Sei sulla pagina 1di 8

Journal of Islamic and Arabic Education 2(1), 2010 57-64

Pendekutun ukwuh Meluloi Pendidikun Kepudu Musyurukut


Orung Asli di Negeri Puhung
AHMAD REDZUWAN MOHD YUNUS
ABSTRAK
KujIun InI berLujuun unLuk mengenuI pusLI pendekuLun dukwuI meIuIuI pendIdIkun
kepudu musyurukuL Orung AsII dI PuIung. Duu meLode uLumu dIgunukun duIum kujIun
InI, IuILu kujIun kepusLukuun dun kujIun Iupungun. SemenLuru meLode deduksI dun InduksI
dIgunukun kIusus unLuk mengunuIIsIs duLu. KujIun InI mendupuLI pendekuLun dukwuI
meIuIuI pendIdIkun dI NegerI PuIung kepudu musyurukuL Orung AsII LeIuI dIIukukun
oIeI JubuLun Agumu sIum PuIung (JAP), JubuLun HuI EIwuI Orung AsII (JHEOA) NegerI
PuIung, PerLubuIun KebujIkun sIum MuIuysIu (PERKM) BuIugIun PuIung dun
Pembungunun Tumudun MusyurukuL AsII (PETAMA).
KuLu kuncI: dukwuI, Orung AsII, pendekuLun dun pendIdIkun
ASTRACT
The resecrch set outs to identij the cpprocch oj dc'uch throuh educction toucrds
cboriines people in Pchcn. There cre tuo mcin methods used in this resecrch
ncmel librcr cnd jield resecrh methods. Mecnuhile deducction cnd induction methods
cre used jor the dctc cnclsis. This resecrch jound out thct the dc'uch cpprocch
throuh educction toucrds cboriines people in Pchcn hcte been implemented b
the Stcte Reliious Depcrtment oj Pchcn, Depcrtment oj 'Drcn Asli' Ajjcirs Pchcn,
Mclcsicn Muslim Weljcre Drcnizction oj Pchcn ditision cnd the Citilizction
Detelopment oj Asli Communit.
Keuords: dc'uch, cboriines, cpprocch cnd educction
58 Journal of Islamic and Arabic Education 2(1), 2010 57-64
PINGINALAN
NegerI PuIung IuIuI negerI yung puIIng rumuI dIIunI oIeI musyurukuL Orung AsII
berbundIng dengun negerI-negerI IuIn. SeIInggu DIsember zoo LerdupuL kIru-kIru
qzq Orung AsII dI NegerI PuIung durIpudu 1q;6 Orung AsII dI Semenunjung
MuIuysIu (JHEOA, zoo). MuIuI, NegerI PuIung merupukun negerI yung dIIunI oIeI
keLIgu-LIgu kuum Orung AsII, IuILu kuum NegrILo, SenoI, dun MeIuyu-AsII (Amrun,
1qq1: q; eury, 1qq: z). OIeI ILu, Lunggungjuwub dukwuI perIu dIuLumukun.
PeIuksunuun dukwuI kepudu musyurukuL Orung AsII dI NegerI PuIung LeIuI dIIukukun
oIeI peIbuguI perLubuIun dukwuI. Sejuk LuIun 1q;o-un, JubuLun Agumu sIum PuIung
(JAP) LeIuI memberI perIuLIun LerIudup usuIu dukwuI kepudu musyurukuL LersebuL
(AbduI GIuIur, 1qqq: qq). UsuIu LersebuL LuruL dIIukukun oIeI JubuLun HuI EIwuI
Orung AsII (JHEOA) NegerI PuIung, PerLubuIun KebujIkun sIum MuIuysIu (PERKM)
BuIugIun NegerI PuIung, Pembungunun Tumudun MusyurukuL AsII (PETAMA) dun
meIuIuI kerjusumu nsLILusI PengujIun TInggI seperLI JubuLun PengujIun DukwuI dun
KepImpInun, ukuILI PengujIun sIum, UnIversILI Kebungsuun MuIuysIu (UKM) yung
mengudukun uLIIun AmuII DukwuI (MoId GIuzuII, zooq).
SuIuI suLu pendekuLun yung dIIukukun unLuk menyumpuIkun dukwuI kepudu musyurukuL
Orung AsII IuIuI meIuIuI pendekuLun pendIdIkun. OIeI ILu penuIIsun dIIukukun uduIuI
unLuk mengenuI pusLI pendekuLun dukwuI meIuIuI pendIdIkun kepudu musyurukuL
Orung AsII kIususnyu dI NegerI PuIung.
PINIKATAN AKWAH MILALLI PINIIKAN KIPAA ORANG ASLI
UnLuk mengenuI pusLI pendekuLun dukwuI meIuIuI pendIdIkun kepudu musyurukuL
Orung AsII dI NegerI PuIung, perIu dIIIIuL pendekuLun dukwuI yung LeIuI dIIukukun
oIeI InsLILusI dukwuI seperLI JAP, JHEOA NegerI PuIung, PERKM BuIugIun PuIung
dun PETAMA.
1. JAIP
DukwuI durI suduL pendIdIkun bunyuk dIIukukun oIeI JAP, LeruLumu seIepus susurun
memeIuk ugumu sIum. SeLeIuI susurun memeIuk ugumu sIum, JAP LeIuI mengunjurkun
keIus ugumu. KeIus ugumu merupukun progrum susuIun seLeIuI udu dI kuIungun
musyurukuL Orung AsII yung memeIuk sIum. Memundungkun mereku musII buru duIum
sIum, suduI LenLu mereku memerIukun Lunjuk ujur dun pendIdIkun. Muku, JAP LeIuI
mengudukun keIus ugumu bugI menguuLkun keIuIumun dun pegungun mereku LerIudup
ugumu sIum. Mereku ukun dIujur oIeI guru yung LeIuI dIkIuskun unLuk mengujur
mereku. AnLuru perkuru yung dIujurkun IuIuI curu mengungkuL Iudus besur, Iudus kecII,
curu soIuL dun umuIun usus ugumu yung IuIn. Semusu beIujur, JAP menyedIukun rIsuIuI
kecII yung mengundungI usus ugumu sebuguI punduun kepudu mereku. RIsuIuI ukun dIberI
kepudu mereku yung mengIkuLI keIus ugumu oIeI guru-guru mereku dun menjudI
rujukun kepudu mereku semusu beIujur (JAP, zoo: ).
SeIuIn durIpudu keIus ugumu, JAP jugu LeIuI mengunjurkun kursus dukwuI dun
penIngkuLun pengIuyuLun sIum. Kursus InI merupukun progrum susuIun kepudu
musyurukuL Orung AsII yung LeIuI memeIuk sIum. BIusunyu progrum InI dIbuuL dI
perIngkuL dueruI NegerI PuIung dengun mengumpuIkun mereku securu besur-besurun.
MusyurukuL Orung AsII yung LeIuI memeIuk sIum yung LIngguI berseIeruk dI seLIup
dueruI NegerI PuIung, ukun dIpunggII unLuk mengIkuLI progrum dI suuLu LempuL yung
kIus. Tujuun progrum InI uduIuI unLuk menyuLukun mereku dun dupuL kenuI mengenuII
unLuru suLu sumu IuIn dun menIngkuLkun keIuIumun sIum duIum kuIungun musyurukuL
Orung AsII. AnLuru progrum yung LeIuI dIudukun uduIuI seperLI Progrum PenIngkuLun
PengIuyuLun sIum Suuduru Buru dun PemunLupun AkIduI dun urdIu AIn (JAP L.LI).
BugI menIngkuLkun kuuIILI pembucuun uI-Qurun, JAP dengun kerjusumu JHEOA LeIuI
memberI bImbIngun membucu uI-Qurun kepudu mereku yung LeIuI memeIuk sIum.
ungkuI InI dIumbII bugI meIuIIrkun rumuI pendukwuI duIum kuIungun musyurukuL
InI yung boIeI membunLu suuduru mereku unLuk IebII memuIumI sIum meIuIuI
keIuIumun durIpudu kILub sucI LersebuL. SebuguI InIsIuLII ke uruI LersebuL, mujIIs TIIuwuI
PerIngkuL NegerI LeIuI dIudukun dengun meIIbuLkun penyerLuun duIum kuIungun Orung
AsII (eritc Hcricn, zoo1: 1o).
