drustvo a a DA SE NE ZABORAVI: 95 GODINA OD SARAJEVSKOG ATENTATA Pucnjikojisu — uticali na tok istorije Iz svih drzava Evrope i svijeta turisti su organizovano dolazili da vide mjesto od- govorno za poéetak Prvog svjetskog rata. A, onda, nakon ,,prvih slobodnih i de- mokratskih izbora“ Princip postade zlotinac, mostu se vrati stari naziv Latinska Cuprija, muzej ostade prazan, bez eksponata, devastiran. Na¥‘o seljak iz Graho- va da dize ruku na carsku porodicu! Pro¥la je puna decenija od Dejtona dok viastima, ipak, nije postalo jasno da je seljak iz Grahova pucao na okupatore. Naravno, atentat je teroristi¢ki akt, ali okupator je, ipak, okupator lazak Austro-Ugarske u Bosnu i Hercegovinu nije bio lagan i bez Srtava. Trebalo je ukupno 200,000 vojnika da bi bio slomljen otpor i odriao se mir. Konaéno, 19. avgusta 1878, trinaest hiljada vojnika monarhije nakon teSkih uliénih borbi zauzimaju Sarajevo, Tri hiljade branilaca je poginulo u jednom da- nu. Bosna i Hercegovina je okupirana. Tri- eset godina kasnije, 1908. i anekcirana, Viedimir Gacinovic, koji je filozofiju studi ao u Beogradu, BeCu i Lozani, vratio se u Sarajevo i poteo osnivati tzv. ,kruéoke" za gimnazijalee, radni¢ku omladinu, studente. On je bio organizator i ideolog nacionalno- revolucionarne omladinske organizacije, od koje je nastala Mlada Bosna. Za vrijeme aneksione krize 1908, godine, sklonio se u (Cmu Gort. Njegove pristalice i uéenici u Sarajevu nastavijaju rad, Jedan od njih Bog- dan Zerajié, stucient prava, juna 1910, godi- ne na mostu kod careve dézamije pucao jena poglavara Bosne i Hercegovine, generala Marijana Varesanina sa pet hitaca i proma- ‘ADNAN BALTA Sio. Nije oklijevao - posljednjim, Sestim, se ubio. Njegov éin imao je velikog odjeka me- du omladinom, naroéito medu Ganovima Mlade Bosne. Jako ga je policija sabranila nocu, bez. oznaka mladobosanci su pronaéli njegov grob i posjecivali ga. Nesto kasnije, 1911. godine, u Srbiji je formirana, takode tajna, politika organizacija - Ujedinjenje il ‘mrt Bila je poznata i pod nazivom Cra ru- ka, Organizator i idejni voda bio je pukov- nik stpske vojske Dragutin Dimitrijevié ‘Apis. Osnovna ideja koja je okupliala pri-drustvo padnike te organizacije bila je ujedinjenje svih slavenskih zemalja u edu dréavu. Bal- kkanski ratovi 1912, i 1913, godine pokazali su da je medu juénim Slavenima ta ideja imala jakog uticaja, Dabrovoljci su dolazlt iz Bosne i Fercegovine, ali iiz Hirvatske i Slo- venie. ‘Sudbina: Zbog svog revolucionamog rada iz gimnazije u Sarajevu izbacen je Gavrilo Princip i on sa nekolicinom drugova odlazi da nastavi Skolovanje u Beogradu. Tamo se prikljucuje radu ilegalaca pod vodstvom pu- kovnika Apisa. Veé krajem 1913. godine saztela je ideja da se protiv Austro-Ugarske ‘monarhije mora borit teroristi¢kim aktima - ubistvima. Izbor je pao na visokopozicionira- no vojno lice - nadvojvodu Franca Ferdinan- da, za kojag se znalo da ¢e do polovine 1914, godine doc u Sarajevo u posjetu novosagra: eno} Vojnoj post, najveco) u monarhifi -na (Obali ida izvt$i nadzor vojnih manevara na potezu Sarajevo-Konjic, Da Ii je kao datum posjete izabran Vidovdan da bise Srbima u ‘monarhiji na taj dan slave pokazala sila i ‘moé, ise vojnim manevrima htjelo uvecati slavije lokalnih Stba, ostalo je da ka2u istori- Gari Tek, Apisovom planu skrojenom é raz- radenom u Beogradu, u sarajevsko Mlado} Bosni prio se krajnje ozbilino. Postojale su dvije pripremljene grupe atentatora na pres- tolonasljecnika, sa dvije varjante atentata, Grupe su éinili po trojica revolucionara. Pr- va: Trifko Grabez, Nedeljko Cabrinovi¢ i Gavrilo Princip, i druga: Vaso Cubrilovic, (Cyjetko Popovic i Muhamed Mehmedbasié. Na dan posjete, kada je kolona vorila u Kojo} se nalazio nadvojvoda Ferdinand isla prema Gradskoj vijecnici, grafiéki radnik Nedeljko Cabrinovié bacio je ruénu bombu na njego- vo vorilo, Medutim, bomba je udarila u slo- 2eni plament krov i odbila se na ulicu ranivit jednog oficira iz pratnje, Domacini suna sas- inku u Gradskoj vijeenici bezuspjesno ub- jedivali prestolonasljednika da odustane od pposjete Vojnoj post. Kao vojnik, nije htio da ppokaze strah, Pristao je tek na malu promje- ‘nu marsrute kretanja. Umjesto da, iduéi iz vijecnice, sa Obale skrenu tulicu prema ho- telu ,Evropa’, odluceno je da se nigdje ne skreée, sve do glavnog ulaza u postu, Medu: tim, izgleda da dogovor niko nije prenio vo- zaéu prestolonasijednika, [tu sudbina wzima tokistonjeu svoje ruke, Dvadesetogodignji gimnazijalac Gavrilo Princip bio je umasi koja je stajala na prvo- bine utvrdenoj marsruti kretanja kolone, Naravno, nije znao za izmjenu plana, Nala~ Zio se oko tri metra od raskrsca, gdje se pod. pravim uglom spajaju dvije ulice. Tu voraé mora dobro usporiti prije skretanja i onda Ferdinand postaje idealna meta za atentato- ra, Medutim, da je vozilo proslo pravo, ne skreéuéi - kako je u Gradskoj vijecnici dogo- voreno, Princip sa te udaljenosti isa masom Jjudi ispred sebe, ni teoretski ne bimogao iz- vesti atentat, Vozaé, ne znajuéi za izmjenu pravca kretanja, usporava i potinje skretati ‘Tada ga adutant upozorava da stane. 1 dok je vozat bezuspje’no pokusao da se vrati 2bog pratecih vorila iza njega, Princip je pri- 20 i ispalio dva hica. Prvi je pogodio presto~ lonasijedinika, a drugi, namijenjen generalu Poljoreku, promasuje i pogada prestolonas- Jjednikovu suprugu Sofia. Oba hica su bila smrtonosna, Kasnije se saznalo da je Sofija bila u poodmakloj tudnodi. Veé nakon mje- sec dana, 28, jula 1914, Austro-Ugarska, op- tutujudi srbijansku Viadu za uéesce u orga nizovanju atentata u Sarajevu, objavijuje rat Stil Da je ispostovana promjena plana kreta~ nja kolone, pitanje je dali bi prestolonaslied- nik Ferdinand bio ubijen, odnosno da li bi atentat uspio izvesti neko od preostalih éla- nova Mlade Basne? Da nije bilo greske uko- re uC eee ay) Ca Meee ceca Pron rm ee Ce ea Pe une Ea) eee OCLs ilovié na pitanje koje je Dee ee Pri Peri] Vera) Reset nit Oe eno Oe