1

samsudin.saad@iptho.edu.my
SAMSUDIN BIN HAJI SAAD
PENSYARAH AKADEMIK
JABATAN KAJIAN SOSIAL (D14)
2
samsudin.saad@iptho.edu.my
Zaman Pluraliti
Penjajahan
Selepas Merdeka: Politik dan Ekonomi
3
samsudin.saad@iptho.edu.my
PLURALISTIK
ZAMAN IMPERIALISME
(PENJAJAHAN)
4
samsudin.saad@iptho.edu.my
Penjajahan British membawa bersama dasar
pentadbiran yang selaras dengan kemajuan
mereka dari segi ilmu pengetahuan.
Perubahan epistemologi yang besar ialah
pemisahan di antara negara dan agama.
Kesan : pemerintahan negara dikawal oleh
penjajah manakala agama dan adat istiadat
peribumi di bawah pengawasan sultan.
Kehadiran Penjajah
5
samsudin.saad@iptho.edu.my
- Sistem pentadbiran berasaskan pengagihan kuasa di
antara tiga unsur penting : Legislatif, Eksekutif dan
Kehakiman diperkenalkan. Berbeza dengan kuasa
mutlak raja yg tiada agihan kuasa.
- Hasil daripada pemerintahan moden itu
berkembangnya sistem ekonomi kapitalis yang
berasaskan ekonomi perindustrian dan perdagangan.
Sistem ekonomi ini bergantung kepada pasaran, modal
dan buruh.
- Perkembangan pesat ekonomi kapitalis inilah yang
mendorong kepada kewujudan masyarakat plural di
alam Melayu dengan kemasukan bangsa asing yang
dibawa oleh penjajah untuk tujuan pengeksploitasian
ekonomi dengan segera dan menguntungkan.
6
samsudin.saad@iptho.edu.my
Perkembangan ekonomi kapitalis
mendorong kewujudan masyarakat
plural.
Penjajah membawa bangsa asing
(imigran), China dan India untuk
pengeksploitasian ekonomi.
Masyarakat Pluralistik
7
samsudin.saad@iptho.edu.my
Imigran Cina
Asal : China Selatan (Fukien, Kwangtung dan
Kwangsi).
Kelompok utama : Hokien, Kantonis, Hakka,
Teochew dan Hailam.
Kemasukan : Sistem Kontrak (1848-1914) dan
Persendirian (selepas 1914).
Aktif sebagai pekerja lombong (Kuala Lumpur, I
Ipoh, Taiping, Ampang, Seremban dll) dan
membuka kedai runcit.
8
samsudin.saad@iptho.edu.my
Imigran India
Asal : India Selatan (Tamil Nadu).
Kelompok utama: Tamil, Malayani, Telugu
dan Sikh.
Kemasukan: Sistem Kontrak, (1880an-1910)
dan Kangany.
Aktif sebagai buruh ladang getah serta
pekerja kemudahan asas seperti membina
jalanraya dan keretapi.
9
samsudin.saad@iptho.edu.my
1895-1927: > 6 juta orang China
berhijrah ke TM.
1931: 34% penduduk TM ialah orang
Cina.
1911: 10% penduduk TM ialah orang
India.
1921: penduduk India meningkat
kepada 15%.
10
samsudin.saad@iptho.edu.my
Migrasi penduduk Melayu dari Jawa
dan Sumatera: bekerja dalam sektor
pertanian (luar bandar).
Di Sarawak, orang Cina bertumpu di
Sibu, Miri dan Bintulu (bandar).
Di Sabah, buruh asing dibawa masuk
seperti orang Cina, Filipina, Jawa dan
Jepun; bekerja di ladang tembakau,
getah, kelapa, pembalakan dan
pemeliharaan tiram (mutiara).
11
samsudin.saad@iptho.edu.my
Dasar penjajah menyebabkan mereka gagal
berasimilasi dengan masyarakat tempatan.
Wujud kelompok masyarakat yang hidup
terasing daripada kelompok yang lain
walaupun tinggal di tempat yang sama.
Sistem pendidikan : Sekolah Inggeris,
Melayu, Cina dan Tamil.