DI sumpIng mengudukun keIus ugumu, kursus dukwuI dun bImbIngun membucu uI-Qurun,
JAP LuruL memberI pendIdIkun sIum kepudu musyurukuL InI meIuIuI cerumuI ugumu
bersempenu dengun IurI-IurI kebesurun duIum sIum seperLI MuuI HIjruI dun sruk
MIkruj (JubuLun Agumu sIum PuIung, zoo1: TI; Khcbcr Pchcn, zooo: 16).
. JHIOA Negeri Puhung
SebuguI sebuuI jubuLun yung berLunggungjuwub unLuk memujukun keIIdupun Orung
AsII, JHEOA LeIuI menyedIukun kemuduIun pendIdIkun kepudu goIongun LersebuL.
BermuIu dengun KeIus Tumun BImbIngun Kunuk-kunuk seIInggu bunLuun kemusukun
ke nLILusI PengujIun TInggI.
SeIuIn penyedIuun kemuduIun pendIdIkun, IusruL unLuk merubuI dun menIngkuL
kemuIIrun IIdup duIum musyurukuL Orung AsII LeIuI dIperIuuskun IugI dengun
mengunjurkun beberupu kursus seperLI Kursus PerubuIun SIkup, Kursus PenIngkuLun
KemuIIrun HIdup, dun Kursus KecemerIungun PeIujur. Kursus PerubuIun SIkup berLujuun
memberI kesedurun, bImbIngun, dorongun, LumbuIun IImu pengeLuIuun dI sumpIng
memberI moLIvusI, dun semunguL kepudu keIuurgu LermIskIn supuyu mereku dupuL
bersumu-sumu mengumbII buIugIun duIum urus pembungunun neguru. MunukuIu
Kursus PenIngkuLun KemuIIrun HIdup puIu berLujuun unLuk memberI kemuIIrun kepudu
keIuurgu LermIskIn dengun pengeLuIuun dun penguIumun LeruLumunyu duIum bIdung
perLunIun, Lernukun uLuu pernIuguun. SemenLuru Kursus KecemerIungun PeIujur puIu,
berLujuun membenLuk sIkup posILII duIum kuIungun peIujur dI sumpIng memberI
dorongun unLuk mencupuI kecemerIungun duIum pembeIujurun (Obu, zoo1: 1).
DI sumpIng LIgu kursus uLumu LersebuL, LerdupuL bunyuk IugI kursus yung dIunjurkun
oIeI jubuLun InI unLuk membungunkun keIIdupun musyurukuL Orung AsII seperLI Kursus
nLegrusI Ternukun, Kursus Pengurusun udung, Kursus TeknIkuI KuwuIun HukIsun,
Kursus Pembujuun dun CunLusun Tunumun Cempeduk dun RumbuLun, serLu Kursus
AgronomI Tunumun Nenus (Bukur Unus, L.LI).
SeIuIn durIpudu kursus, jubuLun InI LuruL memberIkun kerjusumu unLuk mengunjurkun
bengkeI kepudu musyurukuL Orung AsII seperLI BengkeI Motin Iorucrd yung dIberIkun
kepudu penduduk kumpung UIu CIemperuI, Jundu BuIk, BenLong pudu LuIun zooq.
BengkeI InI dIpecuIkun kepudu duu kuLegorI, IuILu mereku yung berumur kurung 1
LuIun dun mereku yung berumur kurung o LuIun. BengkeI kuLegorI perLumu bermuLIumuL
59 Pendekatan Dakwah Melalui Pendidikan Kepada Masyarakat Orang Asli di Negeri Pahang
PINGINALAN
NegerI PuIung IuIuI negerI yung puIIng rumuI dIIunI oIeI musyurukuL Orung AsII
berbundIng dengun negerI-negerI IuIn. SeIInggu DIsember zoo LerdupuL kIru-kIru
qzq Orung AsII dI NegerI PuIung durIpudu 1q;6 Orung AsII dI Semenunjung
MuIuysIu (JHEOA, zoo). MuIuI, NegerI PuIung merupukun negerI yung dIIunI oIeI
keLIgu-LIgu kuum Orung AsII, IuILu kuum NegrILo, SenoI, dun MeIuyu-AsII (Amrun,
1qq1: q; eury, 1qq: z). OIeI ILu, Lunggungjuwub dukwuI perIu dIuLumukun.
PeIuksunuun dukwuI kepudu musyurukuL Orung AsII dI NegerI PuIung LeIuI dIIukukun
oIeI peIbuguI perLubuIun dukwuI. Sejuk LuIun 1q;o-un, JubuLun Agumu sIum PuIung
(JAP) LeIuI memberI perIuLIun LerIudup usuIu dukwuI kepudu musyurukuL LersebuL
(AbduI GIuIur, 1qqq: qq). UsuIu LersebuL LuruL dIIukukun oIeI JubuLun HuI EIwuI
Orung AsII (JHEOA) NegerI PuIung, PerLubuIun KebujIkun sIum MuIuysIu (PERKM)
BuIugIun NegerI PuIung, Pembungunun Tumudun MusyurukuL AsII (PETAMA) dun
meIuIuI kerjusumu nsLILusI PengujIun TInggI seperLI JubuLun PengujIun DukwuI dun
KepImpInun, ukuILI PengujIun sIum, UnIversILI Kebungsuun MuIuysIu (UKM) yung
mengudukun uLIIun AmuII DukwuI (MoId GIuzuII, zooq).
SuIuI suLu pendekuLun yung dIIukukun unLuk menyumpuIkun dukwuI kepudu musyurukuL
Orung AsII IuIuI meIuIuI pendekuLun pendIdIkun. OIeI ILu penuIIsun dIIukukun uduIuI
unLuk mengenuI pusLI pendekuLun dukwuI meIuIuI pendIdIkun kepudu musyurukuL
Orung AsII kIususnyu dI NegerI PuIung.
PINIKATAN AKWAH MILALLI PINIIKAN KIPAA ORANG ASLI
UnLuk mengenuI pusLI pendekuLun dukwuI meIuIuI pendIdIkun kepudu musyurukuL
Orung AsII dI NegerI PuIung, perIu dIIIIuL pendekuLun dukwuI yung LeIuI dIIukukun
oIeI InsLILusI dukwuI seperLI JAP, JHEOA NegerI PuIung, PERKM BuIugIun PuIung
dun PETAMA.
1. JAIP
DukwuI durI suduL pendIdIkun bunyuk dIIukukun oIeI JAP, LeruLumu seIepus susurun
memeIuk ugumu sIum. SeLeIuI susurun memeIuk ugumu sIum, JAP LeIuI mengunjurkun
keIus ugumu. KeIus ugumu merupukun progrum susuIun seLeIuI udu dI kuIungun
musyurukuL Orung AsII yung memeIuk sIum. Memundungkun mereku musII buru duIum
sIum, suduI LenLu mereku memerIukun Lunjuk ujur dun pendIdIkun. Muku, JAP LeIuI
mengudukun keIus ugumu bugI menguuLkun keIuIumun dun pegungun mereku LerIudup
ugumu sIum. Mereku ukun dIujur oIeI guru yung LeIuI dIkIuskun unLuk mengujur
mereku. AnLuru perkuru yung dIujurkun IuIuI curu mengungkuL Iudus besur, Iudus kecII,
curu soIuL dun umuIun usus ugumu yung IuIn. Semusu beIujur, JAP menyedIukun rIsuIuI
kecII yung mengundungI usus ugumu sebuguI punduun kepudu mereku. RIsuIuI ukun dIberI
kepudu mereku yung mengIkuLI keIus ugumu oIeI guru-guru mereku dun menjudI
rujukun kepudu mereku semusu beIujur (JAP, zoo: ).
