BLM l

Kader beni, iki Alman devletinin tam snrlar zerinde bir kasabada, Braunau am Inn'de
dnyaya getirdi. Alman lan Avusturya, byk Alman vatanna tekrar d!nmelidir. "em bu
birle#me, iktisadi sebe$lerin snu%u lmamaldr. Bu birle#me, iktisadi bakmdan zararl lsa
bile, mutlaka lmaldr. Ayn kan, ayn im$aratrlu&a aittir. Alman kavmi, kendi evlatlarn
tek bir devlet 'alinde bir araya t$lamadk(a, s!mrge siyaseti (al#malarnda bulunmay 'ak
etmeye%ektir. Alman snrlar btn Almanlar i'tiva etti&i zaman bu n)usu besleyemeye%ek
kadar g(sz ldu&unu ta'akkuk ederse* bu kavmin 'issede%e&i gerek ve zrunlulukta
yaban% t$raklar elde etmek i(in 'ak sa'ibi la%aktr, i#te vakit, sa$an yerini kl%a bra+
ka%ak ve temiz g!zya#lar gele%ekteki dnyann rnlerini 'azrlaya%aktr. ,nyaya g!zlerimi
a(t&m #e'rin durumu, yukarda a(klad&m byk ve #ere)li bir g!revin sembl gibi
g!rnyrdu. Bu #e'rin byk bir 'atras vard. Bu 'atra 'er Alman milliyet(isini kendisine
(eke%ek byklkte idi. i#te bu ssz, bu k!#ede kalm# memleket yzyl !n%e milletimizin
tari'inde !lmez laylar g!rm# ve 'atrland&nda 'er milliyet(i Alman ze%ek bir )a%iaya
sa'ne lmu#u. Almanya'nn yklmasna ramak kald& devrede -renberg.de kita$( dkkan
sa'ibi lan, milliyet(i /nasynalist0 ve 1ransz d#man 2'annes 3alm Almanya u&runda
%ann vermekten (e+kinmedi. 1e%i laydaki rtaklarn a(klamamakta g!sterdi&i %esaret 'er
Almann ders ala%a& bir )edakarlk !rne&i idi. Le 4%'lageter de )edakar kita$(nn izinden
yrm#t.
5 da 2'annes 3alm gibi, kendi 'kmetinin bir temsil%isi tara)ndan 1ransa 'kmetine
gammazlanm#t. Agusburg'un $lis mdr lan Le 4%'lageter, btn Alman
milliyet(ilerini zen, )akat )e%i ldu&u kadar #ere)li lan bir snla kar#la#m#t, i#te Le
4%'lageter'n bu tutumu 4evering "kmetinin yeni Alman memurlarna !rnek lmu#tu.
Annem ve babam 6789 ylna d&ru kan itibariyle Bavyeral, )akat siyaset bakmndan
Avusturyal k(k Inn #e'rinde ikamet ediyrlard. Babam g!revine ba&l bir memurdu.
Annem ev kadn idi. :v i#leri ile me#gul lurdu. Annem ve babam (%uklarnn stne
#e)katle titrerlerdi. "ayatmn bu b!lmleri bende (k az iz brakm#tr. Aradan birka( yl
ge(tikten snra babam Braunau am Inn'den biraz da'a uzakta 3assan'da yeni bir g!reve
ba#lad. 3assan asl Almanya'da idi ve babam yine memurdu. 5 gnlerde Avusturyal
memurlarn memuriyet 'ayatlarnda bir(k tayin, nakil ve takaslar s!z knusu lurdu, i#te bir
gmrk memuru lan babam da bir mddet snra Linz'e d!nd. Babam Linz'de me+
muriyetteki g!revine bir sre da'a devam ettikten snra emekli ldu. :meklilik sevgili babam
i(in 'i(bir zaman bir dinlenme devresi lmaya%akt. Babam bir (i)t(i ailesinin &lu idi. ;en(
ya#ta evini terk etmek zrunda kalm#t. 6< ya#nda iken (knn 'azrlay$ k!yn terk etti.
K!yllerin srarl uyarlarna ra&men bir sanat sa'ibi lmak zere =iyana'ya gitti. 67>9
ylnda %ebinde sade%e ( e%us ile b!yle bir karar vermek, %esaret isteyen bir i#ti. ? yl
=iyana'daki (al#mas snunda babam esna)lkta biraz ilerlemi#ti. An%ak bu geli#me babama
yeterli gelmiyrdu. 5 gnlerin yksullu&u babam da'a iyi bir mevkie sa'i$ lmak i(in
mesle&ini brakmaya zrluyrdu. K!yde ya#arken $a$azn ya#ay# nun g!znde insanlarn
ya#ay#larnn en sn snr larak g!rnyrdu. 5ysa #imdi byk #e'ir nun )ikirlerini
de&i#tirmi#, yeni bir g!r#n sa'ibi ya$m#t. Artk babam memuriyeti 'er #eyin stnde
tutuyrdu. 6@ ya#nda 'enz bir delikanl iken 'er trl yksulluk ile kar# kar#ya lmasna
ra&men, kararl bir #ekilde 'ede)ine ula#mak i(in btn )edakarlklara katlanyrdu. 4nunda
'ede)ine ula#t ve A6 ya#nda iken memur ldu. B!yle%e baba %a&na BadamB lduktan snra
d!nmek zere etti&i yemini yerine getirmi# luyrdu. K!yde kimse nu 'atrlamyrdu ve
da k!y yaban% buluyrdu. Cimdi >D ya#nda idi. emekli lmu#tu, ama b# durmak
istemiyrdu. Avusturya'nn Lamba%' kasabasnda arazi satn ald. E$ra& i#letmeye ba#lad.
Fzun memuriyet g!revinden snra 'ayatnn sn 'alkasnda tekrar aile kayna&na d!nyrdu.
Gevklerim, beni babamn 'ayatna benzer bir 'ayata itmiyrdu. Knu#ma yetene&im,
(%ukluk arkada#larma verdi&im, ikna edi%i ve da'a d&rusu kandr% s!ylevlerle lu#maya
ba#lad. Kendi kendimi zr idare edebilen k(k bir lider lmu#tum. Bu arada iyi bir !&ren%i
ldu&umu da s!yleyebilirim. Hal#mak bana klay geliyrdu. B# zamanlarmda BLamba%'
I'anineBlerin yannda #an dersleri taki$ ediyrdum. ,ini yrtularn i'ti#am dlu g!sterileri
beni mest etmeye yetiyrdu, i#te bu durum t$k babam gibi d#nmeme sebe$ luyrdu.
K!ynn $a$aznn ya#ay# babam nasl bylemi# ise, mu'terem $eder Abbe de benim
g!zmde byyr ve bana 'ede) larak g!zkyrdu. Knu#ma yetene&im babam tara)ndan
takdir edilmiyrdu. Ailem benim davran#larmdan dlay endi#eleniyrdu.
Knu#ma 'evesim yava# yava# kayblurken, ki#ili&ime da'a uygun be%erilerim rtaya
(kt. Babamn kt$'anesinde elime ge(en askeri knularla dlu (e#itli kita$lar ve 67@9 +
67@6 Alman 1ransz sava#larna ait yazlar byk bir dikkatle kuyrdum. Ksa zamanda
ka'ramanlk, a'laki d#n%elerimde birin%i sraya ge(ti. 4ava#a ve askerli&e ait #eylerin
tamamn 'er trl kaynaktan t$lamaya ba#ladm. Bu, ayn zamanda bir ger(e&in rtaya
(k#yd ve baz srular aklm kar#trmaya ba#lad. yleya, bu sava#lar ya$an Almanlarla
di&erleri arasnda )ark var mydJ Babam da'il btn Avusturyallar neden bu sava#a
katlmadlarJ Bizler /yani Avusturyallar0 di&er Almanlarla ayn de&il miydikJ
Bu srular beynimin i(inde d!n$ duruyrdu. 4nunda btn Almanlarn Bismar%k
"kmeti'ne da'il lmak saadetine sa'i$ bulunmadklar 'kmne vardm.
-i'ayet e&itim zaman geli$ (att. Babam benim davran#larmdan lise e&itimi i(in bir
be%erim lmad& snu%una varyrdu ve benim i(in Keals%'ule'yi da'a uygun buluyrdu.
Babamn bu karara varmasna biraz da resim alanndaki yetene&im sebe$ luyrdu. Babam
Avusturya liselerinde resim dersinin ge(i#tirildi&ini s!ylyrdu. Kendi 'ayatnn zrluklarla
dlu (al#ma d!nemi, nu, g!znde uygulamada 'i(bir )aydas lmayan B'umanitesBden
uzakla#tryrdu. L#in esasna baklrsa babam, beni de kendi gibi memur ya$mak istiyrdu.
Mklukla ge(en gen(lik devresinden snra elde etti&i k(k mevki babamda bu kararn
d&masna sebe$ luyrdu. "atta benim da'a da yksek bir memuriyete girmemi istiyrdu.
Ama% benim 'ayatm klayla#trmakt.
Bir vakitler kendi 'ayatnn en byk 'alkalarn lu#turan #eyin, benim tara)mdan kabul
edilmemesine bir trl akl erdiremiyrdu, i#te bu yzden babamn karar basit, emin ve (k
d&ald. "ayat kavgasnn kazandrd& (elik gibi bir karaktere sa'i$ lan babam, benim, da'a
d&rusu te%rbesiz bir delikanlnn gele%e&i 'akknda karar vermesine izin vermiyrdu.
1akat snunda i# bamba#ka ldu.
Babam beni memur ya$mak istiyrdu. 5n bir ya#mda idim. ,er'al babama kar# (ktm.
Memur lmak istemiyrdum. &t ve sert 'areketler beni yenemedi.
Babam kendi 'ayatna ait bir sr 'ikayeler anlatarak bende de memur lma iste&i
uyandrmak i(in bir 'ayli (aba 'ar%ad. 5 ne kadar (aba g!sterdi ise ben de kadar direndim.
Aslnda anlatt& !ykler bende 'e$ lumsuz etki ya$t. ;nn birinde karanlk bir dada
masa ba#nda tura%a&m, da'a d&rusu 'a$is la%a&m ve vaktimi istedi&im gibi
'ar%ayamaya%a&m, gnlerimi birtakm ka&tlarn arasnda ge(ire%e&imi d#ndk(e
memuriyete kar# duydu&um tiksinti gittik(e kabaryrdu.
Keals%'ule'ye devam etti&im sre%e vaktimi ge(irmek 'ususundaki da'a !n%eki
al#kanlklarmda bir de&i#iklik lmad. 5kulun !yle uzun (al#may gerektirmeyen dersleri,
benim zamanlarm a(k 'avada de&erlendirmemi sa&lyrdu, N#te bugn siyasi d#manlarm,
benim gen(li&imde neler ya$t&m rtaya kymak i(in, (%ukluk devreme varn%aya kadar
'ayatmn btn devrelerini byk bir dikkatle ara#trdklar zaman, bana mutlu gnlerimi
tekrar ya#ama )rsat vermi# luyrlar. Bu yzden kendilerine te#ekkr ederim.
Keals%'ule'ye devam etti&im gnlerde ya#ay#mda bir de&i#iklik lmad. Babamn beni
memur ya$ma (abalar ve benim direnmem devam ediyrdu. Bu duruma ta'amml
ediyrdum. Kendi d#n%elerimi gizleyebiliyr, b!yle%e babamla devaml bir (at#ma i(ine
d#myrdum. "i(bir zaman memur lmama kararm kesindi. Bu karar beni mutlu
ya#atmaya yetiyrdu.
1akat snunda babamn d#n%eleri, benim idealim ile kar#la#n%a i#ler (atalla#t sralarda
n iki ya#mda idim. Bir gn ressam lmam gerekti&ine karar verdim. Bu nasl ldu, #imdi
tam 'atrlayamyrum. ,esinat!rlk yetene&im su g!trmezdi. "atta babamn beni
Keals%'ule'ye kayt ettirmesinin sebe$lerinden biri de bu yetene&imi g!rm# ve sezmi#
lmasyd. An%ak babam, benim ressam la%ak kadar bu yetene&imi geli#tire%e&imi aklna
getirmiyrdu. 5nun tek d#n%esi beni memur ya$makt. Bundan uzak durdu&umu g!rd&
ve tam larak anlad& zaman ilk de)a bana ne lmak istedi&imi srdu. Ben kararm (k !n%e
vermi#tim. ,er'al #u %evab verdimO BKessamB Babamn adeta dili tutulmu#tu. n%e benden
#$'e etti. 4nra yanl# i#itti&ini sand. 1akat d#n%elerimi ve idealimi tam !&renin%e,
#iddetle kar# kydu. Benim yetene&imle ilgili d#n%elerime 'i( !nem vermedi.
BKessam m lmakJ "ayr... 'ayr... aslaP..B diyrdu. 1akat kendisi ne kadar inat( ise, nun
&lu da, yani ben de, kadar inat( idim. inat(lk babadan &la ge(mi#ti. Baba BaslaB deyi$
duruyrdu, ben de B'er #eye ra&menB diye direniyrdum. Hat#ma b!yle%e kald.
Bu kar#tl&n snu(lar $ek '# de&ildi. Babamn 'ayat a%larla dluydu. Ben kendisini (k
seviyrdum. 5ysa babam ressam lmak iste&ini benden tamamen (eki$ k$armaya
(al#yrdu. 4nunda ben biraz da'a ileri giderek, artk !&renim ya$maya%a&m s!yledim
5tritesini kuran babam, benim bu (k#larma kulak asmad, yeniden ben ldum. B!yle
lun%a ben de dikkatli bir sessizli&e brndm. Keals%'ule'den isti)ade edemedi&imi g!rn%e
babamn ister istemez arzulad&m 'ede)e d&ru beni ra'at braka%a&n 'ayal ediyrdum.
Bunda ba#arl la%ak mydmJ Bilmiyrdum. Bilinen bir #ey varsa, da benim kulda
ba#arsz bir !&ren%i ldu&umdu.
5kuldaki ba#arszl&m g!zle g!rlr gibiydi. "#uma giden derslere (al#yrdum. Gevkle
(al#t&m derslerden tam nt, di&erlerinden ise BrtaB ve Bzay) B ntlar alyrdum. :n (k
tari' ve %&ra)ya
derslerinde ba#ar g!steriyrdum.
L#te bu sralarda Bmilliyet(iB ldum ve tari'in ger(ek anlamn anlamay, idrak etmeyi ve bu
knuya n)uz edebilmeyi !&rendim.
:ski Avusturya'nn snrlan i(inde (e#itli milletler ya#yrdu. 5 gnlerde Kei%''a mensu$
lanlarn, b!yle bir devlette 'er'angi bir kimsenin, gnlk 'ayatnn ne #ekil alabile%e&ini
tanmlamas (k zrdu. Ka'raman rdularn byk za)er yry#lerini andran Alman 1ransz
4ava#'ndan snra, Almanlarn snrlarnn !tesinde kalan Alman t$raklarna, duyulan ilgi 'er
ge(en gn biraz da'a azalyrdu. H&u kimse bu d#arda kalan Alman t$raklarnn de&erini
bilmeye yana#myr veya bu i# de a%iz kalyrdu. zellikle Alman lan Avusturyallar (!k#
'alinde bulunan bir 'anedan ile, sa&lam bir rk birbirine kar#tryrlard. ;er(ekten de elli iki
milynluk bir devlete kendi stnlklerini ve meziyetlerini kabul ettirebilmeleri i(in Avus+
turyal Almanlarn en iyi rk lmalar gerekirdi. "albuki Almanya'da, Avusturya'nn bir
Alman devleti ldu&u sanlyrdu. Bu tanm byk bir 'atayd. yle ki (k k!t snu(lar
verebilirdi. 1akat bu 'atal tanm, d&udaki n milyn Alman i(in gurur veri%i bir g!r#t.
Kei%''a da'il lan Almanlardan $ek (&u, Avusturya'da Alman dilinin ve Alman kullarnn
za)eri i(in da'a d&rusu Avusturya'da Alman kalabilmek i(in devaml #ekilde (al#mann
gerekti&ini bilmiyrdu. Bugn bu z% ger(ek, Kei%''n tari'inde yaban% egemenli&i altnda
m#terek vatan d#nen, dikkatlerini bu d#n%eye t$layan ve 'i( lmazsa ana diline kutsal
'akk elde etme&e (al#an birka( milyn rkda#mz tara)ndan g!rlmektedir. 1akat bununla
beraber, rk i(in m%adele etmenin ne demek ldu&u da'a byk bir (evrede idrak
edilmektedir. "i( #$'e yk ki, baz kimseler Kei%''n d&u snrndaki Almanl&n
bykl&n takdire yana#yrlard. Avusturya asrlar byun%a bu Almanl& d&uya kar#
krudu ve da'a snra da u)ak (a$ta sava#larla Alman dilinin snrlarnn daralmasna engel
ldu. Bu direni# srasnda ise, Ke%' s!mrgelerle ilgileniyr, )akat ka$snn e#i&indeki kendi
kann ve kendi elini !nemsemiyrdu. "er zaman, 'er yerde ve 'er kavgada g!rld& gibi
eski Avusturya'nn diller rekabetinde de ( (e#it insan g!ze (ar$yrduO BM%adele edenler,
suya sabuna dkunmayanlar ve 'ainler.B
Bu duruma ilkkullardan itibaren rastlanyrdu. "albuki gele%ek nesillerin, yeti#i$ meydana
(ktklar bu yerlerde Bdil kavgasBnn btn #iddeti ile 'km srd&ne dikkat edilmesi
gerekirdi, i#te burada B(%u&u )et'etmekB s!z knusudur. Kavgann ilk daveti (%u&a 'ita$
etmek lmaldr.
Alman erkek (%u&u, bir Alman ldu&unu unutma. Alman kz (%u&u bir gn gele%ek bir
Alman annesi la%aksn, daima bunu d#n. ;en(li&in ru'unu anlamasn bilen kimse, nlarn
b!yle bir daveti byk bir sessizlik ve ne#e ile dinleyebile%e&ini de takdir edebilir. ;en(lik
da'a snra m%adeleyi (e#itli zrluklara ra&men, kendisine g!re ve kendisine !zg sila'lar
ile idare ede%ektir. Maban%larn #arklarn s!ylemekten ka(na%aktr. ;en(lik, Alman #an ve
#ere)inden uzakla#trlmaya ne kadar u&ra#lrsa bu adi m%adeleye kadar kar# kya%aktr.
Kendi 'ar(lklarndan arttrarak, sava# 'azinesi biriktire%ektir. Maban% !&retmenlere kar# asi
la%ak ve daima uyank buluna%aktr. Kendi rknn yasaklanm# sembllerini taka%ak ve bu
'areketinden dlay %eza g!rmekten ve 'atta dayak yemekten ayr bir sevin( duya%aktr. Mani
gen(ler, byklerin d&ru birer !rne&i la%aklardr. "atta bu k(k !rneklerin il'amlarnn,
byklerden (&u zaman da'a stn ldu&u g!rle%ektir.
i#te ben de (k gen( ldu&um bir srada Avusturya'nn milliyetler arasndaki m%adelesine
katlmak )rsatm elde ettim. ;ney b!lgesi ve Ligue kulu i(in yardm t$land. BBluet'lerle
ve siya'+kirrmz+sar renklerle ru'larmz %#mu# bir 'alde B'eilB diye ba&ryrduk. i'tar ve
cezalara ra&men im$aratr mar# yerine B,:+FE4I"LA-, B:K ALL:4Bi s!ylyrduk,
i#te milli demlen bir devletin tebaalarnn rklarna ait dillerinden ba#ka bir #ey bilmedikleri
bir srada biz gen(ler b!yle terbiye g!ryrduk. Ben 'i(bir vakit suya sabuna dkunmayan
Bgev#ek insanlar Bin arasnda bu+lunmadm. "atta ksa bir sre snra mteass$ bir BMilli
AlmanB ldum ;er(i benim bu durumum, bugn bu ad ta#yan $artinin i)ade etti&i anlamdan
(k da'a ba#ka bir #eydi. Bu geli#me bende (ubuk ldu. 5n be# ya#nda iken, 'anedan
vatan$erverli&i ile milliyet(ili&ini birbirlerinden ayrmaya ve rk milliyet(ili&i le'inde a(k
)ikir besleme&e ba#lam#tm. "absburg mnar#isinin i( durumunu in%elemek za'metine
katlanmam# lanlar, b!yle bir ter%i'i de&erlendirmekte zrluklarla kar#la#rlar. Bu devletin
kaderi bir e&ilim beslemek, an%ak kulda g!sterilen tari' derslerinden d&ard. ;er(ekte
Avusturya'nn kendine !zg bir tari'i yktu. Bu devletin kaderi Alman lan 'er #eyin
varl&na ve geli#mesine !yle ba&ldr ki, tari'te Alman veya Avusturya tari'i diye bir ayrm
ya$lmas asla akla getirilemez, i#te Almanya'nn tari'iQ Almanya iki devlete b!lnd&
zaman $ar(alanm#t. :ski im$aratrlu&un g!rkeminden =iyana'da krunabilmi# lanlar, ileri
bir t$lulu&un garantisi lmaktan (k, $restiR y!nnden bir etki ya$yrdu.
"absburglann ykldklar gn, Alman lan Avusturyallarn kal$lerinden ana t$raklara
katlmak le'inde i(gdye dayanan bir ses ykseldi, i#te 'erkesin kalbinde uyuklayan snsuz
'issi i)ade e+den bu istek, an%ak tari' dersinin verdi&i terbiye ile beslenen ve 'i(bir zaman
kurumayan, 'atta unutuldu&u gnlerde bile, ann ra'atm bir kenara iti$, ge(mi#in sesinin
yava#(a yeni bir gele%e&i )sldamasn sa&layan kaynak ile anlatlabilir. Bugn da'i ilkkulla+
rn st sn)larnda dnya tari'inin kutulu#u (k 'ataldr. &retmenlerin $ek (&u tari'
dersinin ama%nn sade%e tari'leri ve laylar !&retmekten ibaret ldu&unu sanyrlar. Bir
sava#n ba#lang( veya bir mare#alin d&um, bir 'kmdarn ta'ta ge(i# tari'lerini bilmek 'i(
!nemli de&ildir. Eari' kumak, tari'sel laylar d&uran ve gerektiren sebe$leri !&renmek ve
ara#trmaktr. 5kumadaki esas ustalk #uradadrO :sasl lan saklamak, ayrntlar ise
unutmak.
Ben, ders g!stermede ve imti'anlarda bu 'ususu sn dere%e !nemli bulan bir tari'
!&retmenine rastlam# lmann etkisi altnda kaldm. Bu !&retmen Linz Keals%'ule'sindeki
dktr Le$ld 3ets%' idi ve bu meziyetleri #a'snda t$lam#t. 4ert g!rn#l, )akat i(i
iyilikle dlu saygde&er bir i'tiyard. ;!z kama#tr% g!rn# bizi etkiliyr ve $e#inden
srklyrdu. ,ers verirken bize i(inde bulundu&umuz zaman unutturan ve btn sn)
si'irli bir #ekilde ge(mi#in derinliklerine g!tr$, rada yzyllar%a sislerin altnda kalm#
birtakm tari'sel laylara %anl bir ger(eklik kazandran, bu sa(lar krla#maya ba#lam#
adam, bugn bile byk bir 'eye%an ile g!zlerimin !nne getiririm. Biz !&ren%iler,
zi'inlerimiz a(lm#, sinirlerimiz gerilmi#, g!zlerimizden ya#lar gele%ek kadar 'eye%anl bir
bi(imde bu adamn dersini dinlerdik.
Bu !&retmen sade%e ge(mi#i, 'al ile aydnlatmakla, g!zler !n ne sermekle kalmazd. 5
ge(mi#ten, bugn i(in dersler (karmada usta idi. Bizi 'eye%an i(inde brakan gnn
davalarm gayet iyi anla tirdi. Bizim milli ba&nazl&mzdan e&itim yllar buluyrdu. H&u
zaman, sn)ta dzeni sa&lamak i(in milli 'islerimize 'ita$ eder ba#ka (arelere ba#vurmazd.
B!yle bir !&retmen, tari'i en (k sevdi&im bir ders ya$t. Ayr%a beni, gen( bir devrim%i
ya$t& da bir ger(ektir. 1akat 'emen #unu belirteyimO
Kim Alman tari'ini b!yle bir !&retmenden kur ve !&renir de, milletin kaderi zerinde yk%
ldu&u g!rlen bir 'anedann d#man lmazJ ;e(mi# devrin ve bugnn, adi ve #a'si
men)aatler u&runda Almanya'nn men)aatlerine daima 'yanet eder diye rtaya kydu&u bir
'anedann kim sadk t$lumu labilirJ Biz gen( ldu&umuz 'alde Avusturya'nn, biz
Almanlar i(in 'i(bir sevgisi lmad&n ve lmaya%a&n biliyrduk. ;nlk laylar
"absburglarn davran#lar 'akknda tari'ten (kan dersleri d&ruluyrdu. Maban% ze'irler,
kuzeyde ve gneyde milletimizin bzulmasna yl a(yr, =iyana bile 'er ge(en gn bir
Alman #e'ri lmaktan uzakla#yrdu. Avusturya 'anedan 'er 'areketi ile Heklerin i#lerine
yaryrdu.
Avusturyal Almanlarn d#man ;randk 1ranz 1erdinand' !lmsz 'ak ve aman vermez
%eza ila'nn yumru&u yere vurmu#tur. Eanr namludan (kmasna izin verdi&i kur#unlarla nu
delik de#ik etmi#tir. 1erdinand, Avusturya'nn 4lavla#trlmas )aaliyetini 'imaye ediyrdu.
Alman milletinin yk $ek a&rd. 5ndan istenen $ara ve kan )edakarl&nn 'addi 'esab
yktu. ;er(i k!r lanlar bile bunun )aydaszl&m anlyrlard. Bizi en (k zen nkta,
"absburglarn bize kar# manen krunmakta lmas idi. Almanya k!'nemi# mnar#i
idaresinde Iermen rknn yava# yava# da lsa k!knn kaznmasn adeta uygun buluyrdu.
"anedan, d#a kar# Avusturya.nn bir Alman ,evleti ldu&u intiban uyandrrken, !te
yandan
5na kar# isyan ve kin 'islerini besliyrdu. Btn bunlarn )arkna
4ade%e Kei%'' idare edenler varmyrlard. Kenk k!rl&ne yakalanm# gibi , bir %enazenin
yan ba#nda yryrlar ve kku#ma alametleri arasnda bir de)a !ldkten snra dirilmeyi
bulduklarn sanyrlard. ;en( Kei%' ile (rk Avusturya ,evleti arasndaki bu
z% anla#ma dnya sava#nn ve yk lmann t'umlarn etra)a sa(yrdu.
Bu kita$ta, bu meseleye $ek geni# bir #ekilde temas ede%e&im. Cimdi 'emen #unu belirteyim
ki, gen(li&imden itibaren baz esasl )ikirlere sa'i$ lmu#tum. ,a'a snra bu )ikirlerim
gittik(e geli#ti. Alman rknn kurtulu#u Avusturya'nn yk lmasna ba&l idi. :sasen milli
'isle bir 'anedana ba&llk arasnda bir ilgi g!remiyrdum. :vet !zellikle "absburg 'anedan
Alman milletinin ma'vna sebe$ la%akt. L#te bundan dlay #u duyguyu ta#yrdumO
=atanm lan Alman Avusturyas'na ate#li bir sevgi, Avusturya ,evleti'ne kar# ise snsuz bir
kin...
Gaman ilerledik(e kula br(lu ldu&um bu d#n%eler ve genel tari' sayesinde, gnmzde
tari'in tesirini, yan siyaseti anlamam klayla#t. Eari'i !&renmek i(in benim (aba sar)
etmeme gerek yktu, bana kendisini !&rete%ekti.
3litikada zamanndan !n%e devrim%i ldu&um gibi, sanat alannda da yenilik $e#inde
k#maktan kendimi alamadm. Mukar Avusturya'nn ba#kentinde, #!yle b!yle bir tiyatr
vard. 3ek )ena de&il denebile%ek bu tiyatrda sk sk temsiller veriliyrdu. "enz n iki
ya#mda iken ilk de)a bu tiyatrda ;uillaume Eell'i seyrettim. Birka( ay snra da 'ayatmn
ilk $erasn g!rdmO L'engrin. Birdenbire bylenmi# gibi ldum. Bayreut' stadna kar#
kabaran gen(lik 'eye%anma ve galeyanma diye%ek yktu. 5 gnden beri, 'er zaman eserleri
beni mest etti. K(k bir yerde bu temsillerin bana ilerde (k da'a gzellerini dinlemek
al#kanl&n vermeleri ger(ekten benim i(in byk #anst.
1akat btn bunlar, babamn benim i(in tasarlad& memuriyet 'ayatna kar# bende da'a (k
ne)ret uyanmasna yl a(t. Bir memur kl)na girmekle 'i(bir vakit mutlu lmaya%a&ma
kuvvetle inanmaya ba#ladm. Keals%'ule'de rtaya (kan desinat!rlk kabiliyetim, bana
kararmda direnmeme yardm% ldu.
Babamn ri%alar bir yana, te'ditleri de kararm de&i#tirmeye yetmedi. :vet, ressam lmak
istiyrdum. -e lursa lsun, asla memur lmaya%aktm.
Bu arada gnler ge(tik%e mimariye kar# da'a (k ilgi duymaya ba#lyrdum, 5 zamanlar,
mimariyi resim sanatnn tabii bir tamamlay%s sayyrdum. B!yle%e sanat )aaliyetimin
snrlarnn geni#lemesine seviniyrdum. 1akat snunda i#in bamba#ka bir #ekil ala%a& 'i(bir
zaman aklmn u%una gelmiyrdu.
Benim i(in meslek $rblemi, ta'min etti&imden (k da'a ks, bir sre i(inde (!zle%ekti.
Hnk,babam da'a ben n ( ya#n dayken anszn ve)at etti. Bir )el( darbesi, babam en
g(l d!ne+minde iken yere vurdu. 5 dnyadaki 'ayatn a% (ekmeden sn. erdirdi. 1akat
bizi byk bir zntnn i(ine att. Babamn en bu yk iste&i, &lunu, kendisinin ilk
gnlerinde (ekti&i ykluklardan kurtarmak i(in bana meslek sa'ibi lmamda yardm etmekti.
Bu iste&ini ger(ekle#tiremedi. 1akat bilin(siz bir bi(imde benim i(ime, ikimizin de
aklmzdan ge(irmedi&imiz bir gele%e&in t'umlarn ekmi#ti.
Nlk !n%eleri 'i(bir #ey de&i#medi. Annem !&renimime, babamn istedi&i #ekilde devam
etmeye, yani beni memur ya$maya kendini br(lu sayd. Ben ise memur lmamaya 'er
zamankinden da'a (k azmetmi#tim. Llkkulun yksek sn)larnn ders $rgramlar,
idealimden uzakla#tklar randa, kumaya kar# lan ilgim de azalyrdu. Birka( 'a)ta sren
'astal&m, benim gele%ekteki meselelerimi (!zmledi ve btn aile anla#mazlklarna sn
verdi, Ii&erlerim )e%i #ekilde 'asta idi. ,ktr anneme beni, gele%ekte bir kalem dasna
ka$amamaya ve !zellikle en az bir yl Keals%+'ule'deki !&renimime ara vermeyi !&tledi.
;izli isteklerimin ve da'a da kararl m%adelelerimin 'ede)i b!yle%e bir 'amlede sa&lanm#
luyrdu.
"astaland&m i(in annem Keals%'ule'yi brakarak akademiye giymeme rza g!sterdi. Bunlar
mutlu gnlerdi. Bana adeta rya gibi geliyrdu. ;er(ekten de ileride rya la%akt. 1akat iki
yl snra, )litin !lm bu gzel tasarlarm darmada&n ediyrdu. Annem , sre ve (k a%
veren bir 'astal&n esiri lmu#tu. ,a'a ba#tan li) kurtulu# midi kalmam#t. Bu darbe beni
(k etkiledi. Babama sayg ile ba&lanm#tm, annemi ise sevmi#tim. "ayatn ger(ekleri (ubuk
karar vermeye zrlad. Ailemin esasen zay) lan ge(inme kaynaklar, annemin 'astal&
dlaysyla 'emen 'emen kurumu#tu , ilana ba&lanan yetim ayl& ge(inmeme yetmiyrdu. -e
#ekilde lursa lsun, ekme&imi kendim kazanmak zrunda idim. Bir (anta dlusu elbise ve
(ama#rla =iyana'nn ylunu tuttum, i(imde sarslmaz bir irade vard. Babam elli yl !n%e
kaderini zrlamay balk dr babam gibi ya$a%aktm. Ama ben BadamB la%aktm memur
de&il.
Ianm annem !ld& vakit g!zmn !nnde gele%e&im 'akknda baz ger(ekler belirmi#ti.
Annemin !lmnden !n%eki 'astal& srasnda S;zel 4anatlar Akademisi'nS kayt lmak
i(in =iyana.ya gitmi#tim. Kllu&umun altnda bir sr Bdesen'lerle yla (karken giri#
imkann ba#ar ile vere%e&ime yzde yz inanyrdum. Hnk Keals%'ule.nin en iyi
desinat!r idim. 5 gnlerde kabiliyetlerim )evkalade geli#ti. yle ki kendimden $ek emin
ldu&um i(in (k mitler besliyrdum. Kendimi desene verdim ve mimari desenlere kar#
istidadm ldu&unu zannediyrdum. Bu yzden mimariye kar# ilgim de artyrdu. 5n alt
ya#larnda iken =iyana'da ")museum'da resim galerisine gittim. 1akat resimleri de&il binay
seyrediyrdum. "er gn saba'tan ak#ama kadar merakm (eken #eylerin etra)nda
dla#yrdum. Artk beni binalar ilgilendiriyrdu. 4aatler%e $era binasnn !nnde duruyr,
saatler%e $arlament binasn dalgn dalgn seyrediyrdum. Kingstrasse bana bin+bir ge%e
masallar gibi geliyrdu, i#te bu kentte ikin%i de)a bulunuyrdum ve sabrszlkla, )akat
ma&rur bir #ekilde imti'ann snu%unu bekliyrdum. 1akat akademi snavnda ba#arl
lamadm. "aber beni yldrm (ar$ar gibi (ar$t. Keddedilmeme bir trl inanamyrdum.
Kekt!rle g!r#meye karar verdim. Akademinin resim #ubesine kabul edilmeyi#im #!yle
a(klandO 4navda verdi&im desenler, resim sa'asnda kabiliyetsizli&imi rtaya kyuyrdu.
1akat akademinin mimarlk b!lmne girmem mmknd. Hnk sevdi&im desenler mimari
alanda, baz imkanlar arz ediyrdu. Bitik bir 'alde idim. ilk de)a kendimden #$'e
ediyrdum. Belki buna sebe$ kabiliyetim 'akknda s!ylenen s!zlerdi. Cimdi, bu s!zler bende
bir nevi dengesizlik ldu&u d#n%esini uyandryrdu. Bir trl bu 'alin sebebini (!zemiyr
ve bundan da ra'atsz luyrdum. Bir iki gn i(inde kendimi mimar larak g!rdm. ;er(ekte
bu da birtakm zrluklarla dluydu. Hnk Keals%'ule'ye meydan kumak yznden
!nemsemedi&im #eyler, #imdi benden intikam alyrlard. Akademinin mimari b!lmnden
!n%e in#aat teknik derslerini kumak gerekiyrdu. Bu dersleri g!rebilmek i(in de yksek bir
ilkkul !&renimi ya$m# lmak gerekli idi. 5ysa btn bunlarn bir $ar(as bile bende yktu.
,emek ki 'ayallerimin ger(ekle#mesi imkanszd. Annemin !lmnden snra (n% de)a
=iyana'ya gelmi#tim. Bu sra skTnete kavu#tum. Azimli ve kararlydm. Krlan gururum geri
gel misti. Artk uzun yllar =iyana'da kala%aktm. =ara%a&m 'ede)i kesin larak tayin
etmi#timO Artk BmimarB la%aktm. Kar#la#t&n zrluklar, alt edile%ek %insten engellerdi.
Bu engellerin !nnde ba# e&ilmezdi. ;!zlerimin !nnde daima )akir k!ymzde, ayakkab
tamir%ili&i yksullu&undan memurlu&a ykselmi# sevgili babamn 'ayali duruyrdu. Bu 'ayal
bana g( veriyr ve !nme (kan 'er trl engeli $aram$ar(a etmek kuvvetini sa&lyrdu.
M%adelemin temelinde krkun( bir azim yatt& i(in ba#ar (k da'a klay la%akt. i#te
gnlerde, bana alnyazmn bir zulmeti gibi g!rnen duruma bugn #krediyr ve Eanrnn
bana bir yardm larak kabul ediyrum.
Mkluk ve i'tiya(lar ila' beni avu%unun i(ine ald ve baz kere beni $ar(alamaya yeltendi,
i#te iradem b!yle gnlerin (etin m%adelesi ile geli#ti ve snunda ben gali$ (ktm. Bu gnler
irademi sertle#tirdi ve bana sert lma kabiliyetini kazandrd. Bu bakmdan bu devreye
minnettar kaldm. ;en(li&imin bugnlerine, da'a (k beni klay ya#amann 'i(li&inden (eki$
ald&, gzel bir ryaya (k )azla yz verilmi# bir srada uyandrd&, endi#e znty bana
Byeni anaB diye verdi&i, ykluk dnyasnn i(ine att& ve b!yle%e ilerde kendileri ile
m%adele ede%e&im kimseleri tantt& i(in sayg duyuyrum.
L#te bu gnlerde Alman milletinin devam i(in en byk te'like lan ve 'aklarnda 'enz
'er'angi bir )ikir beslemedi&im iki #eyi g!rdmO MAKK4LGM ve MA"F,LLLK.
i#te bu andan itibaren =iyana ba#kalar i(in ne#e kayna& lurken benim i(inse 'ayatmn en
'znl anlarna, kayg ve znt be# ylna sa'ne ldu. Bugn bile =iyana'nn ad bana
sknt
ge(en be# yln a%larndan ba#ka bir #eyi 'atrlatmaz. =iyana'daki bu be# yl i(inde bya%lk,
amelelik ya$tm. Az kazan( devaml a(l&m bir trl dyurmuyrdu. A(lk, benimle 'er
$ayla#an bir dst gibi idi. Bunda ald&m 'er kitabn $ay bykt. 5$erada g!rd&m bir
temsil, ertesi gn yklu&un bana etmesine sebe$ luyrdu. Bu insa)sz dstumla devaml
m%adele ediyrdum. ;er(i bugnlerde 'er zamankinden da'a (k #eyler !&rendim. Mimari
alandaki 'ar%amalarm ve a( kalmama sebe$ lan $eraya gidi#lerimin d#nda saylar gn
ge(tik(e artan kita$lardan ba#ka bir e&len%em yktu. Hk, $ek (k kuyrdum, i#im bittikten
snra arta kalan zamanm srekli larak kumaya ve in%elemeye ayryrdum. Birka( yl
snra kendim i(in meydana getirdi&im bilgiler bugn bile 'UlU i#ime yaramaktadr.
"emen #unuda belirteyim ki, 'areketlerimin sarslmaz temelini meydana getiren d#n%elerim
bende da'a gnlerde bir #ekil alm#tr. ,a'a snra bu d#n%elerime $ek az #eyler ekledim
ve 'i(birini de&i#tirmedim . Bugn kesin bi(imde #una inandm ki, bir insanda yarat% d+
#n%elerin en byk b!lm genellikle gen(lik (a&larnda kendim g!sterebiliyr.
Ben, ya#l kimselerin derin ve uzun bir 'ayatn te%rbelerinden d&an bir basiretle geli#en akl
ve 'ikmetlerini, (e#itli )ikirler yayan, )akat (k lu#lar dlaysyla bunlar uygulamaya
imkanlar lmayan gen(li&in yarat% de'asndan )arkl bulurum. ;en(lik baz malzemeler
t$lar ve gele%ek i(in $lanlar ya$ar. 5lgunluk devresi, yani yllarn getirdi&i s!zde akl ve
'ikmet, gen(li&in de'asn !ldrmedi&i randa, gen( nesiller bu malzeme ve $lanlardan
)aydalanrlar.
Bu ana kadar evde ge(en 'ayatm, btn gen(lerin 'ayatlarna benziyrdu. Marn ne la%ak
d#n%esi beride yktu. Bu sralar bir ssyal mesele ile de kar# kar#ya de&ildim.
;en(li&im k(k burRuvalar arasnda ge(mi#ti. Bu sn)n kl i#(ilerine kar# stnl& yk
dene%ek kadar azd. 1akat aralarndaki d#manlk sn bulmuyrdu. ,#manl&n sebebi de,
'er #eyden yksun ve mnasebetlerindeki kabalk g!ze bata%ak kadar (k lan bu i#(i sn)n
$ek az da lsa a#m# bulunanlarn, tekrar seviyeye inme krkusu veya'ut da 'UlU bu sn)a
da'ilmi# gibi sanlmaktan (ekinmeleri idi. Bu ssyal seviyeyi bir de)a ge(mi# lan al(ak
g!nll durumdaki kimseler i(in bile, ksa bir sre de lsa tekrar yen+inmek (ekilmez bir
zrunluluk lur.
H&u zaman yksek bir ssyal seviyedeki kimseler, kendi vatanda#lar arasnda basit
seviyelerde kalm# lanlar, snradan g!rm# lanlara kyasla da'a az k!tlerler. Burada
snradan g!rm#, larak vas)landrd&m sn), kendi imkanlarn kullanarak durumu n
dzelten kimselerin t$lulu&udur. L#te bu t$lulu&a da'il bu kimse 'ayatn 'er trl a%larna
mu'ata$ ldu&u i(in, geride biraV. t& basit sn) mensu$larna kar# 'er trl a%ma 'issim
unutmi
6
.. tur.
Kader bana bu 'ususta yardm% ldu. Hnk, babamn !n%eleri tatm# ldu&u se)alet ve 'er
trl maddi imkanszlklara tek d!nmek zrunda kaln%a, k(k burRuva larak ald&m
terbiyeni dar g!r#lerinden ve de&erlendirmelerinden syrldm. B!yle%e m sanlar tanmay
ve ger(ek tara)lar ile g!rmeyi !&rendim.
=iyana yirmin%i asrn ba#larnda ssyal 'akszlklarla dlu kent lmu#tu. 4ervet ve ykluk
burada yan yana ya#yrdu, Kentin merkezinde ve kenar ma'allelerinde, elli iki milyn
n)uslu ve (e#itli milletlerden kurulu bir im$aratrlu&un nabznn att& g!rlyrdu. ;!z
kama#tran bir saray 'ayat, im$aratrlu&un !teki b!lmlerinin servet ve zekasn bir mknats
gibi kendine (ekiyrdu. Bu %azibeye "absburglar Mnar#isi'nin sistemli bir g!rn# i(indeki
merkeziyetini de eklemek gerekir. Bu merkeziyet, birbirlerine 'i( benzemeyen bir sr milleti
sa&lam bir #ekilde bir arada tutmak i(in gerekli g!rlyrdu. 1akat yksek tritelerin,
im$aratrun 5turdu&u #e'irde t$lanmalarna sebe$ luyrdu.
=iyana, sade%e Euna Mnar#isi'nin siyasi, )ikri ve sanat merkezi degildi. Ayn zamanda
lkenin iktisadi kalbinin att& yer larak da tebarz ediyrdu. Burada yksek dere%eli
memurlar, yksek rtbeli subaylar, ilim ve )ikir adamlar ile sanatkarlar vard. 1akat btn bu
kalabal&a kar#lk bir de i#(i rdusu vard. Aristkrasinin kama#tran varl& yannda,
yklu&un sn nktas bir dev gibi King %addesinin byk binalarnn !nnde yzler%e, i#siz
bir a#a& bir yukar gezini$ duruyrdu. Bu i#sizler, Avusturya.nn za)er dlu gnlerini
'atrlatan bu byk %addenin kanallarnn i(inde, (amuru kendilerine yatak ya$arak
ya#yrlard. E$lumsal dengesizlik Almanya'nn 'i(bir kentinde, =iyana'dakinden da'a iyi
in%elenemez. 1akat bu in%eleme i#i 'i(bir zaman sn)lara te$eden bakarak ya$lamaz. Bu
krkun( yksullu&un rtasna d#memi# bir kimse, =iyana'daki iktisadi durumun
k!tl&n anlayamaz. :&er bu i#e laykyla sarlmay$ da i#i u%undan tutarsanz, an%ak basit
bir geveze ve istismar% lmaktan ileri gidemezsiniz. B"alka d&ru gitmekB merakna ka$lan
birtakm #k kimselerin, )ele&in yksek lt)una kavu#mu# lanlarn ve snradan g!rmelerin bu
yksulluk i(in )ikir beyan etmeleri, knu#malar, (a&r g!stermeleri derdin 'alledilmesi
y!nnde u&ursuzluktan ba#ka Bu gibilerin d#n%eleri i(gdden yksundur, )akat yinede 'er
i#i birden kavramak d#n%esine giderler. 4nunda savunduklar tezlerin 'i(bir i#e
yaramad&n g!rn%e de #a#r$ kalrlar kendilerinin anla#lmam# lmalarn, utanmadan
'alkn nank!rl& larak vas)landrrlar. Bu #ekil d#nen ka)alar i(in bir ger(ek lmamakla
beraber #!yle denebilirO "I l,,iliydin btn bu knularla 'i(bir ilgisi yktur. zellikle
bunlardan dlay minnettar kalmak gerekmez. Hnk ltu) ve iane da&tlmaya%aktr. "aklar
geri verile%ektir.
Ben t$lumsal meseleleri bu bi(imde in%eleme durumunda kalmadm. Kyulmu#larn ve
yenilmi#lerin rdusuna kaydlun%a, se)alet beni kendisini in%elemeye (a&rmaktan (k, beni
kendisinin uyru&u ya$t. :&er kbay, ameliyata kar# durmu# ise su( kbayn de&ildir.
Bugn gnlerime ait 'atralarm t$lamaya (al#t&mda, bunu tam ba#aramyrum.
Aklmda sade%e belli ba#l lanlar, bana $ek yakndan temas edenleri kalm#. Bunlar, burada
kendilerinden isti)ade etti&im derslerle beraber g!re%e&iz.
i# bulmak benim i(in 'i(bir zaman g( lmad. Hnk ekmek $aram kazanmak i(in usta bir
i#(i gibi de&il, yardm% i#(i veya ren($er gibi (al#yrdum. B!yle yeni bir dnyada,
kendilerine yeni bir 'ayat dzeni kurmak ve yeni bir vatan )et'etmek gibi insa)sz bir istekle
Avru$a'nn tzunu ayaklar ile silkeleyenlerin aralarna girmi#tim, insan tembelli&e sevk
ede%ek g!rev ve mevki d#n%elerinden, (evre ve geleneklerden yksun bulunduklar i(in
!nlerine (kan 'er yere uzanyrlar, 'er i#e d!rt elle sarlyrlard. -amuslu%a (al#mann
'i(bir kimseyi lekelemeye%e&ini biliyrlard. L#te benim i(in ye$yeni lan bu dnyaya,
kendime bir yl a(abilmek i(in btn varl&mla atlmak kararn aldm. Aradan (k
ge(meden #u n g!rdm ki, 'er'angi bir yerde i# bulmak, bulunan i#te devaml
(al#abilmekten da'a klayd. ;nlk ekmekten emin lamama bana yeni 'ayatn karanlk
y!nlerinden biri larak g!zkt.
Fsta bir i#(inin, 'er'angi bir ren($er gibi i#ten sk sk kvul madi&ini da tes$it ettim. ;er(i
usta i#(i de, (al#t& yere tam gvenemiyrdu* i#sizlik dlaysyla a( kalmak i'timaline da'a
az u&ruyrsa da, grev veya lkavt te'likeleri ile kar#la#yrdu, i#(inin gnlk %retinden
emin lmamas ssyal ve iktisadi 'ayatn en. krkun( yaralarndan biridir.
;en( k!yl (%uklar da'a klay $ara kazanlyr zann ile sel re g!( ederler. Belki de #e'irde
$ara kazanmak da'a klaydr, l'.n gen(ler byk #e'irlerin zenginliklerine ka$lrlar, ilk
i#indeki k. zan% garanti ldu&u i(in, #e'irde, yeni bir mevki elde edebilere, , midi d&du&u
vakit k!yn terk eder. Ayr%a gen( t$rak i#(i ' ziraat i#(isi azl& dlaysyla k!yde uzun bir
i#sizli&in srmesini' imkansz ldu&unu da bilirler. Ce're g!( edenler, t$rak i#(isi larak
kalanlara kyasla da'a akll ve da'a kabiliyetli lan kimselerdir, i#te (&u kez elinde birka(
$ara ile #e're gelen gen( k!yl, e&er 'emen i# bulamazsa mitsizli&e ka$lmaz. 5nu ykan
#ey, bir i#e girdikten snra i#siz kalmasdr. Hnk yeni bir i# bulmak, !zellikle k# aylarnda
(k zrdur, ilk gnler, yesi ldu&u sendikadan bir miktar i#sizlik %reti alr ve biraz da elinde
bulunan $ara ile ge(inir. Eakat i#sizlik )nundan ald& yardm da kesili$, elde avu(ta bir #ey
kalmayn%a byk bir se)aletle burun buruna gelir. Kendisine ait u)ak te)ek #eyleri satar veya
re'ine veri$ $ara alr. Bu bereketsiz $arada bitin%e, sa&da slda srnmeye ba#lar. Klk
kya)et itibariyle de a#a&lk bir mevkie d#er. K# kyamet gn $arasz kal#, nun belini bir
kat da'a bker.
1akat bir sre snra bir i# bulursa da, akbet yine ayn lur. Bu 'ali birka( se)er devam eder.
4nunda aln yazsna rza g!stermeye al#r. Ayn #eyin devaml tekrar gen( i#(ide bir
al#kanlk meydana getirmi# lur.
B!yle%e !n%eleri (al#kan lan gen(, 'er i#te ve 'er #eyde kendini salverir. Bu duruma
d#n%e de, sade%e krkun( kUrlar $e#inde k#an a'laksz adamlarn yun%a& 'aline gelir,
i#te b!yle bir gen( i#(i eknmik i'tiya(lar u&runda m%adele etmenin, devleti veya
medeniyeti rtadan kaldrmakla ayn i# ldu&u kanaatine varr. Ben bu karara varmadan !n%e,
binler%e i#(iyi in%eledim. 4nunda gen( adamlar krkun( bir i#ta'la kendine (eken ve da'a
snra nlar !&ten ve kendine g!re #ekil veren, n)uslar bir iki milynu iline ne)ret
duymaya ba#ladm. Bu i#(iler b!yle bir manzara i(inde kaldklar sre%e milliyetlerini
kaybediyrlard.
Bende di&er i#sizler gibi kaldrmlarda srndm. Kaderimin 'er trl darbelerine maruz
kaldm, i# ile i#sizli&in birbirini sk kvalamas ge(inmek i(in #art lan masra)lar ve
'ar%amalar intizamsz bir 'ale skuyrdu. A(lk, kazanmann klay ldu&u gnlerde da'a
lks bir 'ayat ya#amaya zemin 'azrlyrdu. =%ut iyi gnlerde bllu&a ve )ena zamanlarda
da a(l&a al#yrdu. Mkluk, $ara kazanmann da'a klay la%a& gnlerde i#(iyi da'a
dzenli, bir ya#ay# $lanlamaktan alkyuyr, i#ken%e etti&i zavalllarn g!zlerinin !nne
klay ve keyi)li ya#amann 'ayallerini getiriyrdu. Bu 'ayale kadar (eki%ilik veriyrdu ki,
snunda 'ayali bir istek d&uyrdu. %ret biraz imkan sa&larsa, 'er #ey unutuluyr ve ne
$a'asna lursa lsun, bu 'ayal ger(ekle#tiriliyrdu. Meni i# bulmu# bir kimse 'er trl iyi
d#n%elerden uzakla#yr, gnn gn etmeye ba#lyrdu, ilerdeki gnler i(in mtevaz bir
ya#ay# $lanlaya%ak yerde, bu imkan temelinden dinamitliyrdu. ;eliri ilk gnlerde yedi
gnn be#ine yetiyrdu. 4nralar ise bu ( gne iniyrdu. Aradan bir sre ge(tikten snra da
bir gnlk i'tiya% kar#lyrdu. :n snunda ise bir ge%elik e&len%ede bitiyrdu.
:vde ise (&u zaman kadn ve (%uklar luyrdu. :&er k%a iyi kal$li bir kimse ise, yani e#ini
ve (%uklarn kendi tarzna g!re seviyrsa, bunlar da bu ya#ay#a al#yrlard. Bir 'a)talk
gelir, evde 'e$ birlikte isra) ediliyrdu. 3arann yetti&i kadar yiyi$ i(iyrlard. Bu durum, iki
( gn sryrdu. 4nra yine 'e$ birlikte a(l&n a%sn (ekiyrlard. Bu srada kadn sa&a
sla ba#vuru$, bir $ar(a #eyi veresiye alyrdu. "a)tann sn gnleri bu #ekilde idare edili+
yrdu. &le vakitleri 'erkes 'a)i) bir yeme&in etra)nda t$lanyrdu. Artk 'a)ta ba# i$le
(ekiliyr, 'e$ ndan ba'sedilerek, b# mide ile yeni tasanlar ya$lyrdu.
H%uklar k(k ya#tan itibaren se)aletle yakn bir a'ba$lk kurarlar.
:&er erkek 'a)ta ba#lar kendi ka)asna g!re 'areket ederse i#le de&i#ir. Kars, (%uklar i(in
nunla kavgaya ba#lar. :vde kavga ek sik lmaz. :rkek karsndan uzakla#t& nis$ette alkle
yakla#r. Ar tk k%a, 'er 'a)ta snu sar'#tur. Kadn, kendi ve (%uklar i(in bir yemek $aras
temin edebilmek i(in, )abrikadan mey'aneye giden ylda k%asnn arkasna d#er. 3azar
veya $azartesi ge%eleri erke&i sar'#, )akat %e$leri b# bir durumda eve g!nderdi&inde,
(%uklarn g!zleri !nnde a%na%ak sa'neler %ereyan eder. Lnsann kemiklerini szlatan bu
sa'nelere yzler%e de)a tank ldum, Nlk !n%eleri i(imde isyankar bir duygu vard. 1akat
snunda bu a% laylarn derin sebe$lerinin )e%i y!nlerini te#'is ettim. 1ena bir (evrenin
ba'tsz kurbanlarna a%dm.
:v derdi ise da'a )e%iydi. =iyana i#(ilerinin turduklar evle deki se)alet s!zle ve yazyla
anlatla%ak gibi de&ildi, 5 se)alet dlu inleri i(lerinde $isli&in akt& s&naklar d#ndk(e
bugn bile titremekten kendimi alkyamyrum. Bu se)alet ile yklu&un ve (%uklarn k!t
kaderlerinin !n alnmazsa, er ge( krkun( ve bu kadar gerekli lan BmukabeleBnin davet
edile%e&ini 'i( akllarna getirmeden laylarn ak#na #uursuz bir #ekilde ilgisiz kalan bu
be#eriyetin 'ali ne la%aktJ
i#te beni b!yle bir 'ayat niversitesine yazdrm# lan Alla''n lt)una bugn ne kadar
minnettar kalsam azdr. Bu g!rdklerime ve '#a gitmeyen #eylere ilgisiz kalamazdm.
4ratle ve esasl bir #ekilde !&renim ya$tm.
5 gnlerde etra)mdaki insanlarn akbetlerinden midimi kesmemek i(in, nlarn bu 'ale
d#melerinin sebe$lerini tetkike lzum vard. An%ak bundan dlay, a% ve stra$ veren
sa'neleri tetkike ve seyre ta'amml edebiliyrdum. ;!z ya#art% sa'nelere )ena kanunlarn,
)ena te%rbeleri sebe$ ldu&u g!rlyrdu.
Lste bu gnlerde, ben de ya#amak i(in bin bir zrlukla $en(ele#iyrdum. Bundan dlay, bu
a#a&lk 'al kar#snda snu znt bir 'issiyata ka$lmaktan kendimi kruyrdum. An%ak
meseleyi bu #ekilde g!r$, ka$amak lmazd. Bana g!re bu )e%i 'alin dzeltilmesi i(in iki #k
vard. Biri, t$lumsal srumluluk duygusundan il'am alnarak geli#memiz i(in (k da'a iyi
ve sa&lam temeller atmak , di&eri de, artk sla' ve e&itilmesi imkansz 'ale gelmi# lan
(%uklar sert ve biraz da kaba bir kararla rtadan kaldrmaktr.
Eabiatta ender rastlanan 'er'angi bir yaratk kendi 'ayatnn devamll&ndan (k, kendi
neslinin geli#mesine !nem verir. Bu bakmdan gnmzn k!t tara)larn dzeltmeye
u&ra#mak gereksizdir. :sasen tam bir dzeltme ya$mak imkanszdr. :sasta ya$la%ak W
tek i# insann d&umundan itibaren ele alarak, na ilerdeki geli#melere g!re sa&lam dikensiz
yllar 'azrlamaktan ibaret lmaldr. =iyana.daki zdra$ dlu yllarda #u kanya vardmO
E$lumsal )aaliyetin 'ede)i , 'i(bir zaman insanlar kandr% bir re)a' ve saadet sa&lamak
lmamaldr.E$lumsal )aaliyetin t$lumun gerilemesine sebe$ lan eknmik ve kltrel
'ayatmzdaki belli ba#l yksulluklar rtadan kaldra%ak y!nde lmasna dikkat edilmelidir.
;erekli lan kurtulu# tedbirlerini almayanlarn tereddtleri bir sn) 'alkn a'lakszl&a
d#mesinden tek srumlu lduklarna dair, kendilerinde bir duygu bulunmamasndan d&ar.
Bu duygu, nlarda i# ya$ma azmini de )el%e u&ratr.
Bu se)alet dlu gnlerde beni krkutan #ey, a%aba insanlarn eknmik yksulluklar a'lak(a
gerilemeleri ve kaba al#kanlklar edinmeleri mi* yksa d#nme kabiliyetlerinin zay)l& ile
kltrsz lu#lar mydJ Mkluk i(inde yzde bir se)il, Alman lu$ lmamann kendisi i(in
'i( de !nemli lmad&m ve nerede karnn dyurabilirse, rada ya#ay$, ra'at ede%e&ini
s!yledi&i vakit, burRuva sn)na da'il bir(k kimse bu duruma isyan etmi#tir.
;elgeldim, bu duygularla dlu lan ka( ki#i vardJ A%aba, ka( ki#i yksek bir rka mensu$
lduklarn biliyrduJ Alman lmann gururunun kayna&nn, Almanya'nn bykl&n ve
kudretini bilmek ldu&unu ta'min edebilen birka( ki#i var mydJ Cu anda biliniyr muydu ki,
baz ssyete (evrelerinde bu gurur kayna& ile alay ediliyrduJ
Belki denebilir ki, bu 'er lkede b!yledir ve i#(i sn), ssyete (evrelerindeki laylara ra&men
vatan sevgisi ile dlu$ ta#maktadr. Bu iddia d&ru lsa bile, Almanlarn bu krkun(
i'malkarlklarn a))ettirmez. Kald ki bu iddia $ek d&ru da de&ildir. rnek vereyimO i#te
1ransz milleti... 1ranszlarn a#rya ka(t& s!ylenen vatan sevgilerinin kayna&, kltr
sa'alarnda 1ransa'nn bykl&n ta g!klere (kartmaktan ba#ka bir #ey de&ildir. 1ransz
gen%i 'er'angi bir 'ususta bRekti) larak )ikir elde ede%ek #ekilde yeti#tirilmez. 5, lkesinin
bykl&n rtaya kya%ak #eylerin sbRekti) de&erlerini !&renerek byr.
i#te b!yle bir e&itim, daima !nemli lan ve 'erkes tara)ndan takdir edilen knulara dikkat
etmelidir. Bu de&erli knular, milletin zi'nine tekrar tekrar skulmal ve (aklmaldr. "albuki
bugn Avusturya ve Almanya'da 'alkmzn kul sralarnda !&rendi&i, milletim y%elten ve
kendisine gurur veren, bilgi krntlar da, siyasi 'ayatmza ze'ir sa(an ve nu kemiren
s(anlar tara)ndan trtklanr, i#(inin ka)asndaki bu bilgi krnts, e&er da'a !n%e se)alet ta+
ra)ndan yk edilmemi#se, zaman bunu milli a'lak ta'ri$ eden s(anlar yiyi$ bitirirler.
Cimdi, iki dal bir evde yedi ki#iden mte#ekkil bir ailenin turdu&unu d#nelim. Be#
(%uktan biri ( ya#ndadr. Bu ya#, (%ukta bilin%in lu#tu&u d!nemdir. "i( kimse, bu
d!nemin 'atralarn i'tiyarlad& zaman bile unutamaz. :vin dar lu#u 'er zaman ra'atszlk
d&urur. Bundan dlay kavgalar lur. -rmal bir evde kendili&inden (!zmlenen birtakm
k(k anla#mazlklar burada byk kavgalara yl a(ar. H%uklar arasndaki kavgalar $ek
!nemli de&ildir. Ksa bir zaman snra unutulur. 1akat anne ile baba arasndaki kavga bazen
adi 'aller alr. 4ar'#lu&un ve )ena davran#larn ne dere%e ileri gidebile%e&ini tasavvur
edebilmek i(in b!yle (evrelere girmek gerekir. Alt ya#nda bir (%uk byk adamlar da'i
'ayrete d#re%ek ve nlar titrete%ek birtakm ayrntya sa'i$ lur. A'laken ve )iziken
ze'irlenen (%uk, kula ba#lad& zaman, rada yalnz%a kuyu$ yazmay ta'sil eder. :vinde,
kulundan ve '%asndan adi bir dille ba'sedilir. Gaten bu gibi evlerde daima devlet
messeselerine 'rmet g!sterilmez. ,in, a'lak ve milletle alay edilir. H%uk, kulu bitirdi&i
vakit, ms$et bilgiler 'akknda, ya bir a'maklk ya da sa(lar dimdik ede%ek kadar ksta'lk
g!sterir. ;!znde kutsal 'i(bir #eyi lmayan ve !te yandan 'ayatn btn al(aklklarn
ta'min eden veya bilen bu 'eri) atla%a& 'ayatta ne #ekle gire%ektirJ 5n be# ya#ndaki (%uk
'er triteyi k!tlemeye ba#lar. Hnk d#n%e g%n geli#tire%ek #eylerden (k, (amur
ve $isli&i g!r$ !&renmi#tir, i#te delikanlnn erkeklik terbiyesi #!yle la%aktrO 5,
(%uklu&unda g!rd&n, yani babasnn misalini devam ettire%ektir, istedi&i saatte eve
d!ne%ek, kendisini dnyaya getirmi# lan zavall annesini, babasnn yerine #imdi kendi
d!ve%ek, Eanr'ya k)rede%ek ve en snunda sla''anelerden birine d#e%ektir. 5rada da
%ilalana%aktr.
Bu snu(, yani gen(lerimizdeki milli 'eye%ann azl&, bizim iyi kal$li burRuvalar 'ayrete
d#re%ektir.
BurRuva daima b!yledir. Eiyatr, sinema, adi kita$lar ve gazetelerle, 'alka ze'rin nasl
verildi&ini g!rr ve snunda da 'alkn a'la+kndaki zaa)tan ve banane%ilikten 'ayrete d#er.
4anki sinema ve #$'eli basn milli bykl&mzn de&erini 'alka yaymaya (al#yrlarm#
gibi... i#te zamana kadar aklma gelmeyen #u ilkeX
6
P !&rendimO
Bir kavmi millet 'aline getirebilmek, da'a !n%e kusursuz ve sa&lam bir t$lumsal (evre
yaratmaya ba&ldr. Ki#inin e&itimi i(in bu gerekli bir zemindir. An%ak, aile yuvasnda ve
kulda memleketinin )ikri, iktisadi ve siyasi bykl&n !&renen bir kimse, millete
mensu$ lmann gururunu duyabile%ek ve tada%aktr, insan an%ak sevdi&i ve 'rmet etti&i #ey
u&runa m%adele eder. "rmet etmek i(in bilmek #arttr. E$lumsal knulara kar# ilgim
uyann%a, bu knular %iddi bir #ekilde in%eliyrdum. 5n ana kadar bende me('ul lan yeni
bir dnya g!zlerimin !nne seriliyrdu.
6898 ile 6869 yllar arasnda durumum de&i#ti. "ayatm amele larak de&il de ressam s)at
ile kazanyrdum. Bu meslek sayesinde an%ak ge(inebiliyrdum. 1akat yeni mesle&im
sayesinde ak#amlar yrgun d#mekten kurtulmu#tum. Artk #antiyeden d!ndkten snra
yataa kvrl$ yatmyrdum. Hal#malarm gele%ekteki mesle&imle ilgili idi. Me%buriyet
dlaysyla resim ya$yrdum. Gevk i(in (al#yrdum.
;er(ek 'ayatn rtaya kydu&u derslerle, t$lumsal knular 'akknda kar#la#t&m #eyleri bu
gerekli nazari bilgilerle tamamlama imkann buluyrdum. Bu knuya dair elime ge(en
kita$larn 'e$sini kuyrdum. "em kuyr, 'em de d#nyrdum.
5 gnlerde (evremdeki insanlarn beni Bka(kB kabul ettiklerini ta'min ediyrum.
Ayr%a, bunlardan ba#ka mimari (al#malara da i'tiras ile kendimi vermi#tim. Bunu, mzik
gibi gzel sanatlarn bir krali(esi kabul ediyrdum. Mimari sa'adaki (al#mam benim i(in bir
ger(ek (al#ma de&il, sanki mutluluktu. ;e%e ge( saatlere kadar 'i( yrgunluk duymadan
kuyu$, desen ya$yrdum. "ede)e varmam i(in uzun yllar beklemem gerekti&ini g!rmeme
ra&men, gzel 'lyam bu knudaki inan#ma kuvvet veriyrdu. Mimar larak n kazana+
%a&ma dair tam bir kanaatim vard.
Bu zevkli (al#mamn yan sra, siyasete g!sterdi&im ilgi, $ek byk bir anlam ta#myrdu,
tam tersine bu i#i, d#nme kabiliyeti lan 'er yarat&n me%bur ldu&u ilkel bir g!rev
sayyrdum. "albuki siyaset alannda bilgisi lmayan bir kimse 'er (e#it ele#tiri veya'ut
'er'angi bir g!rev ya$ma 'akkn kaybederdi. Bu alanda da (k kuyr ve (k
d#nyrdum. Benim i(in kumak, s!zm na d#nrlerimizin bir b!lmnn i)ade etti&i
anlamla ayn de&ildi.
Baz kimseler vardr ki, bunlar 'i( ara vermeden kita$ kurlar. 5kuduklarndan bir neti%e
(karmakszn devaml kuyu$ dururlar. Bu kimselerde bir y&n bilgi yardr. 1akat beyinleri
bu bilgileri bir esasa g!re tasni) edi$ de&erlendiremez. Bir kitabn btn i(eri&ini adeta
ezberlerler. Kabiliyetleri, kuduklar kitabn i(inden ayrnty at$, esas zi'inlerinde tutmaya
ve bu bilgi !zn ilerde kullanmaya yetmez. Kita$ 'erkesin kendi mesle&inin veya idealinin
tes$it etti&i muayyen bir snr dldurmak i(in de&erli bir vastadr. Kita$lar 'ayat
m%adelesine atlm# lanlara veya byk ideal sa'i$lerinin geni# u)uklarna, yani u)uklar
katmakta yardm% lurlar. ,emek ki kumak bir gaye de&ildir. 5kumann ve bilgi edindikten
snra mtalaada bulunmann 'ede)i, dnya 'akknda genel bir )ikre ve g!r#e sa'i$ lmaktr.
4istemli bi(imde kuyarak elde edile%ek bilgiler, bir mzaik $ar(as gibi yerine
yerle#tirilmelidir. B!yle%e kita$ kuyann zi'ninde dnya 'akknda genel bir )ikir meydana
getirilmelidir. Mksa kuyu%unun ka)asnda byk bir de&erden yksun bir bilgi salatas
meydana gelmemelidir. Bu bilgi salatas sa'ibine bir gurur vesilesi lsa da, 'er'angi bir i#e
yaramaz. Ka)alarnn i(inde bilgi salatas ta#yan kimseler, kendilerinin (k #eyler bildiklerine
'kmederler. 1akat bu gibi kimselerin 'ayatlar ya bir 'astanede ya da $litika (ukurunda sn
bulur.
B!yle karmakar#k bilgi ve )ikirlerle dlu beyin, istedi&i bilgiyi, kendisine gerekli ldu&u an,
bu kalabal&n i(inden tutu$ (karamaz. Hnk beyindeki bilgi trtusu 'i(bir elemeye tabi
tutulmam#tr. 4ade%e kunan kita$larn i(erdi&i bilgilerle beraber bir sr ayrnt st ste
y&l$ kalm#tr.
Bu gibi zavall yaratklar kar#la#tklar zrunluluklar srasnda kuduklarndan
)aydalana%aklar akllarna gelse bile, an%ak kitabn adm, say)a numarasn ezbere bilmeleri
gerekir. Aksi 'alde bu gibi kimseler i#lerine yaraya%ak bilgileri 'ayatlar byun%a bulamazlar.
Bulduklar anda da i# i#ten ge(mi# lur.
i#te, 'kmet yelerinin byk ilim sa'ibi lmalarna ra&men, 'ata (ukuruna
yuvarlanmalarnn sebebini ba#ka yerde aramaya gerek var mdrJ
Bir kita$ veya dergide, gazetelerde veya'ut bir br#rde kendi !zel i'tiya(larna %eva$ veren
bir malzemeyi g!r$, ayrntnn arkasndan (eki$ alabilen kimse, kumay bilen, kudu&unu
anlayan kimsedir. Bu kimsenin kendisi i(in )aydal ldu&unu anlad& bilgi !z , 'er'angi bir
'usus i(in, der'al zi'inde lu#an 'ayalin i(inde yerini bulur. Bu bilgi !z ya d#n%eyi ya
da 'ayali tamamlar veya dzeltir, veya'ut da nu a(kl&a kavu#turur.
5kumay bilerek ya$m# lan kimse 'ayat m%adelesi srasnda imi bir #eyle kar#la#rsa,
'a)zas yllar !n%e de lsa (k eskiden elde etti&i )ikir ve bilgiyi nun zi'nine getirir.
Mu'akeme sa'ibi lan kimse de der'al bu bilgi ve )ikirleri mant&na g!ndererek lay kar+
#snda tavr alr. i#te kuma b!yle ya$lrsa bir yarar sa&lar.
rne&in bu #ekilde 'areket etmeyen, da'a d&rusu edemeyen bir knu#ma%, kendisini
dinleyenlerden birinin ya$a%a& itiraz kar#snda #a#r$ kala%aktr. "atta 'atta bu knu#ma%
'akl bile lsa, sra a% i(inde kvrana%aktr. Bu kimse ne savundu&u )ikirler i(in delil ve
tamamlay% bilgiler bulabilir ne de itiraz eden kimseyi susturabile%ek 'akl ve d&ru bilgiler
g!sterebilir. Bu durumun ki#isel srumluluklar s!z knusu ldu&unda bir zarar yktur.
An%ak )elek bu gibi kimseleri milletin ba#na bela ederse, i#te zaman te'like belirir.
Ben k(k ya#mdan itibaren kurdum, yani iyi kumaya al#tm. Bu i#te 'a)zam ve aklm
bana byk (a$ta yardm% ldular. Bu sayede =iyana'da ge(en gnlerim benim i(in (k
verimli ldu. "er gn g!rd&m yeni manzaralar beni devaml larak in%elemeye ve kumaya
itti. ;er(e&i nazari larak, nazariyat ise ger(ekle tetkik, ta'kik ve ta'lil etti&im i(in, kuramsal
bilgilerle ka)am dldurmadm. ;nlk te%rbelerim t$lumsal meselelerden ba#ka, iki byk
'usus 'akknda da kesin bir )ikir verdi.
B!yle%e ben nlar (k in%e bir #ekilde tetkik ve ta'lil ettim.
;en(li&imde 4syal ,emkrasi 'akkndaki bilgim (k azd ve tamamen yanl#t. 4syal
,emkrasi'nin gizli y usul i(in ya$t& m%adele beni memnun ediyrdu. Hnk bu usul ile
tiksindi&im "absburglar reRiminin (!ke%e&ini ta'min ediyrdum. Ben Euna ,evleti'nin
Iermenli&i g!zden (karmazsa ayakta kalamaya%a&na inanyrdum, )akat n)usun i(indeki
Alman unsurunun 4lavla#trlmas da 'i(bir gven%e vermeye%ekti. Keza 4lavizmin bir
t$luma verdi&i ayn %insten lma kuvvetini g!zmzde bytmemeliyiz. 4!zn ksas
n)usu 69 milyn lan ve vatanda#lar arasndaki Iermen rkn !lme ma'kum eden bu
devletin bir an evvel yklmasn ve ayn zamanda bu yklma i#ini (abukla#tra%ak 'er
'areketi destekliyrdum. ,illerin (e#itli lu#unun d&urdu&u karga#alk $arlamentyu nasl
zay)latr ve zaa)a u&ratrsa, bu 'kmetin yklma an da, kadar (abuk la%akt. Bu an
Alman Avusturya'snn 'rriyet an la%akt. Artk Avusturya'nn anavatan Almanya ile bir+
le#mesine bir engel kalmaya%akt. Bu bakmdan 4syal ,emkratlarn 'areketleri ve tutumlar
benim d#n%elerim y!nnden (k iyiydi. 4syal ,emkratlarn i#(i le'inde (al#malar
gnlerde benim '#uma gidiyr ve bu yzden beni bu $artinin sem$atizan lmaya
zrluyrdu. Beni bu $artiden uzak tutan 'usus ise, 4syal ,emkratlarn Avusturya snr
i(indeki ;ermenlerin mu'a)aza edilmesi i(in ya$lan m%adeleye kar# (kmas idi. "albuki
4lav kmnistleri, 4syal ,emkrasi'nin bu tutumunu sevin(le kar#la#malarna ra&men,
ba#ka 'ususlarda bu $artiye kar# (k ksta' ve gaddar davran$ te$eden bakyrlard.
B!yle%e bu siyasi dilen%ilere 'aklar lan %evab vermi# luyrlard.
5n yedi ya#mda iken BMarksizmB 'akknda da 'enz bende bir )ikir lu#mam#t. 4syal
,emkrasi ile 4syalizm'e 'emen 'emen ayn manay veriyrdum. 4syal ,emkrasiyi
g!sterilerinin bir seyir%isi larak tandm. Bu 'ususta bir )ikrim lmad& gibi, yelerinin
zi'niyetlerini de bilmiyrdum.
4syal ,emkratlarla ilk mnasebetim, bir #antiyede ldu. A(lktan !lmemek i(in i#
aryrdum. ;ele%e&imden endi#e ediyrdum. Bu yzden de (evremle ilgilenmiyrdum. 1akat
bir lay beni bu tara)a srklediO Bana sendikaya kayt lmam emrettiler. 5 zamanlar
sendikalar 'akknda bir bilgi sa'ibi de&ildim. 4endikalarn i#(ilere )aydas veya zarar
'akknda bir )ikrim yktu. 1akat, kesin larak sendikaya girmem emredilin%e, bu knuda bir
bilgim lmad&n ve !zellikle ne lursa lsun, 'i(bir #eye ba&lanmak istemedi&imi belirterek
daveti reddettim. :&er 'emen ka$ d#ar edilmemi#sem bu ileri srd&m birin%i sebe$ten
dlay idi. "er'alde bir iki gn i(inde 'er #eyi !&rene%e&imi ve kendilerine ba&lana%a&m
sanyrlard, )akat tamamen yanlyrlar di. n%eleri sendikaya girmem bir $ar(a imkan
da'ilinde idiyse de, iki 'a)ta snra bu i'timal de rtadan kalkm#t. ;er(ekten bu ksa sre
i(inde (evremdekileri $ek iyi tanm#tm. Beni, dnyada 'i(bir kuvvet, temsil%ileri bana bu
kadar ters gelen bir te#kilata skamazd, Nlk !n%eleri kendi kendime dkndm. Cantiyede
(al#rken !&lenleri, i#(ilerin bir ksm a#( dkkanlarna giriyr, di&er bir ksm da #antiyede
kalarak se)ilane bir yemek yiyrdu. Bunlar da'a (k evli lan i#(ilerdi. Kadnlar da ka$lar
i(inde (rba getirerek karnlarn dyurmaya (al#yrlard. Bin bir $ar(a ekmek, biraz stle
!&le yeme&imi yerken etra)m da in%eliyrdum, in%elemelerim srasnda !&rendi&im #eyler
insan isyana te#vik ede%ek ma'iyette idi. "er #ey inkar ediliyrdu. Millet, ka$italist sn)larn
bir uydurmasyd. =atan, i#(i sn)n s!mrmek i(in burRuvazinin vastas idi. Kanunlar i#(iyi
ezmek i(in vazediliyrdu. ,in, milletleri istismar etmek i(in uydurulmu#tu. A'lak, a'mak(a
bir sabr $rensibi idi. "er temiz #ey, (amura batrl$ (karlyrdu.
n%eleri susuyrdum. 4nralar susmaya (al#tm. 1akat buna devam edemedim. Adi
iddialara %eva$ vermeye ba#ladm. 1akat %eva$larmn tatminkar lmas i(in, a(k ve kesin
bilgi sa'ibi lmam gerekti&ini anladm. Bunun zerine $e# $e#e kita$ ve br#r kumaya
ba#ladm. Arkada#larmn )ikirleri 'akknda geni# bir bilgiye sa'i$ lmaya ba#ladm. 1akat
nlar akl ve mantkla m%adele edebile%ek kimseler de&ildiler. Beni #antiyede i# srasnda bir
iskeleden a#a&ya yuvarlamakla te'dit ettiler. Bunun zerine #antiyeden ne)retle uzakla#tm.
Ksa bir zaman snra inadm ne)retime gali$ geldi.
Cantiyeye geri d!ndm. Ayn zamanda $arasz da kalm#tm.
i#te zaman kendime srdum. Bu adamlar bir millete mensu$ lmaya layk mdrlarJ
4runun %evab BevetB ise en iyilerin b!yle bir azaba katlanmalarn bir millet 'akl
g!sterebilir miJ B"ayrB dene%ekse milletimiz insan bakmndan zay) ve )akir dene%ek
durumdadr.
Bu sralarda bir g!steriye katldm, iki saat ldu&um yerde kal$ ne)esimi tutarak i#(ilerin
d!rder d!rder ge(melerini sabrla seyrettim.
:vime d!nerken, Avusturya 4syal ,emkrat 3artisi'nin rgan lan Arbeiterzeitung'u
g!rdm. Bu gazeteyi ka'velerde an%ak iki dakika kadar sabr g!stererek kuyabildim. Bu
se)er i(imden gazeteyi almak geldi.
Malan dlu yazlarn bende uyandrd& ne)rete ra&men, ge%eki zamanm bu gazeteye
ayrdm. B!yle%e 4syal ,emkratlarn kendi gazetelerindeki )ikirlerini, nazariye statlarnn
yazdklar kita$lardan da'a iyi in%eleme )rsatn buldum. -e byk )ark vard... Bir tara)ta,
i(inde $eygamberlerin s!zlerim 'atrlatan gayet derin bir akl ve 'ikmet rn imi# gibi
'rriyet, namus ve #ere) me)'umlar bulunan kita$lar... ,i&er tara)ta da 'i(bir al(aklktan
krkmayan 'er trl (amur ve i)tiray sa(may $ek tabii sayan, ylan gibi bir dil ve slT$...
i#te bu insanl&n kurtulu#unu isteyen basnd. 4nunda anladm ki, kita$lar, a'maklar ve
aydn ki#iler i(in, gazeteler ise 'alk i(indi.
Ben, 4syal ,emkratlarn dktrinini derin derin in%eledi&imde kendi milletimi g!rmeye
ba#ladm.
:skiden bana a#lmas imkansz bir u(urum gibi g!rnen #ey, #imdi da'a byk bir sevgiye
yl a(t.
;er(ekte an%ak, a'mak lan bir kimse bu byk ze'irleme i#ini bildi&i 'alde, kurbanlar
kaba'atli g!rebilirdi. ;nler ge(tik(e iradem ba&mszl&na kavu#tu ve 4syal+
,emkratlarm ba#ar srlarn (!zmeye ba#ladm. 5 gnlerde kzl yaynlardan ba#ka bir #eyi
kumamamn, kzllarn dzenledikleri t$lantlardan ba#ka bir mitinge katlmamamn
sebebini der'al (!zdm. 4e)alet dlu (evremde, bu 'i(bir #eye izin vermeyen dktrinin
mnaka#a g!trmeyen 4nu(larn g!rdm. E$lum an%ak kuvvetli #eyler kar#snda e&ile+
bilir. -asl kadnlar zay)lara bask ya$t& 'alde, kuvvetli lann kar#snda diz (!kerlerse*
t$luluk da triteyi, zay)a ter%i' eder. E$luluklar, '#g!r kar#snda, daima bir vazge(me
al#kanl&na ka$lrlar. Bunun i(in, t$luluk zerinde )ikri bir baskya ba#vurulmaldr.
E$luluk insani al#kanlklarm kullanmamaldr. Bu bask t$luluk tara)ndan $ek )ark
edilmez. B!yle%e t$luluk dktrinin 'atalarn da g!rmez ve sezmez lur. E$luluk, d#
g!rn# itibariyle kuvvet ve basknn snu(lan ile kar#la#r ve na tam larak ba&lanr.
Bunun i(in 4syal+,emkratlarn kar#sna (ka%ak lan bir ba#ka $arti, an%ak rakibinden (k
da'a sert ve kuvvetli 'areket ederse ba#arya ula#abilir, iki yl i(inde gerek 4syal
,emkratlarn tutumlarn, gerekse bu $artinin yun%a& 'aline gelen 'alk kitlesinin ru'unu
anladm.
4syal ,emkratlarn )aaliyetlerinin burRuva sn) zerinde yaratt& de'#eti g!rdm. BurRuva
sn)nn bu 'areket ile m%adele etmeye ne a'lak, ne de kuvveti yeterli idi. 5ysa 4syal
,emkratlarn adeti, kendi )aaliyeti i(in en byk te'like g!rnen kimseleri, sinirleri
darmada&n ede%ek #ekilde bir yalan ve kuru i)tira bmbardmanna tutmakt. Bu krkun(
taarruz, #a'slarn aya&a kalkamaya%ak #ekilde yere serildikleri 'issedilin%eye kadar devam
ediyrdu.
4syal ,emkrasi, de&erli kimselere saldrr, mu'ali) $artinin zay) adamlarn az (k ve gizli
bir #ekilde met'eder. 5, iradeden yksun bir da'iden (k, basit dere%eli bir zekaya sa'i$ lan,
sert tabiatl bir adamdan krkar. Geka ve iradeden tamamen yksun lanlar ise g!klere
(karr.
4syal ,emkrasi, 'uzuru sa&lamak imkanna sade%e kendisinin sa'i$ ldu&u g!r#n
yayar. 5laylar yakndan taki$ eder. Ma laylarn bizzat i(indedir, ya da laylarn yanndadr.
:&er 'alkn dikkati bir ba#ka y!ne (evrilmi# ise, 4syal ,emkrasi der'al bu duruma
mda'ale eder.
i#te bunun i(in $artileri b&an ve yk eden gazlara kar# da'a ze'irli ve etkili gazlarla kar#lk
verilmelidir. Aksi takdirde galibiyet ylunun ka$al ldu&u 'alka anlatlmaldr. Gay)
yaradl#l kimselere bu durumun bir !lm kalm m%adelesi ldu&u a(k(a belirtilmelidir.
Ben btn bunlar tes$it ederken #a'slarn t$lulu&a kar# duydu&u krkunun !nemini
g!rdm.
"er yerde de'#et ve krku, ayn dere%ede bir de'#et ve krku tara)ndan ylu ka$anmazsa
daima ba#arya ula#r, i#te zaman b!yle bir $arti, istikamet de&i#tirerek, !n%eleri 'akaret
etti&i, k(k d#rd& devlet tritesine s&nr. H&u zaman da genel bir kararszlk annda
iste&ine kavu#ur. Hnk daima gerzek beyinli birka( yksek dere%eli memur, krkularndan
d#mann gele%ekte kendilerine iyi muamelesini temin etmek ama% ile na yardm eder.
i#te bu bi(imde bir ba#arnn 'alk zerinde nasl bir etki ya$t& 'em tara)tarlar 'em de kar#
lanlar%a bilinemez. Bunu an%ak 'alkn ru'unu kita$lardan tanmaya (al#anlar de&il, 'ayatn
i(ine girenler takdir ederler. Ma$ay larak elde edilen ba#ar tara)tarlar arasnda srdkleri
davalarnn bir za)eri imi# gibi kabul edilirken, yenik d#enler ise ilerde rtaya (ka%ak
direni#in ba#ar i'timalinin kaybldu&una inanrlar.
Gamanla kaba kuvvet usullerini !&rendik(e, bu kaba kuvvete 'ede) lan 'alk ktlelerine kar#
duydu&um '#g!r de artt. Bu (etin ve stra$l gnlerimde, beni milletime iade ederek
milletimin !zelli&ini bana !&retti&i ve ter!r 'areketlerinin eleba#lar ile, kurbanlarn
yakndan tanmama )rsat verdi&i i(in Eanr'ya bin kere #krediyrum. Bu yllarn #a#rm#,
iki g!z de ka$al lan adamlarn sade%e b(ak altna yatm# birer kurban lduklar kabul edil+
melidir, i#te bu rezil sn)larn ru'larn basit bir iki (izgi ile rtaya kyarken, bu t$luluklarn
derinliklerine inildi&inde, $arldayan bir #&a rastlana%aktr. Ben g!zlemlerim srasnda, bu
sn)larn bireyleri arasnda ender de lsa, baz )edakarlk laylarna, sadk arkada#lk
'islerine, samimi bir tevazu ile dlu (ekingenliklere, insan #a#rtan itidalli davran#lara
rastladm. Bu $rltlar !zellikle ya#l i#(iler arasnda g!rlyrdu. Bu $arltlara yeni
nesillerde ve byk #e'irlerin (arklar arasnda eriyenlere rastlanamyrdu. An%ak tek tuk baz
gen(ler vard ki, nlar d&u#tan kazandklar meziyetlerini mu'a)aza ederek, 'ayatn
k!tlklerine kar#, 'UlU direniyrlard, 1akat bu iyi insanlar, e&er siyasi )aaliyetleri
milletimizin %an d#manlarna ka$trlyrsa, bunun sebebi, 'eri)lerin idare etti&i $artilerin
k!tlklerim takdir edememelerinden ileri geliyrdu. Hnk 'i( kimse bu adi 'eri)lerin ne
dla$lar (evirdiklerini in%elemek za'metini g!stermemi#tim. Bu kimselerde kar# kyma
iradesi Bssyal srklenmelere ma&lu$ lmu#tur. :n snunda se)alet nlar grtlaklarndan
yakalayarak 4syal ,emkrasi (amuruna batrm# ve (amurun i(inde brakm#tr.
BurRuvazi i#(inin en me#ru ve en tabii isteklerine da'i, binler%e de) byk bir a'lakszlkla
B'ayrB %evab vermi#tir, i#te bu 'aksz ,ireni# kar#snda i#(iler sendikalara d&ru
itilmi#lerdir.
B!yle%e i#(i, en basit isteklerine insani bir %eva$ alamad& i(in sendika te#kilat ile siyasete
d&ru srkleniyrdu, i#(i 4syal ,emkrasi.ye d#man idi. 1akat direni#leri de)alar%a
snu(suz kald. BurRuva $artileri ise 'er trl t$lumsal srunlara kar# ilgisizdiler. iti%inin
'ayat #artlar dzeltilmedi, i# kazalar, (%uklarn ve kadnlarn (al#malar, kadnlarn
'amilelik 'alleri 'i(bir zaman g!z !nne alnmad. Makineler arasnda (al#an i#(i 'er trl
emniyet tedbirlerinden uzak brakld. B!yle%e 'alk t$luluklar 4syal ,emkrasinin a&lar
i(ine d#t. 4syal ,emkrasi, bu znt veren siyasi d#n%elerin sebe$ ldu&u laylarn
'e$sinden )aydaland. Buna kar#lk burRuva $artiler 'atalarn 'i(bir zaman dzeltmediler,
esasen dzeltemezlerdi de... Hnk 'er trl t$lumsal yenile#me 'areketine kar# durmakla
kin t'umlarn etra)a ser$mi#lerdi. "alkn %an d#man lanlarnn iddialarna, yani i#(ilerin
men)aatlerini sade%e 4syal ,emkrat 3artisi'nin krudu&u ylundaki s!zlerine 'ak verme
durumu d&mu#tu.
B!yle%e burRuva $artileri, sendikalarn kurulmasna imkan veren a'laki temelleri 'azrlad,
i#te bu te#kilatlar, 4syal ,emkrat $artiye tara)tar t$layan birer kuvvet 'aline geldiler.
=iyana'da bulundu&um yllar srasnda ben de ister istemez sendika knusunda bir vaziyet
almak zrunda kaldm. 4endikay, 4syal ,emkrat 3artisi'nin birbirinden ayrlmaz bir
$ar(as kabul ettim. Ama snunda bu kanaatimin yanl# ldu&unu anladm. 4eri larak
verdi&im bu karardan 'emen vazge(tim. L#te bu ana davalarda kader benim g!zm a(a%akt,
ilk kararm tamamen ters (km#, altst lmu#tu.
i#(inin en tabii t$lumsal 'aklarm savuna%ak ve na da'a iyi 'ayat #artlan sa&laya%ak lan
sendikalar ile, sn)lar arasndaki siyasi m%adeleyi kz#tran ve bunu $artiye 'izmet i(in
ya$an sendikalar birbirinden ayrt etmeyi !&rendi&im zaman 'enz A9 ya#nda idim.
4syal ,emkrasi sendikalarn kudretini anlad ve bunu kendi davasna da'il ederek
ba#arsn sa&lad. BurRuvazi ise bu te#kilata de&er vermedi&i i(in siyasi yerini kaybetti. "atta
bu te#kilatn nrmal geli#mesine ksta'(a kar# kyu#la engel la%a&n zannetti.
4endikalarn, kurulu#lar itibariyle vatan )ikrim rtadan kaldrd&n d#nmek ve bunu iddia
etmek yanl#t. 4endika )aaliyetleri, milleti meydana getiren sn)lardan birinin /i#(i sn)0
t$lumsal seviyesini ykseltmek ama%n taki$ ederse, 'i(bir zaman vatan ve devlet aley'ine
'areket etmi# lmaz. 4endika, 'alkn )izik ve a'lak se)aletlerini 'azrlayan #eyleri rtadan
kaldrarak ve nlarla m%adele ederek t$lumsal yaralar iyi eder. 4nu( larak sendika
)aaliyeti 'er durumda ve ne lursa lsun gereklidir.
E$lumsal anlay#tan yksun veya 'ak ve adalet 'islerinden uzak kalm# i# adamlar var
lduk(a, 'alkmzn bir $ar(as lan i#(ilerimiz, tek bir te#ebbsn 'rsna veya akl d#
davran#larna kar#, t$lulu&un men)aatlerim krumak 'akkna sa'i$ la%aklardr. Hnk
'alkta ba&llk 'islerini ve gveni krumak, )iziki ve iktisadi s''ati kurtarmak, millet
yararna uygun 'areket etmek demektir.
A'laktan yksun bir b!lm i# adamlar, kendilerini t$luma yaban% sayarlarsa ve bir sn)n
)iziki ve a'laki durumunu te'dit ederlerse, memleketin gele%e&i zerinde lumsuz etki
ya$arlar.
L#te bu durum kar#snda 'erkes kendi (karna uygun bir bi(imde snu( almaya kalk#masn.
Bu 'ususta 'i( kimse serbest de&ildir. K!t niyetli kimseler dikkatleri esas knunun
zerinden (eki$, ba#ka tara)a (evirmek i(in (al#masnlar. E$lumsal 'ayata engel lan 'er
#eyi yk etmek milli men)aatlere uygun mudur, yksa uygun de&il midirJ Bu sruya verile%ek
%eva$ evet ise ba#ary sa&laya%ak sila'lar ile kavgaya katlmak lazmdr. Mksa )erdi ve bir
iki ki#inin bir araya gelerek ya$t& %lz (k#lar 'i(bir zaman byk i# adamnn snsuz
kudretine set lamaz. L#te dikkat edile%ek 'usus buradadr. ;aye 'ak temin etmek de&ildir.
:sasen 'ak temin edilmi# ve ele ge(irilmi# lsa idi, rtada i'tila) da lmazd. :sas gaye en
kuvvetli lmaktr.
"alka (k )ena muamele ya$lr, kanunlara, aykr 'areket edilir =e 'akszlklara kar# bir
kanuni tedbir alnmazsa, anla#mazlklar an%ak kuvvet 'alleder. Bunun i(in bir araya gelmeli
ve 'aklarn araya%ak bir temsil%i g!stermelidirler.
i#te bu bakmdan sendika kurulu#lar, bugnk 'ayata smut snu(lar ile birlikte da'a g(l
bir Bt$lumsal ru'B getirebilirler. B!yle%e devaml bir #ekilde t$lumsal 'ayat sarsan #ikayet
nktalar etkisiz duruma getirilir. :&er bu b!yle lmuyrsa, ya t$lumsal kanunlarn yllan
usta%a manevralarla kesilmektedir, ya da siyasi tesir ve n)uz sayesinde mev%ut kanunlar
'kmsz braklmaktadr. 4iyasi burRuvazi sendika kurulu#larnn !nemini takdir etmedik(e
veya anlamaz g!rndk(e ve bunlara kar# #iddetle direndik(e, 4syal ,emkrasi de bu 'r
g!rlen 'areketi benimsemekte ge%ikmedi. 4syal ,emkrasi gayet dikkatli bir davran#la,
sendika 'areketinden kendisine sa&lam bir zemin 'azrlad ve bundan, b'tan ge(irdi&i
gnlerde isti)ade etti. ;er(i 'areketin derin gayesi zamanla rtadan kalkt ve yerini yeni
'ede)lere brakt. Hnk, 4syal ,emkrat 3arti, 'i(bir zaman savundu&u ve ele ge(irdi&i
k$erati) 'areket.in $rgramn da'i krumak i(in (aba g!stermedi ve buna !nem vermedi.
;e(en yllar i(inde t$lumsal 'aklarn savunmas i(in kurulan kuvvetlerin 'e$si, 4syal
,emkrat 3artililerin be%erikli ellerine ge(er ge(mez milli eknmimizin ta'ribi ve yk
edilmesi u&runa kullanlm#tr. Artk i#(inin en basit 'aklar da'i d#nlmez lmu#tur.
Hnk eknmik sa'adaki zrlay% ara(larn kullanlmas, siyasi 'uyuna 'er trl zulme
imkan 'azrlar. Bu i# i(in sade%e bir tara)ta %e'alet ve di&er tara)ta a'mak srnn mev%ut
lmas yeter. L#te rtada g!rlen durumda tam bu #ekilde idi. ;e(en yzyln sn yllarna
d&ru sendika )aaliyetleri ilk ama%ndan uzakla#maya ba#lad. Mllar ge(tik(e 4syal
,emkrat 3arti, i#(iler arasna dalarak en snunda sn) m%adelesinde bir tazyik ara% 'aline
geldi. Bin bir g(lklere katlanarak kurulmu# lan btn iktisadi binalar devaml darbelerle
yklrsa, snunda iktisadi temellerinden tamamen yksun kalm# bulunan devlet binas da
ayn akbete u&ramaktan kendisini kurtaramaz. 3arti, i#(inin ger(ek ve m$'em i'tiya(larna
zamanla da'a az ilgi g!stermeye ba#lad, istekler ne kadar (&alyrsa, nlara %eva$ vermek,
nlar tatmin etmek de nis$ette azalyrdu. "albuki i#(inin arzularna ksmen %eva$
verilmek suretiyle, nlarn kavga kudretini zay)latmak yluna gidilebilirdi.
Hnk 'alk arzusu bir kere tatmin edildi mi, kendini idare edenlere k!r k!rne ba&lanr ve
kavga kuvveti lmaktan (kard.
1rtnalarla dlu snu(, sn) m%adelesini idare eden ve nu k!rkleyenlere !yle bir de'#et
telkin etti ki, 'er 'ayrl t$lumsal re)rma el altndan #iddetle kar# (ktlar. "er re)rm
'areketine bile bile %e$'e aldlar. Bu kadar akl almaz bir davran# 'akl g!stermek
za'metine bile katlanmak gere&ini duymadlar.
i#te bu 'al kar#snda istekler dalgas ne kadar kabar$ ykseliyrsa, istek dalgasnn bir
$ar(a tatmin i'timali de kadar azal$, kaybluyrdu. 1akat btn d!ndrlen bu dla$lara
ra&men, i#(ilere, en tabii ve en k(k 'aklarna da'i gln( denebile%ek %eva$larn
verilmesinin sebebinin, i#(inin m%adele ru'unu, kudretini zay)latmak ve mmknse bunlar
tam manasyla )el%e u&ratmak ldu&unu, bu sinsi )aaliyetin #eytani bir emelin $ar(asndan
ibaret bulundu&unu anlatmak ve a(klamak gerekirdi. Bu durumda 'er trl s!zn sa&laya%a&
ba#arya 'ayret edilemezdi.
BurRuva 3artileri, 4syal ,emkrat 3arti'nin bu krkun( )aaliyetinin sinsi snu(larm ne)retle
kar#lyrlarsa da, bu lumsuz (al#malara kar#lk verebile%ek bir davran#a gerek
g!rmyrlard. "albuki 4syal ,emkratlarn iktisadn ezdi&i, krkun( se)aletini 'a)i)+
letmekten (ekindi&i ve ayn zamanda sn) m%adelesi srasnda sila' larak kulland&
i#(ileri, burRuvazinin kendi tara)na (ekmesi gerekirdi. 1akat burRuvazi 'i( ama 'i(bir #ey
ya$amad. Kar# mevkilere taarruz ede%e&i yerde, kendi bindi&i dal kesti ve kendi kendisini
tazyik altnda brakt, i# i#ten ge(tikten snra da kadar de&ersiz birtakm ara(lar imdadna
(a&rd ki, snunda 'i(biri snu( vermedi ve 4syal ,emkratlar tara)ndan klay%a sa) d#
edildi. "i(bir #ey de&i#medi, sade%e de&i#en memnuniyetsizlik ldu. 5 da gitgide (&ald.
Artk serbest sendika, siyasi 'avaya girin%e 'erkesin 'ayat zerinde bir te'like unsuru larak
belirmeye ba#lad. 4erbest sendika, milli iktisadn emniyet ve gele%e&ine kar#, devletin
sa&laml&na kar#, )erdi 'rriyetlere kar#, krkula%ak ter!r ara(larndan biri ldu.
B,emkrasiB s!zn alayl ve adi %mleler i(inde tela))uz eden !zellikle Bserbest sendikaB
ldu.
Bu 'rriyete bir 'akaretti. Karde#lik ve birlik 'ususu ise #u %mle ile rezil ediliyrduO B4en bir
ylda# de&ilsen ka)an $aram$ar(a edile%ektir.B
i#te g!rn#te insanlk dstu lan, )akat be#eriyeti ma'vetme ylunda yryen bir insaniyet
dstu /P0 ile b!yle tan#tm. Mllar ge(tik(e d#n%elerim geli#ti ve 'i(bir y!nn de&i#tirmek
gerekmedi. 4syal ,emkrasi'nin d# g!rn#n ne kadar iyi surette in%elersem, bu dktrinin
derinliklerini g!rebilmek iste&im de kadar (&alyrdu. Bu 'ususta $artinin resmi edebiyat
bir yardmda bulunamazd. 3artinin resmi a&z, e&er iktisadi knularla me#gul luyrsa, bu
'usustaki knu#malar, iddialar ve rtaya knan deliller 'i(bir zaman d&ru lmuyrdu. 3arti
siyasi gayelerinden s!z etti&i zaman da samimi lmuyrdu.
Btn bunlardan ba#ka (k geli#mi# lan mesele (karma ru'u ve delillerin rtaya knu#
#ekli, bana daima derin tiksinme 'issi telkin ediyrdu. ,erin d#n%eleri, kekeleyi%i, karanlk,
'atta anla#lmaz ve manasz stra$larla dlu bir sr %mlelerle anlatmak isterlerken 'i(bir
)ikir krntsna rastlanmyrdu. Akl !yle bir dlamba(l yllardan ilerliyrdu ki, daima
'ede)i #a#ryrdu. Bir insann kendini ra'at 'issedebilmesi ve bu snsuz BdadaismeBY gbresi
i(inde samimi ve ger(ek bir durumda bulunabilmesi i(in an%ak byk #e'irlerdeki
Bb'emBYY ki#ilerden lmas gerekiyrdu. 4syal ,emkrat 3arti'nin destekleyi%isi lan
yazarlar $ek a(k larak 'alkn bir ksmnn tevazuunu istismar ediyrlard. Hnk bu ti$ 'alk
/,adaisme+ 686@ ylna d&ru kurulan bir edebiyat ve sanat kulu.bu kulun $rgramlar )ikir
ile anlat# arasndaki btn ilgileri rtadan kaldrmakt. B'em+;n gnne ya#ayan,
ba#b# kimse.0 t$lulu&u 'er'angi bir #eyi ne kadar az anlarsa, nda kadar ender ger(ekler
ve de&erler buluyrum sanr.
B!yle%e bu dktrinin, kuramsal bakmdan yanl#l& ve manaszl& ile rtaya (kan ger(ekleri
mukayese edin%e, taki$ etti&i gizli gaye 'akknda ge( de lsa a(k bir )ikir sa'ibi ldum.
5 zaman #unu anladm, btn enerRisini kinden alan bir dktrin kar#snda bulunuyrduk. Bu
dktrin kendi za)erini kazanmak i(in en u)ak te)erruat 'esa$lam#t. Ga)er kazanld& vakit
insanl&a !ldr% bir darbe indirile%ekti. "emen bu arada, bu yk% dktrin ile bir milletin
gne kadar benim dikkatimden uzak kalm# lan !zel vas) arasndaki mnasebetleri g!rdm.
4syal ,emkrasinin gizli ama%, an%ak Ma'udilerin ne lduklarn bilmekle anla#lr. Bu
Ma'udi milletini tanmak, bu $artinin 'ede)i ve niyeti 'akknda g!zlerimizi ka$atan yanl#
)ikirler ba&n k$ar$ atmak demektir. Ma'udileri tanmakla bizi kendine k!r k!rne
ba&layan bu $artinin t$lumsal )ikri de#ildi&inde Marksizm'in (irkin ve krkun( bir #ekilde
gerilmi# yz rtaya (ka%akt. Ma'udi kelimesinin bende ilk de)a larak !zel birtakm )ikirler
uyandrmas, 'angi (a&da meydana geldi&ini kestirmem $ek imkansz de&ilse de, biraz zr
la%aktr. Babamn sa&l&nda bu kelimenin evimizde tela))uz edildi&ini 'i( 'atrlamyrum.
;aliba benim i(in $ek saygde&er lan babam, bu kelimeyi !zel bir #ekilde tela))uz e+den
kimseleri geri ka)al adamlar kabul ede%ekti. 5 'ayat byun%a az (k bir kzm$litli&e
e&ilim g!stermi#ti. Bu e&ilim nun gayet sa&lam lan milli kanaatlerine ra&men d#n%elerine
'akim lmaktan ba#ka, benim zerimde da'i iz brakm#t. 5kul srasnda 'i(bir #ey beni,
ailemden ald&m )ikirleri de&i#tirmeye zrlamad. Keals%'ule'de gen( bir Ma'udi (%u&u ile
tan#m#tm. Bu Ma'udi (%u&una kar# davran#larmzda 'e$imiz dikkatli 'areket ediyrduk.
1akat bu tutumumuza sebe$, Ma'udi (%u&unun baz knular zerindeki ketumlu&u
dlaysyla bizde $ek az bir gven uyandrabilmi# lmasyd. :sasen ne ben ne de
arkada#larm bu davran#mzdan !zel bir snu( (karmadk.
-i'ayet n d!rt n be# ya#ma geldi&imde siyasetten ba'sedildi&i sralarda Ma'udi kelimesini
duymaya ba#ladm. Bu s!zler ben de az da lsa bir itiraz etme duygusu uyandryrdu.
Mez'e$ler dlaysyla (kan kavga ve (eki#meleri g!rd&m vakit i(imde na'# 'isler
kabaryrdu. Bu 'al de, beni bu 'ususta baz itirazlara zrluyrdu. Linz'deki Ma'udi says
azd ve Avru$alla#malard. 5nlar Alman zannediyrdum. Bu kanaatin manaszl&n idrak
edemiyrdum. Almanla Ma'udi arasndaki )arkn sade%e dinler arasnda ldu&unu
zannediyrdum. "atta srekli zulmlere 'ede) lmalarn, din /arkna veriyr ve bu yzden de
kendilerine anti$ati beslemiyrdum.
i#te ka)am bu d#n%elerle dlu larak =iyana'ya geldim. Mimari alandaki kabiliyetimin
bllu&u i(ine dald&m ve kendi mukadderatmn a&rl& altnda ezildi&im i(in, ilk gnler
byk #e'rin n)usunu te#kil eden (e#itli zmreler 'akknda g!zme 'i(bir #ey taklmad. 5
gnlerde =iyana'da iki milyn ki#i ya#yrdu ve bu n)usun iki yz bini Ma'udi idi. i#te ben
bunun )arknda de&ildim. Llk gnlerde g!zlemlerim ve d#n%elerim, yeni de&er ve )ikirlerin
giri#tikleri '%uma $ek kadar kar# kya%ak kuvvette de&ildi. -i'ayet i(imde a&r a&r
skTnet rtaya (kmaya ba#lad& ve bu 'ummal 'ayaller a(kl&a kavu#tu&u sralarda,
Ma'udi meselesi ile burun buruna geldi&im an ki, etra)m (e$e(evre saran dnyaya (k da'a
dikkatli bakmaya ba#ladm.
Ma'udi meselesi ile kar#la#mamdaki #ekil bana $ek '# gelmedi. Ben sralarda Ma'udi'yi
sade%e ba#ka bir dine mensu$ bir kimse larak kabul ediyrdum. ,ini (eki#melerden ve dini
inan#lardan (kan 'er trl d#manl&, '#g!r ve insaniyet adna daima knamaktan da
kendimi alamyrdum. Bu arada =iyana'nn Ma'udi aley'tar basnn tutumu da bana medeni
bir milletin !r) ve geleneklerine yak#maz gibi geliyrdu. 5rta (a&lara kadar uzanan ve tekrar
kanaatim%e 'i( istenmeyen baz laylarn 'atras aklma taklyrdu. :sasen bu ba'setti&im
gazeteler, birin%i sn) basn rgan larak kabul edilmiyrlard. 3eki ama ni(in bu b!yle idiJ
Bunu gnlerde ben de $ek bilmiyrdum, i#te bundan dlay bu gazetelerin tutumuna 'iddet
ve (ekememezli&in sebe$ ldu&unu sanyrdum. Bu kanaatimi, byk basn rganlarnn
yayn ylu ile ya$lan bu '%umlara kar#lk vermemesi de kuvvetlendiriyrdu. Benim takdir
edi$, be&endi&im 'usus, bu basnn kendi aley'indeki yaynlara %eva$ vermeyi$, susarak ve
nlardan 'i( ba'setmeyerek nlar BsessizlikB ile rtadan kaldrmas idi.
,nya%a me#'ur -eue 1reie 3resse, Ziener Eagblatt ve di&erini devaml larak kudum.
5kurlarna bl bl bilgi vermeleri ve knular gayet tara)sz rtaya kymalar beni 'ayrette
brakt, i#te bu basnn kibar 'alini takdir ediyrdum. 4ade%e basnn a&r slTbu beni biraz
ra'atsz ediyrdu, 'atta bende lumsuz etki brakyrdu. Belki de bu kusur, btn bu byk
kzm$lit #e're %an veren (r$ntl ve 'areketli ya#ay#n snu%u labilirdi. 5 gnlerde,
=iyana'y b!yle bir #e'ir sayd&m i(in, kendi kendime buldu&um a(klamann bir mazeret
te#kil etmekten !teye ge(emeye%e&ini kabul ediyrum.
1akat beni en (k ra'atsz eden #ey bu basnn 'kmete $ek yl#k ve terbiyesiz bir #ekilde
kur ya$mas idi. ")burg'da k(k bir lay (kmaya g!rsn, i#te bu lay kurlara, ya (k
byk bir #evk ve galeyan i(inde ya da byk bir znt bulutu altnda kaleme alnarak
sunuluyrdu. "ele 'ele gelmi# ge(mi# btn devirlerin en akll 'kmdar /P0 knu edildi&i
vakit, gazetelerde (kan yazlar, kz#ma srasndaki bir yaban 'rzunun di#isini bylemek
i(in ya$t& dans akla getiriyrdu. Btn bunlar bana bir g!steri#ten ibaret gibi geliyrdu.
L#te benim bu g!zlemim Bliberal demkrasiB 'akknda bugne kadar besledi&im )ikirlerin
zerine baz g!lgeler d#rd. 4arayn sevgisini bu #ekilde kazanmak, milletin #ere)ini 'i(e
saymak demekti. B!yle%e =iyana'nn byk basn ile arama kara kedi girmi#ti. "er zaman
ya$t&m gibi, da'a ilk gnlerde de Almanya'da gerek siyasi alanda ve gerek ssyal ya#ay#ta
geli#en laylarn 'e$sini =iyana'da byk bir dikkat ve i'tirasla taki$ ediyrdum. Kei%''n
ykselmesini, Avusturya ,evleti'nin re'avet 'astal& ile gurur ve 'ayranlk duyarak
mukayese ediyrdum. Kei%''n d# siyasetindeki ba#arlar bana snsuz bir keyi) verirken
i(teki siyasi durum beni kadar sevindirmiyrdu. 5 sralarda ikin%i ;uillaume aley'indeki
m%adeleyi 'i( uygun bulmuyrdum. 5nu sade%e Alman im$aratru kabul etmiyr, ayn
zamanda Alman dnanmasnn tek yarat%s
sayyrdum.
Kei%'tag'n, im$aratru siyasi nutuk vermekten alkyan karar, beni bir 'ayli
sinirlendiriyrdu. Hnk bu karar bu 'ususta 'i(bir yetkiye sa'i$ lmayan bir me%listen
(kyrdu. Bu erkek kazlar, $arlamentlarnda sade%e bir devre zar)nda bile, btn bir
im$aratr 'anedannn yzyllar byun%a ya$amaya%a& manaszlklardan Hk da'a )azlasn
rtaya kyuyrlard. "er yar delinin d#n%elerini dinletmek i(in s!z ald&, 'atta kanun
ya$%s s)at ile devlet i(inde ba#b# braklan ve btn d!nemlerin en geveze insanlarndan
lu#an a#a&lk bir me%listen, im$aratrluk ta%m ta#yan ki#inin azar i#itebildi&im g!rmek
bende ne)ret uyandryrdu. Ayr%a beni (ileden (karan ba#ka bir #ey da'a vard. Bu da
im$aratrluk [tabalarnn en adi atlarn bile, gayet saygyla selamlayan ve e&er 'ayvan
kuyru&unu sallarsa byk bir ve%de dalan =iyana basnnn, Alman im$aratru'na ait aslsz
endi#elerini zntl bir dille ve aslnda iyi bir bi(imde saklanamayan k!t bir niyetle rtaya
kymaya %esaret etmesi idi. :&er bu basnn yazdklarna baklrsa Almanya
im$aratrlu&unun i#lerine kar#mak niyetinde de&ildiler. Ke#ke ALLA" nlar b!yle bir
davran#tan krusaP 1akat nlara baklrsa, iki im$aratrluk arasndaki anla#mann rtaya
(kard& !devi yerine getiriyrlard ve bu bakmdan yarann zerine adi, $is $armaklarn
gya dst(a bir bi(imde basyrlard. B!yle%e basnn ger(e&i yazma !devini yerine getirmi#
luyrlard /P0 Aslnda nlar, b!yle yazarak srta srta yaraya kirli $armaklar ile
basyrlard. Bundan dlay btn kanm te$eme (kyrdu. ;itgide byk ve itibarl /P0 ba+
sndan #$'e etmeye ba#ladm. 4nunda Ma'udi aley'tar gazetelerden biri lan ,euts%'es
=lksblatt'n bu durumda da'a asil ve terbiyeli bir #ekilde 'areket etti&ini g!rdm.
Ayr%a beni sinirlendiren di&er bir 'usus da, byk basnn gnlerde 1ransa ,evleti'ne kar#
g!sterdi&i sayg idi. -erede ise bu sayg ibadet #eklini ala%akt. Bu itibarl /P0 basnn
Bmedeni milletBi !vmek i(in s!yledi&i gzel #iirleri kudu&um zaman, insan Alman ldu&una
adeta utanyrdu. Bu adi 1ransa sevgisi salgn (k de)a bu byk gazeteleri elimden )rlat$
yere atmama sebe$ ldu. H&u zaman =lksblatt' kuyrdum. 5 da'a k(k bir dnyaya
sa'i$ i+di. 1akat b!yle knular da'a uygun bir slT$la ele alyr ve in%eliyrdu. ;er(i nun
Ma'udi aley'tarl&n $ek tasvi$ etmiyrdum. 1akat yazlanlarn arasnda baz kere !yle
deliller tes$it ediyrdum ki, bunlar beni d#n%eye sevk ediyrlard.
Belki de gnlerde =iyana'nn kaderine 'akim lan #a's ve $artiyi i#te bu 'ava i(inde
tandm. Bu adam ,r. Kari Lueger, $arti de "ristiyan 4syal 3arti idi. =iyana'ya geldi&im
gnlerde bunlara kar#ydm. Bana g!re ,r. Kari Lueger ve $arti, geri%iydiler. 1akat snunda,
'em #a's 'em de eserini tanmak )rsatn elime ge(irin%e bu 'kmm de&i#tirdim. Bugn
bile ,r. Kari Lueger'i btn devirlerin en yksek Alman belediye ba#kan kabul ediyrum.
"ristiyan 4syal 'areket kar#sndaki kanaatlerimin de&i#mesi ile, ka)amda ne kadar batl
d#n%eler varsa 'e$si bir anda yk luverdi. Ma'udi aley'tarl& 'ususundaki kanaatim de
zamanla de&i#ti. 1akat bu d&ru yla giri# benim i(in (k stra$l ldu. Ayr%a zi'nimde gizli
m%adeleler %ereyan etti. An%ak, akl ve 'issiyat, t$k iki d#man gibi birbirleri ile
sava#tktan snra, akl za)eri elde etti. iki yl ge(tikten snra ise, akl ve 'issiyat birbiri ile
birle#ti ve snunda 'issiyat akln sadk bir kruyu%usu ve yl g!steri%isi ldu. ,#n%elerimin
ald& terbiye ile akl arasnda ge(en ve $ek '# lmayan bu byk (eki#me srasnda =iyana
kaldrmlarnn verdi&i 'ayat dersi, benim i(in (k de&erli g!revleri yerine getirmemi sa&lad.
Artk skak ve %addelerde k!rler gibi dla#myrdum. ;!zlerim a(lm#t. Bir gn =iyana'nn
eski ma'allelerinden ge(erken, ani larak uzun $elerinli, uzun siya' sa(l bir adamla
kar#la#tm. Bu da bir Ma'udi miydiJ i#te ilk aklma gelen d#n%e bu ldu. Linz
Ma'udilerinde bu kya)et yktu. Bana yaban% gelen simay i'tiyatl bir #ekilde ve dikkatle
in%eledim. Bu yaban% simay in%eledik(e adamn yz 'atlarna dikkatle baktk(a biraz evvel
kendi kendime srdu&um sruyu de&i#tirdimO A%aba bu bir Alman mydJ
"emen kita$larda #$'elerimi yk ede%ek (areler aradm. "ayatmn ilk Ma'udi aley'tar
br#rlerini satn aldm. 1akat ne var ki, bu br#rlerin 'e$si de kuyu%ularnn Ma'udi
davasn biraz biliyr )arz ederek 'azrlanm#t. Bu br#rlerdeki yazlarda bende yeni
birtakm #$'eler d&urdu. Keza iddialarn is$at i(in ileri srdkleri deliller (k yzeysel ve
ilmi temelden tamamen uzakt, i#te bundan dlay batl )ikirlere tekrar sa$landm. Bu durum
'a)talar%a ve 'atta aylar%a devam edi$ gitti.
Mesele bana kadar anrmal, it'amlar nis$ette !l(sz geliyrdu ki, 'aksz bir karar alma
krkusu, bana i#ken%e edi$ duruyr, beni endi#e ve tereddtlere d#ryrdu. :sasen, dini
(eki#meler srasnda !zel bir mez'ebe mensu$ lan Almanlarn knu edilmedi&ini, tamamen
ayr bir rkn, yan Ma'udili&in zerinde duruldu&unu anlamaya ba#ladm. Artk bu 'ususta
'i(bir #$'em kalmad. Hnk bu knu ile me#gul lmaya ba#lad&m ve btn dikkatimi
Ma'udiler zerine y&unla#trd&m gnden bu yana =iyana'y ba#ka bir #ekilde g!rmeye
ba#ladm. Artk nereye gitsem, ne tara)a baksam g!zme 'e$ Ma'udiler taklyrdu.
Ma'udileri (k ve sk g!rdk(e nlar di&er insanlardan klay%a ayrabiliyrdum. =iyana'nn
merkezinde ve Euna'nn kuzeyindeki ma'allelerin d# g!rn#leri, Almanlarn turduklar
yerlerin g!rn#leri ile tamamen )arkl idi. 5ralarda ba#ka bir n)us %vl %vl kayna#$
duruyrdu.
Cimdi, belki bu 'ususta, yani Ma'udileri tanmada biraz #$'em varsa da, Ma'udilerden
bazlarnn davran#lar beni 'er trl s$'e ve tereddtten uzakla#tryrdu. Ma'udiler
arasnda geli#me ve =iyana'da lduk(a dal budak sarm# byk bir 'areket Ma'udi rknn
vas)n !zellikle g!ze (ar$ar bir #ekilde rtaya kyuyrdu. Bu byk 'areket 4iynizm'di.
Ma'udilerin k(k bir ksm 4iynizm'i tasvi$ ediyrdu. ;eri kalan (&unluk ise bu $rensibi
kabul etmiyr gibiydi. 1akat bu davran#lara yakndan bakla%ak lursa, $erde kalkyr ve
rtaya bamba#ka bir durum (kyrdu. ;!ze, kendi davalarnn gere&i larak Fydurduklar
birtakm asl astar lmayan sebe$ler (ar$yrdu. ;er(ekte ise Liberal Ma'udiler, siyasi
)aaliyet g!steren Ma'udileri, ayn irkin mensu$lar de&ildir diye reddetmiyrlard. 5nlar
sade%e Ma'udiliklerini d#nerek nlara )ena g!zle bakyrlard. 1akat bu durum nlarn bir
araya gelmelerine ve birlik lmalarna engel te#kil etmiyrdu, i#te bu Liberal Ma'udilerle,
4iynist Ma'udiler arasndaki ya$ma%k kavga bende byk bir tiksintinin d&masna sebe$
ldu. Bu g!stermelik (eki#me 'i(bir ger(e&e dayanmyrdu, tam manasyla k%a bir yalandan
ibaretti. Bu 'ile ise, Ma'udi rknn kendine yak#trd& asalete ve temiz ru'lulu&a 'i( uygun
d#mezdi. L#in aslna baklrsa bu rkn a'lakl ve temiz ru'lu lu#u (k !zel bir 'aldi. Bu
'eri)lerin suya kar# ne kadar az yaknlklar ldu&u yzlerine bakln%a, 'atta (&u de)a
yanlarna g!znz ka$al larak bile yakla#n%a der'al anla#lyrdu. 4nra bu $elerin giyen
'eri)lerin adi kkularn duyduk(a, midemin kabard&n 'issetme&e ba#ladm. "e$sinin
st ba# $isti ve 'i( de kibar kimseler de&ildiler. Anlatt&m bu ayrntda belki ilgi (eki%i bir
'usus yktur. Ama bu 'eri)lerin $islikleri altnda se(kin rkn a'lak y!nnden eksikli&ini
tes$it edin%e byk bir tiksinti duyuyrdum.
Artk beni en (k ilgilendiren #ey Ma'udilerin baz sa'alarda g!sterdikleri )aaliyetlerdeki
'areket #ekilleri idi. Mava# yava# 'areketlerinin srlarn ke#)etmeye ba#ladm. 4syal 'ayatta
ne #ekilde lursa lsun 'er'angi bir k!tlk varsa Ma'udi na mu'akkak katlyrdu. Bu ti$
bir yaraya ne#ter vurulur vurulmaz, kku#mu# bir v%uttaki slu%an gibi $arlak #ktan g!zleri
kama#m# bir ()t rtaya (kyrdu.
Ma'udilerin basnda, gzel sanatlarda, edebiyatta, tiyatr ve sinemadaki )aaliyetlerini in%eden
in%eye tetkik edin%e, bende Ma'udilik aley'inde bir (k it'amlar birikti. B!yle%e tatl s!zler,
tatl yazlar bana bir )ayda vermez ldular. "er'angi bir tiyatr ya da sinema a)i#lerine
bakmak ve temsili ya da )ilmin senarysunu yazan adlar in%elemek yetiyrdu. B!yle
ya$ln%a insan ister istemez Ma'udilerin amansz d#man luyrdu. Bu sinsi )aaliyet
=iyana'da 'alk ze'irleyen bir a'lak vebasyd ki, eski devirlerin vebasndan (k da'a byk
)elaketlerle yklyd. Bu ze'ir 'i( durmadan bl miktarda i+mal edili$ etra)a yaylyrdu. Bu
eserleri meydana getirenlerin terbiye ve )ikir seviyeleri ne kadar s)r, 'atta s)rn altnda ise,
eser /P0 meydana getirme kabiliyetleri de kadar byk idi. Bu adi adamlar sanki bir
$skrtme makinesi gibi, btn $isliklerini insanl&n yzne )#krt$ duruyrlard. Bu gibi
adi adamlarn says da bir 'ayli kabarkt.
Eanr'mn lt)etti&i bir ;et'e'ye kar#lk, nun (a&da#larna bu (alakalem giden 'eri)lerin
musallat lduklarn bir d#nn. Bu ad adamlar birer basil gibi en temiz ru'lar
ze'irlemekten bir an bile geri kalmyrlard. Ma'udi'nin Eanr tara)ndan bu krkun( rl y+
namak i(in !zellikle yaratld&n d#nmek $ek mt'i# bir #ey... 1akat bu 'ususta
aldanmamak ve 'ayallere asla ka$lmamalyz. Hnk se(kin rk dedikleri, bu mundarlar
mdrJ
Artk sanat eseri larak rtaya (kan $is ve adi yazlan kaleme alan isimleri, byk bir
dikkatle in%elemeye ba#ladm. Bu in%elemenin snunda da'a !n%eki d#n%elerimin 'atal
ldu&unu g!rdm "issiyat ne kadar insan aldatrsa aldatsn, akln ara#trma ylu ile rtaya
(kara%a& snu(lar da'a d&ru luyrdu. ;er(ek #uyduP ;zel sanatlardaki adi eserler, edebi
sa'adaki $islikler, tiyatr ve sinemalarda ynanan budalalklarn yzde dksan, memleket
n)usu nn an%ak yzde biri kadar lan bir rkn meydana getirdi&i #eyler di. Bu inkar
edilmez bir ger(ekti. Bir vakitler benim dnyaya 'akim gibi g!rd&m byk basm da ayn
dikkat ve 'assasiyetle in%eledim. Hengeli ne kadar derine atar, ne#teri yaraya ne kadar (k vu+
rursam eskiden beni 'ayranlklar i(inde brakan #eylerin itibarlar g!zmde s)ra iniyrdu. Bu
basnn slubu dayanlmaz bir #eydi. Milletine yaban% ldu&u kadar, basit buldu&um )ikirleri
de kabul etmek zrunda kaldm. Bu yalan makinelerinin yazlarndaki tara)szlk bana d&ru
gibi gelmekten (k, byk birer uydurma #eklinde g!rnyrdu. Bu basndaki yazarlarn
'e$si Ma'udi idiler. :skiden 'i( dikkatimi (ekmeyen binler%e ayrnt #imdi btn dikkatimi
zerlerine t$ladlar ve in%elemeye layk g!rldler. Bir vakitler beni d#ndren 'ususlar
da a(k(a g!rmeye ve etki alanlarn anlamaya ba#ladm. Artk bu basnn liberal )ikir ve
d#n%elerini bamba#ka bir #ekilde g!ryr ve tartyrdum. Kendisine kar# lanlarn
yazlarna %eva$ verirken taknd& kibarl&n veya d#n%esine ters d#en yayna kar# bir !l
sessizli&i i(inde susmasnn sa'tekarl&n artk iyi%e anlyrdum. Bu #$'esiz (k kurnaz%a
davran#t.
vg dlu tiyatr sinema ele#tirileri, sade%e Ma'udi lan yazarlar i(indi. ,aima Alman lan
yazarlar k!tleniyrdu. ikin%i ;uillaume'a sinsi%e batrdklar i&neler !yle gzel tekrarlan$
duruyrdu ki, bu yaynn bir merkezden 'azrlan$ 'alka sunuldu&unu der'al miadm. 1ransz
kltr ve medeniyeti i(in (kan yazlar da bu #ekilde 'azrlanyrdu. Mste'%en yazlar, adi
te)rikalar grla gidiyrdu, Bu basnn dili kula&ma yaban% geliyrdu. Makalelerin 'e$si
Alman milletinin men)aatlerine kadar ters d#yrdu ki, bu mu'akkak kasten ya$lyrdu,
i#te b!yle 'areket etmek kimin )aydasna idiJ Bu bir rastlant eseri miydiJ
Eekrar tereddt i(inde kaldm, in%elemelerime devam ettim. Bir sr laylar tek tek
in%eledik(e d#n%elerim tekrar rayna lurdu. Ma'udilerin a'lak ve gelenek 'akknda
besledikleri d#n%e (k krkun( bir #eydi. Bu 'ususta kaldrmlar bana 'ayat dersi verdi ve
bu ders benim i(in (k a% ldu.
Ma'udilerin )u'u#ta ve !zellikle beyaz kadn ti%aretinde byk )l ynadklarn tes$it ettim.
Bu ke$azelik, 1ransa'nn gneyindeki liman #e'irleri bir kenara braklrsa, Bat Avru$a
#e'irlerinin 'e$sinden (k da'a klay =iyana'da in%elenebilirdi. Ak#am vakitleri
Le$ldstad.n dar ve ten'a skaklarnda 'er adm ba#na birtakm insanlk i(in yzkaras
sa'nelere #a'it lunuyrdu. Bu durum, sava# srasnda ,&u Ie$'esi'nde sava#an Alman
askerlerin%e g!rlene kadar Alman milletinin byk bir (&unlu&u tara)ndan bilinmiyrdu.
=iyana'nn bataklklarnda )aziletin, byk bir ne)retle kar#lay$, isyan ede%e&i bu dramn
ba#arl bir #ekilde ve tam bir te%rbe ile terbiyesiz ve 'er trl 'isten yksun Ma'udiler%e
idare edildi&ini g!rn%e v%udum bir sarsnt ge(irdi, snra byk bir 'iddete gark ldum.
Artk Ma'udi meselesini aydnl&a (karmaktan krkmuyrdum. Bunu kendime vazi)e
edine%ektim. Medeni 'ayatn (e#itli b!lmlerinde ve gzel sanatlarn 'er trl )aaliyetlerinde
Ma'udi'yi te#'is edi$, rtaya (karmay !&rendik(e, bu adi ma'lTka rastlaya%a&m 'i( ama 'i(
aklmdan ge(irmedi&im bir yerde nunla burun buruna geldim. Ma'udilerin 4syal
,emkrasi'nin idare%isi ldu&unu anlad&m zaman eski d#n%elerimden der'al syrldm.
B!yle%e 'issiyatmla aklm arasnda uzun sre devam eden m%adele sna erdi.
i#(i arkada#larmla lan gnlk g!r#melerim srasnda nlarn 'er'angi bir meselede ne
kadar klaylkla )ikir ve kanaat de&i#tirdiklerine dikkat etmi#tim. Bu de&i#iklikler i#(i
arkada#larmda bir i+ki gn, 'atta (&u zaman birka( saat i(inde luyrdu. Kendileri ile
kar#lkl knu#uldu&unda akla uygun )ikirler besleyen kimselerin, gazetelerin basks altna
girin%e, bu gzel )ikirleri 'e$ birden unutuvermelerine bir trl akl er diremiyrdum. Bu
durum 'er zaman beni mitsizli&e sevk ediyrdu. Bu gibi kimselerle saatler%e knu#u$
kendilerine !&tler verdikten snra, artk tam bir )ikri anla#maya vard&mza kanaat
getirdi&ime veya nlar (rk )ikirler 'akknda aydnlatt&ma inand&m i(in sevin(
duyarken, aradan A? saat ge(meden i#e tekrar ba#lamak gerekti&ini byk bir a% ile g!ryr+
dum. Btn (abalarm b#a gitmi# luyrdu. Bu kimselerin manasz d#n%eleri, kyamete
kadar sallana%ak lan bir sarka( gibi tekrar 'areket nktasna gelmi# luyrdu.
Kaderlerinden memnun de&ildiler. Bu i#(iler, kendilerine a% darbeler indiren kaderlerine
kzyrlard. 3atrnlar, krkun( kaderlerinin birer zalim i%ra%s gibi g!ryrlard, nlardan
ne)ret ediyrlard. "allerine 'i( mer'amet g!stermeyen 'kmet adamlarna k)rler
savuruyrlard. Btn bunlar yiye%ek )iyatlar aley'ine g!steri ya$arak, t$lu 'alde
%addelerden ge(tikleri sralarda yzlerin den kunuyrdu. 1akat bir trl akl erdiremedi&im
'usus, bu i#(ilerin kendi milletlerine besledikleri kindi. Bunlar, milletimin bykl&n
meydana getiren 'er #eyi k!tlyrlar, tari'imizi kirletiyrlar ve rkmzn byk adamlarna
(amur atyrlard. Kendi syda#larna, kendi yuvalarna, d&duklar vatana kar# g!sterdikleri
bit d#manlk, akln kabul edemeye%e&i bir #eydi. Bu #ekil 'areket tabiata aykr idi. ;er(i
yllarn #a#rm# lan bu kimseleri d&ru yla sevk etmek mmknd. 1akat bu lumlu
snu( sade%e birka( gn veya bir iki 'a)ta devam ederdi. ,&ru yla sevk edilenlerden
'er'angi birine bir sre snra rastland&nda, nun tekrar eski duruma d!nd& de'#etle
g!rlyrdu.
4syal ,emkrasi basnnn !zellikle Ma'udiler tara)ndan kntrl ve idare edildi&ini zamanla
)ark ettim. Bu duruma !zel bir mana veremiyrdum. Keza di&er gazetelerde de durum ayn
idi. Cu 'usus !zellikle dikkatimi (ekiyrdu. Eerbiyemin ve kanaatlerimin milli kelimesine
verdi&i manaya uygun d#e%ek #ekilde 'akikaten milli labilen ve yazarlar arasnda
Ma'udilerin bulundu&u tek bir gazete yktu. Artk kendi kendimi zrlayarak, Marksist basnn
yazlarn kumaya ba#ladm. Bana !yle bir ne)ret duygusu verdiler ki snunda bu 'yanet ve
al(aklk kleksiynlarm meydana getirenleri da'a yakndan tanmak zere 'arekete ge(tim.
Bu 'eri)lerin 'e$si istisnasz Ma'udi idiler. Eemin edebildi&im btn 4syal ,emkrat
br#rleri kudum, imza sa'i$lerinin 'e$si de Ma'udi'den ba#kas de&ildi. "emen 'emen 'er
i#te #e) lanlarn isimlerini tes$it ettim. Bunlarn (&u da Ma'udi idi. Baz milletvekilleri,
sendikalarn sekreterleri, $arti ba#kanlar veya'ut skak 'areketlerinin liderleri 'e$ se(kin
/P0 rkn mensu$lar idi. Austerlitz, ,avid, Adler, :llenbgen ve di&erleri... i#te bu adlar
'i(bir zaman aklmdan (karmaya%a&m.
Artk bana kar#t lanlarn mensu$ bulunduklar $artinin kilit nktalarnn yaban% bir milletin
elinde ldu&unu anladm. Hnk 'er Ma'udi, bir Alman lamazd. Bunu kati larak
!&renin%e, (k ra'at ettim. B!yle%e, rkmzn #eytann artk biliyrdum. =iyana'daki ge(en
bir yl i(inde 'er i#(inin d&ru bilgi ve d&ru a(klann kar#snda ger(e&i teslim etti&ini
g!rdm. Mava# yava# bu i#(ilerin dktrinlerine vak) lmaya ba#ladm. Bu dktrin #a's
kanaatlerini u&runda ba#latt&m kavgada benim sila'm ldu. B!yle%e ba#ar daima tara)mda
kalyrdu. Byk 'alk t$luluklarn zaman ve sabr 'ususunda byk )edakarlklar
g!stererek kurtarmak gerekti. 1akat btn (abalarma ra&men bir Ma'udi'yi kendi
g!r#lerinden ve kanaatlerinden ayrmay ba#aramadm. 5 gnlerde Ma'udileri inan(larnn
manaszl& 'akknda aydnlatmaya (al#a%ak kadar a$tallk ediyrdum. ,ar (evremde
b&azm kuruyana ve dilimde ty bitene kadar knu#u$ duruyrdum. 5nlara Marksizm'in
te'likesini g!sterebile%e&imi sanyrdum. 1akat ters snu(lar alyrdum. Hnk 4syal
,emkratlarn gerek nazari ve gerek tatbikatta a(k larak elde ettikleri bu ba#arlar nlarn
(al#ma azimlerini kuvvetlendirmekten ba#ka bir #eye yaramyrdu. An%ak bu 'eri)lerle ne
kadar (k mnaka#a edersem, slT$larn kadar iyi arlayabiliyrdum. Bunlar 'er #eyden
!n%e, kendilerine kar# lanlarn aklszlklarna gveniyrlard. :&er mnaka#a srasnda bir
ba#ka ka(amak yl bulamazlarsa vakit kendilerine budala ss veriyrlard. :&er bu da
ba#arl lmazsa, zaman 'i(bir #ey anlamyrmu# gibi davranyrlard. Bu durum kar#snda
biraz sk#trlrlarsa, zaman da ba#ka bir knuya ge(iyrlard. Bir sr manasz la)lar
ediyrlar, e&er itiraz edilmezse, bunlardan ba#ka knular i(in deliller (karyrlard.
stlerine da'a )azla gidile%ek lursa, avu%unuzdan kay$ ka(yrlar ve artk 'i(bir #eye %eva$
vermez luyrlard. Kurtar% gibi etra)ta dla#an bu 'eri)lerin birini yakalad&nzda sanki
elinizde ya$#kan ve %vk bir madde tutmu# gibi luyr ve insana tiksinti veren bu madde
$armaklarnzn arasndan kay$ gittikten snra, ba#ka bir yerde tekrar t$lan$
#ekilleniyrdu, i(lerinden bir ikisine )ikirlerinizi kabul etmekten ba#ka bir (are brakmaya%ak
#ekilde kesin bir darbe indirdi&inizde, ilerisi i(in bir mit beliriyrdu. 1akat aradan bir gn
ge(tikten snra 'ayretler i(inde kalyrdunuz. Ma'udi yirmi d!rt saat !n%e lanlar 'i(
'atrlamyr ve ba#lang(ta ldu&u gibi yine b# la)lar edi$ duruyrdu. 4anki aramzda 'i(bir
#ey ge(memi# gibi davranyrdu. :&er buna kza%ak lur da kendisine iza'at vermeye
kalkarsanz, #a#rm# gibi ya$yr ve kesinlikle bir #ey 'atrlamad&n s!ylyrdu. Malnz bir
#ey 'atrlamad&n s!ylemekle kalsa yine iyi... Bir gn evvel iddialarnn d&rulu&unu is$at
etmi# ldu&unu da ilave ediyrdu.
Ben bu durum kar#snda (&u zaman dnu$ kalyrdum, insan bu 'eri)lerin nesine 'ayret
ede%e&ine #a#ryrdu. A%aba anlam66A s!zlerin (klu&una m, yksa yalan s!ylemekteki
ustalklarna 'ayret edilmeliydiJ 4nunda Ma'udilere kin ba&ladm. Btn bu Heki#melerin
iyi tara) da vard. "i( de&ilse 4syal ,emkrasinin $r$aganda% liderlerim da'a iyi ve
yakndan tanm# luyrdum. bu milletimin isti)adesine idi. i#te bu yaban%larn #eytan bile
#a#r+Fn ustalklarna kurban giden i#(ilerimizin davran#larna kim kzabilirJ Ceytana
$abu%unu ters giydiren rkn, 'ile dlu iddialarna kar# kymakta ben bile bin bir za'met
(ekiyrdum. Biraz evvel s!ylediklerini az snra inkar edenlere kar# gali$ (kmak ne kadar lr
bir #eydi, i#te Ma'udileri ne kadar yakndan tanrsam, i#(ileri de ! kadar mazur g!ryrdum.
Ben%e su(lu lanlar yalnz i#(iler de&il. Asl su(lu lanlar 'alkmzn mukadderatna
a%mann, kesin bir #ekilde adil kanunlarla i#(ilerin 'aklarn teslim etmenin, milleti kandran
a'lak bzu%uyu duvara (akmann za'mete de&mez bir i# ldu&unu kabul edenlerdi. "er gn
st ste ya$t&m te%rbeler beni Marksizm'in kaynaklarn OB Kastr$ bulmaya y!neltti. Artk
Marksizm'in btn ayrnts ben%e KialTmdu. ,ikkatli g!zlerim bu dktrinin geli#mesini ra'at
ra'at WDrebiliyrdu. Bu dktrinin d&ura%a& snu(lar !n%eden ta'min edebilmek i(in bir
$ar(a mu'akeme ya$mak yetiyrdu. A%aba bu LCL k!rkleyenler, eserleri sn #eklini ald&
zaman meydana gele%eklerden 'aberdar mydlarJ Mksa bilmeden 'atal bir ylda mydlarJ
:vet, #imdi mesele bunu bilmekte ve tes$it etmekte idi.
Kanaatim%e bu iki i'timalin ikisi de mmknd, ikin%i i'tilalde )e%i snu%a engel lmak i(in
mu'akeme kabiliyetine sa'i$ 'erkesin 'arekete ge(mesi bir g!rev idi. Ama birin%i i'timale
g!re milletleri (amurun i(ine ska%ak lan bu 'astal&a sebe$ lanlarn 'akiki birer, #eytan
lduklarn teslim etmek gerekirdi. Hnk medeniyetin yerle bir lmasna ve dnyann bir
(!le d!nmesine yl a(a%ak bir te#kilat d#nmek ve nun $lanlarn ya$mak i(in bir insim
dima&na de&il de, yedi ba#l bir %anavar aklna i'tiya( vardr. Bu durumda tek (are m%adele
etmekten ibaretti. Bu m%adele, inlim aklnn sa&laya%a& 'er trl sila'larla ya$lmalyd.
:vet, nlarn sila'lar ne lursa lsun bu m%adele ya$lmalyd. "areketin $rensi$lerini da'a
iyi anlayabilmek i(in bu )aaliyeti srdrenleri dikkatli bir #ekilde in%elemeye ba#ladm.
Ma'udi meselesi 'akkndaki bilgilerim sayesinde 'ede)e ta'minlerimden da'a (abuk ula#tm,
Ma'udi'nin anlatmak istedi&ini nasl yaz$ s!yledi&ini !&rendim. Bunlarn usul, 'er zaman
kendi d#n%elerini saklamak i(in kullanlan bir #eydi. Ma'udi'nin ger(ek gayesi 'i(bir zaman
yaznn tamamnda aranmamaldr. Ma'udi gayesini satrlarn arasnda gizler, i#te bu gnlerde
i(imde byk bir yenile#me meydana geldi. :skiden enerRiden yksun bir kzm$lit iken,
#imdi taassu$ dere%esine varan bir Ma'udi d#man ldum. B!yle%e sn de)a larak a% bir
'zn vi%danmda dla#t. Ma'udi milletinin tari' byun%a rtaya kydu&u n)uzunu dikkatle
in%eledim. ;ayelerine akl erdiremedi&imiz bu k(k milletin sn za)erim istememizi
birdenbire byk bir endi#e ve a% ile d#nmeye ba#ladm. "er an bir $ar(a t$rak i(in
ya#am# lan bu millete, dnya a%aba bir mka)at larak m vaat edilmi#tiJ Bizim bekamz
i(in sa'i$ ldu&umuz m%adele 'akknn ger(ekten dayand& bir temeli var mydJ Mksa bu
m%adele 'akk bizim zi'inlerimizde mi geli#iyrduJ
Marksizm'i in%eden in%eye tetkik etti&imde ve Ma'udi milletinin )aaliyeti ile me#gul
ldu&umda bu srularn %eva$larn mukadderatn kendisi verdi. Marksizm ve Ma'udi
)aaliyeti tabiatn uydu&u aristkratik $rensi$lerin 'e$sini reddediyrdu. Bunlar kuvvet ve
enerRinin snsuz imtiyaz yerine saynn stnl&n kabul ediyrlard. Marksizm, insann
ki#isel de&erini inkar ediyr, rkn !nemini tanmyr ve b!yle%e insanl& 'ayat ve
medeniyeti i(in evvel%e tayin edilmi# #artlardan yksun brakyrdu. :&er bu dktrin dnya
'ayatnn temeli kabul edilseydi, akla gelen btn dzenlerin snu gelmi# lurdu. B!yle bir
kanun d#n%elerimizin !tesinde kalan kainatta byk bir kar#kl&a sebe$ te#kil ederse, bu
ge(i%i dnyada kendi t$lulu&u i(inde rtadan (ekilmesini gerektirmekten ba#ka bir manas
kalmazd.
:&er Ma'udi Marksizm'le bir za)er kazanrsa ba#na giye%e&i ta(, insanl&n %enaze ta%
la%aktr, i#te zaman dnya, milynlar%a yl !n%e ldu&u gibi b#lukta zerinde bir tek insan
kalmadan d!ne%ektir.
Kendi emirlerine aykr 'areket edilirse, tabiatn intikam krkun( lur. Bunun i(in ben
Eanr'nn iste&ine uygun 'areket etti&ime inanyrum. Hnk milletimi Ma'udi'ye kar#
mda)aa etmekle Alla''n eserini mda)aa etmi# luyrum.
BLM A
;enel )ikirlere sa'i$ lduktan, gnlk meseleler 'akknda sa&+Fm ve kesin )ikir edindikten
snra karakter bakmndan lgunla#an insan siyasi 'ayata atlabilir. :&er, sa&lam ve kati )ikir
edinememi# ile, bir gn 'er'angi bir mesele 'akknda ald& karar de&i#tire%ek, ya'ut taki$
etti&i ve eksik bir #ekilde bilgi edindi&i bir dktrine ba&lana%aktr. Birin%i 'al kar#snda
kendine ba&l lan tara)tarlarn kaybede%ektir. Liderin bu 'atas, idaresi altnda bulunan
kimselerin 'emen g!zne bata%aktr, ikin%i 'alde ise, lider yayd& )ikirlere ne kadar az
inanrsa ve bunlar 'akl (karmak i(in rtaya kya%a& mtalaa ne kadar b# lursa, se(ti&i
vastalar da kadar basitle#ir. 4nunda siyasi g!rnmlerini, %iddi bir #ekilde kendi #a's ile
smutlulu&unu zerine almaz. "albuki insan, 'ayatn an%ak inand& Ceylerin u&runa )eda
eder. Bu arada kendine ba&l lanlardan istedikleri #eyler de, adi #eyler lmaya ba#lar. Artk
liderlikten (kar ve $litika% lur. Bu ti$ siyasilerin ger(ek ve yegane kanaatleri, kana+
atsizlikten ibaret lur. Bu arada, bu gibilerin #a'snda ksta'lk ve yalan s!ylemek sanat da
t$lanr.
:&er namuslu insanlarn ylar ile b!yle bir kimse me%lise girerse, bu kimsenin ya$a%a& i#
Baltn yumurtlayan tavu&uB kendisi =e ailesi i(in krumak zere giri#ebile%e&i m%adeleden
ibarettir. ;e(im derdi yznden siyasete atlan 'erkes nun en amansz d#man la%aktr. 5
'er yeni 'arekette ve se(kinle#en 'er yeni adamn kar#snda kendi krkun( akbetini
g!re%ektir.
Bu B$arlament ta'takurularndan ilerde tekrar ba'sede%e&im. Bu arada 'emen #unu da
s!yleyeyim ki tuz ya#ndaki bir adam i(in btn !mr byun%a !&renile%ek da'a bir(k
#eyler vardr. 1akat btn bunlar, ya#a kadar kazanlan umumi me)'umlar arasnda bir
dldurma, bir tamamlama i#inden ibaret kala%aktr. Meni yeni kazand& bilgiler, ana
$rensi$lerini bzmaya%ak ve 'atta da&tmaya%aktr. 5ndan bir #ey !&renmi# lan tara)tarlar,
ilerde birtakm lzumsuz bilgilerle ka)alarm dldurmu# kimseler durumuna
d#meye%eklerdir. Liderin )ikri geli#mesi tara)tarlar i(in bir garanti la (ak, nun yeni
alntlar yalnz%a dktrinlerinin lu#umuna 'izmet ve yardm ede%ektir. Ayr%a, bunlar
tara)tarlarnn nazarnda, mda)asn ya$t& )ikrin d&rulu&unun bir delili la%aktr. Manl#l&
ta'akkuk eden ve bu yzden umumi nazariyelerini terke me%bur kalan bir lider, bu durum
kar#snda siyasi ve genel bir 'arekette bulunmaktan kendini alkymaldr. Hnk kilit
nktalar zerinde bir kere 'ataya d#en bir lider, ilerde de ikin%i bir 'ata i#leyebilir. =a+
tanda#tan nu kabul etmesini, kendisine itimat beslemesini isteme ye 'akk yktur.
"albuki bu 'ususa $ek az uyulmaktadr. Bu da kendilerinin siyaset ya$maya 'akl lduklarn
iddia edenlerin ne kadar adi kimseler lduklarm rtaya kyar.
1akat btn bu al(ak adamlarn arasndan se(kin bir adam (kar m 'i(J
4iyasetle me#gul ldu&umun )arkndaydm. 1akat gene de kendimi ileri srmeye
(ekmiyrdum. Beni %ezbeden #eyleri k(k bir (evrede anlatyrdum. B!yle%e k(k bir
(evrede s!z s!ylemenin )aydalarn g!ryrdum, insanlarn sn dere%e basit lan )ikir ve ka+
naatlerine n)uz etmeyi !&reniyrdum. Bunun i(in de en ksa zamanda kltrm arttrmaya
(al#tm.
Bu (al#mama Avusturya'da en uygun yer =iyana'dan ba#ka bir yer lamazd. 5 zamanki
Almanya'ya kyasla, i'tiyar Euna Mnar#i.sindeki siyasi i#ler da'a (k ve da'a ilgi (eki%i
durumdayd. 4ade%e 3rusya'nn baz ksmlar, "amburg ve Kuzey ,enizi kylar bu g!r#n
d#nda kalyrlard. Avusturya'daki Alman n)uzu, bu devle tin kurulmasnda sade%e tari'i
bir rl ynamakla kalmam#, ayn zamanda suni bir kurulu# lan "absburglar
Im$aratrlu&u'nu yz yllar byun%a ayakta tutan manevi kuvveti de temin etmi#tir. Gamanla
bu devletin 'ayat ve gele%e&i im$aratrlu&un (ekirde&inin sa&lkl bi(imde ya#amasna da'a
yararl luyrdu. :&er eskiden ynetimi babadan &la ge(en devletler, im$aratrluk ve siyasi
'ayat i(in devaml larak taze kan g!nderen bir kalbi andryrlarsa, =iyan da bu g!vdenin
beyniydi. =iyana'nn d# g!rn# ta'tna kurulmu# bir krali(e manzaras arz ediyrdu. Bu
'a#met =iyana'ya (e#itli rklar bir araya t$layan siyasi triteyi sa&lyrdu. =iyana gzellik
ile radaki i'tiyarlk belirtilerini saklyrdu. Avusturya im$aratrlu&u'nun bnyesindeki
milletler birbirleri ile kanl m%adelelerle sarslrlarken, yaban% devletler ve Almanya,
=iyana'nn gzel 'ayalinden ba#ka bir #ey d#nemiyrlardi. Bu yllarda =iyana sn de)a =I
byk bir geli#me g!sterdi&i i(in b!yle bir 'ayalin beslenmesi nrmaldi. Ba#arl ve da'i bir
belediye ba#kannn idaresi ile, i'tiyar Euna Mnar#isi'nin im$aratrlarnn 'kmet merkezi,
g!zleri kama#tran gen( bir 'ayata ba#lyrdu. "alkn arasndan (karak d&u snrn klnize
eden byk Alman, nedense resmen devlet adam+Fn arasna da'il edilmiyrdu. "albuki ,r.
Lueger im$aratrluk merkezinin belediye ba#kan larak 'er sa'ada ba#arl ldu. ,r. Lueger
eknmik alanda, gzel sanatlarda tam bir ba#ar g!sterdi. 5 gnlerde rtalkta dla#an
siyaset adamlarnn 'e$sinden da'a byk bir devlet adam ldu&unu zrlu yllardan ge(erek
is$at etti. :&er Avusturya denilen millet iddias ykld ise de bu ,r. Lueger'in siyasi
kabiliyetine bir zarar getirmez. Hnk n milynluk (ekirdek bir milletle, elli milynluk bir
devleti devaml #ekilde ayakta tutmak imkansz bir #eydir. Meter ki kesin ve belirli baz
d#n%eler tam gerekti&i anda meydana gelmi# lsunlar.
Avusturyal lan Almann d#n%eleri (k geni#ti. Byk bir im$aratrluk kadrsu i(inde
ya#ama&a al#m#t. Bu durumdan meydana (kan vazi)e al#kanl&n ise 'i(bir zaman
kaybetmemi#ti. Avusturya ta%nn k(k snrlarnn ni'ayetindeki devlette im$aratrluk
snrlarn g!ryrdu. Eali' nu Alman vatanndan ayrm#t. Bundan dlay, e%dadnn
snsuz (eki#meler i(inde d&udan k$arm# lduklar $ar(ay Alman larak devam ettirmeyi,
#a's i(in ezi%i de lsa g!rev kabul etmeye gayret g!sterdi. Avusturyal lan Almanlarn
btn kuvvetlerinin bir g!reve y!neltilmedi&i de bir ger(ekti. Keza bazlar kal$leri ve
'atralar ile anavatana y!nelmi# de&illerdi. ,&duklar memleketi d#nenler aznlktayd.
Avusturyal lan Almanlarn g!r#leri da'a geni# bir u)ku ka$lyrdu, im$aratrlu&un (e#itli
iktisadi i#lerim muzlarlard. nemli te#ebbslerin 'emen 'emen tamamn ellerinde
tutarlard. Mdrlerin, teknik elemanlarn ve 'izmetlilerin byk bir ksm bunlardan (kard.
,# ti%aret 'emen 'emen Ma'udilere ait idi. Ma'udilerin el atmam# lduklar sa'alarda
Avusturyal Almanlarn i# tuttuklar g!rlrd. 4iyas y!nden ise ,evlet tamamen
Avusturyal Almanlar tara)ndan ayakta tutulurdu. Askerlik 'izmeti nu, d&du&u ilin k(k
snrlarndan (k uzak yerlere g!nderiyrdu. Meni kura erleri mu'akkak ki bir Alman alayna
'izmet ediyrlard. Ama ne var ki bu Alman alay =iyana'da veya ;ali(ya'da bulundu&u
kadar, "ersek'te de slenebilir di. 4ubaylarn byk bir ksm, kurmay 'eyeti gibi 'enz
Almand.
;zel sanatlar ve ilim de Alman rnyd. 4ade%e mdern sanat (al#malar trnden
uydurma #eyler 'ari(ti. Bu sa'te sanat eserlerini bir zen%i milleti de ya$abilirdi. ;er(ek sanat
eserinin il'amna Almanlar sa'i$tiler. =iyana gzel sanatlarn btn kllarnda 'i(bir zaman
kuruma te'likesi lmakszn Euna Mnar#isi'nin sanat i'tiya%n sa&layan ve bitmek bilmeyen
bir kaynakt. 4!zn ksas, Alman unsurlar saylar $ek az lan Ma%arlar 'ari( tutulursa,
btn d# siyasetin ana dire&i idiler. Ama bu im$aratrlu&u kurtarmak i(in ya$la%ak 'er #ey
manaszd, (nk gerekli lan esasl #art rtada yktu. Avusturya Lm$aratrlu&u'nda (e#itli
milletlerin $ar(alanmay sa&lamaya (al#an kuvvetlerine gali$ gelebilmek i(in tek (are vard.
5 da devleti merkeziyet usulne g!re idare etmekti. :&er da'ili te#kilatlanma (al#malar
snu(suz kalsayd, bu ba#arszl&n snu%u larak da im$aratrluk yk lu$ gide%ekti.
;!r#lerin 'enz berrak ldu&u devirlerde bu )ikir devletin yksek kademesinde tart#ld.
1akat ksa bir sre i(inde devletin )ederasyn usulne da'a yakn bir #ekilde te#kilatlanma
(al#malar snu(suz kald. Bu ba#arszl&a sebe$ de im$aratrluk i(inde bir (ekirdek sn)n
duruma 'akim lmamas idi. Bu ba#arszl&a Avusturya ,evleti'ne !zg ve Bismar%k
tara)ndan Alman Kei%'' kuruldu&u zaman g!rlm# lanlardan tamamen )arkl baz i(
durumlar da eklendi. Almanya'da kltr bakmndan m#terek bir temel ldu&u i(in sade%e
siyasi geleneklerin stn gelmesi s!z knusuydu. Hnk Kei%', baz k(k yaban% $ar(alar
'ari( tutula%ak lursa sade%e tek bir milletin temsil%ilerini i(eriyrdu. Avusturya'da ise du+
rum, bunun tam aksi idi. Avusturya'da, Ma%aristan g!z !nnde tutulmazsa 'er memleketli
kendilerine 'as bir bykl&n siyasi 'atras tamamen rtadan kalkm#t, ya da bu belirli
'atralar, zamann !rts altnda silinmi# =I )ark edilmez 'ale gelmi#ti. 1akat bu duruma
kar#lk, milliyet $rensibi ileri srln%e, (e#itli memleketlerde rki e&ilimler g( kalndlar.
Bu e&ilimler milli devletler mnar#isinin snr bylarnda )ilizlenmeye ba#lad& i(in 'ede)e
varmas klay la%akt. Bu yerlerdeki rklar tz 'alindeki Avusturya t$luluklar ile ayn
kandan veya yakn rktan lduklar i(in, Avusturya t$luluklar zerinde Alman
Avusturyallarn (eki%iliklerinden (k da'a byk bir (eki%i kuvvete sa'i$ ldular. "atta
=iyana bile bu m%adeleye dayanamad.
Buda$e#te, geli#mesi snu%unda bir #e'ir 'aline gelin%e, =iyana ilk de)a larak bir raki$le
kar# kar#ya kald. Bu rakibin g!revi (i)te mnar#inin birli&ini krumak yerine, da'a (k
devletin snrlar i(indeki milletlerden birini takviye etmek ldu.Ksa bir sre snra 3rag'da
ayn g!revi yklendi. Bunu Laiba%' taki$ etti. i#te bu eski eyalet #e'irleri, !zel memleketlerin
'kmet merkezleri mertebesine (karken ayr%a bir )ikir 'ayatnn merkezleri de luyrlard.
b!yle%e rka dayanan siyasi i(gdler bir derinlik kazandlar ve ru'i temellerin zerine
turdular. :lbet bir gn, (e#itli rklarn ileri atlma arzular, devletin m#terek men)aatlerinin
meydana getirdi&i birlik lma kuvvetinden (k da'a #iddetli la%akt, i#te zaman Avusturya
bite%ekti.
ikin%i 2se$''in !lmnden snra, bu geli#me a(k(a kuvvetleni$, sa&lamla#t. Bu geli#meye,
ksmen mnar#ik idarenin kendisi, ksmen im$aratrlu&un d# durumunun rtaya kydu&u
durumlar sebe$ ldu.
,evletin krunmas i(in kavgaya giri#ile%ek ise, m%adele %iddi \lirette kabul edilmeli ve
sebatl bir (al#ma ile sa&lam bir merkeziyetle 'ede)e ula#lmalyd. Bunun i(in 'er #eyden
!n%e tek bir resmi dil kabul edilmeliydi. 5 ana kadar tamamen la)ta kalm# lan milli birli&i
ta'kik etmeli idi. ,evletin ya#ayabilmesi i(in gerekli teknik (areler 'kmetin eline
verilmeliydi.
M#terek bir milli duygu an%ak kul ve $r$aganda ara% ile ve (k uzun bir zamanda
yaratlabilir. Bu 'ede)e ula#mak i(in n yl, yirmi yl yetmez. Mzyllar g!ze almak gerekir.
Bu durum t$k s!mrge kurma i#inde ldu&u gibidir. 4!mrgelerin kurulmasnda da sebat ve
iktidar, snrl bir zaman i(inde 'ar%anan enerRiden (k da'a !nemlidir.
idarede mutlaka bir birli&in gerekli ldu&u zerine srar edilmemelidir. Btn bunlardan bir
tanesinin bile ya$lamad&m, da'a d&rusu neden ya$lmak istenmedi&ini ara#tr$ bulmak,
benim i(in (k )aydal ldu. Bu i'malkarl&a sebe$ lan, im$aratrlu&un (!kmesinin de tek
srumlusudur.
Ma#l Avusturya Lm$aratrlu&u'nun 'ayat, di&er devlerden 'er'angi birinin 'ayatndan (k,
'kmetin kudret ve kuvvetine ba&l idi. Avusturya'da milli bir devlet temeli eksikti. B!yle
bir devlet e&er gere&i gibi sevk ve idareyi elinde tutamazsa, daima rki men#ei dlaysyla
devamll&n, sa&layabile%ek bir kuvvete sa'i$ bulunur. Irki devlet, baz kereler n)usunun
tembelli&i ve bunun lu#turdu&u direnme kuvveti sayesinde uzun, k!t idare devirlerine $ek
ra'atsz lmadan #a#la%ak bir ta'amml g!sterebilir. Bir v%utta 'er trl 'ayatiyet
kaybldu&u ve bir %eset kar#snda kalnd& sanld& zaman, bir !l kabul edilen v%ut aya&a
kalkarak insanlara, 'ayatn kudreti ve kuvveti 'akknda #a#rt% belirtiler g!sterebilir. 1akat
(e#itli t$luluklardan meydana gelen, kan birli&i ile kurulmay$ sade%e m#terek bir $en(enin
idaresi altnda lu#an im$aratrlukta ise i# tamamen ba#ka #ekilde %ereyan eder. idarede
g!sterilen 'er zaa) 'areketi devletin t$luluklarda, k# aylarnda uykuya yatan 'ayvan+
lardakine benzeyen bir uyu#ukluk meydana getirmez, i# tam aksine %ereyan eder. "er rkta
bulunan ve idarenin 'akim ldu&u devirlerde meydana (kmaya )rsat bulamayan !zel
i(gdler 'arekete ge(meye ba#lar. Bu te'like an%ak yzyllar%a devam eden m#terek bir
terbiye, m#terek geleneklerle ve m#terek men)aatlerle 'a)i)letilebilir. Bu bakmdan bu trl
devletler ne kadar yeni lurlarsa, 'kmete ve reRime de kadar ba&lanrlar.
Hk de)a de&erli devlet adamlarnn eserlerinin devam etmedi&i ve bu gibi kimseler !ln%e de
yk ldu&u g!rlyr. Mzyllar byun%a bu te'like k(k g!rlm# diye, #imdi de
k(msenemez. Hnk reRim zay)layn%a bu kuvvet tekrar uyanr.
"absburg "anedan'n en byk 'atas i#te bunu anlamam# lmasdr. Kader, bu 'anedann
)ertlerinden yalnz birine memleketin gele%e&ini aydnlatma imkann verdi. 1akat snunda
yine de me#ale bir da'a yanmamak zere s!nd. Alman milletinin im$aratru ikin%i 2se$',
atalarnn ba#arszlklarn sn anda tamir edemezse, 'anedannn bir rklar t$lulu&unun
kasrgas i(inde yk la%a&m, byk bir endi#e ve aza$ i(inde anlad, insanlarn dstu lan
ikin%i 2se$' atalarnn yetersizliklerine kar#, insanl&n stnde bir kuvvet ile dayatt ve
yzyllar byun%a devam ede gelen krkun( i'mali n yl i(inde tamire (al#t. :&er krk yl
da'a (al#ma imkanna sa'i$ lsayd, kendinden snra gelen iki nesil de ayn ru' ve ayn
#evkle (al#arak mu%izenin meydana gelmesini sa&layabilirdi. -e yazk ki, n yllk bir
(al#madan snra 'er #eyi ile bitkin bir 'alde !ld& zaman, eseri de kendisi ile beraber
t$ra&a g!mld.
ikin%i 2se$''ten snra gelenler ne irade ne de d#n%eleri itibariyle bu i#i ba#arabile%ek
ya$da de&illerdi. Meni zamann ilk devrim 'areketleri Avru$a'da ba#lad& zaman, Avusturya
i(inden yava# yava# tutu#ma&a ba#lad. 4nunda yangn $atlak verin%e* alevler t$lumsal,
$litik veya sn) )ark sebe$lerinden (k, rk kayna&ndan (kan ve geli#en 'amlelerle
byd.
67?7 devrimi, Avru$a'nn 'er tara)nda bir sn) m%adelelerinin ba#lang% lurken,
Avusturya'da yeni bir rklar m%adelesinin ba#lang( nktasn te#kil etti. Alman milleti ise bu
i'tilalin kayna&n unutarak veya g!rmeyerek kendi 'ede)ine k#arken, kendi ma'kumiyetini
imzalyrdu.
,a'a ba#lang(ta rtak bir dil rtaya knmadan kabul edilen $arlament, temsili mnar#i
reRimi i(inde Alman stnl&ne ilk darbeyi indirdi. 1akat bu darbenin indirilmesi ile devletin
kendi de ma'vluyrdu. i#te b!yle%e rtaya (kan snu( bir im$aratrlu&un (!k# tari'inden
ba#ka bir #ey de&ildi. Bu (!k# taki$ etmek (k )aydal bir ders ldu&u kadar, 'eye%an veri%i
bir #eydi de... 4nunda tari'in karar bin bir (e#it ayrntnn arasndan meydana (kt.
Avusturyallarn (&u yklmann bariz i#aretleri arasnda yllarna k!rler gibi devam
ediyrlard. Bu sanki ila'larn Avusturya'y yk etmek istediklerini is$atlayan bir #eydi.
Bu kitabn knusuyla ilgili lmayan ayrntya girmek istemem. bade%e, rklarn ve devletlerin
yk lmalarnn sebe$lerini te#kil eden ve 'enz tazeli&i mu'a)aza eden laylar, siyasi
g!r#lerimde bir temel nkta lu#larndan dlay da'a derin ve ayrntya inerek in%elemek
niyetindeyim. Avusturya Mnar#isi'nin ka)as zerine devrilmesini burRuvalarn $ek az
basiretli lan g!zlerinde bile 'akl (karabile%ek messeselerin ba#nda, $arlament geliyrdu.
Bu messesenin g!rn#e g!re !rne&i klasik demkrasi memleketi lan Lngiltere'de idi. 5rada
ba#arl lan bu messeseyi $ek az de&i#tirerek =iyana'ya getirdiler ve adna Kei%'stag
dediler.
Lngilizler iki me%lis sisteminin #enli&ini ya$arlarken, BbinaBlar birbirlerinden bir $ar(a )arkl
idiler. Bir zamanlar Barry, Eaymis -e'ri'nin dalgalar i(inden $arlament binasn
ykseltirken, Britanya Lm$aratrlu&u'nun tari'inden )aydaland ve binann 6A99 b!lm ile
knsil ve stunlarnn sslerini radan ald. "eykeller ve tabllar Lrdlar ve Avam
Kamaralarn ingiliz milletinin #an ve #ere)inin mabedi 'aline getirdi.
i#te =iyana i(in ilk zrluk bu nktada (kt. ,animarkal "an+sen, milleti yeni temsil eden
messesenin mermer saraynn sn B$ignnBunu bitirdi&inde bu binann sslemesini eski
(a&lardan !dn( ald. 4nunda BBat ,emkrasisiBnin tiyatryu andran binasn, Munan ve
Kma devlet adamlar ile )ilz)lar ssledi. Alayl bir benzeti# gibi binann stnde ykselen
Bguadrige'ler d!rt+bir yana d&ru atlarak, i(teki )aaliyetin d#ardan g!rn#n en iyi #ekilde
(izmi# ldular.
Milletler, bu sslemeyi bir 'akaret ve ta'rik unsuru sayarak bu binada Avusturya tari'ine
sayg g!sterilmesine raz lmayabilirlerdi. An%ak bu bina, Kei%''ta da ldu&u gibi, =iyana'da
da ,nya 4ava#'nn grltleri arasnda Alman milletine takdim edilebildi.
,a'a yirmi ya#mda ykken ilk larak Me%lisin bir %elsesini taki$ i(in 1ranzensring 4aray'na
girdi&im zaman byk bir tiksinme 'issinin $en(esine d#tm. Me%listen zaten ne)ret
ediyrdum. Bu ne)ret bir messese s)atyla ne)ret de&ildi. Liberal davran#larm bana ba#ka
bir 'kmet #ekli d#nmeme imkan vermiyrdu. "er'angi bir diktat!rlk )ikri "absburg
"anedan.na kar# lan durumumla kyaslann%a bana 'rriyet, akl, mantk aley'inde bir
'yanet gibi g!rnyrdu, Lngiliz $arlamentsuna kar# duydu&um 'ayranl&n bunda byk
$ay vard. Bu 'ayranlk, gen(li&imde kudu&um gazetelerin stmde braktklar tesirden
d&uyrdu. Avam Kamaras'nn Lngiltere'de stne d#en g!revleri %iddiyetle yerine getirmesi
ve bu durumu Alman basnnn !v% yazlarla anlatmas bende byk bir etki ya$m#t. Bir
milletin kendi kendini idare etmesinden da'a yksek bir 'kmet #ekli d#nlebilir miJ
Avusturya Me%lisi'ne kar# lu#uma sebe$, 'atalarna #ere)li !rne&inde tesad) edilmemesi
idi. Bu arada yeni bir delil da'a tes$it ettim. ;izli ve genel y usulnn kabul edilmesine
kadar me%liste k(k de lsa bir Alman (&unlu&u vard. Bu durum insan d#ndryrdu.
Hnk milli bakmdan 4syal ,emkrasi'nin #$'eli tutumu, Alman milletinin bir men)aati
s!z knusu ldu&u zaman nu daima milletimin aley'ine lan kararlar ter%i' etmeye
zrluyrdu. Bu e&ilim, ekalliyeti /yaban% milletleri0 kaybetmek krkusundan ileri geliyrdu.
,emek ki, 4syal ,emkrat 3arti'si da'a zamanlarda, Alman $artisi larak kabul
edilemezdi. 1akat genel y usulnn kabul ile say%a Alman stnl&ne sn verdi. 4nunda
Almanl& yk etmeye )rsat 'azrlad.
Artk bundan snra benim i(gdme dayanan mu'a)azakarl&n, i(inde Alman lan 'er #eyin
savunulmas gerekirken aslnda savunmak #!yle dursun, 'yanete u&rayan 'alkn me%lisi ile
'i( ba&da#myrdu.
Bu kusur, y usulnden (k Avusturya ,evletinin kendinde idi.L'tiyarlam# devlet,
mev%udiyetini mu'a)aza etti&i mddet(e, Alman milletinin me%liste birin%i dere%ede bir
mevki elde edebilmesine 'i(bir zaman imkan vermeye%ekti.
Ltibara layk ldu&u kadar tara)mdan kabul lunan b!yle bir
yere, ilk de)a larak bu ru'i durum i(inde girdim. Cunu da belirteyim ki, ben buraya gelirken
binann mu'te#em asaleti kar#snda bir
sayg besliyrdum. Bu bina Alman t$raklar stnde bir Munan 'arikasyd.
Birden #a'it ldu&um lay kar#snda isyana ka$ldm. nemli bir iktisadi meseleyi g!r#mek
zere birka( yz 'alk temsil%isi t$lunu 'alindeydi. Hekilen nutuklarn )ikir bakmndan
de&erleri yk dene%ek kadar basitti. Baz 'alk temsil%ileri Alman%a yerine ana lisanlar lan
4lav%a, bazlar da ma'alli le'(e ile knu#uyrlard. Bu karmakar#k t$luluk (e#itli ses ve
edalarla birbirlerinin s!zlerini kesiyrdu. Bu arada bir i'tiyar da durmadan (ngra& (alarak
!&tlerle, 'alk temsil%ilerini skTta davet ediyr, me%lisin 'aysiyetini krumaya (al#yrdu.
,&rusu glmekten kendimi alamadm. Birka( 'a)ta snra tekrar geldi&imde da'a ba#ka bir
manzara ile kar#la#tm. 4aln bmb#tu, i(erdekilerin bir ksm uyuyrdu. Biri de krsye
(km# nutuk veriyrdu. Bir ba#kan vekili gya turumu idare ediyrdu. 4alna bakld&nda
bir %an sknts g!rlyrdu.
Gaman bulduk(a me%lise gitmeye devam ettim. Bu a%na%ak devletin vatanda#nn se(ti&i 'alk
temsil%ilerinin (al#malarn taki$ ediyr, az (k zeki buldu&um bir simay in%elemeye
(al#yrdum. 4nunda mesele 'akknda #a'si bir )ikrim ldu. in%elemelerim bende, da'a
!n%e bu messese 'akknda besledi&im lumlu kanaatlerimin de&i#mesine ve reddedilmesine
yl a(t.
Artk me%lisin Avusturya'da ald& adi bi(ime de&il, me%lislerin kendileri aley'inde
bulunuyrdum. Bu zamana kadar btn 'atann ve eksikli&in me%liste bir Alman
(&unlu&unun mev%ut lmamasndan ileri geldi&ini zannetmi#tim. B!yle%e zi'nimde bir sr
srular belirdi.
,emkrasinin temeli lan (&unlu&un karar $rensibi ile tan#ma&a ba#ladm. Milletlerin
temsil%ileri s)atyla g!rev ya$an kimselerin )ikri ve a'laki de&erlerim %iddi bir dikkatle tetkik
ediyrdum. B!yle%e 'em messese 'em de messeseyi meydana getiren kimseleri
!&reniyrdum. Birka( yl i(inde sn zamanlarn en me#'ur ti$i, btn te)erruat ve a(kl& ile
g!zlerimin !nne serildi. Bu ti$ $arlament yesi idi. "ayalimde %anlanan #ekil gnden beri
esaslar 'i(bir de&i#ikli&e u&ramad. B!yle%e ger(ek 'ayattan alnan dersler, beni baz
kimselere az da lsa %azi$ gelen, )akat insanl&n (!k#nde rl ynayan ssyal bir nazariye
i(inde ylumu kaybetmekten kurtardlar. Bugnk Bat Avru$a'da, demkrasi Marksizm'in
bir mRde%isidir. Kanaatim%e Marksizm'i demkrasisiz tasavvur etmek imkanszdr. Ben%e
demkrasi bu dnya vebas i(in bir (&alma alandr. Bula#% 'astal&n mikr$lar bu alan
zerinde (evreye yaylmaktadr.
Marksizm btn i)adesini d#k %enin 'alindeki $arlament%ulukta bulur. Bu
$arlament%ulukta* 'er trl ila'i kvl%m, y&rulmu# lan (amura %an vermekten maalese)
uzak kalr. Kaderime, bu knuyu bana =iyana'da bulundu&um gnlerde in%eleme )rsat
verdi&inden dlay minnettardm. Hnk ayn gnlerde Almanya'da bu knuyu klay%a
(!zmleyivermem mmknd. :&er $arlament denilen bu messesenin gln( yzn
Berlin'de tes$it etseydim, 'i( #$'e yk ki bu ana kadar kazand&m )ikirlerin yarsn bile !&+
renemeye%ektim. -eti%ede, d#ardan g!zken sebe$lere dayanarak, 'alkn ve Kei%''m
kurtulu#unu im$aratrluk )ikrinin takviye edilmesinde g!renlerin sa)na ge(e%ektim. "albuki
bu adamlar vaktin geli$ gelmedi&ini bilmedikleri i(in bu kurtulu#u da te'likeye d#ryrlar
di.
Avusturya'da ise 'er 'atadan di&erine bu kadar klaylkla d#mekten (ekinme&e gerek yktu.
Hnk $arlament bir de&er ta#myrsa "absburglar da ndan geri kalmyrlard, 'atta
belki de (k da'a a#a& idiler. 3arlament%ulu&u reddetmekle 'er #ey 'alledilmi# lmuyrdu.
Mesele btn g(l& ile rtada duruyrdu. Kei%'stag' /3arlamentyu0 rtadan kaldrmak,
'kmeti y!neten bir kudret larak yalnz "absburg "anedan'n tek ba#na brakmak
demekti. Bu ise !zellikle benim i(in kabul imkansz bir )ikirdi. Bu !zel meseleyi (!zmekteki
zrluk, beni bu meselenin i(ine dalmaya zrlad. :&er bu b!yle lmasayd, gnk
gen(li&imle mu'akkak ki bu i#i ya$amazdm.
Beni en (k d#ndren bir 'usus vardO Bu 'i( kimseye bir srumluluk yklenmeye%e&inin
a(k(a ilan edilmesi idi. 3arlament ''er'angi bir 'ususta karar alyrdu. :&er bu karar )e%i
snu(lar d&ura%ak lursa, bu karardan dlay kimse srumlu tutulamyrdu. :#i g!rlmemi#
)e%i bir snu(tan snra ya 'kmet isti)a ediyr ya da $arlament )es'ediliyrdu. Bu bir
srumluluk kabul etmekmiydiJ Ca'slarda meydana gelen ve devaml sallanan (&unlu&un
srumlu tutulmas 'i( mmkn lur muJ 4rumluluk, e&er belirli bir kimse tara)ndan
muzlanmam# ise, bu i#te bir mana var mdrJ ,&u#u ve ya$l# bir sr #a'slarn irade ve
e&ilimine ba&l lan )aaliyetlerden dlay bir 'kmet ba#kann srumlu tutmak mmkn
lur muJ
Bugne kadar ya$lan tatbikat, devlet i#lerini sevk ve idare eden bir #a'sn, bir $lan 'azrlay$
bunun kymetini b# ka)al kyun srsne iza' edi$, bu 'eri)lerin ltu)kUrane naylarn
almaktan ba#ka bir #ey midirJ
,evlet adam lmak demek, ikna etme sanatna ve byk $rensi$leri anlama ile, byk
kararlar (kartma 'ususunda di$lmasi in%eli&e sa'i$ lmak mdrJ
:&er bir devlet adam belirli )ikre, ya$s bir tm!r andran bir me%lisin (&unlu&unu
(ekemezse ve bunda ba#arl lamazsa, bu devlet adamnn kabiliyetsizli&ini mi rtaya
kyarJ A%aba bir sr 'eri)in, bir devlet adamm byk bir ba#ar g!stermeden bulmu# l+
duklar vaki midirJ
Bu !lml dnyada, byk bir de'a tara)ndan ya$lan bir i%raat 'alkn ataletine kar# '%umu
andran bir 'areket de&il midirJ
i#te bu durumda, $lanlar b!yle bir kalabal&n nayn alamayan bir devlet adam ne ya$malJ
3ara m da&tmalJ Mksa vatanda#larnn 'ayati !nemini kabul etti&i g!revleri ya$maktan
vazm ge(meliJ B!yle bir durum kar#snda kalan karakter sa'ibi devlet adam, iyi veya
namuslu%a kabul etti&i #ey arasndaki zddiyeti ne #ekilde 'alletmeliJ Bu nktaya gelindi&inde
t$lulu&a kar# lan g!revi ve namus gereklerim birbirinden ayran snr nerededirJ ;er(ek
bir devlet adamnn, kendisini sade%e ann gereklerini d#nen bir $litika% seviyesine
indiren 'kmet usullerinden ka(nmas gerekmez miJ
Bunun aksi larak, e&er lider bir $litika% ise srumluluklar 'i(bir zaman kendisinin
ta#maya%a&n ve bu ykn bir gru$ insana ait ldu&unu d#n$ birtakm ayak yunlar
ya$maya ne)sini zrunlu 'issetmeye%ek midirJ i#te bizim B$arlament (&unlu&uB
$rensibimiz !zellikle #e) )ikrini zedelemeye%ek midirJ
A%aba 'UlU, insanl&n geli#mesinin bir adamn ka)asndan de&il de, (&unluktan ldu&una
inanan var mJ insanl&n bu ba# #artndan gele%ekte kurtulmann mmkn la%a& iddiasna
kalk#an m varJ "albuki bu 'usus 'er zamankinden da'a zrunlu de&il miJ
:&er (&unluklarn iktidar ylundaki $arlament $rensibi, tek bir adamn tritesi $rensibine
stn (kar ve #e)in yerine say ve ktle 'akim lursa, bu tabiatn aristkratik $rensibine ters
d#er. Bu mdern $arlament $rensibinin ne )e%i neti%eler getirdi&ini, Ma'udi basnn
kuyu%ular, e&er da'a 'r bir #ekilde d#nmeyi ve 'km vermeyi !&renmemi#lerse $ek
zr anlarlar.
Bu messese, siyasi 'ayat akla gelmeye%ek birtakm k(k laylar ile b&mak i(in bir
vesiledir. Mesela, ger(ek bir devlet adam kendisini siyasi )aaliyetten ne kadar uzak tutarsa,
bu durum adi 'eri)lere kadar gzel gelir ve nlar mest eder. 1akat (&u zaman bu siyasi
)aaliyet, (&unlu&un sevgisini kazanmak i(in (e#itli $azarlklara d!n#r.
Mesela gnmzde, bir deri t%%ar )ikren ve bilgi y!nnden ne kadar snrl lursa, kamuyu
ilgilendiren ti%ari )aaliyetinin btn adiliklerini ne kadar (k bilirse, kendisinden byk bir
%anllk ve byk bir de'a istemeyen bir 'kmet sistemini adi bir k!yl kurnazl& ile
kadar (k takdir eder. B!yle bir a$tal srumluluklarnn yknden krku duymaz.
Ma$tklarn 'i( umursamaz. Hnk bilir ki, siyasi sa(malklarnn snu%u ne lursa lsun,
kaderin kendisine tayin etti&i !lm gn de&i#meye%ektir. B!yle%e gn geldi&i vakit yerini
bir ba#ka 'eri)e terk ede%ektir. 4e(kin devlet adamlarnn saylar, 'er birinin )erdi de&erleri
d#t& nis$ette (&almaktadr. Bu da (!k#n a(k i#aretlerinden biridir. Cu 'usus !zellikle
bilinmelidir ki, bir yandan de&erli ka)alar, a%iz, basit ya$l gevezelerin 'aysiyetsiz
sekreterleri lmaktan kendilerini alkyarlar ve !te yandan da H&unlu&un, yani a'makl&n
temsil%ileri de&erli bir #a'sa kin beslerler.
'' Adi bir me%lis daima de&eri kendi de&erine e#it lan bir #e) tara)mdan sevk ve idare
edildi&ini bilmekle bir (e#it teselli duyar, ')undan dlay 'erkes, arada srada kendi zekasnn
$arlakl&n g!stermek i(in madem ki 3ierre #e) labiliyr, neden 3aul da lmasn 'demeye
ba#lar. Bu arada demkrasinin ru'undan bir rezalet #eklin rtaya (kan bir lay g!rlr. Bu
lay, s!zde amir durumunda itnlarn bir ksmnda te#'is edilen krkaklk ve yreksizliktir.
Bu kimseler i(in !nemli bir karar almak mevkisinde bulunduklar zaman bir (&unlu&un
'imayesi altna girmeleri ne byk bir tali'tir. 4iyaset )ukaralar, btn kararlarndan evvel
(&unlu&un nayn ilenirler ve b!yle%e kendileri i(in gerekli lan Bsu( rtaklarmB
sa&layarak 'er trl srumluluktan ellerini vu#turarak syrlrlar. ,&+tF adam, karakter
sa'ibi namuslu adam bu (e#it siyasi )aaliyet usullerine kar# 'usumet ve ne)ret beslemekten
ba#ka bir #ey ya$maz. L usuller btn adi karakterleri kendilerine (eker. "er trl 'areketin
d&ura%a& srumlulu&u kabulden (ekinen ve daima kendisini 'er #eyden masum klmaya
(al#an bir kimse, bir se)il ve bir al(aktan )arksz de&ildir. Bir milleti sevk ve idare ede%ek
messese, bu kabil kimselerden lu#ursa, ksa zaman i(inde va'im neti%eler rtaya (kar.
Artk %esaretle 'areket etmek yktur. Bilakis bir karara =armak i(in bir g( sar) etmektense
k)rlere maruz kalmak ter%i' edilir. :&er seri ve ani bir karar almak gerekiyrsa bir kimse
#a'sn rtaya kyu$ bu i#e !nder lmaz.
Bir 'usus vardr ki, bunu 'atrdan (karmamak ve g!z !nnde 'eri)in, bir devlet adamn
byk bir ba#ar g!stermeden bulmu# lduklar vaki midirJ
Bu !lml dnyada, byk bir de'a tara)ndan ya$lan bir i%raat 'alkn ataletine kar# '%umu
andran bir 'areket de&il midirJ
i#te bu durumda, $lanlar b!yle bir kalabal&n naym alamayan bir devlet adam ne ya$malJ
3ara m da&tmalJ Mksa vatanda#larnn 'ayati !nemini kabul etti&i g!revleri ya$maktan
vazm ge(meliJ B!yle bir durum kar#snda kalan karakter sa'ibi devlet adam, iyi veya
namuslu%a kabul etti&i #ey arasndaki zddiyeti ne #ekilde 'alletmeliJ Bu nktaya gelindi&inde
t$lulu&a kar# lan g!revi ve namus gereklerini birbirinden ayran snr nerededirJ ;er(ek
bir devlet adamnn, kendisini sade%e ann gereklerini d#nen bir $litika% seviyesine
indiren 'kmet usullerinden ka(nmas gerekmez miJ
Bunun aksi larak, e&er lider bir $litika% ise srumluluklar 'i(bir zaman kendisinin
ta#maya%a&n ve bu ykn bir gru$ insana ait ldu&unu d#n$ birtakm ayak yunlar
ya$maya ne)sini zrunlu 'issetmeye%ek midirJ i#te bizim B$arlament (&unlu&uB
$rensibimiz !zellikle #e) )ikrini zedelemeye%ek midirJ
A%aba 'UlU, insanl&n geli#mesinin bir adamn ka)asndan de&il de, (&unluktan ldu&una
inanan var mJ insanl&n bu ba# #artn dan gele%ekte kurtulmann mmkn la%a& iddiasna
kalk#an m varJ "albuki bu 'usus 'er zamankinden da'a zrunlu de&il miJ
:&er (&unluklarn iktidar ylundaki $arlament $rensibi, tek' bir adamn tritesi $rensibine
stn (kar ve #e)in yerine say ver ktle 'akim lursa, bu tabiatn aristkratik $rensibine ters
d#er Bu mdern $arlament $rensibinin ne )e%i neti%eler getirdi&ini, Ma'udi basnn
kuyu%ular, e&er da'a 'r bir #ekilde d#nmeyi ve 'km vermeyi !&renmemi#lerse $ek
zr anlarlar.
Bu messese, siyasi 'ayat akla gelmeye%ek birtakm k(k laylar ile b&mak i(in bir
vesiledir. Mesela, ger(ek bir devlet adan kendisini siyasi )aaliyetten ne kadar uzak tutarsa,
bu durum adi 'eri)lere kadar gzel gelir ve nlar mest eder. 1akat (&u zaman bu siyasi
)aaliyet, (&unlu&un sevgisini kazanmak i(in (e#itli $azarlklara d!n#r.
Mesela gnmzde, bir deri t%%ar )ikren ve bilgi y!nnden ne kadar snrl lursa, kamuyu
ilgilendiren ti%ari )aaliyetinin btn adiliklerini ne kadar (k bilirse, kendisinden byk bir
%anllk ve byk bir de'a istemeyen bir 'kmet sistemini adi bir k!yl kurnazl& ile
kadar (k takdir eder. B!yle bir a$tal srumluluklarnn yknden krku duymaz.
Ma$tklarn 'i( umursamaz. Hnk bilir ki, siyasi sa(malklarnn snu%u ne lursa lsun,
kaderin kendisine tayin etti&i !lm gn de&i#meye%ektir. B!yle%e gn geldi&i vakit yerini
bir ba#ka 'eri)e terk ede%ektir. 4e(kin devlet adamlarnn saylar, 'er birinin )erdi de&erleri
d#t& nis$ette (&almaktadr. Bu da (!k#n a(k i#aretlerinden biridir. Cu 'usus !zellikle
bilinmeli+ki, bir yandan de&erli ka)alar, a%iz, basit ya$l gevezelerin 'aysiyetsiz sekreterleri
lmaktan kendilerini alkyarlar ve !te yandan da (&unlu&un, yani a'makl&n temsil%ileri
de&erli bir #a'sa kin beslerler.
Adi bir me%lis daima de&eri kendi de&erine e#it lan bir #e) tara)indan sevk ve idare edildi&ini
bilmekle bir (e#it teselli duyar. Fndan dlay 'erkes, arada srada kendi zekasnn $arlakl&n
g!stermek i(in madem ki 3ierre #e) labiliyr, neden 3aul da lmasn demeye ba#lar. Bu
arada demkrasinin ru'undan bir rezalet #eklini rtaya (kan bir lay g!rlr. Bu lay, s!zde
amir durumunda Ftlarn bir ksmnda te#'is edilen krkaklk ve yreksizliktir. Bu iseler i(in
!nemli bir karar almak mevkisinde bulunduklar zaman bir (&unlu&un 'imayesi altna
girmeleri ne byk bir tali'tir. i#et )ukaralar, btn kararlarndan evvel (&unlu&un nayn
dilenirler ve b!yle%e kendileri i(in gerekli lan Bsu( rtaklarnB sa&layarak 'er trl
srumluluktan ellerini vu#turarak syrlrlar. ,&ru adam, karakter sa'ibi namuslu adam bu
(e#it siyasi )aaliyet usullerine kar# 'usumet ve ne)ret beslemekten ba#ka bir #ey ya$maz. Bu
usuller btn adi karakterleri kendilerine (eker. "er trl 'are+tin d&ura%a& srumlulu&u
kabulden (ekinen ve daima kendisini 'er #eyden masum klmaya (al#an bir kimse, bir se)il
ve bir al(aktan )arksz de&ildir. Bir milleti sevk ve idare ede%ek messese, bu kabil
kimselerden lu#ursa, ksa zaman i(inde va'im neti%eler rtaya (kar. Artk %esaretle 'areket
etmek yktur. Bilakis bir karara varmak i(in bir g( sar) etmektense k)rlere maruz kalmak
ter%i' edilir. :&er seri ve ani bir karar almak gerekiyrsa bir kimse #a'sm Kya kyu$ bu i#e
!nder lmaz.
Bir 'usus vardr ki, bunu 'atrdan (karmamak ve g!z !nnde tutmak gerekir. H&unluk
'i(bir zaman bir ki#inin yerine ge(erli lamaz. H&unluk, a'maklar ldu&u kadar al(aklar da
temsil eder. 4aman dlu yz ka)a nasl ki, 'i(bir zaman bir akll ki#iye e#it lamazsa, yz
krkak adamdan da 'i(bir vakit ka'raman%a bir karar beklenemez. "kmet ba#kanlar byk
mesuliyetlerden ka(t& mddet(e, kendilerini milletin 'izmetine arz etmeye layk g!ren
kimselerin says da artar. 5nlarn sa)a ge(i$ sralarn beklemelerine, 'i(bir #ey engel lamaz.
Kendilerinden evvel lanlar endi#e+ ile taki$ ederler ve gayelerine eri#meleri i(in mu'ta(
lduklar saatlerin miktarn bile 'esaba katarlar. ;!z knan bir mevkiinin b#almas ate#li bir
surette temenni edilir. Kendi sa)larnda seyreklik meydana getiren 'er trl rezaletten
memnun kalrlar. :&er aralarndan biri da'a !n%eden kazanlm# duruma d!rt elle sarla%ak
lursa, bunu birli&in kutsal anla#masnda bir duraklama kabul ederler, i#te zaman bir 'ayli
kz$, darlrlar. 5 yzsz 'eri) snunda mevkisinden d#$ de, s%ak s%ak duran
sandalyesinden yararlanmak i(in kendilerine yl a(lmadk(a ra'at edemezler.
Artk bir kere d#m# lan, bir da'a ayn yere (ka%ak durumda de&ildir. Hnk
sandalyelerini kaybeden bu suratsz 'eri)lerin ya$a%aklar #ey, yerlerine g!z dikenlerin
sa)nda kendilerini kar#layan k)r ve ba&r#malarn elverdi&i randa bir yere ili#mektir. B+
tn bunlar devletin en !nemli mevki ve 'izmetlerini ger(ekle#tirenlerin krkun( bir sratle
geli$ ge(melerine sebe$ lur. Bunun snu%u ise )e%idir. Hnk me%lis a'lak ve usulne
kurban gidenler yalnz a$tallar ve e'liyetsiz lanlar de&ildir. Bir gn #ans 'akiki lider adn
ta#maya layk birini mevkie getirirse, nu bekleyen akbet de ayn la%aktr. "atta b!yleleri
da'a )azla kurban lurlar. Bir lider kendini g!sterir g!stermez na kar# #iddetli bir m%adele
ba#lar. :&er, yksek bir mevkie giren kuvvetli bir lider mevkiinin (evresi i(inden (kmam#sa
nu bekleyen snu( $ek $arlak lmaz. A'maklar mevkide yalnz kendilerinin bulunmasn
isterler. 4amanla dlu ka)alar, aralarnda bir de&er i)ade eden bir ka)aya ta'amml edemezler
ve na kar# m#terek bir kinle '%uma ge(erler.
Bir(k 'ususlara %eva$ vermekten yksun lan i(gdleri bu durumda net bir g!r#e kavu#ur.
Bunun snu%u larak idare%i sn) gitgide zeka )ukaral&na u&rar. :&er insan bu #e)ler
gru'undan de&ilse, milletin ve devletin bu yzden ne byk zararlara u&raya%an
'esa$layabilir, i#te b!yle bir $arlament reRimi, eski Avusturya i(in ger(ek bir mikr$
(&altma labratuar idi.
Ba#bakanlar, im$aratr veya kral tayin ediyrdu. 1akat 'er Ci)asnda me%lisin iradesinin
i)adesini yerine getiriyrdu. Bakanlk+WWr i(in $azarlk ya$lyrdu. "er #a'sn yerine ksa
zaman i(inde bir ba#kas bulunuyrdu. Bu, artk bir (e#it k#u 'alini alyrdu.
de)asnda se(ilen #a'sn de&eri bir evvelkinden da'a az luyr+
:n snunda i# d!nd yuvarland, k(k $arlament bitleri ti+dayand. Bu bitlerin siyasi
de&erleri ve iktidarlar, 'er se)erinde (&unlu&u tekrar sa&lamay, yani k(k siyasi i#leri
dzenlemeyi bilmek 'neri ile !l(lr. Bunlarn bu basit (al#malarnda bir vardr. Btn bu
dalavereli i#leri i(in =iyana devam en iyi bir kuldur.
Bu 'alkn temsil%ilerinin kendi bilgi ve kabiliyetleri ile (!zm+ek zrunda kaldklar
meselelerin g(lklerini de !l($ bi(iyrdum. Bunun i(in milletvekillerinin )ikri u)uklarnn
geni#liklerini de yakndan taki$ etmek gerekiyrdu, i#te bu da ya$ln%a artk bullak
yldzlarn kamu 'ayatna ait g!kyznde ne #ekilde ke#)edile%eklerine kaytsz kalnamazd.
Bu #irin 'eri)lerin ger(ek de&er ve Llliyetlerini vatan ve millet 'izmetinde ne #ekilde
kullandklar, siyasi )aaliyetlerinin asl tekni&inin ne ldu&u esasl #ekilde tetkike de&er bir
'usustu.
3arlament (al#malar, #a'slar ve laylar, derinlikleri g!rebilen bir bRekti)le, bir 'atr
g!zetilmeden in%elendi&inde tam anlamyla ese) veri%i bir durum arz ediyrdu. Eara)tarlarnn
'er'angi
6
meseleyi in%elemek veya bir 'usus 'akknda vaziyet almak i(in, bir temel ykmu#
gibi bir iki %mle ba#nda devaml larak ima ettikleri bRekti)lik, $arlament messesesine
kar# gayet yerinde bir usuld. Bundan dlay bu 'eri)lerin, kendilerini ve adi 'ayatlarn
in%eleyelim. Eetkik snunda 'ayret vere%ek snu(lara vara%a&z.
Eara)sz bir bi(imde in%elenmi#se, me%lis $rensibi kadar yanl# bir $rensi$ lamaz. Cimdi de
B'alk temsil%ileriBnin se(ilmelerinin ne 4iklide ya$ld&m in%eleyelim. Milletvekillerinden
'er birinin 'er+"angi bir ba#ars, bir milletin istek ve dertlerinden an%ak $ek k(k bir
b!lmn tatmin etti&i a#ikardr. "alk t$lulu&unun siyasi zekas, isteklerini yerine getire%ek,
milletin dertlerine derman bula (ak kabiliyetli siyasileri bulu$ me%lise yllamaya ka)i
de&ildir. BKamuyuB dedi&imiz #eyin i(inde bir milletin )ertlerinin #a'si te%rbelerine ve
bilgilerine $ek az miktarda tesad) ederiz. Kamuyunun byk b!lm d#ardan ta'rik
edilerek 'azrlanr. Bu 'azrlama'P gazeteler, verdikleri 'aberlerle ve ikna kuvvetleri ile gayet
gzel ya $arlar.
"erkesin dini kanaatleri, terbiyesinin rndr. Bunlar insann vi%dannda uyuklar bir
'aldedir, i#te 'alk t$lulu&unun kamuyu da, ru'un ve d#n%e g%nn (&u zaman devaml
ve derin bir surette 'azrlanmasnn snu%udur.
3r$aganda kelimesi ile anlatlan bu Bsiyasi terbiyeBde en byk 'isse basna d#er. Basn
verdi&i 'aberlerle 'alkn rta ya#llar i(in bir tr kul 'viyetine brnr. 1akat bu basn
birtakm k!t kuvvetler tara)ndan idare edilir. =iyana'da 'alk terbiye etmeye ma'sus bir
vastann sa'i$lerini ve ya$anlar in%elemeye )rsat buldum.
ilk duydu&um 'ayret, devletin i(indeki bu zararl kuvvete 'alkn en ger(ek ve en tabii
e&ilimlerine ters d#se bile, belirli bir )ikir yaratmak i(in $ek az bir zamann yeter lmas idi.
Basn, basit ve %iddiyetten uzak bir 'adiseyi, birka( gn i(inde !nemli bir devlet meselesi
'aline getirmeyi klaylkla be%eriyrdu. Ayn zamanda basn !nemli bir meseleyi milletin
'a)zasndan sile (ek #ekilde ya$t& yaynda da ba#arl luyrdu.
Ksa bir zaman i(in baz #a'slar ileri iti$, milletin kar#sna bir ka'raman larak (karyrlar
ve #a'sn 'ayat byun%a 'ayal bile edemeye%e&i #!'retli 'ayat, na sa&lyrlard. Bir iki
ay !n%esine kadar kimsenin duymad&, i#itmedi&i #a'slar Bgnn adamB durumuna
getiriliyr ve yine devletin ve milletin men)aatlerine ait meseleler %anl %anl g!mlyrdu.
-amuslu ve vatan$erver #a'slarn zerlerine atlan (amurlarn al(akl&, an%ak Ma'udi ve
MarksistlerP in%elemekle rtaya (karlabilir. Bu )ikir 'aydutlarnn, lanetlenmi# 'ede)lerine
ula#abilmek i(in ya$maya%aklar bir al(aklk yktur. Bunlar aile meselelerine kadar n)uz
ederler. Hamura batrmaya karar verdikleri bir kimseyi yerden yere vurmak i(in gereken
z% lay bulun%aya kadar 'er yan didik didik ederler. :&er, neti%ede ellerine basit bir
)rsat ge(mezse, i)tiraya ba#vururlar. Bu yalan ve i)tira kam$anyasndan tekzi$lere ra&men bir
iz kalr. Bunlar, 'erkes isra)ndan anla#abile%ek bir dille adi saldrlarn ya$mazlar. Eersi+)
ne, masum bir #a's lekelemek i(in a&r ba#l bir dille saldrrlar. iJ i#te kamuyu, (eteler
tara)ndan bu bi(imde lu#turulur. 4nra da bu kamuyundan me%lis yeleri (kar. E$k
dalgalarn k!$& i(inden =ens'n d&mas gibi...
3arlament messesesinin (al#masn btn ayrntlar ile anlatmak ve bu messesenin
'ayali ldu&unu g!stermek i(in %iltler dlusu kita$ yazmak gerekir. 1akat bu messesenin
btn varl& \]g!zden ge(irilmeyi$ de, sade%e )aaliyetinin snu(lar in%elene%ek )Wlursa en
$aradksY bir ru' ile d#nlse bile, gayesinin manaszl+]m rtaya kya%ak kadar yeter bilgi
elde edilebilir.
insan, ger(ek demkratik dzenle, Alman demkrasisinin mukayesesinde rtaya (kan )ark
g!rd&nde (lgna d!ner.
3arlamenter reRimin g!zle g!rlen en byk niteli&i #udurO 4n
yllarda kadnlarn se(ildi&i 'esaba alnmazsa, bir miktar adam tes$it edilmektedir. Mesela be#
yz ki#i. Bu be# yz ki#i 'er 'ususta , karar almak sala'iyetine sa'i$tir. Mani )iiliyatta tek
'kmet bu be# yz ki#idir. Cimdi bu be# yz ki#i bir kabine kuruyr. ,#ardan tes$it edilen
manzara devlet i#lerini bu kurulan kabinenin g!rd&dr. 1akat bu zeva'irden ibarettir.
;er(ekte bu kabine 'er'angi bir
meselede be# yz ki#inin, yani me%lisin iznini almadan tek bir adm ilerleyemez, i#te bunun
i(in 'i(bir meselede 'kmeti srumlu tutmaya imkan yktur. Hnk sn karar me%lisindir.
"kmet, (&unlu&un isteklerini uygulamaya memur bir rgandr. 4iyasi kabiliyeti ve
ba#ars 'akknda nt vermek i(in (&unlu&un )ikir ve kanaatlerine uymak, veya (&unlu&un
kendi )ikrine sava#mak i(in g!sterdi&i 'ner ve. siyasi yununa bakmak i%a$ eder. Bu suretle
ger(ek bir 'kmet durumundan dilenen bir 'kmet durumuna d#er. "kmetin mev%ut
(&unlu&u kendi tara)nda tutabilmesi veya kendine yeni bir (&unluk sa&lanabilmesi i(in
Bi%ray 'kmet etmektenB ba#ka bir i#i lmaya%aktr. Bu i#te muva))ak lursa bir sre da'a
'kmet edebilir. Aksi takdirde (ekili$ gitmekten ba#ka ya$a%ak bir i#i kalmaz, i#te btn
srumluluk me)'umu )iiliyatta rtadan kaldrlm#tr./ 3aradks+ Merle#mi# inan#lara aykr
larak ileri srlen d#n%e0 He#itli meslek sa'ibi ve (e#itli kabiliyetlerdeki bu be# yz ki#ilik
t$luluk 'i(bir zaman ba&da#k bir t$luluk lamaz. Ayr%a bunlar, ayn zamanda akl ve
kabiliyet bakmndan da se(kin kimseler de&illerdir. "i(bir zaman zeka%a sivrilmemi#
kimselerin y varakalar ile yzler%e devlet adam d&maz. ;enel se(im usulnn de'alar
rtaya (kara%a& iddias yersizdir. Bir kere, bir millet u&urlu gnlerde ger(ek devlet adam
(karr. 5 da yzler%e de&il, bir tane. "alk t$lulu&u se(kin de'alara i(gds ile d#mandr.
4e(im ylu ile bir byk adam bulu$ (karmak, bir i&nenin g!znden deveyi ge(irmek kadar
zrdur. ,nya kuruldu&undan bu yana ger(ekle#tirilen 'er #eyin tamam )erdi te#ebbslerin
snu%udur. "albuki de&ersiz be# yz ki#i milletin en !nemli meseleleri 'akknda kararlara
varyr. Bunlar !yle 'kmetler kuruyrlar ki bu 'eyetler 'er !zel knuyu (!zmeden !n%e, bu
saygde&er me%lis ile anla#mak zrunda bulunuyrlar. ,emek ki siyaset, bu be# yz ki#i
tara)ndan yrtlyr.
"kmet yelerinin de'alarna temas etmeye%e&im. 4ade%e (!zmlene%ek knularn (e#itli
lu#unu, (!zm (arelerini ve kararlar birbirine ara$ sa( gibi dla#tran kar#lkl ba&lantlar
in%eleye%e&im, i#te zaman, karar (kartmak i(in, an%ak byk meselenin basit $ar(alar
'akknda bilgi ve te%rbe sa'ibi bulunan kimselerden lu#an me%lise gelen 'kmetin
sila'nn k(k ve basit lu#u g!zler !nne serilir.
:n !nemli eknmik meseleler !yle bir 'eyet tara)ndan in%eleni$ bir karar alna%aktr ki
'eyete da'il lan kimselerin arasnda vaktiyle iktisadi siyaset ya$m# lanlarn says nda
biri bile bulmaz. B!yle%e iktisadi mesele bu 'ususta 'er'angi bir )ikri ve bilgisi lmayan
kimselerden meydana gelen 'eyetin elinde kalr.
Bu durum di&er btn knular 'akknda da b!yledir, in%elendikten snra bir karara varla%ak
lan knular kamuya ait ldu&u 'alde, me%lisin kurulu# #ekli 'i( de&i#medi&inden, daima a%iz
ve %a'il kimselerin meydana getirdi&i (&unluk, terazinin ke)esini kendi tara)na d&ru e&ilim
g!stertir. "albuki (e#itli knular g!r#erek (!zmleye%ek lan milletvekillerinin devaml
#ekilde yenilenmeleri gerekirdi. Hnk milletin ti%ari men)aatlerine ait bir knu ile genel
siyasi meseleleri, ayn 'eri)lerin 'alletmelerine izin vermeye imkan yktur. Bunun aksi
labilmesi i(in bu adamlarn 'e$sinin yzyllar byun%a an%ak bir kere rtaya (kan dnyaya
bedel de'a lmalar gerekir. -e yazk ki, bunlar birer as bile lmay$, sade%e meraklar snrl,
ma&rur ve en k!t bir )ikir dnyasnda ylunu #a#rm# kimselerdir. :sasen bu kimselerin en
byk )ikir adamlarnn bile uzun bir zaman d#n$, tarttktan snra (!zebile%e&i knular
'akknda kanlmaya%ak bir 'a)i)likle knu#malar ve (ar(abuk karar vermeleri bu
durumlarndan ileri gelmektedir. Bu kimselerin sanki rtada bir rkn kaderi de&il de, masann
stnde tart veya idit $artisi =arm# gibi, btn bir milletin gele%e&i 'akknda (k !nemli
kararlar aldklar g!rlr.
Belki $arlamentnun 'er yesinin, srumluluklar daima bu kadar klay kabul edile%e&i
d#nlemez. 1akat ne var ki, bu uykulu 'al baz yeleri anlamadklar knular 'akknda
karar almaya zrlamak suretiyle, nlarn karakterlerini yava# yava# zay)latr. Keza bir
tanesinde da'i Barkada#lar bu knu 'akknda 'i(bir #ey bilmiyruz zannederimB veya Bben
'i(bir #ey anlamyrumB demek %esaret yktur. :sasen lsa bile snu( yine de&i#mez. Hnk
bu d&ru 'areket, bu d&ru s!z 'i(biri tara)ndan anla#lmaya%aktr. Anla#lsa bile bu
namuslu e#e&in/P0 mesle&i rezil etmesine engel luna%aktr. insan bir $ar(a tanyan kimse, #u
'ususu gayet iyi bilir. B!ylesine itibar g!ren ve me#'ur lan bir t$lumda 'erkes mev%udun
a$tal ve en 'ayvan lmaya merakl ve 'azr de&ildir. Ama bu t$lumda mertlik 'ayvanlkla
e#it saylmaktadr, i#te bundan dlay namuslu larak ba#lam# lan milletvekili (evresinin
d&urdu&u zaruret snu%u yalan ve aldatma yluna sa$a%aktr. "er'angi bir 'ususa veya
karara bir ki#inin katlmamas, i#in rengini de&i#tirmeye%e&i )ikri, 'er'angi bir
milletvekilinde var lan 'er (e#it namuslu davran# 'areketlerini yk ede%ektir. 4nunda 'e$si
de, mev%udun en basit, en !nemsiz ki#isi lmad&na, tam aksine kendisinden (k da'a
kabiliyetsizleri bulundu&una ve e&er kendisi bu t$lulukta yer almazsa (k da'a byk
)elaketlerin meydana (ka%a&na inanr.
Bu iddialar kar#snda belki #!yle denebilirO "er milletvekili btn meseleler 'akknda bir
bilgiye ve yetkiye sa'i$ lamaz, i#te laman kendi 'areketine #k tutan $artisi ile beraber
meselede y kullanr. =eya #!yle denebilirO 3artilerin kmisynlar vardr. 5 kmisynlar
uzmanlar 'er'angi bir meselede aydnlatabilir. Bu delil ilk nazarda akla uygun gelebilir. 1akat
zaman ba#ka bir snu( rtaya (karO :&er 'er'angi bir devlet meselesinde bir karar almaya
birka( uzmann akl ve bilgisi yetiyrsa, se(imle gelen be# yz adama ne lzum vardrJ i#te
meselenin esas buradadr.
Cimdiki demkratik idare #ekli, zeka sa'ibi 'akim kimselerden lu#an bir me%lis meydana
getirmeyi 'i(bir zaman d#nmez. ,a'a (k basit kimselerden kurulu bir Bsiyasi gru$B
te#kiline (al#r. Bu me%lisi muayyen bir istikamete yrtmek, me%lisi meydana getiren
elemanlarn snrl ka)al lmalar ile mmkndr. Bir $arti $litikas an%ak bu #ekilde
uygulanabilir. B!yle%e i$leri elinde tutan adam mesuliyetleri muzlarnda ta#maya i'tiya(
duymadan, temkinli%e bir #ekilde $erde arkasnda kalmann ylunu bulur. B!yle%e, millet i(in
'er krkun( karar 'erkes(e tannan bir a'laksz 'eri)in 'esabna kaydedilemez. Eersine, btn
gna' bir $artinin muzla rina yklenir. 4nu( larak uygulamada 'er trl srumluluk rta+
dan kalkar. Hnk srumluluk belirli bir #a'sa yklenin%e, gevezelerden lu#an me%lis grubu
da srumluluktan kurtulur. Bunun i(in me%lis usul 'er #eyden evvel, a(k(a 'areket etmekten
krkan sinsi ru'lu kimselerin '#una gider. 4rumluluk zevkine sa'i$ ve namuslu lan 'erkes
bundan daima ne)ret eder.
i#te bundan dlay demkrasinin bu #ekilde, daima gizli $lanlar 'azrlayan ve eskiden ldu&u
gibi #imdi de aydnlktan krkan Ma'udi'nin en (k sevdi&i bir aleti durumuna d#m#tr. Bu
dere%e $is ve kendisi kadar 'ile dlu bir messeseye an%ak Ma'udi de&e verebilir.
"r bir #ekilde se(ilmi# bir lider btn 'areketlerinin ve kararlarnn tam srumlulu&unu
kendi muzlar stne almaya me%bur dur. Alman demkrasisinin ger(ekle#mesi (e#itli
meselelerin bir (k gnlk karar ile 'alledilmesini kabul etmez. Karar tek bir ki#i alr Bu tek
ki#i de i%raatndan, mallar ve 'ayat ile srumludur. B!yle #artlar altnda b!yle bir adam
bulmak zr de&ildir.
Eanrya #krler lsun Alman demkrasisinin d&ru manasO buradadr. Bu demkrasi rastgele
bir ki#inin, a'laktan yksun, zevk nksan bir adamn idare mevkiine (kmasn reddeder.
B!yle%e ilerde ger(ekle#mesi gereken srumluluk krkusu, e'liyetsiz, adi ve zayii #a'slar
sa) d# brakr.
e&er b!yle bir kimse iktidar sandalyesine turmaya te#ebbs ederse , nun maskesini
indirmeli, suratna ba&rarak* Bgeri (ekil (ek aya&n, basamaklar kirletiyrsunB demeli.
Hnk tari'in 3ant'en'una yalnz ka'ramanlar girer, entrika%lar de&il. Bu snu%a =iyana'da
Me%lis (al#malarn iki yl taki$ ettikten snra ula#tm. Bundan snra da bir da'a raya
admm atmadm. $arlament reRimi i'tiyar "absburg ,evleti'nin zay)lamasnn ba#
sebe$lerinden birini te#kil etti ve bu (!k# sn yllarda gitgide (ar$ar bir duruma geldi.
3arlament reRiminin gereklili&i ile Alman unsurunun stnl& zaa)a u&ratlma 'atasna
d#lyrdu. Avusturya 3arlamentsundaki Alman unsurunun aley'ine lan )aaliyet
im$aratrlu&a da zarar veriyrdu. Hnk 6899 ylna d&ru mnar#inin birli&i sa&lama
kuvveti, vilayetlerin birlikten ayrlma e&limlerini snu(suz brakmaya yetmiyrdu. ,evletin
'kmdarl&n srdrmek i(in ba#vurdu&u vastalar basitle#iyr ve bu durum millet(e
k!tleniyrdu. 4ade%e Ma%aristan'da de&il, di&er (e#itli 4lav vilayetlerinde de m#terek
mnar#i az benimseniyrdu ve bu idarenin zay)l&ndan 'i(bir utanma duyulmuyrdu. "atta
(!k#n i#aretlerinden !zel bir keyi) ldu&u g!rlyrdu. Mnar#inin eski sa&lkl durumuna
kavu#masndan (k, !lmesinden bir #eyler mit ediliyrdu. 3arlamentda binbir trl
dalavere (evirerek kesin (!k#n an%ak alnabiliyrdu. Bu yz kzart% yunlarn zararn
da Almanlar ykleniyrdu, imkann elverdi&i nis$ette (e#itli milletler arasnda gayet ustalkla
manevralar ya$larak devletin (!kmesi !nleniyrdu. 1akat ne lursa lsun btn bu
geli#meler Alman milletinin aley'ine idi.
=elia'tlk, Ar#idk 1ran(is 1erdinand'a n)us etme imkann verdikten snra 'er tara)ta
desteklenen Hek $litikas geli#meye ba#lad. Hi)te mnar#inin gele%ekteki 'kmdar,
Almanlktan (karma 'areketim 'er #eyle te#vik etti. Belki d&rudan d&ruya bu te#vik i#ine
katlmad ise de, bu 'areketi 'imaye etti ve krudu. ,evlet memurlarnn se(imi gibi
dalavereli yllarla sr) Alman lan yerler yava# yava#, )akat emin admlarla te'likeli karma
b!lgeye d&ru srklendiler. Bu 'areket 'er yerde, 'atta Avusturya'nn a#a& b!lgesinde de
ilerliyrdu. Artk =iyana bile, baz Hekler tara)ndan kendilerinin en byk #e'ri gibi
saylyrdu. Ailesi !zellikle Hek dili ile knu#an Ar#idk'n kars, bir gelenek 'aline gelen ve
ilk nazarda akla uygun gelebilir. 1akat zaman ba#ka bir snu( rtaya (karO :&er 'er'angi
bir devlet meselesinde bir karar almaya birka( uzmann akl ve bilgisi yetiyrsa, se(imle gelen
be# yz adama ne lzum vardrJ i#te meselenin esas buradadr.
