Sei sulla pagina 1di 84

I.E.S.

SANTA POLA

LATN I
CURSO 2012-2013
Israel Hurtado

EL LATN COMO LENGUA INDOEUROPEA


Pese a que ya desde el siglo XVI se conoca y estudiaba el parentesco entre lenguas geogrficamente lejanas entre ellas, no fue hasta principios del siglo XIX, en plena vigencia del positivismo, cuando un lingista alemn, Franz Bopp, demostr la relacin directa entre lenguas antiguas de la India y de Europa. Bopp aplic el mtodo comparativista, un mtodo consistente en demostrar, mediante la comparacin, las correspondencias en lxico, morfologa y sintaxis entre las lenguas objeto de estudio. La aplicacin sistemtica de dicho mtodo permiti postular la existencia de una lengua comn y originaria de la mayora de lenguas, antiguas y modernas, habladas en Europa y en el sur de Asia, por lo cual fue bautizada con el nombre de indoeuropeo. No nos ha llegado testimonio escrito alguno, puesto que el documento ms antiguo de los que se conservan es del segundo milenio a.C. y corresponde al hitita, lengua ya neoindoeuropea. Esta lengua comn es, por lo tanto, hipottica y su lxico est formado por las races que se han deducido de las palabras que las comparten en las distintas lenguas derivadas. Prueba de tal parentesco son las formas que han tomado algunos sinnimos indoeuropeos de palabras comunes, tal y como podemos observar en el cuadro siguiente:

La dispora Tal como acabamos de decir, los estudiosos han logrado establecer dos etapas cronolgicamente diferenciadas en la historia de las tribus que hablaron el indoeuropeo comn: la primera, como pueblo en comunidad, que podemos situar desde su origen hasta la edad del bronce, y la segunda, como pueblo en proceso de desmembracin, que podemos datar, en su fase ms importante, desde la edad del bronce hasta la edad del hierro. No es difcil comprobar cmo vocablos vinculados al lxico agrcola o ganadero de la cultura neoltica o de la edad del bronce, del norte o del interior continental, tienen una raz comn, mientras que trminos similares referentes a la cultura del hierro, en el sur o en zonas martimas, evidencian orgenes distintos. Esta segunda etapa es conocida bajo la denominacin de dispora, y en ella radica la explicacin de la divisin del indoeuropeo comn en las distintas lenguas de la familia indoeuropea: los pueblos colonizadores introdujeron cultura y lengua en los territorios en donde se establecan y la lengua indoeuropea, en contacto con las lenguas autctonas (sustrato), las fue sustituyendo, a la par que experimentaba cambios y modificaciones por

Departamento de Latn 2012-2013

influencia de las lenguas vecinas (adstrato) o de lenguas introducidas en el mismo territorio posteriormente (superestrato).

La lingstica comparada ha evidenciado la existencia de un indoeuropeo comn en poca neoltica, origen de la familia lingstica indoeuropea, la cual, por expansin y fragmentacin, provoca la aparicin de distintos dialectos hacia el fin de la edad de los metales. Estos dialectos son, a su vez, origen de las lenguas indoeuropeas modernas. Hay que remarcar que, en segn qu casos (espaol, cataln, griego, hindi) conocemos perfectamente el dialecto del que derivan estas lenguas modernas, pero que, en otros (alemn, ingls, ruso) no se conserva testimonio alguno del primitivo dialecto madre comn. En el cuadro siguiente se muestran los distintos grupos lingsticos indoeuropeos y sus familias idiomticas.

Departamento de Latn 2012-2013

Las nicas lenguas no indoeuropeas que existen en Europa en la actualidad son el fins, el estonio, el hngaro y el turco, de la familia uraloaltaica; el georgiano y otras lenguas caucsicas, y el euskera, de origen incierto. Panorama lingstico de Italia en el siglo v a. C. El latn, por lo tanto, es el dialecto que hablaba un determinado pueblo indoeuropeo de los que colonizaron la pennsula Itlica en un perodo que podemos situar entre los aos 1200 y 1000 a.c. Aparece en el centro de Italia, en una regin que ocupa desde los montes Albanos hasta la desembocadura del ro Tber per su margen derecha. Dicha regin, llamada Lacio, da nombre, a su vez, a la nueva comunidad y a su lengua. Los vestigios ms antiguos en latn son testimonios epigrficos (la fbula de Preneste) del siglo VI a.c. De hecho, en el Lacio coexistieron varios dialectos latinos, hasta que el de la ciudad hegemnica, Roma, se impuso a los dems.
Departamento de Latn 2012-2013

En este perodo siglo v a.c.- la pennsula Itlica constitua un verdadero mosaico lingstico, conformado tanto por lenguas indoeuropeas (itlicas, ilirias, clticas y griegas) como por otras que no lo eran (etrusco, ligur y pnico), distribuidas de la forma siguiente: el latn se hablaba en el Lacio; dos lenguas itlicas el osco y el umbro- se hablaban en el sur y en el nordeste de esta regin, respectivamente; el celta era la lengua usada por los pueblos de las llanuras continentales del norte de Italia; una lengua del grupo ilirio el mesapio- se hablaba en la regin de la costa sur del mar Adritico, y otra el vneto-, en la zona del golfo de Venecia; el griego era la lengua hablada en la Magna Grecia, denominacin bajo la cual era conocido el conglomerado de colonias griegas fundadas en las costas de la mitad oriental de Sicilia y del sur de Italia, a partir del siglo VIII a.c.; los etruscos hablaban una lengua no indoeuropea en los territorios noroccidentales de la pennsula Itlica, al norte del ro Tber, y en las costas de Crcega; el ligur, una lengua no indoeuropea de la que apenas queda documentacin, se hablaba en la zona del golfo de Gnova; en la costa occidental de Sicilia y en la isla de Cerdea territorios colonizados por los cartagineses- se hablaba el pnico, un dialecto del fenicio. En el interior de Sicilia se hablaba el sculo, una lengua itlica muy poco documentada. Etapas del latn Latn arcaico (del siglo VI al siglo III a.c.): etapa de formacin; no nos ha llegado ningn texto literario de esta etapa, slo textos epigrficos con importantes influencias etruscas y griegas. Tambin es conocido bajo la denominacin de latn preliterario. Latn preclsico (del siglo III hasta mediados del siglo I a.c.): etapa de creacin de una lengua literaria y de consolidacin de la lengua latina. Aumenta la influencia de la cultura griega. Segn algunos fillogos no hay diferencia alguna con la etapa anterior. Latn clsico (de mediados del siglo I a.c. hasta el ao 14 d.c.): etapa de plena madurez de la literatura y de la lengua latinas, que se convierte en lengua de cultura de un imperio. Latn posclsico (del ao 14 d.C. al siglo II): etapa que marca un primer perodo de decadencia, pese a que todava se crean textos literarios dentro de la gran tradicin romana.
Departamento de Latn 2012-2013

Latn tardo (del siglo II al siglo VII): etapa de progresiva desintegracin del latn durante la cual va a desaparecer como lengua hablada, en pro de la aparicin de las lenguas romances. Latn medieval (del siglo VII al siglo XIV): etapa durante la cual el latn deja de hablarse y pasa a ser slo lengua escrita. Latn humanstico (a partir del Renacimiento). Se trata del latn escrito y hablado por los humanistas, quienes intentan recuperar la pureza del latn clsico abandonando el latn medieval.

La fragmentacin lingstica de la Romania Durante la segunda mitad del siglo II d.C., el Imperio romano llega a su mxima expansin. Su lengua oficial es el latn, que, como ya se ha dicho, ir sustituyendo a las distintas lenguas autctonas de los territorios colonizados, especialmente en el Mediterrneo occidental, a la par que se van sustituyendo costumbres y creencias seculares en nombre de una civilizacin recibida, generalmente, como un progreso. Los romanos, pese a que, aparentemente, permiten que las provincias sometidas conserven algunas de sus instituciones, adoptan un conjunto de medidas orientadas a romanizar el territorio: suprimen fronteras, fundan colonias, construyen magnficas vas de comunicacin, asimilan las religiones autctonas, instauran el derecho romano Todo ello tuvo como consecuencia que las poblaciones romanizadas dejaran en un segundo plano la lengua propia y que el latn se convirtiera en la lengua comn de la parte occidental del Imperio, es decir, el conjunto de territorios conocido bajo la denominacin de la Romania. Sin embargo, el latn que mayoritariamente hablaban los colonizadores no era el latn culto, es decir, el de la literatura rgido y normativizado-, sino el latn vulgar, el hablado, que pese a su unidad no era homogneo, sino que presentaba variaciones derivadas del origen social (patricio o plebeyo) de sus usuarios, de su procedencia geogrfica (de Roma o de provincias) o de modas surgidas en un lugar o en un momento determinado. Todo ello, junto al hecho de que el proceso de romanizacin poda comportar una colonizacin de tipo rural (sin escuelas) o de tipo urbano (con escuelas), provoc que, lentamente, en cada una de las provincias se fuera diferenciando la forma de hablar el latn. Este proceso de dialectalizacin, en que la lengua autctona es el sustrato y las vecinas, el adstrato (y las lenguas introducidas por los invasores posteriores germnicos, rabes y eslavos- el superestrato), se vio favorecido por la prdida gradual de hegemona de Roma, puesto que de la unidad poltico-administrativa del Imperio dependan factores de unidad como la accin del latn culto sobre el hablado, la conciencia de una lengua de la administracin y de la enseanza o las relaciones estrechas, constantes y necesarias entre las distintas provincias.

Departamento de Latn 2012-2013

De hecho, llegado el ocaso del Imperio romano, en el ao 476, desaparece la principal fuerza de cohesin lingstica del latn, y se produce su fragmentacin al perder la funcin de lengua de comunicacin y de unin de todo el territorio. Las invasiones germnicas acaban con el Imperio y conmocionan profundamente sus estructuras: suprimen la administracin, separan pueblos, crean fronteras y, por todas partes, la lengua recibe toda suerte de influencias disgregadoras. Hacia finales del siglo VIII o principios del IX, el latn ya aparece fragmentado en numerosos dialectos, denominados rusticae romanae linguae (para diferenciarlos del latn culto y de las lenguas extranjeras) que se irn transformando en las lenguas romnicas o neolatinas. Son los nuevos idiomas hablados en la Romania desde el siglo X, continuacin del latn de los antiguos romanos.

Departamento de Latn 2012-2013

ACTIVIDADES
1. Colorea el mapa de las lenguas romances. No olvides poner el nombre de cada una en el lugar correcto.

2. Evolucin del nombre latino de los das a varias lenguas romances (de lunes a viernes). El nombre del sbado viene de la palabra juda sabbath que significa descanso. El nombre del domingo viene de 8ra dominicus (da del seor) por influencia cristiana Al castellano: Desaparece la palabra 8ra: por ej. Martis 8ra=martes Al valenciano: Se cambia el orden latino y se juntan las dos palabras: por ej. Martis 8ra pasa a 8ra Martis y despus a dimarts. Al francs: Se juntan las dos palabras: por ej. Martis 8ra=mardi Al gallego: Como en castellano desaparece la palabra 8ra: ej. Martis 8ra=martes Al italiano: Como en francs se juntan las dos palabras: por ej. Martis 8ra=mardi Los das en ingls y alemn (lenguas germnicas). Asignan los das a las mismas divinidades que los latinos. Adaptan algunas divinidades latinas a sus propios dioses -Identifican a Marte con Tui Dien, un antiguo dios germano de la guerra -Identifican a Mercurio con Wedn, un antiguo dios germano -Identifican a Jpiter con Thor Donner, dios germano de la meteorologa -Identifican a Venus con Freia, antigua diosa germana de la belleza Da se dice day en ingls y tag en alemn

Los das en Castellano, Valenciano y Francs martes mercredi dijous domingo mircoles mardi divendres jueves dilluns vendredi dimecres dissabte sbado diumenge lundi dimarts viernes jeudi dimanche lunes samedi

Departamento de Latn 2012-2013

Los das en Gallego e Italiano xoves luns sabato martes venerd marted venres domingo luned mrcores mercoled sbado gioved domnica Los das en Ingls y Alemn Tuesday Freitag Monday Sunday Montag Dienstag Wednesday Samstag Friday Thursday Donnerstag Saturday Sonntag

Latn Castell. Valen. Italiano Francs Gallego Ingls Alemn Rumano

Lunae dies

Martis dies

Mercurii dies

Iovis dies

Veneris dies

Saturni dies

Solis dies

3. De dnde era originario el pueblo indoeuropeo? En qu poca se cree que vivi formando una nica comunidad? 4. Qu es lo que demostr el lingista Franz Bopp? Cmo se denomina el mtodo empleado por Bopp? En qu consiste? 5. Cules son las etapas que podemos distinguir en la historia del pueblo indoeuropeo? 6. Qu es el latn, considerado desde el punto de vista de su origen? 7. Cul era la lengua hablada en las colonias del sur de Italia? Qu otra lengua se hablaba tambin en esa parte de Italia? 8. Qu pueblos no indoeuropeos vivan al norte de la pennsula Itlica? 9. Qu lenguas eran habladas en las colonias de Sicilia? 10. Qu aspecto importante podemos destacar relativo al proceso de asimilacin del latn por parte de los distintos territorios del Imperio? 11. Qu es el latn tardo? Y el latn humanstico? 12. Qu se entiende por latn vulgar? Por qu razn resulta tan importante como el latn literario? 13. Qu medidas tomaban los romanos a fin de romanizar un territorio concreto? De qu modo tales medidas afectaban a las lenguas autctonas? 14. Qu caracterstica peculiar presentaba el latn vulgar hablado en todos los rincones del Imperio? 15. Qu supuso, bajo el punto de vista lingstico, el fin del Imperio romano? 16. Qu son las lenguas romnicas o romances?

Departamento de Latn 2012-2013

17. Relaciona correctamente las palabras de las tres columnas: la primera de ellas corresponde a distintos grupos lingsticos; la segunda, a lenguas antiguas y la tercera, a lenguas modernas de la familia indoeuropea: itlico glico bengal armenio moderno griego antiguo blgaro albans cltico vneto cataln armenio gtico neerlands ilirio avstico letn hindi tracio macedonio bltico osco afgano germnico snscrito irlands eslavo micnico griego moderno irnico prusiano 18. Indica, Inea por lnea, cul es la lengua o dialecto romnico que no tiene relacin con los otros tres por lo que al grupo al que pertenece se refiere: lemosn, provenzal, francs, arans bable, leons, castellano, cataln occidental sardo, friulano, italiano, dlmata gallego, cataln oriental, aragons, portugus florentino: romano, rumano, veneciano

FONTICA Y PROSODIA. EL ALFABETO LATINO


El alfabeto latino El alfabeto del latn procede del de los etruscos, pueblo hegemnico en la pennsula Itlica entre los siglos VIII y V a.c. Los etruscos lo haban tomado del alfabeto que usaban los griegos occidentales establecidos en Cumas, una de las colonias griegas ms antiguas del sur de Italia. Constaba, en el perodo clsico, de 23 letras, dos de ellas (y y z), aadidas tardamente para la transcripcin de vocablos tomados del griego:

Departamento de Latn 2012-2013

Vocalismo El sistema voclico del latn es prcticamente idntico al del castellano: cinco fonemas voclicos propiamente latinos (a, e, i, o, u) y uno proveniente del griego (y). Hay que indicar, sin embargo, que en realidad haba dos subsistemas o series paralelas de vocales largas y de vocales breves que se representaban con las mismas letras. En los libros de lengua, la cantidad larga se indica mediante el signo (-) encima de la vocal correspondiente, y la cantidad breve, mediante el signo (). Normas especficas de pronunciacin a: siempre es abierta y central (cast. pun,): casa, fama. e/o: siempre son medianas, ms bien cerradas que abiertas (cast. perro): ego, mos, res. i: puede ser vocal (cast. si): sitis, finis; o semiconsonante (cast. yogur): ius, maior. u: puede ser vocal (cast. pus): mus, ludus; semivocal (cast. cauto): laus, causa; o semiconsonante (cast. huerto): uir, uiuus. v: es una grafa convencional adoptada modernamente para sealar la u semiconsonntica: uinum, inuentum, uarius. y: (reproduccin latina de la psilon griega (u). Se pronuncia como la u francesa (fr. une, tu): perystilum, pyra. Diptongos latinos. En el perodo clsico, solo quedaban en latn tres diptongos propiamente dichos: ae (caelum, Caesar) oe (poena, moenia) au (taurus, aurum) Y tambin, eu en algunos monoslabos (neu, heu) y en trminos de origen griego (Europa). Consonantismo En la poca clsica, el latn tena los quince fonemas consonnticos que aparecen en el esquema:

Departamento de Latn 2012-2013

Normas especficas de pronunciacin c/g: siempre son oclusivas velares no aspiradas (cast. cabo, gato): genius, Gigantes, cerebrum, circus. h: es fricativa velar sorda, que seguramente se pronunciaba a modo de aspiracin muy suave. No se pronuncia: hora, trahere. x: representacin del grupo ks. Se pronuncia como la x castellana (cast. xilfono): exitus, examen. z: reproduccin latina de la zeta griega (). Se pronuncia como el grupo tz cataln (cat. setze): zona, zelus. s: siempre es sorda (cast. seso): solus, rosa. Las grafas dobles qu/gu: representacin de la labiovelar sorda (cast. cuestin) y sonora (cast. guante). Siempre suena la u: quattuor, unguentum. ch: transcripcin de la ji griega (). Se pronuncia como una k: chaos, chorus. ph: transcripcin de la fi griega (). Se pronuncia como una f: amphora, Pharos. th: transcripcin de la theta griega () . Se pronuncia como una t: theatrum, 12rax. ll, ss, mm,pp, gg, cc. etc.: siempre se trata de dos consonantes geminadas, excepto rr , que es la representacin de la vibrante mltiple (cast. erre): terra, error. Se pronuncian las dos: agger, accentus, uallum, passus, attentus. sp, st, sc: se trata de la S lquida. Se pronuncia como en ingls (spider, star) o en francs (sceptre): spes, studium, scamnum. Las normas de acentuacin Todas las palabras latinas, excepcin hecha de las proclticas y de las enclticas, tienen acento intensivo, que no se representa grficamente. La posicin del acento se rige por las normas siguientes: En latn no existen palabras agudas y el acento nunca recae ms all de la antepenltima slaba: ops, pons, urbs, sal, causa, Roma, poena, geltus

Son llanas las palabras cuya penltima slaba es larga: Son esdrjulas las palabras cuya penltima slaba es breve:

Departamento de Latn 2012-2013

Departamento de Latn 2012-2013

NOCIONES GENERALES DE MORFOLOGA


1. Flexin y derivacin Flexin.

Derivacin

2. Palabras flexivas y no flexivas Palabra flexiva.

Palabra no flexiva.

3. Elementos de la palabra Raz

Tema.

Desinencia/s

CATEGORAS GRAMATICALES

1. La flexin nominal FUNCIONES DE LOS CASOS

Nominativo El caso nominativo desempea las siguientes funciones en la oracin: a. Sujeto de un verbo en forma personal: Gallia est omnis divisa in partes tres b. Atributo con el verbo copulativo sum: Horum omnium fortissimi sunt Belgae. c. Complemento predicativo referido al Sujeto con un verbo distinto de sum: Vercingetorix rex ab suis appellatur.

Departamento de Latn 2012-2013

Vocativo Este caso sirve para llamar o dirigirse a alguien. Normalmente va entre comas. Acusativo El caso acusativo desempea las siguientes funciones en la oracin: a. COMPLEMENTO DIRECTO. Siempre aparecer cuando hay un verbo transitivo. Caesar aciem instruit. b. DOBLE ACUSATIVO

Hay verbos, que por su caractersticas sintcticas, llevan dos acusativos. De todos modos, cada uno de ellos tiene una funcin distinta:; *CD+PVO: Galli Mercurium omnium artium inventores ferunt *CD+CCL: Caesar milites flumen transtulit *CI+CD: Magster pueros grammaticam docet c. COMPLEMENTO CIRCUNSTANCIAL Siempre que haya un verbo intransitivo, cualquier acusativo que aparezca ser CC, ya que el CD no puede existir. Ahora bien, puede aparecer con preposicin (lo ms lgico) o sin ella cuando se trata de ciudades importantes (por ejemplo Romam). Genitivo El caso genitivo funciona bsicamente como un complemento del nombre, con una idea de limitacin o restriccin. A partir de esta funcin se extiende a complementar a determinados verbos y adjetivos relacionados con ellos. Dativo El caso dativo funciona bsicamente sealando la persona o cosa interesada en la accin verbal, el destinatario de dicha accin, o complemento indirecto. En muchas ocasiones se confunden dativo y genitivo, o dativo y ablativo. Pues bien, siempre ser dativo si el verbo requiere, necesita un destinatario de dicha accin. Por ejemplo: envi una carta a mi abuela. Es evidente que el verbo enviar requiere un destinatario del CD (dicha carta). Ablativo El caso ablativo funciona bsicamente sealando el punto de partida de la accin verbal, es decir, como un complemento circunstancial de lugar de donde. A esta funcin primitiva originaria se aadi posteriormente las de otros dos casos indoeuropeos: instrumentalsociativo (CC de instrumento y CC de compaa) y el locativo (CC lugar y tiempo). Departamento de Latn 2012-2013

Hay otras funciones derivadas del ablativo: -ABLATIVO DE COMPARACIN: se utiliza como segundo trmino de una comparacin sin quam. Nihil est bello civili miserius. -ABLATIVO AGENTE: se usa con la voz pasiva y lleva preposicin a/ab con personas. Exercitus L. Casii consulis antea ab Helvetiis pulsus erat.

Nmero.

Gnero.

2. La flexin verbal Persona.

Nmero.

Tiempo.

Modo.

Aspecto.

1 DECLINACIN
agricola, -ae. ancilla, -ae. poeta, -ae. puella, -ae. grammatica, -ae. cometa, -ae. insula, -ae. iustitia, -ae. laetitia, -ae. causa, -ae copia, -ae copiae, -arum fortuna, -ae littera, -ae natura, -ae provincia, -ae terra, -ae amicitia, -ae aqua, -ae ara, -ae dea, deae cura, -ae iniuria, -ae sententia, -ae via, -ae fama, -ae filia, -ae

Departamento de Latn 2012-2013

2 DECLINACIN
domus, -i liber, -i locus, -i captivus, -i parasitus, -i animus, -i deus, -i populus, -i (f) servus, -i legatus, -i puer, -i tribunus, -i magister, -tri fagus, -i (f) ulmus, -i (f) laurus, i (f) amicus, -i gladius, -ii liberi, -orum morbus, -i equus, -i mundus, -i numerus, -i annus, -i vir, -i consilium, -ii imperium, -ii periculum, -i auxilium, -ii caelum, -i donum, -i praesidium, -ii verbum, -i beneficium, -ii vitium, -ii pretium, -ii castra, -orum oppidum, -i regnum, -i

ADJETIVOS DE LA 1 CLASE
barbarus, -a, -um cartus, -a, -um dubius, -a, -um lber, -a, -um incertus, -a, -um primus, -a, -um patrius, -a, -um regius, -a, -um imbrifer, -a, -um ingratus, -a, -um publicus, -a, -um piger, -gra, -grum

CONCORDANCIA 1 Y 2
ancilla, -ae locus, -i auxilium, -ii liber, -i donum, -i poeta, -ae (m) praesidium, -ii captivus, -i verbum, -i populus, -i (f) legatus, -i pretium, -ii puella, -ae domus, -i (f) agricola, -ae (m) piger, -gra, -grum altus, -a, -um publicus, -a, -um probus, -a, -um socius, -a, -um doctus, -a, -um summus, -a, -um alienus, -a, -um superus, -a, -um paucus, -a, -um alius, -a, -um alter, -a, -um pestifer, -a, -um parvus, -a, -um bonus, -a, -um grammatica, -ae parasitus, -i cometa, -ae insula, -ae animus, -i iustitia, -ae. deus, -i regnum, -i laetitia, -ae. beneficium, -ii servus, -i caelum, -i causa, -ae vitium, -ii puer, -i longus, -a, -um ceterus, -a, -um meritorius, -a, -um magnus, -a, -um clarus, -a, -um malus, -a, -um
pulcher,-chra,-chrum

dignus, -a, -um multus, -a, -um tantus, -a, -um humanus, -a, -um honestus, -a, -um novus, -a, -um totus, -a, -um verus, -a, -um

Departamento de Latn 2012-2013

3 DECLINACIN
aedes, -is. f: aetas, -tatis f agger, -eris. m: agmen, -inis. n: altar, -is.n: amor, -oris. m: animal, -alis. n: apis, -is. f: ars, artis. f: arx, arcis. f: auctoritas, -atis. f: auris, -is. f: avis, -is. f: caedes, -is. f: calcar, -is. n: canis, -is. m: caput, capitis. n: carmen, -inis. n: cinis, -eris. m/f: civis, -is. m: civitas, -atis. f: clamor, -is. m: classis, -is. f: clavis, -is. f: cognomen, -inis. n: cohors, -ortis. f: collis, -is. f: ops, opis. f: opus, -eris. n: oratio, -onis. f: orbis, -is. f: os, oris. n: ovile, -is. n: parens, -entis. m: pars, partis. f: pastor, -oris. m: pater, -tris. m: pax, pacis. f: pectus, -oris. n: pes, pedis. m: piscis, -is. m: plebs, plebis. f: pondus, -eris. n: pons, -ntis. m: potestas, -atis. f: praenomen, -inis. n: prex, precis. f: princeps, -ipis. m: regio, -onis. f: rete, -is. n: rex, regis. m: sacerdos, -otis. m: salus, -utis. f: scelus, -eris. n: sedes, -is. f: senator, -oris. m: senectus, -utis. f: senex, senis. m: societas, -atis. f: sol, solis. m: soror. -oris. f: tellus, -uris,. n: tempestas, -atis. f: tempus, -oris. n: terror,-oris. m: timor, -is, m: turris, -is. f: urbs, urbis. f: uxor, -oris. f: vallis, -is. m: ver, veris. n: victor, -oris. m: virgo, -inis. f: virtus, -utis. f: vis, -is. f: vulnus, -eris. n:

ADJETIVOS DE LA 2 CLASE
acer, acris, acre:

brevis, -e:

ingens, -entis:

Departamento de Latn 2012-2013

audax, -acis:

*dives, -itis:

CONCORDANCIA 3
aedes, -is. f: aetas, -tatis f agger, -eris. m: agmen, -inis. n: altar, -is.n: amor, -oris. m: animal, -alis. n: apis, -is. f: ars, artis. f: arx, arcis. f: auctoritas, -atis. f: auris, -is. f: avis, -is. f: caedes, -is. f: calcar, -is. n: canis, -is. m: caput, capitis. n: carmen, -inis. n: cinis, -eris. m/f: civis, -is. m: civitas, -atis. f: clamor, -is. m: : communis, -e: anceps, -ipis: capax, -acis: celer, -eris, -ere: civilis, -e: difficilis, -e: docilis, -e: dulcis, -e: facilis, -e: fatalis, -e: felix, -icis: fidelis, -e: ferox, -ocis: fortis, -e: frecuens, -entis: gravis, -e: hostilis, -e: *pauper, pauperis: imprudens, -ntis: inanis, -e: ingens, -entis: iuvenis, -e: classis, -is. f: clavis, -is. f: cognomen, -inis. n: cohors, -ortis. f: collis, -is. f: ops, opis. f: oratio, -onis. f: orbis, -is. f: os, oris. n: ovile, -is. n: parens, -entis. m: pars, partis. f: pastor, -oris. m: pater, -tris. m: pax, pacis. f: pectus, -oris. n: pes, pedis. m: piscis, -is. m: plebs, plebis. f: pondus, -eris. n: pons, -ntis. m: sacerdos, -otis. m: *interior, -is: levis, -e: loquax, -acis: militaris, -e: mobilis, -e: amans, -ntis: nobilis, -e: prudens, -ntis: rapax, -acis: recens, -entis: rudis, -e: sapiens, -ntis: talis, -e: similis, -e: tristis, -e: tenuis, -e: *uber, -eris: turpis, -e: celeber, -bris, -bre utilis, -e *vetus, -eris: vilis, -e

4 Y 5 DECLINACIN
casus, -us consulatus, -us cornu, -us domus, -us equitatus, -us mpetus, -us manus, -us genu, -us senatus, -us vultus, -us dies, -ei materies, .ei res, rei luxuries, -ei

Departamento de Latn 2012-2013

CONCORDANCIA
ancilla, -ae locus, -i auxilium, -ii liber, -i donum, -i poeta, -ae (m) praesidium, -ii captivus, -i verbum, -i populus, -i (f) legatus, -i pretium, -ii puella, -ae domus, -i (f) agricola, -ae (m) grammatica, -ae parasitus, -i cometa, -ae insula, -ae animus, -i iustitia, -ae.
canis, -is. m caput, capitis. n: carmen, -inis. n: cinis, -eris. m/f: civis, -is. m: civitas, -atis. f: hostilis, -e: communis, -e: anceps, -ipis: capax, -acis

socius, -a, -um


celer, -eris, -ere: civilis, -e: difficilis, -e docilis, -e dulcis, -e facilis, -e

causa, -ae vitium, -ii puer, -i aedes, -is. f: aetas, -tatis f agger, -eris. m: agmen, -inis. n: altar, -is.n:
amor, -oris. m:

iuvenis, -e

alter, -a, -um pestifer, -a, -um parvus, -a, -um bonus, -a, -um
fatalis, -e felix, -icis fidelis, -e: ferox, -ocis fortis, -e frecuens, -entis
pulcher,-chra,-chrum

dignus, -a, -um multus, -a, -um tantus, -a, -um humanus, -a, -um honestus, -a, -um

animal, -alis. n: apis, -is. f: ars, artis. f: arx, arcis. f: auctoritas, -atis. f: auris, -is. f: avis, -is. f: caedes, -is. f: calcar, -is. n: deus, -i: regnum, -i laetitia, -ae. beneficium, -ii servus, -i caelum, -i clamor, -is. m:

totus, -a, -um verus, -a, -um altus, -a, -um publicus, -a, -um probus, -a, -um: doctus, -a, -um summus, -a, -um alienus, -a, -um: superus, -a, -um: paucus, -a, -um: alius, -a, -um: longus, -a, -um: ceterus, -a, -um: meritorius, -a, -um magnus, -a, -um: clarus, -a, -um: malus, -a, -um: gravis, -e: piger, -gra, -grum *pauper, pauperis: imprudens, -ntis: inanis, -e: ingens, -entis: novus, -a, -um:

Departamento de Latn 2012-2013

FRASES Y TEXTOS
Anlisis sintctico y traduccin de las siguientes oraciones: 1. Regina fabulam audit. 2. Agricola in agro erat. 3. Nos hastam habemus. 4. PuelIa libros grammaticae legit. 5. Multi agricolae in urbe permanebant. 6. Tu multos amicos habes. 7. Habeo hoc donum tibi. 8. Milites in urbem ibant. 9. Nautae naves habebant. 10. Puellae fabulas amant. 11. Pecuniam nostram semper habemus. 12. Milites exercitum Troiae in flumine audiunt. 13. Hi homines numquam inimicos habebant. 14. Pater filios suos amat. 15. Dominus servos bonos non habet. 16. Concilia deorum omnes audimus. 17. Habebat oppidum militibus tuis. 18. Hi homines bellum civile amabunt. 19. Dominus praemia servo suo habet. 20. In agro cum amicis sum. 21. Exercitus Romanus clamorem ex urbe audiebat. 22. Librum poetae non legis. 23. Senatus orationem Ciceronis audiet. 24. Consules huius urbis optimi sunt. 25. Oraculum deorum ipse audit. 26. Plebs nova e populis finitimis Romam veniebat.

