja marine sa 150 vezova za jahte. Svi hoteli i objekti
turostikog stanovanja u naseljima imat e 4 i 5 zvjezdice. Turistiko stanovanje je tipoloki podjeljeno na:
male apartmane, apartmane, apartmane sa bazenom, kue sa dvoritem, kue sa vrtom, vile sa parkom.
Planirani infrastrukturni sistemi na poluostrvu bazirani su na istim tehnologijama i obnovljivim vidovima
energije.
Granica obuhvata DSL na podruju rta Trate dijeli naselja Marina Village i Harbour Village na dva dijela;
drugi pripada obuhvatu LSL Trate. Slino se dogaa i u pribalnom dijelu naselja Bigove gdje se DSL
granii sa DUP-om ostalog dijela naselja.
Procjena potrebne elekrine snage
Stanovanje:
U proraunu vrnog optereenja koriste se obrasci i dijagrami:
Pv=Pifp -vrna snaga jedne stambene jedinice
Pvn=Pvfin za n>10 -vrna snaga grupe (n) stambenih jedinica
fp -faktor potranje
fi=f+(1- f)/n -faktor jednovremenog djelovanja za n stambenih jedinica.
138
Najvea skupina potronje u konzumu planiranog kompleksa jesu objekti turistikog stanovanja: vile tipa A i
B, lux vile, smjetajne jedinice (apartmani) tipa A,B i C. Sve vile raspolau sa bazenima kao i aprtmani tipa
C. Procjena instalisane i prikljune el. snage ovih objekata je: 45/18kW za lux vule, 40/16kW za vile tipa B,
38/15kW za vile tipa A, 34/14kW za apartmane tipa C; ostali tipovi apartmana u prosjeku 25/10kW. Za
objekte postojeeg stanovanja u starom jerzgru naselja 18/8kW.
Ostala potronja:
Planirani hoteli su sa 4 i 5 zvjezdica; procjenjuje se specifino optereenje 2000w/le. Procjena specifinog
optereenja za ostale potroae i izvedini bilans vrne snage prikazuje tabela DSL Bigove.
DSL BIGOVE planirani kapaciteti