Cimdiki demkratik idare #ekli, zeka sa'ibi 'akim kimselerden lu#an bir me%lis meydana
getirmeyi 'i(bir zaman d#nmez. ,a'a (k basit kimselerden kurulu bir Bsiyasi gru$B
te#kiline (al#r. Bu me%lisi muayyen bir istikamete yrtmek, me%lisi meydana getiren
elemanlarn snrl ka)al lmalar ile mmkndr. Bir $arti $litikas an%ak bu #ekilde
uygulanabilir. B!yle%e i$leri elinde tutan adam mesuliyetleri muzlarnda ta#maya i'tiya(
duymadan, temkinli%e bir #ekilde $erde arkasnda kalmann ylunu bulur. B!yle%e, millet i(in
'er krkun( karar 'erkes(e tannan bir a'laksz 'eri)in 'esabna kaydedilemez. Eersine, btn
gna' bir $artinin muzlarna yklenir. 4nu( larak uygulamada 'er trl srumluluk rta+
dan kalkar. Hnk srumluluk belirli bir #a'sa yklenin%e, gevezelerden lu#an me%lis grubu
da srumluluktan kurtulur. Bunun i(in me%lis usul 'er #eyden evvel, a(k(a 'areket etmekten
krkan sinsi ru'lu kimselerin '#una gider. 4rumluluk zevkine sa'i$ ve namuslu lan 'erkes
bundan daima ne)ret eder.
i#te bundan dlay demkrasinin bu #ekilde, daima gizli $lanlar 'azrlayan ve eskiden ldu&u
gibi #imdi de aydnlktan krkan Ma'udi'nin en (k sevdi&i bir aleti durumuna d#m#tr. Bu
dere%e $is ve kendisi kadar 'ile dlu bir messeseye an%ak Ma'udi de&er verebilir.
"r bir #ekilde se(ilmi# bir lider btn 'areketlerinin ve kararlarnn tam srumlulu&unu
kendi muzlar stne almaya me%burdur. Alman demkrasisinin ger(ekle#mesi (e#itli
meselelerin bir ( gnlk karar ile 'alledilmesini kabul etmez. Karar tek bir ki#i alr Bu tek
ki#i de i%raatndan, mallar ve 'ayat ile srumludur. B!yle #artlar altnda b!yle bir adam
bulmak zr de&ildir.
Eanrya #krler lsun Alman demkrasisinin d&ru manas buradadr. Bu demkrasi rastgele
bir ki#inin, a'laktan yksun, zeka nksan bir adamn idare mevkiine (kmasn reddeder.
B!yle%e, ilerde ger(ekle#mesi gereken srumluluk krkusu, e'liyetsiz, adi ve zayii #a'slar
sa) d# brakr.
:&er b!yle bir kimse iktidar sandalyesine turmaya te#ebbs ederse, nun maskesini
indirmeli, suratna ba&rarak* Bgeri (ekil, )ek aya&n, basamaklar kirletiyrsunB demeli.
Hnk tari'in 3ant'en'una yalnz ka'ramanlar girer, entrika%lar de&il.
Bu snu%a =iyana'da Me%lis (al#malarn iki yl taki$ ettikten snra ula#tm. Bundan snra da
bir da'a raya admm atmadm, $arlament reRimi i'tiyar "absburg ,evleti'nin
zay)lamasnn ba#l%a sebe$lerinden birini te#kil etti ve bu (!k# sn yllarda gitgide g!ze
(ar$ar bir duruma geldi. 3arlament reRiminin gereklili&i ile Alman unsurunun stnl&
zaa)a u&ratlma 'atasna d#lyrdu. Avusturya 3arlamentsu'ndaki Alman unsurunun
aley'ine lan )aaliyet im$aratrlu&a da zarar veriyrdu. Hnk 6899 ylma d&ru "nar#inin
birli&i sa&lama kuvveti, vilayetlerin birlikten ayrlma iklimlerini snu(suz brakmaya
yetmiyrdu. ,evletin 'kmdarl&n srdrmek i(in ba#vurdu&u vastalar basitle#iyr ve bu
durum millet(e k!tleniyrdu. 4ade%e Ma%aristan'da de&il, di&er (e#itli 4lav vilayetlerinde de
m#terek mnar#i ek az benimseniyrdu ve bu idarenin zay)l&ndan 'i(bir utanma 'issi
duyulmuyrdu. "atta (!k#n i#aretlerinden !zel bir keyi) buldu&u g!rlyrdu. Mnar#inin
eski sa&lkl durumuna kavu#masndan (k, !lmesinden bir #eyler mit ediliyrdu.
3arlamentda binbir trl dalavere (evirerek kesin (!k#n !n an%ak alnabiliyrdu. Bu yz
kzart% yunlarn zararn da Alnlar ykleniyrdu, imkann elverdi&i nis$ette (e#itli milletler
arasnda gayet ustalkla manevralar ya$larak devletin (!kmesi !nleniyrdu. 1akat ne lursa
lsun btn bu geli#meler Alman milleti+ aley'ine idi.
=elia'tlk, Ar#idk 1ran(is 1erdinand'a n)us etme imkann verdikten snra 'er tara)ta
desteklenen Hek $litikas geli#meye la)lad. Hi)te mnar#inin gele%ekteki 'kmdar,
Almanlktan (karma 'areketini 'er #eyle te#vik etti. Belki d&rudan d&ruya bu te#vik i#ine
katlmad ise de, bu 'areketi 'imaye etti ve krudu. ,evlet memurlarnn se(imi gibi
dalavereli yllarla sr) Alman lan yerler yava# yava#, )akat emin admlarla te'likeli karma
b!lgeye d&ru srklendiler. Bu 'areket 'er yerde, 'atta Avusturya'nn a#a& b!lgesinde de
ilerliyrdu. Artk =iyana bile, baz Hekler tara)ndan kendilerinin en byk #e'ri gibi
saylyrdu. Ailesi !zellikle Hek dili ile knu#an Ar#idk'n kars, bir gelenek 'aline gelen ve
Alman d#manl& i'tiva eden bir (evrede yeti#mi#ti. "absburg "anedan'nn bu yeni
temsil%isinde, 5rta Avru$a'da Katlik $rensi$leri zerine kurulu ve 5rtdks Kusya'ya kar#
bir dayanak 'izmeti g!re%ek bir 4lav devletini yava# yava# meydana getirme )ikri 'akimdi.
,in, "absburg "anedan temsil%ilerinde (&u zaman g!rld& gibi sade%e siyaset ve da'a
ziyade Alman milleti i(in krkun( lan bir )ikir le'inde istismar ediliyrdu.
Bunun snu%u bir (k y!nden gayet )ena ldu. -e "absburg "anedan ne de Katlik Kilisesi
umdu&unu buldu. 4nunda "abs burg ta'tn kaybetti. B!yle%e Kma da byk bir devleti
elinden ka(rm# ldu. im$aratrluk, dini, siyasi gayelere 'izmetkar klmak la yeni bir ru'un
uyanmasna yl a(t. i'tiyar mnar#inin snrlar i(inde 'er trl (areye ba#vurarak
Almanl&n k!kn kazmak te#ebbs, Avusturya'da 3anRermanizm 'areketinin d&u$,
artmas gibi bir snu(la kar#la#t.
BLM <
6779+6789 yllar i(inde, Ma'udilerden il'am alan Man%'ester
liberalli&i de Avusturya'da en yksek nktasna (kt ve 'atta bu
nktay da a#t. 1akat bu e&ilime kar# reaksiyn 'er zaman ldu&u
gibi bu de)a da Avusturya'da g!sterildi. Bu reaksiyn ssyal a(dan
de&il milli bir nktadan d&du. Beka i(gds Almanlar en %iddi
'=e en sk #ekilde kendilerini savunmaya zrlad, iktisadi d#n%eler
1
l^e ikin%i dere%ede kald, )akat yine de (k kesin tesirleri ldu.
i#te bu genel siyasi kar#kl&n i(inden iki $arti rtaya (kt. Bu ' $artilerden biri milli, di&eri
de ssyalist idi. 1akat $artilerden ikisi de gele%ek i(in ge(mi#ten ders alm#t. 67DD sava#nn
)e%i snu%undun snra "absburg "anedan, sava# meydannda intikam alma iste&inin i(ine
d#m#t. 1akat Meksika im$aratru Ma_imilien'in )e%i akbeti 1ransa ile bir yaknla#maya
engel ldu. Hnk Ma_imitlen'in tali'siz ma%eras 'er #eyden !n%e (n% -a$lyn'a
ba&lanm# ve 1ranszlar tara)ndan terk edilmesi byk bir in)iale sebe$ lmu#tu. 1akat
"absburglar yine de $usuya yatm# bekliyrlard. 67@9 +67@6 sava# e#i g!rlmemi# bir za)er
#eklinde snu(lanmalyd, =iyana 4aray mu'akkak ki 'er #eye ra&men, 4advva'nin kanl
intikamn almak i(in te#ebbs ede%ekti. 1akat sava#n en g!z kama#tr% ve zr inanlr
ka'ramanlk 'aberleri (evreye yaylmaya ba#layn%a, 'kmdarlarn en akl ba#nda lan
zamann uygun lmad&n takdir etti ve k!t #ansa kar# mmkn ldu&u kadar gler yz
g!sterdi.
1akat bu sava#n ka'raman%a m%adelesi (k da'a kuvvetli bir mu%ize meydana getirmi#ti.
"absburglarda bir y!n de&i#tirme ldu. Bu de&i#iklik ise kal$ten gelme bir 'amleye
dayanmyrdu. Bu de&i#ikli&i gnn #artlan emretti. B!yle%e eski d&u snrndaki Alman rk
Kei%''n sa&lad& za)er sar'#lu&u ile srklendi ve atalarnn 'ayallerinin byk ve i'ti#aml
bir ger(ek i(inde %anlanmasn derin bir 'eye%anla seyretti.
Artk ger(ekten bir Almanlk e&ilimi besleyen Avusturyal bu andan itibaren, #u ger(e&i
teslim etmi#ti. Knigratz bile eski )ederasynun kkmu# enkaz ile kar#la#maya%ak bir
im$aratrlu&un tekrar kurulmasn k!t, )akat gerekli bir #art larak g!ryr ve yeni
im$aratrluk eski )enalklardan uzak bulunuyrdu. zellikle te%rbe ile #u !&renilmi#tiO
"absburg "anedan tari'i g!revini tamamlam#t, yeni im$aratrluk ise an%ak ka'ramanlk
$rensi$leri ile dlu Kei%' ta%m, na ger(ekten layk lan bir ba#a giydirebilir+di. i#te bundan
dlay kadere #kretmek lazmdr. Hnk kar#k bir devrede ya$lan bu se(im, millete mit
ba'#eden bir kimseye, yani 1rederi%'e ta( giydirmi#ti. 1akat, byk sava#tan snra "absburg
"anedan'nn (i)te mnar#isi, 4lavla#trma siyasetinin bir gere&i larak te'likeli Alman
unsurlarn yk etmeye ba#lad& zaman yeryznden siline%e&ini anlayan rkn diren%i (k
#iddetli ldu. B!yle bir kar# kyusu ve $atlay# Alman tari'i 'enz kaydetmemi#ti. Llk de)a
vatan sevgisine sa'i$ insanlar birer asi ldular. Bunlar millete ve devlete kar# de&il, kendi
milliyetlerini kaybettirme yluna giden 'kmet #ekline kar# idiler. B!yle%e sn yllarda ilk
de)a larak ma'alli ve 'anedana duyulan sevgi 'isleri, vatana ve rka g!sterilen milli a#ktan
ayrld.
6789+6899 yllarnda Avusturya'daki 3anRermanist 'areketin kuvveti devlet tritesinin an%ak
milli men)aatlere 'izmet ederse, 'alkn saygsna ve yardmna kavu#a%a&n a(k(a rtaya
kydu. :sasen devletin tritesi bir gaye lamaz. Hnk devlet tritesi bir gaye kabul
edilirse, istibdad kutsal saymak gerekir.
Bir 'kmet bir milleti 'er vasta ile )elakete g!trrse bu milletin 'er )erdinin isyan bir 'ak
de&il, g!revdir.
BB!yle bir i'timal ne zaman lurJB sualine nazariyeye ait mtalaalarla %eva$ verilemez. B!yle
bir meseleyi kuvvet 'alleder ve muva))akiyet kararn verir. "er 'kmet kendi 'esabna,
devlet n)uz ve kuvvetini mu'a)azaya me%bur 'isseder. :n k!t 'kmet, 'atta milli
menlaatlere de)alar%a 'yanet etmi# lan 'kmetler da'i b!yle d#nrler. Bu durumda lan
'kmet kendine kar# bir m%adele ya$ld&nda kendi 'rriyet ve ba&mszl&m krumak
i(in, d#mann kulland& sila'larn aynn kullanmak zrundadr. :&er m%adele 'kmet
tara)ndan ya$lyrsa, vakit ya$lan m%adele BkanuniB lmaldr. 1akat kar# tara) da ayn
m%adele ylunu ter%i' ediyrsa, yasad# m%adelede tereddt g!sterilmemelidir. Lnsanlarin
'ayatlarnn en byk gayesi bir devletin devamn teminden ibaret de&ildir. Ama( rklarn
bekasdr.
Millet bask altnda bulundurulursa veya yk edilmek te'likesine d#erse, kanunlara riayet
etmek meselesi ikin%i $landa kalr. Gulme u&rayan milletin beka i(gds ile ya$t&
m%adelede kulland& 'er trl vasta en byk mazeretini te#kil eder.
,nya tari'inde e#lerine $ek sk rastlad&mz i( ve d# esaretim kurtulmak i(in ya$lan
m%adeleler 'e$ bu $rensi$ dairesinde
ve
idare edilmi#tir.
:&er bir millet insan 'aklar i(in giri#ti&i m%adelede ma&lu$ tutulmu#sa, tari' terazisi
meseleyi tartm# ve milletin bu !lml dnyada 'ayat saadetine bir 'akk lmad&
'kmne varm#tr. Bekas i(in m%adeleye 'azr lmayan veya kudret ve kuvveti
bulunmayan bir millet ebedi surette Eanr tara)ndan ma'vlma&a mukadder klnm#tr. Bu
dnya, bu dzen krkak ve yreksiz milletler F) in kurulmam#tr. Avusturya'da durum #!yle
idiO Kanuni kuvvet, ,,alman lmayan (&unluklara, me%lisin Alman d#man temeline ve yine
Almanlara kar# lan 'anedana dayanyrdu. ,evletin btn t n)uz ve kuvveti bu iki unsurda
#a'siyet buluyrdu. "kmet etme tWini ellerinde bulunduranlarla Alman milletinin ters
kaderini de&i#tirmeye kalkmak gln( lurdu. 1akat kanun tara)tarlarnn isteklerine baklrsa
'er trl diren(ten vazge(meli idi. Hnk bu direnilen kanuni yllarla idare edilmesi
imkanszdr. Bu durum ise, (k ksa bir zamanda mnar#inin eline d#m# lan Alman rknn
yk lmas ile snu(lana%akt. 1akat ne var ki Avusturyal Almanlar an%ak devletin yklmas
snu%unda bu krkun( akbetten kurtuldular. ;!zlkl nazariye%iler 'i( #$'e yk ki
milletleri i(in de&il, nazariyeleri i(in seve seve !lrler, insanlar bir kere kendilerine bir kanun
ya$tlar m, snra bu kanun i(in ya#adklarn zannederler.
Avusturya'daki 3anRermanist 'areketin ba#ars, btn bu sa(malklar zrla sili$ s$rmesi,
dktrine ba&l btn nazariye%ileri ve devleti bir $ut sananlar 'ayret i(inde brakmasdr.
"absburglar btn ara(lar kullanarak Almanlarn etra)n (evirme&e (al#tklar srada, bu
$arti 'anedana saldrd. 3arti bu a'lak bzulan devletin i(ine ilk ke$(eyi at$, yz binler%e
ki#inin g!zn a(t. =atan u&runda beslene%ek a#k me)'umunu 'anedan elinden kurtarmak
nun ba#ars idi.
ilk ba#larda tara)tarlarnn says (ktu. 1akat ba#ars devam edemedi. Ben =iyana'ya
geldi&imde "ristiyan 4syal 3arti (k !n%eden bu )aaliyete sa'i$ (km# ve iktidar kltu&una
turmu#tu. 3anRermanist 'areket !nemsiz bir seviyeye inmi#ti.
3anRermanist 'areketin btn bu byme ve (!kme devresi ile "ristiyan 4syal 3arti'nin
insan #a#rta%ak #ekilde ykselmesi benim i(in en !nemli bir in%eleme knusu ldu.
=iyana'ya geldi&imde kesin larak 3anRermanist 'arekete sevgi besliyrdum. 3arlamentnun
i(inde Bya#asn "'enzllernPB diye ba&rmak, %esareti g!sterilmesinden byk bir 'eye%an
duymu#, (%uklar gibi sevinmi#tim. Kendilerini Alman Lm$aratrlu&u'nun ge(i%i larak
ayrlm# bir $ar(as gibi kabul ettiklerini ve bunu 'er vesile ile ilan etme&e (al#tklarn
g!rmekten zevk duyuyrdum. Iermenli&in knu edildi&i btn meselelerde d&ru ve 'i(bir
)edakarl& kabul etmeyen bir 'areket #ekli, bana rkmzn kurtulu#u i(in tek yl gibi
g!rnyrdu. 1akat, kadar $arlak bir ba#lang(tan snra bu 'areketin ni(in kuvvetten
d#t&n bir trl te#'is edemiyrdum. Bu i#te, "ristiyan 4syal 3arti'nin ayn devre i(inde
b!yle byk bir kuvvete nasl kavu#tu&unu anlamakta da'a a%iz kalyrdum. Bu $arti
gnlerde #ere) ve ba#arnn en sn nktasna (km#t, iki 'areketi birbiri ile kar#la#trmaya
ba#lad&m zaman kader, $eri#an durumunun da yardm ile bu meselenin (!zlmesinde en iyi
(areyi bana g!steri$, !&retti.
Bu meseleyi in%elemeye iki $artinin liderleri ve kuru%ular lan iki #a'stan ba#laya%a&m
;erge vn 4%'enerer ile ,r. Kari Lueger. Bu iki #a's da birer kymet larak $arlament
takmnn (k stne (karlar. "ayatlarnn 'er sa)'as, genel siyasi a'lakszlklardan (k
uzak kalm#tr. Benim #a'si sevgim ilk ba#larda 3anRermanist lan 4%'enerer'e kayyrdu.
1akat snralar "ristiyan 4syal lidere de sevgi duymaya ba#ladm. Bu iki liderin
melekelerini kar#la#trd&m zaman 4%'enerer'in $rensi$ meselelerinde da'a stn ve da'a
derin d#n%elere sa'i$ ldu&unu g!ryrdum. 5 Avusturya ,evleti'nin yk la%a&n
'erkesten da'a a(k bir #ekilde ta'min etti. :&er Kei%', 4%'enerer'in "absburglar
'akkndaki ikazlarna kulak vermi# lsa idi, Almanya'nn ba#na btn dnyaya kar# sava#a
girerek u&rad& )elaket gelmeye%ekti.
Ama ne var ki, meselelerin derinine inebilen 4%'enerer insanlar 'akknda (k yanlyrdu.
i#te ,r. Lueger'in kuvveti burada idi. Lueger e#ine ender rastlanan bir insan sarra) idi.
zellikle insanlar 'akknda g!rn#lerine bakarak 'km (karmaya (ekiniyrdu. Bundan
dlay 'ayatn ger(ek imkanlarn da'a iyi 'esa$lyrdu. 4%'enerer'in ise bu 'ususta 'i(
kabiliyeti yktu. 3anRermanist 4%'enerer'in btn )ikirleri nazari larak d&ru idi. 1akat n+
d#n%elerini 'alka anlatma ve kabul ettirme kabiliyeti ve kuvveti yktu. ,#n%elerine,
anlama melekeleri daima snrl lan ilk t$luluklarnn 'issedebile%e&i bir #ekil vermeyi
bilmezdi. 3eygamberlere !zg basireti ve a(k g!r#leri, 'i(bir zaman uygulama ima knmas
mmkn bir )ikre ula#mazd, insanlar tanmaktan lmas, 4%'enerer'i gerek 'alk
t$luluklarnn 'areketlerinin kuvveti ve gerek yllanm# messeselerin de&erleri 'akknda
'km 'atalarna d#rd.
4%'enerer, 'i( #$'e yk ki snunda genel d#n%elere e&ilmek gerekti&ini takdir ve teslim
etti, )akat bu (e#it yar dini kanaatleri an%ak byk t$luluklarn savunabile%e&ini anlamad.
BurRuva sn)na mensu$ lanlarn iktisadi men)aatlerini krumalar dlay+m%adele
kabiliyetlerinin sn dere%e zay) ldu&unu ve bu devletlerin (karlarn kaybetmemek i(in (k
i'tiyatl davrandklarn maalese) $ek az takdir edebildi. "albuki, genel larak bir )ikrin itin
gelmesi, an%ak )ikrin byk 'alk t$luluklarna n)uz et+v% 'alk t$luluklarnn da
m%adeleye 'azr lduklarn a%klan ile mmkn lur. "alkn basit tabakalarnn !nemini
anla+ItBarm# lmak t$lumsal mesele 'akknda eksik d#n%eler d+,r. Lueger ise,
4%'enerer'in tam aksi 'areket etti. ,r. Lueger insanlar 'akkndaki derin vuku)u na (e#itli
kuvvetler 'akin d&ru 'kmler vermek imkann 'azrlad. 5nu, 'ali'azrdaki messeselerin
de&erini 'a)i)e almaktan krudu. "i( #$'e yk Lli bu messeseleri 'ede)ine eri#mek i(in
kullanmak meziyeti de bu bilgisinden ileri geldi. ,r. Lueger yksek burRuva sn)nn siyasi
m%adele kabiliyetinin devrimizde $ek !nemsiz ldu&unu ve bu !nemsiz kabiliyetin yeni bir
'areketin ba#arsn sa&lamaya yetmeye%e&ini (k iyi anlad. Bundan dlay siyasi )aaliyetinin
en byk ksmn, 'ayatlar te'likede lan sn)lar kazanmaya 'ar%ad. Bu nlar )el%e
u&ratmak yerine 'zlandryrdu. :ski kuvvet kaynaklarndan da )aydalanmak i(in byk
messeseleri kendi tara)na (ekmeye u&ra#yrdu. B!yle%e yeni $artinin temeli larak,
'ayatlar te'likede lan rta sn)lan ald ve en byk )edakarlklara 'azr, m%adele i(in
isyan dlu, sa& lam bir tara)tar t$lulu&u kazand. Katlik Kilisesi'ne kar# (k kurnaz
davranarak ru'banlar kendine (ekti. Bunda kadar ba#ar g!sterdi ki eski bir $arti m%adele
sa'asndan (ekildi ve bir vakitler kendisine ait lanlar tekrar kazanmak i(in bu yeni $arti ile
birle#ti. Bu anlattklarm ,r. Lueger'i tasvire yetmez. 5nun bir de re)rm%u tara) vard.
Bu byk adamn ama% sn dere%e smut idi. 5 =iyana'y )et'etmek istiyrdu. =iyana,
mnar#inin kalbi idi. Bu (!kme 'alindeki im$aratrlu&un 'asta ve bitkin v%udundaki sn
'ayat i#aretleri =iyana'dan (kyrdu. Kal$ da'a da kuvvetlenirse, v%udun di&er ksmlar da
tekrar %anllk kazanrd. Bu )ikir $rensi$ itibariyle d&ruydu, )akat an%ak belirli bir zaman
i(in ge(erli labilirdi. ,r. Lueger'in zaa) burada idi. =iyana Belediye Ba#kan larak ya$t&
is 'i(bir zaman unutulmaya%ak de&erdeydi. 1akat mnar#iyi kurtarmay ba#aramad, bunda
ge( kalm#t. "albuki 4%'enerer bu 'u#u su da'a iyi tes$it etmi#ti. ,r. Lueger (al#malarnn
etken y!nnde (k ba#arl ldu, )akat bunlardan umdu&u #ey meydana gelmedi 4%'enerer
de 'ede)ine ula#amad ve maalese) krktu&u #ey mt'i# bir #ekilde ger(ek ldu. Mani ,r.
Lueger Avusturya'y kurtaramad, 4%'enerer de Alman milletini )elaketten kruyamad.
,evrimiz i(in bu iki $artinin ba#arszlklarnn sebe$lerini in%elemek (k )aydal la%aktr.
Bu in%eleme !zellikle benim arkada#larm i(in iyi snu( vere%ektir. Hnk bugnk durum
aynen ge( misteki gibidir. B!yle%e eskiden bu 'areketlerden birini yk lmaya d&ru g!tren
ve di&erini de snu(suz brakan sebe$ ve 'atalardan krunmak mmkn labilir.
Avusturya'da 3anRermanist 'areketin yklmas kanaatim%e tu, sebebe dayanmakladr. n%e,
!zellikle yeni ve ma'iyeti itibar ile devrim%i bir $artide t$lumsal meselelerin !nemi
'akknda yanl# bir )ikrin 'akim lmasdr. Alman burRuva sn)nn yksek tabakalar devletin
veya milletin bir i( meselesi knu edildi&i zaman kendi ne)islerinden )eragat g!stere%ek kadar
bar#severdir. Cimdi ldu&u
;ibi, iyi devirlerde, ba#arl bir 'kmet de bu tabakalar devlet i(in kymetli bir 'ale
getirebilir. 1akat 'kmet zay) ldu&u zaman bu , meziyet krkun( bir kusur te#kil eder.
,emek ki, %iddi bir 'areketi ba#arya kavu#turmak i(in, 3anRermanist 'areket btn
(al#malarn 'alk t$luluklarn kazanmaya sar) etmeliydi. Bu ya$lmad ve bundan dlay
'areketin geri (ekilmemek i(in mu'ta( ldu&u kuvvetten yksun kalnd. Bir 'areketin
ba#nda bu 'usus g!zden uzak tutulursa, yeni $arti da'a snra dzeltilmesi imkansz bir 'ata
i#lemi# lur. Hnk $artiye alnm# lan burRuva sn)nn lml unsurlar $artinin i( g!rn#
zerinde gittik(e tesirli lurlar ve nu 'alk t$luluklarnn !nemli bir yardmn kullanma
i'timalinden ma'rum brakrlar. Bu #artlarda, b!yle bir 'arekete te#ebbs, surat asanlara,
etkisiz ele#tirilere sebe$ lur. B!yle%e andan itibaren 'areketteki yar dini iman ve
)edakarlk ru'u eksik kalr. 4nunda bir+lma e&ilimi geli#ir. Bu da m%adelede bir sessizlik
d&urur ve da zay) bir bar# ya$lr, i#te ba#lang(ta 'alk t$luluklarnn tara)tar almaya !nem
vermemi# lan 3anRermanist 'areketin snu ldu. BurRuva kibar ve kesin duruma geldi. Bu
'areketin ba#arszl&nn ikin%i sebebi de buradan (kt.
Avusturya'daki Almanlarn durumu da'a 3anRermanist 'areke +geli#mesi annda mitsizdi.
3arlament Alman milletinin yava# yava# yk edilmesine alet lmu#tu. 4n anda kurtarma
te#ebbs, messese rtadan kaldrlmadk(a, bu ba#ar midine asla sa'i$ lamazd. Bu
durum 3anRermanist 'areketi (k !nemli bir mesele kar#snda brakyrdu. Bu $arlament ile
m%adele etmek i(in, nun kaidesine g!re, $arlamentya giri$ i(erden tr$illemek miydiJ
3arlamentya girildi, )akat radan ma&lu$ (kld. 3arlamentya girmek i(in zrunluluk
duyuldu. 5ysa b!yle bir kudrete kar# d#ardan din m%adele edebilmek i(in, esasl bir
%esarete sa'i$ lmak ve ayn zamanda snsuz )edakarlklar g!ze almak gerekirdi. 4nunda
b&a bynuzlarndan yakaland. Ciddetli darbelerin 'ede)i lundu, (k kere yere d#ld.
=%udun (e#itli yerleri krlm# bir 'alde tekrar aya&a kalkld. An%ak sn dere%e zr bir
m%adele veren %esur sava#(, za)erin glen yzn g!rd. 4ebatl (al#malar, ba#ar ta%n
giyin%eye kadar g!sterilen byk )eragatler sayesinde savunulan davaya yeni #am$iynlar
getirir. 1akat bunun i(in byk t$luluklarn i(inden 'alk (%uklarn almak gerekir. 4ade%e
nlar bu m%adelenin kanl snu%una kadar d!v#mek i(in azim ve sebata sa'i$tirler, i#te
bunlar 3anRermanist 'arekette yktu. Bundan dlay $arlamentya girmekten ba#ka bir (!zm
(aresi bulamad. Bu karar, uzun m%adele ve mzakerelerin snunda alnmad. :sasen ba#ka
bir usul ve 'areket zerinde de durulmad. Bu i#tirakten, btn milletin 'uzurunda s!z
s!ylemek imkan ile 'alk t$luluklarnn da'a klay aydnlatla%a& umuluyrdu. Bu #ekilde
'areket etmekle )enal&n k!kne saldrmann d#ardan ya$la%ak bir '%um dan da'a etkili
la%a& d#nld. Masama dkunulmazl&nn 'er liderin durumunu kuvvetlendire%e&i, bu
sebe$le n)uzunun arta%a& sanlyrdu. 5ysa durum bamba#ka %ereyan etti.
3anRermanist milletvekillerinin, knu#ma )rsatm elde ettikleri )rum bymemi#, bilakis
k(lm#t. Hnk 'erkes ya 'uzurun da knu#tu&u kimseye ya da gazetelerde (kan
knu#ma tutanaklarn kuyan 'alka s!z s!ylemi# luyrdu. "albuki dinleyi%ilerin en byk
B)rumBu $arlamentlarn turum salnlar de&il, byk ve genel t$lantlardr. An%ak bu
t$lantlarda 'atibin kendilerine s!yleye%e&i #eyleri dinlemek i(in gelen binler%e ki#i bulunur.
te yan dan $arlamentlarn turum salnlarnda bir iki yz ki#i vard. 5nlar da milletin
temsil%ileri lan e)endilerinden bir #ey !&renmek i(in de&il, gndeliklerim alabilmek i(in
raya gelirler. Bu gibi yerlerde daima ayn simalar g!rlr. Bunlar 'i(bir zaman yeni bir #ey
!&renemezler. Hnk bu 'eri)lerde zeka bir yana, yeni bir #ey !&renmek i(in irade bile
yktur.
"i(bir zaman milletvekillerinden biri, !n%e yksek bir ger(e&e kanaat getire%ek ve snra
kanaatin 'izmetine ge(e%ek de&ildi. :vet 'i(biri b!yle 'areket etmez. Meni se(imlerde
milletvekilli&im elinden ka(rmamay garanti ederse belki zaman basit bir 'arekette
bulunur. An%ak bu 'amiyet g!sterileri, yeniden se(ilmeyi garanti edebilmek i(in yeni bir $arti
veya e&ilim aramak i(indir. B!yle durumlarda nlarn $arti de&i#melerini 'akl g!stere%ek,
)akat a'lak kurallar ile ba&da#mayan birtakm sebe$ler bulunur. Mev%ut 'u $arti ezi%i bir
'ezimete u&raya%aksa ya da $ek a(k bi(imde 'alkn neden d#m#se, $artide byk bir g!(
ba#lar. 3arlament s(anlar der'al $artilerinin gemisini terk ederler. 1akat bu de&i#iklikler,
da'a iyi anlatlm# bir )ikir ve d#n%e veya da'a gzel #eyler ya$mak ylunda ki (al#malarla
kesinlikle i de&ildir. Bu 'areket, $arlament ta'takurusunu ba#ka bir $artinin s%ak yata&na
d#ren i(gdnn g!rnmdr, i#te b!yle ki#ilerin t$land& bir salnda knu#mak,
'ayvanlarn !nne in%i ser$mek demektir. 4nu%u s)r ldu&u i(in b# bir za'metten 'ettir.
3anRermanist milletvekilleri knu#a knu#a grtlaklarn yrttklar 'alde etkili lamadlar.
Basn ise bu knu#malar 'akknda ya sessizli&ini mu'a)aza ediyr ya da knu#malarn ak#n
bzu$ manasn de&i#tirerek yaynlyrdu. Bundan dlay 'alk yeni 'are+niyeti 'akknda bir
)ikir edinemiyrdu. ;azetelerde (kan )kralar knu#malarn rasndan burasndan alnm#
$ar(alardan ibaret ldu&u i(in, 'i(bir #ey i)ade etmiyrdu. 4!zn ksas 3anRermanistlerin
knu#tuklar yer tam be# yz $arlament yesinden meydan luyrdu. Bu da 'er #eyi
anlatmaya yeter sanrm. 1akat i#in da'a k!ts #u lduO 3anRermanist 'areket, an%ak ilk ,en
itibaren yeni bir )else)i d#n%e rtaya atmadk(a ba#ar t edemezdi. Bu byk m%adeleyi
snu%a vardrmak i(in da'i%e almak ve 'akikati en iyi ve en %esur #ere)lere teslim etmek
gerekirdi. Bir )else)i d#n%e u&runda ya$la%ak m%adele, e&er 'er )edakarl&a 'azr kimseler
tara)ndan ba#latlmazsa, ksa bir zaman !lm g!ze alabile%ek bir m%adele adam
bulunamaz. Kendi i(in kavga eden kimsede, t$luluk u&runa m%adele etme imkan yk lur.
"erkes bu !nemli #art !&renmeli ve yeni 'areketlene%ek nesillerin nazarnda #an ve #ere) arz
ede%e&ini, bugn ise E #ey sa&lamaya%a&n bilmelidir. :&er bir 'areket ne kadar (k im vaat
ediyrsa, kadar (k 'aris kimselerin '%umuna u&rad. ;n gelir bu siyaset i#(ileri $arti
i(inde (&unlu&u ele ge(irerek mevkie (karlar. :skiden namuslu bir m%adele adam lan
'eri) #imdi yeni 'areketi tanmamazlktan gelir. 3artiye yeni gelende nu bir ya$#kan larak
g!rdklerinden istemezler, i#te bu durumda da b!yle bir 'areketin kutsal g!revi bitmi# lur.
3anRermanist 'areket, (al#malarm $arlament i(ine y!neltti&i #e)lerin ve m%adele
adamlarnn yerlerini $arlament%ular ele ge(irdiler. B!yle%e bu 'areket ksa bir zaman i(inde
di&er $artilere benzedi ve ge(i%i bir siyasi te#ekkl durumuna d#t. M%adele etme yerine
da Bnutuk atmay ve Bmzakere etme Byi !&rendi B!yle%e (k ge(meden yeni $arlamenterler,
yeni 'areketin )ikirlerini $arlament belagatinin Bmanevi sila'larB ile krumaya ba#ladlar.
Hnk bu #ekil m%adelenin, gerekti&inde 'ayatn te'likeye ama $a'asna, snu belli
lmayan ve bir (kar sa&lamayan kavga0. giri#mekten da'a te'likesiz ldu&unu anladlar.
Memleketlerdeki tara)tarlar, $arlamentya girenlere mit besle diler, nlardan mu%ize
beklediler. Eabii 'e$si b# (kt, ksa bir zaman snra sabrszlanmaya ba#ladlar. Hnk
milletvekillerinden i#ittikleri #eyler, $arlamentya se(tikleri kimselerden beklediklerim 'i(
uymuyrdu. Bunun sebebi basnn, 3anRermanist miletvekillerinin knu#malarn 'alka ters
bir #ekilde yanstmas idi. Bu arada yeni milletvekilleri $arlamentda kendi m%adelelerinin
tatlla#m# #ekillerinden zevk aldklar i(in, 'alk t$luluklar arasnda knu# 666.6 ya$mak
gibi (k da'a te'likeli bir i#e d!nmek istemiyrlard. =*v. tasz larak, yani byk
kalabalklar !nnde knu#ma ya$mann yararlar unutuldu.
E$lant yeri i#ini g!ren bira'ane masas, $arlament krss ile kesin bir #ekilde yer
de&i#tirin%e ve knu#malar d&rudan d&ruya 'alka ya$la%ak yerde B)rumBdaki, 'alk
temsil%ilerinin ka)al rina b#altlmaya ba#lann%a,3anRermanist 'areket bir 'alk 'areken
lmaktan (kt. Ksa bir zaman i(inde de akademik mnaka#a0* 66.6 ma'sus az (k %iddi bir
kul$ seviyesine indi. Basnn sebe$ ldu&u )ena intiba ile 3anRermanist kelimesi 'alk
arasnda k!t bir #!'rete sa'i$ ldu.
1akat gnmzn z$$eleri ve elleri kalem tutan 'aydutlar #urasn bilsinler ki, bu dnyann
byk devrimleri 'i(bir zaman l \ kaz kalemi bayra& altnda lmam#trP 4ade%e 'er
se)erinde bu kalemlere, devrimlerin kuramsal sebe$lerini yazmak i#i d#m#tr
Ea ilk (a&lardan beri siyasi veya dini sa'alarda byk tari'i laylar meydana getiren kuvvet,
sade%e a&zla s!ylenen s!zlerin kudreti lmu#tur. Bir milletin byk bir (&unlu&u daima 6B`
s!zn kudretine byun e&er. Btn byk 'areketler, #a'si durumlarn ve ru' 'aletlerinin,
vlkan andran $atlamalar ile lmu#tur. An%ak bu $atlamalar, ya zalim se)alet ila'na ya da
'alk t$luP il'inin sinesine atlan s!zlerin kvl%mlar ile meydana gelmi#tir. at bu i#leri
'i(bir zaman estetik(i yazarlarn ve saln ka'ramanm limnata )skiyeleri ya$mam#tr.
Milletlerin mukadderatn yak% bir i'tiras )rtnas de&i#tirebilir. An%ak bunu i(inde /imasn
bilen kimse, i'tiras meydana getirebilir ve kendi sevgili da#larna bir milletin kalbini a(an
(eki( darbesini andran s!z i'tiras kayna& lur. i'tiras bilmeyen ve a&z ka$al duran kimse
iradesini a(klamak i(in Eanr tara)ndan se(ilmez.
:&er ya$a%aklar i# i(in g!rg ve e'liyet yeterse, geli#igzel ka&t karalayan yazarlar,
mrekke$ #i#elerinin kar#snda turu$ Bna)iyelerle me#gul larak vakit ge(irsinler. B!yle bir
kimse lider lmak i(in d&mam#tr ve se(ilmemi#tir. ,emek ki byk ama(lar ve k#an bir
'areket 'alkla temas kaybetmemelidir. "erkes 'er #eyden !n%e bu a(dan in%elemeli ve
kararlarm bu y!ne )melidir. Ayr%a 'alkn zerindeki tesir imkanlarn azalta%ak i#lerden
ka(nmaldr. Bunun b!yle lmas demagRik sebe$ler vastasyla de&ildir. "i(bir byk )ikir,
ne kadar kutsal ve ne kadar ek lursa lsun, 'alkn kuvvetli deste&i lmadan ger(ekle#tiremez.
;ayeye d&ru kesin ylu sade%e sert ger(ek temin eder. ;zel yllardan ka(nmak ister
istemez gayeden vazge(mektir. -nRermanist 'areket, )aaliyetlerinin byk bir ksmn 'alk
de&il de, $arlamentda geli#tirmeye ba#layn%a, belki bir an ba#arlar elde etti, )akat buna
kar#lk gele%e&ini )eda etti&i ldu. Hetin lmayan bir m%adele yluna sa$makla za)ere layk
lmayan bir duruma d#t.
=iyana'daki yllarm srasnda btn bu meseleler zerinde durdum. Kanaatim%e Iermenli&in
kaderini ellerine almaya aday g!rnen 'areketin yklmasnn en belli ba#l sebebi, yukarda ki
a(klamalardr. Bugne kadar lan byk inkla$larn derin sebe$lerinin bilinmemesi, byk
'alk t$luluklarnn !neminin 'a)i)e alnmasna sebe$ ldu. Bunun snu%u larak t$lumsal
srunlar 'akknda 'alkn ilgisi zay)lad ve milletin a#a& tabakalarn elde etmeye yaraya%ak
te#ebbslerde yetersizlik 'asl ldu. 4nunda $arlamentya kar# alnan vaziyet btn
bunlarn stne tuz biber ekti, eskiden beri devrim%i direni#te 'alkta g!rlen kuvvet takdir
edilseydi, gerek t$lumsal y!nden ve gerek $r$aganda y!nnden ba#ka trl )aaliyet
g!sterilirdi. "areketin en belli ba#l gayreti de $arlamentda de&il, )abrikalarda ve skaklarda
sari lunurdu.
3anRermanist 'areketin Katlik Kilisesi'ne a(t& sert saldr, 'alk ru'unun gere&i gibi
anla#amamasndan ileri geldi. Meni $artinin Kma aley'indeki #iddetli saldrsna sebe$,
"absburg "anedan'nn Avusturya'y bir 4lav devleti ya$ma&a karar verdi&i zaman, bu
gayesine 'izmet ede%ek gibi g!rd& (arelerin 'e$sine birden sarlmas idi. ,ini messeseler
tereddt g!sterilmeden ve $i#manlk duyulmadan 'kmetin 'izmetkar 'aline getirildiler.
Hek B3arisseBler ve BIureBler Avusturya'nn 4lavla#trlmas i#inde kullanlan vastalar
ldular. ;enellikle Hek $a$azlar Alman lan b!lgelere tayin ediliyrlard. Bunlar yava#
yava# Heklerin men)aatlerini, kiliselerin men)aatlerinden stn tutmaya ba#ladlar. "er biri
Iermenlk ten (karma )aaliyetinin '%releri 'aline geldiler.
Alman ru'ban sn)nn bu duruma kar# g!sterdi&i reaksiyn, bir 'i( seviyesindeydi. Bunlar
kar# bir m%adeleyi idare ede%ek kabiliyete sa'i$ de&illerdi. Ayr%a 'asmn saldrsna kar#
milletini savunmasn da bilmiyrlard. B!yle%e dinin sinsi%e i#lenen suiistimalleri kar#snda,
'er'angi bir mda)aaya sa'i$ bulunmayan Iermenlik a&r a&r, )akat devaml larak geri
(ekilmek zrunda kald.
K(k meseleler deki %ereyan #ekli, byk meseleler dekinin ayns ldu. "absburglarn
Almanlar aley'indeki gayretleri yksek ru'ban 'eyetinde de bir te$ki uyandrmad. B!yle%e
Alman men)aatlerinin savunulmas tamamen i'mal edilmi# ldu.
;enel intiba da ayn idi. Katlik ru'ban 'eyeti i#gal etti&i ye ile Almanlarn 'ukukuna byk
zarar veriyrdu. Bundan !tr Ki lise kalben Alman milleti ile beraber lmad& gibi, nun
d#manla rina da yardm% g!rnyrdu. 4%'enerer'e g!re btn bu )enal&n sebebi Katlik
Kilisesinin ba#nn Almanya'da bulunmamas itli Kilisenin milletimizin men)aatlerine kar#
d#man%a tavr taknma sna sebe$ buydu.
:skiden de ldu&u gibi, gnlerde de Avusturya'da kltre an meseleler arka $lana atld.
3anRermanist 'areketin Katlik Kilisesi ne %e$'e almasna sebe$, Kilisenin ilme ve sanata
kar# taknd& tavrdan ziyade Alman 'ukukunu savunmamas ve 4lavlarn isteklerine ve
iddialarna devaml larak yardm etmesi idi. 4%'enerer yarm i# ya$an kimselerden de&ildi.
Kiliseye kar# m%adeleye, bunun milletini kurtulu# yluna (kara%ak tek 'areket ldu&u
kanaatiyle giri#mi#ti. Kma'dan ayrlma m%adelesi d#mann i( kalesini )et'etmek i(in en
etkili bir taktik gibi g!rnd. :&er 4%'enerer Fnda ba#ar g!sterebilseydi, Almanya'daki
dini b!lnmelerin stesinden gelebilirdi. Bu ba#ar ile Alman milletinin ve Kei%''n kuvveti
da'a (k arta%akt. 1akat bu m%adelenin ne ba#lamas ne de bitmesi d&ru de&ildi. C$'esiz
Alman ru'ban 'eyetinin Iermenlik knusunda kar# kyma kuvveti, Alman lmayan
meslekta#larnn !zellikle Heklerin g!sterdikleri kuvvetten (k da'a zay)t. Alin
men)aatlerinin esasl bir #ekilde savunulmas )ikrinin 'i(bir zaman Alman ru'ban 'eyetinden
g!rnr lmad&n, sade%e %a'iller i)ade edemezlerdi.
Hek $a$az kendi kuvvetine kar# sbRekti), kiliseye kar# bRekti) bir vaziyet ald& 'alde,
Alman BIureBsi kiliseye sbRekti) bir ba&llk g!steriyr ve milletine kar# ise bRekti)
kalyrdu. Bu !yle bir laydr ki binbir (e#it misalini g!rdk(e insann asab b#almaktadr.
Bunun, Katlikli&in !zel bir misali lmad& meydandadr. 1akat bizde, yine de ksa bir
zaman i(inde 'er milli messeseyi ve idealleri kemiren bir derttir. Mesela, memurlarmzn
milli dirilme te#ebbsleri kar#snda aldklar tavr, ba#ka bir rkn memurlarnn ayn durum
kar#snda ala%aklar tavrla kyaslayalm, i'timal verilebilir mi ki, 'er'angi bir lkenin
subaylar, bizde tabii larak kabul edilen ve be# yldan beri ya$la geldi&i gibi devlet
tritesinin arkasna (ekili$, milletin dertlerini i'mal etsin. n iki dktrin de Ma'udi
meselesinde, milli men)aatlere ve dinin gereklerine ters d#en nktalar kabul etmiyrlar mJ
5ysa Ma'udileri rk y!nnden $ek az ilgilendiren meselelerde bir Ma'udi i'amnn ald&
vaziyet, bizim ru'ban 'eyetimizin 'er'angi bir idemizde ald& vaziyetle bir kyaslansn
bakalm. Eek bir )ikrin mda)aas ya$lan yerlerin 'e$sinde bu lay g!rrz. ,evlet tritesi,
demkrasi, bar#(lk, milletleraras anla#ma gibi birtakm me)tunlar, bizde daima bir kesin
)ikirler ve dktrine ait kurallar 'alini alrlar. Bunlar milletin 'ayati meseleleri 'akknda
verile%ek 'kmlere kaynak te#kil ederler.
Btn !nemli knularda, evvelden dndurulmu# bir )ikre g!re 'areket etmek, bRekti) suretle
dktrin ile ayrl&a d#en bir lay 5bRekti) larak anlamak melekesini tamamen yk eder ve
snunda vastalarla gayeler arasndaki rl tersine d!ndrr. :&er kalknma te#ebbsleri
zararl bir 'kmetin devrilmesini gerektire%ek ise, bu na kar# gelenler, 'emen Bbu devletin
tritesine kar# suikasttrB diye%eklerdir. ,evletin tritesi ise, bRekti)li&e d!rt elle
sarlanlarn g!znde bir vasta de&il, bir gayedir. Bu gaye, nlarn 'ayatlarn dldurmaya
yeter. Mesela b!yle bir te#ebbse Byk 1rederi% bili kalk#sa, a%iz %%eler ve a'lak
dere%eleri belli lmayan $litika%lar bunu $rtest ede%eklerdir. Hnk $rensi$lere ta$anlarn
nazarn da, demkrasinin kanunlar milletin sila'ndan da'a kutsal g!rnrler. ,emek luyr
ki, biri devlet tritesini sa&lad&ndan dlay bir milleti yk lmaya srkleyen istibdatlarn
en adisini kruya (ak, di&eri de ta$t& demkrasi me)'umuna uymad& i(in kurtulu$, midi
veren bir 'kmeti isteye%ektir, i#te bunun gibi bizim bar# sever Alman da, millete ya$lan
en kanl bask ve #iddetleri, en )ena militarist bir devletten gelse ve layn ak#n de&i#tirmek
i(in savunmadan ba#ka (kar bir ylu bulunmasa bile bunu sessizlikle kar#laya%aktr. Hnk
savunma tedbirlerine ba#vurmak bar#sever %emiyetlerin ru'una aykr gele%ektir. Alman
4syalisti dnyadaki di&er insanlar tara)ndan devaml te%avze u&rayabilir. 5 ise buna yalnz
karde#(e bir sevgi ile kar#lk verir ve intikam almay d#nmez. Bu $ek a%kl bir durumdur.
"atta savunmay bile aklna getirmez, i#te ki#i, Alman'dr. 1akat bu durumu de&i#tirmek
i(in de ilk !n%e nu iyi%e anlamak gereklidir.
Alman ru'ban kurulunun basit bir b!lmnn milli men)aatleri zay) bir #ekilde krumas da
ayn sebebe dayanmaktadr. Bu, ne #uurlu bir k!t niyet eseridir ne de te$eden gelme
emirlerin snu%udur. Bu milli azim yklu&unda, biz gen(lerin Iermenlik y!nn+den eksik
e&itim g!rmemizin ve bir $ut gibi ta$lan )ikrin duruma tamamen 'akim lmasnn sebebi
vardr. ,emkrasi, milletleraras ssyalizm, bar#(lk /v.s.0 y!nndeki e&itim, kendi
a(sndan kadar sert ve dlaysyla sbRekti)tir ki, dnya 'akknda (karlan genel g!r# bu
durum kar#snda etki altnda kalr. "albuki ;ermenli&e kar# gen(lik zerinde alnan
tedbirler tamamen bRekti)tir.
1ikrine sbRekti) larak maddi ve manevi varl& ile kendisini veren bar#(, bir Alman larak
kendi milletine kar# meydana gelen 'er te'ditte /ki bu te'dit ne kadar 'aksz lursa lsun0
bRekti) 'akkn 'angi tara)ta ldu&unu ara#tra%aktr. Bu Alman 'i(bir zaman beka
i(gdsne ba&lanarak, kendi seviyesinin sa)lar arasnda sava#maya%aktr. ,i&er baz
mez'e$lerde de durum ayndr. 3rtestanlk kendi kayna&na ve geleneklerine uygun geldi&i
nis$ette Iermenli&in men)aatlerini kendinden da'a iyi krur. 1akat, milli men)aatlerin
krunmas kendi d#n%e ve geleneklerine aykr ise veya 'er'angi bir sebe$le bu kruma i#i
geleneklerin d#nda kalm# bir alan ilgilendiriyrsa, zaman a%iz kalr, 'i(bir #ey ya$maz.
3rtestanlk, milli )ikrin geli#mesi, a'lak meseleleri, Alman ru'unun, dilinin ve 'rriyetin
krunmas s!z knusu edildi&inde, )ena Alman men)aatlerinin gerektirdi&i #ekilde 'areket
eder. Hnk btn bu knular, 3rtestanl&n istinat etti&i $rensi$lerle ayndr. W1akat milleti,
yk etmek zere lan d#mann $en(esinden kurtarmak ylundaki (al#malar da ezme&e
u&ra#r. Buna sebe$ Ma'udiler 'akkndaki g!r#leridir, i#te ilk !n%e 'alledilmesi gereken i#te
budur. Mksa Almanlarn ilerde ya$a%aklar btn kalknma $lanlar anlamsz duruma d#er.
=iyana'da turdu&um srada, bu knuyu !n%eden kazanlm# )ikrin etkisinde kalmadan
in%elemek )rsatn buldum. B!yle%e gnlk 'ayatmn ak# i(inde bu 'ususun %anlanma
te#ebbsleri imkansz ve manasz bir duruma d#er. Bin de)a 'akl ldu&unu anladm. Bir(k
milletten meydana gelen bu #e'irde, milletin men)aatleri sade%e bar#sever Alman, bRekti)
larak d#nyrdu. 1akat Ma'udi, kendi milletinin men)aatlerine ait 'ususlarda 'i(bir zaman
#ekilde 'areket etmiyrdu. Malnz Alman 4syalist'inin, kendi milletinin men)aatlerini
beynelmilel%i ylda#larn 'uzurlarnda #ikayet ve a&lay$ szlamalarn d#nda bir ylda
krumak imkann vermeye%ek #ekilde beynelmilel%i ldu&u da rtaya (kyrdu. "albuki
'i(bir zaman bir Hek veya bir Le' b!yle 'areket etmiyrdu. 4!zn ksas gnlerde g!rdm
ve anladm ki bu 'atalar, )enalk mez'e$lerden (k, bizim kusurlu lan e&itimimizden ileri
gelir. -edense milliyetimize ters d#en d#n%eleri )eda ede%ek kalbimize 'akim
lamyrduk. Bunun snu%unda da 3anRermanist 'areketin, Katlikli&ine kar# lan
m%adelesinin nazari delili reddedilmi# luyrdu.
Alman milleti, gen(lik (a&larndan itibaren, sade%e kendi rknn 'aklarn kruya%ak bi(imde
e&itilmeli ve Alman (%uklarnn kal$leri, milletimizin savunmasna ait knularda, k!t
BbRekti) g!r#mzle ze'irlenmemelidir. L#te zaman, ba#ta radikal bir 'kmet da'i
bulunsa, irlanda, Le'istan veya 1ransa'da ldu&u gibi Almanya'da da Katlik Kilisesi'nin
Alman ldu&u g!rle%ektir. Bu iddiamn en a(k delilini, milletimizin ilk de)a bir !lm kalm
m%adelesine giri#ti&inde varl&n krumak i(in tari'in !nne (kt& devirlerde buldum.
Mukardan sevk ve idare devam etti&i sre%e 'alk stne d#en g!revini laykyla ya$t.
3rtestanlar ve Katlikler sade%e %e$'edeki kuvvetimize de&il, !zellikle geride kalan
kuvvetlerimizede 'izmet ettiler, ilk sevk ve 'eye%an yllarnda, iki tara)da kutsal bir Alman
im$aratrlu&u'ndan ba#ka bir #ey d#nmedi, im$aratrlu&un 'ayat ve gele%e&i i(in 'erkes
Eanrsna dua ediyrdu.
Cimdi 3anRermanist 'arekete, Avusturya'da Alman unsurunun bekas, Katlik dini ile teli)
edilebilir mi, diye srmal. :&er %eva$ BevetB lursa, bu siyasi $arti din ve mez'e$
meselelerine 'i( kar# mamalyd. Mk e&er %eva$ B'ayrB la%aksa, bir siyasi $artiye de&il,
dini bir re)rma i'tiya( var demekti. 4iyasi bir te#kilat gibi kar#k yllardan dini bir re)rm
ya$mak isteyen kimse, dini inan#larn geli#mesi ve kilise i(in bunlar tayin eden ve meydana
getiren #eyleri 'akknda 'i(bir )ikri lmad&n sade%e bu te#ebbs ile rtaya kymu# lur.
iki e)endiye birden sayg g!stermenin mmkn lmaya%a&n sras gelmi#ken belirtelim.
:sasen benim )ikrime g!re, bir dinin meydana getirilmesi veya yk edilmesi, bir devletin
kurulmasndan da'a byk ve ayr ma'iyette bir 'arekettir.
"i( #$'e yk ki, 'er zaman birtakm vi%dandan yksun kimseler bulunur. B!yle kimseler
ayn zamanda dini kendi karanlk siyasi g!r#lerine alet ederler. 1akat #unu da unutmamal ki,
dini veya'ut mez'ebi kendileri i(in suiistimal edenler yznden, din ve mez'e$leri srumlu
tutmak mmkn de&ildir. Bu adi kimseler, kendi adi i(gdleri i(in suiistimal ede%ekleri
ba#ka messeseler varsa, 'i( (ekinmeden nlar da istismar ederler.
3arlamentda b!yle b# ka)al bir kimse kalk$ kendi siyas men)aati i(in, dini suiistimal
ede%ekse, bu 'areketini 'akl g!stere%ek )rsat nimet sayar. :&er b!yle bir kimsenin #a'si
a'lakszl&ndan dlay, din ve mez'e$ srumlu tutulur ve bu messeseye '%um edilirse,
yalan% artk 'erkesi kendine #a'it tutar. Kendi 'areketinin ne kadar 'akl ldu&unu ve dinin
kurtulmas gerekti&inden dlay kendisine mte#ekkir kalnmasn ileri srer. 4nunda i#i
Llyaygaraya b&an bir kimsenin kavgaya sebe$ te#kil etti&im kimse 2))iirk etmez. Ma'ut
'a)zas zay) lan kamuyu bunlar 'atrlamaz. B!yle%e adi 'eri), 'ede)ine ula#m# lur.
Bu gibi kurnaz kimseler bilirler ki, btn bunlarn din ile ilgisi 'i( yktur. Bu adi 'eri)ler gizli
gizli glerken, nlarla m%adele etmi# 5lan namuslu, )akat ma'aretsiz kimse bu i#ten ma&lu$
(kar ve 'atta insanl&n iyi niyetinden midini keserek 'ayattan (ekilir. ,i&er tara)tan, dini,
din lmak itibar ile, 'atta kiliseyi de 'erkesin i#ledi&i kaba'atlerden dlay srumlu tutmak
'akszlk lur. ,ini te#kilatn bykl&, insann mutat nksan ve kusurlar ile mukayese
edilin%e, iyilerle )enalar arasndaki )arkn dindar (evreler le'inde te%elli etti&i g!rlr. Ku'ban
kurulunda da kutsal g!revleri+siyasi arzular u&runda kullananlar ve siyasi alanda yalan ve
i)tiray yaydklarn, 'atta yksek bir ger(e&in etkeni lmalar gerektiklerini unutan kimseler
vardr. B!yle d#k a'lakl bir veya iki ki#iye kar#lk kutsal g!revlerine sadk btn bir
te#kilat it'am etmek yanl# lur.
Kutsal g!revlerine sadk binler%e ra'i$ vardr ki, d&runun ve a'lakn yk ldu&u devrimizin
batakl& stnde birer ada%k gibi ykselirler ve Alla''n bize gle%e&i gnn d&masn
ate#li bir surette temenni ederler...
A'laksz bir 'eri), stnde ra'i$ elbisesi ldu&u 'alde yz kzart% bir su( i#ledi&inde,
kiliseyi it'am etme 'akkna nasl ki $ek az sa'i$ isem, #imdi 'er gn ldu&u gibi, bir ba#ka
biri de milliyetini lekeler ve na 'yanet ederse, bundan dlay da kiliseyi su(lama 'akkna
$ek az nis$ette sa'i$ bulunurum. zellikle gnmzde #u 'usus unutulmamaldrO Bu
k!tlerin bir tanesine kar#lk, binler%e ra'i$ vardr ki, bunlarn kal$leri milletlerinin
)elaketinden dlay kanar.
Bu arada ilke ve inan( meselelerinin s!z knusu ldu&unu iddia edenlere de %eva$ vermek
isterim. :&er bunlar, ger(e&i ilan etmek i(in Eanr tara)ndan se(ildiklerini 'issediyrlarsa bu
i#i ya$snlar. 1akat zaman da bu i# bir siyasi $arti vastasyla dlamba(l ve karanlk
yllardan ya$lmamal. Hnk bu 'ile lur. :&er bunlar ka)i %esareti kendilerinde
bulamazlarsa, bu i#ten ellerini (ekmelidirler. Aln a(k bir 'alde isteme&e %esaret
edemedikleri bir #eyi 'i(bir zaman siyasi bir lu#umun dlamba(l ve karanlk yllarndan
elde etme&e kalkmamaldrlar. 4iyasi $artilerin din meseleleri ile 'i(bir alaka ve i#leri yktur,
i#te bu meselelerin etkileri, milli 'ayat aley'inde lmamal ve milletin a'lakna bir zarar
getirmemelidir. 4iyasi $artilerin m%adelelerine de din kar#trlmamaldr.
Kilisenin ileri gelenleri milletlerine zarar vermek i(in, dini messeselerden ve dini
inan#lardan isti)ade yluna sa$tklar zaman, bu ylda nlarn arkalarndan gidilmemelidir,
nlarn sila'lar ile m%adele etmeye kalklmamaldr. 4iyasi lider i(in milletin dini inan#lar
ve dini messeseleri daima el srlmez bir durumda kalmaldr. Aksi takdirde siyasi bir #a's
lmaktan (ksn ve e&er kabiliyeti varsa Isla'at( lsunP
3anRermanist 'areketin, dnyaya kar# m%adelesini in%eleyerek, gnlerde ve !zellikle ertesi
yllarda #u snu(lar aldmO Bu 'areketin t$lumsal knular zerindeki anlay#szl&,
m%adeleye kabiliyetli lan 'alktan kendisini k$arm#t. 3arlamentya girmek nun
'amlesindeki kuvveti zay)latt. Katlik Kilisesi ile m%adele etmesi, nu bir(k (evrelerde
istenmeyen bir 'areket gibi g!rlmesine sebe$ ldu, b!yle%e milletin arasndaki en iyi
unsurlarn (&undan nu yksun brakt. Avusturya'daki kltr sava#nn ameli snu%u s)ra
indi.
;er(i bu 'areket, kiliseden yz bin ki#iyi ayrmaya muva))ak ldu. 1akat kilise bundan bir
zarar g!rmedi. Mllarn #a#rm# bu kyunlarn ka(#na g!zya# d!kmedi. :sasen kilise,
eskiden beri kendisinden lmayan kimselerden ba#kasn elinden ka(rmad. Meni re)rmla
eskisi arasndaki )ark bundan ibaret kald. :skiden en iyi unsurlarn bir(&u samimi bir dini
kanaat #evk ile kiliseden uzakla#m#lard. Cimdi ise sade%e inan(lar gev#ek lanlar ka(tlar ve
bu 'areketin !znde de birtakm siyasi d#n%eler vard. 1akat bu snu( !zellikle siyasi
y!nden gln( ve ayn zamanda 'azin ldu. Alman milletini kurtarabile%ek bir 'areket,
gereken sert Kealizm ile y!netilmedi&inden ve kendisini (!kmeye sevk ede%ek sa'alarda y+
lunu #a#rd& i(in bir kere yk ldu, gitti.
3anRermanist 'areket, e&er byk 'alk t$luluklarnn $siklRisini bu kadar yanl# anlamam#
lsa idi, 'i(bir zaman bu 'atay i#lemeye%ekti. "areketin #e)leri, 'ede)e ula#mak i(in
$siklRik sebe$lerden dlay 'alka kendilerini ele#tirenleri ve 'asmlarn g!stermeselerdi,
kavga edebile%ek bir kuvvetin tamamen da&lmasn !nlerler ve b!yle%e 3anRermanist
'areketin '%um y!n bir tek O d#mana (evrilmi# lurdu.
y Bu siyasi $artinin, ala%a& kararlarda 'er #eye giri#en, )akat 'i(bir zaman sayesine
eri#emeyen tedbirsiz, basiretsiz ve ileriyi g!rmeyen kimseler tara)ndan idaresi kadar te'likeli
bir #ey yktur. 1akat ) 'er'angi bir din veya mez'e$, 'akikaten tenkide msta'ak ise 'i(+I. bir
zaman unutulmamaldr ki, tari'te siyasi bir $artinin bu gibi durumda dini bir sla'at i%rasna
muva))ak labildi&ine dair bir !rne&e rastlanmaz. Eari', tatbik edilmeleri s!z knusu ldu&u
srada unutmamak i(in in%elenmez ve kunmaz. =eya'ut tari'teki ger(eklerin, bugnk
duruma uygulanamaya%a&n d#nmek i(in tetkik edilmez. Eari', ibret ve ders almak i(in
in%elenir ve kunur. Bunu ya$maktan a%iz bulunan insan, kendisinin siyasi bir lider ldu&unu
'i(bir zaman aklna getirmemelidir. B!yle bir kimse kendini be&enmi#, adi bir #eytandr.
Btn (abalamalar, ameli kabiliyetsizli&ini saklamaya yetmez.
;enellikle siyasi liderlerin btn 'nerleri, 'alkn dikkatini tek bir kar# (kan zerine
(ekmekten ibarettir. "i(bir zaman bu dikkatin da&lmasna meydan brakmazlar. Bir
milletteki bu kavga iradesinin 'ede)i ne kadar y&un lursa ve b!yle bir 'areketin (eki%i
kuvveti ne kadar bykse, (ar$#ma kudreti de nis$ette byk lur. "alka (e#itli
d#manlarn ayn sn)a mensu$ lduklarm telkin etmek 'neri, siyasi liderlere 'as bir #eydir.
Hnk d#mann (k ve (e#itli ldu&u kanaati, zay) ve tereddt sa'ibi ka)alar i(in kendi
davalarndan #$'eye d#melerine sebe$ lur. "alk, bir (k d#manla m%adele 'alinde
bulunmas durumunda kendine #u suali srar. ,i&erlerinin 'aksz lu$, yalnz bizim 'areket
ve davran#mzn 'akl lmas kabil midirJ i#te bu sru sruldu&u takdirde 'alkn btn
kuvveti )el(li bir duruma girer. Bunun i(in daima (e#itli ve say%a (k d#man, kendi
tara)tarlarmza tek bir d#manla m%adele ediliyrmu# #eklinde g!stermek gerekir. Bu, kendi
'alkmzn inan%n kuvvetlendirir ve bu inan%a saldranlara kar# t$lu galeyan artrr, i#te
Avusturya'da 3anRermanist 'areket bunu anlamad ve snunda ba#arl lamad.
5 gayeyi $ek d&ru g!rm#t, iradesi temizdi, )akat se(ti&i yl yanl#t. Bu 'areketin
(!k#n bir da&n zirvesine (kmak isteyen ve bu zirveden g!zlerim ayrmadan azim ve
kuvvet dlu bir 'alde yla (kan, )akat yku#un zrluklarn ve imkanlarn dikkate alma yan
adamn ba#arszl&a u&ramasna benzetebiliriz.
Kendisinin rakibi lan "ristiyan 4syal 3arti de ise bunlarn aksi g!rlyrdu. "ristiyan
4syal 3arti'nin tuttu&u yl isabetli se(ilmi#ti. 1akat gaye a(k larak tasavvur edilmiyrdu.
3anRermanist 'areketin 'ataya d#t& yerlerin 'emen 'e$sinde "ristiyan 4syal 3arti'nin
(al#malar etkili ve akla uygun ldu. Bu $arti 'alk t$luluklarnn !nemini takdir ediyrdu.
,a'a ilk gnlerden itibaren, t$lumsal alandaki siyaseti ile bunu is$atlad. zellikle k(k ve
rta sn) esna)n ele ge(irmek i(in (al#t ve b!yle%e sebatkar ve )edakarl&a 'azr tara)tarlar
t$lad. ,ini messeseler aley'indeki 'er (e#it m%adeleden uzak kald. Bu sayede de
kuvvetli bir $r$agandann !nemini anlad, 'alka kendini saydrmak 'nerinde, byk bir
sanatkar ldu&unu is$at etti. :&er Avusturya'y kurtarmay ba#aramad ise, buna ama(larna
tam bir a(klk getirememesi sebe$ ldu.
Meni 'areketin Ma'udi aley'tarl& rk( $rensi$lere de&il, dini inan#lara dayanyrdu. Bu
'ata ikin%i bir 'ata i#lenmesine yl a(t. "ristiyan 4syal 3arti'nin kuru%ular Avusturya'y
kurtarmak isterken $artinin rk $rensi$lerine dayanmasna gerek lmad&m sanyrlard.
B!yle 'areket edilirse ksa bir sre snra devletin snu gelir diyrlard. zellikle =iyana'da
$arti ileri gelenlerinin )ikirlerin%e i'tila) unsurlar bir yana braklarak birlik lunmas
isteniyrdu. 5 gnlerde ise =iyana'da (e#itli rklar vard ve !zellikle Hekler bulunuyrdu.
Bunun i(in rk meselelerinde '#g!rl davranarak, nlarn Alman aley'tar bir $arti
kurmalarm !nlemek istiyrlard. 4aylar $ek (k lan k(k Hek esna)n Man%'ester
liberalizmine kar# m%adele ile $artiye (ekmek istediler. Ma'udiler aley'indeki, dini bir
temele dayal m%adelenin i'tiyar Avusturya'daki unsurlar, btn milli i'tila)larn stnde
bile#tire%ek bir yl la%a&n sandlar. B!yle bir temele dayal m%adele Ma'udileri $ek
krkutmad. Hnk bir $ar(a va)tiz suyu, 'em Ma'udi'yi ve 'em de nun ti%aretini daima
kurtarabilirdi.
Btn knunun %iddi ve bilimsel bir analizini yzeyde kalan te#ebbslerle ya$amazlard. Bu
da b!ylesine bir Ma'udi aley'tarl&na akl erdiremeyenlerin "ristiyan 4syal 3arti'den yz
(evirmeleri sebe$ ldu. Bu )ikrin (eki%ili&i, dar zekal bir (evre i(inde kald. "issi
d#n%elerden syrlarak ger(ek bir anlamaya d&ru 'amle ya$lmyrdu. Marm ya$lan i#ler
"ristiyan 4syal 3arti'nin Ma'udi
aley'tarl& knusunda taki$ etti&i siyasetin de&erini s)ra indirdi.
Ma$lan, s!zde bir Ma'udi aley'tarl&ndan ileri ge(emedi ve mu'ali) 'areketten (k da'a
te'likeler d&urdu. Hnk d#man kula&ndan yakaland& d#n%esiyle, 'uzur i(inde derin
bir uykuya dalnd. ;er(ekte ise, bizi burnumuza 'alka ge(iri$ srkleyen idi. 4nunda
Ma'udi, b!ylesine bir Ma'udi aley'tarl&na !yle gzel al#t ki, bunun rtadan kalkmas, nu
kendi aley'indeki )aaliyetin devam etmesinden da'a (k ze%ekti. B!yle%e milliyet zerine
kurulu devlet )ikrinden byk )edakarlklar ya$mak gerekti ve Iermenli&in mda)aasnda da
(k da'a a&r )edakarlklara giri#ildi. =iyana'da bile milliyet(i lmak %esareti
g!sterilemiyrdu. Bu knudan ka(nlyr ve "absburglar ,evleti'nin kurtarla%a& mit
ediliyrdu, i#te bu #ekilde devlet yk lmaya srklendi. Bu yzden ilk $arti i(in !nemli lan
'areket kuvvetinin en kudretli kayna& kaybedildi ve "ristiyan 4syal 3arti 'er'angi bir
$artiye benzedi. Bu iki 'areketten birini, kalbimin #iddetli (ar$#lar ile, di&erini, de
gnlerde bana Avusturya'da btn Alman rknn asil bir sembl gibi g!rnen kimseye
kar# duydu&um 'ayranlk 'issinin #evki ile in%eledim. ,r. Lueger !ld& zaman, mu'te#em
%enaze alay Kingstrasse'ye d&ru 'areket etti&inde, bu 'azin merasimde bulunan yz binler%e
ki#inin arasnda ben de vardm, i(imdeki 'eye%ana, bu #a'sn btn eserinin b# ldu&u 'issi
kar#yrdu. Hnk devlet krkun( bir #ekilde (!kyrdu. :&er ,r. Kari Lueger Almanya'da
ya#am# lsayd, milletimizin en byk simalar arasna girerdi. Bu ta'amml edilmez
devlette ya#am# lmas, gerek eseri ve gerek kendisi i(in bir )elaket ldu. ld& zaman
Balkanlardaki k(k $arlamalar, gn ge(tik(e da'a #iddetli bir 'al alyrdu. Kader
ka(nla%a&n sand& 'ususlarn meydana geldi&ini g!rmekten nu krudu.
Bu 'areketlerden birinin a%iz kal#nn ve di&erinin de ba#arszl&a u&ramasnn sebe$lerini
aradm. 4nunda #u kanaate vardm. 3anRermanist 'areket Almanl& i'ya etme $rensibini
tasarlama #eklinde 'akl idi. 1akat bu i# i(in se(ti&i vastalar #ansz (kt. Milliyet(i ldu, )akat
maalese) 'alk kazana%ak kadar ssyal lamad. 5nun Ma'udi aley'tarl&, dini d#n%eler
yerine rklar meselesini iyi anlama esasna dayanyrdu. 1akat belirli bir mez'ebe kar#
m%adelesi bir $rensi$ ve taktik 'atas idi.
4syal "ristiyan 'areket, Almanya'nn dirilmesi gayesinde 'i(bir a(k d#n%eye sa'i$
de&ildi. E$lumsal meselenin yaban%lara kar# m%adelesinde aldand ve milliyet(i
/nasynalist0 )ikrin kudreti 'akknda )ikir sa'ibi lamad.
:&er "ristiyan 4syal 3arti, 'alk anlama meselesine, 3anRermanist 'areketin rklar
meselesine verdi&i !nem kadar sarlsa idi, yani milliyet(i lsa idi, ya'ut 3anRermanist 'areket
milliyet(ilik ve Ma'udi aley'tarl& knularndaki isabeti kadar, "ristiyan 4syal 3arti'nin
4syalizm 'ususundaki vaziyetini anlasa idi, rtaya (kan 'areket Alman rknn kaderinde
(k !nemli ve lumlu bir rl ynaya%akt. :&er bu b!yle lmad ise bunun su(u Avusturya
,evleti'nin !zne aittir.
3artilerin 'e$sinde )ikirler tam manasyla lgunla#$, kesin #ekillerini almadklar i(in 'i(bir
$artiye girmedim. ,a'a gnlerde bu 'areketlerin snu(suz kala%a&n, Alman rkn
ger(ekten milli bir kalknmaya kavu#turmaya%a&m anlyrdum. "absburglar ,evleti'ne
kar# duydu&um kin ve ne)ret bu devirde gitgide (&ald. Maban% siyasi knularla me#gul
lduk(a, bu devletin Almanlarn )elaketine sebe$ lmaktan ba#ka bir i#e yaramaya%a& )ikri
bende dal budak salyrdu. Alman milletinin kaderinin Almanya'da de&il, Kei%''n kendisinde
(izile%e&im 'er gn da'a a(k bir #ekilde g!ryrdum. Bu sade%e genel siyasi sebe$lerden
dlay de&il, ayn zamanda kltr y!nnden de b!yle la%akt. Avusturya kltr ve gzel sa+
natlarda da Alman milleti i(in tam bir anlamszlk !rnekleri veriyrdu. Bu rezalet mimari
sa'ada da'a (k g!ze (ar$yrdu. Arnuvar tk bu 'ususta byk za)erler kazanamazd.
Hnk Kingstrasse bittikten snra =iyana'da geli#en $lanlara kyasla Almana $ek !nemsiz
i#lerden ba#ka bir #ey kalmam#t.
Akl ve ger(ek beni Avusturya'daki a%, )akat verimli ge(en (rakl&ma devam etmeye
zrluyrdu. 1akat kalbim ise radan ayrl m#t. B!yle%e (i)te 'ayat srmeye ba#ladm.
Bu devletin b#lu&unu ve nu kurtarmann imkan lmad&n anladktan snra, beni ezen bir
skntnn $en(esine d#tm. 5nun btn ya$a%a& te#ebbslerin Alman rkn )elakete
srkleye%e&ini de 'issediyrdum. Bu devletin ger(ekten byk ve de&erli 'er Alman
k(lte%e&ine ve na engel la%a&na kanaat getirdim. Hnk Alman milletinin aley'ine lan
'er )aaliyeti te#vik edi$, klayla#tryrdu. Mnar#inin merkezi =iyana'da, Heklerden,
Le'lerden, Ma%arlardan, Kutenlerden, 4r$lardan ve "rvatlardan meydana gelen rki ala#m
bende tiksinti uyandryrdu. Bu arada insanl&n (!k#n 'azrlayan mikr$ Ma'udileri de
unutmamak gerek, N#te bu byk #e'ir, nika' d#meyen akrabalar arasnda meydana gelen
evlenmeye benziyrdu.
;en(li&in dili, A#a& Bavyera B!lgesi'nde knu#ulan le'(e idi. Ben, ne bunu unutabiliyrdum
ne de =iyana diline bir benzetme ' ya$abiliyrdum. Bu #e'irde kald&m sre%e, Almanya'nn
bu eski kltr merkezim yk etmeye ba#layan bu yaban% rklar t$lulu&una kar# kinim
kabaryrdu. Bu devletin !mrn uzatmaya (al#mak ,bana (k gln( geliyrdu. 5 srada
Avusturya !yle eski bir mzaik gibiydi ki, $ar(alar bir araya t$layan (iment artk
dayanksz bir duruma gelmi#ti. Bu #a'eser elle dkunulmad& sre%e, sizi e#siz bir varlk
g!rn# ile aldatmaktayd. 1akat buna dkunulur dkunulmaz, tuzla buz la%akt, i#te bu
darbenin ne zaman indirile%e&i s!z knusu idi
Benim kalbim daima Alman im$aratrlu&u i(in (ar$t, Avusturya Mnar#isi i(in de&il. Bu
i'tiyar mnar#inin (!kme saati, bana 'er zaman Alman rknn kurtulmasnn ba#lang% gibi
geldi. Btn bu sebe$ler beni, gen(li&imden beri duydu&um gizli 'lyalarn ve gizli a#kn
(ekti&i yere gitmeye zrlad. Gaman gelin%e bir mimar larak, milletime kaderimin bana
verdi&i k(k ve byk (er(eve ''i(inde samimi g!revleri yerine getire%e&imi mit ediyrdum.
4!zn
6
ksas kal$lerindeki en ate#li emellerinin ger(ekle#ti&i yerde ya#amak ve )aaliyette
bulunmak saadetine sa'i$ kimseler arasna katlmak istiyrdum. Kalbimin emeli ise, sevgili
vatanmn, m#terek byk vatan lan Alman Kei%'' ile birle#mesinden ibaretti.
Bu byk iste&in de&erini anlamayanlarn saylar bugn bile Hktur. 1akat ben, kaderin bu
saadeti tattrmad& kimselere 'ita$ ediyrum. Anavatandan ayr d#tklerinden dlay, ana
dilin kutsal 'azinesi u&runa m%adele etme zrunda kalanlara, vatana ba&l 5lu#lar yznden
k!t 'areketlere u&rayanlara ve sevgili ana t$ra&n kalbine d!nme imkann vere%ek saadet
dlu gn elem dlu bir #evkle bekleyenlere sesleniyrum. =e biliyrum ki bu kimseler beni
anlaya%aklardr.
Alman lu$ da, sevgili vatana mensu$ lmak imkann bulamamann ne ldu&unu btn
varlklar ile bilenler, vatandan ayr d#m# kimselerin kal$lerinde 'er an yanan derin sla
'asretini takdir edebilirler. Bu sla 'asreti 'erkesi zyr, 'erkesi ne#e ve saadetten yksun
brakyrdu. Bu 'al, vatann ka$s a(ln%aya ve m#terek kan, m#terek im$aratrlukta bar#
ve skTn bulun%aya kadar devam ede%ektir.
=iyana benim i(in a% bir kul ldu ve i(imde !yle kald. 1akat benim i(in (k verimli bir
kuldu. =iyana'ya 'enz yar (%uk ya#ta iken gelmi#tim. Bu #e'ri terk etti&im zaman %iddi
bir adam lmu#tum. "ayat 'akkndaki genel d#n%elerimi ve !zellikle siyasi in%eleme
#eklim rada !&rendim. Bu !&rendiklerime baz ekler ya$tm, )akat 'i( terk etmedim. 5
yllarn btn de&erlerini an%ak #imdi anlayabiliyrum.
"ayatmn bu devresini geni# bir #ekilde anlattm. Bu mtevaz ba#lang(tan snra, be# yl
kadar ksa bir sre i(inde 'alk t$luluklarnn byk bir 'areketi lmaya ba#layan $arti i(in
gerekli knular ve ilk 'ayat derslerini aldm. :&er #a'si )ikirlerden meydana gelen bir
sermaye, bende da'a ilk yllardan itibaren ksmen kaderin basks ve ksmen de #a'si
in%eleme ve kumalarm sayesinde birikmemi# lsayd* bilmem Ma'udilere, 4syal
,emkrasi'ye, Marksizm'e ve t$lumsal knulara kar# ne tavr alrdm. Hnk, vatann
ba#na gelen )elaketler, binler%e ki#iyi yklmann i( sebe$leri 'akknda d#nmeye sevk
ettiyse de* bu (!k#, insan m%adele yllarndan snra kaderleri ile ba# ba#a kalm# lanlarn
elde edebile%ekleri dayankll&a 'i(bir zaman ula#trmaz.
BLM ?
686A ylnn ba'arnda Mni''e gittim, 4anki yllar%a rada .turmu#um gibi #e'ir bana 'i(
yaban% gelmedi, in%elemelerim beni de)alar%a bu Alman sanatnn merkezine g!trm#t.
Mni' bilinmezse Almanya g!rlm# saylamaya%a& gibi, Mni' tannmadk(a Alman sanat
'akknda da bir )ikre sa'i$ lunamaz. Btn g(lklere ra&men burada ge(irdi&im devre
'ayatmn en mesut zaman ldu . Hal#yrdum. Ald&m %ret $ek az bir #eydi. Kesim
ya$mak Pin ya#amyrdum. Kendi ge(imimi sa&lamak i(in resim ya$yrum. Kesim
ya$mamn sebebi, 'ayat imkanlarn !&renmek ve bu anda ilerlemeyi devam ettirebilmek
i(indi. ;nn birinde tasavvur etti&im gayeye ula#a%a&mdan eminim. Bu kanaat bana
(al#marmda byk bir enerRi kayna& ldu.
"ayatn basit ve k(k zntlerine klay%a ve kaytsz kalarak ta'amml g!stermek i(in bu
'usus bana yetiyrdu. stelik buna, da'a ikametimin ilk anndan itibaren bu #e're kar#
ru'umu (evreleyen derin sevgi de kar#yrdu, i#te bir Alman #e'rindeydim. =iyana ile ne
byk )ark vard. Burada knu#ulan dil bana gen(li&imi 'atrlatyrdu ve le'(e itibariyle
benimkine yaknd. B!yle%e 'er #ey benim i(in (k de&erli ve y%e ldular. 1akat beni en (k
")bra'aus'tan 5ddn'a ve 5ktber)est'ten 3ina%t'eaue'e uzanan e#i g!rlmemi#
manzaralar (ekiyrdu. Bugn dnyada di&er yerlerin 'e$sinden (k bu #e're ba&lan#mn
sebebi, benim geli#memi ayrlma kabul etmez #ekilde uygun gelmesi ve bunda byk rl
ynamasdr. 1akat burada ger(ekten gizli bir memnuniyet duyduysam, bunu Zittelsba%'larn
bu 'arikalar dlu #e'irlerinin s&uk bir akl ile de&il de an%ak 'assas bir ru'a sa'i$ kimseler
zerinde ya$a%a& etkiye ba&lamak gerekir.
Mni''te mesleki (al#malarmdan ba#ka, !zellikle siyasi ve d# laylar devaml larak
in%elemek beni %ezbediyrdu. Almanya'nn anla#malarla ilgili $litikasn in%eleyerek d#
siyasetini anlyrdum. Bu anla#ma siyasetini da'a Avusturya'da bulundu&um sralarda bile
kesinlikle 'atal buluyrdum. 1akat =iyana'da Kei%''n kendisi ne kadar byk 'ayallere
ka$trd&m g!remiyrdum. 5 gnlerde mtte)ikimizin ne kadar a%iz ldu&unu Berlin'in
bildi&ini ve $usuya yatm# d#manlar uyandrmamak i(in Bismar%k tara)ndan ba#latlm#
siyasete devam edildi&im sanyrdum veya bunu b!yle kabul etmek istiyrdum. 1akat 'alkla
temas edin%e, bu )ikrin yanl# ldu&unu byk bir krku ile g!rdm. Aydn (evreler da'il, 'er
tara)ta "absburglar Mnar#isi 'akknda zerre kadar bir bilgi lmad&n tes$it ettim ve
'ayretler i(inde kaldm. "alk bile mtte)ikin %iddi bir devlet ldu&unu, te'like annda askeri
kuvvet vere%e&ini sanyrdu. Mnar#inin daimi bir Alman ,evleti ldu&una ve buna g+
venilmesi gerekti&ine inanlyrdu. Burada da kuvvetin say ile !l(le%e&i sanlyrdu.
-edense Avusturya'nn (k eskiden beri bir Alman ,evleti lmaktan uzakla#t& ve i(
durumunun 'er gn (!kmeye d&ru yakla#t& g!rlemiyrdu. Ben bu durumu di$lmatlardan
(k da'a iyi biliyrdum. Bu di$lmatlar, kadere d&ru, 'er zaman ldu&u gibi g!zleri ka$al
ilerliyrlard. Mukardan kamuyuna verilen gda, 'alkn duygularnda aksetmiyrdu.
Ee$edekiler de mtte)ike kar# altn danaya beslenen ibadetin aynn tekrarlyrlard. 4amimi
larak eksik lan #ey, nezaketle tela)i edilmek isteniyrdu. 4!z 'er zaman $e#in $ara yerine
ge(iyrdu.
=iyana'da iken devlet adamlarnn nutuklar ile =iyana gazetelerinin makaleleri arasnda a(k
)ark g!rd&mde beni bir 'iddet dalgas ka$lad. =iyana ne de lsa bir Alman #e'ri idi. 1akat
=iyana'dan veya Alman Avusturya'dan uzakla#$, im$aratrlu&un 4lav #e'irlerine
varld&nda byk )arklar der'al g!ze (ar$yrdu. 3rag'da bu (l devlet kmedisi 'akknda
neler s!ylendi&ini bilmek i(in 3rag gazetelerine #!yle bir g!z atmak yeterdi. Bu di$lmasi
yunlar 'akknda rada alaydan ba#ka bir #ey yktu. Bar# srasnda, iki im $aratr
birbirlerine sevgi g!sterilerinde bulunurlarken, anla#mann -iebelungenlerin ideallerinin
'ayali ger(ekle#me sa)'asna gelindi&i an )es'edile%e&i a(k(a s!yleniyrdu. 5 'alde neden,
birka( yl snra anla#malarn tatbik edilme saati geldi&inde italya'nn (l anla#madan (ekili$,
iki mtte)ikini yzst brakmasna ve 'atta d#manla anla#masna 'ayret edildiJ 5ysa,
italya'nn Avusturya ile beraber sava#mas mu%izesine bir an bile inanabilmek i(in di$lmat
k!rl&ne yakalanm# lmak gerekirdi. Malnz "absburglar ve Almanlar, italya ile ya$lan
anla#maya tara)tar g!zkyrlard. "absburglar zaruret dlaysyla ve 'esa$larna uygun
geldi&i i(in Avusturyal Almanlar da iyi niyetle bir anla#maya inanyrlard. Hnk bu (l
anla#ma ile Alman im$aratrlu&u'na byk 'izmetlerde buluna%aklarn, nun kuvvetini
arttra%aklarn sanyrlard. Bu Lnan#ta siyasi b!nl&n de etkisi vard. Bu beslenen midin,
ta'akkuk etmeye%e&i bir yana, b!ylesine bir 'areketin Kei%'' u(uruma 4rkleye%e&i ve buna
da devlet kadavrasnn sebe$ la%a&n bilmemek ben%e a$tallkt. Bu anla#ma yknden
Avusturyal Almanlar, Iermenlikten (kma&a da'a (k ma'kum luyrlard. ;er(ekte
"absburglar, Kei%' ile ya$lan anla#ma ile y!nden gele%ek bir saldry !nlediklerini
sanyrlard. "albuki b!yle bir saldrya $ek 'akl larak maruz kalabilirlerdi. Anla#ma nlara
i( siyasetlerinde Iermenli&i ezmek ylunda da'a ra'at 'areket etmelerini sa&lyrdu.
Avusturyal Almanlar arasnda $ek adi%e yrtlen 4lavla#trma 'areketine kar# yksele%ek
itirazlar anla#may vesile ederek sustura%aklarm d#nyrlard. "ani Kei%' Almanya's bile
"absburglar "kmeti'ni tanr ve na gven beyan ederken Avusturya'daki Almanlara ne
luyrduJ Mksa btn Almanlarn g!znde vatan 'aini larak damgalanmak i(in, kar# m
durmalydlarJ "albuki bu Almanlar yllar%a Almanya u&runda 'er trl )edakarlklara
katlanm#lard.
:&er "absburg Mnar#isi'ndeki Iermenli&in k!k kazanrsa bu anla#mann ne de&eri
kalrdJ (l anla#mann de&eri Almanya i(in Avusturya'daki Alman n)uzunun devamna
ba&l de&il miydiJ Mksa "absburglarn bir 4lav im$aratrlu&u ile saltanat srebile%e&ine
inanlyr muyduJ
;erek Alman siyaset(ilerinin ve gerek kamuyu tara)ndan Avusturya'daki milliyetler
knusunda alnan vaziyet budalalk ve manaszlktan ba#ka bir #ey de&ildi. @9 milynluk bir
rkn gele%e&i ve emniyeti bir (rk anla#ma zerine bina ediliyr ve ayn zaman da 'er ge(en
yl, mtte)ik devlet anla#masnn temelini te#kil eden unsuru sistemli bir #ekilde kemiriyrdu.
;n gele%ek, rtada =iyana siyaset(ileri ile ya$lan anla#mann ka&dndan ba#ka bir #ey
kalmaya%akt, italya ile durum, esasen ilk gnlerden beri bunun ayn idi.
:&er Almanya'da rklar tari'i ve $siklRisi biraz dikkatle in%e+lense ve a(klansa idi, 5uirinal
ile =iyana im$aratrluk 4aray'mn kl kla sava#a gire%eklerine 'i(bir zaman i'timal
verilemezdi. "er'angi bir italyan 'kmeti, tek bir italyan askerini, #iddetle ne)ret edilen
"absburglarn katld& bir sava#a, d#man s)atnn d#nda bir s)atla g!ndermeye kalk#t&
anda, btn bir italya bir vlkan gibi $atlaya%ak 'ale gelir. H&u zaman =iyana'da italyanlarn
Avusturya ,evleti'ne ba&ll&ndan alayla ve kinle ba'sedildi&ine #a'it ldum. Mzyllar
byun%a italya'nn ba&mszl& aley'inde "absburglarn i#ledikleri 'atalar kadar (ktu ki,
unutulmas imkanszd. B!yle bir istek esasen gerek italyanlarda ve gerek 'kmetinde de
yktu. Bundan dlay italya i(in Avusturya ile ya$a%a& iki #ey vard. Ma anla#ma ya da sava#,
nlar birin%isini se(i$, ikin%isine ra'at(a 'azrlanabilirlerdi.
5 'alde neden anla#ma ya$lyrduJ Almanya'nn anla#ma siyaseti ra'at ldu&u kadar,
kendisi i(in de te'like arz ediyrdu. ,emek ki Kei%''n gele%e&i Alman milletinin
imkanlarnn devamna ba&l kalyrdu.
Bu durumda ne ya$lmalydJ
Almanya'nn n)usu 'er yl dkuz yz bin ki#i artyrdu. Bu yeni vatanda#lar beslemek
yldan yla zrla#yrdu. Ktlk te'likesi ba# g!steriyrdu. Bu ktlk te'likesinin !nn almak
i(in (are bulunamazsa bir gn )elaketle burun buruna gelmek mmkndr. B!yle krkun( bir
i'timalden ka(nmak i(in d!rt (are vardr.
60 Bu te'like kar#snda ba#vurula%ak (arelerden biriO 1ranszlarn ya$tklar gibi d&umlarn
artmasn ya$ay bir #ekilde snrlamakt.
Eabiat, ktlk veya uygun lmayan iklim #artlarnda ve verimsiz t$rakl yerlerde, baz
memleket veya baz milletler i(in n)us artmasn snrlar. Bu arada 'i(bir zaman d&urma
kabiliyetine engel lamaz, an%ak d&an )erdin ya#amasn !nler. 1ertleri (etin bir ma'rumiyet
kar#snda kuvvetsiz ve a%iz brakr ve b!yle%e bunlar 'ayattan ayrr. ,i&er tara)tan 'ayatn
zrluklar ile m%adeleye )rsat verdi&i )ertler, 'er trl yklu&a katlanrlar. Bu )ertler
dayankldrlar ve nesil vermeye kabiliyetlidirler. Eabiat )erde kar# sert 'are+t kette bulunur
ve 'ayatn m%adeleleri ile yar#abile%ek (a$ta de&ilse L 5nu der'al sa'neden geri (ekerek
milleti kuvvetli bir 'alde idame eder. Bu suretle saynn azalmas, ki#iyi ve snu( larak da
milleti da'a kuvvetli ya$ar.
1akat insan kendi zrriyetini snrlamaya kalkarsa, i#te zaman i# de&i#ir, insan tabiat ile ayn
malzemeden ya$lmam#tr. 5 be#eri bir yaratktr, Nnsan d&anlarn ya#amasna kar# engeller
(karamaz. An%ak d&urma i#ine engel labilir. "i(bir zaman milleti d#nmeyen, yalnz
kendi #a'sn d#nen insann bu davran# da'a insani ve da'a adilane g!rnrse de tamamen
yanl#tr. Eabiat insanlar (%uk yeti#tirmekte 'r brakmakla beraber, zrriyetlerini (k (etin
bir snavdan ge(irir. 4aylar (&alan )ertler arasnda ya#amaya layk larak en iyileri se(er.
Bunlar mu'a)aza eder ve rk kruma g!revini bunlara vererek zrriyeti devam ettirme
lana&na snrlar. 1akat, insan d&an 'er %anly ne $a'asna lursa lsun krumaya (al#r,
ila'i iradenin bu #ekilde dzeltmesi, insana akla uygun gelir, insanW bu yeni nktada da tabiat
alt etti&inden ve tabiatn yetersizli&ini rtaya kydu&undan dlay sevin( duyar. 1akat ne var
ki bu zavalldr, ger(ekten saynn belirli bir miktarda kald&n ve bu arada )erde&erinin de
azald&m istemeyerek de lsa g!rrler. Hnk d&urma melekesi snrlandrl$ da d&um
azaln%a, en kuvvetli ve en )la&lamlarn ya#amalarn sa&layan tabii 'ayat m%adelesinin
yerine,$ek a(k larak en 'astalkllar ve zay)lar kurtarmak i#i rtaya (ka%aktr. 4nunda
tabiatn iradesi 'a)i)letile%ek ve b!yle%e gittik(e berbatla#an bir nesil rtaya (ka%aktr.
:n sn #u lur ki, gnn birinde dnyada 'ayat b!yle bir kuvvetin elinden alnr. Hnk
insan, milletlerin sreklili&ini sa&layan ebedi kanuna an%ak bir sre kar# kyabilir, intikam
dakikas er ge( gelir (atar. ,a'a kuvvetli lan bir millet, da'a zay) lan bir milleti
'kva%aktr. Hnk 'ayata d&ru ni'ai saldr#, )erdiyet(i bir insaniyetin manasz engellerini
rtadan kaldrarak* yerlerini da'a kuvvetli Lr)anlara vermek i(in zay)lar yk eden tabiata
uygun bir be#eriyete yer sa&laya%aktr. Bu durumda Alman milletinin ge(imini kim, n+
)usunun artmasn snrlama yluyla temin etmek isterse, Alman milletinin gele%e&ini elinden
alyr demektir. A0 -)us art# kar#snda alna%ak ikin%i tedbir de da'ili klnizasyndur.
Bir t$ra&n verimini belirli bir nktaya kadar (&altmak imkan da'ilindedir ve bu artma bir
nktaya kadardr. Bu yzden, n)us art#, bir mddet t$ra&mzn verimini arttrmak sure+
tiyle kar#lanabilir. 1akat i'tiya(larn n)us art#ndan da'a (abuk artt& da g!zden uzak
tutulmamaldr, insanlarn yiye%ek ve giye%ek i'tiya(lar, birka( yzyl !n%e ya#am#
insanlarn i'tiya(larndan mukayese kabul etmez bir #ekilde artm#tr. Bundan dlay retim+
deki 'er artmann, n)usta da bir (&alma meydana getire%e&ini d#nmek (lgnlktr. Asla,
t$ra&n )azla rnnn, insanlarn 'kmedi%i i'tiya(larn kar#lamak i(in kullanld& d&ru
de&ildir. 1akat, bir yandan en byk snrlama ve !te yandan stn bir gayretle (al#lsa da'i,
yine t$ra&n gere&i larak sn bir nktaya varlabilir Mmkn lan 'er trl mesaiye ra&men
bir gn gele%ek ki, artk t$raktan da'a )azla rn almaya imkan kalmaya%aktr. :r ge(
kaderin (izdi&i krkun( sn bu la%aktr. Ktlk 'aslatn d#k ldu&u yllarda rtaya
(ka%ak, artan n)us ile ktlk stkla#a%ak ve an (ak rnn bl ldu&u yllarda dldurulan
ambarlar sayesinde darlk (ekilmeye%ektir. 1akat a(lk bu milletin ebedi arkada# durumu na
gire%ektir. 5 zaman tabiat i#e mda'ale ede%ek ve ya#amak i(in se(ile%ek lanlar tes$it
etmek ve atamak gereke%ektir. Ma'ut, insan lar (&almay suni larak snrlama /d&um
kntrl0 yluna gide (ekler ve milleti bekleyen ve da'a !n%e s!zn etti&imiz 'azin ak beti
'azrlaya%aklardr.
Bu i'timalin gn geldi&inde 'er'angi bir #ekilde btn bir in sanl& ka$laya%a&, dlaysyla
'i(bir milletin bu mukadder akbet ten kendini kurtaramaya%a& itiraz ilk bak#ta d&rudur.
Ama bu iddiaya da verile%ek %eva$ vardr. Curas bir ger(ek ki bir gn gele (ek, insanlk,
artan n)usun i'tiya(larn t$raktan kar#layamaya (ak ve n)usun (&almasn snrlamak
zrunda kala%aktr. Bu durumda i#i ya tabiata braka%ak veya kendisi bir yl bula%ak ve bu
denge kurmaya (al#a%aktr. Biz #imdi #!yle mit edelim ki b!yle bir durum #imdiki
imkanlara kyasla da'a geni# imkan ve vastalarn bulundu&u bir srada vukua gelsin. 5
zaman da btn milletin bu durumdan znt duya%aklardr. "albuki bugn dnya zerin de
kendine gerekli lan t$ra& elde etme&e kuvveti yetmeyen millet, b!yle bir durumdan
ra'atsz luyr. ,evrimizde 'alen isti)ade edilmeyen geni# t$raklar vardr ve bu arazi
i#lenmeyi beklemektedir. Bu t$raklar ilerde tabiat tara)ndan g!nderile%ek yeni milletler i(in
ta'sis edilmi# veya ayrlm# bir arazi larak kabul etmek manaszlk lur. Bilakis bu t$raklar,
sa'i$ (kabile%ek ve i#leyebile%ek millete nasi$ la%aktr. Eabiat siyasi snrlar kabul etmez.
5, yaratklar dnya zerine ser$i#tirir ve kuvvetlerin serbest )aaliyetlerini taki$ eder. Iesaret
ve )aaliyet 'ususunda en kuvvetli lan, tabiatn sevgili (%u&u Basil ya#amakB 'akkn elde
ede%ektir.
Bir millet da'ili klnizasyn )aaliyetinin i(ine ka$anrsa ve di&er tara)tan di&er rklar da
dnya zerine yaylrlarsa d&umlar ta'dit zrunda kala%aktr. 5ysa di&er milletler n)us(a
(&almaya devam ede%eklerdir. Bu milletlerin i#gal etti&i alan ne kadar k(kse bu durum
kadar sratli rtaya (ka%aktr. :se)le belirteyim ki, btn medeniyet veri%i rklar, i(ine
daldklar bar#(lk $rensibi ile yeni t$raklar kazanmaktan (k zaman vazge(erek, da'ili
klnizasyn ile yetindiklerinden meydan de&ersiz milletlere kalmakta ve n)usun iskan
edilebile%e&i yerler bunlarn ellerine ge(mektedir. Bunun snu%u larak #u durum rtaya
(kmaktadrO
:n yksek medeniyete ula#m# rklar, da'a a#a& medeniyete mensu$, )akat tabiat bakmndan
da'a kaba ve sert ya$l rklarn . geni# arazi zerinde snrlamaya gerek g!rmeksizin n)us(a
artt& bir srada, kendi yerlerinin snrl lu#u neti%esinde (&alamamakta ve d&um
kntrlne gitmek zrunda kalmaktadrlar. ,i&er bir tabirle, bir gn gele%ek dnya kltr
da'a az yksek, )akat enerRisi )azla bir be#eriyetin eline ge(e%ektir. Mani gele%ekte iki imkan
rtaya (ka%aktrP Ma dnyamz mdern demkrasinin lu#umlar ile idare edile%ektir. Bu
durumda da say%a (k lan milletler terazide a&r basa%aklardr. =eya'ut dnya tabiat
kanunlar da'ilinde idare edile%ektir. Bu vakit de, d&umlar snrlam# t$luluklar de&il, sert
iradeli milletler duruma 'akim la%aklardr. Be#eriyetin 'ayat bir gn byk m%adelelere
sa'ne la%aktr. 4nunda yalnz beka i(gds stn (ka%aktr. Budalalk, krkaklk ve
kendini be&enmi#likten lu#an insaniyet gne#te kalm# kr gibi bu i(gd kar#snda eriyi$
gide%ektir. Be#eriyet daimi bir m%adele i(inde bym# ve geli#mi#tir. ,aimi bar#,
be#eriyetin mezarn 'azrlar.
Almanlar i(in Bda'ili klnizasynB kelimeleri u&ursuzdur. Biz de 'ayatmz uyu#ukluk
i(inde kazanabile%e&imiz )ikrini d&urur. Bu nazariye bizim i(imize bir kere yerle#irse, dnya
zerinde Almanlara ait lan mevkii temin u&rundaki btn gayretler bitmi# demektir. Bir
Alman 'ayatn ve gelene&ini bu vasta ile temin edebile%e&ine inanrsa, artk 'er trl )aal
savunma rtadan kalkar. B!yle%e btn d# $litika ile Alman milletinin gele%e&i t$ra&a
g!mlm# lur. Bunun i(in bu u&ursuz zi'niyeti Alman milletine yerle#tirmeye kalkann
daima Ma'udi lmas 'i(bir zaman bir tesad) de&ildir. Ma'udi bu gibi i#lerden gayet iyi
anlar, insanlar yakndan tand& i(in, nlarn 'ayat u&rundaki (etin m%adelelerini
manaszla#tra+%ak #ekilde tabiata yumruk indirmeyi ve kendini dnyann 'akimi mevkiine
(kara%ak (areyi buldu&unu birtakm 'ayal$erestlere inandrr. Ma'udi bu zavall 'ayal$erest
kimselerin, kendisinin minnettar birer kurban lduklarn da bilir.
Bir memleketin geni# t$raklara sa'i$ lmas 'ari%i emniyetin esasn te#kil eder. Bir milletin
sa'i$ ldu&u t$rak ne kadar geni#se milletin tabii 'imayesi de kadar byk demektir.
Belirli yere sa'i$ milletlere kar#, daima da'a (abuk, da'a klay, da'a etkili ve da'a askeri
snu(lar elde edilir. E$ra& da'a byk lan milletlere kar# durum de&i#ir. Ayr%a devletin
geni#li&i %iddi #ekilde ya$lmayan saldrlara kar# bir krunma alan meydana getirir. Hnk
ba#ar an%ak (k uzun ve (etin m%adelelerden snra kazanlr. Birbirine baskn #eklinde
ya$la%ak saldrlar ise, bu #ekli g!ze almak i(in tamamen me%buri sebe$ler yksa da $ek (k
g!rlebilir, i#te b!yle%e bir devletin t$rak itibariyle bykl& tek ba#na milletin 'rriyet ve
ba&mszl&n sreklili&ini sa&layan unsur lur. ,ar t$rak istilay davet eder.
Almanya'da 'alkn (&almas ile, geni#lemeyen t$rak arasndaki denge lu#turmada bu ilk
iki (areden de ka(nld. Buna d&umlarn snrlandrlmas meselesinde baz a'laki knular
sebe$ ldu. ,a'ili klnizasyndan ise, byk araziye kar# bir '%umun 'issedilmesinden ve
mlkiyete kar# bir te%avzn ba#lang%ndan krkuldu&u i(in vazge(ildi.
Bu durum kar#snda artan n)usa ekmek ve i# temin etmek i(in an%ak iki (are da'a kalyrduO
<0 Bu (arelerden biri yeni t$raklar elde etmek ve 'er yl artan n)usu bu yeni t$raklara
yerle#tirmek suretiyle milletin kendi ge(imini kendisinin sa&lamasna (al#makt. ?0 ,i&er
(are ise s!mrge ve ti%aret $litikas idi. Kendimize d# $azarlar bulmalydk.
Bu iki yl tetkik edildi ve ni'ayet sn #k zerinde karara varld. "albuki ilk (are da'a uygun
idi. Artan n)usumuzu yerle#tire%e&imiz yeni yerler temin edilmesi gele%ek bakmndan da
sn dere%e )aydal lurdu.
Btn bir milletin temeli lmak zere sa&lam ve kusursuz bir k!yl sn) meydana getirmek
ve bunu mu'a)aza etmek 'ususuna !nem verilmelidir. ,ertlerimizin (&u #e'ir n)usu ile
k!yl arasndaki ranszlktan d&maktadr. K(k ve rta k!yllerden lu#mu# sa&lam
t$luluk, eskiden beri t$lumsal dertlerimize kar# bir krunma vastas larak meydana
(km#tr. Bugn de ayn t$lumsal ra'atszlklar i(indeyiz. Bir millete ka$al bir iktisadiyat
(er(evesi i(inde gnlk ge(imini sa&layan tek 'al (aresi budur. B!yle lursa sanayi ile ti%aret
stn ve zararl durumlarndan geri (ekilerek milli bir iktisadiyatn genel (er(evesi da'ilinde
bir mevki alrlar. =e snunda i'tiya(lara denk 'ale gelirler. Artk, sanayi ve ti%aret, milletin
temeli lmaktan (karak, nun yardm%s lurlar. 1nksiynlar i'tiya(larmzla, btn
alanlardaki retimlerimiz arasnda d&ru nis$eti krumaktan ibaret kalr. Bu durum, 'alk
yaban% devletlere tabi lmaktan bir dere%eye kadar kurtarr. 4anayi ve ti%aret m#kl
gnlerde devletin 'rriyetini ve milletin ba&mszl&n sa&lamaya yardm eder. ;er(i b!yle
bir t$rak $litikas an%ak Avru$a'da uygulanabilir. Bu arada #unu da kabul etmeliyiz ki bir
milletin !teki bir millete ranla elli misli )azla bir t$ra&a sa'i$ lmas, Eanr'nn iradesine
uygun d#mez. B!yle bir 'al kar#snda, siyasi snrlar dlaysyla ebedi 'ukukun
snrlarndan uzak tutulmaya rza g!stermek %aiz de&ildir. :&er dnyada 'erkesin ya#amasna
yeter dere%ede yer varsa, ya#amak i(in gerekli lan t$ra& bize versinler. C$'esiz bunu
g!nl rzas ile ya$maya%aklardr, i#te zaman da 'erkesin kendi 'ayat i(in m%adele etmek
'ususunda sa'i$ ldu&u 'ak, i#e mda'ale ede%ektir. 4nunda tatllkla (!zmlenemeyen i#
yumrukla 'alledile%ektir. :%dadmz, vaktiyle kararlarn bugnk manasz bar#(lk anlay#
i(inde verseydi, #imdi elimizde bulunan milli t$ra&mzn (te birine bile sa'i$
lamaya%aktk ve b!yle%e Alman milleti de Avru$a'da gele%e&ini d#nmek derdinden /P0
kurtula%akt. "ayr, Kei%''n d&u snrlarn biz atalarmzn gayretli (al#malarna br(luyuz.
Ayr%a milletimizin t$rak btnl&n sa&layan kuvvet de nlarn sayesindedir. :sasen
bugne kadar gelebilmemizi sa&layan tek nkta bu t$rak bykl&dr. E$rak b+
ykl&nn )aydalarn rtaya kyan bir sebe$ da'a vardrO
Avru$a'daki devletlerin (&u bugn ters turtulmu# $iramitlere benzetilebilir. Bu devletlerin
Avru$a'daki t$raklar s!mrgelerin geni# arazisine, d# ti%aretinin !nemine kyasla gln(
denile%ek kadar k(ktr. Bu durum i(in, zirve Avru$a'da, kaide ise btn dnya da denebilir.
4ade%e Amerika Birle#ik ,evletleri bu tari)in d#nda kalr. Bu devletin kaidesi de kendi
ktasndadr. ,nyann di&er b!lgeleri ile sade%e zirve ile temas kurarlar. Bu #ekil devletin
i( kuvvetini meydana getirir. Avru$a devletlerinin zay) nktalan da buradadr, ingiltere bile,
Avru$a devletleri i(in s!ylediklerimi ters (kartamaz. Hnk Britanya Lm$aratrlu&u s!z
knusu edilirken Angl 4aksn dnyasnn varl& unutulmamaldr, ingiltere'nin sade%e
Amerika Birle#ik ,evletleri ile lan kltr ve dil beraberli&inden dlay, 'er'angi bir Avru$a
devleti ile kyaslanamaz.
Almanya i(in sa&lam bir t$rak $litikasn ba#anya ula#trabilmenin tek ylu Avru$a'da yeni
yerler elde etmekle lurdu. 4!mrgeler y&un bir #ekilde Avru$allarla iskan edilme&e msait
lmadk(a bu gayeye 'izmetleri dkunamaz. "em 68. yzylda bar# ylu ile Avru$a
devletleri i(in b!yle s!mrge g!revini g!re%ek t$raklar elde edilemezdi. "atta byk bir
sava#a giri#meden bu #ekilde bir s!mrge siyaseti da'i taki$ edilemezdi. "albuki b!yle bir
sava# Avru$a'nn d#nda yerler elde etmek yerine, Avru$a Ktas i(inde t$rak elde etmek
zere g!ze almak (k da'a uygun lurdu, i#te b!yle bir #eye karar verile%ek lursa, artk 'er
#eyi brakarak sade%e bu 'arekete sarlmak gerekir. "e$imizin iradesine ve enerRisine i'tiya%
lan b!yle bir 'areket, yarm tedbirlerle, tereddtl davran#larla ger(ekle#tirilemez. Bunun
i(in Kei%''n btn siyasetini sade%e bu gayeye ayrmak gerekir. Bu 'areketin
kuvvetlendirilmesinden ba#ka, 'er'angi bir d#n%enin gere&i lan bir k(k Rest da'i ya+
$lmamaldr. Bu gayeye te#ebbse sade%e sava# imkan verirdi. Bunu btn a(kl& ile kabul
etmek gerekir. 4ila'lanma yar# sakin bir g!zle dikkate alnmamaldr. Btn anla#malar bu
y!nden in%elenmelidir. Avru$a'dan t$rak m isteniyrJ i#te bu sade%e Kusya'nn zararna
lur. Bunun i(in de Kei%', Alman kl% ile Alman sabanna t$rak bulmak ve b!yle%e milletin
gnlk ekme&ini sa&lamak zere eski BEtn C!valyeleriBnin ylundan yrmeliydi. B!yle
bir siyaset i(in de Avru$a'da imkan da'ilindeki tek mtte)ik ingiltere idi. Bir kere ingiltere ile
anla#ma ya$ld myd, ;ermenlerin yeni se)erlerine ba#lanabilirdi. Bunda bizim 'akkmz,
e%dadmzn 'akkndan az de&ildir. Bar#sever 'alkmzdan 'i(biri d&unun ekme&ini
yemekten (ekinmiyr. 5 'alde sa$ann ylunu kl%n a(a%a&n da kabul etmek gerekir,
ingiltere'nin sevgisini (ekmek i(in 'i(bir )edakarlktan ka(nmamaldr, ingiliz sanayii ile
'i(bir rekabette bulunmamal ve s!mrgelerden, denizlerdeki stnlklerden vazge(ilmeliydi.
Bu snu%a an%ak kesin ve a(k bir vaziyet ula#trabilirdi. Ma s!mrgelerden ve ti%aretten
vazge(ile%ekti, veya bir Alman sava# dnanmasndan...
"i( #$'e yk ki snu( ge(i%i bir snrlama la%akt, )akat azamet ve stnlk dlu bir
gele%ek vard. yle anlar ldu ki, ingiltere b!yle bir 'ususu g!r#meye msait davrand.
Hnk n)us art# yznden Almanya, ya ingiltere'nin yardm ile Avru$a'da kaynaklar elde
ede%ekti ya da ingiltere yardm etmezse dnyann 'er'angi bir yerine kaya%akt, i#te bu
durumu ingiltere (k iyi anlyrdu. A9. Mzyln ba#larnda ingiltere'nin kendisi Almanya'ya
yakla#t& sralarda, bu 'ususu ger(ekle#tirmek lazmd. ,a'a ileri yllarda a(k lu#umlarn
g!rd&mz bu istek gnlerde rtaya (kyrdu, ingiltere 'esabna kestaneleri ate#ten
(karmak d#n%esi Almanya'da '#a gitmeyen bir durum yaratyrdu. 4anki, bir anla#mann
'er iki devlet i(in de kUrl lmaya%a& kanaati vard. Aslnda ingiltere ile $ek klay bir
anla#ma ya$labilirdi. Malnz ingilizler, 'er isti)adenin bir kar#l& la%a&n bilen kurnaz
kimselerdi.
;ayet iyi idare edilen bir Alman d# siyasetinin 689? ylnda 2a$nya'nn rln
benimseyebile%e&i de d#nlmeliydi. Bundan Almanya 'esabna (ka%ak snu(lar
ta'minlere s&drlamazd. "er'alde dnya sava# (kmazd. 689? ylnda d!klen kan, 686?+
6867 yllarnda n misli )azla kan aktlmasna engel lurdu, i#te bunun snu%u larak, a%aba
bugn Almanya dnya zerinde nasl bir yerde bulunurduJ
Btn bunlar Avusturya ile anla#ma ya$mann manaszl&m rtaya kymaktadr. Bu devlet
kadavras, Almanya'ya beraber sava#mak i(in yana#myr, sade%e snsuz bir bar# krumak
i(in skuluyrdu. 4nra bu anla#madan, mnar#i i(indeki Alman unsurlar, yava#, )akat er ge(
yk etmek i(in kurnaz%a )aydalana%akt. ;er(i bunu ba#armas imkanszd. Bu durumda da
anla#mann imkanszl& rtaya (kyrdu. Hnk, kendi lkesindeki Iermenli&in yk edil+
mesindeki kuvvete sa'i$ lmayan bir devlet Almanya'nn men)aatlerine ne kadar yardm%
labilirdi.
Almanya'da, "absburg ,evleti'nden Alman rkna mensu$ n milyn insana diledi&i gibi
'akim lmak imkann (eki$ almak i(in milli 'is ve ru' yksa, byk bir %esarete i'tiya%
lan geni# $lanlarn ta'akkukunda Avusturya'dan yardm beklenmesine de lzum lmazd.
:ski Kei%''n Avusturya meselesinde ald& tavra baklarak, kendi milleti i(in kesin
m%adelede nasl davrana%a& anla#lrd. "i( #$'e yk ki, Iermanzmin yldan yla da'a
(k bask g!rmesine )rsat verilmemeliydi. Hnk, Avusturya'nn mtte)ik larak de&eri,
an%ak Alman unsurunun varl& ile sa&lanabilirdi. 1akat idare%iler bu ylu ter%i' etmediler.
M%adele etmek kadar, (ekini$ krktuklar bir #ey yktu. ;er(i snunda buna msait
lmayan bir zamanda me%bur kala%aklard.
Kaderin $en(esinden kurtulmak istiyrlard. 1akat (abalar b#a (kt. ,nya bar#n
krumann ryasn g!ryrlard. 4nunda ,nya 4ava# ile derin uykudan uyandlar. Bu
bar# ryas, Almanya'nn gele%e&ine #ekil vermek i(in (n% yla !nem verilmesinin belli
ba#l sebebi lmu#tur. :le ge(irile%ek t$raklarn d&uda ldu&u biliniyr ve bunun i(in
m%adele etmenin gere&i kabul ediliyrdu. 1akat ne $a'asna lursa lsun bar# isteniyrdu.
Hnk da'a gnlerden itibaren Almanya'nn d# siyasetinin esas a&rl& Alman milletinin
bekasm sa&lamak de&ildi. ,# siyasetimizin esas gayesi 'er (areye ba#vurarak dnya bar#n
devam ettirmekti, i#te bu tutumun snu%u 'erkesin bildi&i gibi lmu#tur. Bu knuya !zellikle
tekrar d!ne%e&im.
Cimdi bu durumda d!rdn% i'timal kalyrdu. Mani sanayide ilerlemek, dnya ti%aretine ve
denizlere 'akim lmak ve s!mrgeler. B!yle bir geli#meye da'a klay ve da'a (abuk eri#mek
gerekirdi. Keza bir t$ra& klnize etmek (&u zaman yzyllar%a srer. :sasen nun derin
kuvveti de buradadr. Ani bir $arlama s!z knusu de&ildir. "em dere%e dere%e, 'em derin ve
devaml bir 'amle s!z knusudur. Mani sanayi geli#mesinin belirtilerinden )arkldr. 4anayi
geli#mesi (evreye birka( yl i(inde kuvvetli ve $arlak alevler sa(abilir, )akat bunlar devaml
de&ildir, sabun k!$&ne benzer. Israrl (al#malarla (i)tlikler kuru$, buralara (i)t(i aileleri
yerle#tirmek, bir dnanma meydana getirmekten da'a zrdur. 1akat seri bir #ekilde meydana
getirilen dnanmann yk lmas da (k (abuk labilir. :sasen Almanya b!yle 'areket ederse
bu ylun da er ge( sava#a (ka%a&n bilmeli idi. Hal(ene 'eri)lerin gururla s!yledikleri
rklarn Bbar# ylu ile )et'iB s!zne, yani sila'a sarlmadan muz aramak i(in nazik lmann
ve iyi davranmann yete%e&ine, an%ak (%uklar inanabilirler.
"ayr, biz bir de)a bu yla girersek, gnn birinde ingiltere'nin bize d#man lmas
mukadderdi, ingiltere'nin, Almanya'nn bar#(lk )aaliyetine #iddetli bir ben%illikle mu'ale)et
etti&inden dlay bizim bu 'arekete kzmamz budalalktan da !te bir #ey lurdu, i#te biz bu
kadar sa)tkP
Avru$a'da t$rak ele ge(irmek i(in Kusya'ya kar# ingiltere ile birle#mek gerekirken, s!mrge
ve dnya ti%areti $litikas da an%ak Kusya ile birle#erek Lngiltere'ye kar# taki$ edilebilirdi.
An%ak bu takdirde, bu $litikann snu(larn kabul etmek ve !zellikle bir an evvel
Avusturya'y brakmak lazm gelirdi, i#te ne tara)tan baklrsa baklsn Avusturya ile ya$lan
anla#ma 6899 ylna d&ru ger(ek bir delilikten ibaretti. 1akat gerek ingiltere'ye kar# Kusya
ile ve gerek Kusya'ya kar# ingiltere ile anla#ma ya$mak 'i( d#nlmyrdu. Hnk 'er iki
'alde de sava# (kard, i#te bu sava# !nlemek i(in, ti%aret ve sanayi siyaseti
benimseniyrdu, iktisadi ve bar# yllarndan dnyann )et'i 'er (e#it kuvvet $litikasnn
kesin larak bynunu k$ar$ ata%ak ve i#ini bitire%ek bir usul sanlyrdu. ;er(i bundan tam
emin de&ildiler. zellikle ingiltere'den ara sra 'i( akl almaz te'ditler geldi&i zaman inan(lar
sarslyrdu. Bundan dlay bir dnanma in#a etmeye karar verdiler. 1akat bu karar verilirken
ingiltere'ye saldrmak ve nu yk etmek d#nlmyrdu. Eam tersine bar# krumak ve
dnyann bar# ylu ile )et'edilmesi )aaliyetine devam edilmesi isteniyrdu. Bundan dlay,
gerek say ve tnaR itibariyle ve gerek sila' y!nnden mtevaz bir dnanma meydana
getirildi. -iyet bar#(lk emelim anlatmakt.
,nyann iktisadi ve bar# yllarndan )et'edilmesi knusundaki sa(malklarn bir devletin d#
siyasetinin en byk $rensibi dere%esine (karlmas, ke$azelikten ba#ka bir #ey de&ildi,
ingiltere'yi b!yle bir )et'in imkan da'ilinde ldu&una !rnek g!sterilmesi ise bu ke$azeli&i en
a(k #ekliyle rtaya kyuyrdu. Bizim tari'i, bir !&retmen larak kabul etmemizin bu alanda
bize (k zararlar dkunmu#tur. Bu zararlar narmak ise $ek zrdur. Bir(k kimse tari'i
'i(bir #ey anlamadan ezberlerler, i#te bundan dlay ingiltere'nin, yukardaki d#n%elerin tam
kar#tna !rnek ldu&unu anlamadlar. Hnk 'i(bir devlet iktisadi )eti'lerini ingiltere'den
da'a sert ve kl( zru ile ya$mam# ve ya$m# lduklarm da ingilizler kadar azimle
krumam#tr. ingiliz siyasetinin g!ze (ar$an en byk !zelli&i siyasi kuvvetinden iktisadi
)eti'ler ya$mas ve snra 'er iktisadi ba#arsn siyasi kuvvet 'aline getirebilmesidir. Ayr%a
ingiltere'nin kendi iktisadi (karlar i(in sava#maya%ak kadar krkak ldu&una inanmak (k
byk 'ata idi. ingiltere'nin milli rduya sa'i$ lmamas bu iddiaya 'ak verdirmez. Burada
!nemli lan rdunun ge(i%i bnyesi de&il, eldeki bu rduyu ileri srmek niyet ve karardr, in+
gilizler i'tiya(lar lan sila'a daima sa'i$ lmu#lardr. 5nlar sava#tan gali$ (kmalarn
sa&laya%ak sila'lar ellerinde bulundurmu#lardr. %retli askerler yetti&i mddet(e sava#a
bunlar ylladlar. 1akat ba#ar i(in bu yetmeyin%e, kendi milletinin en de&erli kanndan yar+
dm almak ylunu da bildiler. ingilizlerin m%adele iradeleri, sebatlar daima ayn #ekilde
kalm#tr. 5ysa Almanya'da kullarda, basnda ve miza' yaynlarnda ingiltere 'akknda (k
yanl# )ikirler rtaya kndu. Bu yanl# )ikirler bizim 'ayal krkl&na u&ramamza sebe$ ldu.
"er tara)a yaylan uydurma kanaat, snunda ingiltere'yi 'a)i)e alma 'issi d&urdu, i#te bunun
%ezasn (ektik. Bu yanl# )ikirler ingilizlerin akl almaya%ak kadar krkak ve sade%e 'ilebaz
birer i# adam lduklar )ikrini yayd. Bizim s!zde iyi yeti#mi# $r)es!rlerimiz, ingiltere gibi
geni# ve dnyaya egemen bir im$aratrlu&un 'ile ylu ile ele ge(irilemeye%e&ini akllarna
getiremiyrlard. Bu 'atal ylu ikaz eden az saydaki ki#ilerin s!zleri ise dinlenmiyrdu.
Emmiesler, 1landerlerde bizimle kar# kar#ya geldiklerinde 'ayrete d#en arkada#larmn
yz i)adelerini 'UlU 'atrlyrum. Kavgann ilk gnlerinden itibaren 'erkese bu Isk(yallarn,
miza' yaynlarnda ve resmi a&zlarda anlatlan kimselere benzemediklerini anladlar. Bu lay
benim i(in, baz $r$aganda #ekillerinin )aydas 'akknda in%eleme ya$mama sebe$ ldu. Bu
yanl# d#n%e, 'i( #$'e yk ki nu yayanlara baz )aydalar sa&lyrdu. ,nyann iktisadi
y!nden )et'edilmesinin mmkn ldu&unu Ls$at i(in, yanl# lmakla beraber bu !rnekten
)aydalanlabilinirdi. ingiltere'ye ba#ar temin etmi# bir #eyin bize de ba#ar sa&lamas ge+
rekirdi. "atta Almanlarn yksek g!r#leri ve bizim ingilizlere 'as lan 'ilebazlktan uzak
lu#umuz biz Almanlar i(in bir stnlk saylrd ve b!yle%e k(k milletlerin sevgilerini ve
itimatlarm kazanmamz s!z knusu lurdu. Bizim 'rriyetimizin ba#kalar i(in derin bir
ne)ret kayna& la%a&n bir trl anlamyrduk.
(l anla#mann manaszl&n bize an%ak, dnyann iktisadi ve bar# yllar ile
)et'edilebile%e&ine ait sa(malklar a(k(a anlatabilirdi. "angi devletle anla#ma ya$labilirdi.
Bir )eti' i(in Avusturya ile Avru$a'da bile sava#a girilemezdi. Bu anla#mann d&u#tan sakat
lu#u buradayd. Belki bir Bismar%k (aresizlik i(inde, b!yle bir anla#maya katlanabilirdi.
1akat nun ba#arsz 'ale)leri 'i(bir i# ya$amad. "ele Bismar%k tara)ndan ya$lan
anla#mann en esasl temelleri, artk kalmam#t. Hnk Bismar%k kendi zamannda, Avustur+
ya'y 'UlU bir Alman ,evleti sayyrdu. 1akat y usulnn yava# yava# kabul ve $arlamenter
usullere g!re idare edilme bu lkeyi Almanlkla 'i(bir ilgisi lmayan karmakar#k bir 'ale
getirdi. Irki bir siyaset y!nnden de, Avusturya ile anla#ma ya$mak, k!t ve yanl# bir yldu.
Hnk Kei%''n yannda yeni bir byk 4lav ,evleti'nin kurulmasna g!z yumuluyrdu. "i(
#$'e yk ki bu devlet, Kusya aley'ine de&il de er ge( Almanya aley'ine d!ne%ekti. Euna
Mnar#isi'nde, btn birin%i dere%e makamlardan 3anRermanistler uzakla#trln%a, anla#ma
(rye%ek ve yldan yla zay)laya%akt. Almanya'nn, Avusturya ile anla#mas 6899 ylna
d&ru, Avusturya'nn italya ile lan anla#masnn ald& #ekle brnm#t.
Avusturya'daki Iermenli&in u&rad& zulm ve baskya kar#, $rtestda bulunmak gerekirdi.
An%ak b!yle bir yl tutulursa, a(ktan a(&a bir m%adeleye girmek gerekirdi.
(l anla#mann de&eri $siklRik y!nden mtevaz idi. Hnk bir anla#ma mev%ut bir
durumu krumak ve devam ettirmekle kalrsa, kuvveti de gitgide zay)lar. "albuki bir
anla#ma anla#may ya$an devletlerin, bundan yararlanarak geli#meyi d#nmeleri s+
nu%unda da'a kuvvetli bir duruma gelir. Bunda da kuvvet kar# kymada de&il, saldrmadadr.
5 gnlerde bu ger(ek baz kimseler%e kabul edildi ise de, maalese) mesleki (evrelerde
anla#lmad. 686A ylnda, genel kurmaya ba&l bir subay lan Ludendr)) bir mu'tra ile bu
anla#mann zay) y!nlerini a(klam#t. -e yazk ki devlet adamlar bu mu'traya de&er
vermediler. ;enellikle, akl ve mantk sade%e basit insanlarda da'a etkili bir #ekilde kendini
g!sterse de, siyaset adamlar s!z knusu lun%a bu $rensi$ tamamen rtadan kalkar.
686? 4ava#'nn Avusturya ylu ile (kmas ve "absburglarn i#in i(inden syrlma&a imkan
bulamamalar Almanya i(in bir ba'tiyarlktr. :&er sava# ba#ka bir sebe$ten ve y!nden
(ksayd, Almanya yalnz ba#na kalrd. Hnk "absburglar 'i(bir zaman Almanya
yznden (km# bir sava#a katlmadklar gibi, b!yle bir kavgaya da'il lmak da
istememi#lerdir. Avusturya'daki 4lavlar 686? ylnda mnar#inin Almanya'ya yardm
etmesine imkan brakmadan mnar#iyi $ar(alard. 1akat devirlerde Euna Mnar#isi ile
ya$lan bu anla#madan d&a%ak te'like ve zrluklarn artmas i'timalim anlayabilenler $ek
azd. Avusturya'nn $ek (k d#man vard. Bu k!'ne devletin mirasna knmak i(in 'er
tara)tan Euna Mnar#isi'nin $ar(alanmas bekleniyrdu ve Almanya'nn buna engel la%a&
d#nlerek bize kar# da 'usumet besleniyrdu. 4nunda #u karara varlm#t, =iyana'ya
an%ak Berlin'den ge(ilerek kavu#ulur. Bu yzden Almanya en (k mit veri%i anla#ma
imkanlarn kaybetti. "albuki bu anla#ma Kusya ve 'atta italya ile gergin bir 'avann esmesi+
ne sebe$ ldu. Hnk Kma'da 'alk Almanya'ya kar# lumlu d#nyrsa da, Avusturya
aley'indeki d#manlk 'er italyan'n kalbinde yatyrdu. 4nra, ti%aret ve sanayile#me
$litikasna giri#ilin%e, Kusya ile sava# asla d#nlemezdi. B!yle bir #eyden an%ak bu i+ki
devletin d#manlar )aydalanabilirdi. L#te bunun i(indir ki ba#lang(ta Ma'udiler ve
Marksistler 'er #eye ba#vurarak bu iki devleti birbiri ile sava#maya zrladlar.
Bir de bu anla#ma daima Almanya i(in te'like arz ediyrdu. Hnk Bismar%k'n Kein%''na
d#man lan bir devlet i(in, di&er devletleri Almanya'nn mtte)iki lan Avusturya'nn
zararna zengin lmak vaadi ile k#krtmak, 'er zaman $ek klay bir #eydi. =iyana
Mnar#isi'nin aley'ine btn ,&u Avru$a'y, !zellikle Kusya ile italya'y 'arekete ge(irmek
imkan da'ilindeydi. :&er Almanya'nn mtte)iki lan Avusturya 'erkesin ilgisini (eken bir
miras te#kil etmeseydi, Kral :dbard'n n)uz ve idaresi altnda kurulan dnya anla#mas
meydana gelmezdi, i#te bu yzden (e#itli niyetleri lan ve birine zt gayelerin $e#inde k#an
devletleri ayn taarruz %e$'esi srklemek mmkn lmu#tur. Almanya'ya kar# genel bir
saldr 'alinde bu devletlerin 'e$si Avusturya'nn zararna zengin lmay tasavvur
edebilirlerdi. 5smanl Nm$aratrlu&u'nun da bu )elaketler getiren anla#maya a(k(a de&ilse
bile, dlaysyla katlm# bulunmas bu te'likeyi da'a da artryrdu. ,nya maliyesini idare
e+.... Ma'udilerin ise 'enz mali ve eknmik kntrl altna almalar Almanya'y yk etmek
zere (k eskiden beri besledikleri emellerini snu(landrablmeleri i(in b!yle bir yeme
i'tiya(lar vard, i#te, an%ak anla#mann bu #ekilde le'imlenmesi mmkn ldu.
"absburglar ,evleti ile ya$lan bu anla#ma da'a =iyana'da en beni aza$ i(inde brakyrdu,
#imdi ise bu 'usustaki )ikir ve kanaatim da'a da kuvvetlendi.
,evam etti&im belirli yerlerde, (!kmeye ma'kum bir devlet ile ya$lan bu manasz
anla#mann i(inden, e&er zamannda syrlamaz, Almanya'y da'a da )elaket dlu bir snu%a
srkleye%e&i 'akkndaki kanaatimi gizlemiyrdum. 4nunda ,nya 4ava#'nn )rtnas
btn akla uygun d#n%eleri rtadan kaldrr gibi ldu&unda %#kunlu&un verdi&i ba#
d!nmesi an%ak $ek '# lmayan ger(e&e ba&lanmalar gereken merkezleri sard&nda, bu
kanaatim bir an bile lsa sarslmad. "atta %e$'ede bulundu&um gnlerde bile, mnaka#a
)rsat elime ge(ti&inde Almanya'nn men)aati i(in bu anla#may bzmak gerekti&ini ve bu i#
ne kadar erken ya$lrsa milletimiz i(in kadar iyi la%a&n anlatyrdum. "absburglar
Mnar#isi'ni brakmakla Almanya'nn d#manlarnn saysnn azala%a&n ve b!yle%e
milynlar%a insann (izme giymesi, (!kmekte lan bir 'anedan ayakta tutmak i(in de&il,
Alman milletinin kurtulu#u i(in la%a&n bir bir iza' ediyrdum.
4ava#tan !n%e anla#ma siyasetinin sakat ldu&u birka( de)a iza' edildi. Alman mu'a)azakar
(evreleri, bu mbala&al gvene kar# da'a i'tiyatl davranlmasn tavsiye ettiler. 1akat btn
akla uygun 4!zleri ldu&u gibi bu ikazlar da rzgar sili$ g!trd. -edense bir kere dnyann
)et'i ylunda gidildi&inde bunun snu%unun $ek byk la%a&na, bu i#teki )edakarl&n ise
bir 'i( dere%esinde kala%a&na inanlm#t. Bu i#lerden anlamayanlar i(in de burunlarnn di+
kine d&ru yk lmaya gittiklerini ve )areli k!yn kaval%s misali zavall 'alk da
$e#lerinden srklediklerini gayet sakin bir #ekilde d#nmek kalyrdu. Bir iktisadi )et'in
sa(mal&n, tatbiki mmkn bir siyasi sistemmi# gibi g!steren ve millete dnya bar#nn
devamn siyasi bir gaye ldu&unu kabul ettiren sebe$, bizim btn siyasi d#n%elerimizin
'astalkl durumundan ileri geliyrdu.
Alman teknik sanayiinin za)eri, Alman ti%aretinin artan ba#arlar, btn bunlarn kudretli bir
devlet ile kabil la%a&n bize unutturuyrdu. Bir(k (evrede, bizzat devletin bu laylara
'ayatn br(lu eknmik bir messese demek ldu&u ve te#kilatn eknmiye ba&l
bulundu&u kanaati mda)aa ediliyrdu. Bu 'al en d&ru bir vaziyet gibi g!rlyrdu.
"albuki devletin iktisadi bir d#n%e ile veya belirli bir iktisad geli#me ile 'i(bir mnasebeti
yktur. ,evlet sari' ve snrlar tayin edilmi# bir arazi stnde, gayesi iktisadi g!revler
i)asndan ibaret lmak zere, eknmik anla#malarla meydana gelmi# de&ildir. ,evlet )izik ve
a'lak bakmndan birbirine benzer yaratklardan lu#an bir t$luluk te#kilatdr. ,evlet, bu
insanlarn nesillerine da'a iyi 'ayat sa&lamak ve milletleri Eanr tara)ndan g!sterilen gayeye
eri#tirmek i(in kurulmu#tur. Bir devletin manas ve gayesi budur ve yalnz bundan ibarettir.
iktisadiyat yukarda iza' etti&imiz g!revin i)as i(in gereken birka( vastadan an%ak biridir,
iktisadiyat 'i(bir zaman devletin ne sebebi ne de gayesidir.
i#te devletin, devlet s)at ile mutlaka belirli bir t$ra&a dayanmasnn lzumsuzlu&unun
sebebi buradadr. B!yle bir #art rkda#larnn ge(imlerini kendi imkanlar ile sa&lamak isteyen
t$luluklarda zaruri lur. Bu arada be#eriyetin i(ine, di&er milletleri kendileri i(in (al#trmak
maksadyla asalaklar gibi skulmak kabiliyetine sa'i$ milletler, snrlandrlm# k(k
t$raklara da'i sa'i$ lmamalarna ra&men devlet te#kil edebilirler. Bu asalakl& ile btn
be#eriyete stra$ veren millet Ma'udilerdir. Ma'udi ,evleti 'i(bir zaman mekan i(inde var
lmad. ,nyaya snrsz larak yaylmakla beraber, bir milletin )ertlerini i'tiva etmektedir.
Bunun i(indir ki bu millet 'er yerde devlet i(inde devlet v%uda getirmi#tir. Bu suni devlet,
din ya)tas altnda ilerleyebilmek ve b!yle%e stn rklarn dini inan#lara 'er zaman
g!sterdikleri msama'ay sa&lamak i(in dnyann en byk 'kkabazlk 'nerlerini
ya$maktan geri kalmaz. ;er(ekte ise "azreti Musa'nn dini, Ma'udi rknn krunmas
mez'ebinden ba#ka bir #ey de&ildir. Bunun i(in bu din gayesine ilgisi bulunan t$lumsal,
siyasal ve eknmik bilimlerin alann da + tamamen i(erir.
insann bekasn sa&lama i(gds, insan t$luluklarnn lu#umunun ilk sebebidir. Bu
yzden, devlet bir rk rgandr, bir iktisadi te#kilat de&ildir. Bu durumu (a&da# devlet
adamlar anlamamaktadrlar. -eti%ede bu devlet adamlar, devleti iktisadi vastalarla
kurabile%eklerini zannetmektedirler. "albuki devlet, trn ve milletin devamll&n sa&lama
i(gdsn, )aaliyetine esas alan bir lu#umdur.
Bir nevi bekas, bir )erdi )eda etmeyi gerektirir. 4%'iller, B"ayatnz ileri srmezseniz, 'i(bir
zaman 'ayatnz kazanamazsnz.B , der. Cairin s!zlerinin manas da budur. 1erdi 'ayatn
)edas, rkn
P' bekasm temin i(in ge(erlidir. Bir devletin te#kili ve idamesi i(in en esasl #art, karakter ve
rk birli&i zerine kurulmu# bir dayan#ma
W 'issinin 'akim lmas ve 'er vasta ile bunun mda)aasna 'azr durulmasdr. Bu 'usus,
kendi t$raklar zerinde ya#ayan millet+
I )erde ka'raman%a )aziletlerin geli#mesiyle, sa'tekarlarda ise, riya ve 'ile dlu bir zulmle
sn bulur. Meter ki bu stn vas)lar d&u#tan
l kazanlm# ve siyasi #ekiller arasndaki )ark da bunun gzel bir delili lsun, i#te bir devletin
kurulu#u, 'i( lmazsa ba#lang(ta, bu stn
'=as)larn lu#umundan meydana gelmelidir. "ayat m%adelesinde yenilen ve snunda
ma'kTm lan rklar, bu kavgada ka'raman%a /)aziletler g!stermeyenler ile dalkavuk ve
sa'tekarlarn 'ilelerine kurban gidenlerdir. Burada eksik lan akldan ziyade, azim ve %esa+
rettir. Bu da kendim insani 'isler $erdesi arkasnda saklamaya (al#r.
"er'angi bir devletin i( kuvvetinin iktisadi geli#meye $ek ender uygun d#mesi, devletlerin
yaban% ve kruyu%u vas)larnn eknmiye ne kadar az ba&l bulunduklarn a(k(a rtaya
kyar. Bir(k !rnek bize a(k(a g!stermi#tir ki, eknmik geli#me da'a (k devletin
(!kmesinin yakn ldu&una i#aret eder. :&er insan t$luluklarnn kurulu#u 'er #eyden !n%e
eknmik kuvvet veya bunun etkenleri ile a(klanyrsa, devletin kuvvet ve azametini ek+
nmik geli#menin bykl& ile i)ade etmek gerekirdi. ,evletlerin kurulu#unda veya
krunmasnda eknmik kuvvete inan# reddeden delillere tari'in 'er say)asnda rastlarz.
zellikle Kusya bu devletin kurulu#unda maddi unsurlarn rl ynamad&n, aksim a'laki
)aziletlerin bu kurulu#u sa&lad&n )evkalade bir a(klkla rtaya kyar. L#te, an%ak bu a'laki
)aziletlerin 'imayesi ile eknmi meydana (kmaya ba#lar ve e&er devletin yarat%
kabiliyetleri (!kerse da yklr gider.
,evletleri d&uran ve mu'a)aza eden kuvvetlerin neler ldu&u srulursa, bu sruya verile%ek
%eva$ #u lurO 1erdin t$lum u&run da )edakarlk ru'u ve g!stere%e&i irade. Bu iki )aziletin
eknmi l bir ilgisi ve m#terek tara) yktur. Hnk insan 'i(bir zaman eknmi u&runda
)eda edilmez, insan, bir i# i(in de&il, bir ideal i(in 'ayatn )eda eder.
"alkn 'issiyatn anlamaya ilgisi bulunan 'ususlarda Ingilizle rin $siklRi bakmndan di&er
devletlere kyasla stn lduklarn g!steren ve is$at eden #ey sava#a girmeleri i(in ileri
srdkleri se be$tir. Biz Almanlar ekme&imiz i(in sava#t&mz srada nlar 'rr yet, 'atta
kendi 'rriyetleri i(in de&il, k(k milletlerin 'rriyetleO i(in sila' atyrlard. Bizde bu
duruma gldler ve kzdlar, b!yle%e Alman di$lmasisinin da'a sava#tan !n%e ne kadar
)ikirsiz ve a$tal
6
ldu&unu rtaya kydular. Cuursuz ve azimli insanlar 'er 'alde !lme d&ru
yrten kuvvetin ne labile%e&i 'akknda zerre kadar )ikirleri yktu. 686? ylnda Alman
milleti, bir )ikrin u&runda sava# t&na inand& sre%e m%adeleye yardm% ldu. 1akat
Alman mil letini yalnz gnlk ekme&i i(in sava#a sktuklar zaman (ar$#mak tan vazge(ti.
,evlet adamlarmz, insann bir iktisadi men)aat u&ru na m%adele etti&i andan itibaren
elinden geldi&i kadar !lmden ka(nd&n 'i(bir vakit anlamadlar ve )arkna varamadlar.
Hnk, !lm nlar kazanlan za)erin semeresinden ma'rum brakt. H%u &unun selameti
endi#esi, en zay) bir anneyi bile bir ka'raman 'al ne skabilir. Btn tari' byun%a g!rlen
#udur ki, rkn ve %a&n ya'ut bunlar savunan devletin bekas u&rundaki m%adelelerde,
insanlar kendilerini d#man mzraklarnn stne atm#lardr. ,e mek ki #u 'usus !lmsz bir
ger(ek larak ilan edilebilir. "i(bir za man bir devlet bar#sever eknmi ile kurulmam#tr.
,evlet daim* rkn beka i(gds sayesinde kurulmu#tur. Bu i(gd, ister kendi ni
ka'ramanlk sa'asnda,isterse entrika sa'asnda g!stermi# lsun ikisi de birdir. Malnz birin%i
'alde, (al#an ve medeniyet sa'ibi lan W) devletler meydana (km#lardr. ,i&er 'alde de
asalak Ma'udi t$luluklar meydana gelmi#tir. Bir millette eknmi, bu i(gdy iletmeye
ba#lar ba#lamaz* esaret, zulm ve tazyiki getiren sebe$ cne d!n#r.
4ava#tan !n%e, Almanya i(in dnya ti%aret merkezlerini ele ge(irmek veya ti%aret ve s!mrge
siyaseti ile dnyay bar# ylu ile )et'etmek imkan ldu&una beslenen inan(, irade kuvveti,
i%raata az+, ve kesinlik gibi di&er btn )aziletleri yk eden klasik bir 'asta+idi. ,nya
4ava#'nn btn snu(lar ile b!yle bir durumdan meydana gelmesi tabiat kanunlarnn
gere&iydi. :&er meseleye derinlemesine baklmaya%ak lursa Alman milletinin bu tavr ve
'are+eti, (!zlmesi imkansz bir muamma gibi g!rnr. 4ade%e kudret kuvvet siyasetinin
temelleri zerinde ykselmi# bir im$aratrlu&un en gzel !rne&im bizzat Almanya vermi#ti.
3rusya, Kei%'' dnran '%re ldu ve bu '%reden (evreye #ualar sa(an bir ka'ra+anlk (kt.
Bu ka'ramanlk, mali i#lemlerden ve ti%ari i#lerden meydana gelmedi. B!yle%e Kei%''n
kendisi de, kudrete y!nelmi# bir siyasetin ve askerlerinin %esaretinin en byk mka)at ldu.
Cimdi Alman milleti nasl ldu da siyasi i(gdsnde b!yle d#kn bir 'ale geldiJ i#te burada
tek ba#na bir lay s!z knusu de&ildir. "er tara)ta ger(ekten krku vere%ek miktarda
(!kmenin tek sebebi g!rlyrdu. Bu sebe$ baz kere milletin v%udunda alevler gibi
dla#yr, baz kere (e#itli yerlerde milletin etini kemiren (banlar meydana getiriyrdu. 4anki
arkas 'i( kesilmeyen bir ze'ir dalgas, esrarl ve dikkatli bir kuvvet ile mikrbunu v%udun
en sn damarlarna iletiyr ve b!yle%e akl ve i(gdsyle )el%e F&ratyrdu. 686A ylndan
686?'e kadar Kei%''n anla#ma ve iktisadi siyasetine ait btn knular dikkatle in%elerken ve
=iyana'da ba#ka bir yl taki$ ederken tand&m kuvvet, btn bunlarn tek sebebi idi. Bu
esrarl ve ze'irli kuvvet, Marksizm'in 'ayat 'akkndaki d#n%esiydi.
"ayatmda ikin%i de)a bu yk% ve yk edi%i dktrinin in%elenmesine giri#tim. Beni bu ikin%i
in%elemeye (evremin gnlk intibalar ve etkileri yerine, bu de)a 'ayatn genel laylarnn
de&erlendirilmesi zrlad. Bu yeni dnyann nazari edebiyatna tekrar giri$ snu(larn a(k(a
g!rmeye (al#t&m srada, bunlarn siyas alanda, kltr ve iktisat 'ayatndaki tesirlerim tes$it
ediyrdum. Bu se)er de btn dikkatimi, bu veba mikrbuna gali$ gelmek i(in (alO... n L
te#ebbslere y&unla#trdm.
Bana, gya kendini skTn ve intizam i(inde g!steren gele%iyi tari'in 'akkmdaki 'aksz bir
i#lemi gibi kabul ediyrdum. ;eni, M gnlerimde bile %iddi ve dikkatliydim. "i( bar#(
lmadm. Bun bu ylda terbiye etmeye (al#an btn te#ebbsler neti%esiz kald Berier
4ava#Y bana uzak bir devrenin #im#ekleri gibi geldi. Il gn gazeteleri d!rt g!zle bekliyr,
resmi sava# bildirilerini dikkatli kuyrdum. Bu ka'ramanlar sava#na uzaktan da lsa #a'it
ldu&um i(in (k mutluydum. Kus 2a$n 4ava# ise da'a ya#l ve dal 6.6 dikkatli bir (a&ma
rastlad. 5 zaman milli 'isler dlaysyla 2a$n lar tutmu#tum. Kuslarn yenilmesinden,
Avusturyal 4lavlarn yenilmelerini g!ryrdum. 4nra yllar geli$ ge(ti.
Bir vakitler atalet i(inde g!rnen #ey, )rtna !n%esi lan bir sTkTnetten ba#ka bir #ey de&ildi.
,a'a =iyana'da iken Balkanlarn zerinde ilerde k$a%ak kasrgay 'aber veren sakin
'areket yaylyrdu. ,a'a gnlerde kuvvetli bir #k gibi $arlayan ve snra endi#e veren
zulmetler i(inde g!zden kaybluyrdu, i#te bu srada Balkan 4ava# (kt ve ilk kasrga
Avru$a'y sili$ s$rd. 5rtaya (kan 'ava, insan bir kabus gibi ka$lyrdu. "ava, i(inde
tr$ik bir 'araret gizli yrdu. yle ki, bir )elaket 'issi, devaml duyulan bir endi#enin snu
%unda sabrsz%a bir bekleyi#e d!nd. Artk 'i(bir y!nden durdurulmasna imkan lmayan
kadere Eanr'dan %ereyan vermesi isteniyrdu. i#te zaman dnyaya ilk krkun( yldrm indi.
Kasrga %#tuk(a %#tu, g!k grltlerine ,nya 4ava#'mn t$ sesleri de kar#t.
Ar#idk 1erdinand'm !ldrld& 'aberini Mni''te duydu &um zaman, der'al beni bir endi#e
dalgas ka$lad. 5 gnlerde s ka&a $ek sk (kmyrdum. Bu lay 'akknda birtakm !nemli
'a 'erlerden ba#ka bir #ey !&renememi#tim. A%aba Ar#idk' yere se ren kur#unlar Alman
!&ren%ilerinin taban%alarndan m (km#t
@
Bunlar velia'tn 4lavla#trmak (abalarna kar#
galeyana gelerek bu i( d#mandan Alman milletini kurtarmak istemi# lamazlar myd
*
i#te bu
i#in snu%unun ne la%a& der'al ta'min edilebilirdi. "i( #$'e yk ki yeni bir zulm
kasrgas etra) ka$laya%ak ve bu eziyetler btn dnyann g!znde B'aklB ve Bkuvvetli bir
gerek(eyeB /Bu arada "itler n ya#ndayd0 istinat ettirile%ekti. 1akat bir sre snra bu i#in
)aillerinin isimlerini i#iti$, bunlarn 4r$ lduklarn !&renin%e 'ikmetine akl erdirilemeyen
Eanr'nn intikam kar#snda de'#ete d#tm. Hnk 4lavlarn byk dstu ve yardm%s,
4lav mutaass$larnn kur#unlarna 'ede) larak %an vermi#ti.
Bugn Avusturya "kmeti ni verdi&i ltimatmun #eklinden mnderi%atndan dlay su(lu
g!rmek 'akszlktr. Ba#ka 'i(bir devlet ayn #artlar i(inde da'a de&i#ik bir yl taki$
edemezdi. Avusturya'nn gneyd&usunda aman vermeyen bir d#man vard. Bu d#man
mnar#iye kar# gitgide da'a sk ta'riklerde bulunuyrdu, Lm$aratrlu&un ta'ribi i(in en
uygun gn gelene kadar bu ta'rikken vazge(mek niyetinde de&ildi. Bu beladan kurtulmak
imkan+ ve im$aratr !lr !lmez )elaketin rtaya (kmasndan krkuyrdu. Hnk zaman
yllar i(inde devlet, i'tiyar im$aratrunda kendi sembln bulmu#tu. Artk byk 'alk
t$luluklar Fyar devlet adamnn !lmnn, im$aratrlu&un !lmn i)ade ede%e&ine
inanmaya ba#lam#lard. B!yle%e 4lav siyasetinin btn itlerine kar# Avusturya ,evleti'nin
'ayat bu i'tiyar im$aratrun tel ba#ars ile sa&land& )ikri uyandrlyrdu. Bu dalkavuk(a
'a+etlerden saray '#lanyrdu. 3'$'lu s!zlerin altnda yatan ve irini der'al g!sterebile%ek
lan ze'ri g!remediler. He#itli zamanda s!ylendi&i 'alde, bu ge(mi# devirlerin en akll
'kmdarnn, 'kmeti idare 'ususunda sa'i$ ldu&u 'nere ne kadar (k bel ba&lanrsa,
kaderin gn geldi&i vakit vergisini almak zere nun ka$sn (ala%a&n 'i( kimse
d#nmyrdu. Belki de d#nmek istemiyrlard. "atta i'tiyar Avusturya ,evleti'ni ya#l
im$aratr lmadan d#nmek mmkn mydJ Bir vakitler Marie Ererese.in kurban ldu&u
)a%ia tekrarlanmaya%ak mydJ
-e denirse densin, Avusturya "kmeti'ne sebe$ ldu&u sava#, e&er ba#ka trl 'areket
etseydi (kmaya%a&n s!ylemek 'akszlk lur. Artk sava#tan ka(nlamazd. Belki nu bir
iki yl ge%iktirmek kabildi. 1akat ne var ki Avusturya i(in ldu&u kadar Almanya i(in de bir
)elaket gele%ekse bu ka(nlmas imkansz lan 'esa$ gnn devaml larak ertelemekten
ileri gele%ekti. Hnk 'esa$
gn 'i( uygun lmayan bir zamanda geli$ (ata%akt. Bar# kurtarmak i(in sar) edilen (aba,
sava# (k uygun lmayan bir zamana er+W /elemekten ba#ka bir i#e yaramaya%akt. Ben%e, bu
sava# istememi# lan bir kimse, 'i( lmazsa bunun snu(larn da d#nmek %esaretini
kendinde bulmalyd. Avustur ya'y )eda etmek gereke%ekti, )akat yine de sava# (ka%akt.
Ama sa va#, di&er btn milletlerin bize kar# m#terek bir kavgas #eklindi de&il,
"absburglar Mnar#isi'nin $ar(alanmas i(in $atlak vere%ek ti. 5 zaman da ya Avusturya'ya
yardm i(in sava#a girme karar ala (ak, ya da ba#mz iki elimizin arasna al$ kaderin neler
g!stere%e &ini bekleye%ektik.
Bugn sava# k!tleyenler ve bu 'ususta at$ tutanlar, bu sava #a en (k sebe$ lan
kimselerdir. Mirmi tuz yldr Alman 4syalist ,emkrasi'si, Kuslarla sava# i(in en 'ile dlu
ta'rikleri i#leyi$ dur mu#tur. "albuki Merkez 3arti'si dini d#n%eler dlaysyla, Avus turya
,evleti'ni, Alman siyasetinin k!#e ta# ve merkezi durumuna getirmeye (al#m#t. 4imdi bu
'atalarn snu(larna katlanmak gerekirdi. 5rtaya (kan bu lay, ne ya$lrsa ya$lsn
!nlenemeye%ek ve mutlaka $atlak vere%ekti. Alman "kmeti'nin 'atas, bar# k rumak i(in
'%uma uygun d#en zamanlarn ge(mesine sebebiyet vermesi ve dnya a&na d#erek, bir
dnya itti)akna kurban gitme sidir. Bu dnya itti)ak !yle bir anla#mayd ki, bar# kruma
(abala rina kar# bir dnya sava#na (anak tutuyrdu.
:&er =iyana "kmeti zamanki ltimatmu da'a lml bir s lu$la kaleme alsayd snu(
yine de de&i#meye%ekti. "atta 'kmet 'alkn ne)ret ve itiraz kar#snda yk la%akt. Hnk
'alkn g!zn de ltimatmun slTbu (k lmlyd, t#te bu laylar inkar ede%ek bir kimse
beyinsiz ve 'a)zadan yksun veya bir yalan%yd.Eanr #a 'ittir ki, 686? sava# 'alka zrla
kabul ettirilen bir sava# lmam#t Eersine 'alkn istedi&i bir sava#t. ;enel gvensizli&e bir
sn vermek isteniyrdu, iki milyn Alman'n askere k#masnn ve kanlarnn sn damlalarna
kadar vatan mda)aaya 'azr lmasnn sebebi buydu Benim i(in de bu saatler gen(li&imin
a% a'larnda sanki bir kurtulu# saati lmu#tu. Beni b!yle bir devirde ya#att& i(in bugn bile
Ean r'ya #evk i(inde #krediyrum. yle bir m%adeleye giri#mi#tik ki dnya bundan da'a
#iddetlisini g!rmemi#tir. Hnk 'alkta, bu de)a 4rbistan ve Avusturya'nn akbeti de&il,
Alman milletinin 'ayatnn ya'ut snunun s!z knusu ldu&u kanaati 'akimdi. 4eneler%e de
vana etmi# bir ataletten snra 'alk kendi gele%e&ini a(k larak g!r yr ve te#'is ediyrdu.
Bundan dlay, bu m%adeleye ba#ndan itibaren #evk ve 'eye%an kar#t. Bu 'is 'alktaki
%#kunlu&un basit bir tela#tan d&an alev lmasn sa&lad. "albuki %iddiyete (k i'tiya( ard.
;enellikle bu m%adelenin derinli&i 'akknda esasl bir #ekilde d#nlmyrdu. K# gelin%e
eve d!nle%e&i ve yeni temeller zerine sessiz sedasz (al#maya devam luna%a&
sanlyrdu.
"i( #$'e yk ki insan arzu etti&i #eyi mit eder ve snunda la inanr. Millet uzun zamandr
devam eden emniyetsizlikten yrgun d#m#t, i#te bundan dlay 'erkesin Avusturya 4r$
(eki#mesinin bar# ylu ile (!zmlene%e&ine inanmamas $ek nrmaldi, belki de bu saylar
milynlar bulan insanlarn arasnda idim. 4aldrya ge(ildi&i 'aberi Mni''te duyulur
duyulmaz, aklma iki #ey geldi. Bir kere sava# ka(nlmaz bir 'ale gelmi#ti, ikin%isi
"absburglar im$aratrlu&u bu durumda anla#may krumak zrundayd. Beni en (k
krkutan #ey, Almanya'nn bir kavgaya srklenmesi ve Avusturya'nn da bu kavgaya
d&rudan d&ruya sebe$ lmad& i(in Almanya ile beraber kavgaya girmek zere karar
vermeye lkesindeki siyasi durumunun msait lmamas idi. Lm$aratrlu&un 4lav (&unlu&u,
b!yle bir #eye kar# sabtaRa giri#e%ek ve mtte)ik devlete istedi&i yardm ya$maktansa,
im$aratrlu&u $aram$ar(a etmeyi da'a uygun bula%akt, i#te bu te'like #imdi rtada yktu,
i'tiyar im$aratrluk istese de, istemese de sava#mak zrundayd.
Bu kavga kar#snda benim #a'si kanaatim $ek sade ve a(kt. ,'Kanaatime g!re Avusturya ile
Ma%aristan 4rbistan'dan 'er'angi bir !zr dileme #eklinde %eva$ almak i(in sava#myrlard.
Bu sava# Alman milletinin bekasn krumak, gele%e&ini ve 'rriyetini sa&lamak i(in ya$t&
bir m%adeleydi. Bismar%k'm Almanya's #imdi #ava#mak zrundayd. Atalarmzn
Zissemburg'dan 4edan'a ve 3aris'e kadar uzanan sava# alanlarnda kanlarn ka'raman%a
d!kerek )et'ettikleri yerlerin, #imdi Alman gen(li&i tara)ndan yeniden kazanlmas
gerekiyrdu. :&er bu kavga snuna kadar ba#ar ile y!netilirse, i#te zaman milletimiz,
dnya zerinde byk bir 'a#met ve gururla yerini ala%ak ve Alman im$aratrlu&u tekrar
bar# i(in bir s&nma yeri durumuna gele%ek ve b!yle%e milletin (%uklar i(in bar# a#k
yznden gnlk ekmeklerinden yksun braklmak me%buriyeti rtadan kalka%akt.
=aktiyle delikanl iken milli #evk ve 'eye%ann b# bir 'lyadan ibaret lmad&n is$at
etmeye imkan bulmay arzulardm. Baz kere, 'akl lmadan B'urraB diye ba&rmak bile
gna' gibi gelirdi Kader tanrsnn anlamsz eli milletler ve insanlar 'akknda, duygu larnn
samimiyetine g!re 'km vermeye ba#lad& yerde bunu s!ylemek gerekirdi, i#te bundan
dlay benim ve da'a milynlar%a insann kalbi )el(li durumdan kurtulu$, b!yle bir duruma
geldi&i miz i(in saadetten kabaryrdu. B,euts%'land ber AllesBi kadar (k s!ylemi# ve
avazm (kt& kadar d"eilS diye 'aykrm#tm ki Eanr'nn lt) lmak zere artk ezeli ve
ebedi "akimin 'uzuruna (karak bu 'issiyatn d&rulu&unu is$at edebilmek 'akkn
kazand&ma emin bulunuyrdum. Hnk, da'a ilk andan itibaren bir sa va# ba#lang%nda,
kita$larm ne #ekilde lursa lsun terk etmek zrunda kala%a&m $ek a(k gelmi#ti. Merimin,
vaktiyle i(imdeki sesin (a&rd& yer ldu&una inanyrdum.
4iyasi sebe$lerden dlay !n%e Avusturya'y terk ettim. "absburglar ,evleti i(in m%adele
etmek istemiyrdum. 1akat milletim ve im$aratrluk i(in 'er an !lmeye 'azrdm. <
A&uststa Kral (n% Luis'ye bir dilek(e sundum ve Bavyera alayna girmek lt)unun
benden esirgenmemesini tale$ ettim. "i( #$'e yk ki gnlerde !zel kalem daireleri $ek
me#guld, i#te bundan dlay, 'emen ertesi gn, iste&imin kabul edildi&i 'aberini ve bir
Bavyera alayna mra%aat emrini aln%a $ek (k sevindim. Birka( gn zar)n da an%ak alt yl
snra srtmdan (kara%a&m ni)rmam giydim i#te benim ve 'er Alman i(in #u !lml
'ayatn en unutulmaz ve en y%e zaman bu suretle ba#lad.
Bu byk kavgann laylar kar#snda, btn bir ge(mi# tatsz bir 'i(li&e g!mlyrdu,
i)ti'arla, )akat znt duyarak bu eski gnleri d#nyrdum. Bu )evkalade layn
yld!nmleri n kert+tekrarland. Cimdi Eann'nn lt) ile katlmak imkanna kavu#tu&um
ka'ramanlarn kavgalarnn ilk anlarm d#nyrum. 4an ki 'e$si dn lmu# gibi, bir(k
laylar g!zlerimin !nnden geli$, ge(iyr. n%e kendimi ni)rmal larak sevgili
arkada#larmn arasnda g!ryrum. 4nra tek tek 'e$si 'ayalimde %anlanyrO ilk de )a talime
(k#mdan, ta %e$'eye gidene kadar ki gnlerim...
5 zaman beni ve arkada#larm zen tek bir 'usus vard. 5 da %e$'eye ge( ula#mak krkusu.
Bu durum, (k kere beni ra'at etmekten alkyuyrdu. -i'ayet mutlu gn geldi. ;!revimizi
ya$mak zere Mni''i terk ettik, ilk de)a K'ein'i g!rdm. -e'rin sakin dalan yan sra batya
d&ru gidiyrduk. Bu Alman ne'rini yzyllk F(mann 'rs ve tama'na kar# kruya%aktk.
;ne#in ilk #klar saba' sisini aralarken g!zlerimizin !nnde -iedenvald ant $arldad.
;!&sm 'eye%andan daralyr ve ne)esim kesiliyrdu. 4nra s&uk ve rutubetli* bir ge%e
ge(irdik. Btn ge%e byun%a sessiz yrdk. 4aba' birdenbire ba#larmzn zerinden
kur#unlar ge(meye ba#lad. Kur#unlar t$ra& kam(lad, ilk !lm 'aberi zerine iki yz
a&zdan ilk B"urraPB ykseldi. 5 zaman kur#unlarn vzldamalar, t$ra&n sesi ve insanlarn
)eryat ve #arklar duyulmaya ba#lad. "erkes g!zleri 'ummal kendisini ileri d&ru (ekilmi#
'issediyrdu. "em de gittik(e 'zlanarak. 4nunda kavga, $an%ar tarlalarndan ve (itlerden
!telerde ba#lad. Bir kavga ki g!&s g!&se... 1akat uzaklardan bir meldi kulaklarmza
kadar geliyrdu. Bu 'al, yava# yava# bizi avu%unun i(ine alyr, takmdan takma sirayet
ediyrdu. lm bizim sa)larmzda ta'ribata ba#lad& zaman, #ark bizi de etti. 5nu sramz
gelin%e s!yledik ve ba#kalarna intikal ettirdikO ,euts%'land, ,euts%'land ber Alles, ber
Alles in der beltPB ,!rt gn snra geriye d!ndk. 5n yedi ya#ndaki (%uklar, birer byk
adam gibi g!rnyrdu. List alayna mensu$ g!nlller i'timal ki, askeri kurallara uygun bir
#ekilde sava#amyrdu, ama 'e$si de Basker gibi !lmesiniB biliyrlard. Bu ba#lang(t. Mllar
birbirini b!yle taki$ etti. Cevk ve 'eye%an yava# yava# s&udu. lm krkusu %#kun
sevin(leri b&du. Bir gn geldi ki, 'erkes idi 'ayat ile g!revi arasnda m%adele etmeye
me%bur kald. Bu m%adele benim #a'smda da ldu.
lm (evrede dla#t& vakit, daima belirsiz bir #ey insan isyana sevk ediyr, a%z i(inde
kalm# v%uda kendisini mant&n sesi gibi g!stermeye (al#yrdu. -e var ki bu sade%e
krkaklktan ibaretti ve 'tebdili kya)etB ederek 'erkesi avu%unun i(ine almak istiyrdu. 1a+at
insan i'tiyatl lmaya zrlayan bu ses ne kadar (abalarsa (abalasn, na kar# direnme de
kadar #iddetli luyrdu. B!yle%e gizli bir m%adeleden snra g!rev 'issi stn geliyrdu. Bu
m%adele bende da'a 676>+686D k#nda sna ermi#ti, irade, inkar imkansz bir 'akim
mevkie ge(mi#ti, ilk gnlerde saldrlara Bya#asnB diye ba&rarak /Almanya'nn Kennya
zerindeki 'akimiyetini i)ade eden <> metre yksekli&inde %ermen 'eykeli.0 ve ka'ka'alar
savurarak katldmsa da, #imdi sakin ve nis$etti azimliydim. Bu 'islerini devamlyd. Artk
asabm bzulmadan, akl sa&a sla sa$madan sade%e kaderin sn denemelerine katlabilirdim.
;en( bir g!nll iken, Bi'tiyar bir askerB lmu#tum. Bu de&i#iklik btn rduya sirayet
etmi#ti. ,evaml m%adele i(inde rdu i'tiyarlad, '%uma dayanamayanlar, '%um yk etti.
iki ( yl byun%a, bir sava# yerinden !teki bir sava# meydanna atldktan ve devaml bir
#ekilde say%a bir(k d#mana ve stn sila'lara kar# m%adele ettikten ve a(l&a maruz
kaldktan snra bu rdu 'akknda bir 'km verilmelidir. L#te bu de&erli rduyu te%rbe etme
)rsat #imdi d&mu#tu. Mllar ge(er, )akat 'i( kimse ,n ya 4ava#'ndan Alman rdusunu
anmadan ka'ramanlktan s!z et meye %esaret g!steremez, i#te zaman, ge(mi# gnlerin
karanlklar i(inden, ne sarslan ve ne de gerileyen %e$'elerin !lmez manzaralar ve gri (elik
mi&)erleri rtaya (ka%aktr. Ben zaman askerdim, siyasetle u&ra#maya da 'i( niyetim
yktu, ki bunun zaman da de&il di. "UlU kanaatteyim ki en basit bir araba% da'i, siyasilerin
en birin%isinden da'a iyi 'izmetler i)a etmi#tir. :vet btn siyaset adamlarndan
tiksiniyrdumO :&er elimde lsa, 'i( durmaz siyaset adamlarndan bir (!$( taburu kurardm.
Hnk bu 'eri)ler, d&ru, namuslu kimseleri kzdrmadan ve nlara zararlar dkunmadan
kendi keyi)ierin%e, %anlarnn istedi&i kadar bu i#i ya$arlard.
5nun i(in bu srada siyaseti aklma getirmedin. 1akat baz laylar kar#snda dikkatli
lmaktan geri duramazdm. Bu laylar btn millete dkunuyrdu. =e ayn zamanda biz
askerleri de alakadar ediyrdu. Beni sinirlendiren iki 'usus vard. Bunlar zararl sayyrdum.
Bir ksm basn a&r a&r /bir(k kimse i(in der'al anla#lmaya%ak bir #ekilde0 genel #evk ve
galeyann i(ine a% damlalar aktmaya ba#lad. Bu i#, iyi d#n%eler ve a#ikar bir Btemenni
maskesiB altnda ya$lyrdu. Kazanlan za)erler kutlanrken, )azla %#kunluk
g!sterilmesinden (ekimliyrdu. Iesaret ve ka'ramanlk tamamen tabii bir #ey larak kabul
ediliyrdu. ,#n%esiz%e ya$lan memnuniyet $atlamalarna ne)si terk etmemek gerekirdi.
"atta yaban% lkeleri d#nmek bile buna lzum g!sterirdi. Hnk lkelerdeki sessizlik ve
makul bir sevin( dalgas, (lgn%a alk#lardan (k da'a '# gelirdi. 4!zn ksas sava#n bizim
niyetimizde lmad&n unutmamalydk. Biz insanl&n bar#n sa&lama i#ine katlm#
ldu&umuzu itira) etmekten utan( duymalydk. Bu sebe$lerden dlay !yle (k )azla
ba&r#malarla rdunun 'arekatnn temizli&ini lekelememek gerekirdi. Hnk dnya b!yle bir
durumu k!tye yrumlard. ;er(ek bir ka'ramann sessizlik i(inde $arlak )aaliyetlerini
unutmak i(in g!sterdi&i tevazu kadar 'ayranlk duyula%ak ba#ka bir #ey lamazd. Hnk 'er
#ey bu tevazu i(inde !zetleniyrdu.
L#te bu gevezeler, kulaklarndan tutulu$ direklerin !nne g!trlmelidir. "albuki byk
$siklRiler ya$ma&a kalkan bu kalem serserilerini, bayram i(indeki mesut millete te%avz
edemez 'ale skmak i(in i$e (eke%ek yerde, 'er za)eri kutlayan ne#eyi ve 'eye%an
'a)i)lete%ek tedbirler alnmaya ba#land.
Cevk ve 'eye%ann bir kere krld& ve yk edildi&i zaman, ''bunlara i'tiya( duyuldu&unda
bile bir da'a %anlandrlmaya%a&m i kimse aklna getirmiyrdu. Cevk ve 'eye%an kudreti
lmadan milleti manen (etin bir imti'ana maruz brakan m%adeleye nasl devam
'i edilebilirJ
"alk t$luluklarnn $siklRisini gayet iyi bildi&im i(in, bu gibi durumlarda bu BdemirBi
s%ak vaziyette tuta%ak ate#i, estetik bakmdan yksek bir ru' 'ali ile %anlandrmann mmkn
lmaya%a&nn )arkndaydm. Ben%e, i'tiraslarn k!rklenmesi i(in mmkn lan 'er #eyin
ya$lmamas bir (lgnlktr. Bir ltu) larak yaratlm# lan #evk ve 'eye%ann yk edilmek
istenmesi tamamen anla#lmaz bir #eydi.
5 sralarda ikin%i dere%ede beni sinirlendiren di&er 'usus da ,*. BMarks(l&aB kar# nasl bir
vaziyet alnmas uygun la%a& 'akkndaki )ikirlerdi. Bu durum, bu Bveba mikrbuB 'akknda
zi'inlerde ' u)a%k bir me)'um da'i bulunmad&n a(k(a g!steriyrdu. 3artiler aras birli&i
d#nmekle, Marksizm'in akl, mantk ve i'tiyat dairesinde sevk edile%e&i, yani kntrl altna
alna%a& zannediliyrdu.
"albuki, burada bir $arti s!z knusu de&ildi, s!z knusu lan be#eriyetin im'as ile sn
bula%ak bir BdktrinBdiO Bu ger(ek, Ma'udile#mi# niversitelerde ve resmi surette kunmas
zrunlu lan knularn d#nda, 'er'angi bir kitab eline al$ kumayan yksek dere%eli
memurlarmz arasnda g!rlemiyrdu. :n !nemli laylar bu Bdima&lardan ge(er, )akat rada
bir iz brakmaz, i#te bunun i(in, devlet te#ebbsleri, !zel te#ebbsleri daima arkadan ve an%ak
seke seke taki$ eder.
BLM >
686? A&usts gnlerindeki Alman i#(isinin 'areketini Marksizm'le ayn kabul etmek kadar
manasz bir #ey lamaz. 5 zaman Alman i#(isi bu Bze'irBin kendine bula#masn !nleye%ek
ylu bul mu#tu. :&er b!yle lmasayd kavgaya 'i(bir #ekilde katlmazd. 1a kat, #imdi
Marksizm'in BMilliB ldu&unu d#ndkleri i(in a$taldrlar. Cimdi bu durum, devlet
memurlarnn, bu dktrini kumak ve in%elemek za'metine katlanmadklarn g!sterir. :&er
b!yle lmasa idi, sa(ma bir #ey zi'inlerde bu kadar klay iz brakmazd. :sas ve kesin gayesi
Ma'udi lmayan btn devletleri ykmaktan ibaret lan Marksizm, avu%unun i(ine ald&
Alman i#(isinin 686? Eemmuzun da uyand&n ve vatann 'izmetine k#tu&unu de'#et i(inde
g!rd Birka( gn i(inde 'alkn bu al(ak(a aldatl#nn 'ileleri ve yalanlar etra)a yayld. Bu
durum kar#snda Ma'udilerden lu#an mdrler srs tek ba#larna ve yalnz kaldlar.
Altm# yldr, 'alka telkin et tikleri #eylerden sanki bir iz kalmam#t. Alman i#(isinin adi
(banlar i(in bu durum (k k!t ldu. 1akat btn Ma'udi liderler kendilerini te'dit eden
te'likeyi g!rr g!rmez yalan%lk kl)na giriverdiler ve milli #evk ve galeyan rezilane taklit
ettiler.
"alk ze'irleyen bu Ma'udilerin btn 'ile ve yalan dlu %emiyetlerine kar# tedbir almann
tam srasyd. 5 zaman 'i( tereddt g!stermeden nlarn davalarn g!rmek gerekirdi. 686?
ylnn A&usts ayna tesad) eden gnlerde, milletleraras birli&e dair Ma'u di gevezeli&i ?
yl snra Alman i#(isinin zi'inlerinde birdenbire kaybldu. =e bir sre snra da, bunun yerine
Amerikan #ara$nelleri 'areket 'alindeki Alman ktalarnn erleri zerine karde#li&in takdisleri
gibi ya&yrdu. Alman i#(isi, milli 'viyetine kavu#tu&u bir srada,
milli bir 'kmet i(in milletin d#manlarn mer'ametsiz%e yk etek bir milli g!rev te#kil
ederdi. :n iyilerin %e$'ede !ldrld& tada, 'i( lmazsa geride kalan mikrbu yk etmek
gerekirdi.
1akat bu milli g!rev ya$la%ak yerde, im$aratr, eski katillere elini uzatt. Milletin en krkun(
katillerini krudu ve msama'a ile kar#lad. i#te nlarda bu durumdan isti)ade ederek,
kendilerini t$layabildiler.
Mlan, eski adi g!revine eskisinden da'a i'tiyatl ve $ek tabi e5larak da'a te'likeli bir #ekilde
devam ediyrdu. Meminlerine sadk kalmayan katiller i'tilal d#nyrlard. Ben, katillere
layk lma+. ltu) muamelesine kar# daima derin bir ne)ret duydum. 1akat, neti%enin de bu
kadar )elaketli labile%e&ini 'i(bir zaman ta'min etmezdim.
-e ya$mak lazmdJ :le ba#lar der'al tevki) etmek, ma'kemeye vermek ve milleti
katillerden kurtarmak, $artileri da&tmak, $arIamentnun gerekirse snglerle akln ba#na
getirmek veya da'a iyisi nu ka$atmak. Bugn %um'uriyet idaresi $artileri nasl ka$atrsa
#imdi de ayn #ekilde 'areket edilmeliydi. Hnk btn bir milletin 'ayat s!z knusuydu.
1akat zaman #u mesele rtaya (kyrdu. ,#n%e g%nn g!r#n sila'la yk etmek
mmkn mdrJ =a'#i kuvvetlerin allanlmas ile B)else)i )ikirlerde m%adele mmkn
mdrJ 5 zamanlar ben de bu sruyu de)alara kendime srdum. Eari'te rastlanan benzer
laylar ve !zellikle din meseleleri s!z knusu ldu&u zaman d#nle%ek #u esasl )ikre
vardmO 1else)i inan#lar ve )ikirler muayyen manevi e&ilimlerden d&an 'areketler, ister
d&ru, ister yanl# lsunlar, bir zaman snra artk yalnz bir #art ile maddi kuvvet tara)ndan
yk edilebilir. Bu #art #udurO Maddi kuvvet, yeni bir #k sa(an yeni bir )else)i inan#n veya
)ikrin 'izmetinde lmaldr.
Manevi bir inan#a dayanan a'laki bir kuvvet lmadan yalnz ba#na )iziki bir kuvvet
kullanarak bir )ikrin zi'inlerden s!kl$ atlmas 'i(bir zaman sa&lanamaz veya yaylmasna
engel lunamaz. Malnz, bu )ikrin sn tara)tarlarnn k!kleri kaznabilir ve gelenekleri yk
edilebilirse zaman i# de&i#ebilir.
An%ak bu (e#it bir 'areket, (k zaman bir devletin belirsiz bir sre i(inde siyasi bakmdan
kuvvetli devletler arasndan (kmasna sebe$ lur. Hnk te%rbe ile sabit lmu#tur ki, b!yle
bir yaralama 'alkn en iyi tabakalarm ra'atsz eder. ;er(ekte, manevi bir temele dayanmayan
zulm ve basklarn tamam, a'laken 'aksz g!rn ve bir milletin en iyi unsurlar zerinde
bir krba( gibi saklayarak, nlar $rtestya y!neltir. Bu da 'alkn zulm ve baskya u&rayan
manevi temayle ba&ll& #eklinde kendini i)ade eder. Bir(k kimselerde bu lay, sade%e bir
)ikri kaba kuvvetle yk etmek te#ebbsne kar# duyulan mu'ale)et 'issinden ileri gelir, i#te
bu #ekilde kanaat sa'ibi tara)tarlarn says zulm ve bask ile beraber (&alr Bundan dlay
bir )else)i d#n%enin yk edilmesi an%ak buna inananlarn dere%e dere%e ve sert bir #ekilde
rtadan kaldrlmalar ile mmkn lur. 1akat b!ylesine bir i( bnyedeki temizleme 'areketi
srasnda milletin u&raya%a& genel a%z ve zaa), yk edilenlerin intikamm alr. :&er
aley'inde bir temizlemeye giri#ilen bir dktrin, belirli bir k(k (evrenin snrlarn a#m#sa,
bu temizlik 'areketi 'er zamankinden (k snu(suz kalmaya ma'kTmdur, i#te bundan
dlaydr ki, btn geli#me laylarnda ldu&u gibi, (%uklu&un ilk gnleri seri bir yk
lmaya maruz kalr. "albuki yllar ilerledik(e kar# kyma kuvveti artar ve i'tiyarlk zaa)
gelin%e, ba#ka bir #ekil altnda ve ba#ka sebe$lere ba&l kalarak yerini yeni bir gen(li&e b+
rakr.
;er(ekte ise, manevi bir temele dayanmadan bir dktrini ve dktrinin meydana getirdi&i
te#kilat yk etmek ylundaki (al#malarn tamam snu(suz kalm#tr. 4ade%e kuvvete
dayanan bir m%adele usul i(in, btn #artlarn en birin%isi daima sebattr. Mine ba#ar, bir
dktrini b&mak i(in kullanlan usullerin uzun ve devaml #ekilde uygulanmasna ba&ldr.
:&er, kuvvet msama'aya u&rarsa, b&azlanmak istenen dktrin tekrar kudret kazanmakla
kalmaz, zu lm ve bask geli$ ge(tikten snra (ekilen a%larn d&urdu&u ne)ret ve isyan 'issi
ile yeni tara)tarlar kazanr ve bu arada eski d!nekleri de tam manasyla kendine ba&lar.
1akat bu sebat ve srar an%ak belirli Bbir manevi kanaatin snu%u labilir. 4a&lam bir manevi
temelden meydana gelmeyen 'er bask ve #iddet kesin snu( vermez. B!yle bir bask ve
#iddet 'are ketinde ba&nazlk g!stergesi ta#yan )else)i d#n%elere dayana%ak bir istikrar
yktur, i#te bu sebe$lerden dlay (k zaman istenilen snu%un tam tersi lur. Bu s!zlere
eklene%ek bir 'usus da'a vardr. "er )else)i d#n%e ister dini, ister siyasi lsun, kar# )ikirleri
yk et+k i(in m%adeleye giri#mekten (k, kendi kanaatlerini kabul etrmek i(in (aba sar) eder.
i#te bundan dlay m%adele bir savun+/la lmak yerme bir saldn ma'iyetindedir. "ede)inin
belirli lmas nn i(in bir stnlk te#kil eder. Hnk 'ede) nun kendi )ikirlerinin za)erini
temsil eder. "albuki, aksi 'alde kar# dktrinin yk /dilmesi ylundaki gayenin ne zaman elde
edildi&ini ve artk sa&lanm# labile%e&ini tes$it zr lur. i#te sade%e bundan dlay )else)i bir
d#n%eye dayanan saldr kendini savunma ile ilgili 'arekete yasla da'a akla uygun ve da'a
kudretli la%aktr. Hnk burada da karar ve snu( savunma ile de&il, saldr ile meydana
(kar. Mavi bir kudrete, kar# kuvvet vastalar ile m%adele, yeni bir manevi mez'ebin sa'ibi,
mRde%isi veya yay%s #eklinde rtaya (klmadk(a, 'e$ kendini savunma ile ilgili bir vas)a
sa'i$ kalnr, i#te !zetle #u s!ylenebilirO A'laki bir sistemi maddi kuvvet ile ezmek ylundaki
te#ebbslerin tamam, kavga, yeni bir manevi mevzi le'inle bir '%um #eklini almadk(a, ksr
kalmaya ma'kTmdur. An%ak, ki )else)i d#n%e veya inan# arasndaki m%adelede inatla ve
insa)sz%a kullanlan kaba kuvvetin sila' ile mda)aa edilen tara) le'ine kesin bir snu(
alnabilir. Bunun i(indir ki, Marksizm'e kar# m%adele bugne kadar daima snu(suz
kalm#tr.
Bismar%k'n ssyalistler aley'indeki kanunlarnn 'er #eye ra&men bir snu( vermemesinin de
sebebi budur. :sasen kanunlardn bir snu( (kmaya%a& da belli bir #eydi. Hnk m%adele
bir dktrinin za)eri i(in ya$lmalyd. L#te Bismar%k'n m%adelesi b!yle bir $lat)rmdan
yksundu. ,evlet tritesinin, skTn, 'uzur ve asayi# gibi la)larla insanlara !lm kalm
kavgas i(in lzumlu 'amleyi vermek 'ususunda bir temel lmaya%a& bilinmeliydi. Bismar%k
ssyalistler aley'inde kanunlar (karma i#inde, esasen ssyalist d#n%enin eseri lan bir
messesenin mu'akemesine ba#vurmak zrunda kald. Bismar%k Marksizm aley'indeki
m%adelenin mukadderatn burRuva demkrasisinin eline teslim etmekle, tav#ana 'avu(
emanet etmi# luyrdu.
Btn bunlardan (kan snu(, Marksizm'e kar# ate#li bir irade dlu bir dktrinin eksik
ldu&u idi. i#te b!yle%e Bismar%k'n m%adelesinin snu 'ayal krkl&ndan ibaret kald.
1akat ,nya 4ava# srasnda ya'ut sava#n ba#lang%nda durum ba#ka trl mydJ
zlerek %eva$ vereyim ki, 'ayrP
"kmetin devirde Marksizm'in a(k misali lan 4syal demkrasi'ye kar# vaziyetini
de&i#tirmek d#n%elerine daldk(a bu dktrinin yerine kna%ak bir )else)i )ikir
bulunmad&n teslim luyrdum. Marksizm'in yk edildi&ini )arz edersek, 'alka gda larak
ne yutturula%aktJ Kendilerim idare eden sn)lardan az (k k$mu# lan i#(ileri, tara)tarlar
arasna alabile%ek 'i(bir )ikir 'areketi yl tu. Beynelmilel%ilikte mutaass$ lan bir kimsenin,
sn) m%adelesini brakarak burRuva bir $artiye veya yeni bir sn)n te#kilatna gele%e&ini
d#nmek budalalktan da !te bir #eydir. Bu ger(e&in inkar yalnz yalan%nn yzszl&n
ve a$tall&n rtaya kyar.
Byk 'alk t$luluklarn, ger(ekte ldu&undan da'a budala sanmaktan !zellikle
ka(nlmaldr. 4iyasi i#lere 'issiyatn akldan da'a d&ru bir yl bulmas ender rastlanan
'allerden, de&ildir. "alk t$luluklarnn beynelmilel%ilik 'areketi 'akknda aldklar tavr,
nlarn d#n%e, duygu ve mantk zaa)n g!sterirse de, liderin !zellikle burRuva
tezga'larndan (kan bar#sever demkrasi tara)tarlarnn bu 'alk t$luluklarndan da'a akla
uygun d#nememeleri, yukardaki iddiam d&rulamaktadr. 4aylar milynlar bul.m
burRuvalarn 'er saba' Ma'udile#mi# demkratik gazeteleri buy il bir sayg ile kuduklar
sre%e, bir $ar(a de&i#ik larak 'azrlann r. )akat ayn $islikleri yutmaktan ba#ka bir #ey
ya$amayan ylda#larn a'maklklar ile alay etmeleri terbiyesiz%e bir 'arekettir, i#te bundan
dlay birer vaka lan #eylere itiraz etmekten ka(nlmaldr, ger(ek inkar edilmez ki,
!zellikle se(imden !n%e sn) meselesin di maddi lmayan knular ele alnmamaktadr.
Milletimizin (&unun &u tara)ndan duyulan sn) gururu, kl i#(ilerine $ek az !nem verilmesi
gibi sersemlerin ve a$tallarn 'ayal'anelerinde mev%ut bir laydr. te yandan, aydn denilen
kimselerin mu'akeme kabiliyetlerindeki zaa), Marksizm'in bu (evrede sebe$ ldu&u
miskinli&i !nlemeye kudreti yetmeyen devletin elinden ka(rd& sa'alar yeniden
kazanmaktan a%iz buluna%a&nn anla#lmas ile sabittir.
BurRuva $artiler, kendi kendilerine verdikleri adlarla, 'i(bir zaman $rletarya t$luluklarn
kskvrak ba&lamay basaramaya%aklardr. Hnk burada, birbirlerinden ksmen tabii larak
ve ksmende suni larak ayrlan ve kar#lkl durumlar itibariyle an%ak im kavga vaziyeti alan
iki ayr dnya g!r# vardr, i#te bu kavgada $ek tabii larak en gen%i gali$ (ka%ak ve bu da
Marksizm la%aktr. ;er(ekten 686? ylnda Marksizm aley'inde bir m%adele
d#nlebilirdi. 1akat, bu davran# ve 'areketin yerini ala%ak 'i(bir #eyin mev%ut
lmamasndan dlay m%adelenin devam #$'eliydi, !nemli bir eksiklik vard. ,a'a
sava#tan evvel ben b!yle d#nyrdum. Bundan dlay, mev%ut $artilerden birine girmeye
karar
eremiyrdum. 4syal ,emkrasi'ye kar# m%adelenin, $arlamenter bir $artiden ba#ka bir
'areketle ya$lmas gerekirken, bu 'areketin de yklu&u beni bu #ekilde d#nme&e
zrluyrdu. Bu mesele
'akknda samimi arkada#larma bazen a(ldm, i#te, ileride siyasi bir )aaliyete giri#mek )ikri
bana zaman geldi.
BLM D
Ben $r$aganday Marksist 4syalist te#kilatn esasl surette vak) ldu&u ve gayet usta%a
kulland& bir sila' larak kabul ediy rum. Bunun bir sanat ldu&unu anladm. Bu sanatn
burRuva $arti leri tara)ndan bilinmedi&im de g!rdm. Malnz, bu sila'tan Kr#t yan 4syal
'areketi ve !zellikle Lueger zamannda isti)ade edildi&im ve ba#ar sa&land&n te#'is ettim.
1akat, ilk de)a sava# srasndaki ba#ar ile idare edilen bir $r$a gandamn ne la&anst
snu(lar sa&lad&m g!rdm. :sasen burad. 'er #eyi kar# tara)n nezdinde in%elemek
gerekiyrdu. Hnk ma alese), bizim tara)mzdaki )aaliyet (k geri idi. Alnanlarda !nemli
nis$ette $r$aganda yklu&u, 'er askerin g!zne a(k(a batyrdu 3r$aganda ile esasl
surette me#gul lmamn sebebi i#te budur. 1i iliyata gelin%e, d#man bize $ek $arlak !rnekler
veriyrdu.
Bizde eksik lan bir 'usus, d#man tara)ndan da'iyane bir #ekilde ve tam zamannda rtaya
knuyrdu. Bu, Bd#man sava# $r $agandas Bndan gayet iyi )aydalandm. 1akat zaman
ge(ti&i 'alde, bu derslerden yararlanmalar gerekenlerin ka)alarnda k(k bu $ar(a veya
k(k biz iz kalmyrdu. Bazlar, ba#kalarnn verdi&i dersleri kabul edemeye%ek kadar
kendilerim akll sanyrlard ve bazlar ise gereken iyi niyetten yksundular. "asl, bizde bir
$r$a ganda yktu. Bu sa'ada g!sterilen )aaliyetin tamam yanl# ve eksik ti. 5 kadar yanl#
ve eksikti ki, zararl lmasa da'i tamamen bey'u de bulunuyrdu. :sasl bir tetkikten
ge(irildi&inde Alman $r$a gandasnn #ekil y!nnden yetersiz ve $siklRi bakmndan da 'a
tali ldu&u g!rlyrdu. 4!z knusu edilen #eyin ne ldu&u anla#lamyrdu. Mani,
$r$aganda bir vasta myd, yksa bir gaye miydiJ Bunun %evab #u+rO 3r$aganda bir
vastadr, bunun i(in ama% y!nnden 'akkn+bir yargya varlmaldr. Bundan dlay, #eklin,
'izmet etti&i gayeye yardm% lmas i(in mnasi$ bir surette intibak ettirilmesi gerekir.
Fmumi men)aat bakmndan !nemleri (e#itli lan bir(k gaye mev%ut labilir. 4nu( larak
$r$agandann !nemim (e#itli #ekilde takdir etmek mmkndr. 4ava# srasnda, u&runda %an
verilen gaye insann 'ayal edebile%e&i gayelerin en asili ve en by&dr. ;aye milletimizin
'rriyeti, ba&mszl& ve gvenli&iydi, gele%ek lan ekme&iydi, #ere) ve namusuydu. Mu'ali)
)ikirlere ra&men b!yle #eyler mev%uttu ve mev%ut lmas gerekirdi. Hnk #ere) ve namustan
yksun milletler genellikle er ge( 'rriyet ve istiklallerini kaybederler. Bu da yksek bir
adalete uygundur. Hnk #ere)siz bir srnn nesilleri 'i(bir 'rriyete layk de&ildir. K!le
lmak isteyen kimse #ere) ve namusa sa'i$ lamaz. :&er lmaya kalkarsa, b!yle bir namus ve
#ere) ksa bir zaman snunda 'a)i)e alnr.
Almanlar, 'ayat ve insani #artlar i(in sava#yrlard. Bu bakimin sava# $r$agandasnn
gayesinin %engaverlik ru'una )aydal ltas gerekirdi. ;aye Alman milletinin ba#arsna
yardm etmek lmalyd.
Milletlerin, dnya zerinde 'ayatlar u&runda m%adeleye gittiklerinde ve BvarB ya'ut Byk
lmakB knusu rtaya (kt&nda, Ftun insaniyet ve estetik d#n%eler 'i(e iner. Hnk btn
bu inan#lar b#lukta kanat a($ durmazlar, insann 'ayal g%nde lu#urlar ve daima na
ba&l kalrlar. Lnsann dnyadan gitmesi bu d#n%eleri s)ra indirir. Hnk, tabiat bunlar
bilmez. Bu arada #unu belirtelim ki, bu d#n%eler, an%ak baz milletlerde $ek az bulu+ve
nlarn 'issiyatlarnda v%ut buldu&u nis$et da'ilindedir. Lnsaniyet(ilik ve estetik, bu
)ikirlerin yarat% ve kruyu%usu bulunan milletlerin rtadan kalktklar nis$ette yk lmaya
ma'kumdur.
Bundan dlay btn d#n%eler bir rkn kendi 'ayat u&runa giri#ti&i m%adelede an%ak
ikin%i dere%ede kala%aktr. 1akat bu d#n%eler, m%adeleye atlan rkn bekasn )el%e u&ratr
u&ratmaz, kavgann #eklini de tes$it 'ususuna 'akim lurlar. :sasen g!ze (ar$an snu( da
budur. Lnsaniyet(ilik meselesine gelelim. Mltke de bu knuda )ikrim s!ylemi#tir. 5 sava#ta
insaniyetin, kavgay imkan nis$etinde sratle idare etmekten ibaret ldu&u ve b!yle%e da'a
sert m%adele usullerinin insaniyete da'a (k 'izmet etmi# la%a& kanaatindeydi. 1akat b!yle
bir mu'akemeye estetik ve di&er knulardaki gevezelikler 66 giri#ile%ek lunursa, bu
sa(malklara verile%ek tek bir %eva$ vard "ayat m%adelesi gibi yk% bir knu 'er (e#it
estetik d#n%eldi bir yana iter. insann 'ayatnda en (irkin #ey esaret zin%iridir. A%aba
4%'vvabing'e benzeyen semblistler Alman milletinin #imdiki ak betini estetik diye mi kabul
ediyrlarJ Bu (e#it kltr ke$azeliklerinin mdern yarat%s lan Ma'udilerle bu 'ususta
mnaka#aya giri#ilmez. 5nlarn btn 'ayatlar, isa'nn 'ayalinde sembln bul mu#
esteti&in a(k(a ret ve inkarndan ibarettir. 1akat, kavga s!z knusu edildi&inde, madem
gzellik ve insaniyet 'ususlar bir taral braklyr, 'alde $r$aganda 'akknda bir 'km
vermek i(in de bunlardan isti)ade edemezler.
3r$aganda sava# srasnda, bir ama%a ula#mak i(in kullanlan vastayd. Mani Alman
milletinin 'ayat u&runda ya$lan m%adele s!z knusuydu. Bundan dlay $r$aganda bu
ama( i(in de&eri lan ilkelerden 'areket etmek suretiyle mu'akeme edilmeliydi, in !ldr%
sila'lar, en insan%l sila' durumuna giriyrdu. 3r$aganda da'a seri bir za)erin #artyd ve
millete* 'rriyet, #ere) ve 'aysiyetini sa&lamasna yardm ediyrdu. Ma#amak i(in ya$lan bu
m%adelede Bsava# $r$agandasB 'akknda ald&m vaziyet buydu. "kmet(e bu 'usus
a(k(a anla#lm# lsayd, bu sila'n kullanlmann #ekli 'akknda 'i(bir zaman tereddde
d#lmeye%ekti. Hnk kullanmasn bilenin elinde, bu sila' ger(ekten krkun( ve de'#et
veri%i bir #ey luyrdu.
3r$aganda da ikin%i bir mesele vardrO 3r$aganda kime 'ita$ etmeli idiJ Aydnlara m
yksa 'alkn az !&renim g!rm# kitlesin, miJ Bunun %evab #udurO 3r$aganda daima,
!zellikle t$lulu&a in ta$ etmelidir.
,#nenler i(in, $r$aganda sade%e bilimsel a(klama labil 66 :sas $r$aganda nun i'tiva
etti&i 'usus ile bilim arasndaki mnasebettir, yani duvar ilanlar ile sanat arasndaki ilgiden
ibarettir. ,uvar ilan, geli$ ge(enlere arz edildi&i #ekilde sanat 'aiz de&ildi ilan%lk sanat
ressamn #ekil ve renkler vastasyla geli$ ge(enlerin dikkatlerini (ekebilmesindedir. Bir sanat
sergisine ait duvar ilan Fruz sergideki sanat, g!ze (ar$trmak maksadn gder. Bu i#te ne
/dar (k ba#arya ula#lrsa, ilan%lk sanat da kadar byk lur. ri%a, duvar ilan geli$ ge(en
'alka serginin manas 'akknda bir vermek i(indir. Mksa, bu sergideki byk sanatn yerine
ge(ek i(in de&ildir. Mani btn btn ba#ka bir #eydir. 4anat tetkik etmek isteyen bir kimse,
duvar ilanndan ba#ka bir #eyi tetkik etmek zrundadr. Ayr%a, sergiyi de stn k!r
dla#makla yetinemez. 5 kimsenin, 'er #ey i(in ayr ayr derin bir tetkike dalmas ve snra bir
'kme varmas gerekir. 3r$aganda kelimesiyle i)ade ettiniz maksat da bunun ayndr.
3r$agandann gayesi, tek tek ve ilmi surette )ertleri bilgi sa'ibi lmak de&ildir. =azi)esi,
ktleleri dikkatini belirli laylar, zaruret l i%a$lar zerine (ekmektir. Bu 'ususun !nemi ise
'alka an%ak bu * ile anlatlabilinir.
3r$aganda esasen, lzum ve zrunluluk te#kil etmedi&i knu+duvar ilannda ldu&u gibi,
(&unlu&un dikkatini (ekmekten ) et lu$, ilim sa'ibi lanlara ya'ut sade%e bilgi t$lamak
niyetin+ lanlara ders vermekten ibaret kalmadk(a, duygusall&a ve $ek akla 'ita$
etmelidir. "er $r$aganda 'alkn anlaya%a& sa'ada eimaldr. Manevi seviyesini 'ita$ etti&i
t$lulu&un i(indeki kain en dar lanlarn anlayabile%e&i bi(imde tutmaldr, #artlarda, tara)tar
kazanlmak istenilen kimseler ne kadar (ksa $r$agandann manevi seviyesi de kadar
a#a&da lmaldr. 3r$agandann ilmi bakmdan i(eri&i ne kadar mtevaz ise ve t$lumun
duygularna ne kadar mra%aat ederse, ba#ars da kadar kesin lur.. Ba#ar bir
$r$agandann de&eri 'akknda en byk delildir, kumu# kimse veya bir iki gen( BestetBin
tasvi$ ve takdiri ilin yannda 'i( kalr. 3r$agandada sanat d#n%e g%nn (at& 'allerde,
i(gdnn 'akimiyeti altndaki byk t$luluklarn uluyabile%e&i bir nktaya gelerek,
$siklRik y!nden uygun bir #ekil al$ (evrenin kalbine gire%ek ylu bulmaktr. Bu 'ususun
birde, akl ve 'ikmetin en yksek nktasna (km# sanlan kimseler%e anla#lmamas, nlarn
zi'inlerinde gururdan ba#ka bir #ey lmad&n $t eder. 1akat $r$agandann tara)tar
t$lamaya msait sila'lar /:stet+ ;zeli ve gzelli&i seven. ;zelli&i i#leyen ve nu knu
edinen.0 byk 'alk t$luluklarnn zerlerine (evrilirse, bu 'areketten #u ders rtaya (karO
Byk t$luluklarn temsil melekesi snrldr, idraki ise k(ktr. Ayr%a 'a)zadan yksun
lu#u $ek byktr. Bunun i(in etkili $r$aganda $ek az nktalara n)uz etmelidir. Bunlar
de&i#mez bir kal$ta ve dsturlar i(inde, gerekti&i nis$ette ileri srlmelidir. Ea ki, 'alkn en
sn )erdi bile bu )ikri anlayabil+sin. Bu $rensi$ terk edilerek, dnya byun%a lmak istenirse
elde edile%ek snu( k(lr. Hnk t$luluk kendisine sunulan #eyi ne anlayabile%ek ne de
aklnda tutabile%ektir. Bundan dlay ba#ar zay)laya%ak ve snunda da yk la%aktr, i#te bu
bakmdan iza'at ne kadar geni# tutulursa, takti&in tayininde de $siklRik y!nden isabet
kadar gereklidir. Mesela Almanya ve Avusturya'da (kan miza' gazetelerinde d#man gln(
'ale getirmek tamamen sa(ma bir i#ti. Hnk bu $r$aganda ile beslenen kuyu%u zerinde,
bir gn kar#la#t& d#man bamba#ka bir tesir braka%akt. Alman askeri d#mann
mukavemeti kar#snda gne kadar d#man 'akknda kendisine verilen bilgilerin ne kadar
yanl# ldu&unu ve aldatld&n anlad. B!yle%e askerde d!v#me arzusu arta%a& yerde, nun
diren%i krlm# ldu. Asker kendisini mitsizli&e terk etti.
"albuki Lngilizlerin ve Amerikallarn sava# $r$agandalar $siklRik y!nden akla uygundu.
Kendi milletlerine Almanlar barbar larak g!steriyrlard. Bu arada 'er askeri, sava#n
de'#etlerine kar# kymaya 'azrlyrlard. B!yle%e nlar %e$'ede 'ayal krkl&na
u&ramaktan krunuyrlard. Kendisine kar# kullanlan !lm sa(an sila', nun ilk ald&
bilgileri d&ruluyr ve b!yle%e 'kmetinin verdi&i teminatn da d&ru ldu&u kanaatine
varyrdu. B!yle d#nen asker, 'asmna byk bir 'rsla saldryrdu, i#te b!yle%e 'i(bir
Lngiliz eri, sava#tan !n%e memlekette kendisine yanl# bilgi verilmi# diye d#nmyrdu.
"albuki Alman askeri i(in bunun aksi ldu. yle ki Alman askeri, snunda btn resmi
bilgileri aldatma ve ka)a #i#irme larak kabul etmeye ba#lad. Buna sebe$, ilk rastlanan e#ekle
$r$aganda i#ini y!neltmenin mmkn la%a&na inanmasyd. B!yle bir g!revi, insan ru'unu
en iyi bi(imde anlayan usta kimselerin ya$abile%e&ini anlamam#lardr.
Alman $r$agandas, kltr se(kin bir zmrenin i#ledi&i znt veri%i bir 'ataya en %anl
!rne&i te#kil eder. Bu kimselerin (al#malar, gerekli $siklRik d#n%elerden uzak kald&
i(in Lstenilenin tam aks y!nnde etki ya$m#tr. ;!zleri ba&l, kulaklar tkal lmayanlar
i(in, d!rt bu(uk yl d#man $r$agandasndan !&renile%ek (k #ey vard.
zellikle me#gul lunan ve 'ede) alnan bir knu 'akknda sistemli #ekilde tek tara)l bir
vazyet almak gerekir. Bu $r$agandann en !nemli ilk #artdr. L#te bu en !nemli ilk #art 'i(
anla#lmam# ve g!zden uzak tutulmu#tu. Bu ylda !yle 'atalar i#lendi ki, sava#n
ba#lang%ndan itibaren ya$lan sa(malklar an%ak a'makl&a maletmek gerekirdi. Mesela bir
sabunu !ven bir duvar ilan, ayn zamanda ba#ka sabunlarn da iyi ldu&unu anlatrsa bu
garabete ne denirJ "er'alde sade%e ba# sallanr. L#te bizim siyas $r$agandalarmz da
tamamen buna benzedi. 3r$agandann gayesi (e#itli $artilerin 'aklarm gzel%e tayin ve
takdir etmek de&ildir. 3r$agandann gayesi temsil edilen $artinin stnl&n a(k(a rtaya
kymaktr. 3r$aganda, e&er ger(ek ba#ka tara)ta ise, bunu bRekti) bir #ekilde ara#trmaya ve
'alka dinin adaleti ile a(klamaya kalk#mamaldr. 3r$aganda sade%e kendisine uygun d#en
ger(ekleri aramakla ve nlar tantmakla g!revledir.
4ava#n getirdi&i )elaketin mesuliyetini yalnz Almanya'ya yklemenin d&ru lmaya%a&n
s!yleyerek, sava# mesuliyeti knusunu mnaka#a etmek (k byk bir 'atayd. Bu mesuliyeti
'i( yrulmadan devaml bir #ekilde 'asmlarmza yklemek gerekirdi. Bu yarm tedbirin
snu%u ne lduJ
Bir milletin byk t$lulu&u $litika%lardan, kamu 'ukuku $r)es!rlerinden ve 'atta yalnz
'km verme&e kabiliyetli kimselerden meydana gelmez. C$'e ve kararszlk i(inde yzen
kimselerden lu#ur. Bizim kendi $r$agandamz 'asm tara)a k(k de lsa bir 'ak vere%ek
lursa, kendi 'akkmzdan #$'e etmek i(in bir adm atlm# lur. B!yle%e t$luluk, 'asmn
'akszl&nn nerede sn buldu&unu ve bizim 'akkmzn nerede ba#lad&n tes$itte zrluk
(eker ve endi#e i(inde kalr. :&er bir de 'asm b!yle 'atalar i#lemez de btn kaba'ati
istisnasz kar# tara)a atarsa, bu durum da'a da )enalklar d&urarak rtaya (kar. B!yle%e
'alkmz da'a akla uygun ve devaml bir #ekilde idare edilen d#man $r$agandasna
inanmaya ba#lar. L#te bu i#, bRekti)lik illetine yakalanm# bir millette ldu. Hnk 'erkes,
Alman milleti ve devleti yk edilme te'didi altnda iken d#mana kar# 'akszlk
ya$lmamasna (al#yrdu. "alkn byk bir (&unlu&u, t$k bir kadn ru'i 'aleti i(indedir.
Bunlar, )ikir ve d#n%eleri, )iil ve 'areketlerden ziyade duygularn d&urdu&u d#n%elerden
(karrlar. Bu d#n%eler kar#k lmay$, gayet basit ve snrldr. Bunlarn arasnda birtakm
in%e )arklar yktur, sade%e sevgi veya kin, 'ak veya 'akszlk, ger(ek veya yalan, lumlu veya
lumsuz kavramlar vardr. "i(bir zaman yarm 'issiyata rastlanmaz, i#te Lngiltere'nin
$r$agandasn idare edenler !zellikle bu 'ususlar gayet iyi anlam#lardr, Lngiliz $r$a+
gandasnda #$'e d&ura%ak yarm tedbirlere rastlanmazd.
,#mann 'alk $siklRisini gayet iyi bildi&ini g!steren delil, mezalim $r$agandas idi.
,#man bu $r$aganda sayesinde, %e$'ede bzguna u&rasa bile manevi kuvveti krumak i(in
gerekli malzemeyi buluyrdu. 4ava#n tek su(lusu larak Alman milletini ilan ve te#'ir
etmekteki ba#ar da bu 'ususu d&ruluyrdu. Bu byk yalan, ksta'(a ve tara) tutarak ileri
srlerek 'alk t$luluklarnn anlayabile%ekleri bir #ekle skuluyrdu. E$luluklar duygular
ile 'arekete ge(erler ve daima savurganl&a ka(arlar. Bundan dlay da k%a yalanlara
inanrlar. Bu $r$agandann ba#ars yalnz, d!rt yl sren sava# byun%a d#mann kar#
kymaya devam etmesi ile de&il, ayn zamanda milletimizin zerinde ya$t& etki ile de rtaya
(km#tr. B!yle bir ba#arnn bizim $r$agandamza nasi$ lmamasna #a#rmamaldr.
3r$agandamz i(erdeki kar#klklar esnasnda tesirsizlik t'umu sa(yrdu. Ayr%a i(eri&i
itibariyle de 'alkn zerinde gerekli tesiri ya$maktan (k uzakt. Bizim i$e sa$a gelmez
devlet adamlarmz, insanlar !lme sevk edebilmek i(in, manasz bar#(lk s!zleri ile
sar'# etmenin ve %#turmann mmkn la%a&n sanm#lard.
Bir $r$agandada esasl bir $rensibe 'er zaman kesin bir #ekilde uyulmazsa te#kilat i(inde
g!sterilen )aaliyetler bir ba#ar sa&lamaz. 3r$aganda gayet snrl knulara temas etmeli ve
bunlar devaml bir #ekilde tekrarlamaldr. ,nyadaki di&er i#lerde de ldu&u gibi bunda da
sebat ve srar ba#arnn en !nde gelen #artdr. 3r$aganda 'er #eyi kanksam# kimselerin
$e#ine d#memeli ve estetlere ka$lmamaldr. Aks 'alde $r$agandann mu'teviyat, #ekli
ve i)adesi 'alkn zerinde )aaliyet g!stere%ek yerde, yalnz edebi salnlara devan eden
kimselere tesir eder. L#te bunlardan vebadan ka(ar gibi ka(mak gerekir. Bunlar gzel 'isler
duymaktaki a%zleri dlaysyla , daima kendilerine yeni terbiye%iler ararlar. Bu adamlar ksa
zaman il%inde 'er #eyden bkarlar, daima de&i#iklik ararlar. "i(bir zaman kusursuz bir
durumda lan (a&da#larnn seviyesine gelemezler, 'atta bunlar anlayamazlar. 3r$aganday
veya mu'teviyatn, k!t
/,=e $ek eskimi# bulduklar i(in ele#tirirler. 5nlara daima yeni #eyler C gerekir. Bu 'eri)ler,
'alkn nezdinde siyasi ba#arnn en !ldr% ;/d#man lurlar.
"albuki $r$aganda 'er #eyi kanksam# k(k beylere, devaml vakit ge(ire%ekleri merakl
vastalar sa&lamak i(in ya$lan bir ,Wey de&ildir. 3r$aganda kanaat ve telkin i(indir. Lkna
edilmesi s!z knusu lan kuvvet de t$luluktur. E$lulu&un ise daima a&rl& L(inde bir
)ikri anlayabile%ek duruma gelmesi i(in, bir zamana i'tiya% vardr. :n basit me)'umlar
de)alar%a tekrar edilmeden 'a)zasn nlara a(maz.
"ede) (e#itli y!nlerden aydnlatlabilir. 1akat 'er a(klamann gayesi daima ayn dstura
ula#maldr. An%ak bu b!yle lursa, $r$aganda dzgn bir etki ya$abilir. "i(bir zaman bir
tara)a sa$madan stnde yrnen bu yl, daima e#it ve metin bir (al#ma sayesinde ba#arya
ermenin imkann sa&lar, i#te zaman, b!ylesine sebat ve gayretle nasl akla, 'ayale gelmez
byk snu(lara kavu#ula%a& 'ayretle g!rlr. "er reklam ister i# 'ususunda, ister siyasi
klanda ya$lsn, ba#ars devaml (al#ma ve daimi surette )ikri taki$ etmekle elde edilir.
,#man $r$agandasn !rnek almak gerekirdi. Bu $r$aganda !zellikle belirli 'alk
t$lulu&u i(in 'azrlanm# birtakm 'ususlar i'tiva ediyr ve bunlar devaml bir #ekilde
+srarla idare edili$, savunuluyrdu. :sasl )ikirlerin ve bu )ikirleri yay# usullerinin bir kere
ba#ars g!rln%e, sava# byun%a bunlar, bir de&i#iklik ya$lmadan kullanld, ilk !n%eleri
%retli iddialar yznden bu $r$aganda sa(ma gibi geliyrdu. ,a'a snra na'# kabul
edildi. :n snunda ise inanld. ,!rt bu(uk yl snra Almanya'da bir i'tilal (kt ki, i'tilalin
$arlas d#man $r$agandasndan alnm#t. Lngilizler den bu sila'n ba#arsnn devaml
kullanlmas ile sa&lana%a& ve bu ba#arnn ya$lan btn masra)lar kar#laya%a&m da
!&rendim. Lngilizler $r$aganday birin%i sila' kabul ediyrlard. "albuki bizde, $r$aganda
bir sandalye ka$amam# $litika%larn sn ekmek $ar(alar veya gazetelerde i#letilen
k(%k bir damar saylyrdu. Almanya'da d#man $r$agandas 686> ylnn ilk aylarnda
ba#lad. 686D ylndan itibaren #!'reti gitgide artt ve 6867 ylna gelindi&inde ger(ek bir
dalga 'alinde btn Almanya'y ka$lad. 5 gnlerde bu ideal av%l&nn snu(larm yakndan
tak$ etmek mmkn luyrdu. Alman rdusu yava# yava# d#manmzn istedi&i gibi d#n+
meye al#t. "i(bir Almanda bir reaksiyn g!rlmedi. ;er(ekte rdu, akll ve irade sa'ibi
#e)inin idaresinde, bu 'avayla sava# kabul etmek kararndayd. 1akat bu i#te gerekli lan
ara(lardan yksundu.O Ayr%a bu (e#it )ikrN kltre bizzat rdu tara)ndan eri#ilmesine izin
verilmesinde de $siklRik 'ata vard. Bu i#in yararl labilmesi i(in, lkenin i(inden gelmesi
gerekirdi, i#te zaman d!rt yldan beri byk ka'ramanlklar ve )eragat !rnekleri vermi#
insanlarn nezdinde ba#ar kazanla%a& mit edilirdi. 1akat lkenin ba#na ne geldiJ Bu snu(
budala%a bir #ey miydi, yksa %ani%e bir 'areket mydJ
6867 yaz rtalarnda Marne'n gney sa'ilinin ta'liye edilmesinden snra Alman basn
!ylesine %ani%e bir a$tallk eseri rtaya kydu ki, bu adi 'areket i(imde 'er gn artan bir
kudurmaya sebe$ lan #u sruyu aklma getiriyrdu. 5rdumuzun ka'ramanlarnn bu manevN
se)a'atine sn vere%ek bir kimse (kmaya%ak mydJ 686? ylnda 1ransa'ya e#ine
rastlanmam#, za)er dlu bir #ekilde saldrd&mz zaman ne lduJ Isnz Ie$'esi
ykld&nda italya ne ya$t
@
6867 ylnn ilkba'arnda Alman ktalarnn saldrs 1ransz
mevzilerini yerlerinden kva%ak gibi ldu&unda ve uzun menzilli a&r t$larn kudretli
glleleri 3aris'in ka$larm d!vme&e ba#lad&nda 1ransa ne ya$tJ 5rada, geriye d&ru
alela%ele ka(#an alaylarn yzlerini kam(lam#lar ve milli 'islerin ate#lerini nlarn yzlerine
)lemi#lerdi. L#te zaman $r$aganda ve t$luluklara tesir etmenin ilmi, askerlerin kal$lerine
kesin za)ere inanmay grz darbeleri ile tekrar skmak i(in nasl (al#m#tJ :&er Eanr beni
$r$aganda servisimizin a%iz ve iradesiz adamlarnn yerine kysayd, sava#n kaderinin
ba#ka trl la%a& mu'akkakt, i#te bu 'usus aklma geldik(e zntlerin i(inde kvran$
dururdum. 5 aylar i(inde kaderin 'ainli&ini ilk de)a 'issettim. Kader beni !yle bir yerde
tutuyrdu ki, 'er'angi bir zen%inin sila'ndan (kan serseri bir kur#unla yere serilebilirdim.