SeIuIn durIpudu keIus ugumu, JAP jugu LeIuI mengunjurkun kursus dukwuI dun
penIngkuLun pengIuyuLun sIum. Kursus InI merupukun progrum susuIun kepudu
musyurukuL Orung AsII yung LeIuI memeIuk sIum. BIusunyu progrum InI dIbuuL dI
perIngkuL dueruI NegerI PuIung dengun mengumpuIkun mereku securu besur-besurun.
MusyurukuL Orung AsII yung LeIuI memeIuk sIum yung LIngguI berseIeruk dI seLIup
dueruI NegerI PuIung, ukun dIpunggII unLuk mengIkuLI progrum dI suuLu LempuL yung
kIus. Tujuun progrum InI uduIuI unLuk menyuLukun mereku dun dupuL kenuI mengenuII
unLuru suLu sumu IuIn dun menIngkuLkun keIuIumun sIum duIum kuIungun musyurukuL
Orung AsII. AnLuru progrum yung LeIuI dIudukun uduIuI seperLI Progrum PenIngkuLun
PengIuyuLun sIum Suuduru Buru dun PemunLupun AkIduI dun urdIu AIn (JAP L.LI).
BugI menIngkuLkun kuuIILI pembucuun uI-Qurun, JAP dengun kerjusumu JHEOA LeIuI
memberI bImbIngun membucu uI-Qurun kepudu mereku yung LeIuI memeIuk sIum.
ungkuI InI dIumbII bugI meIuIIrkun rumuI pendukwuI duIum kuIungun musyurukuL
InI yung boIeI membunLu suuduru mereku unLuk IebII memuIumI sIum meIuIuI
keIuIumun durIpudu kILub sucI LersebuL. SebuguI InIsIuLII ke uruI LersebuL, mujIIs TIIuwuI
PerIngkuL NegerI LeIuI dIudukun dengun meIIbuLkun penyerLuun duIum kuIungun Orung
AsII (eritc Hcricn, zoo1: 1o).
DI sumpIng mengudukun keIus ugumu, kursus dukwuI dun bImbIngun membucu uI-Qurun,
JAP LuruL memberI pendIdIkun sIum kepudu musyurukuL InI meIuIuI cerumuI ugumu
bersempenu dengun IurI-IurI kebesurun duIum sIum seperLI MuuI HIjruI dun sruk
MIkruj (JubuLun Agumu sIum PuIung, zoo1: TI; Khcbcr Pchcn, zooo: 16).
. JHIOA Negeri Puhung
SebuguI sebuuI jubuLun yung berLunggungjuwub unLuk memujukun keIIdupun Orung
AsII, JHEOA LeIuI menyedIukun kemuduIun pendIdIkun kepudu goIongun LersebuL.
BermuIu dengun KeIus Tumun BImbIngun Kunuk-kunuk seIInggu bunLuun kemusukun
ke nLILusI PengujIun TInggI.
SeIuIn penyedIuun kemuduIun pendIdIkun, IusruL unLuk merubuI dun menIngkuL
kemuIIrun IIdup duIum musyurukuL Orung AsII LeIuI dIperIuuskun IugI dengun
mengunjurkun beberupu kursus seperLI Kursus PerubuIun SIkup, Kursus PenIngkuLun
KemuIIrun HIdup, dun Kursus KecemerIungun PeIujur. Kursus PerubuIun SIkup berLujuun
memberI kesedurun, bImbIngun, dorongun, LumbuIun IImu pengeLuIuun dI sumpIng
memberI moLIvusI, dun semunguL kepudu keIuurgu LermIskIn supuyu mereku dupuL
bersumu-sumu mengumbII buIugIun duIum urus pembungunun neguru. MunukuIu
Kursus PenIngkuLun KemuIIrun HIdup puIu berLujuun unLuk memberI kemuIIrun kepudu
keIuurgu LermIskIn dengun pengeLuIuun dun penguIumun LeruLumunyu duIum bIdung
perLunIun, Lernukun uLuu pernIuguun. SemenLuru Kursus KecemerIungun PeIujur puIu,
berLujuun membenLuk sIkup posILII duIum kuIungun peIujur dI sumpIng memberI
dorongun unLuk mencupuI kecemerIungun duIum pembeIujurun (Obu, zoo1: 1).
DI sumpIng LIgu kursus uLumu LersebuL, LerdupuL bunyuk IugI kursus yung dIunjurkun
oIeI jubuLun InI unLuk membungunkun keIIdupun musyurukuL Orung AsII seperLI Kursus
nLegrusI Ternukun, Kursus Pengurusun udung, Kursus TeknIkuI KuwuIun HukIsun,
Kursus Pembujuun dun CunLusun Tunumun Cempeduk dun RumbuLun, serLu Kursus
AgronomI Tunumun Nenus (Bukur Unus, L.LI).
SeIuIn durIpudu kursus, jubuLun InI LuruL memberIkun kerjusumu unLuk mengunjurkun
bengkeI kepudu musyurukuL Orung AsII seperLI BengkeI Motin Iorucrd yung dIberIkun
kepudu penduduk kumpung UIu CIemperuI, Jundu BuIk, BenLong pudu LuIun zooq.
BengkeI InI dIpecuIkun kepudu duu kuLegorI, IuILu mereku yung berumur kurung 1
LuIun dun mereku yung berumur kurung o LuIun. BengkeI kuLegorI perLumu bermuLIumuL
60 Journal of Islamic and Arabic Education 2(1), 2010 57-64
mengembungkun kemuIIrun berIIkIr kreuLII dun krILIs serLu membInu kemuIIrun beIujur
duIum kuIungun murId ugur dupuL menIngkuLkun pencupuIun ukudemIk. MunukuIu bengkeI
kuLegorI keduu puIu, bermuLIumuL mengembungkun kepImpInun dun keLuIunun ugur
IebII bersedIu mengIudupI cuburun musu Iudupun (HuIInu MoId Noor, zooq: C6).
. PIRKIM Buhugiun Puhung
DukwuI meIuIuI pendIdIkun dIberIkun kepudu musyurukuL Orung AsII, LeruLumunyu
seIepus mereku memeIuk ugumu sIum dengun mengudukun beberupu progrum dukwuI
seperLI cerumuI ugumu, dun IuLIIun umuII mengenuI IbuduL. TerdupuL peIbuguI cerumuI
ugumu yung dIudukun kIusus keLIku menyumbuL IurI-IurI kebesurun duIum sIum seperLI
sruk MIkruj dun MuuIIdur RusuI LeIuI dIudukun oIeI PERKM kepudu Suuduru Buru
(PERKM BuIugIun PuIung, zoo1). MeIuIuI kerjusumu PERKM buIugIun dun cuwungun
serLu JHEOA, progrum LersebuL LeIuI dIudukun dI perkumpungun Orung AsII seperLI
dI Kumpung. TeIok Gunung, SunguI TemenLong, SunguI PudI dun PunLos dI IpIs, SunguI
Bungkong, SunguI TIung dun SunguI KucIng dI JerunLuL, SunguI Mus, SunguI embIng
dun BuIuI NIpIs dI Muudzum SIuI, dun dI Pos Penderus, TemerIoI (PERKM BuIugIun
PuIung, 1qq;: 1q) serLu Kumpung HuIu PureI dun GupoI dI BenLong (PERKM BuIugIun
PuIung, 1qq6: z-z6).
SeIuIn ILu, pendIdIkun sIum LuruL dIberIkun oIeI PERKM dengun mengudukun keIus
IurdIu uIn dun kursus dukwuI. KeIus IurdIu uIn pernuI dIudukun, seperLI dI kumpung
Orung AsII SunguI GupoI, BenLong (PERKM BuIugIun PuIung, 1qq8: z). MunukuIu
kursus dukwuI puIu pernuI dIudukun dI SunguI TemeLong, KuuIu IpIs (PERKM
BuIugIun PuIung, 1qq6: z) dun dI Pos Penderus, TemerIoI (PERKM BuIugIun PuIung,
zooo: 1;).