Planirani
BRGP
kapaciteti
1
Stalno i
sezonsko
stanovanje
Smjetajne
jedinice tipa A
Smjetajne
jedinice tipa B
Smjetajne
jedinice tipa C
Vile tipa A
Vile tipa B
Lux vile
Hoteli
Kulturni centar
Arheoloki park
Trgovina i
ugostiteljstvo
Vidikovac
Parkovi
Beach club
Marina
UKUPNO
Br. leaja
(kom.)
Specifino
opteteenje
(W/le/m)
Nrna snaga
(kW)
2
10.690
Br.
smjestajnih
jedinica/soba
(kom.)
3
-
4
-
5
30
6
321
4.107
31
130
9.957
27
113
5.226
14
88
7.457
22.760
11.237
53.727
1.400
10.901
260
21
51
22
537
-
1075
-
2000
40
10
100
132
326
166
2.150
56
11
26
640
3.875
142.242
150
853
450
1.525
80
30
500
-
51
116
225
3.911
139
Za potrebe javne rasvjete: uline, parkova i javnih povrina procjenjuje se 100kW; procjena gubitaka u
razvodu VN i NN mree je 5%.
Uzimajui u proraunu pretpostavljene: faktor istovremenog djelovanja fi=0,8 te faktor snage cos=0,9 dobija
se procjena vrne snage konzuma u granicama obuhvata DSL Trate: Pv=3740kVA
Planirani razvoj elektroenergetske mree
Kod izrade rjeenja imali su se u vidu planski dokumenti:
- Strategija razvoja energetike CG do 2025god. (SRECG)
- Smjernice za izradu studija lokacije na podruju Crnogorskog primorja (EPCG) i A.D. Elektroprenosni
sistem CG.
- nacrt DUP-a Bigova
Optimalno rjeenje elektroenergetske mree na cjleokupnom podruju Bigove zahtijeva integralni pristup i
sagledavanje cjelovitog rjeenja.
Prenosna mrea 110kV
Razvojnim planovima Elektroprenosa predviena je izgradnja:
Trafostanica 110/35/10kV Kotor sa prikljunim dalekovodom 110kV Tivat-Kotor
TS 400/110kV na podruju Grblja i povezivanje sa postojeom mreom 110kV
DV 400kV Pljevlja-Grbalj
Zamjena jednog od postojeih transformatora u TS 110/35kV Tivat transformatorom vee snage;
ova zamjena bi se realizovala u drugoj polovini 2011 god. u koliko dodje do kanjenja na izgradnji
TS Kotor.
Realizacijom navedenog plana bi se postuiglo dugorono stabilno i kvalitetno napajanje regije Boke Kotorske
i Budve; eliminisao bi se u 2011 god. trenutni nedostatak instalisanih kapaciteta u TS 110/35kV Tivat.
Mrea 35KV
Elektoenergetske analize konzuma u obuhvatima DSL Sektor 38-Bigova i lokalne studije lokacije LSL
Trate, pokazale su potrebu za izgradnjom TS 35/10KV uzimajui u obzir i predlog rjeenja nacrta DUP-a
Bigove koji predvia gradnju TS 35/10KV .
Moe se zakljuiti da je naselju Bigova potrebna jedna TS 35/10KV 2x4MVA sa mogunou poveanja na
2x8MVA na lokaciji koja e biti optimalna za cjelokupan konzum Bigove.
Prikljuak TS na elektrodistributivnu mreu 35KV izvest e se na sabirnice 35KV TS35/10KV
Jugodrvo/Grbalj dvostrukim kablovskim vodom presjeka provodnika 240mm2Al.
U budunosti ukazat e se potreba za povezivanjem ove TS sa TS 35/10KV Prna jer se planiraju turistika
naselja u priobalnom pojasu od rta Ljutosek do uvale Prno.
Mrea 10KV
Mrea 10KV koncipirana je kao radijalna sa mogunou alternativnog napajanja svake TS u mrei i kao dio
jedinstvenog sistema za rt Trate. U obuhvatu DSL izgradit e se est TS 10/0,4KV:
- u naselju Marina Village TS9 1000KVA (hotelska) i TS8 630KVA
- u zoni Cape Estate, TS7 630KVA
- u blizini gostinkse kue naselja Park terace TS6 1000KVA
- u naselju abica resort TS5 1000KVA
- u uvali Bigove u kompleksu turistikog centra i hotela TS10 630KVA.
TS e meusobno povezivati podzemni kb. vodovi sa jednoilnim kablovima presjeka provodnika 240mm2Al.
TS e se napajati preko dva kb. izvoda iz TS 35/10KV; TS10 preko posebnog izvoda koji e se u perspektivi
integrisati u mreu 10KV Bigove.
Priobalni dio Bigove napajat e se iz TS10 do zone Pristana, a ostali potroai iz novoplaniranih TS DUPBigove sobzirom da se radi o manjoj potronji.
140
Niskonaponska mrea
Nova mrea gradit e se kao radijalna-kablovska, podzemna i nadzemna; na rtu Trate iskljuivo kao
podzemna kablovima 4x150mm2Al i 4x25mm2Al. U dijelu Bigove moe se graditi nadzemna sa upletenbim
kb. snopom (SKS) na armirano betonskim stubovima.
Zatita od opasnog napona dodira izvest e se sistemom zatitnog uzemljenja i zajednikog uzemljivaa sa
dodatnom zatitnom mjerom pomou strujne sklopke.
Javna rasvjeta
Planom se predvia rasvjeta saobraajnica, pjeakih staza, parking prostora, zona za sport i rekreaciju itd.
Osvjetljenje mora obezbijediti bezbjedno kretanje i biti vaan dio estetskog ureenja naselja.
Smjernice za gradnju elektroenergetskih objekata
Pri planiranju izgradnje novih objekata i prikljuenju novih potroaa osnovni parametri su:
- za kb. mreu 10KV jednoilni kb. tipa XHE49A, presjeka provodnika 150 i 240mm2Al, proizvedeni za
napon 20KV
- standardne instalisane snage transformatora 10/0,4KV su 630 i 1000KVA; primarni namotaj
prespojiv na 20KV napon
- Nove TS su tipa DTS, slobodno stojee u armirano-betonskom kuitu; u posebnom sluaju mogu