Departamento de Latn 2012-2013

27. Hi clari homines sententias tuas defendebant. 28. Alia aedificia forum romanum ornabant. 29. Hodie eas res videmus. 30. Tibi eas historias narravit. 31. Dei testes harum rerum sunt. 32. lIle cum patre suo ad urbem veniret. 33. Parientes suae filiae dotem dabant. 34. Mater omnes res filiis parabat. 35. Meas nuptias in urbe celebrabo. 36. Cum magnis clamoribus veniunt. 37. Hora tarda hominibus pigris est. 38. Dux tribuno iussum iubet. 39. Caesar summum pontem ascenderet. 40. Dux militem cum telo vulnerabat. 41. Equitatus hostium proelium committet. 42. Milites Romani in arce cum Gallis bellum faciebant. 43. Romani cum Sabinis in bello pugnant. 44. Albani ad exercitum Romanum legatos mittebant. 45. Romani in agro Albano acria proelia faciunt. 46 Romulus multa facta optima fecit. 47. Romani laeti victorias celebrabant. 48. Cum altis muris urbem muniet. 49. Romulus multos annos inter Romanos solus regnabit. 50. Romanum imperium a Romulo exordium habet. 51. Tu laetus mala nostra rides. 52. Dux exercitum ad castra perducit 53. Ille deo similis erat 54. Te tristem video.

Departamento de Latn 2012-2013

55. Numquam divitias deo roges. 56. Dux equitum magnam partem flumen transducet. 57. Legio Antonium hostem iudicabit. 58. Catilina iuventutem mala facinora edocebat. 59. Satis divitiarum habeo. 60. Iuvenes caedis obliviscuntur. 61. In rebus duns audacia necessaria est. 62. Naturalis tenebrarum metus est. 63. Pater finem pugnae imponit. 64. Nomen mihi Petrus est. 65. Miles praesidium in castris relinquit. 66. Haec insula vicina Graeciae est. 67. Nos praemium pudori damus. 68. Flamma fumo proxima est. 69. Auxilia vobis sunt. 70. Pompeius classi praeerat. Passiva 917. In horreis triticum et hordeum ab agricolis seruatur 918. Patria a magistratibus regitur et a poetis laudatur 919. In siluis altae arbores uento agitantur 920. C. Caesar et M. Pompeius consules a populo creantur 921. Ab sapientes homines omnia recte ac diligenter faciuntur 922. In hostium castris multae tabulae a legatis inuentae sunt 923. Imperator ab hostibus uictus est et in urbem ductus est 924. His temporibus multa bella a Romanis facta sunt

Departamento de Latn 2012-2013

925. Legiones a Caesare collocatae sunt in hibernis 926. Nunquam sine pugna milites Romani ab hostibus uicti sunt 927. Ciuitates ab hostium exercitu oppugnabuntur 928. In publicis caerimoniis imago solis a sacerdotibus ferebatur 929. Fontium et montium numina ab incolis poetisque colebantur 930. Proserpina a Plutone rapta est et in inferos eam duxit 931. Rex Darius contra Graecos amicum suum misit, sed eius exercitus a Graecis deletus est 932. Bello Punico secundo Regulus a Poenis captus est 933. Acies inimicorum impetu militum fracta est 934. Naues in ponto uento agitantur, sed in portu tutae manent 935. Saguntum ab Hannibale capta est, Numantia a Romanis 936. Iouis fratres a Saturno uorati erant 937. Prometheus uinctus erat a deo Ioue in monte Caucaso ferreis catenis 938. Imperator uictus est ab hostibus; postea ducitur in urbem 939. Tela de muro iacta sunt a militibus 940. Claudius imperator ueneno necatus est 941. Totum templum flammis consumptum est 942. Equites pulsi sunt a pedibus 943. Maxima debetur puero reuerentia 944. Omnes ducimur ad cognitionis et scientiae cupiditatem 945. Amicus certus in re incerta cernitur

Departamento de Latn 2012-2013

946. Verborum lenitate tristitia mitigatur 947. Habetur ab omnibus homo bonus ac probus 948. Nihil ira, sed mansuetudine facitur Relatiuum 766. Scriptor librum scribit in quo bellum in Hispanos narrabit 767. Videt hominem quem omnes Marcum appellabant 768. Videant hominem quem heri in horto uideo 769. Verba mea de quibus iam tibi scribo in Ciceronis libro sunt 770. Dicunt carmen quod mihi componis tenerum atque formosum esse 771. Milites omnes quos dux secum trahit in urbem mittunt 772. Dicere quae dicis malum est 773. Illa pars urbis ab hostibus tenebatur quam nostri milites iam ceperant 774. Gallia diuiditur in partes tres quarum unam Belgae incolunt 775. Hostes ad senatum legatos quos uidemus mittebant 776. Legiones Romanae saepe in eas regiones quas hostes tenebant profectae sunt 777. Post bellum senatus plebi auxilium quod petitum erat dedit 778. Opera magna illius imperatoris in libro de quo omnes loquebantur scripta erant 779. Poetae multi, quorum nomen tempus deleuit, carmina scripserunt pulcherrima 780. Nidos, quos ad fluminis ripas columbae fecerant, uentus deleuit 781. Graecorum oratorum clarissimi sunt ii qui Demosthenem imitant 782. Arbores serit senex quarum fructus non uidebit

Departamento de Latn 2012-2013

783. Xerxes omnes sacerdotes, qui in urbe Atheniensium manserant, necauit ciuitatemque incendio deleuit 784. Sculptor Mineruae simulacrum fecit quo templum ornauit quod Athenienses illi deae sacrauerant 785. Interim ad eum legati uenerunt quibus imperator responderat 786. Omnes qui aderant magno fletu auxilium a Caesare petebant 787. Centuriones praemisit qui locum cognoscebant 788. Caesar exploratores misit qui hostium consilia cognoscebant 789. Omnia quae dixistis ab inimicis audita sunt 790. Pater et mater qui profecti erant in urbem reuerti sunt 791. Milites in flumine pontes fecerunt, quorum magna pars ab hostibus capta est 792. Caesar moratus est in castris quibus milites morati erant 793. Inuenerunt latrones quibus pecuniam dederant 794. Hoc est argumentum quod tibi magister dedit Infinitivum 455. Dux epistulam statim scribi iussit 456. Plebs leges consulis per tribunos confirmare potest 457. Consulis uxor tabulam frangere non potuit 458. Inter densas arbores uenator praedas spectare poterat 459. Comitia Pontificem Maximum eligere non poterant 460. In Italiam ire cum Iuliae amicis non poteramus 461. Piratae uitam probam et modestam agricolarum amare non poterant

Departamento de Latn 2012-2013

462. Omnis homo bona quaerit, sed non semper inuenire potest 463. Homines in theatro ridere solent 464. Intellexit Caesar hostium copias ad castra appropinquare 465. Nuntiauerunt centurioni Caesarem in oppido esse 466. Confirmat legio se paratam ad bellum semper fuisse 467. Affirmamus libertatem ac amorem maximum hominibus esse bonum 468. Respondent consules se nunquam nihil mali fecisse 469. Puto leges ad hominum uitam necessarias esse 470. Animaduertit Caesar primam legionem paucos homines habere 471. Dicunt milites Caesarem bonum fuisse imperatorem 472. Scimus omnes medicos aegrotam puellam curauisse 473. Narrat Cicero Laelium sermonem uobis de amicita exposuisse 474. Dicis hodie librum Ciceronis de senectute a Marco exponi 475. Narrant scriptores Germanos cum Romanis pacem fecisse 476. Dixerunt mihi Claudium et Marcum hodie consules creari 477. Dicunt poetas multas fabulas narrare iocosas 478. Te iubet a patria discedere Caesaris ira 479. Iussit Caesar hostes ad se duci 480. Legati Caesari nuntiauerunt Ariouistum cum omnibus copiis appropinquare 481. Caesar legatis dicit se amicos defendere 482. Multos affirmabant gladiatores in circo necari

Departamento de Latn 2012-2013

483. Credebant nostri milites equites castra non cepisse 484. Petrus amicum Claudiae uidere non poterat 485. Errare humanum est, sed boni esse possunt uiri 486. Te in Italiam ire cum Iuliae amicis non oportet 487. Putabant Romani Ciceronem inter Romanos scriptores maximum fuisse 488. Clamabat ille miser se ciuem esse Romanum 489. Caesar partem prouinciae incursionibus hostium uastari audiebat 490. Caesar iussit obsides ad certam diem ad se dari 491. Nuntiatur Caesari tres partes copiarum flumen traduxisse 492. Omnes homines bona quaerunt, sed non semper ea inuenire possunt 493. Inimicos amare non omnibus placet 494. Iuuenile uitium est regere non posse impetum 495. Difficile est saturas non scribere 496. Dixit latro se aurum non arripuisse 497. Oportet consules legiones ducere 498. Mihi nuntiauit miles centurionem mandata non fecisse 499. Tibi dixit tribunus a militibus mandata non faci. Participium 1110. Lucius incerto uultu pauens ad templum adcurrit 1111. Flumen est fluens aqua 1112. Graeci Miltiadis auctoritate impulsi copias ex urbe eduxerunt

Departamento de Latn 2012-2013

1113. Iucunda est memoria praeteritorum malorum 1114. Graecia capta ferum uictorem cepit 1115. Milites oppugnantes castra terrent fugientium agmen 1116. Vrbem captam Romanorum hostes deleuerunt 1117. Equites flumen transgressi cum hostium equitatu proelium commiserunt 1118. P. Scipio Numantiam obsessam diu fame cepit 1119. Hasdrubal, frater Hannibalis, ex Hispania profectus cum ingentibus copiis, in Italiam peruenit 1120. Milites Caesaris perterriti uirtute equitum uagabantur 1121. Cicero, consul factus, Sergii Catilinae coniurationem constantia curaque patefecit 1122. Romani semper appetentes gloriae et laudis fuerunt 1123. Inuidimus hominibus ridentibus 1124. Principes ciuitatum se omnes flentes ad Caesaris pedes proiecerunt 1125. Post reges expulsos, consules a populo creati sunt 1126. Corpora militum mortuorum magno honore a comitibus sepeliuntur 1127. Factam a me domum deleuerunt 1128. Nihil difficile est homini ueritatem amanti 1129. Egressi ex oppido, milites affirmauerunt se nunquam hostes necaturos 1130. Intellegebant milites oppugnantes imperatorem ab hostibus captum esse 1131. Equites, dicentes pedites flumen transire non potuisse, uicos deleuerunt quos ceperant 1132. Pacis condiciones hostibus uictis durae fuerunt

Departamento de Latn 2012-2013

1133. Dux, misericordia motus, ueniam hostibus dedit 1134. Hominibus laborantibus fortuna fauet 1135. Hostes, copias nostras uidentes, omnibus suis relictis, terga uerterunt 1136. Miles ad domum regrediens patrem inuenerat 1137. Eum laborantem in agro inuenit 1138. Tantis excitati praemiis multi sua sponte in disciplinam conueniunt 1139. Milites, telis hostium uulnerati, ad castra regressi sunt 1140. Agna lupos audit circum stabula frementes 1141. Pueri timebant canem uehementer latrantem 1142. In medio atrio sedebat pontifex maximus, togam splendidam gerens 1143. Statuae deorum, ex auro factae, ad templum portabantur 1144. Duos elephantos uideo per uiam procedentes 1145. Dux, milites hortatus, principia intrauit 1146. Puer, pugnantium clamore perterritus, fugit 1147. Romani urbem captam incenderunt 1148. Iuuenem, hasta uulneratum, ad medicum duximus 1149. Amico ex Italia discedenti centum denarios dedi 1150. Ab imperatore ipso laudata, risit 1151. Ab amicis incitatus, in Circo Maximo certauit 1051. Boudicca regina, Britanni rebellionem contra Romanos fecerunt 1052. Milites, positis scalis, muros ascendunt

Departamento de Latn 2012-2013

1053. His rebus cognitis, Caesar consilium cepit ex loci natura 1054. Eo tumulto nuntiato, Marcellinus cohores quattuor nostris in planitie pugnantibus ex castris miserat 1055. Commiso proelio, hostes Romanorum impetum non sustinuerunt 1056. His constitutis rebus, signo iam profectionis dato, Pompeius ex eo loco copias eduxit 1057. Coniuncto exercitu, Caesar Gomphos peruenit, quod est oppidum primum Thesaliae uenientibus ab Epiro 1058. Omni spe salutis amissa, milites hostibus arma tradunt 1059. Re frumentaria comparata equitibusque delectis, iter in ea loca facere coepit 1060. His nuntiis acceptis, Galba sententias quaerere coepit 1061. His rebus cognitis, dux legiones equitatumque uocari atque in itinere resistere iubet 1062. Me ueniente domi canes latrauerunt 1063. Hostibus appropinquantibus, senatus Cincinnato nuntiauit eum dictatorem factum esse 1064. Armis populo datis, omnes ciues pollicentur se semper rem publicam defensuros 1065. Acceptis senatus litteris, praetores imperauerunt ut nouae legiones in Hispania conscriberentur 1066. Spe salutis omni amissa, milites qui pugnauerant se dederunt 1067. Hac oratione pronuntiata, qui in foro aderant dixerunt consules iam a senatu in Galliam missos esse 1068. Capto oppido, omnes mulieres animaduertunt hostes id deleturos 1069. His rebus comparatis, Catilina consulatum petebat

Departamento de Latn 2012-2013

1070. Comitiis habitis, consules declarantur M. Tullius et C. Antonius 1071. Germani, desperata expugnatione castrorum, trans Rhenum se receperunt 1072. Germani, post tergum clamore audito, armis abiectis signisque militaribus relictis, se ex castris eiecerunt atque ibi perierunt, oppressi ui fluminis ANTIGUOS DIOSES ROMANOS Initio Romani, genus agricolarum, ruda numina invocaverant. Invocabant enim Iovem, numen caeli et fulminis, Martem, dominum hiemis et tempestatis; Saturnum, auctorem sementis et agrorum; Terminum, custodem limitum suorum; Silvanum, deum silvarum nemorumque, Cererem, deam frugum et herbarum; Venerem, dominam florum, Palem, propitiam pecori pastoribusque. Postea Romani deorum nomina novis fabulis auxerunt atque imprimis appellaverunt Iovem hominum deorumque patrem et postremo Tarquinius Superbus, romanorum ultimus rex, in monte Capitolio Iovi Optimo Maximo templum magnificum aedificavit. TESEO Y EL MINOTAURO Antiquis temporibus erat in insula Creta horrendum monstrum, Minotaurus nomine. Monstrum habebat caput tauri in humano corpore atque in Labyrintho habitabat. Labyrinthus erat magnificum aedificium unde homines exire nesciebant, nam multae viae flexae faciebant errorem. In Labyrintho rex Minos Minotaurum hominibus vivis alebat. Itaque Athenienses multos pueros multasque puellas quotannis in Cretam mittere debebant atque monstrum saevum omnes avide vorabat. Minos, Cretae rex atque Minotauri pater, paucis annis antea magno bello Athenas vicerat. Victor non solum magnam pecuniam, sed etiam multos obsides ab Atheniensibus quotannis flagitabat atque obsidibus Minotaurum alebat. Sed Theseus, Athenarum regis filius, Minotaurum occidere constituit. Itaque cum obsidibus in Cretam pervenit. Cretae rex filiam pulchram quoque habebat, Ariadna nomine. Ariadna, magno amore Thesei capta, Theseum servare constituit. Itaque Theseo longum filum dedit ut certam viam ad portam Labyrinthi invenire posset. Theseus in Labyrinthum intravit atque Minotaurum post longam pugnam gladio occidit. Deinde auxilio fili ad portam Labyrinthi facile pervenit atque e Labyrintho evasit. Ita Athenienses obsides a saevitia monstri liberavit. Ariadna cum Theseo e Creta, patria sua, evasit, sed Theseus nocte in insula Naxo Ariadnam reliquit atque in patriam suam navigavit. Mane Ariadna, e somno excitata, Theseum in litore frustra quaesivit, multisque cum lacrimis frustra vocabat, dum capillos vestemque scindebat maesta atque magna

Departamento de Latn 2012-2013

aegritudine afflicta. Tunc Bacchus deus in insulam Naxum venit atque Ariadnam a solitudine ac periculis liberavit. Postquam Theseus Ariadnam in litore deseruit ad patriam vento secundo laetus navigabat. Aegeus, Thesei pater Athenarumque rex, de altis saxis in mare prospiciebat, nam filium suum anxius opperiebatur. Iam Theseus patriae suae litoribus appropinquabat, cum pater Aegeus atra vela navigii conspexit. Theseus enim non mutaverat atra vela candidis velis ut victoriam nuntiarent. Itaque Aegeus pater mortem filii ex atro colore velorum putavit atque dolore amens sta- tim de alto saxo in mare se proiecit. Ex eo tempore Graeci mare, ubi Aegeus mortem invenit,"mare Aegeum" nominaverunt. Post Aegei mortem, Theseus rex Athenarum fuit multosque per annos magna sapientia patriam suam rexit. NIOBE Cum aliquando mulieres Tebanae Latonae, Apollinis et Dianae matri, sacrificium facerent, Nioba, Tebanorum regina, eas vituperavit et: "Cur -inquit- mihi sacrificia non facitis? Cur Latonam mihi anteponitis? Ego septem filias septemque filios habeo; Latona autem tantum unum filium unamque filiam habet".Mulieres sacrificia omittunt. Tunc Latona liberos suos oravit ut superbiam Niobae vindicarent.Illi precribus matris statim paruerunt. Apollo omnes Niobae filios suis sagittis interfecit. Misera mater suo corpore filias suas tegere cupiebat, sed Diana septem sorores sagittis necavit. Inter filios et filias exanimes resedit Nioba. Ventus capillos suos non movet, in ore color est sine sanguine, oculi immoti manent, tota rigida sedet. Misericordia deorum in saxum mutata est. Tamen perpetuo flet. Vento in montis Sipyli verticem rapta est. Ibi fixa in montis cacumine linquitur et saxa etiam nunc Niobae lacrimas manant.

DDALO E ICARO Daedalus, vir magni ingenii, in insula Creta exsulabat. Ibi Cretae tyrannus Daedalo hospitium praebuit, atque Daedalus magnum Labyrinthum tyranno aedificavit. Sed postea tyrannus Daedalum cum filio in Labyrintho inclusit. Tunc Daedalus alas pinnis et cera fecit et umeris aptavit. Deinde cum filio evolavit. Puer alas in caelo agitabat, sed alarum cera liquescit et miser puer in undas cadit. Interea Daedalus in Italiam venit et in pulchro templo alas deis dedicavit.

Departamento de Latn 2012-2013

ORFEO Y EURIDICE Orpheus poeta feras etiam cantu suo domabat atque magna saxa lyrae suavitate movebat. Eurydicam, pulchram feminam, in matrimonio habebat multumque amabat. Orpheus beatus erat, sed vipera Eurydicam in prato mordet suoque veneno propere necat. Eurydica in Inferos, mortuorum magna regna, descendit. Orpheus in Inferos venit atque inter mortuorum umbras quaerebat Eurydicam suam. Postremo etiam Proserpinam, Inferorum deam regnamque, suis verbis canoris movit. Proserpina dea Eurydicam Orpheo reddit. Iam Orpheus Eurydicam ex Inferis in terras secum ducebat laetusque erat. Orpheus ad Inferos respicere non debebat, sed, magna cura motus, ad Inferos respexit. Tunc Eurydica in Inferos rursus descendit atque in Inferis perpetuo mansit.

EL RAPTO DE PROSERPINA Siciliae insulae incolae ceteraeque gentes antiquae Cererem, frumenti frugumque deam, Proserpinamque, filiam Iovis et Cereris, magno amore colebant. Insula Sicilia Cereri Proserpinaeque sacrata erat. In media insula est lacus et circa lacum lucus amoenus. Humida terra varios flores gignit et hoc loco perpetuum ver est. Ibi Proserpina a Plutone, qui sub terris apud Inferos regnabat, in nemore prope urbem Hennam sito, rapta est. Pluto Proserpinam in Inferos, suam reginam, secum duxit. Interea Ceres, cum filiam suam frustra quaereret, tandem taedas ignibus, qui ex Aetnae vertice erumpunt, inflammavit omnesque terras maesta peragravit. Noctu flammiferas taedas gerebat; cum sol cetera sidera fugaverat, suam filiam rursus quaerebat. Tandem Iuppiter, Cereris precibus fatigatus,fratri Plutoni iussit ut Proserpinam ex Inferis dimitteret. Risit Inferorum rex, at Iovis mandatis paruit. Statim Proserpinam ad se vocavit ac sic hortatus est: "i, Proserpina, ad matrem. Noli maerere. Tibi inter inmortales bonus vir ero. Ego Iovis frater sum. Huc cum rursus veneris, omnibus imperabis." Proserpina gaudio exsultans in currum conscendit. Mercurius deus equos agitavit: neque montes neque valles equorum cursum tardaverunt. Ut Ceres, quae ante templum maesta sedebat, currum vidit, accurrit. Proserpina etiam matri obviam cucurrit. Mater filiam longo amplexu tenet totumque diem a doloribus requievit matris et filiae animus. Postea Proserpina partem anni apud Inferos cum Plutone, at alteram partem in terris cum matre sua vixit. Ibi flava Ceres mortales vertere ferro terram docuit, cum iam victum eis silvae negarent.

Departamento de Latn 2012-2013

ORIGENES DE ROMA Per decem annos Graeci cum Troianis pugnaverunt quia Paris, filius Troianorum regis, rapuerat Helenam, uxorem Menelai, regis Spartanorum. Graeci Troiam saepe oppugnaverant, sed oppidum expugnare non potuerant. Graeci magnum equum ligneum fecerunt. Multi viri armati intus latebant. Equus ante portas Troiae collocatus est, sicut donum deae Minervae. Graeci autem deponere arma simulaverunt atque in insulam Tenedum, proximam Troiae, navigaverunt. Dei inmortales Troianos deseruerant. Troiani, igitur, crediderunt dolis Graecorum. Moenia aperuerunt atque magnus equus intra moenia acceptus est. Noctu Graeci in equo occultati liberati sunt. Socii eorum redierunt atque Troiam incenderunt. Iam tota urbs flagrabat. Iuppiter pium Aeneam monuit: Salutem quaere, fuge, et Penates Troiae in alienas terras porta. Aeneas imperio Iovis paruit et suos deosque Penates in naves imposuit. Venti ad insulam Delum naves gesserunt, ubi deus Apollo semper cultus erat pie. Aeneas enim consulere potuit deum. Aeneas tremens hanc vocem Apollinis audivit: Navigate in Italiam ibique novas sedes quaerite. Multos labores vobis Iuno imponet, sed Venus, mater tua, numquam vos deseret. Troiani, ita confirmati, rursus mare petierunt. Post longos errores pervenerunt in Italiam. Prima castra in Latio posita sunt. Ibi regnabat Latinus et incolebant Latini. Aeneas et Troiani praedam ex agris latinis capiebant. Latinus rex cum armatis concurrit. Instructae erant acies. Priusquam signa proelii darent, Latinus Aeneam vocavit ad colloquium. Latinus Aeneam rogavit: unde venitis?, cur domo discessistis?, cur Latium quaesivistis? Aeneas Latinum non celavit originem divinam atque fugam ex Troia incensa.

SATURNO Y LA EDAD DE ORO Saturnus in Olympo per multos annos regnavit, sed Iuppiter, filius suus,contra patrem bellum movit. Iuppiter post maximam pugnam patrem vicit et ex caelis Saturnum expulit. Primum Saturnus in Italiam venit, genus altis montibus dispersum composuit et Latinos agrorum cultum docuit. Ex illo tempore sub rege Saturno illa aetas aurea fuit.Poeta Ovidius sic celebrat: homines sine lege, sponte sua, vitam agebant; timor non illis erat et sine vindice bonum rectumque faciebant; nondum fossae oppida cingebant, nec tuba milites ad pugnam congregabat, nec matres bella

Departamento de Latn 2012-2013

et gladios cruentos horrebant. Tellus, illa sola, optimos fructus hominibus ferebat; non boves, non tauri terram arabant. Ver erat aeternum et placidi Zephiri flores arboresque auris tepidis mulcebant; flumina iam lactis, iam nectaris currebant et mella flava de ilice dura stillabant. PRECALENTAMIENTO PARA SEGUNDO 1. Hieme Caesar consuetudine sua legiones in hiberna reduxit; cum uer appropinquabat, ad oppugnationem munitionum magnis itineribus duxit. hiems, hiemis, m. : invierno, tempestad, mal tiempo ad, :[prep.ac.] a, hacia, junto a; para appropinquo, as, are : acercar Caesar, Caesaris, m. : Csar; emperador consuetudo, dinis, f. : costumbre, uso, hbito cum, : [prep. abl.] con; duco, is, ere, duxi, magnus, -a, -um : grande ductum : conducir, llevar, munitio, munitionis, f.: guiar fortificacin, lnea hibernum, : [slo en fortificada plural: hiberna, oppugnatio, hibernorum] campamento oppugnationis, f.: ataque, de invierno asalto; asedio in, : [prep.acus] a, hacia, reduco, -is, reducere, para, contra; (prep.abl.) en reduxi, reductum : retirar, iter, itineris, n. : camino; devolver, replegar; itineribus, magnis reducir; restablecer, itineribus: a marchas restituir forzadas suus, -a, -um : su; suyo, legio, legionis, f. : legin; suya ejrcito uer, is : primavera 2. Caesar, conspicatus hostium copias, milites adhortatus est ut eos aggrederentur et castris eorum potiri conarentur; omnium temporum iniurias inimicorum in se commemorat. adhortor, aris, ari : exhortar, incitar aggredior: dirigirse, atacar Caesar, Caesaris, m. : Csar; emperador castra, castrorum, n. pl. : campamento militar commemoro, -as, commemorare, commemoravi, commemoratum : acordarse, recordar, evocar conor, conaris, conari :[v. deponente] prepararse, disponerse; emprender, intentar, esforzarse conspicior : ver, divisar copia, -ae, f. : abundancia; (pl.] riquezas, tropas et, : [conj. coord. copul.] y hostis, hostis, m. : enemigo; extranjero in, : [prep.acus] a, hacia, para, contra; (prep.abl.) en inimicus, i, m. : enemigo iniuria, ae, f. : injusticia, afrenta, injuria miles, militis, m. : soldado omnis, -e : todo potior, potiris, potiri, potitus sum : [deponente] apoderarse de, conquistar; ser dueo de, poseer tempus, temporis, n. : tiempo

Departamento de Latn 2012-2013

3. At, totis fere a fronte et ab sinistra parte nudatis castris, cum in dextro cornu legio XII, et non magno interuallo ab ea septima constitisset omnes Neruii conferto agmine ad eum locum contendunt. a, ab : (prep.abl) de, desde, a partir de; por (c. agente) ad, :[prep.ac.] a, hacia, junto a; para agmen, agminis, n. : ejrcito en marcha at, [conj.] pero, mas castra, castrorum, n. pl. : campamento militar confertus, -a, -um: apretado, -a consisto, consistis, consistere, constiti : ponerse, colocarse; cesar, terminar; detenerse; resistir contendo, -is, contendere, contendi, contentum : dirigirse; tender; disparar, lanzar; esforzarse; luchar, rivalizar cornu, us, n. : cuerno, ala [del ejrcito] cum, : [prep. abl.] con; dexter, tra, trum : derecho et, : [conj. coord. copul.] y fere, : [adv.] casi frons, ontis, f. : frente, rostro in, : [prep.acus] a, hacia, para, contra; interuallum, , -i : intervalo, espacio, distancia legio, legionis, f. : legin; ejrcito locus, -i, m. : lugar magnus, -a, -um : grande Neruii, -orum : Nervios, (pueblo de la Galia) non, : [adv.] no nudo, as, are : desnudar; despojar, privar de omnis, -e : todo pars, partis, f. : parte, porcin septimus, -a, -um : sptimo, -a. sinister, tra, trum : izquierdo; torpe, perverso; siniestro totus, -a, -um : todo, entero

4. Caesar, cum hostes in nostris castris uersari uidisset, omni equitatu ad utramque partem munitionum disposito, proelium committi iubet. ad, :[prep.ac.] a, hacia, junto a; para Caesar, Caesaris, m. : Csar; emperador castra, castrorum, n. pl. : campamento militar committo, -is, committere, commisi, commissum : realizar; unir, reunir; emprender, comenzar; cum, : [prep. abl.] con; dispono, is, disponere, disposui, dispositum : disponer, colocar, distribuir equitatus, -us, m. : caballera hostis, hostis, m. : enemigo; extranjero in, : [prep.acus] a, hacia, para, contra; (prep.abl.) en iubeo, -es, iubere, iussi, iussum : ordenar, mandar munitio, munitionis, f.: fortificacin, lnea fortificada noster, nostra, nostrum : nuestro, -a omnis, -e : todo pars, partis, f. : parte, porcin proelium, proelii, n. : combate, batalla, lucha uersor, aris, ari, atus sum : girar; vivir, habitar; suceder, ocurrir; ofrecerse, aparecer; ocuparse en, dedicarse a uideo, -es, videre, vidi, visum : ver uterque, utraque, utrumque : uno y otro