"albuki ba#ka bir mevkide vatanma (k da'a byk 'izmetlerde bulunabilirdim. Hnk ben
da'a gnlerde, bu i#te l ba#arl la%a&ma inanm# ma&rur bir kimseydim. -e var ki, #an
ve B[ ad me('ul bir kimseydim. 4ekiz milyn insan arasnda bir satrlk kaydm vard. B!yle
lun%a susmam ve bulundu&um mevkide bana d#en g!revi en iyi #ekilde ya$mam
gerekiyrdu.
686> yaznda ilk d#man br#rleri elimize ge(meye ba#lad. Bunlarn i(erikleri 'e$ aynyd.
4ade%e #ekil ve iza'at y!nnden bazlar de&i#ikti. zellikle BAlmanya'da ktlk artyrB
iddiasnda bulunuluyrdu. 4ava# bir trl bitmeye%ekti. "albuki sava# kazanmak midi
devaml #ekilde azalyrdu. Bundan dlay 'alk bar# istiyrdu. 1akat militarist idare ve
Kayser buna )rsat vermiyrlard. i#te bu 'ususa vak) lan btn dnya, Alman milleti ile
de&il, sade%e tek su(lu lan Kayser'e kar# sava# ediyrdu. Bundan dlay sava#, d#man
bar#sever be#eriyet tara)ndan uzakla#trln%aya kadar Lf devam ede%ekti. 4ava# bittikten
snra da liberal demkratik devletliler, Alman milletini dnya (a$nda ebedi bar# ligine
ala%aklard. An%ak B3rusya militarizmiB yk edildi&i gn bar# sa&lana%akt. N#te bu
a(klamay is$at i(in d#man br#rleri baz kere R*,Bmemleket mektu$larnn k$yalarn da
i'tiva ediyrdu. Bu mektu$larn mu'teviyat br#rn a(klamalarn d&rular gibiydi. ;er(i,
btn bu te#ebbslere gln$, ge(iliyrdu. Br#rler kunduk+I tan snra genel kurmaya
g!nderiliyrdu. Bunlarn (&u unutturuyrdu. 4nunda rzgar si$erlere d&ru yeni yeni
ykler getiriyrdu. Bu br#rleri bize getirme i#ini (k zaman u(aklar ya$yrdu.
Bu (e#it $r$agandada bir 'usus (k ge(meden 'ayret uyandrmaya ba#lad. Ie$'ede
Bavyerallarn bulundu&u ksmlarda de&i#mez bir yarg ile 3rusya'ya saldrlyrdu. Ayn
zamanda 3rusya'nn sava#n tek su(lusu ldu&u s!ylendi&i gibi, Bavyera'ya kar# R, 'i(bir
'usumet beslenmedi&i de ekleniyrdu. Ayr%a Bavyera, 3rusya militarizmine ba&l kald& ve
na 'izmet etti&i sre%e, Bavyera'nn 'esabna kestaneyi ate#ten (karmann imkansz ldu&u
da a(klanyrdu.
Bu usuln askerler zerinde tesiri 686> ylnda g!rlmeye ba#land. Askerler arasnda 3rusya
aley'indeki in)ial g!ze (ar$a%ak kadar geli#ti. 1akat zirveden temele kadar bu duruma engel
lmak i(in 'i(bir tedbir alnmad. Bu #ekil davran#, basit bir 'atadan, k(k bir i'malden de
!te bir #eydi. ;er(i er ge( %ezasn g!re%ekti ama, yalnz 3rusyal de&il, btn Alman milleti
zarara u&raya%akt. Bavyeral da 'er'alde Almand. B!yle%e d#man $r$agandas 686D
ylndan itibaren inkar kabul etmez #ekilde ba#arlar kazand.
Artk d&rudan d&ruya lke i(inden gelen #ikayet mektu$lar da lumsuz etkiler meydana
getirdi. Cimdi bu mektu$larn %e$'eye d#man br#rleri ile ula#trlmasna gerek
kalmyrdu. Buna kar# da 'i(bir #ey ya$lmad. 4ade%e 'kmetin sn dere%e a$tal%a baz
i'tar ve (k#malar ldu. Ama %e$'e d#mann sa(t& bu ze're gark ldu. 4a(lar uzun,
akllar ksa baz sersem kadnlar, bu ze'ri lkenin i(inde gayet d&al larak imal ediyrlar ve
bunlar %e$'eye g!ndermekle d#mana 'izmet ettiklerini, kendi yaknlarnn sava# alanndaki
stra$larn uzatmak ve (&altmaktan ba#ka bir i#e yaramadklarn bilmiyrlard. B!yle%e
budala kadnlarn mektu$lar yz binler%e insann kanna girdi. 4nunda 686D ylnda endi#e
veri%i baz laylar vukua geldi. Ie$'e 'murdanyr ve va'#i bir 'ale brnyrdu. Askerler
(e#itli sebe$lerden dlay artk memnun de&ildiler ve ara sra da 'akl larak galeyana
geliyrlard. Askerler %e$'ede a( kal$, tevekkl g!sterdikleri srada aileleri ve yaknlar
evlerinde $eri#an bir durumda idiler. "albuki ba#ka yerler de blluk ve e&len%e 'km
sryrdu.
Bu'ran da'a gnlerde kendini g!stermi#, )akat bu daima i( meseleler 'alinde kalm#t.
n%eleri ba&rm# veya mrldanm# bir asker, bir mddet snra gayet d&al bir #eymi# gibi
g!revini sessiz%e yerine getiriyrdu. Mine !n%eleri memnuniyetsizli&ini i)ade eden bir b!lk
asker, savunmaya memur edildi&i t$rak $ar(asna, sanki Almanya'nn akbeti (amur
i(indeki bir iki yz metrelik (ukura ba&l imi# gibi (akl$ kalyrdu, i#te bu 'UlU
ka'ramanlar rdusunun %e$'esiydi.
Kaderin sert bir de&i#ikli&i snu%u %e$'e ile memleket arasndaki )ark !&rene%ektim. 686D
ylnn :yll ay snunda ktam 4mme (ar$#masna d&ru 'areket etti. Bu bizim i(in
krkun( malzeme (ar$#malarndan ilki idi. Bu (ar$#may anlatmak (k zrdur. Buna bir
(ar$#madan (k, bir %e'ennem demek da'a d&ru lur. ,evaml ate# kasrgalarna Alman
%e$'esi 'a)talar%a dayand. Belki bazen bir $ar(a geriledi, bazen ilerledi ise de, 'i(bir zaman
gev#emedi. @ :kim gn yaralandm. Eanr'nn yardm ile geriye gelebildim ve Almanya'ya
d!nmek zere s''iye trenine bindim.
Ben vatandan ayrlal iki yl lmu#tu. Bu #artlar altnda bu iki yl adeta snu gelmez bir zaman
$ar(as saylabilirdi. ni)rma giymemi# Almanlarn g!rn#lerinin nasl labile%e&ini zr
d#nyrdum, ilk tedavi i(in yatrld&m 'astanede yanmdaki arkada#la knu#an
'astabak% kadnn sesini i#itin%e de'#etten irkildim. Lki yl snra ilk de)a bir Alman
kadnnn sesini duyuyrdumP 4nra bizi memleketimize g!tre%ek lan tren snra
yakla#tk(a 'e$imiz bir endi#e duymaya ba#ladk, iki yl !n%e gen( askerler larak ge(ti&imiz
yerlerin 'e$si, Brksel, Luvain, Liege birer birer g!zlerimizin !nnden ge(i$ gittiler.
4nunda ilk Alman evini yksek damndan ve gzel $anRurlarndan tandk. =atanP =atana
gelmi#tikP
686? ylnn :kiminde snr ge(erken #evk ve galeyanla tutu#uyrduk. Cimdi ise sessizlik ve
'eye%an 'km sryrdu. "erkes 'ayat $a'asna savunmaya zrunlu ldu&u yerleri kaderin
bir kere da'a g!rme&e )rsat vermesinden sevin( duyuyrdu. "e$imizin, ba#kalarnn
g!zlerimizin i(ine bakmalarna )rsat verdi&imiz i(in utanyrduk.
"emen 'emen %e$'eye gidi#imin yld!nmnde, kendimi Berlin %ivarndaki Beelitz
"astanesi'nde buluyrdum. Bu ne byk de&i#ikliktiP 4mme (ar$#masnn bataklklarndan
bu i'ti#am dlu binann beyaz (ar#a)l yataklarna geliyrdum. n%eleri bu yataklarda
yatmakta g(lk (ektik. Bu yeni dnyaya yava# yava# al#abildik. 1akat zlerek belirteyim
ki bu yeni dnya, ba#ka bir y!nden de yeniydi. Ie$'edeki rdunun ru'u burada 'ayat 'akkna
sa'i$ de&ildi. Ie$'ede 'i( rastlamad&m bir #eyi burada i#itiyrdum. Krkak lmakla i)ti'ar
ediliyrdu* %e$'ede duyulan 'murtu ve mrldanmalar 'i(bir vakit g!revi aksatmaya te#vik
lmad& gibi, krkakl&a kar# da bir !vg de&ildi. :vet, krkmak daima bir krkaklk diye
kabul ediliyrdu. Bundan da (k, bir de&eri yktu. Aksine krkakl& ezen bir tiksinme vard.
Bu 'al genel idi. E$k ger(ek bir ka'ramana g!sterilen 'ayranlk gibi. 1akat 'astanede i#
tamamen tersineydi. Bir sr eleba# byk byk la)lar sar) ediyrlar, b# belagatlerine
mra%aat ederek, ger(ek askerlik $rensi$lerini gln( 'ale skmaya u&ra#yrlar ve ti$ larak
krkaklarn karakter zaaflarm tavsiyede bulunuyrlard. Birka( adi 'eri) bu 'areketi yayma
i#inde eleba# luyrlard. Bu k!$eklerden biri 'astaneye girebilmek i(in elini bir dikenli tel
zerinde dla#trm# ldu&unu i)ti'arla anlatyrdu. Bu yarann basitli&ine ra&men 'astanede
uzun sre kalm#t. Almanya'ya bir s''iye treni ile sevk edilmesi de 'ile ile lmu#tu. 1akat
bu adi 'eri) kendi d#n%elerini etra)a yayarken !yle kurnaz%a 'areket ediyrdu ki 'yanetini
ka'raman%a !len bir askerin %esaretinden stn gibi g!stermeyi ba#aryrdu. Bir(k kimse bu
zavallnn s!zlerim sessiz%e dinliyr, bazlar radan uzakla#yr, bir ksm da ba#lar ile
tasvi$ ettiklerini belirtiyrlard. Bana ise bulant geliyrdu 1akat neden 'astanede b!yle bir
eleba#ya )rsat veriliyrdu. -e ya$malydJ Bu k!$e&in ne ldu&unu idarenin bilmesi
gerekirdi. 1akat 'i(bir #ey ya$madlar.
Bir a% duymadan yrmeye ba#lad&m zaman Berlin'e gitme izni aldm. Ktl&n 'er tara)ta
$ek #iddetli ldu&u der'al g!rlyrdu. K%a #e'ir a(lktan kvranyrdu. Memnuniyetsizlik
'er tara) sarm#t. Askerlerin devam ettikleri yerlerdeki knu#malar 'astane+dekinin ayn idi.
Bu 'eri)lerin b!yle yerlere kendi d#n%elerini yaymak i(in gittikleri intiba uyanyrdu.
Mni''te ise durum (k da'a k!tyd. Lyile#tikten snra 'astaneden (k$ de$ taburuna
verildi&im zaman, az da'a #e'ri tanyamaya%aktm. K)rde, kzgnlkta (k ileri gidilmi#ti.
,e$ taburunda da durum aynyd. Buna, %e$'eden d!nen askerlere adi talim subaylarnn
g!sterdikleri muamele sebe$ luyrdu. Bu subaylar %e$'ede bir saat bile kalmadklar i(in
eski askerlere b!yle k!t davranyrlar, nlara uygun gele%ek bir durum yaralamyrlard.
;er(i bu eski askerlerde baz gari$likler vard. Buna sebe$ de %e$'ede 'izmet etmi#
lmalaryd. 1akat bu durum, bir dldurma askerinin te#ekklne kumanda eden kimseler i(in
takdir edilemiyrdu. "albuki bu kimseler de, %e$'eden d!nen subaylar lsalard bu ger(e&i
anlarlard. Btn bunlar bir yana genel durum* endi#e ve znt veri%i idi. i#in i(inden bir
)rsatn bulu$ syrlmak yksek bir zekann ma'areti saylyrdu. 4adk lma ve sebat
g!sterme ise zaa) ve snrl bir zekann i#areti larak vas)landrlyrdu. Kesmi daireler
Ma'udilerle dlmu#, ta#m#t. Memurlarn 'emen 'e$si Ma'udi'ydi. 4!zm na se(kin rktan
lan asker ka(aklarnn (klu&una #a#yrdum.
Bu durum, iktisadN durumdan (k da'a k!tyd. Ma'udiler, ger(ekten Bgerekli ki#iB
kesilmi#lerdi. Bu !rm%ekler Alman milletinin kanm yava# yava# emme&e ba#lam#lard.
MillN ve 'r eknmiye !ldr% sn darbeyi indirmek i(in gerekli lan ara(, sava#
'.derneklerinin ara%l& sa&lanm#t. 4nrsz bir merkeziyete i'tiya( ldu&u savunuluyrdu.
B!yle%e 686D+686@ k#ndan itibaren rnn 'emen 'emen tamam Ma'udi maliyesinin
kntrlne girmi#ti. "alk kin ve gazab ise kime kar#ydJ i#te bu srada tam zamannda bir
(are bulunmazsa yakn bir )elaketin yk lma ile sn bula%a&m de'#et i(inde g!rdm.
Ma'udi btn Alman milletim syu$ s)ana (evirdi&i ve mali 'akimiyeti altna ald& srada,
'alk 3rusyallar aley'ine k#krtlyrdu. Ie$'ede ynanan bu yun memleket [i(inde de
sa'neye knuyr ve 'i(bir reaksiynla kar#la#myrdu. 3rusya'nn yklmas, Bavyera'nn
ykselmesinden ziyade, birinin (!kmesi, di&erinin de yk lmas manasna gele%e&ini 'i(
kimse anlamyrdu. Bu laylar beni $ek (k zyrdu. Bunlar Ma'udilerin da'iyane
'ilelerinden ibaretti. B!yle%e 'alkn dikkatini kendi zerlerinden uzakla#trarak ba#ka
nktalara (eviriyrlard, Bavyera ile 3rusya birbiri ile kavga ederken Ma'udi nlarn g!zleri
!nnde ellerinden 'ayat imkanlarn (alyrdu. Bavyera'da 3rusya'ya s!vl$ yayld& srada,
Ma'udi devrim te#kilat kurarak 'em Bavyera'y ve ''em de 3rusya'y ykyrdu. Alman rk
i(indeki bu )e%i ikili&e ta'amml edemiyrdum. Mni''e gelir gelmez, eski vazi)eme iade ta+
lebinde bulundum. Ie$'eye d!nmekten mutluluk duyuyrdum.
686@ ylnn Mart ay ba#nda tekrar alayma katlm# bulunuyrdum. Bu yln snlarna d&ru
5rdu mitsizli&in en a#a& nktalarndan kurtulmu# bulunuyrdu. Btn askerler Kusya'nn
yklmasndan byk bir mide d#m#ler ve %esaret alm#lard. Cimdi 'er
*
Ceye ra&men,
rduda sava#n Almanya'nn za)eri ile bite%e&i kanaati uyanm#t. Eekrar %e$'elerden #arklar
ykseliyrdu. Me#um kargalarn saylar azald. =atann gele%e&ine tekrar inanlmaya
ba#land.
zellikle 686@ snba'ardaki italyan 'ezimeti la&anst bir Lzlenim uyandrd. Bu se)er,
Kusya 'arekat d#ndaki %e$'eyi delmek Lmkannn bir delili saylyrdu. B!yle%e byk bir
iman seli milynlar%a insann kal$lerine dlmaya ba#lad ve bu kimselere 6867 ylnn
ba'arn ra'at(a beklemek )rsatn verdi. K# eski gnlere kyasla da'a skntsz ge(ti.
Me&erse bu, )rtnadan evvelki sessizlikmi#.
Ie$'elerde bu snsuz kavgaya bir sn vermek i(in 'azrlklara giri#iliyrdu. Bat %e$'esine
d&ru ard arkas kesilmeyen asker ve
Y Kusya'daki kmnist i'tilali gnlere rastlamaktadr. malzeme nakliyat ya$lyrdu.
5rduya t$ yekTn taarruz i(in tali mat veriliyrdu, i#te bu sralarda Almanya'da dnyann en
byk al(akl& ya$ld.
Almanya'nn gali$ gelmesi istenmiyrdu. Ga)er bize glmeye ba#larken ve 6867 yl
ba#larnda bir Alman '%umu 'enz tasar 'a nde iken, bunu b&azlamak i(in 'er (areye
ba#vuruldu. Ga)eri im kanszla#trmak istiyrlard. Ie$'ane )abrikalarnda grev ya$ld :&er
bu grev ba#ar ile devam etseydi, Alman %e$'esi ykla%akt B!yle%e =rvvarts'n, za)erin,
Alman bayraklarnn arkasndan gitmemesi ylundaki iste&i ta'akkuk ede%ekti.
Ie$'anesizlikten %e$'e bu iki 'a)ta i(inde delinirdi. B!yle%e tasar 'alindeki taarruz rtadan
kal kar ve itila) ,evletleri kurtulurdu. -eti%ede uluslararas sermaye Al manya'ya 'akim lur
ve milletleri aldatma ylundaki Marksizm gaye sine ula#rd. Fluslararas sermayenin
ta'akkmn tesis etme, milli eknminin ta'ribine ba&lyd. MillN eknminin yk edilmesi
de birtakm budala 'eri)lerin ve baz kimselerin al(akl& ile luyrdu.
Ie$'ane grevi mit edilen ba#ary sa&lamad. Ie$'eyi sila's. brakmak te#ebbs ksa
srd& i(in %e$'anesizlik rduyu yl+edemedi. 1akat sebe$ ldu&u a'lakN zarar rdunun yk
lmasndan da bykt.
Memleket artk za)er istemiyrsa, rdu neden 'UlU %e$'ede d!v#yrdu. Bu byk
)edakarlk ve ma'rumiyetlere katlan# kimin i(indiJ Memlekette grev varken asker za)er i(in
mi (ar$#a%aktJ Ay ri%a bu gari$ durum d#mann zerinde nasl bir etki ya$m#tJ
686@+6867 k#nda d#man devletlerin semasn kara bulutlu ka$lad. ,!rt yl byunda bir
devi andran Almanya'ya kar# '%umlar ya$lm#t. 1akat bu devi yere sermek mmkn
lmam# 5 sralarda Almanya'nn kendisini krumas i(in kalkan tutan klu serbestti. Bazen
d&uya, bazen batya ve bazen da gneye saldrma l i(in kl( (ekmesi gerekiyrdu. Cimdi ise
devin arkalar serbest kalm#t. ,#manlardan birini yere vurmak i(in seller gibi kan dl+
mu#tu. Artk batda kl( tutan kl, kalkan tutan klla birle#e%ek n Bugne kadar d#man
saldrmaktan bir )ayda elde edemedi&i itin kendine ya$la%ak '%umdan zarar g!re%e&i
mu'akkakt, i#te bun dan krkuluyrdu, i#te bunun i(in za)er k!steklenmek isteniyrdu
Lndra'da ve 3aris'te kn)eranslar birbirini kvalyrdu. ,#man $r$agandas i(in artk
Almanya'nn za)erinin mu'temel lmad&m is$at etmek zrla#yrdu. Ie$'elerde i'tiyatl bir
sessizlik vard. "atta bu sessizlik d#man rdularn da sarm#t. Bu 'eri)lerin ksta'lklar,
birdenbire yk lmu#tu. :ndi#e ve krku veren bir $rlt g!ryrlard. Alman askerlerine
kar# i(lerinde duyduklar 'is Pt, #imdi tamamen de&i#mi#ti. Bugne kadar Alman askerini,
kendini 'izmete adam# bir (lgn gibi g!ryrlard. Cimdi ise kar#larnda kendilerinin
mtte)iki lan Kusya'y yere sermi# bir asker vard. Bize sade%e d&uda saldrmak
zrunlulu&unu ykleyen zaruret, #imdi da'i bir ka)adan (kan bir taktik gibi g!rnyrdu. (
yl byun%a l Kusya'ya '%um etmi#tik. Ba#lang(ta bir za)er g!zkmyrdu. Bu )ayda
vermeyen saldrlarla alay ediliyrdu. Hnk Kusya'nn askerlerinin (klu&u sayesinde za)ere
ula#mas gerekirdi. Almanya ise kannn bitmesi yznden yk la%akt. ;er(i sava# bu
ta'minlere 'ak verdire%ek #ekilde srd.
686? ylnn :yllnde Eannenberg 4ava#'nda alnan Kus esirlerinin ka)ileler 'alinde Alman
yllar zerinde akmaya ba#lamalarndan itibaren bu insan dalgasnn arkas bir trl
kesilmedi. Mk l edilen 'er Kus rdusunun yerini bir ba#kas alyrdu. Harlk, tkenmek
bilmeden sava#a yeni yeni kurbanlar sunuyrdu. Bu kurban yar#na Almanya ne kadar
dayanabilirdiJ Bir gn gele%ekti ki Almanya'nn sn za)erinin arkasndan, yine 'i(bir zaman
snun%u lmaya%ak Kus rdular sava# alanlarnda by g!stere%ekti. Bu ne zaman lurduJ
Btn ta'minlere g!re Kusya'nn za)eri ge%ikmekteydi. 1akat gnn birinde 'er #eye ra&men
ger(ekle#e%ekti.
i#te #imdi btn bu mitler yk lu$ gitmi#ti. M#terek (karlar anla#mas etra)nda en byk
kan )edakarl&n g!stermi# lan mtte)ikin, yani Kusya'nn kuvveti artk kalmam#t. Cimdi
Kusya bizim saldrlarmz !nnde yere serilmi#ti. Artk !nmzdeki ba'ardan krkulmaya
ba#land. Bugne kadar btn kuvveti ile Bat Ie$'esi'ne yerle#memi# lan Almanya ma&lu$
edilemedi&ine g!re bu ka'ramanlar diyarnn btn kuvvetleri #imdi tek bir %e$'ede
t$lann%a za)ere nasl bel ba&lanabilirdiJ
;ney Eir l ,a&larnn g!lgeleri, d#n%e g% zerinde ezi%i bir a&rlk brakyrdu.
1landres sisleri i(ine kadar Iadrna'nn Binglu$ rdular btn yzlerde 'zn ve krkuya
sebe$ luyrdu. 1,c)ere inan#, ka(nlmas imkansz 'ezimet kar#snda yerini de'#et
brakm#t. 5 sralarda, s&uk k# ge%elerinde sanki Alman rdularnn iler i(melerinden
dlay (kan grltler kulaklara (ar$yrdu. ,#man krku ve endi#e i(indeydi. L#te tam bu
anda Almanya'dan $arlak bu #k )#krd ve bu aydnlk, %e$'elerdeki en sn bs
(ukurlarnn i(ine dldu. Byk '%um i(in Alman rdularna sn emirler veril misti. Ama ne
yazk ki, Almanya'da da genel grev ba# g!stermi#ti.
n%e 'erkesi bir sessizlik ka$lad. Hk ge(meden, d#man $r$agandas imdadna sn anda
yeti#en bu %ankurtaran simidini ra'at bir i( (ekme ile sarld. ,#man askerlerinin azalmakta
lan %esaretlerim ykseltmek i(in en iyi (are bulunmu#tu. Ga)er i'timali mu'akkak diye
tekrarlanmaya ba#lad. Bir sre snra ba#laya%ak laylar kar#snda duyulan endi#enin yerini,
#imdi azimli bir %esaret alm#t. Artk taarruzu bekleyen d#man, askerlerine sava#n sn
kararn Alman saldrlarnn de&il, bu saldrlara kar# g!sterile%ek sebatl direnmelerin
vere%e&ini telkin ediyrdu. Almanlar %anlarnn istedikleri kadar za)er kazanabilirlerdi, ama
memleketlerine d!n dklerinde devrim ile kar#la#a%aklard.
ingiliz, 1ransz ve Amerikan gazeteleri bu inan# kuyu%ularnn ka)alarna skmaya
ba#ladlar. 4n dere%e usta%a idare edilen bir $r$aganda %e$'edeki askerin manevN kuvvetini
arttryrdu. BAlmanya, i'tilalle burun burunaPB BMtte)iklerin za)eri $ek yaknPB i#te manen
yklm# lan askerin dizlerinin ba&n yemden ba&layan en iyi sila' buydu. Artk tekrar t$
t)ek ate#ine ba#lanabilirdi. Bir $anik i(inde ka(# umanlar #imdi sert bir diren(le
kar#la#tlar. Alman %e$'ane )abrikalarnn grevi i#te bu elim snu(lar d&urdu. Mtte)iklerin
za)ere kar# lan inan(larn arttrd ve %e$'anesindeki ezi%i mitsizli&i sildi. Binler%e
Alman askeri bu grevi kanlar ile kar#lad. te yan dan bu krkun( grevin te#vik(ileri lan
se)il 'eri)ler, devrim%i Almanya'nn en yksek 'kmet mevkilerine aday luyrlard.
Bu lay Almanya tara)ndan k(msendi ise de d#man bunlardan devaml ve lumlu
snu(lar (kard. ,iren(, 'er #eyini kay betmi# bir rdu i(in gurur vesilesi lmaktan (kt.
Artk za)er u&runda ya$lan m%adelenin #iddet ve azgnl& g!rlyrdu. ;er (ekten za)er,
btn ta'minlere ra&men, e&er Bat Ie$'esi, Alman saldrlarna sade%e birka( ay kar#
kyabilirse, mtte)iklere glmserdi. ,#man $arlamentlarnda da'a iyi bir gele%e&in im
kanlan ldu&u kabul edildi ve Almanya'nn yk edilmesini sa&lamak i(in ya$la%ak
$r$agandaya bugne kadar i#itilmemi# byk $aralar ayrld.
Ben ilk ve sn '%umlara katlmak ba'tiyarl&na ula#m#tm. Bu anlar, 'ayatmn la&anst
izlenimlerle dlu $ar(alar ldu. e5la&anst dememe sebe$, #imdi sava#n, 686? ylnda da
ldu&u l gibi kendini savunmaktan (k$, saldr niteli&ini alm# lmasyd.
Ie'ennem 'ayatn andran ( yl ge(i$, 'esa$ g!rme gn gelin%e si$erlerde ra'at bir ne)es
alnd. Ba#arl taburlar, bir kere da'a [Bne#enin i(inde b&uldular. lmez de)nenin sn ta(lar
za)er 'aleleri gibi bayraklarn stlerine asldlar. Bir kere da'a vatan #arklar 'areket
'alindeki ktalarn ardnda g!klere d&ru ykseldi ve Eanr'nn lt) belki de sn nank!r
evlatlarna nasi$ ldu.
6867 yaznn rtalarna d&ru %e$'ede bir bitiklik 'ali yayld. Memlekette ikilik t'umlar
etra)a atlyrdu. Bu niye b!yle luyrduJ He#itli ktalarda trl trl s!ylentiler dla#yrdu.
Artk sava#n bir de&eri ve gayesi kalmad&, sade%e aklsz lanlarn za)ere ) inana%aklar
anlatlyrdu. Bundan snra direnmenin 'alka bir )ay+vermeye%e&i, bundan sade%e
ka$italistlerle, mnar#istlerin )ayda lmaya%a& iddia ediliyrdu. Bu bilgiler gerilerden geliyr
ve %e$'elerde mnaka#alara yl a(yrdu.
n%eleri bu 'usus %e$'ede $ek az reaksiyna sebe$ ldu. Kamuyunun bizim i(in ne !nemi
varJ ,!rt bu(uk yl bu snu( i(in mi sava#m#tkJ E$ra&a g!mlm# ka'ramanlardan sava#
gayesini b!yle 'ile ile (almak adi bir 'aydutluktu. ;en( askerlerden kurulu ktalar
1landreslerde Bya#asn genel ve gizli yB diye ba&rarak !lme atlmam#lard. BBtn
dnyann stnde AlmanyaB diye 'aykrarak d#mana saldrm#lard. Bu bir zevkti ve 'i(bir
zaman O manasz saylamazd. 1akat y 'akkn isteyenler, bu istekleri i(in 'i(bir zaman
d!v#memi#lerdi. Ie$'edeki asker btn $artilerin terbiyesiz 'eri)lerini tanmyrdu.
-amuslu Almanlarn bulunduklar yerlerde bu $arlament%u 'eri)lerin sade%e bir ksm vard.
L#te eski %e$'e askerlerinden :bert 4%'eidemann, Bart', Liebkne%'t ve bunlarn tay)alar, bu
'eri)lerin le'ine $ek az bir e&ilim g!steriyrlard. te yandan asker ka(aklarnn, rduyu
'esaba katmadan, memlekette n)uz ve kudreti benimsemeye ve sa'i$ (kmaya ne 'aklar
labile%e&ine asla akl erdirilemiyrdu.
,a'a i#in ba#ndan itibaren benim #a'sN kanaatim buydu. "alk kandran, bu %i&eri be# $ara
etmez bir sr adi $litika%lardan sn dere%e ne)ret ediyrdum. 4ava# byun%a milletin
)aydasna ve 'ayrna 'i(bir #ey s!z knusu edilmiyrdu. Bu 'eri)ler b# %e$lerim dldurmaya
bakyrlard. Cimdi sade%e kendileri i(in (al#an ve 'alk d#nmeyen bu se)illerin i$e
(ekilmek i(in lgun bir 'ale geldiklerini g!ryrdum. Bunlarn isteklerine !nem vermek,
birka( 'rsz i(in 'alkn (al#kan elemanlarnn men)aatlerini )eda etmek demekti.
5rdudaki mu'ari$ sn)n byk bir ksm b!yle d#nyrdu. 1akat memleketten gelen
takviye ktalar gittik(e berbatla#yrdu. yle ki, %e$'eye geli#leri rdunun kuvvetine 'i(bir
#ey eklemiyrdu, tersine nu zay) d#ryrdu. zellikle Mni'lilerin tamamnn bir de&eri
yktu. Bunlarn, gen(lerini M$res %ivarndaki (ar$#maya yllam# lan ayn lkenin evlatlar
la%aklarna inanmak $ek zrdu.
A&usts ve eyll aylarnda yk lma i#aretleri gittik(e (&ald. ;er(i d#man saldrlarnn
meydana getirdi&i izlenimler, bizim eskiden ya$t&mz diren( sava#larnn tesirleri ile kyas
edilemezdi. 4mme ve 1landres (ar$#malar, bu saldrlarla kyaslanrsa (k da'a mt'i# bir
#ey lduklar g!rlrd. :yll ay sralarnda benim ktam (n% de)a larak, vaktiyle, gen(
sava# g!nllleri alaylarnda sava#rken ele ge(irdi&imiz mevzileri i#gal etti. -e tatl
'atralard bunlarP 686? ylnn :kim ve Kasmnda, ate# emrini alm#tk. Ktamz sanki bir
dans $artisine gider gibi, kal$lerde vatan a#k, dudaklarda #arklarla kavgann i(ine atlm#t.
:n asil kanlar, vatann 'rriyeti sa&land& inan%yla luk luk ve keyi)le, zevkle akyrdu,
i#te bizim i(in kutsal bir duruma gelen bu t$ra& 686@ Eemmuzunda tekrar (i&niyrduk. :n
de&erli arkada#larmz burada %an vermi#lerdi. Bunlar (%uk sayla%ak kadar gen(tiler. Bir
vakitler g!zleri #evk ve sevin(le $arldayarak, vatan i(in !lmle ku%akla#m#lard. 5 zaman
alayla birlikte ilerleyen biz eskiler B!ln%eye kadar sadakat ve itaatB yemini etti&imiz bu yerde
dinN bir 'eye%anla durmu#tuk. ( yl !n%e alayn taarruz ederek ele ge(irdi&i bu yeri, #imdi
zrla bir savunma ile kruya%aktk.
( gndr devam eden ate#le, ingilizler byk 1landres'ler '%umuna 'azrlanyrlard. Bu
srada !llerin ru'lar %anlanyr gibi ldu. Alay bal(k (amura sa$lanm# gibi, deliklere
tutunu$ yerim terk etmedi ve bir adm gerilemedi. 1akat eskiden de ldu&u gibi, bulundu&u
yerde say%a azald, snunda ingilizlerin '%umu <6 Eemmuz 686@'de ba#lad. A&ustsun ilk
'a)tasnda bizi de&i#tirdiler ve alaydan birka( b!lk kald. Bunlar sendeleyerek geriye
(ekildiler. "e$sinin st (amur tabakas ile ka$lyd, insandan (k 'ayaletlere benziyrlard.
ingilizler birka( yz bs (ukurundan ba#ka B!lmB bulmu#lard.
Cimdi de, 6867 snba'arnda, (n% de)a 686? ylnn '%um mntkas zerinde idik.
:skiden bize istira'at ylu g!revini g!rm# lan Imins K!y #imdi bir sava# alan 'aline
gelmi#ti. ;er(ekte sava# ayn kalm#t, ama insanlar de&i#mi#ti. Artk asker siyaset ya$yrdu.
Memleketten gelen ze'irli 'aberler 'er tara)a yaylyrdu. Artk memleketten gelen eski 'ava
#imdi 'i( yktu.
6< :kimi 6?'e ba&layan ge%e ingilizlerin gazl bs at#lar M$res'in gney %e$'esi zerinde
#iddetle $atlyrdu. Bu sava#ta sar gaz kullanyrlard. Bu gazn etkisini, v%udumuzun
zerinde ya$t& ta'ribat g!rmeden !n%e bilmiyrduk, iste me#um ge%ede ben l bu gazn
etkisini !&rendim. 6< :kim ak#am Zervi%''n gneyinde+I ki bir te$e zerinde iken, uzun
sre bu gazl bs at#larnn altnda kaldk. Bu saldr btn ge%e byk bir #iddetle devam
etti. ;e%e yarsna d&ru i(imizden bir ksmn %e$'e gerisine d&ru ta#dlar. Aramzda
!lenler vard. 4aba' saat @'de sarslarak ve sendeleyerek geri (ekildim. ;!zlerim alev alev
yanyrdu. Bir sre snra g!zlerim kr $ar(as 'aline geldi. :tra)m karanlk ka$lad.
3asevvalk "astanesi'ne i#te bu vaziyette geldim ve maalese) devrimde 'azr bulunmak
zntsn tattm. "avada anlatlmas imkansz, i&ren( bir #ey dla#yrdu. "erkes birbirine,
birka( 'a)taya kadar i#in ba#laya%a&m s!ylyrdu. Bu knu#malardan bir trl bir anlam
(karamyrdum. n%e ba'ardaki gibi bir grevin ya$la%a&n sandm. ,eniz askerlerinden
devaml na'# dedikdular geliyrdu. 4!ylentilere g!re deniz askerleri arasnda galeyan
vard. 1akat bu dedikdular, bende byk t$luluklar ilgilendiren bir knudan (k, belirli
gen(lerin 'ayallerinde lu#an bir #ey izlenimini uyandryrdu. "astanede 'erkes sava#n sna
ere%e&inden s!z ediyrdu. Bu snun yakn ldu&u midindeydiler. 1akat 'i( kimse 'emen bir
snu( alna%a&n da ta'min edemiyrdu. ;azete kuyamyrdum. Kasmda gerginlik genel
bir 'al ald ve bir gn )elaket birdenbire $atlad. ,eniz askerleri mtrlu vastalarla geli$,
'alk devrime te#vik ettiler. -e yazk ki, baz gen( Ma'udiler milletimizin 'a yatnn
B'rriyeti, gzelli&i, namusu ve 'aysiyeti /P0B u&runda ya$lan bu 'areketin liderleri
durumundaydlar. Bu adi 'eri)lerin 'i(biri %e$'ede bulunmam#t. Bir z'revi 'astalklar
'astanesi vastasyla sava#tan uzak yerlere g!nderilmi#lerdi. Cimdi ise rada kzl $a(avray
bayrak ya$yrlard.
Mava# yava# kendimi iyi 'issetmeye ba#ladm. ;!z (ukurlarmdaki krkun( a&rlar
'a)i)ledi. Hevremi biraz g!rebiliyrdum, ilerde, bir i#te (al#abile%ek kadar g!zlerimin tekrar
g!rebile%e&i midi d&du, i#te bu krkun( lay (kt& sralarda iyile#mek zere idim.
ilk gnlerdeki midim, vatana kar# giri#ilen bu 'yanetin az (k ma'alli bir 'areketten ibaret
ldu&undayd. Bir iki arkada#m bu )ikre inandrmaya (al#tm. zellikle, 'astanedeki
Bavyeral arkada#larm benim bu kanaatime da'a (k inanmaya e&ilimli g!zktler. "ava
tam i'tilal kkuyrdu. Bu (lgnl&n Mni''te de etra) ka$laya%a&na inanmyrdum. Ben%e
asil Zittelsba%' "anedanna kar# g!sterile%ek sadakatin, birka( Ma'udi'nin iradesine
ka$lmaktan da'a (k la%a&n mit ediyrdum. L#te bundan dlay deniz askerlerinin !nayak
lduklar bu ayaklanmann bastrlma&n bekliyrdum.
1akat gnler ge(tik(e 'ayatmn en )ena ve mt'i# bir $ar(as rtaya (kt. 4!ylentiler gittik(e
!ldr% bir 'al alyrdu. Benim ma'allN bir lay larak ta'min etti&im (lgnlk, s!ylentilere
g!re genel bir devrimdi. L#te bu srada %e$'eden ne)ret uyandran $ek k!t 'aberler geldi.
Eeslim lmak istiyrlard. 1akat b!yle bir #ey labilir miydiJ 69 Kasm gn, bizlere k(k
bir 'itabede bulunmak zere askerN 'astaneye bir $a$az geldi ve i#te zaman 'er #eyi
!&rendik. 3a$azn anlattklarm dinlerken duydu&um a% snsuzdu. Bu i'tiyar din adam, artk
"'enzllernler "anedan.nn ta( giymeye 'akk kalmad&n, devletin #eklinin Ium'uriyet
ldu&unu s!ylyr ve bu reRim de&i#ikli&i kar#snda Alla''n milletimize kar# lan lt)nu
esirgememesi i(in bizlerden dua etmemizi istiyrdu. Btn bunlar s!ylerken de tir tir
titriyrdu. 5 saygde&er adam ayn zamanda 'anedan 'akknda birka( s!z s!ylemeden
duramyrdu. 3meranya'da, 3rusya'da ve btn Alman vatannda ya$t& 'izmetleri sayg ile
yad ediyrdu. Bir ara i(in i(in a&lamaya ba#layn%a k(k 'astane k!#esini derin bir sessizlik
ka$lad. Gannederim ki i(imizde a&lamayan yktu. 1akat ya#l adam zrla s!zlerine devama
(al#arak, artk sava#a sn vermek zrunda brakld&mz, b!yle%e gele%ekte vatanmzn
byk bir baskya maruz kala%a&n, (nk sava#n kaybedildi&ini ve gali$ gelenlerin iyi
niyetlerine s&narak ate#kesi kabul etmek gerekti&ini anlatmaya ba#layn%a kendimi tutamaz
ldum, da'a )azlasn dinlemek benim i(in imkanszla#t ve birdenbire g!zlerimi bir karanlk
ka$lad. :tra) elimle yklay$ ve sendeleyerek yatak'aneye geldim, kendimi binbir zrlukla
yata&a attm.
Ate#ler i(inde yanan, kr $ar(as gibi lan ba#m (ar#a) ve yast&a g!mdm. Annemin
%enazesinde bulundu&um gnden bu yana 'i( a&lamam#tm. ;en(li&imde kader en insa)sz
#ekilde zerime (ulland& sralarda gururum geli#mi#ti. Fzun sava# yllarnda, !lm
%e$'edeki bir(k sevgili arkada#m al$ g!trrken, bunlar i(in a&lamak bana adeta gari$
geliyrdu. Hnk bu dstlarm Almanya u&runda %an veriyrlard. Malnz krkun( sava#n
sn gnlerinde ze'irli gaz bana gizli%e saldrd& ve g!zlerimi ta'ri$ etmeye ba#lad& anda
k!r lmak te'likesi kar#snda bir an mitsizli&e ka$ldm. i#te srada vi%danmdan k$u$
gelen bir ses ile sanki yldrm (ar$m# gibi kendime geldim. B4enden (k da'a bedba't ve
)e%i durumda lan binler%e ki#i varken miskin miskin yakn$ a&laya%ak msnJB "emen
'issiz ve dilsiz kaderime rza g!stermeye ba#ladm. Malnz #imdi vatanmn u&rad& )elaket
kar#snda btn #a'sN a%larmn rtadan kalkt&n g!ryrdum.
,emek bun%a )edakarlklar ve ma'rumiyetler b#unaym#. Biti$ tkenmek bilmeyen aylar
byun%a a(lktan duyulan a%lar manaszm#. lmn ne)esini ensemizde duydu&umuz 'alde,
g!revimizi ya$maktan bir an geri kalmamamzn 'i(bir de&eri ykmu#. 4ava#ta %an veren iki
milyn insann 'ayatlarn )eda etmeleri )aydaszm#.
Bir gn si$erlerinden bir da'a geri d!nmeye%eklerini bile bile ileri atlan yz binler%e insann
mezarlar a(lmaya%ak mydJ Bu mezarlar a(l$ (amur ve kan i(indeki ka'ramanlar birer
intikam 'ayaletleri gibi vatana d&ru yla (kmaya%aklar mydJ 686? ylnn A&usts ve
:yllnde askerler bugnk snu( i(in mi !lm#lerdiJ Ayn yln snba'arnda g!nll
adaylar, bunun i(in mi gen( arkada#larnn arkalarndan gitmi#lerdiJ 5n yedi ya#ndaki
delikanllar, bugnler i(in mi 1landres t$raklarnda yere devrilmi#lerdiJ Alman analarnn,
snsuz bir sevgi ile ba&rna bast& evladan bir da'a g!rmemek zere, zntl bir kal$le
%e$'eye yllarken, vatan i(in ya$t& )edakarl&n gayesi bu muyduJ Btn bu )edakarlklar
bir ka( %aninin, memleketi avu(lar i(ine almas i(in mi ya$lm#tJ ,emek uykusuz ge(en
ge%elerden, snu gelmeyen yrmelerden bitkin 'ale gelen askerlerimiz, gne#in kzgn ate#i
ve kar )rtnalarnn ayaz altnda bu %aniler i(in sava#m#tP 5 etra) sili$ s$ren ate#in
%e'ennemine, gaz bmbalarnn !ldr% $atlamalarna 'i( sarslmadan ve tek g!revi d#man
te'likesine kar# durmak ldu&unu d#nerek, bu 'eri)lerin men)aatleri i(in mi g!&s
gerilmi#tiJ "i( #$'e yk ki, bu ka'ramanl& g!sterenler #!yle bir ant dikilmesine 'ak
kazanm#lardO BMl%u e&er Almanya'ya gidiyrsan memlekete 'aber ver ki, biz vatana sadk,
g!reve itaatkar burada yatyruz.B
Ma memleket ne alemde idiJ ;!ze alna%ak yegane )edakarlk bu kadar mydJ Almanya da'a
az m saygya layk g!rle%ektiJ Kendi tari'imize kar# g!revlerimiz yk muyduJ Bu lay
gele%ek nesillere nasl 'akl g!sterile%ektiJ
4e)iller, al(aklar, %aniler, a'lakszlarP Bu krkun( ve ne)ret veri%i laylar da'a a(k g!rmeye
ne kadar gayret ettimse, bu al(aklk kar#snda alnmdaki utanmann verdi&i krmzlk da
kadar (&ald. Bu manevN a%nn yannda, g!zlerimde duydu&um a&rlar 'i( kalrd.
Bundan (k da'a )ena gnler geldi. "er #eyin yk ldu&unu g!ryrdum. Ka)aszlar,
beyinsizler, yalan%lar ve katiller d#mann ltu) ve mer'ametinden bir #eyler umuyrlard.
Bu gnler benim i(imde byk bir kinin d&masna sebe$ ldu. Bu laylar (karanlara kim
kin duymazdJ ilerdeki gnlerde akbetimin ne la%a& 'akknda da kesin bir )ikir
edine%ektim. Cimdi bir sre !n%e, bana kadar a% ve endi#e veren kendi gele%e&imi
d#ndk(e de glyrdum. B!yle bir arazi zerinde evler in#a etmek gln( bir #ey de&il
miydiJ
4nunda en (k krktu&um, )akat 'er zaman s&ukkanll&m sayesinde la%a&na inand&m
bir #eyin meydana geldi&ini a(k(a g!ryrdum, im$aratr ikin%i ;ulliaume, sa'tekar
adamlarn bir $ar(a #ere) ve namustan nasi$leri lmadklarn aklna getirmeden, memlekette
bar# sa&lamak i(in Marksist 'areketin #e)lerine elini uzatan ilk Alman im$aratru lmu#tu.
Bu ke$aze 'eri)ler, bir elleri ile im$aratrun elini tutarlarken, di&er elleri ile de 'an(er
aryrlard.
Cu unutulmamal ki, Ma'udi ile uzla#ma ya$lamaz. An%ak nunla karar verilebilir. 5 da ya
'e$, ya 'i(P
5nlar Ma'udilerle anla#maya u&ra#snlar, bana gelin%e, ben siyasN 'ayata atlmaya karar
veriyrdum.
BLM @
6867 ylnn Kasm ay ba#nda tekrar Mni''e geldim. BAskeriler CurasBna ba&l lan
alayma ilti'ak ettim. Btn bu te#kilattan 6+!ylesine ne)ret ediyrdum ki, )rsatn bulur
bulmaz buradan (ekili$ i gitmeyi d#nyrdum. Ie$'ede tan#t&m sadk bir arkada#m
'$lan 4%'miedt :rnst ile, Eraunstein'a gittim ve askeri kam$ da&ln+O %aya kadar rada
kaldm. 6868 ylnn Mart aynda Mni''e d!ndk. =aziyet ta'amml edilmez bir 'al alm#t.
Millet devrime te#vik ediliyrdu. :sner'in !lm, ta'amml edilmez 'alin artmasna, ni'ayet
4vyet Kusya'nn diktat!rl&ne, da'a d&rusu Ma'udilerin ge%i%i bir 'akimiyetine mn%er
ldu. Bu durum ise, da'a ba#lang(ta devrim 'azrlayanlarn gayesi ve besledikleri ideal idi.
Bu srada, saba'tan ak#ama kadar, zi'nimde bir sr $lanlar kuruyrdum. ;nler%e, 'er an ne
ya$abilirim diye d#nyrdum. 1akat btn d#n%elerim basit bir m#a'ede ile sn
buluyrdu. C!'retim lmad& i(in, 'er'angi bir )aydal 'arekette yer tutabilmek #artlarna
sa'i$ de&ildim.
4vyet i'tilali srasnda, ilk de)a lmak zere kendimi a(&a vurdum. Merkezi 4vyetlerin
dikkatini stme (ektim. A@ -isan 6868 gn tevki) edile%ektim. 1akat beni tevki)e gelen B(
'eri) zerlerine (evrilen t)ek kar#snda g!stermeleri gereken %esareti kendilerinde
bulamadklar i(in d!n$ gittiler.
Mni''in kurtulmasndan birka( gn snra A. $iyade alayndaki devrim%i laylar 'akknda,
ta'kikat i%rasna bakan kmisyna ye tayin edildim. 4iyasi ma'iyeti lan ilk )aal
memuriyetim bu lmu#tur. Birka( 'a)ta snra da, rduya mensu$ lanlar i(in a(lan bir kursa
katlmak emrini aldm. Bu kursun derslerinde, askere vatani g!rev ve a'lak e&itimi i(in
muayyen 'ususlar !&retile%ekti. Benim i(in bu te#kilatn btn de&eri, mev%ut durum
'akknda kendileri ile esasl surette mnaka#alar ya$abilmek imkan bulunan bir ka( arkada#
tanmak )rsatn vermesindeydi. "e$imiz, Almanya'nn $ek yakn lan yklmasnn mev%ut
$artiler%e durdurulamaya%a&na kesin #ekilde inanm#tk. ,i&er tara)tan BburRuva nasynalB
lu#umlar dnyann en iyi iradesi ile da'i, bu ykl# !nlemeye 'i(bir zaman muktedir
lamazd. 5nlarda bir sr #artlar eksikti. "albuki Btekrar ya$makB i(in bu #artlarn temini
lazmd, N#te bundan dlay kendi k(k t$lulu&umuzda, yeni bir $arti kurulmas s!z knusu
ldu. Bu srada !nmzdeki $rensi$ler snralar Alman N#(i 3artisi'nde uygulanm# lan
$rensi$lerle aynyd. Kurula%ak te#kilatn ismi, byk 'alk ktlelerine, bu 'arekete katlmak
imkann vere%ek #ekilde lmalyd. Bu 'usus sa&lanmazsa, btn gayret ve (al#malar bir
snu( vermeye%ekti. Bunun i(in B4syal ,evrim%i 3artiB adnda karara vardk. Hnk yeni
'areketin t$lumsal )ikirleri, ger(ekte bir devrim ma'iyetine 'aiz idiler.
5 zamana kadar, iktisadi meseleler zerindeki dikkatim, t$lumsal srunlarn
in%elenmesinden !teye ge(memi#ti. 1akat snralar, mtte)ik devletlere kar# Alman
$litikasn in%eledik(e, u)kum geni#ledi. Bu $litika 'emen 'emen tamamyla, iktisadi
'ayatn 'atal bir ta'mini ve gele%ek i(in Alman milletinin men)aatlerinin d#nlmemi#
lmasndan ibaretti. 1ikirlerin 'e$si 'er durumda sermayenin srrnn, (al#mann meyvesi
ldu&u nktasnda t$lanyrdu. Bundan dlay bu d#n%eler, (al#ma gibi insan )aaliyetim
klayla#tra%ak veya zrla#tra%ak lan etkenlere uyabile%ek )ikirlere istinat ettiriliyrdu.
4nu( larak sermayenin milli !nemi, devletin yani milletin bykl&ne, 'rriyetine ve
azametine tabi lmasndan ileri geliyrdu.
4ermayeyi, milleti beka i(gds ile ya'ut geli#me arzusu ile dldurma&a ve yardm etme&e
sevk etmek gerekir. ,evletin 'rriyeti ve ba&mszl& le'inde sermayenin b!yle uygun
istikamet almas, sermayeyi milletin 'rriyeti, ululu&u, kuvveti le'inde mda)aaya sevk
etmekle mmkn lur. Bu #artlar i(inde sermayeye kar# g!revi basit ve a(k lmaldr. ,evlet
sade%e, sermayenin devlet 'izmetinde kalmas ve milletin 'akimi ldu&u zannna
ka$lmamasna ne nezaretle yetinmelidir. Bu vaziyet, #u iki snr arasnda devam edebilirO g
Bir tara)tan ya#ama kabiliyetine sa'i$ ba&msz bir eknmiyi savunmak, !te yandan da
i#(inin t$lumsal 'aklarn sa&lamak.
Ben !n%eleri, rtaya knan mesainin snu%u lan, sermaye ile v%udu ve btn ma'iyeti ile
sade%e s$eklasyna dayanan sermaye arasndaki )ark istenilen a(klkta ayrabile%ek ve
g!rebile%ek durumda de&ildim. 1akat da'a !n%e ba'setti&im kurs sayesinde, $r)es!r
;tt)ried 1eder'in anlattklar ile b!yle bir )ark tes$it edebile%ek duruma gelmi#tim.
"ayatmda ilk de)a larak brsann uluslararas sermayesi ile ikraz sermayesi arasndaki
byk )ark mu'akeme edebiliyrdum. 1eder'in ilk dersini dinledikten snra, i(imde yeni bir
$artinin kurulmas i(in gerekli ylu bulmu# ldu&um kanaati uyand.
Ben%e 3r). 1eder'in meziyeti* sermayenin (i)te vas)n kesin bir #ekilde a(klamasndayd.
4ermaye s$eklasyna ve 'alkn iktisadiyatna ba&l idi. 1eder nun !lmsz #artn da
a(klyrdu. Men)a+
/
'Wt. Btn esasl knulardaki iddialarn !yle delillere dayandryrdu ki,
kendisini geli#igzel tenkit etmek isteyenler, bunlarn kuram+larak yanl# lduklarn iddia
etmekten (k, uygulamada im+'kansz labile%e&ini s!yleyebiliyrlard. i#te ba#kalarnn
g!znde B1eder'in !&retiminde zay) gibi g!rlen nkta, benim kanaatim%e +Rhun kuvvetini
temsil ediyrdu. Bir i%raat $rgram dzenleyen bir kimsenin g!revi, bir 'ususu )iile
(karmann (e#itli imkanlarm tes$it etmek de&il, durumu )iile (karabilir diye a(k(a !vme ve
yaymadr. Mani vastalardan (k, gaye ile me#gul lmaldr. Bu #artlar altnda ise kesin etki
ya$an #ey, bir d#n%enin ilke y!nnden d&ru lu#udur, ger(ekle#mesinin zrlu&u !nemli
de&ildir.
3rgram ya$an kimse, mutlak ger(ek zerinde istinat ede%ek .' yerde, srada uygun lu$
lmaya%a&na dikkat ederse ya$t& $rgram, sa&n slunu yklayarak yryen insanlara,
ylunu g!steren kutu$ yldz lmaktan (kar ve yalnz di&er benzerleri gibi basit bir re(eteden
ibaret kalr. Bir 'areketin $rgramn dzenleyen kimse, nun gayesini tes$it etmeli, siyaset
adam da 'areketin 'akl g!rlmesini sa&lamaldr. ,emek luyr ki, $rgram dzenleyen
kimse, d#n%elerinde snsuz ger(e&e d&ru bir yl taki$ ede%ek, siyaset(inin 'areketleri ise
da'a (k andaki genel ger(eklere ba&l la%aktr. Birinin bykl& syut larak )ikirlerinin
mutlak d&ru lu#unda, di&erininki ise belirli ger(eklerin d&ru bir #ekilde ta'min edilerek
bunlardan )aydalanlmasndadr. 3rgram ya$an kimsenin se(ti&i gaye, kendisine karanlkta
yl g!steren yldz la%aktr Bir siyaset(inin de&eri, $lanlarnn ve 'areketlerinin ba#ars ile,
yan bunlarn ger(e&e uygun d#meleri ile !l(lrken, $rgram ya$%snn sn d#n%elerinin
)iile (karlmamas da mmkndr. Hnk insan akl (e#itli ger(ekleri d#nebilir ve
)evkalade net ama(lar se(ebilir. 1akat bunlarn tamamen ger(ekle#tirilmeleri, insanlarn ye+
tersiz lu#lar yznden snu(suz kalabilir. Bir )ikir m%erret larak ne kadar d&ru ve bu
y!nden ne kadar byk lursa, eksiksiz larak ger(ekle#tirilmesi de d&rudan d&ruya
insanlara ba&l ldu&u i(in nis$ette imkanszdr. Bundan dlay $rgram yarat%snn de&eri
gayelerinin ger(ekle#tirilmesi ile !l(lemez. 5nun de&eri gayelerinin insanl&n geli#mesinde
ya$t& )ayda ve tesirle tes$it edilir. :&er bu b!yle lmasa idi din vazedenlerin en byk
adamlar arasnda saylmamalar gerekirdi. Hnk nlarn a'lak y!nnden d#n%elerinin
ger(ekli&i, 'i(bir zaman tam lmam#tr. "atta sevgi dini bile i%raatnda, veli varl&n
niyetlerinin an%ak $ek zay) bir g!rntsnden ibaret kalm#tr. 1akat bu dinin !nemi kltrn
ve a'lakn genel geli#mesine verdi&i ve verme&e (al#t& y!ndedir.
3rgram yarat%s ile $rgram ger(ekle#tire%ek siyaset adamnn g!revleri arasndaki bu $ek
byk )ark, bu iki meziyetin ayn ki#ide birle#mesine 'emen 'i( rastlanmamasnn sebebini
te#kil eder. Bu s!zm !zellikle de&ersiz siyaset adamlar i(indir. Bunlar s!zmna
mesleklerinde ba#arl lmu#lardr. 5nlarn Bi%raat ve 'areketleri bir imkanlar zaa)ndan ba#ka
bir #ey de&ildir.B i#te Bismar%k, siyaseti biraz tevazu g!stererek bu #ekilde tari) ediyrdu. Bir
siyaset(i, byk )ikirlerden ne kadar uzakla#rsa ba#arlar kadar basit la%aktr. Bunun i(in
bu gibi kimseler, an%ak geli$ ge(i%i #eylerle me#gul la%aklar ve eserleri kendileri ile beraber
t$ra&a g!mle%ektir. Bu kimselerin eserleri tamamyla gele%ek nesiller i(in bir de&er
ta#maya%aktr. Hnk zamanlarndaki ba#ar gele%ek nesiller i(in de&erli labile%ek
ger(eklerin, byk )ikirlerin ve btn !nemli knularn b&ulmas key)iyetine dayanmaktadr.
;ele%ek i(in (k !nemli lan gayeler, bu u&urda sava#an kimseye $ek )aydal lmaz. Byk
'alk t$luluklar bunu $ek ender anlayabilir. 5nlar i(in, bira ve st b!lgelerinin )iile
(karlmalar, gele%e&in !nemli ve geni# $lanlarndan da'a (k takdir g!rr, i#te daima
budalalkla akraba durumunda lan gurur ve kendini byk g!rmeden dlay siyaset(ilerin
(&u, byk 'alk t$luluklarnn andaki ge(i%i sevgilerini kazanmak veya kaybetmemek
i(in, gele%e&in byk $lanlarn bir kenara iterler. Bu 'eri)lerin ba#ar ve !nemleri tamamen
duruma ba&ldr. 5nlar gele%e&in nazarlarnda kendilerini var saymaz. K(k beyinleri
bundan 'i( ra'atsz lmaz.
5ysa $rgram yaratanlar i(in i# ba#kadr. 5nlar i(in !nemli lan daima gele%ektir. Bu gibi
kimseler kendi devirlerindeki 'alkn minnettarl&ndan vazge(melidirler. 5nlarn )ikirleri
!lmez ldu&u i(in gele%ek nesillerden #an ve #ere) t$larlar. "ayatta $ek ender larak,
$rgram yaratanla siyaset ya$an ayn #a's zerinde t$lanr. Bu iki meziyet ne kadar samimi
lursa, #a'sn i%raatna kar# mukavemet kadar artar, )akat bu da nu kuvvetlendirir. 5
artk rasgele bir dkkan sa'ibi i(in (al#maz, gayet k(k, )akat se(kin ' bir zmre tara)ndan
takdir edilen gayelerle me#gul lur. Bundan dlay sevgi ile kin arasnda delik de#ik lur.
Ha&da#larnn $rtestsu ile kar#la#r. Bir adamn eseri gele%ek i(in ne kadar byk ve
de&erli lursa, nu anlayan kadar az lur. Bu durumda m%adele (k (etin lur, ba#ar da
nis$ette zr elde edilir. :&er yzyllar byun%a ba#ar b!yle bir kimseye glmserse,
gele%ekteki #an ve #ere)in baz belirtilerine 'ayatnda da sa'i$ labilir. Bu byk adamlarn
durumlar maratn k#u%ularna benzer. Ha&da#larn de)ne dalndan ya$lan ta(lar sade%e
!lmek zere lan ka'ramanlarn #akaklarn k#ar. ,nyann en byk m%adele adamlar
bunlardr. Ha&da#lar tara)ndan anla#lamayan bu m%adele adamlar, )ikir ve idealleri i(in
kavgaya 'azrdrlar. Bunlar gn geldi&i vakit 'alkn kalbine gire%ek kimselerdir, i#te
zaman 'erkes, bu byk adamlara (a&da#larnn ya$tklar 'akszlklar tela)i etmek
me%buriyetini duyar. "ayatlar ve i%raatlar 'assasiyetle ve 'ayranlkla in%elenir. 4ade%e
ger(ek byk devlet adamlar de&il, btn byk sla'at(lar da bu ekibe da'ildirler. Byk
1rederi%'in yannda, bir Martin Lut'er ve bir Ki%'ard Zagner'de bulunmaktadr.
;tt)ried 1eder'in sermayenin )aizinin meydana getirdi&i esaretin (rtlmesi 'akkndaki ilk
dersini taki$ etti&im zaman, burada Alman milletinin gele%e&i i(in !nemi gayet byk nazari
bir ger(e&in s!z knusu lmas gerekti&ini 'emen anladm. Brsa sermayesi nin, milli
eknmiden kesin bir #ekilde ayrlmas, Alman sermayesinin uluslar aras bir 'al almadan,
aley'inde der'al m%adeleye giri#ilmesini gerektiriyrdu. "emen #unu da belirteyim ki,
sermayeye kar# ya$lan m%adele ile gele%ekteki milli eknminin temellerini sarsmaya
gerek yktu. Almanya'nn geli#mesi davasn gayet a(k bir #ekilde anlad&m i(in, en zr
m%adelenin d#man milletlerle de&il, uluslararas sermayeye kar# da la%a&m g!ryrdum.
1eder'in derslerinden gele%ekteki bu m%adele i(in en kudretli i#aretleri tes$it ediyrdum.
Llerdeki geli#meler, bu varsaymlarn d&rulu&unu is$at etti. Bugn, burRuva siyasetimizin
kurnaz adamlar artk bizimle alay edemiyrlar. Bu kimseler e&er inkara sa$mazlarsa, bugn
uluslararas sermayenin, sava# en (k k!rkleyen etken lmakla kalmay$ kanl kavga
bittikten snra da, #imdi bar# bir %e'ennem 'aline getirmek i(in (al#t&n itira) etmeleri
gerekir. Fluslararas maliyeye ve br( sermayesine kar# m%adele Alman milletinin
kurtulu#u ve iktisadi ba&mszl& u&rundaki kavgada en !nemli 'ususu te#kil etmi#tir. :&er
kurs '%as 1eder'in )ikirlerine itiraz ede%ek lan varsa, nlara %evabm #!yle la%aktrO
B4ermayenin birikmesi ile meydana gelen esaretin (rtlmesiB )ikrinin tatbik edilmesinden
d&abile%ek, krkun( eknmik snu(lar dlaysyla g!sterilen endi#elerin 'e$si !nemsizdir.
Hnk, bugne kadar uygulanan iktisadi re(etelerin 'e$si Alman milletinin aley'inde
snu(lar vermi#tir. Milli banka knusu kar#snda alnan vaziyet ve demirylu kurulmas
'ususunda, Bavyeral dktrlar me%lisinin krkusu ta'akkuk etmemi#tir. Mesela, bu'arl atn
yl%ular ba# d!nmesine u&ramam#lardr. 5nlar seyredenler de 'astal&a
yakalanmam#lardr. B!yle%e demirylunu gizlemek i(in etra)na ta'ta $erde (ekmekten
vazge(ilmi#tir. Malnz, s!zmna uzman e)endilerin g!zlerinde birer g!zba& ebediyen
kalm#tr, itiraz edenlere ayr%a #unu da 'atrlataymO "er )ikir, 'atta en kusursuz lan bile,
yaratl#nda kendini bir gaye sanrsa, byk bir te'like 'aline gelir. Hnk, ger(ekte )ikir
bu gayeye ula#mak i(in sade%e bir vastadr. 1akat, gerek benim ve gerek btn nasynal+
ssyalstlerin nazarnda sade%e bir mez'e$ vardr, da millet ve vatandr. Bizim kavgamzn
knusu rkmzn 'ayatn ve geli#mesini sa&lamaktr. ;!revimiz milletimizin (%uklarn
beslemek, kann temizli&ini, vatann ba&mszl&n krumaktr. Bu da, milletimizin kainatn
yarat% tara)ndan kendine verilen kutsal g!revi yerine getirmek i(in, gerekli kvama
ula#masn sa&lamakla ilgilidir. "er d#n%e ve 'er !&retim, 'er bilim bu gayenin 'izmetinde
lmaldr. "er #ey bu y!nden in%elenmeli, zaman uygun ise yerine getirilmeli, e&er de&ilse bu
i#e engel lan 'er #ey rtadan kaldrlma+ ildir. B!yle%e 'i(bir nazariye, !l bir nazariye
'alinde kaskat 'ale gelemez. "er #ey 'ayata 'izmet etmelidir. ;tt)ried 1eder'in )ikirleri,
beni 'enz yaban%s ldu&um bu knu ile esasl bir #ekilde me#gul lmaya sevk etti. Meniden
in%elemeye ba#ladm. Ma'udi Kari Marks'n btn 'ayat byun%a sren (al#malarnn
niyetini ve ma'iyetini gayet iyi anlyrdum. Cimdi nun BKa$italBi, tamamen anla#lr duruma
geldi. Bu ssyal demkrasinin, milli eknmiye kar# bir sava#yd. Bu sava# maliye ve brsa
dnyasnn ger(ekten uluslararas ve Ma'udi lan sermayenin basksna zemin 'azrlaya%ak ve
O )rsat vere%ekti. 1akat bu dersler, ba#ka bir bakmdan bende gayet !nemli bir tesir meydana
getirdi. Bir gn mnaka#aya girdim. ,erslere katlan biri, Ma'udileri mda)aaya ba#lad. Ben
aksini mda)aa
$
ettim. ,erse katlanlarn (&unlu&u benim )ikirlerimi kabul etti. Bunun
snu%u #u ldu. Birka( gn snra Mni''te garnizn vazi)esini g!ren alaylardan birine Be&iti%i
subayB s)atyla girdim. Bu srada askerin disi$lini $ek gev#emi#ti. Askeri disi$lin ve itaat
tekrar yrrl&e knmak zere te#ebbse ge(ildi. Askerin, sade%e ve sade%e milletini ve
vatanm sevmeyi kendili&inden !&renmesi gerekli idi. Ben byk bir sevin(le ve 'araretle i#e
ba#ladm. Cimdi benim i(in da'a kalabalk bir dinleyi%i t$lulu&una s!z s!ylemek, 'ita$
etmek )rsat d&uyrdu. :skiden beri 'issetti&im #ey bugn ta'akkuk ediyrdu. Ben s!z
s!ylemesini biliyrdum. 4esim k(k bir salnun 'er tara)ndan i#itilebile%ek kuvvette idi.
"i(bir g!rev beni bundan da'a (k memnun edemezdi. Hnk ter'is edilmeden !n%e kal+
bimde $ek byk bir yer i#gal eden messesede, yani rduda )aydal 'izmetler ya$mak arzusu
ile yan$ tutu#uyrdum. =erdi&im derslerle yzler%e arkada# milletlerine, vatanlarna iade
ettim. Askeri millile#tiriyrdum. Bu suretle genel disi$lini takviyeye yardm% ldum. Bu
vesile ile )ikir ve kanaatlerime katlan bir(k arkada# ile tan#tm. Bu arkada#lar ilerde
benimle birlikte yeni 'areketin (ekirde&ini v%uda getirmeye ba#ladlar.
BLM 7
Bir gn, #e)lerimden, g!rn#te siyasi vas) bulunan BAlman i#(i 3artisiB ismi altnda yaknda
t$lana%ak lan ve bu t$lantsnda ;tt)ried 1eder'in knu#a%a& lu#umun ma'iyetini
anlamak emrim aldm. Benden bu te#ekkl 'akknda bir ra$r istiyrlard. 5 srada rdunun
siyasi )aaliyetlere ve siyasi $artilere kar# ilgi g!stermesi nrmaldi. Hnk i'tilal askere siyasi
)aaliyette bulunmak 'akkn vermi#ti. "atta te%rbesiz ldu&u sralarda rdu, bu 'akk (k bl
kullanm#t. Merkez ve 4syal ,emkrasi, rdunun sem$atisinin devrim%i $artiden ayrlarak
milli 'arekete d&ru teve%%' etti&ini g!rd&nde, askerden y kullanmak 'akkn ald ve 'er
trl siyasal )aaliyetten askerleri menetti. :&er bu manevraya ba#vurulmay$, askerin e#it
'ukukunun veya i'tilalden snra denildi&i gibi vatanda# 'aklarnn i$taline gidilmeseydi,
Kasm "kmeti birka( yl snra mev%ut lmaya%ak ve 'aysiyetsizli&i devam etmeye%ekti.
5rdu gnlerde milleti, kann emenlerden ve memleket i(indeki i'tila)a (anak tutanlardan
kurtara%ak ylun zerinde idi. 1akat $arti mensu$larnn da Kasm katilleri ile bir lu$, gle
ynaya bu 'ususun le'inde y kullanmalar ve b!yle%e bir milli geli#me vastasn tesirsiz
'ale gelmesine yardm etmeleri, Marksizm'e istinat eden d#n%elerin memleketi u(uruma
g!tre%e&ini bize gayet iyi g!sterir. ;er(ekten )ikri sakatlk i(inde bulunan burRuvalar,
rdunun, eski durumuna tekrar kavu#arak Alman ka'ramanl&na !nayak la%a&n
biliyrlard. Bunun i(in merkez ile Marksizm, kendilerine en byk te'likeyi lu#turan
nasynalizmin di#ini s!kmek istediler. Bu di# k!knden (karl$ atlrsa, zaman rdu bir
asayi# kuvveti durumuna gire%ek ve b!yle%e d#mana kar# sava#mak kabiliyetini
kaybede%ekti. Bu durum snradan tam manasyla meydana (km#tr.
Bizim s!zde milli lan devlet adamlarmz, rdumuzdaki geli#menin milli istikametin aksine
la%a&n d#nyrlard. ;er(i bu imkan d# bir #ey de&ildi. Hnk bu siyaset adamlar*
ni)rma giye%ekleri yerde, birer geveze lu$ $arlamentya dlmu#lard. B!yle%e bu
siyaset(iler, en #ere)li bir ge(mi#in dnyann en stn askerleri ldu&unu 'atrlatt&
adamlarn kal$lerinden neler ge(ebile%e&i 'akknda 'i(bir )ikre sa'i$ lamam#lardr, i#te bu
rtam i(inde ve 'enz benim i(in tamamen me('ul lan bu $artinin t$lantsna gitmek zere
'azrlklara ba#ladm. Ak#am Mni''te 4terne%ker Bira'anesi'nin Leiberzzimmer'ine
giriyrdum. BALMA- LCHL 3AKEL4LBnin bu t$lantsnda yirmi, yirmi be# ki#i vard.
E$lantdaki ki#ilerin (&unlu&u, 'alkn a#a& tabakalarna mensu$ kimselerdi. Kn)erans
vere%ek lan 1eder'i kurslar srasnda gayet iyi tanm#tm. Bunun i(in t$lulu&u in%elemeye
da'a (k !nem verdim. Bende etkisi ne lumlu, ne de lumsuz ldu. teki kurulu#lardan bir
)ark yktu. 5 sralarda 'erkes yeni bir $arti kurmak istiyrdu. Hnk, kimse bugne kadar
lanlardan memnun de&ildi. Ayn zamanda kimsenin mev%ut $artilere gveni kalmam#t.
Bundan dlay bu ti$ $artiler 'er tara)ta mantar gibi bitiyr ve ksa bir zaman snra kayblu$
gidiyrdu. Ee#ekkllerin kuru%ular, bir $arti meydana getirmek, bir 'areket ya$maktan a%iz
kimselerdi. Bunun i(in bu t$luluklar gln( bir k(k dkkan 'viyetinde idiler ve 'emen
daima tabii ve mukadder bir !lmle rtadan kalkyrlard.
Alman i#(i 3artisi'nin t$lantsnda A saat 'azr bulundum. 1eder ni'ayet s!zlerini bitirin%e
memnun ldum. Artk gitmek istiyrdum. Eam bu srada, serbest mnaka#a ya$la%a& ilan
edilin%e kalmak gere&ini duydum. 1akat bu tart#mada da ilgi (eki%i bir tara) bulamadm.
Eart#ma renksiz bir #ekilde ge(erken s!z bir $r)es!re verildi. Bu $r)es!r, 1eder'in
$rensi$lerini isabetsiz buldu&unu s!yleyerek knu#maya ba#lad. 4nra 1eder'in yerinde bir
mda'alesi ile birdenbire laylar zin%irine atlad. 4nra bu $r)es!r Bavyera'nn 3rusya'dan
ayrlmasn, an%ak bu sayede Alman Avusturya'nn der'al Bavyera'ya ilti'ak ede%e&ini ileri
srd ve bunun $arti $rgramna alnmasn tale$ etti. Bunun zerine s!z istemekten ve bilgin
e)endiye bu 'usustaki )ikrimi s!ylemekten kendimi alkyamadm. -i'ayet ben s!zlerimi
bitirmeden $r)es!r salnu slak bir k!$ek gibi terk etti. Ben knu#urken s!zlerimi
salndakiler 'ayretle dinlemi#lerdi. E$lulu&a 'ayrl ge%eler dileyerek uzakla#a%a&m srada,
yanma bir adam skuldu, kendini tantt, ismini tam larak anlayamadm ve elime k(k bir
kita$ sk#trd. Bu siyasi bir br#r idi. 5kumam srarla ri%a ediyrdu. Bu br#r '#uma
gitti. B!yle%e bu %an sk% t$lulu&u, tatsz t$lantlarn taki$ etmeden da'a klay bir #ekilde
tanya%aktm. 1akat #unu da belirteyim ki, elime br#r sk#tran adam bende lumlu bir
tesir ya$m#t. E$lantdan ayrldm.
5 srada, ikin%i $iyade alaynn k#lasnda, 'UlU i'tilalin izlerini mu'a)aza eden k(k bir
dada turuyrdum. ;ndzleri krk birin%i av% alaynda, ya'ut ba#ka alaylarn t$lant ve
kn)eranslarnda bulunuyrdum. 5damda ge%eyi yalnz ge(iriyrdum. 4aba'lar saat be#te
uyanmay adet edinmi#tim. ,!#emenin stne kuru ekmekler brakarak )arelerin nlar
yemesini seyrediyr, bu 'ayvanlarn birbirleri ile kavga etmelerini seyretmekten
'#lanyrdum. "ayatmda kadar ykluk (ekmi#tim ki, a(l&n ne ldu&unu gayet iyi
biliyrdum. Bundan dlay bu 'ayvan%klarn memnuniyetini de gayet iyi anlyrdum.
E$lantnn ertesi gn yine saat be#te uyandm. 1arelerin 'areketlerim taki$ ediyrdum.
Eekrar uyuyamad&m i(in bir ge%e evvelki k(k br#r aklma geldi. Bu br#rde i#(i lan
yazar, Marksist ve sendikalist karga#alklarn i(inden (ktktan snra, milli )ikirlere nasl
d!nd&n anlatyrdu. Knu, br#re isim veriyrduO B4iMA4L FMA-MAMB. 5kumaya
ba#layn%a bu br#rn snunu getirdim. ;!zlerimin !nnden kendi geli#memin ge(ti&ini
g!rdm. 5 gn bu laylar birka( de)a d#ndm. Bu tesad)e !nem vermek niyetinde
de&ildim. 1akat birka( 'a)ta snra bir kart$stal aldm. "ayretler i(inde, Alman i#(i 3artisi'ne
kaydldu&um 'aberini !&reniyrdum. Beni bu 'ususta iza'at vermek i(in $arti kmisynunun
bir t$lantsnda 'azr bulunmaya davet ediyrlard. Bu #ekilde ye kazanmak usulne (k
#a#tm. Kzmak m, yksa glmek mi lazmd, bilemiyrdum. Mev%ut bir $artiye girmeye
niyetim yktu. Kendim bir $arti kurmak ve $artinin lideri lmak istiyrdum. 4nu( larak,
b!yle bir davete itibar etmemeliydim. Bu daveti ya$anlara yazl %eva$ vere%e&im srada,
merakm d#ndklerime ve ya$mak istedi&ime 'akim geldi. ,#n%elerimi s!zl larak
anlatmak zere, (a&rlan gnde t$lantya gitmeye karar verdim.
-i'ayet (ar#amba gn geldi. Bu t$lantnn ya$la%a& bina gayet mtevaz idi.
"rnstrasse'de tel =ieu_ Ksenbad. Byk merasimler 'ari(, di&er zamanlarda buraya 'i(
gelinmez gibi g!rnyrdu. Bu 6868 ylnda nrmaldi. Hnk yemek listesi, !teki byk
tellerin )iyatlarndan (k da'a $a'alyd. Bu yzden bir m#teriyi bile zrlukla
(ekebiliyrdu. Bu telin adn da'i duymam#tm.
Az aydnlatlm# b# bir salndan ge(tim, i(erde kimse yktu. Mandaki daya ge(ilen ka$y
aryrdum. Beni yurt yesi kar#lad, 'avagaz lambasnn #$'e uyandran aydnl& altnda,
dada br#rn yazar 'ari(, d!rt ki#i da'a vard. Mazar beni der'al selamlad, $artinin yeni
yesi s)atyla bana '# geldin temennisinde bulundu. Biraz #a#rm#tm. Benden iza'atm
biraz snraya brakmam istediler. Hnk Kei%' Ba#kam 'enz gelmemi#ti. Biraz snra da
geldi. 4terne%ker'de 1eder'in kn)eransna ba#kanlk eden #a'st. Ad M. "arrer idi.
,i&erlerinin de adlarn !&reniyrdum. Mni' te#kilat ba#kan Antn ,re_ler idi .4n
t$lantnn zabtlar kundu. Mu'asi$ ra$runu a(klad. 3arti t$luluk larak yedi mark elli
)eni&e sa'i$ti. Ka$r zerinde mu'asi$ gven yu ald. Bu 'usus da zabta ge(irildi. ,a'a
snra ba#kan* Kiel, ,usseldr) ve Berlin'den gelen mektu$lara verilen %eva$lar kudu.
"erkes %eva$lar kabul etti. ;elen tebli& edildi. Mektu$ teatisinin artmas Alman i#(i
3artisi'nin yaylmasnn g!zle g!rlr bir i#areti ldu&u i)ade edildi. Bunun zerine tekrar
verile%ek %eva$lar mnaka#a edildi.
A%ayi$, (k a%ayi$ bir #eydi. Bu en k!t bir kulbn i( yzyd. Buraya girmem lazm
mydJ :n snunda sra gndeme geldi. ;ndemde yeni ye kabul vard. Mani benim
durumum g!r#le%ekti.
4rular srmaya ba#ladm. 1akat belli belirsiz birka( direkti)in d#nda 'i(bir #ey yktu.
3rgram yktu. ye de)teri, 'atta 'atta bir m'r da'i yktu. Malnz g!ze (ar$an, iyi bir niyet
ve iyi bir arzunun var ldu&uydu.
Bu gen(leri gln( duruma d#ren #ey, i(lerinden gelen sesti. Bu ses, nlara mev%ut
$artilerin bu i#i ba#aramaya%aklarn s!ylyrdu. 3artinin makine ile yazlm# emirlerini
kudum. Bu emirler de iyi niyetle beraber a%z i)adesini buldum. Hk #ey eksikti. zellikle
m%adele ru'u yktu. Bu adamlarn 'issettikleri #eyi anladm. Bu gne kadar $arti
kelimesine verilen manadan da'a )azla bir #ey ve yeni bir 'areket arzusu idi.
K#laya d!ndm. "ayatmn en g( srunu ile kar# kar#ya bulunuyrdum. 3artiye girmeli
mi, yksa daveti ret mi etmeliydimJ Akl, an%ak ret %evab verilmesini tavsiye edebilirdi.
1akat 'issiyatm beni ra'at brakmyrdu. Bu $artinin mantkszlklarn d#ndk(e
'issiyatm nlarn tara)n da'a (k ilzam ediyrdu. :rtesi gnler artk 'i( ra'at edemedim.
Le'te ve aley'te lan mtalaalar tartyrdum. :skiden beri siyasi bir )aaliyette bulunmaya
kararlydm. Malnz bugne kadar bende bir 'amle eksikti. Ben bugn bir i#e ba#layan, yarn
nu yarda brakan ve mmknse bir ba#ka i#e ge(en kimselerden de&ildim. Bundan dlay
karar vermekte g(lk (ekiyrdum. Kura%a&m messese ya byk bir !nem kazanmal, ya da
rtadan kalkmal idi. Bunun, benim i(in kesin bir karar la%a&n, geriye d!nlemeye%e&ini
biliyrdum. 5 zaman bu ge(i%i bir e&len%e veya yun de&il, benim i(in gayet %iddi bir i#ti.
,a'a zamanlar lumlu bir snu%a ula#madan, 'er #eye te#ebbs eden kimselere anti$ati
duymaktaydm. "er yerde g!rlen bu maymun i#ta'llar, ben%e ne)ret edile%ek kimselerdi.
Ben bu kimselerin 'areketlerini tembellikten da'a k!t kabul ediyrdum.
Cimdi, sanki kader $arma& ile i#aret ediyr gibiydi. Mev%ut byk $artilerden 'i(birine
girmeye%ektim. 1akat bu k(k ve gln( $arti 'enz ta# gibi kaskat bir te#kilat 'aline
gelmemi#ti ve 'er'angi bir kimse i(in messir lma imkan veriyrdu. Bu bakmdan bu
$artide (al#abilmek mmknd. "areket ne kadar k(k ve basitse, na uygun bir #ekil
vermek de kadar klay lur. Bu $artide knuyu, ylu ve gayeyi tayin etme imkan mev%uttu.
"albuki byk $artilerde b!yle bir #eyi tatbik imkan lamazd.
Bu 'ususta ne kadar (k d#nrsem, kalbimde b!yle k(k bir 'areketle bir gn, milletin
ykseli$ geli#mesinin t'umlarnn atlabile%e&i kanaati de kadar kuvvet buluyrdu. :ski
k!'nemi# )ikirlerle veya sn )e%i laylarn su(lusu yeni $arlamenter reRime ba&l 'areketlerle
b!yle bir ba#ar sa&lamann imkan yktu. Hnk ya$la%ak lan i#, se(im i(in bir slgan
bulmak de&il, yeni bir dnya g!r# tes$it etmekti. 1akat bu iste&i ger(ekle#tirmek sn dere%e
zr la%akt, i#te bu g!revi ba#arabilmek i(in (al#maya ba#larken, benim rtaya
kyabile%e&im vas) ve meziyetlerim nelerdiJ
4ervetsiz, )akir bir insan lu#um, bana ta'amml klay bir dert gibi geliyrdu. Bana en g(
gelen #ey, ad me('ul kimselere mensu$ ve milynlar%a vatanda# arasnda ya$ayalnz
lu#umdu, !yle bir kimseydim ki, tesad) benim ya#amama msaade edebilir, ya'ut
v%udumu rtadan kaldrr da 'i( kimse )arkna bile varmazd. Buna ta'silimin yetersizli&i de
ekleniyrdu. Aydnlar ad verilen kimseler, dzenli !&renim g!rmemi#, gerekli lan bilimi
!&renmemi# bulunanlara snsuz bir gurur ve azametle te$eden bakarlar. 1akat 'i(bir zaman
#u sruyu srmazlar, Bu kimseler neler ya$abilirJ 5nlar yalnz Bne !&renmi#tirJB diye
srarlar. Bu !&renim g!rm# ki#iler, (evresi bir(k di$lma ile (evrili bir a$tal, bu
ka&tlardan yksun zeki bir delikanlya ter%i' ederler.
B!yle%e, bu !&renim g!rm# (evrenin beni ne #ekilde kabul edebile%e&ini klay%a ta'min
edebilirdim. Ama bunda aldanm#tm. Hnk insanlar basit ve maddi ger(eklerden biraz
lsun uzak kalabile%eklerini sanm#tm.
iki gn sren tatsz 'lyalardan ve a% d#n%elerden snra, artk adm atmann gerekti&i
kanaatine vardm. Bu karar, 'ayatmn kesin karar ldu. Artk geriye d!n# yktu.
Alman i#(i 3artisi'ne ye ldum ve artk yedi numara ile muvakkat ye unvanna sa'i$tim.
BLM 8
"er'angi bir ismin d##nn derinli&i, daima sn durumu ile !n%eki durumu arasndaki
mesa)eyle !l(lr. Bu, milletlerin ve devletlerin d##leri i(in de b!yledir, ilk durum, da'a
d&rusu ilk yksek nkta, bu bakmdan kesin bir !nem ta#r. ,#en #ey vasatn stnde ise
derine d## veya (!k# a(k(a g!rmek mmkn de&ildir. "albuki im$aratrlu&un (!k#,
mu'akeme ya$maya, d#nmeye veya 'issetmeye kabiliyetli kimseler i(in $ek a% ve dere%e
krkun( g!rnr. :sasen im$aratrluk !yle bir maksimum nktadan d#t ki, nun bu
amansz (!k# ve yklmas kar#snda bu a%y tasavvur bile 'emen 'emen imkanszla#t.
:skiden im$aratrlu&un temeli btn bir milleti y%elten laylarn si'ri ile ka$l gibi
g!rnyrdu. :#i g!rlmemi# bir k#u ile zaferden zafere ge(ilirken, (%uklar ve trunlar i(in
!lmez ka'ramanlklarn mka)at gibi bir im$aratrluk geli#ti. Bu geli#me ister bilin(li, ister
bilin(siz lsun bunun !nemi yktu, !nemli lan, Alman milletinin 'ayat ve devamll&,
$arlament gru$larnn dalaverelerine ba&l lmayan bu im$aratrlu&un kurulu#undaki
gzellik sayesinde, di&er devletlerin stnde ldu&unu 'issetmesi idi.
:sasen $renslerin ve 'alkn, yeniden Almanlarn mu'te#em bir idare ile gele%ek i(in bir
im$aratrluk kurmak ve im$aratrluk ta%n y%eltmek ylundaki istekleri, $arlamentda
nutuk atma ve gevezelik ya$makla de&il, 3aris Ie$'esindeki ku#atmann g!k grltsn
andran $atlamalar ile rtaya kndu. Bu 'areket, baz katillerle yrtlmedi. Bismar%k'm
devletini ka(aklar, $ara (eki%i 'eri) ler kurmadlar. Bu devlet %e$'ede vuru#masn bilenler%e
kuruldu.
' B!yle bir kaynak ve $ek eski devletlere $ek ender nasi$ lan tari'i #an ve #ere) $arlakl&
im$aratrlu&u (evreliyrdu. 4nra g!zleri kama#tran $arlaklkta bir geli#me ba#lad. "ari%e
kar# sa&lanan ba&mszlk, i(erde 'alkn gnlk ekme&ini sa&lyrdu. Millet dnya nimetleri
ile bllu&un i(ine g!mlm#t. ,evletin ve milletin 'aysiyeti ve #ere)i zamann Alman
'alk ile lan )ark der'al g!ze (ar$an bir rdu ile krunuyrdu. Ama #imdi im$aratrlu&un
ve Alman milletinin d## !yle derin lmu#tu ki, 'erkes ba# d!nmesine ka$larak, akl ve
'isten yksun kalm#tr. ;e(mi#in 'a#metini akla getirmenin imkan yk. :ski devrin
bykl& ve gzelli&i, bugnn se)aleti yannda bir rya gibi g!ze (ar$yr, i#te bir devrin
bykl&, bu krkun( (!k#n sebebini aramay unuttura%ak kadar g!zlerimizi
kama#trm#tr. "albuki bu (!k#n sebebi da'a !n%eden 'er'angi bir #ekil altnda mev%uttu.
Almanya'y sade%e iyi $ara kazanlan ve 'ar%anan, yalnz bir turma yeri kabul edenler,
#imdiki durumu bir )elaket diye vas)landrrlar. Bunlarn d#nda kalanlar ise, tam tersine,
bugne kadar ta'akkuk etmemi# ta'minlerini ni'ayet meydana gelmi# sayyrlard.
1akat yklmann sebebi, bundan bir ders (karabile%ek $ek az adam bulunmasna ra&men,
da'a !n%eden rtada idi. N#te bugn, b!yle bir ders (karma&a 'er gnknden (k i'tiya(
vardr. Bir 'astalk sebebi bilinirse tedavisi de mmkn lur. i#te siyasi )elaketler kar#snda
da b!yle 'areket etmek gerekir. "i( #$'e yk ki, bir 'astal&n derin sebe$leri yerine, ilk
!n%e d#tan g!rnen arazlar tedavi lunur. Bir(k ki#inin, d#tan g!rnen arazlar
dzeltemeyi$, bunlar 'astal&n ger(ek sebe$leri ile kar#trmalarnn sebebi i#te buradadr.
"atta bu gibi kimseler b!yle bir sebebin varl&n inkara bile sa$arlar. Bundan dlay #imdi
aramzdakilerin bir(&u, Almanya'nn (!k#n, snu%un d&urdu&u eknmik zaruret ve
yklu&a ba&lyrlar. ;er(i 'erkes kendi $ayna d#ene katlanmak zrundadr. Bu, )elaketin
manasn ve geni#li&ini anlamak bakmndan, 'erkes i(in kesin ve zrlay% sebe$tir. "albuki
byk t$luluk, siyasi ve kltr y!nnden, rk ve a'lak bakmndan bu (!k#e $ek az ba#n
(eviriyr. Bu byk t$lulu&a da'il lanlarn $ek (&unda 'is ve akl yklu&u g!ze (ar$yr.
"aydi, (!k# sebe$leri 'akknda byk t$lulu&un bu #ekilde davranmasn kabul edelim.
1akat, aydn (evrelerin de bu (!k# eknmik )elakete ba&lamalar ve kurtulu#u eknmik
bir (!zmden beklemeleri, bana #imdiye kadar tedavisi imkansz kalm# sebe$lerden biri gibi
geliyr. H!k#te eknminin an%ak ikin%i ve 'atta (n% $landa kald&, birin%i rl siyas,
a'laki ve kan etkenlerinin ynad& anla#lrsa, an%ak zaman #imdiki )elaketin sebebine
inilmi# lur. B!yle%e kurtulu# ylu ve (aresini bulmak imkan da'iline girer. Bunun i(in
Almanya'nn yklmasnn sebe$lerinin ara#trlmas kesin bir !nem ta#r. ;ayesi, bizzat
'ezimeti yk etmekten ibaret lan siyasi bir 'areketin temelinde bu ara#trmann snu%u
vardr. 1akat, ge(mi#in i(inde ya$la%ak bu ara#trmalar srasnda, g!ze 'emen (ar$a%ak
snu(larla kadar )ark edilmeyen sebe$leri birbirine kar#trmaktan ka(nlmaldr. Bugnk
)elaketimizin akla klaylkla gelen ve dlaysyla en yaygn lan a(klamas #!yledirO Biz
ma&lu$ ldu&umuz sava#n snu(larna katlanmak zrundayz. Mani bu )e%i durumun sebebi,
ma&lu$ lunan sava#tr, i#te bu a'makl&a inanan $ek (k ki#i vardr. 1akat, bunu a&zlarnda
yalana dayanak larak dla#tranlarn saylar da'a da (ktur. "kmetin (ana&ndan yutmak
imkanm bulanlarn 'e$si b!yle 'areket etmektedir. ,evrim tara)tarlar, sava#n snu(larna
kaytsz kalan 'alka kar# k!t davranmadlar mJ "atta bu byk sava#n za)erle sna ermesi
ile an%ak byk ka$italistlerin ilgilendi&i ve Alman 'alknn ve i#(isinin b!yle bir #ey
ya$mamas gerekti&ini gayet %iddi larak iddia etmediler miJ :vet, bu dnya bar# #ak#ak+
(lar yk lan #eyin sade%e militarizmden ibaret ldu&unu ve Alman milletinin en gzel bir
dirilme lay i(in bayram ya$abile%e&ini ilan etmediler miJ Bu (evrelerde d#mann iyilikleri
takdir edili$, kanl kavgann btn su(u Almanya'ya yklenilmedi miJ Askeri 'ezimetin bile
millet i(in, !zel birtakm snu(lar d&uramaya%a& ilan lunmadan b!yle bir iddiaya kalk#lr
mydJ i#te btn devrim bu yl zerinden gidilerek ya$lmad mJ ,evrim, za)eri bizim
bataklklarmzdan (ald. "albuki Alman milleti i( ve d# 'rriyetlerine d&ru an%ak za)erle
gidebilirdi. Bedba't ve aldatlm# lan arkada#lar, sizlere srarmO ,urum b!yle de&il midirJ
Burada, )elaketin sebebini Ma'udiler tara)ndan askeri 'ezimete ba&lanmasnda ger(ekten bir
yzszlk vardr. "albuki Berlin'de, btn 'ainlerin merkez rgan larak yaynlanan
=rvvarts, bu de)a Alman milletinin, bayra&n za)er kazanarak memlekete getirmeye 'akk
lmaya%a&n yazyrdu. ,urum b!yle iken, #imdi bizim (!k#mzn sebebi ba#ka #ekilde
g!rle%ekti !yle miJ
:&er bu sayklamalar ve sa(ma s!zler, tamamen akllarn kaybetmi# )akat k!t niyet ve 'er
trl sa'tekarlktan uzak kalm# bir+i Hk kimseler tara)ndan 'er tara)a yaylm# lsayd, bu
byk yalan+r Illarla m%adele etmenin 'i(bir !nemi kalmazd. Ben de bu ylda
knu#maktan kurtulurdum. ;er(i bu mnaka#alar, davamz i(in .kavga edenlere baz deliller
sa&laya%aktr. 4!zlerin a&zdan (kar . Hkmaz de&i#tirildi&i bir devirde, bu deliller bizim i(in
)aydal la+I Haktr, i#te Almanya'nn yklmasn rdunun sn sava#ta yenik d#+/X[ me#inden
d&du&unu iddia edenlere verile%ek %eva$ bunlardr. "i( #$'e yk ki, sava#n
kaybedilmesi vatanmzn gele%e&i i(in lumsuz y!nden !nem ta#r. 1akat bu kaybedili# bir
sebe$ de&ildi. 5 da ba#ka sebe$lerin snu%uydu. Bu !lm kalm kavgasnn i #anssz bir
#ekilde sn bulmas zerine )e%i snu(larn d&mas, k)tu niyetli lmayan kimseler i(in
gayet a(k bir key)iyet idi. Maalese) bu durumu anlamayan baz kimseler rtaya (kt. =eya
i#in ger(ek y!nn bilmekle beraber *bu ger(e&e kar# !n%e m%adele ettiler ve 4nra nu
inkara kalk#tlar. Hk zaman bu 'eri)ler, gizli arzular * lduktan snra, k!rkledikleri
)elaketin bykl&nn (k ge( )arkna varyrlard.
Biz askerlerin yklmasnn srumlulu&u, tamamen nlara aittir. ' ,#n$ s!yledikleri gibi
%e$'ede bir 'ezimet yktur. ;er(ekte, 'ezimet nlarn 'areketlerinin snu%udur. Cimdi
iddiaya kalk#tklar gibi k!t bir kumandann eseri de&ildir. ,#man rdusu da krkaklardan
kurulmam#t. 5nlar da !lmesini biliyrlard. 4ava#n ilk gnnden itibaren Alman rdusuna
say%a stn lan d#man askeri, te('izat i(in btn dnyann de$ ve )abrikalarndan )ayda+
lanyrdu. Bundan !tr btn bu te#kilata ve dnyaya kar# Alman rdusu tara)ndan d!rt yl
byun%a kazanlan za)erler, bizim kumanda 'eyetimizin stnl& sayesinde lmu#tur.
Bugne kadar te#kilat ve idare y!nnden Alman rdusunun bir e#ine dnyada
rastlanlmam#tr. :&er baz kusurlar lmu#sa bunlardan ka(nlmas
imkanszdr.
Bu rdunun yklmas, bugnk )elaketimizin sebebi lmam#tr. Bu )elaket ba#ka %inayetlerin
snu%udur, i#te bu snu%un, da'a (k g!ze (ar$an di&er bir yklmann sebebini te#kil etti&i
s!yleniyr. Bu snu( #u d#n%elerden (kyrO Askeri bir 'ezimet, bu milleti veya bir devleti
b!yle bir (!k#e g!trebilir miJ -e zaman dan beri #anssz #ekilde ka$anan bir sava# b!yle
bir snu%a sebe$ lmu#turJ Milletler kaybedilen bir sava# snunda rtadan silinirle miJ
Bunun %evab gayet ksadrO :&er milletler askeri 'ezimetlerin de, a'lakszlklarnn kudret
nksanlklarnn, karaktersizliklerinin ve s!zn ksas liyakatsizliklerinin kar#l&m alm#
lurlarsa, bunun snu%u yukarda s!yledi&im gibidir. Ama askeri 'ezimet bu sebe$lerden
dlay de&ilse, snu( da'a yksek bir seviyeye d&ru ykselmek i(in bir kam( ya$ar. 5 milli
'ayatn mezar ta# lmaz. Eari' bir sr !rneklerle bu iddiann d&rulu&unu is$at eder.
Alman askerinin 'ezimeti liyakatsizlikten d&an bir )elaket de&il, ebedi adaletin 'akl bir
%ezas idi. "albuki bu ba#arszl&a liyakatsizli&in sebe$ ldu&u s!yleniyrdu. Menilgi gn
gibi rtada durmakla beraber, bir(k ki#inin g!zlerinden ka(an ve bu )elaketi 'a zrlayan
ger(ek sebe$ler nedense tes$it edilemiyrdu. 1elaketin sebebi, bnyemizde g!rlmek
istenmeyen birtakm zin%irleme laylarn en (k kku#mu# lannn d#arya vurmasndan
ibaretti, i#te bundan dlay, Alman milletinin bu 'ezimeti kabullenme #eklini yeniden
dzenlemeye ba&l lan laylar in%eleyiniz.
Baz (evrelerde, vatann u&rad& )elaketten dlay en adi #ekilde ve utanmadan, a(k(a
memnuniyet i)ade edilmedi miJ :&er kendisi b!yle bir %ezaya msta'ak de&ilse, kim bu
#ekilde 'areket edebilirJ ;er(ekten da'a da ileri gidilerek %e$'enin bzulmasnda rl
ynand& i)ti'arla s!ylenmemi# midirJ
Bunu ya$an, d#man de&ildi. "ayr, b!yle bir utanmann srumlulu&unu ta#yanlar
Alnanlardr. 1elaketin bu kimselere 'aksz larak darbe vurdu&u iddia edilebilir miJ 4ava#n
srumlulu&unu kendi muzlarna almak ne zamandan beri adet 'aline gelmi#tirJ "em de
laylar 'akknda 'er #ey bilindi&i 'alde...
"ayr, bin de)a 'ayrP Alman milletinin ma&lTbiyetinin asl sebebini birka( mevziinin askeri
bakmdan vazi)esini ya$amamasnda, ya'ut bir taarruzun snu(suz kalmasnda aramak yanl#
lur. Hnk, bir %e$'e, asker s)atyla ma&lT$ lmad. Bir %e$'enin (!k# de vatann
)elaketini 'azrlasayd, Alman milleti sava#a btn btn ba#ka bir surette ta'amml ederdi.
5 zaman bu 'ezimetin snu(larna di# sklarak ta'amml g!sterilirdi. Eesad)n 'yaneti,
ya'ut kaderin iradesi snu%unda gali$ gelen d#mana kar# Alman milleti+O Ntin kalbi bask,
#iddet ve 'iddetle dlar, ta#ard, i#te zaman millet, ma&lu$ rdular kar#lar, katlandklar
)edakarlktan dlay te)ekkr eder, nlar ba&rna basar ve Kei%''tan midi kesmemeyi tavsiye
ederdi. Eeslim lma bile aklla imzalanr, )akat srada kal$ gele%ekteki bir ykselme i(in
(ar$maya ba#lard. :&er, biz yenilgiyi iade%e kadere br(lu lsaydk, zaman ne glnr, ne
de dans edilirdi. Krkaklkla i)ti'ar lunmazd. Ie$'eden d!nen askere 'akaret edilmez*
bayrak ve kkarttan (amura batmazd. zellikle, bir ingiliz subay lan Ke$ingtn'un B(
Alman'dan bir tanesi 'aindir.B demesine )rsat verilmezdi. 1akat neti%ede, milletlerin bize
kar# lan 'rmet ve takdirlerinin sn krntlarn da yk ettik ve bitirdik, i#te, Almanya'nn
(!k#ne sava#n sebe$ ldu&u yalan en iyi
bu nktadan (rtlr.
Bu 'ezimetin snu%u 'i(bir zaman askeri zaa) de&ildi. "ayali
.laylar, da'a sava# (kmadan !n%e Alman milletini yiyi$ bitirmi#ti.
6
;eleneklerin ve a'lakn ze'irlenmesinin, beka i(gdsnn ve buna ba&l 'issiyatn
azalmasnn )elaket dlu snu(lar rtada idi. Fzun zaman bu )enalklar milletin ve
im$aratrlu&un temellerini
ymaya ba#lam#t.
Btn bu lanlarn tek srumlusu Marksist te#kilat ile Ma'udiler di. Malana inandrlan millet,
vatan 'ainlerine kar# aya&a kalka%ak yegane Bte'likeli dava%B lmak durumundan (karlm#
ve elinden a'laki 'ukuk sila'lar alnm#t.
:n byk yalanlarn daima bir ksmna inanlr. Byk 'alk t$lulu&u, i'tiyari ve #uurlu bir
#ekilde )enal&a atlmaz, )akat kalbinin en derin k!#esinin kandrlmasna imkan brakr.
Bundan dlay byk 'alk t$lulu&u, 'issiyatnn basit sadeli&i i(inde, k(k bir yalana
ka$lmazsa da, byk bir yalana aldanr. ;enellikle kendili&inden k(k yalanlar uydurur,
buna kar#lk byk yalanlar uydurmaktan utanr.
Byk 'alk t$lulu&u b!yle bir sa'tekarl& aklna s&dramaz, bu i#itilmemi# dere%ede
terbiyesiz ve sa'te a(klamalara inanamaz. "atta aydnlatlsa bile, yine de #$'elenir ve uzun
sre tereddt eder. Ama 'i( lmazsa snunda kendisine sunulan rasgele bir a(klamay d&ru
larak kabullenir.
:n adi yalanlar daima bir iz brakrlar. Bundan aldatma 'ususunda en yksek mertebeye
(km# lanlar, gayet gzel isti)ade ederler ve bu usul al(ak(a kullanrlar. Bu durumu en iyi
bilenle 'er zaman Ma'udiler ldu. Gaten nlarn 'ayatlar, tek ve byk bir yalan zerine,
yani rk s!z knusu ldu&unda, kendilerinin dini bir %emiyeti temsil ettikleri yalanna istinat
ediyrdu. Byk d#nrlerden 4%'$en'aur, byk bir ger(e&i rtaya kyan k(k bir
%mle ile nlar ebediyen te#'is etmi#tirO B Ma'udiler yalann byk statlardr B. Bu lagelen
ger(ekleri kabul etmeyen veya bunlara inanmak istemeyen, ger(e&in gali$ gelmesine 'i(bir
zaman katl$ yardm% lmaya%aktr.
Alman milleti i(in, uzun zamandan beri 'a)i) bir #ekilde bulunan 'astal&n birdenbire mt'i#
bir )elaket 'alini almas adeta sevin( duyula%ak bir lay kabul edilebilir. :&er bu b!yle
lmasayd, millet da'a yava# yava#, )akat mu'akkak surette yk lu$ gide%ekti.
4nunda 'astalk mzmin bir #ekle brne%ekti. 1akat bir (!k#n sn nktasnda 'astalk,
kendisini baz kimselere a(k bir #ekilde g!sterdi, insann* veremden (k, vebaya da'a
klay%a kar# kymas bir tesad) de&ildir. Biri !lm dalgalar 'alinde etra)a de'#et sa(ar ve
insanl& sarsar. ,i&eri ise yava# yava# yaylr. Biri krkun( bir krku verirken, di&eri a&r
a&r bir ilgisizlikle sn bulur, i#te snu( budurO Btn kuvveti ile, 'i(bir #eyden (ekinmeyerek
vebay alt etmeye (al#an insan, veremin !nne set (ekmek i(in $ek zay) bir te#ebbste
bulunur, insan vebaya 'akim ldu&u 'alde, vereme byun e&er.
Millet de bir v%uttur ve bu v%udun 'astalklar da ayn #ekilde %ereyan eder. :&er 'astalk,
da'a ba#lang(ta bir )elaket #eklinde rtaya (kmazsa, millet a&r a&r na al#r ve snunda
kurtulu# midi kalmadan yk lur gider. Bu ara kader bu yk lma srasnda bir mda'alede
bulunarak, 'astal&a yakalanm# kimseye mikrbu g!stere%ek lursa, bu durum $ek a%
lmakla beraber byk bir mutluluktur. ;er(ekten b!yle bir )elaket de)alar%a rtaya (kar. Bu
durumda, $ek byk bir gayretle derde deva bulmak imkan da'ilindedir. 1akat b!yle
durumlarda bile, 'astal& d&urmu# lan derin sebe$leri aray$ bulmak ve tanmak gerekir.
Burada da dikkat edile%ek nkta, ta'rik edi%i sebe$lerle meydana (kan kar#klklar arasnda
)arklar ayrt etmektir. "astal&a sebe$ lan unsurlar milli bnyenin i(inde ne kadar uzun
zaman kalm# ve nrmal bir #ekilde milli bnye ile birle#mi# ise, bu ayrm ya$mak da kadar
zr lur. ;er(ekten bir sre snra, mikr$larn milleti meydana getiren unsurlardan biri veya
'alkn zaruri bir )elaket diye ta'amml g!sterdi&i bir #ey larak kabul edilmeleri $ek klay
meydana gelir. Bundan snra i#in i(indeki yaban% ta'rik(iyi aramak lzumu duyulmaz, i#te
sava#tan !n%e uzun bar# yllarnda, birer )elaket larak kabul edilen birtakm durumlar rtaya
(kt. 1akat, baz istisnalar 'ari( 'i( kimse bunlarn ger(ek sebe$lerini aramaya !nem
vermedi. Buradaki istisnalar birin%i dere%ede eknmik 'ayata ait laylardr. Bunlar, 'erkes
tara)ndan di&er alanlarda vukua gelen arzalardan da'a byk bir ilgi ile idrak edilir. Bir(k
bzulma laylar meydana (kt ki, bunun i(in gayet %iddi mla'azalarda bulunmak gerekti.
:knmik y!nden s!ylenmesi gereken nktalar da #unlardrO 4ava#tan !n%e n)usun artmas,
gnlk ekme&in retilmesi knusu btn siyasi ve iktisadi i#leri arka $landa braktrd. Bu
durum gitgide da'a kesi) bir 'al ald. Maalese) tek bir 'al (aresi bulunamad. ;ayeye da'a az
zarar vere%ek yllardan ula#la%a& sanld. Avru$a'da yeni t$raklar elde etmekten vazge(ildi.
,nyann eknmik y!nden )et'edilmesi 'ayaline sa$lanld. B!yle%e !l(sz bir sanayi+
le#me 'areketine giri#ildi. Bunun ilk ve en !nemli snu%u k!yllerin 'ayat #artlarnn
bzulmas ldu. K!yden #e're akn ba#lad. ;nden gne byk #e'irlerde $rletarya says
(&ald. 4nunda k!yl+#e'irli dengesi tamamen bzuldu, i#te bu srada, zenginle )akir
arasnda krkun( bir ayrlk ba# g!sterdi, i'tiya( ile se)alet kyun kyuna ya#ad. Bu durumun
snu%u (k 'azin ldu. i#sizlik, insanlar avu%unun i(ine ald. 4nunda sn)lar arasnda siyasi
ba&lar k$tu, iktisadi geli#meye ra&men mitsizlik, da'a derin bir 'ale geldi ve 'erkes bunun
uzun sre bu #ekilde devam edemeye%e&i kararna vard.
insanlar, ne labile%e&i 'ususunda a(k bir )ikre sa'i$ lamadklar gibi, ne ya$a%aklarn da
bilemiyrlard. Bu kendisini belli e+den byk bir memnuniyetsizli&in en belirli vas)laryd.
"albuki ba#ka laylar bundan (k da'a )ena idiler. Milletin aklnda eknmik g!r#n 'akim
lmas, bu laylar d&uruyrdu.
:knminin, devlet 'akimi ve idare%isi mevkiine (kmas snu%u, $ara 'erkesin ibadet etmesi
ve !nnde byun e&mesi gereken bir tanr ldu. ;!klerin Eanrs gittik(e unutuldu. 4anki 5
i'tiyarlam# ve vakti ge(mi#ti de, 5'nun yerine Memmn $utu sayg bu'urdannn
dumanlarn )lyrdu. Bu srada esasl bir $i(le#me meydana geldi. Bu durum, milletin
ka'ramanl&a vara%ak y%e bir zi'niyete 'er zamankinden (k i'tiya% ldu&u srada,
!zellikle )elaketli bir lay te#kil etti. Almanya gnlk ekme&ini bar#( ve eknmik (al#ma
ylu ile sa&lamak te#ebbsnden dlay, bugn de&ilse, yarn sila'a sarlmak zrunda
kala%aktr. 3arann saltanat, maalese) $araya en (k kar# durmas gereken trite tara)ndan
da kabul edildi. 4aygde&er im$aratr, !zellikle asil sn) kendi maliyesinin bayra& altnda
t$lad& zaman, )e%i bir 'arekette bulunmu# ldu. Buradaki te'likeyi Bismar%k da takdir
edememi#ti. Bunu im$aratr le'inde kaydetmek gerekir. 1akat bu yla sa$makla, )iiliyatta
yksek )azilete sa'i$ kimseler, $arann de&erine byun e&mi# luyrlard. Hnk, kan asaleti
bu ylda yryn%e, yerini mali asalete brakmak zrunda kala%a& $ek a(k idi. Hnk mali
i#lemler, sava#lardan (k da'a klay ba#arl lurlar.
Bu durumda ger(ek ka'raman veya devlet adam i(in bankalarn adam lan Ma'udilerle
rasgele mnasebette bulunmak $ek uygun bir 'areket de&ildi. ;er(ekten kaba'atli lan bir
kimse, kendisine verilen u%uz ni#anlara 'i(bir !nem yak#tramaz ve bunu te#ekkr ederek
reddetmekten ba#ka bir #ey ya$amazd. 1akat kan bakmndan bu geli#me sn dere%e )e%i idi.
Asalet, kendisine 'ayat veren rk( 'ikmetini kaybetti. ,a'a (k, (evresinin (&unlu&u i(in
asalet unvanna layk luyrdu. :knmik bzulmann !nemli lay, #a'si mlkiyet
'ukukunun yava# yava# da&lmas ve genel eknminin ta'viller kanalyla #irketlerin
mlkiyetine d&ru kay#yd. Mlkiyetin bu terk edili#i, %retliler kar#snda !l(sz bir ran
ald. Brsa ba#ar kazand, a&r a&r ve mu'akkak bir surette milletin 'ayatn 'imayesine ald.
Almanya'nn servetinin uluslararas bir 'al almas ta'vil usul ile sa&land. Bu arada Alman
sanayinin bir ksm kendim bu akbete kar# krumaya (al#yrdu. 1akat Alman sanayi bu
m%adelede, istila% ka$italizm sisteminin, kendisine en sadk rta& lan Marksizm'le birlikte
ya$t& saldr snunda yenik d#t. A&r sanayine kar# giri#ilen m%adele Alman
eknmisinin Marksizm tara)ndan uluslararas 'ale skulmasnn a(k bir ba#lang%dr. :sa+
sen Alman eknmisi, Marksizm'in an%ak devrim srasnda kazand& ba#ar ile tamamen yk
edilebildi. Ben bu kitab yazd&m srada, Almanya'nn demirylu #ebekesine kar# giri#ilen
genel saldr, snunda ba#arya ula#t. Bu demir+. ylu #ebekesi uluslararas maliyenin a&na
d#t. B!yle%e uluslararas 4syal+,emkrasi en !nemli gayelerinden birine ula#t.
Alman milletinin eknmik y!nden u)aland&nn en a(k delili, sava# snunda Alman
sanayinin ve ti%aretinin ba#nda bulunanlardan birinin, Almanya'nn tekrar dirilmesinin
eknmik kuvvetlerle la%a&n iddia etmesidir. 1ransa, bu 'ataya (are bulmak i(in, !&retim
messeselerinin $rgramlarn tekrar 'manist temel ze+ rinde kurarken, bizde millet ile
devletin $ayidar kalmalar bir ide+W alin !lmez nimetlerine de&il, eknmik sebe$lere ba&l
la%a&na t dair sa(ma sa$an s!zler ykseliyrdu. 4tinnes'in eskiden rtaya att& bu
d#n%eler inanlmaya%ak dere%ede bir #a#knlk meydana getirdi. 1akat bu d#n%eleri
'emen i#lediler ve byk bir sratle btn #arlatanlarn a&zlarnda nakarat 'aline getirdiler.
Kader, devrimden snra bu 'eri)leri, devlet adam ad altnda Alman milletinin ba#na bela
etti.
BLM 69
Almanya'da sava#tan !n%e (!kmeyi 'azrlayan en krkun( laylardan biri de 'er y!nden, 'er
#eyin ve 'erkesin zerine ya$lan tel kinle, enerRinin yk edilmesiydi. "erkes kendisini bir
emniyetsizlik i(inde g!ryrdu. Bu durum kar#snda rtaya (kan krkaklk da 'erkesin
enerRisini yutuyrdu. &retim messeseleri de bu 'astal& #iddetlendirdi. 4ava# !n%esi
Almanya'da !&retim inanlmaya%ak dere%ede zaa)lar g!steriyrdu. Bu !&retim sistemi sade%e
sa) bir bilgi veriyrdu ve n)us ve kudret me)'umuna $ek az ba&l idi. 1erdin karakterinin
lu#umuna $ek az !nem veriliyrdu. Ayr%a srumluluk ta#mann verdi&i zevkin geli#mesine
dikkat edilmiyrdu, iradenin karar verme kudretinin geli#mesi de i'male u&ruyrdu, i#te bu
usuln kurbanlar lan Almanlar i(in sava#tan !n%e (k bilgili s)at kullanlyrdu. Biz
Almanlar seviliyrduk. Hnk bizden $ek (k )aydalanyrlard. 1akat bize sayg
g!stermiyrlard. 4ebe$ karakter zay)t. :&er Almanlar milliyetlerini ve vatanlarn
kaybederlerse buna $ek #a#mamak gerekirdi. Bu durumu Belde #a$ka btn memleket
dla#lrB darbmeseli gayet iyi i)ade etmektedir.
Bu uyu#turu%u yumu#aklk 'kmdarla lan mnasebetlere de sirayet edin%e, snu( (k
krkun( ldu. "kmdara 'i(bir zaman B'ayrB denmeye%ekti. "kmdarn lt)en
s!ylediklerinin 'e$si, tasdik edile%ekti. "albuki insan 'aysiyetinin en 'r g!rnm '+
kmdarn 'uzurunda gerekli ve )aydal labilirdi. Ma$lanlarn 'e$si dalkavukluktu ve
mnar#i bu dalkavukluklar yznden !ld. Bu rezil ve %vk 'eri)ler, en asil ta'tlarn yannda
kendilerini (k ra'at 'issetmi#lerdir. Bu adi adamlar 'er layda e)endilerine tam bir ba&llk
g!sterirlerken, insanl&n byk bir ksmna da 'akaret ediyrlard. "ele zavall t$luluklara
kar# kendilerim tek mnar#istler larak tantrlarken, yzszl&n en byk !rne&ini
veriyrlard, ister asil lsun, ister lmasn, bu ger(ek riyay an%ak bir slu%an ya$abilirdi, i#in
esas ara#trlrsa, mnar#inin ve !zellikle mnar#i )ikrinin mezar kaz%larnn yine bu 'eri)ler
lduklar g!rlr. Gaten bir snu( da (kmazd.
Bir dava u&runda 'arekete ge(en kimse, 'i(bir zaman sinsi bir dalkavuk gibi )aaliyet
g!stermez. Bir messeseyi kurtarmaya veya nu ilerletmeye karar vermi# lan kimse, bu
davaya kalbinin btn li)leri ile ba&lanmaldr. "er'alde, mnar#inin demkratik dstlarnn
ya$tklar gibi, ka$ ka$ dla#$ aley'te birtakm yalanlar s!ylememelidir. Eersine dava
adam, 'kmdar $ek %iddi bir #ekilde 'er #eyden 'aberdar ede%ek ve nu ikna etmeye
(al#a%aktr. :&er 'kmdar bir )elakete sebe$ la%ak karara varrsa, nun kendi iradesine
g!re karar vermekte 'r kalmasn reddede%ek ve bu men)ur karar kabul etmek 'akkn
kendisinde bulmaya%aktr. B!yle durumlarda bir te'like da'i d&a%ak lsa, mnar#iyi
'kmdara kar# krumaya me%burdur.
Bu te#kilatn de&eri sra ba#ta bulunan 'kmdarn #a'sna dayanyrsa, bu messese akla
gelenlerin en k!ts, en berbatdr. Hnk 'kmdarlarn sanld& gibi akl ve 'ikmete, 'atta
sade%e karaktere sa'i$ bir se(kin zmre meydana getirmeleri $ek enderdir. Bunun b!yle
lmaya%a&m dalkavuklu&u kendilerine meslek edinmi# lan kimseler iddia edebilirler. 1akat
btn d&ru ve namuslu kimseler, b!yle bir a$tall& ayaklar ile itmekten bile tiksinirler, i#te
bir devlet i(in de en de&erli lan kimseler bunlardr. "kmdar s!z knusu edilse bile, btn
'kmdarlarn g!znde tari', tari'tir ve ger(ek, ger(ekten ibarettir. Asla byk bir
'kmdarn #a'snda, byk bir adama tesad) edilemez. B!yle gzel bir tesad) milletlere
$ek az nasi$ lur. ,emek luyr ki mnar#i )ikrinin de&eri ve !nemi bizzat 'kmdarn
#a'sna istinat ettirilemez. 4ade%e Alla', ta% Byk 1rederi% gibi da'i bir ka'ramann veya
Birin%i ;uillaume gibi akll bir kimsenin ba#lar zerine kyma kararn alr. Bu #ans ise,
yzylda bir meydana gelir, $ek ender larak da'a da sk g!rlebilir. 1akat burada da )ikir
#a'sa aittir. Bu te#kilatn ru'u, btn d#nlerek meydana getirilmi# bir messesedir, i#te
bu sebe$ten dlay 'kmdar bir 'izmetkar seviyesine iner. 5 da artk bir makinenin
vidasndan ibarettir ve makinenin tmne kar# baz g!revlerle ykmldr. "kmdar da
yksek gerekler kar#snda e&ilmek zrundadr. Mnar#inin ta%n ta#yan 'kmdar, kendi ta+
%na kar# i#lene%ek %inayetlere g!z yummas gereken de&ildir. ;er(ek mnar#ist bu #ekil
davran#tan nu alkya%aktr ve alkymas gereken adamdr. :&er bu messesenin de&eri
)ikirde lmay$, ne #ekilde lursa lsun ta( giymi# #a'sta t$lansayd, (lgnlk ya$an bir
'kmdar da'i ta'ttan indirmek 'akk bulunmazd.
Cimdiden bu nktay a(k(a meydana kymak gerektir. ;nmzde, rtadan kalkm# baz
laylarn gittik(e yeniden sa'neye (k tklarn g!ryruz. Bu laylar, mnar#inin
yklmasnda ba# rl ynam#t, i#te #imdi bu 'eri)ler yzleri kzarmadan, yeniden
'kmdarlarndan ba'setmektedirler. "albuki birka( yl !n%e en m#kl anda 'kmdar terk
etmi#lerdi. Ama bugn kendilerinin yalanlarna katlmayan Almanlar, )ena kimseler larak
damgala maktadrlar. ;er(ekte bu krkak adamlar 6867 ylnda kzl $az band g!rr g!rmez
(il yavrusu gibi da&lan ve d!rt bir tara)a ka( #anlard. "kmdarlarn brak$, sila'larn
der'al bir kenara ata r ak ellerine birer bastn alyrlar, tara)sz byunba&larndan krkuyrlar
ve bar#sever burRuvalar gibi etra)ta 'i(bir iz brakmadan rtalktan kaybluyrlard. Bu
'kmdarlk #am$iynlar ve #ak#ak(lar birdenbire yk lmu#lard. An%ak devrim )rtnas
ba#ka 'eri)lerin sayesinde, bunlara yeniden 'er yerde Bya#asn 'kmdarPB diye ulumak
imkann vere%ek kadar dindi&i zaman, ta'tn bu 'izmetkar ve m#avirleri tekrar kendilerini
i'tiyatl admlarla rtaya (kardlar Cimdi yine bu adi 'eri)ler 'rs ve istek dlu s!zlerle etra)
kla(an edi$, Msr'n s&anlarna 'asret (ekiyrlard. "kmdar le'indeki gayretlerini ve
'arekete ge(me 'rslarn zr za$tedebiliyrlard. 1akat yeniden kzl $azubandlar rtalkta
g!rn$, eski mnar#i serab tekrar lun%aya kadar b!yle davrana%aklar ve snunda yine k!y
den ka(an s(anlar gibi da&l$ gide%eklerdi.
"kmdarlar, bu durumdan bizzat srumlu lmasalard, bu gnk #ak#ak(larna ra&men
kendilerine a%nabilirdi. 1akat bu 'kmdarlar #unu bilsinler ki, b!yle #!valyeler lursa
ta'tlar kaybedilir, )akat 'i(bir zaman bunlarla yeni ta'tlar kazanlmaz. Bu sadakat bugnk
!&retimimizin 'atalarndan biri idi. "atta bu knuda da a% bir intikam ald. Bu sadakat, ayn
z% laylar btn saraylarda meydana getirmi# ve mnar#inin temellerini a&r a&r
ykm#tr.
s
Bina sallanmaya ba#lad& srada ise buna sebe$ lanlar rtalktan i kayblu$
gitmi#lerdir. "i( #$'e yk ki krkaklar ve yze glen , 'eri)ler, e)endileri u&runda %anlarn
)eda etmezler. Bu 'kmdarlar , bu ger(e&i 'i(bir zaman !&renemediler. Bu eksiklikleri de
nlarn [ yk lmalar snu%unu d&urdu. Bu manasz !&retimden (kan snu(, srumluluk
krkusu ve 'ayati knularla ilgilenmek i(in bile
bir zaa) te#kil etti.
Bu salgn 'astal&n ba#lang( nktas, 'i( #$'e yk ki $arlament messesesi ldu. Hnk
bu messese sayesinde srumsuzluk mikrbu labratuarda rer gibi (&al$, etra)a yayld.
B!yle%e 'astalk yava# yava# btn )aaliyetlere sirayet etti. :n byk tesirini de devletin
)aaliyetleri zerinde g!sterdi. "er tara)ta ve 'er #eyde srumluluktan ka(nlmaya ba#land.
4ade%e yetersiz ve yar tedbirler alnd. Birisi bir srumluluk ala%ak lursa, kabul edilen
srumluluk en a#a& 'adde indirildi.
Kamu 'ayatnda ger(ekten zararl birtakm laylar ve bu laylarn devamll& kar#snda
btn 'kmetlerin aldklar tedbir ve vaziyet in%elenmelidir. Bu genel adili&in krkula%ak
!nemi /P0 klay%a g!rle%ektir. ;!zmzn !nnde duran !rnekler y&n i(inden sade%e
birka(n ele ala%a&m.
;azete%ilikte, basn devlet i(inde byk bir kudret gibi g!stermek $ek adet lmu#tur.
;er(ekten basnn !nemi byktr ve de&erini takdir etmemek 'atadr.
;azete kuyu%usunu ( ksma ayrmak mmkndrO
6. "er kudu&u #eye inananlar.
A. "i(bir #eye inanmayanlar.
R <. 5kudu&unu bir tenkit ru'u ile tetkik ettikten snra bir 'kme varanlar.
Birin%i ksma da'il lanlar say%a en kabark lanlardr. "alkn byk bir (&unlu&unu i(erir.
Mani milletin )ikir bakmndan en basit b!lmn temsil ederler. Bunlar d&um tari'leri
itibariyle veya ta'sil ve terbiyeleri bakmndan d#nme ve mu'akeme kabiliyeti
, lmayan, basl larak ellerine verilen 'er #eye inanan kimselerdir.
/
Bir de bu gruba, mu'akeme ya$abile%ek durumda lduklar 'alde, d#nme tembelli&i
dlaysyla ba#ka bir kimsenin da'a !n%e d#nm# ldu&u 'er'angi bir #eyi minnettarlkla
kabul eden ve kimsenin bu #ey i(in gayret sar) etmi# ldu&unu zanneden ve d&ru la%a&n
tevazu ile kar#layan Baklllar takmB da da'ildir.
H&unlu&u temsil eden bu ktle zerinde basnn tesiri (k byktr. Bunlar kendilerine
sunulan #eyleri in%elemek i(in istek g!stermezler, esasen bir #eyi in%eleyebile%ek kabiliyete
de sa'i$ de&illerdir. Bu gru$ %iddi ve ger(e&e sadk kalan yazarlar tara)ndan d&ru yl
g!sterili$ aydnlatldklar takdirde ms$et neti%e alnr. 1akat bu gruba bilgi verenler, rezil
kimseler veya yaban%lar ldu&u takdirde bu yaynn snu%u zararl lur.
ikin%i gruba gelin%e, bunlar say%a $ek byk bir yekTn tutmazlar. Bu gru$ !n%eleri birin%i
gruba da'il lu$, da'a snra a% 'ayal krklklarna u&radklar i(in kendilerine basl bir
metin #eklinde 'ita$ edildi&inde 'i(bir #eye inanmamaya karar vermi# kimselerdir. "er
gazetenin i(eri&i 'akknda at$ tutarlar. Btn gazetelerden ne)ret ederler. Bu gruba da'il
lanlara g!re, gazetelerin yazdklar #eyler yanl# ve yalandan ibarettir. Bu tr kimseleri idare
(k zrdur. Hnk ger(ek kar#snda da'i vesveseli kalrlar. Bu #u demektir ki, lumlu 'er i#
i(in bu kimseler kaybedilmi# birer elemandr.
(n% gru$, ikin%i gruba nis$etle da'a da k(k landr. 4aylar (k azdr. Geki
kimselerdir. Bunlar, d&u#tan ve g!rdkleri e&itim snunda d#nmeyi !&renmi#lerdir. "er
'ususta kendi ka)alarn%a bir 'km vermek isterler. 5kuduklar 'er #eyi derin bir tetkike,
etra)l bir d#n%eye ve de&erlendirmeye tabi tutarlar. Bir gazeteyi ellerine aldklar vakit,
gazetedeki yazar ile uzun sre zi'nen mesai birli&i ya$arlar. Bunun i(in yazarn g!revi
zrla#r. ;azete%iler de bu ti$ kuyu%ular an%ak ileriyi d#nerek severler.
Bir gazetenin yazlar zerine svay$ sundu&u budalalklar, bu kimseler i(in bir te'like te#kil
etmez. 5nlar, 'er gazeteyi ger(e&i an%ak ara sra yazan bir alay% adam larak d#nrler. Bu
kimselerin !nemi, zekalar bakmndandr, yksa saylarndan dlay de&ildir. Akl ve
'ikmetin bir de&eri lmay$, (&unlu&un 'er #ey demek ldu&u bir devirde ise bu 'al
)elakettir.
Bu kimselerin, a'laktan ma'rum, %a'il, k!t niyet sa'ibi e&itim%ilerin ellerine d#melerine
engel lmak bir devlet g!revi ve ayn zamanda birin%i dere%ede ssyal g!revdir. Bundan
dlay devlet bu gibi kimselerin yeti#melerine nezaret etmek ve adi makalelerin yaynna
engel lmak g!revi ile mkelle)tir. Bunun i(indir ki, devlet bal sini yakndan kntrl altnda
bulundurmaldr. Hnk basnn bu kimseler zerindeki n)uzu (k da'a kuvvetlidir. Bu da
ge(i%i bir : #ekilde de&il, devaml tesir ya$masndan ilen gelir. Basn byk s !nemini,
!&retti&i #eyleri devaml tekrar edebilmesinden kazanr.
I
6
Ba#ka 'ususlarda ldu&u gibi burada da devlet btn vastalarn ayn gayeye 'izmet etmesi
gerekti&ini unutmamaldr ve 'kmet Bbasn 'rriyetiB denilen sa(ma bir s!zden dlay a%ze
d#memelidir. Mksa b!yle bir durum* 'kmeti, g!revini eksik ya$ma&a ve mille +I ti )ayda
g!rd& bir gdadan ma'rum etmeye sevk eder. "kmet l 'i(bir kuvvetin durduramad& bir
azim ve kararla bu e&itim vasta+ avu%unun i(ine almal ve nu devlet ile milletin 'izmetinde
bulundurmaldr.
4ava#tan !n%eki basn 'angi gday sa&ladJ Bu basn en i&ren( bir ze'ir de&il miydiJ Btn
devletler Almanya'y yava# yava#, )akat mu'akkak surette !ldrmeyi bir g!rev kabul ettikleri
bir srada Alman milletine bar#(lk a#lanmad mJ Basn milletimizi a'lak d# bir
istikamette terbiyeye yardm% lmad mJ A'lak, !r) ve adetler irti%a larak g!sterilmedi miJ
Basn, devlet binasn ykmak i(in, tek bir darbe yete%ek #ekilde devlet tritesinin
temellerine girmedi miJ i ,evaml ele#tirilerle rdu a#a&lanmad mJ ;enel askerlik
'izmetine sabtaR ya$arak rduya ayrlan ta'sisatn reddini istemedi miJ Liberal denilen
basn, Alman milleti ve im$aratrlu&u i(in bir mezar kaz%sndan ba#ka bir #ey lmam#tr.
Bu knuda Marksist \[yalan%lk 'akknda s!ylene%ek bir #ey yktur. Kedi Bd#ardan
bakld&nda sanki bRekti) bir tutum i(inde kalarak B i(in s(an avlamak , gibi... 5nlarn
nazarnda yalan, bir 'ayati lzum ve i%a$tr. Bunlarn
/g!revi, Alman milletini uluslararas sermayenin ve bu sermayenin
O
sa'i$leri lan
Ma'udilerin esaretine skmak i(in milletin belkemi&ini krmaktr. Milletin bu t$tan
ze'irlenmesi 'areketine kar#, devlet 'i(bir te#ebbste bulunmad. Birka( gln( tesirsiz
kararname =e $ek #iddetli baz k!tlklere kar# birka( basit %eza ile yetinildi. Bazen
mda'ale ederek, bazen basnn de&eri ve !nemi teslim edilerek bu belann sevgisini
kazanmann mmkn la%a& sanld. 1a++ kat btn bu sa(malklara Ma'udiler tebessmle
kar#lk verdiler ve 2= sinsi bir te#ekkr ile br(larn !dediler. ,evletin bu miskinli&inin ve
a%zinin sebebi bu te'likenin anla#lmam# lmasnda de&ildi. 4ebe$, insan delirte%ek
dere%ede bir krkaklkla alnan karar ve tedbirlerden d&an zaa)t. Kesin ve k!kl tedbirlere
ba#vurmaya kimse %esaret edemiyrdu. 4ade%e g!stermelik tedbirlerle, gya bir #eyler
ya$tklarn sandlar ve ylann ka)asn eze%ekleri yerde nu #iddetle ta'rik ettiler. 4nu(,
eski durum de&i#medi&i gibi, ezilmesi gereken messesenin kuvvetinin yldan .yla artmas
ldu.
5 zamanki Alman 'kmetlerinin, milleti yava# yava# ze'irleyen ve kayna& Ma'udi lan
basna kar# kendini savunmas i(in a(t& sava# kararsz ve !zellikle bir gayeden yksun idi.
;erek bu m%adelenin !neminin takdiri, gerek vastalarn se(ilmesi ve sa&lam bir $lan
ya$lmas 'ususunda bilgiler eksikti. "er ka)adan bir sr ses (kyrdu. Bazen (k ileri
gittiklerini 'issettiklerinde, 'er'angi bir gazete%iyi 'a$se atyrlard. 1akat bu tedbir birka(
'a)talk veya birka( aylk bir i#ti. Mlan yuvasnn eski 'ali ile rtada durmasna 'i(bir #ey
s!ylenmiyr ve ya$lmyrdu. "i( #$'e yk ki bu durum, bir yandan Ma'udilerin kurnaz%a
davran#larnn, !te yandan k%a bir budalal&n snu%u idi. Ma'udi, basnn tamamna '%um
edilmesine msaade etmeye%ek kadar akllyd. Marksist gazeteler, 'alkn kutsal sayd& 'er
#eyin aley'inde en kaba bir #ekilde sava# a(arlarken, en adi ve $is bir dille devlete ve
'kmete saldrarak, milletin (e#itli $ar(alarn birbirlerinin aley'inde k#krtyrlard. Bu
srada burRuva+dernkrat Ma'udi gazeteleri de #iddetli s!zlerin 'e$sinden ka(nmaya gayret
ediyrlard. ;er(ekte bu Ma'udi gazeteler, b# ka)alarn an%ak d# g!rn#e bakarak 'km
verdiklerini, 'er #eyin de&erim i(eri&i ile de&il de, sade%e d#ardan g!rdkleri ile !l(tklerini
biliyrlard. Ma'udi basn, kendisine sayg ve riayeti insanl&n bu zaa)ndan )aydalanarak
sa&lyrdu.
Bu adamlar i(in 1rank)urt ;azetesi %iddi ve 'aysiyetli gazete i+di. Bu gazete 'i(bir zaman adi
tabirler kullanmaz, maddi sertlik ve #iddetlerin aley'inde bulunur ve daima m%adelesini
akln sila'lar ile ya$ard. 1akat ne gari$ti ki, bunlar akldan en (k yksun lanlarn ter%i'
ettikleri sila'lard.
Bu adamlar i(in 1rank)urt ;azetesi %iddi ve 'aysiyetli ama%n derin anlamn anlaya%ak
duruma ykseltmeden !ylesine bir ilim ile tan#k 'alde brakan yarm !&retimdi. :#yann
derin anlamn anlayabile%ek seviyeye (kmak i(in sade%e gayret ve iyi niyet bir i#e yaramaz.
Burada akl da gereklidir, 'em de d&u#tan kazanlm# bir akl... :n sn ilim daima derin ve
tabii sebe$lerin snu%udur. Cimdi bu anlattklarm biraz a(klayaym.
Lnsan 'i(bir zaman, tabiatn 'akimi lmak gayesine ger(ekten eri#ti&ine inanmak gibi
bir 'ata i#lememelidir. Marm !&retimin verdi&i gurur b!yle bir 'ata i#lemeye )rsat 'azrlar.
Eam aksine tabiatn 'akimiyetinin gere&ini ve zaruretini idrak etmek ve kendi 'ayatnn,
ykselmek i(in gereken, ebedi kavga ve gayret kanunlarna ne kadar ters d#t&n anlay$,
bilmelidir, i#te zaman, gezegenlerle gne#in eli$s #eklinde yl taki$ ettiklerini, ayn ve
yldzlarn d!ndklerini, kuvvetin 'er tara)ta ve tek ba#na zay) ezerek 'akim ldu&u ve
zay) kendi 'izmetim g!rdrmeye zrlad& veya $ar(alay$ da&tt& bir dnyada, insann
!zel kanunlara ba&l lmaya%a&n 'issede%ektir, insan da bu en byk akl ve 'ikmetin
snsuz $rensi$lerinin 'akimiyeti altndadr, insan bunlar anlama&a te#ebbs edebilir, )akat
bunlardan kurtulmaya 'i(bir zaman muva))ak lamaya%aktr.
Ma'udi !zellikle bizim )ikir sa$klar i(in, )ikir gazeteleri yaynlar. 1ran)urter Geitung ile
Berliner Eageblatt bu ti$ gazetelerdendir. Bunlarn i)ade bi(imleri !zel kuyu%ularna g!re
ayarlanm#tr. Bu )ikir basm, bu insanlar zerinde tesirli lur. ,#ardan bakld&nda (k
mnasebetsiz gibi g!rne%ek btn #ekillerden ka(nrlar, ama bu gazeteler kuyu%ularnn
kal$lerine ba#kalarndan aldklar ze'irleri aktrlar. A'enkli yazlarla kuyu%uyu sade%e sa)
ilmin veya yksek a'lakn kendilerim 'arekete getiren kuvvet ldu&u kanaati ile aldatrlar.
"albuki, ger(ek b!yle de&ildir. 5nlar bu vasta ile, rakibinin elinden basna mu'ta( ldu&u
sila' (eki$ almak i(in 'ile ve de'a dlu usule ba#vurmaktadrlar.
;er(ekte bazlar zrla %iddiyet ve a&rba#ll& yaymaya (al#rlarken, btn a'maklar buna
$ek klay kanarlar. Hnk di&erleri tara)ndan s!z knusu edilen tek #ey 'a)i) i'tiraslardr ve
bunlar 'i(bir zaman basn 'rriyetine te%avz de&ildir. "alka yalan s!ylemek ve yalana
inandrmak, nu ze'irlemek i(in isti)ade edilen ve 'er'angi bir %ezadan masum kalan usuln
uygulanmasna basn 'rriyeti denir. ,evlet adamlar di#li basn aley'lerine (evirmek
krkusu ile bu 'aydutlu&a kar# gelmekten (ekinirler. Bu (ekinme de $ek 'akldrlar. Hnk
bu adi gazetelerden birine kar# geline%ek lsa 'emen di&erleri nun tara)n tutarlar. Malnz
bu gazetenin m%adele usuln naylamazlar. 5nlar i(in s!z knusu lan #ey sade%e basn
'rriyetinin ve )ikrinin, a(k(a s!z s!yleme $rensi$lerinin mda)aas ve yaylmasndan
ibarettir.
i#te bu 'aykrmalar kar#snda en kuvvetli kimseler zay)larlar. Hnk bu kam$anya sade%e
byk gazeteler tara)ndan a(lr.
. i#te b!yle%e bu #artlar i(inde geli#en bu ze'ir, 'i( kimsenin kar# kymasna )rsat vermeden
milletimizin kannda ak$ gitti. ,evlet de bu 'astal&a kar# kuvvetli lamad. ,a'a !n%eden
kendisini 'issettirmi# lan im$aratrlu&un (!k# te'likesi i(in kullanlan (arelerin gln( ve
yetersiz lduklar der'al belli luyrdu. "er sila'la kendisini krumaya kalkan bir messese,
artk kendisini ka$$ kyvermi# demektir. "er sn), i( bzulmann a(k bir i#aretidir. ,#
yklma er ge( bunu taki$ ede%ektir.
Ben !yle ta'min ediyrum ki, bugnk nesil gayet iyi sevk ve idare edilirse, bu te'likeye
klay%a kar# kna%ak ve engel luna%aktr. ;nmzn nesli !yle laylardan ge(ti ki, bu
laylar 'enz bzulmam# lanlarn sinirlerinin kuvvetlenmesine yardm etti. "i( #$'e
edilmesin ki Ma'udilerin (k sevdi&i yuvaya bir el atld&, bu el kyma ile basn rezaletlerine
sn verildi&i ve bu ka$saml e&itim vastas devletin 'izmetine skuldu&u, millete yaban% ve
d#man lan kimselerin n)uzlarndan kurtarld& zaman, bu gazetelerde yine byk bir
)eryat k$a%aktr. 1akat bu* biz gen(lere, eskiden babalarmza ldu&undan da'a az bir sknt
vere%ektir. 5tuz santimetre byundaki bir bs, daima bir Ma'udi ylannn (ald& slktan
da'a kuvvetli ses (karr. yle ise brakalm nlar slk (aladursunlar...
Cimdi vere%e&im !rnek sava#tan !n%eki Alman 'kmetinin milliyet i(in en !nemli 'ayati
knulardaki yetersizli&ini ve a%zini bir kere da'a rtaya kya%aktr. 4iyaset, !r), adet ve a'lak
y!nnden 'alkn kirletilmesine $aralel larak ve ayn #iddette bir ba#ka ze'irlenme lay
da'a, bir(k yldan beri milletimizin )ertleri zerinde meydana geliyrdu. 1rengi ile verem
adeta yar# 'alinde idi. 1rengi byk #e'irlerde gittik(e #iddetini arttryrdu. =erem ise
memleketin d!rt bir tara)nda bir rak gibiydi, yakalad&m bi(iyrdu. 1rengiye kar#, devletle
beraber 'alk da teslim ldu. Iiddi bir #ekilde m%adele gerekiyrdu. C$'eli bir ila%n
ya$lmas ve kullanlmas, bu salgna kar# 'emen 'emen tesirsiz kalrd. Ga'iri laylar rta+
dan kaldrmaktan (k, sebe$lerle m%adele etmek da'a d&ru lurdu. 4ebe$, birin%i dere%ede
a#k ve )u'#a dayanmaktadr. 1u'u# ) )renginin krkun( yaylma snu%una sebe$ lmasa
bile, millet i(in yine zararldr. Hnk a'lak d#knl& bir milleti a&r a&r ve tamamen
ta'ri$ i(in yeterlidir.
Manevi 'ayatmzn Ma'udile#tirilmesi ve (i)tle#me tatbikatnn ]bir $ara meselesi #ekline
(evrilmesi zrriyetimiz zerinde er ge( zararl la%aktr. Eabii bir 'isten d&mu# s''atli bir
(%u&a kar#lk, ameli sa'ada, mali bir muameleden dnyaya gelmi# ma'suller rtaya
(ka%aktr. Bu mali muamele Alman milletinin izdiva(larna git+6 tik(e 'akim la%aktr. A#k
#iddetle 'km sryrsa da bu ba#ka ilerde luyrdu.
Bu knuda da tabiatla bir sre alay etmek $ek tabii mmkn+
P
'dr. 1akat intikam er ge( gelir
ve kendim bir sre snra g!sterir ve+insan ate# ba%ay sardktan snra bunun )arkna varabilir.
:vlenmenin nrmal ilk #artlarnn daima takdir edilmemesinden (kan snu(larn ne kadar
ta'ribe sebe$ ldu&unu, bizim asaletimize bakarak g!rmek klaydr. Burada bir (&almann
ksmen kibar 'ayattan d&an zrlama zerine, ksmen de mali sebe$ler zerine istinat eden
snu(lar de&erlendirilir. Bunlardan biri kann zay)lamasna, di&eri de ze'irlenmesine sebe$
lur. Hnk ma&azalarda tezga'tarlk ya$an Ma'udi kzlar ve kadnlar, sn Altes'in
zrriyeti+' ni sa&lamaya ve devam ettirmeye e'il saylrlar ve bununla bir Alteslili&in 'er
#eyine sa'i$ lurlar. "er iki 'alde de bundan tam bir 4ysuzla#ma 'asl lur. BurRuva sn)
bugn ayn yl zerinde yrmektedir. 5 da ayn snu(la kar#la#a%aktr.
"# lmayan ger(eklerin !nnden kaytsz bir #ekilde ge(i$ gitmek i(in a%ele ediliyr. 4anki
b!yle davranlrsa, var lan bir #eyi yk etmek mmkn la%akm# gibi d#nlyr. Ama,
byk #e'ir 'alknn a#k 'ayatnda )u'u# geni# bir yer almakta ve bu yzden )rengi salgn
gittik(e artarak saysz kurbanlar yutmaktadr. Bu ger(ek inkar edilemez, laylar rtadadr.
Bu t$lam bula#mann a(k !rneklerinin bir ksm akl 'astanelerinde, di&er bir ksm da ne
yazk ki (%uklarmzda g!rlmektedir. :vet !zellikle (%uklar, %insi 'ayatmzda bu krkun(
'astal&n devaml yayl#nn a(k delilleridir. H%uklarn 'astalklarnda anne ve babalarn
rezaletleri rtaya (kmaktadr.
Buna 'al (aresi bulmann (e#itli yllar vardr. Baz kimseler 'i(bir #ey g!rmezler veya 'i(bir
#ey g!rmek istemezler. C$'esiz bu #ekil davran#, en basit ve en iktisadi bir vaziyet alma
usuldr. Bazlar da gln( ldu&u kadar, yalan lan bir slu&un kutsal !rts ne brnrler.
Btn knularda sanki byk bir gna'tan ba'sediliyrmu# gibi knu#urlar ve 'er #eyden
!n%e, yakalanan gna'kar aley'inde en byk ne)retlerini belirtirler. 4nra da ybaz%a bir
ne)ret i(inde, bu dinsiz 'astal&a kar# g!zlerini ka$arlar ve 4dme ve ;amre'nin zerine
kkrt ve zi)t ya&drarak bu utanmaz insanl&a yeni bir ibret dersi vermesi i(in Eanr'ya dua
ederler.
-i'ayet (n% ksma da'il lanlar, bu salgnn bir gn sebe$ la%a& snu(lan $ek a(k
larak g!rrler. 1akat muzlarn silkerler. Ee'likeye kar# kyamaya%aklarm sanrlar. yle
ki, laylar kendi 'aline brakmak )ikrine inanrlar.
L#in d&rusu aranrsa, btn bunlar ra'at ve basittirler. 1akat #u unutulmamaldr ki,
millet bu kadar ra'at gidi#in kurban la%aktr. Ba#ka milletlerde de bunun b!yle ldu&u
#eklindeki ba'ane, $ek tabiidir ki bizim (!k#mzde 'i(bir #eyi de&i#tirmez. -edense
ba#kalarnn da ayn k!tlk i(inde lduklarn bilmek, bir(k ki#ide kendi a%larn
'a)i)letmeye yetmektedir. 1akat zaman da, 'angi kuvvetin kendili&inden ilk ve yalnz larak
bu salgna kar# gele%e&im ve 'angi milletlerin bu yzden yk lu$ gide%eklerini bilme
meselesi rtaya (kar. Bu da rkn de&eri 'akknda bir !l(dr. 1elakete g!&s geremeyen rk
!le%ek, yerini da'a kusursuz veya da'a sa&lam ve kar# kymaya da'a kabiliyetli rklara
braka%aktr. Bu knu 'er #eyden !n%e gen(likle ilgilidir, babalarn gna'lar nun%u nesle
kadar gen(lerden intikam alr. Bu ger(ek, kan ve rk aley'inde bir suikasttan ibarettir.
Kan ve rk aley'indeki gna', dnyamzn ilk i#lenen gna'dr ve bu gna'a kendini terk
etmi# bir insanl&n snunu g!steren bir i#arettir, i#te bu knuda sava#tan !n%eki Almanya'nn
durumu $ek ese) veri%i ldu. Bu )rengi 'astal&nn byk #e'irlere yaylmasn !nleye%ek ne
gibi tedbir alndJ 4algn !nlemek ve a#k 'ayatmzn bu BmammnisatinB unun stesinden
gelmek i(in ne ya$ldJ "alkn )rengiye yakalanmamas i(in ya$lan (al#malardan ne snu(
alndJ 5lmas mu'temel #eyler, bir bir saylrsa, bu srularn %eva$lar da kendili&inden
verilmi# lur.
n%e bu i#i 'a)i)e almamak gerekir. Bir(k nesillerin saadet ve )elaketlerinin bu
knuda alna%ak tedbirlere ba&l ldu&unu anlamak #arttr. Bu knunun milletimizin gele%e&i
ile yakndan ilgili ldu&u bilinmelidir, N#te b!yle d#nlrse, radikal tedbirler almak =I
radikal mda'alelerde bulunmak zrunlulu&u d&ard. "er #eyden !n%e milletin btn
)ertlerinin dikkatleri, m%adelenin !nemi ile beraber krkun( te'likenin zerine (evrilmeliydi.
"i( #$'e yk ki, ger(ekten kesin ve ta'amml edilmesi $ek zr lan me%buriyetlere 'erkes
uyduktan snra, alna%ak tedbirlere, ger(ek bir kurtulu# 'assas vermek mmkn lur. 1akat
bunun i(in knuyu kuvvetli ve c(k bir #ekilde rtaya kymak ve buraya (evrile%ek dikkatleri
da&ta%ak lan gnlk knular bir yana itmek gerekir. ,#ardan bakld&nda sa&lanmas
imkansz gibi g!rnen tedbirleri ve en (etin g!revleri yerine getirmek lazmdr. "alkn btn
dikkati ayn knulun stnde t$lanmal ve sanki !lm kalm meselesi gibi g!rnen bu
davann (!zmlenmesi gere&i 'erkese kabul ettirilmelidir. An%ak b!yle 'areket edilirse bir
millet kendi arzusu ile byk zrluklara katlanmaya kabiliyetli 'ale getirilebilir.
Bu $rensi$ yksek gayelere ula#mak durumunda bulunan kimseler i(in de ge(erlidir. B!yle
bir durumda lan bir kimse de g!reve an%ak byk $ar(alar 'alinde giri#melidir. Bu kimse
btn (abasn ][' g!revinin belirli bir b!lm zerinde teksi) etmelidir. Bu durum, g!rev
laykyla ya$l$ bitirilene kadar devam etmeli ve snra gayenin di&er $ar(alarna
ge(irilmelidir. :&er dava adam yrye%e&i ve )et'ede%e&i ylu b!yle birbirinden ayr
b!lmlere $ar(alamazsa ve bu b!lmlerin 'er birini byk bir ba#ar ile (!zmlemek i(in, b+
tn kuvvetini bir nktaya t$lamak metdundan ayrlrsa, gnn birinde mu'akkak ylunu
kaybede%ektir. "ede)e d&ru trmanmak i(in $ek byk enerRilerin devaml larak sar)
edilmesi gerektir ve 'i( #$'e lmasn ki bu ti$ (al#ma bir sanattr. "ede)e giden ylun
zrluklarn adm adm a#mak ve 'i( d#nmeden bu zrluklarn zerlerine saldrmak i(in
)aaliyet g!sterilmesi gerekir. Kmuta mevkiinde bulunan kimse, 'alka, ula#la%ak ve
)et'edile%ek lan ana 'ede)in bir b!lmn tek 'ede) diye tantmaya, insanlara dikkatlerini
vermeye layk biri%ik gaye larak g!stermeye ve bu nkta ele ge(iri lir ge(irilmez di&er
b!lmler zerinde de ba#arnn d&a%a&n anlatmaya muva))ak lmaldr, i#te insann 'ayat
ve mesle&inin bu kadar zr bir $ar(asna '%uma ge(mesi i(in gerekli ilk #art budur Mksa
'alkn byk bir ksm (k (abuk yrulur, g!revinden #$'eye d#er ve btn bunlar 'i(bir
zaman g!r# sa'as i(ine alamaz. Bunlar 'ede)i bir dere%eye kadar g!zlerinde saklayabilirler.
1akat g!zlerinin !nndeki yla an%ak k(k $ar(alarla bakabilirler+E$k yl%uluklarnn sn
nktasn bilen, )akat biti$ tkenmez ylun stesinden da'a iyi gelebilmek i(in nu $ar(alara
ayr$ azimli admlarla seya'atinin beklenen 'ede)im kendisi g!ryrmu#(asna yl alan
yl%ularn durumlar gibi... A(k(a s!yleyelim ki, bu kimseler an%ak bu #art altnda
niyetlerinden vazge(meden yl alabilirler.
i#te bu #ekilde, btn $r$aganda vastalarnn i#tirakiyle, )rengiye kar# m%adele knusu
milletin g!revi gibi g!sterilebilirdi. Bu maksat i(in imkan da'ilinde lan btn (arelere
ba#vurarak, )renginin, )elaketlerin en krkun%u ldu&unu 'erkesin ka)asna skmak gerekirdi.
Bu )aaliyete, btn bir milletin gele%e&inin veya yk lu$ bitmesinin, bu knunun
(!zmlenmesine ba&l ldu&u kanaati uyandrlana kadar devam etmek gerekirdi. An%ak,
uzun bir 'azrlktan ve gerekirse yllar%a (al#tktan snra, btn bir milletin dikkati ve bu
dikkatle beraber azim ve bilin%i yeter dere%ede uyandra+bilinirdi. L#te bundan snra da byk
)eragatler isteyen gayet a&r tedbirlere ba#vurmak mmkn lurdu. Bunlar ya$lrken 'alk
t$luluklarnn iyi niyetlerinin birdenbire yk lmas veya tedbirlerin gere&inin anlatlmamas
gibi bir durumla kar#la#lmazd.
"akikaten bu krkun( salgnn stesinden gelebilmek i(in g!rlmemi# ve i#itilmemi#
dere%ede )edakarlklara, (k byk (al#malara katlanmak gereklidir. 1rengiye kar#
m%adele, )u'#a, batl )ikir ve inan#lara, eski adetlere, salgnn rtaya (kt& zamana kadar
makbul saylan nazariyelere ve bu )a%iann !nemini kabul etmekle beraber baz (evrelerin
g!sterdi&i s&uklu&a kar# sava#may gerektirmektedir. Bunlar ister 'ukuki, ister a'laki bir
temele dayanarak ykmak i(in birin%i #art, gele%ek nesillere gen( ya#larda evlenme im+
kanlarn sa&lamaktr.
1u'u# insanl&a kar# bir ta'riktir. 1u'#u, a'lak kn)eranslar ve 'ukuki bir iyi niyet g!sterme
ile !nlemeye imkan yktur. 1u'#un !nlenmesi ve tamamen rtadan kaldrlmas da'a !n%e
baz #artlarn rtadan yk edilmesi ve baz yeni #artlarn da yaratlmas ile mmkndr. Bu
#artlarn ilki, insan tabiatnn ve !zellikle 'er erke&in i'tiya%na tekabl eden bir erken
evlenme imkannn sa&lanmasdr. Bu knuda kadn an%ak basit bir rl ynar.
insanlarn ne kadar sa(ma knu#tuklarnn ve i(lerinden ne kadarnn aklsz lduklarnn en
gzel !rne&i, ssyeteye mensu$ annelerin, kzlar i(in Bg!r$ ge(irmi#B bir damat bulunursa
(k memnun la%aklarna dair s!yledikleri s!zlerdir. Bu ti$ g!rm# ge(irmi# erkekler ise
nadir de&ildir, i#te b!ylesine bir damatla ya$lan izdiva(tan meydana gelen (%uk da, bu akla
ve bu d#n%eye uygun bir yaratk la%aktr.
Ayr%a zrriyette bir ta'dit meydana geldi&i ve tabiat tara)ndan 'er (e#it se(me 'areketine
engel lundu&u d#nle%ek lursa, b!yle bir te#kilatn ni(in devam etti&ini ve 'angi gayeye
yardm% ldu&unu bilmek bir mesele lu$ (kar. Bu da bizzat )u'u# de&il midirJ ;ele%ek
nesiler bu knuda artk rllerini ya$myrlar mJ Mksa b!ylesine %ani%e ve d#n%esiz%e en
sn tabii 'akk ve en sn tabii g!revi i'lal etti&imizden dlay, (%uklarmzdan ve trunlar+
mzdan bizim muzlarmza ne kadar lanet yklene%e&i idrak edilmiyr muJ i#te medeniyet
kuran rklar b!yle (!kerler ve yava# yava# rtadan silinirler.
;er(ekte izdiva( bile bir gaye larak d#nlemez. :vlenme insanlar da'a byk bir gayeye,
rkn (&almas ve bekasn 'ede) alan bir gayeye g!trmelidir. :vlenmenin yegane manas ve
g!revi budur.
Bu b!yle bilindikten ve kabul edildikten snra erken evlenmenin uygun lu$ lmaya%a&,
g!revini yerine getirmesi ile de&erlen+dirilebilinir. :rken izdiva( gen( aileye kusursuz ve
sa&lam bir zrriyet yeti#tirmesine imkan temin eden kuvveti vermesi bakmndan uygundur.
Curas vardr ki, erken evlenme, !n%eden ssyal tedbirler alnmadan ya$lmamaldr. Eedbir
alnmazsa erken evlenme akla da'i getirilmemelidir.
i#te bu k(k dava, ssyal y!nden birtakm kesin tedbirlere ba#vurulmadk(a (!zmlenemez.
4syal ldu&u s!ylenen Alman Ium'uriyeti mesken knusunu 'alletmekte a%z g!sterir ve
sade%e bu yzden evlenmeleri ta'dit ederse, )u'#u te#vik etti&i a(k(a g!rlerek bu davalarn
!nemi anla#lr. Ailelerin beslenmeleri srunla rina gerekti&inden az !nem verilmesi ve
%retlerin da&tl# #ekli, (&u zaman evlenmeye engel te#kil eden bir 'usustur.
1u'u#la m%adele edebilmek i(in evlenmenin k(k bir ya#ta imkan da'iline skulmas
gerekir. Bu da an%ak ssyal #artlarda !nemli de&i#iklikler sayesinde labilir. Ayr%a, terbiyede
ta'sil ile )iziki geli#im arasnda bir uzla#ma sa&lanmaldr. Bugn lise denilen #ey, eski
mdeline meydan kuma messesidir. Bizim !&retimimizde sa&lam bir )ikrin, an%ak uzun
zaman dayankl bir v%utta kalabile%e&i tamamen unutulmu#tur. Baz istisnalar dikkate
alnmazsa, bu dsturun d&rulu&u 'alk t$luluklarna bakld& zaman anla#lr.
;n ldu ki sava#tan !n%eki Almanya'da bu ger(e&e 'i( !nem verilmedi. Btn gna'lar
buna yklemekle yetiniyrlard. Gi'inleri tek y!nl larak aydnlatmakla milletin btnl&
garanti altna alnm# sanlyrdu. Bu 'atann %ezas, ta'min edildi&inden (k !n%e (ekildi.
Kmnizmin )aaliyet sa'as larak, a(lktan veya uzun sre az gda almaktan dlay (!km#
bir 'alk t$lulu&unu se(mesi bir tesad) de&ildir. Bu kmnizm i(in elveri#li lan (evreler
Almanya'nn merkezinde, 4aksnya'da ve Ku'r "avzas'ndayd. Btn bu yerlerde
Ma'udilerin yayd& bu 'astal&a kar#, akl denilen #eyin 'emen 'i(bir %iddi mukavemetine
rastlanmyrdu. Bunun da tek sebebi, zekann tamamen maddi larak )esada ve a'lakszl&a
u&ram# lmasyd. Bu durum da sknt ve g(lklerden ziyade, !&retim sistemimizden ileri
geliyrdu. ,#n%e g% yerine, yumru&un kesin snu%u tayin etti&i bir srada, )ikri terbiye
ve geli#menin yk edilmesi, yksek sn) mensu$larmz 'akim lma ve geli#me
yeteneklerinden yksun brakt. :sasen #a'si krkakl&n ilk sebebi (k zaman, v%uttaki
eksikliklerden ileri gelir.
4r) )ikri bir e&itimin i)rat dere%eye vardrlmas ve )iziki terbiyenin terk edilmesi, gen(
(%uklarda, %insi teza'rlerin d&masna ve ta'rikine sebe$ lur. 4$r ve beden terbiyesinin
(elik gibi sertle#tirdi&i gen(, evden d#an (kmayan, devaml #ekilde )ikri gdalarla a#r
dere%ede beslenen gen%e kyasla, #e'vani i'tiya(lar (k da'a az duyar. Akla uygun gelen
terbiye #ekli, #u 'ususu dikkate almaldr. 4a&lam bir gen%in kadndan bekleye%e&i
memnuniyet, a'lak bzuk zay) bir adamn kadndan bekleye%e&i memnuniyetten ba#ka trl
la%aktr. Btn terbiye gen%in, serbest zamanlarnda bedenini )aydal bir #ekilde takviye ve
geli#tirmek lmaldr. ;en(lerin, 'aylazlk etme&e, skak ve sinemalar kendi !z varlklar ile
dldurmaya 'aklar yktur. Hal#ma sresi bittikten snra =%udu kuvvetlendirmek gerekir.
=%ut, 'ayatn gnn birinde nu yumu#am# larak bulmamas i(in (elik gibi sertle#melidir.
;en(li&i terbiye edenlerin en kutsal g!revleri, bu (elik v%utlu gen(leri gele%ek i(in
'azrlamak ve nlar sevk ve idare etmekten ibarettir. &retim g!revlilerinin i#i sade%e akl ve
'ikmet telkin edi$, ilim !&retmek de&ildir. BKendi v%udu ile me#gul lmak 'erkesin #a'sna
ait bir i#tir.B )ikri zi'inlerden s!kl$ atlmaldr. "i( kimse zrriyetinin ve bunun neti%esi
larak milletinin zararna gna' i#lemek 'rriyetine sa'i$ de&ildir.
Beden terbiyesi ile beraber, ru'un ve maneviyatn ze'irlenmesine kar# da m%adele
edilmelidir. Bizim d# 'ayatmzn tamam
*
sanki bir k# ba'(esinde ge(er. Burada %insi
teza'rler ve ta'rikler )ilizlenir. 4inema ve tiyatrlarmza bir g!z atalm. Buralarda !zellikle
gen(li&in i'tiya( duydu&u gdalara asla tesad) edilmez. Bu inkar imkansz bir ger(ektir.
4inema binalarnn vitrinlerinde, ilan duvarlarnda en adi vastalara ba#vurarak, 'alkn dikkati
(ekilmek istenir. Bu #e'vet dlu 'ava, gen(lerin zerlerinde birtakm ta'riklere sebe$ lur.
"albuki gen(lerin i(inde bulunduklar devre b!yle #eylerle kar#la#mamalar gereken bir
devredir. Bugnk !&retim sisteminin ise gen(li&e $ek az memnuniyet veri%i )aydalar
lmaktadr. =aktinden evvel lgun duruma gelen gen(ler, vaktinden evvel ya#lanmaktadrlar.
Ma'kemelerden kulaklarmza birtakm laylar aksediyr. 5n d!rt ve n be# ya#larndaki
(%uklarmzn manevi 'ayatlar 'akknda krkun( ve k!t manzaralarla kar#la#yruz. ,a'a
ya#ta )renginin kurban lunursa, buna kim 'ayret ederJ =%utlar zay), d#nme g(leri
(rm# bir(k gen%in, byk #e'irlerin )a'i#eleri tara)ndan izdiva( srrna erdirilmi#
lduklarn g!rmek, bir se)alet de&il de nedirJ "ayr 'ayrP 1u'#u kaldrmak isteyen, !n%e
)u'#a sebe$ lan a'laki bzukluklar bertara) etmelidir.
Byk #e'irlerdeki medeniyetin a'laki vebas lan $islik yuvalar, 'i(bir #ey g!zetmeden ve
(karlmas mu'temel )eryatlara ka$lmadan kaldrlmaldr. ;en(lik bugn i(ine batt&
bataklktan (eki$ (karlmazsa rada b&ulu$ yk la%aktr. Bu durumu g!rmek istemeyen bir
kimse, 'i( #$'e yk ki, gele%ek nesillere istinat ettirilen atimizin yava# yava# )u'#a gark
lmasndaki su(a i#tirak et mis demektir. Bu temizleme 'areketi medeniyetimizin 'emen 'er
alanna yaylma'dr. Eiyatr, sinema, edebiyat, gzel sanatlarn di&er kllar, basn, duvar
ilanlar, sergiler medeniyetin ve devletin $rensibi lan a'laki bir )ikrin 'izmetine verilmelidir.
,# dnyamz, mdern egztizmin b&u%u kkusundan ve 'er trl s)u%a ve ikiyzllkten
kurtarlmaldr. Btn bu 'ususlar 'akknda gaye ve taki$ edile%ek yl, milletimizin )izik ve
a'laki s''atini krumak lmaldr. 1erdi 'rriyete tannan 'ak, rk kurtarmak g!revi
kar#snda ikin%i $landa kalr.
i#te an%ak bu tedbirler alndktan snra, bizzat salgn 'astalkla m%adele, biraz ba#ar midi
ile idare edilebilir. 1akat burada da yarm tedbirler bir i#e yaramaz. :n a&r ve en kesin
tedbirlere ba#vurulmaldr, iyi lma midini kaybetmi# 'astalara, 'enz sa&lam bulunan
'em%inslerine 'astalk bula#trabilme imkann vermek byk 'ata lur. Bu #ekil 'areket, bir
#a'sa )enalk etmemek i(in yz ki#inin !lmesine g!z yummak %insinden bir davran#tr.
1rengililer i(in, )rengili (%uk yeti#tirmek imkann vermemek, akla uygun en d&ru i#i
ya$mak demektir. Bu 'areket bir esasa g!re ve gere&i gibi ya$ld& takdirde, insanl&a kar#
en y%e 'islerle 'izmet edilmi# lur. B!ylesine bir 'areket milynlar%a bedba't a%lardan
krur ve bizi yava# yava# #i)aya kavu#turur. Bu ylda yrme karar, btn z'revi
'astalklarn a&r a&r yayl#na bir set la%aktr. Hnk gerekirse, #i)a bulmalar imkansz
'astalarn te%ridine karar verile%ektir. 1rengi )elaketine u&ram# bir kimse i(in bu barbar bir
tedbirdir. 1akat bu tedbir sayesinde gnmzdeki ve gele%ekteki nesiller kurtarlm# la%aktr.
Bir asrn ge(i%i a%lar, gele%ek asrlar )elaketlerden kurtarabilir ve kurtarmaldr.
1rengi ve nun vastas lan )u'#a kar# m%adele insanl&n en byk g!revlerinden biridir.
Hnk burada tek ve dar (evreli bir meselenin 'alli de&il, birbirini taki$ eden laylar
dlaysyla salgn 'astal& meydana getiren btn bir )enalklar serisinin yk edilmesi s!z
knusudur. =%udun bu yaras, ssyal, a'lak ve rki i(gdlerin d&urdu&u bir 'astal&n
snu%udur. :&er bu m%adele tembellik, sne$elik veya krkaklk yznden ya$lmaya%ak
lursa be# yz yl snunda milletlerin ne 'ale gire%eklerini #imdiden 'ayal etmek
mmkndr. Eabiatn yarat%s ile alaya kalk#madan 'i(bir )ert i(in Eanr'nn 'ayali ldu&u
s!ylenemeye%ektir. :ski Almanya bu salgna kar# a%aba ne #ekilde kar# kymu#+IFJ
Ma$lar btn i# sakin bir ka)a ile in%elendi&inde, insan #a#rtan fbir %eva$ alnr. ;er(i
'kmet (evrelerinde bu 'astal&n krkun( ta'ribat ve bunlarn snu(lar !l(lmese bile,
kabul edilmi#ti. 1akat bu salgna kar# m%adelede tamamen a%iz kalnyrdu. ,erin
tedbirlerden (k, basit m%adele usullerine ba#vuruluyrdu. 5rada burada )rengi 'akknda
kesin veya nazari baz )ikirler s!yleniyr, )akat 'astal&a sebe$ lan #eylerin devamna )rsat
veriliyrdu. 1ler )a'i#e muayeneden ge(iriliyrdu. Bu muayene mmkn ldu&u kadar %iddi
tutuluyrdu. "astalk g!rlrse, )a'i#e 'astaneye yatryrdu. 1akat yzeysel bir tedaviden
snra, 'asta tam #i)a bulmadan tabur%u ediliyrdu. B!yle%e )a'i#e insanl&n sa&lam kalan
ksmnn
zerine yllanyrdu.
Bir kruma ekibi kurulmu#tu. Bu durumda, tamamen iyile#memi# bir kimsenin 'er trl %insi
mnasebetten ka(nmas gerekiyrdu. Aks 'alde %ezaya (ar$trlrd. ;er(ekten bu tedbir iyi
idi. 1akat uygulamada 'emen 'emen lumlu bir snu( vermedi.
:&er bu )elakete u&ram# lan bir kadn ise, (k de)a k!t birtakm #artlar altnda kendi
sa&l&n (alan erke&in aley'inde #a'itlik ya$mak zere ma'kemeye gitmekten ka(nyrdu.
:sasen bunun kadna bir )aydas da yktu. "atta aksine bu i#ten zarar g!re%ek lan kadnd.
Hnk (evresinde dstlu&unu kaybede%ek ve k!t bak#lara 'ede) la%aktr. "em de ayn
akbete u&ram# bir erkekten da'a (k k!tlene%ektir. Bir de )rengiyi yayan bizzat k%a ise,
zaman i# da'a da kar#a%aktr. Bu durumda zavall kadnn k%asn #ikayet etmesi gerekir miJ
:&er #ikayet etmezse ne ya$malJ
:rke&e gelin%e bu salgna maalese) kendili&inden u&ram#tr. ;enellikle bu bela )azla i(ki
i(tikten snra ba#na gelmi#tir. :le ge(irdi&i kadnn durumu 'akknda bir 'km
veremeye%ek kadar sar'#tur. "astalkl )a'i#eler bunu gayet iyi bilirler. Bundan dlay
sar'# erkekleri avlarlar. -eti%ede ga)il erkek )rengiye yakalandktan snra ne kadar
d#nrse d#nsn artk kadn 'atrlayamaz. "ele iki byk #e'ir lan Berlin ve Mni' ile
di&er kalabalk yerlerde buna #a#lmamas gerekir. "em de erkeklerin (&u bu byk #e'irlere
%ivar illerden gelen kimselerdir. Byk #e'irlerin (eki%ilikleri kar#snda tamamen
te%rbesizdirler. Ayr%a 'asta lu$ lmad&n kim bilebilirJ Bir(k kereler iyi ldu&u sanlan
bir erkekte 'astalk nksediyr ve byk )elaketler 'azrlyr da insann kendi si 'i(bir #eyden
#$'elenmiyr.
N#te bu salgna kar# alnan kanuni tedbirlerin uygulamadaki snu%u 'emen 'emen bir 'i(ten
ibaret kalyrdu. 1a'i#elerin de muayene usulleri ayn ba#arsz snu%u veriyrdu. "atta #i)a
bulma i'timali bile #$'eli idi. ;er(ek durum #!yle idiO 1rengi btn tedbirlere ra&men
gittik(e da'a byk bir 'zla yaylyrdu, i#te bu snu( bu usullerin ne kadar tesirsiz
ldu&unu a(k(a rtaya kymaktadr. Hnk tedbir diye ya$lanlarn (&u yetersiz veya
gln( #eylerdi. "alkn a'laki )u'#una kar# 'i( m%adele edilmiyrdu. Btn bunlar
!nemsiz bir #ey gibi saymaya e&ilimi lan bir kimse, bu )elaketin yayl#na dair istatistiklerin
rtaya kyduklar ger(ekleri iyi niyetle in%elesin ve sn yzyl i(indeki art# mukayese etsin
ve bu geli#me kar#snda biraz akln kullansn, e&er ba#ndan ayaklarna kadar na'# ve
s&uk bir r$ermenin dla#t&n 'issetmezse, bir e#e&in zekasna sa'i$ demektir.
:ski Almanya'da bu kadar kkmu# bir lay kar#snda ne kadar zay) ve yetersiz tedbirler
alnm# lmas da milletin bzulmasna bir i#aret larak kabul edilebilir. "er #eyin
m%adeleden ibaret ldu&u bu dnyada, mka)at bizim kendi samimiyetimizden ibaret lan
bir m%adelede e&er kuvvet bulunmazsa, ya#ama 'akkmz da kaybetmi#iz demektir. Hnk
dnya, tamamen kesin 'al (areleri uygulayan kuvvetlilerin maldr, yarm tedbir alanlarn
de&ildir.
:ski im$aratrlu&un en a(k bzulma laylarndan biri de kltr seviyesinin a&r a&r
d##yd. Kltr derken, bugn i(in medeniyet kelimesi ile i)ade edilen #eyden
ba'setmiyrum.
,a'a n dkuzun%u yzyln snlarnda bizim sanatmza gne kadar 'enz me('ul ve
yaban% larak kabul edilemeye%ek bir unsur girmeye ba#lam#t. "i( #$'e yk ki, da'a eski
devirlerde bir(k zevk 'atalar i#lenmi#ti, )akat bu gibi durumlarda da'a (k bir sanatkarn
(kmas laylarna tesad) ediliyrdu. ,a'a snra gelen nesil bu sanatkarlarn eserlerinde bir
dere%eye kadar tari'i de&er bulabilmi#ti. Hnk bu 'al, 'i(bir sanat vas) lmayan ve
tamamen d#n%e g%nn nksanl& dere%esine varan bir )ikri d##ten ileri gelen bir
de&i#menin rn de&ildi. Kltr seviyesinin d##nn g!rnmleri, da'a snralar siyasi
(!k#n g!ze (ar$mas ile rtaya (kt. ;er(ekte kmnizm* kmnistli&in tek %anl kltr
#eklidir ve nun )ikir sa'asndaki biri%ik g!rn+
I mdr. R. Bu te#'isi gari$ bulanlar, yalnz%a kmnistle#tirilmek saadeti+
R ne eri#mi# devletlerin sn)n in%elesinler. Bu in%elemeyi ya$anlar, . devlet(e resmen tannan
ve kabul edilen sanat larak delillerin ve semblistlerin garabetleri ile kar#la#a%aklar, 'ayret
ve de'#et i(inde kala%aklardr. 5nlar kbizm ve dadaizm me)'umlar altnda n dkuzun%u
asrn snlarnda tandk. Bavyera'da 4vyet Ium'uriyeti'nin ksa devri zamannda bu lay
rtaya (km#t. ,a'a sralar +* da, btn resmi duvar ilanlarnn, gazetelerdeki reklamlarn
sade%e siyasi bzulmann damgasn de&il de kltr y!nnden (!k#n i#aretlerini ta#dklar
te#'is edilebilirdi. 6866 ylndan bu yana ltristlerinY ve kbistlerinY Y sa(ma s!zlerinde
kendilerini g!stermeye ba#layan #ekilde bir kltr ykl# altm# yl !n%e lsa, va'ametini
g!zlemledi&imiz siyasi (!k#e kyasla da'a zr ta'min lunabilirdi.
Altm# yl !n%e dadaist ad verilen bir sergi imkanszd ve bunu a(maya kalkan akl
'astanesine ka$atlrd. Bu salgn 'astalk 'ayat yz g!remezdi. Hnk kamuyu bunu kabul
etmezdi. ,evlet mda'ale etmezlik ya$amazd. Keza bir milletin )ikri (lgnl&n i(ine
atlmasna engel lmak bir 'kmet i#i idi. B!yle bir geli#menin gnn birinde sn bulmas
gerekirdi. Hnk b!yle bir sanat #ekli ger(ekten genel d#n# ka$sad& gn, insanlk i(in
snu%u en a&r lan alt st lmalardan biri meydana gele%ekti. Lnsan beyninin tersine d&ru
geli#mesi bu #ekilde ba#lam# la%akt, N#te bunun ne #ekilde bite%e&i d#nln%e insan ister
istemez titriyr.
4n yirmi yl i(inde kltrmzn geli#mesi in%elene%ek lunursa, geri%i 'areketlere ne kadar
dalm# ldu&umuz de'#etle g!rlr ve 'er tara)ta kltrmz er ge( !ldre%ek birtakm
'astalkl urlar yeti#tiren t'umlara rastlarz. Burada da yava#(a seyreden bzulma 'alindeki
bir dnyann (!kme laylarn ayrt edebiliriz. Bu 'astal& yenemeye%ek lan milletlerin vay
'alineP
Bu 'astalkl laylar Almanya'da 'emen 'emen 'er alanda g!rlebilirdi. Artk 'er #ey en sn
nktay da a#m#, u(uruma d&ru
Y 1tristO 6869 ylnda italya'da rtaya (kan ve ge(mi#, #imdiki ve gele%ek zamanlarn
duyumlarn bir arada g!stermeyi ama( edinen.
YY KbizmO 6869+68<9 arasnda eserler vermi# lan sanat kulu. :#yay gemetrik bi(imde
g!stermeyi ama( edinen.
sratle gidiyr gibiydi. Eiyatrnun seviyesi gitgide da'a da d# yrdu. :&er saray tiyatrsu
sanatn )a'i#ele#mesi aley'inde 'areke etmeseydi, kltr etkeni lan tiyatr sanat kesin bir
bi(imde rta dan kalka%akt. Birka( istisna 'ari(, di&er sa'ne yunlar 'alde idiler ki,
bunlara gitmekten ka(nmak, millet i(in (k iyi bir 'areket lurdu. ;en(leri sanat
merkezlerinin/P0 (&una g!ndermemek, i( bnyedeki bzulmann en ese) veri%i i#aretiydi. Bir
mzenin ka$sna aslmas gereken Bgen(lerin girmeleri yasaktrB ilan 'i( skl$ utanlmadan
bu sanat merkezlerinin ka$larna knuyrdu. "er #eyden !n%e gen(li&in e&itimine yardm%
lmalar i(in )aaliyet g!stermeleri ve ya#l kimselerin e&len%elerine 'izmet etmemeleri gere+
ken bu yerlerde, bu tedbirlere ba#vurulmasnn garabetini bir kere d#nnz. :ski devrin
dram yazarlar bu tedbirler 'akknda ne derlerdiJ Kim bilir 4ebiller nasl galeyanla, ;et'e
nasl bir 'iddetle ba#n (evirirdiJ 1akat yeni Alman #iiri kar#snda 4%'iller, ;et'e ve
4'akes$eare nedir kiJ :ski, k!'ne ve mdas ge(mi# bir devrin, birer laylarP i#te bu devrin
g!ze (ar$an ve en belirli vas) budur. Bu devirde sade%e $is #eyler meydana getirilmekle
kalnmam#, ayr%a ge(mi#in byklkleri de lanetlenmi#tir. Bu gibi laylar 'er an g!ze
(ar$maktadr. Bir devrin ve adamlarn eserleri ne kadar basit ve se)ilane ise, ge(mi#teki
bykl&n ve #ere)in i#aretleri de kadar ne)retle kar#lanr. Bu (e#it devletlerde ter%i'
edilen #ey, 'er trl mukayese imkann rtadan kaldrmak ve kendi adi maln men)aat larak
yalan%lkla sunmak i(in insanl&n ge(mi#teki 'atralarn silmekten ibarettir. Bundan dlay
'er yeni kurulu# ne kadar adi ve ese) veri%i ise, ge(mi# devirlerin sn kalntlarn yk etmek
i(in kadar (aba g!sterir. "albuki insanl&n ger(ek ve byk bir yenile#mesi, eski nesillerin
en gzel eserlerine kendini vermekle ve 'atta nlarn de&erlerini da'a (k g!stermeye
(al#makla lur. ;e(mi# devrin kar#snda slgun bir duruma d#mekten krkmaz ve insan+
l&n kltr 'azinesine !ylesine katlr ki, (k zaman eski eserlerin 'atrasn devam ettirerek
nlara layk lduklar saygy g!stermek i(in bizzat (aba sar) eder. B!yle%e yeni sanat
eserlerine de devrin tam bir anlay#n sa&lamak imkan elde edilir.
,nyada kendi kendine de&erli bir #ey rtaya kyamayan ve bu (abay g!stermeyen bir
kimse, ger(ek sanat eserlerinin 'e$sine kn besler ve !zellikle nlar inkar eder, 'atta ta'ri$
etmekten byk 'az duyar. Bu sade%e genel kltr alanndaki yeni 'areketlerde de&il, ayn
zamanda siyasi laylarda da b!yledir. Bir devrim 'areketi ger(ekte ne kadar az bir de&er
ta#rsa, devrim 'areketi eski #ekillere kadar (k kin besler. Burada da kendi eserini takdire
layk gibi g!sterme iste&i, ge(mi#in iyi ve ger(ekten yksek de&erde gnmze intikal
ettirdi&i 'er'angi bir #eyine kar# k!r k!rne bir kine sebe$ labilir. Mesela byk
1rederi%'in tari'i 'atras yk edilemedik(e 1rederi% :bert an%ak ilerisi i(in knan bir kayt
altnda 'ayranlk d&urabilir. Cans 4u%i ka'raman eski Bremen 4emer%isi ile kyasta* ay
kar#sndaki gne# gibi yer alr. An%ak gne# battktan snra, ay g!rlebilmektedir, i#te yeni
aylarn, yldzlara kar# besledikleri kinin sebebi buradadr.
Kader bir sre i(in iktidar 'er'angi bir de&ersiz 'eri)in ku%a&na att& zaman, kimse
ge(mi#i sade%e (amura skmakla ve lanetlemekle yetinmez, kendisini yzeysel ara(larla
ele#tiriden kurtarmaya (al#r. Bu knuda ibret alna%ak !rnek yeni Alman Kei%''nn krunma
kanunlardr.
Meni bir )ikir, yeni bir g!r# yeni bir dnya d#n%esi, yeni iktisadi ye siyasi 'areketler, btn
ge(mi#i inkar etmeye, nu k!t veya de&ersiz g!stermeye kalk#rsa, sade%e bu davran#,
insann sn dere%e i'tiyatl ve kuruntulu lmasna yetmelidir. Hk zaman b!yle bir kinin
rtaya (k#, ya kini besleyen adamn $ek de&ersiz lmas, ya da k!t bir niyetin
bulunmasdr, insanl&n ger(ekten 'ayrl bir yenile#mesi, daima ve snsuza kadar sn
sa&lam, temelin bulundu&u yerde in#aata ba#lama i#ini stne ala%aktr. 5 gnmzdeki
kurulu ger(eklerden )aydalanmaktan utanmaya%ak ve (ekinmeye%ektir. Hnk btn kltr,
insann kendisi gibi, an%ak uzun bir geli#menin snu%udur. Bu geli#mede 'er nesil binay in#a
etme 'ususunda kendi ta# ve 'ar%n getirmi#tir. ,emek ki devrimlerin ru'u ve gayesi bu
binay ykmak de&il, k!t lan veya k!t ya$lm# #eyi rtadan kaldrmak, var lan #eyin
yannda yeniden rtaya sa&lam ve da'a )azla bir #ey kymaktan ibarettir. An%ak b!yle
ya$lrsa insanl&n geli#mesinden s!z edilebilir ve ndan s!z etmek 'akk mev%ut labilir.
Mksa dnya 'i(bir vakit kar#klktan kurtulamaz. Hnk bu 'alde 'er nesil ge(mi#i inkar
etmek 'akkn kendinde bula%aktr. B!yle%e 'er nesil, bir i#e giri#meden ge(mi# devirlerde
ya$lanlar yk etmek 'akkna sa'i$ ldu&unu iddiaya kalk#a%aktr. 4ava#tan !n%eki
kltrmzn genel durumundaki en 'zn veri%i tara), sade%e estetik ve genel g!rn#
itibariyle kendi alannda yenilikler rtaya kvmaktan a%iz lu#u de&ildi. :se) yaratan durum
kendinden da'a byk lan ge(mi# devrin kltrn lekelemek ve rtadan silmek 'ususunda
beslenen kin idi. 4anatn btn dallarnda, !zellikle tiyatr ve edebiyatta yirmin%i yzyln
ba#ndan itibaren da'a !nemsiz ve da'a az eser meydana getirildi. Mda en iyi eserleri
a#a&lyrdu.
:ski eserler, ad ve zaman ge(mi# k!'ne #eyler larak g!steriliyrdu. 4anki bu devirde, kendi
utandr% yetersizlikleri bir yksek eser vermi# gibi... i#te ge(mi#in ba#arsn, 'alin
g!zlerinden uzak tutmak ve !rtmek i(in sar) edilen (aba, bize gele%ek gnlerin 'avarilerinin
ne mal lduklarn a(k(a g!stermektedir. Bu )aaliyete dikkatle baklrsa, yeni veya sa'te
kltr 'areketleri s!z knusu lmad& anla#lrd, 4ar) edilen (aba, bizzat medeniyetin
temellerini ykmak i(indi. B!yle%e gne kadar sa&lam kalm# lan gzel sanatlar,
d#n%eler ve 'isler (lgnl&n batakl&na, mmkn ldu&u kadar derin batrla%ak ve manevi
y!nden siyasi kmnizme yl a(la%akt. 3eri%les asr 3art'enn ile maddiyat kazanm#sa,
bugnn kmnist $ar(alar da birka( )ilz) bzuntusu kbistlerle maddi bir #ekil alm#tr.
Bu 'usus ele alnd& srada, milletimizin bir ksmnn g!zle g!rlen krkakl&na da dikkat
etmek gerekir. Bunlar !&renim ve t$luluk i(indeki durumlar itibariyle, kltrne kar#
giri#ilen bu te%avzlere bir %e$'e meydana getirmeli idiler. 4ade%e kmnist sanat
'avarilerinin ba&r#malarndan krkarak 'er trl %iddi diren%inden vazge(tiler ve b!yle%e
zaman ka(nlmas imkansz sanlan akmn ku%a&na kendilerini attlar. Hnk bu kmnist
sanat 'avarileri kendilerini se(kin birer yaratk larak kabul etmeyenlere #iddetle saldrdklar
gibi, nlar geri ka)al adam diye damgalay$ te#'ir ediyrlard. Bu yar delilerin ve sa(ma
sanat dlandr%larnn it'amlarndan krkuluyrdu. 4anki )ikir y!nnden bzulmu# bu
'eri)lerin ve milleti aldatanlarn ya$tklarn anlamamak ay$ la%akm# gibi...
Bu kltr (raklar, deliliklerini kudretli bir esermi# gibi g!stermek i(in gayet basit bir
vastaya sa'i$tiler. 5nlar, anla#lmaz 'er eseri, 'ayretler i(inde kalm# dnyaya, kendi
i(lerinde Bya#anlm# laylarB ad altnda sunuyrlard. B!yle%e itiraz ede%ek $ek (k ki#inin
s!zlerini da'a ba#tan a&zlarndan (eki$ alyrlard. Bunun bir te%rbeden ibaret ldu&unda
'i( #$'e yktu. An%ak anla#lmayan tara), sa&lam dnyaya, karmakar#k )ikirlere
yakalanm# kimselerin veya katillerin duygusal a$tallklarn sunmalarnda bir anlam bu+
lunmas idi.
Bir Mauri%e vn 4%'vvind'in veya bir B!%klin'in eserleri de yakndan ya#anm# te%rbelerdi.
1akat bunlar baz sytarlar tara)ndan de&il, Eanr'nn lt)una eri#mi# yazarlar%a ya#anm#
te%rbelerdi. 1akat bu knuda aydn (evrelerin ese) edile%ek krkakl&n g!rmek ve anlamak
mmknd. Bu (evreler milletimizin sa&lam i(gdsnn ze'irlenmesi kar#snda, sanki
'er'angi bir %iddi diren( !nnde #a#r$, m'lanm# gibi duruyrlar ve adi (lgnlklarn i(in+
den (k$ kurtulmak g!revini 'alktan bekliyrlard. Bunlar sanattan anlamyrmu# gibi
g!rnmemek i(in, sanata kar# btn bu 'yanetleri satn alyrlard. 4nunda i# iyi ile k!ty
ayramaya%ak kadar kar#t.
5n dkuzun%u yzylda, Almanya'nn #e'irleri medeniyet merkezi vas)larn kaybederek,
yalnz birer g!( merkezi seviyesine indiler. Byk #e'irlerimizin mdern $rletaryasnn
turdu&u yere kar# duydu&u $ek az ba&llk, artk 'erkesin tesad)en ili#i$ kald& bir
nktadan ba#ka bir #eyi s!z knusu etmemesinden ileri geliyrdu. Bu ksmen sk sk yer
de&i#tirmelerin snu%u idi. Buna sebe$ lan ssyal #artlar insana turdu&u yere smsk
ba&lanmak )rsatn vermiyrdu. 1akat bunda genel kltr y!nnden karakter eksikli&inin de
rl vard.
Kurtulu# sava#lar srasnda Alman #e'irleri az lduklar gibi $ek k(ktler. ;er(ekten
'kmet merkezleri lu#u itibariyle kltr y!nnden belirli bir iki rakibi vard. Bugnk ayn
d!nemde #e'irlere kyasla n)usu elli binden )azla birka( #e'ir bilim ve gzel sanatlar
y!nnden zengindiler. Mni''in n)usu altm# bine yakla#t& sralarda, bu #e'ir Alman sanat
merkezleri arasnda ba#ta geleni luyrdu. Cimdi ise sanayi merkezlerinin 'emen 'emen 'e$si
bu n)usa sa'i$tirler ve 'atta da'a da kalabalktrlar. 1akat ger(ek bir de&er i(eren 'i(bir #eye
sa'i$ lamam#lardr. Bunlar birer k#la y&nndan ibarettirler, i(lerinde barnlr ve kira ile
da tutulur, i#te 'e$si bu kadar. Bu dere%edeki karaktersiz yerlere sevgi ile ba&lanmas
imkanszdr. "i( kimse, bir !zelli&i lmayan ve sanki en u)ak sanat eserine yer verilmemesi
i(in gayret sar) edilmi# gibi g!zken bu #e'irlere asla ba&lanamaz. An%ak i# bununla da
bitmiyrdu. Byk #e'irler n)uslar arttk(a, ger(ekten sanat eserleri y!nnden
zay)lyrlard. Buralar gitgide da'a 'ayvani bir 'al alyrdu. 4ysuzla#ma k(k sanayi
#e'irlerindekinden da'a az luyrdu, )akat bu yerlerde 'e$ ayn manzara g!ze (ar$yrdu.
Mdern devrin byk #e'irlerde kltre ayrd& 'isse tamamen yetersizdi.
Btn #e'irlerimiz ge(mi#in #an, #ere) ve 'azineleri ile ya#yrlar. ;nmzn Mni''inden
Birin%i Luis zamannda meydana getirilen eserlerin 'e$si rtadan kaldrlsa, d!nemden bu
yana ya$lan !nemli gzel eserlerin saysnn ne kadar az ldu&u de'#etle g!rle%ektir. Bu,
Berlin ve di&er #e'irler i(in de b!yledir. 1akat esas nkta #udur. Bugnk byk
#e'irlerimizle, #e'rin genel g!rn# i(inden ayrl$ rtaya (ka%ak, g!ze (ar$a%ak ve btn
bir devrin sembl larak g!sterilebile%ek 'i(bir ant yktur. "albuki rta (a&larn
#e'irlerinde #an ve #ere)in bir ant vard. :ski zamann #e'irlerinin belirli ant !zel
meskenler arasnda bulunmuyrdu, bu ge(i%i bir akbete de&il, snsuzlu&a aday g!rlen
t$luluk antlar arasnda ilk bak#ta g!ze (ar$yrdu. Hnk bunlar 'er'angi bir mlk
sa'ibinin servetini aksettirmek i(in kullanlamazd. Bu antlar t$lulu&un bykl&n ve
!nemini rtaya kyarlard, i#te 'alkn 'er birinin bugn bizi #a#rta%ak dere%ede #e're
ba&lan#n sa&layan antlar, bu #ekilde meydana getirildiler. ;er(ekten #e'ir 'alknn g!zleri
!nnde bulunan #ey, vatanda#larn adi g!rn#l evleri idi, byk ve !nemli binalar tamamen
t$luma ait idi. Bunlarn kar#snda mesken larak kullanlan binalar ayrnt seviyesine d#+
yrdu.
:ski devlet zamannda ya$lan in#aatn byklkleri ayn devrin evleri ile kyaslanrsa
kamuya ait eserlerin !n $lana alnmas gereke%e&i ylundaki $rensibin ne kuvvetle
d&rulanm# ldu&u g!rlr. Hk eski (a&lardan kalma 'arabeler arasnda ykselerek, duran
baz stunlar devirlerin i# 'anlar de&ildir, nlar ibadet yerleri ve devlet binalarnn
kalntlardr. Mani bizzat t$luma ait eserlerdir. H!k# 'alindeki Kma'nn debdebe ve
bykl& i(inde bile, !n $landa yer alan binalar birka( vatanda#n villalar ve saraylar
lmam#tr. Bugne kadar kalan eserler, devletin, yani milletin mabetleri, 'amamlar,
arenalar, su yllardr. 5rta (a&larda Almanya bile, gzel sanatlara ait d#n%eler )arkl
lmakla beraber, ayn 'akim $rensibi krudu. :ski (a&larda kendisini Akr$l'de veya
3anten'da i)ade eden 'is, #imdi gtik sanatn #ekillerine giriyrdu. Bu byk binalar, a'#a$
ve tu&la ya$lardan kurulu rta (a& #e'irlerinin ezilmi# y&nlar zerlerinden birer dev gibi
g!klere ykselirlerdi. Bugn bile (evrelerini a$artman denen ta# y&nlar sarmasna ra&men,
bu antlar kendilerine 'as vas)larn kruyrlar. Bu antlar 'er yere kendi !zelliklerini veriyr
ve kendi g!rn#lerinden bir $ar(a meydana getiriyrlar. Katedral, belediye saraylar, 'aller,
bek(i kuleleri ger(ekte eski (a&larn d#n#n ka$sayan yeni bir g!r#n belirli i#aretleri
idiler. ,evlet binalar ile #a'slara ait binalar arasnda ese) edile%ek kadar )ark vard. Bir gn
Berlin, Kma'nn akbetine u&raya%ak lursa yeni nesiller en de&erli ve !nemli eser larak
birka( Ma'udi'nin ma&azalarna ve birka( #irketin binalarna 'ayranlk duya%aktr.
;nmzn medeniyetinin belirli vas)larn bunlar i)ade ede%ektir. Bugn Kei%''n binas ile,
maliye ve ti%aret binalar arasnda 'km sren byk nis$etsizli&i bir kyaslamak
yeter sanrm...
Bugn devlet binalar i(in ayrlan ta'sisat gln( ve (k yetersizdir. Bundan dlay
snsuzlu&a kadar ayakta kala%ak binalar ya$lamyr. Ma$lanlar ann i'tiya%n
kar#laya%ak (a$ta luyr. Bu knuda da'a yksek bir )ikir kendini kabul ettirmiyr. Berlin
#atsu ya$ld& srada, zamanmzda kt$'anenin 'aiz ldu&u !nemden (k da'a byk bir
!nemi vard. "albuki yakla#k D9 milyna (kan bir sava# gemisine kar#lk, Kei%''n ilk de)a
ya$lan ve snsuzlu&a kadar ayakta kala%ak lan bir antna bu $arann yars ayrlabildi.
Binann i( in#aat i(in $arlament ta# kullanlmasna kar# (kt ve duvarlarn al( ile
ka$lanmasna karar verdi. ;er(i bu de)a siyasiler (k iyi 'areket etmi#lerdi. Hnk ta#
duvarlar arasnda al( ka)alar tam yerlerini bulmu# saylamazlard.
4!zn ksas, bugnk #e'irlerimizde, t$lumun 'akim ve bariz vas) yktur. E$luluk,
#e'irlerle lan mnasebetlerinde bu 'ususu semblle#tiren 'i(bir #ey g!remiyrsa, buna
#a#rmamaldr. Bunun snu%u, byk #e'ir 'alknn kendi #e'rine kar# kesin bir kaytszlk
i(inde bulunmas ile rtaya (kan, ger(ek bir 'srandr. Bu da medeniyetimizin yklmasnn
ve genel (!k#mzn bir i#aretidir. ,evrimiz, gayelerin adili&i, da'a d&rusu $arann esareti
i(inde b&uluyrdu. L#te bundan dlay, b!yle bir $utun 'akimiyeti altnda, ka'ramanlk ru'u
rtadan (ekilirse, buna da asla #a#mamaldr. "alk an%ak yakn ge(mi#in ekti&ini bi(er.
Bzulma laylarnn 'e$si, en sn nktada, genel 'ususlar 'akknda e#it larak kabul edilmi#
bir g!rn#n eksikli&inin ve bundan (kan genel krku ve (ekingenli&in, ayr%a verilen
kararlardaki krkunun ve devrin 'er byk meselesinde alnan vaziyetin snu(larndan
ibarettir. Bundan dlay !&retim ve e&itimden ba#lamak zere 'er #ey adi ve sallanr bir
'aldedir. "erkes srumluluktan krkuyr ve i#lenen 'atalara krkak(a '#g!r g!steriyr.
"manist 'lyalar mda lmu#tur. -e)simizi delalete terk ederek, )ertlere 'yanet edilmekte
ve b!yle%e binler%e ki#inin gele%e&i )eda lunmaktadr. 4ava#tan !n%eki dini durumun
in%elenmesi ile, bu genel uyu#mazl&n ve bzulmann ne kadar bym# ldu&u g!rle%ektir.
Fzun zamandan beri millet, dini inan#lardaki ve byk bir ksm t$luluk da kainat knusuna
ait d#n%elerdeki tesirli kanaatlerim kaybetmi#tir. Bu 'ususta (e#itli kiliselerin (e#itli
tarikatlar, bu i#lere kaytsz kalanlar kadar rl ynuyrlard. Asya ve A)rika'daki iki
B%nsessinB kendi telkinlerine yeni mritler kazanmak i(in misynlardan isti)ade ederlerken,
bu )aaliyet islamiyet'in d&u#u ve geli#mesinden !n%e an%ak !nemsiz bir ba#ar kazanabildi.
Avru$a'da ise milynlar%a inanm# kimse kaybediliyrdu. Bu milynlar%a ki#i, dini 'ayata
yaban% kalyr veya kendi bildikleri yla sa$yrlard.
Btn dinlerin inan#na ait temellerine kar#, ne byk #iddetle bir m%adelenin srd&
g!zden uzak tutulmamaldr. ;er(i bu temellerde insann dnyasnda dini bir gayenin ger(ek
bir kalnts tasavvur edilemez. Byk 'alk t$luluklar )ilz)lardan meydana gelmi#
de&ildir. "albuki, t$lum i(in iman, dnyada a'laki telakkinin yegane temelidir. Bunun
yerine ba#ka #eyler knulmas, memnuniyet vere%ek snu(lar sa&lamadklar gibi, zamana
kadar ge(erli ve yrrlkte lan dinlerin yerini ala%aklar da kabul edilemez. 1akat dini iman
ve telkinler, geni# 'alk t$luluklar zerinde tesir ya$arsa, vakit bu imann itiraz kabul
etmeyen mu'teviyat, 'er trl tesirli i%raat ve 'areketin temeli ve ba# lmaldr. Anayasalar
bir devlet i(in ne ise, inan(lar da dinler i(in ayn #eydir, inan( lmazsa, akll ve zeki bir
surette ya#ayan yksek mevkie (km# birka( yz bin ki#inin yannda milynlar%a insan
bundan yksun larak ya#amaya devan ede%ektir. 4nsuz bir #ekilde yaylma kabiliyetine
sa'i$ bir 'alde bulunan manevi )ikir, an%ak antlar vastasyla bir a(klk kazanabilir ve
#ekilde di&erlerine intikal eder. :&er bu #ekil lmasa idi, bir iman 'aline d!n#mezdi. 1ikir
'i(bir zaman meta)izik bir d#n%e, yani ksa%as, bir )else)i d#n%e 'alinde geli#mezdi.
;er(ekte, akidelere kar# m%adele, bu #artlar i(inde devletin genel kanunlarnn temelleri
aley'indeki m%adeleye benzer. Bu m%adele nasl tam bir anar#i ile snu(lanrsa, dini
m%adele de de&erden yksun bir ni'ilizm i(inde yk lur.
Bir siyasi i(in, dinin de&erinin takdiri, arz ede%e&i baz tasavvurlara g!re lmamaldr.
Aslnda 'ayrl d#n%eler sa&lamas ile !l(lmelidir. :&er bir kar#l& ve lumlu lan
bulunmadk(a mev%ut lan yk etmek deli%e veya %ani%e bir i# lur. "i( #$'e yk ki $ek az
memnuniyet d&uran dini vaziyetten dlay, sr) dinin d#nda kalan ayrntlarla din )ikrini
a&rla#tran, ms$et ilimlerle gereksiz bir kavgaya tutu#an kimselere u)ak da lsa bir
srumluluk d#mez. Bu nktada ba#layan ksa bir kavgadan snra za)erin daima bilim
tara)ndan kazanla%a& itira) edilmelidir. ,in ise sade%e yzeysel bir iyimserlik stne
ykselmeye ba#ar g!steremeyenlerin g!zlerinde, a&r zayiata u&raya%aktr.
i#in en )enas dinin, siyasi men)aatler u&runda kullanlmasnn sebe$ la%a& zararlardr. ,ini,
siyasi gayelerine ve i#lerine 'izmet i(in kabiliyetli ve kymetli bir vasta kabul edenlere kar#
ne kadar #iddetli s!z s!ylense yine de azdr. Bu (e#it yzsz kimseler kendi itikat ve
imanlarn kalabalk i(indeki zavalllar i#itsinler diye grtlaklarn yrtar%asna ba&rrlar. :sas
gayeleri bu u&urda !lmek de&il, bunun sayesinde ge(imlerini sa&lamaktr. Bu kimseler sade%e
siyasi bir )ayda sa&lamak i(in imanlarn satabilirler. Birka( milletvekilli&i i(in 'er dinin %an
d#man lan Marksistlerle anla#ma ya$arlar. Bir bakanlk i(in, i#i #eytanla evlenmeye kadar
vardrabilirler. Meter ki utanma 'issinden yksun #eytan buna BevetB desin...
:&er sava#tan !n%eki Almanya'da dini 'ayat a&zlarda k!t bir tat brakyrsa, buna sebe$
kendisine "ristiyan adn veren $artinin "ristiyanl& suiistimal etmesi ve Katlik imam ile
bir siyasi $artiyi ayn #ey gibi g!stermesi idi. Katlik imann yerine siyasi bir $artinin
ge(mesinin snu%u deersiz bir sr kimseye me%liste mevki temin etti&i gibi, kiliseye de
zarar verdi.
Bu durumun snu(lan milletin muzlarna yklendi. Hnk dini 'ayatta sebe$ lduklar
gev#eme !yle bir devirde meydana geldi ki, zaten 'er #ey gev#emeye ve sallanmaya
ba#lam#t, bu #artlar i(inde geleneklerin ve a'lakn temelleri de yklmak zere idi. 1akat
ssyal rgann btn bu yaralar ve sarsntlar, k!t bir lay i#in i(ine kar#madk(a zararsz
bir 'alde durabilirdi. Ama yem !nemli laylar milletin i( sa&laml& meselesine kesin bir
!nem verin%e, bunlar krkun( bir 'al aldlar. ,ikkatli g!zler, siyasi alanda da buna benzer
birtakm bzukluklar g!rebilirdi. Bu bzukluklar ksa zamanda dzeltilmedi&i ve (aresine
baklmad& i(in im$aratrlu&un $ek yakn bir gele%ekte yk la%a&nn i#areti larak rtada
duruyrlard. Almanya'nn i( ve d# siyasetinde bir gayenin lmad&n kendisine k!r
denilmesini istemeyen 'erkes g!rebilirdi. Bu, Bismar%k'm B4iyaset, mmkn lan ya$mak
sanatdr.B ylundaki d#n%esine $ek uygun gibi gelebilir. 1akat Bismar%k'a 'ale) lan #an+
s!lyeler arasnda k(k bir )ark vard. Bismar%k'n bu dsturu, na siyasetinin !zn
uygulama imkan verdi&i 'alde, ba#kalarnn a&znda de&i#ik bir mana kazanyrdu. ;er(ekte
Bismar%k, bu %mle ile belirli bir siyasi gayeye ula#mak i(in btn imkanlar kullanmak ve
'i( de&ilse mmkn lan #eye ba#vurmak manasn kastediyrdu. 1akat Bismar%k'n 'ale)leri
ise tam tersine larak bu %mlede, siyasi )ikirlere 'atta siyasi gayelere sa'i$ lmak
zrunlulu&undan syrlmak 'akknn resmi bir ilanm buldular, i#te zaman ger(ekten siyasi
gayeler kalmam#t. Hnk siyasi gaye i(in gereken dnya 'akknda a(k bir d#n%e ve
siyasetin gizli geli#mesinin kanunlar ile ilgili a(k bir g!r# eksikti.
Bir(k kimse bu knuda 'er #eyi kara g!rerek, im$aratrluk siyasetinde tedbirli d#n%e
$lannn eksikli&inden dlay ele#tiride bulundular. ,emek luyr ki bu siyasetin ne kadar b#
ve manasz ldu&unu teslim ettiler. 1akat bu kimseler siyasi 'ayatta ikin%i $landa kalyrlard,
'kmetteki #a'slar bir "ustn 4tebart I'amberlain kabinelerine !nem vermiyrlard.
5nlara bugn ldu&u kadar, eskiden de kaytsz kalyrlard. Bu kimseler kendiliklerinden bir
#ey d#nemeye%ek kadar a$tal, mu'ta( lduklar #eyi ba#kalarndan !&renemeye%ek kadar da
ta'silsizdiler. Bu snsuza kadar devam ede%ek bir ger(ektir, isve( Cans!lyesi 5_enstiernY bu
ger(e&e dayanarak B,nya an%ak akl ve 'ikmetin bir $ar(as tara)ndan idare lunur.B
demi#ti. Cimdi 'er bakanlk bu $ar(ann an%ak bir atmunu te#kil eder diye%e&iz. 5ysa
Almanya bir %um'uriyet lal beri bu ger(ek artk kalmam#tr. Bundan dlay b!yle bir #ey
d#nmek veya s!ylemek %um'uriyeti kruma kanunlar ile yasaklanm#tr. 1akat 5_enstiern
i(in bugnk %um'uriyetimizde de&il de, devirlerde ya#am# lmak bir saadettir.
Bir(k kimse, da'a sava#tan !n%e, im$aratrlu&un kuvvetini meydana kya%ak messeseyi
Kei%'tag' /$arlamentyu0 en zay) direnme nktas larak g!ryrdu. Krkaklk ve
srumluluktan (ekinme burada en geni# #ekilde yerle#iyrdu.
Bugn i#itilen b# )ikirlere g!re $arlamentarizm devrimden snra rtadan kalkm#tr. B!yle%e
devrimden !n%e i#in ba#ka trl lmad& ylunda bir kanaat uyandrmak istiyrlar. ;er(ekte
bu rgan an%ak ta'ri$kar larak )aaliyet g!sterebilir. An%ak g!zleri ba&l kimselerin
g!rmedi&i, devrede $arlament ayn #ekilde 'areket ediyrdu. "i( #$'e edilmesin ki
Almanya'nn yere serilmesinde bu messesenin zerre kadar bir $ay yktur. 1akat k!t snu(
da'a !n%e meydana gelmemi# ise bunda da Kei%'stag'n bir rl lmam#tr. Bu ge%ikme,
Alman milletinin ve im$aratrlu&unun bu mezar kaz%sna kar#, bar# srasnda direnen
kuvvetine a))edilmelidir.
Bu messeseden, d&rudan d&ruya veya dlamba(l yllardan rtaya (kan, bir(k yk%
)elaket t$lulu&u i(inden ben sade%e birini g!z !nne sere%e&im. Btn messeselerin en
srumsuzu lan bu rgann !zn da'a a(k(a g!stere%ek #ey #udurO im$aratrlu&un gerek
i(te ve gerek d#taki siyasetini sevk ve idarede g!sterilen krkun( yetersizlik ve zay)lk.
Birin%i dere%ede Kei%'stag'n )aaliyetine at)edile%ek lan bu za)iyet, im$aratrlu&un
yklmasnn belli ba#l sebe$lerinden biriydi. -e #ekilde lursa lsun, 'angi y!nden baklrsa
baklsn $arlamentnun )aaliyeti da'ilinde lan 'er #ey yetersizdi. Le'istan siyaseti 'atalyd.
4run %iddi bi(imde ele alnmadan bu knu ta'rik ediliyrdu. 4nunda ne Almanya i(in bir
za)er kazanld ne de Le'istan ile bar#mak mmkn ldu. 1akat Kusya ile d#man duruma
d#ld. Alsa%e Lrraine meselesinin 'alli ye tersizdi. /Lsve( Cans!lyesi lan 5_enstiem,
;ustave Adl$'ie'nin !lmnden snra /6DD?+6D7<0 'kmetin idaresini eline alm#t.0
1ransz %anavar sert bir yumrukla bir de)ada kesin bir #ekilde ezilerek Alsa%e'a, Kei%''n
di&er devletlerinin 'aklan ile e#it 'aklar sa&lanmal idi. Ama bu ya$lamad. :sasen buna
kesin larak imkan yktu. Hnk en byk $artilerin bnyelerinde en byk vatan 'ainleri
vard. stelik merkezde de M. ZetterleP 1akat bu genel yksulluk, im$aratrlu&un devam
i(in var lmas gereken bir kuvveti, yani rduyu $aram$ar(a etmeseydi, yine de na
ta'amml g!sterilirdi. Alman Kei%'stag' denilen bu messesenin i#ledi&i bu krkun( 'ata
Alman milletinin (ektiklerinin a&rl&n kendisine ykletmek i(in tek ba#na yeter bir sebe$ti.
Bu $arlamenter reRimin $arti denilen $ar(alan en adi sebe$lerle milletin elinden bekasnn
sila'm, 'rriyetini ve ba&mszl&nn tek kruyu%usunu (al$ aldlar. Bugn 1landres
vasndaki mezarlar a(lsa, kar#mza it'am dlu kanl %esetler (kar. Bu t$ra&a d#enler,
$arlamentnun g!rmemi# veya yar yeti#mi# bir 'alde, !lmn ku%a&na atlm#lard. Bu
ka'ramanlarla beraber, da'a n binler%e !l ve sakat sade%e 'alk aldatan ve saylar birka(
yz bulan siyasi manevra%larn 'rszlklarna devam etmek veya dktrinlerini 'ain%e telkin
edi$ yaymak imkanlarn ellerinde tutmak istemelerinden kaybettik.
Ma'udiler Marksist ve demkrat gazeteleri ile btn dnyaya Alman militarizmi yalann
uludu&u ve bu #ekilde 'er vastaya ba#vurarak Almanya'y ezme&e (al#t& srada, Marksist
ve demkrat $artiler de Almanya'nn 'alk kuvvetini tam bir !&retimden yksun brakyrlard.
3arlament%u $ ... 'lerin va'#i ve adi vi%danlarnn d&urdu&u snu(lar #imdilik bir kenara
brakalm. Meteri kadar talim g!rm# asker eksikli&i sava#n ba#lang%ndaki 'arekat srasnda
'ezimeti (abukla#trd. 4ava# byd& srada da bu durum krkun( bir #ekilde rtaya (kt.
Alman milletinin 'rriyet ve ba&mszl& u&rundaki sava#ta rtaya (kan bu 'ezimet, bar#
srasnda vatann krunmas i(in milletin btn kuvvetlerini t$lamamak 'ususunda g!sterilen
zaa)n ve yarm tedbirlerin snu%udur. Kara rdusunun yeni se(im mensu$larnn $ek az
talim g!rm#t. ,eniz kuvvetlerinde de ayn yetersizlik milli bekamzn tek sila' lan
rdumuzun de&erini d#rd. Ayr%a ese)le belirteyim ki, deniz kuvvetlerinin kumanda 'eyeti
de bu adi ru'un telkini altnda kalm#t. Ayn zamanda tezga'a knan ingiliz gemilerinden
da'a k(k gemiler ya$m ile ba#lamak, 'er 'alde basiretli ve da'iyane bir 'areket de&ildi.
"albuki, gemilerin says itibariyle mu'temel d#mann seviyesine '(karlamayan bir
dnanma, bu a(&n gemilerinden 'er birinin sava# kudretinin stnl& ile ka$atma&a
(al#maldr. 4!z knusu ,
O
lan #ey, kavga kudretinin stnl&dr. Bugnn tekni&i !yle ge+
li#melere ula#m#tr ki, ba#ka milletlerin ayn tnaRdaki gemilerine ' stnlk sa&lamak
imkanszla#m#t. Artk nitelik itibariyle e)sanevi stnlk tari'e kar#m#tr. "ele 'ele
tnaRlar az lan gemilerin da'a byk tnaRl gemilere stn gele%ekleri 'i(
d#nlmemelidir.
zellikle Alman t$ malzemesinin Ingilizlerinkine stn ldu&u, A7 %m.lik Alman t$unun
ate# kudreti bakmndan, <9.> %m.lik W, ingiliz t$undan a#a& bulunmad& s!yleniyrdu.