SeLerusnyu musyurukuL Orung AsII jugu dIdeduIkun dengun pendIdIkun kemuIIrun
LumbuIun seperLI keIus musukun dun kruILungun sebuguImunu yung dIudukun kepudu
Suuduru Buru dI SunguI RuII, Cumeron HIgIIunds (PERKM BuIugIun PuIung, 1qq8: qo).
TIduk memuduI dengun sumbungun LersebuL, sebuguI menunjukkun komILmen unLuk
memujukun musyurukuL Orung AsII, PERKM LeIuI mewujudkun Kumpung BImbIngun.
AnLuru kumpung yung LerpIIII IuIuI Kumpung SunguI Mus, KuunLun, Kumpung UIong,
Cumeron HIngIunds, Kumpung Guduk dun Kumpung BukIL Serdung, RompIn, dun
Kumpung TemeLong, IpIs. DI Kumpung LersebuL ukun dILempuLkun seorung guru ugumu
unLuk mengujur penduduk kumpung dengun dIpunLuu oIeI peguwuI dukwuI PERKM
(eritc Hcricn, 1q8q: 1;).
BugI mengukuIkun umuIun soIuL musyurukuL Orung AsII, progrum soIuL berjemuuI LeIuI
dIudukun dI perkumpungun LerLenLu pudu LIup-LIup muIum JumuuL bersumu penduduk
kumpung seperLImunu yung dIudukun dI Kg. Sg. RuII, Cumeron HIgIIunds (PERKM
BuIugIun PuIung, 1qq8: qo).
q. PITAMA
DukwuI meIuIuI pendIdIkun dIberIkun kepudu musyurukuL Orung AsII dIberIkun duIum
duu benLuk IuILu pendIdIkun sIum dun pendIdIkun LenLung pembungunun neguru.
i. Pendidikon 1slom
PendIdIkun sIum LeIuI dIberIkun duIum duu perIngkuL IuILu perIngkuL persedIuun dun
IunjuLun. PerIngkuL persedIuun berIungsung seIumu suLu LuIun. ModuI yung dIdeduIkun
kepudu mereku dI LuIup InI IuIuI TuuIId, IqI, uI-QurunJqru` AkIIuk dun AduL Resum
MusyurukuL sIum MuIuysIu. ModuI TuuIId mempeIujurI uspek rububIyyuI, uIuIIyyuI,
rukun sIum dun Imun. ModuI IqI puIu mempeIujurI LuIuruI, soIuL, wIrId dun zIkIr
seIepus soIuL, LuIIII dun dou, pengurusun jenuzuI dun IuIuI dun Iurum duIum sIum.
MunukuIu bugI moduI uI-Qurun puIu dIsedIukun bucuun kueduI Iqru` dun musIuI
uLImunI serLu IuIuzun juzuk ummu. SemenLuru moduI AkIIuk puIu membIncungkun
udub-udub IurIun, dou IurIun dun kebersIIun (PETAMA, zoo: -8).
MunukuIu perIngkuL IunjuLun berIungsung seIumu LIgu buIun. DI perIngkuL InI, peIujur-
peIujur ukun dIdeduIkun dengun moduI MeLodoIogI dun PsIkoIogI PendIdIkun TIIuwuI,
PengujIun uI-Qurun, Public Speclin, MeLodoIogI Pengujurun urdIu AIn, MeLodoIogI
DukwuI dun urdIu AIn unjuLun. MeIuIuI moduI MeLodoIogI dun PsIkoIogI PendIdIkun
TIIuwuI, peIujur dIdeduIkun dengun kueduI Iqru`. MunukuIu bugI moduI PengujIun
uI-Qurun, peIujur dIdeduIkun mengenuI IuruI IIjuIyyuI, mengenuI pusLI perbezuun
bunyI IuruI, mempeIujurI LujwId, dengung dun sebuguInyu. SemenLuru moduI Public
Speclin puIu dIdeduIkun dengun IuLIIun menLuI, mempengerusIkun mujIIs, kuILum
dun uIu-uIuun. DuIum IuLIIun kuILum, peIujur dIdeduIkun unLuk mengeLuuI bucuun YusIn,
mengenduIIkun mujIIs LuIIII, membucu dou dun memberI kuIIuI uLuu LuzkIruI. Dengun
pendeduIun InI, dIIurupkun Iu ukun membunLu peIujur mengIudupI sILuusI sebenur
IebII-IebII IugI dI perkumpungun mereku keIuk upubIIu berIudupun dengun penduduk
kumpung (PETAMA, zoo: 1-). SemenLuru bugI moduI MeLodoIogI Pengujurun urdIu
AIn dun urdIu AIn unjuLun puIu, peIujur dIdeduIkun dengun rukun-rukun ugumu,
Iukum-Iukum duIum sIum, perkuru berkuILun ekuI, penyempurnuun soIuL, pengurusun
jenuzuI, bub munukuIuL dun muumuIuL (PETAMA, zoo: q-16). SemenLuru ILu, bugI
moduI MeLodoIogI DukwuI, peIujur dIdeduIkun dengun LeknIk-LeknIk berdukwuI
dun kesIIupun-kesIIupun yung serIng dIIukukun oIeI pendukwuI (RuzI Musu, zooq).
DI sumpIng mempeIujurI IImu duIum keIus, mereku jugu memperoIeI IImu dI Iuur keIus
dengun mengIudIrI dun mengIkuLI mujIIs keugumuun seperLI cerumuI MuuIIdur RusuI,
sruk MIkruj, progrum Iyu` RumudIun, mujIIs TIIuwuI uI-Qurun dun sebuguInyu (PETAMA,
1qq8). MuIuI duIum sILuusI LerLenLu unLuk mendupuLkun IImu meIuIuI penguIumun,
jubuLun kerujuun dun orung perseorungun serIng menjempuL peIujur PETAMA unLuk
mengIudIrI mujIIs yung dIudukun dun ukun memberI pengIormuLun kepudu puru
peserLu PETAMA unLuk mengenduIIkun bucuun dou dun bucuun YusIn seperLI duIum
mujIIs soIuL IujuL, LuIIII, kendurI kesyukurun dun sebuguInyu. Dengun pendeduIun
InI, dIIurupkun ukun membunLu peIujur mengIudupI sILuusI sebenur unLuk berIudupun
dengun penduduk kumpung mereku (PETAMA, zoo: 1-).
BugI memunLupkun Lugus peIujur mereku yung dIIunLIk sebuguI pembunLu penggeruk
musyurukuL, pIIuk PETAMA LeIuI mengunjurkun beberupu sIrI kursus yung berLujuun
unLuk memunLuu perkembungun dun ukLIvILI yung LeIuI dIjuIunkun oIeI mereku serLu
membunLu mereku menguLusI musuIuI yung dIIudupI. DuIum kursus LersebuL, sesI
perbIncungun, penerungun, cerumuI, bengkeI, IuLIIun dun prukLIkuI serLu dIuIog LeIuI
dIudukun (PETAMA, zoo: z-;).
61 Pendekatan Dakwah Melalui Pendidikan Kepada Masyarakat Orang Asli di Negeri Pahang
mengembungkun kemuIIrun berIIkIr kreuLII dun krILIs serLu membInu kemuIIrun beIujur
duIum kuIungun murId ugur dupuL menIngkuLkun pencupuIun ukudemIk. MunukuIu bengkeI
kuLegorI keduu puIu, bermuLIumuL mengembungkun kepImpInun dun keLuIunun ugur
IebII bersedIu mengIudupI cuburun musu Iudupun (HuIInu MoId Noor, zooq: C6).