Departamento de Latn 2012-2013

5. Vbi prima impedimenta nostri exercitus ab hostibus qui in siluis adbiti latebant uisa sunt, subito omnibus copiis prouolauerunt impetumque in nostro equites fecerunt. a, ab : (prep.abl) de, desde, a partir de; por (c. agente) adbiti : ? copia, -ae, f. : abundancia; (pl.] riquezas, tropas eques, equititis, m. : jinete, caballero exerceo, -es, exercere, exercui, exercitum : ejercitar; ejercer, practicar exercitus, -us, m. : ejrcito facio, facis, facere, feci, factum : hacer hostis, hostis, m. : enemigo; extranjero impedimentum, -i, n. : obstculo, impedimento; [en plural] bagajes impetus, us, m. : embestida, ataque, asalto; mpetu in, : [prep.acus] a, hacia, para, contra; (prep.abl.) en lateo, es, ere, latui : esconderse, ocultarse noster, nostra, nostrum : nuestro, -a omnis, -e : todo primus, -a, -um : [superlativo de prior] primero, -a prouolauerunt : ? silua, -ae, f. :bosque subito, : [adv.] sbitamente, de improviso ubi, : [conj. sub. temporal] cuando uideo, -es, videre, vidi, visum : ver

6. Huic mandat ut Remos reliquosque Belgas adeat atque in officio contineat Germanosque, si per uim nauibus flumen transire conentur, prohibeat. adeo, is, ire, ii, itum : ir hacia, acercarse atque, [conj.coord.copul.] y (= ac) Belgae, arum : Belgas conor, conaris, conari :[v. deponente] prepararse, disponerse; emprender, intentar, esforzarse contineo, es, ere, tinui, tentum : contener, mantener flumen, fluminis, n. : ro, torrente,corriente Germanus, -i, m. : Germano in, : [prep.acus] a, hacia, para, contra; (prep.abl.) en mando, -as, mandare, mandavi, mandatum : entregar; confiar; encomendar, mandar nauis, -is, f. : nave officium, ii, n. : servicio, cargo, deber, obligacin; obediencia; cortesa, servicio per, : [prep.acus.] a travs de, por; durante prohibeo (2) : impedir, prohibir reliquus, -a, -um : restante Remi, orum, m. : Remos (pueblo de la Galia) si, : [conj. sub. condicional] si transeo, transis, transire, transii, transitum : cruzar, atravesar; pasar uis, , vim, vi, f. : fuerza

Departamento de Latn 2012-2013

7. Caesar, etsi uidebat fore idem quod superioribus diebus acciderat, tamen legiones in acie pro castris constituit. Commisso proelio, diutius nostrorum militum impetum hostes ferre non potuerunt ac terga uerterunt. ac, atque : durante ms tiempo; hace possum, potes, posse, [conj.coord.copul.] y ms tiempo potui : poder, ser capaz accido, -is, accidere, etsi, : [conj. subord. pro, : [prep.abl.] delante accidi : suceder; caer concesiva] aunque de; en favor de, en sobre, llegar; fero, fers, ferre, tuli, defensa de; en lugar de; acies, aciei, f. : lnea de latum : llevar; soportar; por, como batalla, ejrcito en orden decir proelium, proelii, n. : de batalla fore, : [infinitivo futuro combate, batalla, lucha Caesar, Caesaris, m. : de sum] haber de ser; [abl. superior, superioris : Csar; emperador de foris] puerta, abertura [comp. de superus] ms hostis, hostis, m. : alto, ms elevado, castra, castrorum, n. pl. : enemigo; extranjero superior campamento militar impetus, us, m. : tamen, : [adv.] sin committo, -is, embestida, ataque, asalto; embargo committere, commisi, mpetu tergum, i, n. : espalda commissum : realizar; in, : [prep.acus] a, hacia, uerto, -is, vertere, verti, unir, reunir; emprender, para, contra; (prep.abl.) en versum : hacer girar, comenzar; legio, legionis, f. : legin; volver; derribar, destruir; constituo, is, constituere, ejrcito atribuir; cambiar, constitui, constitutum : miles, militis, m. : transformar, traducir; decidir; colocar; fijar; soldado volverse a, dirigirse a; construir, fundar; non, : [adv.] no resultar, acabar; establecer, noster , nostra, nostrum : convertirse dies, diei : [m. y f.] da nuestro, -a uideo, -es, videre, vidi, diutius, : visum : ver [adv.comparativo. de diu] 8. Eodem die legati, ab hostibus missi, ad Caesarem de pace uenerunt. His Caesar numerum obsidum quem ante imperauerat duplicauit eosque in continentem adduci iussit. a, ab : (prep.abl) de, desde, a partir de; por (c. agente) ad, :[prep.ac.] a, hacia, junto a; para adduco, -is, adducere, adduxi, adductum : conducir, llevar; empujar; obligar; ante, [adv.] antes, delante; [prep+ac.] delante de, antes de Caesar, Caesaris, m. : Csar; emperador continens, -ntis: continente de, : [prep. + abl.] de, desde, a partir de; sobre, acerca de; despus de; durante dies, diei : [m. y f.] da duplico (1): duplicar, doblar hostis, hostis, m. : enemigo; extranjero impero, -as, imperare, imperavi, imperatum : mandar, ordenar, gobernar in, : [prep.acus] a, hacia, para, contra; (prep.abl.) en iubeo, -es, iubere, iussi, iussum : ordenar, mandar legatus, -i, m. : legado, embajador mitto, -is, mittere, misi, missum : enviar numerus, -i, m. : nmero obses, obsidis, m.: rehn pax, pacis, f. : paz venio, -is, venire, veni, ventum : venir

Departamento de Latn 2012-2013

9. Cum reliquae naues, funibus ancorisque amissis, ad nauigandum inutiles essent, magna totius exercitus perturbatio facta est. ad, :[prep.ac.] a, hacia, junto a; para amitto, -is, amittere, amisi, amissum : perder, renunciar ancora, ae : ancla cum, : [prep. abl.] con; exerceo, -es, exercere, exercui, exercitum : ejercitar; ejercer, practicar exercitus, -us, m. : ejrcito facio, facis, facere, feci, factum : hacer fio, fis, fieri, factus sum : [pasiva del verbo facio] ser hecho; suceder funis, is, f. : cuerda, soga inutilis, e : intil magnus, -a, -um : grande nauigo, as, are : navigar; ad nauigandum (para navegar) nauis, -is, f. : nave perturbatio, onis, f. : perturbacin, confusin, desorden reliquus, -a, -um : restante totus, -a, -um : todo, entero

10. Hoc facto, duabus legionibus in castris relictis, quas proxime conscripserat, reliquas legiones pro castris constituit: deinde uidit ab hostibus legiones premi. a, ab : (prep.abl) de, desde, a partir de; por (c. agente) castra, castrorum, n. pl. : campamento militar conscribo, is, ere, scripsi, scriptum : alistar, inscribir; componer, escribir constituo, is, constituere, constitui, constitutum : decidir; colocar; fijar; construir, fundar; establecer, deinde, : [adv., = deinde] luego, en seguida, despus duo, duae, duo : dos facio, facis, facere, feci, factum : hacer fio, fis, fieri, factus sum : [pasiva del verbo facio] ser hecho; suceder hostis, hostis, m. : enemigo; extranjero in, : [prep.acus] a, hacia, para, contra; (prep.abl.) en legio, legionis, f. : legin; ejrcito premo, is, ere, pressi, pressum : apretar, oprimir; ocultar, disimular; prensar pro, : [prep.abl.] delante de; en favor de, en defensa de; en lugar de; por, como proximus, a, um : [superl. de propior] vecino, -a; prximo, -a reliquus, -a, -um : restante uideo, -es, videre, vidi, visum : ver

Departamento de Latn 2012-2013

11. Cum celeriter nostri arma cepissent atque Hispanis equitibus emissis, equestri proelio superiores fuissent, hostes ab oppugnatione suos reduxerunt. a, ab : (prep.abl) de, desde, a partir de; por (c. agente) arma, armorum, n. pl. : armas atque, [conj.coord.copul.] y (= ac) capio, -is, capere, cepi, captum : tomar, capturar celeriter, [adv.] rpidamente cum, : [prep. abl.] con; emitto, is, ere, misi, missum : enviar; manumitir; decir, proferir eques, equitis, m. : jinete, caballero equestris, -e: ecuestre, de caballera Hispanus, -a, -um: hispano, -a hostis, hostis, m. : enemigo; extranjero noster, nostra, nostrum : nuestro, -a oppugnatio, oppugnationis, f.: ataque, asalto; asedio proelium, proelii, n. : combate, batalla, lucha reduco, -is, reducere, reduxi, reductum : retirar, devolver, replegar; reducir; restablecer, restituir superior, superioris : [comp. de superus] ms alto, ms elevado, superior suus, -a, -um : su; suyo, suya

12. Tantus fuit etiam post discessum hostium terror ut, ea nocte, cum Volusenus cum equitatu ad castra uenisset, fidem non faceret Caesarem adesse cum incolumi exercitu. ad, :[prep.ac.] a, hacia, junto a; para adsum, ades, adesse, adfui : estar presente, asistir Caesar, Caesaris, m. : Csar; emperador castra, castrorum, n. pl. : campamento militar cum, : [prep. abl.] con; discessus, -us, m.: partida, alejamiento equitatus, -us, m. : caballera etiam, : [adv.] tambin exercitus, -us, m. : ejrcito facio, facis, facere, feci, factum : hacer fides, fidei, f. : fe, confianza, lealtad hostis, hostis, m. : enemigo; extranjero incolumis, -e : inclume, sano, entero; sano y salvo non, : [adv.] no nox, noctis, f. : noche post, : [adv.] detrs, hacia atrs; [prep.acus.] detrs de, despus de tantus, -a, -um : tan grande; tan; tanto, -a terror, oris, m. : terror, temblor venio, -is, venire, veni, ventum : venir Volusenus, i : Voluseno (nombre propio)

Departamento de Latn 2012-2013

Flexin de los nombres


Temas en -ole
dominus, -i ni.
singular plural

templum, -i n.
singular plural

Nom. Voc. Ac.


Gen. Dat.

Ab.

dominus domine dominum domini domino domino

domini domini dominos dominorum dominis dominis

Nom. Voc. Ac.


Gen. Dat.

Ab.

templum templum templum templi templo templo

templa templa templa templorum templis templis

liber, libri m.
singular plural

puer, -i m.
singular plural

Nom. Voc. Ac.


Gen. Dat.

Ab.

liber liber librum libri libro libro

libri libri libros librorum libris libris

~om.
VOC.

AC.
Gen. Dat.

Ab.

puer puer puerum pueri puero puero

pueri pueri pueros puerorum pueris pueris

Temas e n -a
rosa, -ae f.
singular plural

~orn. voc. AC.


Gen. Dat.

Ab.

rosa rosa rosam rosae rosae rosa

rosae rosae rosas rosarum


IOS~S

rosis

Temas en consonante oclusiva


ops, opis f.
singular plural

FLEXIN DE LOS NOMBRES

singular

plural

Norn. Voc.
AC.

Gen. Dat.

Ab.

O P S O P S opem opis opi OPe

opes opes opes opum opibus opibus

Nom. Voc. Ac .
Gen. Dat.

Ab.

princeps princeps principem principis principi principe

principes principes principes principum principibus principibus

dux, ducis m .
singular plural

iudex, -icis m .
singular plural

Nom. Voc. Ac.


Gen. Dat.

Ab.

dux dux ducem ducis duci duce

duces duces duces ducum ducibus ducibus

Nom. Voc. Ac.


Gen. Dat.

Ab.

iudex iudex iudicem iudicis iudici iudice

iudices iudices iudices iudicum iudicibus iudicibus

aetas, -atis f.
singular plural

comes, -itis m .
singular plural

Nom. Voc. Ac.


Gen. Dat.

Ab.

aetas aetas aetatem aetatis aetati aetate

aetates aetates aetates aetatum aetatibus aetatibus

Nom. Voc. Ac.


Gen. Dat.

Ab.

comes comes comitem comitis comiti comite

comites comites comites comitum comitibus comitibus

cor, cordis n.
singular plural

caput, -itis n
singular plural

~om.
VOC.

cor
COI

Ac.
Gen. Dat.

Ab.

cor cordis cordi corde

corda corda corda cordum cordibus cordibus

Nom. Voc. Ac.


Gen. Dat.

Ab.

caput caput caput capitis capiti capite

capita capita capita capitum capitibus capitibus

Temas en consonante nasal


natio, -onis f.
singular plural

nomen, -inis n.
singular plural

Nom. Voc. Ac.


Gen. Dat.

Ab.

natio natio nationem nationis nationi natione

nationes nationes nationes nationum nationibus nationibus

Nom. Voc. Ac.


Gen. Dat.

Ab.

nomen nomen nomen nominis nomini nomine

nomina nomina nomina nominum nominibus nominibus

~ e m a en s consonante no oclusiva
consul, -is m.
singular plural

labor, -oris m.
singular plural

Nom. Voc. Ac

Gen. Dat.

Ab.

consul consul consulem consulis consuli consule

consules consules consules consulum consulibus consulibus

Nom. Voc. Ac.


Gen. Dat.

Ab.

labor labor laborem laboris labori labore

labores labores labores laborum laboribus laboribus

cadauer, -eris n.
singular plural singular plural

Nom. Voc. Ac.


Gen. Dat.

Ab.

cadaver cadaver cadaver cadaveris cadaveri cadavere

cadavera cadavera cadavera cadaverum cadaveribus cadaveribus

Nom. Voc. Ac.


Gen. Dat.

Ab.

flos flos florem floris flori flore

flores flores flores florum floribus floribus

corpus, -O&
singular

n.
plural

sidus, -eris n.
singular plural

Nom.
VOC.

Ac.
Gen. Dat.

Ab.
'; 10

corpus corpus corpus corporis corpori corpore

corpora corpora corpora corporum corporibus corporibus

Nom. Voc. Ac.


Gen. Dat.

Ab.

sidus sidus sidus sideris sideri sidere

sidera sidera sidera siderum sideribus sideribus

FLEXIN DE LOS NOMBRES

Temas e n -i
ciuis, -is m.
singular plural

mare, -is n.
singular plural

Nom. Voc. Ac.


Gen. Dat.

Ab.

civis civis civern civis civi cive

cives cives cives civiurn civibus civibus

Nom. Voc. Ac.


Gen. Dat.

Ab.

mare mare rnare maris rnari mari

maria rnaria rnaria marium rnaribus maribus

urbs, -is m.
singular plural

nubes, -is f.
singular plural

Nom. Voc. Ac.


Gen. Dat.

Ab.

urbs urbs urbern urbis urbi urbe

urbes urbes urbes urbium urbibus urbibus

Norn. Voc. Ac.


Gen. Dat.

Ab.

nubes nubes nubern nubis nubi nube

nubes nubes nubes nubium nubibus nubibus

Temas e n -u
manus, -us f.
singular plural

cornu, -US m.
singular plural

Nom.
VOC.

Ac.
Gen. Dat.

Ab.

rnanus manus rnanurn rnanus rnanui manu

rnanus manus rnanus rnanuurn manibus rnanibus

~orn. Voc. Ac

Gen. Dat.

Ab.

cornu cornu cornu cornus cornui cornu

cornua cornua cornua cornuurn cornibus cornibus

Temas e n -e
res, rei f.
singular plural

dies, -ei m./f.


singular plural

Nom. Voc. Ac.


Gen. Dat.

Ab.

res res rem re rei re

res res res rerum rebus rebus

Nom. Voc. Ac.


Gen. Dat.

Ab.

dies dies diem diei diei die

dies dies dies dierum diebus diebus


:;11

Flexin de los adjetivos


Temas en -ole, -a, -ole

masculino Nom. Voc. Ac. Gen. Dat. Ab.

singular femenino

neutro

masculino

plural femenino

neutro

altus alte altum alti alto alto

alta alta altam altae altae alta

altum altum altum alti alto alto

alti alti altos altorum altis altis

altae altae altas altarum altis altis

alta alta alta altorum altis altis

niger, -gra,-grum
.. . .

..

..

masculino Nom. Voc. Ac. Gen. Dat. Ab.

singular femenino

neutro

masculino

plural femenino

neutro

niger niger nigrum nigri nigro nigro

nigra nigra nigram nigrae nigrae nigra

nigrum nigrum nigrum nigri nigro nigro

nigri nigri nigros nigrorum nigris nigris

nigrae nigrae nigras nigrarum nigris nigris

nigra nigra nigra nigrorum nigris nigris

miser, - a , -um
. . . . .

masculino Nom. Voc. Ac. Gen. Dat. Ab.

singular femenino

neutro

masculino

plural femenino

neutro

miser miser miserum miseri misero misero

misera misera miseram miserae miserae misera

miserum miserum miserum miseri misero misero

miseri miseri miseros miserorum miseris miseris

miserae miserae miseras miserarum miseris miseris

misera misera misera miserorum miseris miseris

Temas en -i
fortis, -e
singular masc./fem. neutro plural masc./fem. fortes fortes fortium fortibus fortibus neutro fortia fortia fortium fortibus fortibus

N. V. Ac . Gen. Dat. Ab.

fortis fortem fortis forti forti

forte forte fortis forti forti

prudens, -ntis
... .

. .-

singular masc./fem. neutro

plui-al masc./fem. prudentes prudentes prudentium prudentibus prudentibus neutro prudentia prudentia prudentium prudentibus prudentibus

N.V.
Ac. Gen. Dat. Ab.

prudens prudentem prudentis prudenti prudenti (-e)

prudens prudens prudentis prudenti prudenti

Temas en consonante
uetus, -eris
singular masc./fem. neutro plural masc./fem. veteres veteres veterum veteribus veteribus neutro vetera vetera veterum veteribus veteribus

N.V. Ac. Gen. Dat. Ab.

vetus veterem veteris veteri vetere

vetus vetus veteris veteri vetere

Adjetivos en grado comparativo


altior, -ius
.-

singular masc./fem. neutro

masc./fem. altiores altiores altiorum altioribus altioribus

neutro altiora altiora altiorum altioribus altioribus

N.V.
Ac. Gen. Dat. Ab.

altior altiorem altioris altiori altiore

altius altius altioris altiori altiore

Adjetivos en grado superlativo


altissimus, -a, -um (declina como altus, -a,-um)
crj1:3
0 0

Flexin de los pronombres


Pronombres personales
-

Pronombre reflexivo
.

Primera persona singular plural Nom. Ac. Gen. Dat. Ab. ego me mei mihi me nos nos nostrum/-i nobis nobis

Segunda persona singular plural tu te tui tibi te vos vos vestrum/-i vobis vobis Nom. Ac. Gen. Dat. Ab.

sing./pl.
-

se su sibi se

Pronombres demostrativos
Hic, haec, hoc
-

masculino Nom. voc. Ac. Gen. Dat. Ab. hic hunc huius huic hoc

sihguiar femenino haec

neutro hoc hoc huius huic hoc

masculino hi hos horum his his

plural femenino hae

neutro haec haec horum his his

hanc huius huic hac

has harum his his

ille, illa, illud


---

.--

-.-----

masculino Nom. voc. Ac. Gen. Dat. Ab. ille illum illius illi illo

singular femenino illa illam illius illi illa

-neutro illud illud illius illi illo

--

'

.,neutro illa illa illorum illis illis

masculino illi illos illorum illis illis

femenino illae illas illarum illis illis

iste, ista, istud declina como ille, illa, illud

Pronombres anafricos
is,ea, id
ni-------.--.^ ,

----F...-.

--. . ...* singular


femenino ea

--=.

-.--...

.-, . . = -

.-.-*

; ;

plural neutro id id eius ei eo masculino ei


-

. ..-

-neutro ea

masculino Nom. voc. Ac. Gen. Dat. Ab. is


-

femenino eae eas earum eis eis

eam eius ei ea

ea eorum eis eis

eum eius ei eo

eos eorum eis eis

F L E S I ~ NDE LOS PRONOMBRES

idem, eadem, idem el inismo


singular masculino Nom. voc. Ac. Gen. Dat. Ab.
idem eundem eiusdem eidem eodem

plural neutro
idem idem eiusdem eidem eodem

femenino
eadem eandem eiusdem eidem eadem

masculino
eidem eosdem eorundem eisdem eisdem

femenino
eaedem easdem earundem eisdem eisdem

neutro
eadem eadem eorundem eisdem eisdem

ipse, ipsa, ipsum cl niisnio


-. .

singular masculino Nom. voc. Ac. Gen. Dat. Ab.


ipse ipsum ipsius ipsi ipso

plural neutro
ipsum ipsum ipsius ipsi ipso

femenino
ipsa ipsam ipsius ipsi ipsa

masculino
ipsi ipsos ipsorum ipsis ipsis

femenino
ipsae ipsas ipsarum ipsis ipsis

neutro
ipsa ipsa ipsorum ipsis ipsis

Pronombre relativo
qui, quae, quod
-

. sing&ar

plural neutro
quod quod cuius cui qu0

masculino Nom. voc. Ac. Gen. Dat. Ab.


qui quem cuius cui qu0

femenino
quae quam cuius cui qua

masculino
qui quos quorum quibus quibus

femenino
quae quas quarum quibus quibus

neutro
quae quae quorum quibus quibus

Pronombre interrogativolindefinido
quis, quid
masc./fem. Nom. voc. Ac. Gen. Dat. Ab.
quis quem cuius cui que

neutro
quid quid cuius cui qu0

APNDICE GRAMATICAL

Conjugacin de los verbos


El verbo sum, esse, fui
FORMAS PERSONALES
INDICATIVO SUBJUNTIVO IMPERATIVO

FORMAS N 0 PERSONALES
INFlNlTlVO PARTICIPIO

sum es est
SU~US

estis sunt eram eras erat eramus eratis erant ero eris erit erimus eritis erunt fui fuisti fuit fuimus fuistis fuerunt fueram fueras fuerat fueramus fueratis fuerant fuero fueris fuerit fuerimus fueritis fuerint

sim sis sit simus sitis sint essem esses esset essemus essetis essent

es

este

E
:

2
-

a.

esto

fut

l 1 l Xl
-urum -uram esse fut -ura

esse

estote sunto fuerim fueris fuerit fuerimus fueritis fuerint fuissem fuisses fuisset fuissemus fuissetis fuissent fuisse

2
K
.

0 .

a
W

3
a
m

o
K

3
F

Tiempos personales del tema de presente (infectum) Voz activa

CONJUGACIN DE LOS VERBOS

w C

1.a conj.

2.aconj.
habeo habes habet habemus habetis habent habebam habebas habebat habebamus habebatis habebant habebo habebis habebit habebimus habebitis habebunt habeam habeas habeat habeamus habeatis habeant haberem haberes haberet haberemus haberetis haberent

3.aconj.

4.a conj.

paro paras parat paramus paratis parant parabam parabas parabat parabamus parabatis parabant parabo parabis parabit parabimus parabitus parabunt parem pares paret paremus paretis parent pararem parares pararet pararemus pararetis pararent

duco ducis ducit ducimus ducitis ducunt ducebam ducebas ducebat ducebamus ducebatis ducebant ducam duces ducet ducemus ducetis ducent ducam ducas ducat ducamus ducatis ducant ducerem duceres duceret duceremus duceretis ducerent

audio audis audit audimus auditis audiunt audiebam audiebas audiebat audiebamus audiebatis audiebant audiam audies audiet audiemus audietis audient audiam audias audiat audiamus audiatis audiant audirem audires audiret audiremus audiretis audirent

' 2
r

8
E

3
2

V)

'
2
1

2 m
E
U I

V)

para parate

habe habete

duc(e) ducite

audi audite

5 n z
K
W

parato parato
3
l -

habeto habeto habetote habento

ducito ducito ducitote ducunto

audito audito auditote audiunto

paratote paranto

Tiempos personales del tema en perfecto (perfectum) Voz activa


1.a conj. 2." conj.
3.aconj.

4.aconj.

paravi paravisti paravit paravimus paravistis paraverunt paraveram paraveras paraverat paraveramus paraveratic paraverant paravero paraveris paraverit paraverimus paraveritis paraverint paraverim paraveris paraverit paraverimus paraveritis paraverint paravissem paravisses paravisset paravissemus paravissetis paravissent

habui habuisti habuit habuimus habuistis habuerunt habueram habueras habuerat habueramus habueratis habuerant habuero habueris habuerit habuerimus habueritis habuerint habuerim habueris habuerit habuerimus habueritis habuerint habuissem habuisses habuisset habuissemus habuissetis habuissent

duxi duxisti duxit duximus duxistis duxerunt duxeram duxeras duxerat duxeramus duxeratis duxerant duxero duxeris duxerit duxerimus duxeritis duxerint duxerim duxeris duxerit duxerimus duxeritis duxerint duxissem duxisses duxisset duxissemus duxissetis duxissent

audivi audivisti audivit audivimus audivistis audiverunt audiveram audiveras audiverat audiveramus audiveratis audiverant audivero audiveris audiverit audiverimus audiveritis audiverint audiverim audiveris audiverit audiverimus audiveritis audiverint audivissem audivisses audivisset audivissemus audivissetis audivissent

2
5: 3
J

g
z

CONJUGACI~N DE LOS VERBOS

Tiempos personales del tema de presente (infectum) Voz pasiva


1.a conj.
- .

2.aconj.
habeor haberis habetur habemur habemini habentur habebar habebaris habebatur habebamur habebamini habebantur habebor habeberis habebitur habebimur habebimini habebuntur habear habearis habeatur habeamur habeamini habeantur haberer habereris haberetur haberemur haberemini haberentur habere habemini habetor habetor habentor

3.aconj.

4.a conj.

w
W

paror pararis paratur paramur paramini parantur parabar parabaris parabatur parabamur parabamini parabantur parabor paraberis parabitur parabimur parabimini parabuntur parer pareris paretur paremur paremini parentur pararer parareris pararetur pararemur pararemini pararentur parare paramini parator parator parantor

ducor duceris ducitur ducimur ducimini ducuntur ducebar ducebaris ducebatur ducebamur ducebamini ducebantur ducar duceris ducetur ducemur ducemini ducentur ducar ducaris ducatur ducamur ducamini ducantur ducerer ducereris duceretur duceremur duceremini ducerentur ducere ducimini ducitor ducitor ducuntor

audior audiris auditur audimur audimini audiuntur audiebar audiebaris audiebatur audiebamur audiebamini audiebantur audiar audieris audietur audiemur audiemini audientur audiar audiaris audiatur audiamur audiamini audiantur audirer audireris audiretur audiremur audiremini audirentur audire audimini auditor auditor audiuntor

2'.
O

~1
o

z
p
n

5 2 P:

z
W

. E
0

2
w

B P:
P

2
&

o
.

5
LL

Tiempos personales del tema de perfecto (perfectum) Voz pasiva


1.a conj.
paratus paratus paratus parati parati parati paratus paratus paratus parati parati parati paratus paratus paratus parati parati parati paratus paratus paratus parati parati parati paratus paratus paratus parati parati parati sum es est sumus estis sunt eram eras erat eramus eratis erant ero eris erit erimus eritis erunt sim sic sit simus sitis sint essem esses esset essemus essetis essent
2.a conj.

3 . "conj.
ductus ductus ductus ducti ducti ducti ductus ductus ductus ducti ducti ducti ductus ductus ductus ducti ducti ducti ductus ductus ductus ducti ducti ducti ductus ductus ductus ducti ducti ducti sum es est sumus estis sunt eram eras erat eramus eratis erant ero eris erit erimus eritis erunt sim sis sit simus sitis sint essem esses esset essemus essetis essent

4." conj.

S!
W

CL

habitus habitus habitus habiti habiti habiti habitus habitus habitus habiti habiti habiti habitus habitus habitus habiti habiti habiti habitus habitus habitus habiti habiti habiti habitus habitus habitus habiti habiti habiti

sum es est sumus estis sunt eram eras erat eramus eratis erant ero eris erit erimus eritis erunt sim sic sit simus sitis sint essem esses esset essemus essetis essent

auditus auditus auditus auditi auditi auditi auditus auditus auditus auditi auditi auditi auditus auditus auditus auditi auditi auditi auditus auditus auditus auditi auditi auditi auditus auditus auditus auditi auditi auditi

sum es est sumus estis sunt eram eras erat eramus eratis erant ero eris erit erimus eritis erunt sim sis sit simus sitis sint essem esses esset essemus essetis essent

@ a

I g

5:
a

o
K
LL

LL

)
F

CL

?
3
I

g 8 2
. . .

NOTA: Por simples razones de presentacin, hemos conjugado las formas de los tiempos del tema de perfecto con las formas masculinas de los participios de los verbos de los modelos, pero hay que tener presente que el participio tiene seis formas (dos nominativos, singular y plural, para cada uno de los tres gneros) a fin de poder concertar correctamente con su sujeto. '"> .,-O

CONJUGACIN DE LOS VERBOS

Irmas no personales
Infinitivos
1.a conj.
Activo parare Pasivo parari Activo paravisse Pasivo paratum Activo paraturum

2." conj.

3." conj.

4." conj.

habere haberi habuisse esse esse iri esse habitum habiturum habitum esse esse ir

ducere duci duxisse ductum ducturum ductum esse esse ir

audire audiri audivisse auditum auditurum auditum esse esse ir

FLi i unu
Pasivo

paratum parandum

habendum esse

ducendum esse

audiendum esse

Participios
1 .a conj.
..

2." conj.
habens, -ntis habitus, -a, -um habiturus, -a, -um

3."conj.
ducens, -ntis ductus, -a, -um ducturus, -a, -um

4." conj.

PRESENTE Activo parans, -ntis PERFECTO-Pasivo paratus, -a, -um e'JTURO- .: Activo paraturus, -a, -um

audiens, -ntis auditus, -a, -um auditurus, -a, -um

Supino
1."conj.

2." conj.

3." conj.

4." conj.

Ac.
Dat.

paratum paratu

habitum habitu

ductum ductu

auditum auditu

Gerundio
1 ." conj.
C.

2." conj.

3." conj.

4." conj.

(ad)

parandum parandi parando parando

(ad)

habendum habendi habendo habendo

(ad)

ducendum ducendi ducendo ducendo

(ad)

audiendurn audiendi audiendo audiendo

en.
at.

Ab.

Gerundivo
1 conj.
parandus, -a, -um

."

2." conj.

3." conj.