se smjestiti u objektu. Srednjenaponski blok je izolovan gasom SF6, tipa RMU za napon 20KV;
konfiguracija bloka sadri dva vodna (kablovska) polja i jedno transformatorsko.
- u mrei NN standardni presjeci i tip kabela su:
PPOO(xpoo) 4x150mm2Al i 4x25mm2Al; upleteni kb. snop (SKS)
3x70+71,5+2x16mm2Al i 4x16mm2Al.
u nadzemnoj mrei NN standardni tip stuba je armirano-betonski.
- za rasvjetnu instalaciju standardni materijal je: kabel PPOO 4x25mm2 pocinana eljezna traka
25x4mm2, metalni stubovi visine 5-8m i 3-4m.
- racionalna potronja energije i energetska efikasnost (energetski koncept):
Tehnologije za to manje koritenje ugljenika.
Obnovljivi izvori energije: snaga sunca(fotovoltaika i termika)
Snaga vjetra, bio masa i geotermika
Transport na rtu pomou vozila na el. pogon sa baterijama na punjenje obnovljivom energijom
Energetska mrea za napajanje zgrada i vozila
Sistem za hladjenje morskom vodom
Sistemi za skladitenje energije (podzemni tankovi, baterije za vozila)
Potencijalna energija uslijed visinske razlike na samoj lokaciji (rezervoari za vodu)
Tehnologija hlaenja solarnom emergijom
Kombinacija centralizuovanih tehnologija i tehnologija obnovljive energije
Energetski efikasni urbani dizajn
Izgradnja elektroenergetske mree e se odvijati na osnovu tipiziranih osnovnih elemenata mree; osnovu
predstavljaju planski dokumenti: SRECG i smjernice EPCG i tehnike preporuke EPCG za izgradnju TS.
SRECG obavezuje na potrebu definisanja prelaznog perioda za prelazak na jedan srednji napon i direktnu
transformaciju 110/20KV to podrazumijeva ukidanje napona 35KV u distributivnoj mrei to je praksa u
evropskim dravama.
U smjernicama EPCG se kae da je plan aktivnosti na koje obavezuje SRECG u toku i preporuuje da: svi
novi kablovi u mrei 10KV treba da budu proizvedeni za napon 20KV; Preporuuju se tipski presjeci
provodnika 240 i 150mmAl , tipske instalisane snage transformatora 630kVA i 1000kVA.
Tehnika preporuka EPCG obavezuje na na izbor tipa TS i opreme VN u njima.
Alternativni izvori energije-energetska efikasnost
Obezbijeivanje stabilnih izvora energije je sve tee; energija je postala deficitarna, zato energetska
efikasnost kao nikada do sada postaje aktuelna tema.
141
Smanjenje uticaja na ivotnu sredinu kroz manju emisiju CO2 i stvaranje uslova za vee korienje
obnovljivih izvora energije je primarni cilj energetske politike razvoja. Solarna energija, snaga vjetra,
geotermika, biomasa su potencijalni izvori iste obnovljive energije. Energija direktnog sunevog zraenja je
veoma primenjiva na podruju Bigova zbog povoljnog poloaja i velikog broja sunanih dana u godini.
Korienjem ove enrgije mogue je utedjeti i do 60% godinje potrebne energije za pripremu sanitarne
tople vode.
Podrka sistemu grijanja i hlaenja prostorija su takoe mogunosti primjene energije sunca.
Solarna energija se pretvara u izvor el. energije preko fotonaponskih sistema (modula) za napajanje troila
relativno malih snaga na podruju informatike, mjerenja, telekomunikacija, signalizacija, osvetljenja itd.
Povezivanje solarnog sistema s javnom elektrinom mreom dobija se energetski sistem koji objedinjava
prednosti oba izvora energije: neznatne trokove solarne energije i uvjek prisutni izvor el. energije iz javne
mree. Viak energije iz solarnih modula daje se javnoj mrei ili skladiti u baterijama to je mogue za
vrijeme ljetnjih mjeseci.
Racionalno i efikasno korienje energije se postie i kroz niz mjera kao to su:
Smanjenje gubitaka u razvodu el. mree i njihovo svoenje na tehnike gubitke; uvoenjem
sistema daljinskog oitavanja i kontrole mjernih ureaja eliminie se komercijalni dio gubitaka
Uvoenje tarifnih sistema koji e podsticati tednju energije
Paljiv izbor graevinskog materijala, opreme i izolacionih materijala kod gradnje objekata
Izbor energetski efikasnih potroaa visokoh stepena korisnog dejstva
Izbor energetski efikasne tedne rasvjete
Izbor sistema za inteligentno upravljanje u stanovanju
inteligentne zgrade
Orjentacioni trokovi u realizaciji planiranih objekata
a) TS 10/0,4KV . . . . . . . . . . . . . kom 5 x 45.000=225.000
b) kb. vodovi 10KV . . . . . . . . . . . . . . m 2750 x 30=82.500
___________________
ukupno = 307.500
7.5. TELEKOMUNIKACIJE
POSTOJEE STANJE
Telekomunikaciona pristupna mrea na podruju priobalnog dijala naselja Bigova je raena je 80-tih godina
sa kablovima tipa polaganim direktno u zemlju. Postojea mrea je zastarela i tehnoloki ograniena kada
su u pitanju servisi novih generacija i nema kablovske kanalizacije
Postojei kapaciteti telekomunikacione mree su su iskorieni 100%, i nema tehnikih mogunosti i
