Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
Jueves, 11 de noviembre a las 20.00 horas Sbado, 13 de noviembre a las 20.00 horas
ndice
NDICE
REPARTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
15
SELECCIN DISCOGRFICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
La pareja protagonista de La Traviata , la soprano Maria Ercolano, Violetta y el tenor Ismael Jordi, Alfredo.
reparto
REPARTO
Violetta Valry MARA ERCOLANO Alfredo Germont ISMAEL JORDI Giorgio Germont JAVIER FRANCO Flora Bervoix BEATRIZ LANZA Annina ANA TRONCOSO Gastone, Vizconde de Ltorires PABLO GARCA LPEZ Barn Duphol FRANCISCO SANTIAGO Marqus DObigny DAMIN DEL CASTILLO Doctor Grenvil ANGEL JIMNEZ Giuseppe JUAN MANUEL PREZ MADUEO Mensajero HILARIO ABAD Sirviente RAFAEL BERDN
BALLET
Piquillo MERCEDES RUIZ (colaboracin especial) Zngaras MANUEL BUZN, JUAN FERNNDEZ, FERNANDO GALN, JUAN MANUEL GOMAR Toro FRANCISCO JAVIER BUZN
FIGURANTES
Olga Aguilar, Sara Gmez, Isabel Lora, Aurelio Madroal, Nicols Montoya, Manuel Oteo
ORQUESTA MANUEL DE FALLA CORO DEL TEATRO VILLAMARTA Director: Juan Manuel Prez Madueo
Escenografa y gurines
JESS RUIZ
Iluminacin
FRANCISCO LPEZ
Director musical
CARLOS ARAGN
Director de escena
FRANCISCO LPEZ
REALIZACIONES
Escenografa FERRN DECORACIN, TEATRO VILLAMARTA Vestuario AZUCENA RICO, CORNEJO Utilera JOS NGEL PREZ, JORGE MEJAS Posticera ALICIA SUREZ Peluquera y caracterizacin MANOLO CORTS
Sastras M JOSEFA CASTAO, M JOSEFA MORENO, NATALIA PIUDO Meritoria en prcticas DIANA LUQUE Peluquera y maquillaje MANOLO CORTS, EQUIPO KOKOA Jefa de produccin EVA RODRGUEZ Coordinacin de produccin tcnica-artstica
JAVIER SABADE
Varios momentos de los ensayos de escena de los protagonistas de esta produccin, abajo con el director de escena, Francisco Lpez.
la traviata...
La Arcadia-Jerez
desde la pasin
DESEDE LA PASIN
Este ao los miembros de la Arcadia-Jerez se han superado al enfrentarse a cuantos obstculos les han salido al encuentro a n de poder publicar una temporada lrica ms, la 20102011, sus magncos libretos para regocijo de los acionados de la pera y, ms si cabe, de los no iniciados. Gracias a su tesn, pero sobre todo gracias a su pasin por la lrica, los amantes del bel canto tendrn en sus manos toda la informacin sobre esta gran produccin del Teatro Villamarta ilustrada con abundante documentacin y fotogras. Un vez ms, y podramos decir que por aclamacin popular, vuelve Giuseppe Verdi al Teatro Villamarta con su pera ms deslumbrante, La Traviata, despus de que el ao pasado el pblico pudiera disfrutar con Macbeth. El Centro Lrico del Sur ofrecer la oportunidad de contemplar una de sus producciones ms ambiciosas con un elenco de lujo encabezado por Mara Ercolano, Ismael Jordi, Javier Franco, Beatriz Lanza y Francisco Santiago, entre otros artistas. Francisco Lpez estar al frente de la direccin escnica, Carlos Aragn se encargar de la direccin musical y por su parte Jess Ruiz se ocupar del vestuario y la escenografa. El Coro del Teatro Villamarta, desbordando entusiasmo en los ensayos, tambin lo tiene todo a punto para continuar esta
temporada. Hay que insistir en la idea de que siempre es obligado divulgar la cultura, pero ms an en tiempos de crisis en los que hay que aplaudir doblemente tanto a las administraciones como a las entidades privadas por su compromiso con el Teatro Villamarta, en general, y con la edicin de este libreto, en particular. Es ms urgente y necesario que nunca difundir nuestra cultura, y en este contexto no est de ms recordar que en paralelo, La Arcadia-Jerez desarolla una serie de actividades que permite a los espectadores conocer a fondo tanto a los protagonistas como a todo cuanto rodea a la obra. Sin ir ms lejos, en la sala ArteaDiario, los acionados podrn acercarse a la experiencia vivida por parte del elenco durante la puesta a punto de La Traviata y los ensayos, compartiendo con ellos una charla distendida. Esto ser antes de que nuevamente el Teatro Villamarta nos brinde la posibilidad, durante dos funciones que prometen exhibir todo su potencial, de cerrar los ojos y viajar a otra poca cuyas inquietudes siguen plenamente vigentes. Desde el patio de butacas, los acionados podrn disfrutar de la apuesta por la pera en este caso con una racin extra de motivacin si cabe al regresar a su tierra el jerezano Ismael Jordi, todo un referente para orgullo de sus paisanos.
DAVID FERNNDEZ MEJAS
la traviata...
Un fracaso efmero
La Traviata, dcimonovena pera de Verdi (si contamos Jrusalem como una nueva frente a su antecesora, I Lombardi) es la tercera de la llamada Trilogia popolare (le preceden Rigoletto, 1851, e Il Trovatore, 1853: tres obras maestras en tres aos!), que consagra denitiva y absolutamente a su autor como uno de los grandes de la historia del gnero. En efecto, tras los fuertes destellos de ge nio que asoman aqu y all en Nabucco (1842), en Ernani (1844) y, sobre todo, en Macbeth (1847) y Luisa Miller (1849), esa triloga muestra a Verdi en el apogeo de su genio (aunque los tres ttulos que la integran no estn del todo desprovistos de alguna pgina banal), hasta el punto de que algunos musiclogos sostienen que ni siquiera fueron superados por Verdi en sus grandes peras de madurez, tcnicamente ms acabadas y perfectas, pero de inspiracin quiz no tan espontnea, feliz y sobreabundante. Lo que hace de La Traviata aparte de sus enormes e incesantes bellezas y de su intenssima emocin, aspectos sobre los que volveremos un caso muy especial es que la accin transcurre ms o menos en la poca en que fue compuesta algo revolucionario entonces, aos aquellos en que la moralidad de la historia pareca ms que dudosa, difcilmente
TEATRO VILLAMARTA
16
mujer valiente que ama con todas sus fuerzas y que hace el enorme, inimaginable sacricio de renunciar a su amado por el qu dirn.
La dama de las camelias
Alexandre Dumas, hijo, autor de La dama de las camelias , obra sobre la que Francesco Maria Piave escribi el libreto de La Traviata .
En realidad, segn parece, el fracaso no fue estrepitoso; lo que ocurri es que buena parte del pblico se mof de la gordura de la protagonista, nalmente la Salvini-Donatelli, y de algn detalle como el hecho de que el doctor Grenvil tomase el pulso a la enferma en el escenario (!), reaccin que hoy nos resultara incomprensible. De hecho, la mayor parte de las reseas de prensa se mostraron respetuosas, e incluso Cesare Vigna escribi una crtica entusiasta. En todo caso, Verdi se neg en redondo a que la pera fuese repuesta, pese a que tanto Gnova como Npoles la haban solicitado. Est claro que el pblico asistente no estaba preparado para ver sobre el escenario a personajes que poda toparse en la vida real, ni sobre todo estaba por la labor de aceptar que una prostituta (aunque fuese, como Violetta, de lujo) pudiera ser toda una herona, una
O sea, que en Venecia se reprodujo la hostilidad con la que cinco aos antes, en 1847, fue acogida la novela en la que se basaba, La dame aux camlias de Alexandre Dumas hijo (1824-1895), dos aos despus transformada en pieza teatral, pero cuyo estreno a pesar de las inuencias de Dumas padre se demorara hasta 1852. Por problemas, cmo no, con la censura. No hay que olvidar que Alexandre Dumas padre era mestizo (su madre era una negra haitiana), y la madre de Alexandre hijo era una costurera. No slo en esta obra, sino en buena parte de su produccin, Dumas hijo haba fustigado los prejuicios y la hipocresa de la sociedad de su tiempo. El personaje de Marguerite Gautier (el equivalente de la Violetta de Verdi y su libretista Francesco Maria Piave) estaba inspirado en una mujer de carne y hueso, Marie (Alphonsine) Duplessis, a la que Dumas hijo haba conocido en Pars el verano de 1842. Era alta, muy delgada, de cabellos oscuros y una tez blanca y rosada. Su cabeza era pequea, sus ojos largos y oblicuos, como los de las japonesas, pero muy vivos. Sus labios tenan el color de las cerezas y exhiba los dientes ms hermosos del mundo: as la describi el propio Dumas, y el escritor Tophile Gautier lo conrm. Ambos tenan dieciocho aos, pero Dumas no se le declar hasta dos aos despus. La generosidad del joven, que se mostr muy preocupado por su salud, conmovi a Alphonsine, que lo acept de inmediato como amante.
LA TRAVIATA
17
La relacin amorosa que mantuvieron fue muy intensa, pero Alexandre no poda costear los caros gustos de Marie y hubo de compartirla con otros amantes, lo que le provocaba unos celos terribles. Se escaparon juntos a una villa de Dumas padre en Saint-Germain, pero ella volvi pronto a Pars. Alexandre le escribi una carta el 30 de agosto de 1845 en la que lamentaba no ser lo bastante rico para mantenerla; la relacin termin para siempre. Por cierto que la Duplessis tuvo a continuacin un affaire uno ms con Franz Liszt, antes de casarse en 1846 en Londres con el Vizconde douard de Prregaux. Un ao ms Coincidencias y diferencias tarde mora en Pars de tuberculosis. TophiVerdi y la soprano Giuseppina Strepponi le Gautier describi en estos trminos el nal de su agona: se levant como en un intento (1815-1897) vivieron juntos desde 1847 pero de escapar, lanz tres gemidos y se desvaneci no se casaron (lo hicieron casi en secreto) hasta 1859. Las constantes murmuraciones de los para siempre.
Aunque expertos en literatura arman que La dama de las camelias es superior en su redaccin original como novela y que no es una pieza de tanto calado artstico como su proyeccin popular (fue un autntico best-seller en su tiempo), lo cierto es que La Traviata es una de las primeras peras de compositores italianos del XIX basadas en una obra literaria de altura, y Verdi siempre procur ser muy respetuoso con los escritores importantes (hay que mantenerse el a Byron, a Shakespeare, a Hugo..., le escriba a Piave). El 2 de febrero de 1852 se estrenaba por n, en el Thtre du Vaudeville de Pars, La dame aux camlias, con la actriz Eugnie Doche en el papel protagonista. El xito alcanzado desde la primera representacin fue maysculo. Verdi y Giuseppina, que frecuentaban las salas de teatro de la capital francesa, fueron a ver una de esas funciones (tambin con la Doche como Marguerite Gautier y Charles Fechter como Armand Duval) y se emocionaron vivamente con la historia. Segn confes el compositor, que ya conoca la novela, de inmediato, mucho antes de contar con un libreto, comenz impulsivamente a esbozar msica para su futura pera.
TEATRO VILLAMARTA
18
Frontispicio de la primera edicin milanesa de la partitura para canto y piano de La Traviata, donde se representa la ltima escena de esta obra.
vecinos y de algunos conocidos, por compartir el mismo techo sin estar casados, incomodaron sobremanera a la pareja. Lo mismo que las maledicencias sobre la vida de la cantante antes de haber conocido a Verdi, pues tena dos hijos ilegtimos de breves y ms o menos tormentosas relaciones con, entre otros, el empresario de La Scala Bartolomeo Merelli y el tenor Napoleone Moriani. Tambin la salud de la Strepponi era delicada, lo que preocupaba muchsimo a Verdi, que se haba quedado prematuramente viudo de su primera esposa. Elementos autobiogrcos varios, pues, que se colaron en La Traviata, sin necesidad de que Violetta tuviese que ver en la pera con la Strepponi, pues Verdi llamaba puta y mantenida a aqulla, mientras que su amada haba sido una cantante que haba mantenido con sus ingresos a toda su familia, no slo a sus hijos.