Implikasi Penjajahan
12
samsudin.saad@iptho.edu.my
Etnik Kawasan Pekerjaan
Melayu Kampung Petani, Pesawah, Nelayan,
Pertukangan dll
Cina Bandar Lombong, Peruncitan dll
India Estet Penoreh, Membina jalanraya dan
keretapi dll
Imigran membentuk satu masyarakat yang tetap dan
mengasaskan organisasi sosial masing-masing.
Dualisme ekonomi: Perkembangan sistem ekonomi
moden dan tradisional tidak seimbang.
13
samsudin.saad@iptho.edu.my
PLURALISTIK
PASCA PENJAJAHAN
14
samsudin.saad@iptho.edu.my
Melayu (Islam), Cina (Buddha/Kristian/Islam)
dan India (Hindu/Kristian/Islam).
Semenanjung
Semenanjung
15
samsudin.saad@iptho.edu.my
Sabah
Lebih 32 suku etnik : Bajau, Brunei, Bisaya, Suluk
(masyarakat bumiputera Islam).
Brunei
Suluk Bajau Bisaya
16
samsudin.saad@iptho.edu.my
Kadazandusun & Murut: masyarakat bumiputera bukan
Islam (fahaman animisme atau Kristian tetapi ada juga
yang Islam).
Kadazan Dusun Murut
17
samsudin.saad@iptho.edu.my
Sarawak
Lebih 20 suku etnik: Melayu, Melanau, Kedayan
(masyarakat bumiputera Islam).
Melanau
18
samsudin.saad@iptho.edu.my
Aspek Bahasa.
Bahasa Melayu - berasal daripada bahasa
Austronesia / dikenali sebagai bahasa Malay-
Polinesia. Bahasa Melayu berkembang menjadi 150
cabang bahasa lain mengikut suku yang ada di
Kepulauan Melayu.
Kedatangan ajaran Hindu - pengaruh bahasa
Sanskrit dalam Bahasa Melayu kuno.
Pengaruh Islam (Abad ke-13 & ke-14 M) Bahasa
Melayu berkembang pesat, pengenalan tulisan Jawi
menyebabkan perkembangan ilmu (Kesusasteraan,
Teologi, Falsafah & Tasawuf)
19
samsudin.saad@iptho.edu.my
Bahasa Melayu bersifat dinamik - menjadi
Lingua-franca di alam Melayu terutamanya pada
zaman Kesultanan Melayu Melaka.
Kerajaan Tradisi Melayu
Zaman Hindu-Buddha - pemerintahan beraja.
Cth: Kerajaan Kedah Tua, Langkasuka,
Srivijaya & Majapahit.
Zaman Islam- kerajaan Melaka, Aceh.
Selepas Melaka - kerajaan Johor-Riau, Brunei.
20
samsudin.saad@iptho.edu.my
CAMPUR TANGAN BRITISH & KELAHIRAN
MASYARAKAT PLURALISTIK
Penguasaan ke atas Melaka : Portugis - 1511,
Belanda -1641.
Penguasaan British ke atas pelabuhan Pulau
Pinang -1786, Melaka - 1824 & Singapura - 1826.
Perjanjian Inggeris-Belanda 1824 - Pembentukan
sempadan Kepulauan Melayu di bawah pengaruh
British dan Belanda.
1874 - Pengenalan Sistem Residen di Negeri-
Negeri Melayu Bersekutu dan Sistem Penasihat di
NNMTB.
21
samsudin.saad@iptho.edu.my
Di Sarawak - Penguasaan keluarga Brooke (1841-
1946.
Di Sabah - Pemerintahan Syarikat Berpiagam Borneo
Utara (SBBU) -(1881-1946)
Dalam proses campur tangan ke atas kerajaan
Melayu, kuasa Barat (British) mengiktiraf orang
Melayu sebagai Tuan kepada tanah airnya. British
berhubung dengan sultan-sultan Melayu untuk
mendapatkan persetujuan mereka.
Penjajahan - mengakibatkan penentangan tokoh /
masyarakat tempatan.
Penjajahan British - meninggalkan kesan yang besar
dalam politik, demografik & sosioekonomi Tanah
Melayu.