kapaciteta ni za osonovni PSTN servis a da ne govorimo o servisima nove generacije ADSL LLICG ,
MIPNET , LLTCG i IPTV.
TK mrea Bigova ide sa komutacionog voria RSS Radanovii i sa kablom TK10 50x4x0.6mm velike duine
od preko 5 km. RSS Radanovii je povezan sa glavnim komutacionim voritem ATC Kotor preko optikog
spojnog puta Budva - Kotor. to se tie lokacije Trate , tu nemamo TK mreu kao ni kablovsku kanalizaciju.
Kada su u pitanju televizijski kablovski sistemi KDS na ovom podruju nema zastupljnog nijednog
opreatera.jer nema kablovsku infrasturkturu kao ni Wi Max signala .Glavni Radio difuzni sistem RTCG se
nalazi na Obosniku i TV kablovski operateri prenos TV signala realizuju beinim RD putem , osim BBM koji
prenos vri beinim putem koristei WiMax tehnologiju ali ovdje nisu prisutni .
U skladu sa savremenim trendovima razvoja telekomunikacija imamo veoma irok spektar
telekomunikacionih servisa kao i razliit pristup pojedinih telekomunikacionih i kablovskih i TV operatera.
Osim telefonije operateri pruaju usluge Broadband Internet prenosa , prenos TV signala inim i beinim
putem , prenos podataka , VOIP , VoD i slino.
Crnogorski Telekom prua servise Fiksne telefonije (POTS , ISDN BRA, ISDN PRA), Interneta i Prenosa
podataka (ADSL , LLICG , MIPNET , LLTCG) i prenos TV signala najnovije generacije IP Televiziju. Svi ovi
servisi se ostvaruju inim putem preko bakarnih i optikih kablova.
142
M-Tel prua usluge Fiksne telefonije i Interenta beinim putem i uskoro e na ovaj nain ove sevise
realizovati i BBM i Pro Monte .
Servise mobilne telefonije pruaju tri operatera i to T-Mobile , Pro Monte i M-Tel i na podruju Kumbora
imamo visokokvalitetnu pokrivenost signalom sva tri operatera. Kvalitet pokrivenosti signalom mobilne
telefonije i kvalitet Data odnosno Mobilnog Interent servisa zavisi od pozicije i udaljenosti bazne stanice kao
i od tipa baznih stanica (elija) GPRS , EGPRS ili EDGE i 3G.
Mobilna telefonija tree generacije 3G korienjem HSDPA tehnologije omogueva prenos video-poziva ,
gledanje TV programa , brzi internet , videonadzor i druge multimedijalne sadraje.
Na osnovu iznijetih injenica i uvida u postojee stanje TK mree Kumbor moe se zakljuiti, da je potrebna
izgradnja kablovske telekomunikacione pristupne mree, kablovske ditributivne mree kao i kablovske
kanalizacije .
Kontaktne zone
U blizini predmetne lokacije Trae priobalni dio Bigova u vlasnitvu Crnogorskog Telekoma ne postoji
TK mrea osim prethodno navedene. Takoe nema ni infrastrukture ostalih operatera.
PLANIRANO RJEENJE
U skladu sa savremenim trendovima razvoja telekomunikacija imamo veoma irok spektar
telekomunikacionih servisa kao i razliit pristup pojedinih telekomunikacioni i kablovskih operatera. U
telekomunikacionoj pristupnoj mrei, koja je predmet ovog projekta, koristie se kablovi tipa TK 59-GM i
gradie se kablovska kanalizacija sa cijevima PVC 110mm i pE 40mm odgovarajuih kapaciteta, koji e
omoguiti dugoroni razvoj telekomunikacionih servisa na ovom podruju.Do svakog kablovskog razdjelnika
(KROS ormar) projektovana je kablovska kanalizacija sa minimalno 1PVC 110mm i privodnim oknom
unutranjih dimenzija 606090 cm.
Naime ,osim telefonije operateri pruaju usluge Broadband Internet prenosa , prenos TV signala inim i
beinim putem , prenos podataka , VOIP , VoD i slino.
Crnogorski Telekom prua servise Fiksne telefonije (POTS , ISDN BRA, ISDN PRA), Interneta i Prenosa
podataka (ADSL , LLICG , MIPNET , LLTCG) i prenos TV signala najnovije generacije tzv. IP Televiziju. Svi
ovi servisi se ostvaruju inim putem preko bakarnih i optikih kablova.
M-Tel prua usluge Fiksne telefonije i Interenta beinim putem i uskori e na ovaj nain ove sevise
realizovati i BBM i Pro Monte.
Svi kablovski operateri prenos TV signala realizuji inim putem , osim BBM koji prenos vri beinim putem
koristei WiMax tehnologiju.
Servise mobilne telefonije pruaju tri operatera i to T-Mobile , Pro Monte i M-Tel
Planirana TK kanalizacija
Projektant se opredijelio da dimenzionie novu tk kanalizaciju unutar zone predmetnoe lokacije Trate i
odredio da ista bude povezana na ATC Kotor optilkim spojnim putem . Takoe je planirano i novo TK
vorote RSS Bigova na podruju granine zone prema ukovici kako je dato u grafikom dijelu studije
U zoni Trte je predviena izgradnja turistikih i poslovnih kapaciteta kako je i oznaeno u grafikom dijelu
plana i TK kanalizacioni privod od min. 2 PVC cijevi 110mm do svakog objekta u sledeim planiranim
naseljima sa kapcitetima datim u grafikom dijelu studije :
- Marina Village sa marinom
- Cape Estate
- Park Terace
- abica Resort
143
Planirana je privodna TK kanalizacija od 4 PVC cijevi planirane za potrebe Crnogorskog Telekoma i 2 za