"albuki bu srada bizim de <9.> %m.lik t$ ya$mna ba#lamamz gerekirdi. Hnk gaye
sava#ta e#it bir kuvvete sa'i$ lmak de&il, stn bir kuvvet RP
/
sa&lamaktr. :&er bu b!yle
lmasayd, kara rdusu i(in ?A %m.lik bir 'avan t$unun ya$lmas lzumsuz lurdu. Hnk
A6 %m.lik Alman 'avan t$u, zaman 1ransa'nn sa'i$ ldu&u e&ri at#l btn t$larna
stnd. Kaleler, si$erler <9.> %m.lik 'avan t$larnn darbeleri ile de yklabilirdi, i#te
burada, kara rdusu kumandanl&nn ileri g!r# deniz rdusunda yktu. stn bir t$(u
kuvvetinin tesirinden ve stn bir sratten vazge(iliyrdu. Bu risk yanl# bir g!r#ten ileri
geliyrdu. ,eniz rdusu kumandanl& gemilerin ya$m i(in kabul etti&i #ekille taarruzu esas
alan 'areketten vazge(i$, kendim zrunlu bir savunma 'areketine ma'kum ediyrdu. Bu
yzden de, an%ak '%um zerine dayanan ve sade%e '%umla elde edilebile%ek kesin bir
ba#ardan vazge(ilmi# lunuyrdu.
,a'a az srate ve da'a kuvvetsiz sila'lara sa'i$ bir gemi, da'a 'zl seyreden ve da'a
kuvvetli sila'lara sa'i$ d#man gemisi tara)ndan t$ ate#ine tutularak batrla%aktr. "em bu
i# (k zaman kuvvetli gemiye uygun bir mesa)eden ya$la%aktr, i#te bu sava# kanununu
kruvaz!rlerimizin (&u byk bir a% ile tattlar. 4ava#, bizim deniz rdumuzun kumanda
'eyetinin, d#n%elerinin ve g!r#lerinin 'atal ldu&unu is$at etti. 4nunda sava# srasnda
imkan ldu&unda eski gemilerin sila'larm de&i#tirmeye ve yemlerim da'a iyi ve da'a stn
sila'larla dnatmaya me%bur kaldk. :&er 4kager Ka%k deniz sava#nda Alman gemileri,
ingiliz gemileri ile ayn tnaRa, ayn sila' ve surata sa'i$ lsalard, ingiliz dnanmas da'a
isabetli ve da'a tesirli lan <7 %m.lik Alman bslerinin )rtnas !nn de denizin dibini
bylaya%akt.
2a$nya eskiye g!re, da'a de&i#ik bir deniz siyaseti taki$ etti 2a$nlar yeni gemilerine
mu'temel d#man gemilerinden da'a stn bir sava# g% verme&e (al#yrlard. 5 zaman
bu tedbir saye sindeki stnlkle dnanmay taarruza ge(irme imkan d&uyrdu. Bizim kara
rdumuzun kumanda 'eyeti b!ylesine yanl# bir )ikir taki$ etmedi&i 'alde, $arlamentnun
d#n%e #eklinden devaml zarar g!ryrdu. ,nanma k!'ne g!r#lere g!re te#kilatlandrld
ve snra da ayn $rensi$lere g!re 'arekete ge(ildi.
5rdu snradan elde etmesini bildi&i !lmez #an ve #ere)i, generallerinin iyi (al#malarna ve
btn subay ile erlerinin iktidarlarna ve e#i g!rlmemi# ka'ramanlklarna br(ludur.
4ava#tan !n%eki deniz rdusu da b!yle meziyetlere sa'i$ lsayd, sava#n kurbanlar b# yere
%anlarn )eda etmi# lmaya%aklard, i#te 'kmetin, $ek ba#arl B$arlament yunlarB
bar# srasnda dnanma i(in (k zararl ldu. ;emi in#as meselelerinde, $arlamentnun
g!r#, askeri )ikirler kar#snda geri (ekile%e&i yerde, tam tersine stn bir rl ynad,
iktidarszlk ve $arlamentnun belirli vas) lan d#n%e g%nn yklu&u ile mantk
yetersizli&i deniz rdusunun kumanda 'eyetini berbat edi$ brakt.
Kara rdusu da'a !n%e de belirtti&im gibi b!ylesine 'atal bir d#n%e akmna kendini
ka$trmad. zellikle sralarda, genelkurmayda bulunan Albay Ludendr), milletin 'ayati
meselelerinde Kei%'tag'n ald& yarm tedbirlere g!sterdi&i zaa)a ve (k zaman da bunlar
inkar etmesine kar#, srarl bir m%adeleye giri#mi#ti. 5 zaman bu subayn ya$t& m%adele
snu( vermedi. Bu su(un yars $arlamentya, di&er yars da #a#kn Be'tmann "'veg'in,
$arlamentdan da'a se)ilane lan durumuna aittir. 1akat bugnn srumlular, bu ger(e&e
ra&men, bu krkun( su(u, milli men)aatlerimizi krumayan kabiliyetsiz 'eri)lere kar# (km#
lan kimseye yklemektedirler. Bu anadan d&ma eleba#lar i(in, bir yalan (k veya bir yalan
az lmu#, 'i( !nemli de&ildir. Milletin gele%e&inden sn dere%e srumlu lan bu 'eri)lerin
%ani%e 'a)i)liklerinden dlay d&a%ak srumluluklar d#nen, b# yere )eda edilmi# !lleri
ve sava# sakatlarn, katlanmakta ldu&umuz byk utan( veri%i durumu ve 'akareti, i(ine
d#m# ldu&umuz snsuz se)aleti 'ayal eden ve bu tn bunlarn sade%e birka( zamane
adamna ve iyi mevki av%larna W. bakanlk kltuklarna d&ru yl a(mak i(in meydana
geldi&ini bilen iC'bir kimse, 'i( #$'e yk ki, bu yaratklara, al(ak, rezil, namussuz, #ere)siz
ve katil denilmesinin 'ikmetini gayet iyi anlaya%aktr. Aksi 'alde kulland&mz bu
kelimelerin manas ve gayesi ger(ekten anlatlmaz 'ale gelir. Bu 'eri)lerin yznden eski
Almanya'nn i( siyaseti bzuldu&u zaman btn su(lar gari$ bir a(klkla g!ze (ar$m#tr.
Hnk bu trl a'valde '# lmayan ger(ekler, byk 'alk t$luluklar arasnda avaz avaz
ba&rld& 'alde ba#ka tara)larda $ek utanla%ak laylar, sessizlikle ge(i#tiriliyrdu, 'atta
bunlarn bir ksm inkar bile ediliyrdu. Bir srunun a(k(a in%elenmesi ile bir iyile#me
i'timali d&arsa i#te b!yle davranyrlard.
Bu arada 'kmetin ba#nda bulunanlar $r$agandann de&erinden ve !znden adeta 'i(bir
#ey anlamyrlard. 3r$aganday devaml bir #ekilde ve gayet usta%a kullanmakla, 'alka
%enneti %e'ennem gibi veya %e'ennemi %ennet gibi g!stermeyi kim ba#arabilirJ i#te bunu
ya$masn sade%e Ma'udi bile%ekti ve bu esasa g!re 'areket ede%ekti. Almanlar veya Alman
"kmeti bu 'ususta zerre kadar bir bilgiye sa'i$ de&ildi. Bu bilgisizlik sava# srasnda $ek
$a'alya mal ldu.
1akat burada i#aret etti&imiz ve sava#tan !n%e Alman milletini lekeledi&ini g!rd&mz bu
saysz )enalklar arasnda baz stnlklerimiz de vard. Eara)sz bir in%eleme ya$lrsa di&er
millet ve lkelerin eksikliklerimizin (&unu $ayla#tklar ger(e&i rtaya (ka%aktr. "atta bizi
bu alanda geride brakyrlard ve ayn zamanda bizim stnlklerimizden de yksundular.
Bu stnlklerin en belli ba#ls larak, Alman milletinin btn di&er Avru$a milletleri
arasnda daima kendi iktisadi milli vas)n sn dere%e krumaya (al#mas ve k!t i#aretlere
ra&men uluslararas maliye aleminin kntrlne, di&er devletlerden da'a az ba&l lmas
durumu g!sterilebilir. Bu 'er'alde d#manlarmz i(in te'likeli bir stnlkt ki snradan
,nya 4ava#'nn en belli ba#l sebe$lerinden birini te#kil etti.
C$'e yk ki mnar#i bir(k kimselere ve !zellikle byk 'alk t$lulu&una yaban%
geliyrdu. Buna da sebe$, 'kmdarlarn daima en temiz beyne ve !zellikle en d&ru kalbe
sa'i$ lmamalar i+di. "kmdarlar maalese) dalkavuklar da'a (k seviyrlard, nla n iyi
tabiatl kimselerden stn tutuyrlard. 4aray (evresinde bilgi sa'ibi lanlar da dalkavuk ve
yze gl% 'eri)lerdi.
,nyann 'er y!nden de&i#ikliklere u&rad& bir devrede bu 'al byk bir darbe te#kil etti. Bu
de&i#iklikler saraylarn bir (k gelenekleri ile uyu#muyrdu, i#te bundan dlay sn yzyln
d!nm nktasnda 'er'angi bir kimse artk at stnde ni)rmas ile ge(en bir $rensese
'ayranlk duyamazd. Bu #ekilde ya$lan bir ge(it resminin, 'alkn g!znde nasl bir tesir
meydana getire%e&i d&ru, larak ta'min edilemiyrdu. :&er bu bilinse idi, bu kadar uy+
gunsuz, akla ters gelen i#lere kalk#lmazd. Ayn bu durumda ldu&u gibi, yksek ssyetenin
samimi lmayan insaniyet(ili&i de (k zaman lumsuz bir tesir ya$yrdu. Mesela bir
$renses, bir 'alk mut)a&nda $i#en yemekten tatmak tenezzln g!sterdi&i zaman, bu
davran# eskiden $ek iyi g!rnebilirdi. 1akat bu yzyln ba#nda elde edilen tesir tamamen
ters ldu. Hnk $renses bir te%rbeye giri#ti&i gn, yeme&in 'er zamankinden biraz )arkl
ldu&unun )arkna bile varmad&na kesin larak inanlabilinirdi. i#te bu kadar bile yeterdi.
Keza bunu 'erkes biliyrdu. B!yle%e en iyi niyet ve davran#lar bile, a(k(a sinire dkunmasa
da, gln( bir manzara te#kil ediyrlard. "kmdarn kanaatkar ldu&una dair sa&da slda
anlatlan 'ikayeler, mnasebetsiz s!zler, 'alk ta'rik ediyrdu. rne&in saba'lar erken
kalkma al#kanl&, ge%enin ge( saatlerine kadar (al#ma ve az gda almann kendisini maruz
brakt& te'like gibi... 5ysa 'kmdarn ne kadar uyudu&unu ve ne kadar yedi&ini bilmeye,
!&renmeye lzum yktu. 5na yeter miktarda bir yemek veriliyr ve gere&i kadar uyumasna
da itiraz edilmiyrdu. "kmdar, bir insan ve bir karakter sa'ibi s)at ile, rknn ve
memleketinin #ere)ine layk )aaliyetlerde bulunursa ve 'kmdarlk g!revlerini yerine
getirirse sevin( duyuluyrdu. 1akat ne var ki, btn bunlar !nemsiz #eylerdi. K!t lan,
milletin byk bir ksmna, te$eden idare edildikleri i(in artk kimsenin 'er'angi bir #eyle
me#gul lmasna lzum kalmad& kanaatinin gittik(e artan bir 'zla yaylmas idi. "kmet
ba#arl veya iyi niyetle dnanm# ldu&u sre%e bunun zarar g!rlmeyebilirdi. 1akat iyi
niyetli, ba#arl 'kmet yerini, gerekti&i gibi lmayan ba#ka bir 'kmete braka%ak lursa,
vay 'alimizeP N#te zaman itaat, irade yklu&u ve (%uk(a gven g!sterme, 'ayal edilebile%ek
en k!t )elaketleri d&ura%aktr. 1akat bu kar# )ikirlerin !nne itiraz kabul etmez birtakm
kuvvetler (kyrdu. Bu kuvvetler arasnda ilk !n%e btn devlet idarelerinin istikrarm
belirtelim. Mnar#i bu istikrar meydana getirmi#ti. 4nra bu duruma, 'rsl siyaset(ilerin
s$eklasyn, karga#alklarndan krunan devlet makamlarndan uzakla#trlmalar da yardm%
ldu. Ayr%a, kurulu#un da'a ba#tan kazand& #ere)i ve namuskUrl& ile elde ede%e&i trite,
memurlarn ve !zellikle rdunun stnl&n, siyasi $artilerin seviyesini a#mas da bu i#e
'izmet ediyrdu. Bu stnl&n, devletin en byk adamnn, yani 'kmdarlarnn #a'snda
#ekillenmesini de ilave edelim. Bu yzden 'kmdar bir srumlulu&un sembl luyrdu.
"kmdar, $arlament (&unlu&unun meydana geli#i gibi tesad)i bir t$lulu&a de&il, da'a
(k 'alka br(lu durumda idi. Alman idaresinin menkbesi ve temizli&i da'a (k bu
durumdan ileri geliyrdu. 4!zn ksas, Alman milleti i(in mnar#inin kltr de&eri $ek
bykt ve di&er ma'zurlar ba#ar ile rtadan kaldrabilirdi. Alman 'kmdarlarnn
turduklar yerler, 'alen estetik ru'un mabedi lmakta devam ediyrdu. Bu b!yle lmasayd,
gnmzde materyalist 'ale gelen bu ru'un rtadan kalkmas te'likesi ba# g!sterirdi. Alman
$renslerinin n dkuzun%u yzylda sanat ve bilim i(in ya$tklar 'izmet asla unutulamaz.
Ha&da# devir ise eskiden ya$lanlara benzeyen 'i(bir #ey rtaya kyamam#tr, i#te ssyal
rganmzn yava# yava# bzulmaya ba#lad& devirde rdu vard demek zrundayz.
5rdu Alman milletinin en kuvvetli kulu idi. Gaten btn d#man kininin, milletin 'amisi
lan bu messeseye (evrilmi# lmas sebe$siz de&ildi. 5rdu, i)tiraya u&rarken, kinlere,
'usumete ve m%adelelere 'ede) lurken, a#a&lk 'eri)lerin 'e$sine krku telkin ediyrdu.
;er(e&i i)ade i(in bundan gzel ant ya$lamazd. =ersay'da uluslararas 'rszlarn adi arzu
ve 'iddetlerini ilk !n%e eski Alman rdusuna (evirmi# lmalar, Alman rdusunun $ara
kuvvetine kar# milletimizin 'rriyeti i(in sa&lam bir s&nak ldu&unu g!sterir. Bizim
milletimize bir bek(i lan bu kuvvet lmasa idi, =ersay btn ru'u ve ayrnts ile Almanya
i(in (ktan uygulanm# lurdu. Alman milletinin rduya br(lu ldu&u #ey #!yle
!zetlenebilirO ":K C:M.
5rdu, srumluluk 'issinin meziyet 'aline geldi&i, srumlulu&un ezilmesi gittik(e gnn
meselesi ldu&u, !zellikle 'er (e#it srumluluk yklu&unun !rne&i lan $arlament tara)ndan
b!yle bir e&ilim yayld& bir srada, kal$lere srumluluk 'issi dlduruyrdu. 5rdu,
krkakl&n salgn bir 'astalk lma te'likesinin ba# g!sterdi&i, kamunun (karlar le'inde
)edakarlk etmenin budalalk saylmaya ba#lad&, sade%e kendi (karn krumay ve
(&altmay bilen kimsenin akll sayld& srada, #a's %esareti a#lyrdu. 5rdu, 'er Almana
milletin kurtulu#unu, zen%iler, Hinliler, Alman, 1ranszlar, Lngilizler ve di&erleri arasnda
milletleraras bir karde#li&i ta'rik ve te#vik eden sa'tekar 'eri)lerin uydurduklar %mlelerde
de&il, bizzat milletin kuvvetinde, azim ve karar ru'unda aramann gere&ini !&reten kul
durumunda idi. 5rdu, azim ve karar ru'u a#lyr ve b!yle azimli ve kararl adamlar
yeti#tiriyrdu. 5ysa, gnlk 'ayatta azim ve karar yklu&u, ve #$'e ile tereddt insanlarn
'areketlerini sarsmaya ba#lam#t.
Kurnaz 'eri)lerin numune larak g!sterildikleri devirde, !rnek bir i#in dzensizlikten daima
da'a iyi ldu&u $rensibini stn (karmak, ger(ekten usta%a bir 'areket idi. Malnz bu
$rensi$te da'a 'i( bzulmam# ve sa&lam kalm# bir s''atin varl& gerekti. :&er rdunun
verdi&i terbiye bu temel kuvveti yenilemeye devaml bir #ekilde dikkat etmemi# lsayd,
gnlk 'ayatta b!yle s''atli i#ler (ktan rtadan kayblur giderdi.
Bask ve zrlama ile yeni bir gas$ veya 'i( itiraz edilmeden yerine getirilmesi gerekli bir
ti%aret anla#masn imzalama durumu 'ari(, 'i(bir vakit 'er'angi bir )aaliyeti i(in btn
kuvvet ve inisiyati)ini t$layamayan bugnk Kei%' 'kmetinin azim ve karar kabi+
liyetinden ne kadar de'#et veri%i bir #ekilde yksun ldu&unu g!rmek yeter. 1akat !nne
knan bir anla#may diktat!rn emrini yerine getirir gibi imzalaya%a& zaman, 'er trl
srumlulu&u bir yana brakr ve dikte edilen 'usus ne lursa lsun, nu 'emen me%lisler+deki
zabt kati$leri gibi sratle tasdik eder. ;er(ekten bu gibi durumlarda bu 'kmet i(in bir karar
almak klaydr, (nk alna%ak karar na d#ardan yazdrlm#tr.
5rdu, ideale, vatana ve devletin bykl&ne sadakat g!sterme terbiyesi vermi#ti. "albuki
gnlk 'ayatta 'rs, a(kg!zllk ve materyalizm yaylyrdu. 5rdu sn)lar 'alinde ayrlmaya
kar#, birle#mi#, birlik lmu# bir millet meydana getiriyrdu. Bu knuda rdunun tek 'atas
vardO Bir senelik g!nlller usul. Bu yanl# bir 'areketti. Hnk, bu yzden e#itlik $rensibi
i'lal ediliyrdu. ,a'a (k talim g!rm# lan (evresinin di&er b!lmlerinden tekrar d#ar
(km# luyrdu, 'albuki bunun tersi da'a iyi idi.
Mksek sn)larmzn derin genel a$tallklar ve 'alktan gittik(e da'a belirli bir #ekilde
k$malar kar#snda rdu 'i( lmazsa kendi sa)lar arasnda, aklllar denilenlerin
ayrlklarndan ka(nmasayd, $ek iyi bir tesir meydana getirmi# lurdu. Bu #ekilde 'areket
etmemek 'atayd. 1akat bu dnyada 'angi messese 'atadan ba&mszdrJ 5rdunun 'ayrl
i#leri, zarara kadar stnd ki, baz k(k 'atalar bir vasat insann kusurlarna nis$etle (k
da'a !nemsiz ve basit #eylerdi.
:ski im$aratrlu&un rdusunun en byk meziyeti, 'er #eyin (&unlu&a tabi ldu&u bir srada
ve Ma'udilerin sayya kar# besledikleri k!r k!rne sevgiye ters larak, #a'siyete inanma
$rensibini krumasdr. ;er(ekte rdu (a&da# devrin en (k i'tiya( duydu&u #eyi
yat#tryrduO L-4A-. Bir gev#eme 'alinden, yaylmakta lan bir kadnla#ma batakl&ndan,
'er yl rdunun sa)lar arasndan <>9.999 gen( yeti#iyrdu ki, 'er birinden kuvvet
)#kryrdu. Bu gen(ler iki yl sren talim snunda zerlerinden gev#ekli&i atm#lar, (elik
gibi v%utlara sa'i$ lmu#lard. Bu sre i(inde itaat etmeye al#an gen(, artk bundan snra
kumanda etmeyi !&renebilirdi. Mry#nden talimli askeri tanmak mmkndr.
:vet, rdu Alman milletinin en byk kulu idi. i#te bu yzden kskan(lk, 'rs ve a(g!zllk
#evkiyle, devletin a%ze d#mesini, milletin mda)aadan yksun kalmasn isteyenler ve bu
byk devleti s!mrenler, krkun( kinlerini rduya y&unla#tryrlard. Bir(k Almann
d#t& k!rlk veya k!t niyetle istemedikleri #eyi yaban%lar takviye ediyrlard. Alman
rdusu, milletin 'rriyetinin ve (%uklarnn gdasnn 'izmetinde en kudretli bir sila' idi.
,evletin #ekline ve rduya (n% bir unsur katlyrdu. Bu eski im$aratrlu&un mukayese
kabul etmez memurlar sn) idi.
Almanya, dnyann en iyi idare edilen ve en gzel te#kilatna sa'i$ bir lke idi. Alman
memurlarnn krtasiye%ili&in kar#snda lu#lar sayesinde i#ler muntazam gidiyrdu. Ba#ka
devletlerde i#ler, bizdekinden da'a iyi gitmiyrdu. "atta da'a da )enayd. 1akat di&er
lkelerde lmayan tara) bu rgann 'ayran kalna%ak sa&laml& ve nu meydana getirenlerin
a'lak kaidelerinden ayrlmaz zi'niyeti idi. Mertlik ve sadakatin bir arada ldu&u k(k bir
g!renek, bugn sk sk rastlanan $rensi$ yklu&undan, karaktersiz, %a'il ve a%iz mdernlikten
(k da'a iyidir. 4ava#tan !n%e belki biraz krtasiye%i lan Alman idaresinin ti%aret y!nnden
iktidarsz ldu&unu iddia etmek, bugn $ek reva(ta ise, buna #u sruyla %eva$ vermek yeterO
,nyann 'angi lkesinde Almanya'nn demiryllar kadar iyi sevk ve idare edilen bir i#letme
ve ti%ari y!nden bu kadar iyi bir kurulu# vardJ Me&er bu !rnek i#letmeyi yk etmek, devrime
ksmet+mis. 4nunda bu i#letme milletin elinden alnarak, %um'uriyetin kuru%ularnn
ru'larna g!re ssyalize edilmeye, yani Alman devriminin delegasynu s)at ile
s$eklasynun milletleraras sermayesine 'izmet etmeye uygun bir duruma getirildi.
Memur sn)n ve idare mekanizmasn !zellikle di&erlerinden ayran ve stn 'ale getiren
tara), bu sn)n (e#itli 'kmetlere kar# ba&msz lu#uydu. He#itli 'kmetlerin siyasi
g!r#leri Alman memurunun zi'niyeti ve (al#mas zerinde tesirli lamazd. 1akat
devrimden bu yana, bu durum de&i#ti. Meleke, e'liyet ve iktidar yerine, 'er'angi bir siyasi
yazda belirtilen mevki stn duruma ge(iyrdu. 5riRinal ve ba&msz bir karakter, memura
)ayda vermek yerine engel te#kil ediyrdu.
:ski im$aratrlu&un kuvveti ve i'ti#am, devletin #ekline, rdu ve memur sn)nn zerine
dayandrlyrdu. Bugn ise bunlar, devlette tamamen eksik lan bir vas)n birin%i dere%edeki
en !nemli sebe$leri idiler. ,evlet tritesi yktu. Hnk devlet tritesi, $arlamentda veya
lanstaglardaki gevezeliklere, devleti kruma kanunlarna veya'ut bu kanunlar (i&neyenleri
de'#et ve krku i(inde brakmaya ma'sus ma'kemelerin kararlarna dayandrlamaz. ,evlet
tritesi, bir t$lulu&u sevk ve idare edenlere g!sterilmesi gereken ve g!sterilebilen genel
gvene dayandrlr. 1akat bir kere da'a belirteyim ki bu gven, 'kmetin ve idarenin
namuslu, men)aat d#n%elerinden uzak ldu&una dair samimi ve sarslmaz bir kanaatin
snu%udur. Bu, kanunun anlam zerindeki tam bir birle#meden ve kanun tara)ndan sayg
g!sterilen $rensi$ler 'akkndaki anla#ma 'issinden d&ar. "kmet sistemleri bask ve #iddet
zerine dayanmazlar, 'alkn men)aatlerini temsil etmedeki samimiyete, nun geli#mesi i(in
ya$lan yardma ve kendi meziyetlerine g!re de&er ta#rlar. 4ava#tan !n%e i#lenen
k!tlklerden bir ksm, milletin kendinde sakl kuvvetlerini ykmak te'didinde bulunmu#tur.
Bu durum di&er lkelerde de meydana gelmi#tir. "atta bu lkeler, bu k!tlklerden
Almanya'ya kyasla da'a (k zarar g!rm#lerdir. 1akat b!yle lmakla beraber, lke 'alk,
m#kl kar#snda gayret g!stermekten vazge(memi# ve dlaysyla (!kmemi#tir. Ama sava#
!n%esi zaa)larna kar# Almanya'nn g!&s germeye kuvveti ldu&u d#nlrse, bu (!k#n
sebebini ba#ka yerde aramann gerekti&i g!rlr. :vet, ger(ek b!yleydi. :ski im$aratrlu&un
(!kmesinin sn ve en byk sebebi rk meselesinin iyi anla#lmamas ve milletin tari'i ge+
li#melerinde rkn !neminin takdir edilmemesidir. Hnk milletlerin 'ayatlarnda btn
laylar tesad)lerin birtakm g!rnmlerinden ibaret de&ildir, bunlar rkn krunmas ve
(&almas ylundaki gayretlerin d&al snu(lardr. yle ki, insanlar kendi )aaliyetlerinin
derin sebebini takdir edemedikleri zaman bile bu b!yle lmu#tur.
B5LFM 66
Baz ger(ekler, t$lum i(inde kadar yaygndr ki, bu sebe$ten dlay %a'il 'alk bunlar
g!znn !nnden ge(ti&i 'alde g!remez, birka( de)a kar#la#t& 'alde tanmaz. Bu gibi
kimseleri, biri geli$ de da'a !n%eden bilmesi gereken bir #eyi s!yledi&i vakit, 'ayretler i(inde
kalr. E$lum i(inde !yle meseleler vardr ki BI'rist$' Ilmb'un yumurtasB kadar basit bir
#ekilde 'alledilebilir. 1akat Ilmb %insinden kimseye $ek az rastlanr. Mesela, btn
insanlar, dnya zerinde dla#r, dururlar ve 'er #eyi !&renmek ve bilmek isterler. 1akat 'i(
kimse dnya stndeki %anllarn (e#itli gru$lara ayrlm# ldu&unu g!remez. :n u)ak ve
stnk!r bir in%eleme, dnya stnde ya#amak iradesinin ald& 'adsiz 'esa$sz #ekillerin el
srlmez, de&i#tirilemez bir kanuna ba&l ldu&unu g!sterir. "er 'ayvan ayn gruba /tre0
mensu$ di&er bir 'ayvanla %i) de#ebilir. Leylek leylek ile, is$inz is$inz ile, )are )are ile,
kurt kurt ile ve di&erleri gibi. Bu arada #unu da belirtelim ki, baz )evkalade 'aller bu kaideyi
bzabilir. Mesela esaretin veya ayn gruba da'il lanlarn (i)tle#melerine engel lan 'er'angi
bir sebebin ykleye%e&i zrunluluk. .. 1akat bu durumda da tabiat bu kar# kvu#la m%adele
etmek i(in btn imkanlarn 'arekete ge(irir. Eabiatn $rtestsu* $i(le#mi# gru$lar
zrriyetlerini devam kabiliyetlerini smsk kstlamak bi(iminde rtaya (kar. Bir(k 'allerde
tabiat nlar, 'astalklara ya'ut d#manlarnn '%umlarna dayanmak, kar# kymak meleke+
sinden yksun brakr.
Bu $ek tabii bir #eydirO Birbirine e#it lmayan iki yarat&n birle#mesi snu%u meydana
gele%ek ma'sul, iki ebeveynin de&erleri arasnda bir de&ere sa'i$ lur. Mani (%uk, %anllar
merdiveninde a#a& rka mensu$ lan ebeveynden da'a yksek bir yerde, )akat yksek bir
nktada lan di&er ebeveynden ise da'a a#a& bir seviyededir. Bu bakmdan (%uk ilerde bu
stn rka kar# giri#e%e&i m%adelede yenile%ektir. B!yle bir (i)tle#me, %anllarn de&erlerini
ykseltmeyi gaye edinmi# lan tabiatn iradesine ters d#er. Eabiatn bu gayesi (e#itli
de&erlerdeki kimselerin (i)tle#meleri ile ger(ekle#tirilemez, an%ak en yksek de&eri temsil
edenlerin tam ve kesin za)erleri ile sa&lanr. ,a'a kuvvetli lann rl 'kmetmektir, da'a
zay) lanla kayna#mak de&ildir. :&er stn rk b!yle davranmazsa kendi bykl&n )eda
etmi# lur. Bu kanunu, sade%e d&u#lar itibariyle zay) lan yaratklar zalimane bulabilirler.
1akat bu 'usus da, +nn zay) ve snrl bir kimse lu#undan ileri gelir. Hnk bu kanun nun
v%udunu rtadan kaldrmasayd, btn %anllarn geli#mesi akla s&maz bir #ey lurdu.
Eabiatta rkn temizli&ini aramak ve devam ettirmek i(in var lan bu genel e&ilimin snu%u,
sade%e !zel rklar arasnda d# g!rn#lerindeki bir )arkta de&il, 'er birinin kendisine 'as
vas)larnn benzerli&i 'aiz lmasdr. Eilki daima tilkidir. Kaz 'er zaman kazdr. Bu misaller
(&altlabilir. ,i&er tara)tan #unu 'emen belirtelim ki, ayn rka mensu$ )ertler arasnda te#'is
edilen )arklar, 'assaten, sa'i$ lduklar enerRi, %anllk, zeka, ustalk ve direnme gibi
kabiliyetlerin t$lamndaki e#itsizlikten ileri gelir. 1akat 'i(bir zaman tabii bir istidat
#evkiyle, kazlara kar# Biyi kal$leB 'areket ede%ek bir tilkiye veya s(anlara kar# mer'amet
besleyen kediye tesad) edilemez. 4nu( larak, rklarn birbirleri ile m%adelelerine sebe$,
derin bir anti$atiden ziyade, a(lk ve a#ktr. "er iki 'alde de tabiat memnun bir #a'ittir. "er
gnk ekmek u&runda ya$lan m%adele zay) ve 'astalkl ve %esareti az lan ma'luklarn
ma&lubiyetini d&urur. te yandan di#iyi kendine (ekmek ve nu bylemek i(in giri#ti&i
m%adele an%ak en sa&lam #a'sa zrriyet yeti#tirmek 'akkn verir veya bu i#i ba#armak
imkanm na sa&lar. 1akat kavga, daima grubun s''atini ve kuvvetini geli#tire%ek vastadan
ibaret kalr veya nun geli#mesinin ilk #art lur. :&er bu, ba#ka trl %ereyan etse idi, snraki
geli#meler durur ve (k ge(meden gerileme ba#lard.
;er(ekten btn insanlar zrriyet yeti#tirmekte ayn imkanlara sa'i$ lsalard, da'a az iyi
lanlar, en iyilere nis$etle (k lduklar i(in, (k (abuk (&ala%ak, snunda en iyiler ikin%i
$lana d#e%eklerdi, i#te bundan dlay en iyiler le'ine zrlay% tedbirlerin vazyete mda'ale
etmesi gerekir. Eabiat zay)larn saylarn snrlamak i(in, nlar #iddetli ve zr 'ayat
#artlarna tabi tutar. Eabiat sade%e arta kalan se(kinlere (i)tle#me i(in izin verir. l( larak
kuvvet ve s''ati kabul etmek suretiyle yeni ve sk bir se(me ya$ar. Eabiat zay) kimselerin
kuvvetlilerle (i)tle#melerini istemez, yksek bir rkn, basit bir rka kar#masn kabul etmez.
Hnk, binler%e asrdan beri tabiatn be#eriyeti y%eltmek i(in taki$ etti&i gaye bir anda b#
bir i# 'aline skulmu# lur. Bu kanunun 'adsiz 'esa$sz delillerini bizim !nmze seren tari',
gayet a(k larak #unu kaydetmi#tirO
4a) bir rk kendi kann da'a a#a& bir t$lulu&un kan ile kar#trd& takdirde, rtaya (kan
melezlik medeniyet getire%ek lan milletin )elaketi #eklinde te%elli eder. Kenkli rklarla $ek az
kar#m# lan Iermen unsurlarnn meydana getirdi&i Kuzey Amerika 'alk, 5rta ve ;ney
Amerika'ya nis$etle ba#ka bir t$luluktur ve ba#ka bir medeniyet arz eder. 5rta ve ;ney
Amerika'da Latin rk, yerlilerle da'a (k kar#m# ldu&u i(in, Kuzey Amerika 'alk, ktann
'akimi durumuna ge(mi#tir. Bu 'al, 'er'angi bir bula#klk lmad& takdirde devam
ede%ektir.
4!zn ksas bu rk (at#masnn snu%u #udurO a i Mksek rkn seviyesi d#er, b i 1iziki
ve )tri bir (!k# ba#lar.
Bunlara da sebe$ lmak yarat%mz lan Eanr'nn iradesine kar# gna' i#lemektir. 1akat bu
'areket, gna'n meydana getirdi&i %ezay g!rmektir, insan, tabiatn kendi s)atyla var
lmasna sayg duya%a& $rensi$lerle m%adeleye giri#mi# lur. i#te tabiatn iste&ine aykr
'areket etmekle, kendinin ma'vn b!yle 'azrlar. ;er(i burada !zellikle ibrani lan, ayn
zamanda a'mak(a bir itiraz, mdern bar#(l&n itiraz la)a kar#rO Binsan tabiata gali$
gelmelidirPB Ma'udilerden (kan bu sa(ma s!z milynlar%a insan 'i( d#nmeden tekrarlar
ve snunda tabiata kar# bir za)eri ta'akkuk ettirdikleri 'lyasna dalarlar. 1akat delil larak
rtaya b# bir )ikirden ba#ka bir #ey kyamazlar. Ayr%a bu s!z kadar manaszdr ki d&rusu
bundan bir dnya g!r# veya d#n%esi (karmak imkanszdr.
;er(ekte insan, tabiat 'i(bir 'ususta yenememi#tir. An%ak insann ya$abildi&i tek #ey,
tabiatn gizli tara)larn ve snsuz srlarn ka$ad& byk !rtnn sade%e k(%k bir u%unu
kaldrmaya te#ebbsten ibarettir. Lnsan 'i(bir zaman bir #ey i%at etmemi#tir, sade%e
bildiklerini bulmu#tur. Lnsan tabiata 'akim de&ildir. 4ade%e baz kanunlar ve tektk d&al
gizlilikleri bildi&i i(in, bunlardan 'abersiz lan di&er %anllarn 'akimi durumuna ge(mi#tir.
Btn bunlar bir yana braklrsa, bir )ikir, insanl&n 'ayat ve gele%e&i i(in knmu# #artlara
stnlk sa&layabilir. Hnk )ikrin kendisi de insana tabidir. Bu dnyada insan lmazsa )ikir
de lmaz. ,emek luyr ki )ikir, daima insanlarn varl&na, snu( larak bu varl&n ilk #art
lan kanunlara ba&ldr. ,a'a da )azlas vardr. Belirli )ikirler baz kimselerin var lu#larna
ba&ldrlar. zellikle bu )ikirlerin k!kleri ilmi ve belirli bir ger(e&e de&il, 'is alemindedir
veya samimi bir te%rbeyi aksettiren #eydedir. ;er(ekte mantk ile 'i(bir ilgisi bulunmayan,
yalnz 'issiyatn ve a'laki d#n%elerin belirtilerim temsil eden btn bu )ikirler, insanlarn
varl& ile ba&lantldr. Bu )ikirleri, insanlarn d#nme g(leri ve yarat% kabiliyetleri
meydana getirmi#tir. 1akat bu )ikirleri tasarlayan insanlarn ve rklarn bekas, bu )ikirlerin
devamll& i(in !nemli bir #arttr. Mesela, dnyada bar#( )ikrin stn gelmesini samimi
larak isteyen kimse, dnyann Almanlar tara)ndan )et'edilmesi i(in 'er #eyi ya$maldr.
Aksi takdirde dnyadaki sn bar#severin, sn Alman ile !lmesi mukadderdir. Hnk
yeryznn di&er insanlar, tabiata ve akla ters d#en bu sa(mal&n tuza&na maalese)
milletimizin ya$t& gibi kendilerini ka$trmam#+lardr. ,emek ki, bar# devresine ula#mak
i(in, ister istemez azimli bir #ekilde sava#a karar vermek zrunlulu&u vardr. Amerika'dan
gelmi# lan kurtar% Zilsn'un ger(ek $lan bu idi, 'i( de&ilse 'ayal$erest Almanlar b!yle
sanyrlard. Bu #ekilde gayeye ula#ld.
;er(ekte bar#sever ve insaniyet(i )ikri stn lan bir kimse, yeryznn 'akimi la%ak
#ekilde dnyann geni# bir b!lgesini )et'edi$ 'akimiyetini kabul ettirdi&i zaman $ek iyi bir
#ey ya$m# lur. Bu )ikir ameli uygulamas zr ve ni'ayet imkansz duruma geldi&i nis$ette
zararl snu(lar d&urabilir. ,emek ki ilk !n%e sava#, snra bar#(lk.
Mksa insanlk geli#menin en sn ve en yksek nktasn atlay$, ge(mi#tir. 4n nkta,
'er'angi bir a'laki )ikrin 'akimiyeti de&ildir, barbarl&n ve da'a snra karmakar#kl&n
'akimiyetidir. ,nyamz milynlar%a yl b#lukta dla#t& 'alde zerinde insan
g!rlmemi#tir. :&er insanlar birka( gevezenin yaydklar )ikirleri dinleyi$ ve tabiatn tun(
gibi sert kanunlarn tanmay ve bunlara sk bir #ekilde uymay !&renerek yksek bir nktaya
ula#abile%eklerini unuturlarsa, bir gn dnyamzn eski #artlar da'ilinde yluna devam etmesi
mukadderdir.
Bugn 'ayran kald&mz ilim, gzel sanatlar, teknik ve i%atlarn 'e$si baz rklarn, belki de
ilk !n%eleri tek bir rkn yarat% )aaliyetlerinin snu(lardr. Medeniyetin devam bu milletlere
ba&ldr. Bu milletler yenilir ve yk lurlarsa, dnyann gzelli&ini meydana getiren #eyler
kendileri ile birlikte t$ra&a g!mlr..
rne&in, t$ra&n insanlarn zerindeki etkisi rklara g!re de&i#e%ektir. Bir rkn zerinde
ya#ad& t$ra&n veriminin az lu#u, rk i(in kudretli bir te#vik unsuru la%aktr. Bu durum
rk byk #eyler ya$maya sevk eder.
Ba#ka bir rk i(in ise t$ra&n (rak lu#u bir se)alet ve snunda da beslenememe sebebi lur.
,#ardan gelen n)uzun rklarn zerinde ya$a%a& tesirin #eklini, rklarn samimi
dayanaklar tes$it eder. Baz rklar a(lktan !lmeye me%bur brakan bir #ey, di&er rklar (etin
m%adelelere ve (al#malara kabiliyetli 'ale getirir. ;e(mi# d!nemlerin btn byk
medeniyetleri, yarat% rkn kannn ze'irlenerek !lmesi snu%u (!km#tr. Bu (e#it
(!k#lerin en byk sebebi, insanlarn medeniyetlere de&il, medeniyetlerin insanlara ba&l
lduklar $rensibinin unutulmasdr. Belirli bir medeniyeti mu'a)aza etmek i(in, medeniyeti
yaratan kimseyi krumann lzumu, g!zlerden ka(m#tr. 1akat bu kruma 'ali zaruretin tun(
gibi sert kanununa, en iyinin ve en kuvvetlinin za)erine ba&ldr. ,emek luyr ki ya#amak
isteyen kavga etmelidir. Kanunu devaml bir m%adeleden ibaret lan bu dnyada,
m%adeleden ka(nan kimsenin ya#amaya 'akk yktur. Bu a% gibi g!rnr, )akat ger(ek
b!yledir. Ama tabiata stn geldi&ini sanan ve ger(ekte tabiata k)r eden kimsenin akbeti
(k da'a a%dr. Irk kanunlarn unutan ve nlara 'akaret eden insan ula#a%a&n sand&
saadetten kendim ma'rum eden ve stn rkn za)erlerle dlu yry#ne engel lur. B!yle%e
'er (e#it insann geli#mesinin ilk #artn zaa)a u&ratr, insan 'assasiyetinin yk altnda
ezilerek, %anllar gra)i&inde ykselmeden a%iz 'ayvanlar seviyesine d#er, ilk medeniyeti
'angi rk ve rklarn meydana getirdiklerini ve insanlk kelimesinin i)ade etti&i manay
ger(ekle#tirdiklerini bilmek 'ususunda mnaka#a ya$mak b# ve lzumsuz bir 'arekettir.
Meseleyi bugne ait lan nktasnda vazetmek da'a klaydr. Bu nktada verile%ek %eva$ da
da'a a(k ve . basittir. Bugn medeniyetin snu%u larak !nmzde duran, gzel sanatlarn,
ilimlerin ve tekni&in rnlerinin tamam, 'emen 'emen sade%e stn rklarn yarat%
)aaliyetleri sayesindedir. Bu ger(ek, nlara insaniyetin 'akk larak yegane temsil%isi
lduklar 'kmn vermemize imkan 'azrlar. 4nu( larak BinsanB ad ile anlad&mz ilkel
ti$i nlar temsil ederler. 5nlar, irsi insanl&n 3rmete'si+dirler. ,e'ann ila'i kvl%m eski
gnlerden beri 'e$ nlarn alnlarndan )#krm#tr. Israrla dilsiz srlar !rten ge%eleri bilgi ad
altnda aydnlatan ate#, daima yeni ba#tan $arlam# ve b!yle%e insana bu dnyada ya#ayan
di&er yaratklarn 'akimi lmas i(in ula#mas gereken 'ede)i g!stermi#tir. :&er ate# rtadan
kaldrlsayd yeryzn byk bir karanlk basa%akt. B!yle%e birka( asr i(in de medeniyet
yk lu$ gide%ek ve dnya (!le d!ne%ekti. :&er insanlk, medeniyet yaratan, medeniyetin
emanetlerini mu'a)aza eden ve medeniyeti yk eden diye, (e b!lnse idi, birin%i b!lm
yalnz stn rklar temsil ederlerdi, insan eli ile ya$lan btn yaratmalarn temellerini ve
byk i#lerini bu stn rklar meydana getirmi#lerdir. 5nlarn d# g!rn#leri ve aldklar
renk, (e#itli milletlerin !zel vas)larnn tesiri altnda kalm#tr.
insan geli#mesinin rtaya kydu&u btn binalarn $lanlarn ve byk kesme ta#larn 'e$
stn rk sa&lam#tr. Malnz i%ra key)iyeti 'er rkn kendine 'as ru'una kar#lk gelmi#tir.
Mesela, birka( yla kadar Asya, geli#mesinin temelini Munan, Kus ve Alman tekni&i
seviyesine (karan medeniyete, benim medeniyetim diyebile%ektir. Bu medeniyetin sade%e d#
g!rn#, 'i( lmazsa ksmen Asya'nn verdi&i il'amlarn vas)larn ta#ya%aktr. 2a$nya,
sanld& gibi, medeniyetine, Avru$a medeniyetim eklemiyr, tam aksine Avru$a'nn ilim ve
tekni&i 2a$n medeniyetinin !zel vas)larn te#kil e+den #eye yakndan ba&lanyr. Bu lkede
'ayatn esasl temeli artk riRinal 2a$n medeniyeti de&ildir. ;er(i 2a$n medeniyeti bu 'aya+
ta kendisine 'as bir renk ve tarz veriyrsa da, /yani esasl )arklar sebebiyle Avru$allarn
g!zlerine (ar$an d# g!rn# sa&lyrsa da0 buradaki 'ayatn temeli Avru$a ve
Amerika'nn yani stn rklarn ilmi ve teknik (al#malarnn snu%u larak sa&lanmaktadr.
,&u da, bu (al#ma sayesinde elde edilen snu(lara dayanlarak insanl&n genel geli#mesi
taki$ edilebilmektedir. ;nlk ekmek i(in ya$lan m%adele, bu (al#mann temelini sa&lam#
ve gereken sila' ve 'areketleri yaratm#tr. 2a$n karakterine sade%e d# #ekiller yava# yava#
uyum sa&laya%aktr. :&er bugnden itibaren stn rkn tesiri 2a$nya'nn zerinden kalka%ak
lsa ve Avru$a ile Amerika'nn yklmalar sa&lansayd, 2a$n milletinin teknik ve bilimde
kaydetti&i ilerlemeler bir sre da'a devam edebilirdi. 1akat birka( yl snunda kaynak
kuruya%akt. 2a$nlara !zg nitelikler tekrar rtaya (ka%akt. B!yle%e bugnk medeniyeti
de, yetmi# yl !n%e stn rkn medeniyetinin dalgas ile (eki$ (karld& derin uykunun i(ine
tekrar g!ml$ kala%aktr. Bu ger(e&i g!z !nnde tutarak, 2a$nya'nn bugnk geli#mesi
stn rkn tesiri sayesinde ldu&u s!ylenebilir. Buna g!re $ek eski zamanlarda da yaban% bir
tesir ve ru' eski devrin 2a$n medeniyetini uyandrm#tr. Bu )ikir ve d#n%eyi d&rulayan
en gzel delil, bu medeniyetin da'a snra i#lemez 'ale geli$, tamamen ta# gibi dnarak
kaskat lmasdr. Bu lay bir millete an%ak ilk yarat% '%re rtadan (akld& veya ilk
'amleyi vermi# ve medeniyetin ilk geli#mesine gereken malzemeyi sa&lam# lan d# tesir
kaybldu&u zaman meydana gelebilir.
Bir rkn, medeniyetinin esasl unsurlarm yaban% rklardan alarak, temsil etti&i ve 'arekete
ge(irdi&i, )akat da'a snra zerindeki yaban% etki kayblun%a uyu#u$ kald& tes$it edilirse,
bu rkn medeniyetin ta#y%s ldu&u s!ylenebilir, )akat medeniyeti d&uran millet ldu&u
iddia edilemez.
He#itli milletler bu a(dan in%elene%ek lursa, )iiliyatta !n%eden medeniyeti kuran milletler
larak de&il, daima medeniyeti bir emanet larak ba#kalarndan alm# t$luluklar #eklinde
g!rnrler, i#te bunlarn geli#meleri 'akknda #unlar s!ylenebilirO 4aylar ger(ekten gln(
kabul edile%ek kadar az lan stn rklar, di&er yaban% milletleri 'akimiyetleri altna alyrlar
ve yeni t$raklarn kendilerine arz ettikleri 'ayat #artlarnn, yani t$ra&n verimli ve iklimin
msait lu#u sayesinde veya a#a& rka mensu$ insanlarn sa&ladklar i#g% bllu&undan
)aydalanarak, nlarda uyuklar bir 'alde bulunan )ikri ve te#kilat( melekeleri geli#tiriyrlar.
Binler%e yl, 'atta birka( asr i(inde meydana !yle medeniyetler (karyrlar ki, !n%eleri bu
a#a& rklarn 'ayat tarzlarna, verimli t$ra&n ve kntrl altna al dlklar insanlarn ru'larnn
!zel durumlarna kar#lk gelen vas)lar W I(eriyrlar. 1akat snunda t$raklar )et'edenler
kanlarnn temizli&ini krumalarna imkan veren ve !n%eleri emirlerine uyduklar $rensibe
sadakatlerini kaybediyrlar. Kendi 'alk yerlilerle birle#meye ba#lyr. B!yle%e kendi
'ayatlarna sn veriyrlar. Hnk %ennette i#lenen ilk gna' daima su(lularn uzakla#trlmas
snu+I %unu vermi#tir, i#te bin yl veya da'a (k bir zaman snunda eski 'akim rklardan
g!rlebilen sn iz, (k kere kannn, 'akimiyeti al+I tna ald& rka brakt& a(k renkte ve
eskiden meydana getirmi# ldu&u medeniyetin ta# gibi dnmu# 'alinde g!rlebilir. Hnk s+
tn rkn ger(ek ve manevi kan 'akimiyeti altna ald& milletlerin kanlar i(inde kaybldu&u
gibi, medeniyetin ilerlemesi i(in ylunu aydnlatan me#alenin alevini sa&layan yanar madde
de yk lmu#tur. -asl ki, stn rklarn kanlar, e#lerinin d&urdu&u (%uklarn renklerinde
kendilerinin 'atralarn devam ettiren 'a)i) bir nans brakm#sa, kltr 'ayatn b&an kimse
de, eskiden #& getirmi# lanlarn 'enz ya#amakta lan meydana (karma !zelliklerinin
yayd& #klarla da'a az karanlk 'ale skulmu#tur. Bunlarn #nlar unutulmu# bir (atlak
arasndan $arlar ve (k zaman dikkatsiz g!zlere !nlerinde #imdiki milletin 'ayali bulundu&u
zannn verirler. "albuki g!zlem%i, bu 'ayali an%ak ge(mi# devrin aynasnda g!rmektedir.
B!yle bir milletin tari'i seyri srasnda eskiden kendisine medeniyet getirmi# lan rkla ikin%i
de)a larak veya da'a (k temasa ge(mesi ve !n%eki kar#la#malarn 'atrasnn 'a)zalardan
silinmi# lmas mmkndr. Bu millete eski 'akim rk veya rklardan kalm# lan kan,
#uursuz bir #ekilde tekrar bu kltrn 'imayesine W girer. :skiden an%ak zr kullanlarak
sa&lanan #ey, #imdi tam istekle JP meydana gelebilir. B!yle%e yeni bir medeniyet devresi
meydana (kar ve bu devre stn rkn, yaban% milletlerin kanlar ile $i(le#mesine kadar
ayakta kalr.
Medeniyetin gele%ekteki dnyay ka$layan tari'i i(in ara#trmalar bu y!ne (evirmek ve
#imdiki tari' ilmimizde ldu&u gibi d# laylarn tes$iti i(inde b&ulmamak bir g!rev
la%aktr. Medeniyetin ta#y%s lan milletlerin u&radklar bu geli#me 'akkndaki geni#
bilgi, dnya zerinde medeniyeti ger(ekten kurmu# lanlarn, stn rklarn geli#melerine ve
tesirlerinin rtadan kalkmalarna ait tablyu da (ize%e&i mu'akkaktr. ;nlk 'ayatmzda
ldu&u gibi, de'ann meydana (kabilmesi i(in !zellikle nasl uygun bir )rsata, 'atta ger(ek
bir 'amleye i'tiya% varsa, de'a ile vas)lanm# rk 'akknda da durum b!yledir. "er gn k
'ayatn de&i#mez ak# i(inde, birin%i dere%ede de&erli kimsele bile, manasz g!rnebilirler
ve (evresinde bulunanlardan $ek az siv+rili$ ykseklere (kabilirler. 1akat (evresindeki di&er
insanlar sasr tan bir vaziyet i(inde bulunur bulunmaz, basit gibi g!rnen bu kimsede (k
kere vakte kadar kendisini gnlk 'ayatn adi (er(evesi . i(inde g!rm#, lanlar 'ayretler
i(inde braka%ak bir #ekilde, da'iyane kabiliyetler meydana (kar. Bundan dlay bir
$eygamber kendi lkesinde $ek ender larak trite sa'ibidir. Bu lay g!zlemek i(in
sava#tan da'a iyi bir )rsat 'i(bir zaman bulunamaz. ,# g!rn#leri itibariyle akll lduklar
ta'min edilemeyen gen(lerde, sava#n k!t anlarnda, arkada#larnn %esaretlerini
kaybettikleri sralarda, birdenbire birer ka'raman ru'u ile kar#la#lr. Bunlarn byk
enerRileri !lme meydan kur. Bu gibi kimseler buz gibi s&ukkanllkla en kar#k i#leri
'esa$ ederler. :&er bu snav saati gelmemi# lsa idi, 'i( kimse beyinsiz gibi g!rnen bu
gen%in bir ka'raman ru'u saklad&nn )arkna varamaya%akt. ,e'ann meydana (kmas i(in
daima bir (ar$#ma gerekir. Bazlarn yere ya$#tran kaderin t$uz darbesi, ba#kalarna
birdenbire (elik sertli&i verir ve 'er gnk tekdze 'ayatlarnn zarn $atlatarak 'ayretler
i(inde kalm# dnyann g!z !nnde nlar birer ila' gibi ykseltir. "alk bu duruma kar# inat
eder, !n%eleri kendisinden )arksz g!rd& bir kimsenin, b!yle birdenbire ba#ka bir t'umdan
)#krm# lmasna inanmak istemez, i#te bu durum, 'er de&erli adamn rtaya (k#nda
meydana gelir.
Mesela bir mu%idin #!'retinin i%adn rtaya kydu&u vakit $arlad&n s!ylemek 'ata lur.
,e'a kvl%m yarat%lk melekesi ile birlikte adamn alnnda d&du&u andan itibaren $arlar.
"akiki de'a )tridir. "i(bir zaman terbiyenin veya'ut e&itimin snu%u de&ildir. Ca's s!z
knusu ldu&unda g!sterdi&im bu misal rklar i(in de ayndr. Marat% bir )aaliyet i(inde
bulunan rklar, dnyaya geli#lerinden beri yaratma kabiliyetine sa'i$tirler. "atta bu kabiliyet
derine inemeyen g!zlem%ilerin g!zlerinden ka(sa bile bu b!yledir. Burada da de'alara sa'i$
bir rkn #!'reti, rkn g!stere%e&i )aaliyetin snu%udur. ;er(ekte dnyann di&er milletleri,
de'ay g!r$ tanmaktan a%izdirler. Bu milletler an%ak de'ann rtaya kydu&u i%atlar,
ke#i)leri, binalar, yani #ekilleri rtada lan ve elle tutulabilir 'ale gelmi# g!rnmlerini
g!rebilirler. 1akat burada da dnyann de'ay tanyabilir duruma gelmesi i(in uzun zamana
lzum vardr. Byk bir de&ere sa'i$ #a'sta de'ann snu(lar veya )evkalade kabiliyetler
!zel te#vikle )iiliyata (karsa, milletlerin 'ayatlarnda da ba#lang(ta varlan yarat%
melekeler ve tesirler kuvvetler an%ak belirli birtakm #artlar kendilerini davet ettikleri zaman
rtaya (karlar. Bu ger(e&in en lumlu !rne&ini medeniyetin geli#mesini bir emanet larak
elinde bulunduran stn rklar verirler. Kader nlar !zel #artlar i(inde bulundurur
bulundurmaz, bu stn rklarda varlan byk kabiliyeti, da'a 'zl bir terti$le geli#tirmeye
ve bunlar elde tutulur birer #ekiller veren kal$lara d!kmeye ba#lar. Bu gibi durumda stn
rklarn meydana getirdikleri medeniyet, 'emen daima t$ra&n, iklimin ve 'akimiyetleri
altna aldklar insanlarn !zelliklerine ba&ldr. Buradaki sn unsur en kesin ve en tesirli
landr. Bir medeniyetin d&u#unun ba&l ldu&u teknik #artlar ne kadar ilkel ise,
makinelerin yerini ala%ak lan bir insan g%nn mev%udiyeti de kadar lzumlu lur. stn
rklar, basit rklarn insanlarn kullanmak imkanm bulmam# lsalard kendilerini
medeniyete g!tren yl zerinde 'i(bir zaman ilk adm atamaya%aklard.
:'lile#tirmeye muva))ak lduklar 'ayvanlar lmasa idi, bugn stn rklar 'ayvanlar
lzumsuz klan tekni&e sa'i$ lamaya%aklard. Binler%e sene, at insanlarn i#ine yarad, nlara
yardm% ldu, geli#menin temelini kurdu. 1akat neti%ede tmbil v%ut buldu. B!yle%e at
gereksiz 'ale geldi. BAra$ me%bur ldu&u i#i ya$t, Ara$ artk gidebilir.B darbmeseli,
maalese) derin bir mana i)ade eder. Birka( yl i(inde at, artk 'er trl )aaliyetten uzak
kala%aktr. 1akat, bu eski mesai birli&i lmasa idi, insan bugnk seviyesine eri#mek i(in 'i(
#$'e yk ki, byk zrluklar (eke%ekti. A#a& rkn insanlar yksek medeniyetin meydana
gelmesinde ilk ve esasl bir unsur lmu#tur. Bu kabil insanlar maddi kaynaklarn ktl&n
bertara) ediyrlard. Bu maddi kaynaklar lmadan geli#me imkan tasavvur edilemezdi. Curas
mu'akkak ki, ilk insan* medeniyeti, e'lile#tirilmi# 'ayvanlardan ziyade, basit rklara mensu$
insanlar kullanmas sayesinde meydana getirmi#tir. An%ak zay) rklarn k!le 'aline skul+
malarndan snra, bu 'al 'ayvanlarn da ba#na geldi. Baz kimselerin iddia ettikleri gibi
bunun tersi lmad. Hnk sabann !nne ilk !n%e ma&lu$ rk k#uldu. ,a'a snra at insann
yerini ald. Bu lay be#eriyet bakmndan adi bir #ey larak kabul etmek deli bir bar#( nn
i#idir. Cimdi bu adamlar, deli bar#(larn, birtakm #arlatan%a la)larn kullanmak 'ususunda
kendilerinin )aydalandklar medeni yetin bugnk dere%esine ula#abilmek i(in, b!yle bir
tekamln meydana gelmi# lmasnn, #art ldu&unu anlayamyrlar, insanl&n geli#imi
snsuz bir merdiven zerinde bir ykselmedir. A#a& basamaklar a#lmadan, yukar varlamaz.
4nu( larak, stn rk, ger(e&in kendine i#aret etti&i, g!sterdi&i ylu a#mak zrunda kal+
m#tr. Mksa, 'i(bir zaman stn rk mdern bir e#itli&in kendi 'ayalinde %anlandrd& ylu
a#mak zrunda de&ildir. ;er(ek yl sar$ ve za'metlidir. 1akat bu kimselerin 'ayalleri nlar
kendilerini bu gayeye yakla#trmaktan ziyade uzakla#trr. stn rklarn, basit rklara
rastladklar yerde, nlar iradelerine tabi klmalar snu%u medeniyetlerin d&mu# lmas
tesad) de&ildir. A#a& rklar, meydana gelmek zere lan medeniyetin 'izmetinde, ilk teknik
alet lmu#lardr. stn rkn da'a snra, taki$ ede%e&i yl sari' larak (izilmi#ti. 1akat stn
rklar, basit rka mensu$ lanlar emirleri altna aldlar ve ameli )aaliyetlerine bir dzen
verdiler. Bu durum kendi irade ve gayelerine uygun larak meydana geldi. 1akat a#a& rk
mensu$larna za'metli lmakla beraber, )aydal bir )aaliyet yklerlerken nlara belki de eski
'rriyetleri adna verdikleri #eylerden isti)ade ettirdikleri zaman nasi$leri lan kaderden da'a
iyi bir kader sa&ladlar. stn rk, 'akim vas)n mu'a)aza etti&i sre%e, yalnz 'kmeden
larak kalmad, geli#tirmekte ldu&u medeniyetin de mu'a)z ldu. Hnk bu medeniyet,
stn rkn e'liyet ve kabiliyetini ve kendi 'viyetini aynen mu'a)aza etmesi esasna dayan+
yrdu. Eebaalar ykseldik(e e)endi ile u#a& ayran $erde de yava# yava# rtadan kalkt.
stn rklar kanlarnn temizli&ini krumaktan vazge(tiler. B!yle%e meydana getirdikleri
%ennette ya#amak 'akkn da kaybettiler. stn rklar zillete d#tler ve medeniyet ya$%
kabiliyetlerini kaybettiler. 1ikri bakmdan ldu&u gibi )izik(e de tebaalarna ve yerli 'alka
benzediler. Atalarnn yerli 'alkn zerinde sa&lad& btn stnlkleri kaybettiler. Bundan
dlay bir sre medeniyetin birikmi# ldu&u i'tiyat malzeme ile ya#ayabildiler. 4nra ta#
kesilme 'areketi ya$a%a&n ya$t ve medeniyet unutulma (uku ni lu#umlara meydan a(arlar.
Kanlarn kar#mas ve bunun snu%u lan rklarn seviyelerinin d#mesi, eski medeniyetlerin
!lmelerinin tek sebebidir. Hnk, milletlerin ma'vna sava#larn kaybedilmeleri de&il, sa) bir
kann !zelli&i lan direnme kuvvetinin rtadan kalkmas sebe$ lmu#tur.,nya yznde sa)
rk lmayan 'er #ey rzgarn srkleyi$ g!trd& bir saman (!$nden ibarettir.
1akat tari'i laylarn tamam, iyi manada ldu&u gibi k!t manada da rkn beka i(gdsnn
bir g!rnmdr. stn rklarn 'akim lu#larnn ve !nemlerinin sebebi, beka i(gdsnn
'aiz ldu&u kuvvet ve #iddettir. Ma#ama arzusu btn insanlarda sbRekti) bakmndan e#it
kuvvette ldu&u kabul edilmektedir. Bunda an%ak uygulamada rtaya (kan de&i#ik #ekillerde
bir )ark tes$it edilmektedir. :n ilkel ya#ama #eklinde beka i(gds )erdin, kendi benli&i
'akknda duydu&u merak ve endi#eden ileri gitmez. Bu ma+razi 'al ben%illiktir ve devam
etme key)iyetini de i(erir. yle ki bugnk devir 'er #eye kendi sa'i$ lmak ve gele%e&e bir
#ey brakmamak iddiasna kalk#r. Bu sade%e kendisi i(in ya#ayan, ne zaman karn a%krsa
zaman kendine yiye%ek arayan ve an%ak kendi 'ayatm krumak i(in kavga eden 'ayvann
durumudur. Beka i(gds bu #ekilde meydana (ktk(a ailenin en ilkel durumu ile lsa bile,
bir t$luluk te#kili i(in rtada bir temel yk demektir. :rkek ile di#inin birlikte srdrdkleri
'ayatlar bile (i)tle#meden !te bir #eydir ve beka i(gdsnn geni#lemesine lzum
duymaktadr. Hnk )erdin kendi benli&ine kar# g!sterdi&i titizlik ve nu krumak i(in g!ze
ald& kavgalar, (i)ti meydana getiren di&er unsuru da g!z !nnde tutmaktadr. :rkek bazen
di#isi i(in de yiye%ek arar. Hk zaman da ikisi birden bu yiye%e&i (%uklar i(in aramaya
(kar. Biri daima di&erini krumaya (al#r. Bu 'arekette sn dere%e ilkel ve eksik lmakla
beraber )edakarlk ru'unun ilk g!rnmleri g!rlr. Bu ru'un dar aile snrlarndan !telere
yaylmas nis$etinde, da'a byk rtaklklara ve snunda da ger(ek devletin d&masna
imkan 'azrlaya%ak ilk ve esasl #art meydana (kar. Bu durum, belki de en a#a& rklarda $ek
az geli#mi#tir. yle ki bu durumda lan milletler (&u zaman aile 'ayat mer'alesinden !teye
ge(emezler, insanlar #a'si men)aatlerini ikin%i $lana atma&a ne kadar tara)tar iseler, nlarn
byk t$luluklar kurma kabiliyetleri de kadar byk lur. insanda, #a'si (al#masn ve
'atta gerekirse 'ayatn 'em%ins lerinin yararna lmak zere )aaliyete getirme&e sevk eden
)edakarlk 'assas stn rklarda da'a (k geli#mi#tir. stn rklarn bu ykl&n sa&layan
'usus, )ikri melekelerinin zengin lu#u de&il dir. Btn melekelerini t$luluk 'izmetine
vermeye lan e&ilimleri dir. Beka i(gds, stn rklarda en asl #ekli alm#tr. stn rklar
kendi benliklerini t$lumun 'ayatna i'tiyari surette tabi tutarlar. Cartlar gerektirdi&i takdirde
benliklerini )eda ederler. stn rklarn medeniyet kurma kabiliyetlerinin kayna& )ikri
melekeleri de&ildir. :&er ba#ka kaynaktan kuvvet almasalard, birer ta'ri$kar gibi 'areket
ederler ve 'i(bir zaman te#kilat( lamazlard. Hnk 'er te#kilatn en esasl #art )erdin gerek
#a'si )ikir ve mtalaasn, gerek 'ususi men)aatlerinin 'er #eyden !nde geldi&ini kabul
etmekten vazge(mesi ve bunlar t$lulu&un le'ine )eda etmesidir. ;enel 'ayr ve genel
men)aat le'ine ya$lan )edakarlk, dlamba(l bir yl taki$ ettikten snra sa'ibine men)aat
sa&lar. 1ert, sade%e kendisi i(in (al#maz. ;enel kadr i(inde, #a'si (kar i(in de&il kamunun
yararna la%ak #ekilde 'areket eder. 5nun en sevdi&i tabir lan Bi#B bu istikrarl ru'u $ek
gzel aydnlatr. 5nun Bi#B kelimesinden anlad& mana, yalnz kendi 'ayatn krumaya
'izmet eden bir )aaliyet de&ildir, bu t$lumun (karlar ile irtibatl lan bir (al#madr. Aks
'alde, ben%il, sade%e beka i(gdsne 'izmet eder, dnyann di&er ksmlarna !nem vermez
ve bu )aaliyete 'rszlk, 'aydutluk, gas$, te)e%ilik ve ti%aret adm verir. 1erdin men)aatini
t$lumun devam le'inde ikin%i $lana atan bu ru'i kabiliyet, ger(ek bir medeniyetin en !nde
gelen #artdr. Kuru%usunun $ek ender larak mka)atn g!rd&, )akat kendinden snra
gelenlerin bl nimetlere sa'i$ lmak i(in bir kaynak gibi isti)ade ettikleri byk insan i#leri,
an%ak bu #art sayesinde meydana gelebilir. Bir(k kimsenin t$lumun temellerini ter%i'
ederek, namuslu yldan ayrlmamas ve kendisini yksullu&a ma'kum ederek se)il bir 'ayata
katlanmas sade%e bu #art ile anlatlabilr. Kendisi saadet ve re)a'a eri#meden retimde
bulunarak (al#an adam, (i)t(i, mu%it, memur ve di&er meslek sa'i$leri, 'areketlerinin derin
manasn 'i(bir zaman idrak etmeseler bile bu asil )ikrin birer temsil%isidirler. 1akat insan
'ayatnn ve geli#mesinin devam i(in gerekli bir temel kabul edilen (al#madan
ba'sedildi&inde d&ru lan bu 'ususlar, insann ve medeniyetin krunmas knu edildi&i
zaman da tam manasyla d&rudur. E$ lumun 'ayatm krumak i(in kendi 'ayatn vermek
)edakarlk ru'unun en yksek nktasdr. Hnk an%ak b!yle davranlrsa, insan eli ile
meydana getirilmi# lan binann yine insan eli ile veya tabiat tara)ndan ta'ri$ edilmesi
!nlenebilir. Bizim Alman%a'mzda bu asil ru' tara)ndan il'am edilen )aaliyetleri $ek gzel
i)ade eden bir kelime vardr. ;!revini yerine getirmek, yani sade%e kendi i'tiya(larn
tatminle kalmamak, t$luma da 'izmet etmek. Bu #ekil bir )aaliyetin kayna& lan esasl ru'i
kabiliyeti, ben%illikten ayrt etmek i(in BidealizmB diyruz. Bu kelimeden (kard&mz mana,
)erdin t$lum ve 'em%insleri u&runa kendini )eda etmesidir, idealizm, 'issiyatn i'mali kabil
lan bir g!rnm de&ildir. Bilakis ger(ekte medeniyetin en !nde gelen #art ldu&una ve
daima b!yle kala%a&na ve 'atta insan me)'umunun nun yaratt&na kanaat getirmek birin%i
dere%ede !nemli bir key)iyettir. stn rklar dnyadaki mevkilerini an%ak ru'un bu
yetene&ine br(ludurlar. Hnk yalnz bu yetenek, 'alis )ikrin i(inden yarat% kuvveti (eki$
(kartm#tr. Bu beyanda yarat% kuvvet de kendi tarznda yegane bir birle#me ya$m#, yum+
ru&un kuvvetini de'ann zekasna yerle#tirerek medeniyetin inan(larn rtaya kymu#tur,
idealizm lmasa idi, d#nme g%nn melekeleri 'i(bir zaman byk bir de&eri
bulunmayan, yarat% bir kuvvet 'aline gelmeyen d# g!rn#ten ibaret kalrd.
1akat, idealizm )erdin men)aatlerinin ve 'ayatnn, t$lumun men)aat ve 'ayatna
ba&ll&ndan ba#ka bir #ey lmad& ve bu 'al de 'er trl te#kilatl #eylerin meydana
gelmesine sebe$ lan ilk #art v%uda getirdi&i i(in, idealizm en sn te%ellide tabiatn istedi&i
gayeye kar#lk gelir, insana kuvvetin ve enerRinin imtiyazlarn i'tiyari #ekilde tanmaya
yalnz enerRi sevk eder. idealizm, insan kainatn dzeni i(inde k(k unsurlardan biri ya$ar.
;er(ek idealizmi ylunu #a#rm# bir 'ayalin b# ve lzumsuz )aaliyetleri ile kar#trmaktan
ne dere%e ka(nlmaldrJ :&er d#n%e g% bzulmam# sa&lam bir gen%e, tamamen 'r
#ekilde 'km vermek msaadesi g!sterilirse, bu 'ususu 'emen anlamak mmkn lur.
idealist g!rnen bir bar#severin uzun uzun anlatt& 'ikayeleri dinlemek ve kabul etmek
istemeyen bir gen(, milletin ideali u&runda 'ayatn )edaya 'azr bir kimsedir. L( gd,
gerekti&inde ki#inin zararna da lsa, #uur d# bir 'areketle milleti mu'a)aza etmeyi
gerektiren derin zaruret me)'umuna itaat eder ve ger(ekte kya)etlerini ne kadar de&i#tirirlerse
de&i#tirsinler, geli#me kanunlarna isyan eden btn krkak ve ben%il geveze bar#severlerin
'ayallerine kar# (kar. In k geli#menin zerinde tesir ya$an #ey, ki#inin kanun le'indeki
)edakarlk ru'udur, yksa tabiat da'a iyi tanmak iddiasna kalkan krkak 'eri)lerin 'astalkl
d#n%eleri de&ildir.
idealizmin rtadan kalkmas s!z knusu ldu&u devrelerde, t$lulu&u v%uda getiren ve
medeniyetin ilk #art lan kuvvetin zay)lad&n g!rrz. Ben%illik bir millet zerinde
'akimiyetini kurar kurmaz dzen rabtalar gev#er, insanlar kendi #a'si men)aatleri $e#inde
k#arlarken, %ennetten, %e'enneme d#verirler. ;ele%ek nesil yalnz kendi men)aatim
d#nm# ve nun i(in (al#m# lanlar unutur, #a'si saadet ve men)aatlerinden )eragat etmi#
lanlar !ver.
Ma'udi, stn rk ile en bariz, en a(k tezad v%uda getirir. ,nyada ba#ka bir millet yktur
ki, Ma'udiler kadar beka i(gds ile geli#mi# lsun. Bu iddiann en a(k delili, bu rkn
gnmze kadar $ayidar kalm# lmasdr. 4n iki bin sene i(inde, yeteneklerinde,
karakterinde Ma'udi milleti kadar $ek az de&i#ikli&e u&ram# bir ba#ka millet yktur.
Ma'udiler kadar 'i(bir millet byk devrimlere kar#mam#tr. B!yle lmakla beraber,
insanl& en byk zararlara u&ratan 'er trl 'areketten Ma'udi en az zarar g!ren larak (k+
m#tr. Bu laylar, Ma'udilerin, byk ve snsuz inat( bir ya#ama iradesine sa'i$
lduklarnn ve rklarnn devamnda byk bir sebatla 'areket ettiklerinin a(k ve kuvvetli
birer delilidir. Ma'udilerin )ikri melekeleri yzyllar byun%a geli#mi#tir. Ma'udi'ye bugn
BkurnazB denilmektedir. 1akat bir manada 'er zaman kurnaz lmu#tur. Ma'udi'nin zekas
gizli bir geli#menin snu%u de&ildir. Bu zeka, yaban%larn Ma'udi'ye verdi&i 'ayat dersinden
)aydalanm#tr, insann d#nme g%, !nndeki basamaklar teker teker atlamadan tam
lgunluk dere%esine kendili&inden ula#amaz. Mkselmek i(in att& 'er adm, ge(mi#
devirlerin rtaya kydu&u temellere dayanmaldr. Mani genel medeniyetin arz etti&i temele
dayanmak gerektir. "er d#n%e, an%ak $ek k(k bir $ar(as itibariyle #a'si te%rbeden
d&ar. ,#n%e byk ksm itibariyle, eski zamanlardaki te%rbelerin rndr. Medeniyetin
genel seviyesi, ki#iye (k zaman nun dikkatini (ekmeden kadar (k ilkel bilgiler verir ki,
insan bunlarla kendi kendine ileriye d&ru klaylkla yeni admlar atabilir. Mesela
gnmzde bir gen(, sn yzyl i(inde ya$lm# kadar (k teknik bulu#larn arasnda byr
ki yllar%a !n%e en byk d#n%e g%ne sa'i$ kimseler i(in bile sr 'alinde kalan #eyler,
/kendisi i(in $ek !nemli #eyler lmasna ra&men0 na gayet tabii g!rnrler ve artk gen%in
dikkatini (ekmezler, sade%e na, bu y!nde ya$t&mz geli#meleri taki$ etmeye ve anlamaya
imkan 'azrlarlar. Bundan !n%eki yzyln ilk yirmi yl i(inde !lm# bir da'i, zamanmzda
birdenbire mezarndan (ksa, d#n%e g%n devrimizin gidi#ine uydurabilmekte, bugnn
n be# ya#ndaki alelade (%uklarndan (k da'a )azla zrluk (eker. Hnk bu mezardan
(kan da'ide, (a&da#larmzn byrlerken, genel medeniyetin g!rnmleri kanalyla adeta
#uursuz bir #ekilde, yani iradesi d#nda aldklar byk 'azrlama devri eksiktir.
t#te bu a(klamalardan anla#la%a& zere Ma'udi 'i(bir zaman kendine 'as bir medeniyetin
sa'ibi durumunda bulunmam# ldu&u i(in, Ma'udi'nin )ikri (al#masnn temelleri daima
yaban%lar tara)ndan sa&lanm#tr. Ma'udi'nin zeka ve idraki daima etra)ndaki medeni alem
i(inde geli#mi#tir. Bunun aksi 'i(bir zaman lmam#tr.
Ma'udi'de beka i(gds, di&er milletlere nis$etle da'a kudretli lmasna ra&men bu kudret
Ma'udi'ye medeniyet ya$% bir millet lmas i(in en esasl ilk #art sa&lamam#tr. 4!zn
KsasO Ma'udi'de
idealizm yktur.
Ma'udi milletinde, )edakarlk )erdin basit beka i(gdsnden ileri gitmez. Ma'uderde
g!rnen milli birlik 'issi bu dnyada da'a ba#ka bir(k ma'luklarda da tesad) edilen gayet
i$tidai bir sr t$lulu&unun i(gdsnden ba#ka bir #ey de&ildir. Bu mnasebetle #unu
s!ylemek gerekirO 4r t$lulu&unun i(gds, an%ak m#terek bir te'like kar#snda yardm
)aydal veya mutlaka gerekli kld& zaman srnn yelerini birbirlerine kar#lkl yardma
sevk eder. Avna kar# m#terek bir saldrda bulunan kurt srs, kendi t$lulu&unu meydana
getiren yelerin a(lklar tatmin ldu&u zaman tekrar da&lr. Bir saldrgana kar# kendilerini
krumak i(in birle#mi# lan atlarda da ayn durum g!rlr. Ee'like ge(er ge(mez bu at grubu
der'al da&lr. Ma'udi de ba#ka trl davranmaz. 5ndaki )edakarlk ru'u an%ak d# g!rn#te
kalr. "erkesin 'ayat bunu mutlaka !nemli bir duruma skmadk(a, )edakarlk kendini rtaya
(karmaz. 1akat m#terek d#mana gali$ gelinir gelinmez yani, Ma'udileri teker teker te'dit
eden te'like ge(er ge(mez, g!rn#te kalan birle#me kayblur ve yerini tabii istidatlara
brakr. Ma'udiler sade%e m#terek bir te'like yznden me%bur kaldklar zaman veya
m#terek bir av i(in bir araya gelirler. Bu iki sebe$ rtadan kalka%ak lursa en adi ben%illik
tekrar rtaya (kar ve !n%eleri bir arada lan bu millet artk birbirleri ile kanl bir #ekilde
b&u#an )are srlerinden ibaret kalr.
:&er, Ma'udiler bu dnyada yalnz ba#larna lsalard (irke) i(inde b&ulurlard veya amansz
ve insa)sz m%adeleler i(inde birbirlerinin k!kn kazmaya (al#rlard. Meter ki,
kendilerinin )edakarlk ru'undan kesin larak yksun bulunduklarn is$atlayan krkaklklar,
kavgay sade%e bir g!steri# 'aline getirmesin, i#te Ma'udilerin m%adele etmek i(in veya da'a
d&rusu 'em%inslerini ya&ma i(in birle#melerine bakarak, nlarda )edakarlk 'akknda bir
idealist ru' bulundu&una 'kmetmek (k yanl# bir 'areket lur. Ma'udi burada da
ben%illikten ba#ka bir #eye byun e&mez. Bundan dlay bir rk krumaya ve (&altmaya
ma'sus %anl bir rgan lmas gereken Ma'udi devleti, t$rak y!nnden 'i(bir snra sa'i$
de&ildir. Hnk bir devletin snr daima nu meydana getiren rkta bir idealist ru'un
kabiliyetine ve !zellikle (al#mann manas 'akknda d&ru bir d#n%eye delalet eder. Bu
d#n%e ne nis$ette eksik ise belirli bir t$rak i(inde kalan bir devleti kurmak ve nu devam
ettirmek i(in ya$lan te#ebbslerin az (k neti%esiz kalmas da nis$ette zrunludur. Bu
bakmdan bu devlette bir medeniyetin ykselmesinde temel g!revi g!re%ek #ey eksiktir, i#te
bunun i(in, Ma'udiler kendilerine 'as vas)lar lan btn )ikri melekelerine ra&men ger(ek
bir medeniyete ve !zellikle kendi ya$sna uygun bir medeniyete sa'i$ de&ildir. Bugn
Ma'udi'nin medeniyet adna sa'i$ ldu&u #ey, ba#ka milletlerin byk bir ksm itibariyle
nun elinde berbat lmu# malndan ibarettir.
Ma'udi'nin medeniyet kar#snda yerinin ne ldu&unu anlamak i(in, esasl ger(e&i g!zden
uzak tutmamak gerekirO "i(bir zaman bir Ma'udi sanat g!rlmemi#tir. Bugn de yktur.
zellikle, gzel sanatlarn iki krali(esi durumundaki mimari ve musiki ile riRinal lan 'er #ey
Ma'udilere br(lu de&ildir. 4anatta, Ma'udi'nin v%uda getirdi&i #ey )ikri bir 'rszlktan
ibarettir. 4nu( larak, Ma'udi yarat% g(le ve medeniyetler kurma imtiyaz ile ykl
rklarn melekelerine sa'i$ de&ildir. Ma'udilerin yaban% medeniyetleri nasl an%ak bir
k$ya% gibi, mdelin #eklini bzarak temsil ettiklerini is$at eden #ey, !zellikle en az i%ad
gerektiren sanatla yani dram sanat ile me#gul lmalardr. Bu i#te da'i Ma'udi taklit(i bir
maymundur. ;er(ek byklklere g!tren 'amle kendisinde yktur. Ma$t& bu i#te bile, bir
yarat% de&il basit bir taklit(idir. Kurnazlklar ve kulland& vastalarla kendisinde yarat%
vergilerin yklu&unu gizleme&e muva))ak lamaz. Bu 'ususta Ma'udi basn en basit yazar
da'i, Ma'udi lmas #artyla !verek nun imdadna yeti#ir. Bu i#i kadar ustalkla ya$ar ki,
di&er insanlar kendilerini bir sanatkar kar#snda zannederler. "albuki ger(ek adi ve de&ersiz
birinden ba'sedilmektedir. "ayr, Ma'udi'de bir medeniyet meydana getire%ek u)a%k bir
kabiliyet yktur. Hnk insan ykselte%ek 'er tekamln en birin%i #art lan idealizm
Ma'udi i(in me('ul bir #eydir ve daima b!yle lmu#tur. Ma'udi'nin zekas 'i(bir zaman
Ma'udi'ye ya$ma i#inde 'izmet+
[kar lmaya%ak yalnz ykma&a yaraya%aktr. 4n dere%e ender durumlarda, lsa lsa bir
te#vik i&nesi g!revini g!rebilir ki, zaman da, daima k!tlk isteyen, )akat 'ayr yaratan
kuvvet ti$ini meydana getirmi# lur. Curas bir ger(ektir ki, insanl&n btn geli#mesi,
[Ma'udi ile de&il, Ma'udi'ye ra&men rtaya (kar.
Ma'udi'nin, 'i(bir zaman belirli snrlar i(inde bir devlet kurmad& ve dlaysyla 'i(bir
zaman kendine 'as bir medeniyete sa'i$ lmad& i(in, bedeviler arasna alnmas gereken bir
millet sayla%a& zannedildi. Bu g!r# te'likeli ldu&u kadar, byk bir 'atadr. Hnk
bedevilerin $ekala snrlandrlm# t$ra& vardr ve rada ya#arlar. Malnz bedevi bu t$ra&
t$lu 'alde ya#ayan (i)t(iler gibi eki$, bi(er ve turdu&u arazi zerinde 'e$ bir arada
bulundu&u srlerinin rnleri ile ya#ar. Bu (e#it 'ayatn sebebi, t$ra&n bir nktada
yerle#meye imkan vermeyen vas)dr. 1akat ger(ek sebe$ ise, bir devrin veya bir milletin
teknik medeniyeti ile bir (evrenin tabii 'a+kirli&i arasndaki nis$etsizliktir. Baz lkeler vardr
ki, rada stn rklar, bin yldan (k bir zaman i(inde millile#tirdikleri tekniklerinin
sayesinde, sabit messeseler kurmay ve geni# bir t$ra&a sa'i$ lmay ba#arm#lardr ve
'ayat i(in gerekli lan 'er #eyi bu t$raktan almaktadrlar. :&er bir tekni&e sa'i$ lmasalard,
ya bu (evreyi terk etmek veya burada devaml #ekilde yer de&i#tiren bedevilerin se)il 'ayatn
srmek zrunda kala%aklard. Ayr%a, binler%e yldan beri alm# ldu&u terbiye ve t$lu 'ayat
al#kanl&nn b!yle bir ya#amay kendileri i(in ta'amml edilmez bir duruma getirmemi#
lmas da gerekir. Hnk #unu unutmamal ki, Amerika Ktas )et'edildi&i zaman bir(k
stn rk mensu$lar, tuzak(, av% vs. s)at ile 'ayatlarn binbir za'metle kazandlar ve (luk
(%uk byk (!kntler i(inde (k zaman serseri gibi dla#$ durdular. Bu sralardaki 'ayat+
lar, t$k bedevilerin ya#ay#larna benziyrdu. 1akat say%a (&aldk(a, da'a verimli
t$raklara yerle#tiler ve yerli 'alka kar# kyma imkann kazann%a da sabit #ekilde
yerle#meye ba#ladlar.
stn rk mensu$lar, bir i'timale g!re !n%eleri bedevi idiler An%ak zamanla t$lu 'alde ve
medeni larak ya#amaya ba#ladlar Bu snu%a varmalar kendilerinin Ma'udi lmamalar ile
meydana gelmi#tir. "ayr, Ma'udi bedevi de&ildir. Hnk, bedevi (al#ma 'akknda bir
me)'uma sa'i$tir ve gerekli ilk #artlar ta'akkuk eder se kendisinden bir geli#me beklenir.
Bedevide $ek az lmakla bera ber bir idealizm temeli vardr. Bundan dlay yaratl# stn
rklara gari$ g!rnr, )akat sevimsiz lmaz. Ma'udi i(in b!yle bir durum ve d#n%e yktur.
5nun i(in Ma'udiler 'i(bir zaman bedevi lma m#lardr. Ma'udi daima ba#ka milletlerin
yllar zerinde, asalak larak ya#am#tr. Baz kere, vakte kadar ya#adklar (evreyi terk
etmi#lerse de, bu kendi istekleri da'ilinde lmu#tur. Ma'udiler, kendilerine ba'#edilen
misa)ir$erverli&i suistimal etmelerinden b kan milletler tara)ndan (e#itli laylarla
sk#trdklarndan dlay bu g!( ya$arlar. :sasen Ma'udi milletinin daima da'a uzaklara
yayl mak ylundaki adeti, asalaklarn en belirli vas)larndan biridir. Ma 'udi kendi milleti
i(in daima BstninelikB ede%ek yeni bir t$rak arar. i#te bunun bedevilik ile 'i(bir ilgisi
yktur. Hnk Ma'udi bu lundu&u memleketi terk etmeyi 'i(bir zaman aklna getirmez. Mer
le#mi# ldu&u t$rakta kalr. 5raya kadar ya$#r ki kendisini an (ak zr kullanarak kvmak
mmkn lur. Meni bir memlekete ya ylmas an%ak Ma'udi'nin 'ayat i(in gerekli #artlar
temin edildi&i zaman vukua gelir. Bedeviler gibi turduklar yeri de&i#tirmezle Ma'udi, tam
bir asalak ti$idir ve daima b!yle kala%aktr. Mnbit bu t$rak, Ma'udi'yi davet edin%e, BbasilB
gibi daima uzaklara yayl 66 5nun varl& ile meydana gelen snu(, asalak bitkilerin tesirleri
ile ayndr. Ma'udi nereye yerle#irse Ma'udi'yi kabul etmi# lan milin az veya uzun zaman
snra s!n$ gider. i#te Ma'udiler, ba#ka milletlerin vatanlarnda bu #ekilde ya#am#lardr.
Mani Ma'udi kendi devletim kuruyrdu. Kendi devleti ve #artlar nu ger(ek ma'iyetini
tamamen belli etmeye zrlamad& sre%e, kendini Bdini t$lulukB maskesi altnda saklyrdu.
1akat bu kya)et de&i#tirmeden vazge(ebile%ek kadar kendini kuvvetli 'issetti&i gn, maskeyi
atyr ve a(&a (kyrdu.
Ma'udi'nin asalak s)atyla ba#ka milletlerin ve devletlerin g!vdelerinde srd& 'ayat !zel
bir vas)a sa'i$tir. Bu yzden 4'aks$eare da'a !n%e de ba'setti&imiz gibi, Ma'udi'nin
yalan%lkta byk usta ldu&unu s!yler. Ma#ay# #ekli nu daima yalan s!ylemeye sevk eder.
Kuzey ikliminin bir kimseyi ynl elbiseler giymeye zrlamas gibi... Ma'udi, ba#ka
milletlerin v%udunda, kendi ya#ay#nn bir millet gibi kabul edilmeyi$, an%ak !zel %insten
bir Bdini t$lulukB gibi d#nlmesi gereke%e&i kanaatini uyandrmay ba#ard& takdirde, R bu
asalak 'ayatna devam eder. 1akat bu nun en byk yalanlarn+' dan biridir. Hnk Ma'udi,
milletlerin asala& s)atyla ya#ayabilmek
6
i(in kendi #a'snda 'i( de&i#meyen ve !zel larak
mev%ut bulunan P Reyi inkar etmek zrundadr. Ma'udi'nin zekas ne kadar bykse, ])+bu
'ileli i#te de kadar ba#ar sa&lar. Bu sa'tekarlkta kadar ileri l gidebilir ki, nlara
misa)ir$erverlik g!steren milletin byk bir ks+Wm, snunda Ma'udilerin ba#ka bir dinin
mensubu lmalar ile bera+W ber ger(ekten bunlarn 1ransz, ingiliz, Alman veya italyan
ldukla+Wnna inanr. "albuki !zellikle, tari'in krntlarndan isti)ade ettikleri i 4anlan tedbirli
sn)lar bu krkun( aldatmaya kurban lmaktadr+W' lar. Bu (evrelerde kendi ka)as ile
d#nmek kutsal inan#a kar# i#lenmi# bir gna' gibi kabul edilir, i#te bu yzden, Bavyera'da
bir bakann Ma'udilerin bugn bile bir dinin mensu$lar lmay$, bir milletin )ertleri lduklar
zerre kadar )ark etmemesine 'ayret etmek gerekir. "albuki bu ger(e&in en kabiliyetsiz
d#n%e g%ne sa'i$ kimselerin ka)alarna yerle#mesi i(in Ma'udili&in mal lan basna bir
g!z atmak yeter. ;er(i :%' 2ui) 'enz resmi bir rgan de&ildir ve nun i(in devletin yksek
mevkilerine (km# bir kimsenin g!znde 'i(bir !nem ta#yamamaktadr.
Ma'udiler, daim rklarna 'as bir vas)a sa'i$ bir millet lmu#tur. Bunlar 'i(bir zaman !zel bir
dine inanan kimse lmam#lardr. Ma'udiler geli#ebilmek i(in, kendilerini ra'atsz edi%i bir
dikkati, kendi zerlerinden ba#ka bir y!ne (evirmek i(in, bir (are bulmak zrunda
kalm#lardr. Kendilerine (evrilen #$'eli bak#lar uyutmak i(in ba#vurulan en ba#arl ameli
(are, Bdini t$lulukB me)'umunu ileri srmekten ibaret de&il miydiJ Hnk bunda da 'er
#ey k$yadr, i#in asl aranrsa (alnm# #eydir. Ma'udi yaradl# itibariyle dini bir te#kilat
kuramaz. Hnk 'i(bir sa'ada idealist lamaz. Binaenaley' 'ayattan snra iman, Ma'udi
i(in tamamen yaban% bir me)'umdur. 1akat stn inan#lara g!re, bir insann !lmnden
snra da 'ayatnn devam etti&i kanaatinden, 'er'angi bir #ekilde yksun bulunan bir din
tasavvuruna imkan yktur. ;er(ekte Ealmud /Ma'udilerin, "z. Musa'nn kanun ve
$rensi$lerini knu edinen din kitab0 insan a'rete 'azrlayan bir kita$ de&ildir, sade%e
dnyada ameli ve ta'amml edile%ek bir 'ayat srmeyi g!sterir ve !&retir.
Ma'udilerin dini, evvela Ma'udi kannn temizli&ini krumaya (al#an bir derstir. Bu din,
Ma'udilerin kendi aralarndaki ili#kilerini tanzim eder. ,i&er tara)tan Ma'udilerin kendilerinin
d#nda kalan kimselerle lan mnasebetlerinde a'lak meselelerinden ba'setmez. Malnz,
)evkalade adi eknmik meseleler rtaya kyar. Ma'udi dininin inan#larmdaki a'laki de&er
'akknda 'er zaman in%elemeler ya$lm# ve bugn da'i bu ylda derin in%elemelere devam
edilmektedir. /Burada kastetti&im in%elemeler Ma'udiler tara)ndan ya$lanlar de&ildir. Hnk
Ma'udilerin bu knuda yazdklar btn #eyler $ek tabii larak kendi gayelerine uygun
yazlardan ibarettir.0 5nlarn kendi dinleri 'akknda s!yledikleri #eyler, bu knuda byk
)ikirlere g!re 'km verenlere $ek #$'eli g!rnr. 1akat bunun en iyi tari)i, bu dini
terbiyenin meydana (kard& rndedir.
Ma'udi'nin 'ayat yalnz bu dnyada srd& 'ayattr. "er Ma'udi'nin ru'u, kendi
mez'e$lerinin kuru%usuna ne kadar yaban% ise, Ma'udi ru'u ger(ek "ristiyanl&a da kadar
yaban%dr.
Isa, Ma'udi milleti 'akknda besledi&i kanaatinin 'i(bir zaman gizlememi#tir. "atta gerekti&i
zaman insanl&n d#man lan bu Ma'udileri Eanr'nm mabedinden krba(la kvmu#tur. "er
zaman ldu&u gibi Ma'udi zaman da dini i# ya$mak i(in bir vasta kabul ediyrdu, N#te bu
yzdendir ki Isa (arm'a gerilmi#tir.
-e yazktr ki, "ristiyan 3artisi, se(imlerde Ma'udilerden y dileniyr ve Alman milletinin
d#man lan Ma'udi 3artileri ile de entrikalar (eviriyr. Ma'udilerin bir rk lmay$, bir
dinin mensu$lar lduklarna dair s!ylenen bu ilk ve byk yalandan snra, ba#ka yalanlar da
bina edildi. Mesela bunlardan biri Ma'udilerin diline ait uydurulan yaland. Bu dil Ma'udi i(in
d#n%eleri i)ade vastas de&il, gizleme vastasdr. 5, 1ransz%a knu#urken, Ma'udi gibi
d#nr, Alman%a #iir yazarken, yalnz rknn karakterini anlatr. Ma'udi, kann emdi&i
milletlerin 'akimi lmadk(a ister istemez nlarn dilini s!yler. 1akat di&er milletler
kendilerinin k!leleri lur lmaz, btn Ma'udiler, 'emen bir dnya dilini, es$arantyu
!&rene%ekler ve nu knu#a%aklardr. Maksat bu vasta ile Ma'udili&in 'akimiyetini da'a
klay sa&lamaktan ibarettir. Ma'udiler d# g!rn# kurtarmak i(in btn #iddetle
reddettikleri B3rt%les de# sages de 4inB /4in ileri gelenlerinin $rtklleri0 bu milletin
byk 'ayatnn nasl devaml bir yalan zerine bina edilmi# ldu&unu g!steren e#siz bir mi+
saldir. ;azette de 1ran%)rt ba&ra ba&ra, Bbunlar sa'tedirB diye yazyr ve btn dnyay
buna inandrmaya (al#yr. Bunlarn d&ru ldu&una en gzel delil i#te bu yazlanlardr. Bu
$rtkller, bir(k Ma'udi'nin #uursuz bir #ekilde yerine getire%e&i, ya$a%a& ve uygulaya%a&
#eyleri a(k #ekilde anlatmakta ve g!stermektedir, i#in !nemli nktas buradadr. "angi
Ma'udi beyninin a(klanan bu #eyleri d#nm# ldu&unu bilmek !nemli de&ildir. Kesin lan
#ey, Ma'udi milletinin karakter ve )aaliyeti, btn dal budak saran yayl# ile birlikte, g!zn
dikmi# ldu&u sn 'ede)leri insan titrete%ek bir a(klkla rtaya kymasdr. Bu a(klama
'akknda bir 'km vermenin en iyi vastas nlar laylarla kyaslamaktr. 4n yzyln tari'i
laylar bu kitabn #& altnda g!zden ge(irile%ek lursa, Ma+. 'udi basnn neden b!ylesine
)eryat etti&i klay%a anla#lr. Bu kita$ bir milletin 'er gn kudu&u bir eser 'aline gelirse,
artk Ma'udi te'likesi !n alnm# bir te'like larak kabul edilebilir. Ma'udileri yakndan
tanmak i(in, en iyi usul, di&er milletler arasnda yzyllar byun%a taki$ etmi# ldu&u usul
uygulamaktr. Bunu a(k #ekilde g!rmek i(in bir misal yeter. Ma'udi'nin geli#mesi 'er devirde
ayn ldu&u, zarar vererek ya#ad& milletler 'e$ ayn milletler larak kald& i(in bu
in%elemeyi (e#itli b!lmlere ayrmak gerekir. Bunlar, sade bir i)ade ile belirtmek i(in 'er
b!lm 'ar)lerle i#aretleye%e&im. Almanya'ya ilk Ma'udiler, Kmallarn istilas ile ve 'er
zaman ldu&u gibi ti%aret adam s)atyla gelmi#lerdir. Byk g!(lerin d eurdu&u alt st
lmalar srasnda, Ma'udiler d#ardan bakld&nda rtadan kalkm# g!rndler ve bundan
dlay ilk Iermen ,evletlerinin kuruldu&u gnler, 5rta ve Kuzey Avru$a yeni ve kesin bir
#ekilde Ma'udile#menin ba#lang( nktas ldu. B!yle%e gnden beri Ma'udiler ne zaman
stn rklarn arasna kar#tlarsa bir geli#me ba#lad ve daima ayn durumda veya benzer bir
'alde kaldlar.
A. Ma'udi ilk sabit kurulu#lar d&ar d&maz, birdenbire rada rtaya (kar. E%%ar s)at ile
gelir ve ilk ba#larda milliyetim saklamaya !nem vermez. 5 'UlU Ma'udi'dir, (nk kendi rk
ile misa)iri ldu&u milletin arasndaki )arklar rtaya kyan d# i#aretler 'enz $ek bariz bir
#ekildedir. Hnk i(ine girdi&i milletin dilini 'enz da'a iyi bilmez. ,i&er milletin milli
vas)lar ile arasnda byk )arklar ldu&u i(in Ma'udi kendini yaban% t%%ardan ba#ka bir s+
)atla tantmaya %esaret edemez. Kendisi $ek uysal ldu&u ve Ma'udi'yi kabul eden millet de
te%rbeden yksun bulundu&u i(in, Ma'udilik vas)n krumak na $ek zarar vermez, 'atta
b!yle davranmas baz )aydalar sa&lar. Maban%lara kar# ilti)at g!sterir.
B. Ma'udi, yava# yava# iktisadi 'ayata da'il lmaya ba#lar. Bu skulu#, reti%i s)atyla
lmaz. ,a'a ziyade ara% larak eknmik 'ayata girer. Binler%e yl zar)nda binbir te%rbe
ile geli#mi# lan ti%aret alanlarndaki ma'areti Ma'udi'yle, geni# bir namuskUrl&a sa'i$ lan
byk rklara kar# bir stnlk sa&lar. yle ki, ksa bir zaman i(inde t$lumda ti%aret
Ma'udi'nin tekeline girer. n%e br( $ara verir. 1aiz alr. Bu yeni bulu#un d&ura%a& te'like
ilk anlarda )ark edilemez. "atta 'atta, ti%aret 'ayatnda br( $ara vermesi ile sa&lad&
klaylk memnuniyetle kar#lanr.
I. Ma'udi artk, #e'irlerde !zel ma'allelerde turmaya ba#lar. ;ittik(e kuvveti artar. ,evlet
i(inde devlet kurar. Ei%aret ve $ara i#lerini kendine ait bir imtiyaz kabul eder ve bunlar
insa)sz%a istismara ba#lar.
,. Artk $ara i#leri ve ti%aret Ma'udi'nin kesin larak tekeline girmi#tir, i#birli&i ve te)e%i
)aizleri, snunda kendisine kar# bir direnme uyanmasna sebe$ lur. Ma'udi'nin
yaradl#ndan ileri gelen ksta'l& #iddetini artrn%a, ne)rete yl a(ar ve zenginli&i kskan(+
lk d&urur. Ma'udi t$ra& da kendi ti%areti arasna al$ ve bunu da satlan, $azarl&a tabi
tutulan bir meta 'alinde 'akir bir duruma d#rn%e kendisine g!sterilen ta'amml sna erer.
Ma'udi 'i(bir zaman t$ra& kendi eki$, bi(medi&i ve nu gelir temin eden bir mal
addetmedi&i ve kendi adi isteklerine byun e&ilmesi #art ile k!ylnn turmasnda bir zarar
g!rmedi&i i(in, ta'rik etti&i anti$a+ti a(k(a bezginlik d&urun%aya kadar (&alr. Basks,
'rs ve a(g!zll& !ylesine ta'amml edilmez bir 'al alr ki kanlar emilmi# kurbanlar
kendisine kar# )iili te%avze ba#larlar. B!yle%e bu yaban% da'a yakndan in%elenmeye
ba#lanr ve kendisinde gittik(e i&ren( vas)lar g!rlr. 4nunda ev sa'ibi ile Ma'udi arasnda
derin bir u(urum meydana gelir.
Krkun( se)alet devirlerinin istismar edilmi# 'alknn galeyan ve 'iddeti snunda Ma'udi'nin
aley'inde $atlar. Ma&maya u&ram#, se)il d#m# ve 'ara$ lmu# 'alk t$luluklar kendi
mda)aalar i(in bu Eanr'nn belasna kar# adaleti kendileri uygulamaya ba#larlar. Belki
aradan birka( yzyl ge(mi#tir ama, bu belann da ne mal ldu&unu !&renmi#lerdir. Artk
nun sade%e varl&n bile, veba mikrbu kadar krkun( bir te'like kabul ederler.
:0 i#te bu vakit Ma'udi ger(ek 'viyeti ile rtaya (kar. "kmetleri bu'ran d&ura%ak
mda'alelerle sk#trmaya ba#lar. Bazen 'alkn gazab, bu Bebedi slkB aley'ine $arlarsa da,
bu 'al Ma'udi'nin terk etti&i nktadan itibaren birka( yl snra tekrar meydana (kmasna
engel lmaz. Ma'udi'yi ba#ka insanlar istismardan vazge+(irte%ek 'i(bir zulm yktur.
Ma'udi kendisine ya$lan zulmn stnden bir sre ge(in%e yine t$lumun i(ine girer ve eski
'alini alr. Bunun zerine 'i( lmazsa da'a k!t bir durumu engellemek i(in t$ra&
te)e%ilerden uzak tutmaya (al#rlar ve bundan dlay Ma'udi'nin t$rak almasn kanunla
yasaklarlar.
10 Ma'udi, 'kmdarlarn kuvvetleri artk(a, nlarn etra)n alr. "kmdarlardan yeni yeni
BimtiyazlarB, Bayr%alklarB dilenir. Mali bakmdan sknt i(inde bulunanlar, $ara kar#l&nda
Ma'udi'ye istediklerini ba'#ederler. Bu yeni imtiyazlar Ma'udi'ye ne kadar $a'alya mal
lursa lsun, Ma'udi ksa bir zaman i(inde 'ar%ad& $aray )aizi ile beraber tekrar kazanr.
Ma'udi 'alkn g!vdesine ya$#an ger(ek bir slktr. Ma'udileri 'alkn g!vdesinden k$ar$
atmak mmkn de&ildir. "kmdarlar $araya i'tiya( duyduk(a, Ma'udi'nin 'alktan emdi&i
kann bir ksmn, mbarek elleri ile ndan alrlar. Bu 'al b!yle devam eder gider. Bu
durumda Alman $renslerinin ynad& rl, Ma'udilerin ya$tklar kadar ese) veri%idir. Bu
$rensler, ger(ekten Alla' tara)ndan millet i(in bir bela larak g!nderilmi#lerdi. Gamanmzda
ise bu $renslerin yerini bakanlar almaktadr. :&er Alman milleti Ma'udi te'likesinden
tamamen kurtulmam# ise, bunun su(u Alman $renslerine aittir. Maalese) da'a snra bu
durum ayn #ekil altnda kald. yle ki $rensler milleti i(in i#ledikleri gna'larn kar#l& lan
%retleri belki bin de)a Ma'udilerden ta'sil etmi#lerdir, i#te bu $rensler #eytanla anla#m#lard
ve 'ayatlarn %e'ennemde sna erdirdiler.
;0 3rensler, Ma'udilerin ellerine d#mekle kendi )e%i akbetlerini 'azrlam# ldular, i#gal
ettikleri mevkiler, kendi 'alknn men)aatlerini krumaktan vazge(meleri ve bu 'alk istismar
edenlerden biri lmalar nis$etinde yava# yava# )akat mu'akkak surette zay)lyr ve
k!knden yklyrdu, i#te Ma'udi nlarn saltanatnn sna ermekte ldu&unu gayet iyi )ark
ediyr ve bu (!k# mmkn ldu&u kadar ge%iktirmeye u&ra#yrdu. 3rensleri ger(ek
g!revlerinden alkyu$, en adi ve en )ena !vglerle sersem ederek, se)il 'ayatn i(ine iten,
kendilerini btn btn gerekli 'ale getirerek snsuz $ara i'tiya% i(inde nlan
(r$ndranlar, bizzat Ma'udiler di. Ma'udi, ustalkla veya da'a d&rusu $ara i#lerinde a'laki
d#n%elerden yksun lu#u ile daima kurbanlarnn b&azlarn skarak, 'atta derilerim
yzerek yeni kUr kaynaklar bulur. yle ki bu kurbanlarn 'ayatlarnn rtalamas daima
ksalr. "er sarayn bir B4aray Ma'udi'siB vardr. "alk i#ken%e i(inde brakan, midini yk
eden, )akat !te yandan $renslere 'er zaman yeni yeni servetler sa&layan %anavarlara bu ad
verilir. Bu durumda Ma'udi da'a ykseklere (kmak i(in 'er #eyden isti)ade etmeye ba#lar.
Artk Ma'udi'nin ya$t&, memleketin asl sa'i$lerinin 'aklarndan ayn dere%ede isti)adeye
kalkmaktr. "er trl 'aklardan )aydalanr. Kiliseye kendini va)tiz ettirir. Kilise yeni bir evlat
kazand&n sanarak i)ti'ar eder. israil de byk bir ba#ar ile snu(lanan bu 'ilekarlktan
ba'tiyarlk duyar.
"0 i#te bu andan itibaren Ma'udi'de bir de&i#me meydana gelir. Bu ana kadar nlar sade%e
Ma'udi idiler, yani ba#ka trl g!rnmeye u&ra#myrlard. :sasen kar# kar#ya gelmi# iki
rk birbirinden ayran )arkl vas)lar dlaysyla bunun d#nda ba#ka bir #ekilde 'areket
edilemezdi. Byk 1rederi% devrinde Ma'udileri yaban% bir milletten ba#ka bir #ey gibi
g!rmek kimsenin aklna gelmezdi. "albuki ;et'e, gele%ekte Ma'udilerle "ristiyanlar
arasnda evlenme lerin kanun ylu ile !nlenemeye%e&ini d#ndk(e, 'iddetle isyan ediyrdu.
;er(ekten ;et'e ila'i bir yaratkt. 5 geri%i de&ildi. 5+nun a&zndan (kan s!z, kanunun ve
akln sesinden ba#ka bir #ey de&ildi, i#te 'alk saraylarda ya$lan k!t al#veri#lere ra&men,
Ma'udi'yi, g!vdesine girmi# yaban% bir unsur ldu&una i(gds ile 'kmediyr ve
Ma'udilere kar# buna g!re 'areket ediyrdu.
1akat bu durum de&i#e%ekti. Bin yldan (k bir zaman i(inde Ma'udi kendisine
misa)ir$erverlik g!steren milletin dilini kadar gzel kulland ki, #imdi kendisi Ma'udi
kayna& zerinde kadar srar etmeye%ek, BAlmanlk vasTBn !n $lana (karmay g!ze
alabile%e&im d#nd, ilk bak#ta bu iddia ne kadar gln( ve manasz g!rnrse g!rnsn,
BIermenB ve dlaysyla bugn de BAlmanB #ekline girmek %esaretini kendinde buldu, i#te
bundan snra akla gelebile%ek en krkun( aldatmalardan biri rtaya (kt. Ma'udi, bir Alman
meydana getiren vas)lardan sade%e birine, yani diline /ve na da (k )ena bir #ekilde0 sa'i$
labildi&i i(in, nun Almanlktan btn nasibi knu#tu&u dile ba&l kald. "albuki rk v%uda
getiren #ey dil de&ildir. Irk v%uda getiren unsur kandr. Ma'udi bu 'ususu btn milletlerden
da'a iyi bilir. Bunun i(in dilinin bzulmasna !nem vermeyerek, kannn kar#mamasna
dikkat eder. Bir kimse gayet klay dilini de&i#tirebilir. Bu, kimsenin d#ndklerini, )ikrim
bir ba#ka dille i)ade etmesini sa&lar. Mksa dilini de&i#tirmi# kimse )ikirlerini de&i#tirmi#
lamaz. B!yle%e Ma'udi (e#itli diller knu#urken Ma'udili&inden 'i(bir #ey kaybetmez. Bin
yl !n%e 5stie'de ti%aret ya$arken Latin%e knu#sa da, gnmzde bu&day zerinde
s$eklasyn d&ururken Alman%a s!ylese de, daima ayn 'alde, ayni Ma'udi larak kalr.
Cimdi, bakanlarn, bakan mste#arlarnn ve emniyetin yksek memurlarnn bu ger(e&i
a(k(a g!rmemeleri tabii telakki edilebilir. Hnk devleti idare edenler arasnda i(gdden ve
d#nebilme kabiliyetinden yksun lmayan kimse 'emen 'emen yk gibidir.
Ma'udi'yi birdenbire BAlmanB lmaya zrlayan sebe$ $ek a(ktr. 5 $renslerin kudretlerinin
zay)lad&n g!rn%e, 'emen ayaklarn kya%ak yeni bir zemin arar. Ayr%a, iktisadi siyaset
zerinde ya$t& mali bask !ylesine geli#mi#tir ki, artk bu byk binay ta#yamaz. Btn
BvataniB 'aklara sa'i$ lamazsa, artk tesiri ve kudreti (&alamaya%aktr. 1akat Ma'udi bu iki
#eyi daima ister. Hnk ne kadar ykseklere trmansa, 'i(bir zaman tatmin lmaya%ak,
eskiden kendisine vaat edilen ve #imdi ge(mi#in karanlklar arasndan meydana (kan gaye,
nu daima %ezbede%ektir. :n iyi Ma'udi beyinleri, dnya 'akimiyet 'lyasnn avu(larnn
i(ine girmi# ldu&unu, byk bir 'eye%anla g!rmektedirler. Bunun i(inde btn (al#malarn,
BvataniB 'aklar tam ve mkemmel bir #ekilde elde etmeye 'asrederler.
60 i#te bu sebe$ten dlay saray Ma'udi'si, yava# yava# B'alk Ma'udi'siB #eklini almaya ba#lar.
Ma'udi bu #ekil de&i#ikli&i srasnda da yine t$lumun kubetlileri/P0 arasnda yer almakta,
nlarn yanlarna skulmaktadr. 1akat, ayn zamanda rknn di&er temsil%ileri de 'alk
t$luluklarna 'avarilik ederler.
Mzyllar byun%a Ma'udi'nin 'alk t$luluklarna kar# ne kadar gna' i#ledi&i, nlar nasl
devaml #ekilde insa)sz%a istismar etti&i, suyunu skt& 'atrlanr ve bunlardan ba#ka, 'alkn
kendisine ya$lan bu eziyetleri anlayarak yava# yava# Ma'udi'ye kin beslemesi ve snunda
nun varl&n Eanr'nn, di&er milletlerin ba#larna bela etti&ini kabu"endi&i d#nlrse,
Ma'udilerin bu %e$'e de&i#tirme 'areketlerinin ne kadar za'metlere katlanarak ya$tklar
gayet iyi anla#lr. :vet derilerini yz$, kanlarn i(tikleri kurbanlarna Binsan dstuB gibi
g!rnmeleri Ma'udiler i(in (k a% bir i# lur.
Ma'udi ilk !n%e 'alka kar# i#ledi&i krkun( 'akszlklar 'a)i)letmeye ve !rtbas etmeye
(al#r, insanl&n BvelinimetiB #ekline brnr. Bu yeni durumu, iyili&i men)aat )ikrinden
uzak tutmasna ra&men, Eevrat'n sa& elin verdi&ini, sl elin bilmemesi emrine $ek riayet
etmez. Bundan dlay, 'alkn a%larna kar# ne kadar 'assas ldu&unu ve bu a%lar
'a)i)letmek i(in katland& btn )edakarlklar a(klar. Ma'udi yaradl#tan lan tevazuu ile
meziyetleri etra)nda btn dnyann duya%a& #ekilde davul (alar. Bu i#i !yle bir sebatla
ya$ar ki dnya ger(ekten buna inanmaya ba#lar. 4nunda inanmam# lanlar da Ma'udi'ye
kar#, 'aksz mevkie d#erler. Ksa zaman i(inde durumu kendi le'ine (evirerek, etra)ta
kendisine kar# 'akszlklar ya$lm# izlenimini uyandrr. "albuki ger(ek tam tersidir.
zellikle a$tal lanlar Ma'udi'ye gven beslerler ve Bzavall tali'sizBe a%rlar.
Ma'udi kendini memnuniyetle )eda ederken bile bundan dlay bir kayba u&ramaz. 5 'isseleri
ayrmasn bilir. 5nun iyilikleri, bir tarlaya istemeyerek d!klen gbreye benzer. ;ayesi
bundan da kendine men)aat sa&lamaktr. 1akat ne gari$tir ki, btn dnya ksa bir zaman
i(inde Ma'udi'nin Bbir velinimetB ve Bbir 'ayrseverB ldu&unu /P0 !&renir.
Ba#kalarnda az (k d&al lan 'er'angi bir #ey, sn dere%e byk bir 'ayrete, 'atta baz
kimselerde g!ze (ar$an bir 'ayranl&a sebe$ lur. B!yle bir durum ise Ma'udi'de d&al
de&ildir. Bundan dlay 'erkes, Ma'udi'de iyiliklerinin 'er biri i(in ba#kalarna ya$lmaya%ak
bir muamele ile )azla bir stnlk bulmaya (al#r. ,a'as var, Ma'udi birdenbire liberal lur.
"em%insinin g!sterdi&i geli#melere kar# duydu&u 'ayranl& ve 'eye%an a(klar. B!yle%e
yava# yava#, s!zle yeni zamann #am$iynu kesilir. 1akat di&er tara)tan millet i(in yararl
lan milli eknminin temellerini %iddi bir #ekilde ta'ri$ eder. Ea'vil satn almak yluyla
dlamba(l yllardan milli retime da'il lur. Bu i#i bir 'rdavat ti%areti 'aline skar. yle bir
ti%aret kurar ki, 'er #ey $ara ile alnabilir ve satlabilir. B!yle%e sanayii, zerine #a'si bir
mlkiyet kurula%ak temellerden ma'rum eder. Bunun snu%u larak i#(i ile i#veren birbirine
yaban% kalr. -i'ayet t$lumun sn)lar 'alinde b!lnmesine sebe$ lan ru'sal durumu
d&urur. Ma'udi'nin brsa zerinde ya$t& tesir ve n)uz gittik(e byr, Milletin btn
(al#ma g(lerine sa'i$ lur, ya da bunlarn zerinde 'akimiyet kurar.
Ma'udi devlet da'ilindeki yerini kuvvetlendirmek i(in kendi geli#mesini k!stekleyen rk
engelini ykma&a u&ra#r. ,ini msama'a le'inde kendine 'as bir 'areketle m%adeleye
ba#lar. Eamamen eline ge(irmi# ldu&u 1ranmasnluk te#kilatn, kendi 'ede)ine ula#abilmek
i(in ya$t& m%adelede istismar eder. idare%i sn), burRuvann yksek #a'slarn 1ranmasn
te#kilatna skarak, nlar istedi&i y!ne sevk eder. Bu kimseler 1ranmasn te#kilatna da'il l+
makla Ma'udi'nin bir yun%a& 'aline geldiklerini bilmezler. 1akat ger(ek 'alkn* uyanmaya
ba#layan, 'aklarn ve 'rriyetlerini kendi kuvvetleri ile sa&lamak zere bulunan sn)n geni#
tabakalar, bu tesirden kendilerim krurlar. :sasen, di&erlerinden (k bunlara 'akim lmak
da'a lzumludur. Hnk Ma'udi an%ak !nnde bir Bsrkleyi%iB bulunursa kendi rln
ynayabile%e&ini bilir, i#te Ma'udi bu Bsrkleyi%iyi burRuva sn)nn en geni# tabakalarnda
bula%a&n sanyr. 1akat eldiven )abrikas sa'i$leri ve dkuma%lar 1ran masnlu&un in%e
a&lar ile tutulamazlar. Burada da'a kaba usuller kullanlr, i#te bunun i(in 1ranmasnlu&a
Ma'udili&in 'izmetinde ikin%i sila' larak basn katlyr. Ma'udi bu kuvveti eline ge(irmek
i(in srarla btn ustal&n rtaya kyar. Basn ylu ile btn kamu 'ayatn a&nn ve
avu%unun i(ine alr. Basn Ma'udi idare eder ve !nnde srkler, g!trr. Hnk bilir ki, bir
gn gele%ek ve n be# yl !n%esine ranla da'a iyi tannan kamuyu ad altndaki kuvveti
sevk ve idare ede%ektir.
Bu arada Ma'udi, bilgiye susam# bir kimse gibi g!zkmeye ba#lar. Btn geli#meleri ve
!zellikle di&erlerini ma'veden terakkileri !ver. Kendi milletinin )aydasna lan geli#melerin
d#nda kalan 'er trl yemli&in en krkun( d#mandr. "er medeniyete kar# kin besler.
Ba#kalarnn yannda !&rendi&i en k(k bilgiyi da'i kendi milletinin )aydas i(in kullanr.
Milliyetinin krunmasna dikkat eder. Kadnlarnn "ristiyan+larla evlenmelerine engel
lmaz. Eersine bunu te#vik eder. 1akat erkeklerinde zrriyetlerin daima sa) kalmasn sa&lar.
Ma'udi ba#kalarnn kann insa)sz%a ze'irler, )akat kendi kann 'er trl bzulmaya kar#
krur. Bir erkek Ma'udi, "ristiyan kadn almaz. "ristiyan erkek Ma'udi kadnla evlendi&i
zaman da bu melez rkta Ma'udi kan 'akimdir. zellikle yksek sn)larn asil ge(inen
tabakalar bzulmu#tur. Ma'udi bu durumu gayet iyi bildi&i i(in rknn d#man lan bu
sn)n sila'sz kalmasn sistemli bir #ekilde te#vik eder. Ee#ebbslerini saklamak ve
kurbanlarm uyutmak i(in rk ve renk )ark g!zetmeksizin btn insanlarn bir ldu&undan
ba'setmekten bir an bile geri kalmaz. A$tallar bunlarn yalanlarna inanrlar. 1akat btn
varl&, nun yaban% ldu&unu belli etmekten kurtulamaz. Bu yzden 'alk nun a&na
klay%a d#mekken kendini krur. 1akat 'alkn, basn, ylu ile taki$ ettikleri, ger(e&e uymaz.
zellikle miza' yaynlarnda Ma'udiler zararsz bir millet gibi g!sterilir. Bu milletin !teki
btn milletler gibi kendisine 'as vas)lar vardr. ,# g!rn#, biraz gari$ lan a'lak ve
adetlerinde bile belki bir tebessm uyandrabilen bir ru' i)ade eder. 1akat bu ru' esas
itibariyle namuslu ve iyilikseverdir, i#te b!yle%e Ma'udi, te'likeli lmaktan (k, kendini
!nemsiz g!stermeye (al#r.
;eli#menin bu sa)'asnda nun en sn gayesi demkrasinin veya bu kelime ile anlad& #eyin
gali$ (kmasdr. 5nun bundan ( kard& anlam $arlamentarizmin 'egemnyasdr. 5nun
i'tiya(lar+W na en (k bu usul %eva$ verir. Hnk $arlamentarizm #a'siyetleri rtadan
kaldrarak yerlerine a$tallarn, e'liyetsizlerin, krkak ve srumluluktan ka(an al(aklarn
(&unlu&unu 'akim klar. 4nu( mnar#inin d#mesi la%aktr. Bu akbet er ge( meydana
gele%ektir.
20 Byk eknmik geli#me, milleti meydana getiren ssyal tabakalarda de&i#ikli&e yl a(ar.
K(k sanatlar yava# yava# s!nd& L(in i#(i ba&msz bir 'ayata kavu#mak )rsat ve
imkann da elden ka(rr. Bunun snu%u i#(i $rleter lur. B!yle%e )abrika i#(isi rtaya (kar.
Bu tabakann en byk vas) 'ayat byun%a kendine ba&msz bir vaziyet yaratabilmek
imkanndan yksun lmasdr. Bu i#(i kelimenin tam manasyla malsz ve mlksz bir
kimsedir, i'tiyarlk, bu i#(iler i(in !lmden beterdir, i'tiyarlayan i#(iye 'ayattadr demek da'i
yanl# lur.
4syal geli#me buna benzer bir ba#ka durum da'a d&urmu#tu, i#(iler gibi malsz mlksz
lan memur ve 'izmetli sn) meyda+
6
na gelmi#ti. ,evlet, i'tiyarlk gnleri i(in bir kenara
bir miktar $ara kyamayan memur ve 'izmetlinin ge(imini sa&lamay zerine ald. :mekli
maa# usul kndu. B!yle%e muntazam larak idari i#lerde
6
(al#anlarn tamam, ya$tklar
i#in !nemi ile uygun larak i'tiyarlklarnda bir emekli maa# aldlar. Bunun snu%u,
memurlara g+I ven%e geldi ve bu sn)n !nemi artt. B!yle%e sava#tan !n%e Alman memur
sn)nda en !nemli meziyet larak, meslek #uuru geli#ti. W Ca'si mlkiyetten yksun kalm#
btn bir sn), se)aletten kurtarlarak milli t$lulu&un birer yesi 'aline geldi.
1akat bu mesele yeniden devletin kar#sna bir dev gibi dikildi. WR Meni yeni insan t$luluklar
yeni kurulan sanayide )abrika i#(isi la+,B rak (al#mak ve 'ayatlarn kazanmak i(in
k!ylerden byk sanayi #e'irlerine g!( ettiler. Bu yeni sn)n 'ayat ve (al#ma #artlar se)ila+
ne lmaktan (k da'a a#a& idi. :sna)n ve (i)t(inin eski (al#ma srati sanayiin yeni #ekline
uyum sa&layamad. :ski esna)larn ya$tk+W+ lan i#te, zaman !nemli bir rl ynamazken,
#imdi )abrikalarda zamann rl (k bykt. :ski (al#ma sresinin byk sanayide uy+
gulanmas k!t snu( verdi. Hnk eski (al#mann ger(ek verimi (k azd. :skiden bir kimse
6? veya 6> saatlik (al#maya kar#lk g!sterebilirken, #imdi (al#ma zamannn 'er dakikas
de&erlendirildi&i i(in bu (al#ma #ekline ayak uydurulamad. :ski (al#ma sresi nin yeni
sanayide manasz bir #ekilde aynen uygulanmas iki bakm dan $ek k!t lduO n%e i#(ilerin
s''atleri bzuldu ve snra 'u kuka kar# lan inan(lar sarsld. Bu t$lumsal dzensizli&e bir
`l` (al#anlarn az %ret almalar ile (al#tranlarn zenginle#meye ba#' malar eklendi,
i#verenlerin $arlak durumlar #imdi g!ze (ar$ar bu 'al alyrdu. K!ylerde ssyal mesele s!z
knusu lamazd. Hnk 'er'angi bir i#e e)endi ile 'izmetkar ayn #ekilde sarlrlar ve ayn
ka$tan ayn yeme&i yerlerdi. 1akat ralarda da byk de&i#mele meydana geldi. Bugn
i#(ilerle, i#(i kullananlar arasndaki ayrlkla 'er alanda g!rlyr. Bu bakmdan
'kmetimizin Ma'udile#mes 'alinin ne kadar ilerledi&i, el eme&ine kar# beslenen k!t
)ikirler ile de&ilse de, g!sterilen $ek az sayg ile kendini belli etmektedir. Bu Almana
yak#a%ak bir durum de&ildir. ;er(ekte ssyal 'ayatmzn 1ranszla#mas, an%ak
Ma'udile#me ile lmu#tur. :skiden el i#len bizim g!zmzde sayg ile kar#lanrken, #imdi
kl i#(isinin (al# mas 'akir g!rlmektedir.
i#te bu #ekilde $ek az itibar lan bir sn) d&du ve bunun s nu%u larak gnn birinde,
milletin, bu sn)tan t$lulu&un bu yesini rtaya (karmas i(in gereken enerRiyi kendinde
bulu$ bula maya%a& veya aradaki bu durum )arknn bu sn) ile di&erleri ara smda bir
u(urum a(a%ak kadar va'im bir 'al al$ almaya%a& meselesi vukua gele%ektir. Bu arada
mu'akkak lan bir #ey varsa, da bu yeni lu#an sn)n sa)lar arasna )ena unsurlarn 'enz
t$lanmam# lmasyd. "atta bu yeni sn)n mensu$lar arasnda enerRi sa'i$lerine da'a (k
rastlanabilirdi. Medeniyet denilen #eyin snu%u lan savurganlk dere%edeki in%eleme, burada
ayr% ve 'ara$ edi%i etkisini 'enz g!stermemi#ti. Meni sn) 'enz bar#( al(akl&n
ze'irlerine bula#m# de&ildi. 4a&lam kalm#t ve gerekti&i zaman sert labiliyrdu. 5 kadar
m'im lan bu ssyal meseleye burRuvazi yaban% kalrken, Ma'udi gele%ekte rtaya (ka%ak
lan sa)'alar #imdiden g!ryrdu. Ma'udi ka$italist istismar usullerini te#kilatlandrrken,
kurbanlarna da yakla#arak, nlarn kendi kendilerine y!nelttikleri kavgada nlara B!nderB
luyrdu. ;er(ekte Bkendi kendisine kar#B demek istiare yluyla anlatmaktr. Hnk yalan
s!ylemede byk stat lan Ma'udi daima kendisini temiz ve )azilet sa'ibi bir kimse gibi
g!stermek ve su(larn ba#kalarna yklemek i#ini gayet iyi be%erir. "alk t$luluklarnn
ba#na ge(er. Bu t$lu luklar, gelmi# ge(mi# zamanlarn en krkun( yalan%sna kurban l+
duklarn akllarna getiremezler. "albuki ger(ek budur.
Meni sn) genel eknmik de&i#meden (kar (kmaz, Ma'udi kendi kendini ilerletmek i(in
eline nasl yeni bir antren!r ge(mi# ldu&unu g!ryrdu. Ma'udi derebeylerin dnyasna kar#
kalkan larak burRuvaziyi kullanm#t. Cimdi de Ma'udi, burRuvaziye kar# i#(i sn)n
kullanmaktadr. Ma'udi bir vakitler burRuvazinin g!lgesine s&narak sivil 'ukuku elde
etmi#se, bugn de i#(ilerin 'ayatlarn mda)aa i(in giri#ti&i kavgann kendisini Bdnyann
'akimiB ya$a%a&n bilmektedir.
Artk bu andan itibaren i#(i sn)nn g!revi Ma'udi milleti i(in (ar$#maktr, i#(i )arknda
lmadan ykmakta ldu&unu sand& kudretin 'izmetinde bulunur, i#(i g!stermelik bir #ekilde
sermayeye saldrtlr. B!yle%e i#(i ger(ek sermaye le'inde b&u#turulurken, ayn zamanda
uluslararas sermaye aley'inde de ba&rtlr. 1akat ger(ekte 'ede) alnan #ey, milli
eknmidir. Milli eknminin yklmas ve nun %esedi zerinde uluslararas brsann za)er
sa&lamasna (al#lr. Ma'udi bunu ger(ekle#tirmek i(in !n%e i#(iye skulur ve nun kaderine
a%m# g!rnr. "atta se)aletten isyan duyan bir kimse gibi rtaya (kar. B!yle%e i#(inin
gvenini, kazanr. Ma'udi, i#(ide 'ayat #artlarm de&i#tirmek i(in #iddetli bir istek uyandrma+
ya (al#r. stn rka mensu$ bir insann kalbinde daima uyuklayan ssyal adalet i'tiya%n
ustalkla ta'rik ederek uyandrr. Ma'udi ssyal adalet i'tiya%n ta'rik ederek 'arekete
getirdi&i i#(iyi, da'a #ansl bir kadere sa'i$ lanlara kar# bir kin beslemeye davet eder. Bu i#i
ya$arken Ma'udi, ssyal dzensizliklerin aley'ine a(lm# lan krkun( kavgaya bir )else)i
'ava, bir )else)i tavr verir. B!yle%e Ma'udi MAKK4lGM'in temellerini atm# lur.
Marksizm'i, 'alk t$lumsal isteklere gayet sk bir #ekilde ba&l gibi g!stermekle, Ma'udi bu
)else)enin yaylmasn klayla#trr ve 'zlandrr. Bu arada Ma'udi, bu )else)enin snu(larna
bakarak kendileri i(in 'akszlk ve tatbikinin imkansz ldu&unu g!ren kimselerin de
mu'ale)etini sa&lar ve bunlar ta'rik eder. 4syal )ikirler maskesi altnda, ger(ekten #eytan%a
ve krkun( niyetler saklanm#tr. Bu )else)e, akl ile budalal&n, i(inden (klmas imkansz
bir sentezidir. 1akat bu )else)ede akl ile a$tallk !yle bir #ekilde ayarlanm#tr ki, i(inde
yalnz (lgnlkla vas)landrabiline%ek #eyler ger (ekle#ir, akla uygun gelen #eyler ise 'i(bir
vakit tatbik edilemez Marksizm #a'slara ve bunun snu%u larak millete 'er trl 'ayat ve
insanlk 'aklarn reddetmekle, medeniyeti meydana getiren temeli ykmaktadr. "albuki
medeniyet bu amillere tabidir. L#te bu %ani%e dima&n bu bulu#una )else)e adn vermek d&ru
lursa, Marksizm )else)esinin !z budur. Ca'siyetin ve rklarn 'ara$ edilmesi, bir trl
'akimiyet kuramayan a#a& bir rkn, yani Ma'udi rknn en byk engelini rtadan kaldrmak
lur. Bu )else)eye mana veren ve yl g!steren #ey, iktisadi ve siyasi 'ayattaki gari$ nazariye
+sidir. Marksizm'e %an veren ru', zeki kimselerin bu )else)eye inanmalarna engel lur. ,i&er
tara)tan )ikri melekelerini kullanmasn bilmeyenler ve iktisadi ilimlerden 'abersiz lanlar
'emen Marksist lurlar. "areketin sevk ve idaresi i(in gerekli lan zekay /(nk bu
'areketin bile ya#ayabilmesi i(in zeka a(sndan sevk ve idareye i'tiya% vardr0 Ma'udi
Bkendi kendisini )eda ederekB kendi syda#larndan birinin beyninden sa&lar.
Ma'udiler tara)ndan y!netilen kl i#(ilerinin bir 'areketinin nasl meydana geldi&ini
in%eleyelim. ;!rn#te bu 'areketin gayesi i#(ilerin ya#ama #artlarn klayla#trmaktr.
;er(ekte ise Ma'udi lmayan btn milletleri esaret altna sku$, yk etmekten ibarettir. Ba+
r#( dktrinler vastasyla milli beka i(gdsn )el( etmek i(in aydn denilen (evrelerde
)armasnlu&un giri#ti&i m%adeleye, daima Ma'udilerin ellerinde bulunan byk basn, 'alk
t$luluklar ve !zellikle burRuvazi nezdinde devam eder. H!kelti%i bu iki kuvvete, bir
(n%s de katlr. Bu en krkun%u lan zr ve #iddet te#kilatdr. Marksizm, saldrganlk
s)at ile, ilk iki sila'n kendisini g!reve 'azrlamak zere temelinden yktklar #eyleri
bsbtn alt st edi$ bitirmek zrundadr. Bu )evkalade bir #ekilde dzenlenmi# 'ayran
kalna%ak bir manevradr. yle ki bu manevraya, kendilerini devletin az (k manevi
tritesinin rganlar diye takdim etmekten zevk alan messeselerin de katl$, m%adeleden
vazge(tikleri g!rlrse buna #a#rmamaldr. Ma'udi, baz istisnalar g!zden uzak tutulursa,
'er zaman kendi yk% i#i i(in yksek dere%eli memurlarmz arasndan, 'ata en st
mevkilerde bulunanlardan $ek ltu)kar yardm%lar bulmu#tur. Bu memur t$lulu&unun g!ze
(ar$an vas), stlerin 'uzurunda yerlere ka$anan bir k!lelik g!sterisi, astlara kar# kendini
be&enmi#lik ve an%ak 'erkesi 'ayrete d#rebile%ek dere%ede bir a$ tallktr. 1akat bu vas)lar
tritelerimizle devaml ilgisi lan Ma'udi t(in )aydal ve nun g!z !nnde $ek sevimli
#eylerdir. Cimdi ba#la+, yan kavga kaln (izgilerle resmedilirse #u 'usus rtaya (karO
Ma'udi, dnyay eknmik y!nden .ele ge(irmek istedi&i gibi \iyasi bakmdan da 'akimiyeti
altna almak ister. Bunun i(in Ma'udi m%adelesinin bu iki gayesi i(in Marksizm'i iki ksm
larak rtaya 4rer. Bu ksmlar g!rn#te birbiri e ilgili de&ildir. 1akat, aslnda ayrma
kabul etmez bir btn te#kil etmektedir. Bu iki ksm, siyasi ve sendika )aaliyetleridir.
4endika )aaliyeti tara)tar t$lamaya yarayan bir (al#madr, i#(iye, $atrnlarn 'rs ve dar
g!r#lerine kar# a(tklar m%adelede yardm ve 'imaye vaat eder. :&er i#(i devlet tara)ndan
bir yardm ve 'imaye g!rmezse, kendi men)aatinin mda)aasn srumsuz kimselerin eline
brakmak istemez ve bu 'ak mda)aasn bizzat kendi ya$mak ister. 3ara kazanma 'rs ile
g!zleri k!r lan burRuva, i#(inin ya$t& bu m%adeleye kar# ne kadar engel (karrsa, !rne&in
uzun (al#ma srelerini azaltmazsa, (%uk+[ larn (al#malarna insa) dairesinde bir #ekil
vermezse, kadn i#(ileri i krumazsa, i# yerlerinde ve ikametga'larnda s''i #artlara kavu#+
mak i(in ya$lan 'er trl te#ebbse engel lursa, da'a kurnaz lan 1 Ma'udi bu sn)n, yani
ezilen i#(inin srunlarna sa'i$ (kar. Ma'udi b!yle%e i#(i 'areketinin !nderi durumuna ge(er.
Bunu Ma'udi memnuniyetle ve isteyerek ya$ar. 5nun esas niyeti ssyal yaralara bir ila(
bulmak de&ildir. Ma'udi'nin, i#(inin 'amisi durumuna ge(mesine sebe$, milli eknminin
gele%e&ini yk ede%ek bir t$lulu&u yava# yava# meydana getirmek i(indir. Hnk sa&lam bir
siyasetin 'ede)i bir tara)tan 'alkn sa&l&nn krunmas, di&er tara)tan ba&msz bir milli
eknminin mda)aas ise, bu iki d#n%e kar#snda tamamen lakayt kalarak, kendi gayesine
giden ylun zerindeki bu engelleri temizlemeye bakar. Ma'udi milli eknminin ba&msz
kalmasn istemez. 5nun istedi&i milli eknmiyi yk etmektir. Bundan dlay i#(i
'areketinin 'amisi ve !nderi s)at ile yerine getirilmesi imkansz veya uygulanmas milli
eknminin (!kmesine sebe$ la%ak isteklerde bulunurken, vi%dannda bir szlama duymaz.
Hnk Ma'udi !nnde sa&lam bir nesil g!rmek istemez. 5nun arzusu sysuzla#m#,
byunduru&a girmeye 'azr bir sr g!rmektir. 5lumlu %eva$ alamaya%a&m ve durumu
de&i#tirmeye%e&ini bildi&i 'alde 'alk t$luluklarnda #iddetli bir sinirlilik d&ura (ak en
manasz istekleri i#te bu gayesini ta'akkuk ettirmek i(in rtaya atar. iste&i rtal&
bulandrmaktr, yksa i#(ilerin ssyal durumlarn ger(ekten ve namuslu larak dzeltmek
de&ildir.
,emek ki, byk t$luluklar aydnlatlmadk(a, nlara snsuz se)aletlerinin ger(ek sebe$leri
'akknda d&ru bilgiler verilmedik(e ve bunun i(in byk bir (al#maya te#ebbs
edilmedik(e, Ma'udi i#(i 'areketinin itiraz kabul etmez ve vazge(ilmez !nderi larak kala+
%aktr. :&er 'alk t$luluklar #imdi ldu&u gibi bir 'ede)e y!neltil+mezlerse ve devlet bu
i#lere kaytsz kalrsa, 'alk daima eknmik y!nden kendisine en yzsz%e vaatleri ya$an
kimselerin arkasndan gider. Bu 'ususta, Ma'udi usta mertebesine ykselmi#tir. Hnk btn
)aaliyeti 'i(bir a'lak kuralnn gemleri ile kntrl altna alnamaz. Bundan dlay bu alanda
btn 'asmlarna kar# klay%a ve ksa bir sre i(inde stn (kar. Ma'udi kendi ru'unda
bulunan kabal&a ve 'aydutluk i(gdsne uyarak i#(i 'areketine kaba bir #iddet vas)
vermektedir. 4a&lam 'isleri ve ltaya taklmayan kimselerin kar# kymalarn de'#et salma
ve krku yaratma usul ile krar. B!yle bir )aaliyetin snu%u ise (k krkun(tur. -eti%ede,
Ma'udi'nin ya$t& milletin re)a' ve saadetini sa&laya%ak lan i#(i sn) vastasyla milli
iktisadn temellerini ykmak lur. Ma'udi'nin bu )aaliyetine $aralel larak siyasi te#kilat
)aaliyeti de geli#mektedir. 4iyasi geli#me, i#(i 'areketinin t$luluklar siyasi te#kilata girmeye
'azrlamas, 'atta bir kam( ile vurur gibi nlar zrla raya skmas dlaysyla, bu i#(i
'areketine uygun d#er. 4iyasi te#kilata byk %i'azn devam ettirme imkann veren
ta'sisatn srekli, kayna& i#(i 'areketidir. 1ertlerin siyasi )aaliyetleri i(in kntrl rganlar
Ma'udilerin eline ge(er. Btn siyasi g!steriler i(in adam t$lama i#i Ma'udi'nin elindedir.
-eti%ede i#(i 'areketi, iktisadi 'ayat i(in m%adele etmez lur. Ma'udi, ksmi ve genel grev
'areketlerini siyasi )ikrin emri altna alr. B!yle%e sendika ve siyasi te#kilat, i(eri&i itibariyle
kltr (k az lan kuyu%ularn siyasi g!r# ve kanaatlerine uygun bir basn meydana
getirerek, mev%ut dzene kar# isyan ru'u yaymaya ba#lar. Bu isyan ru'u, bir milletin en a#a&
sn)larna mensu$ t$luluklar %retkarlk isteyen 'areketleri ya$maya 'azr bir duruma
getirir. Bu basnn vazi)esi basit 'alk tabakalarnn seviyesini ykseltmek de&ildir. Ma'udi'nin
idaresi altnda ya$lan i# basit insanlarn i#ta'larn kabartmaktan ibarettir. Bu basn milli
iradenin, yksek bir kltrn, geleneklerin ve ba&msz bir eknminin dayana& lan #eylerin
tamamna '%um ve i)tira eder. Ma'udilerin devlete 'akim lma ylundaki 'areketlerine
engel lmak isteyene, ya'ut e'liyet sa'ibi, iktidarlar ve de'alar Ma'udiler%e te'likeli
g!rnen memleketin se(kin ve karakter sa'ibi insanlarna kar#, BMa'udi basnB ate# $skrr
ve bu gibi kimseleri milletin g!znden d#rmeye (al#r. Hnk Ma'udi'nin ne)retine 'ede)
lmak i(in nun aley'inde (al#mak #art de&ildir. Ma'udi'nin, 'er'angi bir gn kendisi
aley'inde bir d#n%e beslemenizden veya na d#man bir milletin kuvvetini geli#tirmek i(in
kabiliyetlerinizi kullana%a&nzdan #$'elenmesi, size ne)ret duymas i(in yeter sebe$tir. Bu
'ususta 'i( 'ataya d#meyen i(gds 'er insann d&u#tan sa'i$ ldu&u kabiliyetlerinin
kkusunu 'emen alr. 5nun ru'unun, ru'u lmayan kimse, Ma'udi'nin kendisine d#man
kesile%e&inden asla #$'e etmemelidir. Ma'udi te%avze u&ram# bir kimse lmay$, saldrya
ge(mi#, taarruz eden ldu&u i(in, yalnz kendisine saldran kimseyi de&il, taarruzuna kar#
kyan da kendinin d#man kabul eder. ,&rulukla dlu ldu&u kadar, %esaretli lan ru'lar
krmak i(in ba#vurdu&u kavgada kulland& vastalar mertli&e s&mayan #eylerdir. 5 bu adi i#i
i(in yalan ve i)tiray kullanr.
"i(bir #ey, kar#snda geri (ekilmez. K!tl& kadar byktr ki, 'alkmzn 'ayalinde
#eytann !rne&i veya btn )enalklarn sembl Ma'udi lursa, buna 'ayret edilmemelidir.
"alk t$luluklarnda Ma'udi'nin ger(ek karakterinin bilinmemesi, yksek tabakalarda
i(gdnn yklu&u ve zekann kt lu#u, Ma'udiler%e y!neltilen bu yalan sava#na, milletin
klay%a kurban gitmesine yl a(maktadr. Mksek tabaka mensu$lar yaradl#larnda lan
krkaklklar dlaysyla, Ma'udi'nin yalan ve i)tira ile saldrd& kimseden uzak dururlarken,
'alk da a$tallk veya basitlik dlaysyla bu karakter sa'ibi kimse 'akknda uydurulanlara
inanr. 5trite sa'ibi lanlar ise ya ses (karmay$ susarlar, ya da 'aksz yere saldrya
u&rayan kimse i(in sru#turma a(arlar. ;ya e#ek memurlar%a b!yle 'areket etmek,
devletin tritesini krumak ve asayi#i sa&lamak i(in )aydal bir tedbirdir. 4nunda Ma'udi
tara)ndan kullanlan Marksist sila'n krkusu bu akll adamlarn beyinlerine ve ru'larna bir
kabus gibi (!ker, kalr. Bu krkun( d#man kar#snda titrerler ve eninde snunda nun
kurban lurlar. K0 Ma'udi'nin devlet i(indeki stnl& #imdi !ylesine sa&lam+la#m#tr ki,
kendisini a(k(a Ma'udi larak ilan etmek %esaretini g!sterir ve 'atta bununla da kalmay$
rki ve siyasi d#n%elerini snu(larna kadar a(klamaktan (ekinmez. Irknn bir ksm kendi+
sini a(k(a yaban% bir millet diye g!sterir. ;er(i bu da yeni bir yalandan ibarettir. Hnk
4iynizm btn dnyaya Ma'udilerin 1ilistin'de bir devlet kurmakla memnun la%aklar
kanaatini verirken, nlar a$tal kimseleri bir kere da'a gayet a(k bir #ekilde aldatm# [ lurlar.
Ma'udilerin 1ilistin'de bir devlet kuru$, raya yerle#meye 'i( ama 'i( niyetleri yktur.
Ma'udiler rada sade%e #arlatan%a bir uluslararas%lk )aaliyetlerinin merkezi te#kilatn
kurmaktan ba#ka bir #ey d#nmemektedirler. Bu te#kilat 'kmranlk 'akkna sa'i$ la%ak
ve di&er devletler%e krunmaya i'tiya( duymaya%aktr. Bu te#kilat, istiklaline sa'i$ larak,
yzlerinden maskeleri d#rlm# lan veya kendileri atm# bulunan btn adi Ma'udilerin
s&na& ve gele%ekteki rezil ve #arlatan Ma'udilerin de yksek bir kulu la%aktr.
i#te bir ksm Ma'udi iki yzllkle Alman, 1ransz veya ingiliz ldu&unu s!ylerken,
di&erlerinin a(k(a ve resmen Ma'udi rkna mensu$ lduklarn belirtmeleri, kendilerine lan
gvenin gittik(e artt&na ve artk emniyet i(inde bulunduklarna delil te#kil eder. ,i&er
milletlerin, krkun( bir $ervaszlkla 'areket etmeleri, Ma'udilere za)er gnnn ne kadar
yakn ldu&unu is$atlar.
4iya' sa(l $is Ma'udi, saatler%e te'likeden 'abersiz lan gen( kz g!zetler. 4nunda bu gen(
kz kendi adi kan ile kirletir. 5nu mensu$ ldu&u rktan (eki$ alr... Ma'udi, 'akimiyetine
almak istedi&i rkn dayand& btn temelleri k!knden ykmak ister. Kadn ve gen( kzlarn
a'laklarn bzdu&u gibi, kendi rk ile di&er rklar arasnda BkanBin ya$t& seti ykmak ve
rtadan kaldrmak i(in 'er trl (areye ba#vurur. Gen%iyi Almanya'ya getirenler Ma'udilerdi.
"e$ ayn gizli gaye ve a(k 'ede) i(in 'UlU getirmektedirler. -e)ret ettikleri beyaz rk
melezle#meden (ka%ak $i(le#me ile yk etmek, nu eri#ti&i medeniyet ve siyaset
seviyesinden indirmek ve na 'akim lmak istemektedirler. Hnk rk 'alis lan, kannn
kuvvetinden 'aberdar lan millet 'i(bir #ekilde ve 'i(bir vakit Ma'udi'ye byun etmez.
Ma'udi an%ak, bu dnyada ilelebet ve sade%e melezlerin e)endisi labilir. Bunun i(in ki#ileri
devaml larak ze'irler ve b!yle%e rklarn seviyelerim d#rmeye (al#r. Ma'udi bu arada
da, artk siyaset bakmndan, demkrasinin yerine $rletarya 'akimiyeti )ikrini a#lamaya
ba#lar.
Marksizm Ma'udi'nin, demkrasiden vazge(mesini sa&layan ve Ma'udi'yi milletlerin,
diktat!r%e, kaba kuvvet ile 'akimiyet altna almasn temin eden bir sila' lmu#tur. B!yle%e
Ma'udi (i)te devrim meydana getirmek i(in sistemli bir #ekilde (al#r. Bu (i)te devrim
iktisadi ve siyasi alanlarda la%aktr.
i(erden gelen bu saldrya kar# enerRik bir #ekilde kar# kyan milletleri, Ma'udi )aaliyete
ge(irdi&i uluslararas n)uz ve tesirler sayesinde bir d#man #ebekesi ile sarmaya ba#lar.
5nlar sava#a zrlar. 4nunda gerekli ldu&una karar verdi&i zaman sava# alanna devrim
bayra&n dikiverir.
,evletleri eknmik y!nden sarsar. B!yle%e verimsiz 'ale gelen kann te#ebbslerini devletin
elinden alr ve mali kntrle tabi tutar.
Ma'udi siyasi y!nden de devleti ya#ama vastalarndan yksun brakr. "er trl kar#
kymann ve milli savunmann temellerim (rtr. "alkn 'kmete besledi&i gveni sarsar.
;e(mi#i k!tleyerek g!zden d#rr. Byk lan #eylerin 'e$sini (amura batrr.
Medeniyete de el atarak, sanat ve edebiyat k!tler, tabii 'isleri aldatr. Btn gzellik,
asalet, a&rba#llk, 'aysiyet ve 'ayr me)'umlarn bir kalemde altst eder. insanlar,
kendisinin i(inde bulundu&u adi ve a#a& tabiat alanna (eker.
-i'ayet Ma'udi, dini ve a'lak, gln( ve basit bir 'ale skar. r) ve adetleri !l, mdas
ge(mi# ve k!'nemi# #eyler larak g!sterir. B!yle%e bir milletin 'ayat u&runa m%adele
ede%e&i sn dayanaklarn da rtadan kaldrr.
L0 Cimdi sn ve byk devrim ba#lar. Artk, Ma'udi siyasi kudreti de eline ge(irdikten snra,
maskesini )rlatr atar ve demkrasi ve 'alk dstu lan Ma'udi, andan itibaren katil ve rk
d#man Ma'udi'yi meydana getirir. Birka( yurt i(inde zekann mmessillerinin k!kn
kazmaya giri#ir. Milletlerin manevi re'berleri lan kimseleri yk ederek nlar esareti altna
alr.
Bize bu esaretin en %anl misalini Kusya vermi#tir. Kusya'da Ma'udi, byk bir millet
zerinde 'akimiyetini kurmak i(in, va'#i ve krkun( bir taassu$ ile <9 milyna yakn insan
kendi yazar ve (ete leri ile brsa 'aydutlarna !ldrtm# veya a(lktan !lme ma'kum
ettirmi#tir. 1akat #unu 'emen belirtelim ki, bu i# yalnz, Ma'udilerin milletlerin 'rriyetlerini
!ldrmesiyle bitmeye%ek, bu ma'vlan milletlerin asalaklar da yk la%aktr. Kurbanlarn
!lm, er ge( %anavarn da !lmn i%a$ ettire%ektir. Almanya'nn (!k#nn, sebe$lerini
tetkik ede%ek lursak, ilk ve kati sebe$ larak rk meselesinin ve Ma'udi te'likesinin takdir
edili$ g!rlememesinden ileri geldi&i anla#lr.
6867 ylnn A&usts aynda sava# alannda u&ranlan yenilgilere ta'amml etmek sn dere%e
klay labilirdi. Bu yenilgiler milletimizin da'a !n%e kazand& za)erlere ranla bir 'i(ten
ibaretti. Bizim (!kmemize bu yenilgiler sebe$ lmad. Biz, milletleri var lmaya kabiliyetli
klan ve bu #ekilde 'ayatlarn me#ru saydran siyas kuvvet ve i(gdleri, n yldan beri
sistemli bir #ekilde milletimizin elinden alarak bu yenilgileri 'azrlam# lan kudret tara)ndan
yere serildik. :ski Kei%', milletimizin mensu$ ldu&u rkn temellerinin krunmas
'ususunun rtaya (kard& meseleyi i'mal etmekle, bir milletin dnya zerinde ya#amak i(in
sa'i$ ldu&u tek 'akk k!t+lyrdu. Melezle#en veya melezle#meye )rsat veren milletler
Ean+r'mn iradesine kar# gna' i#lerler. Bir millet, kendi varl&nn tabiat(a verilmi# ve
k!kleri kanna uzanm# !zel vas)na artk ba&l kalmazsa, dnyadaki mev%udiyetine sn
verilmesinden dlay #ikayet(i lamaz. Bu ge(i%i dnyada 'er #ey (k da'a iyi lur ve
ya$labilir. "er bzgunun, gele%ekteki bir za)erin annesi lmas mmkndr. "er kaybedilen
sava# gele%ekte bir ykselmeye sebe$ labilir. "er zrluk, insann enerRisi ile alt edilebilir.
"er zulm ve bask, kan sa) larak krundu&u sre%e, a'laki bir dirilme meydana getiren kuv+
vetleri d&urabilir ve 'arekete ge(irebilir. 1akat kann sa)l&m kaybetmesi saadeti yk eder,
insan snsuzlu&a kadar a#a&latr. Bu (!k#n medeni ve a'laki snu(lar 'i(bir zaman
kayblmaz. "ayatn !teki meseleleri, bu tek mesele ile kar#la#trlsa, btn bu meselelerin
!nemi bunun yannda bir 'i(ten ibarettir. "ayatn btn meseleleri zamanla snrldr. 1akat
kann sa)l&nn krunmas veya kaybedilmesi meselesi, yeryznde 'ayat devam etti&i sre%e
dura%aktr.
4ava#tan !n%e meydana gelen biraz !nemli laylar in%elendi&inde, 'e$sinin bir rk meselesine
ba&l ldu&u g!rlr, ister 'ukuk l meselesi, ister eknmik 'ayatn byk yunlar lsun,
veya siyas alanda (!k# laylar, e&itimin i)las lsun, 'atta basnn byk R
6
,\damlar
zerinde ya$t& k!t tesir s!z knusu lsun, btn )ena+'llklarn derinine inildi&inde rka
!nem verilmedi&i veya yaban% bir milletin rk i(in arz etti&i te'likenin )arkna varlmad&
g!rle%ek+,tir. Bunun i(in, btn re)rm 'areketleri, btn ssyal yardm eser+'leri, 'er trl
siyasi tedbirler, btn eknmik geli#meler ve d#nme g%ndeki 'er bilgi art# 'i(bir
zaman !nemli rl ynamaz.
Millet ve nu dnyada var lmaya kabiliyetli duruma getiren rgan* yani devlet, sa&lam bir
sa&l&a sa'i$ de&ildi. "atta 'er ikisi de g!zle g!rle%ek #ekilde sarar$ sluyrdu. Kei%''n
d#ardan bakld&nda g!rlen s''ati, nun men)aatini saklamay ba#aramazd. ;er(ekten
tekrar na kuvvet vermek i(in ya$lan 'er te#ebbs daima snu(suz kald. Hnk en !nemli
mesele kenarda unutuluyr+`du. Alman milletinin ba# u%unda bilginlere yak#r #ekilde
tart#malar ya$an (e#itli siyasal g!r# tara)tarlarnn ve 'atta liderlerinin bile esasl #ekilde
k!t niyet sa'ibi kimseler lduklarn sanmak 'ata lur. 1akat bunlarn )aaliyetleri verimsiz
kalmaya ma'kumdu. Hnk, bizim genel 'astal&mzn 'angi #artlar altnda rtaya (kt&m
/
g!ryrlar, )akat en uygun #artlar i(inde bile nun illetini tes$it edemiyrlard. :ski Kei%''n
siyasi geli#mesinin taki$ etti&i yl dikkatle in%elenirse, birli&in lu#umundan snra, 'atta
bunun snu%u larak Alman milleti tara)ndan ya$lan geli#meler srasnda, i(in ' i(in (!k#n
tam ak#n bulmu# ldu&unu ve btn siyasi ba#arla+6 ra ve iktisadi servetin (&almasna
ra&men, genel durumun yldan yla berbatla#t&n g!rmek mmkndr. Kei%'stag se(iminde,
Marksist ylarn (&almas, d# yklmaya yl a(a%ak i(ten yklma+
r
nn devaml #ekilde
yakla#t&n i#aret ediyrdu. BurRuva $artisinin R. btn ba#arlar, de&erden yksundu. Bu da,
btn se(im ba#arla+N rina ra&men Marksist dalgann bymesine engel lamadklarndan l
dlay de&il, kendi i(lerinde bzuk t'umlar bulundurmalarndan ileri geliyrdu. BurRuvalar
)arkna varmadan Marksist d#n%eler ile kirletilmi#lerdi. Kar# kymalar, (k kere snuna
kadar m%adeleye azmetmi# raki$lerinin bir $rensi$ mu'ale)etinden (k, 'rsl liderlerin
birbirlerine kar# rekabetlerinden meydana geliyrdu. Bu uzun yllar srasnda sarslmaz kar#
durma ile yalnz bir millet m%adele etti. Bu da Ma'udi'dir. Milletimizin beka iradesi
zay)ladk(a, Ma'u di'nin alt k!#eli yldz g!kyznde ykseldi. 686?'te sava# alanna
'%uma azmetmi# bir millet atlmad. Bu Marksist bar#severlerin milletimizi te'dit edi#ine
kar# milletin beka i(gds ile rtaya (kmasyd. Kaderimizin mnaka#a edildi&i gn
i(teki d#mann kim ldu&u tes$it edilemedi&i i(in, d#a kar# direnme bey'udeydi. Eanr,
gali$ kl%a %retim lt)etmedi. "er su(un %ezasnn (ekilmesini isteyen ebedi kanuna itaat
edildi, i#te bu 'ususlar yeni 'areketimizin $rensi$lerine kaynak te#kil ede%ekti. Biz bu
d#n%elerimizin, sade%e Alman milletinin (!k#n durdura%a&na de&il, bir devlete bir gn,
zerine dayana%a& ve kuvvet ala%a& granit temelleri atmasn da sa&laya%a&na inanyruz.
yle bir devlet kura%a&z ki, devlet milletimize 'i(bir zaman yaban% kalmaya%ak, iktisadi
i'tiya( ve men)aatin 'izmetine girmeye%ek, milletin i(inden, tari'inden d&mu# bir Alman
milletinin devleti la%ak.
"areketimizin geli#mesinin birin%i sa)'asn bu b!lmn snunda in%eliyrsam ve buna ba&l
bir sr meseleleri geli#igzel mnaka#a ediyrsam, bunu dktrinimizin ru'u 'akkndaki
d#n%eleri a(klamak gayesiyle ya$myrum. ;er(ekte bizim $rgrammzn ka$sam !yle
geni#tir ki, 'e$si yazlmaya kalklrsa bir %ildi dldurur. Bundan dlay $rgrammz bu
eserin ikin%i b!lmnde in%eden in%eye ele ala%a&m ve tasavvur etti&im #ekilde bir devlet
'ayali bulmaya (al#a%a&m.
BBizB demek, yz binler%e kimse demektir. Bu yz binler, esasta ideallerimize katlmakta,
)akat 'er biri g!zlerinin !nnde dalgala nan #eyi takdir etmek i(in gerekli kelimeleri
bulamamaktadr. ;er (ekten btn byk yenilik 'areketlerinde dikkati (eken bir 'usus
vardr. Hk kere bu yenilik 'areketlerinin ba#lang(ta sade%e bu #am$iynlar vardr. 1akat
snradan milynlar%a tara)tar kazanrlar, i(lerinden biri m#terek iradelerini ilan etmek, eski
mitlerin bayra&m dikmek ve yeni a(klamalarla nlar za)ere g!trmek i(in yk seldi&i
zaman, bu yenilik 'areketi binler%e sabrsz insann derin is teklerine kar#lk geliyr
demektir. Milynlar%a insann kal$lerinde devrin 'ayat #artlarnn tamamen de&i#mesi i(in
istek beslemeleri, bu kimselerin byk ve a% memnuniyetsizlik 'ali bin bir #ekilde kendini
belli eder. Bazlarnda mitsizlik ve %esaretsizlik 'akimdir Bazlarnda ne)ret, kin ve isyan
'allerine rastlanr. Bir ksm kayts* kalrken, bir ksm mda'ale i(in krkun( bir istek
besler. Memnun lmayanlarn bazlar se(imde (ekimser kalrlar, say%a da'a (k lanlar ise
a#r sl tara)la beraber y kullanrlar, i#te bizim gen( l 'areketimiz !n%e bu kimselere 'ita$
ede%ektir. Hnk durumlarndan memnun lan ve mideleri tka basa dymu# lan adamlardan
]*, b!yle bir 'arekete katlmalarn beklemek 'ata lur. "areket i#ken%e (eken, a% duyan, aza$
i(inde lan tali'siz ve memnun lmayan kimseleri etra)nda t$laya%aktr. :vet 'areketimiz
'er #eyden !n%e ssyal v%udun d#nda ak$ gitmeye%ek, 'alk t$luluklarnn derinliklerine
k!k sala%aktr.
6867 ylnda millet siyaset bakmndan iki $ar(aya b!lnm# durumdayd. 4ay%a (k lan
birin%i $ar(a, el ile (al#an meslek sa'i$leri 'ari( lmak zere, milletin aydn tabakalarm
te#kil ediyrdu. Bunlar yzeysel manada milli idiler. Mani bunlar, devlet men)aatleri denilen,
)akat da'a (k 'anedan men)aatleri ile ayn #ey 'aline gelen (karlar !nemli #ekilde temsil
ediyrlard. Bu ksma da'il lanlar, raki$lerinin bask ve #iddetleri dlaysyla, tesirleri
yzeysel ve 'enz geli#memi# lan manevi sila'larla ideallerini ger(ekle#tir+6 meye,
'ede)lerine ula#maya (al#yrlard. ,a'a bir sre !n%e Ldare+6, %i durumunda lan bu sn)
#iddetli ve tek bir darbe ile bylu byun%a yere serildi. Krkudan titreye titreye, insa)sz
galibin btn k!tlklerine byun e&di.
Bu sn)n kar#snda el ile (al#an i#(iler yer ald. Bu sn), az (k a#r Marksist e&ilimleri
i(eren 'areketler 'alinde birle#mi#ti. Bunlar )ikri ma'iyetteki btn direni#leri kuvvetle
krma&a kararl idiler.
Marksist )ikirlerle dnatlm# lan bu sn) BmilliB lmak iste&inde de&ildir. Aksine yaban%
devletlerin bask 'areketlerine yar+I dm% lur. 4ay%a 'alkn en byk ksmn temsil eder.
1akat, bu sn) milletin baz unsurlarn i'tiva eder ki, milli bir kalknma bu sn) lmadan
d#nlemez ve ger(ekle#tirilemez.
Alman milletinin geli#mesi, Almanya zerindeki yaban% devletlerin basklarn da'a da (k
arttryrdu. 6867 senesinden itibaren 'emen #unu anlamak gerekir ki, bizim burRuva devlet
adamlarnn s!yledikleri gibi bu basklar maddi sila'larla lmuyr veya maddi kuvvete
dayanmyrdu. :sas lan irade kuvveti idi. Milletin irade kuvveti s)ra indiriliyrdu.
Almanlar mu'ta( lduklarndan (k da'a )azla sila'lara sa'i$tiler. :&er Alman milleti
'rriyetini sa&lamak imkanm bulamam#sa, bunun sebebi ksk%a bir milletin beka
i(gdsnn ve ya#ama iradesinden yksun lu#u idi. :n tesirli sila', sila' )aaliyete
ge(ire%ek lan ru' mev%ut de&ilse, %ansz ve kymetsiz bir madenden ibaret kalr. Almanya
savunmasz kaldysa bunun sebebi sila'a sa'i$ lmay# de&ildi. 4avunmasz kalmasna sebe$
milletin sila'larn mu'a)aza etme iradesinden yksun lu#u idi.
, :&er, bugn sl%u $litika%lar 'yanetlerden lu#an bilin(siz $litikalarnn ba#arl
lamay#n sila' yklu&una at)etme&e (al#yrlarsa yalan s!ylyrlar. 5nlara verile%ek
%eva$ #udurO B,&ru s!ylemiyrsunuzP Milli men)aatleri terk etmek ylundaki %ani%e $+
litikanzla sila'larnz teslim ettiniz. Cimdi de sila' yklu&unu, se)aletinizin en kesin sebebi
larak g!steriyrsunuz. Bu 'areketiniz de, btn ya$tklarnzda ldu&u gibi yalan ve
sa'tekarlktan ibarettir.B Bu arada sa& tara) $litika%larnn da byk 'atalar lmu#tur. 4a&
tara) $litika%larnn sayesinde 6867 ylnda "kmete giren Ma'udi s$rntleri Alman
milletinin sila'larn (alm#lardr. Bizim, mda)aasz millet durumuna gelmemiz nlarn
al(aklklarnn snu%udur. Bir Almann #evk ve %esaretinin yeniden tesisi meselesi, kendi
kendimize B4ila'lar nasl imal ede%e&izJB sualini srmakta 'alledilemez. BBir milleti sila'
ta#maya kabiliyetli duruma getiren ru'u nasl yarata%a&zJB diye d#nmek gereklidir. Bir
milletin zerinde b!yle bir rzgar esti&i takdirde zekas bin yl bulur ve bu yllarn 'er biri
milleti bir sila'a g!trr. Bir krkak adama n taban%a verilse, adam bir saldr srasnda bir
tek kur#un atamaz. Bu krka&n elindeki taban%alar, bir %esurun elindeki t$uzdan da'a az
de&er i)ade eder.
Milletimizin siyasi kuvvetinin tekrar tesisi an%ak, bizim i( dnyamzn sa&lam ve kusursuz
duruma getirilmesi srunundan ibarettir. ;er(ekte bunu 'azrlay% 'er d# siyaset ve bizzat
rln de&erli 'ale getirme giri#imleri (k sila'a sa'i$ bulunmann eseri lmay$, bir milletin
inkar imkansz kabiliyetinin snu%udur. Bir milletin dzenli yetene&i, %ansz birtakm
sila'larn t$lanmas de&il, milli beka 'akknda ate#li bir iradenin ve !lm g!ze ala%ak
dere%ede ka'raman%a bir %esaretin varl& sa&lar. Bir t$lum, sila'la kuvvetlenmesini bilen
insanlarla kuvvet bulur, i#te ingiliz milletinin uzun bir sre btn dnyann en de&erli
men)aati diye kabul edilmesinin sebebi budur. Hnk ingiliz 'kmetinin za)ere kadar
d!v#meye srarla azmetmi# lmasna ve milletinin byk bir t$lulu&unun krkun( inadna
itimat etmek mmkndr. "erkes #una inanm#tr ki, bu ingilizler ne zaman 'esa$lar, ne
)edakarlklar, ingilizlerin btn imkan ve vastalar 'arekete ge(ire%ekleri mu'akkaktr, i#te
bundan dlay ingiltere'de, belirli bir anda askeri sila'landrmak i(in, di&er devletlerin
kuvvetlerine denk bir kuvvet bulundurmaya 'i( lzum yktur. Alman milletinin siyasi
bakmdan tekrar %anlanmas, bizim ya#ama irademizin tekrar dirilmesi ve kuvvetlenmesi l+
du&una g!re bu iradeyi ya#atmak i(in milli lan unsurlarna ba#vurmak yeterli de&ildir.
;erekli lan #ey, milli duygular aley'inde bulunan sn) millile#tirmektir. ,emek ki Alman
,evleti'ni tekrar diriltmeyi ve eski kuvvetini kazandrmay gaye edinen gen( bir 'areket
byk 'alk t$luluklarn bylemek i(in, amansz bir m%adeleye girmek zrundadr, i(erde
ve d#arda taki$ edile%ek bir milli $litika i(in burRuva sn)ndan bir direnme s!z knusu
lamaz. Hnk bizim milli denilen burRuvazimiz genellikle de&ersiz ve milli zi'ni yetersiz bir
#ekilde geli#mi#tir. "atta 'erkes(e bilinen miy$lu&u dlaysyla Alman burRuvazisi eskiden
Bismar%k devrinde ldu&u gibi, yakn bir kurtulu# saatinde itaatkar bir kar# kyma du+
rumunda sebat etse bile, $ek bilinen ve darbmesel 'aline gelen krkakl& dlaysyla bu (e#it
davran#ndan da bir snu( alamaz.
Fluslararas%l&a y!nelmi# lan Alman vatanda# kar#snda ise i# da'a ba#kadr. 5nlar, kaba
ve ilkel karakterleri kendilerini basklara da'a (k meylettirmi#tir. Ayn zamanda ba#larndaki
Ma'udiler de kaba ve mer'ametsizdirler. 5nlar da'a !n%e Alman rdusunun bel kemi&ini
krdklar gibi, Almanya'nn tekrar ykselmesi ylundaki btn te#ebbsleri de
$ar(alaya%aklardr. zellikle $arlamenter devirde say%a (k lduklar i(in, 'er'angi bir milli
d# siyaset takibine engel la%aklardr. Ayn zamanda bunlar, Alman milletinin ger(ek de&eri
ile takdir edilmesine, bunun snu%u larak itti)aklarn arz ede%e&i ilginin g!z !nne
alnmasna )rsat vermezler. Hnk n be# milyn Marksist, demkrat bar#sever ve
merkeziyet(ilerimizin meydana getirdikleri zay) nkta sade%e bizim tara)mzdan bilinen bir
'usus de&ildir. Bu durum yaban% devletlerin de g!zlerinden ka(mamaktadr. Bu devletler
imkan da'ilinde lan veya lmayan bir anla#mann de&erini !l(tkleri zaman, bu sknt veren
gllenin a&rl&n da g!z !nne alrlar, :&er 'alknn )aal ksm 'er (e#it azimli bir siyasete
kar# lursa devletle, 'i( kimse anla#ma ya$maz. "emen #unu da ilave edelim ki BMilli
'yanet $artileriBnin ba#nda bulunan kimseler kendi gele%eklerini d#ndkleri i(in devletin
tekrar ykselmesi lzumuna kar#drlar. Bunlar bu gayeye daima mu'ale)et ederler.
Eari' Alman milletinin, i#itilmemi# (!k#ne sebe$ lanlarn 'esa$lar g!rlmedik(e, eski
'aline gelebile%e&i 'akknda bir mide ka$lmay men eder. Hnk 6867 Kasm ay sade%e bir
'yanet telakki edilmeye%ek, ayn zamanda vatana i'anet sayla%aktr.
Bu #artlar altnda d#arda Almanya'nn ba&mszl&nn tekrar sa&lanmas, birin%i dere%ede
milletimizde azim ve irade ru'unun tekrar tesisine ba&ldr. 1akat, Alman kurtulu# )ikri, 'alk
t$lulu&u bu 'rriyet d#n%esinin 'izmetine girmeye 'azr lmadk(a, yalnz teknik
bakmdan bile d#a kar# manasz bir #ey gibi g!rnr.
Askeri bakmdan 'er subay bilir ki, sr) !&ren%iden kurulu birliklerle sava#lmaz. Bir milletin,
dima&na ve yumru&una da i'tiya( vardr. Bu 'usus a, 'emen #u da bilinmelidir ki. milli
mda)aa yk aydn sn)a brakla%ak lursa millet bir nimetten yksun edilmi# lur. Ayn
zamanda bu nimeti tela)i etmek imkansz lur. 686? ylnda g!nll alaylarnda 1landres'de
!len gen( Alman aydnlarnn eksikli&i a% bir bi(imde duyulmu#tur. 5nlar milletin se(kin
tabakas idiler ve kay$lar sava# srasnda tela)i edilemezdi. M%adele, '%um ktalarmn i#(i
t$luluklar ile artrlmas suretiyle beslenebilir. 1akat btn ssyal v%udumuzda metin bir
irade tara)ndan beslenen derin bir birlik var lu$, 'km srmedik(e, m%adeleyi teknik
y!nden 'azrlamaya da imkan yktur. =ersay Anla#mas'm imzalayanlarn bak#lar altnda
sila'sz braklan ve 'ayatn srdrmek zrunda lan milletimiz, i(erdeki d#man srleri
yk edilmedik(e ve karakteri yaradl# itibariyle bzuk lan ve tuz altn kar#l&nda 'er
#eye ve 'erkese 'yanet edebilen Ma'udi gru'u temizlenmedik(e, teknikle 'i(bir 'azrlanma
tedbirleri alamaz. 1akat bu #imdi tanzim edilmi# gibi g!rnyr. "albuki siyasi kanaatleri
#evki ile milli ykselmemize kar# duran milynlar%a adam, kendileri ile m%adele edilerek
kal$lerinden ve zi'inlerinden d#manlklarnn sebebi lan Marksist d#n%e s!klmedik(e,
bize ma&lu$ edilmemi# gibi gelirler. ,evlet ve millet larak ba&mszl&mza tekrar sa 'i$
lmak i(in, d# siyasi 'azrlanma veya kuvvetlerimizin i#e yarar 'ale knmas ve ya'ut bizzat
sava#a 'azrlanma 'ususlar 'angi bakmdan tetkik edilirse edilsin, esas #artn daima ve 'er
'alde da'a evvel milletimizin byk ktlesini milli ba&mszlk )ikrine (ekmekten ibaret
ldu&u g!rle%ektir.
,# 'rriyetimizi yeniden elde ede%ek lursak memleket i(indeki 'er re)rm 'areketi en
uygun #artlarda bile, di&er devletler i(in bir nevi s!mrge lma ylundaki istidadmz
geli#tirmekten ba#ka bir i#e yaramaya%aktr. :knmik y!nden geli#memizin yararlar bizi
enternasynali kntrl eden e)endilere g!tre%ektir. Ayr%a lkemizde btn ssyal
ma'iyetteki ilerlemelerin 'e$si, (al#malarmzn meyvesini bu e)endilerin le'ine artra%aktr.
Kltr in%elemelerine gelin%e, bunlar $ayla#mada Alman milletinin 'issesine d#en ksma el
uzatamazlar. Hnk siyasal ba&mszl&a ve bir milletin #ere) ve 'aysiyetine sk bir bi(imde
ba&ldrlar. Bundan dlay, milletimizin byk ktlesi milli )ikre %elbedildi&i zaman e&er
Almanya i(in $arlak bir gele%ek g!rnyrsa, bu byk kitleyi bylemek bizim
'areketimizin en yksek ve en !nemli g!revini te#kil ede%ektir. Bizim 'areketimizin )aaliyeti
yalnz #u dakikann i'tiya(larm tatmin %i'etine sar) edilmemeli* tersine, bunlarn memleketin
gele%e&i bakmndan 'aiz labile%ekleri tesirleri de g!z !nnde tutmaldr, i#te bundan dlay,
biz, 6868 senesinden bu yana yeni 'areketin 'er #eyden evvel ktleleri millile#tirmek
ldu&una inandk. Bundan, taki$ edile%ek usul y!nnden bir(k g!revler (kar.
l i E$luluklar milli kalknma 'areketine (ekmek i(in ne kadar )edakarlk ya$lsa azdr.
Cimdiki durumda i#(ilere verilen ve daima verile%ek lan eknmik ma'iyetteki tavizler ne
lursa lsun, e&er bunlar byk 'alk t$luluklarnn mensu$ lduklar ssyal v%uda
girmelerine yaryrsa, bu tavizler men)i bir durum arz etmiyr demektir. "albuki k!r g!zl ve
dar ka)al kimseler, i#(i (evreleri ile millet arasnda derin bir ba& kurulmadk(a kendileri i(in
'i(bir eknmik geli#menin mmkn lmaya%a&n bir trl anlayamam#lardr. :&er sava#
srasnda sendikalar i#(ilerin men)aatlerini kuvvetli #ekilde savunmu# lsalard, grevleri
y!neten ve g!zleri )aizden ba#ka bir #ey g!rmeyen a(g!zl kimseler bask altnda tuttuklar
i#(ilerin isteklerine %eva$ verselerdi, milli savunma i#ine devam ederek Almanlk )ikrine kar#
ba&llklarn ba&nazlkla ilan etselerdi ve ni'ayet vatana br(lu ldu&umuz #eylerin 'e$sim
ate#li bir duygu ile yerine getirselerdi, sava# kaybedilmezdi. Bu eknmik ma'iyetteki
tavizler ve 'atta da'a bykleri bile za)erin 'i( i#itilmemi# !nemi kar#snda $ek de&ersiz
kalrlard, i#te Alman i#(isini milletine iade etmek isteyen bir 'areket, i# alanndaki
)edakarlklarn milli eknmiyi sarsmad& sre%e i'mal edilmemesi gereken #eyler ldu&unu
anlamaldr.
A i E$luluklarn milli e&itimi an%ak ssyal kalknma ile ger(ekle#tirilir. ;er(ekte 'erkese
kltr nimetlerinden 'issesini almak imkann vere%ek temel eknmik #artlar, yalnz ssyal
kalknma ile sa&lanabilir.
< i E$lulu&un millile#tirilmesi 'i(bir zaman yar tedbirlerle elde edilemez. Bunun i(in
btn (al#malar bir nktaya t$lamak ve bu )aaliyete, gayeye ula#ana kadar srarl bir
#ekilde devam etmek gerekir. Bu s!z bugnk burRuvazinin anlad& manay i)ade etme+
mektedir. Byk 'al (arelerinin gerekli kld& #eyleri, ate#le dlu lan tek bir kal$ gibi
'areket ederek yerine getirmek lazmdr. Ge're an%ak $anze'irle kar# knur. An%ak rta
yllarn, kendilerini Bg!kler 'kmetiBne ula#tra%aklarn sananlar manadan yksun
burRuvalardr.
Bir milletin, byk t$lulu&u ne $r)es!rlerden, ne di$lmatlardan meydana gelir. E$luluk
syut )ikirlerden $ek az anlar. Buna kar#lk, t$lulu&u 'issiyat alannda da'a klay bir
#ekilde elde etmek mmkndr, ister lumlu lsun, ister lumsuz btn davran#larn gizli
ana'tarlar buradadr. E$luluk, an%ak bir tara)a y!neltilmi# veya'ut aksi y!ne (evrilmi# bir
kuvvet g!rnm le'inde davran# g!sterir. "i(bir zaman t$luluk iki y!n arasnda tereddt
i(inde kalm# yarm tedbirler tara)na ilti'ak etmez. E$lulu&un 'issiyat zerine tesir ede%ek
bir #ey ya$mak, bu 'issiyatn )evkalade bir #ekilde istikrarl lmasn gerektirir, iman
sarsmak, ilmi sars maktan (k da'a zrdur. A#k, takdir ve saygya kyasla (k az de& #ebilir.
Kin, sevmekten (k da'a )azla devamldr. ,nyadaki btn byk devrimleri 'arekete
getiren kuvvet, 'alk ele ge(iren ilmi bir )ikrin yaylmas ile de&il, 'alk t$luluklarn (lgn%a
%#turan ve na %an veren ba&nazlkta ve ger(ek isteride saklanm# bulunuyr du.
Kim t$luluklar kazanmak istiyrsa, kimsenin t$luluklarn kal$lerini a(an ana'tarlar
bilmesi gereklidir. Bu durumda bRekti) lmak zaa) g!stermek demektir, irade ise kuvvettir.
? i "alkn sevgisini kazanmak, an%ak 'alkn gayesine eri#mek i(in m%adele etmek ve
ayn zamanda bu gayeye ula#lmasna engel lanlar da yk etmekle mmkn lur. "alkn
g!znde, 'alk d#manlarn yk etmekten vazge(mek, 'alkn bu 'akkndan #$'e etmek
demektir. "atta 'akkn var ldu&unu kabul etmemektir. E$luluk tabiatn bir $ar(asdr.
E$lulu&un duyarll&n, bir #eyi isteyenlerle, #eyi istemeyenlerin bir arada a'enkli bir
#ekilde ya#amasna imkan vermez. E$luluk yalnz kuvvetinin stnl&n, zay)n yk
lmasn veya'ut 'i( de&ilse nun kaytsz #artsz byunduruk altna girmesini nrmal
kar#lar. Bu t$lulu&un millile#tirilmesi i#i, milletimize eski ru'unu kazandrmak i(in giri#ilen
kavgadan ba#ka, milletimizin uluslararas ze'irleyi%ilerini yk etme&e (a+F#lmadk(a ba#arl
lamaya%aktr.
> i ;nmzn btn byk meseleleri ann meseleleridir. Bunlar belirli birtakm
sebe$lerin snu(larndan ba#ka bir #ey g!stermezler. 1akat bu meselelerin arasnda bir tanesi
di&erlerine kyasla byk !nem ta#r. Bu, t$lumsal ya$ i(inde rkn devam ettirilmesi
meselesidir, insann kuvveti veya a%zi sade%e kanndadr. Kendilerinin rk( e&ilimlerini
tanmayan ve bunun !nemini anlamayan milletler, uzun, kvr%k tyl )in k!$eklerine taz
yetene&i vermek isteyen ve )in k!$e&inin itaatinin terbiye snu%u na kazandrlm# bir vas)
lmay$, kendi rknda sakl bulundu&unu bilmeyen kimselere benzerler. Irklarnn sa)l&m
krumaktan vazge(en milletler, ru'larnn btn g!rnmlerindeki birlikten de vazge(mi#
lurlar. 5nlarn varlklarnn (!kmesi, kanlarnn bzulmasnn tabii snu%udur. Manevi ve
yarat% kuvvetlerin da&lmas milletin rk( temellerinde meydana gelen de&i#melerin
snu%undan ba#ka bir #ey de&ildir.
Alman milletini kendi !z kaynaklarnda sakl lmayan tasavvurlardan kurtarmak isteyen bir
kimse, en !n%e Alman milletini bu kusurlu yla y!neltenlerden kurtarmaldr. Milletimiz, e&er
rk meselesini ve Ma'udi davasn azimli bir surette g!z !nne almazsa, yeniden geli#mesine
imkan yktur. Irk meselesi yalnz dnya tari'inin de&il, ayn zamanda insan kltrnn de
ana'tardr.
D i Bugn Buluslararas%lkB tara)nda bulunan milletimizin byk bir ksmnn, byk bir
Bmilli t$lulukB i(ine alnmas, kendi 'ayat #artlar da'ilinde bulunanlarn, kendi me#ru
men)aatlerini mda)aa etmesi )ikrinden vazge(mesini gerektirmez. He#itli 'aya #artlarna
ya'ut mesleklere 'as lan btn bu men)aatler 'i(bir za man sn)lar arasnda bir ayrl&
d&urmaz. Meslek gru$larnn d& mas, ger(ek bir t$lulu&un meydana gelmesine 'i(bir
#ekilde engel lamaz. Hnk, bu t$luluk, ssyal bedene ili#kin 'er meselede, tf ssyal
bedenin birli&inden ibarettir.
Bir sn) 'aline gelmi# ve k!t ya#ama #artlarna sa'i$ t$lulu &un devlet i(ine alnmas, da'a
yksek sn)larn al(altlmalar ile de&il, a#a& sn)n ykseltilmesi ile sa&lanr. Bugnk
burRuva, asl ler tara)ndan alnan tedbirlerle devletin i(ine skulmam#tr. BurRu va sn)
kendi )aaliyeti ve kendi sevk ve iradesi ile bu snu%a ula# mistir.
Alman i#(isi, Alman t$lulu&una g!zlerinden ya#lar d!klerek ynanan karde#lik yunlar
snu%u da'il lmam#tr. Aksine Alman i#(isi, ssyal ve kltrel g!revlerini #uurlu bir #ekilde
yerine getirdi &i ve snunda di&er sn)larn seviyelerine ula#t& i(in bunu ba#ar mistir.
B!yle bir gayeyi kendisine g!rev tayin eden bir 'areket, tara)tarlarn !n%e i#(iler arasnda
aramaldr. Bu 'areket aydn sn)a, ula#la%ak lan gaye bu sn)(a tamamen idrak edili$,
anla#ld& takdirde ba#vurulmaldr. 4n)larn bu durum de&i#tirmeleri ve birbr lerine
yakla#malar lay n veya yirmi yllk bir i# de&ildir. Ee%rbe bu devrenin bir(k nesli i(ine
ald&n g!steriyr.
Bugn i#(i ile milli t$lulu&un birbirlerine yakla#malarna en byk engel, i#(inin meslek
men)aatlerini temsil eden kimselerin 'areketleri lmay$ 'alka ve vatana d#man bir ru'
da'ilinde, en ternasynalizm istikametinde, Alman i#(isini ta'rik eden eleba#larn
davran#lardr. 4iyas bakmdan milli ve 'alk( bir y!ne sevk edilen sendikalar, milynlar%a
i#(iyi t$lulu&un birer de&erli yesi 'aline getire%eklerdir. Bu da eknmik alanda ya$la%ak
mn)erit m%adeleler zerinde 'i(bir tesir ya$madan meydana gele%ektir. Alman i#(isini
#ere)li bir #ekilde milletine geri vermek ve i#(iyi enter+nasynalist 'lyalardan kurtarmak
isteyen bir 'areket, !n%e i#verenlerin kendi (evrelerinde 'km sren baz g!r#lerine sn
dere%e #iddetle '%um etmelidir. Mani i#(i bir kere t$lulu&a gire%ek lursa, eknmik
bakmdan i#(iyi kullanan kimseye kar# mda)aa =astalarn kaybede%ektir. L#(ilerin en 'akl
eknmik men)aatlerinin en u)a%k bir mda)aa te#ebbs bile, t$lulu&un men)aatleri
aley'inde bir '%um te#kil ede%ektir. B!yle bir nazariye ile m%adele etmek, bilinen bir
yalanla m%adele etmektir. E$luluk g!revleri yalnz bir sn)a yklemez, kamuya te#mil
eder. "i( #$'esiz bir i#(i, kamu men)aatlerini ve milli eknmimizin krunmasna !nem
vermeden, ki#isel kuvvetine dayanarak, a#r abartlara giri#irse, ta#d& isme layk bir
t$lulu&un ru'una kar# gna' i#lemi# lur. "emen #unu belirtelim ki, i#(i isti'dam eden bir
kimse de, e&er insan%a lmayan birtakm i#ken%e usulleri ve gas$ ylu ile milletin (al#ma
kuvvetini )ena surette kullanrsa ve i#(ilerin aln terlerinden kendine milynlar%a kazan(
temin ederse, bu kimse, bu t$lulu&a da'a az te%avz etmi# lmaz. B!yle%e kendine BmilliB
adn almak 'akkn kaybeder, bir 'alk t$lulu&undan da ba'sedemez. Hnk al(ak kimse,
etra)a memnuniyetsizlik ser$mekte ve memleketin aley'ine la%ak birtakm m%adeleleri
te#vik etmektedir.
Bizim 'areketimizin ilk !n%e besin bula%a& gda 'azinesi i#(i t$luluklar la%aktr. Bu sn)
enternasynal%i 'ayalinden, ssyal skntsndan (eki$ almak, i#(ileri kltr )ukaral&ndan
kurtarmak ve t$lulu&umuzun azimli, milli duyarll&a ve iradeye sa'i$ bir $ar(as 'aline
getirmek lazmdr.
Aydn milli (evrelerde, milletlerinin gele%e&ine ate#li bir #ekilde ba&lanm#, m%adelenin
!nemini anlam# kimseler varsa, bunlar bizim 'areketimize memnuniyetle da'il
edile%eklerdir. "areketimizin manevi (atsn bunlar te#kil ede%eklerdir. An%ak, 'emen #unu
da belirtelim ki, bizim niyetimiz 'i(bir zaman bir burRuva mnar#isini kendimize (ekmek
de&ildir. Hnk, !yle bir ktle yklenmi# la%a&z ki, ktle, zi'niyeti da'a geni# birtakm
ssyal tabakalarn uzakla#malarna messir la%aktr. Ayn 'areket i(inde a#a&dan ldu&u
gibi yukar tabakadan da gelmi# en geni# ktleleri t$lamak, nazariye itibariyle gayet yerinde
la%aktr. BurRuva sn)na gelin%e, 'areketimiz 'akknda sa&lam bir bilgi telkin etmek ve yeni
)ikirlerle bir $siklRik tesir kazanmak belki mmkndr. Biz, kayna& ve geli#mesi yzyllar
!n%esine dayanan baz ayr%alkl vas)lar veya baz kusurlar rtadan kaldrmay
d#nmemeliyiz. Bizim gayemiz, esasen milli lan d#n%e g%n de&i#tirmek de&ildir.
;ayemiz, milli lmayanlar kendi %e$'emize (ekmektir. -i'ayet 'areketin btn takti&inde
bu )ikir 'akim lmaldr.
@ i Bu durum ve a(klk, 'areketimizin $r$agandasnda bu lunma'dr ve $r$agandamz da
bu )ikrimizi geli#tirmelidir. "are ket le'inde $r$agandann tesirli lmas an%ak tek bir y!nde
)aali yet g!stermesiyle mmkndr. Kar# kar#ya gelmi# iki grubun )ikri e&itimindeki )ark
dlaysyla ya$lan $r$aganday gru$lardan bin anlamaz. Ma'ut ilgi (ekmeyen ger(eklere ait
bir knu#ma veya bir yaz diye kabul eder. "atta $r$aganda, i)ade, 'al ve tavr ile birbi+
rinden )arkl lan bu iki ssyal gru$ zerinde e#it tesir i%ra etmez.
3r$aganda i)ade tarznda e&er bir nevi sa)lktan vazge(e%ek lursa, t$lulu&un 'assas
nktalarna etki ya$mada ba#arl lamaya%aktr. Kendilerine 'ati$ adn veren yz ki#i
arasnda bugn (!$lklerden, i#(ilerden, yarn ise $r)es!r ve !&ren%ilerden lu#a%ak
dinleyi%iler zerinde ayn knuda vere%e&i kn)eransn tesiri e#it la%ak n 'ati$ (kmaz.
5nlara 'er iki ksmn da temsil imkanlarn kar#laya%ak ylda s!z s!ylemeyi ve ayn
zamanda zerlerinde e#it tesir meydana getire%ek #ekilde 'ita$ta bulunmay kastediyrum.
Mksek bir nazariyenin en gzel d#n%esi, (&u zaman, an%ak k(k, 'atta $ek k(k
zi'inler vastasyla yaylabilir. ,a'iyane bir )ikri rtaya kymu# lan kimsenin ne s!yleye%e&i
s!z knusu de&ildir, bu da'iyane )ikrin, bunu anlatan kimsenin a&zndan ala%a& 'al ve #ekil
altnda kazana%a& muva))akiyet s!z knusudur.
i#te bundan dlay 4syal ,emkrasi'nin ve da'a ileri gidelim, Marksist yaylma kuvveti
!zellikle 'ita$ etti&i 'alkn birli&i ve de&i#mez tarz zerine dayanyrdu. Anlatlan )ikirler ne
kadar snrl ve ne kadar dar lurlarsa, bu )ikirler, kabiliyetleri kendilerine arz edilen )ikirlere
uyan kimseler tara)ndan kadar klaylkla kabul edilir ve tatbik mevkiine knur. Bunun i(in,
yeni 'areket 'em basit, 'em a(k bir yl taki$ etmelidir. 3r$aganda, 'ita$ etti&i t$lulu&un
seviyesinde tutulmal ve elde edilen snu(larla de&erlendirilmelidir. "alk t$luluklar i(in de
en iyi knu#an 'ati$ ktlenin kalbini )et'eden kimsedir.
Bir 'alk t$lulu&u i(inde, bylenmeleri s!z knusu lan a#a& tabakalar zerinde etki
ya$a%ak bir nutukta )ikir eksikli&ini ele#tiren aydn, yeni 'arekete kar# mu'akemenin tam
kabiliyetsizli&ini ve #a'si de&erinin 'i(li&ini rtaya kymu# lur. Bizim 'areketimizin i
'izmetine girmek i(in an%ak kutsal g!revimizi ve gayemizi iyi%e an+I 4uma&a kabiliyetli
aydnlar bulunmal ve bunlar $r$agandamzn ])aaliyeti 'akknda mn'asran ba#arlarna
bakarak ve kendilerinin ' zerinde ya$a%a& tesiri 'i( !nemsemeden bir 'km vermelidirler,
R ;er(ekte $r$aganda, milli zi'niyete sa'i$ kimselerin bu durumla+/rm mu'a)aza ve idame
ettirmek i(in ya$lmaya%ak, bizim Alman W milleti 'akkndaki uyarmalarmza d#man
lanlar, e&er Alman ise+'ler, kazanmak i(in ya$la%aktr.
;enellikle sava# zamanndaki $r$agandadan s!z ederken s+
tnk!r a(klad&m usuller, )ikirleri aydnlatmaya !zellikle elveri#li
O
lmalar dlaysyla
'areketimize tamamen uygun d#mektedirler.
Ba#ar bu usullerin $ek iyi lduklarn rtaya kymu#tur.
7 i Bir siyasi yenilik 'areketini ba#arya g!trmenin ylu, 'i(bir zaman y!neti%i sn)lar
aydnlatmak veya etki altna almak de+' gildir. ;erekli lan #ey, siyasi kudreti elde etmektir.
,nyay alt st ' ede%ek bir )ikir kendi uyarmalarn ve telkinlerini ya$may imkan l'' da'iline
ska%ak vastalar elde etmek 'akkna sa'i$ lmaktan (k, bu i#i yerine getirme g!revi ile
ykmldr. Bu dnyada b!yle bir i te#ebbsn adilane ldu&una veya lmad&na karar
vere%ek tek 'a+ kim, Bba#arBdan ibarettir. Bu BbasanB tabiri ile, 6867 ylnda ldu&u gibi
kudretin si'rini kastetmiyr, btn millet zerindeki lumlu i ve 'ayrl etkisinden
ba'sediyrum. ,emek luyr ki, #uurdan yksun baz kimselerin btn Almanya'da ilan
ettikleri gibi, bir 'kmet darbesi, i'tilal%ilerin 'kmeti ele ge(irmeye imkan bulmalarndan
dlay ba#arl lmu# diye kabul edilmemelidir. An%ak millet, i'tilal 'areketinin se(ti&i
'ede)lerin ele ge(irilmesi snunda, eski reRimdekinden da'a (k re)a' i(inde ve mesut ise, i#te
zaman ba#ardan s!z edilebilir. Bu mu'akeme, 6867 ylnn snba'ar e#kyalarnn
ya$tklar kuvvet darbesine vermek istedikleri isimle, Alman devrimine uygulanamaz.
1akat, siyasi kudretin tesiri re)rm niyetlerini ba#arya ula#trmak i(in ya$lmas gerekli lan
ilk #art ise, zaman b!yle niyetler besleyen bir 'areket, varl&nn ilk gnnden itibaren bir
ktle 'areketi ldu&u #uurunu beslemeli, (ay i(enlerden lu#mu# burRuva sn) ldu&u
#uuruna asla ka$lmamaldr.
8 i Meni 'areket, !z ve te#kilat itibariyle $arlament aley'tardr. Kendi i( te#kilatnda
ldu&u gibi, 'kmet ba#kann, di&er lerinin iradesini yalnz i%raya memur bir kimse
durumuna indiren bir (&unluk 'akimiyetinin genel $rensibini reddetmektedir. "areketin
rtaya kydu&u ilke #udurO K(k meselelerde ldu&u gibi, byk meselelerde #e) itiraz kabul
etmez bir triteye sa'i$tir ve bu trite, #e)in tam bir srumlulu&unu stlenmektedir.
Bu $rensi$, bizim 'areketimizde #u smut snu(lan d&ururO Bir grubun ba#kan, kendinden
bir dere%e stn lan grubun ba#kan tara)ndan tayin edilir, ba#kan 'i(bir kmisyna ba&l
de&ildir. "er ba#kan kendi grubunun 'areketinden srumludur. Btn kmisynlar ba#kann
emri altnda lu$, yelerin y kullanma 'akk yktur. 4rumlu ba#kan, i#leri tetkik
kmisynlar arasnda taksim eder. Bezirk, Kreis veya ;au te#kilat bu $rensi$ten meydana
(kar. "er gruba ba#kan, bir dere%e stn ba#kan tara)ndan tayin lunur, ayn zamanda
kendisine tam yetki ve snsuz iktidar verilir. 3artinin lideri, $artinin kadrsuna g!re yelerin
tamamnn te#kil ede%e&i kngre tara)ndan se(ilir. 1akat ndan ba#ka bir lider yktur. Btn
kmisynlar $arti liderine tabidir. 3arti lideri ise 'i(bir #eye tabi de&ildir. 4rumluluk
tamamen kendi muzlarna yklenmi#tir. :&er $arti lideri 'areketin $rensibini i'lal ederse,
ya'ut $artinin men)aatlerine lumlu 'izmette bulunamazsa, $arti liderli&inden almak i(in nu
Bre)rmBa (a&rmak $artililere ait bir i#tir. 5 zaman $arti i(inde en e'liyetli lan liderli&e
getirilir. Meni lider de ayn trite, iktidar ve srumlulu&a sa'i$tir.
"areketimizin birin%i g!revi, bu $rensibi yalnz $arti sa)larnda de&il, btn devlet
kadrsunda amir ve 'akim mevkide tutmaktr.
Lider lan #a's, en snrsz trite ve iktidar ile tam bir srumlulu&un a&r ykn de ta#r.
1iil ve 'arekatnn snu(larna katlanmaya%ak lan ya'ut kendinde bu %esareti bulamayan
kimse lider s)at ile 'i(bir i#e yaramaz. An%ak bu g!revi bir ka'raman kabul edebilir.
ilerleme ve medeniyet (&unlu&un ma'sul de&ildir, de'a ve #a'siyetin )aaliyeti zerine
dayanr.
Milletimizin bykl&n ve kudretini iade etmek i(in 'er #eyden evvel liderin #a'siyetim
ykseltmek ve nu 'ukukuna malik bir mevkie skmak lazmdr.
Bu sebe$le, bizim 'areketimiz $arlament aley'tardr. :&er $arlament messesesi ile
u&ra#rsak, bu me#guliyetimiz insanl&n (!kmesinin en a(k sebe$lerinden biri larak kabul
etti&imiz bu siyasi (ark bertara) etmek gayesiyle ya$a%a&mz '%umdan ibaret la%aktr.
69 i "areket kendi siyasi (er(evesinin d#nda kalan veya !nemi lmayan knulara kar#
vaziyet almaktan ka(nr.
"areketimizin ama% dinsel bir re)rm de&ildir. Ama% milletimizin siyasi bakmdan yeniden
te#kilatlandrlmasdr. iki dini mez'ebin de milletimizin krunmas i(in e#it #ekilde de&eri
bulundu&unu kabul ediyruz. Bundan dlay, dinin a'laki bir dayanak ldu&unu kabul
etmeyen ve dini kendilerine alet eden $artilerin aley+. 'indeyiz. "areketimizin esas g!revi, ne
belirli bir devlet kurmak, ne ba#ka bir devlet #ekli aley'inde m%adelede bulunmaktr.
;ayemiz esasl $rensi$leri tesis edebilmektir. Bu lmazsa ne %um'uriyet, ne mnar#i idaresi
devam edemez. ;!revimiz ne bir mnar#i idaresi tesis etmek, ne %um'uriyeti
kuvvetlendirmektir.
:seri tamamlamak i(in 'er'angi bir devlete verile%ek 'ari%i #ekil esasl bir !nem ta#maz.
Byk meseleleri ve mev%udiyetine ba&l byk gayretleri anlam# ve takdir etmi# bir millete
'kmetin #ekli meselesi, memleket i(inde m%adelelere yl a(mamaldr. "areketin i(
te#kilat meselesi bir $rensi$ meselesi lmay$, taki$ edilen gayeye uygun d#mesi i#idir.
Bir 'areketin lideri ile tara)tarlar arasna byk bir ara% silsilesi getiren te#kilat en iyi te#kilat
de&ildir. :n iyi te#kilat 'areketin lideri ile 'areketin tara)tarlar arasnda en az ara% kyandr.
Ee#kilat ya$mann gayesi, muayyen bir )ikri, $ek (k insana duyurmaktr. "alka intikal
ettirile%ek lan )ikir, daima bir tek insann ka)asnda v%ut bulmu#tur. Ee#kilat, da'a snra bu
)ikrin ger(ekler 'aline d!nmesidir. Bundan dlay te#kilat, 'er #eyde ve 'er #ey i(in zrunlu
bir #eyden ibarettir. Ee#kilat, belirli bir gayeye eri#mek i(in vastadr, 'i(bir zaman gayenin
kendisi de&ildir. ,nya, d#nmesini bilen beyinlerden (k, makine gibi 'areket eden insan
yeti#tirdi&i i(in, )ikirleri ger(ekle#tirmek yerine, bir te#kilat kurmak daima da'a klay lur.
Ea'akkuk etmek zere bulunan bir )ikir, !zellikle yenilik 'areketi i'tiva etti&i zaman byk
a#amalar (izer.
,a'iyane bir )ikir bir adamn dima&ndan (kar. Bu )ikir sa'ibinde, )ikirleri insanl&a sevk
etmek yetene&i geli#ir. B!yle%e d#nd& )ikirleri insanlar arasnda yayma&a ba#lar ve
kendine yava# yava# tara)tar t$lar. Bir kimsenin )ikirlerini, ara%sz larak, d&rudan
d&ruya t$luluklara intikal ettirmesi en d&ru 'arekettir. Eara)tarlarn says arttk(a, )ikri
yayan kimse i(in, 'adsiz 'esa$sz tara)tarlar zerinde d&rudan d&ruya etkili lmak ve
nlara kumanda etmek zrla#r. Ama, alan geni#ledik(e nasl ki bir nktadan, di&er nktaya
gitmek i(in bir dzene katlanmak gerekirse, burada da ra'atsz edi%i kimselere katlanmak #art
lur. B!yle%e ideal devletten vazge(ilmi# lunur. K(k gru$lar tesisini d#nmek gerekir.
Me+'sela, siyasal bir 'arekette, ma'alli eki$ler meydana getirilir. An%ak bunlar yksek
ma'iyette lan te#kilatn (ekirdekleridir. Bu arada #unu da belirtelim ki, )ikir sa'ibi tritesini
itiraz kabul etmez surette yerle#tirmeden, k(k k(k $ar(alara ayrlma&a te#ebbs etmesi,
)ikrin yaylmas bakmndan te'likeli lur. "areketin ba#n te#kil ede%ek siyasi ve %&ra)i bir
merkezin bulunmasna !nem verilmelidir. Mekke'nin siya' !rtleri ya'ut Kma'nn tlsml
%azibesi, ni'ayet merkezi lduklar 'arekete, birli&in sembl lan kimselere batini bir
birlikten meydana gelmi# bir kuvvet verir. Bundan dlay )ikrin yaylmas i(in k(k gru$lar
te#kil edilmesine msaade edildi&inde merkezin !nemini ve itibarn ziyadesiyle artrmak
'i(bir zaman i'mal edilmemelidir.
1ikrin (kt&, sevk ve idare merkezinin bulundu&u yerin timsali, a'laki ve maddi bakmdan,
snrsz larak ykseltilmeli ve %aklarn (&altlmas te#kilatn tamamnda lzum g!rlen
yeni gru$lar rannda ileri g!trlmelidir. Hnk, tara)tarlarn gittik(e artan says ve nlarla
vastasz larak temasta bulunmann imkanszl& ikin%i dere%ede gru$lar te#kiline gereksinim
g!sterirse, bu gru$larn saysz bir #ekilde (&almalar da bunlar da'a yksek ma'iyette
gru$la#malar 'alinde birle#tirmeyi gerektirir. Bu yeni gru$ta#lara, siyasi bakmdan il veya il(e
te#kilatlan ad verilebilir.
:n k(k ma'alli gru$lar, 'areket merkezinin kntrl ve tritesi altnda tutmak nis$eten
klaydr. 1akat bu triteyi da'a snra kurulan yksek ma'iyetteki te#kilatlara kabul
ettirmenin gayet zr la%a& bilinmelidir. "albuki 'areketin birli&i ve )ikrin ger+
(ekle#tirilmesini sa&lamak knusunda bu (k !nemli bir 'usustur. Ayr%a, bu ara% giri#imler
birbirleri ile birle#irlerse, merkez rganlarndan gelmi# emir ve tamimlere 'er tara)ta itaat
sa&lamann zrlu&u da'a da artar. Bunun i(in bir te#kilatn (arklar, an%ak merkezi rgann ve
buna %an ve ru' veren )ikrin manevi tritesi, kaytsz bir #ekilde garanti altna girdi&i
nis$ette )aaliyete ge(irilmelidir. 4iyasi sistemde bu garanti an%ak 'kmet )iili bi(imde ele
alnd&nda tamam lur.
Bundan (kan neti%eye g!re, 'areketin i( dzeni i(in #u emirler verilirO
A0 Btn (al#ma !n%e tek bir #e'irde t$lanmaldr. Bizim 'areketimiz i(in bu #e'ir
Mni''tir. Bu nktaya kendilerine gvenilir kimseler getirilmelidir. 1ikrin da'a snra
yaylmas i(in bir kul kurulmaldr. Burada !nemli lan ve en (k g!ze (ar$an i#leri ya$arak,
gele%ek i(in gerekli lan triteyi sa&lamak i%a$ eder. "areketi ve #e)leri tantmak i(in, yalnz
rada (al#an ve Marksist kulun yenilmez ldu&u 'akkndaki kanaati g!zle g!rle%ek
dere%ede sarsmakla kalnmayarak, bu )ikre kar# bir 'areketin mmkn ldu&unu is$at da
gereklidir.
An%ak, Mni''te kumanda 'eyetinin tritesi kesin surette sa&landktan snra ba#ka
b!lgelerde gru$lar kurulmaldr.
Bundan snra illerde te#kilat kurulmaldr. Bu i#e, yerlerde ba&llk g!sterile%e&i 'akknda
garanti sa&landktan snra giri#ilme+lidir. Ayr%a k(k rganlar, ba#kalarna g!nderile%ek
#e)lerin mu'temel iktidar ve basiret sa'ibi lduklarna emniyet getirilmi# kimselerin saysna
ba&l lmaldr.
Bu 'usus da iki #ekilde 'alledilebilir.
a0 "areket, ilerde #e) lmaya kabiliyetli kimseleri kendine (eker ve talim i(in gereken mali
kaynaklara sa'i$ (kar. 5 zaman davamza bu yldan kazanlan kimseler i#e d!rt elle
sarlrlar. B!yle%e 'areket, nlar ula#la%ak 'ede) i(in takibi gereken yla sk bir #ekilde
uyum sa&layarak dzenli larak (al#trr. Bu #ekil davran#, 'al (arelerinin en klay landr.
1akat bu usul byk nakdi vastalar gerektirir. Hnk #e)lerin, 'areket u&runda (al#abile%ek
bir vaziyete gelmeleri i(in %retli lmalar #arttr.
b0 "areket, mali kaynaklarn yklu&u yznden memur durumunda lan #e)leri
kullanamaya%ak lursa, vakit yalnz #e) i(in (al#an kimselere mra%aat etmek zrundadr.
Bu yl ise en uzunu ve en zr landr. "areketin idare%i sn), tara)tarlar arasnda 'er'angi
bir yerde 'areketi te#kilatlandra%ak ve idare altna ala%ak kabiliyette bir adama sa'i$ de&ilse
yeri b# brakmak zrundadr. Baz yerlerde #e) la%ak kabiliyetli kimse bulunmazken, baz
b!lgelerde de iki veya ( kabiliyetli kimseye rastlanr. Bu yzden (ka%ak zr luklar (k
!nemlidir ve an%ak birka( ylda 'alledilebilir. 1akat, #u n belirtelim ki te#kilat meydana
getirmek i(in ilk #art, te#kila unsurunun ba#na gereken kimseyi getirmektir. Bu de&i#mez
kaide dir.
4ubaysz bir er grubu nasl de&erden yksun bulunursa, bir si yasi te#kilat da kendisine lazm
lan #e)ten yksun ise !yle )el(li ka la%akr. Ma'alli bir grubun ba#na ge(irile%ek bir kimse
yksa te# kilat ba#arszl&a u&ratmaktansa, bu te#kilat kurmaktan vazge( mek da'a d&ru
bir 'areket lur. Ce) lmak i(in yalnz irade sa'ibi lmak yeterli de&ildir. Metenek ve liyakate
de i'tiya( vardr. 1aka yalnz irade kuvveti ve enerRi de'adan da'a evvel gelir. :n iyi #e) ik+
tidar ve kabiliyeti, karar verme ru'unu ve uygulamada srar bir ara ya t$layan kimsedir.
Bir 'areketin gele%e&i, tara)tarlarnn nu tek adaletli bir 'are ket ve ayn zamanda di&er
btn 'areketlere nis$etle stn diye ka bul etmekle g!stere%ekleri ba&nazl&a ve
'#g!rszl&e ba&ldr Bir 'areketin kuvvetinin, benzer bir 'areket ile birle#mesinden arta
%a&n d#nmek 'atadr. B!yle bir #ey ya$lrsa g!rnr bir geli# me kaydedilir, )akat
ger(ekte, 'areket i(in zay)lama t'umlar t$ lam# lur. Hnk iki 'areketin birbirine
benzerlikleri 'akknda ne s!ylenirse s!ylensin, 'i(bir vakit bu iki 'areket birbirlerinin ayn
lamaz. Mksa iki 'areket lmaz, bir 'areket lurdu. Btn geli# melerin d&al kanunu
birbirlerinden )arkl iki rgann (i)tle#mesini gerektirmez, da'a kuvvetlinin uygun bir #ekilde
istismarn gerekti rir. Bu da an%ak sebe$ ldu&u kavga rannda mmkn lur. Birb rine
benzeyen iki siyasi $artinin birle#mesi ge(i%i bir siyasi )aydadan ibarettir, )akat elde edilen
ba#ar an%ak zaa) sebebi lur. Bir 'areke an%ak batn kuvvetini snrsz bir #ekilde geli#tirirse
ve btn raki$ lerine kar# kesin bir za)er kazanarak devaml bir surette (&alrsa byk
labilir.
"i( #$'e edilmesin ki 'areket, milletinin ve kendi 'ayat 'ak knn krunmas i(in
m%adeleden ka(mlmamas )ikrini yaymay #art kabul etmesi rannda geli#ir. Bir 'areket en
yksek nktadaki kuvvetine eri#ti&i zaman, kesin ba#arnn kendisi i(in rtaya (ka%a & an da
gelmi# lur. Bundan dlay, bir 'areket kendisine sa&laya%a& ani ve ge(i%i stnlkler yerine,
uzun bir geli#me devresine lzum g!re%ek ve di&er )ikir akmlarna kar# kesin bir
msama'aszl&n snu%u lan uzun sreli kavgalarn ykleye%e&i zrunluluklar
g!&sleyerek, ba#arya ula#a%aktr. 5ysa, geli#melerini kendisine benzer s!zmna rganlarla
birle#mekle sa&lamay d#nen ve b!yle%e baz )edakarlklardan uzak duran 'areketler,
tur)anda yeti#tirilen (i(eklere benzerler. Bu (i(ekler bylanr, rengarenk a(arlarsa da,
yzyllara ka)a tuta%ak ve kasrgalarn ta'ribatna g!&s gere%ek ' kuvvetten yksundurlar.
Byk bir )ikri, #a'snda #ekillendiren b+i tn byk te#kilatlarn esas kuvvetleri,
'#g!rszlkten uzak du+[ ru$, 'akkn istemekte ma&rur davranrlarken ve za)erden emin
bir R. .#ekilde dimdik ykselirken g!sterdikleri sevgiye dayanmaktadr. :&er bir )ikir ger(ekte
d&ru ise ve tara)tarlar bu kanaat ile sila'lan+X,mi# bir durumda m%adeleye atlrlarsa,
bunlar yenmeye 'i( imkan Wyktur. Bu kimselere kar# giri#ilen 'er saldr nlarn
kuvvetlerini WWrttrmaktan ba#ka bir i#e yaramaz.
Mesela, "ristiyanlk bu kadar byk bir duruma, eski devre+2lerde kendine benzer )else)i
)ikirlerle anla#ma ya$mak yluyla ula#+ mam#tr. Eam aksine geli#mesini, $r$agandasn
ya$t& )ikirlerini I)iarslmaz bir ba&nazlkla ilan etmesi ve bunlar ayn inatla savunma+6.66
yluyla sa&lam#tr, i#te siyasi 'areketlerin, ba#ka )aaliyetlerle bir+VRle#erek meydana
kya%aklar za'iri geli#me ve ilerleme, tam bir bal gamszlk i(inde te#kilatn kuran ve
kavgann i(ine atlan ger(ek )i+r'ktr 'areketlerinden (k geride kala%aktr. "er'angi bir
'areket ba+i sarya ula#mak i(in, yelerine m%adeleyi ikin%i dere%ede ve i'mali W
P
mmkn
bir #eymi# gibi tantmamak ve buna al#trmamaldr. "atta tam aksine larak m%adeleyi bir
gaye gibi g!stermelidir, i#te bu 'ususa dikkat edilir ve bunda ba#ar sa&lanrsa, raki$lerinin
k!tlklerinden ve saldrlarndan artk krkulmaz. "atta b!yle bir 'areket, bu k!tlk ve
saldrlar kendi varl&nn bir snu%u larak kabul ede%ektir. B!yle%e tara)tarlarmz bizim
milletimizin ve dnya g!r#mzn d#manlarndan ve nlarn kinlerinden asla krkma+
ya%aklar, aksine bu kar# kyanlarn saldrlarn bekleye%eklerdir. Ama bu saldr krkun( kin
ve garezin belirtileri arasnda yalan ve i)tiralar da la%aktr.
Ma'udi gazetelerin '%umuna u&ramayan, nlar tara)ndan k!+tlenmeyen ve rezil edilmeyen
ne iyi bir Alman'dr, ne ger(ek bir -asynal 4syalist'tir. ;er(ek bir -asynal 4syalist
Alman'n zi'niyeti, kanaatinin mertli&i, iradesinin kuvveti, an%ak en d&ru #ekilde sade%e
milletimizin %an d#mannn kendisine kar# g!sterdi&i d#manlkla !l(lebilir.
"areketimizin tara)tarlarna ve da'a genel bir #ekilde btn 'alka, Ma'udi gazetelerinin
tamamen yalanlardan dkunmu# ldu&unu bildirmek ve daima bunu yaymak da gereklidir.
Bir Ma'udi, d&ru knu#tu&u zaman da'i, bu 'areketi byk bir i&)ali !rtmek ve gizlemek
gayesini ta#r. Bu takdirde bile Ma'udi bile bile yalan s!ylemede byk stattr. Ma'udi'nin
kavga sila'lar ikidirO Malan ve aldatmak.
Ma'udi kayna&ndan (km# 'er i)tira, bizim m%a'itlerimizde #ere)li birer yara a(ar.
Ma'udilerin en (k k!tledi&i kimse, bize da'a (k yakndr veya da'a (k bizdendir. 5nlarn
!ldr% bir kine 'ede) tuttuklar kimse, bizim en iyi dstumuzdur. 4aba'leyin bir Ma'udi
gazetesini kuyu$ da, nda kendisinin i)tiraya u&ramad&n g!ren bir kimse, bir gn evvelki
yirmi d!rt saatinin b#a gitmi# ldu&unu anlamaldr. Hnk vaktini iyi kullanm# lsayd,
Ma'udi +nun $e#ini brakmaya%ak, nu k!tleye%ek, kirlete%ek, na i)tira ede%ekti.