. PIRKIM Buhugiun Puhung
DukwuI meIuIuI pendIdIkun dIberIkun kepudu musyurukuL Orung AsII, LeruLumunyu
seIepus mereku memeIuk ugumu sIum dengun mengudukun beberupu progrum dukwuI
seperLI cerumuI ugumu, dun IuLIIun umuII mengenuI IbuduL. TerdupuL peIbuguI cerumuI
ugumu yung dIudukun kIusus keLIku menyumbuL IurI-IurI kebesurun duIum sIum seperLI
sruk MIkruj dun MuuIIdur RusuI LeIuI dIudukun oIeI PERKM kepudu Suuduru Buru
(PERKM BuIugIun PuIung, zoo1). MeIuIuI kerjusumu PERKM buIugIun dun cuwungun
serLu JHEOA, progrum LersebuL LeIuI dIudukun dI perkumpungun Orung AsII seperLI
dI Kumpung. TeIok Gunung, SunguI TemenLong, SunguI PudI dun PunLos dI IpIs, SunguI
Bungkong, SunguI TIung dun SunguI KucIng dI JerunLuL, SunguI Mus, SunguI embIng
dun BuIuI NIpIs dI Muudzum SIuI, dun dI Pos Penderus, TemerIoI (PERKM BuIugIun
PuIung, 1qq;: 1q) serLu Kumpung HuIu PureI dun GupoI dI BenLong (PERKM BuIugIun
PuIung, 1qq6: z-z6).
SeIuIn ILu, pendIdIkun sIum LuruL dIberIkun oIeI PERKM dengun mengudukun keIus
IurdIu uIn dun kursus dukwuI. KeIus IurdIu uIn pernuI dIudukun, seperLI dI kumpung
Orung AsII SunguI GupoI, BenLong (PERKM BuIugIun PuIung, 1qq8: z). MunukuIu
kursus dukwuI puIu pernuI dIudukun dI SunguI TemeLong, KuuIu IpIs (PERKM
BuIugIun PuIung, 1qq6: z) dun dI Pos Penderus, TemerIoI (PERKM BuIugIun PuIung,
zooo: 1;).
SeLerusnyu musyurukuL Orung AsII jugu dIdeduIkun dengun pendIdIkun kemuIIrun
LumbuIun seperLI keIus musukun dun kruILungun sebuguImunu yung dIudukun kepudu
Suuduru Buru dI SunguI RuII, Cumeron HIgIIunds (PERKM BuIugIun PuIung, 1qq8: qo).
TIduk memuduI dengun sumbungun LersebuL, sebuguI menunjukkun komILmen unLuk
memujukun musyurukuL Orung AsII, PERKM LeIuI mewujudkun Kumpung BImbIngun.
AnLuru kumpung yung LerpIIII IuIuI Kumpung SunguI Mus, KuunLun, Kumpung UIong,
Cumeron HIngIunds, Kumpung Guduk dun Kumpung BukIL Serdung, RompIn, dun
Kumpung TemeLong, IpIs. DI Kumpung LersebuL ukun dILempuLkun seorung guru ugumu
unLuk mengujur penduduk kumpung dengun dIpunLuu oIeI peguwuI dukwuI PERKM
(eritc Hcricn, 1q8q: 1;).
BugI mengukuIkun umuIun soIuL musyurukuL Orung AsII, progrum soIuL berjemuuI LeIuI
dIudukun dI perkumpungun LerLenLu pudu LIup-LIup muIum JumuuL bersumu penduduk
kumpung seperLImunu yung dIudukun dI Kg. Sg. RuII, Cumeron HIgIIunds (PERKM
BuIugIun PuIung, 1qq8: qo).
q. PITAMA
DukwuI meIuIuI pendIdIkun dIberIkun kepudu musyurukuL Orung AsII dIberIkun duIum
duu benLuk IuILu pendIdIkun sIum dun pendIdIkun LenLung pembungunun neguru.
i. Pendidikon 1slom
PendIdIkun sIum LeIuI dIberIkun duIum duu perIngkuL IuILu perIngkuL persedIuun dun
IunjuLun. PerIngkuL persedIuun berIungsung seIumu suLu LuIun. ModuI yung dIdeduIkun
kepudu mereku dI LuIup InI IuIuI TuuIId, IqI, uI-QurunJqru` AkIIuk dun AduL Resum
MusyurukuL sIum MuIuysIu. ModuI TuuIId mempeIujurI uspek rububIyyuI, uIuIIyyuI,
rukun sIum dun Imun. ModuI IqI puIu mempeIujurI LuIuruI, soIuL, wIrId dun zIkIr
seIepus soIuL, LuIIII dun dou, pengurusun jenuzuI dun IuIuI dun Iurum duIum sIum.
MunukuIu bugI moduI uI-Qurun puIu dIsedIukun bucuun kueduI Iqru` dun musIuI
uLImunI serLu IuIuzun juzuk ummu. SemenLuru moduI AkIIuk puIu membIncungkun
udub-udub IurIun, dou IurIun dun kebersIIun (PETAMA, zoo: -8).
MunukuIu perIngkuL IunjuLun berIungsung seIumu LIgu buIun. DI perIngkuL InI, peIujur-
peIujur ukun dIdeduIkun dengun moduI MeLodoIogI dun PsIkoIogI PendIdIkun TIIuwuI,
PengujIun uI-Qurun, Public Speclin, MeLodoIogI Pengujurun urdIu AIn, MeLodoIogI
DukwuI dun urdIu AIn unjuLun. MeIuIuI moduI MeLodoIogI dun PsIkoIogI PendIdIkun
TIIuwuI, peIujur dIdeduIkun dengun kueduI Iqru`. MunukuIu bugI moduI PengujIun
uI-Qurun, peIujur dIdeduIkun mengenuI IuruI IIjuIyyuI, mengenuI pusLI perbezuun
bunyI IuruI, mempeIujurI LujwId, dengung dun sebuguInyu. SemenLuru moduI Public
Speclin puIu dIdeduIkun dengun IuLIIun menLuI, mempengerusIkun mujIIs, kuILum
dun uIu-uIuun. DuIum IuLIIun kuILum, peIujur dIdeduIkun unLuk mengeLuuI bucuun YusIn,
mengenduIIkun mujIIs LuIIII, membucu dou dun memberI kuIIuI uLuu LuzkIruI. Dengun
pendeduIun InI, dIIurupkun Iu ukun membunLu peIujur mengIudupI sILuusI sebenur
IebII-IebII IugI dI perkumpungun mereku keIuk upubIIu berIudupun dengun penduduk
kumpung (PETAMA, zoo: 1-). SemenLuru bugI moduI MeLodoIogI Pengujurun urdIu
AIn dun urdIu AIn unjuLun puIu, peIujur dIdeduIkun dengun rukun-rukun ugumu,
Iukum-Iukum duIum sIum, perkuru berkuILun ekuI, penyempurnuun soIuL, pengurusun
jenuzuI, bub munukuIuL dun muumuIuL (PETAMA, zoo: q-16). SemenLuru ILu, bugI
moduI MeLodoIogI DukwuI, peIujur dIdeduIkun dengun LeknIk-LeknIk berdukwuI
dun kesIIupun-kesIIupun yung serIng dIIukukun oIeI pendukwuI (RuzI Musu, zooq).
DI sumpIng mempeIujurI IImu duIum keIus, mereku jugu memperoIeI IImu dI Iuur keIus
dengun mengIudIrI dun mengIkuLI mujIIs keugumuun seperLI cerumuI MuuIIdur RusuI,
sruk MIkruj, progrum Iyu` RumudIun, mujIIs TIIuwuI uI-Qurun dun sebuguInyu (PETAMA,
1qq8). MuIuI duIum sILuusI LerLenLu unLuk mendupuLkun IImu meIuIuI penguIumun,
jubuLun kerujuun dun orung perseorungun serIng menjempuL peIujur PETAMA unLuk
mengIudIrI mujIIs yung dIudukun dun ukun memberI pengIormuLun kepudu puru
peserLu PETAMA unLuk mengenduIIkun bucuun dou dun bucuun YusIn seperLI duIum
mujIIs soIuL IujuL, LuIIII, kendurI kesyukurun dun sebuguInyu. Dengun pendeduIun
InI, dIIurupkun ukun membunLu peIujur mengIudupI sILuusI sebenur unLuk berIudupun
dengun penduduk kumpung mereku (PETAMA, zoo: 1-).