Tan fuerte fue la presin que tuvo que soportar Verdi que un ao despus, para la reposicin en el Teatro Gallo (antes llamado San Benedetto) de la misma Venecia, se vio obligado a trasladar la accin de La Traviata al siglo XVIII. Y entonces, el 6 de mayo de 1854, el xito s se produjo, de forma rotunda. Pero el cambio ms sustancial operado no fue la traslacin temporal, sino ciertos retoques que Verdi introdujo en la partitura procurando que no trascendiese: afectan, sobre todo, al gran do de Violetta y Giorgio Germont en el Acto II. Segn Julian Budden, son claramente para mejor, pues ahondan en los perles psicolgicos de los personajes y consiguen efectos ms sutiles mediante ciertas modulaciones y combinaciones instrumentales, adems de rebajar algo la tesitura, antes en exceso aguda, del bartono. Pero el compositor procur que estos cambios pasasen inadvertidos (como si no quisiera que trascendiese que la redaccin primitiva la consideraba mejorable) y por ello orden destruir las copias de la versin primitiva. La adaptacin de Piave y Verdi concentra la accin en menos tiempo: mientras la pieza teatral transcurre en diecisiete meses, la pera en slo seis: el Acto I en agosto, el II en enero y el III en febrero. As parece ms lgico: si entre el momento en que Violetta abandona a Alfredo y la esta en casa de Flora pasase, como en la obra teatral, un mes, es muy posible que Alfredo hubiese ido a buscar a su amada; en la pera, la esta tiene lugar esa misma noche y es ms creble que Violetta corriese a buscar refugio en el Barn Douphol. Por otra parte, nada ms separarse, en la pera Violetta empeora rapidsimamente, lo que sugiere que ella
LA TRAVIATA
19
Arriba. El bartono Felice Varesi quien encarn a Giorgio Germont en el estreno veneciano. Abajo. Francesco Maria Piave autor del libreto de La Traviata .
muere no slo por la tisis, sino que el insopor- dio. Toda la escena nal del Acto I, con Violetta sola recitativo ( strano), aria (Ah, table dolor de la separacin acelera su n. fors lui), recitativo (Follie!), cabaletta (Sempre libera), es un perfecto retrato psiLa msica La msica de La Traviata surgi con gran colgico del personaje y a la vez una extensa rapidez de la mente y la pluma de Verdi: to- pgina (ms de diez minutos) de lucimiento dava el primer da del ao 1853 comunicaba vocal e interpretativo, un tour de forc para por carta a su amigo Cesare de Sanctis: Para cualquier soprano. Nada ms comenzar el Acto II, Alfredo Venecia har La dama de las camelias, posiblemente bajo el ttulo de Traviata. Y el estreno muestra su estado de nimo en la hermosa estaba previsto para tres meses ms tarde!... aria Lunge da lei; tras escuchar a Annina, el Como dijimos antes, La Traviata (quiz joven explota de indignacin en la cabaletta, la obra de ms rica penetracin psicolgica de ms convencional (y a menudo suprimida) todo el teatro lrico romntico, en palabras O mio rimorso!. Furia que intentar ms de Edgardo Pellegrini) est repleta de msica tarde en vano calmar su padre con el aria Di admirable por su belleza, su inspiracin, su Provenza il mar, una de las secuencias meemocin, si bien tambin posee ciertas debili- ldicas para bartono ms hermosas de toda dades, mnimas sin duda en comparacin con la produccin verdiana, que, sin embargo, se las virtudes. Sin tratar de hacer un recorrido prolonga en una cabaletta (Non udrai rimcompleto por ella, merecer la pena detener- proveri) no muy afortunada, con frecuencia se brevemente en algunos de los pasajes ms omitida. Entre una y otra, tiene lugar uno de los relevantes. Ya el Preludio del Acto I constituye un episodios ms geniales de todo Verdi: el largo acierto pleno por la superposicin de sus me- cara a cara de Violetta y Giorgio Germont, con lodas: los violines primeros describen en el pasajes tan conmovedores como Ah! Dite registro agudo a la mujer enferma; luego vio- alla giovine y, sobre todos los de la pera, el lines, violas y cellos retratan a la mujer ena- inefable Amami, Alfredo, quantio tamo, un morada, y nalmente una contrameloda, a la prodigio de emocin que no es mero producto mujer frvola. Tras el Preludio, todo se desen- de la inspiracin, sino tambin de una sutil y vuelve sobre un fondo de msica bailable. El compleja elaboracin musical. En el segundo cuadro del Acto II, en la brindis, Libiamo, se ha convertido en una pgina tan extraordinariamente famosa que ya mansin de Flora, nos encontramos con dos resulta difcil detenerse a comprobar su gran de los momentos ms banales de la pera, el originalidad e irregularidad rtmica. El fondo coro de gitanas, Noi siamo zingarelle, y el bailable persiste durante el do de Violetta y de toreros, Di Madride noi siam mattadori, Alfredo Un d, felice, con una seccin cen- tantas veces acusados, incluso, de vulgaridad. tral (Di quellamor ch palpito) basada en Puede que as sea, pero de lo que no puede dudos temas, uno de ellos el amoroso del Prelu- darse es de su conveniente efecto, el de alejar
TEATRO VILLAMARTA
20
Ludovico Graziani, el tenor que asumi el papel de Alfredo Germont en el estreno del Teatro La Fenice de Venecia.
momentneamente la angustia que traspasa la historia desde poco despus del comienzo del Acto II. Este cuadro cierra el acto con uno de los ms admirables y a la vez ms conmovedores concertantes (Alfredo, Alfredo, di questo core) de todo Verdi. El Acto III se abre con un excelso Preludio cuyo penetrante dolor no deja lugar a dudas de cmo va a terminar la pera. La lectura que Violetta hace de la carta que Germont le haba enviado (y que es evidente que ya se sabe de memoria, como muchos directores escnicos dejan claro) es una parte declamada que pone a prueba nuevas cualidades dramticas de la intrprete. Este comienzo del acto es, observa Julian Budden, un homenaje sin igual al del Acto II de Norma. Tambin la enormemente emotiva aria Addio del passato (hay mayor
melancola que, en la desgracia de hoy, recordar la felicidad de ayer?) somete a otra dura prueba a la soprano protagonista, en concreto a su capacidad para apianar en el registro agudo y a mantener impoluta una anacin particularmente comprometida. La inmensa alegra por la inesperada llegada de Alfredo y la inmediata constatacin de que la felicidad futura es una quimera, a la que sin embargo sucumben (o aparentan sucumbir: Parigi, o cara, noi lasceremo) conmueve una vez ms tanto a los oyentes como a los propios intrpretes, a los que a menudo les cuesta controlar su emocin para no estallar en lgrimas. Pero pronto la cruda realidad se les hace inexorable (Gran Dio! Morir s giovine!), en momentos de un melodramatismo que puede llegar a incomodar. Hasta en el ltimo instante renace, brevsima, la esperanza de la curacin (Cessarono gli spasimi del dolore. In me rinasce... magita insolito vigor!): una nueva y ltima ilusin, inmmediata, contundente, denitivamente truncada. A lo largo de toda la pera, Verdi hace un uso magistral sencillo, econmico y tremendamente ecaz del leitmotiv, esa tcnica que no invent Wagner, aunque s la llev a su ms alto grado de sosticacin y uso sistemtico. Y no menos relevante es la sutil y certera orquestacin, que sin apenas llamar la atencin dota de idneo color, ambiente, atmsfera, a las diferentes situaciones: una faceta en la que la maestra del compositor iba creciendo tambin progresivamente y que en La Traviata experimenta un claro avance, en parecida direccin a la de cuatro aos antes con Luisa Miller.
LA TRAVIATA
21
Fanny Salvini-Donatelli, la primera Violetta. Verdi haba exigido una donna di prima forza pero tuvo que transigir con Salvini-Donatelli para estrenar La Traviata en Venecia.
Vigencia de La Traviata
Parece que segn diversas encuestas esta pera es la ms apreciada por el gran pblico de cuantas existen, por delante incluso de Carmen o La Bohme. Tambin es posible (no es fcil asegurarlo sin algn margen de
duda) que sea la que ms veces se representa en el mundo. Se suele sealar que ello se debe en parte a que slo exige tres cantantes protagonistas; lo cual es cierto, pero tambin lo es que el papel de Violetta no es precisamente fcil, sino de uno de los ms comprometidos de todo Verdi, por requerir una voz mltiple: una soprano lrica con coloratura en el primer Acto y una lrico-dramtica en muchos momentos de los Actos II y III. O sea, que una cosa por la otra. La verdadera razn de la vigencia con seguridad que eterna, mientras el arte sea apreciado de La Traviata, con uno de los argumentos ms conmovedores de entre todos los suyos, est en cmo emociona, hasta el llanto, a un amplsimo sector del pblico. De la capacidad de comunicacin de Verdi para transmitir sentimientos no a unos pocos expertos, sino a multitudes, nadie duda, y alcanza en La Traviata uno de los puntos ms altos acaso el que ms de toda su produccin, y ello a travs de un lenguaje de gran sencillez e inmediatez, ms accesible a la mayora que el de otras peras verdianas no menos magistrales, como Don Carlo u Otello.
ngel Carrascosa Almazn
A la izquierda el director musical Carlos Aragn; a la derecha, Javier Franco, Giorgio Germont en esta produccin.
Ismael Jordi con Pablo Garcia, Gastone. Francisco Lpez, director de escena, dando pautas a Ana Troncoso, Annina. Arriba, a la izquierda, Maria Ercolano, Violetta con el barn Douphol, Francisco Santiago.
argumento
ARGUMENTO
ACTO I
La accin tiene lugar en Paris y sus alrededores a mediados del siglo XIX.
ACTO II Cuadro I
En casa de la cortesana Violetta Valery tiene lugar una esplndida esta, sus lujosos salones estn llenos de invitados entre los que se encuentran Flora Bervoix, su amiga ms ntima y el barn Duphol, su amante y protector. Llega el vizconde Gastn de Ltorires acompaado de Alfredo Germont, un joven de Provenza que declara estar enamorado de Violetta. Durante la cena, Alfredo ofrece un apasionado brindis a la antriona, al acabar los invitados se trasladan al saln contiguo para bailar pero la joven queda rezagada por un malestar pasajero; momento que aprovecha Alfredo para declararle su amor. En un primer momento Violetta no le toma en serio, sin embargo, regala una or al joven dicindole que podr visitarla cuando esta se marchite. Concluida la esta, y ya a solas, Violetta reexiona sobre los sentimientos que Alfredo le ha revelado y la nueva vida que ste le propone, pero enseguida trata de persuadirse a si misma de que aceptarlo sera una locura y decide olvidarlo todo loando su vida entregada a los placeres.
Una casa de campo en las afueras de Paris. Alfredo y Violetta lleva tres meses viviendo juntos y su felicidad es completa. El joven sorprende a Annina, la doncella de Violetta, cuando esta regresa de Paris, donde ha ido para preparar la venta de los bienes de la seora y as poder costear la idlica existencia de la pareja. Alfredo, avergonzado por su inconsciencia y herido en su orgullo, decide partir hacia la capital para impedirlo. Entre la correspondencia del da, Violetta recibe una carta de su amiga Flora invitndola a una esta. Mientras la lee recibe la visita de Giorgio Germont, el padre de Alfredo, quien la acusa de llevar a la ruina moral y econmica a su hijo. Violetta le ensea unos documentos que sealan lo contrario, dejando sorprendido al anciano que advierte la dignidad que demuestra la joven, Germont se disculpa entonces y apela a su noble corazn para pedirle un enorme sacricio: renunciar denitivamente al amor de Alfredo para que su relacin no
TEATRO VILLAMARTA
24
empae el honor de la familia y prevenir el escndalo que arruinara el compromiso matrimonial de su hija, hermana de Alfredo. Aunque en principio se niega rotundamente, Violetta intuye que su defensa es una batalla perdida pues sabe que Germont no dejar de recurrir a su pasado para comprometerla. Llena de tristeza, asiente nalmente en abandonar a Alfredo escribindole una simple nota de despedida que le entregarn cuando ella se haya marchado. Al poco tiempo de salir Germont regresa el joven que la sorprende escribiendo, Violetta disimula a duras penas pero la emocin la embarga y le ruega que, pase lo que pase, la ame siempre, y se despide. Alfredo, que atribuye la intensidad del momento al amor que Violetta le profesa, entiende de repente la situacin cuando recibe la nota, pensando que le ha abandonado por Duphol. Al ver sobre la mesa la invitacin de Flora cree conrmadas sus sospechas y, pese a las conciliadoras palabras de su padre, decide presentarse en la esta para tomar venganza.
Cuadro II
tensin va en aumento, cuando un sirviente anuncian que la cena est preparada y el juego se interrumpe. Los invitados abandonan el saln, Violetta se las arregla para quedarse a solas con Alfredo y pedirle que abandone el lugar pues le amenaza un peligro. El joven acepta marcharse siempre y cuando ella le acompae, pero Violetta se niega y, para mantener su promesa, le miente dicindole que ama a Duphol. Furioso, Alfredo llama a los invitados y arroja con desprecio a los pies de Violetta el dinero que acaba de ganar en el juego, dando a entender que con ello queda pagada su deuda. Los invitados, escandalizados, recriminan a Alfredo su actitud. En ese momento llega Germont que reprende con dureza a su hijo despertando sus remordimientos. El barn desafa a Alfredo en duelo.
ACTO III
Una esta de disfraces en la mansin de Flora en Paris. Grupos de gitanas e invitados vestidos de toreros divierten a los presentes, al concluir el bullicio todos se renen alrededor de las mesas de juego. Algunos amigos de Flora comentan que Alfredo y Violetta se han separado cuando el propio Alfredo entra ngiendo indiferencia y se sienta a compartir el juego. Llega Violetta cogida del brazo del barn Duphol, el joven, contrariado, dirige veladas acusaciones que provocan la indignacin del barn, este acepta el desafo de jugar con Alfredo quin gana todas las apuestas. La
Dormitorio de Violetta en su apartamento de Paris. Su salud est muy deteriorada, solo su el Annina cuida de ella. Su amigo el doctor Grenvil, conocedor de su grave situacin, la visita para darle nimo asegurndole que se recuperar pronto, pero en un aparte confa a la sirvienta que se halla en el umbral de la muerte. Cuando el mdico se va Violetta pide a Annina que reparta a los pobres la mitad del poco dinero que le queda. Al quedar sola, Violetta relee una carta de Germont en la que cuenta cmo Alfredo hiri a Duphol en el duelo, y tuvo que huir del pas por un tiempo. Asimismo, le informa que l mismo revel a su hijo el sacricio que ella hizo por amor, y que ste, pronto regresar para pedirle perdn. Violetta comprende con amargura que es demasiado tarde.
LA TRAVIATA
25
Annina vuelve apresuradamente para anunciar la inminente llegada de Alfredo. En ese momento entra el joven y los enamorados se funden en un abrazo, la emocin deja paso a un optimismo pasajero donde ambos hacen planes para comenzar una nueva vida juntos. Pero la salud de Violetta empeora y Alfredo manda buscar
al mdico, que llega acompaado de Germont. El anciano abatido por los remordimientos pide perdn a Violetta, mientras Alfredo, desesperado e indefenso, asiste al inexorable nal. Una repentina y milagrosa mejora permite a Violetta levantarse llena de esperanza y morir en los brazos de su amado.
