Sei sulla pagina 1di 235

ABREVIATURAS DE USO FRECUENTE

e:

og : sen : arcs e n : cos : arc cos : arc co s :

Base de logaritmos neperianos. Logaritmo natural o neperiano. Logaritmo vulgar o de briggs. Seno. Arco seno. Coseno. Arco coseno. Arco coseno. Tangente. Arco tangente. Cotangente. Arco cotangente. Secante. Arco secante. Cosecante. Arco cosecante. Exponencial. Diferencial de x. Valor absoluto de x.

g :
arc tg : co g arc co tg sec : arc sec : cos ec : arc sec : exp : dx : x:

IDENTIFICACIONES USUALES

.M

s e n n x = (s e n x) n

n x = ( x) n
ogx = og x

IDENTIDADES ALGEBRAICAS 1. Sean a, b: bases; m, n nmeros naturales. n m+ n a a =a (a m ) n = a mn


m

at

am = a mn , a 0 an

em
s e n 1 x = arcs e n x og n x = ( ogx) n
(ab) n = a nb n

at

ic

m.c.m:

Mnimo comn mltiplo.

a1

.c

om

an a = n ,b 0 b b

= n am =

( a)
n

an =

1 an

a 0 = 1, a 0

2. Sean a, b ,c: bases; m, n nmeros naturales 2 3 ( a b ) = a 2 + 2ab + b2 ( a b ) = a3 3a 2b + 3ab2 + b3

(a b)

= a 4 4a 3b + 6a 2b 2 4ab3 + b 4

a 2 b 2 = (a + b)(a b) a 3 b3 = (a b)(a 2 ab b 2 )

a 2 n b 2 n = (a n + b n )(a n b n ) (a + b + c) 2 = a 2 + b 2 + c 2 + 2(ab + ac + bc)

3. Sean b, n, x, y, z: nmeros naturales x ogb = ogb x ogb y og ( xyz ) = ogb x + ogb y + ogb z y n 1 ogb x = n ogb x ogb n x = ogb x n ogb 1 = 0 og bb = 1

e = 1 ex = x exp( x) = x

exp x = x = x e x = x

g =

s e n cos 2 s e n + cos 2 = 1

w .M

at

sen =

1 cos ec

em
1 cos 2

at
cos = 1 s ec 1 co g 2 1 + g = sec 2

1.

g =

1+ co g 2 = cos ec 2

cos cos ec = co g

cos g = s e n
2. (a) s e n( + ) = s e n cos + cos s e n
sen

s e n 2 = 2s e n cos 1 cos 2 s e n2 = 2

s e n( ) = s e n cos cos s e n

ic

a1 .

IDENTIDADES TRIGONOMETRICAS

co m

(b)

cos( + ) = cos cos s e n s e n


cos 2 =

1 + cos 2 2 2 cos 2 = cos s e n 2 = 1 2s e n 2 = 2 cos 2 1

1 + cos 2 2 cos( ) = cos cos + s e n s e n cos

(c)

g + g 1 g g 1 cos 2 g 2 = 1 + cos 2 g ( + ) =

2 = 1 cos s e n 1 cos = = 1 + cos 1 + cos s e n

2 g 1 g 2 g g g ( ) = 1 + g g

g 2 =

g
(d)

(e) arcs e n(s e n x) = x arc g ( gx) = x arc sec(sec x) = x

1 [s e n( + ) + s e n( )] 2 1 cos cos = [ cos( + ) + cos( ) ] 2 + s e n + s e n = 2s e n cos 2 2 + cos + cos = 2 cos cos 2 2 s e n cos =

1 [s e n( + ) s e n( )] 2 1 s e n s e n = [ cos( + ) cos( ) ] 2 + s e n s e n = 2 cos sen 2 2 + cos cos = 2s e n sen 2 2 cos s e n =

w .M

at

em

at

arc cos(cos x) = x arc co g (co gx) = x arc co sec(co sec x) = x

ic

a1

.c

om

FORMULAS FUNDAMENTALES
Diferenciales du 1.- du = dx u 2.- d (au ) = adu 3.- d (u + v) = du + dv 4.- d (u n ) = nu n 1du
du u 6.- d (eu ) = eu du