BugI memunLupkun Lugus peIujur mereku yung dIIunLIk sebuguI pembunLu penggeruk
musyurukuL, pIIuk PETAMA LeIuI mengunjurkun beberupu sIrI kursus yung berLujuun
unLuk memunLuu perkembungun dun ukLIvILI yung LeIuI dIjuIunkun oIeI mereku serLu
membunLu mereku menguLusI musuIuI yung dIIudupI. DuIum kursus LersebuL, sesI
perbIncungun, penerungun, cerumuI, bengkeI, IuLIIun dun prukLIkuI serLu dIuIog LeIuI
dIudukun (PETAMA, zoo: z-;).
62 Journal of Islamic and Arabic Education 2(1), 2010 57-64
ii. Pendidikon Tentong Pemhongunon Negoro
PendIdIkun InI dIperoIeII meIuIuI kursus-kursus yung dIIudIrI oIeI puru peserLu unLuk
mengeLuIuI pembungunun yung LeIuI dIkecupI oIeI neguru seperLI kursus keneguruun,
kuuIILI dun pengurusun. Kursus InI bIusunyu dILuju oIeI JHEOA yung dIudukun dI Yuyusun
PuIung uLuu dI Iuur KuunLun (RuzI Musuzooq). DI sumpIng ILu, puru peserLu dIdeduIkun
dengun reuIILI pembungunun sebenur dengun membuuL IuwuLun ke kuwusun-kuwusun
LerLenLu uLuu dIIsLIIuI sebuguI IuwuLun sumbII beIujur. u dIudukun dengun muLIumuL
unLuk meIuuskun pundungun dun pengeLuIuun peIujur LenLung LempuL-LempuL bersejuruI
yung LerdupuL dI sekILur NegerI PuIung. Puru peserLu dIdeduIkun dengun LempuL-LempuL
yung sedemIkIun kerunu securu LIduk Iungsung Iu boIeI meIuIIrkun perusuun cInLu
kepudu negerI dun beIujur unLuk mengIurguInyu (PETAMA, 1qqq).
KIJAYAAN AKWAH MILALLI PINIIKAN KIPAA ORANG ASLI
DukwuI meIuIuI pendIdIkun yung dIIukukun kepudu musyurukuL Orung AsII dI NegerI
PuIung oIeI JAP, PERKM BuIugIun PuIung, JHEOA NegerI PuIung dun PERTAMA
LeIuI memperIIIuL kejuyuunnyu. SebuguI conLoInyu, bugI kursus-kursus yung dIunjurkun
oIeI JAP seperLI Kursus PemunLupun AkIduI dun PengIuyuLun sIum, puru peserLu LeIuI
dupuL meIukukun dun mengIuyuLInyu dengun buIk. ConLoInyu puru peserLu mumpu
unLuk membucu nIuL mengumbII wuduk, mengumbII uIr sembuIyung dun meIukukun
sembuIyung dengun sempurnu. MunukuIu bugI PERKM puIu, menuruL AImudI AbduIIuI
(zooq), progrum-progrum cerumuI, IuLIIun umuII, keIus IurdIu uIn dun kursus-kursus
dukwuI yung dIuLur ukun dIpusLIkun seboIeI mungkIn dupuL dIIuIumI dun dIkuusuI oIeI
puru IudIrIn.
SemenLuru bugI JHEOA, IusII durIpudu perIuLIun yung serIus duIum bIdung pendIdIkun,
jubuLun InI LeIuI berjuyu meIuIIrkun peIujur yung cemerIung duIum kuIungun musyurukuL
Orung AsII dI munu pudu LuIun 1qq;, LerdupuL seorung yung berjuyu mendupuL A dun
empuL orung mendupuL qA duIum UjIun PenIIuIun SekoIuI RenduI (UPSR). MunukuIu
duIum PenIIuIun MenenguI RenduI (PMR), LIgu orung mendupuL ;A, duu orung 6A,
dun seorung mendupuL A. SemenLuru duIum SIjII PeIujurun MuIuysIu (SPM) puIu,
serumuI sebeIus orung yung mendupuL pungkuL 1 (AnILudIn Puk PIL, 1qq8: z;-z8).
SusuIun durIpudu kejuyuun LersebuL, dupuL dIIIIuL dI munu pudu LuIun zooz, serumuI
duu beIus orung LeIuI berjuyu meIunjuLkun peIujurun ke PTA dun sembIIun orung ke
PTS. MunukuIu pudu LuIun zoo, duu puIuI empuL orung LeIuI berjuyu ke PTA dun
seorung ke PTS (Bukur Unus, L.LI).
MenuruL AII Bukur (zooq), dengun memberIkun perIuLIun yung serIus duIum bIdung
pendIdIkun, JHEOA LeIuI berjuyu meIuIIrkun goIongun cerdIk punduI duIum kuIungun
musyurukuL LersebuL, yung LeIuI menjuwuL peIbuguI juwuLun uwum duIum perkIIdmuLun
kerujuun.
BugI PETAMA yung beroperusI pudu LuIun 1qq8, kejuyuun dukwuInyu IuIuI puru peIujur
LeIuI berjuyu mengIuIuz o suruI durI juzuk ummu, LumuL membucu LIgu puIuI juzuk
uI-Qurun, membucu uI-Qurun dengun Iuncur dun berLujwId, mumpu memImpIn bucuun
YusIn, LuIIII dun dou, boIeI menjudI Imum, menguusuI perkuru-perkuru IurdIu uIn
usus, berupuyu unLuk mengujur uI-Qurun dengun menggunukun kueduI Iqru` serLu boIeI
mengujur usus IurdIu uIn (PETAMA, L.LI: ). TerdupuL duu orung peIujur yung LeIuI
berjuyu kIuLum uI-Qurun sebunyuk LIgu kuII, seorung peIujur LeIuI mewukIII PETAMA
dI duIum ujIun TIIuwuI uI-Qurun PerIngkuL nsLILuL PengujIun TInggI NegerI PuIung
sempenu sumbuLun MuuI HIjruI dun LerLubuInyu kumpuIun nusyId PETAMA (PETAMA,
L.LI: ).
Kejuyuun yung puIIng besur IuIuI PETAMA LeIuI berjuyu meIuIIrkun orung pembunLu
penggeruk musyurukuL yung berLugus dI meruLu kumpung musyurukuL Orung AsII.
Mereku berkeboIeIun menurIk mInuL penduduk kepudu sIum, menyeIengguru kemuLIun,
memukmurkun suruu, membunLu Lugus peguwuI JHEOA, JAP dun ugensI-ugensI IuIn,
menguruskun perkuIwInun penduduk seLempuL kerunu mereku merupukun ugen
perubuIun musyurukuL (PETAMA L.LI: 6).
KISIMPLLAN
Berdusurkun IuruIun yung dIbIncungkun, dupuL dIsImpuIkun buIuwu dukwuI meIuIuI
pendIdIkun kepudu musyurukuL Orung AsII dI NegerI PuIung LeIuI dIIukukun oIeI
pendukwuI durIpudu peIbuguI perLubuIun seperLI JAP, (JHEOA) NegerI PuIung,
(PERKM) BuIugIun PuIung dun PETAMA. BenLuk dukwuI meIuIuI pendIdIkun LersebuL
dIsumpuIkun sumu udu duIum benLuk pendIdIkun IormuI uLuu LIduk IormuI. MunukuIu
kejuyuun yung dIcupuI puIu IuIuI dupuL meIuIIrkun goIongun yung mumpu unLuk
memujukun dIrI dun musyurukuL, sumu udu durI suduL kemujuun keroIunIun muIupun
IIzIkuI.
RLJLKAN
AbduI GIuIur HujI Don. 1qqq. PerspekLII DukwuI Non-MusIIm: KujIun TerIudup
MusyurukuL Orung AsII DI Semenunjung MuIuysIu, duIum urIzu bL. Md. SIum
et cl. (ed), Kcjicn Ilmu-ilmu Islcm, j.1. BungI: ukuILI PengujIun sIum, UKM.