LA TRAVIATA
27
libreto
El brindis de la pareja protagonista, Arriba, Violetta, el barn Douphol y Flora Bervoix, Beatriz Lanza. El director musical, Carlos Aragn. Arriba, el director musical dando instrucciones a Javier Franco en una lectura musical.
PERSONAJES
una cortesana
Alfredo Germont . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tenor Giorgio Germont. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bartono
padre de Alfredo
Flora Bervoix. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mezzosoprano
amiga de Violetta
Annina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . soprano
doncella de Violetta
Gastone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tenor
vizconde de Ltorires
El barn Douphol. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bartono
protector de Violetta
El marqus DObigny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bajo
amigo de Flora
El doctor Grenvil. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bajo Giuseppe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tenor
sirviente de Violetta
Un mensajero. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bajo Un sirviente de Flora. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bartono
Damas y caballeros, amigos de Violetta y Flora, toreros, picadores, gitanas, sirvientes de Violetta y Flora, mscaras, etc. La accin tiene lugar en Paris y sus alrededores a mediados del siglo XIX.
Grabado coloreado de la primera mitad del siglo XIX que representa el interior del Teatro La Fenice de Venecia.
LA TRAVIATA
31
Preludio EsCENA I Saln en casa de Violeta. Al fondo hay una puerta que comunica con otra sala y dos ms en los laterales. A la izquierda un chimenea sobre la que hay un. En el centro una mesa lujosamente preparada. Violeta, sentada en un divn, est conversando con el doctor y algunos amigos mientras otros atienden a los invitados que van llegando, entre ellos estn el barn y Flora, de brazo del marqus.
INVITADOS I
Nos entretuvimos jugando en casa de Flora. Con el juego el tiempo se pasa volando.
VIOLETA
(va loro incontro) Flora, amici, la notte che resta daltre gioie qui fate brillar... Fra le tazze pi viva la festa...
FLORA, MARCHESE
(yendo a su encuentro) Flora, amigos, alegremos con nuevas diversiones el resto de la noche... La esta se disfruta mejor entre copas...
FLORA, EL MARQUS
SCENA II
GASTONE
EsCENA II
GASTN
TEATRO VILLAMARTA
32
ecco un altro che molto vi onora; pochi amici a lui simili sono.
VIOLETTA
(d la mano ad Alfredo, che gliela bacia) Mio Visconte, merce di tal dono.
MARCHESE
(ofrece la mano a Alfredo, que se la besa) Gracias, vizconde, por semejante regalo.
EL MARQUS
Caro Alfredo!
ALFREDO
Querido Alfredo!
ALFREDO
Marqus. (se estrechan la mano. Los criados, mientras tanto, acaban de preparar la mesa)
GASTN
(ai servi) Pronto il tutto? (un servo accenna di s) Miei cari sedete; al convito che sapre ogni cor.
TUTTI
(a los sirvientes) Est todo preparado? (un sirviente asiente con la cabeza) Queridos mos, sentaos y abrid vuestros sentidos al convite.
TODOS
Ben diceste le cure segrete fuga sempre lamico licor. (siedono in modo che Violetta resti tra Alfredo e Gastone; di fronte vi sar Flora tra il Marchese ed il Barone, gli altri siedono a piacere) al convito che sapre ogni cor.
GASTONE
Decs bien, en licor se ahogan siempre hasta las penas ms hondas. (se sientan de tal manera que Violeta queda entre Alfredo y Gastn; enfrente Flora entre el marqus y el barn, los dems se sientan a su antojo) Abramos nuestros sentidos al convite.
GASTN
Scherzate?
Bromeis?
LA TRAVIATA
33
GASTONE
GASTN
Cuando estuvisteis enferma, se preocup y vino cada da para preguntar por vos.
VIOLETA
Non vinganno.
VIOLETTA
No os engao.
VIOLETA
(suspirando) S, es verdad.
VIOLETA
(ad Alfredo) Le mie grazie vi rendo. Voi Barone, non feste altrettanto...
BARONE
TEATRO VILLAMARTA
34
GASTONE
GASTN
Beviamo.
GASTONE
Bebamos.
GASTN
O barone, n un verso, n un viva troverete in questora giuliva? (il Barone accenna che no. Ad Alfredo) Dunque a te...
TUTTI
Y bien barn, no se os ocurre ningn verso, ningn brindis para este grato momento? (el barn niega con un gesto. A Alfredo) T, entonces...
TODOS
S, s, un brindisi.
ALFREDO
S, s, un brindis.
ALFREDO
No me sonre la inspiracin.
GASTN
(a Violetta) Vi a grato?
VIOLETTA
(a Violeta) Os agradara?
VIOLETA
S.
ALFREDO
S.
ALFREDO
LA TRAVIATA
35
MARCHESE
EL MARQUS
Dunque attenti.
TUTTI
Atentos, pues.
TODOS
S, attenti al cantor.
ALFREDO
S, atentos al poeta.
ALFREDO
Libiamo n lieti calici, che la bellezza inora, e la fuggevol ora sinebri a volutt. Libiam n dolci fremiti che suscita lamore, poich quellocchio al core (indicando Violetta) onnipotente va. Libiamo, amor fra i calici pi caldi baci avr.
TUTTI
Bebamos de las alegres copas que hacen orecer la belleza y que tan fugaz instante se embriague de voluptuosidad. Bebamos del dulce estremecimiento que suscita al amor, cuando esos irresistibles ojos (sealando a Violeta) atraviesan el corazn. Bebamos, el amor entre las copas incitar a besos ms apasionados.
TODOS
(salza) Tra voi sapr dividere il tempo mio giocondo; tutto follia nel mondo ci che non piacer. Godiam, fugace e rapido il gaudio dellamore; un or che nasce e muore, n pi si pu goder. Godiam cinvita un fervido accento lusinghier.
TUTTI
(se levanta) Con vosotros sabr compartir mis momentos ms felices; en el mundo, es locura todo lo que no es placer. Disfrutemos, efmero y breve es el gozo del amor; es una or que nace y muere, que no se puede volver a disfrutar. Disfrutemos, nos invitan a ello vehementes y aduladoras palabras.
TODOS
Godiam la tazza e il cantico la notte abbella e il riso, in questo paradiso ne scopra il nuovo d.
Disfrutemos de la bebida y el canto, de la belleza de la noche y de la risa; que nos sorprenda el nuevo da en este paraso.
TEATRO VILLAMARTA
36
VIOLETTA
VIOLETA
Godiamo la tazza e il cantico la notte abbella e il riso; in questo paradiso ne scopra il nuovo d. (sode musica dalaltra sala) Che ci?
VIOLETTA
Disfrutemos de la bebida y el canto, de la belleza de la noche y de la risa; que nos sorprenda el nuevo da en este paraso. (se oye msica en otro saln) Qu es eso?
VIOLETA
No os agradara bailar?
TODOS
Usciamo dunque... (savviano alla porta di mezzo, ma Violetta colta da subito pallore) Ohim!
TUTTI
Salgamos entonces... (se dirigen hacia la puerta central, pero Violeta palidece repentinamente) Ay de mi!
TODOS
Che avete?
VIOLETTA
Qu os pasa?
VIOLETA
Nulla, nulla.
Nada, nada.
LA TRAVIATA
37
TUTTI
TODOS
Qu os detiene?
VIOLETA
(da algunos pasos) Salgamos... (de nuevo se ve obligada a sentarse) Oh, Dios!
TODOS
Ancora!
ALFREDO
Otra vez!
ALFREDO
Voi soffrite?
TUTTI
Os encontris mal?
TODOS
O ciel! ch questo?
VIOLETTA
Oh cielos! Qu es esto?
VIOLETA
Un tremito che provo. Or l passate... (indica laltra sala) fra poco anchio sar...
TUTTI
Es un mareo pasajero. Id pasando... (seala el otro saln) enseguida me reno con vosotros...
TODOS
SCENA III
VIOLETTA
TERCERA III
VIOLETA
(si alza e va a guardarsi allo specchio) Oh qual pallor! (si volge e saccorge dAlfredo) Voi qui!
ALFREDO
(se levanta y va a mirarse al espejo) Oh, qu palidez! (se vuelve y ve a Alfredo) Vos aqu?
ALFREDO
Se os ha pasado el malestar?
VIOLETA
Sto meglio.
Estoy mejor.
TEATRO VILLAMARTA
38
ALFREDO
ALFREDO
E lo potrei?
ALFREDO
Y cmo podra?
ALFREDO
Nessun?
ALFREDO
Nadie?
ALFREDO
Salvo yo.
VIOLETA
Dite davvero?
Hablis en serio?
LA TRAVIATA
39
ALFREDO
ALFREDO
Io non vinganno.
VIOLETTA
No os engao.
VIOLETA
Ah s, da un anno. Un d, felice, eterea, mi balenaste innante, e da quel d tremante vissi dignoto amor. Di quellamor ch palpito delluniverso intero, misterioso, altero, croce e delizia al cor.
VIOLETTA
S, desde hace un ao. Un da, feliz, delicada, me deslumbrasteis al pasar y desde aquel da he vivido desazonado por ese amor secreto. Ese amor es para mi el latir de todo el universo, misterioso, altivo, tormento y delicia del corazn.
VIOLETA
Ah, se ci ver, fuggitemi... solo amistade io voffro; amar non so, n soffro un cos eroico amor. Io sono franca, ingenua; altra cercar dovete; non arduo troverete dimenticarmi allor.
GASTONE
Ah, si eso es cierto, huid de mi.... solo puedo ofreceros mi amistad; no s amar, ni puedo soportar un amor tan heroico. Soy franca y sincera; a otra debis buscar, no os ser difcil encontrarla y olvidaros de mi.
GASTN
Si folleggiava...
GASTONE
Bromebamos...
GASTN
TEATRO VILLAMARTA
40
ALFREDO
ALFREDO
A tal giungeste? (si toglie un ore dal seno) Prendete questo ore.
ALFREDO
Eso habis entendido? (saca una or del pecho) Tomad esta or.
ALFREDO
Perch?
VIOLETTA
Para qu?
VIOLETA
Per riportarlo.
ALFREDO
Para devolvrmela.
ALFREDO
(tornando) Quando?
VIOLETTA
(volviendo) Cundo?
VIOLETA
Cuando se marchite.
ALFREDO
O ciel! Domani...
VIOLETTA
Cielos! Maana...
VIOLETA
Ebben... domani.
ALFREDO
Bien... maana.
ALFREDO
Partite?
ALFREDO
Os vais?
ALFREDO
LA TRAVIATA
41
VIOLETTA
VIOLETA
Addio.
ALFREDO
Adis.
ALFREDO
Addio.
Adis.
Si ridesta in ciel laurora, e n forza di partir; merc a voi, gentil signora, di s splendido gioir. La citt di feste piena, volge il tempo dei piacer; nel riposo ancor la lena si ritempri per goder. (partono alla destra)
Despunta ya la aurora, es hora de marcharse; gracias, encantadora seora, por tan esplndida velada. La ciudad entera bulle en esta, vuelve el tiempo del placer; tras un reparador descanso continuaremos disfrutando. (salen por la derecha)
SCENA V
VIOLETTA
EsCENA V
VIOLETA
strano! strano! in core scolpiti ho quegli accenti! Saria per me sventura un serio amore? Che risolvi, o turbata anima mia? Nulluomo ancora taccendeva. O gioia chio non conobbi, essere amata amando! E sdegnarla possio per laride follie del viver mio? Ah, fors lui che lanima solinga n tumulti godea sovente pingere de suoi colori occulti. Lui che modesto e vigile allegre soglie ascese,
Que extrao! Que extrao! Esas palabras ha quedado marcadas en mi corazn! Me hara desgraciada el amor verdadero? Qu decides, perturbada alma ma? Ningn hombre te haba conmovido hasta ahora. Oh, felicidad para mi desconocida, amar y ser amada! Y sera yo capaz de desdearla por las frvolas locuras de mi vida? Ah, quizs sea aquel que mi alma, solitaria entre la multitud, sola pintar, complacida, con colores difusos. Aquel que prudente y solicito
TEATRO VILLAMARTA
42
e nuova febbre accese, destandomi allamor. A quellamor ch palpito delluniverso intero, misterioso, altero, croce e delizia al cor. A me, fanciulla, un candido e trepido desire questi efgi dolcissimo signor dellavvenire, quando n cieli il raggio di sua belt vedea, e tutta me pascea di quel divino error. Sentia che amore palpito delluniverso intero, misterioso, altero, croce e delizia al cor! (resta concentrata. Scuotendosi) Follie! Follie! Delirio vano questo! Povera donna, sola abbandonata in questo popoloso deserto che appellano Parigi. Che spero or pi? Che far deggio! Gioire di volutt nei vortici perire. Sempre libera deggio folleggiar di gioia in gioia, v che scorra il viver mio pei sentieri del piacer. Nasca il giorno, o il giorno muoia, sempre lieta n ritrovi a diletti sempre nuovi dee volare il mio pensier.
se acerc hasta la enferma encendiendo nueva ebre, despertndome al amor. A ese amorque es el latido de todo el universo, misterioso, altivo, tormento y delicia del corazn. Cuando era nia, un cndido y trepidante deseo dise la dulce imagen de mi idlico prometido, cuando el resplandor de su belleza vea en el cielo, me senta invadida por esa falacia divina. Senta que el amor es el latido de todo el universo, misterioso, altivo, tormento y delicia del corazn! (se queda pensativa. Alterndose) Locuras! Locuras! Solo son vanos delirios! Pobre mujer, sola abandonada en este populoso desierto que llaman Pars. Qu ms puedo esperar? Qu debo hacer? Disfrutar, abandonarme en el torbellino de la voluptuosidad. Debo ser siempre libre revolotear de placer en placer, quiero que mi vida transcurra por los senderos del placer. Quiero estar alegre a cualquier hora del da y que mis pensamientos vuelen constantemente entre placeres nuevos.