Milletimizin, btn insanl&n ve stn medeniyetin bu !ldr% d#manna ka# giden
kimse, bu rkn i)tira ve d#manlklarna 'ede) la%a&n bilmelidir. Bu ilkeler, bizim
tara)tarlarm zn kanna ve iliklerine iyi%e i#leyin%e, 'areketimiz sarslmaz ve dur durulamaz
bir duruma gele%ektir. "areketimiz 'er vastaya ba#vura rak #a'siyete sayg duygusunu
geli#tirmelidir, insani lan #eylerin 'e$sinin #a'si de&erlerden d&du&unu ve 'er )ikir ve
'areketin bir kimsenin yarat% kuvvetinin rn ldu&unu, 'i(bir zaman unut mamak gerekir.
Keza #u 'usus da unutulmamaldrO Byk lan b #eye duyulan 'ayranlk, yalnz nun
bykl&ne kar# bir minnet tarlk br%unu temsil etmez, bu minnettarl& duyanlarn 'e$sini
birle#tiren ve (e$e(evre saran ba& lur.
Ca'siyetin yerini ba#ka bir #ey tutamaz. Bu s!zmz, 'er #a's yet mekanik bir kuvveti temsil
ede%ek yerde, kltr ve yarat%lk unsurunu i'tiva ederse da'a da d&ru lur. Me#'ur bir
kimsenin yerini ba#ka biri alamaz. Me#'ur kimsenin !lmnden snra kimsi nun eserini
tamamlamaya te#ebbs edemez. Byk bir #air, byP bir d#nr, byk bir devlet adam ve
byk bir general 'akkimi. da bu durum aynen b!yledir. Hnk nlarn eserleri sanat alan
zerinde ye#ermi# bir makine tara)ndan imal edilmemi#tir. :serleri Eanr'nn tabii bir i'san
lmu#tur, insanlarn bu dnyadaki en byk devrimleri, )eti'leri, en byk kltr eserleri ve
'kmet ba#kanlarnn sa&ladklar !lmez snu(lar 'e$ ayrlma kabul etmez bir #ekilde, bir
isme ebediyen ba&ldr ve isim bunlar i(in bir sembl larak kala%aktr.
Ma'udilerin byk adamlar, an%ak insanl&a ve medeniyete kar# a(tklar ykma
m%adelesinde byk s)atn kazanm#lardr. 5nlar bu $ut$erest(e 'ayranl& $ek sk
uygularlar. 1akat bunu yak#k almaz bir #ey gibi g!stermeye ve B)erdiyete ibadetB kisvesi al+
tnda k!tlemeye (al#rlar. :&er bir millet, Ma'udilerin bu yzsz%e ve ma&rur )ikirlerine
i#tirak ede%ek kadar krkak ise, sa'i$ ldu&u kuvvetlerin en by&nden vazge(iyr
demektir. Hnk bir da'iye ve nun tasavvurlarna, eserlerine sayg g!stermek bir kuvvettir.
E$lulu&a sayg g!stermek ise bir kuvvet de&ildir. Kal$ler $ar(aland&, ru'lar mitsizli&e
d#t& zaman, ge(mi#in karanlklar i(inden, vaktiyle insann a% ve endi#elerini, se)aletini,
)ikri esaret ve basklarn !nlemeyi ba#aranlar tekrar rtaya (karlar, mitsizlere g!zlerini
(evirirler ve nlara ebedi ellerini uzatrlar, i#te bu elleri tutmaktan utanan milletlerin vay
'alineP
"areketimizi rtaya att&mz vakit admzn kimseye bir #ey i)ade etmemesinde ya'ut a(k
bir mana uyandrmamasndan za'met (ektik. "alkn bu tereddd ba#armz te'likeye
skuyrdu. Eereddt g!stermede 'alk belki de 'akl idi. Alt yedi ki#i... Kim lduklar
bilinmeyen adamlar... Cimdiye kadar m'im ktleleri i'tiva eden byk $artilerin 'i(bir i#
g!rmedikleri bir nktada, ba#ar sa&lamak ve bir 'areket ya$mak niyetiyle bir araya
geliyrlar. Ama( da'a )azla bir kuvvete ve 'kmdarlk 'akkna malik bir Almanya'y
yeniden kurmaktr. :&er bizimle alay edilmi# ya'ut bize kar# saldrya ge(ilmi# lunsayd,
$ek memnun kala%aktk. 1akat 'i( g!ze (ar$mamak $ek z%yd. Beni en (k zen durum
buydu. Ben bu birka( adamn ma'rem 'ayatlarna da'il addlundu&um vakit 'enz bir $arti,
ya'ut bir 'areket s!z knusu de&ildi.
Bu k(k t$luluk ile temasm da'a !n%e anlatm#tm. ,a'a snra bu $arti%i&in nasl kendini
g!sterebile%e&ini in%elemeye ba#ladm. Makn bir gele%ekte bu mmkn lamaya%akt, i#te
zaman g!z !nnde ne stra$ veri%i, ne mit kr% bir sa'ne vard. Aman MarabbiP ,a'a
rtada 'i(bir #ey yktu. 3arti yalnz ismen vard. ;er(ekten yelerin tamam bizim ykmak
istedi&imiz #eyi meydana getiriyrdu. Minyatr bir $arlamentP Burada da y usul vard.
;er(ek $arlamentlarda bir memleket davas i(in aylar%a ne)es tketilirken, bizim k(k
$arlamentmuzda, $artiye gelen bir mektuba verile%ek %eva$ uzun uzun tart#malara sebe$
luyrdu. Mni''teki birka( tara)tar istisna edilirse, 'i( kimsenin $artimizden 'aberi yktu.
"er (ar#amba Mni''in bir ka'vesinde kmisyn t$lants adn verdi&imiz t$lantlar vard.
Ayr%a 'a)tada iki kere de 'emen 'emen ayn adamlarla t$lanlrd. Bunun i(in k(k $arti+
mizin dar (evresini a#mak, yeni yeni tara)tarlar kazanmak ve 'er #eyden evvel 'areketin
ismini kymak gerekiyrdu. Baknz bu ylda nasl (al#tk. n%eleri ayda bir, da'a snralar
da n be# gnde bir t$lant ya$mak i(in u&ra#tk. ,avetiyeler, daktil veya elle yazlyrdu,
ilk davetiyeleri biz kendimiz elden da&ttk. "erkes tand& bir iki ki#iyi t$lantlarmza
davet ediyrdu. Bunda ba#ar $ek a% ldu. ,avetiyelerden seksen tane da&tt&m 'alde
salnun dlmad& ve ak#ama kadar davetlileri bekledi&imi gayet iyi 'atrlyrum.
E$lant ba#kan birka( saatlik ge%ikmeden snra turumu a(t& vakit yine yedi ki#i idik.
,aima ayn adamlarP
,avetiyelerimizi Mni''te yaz'ane e#yas satan bir ma&azada makine ile (k miktarda
yazn%a biraz ba#ar kazandk. :rtesi t$lantda birka( ki#i )azlamz vard. 4nra saylar
yava# yava# 66'den 6<'e, 6@'ye, A<'e ve ni'ayet <?'e ykseldi. Aramzda t$lad&mz $ara ile
tara)sz bir gazete lan Mn%'ener Beba'ter ;azetesi'nde bir t$lant ilan yaynlanmasn
sa&ladk. Bu de)a ba#ar ger(ekten 'ayret ve sevin( veri%i bir dere%eye vard. E$lantmz
6<9 ki#i alabile%ek bir saln lan Mni''teki B")bra'aus KellerBde terti$lemi#+tik.E$lant
saatinde bu salnu dlduramaya%a&mz sanrken saat @'de 66@ ki#i ile a(ld. Mni'
$r)es!rlerinden biri ra$ru kudu. Ben ikin%i kati$ larak ilk de)a kalabalk !nnde s!z
alyrdum.
5 zaman $artinin ilk lideri bulunan M. "arrer'e bu $ek %retkar bir davran# gibi geliyrdu.
1akat M. "arrer (k samimi bir kimse idi. Bende baz meziyetler g!ryrsa da, 'itabet
kabiliyeti bulunmad&na inanyrdu. "atta ilerde bile nu bu kanaatinden (evirmek mmkn
lmad. 1akat aldanyrdu. Bu ilk t$lantda bana knu#mak i(in yirmi dakikalk bir zaman
verilmi#ti. Ben tuz dakika knu#tum. Ku'umun derinli&inde )arknda lmadan sade%e duy+
du&um #ey, ger(ek tara)ndan d&ruland. Ben t$luluklara 'ita$ etmesini biliyrdum. 5tuz
dakika snunda saln elektriklenmi#ti. Cevk ve 'eye%an, t$lantda bulunanlardan maddi
yardm istendi&inde B( yz markB sa&lanmas #eklinde teza'r etti. Artk byk bir dertten
kurtulmu# bulunuyrdum. Hnk sralarda $ara sknts (ekiyrduk ve bu yzden $arti i(in
gerekli yazlar ba#aramad&mz gibi elle yaza%ak ka&t bile bulamyrduk. Cimdi k(k bir
sermayemiz lmu#tu. B!yle%e, 'i( lmazsa en (k i'tiya%n duydu&umuz #eyi elde etmek
i(in enerRik bir #ekilde m%adeleye giri#ebilirdik, N#te !nemi az da lsa, bu ilk t$lantnn
ba#ars ba#ka bir y!nden de (k verimli ldu.
Ben kmisyna baz gen( kuvvetler getirmeye ba#ladm. Fzun mddet devam eden askerlik
'izmetim srasnda bir(k iyi arkada# tanm#tm. Bu arkada#lar benim (a&rm zerine yava#
yava#, 'arekete katlmaya ba#ladlar. Bunlar gen( lu$ disi$line al#kn birer i%ra adamlar
idiler. Askerlik 'izmetinde 'i(bir #eyin imkansz lmad&n ve istenilen #eyin daima elde
edilebile%e&i kanaatine inanm#lard, i(imize b!yle yeni bir kann girmesinin !nemi birka(
'a)talk m#terek (al#madan snra der'al g!zme (ar$t.
3artinin ba#kan M. "arrer gazete%i idi. Bu g!revi sayesinde geni# bilgiye sa'i$ti. 1akat bir
$arti lideri larak 'alka 'ita$ etmesini be%eremiyrdu. 3artideki g!revini anlayan bir insan
larak (k u&ra#yrdu. 1akat i(inde byk 'amle yktu. Bu da kendisinde byk 'ati$
kabiliyetinin 'i( bulunmamasndan ileri geliyrdu. Bu duruma da zlyrdu. 5 srada
ma'alli Mni' grubu ba#kan bulunan M. Bre_ler bir i#(i idi. 5nun da bir 'ati$ larak de&eri
yktu. Ayr%a ne bar#, ne de sava# srasnda askerlik ya$m#t. Gaten zay) ve (ekingen bir
kimse idi. Ayr%a, nazik tabiatl ve kendilerine gvenden yksun kimseleri, birer insan 'aline
getiren kulda da kumam#t, ikisi de ayn keresteden yntulmu#lard. "areketin za)erine
kal$lerinde sarslmaz bir iman beslemedikleri gibi, yeni )ikrin ilerlemesine (ka%ak engelleri
yenilmez bir enerRi ve irade ile kaldrmak kabiliyetinden de yksundular. B!yle bir i# i(in,
an%ak askeri meziyetlere sa'i$, beden ve ru'lar #u nitelikte lan kimseler lazmdO Eazlar
gibi (evik, me#in gibi sa&lam, Kru$$ (eli&i gibi sert. 5ysa ben 'enz askerdim. Alt yla
yakn bir sre i(inde zerimde (al#lm#t. yle ki, ilk !n%eleri yeni bir (evrede kendimi ta+
mamen yaban% sayyrdum. Bana, Bbu lmazB, Bbu yrmezB veya Bbu te'like g!ze alnmazB
veya'ut Bbu (k te'likelidirB gibi s!zleri s!ylememeyi !&retmi#lerdi.
C$'e yk ki i# te'likeli idi. 68A9'de Almanya'nn bir(k yerinde, byk 'alk t$luluklarna
'itaba %esaret ede%ek bir t$lant terti$ etmek ve 'alk t$lantya (a&rmak imkanszd. B!yle
bir t$lantya katlanlar da&tlr ve d!vlr, yz g!z kan i(inde braklrd. Bunun i(in
b!yle bir serveni g!ze ala%ak az kimse vard. BurRuvann ya$t& t$lantlarda 'azr
bulunanlar, birka( kmnist g!rnr g!rnmez, bir k!$ek !nndeki tav#an gibi da&lr ve
ka(arlard. 1akat kzllar, sa)lklarn ve dlaysyla zararsz lu#larn bizzat ilgililerden (k
da'a iyi bildikleri geveze burRuvalarn kul$lerine $ek !nem vermezlerdi, ama kendileri i(in
te'likeli labile%ek bir 'areketi de 'er vastaya ba#vurarak bertara) etmeye azmetmi#lerdi.
:sasen 'er zaman en %iddi bi(imde etkili lmu# bir #ey varsa, da te'dit ve #iddettir...
Marksist yalan%lar, gayesi vakte kadar yalnz Ma'udi $artilerinin ve uluslararas Marksist
maliye%ilerin 'izmetinde bulunan 'alk kendi tara)na (ekmek lan 'arekete kin besliyrlar,
di# biliyrlard. Gaten BAlman i#(i 3artisiB ismi Marksistleri $ek )azla ta'rik ediyrdu. Bu
duruma g!re, za)er sar'#lu&unu 'enz ge(irmi# lan Marksist eleba#larla bir $atrtnn
(ka%a&n ta'min etmek, yanl# bir 'areket lamazd. E$lulu&umuz ma&lu$ lmak
krkusuyla b!yle bir kavgaya atlmaktan (ekiniyrdu, ilk byk t$lantnn 'i(e y!neldi&i
ldu&u ve belki de 'areketin ebediyen yk edildi&i sanlyrdu.
Kavgadan ka(nmamak, bilakis nun stne gitmek ve #iddete kar# krunmay sa&laya%ak
te('izat 'azrlamak i(in ya$lan )aaliyet beni nazik bir durumda brakt. Ciddet ylu ile etra)a
de'#et sa(mak usul, )ikir ile de&il, kar# ter!r 'areketi ile !nlenebilir. Bu bakmdan bizim ilk
t$lantmzn ba#ars benim duygularm d&ruluyrdu. Bundan %esaret alnarak lduk(a
!nemli ikin%i bir t$lant terti$ edildi.
Bu t$lant 6868 ylnn :kim aynda :berlbralkeller'de ya$ld. Knu, Brest+Litvsk ile
=ersay Anla#malar idi. E$lantda ? 'ati$ s!z ald. Ben bir saate yakn knu#tum.
Kazand&m ba#ar ilk se)erkinden da'a byk ldu. ,inleyenlerin says 6<9'u a#m#t.
E$lanty kar#trmak i(in (karlan grlt arkada#larm tara)ndan bir an i(inde bastrld.
Karga#alk (karmak isteyenler ka(tlar, dayak yiyerek merdivenlerden atldlar.
6> gn snra ayn salnda 6@9 ki#iden )azla bir dinleyi%i kitlesi !nnde ya$t&m knu#ma
yine ba#arl ldu. Artk ben ba#ka bir saln aryrdum. -i'ayet #e'rin bir u%u lan ,a%'au
ska&nda BKei%' AllemandB da bir saln bulduk. Bu yeni binadaki ilk t$lantmz bundan
!n%eki t$lantdan da'a az dinleyi%i t$lad. 4alnda 6?9 ki#i vard. Kmisynda mit tekrar
azalmaya ba#lad. K!tmser lanlar dinleyi%i saysnn azalmasnn t$lantlarmzn $ek sk
tekrarlanmas neti%esi ldu&unu ileri srdler. Bu knuyu bir 'ayli tart#tk. Ben @99 bin
n)uslu bir #e'irde 6> gnde bir t$lant de&il, 'a)tada 69 t$lant ya$mann imkan da'ilinde
ldu&unu s!ylyrdum. ;e(i%i ba#arszlklardan dlay zlmemek gerekirdi. Hnk d&ru
ylda idik. :r ge( sebatmz bizi za)ere g!tre%ekti. :sasen btn 6868+68A9 k# yeni
'areketin ve #iddetin za)ere ula#a%a&na dair da'a )azla gven a#lamak i(in giri#ilmi# tek bir
kavga ile ge(ti, !zgvenin inan( gibi da&lar devirmeye kabiliyetli bir taassu$ 'aline
d!nmesine (al#yrduk. Ayn salnda ya$lan ikin%i t$lantda dinleyi%i says A99' a#t.
Ayr%a ba#ar da byk ldu. ,er'al yeni bir t$lantnn 'azrlklarna giri#tim. 5n be# gn
snra terti$lenen t$lanty A@9 ki#inin stnde bir dinleyi%i kitlesi taki$ etti. 5n be# gn
snra tara)tarlarmz ve yeni 'areketin dstlarn yedin%i de)a t$lantya (a&rrken ayn bina
?99'den )azla bir dinleyi%i kalabal&n kabul etmek durumunda kalyrdu.
Bu sralarda yeni 'areketin da'ili esaslarn tes$it i(in ya$t&mz te#ebbs k(k
t$lulu&umuzda byk mnaka#alara sebe$ luyrdu. Bugnlerde ba#lay$ da'a snra da
devam etti&i gibi 'areketimize bir B$artiB denilmesi ele#tiriliyrdu. Ben ele#tirenlerin bu
'areketlerini, kabiliyetsiz ve dar d#n%eli lu#larnn delili saydm. Bunlar #ekle ba&l kalan
ve bir 'arekete #ata)atl bir ad takarak de&er kazandrmaya (al#an kimselerdi. Maalese)
atalarmzn dil 'azinesi de bu #ata)at merakllarna gayet iyi %eva$ verebile%ek durumda idi.
5 zamanlar )ikirlerim 'enz kabul ettirmemi# lan 'er 'areketin, ba#ka bir ad almakta srar
etse da'i, $arti lduklarn anlatmak (k zrdu. Bir kimse, uyguland&nda zamann
insanlarna )aydal la%a&na inand& %esur bir )ikri smut #ekilde ger(ekle#tirmek isterse,
!n%e o kimse )ikirlerine yardm% la%ak tara)tarlar aramak zrundadr. 5nun bu d#n%eleri,
iktidardaki $artiyi yk etmek ve kuvvetlerine $ar(alanmasna sn vermek ise, bu )ikre
katla%ak ve ayn iste&i besleye%ek kimselerin 'e$si, gayeye ula#ana kadar ayn $artiden
la%aklardr. Kelimeler zerine mnaka#a etmek ve yz buru#turmaktan zevk alma arzusu
smut basanlar akl ve 'ikmetleri ile ters rantl lan bu $eruka' nazariye%ilerden bazlarn,
bir dengini de&i#tirme iste&ini beslemeye itebilir. Bunu ya$arlarken de btn gen(
'areketlerin sa'i$ lduklar $arti niteli&ini de&i#tirme 'lyasna d#erler. 5ysa 'alka zarar
vere%ek bir #ey varsa, da eski sa) Iermen i)adeleri ile meydana gelmi# bu de&i#meler ve alt
st lmalardr. Hnk bunlar yeni zamana uymazlar ve bir #eyi a(k(a temsil etmezler, insan
yalnz bir 'areketin !nemi 'akknda ta#d& isme bakarak 'km vermeye sevk ederler. Bu
ger(ek bir rezalettir. 1akat gnmzde bu rezalet (k i#lenebilir.
4nralar ya$t&m gibi zamanlar da, eserleri daima s)ra e#it lan ve gurur ve azametleri
'er trl !l(y a#an bu Bseyyar Alman 'alk( ssyalistlereB kar# 'alk ikaz etmi#tim. ;en(
'areketimiz, tek meziyetleri <9+?9 yldan beri ayn )ikir u&runda m%adele ettiklerini
s!ylemekten ibaret lan birtakm kimseleri de arasna almamas gerekiyrdu. Bu kimse, )ikir
dedi&i #ey u&runda <9+?9 yl m%adele eder de 'er'angi bir ba#ar sa&layamazsa ve ayn
zamanda rakibini yenemezse, bu <9+?9 senelik snu( vermeyen u&ra#mas kendinin
kabiliyetsiz ldu&unun en a(k delilidir, i#in en te'likeli tara) bu ti$ kimselerin $artiye sade%e
ye s)at ile girmek istemeleri de&ildir. Ayn zamanda liderler arasna kabul edilmelerini
isterler. Kanaatlerine g!re nlarn eski (al#malarna layk yegane mevki budur. Bu 'eri)ler,
burada da yine eski (al#malarna devam etmek isterler, i#te gen( bir 'areket bu 'eri)lerin
ellerine teslim edilirse )elaket lur.
i# adamlar i(in de durum ayndr. Krk ylda byk bir ti%aret'aneyi ba#arya g!trememi#
bir kimse yeni bir i# kurmaktan a%izdir. Byk bir )ikirden gelen ve nu berbat eden rk( bir
kimse de b!yledir. 5 yeni bir gen( 'areketi y!netmek durumunda de&ildir. :sasen bu ti$
kimseler yeni 'areketin bir $ar(asn te#kil etmek, 'arekete 'izmette bulunmak ve yeni
)ikrin $rensi$leri i(inde (al#i(in gelmezler. Hk zaman, kendi )ikirlerini, yeni 'areketin
$ia&lad& lanaklar sayesinde uygulayarak insanl&n ba#na bir kere l'da'a bela kesilmek
zere gelirler. Bu )ikirlerin ne ldu&unu a(kla+bir 'ayli g( meseledir. Bu adamlarn g!ze
(ar$an nitelikleri, R Yski Iermen ka'ramanlarn, tari'ten !n%eki devrenin karanlklar+ve ta#
baltalarn, kalkanlarn 'lya etmeleridir. "albuki bunlar, ] akla gelebile%ek krkaklarn en
k!tleridirler. Hnk eski Alman si+
P
la'larndan k$ya edilmi# ta'ta kl(lar 'er y!ne
sallayanlar ve b# ka)alarn bir ay $stu ile sar$ stne de b&a bynuzlar takanlar, (imdi
ise yalnz d#n%e g%nn sila'lar ile saldrya ge(iyrlar ve kmnistlerin k(%k bir
$sasnn u%u g!rnr g!rnmez 'e+O Iten%e%ik savu#uveriyrlar. ;ele%ek nesil 'i( #$'e yk
ki bu 'eri)lere ka'ramanlklarndan /P0 dlay bir destan yazmaya%aktr. Bunlar gayet iyi
tany$ !&rendi&im i(in adi kmedyalar bende derin 6, bir ne)ret uyandrr. 5nlarn 'alk
zerindeki tesir #ekilleri $ek g+rln( ve adidir. Ma'udi bu rk( kmedyenlere 'i(
dkunmamakta ve 'atta bunlar, gele%ekteki Alman ,evletinin ileri gelenlerine ter+W Ii'
etmekte $ek 'akldr.
Bu adamlar byk iktidarszlklarna ra&men, durumu 'erkesten (k da'a iyi bildiklerini
anladklarn iddia ederler. -amuslu%a 'areket eden ve sade%e ge(mi#teki ka'ramanlklarn
alk#lamamzn kendilerine bir )ayda vermeye%e&im ve kendi davran#larnn da gele%ek
nesillere #ere)li 'atralar brakmas gerekti&ini bilen kimseler i(in, bu adamlar bir yaradr.
Kendi a$tallklar ve kabiliyet+sizliklerinin tesiri ile 'areket eden bu adamlarla, belirli baz
sebe$ler dlaysyla ayn #ekilde davranan kimseleri ayrt etmek $ek zrdur.
Ben #a'sen, eski Alman mdasna g!re s!zde dini re)rm%ularn milletimizin kalknmasn
isteyen kuvvetler tara)ndan te#vik edilmedikleri kanaatinde idim. ;er(ekten nlarn btn
)aaliyetleri, 'alk, Ma'udi dedi&imiz m#terek d#mana kar#, m#terek m%adeleden
sa$trmay 'ede) alyrdu. Bunlar milleti bu m#terek m%adeleye y!nelte%ekleri yerde,
birtakm dini kavgalarn rtasna at$ brakyrlard, i#te bundan dlay 'areketin emir ve
iradesi mutlak bir trite kullanan merkezi bir kuvvete verilmelidir. An%ak bu #ekilde 'areket
edilirse bu zarar veri%i 'eri)lerin )aaliyetlerine bir set (ekilebilir. Bu adamlar, birli&i ve
idaresindeki kesin disi$lini ile temayz eden bir 'areketin en azgn d#mandrlar, i#te gen(
'areketimizin gnlerde belirli bir $rgrama dayanarak Brk(B tabirini kullanmas b#una
de&ildi. ;er(i Brk(B tabiri i)ade etti&i me)'umun m$'emli&i dlaysyla bir 'arekete
$rgram te#kil edemez ve b!yle bir $artiye girmek i(in emin bir !l( lamazd. Bu me)'umu
uygulamada tayin ve tari) etmek zrdur. Ayn zamanda bu me)'um, (e#itli te)sirlere de
msaittir. Bu te)sirler ne kadar (k ve birbirinden )arkl lursa, 'areketi kabul etmemek
i'timali de kadar artar. 4iyasette (e#itli y!nlere yaylm# ve tari)i m$'em kalm# bir )ikrin
kabul, m%adele ve tart#ma srasnda 'er trl dayan#may rtadan kaldrr. Keza, 'erkes
kendi inan%n ve iradesinin y!nn tayin etme i#ini, kendi belirlerse birlik kalmaz.
Bugn bir sr 'eri)in #a$kalar zerinde Brk(B kelimesini ta#dklarn ve bu kelimenin i)ade
etti&i manadan (k uzak ve yanl# bir d#n%enin i(inde lduklarn g!rmek ve bilmek (k
utanla%ak bir 'aldir. Bavyera'da tannm# bir $r)es!r, bir m%a'it, )ikirleri ilgi uyandran bir
kimse, Berlin'in aley'inde )ikri m%adelelere giri#mi# bir adam, Brk(B me)'umunu,
Bmnar#iB me)'umu ile bir tutmaktadr, i#te bu bilgine 'as zi'in, bir #eyi unutmu#tur. Bu da
ge(mi#teki Alman mnar#ilerinin 'angi !zel 'allerde mdern Brk(B d#n%e ile ayn
lduklarn a(klanmamaktadr. Bu kimsenin bir i# ya$amaya%a& rtadadr. Hnk mnar#i
anayasalardan (k da'a az rk(dr. :&er ba#ka trl lsalard, mnar#iler 'i(bir zaman
rtadan kayblmazlard veya aksine larak rtada bulunmalar ile rk( d#n%enin yanl# bir
)ikir ldu&unu is$at ederlerdi.
-edense 'erkes rk(lk knusunda aklna esti&i gibi knu#uyr. 1akat ne var ki b!ylesine (k
a(klamalar m%adele eden bir siyasi 'areket i(in ba#lang( nktas larak kabul edilemez.
Mirmin%i yzyln mRde%ileri lan baz 2ean Ba$tistelerin g!zle g!rlen, elle tutulan
%a'illiklerinden ba'setmeye%e&im. Bu kimselerin rk(l& bilmedikleri gibi 'alkn
'issiyatndan da 'aberleri yktur. Bunun b!yle ldu&u kmnistlerin bunlar klay%a ait
etmelerinden bellidir. Kmnistler, bunlarn gevezeliklerine g!z yumarak, kendileri ile
e&lenmektedir.
,nya zerinde d#manlarna, kendisine kar# kin besletme&e ba#arl lamayan bir kimse,
kanaatim%e arzu edile%ek biri de&ildir. Bu gibi kimselerin arkada#lar gen( 'areketimiz i(in
yalnz km#u lmakla kalmaz, 'areketimize zararl da lur. 3arti kelimesinin bile Brk(B
'ayal$erestler srsn krkuta%a&n ve bizden uzakla#tra%a&n mit ediyrduk. Bundan
dlay B3artiB adm aldk. -A4M5-AL 454MALi4E ALMA- iCHi 3AKEL4L adnda karar
klmamz i+%a$ ettiren sebe$ buydu.
Bu ilk adm eski devirlerin 'ayal$erestlerini, rk( )ikirleri kanun durumuna getirenleri bizden
der'al uzakla#trd ve aydn lu#larn, sarsak v%utlar !nnde birer kalkan gibi
kullananlardan
kurtard.
Bu snrakiler bize #iddetle '%um ettiler. 1akat bu gibi kazlardan beklene%e&i gibi yalnz
kalemleri ile '%uma ge(tiler. Bize %ebir ve #iddet g!sterenlere kar# kendimizi %ebir ve
#iddetle krumamz, bunlarn 'i( '#larna gitmiyrdu. Bizi s$a ve t$uza kar# sk bir
ba&llkla su(ladklar gibi, ayn zamanda maneviyattan yksun lmakla da it'am ediyrlard.
Bir t$lantda bir BMemst'eneBin, avaz avaz ba&rarak ve yumruklarn kullanarak
knu#masna )rsat vermeyen elli kadar budala tara)ndan susturulmas, bu #arlatan 'eri)lere
'i( ama 'i( tesir ya$mazd. Anadan d&ma krkaklklar, nlar 'i(bir vakit b!yle bir te'like
ile kar# kar#ya getirmezdi. Hnk nlar grlt, $atrd ve b&u#malar i(inde de&il,
BKabineBnin sessizli&i i(inde (al#rlar. Bugn bile gen( 'areketimizi, sessizlik i(inde
(al#anlar adn verebile%e&imiz kimselerin kura%aklar tuzaklara kar# dikkatli, lmaya ne
kadar davet etsem azdr. Bu 'eri)ler sade%e krkak de&il, ayn zamanda a%iz ve bir i#e
yaramayan kimselerdir. Bir #ey bilen ve bir te'likeyi sezmeye yardm etmek lana&m g!zleri
ile g!ren bir kimse, bu i#i sessizlik i(inde ya$mak zrunda de&ildir. B!yle bir kimsenin
g!revi, k!t lan rtadan kaldrmak i(in m%adelenin i(ine a(k(a atlamaktr. B!yle 'areket
etmezse g!revini ya$mam# lur ve da'a d&rusu $ek a%na%ak #ekilde zay) ldu&u anla#lr.
Bu sessiz (al#anlarn (&u, bir #eyler biliyrmu# gibi davranrlar. "albuki, ne bildiklerini ise
Alla' bilirP A%iz lduklar 'alde bir takm yunlarla dnyann g!zn byamaya kalkarlar.
Eembel lduklar 'alde Bses siz (al#malarB srasnda byk bir enerRi sar) ediyrlarm#
izlenimini uyandrmaya (al#rlar. 4!zn ksas, bunlar ba#kalarnn namuslu (al#malarna
ta'amml edemeyen si'irbaz ve siyasi eleba#lardr. Bu rk( yarasalardan biri sessiz (al#an
bir 'eri)in de&erini g!klere (kard& zaman, sessiz (al#mann verimsiz ldu&u, ba#kalarnn
(al#malarnn rnlerini (ald&, evet evet (ald& bir de&il bin de)a iddia edilebilir. Buna
tembelliklerini, aydnlktan krktuklarn, namuslu (al#malar gururlu tenkitleri ile
ezdiklerini, kendilerini dev aynasnda g!rmelerini de eklerseniz, ger(ekte bu 'eri)lerin milleti+
mizin %an d#man Ma'udi ile su( rta& lduklarn anlarsnz. Bir mey'ane masas ba#nda,
etra) d#manlar ile sarl lmasna ra&men kendi g!r#n )ert(e ve a(k(a savunan kimse,
bu sinsi, yalan% ve dalavere%i 'eri)lerin bin tanesinden da'a )azla i# ya$yr demektir. Hnk
bu %esur davran# ile bir veya iki ki#iyi yeni 'arekete (ekebilir. "albuki gizli (al#malarn
!ven, snra 'r g!rlen bir isimsizli&in $erdesi altnda saklanan bu #artla tanlar, bu krkak
'eri)ler milletimizin kalknmas knusunda 'i(bir i#e yaramazlar. 5nlar ger(ek bir
e#ekarsdrlar.
68A9 yl ba#nda, byk bir t$lant ya$maya te#ebbs ettim. Bu 'areketim baz tart#malara
sebe$ ldu. 3artiyi y!netenlerden bir ksm bunu $ek vakitsiz buluyrlar, snu(tan #$'e
ediyrlard. Kzl basn bizimle me#gul lmaya ba#lam#t. 5nun kinini ta'rik etmeyi
ba#ard&mzdan dlay, sevin( duyuyrduk. Ba#ka t$lantlarda da nlarn mu'ali)leri s)at
ile g!steri ya$maya ba#lam#tk. 3ek tabii larak b!yle bir te#ebbste bulunanlarmz der'al
susturulmu#lard. Buna ra&men ba#ar vard. Artk bizi tanmaya ba#lam#lard. Bizi da'a
)azla tandk(a, aley'imizde ne)ret ve 'iddet dalgas kabanyrdu. Bu bakmdan ilk byk
t$lantmzda, kzl tara)taki dstlarmzn byk (a$ta bir ziyaretlerini bekleyebilirdik.
;er(i ben de yk edilmek te'likesi ile kar# kar#ya ldu&umuzu )ark ediyrdum. 1akat ne var
ki bu kavgaya giri#mek gerekti. :sasen bu gnlerde lmazsa, birka( ay snra mu'akkak b!yle
bir #ey meydana gele%ekti, ilk gnden itibaren yerimizi k!r k!rne bir gven ile, amansz bir
m%adele ile kruyu$, 'areketimizin snsuza kadar devamm sa&lamak bize ba&l bir i#ti. Ben
kzl $artinin zi'niyetini (k iyi bildi&im i(in, byk bir kar# kymann ya$a%a& ilk etkinin
dikkatleri bizim zerimize (ekmekle kalmay$, 'arekete tara)tar sa&laya%a&na da emin
bulunuyrdum. Bu en !nemli 'usustu. Bundan dlay bu kar# kyma i#ine iyi%e azmetmek
gerekirdi.
5 zamanlar $artinin ilk lideri bulunan M. "arrer t$lant gnnn tes$iti knusunda, benim
)ikrimi kabul edemiyrdu. Bundan dlay namuslu ve mert bir kimse larak davrand ve
'areketin y!netiminden (ekildi. M. "arrer'in yerine M. Antine ,re_ler ge(ti. Ben
$r$aganda te#kilatnn ba#nda kalm#tm. Artk bu t$lant i#i ile gayet gzel me#gul
luyrdum. "enz kimsenin bilmedi&i 'areketimizin 'alka a(k ilk byk t$lantsnn gn
A? Cubat 68A9 larak kararla#trld.
"azrlklar bizzat ben y!netiyrdum. Bu 'azrlk sa)'as $ek ksa srd. "er #ey bir #im#ek
'z ile alnan kararlara g!re terti$lendi. E$lantnn duyurulmas, duvar ilanlar ve da'a !n%e
$r$agandadan ba'sederken geni# bir #ekilde anlatt&m gibi 'azrlanan br#rlerle ya$lmas
gerekiyrdu. Bu $r$aganda bi(iminin en !nemli nitelikleri #unlardO Byk bir t$luluk
zerinde etki ya$mak, $r$aganday belirli birka( nkta zerine y&unla#trarak devaml bu
knular tekrarlamak, ksa ve !z bir metin 'azrlamak ve )ikri yaymak i(in byk bir inat
g!steri$, snu%u beklemekte sabrl lmak.
Kenk larak krmzy se(tik. Bu renk, raki$lerimizi ta'rik ede%ek ve nlar kzdr$ galeyana
zrlaya%ak, b!yle%e bizi nlara tanta%akt, ister istemez, bizi akllarndan (karamaya%aklard.
4nu(, Bavyera'da da Marksistlerle, di&er $arti arasnda siyasi bir beraberlik bulundu&unu
a(k(a rtaya kydu. Bu 'usus, 'kmette bulunan Bavyera "alk 3artisi'nin, duvar
ilanlarmzn kzl i#(iler zerinde ya$t& tesiri !n%eleri 'a)i)letmek ve da'a snra da
tamamen !nlemek i(in g!sterdi&i gayretten anla#ld. 3lis bizim $r$agandamza kar#
(kmak i(in bir sebe$ bulamad&ndan, duvar ilanlarmza itiraz etti. Bir kenarda duran kzl
arkada#larna '# g!rnmek i(in, gya Alman "alk 3artisi'nin yardm ve ta'riki ile
ilanlarmzn duvarlara ya$#trlmasn yasaklad. "albuki bu ilanlar uluslararas%+lk i(inde
yllarn #a#rm# lan yz binler%e i#(iyi tekrar Alman milletine iade ede%ekti. Bu ilanlar
irademizin d&rulu&unu ve niyet+lerimizdeki drstl& gele%ek nesillere g!stere%ekti. Milli
denilen tritelerin, kendilerine bir engel te#kil eden milli bir 'areketi ve snunda
milletimizin byk bir t$lulu&unu tekrar kazanmak te#ebbsn b&azlamaya kalkld&
zaman ne kadar key)i davrandklar b!yle%e tes$it edilmi# ldu. Bu ilanlar Bavyera'da milli
bir 'kmet bulundu&u ylundaki )ikir ve kanaati de ykmaya yardm ede%ekti. B!yle%e
6868+68A< yllarnn milli Bavyeras'nn, 'i( de milli bir 'kmetin eseri lmad&
anla#la%akt. "kmette bulunanlar, bu 'areketin geli#mesine engel lmak ve nu imkansz
duruma skmak i(in 'er #eyi ya$tlar. Bu adi davran#a sade%e iki ki#i katlmadO 5 zamanki
$lis mdr :rnst 3!'ner ile sadk m#aviri 5bramtmann 1ri%k. Bu iki memur, da'a
devirde g!reve ba#lamadan !n%e Alman lmak %esaretine sa'i$ kimselerdi. :. 3!'ner, 'alk
nezdinde sevgi kazanmay di&er triteler arasnda en az aklna getiren, )akat mensu$ ldu&u
millete kar# srumlulu&unu en %anl #ekilde 'isseden bir kimse idi. "er #eyden (k sevdi&i
Alman milletinin tekrar ykselmesi u&runda 'er #eyi g!ze almaya ve 'er trl )edakarl&a
katlanmaya 'azrd. :. 3!'ner, kendilerine teslim edilen devlet maln krumayan, milletin
(karlarn d#nmeyen, ba&mszlk i(in (al#mayan ve kendilerini besleten 'kmete itaat
suretiyle aylk alan memur gru'unun istedi&i gibi at ynatmasna engel luyrdu. 5, 'er
#eyden !n%e, devlet tritesi denilen iktidar ellerinde bulunduranlarn (&una mu'ale)et
ederek, lkeye 'yanet edenlerin d#manlklarndan (ekinmiyrdu. Ma'udilerin ve Mark+
sistlerin kini, i)tiralar ve yalan dlu saldrlar milletimizin se)aleti rtasnda nun yegane
saadetini te#kil etti. 5 granit gibi sadk, eski zamanlarn temizli&i i(inde yzen tam bir
Almand. B:sir lmaktansa !lmek da'a iyidir.B s!zn kendine #iar edinmi#ti. Bu s!z, nda
la)ta kalmyr, btn varl&ndan )#kryrdu. :. 3!'ner ve mesai arkada# 5. 1ri%k benim
nazarmda, devlet memuru larak Bavye+ra'nn var lmasna 'izmet etmi# sayla%ak yegane
kimselerdir.
Byk t$lantmzn a(lmasndan !n%e yalnz gereken $r$aganda malzemesini 'azrlamak
de&il, t$lant $rgramn da bastrmam gerekliydi. Bu kitabn ikin%i b!lmnde $rgram
uygulamak i(in, !zellikle taki$ etti&imiz esaslar da'a geni# bir #ekilde anlata%a&m. Ben,
burada yalnz $rgramn, gen( 'areketin bnyesini ve %ev'erini rtaya kymakla kalmad&n,
ayn zamanda t$luluklara, taki$ etti&imiz gayeyi de ama% da a(klad&n belirtmek isterim.
Mensu$larna aydn denilen (evreler !n%eleri nkte ya$$ alay etme&e kalk#tlar. ,a'a snra
tenkit ettiler. Btn bu davran#lar bizim 'areketimizin ne kadar d&ru ldu&unu a(k(a
g!steriyrdu.
Birka( yldan beri dzineler%e yeni )ikir 'areketlerine #a'it ldum. Btn bu )ikir 'areketleri
rzgarlarn !nne d#$, srkleni$ gittiler. Bu arada 'i(bir iz brakmadlar. Malnz bir tanesi
dayand. 5 da -asynal 4syalist Alman i#(i 3artisi idi. Artk 'er zamankinden (k #una kani
ldum ki* bu yazmn aley'inde m%adele edilebilir, bu $arti )el%e u&ratlabilir, 'atta k(k
$artilerin bakanlar bizi s!z s!ylemeden men edebilirler, )akat )ikirlerimizin gali$ gelmesine
'i(bir zaman engel lamazlar ve lamaya%aklardr. Artk, iktidar mevkiinde bulunan $artilerin
ve nlar temsil edenlerin isimleri bile 'atrlanmaz la%aktr, i#te bu srada -asynal 4syalist
i#(i 3artisi'nin $rgram, d&makta lan bir devletin temellerini te#kil ede%ektir.
68A9'nin 5%ak ayna kadar d!rt ay i(inde ya$t&mz t$lantlar, ilk br#rmz, ilk duvar
ilanmz ve $rgrammz bastrabilmek i(in i'tiya%mz lan $aray sa&lam#t.
Bu kitabn birin%i ksmn ilk byk t$lantmz anlatarak biti+riyrsam, bunun sebebi, bu
t$lantnn k(k t$lumlarn dar (evrelerinin snrlarn a#$, (k !telere s(ramasndan ve
ilk de)a zamanmzn en kudretli manivelas larak, kamuyu zerinde byk tesir ya$m#
lmasndan ileri gelmektedir.
5 gn bende yalnz bir endi#e vard. 5 da #uyduO A%aba t$lant salnu dla%ak myd, yksa
bize, b# sralara 'itaben s!z s!ylemek mi d#e%ektiJ 4alnun dla%a&ndan ve byk bir
ba#ar sa&laya%a&mzdan emindim. E$lanty beklerken bu d#n%eler i(inde idim.
E$lantmz saat @.<9 da ba#laya%akt. 4aat @'yi (eyrek ge(e Mni''te 3latzl zerindeki
")brau'aus'un e&len%e salnuna girdi&im zaman, kalbimin sevin(ten $ar(alana%a&n
sandm. Bana k%aman g!rnen saln tklm tklm dlu idi. 5muzlar de&il, ba#lar birbirine
dkunuyrdu. 4alnda iki bin ki#iden )azla kimse vard. :n (k '#uma giden tara), !zellikle
kendilerine 'ita$ etmek istedi&imiz kimseler tara)ndan salnun dldurulmu# lmas idi.
4alnun yarsndan (&u kmnist ve tara)sz kimseler tara)ndan dldurulmu#tu. Bizim ilk
byk t$lantmz, kmnistlerin )i+kirlerin%e, (abu%ak varmak istedikleri snu%a ma'kum
bulunuyrdu. 1akat, i# (ar(abuk ba#ka renge brnd, ilk 'ati$ s!zlerini bitirdikten snra,
krsye ben (ktm.
Knu#maya ba#ladktan birka( dakika snra salnun 'er tara)nda s!z kesmeler dlu gibi
ya&yrdu. 4alnda byk kavgalar (kyrdu. :n sadk ve en samimi askerlik
arkada#larmdan ve tara)tarlarnzdan kurulu lan k(k bir gru$, salnda 'uzuru ka(ranlarn
zerine atldlar. B!yle%e yava# yava# sessizlik lu#tu. Ben de s!zlerime devam edebildim.
Marm saat kadar ge(tikten snra alk# sesleri, 'murtu ve k)r seslerini bastryrdu.
i#te zaman $rgrammz kumaya ba#ladm. 3rgram ilk de)a larak bir t$lulu&a iza'
ediliyrdu. Artk mda'aleler, takdir ve naylama seslerinin altnda s!nk kalyrdu.
E$lanty taki$ edenlere $rgramdaki yirmi be# ilkeyi a(kladm. ,inleyenlerden $ren+
si$lerimiz 'akknda 'kmlerini vermelerini istedi&im zaman, gittik(e artan bir #evk ve
'eye%an i(inde btn kunanlar (&unlukla kabul edildi. Artk, sn $rensi$ de kabul edilin%e,
!nmde yeni bir )ikir, yeni bir inan(, yeni bir irade ile tek v%ut lmu# insanlarla dlu bir
saln vard.
Biraz snra saln b#almaya ba#lad. M&lm# kalabalk, sulan a&r a&r akan bir rmak gibi
salnun ka$sna d&ru gidiyrdu. Btn bu kimseler, birbirlerine (k#yrlar, birbirlerini
itiyrlard, i#te zaman unutulmas i'timali lmayan bir )ikir 'areketinin $rensi$lerinin
uzaklara, (k uzaklara, Alman milletinin i(ine yayla%a&n anladm.
Bir %ak devrilmi#ti. 5 devrilen %a&n ate#inde Alman milletine 'rriyetine ve 'ayatn iade
ede%ek lan kl( d!vlmekte idi. Millet(e kalknma g!zlerimin !nne geliyrdu. Ayn
zamanda, a+man vermez intikam ila'nn, 8 Kasm 6867 i'anetine kar# durdu &una #a'it
luyrdum.
4aln a&r a&r b#ald. ;en( 'areket, gidi#atn taki$ etti.
B5LFM 6A
;en( "areketimizin ilk byk saln t$lants A? Cubat 68A9 gn ya$ld. Mni''te
")brau'aus'un e&len%e salnunu dlduran Lki bin ki#iye yakn bir kalabalk !nnde
$artimizin A> maddelik, $rgram kundu. B!yle%e, bizleri gereksiz )ikirlerden, )aydasz
k!'nemi# d#n%elerden, zararl e&ilimlerden syr$ kurtara%ak lan BKA=;AB nn ilkeleri
ve emirleri ilk de)a 'alka ta#nm# luyrdu. 3rgram #evk ve 'eye%anla dinlenildi ve byk
bir (&unluk tara)ndan kabul lundu. Artk, kaderin sn srat giden arabasn durdurmak
i(in, krku ve atalet i(inde lan burRuva sn) ve Marksistlere kar# yeni bir kuvvetin rtaya
(kmas gerekiyrdu. Meni 'areketin bu byk m%adele u&runda bir !nem ve kuvvet
kazanabilmesi i(in, da'a ilk gnlerden itibaren, tara)tarlarna, bu 'areketin yalnz yeni bir
se(me usul getirmekle kalmaya%a&n anlatmak ve bunun yan sra en !nemlisi larak,
ye$yeni bir )else)i )ikir getirdi&ini g!stermek ve buna inandrmak gerekliydi. Bir $arti
$rgram ya$lrken, bu $rgramn zaman zaman de&i#tirile%e&i ve yluna%a& d#nl+
melidir, ister yeni bir $rgram uygulanmasnda lsun, ister eski bir $rgramn de&i#tirilmesi
s!z knusu lsun, 'er zaman se(imde alna%ak snu%un ne labile%e&i endi#esi vardr. :&er,
'alkn $artiyi terk edi$ araba k#umlarndan kurtulmak istedi&ine dair bir #$'e 4iyaset
artistlerinin zi'inlerinde belirirse, zaman bu siyasi akt!rler der'al at ba&lana%ak lan sr&
tekrar byamaya ba#larlar, i#te bu sralarda, 'alkn sabrnn tkenmi# ldu&u vakalar
'atrlayabile%ek kabiliyette, i'tiyar siyaset adamlar rtaya (kar. Bunlar, gene eskiden ldu&u
gibi te'likenin yakla#makta ldu&unu sezerler. Bu srada ya$a%aklar i#, eski re(etelere
mra%aat etmek, bir kmisyn kurmak, byk 'alk t$luluklarnn nelerden '#lan$,
nelerden '#lanmaya%aklarn tes$it etmektir. "alkn knu#tu&u knulara kulak kabart$,
gazete makalelerinden kku almaya (al#rlar. Bu arada btn meslek gru$lar ve i#(i sn)
teker teker in%elenir, en byk istekleri ara#trlr.
-eti%ede kmisynlar t$lanr, $rgramlarn g!zden ge(iri$, de&i#tirmeye ba#larlar. Bu gibi
kimseler g!mlek de&i#tirir gibi kanaat de&i#tirirler. Meni bir $rgram ya$$, 'erkese bir $ay
ayrrlar, k!ylnn tarm i#lerinde, sanayi%inin imalUtnda, tketi%inin satn ald& e#yada
'imayesi sa&lanr. Memurun ayl&na zam ya$lr. ,ullar ve yetimlere aylk ba&lanr,
ba&lanm#sa aylklarna zam gelir. =ergiler indirilir. Fnutulan bir srun veya bir meslek
grubunun #ikUyeti telU# uyandrr. A%ele dUva ile me#gul lunur ve ilUveler ya$lr. -i'ayet
k(k burRuva rdusu ile e#lerinin memnun edildiklerine kanaat getirilir, i#te bundan snra
Alla''n lt)una ve se(men vatanda#n budalal&na dayanarak devleti sla' i(in m%adeleye
giri#ilir.
4iyaset(iler, se(im ya$ldktan ve be# yllk ra'at ya#ay#larn sa&ladktan snra artk 'alk
unuturlar ve da'a byk ve da'a gzel g!revlere sarlrlar. 3rgram kmisynu da&lr. 4e(im
!n%esi srdrlen m%adele yeniden gnlk ekmek i(in ya$lan m%adele #ekline d!ner.
4!zn ksas, milletvekilli&i !denekleri davas ele alnr. Milletin temsil%isi, 'er gn
mstesna binaya gider. ;er(i tamamen i(eri girmez. Ama listelerin bulundu&u dada by
g!stererek, kendi adn 'alkn 'izmetinde bulunanlarn arasna yazdrtr. B!yle%e bu devaml
gayretinin kar#l& larak !dene&ini alr, 1akat n yl snra veya bu'ranl gnler srasnda, bir
esna) derne&ini andran $arlementnun )et'edilmesi te'likesi belirdi&i zaman birer krizalitY
lan bu siyaset %ambazlar byk B$'alansterelerini bir yana brakarak, 'alk t$luluklarna
d&ru yeniden kanat a(arlar.
4e(menlerine tekrar nutuk atmaya ba#larlar. Ma$tklar i#leri ballandra ballandra anlatrlar.
Mu'ali)lerinin )ena niyetlerini ve inat( davran#larn dile getirirler. 1akat (&u zaman akll
t$luluklar bunlara minnettarlk g!stermeyi$, yzlerine kar# 'akaret ederler.
/Y KrizalitO Kurdun, kelebek lmadan !n%e ge(irdi&i ba#kala#ma 'ali.0
L#te 'alkn nank!r%e /P0 davran# belirli bir dere%eye ula#t& zaman, $artinin byasn
yenilemek gerekir. 3rgramn elden ge(irilmesine i'tiya( 'asl lur. Kmisynlar tekrar
kurulur ve aldatma yunu eskiden ldu&u gibi sa'neye knur, insanlarn granit kadar sert lan
a$tallklar g!z !nnde tutulursa bu #ekilde davran#lar kar#snda #a#lmaz. 5y vere%ek lan
gerek burRuva ve gerek $rleter sn)na da'il Bd!rt ayakllarB yeni $rgram kar#snda g!zleri
kama#m# bir durumda tekrar ayn a'ra k#arlar ve da'a !n%e kendilerini kandrm# lan
'eri)i bir kere da'a se(erler. L#te bu #ekilde 'alkn ve (al#an sn)larn aday tekrar
B$arlament trtlB lur. MUni kamu 'ayatnn ya$raklan zerinden midesini dldurmaya de+
vam eder. 4nunda #i#manlar, byr ve bir sre snra tekrar bir kelebe&e d!n#r.
,evaml bir #ekilde bu aldatmalara #a'it lmak kadar insan zntye sevk eden bir #ey
yktur. Bu )ikri (rme varken, BurRuvalar arasnda, Marksizm'in te#kilUtl kuvvetine kar#
m%adele edebilmek i(in gereken silU'lara rastlanamaz. :sasen bu kimselerin %iddi bir #ekilde
bu milli dUvay d#ndkleri de s!ylenemez. Bu $arlament #arlatanlarnn, ger(ek bir bat
demkrasisi ile Marksizm'e kar# m%adele etmeyi %iddi bir #ekilde d#ndklerine 'i(bir za+
man i'timal verilemez. :sasen Marksist nazariye i(in btn demkratik sistem, gayeye
ula#mak i(in bir vastadan ba#ka bir #ey de&ildir. Marks(lar rakibini )el%e u&ratmak ve kendi
ylunu a(mak i(in 'er vastay kullanrlar. Cimdi Marksistlerin bir ksm kendisinin
demkratik ilkelerle ayrlmaz bir #ekilde ba&ll& 'ususunda bir kanaat uyandrmaya gayet
usta%a (al#t& srada, bu 'eri)ler lkenin bu'ranl zamanlarnda demkrasinin batdaki
uygulamasn dikkate almazlar ve (&unlu&un kararna de&er ve !nem vermezler.
BurRuva sn)na mensu$ $arlamenterler memleketin asayi#ini, 'Ukim adedin stn zekUsnda
g!rdkleri sralarda, Marksistler, kenar ma'allelerin bir sr serserileri ve Ma'udi edebiyat
ile birlikte bir 'amlede n)uzu ele aldlar ve b!yle%e demkrasiye byk bir darbe indirdiler.
Marksizm, yk etme&e kararl ldu&u milli ru'un sevgisini kazanmay ba#aramad& sre%e,
yk% emellerinin kar#kl&n azimle taki$ ederek demkrasiyle beraber kl kla la%aktr.
:&er Marksizm, $arlament kazannda kandille bir #eyin kaynayabile%e&i ve $i#ebile%e&ine
inana%ak lursa, btn bu $arla ment yunlarna da der'al sn verir. L#te zaman kzl
uluslarara+s%l&n bayraktar demkratik #uura dan#a%a& yerde $rletarya ktlelerine ate#li
bir mra%aatta buluna%ak, kavga ani larak, $arlament salnlarndan )abrikalara,
imalUt'anelere ve ska&a intikal ede%ektir. B!yle%e demkrasi, Marksistler tara)ndan der'al
tas)iye edile%ektir. 3arlamentda bu 'alk 'avarilerinin uysal tara)tarlarnn 'alledemedi&i i#,
ta'rik edilmi# $rletarya ktlelerinin (eki(le +riyle ya$la%aktr.
3rletarya t$luluklar aynen 6867 ylnn snba'arnda ldu&u gibi, dnyann Ma'udiler
tara)ndan ele ge(irilmesi )aaliyetinin Bat demkrasisinin sa'i$ ldu&u vastalarla !nne
ge(meyi tasarlamann ne kadar sa(ma bir i# ldu&unu a(k bir #ekilde burRuva t$lulu&una
g!stere%ektir. L#te b!yle bir %anavar kar#snda, Bbl!)ten ibaret lan veya sade%e Marksistlerin
i#lerine yarayan, )akat snradan artk bu 'eri)lere )ayda sa&lamaz 'ale gelin%e g!zden
(karla%ak lan bir sr kurallara sa$lan$ kalmak i(in ger(ekten a$tal lmak gerekir.
Btn burRuva $artilerinde siyasi )aaliyet, esasta $arlamentda birka( sandalye ka$mak
kavgasndan ibarettir. Bu m%adele srasnda, gerekirse btn ilkeler bir b., (uval gibi atlr.
Bu #ekil davran#tan $rgramlar gibi kuvvetleri de zay)lar. Hnk nlarda, 'alk t$luluklar
zerinde byk )ikirlerin (eki%ili&i ile etkili lan si'irli n)uz ve ilkelere kar# kesin bir
inan# ile bunlar za)ere ula#trmak 'ususunda beslenen byk azmin vere%e&i ikna kuvveti
yktur. 1akat 'er'angi bir $arti ne kadar 'ata i#lemi# lursa lsun, e&er bir )else)i )ikrin btn
silU'lan ile, mev%ut bir dzene kar# saldrya ge(e%ek lursa, di&er $arti yeni bir inan(la kar#
kymaz ve savunmasn %esur bir #ekilde ya$mazsa ma&dur durumda kala%aktr.
:&er, burRuva yazarlarn milli bakanlar veya Bavyera Merkez 3artisi, bizim gen( 'areketimizi
bir i'tilUl larak tavsi) ederse, bu $arlak siyasi kanaate kar#, !"#$eyok ki bizsizin a#tallnz
srasnda elinizden ka%rdnz !eyi kazanmaa, elde etmee %al!yor&z %evabn verebiliriz
ve #!yle devam ederizO 'iz #arlemento maskaralar ile milleti &%&r&ma dor& s"r"klediniz.
(akat, biz ye#yeni bir felsefi d"!"nce ile $areketimizin ilkelerini srarla sav&narak
milletimizin y"kselmesi i%in basamaklar $azrlayacaz. )*ylece b& basamaklarla tekrar
$"rriyetimizi kazanacaz. i#te 'areketimizin geli#mesi sralarnda dikkatle ya$t&mz ilk i#,
$arlament men)aatlerini desteklemek gayesi ile bir dernek #ekline d!n#memize engel
lmakt. B!yle bir snu%u !nlemek i(in ba#vurulan (arelerden ilki bir $rgram ya$mak ldu.
3rgram sistemli bir #ekilde yeni )ikirler rtaya kyuyrdu. Bu yenilik, bugnk si+
O
yasi $artilerin zaa)larn ve miskin ru'larn rtadan kaldrmak zere 'ede)ler g!stermekte ne
kadar 'akl ldu&umuzu meydana (ka+
]nyrdu. Bu 'ususlar bilmek, bizi yeni bir devlet d#n%esine git+
,Rneye zrluyrdu. Bu d#n%e de, dnya 'akkndaki yeni g!r#+
6
muzun byk bir ksmndan ibaretti.
BLM 6<
Kitabmn birin%i b!lmnde Brk(B tabirinin bir uygulama v. m%adele alannda bir mUnU
i)ade etmedi&ini a(klam#tm. Bugn birbirlerinden (k )arkl lan #eylerin 'emen 'e$si,
rk( kelimesi nin sembl altnda bir araya t$lanyr. Bundan dlay -asyn.l 4syalist
Alman i#(i 3artisi'nin ana knularna ve gayelerine ge(nn den !n%e rk( kelimesinin i)ade
etti&i mUnU ve 'areketimiz ile l. n ilgisi 'akknda bilgi vermek istiyrum.
-edense rk( kelimesinin a(k bir #ekilde tari)i ya$lmyr. Bu nn i(in de (e#itli yrumlar
ya$larak, uygulama alannda en az Bdi niB kelimesi kadar kullanlyr. 5ysa, ister nazari bir
a(klama s knusu lsun, veya ister basit bir yerde kullanmak i(in a(klama y. $ilsin, yine
de bu rk( kelimesine belirli bir mUnU vermeye imkan yktur. ,ini kelimesi ise, belirli bir
#ekil altnda kendisine 'as uj gulama alannda kullanlmas dlaysyla, zi'inde ne i)ade etlin
der'al %anlandrlabilir. :&er bir kimsenin tabiat, BdiniB diye v. s)landrlrsa, bu $ek gzel
bir takdir edi# lur ve baz kere de im esasa dayanr. "i( #$'e edilmesin ki baz kimseler
b!ylesine im takdirden memnun kalrlar. Baz kimselerin de ru'i durumlarm a(k i)adesi
budur. 1akat byk t$luluklar sade%e )ilz) ve erim lerden meydana gelmez. Bunun i(in
b!yle genel bir dini )ikir, (s*\ zaman #a'slara te)ekkr ve vi%dan 'rriyetini sa&lamaktan
b.v. .6 [ bir #ey ya$maz. A(k bir dini g!r# meta)izi&in belirli lmay. dnyas i(inde yer
ald& zaman, byk dini duygular meydana s'. tirdi&i 'alde, bir 'arekete ve bir uygulamaya
yl a(maz. "i( si] 'e yk ki bu inan(, ger(ekte bir gaye lmay$, bir vastadan ibarettir.
1akat 'ede)e ula#mak i(in (k gereklidir. Ama aksine uygulamadr. ;er(ekte en byk
ideallerin, daima 'ayata ait gerekli i#leri (er(eveledi&ini kabul etmek lUzmdr, inan(, insan,
'ayvanlara uygun bir ya#ay#n stne (karmaya yardm% ldu&u gibi, varl&n takviye
etmekte de 'izmeti lur. Bugn ki insanl&n stnden dinin a'lUk ve gzellik ilkeleri
uygulamal y!nden kaldrl$, dini terbiye yk edile%ek lursa ve bunlarn yerini tuta%ak
'er'angi bir #ey bulunmazsa, insan varl&nn dayand& temellerin byk bir sarsntya maruz
kald& g!rlr. ,emek luyr ki, insan en byk ideale 'izmet etmek i(in ya#arken, bu
byk ideal de insana varl&nn bir #artn meydana getirmektedir. An%ak bu #ekilde BdaireB
tamam lmaktadr.
,ini kelimesinin genel a(klamasnda, tamamen esas me)'umlar ve inan#lar vardr. rne&in
ru'un !lmez lu#u, snsuz 'ayat, byk ve e#siz bir varl&a inanmak gibi... 1akat btn bu
d#n%eler, #a'slara ne kadar bir inanma sa&larlarsa sa&lasn, nlarn tenkide varan bir
in%elemelerine 'ede) lurlar. 4nunda bir gn gelir, bu d#n%eler iman, duygu ve akl
zerinde kanun kuvvetini kazanr. Bunun i(in a(k ve belli bir inan( lmadan, dindarlk
duygusu, gayet gzel a(klanmam# lan bin (e#it #ekli ile insan 'ayat zerinde yalnz
de&ersiz kalmaz, ayn zamanda genel $eri#anl& da k!rkler.
Irk( kelimesi 'akknda da, dini kelimesi i(in s!ylenenler tekrarlanabilir. Irk( kelimesi de
(e#itli me)'umlar i'tiva eder.
1akat bu me)'umlar byk !nem ta#makla beraber, kadar belirli #ekiller altnda
bulunmaktadrlar ki, basit bir )ikrin seviyesini a#abilmeleri i(in bir siyasi $artinin
$rgramnda !nemli ilke larak yer almalar gerekir. Hnk nazari bir idealin mant&a uygun
gelen snu(larnn meydana (kmas ve 'rriyetin sa&lanmas, dnya (a$nda bir e&ilimden
ileri gelmedi&i gibi, yalnz bir duygudan veya insanlarn d&u#tan kazandklar irade ile de
rtaya knamaz. Kurtulu#a d&ru ideal 'amle, an%ak m%adele te#kilUtna ve bir askeri g%e
sa'i$ lundu&unda, milletin ate#li iste&i, g!steri#li bir ger(e&e d!nebilir. Bir )else)i g!r#, ne
kadar d&ru lursa lsun ve ne kadar insanl&n byk bir ksmn 'ede) alrsa alsn, ilkeleri
te#ebbse ge(en bir 'areketin sembl durumuna gelmedi&i sre%e, bu )else)i g!r# bir
milletin 'ayat i(in tatbiki de&erden yksun kalmaya ma'kTmdur. "areket de, etkisi ile
savundu&u )ikirlere ba#ar ylunu a(amadk(a ve $arti ilkeleri bir millet i(in, bir kulun temel
kanunlar 'aline gelmedik(e 'areket yalnz bir BdernekB larak kala%aktr.
Bir siyasi $artinin $rgram genel me)'umlar dikkate alnarak 'azrlanmaldr. Belirli bir
siyasi dktrin, bir )else)i sistemin temelleri zerine kurulmaldr. Bu dktrin ula#lmas zr bir
gayeyi kendine 'ede) almal ve )ikirlere ba&l lmamaldr. 5rtada mev%ut lan )ikirleri ve
)ikirlerin stn (karlmas i(in kullanlan m%adele vastalarn da dikkate almaldr. KU&t
zerinde $rgram 'azrlayan #a'sn ileri srmesi gereken manevi d#n%elerine, bir
siyaset(inin de tatbiki bilgisi ilUve edilmelidir. Ayn zamanda, snsuz bir ideal, insanl&a
ylunu g!stere%ek bir yldz gibi $arlaya%a& zaman insanlarn zaa)lar dlaysyla 'emen
kazaya u&ramamas i(in insanl&n bu 'atalarn da 'esaba katmaldr. =a'ye maz'ar klnan
kimse, 'alkn ru'unu bilmeli ve snsuz ger(ek ile ideal alannda da basit kimseler tara)ndan
anla#labilen bir yl (izmelidir. L#te esas mesele, ideal y!nnden d&ru bir )else)i sistemin
a(k(a belirlenmesinden ve sa&lam bir #ekilde te#kilUtlanmasndan snra, tek bir irade ve
inan(la m%adele birli&ine d!nmesindedir. "er'angi bir )ikrin ba#arya ula#mas, tamamen bu
knunun iyi bir #ekilde 'alledilmesine ba&ldr. L#te zaman bir ksm bu ger(eklere tam
n)uz etmi# ve bazlar da bunlar ksmen anlayabile%ek duruma gelmi# lan milynlar%a
insann i(inden 'avari kuvvetine sa'i$ bir #a'sn (kmas gerekir. Bu #a's, byk 'alk
t$luluklarnn sisli )ikirlerinden kaya gibi sa&lam ilkeler (karr ve i'tiva ettikleri tek ger(ek
u&runda m%adeleyi y!netir. B!yle%e serbest )ikir Uleminin dalgalar stnde ayn bir inan( ve
ayn bir irade i(inde yer alan #a'slarn meydana getirdikleri birli&in kayas ykselir.
Garuret ve gerekler bu #ekilde 'areket etmeyi 'akl g!sterir. Ca'sn 'akk, ba#arl lmas
kaydyla kendisine teslim edilir. Irk( kelimesinin en d&ru mUnUsn rtaya (karmaya
(al#rsak a#a&da temas ede%e&im m#a'edeye ula#rz.
;enellikle bugn ge(erli lan )else)i d#n%e, siyaset y!nnden bil'assa yarat% ve
medeniyet veri%i bir kuvvet yak#trmaktan iba ret kalr. 1akat burada eski rk #artlarna lzum
yktur. ,evlet, da 'a ziyade, eknmik zaruretlerden veya siyasi kuvvetlerin )aaliyetlerinden
meydana gelir. Bu inan#, rkla irtibat lan i$tidai kuvvetle rin takdir edilmemesine ve )erdin
de&erinin 'a)i)e alnmasna sebe$ lur. Medeniyet meydana getirme&e kabiliyetli lan rklar
arasndaki )arklar kabul etmeyen kimse, #a'slar 'akknda 'km vermeye kalk#t& zaman
yanlmaya ma'kTmdur. Irklar arasnda bir )ark g!rmeyi$ e#itli&i kabul etmek, milletler ve
insanlar arasnda da ayn 'kme varmay gerektirir. :sasen Fluslararas%lk /Marksizm0 de,
mev%ut lan genel bir )else)i d#n%enin Ma'udi lan Kari Marks tara)ndan a(k(a bir siyasi
dktrine (evrilmesinden ibarettir. :&er !n%eden bu ze'irlenme lmasa idi, 'er siyasi
dktrinin, siyasi sa'ada muva))akiyet kazanmasna imkUn lamazd. Kari Marks, sade%e
(rm# bir dnyann kkan batakl&nda, bil'assa ze'irli lan maddeleri te#'is eden kimse
ldu. Kari Marks, ze'ir sa(an maddeleri eline ge(iri$, bunlar dnyann 'r milletlerinin
'ayatlarm ma'vetmek i(in bl miktarda kulland. =e btn bu i#leri kendi rknn le'ine
ya$t. L#te Marksizm bugn kabul edilmi# )else)i sistemin !znden ibarettir. Malnz bu durum
bile burRuva sn)nn i Marksizm'e kars m%adelesini imkUnsz ve gln( bir #ekle skmaya
yeterlidir.
Bugn burRuva sn) Marksist d#n%eden yalnz basit bir )ikir+][le veya #a'si meselelerle
ayrlan bir )else)i g!r#e sa'i$tir. L#te bun+tdan dlaydr ki, burRuva sn) Marksizm'e kar#
m%adeleden U%iz+i.dir. BurRuva sn), Marksist'tir. 1akat, nlara sra%ak lursanz, Bbur+
Ruvazi ta'akkmnn mmkn ldu&unaB inanrlar. L#in asl ise, ),Marksistler, bu sn)
Ma'udilerin eline teslim etmi#tir.
Irk(lk ise be#eriyet i(inde, (e#itli milletlerin kymetini kabul WYder. Irk( telUkki i(in, devleti
an%ak bir maksat addetmek bir ilke+],'dtr. Bu maksat da, rklarn mev%udiyetlerinin
krunmasndan iba+[ Rettir. Irk(lk, nlarn e#itli&ine asla inanmaz. Irk(lk, dnyay ida+N)e
eden ebedi iradeye uyarak, en iyinin ve en kuvvetlinin za)erini ]'klayla#trmak, )ena ve zay)
lanlarn byun e&mesini sa&lamak g!+ )evi ile ykmldr. B!yle%e tabiatn aristkratik
ilkelerine 'rmet g!sterir ve %anllarn 'ayat gra)iklerindeki sn nktaya kadar bu kanunun
de&erine inanr. Irk(lk, yalnz milletlerin aralarndaki )ark+Fr g!rmez, ayn zamanda
#a'slarn kymet )arklarn da tes$it edk I2, Irk(lk, be#eriyete bir ideal vermenin lzumuna
iman etmi#tir. Hnk rk(l&a g!re bu inan# be#eriyetin mev%udiyeti i(in birin%i Wcrttr.
"er'angi bir a'lUk, kendinden da'a yksek bir a'lUk savu nan bir rk i(in te'like arz
ediyrsa, rk(lk a'lUkn, 'ayat 'akk n kabul etmez. Hnk melezle#me ve zen%ilerin
zrryeti ile istila edile%ek bir dnyada, gzellik ve asalet 'akkndaki btn inan#lar ve
insaniyetin gele%e&i 'akknda btn mitler ebediyen kayblur.
Kltr ve medeniyet, bu dnya zerinde stn rkn varl&na ayrlmak kabul etmez bir
#ekilde merbuttur. Bu 'ususun rtadan kalkmas, dnya zerine bir barbarlk devrinin karanlk
!rtlerini (eke%ektir. Medeniyeti meydana getirenlerin ve ellerinde tutanlarn k!kn
kazmak, %inayetlerin en ne)ret edilenidir. Alla''n en byk eserine te%avze %esaret eden
kimse Alla''a k)rederek, %ennetin elden ka(rlmasna yardm% lur.
Irk( g!r#, iyiyi se(i$ ayrmak suretiyle geli#me sa&laya%ak kuvvetlere )aaliyetlerini geri
verdi&i ve bu (al#malar rganize etti&i an, tabiatn en byk iradesine ayak uydurmu# lur.
i#te bu #ekilde bir gn, da'a iyi bir insanlk, dnyamz byleyerek btn (al#ma alanlarnn
kendisi i(in serbest ldu&unu g!rr. :sasen, uzak bir gele%ekte de lsa, birtakm meselelerle
kar# kar#ya kalna%a&n ve bu knular sade%e dnyann btn imkUnlarna ve tabii
kaynaklarna sa'i$ lan, stn rka mensu$ bir milletin (!zebile%e&ine inanmaktayz.
Irk( )else)i g!r#n yaln mu'tevasnn, genel bir in%eleme ile bir (e#it yrumlara varla%a&
$ek a#ikUrdr. Fygulamada 'i(bir yeni siyasi kurulu# yktur ki, baz 'ususlarda bu g!r#e
ba&l ldu&unu ileri srmesin. ;er(i, bunlarn ayn zamanda var lu#lar, g!r#lerin de
birbirlerinden )arkl lduklarn rtaya kyar. MeselU merkeze ba&l bir te#kilUt tara)ndan
y!netilen Marksist )else)eye, d#mann sk ve sa&lam lan %e$'esi kar#snda $ek az tesirli
la%aklarn d#nen ve bilen baz yeni g!r#ler, sade%e mu'ali) larak kalmaktadrlar, i#te bu
kadar zay) silU'larla ba#ar sa&lanamaz. An%ak siyasi y!nden sa&lam bir te#kilUta sa'i$ lan
Marksizm tara)ndan y!neltilen enternasynalist )else)eye, rk( )else)i g!r#n tek %e$'esi
kar# kydu&u zaman kavgadaki ba#ar, Bsnsuz ger(ekB le'ine sa&lanm# la%aktr.
Bir )else)i )ikrin uygulama mevkiine knmas ve te#kilUtlanabil+mesi i(in ilk !n%e, bu )else)i
)ikrin a(k bir tari)ini ya$mak gereklidir. Mez'e$ler, iman i(in ne kymet i)ade ediyrsa, bir
%emiyetin ilkeleri de, kurulmak zere lan siyasi $arti i(in ayn de&eri i)ade eder. Marks(
$arti te#kilUtnn, uluslararas%lk i(in meydan serbest brakmas gibi, rk( g!r#e de bir
kavga aleti sa&lanmaldr. -asynal 4syalist Alman L#(i 3artisi i#te bu gayeyi taki$
ede%ektir.
i#te bu #ekilde $arti i(in rk( dktrini tes$it etmek rk( g!r#lerin ba#arsn sa&lamann ilk
#artdr. Bunun en a(k delili bu $arti * kmelerinin bizzat muarzlar tara)ndan rtaya
knmaktadr. Irk( g!r#lerin yalnz bir $artiye ait lmad&n ve milynlar%a ki#inin kalbinde
uyuklad&n iddia etmekten bk$ usanmayanlar, bu g!r#lerin klUsik bir $arti tara)ndan
savunulan kar# d#n%elerin ba#arlarna 'i(bir #ekilde engel lamadklarn anlamaldrlar..
:&er bu b!yle lmasa idi, bugn Alman milleti u(urumun kenarnda bu+. lunmaya%ak, aksine
byk bir ba#ar kazanm# la%akt. Fluslarara+s% telUkkilerin ba#arsn sa&lam# lan #ey,
bunlarn '%um ktalar /4trum+Abteilung, 4.A.0 #ekli altnda te#kilUtl bir $arti tara)ndan
mda)aa edilmi# lmalardr. Buna kar# lan )ikirler ma&lT$ lmu#sa, su( tek bir mda)aa
%e$'esinin kurulmam# lmasndandr. ;enel bir nazariye snrsz bir bi(imde geli#tirilerek
de&il, tersine siyasal bir te#kilUtn ta'dit edilmi# ve t$lu #ekli i(inde tutularak m%adeleye
katlabilir ve za)ere ula#abilir.
Benim g!revimin, genel bir )else)i g!r#n zengin, )akat #ekilsiz %ev'eri i(inden esasl
)ikirleri meydana (karmak ve bu )ikirleri bir dktrin 'aline getirmek ldu&unu d#ndm.
L#te an%ak bu )ikirler b!yle aykland& ve a(kland& takdirde, bunlar anlaya%ak ve kabul
ede%ek ki#ileri bir araya t$lamak mmkn labile%ektir. Ba#ka bir deyi#le, Alman i#(ilerinin
-asynal 4syalist 3artisi, en !nemli niteliklerini kainatn rk( inan#ndan rtaya (kar$,
devrin tatbiki ger(eklerini, insanlarn ve nlarn zaa)larn g!z !nnde tutarak, bunlar siyasal
bir dktrinin ana 'atlar larak belirledikten snra, artk kendili&inden, byk 'alk kitlelerinin
kaskat bir te#kilUt larak, )else)i g!r#n sn za)erinin temellerini atar. 68A9 ylndan 68A6
ylma kadar 'Ukimiyetini kaybetmi# lan burRuva sn) ve bu sn)n d!knt (evreleri, bizim
gen( 'areketimizi, devletin #imdiki durumunun aley'ine bir 'areket larak de&erlendiriyrlar
ve bundan dlay bizleri devaml #ekilde a#a&lyrlard. "er renkteki siyasi $artinin
'izmetine girebilen bu kimseler, bu it'amlarn kalkan ya$arak, Byeni bir dnya g!r#B
yaymaya (al#an biz gen(lere kar# 'er (areye ba#vurmakla bir yk etme siyaseti gtmenin
ge(erli la%a& snu%una varyrlard, N#in asl aranrsa, burRuva sn)nn BdevletB 'akknda
dzgn bir i)ade bulmaktan a%iz ldu&unu tes$it etmek gerekir. ,evlet kelimesinin d&ru bir
tari)i burRuva dilinde yktur. MeselU yksek kullarmzda krslere sa'i$ bulunanlar Bkamu
'ukuku $r)es!rB s)at ile knu#urlar. Bu kimseler kendilerine ekmek sa&layan ve
maa#larn veren 'kmetlerin varlklarn 'akl g!stere%ek a(klama ve yrumlar ya$mak
zrundadrlar. Bir devlet ne kadar mantktan uzak bir #ekilde kurulursa, nun varl& 'akknda
ya$lan tari)ler de kadar #$'eli, karanlk, ya$ma%k ve anla#lmaz lur. MeselU, anayasas
yirmin%i yzyln en #ekilsiz #eyi lan bir memlekette, devletin mUnUs ve gayeleri 'ususunda
bir $r)es!r ne s!yleyebilirJ ;nmzde bir kamu 'ukuku $r)es!rnn ger(e&i s!ylemek
yerine ba#ka bir gayeye 'izmet etmek zrunda kala%a& d#nlrse, bunun nasl a&r bir
g!rev ldu&u g!rlr. ;aye, ne $a'asna lursa lsun s!z knusu edilen ve bugn 'UlU devlet
ad verilen tu'a) insan mekanizmasnn varl&n savunmaktr. L#te bu knu mnaka#a
edilirken, laylar g!z !nnde tutmaktan mmkn ldu&u kadar ka(nlarak BrkiB, Ba'lUkB,
Ba'lUk veri%iB bir sr ilkeler ve de&erler ile g!revler ve 'ayali gayeler y&nna s&nlmas
'ayrete sebe$ lmaktadr. ,evlet genel g!rn# itibariyle ( siste me ayrlabilirO
A0 Baz kimseler devleti, sade%e bir 'kmetin iktidarna ba&l insan t$lulu&u sayarlar. :n
kalabalk gru$ bunlardr. Bu grubun i(inde me#rutiyet $rensibinin sem$atizanlar vardr.
Bunlara g!re, insanlarn iradeleri 'er'angi bir i#te 'i(bir rl ynamamaldr. Bun lar i(in, bir
devletin var lmas 'ali, nu te%avzden krumak vt kutsal saymak i(in yeterlidir. Bunam#
kimselerin bu d#n%esini krumak i(in, devlet tritesine kar# tam bir teslimiyet tavsiye ed
lir. i#te b!yle bir kimsenin nazarnda, vasta, bir 'kkabazlk s nunda kesin bir gaye 'aline
geliyr. MUni devlet insanlara 'izmei i(in kurulmu# de&ildir, insanlar, g!revleri ne lursa
lsun, en k (k memurlarn da katldklar devlet tritesine ta$mak i(in ya#ar lar. Bu sakat
ve ayn zamanda %#ku dlu ta$nma, kar#klk 'alm d!nmemek ve devlet tritesi de an%ak
asayi#i devam ettirmek i(in mev%uttur. ,emek ki devlet ne bir gayedir, ne de bir vastad
,evlet asayi# ve 'uzurun devamna nezaret ede%ek ve bunun kar# l&nda asayi# ve 'uzur
devlete var lmak imkUnm sa&laya%aktr, i#te t$lulu&un 'ayat bu iki kutu$ arasnda dans
edi$ dura%aktr. Bavyera'da bu g!r#, bil'assa Bavyera Merkez 3artisi'nin $litika artistleri
temsil etmektedirler. Bunlarn t$lulu&una Bavyera "alk 3artisi denir. Avusturya'da, sar+
siya' BLegitimistesBler de bu g!r#te idiler. Bizzat Kei%''ta ise maalese) mu'a)azakUr denilen
unsurlar, b!yle bir devlet g!r#ne g!re 'areket etmektedirler.
B0 4aylar bir evvelki kadar (k lmayan ba#ka nazariye%iler, devletin varl&na baz #artlar
kyarlar. Bunlar sade%e bir idare bulunmasn istemekle yetinmezler. Ayn zamanda tek bir dil
kullanlmasn isterler. ,evletin tritesi, devletin biri%ik varl& de&ildir. ,evlet, kendi
uyruklarnn ra'atm sa&lamak zrundadr. H&u zaman $ek iyi anla#lmam# lan B'rriyetB
)ikirleri bu ekln d#n%eleri arasna alnm#tr. "kmet, artk sn) ayrlklarndan dlay
te%avzden krunmu# veya uzak kalm# de&ildir. Bunun )aydas da in%elenir. ;e(mi#e sayg,
devleti tenkitten uzak tutmaz. 4!zn ksas bu ekl, devletten, 'er #eyden !n%e eknmik
'ayat i(inde, #a'sa uygun bir #ekil sa&lamasn ister. ,evlet 'akknda, tatbiki y!nne bakarak
eknmik siyaseti 'akkndaki genel d#n%elerine ve verimine g!re bir 'km verir. Bu
g!r#n ba#l%a temsil%ilerine 5rta burRuvazi ve bil'assa liberal demkrasi (evrelerinde
rastlanr.
I0 Bu (n% gru$ say y!nnden en az landr. Bunlar devleti anla#lmaz bir #ekilde
a(klanm# lan em$eryalist e&ilimleri ger(ekle#tirmek i(in bir vasta sayarlar. Kuvvetli
#ekilde birle#mi# bir 'alk devleti kurmak isterler. M#terek bir tara) bu devlete, a(k bir vas)
vere%ektir. 1akat tek bir dil istenmesi, devlete d#a kar# g%n artrma imkUnn sa&laya%ak
lan sa&lam bir temel bulmak midine ba&l de&ildir. Bu emel, bil'assa yanl# bir g!r#le
beslenmektedir. Bunlarda dil birli&i sayesinde devletin belirli bir y!ne (ev+ELlmi# lan bir
Bmillile#tirmeB 'areketini ba#arya ula#tra%a& kanaati vardr.
4n yzylda BIermenle#tirmekB deyiminin, iyi bir niyetle )akat re kadar b# yere
kullanld&n sk sk g!rmek ese) duyula%ak bir durumdur. ;en(li&imde bu deyimin,
inanlmaya%ak kadar bir(k yanl# )ikirler telkin etti&ini elan 'atrlyrum. 5 devirlerde,
$anRer+Kianist (evrelerde bile 'kmetin yardm ile Avusturyal 4lavlarn
Iermenle#tirilebile%ekleri g!r#nn savunulmasna tesad) ediliyrdu. -edense,
Iermenle#tirmenin 'i(bir zaman insanlara uygula namaya%a&m, sade%e t$ra&a uygulamann
mmkn labile%e&ini anlamyrlard. ;enellikle bu kelimeden (karlan mUnU, Alman dilini
zrla kabul ettirmekten ve a(k(a kullanmasn sa&lamaktan ibaretti. 5ysa, bir zen%iyi veya
bir Hinliyi Alman%a !&reterek dilimizi knu#masn ve 'atta 'er'angi bir Alman siyasi $artisi
le'inde y kullanmasn sa&latmakla, nu bir Alman ya$mann mmkn labile%e&ini
d#nmek mant&a uymaz. Milli burRuvalarmz bu (e#it Iermenle#tirmelerin ger(ekte
Iermenlikten (kmak demek ldu&unu )ark etmiyrlard. Hnk milletlerin arasndaki mev%ut
)arklar e&er m#terek bir dilin zrla kabul ettirilmesi ile rtadan ksmen kaldrlabliyrsa
veya tamamen yk ediliyrsa, bu yl bir melezle#me ile sn bulur. Bu !rne&imizden de bir
Iermenle#menin sa&lanamaya%a&, aksine Iermen unsurunun yk edile%e&i klaylkla anla+
#lr. Eari'te g!rld& gibi, bir lkeyi ele ge(iren bir millet, dilini zrla yenilenlere kabul
ettirebilir. 1akat bin yl snra, bu dil yeni bir millet tara)ndan knu#ulur ve gali$ millet, tam
manasyla ma&lT$ duruma gelir. Milliyet, da'a d&rusu rk, dile de&il, kana ba&ldr. Bu
bakmdan yenilgiye u&ratlan milletlerin Iermenle#tirilebilme+leri i(in kanlarnn
de&i#tirilmesi gerekir. 5ysa bu mmkn de&ildir. Bu ylda bir ba#ar an%ak kan kar#mas ile
lur. 1akat bunun snu%u stn rkn seviyesinin d#mesinden ibaret kalr. MUni, eskiden
stn rka lkeleri ele ge(irmeyi sa&layan meziyetler kayblur. stn rkla basit rkn
birle#mesi ile rtaya (kan melez rk, istedi&i kadar stn rkn dilini knu#sun, melez rkta
medeniyet ya$% enerRilere rastlanamaz. Bir sre (e#itli ru'lar arasnda bir m%adele lur.
Haresiz bir (!k#e 'ede) lan millet, sn bir silkini#le 'ayretle kar#lanan baz medeniyet
eserleri rtaya kyabilir. 1akat bunlar yaratanlar, an%ak stn rkn mn)erit temsil%ileridir
veya'ut da ilk melezle#me srasnda meydana gelen kimselerdir. Bu gibi kimselerde en iyi
kan, di&erine stn gelmi#tir. Bu gibi kimselerin melezle#me i#inin en sn )ertleri lmasna
asla imkUn yktur. Hnk melezle#me daima medeniyetin gerilemesi ile yan yanadr.
ikin%i 2se$''in d#nd& #ekilde bir Iermenle#tirmenin Avusturya'da ba#arya ula#mam#
lmas, bugn i(in byk ba'tiyarlktr. Bu giri#imin ba#ars Avusturya ,evleti'ni ayakta
tutmaktan ibaret la%akt. 1akat dil birli&i ile Alman milletinin rki seviyesi d#e%ekti. Bu
srada bir sr 'alinde bir arada t$lanma i(gds rtaya (ka%akt. 1akat srnn arasndaki
asl t$lulu&un de&eri d#e%ekti. Belki bir devlet birli&inden v%ut bulmu# bir t$luluk
la%akt, )akat bir kltr birli&inden meydana gelen bir millete rastlanmaya%akt. Alman
milleti melezle#meden kurtulmu# ise bunda yksek sebe$ler aranmamaldr. Bu
"absburglarn )ikir itibar ile snrl 'kmdarlar lmalarndan dlaydr. :&er ba#ka bir #ey
lsa idi, bugn Alman milletine medeniyet ya$% s)atn vermek (k zrla#a%akt.
1akat yalnz Avusturya'da de&il, Almanya'da da milli ad verilen (evreler yanl#
d#nm#lerdi ve bugn de ayn 'atay i#liyrlard. Bir(k Alman'n savundu&u Le'istan
siyaseti, ,&unun Iermenle#+tirilmesinden yanadr. L#te bu siyasi g!r# de maalese) b!yle bir
sa)sataya dayanyrdu. Le'lere yalnz Alman dilini kabul ettirmekle, nlar
Iermenle#tirmenin mmkn la%a& sanlyrdu. 4nu( )e%i ldu. Maban% rka mensu$ bir
millet kendi )ikirlerimi Alman dili ile i)ade ede%ek ve basit kabiliyetleri ile, milletimizin
asaletine, #ere)ine ve nuruna zarar vere%ekti. Amerikallarn a$tallklar dlaysyla,
memleketlerine gelen adi Ma'udileri, berbat bir #ekilde knu#tuklar Alman%alarna bakarak,
nlar Alman rkndan sanmalar, rkmza byk zararlar vermedi miJ i#te bunu d#nmek
insan de'#et i(inde brakmyr muJ 5ysa ,&udan gelen bu bitlerin i(indeki $is g!(menlerin
Alman%a knu#malar sayesinde, nlarn Alman kayna&ndan (kmadklar ve milletimizden
lmadklar kimsenin aklna gelmeye%ektir.
Eari'te Iermenle#tirilmi# lan #ey, atalarmzn kl(la ele ge(irdikten snra, Alman k!ylleri
ile klni 'aline getirebildikleri t$raklardr. Atalarmz, ayn zamanda milletimizin v%uduna
yaban% bir kan kattklar randa rki vas)larmzda k!t $ar(alanmalar meydana (km#tr,
t#te bu snu(, Almanlara 'as lan, zaa)a u&ram# B)erdiyet(ilikB ile kendim g!stermektedir.
:se)le belirteyim ki, (&u zaman bunu !venler da'i vardr.
Bu (n% ekle g!re, devlet bir nktada bir gayedir ve devletin devamll& insann birin%i
g!revidir.
4nu( larak #unu s!yleyebilirizO ,evlet 'akkndaki btn bu g!r#ler, medeniyet ya$%
kuvvetlerin ve de&erlerin esasnn rk ldu&unu ve devletin mantken bu rkn varl&n ve
slU'n sa&lamay en !nemli g!rev saymas gerekti&ini takdir ederek, k!klerini bu nktaya
daldrmaktadrlar. 5ysa bu ger(ek, btn insanlarn geli# melerinin en !nemli temel #artdr.
,evletin ya$s ve varl& 'akkndaki bu 'atal d#n%e ve g!r#ler Kail Marks tara)ndan
rtaya (karld. B!yle%e burRuva, devlei anlay#n rka kar# lan g!revlerinden uzak tuttu&u
gibi, ayn de &erde bir ba#ka tari) ya$amad&ndan, ger(ekte nu inkUr eden b dktrine
imkUn 'azrlad, i#te bundan dlay burRuvalarn Mark sizm'e kar# giri#ti&i m%adele kesin bir
ba#arszl&a d&ru yl al maktadr. :vet, burRuva (k eskiden beri, kendi siyasi sisteminin
vazge(emeye%e&i temelleri i'mal etmi#tir. te yandan usta rakibi ise nun ya$t& binann
zay) nktalarn bularak, burRuvalarn iradeleri d#nda kendisine verdi&i silU'larla saldrya
ge(mi#tir. ,emek lu yr ki rk( g!r#lerin ka$lad& alan zerinde kurulan yeni $artinin
birin%i g!revi devletin ma'iyeti ve varl& 'akknda beslenmesi gere ken d#n%eyi a(k bir
#ekilde rtaya kymal ve ilUn etmelidir.
Ben%e esasl me)'um #udurO +evlet, bir gaye deil, bir vastada +evlet b"y"k bir medeniyetin
k&r&lmas i%in en *nde gelen !artlar dan biridir. (akat, b& y"ksek medeniyetin direkt olarak
ilk !an deildir. ,"nk" medeniyet, medeniyet k&rmaya kabiliyetli b& rkn mevc&diyetinde
$azrdr. +"nyada bir%ok n&m&ne devlet mevc&t olsa bile, medeniyetin esas kayna olan
"st"n rk ortadan kalkacak ol&rsa, manevi sa$ada "st"n rkn &la!t seviyeye &la!a bilecek
bir medeniyete tesad"f edilemeyecektir. -edeniyet veren rklarn temsilcilerinin ortadan
kaldrlmas, zek.nn y"ksek m&ka vemet ve intibak melekelerinin kayb neticesini
do&racaktr. /t0 kork&n% bir zelzele d"nyann altn "st"ne getirse ve mevc&t $e !ey yok
olsa, medeniyet b& fel.ketten ma$vol&r. 1rtk $i%b devlet kalmaz, asayi! boz&l&r, binlerce
senelik medeniyetin yaratt !eyleri %am&r ka#lar. (akat b& d&r&mda da$i medeniyet verici
rk. mens&# birka% insann, b& kork&n% karga!alk srasnda $ayat. kalm! olmas, s"k2na
kav&!an d"nya "zerinde tekrar y"ksek b& medeniyetin meydana gelmesine imk.n $azrlar ve
isterse bin sene sonra ols&n, yine "st"n rkn eseri yery"z"nde y"kselir. 1ncak .s ) n rkn
tamamen yok olmas d"nyay %*le %evirir.
Gamanmzda g!rlen !rnekler a(ktr. Eemelleri siyasi kabili yet ve e'liyetten ma'rum
rklarn temsil%ileri tara)ndan atlm# lan devletler, 'kmetler%e alnan btn %iddi
tedbirlere ra&men ma' ylmaktan kurtulamam#lardr. Eari' !n%esi devirlerin byk 'ayvan
nevileri nasl yerlerini ba#ka %anllara terk etmeye ve yk lmaya me%bur kalm#larsa, belirli
bir )ikri kuvvetten ma'rum rklar da geri (ekilmeye ma'kTmdurlar. An%ak bu rklara bekalar
i(in lzumlu lan silU'lar )ikri kuvvet verebilir.
Muayyen bir kltr seviyesini meydana getiren kuvvet, devlet de&ildir. ,evlet bu kltr
seviyesinin ykselmesinin ilk sebebi la+W rak, rk kruyabilir. Aksi 'alde devlet de&i#iklik
lmadan da devamll&n sa&layabilir. "albuki engel lmad& rklar i'tilU)ndan dlay bir
milletin medeniyet kurma kabiliyetinin $rlts, tari'i (k l eski yllardan beri byk
de&i#ikliklere u&ratmaya ba#lam#tr. Me+W selU #imdi b#a i#leyen bir makineden ibaret lan
devletimiz, bir sre yanl# bir )ikre sebe$ larak ya#yrmu# gibi g!rnebilir. 5ysa
milletimizin v%udunun yakaland& rk ze'irlenmesi, medeniyetimizin (!k#ne yl a(ar.
:sasen bu durum da #imdiden $ek krkun( bir #ekilde kendini g!stermektedir. ,emek luyr
ki, stn P,bir insanl&n 'ayatnn devam i(in mev%ut ilk #art devlet de&il, gerekli melekelere
sa'i$ bulunan rktr. Bu melekeler daima mev%uttur. Bu melekelerin kendilerini g!stermeleri
i(in, melekelerin d# W #artlar ve 'aller tara)ndan uyandrlmas kU)idir. Medeniyet veri%i rklar
bu melekelere, d# #artlar ve durumlar uygun lmay$, etki ya$masa da sa'i$tirler. MeselU,
"ristiyanlktan !n%eki ;ermenlerin durumlarn ele alalm. ;ermenlere ikUmet ettikleri
kuzeydeki iklimin sertli&i, yarat%, medeniyet veri%i kuvvetlerinin geli#mesine
P
mani bir 'ayat
tarzn yklemi#tir. :&er Iermenler gneyde msait bir yere ula#salar ve rada basit rklarn
temin ettikleri malze+I, meyi ve ilk teknik vastalar bulsalard, ru'larnda uyuklayan mede+I
niyet veri%i melekeler, :lenlerdeki kadar $arlak ve byk bir teza'r 'usule getirirdi.
Medeniyeti d&uran bu ilk kuvvet, yalnz kuzey ikliminde ya#amalar ile iza' edilmelidir.
;neye getirilen bir l 2a$n, medeniyetin geli#mesine bir :skim kadar az yardmda bu+]'
lunabilir. Bu bakmdan "ristiyanlktan !n%eki ;ermenlere barbar demek, medeniyetsiz
adamlar demek 'ata lur.
"ayr 'ayrP... 5 i'ti#am dlu yaratma ve #ekil verme melekesi yalnz stn rka verilmi#tir.
Bazen msait 'al ve #artlar bu melekeyi kullanma imkUnn verir, bazen da aksi bir tabiat
bundan kendisini men eder. i#e bundan rtaya (kan me)'um #udurO +evlet bir gayeye
&la!mann vastasdr. 3ayesi, gerek fizik ve gerek a$l.k bakmndan b& olan insanlarn
geli!mesi ve b& geli!menin devamlln; salamak tr. 4nce rkn yok edici melekelerinin
geli!mesinin !art olan esasl vasflar devam ettirmee mecb&rd&r. )& melekelerin bir ksm
daima fizik $ayatn devamllna $izmet edecek ve dier bir ksm, fikri geli!meleri
kolayla!tracaktr. (akat ger%ekte birinci, daim5 ikincinin en l"z&ml& !artdr. )& gayeye
dikkatlerini vermeyen devletler, k&s&rl& organlardr. 6a$&t ba!ka bir 'ifadeyle cenin $alinde
kalm! ma$l2klardr. )& gibi devletlerin mevc&t olmalar i!in. rengi ni asla dei!tirmez.
Biz -asynal 4syalistler, ye$yeni bir dnya g!r# i(in sava srken, aslnda karanlk ve
belirsiz lan nl Blaylar alanB zerinde yer almyruz. :&er b!yle davranmasaydk, yeni
)ikrin #am$ ynlan saylmazdk ve gnmzde 'km sren yalann $e#inden git mis
lurduk. Biz -asynal 4syalistler bir !rt lan devlet ile, !rtnn i(ine knan rk arasnda
gayet keskin ve a(k bir )ark g!zetmek zrundayz. Bu !rt, an%ak dikkati (ekmek ve 'imaye
etmek 'ususunda lursa, bir 'ikmeti ve mUnUs ldu&u kabul edilir. Aks takdirde 'i(bir
de&eri lamaz.
,emek ki, rk% devletin en b"y"k gayesi, medeniyet veren i#ti dai rkn temsilcilerinin
bekasn salamak olmaldr. Bir milletin meydana getirdi&i %anl bir rgan, milletin sade%e
varl&n sa&la mak ile kalmaz, nun a'lUki ve )ikri melekelerini de geli#tirerek dev leti
ba&mszl&n en st dere%esine ykseltir. Bize bugn devlet diye zrla kabul ettirilmek
istenen #ey tabiatn yanl# bir rnnden ibarettir. Bu 'atal #eyin arkasndan, bir sr
stra$lar alay gelmektedir
-asynal 4syalistler larak biz biliyruz ki, dnya bizim )else )emiz devrim%i kabul ede%ek
ve. bu ad altnda bize 'akaret ede%ek tir. 1akat 'i(bir zaman bizim )ikir, mtalUa ve
'areketlerimiz, devri mizin be&enilmesi veya k!tlenmesinden ileri gelmemektedir. B zim
gen( 'areketimiz, #uuruna sa'i$ ldu&umuz 'akikate 'izmei etmek ylundaki me%buri
g!revden d&maktadr. ;ele%ek nesille rin, te#ebbsmzn ya$t& 'izmeti takdir eeeekle
kalmaya%a&na )aydasn da teslim ede%e&ine ve bizim davran#mz saygyla kar# laya%a&na
emin labiliriz.
insanlk, bu ylu taki$ ederken, bugn $ek (k rastlanan ba r#severlerin a&lay$, szlamalar
ve drlanmalar ile mit ettikleri gayeye ula#a%ak myd, yksa ula#amaya%ak myd, bunu
kimse !n%eden, kestiremez. Aslnda ula#la%ak gaye #udurO ;!zya# d!ken bar#severlerin
salladklar Bzeytin dallarB ile sa&lanm# bir bar# de&il, btn dnyay yksek bir
medeniyetin 'izmetinde bulunduran bir 'Ukim milletin stn kl% ile sa&lanm# bir bar#.
Milletimizin sa)l&nn krunmas ve m#terek bir kann verdi&i tutarllktan yksun
bulunmas durumu, bize tari)i imkUnsz )enalklar ya$m#tr. MeselU bir(k Alman
'kmdarlarna egemenlik verildi, )akat Alman milleti 'kmdarlk 'aklarndan yksun bra+
kld. Bugn bile Alman milleti bu samimi tutarllk yklu&undan zarar g!rmektedir. 1akat,
gerek ge(mi#te ve gerek gnmzde )elUketimize sebe$ lan #ey, gele%ekte bizim i(in bir
nimet kayna& labilir. Hnk, ba#lang(ta rkmz meydana getiren unsurlar arasn+' da
kesin bir kayna#mann yklu&u ve bunun snu%u larak kayna#m# bir millet te#kil edebilmek
'ususunda kar#la#t&mz imkUnszlk ne kadar krkun( lursa lsun, kammzdaki en iyi
#eyin 'i( l+[mazsa bir b!lmnn sa) kalmas ve rkmzn geri kalan ksmn ezen
(!kntden kurtulmu# lmas $ek sevinile%ek bir laydr.
"i( #$'e yk ki, rkmzn ilkel unsurlarnn tam bir ala#m, d!rt ba# mamur bir rgan
meydana getiren bir milletin d&masn sa&laya%akt. 1akat 'er melez rk gibi, ba#lang(ta en
asil unsurlarn R,sa'i$ lduklar medeniyeti geli#tirme kabiliyetine $ek az bir nis$ete sa'i$
la%akt. MUni bu tam ve kesin kar#mann yklu&u bir nimet P'lmu#tur. Bugn elan Alman
milletinin i(inde Kuzey Iermen rkna mensu$ kimselerden meydana gelen bir Bi'tiyat
'azinesiB vardr ki, bunlarn kanlar bzulmadan krunmu#tur. Bu kimseleri gele%e&imiz i(in
$ek de&erli bir 'azine larak kabul edebiliriz. Irk kanunlarnn bilinmedi&i ve 'er #a'sn
'em%inslerine e#it sayld& z% devrelerde, (e#itli ilkel unsurlar arasnda mev%ut de&er
)arklar g!rl$, takdir edilemiyrdu. Bugn ise biliyruz ki, milletimizin ya$sn te#kil eden
unsurlarn tam bir ala#m ve bunlardan meydana (ka%ak lan birlik bizi kuvvetli bir duruma
getire%ekti. 1akat, insanl&n g!z kymas gereken yksek gaye elin eri#emeye%e&i bir
nktada kala%akt, i#i lumlu snu%a ula#trmak i(in, kaderin se(ti&i =e a(k(a g!rlebilen
insan (e#idi, kendi meydana getirmi# ldu&u bir milletin rtaya (kard& rk (rbas i(inde
b&ulu$ gide%ekti. Bizim 'i( rlmz lmadan 'ayrsever kader tara)ndan !nlenmi# #eyi,
bugn yeni kazanlm# bir me)'umun kuvvetine dayanarak byk bir dikkatle in%elemeli ve
)aydalanmalyz. Alman milletine verilmi# kutsal bir g!revden s!z eden kimse, bu i#in sade%e
milletimizin, 'atta btn insanl&n bzulmadan kalm# asil unsurlarn krumay kendisi i(in
en byk gaye kabul ede%ek bir devlet kurmaktan ibaret ldu&unu bilmelidir. B!yle%e devlet
ilk de)a larak, byk bir gaye tanm# lur. Kendisine vatanda#larn birbirlerini kar#lkl
larak ra'at(a aldatabilmelerine )rsat vermek i(in, asayi#in krunmasna bakmak rln
veren gln( $arlaya kar#lk, Alla''n lt) ile bu dnyaya ba&#lad& stn bir insan
nevinin krunmasndan ibaret bir i#, ger(ekten kutsal bir g!rev lur. =arl&n kendisinin
i(inde bulmal iddiasna kalkan ru'suz mekanizma, en byk gayesi yksek bir )ikre 'izmet
etmekten ibaret lan %anl bir uzviyete d!ndrlmelidir. Kei%', devlet lmak itibariyle, sade%e
Almanlar bnyesine almal ve bu rkn ilkel unsurlarna sa'i$ lan de&erli yedekleri bir araya
t$lamal ve krumaldr. Ayn zamanda Kei%' bunlar a&r a&r ve emin bir #ekilde 'Ukim bir
duruma (karmay da kendine g!rev saymaldr.
:&er meselenin derinine inile%ek lunursa, tembellikten ibaret lan bir devreyi, bir m%adele
devresi taki$ ede%ektir. 1akat burada da Bi#leyen demir $aslanmazB s!zn uygulamaya
imkUn vardr. Ayn anda, za)erin sade%e '%um ile kazanla%a& g!r# de unutulmamaldr.
Kavgamzn gayesi ne kadar byk ve t$lum, bunu anlamaktan ne kadar uzak ise, tari'
g!stermi#tir ki, ba#ar ve ba#arnn !nemi de kadar byk la%aktr. "ede) ala%a&mz
gayeyi a(k(a g!rmek ve kavgaya sarslmaz bir sebatla devam etmek bizim i(in yeterlidir.
Bugn devletimizi idare eden memurlardan (&u, yarn vukua gele%ek lay i(in m%adele
etmek ve (al#mak yerine, mev%ut durumunu mu'a)aza ettirmeyi da'a uygun bulmaktadr. Bu
gibiler, devleti bir mekanizma sayarlar ve mev%udiyetlerinin tek sebebi 'ayatta kalabilmekten
ibaret ldu&una 'kmederler. "ayatlar daima s!yledikleri gibi devlete aittir. ,evlet
tritesini, bir milletin beka i(gdsnn egemenlik 'akkna sa'i$ saymaktansa, bu rgann
sr) tmatik bir mekanizmas kabul etmek bu kimseler i(in tabii ldu&u kadar da'a klay ve
ra'attr. ;er(ekte devlet ve devletin tritesi, bu gibiler i(in bir ama(tr. Ma'ut, 'ayat u&runda
giri#ilen byk ve ebedi kavgada kullanlan kudreti byk sila'tr. Ba#ka bir i)adeyle,
ya#amak isteyen t$lulu&un m#terek bir idaresinden ibarettir, i#te bundan dlay, biz
-asynal 4syalistler kavgamz i(in, )izik, zekU ve %esaret bakmndan k!'nemi# bir t$luluk
i(inde $ek az m%adele arkada# bulabile%e&iz. Bu t$luluk i(inde bula%a&mz tara)tarlar,
kal$leri ve d#nme g(leri gen(li&ini mu'a)aza eden i'tiyarlar la%aklardr. "i(bir zaman,
mev%ut durumlarn mu'a)aza etmeyi 'ayatlarnn tek gayesi edinmi# kimseler bize
katlamaya%aklardr. Kar#mza, k!t kal$li lanlardan ziyade, )ikren tembel lanlar ve
mev%ut devletin bekasnda men)aatleri lan kimseler da'a (k (ka%aktr, i#te, bu krkun(
m%adelenin mitsiz bir #ey gibi g!rnmesi, atld&mz i#e byklk vermekte ve y%elik
kazandrmaktadr. Bu da biz -asynal 4syalistlerin ba#ar i'timalini te#kil etmektedir. ,a'a
ba#lang(ta zay) ru'lular krkutan veya (k ge(meden nlarn %esaretlerim kran sava#
naralar, ger(ekten kavga seven nesillerin bir araya t$lanmas i(in bir i#aret 'izmetini
g!re%ektir.
Cu 'usus bil'assa bilinmelidirO Bir milletin tek bir gaye $e#inde k#mas i(in, enerRi ve )aal
kuvvetle te('iz edilmi# kimseler birle#erek milleti i(ine dalm# ldu&u ataletten kurtarrlarsa,
bu kimseler milletin tamamnn 'Ukimi lurlar. Bugn birka( ki#iye zr gibi g!rnen #ey,
ger(ekte za)erimizin en lzumlu #artdr. BKavgaB byk ve za'metli ldu&undan en
kuvvetlileri bulmak gerekmektedir. Bu se(kin zmre, )ikir sava#mzda biz -asynal
4syalistlere ba#ary garanti eder. Irklarn sa)l&m bzan birle#melerin tesirini, tabiat basit
laylarla dzeltir. Eabiat bu knuda ise melezlere $ek az tlerans tanr. Bu (e#it )aaliyetlerin
ilk rnleri, d!rdn% ve be#in%i batna kadar byk zrluklarla kar#la#r. Kandaki birli&in
azl&, #a'slarn iradeleri ve 'ayati enerRiler arasnda bir(k )arklar d&urur. "alis rka
mensu$ bir kimse akla uygun ve dzgn kararlar alrken, kar#k bir kan btn m#kl
anlarnda #a#rr ya'ut yarm kararlar verir. 4nunda kar#k kanl kimse, temiz kanl kimsenin
'Ukimiyeti altna girer. B!yle%e )iiliyatta da'a (abuk ma'vlmaya msait bulunur. Bu
'Udiselerin misalleri (ktur. Eabiat i#te bu nktalarda dzeltmeler ya$ar. "atta tabiat, (k
kere da'a ileri gider ve nesil verme )aaliyetine bir snr (eker.
Belirli bir rka mensu$ bir )ert, a#a& bir rkn temsil%isi ile bir le#rse, birle#menin snu%u
seviyenin d#mesi la%aktr. Ayr%a, aralarnda ya#adklar 'alis rk mensu$larna kyasla
da'a zay) zrriyet meydana getire%ektir. stn rktan yeni kan kar#masna engel lundu&u
'allerde devam eden birle#meler, rtaya !yle (e#itli )kr+ler kya%aklardr ki, tabiat tara)ndan
usta%a azaltlan mukavemet kuvvetleri, kendilerini ksa bir zaman i(inde yk lmaya ma'kTm
ede%ektir veya binler%e yl snunda yeni bir kar#m rtaya (ka%aktr. Bunlarda ise (e#itli
birle#melerden dlay k!kle birlikte kar#m# lan ilkel unsurlar artk tannmaz 'ale
gele%ektir. B!yle%e (e#itli kar# kyma kuvvetlerine sa'i$ yeni bir millet meydana gele%ektir.
1akat bu yeni milletin )ikir ve gzel sanatlar y!nnden de&eri, ilk birle#meye katlm# lan
yksek rkn kabiliyetlerinden (k a#a& la%aktr. Ayn zamanda bu verimsiz yaratk, kan
temiz kalm# yksek bir rka yenile%ektir. Binler%e yl zar)nda geli#en ve bu yeni milletin
ayn %insten lmasn sa&layan Bsr birli&iB ne kadar byk lursa lsun, rkn seviyesinin
d#mesi ve yarat% meziyetlerinin azalmasndan dlay, )ikri geli#me ve medeniyet y!nnden
stn lan sa) bir rkn saldrlarna kar# kyamaya%aktr. ,emek ki #u ilke rtaya knabilirO
"er rk birle#mesi, er ge( zaruri larak rtaya (kan melezlerin birle#meye katlm# ve kat
temizli&inin verdi&i birli&i krumu# stn unsurlarn yzle#mesinde ya$ld& takdirde
rtadan kalkmas snu%unu verir. Melez i(in te'like an%ak stn rka mensu$ sr )ert
unsurunun da melezle#mesi ile sn bulur.
i#te rklarn bzulmalar ile rtaya (kan yaratklarn, sa) bir rk tabakasnn bulunmas ve yeni
melezle#melerin lmamas #art ile, yava# yava# rtadan kaldrlmas tabiatn sa&lad& tedri%i
yenile#menin ve tekrar 'ayat bulmann kayna& lur. Bu lay, kudretli bir rk i(gdsne
sa'i$ lan ve !zel #artlarda veya baz !zel zrlamalar snu%unda rkn temizli&ini kruyan ve
devam ettiren tabii (&alma ylundan uzakla#trlm# insanlarda kendili&inden rtaya
(kabilir. Grlama sn bulur bulmaz, sa) kanl unsur, 'emen kendine e# lanlar arasnda
(i)tle#meye ba#lar ve bu davran# snunda 'er (e#it birle#me yluyla bzulmalara engel lur.
B!yle%e melezle#meden rtaya (kan yaratklar, kendiliklerinden arka $lUna (ekilirler.
i(gdnn telUkkilerine arkasn d!nm#, tabiatn rtaya kydu&u varsaymlar idrak etmeyen
bir kimse, tabiatn ya$t& dzeltmelere itimat etmemelidir. ,emek luyr ki, yenile#me i#ini
ya$ma g!revi, zek.ya d#mektedir. 1akat, g!zleri k!rle#en bir kimse, rklar birbirinden
ayran setleri ykmakta devam ede%ektir. :n snunda bir gn i(inde bulunan en iyi #ey
ma'vla%aktr, i#te vakit rada BbirlikB isteyen bir (rbadan ba#ka bir !ey g!rlmeye%ektir.
Bugn s!zleri kulaklarmz ta'ri# eden me#'ur re)rm%ularn idealleri budur. 1akat, #u
bilinmelidir ki, bu #ekilsiz ala#m, dnyada 'er trl idealin !lmn i)ade etmektedir. Belki
bu #ekilde Bbyk bir srB meydana getirile bilinir. B!yle%e bu kar#m sayesinde sr
'ayatna d#kn bir 'ayvan yaratlabilir. 1akat bu ala#mdan, 'i(bir zaman medeniyet ya$%
sa) bir kimse (kmaya%aktr. L#te zaman be#eriyetin g!revinde kusur etmi# ldu&una
'kmedile bilinir.
,nyann b!yle bir duruma d#memesi istenirse, zaman Iermen rk dstlarmn kutsal
g!revleri, yeni melezle#meleri !nlemek lmaldr. Ha&da#larmzn dikkatlerini (ekmi# lan
s$rnt 'eri)ler bu )ikri duyun%a, 'aykra%aklar ve #ikUyette buluna%aklardr. :n kutsal
'aklarna te%avz etti&imi iddia ede%eklerdir. "albuki insann sade%e bir tane kutsal g!revi
vardr. Mani be#eriyette mev%ut en iyi #eyini krumasna, bu imtiyazl kimselerin
geli#melerini da'a mkemmel 'ale skmas i(in kannn sa) bir 'alde kalmasna dikkat
etmektir.
Irk( bir devlet, evlenmeleri daimi bir rk de&i#mesine sebe$ lmaktan kurtarmaldr, insani
sebe$lerden dlay, benim tezime kar# lanlarn itirazlarna, btn e%za 'anelerde ve seyyar
sat%larda en sa&lam anne ve babann (%uk ya$mamas i(in ilU(larn satld& #u srada 'ak
verilemez. ;nmzn devletinde )rengililerin, veremlilerin veya sakat ve a$tallarn nesil
verme 'aklarn ellerinden almak, %inayet larak telUkki edilmektedir. ,i&er tara)tan, sa&lam
milynlar%a insandan nesil verme 'akkn (eki$ almak, 'i( de )ena bir 'areket kabul
edilmemektedir. Bu durum, ikiyzl %emiyetin a'lUk anlay#na aykr gelmemekte, bilUkis
)ikri tembelli&ini k#amaktadr. Hnk aksi lsa idi, rkmzn sa)l&n kruyabilmesi i(in
ka)alarn (al#trmalar ve yrulmalar gerekirdi.
Bugnk sistem idealden ve asaletten ma'rumdur. Bizden snra gele%ek nesillerin men)aati
ve en iyi #ekilde yeti#meleri i#ine 'i( kimse !nem vermemektedir. Kiliselerin 'ali de b!yledir.
Bu kiliseler, Eanr'nn en byk eseri lan insanlara kar# g!sterilmesi gereken saygy
g!stermemektedirler. Ku'tan ba'sederler, )akat ru'un bir !rts lan insann B$rleterB
durumuna d#mesine g!z yumu$, seslerim (karmazlar. 4nra kalkarlar, "ristiyan inan%nn
kendi memleketlerinde tesirini kaybetti&ine ve )izik larak (!km#, a'lUk da d# g!rn#yle
mtenasi$ bir #ekilde bzulmu#, se)il gru'un BdinsizB lu#una 'ayret ederler. Bunun a%sn
(karmak i(in de 5tantlara ve Ia)reslere "ristiyanl& yayma&a kalk#rlar. Bu arada bizim
Avru$a devletleri, s)u misynerlerini 5rta A)rika'ya g!ndererek zen%iler i(in misynlar
kurarlar.
iki "ristiyan mez'ebi, zen%ileri ra'atsz ede%e&i yerde, bugn )elUketlere ve zntlere yl
a(a%ak 'astalkl bir (%u&a 'ayat ba'se tmektense, grbz )akat zavall bir k(k yetime
mer'amet g!steri$, na ana+baba 'izmetinde bulunsayd, Eann'nn da'a (k '#una gide%ek
bir #ey ya$m# lurdu
Irk( devlet, bugn bu knuda ya$lmas i'mal edilmi# veya bil'assa yerine getirilmemi# lan
#eylerin tamamn tamir etmelidir. Irk( devlet, rki t$lum 'ayatnn merkezi durumuna
getirmeli ve rkn 'alis kalmasna nezaret etmelidir. Ayn zamanda, bir milletin en de&erli
malnn B(%ukB ldu&unu kabul ve ilUn etmelidir. Malnz, sa&lam lanlarn (%uk
yeti#tirmelerini sa&lamaldr. Irk( devlet #unu s!ylemelidirO )ir $astala t&t&lm&! iken ve
birtakm b"y"k eksiklikleri $aiz iken, %oc&k ya#mak en ay# bir $arekettir. )& d&r&mda en
!erefli $areketin %oc&k ya#maktan vazge%menin olaca anlatlmaldr. +evletin b& m"da$ale
$akk vardr. ,"nk" devlete, bir milletin binlerce senelik bir gelecei teslim edilmi!tir. )&
d&r&m kar!snda ferdin arz&lan bir $i%ten ibarettir. (erde boy&n emekten ba!ka ya#acak
bir i! d"!mez. +evlet, fikrini aydnlatmak i%in modern t# ilminden istifade etmelidir, irsi bir
sakatl b&l&nan ve b& $ali z"rriyetine intikal edecek olanlara nesil yeti!tirmek $akkna
sa$i# olmadklar anlatlmaldr. 1yn zamanda devlet, salam bir kadnn %ok evl.t
yeti!tirmek gibi 7ann'nn bir l"tf" olan kabiliyetinin, $"k"met sisteminin mali siyasetiyle ta$0
dit edilmemesine dikkat etmekle g*revlidir. +evlet, %ok evl.t yeti!tiren ailelerin te!ekk"l"ne
imk.n $azrlayacak sosyal !artlara kar! g*sterilmekte olan tembel t&t&ma ve l.kaytla son
vermelidir. +evlet kendini, deeri takdir edilemeyecek kadar y"ksek bir milletin en b"y"k
kor&y&c&s& bilmelidir. +evletin dikkati orta ya!llardan ziyade %oc&klarn "st"nde olmaldr.
(izik ve a$l.k%a salam olmayan bir kimse %oc&klarnn v"c&d&nda kendi sakatln devam
ettirmemelidir. +evletin terbiye y*n"nden yerine getirecei b"y"k bir g*revi vardr. Irk%
devlet, millete terbiye yol&yla, $astalkl ve zayf olmann &tanlacak bir $al olmadn,
aksine a%nlacak bir fel.ket old&&n& ve bencillik !evkiyle b& fel.keti, mas&m bir %oc&a
intikal ettirmenin ise cinayet old&&n& *retmelidir. +evlet b& ilkelere g*re $areket etmek
i%in gayesinin anla!l# anla!lmadn, &yg&n veya &yg&ns&z b&l&nd&&n& ta$kik ile vakit
ge%irmemelidir. 8er$angi bir kimse, sor&ml& olmad bir $astalktan m&stari# ol&# da,
%oc&k yeti!tirmekten vazge%er ve sevgisi ile !efkatini, milletinin ilerde canl ve g"rb"z olaca
ta$min edilen fakir bir %oc&&na ta$sis ederse, ger%ekten asil bir $arekette b&l&nm&! ve
insani $issiyat g*stermi! ol&r. (izik bakmndan soys&zla!an veya akl $astalklarndan
m&stari# olan kimseler, alt y"z sene %oc&k yeti!tirmekten men edilmi! olsalard, b&g"n
insanlk bir%ok va$im dertlerden k&rt&lm&! ol&rd&. 4yle s$$atli bir nesilden faydalanlr ki,
b&n&n ol&ml& son&%larn ta$min etmek bile zord&r. -illetimizin en salam ve k&vvetli
&ns&rlarnn nesil vermelerini !&&rl& ve sistemli bir !ekilde te!vik etmek ve kolayla!trmakla
*yle bir rk meydana gelir ki, b& rkn rol", $i% olmazsa da$a i!in ba!larnda b&g"n acsn
%ektiimiz fizik ve a$l.k y*n"nden %*k"nt"lere sebe# olan to$&mlar saf d! etmek ol&r.
,"nk" bir millet ve bir devlet b& dor& yol& t&t&nca, #ek normal olarak rkn deerini
geli!tirmeye ve verimliliini artrmaya *nem verilecektir.
)&nda ba!anl olmak i%in, bir devletin $er !eyden *nce yeni elde edilmi! b*lgeyi kolonize
etme i!ini tesad"fe brakmamas ve b& kolonizasyon& belirli k&rallara tabi t&tmas gerekir.
)il$assa, te!kil edilen rk komisyonlar !a$slara kolonizasyon izni vermelidir. )& izni
almak i%in konacak !art m&ayyen bir *l%"de rk safl ve b&n& is#at etmek olmaldr. )*ylece
vatan etrafndaki koloniler yava! yava! b& !ekilde k&r&lm&! ol&r. )& koloniler millet i%in
deerli bir $azine olacaktr. 9olonilerin geli!meleri milletin $er ferdini g&r&r ve ne!eyle
dold&racaktr. ,"nk" b& koloniler, bizzat milletin ve insanln, mes&t geleceinin
to$&mlann i$tiva etmektedir. )& da$a iyi d*nemi meydana getirmek, rk% devlet%e fiile
konm&! rk% d"!"ncelerin i!idir. )*ylece insanlar, artk k*#ek, kedi ve at gibi $ayvan
nesillerinin sla$yla &ra!maktan ziyade, rklarn sla$yla me! g"l olacaklardr, insanlk
tari$i b& d&r&m kar!snda, ger%ei g*rm"! ve nesil vermelerinin ma$z&rl& olacan anlam!
kimselerin s"k2t i%inde feragat g*stermelerine ve kendilerini feda etmelerine !a$it olacaktr.
)& r&$i davran! m"mk"n olaca, y"z binlerce insann dini bir kan&nla zorlanmadklar
$alde kendiliklerinden bek.rla ma$k2m old&klar b& d"nyada ink.r edilemez.
/er kilise tarafndan insanlara, 7anrnn ba!lang%ta yaratm! old&& insanlar %aran bir
i$tar ya#lrsa, b*yle bir feragat neden [ m"mk"n' olmasn: 8i% !"#$e yok ki b&g"nk" o
deersiz b&r;&valar b&n& $i% anlamayacaklardr. 3"lecek ve o bi%imsiz om&zlarn
silkecekler ve !*yle diyeceklerdir5 <lke olarak g"zel ama, imk.n yok=' 3er%ekten b& i!
onlara g*re deildir. >nlarn d"nyas b& i! i%in ya#lm! deildir. )&r;&valarn tek endi!eleri
kendi $ayatlardr. Mukarda a(klad&m d#n%eler, biz -asynal+4syalistlere g!re devlet
de&erinin !l(sn rtaya kyabilir. An%ak bu de&er 'er milletin kendi !zelliklerine g!re
de&i#ebilir. ;er(ekte ise bu de&er, insanl&n seviyesine ykseltilirse BmutlakB durumaB
gele%ektir. MUni bir devletin medeniyet alanna ula#t& seviye !l( larak kabul edilmekle,
devletin )aydas 'akknda bir 'km verilemez. Bu 'km, !zellikle bu %anl rgann 'er
millet i(in rtaya kydu&u )aydaya g!re verilebilir.
,evlet, temsil etti&i milletin 'ayat #artlarna tekabl etmekle Bideal devletB niteli&ini
kazanmaz. ,evletin varl&, temsil etti&i milletin 'ayatn tatbiki surette sa&larsa Bideal devletB
larak kabul edilebilir. ,evletin dnyada kltr bakmndan ne kadar !nemi lursa lsun, bu
!nemin millete 'i(bir )aydas yktur. Hnk bir devletin vazi)esi, yaratmak de&ildir. ,evletin
vazi)esi mev%ut kuvvetlere yl a(maktr. ,emek ki bir devlet, kendi medeniyetini, en yksek
medeniyetin temsil%ilerinin rk dere%esine ula#trrken (!kerse, devlet 'atal yla girmi#
lur. Hnk zaman bu kltrn varl&n krumak ylundaki ilk !nemli #arta sayg
g!stermez. Kltr devletin i#i de&ildir. Bu kltr, devletin %anl rgan tara)ndan takviye
edilmi# lan medeniyet kuru%u bir milletin eseridir. ,evlet, bir %ev'er temsil etmez. ,evlet,
bir #ekil i)ade eder. Bir milletin ula#t& medeniyet seviyesi, milletin i(inde ya#ad& devletin
tayda!n !l(mek imkUnn vermez. MeselU, medeniyet veri%i bir millet, bir zen%i kabilesi gibi
ya#ayabilir. "atta bu milletin devlet larak meydana getirdi&i te#kilUt, zen%i t$lulu&unun
meydana getirdi&i kabileden da'a da )ena labilir. L#te devletin rl burada belli lur. K!t
bir devlet bir milletin ba#lang(ta sa'i$ ldu&u yarat% melekelerin kaybna sebe$ lur.
Bir devletin de&eri 'akknda verile%ek 'km, dnya tari'inde ynaya%a& rln !nemi ile
de&il, milletine sa&laya%a& )aydayla meydana (kar.
,evletin mutlak de&erleri 'akknda bir 'kme varmak zrdur. B!yle kati bir 'km, yalnz
devletin kendisine de&il, da'a (k milletin kymet ve seviyesine ba&ldr. ,emek ki, devletin
yksek g!revi, esas itibariyle millete d#er. ,evletin tek )nksiynu, mev%udiyetinin
iktidaryla, milletin 'er 'usustaki geli#mesini imkUn da'iline skmaktan ibarettir.
Bu durumda, Almanlara gerekli lan devletin nasl te#kil edilmesi 'ususunu d#ne%ek
lursak, ilk !n%e iki nktay a(k(a tayin etmeliyizO Bu devlet 'angi adamlar bnyesine
almal ve 'angi gayeleri taki$ etmelidirJ
Maalese) Alman milleti bugn, kayna#m# bir rka sa'i$ de&ildir, ilkel unsurlarn kayna#mas
ile yeni bir rk d&du&unu iddiaya imkUn vere%ek #ekilde bir geli#meye yl a(mam#tr.
;er(ekte, B5+tuz Ml 4ava#Bndan bu yana milletimizin kann bzmu# lan ve birbirini taki$
eden bulu#malar, nu bzulmaya u&ratmakla kalmay$, ru'umuzun zerinde de lumsuz tesir
yaratm#tr. =atanmzn a(k snrlar, snr bylar, Alman lmayan siyasi varlklarla temas,
bil'assa Kei%''m i(ine yaban% kann girmesi ve devaml yenile#me tam bir kayna#ma i(in
gerekli lan zaman brakmyrdu. L#te bu karma#adan yeni bir rk d&mad. Btn rki
unsurlar yan yana dizilmi# bir durumda kaldlar. 4nunda, baya& bir srnn t$land&
bu'ranl gnlerde, Alman milleti (e#itli y!nlere da&ld. 4ade%e rk meydana getiren
maddelerin t$rak zerindeki da&lma #ekli (e#itli (evreleri ilgilendirmekle kalmaz, bunlar
ayn (evrenin i(inde de bir arada mev%ut bulunurlar. Kuzeyliler, gneylilerin yanndadrlar.
Bunlarn %ivarnda Almanlar ve 'er iki grubun yannda da batllar vardr. Ayn zamanda
B'arita'lar da ayr ayrdr. Bu durumun baz y!nlerden byk zararlar vardr. Alnanlarda
kann bir lmasndan ileri gelen kuvvetli sr i(gds azdr. 5ysa, te'likeli anlarda
bil'assa !n $lUnda yer alan bu i(gd, milletlerde ki btn )arklar yk ederek, nlar
m#terek d#mana kar# saldrgan bir sr gibi ayn %e$'ede t$lamak suretiyle, milletin
(!kmesine engel lur. Bizde )azla )erdiyet(ilik denilen #ey rkmzn !zel vas)lara sa'i$
esasl unsurlarnn birbirlerine kar#madan birlikte ya#amalarndan ileri gelmektedir. Bunun
bar# srasnda (&u zaman gzel snu(lar labilir. 1akat 'er #ey 'esa$ edile%ek lursa,
dnya 'akimiyetinin elimizden ka(t& g!rlr. :&er Alman milleti de kendi tari'i byun%a
ba#ka milletlerin )aydasn g!rdkleri bu sr i(g+' d#ne sa'i$ lsa idi, bugn Alman
Kei%''m dnyaya 'Ukim bir mevkide g!rrdk. "atta dnyann tari'i kadar yksul lanlara,
'ayatlarm bir kaide stne turtarak kendilerini 'kmeden gibi g!rmeyenlere ve ba#ka
inan(la dlu lanlarn rdusuna sesleniyruz. "er #eyden !n%e Alman gen(li&inin kudret
)#kran rdusuna sesleniyruz. Bu gen(lik !yle bir devirde yeti#mektedir ki, bu tari'in byk
bir d!nm nktasdr. Babalarnn tembel lu#lar ve ilgisiz kal#lar kendilerini m%adele
etmeye zrluyr. ;en( Almanlar gnn birinde yeni bir rk( devletin mimarlar veya tam bir
ykl$ (!kmenin, yeni burRuva dnyasnn !lmnn sn g!rg tanklar la%aklardr. Hnk
bir nesil g!rd& ve anlad& )enalklardan a% (eker de buna byun e&erse ve bugnk
burRuva sn)nn ya$t& gibi bu derde (are bulmak i(in elden bir #eyin gelmeye%e&i ylunda
klay bir mazeret ile yetinirse, b!yle bir dnya yk lmaya ma'kTmdur, i#te bizim burRuva
sn)mzn belirli vas) artk bu eksiklikleri inkUr edememesidir. 5nlar (rm# ve kku#mu#
bir(k #eylerin varl&n itira) etmek zrundadrlar. 1akat bu sn), bu kusurlara kar# bir
reaksiyn g!sterememektedir. Artk burRuva sn)nn altm#+yetmi# milynluk bir milleti
te'likeye kar# se)erber etmek i(in gayret g!stermeye kuvveti kalmam#tr. :&er b!yle bir m+
%adele ba#ka bir memlekette meydana gelirse, bu te#ebbsn uygulamada ba#arl
lamaya%a&n is$ata (al#maktadr. Bu %%eler miskinliklerini, )ikri ve a'lUki zaa)larn 'akl
g!stermek i(in, ne kadar budala%a delil ve mu'akeme varsa ileri srerler. MeselU bir devlet,
milletinin alkl ile ze'irlenmesine sava# a(sa, btn Avru$a burRuva Ulemi, ba#n sallamakta
ve insanlk i(in ya$lan bu m%adeleyi gln( bulmaktadr.
Bu knuda 'i(birimiz b# bir sanya ka$lmamalyz. Bizim burRuva sn)mz insanl&a d#en
asil g!revlerin 'i(biri i(in kabili yetli de&ildir. Kendisinde zerre kadar bir temel mev%ut
de&ildir. Bu 'al k!t kal$lilikten ziyade tasavvur edilemeye%ek dere%ede bir re'avetten ve
tembellikten ileri gelmektedir. Bunun i(in, BburRuva $artisiB ad altnda miskin bir 'alde
ya#ayan bu siyasi kul$ler, baz $r)esynel kimseler tara)ndan meydana getirilmi# men)aat
$artileri durumuna d#m#lerdir. Eek gayeleri ben%il men)aatlerini en iyi #ekilde krumaktr.
B!yle bir BburRuva esna) $artisiB 'er'angi bir m%adeleyi idare etmeye e'liyetli de&ildir.
"ele, kendisine kar# lanlar Baltn babalarB arasndan (kmay$, en byk ta'riklerle ba#
kaldrm# ve 'er #eyi g!ze alm# $rletarya t$luluklar i(inden, rtaya (karsa i# da'a da
zrla#r.
"alkn 'izmetinde lan ve 'alkn men)aatini gaye edinen devlet birin%i g!revinin, rkn en iyi
unsurlarn mu'a)aza etmek, nlara i'timam g!steri$, geli#melerini 'azrlamak ldu&unu
idrak ederse, bu g!revle i#inin bitmedi&ini anlaya%ak ve rka lUyk nesiller yeti#tirdi&i gibi, bu
nesillerin e&itimiyle de me#gul la%aktr.
Ca'slarn )ikri y!nden verimli lmalar, belirli bir insan malzemesinin rtaya kya%a& rki
kabiliyetlerin snu%u la%a&na g!re, 'erkesin e&itimi ilk !n%e )izik bar#nn devamna ve
geli#mesine ba&ldr. Hnk daima sa&lam ve enerRik bir d#n%e g%, an%ak sa&lam ve
kuvvetli bir bedende bulunur. ,U'ilerin bazen zay) bir bnyeye sa'i$ lmalar bu $rensibi
bzmaz. 5nlarn durumlar istisnadr. :&er bir millet sysuzla#m# kimselerden meydana
gelmi#se, ger(ekten b!yle bir bataklktan byk bir dU'inin (kmas sn dere%e nadirdir. :&er
(karsa bile bu dU'inin n)uz ve tesirinden, sysuzla#m# millet isti)ade edemeye%ektir. Ma bu
sysuzla#m# t$luluk dU'iyi anlayamaya%ak, ya da irade kuvvetlerinin zay)lamas snu%u
dU'inin arkasndan yryemeye%ektir.
Bu ger(e&i idrak etmi# lan rk( devlet e&itim alanndaki g!revinin, ilimleri ka)alar i(ine
tulumba darbeleri ile skmaktan ibaret ldu&u zannna ka$lmamaldr. Ba#arl ve uygun
e&itim usulleri ile, tamamen sa&lam bnyeli gen(lerin yeti#tirilmeleri i(in gayret sar)
ede%ektir. 1akat bu i# ya$lrken, gaye karakterin terbiyesi ve bil'assa irade kuvvetiyle
kabiliyetinin geli#mesi la%aktr. Bu arada gen(ler, )iil ve 'areketlerinin srumlulu&unu
memnuniyetle kabul etmeye de al#a%aklardr. Asl !&retim en snra gele%ektir.
Irk( devlet #u $rensibe g!re 'areket ede%ektir, ilmi bilgisi da 'a ba#lang( nktasnda kalan,
)akat v%udu sa&lam, karakteri d&n, bir karar almasn seven ve irade kuvveti'ile dnatlm#
lan bi, kimse, m' t$lum i(in, )ikri verimlili&i ne lursa lsun bir sakat tan da'a )aydaldr.
1izik bakmndan sysuzla#m#, iradeleri zay) krkak(a bir bar#(lk tara)tar lan
bilginlerden kurulu bir millet' 'i(bir zaman %ennetlik lamaz. "attU bu dnyada da kendi
'ayatn, bile sa&layamaz. Kaderin bize kar# a(t& (etin sava#larda en az bil gs lann
yenildi&i $ek enderdir. Ma&lT$, daima bildi&i #eylerden [ en az %esaretli karar (karan ve bunu
da $ek k!t bir #ekilde uygu layan kimsedir.
@D
1izik ile maneviyat arasnda bir a'enk lmaldr. Kangren l mu# bir v%ut, d#nme g%nn
$arlakl& ile 'i(bir zaman gzel 'ale gelemez. :nerRisi lmayan, kararsz, krkak ve kusurlu
d& mu#, sakat kimselere, bir )ikri e&itim vermek 'akszlk lur Munan darn d#ndkleri
gzellik )ikrim !lmezle#tren #ey, en g!steri#i, zk gzelli&inin, d#n%e g%nn $arlakl&
ve ru'un asaleti ile )evkalUde bir #ekilde birle#mesinden ibarettir.
Mltke'nin BCans an%ak yetene&in arkas sra yrr.B #eklindeki s!z ne kadar d&ru ise,
d#n%e g%, genellikle an%ak sa&lam ve s''atli bir v%utta yerle#ebilir.
=%udu sa&lam ya$mak rk( bir devlette )ertlerin vazi)esi de&ildir. Bu i#, ebeveynlere d#en
bir mesele de de&ildir. Bu devletin temsil etti&i ve krudu&u milletin bekas i(in bir i'tiya(tr
-asl ta'sile ait 'ususlarda devlet )erdin serbest 'areket etme 'akkna te %avuz eder ve
(%u&u, anne ve babann arzular 'ilU)na me%buri !&retime tUbi tutarsa, rk( devlet de, da'a
geni# bir #ekilde lmak zere, milletin mu'a)azasn lgendren ana meselelerde, #a'slarn
%e'aletlerine veya anlayamam# Bimalarna kar#B, kendi tritesini kullanmal ve gali$
klmaldr. Eerbiye alanndaki i%raat, gen(lerin v%utlarn k(k ya#tan itibaren taki$
edilmekte lan gayeye d&ru itmeli ve snra mu'ta( la%aklar dayankll& kazana%ak
#ekilde nlar tanzim ve te#kil etmelidir. zellikle k# ba'(elerinde bytlm# bir nesil
yeti#tirmekten ka(nlmaldr.
Bu terbiye ve s''at #, ilk !n%e gen( anneler zerinde tesir i%ra etmelidir. Be# n yllk bir
gayret, d&umlar tamamen mikr$tan arnm# duruma getirmek (m yeterli lmu# ve
l&usalkta ate#li 'astalklar azalm#tr. "astabak%larn ve bizzat annelerin bu knu daki
e&itimleri esasl bir #ekilde sa&lanrsa, (%uklara da'a ilk yllardan itibaren geli#meleri i(in
i'timam ve itina g!stermek mmkn lur. Irk( bir devlet, kulda beden (al#malarna,
#imdikine nis$etle da'a (k zaman ayrmaldr
;en( dima&lar gereksiz bir ykle ve )aydasz bir bilgi ile dldurmak byk 'ata lur.
Ee%rbeyle sabittir ki, gen(ler 'a)zalarnda yalnz $ar(a $ar(a #eyleri saklarlar ve
!&rendiklerinin esasl tara)larn ise zi'inlerinde tutamazlar. 5nlarn zi'inlerinde kalan, 'i(bir
zaman i)ade edilmeyen ayrntdr. Gi'ni tklm tklm dldurulmu# gen( bir (%uk, bu knular
arasnda akla uygun, kar#la#trmal bir ayklama ve temizleme ya$maktan U%izdir. Bugn
rtakullarda, 'a)tada iki saat beden e&itimi dersi kymak ve bu dersi se(meli klmak, )ikri
bakmdan da'i a&r bir 'ata lur. Bir gen( adamn, 'er gn 'i( lmazsa saba' ak#am birer
saati beden (al#malaryla ge(melidir. Bil'assa bksu i'mal etmek lmaz. Bu knuda kltrl
(evrelerde byk 'atalar i#lenir. Bu (evrelerin )ikirlerine g!re bks kaba bir s$rdur. Ama bir
gen( eskrim !&rensin ve de&erli vakitlerini dell etmekle ge(irsin, bu nlara g!re 'atal
de&ildir. "albuki bks kadar, kavga%lk ru'unu geli#tiren, #im#ek gibi seri kararlar verme&e
al#tran ve v%uda (elik sertli&ini veren 'i(bir s$r yktur. ;en(ler i(in bir )ikir i'tilU)ndan
(kan kavgay yumrukla 'alletmek, keskin bir kl(la 'alletmekten da'a va'#i%e saylamaz.
Ee%avze u&ram# bir kimsenin, saldrgan yumruklaryla uzakla#trmas, ka($ $lise
s&nmasndan da'a adi de&ildir.
"er #eyden evvel, gen( ve v%ut(a 'astalkl bir adam, darbelere ta'amml etmeyi
!&renmelidir. Bu ilke 'i( #$'e yk ki, bizim )ikir #am$iynlarna bir va'#iye lUyk gibi
gele%ektir. 1akat rk( devletin rl Bbar#( de&erlerden ve )izik y!nnden (!km# insan+
lardan meydana gelen bir t$lulu&u e&itmek de&ildir. 5nun insanlk 'akknda besledi&i ideal,
ti$ larak sayn k(k burRuvay, )aziletli i'tiyar kz kabul etmemi#tir.
Irk( devletin )ert ti$i mert, ma&rur* enerRi sa'ibi erkekler ve dnyaya ger(e&i seven insanlar
getirmeye kabiliyetli kadnlardr.
i#te bunun i(in s$r bir kimseyi kuvvetli, usta ve %retkUr ya$makla kalmaz, kimseyi
sertle#tirir, znt ve ma&lTbiyetlere ta'amml etmeye al#kn bir 'ale de getirir. :&er
aydnlarmzn stn sn)larn te#kil edenler, vakti !ldren #eyleri !&renmek yerine yalnz
bks ya$may bilselerdi, a'lUksz, asker ka(aklar ve bunlara benzer ayaktakmlar tara)ndan
bir i'tilUl ya$lamazd. Keza, bu i'tilUl'ba#arsn, i'tilUl ya$anlarn %esaretli ve %retkUr
lu#larna br(lu de&ildir, i'tilUl, devleti idare edenlerin krkak(a ve a%na%ak #ekildeki
kararszlklar snu%u ba#arya ula#m#tr. Hnk bizi )ikir y!nnden idare edenler sade%e
Brk( bir e&itimB g!rm#lerdi. Ama mu'ali)ler )ikri silU'lar yerine demir (ubuklar ve s$alar
kullandklar zaman, bizim idare%ilerimiz U%iz durumda kaldlar. Btn bunlarn lmasna
sebe$ yksek kullarmzn insan yeti#tirmek yerine, memur, m'endis, teknik adam,
'ukuk(u ve edebiyat( yeti#tirme yi ilke edinmesi ve bu zi'niyetin !lmemesi i(in de
$r)es!rler yeti#tirilmesidir. Bizleri idare edenler, )ikri y!nden g!z byay% snu(lar elde
ettiler, )akat idare eseri g!stermeleri gerekti&inde (k a#a&larda kaldlar.
Curas bir ger(ektir ki, e&itim esas itibariyle krkak lan bir kimseyi %esur ya$amaz. Mine
ayn kesinlikle i)ade edeyim ki, tabiat tara)ndan %esaretle dnatlm# bir kimse kusurlu e&itim
snu%u bedenen zay) kalm#sa, melekelerini geli#tiremez. Manevi kabiliyetlerini anlam# bir
kimsede, %esaretin ve 'atta kavga%lk ru'unun ne kadar geli#e%e&i rduda g!rlr. 5rduda
sade%e ka'ramanlar yktur. =asat kimselere rada (k sk rastlanr. ;er(ekte ise, bar# sra+
snda Alman rdusunun g!rd& ba#arl talim, bu byk messesenin askerlerine !yle bir
kendine gven telkin etmi#ti ki, d#manlar bunun kuvvetini 'i( akllarna getirmemi#lerdi.
Alman rdularnn 686? yaz snlarnda ve snba'arnda %e$'eden %e$'eye ilerlerken,
!nlerine (kan 'er !eyi ezi# ge(tikleri srada rtaya kyduklar e#siz %esaret ve gayret delilleri,
bk$ usanmadan taki$ edilmi# lan bu e&itimin snu%u idi. 5 bitmek bilmeyen bar# yllar
byun%a, rdu (&u zay) bedenli lanlar, en umulmaz ba#arlara al#trm# ve btn askeri
kendine inanm# 'ale getirmi#ti ki en krkun( (ar$#malarn va'#eti bile bu lumlu (al#mann
i#aretlerini yk edemiyrdu. L#te, #imdi yere serilmi#, krk d!kk bir 'alde btn dnyann
tekmelerine savunmasz bir durumda maruz kalan Alman milletinin, kendi kendine telkinden
d&an ve #a'sa gven 'issini veren bu kuvvete i'tiya% vardr. Bu kendine gven 'issi,
milletimizin (%uklarna ilk k(klk (a&larndan itibaren e&itim yluyla verilmelidir. Btn
e&itim ve kltr sistemi (%uklara, di&er milletler den kesin bir #ekilde stn ldu&umuz
kanaatini vermeyi 'ede) edinmelidir. =%ut(a kazana%aklar kuvvet, nlara mensu$ lduklar
milletin yenilmez ldu&u inan%m telkin etmelidir. :skiden Alman rdularn za)erden za)ere
k#turan #ey, 'er askerin kendi #a'sna ve kmutanna kar# besledi&i gvenin t$lam idi.
Alman milletim tekrar dirilte%ek lan #ey, 'rriyetini tekrar ele ge(irmek imkUnna sa'i$
bulundu&una kanaat getirmesi la%aktr. 1akat bu kanaat, yalnz milynlar%a #a'sn 'er
birindeki ayn kanUatin t$lam lmaldr. Bu nktada da b# 'lyalara asla ka$lmamaldr.
Milletimizin yklmas $ek muazzam lmu#tur. Bir gn nun bu skntsna sn vermek i(in
g!stere%e&imiz gayret de kadar byk lmaldr. Bugn milletimizin zerinde asayi# ve
'uzur gayesiyle uygulanan #imdiki burRuva e&itiminin, (!kmemize sebe$ lan durumumuza
bir sn vermek ve d#manlarmzn yzne bileklerimzdeki esaret zin%irlerini atmak
kuvvetini sa&laya%a&na inanan bir kimse, $ek a% ve $ek byk bir 'atann i(ine d#yr
demektir. :limizde lmayan 'er #eyi an%ak milli enerRi ta#knl&, ba&mszlk a#k ve i'tiras
dlu bir gayretle kazanabiliriz.
;en(lerimizin kya)etleri de taki$ edilen gayeye uymaldr. ;en(lerin, B$a$az $a$az ya$an
elbisedirB darbmeselim k!t anlama (eviren a$tal%a bir mdaya ka$lmalar milletimiz i(in
ese) veri%i bir durumdur. Kya)et, e&itime 'izmet ede%ek ve yardm% la%ak bir vasta kabul
edilmelidir.
"erkesin satn alamaya%a& bir elbiseye sa'i$ lmak i(in de&il, 'erkesin sa'i$ lamaya%a&
bir v%uda sa'i$ lmak i(in (al#lmaldr. Bu d#n%e da'a snra rln ynaya%aktr. ;en(
kz, erkek arkada#n tanmal ve bilmelidir. :&er v%ut gzelli&i, zamanmzn mda
budalalklar yznden ikin%i $lUna atlmam# lsa idi, yz binler%e Alman kzlar (ar$k, %lz
Ma'udi gen(lerine ka$lmazlard.
Bu nktaya dikkat etmek zrunludur. Bugn, bar# srasnda askeri talim kalkm#tr. MUni,
e&itim usulmzn i'mallerini ksmen de lsa telU)i eden messese rtadan kaldrlm#
bulunmaktadr. Bu messesenin bir di&er )aydas da, iki %ins arasndaki mnasebetler
zerinde mesut snu(lar d&urmas idi. ;en( kz asker lan, askere gitmemi# lana ter%i'
ediyrdu.
Irk( devlet, yalnz kul sralarnda v%ut kuvvetinin geli#mesine nezaretle kalmaya%aktr.
5kuldan snra da gen(ler, geli#meleri nin iyi #artlar da'ilinde meydana gelmesi i(in, bu
(al#malara devam ede%eklerdir. ,evletin gen(lerin zerindeki nezaret 'akknn kulun sna
ermesi ile bite%e&ini ve an%ak askere alnmalar ile tekrar nlarla me#gul lmaya
ba#laya%a&n zannetmek 'atadr. Bu 'ak, ger(ek durumda devam edegelen bir g!revdir.
Cimdiki devlet, vatanda#larn s''atleri ile me#gul lmayarak, bu vazi)esini %ani%e bir #ekilde
i'mal etmi#tir. Bugn gen(leri grbz ve sa&lam yeti#tirmek i(in (al#la%a& yerde, nlarn
skaklarda ve e&len%e yerlerinde a'lUklarnn bzulmasna g!z yumulmaktadr.
5kul snras gen(lerle nasl me#gul luna%a&n bilmek, !nemli bir mesele de&ildir. :sas lan
#ey devletin bu 'ususu, g!revi ldu&unu bilmesidir. Hare vastalarn devlet kendi aray$
bulmaldr. Irk( devlet, kul snras da gen(lerin )iziki geli#meleri ile me#gul lmay, yetkisi
da'ilinde bulundu&unu bilmeli ve bunu kendi messeseleri ile 'alletmeye (al#maldr. 1iziki
e&itim, gen%i askerlik 'izmetine bir 'azrlama i#i lmaldr. Artk rdu eskiden ldu&u gibi,
gen(lere manevrann 'azrlanmasna ait m%adeleyi !&retmek zrunda kalmaya%aktr.
B!yle%e rdu artk a%emi kimselerden te#ekkl etmeye%ektir. 5rdunun mkemmel bir )iziki
'azrlktan ge(mi# bir gen%i, asker ya$maktan ba#ka bir i#i kalmaya%aktr. ,emek luyr ki
rk( devlette rdu, gen(lere yrmeyi ve silU' ta#may !&retmek lzumunu duymaya%aktr.
5rdu rk( devlette, yksek bir Bvatani e&itim kuluB la%aktr. ;en( Alman askeri rduda,
gerekli askeri e&itimi g!re%ek, )akat ayn zamanda , sivil 'ayatta i)a ede%e&i rle 'azr+
lanma&a devam ede%ektir. Mani bu messese gen( (%u&u bir BadamB ya$maldr. 5rdu
gen(lere yalnz itaat etme&i !&retmekle kalmamal, nlara bir gn kumanda etme kabiliyetini
de ba'setmelidir.
-i'ayet, gen( kendi kuvvetinden emin larak, askerlik ru'unun tesiri altnda, milletinin
yenilmemi# ldu&una da kanaat getirmelidir. Askerlik 'izmetini bitiren gen%e iki belge
verile%ektir. Bu belgelerden biri, bir vatanda#lk di$lmas la%aktr. MUni, resmi bir g!rev
alabile%e&ine ve bekasna izin verildi&ine dair kanuni bir belge, ikin%i belge ise )iziki
bakmdan evlenme&e msait ldu&unu bildiren bir nevi s''at ra$ru la%aktr.
Irk( devlet, erkek (%uklarla ldu&u gibi kzlarla da me#gul la%aktr. Kzlarn da e&itimleri
ayn ilkeler da'ilinde idare edile%ektir. Kzlar i(in en !nemli nkta )iziki e&itim lmaldr.
Karakterin e&itimi da'a snra gelir. -i'ayet )ikri e&itimlerin geli#mesi meselesi ele alnr. 9z
eitiminin tek gayesinin, kz, gelecein annesi olarak $azrlamaktan ibaret old&& $i%bir
zaman &n&t&lmamalid.it.
"erkesin karakterinin esasl vas)lar, !n%eden meydana gelir. Bir ben%il 'er zaman ben%ildir
ve daima !yle kala%aktr. Ayn zamanda bir idealist de daimi bir #ekilde idealisttir. Bu arada
bu iki zt karakter arasnda milynlar%a (e#it karakter vardr ve bunlar ayrmak ve anlamak
$ek zrdur. Anadan d&ma bir katil daima katil kalr. 1akat, %ani%e )iillere bir dere%eye kadar
e&ilimli lan kimse, ba#arl bir e&itim ile t$lumun )aydal bir )erdi 'aline getirilebilir. :&er
m$'em karakterlerde, terbiye eksik lursa bu gibi kimseler birer zararl unsur larak
yeti#ebilirler.
4ava# srasnda milletimizin, a&znn sk lmamasndan bir 'ayli #ikUyet edildi. Bu kusur
yznden, $ek (k zrluk (ekildi. 1akat sava#tan !n%e milletimize verilen e&itim nu ketum
ya$mam#t. nemli srlar, d#mann kula&na gidiyrsa sebebini bunda aramalydk. ,a'a
k(k ya#tan itibaren s!z ta#yan kimse, geveze lmayan arkada#na ter%i' ediliyrdu, i'bar
bir a(k kal$lilik, ketumluk ise ay$lanan bir inat saylyrdu. Bu durum bugn de devam et+
mektedir. H%uklara ketumlu&un bir )azilet ldu&u bir kere lsun s!ylenmemi#tir. Hnk,
bizim mdern $edagglarmz%a bunlar !nemli #eyler de&ildir. Ama bu !nemsenmeyen
#eyler, bugn devlete adliye masra) larak milynlara mal lmaktadr. Keza birbirini
(eki#tirmenin sebe$ ldu&u dUvalarn bir ksm, bu ketumluk nksanl&ndan dlay
a(lmaktadr. 4rumlulu&u kavranmayan s!zler, gayet klaylkla sar) edilmektedir. MeselU,
milletimizin iktisadi men)aatleri, daimi bir #ekilde zararl luyr. Buna sebe$, !nemli ya$m
usullerinin aklsz%a a(klanmasdr. MeselU, lkemizin savunmasyla ilgili gizli 'azrlklar,
yine ketumluk nksanndan dlay b#a gitmektedir. Milletimiz susmasn bilmemektedir,
i#itti&ini tekrar etmektedir. Bu gevezelik, sava# kaybettirir. "atta m%adelenin )e%i bir snu%a
varmasnn btn ykn ta#yabilir. :&itim nksanl& (%uk bydkten snra telU)i
edilemez. Bir !&retmen, en U+di i'bar itiyatlarn te#vik ederek !&ren%ilerinin 'aylazlklar
'akknda 'aber almay ilke edinmemelidir. Hnk gen(lik ayr bir devlet meydana getirir ve
rta ya#llara kar# %e$'e alr. Bu $ek tabiidir. Hnk n ya#ndaki bir (%u&un, kendi ya#tlar
ile kurdu&u birlik, rta ya#llar arasndaki birlikten da'a kuvvetlidir. Bir arkada#n i'bar eden
(%uk, ilerde !yle )ena bir istidat g!sterir ki, vatana ait bir srr da'i i)#a edebilir. B!yle bir
(%uk %esur ve namuslu kabul edilemez. &retmen i(in, sn)ta trite kurmak zere
b!ylelerinden isti)ade etmek, ra'at bir #ey labilir. 1akat bunu ya$t& takdirde gen( kal$lere,
ilerde )ilizlene%ek ve )e%i snu(lar d&ura%ak lan t'umlar brakm# lur. Hk kere,
k(kken b!yle i'barlara al#m# bir (%u&un byd& zaman, rezil bir kimse ldu&u tes$it
edilmi#tir. Bu bir(k kimseye ibret dersi lmaldr. Mertlik, )eragat ve ketumluk, byk bir
millet i(in mutlaka gerekli lan )aziletlerdir. Bunlar geli#tirmek ve kullarda verilen
telkinlerle mkemmelle#tirmek zamanmzn ta'sil dUvasnn en !nemli knulardr.
H%uklara a&laya a&laya #ikUyet Udetini ve a%dan ba&rmay unutturmak da bu e&itimin
$rgramna da'il bir g!revdir. 3edagglar (%uklar k(k ya#tan itibaren, a%ya sessiz%e
ta'amml etmeye al#trmazlarsa, ilerde bu kimseler zr dakikalarda isyan ederler.
:&er ilkkullar gen(li&in ka)asna biraz bilgi dlduru$, ne)se da'a (k 'Ukim lmay
a#lasalard, 686? ylndan 6868'a kadar bunun byk )aydalarn g!rrdk.
i#te rk( devlet e&itim%i rln yerine getirebilmesi i(in, karakterleri de e&itmeye byk
!nem vermelidir. B!yle bir e&itim ylu ile milletimizin bugnk kusurlar tamamen yk
edilemezse de, 'i( lmazsa biraz 'a)i)letilebilir.
irade kuvvetini, (abuk karar vermek kabiliyetini ve srumlulu&u memnuniyetle kabul etmek
al#kanl&n geli#tirmek, sn dere%e !nemlidir. :skiden rduda emir vermemek $rensibi,
rasgele bir ernir vermekten da'a stn tutulurdu. ;en(ler #unu !&renmelidirler. "i( %eva$
vermemektense 'er'angi bir #ekilde %eva$ vermek da'a iyidir. Manl# %eva$ vermek krkusu,
%eva$taki yanl#lktan (k da'a ay$tr. ;en(leri 'areketlerinde %esaretli klabilmek i(in bu
dsturdan isti)ade edilmelidir.
L867 ylnn Kasm ve Aralk aylarnda, btn tritelerin %esaretlerini yitirmi# lmalarndan
ve devlet ba#kanndan en k(k rtbeli kumandana kadar 'i(. kimsenin kendi te#ebbs ile
bir kara verme kuvvet ve %esaretini kendinde bulamamasndan $ek (k si kUyet eddi, i#te bu
krkun( durum yeni e&itim sistemi i(in byk bir i'tar lmaldr. Bugn bizi %iddi bir
mukavemetten U%iz klar* #ey, silU' eksikli&i lmay$, irade nksanl&dr. Bu enerRi yklu&u
milletimizin i(ine yaylm#tr. Bu durum, milletin riske katlanma ve 'er'angi bir 'ususta karar
alma kabiliyetini k!rletmektedir. "albuki #u iyi%e bilinmelidir ki, bir )iil ve 'areketin
bykl&n meydana getiren #ey, )iil ve 'areketin i'tiva etti&i risktir. Bir Alman generali,
i#in )arkna varmadan, bu z% irade eksikli&im i)ade i(in klUsik bir dstur rtaya kydu.
BBa#arl la%a&ma dair yzde elli bir i'timal bulundu&unu g!rd&m takdirde )aaliyete
ge(tim.B Ama ne yazktr ki bu Byzde elli birB, bize Byk Almanya'nn )e%i ykl#m iza'
etmektedir. Bu Alman generali ve nun gibi 'areket eden 'erkes, kaderden ba#ary kendisine
garanti etmesini istediklerine g!re, bunlar bu davran#laryla bir ka'ramanlk 'areketi
g!stermekten vazge(iyrlar demektir. "er'angi bir durumun !ldr% bir te'like arz etti&i
bilindi&i srada, ba#ary sa&laya%ak te#ebbs an%ak bir ka'ramanlk 'areketidir. rnek mi
isteniyrJ =erelimO lm d!#e&inde yatan bir kanserli ameliyat lmay g!ze almak i(in yzde
elli bir ba#ar i'timaline mu'ta( de&ildir. Ameliyat, yzde elli bir de&il, yzde yarmdan )azla
bir ba#ar vaat etmese bile, %esur ve irade sa'ibi bir kimse riski g!ze almal, ameliyata
muva)akat etmelidir. Mksa yaknda !le%e&inden dlay (evresine yan$ yaklmaya 'i( 'akk
yktur.
:tra)l%a d#nle%ek lursa, zamanmzn belUs lan bu istemek ve karar almak
kabiliyetsizli&inin bil'assa gen(lerimize eskiden beri zrla verilen e&itimin snu%u ldu&u
anla#lr ve g!rlr. Bu a+di al#kanl&n lumsuz tesiri gele%ek nesillerde de devam eder. Mil+
letimizi zaa)a srkleyen bu kabliyetsizl&in tesiri, 'kmet mevkiim i#gal eden. devlet
adamlarnda g!rlen medeni %esaretin yklu&u ile en yksek nktasna eri#ir.
Bu arada srumluluk krkusu 'akknda da ayn #eyler s!ylenebilir. 4rumluluk krkusu,
gen(lere verilen e&itimin eksik ve sakalO lu#undan dlay bir rezalet 'alim almaktadr. Bu
rezalet, gen(lerin btn resmi 'ayatlar byun%a kendini g!stermekte ve !lmez mertebesine
de $arlamenter reRimde ula#maktadr.
Irk( devlet, btn dikkat ve (al#masnn iradenin ve karar verme kabiliyetinin e&itimine
'asretti&i gibi, gen(lerin (%ukluklarndan itibaren srumluluk zevkini ve i)a ettikleri
'areketlerin gereken %esaretini 'akketmelerine !zellikle !nem vermelidir. Irk( devlet, an%ak
bu g!revin lzum ve !nemini kavrad& ve yzyllar byun%a bu e&itime devam etti&i
takdirde, bizim (!k#mze krkun( bir #ekilde tesir etmi#, )akat bugn zaa)tan kurtulmu#
lan bir millet meydana getirmeye muva))ak labilir.
Bizim rk( devletimiz, bugn 'kmet tara)ndan milletimizin e&itimi knusunda tatbik
edilen tedrisatta, byk bir de&i#iklik ya$mak i'tiya%n duymaktadr. Bu yenilik #u (
'ususta la%aktr.
ilk !n%e, Alman gen(lerinin 'a)zalar yzde dksan be# nis$ette, kendileri i(in )aydasz,
gereksiz ve bunun snu%u larak ksa bir zaman snra unutulmaya ma'kTm bilgi ile
dldurulmaya%aktr. Gamanmzda, bil'assa ilk ve rta kullarda uygulanan $rgram, mUnUsz
bir kuru kalabalktan ibarettir. Baz kere !&ren%ilere !&retilen knularn grlts kadar
byktr ki, gen(ler an%ak birer $ar(asn akllarnda tutmaktadrlar. &retilen bilginin an%ak
(k az bir ksm, ilerde gen(ler i(in )aydal lmaktadr. Ayn zamanda, bir i#e giren ve
'ayatn kazanmak zrunda kalan gen(lerimiz i(in bu bilgi yetmemektedir.
MeselU bir memuru ele alalm. Bu memur tuz, tuz be# ya#larnda ve lise snavn vermi#
lsun. 5kullarn binbir za'metle bu memurun zi'nine dldurdu&u bilgilerden 'angilerini
bugne kadar mu'a)aza etti&ini kntrl edelim. Kntrl snunda eskiden !&retilenlerden $ek
aznn #imdi nun 'a)zasnda kald&n g!rrz. Belki bu durum kar#snda bize #!yle
denebilir. 5 zamanlar g!sterilen derslerin tamamnn gayesi, !&ren%iyi yalnz geni# ve (e#itli
knularda bilgi sa'ibi ya$mak de&ildir. Bu yla gidilmesinin sebebi, !&ren%ide d#nme,
bil'assa tetkik ve g!zlem kabiliyetini geli#tirmektir.
i#te bu 'Ulde de, gen( bir dima& bir sr intibalar arasnda b&mak belirir. ;en( dima&, bu
inti'alara ender larak 'Ukim labilir, nlar ayklayabilir ve snunda Uz (k !nemlerine g!re
bir tasni)e tabi tutabilir. Bu durum kar#snda (k kere esasl nkta arzi knulara )eda
edilerek tamamen unutula%aktr. -eti%ede bu kitle 'alindeki !&retimin esasl ama% elde
edilemeye%ektir. ;aye dima&, birtakm me)'umlarla tka basa dldurarak !&renme&e
kabiliyetli bir 'ale getirmek lmamaldr. BilUkis gaye bir #a'sa, snradan kendisi i(in )aydal
la%ak ve (evresi bundan isti)ade ede%ek bilgi 'azinesini sa&lamaktan ibaret lmaldr. 1akat
gen( dima&a zrla sku# turulan me)'umlarn bllu&u, bunlar tamamen kendisine unuttu+
rursa veya esasl nktalar buldurtmazsa te#ebbs ve e&itim b#a gitmi# demektir. rne&in,
neden milynlar%a insann yllar%a (al#arak iki ( yaban% dil !&rendiklerine akl sr ermez.
Hnk bu milynlar%a insann arasnda yalnz k(k bir ksm !&rendikleri bu yaban%
dillerden isti)ade edebilir. 1ransz%a'y !&renmi# lan yz bin ki#iden yalnz iki bini ilerde
bundan isti)ade edebile%ek, geri kalan dksan sekiz bin ki#i, 'ayatlar byun%a 'i(bir zaman
gen(liklerinde !&renmi# lduklar 1ransz%a'y )iiliyatta kullanmaya%aktr. ,il e&itiminin
genel kltre 'izmet etti&i ylundaki delilin, bizim iddiamz zerinde bir de&eri yktur. :&er
insanlar btn 'ayatlar devamnda, kul sralarnda kuduklarndan ve !&rendiklerinden
isti)adede devam etselerdi zaman btn !&renilenlerin bir de&eri lurdu. ,emek luyr ki,
bu !&retilen 1ransz%a'nn iki bin ki#iye )aydas lurken, geriye kalan dksan sekiz bin ki#i de,
bir 'i( i(in gen(liklerinde za'met (ekmi# zamanlarn 'eba etmi#tir.
Bundan (kan snu( #udurO ;en(lere bu dilin yalnz 'az vere%ek tara)larn !&retmelidir.
&ren%ilere dilin da'ili mekanizmasnn bir #emasn g!stermek yerinde bir 'areket lur.
,ilin grameri 'akknda bir bilgi verilir. Ei$ik misaller g!stermek suretiyle yaban% dilin
telU))uzu ve ya$s ile kaideleri !&retilir. Bu y!ntem, !&ren%inin byk bir ksm i(in kU)i
gele%ek ve aklda tutulmas da'a klay, da'a basit la%a& i(in, bugne kadar uygulanan
tarzdan da'a )aydal la%aktr. Bugnk !&retim usul yaban% dili !&ren%inin ka)asna zrla
skmaktadr. "albuki gen(ler 'i(bir zaman lisan !&renememekte ve !&rendi&ini de ilerde
unutmaktadr. Bu ezi%i bilgi bllu&u 'a)zada tutarsz, rastgele tutulan $ar(a $ar(a #eyler
brakmak te'likesini de d&urur. Mani gen(ler, an%ak en gerekli lan #eyleri !&renmeli ve esas
ile ayrnt gen(lerin le'ine larak, da'a !n%eden tes$it edilmelidir.
Bu genel ilkeler zerine kurulan bir !&retim gen(lerin byk bir ksmna btn 'ayatlar
byun%a yete%ektir. Gamanla 1ransz%a'y kullana%ak lanlar yeterli bir bilgiye sa'i$
buluna%aklar ve derin bir tetkik ve kuma ama%yla bu bilgilerini geni#letmeye vakitleri
la%aktr. &retim, zamandan da tasarru) sa&laya%ak, )izik (al#malarna ve yukarda
ba'setti&imiz karakteri geli#tirme gayesine da'a klaylkla bir vakit ayra%aktr. Bugnk
tari' !&retim y!ntemleri, bil'assa re)rm gerektiren bir durumdadr. Eari'in verdi&i derslere,
Alman milleti kadar mu'ta( durumda lan millet $ek azdr. 1akat 'emen #unu belirtelim ki,
tari'ten Alman milletinden da'a az isti)ade etmi# $ek az millet vardr. :&er siyaset gele%ek
tari'in knusu ise, bize tari'te kutulan #ey, siyasetimizin y!netimimiz tara)ndan ma'kTm
edilmesi demektir. Bugn kutulan tari' derslerinin yzde dksan gln(tr. 5kutulan
derslerden an%ak binde biri gen(lerin ka)asnda kalmaktadr, bu da birka( tari' ve birka(
isimden ibarettir. Mani byk ve !nemli lan 'atlar tamamen eksik kalmaktadr. L#ir esasn
te#kil eden ba#l%a )ikirler a(klanmamaktadr. =akalarn birbiri ardndan gelmesindeki derin
sebe$lerin rtaya (karlmas i#i !&ren%inin az (k geli#mi# zekUsna braklmaktadr. Bu
duruma kar# istenildi&i kadar isyan edilebilir. Bir t$lant srasnda $arlamenterlerin i( ve d#
siyaset 'akknda verdikleri nutuklar, bir $ar(a dikkatle kunsun, 'er #ey btn ($lakl& ile
rtaya (ka%aktr. "er 'alde bu siyaset(ilerin btn bir ksm, rtakul 'attU )akltelerde
$altlarm eskitmi#lerdr. L#te zaman, bu kimselerin tari'teki bilgilerinin yetersiz ldu&u
g!rlr. :&er bu siyaset(iler tari'i 'i( kumam# lsalard ve yalnz d&ru bir i(gdye sa'i$
bulunsalard, milletimiz i(in da'a 'ayrl lurlard.
Bil'assa tari' !&retiminde dgmalar 'a)i)letmek gereklidir. Eari' dersinde bu #ekil !&retimin
en byk )aydas vakalarn %ereyanna 'Ukim ve sebe$ lan kanunlar g!rebilme, se(me ve
iyiyi k!tden ayrma lmaldr. &retim yalnz bu i#le u&ra#rsa, 'er !&ren%inin !&renmi#
ldu&u #eylerden ilerde )aydalana%a& mit edilebilir. Hnk tari', ge(mi#te neler lu$
bitti&ini bilmek i(in kutulmaz. Eari' !&ren%inin gele%ekte, kendi milletinin 'ayatn
sa&lamak i(in tak$ ede bile%e&i ylu !&renmesi i(in !&retilir. :sas gaye budur. Eari', bir
gaye ye ula#ma vastalarndan biridir. Eari'in derin bir in%elenmesi mum kn ldu&u, belirli
tari'lerin tes$it edilmesine i'tiya( g!sterdi&i, (nk byk 'atalarn an%ak bu vakalarn
tari'leri ile (izilebildig iddiasna kalk#lmamaldr. Bu bilginlerin i#idir. Basit bir kimse bir
$r)es!rle e#it tutulamaz. Eari'in )erde, tari'i vakalar bildir mekten ba#ka bir 'izmeti yktur.
Bu bilgi, )erde milletini alUkada eden siyasi meseleler 'akknda bir )ikir edinme imkUnn
sa&layn (aktr. Eari' $r)es!r lmak isteyen da'a snra bu knuya kendi ni derin bir bi(imde
verebilir. Artk kimse tabii larak btn ay rmtyla, 'atta 'atta en !nemsiz laylarla da'i
me#gul la%aktr. Bugnk #ekliyle verilen tari' dersleri esasen bu tarz (al#maya yetmez.
Hnk bu #ekil e&itim, !&ren%i i(in (k geni# lurken, uzmanlar i(in de $ek dar kalmaktadr.
Irk( devletin g!revi, rk meselelerini !n $lUna alan bir dnya tari'inin titizlikle yazlmasna
nezaret etmektir.
Irk( devlet, genel kltr e&itimine en esasl nktalar i'tiva e+den bir #ekil vermelidir. Bu
e&itim !&ren%iye, da'a ileri gitmek, 'er'angi bir alanda i'tisas ya$abilme imkUnn sa&lamak
lmaldr. 1erdin genel bilgileri ve ana 'atlar kuyu$ !&renmesi yeterlidir. Bu e&itim )erdin
)ikri )aaliyetine temel te#kil ede%ektir. ;enel kltr btn ilimlerde zrunludur. zel kltr
ise, ki#inin se(imine brakla%aktr.
B!yle%e, $rgramlar 'a)i)letilmi# la%ak ve zamandan isti)ade edile%ektir, isti)ade edilen,
zaman, gen(lerin karakterlerinin terbiyesine, iradeyi kuvvetlendirmeye, karar verme
kabiliyetini geli#tirmeye ma'sus (al#malara 'ar%ana%aktr.
Curas a% bir ger(ektir ki, bugn kullarmzda verilen dersler, ilerde meslek bakmndan
gen(lerimize bir )ayda sa&lamamaktadr. Bu )aydasz e&itim ( kulda da devam etmektedir.
Hnk ( kulun 'er'angi birinden (km# kimseler bugn ayn i#te ve ayn mevkide, ayn
ba#ary g!sterememektedirler. ,emek ki, ilkkuldan snra rtakulu kumu# bir kimse
rtakuldaki zamann b#a 'ar%am# luyr. ;erekli lan #ey genel kltrdr. Bir dima&a
tklan !zel bilgiler bir de&er i)ade etmez. :&er !zel bilgiye i'tiya( varsa bu L'tiya( da bizim
rtakullarmzn verdikleri bilgi ile giderilemez. 5rtakullarmz, !zel bilgi vermek
bakmndan (k U%izdir.
Irk( devletin, bu yarm tedbirlere en ksa zamanda sn vermesi en !nemli g!revidir. Irk(
devlet tara)ndan e&itim alannda ya$lmas gerekli lan ikin%i de&i#iklik de #udurO Materyalist
devrimizin )arkl ve svrilmi# bir vas) da, e&itimde daima )aydal ilimlere d&ru e&ilim
g!stermesidir. Bu )aydal ilimler matematik, )izik, kimya ve di&erleridir. C$'esiz ki, gnlk
'ayatmzn i'tiya(lar tekni&in ve kimyann )aydal bilgiler ldu&unu a(k(a g!stermektedir.
1akat, bir milletin genel kltrnn 'emen daima bu ilimler zerine turtulmas (k te'likeli
lur. ,ikkat edile%ek 'usus #udurO Bu kltr daima bir ideali g!z !nnde tutmaldr. Eemel
Binsan 'aklanB lmaldr ve ilerde da'a da geli#tirile%ek lan meslek kltr i(in gerekli lan
ba#lang( nktalar sa&lanmaldr. Milletin 'ayat i(in teknik bilgilerden da'a gerekli lan
#eyler )eda edilmemelidir. Bil'assa tari' e&itimi i'mal edilmemeli, eski zamanlara ait
in%elemelere devam lunmaldr. Kma tari'i, byk 'atlar ile in%elene%ek lursa, zamanmz
ve gele%ek i(in iyi bir klavuzdur. :ski Munana ait medeniyet ideali de, daima btn gzelli&i
ile saklanmaldr.
Milletler arasndaki )arklar, nlar birle#tiren ve !nemi (k byk $lan Brk birli&iBni
g!rmekten bizi alkymamaldr. Bugn btn #iddeti ile 'km sren m%adelenin byk
'ede)leri vardr. Bir medeniyet kendi 'ayat u&runda sava#maktadr* Bu medeniyet de
binler%e yl devam etmi#tir ve "ellenisme'i, ;ermanisme'i (evrelemektedir.
;enel kltr ile meslek bilgileri arasnda gayet a(k larak bir )ark g!zetilmemelidir. Meslek
bilgileri gnmzde tek bir Man+mn'un 'izmetine girmektedir. ;enel kltr, da'a idealist
ma'iyeti ile meslek bilgilerine kar# bir merkez te#kil etmek i(in mu'a)aza edilmelidir.
4anayi ile teknik, ti%aret ile sanat, an%ak bir byk idealden yardm g!ren ve kuvvet alan milli
bir t$lulu&un, bu d!rt #eyin geli#mesi i(in gerekli lan ilk #artlarn sa&lanmas ile ileri
gidebilir. Bu #artlar ise maddeye ba&l ben%illi&e dayanmaz. Bu #artlar )eragatten memnun
lan bir )edakUrlk ru'una ba&ldrlar, bu bil'assa en k(k 'kmdarlar bile gayet adi ve
aklsz%a lsa da Eanr dere%esine (karmaktan ibaretti. Bu adi 'kmdarl&n (klu&u,
milletimizin !nemini asl de&eri ile takdir etmekten bizi alkyuyrdu, i#te bu durum da
'alkn Alman tari'i 'akknda an%ak $ek yetersiz bilgi sa'ibi lmas snu%unu d&urdu.
;er(ek milli #evk ve 'eye%an bu bi(imde meydana getirilemezdi. Bugnk e&itim sistemimiz
milletimizin tari'inden se(ilmi# g!ze (ar$tra%ak bir mevkiye (karmak ve nlar btn
Almanlarn m#terek mal ya$mak 'nerinden yksun bulunmaktadr. 5ysa, btn millet i(in
bu Bm#terek bilgiB, #evk ve 'eye%an milletin (%uklar arasnda (!zlmez bir ba& meydana
getire%ektir. Bugnk neslin nazar dikkatlerine, ger(ek byk adamlar birer ka'raman
larak arz etmek ylu bir trl bulunamam#tr. "erkesin dikkatini bu b yk ka'ramanlarn
zerlerine (evirmek ve b!yle%e tamamen Bikiyzl bir milli ru'B meydana getirmek imkUn
sa&lanamam#tr. &retimin mu'teli) dallarnda, gen(ler, milletimiz i(in i)ti'ar vesilesi lan
#eyleri tanmaktan uzak kalm#lardr. 5laylar s&uk bir #ekilde Lza'tan !teye gidilememi#,
snunda bu $arlak !rnekler anlatlmak ve !&retilmek suretiyle milli gurur kabartlamam#tr.
:&er b!yle ya$lsayd, bu 'arekete B#venizmB denile%ekti ve 'alk tara)ndan ra&bet
g!rmeye%ekti. "anedanla ilgili lan k(k burRuvazi vatan$erverli&i 'er nedense en yksek
milli kibir ve gururun semeresi lan ate#li i'tirastan da'a kabule #ayan ve da'a klay
g!rlyrdu. Birin%isi daima itaat etmeye 'azrd. ,i&eri ise bir gn 'kmetmek isteyebilirdi.
Mnar#iye ba&l vatan$erverlik, emektarlarn ve eskilerin katlmalar ile sn bulurdu. Milli
i'tiras bu yldan yrtmek zrdu. -illi i$tiras, safkan ata benzer. 8er$angi bir eeri kab&l
etmez. 5nlarn bu te'likeden (ekinmelerine #a#mamak lUzmdr. Bir gn sava# (ka%a&na,
bmbardman ve ze'irli gaz dalgalarnn vatan$erverli&in sa&laml&n snaya%a&na 'i( kimse
i'timal vermiyrdu. 1akat sava# (kt& zaman bu ate#li vatan$erverli&in de&i#ikli&inin
%ezasn )azlasyla (ektik. Artk insanlarda im$aratrlar ve krallar i(in !lmek kaygs
kalmam#t. Gaten sava#an bu insanlarn byk bir ksm da milletin ne ldu&unu bilmiyrdu,
inklU$ lduktan ve snunda mnar#iye ba&l vatan$erverlik ate#i kendi kendine s!nd&nden
bu yana, tari' e&itiminin gayesi, artk sade%e bilgi !&renmekten ibaret kald. Bu devletin
vatan$erver%e #evk ve 'eye%an i'tiya% yktu ve elde etmek istedi&i #eyi, 'i(bir zaman
kazanamaya%akt. Hnk, 'anedana ba&l vatan$erverlik, milliyet $rensibinin 'Ukim ldu&u
bir srada askere snuna kadar dayanmak kuvvetini veremezse, %um'uriyet(i #evk ve 'eye%an
da bu 'ususta U%iz kalr. "i( #$'e yk ki, B%um'uriyet u&rundaB $arlas, Alman milletini
d!rt bu(uk yl sava# alanlarnda tutamaya%aktr. Bu 'arika serab i%at edenler da'i, sava#
alanlarnda (k da'a az kalm#lardr.
;er(ek ise #udurO ,#manlarmz bu %um'uriyeti, kendisine yklenen vergileri !deme&e ve
arazi isteklerini daima imzalamaya 'azr bulundu&u i(in ra'at brakm#lardr. Bu 'ali ile
dnyann sevgisini kazanm#tr. Bu durum #u !rnekle gayet iyi anlatlrO "er zay) ma'lTk,
kendisinden isti)ade eden kimseler tara)ndan daima (etin karakterli bir kimseye ter%i' edilir.
1akat d#manlarmz tara)ndan bu 'kmet #ekline kar# g!s terilen sem$ati, 'kmetimizin
mutlak bir ma'kTmiyeti anlamna geliyrdu. Alman Ium'uriyeti seviliyr ve ya#amasna
msaade ediliyrdu. Hnk milletimizi esaret altnda tutabilmek i(in, Alman
Ium'uryeti'nden da'a iyi bir mtte)ik bulmak kabil de&ildir, i#te bundan dlay bu
mu'te#em /P0 eserin ya#amas i(in i( ve d# d#manlarmz ellerinden geleni ya$maktadrlar.
,laysyla nlar i(in milli lan 'er (e#it e&itim sisteminden vazge(ebilir. 1akat nlar bu
bayrak i(in kan d!kmek gerekse, sava# alanlarndan tav#anlar gibi ka(arlard.
Irk( devlet kendi 'ayat i(in byk bir m%adeleye giri#mek zrundadr. "ayatn ,avves
3lUn ile kurtaramaz. ,evlet ya#amak ve emniyetini sa&lamak i(in bir kenara itti&i #eylere
bugn i'tiya( duymaktadr. ,evletin ala%a& #ekil, besleye%e&i ru' ne kadar de gerli lursa ve
bu #ekil ile beslenen ru' stnlklerini ne kadar (k rtaya kyar ve is$at edebilirse,
devletin muarzlar ve mu'ali)leri de kadar (k la%aktr. L#te zaman devlet, en iyi
savunma ara(larn silU'larnda de&il, kendi milletinde bula%aktr. ,evleti saldrdan
kruya%ak #eyler, kalelerin su dldurulmu# 'endekleri lmaya%aktr. ,evleti, en ate#li
vatan$erverlik ve mteass$ bir milli #evk, #uur ve 'eye%anla dlu lar erkek ve kadnlarn
meydana getire%ekleri %anl duvar kruya%aktr.
:&itim knusu zerinde dikkatle durula%ak bir ba#ka 'usus da #udurO
&retim, rk( devlete milli gururu geli#tirmek imkUnm sa&lamaldr. Bu bakmdan btn
tari' !&retimi bu nktay dikkate alarak, medeniyetin genel tari'inden ba#lamaldr. Bir mu%it,
yalnz bir mu%it s)at ile byklk taslamamaldr. Milletin temsil%isi s)atyla (k da'a
byk g!rnmelidir. "er byk 'arekete kar# beslenen 'ayranlk, nu meydana getiren rkn
ba'tiyar (%u&u i(in gurur ve i)ti'ar 'aline d!n#melidir. Alman tari'inin en byk adlar
arasnda en nl lanlarn tes$it ederek, bu milli ki#ileri, bil'assa 'alkn g!z !nne sermeli
ve yklmaz bir milli duygunun direkleri durumuna gelmeleri i(in gen(li&in dikkatini bunlarn
zerine srarla (ekmelidir.
:&itim, bu 'ususlar dikkate alan bir sistem da'ilinde te#kilUta tabi tutulmaldr. ;en(li&in
e&itilmesi de bu #ekilde ya$lmaldr. Bu i#lem #ekilde ya$lmaldr ki, bir gen(, kulunu
bitirdikten snra ya rm bir bar#( veya yarm bir demkrat veya'ut bunlara benzer 'er'angi
bir yaratk lmamal, tam bir Alman larak yeti#melidir.
Bu milli 'issin, i#in ba#ndan itibaren samimi ve %iddi lmas ve sa'te bir g!steri#ten ibaret
kalmamas i(in gen(lere #u Btun( ilkeB bil'assa !&retilmelidir. Milletini seven bir kimse, bu
sevgisini an%ak milleti i(in g!ze almaya ve katlanmaya 'azr ldu&u )edakUrlk ve )eragatle
is$at edebilir. Malnz men)aati g!z !nnde tutan bir milli 'is, s!z knusu lamaz. Malnz,
ssyal sn)lar ku%aklayan bir nasynalizm de mev%ut de&ildir. B"urraa...B diye ba&rmak
'i(bir #ey i)ade etmez ve Bvatan$erverimB deme&e 'ak vermez. Btn milletin varl& ve
'alisli&ini krumak i(in asil ve i'tisas dere%esine varm# bir d#n%e de gereklidir. Bir
kimsenin, milleti ile i)ti'ar edebilmesi i(in, kimse milletin sn)larndan utanmamaldr.
1akat milletin yars se)il , bir 'ayat sryrsa ve birtakm endi#eler i(inde ise veya'ut
a'lUk(a d#+t kn bulunuyrsa, kimse b!yle bir milletin )erdi lmaktan i)ti'ar duyamaz.
An%ak bir millet btn )ertleri ile, sa&lam bir dima&a sa'i$ lursa, millete da'il lmak 'er
vatanda#ta milli gurur vesilesi labilir. 1akat bu yksek gurur ve i)ti'ar kayna&n, an%ak
milletin bykl&n anlayabilen bir kimse duyabilir ve sezebilir, $ ;en(lerin kal$lerine
nasynalizm ile ssyal adalet 'issinin sa+l mimi bir sentezi yerle#tirilmelidir, N#te zaman,
birle#mi# bir a#k, m#terek bir gurur, i)ti'ar ve $restiRle dlu bulunan ve 'i(bir zaman
yklamaya%ak ve sarslamaya%ak lan bir vatanda#lar t$lulu&u meydana gele%ektir.
;nmzde #venizmin 'alka telkin etti&i krku, nun a%iz lu#unun bir delilidir.
Cvenizmde ta#kn ve se(kin 'i(bir enerRi mev%ut de&ildir. "attU 'attU #venizm i(in b!yle,
bir enerRi, sk% bir #eydir. Artk kader nu byk g!revler ya$maya (a&r maya%aktvr. Hnk
dnyada meydana gelmi# lan btn de&i#ikliklerin 'areketlerini sa&layan zemberek, taassu$
dlu ve 'atta isterik i'tiraslardr. :&er bu 'areketi sa&laya%ak zemberek sessizli&e ve asayi#e
ba&l burRuva meziyetlerinden ibaret lsa idi, dnyay altst eden de&i#ikliklerin 'i(biri
meydana gelmezdi.
Bugn, dnyamzn radikal bir devrim ylunda ldu&u rtadadr. Btn mesele bu radikal
devrimin insanl&n stn rklar grubu i(in mi, yksa Bebedi Ma'udi men)aatiB i(in mi
meydana gele%e&ini anlamak ve kestirebilmektedir. Irk( devlet, gen(li&i uygun bir surette
e&iterek, rkn bekasn sa&lamaya (al#maldr. Irk, bu zr ve kesin imti'ana dayanabilmek
i(in daima yeti#mi# ve 'azr bir 'alde tutulmaldr. Cu unutulmamaldr ki, za)er bu yla ilk
!n%e giren millete gle%ektir.
Irk( devlet, kendi eline teslim edilen gen(li&in kalbine Brk ru'unuB ve Brk 'issiniB
skabildi&i gn !&retmen ve e&itim%i larak, stne d#en g!revi yerine getirmi# ve en byk
gayelerinden birine ula#m# demektir. "i(bir gen(, kann 'alisli&ini ve bunun milletimizin
bekas i(in gerekli ve zaruri ldu&unu tam manasyla anlamadan kuldan (kmamaldr. B!yle
'areket edildi&i takdirde ilk byk #art sa&lanm# lur. Irkn bekas, milletimizin temeli
demektir. Bu temel de, da'a snra medeniyetin geli#mesini sa&laya%ak, en byk unsurdur.
Bugn, btn bu )e%i )elUketin sebebi anla#lmad& takdirde, genel bi(imde #ikUyet etti&imiz
'usus meydana gelir. Mani, biz yine gele%ekte Bmedeniyetin gbresiB larak kalrz. Bu
kelimeyi burRuvazinin g!r# tarznn verdi&i dar ve basit manUs ile kullanmyrum.
BurRuvazi, bir rkda#mzn kaybn, an%ak bir 'em#e'risinin kayb larak telUkki eder. :&er
biz daima ba#ka rklarla birle#meye devam edersek, rklar medeniyet alannda yksek bir
nktaya (karm#, )akat biz ula#m# ldu&umuz #a'ikadan ebediyen d#m# luruz.
-i'ayet, e&itim rk 'ususundaki kesin mkemmeliyetini askerlik 'izmetinde temin
edebile%ektir. Bu 'izmet zaman, 'er Alman'a verilen nrmal e&itimin en sn a#amas
saylmaldr. Irk( devlette )izik ve )ikri e&itim sistemi ne kadar !nemli lursa lsun, bir
se(kin zmrenin te#ekkl bu devlet i(inde esasl bir rl ynar. Bugn ise, bu nktada akla
nasl gelirse !yle 'areket edilmektedir. ;enellikle, yksek bir e&itim g!ren veya byk bir
mevki sa'ibi lan anne ve babann (%uklar da yksek ta'sil g!rmeye lUyk addlunuyr. Bu
arada #a'si istidat meselesi da'a snra dikkate alnyr. 5ysa, k(k ve basit bir k!yl
(%u&u, yksek bir ssyal mevkie sa'i$ lan bir ailenin (%u&undan (k da'a stn kabiliyete
malik bulunabilir. "attU bu misalimizdeki k!yl (%u&unun genel bilgisi, burRuva (%u&unun
bilgisinden (k da'a a#a& labilir. BurRuva (%u&unun bu stnl&, tabii istidatlar ile ilgili
de&ildir. Bu gibilerin stnlkleri, da'a geli#mi# ve mdern ta'sil sayesinde ve devaml bir
#ekilde aldklar inti'alarn tamamnn (klu&undandr. :n stn yetenek lerle dnanm#
k(k k!yl (%u&u ilk yllardan itibaren b!yle bir (evre i(inde yeti#mi# lsayd, )ikri
melekeleri de $ek tabii bamba#ka
lurdu.
4anat alannda, yalnz !&renmek s!z knusu de&ildir. "er #ey da'a (%uk dnyaya geldi&i
zaman, nda gizli ve sakl bir 'alde mev%uttur. Bu Eanr vergisi, tabii istidatlarn
geli#tirilmesi nis$etinde da'a da (k artabilir. Ana ile babann mevkilerinin ve servetlerinin
bu 'ususta 'i( rl yktur. Mani de'U ssyal durumda, 'attU servetle ilgili de&ildir. :n byk
ve en nl sanatkUrlarn, )akir ailelerden yeti#mi# lmalar ender bir #ey de&ildir. K(k k!yl
(%uklarnn (&u, nl birer dU'i lmu#tur.
1ikri 'ayatn tamam zerinde bu (e#it !rneklerin lumlu etki ya$mam# lmalar, gnmzn
mu'akeme kabiliyeti le'inde $ek esasl bir delil saylamaz.
Bugn sanat alannda inkUr kabul etmez iddiamzn artk tatbiki ilimler i(in de d&ru lmad&
s!ylenmektedir. "i( #$'e yk ki
[ bir adama e&itim ylu ile lduk(a mekanik bir 'areket verilebilir. E$k, usta bir 'ayvan
e&itim%isinin itaatli bir k!$e&e tasavvur edilemeye%ek birtakm mari)etler ya$may !&retmesi
gibi... 1akat bu e&itim usul 'ayvan, zekUsn kullanmak yluyla kendisine !&retilenleri
ya$maya y!neltememektedir. Bu durum, insan i(in de ayndr. Bir adamn !zel istidatlarna
'i( !nem vermeden, na baz ilmi alanda usta lma ve mari)etler ya$ma yetene&i
kazandrabilir. 1akat bu kimsenin 'areket bi(imi, t$k, k!$ekte ldu&u gibi, sade%e mi+
'anikidir ve )ikri )aaliyetten yksundur.
Belirli bir )ikri e&itim sayesinde, rta bir kimsenin ka)asna vasatn stnde birtakm bilgi
dldurmak mmkndr. 1akat bu, %ansz bir ilimden ibarettir. "attU 'er #ey dikkUte alnrsa,
bunun snu(suz bir #ey ldu&u anla#lr. Bu e&itim snunda, !yle bir kim+
*
se meydana (kmaktadr ki, bu kimseye %anl bir diksiyner denebilir. 5ysa bu kimseler,
zr durumlarda veya seri karar verilmesi gereken 'allerde $ek U%iz kalrlar. Bu #ekilde
e&itilen kimseye, ilerde kar#la#abile%e&i 'er 'al ve #artta, 'attU en basit 'ususlarda da'i, ne
#ekilde mukabelede buluna%a&n !&retmek gerekir, i#te b!yle bir kimse, kendi enerRi ve
kuvveti ile insanl&n geli#mesine yardm etmekten U%iz kalr.
"ayvan terbiyesi tarz ile ta'sil edilmi# lan b!yle bir mekanik ilim, bir kimseyi ya$sa ya$sa,
zamanmzda ldu&u ve kullanld& gibi, devlet vazi)elerini g!rmeye msait memur 'aline
getirebilir.
Bir milleti meydana getiren )ertler arasnda, gnlk 'ayatta ve 'er alanda gerekli lan
yetene&e sa'i$ kimseleri bulmak mmkn ve tabiidir. Ki#inin yetene&i, aslnda %ansz bir
maddeden ibaret lan #eye ne kadar (k 'ayat verme&e kadir lursa, bilginin de&eri de
kadar byk lur. i%atlar, yetenek ile bilginin birle#mesinden meydana gelen eserlerdir.
MeselU, ara sra gazetelerde bir zen%inin resmi yaynlanr. Bu zen%i, 'er'angi bir alanda
byk bir ba#ar g!stermi#tir. MeselU, avukat veya $r)es!r veya'ut ba#rl ynayan bir akt!r
lmu#tur. Bizim a$tal burRuvalarmz bu 'ayvani e&itimin yeti#tirmesine 'ay ran 'ayran
baktklar ve mdern $edagRinin elde etti&i snu(lara sayg besledikleri srada kurnaz
Ma'udi, 'alkn zi'nine skmak istedi&i, millete a#lamay tasarlad& insanlarn e#itli&i
nazariyesini d& rulaya%ak yeni bir delil /P0 bulur. H!kmekte lan bu burRuva sn) bu suretle
akla kar# i#lenen gna'n zerre kadar )arkna varmaz. Kayna& itibariyle yar maymun lan
bir yarat&, bir avukat la%ak diye 'ayvani bir e&itime tabi tutmak bir deliliktir. Hnk, bir
tara)ta medeniyet ya$abile%ek vas)a sa'i$ rkn milynlar%a mensubu, kendilerine lUyk
lmayan bir durumda srkleni$ dururken ve en s tn kabiliyetlere sa'i$ insanlar $rletarya
batakl& i(inde b&ulur larken, "tantlar liberal meslek sa'ibi ya$maya msait bir 'ale
getirmek i(in 'ayvan e&itimi usullerine ba#vurmak, Eanr'nm iradesine kar# byk gna'
i#lemek demektir. Hnk bu e&itim, bir k! $e&i terbiyeden )arkszdr. Ayn gayret ve ayn
i'timam, zekU ile d nanml lan rklara ayrlsa idi, rkn temsil%ilerinden 'er'angi biri de
ayn snu(lar elde etmekte bin kere da'a )azla bir kabiliyet g!sterebilirdi. Bu tezimiz
ta'amml edilmez bir #ey larak vas)lan drlrsa da #imdiki durum da ayn dere%ede
ta'amml edilmez bu #eydir. Bugn yksek !&retim ya$a%ak bir kimsenin istidatl lu$
lmad& ara#trlmamaktadr. "er yl yetenekten tamamen yksun yz binler%e kimse, yksek
bir kltr almaya msta'ak saylmakta dr. te yandan Eanr tara)ndan kabiliyetli larak
dnyaya salveril mis lan yz binler%e insan b!yle bir !&retimden yksun brakl maktadr,
i#te bu yzden insanda sabr ve ta'amml kalmamakta dr. Milletimizin bundan dlay
kaybetti&i #ey, 'esaba s&drlamaz. :&er sn n ylda, !nemli i%atlarn says !zellikle Kuzey
Amerika'da artt ise, bunun sebebi a(ktr. Kuzey Amerika'da a#a& tabakalardan yeti#mi#
kimseler, Alla' vergileri ile ykl lmak #art ile, rada Av+ru$a'dakinden (k da'a klay bir
#ekilde yksek !&renim ya$mak imkUnn bulmu#lardr. Eek sebe$ budur.
Meni yeni i%atlar meydana getirmek, sade%e 'a)zaya st ste bilgi y&makla mmkn lmaz.
Bu bilgileri tabii istidatlarn rtaya (karmas gereklidir. L#te bu 'ususa bizde 'i( de&er
verilmemi#tir. Malnz%a kulda alnan iyi bir numara duruma 'Ukim lmaktadr.
Burada da rk( devletin e&itim sistemine mda'alesi gereklidir. Irk( devlet, ssyal sn),
bugne kadar kulland& n)uz ve (er(eve etki 'akkna sa'i$ bir durumda tutmakla g!revli
de&ildir. Irk( devletin g!revi, t$lulu&u meydana getirenler arasnda Bka)aBlar aramak,
bulmak ve devlet, memuriyetlerim, rtbe ve mevkileri nlara vermektir. Mksa i#i yalnz
ilkkullarda (%uklara kuma yazma !&retmek de&ildir. Irk( devlete bu 'ususta d#en ikin%i
bir g!rev de, kabiliyet sa'i$lerini, kendilerine uygun lan yla y!nlendirmektedir. Bizim
devletimiz bil'assa bu g!revi en yksek i#, larak kabul etmelidir. Irk( devlet, memleketteki
yksek !&retim messeselerinin ka$larn, men#eleri ne lursa lsun, kabiliyetli ve lumlu
bilgi sa'ibi kimselerin tamamna a(maldr. Bu durum, (k !nemli ve gereklidir. Keza, !l
ilmin temsil%ileri lan bir ssyal sn)n i(inden milletin dU'i liderleri an%ak bu #ekilde rtaya
(kar.
Irk( devletin bu 'ususta tedbirler almasn gerektire%ek ba#ka bir sebe$ da'a vardr. Bizde,
B)ikri mu'itlerB ka$al ve ta# gibi kalm#lardr. Bundan dlay a#a& sn)larla ba&lantlar
yktur. 4nra bu (evreleri meydana getirenler, 'alk t$luluklarna %an ve 'areket veren )ikir
ve 'islere tamamen yaban% kalm#lardr. Bundan dlay, artk 'alkn $siklRisini
anlayamazlar. "alka kar# tamamen yaban% kalrlar. 1ikri %e$'esi yksek lan bu sn)larda,
gerekli lan irade kuvveti de yktur.
Biz Almanlarn ilmi kltrleri tam lmu#tur. 1akat bu 'al, bizi bir karar vermek
kabiliyetinden yksun bir duruma getirmi#tir. MeselU devlet adamlarmz )ikri kabiliyetleri ile
ne kadar (k $arlam#+larsa da )iili 'areketleri ile de kadar basit ve !nemsiz kalm#lardr.
,nya sava# /burada BBirin%i ,nya 4ava#B kastedilmektedir0 sra snda, siyasi 'azrlklar
ve teknik bakmdan %i'azla#mak, yetersiz lmu#tur. Bunun sebebi, biz Almanlar idare eden
devlet adamlarnn ve liderlerin, $ek az kltrl lmalar de&ildi. BilUkis, devlet adamlar ve
liderler, )azla kltr, bilgi ve zekU ile tklm tklm dlu idiler. 1akat, Bsa&lam bir i(gdBden
yksundular. "er trl enerRi ve %retten uzak kalm# kimselerdi. Eam Kei%''n #ans!lyesi bir
)ilz) ve i#e yaramaz bir adam ldu&u srada, milletimizin 'ayat s!z knusu lan bir
kavgaya atlmann gerekmesi krkun( bir kader te#kil etti. :&er bir Bet'mann "llvveg'in
yerine lider larak da'a enerRik bir 'alk adamna sa'i$ bulunsaydk a#a&lanan ;renadi+ye
askerinin asil kan b# yere akmaya%akt. Ayr%a liderlerimizin sade%e m)rit ve )ikir%ilikten
ibaret bulunan yksek !&renimleri, Kasm I'tilUli'ni ya$an rezil kimselerin en iyi mtte)iki
ldu. Bu aydnlar, kendi iradelerine teslim edilen milli 'azineyi 'arekete getiremediler.
BilUkis, ay$lana%ak bir #ekilde, bu milli 'azineyi saklayarak, ba#kalarnn za)eri i(in gerekli
lan #artlar 'azrladlar.
Bu 'ususlarda Katlik Kilisesi !rnek lmu# ve mdel g!revi g!rm#tr. 3a$azlarn bekUr
lu#lar, ru'ban 'eyetini kendi yeleri arasndan t$lamaya lanak brakmad& i(in, devaml
larak 'alktan yeni yeni yeler almaya zrlad. Bir(k kimse bu knuda bekUr lu#un !nemini
takdir edemiyrdu. "albuki bu eski messesenin inanlmaz %anll&nn kayna& bundan ileri
geliyrdu. Hnk kilise, adamlarnn byk rdusunu devaml larak 'alkn en a#a& sn)+
lar arasndan se(ti&i takdirde, yalnz 'alkn 'islerini yakndan bilen i(gds ile bir ba&lant
kurmakla kalmaz, ayn zamanda 'alkta mev%ut bulunan %anllk ve enerRiyi de din adamlarnn
#a'snda t$lard. Bu byk messesenin 'ayret veri%i gen(li&i, )ikri uysall& ve (elik gibi
sa&lam lan iradesi sade%e bundan ileri gelir.
Irk( devletin uygulaya%a& !&retim usulnde kltrl sn)larn, a#a& sn)lardan gelen yeni
kan $aylan ile devaml bir #ekilde yenile#melerine dikkat edilmelidir. Irk( devlet, 'alkn
tamamnn arasndan Eanr tara)ndan verilen en iyi vergilerle dnanml lan insan
malzemesini (eki$ almak ve nlar btn bir milletin stnde kullanmak zere, byk bir
itina ile kl krk yarar%asma ayklamakla vazi)elidir. ,evletin ve devlet makamlarnn mev%ut
lu#larnn sebebi, baz ssyal sn)lara gelir kayna& sa&lamak de&ildir. ,evletin g!revi,
kendine d#en i#leri g!rmektir. 1akat bu g!rev an%ak devletin bu i#leri ya$abile%ek iktidar ve
enerRisine sa'i$ kimseleri bir sistem dairesinde yeti#tirmesi ile labilir ve 'ede)e varlr. Bu
vazetti&imiz ilke yalnz, kamu 'izmetleri i(in de&ildir, ayn zamanda millete verilmesi
gereken a'lUki y!n i(erir.
Bir milletin bykl& #u $lUnn tam manasyla uygulanmasnn snu%udur, insan )aaliyetinin
'er alannda Ben kabiliyetli dima&larB yeti#tirmek ve nlar t$lulu&un 'izmetinde
bulundurmak #arttr. :&er )ikri kabiliyetler e#it lan iki millet birbiri ile raki$ bir 'ale gele%ek
lursa, zaman en stn kabiliyetlerle dnanm# lan kimselerin, genel ve a'lUki alanda
idareyi ellerinde bulundurduklar millet gali$ gele%ektir. "kmeti baz sn)lar i(in bir
yemlikten ibaret bulunan, 'alkn kabiliyetlerine !nem verilmeyen millet ise, ma&lu$ la%aktr.
C$'esiz, b!yle bir sla' 'areketine giri#mek #imdiki %emiyetimiz i(in imkUnsz g!rnr. Bize
itiraz makamnda #!yle dene%ektirO BMksek bir memurunun sevgili &lundan, Udi bir i#(i
lmas istenemez. Hnk ana ve babas i#(i lan bir ba#ka gen(, yksek memurun &luna
kyasla i#(i lmaya da'a (k msaittirB. Bu itiraz, #imdi el i#lerinin de&eri 'akknda beslenen
)ikir bakmndan 'akl labilir. Bundan dlay, rk( devlet (al#ma )ikrini takdir i(in btn
btn ba#ka bir ilkeden 'areket etmelidir. Irk( devlet giri#e%e&i terbiye i#ine asrlar%a zaman
ayrmas gerekse da'i, bedenen (al#may 'akir g!rmekten ibaret lan 'akszl&a der'al sn
vermelidir. Irk( devlet, )erdin (al#mas 'akknda i#in trne g!re de&il, meydana getirdi&i
maddenin key)iyet ve %insine g!re 'km vermeyi ilke larak ele almaldr. 4atr 'esab yaz
yazan en a$tal yazarn sade%e kalemi ile (al#t&ndan dlay, en zeki ve i#inde i'tisas sa'ibi
lmu# teknisyen bir i#(iden (k da'a de&erli g!rld& #u devirde, bizim bu $rensibimiz
imkUnsz sanlr. Bu yanl# 'km, e#yann niteli&inden meydana gelmemektedir. Bu eskiden
mev%ut lmayan bir e&itimin suni bir meyvesidir ve bugn 'UlU i(inde bulundu&umuz tabiatn
'ilU)na, zamanmzn materyalist (!k#ne s)at te#kil eden genel laylardan biridir.
"er (al#mann de&eri, !z itibariyle ikidir. Bunlardan biri BmaddiB di&eri de BidealBdir.
Maddi de&er bir (al#mann t$lumsal 'ayat i(in 'aiz labile%e&i !neme ba&ldr. "er'angi bir
mesainin meydana getire%e&i 'asla dan, d&rudan d&ruya veya dlaysyla )aydalanabile%ek
vatanda# says ne kadar (k lursa, mesainin maddi kymeti de kadar (k e'emmiyetli
lur. Bunun takdirinin en a(k i)adesi ki#inin (al#masna kar#lk ald& %rettir. Bir de maddi
kymete kar#lk, Bideal bir kymetB mev%uttur, ideal kymet mesainin rtaya kydu&u
'aslatn maddi bakmdan takdir edilmi# !nemine ba&l lmay$, 'addizatnda lzumuna
tUbidir. MeselU bir i%adn, maddi )aydasnn, bir i#(inin gnlk i#inin rtaya kydu&u
)aydadan stn ldu&u a#ikUrdr. 1akat, ayn dere%ede a(ktr ki, i#(i tara)ndan t$lulu&a
ya$lan 'akir 'izmetler de, bir i%adn t$lulu&a getirdi&i ve g!ze (ar$an 'izmetleri kadar
gereklidir. Maddi bakmdan, t$luluk i(in bir )erdin (al#masnn temsil etti&i kymet arasnda
bir )ark g!zetilebir ve bu )ark da %ret nis$eti ile i)ade lunabilir. An%ak ideal bakmdan me+
sai ya$an kimselerden 'er birinin meslekleri ne lursa lsun, mmkn ldu&u kadar,
ya$tklar i# mkemmel bir #ekilde ayn $lUn zerinde t$lanmaldr. Bir kimsenin kymeti,
ald& %rete g!re takdir edilmelidir.
4a&duyunun 'Ukim ldu&u devlette, ki#ide iktidar ve yetene&ine uygun bir (al#ma bi(imi
ta'sis etmek, ya da de&i#ik yeteneklere sa'i$ lanlara kendilerini bekleyen i#lere uya%ak bir
e&itim #ekli uygulamak gereklidir.
iktidar ve yetenek, eitimin bir "r"n" deildir. ktidar ve yetenek, ki!ide fikri bir $alde
b&l&n&r. 6an 7anrnn bir l"tf" ve i$sandr. )inaenaley$ iktidar yetenee sa$i# olmak bir
meziyet te!kil etmez., ,emek luyr ki, burRuvazinin, genellikle (al#ma kymeti 'akknda
verdi&i 'km bir dere%eye kadar )erde zrla yklenilmi# gibi lan i#in ma'iyetine istinat
ettirilemez. Hnk, bu i# kimsenin d&u#una ve buna g!re ald& terbiyeye ba&ldr. Bu
terbiye ve bir kimsenin kymetinin takdiri t$lulu&un kimseye verdi&i i#i, #a'sn i)a edi#
tarzna istinat etmelidir. Keza, )erdin g!sterdi&i )aaliyet, 'ayatn temin etmenin vastasdr.
Ayn zamanda )ert, de&erini geli#tirmeye ve #a'siyetini asille#tirmeye devam etmelidir, N#te
)ert bu i#i an%ak, kendi kltr t$lulu&unun (er(evesi da'ilinde i%ra edebilir. Bu )aaliyet de
zaruri larak bir devlet temeli zerine istinat etmek me%buriyetindedir.
1ert, bu temeli devam ettirmeye 'izmette bulunmal ve i#tirak etmelidir. Eabiat, bu 'izmet ve
i#tirakin #eklini tayin eder. Bir )erdin vazi)esi, milletinden ald& #eyi kendi (abas ve kendi
namuslulu&u ile yine milletine iadedir. Bu #ekilde 'areket eden en byk takdire ve en byk
saygya lUyk lur. Ki#iye verilen maddi %ret nun (al#masnn t$luluk i(in rtaya (kard&
)aydaya tekabl edebilir. (akat, Bideal %retB tabiatn )erde verdi&i ve t$lulu&un tamamen
geli#tirdi&i kabiliyetleri milletinin 'izmetine ta'sis eden 'er #a'sn kazanmak isteye%e&i sayg
ve takdir lmaldr, N#te zaman, iyi bir i#(i lmakta 'i%a$ duyulmasna ma'al yktur. "emen
#unu belirtelim ki, Eanr'mn zamann ve 'alkn gnlk ekme&ini (alan kabiliyetsiz bir memur
lmak (k ay$tr. B!yle lun%a ilke y!nnden ya$amaya%a& bir i#in, U%iz kimseye
verilmemesi $ek d&aldr.
4!z knusu lan )aaliyete benzeyen bir (al#ma, bir kimsenin, di&er vatanda#larla birlikte
t$lumun 'ayatna katlma 'akk lu$ lmad&n tes$it etmek i(in tek !l( te#kil eder.
,evrimiz kendi kendini ta'ri$ ediyr. ,evlete geneli y y!ntemi skuluyr, 'aklarn e#it
klu&una dair bir sr budala%a lU)lar s!ylenmektedir. 1akat btn bu s!ylenenlerin neye
istinat ettirile%e&i, btn bunlar sa(malayanlar tara)ndan bir trl bulunamyr. Maddi %ret
bir kimsenin kymetinin i)adesi addedilerek, mev%ut labile%ek en asil e#itlik k!knden
yklmaktadr. Keza e#itli&in temeli, )erdin kymetine g!re ta'min ve takdir edilmi#
(al#masnn snu%u de&ildir ve lamaz. Bu an%ak 'er vatanda#n !zel g!revlerini ne bi(imde
ya$t& dikkate alnm#sa imkUn da'iline girer, i#te bunun i(indir ki, bir kimsenin kymeti
'akknda bir 'km verilmesi istenildi&i ve )ert i(timai e'emmiyetinin bizzat msebbibi
ldu&u zaman, kendi kabiliyetlerinin temsil etti&i tesad) $ay, bir kenara itilmi# labilir,
Nnsan gru$larnn birbirlerine kar# lan kymetlerinin, an%ak kendilerini mu'teli) i(timai
sn)lara ayran %ret nis$etine g!re takdir edildikleri bir devirde, yukarda s!ylenen ilkelere
akl erdirilemez. "atta, i(inden vurulmu# yaral ve (rk bir devri tedavi etmek isteyen bir
adam, !n%e )enal&n sebebini te#'is etmek %esaretine sa'i$ lmaldr.
-asynal 4syalist 'areketin ilk i#i btn k(k, minik burRuvalarn ba#lar zerinden
ge(erek ve 'alk t$luluklarndan kuvvet alarak, Byeni bir dnya telakkisiB ylunda m%adele
etmeye kabiliyetli btn BenerRileriB bir araya t$lamak ve tanzim etmek lmaldr. ;enellikle
maddi de&erle ideal de&eri birbirinden ayrt etmek zr la%aktr. Maddi mesaiye az de&er
veriliyrsa, biz* mu'ali)lerimizin, i#(ilerin az %ret almalarndan dlay bu 'alin ileri geldi&i
#eklindeki bir iddiasyla kar#la#a%a&z. Bu arada, %retlerin azalmasnn 'erkesin medeniyetin
nimetlerinden isti)ade etti&i 'issesinin eksilmesine sebe$ te#kil etti&i de iddia luna%aktr.
"atta 'atta, bu sn)n, insanlarn a'lUk ve kltrne zarar verdi&i, kltrn nun asl lan
)aaliyeti ile 'i(bir alUkas lmad&, maddi (al#mann telkin etti&i krkunun sebebi bu ldu&u,
sebe$ larak da da'a az %ret ald&, i#(inin kltr dere%esinin az %ret almasndan dlay d#+
t& ve btn bunlarn i#(inin da'a az takdir ve 'rmete msta'ak addedilmesini i%a$
ettirdi&i ileri srle%ektir.
Belki bu itirazlarda d&ru lan 'ususlar vardr. Bundan dlaydr ki, gele%ekte %retlerin
nis$eti arasndaki 'issedile%ek )arklardan ka(nlmasna lzum g!rle%ektir. Bu #ekilde
(al#mann ma'sTl azala%ak denemez, insanlarn )ikri melekelerini geli#tirmeye sevk ede%ek
yegUne d#n%e yksek %retlerden ibaret ise, bu bir devir aley'inde en a%kl (!k#
i#aretlerinden birini te#kil eder.
Bu d#n%e bugne kadar bu dnyada daimi larak geli$ ge(mi# lsayd, insanlk 'i(bir
zaman ilme ve medeniyete br(lu ldu&u bu $a'a bi(ilmez nimetlerden )aydalanamazd.
Hnk en byk i%atlar, en byk ke#i)ler, ilimlere en derin bir #ekilde yenilikler getiren
(al#malar ve medeniyetin en mu'te#em abideleri maddi kUr $e#inde k#mann dnyaya ve
insanl&a getirdi&i 'ediyeler de&ildir. Eam tersine btn bunlar meydana geldi ise bunlarn
sebe$leri neti%e alndktan snra sa'i$lerinin servet tara)ndan ba'#edilen maddi saadette
g!zleri lmay#lardr.
BAltnn btn 'ayata tamamen ve !zellikle 'Ukim bulunmas kabildir. 1akat bir gn gele%ek
ki insanlar da'a asil #eylere sayg ve 'rmetle ba&lana%aklardr.
"areketimizin g!re%e&i i#lerden biri de da'a bugnden itibaren )erdin ya#amak i(in mu'ta(
ldu&u #eyi bula%a& ve ala%a& zamann meydana gele%e&ini mRdelemektir. Bu arada
insann, yalnz maddi 'ususlar i(in ya#amad& $rensibini de mu'a)aza etmemiz lzumludur.
Bir gn bu ilke kendi i)adesini, %retlerin adaletli bir dzen ve tanzimi key)iyetinde
bula%aktr.