4." conj.

habendus, -a, -um

ducendus, -a, -um

audiendus, -a, -um

Sintaxis de los casos


Funciones principales de los casos latinos
CASOS NOMINATIVO FUNCIONES Sujeto de los verbos en forma personal Atributo de los verbos copulativos Complemento predicativo del sujeto Designacin de la persona/cosa personificada a quien se dirige la palabra Complemento directo de los verbos transitivos Complemento circunstancial de direccin Complemento circunstancial de extensin Complemento predicativo del objeto directo Complemento de nombre Complemento de adjetivo Complemento indirecto de los verbos transitivos Complemento de finalidad Complemento de adjetivo Complemento circunstancial locativo Complemento circunstancial separativo Complemento circunstancial instrumental

VOCATIVO

ACUSATIVO

GENlTlVO

DATIVO

1 Sintaxis oracional
Clasificacin de las oraciones simples
MODALIDAD Aseverativas Interrogativas Exclamativas FUNCIN LING. Representativa Deliberativa Expresiva SIGNIFICACIN Afirman o niegan la realidad de un hecho Formulan dudas sobre la realidad de un hecho Expresin de un hecho como deseo o posibilidad

SINTAXIS ORACIONAL

Las oraciones coordinadas


COORDINACI~N
... . . . .

.. . . . .

CLASE DE ORACIN
.. .

-EMENTO RELACIONAN1
(J

SIN CONJUNCIN CON CONJUNCION

Yuxtapuestas Copulativas

et, atque, ac, -que neque, nec etiam, quoque at, sed, vero, autem tamen aut, vel, -ve sive, seu nam, namque enim, etenim ergo, igitur, itaque

Adversativas Disyuntivas Causales Ilativas

Las oraciones subordinadas


SUBORDINACII
.
.

CLASE DE O R A C I ~ N Com~letivas De infinitivo Interrogativas subj.

ELEMENTO RELACIONANTE .

SUSTANTIVA

ut, auod, ne

u
num, nonne, -ne quis, quid qui, quae, quod ut, ne ut, ut non quod, quia, quoniam cum ubi simulac, postquam cum priusquam, antequam dum, donec, quoad si, sin ni, si non, si minus nisi quamquam, etsi quamvis, licet ut, cum ut, sicut, velut tamquam, quam

ADJECTIVA 4DVERBIAL

De relativo Finales Consecutivas Causales Temporales

Condicionales

Concesivas

Comparativas

VOCABULARIO LATIN - CASTELLANO


Lista de abreviaturas
ablativo acusativo adj. adjetivo a.dv. adverbio conjuncin c0rZ.j. dat. dativo def. defectivo clep. deponente femenino f. genitivo gen. imper-s. impersonal indecl. indeclinable ir~f. infinitivo inter-j. interjeccin
abl.
ac.

intr. irr. m. n. P.P. p. pr. pus. perf.

intransitivo irregular masculino neutro participio perfecto participio presente pasiva perfecto plural PZ. preposicin p r-ep. pronombre pr-on. semidep. semideponente sing. singular transitivo tr.

a ab prep.: de, desde, por. abacus -i m.: aparador, baco. a b d o -didi - d i t u m 3 tr.: esconder. a b h i n c adu.: desde ahora. a b i c i o -ieci - i e c t u m 3 tr.: arrojar. a b i e s -etis f.: abeto. a b n u o - n u i -3 tr.: negarse. a b o l e o -evi - i t u m 2 tr.: destruir. a b r i p i o - r i p u i - r e p t u m 3 tr.: arrebatar, arrastrar. a b r u m p o - r u p i - r u p t u m 3 tr-.: romper. abscido -cidi- c i s u m 3 tr.: cortar. a b s c o n d o - c o n d i - c o n d i t u m 3 tr-.: esconder. a b s e n s - n t i s p. pr. de a b s u m . a b s o l v o -solvi - s o l u t u m 3 tr.: soltal; absolver. a b s t i n e o -tinui - t e n t u m 2 fr.: mantener alejado; irztr.:abstenerse. a b s u m a b e s s e a f u i - irr. intr.: estar alejado, estar ausente, distar. 324

a b s u m o - s u m p s i - s u m p t u m 3 tr.: consumir;pas.: morir. a b u n d a n t i a -ae f.: abundancia. a b u n d o 1 irztr.: abundar, estar provisto. a c corzj.:y. a c c e d o -cessi - c e s s u m 3 tr.: acercarse. a c c e n d o - c e n d i - c e n s u m 3 tr.: encender, atizar. a c c i d o -cidi-3 irztr.: caer; impers.: acaecer, suceder. a c c i p i o - c e p i - c e p t u m 3 tr.: aceptar, recibir, recoger. a c c l a m o 1tr.: gritar, aclamar. a c c o m o d o 1tr.: acomodar, adaptar. a c c u m b o - c u b u i - c u b i t u m 1intr.: recostarse, tenderse para comer. a c c u s a t i o - o n i s f.:acusacin. accusator -oris m.: acusador. a c c u s o 1tr.: acusar. a c e r a c r i s a c r e : duro, agudo. a c e r b u s -a - u m : acre, agrio, dcido, riguroso. a c e t u m -i n.: vinagre.

Achilles -is rrz.:Aquiles. a c i e s -ei f.: formacin, lnea de combate, ejrcito, tropa. acriter adu.: duramente, enrgicamente. a c t o r - o r i s rn.:actor, ejecutor. ad prep.: a, hacia, delante, hasta. a d d o -didi - d i t u m 3 tr..: aadir. a d d u c o - d u x i - d u c t u m 3 tr.: conducir. a d e o adu.: as, incluso, hasta tal punto. a d e o -ii - i t u m irr. tr. e intr.:dirigirse, presentarse. adhibeo - b u i - b i t u m 2 tr.: aplicar, emplear, admitir. a d h u c adu.: hasta ahora, todava, aun. a d i c i o -ieci - i e c t u m 3 tr.: aadir. a d i m o - e m i - e m p t u m 3 tr.: quitar. a d i p i s c o r , - e p t u s s u m 3 dep. tr-.: alcanzar, obtener, conseguir. a d i t u s - u s rn.: entrada, acceso. a d i u n g o - i u n x i - i u n c t u m 3 tr.: aadir.

adiuvo -iuvi -iutum 1tr.: ayudar. administer -tri 17z.:fuiicioiiario. administro 1ti..: adininistrar, dirigir, asistir, ayudar. admiratio -onis f.: adiniracin. admirator -oris m.: admirador. admiror 1 dep. ti..: admirar, sorprenderse. admitto -misi -missum 3 tr.:adiiiitii: admodum ndu.: mucho, del todo. admoneo -monui -monitum 2 tr-.: advertir, aconsejar. admonitio -onis f : :advertencia. admonitum -i 12.:adverteiicia. admoveo -movi -motum 2 fr.: acercar, aproximar. adolesco -olevi -ultum 3 irztr*.: crecer. adorioi-, -ortus sum 3 dep. tr-.:acometer, eniprei-idei; intentar. adorno 1tr..: acloriiar, equipar. adoro 1tr..: adorar. adsum adesse adfui ir!.. irztr..: estar presente, asistir. adulatio -onis J:: adulaciii, halago. adulescens -entisp. pr,.: joven, adolescente. adulescentia -ae f.: adolesceiicia. adultus -a -um p. p.: crecido, maduro. advena -ae rn.: forastero advenio -veni -ventum 4 ir~tr..: llegar, presentarse. adventus -us rn.: llegada. adversarius -a -um: coiitrario, rival. adversus prep.: coiitra. adversus -a -um p. p.: contrario, hostil. advocatus -i In.: abogado, defensor. advoco 1tr.: convocar, llamar. aedes -is f.: tenip1o;pl.: mansin. aedificium -ii ri .: edificio. aedifico 1tr..: edificar, construir. aedilis -is m .: edil. aedilitas -atis f.: edilidad. aeger -gra -grum: eiifer~no aegre adu.: penosaniente, a d u r a s penas. aegritudo -inis f.: afliccin. aegroto 1i~ztr.: estar eiiferino. Aegyptius -a -um: egipcio.

Aegyptus -i j:: Egipto. Aeneas -ae in .: Eneas. aeneus -a -um: de broiice. aenum -i rt.: caldero. aequalis -e: de la misma edad, u n forme, igual. aequitas -atis f.: iiiiparcialidad. aequo 1tis.: igualar. aequor -oris 12.: superficie plana, m al-. aequus -a -um: igual, llano, liso, justo, favorable. a e r aeris iu.: aire. aerarium -ii 12.:erario, tesoro pblico. aes aeris n,.:bronce, dinero. aestas -atis f.:verano. aestimatio -onis f.: estimacin: eval~iacin. aestimo 1tr.: valorar, apreciar. aestuarium -ii 11.:estuario. aestus -us rn.:gran calor, iiiarea aetas -atis f.:edad. aeternus -a -um: eterno. aeternitas -atis f.: eternidad. aether -eris rn.: aire, cielo. aevum -i rz.: edad, poca. Afer -fra -fi-um:africano. affero afferre attuli allatum ir.). tr.: trae& llevar, aadir, anunciar afficio -feci -fectum 3 tr.: afectar. affirmo 1tr.: afirinar. affligo -flixi -flictum 3 tr..: golpear, chocar. Afranius -ii rri .:Afraiiio. Africa -ae f.: fi-ica. Africanus -a -um:africano. Africus -i rri..:brego. ager agri rn .: campo, territoi-io,pas. agger -eris IL.: terrapln. aggredior, -gressus sum 3 dep. tr.: acercarse, dii-igirse a , atacai: aggressio -onis f:: agresin, ataque. agito 1tr..: agitar, inovei: agmen -inis rz.: ejrcito e11 marcha. agnus -i 177 .: cordero. ago egi actum 3 tr.: guiar, conducir, llevar, hacer. agrestis -e: rudo, campestre. agricola -ae nz.: agricultor, labrador. aio def.: afirmar, decir.

ala -ae f:: ala. alauda -ae f.:alondra. Albis -is m.: Elba. albus -a -um: blanco. alces -is f.: alce. alea -ae f.:juego de dados, suerte. alienus -a -um: ajeno, extranjero. alimentum -i 12.: alimento. aliquamdiu udu.: durante algn tiempo. aliquando adu.: alguna vez, a veces. aliquis aliqua aliquod I aliquid pi-on.y adj.: alguien, alguno. aliquot adj. pl. ii~decl.: algurios. aliter adu.: de otro inodo, de otra manera. alius -a -ud proiz.:otro. allium -i n.: ajo. a10 alui alitum 3 tr.: alimentar, nutrir. Alpes -ium f.:1osAlpes. alter -era -erum prsorz.: el otro. altitudo -inis f.: altura, elevacin. altus -a -um: alto, horido, profuiido. alveus -i rn.: cavidad, lecho d e un ro. amabilis -e: amable. amarus -a -um:amargo. ambitio -onis f.: anibiciii. ambo -ae -o: los dos juiitos. ambulo 1irztr..: pasear, andar. amicitia -ae f.:amistad. amicus -a -um: amigo. amitto -misi -missum 3 tr.: perder. amnis -is m.: ro, arroyo, torrente. amo 1tr.: anlar. amor -oris rn.: aiilor. amphitheatrum -i r ~ . :anfiteatro. amphora -ae f:: nfora. amplus -a -um: amplio, vasto, graiicle. ancor.-j.irzter.r.ogatl:va:o, tal vez. ancilla -ae f.: esclava, criada. ancora -ae f.: iicora, ancla. anguis -is m.: serpiente. angustiae -arum f. pl.: estrechez, desfiladero. angustus -a -um: angosto, estiecho. anima -ae f : :aliiia. animadverto -rti -rsum 3 tr.: prestar atencin, obse~var, reparar. animal -is 11.: animal.
.>a~>

".>-

animus -i 172.: espritu, valor, audacia. annus -i in.:ao. anser -eris in .:ganso. ante prep.: delante de, antes de. antea adu.: antes. antecedo -cessi -cessum 3 iizti..: preceder, aventajar, destacar. antequam cor7.j.:antes que. antesignani -orum rn. pl.: antesignarios. antiquitas -atis f.: antigedad. antiquus -a -um: antiguo. Antonius -ii in.:Antonio. antrum -i 17 .: antro, gruta. anxius -a -um: ansioso, inquieto, acongojado. aper apri in.:jabal. aperio -erui -ertum 4 ti-.:abrir. apertus -a -um: abierto, nlanifiesto. apodyterium -ii 1 1 . : guardarropa. Apollo -inis ix.:Apolo. apparatus -us m.: preparacin, lujo. appareo -ui -itum 2 iiztr.: aparecer. apparitor -oris in.: ordenanza, subalterno. apparo 1ti-.:preparar. appellatio -onis f:: denominacin. appello 1 ti..: llamar, dar u n nomh e , mencionar. appello -puli -pulsum 3 ti*.:dirigir, atracar, empujar. appeto -petivi -petitum 3 ti..:acercarse, desear, atacar. applico 1ti..: apoyar, adosar. appono -posui -positum 3 ti..: poner delante, presentar. appropinquo 1 iizti,.: acercarse, aproximarse. aptus-a -um:apropiado, adecuado. apud prep.: junto a , e n casa de. aqua -ae f.: agua. aquaeductus -us m .: acueducto. aquila -ae f.: guila. aquilifer -eri m.:portaestandarte. aquilo -onis in.: aquiln. Aquitania -ae f.: Aquitania. a r a -ae f.: ara, altar. aranea -ae f.: araa, telaraa. arbiter -tri m . : rbitro,juez. arbitror 1dep. ti-.:juzgar, pensar, creer.

arbor -oris f.: rbol. arbuscula -ae f:: arbolito. arcanus -a -um: secrcto. arceo -ui -2 tr.: contener, retener, impedir. arcesso -ivi -itum 3 ir.: Ilaniar: hacervenir. architectus -i 177 .: arquitecto. arcus -us m.: arco. ardeo arsi -2 iizti..: arder, quemar. ardor -oris m .:ardor. arduus -a -um: arduo. difcil. area -ae f:: superficie, patio. arena -ae f.: arena. argentum -i 11.: plata. argumentum -i n .: argumento, prueba. arguo -ui -utum 3 ti..: probar, demostrar. acusar. aridus -a -um: seco. aries -etis rn.:carnero, ariete. arma -orum 11.pl.: n i m a s . armamenta -orum ii. pl.: armamento. armo 1 tr.: arinar. aro 1ti-.:arar, labrar. a r s artis f.: arte, habilidad. artificium -ii 12.: oficio, destreza. habilidad. a r t u s -us in .: articulaciil: pl.: ii-iiembros. arundo -inis f.. caia, flauta. arx arcis f.: ciudadela. fortaleza. a s assis in.: as (nioneda). ascendo -scendi -scensum 3 ti..: subir. Asia -ae f.: Asia. asinus -i nz.: asno. aspectus -us m .: mirada, aspecto. asper -era -erum:spero, hurao. aspicio aspexi aspectum 3 tr.: mirar. assentior, -sensus sum 4 d e p . tr.: asentir, estar de acuerdo. assequor, -secutus sum 3 d ~ pti..: . alcanzar, llegar a. assideo -sedi -sessum 2 intr.:estar sentadojunto a , asistir. assiduus -ua -uum: asiduo, constante. assuesco -suevi -siietum 3 tr.: acostumbrar. assumo -sumpsi -sumptum 3 ti,.: recibii; apropiarse.

astrum -i rz.: astro. astutia -ae f:: astucia. a t co~zj.: pero, por el contrario. a t e r a t r a atrum: negro, oscuro. Athenae -arumf.pl.: Atenas. Atheniensis-e: ateniense. athleta -ae nz.: atleta. atque corzj.:y. atramentum -i n.: tinta. atrium -ii 17 .: atrio, patio. atrox-ocis: atroz, cruel, inhumano. attentus -a -um:atento, vigilante. attingo -tigi -tactum 3 ti..: tocar. attonitus -a -um: atnito, aturdido. attribuo -tribui -tributum 3 tr.: atribuir, asignar. auctor -oris in.:autor, responsable. auctoritas -atis f.: autoridad. audacia -ae f.: audacia, osada. audax -acis: audaz, osado. atrevido. audeo, ausus sum 2 sein.iclep. irztr.: atreverse: osar. audio 4 ti..: or. aufero auferre abstuli ablatum ir-!..Ir.: llevarse, arrastrar. augeo auxi auctum 2 ti..: auinental-. augur -uris 171.: a ~ g u radivino. , augurium -ii 11.: augurio. augustus -a -um: augusto. majestuoso. a u r a -ae f : : aura. brisa, viento. aureus -a -um:de oro, ureo. auriga -ae in.:auriga, conductor. auris -is f.: oreja. aurum -i 17 .: oro. auspicium -ii 12.: auspicio, presagio. auster -tri nz.: austro. a u t corzj.: o. autem COIZJ.: pero. no obstante. e n cambio. autumnus -i 117 .: otoo. auxilium -ii 12.: auxi1io;pl.: tropas aiisiliares. avaritia -ae f.: aval-icia. avaius -a -um: avaro, avariento. ave iiiterj.:;hola! aveho -vexi -vectum 3 tr.: transportar. avia-ae f.: abuela. aviditas -atis f.: codicia, afn.

avidus -a -um: vido, ansioso avis -is f.: ave, pjaro. avus -i m.: abuelo.

" 1 ,
-

Bacchus -i rn .: Baco. balneum -i r i .: bao. balteus -i 112.: cintui~n, correa, pasillo. barba -ae f.: barba. Barcino -onis f.: Barcino, Barcelona. barbarus -a -um:brbaro, estraiijero. basilica -ae /::baslica. beatus -a -um:feliz. Belgae -arum r i 2 . pl.: los belgas bellicosus -a -um:belicoso. bellicus -a -um:blico. bellum -i rz.: guerra. belua-ae f.:bestia, fiera. bene udu.: bien. beneficium -ii 17.: bei~eicio, ravor. benevolentia -ae f.:bene\~oleiicia benignus -a -um: benigno, bondadoso. bestia -ae f.:bestia. bibliotheca -ae f.:biblioteca. bibo bibi -3 tr..: beber. bini -ae -a prorz.:d c dos e n dos. bis adv.: dos veces. blandus -a -um: afectuoso, a t r a yente. bonus -a -um:bueno. boreas -ae 171 .: aquiln, gregal. bos bovis 177 .: buey. bracae -arum pl.: bragas. brachium -ii iz.: brazo. brevis -e:corto, breve. brevitas -atis f:: brevedad. Britani -orum iiz. pl.: los britanos. bucina -ae f'.:cuerno d e caza, corneta militar. bulla -ae f.:bula.

cadaver -eris n .: cadvei.. cado cecidi casum 3 tr.:caer. caecus -a -um:ciego. caedes -is f.: inatanza. carnicera.

caelestis -e:del cielo, celeste. caelum -i rz.: cielo. caeruleus -a -um: azul, azulado. Caesar -aris rn.: Csar. caetra -ae f:: a d a r g a . caetrati -orum 1 7 2 . pl.: soldados aimaclos con adarga. Caius -i r n .: Cayo. calamitas -atis f.:calalnidad. calamus -i 171.: claino, plunla, punzn. calceus -i rn.: calzado, zapato. caldarium -i rz .: calclario. calidus -a -um:caliente, clido. caliga -ae f.:sariclalia. calix -icis iil .: copa. callidus -a -um: astuto, listo. calor -oris rn .: calor. calvus -a -um: calvo, pelado. Campania -ae /:: la Cainpania. campus -i 171.: cainpo, llano, llanura. candela -ae f:: cirio. candidus -a -um: blanco brillante. candor -oris rn .: b l a i ~ c u r a . canis -is nz.: perro. cano cecini cantum 3 ti..: cantar, tocar ( u n instrumento musical). cantus -us 171.: canto, sonido ide u n iris truinento). canus -a -um:blanco, encarieciclo. capax -acis: capaz, espacioso. ainplio. capella -ae f::cabrita. capillus -i rn.: cabello. capio cepi captum 3 tr.: coger, toiiiar. Capitolium -ii rr .: el Capitolio. capra -ae j': cabra. capsa -ae f.:cofre, estuche. captivus -a -um: prisioi~ero, cautivo. caput -itis 11.: cabeza. carcer -eris rn .: prisin, crcel, cuadra. cardo -inis m.: calle principal. careo carui caritum 2 irill-.: carecer, e s t a r privado de. carmen -inis n .: poeina, cancin. caro carnis f.: carne. carpentum -i 11 .: cal-ro. carpo -psi -ptum 3 tr..: coger. carrus -i r i l . : carro. Carthaginiensis -e:cartagins.

Carthago -inis f.: Cartago. carus -a -um: caro, costoso, amado. casa -ae f::cabaa, choza. caseus -i 172 .: queso. castanea -ae f : : castario, castafia. castellum -i 11.: Loi-tn, depsito. castra -orum i ~pl.: . cainpainerito. casus -US rn.: caso, azar. cathedra -ae f.: silla. cauda -ae f : : cola. caupo -onis m . : tabernero, posadero. caupona -ae f.: taberna, posada causa -ae f.: causa, inotivo. cautus -a -um:cauto, prudente. cavea -ae f:: gradera. caveo cavi cautum 2 tr..: vigilar, velar por, precaverse. cavus -a -um: vaco, hueco, agujereado. cedo cessi cessum 3 irlfr,.: 1nai.chal-. irse, retirarse, ceder. celer -eris -ere:rpido, veloz. celeritas -atis f.:rapidez. cella -ae f.:celda, compartimiei~to. celo 1tr..: ocultar. Celtae -arum rn. pl.: los celtas. cena -ae /:: cena. ceno 1irztr.:cenar. censeo censui censum 2 fr..: opinar, censar. censor -oris nz.: censor. censura -ae f.: censura. census -us rn .: censo. centesimus -a -um prorl.: centsiirio. centum prorz.:ciento. centuria -ae /:: centuria. centurio -onis 172.: centui'in. cerebrum -i 11.: cerebro. Ceres -eris f.:Ceres. cerno crevi cretum 3 tr..: ver, discernir. certamen -inis rz.: combate, lucha. certe cidv.: ciertamente, sin duda. certo 1 rr~tr.: coinbatir, disputar, luchar. certus -a -um: cierto, seguro, decidido. cervix -icis f.: nuca, cuello. cervus -i 177 .: ciervo. ceteri -ae -a:el resto, los dems. charta -ae f.: papiro, escrito. chorus -i 171 .: c01.0.
b , )-

,1

I
I

cibus -i 171.: alimento. Cicero -onis m .: Cicern. cinis -eris 177.:ceniza. cippus -i m.: menhir. circa prep.: alrededor, cerca de. circiter ciclu.: aproximadamente. circulus -i m.: crculo. circum prep.: alrededor. a lino y otro lado. circumdo -dedi -datum 1 tr.: poner alrededor, rodear. circumeo -ii -itum irr. iutr-.: ir alrededor; rodear. hacer la ronda. circumsto -steti - 1 tr.: rodea? cercar. circumvenio -veni -ventum 4 tr.: rodear, envolver. circus -i m .: crculo, circo. cisterna -ae f.: cisterna. cito adu.: rpidamente. civilis -e:civil. civis -is nt.: ciudadano. civitas -atis f.: ciudad, ciudadana. clades -is f.: desastre, derrota. clam adu.: a escondidas de, furtivamente. clamo 1 tr.:gritar, d a r voces. clamor -oris m.: gritero, grito. clarus -a -um: claro, conocido, fjmoso. classis -is f : :armada, flota. claudo clausi clausum 3 tr.: cerrar. clavis -is f.: llave. clavus -i m.: clavo. clemens -ntis:clemente, indulgente. cliens -entis 172.:cliente. clipeus -ei m.: escudo. Cnaeus -i nz.: Gneo. codex -icis m.: libro. coepi coeptum 3 def.: empezar. coeiceo -ercui -ercitum 2 tr.:contener, encerrar, reprimir. cogito 1 tr.: pensar. cognitus -a -um:conocido. cognomen -inis rz.: sobrenombre, apodo, nombre. cognosco -gnovi -gnitum 3 tr.: conocer, reconocer. cogo coegi coactum 3 tr. reunir, obligar. cohors -0rti.s f.: cohorte. collega -ae m.: compaero, colega. collegium -ii 12.: colegio. 0 . 7, .,,h

collis -is m .: collado, colina, altura. colloco 1tr.:colocar. colloquium -ii 17 .: conversacin. colloquor, -1ocutus surn 3 dep. inlr.:conversar, hablar. collum -i 11.: cuello. colo colui cultum 3 tr..: cultivar, cuidar, habitar, venerar. colonia -ae f : :colonia. colonus -i m.: colono. color -oris m.:coloi: columba -ae f'.:paloma. columna -ae f.: colun~na. coma -ae f.: cabellera. comedo -edi -esum 3 Ir.:comer. comes -itis m.:conlpaiiero. comicus -a -um:cmico. comitatus -us nz.:acoinpai-iainiento, comitiva, squito, grupo. comiter adu.: amablemente, benignamente. comitia -orum rr. pl. :comicios. comitialis -e:comicial. comitor 1 dcp. ti'.:acompai-iar. commeatus -us m.: aprovisionamiento, vveres. commemoro 1 tr.:recordar. commendo 1 tr.:encargar. commercium -ii n.: comercio, negocio. commilito -onis 171.:compaero de armas. comminus aclu.: de cerca, cuerpo n cuerpo. committo -misi -missum 3 Ir.: erilpezar, enfrentar, cometer, entablar (combate). commodus -a -um: conveniente, cmodo. communico 1tr.: compartir, inezclar. communio 4 fr.: fortificar. coiistruir. communis -e:comil, ordinario. comoedia -ae f.: cori~edia. comparo 1 tr.:preparar, con~parar. compello -puli -pulsum 3 tr.:juntal; reunir, obligar. forzai: comperio -peri -pertum 4 tr.:descubrir. complector, -plexus s u m 3 dep. tr.:abrazar. compleo -plevi -pletum 2 tr.: llenar.

complures -plura:n~uchos, nuinerosos. compluvium -ii 17 .: coinpluvio, compono -posui -positum 3 tr.: reunir, componei; arreglar. comprehendo -prehendi -preh e n s u m 3 tr.: cogei; apoderaise de. comprimo -pressi -pressum 3 Ir-.: comprimir. apretar, cerrar, estrechar. concedo -cessi -cessum 3 tr..: retirarse, conceder. concha -ae f.: concha. concilium -ii 1 7 . : reunin, asanlblea. concito 1 tr.:agitar, excitar. conclave -is n .: habitacin. concordia -ae concorclia, acuerdo. concubina -ae f.: concubilla. concurro -curri -cursum 3 intr: acudir. atacar. concutio -cussi -cussum 3 ti..:agitar, sacudir, conmover, turbar. condemno 1 tr.:condenar. condicio -onis f.: condicin, estado. conditor -oris n 7 .: fundador. condo -didi -ditum 3 tr.:f~indar. conduco -duxi -ductum 3 ti,.:reunir. confero conferre contuli collat u m irr. tr.: llevar, dirigirse a , comparar. conficio -feci- f e c t u m3 tr.: hacer, terminar;pas.: estar abatido. confido, -fisus sum 3 selnidep. irztl-.:confiai-. confiteor, -fessus sum 2 dep.: confesar, declarar. confodio -fodi -fossum3 tr.: atravesai; traspasar. confundo - f u d i- f u s u m3 tr.: mezclar, confundir. congredior, -gressus surn 3 dep. iizlr.:encontrarse. congressus -us 171 .: encuentro. conicio -ieci -iectum 3 tr.:arrojar. coniugium -i 17 : inatrimonio. coniungo -iunxi -iunctum 3 tr.: unir. coniuratio -onis f.: conspiracin. coniux-ugisn~. y f.: inarido, mujer. conor 1dep. Ir.: inteiltai:

r.:

onscius -a -um:conocedor. conscribo -scripsi -scriptum 3 tr.: alistar. consensus -us r77,.: acuerdo, consenso. consentio -sensi -sensum 4 it~tt..: estar de acuerdo. consequoi-, -secutus sum 3 dep. Ir-.: seguir, coiiseguir, alcanzar. conservo 1tr..: salvaguardar. consilium -i /L.: consejo, decisin. consisto constiti - 3 ir~tt,.: detenerse. conspectus -us n i . : vista, mirada. conspicio -spexi -spectum 3 tr.: mirar. conspicuus -a -um: visible, ilotable. constans -ntis: constante. constantia -ae f.:constancia. constituo -ui -utum 3 tr..: establecer, decidir. consto -stiti - 1iilti..:constar. consuetudo -inis j:: costuinbi-e. consul -is m.: ciisul. consularis -e:consular. consulatus -us rn.: consulado. consulo -sului -sultum 3 tr..: consultar, deliberar, decidir. contendo -tendi -tentum 3 ii~tr.: disputar, luchai., dirigirse a . contentus -a -um:coiitento. conticeo -ticui -2 irztr.:callar. continens -ntis f.: continente. continenter adu.:continuamente. contineo -tinui -tentum 2 tr..: contener, mantener. contio -onis f.:asamblea. contra pr.ep.:eilfrente de, contra. contrarius -a -um: contrario, opuesto. controversia -ae f:: discusin. contubernium -ii 12.:contubernio. convenio -veni -ventum 4 tr..: reunirse, llegar a un acuerdo. conventus -us in.: asamblea, coinuilidad. converto -verti -versum 3 tr.:volver, d a r una vuelta, dirigir, traducir. conviva -ae 111. 3 7 f.: convidado, comensal. convivium -ii 11 .: gape, banquete. convoco 1ti..: coilvocar.

copia -ae f.: abundancia; pl.: tropas, riquezas. coquo coxi coctum 3 tr.: cocer, cocinar. cor cordis n .: corazn. coram p7,ep.:en presencia de. cornu -us 12.: cuerno, ilanco. corona -ae f.: corona. coi-pus-oris n .: cuerpo. corvus -i 112.: cuervo. corylus -i f.: avellano. cotidie adu.: cada da. cras c~du.: inafiaiia. crassus -a -um: grasiento, gordo, grueso. crastinus -a -um: del da de maliana. creber -bra -brum:frecuente. credo -didi -ditum 3 Ir.: creer. creo 1ti..: crear, proclucii~, nombrar. crepido -inis rrz.: margen, borde (del caiiiino, de la calle). cresco crevi cretum 3 iiiti..:crecer. crimen -inis 12.: acusacin, inculpacin. crinis -is in.: cabello, cabellera. ciudelis -e: cruel, iiihuinano. crudelitas -atis f.: crueldad. crudus -a -um:crudo, sangrante. cruentus -a -um: ensangrentado, sanguinario. cruor -oris 7 1 .: sangre (derramada). crus cruris 11.: pierna. crux crucis f:: cruz. cubiculum -i i?.: dormitorio, alcoba. cubile -is rz.: cama, lecho, guarida, inoracla. cubo -ui -itum 1iiztr.:estar echado o tendido, dorinir. culina -ae f.: cocina. culpa -ae f::culpa. culter -tri 112.: cuchillo. cultus -us 112.: cultivo, cuidado, cultura. cum prep.: con. cum coizj.: puesto que, cuando, aunque. cunctor 1dep. intr-.:vacilar, dudar, titubear. cunctus -a -um: todo entero. cuneus -i 171.: sector (de uila gradera). cuniculus -i trr.: coilejo, tilel.

cupiditas -atis f.:deseo, pasin. cupidus -a -um: deseoso, ansioso, vido. cupio -ivi -itum 3 Ir..:desear. cur adu.: por qu? cura -ae f : : cuidado, atencin. curia -ae f.: curia. curo 1tr.: cuidar, preocuparse. curro cucurri cursum 3 itztt..: correr. curruca -ae f.: carroza. currus -US tn.:carro. cursor -oris tn.: corredor, mensajero. cursus -US 172.: curso, carrera, rumbo. curvus -a -um: curvo, encorvado, torcido. custodia -ae f.: guarda, guardia, proteccin. custodio 4 tr.: guardar, vigilar, proteger. custos -odis rn.: guarda, protector. Cybele -is f.: Cibeles.