ALFREDO
ALFREDO
LA TRAVIATA
43
Oh! Follie! Follie! Sempre libera deggio folleggiar di gioia in gioia, v che scorra il viver mio pei sentieri del piacer. Nasca il giorno, o il giorno muoia, sempre lieta n ritrovi a diletti sempre nuovi dee volare il mio pensier.
Locuras! Locuras! Debo ser siempre libre revolotear de placer en placer, quiero que mi vida transcurra por los senderos del placer. Quiero estar alegre a cualquier hora del da y que mis pensamientos vuelen constantemente entre placeres nuevos.
Arriba, un momento de la lectura musical en el que aparecen el director musical, Carlos Aragn, la maestra repetidora, Silvia Mkrtchian, y Mara Ercolano, Violetta, junto a Javier Franco, Giorgio Germont. Fotos superiores, Gastone, vizconde de Ltorire, durante el primer acto. A la derecha, el el barn Douphol saludando a Violetta.
LA TRAVIATA
45
Cuadro I EsCENA I Una casa de campo cerca de Pars. Un saln en la planta baja. Al fondo, entre dos puertas acristaladas cerradas que dan a un jardn, hay una chimenea y sobre ella un espejo y un reloj. En primer plano hay otras dos puertas, una frente a otra. Sillas, mesitas, algunos libros y tiles para escribir.
ALFREDO
(entra in costume da caccia) Lunge da lei per me non vha diletto! (depone il fucile) Volaron gi tre lune dacch la mia Violetta agi per me lasci, dovizie, amori e le pompose feste ove, agli omaggi avvezza, vedea schiavo ciascun di sua belleza. Ed or contenta in questi ameni luoghi tutto scorda per me. Qui presso a lei io rinascer mi sento, e dal sofo damor rigenerato scordo n gaudi suoi tutto il passato. De miei bollenti spiriti il giovanile ardore ella tempr col placido sorriso dellamore! Dal d che disse: vivere io voglio a te fedel delluniverso immemore io vivo quasi in ciel.
(entra vestido en ropa de cacera) Alejado de ella la felicidad para m no existe! (deja el fusil) Tres meses han pasado volando desde que mi Violeta, por m, abandon riquezas, amores y suntuosas estas, donde, habituada a los halagos, todos caan rendidos de su belleza. Ahora, contenta en este apacible lugar, ha olvidado todo por mi. Aqu, junto a ella, me siento renacer, recuperado por el soplo del amor y su alegra me hace olvidar todo el pasado. El juvenil ardor de mi espritu apasionado con la plcida sonrisa del amor ella ha atemperado! Desde el da en que me dijo: quiero vivir sindote el, vivo casi en el cielo olvidando del universo.
Da Parigi.
De Pars
TEATRO VILLAMARTA
46
ALFREDO
ALFREDO
Quin te ha enviado?
ANNINA
Fu la mia signora.
ALFREDO
Fue mi seora.
ALFREDO
Perch?
ANNINA
Para qu?
ANNINA
Qu oigo!
ANNINA
E tacevi?
ANNINA
Mi fu il silenzio imposto.
ALFREDO
Se me impuso silencio.
ALFREDO
Imposto! or vabbisogna?
ANNINA
Mille luigi.
ALFREDO
Mil luises.
ALFREDO
Or vane... andr a Parigi. Questo colloquio non sappia la signora. Il tutto valgo a riparare ancora. (Annina parte)
Retrate... ir yo a Pars. La seora no debe saber nada de esta charla. An puedo arreglarlo todo. (Annina se va)
SCENA III
ALFREDO
EsCENA III
ALFREDO
LA TRAVIATA
47
Ma il turpe sogno a frangere il ver mi balen. Per poco in seno acquetati, o grido dellonore; mavrai securo vindice; questonta laver. (esce)
Pero la realidad ha fulminado mi alocado sueo. Debo acallar de mi pecho la llamada del honor; que rmemente ser vengado reparando esta deshonra. (sale)
SCENA IV
VIOLETTA
EsCENA IV
VIOLETA
E torner?
ANNINA
Cundo volver?
ANNINA
strano!
GIUSEPPE
Qu extrao!
GIUSEPPE
(sedendo) Sta bene. In breve giunger un uom daffari... entri allistante. (Annina e Giuseppe partono)
(sentndose) Est bien. En breve vendr un hombre de negocios... que entre inmediatamente. (Annina y Giuseppe se van)
TEATRO VILLAMARTA
48
SCENA V
VIOLETTA
EsCENA V
VIOLETA
(apre la lettera) Ah, ah, scopriva Flora il mio ritiro, e minvita a danzar per questa sera! Invan maspetter... (getta il foglio sul tavolino)
GIUSEPPE
(abre la carta) Ah, Flora ha descubierto mi refugio y me invita al baile de esta noche! Me esperar en vano... (deja la carta sobre la mesa)
GIUSEPPE
qui un signore.
VIOLETTA
Ha llegado un seor.
VIOLETA
Madamigella Valry?
VIOLETTA
Seorita Valery?
VIOLETA
Son io.
GERMONT
Soy yo.
GERMONT
(risentita, alzandosi) Donna son io, signore, ed in mia casa; chio vi lasci assentite, pi per voi, che per me. (per uscire)
GERMONT
(se levanta, ofendida ) Soy una dama, seor, y estoy en mi casa; permitid que me retire, ms por vos que por mi. (se dispone a salir)
GERMONT
LA TRAVIATA
49
VIOLETTA
VIOLETA
Es un secreto para todos... Que no lo sea para vos. (le entrega una carta)
GERMONT
(scorre le carte) Ciel! che discopro! Dogni vostro avere or volete spogliarvi? Ah, il passato perch, perch vaccusa?
VIOLETTA
(ojea la carta) Cielos, qu descubro! Queris desprenderos de todos vuestros bienes? Por qu, porqu os acusa vuestro pasado?
VIOLETA
(con entusiasmo) Pi non esiste, or amo Alfredo, e Dio lo cancell col pentimento mio!
GERMONT
(con entusiasmo) Mi pasado ya no existe, ahora amo a Alfredo; Dios lo borr con mi arrepentimiento!
GERMONT
(levantndose) Ah no callad
TEATRO VILLAMARTA
50
Seguro que me pediris algo terrible... Lo presenta... os esperaba.... era demasiado feliz...
GERMONT
El padre de Alfredo os pide ahora por el destino, por el futuro de sus dos hijos.
VIOLETA
Di due gli!
GERMONT
S. Pura siccome un angelo Iddio mi di una glia; se Alfredo nega riedere in seno alla famiglia, lamato e amante giovine, cui sposa andar dovea, or si ricusa al vincolo che lieti ne rendeva. Deh, non mutate in triboli le rose dellamor. A preghi miei resistere non voglia il vostro cor.
VIOLETTA
S. Dios me dio una hija pura como un ngel; si Alfredo se negase volver al seno familiar, el amado y enamorado joven que debera desposarla, rechazar esta unin que tan felices nos hara. No transformis en sufrimientos las rosas del amor. Que no se resista vuestro corazn a mis splicas.
VIOLETA
Ah, comprendo... dovr per alcun tempo da Alfredo allontanarmi... doloroso fora per me pur...
GERMONT
Ah, entiendo... debera alejarme de Alfredo durante algn tiempo... sera doloroso para m... sin embargo...
GERMONT
Pero no basta.
VIOLETA
LA TRAVIATA
51
GERMONT
GERMONT
duopo!
VIOLETTA
Es preciso!
VIOLETA
Ah, no giammai! Non sapete quale affetto vivo, immenso marda in petto? Che n amici, n parenti io non conto traviventi? E che Alfredo mha giurato che in lui tutto trover? Non sapete che colpita daltro morbo la mia vita? Che gi presso il n ne vedo? Chio mi separi da Alfredo? Ah, il supplizio si spietato, che morir preferir.
GERMONT
Ah no, nunca! Ignoris el amor vivo, inmenso que arde en mi pecho? Que ni amigos, ni parientes tengo entre los vivos? Y que Alfredo me ha jurado que todo lo encontrar en l? Ignoris que mi vida est minada por la enfermedad? Que ya veo cercano mi nal? Que me separe de Alfredo? Ah, el suplicio es tan despiadado que preferira morir.
GERMONT
grave il sacricio; ma pur tranquilla uditemi. Bella voi siete e giovane... col tempo...
VIOLETTA
Es un grave sacricio, pero escuchadme con calma. Sois joven y bella... con el tiempo...
VIOLETA
Un d, quando le veneri il tempo avr fugate, a presto il tedio a sorgere... Che sar allor? Pensate Per voi non avran balsamo i pi soavi affetti,
Un da, cuando el tiempo haya disipado los encantos, el tedio no tardar en aparecer.... Qu pasar entonces...? Pensad... No os reconfortaran ni los sentimientos mas tiernos
TEATRO VILLAMARTA
52
por que los lazos que os unen no fueron bendecidos por el cielo.
VIOLETA
vero!
GERMONT
Es verdad!
GERMONT
vero!
GERMONT
Es verdad!
GERMONT
Siate di mia famiglia langiol consolatore. Violetta, deh, pensateci, ne siete in tempo ancor. Dio che ispira, o giovine tai detti a un genitor.
VIOLETTA
Sed el ngel consolador de mi familia. Violeta, pensadlo, an estis a tiempo. Hija ma, es Dios quin inspira tales palabras a un padre.
VIOLETA
(fra s, con estremo dolore) Cos alla misera, ch un d caduta, di pi risorgere speranza muta! Se pur beneco le indulga Iddio, luomo implacabile per lei sar. (a Germont, piangendo) Dite alla giovine s bella e pura, chavvi una vittima della sventura, cui resta un unico raggio di bene... che a lei il sacrica e che morr.
GERMONT
(para s, con extremo dolor) As pues, para la infeliz que un da cay no existe esperanza de regenerarse! Aunque Dios misericordioso la perdone el hombre ser implacable con ella. (a Germont, llorando) Decidle a esa joven, tan bella y pura, que existe una victima de la adversidad a quien slo le quedaba un rayo de felicidad... que por ella lo sacrica y que morir.
GERMONT
Piangi, piangi o misera. Supremo, il veggo, il sacricio chora io ti chieggo. Sento nellanima gi le tue pene... Coraggio e il nobil tuo cor vincer. (silenzio)
VIOLETTA
Llora, llora desdichada. Veo que es supremo el sacricio que ahora te pido. Siento en el alma tu pena... Ten valor y tu noble corazn vencer. (silencio)
VIOLETA
Imponete.
LA TRAVIATA
53
GERMONT
GERMONT
Nol creder.
GERMONT
No lo creer.
GERMONT
Partite...
VIOLETTA
Marchaos...
VIOLETA
Seguirammi.
GERMONT
Me seguira.
GERMONT
Allor...
VIOLETTA
Entonces...
VIOLETA
Qual glia mabbracciate forte cos sar. (sabbracciano) Tra breve ei vi a reso, ma afitto oltre ogni dire. A suo conforto di col volerete. (indicandogli il giardino, va per scrivere)
GERMONT
Abrazadme como a vuestra hija... as ser fuerte. (se abrazan) En breve volver con vos, pero tremendamente aigido. Corred entonces a consolarlo. (le seala el jardn, se sienta a escribir)
GERMONT
Che pensate?
VIOLETTA
Qu habis pensado?
VIOLETA
Si lo supierais os opondrais.
GERMONT
(tornando a lui) Morr! la mia memoria non a chei maledica, se le mie pene orribili vi sia chi almen gli dica.
GERMONT
(volvindose hacia l) Voy a morir! No consintis que maldiga mi memoria, si alguien llegara a revelarle mis horribles sufrimientos.
GERMONT
No, generosa, vivere, e lieta voi dovrete. Merce di queste lagrime dal cielo un giorno avrete.
No, generosa, debis vivir y ser feliz. El cielo os recompensar algn da por estas lgrimas.
TEATRO VILLAMARTA
54
VIOLETTA
VIOLETA
Conosca il sacrizio chio consumai damor... che sar suo n lultimo sospiro del mio cor.
GERMONT
Que conozca el sacricio que hice por amor... que ser suyo hasta el ltimo suspiro de mi corazn.
GERMONT
Premiato il sacrizio sar del vostro amor; dun opra cos nobile sarete era allor.
VIOLETTA
Ser premiado el sacricio de vuestro amor; de una accin tan noble podis estar orgullosa.
VIOLETA
(piangendo) Conosca il sacrizio chio consumai damor... che sar suo n lultimo... (il pianto le tronca la parola) Addio!
VIOLETTA, GERMONT
(llorando) Que conozca el sacricio que hice por amor... que ser suyo hasta el ltimo... (el llanto interrumpe sus palabras) Adis!
VIOLETA, GERMONT
Que seis feliz... Adis! (Germont sale por la puerta del jardn)
SCENA VI
VIOLETTA
EsCENA VI
VIOLETA
LA TRAVIATA
55
ANNINA
ANNINA
Mi richiedeste?
VIOLETTA
Me llamabais?
VIOLETA
Silenzio... va allistante (Annina parte) Ed ora si scriva a lui... Che gli dir? Chi men dar il coraggio? (scrive e poi suggella)
ALFREDO
Silencio... ve enseguida. (Annina se va) Y ahora a escribirle a l... Qu le dir? De donde sacar el valor? (escribe y luego sella la carta)
ALFREDO
(entrando) Qu haces?