"i( #$'e yk ki, %retlerin dere%e dere%e tanzim ve tertibi, namuslu i#(ilerin en 'akirine,
'alk t$lulu&una mensu$ bir )ert ve bir insan lmas nedeniyle 'akk lan #ere)li ve itibarl bir
'ayat ya+Camak imkUnn sa&laya%aktr. A% 'akikat, bizim )eti' 'areketimize $ek (k
engeller (kara%aktr. 1akat i#te bundan dlaydr ki, insan sn ama%a d&ru yrme&e
te#ebbs etmelidir. Ba#arszlklar, insanlar te#ebbslerinden vazge(irmemelidir. Keza, bazen
'ata ya$tklar i(in ma'kemeler kaldrlamaz ve 'er zaman 'astalk lur diye, 'ekimler 'i(bir
zaman kaba'atli g!rlemez.
Bir idealin kymetini, 'ede) tutmaktan (ekinilmelidir. Bugn bu 'ususa %esaretsizlik
g!stere%ek bir kimseye, vaktiyle askerlik ya$m#sa !yle bir 'adise 'atrlata%a&m ki, bu 'atra
ka'ramanl& bir ideal tara)ndan il'am edilmi# bir 'areket lu$ 'areketin sebeb+
., nin idealden ne kadar kuvvet ald& gayet a(k bir #ekilde belli la+
* (aktr, Binsanlar kendilerini !lme atyrlard. Bu 'areketlerinin sebebi gnlk ekmekleri
de&ildi. =atan a#k i(in !lme k#uyrlard. lmeleri vatann bykl&ne ettikleri inan(tan
dlay idi. 4ava#ta
', (ekinmeden !lmn ku%a&na atlmann sebebi, milletin #ere) ve namusu s!z knusu
edildi&i i(indi. An%ak Alman milleti bu ideali terk ederek, inklUbn verdi&i maddi saadet
vaatlerine ka$ld&, trbasn
l ele almak i(in silU'n brakt& zaman, dnya %ennetine gire%ek yerde, btn dnyann
ta'rik etti&i ve btn dnyann )elUketinden meydana gelmi# %ennetle %e'ennem aras bir yere
g!mld.B
Bundan dlaydr ki, realist %um'uriyet 'esa$larna dalm# kimselerin yersiz iddialarna,
idealist bir Kei%''n yksele%e&ine lan inan( kar# (kmaldr.
BLM 6?
,evlet ad verilen siyas te#ekkl, bugn yanl# larak iki trl insan tanmaktadr. Bunlar,
vatanda#lar ve yaban%lardr. =atanda# grubuna da'il lanlar, d&u#lar itibariyle ya'ut bir
natralizasyn kU&d dlaysyla sivil 'ukuka sa'i$ lan kimselerdir.
Maban%lar grubuna da'il lanlar da, ayn 'aklara sa'i$tirler. Bu iki sabit gru$ arasnda,
memleketin sa&na sluna da&lm#, ":+LMAEL54 denilen kimseler bulunmaktadr.
Bugn 'UlU, bu gruba da'il lanlar mev%ut devletlerden birine mensu$ lmak #ere)inden
ma'rum bulunan ve neti%ede 'i(bir yerde sivil 'ukuka malik lmayan kimselerdir. Bu 'aklara
sa'i$ labilmek i(in, 'er #eyden evvel bir devletin 'udutlar da'ilinde dnyaya gelmek #arttr.
Bu 'ususta rk ve rk bakmndan akrabalk bir rl ynamaz. :skiden bir Almann
'imayesindeki t$raklarda ya#ayan ve #imdi Almanya'da turan bir zen%inin dnyaya
getire%e&i bir (%uk bir BAlman =atanda#B la%aktr. Ayn #ekilde 'er Ma'udi, A)rikal,
Asyal veya'ut Avru$a'nn di&er milletlerinden birinin (%u&u ba#ka 'er'angi bir muameleye
lzum kalmadan, Alman vatanda# kabul edilebilir.
Bir de, d&um yeri itibariyle ba'#edilen BnaturalizasynBdan ba#ka, snradan meydana
getirilen bir BnatralizasynB mev%uttur. Bunun i(in de meselU aday, 'rsz lmamaldr.
Aday, siyasi bakmdan da ma'zurlu bulunmamaldr. ,a'a d&rusu siyas bakmdan zararsz
bir a$tal lmaldr. Fzun lU)n ksas, vatanda# la%a& devleti ianesine mu'ta( lmamaldr.
Bizim realist devrimizde bunun manas yeni vatanna nakdi birtakm )edUkUrlklar getirmesi
demek tir. "attU vatanda# namzedi BUlU bir mkelle) labile%ek ise, bu vas) nun i(in gayet
)aydal ve lumlu bir meziyet te#kil eder, Bnatu+ralizasynBu (k da'a klay elde etmesini
sa&lar.
Btn bu i#lerde rk meselesinin 'i(bir rl yktur ve nedense nazar itibaren alnmaz. Bir
devlete da'il lmak i(in vatanda#lk 'akkm kazanmak ylunda g!sterilen gayret, meselU bir
kulbe kabul edilmek i(in taki$ edilmesi i%a$ eden 'att 'areketten )arkszdr. =atanda#
namzedi dilek(esini verir. Bu dilek(e in%elenir. 4nunda vatanda# adaynn 'akknda lumlu
y kullanlr. 4nra bir gn dilek(e sa'ibine, Bvatanda#B ldu&una dair bir i'barname tebli&
edilir. Bu varaka, vatanda# namzedine $ek miza' bir #ekilde sunulur. 5 zamana kadar bir
IA:K: lan vatanda# namzedine Bi#te bu vesikaya istinaden bundan b!yle ALMA-4I-IGB
denir.
Bu tlsml de&nek darbesini devlet reisi ya$maktadr. Bir ilU'n i%radan a%iz kala%a& bu
de&i#iklik, bir memur tara)ndan bir anda ya$verilmektedir. 4e)il bir 4lav, bir kalem
ynatlmasyla 'akiki /P0 BAlmanBa (evrilmektedir.
Bu yeni Alman vatanda#nn 'angi rka mensu$ ldu&u tetkikine e'emmiyet verilmedi&i gibi,
s''i vaziyetinin de ne ldu&unu anlamak za'metine katlanlmaz. Bu kimse, )renginin
ta'ribatna u&ram# lsun, bu 'i( m'im de&ildir. Meter ki, mal bakmdan bir yk veya siyasi
kanaatleri itibaryla byk bir te'like te#kil etmesin, Bu durumda lan bir kimse, mdern bir
devlette bir vatanda# s)atyla kabul g!rebilir.
i#e devlet adn ta#yan bu siyasi te#ekkller, da'a snra stesinden gelemedikleri, alt
edemedikleri bu ze'irleri kendi bedenlerine, kendi istekleriyle bu bi(imde zerk ederler.
Bir vatanda#, bir yaban%dan ayran 'usus, vatanda#n 'er trl kamu vazi)elerine serbest(e
girebilmesi, askerlik 'izmetini ya$mas, se(imlere )aal veya yalnz%a se(men larak
katlabilmesidr. Bunlar birer imtiyazdr. Hnk )erdi 'ukuk ve #a'si 'rriyetler mevzuunda,
yaban% lanlar da ayn 'aklardan )aydalanrlar. "atta, yaban%larn bu 'aklardan
yararlanmalar (k zaman da'a etkili bir kruma bi(imini alr. Bugn BAlman
Ium'uriyetiBndeki vaziyet i#te budur.
Bugn, (a&mzda devletin rln anlam#, devlet g!r#n gayet iyi biliyrum. 1akat, bizim
mev%ut kanunlarmz kadar mantk tan uzak, 'atta bu kadar sa(ma ve (lgn%a bir #ey
bulabilmek kadar zr bir i# yktur.
Bugn, (a&mzda devletin rln anlam#, devlet telUkkiden bir #eyler ka$abilmi# tek bir
memleket vardr. Bu memleket, $ek tabii bizim mdel Alman Ium'uriyetimiz de&ildir.
Buras Amerika Birle#ik ,evletleri'dir. Amerika Birle#ik ,evletleri, 'i( lmazsa ksmen,
devlet me)'umunu anlayabilmi#tir. Bu devlet s''atleri bzuk lan g!(menlerin, kendi
memleketine girmelerine msaade etmemektedir. Amerika Birle#ik ,evletleri baz rklara
mensu$ lanlar BnaturalizasynB 'akkndan ma'rum brakmakla, devletin rk( telUkkisine
bir $ar(a lsun yakla#maktadr.
Irk( devlet n)usunu ( ksma ayrr. Bu ksmlar #!yledirO
60 =atanda#lar.
A0 ,evlet tebaalar
<0 Maban%lar.
,evlet tebaalar ksmna mensu$ lanlar BressrtissantB larak da tavsi) edilebilirler. :sas
larak, d&um an%ak BressrtissantB vas)n ba'#eder. Bir kimseye bu vas), tek ba#na bir
kamu 'izmetine girebilmek, siyasi )aaliyete, meselU se(me veya se(ilmeye katlmak 'akkn
'i(bir zaman vermez. "er BressrtissantB i(in, rkn ve milletini d&ru ve a(k bir #ekilde
beyan etmek #arttr. "er zaman BressrtissantB vas)ndan %ayarak, n)usu kendi milletinden
lan memlekette vatanda# lmak, BressrtissantB ksmna da'il lan 'erkesin #a'si arzusuna
ba&ldr, i#te bir yaban%yla bir BressrtissantB arasndaki tek )ark, ilkinin di&er bir devlet
tebaas lmasndan ibarettir
Alman milletine da'il lan 'er Bgen( ressrtissantBm, 'er Alman gen%inin g!rmekle mkelle)
ldu&u ta'sil ve terbiye devresinden tamamen ge(mesi gereklidir. Bu bi(imde Bgen(
ressrtissantB kendim, t$lulu&un rkn idrak etmi#, milli ru' ile dlu bir yesi 'aline
getire%ek ta'sil ve terbiyeye byun e&mi# lur. Bu yllardan ge(tikten snra Bgen(
ressrtissantB )iziki (al#malarna ait lan 'ususlarda devletin btn emirlerini yerine getirir.
,a'a snra rduya alnr. 5rdu tara)ndan verilen terbiye Bgenel terbiyeBdir. Bu terbiye, btn
Almanlara verilen ve nlarn 'er birini, rdu i(inde )izik ve )ikri kabiliyetleri itibariyle,
muva))ak la%aklar mevkilere 'azrlar, i#te Bvatanda#B unvan ve bu unvann ba'#etti&i
'aklar, an%ak s''ati yerinde, sa&lam ya$l, #!'reti lumlu, a'lUk dzgn lan kim #eye,
askerlik vazi)esini de ya$tktan snra, $arlak bir #ekilde lt)e+dile%ektir.
B!yle bir kimseye bu 'ususta verile%ek berat, 'ayatnn en kymetli bir vesikas la%aktr. Bu
kymetli berat kimseye btn vatanda#lk 'aklarn kullanmasna ve bu unvana ba&l btn
imtiyazlardan isti)ade etmesine imkUn vere%ektir.
=atanda#lk beratnn verilmesi, aleni bir 'ak la%aktr. Meni vatanda#, t$lulu&a ve devlete
sadk kala%a&na dair yemin ede%ektir. Bu berat, t$lulu&un btn yelerini birle#tiren bir
rabta rl ynar. MUni, (e#itli i(timai sn)lar ayran 'ende&i dldurur. Curas 'i(bir zaman
unutulmamaldrO -amussuz, a'lUksz ve #a'siyetsiz bir kimse, Udi, %ani, memleketine
kasteden katil ve bunun gibiler 'er zaman vatanda#lktan, yUni bu byk #ere)ten yksun
braklr. 5 zaman bu kimseler Bressrtissant'lar dere%esine inerler. Mama)i', 'emen #unu da
belirtelim ki, rk bakmndan Alman lu$, 'ayatn (al#arak kazanyrsa, gen( kadna
Bvatanda#lk 'akkB ba'is lunur.
BLM 6>
-asynal 4syalist Irk( ,evlet'in, en esasl ve en byk gayesi, devletin temeli lanlarn
terbiye, ta'sil ve mu'a)azasndan ibaret lmamal ve ayn zamanda da rkn unsurlarn sade%e
rk unsuru lduklarndan dlay te#vik, terbiye ve tatbiki 'ayat i(in 'azrlamakla
yetinmemelidir. -asynal 4syalist Irk( ,evlet'in te#kilUtn bu i# ile a'enkli bir 'ale
getirmesi de (k lzumludur, insanlarn ky metlerini, mensu$ lduklar rklarna g!re takdir
etmek ve snunda Marksstlerin BBir kimse di&er bir kimseye aittir.B ylundaki d#n (elerine
sava# a($, bu m%adeleyi sn neti%elerine kadar devam ettirmek lUzmdr. Irkn e'emmiyetini
kabul etmek, rk $rensibini btn uluslararasl& ile teslim etmek, mantken )erdin kendine
'as kymetini de g!z !nnde tutmay i%a$ ettirir. -asl ki, insanlara da 'il lduklar rklara
g!re ayr ayr kymet veriliyrsa, t$luluk i(in deki kimselere de, ayn #ekilde muamele etmek
lUzm' dr. Ee#ek kllerindeki kan ayndr. An%ak, ayrntda bin trl in%e )arkla i'tiva
ederler. Bu aksiynu kabul etmek, !n%e birtakm in%eliklere giri#meden, t$luluk i(inde
yksek diye tannan unsurlar te#vik et mek ve bunlarn saylarn (&altmak lUzmdr. Bu
klaydr. Keza 'emen 'emen mekanik bir bi(imde vazge(ilmi# ve (!zmlenmi# tir.
;er(ekten, kalabalk i(inde byk bir de&ere sa'i$ Bka)a'lan tes$it etmek ve di&erlerinden
ayrmaktan, bil'assa millet i(in en )aydal lan kimseyi bulmak da'a zrdur. Kymet ve
e'liyetlerin tes$iti, artk bu mekanik vastalarla meydana gelmez. "er gn, de vaml bir gayret
sar) etmeden, bunu i)a etme&e imkUn yktur.
Ktle 'alindeki demkratik )ikri bir kenara iterek bu dnyay en iyi millete, yUni yksek
kimselere vermeye e&ilimli lan bir dktrinin, mantken bu milletin i(inde ayn aristkratik
ilke 'areketlerini uyandrmas ve emir ile kumanday, n)uz ve tesiri en iyi Bka+)a'lara vermesi
gerekir. Bu dktrin, ekseriyet )ikrini temel larak almaz. 5, #a'siyet zerine bina kurar.
Bugn -asynal 4syalist Irk( ,evlet'in, di&er devletlere kar# servet ve )ukaralk arasnda
da'a adil bir denge temini suretiyle a#a& sn)lara da'a geni# bir 'ak tanmas ya'ut iyi
$ayla#trlm# %ret kabul etmekle da'a stn bir iktisadi te#kilUta sa'i$ lmas gibi, sade%e
maddi bir )arktan ba#ka 'emen 'emen 'i(bir )ark ve stnlk g!stermemesi lUzm gele%e&ini
zanneden bir kimse, (k gerilerde kalm# bir adamdr ve bizim dktrinimiz 'akknda zerre
kadar bir )ikre sa'i$ de&ildir. Bu ba'setti&imiz #eylerin 'i(biri bir devamllk veya byklk
vas) ta#maz. Gaten, bu kadar sat'i ve basit bir vas)a sa'i$ bir slU'at 'areketi ile yetinen bir
millet, milletler arasndaki m%adelelerde za)ere ula#abilmesi i(in u)a%k da'i lsa bir #ansa
sa'i$ de&ildir. :sasen i)a etti&i mukaddes vazi)ede, insa)a uyan bir e#it(ilik a(sndan
ya$la%ak slU'attan ba#ka bir #ey tasavvur edemeyen bir B'areketB, bir (evreyi esasl bir
#ekilde slU' etmek s!z knusu ldu&u zaman, artk tesir kabiliyetine ve kudretine sa'i$
lamaz. Bu B'areketBin btn uygulamas, snunda yzeysel #eylere !zg kalr ve 'alk bugn
mustari$ ldu&umuz zaa)lara kar# /(k istek duymasna kar#lk0 za)eri sa&laya%ak te#kilUt
kuramaz, insan da'a iyi anlamak i(in, kltrn geli#mesine ait men#elere ve 'akiki sebe$lere
tekrar bir g!z atmak )aydal la%aktr, insan, 'ayvandan ayran ilk 'usus, insann i%ada d&ru
att& ilk admdr. Bu 'amle ba#lang(ta 'ayat m%adelesini da'a ra'at ve klay ya'ut sade%e
mmkn 'ale getire%ek 'ile ve kurnazlklarn bulunmasndan ibaret kalm#tr. ;ayet ilkel lan
bu i%atlar insann 'issini a(k larak rtaya kyamaz. Hnk, gele%ek nesillerin nazarlarnda
ve ilk insanla 'er gnk insann nazarnda bu i%atlar an%ak m#terek zekUnn teza'rleri gibi
g!rnr.
insan, 'ayvann g!zlemlenebile%e&i yUni sezebile%e&i 'ile ve kurnazlklar 'ayvanlarn
kazanlm# vakalar gibi kabul eder. Bu 'adiselerin esas sebe$lerini tes$it edemedi&i i(in,
bunlara i(gdye dayanan usuller vas)n takmakla yetinir.
"albuki, bizim vakamzda bu Bi(gdB kelimesinin 'i(bir mUnU s ykture"er kim %anllar
e'lile#tiren bir geli#meye inanrsa nlarn )aaliyetlerinin btn #ekil ve teza'rlerinin daima
#imdiki #ekil altnda mev%ut lmad&n teslim etmek zrundadr. Belirli bir kimse ilk 'areketi
ya$t ve da'a snra bu 'areket bir(k kimse tara)ndan tek rar ve taklit edildi. -eti%ede bu
'areket insanlarn 'er birinin #uuru altna girdi ve artk bir i(gd gibi kendini g!sterme&e
ba#lad.
Bu mekanizma insanda da'a klaylkla anla#lr ve kabul edilir "ayvanlara kar# m%adelede
ilk 'ile ve kurnazlklar 'i( #$'e edilmesin ki, ba#lang(ta !zellikle kabiliyetli kimselerin i#i
lmu#tur. Ca'siyet burada da, mu'akkak ki kararlarn ve i%raatn temelini te#kil etmi#tir.
4nra bu karar ve i%raat btn bir insanlk tara)ndan is$ata ve #a'ide lzum kalmaya%ak
#ekilde kabul edildi. Bugn bizim i(in btn strateRinin esasn te#kil eden baz a(k askeri
ilkeler de, ba#lang(ta zrunlu larak, azim ve karara sa'i$ bir Bka)aBda tasavvur edilmi#lerdi.
An%ak aradan seneler, binler%e sene ge(tikten snra, kamu tara)ndan kabulne #a'it i%a$
ettirmeye%ek bir a(klkla kabul lundu."er insan zamanla birin%i bulu#a bir ikin%isini ekledi,
veya ilk bulu#unu geli#tirdi. Bir e#yay, bir yarat& kendi 'izmetinde kullanmay !&rendi. 5
zaman, insann asil yarat% )aaliyeti, bugn de g!zlemledi&imiz #ekilde kendini g!sterme&e
ba#lad. Mntulmu# ta#n kullanlmas, va'#i 'ayvanlarn e'lile#tirilmesi, ate#in ke#)edilmesi
vs. gibi i%atlarn 'er biri ve zamanmzda bizi 'ayret i(inde brakan btn i%atlara ula#n%aya
kadar ya$lan 'areketler, esasnda a(k bir #ekilde )erdin yarat% (al#masna ili#kindir. Bu
bulu#lar ne kadar yeni, ne kadar m'im veya ne kadar (k 'ayret veri%i bir vas)a sa'i$ iseler,
btn bu bulu#larn )erdin yarat% mesaisine taallTk etti&i 'akikati de da'a a#ikUr larak
g!zmze (ar$ar, i#te bundan dlay kesin esaslara dayanarak biliyruz ki, (evremizdeki
bulu#larn tamam tek ba#larna )ertlerin yarat% kuvvetlerinin ve d&u#tan gelen yeteneklerin
snu%udur. Btn bu bulu#lar neti%ede insan, 'ayvann stne (karr ve kati bir #ekilde
insan 'ayvandan ayrr.
Eari'ten evvelki zamanlarn rman i(inde yasayan insanna 'ayatn krumak imkUnm veren
kurnazlk bugn 'UlU en 'arika ilmi za)er #ekli altnda, insanlara 'ayatlar byun%a yardm%
lmaktadr. =e insanlara gele%ekteki m%adeleleri i(in zr'lar ya$mak imkUnn temin
etmektedir. insann btn emel ve d#n%eleri, btn i%atlar bu dnya Wzerinde
ya#ayan insanlarn m%adelelerini klayla#trr. "atta, bir adn, bir ke#)in veya byk bir ilmi
mtalUann tatbiki )aydasnn %r'al anla#lmas bile, insann di&er %anllarn stne (kmasna
ardma lur ve insan 'er bakmdan bu dnyada 'Ukim bir ma'lTk ya$a%ak dere%ede takviye
ve ta'kim eder.
Btn i%atlarn mn)erit birer yarat% kudretin neti%esi ldu&u g!rlr. Bu mstakil )ertler
ister kendileri arzulam# lsunlar, ister Lrzulamam# lsunlar, bir nktaya kadar insanl&n
velinimetidirler. Bu gibi kimselerin 'areketleri, milynlar%a insann eline 'ayat
I m%adelelerini klayla#tra%ak bir(k vastalar vermektedir. ;n+Klzdeki medeniyetin
ba#lang%nda, daima birtakm mu%itlerin Ra'siyederini g!rmekteyiz. Bu mu%itler lumlu
'areketleri ile bir+Lirlerini tamamlarlar ve kar#lkl larak birbirlerini ta'dit ederler. lIatlarn
ve ke#i)lerin ger(ekle#meleri ve tatbiki surette uygulamaya ta#lamalar zamannda da,
tamamen bu b!yledir. Hnk a(klama slalarnn tamam, i%at srununa ve bundan dlay
ki#iye ili#kin+lir.
-i'ayet 'er trl !l(den uzak bulunan, )akat snraki 'er tr+ll teknik i%adn #artm
meydana getiren sade%e yaradl#a ili#kin (a+I li#ma, kendine !zg #a'siyetin snu%u gibi
g!rnr.
Meydana getiren kuvvet, t$luluk de&ildir. Ee#kilUt kuran ya 2da d#nen (&unluk de&ildir,
daima 'er yerde, tek ba#na ki#idir.
Bir t$luluk sade%e, bu yarat% kuvvetlerin (al#malarn en lyksek dere%eye ykseltti&i ve
bu (al#malar t$lulu&un men)aati+W)te uygun bir #ekilde tanzim etti&i zaman, Biyi bir
te#kilUtaB sa'i$ )%g!rnr, ister maddi aleme, ister manevi aleme ait lsun, bir bulu# )i%in en
(k de&erli lan #ey, !n%e mu%idin #a'sdr. Bir t$lulu+I gn te#kilUt i(indeki en byk ve en
yksek vazi)esi, te#kilUttan 'f[ kamunun men)aatine uygun bir #ekilde )aydalanmaktr.
"akikatte ise, te#kilUt bizzat bu $rensibin uygulamasn bir an F(in bile g!zden ve akldan
uzak tutmamaldr. An%ak bu #ekilde,
6
te#kilUt, makine%ili&in )elUketlerinden kurtula%ak ve
%anl bir rgan i 'aline gele%ektir. Ee#kilUt, iyi Bka)a'lar t$lulu&un stne (karmak ve
t$lulu&u da bu Bka)a'larn emirleri altna kymak e&ilimini r+taya (karmaldr.
Ee#kilUt, insanl&n nail ldu&u lt)n 'i(bir zaman ktleden gelmedi&ini, yarat%
dima&lardan (kt&m bilmeli ve rkn 'akiki velinimetlerinin nlar ldu&unu kendine ilke
edinmelidir. Ayn zamanda te#kilUt bu ilkeyle 'areket etmelidir. Ee#kilUtn bu se(kin #a'slara
'Ukim bir n)uz ve tesir ederek, 'areket ve n)uzlarn klayla#trmas, kamunun
men)aatinedir. Hnk bu genel men)aatleri, 'i( #$'e yk ki ne a$tallarn veya e'liyetsiz
lanlarn 'Ukimiyeti ne 'alk t$luluklarnn (&unlu&u temin ede%ektir. Mutlaka yksek
kabiliyetlere sa'i$ kimseler i#leri ele almaldrlar .
Btktidarl Ka)aB aranmas, da'a !n%e de s!yledi&imiz gibi 'ayat m%adelesinin 'a#in
seleksiynuyla meydana gelir. Bir(&u $ar(alanr ve yk lur. B!yle%e i#te e'il
lmadklarn g!sterirler. 4nunda se(kin s)atyla se(ilenlerin ve di&erlerinden ayrlanlarn
say%a $ek az lduklar g!rlr. Ee)ekkr, gzel sanatlar ve iktisat Uleminde bu seleksiyn i#i
'UlU bugn kendini g!stermektedir. 1akat, bugn iktisat Uleminde BiKEl,AKLI KA1ABy
se(me uygulamas birtakm a&r ykler altnda kalmaktadr.
,evletin idaresi ve askeri te#kilUtn #ekillendirdi&i kudret de bu ki#ilik )ikrinin ayn dere%ede
egemenli&i altndadr. Bunu 'er yerde, astlar zerinde mutlak trite, liderlere kar# tam
mesuliyet #ekliyle g!rmek mmkndr. Malnz siyasi 'ayat, bu tabii ekseninden bugn
tamamen kurtulmu#tur. Btn medeniyet )erdin yarat% )aaliyetinin neti%esidir. "albuki
ekseriyet $rensibi 'er 'kmetin !zellikle en yksek aklllarnda bulunmakta ve radan da
yava# yava# memleketin btn 'ayatm ze'irlemektedir.
:sas itibaryla, Ma'udili&in yk% tesirini kendisi kabul etmi# lan milletlerde, #a'siyetin
n)uzunu ykmak ve yerine ktlenin n)uzunu ikame etmek i(in devaml bir #ekilde g!sterilen
gayretlen bilmek ve anlamak lUzmdr. stn rklardaki ya$%lk $rensibi, yerini Ma'udilerin
yk%lk $rensibine terk etmektedir. Ma'udiler, milletlerin ve rklarn bzulma mayalar
lmaktadr. Bir ba#ka i)adeyle Ma'udiler, medeniyeti (!kntye srklemektedir.
Marksizm'e gelin%e, bu dktrin Ma'udi'nin medeniyet sa'asnda btn )aaliyet #ekilleri
i(inden #a'siyetin stnl&n 'ari( brakarak, yerine adedin stnl&n getirmek i(in
g!sterdi&i gayreti temsil eder. 4iyasal bakmdan $arlamenter bi(im bu dktrine kar#lk gelir.
Kmnn en k(k '%resinden uygarl&n dru&una kadar, 'er yanda bu $arlament
bi(iminin u&ursuz etkileri g!rlr. iktisadi sa'ada sendikalist ta'riklere yl a(lmaktadr. Bu
sendi+kalist ta'riklerin i#(ilerin men)aatlerine la%a& d#nlemez. Malnz, uluslararas
Ma'udili&in yk% emelleri bu ta'riklerden )aydalanr.
iktisadi 'areket, #a'siyet $rensibinden ne kadar uzakla#trlrsa ve iktisadi 'areketin )aaliyeti
t$lulu&un n)uz ve tesirine teslim edilirse, eknmik 'areketin yarat%lk niteli&i de kadar
zay)lar. -eti%ede ka(nlmas imkUnsz bir (!k# arz eder.
He#itli mesleklerdeki dan#ma brlarnn 'e$si kullandklar kimselerin men)aatlerini
'akikaten taki$ ede%ekleri yerde, bizzat retim zerinde bir n)uz ve tesir ya$maya
(al#rlarsa, ayn yk% gayeye bilmeyerek 'izmet etmi# lurlar. Bunun neti%esi #u lur. Bu
'areketten genel retim ve bu surette )ert zarar g!rr.
Keza, bir milletin mensu$larnn i'tiya(lar, kU&t zerinde s!zle ve nazariyatla tatmin
edilemez. E$lulu&un genel (al#mas neti%esinde, )erdin men)aatlerine 'izmet ede%ek lan
nimetlerin 'er gn 'erkesin 'issesine d#en miktarnn (&altlmas ile bir milletin
mensu$larnn i'tiya(lar giderebilinir.
Mesele, Marksizm'in t$luluklar 'akkndaki nazariyesine dayanarak, #imdiki iktisadiyatn
vazi)esini ele al$, bu iktisadiyatn devaml lu$ lmaya%a&n mnaka#a etmek de&ildir.
Kald ki, bu $rensibin d&ru veya yanl# ldu&u 'akkndaki mnaka#a, bugn mev%ut durumu
gele%ekte y!netmeye e'il ldu&unu is$at etmesiyle (!zmlenemez. Cayet, bir uygarlk
yaratmaya e'il ldu&unu is$at ederse, an%ak zaman srun (!zmlenmi# lur.
Bu )aaliyetin ba#aryla mnasebeti ne lursa lsun, bu ba#ar, Marksizm'in miras brakt& #eyi
'i(bir zaman kendi ilkelerini uygulama suretiyle meydana getiremeye%e&i ylundaki lumlu
iddiamz ve lumlu 'adiseler kar#snda e'emmiyetli bir durum arz etmez. Hnk, Marksizm
)iiliyatta bunun a(k delilini bizzat vermi#tir.
Marksizm i#te bundan dlay ksa bir zaman snra B#a'siyetB $rensibine byun e&mi#tir. Bu
durum Marksizm'in kendi te#kilUtnn bu teriden azade kalamaya%a&n a(k(a
g!stermektedir. Bunlar Brk( )else)eBnin en esasl eylemleridir.
:&er, bugn -asynal 4syalist "areket yukarda iza' etti&imiz esasl knunun !nemini
tesad)en kavramam# lsayd ve mev%ut vaziyeti az (k de&i#tirerek Marksistlerin i#ine
gelen #ekilde (&unlu&un egemenli&i sistemini kabul etseydi, snu(ta Marksistlerle ayn
$aralele d#e%ek ve b!yle%e birbirlerine raki$ iki siyasi lu#umdan ibaret kala%aklard.
"areketimizin t$lumsal $rgram, #a'siyeti bir kenara iti$ ve yerine (&unlu&u kymay ilke
edinse idi, i#te zaman B-asynal 4syalizmB de mev%ut burRuva $artileri gibi Marksizm
ze'ri ile ze'irlenmi# bir 'alde la%akt. Irk( devlet btn bu iktisadi ve siyasi (evreleri
$arlamenter (&unluk ilkesinden, yani t$lulu&un vere%e&i karardan tamamen kurtarmaldr.
Bunun yerine, 'i(bir kayt ve #arta ba&l lmadan, BbireyinBin 'ukukunu kymaldr. Btn bu
anlattklarmzdan (kan snu( ve dnyay te'dit eden Marksizm'e kar# alna%ak tedbir #udurO
:n 6@A anayasa ve en g"zel devlet k&r&l&!&, to#l&l&&n en se%kin &ns&rlarna re$berin
*nemini, .mir ve $.kim olann n"f&z&n& tabii bir !ekilde temin edecek olan siyasi te!kil.t
!eklidir, iktisad sa$ada kabiliyetli olan kimseler ifa edecekleri i!lerin ba!larna y&kardan
ya#lan atamalarla getirilemezler. )& yetenekli kimseler dikkatleri kendi "zerlerine
%ekmelidirler.
Ea'sil, en basit dkkUnda (al#rken en muazzam te#ebbse gelin%eye kadar 'er kademede
temin edilirO Malnz, )ertler B'ayat imti'anlarB ge(irmekte devam ederler.
4iyasi liderlerin de, bir gn i(inde kalabalk arasnda bulunamaya%aklar a#ikUrdr. 1evkalUde
kabiliyete sa'i$ lanlar, basit insanlar gibi ayn kaidelere ba&l de&ildirler.
,evletin btn te#kilUtnda BkmnB te#kil eden en k(k '%reden, btn bir memleketin
en yksek mertebesine varn%aya kadar B#a'siyet $rensibiB esas alnmaldr.
:skiden 3rusya rdusunu, Alman milletinin 'ayran kalman bir rgan 'aline getiren ilkenin
temelini bu siyasi sistem te#kil etmi#tir. "er liderin, emrindeki kimseler zerinde tam bir t+
riteBsi ve stlerine kar! da tam bir Bsrumlulu&uB lmaldr.
Bugn da'i $arlamentlar denen esna) l%alarndan vazge(ilmez. Malnz bu $arlamentlarn
btn mzakereleri birer dan#ma ma'iyetindedir. 3arlamentlar esasta lzumludur. Hnk
!yle bir (evre meydana getirirler ki, bugn kendilerine byk srumluluklar verile%ek lan
liderler, bu $arlamentlarda yava# yava# terbiye g!rerek $i#erler.
BLM 6D
Btn bu s!ylediklerimizden snra #u tablyu (izebilirizO Irk( devlet, kmnden, Kei%''n
'kmetine varn%aya kadar, ekseriyet ylu ile bir #eye karar verebile%ek 'i(bir temsili
t$lulu&a gerek g!stermeye%ektir. Irk( devletin yalnz dan#ma ma'iyetinde 'eyetleri
la%aktr. Bu dan#ma 'eyetleri, devaml bir #ekilde, liderin yannda la%ak ve g!revlerini
liderlerden ala%aklardr. "atta, baz 'allerde ve baz sa'alarda tam srumluluk rtaya
(ka%aktr. Bu durum esna) birliklerinin ba#kanlar i(in de daima b!yle lmu#tur, i#te bu
benzerlik bu ylda yrmeye 'ak verdiren sebe$lerden biridir.
Irk( devlet, !zel knular 'akknda, meselU iktisadi knularda yeti#meleri ve g!stere%ekleri
)aaliyetleri itibariyle tamamen e'liyetsiz lan kimselerden )ikir ve !neri almaya%aktr. ,emek
ki, rk( devlet temsili 'eyetlerini, siyasi me%lisler ve kr$rati) kanunlar diye iki ksma
ayra%aktr.
Bu iki ksmn elbirli&iyle ve rtakla#a (al#abilmesinin snu%a varr 'Ule gelmesi i(in,
bunlarn stnde devaml bir #ekilde se(imle gelmi# bir 'eyet buluna%ak ve bu iki ksm i(in
stat kna%aktr.
-e me%lislerde, ne de senatlarda 'i(bir vakit y verilmeye%ektir. Bu 'eyetler, (al#ma
rganlardr. "i(bir vakit By makineleriB de&ildirler. Bu iki 'eyetin yeleri dan#ma
ma'iyetinde ya sa'i$tirler, )akat karar almak mevzuunda 'i(bir yetkileri yktur. Bu karar
verme yetki ve 'akk yalnz lidere aittir. 4rumlulu&u lider rtaya kymaktadr.
Bizim $arlamenter mesuliyetsizlik devrimiz bizi, mutlak s rumluluk ve mutlak triteden
kurulu lan bir se(kin #e)ler grubu te#kil etmeye zrlamaktadr.
i#te bu #ekilde devletin anayasas, iktisat ve medeniyet sa'asnda azametini br(lu ldu&u
#a'siyet ilkesi ile a'enkli bir 'ale getirile%ektir.
Bu g!r#leri ger(ekle#tirmek lana&na gelin%e, tari' bize #unu g!stermektedir ki,
$arlamentlarn (&unluk tara)ndan karar verilmesi ylundaki ilkeleri dnyaya (k eski
tari'lerden, da'a a(k i)ade edelim, ezelden beri 'Ukim lmam#tr. Eam aksine, tari'te ekse+
riyet usulne gayet ksa devrelerde rastlanr. Eari' ise, bu devrelerin daima milletleri =e
devletlerin 'ara$ lduklar zamanlara tesad) etti&ini a(k(a yazmaktadr.
Bu anlatt&m kuramsal tedbirlerin, devletin yalnz anayasasna sa'i$ lmakla kalmayarak,
yasama )aaliyetini de ilgilendire%e&ine ve 'erkesi btn resmi 'ayatnda etkileye%e&ine
i'timal verilmelidir.
Bizim ya$mak istedi&imiz b!yle bir inklU$ 'areketi, an%ak bu )ikirlerle y&rulmu# ve i(inde
gele%ekteki rk( devletin (ekirde&ini ta#yan bir $artinin )aaliyeti ile meydana gele%ektir.
Bundan dlaydr ki -asynal 4syalist 3arti btn bu )ikirlerle y&rulmu# bir duruma
gelmelidir.
Bu duruma gelmesi devlete sade%e emirler vermesi i(in de&il, devlete kendi te#kilUtl 'eyetini
temin ede%ek lan da'ili te#kilUtm ameli i%raata d&ru (evirmesi bakmndan da lzumludur.
BLM 6@
Irk( ,evlet, 'ayatnn lzumlu #artlar bilinmekle eyleme ge(i+I rilemez. Irk( bir devletin
nasl la%a&n bilmek de yeterli de&ildir. !n%e, rk( devleti meydana getirmek
gerekmektedir.
"er #eyden !n%e, bugnk durumlaryla devletten )aydalanan $artilerin bu durumlarnda bir
de&i#iklik ya$malarna te#ebbs etmeleri ve bu adi tavr ve 'areketlerini kendiliklerinden
de&i#tirmeleri beklenemez. Kald ki bu $artileri idare edenler daima Ma'udi+lerdir ve
Ma'udiler la%aktr. "ede) ldu&umuz lumsuz de&i#iklik e&er !nlenemezse bir gn Ma'udi,
milletleri eze%ek ve nlarn e)endisi la%aktr. Krkaklk, tembellik ya da a'maklk yznden
yk ve 'ara$ lmaya sn srat k#an milynlar%a Alman burRuvas ve $rleteri kar#snda
taki$ Udi gayeyi gayet iyi idrak eden Ma'udi, bu Udi gayeye ula#mak i(in ylunda 'i(bir
mukavemete tesad) etmeden ilerlemektedir. Ma'udi tara)ndan sevk ve idare edilen bir siyasi
$arti Ma'udi men)aatlerinden ba#ka bir #ey i(in m%adele etmez. Bu men)aatlerin ise stn
rklarn esasl emelleri ile rtak bir tara) yktur. :&er rk( devlet, ideal sa'asndan, realite
sa'asna nakledilmek isteniyrsa, 'er #eyden !n%e, kamu 'ayatnn mev%ut btn kuvvetleri
'ari%inde, b!yle bir ideal u&runda kavgay g!ze almak iradesine ve vastasna sa'i$ yeni bir
$arti aramaldr. Hnk burada, 'akikaten bir kavga ba'is mevzuudur.
Eari'in rtaya kydu&u bir 'akikat vardrO :n byk zrluk, yeni bir vaziyet meydana
getirmek de&il, na yeri serbest bulundurabilmektir.
Batl )ikirlerle men)aatler birle#in%e bu vaziyet kar#snda mevki alyrlar, 'er trl (areye
ba#vurarak, kendilerinin 'esa$larna uygun d#meyen veya nlar te'dit eden bir )ikrin
za)erini yasaklamaya kalkyrlar. Bundan dlaydr ki, bizim 'areketimizin m%a'itleri, btn
lumlu zevk ve 'eye%anna ra&men !n%e mev%ut lan vaziyetten kurtulmak i(in lumsuz bir
m%adeleye atlmaldrlar.
Meni ilkeli gen( ve asil dktrin, 'er ne kadar na'# g!rnrse de, ba#lang(ta mer'amet
g!stermeden ele#tiri silU'n kullanmaldr. Bugn, s!zmna rk( lanlarn 'er vesile ile
lumsuz bir ele#tiriye giri#mekten (ekindiklerini ve btn )aaliyetlerini ya$% bir i#e
'asrettiklerini tekrar tekrar s!ylemelerine tank luyruz. Bu da b!ylelerinin tari'i
knulardaki g!r#lerinin de $ek az derin ldu&unu is$at eder.
Bu (%uk(a ve a$tal%a bir d#n#tr. Bu gibi Bka)a'larda tari' zerre kadar bir iz brakmadan
geli$ ge(mi#tir. Marksizm'in, bir gayesi vardr. Bu gaye, ya$% bir i#i ele#tirmekten ibarettir.
Marksist+lerin ya$tklar, yk% ve ayr% bir ele#tiridir. 5nlar i(in an%ak uluslararas
Ma'udili&in ve kzm$lit maliye%ilerin istibdadn i'ya etmek s!z knusudur. "e$ ve daima
ele#tirdiler. -eti%ede bu kemiri%iler, devleti $ar(aladlar ve nu tamamen yklmaya 'azr bir
'ale getirdiler, i#te bundan snra ma'ut s!z, Bya$%lkB s!z edilme&e ba#land.
Bu a(k ve mant&a uygun bir 'arekettir. Mev%ut bir vaziyet, gele%ekteki vaziyetin
$eygamberleri ve avukatlar !nnde kendili&inden ykl$ gitmez. Mev%ut vaziyetin
tara)tarlarnn veya mev%ut vaziyetle sade%e biraz ilgili lanlarn, sade%e gerekli g!rlmesi
zerine yeni bir reRim )ikrine ka$la%aklarna ve bunu tamamyla kabul ede%eklerine i'timal
verilemez. BilUkis iki reRim ayn zamanda mev%ut lmakta devam ede%ektir. Malnz%a s!zde
kalan )else)i dktrin bir $artinin dar (er(evesi da'ilinde ebediyen ka$al kala%aktr. Hnk
'er'angi bir dktrin 'i(bir zaman '#g!rl lamaz. Ciddetle kendi telkinlerinin ve
)ikirlerinin tannmasn arzu eder. Hnk bu inan#lar, btn kamu 'ayatn de&i#tire%ektir. Bir
dktrin eski reRimin 'i(bir bakiyesine ta'amml edemez. ,inler i(in de durum ayndr.
"ristiyanlk da yalnz kendi ta$naklarn kurmakla yetinemezdi. Eanr'ya rtak k#anlarn
ta$naklarn da ykmas i%a$ ediyrdu. Malnz bu tutu%u ve '#g!rden yksun davran#
'avarilik inan%n yaratabilirdi. Bu iki tari'i !rnek $ek 'akl larak itiraz edilebilir, ve bu
tarz , '#g!rszlk ve taassu$ esas itibariyle Ma'udi'ye yara#r, denebilir. Bu s!z bin kere
d&ru labilir. An%ak bundan ese) duyulabilir. 3ek 'akl bir endi#e ile denilebilir ki insanl&n
tari'inde bu dinin meydana (k#, yere, gne kadar mev%ut lmayan yeni bir #ey
getirmi#tir.
1akat bunun 'i(bir )aydas yktur. Bugn bir emrivaki s!z knusudur. Alman milletini
bugnk vaziyetten kurtarmak isteyenler, #u veya bu mev%ut lmasayd ne kadar gzel lurdu
diye ka)a $atlata%ak durumda de&ildirler. Bu kimseler, esasta mev%ut lan #eyin nasl yk
edile%e&im ara#trmak ve tayin etmek durumundadrlar.
:n #iddetli msama'aszlkla dlu bir dktrin /Marksizm0, an%ak dktrine kar# ayn ru'u
ta#yan, ayn kuvvetli irade ile m%adele eden ve ayn zamanda 'akikate mutlak surette uygun
bir )ikir ta#yan dktrin /-asynal 4syalizm0 tara)ndan $ar(alana%aktr.
Bugn 'erkes tari'i in%eleye%ek lursa zamanmzdakine nis$etle (k da'a 'r lan eski
devirlerde "ristiyanl&n ilk manevi ter!r rtaya kymu# ldu&unu $ekUlU g!rebilir, i#te
devirden bu yana, dnyann bu ter!rn 'km altnda ya#amas key)iyetine kar# kimse bir
#ey ya$amazd. Bundan (ka%ak snu( #udurO Grlama an%ak zrlama ile, ter!r, an%ak ter!r ile
ykedebilir. i#te an%ak zaman yeni bir reRim kurmak mmkn lur.
4iyasi $artiler Bkar#lkl men)aatlerB ile anla#maya meyyaldirler. 1else)i dktrinler ise asla
anla#amazlar."attU siyasi $artiler kar# (kanlar ile de anla#maya varrlar. 1else)i dktrinler
kendilerini B'ata i#lemezB ilUn ederler.
4iyasi $artiler ba#lang(ta 'emen daima zrba bir dayatmaya eri#mek niyetindedirler. Bu
$artiler, bir iki )else)i dktrine kar# bir dere%eye kadar bir e&ilim g!sterirler. 1akat
$rgramlarnn darl& siyasi $artileri, 'akiki bir )else)i dktrinin mda)aasnn gerektirdi&i
ka'ramanlktan ma'rum brakr. 4iyasi $artilerin uzla#tr% iradeleri etra)larna k(k ve
zay) ru'lar t$lar. Bu gibi kimselerle, !rne&in bir 'a(llar se)erine (klamaz. Bundan dlay,
(&u zaman $ek erken larak a%na%ak k(klkleri i(inde ma'sur kalrlar.
i#in asl tetkik edile%ek lursa #u manzara ile kar#la#rz. 4iyasi $artiler, (&u zaman
m%adeleyi bir sistem i(in terk ederek, gya Blumlu bir elbirli&iyle (al#makB gayesinde,
)akat mmkn ldu&u kadar sratle mev%ut messeselerden birinde, k(k bir makam ka
zanmaya ve bu yerde mmkn ldu&u kadar, uzun zaman kalma&a gayret ederler. 4iyasi
$artiler, btn dikkatlerini bu nkta zerinde t$larlar.
:&er biraz sert bak#l bir raki$ bu gibi siyasi $artileri Byem+likBten uzakla#tra%ak lursa, bu
$artilerin yanda#lar ka)alarnda yalnz bir )ikir beslerlerO Grla veya 'ile ile tekrar a(larn ilk
sn)larna da'il larak, 'attU en mukaddes saydklar kanaatlerini de (i&neme $a'asna, bu
kymetli kudret lev'asna i#tirak etmek... i#te, besledikleri )ikir budurP 18 )? '61'/7
,191@@1AI=..
"i(bir zaman bir siyasi dktrin, di&er bir siyasi dktrinle uzla#maya 'azr bir 'alde
bulunamaz. n%eden k!tledi&i bir vaziyete, 'i(bir zaman i#tirak etmeye raz lmaz. Eersine,
bir siyasi dktrin, mev%ut reRim ile ve mu'ali) manevi Ulem ile m%adeleye ve nlarn yk
lmalarn 'azrlamaya kendini me%bur 'isseder ve vazi)eli sayar.
Eamamen ta'ri$kUr lan, kuvveti di&er siyasi dktrinler tara)ndan der'al anla#lan ve bunun
snu%u larak birbirleri ile anlam# siyasi dktrinlerin meydana getirdikleri dayankllk
%e$'esi ile kar#la#an bu B'areketB dnya 'akkndaki yeni idealin ba#ars u&runda giri#ilen
m%adelede azimli sava#(lara i'tiya( duyar.
,emek luyr ki bir siyasi dktrin, an%ak devrinin ve milletinin en %esaret sa'ibi ve )aal
unsurlarn kudretli ve kuvvetli bir m%adele te#kilUt 'alinde bir araya getirmek #art ile
)ikirlerinin gali$ gelmesini sa&layabilir. Ayr%a, siyasi dktrinin, bu de&erli unsurlar g!z
!nnde tutarak, )else)enin tamamnn i(inden birtakm )ikirleri se(mesi ve nlara yeni bir
insan grubuna Biman maddesiB 'izmetini g!rebile%ek, gayet a(k ve ka'redi%i bir #ekil ve ru'
vermesi de gereklidir.
Bir siyasi $artinin $rgram, sade%e yakn bir gele%ekte ya$la%ak se(imlerde $artinin
ba#arsn sa&laya%ak bir %iladan ba#ka bir #ey de&ildir. 1akat )else)i bir dktrinin $rgram,
kurulu nizama kar#, mev%ut bir vaziyete kar# ve 'ayat 'akknda tatbiki bir te'likeye kar# bir
sava# ilUn ma'iyetine ve kymetine sa'i$ bulunmaktadr.
"emen #unu da belirtelim ki, dktrin u&runda m%adele edenlerin 'e$sinin, tamamen ya$lan
i#ten 'aberdar edilmelerine veya 'areket liderinin d#n%elerinin tamamna d&ru bir #ekilde
lma+Wmrna lzum yktur. :sas lzumlu lan #ey, m%adele edenlerin ) Ittiktar%a az, )akat
e'emmiyetleri itibariyle (k kymetli birka( esasl
$rensibi gayet a(k bir #ekilde !&renmeleridir. B!yle lun%a bu m+l''im ilkelerle ilelebet
tan#k bir 'ale gelirler. Ayr%a $artilerinin ve
dktrinlerinin ba#ar kazanmasnn gerekli ldu&una kanaat getirir+
ler
Bir er, yksek rtbeli bir subayn $lUnlarna kar#amaz. As+W
*
keri sert bir disi$line, davasnn
'akl ve bu ylda stn gelmesinin f lzumlu ldu&u, ne)sini tamamen bu ama%a vak)etmesi
i%a$ etti&i kanaatine al#trmak ne kadar lzumlu ve d&ru ise, bir B'areketBin P tara)tarlarnn
da bu #ekilde 'azrlanmalar ayn byklkte !nemli+
+Btn erleri, general kabiliyetine sa'i$ lan bir rdu ne i#e ya+
)arJ "er 'alde 'i(bir i#e... Bunun gibi, sade%e se(kin kimselerden 'bir )ayda g!rlemez. 4iyasi
$artilerde alelade kimselere de i'tiya( ' vardr. B!yle lmazsa $arti da'ilinde bir disi$lin
temin etmek tnmkn lamaz.
Bir te#kilat, ma'iyeti itibariyle, an%ak zeki ve yksek amirlerin, R emirleri ve idareleri ile
$ayidar labilir. Bu te#kilata, re'beri 'issiyat lan bir t$luluk 'izmet eder.
Geki lduklar kadar iktidar sa'ibi lan iki yz ki#iden kurulu bir 'eyetin sevk ve idaresi, yz
dksan tane da'a az kabiliyetli ve n tane de yksek ta'sil ve terbiye g!rm# kimselerden
te#ekkl e+den bir 'eyetin sevk ve idaresinden da'a zrdur.
4syal demkrasi bu 'usustan byk bir )ayda sa&lam#tr. 4syal demkrasi te#kilUtnda da
er ve subaylar vardr. Bunlar #unlardr. Alman i#(isi askerlik vazi)esini bitiri$, sivil 'ayata
d!nd& vakit er, aydn lan Ma'udi ise subay lmu#tur. 4endika idare%ileri, 'emen 'emen
k(k rtbeli subaylara denk bir 'ayat meydana getirmi#tir. BurRuvazinin 'er zaman ba#
silkerek kar#lad& %a'il t$luluklarn Marksizm'i ter%i' etmeleri key)iyeti, 'akikatte Mark+
sizm'in muva))akiyetinin ilk #artn te#kil ediyrdu.
BurRuva $artileri, de&i#mez aydnlar ile, disi$linsiz ve bir )iil ve 'arekete ge(mekten U%iz bir
t$luluk meydana getirdikleri 'alde, Marksizm da'a az aydn bir kadr ile, (ar$#an ve
m%adele eden bir rdu kuruyrdu, i#te bu rdu vaktiyle nasl Alman subaylarna itaat
etmi#se, #imdi de Ma'udi liderlerine k!r k!rne itaatte bulu nuyrdu. Alman burRuvazisi
$siklRi srunlar ile 'i(bir zaman me#gul lmad. Alman burRuvazisi, kendini daima bu
srunlarn stnde g!rd. Bu )iili vaziyetin derin nansn ve a(k(a g!rlen te'likesini
anlamak i(in bu lay zerine etra)l%a d#nmedi ve bi tart#mada bulunmay lzumlu
g!rmedi.
BilUkis Alman burRuvazisi, siyasi bir 'areketle sade%e aydnlar dan kurulu bir kadr ile iktidar
mevkiine ula#a%a&na ve bu ba#arya kltrsz bir t$lulukla eri#ilemeye%e&ine inand. Alman
burRuva $artileri 'i(bir zaman #u ger(e&i g!remediler. Bir siyasi $artinin kuvveti 'i(bir zaman
ve yalnz%a yelerinin 'er birindeki zekU ve )ikri yetenek sayesinde meydana gelmez. Kuvvet
ve ba#ar an%ak da 'a ziy.de, yelerin manevi kumanday taki$ 'ususunda g!sterdikleri itaat
ve disi$lin ru'undadr.
Kesin ve etki ya$% lan #ey bizzat liderlerdir, iki kuvvetli rdu (ar$#tklar zaman, za)er,
rduyu te#kil eden askerlerin 'er birindeki strateRi ta'sili stn lan tara)n le'ine lu#maz.
Bu (ar$#madan, en stn kumandan, en (k disi$linli, en k!r k!rne itaatli ve en (k
temkinli lanlardan te#ekkl eden rdu gali$ (kar.
1else)i bir sistemi de realite sa'asna (karmak istedi&imiz zaman, bu esasl me)'umu g!zden
uzak tutmamalyz.
Bugn i(in karanlk ve bilinmeyen bir tasavvur ve istekten ibaret bulunan rk(lk )ikri $arlak
bir ba#ar elde etmek arzusunda ise, btn ideal sisteminin i(inden birtakm etra)l%a
d#nlm# ve tedbiri alnm# ilkeler rtaya kymal ve bunlar gerek #ekil ve gerek esas
bakmndan byk bir t$lulu&a kabul ettirilebile%ek durumda bulunmaldr. Bu t$luluk, yani
Alman i#(i sn), bu )ikir ve dktrin u&rundaki m%adelenin, tek ba#ar garantisidir.
i#te bundan dlaydr ki yeni $artinin $rgram birka( esasl ilkede t$land. Bu ilkeler, yirmi
be# maddeden ibaretti. Bu ilkeler 'alka !n%e rknn emelleri 'ususunda kaba bir #ekilde bir
)ikir ve 'ayal verme&e 'izmet ede%ektir. 3rgram, bir dere%eye kadar B4iyasi bir iman
beyannamesi v%uda getire%ektir. Bu durum 'erkesi davamza (eker. Ayr%a rtak vazi)eler
rtaya (karlarak yeni tara)larla eskiler kayna#trlr.
Btn bunlar 'i(bir vakit g!zden uzak tutulmamaldr. "ede)lerinde kati bir isabet bulunan
$arti $rgram kaleme alnrken, !nemli lan baz $siklRik tart#malar da 'esaba katmak
me%buriyeti vardr.
Gamanla kanaatler de&i#ebilir ve etra)l%a d#nlerek 'azrlanan ilkelerden bir ksm ilerde
ba#ka bir #ekilde tart#labilir ve da'a R ba#arl larak kU&t zerine ge(irilebilir, i#te bu
yldaki 'er'angi bir te#ebbs )ena bir neti%e verir. Eamamen sarslmaz ve de&i#mez 'bir 'alde
kalmas lzumlu lan bir ilke, mnaka#ann ku%a&na atlm# lur. "albuki mn)erit bir nkta
inan(tan ayr ve uzak kalr kalmaz, mnaka#a yalnz da'a iyi bir #ekilde ve bil'assa inan%
takviye eden bir ylda sn bulmazsa, i#te vakit bu (eki#menin snu gelmez.
Mnaka#alar bizi, genel bir belirsizli&e srkler. Bu gibi du+I' rumlarda daima en iyi lan #eyi
itina ile d#nmek #arttr. Akla #u iki sru gelebilirO B"areketin i(inde bir ikili&e sebe$ lan
yeni bir yaz #ekli mi, ya'ut an i(in #$'esiz 'e$sinin en iyisi lmayan, )akat ba&msz,
sa&lam ve mkemmel bir i( birlik sa&layan bir #ekil miJB
,e&i#iklik yalnz d# #ekil 'akknda d#nlebile%e&i i(in daima buna benzer de&i#iklik '#
kar#lanr. 1akat bunda byk te'like vardr. 5 da insanlarn yzeysel 'areketlerinin
kendilerine, B'a+reke)'in esasl vazi)esinin, sade%e bir $rgramn ya$lmasna ait bir
meseleden ibaret ldu&u zannn verir, i#te bu durumda, bir )ikir u&runda m%adele etmek
iradesi ve kuvveti kayblur.
,#arya (evrilmesi gereken )aaliyet, i(eriye d&ru d!ner ve $rgram, i( mnaka#alar i(inde
y$ranr gider.
Byk 'atalarndaki isabeti 'i(bir zaman #$'e davet etmeyen bir dktrin i(in realiteye
tamamen uymayan bir i)ade bi(imini mu'a)aza etmek, zamana kadar granit kadar sert
kalm# lan $arti inan%n genel bir mnaka#aya mevzu ya$maktan ve bunu sla'a te#ebbs
etmekten da'a az zararldr.
3arti 'enz gali$ gelmek i(in m%adele ederken, inan% genel bir mnaka#aya tUbi tutmak
bil'assa imkUnszdr. Hnk bir dktrinin d# bnyesinin devaml de&i#ikliklere tUbi
tutulmas, (evrede #$'e ve kararszlk uyandrr. Bu durumda insanlara bir dktrinin isabetli
ldu&u 'akknda inan( ve kanaat kazandnlamaz.
6
,emek luyr ki, esas nkta 'i(bir zaman
d# #ekilde aranma+f maldr. :sas nkta yalnz derin mUnada aranmaldr. Bu anlam ise 'i(
de&i#mez. Ben, 'areketin byk (kar adna #u temennide bulunurumO B"areket btn
tereddt ve ni)ak sebe$lerim bir kena ra iterek, kendini ba#arya ula#trmak i(in, gereken
kudreti mu'a)aza etmelidir.B
Bu 'ususta da Katlik Kilisesi'nden ders almamz gereklidir.
Katlik mez'ebi bir(k nktalarda ve (k de)a $ek a(k #ekilde lumlu ilme, teknik ve
m#a'edeye mukavemet g!stermesine ra&men, inan(larnn tUbirlerinden bir basit %mleyi
da'i )eda etmemi#tir.
Kilise $ek d&ru larak takdir ve kabul etmi#tir ki, kendisinin mukavemet kuvveti, zamann
ilmi neti%eleri ile uyu#amaz. :sasen bu ilmi neti%eler de 'i(bir zaman kati addlunamaz. Bu
mukavemet kuvveti de kati surette inan(lara ba&llktan d&maktadr. Eamam bir iman
vas)m i)ade eden #ey bu ba&llktr. 5nun i(in bugn, bu kilise 'er zamankinden (k da'a
kuvvetle ayakta durmaktadr.
"attU bir ke'anet 'alinde temin edilebilir ki, elle tutulmas ve g!zle g!rlmesi imkUnsz
laylarn devaml de&i#ikli&e u&rayan bilimsel kanunlara meydan kumalar rannda, Katlik
Kilisesi de bir BskTnet kutbuB 'aline gire%ektir. "adsiz 'esa$sz insanlarn k!r k!rne
ba&llklar da bu BkutbaB d&ru la%aktr.
Kim rk(lk )ikirlerinin za)erini 'akikaten ve %iddi bir #ekilde arzu ederse, i#te yukardaki
)ikri zi'nine iyi%e skmaldr.
Ayr%a b!yle bir $arti, $rgramnn meydana getirdi&i sarslmaz temele sa'i$ lmadan
devaml ayakta kalamaz. B!yle mukaddes bir m%adeleye atlm# lan bir $arti i(in emniyetin
ve sa&laml&n #art bu $rgramdr.
3arti bu $rgramn yazlmas i#inde zamann ru'u ile birlikte yrmek 'akkna sa'i$ de&ildir.
Eam aksine larak, $rgram bir kere gayet iyi bir #ekle ba&landktan snra, na ebediyen
de&ilse de, sar) edilen gayretler ba#arya ula#ana kadar mutlaka ba&l kalnma'+dr.
;ayeye varlmadan !n%e, $rgramn 'er'angi bir nktasnn uygun lu$ lmad& 'ususunda
mnaka#aya giri#ilmesi $arti i(indeki birli&i bzar. Ayn zamanda bu mnaka#aya katlan
tara)larn da m%adele ru'unu zay)latr.
1akat, 'emen #unu belirtelim ki, b!yle bir Bsla'atB 'areketi, ya$lrsa, yarn yeni bir ele#tiri
knusu a(la%a& ve da'a snra da'a iyi #ekle yerini terk etmeye%e&i mUnas (kmaz. Burada
ykselen engelleri kim devirir ve rtadan kaldrlsa !yle bir (&r a(lr ki, ba#lang(ta $ekUlU
g!rld& 'alde, akbet snsuzlu&un i(inde g!zden kayblur, te#'is ve ta'min edilemez.
-asynal 4syalist i#(i 3artisi'nin, yirmi be# maddeden ibaret $rgram ile att& temelin, 'i(
de&i#mez bir 'alde kalmas i%a$ eder. Bu $artinin mev%ut ve gele%ekteki yelerinin bu yirmi
be# maddeyi ele#tirmek veya de&i#tirmek 'akk ve yetkisi yktur. 'Mev%ut ve gele%ekteki
yelere vazi)elerini g!stere%ek, #k tuta%ak bu maddelerdir. :&er bu b!yle lmaz ve kabul
edilmezse, gele%ek nesil $artiye yeni tara)tarlardan kurulu yeni bir kuvvet getire%ek yerde,
kuvvet ve enerRisini $arti da'ilinde sade%e #ekil meselesine ait bir (al#ma u&runda isra)
etmekle kalr.
4nu( larak, $artinin yelerinin (&unlu&u nazarnda 'areketin esasl 'ede)i, bizim etra)l%a
d#nerek rtaya kydu&umuz ilkelerimizin metnini !&retmekten ziyade, bu $arti
tara)tarlarna vere%e&imiz ru' lmaldr. ;en( 'areketimiz, ismini ve da'a snra $rgramn
yukardaki tart#malara br(ludur. Bizim #imdiki $rgramdaki tarzmz da bu tart#malara
dayanmaktadr.
Irk(lk )ikirlerinin gali$ gelmesine yardm etmek i(in bir 'alk $artisi kurmak gere&i duyuldu.
Bu $arti yalnz aydnlardan te#ekkl etmi# bir kurmay 'eyetine sa'i$ de&ildi, ayn zamanda
$artide kl i#(ileri de vard.
Bu bi(imdeki bir te#kilUtsz m%adele, rk(lk nazariyelerine bir v%ut vermek, te#ebbslerin
tamamn eskiden ldu&u gibi bugn ve gele%ekte de snu(suz brakrd. Bundan dlay,
-asynal 4syalist "areketin, kendini rk(lk )ikirlerinin bir #am$iynu ve temsil%isi gibi
saymas sade%e bir 'ak de&il, ayn zamanda bir de vazi)esidir. -asynal 4syalist "areketin
temelinde bulunan )ikirler ne kadar rk( lursa rk(lk )ikirleri de -asynal 4syalizm'e
kadar ait bulunur.
-asynal 4syalizm, za)ere ula#mak isterse bu 'ususu kaytsz, #artsz bir #ekilde kabul
etmesi lUzmdr. -asynal 4syalist 'areketin rk(lk )ikirlerini temsil eden te#ebbslerin
tamamnn kendi 'areketinin d#nda kalmas 'alinde bir snu( vermeye%e&ini de belirtmesi
g!revidir. :sasen bir(k durumda bu gibi giri#imlerde i(tenlik yktur. Bizim gen(
'areketimize, rk(lk )ikirlerim s!zle#me ile kabullenmi# ylunda bir iddiada bulunursa, buna
verile%ek %eva$ #udurO
BBu )ikri yalnz s!zle#me ile kabul etmi# de&iliz. Bu )ikri isti)ade edile%ek 'ale de sktuk.B
Hnk eskiden bu rk(lk kavramndan (kan mUna, milletimizin kaderi zerinde lumlu bir
tesir ya$ma&a zerre kadar kabiliyetli lmad& #eklinde idi. Bu )ikirlerde a(klk yktu, bir
bi(im birli&ine rastlanmyrdu. Hk kere birbirleri ile ilgisi bulunmayan ayr ayr birtakm
knular s!z knusu ediliyrdu. Bunlar az (k d&ru idi. 1akat bazen birbirleri ile (eli#iyr+
lard. Birbirleri ile tam bir ba&lant yktu. Bu durum kar#snda bu esaslar zerine bir $arti
kurmak imkUnszd. Bunu ise, yalnz -asynal 4syalist 3artisi ba#ard.
:&er bugn, irili u)akl btn %emiyetler ve $artiler, Brk(B vas)n 'aiz lduklarm iddia
ediyrlarsa bu -asynal 4syalist 3arti+si'nin i%raatnn bir neti%esidir. Bizim $artimizin
(al#malar lmasayd, rk( kelimesini sade%e telU))uz etmek bile, bu $artilerden 'i(birinin
akllarnn kenarna da'i gelmezdi. Bu kelime, bu siyasi te#ekkller i(in bir mUna i)ade
etmeye (ekti, i#te, sade%e -asynal 4syalist Alman i#(i 3artisi bu kelimeye esasl bir mUna
vermi# ve nu 'erkesin dilinin u%una getirmi#tir.
3artinin kendi $r$agandasnn ba#ars rk(lk )ikrinin kuvvetini g!stermi# ve di&erlerini
kazan( 'rs ile veya 'i( lmazsa s!z ile, rk(lkla ayn dere%ede tara)tar g!rnmeye sevk
etmi#tir.
Bu $artiler bugne kadar 'er #eyi se(imlerin 'izmetinde kullanm#lardr. Cimdi de bu $artiler,
rk(lk kelimesinde b# ve kymetsiz bir dsturdan ba#ka bir #ey g!rmyrlar. -asynal
4syalist 3artisi'nin kendi yanda#lar zerinde ya$t& %azibeyi, bu $artiler bu 'areketleri ile
'kmsz 'ale getirmek i(in (al#yrlar. Bu $artilerin bu rk(lk kelimesini a&zlarna
almalarna sebe$, kendi mev%udiyetlerini d#nmeleri ve -asynal 4syalist 3artisi'nin rtaya
kydu&u dktrinin, bu ylda g!sterdi&i ba#arlar kar#snda duyduklar endi#elerdir.
Bu $arti%ikler, ba#armzn kendileri i(in te'likeli lan kayna&n, 'is ve takdir ettiler. Bu
siyasi lu#umlar rk( kelimesini sekiz sene !n%e 'i( bilmiyrlard. Medi sene evvel bununla
alay ediyrlard. Alt sene !n%e de aley'inde idiler. ,a'a snra bu kelimeyi kendile rine it'al
ederek kullandklar di&er kelimelerle birlikte rk( s!zn+
. den bir sava# naras gibi isti)ade etmeye ba#ladlar.
Btn bu $artilerde Alman milleti i(in bir gereksinim lu#turan 'usus 'akknda k(%k bir
)ikir veya )ikir krnts mev%ut de&ildir. Bunu anlamak i(in rk( kelimesinin a&zlarna
yak#mad+
' gn ve ne kadar 'a)i)likle telU))uz ettiklerini g!rmek yeter.
4!zde rk( lanlarn, (&u zaman sabit bir )ikirden ba#ka bir Rey zerine dayanmayan
birtakm ka$al $lUnlar kurmalar te'likeli bir 'al de&ildir. Bu $lUnlar belki esasta d&rudur.
1akat bu $lUnlar,
' sade%e g!z !nnde tutula%ak lursa, bir m%adele te#kilUtnn kurulmas 'ususunda zerre
kadar bir kymet i)ade etmezler.
'
An%ak, yars kendi d#n%eleri ve di&er yars da kuduklar
/ cserlerden aktarlan bilgilerle meydana getirilen bir $rgrama sa'i$
' lan bu gibi kimselerin zararlar a(k(a rk(lk )ikirlerinin zerine saldran d#manlardan
da'a (k lur. Bunlarn rtaya kyduklar,
, snu(suz kalan birtakm kuramlardan ibarettir. H&u zaman da $alavra% lurlar. 5 k%aman
sakallar ile )aaliyetlerinin b#lu&unu !rtmeye (al#rlar.
i Bundan dlay btn bu U%iz te#ebbslere kar# gen(, -asynal 4syalist 'areketin
m%adele sa'asna girmi# ldu&u devrelerin 'atralarn anlatmak yerinde la%aktr.
BLM 67
4iyasi 'Udiseleri taki$ ederken $r$aganda )aaliyeti ile %iddi bi #ekilde daima ilgili ldum.
Ben $r$aganday Marksist 4syalist te#kilUtn esasl surette vak) ldu&u ve gayet usta%a
kulland& bir silU' larak kabul ediyrum. Bunun bir sanat ldu&unu anladm Bu sanatn
burRuva $artileri tara)ndan bilinmedi&ini de g!rdm Malnz, bu silU'tan "ristiyan 4syal
'areketi ve !zellikle Lueger za mannda isti)ade edildi&ini ve ba#ar sa&land&n te#'is ettim.
1akat ilk de)a, sava# srasndaki ba#ar ile idare edilen bir $r$agandann ne la&anst
snu(lar sa&lad&n g!rdm. :sasen burada 'er #eyi kar#L-tara)n g!znde in%elemek
gerekiyrdu. Hnk maalese), bizim tara)mzdaki )aaliyet (k geri idi. Almanlarda !nemli
nis$ette $r$aganda yklu&u, 'er askerin g!zne a(k(a batyrdu. 3r$aganda ile esasl
surette me#gul lmamn sebebi i#te budur. 1iiliyata gelin%e d#man bize $ek $arlak !rnekler
veriyrdu. Bizde eksik lan bir knu, d#man tara)ndan da'iyane bir #ekilde ve tam
zamannda rtaya knuyrdu, Bu, Bd#man sava# $r$agandasndan gayet iyi )aydalandm.
1akat zaman ge(ti&i 'alde, bu derslerden yararlanmalar gerekenlerin, ka)alarnda k(k bir
$ar(a veya k(k bir iz kalmyrdu. Bazlar, ba#kalarnn verdi&i dersleri kabul edemeye%ek
kadar kendilerini akll sanyrlard ve bazlar ise gereken iyi niyetten yksundular. 4nu(ta
bizde bir $r$aganda yktu. Bu sa'ada g!sterilen )aaliyetin tamam yanl# ve eksikti. 5 kadar
yanl# ve eksikti ki, zararl lmasa da'i tamamen bey'ude bulunuyrdu. :sasl bir tetkikten
ge(irildi&inde Alman $r$agandasnn #ekil y!nnden yetersiz ve $siklRi bakmndan da
'atal ldu&u g!rlyrdu.
4!z knusu edilen #eyin ne ldu&u anla#lamyrdu. Mani, $r$aganda bir ara( myd, yksa
bir ama( mydJ Bunun %evab #udurO 3r$aganda bir ara(tr, bunun i(in ama% y!nnden
'akknda bir yargya varlmaldr. Bundan dlay, #eklin, 'izmet etti&i ama%a yardm% lmas
i(in uygun bir surette intibak ettirilmesi gerekir. ;enel men)aat bakmndan !nemleri (e#itli
lan bir(k ama( mev%ut labilir. 4nu( larak $r$agandann !nemim (e#itli #ekilde takdir
etmek mmkndr. 4ava# srasnda, u&runda %an verilen ama( insann 'ayal edebile%e&i
ama(larn en sylusu ve en by&dr. Ama( milletimizin, 'rriyeti, ba&mszl& ve
gvenli&i idi, gele%ek i(in ekmek idi, #ere) ve namus idi. Mu'ali) )ikirlere ra&men b!yle bir
#eyler mev%uttu ve mev%ut lmas gerekirdi. Hnk !eref ve nam&stan yoks&n milletler
genellikle er ge% $"rriyet ve istikl.llerini kaybederler. Bu da yksek bir adalete uygundur.
Hnk #ere)siz bir srnn nesilleri 'i(bir 'rriyete lUyk de&ildir. K!le lmak isteyen bir
kimse #ere) ve namusa sa'i$ lamaz. :&er lmaya kalkarsa, b!yle bir namus ve #ere) ksa bir
zaman snunda 'a)i)e alnr. Almanlar, 'ayat ve insani #artlar i(in sava#yrlard. Bu
bakmdan sava# $r$agandasnn ama%nn, sava#(lk ru'una )aydal lmas gerekirdi. Ama(
Alman milletinin ba#arsna yardm etmek lmalyd.
Milletlerin, dnya zerinde 'ayatlar u&runda m%adeleye giri#tiklerinde ve BvarB ya'ut Byk
lmakB knusu rtaya (kt&nda, btn insaniyet ve estetik tart#malar 'i(e iner. Hnk btn
bu inan#lar b#lukta kanat a($ durmazlar, insann 'ayal g%nde lu#ur ve daima na ba&l
kalrlar, insann dnyadan gitmesi bu d#n%eleri s)ra indirir. Hnk, tabiat bunlar bilmez.
Bu arada #unu da belirtelim ki bu d#n%eler, an%ak baz milletlerde $ek az bulunur ve nlarn
'issiyatlarnda v%ut buldu&u nis$et da'ilindedir. Insaniyet(ilik ve estetik, bu )ikirlerin
yarat% ve kruyu%usu bulunan milletlerin rtadan kalktklar nis$ette yk lmaya ma'kum+
dur. Bundan dlay btn d#n%eler bir rkn kendi 'ayat u&runa giri#ti&i m%adelede an%ak
ikin%i dere%ede kala%aktr. 1akat bu d#n%eler, m%adeleye atlan rkn bekasm )el%e u&ratr
u&ratmaz, kavgann #eklini de tes$it 'ususuna 'Ukim lurlar. :sasen g!ze (ar$an snu( da
budur.
Insaniyet(ilik meselesine gelelim. Mltke de bu knuda )ikrini s!ylemi#tir. 5 sava#ta
insaniyetin, kavgay imkUn nis$etinde sratle idare etmekten ibaret ldu&u ve b!yle%e da'a
sert m%adele usullerinin insaniyete da'a (k 'izmet etmi# la%a& kanaatinde idi. 1akat b!yle
bir mu'akemeye estetik ve di&er knulardaki gevezeliklerle giri#ile%ek lunursa bu
sa(malklara verile%ek tek bir %eva$ vardrO "ayat m%adelesi gibi yk% bir knu 'er (e#it
estetik d#n%eleri bir yana iter. insann 'ayatnda en (irkin #ey* esaret zin%iridir. A%aba
4%'vvabing'e benzeyen semblistler Alman milletinin #imdiki akbetini estetik diye mi kabul
ediyrlarJ Bu (e#it kltr ke$azeliklerinin mdem yarat%s lan Ma'udilerle bu 'ususta
mnaka#aya giri#ilmez. 5nlarn btn 'ayatlar, isa'nn 'ayalinde sembln bulmu# esteti&in
a(k(a ret ve inkUrndan ibarettir. 1akat, kavga s!z knu#u edildi&inde, madem gzellik ve
insaniyet 'ususlar bir tara)a braklyr, 'alde $r$aganda 'akknda bir 'km vermek i(in
de bunlardan isti)ade edemezler.
3r$aganda sava# srasnda, bir ama%a ula#mak i(in kullanlan ara( idi. Mani, Alman
milletinin 'ayat u&runda ya$lan m%adele s!z knusu idi. Bundan dlay $r$aganda, bu
ama( i(in de&eri lan ilkelerden 'a+eket etmek suretiyle mu'akeme edilmeliydi. :n !ldr%
silU'lar, en insan%l silU' durumuna giriyrdu. 3r$aganda da'a seri bir za)erin #art idi ve
millete 'rriyet, #ere) ve 'aysiyetini sa&lamasna yardm ediyrdu. Ma#amak i(in ya$lan bu
m%adelede Bsava# $r$agandasB 'akknda ald&m vaziyet buydu. "kmet(e bu 'usus
a(k(a anla#lm# lsa idi, bu silU'n kullanlmas #ekli 'akknda 'i(bir zaman tereddde
d#lmeye%ekti. Hnk kullanmasn bilenin elinde, bu silU' ger(ekten krkun( ve de'#et
veri%i bir #ey luyrdu. 3r$agandada ikin%i bir mesele vardrO Bro#aganda kime $ita# etmeli
idiJ 1ydnlara m yoksa $alkn az *renim g*rm"! kitlesine mi: Bunun %evab #udurO
Bro#aganda daima, *zellikle to#l&l&a $ita# etmelidir.
,#nenler i(in $r$aganda, sade%e bilimsel a(klama labilir :sas $r$aganda nun i(erdi&i
'usus ile bilim arasndaki ilintidir, yani duvar ilUnlar ile sanat arasndaki ilgiden ibarettir.
,uvar ilUn, geli$ ge(enlere arz edildi&i #ekilde sanat 'aiz de&ildir, ilUn%lk sa nat ressamn
#ekil ve renkler vastasyla geli$ ge(enlerin dikkatleri ni (ekebilmesindedir. Bir sanat
sergisine ait duvar ilUn yalnz sergi deki sanat, g!ze (ar$trmak maksadn gder. Bu i#te ne
kadar (k ba#arya ula#lrsa, ilUn%lk sanat da kadar byk lur. Ayr%a, duvar ilUn geli$
ge(en 'alka serginin mUnUs 'akknda bir )ikir vermek i(indir. Mksa, bu sergideki byk
sanatn yerine ge(mek i(in de&ildir. Mani btn btn ba#ka bir #eydir. 4anat tetkik etmek is+
teyen bir kimse duvar ilUnndan ba#ka bir #eyi tetkik etmek zrundadr. Ayr%a, sergiyi de
stnk!r dla#makla yetinemez. 5 kimsenin, 'er #ey i(in ayr ayr derin bir tetkike dalmas
ve snra bir 'kme varmas gerekir. 3r$aganda kelimesiyle i)ade etti&imiz ama( da bunun
ayndr.
3r$agandann ama%, tek tek ve ilmi surette )ertleri bilgi sa'ibi klmak de&ildir. =azi)esi,
ktleleriB dikkatini belirli laylar, zaruret ve ya$trmlar zerine (ekmektir. Bu 'ususun !nemi
ise 'alka an%ak bu ara( ile anlatlabilinir.
3r$aganda esasen, lzum ve zaruret te#kil etmedi&i knuda duvar ilUnnda ldu&u gibi,
(&unlu&un dikkatini (ekmekten ibaret lu$, ilim sa'ibi lanlara ya'ut sade%e bilgi t$lamak
niyetinde lanlara ders vermekten ibaret kalmadk(a duygusall&a ve $ek az da akla 'ita$
etmelidir. "er $r$aganda 'alkn anlaya%a& sa'ada ya$lmaldr. Manevi seviyesini 'ita$
etti&i t$lulu&un i(indeki ka)alar en dar lanlarn anlayabile%e&i bi(imde tutmaldr, '#artlar
da'ilinde, tara)tar kazanlmak istenilen kimseler ne kadar (ksa $r$agandann manevi sevi+
yesi de kadar a#a&da lmaldr. 3r$agandann ilmi bakmdan L(eri&i ne kadar al(akg!nll
ise ve t$lumun duygularna ne kadar mra%aat ederse ba#ars da kadar kesin lur. Basan
bir $r$agandann de&eri 'akknda en byk delildir. Birka( kumu# kimse veya l', bir iki
gen( BestetBin tasvi$ ve takdiri bunun yannda 'i( kalr. 3r$agandada sanat d#n%e g%nn
(al#t& 'allerde, i(gdnn 'akimiyeti altndaki byk t$luluklarn anlayabile%e&i bir
nktaya gelerek, $siklRik y!nden uygun bir #ekil al$ (evrenin kalbine gire%ek ylu
bulmaktr. Bu 'ususun bir de, akl ve 'ikmetin en yksek nktasna (km# sanlan kimseler%e
anla#lmamas, nlarn zi'inlerinde gururdan ba#ka bir #ey lmad&m is$at eder. 1akat $r+O
$agandann tara)tar t$lamaya msait silU'lar byk 'alk t$lu+,n, luklarnn zerlerine
(evrilirse, bu 'areketten #u ders rtaya (karO * )"y"k to#l&l&klarn temsil melekesi snrldr,
idraki ise k"%"kt"r. 1yrca $afzadan yoks&n ol&!& #ek b"y"kt"r. )&n&n i%in etkili #ro#a0
ganda #ek az noktalara sa$i# olmaldr. )&nlar dei!mez bir kal#ta ve d"st&rlar i%inde,
gerektii nis#ette ileri s"r"lmelidir. 7a ki, $al km en son ferdi bile b& fikri anlayab2sin. Bu
ilke terk edilerek, dnya byun%a lmak istenirse elde edile%ek snu( k(lr. Hnk t$lu+
luk kendisine sunulan #eyi ne anlayabile%ek, ne de aklnda tutabile%ektir. Bundan dlay basan
zay)laya%ak ve snunda da yk la%aktr, i#te bu bakmdan iza'at ne kadar geni# tutulursa,
takti&in tayininde de $siklRik y!nden isabet kadar gereklidir. MeselU Almanya ve
Avusturya'da (kan miza' gazetelerinde d#man gln( 'ale getirmek tamamen sa(ma bir
i#ti. Hnk bu $r$aganda ile beslenen kuyu%u zerinde, bir gn kar#la#t& d#man
bamba#ka bir etki braka%akt. Alman askeri, d#mann dayankll& kar#snda gne kadar
d#man 'akknda kendisine verilen bilgilerin ne kadar yanl# ldu&unu ve aldatld&n anlad.
B!yle%e askerde d!v#me arzusu arta%a& yerde, nun dayankll& krlm# ldu. Asker
kendisini mitsizli&e terk etti.
"albuki ingilizlerin ve Amerikallarn sava# $r$agandalar $siklRik y!nden akla uygundu.
Kendi milletlerine Almanlar barbar larak g!steriyrlard. Bu arada 'er askeri, sava#n
de'#etlerine kar# kymaya 'azrlyrlard. B!yle%e nlar %e$'ede 'ayal krkl&na
u&ramaktan krunuyrlard, Kendisine kar# kullanlan !lm sa(an silU', nun ilk ald&
bilgileri d&ruluyr ve b!yle%e 'kmetinin verdi&i teminatn da d&ru ldu&u kanaatine
varyrdu. B!yle d#nen asker, 'asmna byk bir 'rsla saldryrdu, i#te b!yle%e 'i(bir
ingiliz eri, sava#tan !n%e memlekette kendisine yanl# bilgi verilmi# diye d#nmyrdu.
"albuki Alman askeri i(in bunun aksi ldu. yle ki Alman askeri, snunda btn resmi
bilgileri aldatma ve ka)aj#i#irme larak kabul etmeye ba#lad. Buna sebe$, ilk rastlanan e#ekle
$r$aganda i#ini y!neltmenin mmkn la%a&na inanlmasyd. B!yle bir g!revi, insan
ru'unu en iyi bi(imde anlayan usta kimselerin ya$abile%e&ini anlamam#lardr. Alman $r$a+
gandas kltr se(kin bir zmrenin i#ledi&i z% bir 'ataya en %anl !rne&i lu#turur. Bu
kimselerin (al#malar, gerekli $siklRik d#n%elerden uzak kald& i(in istenilenin tam aksi
y!nnde etki ya$m#tr. ;!zleri ba&l, kulaklar tkal lmayanlar i(in, d!rt bu(uk yl d#man
$r$agandasndan !&renile%ek (k #ey vard. zellikle, me#gul lunan ve 'ede) alnan bir
knu 'akknda sistemli #ekilde tek tara)l bir vaziyet almak gerekir. Bu $r$agandann en
!nemli ilk #artdr, i#te bu en !nemli ilk #art 'i( anla#lmam# ve g!zden uzak tutulmu#tu. Bu
ylda !yle 'atalar i#lendi ki, sava#n ba#lang+5 (ndan itibaren ya$lan sa(malklar an%ak
a'makl&a 'amletmek l gerekirdi. rne&in bir sabunu !ven bir duvar ilUm, ayn zamanda i
ba#ka sabunlarn da iyi ldu&unu anlatrsa bu garabete ne denirJ l "er'alde sade%e ba#
sallanr, i#te bizim siyasi $r$agandalarmz da W tamamen buna benzedi. 3r$agandann
gayesi (e#itli $artilerin 'ak+,. larn gzel%e tayin ve takdir etmek de&ildir. 3r$agandann
gayesi * temsil edilen $artinin stnl&n a(k(a rtaya kymaktr. 3r$aganda, e&er ger(ek
ba#ka tara)ta ise, bunu bRekti) bir #ekilde ara#trmaya ve 'alka dinin adaleti ile a(klamaya
kalk#mamaldr. 3r$aganda sade%e kendisine uygun d#en ger(ekleri aramakla ve nlar
tantmakla g!revlidir. 4ava#n getirdi&i )elUketin srumlulu&unu yalnz Almanya'ya
yklemenin d&ru lmaya%a&n s!yleyerek sava# srumlulu&u knusunu tart#mak (k
byk bir 'ata idi. Bu srumlulu&u 'i( yrulmadan devaml bir #ekilde 'asmlarmza
yklemek gerekirdi. Bu yarm tedbirin snu%u ne lduJ
Bir milletin byk t$lulu&u $litika%lardan, kamu 'ukuku $r)es!rlerinden ve 'atta yalnz
'km verme&e kabiliyetli kimselerden meydana gelmez. C$'e ve kararszlk i(inde yzen
kimselerden lu#ur. Bizim kendi $r$agandamz kar# tara)a k(kte lsa bir 'ak vere%ek
lursa, kendi 'akkmzdan #$'e etmek i(in bir adm atlm# lur. B!yle%e t$luluk, 'asmn
'akszl&nn nerede sn buldu&unu ve bizim 'akkmzn nerede ba#lad&n tes$itte zrluk
(eker ve endi#e i(inde kalr. :&er bir de 'asm b!yle 'atalar i#lemez de btn kaba'ati
istisnasz kar# tara)a atarsa, bu durum da'a da )enalklar d&urarak rtaya (kar. B!yle%e
'alkmz, da'a akla uygun ve devaml bir #ekilde idare edilen d#man $r$agandasna
inanmaya ba#lar, i#te bu i# bRekti)lik illetine yakalanm# bir millette ldu. Hnk 'erkes,
Alman milleti ve devleti yk edilme te'didi altnda iken d#mana kar# 'akszlk
ya$lmamasna (al#yrdu.
"alkn byk bir (&unlu&u t$k bir kadn ru' 'al i(indedir. Bunlar, )ikir ve d#n%eleri, )iil
ve 'areketlerden ziyade duygularn d&urdu&u d#n%elerden (karrlar. Bu izlenimler kar#k
lmay$, gayet basit ve snrldr. Bunlarn arasnda birtakm in%e )arklar yktur, sade%e sevgi
veya kin, 'ak veya 'akszlk, ger(ek veya yalan, lumlu veya lumsuz knular vardr. "i(bir
zaman yarm 'issiyata tesad) edilmez, i#te ingiltere'nin $r$agandasn idare edenler
!zellikle bu 'ususlar gayet iyi anlam#lardr, ingiliz $r$agandasnda #$'e d&ura%ak yarm
tedbirlere rastlanmazd.
,#mann 'alk $siklRisini gayet iyi bildi&ini g!steren delil, mezalim $r$agandas idi.
,#man bu $r$aganda sayesinde, %e$'ede bzguna u&rasa bile manevi kuvveti krumak i(in
gerekli malzemeyi buluyrdu. 4ava#n tek su(lusu larak Alman milletim ilUn ve te#'ir
etmekteki ba#ar da bu 'ususu d&ruluyrdu. Bu byk yalan, ksta'(a ve tara) tutarak ileri
srlerek 'alk t$luluklarnn anlayabile%ekleri bir #ekle skuluyrdu. E$luluklar duygulan
ile 'arekete ge(erler ve daima a#rya ka(arlar. Bundan dlay da k%a yalanlara inanrlar.
Bu $r$agandann ba#ars yalnz, d!rt yl sren sava# byun%a d#mann kar# kymaya
devam etmesi ile de&il, ayn zamanda milletimizin zerinde ya$t& etki ile de rtaya (k+
m#tr. B!yle bir ba#arnn bizim $r$agandamza nasi$ lmamasna #a#lmamaldr.
3r$agandamz i(erdeki kar#klklar esnasnda te+sirsizlik t'umu sa(yrdu. Ayr%a i(eri&i
itibariyle de 'alkn zerinde gerekli tesiri ya$maktan (k uzakt. Bizim i$e sa$a gelmez
devlet adamlarmz, insanlar !lme sevk edebilmek i(in, mUnUsz bar#(lk s!zleri ile
sar'# etmenin ve %#turmann mmkn la%a&n sanm#lard. Bir $r$agandada esasl bir
$rensibe 'er zaman kesin bir #ekilde uyulmazsa, te#kilUt i(inde g!sterilen )aaliyetler bir ba#ar
sa&lamaz. 3r$aganda gayet snrl knulara temas etmeli ve bunlar devaml bir #ekilde
tekrarlanmaldr. ,nyadaki di&er i#lerde de ldu&u gibi, bunda da sebat ve srar ba#arnn en
!nde gelen #artdr. 3r$aganda 'er #eye kanksam# kimselerin $e#ine d#memeli ve estetlere
ka$lmamaldr. Aksi 'alde $r$agandann mu'teviyat, #ekli ve i)adesi 'alkn zerinde
)aaliyet g!stere%ek yerde, yalnz edebi salnlara devam eden kimselere tesir eder. i#te
bunlardan vebadan ka(ar gibi ka(mak gerekir. Bunlar gzel 'isler duymaktaki yetersizlikleri
dlaysyla daima kendilerine yeni terbiye%iler ararlar. Bu adamlar ksa zaman i(inde 'er
#eyden bkarlar, daima de&i#iklik ararlar. "i(bir zaman kusursuz bir durumda lan
(a&da#lannn seviyesine gelemezler, 'atta bunlan anlayamazlar. 3r$aganday veya i(eri&ini
$ek eskimi# bulduklar i(in ele#tirirler. 5nlara daima yeni #eyler gerekir. Bu 'eri)ler, 'alkn
nezdinde siyasi ba#arnn en !ldr% d#man lurlar.
"albuki $r$aganda 'er #eye kankm# k(k beylere devaml vakit ge(ire%ekleri merakl
vastalar sa&lamak i(in ya$lan bir #ey de&ildir. 3r$aganda kanaat ve telkin i(indir, ikna
edilmesi s!z knusu lan kuvvet de t$luluktur. E$lulu&un ise daima a&rl& i(inde bir
)ikri anlayabile%ek duruma gelmesi i(in bir zamana i'tiya% vardr. :n basit me)'umlar
de)alar%a tekrar edilmeden 'a)zasn nlara a(maz. "ede) (e#itli y!nlerden aydnlatlabilir.
1akat 'er a(klamann gayesi daima ayn dstura ula#maldr. An%ak bu b!yle lursa,
$r$aganda dzgn bir etki ya$abilir. "i(bir zaman bir tara)a sa$madan stnde yrnen bu
yl, daima e#it ve metin bir (al#ma sayesinde ba#arya ermenin imkUnn sa&lar, i#te zaman
b!ylesine sebat ve gayretle nasl akla, 'ayale gelmez byk snu(lara kavu#ula%a& 'ayretle
g!rlr. "er reklUm ister i# 'ususunda, ister siyasi alanda ya$lsn, ba#ars devaml (al#ma
ve daimi surette )ikri taki$ etmekle elde edilir. ,#man $r$agandasn !rnek almak ge+
rekirdi. Bu $r$aganda !zellikle belirli 'alk t$lulu&u i(in 'azrlanm# birtakm 'ususlar
i(eriyr ve bunlar devaml bir #ekilde srarla idare edili$ savunuluyrdu. :sasl )ikirlerin ve
bu )ikirleri yay# usullerinin bir kere ba#ars g!rln%e, sava# byun%a bunlar, bir de&i#iklik
ya$lmadan kullanld, ilk !n%eleri %retli iddialar yznden bu $r$aganda sa(ma gibi
geliyrdu. ,a'a snra na'# kabul edildi. :n snra ise inanld. ,!rt bu(uk yl snra
Almanya'da bir devrim (kt ki, devrimin $arlas d#man $r$agandasndan alnm#t,
ingilizlerden bu silU'n ba#arsnn devaml kullanlmas ile sa&lana%a& ve bu ba#arnn
ya$lan btn masra)lar kar#laya%a&n da !&rendim, ingilizler $r$aganday birin%i silU'
kabul ediyrlard. "albuki bizde, $r$aganda bir sandalye ka$amam# $litika%larn sn
ekmek $ar(alan veya gazetelerde i#letilen k(%k bir damar saylyrdu.
BLM 68
( sene, /6868+A9 ve A6'de0 burRuva $artilerinin t$lantlarna devam ettim. Eaki$ etti&im bu
t$lantlar benim zerimde, gen(li&imde i(ti&im bir ka#k balk ya&nn ya$t& tesiri meydana
getirdi. E$k bir ka#k balk ya&m yutmak gibi bir #ey... Belki de $ek iyi bir #ey, )akat tad
(k krkun(. :&er milletimizi kurtarmak istiyrsak, milletimin elini klunu ba&lay$ bu
burRuva $artilerinin t$lantlarna g!trmek ve d#ar ka(mamas i(in salnun ka$sn ka$al
tutmak ve t$lantnn bitimine kadar kimsenin d#ar (kmasna izin vermemek mmkn
lursa, belki bu takdirde bir iki yzyl snra bir ba#ar kazanlabilir.
1akat 'emen #unu itira) edeyim ki, zaman 'ayatn benim i(in bir de&eri kalmaya%ak ve
belki de Alman lmamay ter%i' ede%e&im. Ama ne var ki, Eanr'ya #krler lsun, sa&lam ve
a'lUk 'enz bzulmam# lan 'alkmzn bu burRuva t$lantlarndan #eytann kutsal sudan
ka(mas gibi ne)ret etmesi, beni teselli etmektedir. BurRuva d#n%esini ve bu d#n%elerin
'ayranlarm yakndan tandm. Artk bu $is burRuvalarn neden 'itabetin kymetini
anlamadklarna #a#myrum. Bu ( sene zar)nda -asynal Almanlarn, Alman "alk
3artisi'nin, Bavyera "alk 3artisi'nin ve Bavyera Merkez 3artisi'nin 'emen 'emen btn
t$lantlarn taki$ ettim, i#te, bu t$lantlarda sa$tad&m durum #uyduO E$lantlara
katlanlar bir %insten ve yeknesak kimselerdi. Mani t$lantlara gelenlerin byk bir (&unlu+
&u esasen $artinin yeleri idiler.
"i(bir disi$lin i#aretine rastlanmayan bu t$lantlardaki genel 'ava, devrimlerin ger(ekle#ti&i
t$lantlar andrmaktan (k, kU&t ynanan bir ka've'anenin dumanl $is 'avasna
benziyrdu. te yandan, kn)erans veren 'ati$ de, bu a&r 'avann bzulmamas L(in elinden
geleni ya$yrdu. Kn)erans verenler ba&ryrlar di, nutuklarn (k yksek sesle
veriyrlard. 1akat aslnda ya$tklar i#, nutuklarn kumaktan ibaretti. Bu nutuk(uklar, bir
gazete slTbu ile veya ilmi bir yaz #eklinde kaleme alnm#t. -edense kuvvetli i)adelere
rastlanmyrdu. Ara sra usta%a, )akat )aydasz nutuklar verildi&i de luyrdu. Bu nutuklar,
$arti idare 'eyetlerine da'il lan zevatn ltu)kUr bir gl#melerine 'ede) luyrdu. Ka'ka'a
ile glmyrlard. Bu nlar i(in mnasebetsizlik lurdu. ;izli%e kibar bir #ekilde gl%kler
ya$yrlard. Bir gn, Mni''te bir t$lantya #a'it ldum. Lei$zig'de 'arbin yld!nm
dlaysyla bir miting ya$lyrdu. ,a'a !n%eden 'azrlanan nutuk bir niversitenin $r)es!r
tara)ndan kundu. M!netim kurulu yeleri en gzel yerde turuyrlard. ( ki#i idiler. 4a& ve
sldakiler g!zlkl, rtada duran ise g!zlkszd. ( de redingt giymi#ti .Bu durumlar in+
sanda, idam kararna 'kmetmi# bir ma'keme kurulunun veya'ut tantanal bir va)tiz
merasimine katlanlarn intiban uyandryrdu. ;zel saylabile%ek s!zde nutuk $ek k!t bir
tesir lu#turdu. ,a'a ?> dakika dlmadan mitinge katlanlarn 'e$si, 'i$ntize edilmi# gibi bir
uykuya dald. Mitinge bir sessizlik 'Ukim lmu#tu. Bu sessizli&i sade%e d#ar (kan bir
kimsenin ayak grlts ve dinleyi%ilerin gittik(e (&alan esnemeleri bzuyrdu. E$lantda,
belki merak ederek, belki de delege larak 'azr bulunan ( i#(i, ara sra saklayamadklar
alayl glmsemelerle bak#$ duruyrlard. Bu ( ki#i, ni'ayet birbirini dirsekleriyle
drterek, sessiz%e t$lanty terk etti. ,ikkatimi (eken tara)lar, t$lanty ne $a'asna lursa
lsun, i'lUl etmek istemedikleri ldu. "akikaten b!yle bir yerde mnaka#a etmenin 'i(bir
)aydas yktu.
-i'ayet sesi gittik(e kslan $r)es!r kn)eransn bitirdi. E$lantnn ba#kan lan g!zlksz
zat aya&a kalkarak, Udeta !ter gibi $r)es!rn gayet gzel bir #ekilde kn)erans verdi&ini
s!yleyerek t$lantya katlan 'em#ire ve karde#lerine minnettarl&n a(klad. 5na g!re
kn)erans mnaka#aya yer brakmaya%ak #ekilde ge(mi#ti. 4nu( larak, 'er'angi bir
tart#mann lmas, kymetli vakitlerinin kutsall&n i'lUl etmek la%akt. Bundan dlay,
btn dinleyi%ileri 'islerine ter%man larak, bir mnaka#a ylu a(maktan (ekiniyrdu.
E$lanty ka$atarak 'e$ bir a&zdan BBiz 'e$imiz bir v%ut lmu# karde# milletizB mar#n
s!ylemeyi tekli) etti. Mar# s!ylendi.
:n snunda ba#kan Alman mar#n s!ylemek tekli)inde bulundu. Bu mar# da s!ylendi. Bende,
ikin%i mar# s!ylenirken seslerin eksilmi# ldu&u kanaati lu#tu. Malnz mar#n nakarat
ksmlarnda sesler (&alyr ve ykseliyrdu. ,emek ki 'erkes, mar#n g)tesini tam larak
bilmiyrdu.
E$lant da&ld. ,a'a d&rusu 'erkes mmkn ldu&u kadar (abuk d#ar (kmak i(in
ka$lara '%um etti. Bunlardan bir ksm d#arda bira i(e%ek, bir ksm ka've i(e%ekti ve bir
ksm da serbest ve temiz 'avaya kavu#maktan memnun kala%akt.
Ben (n% ksma da'il lanlardandm. 4erbest 'avaya kavu#mak istiyrdum. A%aba, yz
binler%e 3rusyal ve Almann ka'raman%a m%adelesi bu gibi t$lantlarla m kutlana%aktJ
"i( #$'e yk ki 'kmet bu 'ali '# kar#lar ve be&enir. Hnk bu bir bar#severlik
t$lantsdr. Burada bir bakan i(in asayi# ve emniyet bakmndan endi#e duyula%ak bir 'al
yktur. Cevk ve 'eye%an, 'i(bir zaman burRuva adabna te%avz etmeye%ek ve idari 'udutlar
'i(bir zaman a#maya%aktr.
E$lantya gelenler, t$lantdan snra kendilerini bir bira'ane veya ka've'aneye ata%ak, #evk
ve 'eye%an i(inde gru$ gru$ skaklarda dla#arak BAlmanya (k ya#asnB diye ba&rmaya%ak
ve b!yle%e istira'at i'tiya% lan zabta kuvvetinin de %annn sklmasndan endi#e
edilmeye%ektir.
i#te bundan dlay bu 'alkn durumundan ve davran#larndan memnuniyet duyabilirler.
Biz -asynal 4syalistlerin ya$tklar mitingler ise tam aksine sakirt+ge(en t$lantlardan
de&ildi. 5nlarnki ile bizim ya$t&mz t$lantlarda iki 'ayat g!r#nn dalgalar
(ar$#yrdu. E$lantlarmz, 'i(bir zaman vatan$erver%e #arklarn tatsz terennmleri ile
de&il, tersine rk( ve milli i'tiraslarn rtaya (kmasyla sna eriyrdu.
,a'a i#in ba#ndan itibaren, t$lantlarmzda, kati bir disi$lin kurduk, idare 'eyetine mutlak
bir trite sa&lamak gere&ini anladk. Keza, bizim verdi&imiz nutuklar burRuva
kn)eranslarmdaki U+%iz 'ati$lerin gevezelikleri #eklinde de&ildi. E$lantlarmzda sar)
edilen s!zler )ikir ve kanaatler, mevzu ve #ekil itibariyle raki$lerimizin kar# kymalarm
davet ede%ek i(erikte idiler.
E$lantlarmza bir(k raki$lerimiz de katldlar. Baz kere t$lantlarmza raki$lerimiz
kesi) bir kalabalk 'alinde katlyrlard. Bu kalabalk birka( demaggu da arasna almay
i'mal etmiyrdu. Mzlerinden daima #u i)ade kunuyrduO BBugn sizlerle kzlarmz
$ayla#a%a&z, 'esabnz g!re%e&iz.B
"er geli#lerinde bunlara, 'er tara) $ar(alamak ve bu i#e artk bir sn vermek ylunda talimat
veriliyrdu. Bir(k kere bu talimatn i%rasna kl $ay kald, i#te bu sralarda, bizim idare
'eyetimizin snsuz enerRisi ve kendi zabta te#kilUtmzn sert m%adele kabiliyeti, Udi
raki$lerimizin emel ve tasavvurlarna set (ekti. Bizlere kar# galeyana gelmeleri i(in bir(k
sebe$ vard. Bizim duvar ilUnlarmzn krmz rengi, nlar t$lantlarmza (ekiyrdu.
Kmnistlerin kzl renklerinden isti)ade etti&imiz zaman burRuvalar de'#et i(inde kaldlar ve
bu davran#mz $ek #$'eli bir #ey larak kabul ettiler. -asynal Almanlar, bizlerin esas
itibariyle bir nevi Marksizm'i mda)aa etti&imizi, (ekirdek 'alinde birer ssyalist ldu&umuzu
yayyrlard. Hnk bu kaln ka)allar bugne kadar 'akiki -asynal 4syalizmB ile
BMarksizm'in arasndaki byk )ark anlayamam#lard. Kaki$lerimiz t$lantlarmzda
BBaylar ve BayanlarBa 'ita$ etmeyi$, sade%e vatanda#mza 'ita$ta bulunmamz ve
birbirimize bir $arti arkada# muamelesi etti&imizi g!rn%e bizi BMarksistB zannettiler.
Bizler (&u zaman tav#an $stuna girmi# bu a'mak burRuvalarn $ani&e ka$l#larna
ka'ka'alarla glyrduk. Bu raki$lerimizin, bizim kaynak, niyet ve gayemiz 'akknda sanki
byk bir bilinmez ile kar# kar#ya kalm# gibi ka)a $atlatmalarna glmemek elde de&ildi.
,uvar ilUnlarmzda krmz rengi ter%i' edi#imizin sebebi #uyduO 4l%ular 'iddetlerinden
k!$rtmek, nlarn ne)ret ve galeyanlarn ta'rik etmek, b!yle%e 'i( lmazsa sabtaR
ya$malar i(in t$lantlarmza gelmeye nlar me%bur brakmak. Hnk )ikriyatmz bu
kimselere duyurmann yegUne #ekli bu idi. Bu takti&e, uzun uzadya d#ndkten snra
ba#vurduk, i#te vakitler, d#manlarmzn kendilerini #a#rm# ve U%iz kalm# 'issettiklerini
anladk(a devaml bir #ekilde taktik de&i#melerini g!rmek ve bu 'allerini taki$ etmek bizlere
keyi) veriyrdu. n%eleri, kendi tara)la rina bizim t$lantlarmz !nemsememeleri ve
katlmamalar en M ni verdiler. Bu yasa&a genellikle uyuldu. 1akat, yava# yava# i(lerin den
bazlar bu yasa&a ra&men t$lantlarmza geldi. ;itgide say 6.6 n (&almaya ba#lad. Artk
dktrinimiz nlara tesir etmeye ba#l. m#t. i#te bu srada raki$ liderler yava# yava#
sinirlendiler ve endi #eye d#tler.
:ndi#eye ka$lan ve sinirlenen raki$ liderler, bu geli#meye ka s seyir%i kalmann mmkn
lamaya%a&n kabul ederek, teren usulleri ile bu vaziyete bir sn vermek i%a$ etti&ine kanaat
getirdi ler. i#te bundan snra kzl liderler, e&itim g!rm#, bilin(li $rlete lere ba#vurdular.
Artk salnlar t$lantlarmz ba#lamadan ?> dak ka kadar !n%e i#(ilerle dluyrdu.
E$lantlarmz, )itilleri tutu#tu rulmu# ldu&u i(in 'er an 'avaya )rlaya%ak barut dlu
)(lar. benziyrdu. 1akat 'i(bir zaman bu $atlama meydana gelmedi.
Bu i#(iler, t$lantlarmza bize d#man larak geldiler, belki tara)tar larak de&il ama, 'i(
lmazsa kendi !&retilerinin kymetsiO bir #ey ldu&una kanaat getirerek d!ndler.
Ben, ( saat kadar sren nutuklarmdan snra, tara)tarlarmz la, raki$lerimizi kayna#tr$,
'eye%anl tek bir ktle 'aline getirme ye muva))ak luyrdum. Artk t$lantlarmz bzmak
ve da&tmak i(in verilen i#aretler ve emirler 'kmsz kalyrdu, i#te bu durum kar#snda
raki$ liderler byk bir krkuya d#tler. Ma$abile%ekle ri tek i#e ba#vurdular. Eekrar,
i#(ilerin t$lantlarmza gelmelerine mUni ldular.
E$lantlarmza, bu ikin%i yasaktan snra gelenler azald. 1akat, aradan (k zaman ge(meden
ayn 'areket ve ayn )aaliyet tekrar ba#lad.
Masa&a uyulmuyrdu. Mlda#larn says gittik(e artt. 4nunda, radikal taktik tara)tarlar yine
stn geldiler. Eekrar #u karara varldO Bizim t$lantlarmz taki$ edilmesi lanaksz
duruma getirmek. j
Ma$t&mz iki, (... sekiz, ya da n t$lantdan snra anla#ld ki, bizim t$lantlarmz
basmak tasars, uygulama alanna kymaktan da'a (k teride klay bir i# larak kalyrdu.
"er t$lant snunda kmnistlerin kayba u&radklar anla#lyrdu. Eekrar i#(i sn)na #u
anns ya$ldO BMlda#lar kadn ve erkek i#(iler, -asynal 4syalistlerin t$lantlarndan
saknnzP...B Kmnistlerin bizimle lan m%adelelerindeki de&i#iklik kendi basnlarnn
yaynlarndan anla#lyrdu. Hk kere bizleri sessizli&in i(ine g!mmek arzusunu g!sterdiler.
,a'a snra bu usuln de tesirsiz kald&n g!rerek, tekrar ter!r 'areketlerine lzum duydular.
;n ge(tik(e bizden #u veya bu sebe$le ba'sediliyrdu. Kendi
aralarnda, i#(ilere bizim gen( 'areketimizin (k gln( ldu&u
'akknda birtakm zrvalar anlatlyrdu. 1akat bu zavall e)endiler,
taktiklerinin 'i(bir )aydasn g!rmediklerini yava# yava# anlamaya
R ba#ladlar. Bu Udi 'areketlerinin bize zarar de&il, )aydas da'i lu+
i yrdu.
Hnk bu e)endilerin dedikleri gibi, bizim gen( 'areketimiz gln( idiyse, neden bu kadar bu
'areketle me#gul lunuyrdu.
i#te b!yle d#nenlerde merak uyanyrdu. Bunun zerine bir yar geri (ekilme takti&ine
ba#vurdular. Bir mddet de bizleri, insanl&a kastetmek isteyen krkun( %aniler larak
g!stermeye ba#ladlar. Makale stne makale yazdlar. Malan uyduruyrdular. ,evaml bir
#ekilde bize yak#trdklar %inayetleri ballandra ballandra anlattlar, yazdlar.
Aradan (k ge(meden bu '%umun da bizim gen( 'areketimize zerre kadar bir tesiri
lmad&n g!rdler. Gavalllarn ba#vurduklar bu yalanla saldrgan '%um takti&i 'akikatte
btn dikkatleri bizim stmze (ekti ve bundan kzllar de&il, biz )aydalandk.
Bunun zerine ben #u bi(imde 'areket etmeye karar verdim. 1aaliyetimizde bir de&i#iklik
ya$maya%aktk. Kmnistler, istedikleri kadar bizi 'a)i)e alsnlar, bizimle e&lensinler ve
bizlere s!v$ saysnlar, 'areketimizin istikametini 'i(bir surette de&i#tirmeye%ektik. Bu Udi
i)tiralarn 'i( e'emmiyeti yktu, isterlerse bizi birer maskara veya'ut birer %ani larak te#'ir
etsinler. Bizim i(in 'i( m'im de&ildi. :sas lan bizden ba'setmeleri, bizlerle me#gul
lmalar, kendi aralarnda bizleri knu#malar idi ve en m'imi, yava# yava# i#(inin
nazarnda, bizim ile m%adele edilmesi i%a$ eden bir kuvvet gibi g!rnmemizde idi.
"akikatte ne ldu&umuzu, ne istedi&imizi maksadmzn esasn gnn birinde basnn bu
k!$ek srlerini andran Ma'udilerine g!stere%ektik. E$lantlarmzn tam anlamyla sabte
edilememesinin tek sebebi kzl liderlerin krkular idi. Bu krkaklklar akla 'ayale
s&maya%ak kadar bykt. Btn m#kl anlarda bu kzl liderler, ileri sa)lara astlar sr+
dler. Kendileri ise daima, kavgann meydana geldi&i salnlarn d#nda kal$, snu%u
beklediler.
Bunlarn niyetleri 'akknda, gayet sa&lkl bilgiler alabiliyrduk. Bu s''atli bilgileri, yalnz
baz tara)tarlarmz kzl te#kilUt i(inde brakmakla temin etmiyrduk, ayn zamanda kzl
$r$aganda%larn gevezeliklerine kulak kabartmamz da (k iyi bilgi t$lamamza yardm
ediyrdu. Bu gevezelerden (k )aydalandk. Cunu [ ese) ederek s!yleyeyim ki, Alman
milletinde bu denli gevezeli&e (k tesad) edilir. Bir $lUn 'azrlann%a, nedense Almanlar
a&zlarn tutamazlar. H&u zaman yumurtlamadan gdaklarlar.
Biz bir(k de)a, aley'imizde 'azrlanan geni# suikast $lUnlarm bu sayede !&rendik. B!yle%e
kmnist sabtaR eki$leri, 'i(bir zaman ka$ d#ar edile%eklerini akllarna getirmedikleri bir
anda kendilerini salnun d#nda buldular.
5 gnlerde t$lantlarmzn emniyet ve asayi#ini bizzat temin etmeye me%burdum.
"kmetin 'imayesine 'i(bir zaman itimat edilemezdi. "attU 'kmet tam aksine larak
t$lantlarmzda grlt (karanlar 'imaye ediyrdu. Hnk 'kmet kuvvetlerinin tek
mda'alesinin esas neti%esi, t$lanty da&tmaktan ibaretti. Kzllarn da tek istekleri ve
ama(lar bu de&il miydiJ
i#e bu 'ususta emniyet kuvvetlerin%e bir usul meydana getirilmi#tir. Bu usul 'ukuka aykr ve
snu%u en k!t bir 'arekettir. "kmet erkUn, bir t$lanty yarda brakmak i(in te#ebbsn
ldu&unu 'aber ald&nda, emniyet ve asayi#i bzanlar tutuklamak yerine, biz masumlar
t$lantmza devam etmekten alkyuyrdu. Bir emniyet memuru bu usul byk bir akln ve
'ikmetin eseri /P0 ve kanuna aykr bir )aaliyete meydan vermemek i(in ba#vurulan bir tedbir
/P0 larak vas)landryrdu.
Bundan (ka%ak snu( #udurO Azmetmi# bir 'aydut, namuslu bir adatn, 'er trl siyasal
'areket ve )aaliyetten daima alkymak imkUnna sa'i$tir. ,evlet ise emniyet ve asayi# adna,
bu azl 'aydudun !nnde e&ilir ve b!yle%e masumane bir #ekilde 'aydudu ta'rik ve te#vik
eder.
i#te biz -asynal 4syalistler, 'er'angi bir yerde bir t$lant ya$mak i(in )aaliyete ge(sek
sendikalar kendi yeleri ile bizim bu t$lantmz da&ta%aklarn s!yleseler, $lis bu durum
kar#snda #antaR% kzllar 'a$se tkmad& i(in, bizi t$lant ya$maktan men eder. "attU bu
kanun adamlar, bir(k kere, t$lant yasa&m bize , yazl larak tebli& etmek suretiyle bu
mant&a s&mayan 'areketlerini yzsz%e uyguladlar.
E$lantlarda bu gibi 'areketlere kar# mda)aa tedbiri alnmak Lsteniyrsa, ya$la%ak #ey
asayi#i i'lUl ede%ek lan te#ebbsleri da'a L#in ba#ndan itibaren zararsz 'ale getire%ek
(areler aranmaldr.
Ayr%a #u 'usus da akldan uzak tutulmamaldr. E$lantnn sade%e emniyet kuvvetlerinin
'imayesi altnda %ereyan etmesi, t$lanty terti$ eden liderlerin 'alk nazarndaki itibarn
sarsar. Byk bir $lis kuvvetinin 'imayesine i'tiya( g!steren t$lantlar, 'alkn nazarnda
'i(bir e'emmiyet ve %azibeye 'aiz lamazlar. Keza, milletinin a#a& tabakalarnn nazarnda
ba#arnn ilk !nemli #art bir kuvvet g!sterisinde bulunmaktr.
Iesur bir adamn, bir krka&a kyasla kadnlarn kal$lerini klaylkla )et'etti&i gibi,
ka'raman%a bir 'areket de, bir milletin 'assas kalbini, krkak(a ve $lis kuvvetinin 'imayesi
sayesinde ya$labilen bir t$lantdan (k da'a klay elde eder.
i#te btn bu sebe$lerden dlay, bizim $artimiz 'ayatn krumas ve devam ettirebilmesi
i(in, kzl ter!ristlere kar# bizzat tedbir almal ve raki$lerinin 'areketlerini kendi
kuvvetleriyle bizzat ezmelidir.
Bizim t$lantlarmzda asayi#, mitinglerimizi emin bir $siklRi ru'u ve enerRi ile idare etmek
ve ayn zamanda skTneti krumakla vazi)eli arkada#lardan kurulu bir te#kilUt sayesinde
temin edildi.
Bir t$lant terti$ etti&imiz zaman, bu t$lantnn 'Ukimi bizden ba#kas de&ildi.
Kzl raki$lerimiz #unu $ek iyi biliyrlardO Bizi ta'rik ede%ek, t$lantmzda grlt
(kara%ak gru$, bize ranla kalabalk da lsa, !rne&in be# yz ki#iye kar# bir dzine kadar
lsak bile ka$ d#ar edile%ektir, i#te bu sralardaki ve !zellikle Mni' d#ndaki t$lant+
larmzda yzler%e rakibimizin kar#snda n be# n alt -asynal 4syalistin bulundu&u ldu.
Bu rantsz duruma ra&men biz 'er'angi bir ta'rik 'areketine msaade etmedik.
E$lantlarmzda 'azr bulunanlar ma&lTbiyeti kabul etmektense, dayak yeme&i g!ze
ald&mz $ek iyi biliyrlard. Hk de)a, !yle anlar ldu ki, biz bir avu( arkada#la, k!$ekler
gibi uluyan, $atrd grlt eden byk kzl t$lulu&un, ka'raman%a stesinden geldik. Biraz
krkak lmasalard, n, n be# ki#iye kar# en snunda gali$ gelebile%eklerini anlayabilirlerdi.
1akat bu galibiyeti elde edebilmeleri i(in kendi arkada#larndan birka(nn ka)asnn $atlamas
i%a$ ede%ekti, i#te bunu g!ze almak %esaretini g!ste+remiyrlard.
Marks(larn ve burRuvalarn t$lantlarmdaki strateRiyi uyguladk. Bu uygulamalardan gayet
iyi snu(lar aldk. Marks(lar kendi t$lantlarna burRuvalar tara)ndan bir sabtaR
ya$lmaya%a&n bildikleri 'alde, t$lantlarda k!r k!rne bir disi$lin kurmu#lard "albuki
Marks(larda t$lant da&tmak emeli $ek #iddetli bir #ekil de kendim g!steriyrdu. "attU,
kendilerine raki$ lanlarn t$lant larnda grlt (karmakta (k yetenekliydiler. Ayr%a,
bir(k ilde yalnz%a Marksist lmayan bir t$lant ya$mann bile $rletarya aley'inde bir
'areket ldu&u )ikrim yaym#lard.
"ele 'ele, Marks(lar i#lerine gelmeyen bu t$lantlarda i#(ileri birer kukla gibi
ynattklarnn ve ya$tklar 'yanetlerin listelerinin a(klana%a& ve 'alk aldatmak i(in
uydurduklar yalanlarn rtaya d!kle%e&ini ta'min ederlerse bsbtn azarlar. B!yle bir
t$lant mn ya$la%a& ilUn edilin%e, btn kzl basn krkun( bir grlt (karr. H&u
zaman, kanun aley'tarl&n kendileri i(in bir sistem kabul eden bu al(aklar, !n%e 'kmete
ba#vurarak, $rletarya aley 'indeki bu ta'ri$kUr t$lantnn, birtakm snu%u va'im layla a
gebe ldu&u gerek(esi ile der'al yasak edilmesini ri%a ederler, 'atta te'dit ylu ile isterler.
Marksistler, dillerini y!netimin a$tallklarn, uydururlar ve isteklerine kavu#urlar.
:&er, tesad)en, bulundu&u mevkie lUyk lmayan bir maymu na rastlamazlar ve 'akiki bir
Alman memuru ile kar#la#rlarsa, i#i r vakit $rletaryaya kar# bir ta'rik 'areketine )rsat
verilmeye%e&i ne dair beyanname yaynlayarak, se)il burRuvalarn suratlarn $rletaryann
kemikli yumru&u ile $ar(alamak i(in $rleterlerin t$lan tya gelmelerini ilUn ederler.
_
_
Bu burRuva t$lantlar bir Ulemdir, idare 'eyeti endi#e ve k ku i(indedir. H&u zaman
b!yle bir te'ditle kar#la#n%a t$lan ya$maktan vazge(erler. Bazen krku, bu $is
burRuvalar kad.u #a#kna (evirirdi ki, t$lant saat sekizde ba#laya%a& yerde, saat sekiz krk
be#e veya dkuza kalrd. E$lantnn ba#kan salnda bu lunan mu'ali) gruba bin trl
#aklabanlk ya$ar ve kendilerinin kanaat ve )ikirlerine i#tirak etmeyenlerin de t$lantya
yeti#ebilmeleri i(in, ba#lama saatini ge%iktirdiklerine dair bin trl yalan s!yler. Ba#kan, bu
t$lantnn maksad arasnda, 'i(bir kimseyi )ikir ve kanaatlerinden ayrmann bulunmad&m
beyan eder. E$lant ba#kannn s!zlerinden anla#la%a& zere an%ak )ikir mnaka#as snun+
da bir anla#maya varlr ve bu )ikirler arasnda bir k!$r kurulabilir.
Bakn burRuvalarn iddialar nasldJ "erkes %ennete kendi bildi&i tarzda ula#abilirdi. 4nu(
larak 'erkese )ikir ve kanaat 'rriyeti verilmeli idi. Bu esasa g!re kn)erans veren 'ati$
s!zlerine ba#lamak i(in msaade ri%a eder. "emen ilUve ederler, bu nutuk zaten uzun
srmeye%ektir. "i( lmazsa bu t$lantda i#(i karde#ler ara+snda bir anla#mazlk
bulunmamasn isterler.
N#te, bu t$lantlarda sl tara)ta turan Alman karde#ler 'i( ali%ena$ davranmazlar. Kn)erans
veren 'ati$ da'a s!zlerine ba#lamadan, gayet #iddetli bir #ekilde k)rlere mu'ata$ lur.
-eti%ede $is burRuvalar $iliyi $rty t$lamak me%buriyetinde kalrlar. Krku yznden
(ektikleri a% ksa srd&nden dlay, nlar #ansl saymak $ek yanl# lmaz.
Bu burRuva t$lantlarnn ser(e $e'livanlar sa'neyi k)r, tezyi) ve ta'kir altnda terk
ederler, (&u zaman da ka)a ve g!zleri #i#mi# bir vaziyette merdivenin basamaklarm iki#er
(er atlayarak ska&a ka(arlar.
Biz -asynal 4syalistlerin terti$ etti&i t$lantlar, Marksistler i(in bir yenilik ldu. Bizim
t$lantlarmza bu kzllar bir(k de)a ynam# lduklar kmediyi yine sa'neye
kya%aklarndan emin larak geliyrlard.
A&zlarnda 'e$ #u %mle vardO BBugn #u adamlarn i#lerim g!re%e&izPB Baz kere, bu
kzllardan birinin arkada#na, salna girerken yksek sesle b!yle s!yledi&i lurdu. 1akat bu
kzl, ikin%i bir %mle s!ylemeye )rsat bulamadan skakta kendine gelirdi.
E$lantlarmz idare etmek i(in bizim kendimize 'as usullerimiz vard. Biz -asynal
4syalistler, 'alktan kn)erans lt)en dinlemesini tale$ ve ri%a etmezdik. "i(bir zaman
t$lantlarmzda biti$ tkenmez bir mnaka#a vaat etmezdik. ,inleyi%iye t$lantnn sa'ibi
ve 'Ukimi ldu&umuzu !n%eden a(klar ve ilUn ederdik. Bir kere da'i lsun, 'atibin s!zn
kesmeye %ret ede%ek bir kimsenin g!znn ya#na baklmadan ka$ d#ar edile%e&i 'aber
verilirdi. Bu denli bir ksta'lkta buluna%ak kimsenin ba#na gele%eklerden srumlu
lamaya%a&mz !n%eden s!ylerdik. =akit lur da, %anmz isterse belki bir mnaka#a kabul
ederdik. Mksa, t$lantlarmzda 'i(bir mnaka#ann %ereyan etmesine )rsat vermezdik.
Btn bunlar t$lanty takibe gelenlerin ka)alarna sktuktan snra, B#imdi s!z 'ati$ )alan
kimsenindirB diyerek t$lanty a(ardk.
i#te bu #ekil davran#mz da'i, kzllar 'ayretten 'ayrete d#ryrdu.
Bir kere, bizim $artimizde bu t$lantlarda asayi#i sa&lamakla g!revli lan ve bu i# i(in $ek
iyi 'azrlanm# bir saln gvenlik te#kilUtmz vard. BurRuva t$lantlarnda asayi#i
sa&laya%ak kimseler, itaat ve sayg g!rebilsinler diye ya#l kimselerden lurdu. Kzllar ise
ya#a, saygya ve triteye kulak asmadklar i(in burRuva t$lantlarnda asayi#i sa&laya%ak
eki$ Udeta yk gibiydi. Bizim m%adelemizin da'a ba#ndan itibaren bu asayi# i#ini
sa&laya%ak eki$lere daima gen( arkada#lar aldm. Bunlann (&u askerlik arkada#larm idi.
Bazlar ise $artimize yeni kaydlmu# gen(lerdi. Bunlara daima #unu s!yledimO 7er*r ancak
ter*r ile yoked"ir, d"nyada yalnz c"retkar ve aziro$ kimse $er zaroan gali# getir. )iz,
k&dretli, asil ve y"ksek bir 'ikir &randa m"cadele ediyor&z. )& )kir kanmzn son
damlasna kadar m"daafa edilmeye deer bir fikirdir.
;en( arkada#larm #u kanaat ile dlu idilerO 1kln bingi yerde, son karar cebir ve !iddete
aittir. /n iyi m"daafa sila$ ise, saldrya ge%mek0tir.;venlik te#kilUtmzn (al(ene
'eri)lerin kul$lerine benzemedi&ini, enerRi dlu bir m%adele t$lulu&u ldu&unu 'er yana
yaymak gerekiyrdu. Bu gen(lik b!yle bir $arlaya susam#t.
Bizim m%adeleyi ba#lat$, 'ede)ine vardra%ak lan neslimiz bir 'ayal krkl& i(inde idi,
derin bir ne)ret ve isyan duyuyr ve krkak burRuvalar 'akir g!ryr, bunlardan Udeta
tiksiniyrdu.
Memleketteki bu de&i#ikli&in, burRuva 'kmetin milletimizin %anl kuvvetlerinin im'asna
)rsat verdi&i i(in meydana geldi&i rtada idi. Alman milletini 'imaye ede%ek yumruklar 'UlU
vard. 1akat bu yumruklar sevk ve idare ede%ek ba#lar eksikti.
Ben, bu gen(lereevazi)elerinin !nem ve gereklili&ini anlatt&m, dnyann en byk akl ve
'ikmeti, e&er kendisine 'izmet ede%ek bir kuvvet ve idareden ma'rum ise* 'er byk sul'
ese)inin an%ak kuvvetle 'imaye edilmesi lUzm gele%e&i i(in yk la%a&na iza' etti&im
zaman, gen(lerin g!zleri $rl $rl #ldyrdu.
Knu#malarm sayesinde gen(ler, me%buri askerlik 'izmetlerini bamba#ka bir bi(imde
g!rmeye ba#lad. Benim anlatt&m askerlik vazi)esi !l bir devletin tritesi altnda, kaskat
lmu# ya# ge(kin bir memurun tasavvur etti&i mUnada bir askerlik 'izmeti de&ildi. Ben, )erdi
'ayat )eda ederek, 'er zaman ve 'er yerde, btn bir milletin 'ayatn krumak i(in %anl bir
#uurun idrak etti&i bir askerlik 'izmetinden ba'sediyrdum.
Bu gen(ler, kavgann i(ine byk bir 'eye%anla, #evkle atlyrlard. E$lantlarmzda
grlt eden kzllarn stlerine, say%a stn lduklarna bakmakszn ve buna 'i( !nem
vermeksizin, e#ekarsm andran bir #ekilde saldryrlard. "i(bir zaman yaralanmaktan ve
kanlarm d!kmekten (ekinmiyrlard. 5nlarn ru'larna, yalnz 'areketimizin kutsal g!revine
yl a(mak d#n%esi dlmu#tu.
3artimizin emniyet te#kilUt, 68A9 senesinin yaz aylarnda a(k nizamnameler ile kayt altna
alnd. 68A6 senesinin yazna d&ru te#kilUtmz mu'teli) gru$lara ayrdk. Bunu ya$mamz
!zellikle gerekliydi. Hnk, gn ge(tik(e )aaliyetimiz byk bir 'zla artyrdu.
Mni''teki, ")brau'aus d&n salnundaki t$lantlarmza devam etti&imiz gibi, yine bu
#e'irdeki di&er byk salnlarda da (&u zaman t$lant terti$ ediyrduk.
Mni''te burRuvalarn devam etti&i byk bir bira'ane lan Brgerbrau ve yine byk bir
bira'ane lan Kindkeller'de 68A9 ve 68A6 yllarnn snba'ar ve k# aylarnda gittik(e byk
bir alUka g!ren g!rkemli t$lantlar ya$tk.
Bu arada de&i#meyen bir yun 'er t$lantmzda ynanyrdu. Alman -asynal 4syalist i#(i
3artisi'nin t$lantlarnn ya$ld& salnun ka$s, t$lant ba#lamadan !n%e $lis tara)ndan
ka$atlmak isteniyrdu. Hnk saln Ba&zna kadarB dlmu# luyrdu.
Bu sralarda gvenlik te#kilUtmz, bizi $ek !nemli bir srunu (!zmlemeye zrlad. Bugne
kadar 'areketimizi temsil eden bir i#aret, bir bayrak yktu. Bu trl sembllerin bulunmay#
yalnz gnler i(in birtakm srunlar rtaya kymakla kalmaz, gele%ek i(in de zararl lurdu.
3artimizin bir sembl lmay#nn sknts, !zellikle $artililerin birlik lduklarna dair 'i(bir
'ari%i alUmete sa'i$ lmadklarn g!stermesidir. Ayn zamanda uluslararas i#arete
/Marksizm'in i#aretine0 kar# kya%ak bir semblden $artinin ma'rum bulunmas gele%ek i(in
de $arti 'esabna zarar te#kil ederdi.
Ben, gen(li&imden bugne kadar, bu gibi sembllerin $siklRik !nemlerini yakndan tes$it
etmi# ve g!rm#tm. Bu )rsat elime sk sk ge(mi#ti.
4ava#tan /Birin%i ,nya 4ava# kastedilmektedir0 snra sarayn !nnde ve Lugarten'de
Marks(larm terti$ ettikleri mitingleri taki$ ettim. Bu mitinglerde krmz bayraklar, krmz
$azubandllardan, krmz (i(eklerden lu#mu# ta'minen yz binin stndeki BKzl t$lu+
lu&un d# g!rn# 'akikaten tesirli lmu#tu. "alktan bir kimse larak bu kadar dzgn ve
tesirli bir manzara arz eden mitingin kasvetli telkinine ma&lT$ lmay bizzat g!rdm,
'issettim ve anladm.
BurRuva $artisi, siyasi bir $arti s)atyla 'ayat 'akknda 'i(bir )else)i d#n%eye sa'i$
lmad& gibi, kendi )aaliyetini i)ade eden bir bayra&a da nulik bulunmuyrdu.
=atan$erverlerden kurulu burRuvazi, Kei%''m renkleri ile ssl idi. 3artinin ba#nda lanlar,
bu sembl benzerli&i yznden, kendi )aaliyetlerini, devlet ve Kei%''m )aaliyetleri ile
birle#tiriyrlar di. 1akat, 'akikat burRuvalarn d#ndkleri gibi de&ildi. Kei%''m temeli,
Alman burRuvazisinin bir yardm lmadan atlm#t ve Kei%''m bayra& sava#n bnyesinden
d&mu#tu. ,emek luyr ki, bu bayrak bir devleti temsil etmekte i+di ve !zel bir )else)i
mUnaya sa'i$ bulunmuyrdu.
Alman Avusturya'snda, Avusturyal -asynal BurRuvazi kendi $artisinin bayra& larak 67?7
renklerini ter%i' etmi#ti. Bu renkler, siya', krmz ve sar idi. Avusturyal -asynal BurRuva
3artisi bu renkleri kendi bayra&na alarak !yle bir sembl yaratt ki, bununla idelRik bir
mUnas lmayan, )akat devlet bakmndan dev rim%i bir vas) bulunan bir sembl meydana
geti)di. Bu, siya'+kr mz+sar renklerden meydana gelen bayra&n en azgn yanda#lar,
4syal ,emkratlar ve 4syal "ristiyanlar ldu. i#te, bu 'usus 'i( unutulmamaldr. Bu
renklere s!ven ve a#a&layanlar bunlard. 6867 ylnda bu renklerNe#!$ kutularna atm#lard.
Ku#kusuz eski Avus turya'daki Alman $artilerinin siya'+krmz+sar renkleri, 67?7 yl nn
renklerinden ba#ka bir #ey de&ildi. Mani, Ma'udi t$lulu&unda gizli kalmasna ra&men en
#ere)li Almanlarn ru'lar tara)ndan temsil edilen d!nemin renkleri idiler.
6
68A9 senesine kadar Marksizm'e kar#, )iiliyatta kzlarnkine tam manasyla zt bir 'ayat
lu#umu meydana getiren ve i)ade eden
' bir bayrak rtaya (kmam#t. Alman burRuvazisinin en sa&lam $artileri, 6867 senesinden
snra Kei%''m birdenbire bulunmu# lan siya'+
P
kvrmz+sar renklerin meydana getirdi&i bayra&m kabul etmeye ya+
[ na#mam#larsa da, yeni e&ilimlere kar# kymak zere ve ma'vlmu# im$aratrlu&un tekrar
kurulmas )ikrinden ba#ka gele%e&e ait bir $rgrama da sa'i$ de&illerdi, i#te, Kei%''m siya'+
krrmz ve sar renklerin meydana getirdi&i, eski bayra&nn tekrar rtaya (kmasnn sebebi
buydu.
i 1akat 'i(bir zaman #u unutulmamaldr ki, bu bayrak altnda d!v#m# ve btn
kurbanlarn yere serilmi# ldu&unu g!ren bir
+ Almana, e#i bulunmaz eski renkler, $ek kutsal ve y%e g!rnmek+
' le beraber, gele%ek u&runda bir m%adelenin sembl lamazd. ,emek ki, Marksizm'i yk
etmek i(in giri#ilen 'arekete b!yle bir bayrak $ek az uygun d#erdi.
Alman milleti i(in eski bayra&n kaybetmi# lmak 'akikaten bir saadetti. Ben, bu 'ususu
mda)aa ediyr ve i#te bu nktada bur+
, Ruva $litika%larndan ayrlyrdum. Biz, %um'uriyetin kendi bayra& altnda ya$t& #eyi
lakaydine telUkki ediyrduk. 1akat 'ayatmzn 'er annda en #ere)li varl&mz lan sava#
bayra&n, bir )u'u# i(in yatak (ar#a) 'izmetini g!rmesine meydan vermemi# lmasndan
dlay %um'uriyet y!netimine te#ekkr etmemiz gerekir. Kendini ve vatanda#larn satan
bugnk Kei%' , #ere) ve ka'ramanlk bayra& lan siya'beyaz ve krmz renklerini 'i(bir
zaman kullanmamal idi.
Cimdiki reRim, Kasm 'arekUtndan utanma devam etti&i mddet(e, bu utanla%ak 'arekUtn
ni#ann ta#maldr. Hnk, bugnk reRimin da'a #ere)li bir mazinin sembln (almaya
'akk yktur. BurRuva $litika%lar #unu bilmelidirlerO Kim, siya', krmz ve beyazl bayra&
bugnk devlet i(in isterse mazimize kar# bir 'rszlk ya$m# lur. :skinin bayra& an%ak
eski zamann im$aratrlu&una uygun d#erdi. Eanr'ya #krler lsun ki, bugn %um'uriyet
idaresi, kendine en uygun d#eni se(mi# ve siya'+sar+kmz renklerini alm#tr. Biz -asynal
4syalistler larak, eski bayra&n kullanlmasn, 'areketimizin manal bir sembl gibi kabul
etmiyruz. Hnk eski 'atalar, tekrar %anlandrmak niyetinde de&iliz. Biz -asynal 4sya+
listler yeni bir devlet kurmak istiyruz, i#te bugn bu ylda Marks+(l&a kar# m%adele eden
'areketin bayra& da yeni devletin sembl lmaldr.
Meni bayrak i#i, yani bayra&n renk ve #eklinin tes$iti bizi bir 'ayli me#gul etti. "er tara)tan
iyi niyetlerle dlu tavsiye ve tekli)ler geliyrdu. 1akat btn bu tekli) ve tavsiyelerde bir
kymet yktu.
Meni bayrak, ayn zamanda biz -asynal 4syalistlerin m%adelesini i)ade etmeli ve bir )ikri,
bir g!r# telkin edi%i bi(imde lmalyd. ;!rn#te bu knu !nemsiz gibi gelir. 1akat 'alkla
temas lanlar bilirler ki, bu ayrntnn !nemi $ek byktr. Eesir ya$% bir i#aret yz
binlerin, 'areketimize kar# ilk ilgisini uyandrabilir.
Bu 'ususu bildi&imiz i(in sa&dan sldan gelen beyaz zemin zerine bir sembl knmas
#eklindeki tekli)leri reddettik. Hnk b!yle bir #ey, eski devleti veya ama% rtadan kalkm#
bir vaziyeti tekrar rtaya etmek lan zay) $artileri 'atrlatmaktadr. Ayr%a #u da bilinmelidir
ki, beyaz srkleyi%i renk de&ildir. An%ak bu renk sade%e namuslu gen( kzlarn kura%a&
%emiyetlerin )lamalarna uygun d#er. 1akat 'i(bir zaman bir devrim devrinin in)ilUk edi%i 'a+
reketlerine uygun d#mez.
Bize tekli) edilen renkler arasnda siya' da vard. Bu renk de zamanmza uyuyrdu. 4iya'
renkte 'areketimizin gayelerine dair belirli bir i#aret bulamadk. Bizim stmzde siya' renk
de srkleyi%i bir tesir ya$mad.
Beyaz+mavi. Bu iki rengin )evkalUde estetik tesiri vardr. 1akat, bu da der'al bertara) edilmeli
idi. Hnk bu renkler bir Alman ,evleti lan Bavyera'nn renkleri idi.
Ayn sebe$lerden dlay siya'+beyaz da kabul edemezdik. Keza bu iki renk de 3rusya'nn
renkleriydi. Ea#d& !zellik ve ayrl$ tek ba#na kalma yanls lu#u sebebi ile ku#kulu bir
siyasal e&ilimi i)ade ederdi.
Bu arada siya'+sar+krmz ba'is mevzuu da'i edilmiyrdu. 4 ya'+beyaz+san+krmz renkler
de #imdiki terti$leri ile be&enilm yrdu. 1akat bu renklerin di&erlerine ranla bir stnl&
vard Bu renkler a'a tesirli idi. Ben, 'er zaman eski renkleri mda)aa ettim. Bu 'areketimin
sebebi, eski bir asker s)at ile yalnz bu renklerin benim i(in en kutsal bir #ey lmalarndan
de&ildi. Bu 'areketimde bu ( rengin estetik larak birbirleri ile uygun d#melerinin de rl
vard.
;en( 'areketimizin sinesinden, lider lmam s)atyla bana gelen ve (&u eski bayra&n zemini
zerine gamal 'a( (izen saysz $rReleri de reddettim. Ben lider larak kendi $rRemi zrla
kabul ettirmek istemiyrdum. Hnk 'er'angi bir kimse da'a uygun, da'a iyi bir bayrak
meydana getirebilirdi. "akikaten 4tarnberg'li bir i#(inin bana verdi&i taslak 'i( )ena de&ildi.
:sasen benim d#nd&me de yakla#m#t. Malnz bana gelen bu tekli)in bir kusuru vard,
yuvarlak bir beyaz zemin stne krk kllu gamal 'a( (izilmi#ti. Ben ni'ayet mu'teli)
te%rbelerden snra, #u #ekil zerine ka)i karar kldmO Krmz bir zemin stne beyaz bir
yuvarlak ve bu beyaz yuvarlak $ar(ann i(inde siya' bir gamal 'a(. Mine uzun te%rbelerden
snra bayra&n ve beyaz yuvarla&n bykl& ile gamal 'a(n #ekil ve kalnl& arasnda
belirli bir ran sa$tadm.
B!yle%e, bayra&mz rtaya (km# ldu ve bu #ekilde kald. Ayn g!r#le 'areket ederek
'emen gvenlik te#kilUtmzn yeleri i(in $azubandlar si$ari# ettik. Bunlarda geni# bir
krmz #erit zerine beyaz bir yuvarlak ve yuvarla&n i(inde de siya' gamal 'a( vard.
3artimizin rzeti de ayn #ekilde (izildi, ilk rzeti Mni'li bir kuyum%u lan 1ss ya$t ve bu
rzet da'a snra sakland.
Meni bayra&mz 'alka 68A9 senesinin yaz snunda takdim edildi. Bu bayrak bizim gen(
'areketimize tamamen uyum g!steriyrdu. Bayra&mz da )ikirlerimiz gibi gen( ve yeni idi.
"i( kimse bugne kadar b!yle bir bayrak g!rmemi#ti. "alkn stnde bir me#ale gibi etki
ya$t. Bayra&n $lUn bir arkada# tara)ndan ya$l$ getirildi&i vakit, biz bile 'eye%ana
ka$lm#, adeta (%uklar gibi sevin%imizden (lgna d!nm#tk.
Birka( ay snra Mni''te altya yakn bayra&mz vard. Ayr%a says gn ge(tik(e bymeye
devam eden emniyet te#kilUtmz yelerinin kllarnda ta#d& $azubandlar da bayra&mzn
yaylmasna yardm% ldu. Hnk bu ger(ekten bir sembld.
Bu #ekilde bayra&n tara)tarlarmzdan bu kadar alUka g!rmesinin sebebi, Alman milletine
'izmet eden bu renklerin maziye dair bir 'atrlatma vazi)esi g!rmesinden ziyade, gen(
'areketimizin ama(larm en iyi bi(imde semblize etmesi idi. Biz -asynal 4syalistler
bayra&mzda $artimizin $rgramn g!ryrduk. Krmz, 'areketimizin ssyal )ikrini i)ade
ediyrdu. Beyaz renkte -asynalist )ikri g!ryrduk. B;amal 'a(Bta, stn rklarn za)eri
u&runda sava#mak gibi kutsal g!revi ve yine yararl (al#ma )ikrinin ba#ars i(in m%adele
etmenin gerekli ldu&unu te#'is ediyrduk. Bu )ikir, Ma'udi aley'tar idi ve ilelebet b!yle
kala%aktr.
. iki sene snra emniyet te#kilUtmz bir m%adele kuvveti ya'ut kelimenin tam manUs ile bir
rdu 'aline gelerek binler%e yeyi i'tiva etti&i zaman bu te#kilUtmza !zel bir za)er sembl
vermek gerekti&ini g!rdk. Bir san%a&a i'tiya%mz vard. Bunu bizzat ben (izdim. Bunun
ya$lmasn da $artimizin eski ve sadk yesi kuyum%u ustas ;a'r'a tekli) ettim. Artk
gnden beri san%ak, nasynal ssyalist m%adelenin i#areti ldu.
C!'retimiz devaml bir #ekilde artmaya ba#lad. Bu durum 'a)tada iki de)a t$lant
ya$mamza )rsat verdi. B!yle%e 68A9 senesinde )aaliyetimiz bir 'ayli geli#mi# bulunuyrdu.
,uvarlara ya$#trlan ilUnlarmzn !nnde byk bir kalabalk t$lanyrdu. Ma$t&mz bir
t$lantda #e'rin en byk salnlar a&zna kadar dluyrdu.
-eti%ede, ylunu #a#r$ Marksizm'in ku%a&na d#m# lan n binler%e Marksist, milletin
rtak duygulanna kavu#arak ve eski benli&ini tekrar kazanarak gele%ekteki 'r Kei%''m birer
m%a'itleri ldu. Artk Mni' 'alk bizleri tanyrdu. "er yerde bizden ba'sediliyrdu.
-asynal 4syalist kelimesi dillerden d#mez ldu. Btn bunlar esasta birer $r$aganda
demekti. 3artimize ye lanlarn ve sevgi besleyenlerin saylar gn ge(tik(e artmaya ba#lad.
Artk, !yle bir duruma gelmi#tik ki, 68A9 + 68A6 senelerinin k# aylarnda, Mni' #e'rinde
kuvveti ve kudreti kabul eden bir $arti lmu#tuk.
Marks( $arti, g!zard edilirse, btn $artiler, 'attU 'i(bir milli $arti, bizim $artimizin
t$lantlar kadar, g!steri#li ve kalabalk mitingler terti$ edemiyrdu.
Bizim t$lantlarmzda Mni''in Kindkeller salnu (&u zaman ykla%ak kadar dluyrdu.
Bu saln be# bin ki#i alabiliyrdu. Bizim i(in t$lant ya$maya %esaret edemedi&imiz bir yer
vard ki, da Krne 4irki idi.
Almanya'nn u)uklar 68A6 ylnn %ak ay snlarnda tekrar kara bulutlarla ka$land. Bu
srada, Almanya'nn yz milyar altn mark vermek i(in (lgn%a bir taa''t altna girmesine
sebe$ lan 3aris Antla#mas, Lndra ltimatmu #eklinde rtaya (kyrdu. L#te bu durum
kar#snda, Mni''te mev%ut lan ve rk( adn ta#yan %emiyetler m#tereken byk bir
$rtest mitingi ya$mak istediler. Gaman $ek az kalm#t. Alnan kararn uygulama mevkiine
knmas 'ususunda g!sterilen ve snu gelmeyen tereddtlerden sinirleniyrdum. Llk !n%e
Knigs$latz'da bir miting ya$la%a& s!ylendi. 1akat, da'a snra bu mitingden vazge(ildi.
Hnk kmnistlerin '%umuna u&ramaktan ve mitingin da&tlmasndan krkuyrlard.
1eld'errn !nnde bir $rtest mitingi ya$lmas d#nld, )akat bundan da vazge(ildi.
4nunda Kindkeller'de rtak bir t$lant ya$lmas tekli)i rtaya atld. Btn bu tekli) rtaya
atl$ reddedilirken gnler de u(u$ gidiyrdu. Bu arada byk $artiler, 'adisenin
e'emmiyetini g!z !nne almyrlard.
Merkez idare 'eyeti, ya$lmas istenilen $rtest mitingi i(in bir gn tes$it etmek 'ususunda
bir trl karara varamad.
Ben l Cubat 68A6 4al gn, $ek a%ele larak kati bir karar alnmas tekli)ini ya$tm.
Eekli)imin g!r#lmesini (ar#amba gnne braktlar. Har#amba gn, katiyen a(k bir %eva$
almak i(in bir srarda bulunmadm. -eti%ede t$lant ya$la%ak mydJ Ma$la%aksa ne zaman
la%aktJ gibi ka(amakl %eva$lara mu'ata$ ldum. 1akat en snunda da $artinin, $rtest
mitingini gele%ek (ar#amba gn, yani bir 'a)ta snra terti$ etmek niyetinde ldu&u a(kland.
4abrm kalmam#t. 3rtest mitingini tek ba#na rganize etmeye karar verdim. Har#amba
gn, !&le zeri, duvar 'Unnn metnini makinede n dakika i(inde bastrdm. Bu arada
'emen < Cubat 68A6 3er#embe gn i(in Krne 4irki'ni kiraladm.
Benim bu te#ebbsm gnlerde sn dere%e %ret isteyen bir i#ti. 3ek byk lan salnu
dldurmamak i'timalimiz bir yana, 'e$imizin $ar(a $ar(a edilmesi te'likesi de mev%uttu.
:mniyet te#kilUtmz, 'enz b!yle bir te#ebbs i(in yeterli kuvvetini bulamam#t. Ayr%a,
t$lantya kar# 'er'angi bir sabtaR 'areketi ya$la%ak lursa, bu durum kar#snda taki$
ede%e&imiz ylu da 'enz (izmemi#tim. Ben bir sirkin am)ilerinde vuku bula%ak te$kinin,
'er'angi bir salndakinden (k da'a zr la%a&n d#nyrdum. 1akat, Eanr'ya #krler
lsun, d#ndklerimin aksi (kt. Ki zllardan lu#an sabtaR srsn bir sirkin geni#
meydannda alt etmek, bir salnda te$elemekten (k da'a klay ldu. Cunu aklmzdan
(karmyrdukO Basit bir ba#arszlk bizleri uzun mddet g!lgede brakrd. Keza t$lantmza
kar# giri#ilen bir sabtaR te#ebbs ba#ar ile neti%elene%ek lursa, gne kadar kazand&mz
#!'ret ve #ere) bir anda yk lurdu. Ayr%a d#manmz lan kzllar, bir kere ba#ardklar i#e
'er zaman te#ebbse kalkarlard. Bu da, bizim t$lant ve )aaliyetlerimizin sabte edilmesi
snu%unu d&urdu. :ski kuvvetimize, an%ak gayet #iddetli m%adele snunda ve aylar
ge(tikten snra kavu#abilirdik.
ilanlar duvarlara ya$#trmak i(in tek bir gnmz vard. 3er#embe gn de maalese) 'ava
bzdu ve saba' ya&mur ya&d. Bu durumda, 'alkn ya&mur altnda dayak yemek i'timalinin
mev%ut ldu&u bir t$lantya k#mak yerine, evinde turmay ter%i' etmesinden $ek 'akl
larak krktuk.
&le zeri salnun dlmaya%a&ndan ben de birden krktum. Hnk, saln dlmazsa, merkez
idare 'eyetinin nazarnda itibarm bir 'ayli sarsla%akt. Bundan dlay $ek a%ele larak el
ilUnlar yaz$, bastrdm ve bunlar !&leden evvel da&ttrdm.
Bu el ilUnlar, 'alkn t$lantda 'azr bulunmas i(in bir davetiye niteli&i ta#yrdu. Lki
kamyn kiralattm. Bu iki Bkamynu mmkn ldu&u kadar krmz renkte sslettim.
Kamynlara birka( bayrak kndu ve i(lerine $arti arkada#larmdan n be# yirmi ki#i bindi.
Bunlara 'i( durmadan #e'ir i(inde dla#$ el ilUnlarn da&tmalar emrini verdim. B!yle%e
$er#embe gn ak#am ya$la%ak t$lant i(in $r$aganda )aaliyetlerine sratli bir #ekilde
devam ettiler.
ilk de)a larak bayraklarmzla sslenmi# iki kamyn %addelerde dla#t ve Marksistlerin
'er'angi bir saldrsna maruz kalmad.
A&z bir kar# a(k kalan burRuvalar, krmz renkle dnanm# ve rzgUrda dalgalanan gamal
bayraklarmz ta#yan kamynlar 'ayretler i(inde seyrettiler.
Ce'rin d# ma'allelerinde yumruklar salland. Bu yumruk sa'i$leri $rletaryaya kar# bu yeni
ta'rik /P0 yznden sn dere%e kz$ k$lere binenlerdi. Keza nlara g!re t$lant terti$ etmek
ve #e'ir i(inde kamyn dla#trmak yalnz Marks(larn 'akk /P0 idi.
Ak#am saat yedide, sirkin am)ileri $ek az i#gal edilmi#ti. "er n dakikada bir, tele)nla bilgi
veriliyrdu. Biraz endi#elendim. Hnk bugne kadar, 'er t$lantmzda salnlar en ge( yedi
veya yediyi (eyrek ge(e, yan yarya dlard.
1akat am)ilerin birden dlmam# lmasnn sebebini biraz ge( anladm. Keza bu yeni yerin
$ek )azla byk ldu&unu g!z !nne almam#tm. ")brau'aus salnu bin ki#i
dldurmayak6%U)i gelirken, ayn sayda insan Krne 4irki'nin am)ilerinde kaybluyr ve
'emen 'emen g!ze (ar$myrdu. Aradan biraz zaman ge(tikten snra da'a lumlu 'aberler
alma&a ba#ladm. 4aat sekize (eyrek kala sirkin am)ilerinin d!rtte (nn dldu&u ve
gi#elerin !nnde 'UlU byk bir kalabal&n bulundu&u bildirildi. Bu 'aber zerine yla
(ktm.
4aat sekizi iki ge(e sirkin !nndeydim. Binann !n 'UlU kalabalkt. Bunlarn bir ksm
merakllard, i(eri girdi&im srada, bir sene evvel ")brau'aus d&n salnunda ya$t&mz
ilk t$lantda 'issetmi# ldu&um, #evk 'eye%an ve ne#eyi tekrar aynen duydum, insanlardan
te#ekkl eden duvar a#$, yksek(e yere geldikten snra, ba#armn bykl&n vakit
da'a iyi g!rdm.
4irk binas kar#mda binler%e Alman ile dlu Bbyk bir kavgaB gibi a(lyrdu. "attU $ist bile
insanlarla dlmu#, ka$kara #ekilde g!rlyrdu. Be#bin altyzden )azla bilet satlm#t. Bu
miktara i#+' sizler, )akir talebeler ve emniyet te#kilUtmz da'il de&ildi. Bunlar da 'esaba
kata%ak lursak i(erde altbin be#yz ki#i bulunuyrdu. Kn)eransn ismi #uyduO
BMA ;:L:I:oL Bi-A :EM:K =:MA MA"=5LMAK.B ;ele%e&in, burada, g!zlerimin
!nnde ldu&unu g!rmekten kalbim sevin(le dluyrdu.
6
-utkum iki bu(uk saate yakn srd. -utkumun ilk yarm sa+[ atinden snra bu byk
t$lantnn ba#ar sa&lad&n 'issettim. Artk bu binler%e ka)a ile benim aramda bir rabta ve
bir temas kurulmu#tu. Bu ilk yarm saatten snra i(ten gelen alk# ve le'te teza'rat s!zlerimi
sk sk kesmeye ba#lad.
iki saat snra alk#lar yerlerini, bu ayn binada da'a snra ya$t&mz t$lantlarda da ldu&u
gibi i(ime n)uz eden ve bu 'ali ya#am# lanlar i(in, unutulmaz bir durumda kalan u'revi bir
sessizli&e terk ettiler.
Bu byk kalabal&n dldurdu&u sirk binasnda adeta k(k bir ne)es almann da'i
i#itilebile%e&i kadar bir sessizlik 'akim ldu. 4n s!zlerimi bitirdi&im vakit, bir alk# dalgas
kabard. ,a'a snra bu byk kalabalk Kurtulu# Carksn #evk ve 'eye%anla terennm ettiO
,:FE4I"LA-, B:K ALL:4.
4irkin rtasndaki byk ge(itten ak$ giden insan ne'rini yr mi dakika kadar taki$ ettim.
Ksk%a saln, a&r a&r b#alyrdu An%ak bundan snra, sevin(ten %#kun bir 'alde yerimi
terk ederek evime d!ndm.
Bu byk t$lantlarmzdan, gazeteler i(in )t&ra)lar aldlar. BurRuva gazetelerinde
yaynlanan bu )t&ra)lar, mitingin vas)m kelimelerden (k da'a iyi bir #ekilde anlatyrdu.
1akat bu gazeteler, mitingin Bmilli bir mitingB ldu&unu bir de)a lsun yazmadlar. "attU,
mitingi terti$ edenlerin isimlerini da'i a(klamadlar.
Bu t$lant ile, biz !nemsiz $artiler arasndan syrldk. Artk bizim $artimizin mev%udiyetini
bilmezlik edemezlerdi.
Bu byk ba#armzn ge(i%i ve tesad)J bir ba#ar ldu&u kanaati uyanmamas ve lumlu
kanaatin yerle#mesi i(in, der'al gele%ek 'a)ta ayn yerde ikin%i bir t$lant ya$a%a&mz ilUn
ettirdim. Bu ikin%i t$lantda da ayn neti%eyi elde ettik. 4irk binas tekrar binler%e insanla
ykla%ak kadar 'n%a'n( dldu. Bu durum kar#snda da (n% bir t$lant terti$lemeye
karar verdim. -eti%e yine ayn ldu.
68A6 senesi i(inde t$lantlarmz da'a da sk ya$maya ba#ladk. "a)tada bir t$lant ile
yetinmiyr, bazen 'a)tada iki t$lant ya$t&mz luyrdu. "attU, bu sene i(inde, yaz ve
snba'ar aylarnda da'i, bu sk )aaliyette bir gev#eme lmad. Bazen yedi gn i(inde (
t$lant ya$t&mz luyrdu. Artk devaml larak sirk binasnda t$lanyrduk. Btn
kn)eranslarmzn 'alkn stndeki tesirleri mt'i# luyrdu. Bu %iddi )aaliyetlerimizin
lumlu neti%eleri larak, $artimize kar# g!sterilen sevgi artt ve $artiye kaydlanlarn says
gn ge(tik(e (&ald.
B!yle bir ba#ar kar#snda kzl raki$lerimiz $ek tabii larak b# durmaya%aklard. Eer!r ile
sessizlik arasndaki taktiklerinde tereddt etmeleri, geli#memize mani lamad, i#te bu durum
kar#snda, sn bir gayret sar) etmek lzumunu duydular. Bu te#ebbsler tam bir ter!r 'areketi
idi. "ede) t$lantlarmza devam etmek imkUnm kati bir #ekilde rtadan kaldrmakt.
Eed'i# 'areketine ba#lamak i(in yktan bir sebe$ buldular. Bir gn 4syalist
milletvekillerinden birine, $ek esrarl bir suikast/P0 'azrland. Bir ak#am bu Bavyeral
4syalist'e bir me('ul #a's kur#un atm#t. ,a'a d&rusu 4syalist :r'ard Auer'a kur#un
sklmam# da, sklabilirmi#. ;ya, 4syal ,emkrat 3arti'nin lideri lan bu milletvekilinin
e#ine rastlanmayan %esareti bu krkun( suikast/l0 snu(suz brakm#. 4uikast( kadar 'zl
ve $iUne ka(m# ki Alman $lisi u)ak bir iz da'i tes$it edememi#.
i#te bu esrarl suikast/P0 'areketi, Mni''te yaynlanan ve 4syalistlerin yayn rgan lan
gazete tara)ndan istismar edildi. Bize kar#, azgn%a bir ta'rik '%umuna ge(tiler. 4syalist
gazete, malTm lU) ebeli&i ile lay bylterek kuyu%ularna duyurdu. Bu Udi ne#riyattan,
bizim geli#imimize )rsat vermemek zere krkun( tedbirlere ba#vurula%a& anla#lyrdu. -e
lursa lsun a&a(larmzn g!kyzne kadar ula#masn engellemek istiyrlard. 3rleterya'nn
kllar a&a(larmz ykmalyd.
Aradan bir iki gn ge(tikten snra i#in kkusu (kmaya ba#lad. ")brau'aus d&n
salnunda bir t$lant ya$a%aktk. Bu t$lantda ben knu#a%aktm. Kzllar kati bir #ekilde
'esabmz g!rmek i(in bu t$lanty se(mi#lerdi.
? Kasm 68A6. 4aat, 67+68'da t$lantmzn insa)sz%a sabte edile%e&ine dair ilk 'aberleri
almaya ba#ladk. ;elen ilk 'aberlere g!re kzl $artilere da'il byk i#(i gru$lar, t$lantmz
basarak bize en sn ve kesin darbeyi indire%eklerdi.
Bu 'aberlerin bize da'a erken ula#mamas bir aksi tesad)t. Ayn gn i(inde, Mni''te
4terne%kgasse'deki bizim i(in itibar byk lan br binamz b#altm#, ama yeni binaya
'enz ta#nama+m#tk. Hnk yeni yerimizde 'UlU ya$ i#(ileri (al#yrdu. ,a'a d&rusu,
eski yerimizden tele)n kaldrld& 'alde yeni binamza tele)n getirilememi#ti. Bu bakmdan
sabtaR 'aberlerinin bize zamannda ula#trlmas mmkn lmad. Bundan dlay
t$lantmzda an%ak zay) bir emniyet kuvveti bulundurabildik. :mniyet te#kilUtmza mensu$
lanlarn saylar altm#a yakla#yrdu.
Ayr%a alarm vermek i(in kullanlan alet de, bir saat zar)nda bize yeter dere%ede imdat
kuvveti t$laya%ak #ekle getirilememi#ti. Bir de #u vard. Bundan !n%e de, b!yle telU# veri%i
bir(k sabtaR 'aberleri alm#, )akat kzllar bu 'aberlerdeki sabte 'areketlerine
giri#ememi#lerdi. Bir !rnek anlatmO n%eden 'aber verilen devrimlerin da'a yumurta 'alinde
iken !ld& s!ylenir, i#te bu !rnek bizim btn i#lerimizde bugne kadar 'e$ d&ru (km#t.
Btn bunlar, bir sabte 'areketine mani lmak i(in tam anlamyla alna%ak tedbirlerin
'e$sine ba#vurmamamza sebe$ ldu. Ayr%a, ")brau'aus d&n salnunun bir sabtaR
'areketinin en az ba#ar g!sterebile%e&i bir yer ldu&unu zannediyrduk. Biz en krkun(
sabtaRlar t$lantlarmz en byk salnlarda ya$t&mz zamanlarda beklemi#tik.
i#te btn bu 'atal d#n%elerimiz bize esasl bir ders ldu. ,a'a snra btn bunlar bilimsel
yllardan in%eledik. Ara#trmamz snunda, !nemli snu(lara vardk. Bu neti%eler, ilerde
emniyet te#kilUtmzn (al#malarna (k )aydal ldu.
")brau'aus'un kridruna girdi&im zaman saat sekizi (eyrek ge(iyrdu, i#te bu srada g!ze
(ar$an #ey sabtaR te#ebbsnn #$'e g!trmez bir durumda lu#u idi. Bundan dlay, bizim
emniyet te#kilUtmz ilk tedbir larak binann d# ka$sn ka$atm#t. 1akat erken saatlerde
gelen kzllar i(erde idiler. Buna kar#lk, bizim $artinin tara)tarlar d#arda kalm#lard.
K(k emniyet te#kilUtmz beni kridrda bekliyrdu. "emen salnun ka$sn ka$attrdm.
Krk be# kadar tara)tarmza dikkatli lmalarn tembi' ederek, bu delikanllarn belki de ilk
de)a milli kuvvetimize sadakatle ba&l bulunduklarn byk te'likeye ra&men is$at ede%ek
durumda lduklarna dikkatlerini (ektim. "i(birimiz bir %eset 'aline gelmedik(e m%adeleyi
brakmaya%aktk. Bu delikanllara, i(lerinden birinin beni terk etmeye%e&inden emin
bulundu&umu da bildirdim. :&er 'er'angi birinin krkak(a bir 'areketini yakalaya%ak
lursam ben, bizzat kimsenin $azbandn k$ara%ak, stnde ta#d& $artimizin btn
i#aretlerini s!k$ ala%aktm. ,a'a snra, 'er'angi bir sabtaR 'areketine kar# der'al
reaksiyn g!stermelerini, mda)aann en iyi #ekli '%um ldu&unu 'i(bir zaman akllarndan
(karmamalarn sk sk tembi'ledim.
4!zlerimi bitirdi&im vakit, bu delikanllar bana, al#lm#tan (k da'a keskin, (k da'a gr bir
#ekilde ( de)a B"eilB diye ba&rarak %eva$ verdiler.
Bunun zerine t$lant salnuna sert admlarla girdim. =aziyeti kendi g!zlerimle g!rdm.
,urum #!yle idiO 4aln dlmu#tu. 4aysz kalabalk intikam ve kin dlu g!zlerle bana
yldrmlar ya&dryrdu. Bunlarn bir ksm da alayl s!zler s!yleyi$ yzlerim
buru#turuyrlard. Cimdi 'er zamankinden da'a kuvvetli lduklarndan emindiler. Btn
bunlara ra&men t$lanty a(tm ve knu#maya ba#ladm. ")brau'aus d&n salnunda
ya$t&mz btn t$lantlarda ben B''daima salnun yan tara)larndan birinde durur
knu#urdum. Bana krs vazi)esini bir bira masas g!ryrdu. Mani salnda bulunanlarn tam
aralarnda idim. Bu #ekilde davran#m, kindar bak#larla dnu salnda, bir da'a 'i(bir yerde
e#i g!rlmemi# bir ru' 'ali meydana getirdi. nmde ve bil'assa sl tara)mda kzllar
bulunuyrdu. '"e$si ayakta idiler. Bu Marksistlerin (&u grbz kimselerdi. ,i&erleri de,
salnun duvan byun%a krsye kadar sralanm#lard. ,evaml bir #ekilde bira getiriyrlar ve
!nlerindeki masalara b# bar+vdaklar diziyrlard. Bu b# bardaklar nlarn %e$'anesi idi.
E$lantnn $atrtsz ve grltsz ge(mesine imkUn lmad&n anladm.
4!z kesmelere ra&men bir bu(uk saat knu#mama devam ettim.
=aziyete 'Ukim ldu&uma 'kmedilebilinirdi. Bu durumu sabtaR
leki$lerinin ba#lar 'issettiler. Bundan dlay endi#elenmeye ba#lad+
*
lar. ,evaml bir #ekilde d#ar (k$, tekrar salna d!nyrlard,
eadamlar ile sinirli bir #ekilde knu#uyrlard.
Bir s!z kesmeye %eva$ verdim. Bu $siklRik 'atann der'al i
6
)arkna vardm. 1akat bu
'areketim zerine )rtnann k$mas emri * verildi.
Birka( $rtest ma'iyetindeki #iddetli ba&rmalardan snra, bir Ikzl iskemlenin stne
)rlayarak, avaz (kt& kadar ba&rd. "rri+Lyet... Bu bir i#aretti, i#aret alan 'rriyet
#am$iynlar der'al i#lerine kyuldular. Ksa bir zaman snra saln k!$ekler gibi uluyan kzl
gru' ile dldu. Bu srada birer t$ gibi bardak ve sra'iler u(maya =ba#lad. Bir anda
salna iskemlelerin (atrdamas, %am e#yann krl+*2mas, 'ayvanlar gibi uluma ve
b!&rmeler, keskin ve a% )eryatlar ''akim ldu. 4aln %e'ennemJ bir karga#alk i(inde kald.
) Merimde ve ayakta idim. Bizim, gen(lerimizin stlerine d#en *R'kutsal vazi)elerini nasl
ya$tklarn taki$ ediyrdum. "er #ey bir 2+yana bir burRuva t$lantsnn b!yle bir durumda
kalmasn (k arzu ederdim.
Byk grlt 'enz #iddetlenmeden !n%e gvenlik te#kilUtmz /ki bugnden itibaren bu
te#kilUtmza B"%um KtasB ad verildi0 der'al )aaliyete ge(i$, kar# tara)a saldrd.
;en(lerimiz kurtlar gibi, sekizer narlk gru$ lmu#lar, kzl raki$lerinin stlerine %anavar
gibi atlyrlard. ,avamza inanm# lan gen(lerimiz kzllar sille tkat, yumruk, tekme ata
ata d#ar (kard. Be# dakika i(inde gen(lerin 'e$si kan revan i(inde kalm#lard. B!yle%e
birer dUva adam lduklarn is$at etmi# bulunuyrlard.
Bunlarn ba#nda benim sadk Mauri%e'im de bulunuyrdu. Cimdi !zel sekreterim lan "ess
ve di&erleri a&r yaral lmalarna ra&men ayakta durabildikleri mddet(e, $is kzllara
saldrmaktan geri kalmyrlard. Ie'ennemi grlt, tam yirmi dakika devam etti. Bu sre
i(inde yedi veya sekiz yz ki#i kadar lan raki$lerimiz, saylar an%ak ellinin stnde lan
gen(lerimiz tara)ndan salndan (karlm# ve merdivenlerden a#a& yuvarlanm#t.
1akat salnun en snunda, byk(e bir gru$ durumunu 'UlU kruyr ve azgn%a direniyrdu,
i#te tam bu srada salnun giri# tara)nda, iki el taban%a sesi i#itildi. Bunun zerine mt'i# ve
krkun( bir yaylm ate#i ba#lad. Bu sesler, sava# 'atralarmz %anlandrd ve kalbimiz
sevin( ve ne#e ile dldu.
Benim bulundu&um yerden, kimin ate# etti&ini g!rmeme imkUn yktu. Malnz bu sra bir #eyi
te#'is ettim. Kan i(inde bulunan gen(lerimizin, bu andan itibaren 'iddet ve gaza$lar sn
dere%eyi buldu.
Mirmi be# dakikalk m%adele snunda bu sn gru$ da ka$ d#ar edildi. 4anki salnda,
bmba $atlam# gibi bir 'Ul vard. Eara)tarlarmzdan (&unun yaralar sarlyrdu. Bir
ksmn ise araba ile g!trmek i%a$ etti. 1akat vaziyete 'Ukimdik. Bu t$lantya, ba#kanlk
eden "ermann :sser ilUn ettiO BE$lant devam ediyr, s!z 'atibindirPB Ben der'al nutkuma
devam ettim.
E$lantmz bittikten snra, k#a k#a ve 'eye%an i(inde bir k miser geldi. 4anki bir deli gibi
#!yle ba&rdO BE$lant da&lm#tr.B
4ava# biti$ sessizlik sa&landktan snra yeti#en bu adam%a&zn bu gari$ 'alini g!rn%e
glmekten kendimi alamadm, i#te $lisin durumu bu idi. -e kadar k(k lurlarsa kadar
byk, ne kadar a (iz lurlarsa kadar g(l g!rnmek istiyrlard. 5 ak#am (k #eyle
!&rendik. Bu arada kzllar da aldklar dersi bir da'a unutamadlar.
Mni''te yaynlanan ve 4syalistlerin yayn rgan lan Mn% 'ene 3st bizi 68A< ylnn
snba'arna kadar B$rleteryann yum ru&uB ile te'dit edemedi.
BLM A9
Alman rk( %emiyetleri bir (al#ma birli&i ya$yrlard. Birtakm %emiyetler birbirlerinin
i#lerini 'a)i)letmek i(in kar#lkl mnasebetlere giri#mi#lerdi. Bundan dlay rtak bir
y!netim kurulu se(mekte ve rtak bir 'att 'arekUt taki$ etmekteydiler. Maksatlar basitti.
B!yle ya$makla usulleri birbirinden $ek )arkl lmayan lu#um ve $artilerden ba#ka bir #eyin
s!z knusu edilmesini !nlemek istemekteydiler. "er'angi bir Alman vatanda#nn, %emiyetin,
di&er bir %emiyetle bir (al#ma birli&i ya$arak, kendilerini birle#tiren #eyleri rtaya
(kardklarn ve kendilerini birbirlerinden ayran #eyleri de yk ettiklerini !&renmesi '#una
gider. Bundan dlay, b!yle bir gru$la#mann )aydal la%a& tesir ve ya$% kuvvetinin
m'im bir #ekilde arta%a& zannedilir. 1akat bu ta'min (k 'ataldr. Kanaatim%e, meseleyi
iyi%e anlamak i(in ayn maksad taki$ etmek iddiasnda lan %emiyetlerin, bu d#n%e
snunda ne gibi bir vaziyet meydana getire%eklerini iyi%e tetkik etmek lUzmdr. C& &n&t&lma0
maldr ki, tek bir ama%, ancak Dek bir cemiyet tarafndan taki# edilmelidir. +ier
cemiyetlerin b& amaca katlmalar #ek akla &yg&n gelmez. ;aye ya'ut 'ede), ilk !n%e tek bir
gru$ tara)ndan tes$it edilir. Bir #a's, bir 'akikati meydana (karr, belirli bir meselenin
'alini uygun g!rr, bir 'ede) rtaya kyar ve 'ede)inin ger(ekle#mesini sa&laya%ak bir
'areket meydana getirir, i#te b!yle%e bir %emiyet veya $artinin $rgram mev%ut 'atal gidi#i
dzeltmekten veya gele%ekte baz yenilikler ya$maktan ibarettir. "areket bu #ekilde meydana
gelin%e, 'areketi meydana getirenin bir kdem 'akk bulunur. Eari' nazar itibaren alna%ak
lursa, bu 'areketin, di&er ayn karakterdeki 'areketler tara)ndan tak$ edilmesi i%a$ eder.
,i&er 'areketler, ilk 'areketin arkas sra yryerek, 'areketin kuvvetlenmesine yardm%
lurlar. Bu tabiidir ve mantk bunu i%a$ ettirir. B!yle ya$lrsa rtak 'ede)in gayenin le'ine
lur.
zellikle aydn ka)alarn yeni $artiye da'il lmalar ile rtak 'ede) za)ere da'a klay ula#r,
ilerde, tek bir maksat taki$ eden bir 'areket meydana getirmek akla uygun ve mert(e bir
davran# lur.
1akat bu s!ylediklerim bu bi(imde lmuyrsa bunun sebebi iki tanedir. Birin%isine B)e%iB
demek zrunda kalyrum, ikin%isi, zlerek s!yleyeyim insann k#ili&indeki zaa)tr.
Beni )e%i deme&e sevkeden durum, #!yledirO insanlar (&u zaman rtak bir dUvann $e#inde
lduklar 'alde, bir kme durumuna geli$, sruna d!rt elle sarlmazlar. Bu )e%i snu%un
sebebi #udur. Byk (a$ta 'er trl 'areket, an%ak uzun zamandan beri insanlarn kal$lerinde
mev%ut lan bir temenninin ve kal$lerde skTt i(inde uyuyan ate#li bir arzunun tes$it
edili$,ger(ekle#tirilmesidir. Asrlar byun%a, insanlarla belirli bir dUvann 'allini arzu ederler,
ta'amml edilemez devaml bir vaziyetten a% (ekerler de, kendileri i(in kutsal lan eylemin
ger(ekle#mesine yardm% lmazlar. B!yle sknt i(inde bulunu$, a% (eken ve bu duruma bir
'al (aresi bulmak i(in i%a$ eden 'arekete giri#mek %esaretini g!stermeyen milletlere an%ak
U%iz vas) verilir.
Bir milletin ya#amsal kuvvetini ve bu kuvvet tara)ndan teminat altna alnan 'ayat 'akkn,
gnn birinde, Alla''n lt)uyla, ya$lmas i%a$ eden i#i ba#arabile%ek kabiliyete sa'i$ bir
kimse (karsa bundan da'a iyi ve da'a 'ayrl bir tesad) lamaz. Binler%e insann, byk
(a$taki srunlardan bir b!lmn (!zmlemek i(in dnyaya getirildiklerini sanmalar
mmkndr ve la&andr. Bazen Ean+r'nn ayn zaman i(inde, bir davann 'alli i(in (e#itli
insanlar rtaya (kard& ve ni'ai za)eri, kuvvetlerin serbest bir )aaliyet i(inde bulundu&u
srada en kuvvetliye, en (k lUyk lana kazandrd& ve b!yle%e kimseye davay 'alletme
vazi)esini verdi&i de g!rlm#tr. Asrlar byun%a, dini 'ayatlarndan memnun lmayanlar,
kendi dinlerinin #eklini de&i#tirmek istemi#lerdi. Bu manevi 'areketiB neti%esi larak
t$luluklarn i(inden, )ikir ve bilgileri itibariyle, bu dini bu'rana iyi bir re(ete yazmaya aday
lduklarna inanan, yeni bir g!r#n $eygamberleri veya 'i( lmama, mev%ut inan#n
kar#snda lan birka( insan (km#tr. Bu i#te de Eanr, en kuvvetliyi, n byk g!revi
ya$maya memur etmi#tir. Kritik nkta buradadr. I f ger insanlar, Eanr'nn lt)una eri#mi#
b!yle bir kimseye $ek ge( teslim lurlar. "attU bir(k kimse, kendini en az nun kadar 'ak
sa'ibi sanr ve srunu (!zmlemeye en az nun kadar kendini yet kili ve yetenekli kabul eder.
;nmzdeki insanlar ise, byk davann an%ak byk liderlerin (!zmlemeye e'il
lduklarn ve ken dilerinin bu kimseye yardm% labile%eklerini anlamaya%ak kadar
U%izdirler.
Cundan dlay, 'emen 'emen 'er devirde (e#itli kimseler tari' sa'nesine (kar, birbirlerine
benzeyen birtakm 'areketler meydana getirirler. Bu durum kar#snda 'alk a(k bir temenni
g!stermekten uzak kalr. "alkta dUvalarn tamamna dair bir )ikir vardr. 1akat, 'alk, ideal ve
temennilerin !z 'akknda a(k ve net bir )ikir retmekten ma'rumdur.
Bu i#te )e%i lan tara), iki ayr kimsenin ayn maksada d&ru tamamen )arkl yllardan ve
birbirlerinden 'abersiz larak gayret g!stermeleridir. Bu gibi kimseler, ki#isel g!revlerine
kar# en temiz bir imanla ve %anl bir #ekilde, di&er kimseleri nazar itibara almadan, kendi
yllarnda yrmeyi me%bur 'issederler. 1e%i larak g!rnen bir ba#ka durum da, b!yle
siyasal 'areketler ya da b!yle dinsel gru$la#malar, bir devrin genel e&ilimlerinden d&duklar
i(in, (al#malarn ayn y!nde yrttkleri 'alde, birbirlerine kar# ba&msz larak
!rgtlenmeleridir.
3ek a(ktr ki, (e#itli yllar zerinde da&lan bu kuvvetler tek bir kuvvet 'alinde bir nktada
birle#e%ek lursa ba#ar i'timali (k da'a (abuk ve mu'akkaktr. 1akat bugne kadar ya$lan
i# b!yle lmam#tr.
Eanr, yanlmaz mantkla ve kesin larak 'areket eder. He#itli kmeleri birbirleri ile rekabet
etmede serbest brakr ve nlara za)er u&runda m%adele etmelerine izin verir. 1akat en
snunda, ksa ve emin ylu se(mi# lan 'areketi ama%na ula#trr.
Birbiri ile kar# kar#ya gelen kuvvetler serbest bir #ekilde rekabete giri#mezlerse ve en byk
karar, ma&rur kimselerin dktrinler 'kmlerinden kurtarl$, a(k bir ba#arnn sa&lad&
itiraz kabul etmez delil ve is$atla verilmezse, iyi ve ba#arya giden en ksa ylun 'angisi
ldu&u d#ardan tes$it edilemez. Keza bir 'areketin zirveye (kt& ve )aydal ldu&u an%ak
ba#ars ile !l(lebilir. 4nu( larak, (e#itli gru$lar, (e#itli yllardan ayn ama%a d&ru
yrrlerse, (evrelerinde ger(ekle#tirilmi# lan e# (al#malara tank ve vUk) lduktan snra,
kendi yllarnn de&erinin ne ldu&unu in%elemeksizin bu ylu mmkn ldu&u kadar ksalt+
maktan ve enerRilerini en yksek dere%eye (kararak ama(larna en ksa zamanda ula#maktan
geri kalmaya%aklardr.
Bu rekabet snunda 'er m%a'idin seviyesi ykselir, insanlk bir(k geli#mesini neti%esiz
kalm#, birka( te#ebbsten (kan derslere br(ludur. -i'ayet taki$ edile%ek en iyi ylun
tes$iti, !n%eleri bize )e%i gibi g!rnen ve )erdi, #uursuz ve srumlu lmayan unsurlarn ilk
da&nklklarndan ibaret lan bir vaziyetin neti%esi ldu&una varlr.
Almanya'nn meselesini 'alletmek i(in mmkn lan btn vastalar tetkik ettikten snra,
tari' bunlardan ayn anda isti)ade edilmesi i%a$ eden iki tanesini mu'a)aza etmi#tir. Bu iki
esasl eylem ve iki (!zm (aresinin !nderleri Avusturya ile 3rusya idi. Mani "absburglar ve
"'enzllemler.
Ayn zamanda bu yllardan birinin ya da !tekinin btn kuvvetlerle birle#tirilerek taki$
edilmesi gerekti&ine 'kmediliyrdu. 5 zaman, Avusturya'nn taki$ etmekte ldu&u yldan
gidile%ekti. Keza gnlerde en byk kuvveti Avusturya te#kil ediyrdu. 1akat,
Avusturya'nn taki$ etti&i maksat ise bir Alman Kei%''i meydana getirmek de&ildi. Kuvvetli
bir Alman birli&inin kurulmasna imkUn vere%ek 'Udise milynlar%a Almann, kal$leri
kanayarak, znt duyduklar bir #ekilde meydana geldi. Bu 'Udise, karde#ler arasndaki
kavgamzn en yeni ve en krkun( belirtileri larak de&erlendiriliyrdu. Hnk, ger(ekte
Alman im$aratrlu&unun ta%, da'a snraki gnlerde sanld& gibi 3aris %ivarnda de&il, da'a
snra ta'min edildi&i gibi K!niggratr'da ezildi. Alman Kei%''nn kurulmas m#terek yllara
uygulanan bir m#terek iradenin meyvesi lmad. Bu gaye da'a ziyade 'egemnya u&runda
#uurlu, (&u zaman da #uursuz bir m%adelenin neti%esi ldu. -i'ayet, bu m%adeleden
3rusya gali$ (kt. Bu neti%eyi, iki yz sene !n%e bir gn "absburglarn de&il de,
"'enzllernlerin, yani 3rusya'nn yeni Alman Kei%''nn (ekirde&i, kuru%usu ve 'amisi
la%a&n kim ta'min edebilirdiJ 1akat, kaderin b!yle lmasyla da'a iyi neti%e alnd&n da
kim inkUr edebilirJ =eya'ut bugn (rm#, kkmu#, a'lUk bzulmu# bir 'anedan temeli
zerine kurulan bir Alman Kei%''n kim d#nebilirJ
Biz burada B'ayrB diye%e&iz ve s!zmze #!yle devam ede%e+giz..
+&r&m&n tabii geli!mesinin y"zyllarca s"ren m"cadeleden sonra kendisine ait olan yere en
&yg&n olann ot&rtm&! old&&n& kab&l ve teslim etmek gerekir.
8er zaman nasl b*yle olm&!sa, b&ndan b*yle de $e# ayn olmaya devam edecektir. )&ndan
dolay, %e!itli insanlarn ayn maksat i%in ortaya %k# yola koy&lm&! olmalarna "z"lmemek
l.zmdr. 1yn maksat i%in ortaya %kanlarn en canl ve en %evik olan ko!&y& kazanacaktr.
H&u zaman milletleri 'ayatlarnda, g!rn#te birbirine benzer 'areketlerin, 'e$ bir gibi
g!rnen bir maksada (e#itli yllardan ula#mak istemelerine zrlayan ikin%i bir sebe$ da'a
vardr. Bu sebe$te )e%i bir )esat yktur. Malnz bu sebe$ten znt duyulur.
znt duya%a&mz 'usus, insanlarda (&u zaman bir arada t$lanm# bir 'alde rastlanan
'aset, g$ta ve namussuzluk 'aritasdr. Milletinin (ekti&i a% ve i(inde bulundu&u bu'ran
'akknda esasl bilgi sa'ibi bir kimse (kar, neden a% (ekildi&ini ve bu'ran i(inde
lundu&unu bilir bunlar yk etme&e y!neltilmi# te#ebbse giri#ir ve varlmas i%a$ eden
'ede)i ve bu 'ede)e g!tre%ek ylu tes$it ederse, dar ka)al kimseler, 'alkn dikkatini
(ekmeye muva))ak lan bu kimsenin 'areketlerini dikkatli bir #ekilde takibe ba#larlar. Ben bu
dar ka)al kimseleri, k(k bir ekmek $ar(as bulmu# lan ve arkada#larn, uzun uzun ve
byk bir dikkat ile tetkik eden ser(elere benzetirim. Beklemedi&i bir zamanda, ani larak
ser(enin gagasndan, k(k ekmek $ar(asn da alrlar.
i#te bir kimse yeni bir yl tes$it ederse, der'al bu ylun ni'ayetinde mit ettikleri bir
ganimete ve nimete ula#mak isteyen birtakm i#siz g(sz kimseler meydana (karrlar. Bu
gibi kimseler kendilerini kabilse, 'ede)e da'a (abuk ula#trabile%ek bir adam aramaya byk
bir arzu ile te#ebbs ederler.
:&er bu yeni 'areket esasl bir #ey ise ve belirli bir $rgram (iz+mi#se zaman ayn maksat
u&runda m%adele ettiklerini s!yleyen ba#ka kimseler rtaya (karlar. 1akat, neyse ki bu ti$
kimseler yeni 'areketin sa)lar arasna mert(e katlmaktan (ekinirler. Eam tersine bu yeni
'arekettenmi# gibi g!rn$ nun $rgramn (alarlar ve bu (aldklar $rgram stne kendi
'esa$larna uygun bir $arti kurarlar.
Ayn zamanda, tam bilgi sa'ibi lmayan kimselere de, kendilerinin di&er $arti gibi ayn
maksada, $artiden da'a !n%e sa'i$ lduklarn iddia ede%ek kadar da yzszlk ederler.
B!yle%e 'akir g!rle%ekleri ve ezili$ gide%ekleri yerde, tam tersine kendilerini uygun bir #k
altnda 'akl ve byk g!stermeyi ba#arrlar.
Kendi bayra&na, da'a !n%e ba#ka bir kimsenin yazdklarn aktarmak, ba#ka bir $artinin
$rgramn k$ya etmek, snra btn milletlerin yarat%s imi# gibi ayr bir kurul meydana
getirmek byk bir yzszlk de&il de nedirJ
Asl yzszlk belki de bunlar de&ildir. Asl yzszlk, yem bir $arti kurmak suretiyle, esas
$artiden ayrlan bu kimselerin da'a snra birlikten ve birli&in e'emmiyetinden
ba'setmelerindedir. "em bunu arkalarndan yeti#menin mmkn lmad& zamanlarda
ya$arlar. Bu te%rbelerimizle sabittir.
Irk(larn da&lmas, (e#itli gru$lara ayrlmalar i#te b!yle meydana geliyrdu. 6867 ve 6868
yllarnda rk( adn ta#yan birtakm te#ekkller ve $artiler birbirinin $e#i sra kurulmu#lard.
1akat bu te#ekkllerin ve $artilerin kurulmalarnda kuru%ularn 'i(bir srumlulu&u yktu ve
lmam#t. 4ade%e laylar bu te#ekklleri rtaya (karm#t. Bu te#ekkllerden yalnz biri
di&erlerine nis$etle da'a (k meydana (kt. 68A9 senesinden itibaren ba#arlar elde etti. Bu
te#ekkl -asynal 4syalist ,emkratik i#(i 3artisi idi.
Bu arada bir ba#ka $artinin kuru%ularnn mert(e verdikleri karar 'ayran kalna%ak bir
'areketti. Hnk bu mert insanlar, di&er 'arekete nis$etle kendi 'areketlerinin da'a az ba#ar
i'timali arz etti&ini g!rdklerinde, $artilerini )es'ederek, bir kayt ve #art rtaya atmadan
di&er 'areketle birle#tiler. Bizim bu s!zlerimiz bil'assa 2ulius 4trei%'er 'akkndadr. Bu
kimse $artinin en ya#l dUva adamlarndan biridir. 5 srada -urenberg'de bulunan Alman
4syalist 3artisinin, -asynal 4syalist ,emkratik i#(i 3artisi ile bir alUkas yktu ve
tamamen mstakil bir #ekilde kurulmu#tu. 1akat bu i+ki $artinin de ama(lar rtakt. Alman
4syalist 3artisi'nin en ya#l lideri, biraz !n%e de belirtti&im gibi $r)es!r 2ulius 4trei%'er idi.
Ba#lang(ta $r)es!r de g!revinin kutsall&na ve 'areketin gele%e&ine inanm#t. 1akat da'a
snra -asynal 4syalist ,emkratik i#(i 3artisi'nin ayn sa'adaki stnl&n tes$it etti&i
vakit, kendi $artisi ve i#(i %emiyeti le'lerine g!sterdi&i )aaliyetlerden vazge(ti. 3artisinin
tara)tarlarn -asynal 4syalist ,emkratik i#(i 3artis'ne girmeye zrlad. Hnk kendisine
kar# m%adelede bu $arti gali$ gelmi#ti. 5rtak 'ede) u&runda tek %e$'ede m%adele
edilmesini arzu ediyrdu. Bu karar 'akikaten m'imdi ve zamannda alnm# bir karard.
3arti larak g!sterdi&imiz )aaliyet srasnda bir da&lma ve $ar(alanma gibi krizlere tesad)
etmedik, ilk gnlerdeki arkada#larn mert(e idareleri sayesinde 'er #ey yine ayn #ekilde
d&ru ve mutlu bir snu%a ba&land.
n%eleri, ne kendilerine !zg )ikirleri ve ne de kendilerinin ba#arlarnn artk su g!trmez bir
durum ald&n g!rn%e, kendilerine !zg ama(lar lmayan bir sr i'tirasl ki#iler birdenbire
kendilerinde bir yetenek ldu&unu 'issediyrlard.
Bu arada birdenbire, birtakm $rgramlar meydana (kt. Bu $rgramlar tamamen bizim
$artinin $rgramndan k$ya edilmi#ti. Bizim $artiden k$ya edilen )ikirlerin savunmas
ya$lyrdu. Bu kimseler, yllar%a u&runda m%adele etmi# ldu&umuz )ikirlerden s!z
ediyrlard.
-asynal 4syalist ,emkratik i#(i 3artisi'nin eskiden ben taki$ etmekte ldu&u yllar, bu
kimseler tara)ndan taki$ ediliyrdu. Bu yeni lu#um $artiler -asynal 4syalist ,emkratik
i#(i 3artisi'nin eskiden beri mev%udiyetini bildikleri i(in bu $artileri neden kurduklarm iza)i
etmeye kendilerini me%bur 'issediyrlard. Belki ileri srlen sebe$ler ne kadar asil lursa
lsun, (eviri maksad ile verilen beyanlar da kadar sa'te idi.
Btn bunlara e&ilim g!sterilmesinin tek sebebi, ne $a'asna lursa lsun bu i#te bir rl
ynamak isteyen $arti kuru%ularnn #a'si 'rslar idi. Bu gibi kimselerin g!sterdikleri %ret,
sade%e ba#kalarna ait )ikirlere sa'i$ (kmak suretiyle meydana atlmalarndan ibarettir. 1akat
b!yle bir %rete, an%ak 'rszlk denir.
5 sralarda, bu $arti kle$tmanlarnn kendi i#leri i(in rtaya ata%aklar bir g!r# veya )ikir
yktu. 1akat, da'a snra rk% devletin $ar(alanmasn da ya#l g!zlerle taki$ edenler ve a%
duyanlar yine bu $arti kle$tmanlar ldu. Ba#kalarnn sesini ba#arabile%eklerini sanarak ya
da bunu mit ederek, srekli bir bi(imde birlikten s!z ediyrlard. Btn ya$tklar i#,
)eryatlar ve biti$ tkenmez #ikUyetleri ile ba#kalarn yrmak, yalnz eskiden rtaya atlan
)ikirleri a#rmakta kalmamak ve ayn zamanda bu )ikirlere yardm% ve destek lan eski
'areketleri de (almakt.
Bu yeni te#ebbsler, ba#ta bulunanlarn )ikri de&erleri lmamas yznden mit edileni
vermedi&i i(in, 'emen 'emen 'e$sinin, !n%eleri 'a)i)e aldklar i#(i %emiyetlerinden birine
girmekten memnun kaldklar g!rlyrdu. 5 gnlerde ayakta duramayan btn te#ekkller,
i#(i %emiyetlerinden birine ilti'ak ediyrlard. Bunlar, birbirlerine aslm# sekiz+dkuz
)el(linin bir gladyat!r kuvvetine denk bir kuvvet meydana getire%e&ini zannedenlerdendi.
Belki bu sekiz dkuz )el(li arasnda bir sa&lam kimse bulunabilirdi. 1akat, bu sa&lam
kimsenin de di&er )el(lileri ayakta tutmasna kuvveti yetmez ve ilerde bu sa&lam da di&erleri
gibi )el(li duruma gelirdi. Biz i#(i %emiyetleri ile bu ti$ birle#meleri daima bir manevra
saydk.
Cu g!r# 'i(bir zaman unutmamak gerekir, i#(i %emiyetleri #eklinde meydana gelen yeni
te#ekkl 'i(bir zaman zay) gru$lar, kuvvetli gru$ 'aline getiremez. Eam tersine, !n%eden
kuvvetli lan gru$, b!yle bir birle#me kar#snda zay) d#er. Gay) gru$lar bir araya getiri$
kuvvetli bir te#ekkl meydana getirmek )ikri tamamen yanl#tr.
:sasen, (&unluk 'angi #artlar altnda meydana getirilmi# lursa lsun, a$tallk ve
krkaklktan ba#ka bir #ey rtaya (karamaz. Bu te%rbe ile sabittir. Bundan (karla%ak snu(
#udurO He#itli zay) gru$larn 'er trl birle#meleri ile meydana getirile%ek yeni %emiyet
mu'teli) 'atalarla te#ekkl etmi# bir idare 'eyeti tara)ndan sevk ve idare edile%e&i i(in
krkaklk ve zaa)a teslim edilmi# lur. Ayr%a, b!yle bir te#ekklde kuvvetlerin serbest(e
)aaliyet g!stermelerine engel lunmakla, en yararl ve en iyi liderin se(ilmesi u&runda ya$+
la%ak m%adeleye de )rsat verilmeye%ektir. Bunun neti%esi larak en sa&lam ve en kati
)ikirlerin gali$ gelmeleri de te'likeye girmi# luyr. Bu ti$ %emiyetler, mev%ut durumun ve
laylarn d&al geli#imine de kar#drlar. Hnk bunlar, u&runda m%adele verilen srunun
(!zmn (abukla#trmak yerine ge%iktirirler. Belki, baz gru$larn birle#meleri ve m#terek
te#ebbslere giri#meleri yararl labilir. An%ak bu te#ebbs, $ek ksa bir mddet i(in ve $ek
belirli srunlarla me#gul lmak i(in ya$lmaldr. Bu durum 'i(bir zaman devam etmemelidir.
Hnk b!yle bir durum 'areketin kurtar% vazi)esinden vazge(mesine sebe$ lur. Hnk 'a+
reket, yukarda anlatlan bir birle#menin i(ine sa$lan$ kalrsa kendi istikametinde geli#me
imkUnn da elinden ka(rr.
,emek luyr ki, raki$ $artilere 'akim lmakla, !n%eden tes$it edilmi# 'ede)e muza))er bir
s)atla ula#mak i'timali de rtadan kalkmaktadr.
,nyada byk lan 'er #ey, birle#meler tara)ndan meydana getirilen 'araretli m%adeleler
snunda elde edilememi#tir. Byk lan 'er #ey daima tek ve gali$ tara)ndan )et'edilmi#tir.
itti)aklar, kaynaklar dlaysyla, gele%ekteki u)alanma t'umlarn, 'attU gne kadar elde
edilmi# lumlu snu(larn tamamen kaybedilmesi sebe$lerim kendi i(lerinde ta#rlar. Byk
ve dnyann altn stne getiren manevi ma'iyetteki devrim%i 'areketler an%ak ba&msz ve
tek ba#na lan gru$ tara)ndan ya$lan dev m%adele snunda lumlu snu%u ula#m#tr ve
ula#abilir. ,nyay saran b!yle bir 'areket 'i(bir zaman, gru$larn birle#meleri ile temin
edilemez.
Irk( devlet bir 'alk i#(i me%lisinin anla#malardan meydana getirilmi# idaresi ile rtaya
(karlamaz. An%ak rk( devlet di&er 'areketler arasndan kendine yl a(m# ve kuvvetini
kabul ettirmi# tek bir 'areketin )aal iradesi sayesinde kurulur.
BLM A6
:ski Alman ,evleti kuvvetini, dayand& ba#l%a ( stundan alyrdu. Bu ( esas #unlardrO
Mnar#ik #ekil, yksek dere%eli memurlar ve rdu. 6867 devrimi devletin mnar#ik lan
#eklini kaldrd, rduyu tamamen da&tt ve memurlar $artilerin $en(elerine teslim etti.
-eti%ede devletin tritesi lan esaslar k!knden yklm# ldu. ,evlet tritesinin dayand&
birin%i esas, 'alkn g!zndeki ra&betidir. Malnz bu ra&bete dayanan trite ise sn dere%e
zay)tr. B!yle bir tritenin gvenli&i ve istikrar yktur. Bundan dlay 'kmet, taban
geni#letmek, n)uz ve kudretini kuvvetli bir #ekilde kurmak zrundadr.
,emek ki, 'er tritenin ikin%i temel ta# iktidarn n)uz ve kudretindedir. Bu ikin%i trite,
ilkine nis$etle da'a istikrarl ve da'a emindir. 1akat 'emen #unu s!yleyelim ki, 'i( de grbz
de&ildir. :&er, 'alkn nezdinde sevgi ile kuvvet brle#irse ve bu birle#me bir mddet devam
ettirebilinirse, i#te zaman da'a sa&lam temeller zerinde yeni bir trite te#ekkl etmi# lur.
-i'ayet 'alkn nezdinde, sevgi, kuvvet ve anane birle#ti&i takdirde bunlardan meydana gelen
trite sarslmaz kabul edilir, i#te 6867 devrimi bu ( dire&i ykt. ;elenekten 'er trl
triteyi (eki$ ald. :ski im$aratrlu&un yklmas, eski 'kmet #eklinin bir tara)a itilmesi,
eski 'akimiyet i#aretlerinin ve im$aratrlu&un sembllerinin im'a edilmesiyle gelenek
birdenbire yk edildi. Bunun neti%esi larak devlet tritesi #iddetli bir #ekilde sarsld. "atta,
bugn devlet tritesinin ikin%i dire&i da'i rtada yktur, devrimi ya$abilmek i(in devletin
te#kilUtl kuvvetinin en by& lan rdunun da&tlmasna me%buriyet duyulmu#tu. 5rdunun
kemirilmi# enkaz da'i devrim%i m%adeleler unsuru larak kullanld.
Ie$'edeki rdular, 'i(bir zaman su(lu bir mevkie d#mediler. 1akat d!rt bu(uk sene
ka'raman%a sava#tklar mevkilerden geri (ekilin%e, bu rdular, (!k# sa'nelerini g!rmek
da'a (k ykt. -i'ayet ter'is edile%ek yerlere ula#n%a, itaat tanmaz ldular.
"i( #$'e yk ki, askerlik 'izmetini gnde sekiz saatlik bir 'izmet sayan bu asilere dayanarak
ve gvenerek 'i(bir trite kurulamazd. Artk, tritenin sa&laml&m temin eden ikin%i direk
de b!yle%e bir kenara atlm# luyrdu.
,evrim, ilk unsuru, yani 'alk nezdindeki sevgiyi mu'a)aza edebildi ve tritesini bu sevgi
zerine in#a etti. "albuki tritesini in#a etti&i bu emel $ek )azla (rkt. ,evrim 'i( #$'e
yk ki, bir kalemde eski devlet binasn ykma&a muva))ak ldu. 1akat bu muva))akiyette rl
ynayan #ey, milletimizin nrmal bnyesinin, devrimden !n%e sava# tara)ndan kemirilmi#
lmas idi.
Bir btn larak g!z !nne alna%ak lursa, 'er millet ( byk sn) 'alinde bir varlk arz
eder.
Bu ( byk sn)tan biri, se(kin vatanda#lardan meydana gelir. Bu sn)a da'il lanlar )azilet
sa'ibidirler ve %esaret ve )edakUrlk ru'u ile dikkati (ekerler. Bu sn)a kar# larak, di&er bir
gru$ vardr. Bu sn) en k!t kimselerden lu#mu#tur. Bu grubun ben%il ve ne)ret uyandran
bir vas) vardr. Bu iki kutu$ arasnda bir rta sn) vardr ki, di&erlerine nis$etle en geni#
landr. Bu sn)a mensu$ kimseler, ne birin%i sn)takiler gibi se(kin ve %esaret sa'ibidirler,
ne de di&er sn) gibi ben%il ve %ani%e bir zi'niyetleri vardr.
Bir t$lumun ykselme devreleri, !zellikle en iyi vatanda#lardan lu#an sn)n gayretli ve
lumlu (al#malar ile meydana gelir.
-rmal ve dzenli bir geli#menin rta sn) mensu$larna 'Ukim lundu&u zaman meydana
geldi&i ve devam etti&i g!rlr. Bu srada a#r sn)lar yerlerinden kmldamazlar ya da
yksel+mezler.
Bir t$lumun yklmas, an%ak en k!t unsurlarn 'kmeti eline ge(irmesi ile lur. i#te bu
bakmdan byk ktle lan rta sn), birbirine zt lan bu iki sn)n (ar$#tklar srada
kendini g!sterir. Bu byk sn)n, 'er zaman raki$ $artilerden birinin za)erinden snra, stn
gelen tara)a bir arma&an larak byun e&mesi dikkate de&er bir durumdur. :&er bu sn), en
iyiler gali$ gelmi#lerse nlarn i%raatna engel lamaz.
"albuki uzun sren sava#, bu ( sn)n dengesini altst etmi#tir. 4ava#n, milletin se(kin
sn)nn kann, 'emen 'emen sn damlasna kadar aktt&n g!ryruz. Buna kar#lk sava#,
rta sn) zerinde !yle byk bir ta'ribat ya$mam#tr.
Curas bir ger(ektir ki, binler%e ve binler%e de)a )edailere ba#vuruldu. Ie$'e i(in )edai arand.
1edai devriyeler (karld. 1edai emirerleri, )edai tele)n%ular bulundu. F(aklar i(in )edailer,
ne'irler a#mak i(in )edailer, denizaltlar i(in )edailer, '%um ktalar i(in )edailer...
4ava# byun%a devaml bir #ekilde g!nll bulmak i%a$ etti. Bu biti$ tkenmek bilmeyen
tale$ler kar#snda, ayn Rest g!rlyrdu. 4akallar (kmam# bir delikanl veya ya#n alm#
bir adam, vatanseverlikten tutu#an ru' ve #a'si %esaret ile, en yksek bir vazi)e #uuru ile dlu
larak %e$'eye atlyrdu.
B!yle n bin, yz bin tekli) geldi. -eti%ede bu Biman i'tiyat 'azinesiB kurudu. Ate#ler i(ine
atl$ da !lmeyenler, yaral larak saylar $ek az kalm# lan inan(l arkada#larnn yanlarna
d!nyrlard. 5ysa )edailer denilen bu kimselerden k%a k%a rdular meydana getirilirdi.
1akat bu rdular bizim 'i(bir i#e yaramayan $arlU+ment%ularmzn %ani%e #uursuzluklar
neti%esinde sul' srasnda k(k bir talim da'i g!rmemi#ti. Bundan dlay sava# srasnda ne
ya$abilirlerdi. Ie$'ede ya$tk i(in zay) bir garanti lan 'alkn sevgisini kuvvetlendire%ek
sila'l bir te#kilUt bulundurmak (arelerim aradlar.
i#te ne kadar gari$tir ki, Bmilitarizm aley'tarB lan Ium'uriyetin askerlere i'tiya% vard.
Ium'uriyetin ilk ve tek temeli lan 'alkn sevgisi an%ak, $...ler, 'rszlar, yankesi%iler, asker
ka(aklar, karabrsa%lar, anar#istler t$lulu&unda k!k salabilmi#ti. Biz bu gru'a k!tlerin
ne)ret uyandran sn) adn vermi#tik. Bu durum ve #art altnda, b!yle bir (evrede, 'i(
(ekinmeden 'ayatn yeni bir idealin u&runa vak)ede%ek bir kimsenin bulunabile%e&ini
d#nmek bile b# bir #eydi.
,evrimi ya$m# lan t$lumsal tabaka, ya$t& bu devrimi kruyabile%ek askeri temin etmeye
kabiliyetli lmad& gibi, kendisi de, kendi krkun( eserini mda)aadan U%izdi. Ayn zamanda
bu gru$ 'i(bir zaman ve 'i(bir #ekilde bir %um'uriyet idaresine tara)tar de&ildi. Bu 'aydut
t$lulu&u, kendi arzusunun ta'akkuk etmesi i(in %um'uriyetten evvelki devletin te#kilUtnn
lU&vedilmesini istiyrdu. Bunlarn $arlas 'i(bir zaman B,zen, asayi# ve Alman
Ium'uriyeti'ni' sa&lam binasB lmad. Bu Udi 'eri)lerin tek emeli B%um'uriyetin ya&ma
edilmesiB idi.
i#te bundan dlay, 'alk temsil%ilerinin endi#e ve stra$ i(inde (kardklar mt'i# alarm
)eryatlar bu gru' zerinde bir tesir ya$mad. Eam tersine 'aydutlarn 'alka kar# lan
mukavemet ve sert davran#larn arttrd.
;er(ekten devrimin ilk gnlerinde bir gven ve inan( yklu&u tes$it ediliyrdu. "alkn,
devrimin tritesinin kayna&n kendi sevgisinden almad&n ve ba#ka unsurlara dayand&n
g!rn%e bir direni#e ge(e%e&i ta'min ediliyrdu. Bu m%adele, 'rszl&a ve 'ak iddiasna,
'rszlar ve ya&ma%lar (etesinin ve 'a$is'anelerden zin%irini k$ar$ ka(m# bir sr rezil
'eri)lerin, i#ledikleri zulm ve istibdada kar# la%akt.
i#te bu srada, bir kere da'a, asker elbisesini srtna ge(iren, t)e&ini ka$t& gibi, skTnet ve
asayi#i 'Ukim klan, vatanda#larn ta'ri$ edenlere kar# ba#larnda mi&)erleri ldu&u 'alde
m%adeleye 'azr lan Alman gen(leri bulundu.
Bu ka'ramanlar serbest )edailer s)at ile bir araya geldiler. ,evrime kin beslemekle beraber,
nu krumaya ve takviye etmeye giri#tiler. Bu 'areketler ile dnyann en iyi ve en sa&lam
imanna sa'i$ lduklarm g!sterdiler.
,evrimin ger(ek terti$(isi ve devrimin dizginlerini elinde tutan kimse uluslararas Ma'udi idi.
Bu uluslararas Ma'udi, gnlerde durumu $ek iyi takdir etmi#ti. Alman milletinin, Kusya'da
ldu&u gibi kmnizm batakl&nn kanl (amurlarna itilmeye 'azr bulundu&unu biliyrdu.
Alman aydnlar ile i#(ilerini birbirlerine yakla#tran g(, rk birli&i idi. Bunda 'alk tabakalar
ile kltrl unsurlarn birbirlerine byk randa n)uz etmi# lmalarnn da etkisi
bulunuyrdu. Bu durum Avru$a'nn btn bat memleketlerinde mev%ut iken, Kusya'da bu
#artlar yktu. Kusya'da aydnlarn (&u Kus milletinden de&ildi. Ma'ut bu aydnlar Kus lsalar
bile artk 4lavlklarn kaybetmi#lerdi. 4ava#tan !n%e Kusya'da aydn tabaka, kendini 'alka
ba&laya%ak bir ara% tabakann mev%ut bulunmamasndan dlay, 'alk tara)ndan 'er an yk
edilebilirdi. 1akat Kus 'alk )ikri ve a'lUki seviye bakmndan s)rd, i#te bu %a'iller
t$lulu&u lan Kus 'alk, aydnlara kar# ta'rik edilin%e, Kusya'nn kaderi birden de&i#ti ve
inklU$ ba#ar kazand. -eti%ede, Kmnist i'tilUli gali$ (kn%a, %a'il Kus 'alk Ma'udi
diktat!rlerin, mda)aadan ma'rum birer k!lesi 'aline geldi. Ma'udi diktat!rler ise, bu
istibdada, B'alk %um'uriyetiB adn vere%ek kadar sa'te ve usta%a 'areket ettiler.
Cimdi Almanya'da %ereyan eden lay da anlatalm. Almanya'daki devrim, an%ak rdunun i(
idaresinin bzulmas ile mmkn ldu. Bu arada 'emen #unu belirtelim ki, devrimin %asuslar
ve rduyu i(ten ykan Udi 'eri)ler, %e$'edeki, askerler de&ildi. Bu Udi i#i, iktisadi bir unvan ile
bu memlekette lzumlu bir mte'asss gibi 'ayat sren zalim al(aklar ya$t. ;er(i Alman
rdusunu takviye eden n binler%e asker ka(a& da vard. 1akat bunlar kendilerini byk bir
te'likeye atmadlar ve %e$'eye arkalarn d!ndler.
"akiki bir krkak, en (k !lmden (ekinir. Ie$'edeki krka&a !lmn karanlk yz, bir gn
i(inde (e#itli #ekillerde g!rnr. Gay), krkak, tereddt i(inde lan tabansz kimseler, bu
durumlarna ra&men, vazi)e yerinde tutulmak isteniyrlarsa. 5nlara #unu !&retmelidirO
9a%ann ba!na korkt&& !ey m&$akkak gelecektir. Ee#$ede *lmek i$timal da$ilindedir.
(akat, ka%arken *lmek m&$akkaktr.
i#te askeri kanunun btn maksat ve mUnas bu lmaldr.
Mn'asran, bir kimsenin d&u#tan kazand& %esaret ve )edakUrlklarla bir milletin 'ayat
u&rundaki byk BkavgaBy ni'ayete kadar idare edebilmek imkUnna inanmak gayet gzel bir
#eydi. =azi)enin, i'tiyari bir #ekilde ve kendi arzusu ile i)a edilmesi vatanda#larn 'akl
'areketlerine daima 'Ukim lmu#tur. 1akat vasat kabiliyette ve karakterde lan kimseler i(in
bu artk bir 'akikat de&ildir.
Bundan dlay, b!yle kanunlara sa'i$ lmak #art ve b!yle kanunlarn tam manasyla tatbik
edilmesi (k lzumludur.
;!nll ka'ramanlar 'akknda askeri kanun $ek tabii larak elzemdir. 1akat bu kanun da'a
ziyade, millet sknt i(inde bulund& bir srada kendi 'ayatn, t$lulu&un 'ayatna ter%i'
eden krkak ve ben%il lana kar# tesirli ve lzumludur.
Bu zay) karakterli krkak ve ben%il kimselerin bu Udi 'areketleri an%ak, kendilerini krkutan
#eyden (k da'a #iddetli bir %eza ile krkutmakla !nlenebilir, insanlara, %e$'eye davet
edildikleri vakit, bu davete i%abet etmedikleri zaman nlar krkutmak i(in verile%ek 'a$is
%ezas i#i 'alletmez. Burada yalnz%a, mer'ametsiz%e verilen !lm %ezas lumlu rl ynar.
Hnk te%rbe ile sabittir ki, 'a$is'anedeki '%re, %e$'edeki bir si$erden (k da'a ra'at bir
yerdir. Keza bu Udi 'eri)lerin kendilerin%e $a'a bi(ilmez kymetli 'ayatlar 'a$is'anelerde
garanti altndadr.
Ie$'ede verilen !lm %ezasnn kaldrlmas ve rk idare kanununun kaldrlmas durumu alt
st etti. -eti%ede, bu ka(aklar rdusu memleket i(ine yayld. B!yle%e bu ka(aklar rdusu @
Kasm 6867'de ani larak kar#mza (kt ve devrimi ya$an te#kilUt meydana getirdi.
i#in d&rusu aranrsa, %e$'enin bu Udi te#kilUt ile bir alUkas yktu. 1akat %e$'edekilerin
'e$sinin i(inde bir bar# arzusu, inklU$ i(in en %iddi ve en byk te'like idi.
Bar# temin edildikten snra, devrim%ileri bir krku ald. Hnk %e$'edeki asker memleketine
d!nmeye ba#lam#t ve bu askerler a%aba inklUba msaade ede%ekler miydiJ Ma'udi zekUs
bunun da (aresini bulduO inklU$ birka( gn lml 'areket ede%ekti. Aksi takdirde bir iki
Alman alay, bu Udi 'eri)leri, silindir gibi ezer ge(erdi. :&er, gnlerde tek bir Alman
generali, kendi sadk askerlerine kzl 'eri)lerin 'e$sini kur#una dizmek, mu'temel mukave+
metleri t$ ate#i ile bertara) etmek emrini vere%ek lsa idi, generalin bu k(k rdusu
etra)nda n binler%e Alman bir anda t$lanabilirdi.
i$leri elinde tutan Ma'udileri, bil'assa bu i'timal krkutuyrdu. Bundan dlay, bu Udi
Ma'udiler devrimi gayet lml bir #ekilde yrttler. 5nlar devrimi bir kmnist devrimi
larak g!stermenin gerekti&ini d#nyrlard. Bundan dlay, sava# snras #artlar i(in,
riyakUr bir (e're ile, bir skTn ve asayi# reRimi ta'akkuk ettire%ekleri 'avasn yaydlar.
4k sk msaade istemeleri, eski yksek dere%eli memurlara, eski rdu liderlerine
ba#vurmalar bu krkulanndan ileri geliyrdu. "i( lmazsa bir mddet, bu #ekilde 'areket
etmeye i'tiya( duyuyrlard. ,a'a snra 'er darbeye byunlarm bk$, g!&s geren bu
aldatlm# adamlara 'aklar lan tekmeyi indirmek %esareti g!sterilebilir ve %um'uriyet, eski
devleti y!netenlerin ellerinden alnarak, devrim akbabalarnn $en(elerine teslim edilebilirdi.
N#te an%ak bu ylla, bu yeni durumu masum, sevimli ve lml bir (e're altnda g!steri$, eski
generalleri ve eski devlet memurlarm kandrarak, bu kimselerin tara)tarlarnn i'timal
da'ilinde lan bir direni#lerini 'kmsz ve etkisiz brakmak midi beslenebilirdi.
Bu al(ak Ma'udiler, bu manevralarnda muva))ak ldular. ,evrim, asayi# ve skTn unsurlar
tara)ndan ya$lmay$, kyam, 'rszlk ve ya&ma unsurlar tara)ndan ya$lm#t.
4syal ,emkrat 3arti gittik(e bymesinden ve (&almasndan dlay, devrim%i $arti
niteli&ini yava# yava# kaybetti. Bunun sebebi, $artinin devrimden ba#ka bir ama( kabul
etmesi veya liderlerin yine devrimden ba#ka bir ama%a sa$lanmalar de&ildi.