? !!
damno 1tr-.: condenar. damnum -i /L.: clalio, perjuicio. d e pr-ep.:de, desde, referente a . dea -ae j.:diosa. debeo 2 tl-.: deber, estar obligado. debilis -e: dbil. decedo -cessi -cessum 3 iiztr..: inarcharse, alejarse, retirarse. decem pr-orz.ii~decl.: diez. decerno -crevi -cretum 3 tr.:decidir, fijar, decretar. decet decuit -2 irnpers.:ser apropiado, convenir, ser conveniente. decimus -a -um: dcimo. decipio -cepi -ceptum 3 tr-.: engafiar, clefi~auclar. declaro 1tr.: declarar. decorus -a -um: decoroso, conveniente. decrepitus -a -um: decrpito. decumanus -i rn.: clecun~ailo. decurro -curri -cursum 3 ~ i l t i . . : bajar corriendo. decus -oris 12.:adorno, gloria. deditio -onis J:: rendicin, capitulaciil.
'j?!I

d e d o -didi - d i t u m 3 tt..: entregar, i.eildirse. d e d u c o -duxi - d u c t u m 3 tt-.:sacai; liacer bajar, guiar. d e f e c t i o -onis f.: desercin, traicin. d e f e r o -tuli -1atum irt,.: llevar, bajar. d e f i c i o - f e c i - f e c t u m 3 tr.: separarse, faltar, abandonar. deicio -ieci - i e c t u m 3 tr.: echar, expulsar. d e i n c e p s adu.: a continuacin. d e i n d e adv.:despus. luego. deleo -evi - e t u m 2 h..:destruir. delibero 1 tt,.:deliberar. delicatus -a -um:delicado. deligo -1egi -1ectum 3 tr-.:elegir. d e m i t t o -misi - m i s s u m 3 tr.:bajar. d e m u m udc.: precisaniente, por fin, por ltimo, en una palabra. d e n a r i u s -ii rn.:denario (inonecla). d e n i q u e udu.: finalmente, por fin, en suina. d e n s - n t i s nz.:diente. d e n s u s -a -um:denso, espeso. depello -puli - p u l s u m 3 tr-.:rechazar, alejar. d e p o n o -posui - p o s i t u m 3 ti-.: depositar, renunciar. d e s c e n d o -scendi - s c e n s u m 3 Ititr.: bajar. describo -scripsi - s c r i p t u m 3 ti*.: describir, rcdactar, trazar. d e s e r o - s e m i - s e r t u m 3 ti..: dejar: abandonar. d e s i d e r i u m -i n.:deseo. desidero 1tt..: desear. desidia -ae f.: pereza, desidia. d e s i g n o 1tr.: designar, trazar. d e s i n o -sii - s i t u m 3 intr.: dejar de, renunciar. cesar. desisto -stiti - s t i t u m 3 itztt..:desistir, renunciar, abstenerse. d e s u m d e e s s e d e f u i irt.. itztr.: faltai-. d e s u p e r aclu.: de arriba abajo. d e t e g o -texi - t e c t u m 3 tt,.: descubrir. d e t i n e o -tinui -tentum 2 tr.: detener. d e t r a h o -traxi - t r a c t u m 3 ti..: sacar: arrancar. d e t r i m e n t u m -i tt.: dao, perjuicio.
:;3u

d e u s -i tn.: dios, divinidad. deversorium-ii t i . : posada, iilesil. d e v i n c o -vici - v i c t u m 3 tt..:vencer: someter. d e x t e r -a -um:derecho. Diana -ae f.: Diana. d i c o d i x i d i c t u m 3 tt..: decir, afirmar. d i c o 1 tr.: dedicar, consagrar. dictator-oris 172.: clictadoi: dictatura -ae f.: dictadura. d i c t u m -i tz.:proverbio, sentencia. d i e s -ei I ~ Z y . f.: da. d i f f i c i l i s-e:difcil. d i f f i c u l t a s-atis f.:dificultad. d i f f i d o , - f i s u s s u m 3 setnidep. itztt..: desconfiar, desesperar. d i g i t u s -i rn .: dedo. dignitas -atis f:: dignidad. d i y u s -a - u m :digno. diligens -ntis: cumplidor, diligente, cuicladoso. diligentia -ae f.:diligencia. atenciOil. diligo -1exi -1ectum: amar, considerar. d i m i c o 1 intr.: coinbatir. d i m i d i u s -a -um:medio. d i m i t t o -misi - m i s s u m 3 tr.: enviar, dejar escapar. dirigo -rexi - r e c t u m 3 tr.: dirigir. d i r u s -a -um: siniestro, d e mal agero. discedo -cessi -cessum 3 itzli..:alejarse. separarse, abandonar. disciplina -ae f.: disciplina. discipula -ae f.: discpula, alumna. discipulus -i tn .: discpulo. alumno. disco didici -3 h.: aprender. discordia -ae f : :discordia. d i s c r i m e n -inis tz .: situacin critica. d i s e r t u s -a -um: diestro. elocuente. dispergo -persi - p e r s u m 3 ti..:dispersar, esparcir. desplegar. displiceo -plicui -plicitum 2 intr: desagradar. d i s p o n o -posui - p o s i t u m 3 ttv.: disponer, distrib~iir, ordenar. d i s p u t o 1 tr.: disputar. discutir, exponer. d i s s e n t i o -sensi - s e n s u m 4 itltr.: disentir. estar en d e s a c ~ ~ e r d o . dissimilis -e:diferente.

d i s s u a d e o -cuasi - s u a s u m 2 tr.: disuadir, desaconsejar. d i s t r i b u o -bui - b u t u m 3 tt..:distribuir, repartir. d i u adi:.:largo tieiiipo, tiempo ha. diutiiis adu.: ins tieinpo, n~As rato. divei.sus -a - u m :diverso, opuesto. d i v e s -itis:rico, opulento. d i v i d o -visi - v i s u m 3 tr.: dividir. d i v i n u s -a -um:divino. divitiae - a r u m f: pl.: riquezas. d i v u m -i t z . : aire libre, cielo. d i v u s -a - u m :divino. d o d e d i d a t u m 1 tr.: dar, conceder. d o c e o docui d o c t u m 2 fr.: inostrar, ensellar. docilis -e:dcil. flexible. d o c t u s -a -um:sabio, instruido. doleo 2 itztr.: doler. tener dolor, laiilentar. d o l i u m -ii 11 .: tinaja, barril, cuba. dolor -oris n z .: dolor, padecimiento. d o l u s -i nz.: engao, fraude. d o m e s t i c u s -a - u m : domstico, de la casa. d o m i c i l i u m -ii tz.: doiliicilio, morada. d o m i n a t i o -onis f : : poder absolul;~. d o m i n u s -i nz.:seor, dueo. d o m u s - u s f.: casa. d o n e c cotzj.: mientras, hasta que. d o n o 1tr..:otorgar, ofrecer, regalar. d o n u m -i tz.: regalo, ofrenda. d o r s u m -i 12 .: dorso, espalda, lomo. d o r m i o 4 itztr.:dorinii.. d r a c h m a -ae f.: dracina (~iloneda). d i u i d a -ae ni .:druida. d u b i t o 1tr.: dudar. d u b i u m -ii n .: duda. d u b i u s -a - u m : dudoso, incierto, indeciso. d u c o d u x i d u c t u m 3 tr.: conducir, llevar hacia. dulcis -e:dulce, agradable. d u m cotV.:niientsas. todava. hasta que. d u o -ae -o pr.: dos. d u p l e x -icis:doble. d u r u s -a -um:duro, riguroso. d u u m v i r -i m .:duunviro. d u x d u c i s nz.: caudillo. gua, jefe.

equitatus -us m .: caballera. equus -i in .: caballo. e =ex. ergo conj.: pues. erigo -rexi -rectum 3 Lr.: poner de ebur -O& 17 .: marfil. pie, erigir, levantar. ecce iiztei:~.: ;he aqu! edico -dixi -dictum 3 ti,.:anunciar. eripio -ripui -reptum 3 tr..: arrebata~ edictum -i ti.: edicto. edo edidi editum 3 tis.:hacer salir, e r r o 1intr.: errar. d a r salida. divulga? publicar. el-1-01.-oris nz.:error, edo edi esum 3 ti..: coiner. erudio 4 ti..: iiistruii,, educar. edoceo -docui -doctum 2 ti..:ense- eruditus -a -um: sabio, erudito, a r a fondo. docto. educo 1tr.: educar, criar. erumpo -rupi -ruptum 3 i~ztr.: educo -duxi -ductum 3 ti..: sacar, hacer salir con \~iolencia. hacer salir. essedarius -ii r 7 2 . : solclado conclucto1- de un carro d e guerra. effectus -us 171.: ejecucin, resultado. essedum -i 12.: carro de dos 1-uedas. effero eferre extuli elatum ir. esurio 4 inti..: tener hambre. ti..: llevar fuera, llevarse. et corG.:y, taiilbin, hasta. efficio -feci -fectum 3 tis.:llevar a etenim coi~j.: en efecto. cabo, ejeculai; terininar. etiam coizj.: taiiibiii, incluso. effigies -ei f.: imagen, retrato, efi- Euboea -ae f.: Eubea. etsi cor1.j.:aunque. gie. effugio -fugi - 3 itzti..: huir, es- Europa -ae f.: Europa. evado -vasi -vasum 3 h t r . : escacapar. parse. effundo -fudi -fusum 3 tr.: verter. egeo egui -2 irstr.: carecer. eurus -i 1n.:euro. egestas -atis f.: pobreza, escascz, ex pwp.: de, desde. privaciil. excedo -cessi -cessum 3 intr.: irse, abandonar, salir. ego pi-012.: yo. egredioi; egressus sum 3 dep. excidium -ii rl,.: destruccin. excipio -cepi -ceptum 3 ti..: reciiizti..: salir. bir, recoger, sostener. egregius -a -um:excelente. excito 1ti,.: poner en nioviiiiiento, eicio -ieci -iectum 3 ti-.:expulsar. despertar. elegans -ntis: elegante. excludo -clusi -clusum 3 ti..: dejar elegantia -ae f.:elegancia. afuera, rechazar, impedir. elephantus -i nz.: elefante. excubiae -arum f: pl.: guardia, eligo -1egi -1ectum 3 h..:elegir. centinela. eloquentia -ae f.:elocuencia. excursio -onis f.: salida, viaje, eminens-ntis:elevado, prominente. iilcursiil. emineo -ui -2 iriti..: sobresalir. excutio -cussi -cussum 3 ti..: sacuemitto -misi -missum 3 ti..: hacer dir, hacer caer. salir, ecliar fuera, dejar escapar. exedra -ae f.: saln. emo emi emptum 3 ti..: comprar. exemplum -i i7 .: ejemplo. Emporiae -arum f: pl.: Ainpurias. enim coi~j.:en efecto, cierto, de exeo exire exii exitum ii.1.. ii7tr.: salir. hecho. ensis -is rn.:espada, macliete. exerceo 2 tr.: ejercer, practicar. eo adu.: hacia all. hacia all. exercitatio -onis f : : ejercicio. eodem adv.: hacia el inisiilo lugar. exercitus -us rn .: ejrcito. epistula -ae f.:carta. exhibe0 2 ti..:presentar, mostrar. eques -itis 171 .:jinete, caballero. exhaurio -hausi -haustum 4 ti-.: equidem aclv.: ciertarnei-ite, sin vaciar, apurar, agotar. duda alguna. exigo -egi -actum 3 ti..: expulsar,
m

llevar a trmino, llevar a cabo, exig1r .

-3

exiguus -a -um:pequeiio, reducido, escaso. existimo 1ti..: considerar, juzgar. exitium -ii iz.: destruccin, ruina. exitus -us in.:salida. exordium -ii it.: principio, origen. expeditio -onis f.: expedicin. expello -puli -pulsum 3 ( l . . : expulsar. experimentum -i 12.: prueba, ensayo. experioi; -pertus sum 4 dep. tr.: probar, experiinentar. expleo -plevi -pletum 2 fr.: Ileiiai-, coiiipletai: explico 1ti..: desplegar. explorator -oris nz.: explorador. expugnatio -onis 6: asalto. expugno 1ti..: asaltar. exquisitus -a -um:exquisito. exsilium -ii 1 2 . : destiei-ro. exspectatio -onis f:: espera, deseo. exspecto 1tr.: esperar. exstinguo -stinxi -stinctum 3 fr.: apagar, extinguir, borrar. exsto -stiti - 1~iiti..: quedar. exstruo -struxi -structum 3 tr.: levantar, coiisti-uir. exterior -ius:exterior. extra prep.: fuera de. extremus -a -um: extremo, el 61timo, el que est al fin, la parte final de. exuo -ui -utum 3 ti..: sacar, quitar, despoja]., desnudar.

fabella -ae f : : historieta, piececilla d e teatro. faber -bri m.: artesano, obrero. fabrico 1tr.: hacer, fabricar. fabula -ae f.: fbula, cuento, pieza teatral. facies-ei f.:cara, rostro, fisonoina. facilis -e: f5icil. facinus -oris 11 .: accin, criinen. facio feci factum 3 tr.: hacer. factio -onis f.: faccin, grupo, partido. factum -i 12.: hecho, accin, acto.
;::1
U

facultas -atis f.: posibilidad, disponibilidad. fagus -i f.: haya. fallacia -ae f:: engao. fallax -acis:engaador, prficlo. fallo fefelli falsum 3 tr..: engaar. famulus -i m.: esclavo, criado. falso ndu.:falsamente, sin razn. falsus -a -um: falso. falx falcis f.: hoz. fama -ae f.: fama, rumor, tradicin. fames -is f.: hambre. familia -ae f.: familia. familiaris -e: familiar, ntirtio. far farris iz.: trigo. farina -ae f.: harina. fas 17. indecl.:perinitido (porlosdioses). fascia -ae f.: ropa interior. fascis -is m : haz;pl.:haces. fastigium -ii IL.: techo de doble pendiente. fastus -a -um: fasto (da). fateor, fassus sum 2 dep. tr.: confesar. fatigo 1tr.: agotar, fatigar. fatum -i n .: fatalidad, destino, hado. fauces -ium f: pb.: garganta, paso angosto, desfiladero. faveo favi fautum 2 intr.: ser favorable, f.avorecer. favonius -ii 111.: favonio, cfiro. favor -oris nz.: favor. felicitas -atis f.: felicidad, suerte. felis -is m.: gato. felix -icis: feliz, dichoso. femina -ae f.: m~ijer. femur -oris rz.: muslo. fenestra -ae f.: ventana. fera -ae f.: ficra. fere adu.: casi, poco m s o menos. fero ferre tuli latum irr. tr-: llevar, soportar, propalar. ferocitas -atis f.: ferocidad. ferox -cis: feroz, impetuoso. ferreus -a -um: de hierro. ferrum -i rt..: hierro. ferus -a -um: salvaje, feroz, fiero. ferveo ferbui -2 intr.: hervir. fessus -a -um: cansado, fatigado. festino 1 intr. y tr.: apresurarse: acelerar. fetialis -is 117 .: fecial (sacerdote). fibula -ae f.: broche, hebilla, grapa.
.,<,Lj

ficus -us f.: higuera, higo. fidelis -e: fiel, leal, sincero. fides -ei f.: fidelidad, lealtad, confianza, buena Se. fidus -a -um: fiel, seguro, lcal. figo fixi fixum 3 tr..: clavar, fijar, hundir, atravesar. figura -ae f.: figura, imagen. filia -ae f.:hija. filius-ii ni.: hijo. fingo finxi fictum 3 tr.: modelar, crear. formar, fingir. finio 4 tr.: delin-iitai-,acabar. finis -is m. y f'.:lmite, ti-mino, fin, fina1idad;pl.:fronteras. finitimus -a -um:vecino, liiiitrofe, contiguo. fio, fieri, factus sum ir).. irilr..: ser hecho, hacerse, suceder. acontecer. firmitas -atis f.: solidez, firmeza. firmus -a -um: slido, resistente. flagitium -i n.: infamia, crimen, vergenza, escndalo. flagito 1tr.: exigir. flagro 1 irztr.: ardei-, quemar. flamen -inis in.: flainen (sacerdote). flamma -ae f.: llartla, fuego. flavus -a -um:amarillo, rubio. flecto flexi flectum tr.:doblar. fleo -evi -etum 2 tr.: llorar. flo 1 intr.: soplar. floreo -ui -2 irltr.: florecer. flos floris m.: flor. fluctus -us m.: ola, oleada, oleaje. fluidus -a -um: flnido. flumen -inis 11.: ro. fluo fluxi fluctum 3 irztr.: fluir. fluvius -ii rvr.: ro. fodio fodi fossum 3 tr-.: cavar, atravesar. foederatus -a -um: confederado, aliado. foedus -a -um: feo, repugnante. foedus -eris rz..: tratado, pacto, alianza. fons fontis f.: fuente, inanantial. for, fatus sum 1dep. inti..: hablar, decir. forma -ae f.: forma, configuracin. formica -ae f.: hormiga. formido -inis f'.: terror, iniedo, temor, espanto.

formosus -a -um: bello, hern~oso. fornax -acis f.: horno. fornix -icis m .: arco, bveda. fortasse adu.: acaso, quiz. forte ndv.:por casualidad. fortis -e:fuerte. robusto, enrgico. fortitudo -inis f.: fortaleza, energa, valor. fortuna -ae f.: fortuna, suerte. fortunatus -a -um: afortiinado, feliz. forum -i ri.: foro. fossa -ae f.: foso, excavacin, trinchera. foveo fovi fotum 2 tr.: calentar, abrigar, proteger. fi-agilis -e: frgil, quebradizo. fragilitas -atis f.:fragilidad. fragor -oris tn .: ruido, estruendo. frango fregi fractum 3 ti,.: romper, quebrar. frater -tris 112.: hermano. fi-aternus -a -um: fraterno, fraternal. fraus fraudis f.: engao, fraude, error. fraxinus -i f.: fresno. fremo -ui -itum 3 intr.:proclucir u n ruido sordo, resonar. frenum -i 12.: freno, brida. frequens -ntis: nuineroso, concurrido. frequentia -ae f::afluencia, abundancia. frequento 1tr.: frecuentar. fretum -i rz .:estrecho. frigidarium -i 71 .:frigidario. frigidus -a -um:fro, fresco. frigus -oris 11.: fro, fresco. frons -ndis f.: fronda, follaje. frons -ntis f'.:la frcnte. fructus -us m .: fruto, ganancia. frugalitas -atis f.: inoderacin. fruges -um f: pb.: productos, frutos. frumentum -i 12.: grano, trigo. fruor, fi-uitus sum 3 dep. irztr.: usar. gozar. frustra adr..: e n vano, intilmente. fuga -ae f.: hiiida. fugax -acis:fiigitivo, fugaz. fugio fugi -3 irztr.: huir. fugitivus -a -um: f'iigitivo. fugo 1tr..: poneren fuga, ahuyentar, rechazar.

k>-

\IOC.G3ULARIO LAT~w - CASTELLANO ilgeo fulsi - 2 intr.: brillar, resplandecer. fulgor -oris m.: resplandor, brillo. fulgur -uris n.: relmpago, rayo. fulmen -inis n.: rayo, centella. fumus -i m.: h u n ~ o . funda -ae f.: honda. funditor -oris nz.: hondero. fundo fudi fusum 3 tr.: derramar, verter, diseminar, esparcir, dispersar. funebris -e:fnebre. fungor, functus sum 3 dep. intr.: cuinplir. fungus -i m.: Iiongo. funis -is tr~..: cuerda. funus -eris n..:funeral. fur furis m.: ladrn. furca -ae f.:horca. furia -ae f.: furia. furor -oris m.: furor, locura, delirio. furtivus -a -um: furtivo, oculto. furtum -i tz.: robo, hurto. generosus -a -um:generoso, noble. genius -ii nz.: genio. gens-ntis J:: linaje,familia, pueblo, raza. genu -us n.: rodilla. genus -eris n.: gnero, linaje, estirpe, tipo, clase. Germania -ae f:: Gerinania. Germanus -a -um:germnico. gero gessi gestum 3 tr.: llevar, llevar encima, hacer, llevar a cabo, portarse bien. gestus -us tn.: gesto, ademn. gigno genui genitum 3 tr.: crear, engendrar. glacies -ei f::hielo. gladiator -oris nz.:gladiador. gladius -ii nz.: espada. glans -ndis f.: bellota. gloria -ae f.: gloria, fama. glorior 1dep. intr.: vanagloriarse. gloriosus -a -um: glorioso, fanfarrn. gradior, gressus sum 3 dep. itztr.: avanzar, caminar, marchar, anclar. gradus -us ni..: paso, peldaio, grado. Graecia -ae f.: Grecia. Graecus -a -um:griego. grammatica -ae f.:gramtica. grammaticus -i tn.:gramtico. grandis -e: grande, grandioso. gratia -ae f.: gracia, favor. gratis udu.: de balde, gratis. gratulor 1dep. tr.: felicitar. gratus -a -um:agradable, grato. gravis -e:pesado, grave, serio. gravitas -atis f.: gravedad, seriedad, pesadez, agobio. grex gregis f.: rebaio, grey,grupo. gubernaculum -i 12.:timn. gubernator -oris tn.:tirnoilel. guberno 1 tt-.: pilotar, manejar el timn (de una nave), gobernar. gymnasium -ii m.: gimilasio. Hadriaticum -i n.: el Adritico. Hannibal -is tn.:Anbal. haruspex -icis 172.: arspice, adivino. hasta -ae f.: lanza. haud adu.: no. haurio hausi haustum 4 tr.: sacar, extraer, apurar, consumir. Helvetii -orum 777. p l . : los helvecios. herba -ae f.:hierba. Hercules -is m.: Hrcules. hereditas -atis f.: herericia. heres -edis tn.: heredero. heri udu.:ayer. heus interj.: jeh!, hola! hiberna -orum n.: cuarteles de invierilo. Hiberus -i m.: el Ebro. hic haec hoc pron.: este. hic adu.: aqu. hiemo 1intr.: pasar el in\iierno. hiems -is f.:iilvierilo. hilaris -e:alegre. hilaritas -atis f:: alegra. hinc udu.: d e aqu, desde aqu. Hispania -ae f.: Hispania. Hispanus -a -um:hispnico. historia -ae f.:his;oria. hodie udu.: hoy. homo -inis nz.: hombre, persona. honestus -a -um: honorable, honrado. honor -is nz.: honor, cargo. honoro 1tr: honrar. honos =honor. hora -ae f.:hora. hordeum -i n.: cebada. horologium -ii n.: reloj. horridus -a -um: horrendo, espantoso, terrible. horror -oris nz.: horror. hortor 1dep. tr.: exhortar. hortus -i n 7 ~jardn, : huerto. hospes -itis tn.: husped. hospitium -ii la.: hospitalidad, alojamiento. hostia -ae f.:vctima. hostilis -e:hostil, enemigo. hostis -is nz.: enemigo (pblico). huc adu.: hacia aqu. humanitas -atis f.: humanidad, cultura. humanus -a -um: humano.
'

Gades -ium f.: Cdiz. galea -ae f.: casco. Gallaecia -ae f.: Galicia. Gallia -ae f.:la Galia. Gallicus -a -um:galo. gallina -ae f.: galliiia. Gallus -a -um: Galo. gallus -i m.: gallo. garum -i 17.: garo (salsa). Garumna -ae nz.:el Garona. gaudeo, gavisus sum 2 semidep. intr.: gozar. gaudium -ii ta.: gozo, alegra, placer. gelidus -a -um:helado, glido, muy fro. gelu -us tz.: hielo. geminus -a -um:gemelo. gemitus -us tn.: geiiiido, sollozo, quejido. gemma -ae f.: gema, piedra preciosa. gemo -ui -itum 3 itztr.:gemir. gener -i nz.:yerno. generalis -e:general. generatim adu.: por razas, por categoras.

H
habeo 2 tt..: tener, poseer, considerar. habilis -e: apropiado, hbil. habito 1tr. e itatr.:habitar, vivir. habitus -us m.: aspecto, apariencia.

h u m e r u s -i m.: hombro. h u m i d u s -a -um:himedo. h u m i l i s -e:pequeiio, humilde, bajo. h u m o r -oris m.: lquido, jugo, humor. h u m u s -i f.: tierra, suelo.

iaceo iacui -2 intr-.:yacer. iacio ieci i a c t u m 3 tr.: echar, lanzar. iacto 1 tr.: agitar, jactarse. i a m u.du.:ya. i a m d u d u m adv.: desde hace tiempo. iampridem adri.:desde hace tiempo. ianitor -oris m.: portero. i a n u a -ae f.: puerta. I a n u s -i m.: Jano. ibi u.du.:aqu, all. i c t u s - u s m.: golpe, choque. i d e a -ae f.: idea. i d e m e a d e m i d e m pr-on.:el mismo. i d e o adu.:por esto. i d o n e u s -a -um:idneo, apropiado, conveniente. I d u s -uum f. pl.: los idus. i e n s e u n t i s p. pr. de eo. igitur conj.: as pues. i g n a r u s -a -um:desconocedor. ignavia -ae f.: apata, pereza, cobarda. i g n a v u s -a -um:perezoso,cobarde. ignis -is m.: fuego. i g n o m i n i a -ae f.: ignominia, vergenza, deshonra. ignoro 1 tr.:ignorar, desconocer. ignosco i g n o v i i g n o t u m 3 intr.: perdonar. i g n o t u s -a -um:desconocido. ii perf'. de e o . Ilerda -ae f.: Ilerda, Lrida. illatus p. p. d e i n f e r o . ille -a -ud pron.: aquel. illic c~du.: all. illuc adu.: hacia all. illustris -e:ilustre, clebre. Illyricum -i n.: Iliria. i m a g o -inis f.: imagen, representacin. imbecillus -a - u m : dbil, pusilnime. i m b e r -bris m.: lluvia, tormenta.
'> '> :>,,4

i m b u o - b u i - b u t u m 3 tr.: impregnar, empapar. i m i t o r 1 dep. tr.: imitar, copiar. i m m a n i s -e:enorme, desmesurado. i m m i n e o --2 intr.: estar suspendido sobre, ser inminente, amenazar. i m m i t t o -misi - m i s s u m 3 tr.: enviar, introducir. i m m o adv.: por el contrario. i m m o b i l i s -e:inmvil. i m m o r t a l i s -e:ininortal. i m m u n i t a s -atis f.: ininuilidad. i m p a r -paris:non, impar, desigual. i m p a r a t u s -a -um:desprevenido. i m p a t i e n s -ntis: impaciente. i m p e d i m e n t u m -i n.: estorbo, obstcu1o;pl.: bagajes. impedio4tr.: impedir, obstaculizar. i m p e l l o -puli - p u l s u m 3 tr.: empujar, impulsar. i m p e n d e o - - 2 ir~tr.: estar suspendido sobre, ser inminente: cernerse sobre. i m p e n s a -ae f.: gasto, costos. imperator -oris m.:general, emperador. i m p e r f e c t u s -a -um: inacabado, incompleto. i m p e r i u m -ii n.: orden, autoridad, poder supremo, imperio. i m p e r o 1 tr.: mandar, ordenar. i m p e t r o 1tr.: alcanzar, conseguir, obtener. i m p e t u s - u s m.: ataque, asalto, impetuosidad. i m p i e t a s -atis f.: impiedad. i m p i u s -a - u m : impo, malvado, perverso, criminal. i m p l e o -plevi - p l e t u m 2 tr.: llenar. i m p l u v i u m -ii n..:impluvio. i m p o n o -posui - p o s i t u m 3 tr-.: poner dentro, imponer. i m p o r t o 1tr.: importar. i m p r i m i s adv.: a n t e todo, principalmente. i m p r i m o -pressi - p r e s s u m 3 tr.: grabar, imprimir. i m p r o b i t a s -atis f.: maldad, perversidad. i m p r o b u s -a -um: deshonesto, malo, malvado. i m p r o v i s u s -a -um: imprevisto, repentino.

i m p r u d e n s -ntis:imprudente, des conocedoi: i m p u d e n s -ntis:desvergonzado. i m p u d e n t i a -ae f.: desvergenza. i m p u d i c u s -a - u m : deshonesto, desvergonzado. i m p u g n o 1 tr.: atacar, asaltar. i m p u n e ndu.: impunemente. i m p u n i t u s -a - u m :impune. i m u s -a - u m :en la parte inferior de. i n prep.: a, hacia, contra, en, dentro. i n a n i s -e:vaco, intil, sin valor. i n c a u t u s -a - u m : incauto, imprudente. i n c e d o -cessi - c e s s u m 3 inlr.: avanzar, invadir. i n c e n d i u m -ii r7 .: incendio. i n c e n d o -cendi - c e n s u m 3 Ir.: encender, incendiar. i n c e p t u m -i n.: proyecto, tentativa. i n c e r t u s -a -um: incierto, poco seguro, dudoso. i n c i d o -cidi - c a s u m 3 intr.: caer dentro o encima, precipitarse. i n c i t o 1 tr.:incitai-, excitar, estimular. i n c l i n o 1 irltr.:inclinarse. i n c l i t u s -a -um:clebre, ilustre. i n c l u d o -clusi - c l u s u m 3 tr.: cerrar, encerrar, incluir. i n c o g n i t u s -a -um:desconocido. incola -ae m.:habitante. incolo -colui - c u l t u m 3 tr-.: habitar. i n c o l u m i s -e: inclume, sano y salvo. i n c o m m o d u m -i n.: iiiconveniente, molestia, desgracia. i n c o n t i n e n s -ntis:inmoderado. incredibilis -e:increble. i n c u m b o -cubui - c u b i t u m 3 intr.: recostarse, apoyarse. incuria -ae f.: incuria, negligencia. i n c u r s i o -onis f.: incursin, choque, ataque. i n d e adv.: de all, d e all, desde entonces, despus. i n d e x -icis m.: delator, indicador. i n d i c i u m -ii n.: delacin, indicacin. i n d i c o 1 tr.: indicar, denunciar. i n d i c o -dixi - d i c t u m 3 tr.: anunciar, declarar. i n d i g n u s -a -um:indigno.