VIOLETA
Scrivevi?
VIOLETTA
Estabas escribiendo?
VIOLETA
A te.
ALFREDO
A ti.
ALFREDO
No, de momento.
TEATRO VILLAMARTA
56
ALFREDO
ALFREDO
(levantndose) Qu ocurre?
ALFREDO
Ha llegado mi padre....
VIOLETA
Lo vedesti?
ALFREDO
Lo has visto?
ALFREDO
No, me ha dejado una nota muy severa... pero le esperar... te querr en cuanto te vea.
VIOLETA
(agitata) Chei qui non mi sorprenda... lascia che mallontani... tu lo calma... Ai piedi suoi mi getter... (mal frenato il pianto) divisi ei pi non ne vorr, sarem felici perch tu mami, Alfredo, non vero?
ALFREDO
(agitada) Que no me encuentre aqu... deja que me vaya... tranquilzalo t... Me arrojar a sus pies... (sin apenas poder contener el llanto) no querr que nos separemos, seremos felices porque t me amas, Alfredo, no es cierto?
ALFREDO
Di lagrime avea duopo... or son tranquilla... (sforzandosi) Lo vedi? ti sorrido. Sar l, tra quei or presso a te sempre. Amami, Alfredo, quantio tamo... Addio. (corre in giardino) SCENA VII
ALFREDO
Necesitaba llorar... ya estoy ms tranquila... (esforzndose) Ves? ya te sonro. Estar all, entre esas ores siempre cerca de ti. mame, Alfredo, tanto como yo te amo... Adis. (corre hacia el jardn) EsCENA VII
ALFREDO
Ah, vive sol quel core allamor mio! (siede, apre un libro, guarda lora)
Ah, su corazn vive consagrado a mi amor! (se sienta, abre un libro, mira la hora)
LA TRAVIATA
57
(entra frettoloso) La signora partita... lattendeva un calesse, e sulla via gi corre di Parigi... Annina pure prima di lei spariva...
ALFREDO
(entra presuroso) La seora se ha marchado... la esperaba una calesa, que va a toda prisa camino de Pars... Annina tambin se fue antes que ella...
ALFREDO
Il so, ti calma.
GIUSEPPE
Lo s, clmate.
GIUSEPPE
Va forse dogni avere ad affrettar la perdita... ma Annina lo impedir. (si vede il padre attraversar da lontano il giardino) Qualcuno nel giardino... (per uscire) Chi l?
UN COMMISSARIO
Seguramente va a acelerar la venta de todos sus bienes... pero Annina lo impedir. (se ve a su padre a lo lejos atravesando el jardn) Hay alguien en el jardn... (dispuesto a salir) Quin anda ah?
UN MENSAJERO
Son io.
COMMISSARIO
Yo soy.
MENSAJERO
Una dama da un cocchio, per voi, di qua non lunge, mi diede questo scritto... (d una lettera ad Alfredo, riceve una moneta e parte)
No lejos de aqu, una dama que iba en un carruaje, me ha dado esta carta para vos... (entrega una carta a Alfredo, recibe una moneda y se va)
TEATRO VILLAMARTA
58
SCENA VIII
ALFREDO
EsCENA VIII
ALFREDO
Di Violetta!... Perch son io commosso? A raggiungerla forse ella minvita... Io tremo!... Oh ciel! Coraggio! (apre la lettera) Alfredo, al giungervi di questo foglio... (grida) Ah! (si volge e si trova nelle braccia del padre) Padre mio!
GERMONT
De Violeta!... Por qu me siento tan alterado? Tal vez quiere que me rena con ella... Estoy temblando!... Oh, cielos! Valor! (abre la carta) Alfredo, cuando recibas esta carta... (grita) Ah! (al volverse encuentra los brazos de su padre) Padre mo!
GERMONT
Mio glio! Oh, quanto soffri! Oh tergi il pianto ritorna di tuo padre orgoglio e vanto. (Alfredo disperato, siede presso il tavolino col volto tra le mani) Di Provenza il mar, il suol chi dal cor ti cancello? Al natio fulgente sol qual destino ti fur? Oh, rammenta pur nel duol chivi gioia a te brill, e che pace col sol su te splendere ancor pu. Dio mi guid! Ah! il tuo vecchio genitor tu non sai quanto soffr. Te lontano di squallor il suo tetto si copr. Ma se aln ti trovo ancor, se in me speme non fall, se la voce dellonor in te appien non ammuti, Dio mesaud! (scuotendo Alfredo) N rispondi dun padre allaffetto?
ALFREDO
Hijo mo! Oh, cuanto sufres! Enjuga tus lgrimas y vuelve a ser el orgullo y la gloria de tu padre. (Alfredo desesperado se sienta junto a la mesa con el rostro entre las manos) Quin borr de tu corazn el mar y la tierra de Provenza? Qu impulso te alej del reluciente sol que te vio nacer? Recuerda ahora en tu dolor que all te inund la alegra y que slo en aquella paz te podr alumbrar de nuevo. Dios hasta aqu me ha guiado! Ah! no sabes cuanto ha sufrido tu viejo padre. Estando tu tan lejos, su cobijo se cubri de tristeza. Pero si al n te encuentro, si no desfalleci en mi la esperanza, si la voz del honor no ha enmudecido del todo en ti. Dios me ha escuchado! (abrazando a Alfredo) No respondes al cario de un padre?
ALFREDO
LA TRAVIATA
59
GERMONT
GERMONT
Lasciarti!
ALFREDO
Dejarte!
ALFREDO
(risoluto) Oh vendetta!
GERMONT
Mascolti tu?
ALFREDO
Me escuchas?
ALFREDO
No.
GERMONT
No!
GERMONT
Dunque invano trovato tavr? No, non udrai rimproveri; copriam doblio il passato; lamor che mha guidato, sa tutto perdonar. Vieni, i tuoi cari in giubilo con me rivedi ancora; a chi pen nora tal gioia non negar. Un padre ed una suora taffretta a consolar.
ALFREDO
Entonces, te habr encontrado en vano? No, no te reprochar nada; olvidaremos el pasado, el amor que me ha guiado, sabr perdonarlo todo. Ven conmigo a reunirte felizmente con los tuyos, no le niegues esa alegra a quien tanto ha sufrido. Acude a consolar a tu padre y a tu hermana.
ALFREDO
(scuotendosi, vede sulla tavola la lettera di Flora, la scorre ed esclama) Ah!... ell alla festa! Volisi loffesa a vendicar. (fugge precipitosamente inseguito dal padre)
GERMONT
(tomando conciencia, ve sobre la mesa la carta de Flora, la ojea y exclama) Ah... ha ido a la esta! Debo vengar esta ofensa. (sale precipitadamente seguido por su padre)
GERMONT
TEATRO VILLAMARTA
60
Quadro II SCENA IX Galleria nel palazzo di Flora, riccamente addobbata e illuminata. Una porta nel fondo e due laterali. A destra, pi avanti, un tavoliere con quanto occorre pel giuoco; a sinistra, ricco tavolino con ori e rinfreschi, varie sedie e un divano. Flora, il Marchese, il Dottore ed altri invitati entrano dalla sinistra discorrendo fra loro.
FLORA
Cuadro II EsCENA IX Una galera en el palacio de Flora lujosamente decorada e iluminada. Una puerta al fondo y otras dos en los laterales. A la derecha, en primer trmino, una mesa con todo lo necesario para el juego. A la izquierda, una mesita con ores y refrescos, varias sillas y un divn. Flora, el marqus, el doctor y otros invitados entran por la izquierda conversando entre ellos.
FLORA
Avrem lieta di maschere la notte: n duce il viscontino... Violetta ed Alfredo anco invitai.
MARCHESE
Tendremos un baile de mscaras esta noche: de ello se encarga el vizconde... Tambin he invitado a Violeta y a Alfredo.
EL MARQUS
Fia vero?
MARCHESE
De verdad?
EL MARQUS
Los vi ayer mismo, parecan felices. (se oye un rumor por la derecha)
FLORA
Silenzio... Udite?
TUTTI
Silencio... Os?
TODOS
LA TRAVIATA
61
Noi siamo zingarelle venute da lontano; dognuno sulla mano leggiamo lavvenir. Se consultiam le stelle nullavvi a noi doscuro, e i casi del futuro possiamo altrui predir.
ZINGARE I
Somos gitanillas venidas desde muy lejos; en la mano de quien quiera leemos el porvenir. Consultando las estrellas lo descubrimos todo, y podemos predecir lo que en el futuro va a ocurrir.
GITANAS I
Veamos! Vos, seora, (observando la mano de Flora) tenis unas cuantas rivales.
GITANAS II
(osservando la mano del Marchese) Marchese, voi non siete model di fedelt.
FLORA
La volpe lascia il pelo, non abbandona il vizio. Marchese mio, giudizio, o vi far pentir.
TUTTI
La zorra muda el pelaje, pero no abandona el vicio. Querido marqus, tened juicio o har que os arrepintis.
TODOS
Su via, si stenda un velo sui fatti del passato; gi quel ch stato stato, badate/badiamo allavvenir. (Flora ed il Marchese si stringono la mano)
Vamos, corramos un velo sobre los hechos del pasado; lo hecho, hecho est, pensad/pensemos en el porvenir. (Flora y el marqus se estrechan la mano)
TEATRO VILLAMARTA
62
SCENA XI (Gastone ed altri mascherati da Mattadori e Piccadori spagnuoli entrano vivacemente dalla destra)
GASTONE, MATTADORI
EsCENA XI (Gastn y otros disfrazados de toreros y picadores entran bulliciosamente por la derecha)
GASTN, LOS TOREROS
Di Madride noi siam mattadori, siamo i prodi del circo dei tori, test giunti a godere del chiasso che a Parigi si fa pel bue grasso; e una storia, se udire vorrete, quali amanti noi siamo saprete.
GLI ALTRI
Somos toreros de Madrid, somos los valientes de las plazas de toros, recin llegados para disfrutar del bullicio del carnaval de Pars, si queris escuchar nuestra historia podris enteraros que clase de amantes somos.
LOS DEMS
Ascoltate. Piquillo un bel gagliardo biscaglino mattador: forte il braccio, ero il guardo, delle giostre egli signor. Dandalusa giovinetta follemente innamor: ma la bella ritrosetta cos al giovane parl: cinque tori in un sol giorno v vederti ad atterrar; e, se vinci, al tuo ritorno mano e cor ti vo donar. S, gli disse, e il mattadore, alle giostre mosse il pi: cinque tori, vincitore sullarena egli stende.
GLI ALTRI
Escuchad. Piquillo es un apuesto y gallardo torero vizcano: el brazo fuerte, era la mirada, de la lidia es el seor. Se enamor locamente de una jovencita andaluza, pero la beldad esquiva le dijo esto al joven: quiero ver como derribas cinco toros en un solo da, si sales vencedor, cuando vuelvas te dar mi mano y mi corazn. Si, le respondi el matador, y se enfrent al desafo: venciendo a cinco toros que abatidos dej sobre la arena.
LOS DEMS
Bravo, bravo il mattadore, ben gagliardo si mostr se alla giovane lamore in tal guisa egli prov!
GASTONE, MATTADORI
Bravo, bravo por el matador, qu gallardo se mostr probndole de esa manera su amor a la joven!
GASTN, LOS TOREROS
LA TRAVIATA
63
Proezas como estas emplean los toreros para conquistar a las beldades.
GASTN, LOS TOREROS
Ma qui son pi miti i cori; a noi basta folleggiar. (le zingarelle percuoteranno il tamburello. Piccadori batteranno le picche in terra)
TUTTI
Pero aqu los corazones son ms candorosos y nos basta con galantear. (las gitanillas tocan el tamborcillo y los picadores baten sus picas contra el suelo)
TODOS
S, allegri, or pria tentiamo della sorte il vario umor; la palestra dischiudiamo agli audaci giuocator. (gli uomini si tolgono la maschera: chi passeggia e chi si accinge a giuocare. Alfredo entra)
S, alegres, tentemos ahora las veleidades de la suerte; ahora le toca el turno a los audaces jugadores. (los hombres se quitan las mscaras, algunos pasean otros se enfrascan en el juego. Entra Alfredo)
SCENA XII
TUTTI
EsCENA XII
TODOS
Alfredo! Voi!
ALFREDO
Alfredo! Vos!
ALFREDO
S, amici...
FLORA
S, amigos...
FLORA
Violetta?
ALFREDO
Y Violeta?
ALFREDO
(con sequedad) No lo s.
TODOS
Ben disinvolto! Bravo! Or via, giuocar si pu. (Gastone si pone a tagliare, Alfredo ed altri puntano. Violetta entra a braccio del Barone)
Que desparpajo! Bravo! Vamos, ahora ya se puede jugar. (Gastn empieza a barajar. Alfredo y los otros apuestan. Violeta entra del brazo del barn)
TEATRO VILLAMARTA
64
FLORA
FLORA
(para s) Ah, por qu habr cometido la imprudencia de venir? !Apidate de m Dos mo!
FLORA
(fa sedere Violetta presso di s sul divano) Meco tassidi: narrami: quai novit veggio? (il Dottore si avvicina ad esse; Il Marchese si trattiene a parte col Barone; Gastone taglia, Alfredo ed altri puntano, altri passeggiano)
ALFREDO
(hace que Violeta se siente a su lado en el divn) Sintate conmigo; cuntame: qu novedades hay? (el doctor se acerca a ellas; el marqus conversa aparte con el barn; Gastn baraja las cartas, Alfredo y otros apuestan mientras el resto pasea)
ALFREDO
Un quattro!
GASTONE
Un cuatro!
GASTN
LA TRAVIATA
65
ALFREDO
ALFREDO
sempre vincitore!