Integrales 1.- du = u + c 2.- adu = a du

3.- (du + dv) = du + dv 4.- u n du = 5.-


u n +1 + c (n 1) n +1

5.- d ( u ) =

7.- d (a u ) = a u adu 8.- d (s e n u ) = cos udu 9.- d (cos u ) = s e n udu 10.- d ( gu ) = sec 2 udu 11.- d (co gu ) = cosec2 udu 12.- d (sec u ) = sec u gudu 13.- d (co sec u ) = co sec u co gudu 14.- d (arcs e n u ) = 15.- d (arc cos u ) =

du = u +c u 6.- eu du = eu + c au +c a

7.- a u du =

8.- cos udu = s e n u + c

w w

du 1 u du
2

.M

at

em

12.- sec u gudu = sec u + c

13.- co sec u co gudu = co sec u + c

at

ic

11.- cosec 2 udu = co gu + c

a1

14.- 15.-

.c om
du

10.- sec 2 udu = gu + c

9.- s e n udu = cos u + c

1 u2 du 16.- d (arc gu ) = 1+ u2 du 17.- d (arc co gu ) = 1+ u2 du 18.- d (arc sec u ) = u u2 1 du 19.- d (arc co sec u ) = u u2 1

= arc cos u + c 1 u2 du 16.- = arc gu + c 1+ u2 du 17.- = arc co gu + c 1+ u2 arc sec u + c; u > 0 du 18.- = 2 u u 1 arc sec u + c; u < 0 arc co sec u + c; u > 0 du 19.- = 2 u u 1 arc co sec u + c; u < 0

1 u2 du

= arcs e n u + c

10

OTRAS INTEGRALES INMEDIATAS


sec u + c 1.- gudu = cos u + c sec u + gu + c 3.- sec udu = u gu 2 + 4 + c
5.- s e n hudu = cos u + c 7.- ghudu = cos u + c 2.- co gudu = s e n u + c 4.- co sec udu = co sec u co gu + c 6.- cos udu = s e n hu + c

9.- sec hudu = arc gh(s e n hu ) + c


du

10.- co sec hudu = arc co gh(cos hu ) + c 12.-


du u a
2 2

8.- co ghudu = s e n u + c

u 2 a2 2 17.- u a du = u a u + u2 a2 + c 2 2
2 2

u 2 a2 u a u 2 + arcs e n + c 2 2 a au e (a s e n bu b cos bu ) +c 19.- e au s e n budu = a 2 + b2 e au (a cos bu + b s e n bu ) 20.- e au cos budu = +c a 2 + b2

18.- a 2 u 2 du =

Realmente, algunas de estas integrales no son estrictamente inmediatas; tal como se ver mas adelante y donde se desarrollan varias de ellas.

1 u 15.- = +c u a2 u2 a a + a2 u2
du

u 1 arc cos + c a a 16.- = 2 2 u 1 u u a arc sec + c a a

at e

at

ic

u arcs e n + c a 11.- = 2 2 a u arcs e n u + c a u 1 arc g + c du a a 13.- 2 = u u + a2 1 arc co g + c a a

= u + u2 a2 + c

a1 .
du

w .M

co m

14.-

du 1 ua = +c 2 u a 2a u+a
2

11

CAPITULO 1
INTEGRALES ELEMENTALES
El Propsito de este capitulo, antes de conocer y practicar las tcnicas propiamente tales; es familiarizarse con aquellas integrales para las cuales basta una transformacin algebraica elemental.