i n d u c o -duxi - d u c t u m 3 tr.: conducir, introducir, poner eilciina. i n d u o -ui -utum3 tr.:poner, vestir. i n d u s t r i a - a e f.: actividad, talento. i n e o i n i r e inii initum irr. tr.: entrar, empezar. i n e r m i s -e: inerme, desarmado, indefenso. i n e r s -rtis:inactivo, inerte. i n e r t i a -ae f.: inactividad, inercia. i n f a m i a -ae f.: mala reputacin, deshonor. i n f a n s -ntis 172.: nio. i n f e c t u s -a - u m :iio hecho, no realizado. i n f e l i x -icis: infeliz, desgraciado. i n f e r i o r-ius:inferior. i n f e r o i n f e r r e i n t u l i i l l a t u m irr. tr.: llevar, introducir. i n f e s t u s-a -um:enemigo, hostil. i n f i n i t u s -a - u m : infinito, iilnumerable. i n f l o 1 tr.: inflar, henchir. i n f l u o - f l u x i - f l u x u m 3 irztr..: deseinbocar. i n f r a prep.: debajo de. ingeniosus -a -um:ingenioso. i n g e n i u m -ii n .: ingenio, carcter, talento. i n g e n s -ntis: ingente, enorme. i n g e n u u s -a -um: nacido libre. i n g r a t u s -a -um:ingrato, desagradable. ingredior, ingressus s u m 3 dep. tr. e intr.:entrar, penetrar, avanzar. inicio -ieci - i e c t u m 3 tr.: echar, arrojar. inimicitia -ae f.: enemistad. i n i m i c u s -a - u m : enemigo, contrario. i n i q u i t a s -atis f.: desigualdad, arbitrariedad. i n i q u u s -a -um:desigual, desfavorable. initium -ii n.: inicio, comienzo. i n i u r i a -ae f:: injuria, injusticia. i n i u s t u s -a -um: injusto. i n n o c e n s -ntis: inocente, inofensivo. i n n o c e n t i a -ae f.: inocencia. inopia -ae f i : escasez, privacin, pobreza. i n o p s -is:pobre, sin recursos. i n q u a m -is -it def.: decir.

i n q u i e t u s -a -um:intranquilo. i n q u i r o -quisivi - q u i s i t u m 3 Ir.: buscar, indagar, investigar. inscribo -scripsi - s c r i p t u m 3 tr.: inscribir. insequor, i n s e c u t u s s u m 3 dep. tr.: seguir, perseguir. insidiae - a r u m f: pl.: emboscada. i n s i g n e -is 12.: insignia. insignis -e:insigne, notable. inspicio -spexi - s p e c t u m 3 tr.: examinar, inspeccionar. i n s t a n s - n t i s : presente, ameilazador. i n s t i t u o - u i - u t u m 3 tr.: instituir, disponer, decidir. i n s t o -stiti - 1 iratr.: apremiar, estar cerca, insistir. i n s t r u m e n t u m -i n.: instrumento, herramienta. i n s t r u o - s t r u x i - s t r u c t u m 3 tr.: preparar, disponer, construir. i n s u l a -ae f.: isla, manzana de casas. i n s u m inesse i n f u i irr. intr.: estar en, estar contenido en. i n t e g e r -gra - g r u m : ntegro, intacto, entero. intellego -1exi -1ectum 3 ti-.: comprender, darse cuenta, entender. i n t e n d o - t e n d i - t e n s u m 3 tr.: extender, dirigir. i n t e r prep.: entre, en medio de. i n t e r c l u d o -clusi - c l u s u m 3 tr.: cortar, interceptar, impedir. i n t e r d i c o -dixi - d i c t u m 3 tr.: prohibir. i n t e r d i u adv.: cle da, durante el da. i n t e r e a adu.: entretanto, mientras. i n t e r e o i n t e r i r e i n t e r i i interitum irr. intr.:morir, desaparecer. i n t e r f i c i o - f e c i - f e c t u m 3 tr.: matar, asesinar. i n t e r i m adu.: entretanto, e n el intervalo de. i n t e r i o r -ius:interior. i n t e r m i t t o -misi - m i s s u m 3 tr.: entremeter, interrumpir. i n t e r p o n 0 -posui - p o s i t u m 3 tr.: interponer. interrogo 1 tr.:preguntar. i n t e r r u m p o - r u p i - r u p t u m 3 Ir.: interrumpir.

i n t e r s u m i n t e r e s e i n t e r f u i irr. intr..: estar en medio, participar; impers.: interesar, importar. i n t e r v a l l u m -i n.: intervalo, distancia. i n t e r v e n i o -veni -ventum 4 irttr.: iilterveilir, llegar. i n t r a prep.: dentro de, antes de. intro 1 br. e intr.: entrar. introduco - d u x i - d u c t u m 3 tr.:llevar, conducir, ineter en, introducir. i n t r o m i t t o -misi - m i s s u m 3 tr.: hacer entrar, introducir. i n t u l i perk de i n f e r o . i n t u s adv.: dentro. i n u n d a t i o -onis f.: inundacin. i n u s i t a t u s -a -um: extraordinario. i n u t i l i s -e:intil. i n v a d o -vasi - v a s u m 3 tr.: arremeter contra, echarse sobre, invadir. i n v e h o - v e x i - v e c t u m 3 Ir.: transportar. i n v e n i o - v e n i - v e n t u m 4 tr.: encontrar, hallal.. i n v e n t o r -oris m .:inventor. i n v e n t u m -i n.: invento, descubrimiento. i n v e r t o -verti - v e r s u m 3 tr.: invertir, cambiar. i n v i c e m adv.: a su vez, alternativamente, recprocamente. i n v i c t u s -a - u m :invicto. i n v i d e o -vidi - v i s u m 2 Ir.: envidiar. i n v i d i a -ae f.: envidia, impopularidad. i n v i t o 1 tr.: invitar. i n v i t u s -a -um:d e mala gana, obligado, forzado. iocor 1 dep. irztr.:bromear, tomar el pelo. iocosus -a -um:divertido, gracioso. iocus -i m.:juego, broma. Iovis gen. d e Iuppiter. i p s e - a - u m pron.: l mismo. i r a -ae f.: ira, clera. irascor 1dep. intr.: enojarse. i r a t u s -a -um:indignado, irritado. irrideo -risi - r i s u m 2 tr..: burlarse, reirse de. i r r u m p o - r u p i - r u p t u m 3 tr. e intr.: irrumpir en. i r r u o -ui-3 intt-.:arrojarse, precipitarse contra. 3:1<?

irruptio -onis f.: irrupcin. is ea id pron.: l, ste, aqul. iste -a -ud pron.:ste, se. ita c~du.: as, de este inodo. itaque c;or~j.: as pues, por consiguiente. item adu.: igualmente. iter itineris rz.: camino, marclia, viaje. iterum adv.:una vez ms. iubeo iussi iussum 2 tr.: inandar. iucundus-a -um:alegre, agradable. iudex -icis rn.: juez. iudicium -ii rr.:juicio, opinin, proceso. iudico 1tr.:juzgar, opinar. iugulo 1tr.: degollar, matar. iugum -i n.: yugo, cresta o cima (de una montaia). iumentum -i n.: animal de carga. iungo iunxi iunctum 3 tr.: unir. Iuno -onis f.:Juno. Iuppiter Iovis m.: Jpiter. iuro 1tr.:jurar. iusiuris n..:el derecho, justicia, ley. iusiurandum -i 11.: juramento. iussum -i n.: orden, mandato. iussus -us m..: orden. iustitia -ae f.:justicia. iustus -a -um:justo, legtimo. iuvenis -is 7n. y f.:joven. iuventus -utis f.: juventud. iuvo 1tr-.:ayudar; impet-s.:agradar, complacer. iuxta prep.:junto a , cerca de.

Kalendae -arum :pl.: calendas.

labor -is m.: trabajo, fatiga. labor, lapsus sum 3 dep. intr-.: caer, resbalar. laboriosus -a -um:laborioso, penoso, difcil. laboro 1intr.: trabajar, padecer. labyrinthus -i m .: laberinto. lac lactis n.: leche. Lacedaemonii -orum nz. pl.: los lacedeinonios.
BB(i

lacero 1tr.: desgarrar, lacerar, destrozar. lacrima -ae f.:l g ~ i m a . lacus -us m.: lago, estanque. laedo laesi laesum 3 tr.: herir, perjudicar, ofender. laetitia -ae f.: alegra. laetor 1dep. intr.: alegrarse. laetus -a -um:alegre, contento. laevus -a -um:izquierdo. lagona -ae f.:botella, redoma. lanista -ae m.: maestro de gladiadores. lapicidinae -arum f.: cantera. lapideus -a -um:de piedra. lapis -idis rn.: piedra. largior 4dep. tr.:darcopiosaiiiente. largitio -onis f.:generosidad, liberalidad. largus -a -um: generoso, abundante. lascivia -ae f.:lascivia. lassus -a -um:cansado, fatigado. lateo-tui -2intr.: estar escondido, esconderse. later -eris m.: ladrillo. Latinus -a-um: latn. Latium -i n.: Lacio. latitudo -inis f.: anchura, latitud. latrina -ae f.: letrina, cloaca, retrete. latro -onis m.: ladrn, bandido. latrocinium -ii n.: robo. latus -a -um:ancho. latus -a -um p. p. de fero. latus -eris rz.: costado, flanco. laudatio -onis f.:alabanza. laudo 1tr.: loar, alabar. laurus -i f.: laurel. laus laudis f.: alabanza, elogio. lavo 1tr.: lavar. lectica -ae f : :litera. lector -oris m.: lector. lectus -i m.: lecho, cama. legatio -onis f.: legacin, einbajada. legatus -i r7z.: legado, delegado, embajador. legio -onis f.: legin. legionarius -a -um:legionario. legitimus -a -um: legtimo. lego 1tr.: delegar. lego legi lectum 3 tr-.: reunir, coger, recoger, elegir, leer.

lenio 4tr.: ablandar; mitigar, suavi zar. lenis-e:dulce, leve, suave, benigno. lentus -a -um:lento, tardo, perezoso. leo -onis m.: len. lepidus -a -um:agradable, amable. levis -e:ligero, leve, frvolo. levitas -atis f.: ligereza, frivolidad. lex legis f.:ley. libellus -i m.:librito, opsculo. liber -a -um:libre. liber -bri rn.:libro. liberalis -e:liberal, generoso. liberalitas -atis f.: generosidad. liberi -orum m.pl.: hijos. libero 1tr.: liberar, libertar. libertas -atis f.:libertad. libertus -i m.: liberto. libet -buit -bitum 2 imper-s. intr.: agradar, placer, gustar libido -inis f.: lujuria. libra -ae f.:libra, balanza. liburna -ae f.:velero rpido. licentia -ae f.:licencia, permiso. licet -uit -itum 2 irnpers. iiztr-.:ser lcito, estar permitido. licet conj.: aunque, a p e s a r de que. lictor -oris m.: lictor. lilium -ii 12 .: lirio. limen -inis n.: umbral, puerta. limes -itis m.: trmino, frontera, camino. linea -ae f.:lnea. lingua -ae f.: lengua, lenguaje. linquo liqui -3 tr..: dejar, abandonar. liquidus -a -um:lquido. liquor -oris m.: lquido. lis litis f.:juicio, pleito, disputa. littera -ae f.: letra; pl.: carta, literatura. litterarius -a -um:literario. litterator -oris nz.: maestro de escuela, gi-aintico, litus -oris n.: litoral, playa. loco 1tr.: colocar. locus -i m.: lugar. longe adu.: lejos. longinquus -a -um:lejano. longitud0 -inis f.:longitud. longus -a -um:largo. loquor, locutus sum 3 dep. tr-. e intr.: hablar. lorica -ae f.: coraza.

Lucentum -i rz.: Lucento, Alicante. luceo luxi - 2 iiltr.: lucir, brillar, iluminar. lucerna -ae f:: lmpara, candil. luctus -us 172.: pena, afliccin, dolor, luto. lucus -i m.: bosque, selva. Lucus -i rn .: Lugo. ludibrium -i rz.: burla, escarnio. ludo lusi lusum 3 irztr.:jugar. ludus -i 172.: juego, escuela. lumen -inis n.: luz, claridad, resplandor. luna -ae f.: luna. lupa -ae f.: loba. lupus -i m.: lobo. lusor -oris 172.:jugador. lux lucis j:: luz, brillo. luxus -us nz.: lujo, desenfreno. lynx lyncis rn. y f.: lince. lyra-ae f:: lira.

Macedones -um 1 7 2 . pl.: los macedonios. Macedonia -ae f.: Macedonia. macellum -i rz.: inercado de cornestibles. machina -ae f.: mquina, artefacto. machinatio -onis f:: inecanisino, maquinacin. machinator -oris nz.: artfice, maquiilador. madidus -a -um: hiiieclo, ii~ojado. maenianum -i rz.: sector (de una gradera), balci~. maestus -a -um:triste, afligido. magicus -a -um: mgico. magis adv.: ms. mngister -tri m.: maestro, comandante. magistratus -us m..: inagistraclo, magistratura, cargo pblico. magnificentia -ae f.: magnificencia. magnificus -a -um: magnfico. magnitud0 -inis f.: magnitud, gl-andeza, estatura. magnopere ndu.: en gran manera, mucho. magnus -a -um: grande, importante.

maiestas -atis f.: majestad, grandeza. maiores -um in..pl.: los antepasados. male adu.: inal. maledico -dixi -dictum 3 iratr-.: injuriar, hablar inal de. maleficium -ii rz.: fechora, delito. malo malle malui i;ri..tr.: preferir. malum -i rr.: mal, desgracia. malus -a -um: inalo: mal\7aclo, funesto. malus -i f.: rbol frutal, manzano. malus -i rn.: mstil. mancipium -ii 12.: propiedad, esclavo. mandatum -i n..: recado, encargo. mando 1ti..: encargar. mane adu.: por la iiiaiiana, teinprano. maneo mansi mansum 2 ir~tr-.: quedarse, permanecer. Manes -ium rrz. pL. : inanes. manifestus -a -um: inailifiesto, evidente. manipulus -i m.: manpulo. mansio -onis f.: posada, mesn. mansuetudo -inis f.: inaiisedumbre, bondad. manumissio-onis f.:nlanumisin. manus -us f.: mano, tropa. mappa -ae f.: servilleta. mare -is 11 .:mar. margarita -ae f.: perla, piedra preciosa. maritimus -a -um: martimo. maritus -i rn.: marido. Marius -ii rn.: Mai-io. marmor -oris rz.: mrmol. marmoreus -a -um: de inrmol, inarinreo. Mars Martis nz.: Marte. Masinissa -ae 172.: Masinisa. mater -tris f.: madre. materia -ae f.: materia, tema. matrona -ae f.: matrona, madre d e iarnilia. mature udu.: a punto, pronto, teiiiprano. maturus -a -um: maduro. maxime adu.: inuchsimo, sobre todo. medicus -i ni..:mdico. mediocris -e: pequefio, mediocre.

mediocritas -atis f.: moderacin. medius -a -um: en inediode, la part e central de. me1 mellis n.: miel. membrum -i 12.: miembro. memini def. tr..:recordar. memor -oris: que s e acuerda, que piensa, que recuerda. memorabilis -e: inemorable. memoria -ae f.: ineinoria, recuerdo. memoro 1 tr-.: recordar, traer a la memoria. mendacium -ii 17.:mentira. mendax -acis: mentiroso. mens -ntis f.: mente, intencin. mensa -se f:: inesa, plato. mensis -is m.: nies. mentio -onis f:: meilciil. mentior4dep. iirltr.: mentir. mercator -oris r n .: coinerciante, mercader. mercatura -ae f.: mercanca. mercatus -us m .: i ~ ~ e r c a pblico. do mercenarius -a -um: inerceilario. merces -edis f.: salario, paga, precio. mercor 1dep fr.: comerciar, Mercurius -ii m.: hlercurio. mereo 2 ir.: merecer, ganar, cobrar. mereor, meritus sum = mereo. mergo mersi mersum 3 ti..: hundir. meridies -ei rn.: medioda, sur. merito adu.: con razn, con justicia. merus -a -um: puro, sin mezcla. merx -cis f.: inercanca. messis -is f.: cosecha, mies. messois -oris m .: segador. meta -ae f.: ineta. metallum -i IL.: metal, inina. metioi-, mensus sum 4 dep. tr.: medir. metuo -ui - 3 tr.: teinei; tener miedo. metus -us in.: miedo, temor. meus -a -um pro17.: iiio. miles -itis in.: soldado. milliarum -i 11.:piedra miliar. militaris -e: militar. militia -ae f.: milicia, servicio militar. milito 1irzli..:ser solclaclo. s e n i r e r el ejrcito. mille pron. irldecl. 71 .:nic.

milia - i u m pl. de mille: mil, un millar. m i m u s -i m.: mimo, actor. Minerva -ae f.: i\Iinerva. m i n i m e aclu.: lo menos posible, de ningn 111odo. m i n i s t e r -tri m.: servidor, subordinado. m i n i s t e r i u m -ii 12.: servicio. m i n o r 1 dep. tr. e intr.: ainenazar. m i n u t u s -a -um:pequeio. mirabilis -e:admirable. m i r a c u l u m -i 12.: prodigio. mirificus -a -um:maravilloso. m i r o r 1 dep. tr.: asombrarse de, sorprenderse. m i r u s -a - u m : asombroso, sorprendente. m i s c e o m i s c u i m i x t u m 3 tr.: mezclar. m i s e r -a - u m : miserable, desgraciado. m i s e r e t itnpers.:compadecerse de. misericordia -ae f.: misericordia. m i t t o misi m i s s u m 3 tr.: enviar. mobilis -e:mvil, gil, voluble. m o d e r a t i o -onis f.: moderacin, mesura. m o d e s t i a -ae f.: modestia; discrecin. m o d e s t u s -a - u m : moderado, mesurado. m o d i c u s -a -um:moderado, mesurado. m o d o adu.:slo, por lo rncnos. m o d u s - i m.:inodo, manera, medida. m o e n i a -ium n. pl. : riiurallas. m o l e s -is f.: inole, masa consiclerable. molestia -ae f:: molestia, fastidio. m o l e s t u s -a -um:molesto, enojoso. molior 4 dep. tr.:construir, ocuparse, maniobrar. mollis -e: flexible, suave, muelle, flojo. m o m e n t u m -i rz.: momento, importancia. m o n e o 2 tr.: advertir, aconsejar. m o n i t u m -i n..: aviso, advertencia. m o n s m o n t i s m . : montaa. m o n s t r o 1 tr..: mostrar, indicar, sealar. m o n s t r u m -i n.: prodigio, monstruo.
:;ti8

m o n u m e n t u m -i rz.: monumento, testimonio. m o r a -ae f.: tardanza, retraso, demora. m o r b u s -i m.:enfermedad. m o r d a x -acis:mordaz, custico. m o r d e o m o m o r d i m o r s u m 2 tr.: morder. morior, m o r t u u s s u m 3 clep. intr.: inorir. moror 1clep. tr.: retrasar, detenerse. m o r s m o r t i s f.: niuerte. mortalis -e:mortal. m o s m o r i s m.: costumbre. m o t u s - u s m.: movimiento. m o v e o m o v i m o t u m 2 tr.:mover. m o x c~du.: luego, en seguida, pronto. m u l i e r -eris f.: mujer. m u l t i p l e x -icis:mltiple. m u l t i t u d 0 -inis f.:inultitud. m u l t o 1tr.: multar, castigar. m u l t o adu.: mucho, muy, con mucho. m u l t u m udu.: mucho. m u l t u s -a -um:mucho, abundante. m u n d u s -a -um:limpio, aseado. m u n d u s -i m..: el inundo. m u n i c e p s -icis rn.: ciudadano. m u n i c i p i u m -ii 11 .: municipio. m u n i o 4tr.: fortificar; construir. m u n i t i o -onis f.: defensa, fortificacin. m u n u s -eris tz.: obligacin, deber, oficio, regalo. m u r m u r -uris n.: inurmullo, ruinor. m u r u s -i m.:muro, pared. m u s i c a -ae f.: msica. m u s i c u s -i 111.: msico. m u t o 1 tr.: cambiar, transformar. m u t u u s -a -um: prestado, mutuo.

N
n a m , n a m q u e conj.: pues, porque, en efecto. nanciscor, n a c t u s s u m 3 dep. tr.: obtener, encontrar. Narbo -onis m . :Narbona. Narbonensis -e:narbonense. n a r r a t i o -onis f.: narracin. n a r r o 1 tr.: narrar, explicar, contar, decir.

nascor, n a t u s s u m 3 dep. intr.: nacer. n a s u s -i m.: nariz. natalis -is m.: da del nacimiento. n a t i o -onis f.: nacin. n a t o 1 irrtr.:nadar. n a t u r a -ae f.: naturaleza. n a u f r a g i u m -ii tz.: naufragio. n a u m a c h i a -ae tz.:naumaquia. n a u t a -ae m .: marinero. n a u t i c u s -a -um:naval, nutico. navalis -e:naval. n a v a r c h u s -i m.: capitn de barco. navigatio -onis f : :navegacin. navigo 1itztr-.:navegar. n a v i s -is f.:nave, embarcacin. n e udu.: no; conj.:que no, paraqueno. - n e adu. irzterrogatiuo errcltico:(no sc traduce) si. n e b u l a -ae f.: niebla. nec = neque. necessario adu.: necesariamente. necessarius -a - u m :necesario. necesse tz. indecl.: necesario, indispensable. necessitas -atis f.: necesidad. n e c o 1 tr.:matar. n e c t o n e x u i n e x u m 3 tr.: atar. n e f a r i u s -a -um:abominable. n e f a s n . irtdecl.: sacrilegio, no permitido (por los dioses). n e f a s t u s -a - u m : nefasto, abominable. neglego -1exi -1ectum 3 tr.: descuidar, no preocuparse de, despreciar. n e g o 1 tr.: negar, decir que no. n e g o t i u m -ii n.:ocupacin, negocio. n e m o -inis prorz.: nadie, ningn. n e m u s -oris rz.: bosque. n e p o s -otis m.: nieto. n e p t i s -is f.: nieta. N e p t u n u s -i m . :Neptuno. n e q u e o - q u i v i - q u i t u m 4 tr.: no poder. nescio 4 tr.:no saber. n e s c i u s -a -um:ignorante, desconocedor. n e u t e r -tra -trum pron.: ninguno de los dos, ni uno ni otro. n e x n e c i s f.: muerte violenta, asesinato. n i g e r -gra - g r u m : negro brillante, oscuro.

n i h i l 12. indecb.: nada n i h i l o m i n u s adu.: no obstante. n i m i s c~du.: demasiado. n i m i u m adu.: demasiado. n i s i corU.: excepto, a no ser que, excepto si. n i t o r , n i s u s s u m 3 dep. intr.: apoyarse. n i x n i v i s f : : nieve. no 1 tntr.: nadar. n o b i l i s -e:noble, famoso. n o b i l i t a s - a t i s f : : nobleza, fama. noceo 2 intr.: perjudicar, daiiar. ser nocivo. noctu adu.: por la noche, de noche. n o c t u r n u s -a -um: nocturno. n o d u s -i m.: nudo. n o l o n o l l e n o l u i irv. tr.: no querer. nomen - i n i s n .: nombre. n o m i n a t i m u,du. non~inalmeilte. n o m i n o 1 tr.: nombrar. n o n ndu.: no. N o n a e - a r u m f: p l . : las iloilas. n o n a g i n t a pr-on. irrdecl.: noventa. n o n d u m adv.: todava no, a n no. nonne adu. i~terrogatiuo:Lacaso 110 ...7. n o n n u l l u s -a-um: alguien, alguno. n o n n u m q u a m adu.: alguna vez. n o n u s -a -um:no\7e11o. n o s pron.: nosotros. n o s c o n o v i n o t u m 3 tv.: coilocer. n o s t e r - t r a -trum pron.: nuestro. n o t a -ae f.: seal, marca. n o t i t i a - a e f.: conocimiento, nocin. n o t o 1tr.:selalar, notar, marcar. n o t u s -a -um:conocido, notorio. n o t u s -i m,.:noto. novem pron. i~zdecl.: nueve. n o v e r c a -ae f.: madrastra. n o v i t a s - a t i s f.: novedad. n o v u s -a -um: nuevo,joven, reciente. n o x n o c t i s f.: noche. n u b e s - i s f:: nube. n u b o n u p s i n u p t u m 3 intr.: casarse. n u d u s -a -um:desnudo. n u g a e - a r u m f. pl.: simplezas. n u l l u s -a -um:nadie, ninguno. n u m adu. interrogativo: jacaso?, jes que?, si. N u m a n t i a -ae f.: Numancia. N u m a n t i n i - o r u m nr. pl.: los nuinantinos.

numen - i n i s n.: divinidad.


n u m e r o 1tr.: contai; pagar. n u m e r u s -i m .: i ~ m e r ocantidad. , n u m m u s -i m.: moneda. n u m q u a m ndu.: nunca. nunc adu.: ahora. n u n d i n a e - a r u m f :pl.: mercado. n u n t i o 1 tr.: anunciar, manifestar. n u n t i u s -ii m .: ineilsajero, noticia. n u p e r adv.: poco h a , recientenlente. n u r u s - u s J'.: nuera, joven. n u s q u a m adu.: en ninguna parte. n u t r i x -icis f.: nodriza. n u x n u c i s f.: nuez, nogal. n y m p h a - a e f.: ninfa.

o b prep.: por, a causa de, en pagode. o b i c i o -ieci - i e c t u m 3 tr.: echar, ofrecer, reprochar. o b l i g o 1 tr.: atar, obligar. o b l i v i o - o n i s f.:olvido. o b l i v i s c o r , o b l i t u s s u m 3 dep. intr.: olvidarse de. o b o e d i o 4 i~atr.: obedecer. o b r u o - r u i - r u t u m 3 1v.: sumergir, abrumar, sobrecargar. o b s c u r i t a s - a t i s f.: oscuridad. o b s c u r u s -a -um:oscuro, descoilocido. o b s e r v o 1 tr.:observar, respetar. o b s e s - i d i s m. y f.: rehn. o b s i d e o - s e d i - s e s s u m 2 tr.: asediar, bloquear. o b s i d i o - o n i s f.: asedio, sitio, bloqueo. o b s o l e t u s -a -um: en desuso, rado, deslucido. o b s t i n a t u s -a -um: obstinado, coilstailte. o b s t o - s t i t i - s t a t u m 1 intr.: s e r uil obstculo. o b s t r u o - s t r u x i - s t r u c t u m 3 tr.: obstruir, taponar. o b t i n e o - t i n u i -tentum 2 tr.: obtener, mantener, conservar. o b v e n i o - v e n i -ventum4 tr.: tocar, caber en suerte. o b v i a m adu.: al encuentro. o b v i u s -a -um:que sale a l paso, que se encuentra en el camino.

o c c a s i o - o n i s f.: ocasin, oportuiiidad. o c c a s u s -US m.: ocaso. o c c i d e n s - n t i s m.:occidente, oeste. o c c i d o -cidi - c i s u m 3 tr.: matar. o c c u l t o 1 tr.: ocultar, esconder. o c c u l t u s -a -um:oculto, secreto. o c c u p o 1Ir.: ocupar, apoderarse. o c c u r r o - c u r r i - c u r s u m 3 tr..: correr al encueiltro, liacer frente a. o c e a n u s -i rn.: ocano. O c t a v i u s -i m . : Octavio. octopron. indecl.: ocho. octogintapron. indecl.:ochenta. o c u l u s -i rn .:ojo. o d i def'.: odiar. o d i u m -ii v.: odio. o d o r - o r i s nz.: olor, perfume. o f f e n d o - f e n d i - f e n s u m 3 tr.: ofender. o f f e n s a-ae f.: agravio. offero oferre o b t u l i o b l a t u m ir-?..Ir.: ofrecer, presentar. o f f i c i n a-ae f.: taller, obrador. o f f i c i u m-ii 12.: deber, servicio. o l e a - a e f:: oliva, aceituna, olivo. o l e u m -i 11 .: aceite. o l i m ndu.: en otro tiempo, una vez. o l i v a - a e = olea. o m e n - i n i s 17 .: presagio. o m n i n o adv.: en total, coiiipletamente. o m n i s -e:todo. o n u s - e r i s n .: carga, peso. o p e r a -ae f.: trabajo, actividad, obra. o p i n i o - o n i s f.: opinin. o p i n o r 1 dep. ti'.: opinar. o p o r t e t - u i t 2 irnpers. intr.: convenir, s e r necesario. o p p i d a n u s -i m . : ciudadano, habitante (de u n a ciudad). o p p i d u m -i n .: ciudad (fortificada). o p p o r t u n i t a s -atis f.: oportunidad. o p p o r t u n u s -a -um:oportuno, conveniente. o p p r i m o - p r e s s i - p r e s s u m 3 tr.: oprimir, aplastar. o p p u g n a t i o - o n i s 1:: ataque, asalto, asedio. o p p u g n a t o r -is m.: atacante, sitiador, asaltante. o p p u g n o 1 tr.: atacar, sitiar, asaltar.