ALFREDO
Siempre gana!
ALFREDO
Oh, vincer stasera, e loro guadagnato poscia a goder tra campi ritorner beato.
FLORA
Oh, ganar esta noche y regresar dichoso al campo para disfrutar de mis ganancias.
FLORA
Solo?
ALFREDO
Solo?
ALFREDO
TEATRO VILLAMARTA
66
ALFREDO
ALFREDO
Il doppio?
ALFREDO
El doble?
ALFREDO
Il doppio sia.
GASTONE
Ancora!
ALFREDO
Otra vez!
ALFREDO
Ya veo que ser el barn quin pague los gastos de la estancia en el campo.
LA TRAVIATA
67
ALFREDO
ALFREDO
La cena pronta.
FLORA
Andiamo
TUTTI
Vamos.
TODOS
Andiamo.
VIOLETTA
Vamos.
VIOLETA
(fra s) Che a? morir mi sento! Piet, gran Dio, di me! (tutti partono, restando Alfredo ed il Barone)
ALFREDO
(para s) Qu pasar? Me siento morir! Ten piedad de m Dios mo! (todos sales, Alfredo y el barn se quedan)
ALFREDO
TEATRO VILLAMARTA
68
SCENA XIII
VIOLETTA
EsCENA XIII
VIOLETA
(ritorna affannata, indi Alfredo) Invitato a qui seguirmi, verr desso? vorr udirmi? Ei verr, che lodio atroce puote in lui pi di mia voce...
ALFREDO
(vuelve agitada; luego entra Alfredo) Le he pedido que me siga. Vendr? Querr escucharme?. Vendr, pues su odio atroz es ms fuerte que mi voz...
ALFREDO
Ah no, mai...
ALFREDO
Ah no, nunca...
ALFREDO
Ma che temete?
VIOLETTA
Qu temis entonces?
VIOLETA
fra noi mortal quistione... Sei cadr per mano mia, un sol colpo vi torria collamante il protettore... Vatterrisce tal sciagura?
VIOLETTA
Entre nosotros hay una rivalidad mortal... Si mi mano lo abatiera de un solo golpe os arrebatara al amante y al protector... No os asusta tal desgracia?
VIOLETA
Y si fuera l quin os mata? Esa es la nica desgracia que yo temo, que sera fatal para m!
ALFREDO
Mi muerte! Y qu os importa?
LA TRAVIATA
69
VIOLETTA
VIOLETA
Me marchar, pero jura antes que seguirs mis pasos donde quiera que vaya...
VIOLETA
No! giammai!
VIOLETTA
No! Nunca!
VIOLETA
Va, sciagurato! Scorda un nome ch infamato. Va mi lascia sul momento... di fuggirti un giuramento sacro io feci...
ALFREDO
Vete, infeliz! Olvida un nombre cado en la deshonra. Vete y djame ya... he hecho un juramento sagrado de apartarme de ti...
ALFREDO
Fu Douphol?
VIOLETTA
Fue Douphol?
VIOLETA
Dunque lami?
VIOLETTA
Le amas, pues?
VIOLETA
Ebben... lamo...
ALFREDO
Y bien... si le amo...
ALFREDO
TEATRO VILLAMARTA
70
SCENA XIV
TUTTI
EsCENA XIV
TODOS
Chi? Violetta?
ALFREDO
A quin? A Violeta?
ALFREDO
No.
ALFREDO
No.
ALFREDO
Ogni suo aver tal femmina per amor mio sperdea... Io cieco, vile, misero, tutto accettar potea. Ma tempo ancora! tergermi da tanta macchia bramo... Qui testimoni vi chiamo che qui pagata io lho. (getta con furente sprezzo una borsa ai piedi di Violetta, che sviene tra le braccia di Flora)
Esta mujer malgast todos sus bienes por mi amor... Y yo ciego, vil, miserable fui capaz de aceptarlo. Pero an estoy a tiempo! Quiero limpiarme esa mancha... Sois todos testigos de que con esto queda pagada. (tira con desprecio una bolsa a los pies de Violeta, que se echa en brazos de Flora)
SCENA XV
TUTTI
EsCENA XV
TODOS
Oh, infamia orribile tu commettesti! Un cor sensibile cos uccidesti! (in questo momento entra Germont) Di donne ignobile insultator,
Oh, que terrible ignominia has cometido! As has destrozado a un corazn sensible! (en este momento entra Germont) Aljate de aqu innoble difamador
LA TRAVIATA
71
(con dignitoso fuoco) Di sprezzo degno s stesso rende chi pur nellira la donna offende. Dov mio glio? pi non lo vedo; in te pi Alfredo trovar non so.
ALFREDO
(furioso pero con dignidad) Se desprecia a si mismo aquel que en estado de ira ofende a una mujer. Dnde est mi hijo? Ya no lo veo; en ti no reconozco a Alfredo.
ALFREDO
(da s) Ah s che feci! ne sento orrore. Gelosa smania, deluso amore mi strazia lalma... pi non ragiono. Da lei perdono pi non avr. Volea fuggirla... non ho potuto... dallira spinto son qui venuto! Or che lo sdegno ho disfogato, me sciagurato! rimorso nho.
TUTTI
(para s) Oh si qu he hecho? Me da horror. Un arrebato de celos, el amor desengaado me destrozan el alma... ya no razono. Ella nunca me perdonar. Quera alejarme de ella... pero no he podido... he venido aqu posedo por la ira! Ahora, desahogado mi desprecio, me siento desgraciado y con remordimientos!
TODOS
(a Violeta) Ah, quanto peni! Ma pur fa cor... qui soffre ognuno del tuo dolor: fra cari amici qui sei soltanto, rasciuga il pianto che tinond.
GERMONT
(a Violeta) Ah, cunto sufres! Pero ten fuerzas... todos padecemos con tu dolor: aqu ests entre amigos que te quieren, enjuga las lgrimas de tu llanto abrumador.
GERMONT
(da s) Io sol fra tanti so qual virtude di quella misera il sen racchiude... Io so che lama, che gli fedele; eppur crudele tacer dovr!
BARONE
(para s) Solo yo s cunta virtud encierra en su seno esta desdichada... Yo s que le ama, que le es el y sin embargo, cruelmente, debo callar!
EL BARN
(piano ad Alfredo) A questa donna latroce insulto qui tutti offese, ma non inulto a tanto oltraggio... provar vi voglio che tanto orgoglio accar sapr.
(en voz baja a Alfredo) El atroz insulto proferido a esta mujer nos ha ofendido a todos, pero tal ultraje no quedar impune... os demostrar como doblegar tanto orgullo.
TEATRO VILLAMARTA
72
VIOLETTA
VIOLETA
(riavendosi) Alfredo, Alfredo, di questo core non puoi comprendere tutto lamore... tu non conosci che no a prezzo del tuo disprezzo provato io lho. Ma verr tempo, in che il saprai... come tamassi confesserai... Dio dai rimorsi ti salvi allora... Ah! Io spenta ancora pur tamer. (Germont trae seco il glio; il il Barone lo segue. Violetta condotta in altra stanza dal Dottore e da Flora: gli altri si disperdono)
(recuperndose) Alfredo, Alfredo, no puedes comprender todo el amor que hay en este corazn... ignoras que tu desprecio ha sido el coste que he pagado por demostrrtelo. Mas llegar el tiempo en que lo sabrs... y reconocers cuanto te he amado... Qu Dios te guarde entonces del remordimiento... Ah, incluso muerta te seguir amando. (Germont se lleva consigo a su hijo, el barn los sigue. Flora y el doctor conducen a Violeta a otra habitacin. Los dems se dispersan)
LA TRAVIATA
73
EsCENA I Dormitorio de Violeta. Al fondo una cama con cortinas a medio recoger, junto a esta un taburete con una botella de agua, un vaso de cristal y varios medicamentos; una ventana cerrada con postigos interiores. En el centro del escenario un tocador y cerca un canap; ms alejado, otro mueble sobre el que arde una lamparilla; varias sillas y otros muebles. La puerta est a la izquierda; enfrente una chimenea encendida. Violeta duerme en su cama. Annina, sentada junto a la chimenea, dormita)
VIOLETA
(svegliandosi) Annina?
ANNINA
(despertndose) Annina?
ANNINA
Dormivi? poveretta!
ANNINA
Dormas? pobrecita!
ANNINA
S, perdonate.
VIOLETTA
S, perdonadme.
VIOLETA
Son settore.
VIOLETTA
TEATRO VILLAMARTA
74
VIOLETTA
VIOLETA
Oh, il vero amico! Alzar mi vo... maita. (fa per alzarsi, ma ricade; poi, sostenuta da Annina, va lenta verso il canap. Il Dottore arriva in tempo per sostenerla)
Oh, mi verdadero amigo! Voy a levantarme... aydame. (intenta levantarse pero cae de nuevo; despus, con la ayuda de Annina, va lentamente hacia el canap. El doctor entra a tiempo para sostenerla)
SCENA II
VIOLETTA
EsCENA II
VIOLETA
Soffre il mio corpo, ma tranquilla ho lalma. Mi confort iersera un pio ministro. Ah! Religione sollievo sofferenti.
DOTTORE
Mi cuerpo sufre, pero mi alma est serena. Ayer tarde me confort un piadoso sacerdote. La religin es el consuelo de los que sufren.
EL DOCTOR
E questa notte?
VIOLETTA
Y esta noche?.
VIOLETA
Non mi scordate.
No me olvidis.
LA TRAVIATA
75
ANNINA
ANNINA
SCENA III
ANNINA
EsCENA III
ANNINA
Or fate cor
VIOLETTA
Animaos ahora...
VIOLETA
Qu esta es hoy?
ANNINA
Ah, nel comun tripudio, sallo Iddio quanti infelici soffron! Quale somma vha in quello stipo? (indicandolo)
ANNINA
Ah, en medio de tanta diversin, slo Dios sabe cuantos infelices sufren! Cuanto dinero queda en la arquilla? (sealndola)
ANNINA
Ma voi?
Pero y vos?
TEATRO VILLAMARTA
76
VIOLETTA
VIOLETA
SCENA IV
VIOLETTA
EsCENA IV
VIOLETA
(trae dal seno una lettera e legge) Teneste la promessa... La disda ebbe luogo... il barone fu ferito, per migliora. Alfredo in stranio suolo. Il vostro sacrizio io stesso gli ho svelato. Egli a voi torner pel suo perdono... io pur verr. Curatevi... meritate un avvenir migliore... Giorgio Germont. (desolata) tardi! (si alza) Attendo, attendo n a me giungon mai!... (si guarda nello specchio) Oh, come son mutata! Ma il dottore a sperar pure mesorta! Ah, con tal morbo ogni speranza morta. Addio, del passato bei sogni ridenti, le rose del volto gi son pallenti; lamore dAlfredo perno mi manca, conforto, sostegno dellanima stanca... Ah, della traviata sorridi al desio, a lei, deh, perdona, tu accoglila, o Dio! Oh! tutto n. Le gioie, i dolori tra poco avran ne, la tomba ai mortali di tutto conne! Non lagrima o ore avr la mia fossa, non croce col nome che copra questossa! Ah, della traviata sorridi al desio, a lei, deh, perdona, tu accoglila, o Dio! Ah! tutto n!
(saca una carta de su pecho y lee) Habis mantenido vuestra promesa... El duelo ya tuvo lugar... el barn result herido, pero mejora. Alfredo est en el extranjero. Yo mismo le he revelado vuestro sacricio. Volver a vos para pediros perdn... tambin yo ir. Curaos... merecis un futuro mejor... Giorgio Germont. (desolada) Es tarde! (se levanta) Espero, espero pero nunca llegan...! (se mira en el espejo) Oh, cmo he cambiado! Pero el doctor me anima a resistir! Con esta enfermedad toda esperanza es vana. Adis, placenteros sueos del pasado, mis sonrosadas mejillas ya han palidecido; hasta el amor de Alfredo me falta, consuelo y apoyo de mi cansada alma... Accede al deseo de esta extraviada, perdnala y acgela, oh, Dios! Todo ha terminado ya. Las alegras y los dolores pronto habrn cesado; la tumba es el destino de todos los mortales! Nadie llorar, ni habr ores sobre mi sepultura, ninguna cruz con mi nombre cubrir mis huesos! Accede al deseo de esta extraviada, perdnala y acgela, oh, Dios! Ah, todo ha terminado ya!
LA TRAVIATA
77
CORO DI MASCHERE
CORO DE MSCARAS
(allesterno) Largo al quadrupede sir della festa, di ori e pampini cinta la testa... Largo al pi docile dogni cornuto, di corni e pifferi abbia il saluto. Parigini, date passo al trionfo del Bue grasso. LAsia, n lAfrica vide il pi bello, vanto ed orgoglio dogni macello... Allegre maschere, pazzi garzoni, tutti plauditelo con canti e suoni! Parigini, date passo al trionfo del Bue grasso.
(desde fuera) Paso al cuadrpedo seor de la esta, ores y pmpanos cien su cabeza... Paso al ms dcil de todos los cornudos, con trompas y pfanos reciba el saludo. Parisinos, abrid paso al triunfante Buey cebado. Ni en Asia ni en frica se ha visto nada ms bello, orgullo y gloria de cualquier matadero. Alegres mscaras, alocados muchachos, alabadlo todos con sones y cantos! Parisinos, abrid paso al triunfante Buey cebado.
SCENA V
ANNINA
EsCENA V
ANNINA
Che taccade?
ANNINA
Qu te ocurre?
ANNINA
S, perch?
ANNINA
S, por qu?.
ANNINA
TEATRO VILLAMARTA
78
VIOLETTA
VIOLETA
S, qu quieres decirme?