potrebe KDS operatera i dalje u istoj srazmjeri sa sledeim kablovskim pravcima:
KP1 6 PVC Naselje Bigova (priobalni dio)
KP2 2 PVC ukovica
KP3 6 PVC Marina Village
KP4 4 PVC Cape Estate
KP5 6 PVC Park Terace i abica Resort
Po kablovskim pravcima su definisani i kapaciteti PVC cijevi i ukupna duzina planirane TK kanalizacije :
sa 6PVC cijevi 110mm
iznosi oko 1300m.

iznosi oko 2150m.
iznosi oko 2250m.
iznosi oko 4050m.
Za velike Hotele je planiran je privod sa optikim kablom minimalnog kapaciteta 12 optikih vlakana i
bakarnim TK kablom TK59GM ili slinih karakteristika sa kapacitetom prema tehnikim uslovima i
potrebama Crnogorskog Telekoma.
Uz izgradnju TK kanalizacije planirana je izrada 206 novih tk okana sa lakim poklopcima . Trasu planirane
kanalizacije potrebno je uklopiti uz trase trotoara ,saobraajnica ili zelenih povrina jer bi se da se okna
rade u trasi saobraajnica ili parking prostora morali ugraivati teki poklopci sa ramom i u skladu sa tim
raditi i ojaanja TK okana to bi bile neekonomino.
TK kanalizacija i TK okna u okviru ovog DUP a moraju se izvoditi u svemu prema vaeim propisima i
preporukama ZJ PTT iz ove oblasti. U sluaju da se trasa tk kanalizacije poklapa sa trasom vodovodne ,
kanalizacione i elektro infrastrukture , treba potovati propisna rastojanja i pozicije postavljanja a dinamiku
izgradnje vremenski sinhronizovati.
Izgradnjom nove TK kanalizacije je treba da bude omogueno maksimalno iskoritenje planiranih TK i KDS
kablova. Projektima za pojedine objekte u zoni obuhvata treba definisati plan i nain prikljuenja svakog
pojedinanog objekta. Pojedinanim projektima treba planirati privodnu TK kanalizaciju od tk okana do samih
objekata i to sa Alkaten cijevima 2X PE 40mm.
Kunu TK instalaciju u objektima treba izvoditi u tipskim ITO LI ormariima, lociranim na ulazu objekta na
propisanoj visini . Na isti nain planirati ormari za koncentraciju kune instalacije za potrebe distribucije
kablovskog TV signala i sa opremom za pojaanje imodulaciju TV signala.
Kunu TK instalaciju u svim prostorijama izvoditi sa instalacionim kablovima FTP Cat5 4P 24AWG ili sa
kablovima slinih karakteristika koji se provlae kroz gibljive PVC cijevi u odgovarajui broj prolaznih kutija i
vode do ITO LI.
Za poslovne prostore predvidjeti instalaciju za 4 tk prikljuka dok za stambene objekte treba predvidjeti
instalaciju za 2 tk prikljuka. Takodje treba predvidjeti i mogunost za montau javnih telefonskih govornica.
Planirana TK kablovski pravci i TK koncentracije
TK kablovski pravci se poklapaju sa pravcima TK kanalizacije
Na predmetnom podruju planirani je TK kablovski razdjelnici (KROS ormar) i ITO LI ormari
procjenjenim kapacitetima u skladu sa planiranim stanjem.
sa
Ostavljena mogunost provlaenja optikih kablova do svake stambene odnosno poslovne odnosno
stambene jedinice FTTH i FFTB.
144
PREDMJER I PREDRAUN MATERIJALA I RADOVA