Amrun KusImIn. 1qq1. ReIIgIon und SosIuI CIunge Among TIe ndIgeneous PeopIe
oI TIe MuIuy PenInsuIu. KuuIu umpur: Dewun BuIusu dun PusLuku.
AImudI AbduIIuI, PeguwuI DukwuI PERKM BuIugIun NegerI PuIung, dI PERKM
BuIugIun NegerI PuIung, KuunLun, pudu zq Ogos zooq, pukuI 11.1.
AII Bukur, KeLuu UnIL PenyeIIdIkun dun Penerungun JHEOA NegerI PuIung, dI JHEOA
NegerI PuIung, KuunLun, pudu zq Ogos zooq, pukuI 8.1o pugI.
AnILudIn Puk PIL (1qq8), PeIujur Orung AsII CemerIung 1qq;, Non Pci, Jun- MeI.
KuuIu umpur: JHEOA.
Bukur Unus T.LI. Pengembungun duIum Tcllimct Penuruscn dcn Pembcnuncn
1HEDA Neeri Pchcn Dcrul Mclmur. KuunLun: JHEOA NegerI PuIung.
Bukur Unus T.LI. PeIujur-peIujur Orung AsII NegerI PuIung Ke PTAJPTS TuIun
zoo1-zoo duIum Tcllimct Penuruscn dcn Pembcnuncn 1HEDA Neeri
Pchcn Dcrul Mclmur. KuunLun: JHEOA NegerI PuIung.
eritc Hcricn. zoo1. JHEOA, JAP BImbIng Orung AsII Bucu uI-Qurun, eritc
Hcricn, 1q JuIuI.
eritc Hcricn. 1q8q. PERKM PIIII Imu Kumpung BImbIngun, eritc Hcricn, z
SepLember.
HuIInu MoId Noor. zooq. MencungkII PemImpIn Mudu Orung AsII, eritc Hcricn,
1 Ogos.
JubuLun Agumu sIum PuIung. zoo1. uporun AkLIvILI BuIugIun DukwuI JAP. Pekun:
BuIugIun DukwuI, JAP.
JubuLun Agumu sIum PuIung. zoo. uporun Progrum Kepudu Suuduru Buru Orung
AsII NegerI PuIung. Pekun: JubuLun Agumu sIum PuIung.
63 Pendekatan Dakwah Melalui Pendidikan Kepada Masyarakat Orang Asli di Negeri Pahang
ii. Pendidikon Tentong Pemhongunon Negoro
PendIdIkun InI dIperoIeII meIuIuI kursus-kursus yung dIIudIrI oIeI puru peserLu unLuk
mengeLuIuI pembungunun yung LeIuI dIkecupI oIeI neguru seperLI kursus keneguruun,
kuuIILI dun pengurusun. Kursus InI bIusunyu dILuju oIeI JHEOA yung dIudukun dI Yuyusun
PuIung uLuu dI Iuur KuunLun (RuzI Musuzooq). DI sumpIng ILu, puru peserLu dIdeduIkun
dengun reuIILI pembungunun sebenur dengun membuuL IuwuLun ke kuwusun-kuwusun
LerLenLu uLuu dIIsLIIuI sebuguI IuwuLun sumbII beIujur. u dIudukun dengun muLIumuL
unLuk meIuuskun pundungun dun pengeLuIuun peIujur LenLung LempuL-LempuL bersejuruI
yung LerdupuL dI sekILur NegerI PuIung. Puru peserLu dIdeduIkun dengun LempuL-LempuL
yung sedemIkIun kerunu securu LIduk Iungsung Iu boIeI meIuIIrkun perusuun cInLu
kepudu negerI dun beIujur unLuk mengIurguInyu (PETAMA, 1qqq).
KIJAYAAN AKWAH MILALLI PINIIKAN KIPAA ORANG ASLI
DukwuI meIuIuI pendIdIkun yung dIIukukun kepudu musyurukuL Orung AsII dI NegerI
PuIung oIeI JAP, PERKM BuIugIun PuIung, JHEOA NegerI PuIung dun PERTAMA
LeIuI memperIIIuL kejuyuunnyu. SebuguI conLoInyu, bugI kursus-kursus yung dIunjurkun
oIeI JAP seperLI Kursus PemunLupun AkIduI dun PengIuyuLun sIum, puru peserLu LeIuI
dupuL meIukukun dun mengIuyuLInyu dengun buIk. ConLoInyu puru peserLu mumpu
unLuk membucu nIuL mengumbII wuduk, mengumbII uIr sembuIyung dun meIukukun
sembuIyung dengun sempurnu. MunukuIu bugI PERKM puIu, menuruL AImudI AbduIIuI
(zooq), progrum-progrum cerumuI, IuLIIun umuII, keIus IurdIu uIn dun kursus-kursus
dukwuI yung dIuLur ukun dIpusLIkun seboIeI mungkIn dupuL dIIuIumI dun dIkuusuI oIeI
puru IudIrIn.
SemenLuru bugI JHEOA, IusII durIpudu perIuLIun yung serIus duIum bIdung pendIdIkun,
jubuLun InI LeIuI berjuyu meIuIIrkun peIujur yung cemerIung duIum kuIungun musyurukuL
Orung AsII dI munu pudu LuIun 1qq;, LerdupuL seorung yung berjuyu mendupuL A dun
empuL orung mendupuL qA duIum UjIun PenIIuIun SekoIuI RenduI (UPSR). MunukuIu
duIum PenIIuIun MenenguI RenduI (PMR), LIgu orung mendupuL ;A, duu orung 6A,
dun seorung mendupuL A. SemenLuru duIum SIjII PeIujurun MuIuysIu (SPM) puIu,
serumuI sebeIus orung yung mendupuL pungkuL 1 (AnILudIn Puk PIL, 1qq8: z;-z8).
SusuIun durIpudu kejuyuun LersebuL, dupuL dIIIIuL dI munu pudu LuIun zooz, serumuI
duu beIus orung LeIuI berjuyu meIunjuLkun peIujurun ke PTA dun sembIIun orung ke
PTS. MunukuIu pudu LuIun zoo, duu puIuI empuL orung LeIuI berjuyu ke PTA dun
seorung ke PTS (Bukur Unus, L.LI).
MenuruL AII Bukur (zooq), dengun memberIkun perIuLIun yung serIus duIum bIdung
pendIdIkun, JHEOA LeIuI berjuyu meIuIIrkun goIongun cerdIk punduI duIum kuIungun
musyurukuL LersebuL, yung LeIuI menjuwuL peIbuguI juwuLun uwum duIum perkIIdmuLun
kerujuun.
BugI PETAMA yung beroperusI pudu LuIun 1qq8, kejuyuun dukwuInyu IuIuI puru peIujur
LeIuI berjuyu mengIuIuz o suruI durI juzuk ummu, LumuL membucu LIgu puIuI juzuk
uI-Qurun, membucu uI-Qurun dengun Iuncur dun berLujwId, mumpu memImpIn bucuun
YusIn, LuIIII dun dou, boIeI menjudI Imum, menguusuI perkuru-perkuru IurdIu uIn
usus, berupuyu unLuk mengujur uI-Qurun dengun menggunukun kueduI Iqru` serLu boIeI
mengujur usus IurdIu uIn (PETAMA, L.LI: ). TerdupuL duu orung peIujur yung LeIuI
berjuyu kIuLum uI-Qurun sebunyuk LIgu kuII, seorung peIujur LeIuI mewukIII PETAMA
dI duIum ujIun TIIuwuI uI-Qurun PerIngkuL nsLILuL PengujIun TInggI NegerI PuIung
sempenu sumbuLun MuuI HIjruI dun LerLubuInyu kumpuIun nusyId PETAMA (PETAMA,
L.LI: ).
Kejuyuun yung puIIng besur IuIuI PETAMA LeIuI berjuyu meIuIIrkun orung pembunLu
penggeruk musyurukuL yung berLugus dI meruLu kumpung musyurukuL Orung AsII.