ANNINA
Alfredo! Ah! Le has visto? Viene! Date prisa... (Annina va a abrir la puerta)
SCENA VI
VIOLETTA
EsCENA VI
VIOLETA
(comparisce Alfredo) Alfredo! (si gettano le braccia al collo) Amato Alfredo! oh gioia!
ALFREDO
La emocin que siento expresa cuanto te amo, no podra vivir sin ti.
VIOLETA
Ah, sanco in vita mhai ritrovata, credi che uccidere non pu il dolor.
LA TRAVIATA
79
ALFREDO
ALFREDO
Nulluomo o demone, angelo mio, mai pi dividermi potr da te. Parigi, o cara/o noi lasceremo, la vita uniti trascorreremo... de corsi affanni compenso avrai, la tua/mia salute riorir. Sospiro e luce tu mi sarai, tutto il futuro ne arrider.
VIOLETTA
Ningn hombre o demonio, ngel mo, podr nunca separarte de mi. Abandonaremos Pars, oh querida/o, pasaremos la vida juntos... vers compensadas las penas que has padecido, tu/mi salud volver a orecer. Luz y aliento sers para mi, el futuro nos sonreir.
VIOLETA
Ah, non pi, a un tempio... Alfredo, andiamo, del tuo ritorno grazie rendiamo... (vacilla)
ALFREDO
Ah, basta, vayamos... a una iglesia, Alfredo, demos gracias por tu regreso... (se tambalea)
ALFREDO
Tu impallidisci!...
VIOLETTA
Ests palideciendo...!
VIOLETA
nulla, sai? Gioia improvvisa non entra mai, senza turbarlo, in mesto core... (si abbandona snita sopra una sedia)
ALFREDO
No es nada sabes? La alegra repentina nunca entra en un corazn triste sin turbarlo... (se deja caer, extenuada, sobre una silla)
ALFREDO
Es mi enfermedad... me he mareado un poco... ya estoy mejor... (con esfuerzo) Ves como sonri?
TEATRO VILLAMARTA
80
ALFREDO
ALFREDO
Adesso?... Atendi...
VIOLETTA
Ahora...? Espera...
VIOLETA
(alzandosi) No!... voglio uscire. (Annina le presenta una veste chella fa per indossare e impeditane dalla debolezza la getta a terra ed esclama con disperazione) Gran Dio! non posso! (ricade sulla sedia)
ALFREDO
(levantndose) No...! Quiero salir. (Annina trae un vestido que Violeta intenta ponerse pero impedida por su debilidad lo tira al suelo y exclama con desesperacin) Dios mo, no puedo! (vuelve a dejarse caer sobre la silla)
ALFREDO
(ad Annina) Digli che Alfredo ritornato, ritornato allamor mio... Digli che vivere ancor voglio. (Annina parte. Ad Alfredo) Ma se tornando non mhai salvato, a niuno in terra salvarmi dato. (sorgendo impetuosa) Gran Dio! morir s giovane, io che penato ho tanto! Morir s presso a tergere il mio s lungo pianto! Ah, dunque fu delirio la cruda mia speranza. Invano di costanza armato avr il mio cor!
ALFREDO
(a Annina) Dile que Alfredo ha vuelto, ha vuelto por mi amor... Dile que quiero seguir viviendo. (Annina sale; a Alfredo) Pero si con tu regreso no me has salvado, nadie en el mundo lo conseguir. (se levanta con mpetu) Dios mo! Morir tan joven, yo que he sufrido tanto! Morir cuando estoy a punto de enjugar tanto llanto! Ah, ha sido solo un delirio mi crdula esperanza. En vano se arm de constancia mi corazn!
ALFREDO
LA TRAVIATA
81
Le mie colle tue lagrime confondere deggio, ma pi che mai, deh, credilo, m duopo di costanza... Ah tutto alla speranza non chiudere il tuo cor!
VIOLETTA
Quiero que se confundan mis lagrimas con las tuyas, pero ms que nunca, crelo, es necesaria la constancia... Ah, no cierres ahora tu corazn a la esperanza!
VIOLETA
Ah Violetta mia, deh, calmati, muccide il tuo dolor! (Violetta si abbandona sul canap)
Oh! Violeta ma, clmate, tu dolor me mata! (Violeta se deja caer sobre el canap)
SCENA ULtiMA
GERMONT
EsCENA ULtiMA
GERMONT
Voi, Signor!
ALFREDO
Vos, seor?
ALFREDO
Mio padre!
VIOLETTA
Padre mo!
VIOLETA
Non mi scordaste?
GERMONT
No me habis olvidado!
GERMONT
Cumplo mi promesa... vengo a estrecharos contra mi pecho como auna hija, oh, generosa.
VIOLETA
Ahim, tardi giungeste! (abbracciandolo) Pure, grata ven sono... Grenvil, vedete? fra le braccia io spiro di quanti cari ho al mondo...
Ay de m, tarde llegis! (abrazandolo) Pero os estoy muy agradecida... Veis, Grenvil? Expiro entre los brazos de cuantos amo en este mundo...
TEATRO VILLAMARTA
82
GERMONT
GERMONT
Di pi non lacerarmi, troppo rimorso lalma mi divora... Quasi fulmin matterra ogni suo detto Ah, malcauto vegliardo! il mal chio feci ora sol vedo!...
VIOLETTA
Deja de herirme, demasiados remordimientos devoran mi alma... Cada palabra suya me fustiga como un rayo Ah, anciano insensato! Ahora veo todo el dao que he hecho...!
VIOLETA
(apre un ripostiglio e ne toglie un medaglione) Pi a me tappressa... ascolta, amato Alfredo. Prendi... quest limmagine de miei passati giorni; a rammentar ti torni colei che s tam.
ALFREDO
(abre un gaveta del tocador y saca un medalln) Acrcate ms a mi... escucha, querido Alfredo. Toma... esta es la imagen de mis das pasados; que te sirva para recordar a aquella que tanto te ha amado.
ALFREDO
No, non morrai, non dirmelo... Dei viver, amor mio a strazio s terribile qui non mi trasse Iddio.
GERMONT
No, no vas a morir, no me lo digas... Debes vivir, amor mo Dios no me trajo hasta aqu para tan horrible tormento.
GERMONT
Cara, sublime vittima dun disperato amore, perdonami lo strazio recato al tuo bel core.
VIOLETTA
Querida, sublime vctima de un amor desesperado, perdname el sufrimiento que caus a tu noble corazn.
VIOLETA
Se una pudica vergine, degli anni suoi sul ore, a te donasse il core... sposa ti sia... lo vo. Le porgi questa egie; dille che dono ell di chi nel ciel fra gli angeli prega per lei, per te.
Si una pdica doncella, en la or de la vida, te diese su corazn... sea tu esposa... as lo quiero. Entrgale este retrato; dile que es un regalo de quien en el cielo, entre ngeles, ruega por ella y por ti.
LA TRAVIATA
83
ALFREDO
ALFREDO
S presto, ah no, dividerti morte non pu da me. Ah vivi, o solo un feretro maccoglier con te.
GERMONT, DOTTORE, ANNINA
Ah no, la muerte no puede separarte tan pronto de mi. Ah, vive, o un nico fretro nos acoger a los dos.
GERMONT, EL DOCTOR, ANNINA
Finch avr il ciglio lacrime io pianger per te. Vola abeati spiriti, Iddio ti chiama a s.
VIOLETTA
Mientras queden lgrimas en mis ojos llorar por ti. Vuela hacia los espritus bienaventurados, Dios te llama a su presencia.
VIOLETA
Che!
VIOLETTA
Qu?
VIOLETA
Cessarono gli spasmi del dolore... in me... rinasce... magita insolito vigore! Ah! ma io ritorno a vivere... Oh gioia! (ricade sul canap)
TUTTI
Han cesado los espasmos del dolor... renace... en m... y me agita un inslito vigor! Ah! Vuelvo otra vez a la vida... Oh, qu alegra! (vuelve a caer sobre el canap)
TODOS
O cielo!... muor!
ALFREDO
Cielos... se muere!
ALFREDO
Violetta!
ANNINA, GERMONT
Violeta!
ANNINA, GERMONT
Oh Dio, soccorrasi...
DOTTORE
Oh Dios, socrrela...
EL DOCTOR
Foto superior derecha, Tiziana Fabbricini como Violetta en la Scala de Miln. A la derecha, Montserrat Caball durante una representacin de La Traviata en la Opera de Chicago en los aos sesenta. Abajo, Mara Callas, Violetta, en la Scala de Miln en 1955 junto a Ettore Bastianini, Giorgio Germon.
LA TRAVIATA
85
seleccin discogrca
SELECCIN DISCOGRFICA
La importancia y fama de este ttulo ha provocado desde los principios de la fonografa una considerable cantidad de grabaciones, creemos, sin embargo, que es ms apropiado mencionar exclusivamente en esta lista las versiones ms destacadas. Las recalcadas en negrita son probablemente las versiones ms recomendables. Los principales intrpretes aparecen en el siguiente orden: Violetta Valry, Alfredo Germont, Giorgio Germont. Coro, Orquesta. Director musical. En las grabaciones en DVD se aade, tras el director musical, el de escena. Sello discogrco. GRABACIONES EN CD pera Estatal de Baviera. Carlos Kleiber. Deutsche Grammophon.
1955 Maria Callas, Giuseppe Di Stefano, Ettore Bastianini. Coro y Orquesta del 1982 Renata Scotto, Alfredo Kraus, Renato Bruson. Coro Ambrosian Opera. Teatro de La Scala, Miln. Carlo Maria Orquesta Philharmonia, Londres. RicGiulini. EMI. cardo Muti. EMI. 1958 Maria Callas, Alfredo Kraus, Mario Sereni. Coro y Orquesta del Teatro 1992 Cheryl Studer, Luciano Pavarotti, Juan Pons. Coro y Orquesta del MeSan Carlos de Lisboa. Franco Ghione. tropolitan, Nueva York. James Levine. EMI. Deutsche Grammophon. 1963 Joan Sutherland, Carlo Bergonzi, Robert Merrill. Coro y Orquesta del 1993 Tiziana Fabbriccini, Roberto Alagna, Paolo Coni. Coro y Orquesta del TeaMaggio Musicale Fiorentino. Sir John tro de La Scala, Miln. Riccardo Muti. Pritchard. Decca. Sony. 1967 Montserrat Caball, Carlo Bergonzi, Sherrill Milnes. Coro y Orquesta de la Kiri Te Kanawa, Alfredo Kraus, Dmitri Hvorostovsky. Coro y Orquesta del RCA Italiana. Georges Prtre. RCA. Maggio Musicale Fiorentino. Zubin Mehta. Philips. 1969 Pilar Lorengar, Jaime Aragall, Dietrich Fischer-Dieskau. Coro y Orquesta de la pera Alemana, Berln. Lorin 1994 Angela Gheorghiu, Frank Loprado, Leo Nucci. Coro y Orquesta de la Maazel. Decca. Royal Opera House, Covent Garden, Londres. Sir Georg Solti. Decca. 1972 Beverly Sills, Nicolai Gedda, Rolando Panerai. Coro John Alldis. Orquesta Royal Philharmonic, Londres. Aldo 2006 Anna Netrebko, Rolando Villazn, Thomas Hampson. Coro de la pera Ceccato. EMI. Estatal de Viena. Orquesta Filarmnica de Viena. Carlo Rizzi. Deutsche 1977 Ileana Cotrubas, Plcido Domingo, Grammophon. Sherrill Milnes. Coro y Orquesta de la
TEATRO VILLAMARTA
86
2006 Norah Amsellem, Jos Bros, Renato Bruson. Coro y Orquesta del Teatro Real, Madrid. Jess Lpez Cobos. Pier Luigi Pizzi. Opus Arte. 1993 Edita Gruberova, Neil Shicoff, Giorgio Zancanaro. Coro y Orquesta del Anna Netrebko, Rolando Villazn, Teatro La Fenice, Venecia. Carlo Rizzi. Thomas Hampson. Coro de la pera Derek Bailey. Warner. Estatal de Viena. Orquesta Filarmnica de Viena. Carlo Rizzi. Willy Decker. Tiziana Fabbriccini, Roberto Alagna, Deutsche Grammophon*. Paolo Coni. Coro y Orquesta del Teatro de La Scala, Miln. Riccardo Muti. 2007 Rene Fleming, Rolando Villazn, Liliana Cavani. Sony. Renato Bruson. Coro y Orqueta de la pera de Los Angeles. James Conlon. 1994 Angela Gheorghiu, Frank LopraMarta Domingo. Decca*. do, Leo Nucci. Coro y Orquesta de la Royal Opera House, Covent Garden, Angela Gheorghiu, Ramn Vargas, Londres. Sir Georg Solti. Richard Eyre. Roberto Frontali. Coro y Orquesta del Decca. Teatro de La Scala, Miln. Lorin. Maazel. Liliana Cavani. Arthaus*.