NA IZGRADNJI TELEKOMUNIKACIONE KANALIZACIJE
A / MATERIJAL
1. Isporuka PVC cijevi o 110 mm / 6 m
2. Isporuka lakih tf poklopaca sa ramom kom.
kom.5205 x 12,00 = 62460,00

206 x 120,00 = 24720,00
U K U P N O A : 87180,00
B / GRADJEVINSKI I MONTANI RADOVI
1. Izrada tk kanalizacije sa 6 PVC cijevi met

(iskop rova dim. 0,95x0,60 u zemljitu
IV kategorije , komplet rad i materijal )
1300 x 25,00 = 32500,00

2150 x 20,00 = 43000,00

2250 x15,00 = 33750,00

4050 x 10,00 = 40500,00
6. Izrada tk okna un.dim. 1,80x1,50x1,90

sa lakim poklopcem sa ramom
(iskop rupe dim. 2,20x1,90x2,30 u zemljitu
III/IV kategorije , komplet rad i materijal )
kom.206 x 700,00 =144200,00
UKUPNO
B : 193950,00
U K U P N O A+B : 281130,00
Napomena:
Sekundarna mreza - druga faza bi bili primarni i sekundarni kablovi koji
bi iznosili 20% od iznosa I faze i cijena TK cvorista - centrale ali taj
dio obezbedjuje TK operater i to ne bi trebalo da ulazi u cijenu za LSL.
145
8. PEJZANO UREDJENJE
146
POSTOJEE STANJE
Naselje Bigovo smjeteno je u uvali Trate, izmeu rta Trate i manjeg brda Stranik. Uvala se zavrava
pjeanom plaom (sa ljekovitim blatom) duine oko 200 metara i plodnom dolinom u zaleu - Bigovsko
polje. Bigovsko polje (van zahvata ovog plana) zajedno sa plodnim zemljitem na izdignutim dijelovima oko
doline ima oko 20 hektara zemljita pogodnog za poljoprivredu.
Primarni tip vegetacije na ovom podruju bio je sainjen od ume esmina (Quercus ilex). U uslovima
mediteranske perhumidne klime, na klimazonalnom tipu zemljita terra rossa, kao klimazonalni tip vegetacije
razvila se gusta i neprohodna ikara, koja se razvila na mjestu gdje su nekada bile ume crnike. Po
floristikom sastavu makija pripada asocijaciji Orno Quercetum ilicis. Makiju ine zimzelene biljke tvdog
lia kao to su: Myrtus communis, Arbutus unedo, Juniperus phoenicea, Pistacia lentiscus, Quercus ilex itd.
U zaleu makija postepeno prelazi u listopadne ume, koje ine: Quercus pubescens, Carpinus orientalis,
Fraxinus ornus, Prunus spinosa, Pyrus amygdaliformis.
Pejzani prostor u obuhvatu plana prepoznaje se kroz tri cjeline:
- priobalni pojas naselja,
- Bigovsko polje i
- rt Trate.
Nekadanje malo ribarsko naselje prekomjernom i nekontrolisanom izgradnjom promjenilo je svoj indentitet,
a pejza je naruen objektima koji ne prate konfiguraciju terena, ve se svojim gabaritima (krupne razuene
osnove i visoke spratnosti od strane mora sagledivo i po 7 etaa) nameu i dominiraju prostorom. Od
centralnog dijela naselja, tj. rive na sjevernom dijelu, teren je u nagibu a obala je veoma strma. Novo
izgraeni objekti svojom formom i izgledom iskazuju nepoznavanje i nepotovanje vrijednosti prostora i
njegovih ambijentalnih karakteristika kao i tradicionalnih naina gradnje.
Gusta neprohodna makija koja dominira na rtu Trate, zajedno sa morem i vizurama ka puini, je tip pejzaa
koji ini ovaj prostor jedinstvenim.
PLANIRANO RJEENJE
U pripremi planiranog rjeenja pejzanog uredjenja korien je elaborat Bigova Landscape Master Plan
(WIRTZ INTERNATIONAL, 2008).
Prirodni predio je postojee zateeno zelenilo, uglavnom makija. Postojee zelenilo ima veliki uticaj na
budua reenja jer ga treba sauvati i zatititi kao ambijentalnu vrijednost prostora. Makija ukljuuje sledee
biljke: Quercus ilex, Arbutus unedo, Quercus coccifera, Olea europea, Juniperus macrocarpa, Juniperus
oxycedrus, Laurus nobilis, Rosa sempervirens, Phillyrea sp., Pistacia sp., Ceratonia siliqua, Myrtus
communis, Spartium junceum,Erica arborea, Clematis flammula, Lonicera implexa, Asparagus
cutifolius,Viburnum tinus, Euforbia dendroides, itd.
Centralni dio rta Trate koji predstavlja posebno vrijedan prirodni ambijent sa autohtonim zelenilom
predvien je da se ouva u svom autentinom obliku i da slui kao prirodni park svim korisnicima i
posjetiocima. U ovoj zoni dozvoljene intervencije podrazumijevaju samo trasiranje pjeakih staza kroz
prirodu. Predlog ovih staza koji je dat na grafikim prilozima je ilustrativan, njihove konane trase treba
naknadno definisati kroz detaljniju projektnu dokumentaciju.
Smjernicama za ureenje zelenih povrina predvidjene su slijedee kategorije:
Povrine javnog korienja
- park
- skver
- zelenilo uz saobraajnice
- sportsko rekreativne povrine
- povrine uz komplementarne sadraje turizma
147
Povrine ogranienog korienja

