NDEKLER

Sayfa No:

1-NSZ...................................................................................................................
2-GR.....................................................................................................................
4-SERTLETRME MEKANZMALARI...........................................................
4.1-Souk Sertletirme (Pekleme)................................................................
4.2-nce Tane Sertlemesi...............................................................................
4.3-Kat Ergiyik Sertlemesi (Yabanc Atom Etkisi)......................................
4.4-kelti Sertlemesi...................................................................................
4.5-Martenzitik Dnm...............................................................................
5-ELKLERDE MARTENZTK DNMLER...........................................
5.1-kizlenme...................................................................................................
5.2-Kristografi..................................................................................................
5.3-Karakteristik..............................................................................................
5.4-lave Karakteristikler.................................................................................
6-ULTRA YKSEK MUKAVEMETL MARTENZTK ELKLER..............
6.1-Ultra Yksek Mukavemetli eliklere Giri...............................................
6.2-Mekanik zellikleri...................................................................................
6.3-Kullanm Alanlarn....................................................................................
7-SONU...................................................................................................................
8-KAYNAKA.........................................................................................................

2-GR
Demir ve elik malzemelerin hammaddesi olan demir dnyada en ok bulunan elementlerden biri olup ok geni bir kullanm alanna sahiptir. Gerek ucuzluu gerekse ilenmesindeki kolaylndan dolay makine, tama-clk ve savunma sanayi, dekoratif ve
mobilya sektrleri gibi pek ok sektrn vazgeilmez malzemesi olmaktadr. zellikle elik
malzemeler zerine yaplan aratrma-gelitirme (Ar-Ge) faaliyetleri neticesinde malzemelerin yeni alanlarda kullanmnda nemli artlar grlmektedir. eliin lkemizdeki yaklak
maliyeti 0,15 USD/kg olup ekonomiklii ile retim maliyetlerinin byk oranda azalmasn
salayabilmek-tedirler. Gelien teknoloji ile birlikte yeni nesil elikler gelitirilmi, mukavemet ve hafiflik gibi nemli kazanmlar salanmtr. Bu kazanmlarn en byk etkilerinin
gzlemlendii sektrlerden birisi de otomotiv endstrisidir. Otomotiv endstrisindeki yakt
tasarrufu zerine yaplan almalar iin gelitirilen yeni nesil elikler, aralarda kullanlan
paralarda herhangi bir mukavemet kayb olmakszn para kalnlklarnn azaltlmas ile
arlk azaltlmasn salamaktadr.[1]
3-SERTLETRME MEKANZMALARI
Bir metalin mukavemeti dislokasyon says ve hareket ile kontrol edilmektedir. Dislokasyonu hareket ettiren gerilme saf metallerde olduka dktr(Peierls-Naarro gerilmesi).
[2]
Bu nedenle bir metale mukavemet kazandrmak iin dislokasyon hareketinin ya bir
harekete kart bir i gerilme yaratmak veya hareket yoluna tanecik yerletirmek gerekir. Drt
esas sertletirme mekanizmas vardr.[2]

Tablo-1. Sertletirme Mekanizmalar[2]

ekil-1. Metallerde Sertletirme Mekanizmalar [2]

3.1- Souk Sertleme (Pekleme)

4-OTOMOTV ENDSTRSNDE ELK

Otomotiv endstrisinde elik haricindeki plastik, alminyum, magnezyum vb. gibi
malzemelerinkullanm, aralarda yakt tketimini drmek maksadyla arlk azaltma
kaygsndan dolay art gstermesine ramen, elik endstrisinde kaydedilen ilerlemeler
sayesinde elik; otomotiv sektr iin hala nemini korumaktadr.[x]

ekil-1. Bir otomobilde aranan zellikler.[y]

Otomotiv endstrisi iin retimde gelimi ara konsepti erevesinde en nemli
unsurlar ekil 1de verilmitir.
Grafikte grld gibi otomobilden istenen zellikler ncelikle gvenli oluu, yakt
tketimi, yakt verimlilii ve ekonomikliidir. Dier taraftan bu temel unsurun salanmasnn yannda CO2 emisyonu nemli hale gelmitir. Ayrca konfor, otomobilin arl, sr
performans, maliyet/fiyat ilikisi nem arz etmektedir. 2009 ylnda Dnya elik Topluluu
(World Steel Association) CO2 emisyonuna zellikle dikkat ekerek 5 kii tayabilen tatlarda dier kalite elikler yerine gelimi yksek mukavemetli elik kullanmnn artrlmas halinde CO2 emisyonunun % 6 orannda azalacan rapor etmitir.[z]

8-KAYNAKA
[1] TMMOB Makina Mhendisleri Odas, 11. Otomotiv Sempozyumu, 8-9 Mays 2009.
[x]Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der. Cilt 25, No 4, 701-712, 2010
[y]SSAB Swedish Steel, Highter Strength-Lower Weight: Educing the Body Weighty
Using Extra and Ultra Hight Strength Steel, GB 2000 Lygner Form& Tryck 2004.