ngel Carrascosa Almazn
LA TRAVIATA
87
Giuseppe Verdi
Oberto, Conde di San Bonifacio
TEAtRO ALLA SCALA
Il Trovatore
TEAtRO ApOLLO
La Traviata
TEAtRO LA FENiCE
Nabucco
TEAtRO ALLA SCALA
I Masnadieri
HER MAJEstYs THEAtER
Jrusalem
(nueva versin de I Lombardi)
THtRE DE LOpRA
Simon Boccanegra
TEAtRO LA FENiCE
Ernani
TEAtRO LA FENiCE
Il Corsaro
TEAtRO GRANDE
I due Foscari
TEAtRO ARGENtiNA
La Battaglia di Legnano
TEAtRO ARGENtiNA
Giovanna dArco
TEAtRO ALLA SCALA
Luisa Miller
TEAtRO SAN CARLO
Un ballo in maschera
TEAtRO ApOLLO
Alzira
TEAtRO SAN CARLO
Stiffelio
TEAtRO GRANDE
Attila
TEAtRO LA FENiCE
Rigoletto
TEAtRO LA FENiCE
TEATRO VILLAMARTA
88
Don Carlos
THtRE DE LOpRA
Otello
TEAtRO ALLA SCALA
Falstaff
TEAtRO ALLA SCALA
Aida
TEAtRO DE LA OpERA
LA TRAVIATA
89
producciones lricas
peras
AUTOR TITULO
PRODUCCIONES LRICAS INTERPRETADAS EN EL TEATRO VILLAMARTA DE JEREZ desde su reapertura en noviembre de 1996
FECHA
Emilio Arrieta (1823-1894) Marina (1871) 8 y 9-X-1999 Bel Bartk (1881-1945) El castillo de Barbazul (1918) 15-V-2008 Vincenzo Bellini (1801-1835) Norma (1831) 4 y 6-X-2007 Leonard Bernstein (1918-1990) Trouble in Tahiti (1952) 2-IV-2005 Georges Bizet (1838-1875) Carmen (1875) 22 y 24-XI-1996 (c) 19 y 21-I-2006 (v) Toms Bretn (1850-1923) Los Amantes de Teruel (1889) 19 y 21-IX-1997 (c) La Dolores (1895) 18 y 19-IX-1998 Benjamin Britten (1913-1976) El diluvio de No (1957) 7 y 8-XII-2007 (v) 13 y 14-XII-2008 (v) Gaetano Donizetti (1797-1848) El elixir de amor (1832) 13 y 15-VI-1997 29-IV y 1-V-2004 (v) 20, 22 y 24-I-2008 (v) Lucia de Lammermoor (1835) 19 y 2-IV-2001 Don Pasquale (1843) 23-V-2000 La hija del regimiento (1840) 3 y 5-IV-2008 (v) Georges Gerswin (1898-1937) Porgy and Bess (1935) 4-XI-1998 Christoph W. Gluck (1714-1787) Orfeo y Eurdice (1762) 4-IV-2003 Charles Gounod (1818-1893) Romeo y Julieta (1867) 17 y 19-I-2003 (v) 24 y 26-I-2008 (v) Leos Janacek Jenufa (1904) 7-II-2009 Johan Frederik Lampe (1703-1751) The Dragon of Wantley (1737) 29-V-1997 Toms Marco (1942) Segismundo (2003) 27-XI-2004 Jules Massenet (1842-1912) Manon (1884) 13 y 15-II-2004 Claudio Monteverdi(1567-1643) LOrfeo(1607) 1-XII-2007 Wofgang A. Mozart (1756-1791) El rapto en el serrallo (1782) 18 y 20-II-1999 (v) Le Nozze di Fgaro (1786) 26 y 28-II-1998 Don Giovanni (1787) 6 y 8-XII-1997 27 y 29-V-2005 (v) 21 y 23-I-2010 (v) La auta mgica (1791) 9 y 11-II-2001 23, 25 y 27-V-2007 (v) Jacques Offenbach (1819-1880) Los cuentos de Hoffmann (1881) 3-II-2007 Manuel Penella (1880-1939) Don Gil de Alcal (1932) 18-XI-2000 Giaccomo Puccini (1858-1924) Le Villi (1884) 23-III-2007 La Bohme (1896) 21 y 23-I-2000 1 y 3-VI-2006 Tosca (1900) 6 y 8-VI-2002 Madama Buttery (1904) 25-VI-1999 21 y 23-I-2005 Suor Angelica (1918) 14-X-2005 Turandot (1926) 23 y 25-X-2008
TEATRO VILLAMARTA
90
Henry Purcell (1659-1695) La reina de las hadas (1692) Gioachino Rossini (1792-1868) La italiana en Argel (1813) El barbero de Sevilla (1816) La Cenicienta (1817) Dimitri Shostakovich (1906-1975) La Nariz (1930) Piotr I. Tchaikovsky (1840-1893) Eugene Oneguin (1879) La Dama de Picas (1890) Giuseppe Verdi (1813-1901) Nabucco (1842) Macbeth (1847) Rigoletto (1851) El Trovador (1853) La Traviata (1853) Aida (1871) Falstaff (1893) Amadeo Vives (1871-1932) Maruxa (1913) Richard Wagner (1813-1883) El holands errante (1843)
16-X-1999 4 y 6-VI-2009 (v) 7 y 9-II-1997 24 y 26-XI-2005 1 y 3-X-2009 5-II-2005 19 y 21-IV-2007 10-XII-2000 30-V y 1-VI-2003 5 y 7-VI-2009 (v) 18 y 20-II-2000 (v) 10 y 12-VI-2004 (v) 16 y 18-XI-2006 (v) 22 y 24-V-1998 1 y 3-XI-2007 (v) 26 y 28-VI-1998 (v) 7 y 9-VI-2001 (v) 5 y 7-XI-2004 (v) 15-I-1999 28 y 30-VI-2009 17 y 18-IX-1999 (v) 12-II-2010
ZARZUELAS
AUTOR TITULO FECHA
Francisco Asenjo Barbieri (1823-1894) Los dos ciegos (1855) El nio (1859) El hombre es dbil (1871) Mis dos mujeres (1855) El barberillo de Lavapis (1874) Toms Barrera (1870-1938) La seora capitana (1900) y Joaqun Valverde, (hijo) (1875-1915) Toms Barrera(1870-1938) Emigrantes (1905) y Rafael Calleja (1870-1938) Toms Bretn (1850-1923) Estudiantes y alguaciles (1877) La verbena de la paloma (1894) Ruperto Chap (1851-1909) La bruja (1887) La revoltosa (1897) Federico Chueca (1846-1908) La Gran Va (1886) El bateo (1901) M. Fernndez Caballero (1835-1906) El do de la Africana (1893) Gernimo Gimnez (1854-1923) El barbero de Sevilla (1901) y Manuel Nieto (1844-1915) Jacinto Guerrero (1895-1951) Los gavilanes (1923) El husped del Sevillano (1926) La rosa del azafrn (1930) Jess Guridi (1886-1961) El casero (1926)
14 y 15-XI-2002 14 y 15-XI-2002 14 y 15-XI-2002 8-X-2004 2 y 3-X-1998 1-XI-2003 1-XI-2003 4 y 5-X-2002 4 y 5-X-2002 2 y 3-XI-2001 3 y 4-X-1997 27-IX-2008 3 y 4-X-1997 25 y 26-IX-1998 25 y 26-IX-1998 1 y 2-X-1999 19 y 20-I-2007 10 y 11-X-1997 5 y 6-XII-2001
LA TRAVIATA
91
Pablo Luna (1879-1942) El asombro de Damasco (1916) Vicente Lle (1870-1922) La corte del Faran (1910) Federico Moreno-Torroba (1891-1982) Luisa Fernanda (1932) Jos Serrano 1873-1941) La cancin del olvido (1916) Pablo Sorozbal (1897-1988) Katiuska (1931) La del manojo de rosas (1934) La tabernera del puerto (1936) Reveriano Soutullo (1884-1932) La leyenda del beso (1924) y Juan Vert (1890-1931) Amadeo Vives (1871-1932) Bohemios (1904) La Generala (1912) Doa Francisquita (1923)
13 y 14-X-2000 21 y 22-IV-2006 9 y 10-X-1998 5 y 6-X-2001 (v) 28 y 29-V-2010 (v) 22 y 23-IX-2000 30-XI y 1-XII-1996 1-IV-2004 26 y 27-IX-1997 3 y 4-X-2003 7 y 8-II-2003 16 y 17-I-2004 15 y 16-IX-2006 (v) 30-V, 1 y 3-VI-2008 (v)
Diversos momentos de los ensayos de La Traviata , arriba el director de escena (centro) junto a los secundarios, Pablo Garcia, Francisco Santiago, Damin del Castillo, Marqus DObigny y ngel Jimnez, Doctor Grenvil. En primer trmino la regidora, Carmen Guerra. A la derecha Ismael Jordi junto a Olga Aguilar, ensoacin de Violetta. Abajo, planos generales del ensayo del primer acto de La Traviata con los solistas, Coro del Teatro Villamarta y figurantes.
LA TRAVIATA
93
TEATRO VILLAMARTA
94
LA TRAVIATA
95
TEATRO VILLAMARTA
96
LA TRAVIATA
97
TEATRO VILLAMARTA
98
LA TRAVIATA
99
TEATRO VILLAMARTA
100
LA TRAVIATA
101
LA TRAVIATA
103
LA TRAVIATA
105
TEATRO VILLAMARTA
106
FLAUTAS Sara Martn Garca Aurora Hernndez OBOES ngel Snchez Moguel Jacobo Daz Giraldes CLARINETES Rafael Garca Gmez Juan Ortigosa FAGOTES Arnau Coma Cunill Villi Marinov Nicolov
TROMPAS Juan M. lvarez Len Patricia del Roco Martnez Jos Castilla Arzogil Vctor Lozano TROMPETAS Manuel Mara Rodrguez David Guilln Monje TROMBONES Ismael Flor Snchez Antonio Foncubierta Jos Mara Valderas
VIOLINES Jos Garca Belmonte Tatiana Romero Vargas Calre Applewhite Salvador Tejonero lvarez Lara Sansn Mora Lorenzo Trivio Franceso Giornetti Adriano Colombo Ernesto Rodrguez Irene Fernndez Moreno Pedro Romero Vargas Noem Sez Tristn Pilar Hurtado Bruno Axel
VIOLAS Silvia Martn Garca Jos Ferrer Victoria Antonio Corts Aguilar Marina Barredo Rebeca Barea VIOLONCHELOS Csar Jimnez Muoz Guillermo Martn Gamiz Carmen Teixeira da Silva Juan Daz
CONTRABAJOS Francisco Lobo Fernndez Eduardo Rodrguez Espnola Antonio Corrales PERCUSION Moiss Ibez Elena Guerrero Aguilar TIMBALES Jos Tur Brines ARPA Daniela Iolkicheva
LA TRAVIATA
107
TEATRO VILLAMARTA
108
SOPRANOS I Herminia lvarez Turrillo Erregie Arrotza Gil Lola Franco Ocaa Ascensin Marcelino Daz M ngeles Nondedeu Gmez Charo Rendn Macas Victoria Rojas Amaya Mara Soto Durn SOPRANOS II M Carmen Amigo Vinagre Clara Cantero Girn Pilar Hernndez Gil de Montes M Carmen Pans Bentez CONTRALTOS I Matilde Benicio Martel Mnica Regordn Guerrero
CONTRALTOS II Araceli Camacho Rodrguez Clotilde Glvez Cuesta Delia Garca de Arboleya y Casado Elena Gmez Saucedo Inmaculada Jimnez Almagro Mnica Padilla Daza Luca Serrano Gonzlez TENORES I Jos Luis de La Rosa Retamero Pedro A. Gmez Zambrana Juan Pavn Prez Jos Antonio Rojas TENORES II Jos Algeciras lvarez Mario Benicio Nieto Francisco Daz Jimnez Jorge Garzn Moreno Carlos J. Hurtado Prez Juan Luis Lorenzo Gmez Manuel Jess Roldn Hierro
BAJOS I Hilario Abad Vidal Rafael Berdn Ruiz Luis Garca-Cernuda Sainz BAJOS II Carlos Cobos Rodrguez Carlos Gonzalo Torres Jos Fermn Moreno Rodrguez Juan Muoz Arjona Csar Serrano Domnguez
LA TRAVIATA
109
Violetta en un primer plano del acto I de La Traviata , abajo, ensayo de la llegada de Alfredo a la fiesta al comienzo de la pera.
Arriba el director de escena dando pautas a la pareja protagonista en uno de los momentos ms emotivos del acto I. Abajo, plano general primer acto. Violetta strano!.
Arriba. Alfredo y Violetta recibiendo instrucciones del director de Escena. Betriz Lanza, Flora Bervoix, abajo con el marqus DObigny. Alfredo Un d, felice, eterea...
Arriba, los directores de esta produccin. Abajo, Ana Troncoso, Annina, tomando notas de Francisco Lpez sobre la escena.
Planos generales de ensayo, arriba el Coro del Teatro Villamarta con el director de escena, abajo, a su llegada, Alfredo saluda a Violetta.
TEATRO VILLAMARTA
116
Editado por:
Realizado por:
Charla coloquio sobre la produccin a cargo del director musical Carlos Aragn y del direcctor de escena Francisco Lpez
Lugar: Sala Arte Bodegas Gonzlez & Byass. C/ Manuel Mara Gonzlez, 12. Jerez
Colabora:
Patronos
M DOLORES BARROSO VZQUEZ (Vicepresidenta) francisco lebrero contreras JUAN MANUEL GARCA BERMDEZ AINHOA GIL CRUZ JUAN SALGUERO TRIVIO JOS GALVN EUGENIO juan romn snchez jos carlos snchez bentez
Secretario
Gestin Director gENERAL: Francisco Lpez Gutirrez Directora GERENTE: Isamay Benavente FERRERA
Crditos
LIBRETO
Coordinacin: Jos Luis de la Rosa (La Arcadia-Jerez) Estructuracin del libreto: La Arcadia-Jerez Diseo grco: Viqui R. Gallardo Ilustracin de cubierta: Moiss Buitrago (La Arcadia-Jerez) Fotos: Francisco Valenzuela (La Arcadia-Jerez) Maquetacin: Teatro Villamarta Patrocinadores: Gonzlez & Byass, Alfonso catering Editado por: Diario de Jerez Impreso por: Ingrasa
Actividades complementarias
Nuestro agradecimiento a todas las personas y entidades que han participado con su colaboracin y patrocinio en este libreto.