:3;30

o p s o p i s f.: fuerza, ayuda; p/.: recursos, medios. o p t i m a t e s - i u m tn. pl.: los optiinates. o p t i o -onis f.: opcin, alternativa. o p t o 1tr.: desear, elegir. o p u l e n t u s -a -um: opulento. o p u s - e r i s tz.: obra, trabajo. o r a - a e f.: costa, margen, ribera. o r a c u l u m -i tz .: orculo. o r a t i o - o n i s f.: discurso, palabra. o r a t o r -is m.: orador. oratoria - a e f.: oratoria. o r b i s -is m.: mundo, esfera, crculo. o r c h e s t r a -ae f.: orquesta. o r d o -inis m.: orden, hilera, rango. o r i e n s - n t i s m.: orientc, este. o r i g o - i n i s f.: origen. o r n a m e n t u m -i t2 .: ornato, adorilo, ornamento. orior, o r t u s s u m 4dep. intr.: levantarse, salir, s~irg-ir, o r n o 1 tr.: adornar, embellecer. o r o 1tr.: rogar, pedir. o s o r i s ti .: boca, cara. o s o s s i s 12.: hueso. o s c u l u m -i tl.: beso. o s t e n d o - t e n d i - t e n t u m 3 tr.: mostrar, manifestar. o s t i u m -ii n.: puerta, entrada, desembocadura. o s t r e a -ae f.:ostra. otium -ii /c.: ocio, descanso, retiro, tiempo libre. o v i s -is f.: oveja. o v u m -i tz.: huevo.

m
?

pabulor 1 dep. intt,.: ir en busca de forraje. paciscor, p a c t u s s u m 3 dep. tr.: pactar. paco 1 tr.:pacificar, someter. p a c t u m -i n.: pacto. paedagogus -i 172.:preceptor, maestro. p a e n e adu.: casi. p a e n i n s u l a -ae f.: pennsula. p a e n i t e n t i a -ae f.: arrepentiiniento. p a e n i t e o -tui - itnpers. intr.: lainentar, disgustar.
';A0

pagus -i m.: aldea. palaestra -ae f.: palestra. palam adu.: manifiestamente. abiertamente, ostensiblen~ente. palla -ae f.: manto (de nlujei-1. p a l l i u m -ii 1 1 . : manto griego, toga. pallor -oris ni.: palidez, lividez. palma -ae f.: palma de la mano, palmera. p a l u d a m e n t u m -i 11.: capotc rojo (de general). p a l u s - u d i s f.: charca, pantano, cinaga. p a n d o p a n d i p a s s u m 3 tr.: extender, desplegar. panis -is 171 .: pan. p a n t o m i m u s -i m.: pantoinimo, actor. par paris: par, igual, anlogo. parco peperci p a r s u m 3 inlr.: perdonar, preservar, ahorrarse. parcus -a -um:sobrio, moderado. parens - n t i s m. y f.: padre o madre; pl.: los padres. pareo -ui -itum 2 intt-.:obedecer. paries -etis na.: pared. pario p e p e r i p a r t u m 3 tr.: parir; engendrar, producir. pariter adu.: igualmente. paro 1 tr.: preparar. pars p a r t i s f.: parte. p a r t i c e p s -cipis:participante. p a r t i m adu.: en parte. p a r u m ndu.: poco, un poco, no mucho. p a r v u l u s -a -um:muy pequeo. p a r v u s -a -um: pequeo, poco, escaso. pasco pavi p a s t u m 3 tr.: apacentar. p a s s i m adu.: por todas partes. pastor -oris m.: pastor. p a t e o -ui - 2 intr.: abrirse, estar abierto, ser evidente. pater - t r i s m.: padre. p a t e r n u s -a -um: paterno. p a t i e n s - n t i s :paciente. p a t i e n t i a -ae f.: paciencia. patior, p a s s u s s u m 3 dep. tr.: tolerar, permitir, sufrir, resignarse. patria -ae f.: patria. patricii - o r u m n. pl.: los patricios. p a t r o n u s -i m.: patrono, dueo, defensor.

p a t r u u s -i m.: to (pateriio). p a u c i t a s -atis f.: escasez. p a u c u s -a -um:poco, escaso. p a u l a t i m adu.: poco a poco, paulatinamente. p a u l i s p e r crdu.: un mon~ento:durante poco tiempo. p a u l o adu.: poco, un poco, algo. p a u l u l u m adu.:muy poco. p a u l u m adu.: un poco, algo. p a u p e r -e&: pobre. p a u p e r t a s -atis f.: pobreza. p a v i m e n t u m -i n . : pavimento, suelo. pavor -oris m.: miedo, pavor. pax pacis f'.: paz. p e c c a t u m -i n.: falta, error. pecco 1 intr.: conieter una falta, equivocarse. p e c t e n -inis m.: peine. p e c t u s -oris 11.: pecho. p e c u l i u m -ii n.: peculio. pecunia -ae f.: dinero, riqueza. p e c u s -oris n.: ganado. p e c u s - u d i s f.: animal, res. p e d e s - i t i s m.: soldado de infantera. pelagus -i r ~ .mar, : alta mar. pellis -is f.: piel. pello p e p u l i p u l s u m 3 tr.: impulsar, sacar, expulsar. P e n a t e s -ium m.: los penates. p e n d e o p e p e n d i -2 intr.: colgar. p e n d o p e p e n d i p e n s u m 3 tr.: pesar, pagar. p e n e s prep.: en poder de, e n posesin de, en manos de. p e n i c i l l u m -i 17 .: pincel, estilo. p e n n a -ae f.: pluma. p e p l u m -i n.: peplo. perprep.: por, a travs de, por medio de, durante, a lo largo de. perago -egi - a c t u m 3 tr.: llevar a cabo, realizar, acabar. peragro 1tr.: recorrer. p e r c i p i o -cepi - c e p t u m 3 tr.: recoger, recibir, percibir, aprender, hacerse cargo. p e r c u t i o - c u s s i - c u s s u m 3 tr-.: atravesar, golpear, herir. p e r d o - d i d i - d i t u m 3 tr.: perder, arruinar, destruir. peregrinatio - o n i s f.: viaje. peregrinator -oris m.: viajero.

VOCAUULARIO L A T ~ N - CASTELLANO
peregrinor 1dep. irrtr.: viajar. peregrinus -a -um: extranjero, forastero, no ci~idadano. perennis -e: duradero, inalterable. pereo perire perii peritum irr. irztr.. nlorir, ir a la ruina. perficio -feci -fectum 3 tr.: terininar, hacer. perfidia -ae f.: perfidia, mala le. perfidus -a -um:prfido. pergo perrexi perrectum 3 tr..: dirigirse. proseguir hasta el fin, con t i m a r . perhibeo 2 tr.: presentar, proporcionar, contar, decir. periclitor 1dep. intr-.:poner a prueba, experimentar, estar en peligro. periculosus -a -um: peligroso. periculum -i 11.:riesgo, peligro. peristylum -i 11 .: peristilo. peritia -ae f : pericia, talento. peritus -a -um: entendido, conocedor, hbil, experto. permaneo -mansi -mansum 2 irrtr..: permanecer, durar, quedarse, perdurar. permitto -misi -missum 3 tr.: dejar, hacer llegar, confiar, permitir. permoveo -movi -motum 2 tr.: conmover, iinpresionar, enlocionar. permulti -ae -a: inuchsimos. pernicies -ei f.: ruina, calamidad, perdicin. peroro 1tr,.:terminar un discurso. perpauci -ae -a: muy pocos, muy poca gente. perpetuo adu.: continuamente. perpetuus -a -um: perpetuo, permanente, eterno. persequor, persecutus sum 3 dep. tr.: perseguir. persolvo -solvi -solutum 3 tr..: pagar. persona -ae f.: personaje, mscara de actor. perspicio -spexi -spectum 3 tr..: ver claramente, examinar. perspicuus -a -um: transparente, evidente, ob17io. persuade0 -suasi -suasum 2 tr.: persuadir, convencer. perterreo 2 tr: aterrar, llenar de espanto. pertinacia -ae f.:terquedad, obstinacin. pertinax -a&: terco, obstiilado. pertineo -tinui-2 irrtr..:extenderse, pertenecer. perturbo 1 tr.: perturbar, alterar, confundir. pervenio -veni -ventum 4 ir~tr*.: llegar. perverto -verti -versum 3 tr.: re\iol\rei; trastornar, arruinar. pervius -a -um:accesible. pes pedis r n .:pie. petasus -i n7 .: petaso. peto -tivi -titum 3 fr.: buscar, pedir, dirigirse, atacar. Petreius -i nr.: Petreyo. petulans -ntis: insolente. petulantia -ae f.:insolencia. philosophia -ae f.: filosofia. philosophus -i 1 7 2 . :filsofo. pictor -oris rn.: pintor. pietas -atis f.: piedad. piger -gra -grum: perezoso, indolente. piget -uit-2 irn.l~ers.: dar asco,disgustar. pigritia -ae f.: pereza, desgana. pila -ae f.: pelota. pileus -i rn.: pleo (gorra). pilum -i 11.: lanza, \~enablo. pilus -i rn.:pelo, cabello. pingo pinxi pictum 3 tr-.:pintar. pinus -i f.: pino. pirata -ae rn,.: pirata. pirus -i f : :peral. piscator -oris Irt.: pescador. piscatorium -i 11.:pescadera. piscina -ae f.: piscina, estanque. piscis -is m.:pez, pescado. piscor 1dep. tr.: pescar. pius -a -um:piadoso. placenta -ae f.: torta, galleta, pastel. placeo 2 irztr.: deleitar, agradar. placidus -a -um:plcido, tranquilo. placo 1tr..: aplacar. plaga -ae f.: golpe, herida. planities -ei f::llanura, explanada. planus -a -um:plano, llano, liso. plaudo plausi plausum 3 fr.: aplaudir, aprobar. plaustrum -i 11.:carro grande. plebeius -a -um: plebeyo. plebs plebis f.:plebe. plenus -a -um: lleno, repleto. plerique pleraeque pleraque: el iilayor nmero de, la iilayor parte de. plerumque adu.:generalmente. pluit pluit irnpers.: llover. plumbum -i 11.: ploino. Pluto -onis nz.: Plutn. pluvia -ae f.: lluvia. poculum -i 11.:copa. podium -ii !L.: podio. poema -atis ri.:poeina. poena -ae f.:pena, casligo. poeta -ae rn.: poeta. poetica -ae f : : poesa. polio 4 tr.: pulir. polliceor, pollicitus sum 2 dep. tr..: prometer. pompa -ae f.:squito, coii-iitiva. Pompeiani -orum 177. pl.: los pompeyanos. Pompeii -orum f.: Poinpeya. Pompeius -ii rrr.: Poinpeyo. pondo ndu.: de peso. pondus -eris rt.: peso. pon0 posui positum 3 tr.: colocar, disponer, poner. pons-ntis m.: puente. pontifex -icis rn .: pontfice. popularis -is rn.: compatriota. populo 1tr.: devastar, asolar. populus -i nz.: pueblo. populus -i f : : Alamo. porcus -i rn.: puerco, cerdo. porro adu.:adelante. porta -ae f:: puerta. porticus -us f.: prtico. porto 1tr..:llevar. portus -us m.: puerto. posco poposci -3 tr..: pedir. possideo -sedi -sessum 2 tr.: poseer, apoderarse de. possum posse potui irr: tr-.:poder. post prep.: despus de, detrs de. postea adu.: luego, despus, en seguida. posterus -a -um: siguiente. postquam conj.: clespus que, luego que. postremo adu.: finalmente, en resunien.
::11

postridie aclu.:al da siguiente. postscaenium -i 11.: posceiiio; pl.: bastidores. postulo 1ti-.: pedir. potens -ntis: poderoso. potentia -ae f.: poder. potestas -atis f.: potestad, poder administrativo, facultad. potio -onis f.: bebida, brebaje, pocin. potior 4dep. intr.: apoderarse de. potior -ius: me,jor, preferible. poto 1ti,.: beber. prae prep.: delante de. praebeo 2 ti..: mostrar, presentar, proporcionar, dar. praecedo -cessi -cessum 3 iizti..: precedei; ir delante. praeceptor -oris ln .: maestro. praeceptum -i i i .: precepto, orden. praecipio -cepi -ceptum 3 ti..: iiiandar, aconsejar, enseiiai-. praecipito 1tr.: precipitar. praecipuus -a -um: principal. praeclarus-a -um:muy claro, muy fanioso. praeda-ae f.: botn, presa. praedico -dixi -dictum 3 ti-.:predecir. praeditus -a -um: dotado, provisto. praedium -ii i i .: finca, propiedad. praedo -onis m.: ladrn, pirata. praefectus -i in.: prefecto, jefe. praefero praeferre praetuli praelatum iri.. tl-.:preferir. praeficio -feci -fectum 3 ti-.: encargar, poner al frente de. praemitto -misi -missum 3 tr.: enviar delante, enviar previamente. praemium-ii ? L . :preinio. praenomen -inis n.: nombre propio. praeparo 1ti*.: disponer, preparar. praepono -posui -positum 3 ti-.: colocar delante. praerumpo -rupi -ruptum 3 ti..: romper. praeruptus -a -um: escarpado, abrupto. praesagium -ii n.: prediccin, orculo. praesens -ntis: presente, en persona. ::-ti:

pi-aesentia -ae f.: presencia. praesertim adu.: sobre todo. praesidium -ii ?L.:guarnicin, guardia. proteccin. praestans -ntis: elniriente. praesto adu.: pronto a , presto. praesto -stiti -statum 1iilti..: distinguirse, sobresalir; iii2pei.s.:ser preferible ser mejor. praesum praeesse praefui irr. iirti..:presidir; estar delante de, al frente de. praetei. prep.: adems de: fuera de. praeterea adu.: adems. praetereo -ire -ii -itum irr. iizli-.: pasar por el lado. praetor -oris in.: pretor. praetorium -ii 12.:pretorio. praetorius -a -um: pretoriano. praetura -ae f.:pretura. praevenio -veni -ventum 4 ti..: ponerse delante, prevenir. prandeo prandi pransum 2 ti..: alinorzar. prandium -ii ?L.: almuerzo. pratum -i 12.:prado. pravus -a -um: perverso, depravado. precor 1clep. ti..: rogar, suplicar. prehendo -endi -ensum 3 tr.: coge]., agarrar, atrapar. premo pressi pressum 3 ti..: apretar. pretiosus -a -um: precioso, caro. pretium -ii iz.: precio, valor. prex precis f.: ruego, splica, plegaria. pridie adu.: el da antes. primipilus-i in.:priinercenturin? primipilo. primum c~cli).: primeramente. primo adu.: en primer lugar. primus -a -um: primero. princeps -cipis in.: jefe: pl.: las personalidades. principium -ii 12.:principio. prior prius: primero (entre dos). priscus -a -um:antiguo. pristinus -a -um: antiguo, primitivo. prius ndu.: antes. priusquam coizj.: antes que. antes de. privatus -a -um: particular.

pro pi-ep.:delante de, en defensa de, en lugar de. probitas -atis f.:honradez. probo 1ti-.: probar, aprobar. probrum -i 12.: infamia, vergenza. probus -a -um: lionrado, nt.egro, bueno. procedo -cessi -cessum 3 ii~tr.: adelantar, avanzar, progresar. proconsul -is i7z .: procnsul. procul adu.:lejos, a lolejos, delejos. procumbo -cubui -cubitum 3 iizti..: postrarseoinclinarse, ecliars e sobre el suelo. procurro -curri -cursum 3 iizti-.: avanzai.corrienc10, ir corriendo. prodeo prodire prodii proditum iri.. iiztr.: acudil; avanzar, salir. prodigium -ii 12.: prodigio. proditio -onis f.:traicin. proditor -oris nz.: traidor. prodo -didi -ditum 3 tr.: d a r a conocer, entregar a traicin, traicionar, relatar. produco -duxi -ductum 3 tr.: hacer avanzar. producir. proelium -ii i c . : combate. profanus -i ~ 7 2 . :profano, sacrlego. profectio -onis f.:marcha, partida. profecto adu.: ciertamente, con seguridad. profero proferre protuli prolatumiv. tr.:presentar. a p l a z q sacar. proficiscor, profectus sum3dep. pai-tir. marcharse, salir. iiiti*.: profiteor, professus sum 2 ciep. ti-.:declarai-. confesar, reconocei-. progredioi-, progressus sum 3 dep.: avanzar, progresar. prohibe0 2 tr.: apartar. obstaculizar, impedir, prohibii: proicio -ieci -iectum 3 tr.: arrojar, echar lejos de s. proinde adu.: por consiguiente. proles -is f : :prole. descendencia. promitto -misi -missum 3 tr.: prometer, garantizar. promoveo -movi -motum 2 tr.: hacer avanzar. promover. promptus -a -um: dispuesto, decidido. prope pi'ep.: cerca de. propere cidc.: apresuradamente, con presteza.

\~OCAEULAI<IO LK~IN - CASTELLANO

p r o p e r o 1 iiitr.: apresurarse, dirigirse ripidamente. p r o p i n q u u s -a -um:prximo, cercano. p r o p i o r -ius: inas prximo, ms cercano. p r o p o n o - p o s u i - p o s i t u m 3 ti..: exponer proponer. p r o p o s i t u m -i iz .: propsito. proyecto. p r o p r a e t o r - o r i s ir1 .: propretor. p r o p r i u s -a -um:propio, caracterstico. p r o p t e r pvep.: por, por causa de. p r o p t e r e a udv.: por esto, a causa de esto. prora - a e f : :proa. p r o r s u s crclu.:del todo, en una palabra. prosequor, p r o s e c u t u s s u m 3 dep. ti.: proseguir, acoiilpallar, persegu ir. P r o s e r p i n a - a e f.: Proserpiila. p r o s p e r i t a s -atis f.: prosperidad. p r o s p e r u s -a -um:prspero, feliz. p r o s p e c t u s - u s m.: vista, perspectiva. p r o s p i c i o - s p e x i - s p e c t u m 3 tr.: inii-ar, ver a lo lejos o adelante, prestar ateiiciil. p r o s t e r n o - s t r a v i - s t r a t u m 3 ti-.: echar por tierra. abatir, arruinar. p r o s u m p r o d e s s e p r o f u i ii-1.. aprovechar, ser til. ii~ti,.: p r o t e g o - t e x i -tectum 3 ti-.: cubrir, proteger. p r o t i n u s uclu.: sin interrupcin, sin detenerse. p r o v e r b i u m -ii ir.: proverbio, refrn. p r o v i d e o - v i d i - v i s u m 2 ir..:prever, procurar. p r o v i n c i a - a e f.: proviilcia. p r o x i m u s -a -um:prximo, cercano, iilmediato. p r u d e n s -ntis: prudente, sagaz. p r u d e n t i a -ae: prudencia, sagacidad. p r u n u s -i f.: ciruelo. p u b l i c a n u s -i 172.: publicano. publicus -a -um: pblico, del Estado. P u b l i u s -i /?L.: Publio. p u d e t p u d u i t - imnpems. inti-.:dar*

p u d o r -oris in .: pudor, verg" uenza. p u e l l a - a e f.: niila, inuchacha. p u e r -i 172.: ilifio, n~uchacho. p u g i o - o n i s in..: pual. p u g n a -ae f.: lucha, combate. p u g n o 1iirtr.: luchar, coinbatir. p u g n u s -i m.: puo. p u l c h e r - c h r a - c h r u m : hermoso, bello. p u l c h r i t u d o - i n i s f.: belleza. p u l l u s -i in.: pollo. p u l s o 1 tr.: pegar, golpear, batir. p u l s u s - u s 171.: impulso, choque, latido. p u l v i n u s -i !?l..: cojn, ahnohada. p u l v i s - e r i s in,.:polvo. p u n c t u m -i I L . : pinchazo, punto. P u n i c u s -a -um:pnico, cartagins. p u n i o 4 ti-.:castigar. p u p p i s -is f.: popa. p u r g o 1 tr.: limpiai-, disculpar. p u r p u r e u s -a -um: purpreo. p u r u s -a -um:limpio, puro. p u t o 1ti..: pensar, considei.ar. P y r e n a e u s -i 111 .:los Pirineos.

q u a crdu.:por doilcle, por dnde? q u a d r a g i n t a proi?. ir~dccl.:cua1-enta. q u a d r a n g u l u m -i 11 .: cuadi.iltero. q u a d r a t u m -i:cuadrado. q u a d r i g a -ae f.: cuadriga. quaero quaesivi quaesitum 3 ti..:buscar, preguntar, inquirir. q u a e s o clef.: t e lo ruego, por favor. q u a e s t i o - o n i s f.: investigacin, encucsta, pregunta. q u a e s t o r -oris m.: cuestor. q u a e s t o r i u m -ii rz .: cuestorio. q u a e s t u r a - a e f.: cuestura. q u a l i s - e pror~.: cul?, de qu clase?, de qu modo?, coino. q u a m adu. y conj: que, coino, cuanto. q u a m d i u adu: cunto tiempo'?, todo el tiempo que. q u a m o b r e m adu.: por qu razn?, por esta razn. q u a m q u a m con,j.:aunque, por ms que.

q u a m v i s corzj.:aunque, por n ~ u c h o que. q u a n d o adu. kcundo?, cuando. quantum uclv. cunto?, coino. q u a n t u s -a -um pi.oiz.: cuanto, cun g ~ a n d e . q u a r t u s -a -um pi.017 .: cuarto. q u a s i adu.: como, como si. q u a t e r adu.: cuatro veces. q u a t t u o r proiz. ir,clecl.: cuatro. -que coilj. copnlativa eizclticu: y. q u e m a d m o d u m crdu.: cmo?, lo mismo que. q u e r c u s - u s f.: eilciila. q u e r e l a -ae f.: queja, reclamaciil. q u e r i m o n i a -ae j:: qiie,ja, lamento. queroi-, q u e s t u s s u m 3 dep. ii~ti..: quejarse. q u i quae q u o d pron.: que, quien, el cual, el que. q u i a C O I I < ~porque, .: puesto que. quicumque quaecumque quodcumque piniz.: cualquiera que. quidam quaedam quoddam / q u i d a m pi.011,.y adj.: ~111tal, un cierto, uno, cierto, alguno. q u i d e m nclu.: sin duda, ciertainente. q u i e s q u i e t i s f.: reposo, descanso. q u i e s c o q u i e v i quietum 3 inti..: descansar. q u i e t u s - a -um:quieto, tranquilo. quilibet quaelibet quodlibet / quidlibetproii,. y adj.: cualquiera, quienquiera. quin corzj.:que no, que. q u i q u a g i n t a proiz. iildecl.: cincuenta. q u i n q u e pi-on.. indecl.: cinco. q u i n q u i e s adu.: cinco veces. q u i n t u s - a -um pi-on.: quinto. q u i s / q u i q u a e q u o d l quidpi.oiz. j 7 crdj.: quin?, que?, cul?. quisquam quaequam quodq u a m / q u i d q u a m pi.oi~.y adj.: alguien, alguno. quisque quaeque quodque / q u i d q u e pron. y a.dj.: cada uno, cada. quo udu.: dnde?, hacia dnde?, donde, hacia donde. quo conj.: porque, a fin d e que. q u o a d adu. y coi~j.: ihastacundo?, mientras, hasta que.

redigo -egi -actum 3 tr.: hacer volver. redimo -emi -emptum 3 tr.: rescatar. redintegro 1tr: volver a ernpezar, restablecer. reditus -us rn.: retorno. reduco -duxi -ductum 3 ti..:volver a llevar, hacer volver. refero referre retuli relatum ii-J..: volver a llevar, hacer llevar, explicar; iinpers.:importar. reficio -feci -fectum 3 tr.: rehacer, reparar, reconstruir. refugio -fugi - 3 ti-.e inti,.:rehuir, retroceder huyendo. refugium -ii 11.:refugio. regina -ae f.: reina. -regio-onis f.:regin, distrito, territorio. radius -ii ITL.: radio, rayo. radix -icis r.: raz, pie o falda (de un regius -a -um: real, del rey. regno 1ti-.e intr.: reinar. monte). raeda -ae f.:carro de cuatro ruedas. regnum -i 12 .: reino, poder real. raedarius -ii m.: conductor de rego rexi rectum 3 ti-.:regir, diricarro, cochero. gir, gobernar. ramus -i 171.:rama, ramo. regredior, regressus sum 3 dep. intr.:volver, retroceder. rana -ae f.: rana. rapidus -a -um: rpido, raudo. relatus p. p. de refero. religio -onis f.: religin, creencia rapio rapui raptum 3 tr.: raptar, arrebatar, robar. religiosa, prctica religiosa. raro aclv.: raramente, rara vez. religiosus -a -um: religioso, piar a r u s -a -um:raro, escaso, poco fredoso. cuente. relinquo reliqui relictum 3 tr.: ratio -onis f.: clculo, cuenta, sistedejar, abandonar. ma, mtodo, razn, razonamiento. reliquiae -arum f: pl.: restos, desratis -is f.:balsa, barca. pojos. rebellio -onis f.:rebelin. reliquus -a -um: restante, que recedo -cessi -cessum 3 i~zfr.: queda. retroceder, retirarse, alejarse. remaneo -mansi -mansum 2 inti-.: recens -ntis:reciente, fresco. permanecer, quedarse. receptus -us 172.:retirada. remedium -ii JZ .:remedio. recessus -us m.: retroceso. remex -igis m.: remero. 1-ecipio-cepi -ceptum 3 ti..:recibir, remigium -ii 11.: rerno. recobrar, retirarse. remigo 1iiltr.: remar. recreo 1tr.: rehacer, restablecerse. remitto -misi -missum 3 tr.: volver rectus -a -um: recto, correcto, a enviar, remitir, dejar ir. bueno. remotus -a -um:remoto: alejado. recupero 1tr.: recuperar, recobrar. removeo -movi -motum 3 tr.: alerecutio -cussi -cussum 3 h-.:saciijar, reii-iover. dir. remus -i m.: remo. reddo -didi -ditum 3 1r.:devolver, Remus -i 171.: Reino. restituir, volver a dar. renascor, renatus sum 3 dep. infr.: renacer. redeo redire redii reditum irr. renuntio 1tr.: anunciar, renunciar. intr.: volver, regresar. 341

quod conj.: que, porque. quominus conj.: que. quomodo adu.: jcmo?, como. quondam nclu.:en otro tiempo, una vez ... quoniam corLj.: porque, ya que, puesto que. quoque aclv.: tambin. quorsumuclu.: hacia dnde?, hacia donde. quot pi30n. iiidecl.:cuntos?, cuantos. quotannis adu.: todos los aos. quoties adu.: cuntas veces?, cuantas veces.

Fv

reor, ratus sum 2 dep. tr.: pensar. 'eparo 1 ir.: reparar, preparar de nuevo. repello -puli -pulsum 3 tr.: rechazar, repeler, echar fuera. repente adu.:sbitamente. repentinus -a -um: sbito, iinprevisto, inesperado. reperio -pperi -pertum 4 ti-.: encontrar, hallar, descubrir. inventar. repeto -ivi -itum 3 ti..: volver, recomenzar, reclamar. repleo -plevi -pletum 2 tr.: rellenar, completar. repo repsi reptum 3 ir~tr.: arrastrarse. repono -posui -positum 3 ti-.:volver a poner, reponer. reporto 1ti..:volver a traer o llevar. reprehendo -endi -ensum 3 ir.: asir, coger, reprender. reprimo -pressi -pressum 3 1r.: reprimir. contener. repudio 1tr.: rechazar. repugno 1iiztr-.: oponerse, resistir. requies -etis f.:reposo. descanso. requiesco -quievi -quietum 3 iiltr.: descansar. requiro -quisivi -quisitum 3 ti-.: preguntar. 1-equerir. res rei f.: cosa, circunstancia, situacin, hecho. resideo -sedi -sessum 2 infr.:estar sentado. residir. resisto -stiti - 3 iiztr.: detenerse, mantenerse firine, resistir. resono -sonui -sonitum 1tr.: resonar, hacer eco. respicio -spexi -spectum 3 ir.:volver a mirar, mirar hacia atrs. responde0 -spondi -sponsum 2 tr.:responder. responsum -i 12.: respuesta. restituo -ui -utum 3 tr.: restituir, restablecer, volver a s u sitio, colocar de nuevo. retineo -tinui -tentum 2 Lr.: retener, conservar. retraho -traxi -tractum 3 ti-.: hacer volver, retirar, arrastrar de nuevo. reus -i m.: acusado. reverentia -ae f.: teiiior, respeto.

revertor, reversus sum 3 dep. ii~tr..: volver, volver sobre s u s pasos. revoco 1ti..: volver a Ilainar. rex regis 172.: rey. Rhenus -i in .: el Rin. rhetor -oris 172.: rtor, orador. Rhodanus -i 172.:el Rdano. rideo risi risum 3 irz!~..: rer. rigidus -a -um: rgido, inflexible. rigor -oris rn.: rigidez, rigor. ripa -ae f.: ribera, costa. risus -us 172.: risa. rivus -i rn.: riacliuelo, arroyo. rixa -ae f.: disputa, riiia. robur -oris 12.:roble, resisteiicia. robustus -a -um: de roble, robusto. rogatio -onis f.: pregunta, proyecto de ley, ruego. rogo 1 tr-.:preguntar, presentar un proyecto de lex solicitar. Roma -ae f.: Roma. Romanus -a -um: roinano. Romulus -i 172.:Rinulo. rostra -orum 17. p1.: tribuna del foro. rota -ae f.: rueda. ruber -bra -brum: rojo. rubor -oris 172 .: color rojo, rojez rudis -e: rudo, tosco, grosero. ruina -ae f.:i.uiila, cada. rumor -oris 112.:opinin generalizada, rumor. rumpo rupi ruptum 3 ti,.: roinper. rursum = rursus. rursus udv.: nuevamente, otra vez. r u s ruris 11.: canlpo, propiedad rural. rusticus -a -um: rstico, del campo.