4ebe$, $artide i%raata ge(e%ek kabiliyetli tara)tarlarn kalmamas idi. 5n milyn yesi
bulunan bir $arti ile bir devrim ya$lamazd. Bu kadar m'im bir inklU$ 'areketi i(in, artk
insann !nnde ve emrinde ne)ret uyandran bir $arti kalmam#tr. B!yle bir $arti, devaml bir
#ekilde #i#mesi ile byk merkezi bir t$luluk 'aline gelmi#, tembel bir kalabalk lmu#tur.
Ma'udi, bu durumdan da yararlanmasn bildi. 4syal ,emkrat t$lulu&un tembelle#mesi ile
milli savunmamza bir kur#un bl&u gibi ya$#k kald& srada Ma'udiler, bu $artinin
bnyesinden )aal unsurlar (kardlar. Bunlar '%um ktalar 'alinde te#kilUtlandrdlar.
Ma'udi, bu kuvvetleri !zellikle mt'i# birer (at#ma kuvveti 'aline getirdi.
B!yle%e ba&msz $arti, 4$artakist Iemiyeti, Marksizm'in '%um birliklerini te#kil etti.
Bunlarn vazi)esi, senelerden beri bu maksat i(in 'azrlanm# lan 4syal ,emkrat 3arti'nin
yerini almakt.
Marksizm, krkak burRuvaziyi tam manasyla anlad. Marksistler, eskimi# ve y$ranm# bir
nesilden kurulu lan bu siyasi $artinin ayaklar altna d#m# lan itibarnn 'i(bir zaman
esasl bir direni# g!steremeye%e&ini biliyrlard. Bundan dlay kzllar, burRuvaziyi $ek
!nemsemiyrlard.
,a'a !n%e de s!yledi&imiz gibi, kzllar endi#eye sevk eden #ey, %e$'eden d!nenlerdi.
Bundan dlay, devrimin tabii geli#mesini bir $ar(a ksmak lzumunu duydular.
4syal demkrasinin btn g%, duruma 'Ukim lmu#tu. Bunun i(in gele%ekteki '%um
birlikleri ve 4$artakistler bir tara)a itildiler. ;er(i bu 'areket kavgasz lmad. Kavgaya
sebe$, )aal '%um birliklerinin mitlerinin b#a (kmas ve ya&maya devam edememelerinden
dlay (kardklar $atrd ve grlt idi ve bu 'al devrimin dizginlerini elinde tutan
Ma'udileri rktt. An%ak bundan ba#ka sebe$ler de vard. MeselU, alt st lmann neti%esi iki
tara)n te#ekklne meydan vermi#ti. Mani, skTn ve asayi# $artisi ile kanl ted'i# gru$lar
kar# kar#ya gelmi#lerdi.
i#te bu durum kar#snda, burRuvazi btn kuvvetleri ile skTn ve asayi# tara)tarlarna teslim
ldu. B!yle%e bu se)il ve i(i ge(mi# siyasi lu#um bir i%raat ya$mak )rsatn eline ge(irmi#
la%akt. "i( lmazsa, ayaklarn sa&lam bir yere basa%ak, en (k ne)ret ettikleri, )akat ne)ret
ettikleri kadar da krktuklar bir kuvvet ile denk duruma gelmek imkUnna kavu#a%aklard.
inklUb en adi unsurlardan kurulu bir aznlk ya$m#t. Aralk 6867 ve 5%ak 6868'daki durum
buydu. Bu Udi 'areketin arkasndan btn Marks( unsurlar geliyrdu, inklU$ lml bir
manzara arz ediyrdu. Bu 'Ul ise, inklUbn krkun( mritlerinin 'usumetini (ekiyrdu.
Bunlar, silU' kullanarak, ter!r 'areketlerine ba#vurarak, resmi daireleri i#gale ve lml
devrim%ileri te'dide ba#ladlar. Bu te'like kar#snda, yeni idare tara)tarlar arasnda a#r
devrim%ilere kar# m%adeleyi rtakla#a yrtmek zere bir anla#ma ya$ld.
4nu( #u lduO Ium'uriyetin d#manlan ger(ekte %um'uriyete kar# m%adele etmek zere
te#kilUt kuruyrlar, )akat bamba#ka sebe$lerden dlay %um'uriyetin le'inde bulunan
kimselerin stn gelmelerine yardm% luyrlard. ,i&er bir snu( da, bu te#kilUtn, eski
devlet tara)tarlar ile, yeni devlet tara)tarlar arasnda, 'er (e#it kavga te'likesini !nler gibi
g!rnmesi idi.
i#te bu snu(lar 'i(bir zaman dikkate alnmad. Malnz bu durumu g!rebilenler, nda dkuzu
devrime katlmam# ve yarsndan (&u devrimden ne)ret eden bir milletin* an%ak nda biri
tara)ndan ya$lan devrime zrlanmasna ve bu adi devrimin emri altna girmesine akl
erdirebilirler.
Bir yandan barikatlardaki sava#(larla 4$artakistler, !te yandan tutu%ularla milliyet(i
lk%ler btn yasalarn kaybettiler. BurRuvazi ve Marksizm, kazanlm# alanlar zerinde
birle#tiler ve bir araya geldiler, i#te, %um'uriyet de bu birle#me ve bulu#madan snra
kuvvetlenmeye ba#lad.
1akat bu neti%e, bil'assa se(imden !n%e burRuva $artilerini eski mnar#ik )ikirlere d!nme
arzusunu duymaktan alkyamad. Bu #ekil 'areket etmek namuslu bir i# de&ildi. Keza
burRuvazi (k eskiden mnar#i idaresi ile lan ilgisini kesmi#ti.
,a'a !n%e yazd&m gibi devrim tara)tarlar, eski rdunun yk edilmesinden snra, devlet
i(indeki tritelerim kuvvetlendirmek i(in kendilerine yeni bir alet bulmaya me%bur kaldlar.
,urum #unu gerektiriyrdu ki, devrim%iler bu kuvveti an%ak kendilerine tamamen zt bir
'ayat d#n%esine sa'i$ lanlar arasnda bulabilirlerdi.
Ma'udiler, an%ak b!yle bir (evreden )aydalanabilirlerdi. Belki yeni bir rduyu bu #artlar
altnda a&r bir #ekilde kurabilirlerdi ama bar# anla#malar ile d#ardan ta'dit edilmi# b!yle
bir rduyu, zamanla manevi bakmdan de&i#tirerek yeni devlet anlay#nn bir Uleti 'aline de
getirebilirlerdi.
:ski devletin, devrimin ya$lmasna sebe$ te#kil eden btn 'atalar bir yana braklr ve
devrimin bir uygulay% s)at ile neden ba#arl ldu&u srulursa, #u %eva$lar verilirO
6. Hnk bizdeki g!rev ve itaat d#n#lerini, btn 'ayat g(lerini kaybetmi#lerdi.
A. 4!zde tutu%u lan $artilerimiz krkak(a itaat edi$, ba# e&mi#lerdi.
Ayr%a #u 'ususu da eklemek gerekirO
;!rev ve itaat me)'umlarmzn kaskat kesilmesinin, 'areket etmez 'ale gelmesinin en in%e
sebebi terbiyemizde idi. Eamamen devlet istikametine (evrilmi# lan terbiyemiz milli ru'tan
yksun bulunuyrdu. Bunun snu%u larak vastalarla, ama(lar birbirlerine kar#m#lard.
=azi)e #uuru, vazi)eye riayet, vazi)e mesuliyeti ve itaat esasta birer maksat de&ildir. E$k
devletin de 'addizatnda bir maksat lmamas gibi. Bunlar birer vastadan ibarettir ve a'lUk ve
)izik bakmndan dnatlm# lan insanlardan meydana gelen %emiyetlerin varl&n mmkn
'ale getirmek ve bu %emiyetlerin devamllklarn sa&lamak i(in birer vastalardr. Bir milletin
g!zle g!rle%ek #ekilde, ma&lT$ duruma d#t& ve birka( kymetsiz 'eri)in )iil ve 'areketleri
yznden, en krkun( bir istibdadn altna girdi&i andan itibaren itaatsizlik g!stermek ve
g!revini yerine getirmemek e&er milleti yk lmaktan kurtarabi+le%ekse, zaman bu adi
'eri)lere itaat etmek tam bir deliliktir.
Bugnk burRuvann devlet anlay#na g!re, ate# a(mamak i(in yukardan emir alan bir
kumandan vazi)esine uygun 'areket etmi# lur ve ate# etmemekte 'akldr. Hnk kesin ve
k!r k!rne itaat burRuvalar nazarnda kendi milletinin 'ayatndan (k da'a de&erlidir. :&er
bu Udi devrim 'areketi ba#arya ula#m#sa, bunun en byk sebebi, milletimizin ve da'a
d&rusu 'kmet adamlarmzn, bu me)'umlardan 'abersiz lmalar idi. Lkin%i byk sebe$,
ise, mu'a)azakUr $artilerin krkaklklar ve milletimizin bnyesindeki en iyi ve en (al#kan
unsurlarn rtadan kalkm# lmalar idi. Milletin i(indeki bu )aydal unsurlar %e$'ede
!lm#lerdi. Ayr%a burRuva $artileri )ikir ve kanaatlerini, an%ak )ikir sa'asnda, )ikri sila'larla
kruyabile%eklerine inanyrlard. Hnk kuvvet kullanmak 'akkna sade%e devlet sa'i$ti.
Bu #ekil d#nmek, sade%e gittik(e artan (!k#n i#aretlerini ta#makla kalmaz. Ayn
zamanda, bu #ekilde d#nmek, siyasi raki$lerin eskiden beri bu 'ususu terk ederek kendi
siyasi ama(lar i(in, %ebir ve #iddet yluyla m%adele ede%eklerini ilUn ettikleri bir srada (k
'atal lur.
Bunun b!yle ldu&unu, @+66 Kasm gnleri a(k(a is$at etti. 5 srada Marksizm,
$arlament%ulu&u ve demkrasiyi !nemsemiyrdu. "er iki kurulu#a da k!$ekler gibi uluyan
ve ate# eden %ani (eteleri ile en krkun( ve en !ldr% darbeyi indirdi. ;eveze burRuva
te#kilUt bu durum kar#snda U%iz kald. 1akat devrimden snra da bu burRuva $artileri yeni
yeni bayraklar altnda rtaya (ktlar. Bu $artilerin liderleri saklandklar yerlerden d#ar
(karlarken, laylardan ders almam#lar, 'i(bir #ey !&renmemi#lerdi.
Bu $artilerin, $rgramlarndaki yeni #artlara uymayan ksmlar ise eskisinin ayn idi.
Bunlarn maksatlar yeni #artlara mmkn ldu&u kadar uyabilmekten ibaretti. Eek silU'lar
ise Bs!zB idi. BurRuva $artileri, devrimden snra da raki$lerine skak rtasnda teslim ldular.
Ium'uriyetin mda)aas i(in me%lise bir kanun tekli)i getirildi. ilk !n%eleri (&unluk temin
edilemedi&i i(in tekli) kabul lunmad. 1akat, miting ya$an iki yz bin kzl kar#snda
burRuva devlet adamlar krktular. 4anki, bunlar ba#ka trl 'areket ederlerse, 'iddetten
k!$ren bu kalabal&n '#mna u&rayarak Kei%'stag'dan (ktklar zaman, belkemiklerinin
krla%a&n zannettiler. Bu krku, nlar kanaatleri 'ilU)na, tekli)in le'inde y kullanmak
me%buriyetinde brakt. 68AA ylnn Eemmuz aynda $arlamentda ynanan kmedi srasnda
-asynalistler !nergenin aley'inde y verdiler.
B!yle%e yeni devlet, sanki 'i(bir milli mu'ale)et ykmu# gibi geli#ti, i#te sralarda
Marksizm'e ve nun te#viki ile ayaklanan t$luluklara kar# (kan ve bu mu'ale)et %esaretim
g!steren lu#umlar, )edai 'eyetleri, kendi kendim kruyan t$luluklar, vatan$erverler,
mu'a)zlar ve genellikle eski mu'ari$lerden kurulu geleneksel kme%ikler ldular.
1akat bunlarn varlklar da Almanya'nn ters tali'ini,'bir $ar(a%k bile lsun de&i#tirmedi. Bu
snu( nrmaldi. -asl -asynal 3artiler skaklarda 'i(bir kuvvet ve kudrete sa'i$
bulunmadklar i(in 'alka n)uz edememi# ve etkili lamam#larsa, s!zde k!t gidi#e kar#
mda)aa kmeleri te#kil edenler de, siyasi )ikirlerden ve 'er trl 'akiki siyasi maksatlardan
ma'rum bulunduklar i(in t$luluklara n)uz edemediler.
Marksizm'i za)ere g!tren #ey, siyasi idaresi ile )iil ve 'areketlerindeki sert ve #iddet arz eden
mitingleridir. Milli Almanya'nn kaderi zerinde 'er trl n)uz ve tesirden ma'rum brakan
#ey sert kuvvetin milli irade ile i#birli&i ya$mamasdr. Milli $artiler ne lursa lsun, bu
iradeyi bir skak kavgasnda +gali$ (kara%ak bir kuvvete, asla sa'i$ de&illerdi.
Bu durumu kurnaz Ma'udi, ba#arl bir #ekilde devam ettirdi. Basn ylu ile, Ma'udi, bu k!t
gidi#e kar# lan mda)aa kaynaklarm siyasi lmayan )ikirlerle dldurdu. B!yle%e siyasi
m%adelede Ma'udi, Bger(ek )ikir silU'larnn kullanlmasn istiyr ve bunu !vyrdu.
Milynlar%a a$tal Alman bu e#ek(e 'arekete kendim ka$tr$ savunma silU'larn elden
(kar$ kendini Ma'udi'nin kanl ellerine teslim ediyrdu. Bunu ya$arken, i#in )e%i tara)n da
takdir edemiyrdu.
"er trl sla'at( )ikrin yklu&u, daima m%adele kuvvetinin ta'didini gerektirir. :n kaba
silU'lar kullanmak 'akkna sa'i$ lma kanaati de, daima yeni bir devrim%i dzenin za)erinin
lzum ve zaruretini d&urur.
,emek luyr ki bu gayeler ve idealler u&runda m%adele etmeyen bir 'areket 'i(bir zaman
en sn (arelere mra%aat etmeye%ektir.
Byk bir )ikrin ilUn 1ransz I'tilUli'nin ba#ar srr lmu#tur. Kusya'daki kmnist devrimi
za)erini )ikre br(ludur. 1a#izm kuvvetini, an%ak bir milleti iyi bir #ekilde byk bir
yenile#me 'areketine tUbi tutmak )ikrinden alm#tr.
i#te burRuva $artilerinin 'i(birinde bu i#i ba#ara%ak bir kabiliyet yktur.
1akat, yalnz burRuva $artileri siyasal ama(larn, ge(mi#in yeniden ya#atlmasnda
g!rmyrlard. He#itli savunma gru$lar da, siyasal ama(larla u&ra#tklar randa, bunu
ya$yrlard. Askeri birliklere !zg ve Ky))'auseriennesY e&ilimleri bunlarn (evrelerinde
%anlandlar. Bu tutumlar %um'uriyete yarad ve yk lmalarna yl a(t. iyi ama(larla ve iyi
niyetle davranm# lmalar, e&ilimlerinin ne kadar yanl# ldu&u kanaatini de&i#tirmez.
Marksizm g(lendi&i Kei%'svve'r'de, tritesi i(in gerekli lan yardm yava# yava# buldu ve
bir )ikri srarla izleme ylu ile, ulusal savunma gru$larn da&tmaya ba#lad. Bu t$luluklar,
kendisine te'likeli g!rnyrlard ve gereksiz duruma gelmi#lerdi. "aklarnda ku#ku duyulan
en %esaretli liderlerden bazlar ma'kemelere yllanarak, 'a$se atldlar. 4nunda 'e$si, kendi
'atalar yznden 'ak ettikleri k!t snu(lara u&ramaktan kurtulamadlar.
-A4M5-AL 454MALi4E 3AKEi4i kuruldu&u zaman, ama%, burRuva $artilerde ldu&u
gibi, ge(mi#i mekanik bir #ekilde yeniden ya#atmak lmay$, bugnk devletin anlamsz
mekanizmas yerine, 'ede)i rk( bir rganik devlet kymaktan ibaret lan yeni bir 'areket
rtaya (karmakt.
;en( 'areket, ilk gnlerden itibaren )ikirlerini mUnevi vastalarla yazmak ve $r$aganda
ya$mak lzumunu duydu. 1akat bu #ekil (al#mann ayn zamanda kaba kuvvet ile takviye
edilmesi gerekti&ini de kabul etti. /Bu bir da&n addr. Menkbeye g!re, 1rederi%
Barberusse, burada bir si'rin etkisi ile &y&ya kalm#t. 3anRermanist lknn stn gelmesini
sa&lamak i(in uyanyrdu. Ky))'ausbund'da, sava#tan !n%e eski asker ile !&ren%ilerin
lu#turdu&u btn vatansever demekler t$lanm#lard. 0
Meni dktrinin byk !nemi nazar itibara alnarak ula#la%ak 'ede) i(in ya$lan )edakUrlklar
'i(bir zaman byk bir #ey larak kabul edilmedi.
yle anlar lur ki, bir milletin kalbini )et'etmek isteyen bir 'areket, kendi bnyesinde,
d#manlarnn ter!r 'areketlerine kar# mda)aa (aresi bulmak me%buriyetini duyar. Eari'in
!lmsz derslerinden biri de #udurO Eer!rden yardm g!ren )else)i bir )ikir 'i(bir zaman idari
usullerle ma&lT$ edilemez. B!yle )else)i bir )ikir, an%ak %retkUr%a ldu&u kadar kesin )iil ve
'areketleri ile kendisini i)ade eden yine bir )else)i )ikir ile yk edilebilir.
Bu key)iyet devletlerin resmi 'amilerinin '#una gitmez. 1akat bu 'al, inkUr kabul etmez bir
ger(ektir.
Alman ,evleti Marksizm'in #iddetli '%umuna 'ede) lmaktadr. ,evlet, yetmi# seneden beri
devam eden m%adelenin idelRik za)erine mUni lamad& gibi seneler%e kendini te'dit eden
idelRinin u&runa (ar$#anlar en kanl bir #ekilde %ezalandrm#, )akat yine de, Marksizm'e
'er 'ususta teslim lmu#tur.
Kasm 6867'de Marksizm'e kaytsz #artsz teslim lan devlet, bir gn i(inde Marksizm'e
'Ukim lamazd. Hnk, bakan kltuklarna turmu# lan a'mak burRuvalar bugn i#(ilere
kar# 'kmet etmemek lzumunu a&zlarnda geveleyi$ duruyrlard. Bu a'mak burRuvalar
Alman i#(isinin isteklerini Marksizmle ayn #ey larak kabul ediyr ve b!yle%e tari'i
de&i#tirme su(unu i#liyrdu. Bundan dlay, Marksist )ikir ve te#kilUt kar#snda, devletimizin
yklmasn da gizleme&e (al#yrlard.
Bugnk devletin Marksizm'e tamamen byun e&mesi kar#snda -A4M5-AL 454MALi4E
"AK:K:E, sade%e manevi silU'larla kendi )ikrinin gali$ (kmasn 'azrlamak imkUnna
sa'i$ de&ildir. Ga)er sar'#lu&u i(inde bulunan uluslararas%lk, ter!r 'areketlerine kar#
kendi imkUnlar ile bir mda)aa tedbiri lmakla da mkelle)tir.
Asayi# kadrmuzun nasl kuruldu&unu, t$lantlarmzda g!rd& m'im vazi)eleri
kitabmzn bundan !n%eki ksmlarnda ba'setmi# ve kadrmuzun yava# yava# geli#ti&ini
g!rm#tk.
Bizim bu te#kilUtmz ile, Alman mda)aa eki$lerinin arasnda benzerlik varsa da bu d#
g!rn#tedir. Hnk Alman Mda)aa :ki$lerinin a(k bir siyasal )ikirleri yktu. Bunlar
sade%e 'ususi 'imaye eki$lerinden ibarettiler. Bunlarn kendilerine !zg bir 'azrlklar ve
te#kilUtlan vard. yle ki, yasad# birer g!nll te#kilUt lmalar ile, devletin yasal
te#kilUtlarnn tamamlay% niteli&ini ta#yrlard. An%ak kurulu# bi(imleri devirde devletin
durumundan ileri geliyrdu. Ama unvanlar kendilerine, yani ya$larna 'i( uymuyrdu.
Hnk bunlar, yalnz !zel kanaatleri u&runda m%adele veren !zel kurulu#lard. Bir b!lm
liderler ve 'atta btn bu gru$lar, %um'uriyete kar# lmalarna ra&men ama(lann
ger(ekle#tiremiyrlard. Hnk kelimenin tam anlam ile bir kanaat lu#turabilmek i(in
mev%ut durumun a#a&lk ldu&una gven getirmek yeterli de&ildir. B!yle bir kanaat, an%ak
yeni durumdan !n%e bir )ikir rtaya (karmakla ve bunun gerekli ldu&u 'akknda duygu
beslemekle yaylabilir. An%ak bu, yeni durumun kurulmas u&runda m%adele ile ve
m%adeleyi 'ayatn en byk g!revi saymakla k!k salabilir.
5 gnlerde -asynal 4syalist "areketin emniyet kadrsunu, bu mda)aa eki$lerinden ayran
en esasl vas), inklU$ tara)ndan meydana getirilen #artlarn, en u)a&n da'i mda)aa
etmemesi ve tamamna kar# (karak yeni bir Almanya u&runda m%adele etmesi idi.
;er(i bu gvenlik kurulu#u, ilk gnlerde t$lantlarmzn dzen i(inde ge(mesini sa&lamakla
g!revli idi. Mani g!revi snrl idi. Kaki$lerimizin, t$lantlarmz sabte etmelerini
!nleye%ekti, ilk gnlerde bu ylda, esasl saldrlar ya$mak i(in kurulmu#tu. Ama bu
te#kilUtmzn de&i#mez tutumu, Alman rk(larnn kku#mu# t$lant yerlerindeY ileri
srdkleri gibi, yalnz s$a yeme&e kar# #iddetli bir istekten ileri gelmiyrdu. ;venlik
kurulu#umuzdaki tara)tarlarmzn bu tutumlar, bir s$a darbesi ile yere serildi&inde, en iyi
bir )ikrin bile b&azlanabile%e&ine inanm# lmalarndan ileri geliyrdu.
H&u zaman tari'te g!rld& gibi, en asil ba#lar, en Udi darbeler altnda u(mu#lardr. Bizim
te#kilUtmz %ebir ve #iddeti esasen bir maksat larak kabul etmez. Ee#kilUtmz, lk%
ama(lar taki$ edenleri, bask, zr ve #iddetten krumak i(in te#ekkl etmi#tir. Ee#kilUtmz,
millete 'i(bir kruma i'timalini vermeyen bir devleti
/Y ,euts%' =lk)e'e, rk( )ikirlerin yaylmas knusunda "itler tara)tarlar ile rekabet
eden bir te#kilUt idi. ,a'a snra, yava# yava# rtadan kalkt 0
mda)aa etmek i(in de&il, tam tersine larak, milleti ve devleti yk etmek isteyenlere kar#,
milletin mda)aasn stne almak i(in kurulmu#tur.
Mni''te ")brau'aus d&n salnunda ya$t&mz mu'arebede emniyet kuvvetimize
g!sterdi&i ka'ramanlktan dlay, gnn byk 'atrasn daimi bir #ekilde tes$it etmek i(in
"IFM K+IE'A4I adn verdik. ,a'a d&rusu emniyet kuvvetimiz gn bir sr kzl
kar#snda g!sterdi&i %esaret ve kazand& za)er sayesinde bu ismi 'ak etti.
Bu ismin i)ade etti&i mUna, 'areketimizin yalnz bir ksmn anlatyrdu. Bu isim ve bu isim
altnda t$lananlar, $r$aganda gibi, basn gibi, bilimsel messeseler gibi ve $artimizin di&er
yeleri gibi, bir btnn bir ksmn i)ade ediyr ve bir $ar(asn te#kil ediyrdu.
Gi'inlerden silinmeyen tari'i t$lantdaki ba#armz, yalnz gnk t$lantya !zg
kalmad. "areketimizi ve )ikirlerimizi Almanya'nn di&er tara)larnda da yaymak i(in
ya$t&mz te#ebbslerde bu rganmzn ne kadar )aydal ve gerekli ldu&unu g!rdk.
Kzllar, bizi kendileri i(in bir te'like larak kabul ettikten snra -asynal 4syalist
t$lantlar ya$mak i(in giri#ti&imiz te#ebbslerde bizi da'a byk bir kuvvet 'aline gelmeden
b&mak ve ezmek i(in 'i(bir )rsat ka(rmadlar, Bazen de t$lantlarmz sabtaRlarla
!nlemeye (al#tlar. Btn bu 'Udiseler lurken Marks( $artilerin yeleri ve lu#umlar 'er
yerde ve 'attU $arlamentda da'i sabtaR 'areketlerini mda)aa ediyrlard.
Kzllarn bu 'areketleri nrmaldi. 1akat 'i(bir yerde knu#amayan ve 'ati$lerinin s!zleri
kzllar tara)ndan kesilen, 'er zaman Marksistlerin dayaklarna maruz kalan ve Marksizm
aley'indeki 'areketimizi taki$ edi$, bizim bu milli m%adelemiz srasnda kar#la#t&mz
g(lklerden adeta zevk duyan burRuva $artilerinin bu tutumlarna ne demeliJ Bu $is
burRuvalar, ma&lT$ edemedikleri kzl $artilerin, tara)mzdan da alt edilemedi&ini g!rdk(e
memnun luyrlard.
Mksek dere%eli memurlar, emniyet amirleri 'attU 'attU bakanlar, kendilerine rezil dedirte%ek
bir karaktersizlikle, vatan$erver ki#iler 'viyetine brn$, biz -asynal 4syalistlerin,
Marks(larla lan m%adelesinde, en Udi bir #ekilde kzllara 'izmet ediyrlard. Birka( sene
!n%e kzl k!$ek srleri tara)ndan i$e (ekilmemelerim ve bir )ener dire&ine aslm# %esetler
'aline gelmemelerini ksmen da'i lsa bizim ka'ramanl&mza br(lu lan Udi 'eri)lerin,
$artimiz ve yeleri 'akknda 'i(bir i'tarda bulunmadan takibata ge(meleri, rezil kimseler
lduklarnn en a(k delili idi.
Bu kadar 'zn veri%i 'adiseler arasnda ebediyete intikal eden 3lis Mdr 3!'ner mert bir
adam larak bu Udi k!$eklerden ba'sederken #!yle demi#tiO
BBen, 'ayatm byun%a sade%e bir Alman lmak, !yle kalmak ve bir memur lmak i(in
m%adele ettim. Kezil bir memur larak, kar#sna (kana )a'i#elik eden ve ann 'Ukimi
g!rnme&e )rsat bulan Udi yaratklarla benim kar#trlmamam isterim.B
Bizi endi#eye sevk eden ve (k 'azin lan bir durum vard ki, da, bu k!$ek srsnn,
yava# yava# da lsa Alman ,evleti'nin en namuslu ki#ilerim emir ve tesirleri altna alarak
nlara da kendi ilkelerini ve adiliklerini a#lamalar idi. Bunlar ayn zamanda namuslu bir
kimseye kar# da azgn ve krkun( bir kin beslerlerdi, Ma'udi takti&i burada da kuvvetini
g!sterir ve bu namuslu memurlar vazi)elerinden atlrlard. Btn bunlar lurken ba#ta
bulunan Udi 'eri)ler de BnasynalistB etiketi altnda kendilerini millete $a'al satarlard. Biz,
bu gibi Udi k!$eklerden 'i(bir yardm g!remezdik. 1akat, kendi krunma te#kilUtmz lan
B"%um KtalarBnn geli#mesi emniyetini garanti edin%e, takdir dlu dikkatleri stmze
(ekebilirdik.
Bizim '%um ktalarmzn i( te#kilUtnda 'Ukim )ikir, bu rganmzn tam bir '%um ktas
lmasndan ba#ka, -asynal 4syalist ideali sarslmaz bir #ekilde manevi kuvvet 'aline
getirmek ve disi$line dikkat etmek lmu#tur.
Bu te#kilUtmzn, 'er'angi bir mda)aa te#kilUt veya gizli bir %emiyet ile bir benzerli&i ve
alUkas yktur.
Bir milletin askeri terbiyesi yalnz 'ususi kaynaklarla temin edilemez. Bunun i(in devlet
tara)ndan byk mali yardm ya$lmas i+%a$ eder. Bundan ba#ka bir 'ususu d#nmek,
kendi imkUnlar 'akknda $ek )azla mitlere ka$lmak lurdu.
i'tiyari disi$lini tatbik Bederek, askeri kymeti bulunan te#ekkllerin meydana getirilmesinde
baz engelleri a#abilmek kabil de&ildir. Hnk en esasl kumanda aleti lan %eza vermek
yetkisi nksandr. 686? senesinin ilkba'arnda te#kil edilen ve )edai 'eyetleri demlen
kuvvetleri bugn da'i meydana getirmek mmkndr. 1akat bu 'eyetleri meydana getirenler,
eski subaylard. Bu subaylarn bir(&u eski rdu mektebinde kumu#lard. Ayr%a, yklenen
vazi)e, %insine baklmakszn kaytsz #artsz bir askeri itaat gerektirmekte idi.
"albuki g!nll eki$ler i(in bir ideal s!z knusu de&ildi. :ki$, ne kadar geni# lursa, disi$lin
de kadar gev#ek lur. "er yeden az i# isteniyrdu. Bunun neti%esi larak, mda)aa eki$leri
eski askerler ve emekliler %emiyeti 'aline geliyrdu. Kaytsz #artsz, bir emir ve idare yetkisi
lmadan, askeri 'izmete g!nll 'azrlama i#i 'i(bir zaman byk t$luluklara tatbik
edilemez. Kendi rzalar ile, rdu i(inde itaat me%buriyetine byun e&enler aznlkta
kala%aklardr.
Ayr%a, vasta ve Ulet eksikli&i, imkUnszlk, mda)aa eki$lerinin 'akiki bir talim ya$malarna
)rsat vermemektedir. "albuki, %iddi bir talim, b!yle bir messesenin en birin%i ve en byk
vazi)esi lmaldr. 4ava#n stnden sekiz sene ge(ti&i 'alde, bu uzun zaman zar)nda Alman
gen(lerinin 'i(biri muntazam bir talim g!rmedi. Bu mda)aa eki$lerinin vazi)esi, sade%e (k
eskiden talim terbiye g!rm# kimseleri t$lamak de&ildir. :&er bu i# b!yle ya$lrsa, bir
kimsenin, ekibi 'angi sene terk ede%e&i klay%a 'esa$lanabilir. 6867 senesinin en gen(
eleman da'i, yirmi sene snra askeri kymetini kaybede%ektir. Cimdi, Almanya bu k!t
devreye byk bir 'zla yakla#maktadr. Bu d!nem geli$ (att& vakit, savunma eki$leri tam
anlamyla emekliler %emiyeti 'viyetini ala%aktr.
"albuki esas vazi)esi k!t gidi#e kar# kymak lan mda)aa eki$lerinin durumlar b!yle
lmamaldr, i#te bu 'al, 'enz askeri talim g!rmemi# lanlar i(in talimin gerekli ldu&unu
a(k(a rtaya kymaktadr.
1akat #u sra bu #ekil yeti#tirme imkUnszdr. "a)tada bir iki saatlik bir talim ile bir asker
'akikaten yeti#tirilemez, iki senelik bir askerlik 'izmeti bir Alman gen%ini tam bir asker
'aline getirmeye yeterlidir.
"e$imiz, %e$'ede, askerlik mesle&ine tam manasyla 'azrlanmam# lan gen( askerlerimizin
krkun( ve )e%i durumlarm g!zlerimizle g!rdk. 5n be# 'a)ta sk bir talime tabi tutulan
g!nll ktalar, en byk )edakUrlk ru'u ile %anl ve ayakta lmalarna ra&men, sava#
sa'asnda t$a, gda la%ak et y&nndan ba#ka bir #ey de&illerdi. Malnz%a be#+alt ay kadar
talim g!rdkten snra, eski askerlerin aralarna katlan gen(ler bir i#e yaryrlar ve eskilerin
te%rbelerinden isti)ade ederek )aydal luyrlard. :skiler gen( askerlere re'berlik ediyrlar
b!yle%e bunlar yava# yava# yeni g!revlerine al#yrlard.
Bu 'Udiseler g!z !nnde tutula%ak lursa, belirli bir idare%i 'eyeti lmadan, kU)i dere%ede
elde vasta ve Ulet bulunmadan, Udet yerini bulsun diye 'a)tada bir iki saatlik ya$trlan talim
ile bir kuvvet meydana getirmenin ne kadar mitsiz ve imkUnsz bir i# ldu&u anla#lr. Bu
#ekil davranmakla eski askerler durumlarn mu'a)aza edebilirler. 1akat, 'i(bir zaman
'gen(ler bu bi(imde ger(ek asker durumuna getirilemezler. Bu s!zde talimin yetersizli&i #u
lay ile de kantlanabilirO Bir g!nll mda)aa ekibi, byk gayret ve masra)larla sadk birka(
bin ki#iyi askeri talime tUbi tutarken, devlet bar#(l davran#laryla milynlar%a gen%in
arzusunu ve maneviyatm krmakta ve neti%ede nlarn vatan$erver ru'larn ze'irleyerek,
'e$sini kyun srs 'aline getirmektedir. Bu traRedinin yan sra, mda)aa eki$lerinin
)ikirden ma'rum lu#lar da lumsuz bir rl ynuyrdu.
Ama, g!nll te#kilatlardaki s!zmna askeri talim giri#imlerinin 'e$sine srekli larak kar#
(kmama yl a(an en esasl g!r# #u idiO
4ralad&mz bu ykluk ve zrluklara ra&men, bu mda)aa eki$leri, uzun seneler snunda,
say%a $ek az bir miktar Alman gen%ini )izik, a'lUk ve teknik bakmndan askeri bir talime
tUbi tutulmu# kimseler 'aline getirme i#inde ba#ar sa&lasa bile, bugnk $litika ve devlet
adamlarnn istemedikleri bu neti%eyi ne)retle kar#laya%aklar mu'akkak ldu&una g!re, elde
edilen neti%e devlet 'esabna yine s)rdr.
"er'alde b!yle bir snu(, b!yle bir kuvvetten yararlanmak knusunda zerre kadar bir istek
beslemeyen, an%ak krkun( varlklarn savunmak i(in bunu d#nen 'kmetlerle ge(ersiz,
de&ersiz ve anlamsz kalr.
Birka( sene !n%e en iyi talimi g!rm# sekiz bu(uk milynluk rduyu terk eden devletin,
bugn n milyn Alman ak#am karanl&nda askeri talime tUbi tutmas sade%e glne%ek bir
lay de&il midirJ ,evlet, yalnz bu kuvvetten isti)ade etmemekle kalmad, bu rduyu
)edakUrlklarna kar#lk larak ede$siz, Udi ve al(aklar takmnn 'areketlerine teslim etti.
,emek, mazinin en namuslu ve en #ere)li askerlerini lekelemi#, bu ka'ramanlara tkrm#,
)edakUrlk g!sterenlerin ni#an ve rtbelerinin s!klmesine )rsat vermi#, bayrak ve san%aklar
(i&nemi# lan bugnk reRimin mda)aas ve.krunmas i(in asker yeti#tirile%ek, 'aJ Ca#arm
b!yle d#n%elere...
Bugnk reRim, eski rdunun #ere)ine, manevi #a'siyetine k)redenleri ma'kemeye vermek
i(in k(k bir giri#imde bulundu muJ Asla bulunmad. Eam tersine eski Alman rdusuna
k)redenleri en yksek makamlara tayin etti.
Lei$zig'de, B"alk, kuvvetin arkasndan yrr.B demi#lerdi. Bugn, kuvvet devrimi ya$m#
lanlarn elinde bulundu&una ve bu devrim de Alman tari'inde en al(ak bir 'yanetten, en Udi
bir a$tallktan ibaret ldu&una g!re, yeni bir rdu kurmak bu Udi k!$ek suratl 'eri)lerin
kuvvetini artrmak la%aktr. L#te b!yle bir rdu kurmaya te#ebbs etmek kadar yersiz bir #ey
lamaz. Akl ve mantk bu te#ebbsn aley'indedir.
Bu yeni devletin, devrimden snra, bulundu&u mevkii askeri bakmdan takviyeye ne kadar
!nem verdi&i, sralarda mev%ut lan ve kendini 'imaye i(in lu#turulmu# lan te#kilUta kar#
g!sterdi&i ilgiden belli lmaktadr. Bu lu#umlar, krkak devrim ma'lTklarnn 'imayelerini
vazi)e edinmi# lduklar i(in, arzu edilen messeseler larak kabul ediliyrlard. 1akat,
zamanla milletimiz istilU te'likesine maruz kaln%a, bu devrim ma'lTklar i(in rtada krkula+
%ak bir 'usus kalmad ve bu messeselerin de mev%udiyeti nlar i(in gereksiz lmaya ba#lad.
Bundan dlay bu mda)aa eki$lerinin silU'larn t$lamak ve nlar da&tmak i(in ellerinden
geleni ya$tlar. ;!nll mda)aa eki$lerini kurmak i#ini tetkik ederken kendi kendime BBu
gen(leri kim ve ne i(in talim ettire%ektim.B diye sruyrdum. :vet, bu gen(lerden 'angi
maksat i(in isti)ade edile%ek ve bunlar ne zaman vazi)eye (a&rla%aklardJ i#te kendi kendime
srdu&um bu suallere verdi&im %eva$, ayn zamanda bizim kendi gen( 'areketimiz i(in en iyi
emirleri ve dsturlar rtaya kyuyrdu. Bugnk devlet bu talim g!rm# lu#umlara e&er bir
gn mra%aat ede%ek lursa, bunu, milletimizin milli men)aatlerini 'ari%e kar# krumak i(in
ya$maya%ak, sade%e aldatlm#, 'yanete 'ede) lmu# milletimizin gnn birinde isyan etmesi
'alinde, devletin ba#nda bulunan zalimlerin mda)aas i(in te#ebbste buluna%akt.
,emek ki, bizim "%um Ktalarmzn yukarda arz etti&imiz sebe$ten dlay askeri bir
te#kilUt ile 'i(bir ilgisi bulunmamaldr. Bu lu#um -asynal 4syalist "areketin krunmas
ve $r$agandas i(in bir rgan la%aktr. Mani vazi)eleri, mda)aa eki$leri denilen
te#ekkllerden tamamen )arkl lmaldr.
1akat bizim bu te#kilUtmz 'i(bir zaman gizli bir %emiyet lmaya%aktr. Hnk gizli
%emiyetlerin maksatlar, yasad# labilir. Bu gizlilik durumu daima, b!yle bir te#kilUtn
kadrsunu ta'dit eder. "ele Alman milletinin gevezeli&e meyli malTm lun%a b!yle !nemli
bir te#kilUt ya$mak ve ayn zamanda bu te#kilUt sr larak saklamak veya te#kilUtn ama%n
gizlemek asla mmkn de&ildir.
Bu gibi te#ebbsler bugne kadar binler%e de)a meydana (karlm#tr. Bugn, emniyet
kuvvetlerimiz ellerinde birtakm dalkavuklar bulundurmaktadr. Bunlar u)ak bir men)aat
kar#l& 'yanette bulunmakla kalmazlar, ayn zamanda 'ayali birtakm 'yanetler de
uydururlar. "i( kimse, 'i(bir zaman kendi yeleri arasnda bugnk durumda gerekli lan
sessizli&i sa&layamaz. 4ade%e k(%k gru$lar yllar%a devam eden te%rbelerden snra, gizli
te#kilUt niteli&ini alabilirler. 1akat bu gibi te#ekkllerin k(k lu#lar, -asynal 4syalist
"areket i(in bir yarar sa&lamaz.
Bizim i'tiya( duydu&umuz #ey )ikirlerimize me)tun yz binler%e mutaass$ sava#( idi.
Mksa, %ret sa'ibi yz veya iki yz )esat(nn aramzda i#i yktu. ;izli mzakereler ile
(al#mak yerine kudretli ve azametli ktle mitingleri ile (al#mak lUzmdr.
Bir )ikir 'areketi, 'i(bir zaman b(ak, ze'ir veya taban%a ile muza))er lamaz. B!yle bir )ikri
%ereyann muva))akiyeti an%ak ska& )et'etmekle mmkn lur.
Biz Marks(lara, -asynal 4syalizm'in yakn bir gele%ekte skak, %adde, meydanlarn ve
gnn birinde de devletin yegUne 'Ukimi la%a&n anlatmalydk.
;izli te#ekkllerin bir ba#ka te'likesi yelerinin (&u zaman stlerine d#en vazi)elerinin
bykl&n unutmalardr. ,i&er bir te'like de, yelerin, bir milletin kaderini bir katilin
de&i#tirebile%e&ine inanmalar 'alidir. B!yle%e bir )ikir, an%ak 'alk birka( zalimin krkun(
istibdad altnda inlerken, )evkalUde bir #a'siyetin rtaya (kmas ve millet(e ne)ret edilen
adamn g!&sne b(a& sa$lamas ile de&erli labilir. i#te bu takdirde )edakUrl&a 'azr lan
ki#i, ne)ret duyulan adamn g!&sne b(a& sa$lamak i(in, milletin sa)lar arasndan (kabilir.
Bu 'areketi k(k krkaklarn %um'uriyet(i ru'lar knanabilir. 5ysa #unu unutmayalm ki.
K%a 4%'iller, ;uillaume Eell'inde b!yle bir !ldrme layn y%eltme %esaretini g!stermi#tir.
6868 ve 68A9 senelerinde, gizli lu#umlarn, tari'in misallerine kendilerini ka$trarak,
memleketin bir sr al(aktan )evkalUde mteessir ldu&u bir srada, milletin strabna sn
vermek maksadyla, bu Udi k!$eklerden intikam almaya kalkmalar i'timalleri vard.
B!yle bir te#ebbs anlamsz bir 'areket lurdu. Hnk Marksizm, 'er'angi bir liderin
)evkalUde de'as sayesinde bugnk ba#arl snu%a ula#amam#t. Marksizm, burRuva
sn)nn snsuz zaa)ndan, krkak(a ve Udi%e geri (ekili#inden dlay bu za)eri elde etmi#ti.
Bizim burRuva sn)mz i(in en a% 'al, kzl inklUbn u)ak bir zekUya i'tiya( g!stermeden
muva))ak lmas ve burRuvay emri altna almasdr. Bir Kbes+$iere bir ,ant)tn ve bir Marat
kar#snda teslim lunabilir ve bu teslimiyete akit erer. 1akat, %lz 4%'eidemann ya'ut #i#man
:rzberger veya'ut 1rideri%' :lbert ile di&er Fr siti siyasi %%eler kar#snda d!rt ayak
zerine gelinmesi, bir rezaletten ba#ka bir #ey de&ildir.
,evrimin de'as larak bir tek ki#i (kmad. Malnz%a vatann )elaketi i(in ya$lan devrimde
'adsiz 'esa$sz ta'takurular ile g!tr ve t$tan temin edilmi# Bs$artakistesB gibi ge(mez, i#e
yaramaz mallar vard, i(lerinden 'er'angi biri rtadan kaldrlsa idi, bunun 'i(bir !nemi
lmazd. B!yle bir #ey ya$lsa bile, bir sr slk, rtadan kalkann yerini ala%akt. :nerRik
bir $rtest bu inan# yk etme&e kU)i idi. "kmetin en yksek makamlarnda, ksk%a bir
im$aratrlu&u satm#, iki milyn !lnn bir i#e yaramayan )edakUrlklarnn gna'n zerine
alm#, milynlar%a sava# malTlnn srumluluklarn muzlarna yklenmi# ve bir ru'un
sessizli&i ve istira'at i(inde %um'uriyet(i i#lerini g!rmekle me#gul birtakm Udi k!$ekler
dururken, bir t$un yerini d#mana 'aber vermi# bir kimseyi kur#una dizmek mantkszlktr.
Bir devlette, 'kmetin, byk 'ainleri masum larak ilUn etmesi ve k(k 'ainlere %eza
vermesi manaszlktan ba#ka bir #ey de&ildir. Bir gn #!yle bir 'adise vukua gelebilir. 5rduda
bulundu&u bir srada 'yanet etmi# %i&eri be# $ara etmez bir 'eri) (kabilir, i#te bu durumda
bu 'ainin v%udu, di&er 'ainler tara)ndan m rtadan kaldrlmaldr, yksa, bir idealist Rri
tara)ndan mJ Birin%i durumda ba#ar #$'e arz eder. ;ele%ek i(in 'yanet mu'akkaktr,
ikin%i durumda ise k(k ve basit bir kimse yk edile%ektir.
Bu srun kar#snda ben #!yle d#nyrum. Byk 'rszlar serbest ve %ezasz kaldklar
sre%e k(k 'rszlar yakalanmamal+dr. Bir gn gele%ek milli bir Alman ma'kemesi Kasm
%inayetlerinin 'esa$larn sra%ak ve n binler%e te#kilUt(y i#ledikleri %inayetlerden dlay
mu'akeme ederek idama ma'kTm ede%ektir. Bu misal ve ta'min, sava#tan snra milletleraras
makamlara gizli silU' de$larnn yerlerim bildiren k(k rdu 'ainleri i(in de ge(erlidir.
Btn bu d#n%eler ve i'timaller beni, gizli %emiyetlere 'er ne #ekilde lursa lsun i#tiraki
men etme&e ve "%um Ktalarn /4.A.0 bu %emiyetlerin karakterlerinden uzak tutma&a
zrlad.
Ben, bu yllarda -asynal 4syalist 'areketini, (&unlu&u saygde&er gen( lk% lan
Almanlardan uzak tuttum. Hnk nlarn 'areketleri, vatann k!t kaderini zerre kadar
dzeltemedi ve kendilerinin yk lmalarndan ba#ka bir snu( vermedi.
4.A. bir askeri savunma te#kilUt ya da bir gizli %emiyet lmaya%akt. Bunun i(in #u nktalara
dikkat edilmeli idiO
6. Ealimler, askeri yararlar y!nnden de&il, $artinin (karlarna uymalar i(in ya$lmal idi.
Ee#kilUtn yeleri, )iziki geli#melerini tamamladktan snra askeri e&itim ile u&ra#mak yerine
s$r ya$maya y!nelmelidirler. Bks ve RiuRitsu bana g!re bir t$ at# taliminden (k da'a
)aydaldr. Belki t$ at# talimi g!rmemi# lmak eksiklikti. 1akat, s$r sa'asnda mkemmel
bir #ekilde talim ve terbiye g!rm#, vatan i(in mutaass$ bir a#k ate#i ile tutu#mu#, en #iddetli
bir te%avz ru'u ile y&rulmu# alt milyn gen( bana teslim edilsin, i'tiya( duyuldu&unda,
milli bir devlet i(in, iki seneden az bir zamanda ksk%a bir rdu meydana getireyim. 1iziki
geli#me, 'erkese kendi stnl& kanaatini telkin etmeli ve na daimi bir #ekilde kendi
kuvvetine gvenmesini sa&lamaldr. Bu #ekil )iziki terbiye, bu yelere -asynal 4syalist
"areketin mda)aas i(in silU' 'izmetleri g!re%ek s$rti) meziyetleri de kazandrmaldr. A.
4.A.'nin gizli bir yan kalmamas ve 'erkesin bu te#kilUt mensu$larn g!rd& vakit
tanyabilmeleri i(in yelerine ni)rma giydi+rilmeliydi. 4.A. gizli larak t$lanmamak idi.
A(k(a ilerlemeliydi. ;izli bir kurulu# ldu&u 'akkndaki btn it'amlar kesin bir bi(imde
yk ede%ek bir )aaliyete gri#meli idi. ,a'a ba#lang(tan itibaren gen( 'areketin byk )ikri
4A'ya mensu$ lanlara anlatlmal ve byk )ikrin nlar%a anla#lmayan bir tara) kalmamal
idi. Bu kimseleri )ikirlerimizin mda)aas vazi)esine #ekilde srklemek i%a$ eder ki,
'er'angi bir $atrtda -asynal 4syalist ve rk( bir devletin kurulmas u&runda, nlar
'ayatlarn )eda etmekten (ekinmesinler. B!yle%e, bugnk devletin aley'inde
srdre%e&imiz m%adele, k(k intikam 'areketlerinin ve )esat( )aaliyetlerin (k stne
(km# lurdu. M%adelemiz, Marksizm ve Marksist te#ekkllere kar# bir ideal 'ayat g!r#
u&runda bir yk etme sava# niteli&ine ula#rd.
<. 4.A.'nin te#kilUt #ekli, ni)rmas ve te('izat eski rdu mensu$larna benzememeliydi. Bu
ni)rmalar stlerine d#en vazifenin i'tiya(larna g!re lmalyd.
,a'a 68A9 ile 68A6 yllarnda, benim i(in emredi%i bir nitelik ta#yan ve tara)mdan
te#kilUtmza a#lanmas istenen bu )ikirler, 68AA ylnn sn aylarndan itibaren !nemli
dere%ede 4.A.lara sa'i$ lmamz snu%unu d&urdu. Malnz 68AA ylnn snba'arnda 4.A.
yeleri, kendilerini belli eden ve 'erkes(e tannan ni)rmalarn aldlar.
4A'nn geli#mesi ile alUkal ( 'adise snsuz bir e'emmiyete 'aizdir.
6. Bunlardan biri, btn vatan$erver %emiyetlerin %um'uriyetin savunulmas ile ilgili kanunun
aley'inde Mni''te K!lnigs$+latz'de ya$tklar byk miting idi.
Mni''in vatan$erver %emiyetleri, %um'uriyetin krunmas kanunun kabulne kar# $rtest
i(in (k byk bir miting ya$mak kararn aldlar. -asynal 4syalist "areket de bu byk
mitinge katld. 3artimiz sa)lar 'alinde %addelerden ge(ti. 3artinin siyasi ktalar da ge(i#e
katldlar. Ayr%a iki rkestra da bize re)akat ediyrdu. 5n be# kadar bayrak ta#yrduk.
-asynal 4syalistlerin yar yarya dlu, geni# meydana var#larnda 'alkn #evk ve galeyan
sn dere%e artm#t. Ben altm# bin ki#iye yakn bir kalabalk !nnde knu#mak #ere)ine
erdim.
Bu mitingin ba#ars yldrm etkisi ya$t. Kzllarn en krkun( te'ditlere ra&men, Mni'
%addelerinde yryebile%e&imizi is$at ettik. Kzl Ium'uriyet(i 'imaye te#ekkllerinin
yeleri, 'areket 'alinde lan ktalarmza ter!r ylu ile tesir ya$ma&a te#ebbs ettilerse 'de,
ksa bir zaman i(inde 4.A.'lar tara)ndan ka)alar da&tlarak kan revan i(inde brakldlar.
B!yle%e -asynal 4syalist "areket, zaman ilk de)a larak skakta miting ya$mak 'akkn
ellerine ge(iren kzllardan, uluslararas 'ainlerden ve vatan d#manlarndan bu tekeli kesin
surette almaya azimli ldu&unu is$at etti.
Bu ba#ar, bizde 4.A.'nin bnyesi 'akkndaki d#n%elerimizin gerek $siklRik ve gerek
te#kilUt bakmndan iyi ve d&ru ldu&una dair inkUr kabul etmez bir kant rtaya kydu.
B!yle%e te#kilUtmz kendine ba#ar sa&lam# lan temel zerinde, enerRik bir bi(imde geli#ti.
Birka( 'a)ta snra 4.A.larmzn (karabile%e&i takm says i+ki kat artt.
A. 4.A.'nin geli#mesinde rl ynayan ikin%i lay ise 68AA senesinde Iburg'a ya$lan se)erdi.
Irk( t$luluklar, Iburg'da adna BAlman KngresiB dedikleri bir t$lant ya$mak niyetinde
idiler. Ben de bu t$lant i(in davetiye aldm. E$lantya birka( arkada#m da getirmem
isteniyrdu. ,avetiye saat 66.99'da elime ge(mi#ti. ,avetiyeyi tam zamannda alm#
saylrdm. Hnk bir saat snra kngreye katlabilmek i(in gereken btn tedbirler alnd.
Bana e#lik etmek zere 4.A.lardan sekiz yz ki#i se(tim. Bunlar n d!rt takma ayrld.
B!yle%e Mni''ten !zel bir ara#trma ile Iburg'a gide%eklerdi. Iburg kantnu ile birlikte,
$lebisit snu%u Bavyera'ya ilti'ak etmi#ti.
Ayr%a -asynal 4syalist 4.A'larn di&er gru$larna da emir verildi. Ba#ka yerlerde de baz
gru$lar te#kil edildi. Almanya'da 4.A.'nin yeni yeleri trene bindikleri yerde muazzam bir
izlenim brakyrlard. Bir(k ki#i bizim bayra&mz g!rmemi#ti. Bayra&n ya$t& tesir
byk ldu.
Iburg garna gelindi&i zaman, kngre e&len%eleri kmitesinin bir mura''as 'eyeti
tara)ndan kar#landk. Bize ma'alli sendikalarn uzla#ma unvanl bir emrini tebli& ettiler.
4syalist 3arti ile Kmnist 3artisi bu emre i#tirak etmi#lerdi. Bizden, #e're bayrak a(madan
ve bandmuzu (almadan girmemizi istiyrlard. Ayr%a #e're girerken sk kllar meydana
getirmememiz de isteniyrdu.
Bu k(lt% #artlan der'al reddettim. Bu mitingi terti$ edenler ve y!netenlerle mzakereye
yana#maya%a&m ve 4syalist belediye ba#kan ile b!yle bir uzla#maya varlm# lmasnn
benim i(in #a#la%ak bir #ey ldu&unu anlatmakta kusur etmedim. Krk iki ki#ilik rkestramz
da bizimle beraber gelmi#ti. 4.A. takmlarnn der'al sa) te#kil ede%eklerini, bayraklarn
a(arak, )ar)arlar ile birlikte #e'rin i(ine yrye%eklerini bildirdim.
,ediklerimin 'e$si ya$ld.
;ar meydannda, k!$ekler gibi uluyan ve bizimle alay eden binler%e ki#i tara)ndan
kar#landk. Bizlere katiller, 'aydutlar, diye ba&ryrlard. Alman Ium'uriyeti'nin !rnek
lmaya lUyk bu kurumlarnn nazik(e/P0 yzmze )rlattklar s!zler bunlard.
;en( 4.A. kuvveti !rnek alnmaya lUyk bir 'att 'areket taki$ etti. Eakmlar gar meydannda
te#ekkl ettiler. Ayak takmnn Udi ta'riklerini 'i( !nemsemediler. 3lis krku i(inde
kalm#t. Alay 'alinde ge(iyrduk. 4a&mzdaki ve slumuzdaki 'alkn aley'te teza'rat
gittik(e artyrdu.
3lisler, yaban%s ldu&umuz bu #e'irde, bizi !n%eden kararla#trlan yere g!trmeyi$, bir
salna d&ru yl g!sterdi. 4n 4.A. takm salnun avlusuna girer girmez byk bir kalabalk,
kulaklar sa&r ede%ek bir #ekilde uluyarak arkamzdan i(eri girmeye te#ebbs etti. Bu
gru'un i(eri girmesini !nlemek i(in $lis ka$lar ka$att. Bu vaziyet ta'amml edile%ek gibi
de&ildi. ,er'al 4.A.'y B'azr lB vaziyetine ge(irdim. K(k bir nutuk verdim ve $listen
der'al ka$lar a(masn istedim. :mniyet kuvvetleri uzun bir tereddtten snra, dedi&imi
ya$ma&a raz ldular.
Bunun zerine esas yerimize ula#mak i(in tekrar ayn yldan, )akat aksi tara)a d&ru yrdk.
Kzllar i(in bu de)a, 'akikaten kar# kymak lUzm geliyrdu. 1eryat ve grlt bizim 4.A.
mensu$larna s&ukkanllklarn kaybettirmedi&i i(in, ssyalizmin, karde#li&in ve e#itli&in bu
Udi temsil%ileri ta#lara mra%aat etmek lzumunu duydular.
i#te zaman sabrmz tkendi. ,arbelerimiz birer dlu gibi sa&a sla ya&maya ba#lad. 5n
be# dakika snra bir kzl skakta burnunu da'i g!stermek %esaretinde bulunamyrdu.
;e%e de #iddetli 'Udiseler ldu. 4.A. devriyeleri yalnz ba#na dla#an -asynal 4syalistleri
'%uma u&ram# buldular. Bunlarn durumlar mt'i#ti. 1akat Udi kzllarn i#leri 'emen rada
g!rld. B!yle%e, gn d&arken, Iburg'un senelerden beri (ekmekte ldu&u kzl ted'i#
yk edilmi# luyrdu.
Marks( Ma'udiler riyakUr vas)larn g!steren bir 'areketle, beyanname ne#rederek
Buluslararas $rletarya ylda#larB bir kere da'a ska&a (a&rdlar. 5laylar de&i#tirerek, katil
(etelerimizin Ib+urg'da masum i#(ilere kar# bir yk etme sava#na ba#lam# ldu&u ilUn
edildi. 4aat bir bu(ukta byk bir miting 'azrland. Ce'rin %ivarndaki n binler%e i#(i buraya
(a&rlm#t.
Kzl ter!r meselesini kati surette 'alletmek niyetinde idim. Bunun i(in, binbe#yz ki#iye
(kan 4.A.'ya !&le zeri bir kl te#kil etmelerini emrettim. Bu kuvvet ile Iburg'un i(
kalesine d&ru yla (ktm. Mlumuz, d#man mitingin ya$la%a& meydandan ge(iyrdu.
Ee%avz %retini g!steri$, g!steremeye%eklerini anlamak istiyrdum. Meydana geldi&imiz
vakit 'aber verilen n bin i#(inin yerine birka( yz bi(are adamla kar#la#tk. Biz yakla#tk(a
sini$ kaldlar. Bir ksm da tabana kuvvet ka(t. Malnz bir iki yerde, #e'ir d#ndan gelme ve
'enz bizi tanmayan birka( kzl gru$, bizlere te%avz etmeye yeltendi. 1akat bir lU'zada, bir
da'a b!yle bir #eye te#ebbs arzusu i(lerinden kesin bi(imde siline%ek #ekilde benzetildiler.
Btn bu 'adiselerden snra krku i(inde kalm# lan 'alkn yava# yava# uyand&, %esaret
buldu&u ve bizleri alk#lamaya ba#lad& g!rld.
Ce'irden d!ne%e&imiz ge%e bir(k yerde ne#eli alk#lar k$tu.
;ara geldi&imiz vakit, tren i#(ilerinin bizi g!trmeye%eklerini !&rendik. Bu 'aber zerine
kzl eleba#larndan birka( tanesine b!yle bir i#e kalk#rlarsa, i(lerinden bazlarn
yakalaya%a&mz, treni kendimiz y!nete%e&imizi, 'er vagna Buluslararas dayan#ma temsil+
%ilerinden birka(n da bindirerek, yanmza ala%a&mz bildirdim.
Bizim y!netimimizde ya$la%ak bir tren seya'atinin #$'esiz (k te'likeli labile%e&ine ve
'e$imizin ka)asnn k$masnn i'timal da'ilinde ldu&una, bu 'eri)lerin dikkatlerini (ektim.
br dnyaya yalnz gitmeye%e&imizi bildirdim ve sade%e bu i#te kzl e)endilerle aramzda
tam bir e#itlik ve karde#lik g!rle%e&ini anlattm.
Bunun zerine tren tam vaktinde yla (kt. :rtesi saba' tekrar sa& salim Mni''te idik.
Iburg'da 686? ylndan beri ilk de)a larak vatanda#lar arasnda e#itlik kurulmu# ldu. :&er
kendini be&enmi#, bir i#e yaramaz yksek dere%eli memurlar vatanda#larn 'ayatn devletin
krudu&unu iddia etseler bile, zamanlar ger(ek durum b!yle de&ildi. "attU vatanda#,
devletin temsil%ilerine kar# krunmak zrunda idi.
Bugnn e'emmiyeti btn neti%elen ile tam manasyla der'al takdir edilemedi. 1akat
muza))er 4.A. mensu$lar kendi kendilerine ve liderlerinin dirayet ve basiretine itimat ve
imanlarnn artt&n 'issettiler. Artk etra) bizimle ilgilenmeye ba#lad. -asynal 4syalist
"areketin, Marksizm'e lUyk bir akbet 'azrlaya%a&na inananlarn says (&ald. Malnz
demkrat ka)allar, bizlerden demkratik bir %um'uriyete, sert bir '%umu, bar#( s!zlerle
kar#laya%ak yerde, yumruk ve s$alarmzla $skrtmek 'akkn kulland&mzdan #ikUyet(i
idiler.
BurRuva basn 'er zaman ldu&u gibi bu se)er de krkak davrand. 1akat, kendilerinin
ya$amad&n, bizler Iburg'da ya$t&mz i(in, gizli%e sevinmekten de geri kalmad.
Marks( i#(iler, da'a d&rusu yllarn #a#rm# lan i#(iler -asynal 4syalistlerin
yumruklar ile uyandklar vakit bizim de bir ideal u&runda m%adele etti&imizi g!rdler.
Hnk insan sade%e inand& ve sevdi&i #ey u&runda kavga eder. Bu te%rbe ile sabittir.
4.A'nn kendisi de bu 'Udiseden )aydaland. Bu rganmz kadar (abuk byd ki,
3artimizin A@ 5%ak 68A< te ya$t& kngrede bayra&n selUmlanmasna alt bin ki#i katld. Bu
mnasebetle ilk 4.A. takmlar tamamen yeni ni)rmalarn giyerek meydana (ktlar.
Iburg laylar ve bundan ald&mz ders 4.A. i(in bir ni)rmann ne kadar lzumlu
ldu&unu g!sterdi.
ni)rma yalnz bu te#ekkln ru'unu %anlandrmak i(in de&il, ayn zamanda 'er'angi bir
kar#kl&a )rsat brakmamak ve birbirlerini tanmak i(in bir i#aret larak da )aydal idi.
5 zamana kadar 4.A.lar kllarnda $azuband ta#yrlard. Cimdi malTm lan g!mle&i ve
kasketi de giymeye ba#ladlar.
Iburg'da #u m'im neti%eyi de elde etmi#tik. Kzl ted'i#, senelerden beri ba#ka $artilerin
btn t$lantlarn da&tyrdu. 1akat #imdi, bizler t$lant 'rriyetim iade ediyrduk. Artk
-asynal 4syalist birliklerimizi bir vakitler kzllarn at k#turduklar yerlere y&maya
ba#ladk. B!yle%e Bavyera'mn Bkzl kuleleriB -asynal 4syalist "areket kar#snda birer
birer d#meye ba#lad. 4.A. zaman ilerledik(e vazi)esini da'a iyi idrak etme&e ba#lad.
;ayesiz ve 'ayat m'im lmayan bir mda)aa te#kilUt lmaktan (karak, yeni bir milli
Alman devletinin kurulmas u&runda kavga eden %anl bir te#kilUt 'viyetini kazand.
Bu mantki geli#me 68A< senesinin Mart ayna kadar devam etti. An%ak bu srada rtaya (kan
bir lay, beni 4.A.'mn kurulu dzeninde de&i#iklik ya$maya y!neltti.
<. 68A< ylnn ilk aylarnda Kur' b!lgesinin 1ranszlar tara)ndan i#gal edilmesi 4.A.'mn
geli#mesinde (n% byk rl ynad.
/Bugn bu 'ususta serbest bir #ekilde yaz yazmak 'enz mmkn de&ildir ve milli
men)aatlere uygun d#mez. Bu meseleden an%ak genel larak s!z edilebilir.0
Bizim i(in 'i( de bir sr$riz te#kil etmeyen Kur' b!lgesinin i#gal lay, artk krkak(a geri
(ekilme $litikasndan vazge(ilmesini ve savunmaya byk !nem verilmesi gerekti&ini
g!sterdi. 5 zaman sa)lar arasnda binler%e gen( ve kuvvetli insan bulunduran 4.A. da bu
milli vazi)eye i#tirakten (ekinmezlerdi. 68A< senesi ilkba'ar ile yaz aylarnda 4.A. bir askeri
m%adele te#kilUt 'aline geldi. 68A< senesinin bundan snraki laylarnda bizim 'areketimize
ait geli#meyi, byk ksm itibariyle bu yeni te#kilUta at)etmek gerekmektedir.
68A< yl laylarndan kaba (izgiler 'alinde s!z etti&im i(in, burada yalnz #una de&inmekle
yetine%e&imO 5 d!nemde 4.A.'mn de&i#imi, e&er bu yeni te#kilUt gerektiren #artlar, yani
1ransa'ya kar# akti) bir direni#e giri#ilmesi key)iyeti yerine getirilmemi# lsayd, bizim
'areketimiz i(in (k zararl lurdu.
68A< senesinin neti%esi ilk bak#ta ne kadar mt'i# g!rnrse g!rnsn, sruna da'a ba#ka bir
a(dan bakld&nda 'emen 'emen (k gerekli idi. Keza, 4.A.'mn kesin de&i#mesine engel
ldu. Alman 'kmetinin tutumu bunu gereksiz 'ale skmu#tu ve 'areketimiz i(in de bir
)aydas yktu. 5nun i(in yine ayn ylda yrmekte devam edildi.
68A> senesinde yeniden dzene knan $arti 4.A.'y ba#lang(ta anlatt&mz ve a(klad&mz
ilkelere g!re tekrar kurmak lzumunu duydu. 3arti, ba#lang(taki kutsal g!r#lerine d!nmeli
ve 4.A. ile 'areketlerinin ideali u&rundaki m%adeleyi temsil etmek ve kuvvetlendirmek i(in
bir vasta meydana getirmelidir. zellikle, 4.A.'y, -asynal 4syalist ve rk( lk i(in, yz
bin ki#ilik bir kruyu%u kuvvet larak meydana getirmeye (al#lmaldr.
BLM AA
6868 ylnn k# aylarnda ve da'a (k 68A9 ylnn ba'arnda ve yaznda, la&anst bir !nem
ta#yan bir srun 'akknda, bir durum almak zrunlulu&u rtaya (km#t. Bu kitabmn birin%i
b!lmnde Almanya'nn kar# kar#ya kald& yklma te'likesi 'akknda tes$it etti&im
birtakm 'ususlardan s!z etmi#tim, i#te bu srada Almanya'nn kuzeyini, gneyinden ayran
eski 'ende&i bytmek i(in, ingilizlerle 1ranszlar tara)ndan ya$lmas gerekli lan $r$a+
ganda y!ntemine imada bulunmu# ve de&inmi#tim.
686> yl ba'arnda, basnda sistemli bir bi(imde 3rusya'y 'ede) alan ve 'i%veden yazlar
yaynland. Bu yazlar, sava#n srumlulu&unu yalnz 3rusya'ya yklyrdu. Bu yayn, 686D
ylnda usta%a ldu&u kadar, kesin bi(imde 'akarete de d!n#m#t. :n basit i(gdlere 'ita$
ederek, ;neydeki Almanlar, Kuzeydeki Almanlara kar# k#krtmaya (al#lyrdu. Bu yayn
meyvesini vermeye ba#lam#t. ;erek 'kmet yetkililerini ve gerek rduda yksek makam+
larda bulunanlar, da'a d&rusu Bavyera rdusu liderlerini, bu m%adeleye sn vermek i(in
gereken azim ve kesinlikle mda'ale etmemi# lmalarndan dlay, knamak 'akk
d&mu#tur. Bu kimseler i#ledikleri bu 'atalarndan !tr, 'i(bir zaman kendilerini temize
(karamaya%aklardr. Eanr nlarn g!zlerini karartyr ve nlara g!revlerini unutturuyrdu.
:vet, 'i(bir #ey ya$lmad. Aksine baz yerlerde bu m%adele iyi kar#land. Bunlar, birli&e
giden geli#me ylunu tkamakla kalmay$, )ederasyn e&ilimlerini tmatik larak
g(lendire%eklerini d#nemeye%ek kadar dar ka)al kimseler idi. 1akat tari'te bu kadar 'ile
dlu bir i'mal, $ek ender larak bu kadar a% bir %ezaya (ar$lm#tr. 3rusya'ya ya$lan
'akaret ve na yklenmek istenen ziyan, btn Almanya'y ka$samna ald. 4nunda yklma
i#i 'zlandrld. Malnz Almanya $ar(alanmakla kalmad, im$aratrlu&u lu#turan Alman
devletleri de b!lndler.
3rusya aley'inde ya$ay larak k!rklenen kin, byk bir 'rs ve #iddetle Mni''te rtaya (kt
ve ilk !n%e burada 'anedan aley'inde bir kyam $atlak verdi.
4ava# srasnda sregelen d#man $r$agandasnn 3rusya'ya kar# bir )ikir 'areketini yalnz
ba#na getirmi# lmasna ve bu tuza&a d#en 'alkn le'inde mazeretler bulunmad&na
inanmak ve bunu b!yle kabul etmek 'atal lur. 4ava# srasnda genel eknminin te#kilUt
bi(imi, Kei%''n 'er yann vesayet altnda bulunduran ve bir dlandr%nn kurbanlarna
ya$t& gibi, lkeyi istismar eden, ger(ekten $ek anlam lmayan merkeziyet y!netimi idi. L#te
3rusya aley'indeki d#n%elerin d&masna yardm% lan ba#l%a sebe$ler bunlard. Hnk
mutat ti$teki 'alk adam i(in, merkezleri Berlin'de bulunan sava# )isleri, bizzat Berlin
demekti. Berlin ise 3rusya idi. "alk ise, bu sava# stklarnn, Berlinli veya 3rusyal, 'atta Al+
man lmayan kimselerin elinde bulundu&unu bilmiyrdu. Gavall 'alk kendim, Kei%''n
$ayita'tnda i#leyen kine, $ayita'ta layk g!rlen Udi te#kilUtn ta'riklerine ka$trm#t. Ayn
zamanda, Bavyera 'kmeti tara)ndan da bu te%avz ve ta'riklerin i(yz a(klanmyrdu.
Ma'udi ise, sava# )isleri $erdesi altnda elinde tuttu&u iktisat $litikas ile Alman 'alknn
zararna, meydana getirdi&i Udi ya&ma 'areketinin, ta'rik unsuru ldu&unu gayet iyi
biliyrdu. Ma'udi i(in, galeyana gelen 'alk kendi b&azna sarlmadk(a, krkula%ak ve
(ekinile%ek bir te'like mev%ut lamazd. Bunun i(in Ma'udi, 'alkn kinini, kendi zerinden
uzakla#trarak, bu kin ve isyann bir ba#ka tara)ta b#altlmasn gayet iyi be%erdi. Bavyera
3rusya ile, 3rusya da Bavyera ile kavgaya tutu#sunlar, bu yeterdi, i#te Ma'udi'nin aray$ da
bulamad& #eyP
Kavga ne kadar #iddetli ve krkun( lursa, Ma'udi i(in kadar makbuld, iki memleket
snsuz bir garez ve 'iddetle birbiri ile ka$#a%ak lursa Ma'udi'nin ra'at da kadar iyi temin
edilmi# lurdu. B!yle%e kamuyunun dikkati bu uluslararas yundan uzak tutuluyrdu. Bu
kavga en te'likeli bir sa)'aya geldi&inde basiret sa'ibi kabiliyetli birka( kimsenin mda'alesi
ile m%adele sakinle#ti. Ma'udi bu durum kar#snda yeni bir ta'rike mra%aat etmekte
ge%ikmedi.
;ney ile kuzeyi birbirine d#rerek bundan yararlananlar der'al layn zerine atlarak, kr
'aline gelen ate#i k!rklediler. 4nunda gizli gizli devam eden ne)ret ve isyan tekrar alevler
sa(maya ba#lad.
Ma'udi Almanlar symak i(in, Alman milletlerini yalad ve kamuyunun dikkatini
da&tmak zere 'er trl dalavereyi (evirdi. ,a'a snra devrim ldu.
"alk, k(k burRuva ile kltr az lan i#(i, 6867 ylna kadar lan 'Udiseleri anlayamad.
1akat 6867 ylnn Kasm aynda meydana gelen devrimi Alman 'alknn kendisine
B-asynalB denen ksm, 'i( lmazsa devrim $atlad& vakit anlamal ve takdir etmeli idi.
Hnk devrim 'areketinin lideri kendisini der'al Bavye+ra'nn (karlarn kruyan bir kimse
larak ilUn etti. Fluslararas Ma'udi Kurt :isner, 3rusya'ya kar# Bavyera ile (kt. "albuki bu
serserinin 'ayat tetkik edile%ek lursa, Bavyera'nn (karlarn savunmaya e'il lmad&
g!rlrd. Ayr%a nun g!znde, Eanr tara)ndan yaratlm# lan bu dnyada Bavyera'nn
varl&nn devam etmesi key)iyeti $ek !nemsizdi.
Kurt :isner, Bavyera'da inklU$(larn kyam 'areketine Bavyera'nn men)aatleri nktasndan
bakmyrdu. 5 Ma'udili&in ba#dele+ge s)at ile btn bu 'areketleri idare ediyrdu.
Almanya'y $ar(alamak i#ini (abuk bitirmek istiyrdu. Bunun i(in Bavyerallara i'tiya%
vard. 5nlarn i(gdye dayal e&ilimlerinden ve anti$atilerinden yararlanyrdu. Bu $is
Ma'udi'nin ama%, savunmasz 'ale gelen ve $ar(alanm# lan Kei%'' tamamen kmnizmin
bir av 'aline getirmekti.
Bu Udi 'eri) zbardktan snra, yerine ge(en di&er $is Ma'udiler de Kurt :isner'in takti&ini
kullandlar.
4syalist milletvekillerinin (&unlu&undan ayrlan bir gru$, 4syalist ,emkrat 3arti'yi
meydana getirdi. Bu Marks(lar kendilerine mstakil $arti adn vererek Alman ,evleti'nin
'issiyatna ve i(gdlerine el uzattlar. "albuki bu kzllar, me%liste sava#+ta'sisat+na lumlu
y vermekten ka(an al(aklard.
BUvyera'y i#(i ve Asker CTralar Ium'uriyeti'nden kurtaran askeri kuvvetlerin bu 'areketleri
Ma'udiler tara)ndan Bavyera i#(ilerinin 3rusya militarizmine kar# m%adelesi larak
yrumlanyrdu. CTralar Ium'uriyeti'nin ezilmesi, Alman lkelerinde lumlu tesir 'asl
etmesi i%a$ ederken Mni''te bu 'areket akl ve mantk d# larak Bavyerallar 3rusya'ya
kar# da'a (k ayaklandrd.
Kmnist ta'rik(ilerin CTralar Ium'uriyetinin kaldrlmasn, 3rusya militarizminin,
antimilitarist ve 3rusya aley'tar lan Bavye+rallar zerinde bir za)eri larak g!stermeleri,
semeresini (k bl verdi. Kurt :isner, Landtag se(imlerinde Mni''te an%ak n bin tara)tar
buldu&u ve kmnist $artisi de ( bin y alabildi&i 'alde Ium'uriyetin d#mesinden snra
iki $artiye verilen ylarn t$lam yz bine ykselmi#ti.
L#te bu tari'ten itibaren Almanlar birbirleri aley'ine ta'rik e+den bu m%adeleye mda'ale
etmeye ba#ladm.
yle bir m%adeleye giri#iyrdum ki, bu m%adele 'alk tara)ndan 'i(, ama 'i( tutulmuyrdu.
CTralar Ium'uriyeti devam etti&i sralarda Mni''te ya$lan t$lantlarda, Almanya'nn di&er
b!lgeleri ve bil'assa 3rusya aley'ine sa(lan kin ve ne)ret kadar yaylyrdu ki, bazen bu
t$lantlarda bir kuzeylinin 'azr bulunmas demek, kuzeylinin 'ayatn te'likeye atmas
demek luyrdu. Bu t$lantlarda sk sk B3rusya'dan ayrlalmB, BKa'rlsun 3rusyaB,
B3rusya'ya kar# sava#almB gibi manasz sesler ve ba&r#malar duyuluyrdu.
Bu !yle bir ru'sal durumdu ki, Bavyera'nn egemenlik 'ukukunun $arlak bir temsil%isi bunu
Kei%'stag'da #u 'usumet (&l& ile !zetlemi#tiO B3rusyal larak (rmektense, Bavyeral
larak !lmek da'a iyidir.B
Mni''te L!vvenbraukeller'de ya$lan bir t$lantda, etra)mda $ek az bir dst bulundu&u
srada bu delili&e kar# itiraz ettim. Bu itirazmn t$lantda ne i)ade etti&ini anlayabilmek
i(in, devrin t$lantlarnda 'azr bulunmak gerekirdi.
"ezeyan i(inde, ta'rik edilmi# kalabalk bana kar# a( k!$ekler gibi uludu&u ve bizi
te$elemek te'didini savurdu&u vakit neler 'issetti&imi anlatamam. Bu srada bana sava#
arkada#larm re)akat ediyrlard. Bu kudurmu# kalabalk asker ka(aklarndan ve serserilerden
meydana gelmi#ti. Bir ksm da sava# srasnda geri 'izmetlerinde bulunmu# lanlard. Biz ise
vatan mda)aa ediyrduk. 1akat b!yle sa'nelerin bana )aydas luyrdu. Hnk
tara)tarlarmn k(k kuvveti kendilerini bana da'a (k yakn 'issediyrdu. Hk ge(meden
bu kimseler benim i(in B'ayatta ve !lmdeB sadakat yemim ettiler.
6868 senesinin n iki aynda devaml bir #ekilde devam e0den bu m%adeleler, 68A9 senesi
ba#ndan itibaren da'a da #iddetlendi. Bu arada bir sr t$lant ya$ld. Mni''te,
4nnenstrasse'de Zagner 4alnu'nda lan t$lanty, 'i( unutamam. Bu t$lantda en #iddetli
'%umlara kar# kymak zrunda kaldk. Hk zaman benim tara)tarlarm saysz )ena
muameleler g!rd. Bunlarn yerlere atlarak (i&nendikleri, !l bir 'ale getirilerek ka$ d#ar
edildikleri ldu.
An%ak %e$'ede tan#t&m arkada#larla giri#mi# ldu&um bu m%adele, srada kavgay adeta
kutsal bir vazi)e larak kabul eden gen( 'areket mensu$lar tara)ndan devam ettirildi. Benim
i(in yalnz Bavyeral tara)tarlarmza gvenerek, gnlerde bu a$tallk ve 'yanet dlu
saldrlara kar# (kmaya %esaret etmemiz bugn bir gurur ve i)ti'ar vesilesidir. Belki bu i#e
e&ilim g!stermemiz budalalkt. 1akat #unu biliyrdum ki, arkadan gelen kalabalk zekUsz
ldu&u kadar da namuslu kimselerden meydana gelmi#ti. 1akat bu i#i terti$ edenler ve
y!netenler i(in b!yle s!ylenemezdi. 5nlar akll ve 1ransz $aras ile (al#an birer 'ain larak
kabul ediyrum. Bugn de bu kanaatimi krumaktaym.
Bizim m%adelemizi !zellikle zrla#tran #ey, (evrilen dlabn tek sebebi gibi g!sterilen
)ederalist e&ilim !ne srerek, gizli maksadn uygulama mevkisine ba#ar ile knmas idi.
3rusya aley'inde ya$lan ta'riklerin )ederalizm ile 'i(bir alUkas yktu. 1ederalist bir
zi'niyetin, kn)ederasyna da'il lan bir devleti (!kertmesinin veya $ar(alanmasnn bir
a(klamas ya$lamazd. Ayr%a bunu g!rmek de insan #a#kna (eviriyrdu. Hnk Bismar%k
tara)ndan Ke+i%'' tari) etmek i(in kullanlan dsturdan yararlanan bir )ederalist e&er bu
'areketinde samimi lsa idi, Bismar%k'n kurdu&u 3rusya devletinden t$rak almaya
kalk#maz ve t$rak $ar(as k$arlmasn arzulamazd. :&er, 3rusyal bir mu'a)azakUr $arti,
1ran%nien'in Bavyera'dan ayrlmasn istese veya bu ayrma i#ini (abukla#trsa idi, Mni''te
kyamet k$maz mydJ
i#in i(yz b!yle idi. Bunun i(in )ederalizmin 'ayran lanlara an%ak a%nrd. Bu kimseler,
al(ak, Udi, 'kkabaz 'eri)lerin kurban lduklarn bilemiyrlard. Bunlar aldatlm#lard.
1ederalist )ikri bu #ekilde k!tlenirken, bu )ikir tara)tarlarnn yardm ile mezara itiliyrdu.
Kei%''n )ederalist te#kilUt le'inde $r$aganda ya$lrken, b!yle bir siyasi te#ekkln en
byk unsuru lan 3rusya'ya 'er 'alde 'akaret edilemezdi. B!yle ya$lmakla bu kn)edere
devletin 'ayat mmkn ldu&u kadar ksaltlyrdu. LU)ta )ederalist lanlar inklU$ ile
kurulan demkratik reRimle ayn #ey kabul edilmesi imkUnsz lan 3rusya'ya '%um ettikleri
i(in, bu neti%e akl sr ermez bir 'al luyrdu. Bu sa'tekUr )ederalistlerin ta'rik ve Udi
ele#tirileri, da'a ziyade ;ney Almanya'y veya Ma'udi ile Zeimar Anayasas yazarlarm
'ede) ala%ak yerde, eski mu'a)azakUr 3rusya'nn temsil%ilerine tev%i' ediliyrdu.
Bu m%adele tara)tarlar Ma'udilerle temastan (ekmiyrlard. Buna 'ayret etmemek lUzmdr.
Bu #ekil davran# muammann btn ana'tarlarn bize verir.
Ma'udi, inklU$tan !n%e, sava# sralarnda 'alkn dikkatini kendi sava# )islerinden ve kendi
zerinden nasl uzakla#trd ve Bavye+ra 'alkn 3rusya aley'ine nasl ayaklandrd ise,
devrimden snra da ya&ma te#ebbsn 'er'angi bir #ekilde !rtmesi lUzm geldi&ini
biliyrdu. Bunun i(in Almanya'nn nasynal unsurlarn birbirleri aley'ine k#krtmaktan geri
kalmad. Bavyeral mu'a)azakUrlar, Ma'udiler tara)ndan 3rusyal mu'a)azakUrlar aley'ine
k#krtlyrdu.
Btn i$leri $armaklanna ge(irmi# lan Ma'udi, gayet zeki 'areket ederek Udi bir #ekilde
tekrar bu i#e kyuldu.
Ma'udi, !ylesine kudret ve yetki suiistimalleri meydana getirdi ki, bunlarn snu%u larak
binler%e ki#i t$raklara g!mld. Bu kurbanlarn arasnda 'i(bir zaman tek bir Ma'udi yktu.
"e$si de Almand.
Ma'udi'nin, 'alkn dikkatini ba#ka tara)a (evirmek 'ususunda g!sterdi&i ma'areti bugn da'i
tes$it etmek mmkndr.
Bavy er a'lar, Berlin'in saylar d!rt milynu bulan i#(ilerini ve g!revleri ile me#gul lan
reti%ilerini g!rmyrlard. 5nlarn g!rdkleri, a'lUkn bzuk ldu&u bat ma'allelerinin
Berlin'i idi. -e var ki Bavyerallarn kinleri bu a'lUk y!nnden bzulmu# ma'allelere
y!neltilmiyrdu. 5nlar yalnz 3rusya kentini g!z !nnde tutuyrlard. 3i#manlk duyula%ak
bir(k sebe$ vard.
Ma'udi'nin 'alk ba#ka tara)ta yalayarak, nun dikkatini kendi zerinden uzakla#trmakta
g!sterdi&i ustal&, bugn bile sa$tamak mmkndr.
686< senesinde da'i bir Ma'udi aley'tarl& ba'is mevzuu lamazd. Ben gnlerde, Ma'udi
kelimesinin s!ylenmesinin ne kadar zr ldu&unu bugn bile 'atrlyrum. :&er a&znza
Ma'udi kelimesini ala%ak lursanz, ya sizin yznze a$tal a$tal bakarlard veya siz krkun(
bir mu'ale)etle kar#la#rdnz.
Bizim ger(ek d#manmzn kim ldu&unu 'alka !&retmek i(in ya$t&mz ilk m%adele
gnlerde 'emen 'emen 'i( ba#ar i'timali g!stermiyrdu. 1akat, zamanla ya$t&mz azimli
m%adele semeresini vermeye ba#lad.
Ma'udi aley'tarl& 6867 senesi sn aylar ile 6868 senesinin ba#larnda k!k salmaya ba#lad,
i#te -asynal 4syalist "areket bu Ma'udi aley'tarl&n da'a snra geli#tirdi. Bil'assa, bu
Ma'udi aley'tarl&n, burRuvazinin dar (evrelerinden kurtar$ 'alk )aaliyetinin zembere&i ve
$arlas 'aline getirdik.
An%ak biz -asynal 4syalistler larak Alman milletine bu byk te'likeyi 'aber verdi&imiz
vakit, Ma'udi denen sa'tekUr, kendi mda)aasn 'azrlam# bulunuyrdu. Bu durum
kar#snda, 'emen eski taktiklere ba#vurdu. Ca#la%ak bir sratte, rk( kuvvetleri $ar(alad ve
bunlar birbirine d#rd. :tra)a te)rika t'umlan sa(maya ba#lad. Ma'udi, der'al Katlik
ta'rikli&i meselesine sarld ve bunu rtaya att. B!yle%e Katlik ile 3rtestanl&, birbiri ile
m%adeleye sevk ederek 'alkn dikkatini ba#ka tara)lara (evirdi.
Ma'udili&in, birlik lmu# g(ler tara)ndan '%uma u&ramamas i(in d#nle%ek tek yl
buydu. Ma'udi de bu i#i gayet klay ya$t. Mez'e$ ayrlklarnn 'alka verdi&i zarar 'i(bir
zaman Ma'udi tara)ndan narlmad.
Ma'udi, maksadna ula#m#t. Katlikler ile 3rtestanlar birbirleri ile m%adele ederken, stn
rklarn ve btn "ristiyanlarn tek ve krkun( d#man lan Ma'udi de turdu&u yerden
keyi)li keyi)li glyrdu.
Bir vakitler Ma'udi, )ederalizm ile merkeziyet(ileri birbirine d#rm#t. 5nlar birbirleri ile
m%adeleye sevk ederken 'er ikisini de zay) d#ryrdu. Bu arada Ma'udi, kendi milletinin
'rriyetim sanat ve meta 'aline getirerek, byk uluslararas maliye Ulemi 'esabna
Almanya'ya 'yanet ediyrdu. Ma'udi bugn iki mez'ebin birbirleri ile kavga etmelerini
sa&lam#tr. Bu mez'e$lerin ve ki#ilerin dayandklar temeller uluslararas Ma'udi'nin
(kard& ze'irle yk edilmektedir.
Artk, Ma'udi kannn yaylmas ile, 'er gn rkmzda byk bir ta'ribat luyrdu.
Kanmzn bu ze'irlenmesi asrlar%a devam ederse, an%ak asrlar%a snra temizlenebilir.
Irkmzn (!k# neti%esi, Alman milletinin stn rk vas) rtadan kalka%ak, neti%ede
medeniyet yaratma kabiliyetimiz s)ra ula#a%akt, i#te btn bunlar d#nlmeli ve
Ma'udilerin bu i#i sistemli bir #ekilde ya$tklar !&renilmelidir.
Bugn, 'i( de&ilse byk #e'irlerimizde, ;ney italya'nn dzeyine d#mek te'likesinin
rtaya (kt& d#nlmelidir. Ama ne var ki, kanmzn b!yle $isliklere bula#makta ldu&unu
g!rmeyi be+%eremiyrlard.
Bu kara sa(l sa'tekUrlar, milletimizin zararna (al#arak te%rbesiz lan gen( kzlarmz
kirletiyrlard. Bu Udi 'areket ise dnyada 'i(bir #eyle telU)i edilemeye%ek #ekilde ta'ri$lere
yl a(yrdu. ,i&er tara)tan Katlik ve 3rtestan mez'e$leri de asl insann, bu U+di 'em%insi
tara)ndan 'ara$ edilmesine sade%e seyir%i kalmaktayd. 5ysa dnyann gele%e&i i(in
Katliklerin mi 3rtestanlara, yksa 3rtestanlarn m Katliklere gali$ gele%e&i bir mesele
de&ildir. Asl mesele, stn rka da'il lanlarn ayakta kal$ kalmaya%aklardr. ,urum b!yle
iken bu iki "ristiyan mez'ebi stn rk yk etmek 'areketine kar# birle#i$ m%adele etmek
yerine, birbirleri ile (eki#mekteydi.
Irk(lk sa'asnda yer alan 'er'angi bir kimse, mez'ebi ne lursa lsun, devaml larak
Eanr'nm iradesinden rastgele bir #ekilde ba'sede%e&i yerde, Eanr'nm iradesine g!re 'areket
etmek ve Eanr'nm eseri lan insanl&n kirletilmesi )aaliyetine kar# durmak vazi)esi ile
mkelle)tir.
Hnk insanlara #ekillerini, kabiliyetlerini Eanr vermi#tir. Eanr'nm eserini yk etmek, 5'nun
yaratma iradesine sava# ilUn etmek demektir.
Bunun i(in 'erkes, kendi mez'ebine mensu$ lann di&er mez'e$lerle m%adele etmesini
!nlemeli ve di&er mez'e$ mensu$lar ile birlikte, "ristiyanlkla kavga etmeye (kan
sa'tekUrlarla m%adele etmelidir. Mez'e$lerin 'er'angi bir tara)n tenkit etmek, aramzdaki
dini ayrl& geli#tirmekten ba#ka bir i#e yaramaz. B!yle bir giri#im, Almanya'y b!l#m#
lan iki mez'e$ arasnda, bir yk etme sava#nn t'umlarn atar. Bizim milletimiz din
bakmndan 1ransa, italya ve is$anya ile mukayese edilemez. Bu ( memlekette 'er 'angi bir
dini inan# tenkit edilse, klerikalizmY ya da ltramn+tam'zmYY aley'inde )ikirler rtaya atlsa
bile, bu 'areketler mez'e$ ve tarikat mensu$larn birbirine d#rmez.
Ama, Almanya'da bu ya$lamazd. Hnk b!yle bir m%adeleye, 3rtestanlar mu'akkak
katla%aklardr, t#te !teki lkelerde yalnz Katlikler tara)ndan, 3rtestanlarn en yksek din
adamlarnn siyasal y!nden ya$a%aklar n)uz ylsuzluklarna kar# alna%ak savunma
tedbirleri, Almanya'da der'al 3rtestanlk tara)ndan, Katlik mez'ebine y!neltilmi# bir
saldr niteli&ine d!n#e%ektir. Bir mez'ebe mensu$ inan(l ki#iler tara)ndan, bir ba#ka
mez'ebin i(inde rtaya (karlan 'er'angi bir yanl# davran#n varl&, mez'ebin inanm#
ki#ilerin%e bilinse bile, #iddetle reddedilir. Bu i# kadar ileri g!trlr ki, kendi kiliseleri
i(inde g!rdkleri ylsuzluklarn dzeltilmesine tara)tar lan ki#iler bile, bu ylsuzlu&un
giderilmesi bir ba#ka mez'ebin tritesi tara)ndan tavsiye edilir ve !zellikle istenirse, der'al
bu i#ten vazge(erler ve snra btn (abalarm d#a y!neltirler. 5tritenin b!yle bir uyar ya da
istekte bulunmas, kendisi ile ilgisi lmayan i#lere kar#mak gibi, uygunsuz bir giri#im saylr.
Bu trl giri#imler, milli t$lumun (karlarm savunma 'ususunda sa'i$ ldu&u yksek 'ak
zerine dayandrlsa bile, mazur g!rlemezler. Hnk bugn, dinsel duygular, milli ve siyasal
d#n%elerden (k da'a derin bir etki ve n)uza sa'i$ bulunmaktadr, iki mez'ebi,
birbirlerine kar# $ek (etin bir sava# verme&e k#krtmakla, bu durum zerre kadar de&i#tirilmi#
lmaz. :&er kar#lkl bir '#g!r, millete, bu alanda uzla#ma y!nnde etki ya$a%ak bir gele+
%e&in nimetlerim sa&larsa, i#te an%ak zaman i# de&i#ir. Ben bugn da'i, rk( 'arekete dini
kavgalar kar#trmaya yeltenen kimseleri, /Y KlerikalizmO Kilise mensu$larnn !zel ve
genel ya#ama kar#malarna tara)tar lanlarn )ikirlerinin btn.
YY ltramntenizmO 3a$ann 'km ve s!z ge(erlili&inin yaylmas )ikri. 0 'er'angi bir
kmnistten da'a (k milletimizin d#man kabul W ederim ve bu )ikrimi s!ylemekte tereddt
g!stermem. -asynal 4syalist 'areketin bir gayesi de, kmnisti kendimize (ekmek ve
d&ru ylu g!stermektir. 1akat rk(lar sa)tan (kararak nlar kutsal vazi)elerden alkymak
isteyen kimse en k!t ve Udi 'areketi ya$m# lur. Bu Udi 'areket ister #uurlu, ister #uursuz
ya$lm# lsun, meselenin ma'iyeti kesinlikle de&i#mez. Bu i#e te#ebbs etmi# kimse Ma'udi
men)aatlerinin bir numaral adam demektir.
Hnk Ma'udi'nin Udi g!revi, rk( 'areket, kendi men)aatlerini 'aleldar etti&i mddet(e asil
rkn kann aktmak ve rk, dini m%adeleler i(inde takatten d#r$ bitkin bir 'ale getirmek+
tir.
:vet, bu s!zlerimde srar ediyrum. Ma'udi rkn kann, rk
bitkin 'ale gelene kadar aktr.
68A? senesinde rk( 'areketin en byk vazi)esinin Bultra+mntanismeB ile m%adele
ldu&unu birdenbire ke#)eden sa'te e)endiler bu 'areketi yk etmediler, an%ak, rk( 'areketi
$aram$ar(a ettiler.
Irk(lar arasnda, bir Birmar%k i(in imkUnsz kalm# bir #eyi ya$ma&a kabiliyetli ldu&unu
zannede%ek kadar 'am bir ka)ann bulunabile%e&ini d#nmek beni (ileden (karmaktadr.
-asynal 4syalist liderler, -asynal 4syalist "areketi bu gibi kavgalara skmak i(in
meydana gele%ek btn te#ebbslere gayet ka)i ve azimli bir #ekilde mu'ale)et etmeli ve kar#
kymal, ayn zamanda bu gibi $lUnlarn le'inde knu#anlar ve $r$aganda ya$anlar der'al
$artiden i'ra( etmelidir.
68A< senesinin snba'ar aylarnda bu 'ususa dikkat edi$ muva))ak ldular. :n kyu bir
Katlik, bizim $artimizde en kyu bir $rtestnla birlikte 'areket ederken, vi%dan, kendi dini
kanaatleri ile (at#mad. "er iki mez'e$ mensubu da stn rk ta'ri$ etmek isteyen d#mana
kar# m%adelede birbirlerine sayg g!stermeyi !&renmi#ti. Ayn zamanda, bu yllar i(inde,
bizim 'areketimiz Merkez 3artisi'nin aley'inde #iddetli bi(imde m%adele etmi#ti. Bu $ek #id+
detli m%adeleler, dinsel sebe$lerden !tr (kmam#, yalnz milli, rk( ve eknmik g!r#ler
yznden srdrlm#t, i#te zaman ba#ar bizim ldu. C!yle%e bugn bile da'a iyi bilgi
sa'ibi lduklarn ileri srenlerin 'atalarn is$at etmi# lduk. Mez'e$ kavgalar sn senelerde
$ek #iddetlenmi#ti. ;!zleri d!nen rk( Almanlar, 'akl 'areketlerinin ne kadar manasz
ldu&unu g!rmez 'ale gelmi#lerdi.
Bu arada Marksist ve dinsiz gazeteler gerekli g!rdk(e mez'e$lerin )a'ri avukatlar lu$,
sa(mal& 'er !l(y a#an ve tara)lardan birini a&r bir #ekilde it'am eden aslsz beyanlar
ne#rederek ate#i k!rklyrlard.
1akat birtakm 'ayaller u&runa kannn sn damlasna kadar sava#maya muktedir lan Alman
milleti i(in, bu trl silU'a sarlma (a&rlar !ldr% bir te'like te#kil eder. Bu, tari'le
sabittir. Bu #ekil ta'rikler milletimizi esas meselelerini (!zmlemekten daima alkymu#tur.
Biz din kavgalar ile u&ra#rken di&er devletler dnyay $ayla#yrlard.
Irk( 'areket, BltramntanizmB te'likesinin mi, yksa Ma'udi te'likesinin mi da'a krkun(
ldu&unu tes$itle me#gulken Ma'udi, rkmz kirleterek Alman milletinin 'ayatn temelden
ykmakta ve ta'ri$ etmekte idi. Bu rk( #am$iynlarn bu 'areketlerini g!rdkten snra
daima #!yle dua ettimO
i 7anrm, Fasyonal 'osyalist 8areketi b& gibi dostlardan kor&. 8areketimizin .di
d"!manlarna gelince, Fasyonal 'osyalist cereyan on& tek ba!na yok edebilir.
-asynal 4syalist "areket, Ma'udilerin 6868 ve 68A6 yllar arasnda, ( sene devam eden
ve 'ile ile ta'rik etti&i )ederalizm ve brlik(ilik m%adelesine i#tirak niyetinde de&ildi. 1akat
bu Udi ta'rikler neti%esinde rtaya (kan meseleler, -asynal 4syalist "areketi bu dUva
kar#snda bir vaziyet almaya me%bur brakt. Almanya )ederal mi, yksa merkeziyet(i bir
devlet mi lmas idiJ Kanaatimiz%e ikin%i mesele da'a m'imdir.
1ederati) devlet tabirinde, biz 'kmranlk 'akkn 'aiz devletlerden te#ekkl etmi# bir
%amiay anlyruz. Bu devletler, 'kmranlk 'akknn verdi&i yetkide ve kendi iradeleri ile
bir araya gelirler. Kendi 'kmranlk 'aklarn kullanrken )ederasyna gerekli lan
'aklarndan, )ederasyn le'ine )eragat ederler.
Bu dstur, dnyada mev%ut kn)ederasynlarn 'i(birinde tatbik edilmemektedir. Bu usule
da'a ziyade Birle#ik Amerika ,evletleri anayasasnda rastlanr. Birle#ik Amerika
,evletleri'ni meydana getiren devletlerin byk bir ksm, kn)ederasynu meydana
getirirlerken, da'a !n%e bir 'kmranlk 'akkndan vazge(memi#lerdir. Bunun i(in Amerika
Birle#ik ,evletleri'nin tersine, Almanya'y meydana getiren devletler 'i( #$'e yk ki
Almanya'dan !n%e devlet larak mev%uttular. ;er(i Kei%', 'ususiyetleri lan bu devletlerin
'r iradeleri ve e#it larak ya$tklar i#birli&i ile meydana gelmi#tir. 1akat yine de yukarda
iza' etti&im 'usus Almanya'ya uygulanamaz. Hnk Almanya bu 'ususi devletlerden birinin
yani 3rusya'nn 'akimiyetinin tesir ve neti%esi larak meydana (km#tr. E$raklarn geni#li&i
mevzuunda Alman devletleri arasnda mev%ut lan byk e#itsizlik Kei%''m te#ekkl
bi(iminin, Amerika Birle#ik ,evleti'nin kurulu# #ekli ile mukayesesine imkUn brakmaz.
Alman Birli&ine da'il k(k ve byk devletlerle ve !zellikle 'e$sinin en by& lan
devletle aralarnda y%elik ve g( bakmndan kadar )arklar vardr ki, bu yzden Kei%''m
kurulu#unda, kn)ederasyna 'e$si ayn dere%ede katlmadlar. Bu devletlerin bir(&u i(in,
'ukuki bir 'kmranlk 'akkndan s!z edilemezdi. ,evletin 'kmranlk 'akk deyimi
kelimenin i)ade etti&i anlamdan yksundu.
;er(ekte, gerek ge(mi#te ve gerek bugn, bu s!zde egemenlik 'akkna sa'i$ devletlerden
(&unu tavan arasna atm#lar ve egemenlik 'akkna sa'i$ siyasal kurulu#larn yetersiz
durumlarn $ek a(k bi(imde kantlam#lardr. Bu devletlerin nasl kurulduklarn ayrntlar
ile a(klamak knumuz de&ildir. Malnz #unu belirtmeliyim ki, 'emen 'emen 'i(birinde,
snrlar belirli bir Alman kavminin turdu&u t$raklara tamamen uymam#tr. Bu lu#umlar
sade%e birer siyasi rndrler. Bunlarn bir ksm Kei%''m en k!t devirlerinde meydana
gelmi#lerdi. Bu lu#umlarn rtaya (k#lar vatanmzn U%z i(inde bulundu&u ve $ar(aland&
sralardr. Bu $ar(alanma da a%z i(inde lmann 'em snu%u ve 'em de sebebi idi.
:ski Kei%' anayasas, bugnk durumu 'esaba katm#t. Bu anayasa, Kei%'' meydana getiren
devletlere kn)ederasynda e#it temsil 'akk tanmyrdu. Bu devletler, t$raklarnn
geni#likleri ve n)uslar nis$etinde bir 'akka sa'i$ bulunuyrlard.
"ususi devletlerden $ek az Kei%''a kuvvet bulma imkUnn vermek i(in, i(ten gelen bir
samimiyetle kendi 'kmranlk 'aklarndan vazge(iyrlard. 1akat )iiliyatta bu 'i(bir zaman
mev%ut lmad. An%ak, 3rusya 'Ukim durumu ile bu 'ususi devletleri za$+tedivermi#ti.
Bismar%k, Kei%''a alna%ak devletlere''er 'akk tanmad. 5, bunu ilke edinmi#ti. Bismar%k,
'ususi devletlerden, Ke+i%''a mu'akkak lUzm lan #eyleri istedi. Bu ilke lml ldu&u kadar,
'akimane bir tavr ta#yrdu ve bu ilke, !r), Udet ve gelene&i nazar itibara alyrdu. Ayn
zamanda yeni Kei%''a Alman devletlerinin sevgisini ve samimi i#birli&ini byk nis$ette
sa&lyrdu. Belki bu kanaat yanl#t. Hnk, bu $rensibin, 'er zaman Kei%''a bir 'kmranlk
'akknn tamamn vere%e&i d#nlemez. Bismar%k b!yle d#nmyrdu. 5, 'ali'azrda
ya$lmas bir 'ayli g( lan devletler tara)ndan e&ilim g!sterilmesi i'timali $ek bulunmayan
i#i snraya brakm#t. Bismar%k !zel devletlerin, zamann dzeltme etkisine ve srekli
uygulama tasarlarna y!nelik direni#lerine kar# durabilmek i(in, vakitsiz bir bi(imde
$ar(alama giri#imlerinden da'a etkili g!rnen geli#menin ya$a%a& baskya gveniyrdu. Bis+
mar%k bu #ekil d#nmekle ve 'areket etmekle ger(ek bir devlet adam ldu&unu g!sterdi.
Hnk, Bismar%k'n BzamanBdan bekledi&i #ey ldu. "akikaten Kei%''n 'kmranlk 'akk
'ususi devletlerin zararna geli#ti. Almanya'nn yklmas ve mnar#ik reRimin kalkmas bu
geli#meye tesir etti. Hnk, Alman devletleri mev%udiyetlerini rki sebe$lerden (k siyasi
sebe$lere br(lu idiler. Bu sebe$ de Mnar#ik #ekil rtadan kaldrln%a bu devletlerin
!nemlerini rtadan kaldryrdu, i#te zaman temelden ma'rum lan bu devletlerden bir(&u
'Ukimiyetlerini devam ettiremediler ve bir )ayda d#n%esiyle km#u devletlerle birle#tiler.
"attU bir ksm kendili&inden, !teki g(l devletlere katldlar. Bu devletlerin sa'i$ lduklar
egemenlik, la&anst zaa) ve vatanda#larnn kendi devletleri 'akknda besledikleri )ikrin
!nemini rtaya kymaktadr.
Mnar#i reRiminin ve bu reRimin temsil%ilerinin rtadan kaldrlmalar Kei%''n )ederati)
vas)na $ek a% bir darbe indirdi. 1akat en a% darbe bar# anla#mas ile taa''t etti&imiz
ve%ibelerle indirilmi# ldu.
4ava# kaybedilin%e, k(k devletlerin 'i(bir zaman yerine getiremeye%ekleri $arasal ve%ibeler
Kei%''a yklendi. Bu tazminatn Kei%''a intikal ede%e&i $ek a(kt.
Kei%' stne yklenen ve%ibeleri yerine getirebilmek i(in, birtakm kaynaklar eline ge(irmek
me%buriyetinde kald. Bu arada $stalarn ve demiryllarnn Kei%' tara)ndan i#letilmeleri de
milletimizin tutsakl&nn ka(nlmas lanaksz bir snu%u idi. Kei%''n iktidar ve yetkilerinin
geni#lemesinin ald& #ekil manasz kalm#t. 1akat Kei%''n buna te#ebbs etmesi de
makuld. Btn bunlarn tek sebebi, Almanya'nn sava# gali$ bitirebilmesi i(in gereken ted+
birleri !n%eden almam# lan, ki#iler ve $artilerdi.
:n basit srumlular, !zellikle Bavyera'da (karlar $e#inde k#an ve bu yzden, Kei%''a br(lu
lduklar 'alde, sava# i(in Kei%''a !denek vermemi# lan $artilerdir. Bu tedbirsizliklerinin
%ezasn bzgundan snra, sava# (kmadan !n%e ya$a%aklar masra)larn n misli )azlas ile
!dediler. Eari' intikam al%drP Malnz #unu belirteyim ki, Eann'nn i#lenen bir gna'a, bu
kadar (abuk %eza verdi&i az g!rlm#tr. Birka( yl !n%e, !zellikle Bavyera'da, !zel
devletlerin (karlarn, Kei%''n (karlar stnde tutmu# lan $artiler, zaman laylarn
basks altnda Kei%''n yksek (karlarnn !zel devletler tara)ndan b&azland&na tank
ldular. Bunlar kendi i#ledikleri 'atalarnn kurbanlar lmu#lard. Bu $artililerin, lkelerinin
egemenlik 'aklarn kaybetmelerinden !tr yakn$ durmalar e#i g!rlmemi# bir
ikiyzllktr. Hnk bu $artilerin 'e$si, istisnasz !yle bir siyaset uyguladlar ki, bunun
snu(lar Almanya'nn i( siyasetinde $ek derin de&i#iklikler lmasn gerektirdi. Bismar%k'n
Kei%'' d#a kar# !zgr ve anlamsz idi. stelik bu Kei%', bugn Almanya'nn ,avves reRimi
altnda ta'amml etmek zrunda kald& dere%ede a&r ve ayn zamanda yararsz mali !devler
yklenmemi#ti. Btn yetkisi, yalnz%a i(te mu'akkak gerekli lan birka( vergiye mn'asr
kalyrdu. ,emek ki, gelir knusunda kendisine !zg reRimlerden vazge(ebilir ve Kei%''
lu#turan devletlerin verdikleri $aylarla ya#ayabilirdi. Bu devletler, kendi egemenlik 'aklar
gven%e altna alnd& ve !dedikleri vergi tutar nis$eten az ldu&u i(in, Kei%''a kar# lumlu
duygular besliyrlard.
An%ak Kei%''n mu'teli) devletler nazarnda $ek az sevilmesinin, devletlerin Kei%''a kar#
mali bir tabiiyet altnda bulunmalar ile iza' etmek 'atal bir $r$aganda, 'attU yalan lur.
"akiki sebe$ bu de&ildi. Kei%''n i)ade etti&i kudretin bir ilgi g!rmemesinin sebebi, Kei%''
meydana getiren (e#itli devletlerin elinden 'kmranlk 'aklarnn alnmas idi. Bu
alUkaszlk, da'a ziyade Alman kuvvetinin bugn kendi devleti, tara)ndan znt duyula%ak
bir #ekilde temsil edilmesinin neti%esidir. Kei%''n san%a&, anayasa #enliklerine ra&men
milletin kalbine yaban% kalm#tr. Belki %um'uriyeti mda)aa eden kanunlar telkin etti&i ve
etra)a sa(t& krku ile, %um'uriyet messeselerine dkunmaya mani labilir. 1akat, bu ka+
nunlar sayesinde tek bir Alman'a da'i bugnk %um'uriyet sevdiri+lemez.
Kanunlar ve zrunlu 'izmetler krkusu ile %um'uriyeti kendi vatanda#larna kar# kruma
endi#esinin a#r bir nktaya vardrl+mas, btn reRimin en ezi%i ve en utan( veri%i bi(imde
ele#tirilmesine yl a(ar.
Baz milletlerin, Kei%''n (e#itli devletlerin 'Ukimiyetlerine el uzatt& i(in 'alk tara)ndan
sevilmedi&ine dair rtaya (kardklar yalann sebebi ba#ka idi. Kei%', kendi 'Ukimiyetini bu
kadar geni# tutmasa bile, genel mkelle)iyetler bugnk gibi a&r kald& mddet(e, !zel
devletler Kei%''a yksek vergiler !deme&e devam ede%ekleri i(in Kei%''n bu devletlerin
sevgilerini kazana%a& d#nlemez. B!yle%e bu devletlerin Kei%''a lan vergi br(larnn
t$lanmas da Kei%''n 'Ukimiyeti zay)lad& i(in zrla#a%aktr. Bu vergi br(lar bundan
b!yle zr kullanlarak ta'sil edilebile%ektir. ,i&er tara)tan %um'uriyet, bar# anla#malarna
riayet etti&i ve bunlar )es yluna gidemedi&i mddet(e bu anla#malarn rtaya kydu&u
ve%ibeleri yerine getirmek me%buriyetindedir. Bunu tek sebebi $artilerdir. Hnk, mev%ut
$artiler se(menlere devaml bir #ekilde (e#itli devletlerin 'Ukimiyetlerinin devam etmesi
lzumundan ba'sediyrlard. Ayn zamanda bu $artiler, Kei%''tan 'kmranlk 'akkn geri
ala%ak bir siyasete yardm% luyrlard.
Kei%' bu durum kar#snda (aresizdi. Hnk !yle bir i( ve d# siyaset taki$ ediliyrdu ki, bu i(
ve d# siyasetin ykledi&i g!revleri yerine getirebilmek i(in ba#ka (are bulamyrdu. Burada
(ivi (iviyi s!kyrdu. Kei%''n yaban% lkelere kar#, Almanya'nn men)aatleri 'ususunda bir
su(lu larak ya$t& 'er br( i(erideki 'avay da'a da bzuyrdu. Bunun neti%esi de, Kei%''
meydana getiren devletlerde mukavemetin artmas ve artan mukavemeti !nlemek i(in de bu
devletlerin 'kmranlk 'aklarnn ellerinden alnmas luyrdu. :ski Kei%', memleket
da'ilinde bar# ve skTnu 'Ukim kld. Bu arada 'ari%e, kuvvetini de kabul ettirdi. "albuki
bugnk %um'uriyet, yaban%lara kar# zaa) g!steriyr ve kendi vatanda#larn ezmekten
ba#ka bir #ey ya$myr. L#te bugnk Kei%' ilee eski Kei%' arasnda g!ze (ar$an )arklar
bunlard. Kuvvet ve %anllk dlu bir milli devlet, da'ilde bir(k kuvvetlere i'tiya( duymaz.
Keza vatanda# devletine samimi bir sevgi ile ba&ldr. 1akat vatanda# esir durumunda ise
devlet, 'akimiyetini krku ve angarya ile telkin eder. Cimdiki %um'uriyet reRimi 'rriyetten
ba'sederken vatanda#larna kar# yalan s!ylemektedir. B!yle 'r vatanda#lar an%ak eski
Almanya'da vard.
Ium'uriyet, yaban%larn 'izmetinde bir esirler s!mrgesi meydana getirdi&i i(in
vatanda#lara sa'i$ de&ildir. 5lsa lsa b!yle bir %um'uriyetin an%ak tebaalar lur. Bundan
dlay %um'uriyetin milli bayra& yktur.
Ium'uriyetin i#areti 'kmetin bir kararnamesi ile kabul edilmi# ve bu i#aret an%ak
kanunlarla krunabmi#tir. Alman demkrasisi i(in ;essler'in #a$kasnn rln ynaya%ak
lan bu sembl da'a snra, milletimizin kalbine devaml bir #ekilde yaban% kalm#, na
n)uz edememi#tir.
iktidarda iken, kendisini duygulandrmayan bir gelene&in ve bykl& kendisine k(%k bir
sayg bile telkin etmeyen bir ge(mi#in sembln (amurlara batrm# lan %um'uriyet, bir gn
gele%ek, kendi tebaasnn, kendi semblne duydu&u ba&ll&n ne ka+. dar az ve basit
ldu&unu g!re%ek ve 'ayrete d#e%ektir.
Ium'uriyet, Almanya'nn tari'inde bir $erde aral& niteli&ini kendili&inden vermi#tir.
Bugnk devlet, 'Ukimiyetini devam ettirebilmek i(in mu'teli) devletlerin 'kmranlk
'aklarn yalnz maddi sebe$lerden !tr de&il ayn zamanda $siklRik sebe$lerden !tr
di#lemektedir. Mali s!mrme $litikas ile milletimizin sn damla kann de emmektedir. Bu
gidi#atn $ek tabii neti%esi lan isyan 'areketini !nlemek i(in de, devletlerin 'kmranlk
'aklarn ellerinden almak zrunda kalmaktadr.
=atanda#larn men)aatini, 'udutlar zerinde takdir ve krumasn bilen %anl ve milli bir
Kei%', bu vatanda#lara devletin kuvvetinden endi#eye ve tereddde d#meden da'ilde 'rriyet
verebilir, i#te biz -asynal 4syalistlerin kanaati ve vardklar neti%e budur. 1akat, %anl bir
milli 'kmet, vatanda#, milletin bykl& i(in bu gibi tedbirlerin gerekli ldu&una
inandrabilirse )ertlerin ve 'ususi devletlerin 'rriyetlerine geni# (a$ta te%avze kendini
yetkili sayabilir. ,nyann btn devletleri da'ildeki te#kilUtlarnn geli#mesi ile bir nevi
merkeziyete d&ru kaymaktadr. Almanya da bu 'ususta yalnz kalmaya%aktr. Bugn i(in
!zel devletlerden egemenlik 'akkna sa'i$ !zel devletler larak s!z etmek bir a'maklk lur.
Hnk bu 'kmranlk kelimesinin i)ade etti&i mana, bu !zel devletlerin gln( bylarna 'i(
uymamaktadr. zel devletlerin e'emmiyeti, ula#trma vastalar ve idari bakmdan gitgide
azalmaktadr. Hnk teknik ilerledik(e ti%aret de mdernle#mektedir. Mani ti%aret merkezleri
arasndaki mesa)eler gittik(e ksalmaktadr. -eti%ede bir eski devir devletinin, bugnn
tekni&i kar#snda bir ilden )ark kalmamaktadr. Cimdiki devletler ise eskiden bir kta
saylrlard. Almanya gibi bir devleti idare etmenin zrlu&u, bir asr !n%e Brandeburg vi+
lUyetim idare etmenin g(l&nden byk de&ildir. Eeknik g!rn# bakmndan bu b!yledir.
Hnk, bugn Mni''ten Berlin'e gitmek, eskiden Mni''ten 4tamberg'e kadar lan mesa)eyi
almaktan (k da'a klayla#m#tr. Bugnk Kei%''n btn t$raklar, gnmzn nakil
vastalar g!z !nne alnmak #art ile, -a$lyn sava#lar srasnda Iermen
Kn)ederasynu'nu meydana getiren rta bydaki 'er'angi bir devletin t$raklarndan da'a
az geni#tir. Ees$it edilen ve g!rlen 'Udiselerden (kan neti%elere kar# zi'ni ka$al kalm# bir
adam, imanna kyasla geri adam demektir. "er devirde bu gibi geri adamlara, k!rlere tesad)
edilmi#tir. Bunlara daima rast geline%ektir. 1akat ne var ki bu k!rler, tari'in d!nen teker+
le&inin 'zn keserlerse de, 'i(bir zaman bu tekerle&in d!n#n durduramaya%aklardr.
i#te btn bu neti%eler kar#snda biz -asynal 4syalistler larak k!r kalmamalyz. Bu i#te
de, kendi kendilerine milli adn veren burRuva $artilerinin byk ve a&dal s!zleri -asynal
4syalistleri etkilememelidir. Byk ve a&dal s!zlerin anlam #udur. Bu $artilerin kendileri
de maksatlarnn ger(ekle#e%e&ine mu'akkak nazar ile bakmazlar. Keza 'Udiselerin ald&
#ekil ve neti%elerden burRuva $artileri mesuldr )akat bunu bile bile yine de byk lU)
etmekten kendilerim alamazlar.
zellikle Bavyera'da, merkeziyetin azalmasn isteyen )eryatlar bir siyasal $arti
maskaral&ndan ba#ka bir #ey de&ildir. Bu s!zler 'i(bir samimi ama%a istinat etmez. BurRuva
$artileri bu g!steri#li beyanlar, ger(ekle#tirmeye ne zaman te#ebbs etmi#lerse, istisnasz
te#ebbslerinde ba#arszl&a u&ram#lardr. Kei%', Bavyera ,evle+ti'nin Begemenlik 'akkna
kar# bir 'aydutlukB diye nitelenen bir 'areket ya$t& zaman, kendisine i&ren( baz
dedikdularn d#nda 'i(bir direni# g!sterilmemi#tir.
Bugn, bu mUnUsz reRime kar# %e$'e almak %esareti g!sterildi&inde, Bzaman de&ilB ba'anesi
ile, 'areket ve te#ebbs kanun d# saylyr, i#te bu durum kar#snda da 'a$se atln%aya, ya
da kanunsuz bir #ekilde susturulun%aya kadar bu reRime kar# s!z s!yleniyr.
Bizim -asynal 4syalist tara)tarlarmz bu s!zde )ederalist(ile+rin ne kadar sa'tekUr
lduklarn klay%a anlayabilirler. Kn)edere devlet kuram, bu sa'tekUrlar%a, kendi
$artilerinin men)aatini krumak i(in t$k din knusunda da ldu&u gibi bir vastadan
ibarettir.
Bir merkeziyet d#n%esi, !zellikle ula#m yllar y!nnden ne kadar d&al g!rnrse
g!rnsn, biz -asynal 4syalistler bugnk devletin bu y!ndeki geli#imine kar# $ek kesin
ve sert bir durum almak g!revi ile ykml bulunuruz. Hnk, bu yldaki tedbirlerin, snu
bir )elUket lan bir d# siyaseti gizlemekten ve buna lanak vermekten ba#ka bir ama% yktur.
Keza bugnk Kei%' demiryllarn, $sta y!netimini, maliyeyi vb... milli siyasetin yksek
sebe$leri adna devletle#tirilmesine giri#memi#tir. Buna yalnz, )rensiz bir uygulama siyaseti
ya$abilmek i(in kaynaklar ve gven%eler elde bulundurmak ama% ile ba#vurmu#tur. Biz
-asynal 4syalistler de b!yle bir siyaseti zr duruma skmak ve mmkn lursa tamamen
durdurabilmek i(in uygun g!rnen #eyleri ya$malyz. Bu ama(la, ilk !n%e milletimiz i(in
'ayati !nem ta#yan kurulu#larn ba&l tutulduklar merkeziyet aley'inde u&ra# vermek
gereklidir. Hnk bu merkeziyet, yalnz sava#tan bu yana 'kmetimiz tara)ndan izlenen
siyasetin yaban%lar le'ine gereken milyarlar%a $aray sa&lamak ama% ile uygulanmaktadr.
i#te g!sterdi&im bu sebe$lerden !tr, -asynal 4syalist 'areketin, bu yldaki giri#imlerin
aley'inde bir durum almas gerekir.
-asynal 4syalistler larak bizleri bu merkeziyet aley'ine vaziyet almaya sevk eden ikin%i
!nemli bir sebe$ da'a vardr. Merkeziyet, memleket da'ilinde btn i%raat ile Alman milleti
i(in bir musibet te#kil etmi# lan bugnk reRimin kuvvetini artrabilir. Bu reRim, yani
demkratik ve Ma'udile#mi# Kei%', 'akikaten Alman milleti i(in krkun( bir belUdr.
Bugnk devlet, !zel devletler%e kendisine y!neltilen ve 'enz devrimizin ru'u ile dlu
bulunmayan btn ele#tirileri tam bir anlamszl&a d!n#trerek, b# bir 'ale skmak i(in
(al#maktadr. Bu durum kar#snda, biz -asynal 4syalistlerin ellerinde sade%e !zel
devletlerin mu'ale)etine ba#ar vadeden bir siyasal g%e temel sa&lamamak ve nlarn
merkeziyet(ili&e kar# lan m%adelelerini genel anlamda Almanya'nn yksek milli (karlar
bi(imine (evirmek i(in %iddi sebe$ler bulunmaktadr. Bizim 'ususi devletleri, merkeziyete
kar# m%adeleye sevk etmemiz, milli Almanya'nn men)aatleri i(in lmaldr. Bavyera "alk
3artisi, Udi bir men)aat$erestlikle Bavye+ra'nn 'ususi 'aklarn mda)aa etti&i mddet(e, biz
-asynal 4syalistler bu durumdan isti)ade ederek, Kasm inklUbnn rtaya (kard& reRimi
ykmak i(in (al#a%a&z. Bu 'areketimiz de milletimizin yksek men)aatleri i(in ya$la%aktr.
Kei%' le'ine devletle#tirme denilen bu )aaliyetin, byk ksm itibariyle 'akikatte bir birlik
lmad& kanaatindeyiz, i#te bu kanaat, bizi, #imdilik merkeziyet(ilik )aaliyetine kar#
lmamzn (n% sebebini te#kil etmektedir. Bundan dlay, ka$lar ve kasalar, inklU$
tara)tan $artilerin tatmin lmak bilmeyen 'rslarna a(k tutulan messeseleri, !zel devletlerin
egemenlik 'aklarndan ayrmak s!z knusudur. Almanya'nn tari'inde iltimas ve r#vet 'i(bir
zaman bugnk demkratik %um'uriyette ldu&u kadar yzsz%e ve Udi bir #ekilde memleket
sat'na yaylmam#tr.
Merkeziyet ilkesini ger(ekle#tirme knusunda g!sterilen 'rs ve #iddet, eskiden e'liyet ve
liyakat sa'ibi lan memurlara yl a(mak iddiasn rtaya atan $artilere y!neltilebilinir. 5ysa
bugn (e#itli yerlere ve memuriyetlere adam bulmak s!z knusu lun%a, bu $artiler, yalnz%a
adaylarn kendi $artilerine mensu$ lu$ lmadklar srununa !nem veriyrlar. Bunlar
!zellikle %um'uriyet kuruldu&undan bu yana btn eknmik brlara ve y!netim
rganlarna inanlmaya%ak dere%ede ve $e# $e#e gelen byk dalgalar 'alinde dlan ve bugn
yerleri birer Ma'udi malikanesi ya$an $is Ma'udi+lerdir.
zellikle bu (n% d#n%e ve g!r#, bize merkeziyeti g(lendirmeye yardm% lan 'er
yeni tedbiri in%elemek ve gerekti&inde na kar# durmak g!revini yklemektedir. B!yle bir
in%elemeye giri#mek i(in kabul ede%e&imiz 'areket nktas, milli bir siyaset lmaldr, 'i(bir
zaman dar bir (er(eve i(inde kalan tek lma g!r# dikkate alnmamaldr. Biz -asynal
4syalistler larak, Kei%''a 'ususi devletlerin 'kmranlk 'aklarndan stn bir 'kmranlk
'akk verilmesine ilke larak mu'ale)et etmeye%e&iz. Bu sn d#n%emiz (k !nemlidir ve
$rensibimizin btn $arti yeleri tara)ndan eksiksiz larak bilinmesini isteriz. Aramzda bu
'akka dair u)ak bir #$'e da'i lmamaldr. Biz -asynal 4syalistler i(in devlet da'a !n%e
de iza' etti&imiz gibi bir #ekilden ibarettir. ,evletin %ev'eri, da'a d&rusu bu t$lulu&un
mu'tevas millettir. Bundan dlay btn men)aatler, milletin 'Ukim ve yksek men)aatlerine
ba&l ve byun e&mi# lmaldr. Biz -asynal 4syalistler larak, bir milletin ve milleti
temsil eden Kei%''n sinesinde mev%ut bulunan ba&msz bir siyasal kuvvete ve egemenlik
'akkna sa'i$ devlete !zg bir 'ukuku kabul edemeyiz. Kn)edere devletlerin, yaban%
devletlerde veya kendi aralarnda, kendilerini temsil eden se)aret'aneler bulundurmakla
ya$tklar suiistimallere artk bir sn vermenin zaman gelmi#tir. Bu karga#alklar devam
etti&i mddet(e yaban%lar Ke%i''n binasnn sa&laml&ndan ku#ku duyarlar ve buna g!re
'areket ederlerse, bu davran#lara 'i( #a#mamalyz. Bu ylsuzluklar g!ze (ar$a%ak
'areketlerdir. Maban% bir memlekette bulunan bir Alman'n 'akk, Kei%''n bykel(ili&i
tara)ndan krunamazsa, mdern dnyada !nemi az lan bir devletin rta el(isi tara)ndan
'i(bir #ekilde krunamaz.
"ususi devletlerin 'kmetleri tara)ndan medeniyeti ilerletmek i(in g!sterile%ek gayretler,
gele%ekte !zel devletlere verile%ek !neme uygun d#melidir. Bavyera'mn !nemi i(in
m%adele etmi# lan devlet adam, Iermenli&e d#man de&ildir. Bu devlet adam, gzel
sanatlara duydu&u ilgiyi, byk Almanya i(in besledi&i sevgi ile birle#tiren birin%i Luis idi.
Bu devlet adam, devletin gelir kaynaklarn Bavyera'mn siyasi kudretini artrmak i(in
kullanmam#tr. Birin%i Luis, maddi gelirleri, Bavyera'mn medeni memleketler arasnda
yksek bir yer i#gal etmesi i(in kullanm#tr. Bu devlet adam zr bir i# ya$arken lumlu
snu(lar alm#tr. 5 vakitler Mni' !nemi lmayan bir ta#ra #e'ri idi. Birin%i Luis Mni''i
bir Alman 'kmet merkezi 'aline getirdi. 5, b!yle%e milli karakterleri Bavyerallardan )arkl
lan 1ren%ien'leri Bavyera'ya tUbi bir 'ale getiren )ikri 'areketi d&urdu. :&er Mni' eski
'alinde kalm# lsa idi. 4aksnya'da %ereyan etmi# lan 'al Bavyera'da tekrarlanm# la(akt.
Belki arada #!yle bir )ark labilirdi. Bavyera'nn Lei$zig'i yani -urenberg, bir Bavyera #e'ri
lmaya%ak, bir 1ran%nien #e'ri la%akt.
Mni''e bir byklk kazandranlar, BKa'rlsun 3rusyaB diye uluyanlar de&ildir. Bu #e're
!nem veren kimse, im$aratrdur ve #e'ri Alman milletine ziyaret edildi&inde 'ayran
kalna%ak bir m%ev'er larak teslim etmi#tir. Btn bunlardan biz -asynal 4syalistler bir
ders almak me%buriyetindeyiz. "ususi devletlere verilen !nem, artk 'ususi devletlerin siyasi
kudretleri ile !l(lemez. Ben, bu devletlerin !nemini, da'a (k rkn dallar s)atyla
ynaya%aklar rlde veya medeniyetin geli#mesine ya$a%aklar yardmda teza'r ede%ektir
bi(iminde d#nyrum. 1akat bu 'ususu zaman rtadan kaldra%aktr. Hnk geli#mi# lan
ula#m ara(lar insanlar birbirleri ile !yle bir y&urmaktadr ki, ayn bir rkn dallarn
birbirlerinden ayran %&ra)i 'udutlar a&r a&r da lsa devaml bir #ekilde rtadan
kalkmaktadr. yle ki, bir milletin rtaya kydu&u uygarl&n (e#itli #ekilleri, lkenin 'er
yannda, yava# yava# da lsa ayn g!rnm almaktadr.
Bir milletin rdusu, bu )erdiyet(i n)uz ve tesirlerden bil'assa byk bir dikkat ve itina ile
krunmaldr. ;ele%e&in -asynal 4syalist devleti artk ge(mi#in 'atalarna d#memelidir.
Bu devlete kendisine ait lmayan ve te#ebbs etmesine 'akk bulunmayan i#ler
verilmemelidir. 5rdu bir rkn mu'teli) dallarn birbirinden ayran 'ususiyetleri devam
ettirmeye 'izmet eden bir kul lmaldr. 5rdu, !yle bir kul lmaldr ki, bu kulda kuyan
btn Almanlar birbirlerini kar#lkl larak anlamay ve birbirlerine uymay !&renmelidirler.
Bir milletin 'ayatnda b!lnmelere sebe$ lan 'ususlarn 'e$sini, rdu rtadan kaldrmakla
ykmldr. 5rdu, gen( ve a%emi erin dikkatini kendi k(k memleketinin u)kunun
zerinden almal ve bu gen( ve a%emi ere BAlman milletinin u)kunuB g!stermelidir. Asker
dnyaya geldi&i memleketin 'udutlarn de&il B=atann 'udutlarnB g!re%ek #ekilde talim ve
terbiye edilmelidir. Hnk bu er, bir gn gele%ek bu vatan mda)aa ede%ektir. Bundan dlay
gen( Alman, dnyaya geldi&i memlekette brakmak manaszlktr.
"er Alman'a askerlik 'izmetini ya$t& srada Almanya'y tantmaldr. Bugn gen( bir Alman
erinin eskisi gibi Almanya'y dla#$ u)kunu geni#letmedi&i i(in buna da'a (k i'tiya%
vardr.
Bu b!yle ldu&una g!re, 'UlU gen( Bavyeral'ya Mni''te, gen( 1ran%nienli'ye -urenberg'de,
gen( Badli'ye Karlsru'e'de, gen( ' Zurtmbergli'ye 4tuttgart'ta askerlik ya$trmak d&ru lur
muJ G 3ek tabii ki 'ayrP ;en( Bavyeral bazen K'in'i bazen da Kuzey ',enizi'ni g!rmelidir.
;en( "amburglu Al$lere, gen( 3rusyal W merkez Alman da&larnn d&usuna
g!nderilmelidir. Bu da'a ma+'. kldr. "er b!lgeye 'as vas)lar gen( erlerin 'a)zalarnda
kalma+RR* ldr. Mksa bu vas)lar garniznlarda unutulursa askerlik 'izmeti+r+nin bir mUnas
kalmaz.
"er merkezle#me te#ebbs bizim knama ve mu'ale)etimizle ' kar#la#r. An%ak, 'er trl
merkezle#me te#ebbslerine kar# lsak *'. da'i, merkezle#menin rduya tatbik edilmesi biz
-asynal 4sya+, listleri memnun eder. Kei%''n rdusunun, bugnk durumuna g!+
[ re, 'ususi devletlerden kalan bir askeri kuvveti elde tutmas anlam+P sz bir #ey la%a&
d#n%esi bir yana braklsa bile Kei%''n rdusun+P[. da uygulanan merkezle#tirme eylemi
-asynal 4syalistler%e bir iler+' leme saylr. ;ele%ekte milli rdu yeniden kuruldu&u zaman
bu i#+
[ ten vazge(meliyiz.
:sasen yeni bir za)ere k#an bir d#n%e, kendini ileri d&ru O iten )ikri zembere&i )el%e
u&ratabile%ek btn ba&lantlar reddetmi#tir. -asynal 4syalizm, ilkelerinin, bugne kadar
kn)edere devletleri birbirlerinden ayran 'udutlar !nemsemeden, btn Alman milletine
kendi d#n# ve $lUnlarna g!re e&itim ve !&retim * sa&lama 'akkna sa'i$ ldu&unu iddia
etmelidir. -asl ki kiliseler *' kendilerini siyasi 'udutlarla ba&l ve ta'dit edilmi# saymazlarsa,
-asynal 4syalist )ikir de Almanya'y meydana getiren 'ususi devletlerin t$rak b!l#m
yznden kendisini ayr% kabul etmez.
-asynal 4syalist dktrin kn)ederasynu meydana getiren )edere devletin siyasi
men)aatlerinin 'izmetkUr de&ildir. -asynal 4syalizm, Alman milletinin 'kmran ve tek
'Ukimi lmaldr. Bu dktrin bir milletin 'ayatn idare etmek ve te#kilUta ba&lamak vazi)esi
ile mkelle)tir.
,emek luyr ki, -asynal 4syalizm, (izilmi# 'udutlarn zerinden a#mak 'akkn Umirane
bir sesle istemelidir.
BLM A<
68A6 senesinin, benim ve -asynal 4syalist 'areket i(in byk bir 'ususiyeti vardr.
Ben Alman i#(i 3artisi'ne girdikten 'emen snra, $r$agandann idaresini elime aldm. 5
gnlerde 3r$aganda knusunu (k !nemli g!ryrdum. n%e te#kilUt i#leri ile u&ra#mann
gere&i yktu. Ben%e !nemli lan, -asynal 4syalist )ikri mmkn ldu&u kadar (k sayda
kimselere duyurabilmekti. 3r$aganda, te#kilUttan (k !nde yrmeli ve !n%e bu te#kilUtla
y&rula%ak insan malzemesini sa&lamaldr. Bunun i(in, ben bilgi satan ve bilgi(lik taslayan
te#kilUta kar#ym. Bu #ekilde 'areket edilmezse rtaya !l bir mekanizma (kar, %anl bir
te#kilUtn meydana geldi&i $ek enderdir.
Bir te#kilUt mev%udiyetini rganik bir 'ayata ve rganik bir geli#meye br(ludur. Belirli
miktarda birtakm insanlar arasnda yaylan )ikirler devaml bir nizama d&ru meyleder.
Bundan byk bir neti%e (kar. 1akat burada da insanlarn zaa)larn nazar itibara almak
#arttr, insanlarn bu zaa)lar ba&msz ve )erdi bir triteye kar#, i(gdleri ile diren(
g!stermeleri #eklinde meydana gelir, i#te b!yle bir #ekilde bir te#kilUt te$eden a#a&ya d&ru
mekanik bir ylla geli#irse byk te'like d&ar. MeselU, kendisini 'enz kU)i dere%ede
kabiliyetli g!rmeyen ve lideri ldu&u $artinin )ikirlerine intibak edemedi&ini itira) eden bir
kimse, $artinin i(inden da'a istidatl kimselerin ykselmelerine ve !n $lUna ge(melerine
kskan(lk #evki ile mUni lmaya te#ebbs eder. B!yle bir #ey i'timal da'ilinde lsa bile
vukua geldi&i takdirde bundan en (k zarar g!ren, gen( 'areket lur. i#te bundan dlay, bir
mddet $r$aganda ile me#gul larak, ilk !n%e merkezi bir nktaya ait bir )ikri yaymal, da'a
snra yava# yava# (&alm# lan insanlar arasnda B1"K:K KA1ALAKB aramaldr. Bu
Bka)alarB te%rbe etmek lUzmdr. Hnk !yle tesad)ler lur ki esasen $ek kymetsiz lan
kimseler, Banadan d&ma 1'rerB diye vas)landrlrlar.
-azari malTmatn zenginli&ini bir 1'rer lmak i(in e'liyetin ve liyakatin de&eri zannetmek
tamamen yanl#tr. Bunun tersi $ek sk lur. Byk nazariye%ilerin byk te#kilUt( lduklar
$ek nadirdir. Keza, bir kuram%nn bykl& ilk !n%e syut larak kanunlar bilmekten
ibarettir. "albuki, te#kilUt( 'er #eyden !n%e bir $siklg lmaldr. Ee#kilUt( insan ldu&u
gibi kabul etmelidir. Bu bakmdan te#kilUt(, insan bilmek me%buriyetindedir. Ee#kilUt(,
insann kymetini az g!rmemeli, )azla g!rmekten de ka(nmaldr. 4arslmaz bir 'ayat
kuvvetine sa'i$ lmas i%a$ eden te#kilUt(, bir )ikri yaymaya ve )ikri ba#arya ula#tra%ak
ylu a(maya kabiliyetli bir insan grubu meydana getirmek zrundadr. An%ak btn bunlar
ya$arken de insan zaa)n dikkate almaldr.
Byk bir kuram%dan byk bir 1'rer (kmas ender g!rlen bir 'Udisedir. Bir 'areketi
idare eden bir kimse (&u zaman bir 1'rer labilir. "albuki ilmi bir ru'a sa'i$ lan
kimselerin byk bir ksm, bu 'akikati makul bir #ey lmasna ra&men $ek klay teslim
etmezler.
Bu )ikri, geni# t$luluklara yaymak kabiliyetini rtaya kyan bir 'areket, eleba#s bir
demggtan ibaret lsa bile, nun mutlaka bir $siklg lmas gereklidir. B!yle bir kimse,
insanlardan uzak kalarak d#n%elere dalan bir kuram%dan (k da'a iyi bir 1'+rer'dir.
Hnk insanlar sevk ve idare etme meziyetinin, bir 1'+rer'in liyakat ve kabiliyeti ile
mnasebeti yktur.
M'im lan ideal ve insanlk gayelerim bulmak de&ildir. M'im lan, bu ideal ve gayeleri
ger(ekle#tirmektir. :&er ikin%isi lmazsa, birin%i daima a'mak(a bir #ey gibi kalmaya
ma'kTmdur. 1evkalUde lan nazari bir telUkki, e&er t$luluklar 1'rer tara)ndan bu )evka+
lUde 'arekete d&ru sevk edilmezlerse gayesiz ve de&ersiz kalr. An%ak bir nazariye%i de
insanl&n m%adelesi i(in ama(lar tes$it etmelidir. Mksa bir 1'rer'in btn de'a ve
kabiliyeti bir i# g!rmez.
,emek luyr ki, nazariye%i, te#kilUt( ve 1'rer, bir kimsede birle#irse bu mt'i# bir #ey
lur. Buna dnyada $ek ender rastlanr. Bu birle#me byk adam v%uda getirir.
3r$agandann k(k bir t$lulu&u yava# yava# yeni dktrin ile dldurulabile%ek ve ilerde bir
te#kilUtn ilk unsurlarm meydana getirebile%ek malzemeyi yeti#tirmesi lUzmdr.
i#te bundan dlay $r$agandann gayesi kendi snrlarn a#arak genellikle te#kilUtn
vazi)esine te%avz eder.
3r$agandann vazi)esi tara)lar t$lamaktr. Ee#kilUtn vazi)esi ise $artiye ye kaydetmektir.
:&er bir 'areket, bir memleketi ve da'a snra bir dnyay altst etmek ve nun yerine yeni bir
memleket veya'ut yeni bir dnya kurmak niyetinde ise ve kendisine bir miktar tara)tar
t$lam#sa, bu ilkeden 'i(bir zaman ayrlmamaldr. Eara)tarlar ve yeler, /i#te bu iki gru$la
me#gul la%ak rganlarn isimlerini yukarda verdim.0 Bir 'areketin tara)tarlar, 'areketin
ama(larn tasvi$ ve tasdik etti&im i)ade edenlerdir. Bir $artinin yesi ise $artinin getirdi&i
'areket u&runda m%adele eden kimsedir.
Eara)tarlar, $r$aganda bulur ve 'arekete d&ru nlar (eker. ye ise te#kilUt tara)ndan
t$lanr. Eara)tar lmak, yalnz bir )ikri $asi) #ekilde kabul etme&e lzum g!sterir. ye lmak
ise, )ikrin )aal bir #ekilde temsil ve mda)aa edilmesine i'tiya( g!sterir. MeselU n tara)tar
arasndan an%ak iki ye (kabilir.
Eara)tarlk, yalnz%a bir tasdik (abasn g!stermeyi gerektirir. ye lmak i(in, d&ru bulunan
)ikri temsil etmek ve yaymak %esareti g!sterilmelidir.
4ade%e kabul ve tasdik etme $asi) bir 'arekettir. Bu, tem bel ve krkak lanlarn i#lerine gelir.
ye lmak an%ak bir ksm kimselere uygun d#er.
i#te bundan dlay $r$aganda btn dikkatim bir )ikrin devaml bir #ekilde tara)tar kazand&
'akikati zerinde t$lamaldr. ,a'a snra, te#kilUt tara)tarlar arasnda yetenekli yeler
aramak 'ususunda (k 'assas 'areket etmelidir. Bundan dlay, $r$aganda, 'arekete
ge(irdi&i kimselerin 'er birinin, iktidar, kabiliyet ve malTmat sa'ibi lu$ lmadklar, zekUlar
ve karakterleri 'akknda ka)a $atlatma&a me%bur de&ildir. te yandan te#kilUt bu yeni tara)+
tarlar arasnda 'areketin ba#arsn 'akikaten mmkn 'ale getirebile%ek kimseleri byk itina
ile se(mek zrundadr.
3r$aganda bir dktrini milletin btn ki#ilerine duyurmaya ve n)uz ettirmeye (al#r ve
g!revi budur. Ee#kilUt kendi kadrsuna, yalnz $siklRik sebe$lerden dlay )ikrin
yaylmasna zarar vermeye%ek lan kimseleri alr.
3r$aganda, t$luluklara bir )ikri telkin eder. Ama%, za)er annda t$luluklar kendisi i(in
'azrlamaktr. 5ysa te#kilUt, tara)tarlar arasnda en azimli ve yetenekli g!rnen )erdi
tara)ndan y!neltilen m%adele ile za)er gnne ula#r.
E$luluklarn bir b!lm stnde (al#an ve m%adeleyi genel bir #ekilde idare eden
$r$aganda ne kadar t$lu, kuvvetli ve sa&lam lursa bir )ikrin za)eri de kadar klayla#r.
3r$aganda bir memleketin tamamm bir )ikirle dldurdu mu, te#kilUt bir avu( adamla btn
lumlu neti%eleri alabilir.
3r$aganda ile te#kilUt, yani tara)tarlarla, yeler belirli bir 'alde birbirlerine tekabl ede%ek
#ekilde bulunurlar. 3r$aganda ne kadar iyi (al#rsa ger(ek yeler kadar snrl labilir.
Eara)tarlarn says ne kadar (k lursa yelerin adedi de kadar azdr. Bunun aksi de
ge(erlidir. 3r$aganda kusurlu lursa, te#kilUta (k i# d#er. :&er bir 'areketin tara)tarlar
zay) kalm# ve 'UlU 'areket ba#ar vaat ediyrsa, i#te zaman yelerin says (k lmaldr.
3r$agandann ilk vazi)esi, te#kilUt i(in tara)tar temin etmektir. Ee#kilUtn birin%i g!revi ise
$r$agandann devam i(in adam kazanmaktr. 3r$agandann ikin%i g!revi ise, yeni dktrini
em$ze etmektir. Ee#kilUtn ikin%i g!revi de dktrini kesin bir #ekilde za)ere kavu#turmak i(in
m%adele etmektir.
:&er bir devrim snunda, yeni bir dnya g!r# btn millete !&retilirse, 'atta gerekti&inde
zrla kabul ettirilirse ve 'areketi y!neten merkezi te#kilUt, devletin kilit nktalarn i#gal
etmek i(in gerekli sayda insanlardan meydana gelirse, i#te zaman kesin ba#ar elde edilir.
,nyay altst ede%ek kuvvette lan 'er 'arekette, $r$aganda !n%e bu 'areketin )ikrini
yaymaldr. 3r$aganda yeni )ikirleri a(k bir 'alde millete takdim etme&e (al#maldr. B!yle
(al#a%ak lan bir $r$agandann bir Bbel kemi&eB sa'i$ lmaya i'tiya% vardr. Bunun i(in
dktrin, sa&lam bir te#kilUta istinat ettirilerek, $r$agandann i'tiya% lan belkemi&i meydana
getirilir. Ee#kilUt, yelerini $r$aganda sayesinde 'areketi benimsemi# lan tara)tarlar arasn+
dan tes$it eder. 3r$aganda ne kadar #iddetli lursa, te#kilUt da kadar 'zla byr, !te
yandan, $r$agandann arkasnda bulunan te#kilUt ne kadar kuvvetli lursa, $r$aganda da
kadar iyi ve ra'at (al#r.
Ee#kilUtn en byk vazi)esi, 'areketin yelerinin $arti i(indeki (al#malarn zaa)a
u&ratmamasn temindir. ,a'a snra te#kilUt '%um ru'unun bir an da'i s!nmesine,
yenile#mesine ve daima kuvvetlenmesine dikkat etmekle mkelle)tir. Bundan dlay, te#ki+
lUtn yelerinin ilU'iyane (&almasna gerek yktur. 4ade%e belirli ve snrlandrlm# bir
grubu enerRik ve %retkUr tutmak kU)idir. Ee#kilUt ilelebet arta%ak ve (&ala%ak lan bir
'areket 'er'angi bir gn, bu gereksiz geli#meden dlay zay) d#er.
Byk te#kilUt yava# yava# da lsa, kavga kabiliyetini kaybeder. B!yle%e )ikrin yaylmasna
azimli bir #ekilde ve te%avz ru'u ile yardm% lamaz. Bir )ikir, inklU$( 'areketler itibar ile
zengin ve lumlu lursa, )ikri yayanlarn )aal lmalar gerekir. Hnk b!yle bir 'areket ne
kadar kar#k lursa, bu 'areketten krkak burRuvalar kadar (ekinir ve ka(nrlar. Belki bu
k(k burRuvalar 'arekete i(lerinden tara)tar lurlarsa da 'islerini a(&a vurmazlar, i#te
bundan dlay devrim%i bir )ikrin te#kilUt, kendine ye larak, yalnz%a en )aal tara)tarlann
almaldr. Eabii bir 'atrlatma ile sa&lanan bu )aaliyette, gerek 'areketin ilerde ya$la%ak
$r$agandasnn ve gerek )ikrin ger(ekle#tirilmesi i(in gereken ba#arl bir m%adelenin
#artlar sakldr.
Bir 'areketi te'dit edebile%ek en byk te'like $ek )azla bir ba#ar neti%esinde yelerinin
anrmal bir #ekilde artmasdr. Bu 'areket, m%adele etmek zrunda bulundu&u zaman Udi,
krkak ve ben%il lan kimseler, 'areketten uzak lurlar. 1akat $arti geli#ir ve ba#ars gayet
a(k bir #ekilde g!rlrse, i#te zaman bu kimseler 'emen ye lmaya (al#rlar. Ga)ere
ula#m# bir(k 'areketin kesin ba#arlarndan ve ama(larnn tamamen sa&lanmasndan !n%e,
birdenbire geri kalmalarnn ve $arti i(inde zaa)a d#erek, m%adelelerine ara vermelerinin,
gev#eyi$ (ekilmelerinin tek sebebi budur. Bazen, ilk ba#arlarn neti%esi larak, $artinin
te#kilUtna !yle U+di ve krkak 'eri)ler girer ki, bu krkaklar bir zaman snra (&unlu&u
ellerine ge(irerek $artinin m%adele%i elemanlarn bzarlar. Bu gibi kimseler $artinin
istikametini kendi men)aatlerinin bulundu&u tara)a (evirirler. "areketi kendi miskin ve tembel
ka'ramanlklarnn seviyesine indirirler. B!yle%e )ikrin ilk za)erine yeni bir #ey katmazlar,
i#te zaman taassu$ yumu#ar, m%adele kuvveti )el%e u&rar. BurRuvalarn dedi&i gibi $arti,
B#arabna su katm#B lur. Btn bunlardan (kan neti%e #udurO Bir 'areket devamll&n
sa&layabilmek i(in, za)er kendi le'ine neti%elenir neti%elenmez, snu gelmeyen kalabal&a
ka$sn ka$atmaldr. Bir 'areket an%ak bu #ekilde davranrsa, kendini meydana getiren
(ekirde&i taze ve sa&lam larak mu'a)aza edebilir. "areketi bu (ekirdek sevk ve idare
etmelidir.
"areketin ilk byk )ikirlerine dayanarak bir merkezi idare rgan kurmak te#kilUtn
vazi)esidir. Bu #ekilde (al#ma, $artinin )ikir ve telkinleri yeni devletin (ekirde&ini meydana
getirin%eye kadar devam etmelidir. An%ak b!yle 'areket edilirse, $artinin ru'undan (km#
lan devletin esas te#kilUt da'ili bir m%adele neti%esinde kurulabilir.
Btn byk 'areketler, dini veya siyasi ma'iyette labilirler. 1akat za)ere ula#malarnn tek
sebebi bu ilkelerin bilinmesinden ve kullanlmasndan ibarettir. Bu knulara uyulmadk(a,
'i(bir zaman devaml basan tasavvur edilemez. Bir $artinin $r$aganda #e)i s)at ile sade%e
gele%ek 'areket i(in bir zemin 'azrlamakla kalmadm, te#kilUtn yalnz kymetli kimseleri
i(ine almas i(in de sk bir #ekilde (al#tm. 5 kadar #iddetli ve sert (al#tm ki
$r$agandamz krku ve de'#et sa(t. B!yle%e zay), krkak ve tereddt i(inde lan kimseler
sade%e tara)tar larak kaldlar. Bunlarn te#kilUtmzn ilk (ekirde&ine girmelerine engel
ldum. 4nunda seslerini ykseltmek )rsatn bulamadlar. Belki tara)tar larak kaldlar, ama
endi#e ve sessizlik i(inde ya#adlar. Bu kimselerin (&u bana geli$, 'areketimizle tam bir
mutabakat i(inde lduklarna dair yeminler etmi#lerdir. 1akat 'i(bir zaman $artiye ye
lamyrlard. Kendi kanaatlerine g!re 'areket $ek #iddetli idi ve bundan dlay birtakm
te'likeler seziliyrdu. Bu arada namuslu ve sakin lan burRuvalara s!z s!ylemek yersiz lur.
Hnk bunlar kalben bizimle beraberdir ve bir kenarda turmaktadrlar.
:vet, i#te durum b!yle idi.
A#r devrim%i vastalara tara)tar lmayan bu kimseler zaman ye s)at ile $artimize gelmi#
lsalard, yine kendimizi bir dinsel kurulu# gibi sayabilirdik. 1akat 'i(bir zaman gen( ve
kavgadan zevk alan bir 'areketin mensu$lar lamazdk.
5 gnlerde $r$agandamza verdi&im %anl ve m%adele%i #ekil 'areketimizin ne)ret
uyandran e&ilimini arttrd ve bunu teminat altna ald. Keza bir iki ki#i 'ari(, sade%e
'akikaten ne)ret uyandran kimseler ye s)at ile benimle birlikte (al#maya 'azrdlar.
Bu #ekil yrtt&m $r$aganda !yle bir tesir meydana getirdi ki, ksa bir zaman i(inde yz
binler%e adam bize i(lerinden 'ak veriyrlard. Belki, dUvamz u&runda )edakUrlk
g!stermiyr ve m%adelemize katlmyrlard ama za)eri kazanmamz da arzuluyrlard.
68A6 senesi rtalarna kadar, sade%e tara)tar t$lamaya in'isar eden (al#malarmzn 'arekete
de )aydas dkunuyrdu, i#te 68A6 ylnn yaz aylar snunda meydana gelen baz 'Udiseler
bize te#kilUt $r$agandann sabrl ba#arsna uydurmann yerinde la%a&n g!sterdi. Bu
gnlerde 'ayal i(inde yzen bir rk( gru$, $artinin idaresini ele ge(irmeye te#ebbs etti.
1akat bu entrika (abuk ykld. -eti%ede genel bir t$lantda yelerin byk bir ksm
'areketin idaresini t$yekTn bana verdi.
Bu arada yeni bir nizamname de kabul edildi. Bu nizamnameye g!re 'areketin birin%i lideri
tam bir yetkiye sa'i$ luyrdu. Meni nizamname idare 'eyetinin karar verme yetkisini
kaldryr, buna kar#lk yeni bir i# taksimat sistemi rtaya kyuyrdu.
B!yle%e 68A6 senesinin A&usts aynn ilk gnlerinden itibaren 'areketin i( te#kilUt i(in
(al#tm ve bu srada asil ru'lu ve se(kin bir grubun yardmndan isti)ade ettim.
Ee#kilUt bakmndan $r$agandann neti%elerine bir kymet vermek ve bu kymetlerden
isti)ade edebilmek i(in de bugne kadar lan al#kanlklarn 'e$sini atmak gerekliydi. Bu
itiyatlar atldktan snra 'i(bir $arti tara)ndan kabul edilmemi# birtakm ilkeler kydum.
6868 ve 68A9 senelerinde bizim gen( 'areketimizin ba#nda mev%ut yenin genel me%lislerine
se(ilmi# idare 'eyetleri vard. "eyet bir ba#kan, bir ba#kan vekili, iki delege ile birin%i ve
ikin%i sekreterlerden te#ekkl ediyrdu. Ayr%a 'er te#ekkle yeler, $r$aganda #e)i ve da'a
bir(k kimse katlyrdu.
Bu 'eyet $ek gln( g!rlyrdu. Hnk bizim 'areketimizin byk bir #iddetle aley'inde
bulundu&u sistemi %anlandryrdu. 3artinin bu #ekil 'eyetlerle idare edilmesi bugnk vilUyet
ve devlet idarelerini 'atrlatyrdu. Bugn 'e$imiz bu sistem altnda byk a%lar (ekiyrduk.
"areketin, kabiliyetsiz temsil%ileri tara)ndan ebediyen bzulmas ve bir gn asil ve mu'terem
g!revini ya$maktan U%iz bir duruma d#mesi istenmiyrsa bir de&i#iklik ya$mak mutlaka
gerekli idi.
Bir $rtkle ba&l lan ve kararlarn (&unluk ile alan 'eyet, bu durumu ile k(k bir
$arlamentyu andryrdu. Bu durumda #a'si de&er ve srumluluk yktu. Bizim byk
devletin temsili me%lislerinde 'km sren ayn manaszlk bu 'eyetimizde de vard.
Bizim 'eyetimize sekreterler, kasa 'esabm tutmak i(in mu'asi$ler, te#kilUt mensu$larn
yeti#tirmek i(in yeler, $r$aganda i(in bir sr 'eri)ler ve da'a neler neler i(in birtakm
kimseler tayin ediliyrdu, i#te bu kimseler bir araya gelerek 'i(bir mevzuda ayn ka)aya sa'i$
lmamalarna ra&men, bir karar (&unlukla almaktadrlar. rne&in $r$aganda i#lerini
ger(ekle#tirme ama% ile 'eyete alnan bir kimse mali mevzulara burnunu skmakta ve bu
'ususta y kullanmaktadr. ,i&er tara)tan bir mu'asebe%i te#kilUta dair bir i# i(in y
vermektedir.
:&er, sekreterler, delegeler ve di&erleri $r$aganda knusunda y kullana%aklarsa, 'eyete
neden bir veya birka( $r$aganda% tayin edilirJ
i#te ben bu sa(mal&a byun e&emezdim. Bir mddet snra, 'eyetin t$lantlarna
katlmamaya ba#ladm. Malnz $r$agandaya devam ediyrdum. Bu da bana kU)i geliyrdu.
Kasgele bir kabiliyetsiz 'eri)in bana vergi lan bir sa'aya burnunu skmasn daima !nl+
yrdum. Bu arada ben de di&erlerinin i#lerine kar#myrdum.
3artinin nizamnamesinde ya$lan tadilUt ve b!yle%e yeni nizamnamenin kabul edilmesi
snunda ba#kanl&a getirilmem ile kurdu&um trite ve bu triteye dayanan 'ukuk, btn bu
sa(malklar rtadan kaldrd. "eyetin karartan yerine, benim srumlulu&um ilkesi itti)akla
kabul lundu.
Birin%i ba#kan 'areketin tamamen sevk ve idare edilmesi 'ususlarndan srumludur. Birin%i
ba#kan kendi idaresi altnda bulunan 'eyetin btn kuvvetlerini, ya$la%ak 'er trl i# i(in
lzumlu lan (al#ma arkada#larm kendi se(er. Bu se(ilmeye lUyk lan kimseler, itiraz kabul
etmez bir #ekilde srumlu lduklar vazi)elerden mesuldrler. Bunlarn 'e$si, birin%i ba#kana
ba&ldrlar.
Mutlak bir srumluluk zrunlulu&u 'areketimize, 'attU $artinin sevk ve idaresi meselesine
yava# yava# bir a(klk kazandrd. Bu $rensibin k(k yerlerde kabul edilmesi biraz uzun
srd. Krku ile dlu kal$ler ve yeteneksiz lanlar b!yle bir #eyi 'i(bir zaman arzulamazlar.
Bu gibi kimselerin nazarnda bir te#ebbsn tek bir srumlusu lmas '# bir #ey de&ildir. "er
!nemli karar i(in bir 'eyetin (&unlu&u bu gibi 'eri)leri srumluluktan kurtarr. B!yle%e ken+
dilerini da'a 'r ve da'a ra'at 'issederler.
i#te b!yle bir al#kanl&a kar# vaziyet almak gere&im duydum. Mesuliyet krkusuna byun
e&meye%ek bir 1'rer lUzmd. 3arlUment budaklklar ile m%adele etmek isteyen bir
'areket kendi bnyesinde $arlamenter bir sistemi andran idare tarzm de&i#tirmelidir. An%ak
b!yle bir temel zerinde ya$lan m%adele za)ere ula#r.
Bugn Almanya'y idare eden me%lisin durumunu g!r$ de bu neti%eyi (karmayan ka)alar
sade%e a%nr.
H&unlu&un 'Ukimiyeti zamannda, 1'rer'in te)ekkr ve srumlulu&u ilkesine sk bir
#ekilde istinat ettirilen bir 'areket, bugne kadar Almanya'y s!mren mev%ut vaziyeti kati bir
#ekilde yere sere%ek ve b!yle%e 1'rer idaresi muva))ak la%aktr.
Bu )ikir, 'areketin i(inde yeni bir te#kilUt meydana getirilmesini gerektirdi. "areketin mantk
ve akla dayanan geli#mesi, iktisadi )aaliyetlerle, genel ve siyasi sevk ve idareyi de
birbirlerinden a(k bir #ekilde ayrma meselesini rtaya kydu.
4rumluluk d#n%esi, ilke itibariyle $artinin genel )aaliyetine de da'il ldu. B!yle%e iktisadi
meseleler 'er trl siyasi n)uz ve tesirlerden kurtarlyrdu. Bunun neti%esi $artinin
'areketlerini da'a tesirli bir 'ale getirdi.
Ben $artiye girdi&im zaman $artide tam alt ki#i vard. Bu srada $artinin sabit bir idare
merkezi lmad& gibi, ne bir memuru, ne bir nizamnamesi vard. "attU $artinin m'r ve
matbu kU&tlar da'i yktu.
Alt ki#ilik 'eyetin merkezi "erren ;asse'de bir lkanta idi. ,a'a snra merkez Am
;asteig'de bir ka'veye ta#nd. Bunun b!yle devam etmesi imkUnszd. Mni''te bir(k tel
ve lkantay dla#tm. Eal Iaddesi'nde 4terne%ker Bira'anesi'nde st kemerli bir k(k
saln vard. Bu saln bir vakitler Bavyera'da im$aratrluk m#avirlerine mey'ane 'izmeti
g!rm#t. 4aln karanlk ve kasvetli i+di. i#te bundan dlay eski i#ine ne kadar uygun
d#yrsa, bugn yeni i#ine kadar ters geliyrdu. Eek $en%eresi dar bir ska&a a(ld& i(in,
yazn en uzun ve en aydnlk gnlerinde da'i saln l#tu. 1akat buras bizim ilk merkezimiz
ldu. Kiras >9 mark ge(medi&i i(in bize (k uygun geliyrdu. ,uvarlarnda m#avirler
zamanndan kalma ta'ta ra)larn kaldrlmasn bile isteyemezdik. Bu yeni merkez bir brdan
ziyade bir mezara benziyrdu. 1akat ba&msz ve sabit bir merkezimiz lmas byk bir
geli#me idi.
Bir mddet snra elektrik ve tele)n aldk. ,a'a snra !dn( bulunan bir masa ile birka(
sandalye salnu ssledi. Bundan snra bir dla$ bulduk. 5tel sa'ibine ait lan iki b)ede de
br#r ve ilUnlarmz mu'a)aza ediyrduk.
5 zamanlar, 'a)tada bir t$lanyrduk. Bu #ekilde devam etmeye imkUn yktu. %reti $arti
tara)ndan !denen bir memura gereksinim vard. 1akat %ret !demek zaman $ek zrdu.
3artinin yesi azd. Bunlardan t$lanan $ek az bir $ara ile bir memur tutmak byk 'ner
isteyen bir i#ti. Hk uzun sren aramalardan snra $artiye bir sekreter bulduk. Bu ilk sekreter
askerdi ve benim eski arkada#md. Ad 4%'ssler idi. n%e 'er gn saat 67+A9 aras yeni
merkezimize geldi. ,a'a snra saat 6@'den itibaren gelmeye ba#lad. Bir sre snra !&leden
snralar vazi)esine devam etti. -i'ayet btn vaktini bize verdi. 4aba'tan ge( saatlere kadar
yeni merkezimizde (al#yrdu. 4%'ssler mert ve namuslu ldu&u kadar gayretli ve
(al#kand. "i(bir vazi)eden ka(nmyrdu. ;en( 'arekete sadkane bir #ekilde ba&lanm#t.
4%'ssler kendi mal lan Adler yaz makinesini de beraberinde getiriyrdu. -asynal
4syalist "areketin 'izmetinde kullanlan ilk makine 4%'ssler'in daktilsu ldu. ,a'a snra
aidatlardan artrlan $ara ile bu daktilyu 4%'ssler'den satn aldk.
yelerin #a'si 'viyet ve dsyalarn (alnmaktan mu'a)aza etmek i(in kasaya i'tiya%mz
vard.
Aradan bir bu(uk sene ge(ti. Artk kanuni merkezimiz bile k(k geliyrdu. Bundan dlay
Imelius %addesinde yeni bir binaya ta#ndk. Bu yeni bina da tel idi. 1akat burada (
damz ve bir de gi#esi lan salnumuz vard. Bu bizim i(in vakitler lkst. Burada 68A<
senesinin Kasm ayna kadar kaldk.
BLM A?
68A9 senesinin sn gnlerine d&ru =!lkis%'er Beba%'ter satn alnd. Irk( ama(larn
savunu%usu lan gazete der'al -asynal 4syalist "areketin yayn rgan 'aline getirildi, ilk
!n%eleri 'a)tada iki gn yaynlanyrdu. 68A< senesinden itibaren 'er gn (kmaya ba#lad.
-i'ayet ayn senenin snunda byk by larak yaynland.
;azete%ilik sa'asnda tamamen a%emi idim. 5 gnlerde (raklk ya$tm ve bu i# i(in trl
)edakUrl&a katlandm.
5rtada bir ger(ek vard ve bu insan (k d#ndryrdu.
Byk Ma'udi basnnn kar#snda bir tek rk( gazete bulunu yrdu. Ma$t&m ta'kikat
snunda, bunun sebebini rk( te#ebbsler i(in $ek az ti%ari ldu&unu g!rdm.
;azeteler 'issiyat ile idare ediliyrdu. Bu ise tamamen yan l# bir #eydi. Milletine )aydal
'izmetler i)a etmeden sade%e 'issiyatla 'areket eden bir kimse, Udi 'isleri ile t$luluklarn
dzenini bzuyrdu.
;azetemiz, isminin i)ade etti&i gibi da'a ziyade rk( mes seselere 'as lan kusur ve zaa)lar
ile rk(larn yayn rgan idi i(eri&i (k zay)t. ;azete%iler, rk( gazetelerin sade%e rk(lar
dan yardm g!re%e&ine inanyrdu. "albuki di&er gazeteler i rekabete giri#erek kendimize
bir yl a(malydk, i#in ti%ari ak saklklarn vatansever kimselerin yardmlar ile !rtmeye (al#
mak (k 'atal idi. Bu )e%i durumu tes$it eder etmez, mda'ale de bulundum. Ayn zamanda
#ans bana elini uzatt. "areketimize sade%e gazetenin ti%ari #e)i larak de&il ayn zamanda
$artinin de ti%ari #e)i s)at ile 'izmet ede%ek lan adam tes$it ettim. 4ene 686?t. 3artinin
bugnk ti%ari #e)i yani Ma_ Amann, sava#ta benim amirim idi. ,!rt sene sren sava#
byun%a mesai arkada#larmn e'liyet, kabiliyet ve (al#kanlklarn, titiz ve temiz vi%danlarn
yakndan tetkik etmi#tim.
68A6 senesinin snba'arna d&ru, 'areket bir bu'ran ge(irdi. 3artide (al#an memurlardan bir
ksm beni memnun etmiyrdu, i#te tam bu srada eski askerlik arkada#ma kavu#tum. Eesad)
Ma_ Amann' yanma getirdi. 5na 'areketimizin ti%ari #e)i lmasn tekli) ettim. 5 vakitler
gele%e&i $arlak lan bir mevkide bulunan Ma_ Amann uzun bir tereddt ge(irdikten snra
tekli)imi kabul etti. An%ak tekli)imi #!yle kabul ettirmi#timO BBtn kurullara kar# #e) ve
mn'asran tek bir ba#kana kar# srumlu.B Kltrl lan bu #a's $artiyi nizama sktu. Ma_
A+mann'n rtaya kydu&u yeniliklere $artinin di&er #ubelerinde ula#lamad.
Mksek bir de&erin, kin ve intikam uyandrmasna 'ayatta sk sk rastlanr. Bu i#lerimizde de
b!yle bir #eyi beklemek ve snu%una katlanmak gerekiyrdu.
68AA ylndan itibaren, 'areketin ti%ari te#ekkl ve asl te#kilUt i(in kati ve sert mzakereler
ya$ld. "arekete da'il lan btn yeler 'akknda dsyalar mev%uttu. Artk 'areketimize
mali kaynaklar da temin edilmi#ti. ;nlk masra)lar, gnlk gelirlerle kar#lana%akt.
5la&anst gelirler, la&anst masra)lara ta'sis edile%ekti. Btn zrluklara ra&men 'areket
'emen 'emen br( ya$mad denebilir. "attU $arasn dzenli bir bi(imde (&altt. zel bir
i#te ldu&u gibi (al#lyrdu. Hal#trlan memurlar, mesaileri ile sivrile%eklerdi. Bunlar,
tara)tarlk unvanndan isti)ade etmeye%eklerdi. "er -asynal 4syalistin #a'si #!'reti, !n%e
g!sterdi&i (al#kanl& ve kendisine verilen vazi)eyi ya$mak 'ususundaki kabiliyetiyle
k!kle#e%ekti. =erilen vazi)eyi i)a etmeyen kimse 'aksz bir #!'rete sa'i$ lamaya%akt.
3artimizin yeni ti%ari #e)i, $artinin i#lerinin tara)tar ve yeler i(in bir ge(im kayna&
lmad&n a(k(a i)ade etti. Bugn, bizim idari sistemimizdeki $artilere !zg a'lUkszlklarla
m%adele eden gen( 'areketimiz, kendi bnyesinde 'er'angi bir rezalet ve a'lUkszl&a
msaade edemezdi. ;azetenin idaresinde, Bavyera "alk 3artisi'ne mensu$ lan baz
memurlar vard ve mesaileri srasnda istisnai bir meziyet ve yetenek g!steriyrlard. Biz,
'erkesin ger(ek mesaisini gayet samimi ve d&ru larak kabul ettik. Bu #ekil davran#mz
memurlarn kal$lerini )et'etmemize sebe$ ldu. i#te kal$leri )et'edilen bu kimseler, da'a
snra en iyi -asynal 4syalist ldular. Bunlar ayn zamanda yeni 'areketin (al#malarna da
bizzat i#tirak ettiler.
Bu arada $artinin bir yesi, ayni kabiliyete sa'i$, )akat $artiye mensu$ lmayan bir kimseye
$ek tabii larak ter%i' ediliyrdu. 1akat 'i(bir kimse $artili ldu&u i(in 'er'angi bir i#e
alnmyrdu.
Meni ti%ari #e)in getirdi&i bu yenilik biraz diren( g!rd ise de, ba#arya ula#t ve da'a snra bu
ba#ar 'areketimize lumlu etkiler ya$t.
i#te bu sayede uzun en)lUsyn devresinde gazeteler yaynlarm tatil ederlerken, 'areketin ti%ari
y!netimi ayakta kald ve btn g!revlerini yerine getirdi&i gibi, =!lkis%'er Beba%'ter 'zla
geli#ti. Mayn rganmz, o gnlerde byk gazeteler arasnda yer alyrdu.
68A6 senesi benim i(in !nemli bir sene ldu. Hnk bu sralarda, lider s)at ile ayrntya ait
ele#tirilere ve $artinin )aaliyetlerinden dlay 'er'angi bir kimsenin mda'alesine meydan
vermedim, i#te bu (k m'imdi. Keza iktidarda bulunmayanlar geveze lurlar ve devaml bir
#ekilde mda'alelere kalkarak 'er i#i anlamak ve !&renmek isterler. Bu #ekil davranmakla
arkalarnda byk bir karga#alk brakrlar, i#te b!yle bir rtamda i# ya$abilmek i(in ger(ek+
ten yetenekli ka)alara sa'i$ labilmek mmkn de&ildir.
Bu gibi kimselerin (&u (ekili$ gitti. Bir ksm da gayet mtevaz bir #ekilde uzakla#t. Bir
nevi ele#tiri 'astal&na tutulmu# lan kimseler vardr. Bunlarn maksatlar bir 'eyet te#kil
etmektir. Bu 'eyet kntrl maksad ile yetkisiz ldu&u bir(k i#e burnunu skar. B!yle
'areket etmek -asynal 4syalist(i bir i# lmaz. Ben bu gibi kimselerin mda'alelerine kar#,
$artinin intizaml ve mesul rganlarn krudum. Bir i#e yaramayan ve 'er'angi bir i#i
be%eremeyen bu 'eyetleri zararsz 'ale getirmek i(in, bunlara bir i# bulmak yetiyrdu, i#te bu
sayede, bizim 'eyetimizin nasl grlt (karmadan sessiz%e da&ld&n ve ani larak tekrar
bulunmas ve t$lanmas imkUnsz 'ale geldi&ini g!rmek $ek glne%ek bir lay ldu. Bu
lay bana, bizim 'eyetimize benzeyen di&er bir kurulu#u, Kei%'stag' 'atrlatt. :&er
Kei%'stag'dakere de nutuk imalinde buluna%aklar yerde, ellerine bir i# tutu#turulsayd, bu
bl keseden at$ tutan kimseler, ki#isel srumluluklarnn gerektirdi&i i#leri g!re%ekleri i(in,
grlt (karmadan (abu%ak rtadan kaybla%aklard.
Ben #una inandm ki, namuslu bir idare%i bulun%aya kadar aramaktan bklmamaldr. Bu
namuslu idare%ilere 'areket ve )aaliyetlerinde tam bir 'rriyet ve serbesti, maiyetleri zerinde
de kaytsz #artsz bir trite vermelidir. Bu kimseler yalnz stlerine kar# mesul lmaldrlar.
Eam bir e'liyet ve liyakate sa'i$ lmayan bir kimse, astna kar# trite sa&layamaz.
iki sene i(inde beri za)ere ula#tm. 1ikirlerim kabul edildi. Hal#malarmn kesin ba#arsn 8
Kasm 68A< gn g!zlerimle g!rdm. ,!rt sene !n%e $artiye girdi&im vakit $artinin bir
m'r da'i yktu.
8 Kasm 68A< gn $arti )es'edili$, mallarna el knun%a btn e#ya ve gazetenin de&erinin
yz yetmi# altn mark ge(ti&i g!rld.
BLM A>
"areketin byk bir 'zla bymesi, bizi 68AA yl i(inde, bugn bile kesinlikle 'alledilmemi#
bir dUva 'akknda bir karar almaya zrlad. "areketin, t$luluklarn kalbini ve )ikrini
kazanabilmesi i(in (abuk ve klaylkla tatbik edile%ek usulleri tetkik ettik. Ma$t&mz bu
te#ebbslerde, i#(inin sade%e mesleki ve eknmik alandaki mtte)iklerinin, bizden da'a
ba#ka d#nen (e#itli siyasal )ikirlere sa'i$ kimselerden ibaret bulunmasyla tamamen bizim
adammz lamaya%aklar ylundaki itirazlarla devaml bir #ekilde kar#la#yrduk. Bu itiraz
lduk(a %iddi idi. Bir sanat sa'ibi lan i#(inin, bir sendikann yesi lmadan ya#amas
imkUnszd. Bu kadr i(inde +nun an%ak sanat kymeti krunuyr, esna)l& da an%ak sendika
yluyla bir nevi devam garantisi elde edebiliyrdu, i#(ilerin (&unlu&u k$erati) aley'inde
%retler i(in direnmi#ler ve i#(iye ksmi bir gelir temin eden %ret tari)esiyle susturulmu#lard.
C$'esiz ki bu direnmeler, btn i#(iler i(in )ayda temin etti. zellikle, namuslu bir adamn,
m%adele 'ari%inde kalm# lmasna kar#lk sendikalarn #iddetli m%adeleleri neti%esinde
elde edilmi# %reti %ebine att& vakit, vi%dannda bir endi#e d&uyrdu. -rmal burRuva
i#leriyle bu mesele $ek zr 'alllunabilirdi. Bu i#ler, meselenin gerek a'lUki ve gerekse maddi
sa)'asna katiyen n)uz edemezdi. BurRuva kendi iktisadi )aydalarn !n $lUna ald& i(in, i#(i
kuvvetlerinin tamamnn bir te#kilUta sa'i$ lmasna kar#yd. 4r) bu sebe$lerden dlay,
burRuvalardan (&u 'r bir )ikir ve kanaate eri#ebilmekte zrluk (ekiyrdu. Bu dUvada 'i( ilgi
ve )aydalar lmayan, a&a(lar g!rmediklerini ileri srerek rman g!rmemek iste&ine
yenilmeye%ek lan (n% #a'slara ba#vurmak zrunluydu. 5nlar, iyi niyetleri sayesinde,
bizim bugnk ve gele%ekteki 'ayatmza ba&l bir dUvay klaylkla idrak edebile%eklerdir.
4endikalarn gayesi, lzumu ve !z etra)nda, kitabmn ilk b!lmnde a(klamalar
ya$m#tm.
,evlet, gerek kruma tedbirleri ara%l&yla /ki genellikle snu(suz kalr0 ve gerek yeni bir
t$lu e&itim ile, i#(inin i#verene kar# durumunda bir de&i#iklik meydana getirmedik(e, i#(i
i(in iktisadi t$lulu&un yesi lmas dlaysyla, e#it 'akkm ileri sr$ (karlarn
savunmaktan ba#ka ya$a%a& bir 'usus kalmaya%aktr. Bu birlik ru'uyla tamamen muva))ak
lunur ve vatanda#larn, m#terek 'ayatlarm te'likeye kyabile%ek bir(k ssyal 'akszlklar
tamir edilir. Kald ki, ben btn beyanatlarmda da'a da ileri gidiyrdum. Mani t$lum
vazi)eleri duygusuna zerre kadar malik lmayan, 'attU sade%e bir insaniyet 'issi bile
beslemeyen $atrnlara esir insanlar bulunduk(a, i#(inin bu 'akknn tabii telUkki edilmesini
krumak i+%a$ etti&inde, dayan#mann kr$arati) temel zerinde i#(ilerin bir gru$mam #eklini
almas gereke%e&i snu%una varyrdum.
68AA senesinde genel d#n%emde 'i(bir nkta de&i#mi# lmuyrdu. 1akat aydnlk ve a(k
bir ilke 'UlU bulunmam#t. Malnz kazanlm# bilgiden dlay bir memnuniyet g!stermek
yara#mazd. 5nlardan uygulama alannda da snu(lar (karmak gerekirdi.
A#a&daki davalara a(klk kazandrmak $ek lzumluyduO
60 4endikalar gerekli midirJ
A0 -azi $artisi kendisinin k$erati) ldu&unu mu ilUn etmeli, yksa yelerim 'er'angi bir
sendika kadrsuna kan#trmamal mdrJ
<0 4ade%e -azi bir sendikann vas)lar neler lmaldrJ B!yle bir sendika ldu&u takdirde
maksad ve i#i neler la%aktrJ
?0 Bu 'usus uygulama alanna nasl kna%aktrJ
Birin%i sruya gere&i kadar %eva$ vermi# ldu&umu zannederim. ,urumun bugnk
g!rn#ne baklrsa, )ikrim%e, sendikalardan vazge(ilemez. Eam tersine nlar milletin
eknmik 'ayatnn en lzumlu kurulu#lar arasnda bulunmaktadrlar. nemleri yalnz
t$lumsal ma'iyette de&il, milli ma'iyettedir.
Kald ki, 'alk ktlelerinin 'ayati i'tiya(larnn kar#land&n g!ren ve bununla beraber
sa&lam ve drst bir sendika te#kilUt sayesinde bir (e#it terbiye ve disi$lin alan bir millet, bu
sebe$ten dlay 'ayat kavgasnda genel bir kar# kyma kuvvetinin, )evkalUde bir #ekilde
artt&n da g!rr.
4endikalar +'er #eyden !n%e+ ti%aret dalarnn, istikbaldeki eknmik $arlamentlarn k!#e
ta# s)atlar ile gereklidirler.
B!yle%e ikin%i srunun (!zm de ayn bi(imde klayla#r. :&er m'im lan k$erati) ise,
-azili&in bu knuda yalnz kuramsal de&il tatbiki bir #ekilde de bir yer almas lzumludur.
1akat, nasl lmaldrJ i#te bu srunun %evab lduk(a zrdur.
-azi 'areketi #u )ikre inanmaldr. "areketin gayesi rk( -azi devletini kurmaktan ibarettir.
B!yle bir devletin gele%ekteki btn kurulu#larnn aksiynu bizzat k!kten Bgeli#meB bulmay
i%a$ ettirir. :vvel%e yeti#mi# birtakm Byedek insanB 'azinesine sa'i$ lmak lzumu vardr.
"i(ten veya sade%e kamu kuvvetinden 'areketle, birdenbire muayyen bir te#kilUt meydana
getirile%e&ine inanmak byk bir 'ata lur. Mekanik bir surette meydana getirilmesi $ek
(abuk kabil lan ve d# g!rn#ten (k da'a !nemli bulunan ru', #ekle daima %anllk
vermelidir. E$lumsal bir vaziyete bir 1'rer ilkeleri, zrla em$ze edilebilir. An%ak bu
ilkelerin, ger(ekten diri lmalar ve en k(k ayrntya varn%aya kadar a&r a&r meydana
gelmeleriyle kabildir. Bunlar yllar byun%a se(ilmi# ve 'ayatn a% ger(eklerinden kuvvet ve
metanet kazanm# ve bu #ekilde 1'rer'in d#n%elerim )iile (karmaya kabiliyetli 'ale gelmi#
bir insan malzemesi zerine kurulmaldr.
,emek ki bir g( kesesinden yeni bir devletin anayasas i(in $ek ani larak taslaklar
(karlabile%e&ine ve bu taslaklarn yukardan gelme emredi%i bir sesle kabul ettirilebile%e&ine
i'timal verilmemelidir. Bunu te%rbe etmek mmkndr. Malnz snu(, mu'akkak ki srekli
lmaya%aktr. Hnk (&u zaman bu, !l d&mu# bir (%uktan )arksz la%aktr, i#te bu 'usus
Alman milletine, Ze+imar anayasas ile beraber, sn elli yl i(inde ya#anan laylar ile 'i(bir
ili#i&i bulunmayan yeni bir bayrak arma&an etmek giri#imini 'azrlamaktadr.
i#te bunun i(in -azi devleti bu yldaki te%rbelerden saknmaldr. ,evlet (ktan beri mev%ut
lan i( te#kilUt ile geli#ebilir. Bu te#kilUtn !z itibariyle, snunda %anl bir -asynal
4syalist devlet yaratabilmek i(in -asynal 4syalizmin %anl ru'unda 'ayat bulmu# lmas
gerekir. Mukarda !nemine de&indi&im gibi, yavru vere%ek '%releri (e#itli meslek
temsillerinin y!netim dalarna ve da'a d&ru bir deyimle 'er #eyden !n%e kr$rasyna
dayanmaldrlar. :&er bu snraki mesleki temsil ve merkezi eknmik $arlamentnun bize bir
-azi messesesi tara)ndan sunulmas gerekirse, bu !nemli '%relerin bir -azi duygusall&n
ve d#n%esini ta#malar da gerekir. Bir 'areketin kuru%ular devletin i(ine alnmaldr. Ama
devlet, birden ve snraki bir tlsm etkisi ile kendini ka$sayan te#kilUtlar, e&er bu te#kilUtlarn
'ayattan yksun birer eser durumunda kalmalarn istemiyrsa, 'i(ten yaratamaz.
i#te bu g!r#le -azi 'areketi kendisine ait kr$rati)in gereklili&ini kabul etmelidir. Cu
d#n%e de bunu emretmektedirO ;erek i#verenlere, gerek i#(ilere bir 'alk t$lulu&unun rtak
kadrsu i(inde kar#lkl bir (al#ma birli&i y!nnde verile%ek ger(ek bir -azi e&itimi,
kuramsal !&retilerin, te#viklerin ve devletlerin snu%u lamaz. 5 'er gnk 'ayatn
kavgasndan d&ar. "areket, !zel ve byk eknmik t$luluklar ru'a g!re ve nunla
birlikte e&itmeli ve birbirlerine yakla#trmaldr, i#te b!ylesine ileri bir (al#ma rtaya
knulamazsa gele%e&in ve ger(ek bir 'alk t$lulu&unun yeniden %anlanmas, yalnz%a bir d#
larak kalr. Malnz 'areketin m%adelelerinin 'ede)i lan byk lk, gele%ekte yeni durumu
sr) %e$'eden ibaret kalmayarak sa&lam 'kmler zerine dayandrm# bi(imde g!stere%ek
lan genel y!ntemi yava# yava# lu#tura%aktr. Bunun i(in 'areket, kr$arati) d#n%eye
yalnz b!yle bir niteli&e sa'i$ larak, kendini sunmakla kalmamaldr. "areket ayr%a
eylemsel g!rnmleri i(in, -azi devleti d#n%esi ile yelerden ve tara)tarlardan lu#an
k(k bir t$lulukla, gerekli e&itimi de vermelidir.
Cimdi (n% sruya %eva$ vermek gerekiyr.
-azi kr$rasyna bir sn) kavgas rgan de&ildir, bir mesleki temsil rgandr. -azi devleti
'i(bir Bsn) tanmaz ve kabul etmez. 1akat, yalnz siyasal bakmdan tamamen e#it 'ukuk ile
ve ayn genel g!revlerle burRuvalar tanr. BurRuvalarla beraber devletin Bres+srtissant'lar
bulunur ki, bunlar, siyasi bakmdan 'i(bir 'ukuka kesinlikle sa'i$ de&illerdir.
-azi manasyla kr$rasynun vazi)esi, baz adamlan gru$manlar sayesinde kendilerini a&r
a&r sn) 'aline getirmelerini ve snra t$lumun i(inde benzer surette te#ekkl ettirilmi# di&er
kurulu#larla (at#maya giri#melerini sa&lamak de&ildir. :sasen, bizim bu vazi)eyi
kr$rasyna vermememiz i%a$ eder. An%ak kr$rasyn Marks( (at#mann ve
m%adelenin yun%a& ldu&u zaman kendisine b!yle bir srumluluk verilir.
;er(ekten kr$rasyn Bsn) m%adelesiB ile ayn mUnaya gelmez. 5nu kendi sn)
m%adelesi i(in bir vasta ya$an Marksizm'dir. "r ve ba&msz lan milli devletlerin iktisadi
temellerini )el%e u&ratmak milli sanayi ve ti%aretlerini yk etmek i(in ve 'r milletleri, bu
sayede devletlerin stnde ve dnya (a$nda lan Ma'udi maliyesinin emrine ba&l bir esaret
altna almak i(in enternasynal Ma'udi Uleminin kulland& silU' Marksistler yaratm#tr.
-azi kr$rasynunun, bu sebe$ten dlay milli iktisadi 'ayata i#tirak eden belirti gru$larn
te#kilUtl larak t$lanmalar sayesinde milli eknminin gvenini arttrmas, milli 'alk
bnyesi zerinde 'er trl ta'ri$kUr engelleri savarak, kuvvetini (&altmas gereklidir. Ama(
birtakm engellerin devlete zarar vermelerine ve eknmi i(in bir )elUket te#kil etmelerine
)rsat brakmamaktr.
;rev meselesine gelin%e, bu -azi kr$rasynu i(in, milli retimin bir ta'ribi ve sekteye
u&ratlmas vastas de&ildir. Antissyal ya$s dlaysyla 'alk t$luluklarnn eknmik
ilerlemelerini !nleyen btn engellere kar# m%adele sayesinde milli retimi (&altmak ve
devam ettirmek vastasdr. Hnk 'er )erdin )aaliyet meydan iktisadi tatbikatta ald& i(timai
ve 'ukuki vaziyet ile daima irtibatldr. Bu tatbikat kar#snda taki$ etti&i yl bu vaziyetin
tetkikinden anla#lr.
-azi i#(isi milli iktisadi re)a'n* kendi maddi saadetinin teminat mUnasna geldi&ini
anlamaldr.
=e yine -azi $atrn #unu bilmelidir ki, i#(ilerinin saadeti ve tatmin lmas kendi iktisadi
re)a' ve saadetinin meydana gelmesinin ve geli#mesinin ba#ta gelen ilk byk #artdr.
-azi i#(iler ve i#verenler 'alk t$luluklarnn delegeleridir. :ylem ve davran#larnda nlara
byk !l(de verilen ki#isel !zgrlk, nlarn uygulama yeteneklerinin geli#mesine sebe$
lur. :n ustasn, en yeteneklisini ve en (al#kann da'a da ilerletmek i(in gereken d&al
ayklamaya engel lunmamaldr.
Bu sebe$ten dlay, -azi kr$rasynu i(in grev, an%ak rk( -azi devleti mev%ut
bulunmad& bir srada isti)ade edilmesine me%buriyet lan bir vastadr. "akikatte rk( -azi
devlet, $atrnlardan ve $rletaryadan te#ekkl etmi# daima t$luluklara zarar vermek
neti%esini g!steren krkulu ve #$'eli kavgas yerine, 'erkese 'ak ve 'ukuka 'rmeti telkin
etmek vazi)esini zerine alm#tr. Ei%aret dalarna d#en vazi)e milli iktisadi )aaliyeti devam
ettirmek ve bunun nksan ve kusurlarn rtadan kaldrmaktr. Bugn milynlar%a insan
(at#maya zrlayan 'atta sava#a srkleyen #eye artk sanayi dalarnda ve iktisadi
$arlamentda (!zm (aresi bulunmaldr, i#verenler ve i#(iler %ret m%adelesi i(inde
birbirleriyle artk u&ra#mamaldrlar. Gira 'er iki t$luluk da davalarn t$lulu&un ve devletin
iyili&i u&runda m#terek larak 'alletmelidirler. ,evlet d#n%esi 'er #eyin stnde alev ve
kvl%m sa(an 'ar)lerle ykselmeli ve $arlamaldr. Em 'er #eyde ldu&u gibi, bunda da en
ba#ta $artiden !n%e vatan geldi&i ilkesi egemen lmaldr.
-azi kr$rasynunun g!revi, a#a&daki ama% ger(ekle#tirebile%ek bi(imde e&itim
vermekten ibarettirO
Milletimizin ve devletimizin gvenli&inin sreklili&i 'ususunda 'er #ey rtak larak
(al#maldr. Bu da 'er ki#inin d&u#tan sa'i$ lu$, t$lum tara)ndan geli#tirilen yetenek ve
kuvvetine ba&l larak rtaya (ka%aktr.
B!yle kr$rasynlar nasl ger(ekle#tirebile%e&imiz #eklindeki d!rdn% sruya %eva$
vermek, eskiden sn dere%e g( g!rnyrdu.
Meni bir arsa zerinde temel atmak klaydr. ,a'a !n%e temel atlm# bir arsada temel
ya$mak ise g(tr, i#inde uzmanla#m# bir ma&azann bulunmad& bir yerde yeni bir ma&aza
a(labilir. Ama benzer bir kurulu# mev%ut ise, bu i# da'a g( lur. Ayr%a durum ve #artlar
yalnz bir ma&azann ya#ayabilmesine uygun lan yerlerde ise bu i# (k da'a g( meydana
getirilebilir. Hnk b!yle bir yerde kuru%ular yalnz yeni ma&azalarn m#terilere kabul
ettirmekle kalamazlar, ya#ayabilmek i(in gne kadar yerde ya#am# lan ma&azay da yk
etmek srunu ile kar#la#rlar.
Bir -azi kr$rasynu, !teki kr$rasy nlarn yan sra anlamszdr. Hnk bir kr$rasy
nda, benzer ya da d#man lmayan !teki kurulu#lara kar# bir '#g!r beslemek
d#nlemez. Bu, dnyada genel ve genel ldu&u kadar yaradl#tan var lan bir g!revdir.
Kr$rasynlar kendi ki#iliklerim savunmak ve g(lendirmek zrundadrlar. B!yle bir e&ilim
ldu&una g!re 'i(bir anla#ma ya$lamaz, i#te yalnz kesin ve ki#ili&ine !zg bir 'akk kruma
g!revi vardr.
Bu durumda, snu%a varmann iki ylu vardrO
A0 n%eden bir kr$rasyn kurmak ve snra yava# yava# enternasynal Mark(
kr$rasynlara kar# sava#maya kyulmak.
B0 =eya tam tersine larak mev%ut Mark( kr$rasynlara skulmak ve bu kurulu#lar bizim
esas gayemizin 'ede)ine (evirmek i(in bunlar yeni ru'la dldurmaya, takviyeye (al#mak.
Birin%i yl uygun ve klay lmaya%ak kadar g( ve imkanszd. Kar#la#t&mz zrluklarn en
ba#nda mali vaziyet geliyrdu. Hnk zamanlar mali lanaklarmz (k azd. Buna $aralel
larak gelir kaynaklarmz ise snrl idi. Krkun( bir surette geli#en en)lasyn yava# yava#
vaziyeti da'a da k!tle#tiriyrdu. 5 yllarda kr$rasynun yeleri i(in elle tutulabile%ek
kadar maddi bir yardmdan ba'is lunmas imkUn da'ilinde de&ildi. L#(ilerin bir kr$rasyn
i(in aidat vermelerine b!yle%e 'i(bir sebe$ kalmam#t. "attU Marksizm'e tara)tar lanlar
da'i, Kur''da M. Hun'nun %e$leri milynlara kavu#un%aya kadar, takatsiz ve bitkin bir
duruma d#m#lerdi. Bu milli Kei%' #ans!lyesi Marks( kr$rasynlarn kurtar%s kabul
edilmelidir.
Biz zamanlar bu (e#it lu#umlara gvenemezdik. "i( kimse i(in $arasal skntsna bir yarar
sa&lamayan bir kr$rasyna girmek $ek (eki%i bir #ey de&ildi.
,i&er tara)tan, b!yle yeni bir kurulu#un ve te#kilUtn az (k entelektel lan )rsat kllay%lar
i(in u)a%k bir $eynir $ar(as bile yaratmam# ldu&unu mutlak surette s!ylemek isterim.
zellikle, ki#i srumlulu&u bunda (k !nemli bir rl ynuyrdu. Bu g(l i#in (!zmn
kendine verebile%e&im bir adamm bile yktu. 5 vakitler sn) kavgas kurulu#unun yerine
-azi kr $rati) d#n%esinin ba#arsna yardm i(in Marksist kr$rasy nlar ger(ekten yk
ede%ek bir kimse, milletimizin byk adamlar ara sna gire%ek ve 'eykelinin gele%ekteki
nesiller i(in Kasbnne Zal 'll'unda dikilmesi i%a$ ede%ekti.
1akat b!yle bir kaide zerine dikilmeye lUyk 'i(bir ka)a tan madm. :nternasynal
kr$rasynlarda rta 'alli ka)alardan )azla bir #ey bulunmad& ylunda bize kar#lkta
bulunmak lduk(a yanl# lur. Bu s!z 'akikatte 'i(bir lumlu mUna i)ade edemez. Hnk
kr$rasynlar kurulduklar vakit, bu zr bir i# de&ildi. Bugn -azi 'areketinin (ktan beri
azametli bir temel zerinde mev%ut lan ve en u)ak ayrntsna varn%aya kadar 'er y!nyle
tamam lan krkun( bir te#kilUttr. 4aldran, gali$ gelmek niyetinde ise, daima savunandan
da'a da'iyane davranmas gerekir. Kr$rati) Marksist kale, bugn sradan ki#iler tara)ndan
idare lunabilir.
Bu kaleler yalnz stn bir insann la&anst enerRisi da'iyane kabiliyeti sayesinde '%um
yluyla za$t edilebilir. B!yle bir adam bulunmazsa, kaderle b&u#mak b#una lur. Kald ki
da'a iyisini ya$maya muva))ak lmadan mev%ut bir nizam altst etmeye kalkmak btnyle
manaszdr. "ayatta tasarlanan bir #eyi, gerekli lar g(lerin yklu&u yznden bir yana
brakmaktansa, na yalnz yardm etmenin ya da k!t bi(imde sarlmann, (k zaman da'a
lumsuz snu(lar vere%e&i d#n%esini de&erli bulmak uygun lur.
"i( demagRik lmayan ba#ka bir d#n%e de bu g!r# destekler. 5 gnlerde bende kesin bir
kanaat vard. Bugn de ayn kanaatteyimO :knmik srunlara, byk bir siyasal m%adeleyi
kar#trmak te'likeli lur, d#n%esinde idim. Bu 'usus !zellikle bizim Alman milletimiz i(in
d#nlrse d&rudur. Hnk bu takdirde eknmik m%adele der'al siyasi m%adelenin
enerRisini bir miktar kendine aktara%aktr, insanlar tasarru) ve iktisat yluyla u)ak bir eve
sa'i$ bulunamadklarn d#nrlerse artk yalnz bu ama%a mev%udiyetlerini
ba&laya%aklardr. Bir zaman snra t$lanm# $aralan #u veya bu ylla ellerinden gas$
etmeyi tasarlayan kimselere kar# siyasi ylla sava#maya takadan kalmaya%aktr. 4iyasi
kavgada kanaatleri ve d#n%eleri ylunda sava#a%ak yerde tamamen Bda'ili k+lnizasynB
d#n%esine g!mle%ekler ve (k de)a, iki sandalye arasna tura%aklardr.
Bugn m%adelenin ba#lang%nda bulunan -azi 'areketinin, !n%e gayesinin byk b!lmn
meydana getirmesi ve na bir #ekil vermesi lUzmdr. "areket byk gayesinin yaylabilmesi
i(in m%adeleye btn enerRisi ve yetene&i ile katlmaya me%burdur. Ba#ar, an%ak btn
kuvvetin, sava#n emrine ve 'izmetine verilmesi #art ile d#nlebilir, iktisadi meselelerle
u&ra#mak, )aal d!v# kuvvetini )el%e u&ratabilir. Bugn klUsik bir kavgada bu 'ususu g!z
!nnde bulunduruyruz. 6867 Kasm devrimi kr$rasynlar y!nnden ya$lmad* nlara
ra&men ya$ld. Alman burRuvazisi, Almanya'nn istikbUli i(in 'i(bir siyasi kavgaya
giri#miyr ve ya$% iktisadi (al#ma i(inde bu gele%e&in yeter dere%ede kar#lanm# ldu&u
inan%m besliyrdu.
Bu gibi te%rbeler bize ders lmaldr. Gira bizde de, bundan ba#ka trl %ereyan
etmeye%ektir. "areketimizin btn enerRi ve kuvvetini siyasi m%adele zerinde ne kadar (k
t$layabilirsek, ba#ary kadar (k bekleyebiliriz. =akitsiz surette kr$rasy n, k+
lnizasyn ve benzeri davalarda ne kadar )azla u&ra#rsak, devam u&runda )aydal neti%e
kadar !nemsiz la%aktr. Hnk bu davalar ne kadar !nemli lsa da, biz an%ak siyasi kuvvet
ve n)uzu ele ge(irdikten snra 'alledile%ektir.
5 zamana kadar, bu davalar 'areketi )el%e d#re%eklerdir. "areket, vakitsiz larak nlarla
me#gul lursa, siyasi ama( da'a (k engellere rastlaya%aktr. Kr$rati) 'areket, siyasi
'areket tara)ndan v%uda getirilirse de bunun zdd lmas klay%a mmkndr.
;erek milletimiz ve gerekse 'areket i(in ger(ek bir )ayda, yalnz ba#na kr$rati)
'areketinden gelebilir. An%ak bir #artla ki bu -azi kr$rati) 'areket bizim -azi )ikirlerimizle
kuvvetli surette dlu bulunmaldr ve Marks( yllara d#mek te'likesinden de artk
kurtulmu# lmaldr. Gira kendi g!revini yalnz Marksist kr$rasy na rekabetten ibaret
sanan bir -azi kr$rasy nu, 'i( mev%ut lmasa da'a yararl lur. -azi kr$rasynu
Marksist kr$ras+yna sade%e kurulu# s)atyla de&il, 'e$sinden !n%e, )ikir ve idelRi s)at
sava# ilUn etmelidir. 5nun sn) )ikri ve sn) m%adelesinin mRde%isi bulundu&unu
duyurmaldr. =e nun yerine Alman burRuvazisinin mesleki yararlarnn kruyu%usu
lmaldr.
Btn bu g!r#lerin evvel%e $artiye !zg kr$rasynlar kurulmas le'inde birer kant
meydana getirmi# bulunduklar ve 'alen bu kant destekledikleri bende 'i(bir is$ata mu'ta(
lmaya%ak dere%ede a(ktr.
Meter ki 'i( beklenmeyen bir anda bir byk siyasi de'a rtaya (ksn ve bu davalar
'alletmeye, kader tara)ndan tayin edilmi# lsun.
Bundan b!yle $artili arkada#larmza yalnz iki (are kalyrdu. Ma bugne kadar mev%ut
bulunan kr$rasynlardaki arkada#larmz imkUn nis$etinde ta'ri$ edi%i bir tesir
ya$a%aklard ya'ut kr$rasy nlar dan ayrla%aklard.
Ben burada genellikle bu ilk (areyi uygun buldum.
:sas larak 68AA+68A< yllarnda bunu te'likesiz%e ba#armak mmknd. Hnk en)lasyn
zamannda kr$rasy nun kendi %ebine ata%a& kUr ye says itibariyle 'i(ti. Bu bakmdan,
ba#tan ba#arszlk i'timali g!steren te%rbelere giri#mekten ka(nm#tm. =e yelerine yararl
la%aklarna i'timal vermedi&im bir kurulu#un kendi men)aati i(in, bir i#(inin zaten indirilmi#
gndeli&inden bir ksmn almasn %inayet larak kabul etmi#tim.
:&er yeni kurulmu# bir siyasal $arti bir gn birden rtadan kalkarsa bunda kadar zarar
yktur. ,aima bir )ayda vardr. Kimsenin bu yzden #ikUyet ede%e&i d#nlemez. :sasen
buna da 'akk yktur. Gira )ert, siyasal bir 'arekete bir #ey verirken, artk nu kayblmu#
larak kabul eder. 1akat bir kr$rasy na aidat !deyen bir ye bunun kar#l&nda kendisine
garanti edilmi# bir %rete 'ak kazanr, i#te buna !nem verilmezse, b!yle bir kr$rasy nun
kuru%ular yalan%drlar. Ma'ut 'i( lmazsa su(lu tutulmalar gereken a'mak ve beyinsiz
insanlardr.
i#te bizim 68AA ylndaki 'areketimiz bu g!r#te idi. Ba#kalar bunu belli bir #ekilde da'a
mkemmel anlyrlar di. 5nlar sendikalar kurdular.
4endikalarn bulunmamasndan !tr bizi knyrlard. Bunu d#nmemi# ldu&umuz i(in
bizi dar g!r#l larak vas)landryrlard. Ayn zamanda bu tutumumuzu, g!r#mzn
'atal ldu&una kant sayyrlard. 1akat bu bulu#lar da e'emmiyetini yitirmekte ve rtadan
silinmekte ge%ikmedi. 4nunda, sn ta'lil de bizdekinin ayn ldu. Malnz #u )ark vardO Biz
ne kendimizi ne de ba#kalarn aldatm#tk.
BLM AD
Kei%''n d# i#lerinin idaresinde mutlak bir sistem eksikli&i g!ze (ar$ar bir durum meydana
gelmi#ti. Hnk Almanya'nn mtte)iklerine kar#lk gelen bir antla#malar siyasetine istinat
ede%ek tedbirli ilkeler bulunu$ da meydana knmam#t. ,evrim bu 'atay dzeltmek bir yana
dursun, bunu da'a da ileriye g!trd. ,evrimin sayesinde kar#k $lanlarnn ger(ekle#ti&ini
g!ren mu'itlerin, snu%u ba&msz bir Alman ,evleti kurmaktan ibaret la%ak bir antla#malar
$litikas taki$ etmekte 'i(bir yararlan yktu. B!yle bir antla#ma Kasm %anilerinin i(lerinde
sakl tasaryla, tezat meydana getirirdi, iktisadiyatn ve Almanya'nn retim kuvvetlerinin
enternasynal 'ale getirilmesine engel lurdu. 1akat bil'assa krkula%ak lan #ey Kei%''
yaban% lkelerden ba&msz klmak i(in za)erle idare edilmi# bir kavgann i( $litika
zerinde bir gn n)uz ve kudreti ellerinde bulunduranlar i(in u&ursuz labile%ek bir tesir
ya$abilmesi i+di. "akikaten, bir milletin zulm ve baskya kar# ayaklan$ da kendisine
ba#lang(ta kendi varl&nn #uuru verilmemi# lmas akln ala%a& bir #ey de&ildir. Bunun
tersine larak da, d# siyasette elde edilmi# lan byk ba#arlar milli duygunun uyanmas
zerine tesir ya$ard. Ee%rbeler g!steriyr ki, bir milletin kurtarlmas i(in giri#ilmi# lan 'er
ayaklanma milletin vatanseverli&ini geli#tirir ve milleti kendi i(indeki milliyet aley'tar
unsurlarn ta'riklerine kar# uyank bulundurur. Bar# vaktinde katlanlan ve (&u zaman
dikkat bile edilemeyen birtakm kimseler ve durumlar, milli %#kunluk ve 'eye%ann bir
milletin tU ru'una varn%aya kadar kar#trd& dertlerle, a(k bir kar# kymaya yaraya%ak
dere%ede bir mu'ale)etle 'kar#la#rlar. Bu mu'ale)et nlar i(in !ldr% lur. rne&in 'er
yanda, bir sava# meydana geldi&i vakit, %asuslara kar# duyulan krkuyu bir d#nnz. Bu
krku, srada ani larak kendini g!sterir. 5 vakit de insan i'tiraslar en stn dere%elere
ykseltilmi#tir. H&u zaman 'aksz lmakla birlikte en adi zulm ve te%avzleri meydana
getirmi#tir. "albuki 'erkesin uzun bar# yllar i(inde da'a (k %asuslu&a maruz kalmak
te'likesi i(inde ya#ad&m d#nmek gerekirdi. An%ak gayet tabii sebe$lerden dlay,
kamuyu zamanlar bu %asuslu&a kadar !nem vermezdi.
Kasm laylarnn d!neme(lerinin meydana (kard& devlet asalaklarnn in%e i(gdleri
zulm ve baskya kar# 'alkn ayaklanmasna yardm ede%ek ve bu suretle milli i'tiraslar
alevlendire%ek ba#arl bir antla#ma $litikasnn kendi %ani%e mev%udiyetlerine bir sn
vere%e&ini der'al 'issetti.
6867 senesinden beri, 'kmette en !nemli sralar i#gal edenlerin neden d# $litikada !yle
bir !nemsemezlik g!sterdiklerinin ve devlet i#lerinin 'emen daima Alman milletinin
)aydalarna sistemli surette zt larak y!netildi&inin 'ikmeti #imdi anla#lyr. Hnk ilk
bak#ta tesad) zannedilebile%ek #eyin yakndan tetkik edilin%e, 6867 Kasm ,evrimi'nin
a(ktan a(&a tutmu# bulundu&u yl zerinde mantki ve yeni bir ilerlemesinden meydana
geldi&i g!rlr.
Burada srumlu idare%ilerle $litika% srsnn (&unlu&u ve milletimizin sabrlar
a$tallklarna .e#it lan ve kyun srsne benzeyen byk kalabal& arasnda bir ayrlk
g!rmek gerekir.
idare%iler ne istediklerini bilmektedirler. brleri i#in ger(ek y!nn g!rdkten snra
te'likesini ta'min ettikleri tasarnn ger(ekle#tirilmesine azimli surette mu'ale)et edemeye%ek
kadar krkak lduklar i(in, birin%ilerle beraber davranrlar. :n snun%ular ise bir #ey
anlamadklar i(in, budalalk #evkiyle byun e&erler.
Alman i#(ileri i(in -asynal 4syalist 3artisi $ek bilinmeyen k(k bir te#ekklden ibaret
kald& mddet(e, d# siyaset davalar, yelerinden (&unun g!znde an%ak ikin%i dere%ede
bir !nem kazanm# labilirdi. zellikle bizim milletimiz, lkenin yaban% devletlerle lan
ili#kilerinde sa'i$ ldu&u 'rriyetin, Eanr'nn ya da !teki devletlerin bir lt) lmad&n, bu
'rriyetin kendi kuvvetlerinin geli#mesinin bir meyvesi labile%e&ini btn dnyaya ilan
etmeyi en esasl ilke kabul etmi#tir. Bu ilke Alman milleti tara)ndan daima kruna%aktr.
Mklmamzn sebe$lerini rtadan kaldrmak ve bu yklmadan yararlananlar yk etmek, i#te
biz Alman milletini, yaban%lara kar# kurtulu#umuz u&runda sava#ma&a giri#mek i(in
gereken g% sa&laya%ak lan tek (are budur.
Cimdi 'angi sebe$lerden dlay gen( 'areketimizin, ilk zamanlarda kendi i( yenilik tasarsna,
d# $litika davalarndan da'a )azla !nem verdi&i anla#lmaktadr.
1akat bu !nemsiz k(k lu#um byd& ve ilk kadrsunu $ar(alad& ve gen( kurulu#
byk bir !nemini ald& vakit, d# $litikann rtaya kydu&u davalar kar#snda bir vaziyet
almaya kendisini me%bur 'issetti. 5nun )else)i sistemimizin dayand& telUkkilerle yalnz
ztlk meydana getirmekle kalmay$, bu lu#umlarndan )#krm# gibi g!rne%ek birtakm
tedbirli $lUnlar (izmesi de gerekliydi.
Maban%larla temaslarmzda milletimizin siyasi e&itimden yksun lmasndan dlaydr ki
gen( 'areketimiz 'alk ktlelerine ve i# ba#nda lanlara ana 'atlaryla (izilmi# bir $lUn
getirmek me%buriyetinde idi. Bu $lUn nlara d# $litika davalarn ara#trmak ve in%elemek
i(in bir re'ber 'izmeti g!re%ekti. Bu 'areket d# siyasette bir gn milletimize 'rriyetini
tekrar kazanmak ve Kei%''a ger(ekten ve )iilen 'km sa'ibi lmak imkUnn ba'#ede%ek
nazari tedbirleri uygulama sa'asna getirmek i(in ya$la%ak ilk 'areketlerden biri idi.
Bu srunu ara#trd&mz vakit 'er zaman g!z !nnde tutmamz gereken esasl ve tedbirli ilke
#udur. ,# siyaset bir maksada ermek i(in bir vastadan ba#ka bir #ey lamaz. Bu maksat da
!zellikle milletimizin yararna (al#maktan ibarettir. Btn d# siyaset davalar sade%e #u
a(dan d#nlebilir. Ma bugn ya da gele%ekte 'angi 'al (aresi milletimiz i(in yararl
la%aktr ya'ut na bir zarar vere%ektirJ
i#te bu davalardan biri ara#trld& vakit, g!z !nnde tutulabile%ek yegane $e#in )ikir, 'er
(e#it $arti, din, insaniyet d#n%eleri, s!zn ksas snu( ne lursa lsun, ba#ka 'er (e#it
d#n%eler amansz ve insa)sz bi(imde yk edilmelidir.
4ava#tan !n%e, Almanya'nn d# $litikas milletimizin ve vatan (%uklarnn bu dnyada
beslenmesini kendine g!rev biliyrdu, i#te bundan !tr bu ama%a eri#mek i(in gereken
kuvveti sa&laya%ak lan anla#malar 'azrlanyrdu. ;er(i g!rev ayn durumda kalm#t. Ama
arada #u ayrlk vard. 4ava#tan !n%e, gnlerde g(l ve ba&msz bir devletin sa'i$ ldu&u
g!rkemli durumu g!z !nnde tutarak Alman milletinin sreklili&ine dikkat ve !zen g!stermek
s!z knusu idi. Bugn ise, ilk !n%e milletimize g(l ve !zgr bir devletin sa'i$ ldu&u
g!rkemli durumu iade etmek s!z knusudur. ;ele%ekte milletimizi geli#tirmeye ve beslemeye
yetenekli ve etkili bir d# $litika izlemek i(in, b!yle bir devletin tekrar d&mas gerekli bir
#arttr. Ba#ka bir deyimle, bugn Alman d# $litikasnn izlemesi gereken ama%, Alman
milletinin bir gn ba&mszl&m tekrar ele ge(irmesi i(in tuta%a& yllar 'azrlamaktan ibaret
lmaldr. Bunu ya$mak i(in de, 'i(bir zaman #u ana ilkeyi unutmamak gerekir. Bir milletin
ba&mszl&n yeniden ele ge(irebilmesi i(in, devletinin t$raklarnn bir btn te#kil etmesi
mu'akkak gerekli de&ildir. K(k bile lsa, bu millete ve devletine ait bir t$rak $ar(asnn
kalm# lmas yeterlidir. -e var ki, bu devlet, k(k t$rak $ar(asnn stndeki 'rriyetten
yararlanarak, btn milletin manevi birli&inin emanetini krumaktan ba#ka, ba&mszl& ye+
niden kazanabilmek i(in giri#ile%ek m%adeleyi de 'azrlamasn bilmelidir.
Mz milynluk bir milletin, devletinin sreklili&ini krumak i(in, tutsaklk byunduru&una
ta'amml etmesi, bu milletin ve bu devletin $aram$ar(a edili$ de, $ar(alarnn 'UlU tam
'rriyetlerine sa'i$ lmalar g!r#ne ranla (k da'a k!t bir durumdur. 3ek tabii larak, bu
$ar(ann kendi stne d#en kutsal g!rev duygusu ile tamamen dlu bulunmas g!r#n ileri
sryrum. "rriyetine sa'i$ lan bu $ar(a, yrulmak bilmeden, milletinin ru' ve kltr
y!nnden ayrlma ve b!lnme kabul etmez bi(imde birlik ldu&unu dnyaya duyurmakla
yetinmeyi$, 'enz byunduruk altnda bulunan milletin ve devletin !teki k!t ba'tl
$ar(alarn kesin bi(imde ba&mszl&a kavu#turmak ve yeniden bir araya t$lamak i(in
ba#vura%a& silU'lar kullanma&a milletinin btn bireylerini 'azrlamak zere gerekli
tedbirleri de almaldr.
Bundan ba#ka, #unu da d#nmelidir ki bir millet ve bir devlet tara)ndan kaybedilen
t$raklar tekrar almak ba'is knusu ldu&u vakit, !n%e anavatan i(in siyasi kuvvet ve
kudretini kazanmak 'rriyetine sa'i$ lmak srunu vardr. B!yle bir 'alde, kaybedilmi#
t$raklarn men)aatleri, tek !nemli #eye insa)sz%a lsa bile ba&#+lanmaldr. Bu m'im #ey
ile esas t$ra&n ba&mszl&n tekrar ka+zanmasdr. Hnk bir milletin $ar(alarn veya bir
Kei%''n #e'irlerini kurtara%ak #ey zulm altndakilerin dilekleri ya'ut millet )ertlerinin
$rtestlar de&ildir. :skiden rtak lan vatandan #imdi az (k ba&msz bir durumda kalanlar
tara)ndan kuvvet sar) edilerek bu i# sa&lanabilir.