eS Ld Tema ee een Se cucu eaic Dee ae ROC Ue nT eecoU aC) hica su bila smrtonosna. Kasnije se saznalo da je Sofija bila u poodmakloj trudnoéi. Veé nakon mjesec dana, 28, TEC ew et te Maca BN eect POPE cue coc csc munikacii sa vozaéem, Gavrilo Princip si- gumo ne bi uspio. Do Prvog svjetskog rata bi, izvjesno je, doslo, ali koliko vremena kas- nije i kakva bi danas bila geopolititka karta Evrope, tetko je i pretpostaviti. Zato smo i rekdi da je sudbina upeljala svoje prste Lod redila da Sarajevo i Princip udu uistonju. Neallede: Na trogodifnjcu pogibije presto Tonasiiednika i njegove supruge, na mijestu ‘gdje se spejaju Obala i Latinska éupnija,po- dlignut je granitni spomenik, rad madarskog ashitekte 1 vajara Eugena Boryja. Zavrset- kom Prvog svietskog rata i respadom Aus- tro-Ugarske monarhije, te nastankom .Ju- goslavie, prodavnica mjesovite robe Morica Sera, pred kojom jeizvrSen atentat, pretvo- rena je u Muzej Mlade Bosne, a most na &- jem je spojusa Obalom bio podigmut spome- nik Ferdinandu, nazvan je Principov most. Spomenik je uklonjen, Taéno na mjestu aij je Princip stajao kada je izvrsio atentat prema njegovim cipelama napravijeni su otisc-stope u betonsko} ploti. Nebrojeno mnogo turistastalo je ute stope da se foto. rafigu za uspomenu, A onda, u Ijeto 1992 godine neko ih je silom izvali. Odbaéene v iin, pronaiao ih je novinar Miroslav Pr siojevi€ i uz pomoé nekog prolaznika ocinio kud. Cabrinovié i Princip na licw mjesta su uhapSeni i sprovedeni uistrazni zatvor. Os tali lanovi Mlade Bosne pohvatani su na- rednih dana, Jedino je, zahvaljujuéjatacime uspio pobjed Mehmedbadi¢ i skloniti se u ‘Camu Gort. Preko dvadeset osoba je uées tvovalo u organizaciiatentata,svih nacio nalnosti- uglavnom maturanata i uéenike visih razreda srednjih Skoa, a wz njih tt ue tela, etn seljaka, jedan trgovac i dva red a, Od njih su na smrt osudeni Danilo Li (uate), Misko Jovanovié (trgovac), Vel Cubrilovie (diel, te seljac Jakov Milovi edo Kerovie. Nad svima je izvigena smrin xazna, sem na Milovic - preinagena na do ‘ivotnu robiju i Kerovicu- preinagena na 2 cgodina, jer, navodno, kao neobrazovani se Jjacinisu bil u potpunostsvjesnitezine zav jexe. Posto se po austriiskim zakonima malo ijetnicima nije mogla izicati smrina kazn {unoljetstvo se sticalo sa 21 godinom), Prindrustvo ip, Cabrinovié Grab osudeni su na po 20

Potrebbero piacerti anche

• HANDZAR

  

  Documento2 pagine

  HANDZAR

  MrMajevica

  Nessuna valutazione finora
• Jugoslav Petrushic DOMINIK

  

  Documento3 pagine

  Jugoslav Petrushic DOMINIK

  MrMajevica

  Nessuna valutazione finora
• TE Ugljevik 110godina

  

  Documento2 pagine

  TE Ugljevik 110godina

  MrMajevica

  Nessuna valutazione finora
• • Riviste
  • Podcast
  • Spartito
• Радна бележница

  

  Documento3 pagine

  Радна бележница

  MrMajevica

  Nessuna valutazione finora
• Tajni Shtab Ejupa Ganica

  

  Documento3 pagine

  Tajni Shtab Ejupa Ganica

  MrMajevica

  Nessuna valutazione finora