Sabinus -a -um:sabino. sacculus -i m .:bolsa. saccus -i in.: saco. sacer -cra -crum: sagrado, consagrado. sacerdos -otis in. y f.: sacerdote, sacerdotisa. sacramentum -i n.:juramerito. sacrificium -ii 11.: sacrificio. sacrum -i 12.:cei.emonia religiosa. ieculum -i 11.: siglo.

saepe udv.: ainenudo, con frecueilcia. saeptum -i 17.: vallado, barrera, seto. saevus -a -um: cruel. sagacitas -atis f.: finura de olfato, sagacidad. sagax -acis: que tiene olfato fino, sagaz. sagitta -ae f.:flecha. sagittarius -ii in .: arquero. sagulum -i n .:sayo militar, capote. sagum -i = sagulum. Saguntinus -a -um: saguntiilo. Saguntum -i n.:Sagunto. sal salis m.: sal. salii -iorum in.: los salios. salio salui saltum 4 irztr.: saltar. saltus -us 177.: desfiladero, garganta, salto. salus -utis f.: salud, salvacin. saluto 1ti-.:saludar, visitar. salve ir7ler:j.:jsalud! salvus -a -um: sano y salvo. sanctus -a -um: sagrado, inviolable. sane crctu.: sin duda, enverdad,verdaderaineiite. sanguis -inis 177 .: sangre. sano 1tr.: curar. sapiens -ntis:sabio, razonable. sapientia -ae f.: sabidura, cordura, sensatez. sarcina -ae f.: bagaje. sarcio sarsi sartum 4 ti*.: reparar. Sardinia-ae f.: Sardinia, CcrdeRa. satelles -itis n?.: acoinpaante;pl.: escolta. satis adu.: bastante, suficiente. Saturnus -i 172.:Saturno. saucius -a -um: herido, maltreclio, roto. saxum -i n.: piedra, roca. scaena -ae f.: escena, escenario. scamnum-i 11.: taburete, banquete. scapha -ae f.: barca, lancha. sceleratus -a -um: criminal. scelus -eris ii..:criinen. scientia -ae f.: ciencia. scilicet udv.: por supuesto, evidentemente. scio 4 tr.: saber. Scipio -onis 172.: Escipin. scriba -ae m.: escriba.

scribo scripsi scriptum 3 tr..: escri bii-. scriptor -oris vi.: escritor. scriptura -ae f.: escritura. scutum -i n.: escudo. se pron.: l mismo. seco secui sectum 1ti..: cortar. secretus -a -um: separado, escondido, oculto, secreto. secundarius -a -um: secundario. secundus-a-um: segundo, favorable. securis -is f.:hacha. securus -a -um: seguro, tranquilo. sed corzj.: pero, sino. sedeo sedi sessum 2 intr..: estar sentado. sedes -is f.: asiento, resideilcia. seditio -onis f.: sediciii. sedo 1ti..:apaciguar, calinar. sella -ae f:: silla, asiento. semel udv.: por unavez, unavez. semen -inis ri .: simiente, semilla. semita -ae f.: senda, camino. semper aclu.: sienipre. senarius -a -um: senario. senator -oris m .: senador. senatus -us 172.: senado. senatusconsultum -i IL.: senadoco11sulto. senectus -utis f.:vejez. senex senis: viejo, anciano. senilis -e: senil. sensus -us m.: sentido. sententia -ae f:: opinin. sentio sensi sensum 4 ti-.: serilir, darse cuenta, pensar. separatim udv.:separadainenle. sepelio -pelivi -pultum 4 ti..: enterrai., sepullar. septempi.oiz. iizdecl.: siele. septentrio -onis in.: septentrin, norte, trainoillaila. septimus -a -um p o n . : sptimo. septuaginta proiz. iizdecl.: setenta. sepulchrum -i 12.: sepulcro. sepultura -ae f.: sepultura. Sequana -ae 172.: el Sena. sequor secutus sum 3 dep. ti..: seguir. serenus -a -um: sereno, sin nubes. serio adu.: sei-iamente. serius -a -um: serio. sermo -onis ni .: coi~versaciii, inodo de expresarse. :-;4<-1

ser0 adu.: tarde, demasiado tarde. ser0 sevi s a t u m 3 Ir.: sembrar. Sertorius -ii rv .: Sertorio. serva -ae f.: esclava. servilis -e:servil, de esclavos. servitus -utis f:: esclavitud. servo 1 Ir..: guardar. observar, reservar, salvar.

situs -a -um:situado, colocado. sive con;.: o, o si. sobrina -ae f : : prima hermana. sobrinus -i vi.:primo hermano. soccus -i rn .: zueco. socer -eri 117 .: suegro. societas -atis f.: sociedad, asociacin, alianza.

s p o n d e o s p o p o n d i sponsurn 2 tr,.:prometer, comprometerse. sponsa -ae f.: novia, prometicla. sponsio -onis f'.: promesa, conipromiso.

s p o n s u s -i rrz.:desposado, novio. s p o n t e ndu.: espontneanlente,


por voluntad propia.

servus -i rn.:esclavo. s e s t e r t i u s -ii nz.: sestercio (1110neda).

seu = sive. severitas -atis f : : severidad, rigor. severus -a - u m :severo, riguroso. s e x pr-on. irzclecl.: seis. sexaginta ~ i - o n indecl.: . sesenta. s e x t u s -a - u m pr.ori .: sexto. si e(~rzj.: si. sic aclu.: as. S~CCUS -a - u m :seco. Sicilia -ae f.: Sicilia. Siculus -a - u m :siciliano. sicut atlu.: como, coino si. sidus -eris rz .: astro, estrella. s i g n i f e r -eris rn..: signfero, abanderado.

socius -a - u m :aliado, asociado. socordia -ae f:: indolericia. Socrates -is 112.: Scratcs. sodalis -is 112.: compaero. sol -is rn.:sol. solea -ae f.: sandalia. soleo, solitus s u m 2 sernidep. ilztr..: solel: acostuinbrar a suceder. solidus -a - u m :slido, [irme. solitudo -inis f.: soledad. sollemnis -e:solemne. sollers sollertis: Iibil; diestro. sollertia -ae f.: habiliclacl, destreza. sollicito 1tr,.:remover, soliviantar.
solicitar.

sportula -ae f:: esprtula, cestita. s t a t i m adu.: constailternente, al


instante.

statio -onis f.: posicin, cuerpo de


guardia.

stativa - o r u m 12. pl.: caiiipaiuento. statua -ae f.: estatua. s t a t u o -ui -utum3 tr,.:colocai; establecer, determinar.

statura -ae f.: estatura. status - u s 171.: estado, situacin. stella -ae f.: estrella. s t e r n o stravi s t r a t u m 3 tr-.: extencler, hacer caer, cubrir.

significo 1 tr.: significar. s i g n u m -i 12.: seal. estandarte. s i l e n t i u m -ii rz.: silencio. silex -icis 112.: piedra, pedernal. silva -ae f.: bosque. selva. similis -e:parecido, semejante. similitudo -inis f.: semejanza. s i m p l e x -icis:siniple, sencillo. simul ado.: a l misino tiempo. simul ac corzj.: tan pronto como. simul a t q u e = simul ac. s i m u l a c r u m -i 11.:simulacro, imagen, estatua, representacin. s i m u l o 1 Ir.: simulai-, fingir. s i n corcj.:pero si. sine prep.: sin, singularis -e:singular, nico. singuli -ae -a:uno cacla uno, de uno en uno. sinister -tra - t r u m : izquierdo, siniestro. sino sivi s i t u m 3 fr.:permitir. s i n u s - u s rn.: seno, pliegue, golfo, baha. siquidem colti.:puesto que, porque. sisto stiti s t a t u m 3 ti.. e intr,.: porier. detener, ponerse, detenerse. sitis -is f.: sed.
; 10

sollicitus -a - u m :inquieto, at,ento. s o l u m adu.: slo, solaniente. s o l u m -i 11.: suelo, tierra. solus -a - u m prorz.: solo, Inico. solvo solvi s o l v i t u m 3 tr..: desatar, pagar.

stilus -i rn .: estilo, puilzn. s t i p e n d i u m -ii 12.: estipendio, tributo, paga (del soldado).

stirps -is rn.:estirpe, linaje. s t o steti s t a t u m 1 irztr..: estar de


pie, estar inmvil.

s o m n u s -i I I L . : sueo. sono -ui - i t u m 1 irztr..:sonar. sordidus -a - u m :srdido, sucio. soror -01% f.: hermana. sors sortis f.: suerte, sorteo. spargo sparsi s p a r s u m 3 tr.:
esparcir, dispersar, disenliiiar.

stola -ae f.: estola. strages -is f.: estrago, devastacin. s t r e n u u s -a - u m :act,ivo, enrgico. stringo s t r i n x i s t r i c t u m 3 tr..:
apretar, estrechar, arrancar, desenvainar. s t u d e o -ui - 2 ilztr.: dedicarse a , poner empeo en: interesarse por, estudiar. s t u d i u m -ii 11.: einpeiio, afn, inters, dedicacin, estudio. stultitia -ae f.: estupidez. s t u l t u s -a - u m : est.piclo; necioo insensato. s t u p e o -ui - 2 ilztr-.:quedarse atnito, quedarse estupefacto. s t u p i d u s -a -um:estupefacto, atnito. stupor -oris nz.:estupor. s u a d e o cuasi s u a s u m 2 tr.: aconsejar?persuadir. suavis -e:suave. s u b prep.: bajo, debajo, al pie de.

s p a t i u m -ii n.: espacio, distancia,


espacio de tieinpo.

species -ei f.: aspecto, visin, apariencia, especie.

spectaculum -i rz.: espectculo. specto 1 tr.: mirar, examinar. speculator -oris 172.: explorador. s p e c u l u m -i ?L.: espejo. s p e r n o sprevi s p r e t u m 3 ti..:
rechazar, despreciar.

spero 1tr..: esperar. spes -ei f.: esperanza. spina -ae f.: espina, espina dorsal. spiro 1iiztr.: exhalal; respirar. splendidus -a - u m :esplndido. splendor -oris nz.:esplendor. spolio 1 tr.: espoliar, desposeei,. s p o l i u m -ii 11.:despojo, botn.

s u b e o subire subii s u b i t u m ir?.. iizLr-.:i r a ponerse debajo, avanzar,


sostener.

subicio -ieci -iectum 3 tr..: sonleter, poner debajo. subigo -egi -actum 3 tr.: someter, subyugar. subito udu.: repentinamente, de in~proviso. subitus -a -um: sbito, repentino. sublatus p. p. de tollo. sublevo 1fr..: levantar, elevar. sublimis -e: sublime, e11el aire. subsequor, subsecutus sum 3 dep. tr.: seguir de cerca. subsellium -ii n .: bailquillo, escaiio. subsidium -ii 11.: ref~ierzo, ayuda. subsolanus -i i n .: subsolano (vieilto del este). subsum subesse subfui ir./: irltr..:estar debajo, estar cerca. succedo -cessi -cessum 3 irztr'.: acercarse. suceder, salir bien. successor -0ris 177 .: suces01-. succumbo -cubui -cubitum 3 irztr..: sucuinbii. caer debajo de. succurro -curri -cursum 3 irztr.: acudir. acudir en socorro. sudis -is f.: estaca. sudor -oris rn.: sudor. sufficio -feci -fectum 3 irztr..: ser suficiente. suffigo-fixi -fixum 3 i i , . : clavar. suffragium -ii n.: sufi-agio, voto. Sulla -ae 112.:Sula. sum esse fui ir,rs. intr.: ser, estar, existir, haber. summus -a -um: la parte rns alta de. sumo sumpsi sumptum 3 tr.: toinar, escoger, asumir. supellex -1ectilis f.: instruinento. utensilio: pl.: inobiliario, ajuar. vajilla. super prscp.: encima, sobre. supera -orum rz.: cielo. superbia -ae f.: soberbia, orgullo. superbus -a -um:soberbio. orgulloso, altanero. supercilium -ii n .: ceja. superi -orum m .: los dioses. superior -ius: superior, an1;erior. supero 1tr.: superar, vencer. supersum superesse superfui ir.1.. iilir..:quedar, sobrevivir. supei-vacaneus -a -um:superfluo, intil. accesorio.

supervenio -veni -ventum 4 intr..: venir encima, sobrevenir. supplex -icis: suplicante. supplicatio -onis f : : plegaria pblica, accin de gracias. supplicium -ii rz.: suplicio, castigo. supplico 1irlfr.:suplicar. supra prep.: arriba, enciiila. supremus -a -um: supreino, 1timo. surdus -a -um:sordo. surgo surrexi suri-ectum 3 inti..: levantarse, surgir. suscipio -cepi -ceptum 3 tr,.: recoger, eilcargarse, aceptar. suspectus -a -um: sospechoso. suspendo -pendi -pensum 3 fr.: colgai., suspender. suspicio -spexi -spectum 3 tr..: iiiirar de abajo arriba, l e \ ~ a n t a r l a vista. suspicio -onis f:: sospecha. sustineo -tinui -tentum 2 tr..: resistir, sostener, soportar. sustuli pcrf. d e tollo. suus -a -um prorz.: suyo.

F ,
. .

tabella-ae f.: tablilla, tableta. tabellarius -ii rn..: tabelario. taberna -ae f : :tienda. tabernaculum -i rz.: tienda d e cainpaa. tabes -is f.: eilferineclad, infeccin. tabula -ae f.: tabla, tableta para escribir. tabulatum -i n.: suelo de tablas, piso. taceo -cui -citum 2 irztr..: callar. talentum -i rr.: talento (moneda). talis -e: tal, semejante. tam adu.: tan. tamen conj.:con todo, sin embargo, no obstante, pero. tamquam oclu.: coino, como si, igual que si. tandem aclu.: en fin, finalinente. tango tetigi tactum 3 tr..: tocar. tanto adu.: tanto. tantum ucfu.: solan~ente, slo. tantus -a -um: tan grande, tan iinportante.

tardus -a -um: lento. Tarraco -onis f.: Tarraco, Tarragona. Tarraconensis -e:tarraconense. taui-us -i r n .:toro. tectum -i 12.: techo. tego texi tectum 3 tr..: cubrir, prot.egei-. tegula -ae f.:teja. tellus -uris f.: tierra. telum -i 11.:proyectil, dardo. temere ndv.: teirierariainente. temperantia -ae f.: inoderacin, templanza, mesura, comedimiento. tempero 1 irztr.: regular, moderar, ser inoderado, abstenerse de. tempestas -atis f.: tieinpo, teinpestad. templum -i n .: teinplo. tempto 1tr.: tentar, intentar. tempus -oris rz.: tieinpo, momento. tendo tetendi tensum 3 tr..: extender, dirigirse, acampar. tenebrae -arum f: pl.: tinieblas, oscuridad. teneo tenui tentum 2 tr.: tener, contener, ocupai-. tener -a -um: tierno. tenuis-e: tenue, fino, sutil, delgado. tentorium -ii 11.: tienda de canipaa. tepidarium -ii rz.: tepidario (sala para tomar baos tibios). tepidus -a -um: tibio, entibiado. tepor -oris tu.: tibieza, calor teinplado. ter adu.: tres veces. terebro 1tr..: perforar, horadar. tergum -i n.: espalda. tero trivi tritum 3 tr..: frotar, gastar, consuinir. terra -ae f.: la tierra. terreo 2 fr..: aterrar, aterrorizar. terrestris -e: Lerreslre. terribilis -e.terrible, espantoso. territorium -ii rz .: territorio. terror -oris 111.: terror, espanto. tertius -a -uin pr-on.:tercero. tessera -ae f:: tsera. testamentum -i 11.: testainen::~ testimonium -ii Ir.: testiinonio. testis -is rn .: testigo. testor 1clep. tr.: sel. testigo. -.y%::guar.

t e s t u d o -inis f:: tortuga. t h e a t r u m -i 11.: teatro. t h e r m a e - a r u m f: pl.: termas. t h e s a u r u s -i m.: tesoro. T i b e r i s -is m.: el Tber. t i b i c e n -inis 172.: flautista. t i m e o -ui -2 ti-.:temer, tener miedo de. l i m i d u s -a -um:tiiiido, iiiiedoso. t i m o r -oris 112 .: temor, miedo. t i n g o t i n x i t i n c t u m 3 ti-.: teir, baar, impregnar. t i n t i n n a b u l u m -i 11.: campanilla. t i r o -onis in.:recluta, principiante. t i t u l u s -i JTL.: ttulo. toga -ae f.: toga. tolero 1 tr.: tolerar. tollo sustuli s u b l a t u m 3 tr.: levantar, elevar, llevarse. t o n d e o t o t o n d i t o n s u m 2 tr.: esquilar, cortar (el pelo, la barba), afeitar. t o n i t r u m -i = t o n i t r u s . t o n i t r u s - u s m.: trueno. t o n o -ui - 1 iittr.:tronar. t o n s o r -oris in.: barbero, peluquero. t o r m e n t u m -i 11.: i n i q u i n a de guerra, toriiiento, tortura. t o r q u e o torsi t o r t u m 2 ti-.: torcer, hacer girar, atormentar. t o r r e o t o r r u i t o s t u m 2 ti..: tostar, asar. tot pron. indecl.: tantos. t o t i e s adu.: tantasveces. t o t u s -a -um pron.: todo, entero. t r a b s trabis f.: viga, tronco. t r a c t o 1ti..:tocar, inanejar, tratar. t r a c t u s - u s nz.: accin de tirar o arrastrar, barrio. t r a d o -didi - d i t u m 3 h.: entregar, dar, pasar, confiar, explicar. t r a d u c o -duxi - d u c t u m 3 ti-.: hacer pasar, transportar, traducir. tragicus -a - u m :trgico. ti-agoedia -ae f.: tragedia. t r a h o t r a x i t r a c t u m 3 tr.: sacar. estirar. arrastrar. traicio -ieci - i e c t u m 3 ti-.: hacer pasar al otro lado, atravesar. tranquillitas -atis f.: tranquilidad. t r a n q u i l l u s -a -um:tranquilo. t r a n s pi-ep.: al otro lado de. transeo transire transii tran'M

s i t u m iir. iilti.. y tr.: pasar, atravesar. t r a n s f e r o - f e r r e -tuli -1atum irr. tr.: llevar, trasladar, pasar, traducir. t r a n s f u g a -ae m.: trnsfuga, desertor. transgredior, t r a n s g r e s s u s s u m 3 dep. tr.: pasar, atravesar. t r a n s m i t t o -misi - m i s s u m 3 ti..: hacer pasar, enviar al otro lado. t r a n s p o r t o 1 tr.: transportae t r e m o -ui-3 inti..: temblar, vibrar. t r e p i d a t i o -onis f.: agitacin, inquietud. t r e p i d o 1 intr.: agitarse, temblar. t r e p i d u s -a -um:inquieto. tembloroso. t r e s t r i a pi-o)?..: tres. t r i a n g u l u m -i iz.: tringulo. t r i b u n a l - i s 11.: tribunal. t r i b u n a t u s - u s in .: tribunado. t r i b u n i c i u s -a -um:tribunicio. t r i b u n u s -i m.: tribuno. t r i b u o -ui -utum 3 ti..: distribuir, conceder, atribuir.. t r i b u s - u s f.: tribu. tributum -i 11.: tributo, impuesto. t r i c l i n i u m -ii 11 .: triclinio. triginta pron. indecl.: treinta. t r i p l e x -icis:triple. t r i r e m i s -is f.: trirreme. tristis -e:triste. tristitia -ae f.: tristeza. t r i u m p h a l i s -e:triunfal. t r i u m p h o 1 iritr.:celebrarel triunfo. t r i u m p h u s -i 112.: triunfo. t r i u m v i r -i m.:triun\~iro. t r i u m v i r a t u s - u s ~ 2 . :triunvirato. Troia -ae f.: n o y a . T r o i a n u s -a -um:troyano. t r o p a e u m -i 11 .: trofeo. trucidatio -onis f:: masacre. carnicera. t r u c i d o 1 ti..: matar, masacrar. t r u n c u s -i nt.: tronco ( d e rbol). t r u x -cis: fiero, feroz, cruel. tu pi.oiz.: t . t u b a -ae f.: trompeta. t u b i c e n -inis 112.: trompetero. t u e o r , t u i t u s s u m 2 dep. ti-.: defender, proteger. t u g u r i u m -ii la.: cabaa, choza, tugurio.

tuliperf. de fero. t u m adv.: eiitonces, e n aquel momento. t u m u l t u s -us 171.: tuiii~ilto, desorden, confusin. agitacin. t u m u l u s -i in.: t m u l o , colina, elevacin. t u n c ciclu.: entonces, e n aquel moniento. t u n i c a -ae f.: tnica. t u r b a -ae f.: turba, m u l t i t u d , m u chedumbre. t u r b i d u s -a -um:turbado, desordenado, turbulento. t u r b o 1 ti..: turbar, agitar, alterar, 1-evolvei-. t u r b u l e n t u s -a -um:turbulento. t u r m a -ae f.: escuadrn. t u r p i s -e:feo, vergonzoso, indigno. t u r p i t u d o -inis f.: vergenza, ignominia. t u r r i s -is f.: torre. t u t e l a -ae f.: tutela. t u t o adu.: sin pelig~o. sin riesgo. t u t u s -a -um:seguro. protegido, sin peligro. t u u s -a - u m pi.oit.: tuyo. t y r a n n i a -ae f : :tirana. t y r a n n u s -i m .: tirano.

uber -eris:abundante, frtil. ubi adv.: en dnde?, e n donde, cuanclo. u b i q u e aclu.:e n todas partes. ulciscoi*, u l t u s s u m 3 dep. ti..: vengar, vengarse d e , castigar. u l l u s -a -um: u n , algn, uno, alguno. u l m u s -i f.: oliiio. u l t i m u s -a - u m :ltinio. u l t o r -oris m.:vengador. u l t r a prep.: m s all de, n16s lejos de. Ulysses -is 171.: Ulises. u m b r a -ae f : : sonibra. u m q u a m udu.: alguna vez. u n a udv.:juntamente, e n conipaa de,junto con. u n d a -ae f.: ola, oleada. u n d e uclv.: de dnde?, d e donde. u n g u e n t u m -i it.:ungento.

n g u l a -ae f.: ua. u n i c u s -a -um:nico. u n i v e r s u s -a -um:todo, entero. u n u s -a - u m pron.: uno, uno solo. u r b a n u s -a - u m :de l a ciudad, educado. u r b s - i s f:: ciudad, Roina. u r g e o u r s i - 2 tr.: impeler, apretar, apreii-iiar, einpujar, seguir de cerca. u r n a -ae f.:urna. u r o u s s i u s t u m 3 tr.: quemar, incendiar. u r s a -ae f.: osa, hembra del oso. u r s u s -i 112.:OSO. u s q u e adu. de refr~erzo de los ~ 0 1 7 2 plerner~tos de lugar:justamente. u s q u e ad prep.: hasta. u s u r a -ae f.: uso, usura. u s u s - u s 172.: USO, utilidad, sewicio. u t a d u . y conj.: como, que, para que. de manera que, aunque. u t e r u t r a u t r u m proa.: cul de los dos?, uno de los dos. u t e r u t r i s m.: odre. uterque utraque utrumque pro!!.: uno y otro, iimbos, los dos. utilis -e:til, provechoso. utilitas -atis f.: utilidad, provecho. u t i n a m adu.: jojal! u t o r , u s u s s u m 3 de/>.intr.: usar, utilizar, emplear. u t r i m q u e adu.: por ambas partes. u t r u m udu. ilzterr-ogatiuo:(no s e traduce) si. u v a -ae f.: uva. u x o r -oris f.:esposa, inujer casada, inujei:

J
acatio -onis f.: dispensa, exencin. vacca -ae f.: vaca. v a c o 1 ilrtr.: estar vaco, estar libre de. v a c u u s -a -um: vaco. vado--3 intr.: ir, marchar. v a d u m -i rl .: vado. v a g i t u s - u s m.: geinido, grito. v a g u s -a - u m :errante, indefinido. valde ndu.:mucho, en gran manei-a. vale interg.: ;adis!

valeo -ui -2 infr.:ser uerte, estar bien de salud, servir. v a l e t u d o -inis f.: salud. v a l i d u s -a - u m :sano, fuerte. vallis -is f.:valle, caada. vallo 1 tr.: rodear de un vallado, empalizada o trinchera. v a l l u m -i n.: empalizada, vallado, parapeto. v a n u s -a - u m :vaco, sin flindaiiiento, intil. v a r i u s -a -um:variado, diverso. v a s vasis 12.: vaso. v a s t o 11r.:devastar, asolar. v a s t u s -a - u m : vasto, devastado, grande. v a t e s - i s m . y f.: adivino, adivina. -ve couj. disyu~zti~uer~clitica: o. vectigal -is ir.:tributo, impuesto. v e h e m e n s -ntis:enrgico, violeiito, intenso. v e h i c u l u m -i r , . : vehculo, medio de transporte, carro. v e h o v e x i v e c t u m 3 tr.: llevar, transportar. ve1 conj.: o. veles -itis 112.: vlites. velle iaf. de volo. v e l l o v u l s i v u l s u m 3 tr.: arrancar. v e l o 1 tr.: cubrir, velar, ocultar. velocitas -atis f : : velocidad. v e l o x -icis:veloz, rpido. v e l u m -i 11.: vela, cortina, velo. v e l u t adu.: coino, como si. v e n a b u l u m -i n.: venablo. venalis -e:en venta, para vender. v e n a t i o -onis f : : caza, animal cazado. v e n a t o r -oris m..: cazador. v e n a t u s - u s m.: caza, producto de la caza. v e n d i t o r -oris nr.: veiidedor. v e n d o -didi - d i t u m 3 tr.: vender. v e n e n u m -i 11.: veneno, droga. venerabilis -e:venerable. v e n e r a t i o -onis f.: veneracin, respeto. v e n e r o r 1 dep. tr.: 17enerar,honrar, 1-elidirculto. v e n i a -ae f:: permiso, indulgencia, perdn. v e n i o v e n i v e n t u m 4 irztr.: venir, llegar. v e n o r 1 dep. ti..:cazar.

v e n t e r -tris nr.: vientre. v e n t u s -i rn.: viento. V e n u s -eris f.: Venus. v e n u s t u s -a - u m :encantador. lleilo de gracia, elegante. ver v e r i s 12.: priniavera. verber -eris n.: golpe (de vara, d e ltigo). v e r b e r o 1 tr: golpear, azotar, sacudir. verbum -i 12.: palabra, trmino. V e r c i n g e t o r i x -igis m.: Vercingtorix. v e r e c u n d i a -ae f.: respeto, discrecin, pudor. v e r e o r 2 dep. Ir.: temer, temer por. Vergilius -ii n2.:Virgilio. verisimilis -e:verosinil. v e r i t a s -atis f.: verdad. v e r n a -ae m.: esclavo (de nacimiento). v e r o adu. y corzj.:realmente, pero. v e r s o 1 tr.: hacer girar, voltear, mover; pas.: encontrarse, vivir, ocuparse. v e r s u s - u s m.:hilera, verso. v e r t e x -icis m.: vrtice, punto culininante, reinoliiio. v e r t o v e r t i v e r s u m 3 tr.: girar, hacer girar, volver, dirigirse. v e r u m colrj.:pero. v e r u m -i 11 .: verdad. v e r u s -a -um:verdadero, real. v e s p e r -i rn.: la tarde, la cada de la tarde, atardecer. V e s t a -ae f : : Vesta. vestalis -is f.: vestal. v e s t e r -tra - t r u m pr-ori .: vuestro. vestibulum -i 12.: vesti%ulo,entrada. v e s t i g i u m -ii 12.: huella, rastro. v e s t i m e n t u m -i 12.:vestido. v e s t i o 4 tr.: vestir, revestir. v e s t i s -is f.: vestido, ropa. v e t e r a n u s -a -um: veterano. v e t o -ui -itum 1 ti..: prohibir. v e t u s -e&: viejo, antiguo. vetustas-atis f.: vejez, antigedad. v e t u s t u s -a - u m : viejo, antiguo, anticuado. vexillum -i ?L.: estandarte, insignia. via -ae f.: camino, calle, carretera. v i c a n u s -a -um: aldeano. vicarius -a -um: supleilte, sustit~lto. vicina -ae f.: vecina.
:3 151 o a

vicinitas -atis f:: vecindad, vecindario. vicinus -i m.: vecino. vicinus -a -um:vecino, prxiino. victima -ae f:: vctima. victor -oris m.: vencedor. victoria -ae f.:victoria. victus -us r n .: alimento. viculus -i rn.:pueblecito, aldehuela. vicus -i m.: pueblo, aldea. videlicetatlu.: sin duda, por supuesto. video vidi visum 2 tr.: ver, procurar; pas.: ser visto, parecer. vigeo 2 irztr.: estar f ~ i e r t e ,tener fuerza. vigil -is m.: centinela. vigilia -ae f.:vela, vigilia, parte de la noche, centinela. vigilo 1irztr.:velar, estar despierto. viginti pr-011. indecl.:veinte. vigor -oris m .: vigor, energa. vilicus -i nz.: granjero. vilis -e: barato, de poco valor, vil. villa -ae f.: casa de campo, propiedad rural, villa. vimen -inis n.: miinbre, junco. vincio vinxi vinctum 4 tr.: atar, encadenar. vinco vici victum 3 tr.: vencer. vinculum -i n.: atadura, cadena. vindico 1tr-.: reclamar, castigar. vinea -ae f.:via, mantelete. vinum -i n,.: vino.

violentia -ae f.:violencia. violo 1tr-.: violar, profanar, ultrajar. vipera -ae f.:vbora. vir viri m.: hombre, varn. virga -ae f:: vara, bastn. virgo -inis f.: doncella, inuchacha. viridis -e: verde. virilis -e:viril, masculino. virtus -utis f:: valor, valenta, virtud. vires -ium pl. de vis: las f'uerzas. vis vis f.:f ~ i e r z a vigor, , violencia. visito 1tr-.: visitar, ir a ver. visus -us m.: vista, visin. vita -ae f.: vida. vitis -is f.:via. vitium -ii 12.: defecto, tara, vicio. vito 1tr,.: evitar, esquivar. vitulus -i m.: ternero. vitupero 1 fr.: vituperar, criticar, reprochar. vivarium -ii rz.: vivero. vivo vixi victum 3 intr-.:vivir. vivus -a -um:vivo, animado. vix adu.:con dificultad, a penas. vocabulum -i n.: vocablo, palabra, denominacin. voco 1tr.: llamar, noinbrar. vol0 1irztr-.:volar. vol0 velle volui irr. y tr.: querer, desear. volubilis -e:voluble, inconstante. volumen -inis n.: voluinen, libro. voluntarius -a -um:voluntario.

voluntas -atis f.:voluntad. voluptas -atis f:: placer, deleite. volvo volvi volutum 3 tr..: rodar, hacer rodar, derribar. vomitoria -orum rz. pl.: vomitorios. voro 1tr.: devorar. vos pro17.: vosotros. votum -i n .: voto, promesa, deseo. voveo vovi votum 2 tr.: prometer, hacer u n voto. vox vocis f.:voz. Vulcanus -i:Vulcano. vulgaris -e:vulgar. vulgus -i n.: vulgo, gente, masa del pueblo, nlultitud. vulnero 1tr.: herir, lastimar. vulnus -eris 12.: herida. vulpes -is f.: zorra. vultur -uris rn.: buitre. vultus -us m.: rostro, cara, expresin.

x
z

xystus -i rn.: paseo plantado de rboles.

zodiacus -i nz.: zodaco. zona -ae f.: cinturn, zona.

Potrebbero piacerti anche