22
samsudin.saad@iptho.edu.my
KEWUJUDAN MASYARAKAT MAJMUK/PLURALISTIK
Berkait rapat dengan dasar British
mengeksploitasi ekonomi Tanah Melayu
untuk keuntungan yang cepat dan
maksimum.
Migrasi orang Cina - dari Kwangtung &
Fukien - dibawa masuk melalui sistem
kontrak buruh, tiket kredit, secara
berkumpulan & persendirian.
Bertumpu di sekitar Pulau Pinang hingga
ke Singapura (negeri-negeri pantai barat)
23
samsudin.saad@iptho.edu.my
1895-1927 - lebih daripada 6 juta orang
Cina berhijrah ke Tanah Melayu.
1931 - 34% daripada penduduk Tanah
Melayu ialah orang Cina.
Di Sarawak - orang Cina bertumpu di
kawasan bandar Sibu, Miri & Bintulu.
Di Sabah - SBBU membawa masuk buruh
asing seperti orang Cina, Filipina, Jawa &
Jepun - bekerja di ladang tembakau, getah,
kelapa, pembalakan & pemeliharaan
mutiara.
24
samsudin.saad@iptho.edu.my
Migrasi orang India - dari India Selatan & dibawa
melalui sistem Kangani
Bermula pada tahun 1880-an & pesat pada abad
ke-20.
1911- orang India - 10% dari penduduk Tanah
Melayu & meningkat kepada 15% pada tahun 1921.
Mereka bekerja di ladang-ladang getah, sektor
perkhidmatan & kerja raya.
Migrasi penduduk Melayu dari Indonesia, Jawa &
Sumatera: bekerja dalam sektor pertanian & tinggal
di luar bandar.
Terdapat juga migrasi penduduk Arab-Parsi &
Ceylon.
25
samsudin.saad@iptho.edu.my
Imigran yang masih tinggal di Tanah Melayu
membentuk satu masyarakat yang tetap &
mengasaskan organisasi sosial masing-masing.
Contoh: orang-orang Cina membentuk persatuan &
pertubuhan sosial masyarakat mereka (Huatuan).
British melaksanakan dasar Pecah dan Perintah
bagi memudahkan kawalan ke atas imigran tersebut.
Kesannya: Pengenalan kaum mengikut fungsi
ekonomi, pengasingan tempat tinggal dan
pengasingan sistem pendidikan
26
samsudin.saad@iptho.edu.my
Kumpulan etnik menceburi sektor ekonomi yang
berbeza:
Melayu - nelayan & petani (sektor luar bandar)
Cina - perlombongan dan perdagangan
India - perladangan dan kerja raya.
Sistem Ekonomi Duaan / Dualisme Ekonomi:
Perkembangan sistem Ekonomi Moden & Ekonomi
Tradisional tidak seimbang.
Sistem pendidikan: Sekolah Inggeris, sekolah
Melayu, sekolah Cina dan sekolah Tamil.
Hubungan kaum baik dalam konteks bercampur
tetapi tidak bersatu.
27
samsudin.saad@iptho.edu.my
RUMUSAN
28
samsudin.saad@iptho.edu.my
BIBLIOGRAFI
Azmah Abdul Manaf (2001). Sejarah Sosial Masyarakat Malaysia.
Kuala Lumpur : Utusan Publications.
Danny, Wong Tze Ken (2004). Historical Sabah : Community and
Society. Kota Kinabalu : Natural History Publications (Borneo)
Nazaruddin Mohd Jali, Marof Redzuan, Asnarulkhadi Abu Samah dan
Ismail Mohd Rashid (2005). Pengajian Malaysia. Selangor:
Prentice Hall.
Samuel S. Dhoraisingam (2006). Peranakan Indian of Singapore and
Melaka : Indian Babas and Nyonyas-Chitty Melaka. Singapore :
Institute of Southeast Asian Studies.
Sarjit S. Gill & Lee Yok Fee (Editor) (2008). Masyarakat & Kepelbagaian
Sosial di Malaysia. Serdang : Penerbit Universiti Putra Malaysia.
Shamsul Amri Baharuddin (2007). Modul Hubungan Etnik. Shah
Alam: Universiti Teknologi MARA.
29
samsudin.saad@iptho.edu.my