5nun i(in kaybedilen yerleri tekrar almak zere ya$la%ak ilk 'areket, devletten kalm# lan
#eyleri ve vakti gelin%e devletin tekrar elde etti&i kuvvet ve kudreti btn milletin kurtulu#u
ve birli&i ylunda kullanmak zere kal$lerin i(inde uyuyan sarslmaz irade ve karara
la&anst (aba g!stererek, da'a (k kuvvet ve dirilik kazandrmaktr. 3ek tabii, vatandan
ayrlm# lan yerlerin )aydalarnn !nem ta#yan tek #eye ge(i%i larak )eda edilmesi
gereklidir. Cu !nemli #ey de, devletten kalm# ksm le'ine !yle bir siyasi kuvvet ve kudret
kazanmaldr ki, bunlar gali$ d#manlarn iradelerini (eki$, nlar uzla#maya me%bur etmek
imkUnn kazansnlar. Hnk i#gal altndaki t$raklar m#terek vatana ate#li $rtestlarla de+
&il, kl%n indirdi&i za)er darbeleriyle katlabilirler, i#te 'kmetin i( $litikasnn vazi)esi bu
kl% ya$maktr. ,emir%iye gven altnda ya#ama ve silU' arkada#lar t$lama imkUnn
sa&lamak da d# $litikann i#idir.
Bu eserin bundan !n%eki ksmlarnda sava#tan evvel taki$ edilen bar# /anla#ma0
siyasetimizin ne kadar eksiklerle dlu ldu&unu yazm#tm. ;ele%ekte Alman milletinin
devamm sa&lamak ve en iyi #ekilde beslenmesine yl a(mak i(in d!rt ara( vardr. Alman
milletine d!rdn%s, yani en az etkili lan se(ilmi#ti. Avru$a Ktas zerinde akla uygun bir
#ekilde Bt$rak $litikasB taki$ edile%ek yerde, nedendir bilinmez, bir Bs!mrge%ilikB ve
Bti%aret $litikasna sa$lan$ kalnd. B!yle%e silU' elde ederek anla#ma ya$ma zrunlu+
lu&undan kurtulabiline%e&i ylunda 'atal bir )ikir beslendi. Bunun snu%u ise $litikaya
btn btn be%eriksiz bir 'al verdi. Aslnda bu giri#imin snu%u !n%eden klay%a ta'min
edilebilirdi. :n snunda (amura turuldu. ,nya 4ava#, Almanya'nn kargalar gldren d#
$litikasnn imzalad& br(lar !demek i(in bir Bmasra) $usulasB ldu.
:n iyi (are, Avru$a ktas zerinde t$raklar almakt. B!yle%e Almanya'nn Avru$a'nn
nazarnda %esaret ve de&eri artrlrd. ,a'a snra s!mrge t$raklarnn elde edilmesi ile yeni
bir sa'ada da geni#leme yluna girilirdi. Bunun i(in Almanya'nn ingiltere ile bir anla#ma
ya$mas gerekirdi. Ma'ut, Almanya askeri kuvvetim geli#tirmek i(in, ?9+>9 yllk kltre ait
btn masra)larndan vazge(i$ bt(eyi bu tara)a aktarmalyd. Bu srumluluk $ekUlU
muzlanabi+lirdi.
Bir milletin kltrnn !nemi, milletin siyasi varl&nn snu%u ile d&ru rantldr. Bu
bakmdan bir milletin milli kltrn bilmesi i(in siyasi istiklUlini elinde tutmas gerekir, i#te
bunun i(in siyasi istiklUl s!z knusu ldu&u zaman, ne kadar a&r lursa lsun, 'i(bir
)edakUrlktan (ekinilmemeldir. Bt(ede devletin askeri g(lerinin a#r bir geli#mesi le'ine,
kltre ait masra)lardan ya$lan indirim, snradan byk stnlkle sa&lanabilir. "atta #unu
s!yleyebiliriz ki, bir devlet btn (abalarn tek bir nktada, yani ba&mszl&n srdrme
srunu zerine t$ladktan snra bir (e#it gev#eme, yani bir (e#it denge lu#ur ve bu sayede
gne kadar milletin i'mal edilmi# lan kltrnn snu(lar #a#rt% bir bi(imde rtaya (kar.
3eri%les yzylnn geli#meleri, iranllara kar# sava#larn sebe$ lduklar se)aleti izler. Kma
Ium'uriyeti, 3uniaue sava#larnn kendine telkin etti&i endi#elerden uzak kald& zaman,
kendim yksek bir uygarl&n kltrne verdi. 5ysa, $arlamentya mensu$ bir(k i#e
yaramaz ve a'mak ki#ilerin (&unlu&undan, bir milletin btn (karlarn ve gele%ekte
devletin varl&m sa&laya%ak lan (abu%ak sila'lanmay insa)sz%a uygulamak i(in gereken
karar beklemek yanl# lur. Bir #ey 'azrlamak u&runda, 'er #eyi g!zden (karmaya bir
Byk 1rederi%'in babas yetenekli idi. i#te bizim Ma'udi ya$m lan bu anlamsz demkratik
$arlamentarizmin babalar ise b!yle bir #ey ya$mazlar.
Bundan !tr Avru$a Ktas'nda yeni t$raklar ele ge(irmeye lanak vere%ek askeri
'azrlklar, sava#a rastlayan d!nemde $ek !nemsiz ldu.
Ama sava#a sistemli bir #ekilde 'azrlanlmad& i(in Avru$a Ktas zerinde t$rak elde
etmekten vazge(ildi, i#te bunun zerine s!mrge%ilik ve ti%aret $litikas taki$ edildi,
ingiltere ile ya$la%ak anla#madan vazge(ildi ve Kusya ile de bir anla#ma ya$ma y!nne
gidilmedi. Atlan 'atal admlar birbirini taki$ etti. 4nunda ,nya 4ava#ma varld. Almanya
,nya 4ava#'na, yalnz irsi bir bela lan "absburglar "anedan istisna edile%ek lursa,
'emen 'emen 'erkes tara)ndan terk edilmi# bir durumda girdi.
Bugnk d# $litikamzn belirgin niteli&ini a(klamak i(in, bunun g!zle g!rlr, ya da
anla#lr bir y!ntemi lmad&m s!ylemek gerekir. 4ava#tan !n%e bir yanl#lk ya$larak
d!rdn% yl tutulmu# ve esasen bunda da $ek az bir geli#me sa&lanm#ken, sava#tan snra da
izlenen bu 'atal ylu en te%rbeli g!zler, de g!r$, anlamaktan a%iz kaldlar. Cimdi sava#tan
!n%ekine ranla da'a (k eksik lan bir sistem uygulanmaktadr. Ama bugn, milletimizin
elinden sn d&rulma ve ykselme lanaklarm da almak i(in ya$lan giri#imlere $litika ad
verilmektedir.
Cimdi Avru$a devletlerinin siyasi ve askeri durumlarn g!zden ge(irelimO
Avru$a Ktas ( yz yldan beri ingiltere'nin siyasi emellerinin egemenli&i altna girmi# ve
!yle%e kalm#tr, ingiltere, Avru$a devletlerini birbirlerine kar# sava#a zrlamak suretiyle kta
zerinde temin etti&i kuvvet dengesi sayesinde, kendini srekli gvenlik altnda
bulundurmu#tur. B!yle%e, ingiltere BByk BritanyaB di$lmasisinin dnya $litikas
zerindeki 'ede)lerine ra'at ra'at ula#abiliyrdu. Krali(e :lisabet' devrinden beri taki$
edilen $litika #!yle i diO Avru$a'da byk bir devletin, byk devletlerin rtalama sevi+
yesinden bir $ar(a sivrilmesine asla msaade edilmiyrdu. Bir $ar(a sivrilmeye te#ebbs eden
devlet, 'er (areye ba# vurularak veya silU'a sarlarak $ar(alanyrdu. Bu i# i(in ingiltere'nin
kulland& silU' ve ara(lar belirli durumlarda veya ya$la%ak i#e g!re de&i#iyrdu An%ak
'arekete getirilen kuvvet ve nun snu%u lan karar ile idare #ekli, 'i(bir zaman de&i#miyr,
'e$ ayn kalyrdu, ingiltere, Im$a ratrlu&unun durumu zamanla sarslmaya ba#layn%a,
'emen Avru $a milletleri arasndaki rekabet kz#trlarak bu milletleri kar#lkl larak
birbirlerine krdrmaya ba#lad. Kuzey A)rika'daki ingiliz s! mrgelerinin Britanya
tm$aratrlu&u'ndan ayrlmas zerine, Ingil tere dnanmasn Avru$a devletlerinin
saldrlarndan krumak i(in byk bir )aaliyete giri#ti, is$anya ve "llanda byk bir dem.
devleti larak yk edildikleri srada, ingiltere de, 1ransa'nn dnya yi egemenli&i altnda
bulundurma iste&ine kar# kuvvetlerini t$la maya ve y&maya ba#lad. :n snunda Birin%i
-a$lyn'un d#mesi zerine ingiltere ra'at bir ne)es ald. Hnk ingiltere i(in askeri bir
devletin dnya 'Ukimiyeti zerinde arz etti&i te'like rtadan kalkm# luyrdu. Alman milleti
ingilizlerin taki$ ettikleri siyasi ama%a uygun bir $litikay kabul etmi#ti. An%ak bu g!r#ten,
$ek uzun sren bir $r$aganda snunda vazge(ildi. Bunun tabii neti%esi larak da ingiltere'nin
Almanya'ya kar# lan tutumu gayet a&r bir #ekilde de&i#ikli&e u&rad. ;er(i bu sralarda
Alman milletleri kendi aralarnda anla#amyrlard. 1akat 'i(bir zaman bu durum ingiltere'nin
Almanya'ya kar# taknd& tavra tesir etmedi. ,evlet adamnn s&ukkanllkla ya$t&
'esabn ger(ekle#mesi i(in, bazen 'issiyata ba#vurmak gerekir. "issiyat bir eyleme ge(ilmesi
istenmedi&i zaman da'a g(l ve zamann yl a(t& y$ranmaya kar# da'a dayankl lan bir
krkudur. ,evlet adam $lanlarndan birini ger(ekle#tirdikten snra zi'ni (al#malarn ba#ka
tasarlara (evirebilir. "alk t$luluklarnn duyarll&n, !nderin yeni d#n%elerini anlayabilir
duruma getirmek i(in a&r bir $r$aganda (al#masna gerek vardr, ingiltere, 67@9+67@6
yllarndan itibaren yeni durumunu sa$tam#t. Ama znt ile belirteyim ki Almanya,
Amerika Birle#ik ,evletleri'nin eknmik bakmdan kazand& !nem ve Kuslarn g(lerini
arttrmak i(in g!sterdikleri (aba dlays ile, ingiliz $litikasnn u&rad& (ekinme ve
saknmalardan yararlanmasn bilemedi, ingiltere, Almanya'nn ti%aret bakmndan ldu&u
kadar, $ek byk lan sanayile#me 'areketinin !nemini g!ryrdu. Bu geli#melerin, ayn
alanlarda iki tara)n g(leri arasnda bir denge sa&lad&n kabul ediyrdu, i#te zaman
Almanya'y y!netenlerin g!znde, en yksek akln ve 'ikmetin en yksek $ar(as lan,
dnyann eknmik ve bar#severlikle )et'edilmesi g!r#, ingiliz $litikasn bir direni#
!rgt lmaya zrlayan sebe$ ldu. Bu direni#, byk (a$ta ve en in%e ayrntlara varn%aya
kadar 'esa$lanm# bir saldr bi(iminde kendini g!sterdi. Bu bi(im davran#, ku#kulu bir
dnya bar#n srdrmeyi ama( edinmeyen ve dnyada Britanya Im$aratrlu+&u'nun
egemenli&ini g(lendirmeye (al#an bir $litikann ru'una ve ya$sna tamamen uyan bir
y!ntemdir, ingiltere, askeri y!nden gven%e veren devletlerle anla#t ve nlar yanna ald.
Hnk nun geleneksel i'tiyat, kendine kar# lan g(lerin ger(ek de&erlerini takdir ederek,
i(inde bulundu&u zay) durumu kabulleniyrdu, ingiltere'yi a'lUka uygun d#n%elere !nem
vermeden 'areket etti&i i(in, (k#maya ve ele#tirmeye lanak yktur. Hnk, su(u geni# bir
bi(imde 'azrlama i#inde, ka'ramanlk y!nnden de&il, yarar y!nnden karar vermek gerekir.
,i$lmas bi(imde ya$lmaldr ki. bir millet ka'ramanl& yznden yk lmaya
srklenmesin. ,i$ lmasi, milletin devamll&n sa&laya%ak bi(imde lmaldr. Bu s nu%a
ula#mak i(in 'er ara( me#rudur. Bunlara ba#vurmamak, g!re vin %inayet i#ler bi(imde
unutulmu# gibi kabul etmeyi gerektirir. Alman devrimi, ingiliz $litikasn btn dnyay
ka$sayan bir Alman egemenli&i te'didinin kendisine ykledi&i endi#elerden kurtard. ,emek
ki, ingiltere'nin artk Almanya'y Avru$a 'aritasndan tamamen silinmi# g!stermekte bir (kar
yktu. Eersine 6867 Kasm gnlerinde rtaya (kan, mt'i# yklma, ingiliz di$lmasisini ilk
!n%eleri lanak vermemi# ldu&u yeni durumla kar# kar#ya brakt. Britanya im$aratrlu&u
d!rt bu(uk yl sre ile, Avru$a Ktas'nda bir devletin s!zde stnl& ve egemenli&ine kar#
silU' elde m%adele etmi#ti. Anszn bir yklma bu devleti yeryznden kaldryr gibi
g!rnd. Almanya en ilkel bir sreklilik i(gdsnden yksun bulunuyrdu. yle ki yirmi
d!rt saatten ksa bir sre i(inde ak$ giden lay, Avru$a Ktasndaki dengeyi alt st etmi#
gibiydi. Almanya 'ara$ lmu#tu. B!yle%e 1ransa Avru$a'nn birin%i devleti durumuna
ykselmi#ti. 4ava# srasnda ingiliz milletine dayanmak g%n bulmu#, Almanya aley'inde
kendine snrsz bir kin telkin etmi#, btn ilkel i(gdlerini ve btn i'tiraslarn aya&a
kaldrm# lan mt'i# $r$aganda, #imdi ingiliz devlet adamlarnn kararlar zerinde, a&r bir
kur#un ktlesi gibi etkili la%akt, ingiltere'nin sava#makla izlemi# ldu&u ama( sa&lanm#tO
Hnk, Almanya artk s!mrge, eknmi ve ti%aret $litikas uygulayamazd. Bu ama%n
!tesine ge(en #eylerin tamam ingiltere'nin (karlarna zarar verirdi. Avru$a Ktasnda byk
devlet s)at ile Almanya'nn rtadan kalkmas, an%ak ingiltere'nin d#manlarnn i#ine
yarayabilirdi. 5ysa ingiliz di$lmasisi 6867 yl Kasmnda ve 6868 yl yaznn sn gnlerine
kadar bir %e$'e de&i#ikli&i ya$amad. Hnk bu uzun sava# srasnda, 'alk t$luluklarnn
'issiyatna kadar srarla ba#vurdu ki, #imdiye kadar bunun bir e#ine rastlanmam#t. Kendi
milletinin yetenek ve 'issiyat bakmndan b!yle bir #ey ya$mak, ingiltere'nin elinden ge+
lemezdi. Kar# kar#ya bulundu&u askeri g(lerin rantszlklarn+dan !tr de bu i#i
ba#armaktan a%izdi. 1ransa bar# g!r#melerinin y!netimim eline alm#t, isteklerini ve
(karlarn zrla kabul ettirebilirdi. Bu g!r#meler ve $azarlklar srerken bu durumu
de&i#tirebile%ek yetenekte lan tek devlet, yani bizzat Almanya vard. Ama da, i( sava#lar
i(inde kvranyrdu. Ayr%a Almanya s!zde devlet adam lan ki#ilerin deme(leri ile,
kendisine yklene%ek 'er #eyi kabul etmeye 'azr ldu&unu srekli larak a(klyrdu.
Fluslararas ili#kilerde bir millet, srekli ya#ama i(gdsnden mutlak bi(imde yksun
ldu&unda, B)aal bir mtte)ikB lmaktan (kar ve b!yle%e tutsak millet seviyesine d#er, lke
bir s!mrgeye ma'sus kaderle ba# ba#a kalr. 1ransa'nn g(lenmesinden ve egemen bir
duruma gelmesinden ka(nmak i(in, ingiltere'nin elinde artk yalnz%a bir 'areket bi(imi
kalm#t. Bu da, 1ransa'nn sygunlarna katlmaktan ibaretti. ;er(ekte ingiltere sava#makla,
'esa$lad& ama%a tam ula#amad. 4ava#, Avru$a ktas'nda kuvvetlerin dengesini sa&lamad
ve bir Avru$a devleti tara)ndan elde edilmi# lan stnl& ve egemenli&i rtadan
kaldrmad. Eersine, bunu da'a te'dit edi%i bir duruma getirdi. Almanya askeri y!nden, 686?
ylnda iki devlet arasna sk#$ kalm#t. Bu devletlerden biri, Almanya'nn kuvvetlerine denk
bir kuvvete sa'i$ti. teki devlette de $ek stn g(ler vard. Buna ingiltere'nin denizlerdeki
stnl& de katlyrdu. Malnz 1ransa ile Kusya, Almanya'nn $ek a#r bi(imde (&almasn
!nlemek i(in yeter engellerdi. Kei%''n askeri y!nden sn dere%e uygun lmayan %&ra)i
durumu da, Almanya'nn g(lenmesine engel te#kil eden bir sebe$ saylabilirdi. Almanya'nn
sa'illerinin durumu, ingiltere'ye kar# bir sava# (kt&nda, askeri y!nden $ek uygun bir
bi(imde de&ildi. 4a'il (evresi $ek az geni# ve (k sk#k ldu&u gibi, kara snrlar da tersine
gerekti&inden (k )azla geni# ve a(kt. 1ransa'nn durumu ise tamamen bamba#kadr.
Avru$a'da %iddi rakibi lmayan 1ransa askeri y!nden de (k kuvvetlidir. ;neyde italya ve
is$anya'ya kar# tabii 'udutlarn arkasnda kendini emniyette g!ryrdu. Almanya'nn i(
bu'ran, 1ransa'ya bu y!nden de gven veriyrdu. 1ransa, sa'illerinin uzun bir $ar(as
zerinde, Britanya Im$aratrlu&u'nun 'ayat merkezlerine kar# %e$'e alm#tr. Bu 'ayat
merkezleri u(aklara ve uzun menzilli t$lara kar# klay 'ede)ler te#kil etmektedir. Ayr%a
ingiliz deniz ti%aret yllar da, deniz altlarn saldrlarna, savunmadan yksun bir bi(imde
a(k bulunmaktadr. Bir denizalt sava#, 1ransa'nn Atlas 5kyanusu'ndaki uzun sa'illerine ve
Akdeniz'de Avru$a ile Kuzey A)rika'da sa'i$ ldu&u kylara dayandrlrsa, bu ingiltere i(in
)elUketli snu(lar d&urabilir.
i#te b!yle%e, ingiltere'nin Almanya'nn g(lenmesini !nlemek ama% ile ya$lan m%adeleden
siyasal bakmdan sa&lad& stnlk, Avru$a Ktas'nda 1ransa'nn egemenli&ine yl
a(maktan ibaret kalm#tr.
Askeri y!nden snu(lar #!yledirO ingiltere, 1ransa'y karalarda birin%i dere%ede g(l bir
devlet durumuna getirdi. ,enizlerde ise, Amerika Birle#ik ,evletleri'ni kendine e#it kuvvette
lan bir devlet larak kabul etti. :knmik y!nden, eski mtte)iklerine, birin%i dere%ede
!nemli (karlar lan baz yerleri brakt.
ingiltere'nin geleneksel $litikas Avru$a'y bir !l(ye kadar Balkanla#trmaya (al#mak
ldu&u gibi, 1ransa'nn da $litikas Almanya'ya kar# ayn #eyi uygulamaktan ibarettir.
ingiltere'nin srekli larak uygulanmasn istedi&i #ey, Avru$a Ktas'na da'il lan 'er'angi
bir devletin dnya $litikasnda !nemli bir rl ynayabile%ek bi(imde kuvvetlerini
arttrmasdr. ,emek ki, ingiltere Avru$a devletlerinin sa'i$ lduklar kuvvetler arasnda
dengeyi srdrmek ister. Hnk ingiltere'nin dnya zerindeki egemenli&i i(in rtaya
knulmu# ilk #artlardan biri budur.
1ransa'nn srekli larak kalmasndan yana ldu&u #ey ise, Almanya'nn k(k Alman
devletlerinden kurulu bir )ederasyn durumuna gelmesidir. 1ransa, bu k(k Alman
devletlerinin kuvvetleri, birbirleri ile bir denge meydana getirsinler ve merkezi bir iktidara
ba&l lmasnlar ister. 1ransa'nn da, Avru$a Ktas zerinde egemenli&ini sa&lay$
srdrebilmesi i(in gerekli lan #artlar bunlardr.
i#te b!yle%e 1ransz di$lmasisinin en sn ama%, ingiliz di$lmasisinin belli ba#l istekleri ile
snsuza kadar ters d#e%ektir.
Buraya kadar a(klad&m g!r#ler dikkate alnarak, i(inde bulundu&umuz d!nemin rtaya
kydu&u anla#ma i'timalleri in%elenirse, anla#ma ya$ma knusunda ya$abile%e&imiz #eyin,
ingiltere'ye yakla#maktan ibaret ldu&unu (abu%ak g!rrz, ingilizler tara)ndan izlenmi# lan
sava# $litikas Almanya i(in (k krkun( lmu# ve 'alen krkun( larak kalm#tr. An%ak
bugn ingiltere'nin, artk Almanya'nn yk lmasndan 'i(bir !nemli (kar bulunmamaktadr.
Eersine ingiliz di$lmasisinin ama%nn yllar ge(tik(e, 1ransa'nn !l(ye s&maz
em$eryalizm i(gdsnn !nne bir ta# kymaktan ibaret la%a&m kabul etmek gerekir.
Malnz ge(mi#teki dargnlklar zerinde srar ederek bir anla#ma siyaseti izlenemez. B!yle bir
siyaset an%ak tari'in verdi&i derslerden yararlanlrsa uygun lur. Ee%rbelerin bize g!stermi#
lmas gerekir ki, lumsuz ama(lar izlemek i(in ya$lm# lan anla#malar, da'a d&arken
!lme ma'kTmdurlar. iki milletin kaderi, an%ak rtak bir ele ge(irme y!ntemi, rtak bir
ba#ar, s!zn ksas 'er iki lkenin de yararlanabile%ekleri g(lenmeyi ama( edindikleri
zaman, birbirine sk skya ba&lanr.
,# $litika knusunda milletimizin te%rbesizli&i, basnn 'aberlerinde kendini
g!stermektedir. ;azeteler bir yaban% devlet adamnn Almanya'nn le'inde verdi&i deme(leri
yanstrlar. Bu ki#iler, milletimize kar# var saydklar 'issiyat ile (karlarmza uygun bir
$litikann !zel gven%esi lurlar. B!ylesine bir yrum ya$mak #a#la%ak bir a$tallk
!rne&idir. Ma da b!yle bir snu%a varmak, basit ve k(k Alman burRuvasnn $litikadan s!z
etti&i zaman rtaya kymu# ldu&u, e#i g!rlmemi# a$tallk zerinde s$eklUsyn
ya$maktr. "i(bir ingiliz, italyan ya da Amerikan devlet adam, 'i(bir zaman Alman sever
s)at ile rtaya (kmaz.
"er ingiliz devlet adam ilk !n%e ve $ek tabii larak ingiliz'dir. "er Amerikal 'i( ku#ku yk
ki, ilk !n%e Amerikaldr, italyan sever bir $litikadan ba#ka bir $litika $e#inde k#maya
yatkn lan bir italyan bulunmaz. ,emek ki, 'er'angi bir yaban% milletin saygde&er devlet
adam, Alman sever duygular zerinde anla#malar ya$ma iddiasnda bulunursa, adam ya
e#ektir, ya da yalan%nn tekidir, iki milletin kaderlerinin birbirleri ile zin%irle ba&lanmas i(in,
gerekli lan #art kar#lkl sayg ve sevgi de&ildir. Kaderlerin birbirleri ile ba&lanabilmesi, iki
tara)n da elde ede%ekleri (karlarn t$lulu&una ba&ldr. rne&in* bir ingiliz devlet adam,
srekli larak ingiliz sever bir $litika izleye%ek ve 'i(bir zaman Alman sever lmaya%aktr.
1akat bu ingiliz sever $litikann belirli baz (karlar, trl sebe$lerle Alman sever
$litikann (karlarna uygun d#e%ektir. Bu, $ek tabii larak bir !l(ye kadar rtaya (kabilir.
;n gelir bu durum altst labilir. 1akat i# ba#nda bulunan bir devlet adam, belirli bir
zamanda gerekli lan tasary ger(ekle#tirmek gerekti&i anda, kendi milletinin (karlarn
savunmak i(in ayn ara(lar kullana%ak lan arkada#lar bulma 'nerini g!stermelidir. Bu
ilkenin tatbiki uygulamasnn mmkn lu$ lmad&n, #u srulara verile%ek %eva$lardan
anlayabiliriz. 1ransa'nn itirazdan uzak eknmik ve askeri egemenlik uygulayabilmesi i(in
merkezi bir Alman ,evleti'nin tamamen sa)d# braklmasnda bugn 'angi devletlerin 'i(bir
(kar ykturJ "angi devletler, kendi srekli ya#ama #artlarna ve $litikalarnn geleneksel
ba&mszlklarna g!re, b!yle bir durumun geli#memesini, gele%ekleri i(in bir te'dit saya+
%aklardrJ Bunu artk $ek a(k bi(imde anlatmak gerekirO
Alman milletinin %an d#man, en a%masz d#man 1ransa'dr. Bu d#manlk sr$
gide%ektir. 1ransa'y kimin y!netmi# ldu&u ve kimin y!nete%e&i srunu, 'i( !nemli de&ildir.
1ransa'y y!netenler, ister Burbnslar lsun, ister 2a%benler, ister -a$lynlar ya da
burRuva demkratlar, ister Klerikal Ium'uriyet(iler, ya'ut bl#e+vikler lsunlar, btn
bunlarn d# $litikalarnn sn 'ede)i daima Ken snrm ele ge(irmek ve Almanya'nn ikilik
i(inde $ar(a $ar(a kalmas i(in btn (abalarm rtaya kyarak, bu ne'ir zerinde 1ransa'nn
durumunu sa&lamla#trmaktan ibaret la%aktr.
ingiltere, Almanya'nn btn dnyay ka$sayan bir deylet lmasn istemez. 1ransa ise,
Almanya adn ta#yan bir devletin var lmasn istemez. Aradaki )ark (k !nemlidir..1akat
biz, bugn yeniden bir dnya devleti lmak, ya da bu durumu ele ge(irmek i(in m%adele
etmiyruz. Biz vatanmzn 'ayat, milletimizin birli&i, (%uklarmzn 'er gnk ekme&i i(in
m%adele etmek zrundayz, i#te bu a(klamalar g!z !nne alarak bir snu%a varmak
istersek, Avru$a'nn bize verebile%e&i mtte)ikler arasnda yalnz iki devlet ldu&unu g!rrzO
Bu devletler ingiltere ve italya'dr.
ingiltere, Avru$a'nn yenemeye%e&i silU'l yumru&u ve gnn birinde kendi (karlarna ters
d#e%ek bir $litikay savuna%ak lan 1ransa'y, kar#snda g!rmek istemez, ingiltere 'i(bir
zaman Bat Avru$a'da sa'i$ ldu&u zengin demir ve k!mr madenleri sayesinde, dnya
eknmisinde kendisi i(in te'likeli bir rl ynayabile%ek lan bir 1ransa ile kar# kar#ya
kalmak niyetinde de&ildir, ingiltere, bu ktann !teki b!lmlerinin $ar(a $ar(a bulunmas ile,
1ransz di$lmasisinin geleneklerinden biri lan dnya $litikasna da'a byk bir 'rsla
sarlabilmesine lanak vere%ek, ya da bu durumu zrlaya%ak dere%ede g(lenmesini istemez.
;e(mi# gnlerin 'ava sava# ara(larnn bmbalar 'er ge%e biraz da'a (&alabilir. 1ransa'nn
askeri stnl& Britanya tara)ndan y!neltilen dnya im$aratrlu&unun kalbim te#kil eden
yeryznde a&r bir yktr.
italya da, 1ransa tara)ndan Avru$a'da i#gal edilen egemen durumun da'a (k g(lenmesini
istemez, italya'nn gele%e&i t$rak y!nnden bir geli#meye ba&ldr. Bu t$ra&n unsurlar
Akdeniz'in (evresinde t$lanm#tr, italya'y sava#a zrlayan #ey, ku#kusuz 1ransa'nn
bykl& i(in (al#mak iste&i de&ildi, italya'nn 'ede)i, Adriyatik'te kar# kar#ya bulundu&u
sevilmeyen rakibine !ldr% bir darbe indirmekten ibarettir.
Avru$a Ktas'nda 1ransa'nn 'er ge(en gn g(lenmesi gele%ek i(in bir engeldir, italya da bu
engele (ar$abilir. Bunun i(in rk akrabal&nn, italya ile 1ransa'nn arasnda 'er trl
(eki#meyi rtadan kaldrabile%e&ine 'i(bir zaman i'timal verilmemelidir.
Avru$a'daki durum en ger(ek(i ve en s&ukkanl bi(imde in%elendi&inde, ingiltere ile
italya'nn en tabii !zel (karlar, Alman milletinin varl& i(in gerekli lan #artlarla
bzulmayan, ya da en az bi(imde zararl lan devletlerdir. "atta ingiltere ile italya'nn !zel
(karlar, bir dere%eye kadar Almanya'nn varl& ile uygun d#mektedir. Bu anla#malann
mmkn lu$ lmaya%a& 'akknda bir yargya vara%a&mz zaman #u ( nktay g!zde uzak
tutmamalyz. Bu nktalardan biri bizi ilgilendirir. ,i&er ikisi de s!z knusu lan devletlerle
ilgilidir, ilke itibariyle bugnk Almanya ile anla#ma ya$labilir miJ rne&in bir anla#ma
gere&i saldrgan bir $lUn uygulamak i(in yardm isteyen bir devlet, 'kmetleri yllar byu
yeteneksiz, bar#(, krkak g!rnm i(inde lan, milletinin byk (&unlu&u Marksist ve
demkratik dktrinlere k!r k!rne sa$lanm# bulunan, kendi lkesine ve milletine 'yanet
eden bir devletle, anla#ma imzalayabilir miJ "er'angi bir devlet* kendi 'ayatm ve kendi mil+
letini savunmak i(in bir $arma&n ynatmak %esaretini bile g!steremeyen bir devletle, bir gn
rtak (karlarn savunmak i(in yan yana m%adele edebile%e&i inan% ile yararl ili#kiler
kurmak midine ka$labilir miJ "er'angi bir devlet* en belirli nitelikleri yaban%lara kar#
yerlerde srnr%esine bir u#aklktan ve kendi lkesinde ulusal de&erlerin i&ren( bi(imde
b&ulmasndan ibaret lan bir devletle, ya da davran#larnn su(lulu&u yznden artk byk
larak 'i(bir #eye sa'i$ bulunmayan bir devletle, veya'ut vatanda#larnn g!znde sa'i$
lmakla !vnebile%e&i k(k bir saygya bile 'ak kazanamam# lan ve yaban%larn g!znde
kendine kar# byk bir saygnlk yaratamam# bulunan 'kmetle, iyi ve k!t gnlerde ge+
(erli la%ak bir anla#ma ya$ar mJ Bu srularn %evab, ku#kusuz 'ayr la%aktr. Kendi nne
!nem veren ve anla#ma ya$arak dy mak bilmeyen $arlamentlar i(in iane !dene&inden da'a
(k bir #ey arayan bir devlet, bugnk Almanya ile anla#ma ya$maya%aktr ,a'a d&rusu,
anla#ma imzalamaya g% yetmez. Bizim bugn anla#ma imzalamaktaki be%eriksizli&imiz,
d#manlarmz lan sygun%ular arasndaki birli&in, derin ve sn sebebidir.
Almanya 'i(bir zaman se(kin $arlamenterlerimizin $rtestlarndan ba#ka bir #ey ile kendim
savunamaya%a& i(in, dnyann !teki milletleri de bizim 'esabmza sava#mak zere 'i(bir
sebe$ g!rmediklerinden* Eanr'nm %esareti lmayan milletleri 'i(bir zaman kurtarmamak
ilkesi bulundu&undan* bizim tamamen yk lmamzda d&rudan d&ruya zarara u&rayan, ya
da bir (karlar lmayan milletler bile, 1ransa'nn sygun%uluk aknlarna katlmaktan ba#ka
ya$a%ak bir #ey g!remiyrlar. Ma&maya katlmak ve sygunlardan $ay almak, 1ransa'nn
yalnz ba#na kuvvetim arttrmasna ve bunu srdrmesine meydan vermemek i(indir.
Ayr%a bugne kadar bizim d#manmz lan lkelerin vatanda#larnn en derin tabakalanna
kadar i#leyen $r$agandann rtaya (kard& 'issiyat de&i#tirilmeye%ek lursa, kar#lana%ak
lan zrluklar g!zden uzak tutulmamaldr. Mllar%a bir milleti, sygun%ulardan, barbarlardan
lu#mu# bir gru' diye niteleyi$, snra birdenbire bunun tamamen yanl# ldu&unu
ke#)edivermeye ve eski d#man yarnn mtte)iki diye tavsiye etmeye lanak yktur. (n%
bir laya da'a (k dikkat etmek gerekir. Bunun, Avru$a'da gele%ekte ya$la%ak anla#malarn
ala%aklar #ekil rtasnda da'a (k !nemi vardr.
:&er Almanya'nn #imdiki a%iz vaziyette kalmas ingiliz siyaseti i(in $ek az !nem ta#yrsa
enternasynal Ma'udi maliyesi i(in i# b!yle de&ildir. Kesmi ingiliz siyaseti ya'ut da'a uygun
tabirle geleneksel ingiliz siyaseti ve brsa 'areketleri birbirine zt ama(lar taki$ ederler,
ingiltere'nin d# $litikas ile ilgili lan srunlarda 'er ikisinin aldklar (e#itli durumlar bunu
a(k(a rtaya (karr. Ma'udi maliyesi ingiliz devletinin ger(ek (karlarna ters larak, Alman+
ya'nn yalnz iktisadi bakmdan %eza larak 'ara$ lmasn de&il, siyasi y!nden de tamamen
esaret altna d#mesini ister. ;er(ekten Alman iktisadiyatnn milletleraras 'ale getirilmesi,
yani dnya Ma'udi maliyesi tara)ndan, Almanya'nn retim kuvvetlerinin ele ge(irilmesi,
an%ak siyasi bakmdan Bl#evikle#tirilmi# bir devlette tam surette temin
lunabilir.
1akat enternasynal Ma'udi sermayesi u&runda m%adeleyi y!neten Marks( kuvvetlerin,
milli Alman ,evleti'nin kesin larak belini krmak i(in, 'ari(ten gelmi# dstane bir yardma
i'tiya(lar vardr. Buna g!re 1ransz rdularnn, temellerinden sarslana kadar enternasynal
Ma'udi maliyesinin emrinde lan Bl#evik e&ilimle kuvvetlerin '%umlarna yenilin%eye
kadar Alman devletine te'likeli darbeler vurmalar gereklidir.
i#te b!yle%e Ma'udi bugn Almanya'nn k!kl bir #ekilde yk lmasna en (k (al#an
unsurdur. Almanya aley'ine dnyada baslan 'er #ey Ma'udiler tara)ndan yazlm#tr. Bar#
srasnda ve sava# esnasnda da Ma'udi brsa%lar ve Marks(larn basn Almanya
aley'indeki kini alevlendirmi#lerdir. 4nunda devletler, birbirleri ile anla#arak ve milletlerin
ger(ek )aydalann )eda ederek bizimle sava#mak i(in dnya antla#masna katldlar.
Ma'udilerin yrttkleri d#n%e meydandadr. Almanya'nn kmnistle#tirilmesi, yani
Alman 'alkndaki milli #uurun k!knden yk edilmesidir. Ayn zamanda bu maksat,
enternasynal Ma'udi maliyesinin byunduru&u altnda Alman retim vastalarnn istismarn
imkUn dere%esine indire%e&i i(in, Ma'udiler tara)ndan tasarlanan btn dnyann )et'edilmesi
d#n%esinin gittik(e byk bir #ekilde geni#lemesinin ba#lang%ndan ayr bir knu de&ildir.
Eari'te (k kere meydana geldi&i gibi, Almanya'nn bu byk b&u#mann zerinde
ya$la%a& bir eksen lmas gerekir. :&er milletimiz ve devletimiz Ma'udi denilen $araya
'rsl ve kana susam# zalimlerin kurbanlar lursa btn dnya bu a'ta$tlarn (engelleri
i(ine girer. 1akat, Almanya nlarn ku#atmalarndan kurtula%ak lursa, btn milletler kar#
kar#ya bulunduklar te'likenin en mt'i#inin artk dnyay te'dit etmekten uzak kald&na
kanaat getirebilirler.
Ma'udi'nin, yalnz milletlerin Almanya'ya kar# meydana vurduklar d#manl& devam
ettirmek 'ususunda btn sakl entrikalarm 'arekete ge(irmekle yetinmedi&i ve bu 'usumeti
imkUn nis$etinde #iddetlendirmeye (al#t& #$'esiz lduktan ba#ka, bu )aaliyetin ze'irledi&i
milletlerin ger(ek yararlaryla (k az bir surette birle#ti&i de ayn dere%ede mu'akkaktr.
;enellikle Ma'udi $r$agandasnn y!neltildi&i milletlerde yalnz kendi adamlar, kendileri+
nin en )azla ba#ar bekledi&i #a'slar eliyle ta'rik edilen milletin zi'ni zerinde en (k etkili
la%ak ge(erli delilleri kullanr. Kan la&anst kar#k lan bizim milletimizin yannda,
Ma'udilik kudretinin bekledi&i (at#may idare i(in, az (k kzm$lit )ikirlere ba#vurur.
Bunlar bar#( idelRi tara)ndan il'am edilmi#tir ve nun ka)asnda d&mu#tur.
4zede; 6a$&di, enternasyonal eilimlere taraftarlk g*sterir. (ransa'da varold&&n&
g*rd"" ve k&dretini old&k%a takdir ettii !ovenizmden istifade eder. ingiltere'de iktisadi
menfaatlerle, d"nya #olitikas d"!"ncelerini $arekete getirir. 4zetle, $er zaman, #ar%alanm!
bir milletin zi$ni istidadnn esasl ayrc $asletlerinden faydalanr. 1ncak b& %e!itli
imkanlarla iktisat ve siyaset "zerinde kesin bir otorite k&rar.
)*ylece #arlak delillerin kendi #ro#agandasna y"kledii engellerden k&rt&l&r. 3izli
maksatlarn ne istediini neden dolay sava!tn ksmen a%a %karr. 7a$ri# i!lemine da$a
b"y"k bir $zla devam eder. 'on&nda b"t"n devletleri bir $arabeye %evirir. !te b& $arabeler
"zerinde ebedi 6a$&di m#aratorl&&n&n y"kseldii ve $"k"mran otoritesini y"r"tt""
g*r"lecektir.
ingiltere'de, italya'da da ldu&u gibi k!kl bir $litikann i%a$lar ile uluslararas Ma'udi
maliye%ilerinin $lUn ve tasavvurlar arasndaki ayrlk a(k(a g!rlmektedir. Bugn sade%e
1ransa'da temsil%ileri Ma'udiler lan brsa%larla, milli bir $litikann istekleri arasnda,
'i(bir zaman g!rlemeye%ek bi(imde gizli bir anla#ma vardr. Almanya i(in de byk te'like
arz eden durum, bu anla#madr. Bu sebe$ten dlay 1ransa en (k krka%a&mz d#mandr ve
d#man larak kala%aktr. ;itgide zen%ilerin seviyesine d#mekte lan bu millet, dnya
egemenli&i ama%na ula#mak i(in Ma'udilere tand& klaylklar dlaysyla, Avru$a'da beyaz
rkn 'ayatn gizli%e te'likeye atmaktadr. Hnk Avru$a'nn kalbi lan K'in zerinde zen%i
kannn saldrs ile meydana gelen bula#ma, milletimizin bu irsi d#mannn intikam 'rsna
uygun d#t& kadar, Ma'udi'nin s&ukkanl 'esa$larna da uyar. i#te Ma'udi bu durumu Av+
ru$a'nn tam merkezinde Avru$a Ktas'n melezle#tirmeye ba#lamak )aaliyetinin bir vastas
kabul eder. Ma'udi, beyaz rk basit bir milletin kan ile kirleti$, kendi 'Ukimiyetinin
temellerim atmaya (al#r. Lntikam 'rsndan te#vik g!ren ve ayn zamanda Ma'udilerin
sistemli larak ya$tklar re'berlikten de )aydalanan 1ransa'nn bugn Avru$a'da ynad& rl
beyaz rklarn varlklarna kar# bir gna' i#lemektir. Bu #ekil davran#, gn geldi&inde,
rklarn kanlarnn kirletilmesini gna' sayan bir neslin intikam dlu d#n%elerini 'arekete
ge(ire%ektir.
Almanya, 1ransa'nn kendisi i(in te#kil etti&i te'like kar#snda, btn 'issi d#n%elerden
syrlarak, 1ransa'nn i#gal emellerine izin vermek ve raz lmak istemeyen bir millete elini
uzatmak zrundadr. Avru$a'da, g!zle g!rebildi&imiz kadar ile, btn gele%ek sresin%e
Almanya i(in iki mtte)ik vardr ve bunlar, da'a !n%e de belirtti&im gibi ingiltere ile
italya'dr.
:&er bugn, Kasm devriminden itibaren Almanya'nn $litikasnn ne #ekilde idare edildi&ini
anlamak i(in geriye bir g!z atla%ak lursa, 'kmetlerimizin devaml larak i#ledikleri akl
almaz 'atalar kar#snda, ya ba#mz ellerimizin arasna al$ kendimizi mitsizli&e terk
etmekten veya #iddet dlu ne)retle isyan ederek, b!yle bir reRim aley'inde m%adeleye
giri#mekten ba#ka bir #ey ya$lamaz. Almanya'nn 'areketlerinde 'i(bir zaman #uursuz bir
#eyler g!rlmemi#tir. Hnk, Kasm ,evrimi'nin tek g!zl aydnlar, d#nme yetene&ine
sa'i$ ki#ilerin 'e$si i(in akl almaz gibi g!rnen 'er #eyi ya$may ba#arm#lardr. Mani en adi
bi(imde 1ransa'nn sevgisi kazanlmaya (al#lm#tr. Bu sn yllarda dzeltlmeleri imkUnsz
bu 'ayal$erestlerin a'maklklar ile devaml #ekilde 1ransa'nn iyi dstu lmaya (al#ld. Bu
millet kar#snda, devaml larak yerlere kadar e&iliyrlard. 1ransz katilinin kurnaz%a
uygulad& 'er 'ileli davran#nda durumun de&i#ti&ine ili#kin ilk i#aretlerin belirdi&ine
'kmediliyrdu. Kulis arkasnda bizim siyasetimizi idare edenler bu 'atal ve sa(ma sa$an
)ikir ve d#n%elere 'i(bir zaman katlmadlar. Hnk nlarn g!znde, 1ransa'ya yakla#ma,
tesirli bir anla#ma $litikasn dinamitlemek i(in bir ara(tan ibaretti. 5nlar, 1ransa ve
1ransa'nn da arkasnda bulunanlarn uyguladklar $litikann gayeleri 'akknda 'i(bir vakit
bir #$'eye ka$lmam#lard. Bu 'eri)lerin Almanya i(in yeni bir vaziyetin d&du&una inan+
m# gibi g!rnmelerinin sebebi, milletimizin ger(ek men)aati bakmndan ba#ka bir yl
tutmasn !nlemek i(indir. "i( #$'e yk ki, ingiltere'yi bizim tara)tarlarmza gele%ek i(in iyi
bir dst devlet larak kabul ettirmek (k zr la%aktr. Al manya'da Ma'udi basn,
milletimizin kinini devaml #ekilde Ingilte re'nin zerinde t$lamay be%ermi#tir. Bir(k
ka)asz Alman, Ma'u dilerin kurduklar !kseye dnyada e#ine rastlanmayan bir iyi niyetle
tutulmu#tur. "erkese Alma ,eniz Kuvvetleri'nin tekrar dirilmesin den ba'sedildi.
4!mrgelerimizin elimizden alnm# lmalar #id detle $rtest edildi ve buralarn tekrar ele
ge(irilmesi istendi. Bu tn bu b# lU)lar adi Ma'udilerin, ingiltere'deki rkda#larna ula#tr
dklar malzemeler lmu#tur. Ma'udi'nin tesirli $r$agandas bu 'u suslar devaml bir #ekilde
i#ledi. Bugn, $litikaya burunlarn s kan a'mak burRuvalar, #imdi Almanya'nn denizlere
'Ukim lmas i(in m%adele etmemizin i'timal da'ilinde lmad&n st !rtl #ekilde
anlatmaya ba#lyrlar. Avru$a Ktas'ndaki durumumuzu sa&lamla#trmadan Alman milletinin
kuvvetlerim bu maksat i(in 'ar%amak, sava#tan !n%e bile byk bir (lgnlk idi. i#te bugn
b!yle bir tasarnn siyasette adna %inayet denilen a'mak(a ya$lm# i#ler arasna alnmas
gerekir.
i$leri ellerinde tutan Ma'udilerin milletimizi ikin%i dere%ede meseleyle uyutmay nasl
be%erdiklerini, nasl g!steri ve mitingleri terti$ ettiklerini ve bu arada 1ransa'nn da,
milletimizin v%udun dan yeni yeni $ar(alar k$ar$, ba&mszl&mzn temellerini sistemli
bir #ekilde nasl ydu&unu g!rn%e d&rusu ger(ekten zntye ka$l$, mitsizli&e
d#lrd.
i#te bu arada, bu gnler srasnda Ma'udilerin )evkalUde bir #e kilde idare etmeyi ba#ard& bir
srundan s!z etmek isterim. Bu ;ney Eirl srunudur. Ayr%a #u nktann zerinde durmak
isterimO
:vet, ;ney EirlP Bu sruna ilerde tekrar d!ne%ek ve yeni a(klamalarda buluna%a&m. "alk
t$luluklarnn akl eksikli&ini ve a$tall&n istismar eden yaban%lar takmnn 'esabn
g!rmek gereke%ektir. Hnk bu $arlamenterlerde var ldu&u sanlan vatanseverlik duygusu,
bir saksa&anda ba#ka birinin mlkiyetine kar# sayg me)'umu bulunmas kadar gari$ bir
#eydir.
;ney Eirl'un kaderi tes$it edildi&inde +yani 686?'ten 6867 Kasmna kadar+ ben bu
memleketin tesirli #ekilde savunula%a& nktasnda vaziyet alm# lan kimseler arasndaydm.
Mani rdu mensubu idim. Bu yllar sresin%e kuvvetlerimizin elverdi&i nis$et dere%esinde
m%adele ettim. :vet, ;ney Eirl elden ka(masn diye de&il, vatan rasn da 'er'angi bir
Alman lkesi gibi elinde sakla+IRnn ve krusun diye m%adelelerimi srdrdm.
5 gnlerde m%adeleye katlmayanlar, $arlament%u 'eri)ler,
P$arti siyaseti taki$ eden k!t ru'lu adamlard. Biz, an%ak sava#n za)erle bitmesi ile
Almanya'nn ;ney Eirl' de kruyabile%e&ine inand&mz i(in sava#rken, bu 'ain 'eri)ler
i#ledikleri rezaletlerle ve te#vik ettikleri isyanlarla ba#ary te'likeye d#ryrlard. ylesine
a+di 'areket ettiler ki en snunda 4ieg)ried arkasndan b(aklanarak yere serildi. Hnk
yak#kl $arlament%ular tara)ndan =iyana'da Bele+' diye Meydan'nda, ya'ut Mni''te
1eld'errn'alle'de s!ylenen kun+W dak( ve sa'te nutuklar ;ney Eirl' Almanya i(in
mu'a)aza etmeye Y yetmezdi. Bu 'ede)e an%ak %e$'ede sava#an rdu ile ula#lrd. 5ysa
%e$'enin da&l$, bzulmasna yl a(anlar di&er Alman t$raklar i(in ldu&u kadar ;ney
Eirl i(in de 'yanette bulunmu#lardr.
;ney Eirl srununun $rtestlar, knu#malar, derneklerin bar#sever yry#leri ile
(!zmlenebile%e&ini sananlar ya k!t ru'lu 'eri)lerdir veya k(k Alman burRuvalardr.
"albuki elden ka($ giden yerlerin ne Eanr'ya edilen dualarla, ne de $arlamentya ba&lanan
dindarane mitlerle tekrar kazanlamaya%a&n ve bunu sade%e silU' kuvvetinin
sa&layabile%e&ini ka)alara skmak gerekti. ,emek ki, btn srun ka(rlan t$raklar,
yeniden )et'etmek i(in kimlerin silU' elde 'azr lduklarm bilmektedir.
4amimiyetle i)ade edebilirim ki $arlament g!zdelerinden ve di&er liderlerden, baz
m#avirlerden kurulu '%um ktasnn ba#na ge(erek ;ney Eirl'un tekrar kazanlmasna
katla%ak kadar kendimde 'enz kuvvet 'issetmiyrum. Bu kadar ate# sa(an bir $rtest
mitinginin zerinde birdenbire birka( #ara$nel $atlasa buna sevini$, sevinmeye%e&imi #eytan
bilir. Gannederim ki kmese giren bir tilki, tavuklarn bu kadar gdaklamalarna sebe$ lmaz.
Eavuklarn kendilerini krumak i(in ka(#malar bu kadar g!steri#li bir $rtest mitinginin
da&lmasndan da'a (abuk lamaz.
1akat bu i#te da'a da k!t lan 'usus bu 'eri)lerin kendilerinin de kullandklar ara(lardan
snu( alnabiline%e&ine inanmamalardr. 5 $anayr andran mitinglerin ne kadar tesirsiz ve
anlamsz ldu&unu kendileri gayet iyi takdir ederler. 1akat bugn ;ney Eirl'un yeniden ele
ge(irilmesi 'ususunda (ene (almak, !n%eden nu mu'a)aza etme u&runda sava#maktan 'i(
#$'e yk ki da'a klay ldu&u i(in bu adi%e davran#a ba#vurulmaktadr. "erkes elinden
geleni ya$yr. 5 gnlerde biz kanlarmz akttk. 5ysa bu 'eri)ler bugn gagalarn
biliyrlar.
i#in en tatl tara), =iyanal BLegitimisteB (evrelerin bugn ;ney Eirl' isteyerek ayaklar
zerlerine kalkmalardr. Medi yl !n%e, nlarn kutsal ve nl 'anedanlar, en adi kimselere
yak#a%ak bir 'yanette bulunarak, d#man devletlerin sava# za)erinin mkU)at larak ;ney
Eirl' i#gal etmelerine yardm etmi#ti.
5 devirde, bu (evreler 'ain 'anedanlarnn $litikalarna yardm% lmu#lard. ;ney Eirl
meselesine veya ba#ka bir #eye, bir tavu&un elmaya !nem vermesi kadar duyarllk
g!steriyrlard. 3ek tabii ki, bugn bu yerler i(in tekrar m%adeleye giri#mek (k da'a
klaydr. Hnk bu kavga sade%e manevi silU'larla ya$lmaktadr. "er'alde bir $rtest
mitinginde kalbimizi dlduran asil #evk ve ne)reti rtaya kyarak b&az yrtmak ve Ku'r'un
i#gali srasnda meselU k!$rleri u(urmaktansa bir gazete, i(in yaz yazarak, yazar %ezbesine
tutulmak $ek tabii da'a klay bir i#tir.
Baz (evrelerin sn yllar i(inde, Eirl srununu neden Almanya ile Ltalya arasndaki
ili#kilerin dak nktas ya$tklar $ek a(k bi(imde g!rlyr. Ma'udiler ile "absburglarn
tara)tarlar, Almanya'nn antla#ma ya$masn engellemekle kendilerine (karlar
sa&lamaktadrlar. Hnk bu siyaset, gnn birinde ba&msz bir Alman vatannn yemden
%anlanmasn sa&layabilir, i#te Eirl srununa 'i(bir yarar lmayan, 'atta zararl lan bu
kmedi, Eirl a#k i(in ynanmyr, ger(ekte Almanya ile italya arasnda imzalanabile%ek bir
antla#mann krkusu ile sa'neye knuyr. Malnz bu (evrelerde 'km sren yalan ve i)tira
salgnndan yararlanarak, bizi Ei+rl'e 'yanet etmi#iz gibi g!stermek yzszl&nde
bulunuyrlar. Bu e)endilere a(k(a #unu s!ylemek isterimO Eirl'e, btn rganlar sa&lam
ldu&u 'alde, 686?+6867 yllar i(inde %e$'ede g!rev almam# ve vatanna yararl lmam#
btn Almanlar 'yanet etmi#lerdir.
ikin%i larak, yllar i(inde milletimizde sava#a devam etmeye ve snuna kadar m%adeleye
yardm% lmaya lanak vere%ek bir direni# iktidarn g(lendirmeye 'izmet etmemi# lan
'erkes Eirl'e 'yanet etmi#tir.
(n% larak, gerek 'areketleri ve davran#lar ile d&rudan d&ruya, gerek al(ak(a
kltuklama ile dlayl larak, Kasm ,evri+mi'ne katlarak ;ney Eirl' kurtarabile%ek tek
silU' da krm# lan 'erkes Eir3e 'yanet etmi#tir.
,!rdn% larak, utan( veri%i =ersay ve 4aint+;ermain anla#malarnn altn imzalam#
lan $arti yeleri ile btn $artiler Ei+rl'e 'yanet etmi#lerdir.
:vet, yalnz s!ylevlerle durumu $rtest eden %esur/P0 beye)endiler, i#te ger(ek bundan
ibarettirP
Ben, bugn yalnz #u d#n%eyi kendime re'ber larak kabul ediyrumO Kaybedilen t$rak,
anran $arlamenterlerin sivri dilleri ile geri alnamaz. Kaybedilen t$raklar, $ek iyi bilenmi#
kl( ile, yani kanl kavgalar $a'asna ele ge(irmek gereklidir.
Kader kesin yargsn vermi# ldu&u i(in, bir tereddt g!stermeden #u 'ususu a(klarmO
;ney Eirl' bir sava# ile yeniden ele ge(irmenin mmkn lmad&na inand&m gibi, bu
srunun btn Alnanlarda za)ere ula#mann en !nemli #art lan ate#li vatanseverlik
duygularn da uyandrmaya%a& kanaatindeyim. Ayr%a #una da inanyrum ki, yanmzdaki
yedi milyn Alman /K'enanie'nin i#gal altnda lmas0 yaban% egemenli&i altnda inlerken ve
Alman milletinin 'ayat damar lan Ken, zen%i srlerinin keyi)lerine sa'ne lurken,
Eirl'deki iki yz Almam kurtarmak i(in kan d!kmek bir %inayet lur. :&er Alman milleti,
kendisini Avru$a'daki t$ra&ndan yk etmek te'didini rtaya kyan bir sr unsurlara sn
vermek isterse* sava#tan !n%e i#lenen 'ataya d#erek, btn dnyann d#man lmamaldr.
Alman milleti en te'likeli d#mannn kim ldu&unu sa$tayarak, btn kuvvetlerini nun
zerinde t$lamal ve na !ldr% darbeler indirmelidir. Bu za)erin #art, ba#ka nktalarda
ya$la%ak )edakUrlklar da gerektiriyrsa, milletimizin gele%ekteki nesilleri bu knuda bizleri
a))ede%ektir. Bu nesiller, (abalarmzn arma&an $arlak la%a& i(in, byk zntlerimizi,
derin skntlarmz ve zamannda alnm# a% karar da'a iyi takdir etmek lana&n
bula%aklardr. Biz, bir devletin kaybetti&i t$raklar, ilk !n%e siyasal ba&mszl&m ve
anavatann g(lenmesini sa&ladktan snra geri alabile%e&i ylundaki ana d#n%eyi
kendimize re'ber edinmeliyiz. Bu siyasal ba&mszl& ve devlete g( ve sayg kazandrlmas,
akll%a bir antla#malar siyaseti ile mmkn labilir, i#te d# $litika knusunda enerRik bir
'kmetin ya$mas gereken ilk g!rev budur. Biz -asynal+4syalistler, Ma'udiler tara)ndan
y!neltilen ve knu#maktan ba#ka bir #ey ya$mayan vatanseverlerin arkalarndan yrmekten
kendimizi !zellikle saknmalyz. :&er bizim 'areketimiz de, m%adeleyi kl(la ya$a%ak
yerde, mitinglerle yalanrsa byk )elUket lur. "absburglar ,evleti denilen !l bir lke ile
g!z ka$al bir bi(imde antla#ma ya$lmas ylundaki a%ayi$ d#n%e, Almanya'nn 'ara$
lmas snu%unu d&urdu. Bugn d# $litikamz i(in a(k bulunan lanaklar in%elendi&i
zaman, 'ayale ve 'issiyata kulak verile%ek lursa, kalknmamz snsuza kadar en+
gelleyebile%ek en iyi y!ntem se(ilmi# lur.
Cimdi yukarda rtaya kydu&um ( srunun yl a(a%a& itirazlara %eva$ vermek gerekir. Bu
srular #unlardrO
n%e, 'ara$ bir durumda ldu&u 'erkes tara)ndan a(k(a g!rnen ve bilinen bugnk
Almanya ile antla#ma ya$labilir miJ
ikin%i larak, Almanya d#man milletler ylu ile bir d&ru yla girme 'areketine yetenekli
midirJ
(n% larak Ma'udili&in n)uzu bilindi&ine g!re, bu n)uz !teki milletlerin $ek iyi takdir
edilmi# lan (karlarndan ve iyi niyetlerinden da'a g(l geli$, !teki btn antla#ma
tasarlarna engel lmaz m ve bunlar b# bir duruma skmaz mJ
Birin%i srunun iki b!lmnden birini yeterli bi(imde in%elemi# ldu&umu sanyrum.
Bugnk Almanya ile 'i(bir lke antla#ma ya$mak istemeye%ektir. ,nya zerinde kendi
kaderini, 'kmetleri zerre kadar gven vermeyen bir devletle ba&lamaya %esaret ede%ek
'i(bir devlet yktur. "er #eyden !n%e milletimizin a% i(inde ldu&u ese) veri%i manevi
durumda, 'kmetin 'areketlerinin a(klamasn ve 'atta mazeretini bulduklarn ileri sren
vatanda#larmzn bir(&u tara)ndan ya$lm# lan giri#imlere gelin%e, bunu $ek kesin bir
bi(imde reddetmek gereklidir.
Milletimizin alt yldan beri rtaya kydu&u karaktersizlik !rnekleri (k z%dr. Milletin,
en !nemli (karlarna kar# ilgisiz kal# ger(ekten mit kr% bir #eydir. Krkaklk, bazen
Eanr'dan intikam dileme dere%esine kadar varyr. An%ak #unu 'i(bir zaman unutmamalyz
ki s!z knusu lan millet, birka( yl !n%e, dnyada en yksek insani de&erlerin 'ayran
kalna%ak !rneklerini vermi#tir. 686? ylnn A&usts ay gnlerinden, bu byk devletler
m%adelesinin bitimine kadar, yeryznde 'i(bir millet, bugn b!ylesine a%na%ak duruma
d#m# lan bizim Alman milleti kadar yi&itlik %esaret, sebat ve )eragat g!stermemi#tir.
Bugn milletimiz tara)ndan ynanan utan( veri%i rln, nun samimi varl&nn !zel
niteliklerinin snu%u ldu&unu 'i( kimse ileri sremez. Hevremizde g!rd&mz ve i(imizde
duydu&umuz #eyler, 6867 yl Kasm aynn dkuzunda ya$lan k!t i#in ve edilen yeminin
tutulmam#, verilmi# s!zden %aylm# lmann krkun( snu(lardr. Btn bunlar zi'nimizde
derin kar#klklara sebe$ ldular. Cairin $ek d&ru larak s!yledi&i gibi, BK!tlk, k!tlkten
ba#ka bir #ey d&urmaz.B ;er(i, gnlerde bile milletimizin en esasl be%erileri ve de&erleri
tamamen kayblmam#t.
Bunlar bilin(altnda uyuklar durumda idiler. Bazen ka$karanlk lmu# g!kyznde izler sa(an
ve ses (karmayan #im#ekler gibi, gele%ekteki Almanya'nn 'astalktan kurtula%a& gnlerin
i#areti larak, birtakm de&erlerin $arlad& g!rld. 686? ylnda ldu&u gibi bir(k kere,
vatanlar i(in 'er #eylerim )eda etmeye 'azr lan gen( Almanlar bulundu. Milynlar%a insan,
sanki devrimin yl a(t& ykntlar g!rmezlikten gelerek (al#kan ve gayretli bir bi(imde
i#lerine sarldlar. ,emir%i !rsnn ba#nda balyz sallyr, k!yl sabannn arkasndan
gidiyr, bilgin labratuarnda deney ya$yr, 'erkes ayn (aba ve ayn ba&llkla g!revlerini
yerine getiriyrlard.
,#manlarmzn ya$tklar zulm ve bask, eskiden ldu&u gibi, ka'ka'alarla kar#lanmyr,
'er trl baskya kar# 'iddet duyuluyrdu. Metenek ve e&ilimlerin (k de&i#mi# ldu&u
g!rlyrdu.
Gi'inler deki bu geli#me, 'enz siyasal g(lenme d#n%esinin ve sr$ gitme i(gdsnn
tekrar dirilmesi bi(iminde kendini g!stermiyrsa su(, lkeyi 6867 ylndan bu yana,
milletimizin yk lmasna sebe$ la%ak bi(imde y!netenlerdedir. Bu k!t snu( Eanr'nn bir
takdiri de&ildir. Buna y!neti%ilerin kendi triteleri sebe$ lmaktadr.
"i( ku#ku yk ki, bugn milletimize a(nd& zaman kendimize #u sruyu srmak gerekirO
Bunu dzeltmek i(in ne ya$lm#trJ =arlklar ile ykluklar belli lmayan 'kmetlerimizin
(al#malarna milletimizin $ek az yardm% lmas, Alman milletinin 'ayatndaki zaa)n bir
belirtisi midirJ Milletimizde bir gurur, g!rkemli bir erkeklik ve 'iddetin (%u&u lan bir kin
ru'u d&mas i(in, 'kmetlerimiz ne ya$tlarJ 6868 ylnda bar# antla#mas Alman milletine
zrla yklendi&inde, bu snrsz bir zulm ve bask kayna&nn, milletimizde derin bir
!zgrlk iste&i uyandra%a& beklenebilirdi. Ciddet dlu maddeleri milletlere kam( darbesi
gibi (ar$an bar# antla#malar, (k kere bir isyan 'areketini 'aber veren ilk davul sesleri gibi
etki uyandrrlar.
=ersay Antla#masndan ne yararlar elde edilmezdiP
l(sz zulm, bask ve utandr% bir al(aklk ara% lan bu antla#ma, ndan yararlanmak
isteyen bir 'kmetin elinde, milli uzmanlklar en yksek seviyesine (karmak i(in bir (are
lurdu. Byk (a$ta bir $r$aganda ile, va'#i bir zevkle ya$lm# lan zulm ve basklardan
yararlanlm# lunsayd, btn bir millette g!rlen ilgisizlik, isyan dlu bir ne)rete
d!n#ebilirdi. Bu ne)ret ve galeyann en byk bir 'iddet ve azgnlk dere%esine ykselmesi
mmkn lurdu.
Bu lgular, milletimizin zi'nine ve kalbine ate#li (izgilerle yazmak ne kadar klay bir i#ti.
5rtak bi(imde duyulan utanma duygusu ve rtak kin, altm# milyn erkek ve kadnda ate#ten
bir sel bi(imine girerek, rtak irade lu#ur ve b!yle%e 'e$ bir a&zdan, BsilU'lanmak istiyruzB
'aykrmalar i(in bir (are labilirdi.
i#te b!yle rezil bir bar# antla#mas, b!yle bir i#e yarard. zerimize ykledi&i !l(sz zulm
ve bask ile isteklerindeki yzszlk milletimizin 'ayati mtte)iklerini bulunduklar
uyu#ukluk i(inden (karan en etkili silU'lar sa&lyrdu. 1akat zaman, (%u&un kumay
!&rendi&i al)abeden gazetelere varn%aya kadar 'er yayn, tiyatr ve 'er sinema, 'er ilUn
stunu ve 'er b# duvar bu biri%ik ve byk i#e 'asrlunmayd.
Bugn bizim vatanseverler derneklerinin Eanr'ya Bbizi !zgr klB bi(imindeki yakar#lar, en
k(k Alman (%u&unun dilinde #u ate#li yakar#a d!n#n%eye kadar, yukarda anlatt&m
bi(imde 'areket etmek gerekirdiO BEanrm silU'larmz gnn birinde ba#arya ula#trP "er
zaman ldu&u gibi bize de adaletli davranP zgrl&e lUyk ldu&umuza karar verP Eanrm
za)erimize yardm etPB
An%ak btn uygun )rsatlar ka(rld ve 'i(bir #ey ya$lmad.
Bu durumda milletimiz gerekeni ya$amyrsa, buna kim 'ayret ederJ Btn dnya bizi,
d!ven eli minnettarlkla yalayan sadk bir k!$ek ve adi bir u#ak kabul ederse, buna #a#lr mJ
Bizim antla#ma ya$ma knusundaki yetene&imizin, btn milletimizin su(lulu&u yznden
lumsuz y!nde etkilendi&i de bir ger(ektir. An%ak sekiz yl snrsz bir zulm ve baskdan
snra, milletimiz !zgr lma ylunda iradesini bu kadar az kullanyrsa, bunun su(u
'kmetlerimizin a'lUksz lu#larndandr.
Milletimizin )aal bir antla#ma $litikas izleyebilmesi i(in, !teki milletlerin g!znde sayg ve
itibarnn artmas gereklidir. Bunun ger(ekle#mesi i(in de, Almanya'nn yaban% devletlerin
a#a&lk yama&, milletimizi nlarn 'izmetine veren bir angarya mangasnn #e)i bi(iminde
kabul edilmeye%ek bir 'kmete i'tiya( vardr. Milli bilin%in sesi la%ak bir 'kmetin i#
ba#nda lmas gereklidir.
Milletimiz, yukarda s!yledi&im #eyleri kendine g!rev sayan bir 'kmete sa'i$ ldu&u
zaman, Kei%''n d# $litikasna verile%ek %esaret dlu bir y!n, alt yl ge(meden !zgrl&e
susam# bir milletin ayn dere%ede %esaret dlu iradesinden g( ala%aktr.
,#man milletleri, samimi mtte)ikler 'aline d!n#trmenin ne kadar g( ldu&unu !ne
sren ikin%i itiraza #!yle %eva$ verilebilirO
4ava# $r$agandasnn !teki lkelerde ya$ay bi(imde geli#tirdi&i Iermenlik aley'indeki
genel $sikz* Alman milletinde milli bilin%in yeniden d&mas sayesinde, Avru$a'nn dama
ta'tas zerinde ma( ya$an ve kendisi ile yun ynamak mmkn lan bir devletin belirgin
niteliklerini yeniden kazanmadk(a, zrunlu larak sr$ gide%ektir. An%ak milletimiz ve
'kmetimiz, 'er'angi bir devlete $ek gvenli bir bi(imde bir antla#ma ya$abile%e&i
izlenimini verebildikleri zaman, devlet e&er (karlar bizim (karlarmza $aralel ise, aksi
y!nde bir $r$aganda snu%u kendi kamuyundaki aley'imize lan kanaati de&i#tirmeye
giri#ebilir. Ama b!yle bir snu(, $ek tabii larak sebat ve usta%a bir (al#may gerektirir.
teki devletin de, kendi kamuyunun kanaatini de&i#tirebilmesi i(in uzun bir zamana i'tiya%
ldu&undan, b!yle bir giri#imi an%ak etra)l%a bir d#nmeden snra, yani bu (al#mann
za'metine de&er bir #ey ldu&una ve gele%ekte lumlu snu(lar vere%e&ine mutlak bi(imde
inand&nda ya$lmaldr. Az (k akll bir d#i#leri bakannn at$ tutmalarna gvenerek, yeni
yetenek ve duygularn ger(ek bir de&ere sa'i$ la%aklarnn gven%esi lmadan, bir milletin
manevi yetenek ve davran#n de&i#tirmeye kalk#lmamaldr. Aksi durumda kamuyu (k
k!t bi(imde kar#trlm# lur. ;ele%ekte bir devlet ile bir antla#ma ya$lmasnn mmkn
duruma gelmesine en sa&lam bi(imde gven%e veren #ey, yalnz ba#larna birka( bakann #i#i+
rilmi# s!zleri de&ildir. Bu gven%e, a(k(a belirlenmi# ve $ek uygun g!rnen 'kmet
e&ilimlerinin a(k(a yerle#mi# ve ayn y!ne (evrilmi# lan bir kamuyunun kendisidir. Bu iki
knunun uygulanabile%e&i 'akknda beslene%ek kanaat, 'kmetin kendi $r$agandas ile
kamuyunun de&i#mesini 'azrlamak ve geli#tirmek i(in byk bir )aaliyetle (al#mas ve
kamuyunun e&ilimlerini, 'kmetin e&ilimleri i(inde g!stermesi rannda esasl bir bi(im
alr.
Bizim durumumuzda lan bir millet, an%ak 'kmet ve kamuyu, !zgrlklerini yeniden elde
etmek i(in m%adele etme knusunda de&i#mez iradelerini, 'areket ve davran#lar ile
a(kladklar zaman, antla#ma imzalamaya yetkili saylabilirler. Ki#isel (karlarm savunmak
i(in yardmlar kendisine yararl g!rne%ek arkada#n ylunu aynen izlemeye, yani bir
anla#ma ya$maya uygun d#en !teki devlette, kamuyunu de&i#tirmeye giri#meden !n%e,
yerme getirilmesi gerekli ilk #art budur.
Ama g!z !nnde tutulmas gereken bir ba#ka nkta da'a vardrO Bir milletin iyi%e k!kle#mi#
lan yetenek ve duygularn de&i#tirmek (k kimse tara)ndan ilk ama% anla#lmaya%ak
te'likeli bir i# ldu&u i(in i#lene%ek 'atalarla, d#mann eline kar# saldr i(in silU' verilmi#
lunur. B!yle bir #ey ya$mak 'em bir %inayet, 'em de bir a$tallktr.
Cu nktann bilinmesi gerekirO Bir millet, kendi 'kmetinin gizli niyetlerim tamamen
anlayn%aya kadar $ek uzun bir sre ge(er. Hnk, 'kmet giri#ti&i siyasal 'azrlk
(al#malarnn sn 'ede)leri 'akknda a(klama ya$amaz. Bu durumdaki 'kmetler, ya 'alk
t$luluklarnn k!r k!rne byun e&melerine ya da )ikren da'a geli#mi# lan y!neti%i
sn)larn ileri g!r#ll&ne gvenmek zrundadrlar. 1akat bu basiret, bu siyasal
be%eriklilik, ileriyi g!rme ve knular anlama yetene&i bir(k ki#ide bulunmad& ve siyasal
sebe$ler a(klama ya$maya lanak brakmad& i(in, milletin milli yl g!steri%ilerinden bir
b!lm srekli larak yeni e&ilimlerin aley'ine d!ne%ektir. Bu e&ilimler, anlamlarna n)uz
edilemedi&i i(in, yalnz%a birer deney larak kabul edile%eklerdir. B!yle%e bu e&ilimler
milletin tutu%u unsurlarna, endi#e ve ku#ku uyandra%ak bi(imde g!rnerek, nlarn
mu'ale)et etmelerine sebe$ la%aktr. Bunun i(in, iki milleti kar#lkl bi(imde anla#maya
y!nelte%ek W yakla#ma (al#malarna kar# (kan ki#ilerin ellerinden kullanabile+W (ekleri
silU'larn byk bir b!lmn almak gerekir. zellikle bi+R zim !rne&imizde ldu&u gibi,
vatansever demeklerin ve ka've $li$i likas ya$an k(k burRuvalarn, kendini
be&enmi#(esine ya$tklar L gari$ gevezeliklere sn vermek ba#l%a g!revdir. Hnk yeni bir
sa+/ va# dnanmas ve s!mrgelerimizin geri verilmesi i(in )eryat etmenin, bu isteklerin
ger(ekle#mesine yetmeye%ek bir gevezelikten ibaret ldu&unu d#nmek ve bilmek gerekir,
ingiliz $litikasnn bir uzants lan ve bazlar zararsz, bazlar akli dengeden yksun bu+
lunan, ama 'e$si de ger(ekte %an d#manlarmz i(in (al#an bu $rtest #am$iynlarnn
anlamsz larak i( d!k$, yaknmalarndan bir lumlu snu( (ka%a&n beklemek Almanya
i(in yararl saylamaz.
Btn dnya aley'inde zararl mitinglerle ne)es tketiliyr ve 'er ba#arnn #art lan #u ana
ilke unutuluyrO Ma$t&n i#i, tam ]*[ ya$. Be# n devlet aley'inde ba&r$ (a&rmakla, en
sevilmeyen d#mannz kalbinden vurmak i(in, btn manevi ve )izik kuvvetlerinizi bir
nktann zerine t$lamak gere&i i'mal edilmi# luyr. B!yle%e bir 'esa$la#madan !n%e,
antla#malarla kendimizi g(lendirmek lana& elden ka(rlyr.
i#te bu nktada -asynal+4syalist 'arekete bir g!rev d#mektedir. Bugn milletimize*
dikkatini k(k ku#kularn zerinden uzakla#tr$ en !nemlilerini g!z !nnde tutmay, ikin%i
dere%ede !nemli lan #eylere (aba 'ar%anmasn !nlemeyi, #imdi u&runda m%adele
ede%e&imiz #eyin milletimizin 'ayatndan ibaret ldu&unu bilmeyi, darbelerimize 'ede)
la%ak devletin ya#ama 'akkmz elimizden ald&n ve 'UlU bu ylda (al#t&n !&retmek
gerekmektedir.
3ek a% )edakUrlklara katlanmak zrunda kalmamz mmkndr. 1akat bu, akln s!zn
dinlemekten ka(narak ve kuvvetlerimizi en te'likeli d#manmza kar# t$laya%ak yerde,
anlamsz )eryatlar (kararak, btn dnya lkeleri ile tart#maya giri#mek i(in ge(erli bir
sebe$ de&ildir.
Alman milleti, btn dnyann kendisinden ka(rmak istedi&i durumu kruyabilmek 'akkna
manen sa'i$ de&ildir. Bundan !n%e kendi ara(larn satan ve millete 'yanet eden %anilerden
'esa$ srmak gerekir, ingiltere'ye, italya'ya, !teki lkelere uzaktan k)r etmek ve
d#manlarmzn sava# $r$agandalarna malzeme te#kil ede%ek silU'larmz elimizden al$
belkemi&imizi manen kran, za y) d#en Kei%'' bir $araya satan al(aklarn aramzda
serbest(e dla#malarna izin vermek, saygya de&er bir #ey de&ildir.
,#man !n%eden ta'min edilen ba#ka bir #ey ya$mam#tr ,#mann durumu ve 'areketleri
bize ders lmaldr.
:&er bunlar ya$a%ak yetene&imiz yksa ve gele%ekte 'er trl antla#ma siyasetini izlemekten
vazge(mek gereke%ekse, artk zntye ve mitsizli&e d#mekten ba#ka ya$la%ak bir #ey
kalmad& bilinmelidir. Hnk bizim s!mrgelerimizi (ald diye ingiltere ile ;ney Eirl'i
i#gal etti&i i(in italya ile, Le'istan ve Hekslvakya ile antla#ma ya$mak istemezsek, bize
Avru$a'da 1ransa'dan ba#ka bir mtte)ik bulmak i'timali kalmaya%aktr. 5ysa, 1ransa da
bizden Al+sa%e ile Lrraine'i (alm#tr.
Bu 'areket bi(iminin, Alman milletinin (karlarna uygun gelmesi (k ku#kuludur. 5ysa
b!yle bir d#n%eyi ve !neriyi bir a$taln m, yksa usta bir #arlatann m savundu&unu
sru#turmak 'er zaman mmkndr. Liderler s!z knusu ldu&u zaman, ben daima ikin%i
g!r# ter%i' ederim.
Bugne kadar bizim d#manmz bulunan ve ger(ek (karlar gele%ekte bizim (karlarmza
uya%ak lan baz milletlerin manevi yeteneklerinde bir de&i#iklik sa&lamak, mu'akeme
ya$ma yetisinin karar verebile%e&i randa mmkndr. Malnz bunun i(in, bizim devletimizin
i( kuvveti, Alman milletini yardmlar bir de&er i)ade eden mtte)ik durumuna getirmelidir.
Ayr%a kendi be%eriksizli&imiz, ya da %ani gibi davran#larmz, eski d#manlarmzla
imzalaya%a&mz bu antla#ma ta#anlarn, nlann $r$agandalarna yem ya$mamaldr. :n (k
(n% itiraza %eva$ vermek zrdur. Kendileri ile bir antla#ma ya$mak mmkn lan
milletlerin ger(ek (karlarnn temsil%ileri, ba&msz milli devletlerin ve 'alk devletlerinin %an
d#man lan Ma'udi'nin iradesine ra&men 'ede)lerine ula#abile%ekler midirJ rne&in
geleneksel ingiliz $litikas, Ma'udili&in u&ursuz n)uz ve etkisine stn gelebile%ek bir g%e
sa'i$ midirJ
Biraz !n%e de belirtti&im gibi, bu sruya da %eva$ vermek (k g(tr. Bu knuda kesin bir
yargya varlmasna lanak brakmaya(ak dere%ede bir(k 'ususlar vardr. "er'alde ger(ek
lan bir #ey bulunmaktadrO Bir devlette yrtme rgan, sa&lam bi(imde kurulmu# ve lkenin
(karlarna 'izmet etmek i(in kendini adam# lursa, artk uluslararas Ma'udili&in n)uz ve
etkisinin 'kmet tara)ndan gerekli saylan $litikaya engel la%a& d#nlemez. 1a#ist
italya'nn Ma'udilerin ba#l%a ( silU' aley'inde y!netti&i m%adele, devletlerin stne (kan
bu kuvvetin ze'irli (engellerini $aram$ar(a edebile%e&ine en iyi kanttr. ;izli masn
derneklerinin yasaklanmas, uluslararas basn aley'inde giri#ilen kvu#turma ve uluslararas
Marksizm'in kesin bi(imde yk edilmesi snu%u, italya 'kmeti yllar ge(tik(e btn
dnyay te'dit eden Ma'udi ylannn !lm sa(an slklarna aldr# etmeden, kendi milletinin
(karlarn (k da'a iyi bir bi(imde savunur duruma gele%ektir.
Ayn durum ingiltere'de ise bu kadar iyi bi(imde g!rlmyr, ingiltere gibi en !zgr
demkrasi lkesinde* Ma'udi, kamuyu ara%l& ile 'emen 'emen mutlak bir diktat!rlk
uygular. 5ysa bu lkede, ingiliz devletinin (karlarnn temsil%ileri ile, Ma'udiler tara)ndan
uygulanan dnya diktat!rl&nn #am$iynlar arasnda, arkas kesilmeyen bir kavga sr$
gitmektedir.
Bu iki kar#t g!r#n nasl #iddetle (ar$#tklar, ilk de)a ve $ek a(k larak, sava#tan snra
2a$nya srununda, bir yanda ingiliz 'kmetinin, !te yanda basnn (e#itli durum ve
davran#larnda kendini g!stermi#tir.
4ava# sna erer ermez, Amerika Birle#ik ,evletleri ile 2a$nya'y birbirlerinden ayran eski
kar#lkl d#manlk, kendisini yeniden g!stermeye ba#lad. 3ek tabii larak, Avru$a
Ktasndaki byk devletler, bu yeni sava# te'likesi kar#snda ilgisiz kalamazlard, in+
giltere'yi, Amerika Birle#ik ,evletleri'nin eknmik alanda ve uluslararas $litika dallarnda
g!sterdi&i geli#me kar#snda, iki lke arasnda lan rk akrabal& bile, bir g$ta etmekten ve
endi#e duymaktan engelleyemiyrdu. Bu eski s!mrge, bu anavatan yavrusu, yeni bir dnya
'akimi gibi bymekte idi.
Bugn endi#e ve znt i(inde lan ingiltere'nin eski antla#malarn g!zden ge(irmesi
gerekmektedir. Artk ingiliz $litikasnn, Bingiltere denizlere egemendirB denilmeyi$,
BAmerika Birle#ik ,evletleri'nin denizleriB denile%e&i gnn gele%e&ini byk bir znt
i(inde g!rmesi ka(nlmaz bir #eydir. Kuzey Amerika ktasnn $ek byk devleti, el
de&memi# t$raklardan retti&i servetler ile, (evresi d#manlarla sarl lan Ke+i%''a ranla
saldrya (k da'a ka$al bir yerdedir.
Kesin ve sn yun i(in zarlar atmak gerekirse, ingiltere yalnz kendi kuvvetleri ile kald&
takdirde yk lur. i#te bundan !tr Bsar yumru&uB byk bir 'rs ve #iddetle yakalyr ve rk
bakmndan a))edilmeye%ek bir antla#maya sarlyr. Ama bu antla#ma, siyasal bakmdan
ingiltere i(in, Amerika Birle#ik ,evletleri'nin a(g!zll& kar#snda dnya zerindeki
durumunu g(lendirmeye yaraya%ak lan tek (aredir .
5ysa ingiltere, kendisini Asyal arkada#na ba&lyan ba&, Amerika Birle#ik ,evletleri ile
rtakla#a bi(imde Avru$a sava# alanlarnda y!netti&i m%adeleye ra&men gev#etmek
istemedi&i 'alde, Ma'udi basm bu antla#maya saldrmaktadr.
Ma'udi rganlarnn, 6867 tari'ine kadar, Kei%''a kar# sava# vaziyetinde bulunan ingiltere'nin
sadk silU' u#akl&m ya$tklar 'alde ani larak kendi yllarn taki$ etmek al(akl&n
g!stermeleri nasl mmkn lurJ
Almanya'nn im'as ingiltere'nin de&il !zellikle Ma'udilerin (karlarna uygundu. Cimdi
2a$nya'nn ezilmesi ingiltere 'kmetinin )aydasndan )azla Ma'udi 'kmranl&n btn
dnya zerine 'Ukim klmak gayesini gden liderlerin geni# tasarlarna 'izmet ede%ektir,
ingiltere bu dnyada btn sleri elde bulundurmak i(in btn mesaisini, 'ar%ad& anlarda
Ma'udi kendisine ayn dnyann za$tn temin ede%ek '%um $lanlyrdu.
Ma'udi, #imdiden Avru$a devletlerinin kendi elinde mukavemetsiz birer yun%ak durumunda
lduklarn ve Bat demkrasisi demlen #ey ile ya da Kus bl#evizmi ile d&rudan d&ruya, bu
lkelere egemen ldu&unu bilmektedir. 1akat eski dnyay a&lar i(inde tutmak, Ma'udi'ye
yetmiyr. Ayn te'like, yeni dnya i(in de ge(erlidir.
Ma'udiler, Amerika Birle#ik ,evletleri'nin mali kaynaklarnn 'Ukimidirler. "er yl 6A9
milyndan meydana gelen bir milletin retim ara(lar Ma'udilerin kntrlne biraz da'a
giriyr.
Ma'udileri )ena 'alde kzdra%ak 'UlU mutlak surette ba&msz kalan kimselerin says (k
azdr.
Ma'udiler, 'ileli bir ba#aryla kamuyunu b&uyrlar ve gele(ekteki stnlklerinin yun%a&
ya$yrlar. 4iynizmin en stn ka)alar, BA'di AtikB tara)ndan rtaya knan ve israil'in
!teki milletleri yuta%a&n bildiren $arlann ger(ekle#e%e&i gnn yakla#t&n #imdiden
g!ryrlar.
Milliyetlerinden uzak kalm# ve Ma'udi s!mrgesi lmu# memleketlerin byk t$luluklar
arasnda bugn 'UlU tek bir ba&msz devlet bulunursa Ma'udi'nin btn te#ebbs en sn
dakikada 'akim kalabilirdi. Hnk bl#evikle#mi# bir dnya, an%ak btn arz ku%aklarsa
mev%ut labilir.
"UlU azmini ve milli stnlklerini kruyan bir tek devlet kalrsa Ma'udi'nin kurmak istedi&i
dnya im$aratrlu&u, yeryzndeki btn tiranlar gibi, milli )ikrin kuvvetiyle yenile%ekler ve
yk la%aklardr.
Ma'udi bin sene i(inde d# #artlara intibak ederek Avru$a milletlerinin temellerini ykabilmi#
ve nlar artk muayyen 'i(bir tre mensu$ lmayan melezler 'aline getirebilmi#se de,
2a$nya gibi Asyal milli bir devleti ayn kadere u&ratma&a g(l lmad&n $ek iyi
anlam#tr. Kendisini Asyal sar rktan ayran u(urumu dldurama+yan Ma'udi, bugn
Ingilizi, Amerikaly ve 1ransz taklit edebilir. Bundan dlay ayn rktan ba#ka devletlerin
yardmyla te'likeli bir d#mandan kurtulmak i(in milli 2a$n ,evleti'ni $ar(alama&a te+
#ebbs ediyr. Ama% da, 'kmet tritesinden geri kala%ak #eyin, kendi ellerinde,
savunmasz kimseler zerinde 'km sren bir kudret 'aline gelmesidir.
Kendisi bin senelik BMa'udi krall&Bru kruyabilmek i(in, milli 2a$n ,evleti'nin
mev%udiyetinden krkuyr ve bu devletin enkazn, Ma'udi diktat!rl&nn kurulmasna !n%e
gelmesini istiyr. =aktiyle Almanya aley'inde ya$t& gibi, bugn, milletleri 2a$nya
aley'ine ayaklandryr. 2a$nya ile anla#an ingiliz di$lmasisinin ra'at ede%e&i dakikada
ingiliz%e (kan Ma'udi basnnn bu d#n#e kar# sava# tavsiye etmesi ve na kar#
BKa'rlsun, 2a$nya militarizmi ve em$eryalizmiB nidalaryla demkratik ilkeler namna bir
im'a sava# 'azrlamas mmkn labiliyr, i#te, ingiltere'de Ma'udi'nin dik ba#ll& bundan
ileri geliyr. Ma'udilerin btn dnya i(in meydana getirdikleri te'likeye kar# m%adele bu
memlekette ba#laya%aktr. Burada da -asynal 4syalist 'areket en !nemli vazi)elerinden
birini yerine getirmek durumunda kala%aktr. Fasyonal sosyalizm yabanc milletlerin ne
old&klarna dair milletimizin g*z"n" a%mal ve ona !imdiki d"nyann ger%ek d"!mannn kim
old&&n& $atrlatmaktan geri kalmamaldr, insanl&a )enalk ya$an d#mann zerine
'erkesin 'iddetini y!neltmeli ve btn )elUketlerimizin ger(ek sebebinin ldu&unu
g!stermeliyiz.
Memleketimiz %an d#mannn kim ldu&unu bilmeli ve tara)mzdan bu d#man aley'ine
idare edilen m%adele di&er milletlere sava#( ve sa) insanl&n selUmeti u&runda tuta%aklar
ylu g!stere%ek yeni zamanlar mRde%isi bir yldz niteli&inde la%ak bi(imde 'areket
etmelidir. Akl re'berimiz, irade kuvvetimiz lsunP "areket ve davran#larmz emreden
mukaddes vazi)e bize sebat ve devamllk versin, imanmz bizim i(in bir kruyu%u ve en
yksek 'Ukim larak kalsn.
BLM A@
iki d#n%e beni Almanya ile Kusya arasndaki mnasebetleri !zellikle dikkatli bir surette
in%eleme&e sevk ediyrdu.
A0 n%e Alman d# $litikasnn en kesin #artlar ba'is knusudur.
B0 Bu srun, gen( -asynal 4syalist 3artsi'nin basireti ve uy+
6
gulamasndaki isabeti
'akknda bir !l( te#kil etmektedir. . zellikle ikin%i nkta, itira) etmeliyim ki, (k kere
i(ime a% )Bbir endi#e dlduruyr. ;en( 'areketimiz )ertlerim lakaytlar sa'asn+Bdan ve (k
ne)ret edilen dktrinler arasndan temin eder. Binaenaley' bir adam zerinde d# $litikann
anla#lmas 'ususunda, evvel%e mensu$ lduklar siyasi veya dktrinler ma')illerin kasti ka+
rarlarnn ve zay) )ikirlerinin tesir ya$makta devam etmesi $ek tabiidir. Bunlarn, bu kabil
meselelere dair alm# lduklar dersler ne kadar zararl lursa lsun sa&duyu sayesinde, 'i(
lmazsa ksmen, derslerin telU)i ve tamir edilmi# lmas nadir de&ildir. 5 zaman, evvel%e
tesir ya$an n)uzun yerine da'a iyisi ikUme edilmesi kU)idir. Hk kere, mu'a)aza
edebildikleri sa&lam e&ilimlerin ve %anl i(gdnn en )aydal mtte)ikler meydana
getirdikleri g!rlr. te yan+, dan terbiyesi (lgn%a ve mantksz lan ve bununla beraber
i(gdsnn sn kalntlarn da bRekti)lik mi'rab zerinde )eda etmi# , bulunan bir adam
siyasi d#n%elerin i(ine (ekebilmek, (k da'a zrdur. Bizim aydn denilen (evrelerimize
mensu$ lan kimseleri ' kendi (karlar ve d#ta milletlerinin men)aatleri le'inde vaziyet
alma&a sevk etmek gayet zr bir i# te#kil ediyr. Bunlarn zerinde yalnz gayet gari$
d#n%elerin ve zanlarn ezi%i a&rl& 'km srmez. Bunlar devaml lmak i(gdsnn
'amlelerim taki$te a#r bir ma'rumiyet i(inde kalm#lardr.
-asynal 4syalist "areket, bu adamlarla (etin m%adelelere katlmak zrunda bulunuyr.
Bunlar z% m%adelelerdir. Hnk, bu adamlar, ne yazk ki, byk a%izliklerine ra&men (k
kere )evkalUde bir gurur ve byklk ile dludurlar. Bu yzden ba#kalarna, 'atta
kendilerinden da'a yksekte lanlarla ili#ki kursalar bile, btn adalete ra&men, yukardan
bakma&a e&ilim g!steriyrlar.
"er #eyi 'erkesten iyi bilen bu ma&rur kimseler s&ukkanllkla bir #eyi in%elemekten veya
tartmaktan U%izdirler. "albuki d# $litikada 'er'angi bir #eye te#ebbs veya 'er'angi bir #eyi
ger(ekle#tirmek i(in bu esasl bir #arttr.
Bu (evreler, bizim d# siyasetimizi gayet )elUketli bir surette idare ettikleri, milletimizin rk(
men)aatlerini 'er trl etkileyi%i savunmadan uzakla#tr$ kendi gari$ idelRilerinin
'izmetine sktuklar i(in, d# $litikamzn en !nemli meselesi, yani Kusya'ya kar# lan
durumumuzu, tara)tarlarmn !nnde, !zellikle itina ile in%eleme&e kendimi me%bur
g!ryrdum. Bunu 'erkesin anlamas i(in i%a$ etti&i nis$ette ve bu eserin (er(evesinin msait
ldu&u dere%ede ya$a%a&m. Bu mnasebetle a#a&daki #u d#n%eyi ileri sre%e&im.
:&er, d# siyaset deyimi ile bir milletin btn dnya ile mnasebetlerinin dzenlemesini
anlarsak, bu tanzim i#i tamamen a(k vakalara tUbi bulunur. Biz -asynal 4syalistler rk(
bir devletin d# $litikas 'akknda #u $rensibi ilUn edebiliriz.
Irk( devletin d# $litikas, bir tara)tan n)usun adedi ve di&er tara)tan t$ra&n geni#li&i ve
de&eri arasnda sa&lam 'ayat yetene&ine sa'i$, tabii Bkanunlara uygun bir ili#ki kurarak bu
dnya zerinde ya#ama #artlarn sa&lamaldr. Bundan ba#ka sa&lam ili#ki diye !yle bir
durum kabul edilebilir ki, bu da bir milletin devamll&n kendi t$raklarnn kaynaklar ile
sa&lamasdr. Ba#ka 'er'angi bir reRim asrlar%a devam etse bile akl selime uyamaz. Bu bir
millet i(in ma'vlmak de&ilse bile, byk zararlara sebe$ lur.
Meryznde yeterli bir alan, bir milletin ya#ama 'rriyetini temin eder.
Iskan edilen bir arazinin geni#li&i 'akknda zamann #artlarna ve tarmsal retimin, n)us
says ile ranna g!re 'km verebiliriz. Hnk, BAlmanya'nn antla#malar $litikasB
b!lmnde a(klad&m gibi, 'er devletin t$rak geni#li&inin !nemine, askeri ve siyasi
bakmdan e'emmiyeti de eklenir. Bir millet, mev%ut t$ra&nn geni#li&i ile mai#etinin temin
edildi&ini g!rd& zaman, mev%ut t$ra&nn gvenli&im garanti etmek me%buriyetindedir.
Bu garanti, devletin siyasi kudret ve kuvvetinin t$lamndan d&ar. Kuvvet ve kudret nun
%&ra)i durumunun, askeri kymetinin d&rudan d&ruya neti%esidir.
Alman ,evleti kendi gele%e&ini an%ak bir dnya devleti s)at ile d#nebilir, iki bin yla
yakn bir zaman i(inde, az (k ba#arl d# $litika )aaliyeti adn vermemiz gereken
milletimizin men)aatlerini idaresi bakmndan dnya tari'inde bir $ar(ay te#kil ediyrduk.
Biz bile buna #a'it lmu#tuk. Hnk, 686?'ten 6867 ylna kadar devam eden byk
milletlerin m%adelesi, Alman milletinin dnya zerinde varl& i(in bir m%adeleden ba#ka
bir #ey de&ildi. Biz, bu laya ,nya 4ava# diyruz. Alman milleti bu kavgaya s!zde bir
dnya devleti gibi giri#ti. B4!zdeB diyrum* (nk ger(ekte bir dnya devleti de&ildi. 686?'te
yz!l(m ile n)usu arasnda ba#ka bir mnasebet mev%ut lsa idi, Almanya ger(ekten bir
dnya devleti la%akt ve sava#, di&er sebe$ler vazge(erse, msait bir neti%eye ula#a%akt, i#in
i(ine kar#an lmasayd ne gibi neti%eler meydana gele%ektiJ Bunu g!stermek benim vazi)em
de&ildir, buna niyetim de yktur. 1akat, vaziyeti 'i( sslemeden btn sadeli&i ile iza' etme&i
ve 'i( lmazsa -asynal 4syalist 3artisi i(in de gerekli lan #eyler 'akknda da'a a(k bir
g!r# i(in endi#e veri%i zay) nktalar zerinde durmay mutlaka gerekli sayyrum. Bugn
Almanya bir dnya devleti de&ildir. ;e(i%i askeri zaa)mz rtadan kalksa bile, artk b!yle bir
unvan iddia edemeyiz. -)usunun, yz!l(mne nis$eti bakmndan #imdiki Alman Kei%''i
gibi znt veri%i bir varl&n dnya zerinde ne !nemi labilirJ ,nyann 'er $ar(asnn
yava# yava# bir devlete ba&land& bir devirde bu devletlerden bazlar 'emen 'emen k%a
ktalar i'tiva ederler, ba##e'ri an%ak be# yz kilmetre kare lan gln( bir dnya
devletinden ba'se imkUn yktur.
Malnz t$rak g!r#n ele alrsak, Alman t$raklarnn yz!l(m dnya devletleri ad
verilen, devletlere g!re tamamyla rtadan kayblur, ingiltere bunun aksine bir delil diye ileri
srlmemelidir. Hnk ingiliz anavatan ger(ekte ,nya ingiliz im$aratrlu&unun byk
ba#kentinden ibarettir. Bu im$aratrluk 'emen 'emen yeryznn d!rtte birini ka$lar.
Bundan ba#ka, 'er #eyden !n%e Amerika Birle#ik ,evletleri'ni, Kusya'y, Hin'i birer dev
devlet saymalyz. Bunlarda !yle t$rak te#ekklleri ba'is knusudur ki, yz!l(mleri #imdiki
Alman im$aratrlu&u t$ra&ndan n kere )azladr. 1ransa bile bu devletler arasnda
saylmaldr. 5rdusunu, gittik(e artan bir !l( i(inde byk im$aratrlu&unun renkli
a'alisinin kaynaklar sayesinde kuvvetlendirmesinden ba#ka, zen%iler tara)ndan istilUsnn
Avru$a t$raklar zerinde bir A)rika devletinin d&masndan ger(ekten s!z edebile%ek bir
bi(imde seri ilerleme g!stermesi de bunda rl ynuyr. Bugnk 1ransa'nn s!mrge
$litikas, eski Almanya'nn $litikas ile mukayese edilemez. 1ransa'nn geli#mesi #imdiki
tarzda ( yz sene da'a devam ede%ek lursa sn 1ransz kan, kurulmakta lan A)rikal ve
Avru$al melez devletin i(inde rtadan kalka%aktr. K'inden Kng'ya kadar uzanan ba&msz
bir yerle#me arazisi v%ut bula%ak ki, bu sa'a, devaml bir melezle#menin etkisi altnda a&r
a&r te#ekkl eden a#a& bir rk ile dla%aktr, i#te 1ransz s!mrge $litikasn, eski Alman
$litikasndan ayran nitelik budur. Alman s!mrge $litikas, btn ya$tklarmz gibi 'e$
yar tedbirlerden ibaretti. -e Alman rknn iskUn t$raklar geni#letildi, ne de %ani%e lmakla
beraber zen%i kanma mra%aat suretiyle Kei%''n kuvvet ve kudretini takviye etmek
te#ebbsne kalk#ld. ,&u Alman A)rika'snn As%aris'leri bu ylda krkak bir te%rbe
te#kil etmi#lerdir. ;er(ekte bu kuvvetler, yalnz s!mrgenin savunmasna 'izmet ettiler. Gen%i
askerleri Avru$a'da bir 'arekUt sa'nesine nakletmek )ikri, ,nya 4ava# srasnda
imkUnszlklar istisna edilirse, msait )rsatlarn d&abile%e&i dikkate alnmad&ndan $rRe
'alinde bile 'i(bir zaman mev%ut lmam#tr. 5ysa bu 'usus !teden beri 1ranszlarda
s!mrge )aaliyetlerinin derin sebe$lerinden biri larak kabul edilmi#tir. Bugn yeryznde
birtakm devletler g!ryruz ki, bazlar n)uslarnn miktar ile Almanya'ya kar# stn
geliyrlar. Bu devletler stnlklerinin belli ba#l sebe$lerini !zellikle yz!l(m+lerinin
geni#li&inde buluyrlar. Alman im$aratrlu&u ile di&er dnya devletleri arasndaki arazinin
yz!l(m ve n)usu bakmndan mukayeseleri 'i(bir zaman bize bugnk kadar gayri
msait gelmemisti. Me&er ki, iki bin sene geriye, tari'imizin ba#lang(larna yH den
zamanlar ta$taze bir millet idik* 'ara$ lmak zere bulunan byk devletlerden mrekke$ bir
Uleme ate#li bir 'amle ile giriyr dk. Bu devletlerden snun%usunu, Kma'y ykma&a yardm
ettik. Bugn kurulu# 'alinde bulunan byk ve kuvvetli devletlerden mrekke$ bir alemde
ya#yruz. Bunlarn arasnda bizim kendi im$aratrlu&umuz, 'er gn btn !nemim
kaybede%ek kadar geriliyr. Bu a% ger(e&i skTnet ve s&ukkanllkla g!z !nnde tutmamz
lUzmdr. -)us (&unlu&u ve yz!l(m bakmndan Alman Lm$aratrlu&u ile di&er
devletleri yzyllar arasndaki 'alleri ile taki$ etmemiz, kar#la#trmasn ya$mamz
gerekmektedir. Biliyrum ki, zaman 'erkes kendi g!r#lerini a(klarken s!yledi&im d+
#n%elere byk bir znt i(inde vara%aktr. Almanya artk bir dnya devleti de&ildir. Askeri
durumun kuvvetli veya zay) lmasnn bu 'ususta bir !nemi yktur. Biz artk yeryznn
ba#ka 'i(bir devletiyle mukayese edilemeyiz. Bu bizim d# siyasetimizin a(ktan a(&a
al(ak(a bir 'areketin snu%udur. Belirli bir ama%a ba&ll&n rndr. 4!zn ksas srekli
ya#ama duygularnn kaybedilmesi snu%u rtaya (kan durumdur. :&er -asynal 4syalist
"areket tari' 'uzurunda milletimiz le'inde byk bir kutsi vazi)esinin tasdik ve kabuln
ger(ekten retim etmek isterse* yeryznde Alman milletinin ger(ek durumunu tamamen a%
bir bi(imde ldu&una kanaat getirerek #imdiye kadar Alman milletinin d# $litikasna
re'berlik etmi# lan #uursuzlukla ve basiretsizlikle m%adeleye gi+ri#melidir. 5 zaman
BgeleneklereB ve Bbatl )ikirlereB 'i( !nem ve de&er vermeden, milletimizi, kuvvet ve
kudretimizi bir araya t$lamak %esaretini bularak, nu #imdiki dar yuvasndan (kara%ak ve
yeni t$raklara g!tre%ek ve bu suretle yeryznden kayblmak veya ba#kalarnn esareti
altna girmek te'likesinden kurtara%ak yla skmalyz. -asynal 4syalist "areket
n)usumuzun t$lam ile t$ra&mzn yz!l(m arasndaki nis$etsizli&i rtadan kaldrma+
snda tari'i ge(mi#imizle 'i(bir (kar ylu lmayan #imdiki a%zimiz arasndaki u(urumu
a(klamaya (al#maldr. Mz!l(m t$k ge(inme kaynaklar gibi siyasal kuvvet ve kudretin
istinat nktas telUkki edilir. Bu yeryznden en yksek insanl&n mu'a)zlar larak bizlerin
en byk g!revlerle de ykl bulundu&umuzu idrak etmeliyiz. Alman rknn #uurunu vermek
'ususunda ne kadar rne#gl lur ve k!$ek, beygir ve kedi yeti#tirmekten ba#ka kendi kan+
mza da mer'amet edersek, bu g!revi kadar mkemmellikle yerine getirmi# luruz. Cimdiye
kadar taki$ edilen Alman d# $litikasna e'liyetsiz ve k!r vas)n verdi&im zaman, bunun
delilini bu $litikann 'akikaten yklu&u rtaya kymaktadr. :&er, milletimiz )ikir
bakmndan k(lm#se veya krkak bir 'ale gelmi#se yeryzndeki m%adelesinin snu(lar,
bugn g!zmzn !nnde bulunan snu(lardan da'a k!t lamazd.
"attU sava#tan evvelki sn n yl i(indeki geli#me bizi bu knuda yanltmamaldr. Hnk bir
im$aratrlu&un 'addi zatnda kuvvetim !l(mek kabil de&ildir. Bu, yalnz ba#ka devletlerle
mukayese edilerek ya$labilir.
B!yle bir kyas ise, di&er devletlerin kuvvet ve kudretinin artmas, da'a muntazam ve da'a
!nemli snu(lara ba&l ldu&unun bir delilini elimize verir.
Bu #artlar altnda Almanya, g!rnen ykseli#ine ra&men, ger(ekte di&er devletlerden gittik(e
da'a (k uzakla#yr ve (k arkada kalyrdu. 4nu(ta )ark, bizim zararmza larak
artyrdu. "attU n)us art# bakmndan da, aradaki )ark gittik(e byyrdu. Milletimiz #$'e
yk ki ka'ramanlk y!nnden bu dnyada 'i(bir milletten geri kalmam#tr. "er #ey 'esaba
katlrsa, milletimiz, kendi varl&n devam ettirmek i(in, yeryznde 'er'angi bir millette e#i+
ne rastlanmayan kan )edakUrl&nda bulunmu#tur. Bu )edakUrlklar b#a gitmi#se, sebebi )ena
kullanlm# lmalardr. Ayn d#n%eyi taki$ ederek, bin seneden beri Almanya'nn tari'ini
esasl surette in%eledi&imiz, nun btn sava#larna ve saysz kavgalarna 'ayalimizde bir
ge(it resmi ya$trd&mz ve #imdi meydana (km# kesin snu(lar ta'lil etti&imiz zaman, bu
kan denizi i(inden yalnz ( layn ykseldi&ini g!rrz.
Bu laylar d# $litikada ve ksa%a bir tabir ile $litikada basiretli bir 'areketin devaml
emareleri gibi telUkki edebiliriz.
A0 ,&u snr vilUyetinin klnize edilmesi ki !zellikle Baiuva+resler tara)ndan ya$lm#tr.
B0 :lbe'nin d&usundaki yerlerin )et'i ve ralara n)uz edilmesi.
I0 3rusya, Brandeburg, "'enzller ,evleti tara)ndan meydana getirilen te#kilUt ki yeni bir
im$aratrlu&un mdeli ve (ekirde&idir. Bu vakalar gele%ek i(in verimli derslerle dludur. ,#
siyasetimizin ilk iki byk ba#ars en devamllar larak kalm#tr. Bunlar lmasayd
milletimiz artk 'i(bir rl ynayamaya%akt. Bunlar gittik(e artan n)us ile t$ra& dengeli bir
'alde bulundurmak i(in ya$lm# ilk te#ebbstr. -e yazk ki, bizim Alman tari'(ileri eskiler
i(in e#siz bir !nemi lan )akat, ba#arl lmayan bu kudretli i%raat ger(ek de&erleri ile takdir
edememi#lerdir. Aksine tari'(ilerin, mmkn lan #eyleri !vmeleri, gari$ ka'ramanlklar ve
milletin gele%e&i bakmndan !nemsiz kalm# bir(k sava#lan ve kavgalar g!klere
(karmalar ger(ekten bir )elUket saylabilir. 4iyasi )aaliyetimizin (n% ba#arsnda 3rusya
,evleti'nin kurulu#unda ve bundan snra devlet 'akknda !zel bir inan#n d&u#unda Alman
rdusunun mev%ut durum ve #artlara uygun ve te#kilUtl bir #ekil altndaki devamll&nn ve
kendi kendisini savunma duygusunun rl byktr. Ki#isel savunma duygusunun milli
savunma zrunlulu&u duygusuna d!n#mesi, devletin bu #eklinden ve bu g!r#nden ileri
gelmi#tir, i'tiva etti&i rklarn (e#itli lu#unun semeresi lan )erdiyet(ili&in i)rat ile ayrlk
i(inde kalan Alman rk, 3rusya rdusunun disi$lini sayesinde (ktan beri kendisi i(in yaban%
bir 'ale gelmi# lan te#kilUt srununun 'i( lmazsa bir ksmn tekrar (!zmledi. Ba#ka
rklarda esasen sr birli&inin i(gdleri i(inde var lan #ey, bizim milli t$lulu&umuzda
askeri terbiye gibi suni bir yl ile telkin edilmi#tir. 5nun i(in me%buri askerli&in kaldrlmas
bizim i(in $ek k!t neti%eler tevlit etmi#tir. ,a'a n Alman nesli, askeri bir e&itim almadan,
rk ve )else)i d#n%elerin )arkna varmadan mstakil birer )ert 'aline getirile%ek ve Alman
rk artk bir medeniyet gbresinden ibaret kala%ak ve ni'ayet temiz kannn sn kalnts da
i(imizde ma'vlu$ s!ne%ektir. Irkmzn bin yllk siyasi kazan%n, bizden ziyade
d#manlarmz da'a iyi anlam# ve takdir etmi#lerdir. Irkmzn en temiz milynlar%a evlUdn
ka$$ alan ve bir snu( alnamayan e#siz ka'ramanlklar bugn kulaklarmz 'UlU
u&uldatyr.
Bugnk ve gele%ekteki davran#larmz i(in, milletimizin kazanm# ldu&u ger(ek ba#arlarla
milli kann 'i( )aydasz te'likeye atld& 'al ve #artlar birbirlerinden ayrmak gereklidir.
Biz -asynal 4syalistler, 'i(bir #ekilde bugnk burRuva Ulemimizin yersiz ve grltl
vatan$erverli&ine i#tirak etmemeliyiz. zellikle sava#tan !n%eki sn geli#menin gele%e&imizi
bir $ar(a%k bile bir kayt altna alm# gibi d#nmede da'i !ldr% bir te'like vardr. Biz,
yeniden d# siyaset d#n%esinin #am$iynu lmalyz. Mani t$raklarmzla n)usumuzu,
uyarl bir bi(ime skmalyz. :vetP Bizim maziden !&rene%e&imiz #eylerin 'e$si siyasi
'areket ve i%raatmza (i)te bir 'ede) tes$it etmektirO ,# siyasetimizin gayesi lan t$rak ve
i( siyasetimizin ama% lan yeni bir )else)i dktrin. Arazi kazanmak davasnn a'lUk
bakmndan ne dere%eye kadar me#ru ldu&unun tayini knusu zerinde ksa%a dura%a&m. Bu
knu (k !nemlidir.
4!zde rk( mu'itlerde kendim be&enmi# gevezeler (kyr, Alman rkna 6867 'akszl&nn
tamirini tavsiye etme&e u&ra#yrlar, i#te bu sebe$le rk( ki#iler, btn dnyaya gven
vermeye kendilerini zrunlu g!ryrlar.
Ben, #unu s!yleye%e&imO 1I1J $&d&tlarn tekrar k&rmak iddias siyasi bir $ezeyandr.
686?'te Kei%' snrlarnn 'i( de mantki lmad& ayr bir knudur. Bu snu(lar, b!yle bir
giri#imi ger(ek bir %inayet gibi g!sterirler. ;er(ekte bu snrlar Alman milliyetine mensu$
btn insanlar i'tiva etmiyrdu. 4trateRi y!nnden de akla uygun de&ildir. "atta ama(
edinmeye ve d#n%eye dayanan siyasal bir 'areketin snu%u da lamazlar. 4na ermemi#
m%adele esnasnda ge(i%i sn)lardr. "atta ksmen bir rastlant snu%udur.
Alman tari'inin ba#ka bir !nemli yl, 'akl larak, 'em de (k da'a 'akl larak ele alnabilir
ve gnk durumun yeniden sa&lanabilmesi, bir d# siyasetin uygulamas i(in ama( larak
g!sterilebilirdi. 5ysa burRuvalarmz, gele%e&e ait k(%k bir siyasi )ikre mUlik de&ildir.
5nlar maziye, 'em de en yakn maziye ka$an$ kalrlar. Ba#larn arkaya (evirdikleri zaman
bak#lar kendi zamanlarndan !teye uzanmaz. Eembel lu#lar, nlar belirli bir duruma ba&+
lar ve btn de&i#iklikler kar#snda direnirler. ;er(i bu kendini savunma ile ilgili )aaliyet,
'i(bir zaman basit bir inattan yukar (kmaz, i#te bundan dlay bu adamlarn siyasal
u)uklarnn 686? ylndan da'a gerilere uzanamamas, tamamen akl ere%ek bir durumdur.
1akat gnk snrlarn yeniden sa&lanmasn siyasal (al#malarnn ama% larak
a(klamakla, d#manlarmzn $ar(alanmak zere lan antla#malarn yeniden
sa&lamla#tryrlard. i#te birbirinden (k )arkl 'ede)lere y!nelmi# lan devletlerin katlm#
lduklar bir ,nya 4ava#'ndan sekiz yl snra, gnk gali$ler antla#masnn 'UlU bir birlik
i(inde labilmesi ve bu birli&i kruya yukardaki s!zlerimizle a(klanabilir. Bu devletlerin lu+
$s da, Almanya'nn yklmasndan yararlandlar.
Bizim g(l lu#umuzun yaratt& krku, bu byk drvlriln den 'er birinin 'rs ve
kskan(l&n rtadan kaldrd. 5nla b.+n Kei%''mzn mmkn ldu&u kadar geni# bir
b!lmn kalknma ya kar# en iyi bir garanti ara% addediyrlard. :ndi#e i(inde bulu nan
vi%danlar ve rkmzn kuvvetine kar# besledikleri krku bu gn bile bu itti)ak yelerini
birle#ik tutan en devaml (imentdur. Biz, kendilerini )ikirlerinden %aydrmak i(in bir #ey
ya$myruz BurRuvalarmz Almanya'ya siyasal $rgram larak 686? snrlarnn yeniden
sa&lanmasn taa''t etti&i zaman, d#manlarmzn arasndan (kmak isteyenlerden 'er birini
geri (ekilmek zrunda brakyrdu. "e$si yalnz ba#na '%uma u&ramaktan krkuyr. "er
devlet bu $arlann kendisine ait ldu&unu ve ndan te'likeye d#t&n 'isseder. B!yle bir
$arla iki kere mantkszdr.
6 +Hnk bunu, t$lant ak#amlarnn rmantizminden realiteye aktarabilmek i(in gerekli lan
vastalara sa'i$ de&illerdir.
K + Hnk bu snu(lar ger(ekten elde edilse bile, kadar de&ersiz la%aktr ki, milletimizin
kann yeniden te'likeye skmak za'metine de&meye%ektir.
Hnk 686? snrlarnn yeniden sa&lanabilmesnin, kan d!kmeden labile%e&ine kimse
i'timal veremez. Malnz birtakm sa) d#nrler, (%uk(a ve a#a&lk davran#larla, ri%alarla
=ersay Antla#+mas'nm dzeltilmesinin mmkn labile%e&i d#n%esi ile kendilerini
avuturlar.
Bizim siyasi adamlarmzn yars yalnz kurnaz unsurlardan lu#ur. Bunlarda 'i( karakter
yktur. 4!zn ksas rkmza d#mandrlar. ,i&er yars ise, a$tal, zararsz, nazik ve
iyimserdir.
,evletlerin snrlar 'akknda artk $rensler ve $renslerin metresleri $azarlk ya$myrlar.
Cimdi !teki milletlere ta'akkm e den insa)sz kzm$lit Ma'udi sava#yr. "i( kimse
b&azna sarlar bu eli kl%a ba#vurmadan savu#turamaz. Milletleri esaret altna almaya
(al#an uluslararas dla$lara ve yunlara bir 'amlede meydan kuyabilmek, an%ak milli
i'tirasn bir nktada t$lanan kuvveti ile mmkndr. An%ak b!yle bir 'areket kan
d!klmeden meydana gelmez. Bu arada #unu belirteyim, Almanya'nn gele%e&i bu %e#it siyasi
yunlarn d#nda en byk )edakUrl& gerektirdi&i kanaati meydana gelse de, bu )edakUrlk
kavgann na lUyk bir gaye u&runda g!ze alnmasn gerektirir.
686? ylnn snrlar Alman milletinin gele%e&i i(in 'i(bir de&er ta#maz. Bunlar ne maziyi
kurtarmak i(in bir teminattr ne de gele%e&i. Bu snrlarla Alman milleti ne i( birli&ini
kruyabilir ne de yiye%e&ini sa&layabilir. Bu snrlar askeri a(dan ne iyi se(ilmi#, ne de gven
veri%i saylabilirler. 4!zn ksas, bu snrlar, bugn !teki dnya devletlerine, ya da ger(ek
dnya devletlerine ranla bulundu&umuz durumu dzeltmez, ingiltere ile aramzdaki mesa)e
686? snrlar ile ksaltlamaya%aktr. Amerika Birle#ik ,evletleri'nin bykl&ne
eri#ilemeye%ektir.
1ransa bile dnya $litikasndaki !neminden esasl bir de&i#iklik duymaya%aktr. Kesin bir
#ey vardrO 686? snrlarm geri almak gayesiyle ya$la%ak giri#im lumlu snu( verse bile,
b!yle%e yeni bir kan alma i#lemi ya$lm# la%aktr. Bu, kadar #iddetli la%ak ki,
milletimizin bugnn ve gele%e&ini temin i(in yeni bir )edakarl&a katlanmak imkUn
kalmaya%aktr. M'im lmasa bile b!yle bir ba#ar sar'#lu&uyla artk yeni gayeler
aranmaya%aktr. Hnk Bmilli #ere) ve 'aysiyetB tamir edilmi# ve ti%ari geli#imin temini
i'timalleri
belirmi# la%aktr.
Biz -asynal 4syalistler d# $litikamzn ama(larna sarslmaz bi(imde ba&lanmalyz. Bu
ama( Alman milletine dnyada 'akk ldu&u araziyi temin etmektedir. Malnz bu 'areket kan
d!kmeyi, Eann 'uzurunda ve Alman milletinin sreklili&i u&runda kan d!kmeyi mazur
g!sterebiliriz. Biz, dnyaya srekli kavga ba'asna 'er gn ekme&imizi kazanmak i(in
getirildik. yle yaratklarz ki, 'i(bir #ey bize kar#lksz larak verilmemi#tir. Meryznde
'Ukimlik vas)mz zekU ve %esaretimize br(lu la%a&z. B!yle%e bu sayede yeni t$raklar el+
de etmeye ve bu yeni t$raklan krumaya kadir la%a&z.
;ele%e&in Almanya's binler%e yeni vatanda# vermeden tek bir vatanda#n kan
d!klmeye%ektir. Alman k!yl nesillerinin grbz evlatlarnn zerinde (&ala%a& t$raklar*
bizim kendi (%uklarmzn )edasn 'akl g!stere%ekler ve d!klen kandan, milletimize
yklenen )edakarlktan srumlu lan ve 'atta bundan dlay kendi nesilleri tara)ndan it'am
edilen devlet adamlarnn a))edilmelerine sebe$ la%aklardr. K!t rk( yazarlarn, t$rak
)et'ini insanl&n kutsal 'aklarna bir te%avz saydklar i(in kar#larna dikile%e&im. Bunlarn
ta'rik ede%e&i k$rdan#lar milletimizin d#manlarnn i#ine yarar. Bu ti$ 'eri)lerin
arkalarnda kimlerin sakl lduklar bilinemez. 1akat bu katiller milletimizin 'ayati
gereklerinin bir ama( etra)nda t$lama siyasetini di$ten (rtmeye, rtadan kaldrmaya
'izmet ve i#tirak ederler. Alman snrlar ebedi siyasi m%adele i(in ge(i%i snrlardr. Hnk
'i(bir millet yeryznde yksek bir irade, ya da 'ak dlay+s ile bir metrekarelik yere bile
sa'i$ de&ildir. Almanya'nn snrlar ebedi ve siyasal m%adele srasnda kendim
savunabile%ek nitelikte ve ge(i%i snrlardr. teki milletlerin zerinde turduklar t$raklar
da snrlayan (izgiler de b!yledir. -asl yeryznn lu#umu an%ak bir a$tala granit gibi
de&i#mez g!rnebilirse, ger(ekte yeryznn srekli geli#imi d# g!rnm itibariyle bir
'areketsizlik arz eder. Bu geli#im tabiat kuvvetlerinin arkas kesilmeyen )aaliyetlerinin
snu%udur. Bu 'areketsizlik yarn da'a etkili kuvvetler tara)ndan de&i#ebilir, ya da yk
labilir. Milletleri birbirlerinden ayran snrlar i(in de ayn #ey ge(erlidir. ,evletlerin snrlar
insanlarn i#idir ve nlar%a de&i#tirilmi#tir.
Bir milletin (k geni# t$raklar elde etmeyi ba#armasndan d&an snu%u, snsuza kadar
kabul etmek zrunlulu&u yktur. An%ak lsa lsa, t$ra& elde edenin g(l lu#u ve
yenilgiye u&rayann zaa) rtaya (kar. Bugn ta'amml g!sterilemeye%ek kadar bir t$rak
$ar(as zerinde sk#k bir durumda 'a$sedilmi# lan Alman milleti (k k!t bir gele%e&e
d&ru gidiyrsa, bu kaderin bir 'km de&ildir ve bu duruma kar# ayaklanmak, kadere bir
saldr anlamna gelmez. Mksek bir kudret, bir rka, Alman rknn sa'i$ ldu&u t$raklardan
da'a (k yer vaadetmi#tir. Atalarmz bugn zerinde ya#ad&mz t$ra& Eanr'dan bir i'san
larak alm# de&ildir. 5nu, 'ayatlarn te'likeye atarak )et'etmek zrunda kalm#lardr.
Bunun gibi, gele%ekte de, rkmza t$rak ve t$rak ile beraber ya#ama vastalarn vere%ek
lan kuvvet, 'i(bir zaman Eanr'mn lt) lmaya%aktr. Bunu yalnz muza))er kl%n kudreti
elde edebile%ektir.
Bugn 'e$imiz, 1ransa ile 'esa$la#mann gerekli ldu&una inand&mz kadar, e&er d#
siyasetimizin ama(lar yalnz buna y!nelik lursa, bu 'esa$la#ma i#inin genel g!rnm ile
bizim i(in ge(ersiz ve etkisiz bir #ey la%a&na da kadar inanyruz. B!yle bir giri#im, an%ak
Avru$a'daki t$raklarmzn geni#letilmesi i(in arkamz gven altna almaktan ba#ka bir i#e
yaramaz. Bize dar gelen t$rak srununu, s!mrgeler elde etmek ylu ile (!zmleyemeyiz.
Bu i#i, an%ak anavatann yz!l(mn (&alta%ak t$raklar elde etmekle (!zmleyebiliriz.
B!yle 'areket edilirse, yeni klnilerin anavatan ile lan samimi birlikleri sa&lanm# lur.
Ayr%a buna t$raklarmzn birle#tirilmesi ile rtaya (kan byk g!rnmn arz ede%e&i
stnlk sebe$leri de eklenir.
Irk( 'areket ba#ka milletlerin avukatl&m ya$a%ak de&ildir. 5, kendi rk i(in d!v#e%ektir.
;e(mi#e 'akaretle 'i(bir #ey kazanlmaz. :ski Alman $litikas, 'anedan bakmndan, bir
'akszlk telUkki lunmu#tu. 'Ba&msz $litikada kzm$lit bir Brk(lkB a'mak
duygusall&ndan il'am almamaldr. zellikle biz, masum ve $ek zavall lan k(k rklarn
bek(ileri de&iliz. Kendi rkmzn askerleriyiz.
Biz -asynal 4syalistler bununla da yetinmemeliyiz. Byk bir rk, yerinin azl& yznden
'ara$ lmaya ma'kTm g!rnrse, t$ra&a ve araziye sa'i$ lma 'akk bir g!rev te#kil
edebilir. zellikle 'er'angi k(k bir zen%i milleti s!z knusu lmay$ da, btn 'ayatn
anas, gnmzdeki btn uygarl&n yarat%s lan Almanya s!z knusu lursa, i#te zaman
Almanya, ya bir dnya devleti la%aktr, ya da rtadan kalka%aktr.
1akat bir dnya devleti lmak i(in kendisine gereken !nemi ve vatanda#larna ya#ama
#artlarm vere%ek t$rak geni#li&ine mu'ta(tr. Bunun i(in biz -asynal 4syalistler sava#tan
!n%eki d# $litikamz bir kalemde (iziyruz. Alt yzyl !n%e nerede kalnm# ise,
nktadan ba#lyruz. Avru$a'nn gneyine ve batsna d&ru ;ermenlerin ebedi yry#n
durduruyr ve g!zlerimizi d&uya (eviriyruz. 4ava#tan !n%eki d!nemin s!mrge ve ti%aret
$litikasna sn veri$, gele%e&in t$rak $litikas d!nemini a(yruz. Bugn, Avru$a'da yeni
t$raklardan ba'sediyrsak, !n%e Kusya'y ve na ba&l lan km#u lkeleri d#nebiliriz.
Kader bile bize, $armakla bunu g!stermek istiyr denebilir.
Hnk Kusya, Bl#eviklik i(ine batmakla, Kus rknn, bugne kadar devlet s)at ile varl&m
tesis eden ve bu vazi)eyi zerine alan aydnlar tabakasndan ma'rum kalm#tr. Kus
,evleti'nin te#kilUt Kusya'da 4lavl&n siyasal yeteneklerinin snu lmam# da'a (k, de&eri
az lan bir rk zerinde Iermen unsurunun devletler yaralan eylem ve uygulamasnn dikkate
de&er bir !rne&ini rtaya kymu#tur. Meryzndeki g(l devletlerin bir(&u b!yle
yaratlm#lard . Ba#larnda Iermen te#kilUt(lar ve idare%iler bulunan a#a& kavimler, (k
kere, !zel bir anda kuvvet ve kudret sa'ibi devletler la%ak dere%ede kabar$ #i#mi#ler ve
devletin yarat% rk nvesi, bzulmadan mu'a)aza edildi&i mddet(e b!yle kalm#lardr.
rne&in yzyllardan beri Kusya, yksek sn)larn te#kil eden Iermen nvesinin zararna
ya#yrdu. Bugn, bu Iermen unsuru k!k kaznm# ve yk edilmi# saylabilir. Cimdi bu
nvenin yerini Ma'udi ald. -asl Kuslar kendi lanaklar ile Ma'udi byunduru&unu kr$
atmaya yetenekli de&ilseler, Ma'udiler de uzun sre g(l rln ynamaya ba#arl
lamaya%aklardr. Ma'udi'nin kendisi te#kilUt( bir unsur de&ildir. 5, bir bzulma mayasndan
ibarettir. Kusya'da Ma'udi egemenli&inin snu, devlet s)atyla Kusya'nn snu la%aktr.
insan rklar 'akknda, rk( nazariyelerin isabetinin en sa&lam delilim te#kil ede%ek bir
)elUkette 'azr bulunmay kader bize nasi$ ve i'san etti.
Bizim i#imiz, yani -asynal 4syalist 'areketin kutsal g!revi, milletimize gele%e&ini
iskender'in yeni bir se)erinin sar'#luk veren sna ermelerinden lmad&n* )aaliyete ge(e%ek
lan kl%n 'ede)inin, t$rak sa&lanmasndan ba#ka bir #eye i'tiya% lmayan Alman
sa$annn za'metli (al#masnda ldu&unu g!stere%ek siyasal inan#lar !&retmektir.
Ma'udilerin bu siyasete $ek g(l bir direni# g!stermeleri tabii bir #eydir. 5nlar b!yle bir
'areketin, kendi gele%ekleri i(in ne anlam i)ade etti&ini 'erkesten (k da'a iyi 'issederler.
Malnz bu durum bile, ger(ekten milli duygulara sa'i$ lan btn insanlara, bu yeni y!nn
d&rulu&unu kantlamaya yeter. "ey'atP 4nu( tamamen ters ldu. Malnz milli Alman
(evrelerinde de&il, rk( (evrelerde bile, b!yle bir d&u $litikas d#n%esinin aley'inde (k
#iddetli bir d#manlk g!sterildi, i#te bu durumlarda daima g!rld& gibi kurulu ya da 'alen
ge(erli lan tritelerden destek alnyrdu. Anlamsz ldu&u kadar. Alman milletine sn de+
re%e zararl lan bir siyaseti savunmak i(in, Bismar%k'n ru'u !ne srlyrdu. Bismar%k bile
vaktiyle Kusya ile iyi ili#kiler srdr meye byk bir !nem vermi#ti. Bu siyaset bir dere%eye
kadar d&rudur. 1akat ayn zamanda, nun Ltalya ile de iyi ili#kiler kurmay n b )iyk bir !nem
verdi&i ve ayn Bismar%k'n vaktiyle Avusturya'y ma&lu$ etmek i(in italya ile itti)ak etti&i
tamamen unutuluyr. -eden bu $litikaya devam etmiyruzJ BHnk bugnk Ltalya za+
manki italya de&ildir.B denile%ek. 3ekUlU. 1akat 'alde msaadenizle #u itirazda bulunaymO
)&g"nk" A&sya da, o zamanki A&sya deildir. Bismar%k'n aklna 'i(bir zaman ilke larak
srekli ve kesin bir $litika sa$tamak gelmemi#tir. 5 b!yle bir engel ile kendisini
ba&lamaya%ak kadar zamann gereklerini biliyrdu. rne&in, B5 zaman Bismar%k ne ya$tJB
srusu srulmamal. ,a'a (k, BBugn ne ya$ardJB srusuna %eva$ aranmal. Bu sruya
%eva$ vermek (k klay. 5 'i(bir zaman, kendi siyasal akl ve yetenekleri ile 'areket ederek,
yk lmaya ma'kTm bir devlet ile anla#ma imzalamazd.
Gaten Bismar%k, Alman s!mrge ve ti%aret $litikasn (e#itli duygularla d#n$ ele alm#tr.
5nun g!znde, en !nemli #ey, ilk !n%e yaratt& devletin lke i(inde g(lenmesi i(in en iyi
#artlar sa&lamakt. Kusya ile lan snrn savunulmasna !nem verilmesinin tek sebebi de bu
lmu#tur. Hnk elleri, batda serbest kalyrdu. Ama zaman Almanya i(in yararl lan #ey,
bugn zararl lurdu. 68A9+68A6 senelerinden itibaren gen( -asynal 4syalist 'areket siyasi
u)uk zerinde yava# yava# belirmeye ve rada burada Alman milletinin kurtulu# 'areketi gibi
kabul lunmaya ba#lad& zaman, $artimizle ba#ka milletlerin 'areketleri arasnda bir ba&llk
tesis etmek i(in (e#itli y!nlerden bize skulma&a ba#ladlar. Bu giri#imler 'esaba s&maz
tara)tarlar lan tutsak milletler t$lulu&u adna ya$lyrdu. H&unlu&u Balkan milletlerinden
ve Msr ile "indistan temsil%ilerinden lu#an bu kurallardaki adamlar, benden daima ger(ek
temeli lmayan, kendini be&enmi# gevezeler izlenimini uyandryrdu. ;er(i, !zellikle milli
t$luluk i(inde bir(k Alman g!rld ki, bu kendini be&enmi# d&ulu insanlarla kar#la#t&
vakit g!zleri kama#t. -ereden geldi&i bilinmeyen 'er'angi bir "int ya da Msrl !&ren%iyi,
"indistan'n ya da Msr'm temsil%isi larak kabul ettiler. Burada, arkalarnda 'i(bir
ge(mi#leri lmayan ve !zellikle 'angi devletle ya da ki#i ile lursa lsun bir antla#ma
imzalamaya 'i(bir kimse tara)ndan yetki verilmemi# lan adamlarn s!z knusu ldu&unu
bilmiyrlard. Bu gibi unsurlarla rtaya (ka%ak btn ili#kilerin eylemsel snu%u bir s)rdan
ibarettir. Kaybedile%ek zamann BkUr ve zararB 'anesine yazlmas gereke%e&i d#n%esi de
%aba
6
, Ben bu trl giri#imlere kar# srekli larak direndim. 4ebebi, bu snu( alnamaya%ak
g!r#melerle 'a)talar kaybetmektense, dal. ba#ka bir i#le ya da i#lerle me#gul labilmem
i'timali de&ildi Bu milletlerin temsil%ileri yetkili lsalar bile, bende 'er #eyin yararsp, 'atta
zararl labile%e&i d#n%esi vard. ,a'a bar# zamannda, Al man siyasetinin ki#isel bir
saldr )aaliyetini d#nmeyerek, dnya tari'i tara)ndan emekliye sevk edilmi# lan i'tiyar
devletlerle sa vunmas ile ilgili antla#ma ya$m# lmas, zle%ek bir layd Avusturya ve
'atta 5smanllarla antla#ma ya$makta 'i( mutluluk duyula%ak bir #ey yktu. ,nyann en
g(l askeri ve sanayi devletleri )aal bir saldrya y!nelik antla#ma ya$arlarken, zay) devlet
rganlar t$lanyr ve yk lmaya ma'kTm bu 'rdavatlarla, g(l bir dnya itti)akna kar#
(klmak isteniyrdu. Almanya bu d# siyasetinin 'atalarm a% a% (ekti. 1akat $ek a% lan bu
%eza bizi, ebedi 'lya%lk 'astal&mzn (abu%ak nksetmesinden kurtaramad. Hnk, bask
altnda inleyen milletler grubu ile, $ek g(l gali$ devletlerin silU'larn ellerinden almaya
giri#mek yalnz gln( de&il, ayn zamanda (k krkun( ve u&ursuz bir i#tir. B!yle bir giri#im
milletimizi ger(ek lanaklardan yeniden uzakla#trr, 'ayal ve mit i(inde yzmesine sebe$
lur. Bugn Alman milleti, b&ulmak zere iken bir saman (!$ne sanlan bir adama
benzemektedir. Bu benzetme (k kltrl ki#iler i(indir. ;er(ekle#mesi i'timali en az lan
mitlerin aldat% alevleri az (k g!rlmeye ba#lar ba#lamaz, 'erkes bu adamlarn $e#lerinden
k#ar, birtakm 'ayaletleri izler. Bu* ister bask altnda inleyen milletler t$lulu&u lsun, ister
milletler %emiyeti lsun, ya da 'er'angi bir 'am 'ayal lsun, yine binler%e sadk tara)tar
bula%aktr.
68A9+68A6 yllar i(inde rk( (evrelerde, ingiltere'nin $ek yaknda "indistan'da bir bzguna
u&raya%a&na dair, birdenbire rtaya (kan (%uk(a ve akl ermez mitleri 'atrlyrum. 5
gnlerde Avru$a'da dla#an rasgele Asyal 'kkabazlar, ya da ger(ek lduklar kabul
edilebilen "indistanl 'rriyet severler, ba#ka ba#ka yerlerde ve tamamen akl ba#nda lan
birtakm ki#ilere, Byk Britanya Im$aratrlu&u'nun aslnda kendisine k!#e ta# 'izmetini
g!ren "in distan'da, yk lmak zere bulundu&u ylundaki sabit )ikirlere inandrmay
ba#arm#lard. Bu laylarda da, btn bu )ikirleri yalnz kendilerindeki isteklerin d&urmaktaY
ldu&unu )ark edemedikleri gibi, mitlerindeki anlamszl&n da )arkna yaramyrlard.
B!yle%e "indistan'da ingiliz egemenli&inin yklmas ile, Britanya im$aratrlu&u'nn snunun
gele%e&ini d#nyrlard. Bu yzden de "indistan'n ingiltere i(in (k !nemli ldu&u )ikrine
varyrlard.
Ama bu 'ayati srun 'i( ku#kusuz, yalnz Alman rk( $eygamberlerinin bildikleri derin bir
sr de&ildi, ingilizler de bu knuyu biliyrlard. Lngiltere'nin, Britanya im$aratrlu&u i(inde,
"indistan'n !nemini ger(ek de&eri ile takdir etmedi&ini sanmak, (%uk(a bir 'areket lur.
,nya 4ava#'ndan bir ders alnmamas ve ingiltere'nin en sn (arelere ba#vurmadan
"indistan'la elinden gitmesine izin vere%e&ini 'ayal ede%ek kadar Anglsaksn azim ve
iradesinin bilinmemesi, znt duyula%ak bir knudur. Bu knu, Almanlar tara)ndan
Lngilizlerin bir im$aratrlu&a ne bi(imde n)uz edi$, nu nasl y!nettiklerinin bilinmedi&inin
de bir kantdr, ingiltere, y!netim mekanizmasnda bir rk( da&lma ile kar# kar#ya kalrsa,
ya da g(l bir d#mann kl%na byun e&erse "indistan' kaybede%ektir. Bugn birin%i
g!r# i(in "indistan'da b!yle bir i'timal kesin larak yktur. "int Usileri 'i(bir zaman bunu
ba#aramaya%aktr. Lngilizleri 'km altna almann ne kadar zr ldu&unu biz Almanlar kesin
dere%ede !&renmi#izdir. Ben, bir Iermen s)atyla 'er #eye ra&men, "indistan'n 'er'angi bir
devletin 'Ukimiyetine girmesinden ziyade, Lngiliz 'Ukimiyeti altnda bulunmasn ter%i'
ederim. L#te bu da ba#ka bir knu.
Msr'da bir isyan e)sanesiyle rtaya (karlan mitler de ayn dere%ede de&ersizdiler. BIi'atB,
bizde a$tal rl ynayanlara ve ba#kalarnn da bizim i(in kanlarn d!kmeye 'azr lduklarn
sananlara, '# bir titreme verebilir. ,&rusu i# alanna ge(emeyi$ yalnz a(klamak ama%n
gden bu d#n%e, srekli larak bu trl mitlerin kayna&n lu#turur. ;er(ekte bu sava#,
ingiliz makineli t)ek b!lklerinin !ldr% ate#i ve $ar(alay% bmba ya&murlar altnda
!lml bir sna ula#a%aktr. Hnk gerekti&i an 'ayatn savunmak i(in kannn sn damlasn
d!kmeye 'azr, g(l bir 'kmete kar#, de&erleri 'erkes(e bilinen milletlerden kurulu bir
antla#ma ya$arak saldrmak lanakszdr. /Alnanlarda, Bistek )ikrin babasdrB diye bir
atas!z vardr.0 Lnsan malzemesinin de&erini ta'min i(in rka dayanan bir rk( s)atyla,
milletimin gele%e&ini, zulm g!ren milletlerin gele%e&ine ba&lamaya benim 'akkm yktur.
5nlarn rk y!nnden ne kadar a#a& lduklarn bilirim.
Bugn Kusya'ya kar# ayn vaziyeti almamz gerekmektedir. Alman y!neti%i sn)ndan
yksun kalm# lan #imdiki Kusya, yeni e)endilerinin, yani Ma'udilerin gizli niyetlerine ba&l
kalmakszn Alman milletinin kurtulu#u u&rundaki m%adelesinde bir mtte)iki lamaz.
Malnz askeri y!nden, bat Avru$a'ya, ya da da'a i'timal da'ilinde lan btn dnyaya kar#,
Almanya ile Kusya sava# a(tklarnda , durum d&rudan d&ruya )elUket veri%i bir bi(imde
rtaya (ka%aktr. Hnk sava# Kus t$raklarnda de&il, Alman t$raklarnda la%ak ve
Almanya, Kusya'dan $ek az bile lsa etkili bir yardm alamaya%aktr. Bugnk Almanya'nn
askeri ara(lar bir sava# i(in $ek de&ersiz ve yetersizdir. Bu yzden ingiltere de da'il lmak
zere Bat Avru$a'ya kar# snrlarn savunulmas lanak d# kala%aktr. Alman sanayi
b!lgesi, d#manlarmzn srekli saldrlarna savunmasz kalarak u&raya%aktr. Bundan ba#ka
Kusya ile Almanya arasnda tamamen 1ransa'nn elinde bulunan Le'istan vardr. Kusya ile
Almanya, Avru$a'nn batsna rtak sava# a(tklarnda* Kusya ilk askerini bir Alman
%e$'esine yllamadan !n%e, Le'istan' yere sermek zrunda kala%aktr. 5 zaman askerden
ziyade tekni&e i'tiya( duyula%aktr. Bu bakmdan ,nya 4ava#'ndaki vaziyetin da'a mt'i#
bir #ekli tekerrr ede%ektir. 5 zaman sanayiimiz mtte)iklerimizin damarlarna kan vermi# ve
teknik sava#, tek ba#na Almanya yklenmek zrunda kalm#t.
,nyann genel mtrla#masma biz 'emen 'emen kar#lk veremeye%e&iz. ;ele%ekteki bir
sava#ta bu durum, da'a ezi%i ve kesin bi(imde kendini g!stere%ektir. Hnk Almanya'nn
kendisi bu esasl alanda unutula%ak bi(imde arkada kaldktan ba#ka, snrl lan ara(lar ile
Kusya'nn yardmna k#mak zrunda kala%aktr. Hnk Kusya, 'areket edebilen bir tmbil
ya$a%ak tek bir )abrikaya bile sa'i$ de&ildir. Bu #artlar i(inde b!yle bir m%adele yine bir
katliam bi(imine d!n#e%ektir. Alman gen(li&i kanm evvelkinden da'a )azla d!ke%ektir.
Hnk, 'er zaman ldu&u gibi sava#n byk a&rl& bizim zerimize yklene%ek ve snu(,
ka(nlmas lanaksz bir bzgundan ba#ka bir #ey lmaya%aktr. 1akat bir mu%izenin la%a&
kabul edilse ve b!yle bir kavga Almanya'nn (!k#ne sebe$ lsa bile, kanm tketmi# lan
Alman rk, yine eskisi gibi, byk askeri devletlerle (evrili kala%ak ve ger(ek durumu 'i(bir
bi(imde dzeltilmi# lmaya%aktr. Kusya ile anla#ma ya$ld& zaman, 'emen bir sava#
d#nmenin gerekmeye%e&i, ya da gerekti&i zaman sava# i'timaline kar# esasl bi(imde
'azrlanmann mmkn la%a& itirazO larak ileri srlmesin. "ayrP Ama% bir sava#
i'timalim de i'tiva etmeyen bir itti)ak, manadan ve de&erden yksundur. An%ak bir kavga
d#nlerek itti)ak ya$lr. "atta anla#ma ya$ld& anda, 'esa$ g!rme i#i 'enz uzakta
bulunsa bile, sava#a, srklenmek i'timali d#nlerek esasl surette davranmak gerekir.
"er'angi bir devletin b!yle bir anla#ma 'akknda de&i#ik bir )ikir besleye%e&i sanlmasn. Bir
Alman Kus antla#mas* ya kU&t zerinde kala%ak ve zaman bizim i(in bir de&er ve bir ama(
i)ade etmeye%ektir ya da anlamsz bir s!zden ibaret kalmaya%ak ve zaman da bundan btn
dnya 'aberdar la%aktr, i#te bu takdirde de ingiltere ve 1ransa'nn, Almanya ile Kusya'nn
sava#a teknik a(dan 'azrlanmalar i(in n yl bekleye%eklerine i'timal vermek, tek kelime
ile a$tallktr. "ayr, Almanya'nn zerinde )rtna bir yldrm 'z ile $atlaya%aktr.
,emek luyr ki, Kusya ile bir anla#ma, sava#n yakn ldu&unu g!sterir. 4nu( Almanya'nn
rtadan silinmesi la%aktr.
Bugn Kusya'y idare edenler 'i(bir zaman namuslu bir anla#ma ya$may d#nmezler ve na
riayet de etmezler. 1akat bu knuya #unu da eklemek gerekirO 60 Bugnk Kusya'y
y!netenler, kanlara bulanm# adi %anilerden ibarettir. Burada insanl&n en a#a& bir trtusu
s!z knusu edilmektedir. Bunlar )e%i bir durumdan isti)ade ederek, byk bir devlete
saldrm#lar ve aydnlar kanl bir va'#etle !ldrm#ler ve k!klerini kazm#lardr. 5n yldan
beri g!rlmemi# istibdat 'km srmektedir. Curas da unutulmamaldr ki, bu 'kmet
adamlar, 'ayvan bir zalimli&i inanlmaz dere%ede kuvvetli bir yalan 'neri ile birle#tirmesini
bilen bir millete mensu$turlar. Bu millet #imdi kendisini 'er zamandan da'a (k, kanl zulm
ve basksn btn dnyaya uygulamaya Eanr tara)ndan g!revlendirilmi# ldu&unu
sanmaktadr. Bugn Kusya'da mutlak bir zrlama uygulayan uluslararas Ma 'udi, Almanya'y
bir mtte)ik de&il, ayn mukadderata ma'kTm bir devlet telUkki eder. MegUne men)aati
kar#sndakini ma'vetmekten ibaret lan bir mu'ata$ ile mzakereye giri#ilemez.
zellikle, 'i(bir antla#may kutsal saymayan insanlarla g!r#me masasna bile turulamaz.
Hnk bu dnyada, Ma'udiler #ere), namus ve ger(e&in temsil%ileri de&ildirler. 5nlar yalann,
'rszl&n, 'aydutlu&un, ya&ma%l&n temsil%ileridirler. Bu gibi asalaklarn birtakm
antla#malarla ba&lanabile%eklerini sanan adam, zerindeki asalaklarla kendi le'ine bir
antla#ma ya$maya kalk#an a&a%a benzer.
A0 Kusya'y ezmi# lan te'like Almanya'y da daima te'dit ede%ektir. 4a) bir burRuva,
kmnizm te'likesini atlatm# ldu&u 'ayaline ka$labilir. Ma'udi rknda daima dnyaya
ta'akkm emeli, bir i(gd larak vardr. Ma'udilerdeki bu e&ilim* Anglsaksnu, yer+
yznde n)uz ve iktidar ele ge(irmeye iten e&ilim kadar d&aldr. Ma'udi de, aynen
Anglsaksn gibi 'areket eder. Anglsaksn, bir ylda kendine !zg bir y!ntemle ilerler ve
m%adeleyi kendine !zg silU'larla y!netir. Ma'udi de, kendini milletlerin i(ine skulmaya ve
nlarn %ev'erlerini emmeye g!tren ylu izler.
Ma'udi kendisine !zg silU'larla sava#r. Bu silU'lar yalandr, i)tiradr, ze'irlemedir. 5, ne)ret
etti&i milleti, kanl bir bi(imde yk edin%eye kadar m%adeleyi 'zlandrr.
Biz, Kus bl#evizmini yirmin%i asrda Ma'udilerin dnya 'Ukimiyetini ele ge(irmek i(in bir
te#ebbsleri saymalyz. Ba#ka d!nemlerde de Ma'udiler ayn ama%a ula#maya giri#tiler. Bu
e&ilim Ma'udilerin benliklerine $ek derin bi(imde k!k salm#tr. Ba#ka milletler kendi
%inslerini ve g(lerini geli#tiren i(gdy izlemekten, kendi istekleri ile vazge(mezler. An%ak
milletleri d# #artlar b!yle bir #eyle kar# kar#ya brakr. Ma'udi dnya diktat!rl&ne
yry#n i'tiyari bir )eragat ile veya ebedi emelini kendi i(ine atmak suretiyle kesmez. 5
da an%ak d# kuvvetlerle ylundan d!ner.
Hnk, ndaki dnya ta'akkm i(gds, an%ak kendisi ile birlikte s!ne%ektir. 1akat rklarn
U%izlerinin i'tiyarlk yznden !lmeleri, an%ak kanlarn balisti&inden vazge(tikleri zaman
vukua gelir. Ma'udi ise bu temizli&i mu'a)aza etmek ylunu dnyada 'er rktan da'a iyi bilir.
,emek ki, Ma'udi kendi ylunda srekli bi(imde ilerleye%ektir. Ea ki, kar#sna ba#ka bir
kuvvet (k$ da, g!kleri ku#atmaya giri#mi# lan Ma'udi'yi $ek byk bir (ar$#ma snunda
%e'enneme yllaym%aya kadar...
Almanya bugn kmnizmin yakn 'ede)idir. Irkmz bu %anavarn ku%aklamasndan bir kere
da'a kurtarmak, kanmzn kirletilmesinin devamn durdurmak, milletimizin kurtar%s lan
kuvvetlerimizin Alman rknn gvenli&ini sa&lamasna yl a(mak ve en uzak gele%ekte bile
sn )elUketlerin geri gelmesini lanaksz duruma skmak i(in byk bir )ikrin btn
kuvvetine ve kutsal bir g!rev bilin%ine i'tiya( vardr. 1akat bu ama( izlenirse, rkmzn %an
d#manna ba&l lan bir devlet ile anla#ma ya$mak (lgnlk lur. B!yle bir anla#maya
giri#ilirse. Alman milletini bu ze'irli ku%aktan kurtarmak nasl mmkn lurJ
Alman i#(isine kmnizmin insanl&a kar# %e'ennemlik bir %inayet ldu&unu nasl iza'
edebilirizJ Bir tara)ta, 'alk t$lulu&u i(inde bir adam baz telUkkilere kar# g!sterdi&i
sem$atilerden dlay ma'kTm ederken, di&er tara)ta devletin #e)leri bu )ikirlerin
#am$iynlarm mtte)ik larak kabul ede%eklerdir.
Ma'udilerin dnyay kmnistle#tirmek te#ebbslerine kar# m%adele, 4vyet Kusya'ya kar#
a(k bir vaziyete lzum g!sterir. Ceytan, Belzebut' ile kvulamaz.
Bugn Kusya ile anla#maya byk istek g!steren rk( (evrelerin, Almanya'ya bir g!z
gezdirmeleri ve kmnistlerin ilk gnlerde burada bulduklar klaylklar takdir etmeleri
yeterlidir.
Irk(lar #imdi Marksist uluslararas basn tara)ndan tavsiye ve davet edilen bir 'areketin
Alman rk i(in kurtulu# temin ede%ek bir #ey ldu&una m inanyrlarJ -e vakitten beri
Ma'udi kendi zr'n rk(ya takdim etme&e ba#lam#trJ
:ski Alman Kei%'' taki$ etti&i anla#malar $litikasndan dlay !nemli bir bi(imde
ba#layabilirdi. Kei%', srekli denge siyaseti, yani ne $a'asna lursa lsun dnya bar#n
kurtarma iste&i ile sakatlanan siyaseti yznden, devletlerle lan ili#kilerine zarar veriyrdu.
5nun ele#tirilemeye%e&i tek yan, Kusya ile iyi ili#kilere devam etmemi# lmasdr.
,a'a sava#tan !n%eki d!nemde, Almanya'nn anlamsz s!mrge siyasetinden ve ti%aret ile
sava# dnanmalarndan vazge(erek, Kusya'nn aley'inde Lngiltere ile anla#masn (k da'a
akla uygun kabul edebilirim. Eitrek bir dnya siyaseti yerine, Avru$a ktasnda t$rak ele
ge(irmek gibi da'a (k azim isteyen bir Avru$a siyaseti uygulanabilirdi.
3anislavist Kusya'nn Almanya'ya kar# srekli larak iz'ara %esaret etti&i yzsz%e te'ditleri
unutmuyrum. Eek ama% Almanya'y vakitsiz zrlamaktan ve 'arekete ge(irmekten ibaret
lan devaml se)erberlik manevralarn 'i( aklmdan (karmyrum. 4ava#tan !n%e, rkmza
ve im$aratrlu&umuza kar# Kusya kamuyunun 'er an kini artan '%umlarn unutmam. Kus
basnnn 1ransa le'indeki mu'abbeti ve bize kar# gayet )arkl durumunu aklmdan
(karmam. ;er(i btn bunlara ra&men sava#tan !n%e ikin%i bir yl da'a mev%ut idiO Kusya'ya
istinat edilebilir ve Lngiltere aley'ine d!nlebilirdi.
Bugn durum ve #artlar bamba#kadr. 4ava#tan !n%e 'er trl duygusallktan uzak kalnarak,
Kusya ile yl arkada#l& ya$labilirse de bugn artk buna lanak yktur. Eari'in saatinde
yelkvan yrm#tr. Mukadderatmzn tekerrr ede%e&i saat (almak zeredir. Bugn dnya
devletlerinin me#gul lduklar g(lenme i#i, bizim i(in kendimize d!nmeye, 'ayal
dnyasndan al$ a% ger(eklere g!trmeye ve i'tiyar Kei%'' yeni bir (i(eklenmeye
y!nelte%ek lan gele%e&in tek ylunu g!stermeye 'izmet ede%ek en !nemli bir uyardr.
-asynal 4syalist "areket, btn b# 'ayalleri bir tara)a atar da yalnz akl kendisine re'ber
edebilirse, 6867 )elUketi, rkmzn gele%e&i i(in 'UlU byk bir nimet getirebilir. Bu yklma,
rkmz d# $litikada ye$yeni bir istikamete sevk edebilir. -asynal 4syalist "areket, i(te
a'lUki yeni g!r#lerle kuvvet bularak, d#ta da siyasetini kesin surette tes$it ederek muva))ak
labilir.
,#taki 'areketi i(in Alman milletinin siyasi vasiyetnamesi ebediyen #u lmaldrO
"i(bir zaman Avru$a'da iki kudretli devletin te#ekklne msaade etmemek. Almanya
snrlarnda ikin%i bir kudretli askeri te#ekkl giri#imlerinin 'e$sini ibu b!yle bir kuvvette
g!rnmeye kabiliyetli bir devlet #ekli altnda lsa bilei Almanya'ya bir '+ um telUkki
ediniz. "er (areye ba#vurarak, i%abnda sila'a sarlarak, lf!yle bir devletin te#ekklne mani
lmay kendiniz i(in yalnz br 'ak de&il, bir vazi)e biliniz.
:&er b!yle bir devlet #imdiden mev%ut ise nu ma'vediniz. Memleketimizin kuvvet ve kudret
kayna&nn s!mrgelerde de&il, Avru$a'da vatan t$raklarnda lmasna itina g!steriniz.
"i(bir zaman Kei%'', yzyllar byun%a, rkmzn zrriyetinden lan ki#ilere t$rak $aym
vermedi&i sre%e, garanti altnda kabul etmeyiniz. "i(bir zaman unutmaynz ki, bu dnyada
en kutsal 'ak, bizzat ekilmek istenen t$rak zerindedir. 1edakarlklarn en kutsal bu t$rak
u&runa d!klen kandr.
Bizim i(in Avru$a'da mev%ut yegUne anla#ma i'timalini bir kere da'a g!stermeden bu
d#n%elere sn vermek istemem. Almanya'nn anla#malarna ait bundan !n%eki b!lmde,
byk (abalar $a'asna kendilerine sk sk yakla#makta men)aatimiz la%ak yegUne iki
devlet diye ingiltere ve italya'y i#aret etmi#tik. Cimdi burada b!yle bir anla#mann askeri
!nemini de belirtmek isterim.
Bu anla#mann ya$lmas gerek ayrntda ve gerek genel anlamda askeri bakmdan Kusya ile
ya$la%ak bir anla#mann neti%elerine tamamen zt snu(lar d&ura%aktr. n%e #u !nemli
durum vardr ki, Almanya ile italya'nn yaknla#malar 'i(bir zaman sava# te'likesi d&urmaz.
Bu anla#maya kar# bir vaziyet alabile%ek tek devlet lan 1ransa ise, s!z knusu etti&imiz
i'timalde bu te'likeyi g!ze alamaz. 5ysa b!yle bir anla#ma, Almanya'ya 1ransa ile
'esa$la#ma ama% ile gerekli lan tedbirleri ra'at ra'at almasna lanak verir. Hnk b!yle bir
anla#mada !nemli lan 'usus, yalnz Almanya'nn bir d#man istilUsna maruz kalmamas
de&il, d#manlarmzn itti)aknn ve bizim i(in kadar u&ursuz snu(lar d&uran anla#mann,
kendi kendili&inden yklmasdr. Memleketimizin %an d#man lan 1ransa, te%rit edilmi# bir
'Ule d#e%ektir. n%e, manevi bir ba#ar s!z knusu lsa bile, bu Almanya'ya bugn 'i(
)ikrine sa'i$ lmad&mz bir 'areket serbestisi verme&e yete%ektir.
4iyaset sa'asnda te#ebbs kuvveti artk 1ransa'nn elinde de&il, Avru$a'daki yeni Ingiliz+
Alman+Italyan itti)aknn elinde buluna%aktr. Bu ba#arnn ka$sam bundan (k da'a geni#
la%aktr.
Almanya, birdenbire uygun lmayan strateRik vaziyetinden kurtula%aktr. Bir tara)tan
yardmlarn en kuvvetlisi, di&er tara)tan da yiye%ek ve 'am maddeler itibariyle ia#emizin tam
surette teminiO i#te kudretlerin yeni tertibinin 'ayrl tesiri b!yle te%elli ede%ektir. 1akat bu
terti$, teknik y!nden birbirini tamamlayan devletleri i'tiva etti&i i(in da'a (k !nem
ta#ya%aktr. ilk de)a Almanlarn mtte)ikleri bizim kendi eknmimiz zerinde ya#ayan
slkler lmaya%aklardr. Eersine, tekni&imizi geli#tirmek ve zenginle#tirmek i(in nlar da bir
$ay getirmeye kabiliyetli buluna%aklar ve bunu ya$maktan geri kalmaya%aklardr.
Curas unutulmamaldr ki, 'er iki i'timal i(in de, Erkiye veya Kusya ile, 'i( kyas kabul
etmeye%ek mtte)ikler s!z knusudur. Byk bir dnya devleti, re)a' ve geli#me i(inde lan
milli bir devlet, bir Avru$a sava# i(in Almanya'nn ,nya 4ava#'nda itti)ak etmi# ldu&u
(rm# devletlerin kadavralarndan btn btn ba#ka kaynaklar arz ede%ektir.
,a'a !n%e de bu nkta zerinde srar etmi#tim. B!yle bir anla#maya mani lan bir(k
zrluklar vardr. 1akat i'tilU)n meydana gelmesi da'a az (etin bir i# mi lduJ Kral Medin%i
:dbard'n 'emen 'emen ve ksmen kendi (karlarna aykr larak ya$abildi&i bir #eyi biz de
ba#armalyz ve ba#arl lmalyz. -asl mJ :&er bu geli#menin gereklili&i 'akkndaki
kanaat bize kendi ne)simizde stnlk temin ettikten snra, 'areketimiz zerinde 'Ukim
la%ak bir il'am kayna& te#kil ederse... Ayr%a se)aletten ders alrsak ve ge(en yzyln
ama(sz $litikasn terk edersek ve kalbimize yerle#tire%e&imiz tek 'ede)i bilin(li bi(imde
izlersek bu mmkn la%aktr. Bizim d# siyasetimizin gele%e&i Bat ve ,&u istikametine
d!nmek de&ildir. Alman rk i(in lUzm lan memleketleri ele ge(irmek anlamnda bir ,&u
$litikasndadr. 1akat bunu ya$abile%ek kuvvete sa'i$ labilmek i(in, milletimizin %an
d#man lan 1ransa insa)sz%a b&azmza sarld& ve bizi bitkin 'ale sktu&u i(in,
1ransa'nn 'egemnya e&ilimlerini yk etme&e yardm edebile%ek btn )edakUrlklar
muzlamalyz. Bugn Avru$a Ktas'nda 1ransa'nn krkun( i'tiraslarna ta'amml
edemeyen 'er devlet bizim mtte)ikimizdir B!yle devletlerden 'er'angi birine kar# ya$la%ak
bir ba#vuru bize (k a% gelmemelidir. Alman milletine bu kadar azgn bi(imde kn besleyen
d#man, yere sermek lana&n bize vere%ekse, 'i(bir l % ragat bizim i(in lanaksz
saylmamaldr. :n byk yaralarmzn zerlerine kzgn demirler bastrlmak ve yaralar
ka$atldktan snra, !teki 'a)i) yaralarmzn iyile#meleri zamana braklmaldr.
3ek tabii larak bugn lke i(inde, milletimizin d#manlarnn kin dlu 'avlamalarna 'ede)
luyruz. Biz -asynal 4syalistleO ylu muzu 'i(bir zaman #a#rmayalm. Kanaatimize g!re
kesin larak gerekli lan #eyi ya$alm ve milletimize duyuralm. Bugn bizim i(in
vatanda#larmzn 'ayallere d#kn zi'niyetlerini elinde alet gibi kullanan Ma'udi adili&inin
devaml bir #ekilde besledi&i kamuyuna kar# dikilmek lUzmdr. Bu dalgalar etra)mzda
kudurmalarla #iddet ve %#kunluklarla bir anda krl$ $ar(alana%aktr. 1akat srkleni$
gidenlerden (k, akntya kar# yzmeye (al#anlar dikkati (ekerler.
Bugn bizler basit birer ba#ak 'alindeyiz. Birka( sene snra kader bizi bir set ya$abilir. "er
dalga bunun zerinde erir ve ba#ka tara)a akmak zrunda kalr.
Btn dnya #unu ka)asna iyi%e skmaldrO Fasyonal 'osyalist Barti, g"zelce tayin edilmi!
ve sa#tanm! siyasal bir anlay!n !am#iyon&d&r.
,# $litikamz tayin eden ve gerekli klan kesin i'tiya(larmz biz kendimiz biliyruz.
Azgn d#manlarmzn ate# sa(an silU'lar altnda i(imizden biri krkuya d#t& zaman,
skulgan ve srna#k bir ses, 'er #eyi ve 'erkesi kendi aley'ine (evirmemek i(in baz
alanlarda )edakUrlk ya$mak ve kurtlarla beraber ulumak gerekti&ini kimsenin kula&na
)sldad&nda* i#te bizim (k kere (ekinme duya%a&mz direnme yetene&ine bu inan( bir
kaynak lu#tura%aktr.
Eari' bir(k !rnekle is$at ediyr ki, zrunlu lmakszn silU'larn teslim eden milletler ilerde
gele%eklerini tekrar kuvvet yluna ba#vurarak de&i#tirmektense al(aklklara ve zulmlere
ta'amml ter%i' etmektedirler.
Bu se(i# insanidir. Akll bir gali$ yeniklere a#r isteklerini lanaklar elverdi&in%e adm adm
kabul ettirme&e (al#a%aktr. "er trl mral kuvvetini kaybetmi# bir milletin artk zulm ve
bask 'areketlerinin 'er birinde silU'a sarlmak i(in kU)i bir sebe$ bulamaya%a&n ta'min
etme&e stn gelen tara)n 'akk vardr. Kendi iste&i ile byunduruk altna giren milletlerde
bu karakter eksikli&i srekli bi(imde g!rlr.
4essiz%e kabul edilen bu bi(imdeki saldrlar ne kadar (k lursa yenilmi# lan millet, bu
uzun ve gitgide artan saldrlarn snunda ba# kaldrd& zaman, 'ele bu millet da'a a&r
k!tlklere evvel%e sabrla ta'amml etmi#se bu mukavemet ve isyan di&er insanlarn
g!znde az 'akl g!rlr. E$k Karta%a'nn yk lmas gibi... Karta+%a'nn yk lmas, kendi
'atas yzn den rtadan kalkm# bir milletin uzun sre %an (eki#mesine de'#et veri%i bir
!rnektir. Ilausevvitz, BEris a%tes de )i /inan%n ( 4a)'as0B adl es% rinde bu )ikri e#siz
bi(imde a(kl&a kavu#turmu# ve na a#a&daki bi(imde bir kesinlik kazandrm#trO
BKrkak(a bir byun e&meyle #ere) ve namusa srlen leke ank uzun bir zaman silinmez. Bir
milletin kanna giren bu ze'ir damlas !teki nesillere intikal ederek nlarn da kuvvetini )el%e
u&ratr. ] lal tU k!knden yk eder. Aksine ka'raman%a bir sava# snunda 'rri yetin
kaybedilmesi bile bir an i(in tutsaklk altna gire%ek milletin tekrar dirilmesine dayanak lur.
Bu 'rriyet %anl bir (ekirdektir ve bir gn ndan sa&lam k!kl bir a&a( d&a%aktr.B
Cere) ve namus duygusunu ve karakter kuvvetini kaybeden bir millet tabiidir ki bu dktrine
!nem vermeye%ektir. 1akat buna %andan ba&l lanlar 'i(bir zaman (k a#a&lara
d#meye%ektir. Ama bunu unutur, ya da 'i( akla getirmek istemezse 'er trl kuvvet ve
%esareti kaybedebilir. 5nun i(in krkak(a bir byun e&mekten srumlu lanlarn 'emen
kendilerine gelmelerini, akl ve i(gdlerini re'ber edini$ davran#larn de&i#tirmelerini
beklemek gereksizdir. Asl bunlar b!yle bir g!r# uzaklara at$, reddede%eklerdir. 5 zaman
milletin zinde unsurlar iktidar al(ak ve a'lUk bzu%u bir 'kmetin elinden almak i(in
rtaya (kmazsa 'alk ta#d& k!lelik zin%irine al#a%aktr. Bu takdirde 'kmetlerin kendile+
rini bu kadar k!t 'issetmelerine $ek sk rastlanmaz. Hnk gali$ler, (k de)a bu
'kmetlere, esirlere nezaret vazi)esini ykleye%ek kadar kurnazdrlar. "kmetin ba#nda
bulunan karaktersiz adamlar kendilerine verilen bu vazi)eyi !yle bir #iddetle yerine getirirler
ki, lkeye g!nderilen ve gali$leri temsil eden va'#i bir d#man bile bu kadar gaddar lamaz.
5laylarn 6867 ylndan beri ald& bi(imler #unu is$at etmek tedir ki, stn gelen devletlerin
ltu)larm kazanabilme midi ile kendi iste&imizle byun e&memiz y!nnde Almanya'da
alnan siya sal kararlar, 'alk t$luluklarnn durumlar zerinde krkun( etki ler ya$m#tr.
"alk t$luluklar deyiminin !nemi zerinde srarla dny rum. Hnk milletimizin btn
!nderlerinin davran#larn ayn krkun( 'ataya ba&lamak gereke%e&ine inanamyrum.
i#lerimizin yrtlmesi sava#n snundan beri Ma'udiler lata )ndan ya$ld& i(in
)elUketimizin sade%e durumumuzu anlamak eksikli&inden ileri gelmi# lmas ger(ekten kabul
edilemez. Eersine milletimizi bile bile yk etmeye g!trdklerini kabul etmek i%a$ eder.
i#te 679D senesinden 676< senesine kadar yklm# bir 3rusya'ya tekrar d!v#mek gayretini
kazandrmak i(in yedi yl yetti&i 'alde ayn milletin #imdi ni(in bundan isti)ade etmedi&i
d#nlrse, neden devletimizin da'a ziyade zay)latld& bu #ekilde anla#lm# lur.
L%am Ban# 6867 senesi Kasm aynda, yedi yl snra imzalanm#tr.
Bu b!lmn ba#lang% rtaya (km# lan 'er #eyi a(klarO 5 al(ak(a bar# imzalandktan
snra, artk d#manmz saldrganl&n da'a a(k duruma getirmek i(in ald& tedbirlere
der'al bir kar# kyma enerRisi ve %esareti bulunamazd. ,#man, bu de)a da (k )azla #ey
istemeye%ek kadar kurnaz ve akll idi. 4aldrganl&n ve adaletsiz davran#n !yle usta%a
snrlandrd ki, ya$t& zulmler kendisin%e ve Alman 'kmetinin de takdirin%e ta'amml
edilebilir gibi g!zke%ekti. B!yle%e 'alkta ba#kaldrma duygularnn rtaya (kmas krkusu
bulunmaya%akt. Bizim b&ulmamz tamamlayan bu key)i kararlara biz ne kadar izin
verirsek, yeni bir saldrma lay ya da adaletsiz%e davranma kar#snda direnmeye kadar
'aksz g!rlyrduk.
Ilausevvitz'in anlatt& ze'ir damlas i#te budur. Artk bir de)a rtaya (kan karakter eksikli&i
zrunlu larak gitgide arta%ak ve yava# yava# krkun( bir miras gibi, btn kararlarn
zerinde a&rl&n belli ede%ektir. Bu, kur#un a&rl&na benzer ki, bir millet nu muzlar
stnden )rlat$ atmay ba#aramaz. Bu, b!yle bir a&rl&n altnda inleyen milleti, en snunda
k!leler seviyesine indirir.
i#te Almanya'da silU'larmz elimizden almak ve bizi byunduruk altna skmak i#ini
snu(landran, bizi $litika bakmndan savunmasz duruma skan, eknmik y!nden istismar
eden kararnameler $e#$e#e yaynlanyrdu. -i'ayet ,avves 3lUn 'm, bize bir mutluluk ve
L%am Bar# Anla#mas'n da bir bU#arym# gibi g!steren ru'i durum bu #ekilde meydana
geldi. ,a'a yksek bir g!r#le, btn bu )elUketler zerinde de bir mutluluk elde etti&imiz s!z
knusu labilir, da #udurO insanlara yollarn !a!rtmak kabilse de, 1lla$ $i%bir zaman
aldanmaz. Eanr bizi ltu)larmdan ma'rum brakt. 4knt ve endi#e tari'ten beri
milletimizin de&i#mez kaderi ldu. 4e)alet vatanda#larmza yegUne ve sadk yl arkada# i+di.
Bu vakada bile kader bizim le'imize 'ususi bir muamele g!stermedi. Bize an%ak lUyk
ldu&umuz #eyi uzatt. Artk #ere) ve namusa verilen mkU)at bilmiyruz. Bize ekme&ini
kazanabilmek 'rriyetini takdir ettiriyrdu, insanlar ekmeklerini istemeyi artk !&rendiler ve
bugn Eanr'ya 'rriyetlerim iade etmesi i(in dua ede%eklerdir.
6867 senesini kvalayan seneler esnasnda milletimizin yklmas gayet z% ve bariz ldu.
5 gnlerde kim ileride meydana gele%ek neti%eyi !n%eden kestirmek %retini g!sterse #iddetle
%ezalandrlr ve 'r$alanr di.
68AA+68A< k# geldi&i zaman 1ransa'nn 'akkmzda besledi&i duygularn (ktan )arkna
varlm# lunmas gerekirdi, i#te bundan dlay iki #k vardO Ma 1ransa'nn iradesi Alman
milletinin dayanma kuvvetine kar# yava# yava# eriye%ekti ya'ut Almanya ni'ayet bir gn
mu'akkak meydana gele%ek #eyi ya$a%akt. zellikle sert bir te%avz 'areketi Almanya'y
'rsl bir de&i#iklik ve direni# g!sterme&e y!nelte%ekti. B!yle bir karann kavga (kara%a& ve
bu kavgada Almanya'nn 'ayatnn s!z knusu la%a& mu'akkakt. Almanya an%ak da'a !n%e
1ransa'y te%rit etmekte ba#ar sa&layarak bu ikin%i sava#n btn dnyaya kar# Almanya'nn
bir m%adelesi lmay$, dnya bar#na 'alel getiren 1ransa'ya kar# bir d!v# ldu&unu
a(klasay+d, bu sava#tan %anm kurtarm# bir 'alde (kabilirdi.
Bu nkta zerinde inatla duruyrum. Adamakll inanyrum ki, bu ikin%i i'timali kuvveden
)iile (karmak lUzmdr. =e bu bir gn la%aktr. Ben 1ransa'nn bize kar# besledi&i
niyetlerinde bir de&i#iklik 'usule gele%e&ine ise kesinlikle inanmyrum. Hnk bu niyet, esas
itibariyle 1ransa'nn i(gdsnden ba#ka bir #ey de&ildir. Ben 1ransz lsaydm ve dlaysyla
1ransa'nn bykl& bugn Almanya'nn bykl&nn kutsal lmas kadar benim i(in aziz
bir #ey lsa idi BIlemen%eauBnun ya$mak istedi&inden ve ya$t&ndan ba#ka trl 'areket
etmeye%ektim. -)usunun azalmasndan de&il, rknn en iyi unsurlarnn, dere%e dere%e
rtadan kalkmas yznden yava# yava# !lmekte lan 1ransa dnyada an%ak Almanya'y
ykmak suretiyle m'im bir rl ynayabilir. 1ransz d# siyaseti btn karmakar#kl&na
ra&men en snunda ve srekli larak en derin ve en ate#li unsurlarn tatmin ede%ek lan bu
'ede)e, Almanya'y ykma 'ede)ine y!nele%ektir. 1akat varl&n krumak ylunda $asi) bir
iradenin ayn dere%ede azimli ve )aal surette '%uma ge(irdi&i bir iradeye uzun sre snra
ba#arl bir dayanma g!stermesi mmkn de&ildir. Almanya ile 1ransa'y sava#maya g!tren
snsuz m%adele, bir 1ransz '%um ve te%avzne kar# Alman savunmasndan ibaret
bulundu&u mddet(e, bu kavga 'i(bir zaman kesin bir karara ba&l lmaya%aktr. Ama
Almanya asrdan a#ra yeni yeni t$raklar kaybede%ektir. 4n iki yzyldan bugne, Alman+
%a'nn knu#uldu&u snrlar g!z !nnde tutulursa #imdiye kadar bizim i(in bu kadar k!t bir
neti%e d&urmu# lan bu i#in bundan da'a iyi bir neti%eye vara%a&na inanmak 'er'alde sa)lk
lur.
An%ak bu ger(ek vatanmzda iyi%e anla#ld&, artk milletin ya#ama g%nn sr) $asi) bir
savunma i(inde kayblmasna raz lmad&, tersine, btn enerRimiz 1ransa ile kesin bir
'esa$ g!rme i#i u&runda ve kesin m%adele ylunda 'e$ bir araya t$land&, Alman
milletinin ba#l%a ama%nn terazinin bir ke)esine atld& zamandr ki, ievet sade%e zaman
i bizi 1ransa ile sava#ma&a iten biti$ tkenmez ve )aydasz m%adeleye sn vermek
mmkn la%aktr. 1akat #u #artla ki, Almanya 1ransa'nn rtadan kaldrlmas i(in me%bur
ldu&u geli#meyi ni'ayet milletimize ba#ka bir b!lgede sa&lamak i(in bir (are bulmaldr.
Bugn Avru$a'da 79 milyn Alman bulunuyr. ,# $litikamzn iyi y!neltildi&ini kabul
etmek, an%ak y"z yl ge(meden, ktamzda iki yz elli milyn Alman'n, yeni dnya
)abrikalarnda (al#an tutsaklar gibi st ste isti) edilmi# y&l bir durumda de&il, mesaileriyle
birbirlerinin 'ayatlarm kar#lkl larak sa&lanan k!yl ve i#(i s)atlar ile ya#ayabilmeleri ile
mmkn labilir.
68AA senesinin 5%ak aynda Almanya ile 1ransa arasndaki mnasebetlerin gerginli&i, te'dit
edi%i bir 'al ald. 1ransa yeni ve bilinen istilU tedbirlerini d#nyr ve kendisine ba#ar
sa&laya%ak dayanaklara gerek duyuyrdu. :knmik isti)adeden evvel siyasi bir bask
ya$mak lUzmd. 1ransa'nn d#n#ne g!re an%ak btn Alman varl&nn sinir
merkezlerinden birine indirile%ek #iddetli bir darbeden snra, inat( milletimize da'a a&r bir
byunduruk kabul ettire bilinirdi. 1ransa Ku'r "avzas'n i#gal etmekle ve b!yle%e manen
bizim belkemi&imizi krmakla ba#ar sa&lad&n sanmyrdu. Bizi ister istemez en a&rlarna
varn%aya kadar btn zrunluluklara BevetB dedirte%ek k!le vaziyetine d#re%e&ini de mit
ediyrdu.
Ma byunduruk ge(irilmesi i(in bynumuzu uzatmak, ya mnasebetleri kesmek s!z
knusuydu. Almanya der'al byun e&meye ba#lad ve snunda tamamyla diren%i krld.
Kader, Ku'r'un i#gali ile Alman milletinin kalknmasna yardm i(in bir kere da'a el
uzatyrdu. Hnk !n%e )e%i bir istila imi# gibi g!rnen #ey, da'a yakndan baklrsa
Almanya'nn stra$larna bir BsnB vermek i(in bir ara% idi. 1ransa Ku'r'u i#gal etmekle
siyaset y!nnden ilk de)a larak ger(ek ve kzgn bir #ekilde, ingiltere'yi kendisinden
uzakla#tryrdu. "em yalnz Lngiliz di$lmasi (evreleri durumdan 'aberli de&ildiler. Bu
(evreler 1ransa ile anla#may an%ak s&ukkanllk ve in%e 'esa$lara dayanmas bakmndan
imzalam#lar, uygun g!rm#ler ve bugne kadar krumu#lard, ingiliz milletinin btn
tabakalar bile ayn duyguyu besliyrlard.
Avru$a Ktas'nda 1ransz byk '%umunun yannda bu yeni ve de'#etli destek !zellikle
ingiltere'nin iktisadi (evrelerinde belirli bir memnuniyetsizlik d&uruyrdu. Hnk 1ransa
#imdi Avru$a'da, askeri ve siyasi bir devlet larak !yle bir yerdeydi ki, evvel%e Almanya
'i(bir zaman buna eri#memi#ti. Btn bunlardan ba#ka 1ransa siyaset bakmndan ingiltere ile
rekabet edebilmek i(in, e#i bulunmaz ayr%alkl bir durum elde etmi#ti. Avru$a'nn en m'im
demir, k!mr yataklar !yle bir milletin avu%unda birikmi#ti ki, bu devlet, Almanya'dan )arkl
larak zamana kadar %an al% (karlarn 'em azim, 'em de %esaretle mda)aa etmi#ti.
Byk sava# srasnda da silU'larna kar# duydu&u itimad btn dnya unutmam#t. 1ransa,
Ku'r'u i#gal etmekle ingiltere'nin elinden btn sava# kUrn alm# saylrd. Basan bundan,
snra ingiltere'nin 'areketli ve kay$ak siyasetine de&il, Mare#al 1%''a ve nun arkasndaki
1ransa'ya ait bulunuyrdu.
italya'da da 1ransa'nn etkisiyle genel 'ava izaten sava#n snundan beri 'i( dstane
de&ilkeni kesin bir kin #ekline brnd. Bu, byk bir tari'i an idi. ,nn dstlar, yarnn
d#manlar labilirlerdi. B!yle lmam# ve ikin%i Balkan 4ava#'nda ldu&u gibi, dst blk
devletleri 'emen birbirleri ile sava#a tutu#mam#larsa, sebebi sade%e Almanya'da bir :nver
3a#a bulunmamasndan ve Ke+i%' #ans!lyesinin Iun ismini (k iyi tanmasndan ileri
geliyrdu. "albuki, Ku'r'un 1ranszlar tara)ndan istilUs Almanya'ya yalnz d# siyasette
gele%ek i(in geni# manzaralar a(makla kalmyr, i( $litikada da byk imkanlar sa&lyrdu.
Basnn durmadan devam eden yalan% tesiri sayesinde ve 1ransa'nn terakki ve ka$italist #am+
$iynu ldu&una dair uyandrlan kanaat, Alman 'alknn byk bir ksmn birdenbire bu
'lya ile dldurmu#tu. 686? senesi bizim Alman i#(ilerinin aklna musallat lan milletlerin
birbirleri ile anla#mas 'lyalarn da&tm# ve nlar kanl bir kavgann 'km srd& ve en
kuvvetlinin 'ayat en zay)nn !lmn gerektiren bir dnyaya g!trm#t. 68A< ylnn
ba'ar aylar da ayn sa'ne ile ge(ti.
1ransa te'ditlerini i%ra etti&i ve ni'ayet ba#lang(ta byk bir titizlikle, a#a& Almanya'nn
maden b!lgesinde ilerleme&e ba#lad& zaman BkaderBin saatinde gelmi# lan dakika Almanya
i(in $ek kesin idi. :&er zaman bizim milletimiz dakikaya kadar taki$ etmi# ldu&u ylu
brak$, ba#ka bir davran# i(ine girse idi, Mskva, -a$lyn'a kar# ne lmu#sa, Alman
Ku'r b!lgesi de 1ransa i(in yine ayn #ey lurdu. An%ak iki #ekilde 'areket etmek
mmknd. Ma bu al(al#a 'i( ses (karmadan byun e&ilirdi ve kllar kavu#turularak
durulurdu* ya'ut Alman milletinin bak#lar, demir $talarnn kzllklar g!rnen ve yksek
ba%alarnda dumanlar savrulan bu ktann zerine (ekilerek, milletimizin g!znde bu devaml
'areketlere bir sn vermek ve bitmeyen bir krku i(inde ya#amaktansa dakikann 'er trl
de'#etlerine g!&s germek i(in ate#li bir atms)er yaratlrd.
5 zaman Kei%''n #ans!lyesi lan Iun, 'i( !lmez ve e#siz n sayesinde (n% bir yl
buldu. Bizim Alman burRuva $artileri de #ans!lyenin arkasndan 'ayranlkla yryerek ayr
bir n kazandlar.
Cimdi bizim !nmze a(lm# bulunan ka$lardan ikin%isini imkUn ldu&u kadar ksa bir
#ekilde tetkik etmek isterimO
1ransa Ku'r'u istilU etmekle, =ersay Anla#mas'm a(k larak i'lUl etmi#ti. Bu suretle
anla#mann ke)ili bulunan devletler silsilesini !zellikle ingiltere ile italya'y kendinden
uzakla#trm#t. 1ransa artk bu devletlerin yalnz kendisinin men)aatlerine ve egizmine
yarayan Ku'r'u gasbetmek i#ine 'er'angi bir destek g!stere%eklerini umamazd. ,emek ki,
1ransa bu srunu snu(landrmak i(in yalnz kendi kuvvetine gvenebilirdi. Hnk bu mesele
ba#lang(ta bu ma%eradan ba#ka bir #ey de&ildi. Milli bir Alman 'kmeti yalnz #ere) ve
namusun emretti&i 'areket bi(imini se(ebilirdi. 1ransa'ya der'al silU'l bir BdirenmeB
g!sterilemeye%e&i mu'akkak idi. 1akat kuvvet ile desteklenmemi# btn mzakerelerin
gln( ve snu(suz kala%a&n kabul etmek gerekirdi. ;er(ek ve etkili bir direnme mmkn
lmad& zaman Bmzakereye giri#mekten #imdilik imtina ediyruzB demek mUnUsz, gln(
bir 'arekettir. An%ak, bu kuvveti v%uda getirmeden mzakereye giri#mek de da'a budala%a
bir 'areket lur.
Askeri (arelerle Ku'r'un istilUsna kar# knabilirdi demek istemiyrum. B!yle bir karar ileri
srmek i(in (lgn lmak lUzm gelirdi. 1akat, 1ransa'nn davran#nn meydana getirdi&i
g!rn#ten ve bu giri#imi uygulamak i(in g!sterdi&i ge%ikmeden isti)ade edilebilirdi ve
edilmeli idi. 1ransa'nn $ar(alayarak ayaklar altna ald& =ersay Anla#mas'na bir de&er
vermeyen ve Almanya'y temsil eden liderler ilerde dayana%aklar askeri kaynaklar temin
etmeliydi. Curas da belli lmalyd ki, en iyi delegeler bile zerinde bulunduklar t$rak,
turduklar kltuk kendi milletlerinin 'imayesinde lmadk(a g!r#melerde 'emen 'emen
'i(bir ba#ar kazanamaz. Gavall bir terzi $ar(as ara(lara kar# m%adeleye giri#emez. 4avun+
madan yksun bir t%%ar, Brennus terazisinin bir ke)esine kl%n att& zaman, da dengeyi
sa&lamak i(in kendi kl%n di&er ke)eye atamazsa neti%eye rza g!stermekten ba#ka bir #ey
ya$amaz. 6867'den beri d#mann tek tara)l ve key)i kararlar alan dzenli ve gln(
mzakerelerinde 'azr bulunmak mit kr% bir 'areket de&il miydiJ "albuki bizi ba#lang(ta
alay yluyla bir kn)erans masas ba#na (a&rarak evvelden tes$it edilmi# kararlar ve
$rgramlar bize verilmekle biz btn dnyaya bir BaletB manzaras larak arz edilmiyr
muydukJ Biz bu $rgramlar 'akknda nutuklar verebilirdik, )akat nlar de&i#mez gibi kabul
etmeye me%burduk. ,&rusu aranrsa, g!r#melerde bizi temsil ede%ek di$lmatlarmz en
mtevaz bir rta seviyeyi $ek az ge(mi#lerdi, i(lerinden (&u Llyd ;er+ge'un alay dlu
s!zlerini $ek 'akl g!steriyrlard. Llyd ;erge eski Kei%' Cans!lyesi 4itnn'un kar#snda
alayl bir tavrlaO BAlmanlarn kendilerine lider larak zeki adamlar bulmasn bilmediklerini
s!ylemi#ti. Gaten da'i kimseler bile, taarruz etme&e azmetmi# kuvvetli bir d#mann iradesi
kar#snda ve temsil ede%ekleri mda)aasz milletin znt veren a%iz 'ali dlaysyla $ek
!nemsiz neti%eler elde edebilirler.
;er(i 68A< ylnn ba'arnda rdumuzu yeniden kurmak i(in 1ransa'nn Ku'r'u istilU
etmesinden yararlanmak isteye%ek bir kimse, !n%e millete manevi silU'larn iade etmesi,
ndaki irade kuvvetini geli#tirmesi ve milletin i(inde yatan ka'ramanlk duygularn silmek
isteyenleri yk etmesi gerekirdi.
686? ve 686> senelerinde Marks(lk BbelaBsnn ba# kesin surette ezilmek i#i i'mal
lundu&u zaman, bu 'atay 6867 tari'inde kanmzla !dedik. 68A< ylnn ba'arnda,
memleketlerine k!t g!zle bakan ve milletlerinin katili lan Marksistleri artk kesin larak
zararsz 'ale getirmek i(in )rsattan isti)ade edilmedi&i zaman k!tlk edilmi# lan kaba'atin
%ezasn a% surette (eke%ektik. 1ransz '%umlarna ve te%avzlerine kar# tesirli bir direnme
)ikri, e&er be# sene evvel sava# meydanlarnda Alman diren%ini i(ten $ar(alam# lan
n)uzlara sava# a(lmaya%ak lursa 'alis bir (lgnlktan ibaret kalrd. Malnz BburRuvaB
d#n%eli ki#iler, Marksizm'in bir geli#me ge(ire%e&ini ve 6867 ylnn Kasmnda murdar,
i&ren( yaratklarn ve zamanki 'kmet makamlarn elde edebilmek i(in iki milyn !ly
s&ukkanllkla ayaklar altna serdiklerini unutarak birden milli #uura sayg g!stere%eklerim
ta'min edebilirlerdi. 5 zamanlar vatanlarna i'anet etmi# lanlarn bir an i(inde Alman
'rriyetinin birin%ileri kesile%eklerini mit etmek akla s&maz ldu&u kadar da ger(ekten
anlamsz bir )ikir idi. -asl bir srtlan bir le#i $en(esinden brakmazsa bir Marksist de
vatanna i'anetten vazge(mez. Burada bana sakn a$tal%a itiraz ileri srlme&e kalk#lmasn.
Belki vaktiyle bir(k i#(ilerin de Almanya i(in kanlann d!km# lduklar s!ylene%ektir. :vet
Alman i#(ileri knusunda 'em)ikiriz. 1akat zaman bu Alman i#(ileri uluslararas Marksist
de&ildi. 686? ylnda Alman i#(i sn) yalnz Mark+sistlerden kurulu lsayd, sava# ( 'a)tada
biterdi. Almanya da'a ilk askeri snr ge(meden (!kerdi. "ayr, vakit Alman milleti
m%adeleye sn vermemi# ise BMarksizm delili&iBnin nun kalbini 'enz ze'irlemi#
lmamasndand. 1akat bir Alman i#(isinin ve bir Alman askerinin sava# srasnda Marksist
liderler tara)ndan ele ge(irilmesi i#(i ve askerin vatan i(in kayblmu# 'ale gelmeleri
demekti. :&er sava#n ba#nda ve devam etti&i mddet(e vatanda# larn karakterinde yaralar
a(an ve a'lUkn bzan bu BiBKA-l+L:KBden n iki bin, ya'ut n be# bin tanesi trl trl
kaynaklardan gelme (e#itli mesleklere mensu$ en iyi Alman i#(ilerinden yz binler%esinin
sava# 'attnda maruz kaldklar ze'irli gazlan tene))s etselerdi, milynlar%a insann )eda
edilmesinin bir mUnas la%akt. B!yle%e bu al(ak ru'lu adi ki#ilerden zamannda yakamz s+
yrabilseydik ka'raman bir milyn Alman'n 'ayat da kurtarlrd. 1akat burRuvazinin siyaset
ilmi, milynlar%a adam, 'i( g!z kr$madan sava# meydannda !ldrme&e g!ndermekten ve
!te tara)ta vatan 'aini lan n, n iki bin al(ak Ma'udi'nin, )aiz%i, dlandr%, 'rsz 'eri)lerin
vatann en kymetli ve en kutsi varl& ldu&unu ve bunlara dkunmamak i%a$ etti&ini yksek
sesle s!ylemekten, (evreye duyurmaktan ibaretti. Bu burRuva aleminde zay)l&n ve kr+
kakl&n m, yksa tamamen bzuk ve $eri#an bir a'lUkn m 'km srd& 'akikaten
kestirilemez. BurRuvazi rtadan kalkma&a ma'kum bir sn) temsil eder ve )akat ne yazk ki
kendisi ile birlikte btn bir milleti u(uruma srkler.
i#te 68A< senesinde 6867'dekine benzer bir durumla kar# kar#ya bulunuyruz. -e trl bir
dayanma #ekli se(ilirse se(ilsin, ilk alna%ak tedbir milletimizi Marksizm ze'rinden kurtarmak
idi. Ben d#n%edeyim ki, ger(ekten milli bir 'kmetin ba#ta gelen g!revi Marksizm'e
kar# bir yk etme sava#n a(ma&a karar vermi# insanlar aramak ve bulmak ve da'a snra
nlara meydan serbest brakmakt. Bu 'kmet ssyal, bar#, gvenlik ve asayi# gibi anlam+
sz bir $rensibin al(ak(a tara)tar lmamalyd. Hnk !te yanda lke d#ndaki d#man vatana
en te'likeli darbeyi indiriyrdu ve i(te de 'yanet k!#e ba#larnda, skaklarda, %addelerde, 'er
yerde kl geziyrdu. ;er(ekten milli bir 'kmetin, zamanlar karmakar+#kl&n lu#unu
keskin bir g!zle g!rmesi i%a$ ederdi. -e var ki bu durum milletimizin %an d#man lan
Marksistlerle tam bir 'esa$ g!rmeye %idden imkUn vermeli idi. Bu yedek (are unutulursa 'er
ne #ekilde lursa lsun bir diren%i ve dayanmay d#nmek tam bir (lgnlk lurdu.
B!yle bir tari'i geni#li&i la%ak 'esa$ g!rme i#i baz 'ususi akl veri%iler, i(leri ge(mi# baz
i'tiyar bakanlar tara)ndan (izilmi# bir $lUn taki$le sa&lanamazd. ,nyada 'ayatn !lmsz
kanunlarina ba# e&mek gerekirdi. Bu kanunlar 'ayat bir kavga, yani snu kesilmeyen bir
kavga kabul ederler. Hk zaman en kanl i( sava#larn esas itibariyle yumu#ak 'uylu lan bir
milleti (elikle#tirdi&i ve $is kkusu g!klere kadar (kan bir le#in ise, byk bir !zenle devam
ettirilmi# bir bar# 'alinin neti%esi ldu&u ger(e&ini g!zden uzak tutmamak gerekirdi. Bunun
i(in 68A<'te milletimizin kemiklerini ve etlerim kemiren ylanlar (elik bir elle yakalamak
i'tiya%n d&mu#tu. Bu i# ba#ar ile snu(lann%a, zaman 'areketli bir diren( 'azrlklarnn
anlam lurdu. "i( lmazsa s!zde milli (evreleri, bu de)a vatann ne kazana%a& i'timali
bulundu&unu ve !zellikle 686?'teki ve taki$ eden senelerdeki ayn 'atalar tekrar edilirse s+
nu%un 6867'dekinin ayn la%a&m a(k(a anlatma&a te#ebbs ederek grtla&m yrtn%aya
kadar u&ra#tm. "i( bkmadan ve usanmadan kaderin ak#n yakndan taki$ ederek,
'areketimize Marksizm ile 'esa$ g!rmek lana&n vermelerini istiyrdum. 1akat bunlar
kula& i#itmeyenlere anlatyrdum. 5rdu kumandan da i(lerinde ldu&u 'alde 'erkes, ne
ya$lmas gerekti&im benden iyi bildi&ini iddia ediyrdu. -i'ayet bir gn geldi ki, tari'in en
z% 'ak verme durumlarndan birine d#tler.
5 zaman Alman burRuvazisinin g!revinin sn 'ududuna vard& ve artk 'i(bir i#e yaramaz
'ale geldi&i 'akknda derin bir kanaate sa'i$ ldum. Btn bu burRuva $artilerinin Marksizm
ile yalnz rekabetin telkin etti&i duygudan dlay m%adele ettiklerini ve nu %iddi surette
rtadan kaldrmay istemediklerim g!rdm. Fzun zamandan beri btn bu $artiler
Almanya'nn yk lmasn g!rme&e al#k bulunuyrlard. Artk yalnz bir d#n%eleri
kalm#tO BIenaze alay ziya)etine kendilerini de davet ettirmek, i#te yalnz bunun i(in
m%adele ediyrlard.
Cunu a(k(a itira) ede%e&imO > devirde ben 1l#lerin g"neyinde milletine kar! besledii ate!li
sevgiden cesaret alarak italya'nn i% $ainleri ile anla!maktan ka%#, $er %areye ba!v&rmak
s&retiyle d"!manlar ortadan kaldrmaa &ra!an b"y"k adama kar! derin bir $ayranlk
d&yd&m. -?''>@LFl'6l b& d"nyada b"y"k insanlar seviyesine %karacak $&s&s, $alya'y
-arksizm'le #ayla!mak yerine, -arksizmi im$aya &ra!arak vatan &l&slararas d&r&ma
d"!"rmekten kor&ma yol&ndaki azmidir. Bizim sa'te ve de&ersiz devlet adamlarmz, na
nis$etle a%na%ak bir %%e 'alinde kaldklar i(in, bu s&rlar kendilerinden bin de)a stn bir
adam ele#tirmek gibi bir anlamszl&a kalk#tklar zaman insan derin bir ne)ret duyuyr.
"enz yarm yzyl !n%e liderleri bir Bismar%k lan bir memlekette b!yle s!zler i#itmek
insana ne tu'a) geliyrP BurRuvazinin 68A< senesinde ald& bu vaziyet ve Marksizm'e
g!sterdi&i yumu#ak davran#lar, Ku'r'da 'er trl )aal diren%in elde ede%e&i snu%u !n%eden
i#aretlemi# luyrdu. Bir %an d#man kendi aramzda bulundu&u srada 1ransa ile sava#a
giri#mek bir a$tallk idi. Buna eklenen 'er #ey, kavga taklidinden, 'ede)i B'alk ru'unun
%#masnB teskin ve Almanya'nn milli unsurlarn biraz lsun tatmin i(in, )akat ger(ekten
nu kandrmak gayesiyle dzenlenmi# sa'nelerden ibaretti. :&er bir inan(la 'areket edilmi#
lsayd, bir milletin kuvvetinin birin%i dere%ede silU'larnda de&il, idare kuvvetlerinde ldu&u
ve d# d#manlar yenmeden !n%e i(teki d#manlarn k!kn kazmak gerekti&i kabul edilirdi.
Mksa za)ere ve da'a ilk gnden itibaren g!sterilen (abalara bir mkU)at bulamayan milletin
vay 'aline... i(inde d#man unsurlar saklanm# bir milletin zerinden bir bzgun silindirinin
ge(mesi, direnme kuvvetinin b!lnmesi ve d# d#mann mu'akkak za)ere ula#mas i(in
yeterlidir.
i#te 68A< senesinin ba'arndan beri bunun b!yle la%a& evvelden g!rlebilirdi. 1ransa'ya
kar# askeri bir ba#ar elde etmenin g(l&nden 'i( s!z edilmesin. Hnk 1ranszlarn Ku'r'a
girmeleri ile d&a%ak te$ki Almanya'da Marksizm'in yk edilmesinden ba#ka bir snu(
lmasa bile, ba#ar bizim le'imize ger(ekle#mi# saylrd. "ayatnn ve gele%e&inin azl
d#manlanndan kurtulmu# lan bir Almanya dnyada artk kimsenin yenemeye%e&i
kuvvetlere sa'i$ lurdu.
Almanya'da, Marksizm'in $ar(aland& gn, ger(ekte esaret zin%irlerinin de ebediyen
$ar(aland& g!rle%ekti. Hnk biz btn tari'imiz i(inde 'i(bir zaman d#manlarmzn
kuvvetli lu#u dlaysyla yenilmedik. Biz 'er zaman kendi 'atalarmzdan ve i(imizde
bulunan d#manlar tara)ndan ma&lT$ edildik. Alman 'kmeti devirde bu kadar
ka'raman%a bir davran#tan a%iz bulundu&u i(in yukarda g!sterilen ikin%i #ekli se(me gibi bir
akl ve 'ikmet eseri g!stermeliydi. Mani dakikada 'i(bir #ey ya$mayarak, durumu kendi
ak#na brakmalyd.
1akat tari'imizin bu m'im dakikasnda Alla' Alman milletine byk bir adam/P0 lan M.
Iun'ya 'ediye etti. Bu ki#i tam manasyla bir devlet adam, ya'ut meslekten yeti#mi# $i#kin
bir $litika% de&ildi. "ele 'ele, anadan d&ma stn kabiliyetli bir devlet adam 'i( de&ildi.
Belli vazi)eleri yerine getirmek i(in bir nevi u#ak rln ynuyrdu. Bu Almanya i(in, bir
Eanr belUs ldu. Hnk d# ve i( $litikaya kar#an bu Bt%%arB, nu ti%ari bir i# d#nd ve
na g!re )aaliyet g!sterdi. 1ransa Ku'r B!lgesi'ni i#gal ediyrdu. Ku'r B!lgesi'nde ne vardJ
K!mr. Anla#lyrdu ki, 1ransa Ku'r B!lgesi'ni k!mr i(in istilU etmekte. Bunun neti%esi
larak M. Iu+n 1ranszlarn k!mrden ma'rum kalmalar i(in BgrevB ilUnm d#nd. M.
Iun'nun akln%a b!yle bir davran# 1ransz rdusunu mu'akkak Ku'r B!lgesi'ni terke
zrlaya%akt. Hnk bu i#gal kendisine 'i(bir kUr getirmeye%ekti, i#te milli ru'a sa'i$ /P0 bu
m'im devlet adamnn d#n%esi buydu. Iun, (e#itli meydanlarda nutuklarla milletine 'ita$
ediyrdu. -e yazk ki milleti de kendisini memnuniyetle, 'eye%anla dinliyr ve 'ayranlk
duyuyrdu.
1akat grevi ya$mak i(in tabii larak Marksistlere mu'ta(tlar. Hnk, grevi %aklarda (al#an
i#(iler ya$a%aklard. Binaenaley' maden i#(ilerini de di&er Almanlar tara)ndan kurulmu# tek
%e$'eye skmak gerekiyrdu. BurRuvaziye mensu$ bir devlet adam i(in i#(i, Marksist
birbirlerine e#it deyimlerdir. Bu 'yanet $arla ilUn edildi&inde burRuva (!$l&nden (km#
lan bu $artilerin temsil%ilerinin g!zlerinin nasl $arlad& g!rle%ek #eydi. "ele #kr Fzun
zamandan beri aradklarn bulmu#lard. 5nlara g!re, Iun bizi Marksizm'den ayran kanaln
zerine bir k!$r dikmi#ti. 5 vakit kendini bir milli ka'raman ilUn ederek elini, vatanlarna
'yanetleri tes$it edilmi# 'ain kmnistlere d&ru uzatt& g!rld. Bu 'ainler de kendi
men)aatleri bakmndan uzatlan eli b# (evirmediler. -asl ki, Iun'nun kendi Btek
%e$'esiBni kurmak i(in kmnist liderlere i'tiya% varsa, kmnistler de Iun'nun $arasna
mu'ta(tlar. Iun'nun milli gazetelerden ve milli lmayan dlandr%lardan kurulu Btek
%e$'eBsi ni'ayet te#kil edildi ve tu'a)tr ki kmnistlere, yalan%lara devlet tara)ndan ta'sisat
ba&land. Bunlar asil /P0 vazi)elerini ya$ma&a kyuldular. "em de bu, de)a %reti devlet
tara)ndan verilmek #artyla...
;enel bir greve ta'sisat ba&layarak bir milleti kurtarmak akllara zarar bir )ikir idi. 3ek iyi
bilinir ki, bir millet 'rriyetini dua ile sa&layamaz. ;enellikle bir milleti tembelli&e te#vik
ederek 'r ya$ mak da imkUnszd. Bu ger(e&i, tari'i bir te%rbe da'a is$at ede%ek ti. :&er
dakikada M, Iun %retli bir greve gide%e&i yerde 'e Alman'dan iki saat )azla (al#ma
istemi# lsayd, bu Btek %e$'eB masal ( gnde kendili&inden sn bulurdu. Milletler,
'aylazlklarla de&il, )edakUrlklarla kurtarlr.
Gaten bu s!zde B$asi) diren(B uzun zaman devam etmedi. Bu kadar gln( #ekilde istilU
rdularnn krkutula%a&n ve geri (ekilmeye me%bur edile%e&ini d#nmek Bsava#B 'akknda
bir #ey bilmemek demekti. Bu neti%eyi elde edebilmek i(in masra) milyarlara (kan ve dnya
$arasn k!knden sarsa%ak bir te#ebbse giri#mek lUzmd. Eabiidir ki 1ranszlar Bdiren%inB
nasl kuruldu&unu g!rn%e Ku'r B!lgesi'ne kendi evleri gibi yerle#tiler. 4erke# bir sivil 'alkn
davran# i#gali ya$anlar i(in !nemli bir te'like 'alini ald& zaman, bunlarn sindirilmesi i(in
'angi usullerin tantla%a&n 1ranszlar bizden !&renmi#lerdi. ,kuz sene !n%e biz Bel(ika
(etelerini bir anda da&tmam# mydkJ
4ivil 'alka, )aaliyetleri Alman rdular i(in 'akiki te'like ldu&u zaman vaziyetin %iddiyetini
ve !nemini a(k(a anlatmam# mydkJ Ku'r'daki $asi) direnme 1ranszlar i(in ger(ekten bir
te'like lsayd sekiz gn i(inde klay%a i#gal rdular bu (%uk(a davran#lara gayet kanl bir
#ekilde sn verirlerdi. ,aima d!n$ dla#$ #u nktaya geliyruz. 3asi) direnme e&er
d#mann sinirine ger(ekten dkunursa ve zaman bu direnmeyi silU' zruyla ve kan d!kerek
ezme&e kalkarsa ne ya$la%aktJ Bu takdirde direnmeye devam karar verilmi# midirJ :vet
dene%ekse, en kanl zulmlere ve te%avzlere katlanmak me%buriyetini beklemeli. 1akat
zaman akti) bir direnme ile, u&ranla%ak durum yine ayn la%aktr. ,emek ki, m%adele
etmek lUzmdr. 3asi) denilen direnmenin, da an%ak i'tiya( takdirinde ve buna a(ktan a(&a
bir m%adele ya'ut (ete sava# ile devam i(in gizli bir azim ve te#kilUt mev%ut lursa bir
mUnas vardr. ;enel larak, an%ak b!yle bir m%adele, tam ba#arnn mmkn ldu&u )ikrim
akla getirir. ,#man tara)ndan sarlm# ve tazyik edilen bir kale, 'er trl kurtulu# midinden
vazge(er ge(mez kalenin mda)ileri 'emen 'emen mutlak !lm yerine 'ayatlarn kurtarmak
midine sa'i$ iseler, kendi kendilerine teslim lurlar. Eamamen sarlm# lan bir kalede sn
imdat kuvvetinin de d#man tara)ndan $ar(aland& !&renilirse, askerlerin btn direnme
g(leri u(ar gider. Bunun i(in Ku'r'da bir $asi) direnme, ger(ekten bir neti%eye varabilmek
i(in ykleye%e&i ve yklenilmesi gereke%ek lan snu(lar g!z !nne getirilerek arkasndan
an%ak akti) bir direnme te#kilUt kuruldu&u takdirde mUna kazanabilirdi. 5 vakit milletimizden
snsuz kaynaklar elde etmek mmkn labilirdi. :&er Zest$'a+lie'de turanlardan 'er biri
istilU edilememi# Almanya'nn seksen ya'ut yz taburluk bir rduyu 'azrlam# ldu&unu
bilseydi 1ranszlar diken stnde kala%aklard. Iesur adamlar ba#ar i'timalini g!z !nnde
bulundururlarsa te#ebbsn a(ktan a(&a belli lan )aydaszl&na nis$etle, )edakUrl&a da'a
(k yatkn lurlar.
i#te bu d#n#le -asynal+4syalistler, vatan$erver%e ldu&unu iddia eden bu $arlaya kar#
azimli bir surette vaziyet aldk. Bunu taki$ eden aylarda, btn vatanseverlikleri a$tallktan ve
durumu kurtarmaktan ibaret lan, gururlar te'likesiz%e vatansever g!+rnebilmekten '# bir
surette g%klanan adamlar tara)ndan bize kar# ya$lan saldrlar 'i( eksik lmad. Bu
de&ersiz tek %e$'eyi, g!sterilerin en gln% kabul ettim. 4nunda laylar beni 'akl (kard.
4endika%lar Iun tara)ndan verilen $aralarla kasalarn a&zna kadar dldurduklar ve $asi)
BdirenmeB bir tembelin mda)aasndan ger(ek bir taarruza ge(mek sa)'asna geldi&i zaman,
kzl srtlanlar birdenbire kyun srlerini terk ettiler ve tekrar 'er zamanki durumlarna
d!ndler. M. Iun grltsz, $atrtsz gemilerine d!nd. Almanya yeni bir deney ile
zenginle#mi#, )akat byk bir mitsizlik denizine d#m#t.
Maz snuna kadar, bir(k subaylar laylarn bu kadar utan( veri%i bir #ekil alabile%e&ini 'i(
ta'min etmemi#lerdi. "e$si de yar a(k, yar ka$al 1ransz kuvvetlerinin ksta'(a
aknlarnn Almanya tari'inde bir d!nm nktas te#kil etmesi i(in gerekli i#lerin 'azrla+
na%a&m mit etmi#lerdi. 4a)larmz arasnda bir(k Alman vard ki, 'i( lmazsa Kei%'
rdusuna itimat besliyrdu. Bu kanaat kadar derindi ki, tavr ve 'areket zerinde ve
!zellikle delikanllara verilen e&itim zerinde kesin bir etki ya$t.
1akat tek %e$'e ykld&, milynlar%a lira ve binler%e Alman gen%i )eda edildikten snra,
ezi%i bir teslim karar imza lundu&u zaman zavall milletimize kar# ya$lan bu i'anetin
d&urdu&u ne)ret galeyan bir alev gibi )#krd. Bu gen(ler Kei%' liderlerinin splirini %iddiye
almak sa)l&n g!stermi#lerdi. 1akat binler%e beyinde, gerekli lan bir de&i#ikli&in mev%ut
siyasi sistemi k!knden yka rak Almanya'y kurtarabile%e&i 'akknda ani bir inan( d&du
"i(bir d!nemde b!yle bir (!zm (aresi i(in zaman bu dere%e uygun lmam#t. "atta 'i(bir
zaman b!yle bir (!zm #ekli bu da kikada ldu&u gibi #iddetle istenmemi#ti. Bir tara)tan
vatan za rarna larak ya$lm# bir i'anet, yzsz bir al(aklkla kendini g!s teriyrdu, di&er
tara)ta bir millete zrla yklenmi# iktisadi #artlar nu a&r a&r a(lktan !lme&e ma'kTm
ediyrdu. Bizzat devletin, btn mertlik ve iman 'kmlerini ayaklar altna ald&, vatanda#+
larn 'aklarn kmik bir 'ale (evirdi&i, en iyi (%uklarnn milyn+lar%asn )edakarlklarnn
arma&anndan yksun brakt& ve !teki milynlar%a (%u&unun sn $aralarn da (ald& i(in,
artk tebaalarndan kinden ba#ka bir #ey bekleme&e 'akk yktu. Milletin ve vatann bu
iblislerine kar# beslenen bu kin, ne #ekilde lursa lsun, an%ak b#ala%ak bir yer aryrdu.
68A? senesinin ba'arndaki byk dava esnasnda ya$t&m sn beyanatn snu%unu burada
'atrlatmak 'akkmdrO
BBu devletin 'Ukimleri, ya$t&mz #eylerden dlay tamamen g!nlleri ra'at bir 'alde bizi
ma'kTm edebilirler. Eari', yksek bir ger(e&i ve da'a yksek bir 'akk g!steren bu Eanr,
gnn birinde bu 'Ukimlerin kararlarm ykmaktan geri kalmaya%ak ve bize !detmek
istedikleri su(lardan 'e$imizi a))ede%ektir.B
1akat ma'kemenin 'uzuruna, bugn 'kmet n)uzuna sa'i$ lduklar 'alde 'ak ile kanunu
ayaklar altna alan, milletimizi k!t bir akbete ma'kTm eden ve vatann )elUketleri zerinde
ben%il men)aatlerini t$lulu&un 'ayatnn stne (karan kimseler de (a&rla%aklardr.
Burada 7 :kim 68A<'e rastlayan ve nu d&uran ve i%a$ ettiren laylar resmede%ek de&ilim.
Bunu ya$maya%a&m. Hnk bundan gele%ek i(in )aydal bir #ey beklemiyrum. Bil'assa
'enz tamamen ka$anmam# g!rnen yaralar tekrar a(makta 'i(bir )ayda g!rmyrum.
Bundan ba#ka kal$lerinin derinli&inde mu'temel larak milletlerine kar# bendeki kadar sevgi
bulunan, kaba'atleri benimle ayn ylu taki$ etmemekten, ya'ut taki$ etmesini bilmemekten
ibaret lan insanlar su(lamak )aydaszdr. Bugn vatanmza musallat lan ve (&umuz
tara)ndan birlikte (ekilen byk )elUketlerin kar#snda, gele%ekte bir gn milletimizin
d#manlarnn tek %e$'elerine kar# memleketlerine sa&lam #ekilde ba&l Almanlarn tek
%e$'esini v%uda getire%ek kimselerini zmek ve birbirlerine d#rmek istemem. Hnk #u
'ususu kesin larak biliyrum ki, vaktiyle bize d#man bulunanlarn bile, ba&l bulunduklar
Alman milletine kar# duyduklar sevgi i(in !lme giden ve a% ylu tutmu# lan insanlar
'rmetle 'atrlaya%aklar zaman gele%ektir. Bu eserin birin%i b!lmn it'a) etti&im 67
ka'raman, ikin%i b!lm tamamlarken, dktrinimizin tara)tarlarna tamamen bilin(li larak
bizim i(in kendilerim )eda etmi# ka'ramanlar !rne&i diye g!stermek isterim. Bunlar, zay)lara
ve %esareti krlanlara g!revlerini ya$malar gerekti&ini 'atrlatmaldrlar. 5nlar bu g!revi tam
bir inan( ile snu( alnana kadar ya$m#lardr. Bunlarn arasna en iyilerinden biri s)at ile*
'ayatn, milletini ve bizim milletimizi #iirle, )ikirle ve ni'ayet (al#malar ile uyandrma&a
'asretmi# lan #a's da katmak isterimO Bu, ,l:EKlI" :IKAKEr.
45-FH 5LAKAK
Alman i#(i 3artisi 8 Kasm 68A< gn ka$atld. B!yle%e bu $artinin Almanya'nn 'er
tara)nda btn )aaliyetleri yk edildi. Bugn 68AD senesinin Kasm aynda bu $artiyi btn
Almanya'da tekrar tam larak 'rriyetine kavu#mu# ve sa'i$ lmu# bir vaziyette g!ryruz.
3artinin ve $arti #ere)inin maruz kald& btn i#ken%e, zulm ve u&rad& i)tiralar
'areketimize bir zarar getirmedi. 1ikirlerindeki isabet, ama%nn temizli&i, tara)tar ve
yelerinin azimli lu#lar, $artinin btn basklardan 'er zamankinden (k da'a kuvvetli bir
#ekilde (kmasn sa&lad.
:&er bugnk $arlUment sistemindeki a'lUk bzuklu&u i(inde bizim $artimiz ya#ad&
m%adelenin derin ve byk sebe$lerini, gn ge(tik(e (k da'a iyi bir #ekilde anlayabiliyrsa,
rk ve )erdin kymetini 'issedebiliyrsa ve te#kilUtn rk ve )erdin kymetleri zerine
kuruyrsa, 'emen 'emen matematiksel bir kesinlikle #unu s!yleyelim ki, -asynal 4syalist
"areket i(in za)er gn (k yakndr.
3artimiz gibi Almanya da, ayn #ekilde sevk ve idare edilir ve te#kilUta tabi tutulursa dnya
stnde Almanya'nn 'akk lan durum mu'akkak tekrar meydana gele%ektir. Irklarn
te%avze u&rad& bir devirde, kendini meydana getiren en iyi unsurlarn mu'a)aza altna alan
ve bunlar en byk bir kskan(lkla kruyan bir devlet er ge( dnyann e)endisi la%aktr.
-asynal 4syalist "areketin tara)tarlar, bir gn endi#eye d#erlerse ve ba#ar #anslar ile,
$artinin kendilerinden istedi&i )edakUrlklarn byklklerini kar#la#tra%ak lurlarsa,
yukarda s!ylediklerimi 'i(bir zaman akllarndan (karmasnlar.