- zelenilo uz objekte stalnog i povremenog stanovanja
- zelenilo lux vila
- zelenilo vila tipa a
- zelenilo vila tipa b
Povrine specijalne namjene
- vertikalno zelenilo i zelenilo na terasama
Kompoziciono oblikovanje parkova, korienje raznih autohtonih vrsta i kolorita biljaka zavisi od veliine
slobodnog prostora i funkcije koje e park pruati kao prostor gdje posjetioci ele da se zaustave ili uivaju u
etnji. U konceptu parka treba da preovladava pejzani stil sa dekorativnim stablima i bunjem kao
elementima makije. Oiviavanje parka se postie gustim bunjem koji se prostire cijelom duinom parka sve
do mora. Za ovu zonu je takoe znaajan parkovni mobilijar, koji ostvaruje bolju funkcionalnost i organizaciju
prostora (klupe, esme, kandelabri, informativne table, kante za otpatke).
Predlog vrsta:
STABLA: Jacaranda mimosifolia, Chamaerops humilis, Bauhinia variegata, Albizia julibrisin, Schinus molle,
Quercus coccifera, Quercus ilex, Quercus pubescens, Cupressus arizonica, Cupressus sempervirens
BUNJE: Pittosporum tobira, Phillyrea angustifolia, Myrtus communis, Calycanthus floridus, Callistemon
citrinus
Skverovi su organizovani u zavisnosti od veliine. U gornjim djelovima naselja oni su manjih dimenzija sa
zelenilom pravilno rasporeenim i manjom vodenom povrinom. Manji skverovi uglavnom predstavljaju
prolazno pjeaki dio sa grupacijama ukrasnih stabala i voaka, na kojima treba da prilikom cvjetanja
biljaka preovladava jedna boja. U donjim djelovima naselja skverovi su takvih veliina da poprimaju osobine
veih javnih prostora, tj. trgova. Ono to stvara genius loci (duh mjesta) za javne prostore su vrtno arhitektonski elementi kao to su: sjenoviti prostori, tradicionalni suvozid, stepenita i staze od kamena,
arene biljke penjaice i mediteransko grmlje i drvee.
Predlog vrsta:
STABLA: Phoenix dactylifera, Phoenix canariensis, Bauhinia variegata, Albizia julibrisin, Schinus molle, Olea
europaea, Cydonia oblonga
S obzirom da je saobraaj koncipiran tako da se kroz cijelo poluostrvo koriste vozila na elektrini pogon,
onda i pri formiranju zelenila uz saobraajnice se ne mora drati strogog principa koje se koristi pri
formiranju ovog tipa zelenila (biljke koje dobro podnose izduvne gasove i nepovoljne uslove).
Sportsko rekreativne povrine su planirane oko sportskih centara i sadraja. Njihova funkcija se ogleda
u stvaranju povoljnih mikroklimatskih uslova, oiviavanje terena, stvaranje vizuelne barijere izmeu razliitih
fizikih struktura.
Za povrine uz komplementarne sadraje turizma za ozelenjavanje koristiti vrste koje se izdvajaju po
dekorativnosti sa naglaskom na parternom ureenju.
Smjernice za ozelenjavanje:
- koristiti visokodekorativne sadnice, razliitog kolorita i fenofaza cvijetanja
- formirati prostor za sadnju sezonskog cvijea
- opremiti prostor urbanim mobilijarom koji treba da bude modernog dizajna
Zelenilo u okviru individualnih stambenih objekata podrazumjeva ureenje slobodnih povrina oko
objekata po principu prednjeg dvorita u funkciji okunice i zadnjeg dvorita u funkciji vrta. Prednje dvorite
treba da prate elementi poploanja, piuli i nadkrivena pergola i orjentisan je prema ulici. U zadnjem dvoritu
su mogui zasadi agruma, maslina itd.
Smjernice za ozelenjavanje:
- kompoziciju vrta stilski uskladiti sa arhitekturom objekta
- pri odabiru zasada voditi rauna o uslovima sredine, dimenzijama, boji, oblicima
- za izradu staza i stepenica koristiti lokalne vrste kamena
148
predvrt urediti reprezentativno sa mogunosti formiranja parkinga

mogunost razdvajanja parcela i izolacije od saobraajnica podizanjem zasada ive ograde
za zasjenu koristiti pergolu sa dekorativnim puzavicama
Pri formiranju zelenila lux vila, razliito se pristupa ureenju prednjeg, ulaznog dijela od zadnjeg dijela
dvorita. Prednji dio dvorita moe se urediti kao vrt za odmor i uivanje koji sadri vrtno - arhitektonske
elemente (staze, pergola, skulptura, vrtno osvetljenje), povrtnjak, dio sa zainskim biljem, bazen. Za
ozelenjavanje koristiti visokodekorativne sadnice razliitog kolorita i fenofaza cvjetanja. ivu ogradu formirati
kao tampon izmeu susjednih vila i kao izolaciju od saobraajnice. Nie gusto saeno bunje pokriva
otvorene prostore vonjaka, koji se formiraju u zadnjem dvoritu. Teren koji je u padu formirati kao terasaste
vrtove sa kamenim podzidima. Podune staze treba da prate izohipse, a poprene se rjeavaju u vidu
stepenica od kamena.
Zelenilo vila tipa a osim javnih povrina (parka, skvera) je zastupljeno u vidu manjih unutranjih dvorita.
Zbog odrivosti ovih prostora, treba koristiti manji broj biljnih vrsta kako ne bi odavale utisak neurednosti,
travnjaci su svedeni na minimum. Koristiti vertikalno zelenilo i zelenilo u ardinjerama u ogranienim
prostorima za sadnju.
Ekoloke prednosti vertikalnog ozelenjavanja i zelenila terasa:
- efekti proizvodnje i isparavanja vode poboljavaju mikroklimu: isparavanje vode kontrolie
temperatura vazduha, dok kiseonik preiava zagaeni vazduh
- biljke zadravaju prainu
- predstavljaju ugodan, umirujui prizor i izazivaju osjeaj prijatnosti, omekavaju izgled pojedinih
graevina i uljepavaju gradski pejza
- obezbjeuje se dodatni ivotni prostor biljkama i ivotinjama
- proiruju se mogunosti odmora i rekreacije stanovnitva
Predlog vrsta:
PENJAICE: Wisteria sp., Clematis sp., Bougainvillea, Rosa sempervirens, Ficus pumila
Manje zelene povrine kod vila tipa b stvaraju vezu izmeu kue i vrta i formiraju jedinstven unutranji i
spoljanji prostor. Vrt treba formirati u pejzanom stilu sa pergolom kao zasjenom i mogunosti formiranja
manjeg bazena.
Predlog vrsta:
IVA OGRADA: Pistacia lentiscus, Laurus nobilis,
STABLA: Ceratonia siliqua, Albizia julibrissin, Bauhinia variegata, Schinus molle, Delonix regia,
Lagerstroemia indica, Eriobotrya japonica (mumula), Quercus coccifera, Quercus ilex, Quercus pubescens,
Acacia species, Cedrus species, Platanus orientalis
PERENE: Rosmarinus officinalis, Lavandula angustifolia, Ficus pumila
PUZAVICE: Bougainvillea
BUNJE: Pistacia vera, Nerium oleander, Pittosporum tobira, Viburnum tinus, Buddleja, Osmanthus
heterophyllus
MANJE BUNJE I PERENE: Euphorbia dendroides, Gazania, Tropaeolum majus, Eriocephalus, Phylica
plumose, Callistemon citrinus, Erysimum, Lavatera, Lavandula, Ceanothus, Myrtus communis, Osmanthus x
burkwoodii
VOKE: Arbutus unedo, Prunus dulcis, Olea europaea, Citrus limon, Citrus reticulata, Cydonia oblonga,
Punica granata
ZAINSKO BILJE: Mediteransko bilje (Ruzmarin, Origano, Bosiljak, Manuran, alfija...)
149
150
9. 3D VIZUELIZACIJA
151
152
153
10. DOKUMENTACIJA PLANA