EJERCICIOS DESARROLLADOS
1.1 .- Encontrar: e x xdx
2

Solucin.- Se sabe que: e x = x 2


2

Por lo tanto: e x xdx = x 2 xdx = x3 dx =


2

x4 +c 4

x7 +c 7 x7 +c, Respuesta: 3a 7 x 6 dx = 3a 7 7 1.3.- Encontrar: (3 x 2 + 2 x + 1)dx


7 6 7 6 7 3a x dx = 3a x dx = 3a

Solucin.2 2 2 (3x + 2 x + 1)dx = (3x + 2 x + 1)dx = 3x dx + 2 xdx + dx


= 3 x 2 dx + 2 xdx + dx = 3
x3 x2 +2 + x + c = x3 + x 2 + x + c 3 2

Respuesta: (3 x 2 + 2 x + 1)dx = x3 + x 2 + x + c 1.4.- Encontrar: x(x + a )( x + b)dx Solucin. x 2 + (a + b) x + ab dx = x3 + ( a + b ) x 2 + abx dx x(x + a)( x + b)dx = x = x 3dx + (a + b) x 2 dx + abxdx = = x4 x3 x2 + (a + b) + ab + c 4 3 2

x dx + (a + b) x dx + ab xdx
3 2

.M

Frmula utilizada: del ejercicio anterior.

at

em

at

ic

a1

Solucin.-

.c

om

x4 +c, 4 1.2 .- Encontrar: 3a 7 x 6 dx

Respuesta: e x xdx =
2

Frmula utilizada:

n x dx =

x n +1 , n 1 n +1

12

Respuesta: x(x + a)( x + b)dx = 1.5.- Encontrar: (a + bx 3 ) 2 dx

x 4 (a + b) x3 abx 2 + + +c 4 3 2

Solucin.3 2 2 3 2 6 2 3 2 6 (a + bx ) dx = (a + 2abx + b x )dx = a dx + 2abx dx + b x dx x4 x7 + b2 + c 4 7 4 2 7 abx b x + +c Respuesta: (a + bx3 ) 2 dx = a 2 x + 2 7 1.6.- Encontrar: 2 pxdx = a 2 dx + 2ab x3dx + b 2 x 6 dx = a 2 x + 2ab Solucin.-

dx nx n Respuesta: n = +c n 1 x

1.8.- Encontrar: (nx) Solucin.-

1 n n

dx
1 n n

(nx)
= =n

1 n n

dx = n
1

1 n n

1 n n

dx = n
1

1 n n

1+ n

.M

at

em

dx = x x

dx = n
1 n

1 n n

at

dx =

x x nx +c = +c = +c 1 1 + n 1 n +1 n n

x n dx
1 n +1 n

1 n n

xn

1+1

1 1+1 n

+c = n
1 n n

1 n n

xn
1 n

+c = n

1 n n

ic a1

1 +1 n

1+ n n

1+ n n

.c

2 2 px 3 x2 2 2 2 2 pxdx = px dx = p x dx = p + c = +c 2 3 3 2 2 px x Respuesta: 2 pxdx = +c 3 dx 1.7.-Encontrar: n x Solucin.1 2

1 2

om

nx + c = n

x +c = n

1 n

1 n + n n

xn + c = n nx n + c
1 1

Respuesta: (nx) Solucin.-

dx = n nx + c
2 2

1.9.- Encontrar: (a 3 x 3 )3 dx

(a

x 3 )3 dx = a
2

( )
2 3

3 a

( )
2 2

x 3 + 3a
2

dx (x ) (x )
2

13

= (a 2 3a 3 x
4
2
4 3

+ 3a 3 x
2 3

x 2 )dx = a 2 dx 3a 3 x 3 dx + 3a 3 x 3 dx x 2 dx
4 2 2 4
5 7 3 4 3

x3 x 3 x3 2 = a dx 3a x dx + 3a x dx x dx = a x 3a + 3a 3 +c 5 7 3 3 3 5 7 4 2 9a 3 x 3 9a 3 x 3 x 3 2 =a x + +c 5 7 3 5 7 4 2 2 2 9 a 3 x 3 9a 3 x 3 x 3 Respuesta: (a 3 x 3 )3 dx = a 2 x + +c 5 7 3 1.10.- Encontrar: ( x + 1)( x x + 1)dx