Mereku berkeboIeIun menurIk mInuL penduduk kepudu sIum, menyeIengguru kemuLIun,
memukmurkun suruu, membunLu Lugus peguwuI JHEOA, JAP dun ugensI-ugensI IuIn,
menguruskun perkuIwInun penduduk seLempuL kerunu mereku merupukun ugen
perubuIun musyurukuL (PETAMA L.LI: 6).
KISIMPLLAN
Berdusurkun IuruIun yung dIbIncungkun, dupuL dIsImpuIkun buIuwu dukwuI meIuIuI
pendIdIkun kepudu musyurukuL Orung AsII dI NegerI PuIung LeIuI dIIukukun oIeI
pendukwuI durIpudu peIbuguI perLubuIun seperLI JAP, (JHEOA) NegerI PuIung,
(PERKM) BuIugIun PuIung dun PETAMA. BenLuk dukwuI meIuIuI pendIdIkun LersebuL
dIsumpuIkun sumu udu duIum benLuk pendIdIkun IormuI uLuu LIduk IormuI. MunukuIu
kejuyuun yung dIcupuI puIu IuIuI dupuL meIuIIrkun goIongun yung mumpu unLuk
memujukun dIrI dun musyurukuL, sumu udu durI suduL kemujuun keroIunIun muIupun
IIzIkuI.
RLJLKAN
AbduI GIuIur HujI Don. 1qqq. PerspekLII DukwuI Non-MusIIm: KujIun TerIudup
MusyurukuL Orung AsII DI Semenunjung MuIuysIu, duIum urIzu bL. Md. SIum
et cl. (ed), Kcjicn Ilmu-ilmu Islcm, j.1. BungI: ukuILI PengujIun sIum, UKM.
Amrun KusImIn. 1qq1. ReIIgIon und SosIuI CIunge Among TIe ndIgeneous PeopIe
oI TIe MuIuy PenInsuIu. KuuIu umpur: Dewun BuIusu dun PusLuku.
AImudI AbduIIuI, PeguwuI DukwuI PERKM BuIugIun NegerI PuIung, dI PERKM
BuIugIun NegerI PuIung, KuunLun, pudu zq Ogos zooq, pukuI 11.1.
AII Bukur, KeLuu UnIL PenyeIIdIkun dun Penerungun JHEOA NegerI PuIung, dI JHEOA
NegerI PuIung, KuunLun, pudu zq Ogos zooq, pukuI 8.1o pugI.
AnILudIn Puk PIL (1qq8), PeIujur Orung AsII CemerIung 1qq;, Non Pci, Jun- MeI.
KuuIu umpur: JHEOA.
Bukur Unus T.LI. Pengembungun duIum Tcllimct Penuruscn dcn Pembcnuncn
1HEDA Neeri Pchcn Dcrul Mclmur. KuunLun: JHEOA NegerI PuIung.
Bukur Unus T.LI. PeIujur-peIujur Orung AsII NegerI PuIung Ke PTAJPTS TuIun
zoo1-zoo duIum Tcllimct Penuruscn dcn Pembcnuncn 1HEDA Neeri
Pchcn Dcrul Mclmur. KuunLun: JHEOA NegerI PuIung.
eritc Hcricn. zoo1. JHEOA, JAP BImbIng Orung AsII Bucu uI-Qurun, eritc
Hcricn, 1q JuIuI.
eritc Hcricn. 1q8q. PERKM PIIII Imu Kumpung BImbIngun, eritc Hcricn, z
SepLember.
HuIInu MoId Noor. zooq. MencungkII PemImpIn Mudu Orung AsII, eritc Hcricn,
1 Ogos.
JubuLun Agumu sIum PuIung. zoo1. uporun AkLIvILI BuIugIun DukwuI JAP. Pekun:
BuIugIun DukwuI, JAP.
JubuLun Agumu sIum PuIung. zoo. uporun Progrum Kepudu Suuduru Buru Orung
AsII NegerI PuIung. Pekun: JubuLun Agumu sIum PuIung.
64 Journal of Islamic and Arabic Education 2(1), 2010 57-64
JubuLun Agumu sIum PuIung T.LI. JuduuI PeIuksunuun Progrum DukwuI dun Pen-
IngkuLun PengIuyuLun sIum MusyurukuL Orung AsII NegerI PuIung. Pekun:
JubuLun Agumu sIum PuIung.
JubuLun HuI EIwuI Orung AsII. zoo. PecuIun Penduduk Orung AsII MengIkuL Suku
Kuum HInggu DIsember zoo. KuuIu umpur: JubuLun HuI EIwuI Orung AsII.
eury, JoIn D. 1qq. VIoIence The Drecm People: The Drcn Asli in The Mclccn
Emerenc, :p(8-:po. ALIens: OIIo UnIversILy.
Obu. zoo1. Progrum Pembungunun MunusIu dun MIndu JHEOA, Non Pci, DIs.
KuuIu umpur: JHEOA.
PERKM BuIugIun PuIung. 1qq6. uporun TuIunun PERKM Cuwungun DueruI-dueruI
BugI TuIun 1qq, duIum MesyuuruL Agung TuIunun PERKM BuIugIun NegerI
PuIung KuII Ke-zq, ; JuIuI.
PERKM BuIugIun PuIung. 1qq6. uporun TuIunun PERKM BuIugIun PuIung BugI
TuIun 1qq, duIum MesyuuruL Agung TuIunun PERKM BuIugIun NegerI PuIung
KuII Ke-zq, ; JuIuI.
PERKM BuIugIun PuIung. 1qq;. uporun TuIunun PERKM BuIugIun NegerI PuIung
TuIun 1qq6, duIum MesyuuruL Agung TuIunun PERKM BuIugIun NegerI
PuIung KuII Ke-z, 6 JuIuI.
PERKM BuIugIun PuIung. 1qq8. uporun TuIunun PERKM Cuwungun DueruI-
dueruI BugI TuIun 1qq;, duIum MesyuuruL Agung TuIunun PERKM BuIugIun
NegerI PuIung KuII Ke-z6, JuIuI.
PERKM BuIugIun PuIung. 1qq8. uporun TuIunun PERKM BuIugIun NegerI
PuIung TuIun 1qq;, duIum MesyuuruL Agung TuIunun PERKM BuIugIun
NegerI PuIung KuII Ke-z6, JuIuI.
PERKM BuIugIun PuIung. zooo. uporun TuIunun PERKM Cuwungun DueruI-
dueruI BugI TuIun 1qqq, duIum MesyuuruL Agung TuIunun PERKM BuIugIun
NegerI PuIung KuII Ke-z8, q JuIuI.
PERKM BuIugIun PuIung. zoo1. uporun TuIunun PERKM Cuwungun DueruI-
dueruI BugI TuIun zooo, duIum MesyuuruL Agung TuIunun PERKM BuIugIun
NegerI PuIung KuII ke-zq, z6 MeI.
PETAMA T.LI Progrum Pembungunun Tumudun MusyurukuL Orung AsII
(PETAMA). KuunLun: PETAMA.
PETAMA. 1qq8. RIsuIuI Umum PETAMA. KuunLun: PETAMA.
PETAMA. zoo. KurIkuIum PerIngkuL TumIIdI dun TuIIIqI. KuunLun: AQA BuIugIun
AkudemIk.
PETAMA. zoo. ModuI PubIIc SpeukIng. KuunLun: AQA BuIugIun AkudemIk.
PETAMA. 1qqq. uporun PETAMA ReIIuI Ke Pekun Bundur DIruju. KuunLun: PETAMA.
PETAMA. zoo. uporun Kursus nLensII PembunLu Penggeruk PETAMA KuII
Keenum. KuunLun: PETAMA.
RuzI b. Musu, Pengurus PETAMA, dI PETAMA, KuunLun, pudu zq Ogos zooq, pukuI
1z.1 LenguIurI.
Ahmud Redzowun Mohd Yonos {Ph.), ukuILI PengujIun sIum, UnIversILI
Kebungsuun MuIuysIu. e-muII dzuwunukm.my

Potrebbero piacerti anche