(izvod iz dokumentacije PPO Kotor)
154

Bigova PDF

Caricato da

Informazioni sul documento

Titolo originale

Copyright

Formati disponibili

Condividi questo documento

Condividi o incorpora il documento

Opzioni di condivisione

Hai trovato utile questo documento?

Questo contenuto è inappropriato?

Copyright:

Formati disponibili

Bigova PDF

Caricato da

Copyright:

Formati disponibili

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE

NACRT, FEBRUAR 2011.

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

MINISTARSTVO ODRIVOG RAZVOJA

Centar za planiranje urbanog razvoja

rukovodilac izrade plana odgovorni planer:

broj licence: 05-5295/05-1 (09/01/06)

broj licence: 1201-7125/1 (24/11/08)

broj licence: 01-10693/1 (18/01/08)

Kotor Beograd, FEBRUAR 2011.

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

URBANISTIKO TEHNIKI USLOVI (na cd-u)

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

GRAFIKI PRILOZI PLANA (u posebnom elaboratu)

Geodetska podloga sa granicom plana

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

PRAVNI I PLANSKI OSNOV

POVOD I CILJ IZRADE PLANA

OBUHVAT I GRANICE PLANA

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

INOVIRANI NACRT 2011.

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

OBUHVAT I GRANICE PLANA

U postupku izrade DSL treba obezbijediti sljedei planerski pristup:

Sagledavanje ulaznih podataka iz PPPPN MD i deklarisanih razvojnih opredjeljenja sa dravnog i

SADRAJI U PROSTORU I MJERE ZATITE

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

URBANISTIKO-TEHNIKI USLOVI ZA IZGRADNJU I REKONSTRUKCIJU

SADRAJI U PROSTORU I MJERE ZATITE

SAOBRAAJNA I TEHNIKA INFRASTRUKTURA

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

NIVELACIJA, REGULACIJA I PARCELACIJA

USLOVI ZA IZGRADNJU OBJEKATA I UREENJE PROSTORA

DSL, shodno zakonskim odredbama, mora da sadri:

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

Predloene faze realizacije obavezno bazirati i na ekonomskim pokazateljima.

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

ISKAZANI ZAHTJEVI I NAMJERE INVESTITORA I KORISNIKA PROSTORA

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

2.1. PRIRODNE KARAKTERISTIKE

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

INENJERSKO - GEOLOKE KARAKTERISTIKE

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

Pejza Crnogorskog primorja odraz je sloenosti, raznovrsnosti, kvaliteta, te odnosa i meudejstava

2.2. KARAKTERISTIKE POSTOJEEG STANJA

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

izohipsama i arhitektonska jednostavnost - skladne proprcije, pravougaone podune orjentacije najee

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

2.3. DEMOGRAFSKE KARAKTERISTIKE

1953/1948 1961/1953 1971/1961 1981/1971 1991/1981 2003/1991 2003/1981

1953/1948 1961/1953 1971/1961 1981/1971 1991/1981 2003/1991 2003/1981

DRAVNA STUDIJA LOKACIJE SEKTOR 38 : BIGOVA

Drutveno-ekonomskim promjenama i ratnim zbivanjima u okruenju, dolazi i do demografskih promjena, pa

2.4. NUMERIKI POKAZATELJI POSTOJEEG STANJA