2

Solucin.-

x + 1)( x x + 1)dx = ( x x ( x ) 2 +
1 2 3 2

x + x
3 2

x + 1)dx
5 5

em

x2 2x 2 = ( x x + 1)dx = ( xx + 1)dx = ( x + 1)dx = x dx + dx = + x+c = + x+c 5 5 2 5 2 2x Respuesta: ( x + 1)( x x + 1)dx = + x+c 5 ( x 2 + 1)( x 2 2)dx 1.11.- Encontrar: 3 2 x Solucin.( x 2 + 1)( x 2 2)dx ( x 4 x 2 2)dx x4 x2 2 = = dx 2 2 2 dx 2 dx 3 2 x3 x3 x3 x3 x
10

w .M

= x dx x dx 2 x dx =
10 3 4 3

23

x3

+1

at
+1

at

ic
2

a1 .
+1

co m

10 +1 3

x3

4 +1 3

x3

2 +1 3

13

13 3

7 3

x
1

+c

3 13 3 7 1 x 3 x3 x x x4 3 x x2 3 x 3 6x 3 + c = 3 3 63 x + c = 3 3 63 x + c 13 7 13 7 13 7 2 2 4 2 ( x + 1)( x 2)dx 3x 3 x Respuesta: = 6 3 x + c 3 2 7 x 13 m n 2 (x x ) 1.12.- Encontrar: dx x Solucin.( x m x n )2 ( x2m 2 xm xn + x2n ) ( x2m 2 xm xn + x2n ) dx = dx = dx x1/ 2 x x

13

=3

= ( x 2 m 1/ 2 2 x m + n 1/ 2 + x 2 n 1/ 2 )dx =
4 m +1 2 m + 2 n +1 4 n +1

x 2 m 1/ 2+1 2 x m+ n +1/ 2 x 2 n +1/ 2 + +c 2m 1/ 2 + 1 m + n + 1/ 2 2n + 1/ 2


4 m +1 2 m + 2 n +1 4 n +1

x 2 2x 2 x 2 2x 2 4x 2 2x 2 = + +c = + +c 4m + 1 2m + 2n + 1 4n + 1 4m + 1 2m + 2n + 1 4 n + 1 2 2 2

14

2 x2m x 4 x m+n x 2 x2n x + +c 4m + 1 2m + 2 n + 1 4n + 1


2 x2m ( x m x n )2 4 x m+n 2 x2n dx = x + +c x 4m + 1 2m + 2 n + 1 4n + 1

Respuesta:

( a x )4 1.13.- Encontrar: dx ax Solucin.( a x )4 a 2 4a ax + 6 xa 4 x ax + x 2 dx = dx ax ax = 4a ax 4 x ax a2 6ax x2 dx + dx + 1 dx 1 dx 1 dx (ax) 2 (ax) 2 (ax) 2 ax ax


1 1 1 1 1 1

= a 2 a 2 x 2 dx 4adx + 6aa 2 xx 2 dx 4 xdx + a 2 x 2 x 2 dx


=a =a =a
3 2

x 2 dx 4a dx + 6a
1

x dx 4 xdx + a
2

dx

1 +1 2 1 +1 2

4ax + 6a

x
3 3 2

2 +1

1 +1 2

4 x2
2

x1+1
1+1

+ a x
5 5 2 5

3 +1 2 3 +1 2

+c

( a x )4 3 3 2 x3 1 1 dx = 2a 2 x 2 4ax + 4a 2 x 2 2 x 2 + +c ax 5 xa dx 1.14.- Encontrar: 2 x 10 Solucin.dx dx 1 xa = 2 = +c Sea: a = 10 , Luego: 2 2 x 10 x a 2a x+a

Respuesta:

x 10 x 10 1 10 +c = +c 20 2 10 x + 10 x + 10 dx x 10 10 = +c x 10 20 x + 10
2

Respuesta:

1.15.- Encontrar:

dx x +7
2

Solucin.- Sea: a= 7 , Luego:

1 dx dx x = 2 = arc g + c 2 x +7 x +a a a
2

= 2a x 4ax + 4a x 2 x + 2a
3 2 1 2 1 2 3 2

.M

12

x 2 +c 5

at

em

at

1 2

ic

a1

4ax + 6a

+a

12

+c

.c

om

15

1 x 7 7x +c = +c arc g arc g a 7 7 7 7 7x dx = +c arc g x +7 a 7 dx 1.16.- Encontrar: 4 + x2 Solucin.dx dx Sea: a = 2 , Luego: = = x + a2 + x2 + c 2 2 2 4+ x a +x


Respuesta:
2

= x + 4 + x2 + c
Respuesta:

dx 4+ x
2

= x + 4 + x2 + c dx 8 x2 dx
2

1.17.- Encontrar: Solucin.-

Sea: a = 8 , Luego:

Solucin.La expresin:

1 acta como constante, luego: x +9 dy 1 1 y x2 + 9 = x 2 + 9 dy = x2 + 9 y + c = x 2 + 9 + c dy y Respuesta: 2 = 2 +c x +9 x +9


2

1.19.- Encontrar: Solucin.-

2 + x2 2 x2 4 x4

1.18.- Encontrar:

dy x +9
2

2 + x2 2 x2 4 x4
2 + x2
2 2

dx =
dx

2 + x2 2 x2 dx 4 x 4 dx 4 x4
2 x2 (2 x ) (2 + x )
2 2

.M

dx

at

Respuesta:

8 x

em

dx

= arcs e n

2x +c 4

at
dx 2 x
2

ic a1

8 x x x = arcs e n + c = arcs e n +c 8 2 2

dx a x
2 2

= arcs e n

x +c a

.c

om

(2 x ) (2 + x )

dx =

dx 2 + x2

16

Sea: a = 2 , Luego:
= arcs e n

dx a x
2 2

dx a +x
2 2

= arcs e n

x x + a2 + x2 + c a

x x x + ( 2) 2 + x 2 + c = arcs e n x + 2 + x2 + c 2 2 2 + x2 2 x2
4

4 x 1.20.- Encontrar: g 2 xdx

Respuesta:

dx = arcs e n

x x + 2 + x2 + c 2

Respuesta: g 2 xdx = gx x + c 1.21.- Encontrar: co g 2 xdx

Solucin.2 2 2 g xdx = (sec x 1)dx = sec xdx dx = gx x + c

Respuesta: co g 2 xdx = co gx x + c 1.22.- Encontrar:

Solucin.2 2 2 co g xdx = (cos ec x 1)dx = cos ec xdx dx = co gx x + c

dx 2x2 + 4

2 2x dx = +c arc g 2 2x + 4 4 2 dx 1.23.- Encontrar: 2 7x 8 Solucin.1 dx dx dx dx 7 x 2 8 = 2 8 = 7 ( x 2 ( 8 )2 = 7 x 2 ( 8 )2 7 7 7( x ) 7 x 8 x 8 1 1 1 7 7x 8 7 7 = +c = +c = +c 8 8 8 7 2( 7 ) 8 14 8 7x + 8 x+ 7 x+ 7 14 7

1 4 14

7x 2 2 14 +c = 56 7x + 2 2

Respuesta:

dx 14 = 2 7 x 8 56
x 2 dx x2 + 3

7x 2 2 +c 7x + 2 2

1.24.- Encontrar:

Respuesta:

.M

7x 2 2 +c 7x + 2 2

at

em

Solucin.dx 1 dx 1 1 x 2 2x dx 2 x2 + 4 = 2( x 2 + 2) = 2 x 2 + 2 = 2 2 arc g 2 + c = 4 arc g 2 + c

at

ic

a1

.c

om

17

Solucin.x 2 dx 3 dx dx x 2 + 3 = (1 x 2 + 3)dx = dx 3 x 2 + 3 = dx 3 x 2 + ( 3)2 = x3

1 x 3x arc g + c = = x 3 arc g +c 3 3 3

Respuesta:

x 2 dx 3x = x 3 arc g +c 2 x +3 3 dx 1.25.- Encontrar: 7 + 8x2 Solucin.dx dx 1 2 7 + 8 x2 = ( 8 x)2 + ( 7)2 = 8 8x + 7 + 8x + c dx 7 + 8x


2

Respuesta:

= dx

2 4

8x + 7 + 8x2 + c

1.26.- Encontrar: Solucin.dx

7 5x2 =

7 5x (a x b x ) 2 dx 1.27.- Encontrar: a xb x Solucin.2

(a x b x ) 2 dx ( a 2 x 2a x b x + b 2 x ) a2x 2 a xb x b 2x dx = x x dx x x dx + x x dx a xb x = a xb x ab ab a b

( a / b) 2x + (b / a ) + c ax bx a b = x dx 2dx + x dx = dx 2 dx + dx = a b b a b a b a
x x x x

(a / b)

a b

2x +

(b / a )

.M

b a

+c =

(a / b)

at

Respuesta:

em

dx

5 35 x arcs e n +c 5 7

at

ic a1

7 5x2

( 7) 2 ( 5 x) 2

.c

om

dx

1 5 arcs e n x +c 5 7

a b

2x

(b / a )

a b

+c

ax bx x x b a = 2x + c a b
a 2 x b2 x x x (a x b x ) 2 dx a b Respuesta: = 2x + c a xb x a b

18

1.28.- Encontrar: s e n 2 Solucin.x dx = 2 x senx = +c 2 2 1 cos 2 2 x 2

x dx 2

sen

dx =

1 cos x 1 1 dx = dx cos xdx 2 2 2

Respuesta: s e n 2

x x senx dx = +c 2 2 2 dx 1.29.- Encontrar: ;(0 < b < a ) ( a + b) + ( a b ) x 2 Solucin.dx dx Sea: c 2 = a + b, d 2 = a b, ; luego = 2 2 ( a + b) + ( a b) x c + d 2 x2 dx 1 dx 1 1 x 1 dx 2 c2 2 = d 2 c 2 2 = d 2 c arctg c + c = cd arctg c + c d d 2 +x +x d d d

1 2 a b
2 2

a bx a + b +c a bx + a + b

w .M

Respuesta:

dx 1 a b arctg = x+c 2 2 2 ( a + b) + ( a b) x a+b a b dx 1.30.-Encontrar: ;(0 < b < a ) ( a + b) ( a b ) x 2 Solucin.dx dx = 2 Sea: c 2 = a + b, d 2 = a b, Luego: 2 ( a + b) ( a b) x c d 2 x2 x c dx 1 dx 1 1 d + c = 1 dx c + c = = = 2 2 2 2 2c dx + c 2cd c d c d x+ c d d 2 2 x2 x2 d d d

at

em

at
Respuesta:

ic
dx 1 = 2 ( a + b) ( a b ) x 2 a 2 b2 a bx a + b +c a bx + a + b
0 1.31.- Encontrar: a 2 x ) 1 dx ( Solucin.-

a1

.c

1 a bx 1 a b +c = arctg x+c arctg a+b a +b a b a+b a 2 b2

om

19

( a 2 x )0 1dx = (a 0 1)dx = (1 1)dx = dx dx = 0dx = c 0 2x dx = c Respuesta: ( a ) 1

EJERCICIOS PROPUESTOS
Mediante el uso del lgebra elemental, o algunas identidades trigonomtricas, transformar en integrales de fcil solucin, las integrales que se presentan a continuacin. 1.32.- 3x5 dx 1.33.- (1 + e) x dx 1.39.- 1.42.- 1.34.- (1 + gx)dx

x 1.35.- cos 2 2 dx

1.36.- (1 + x )3 dx

1.37.- (1 + x )0 dx 1.40.- 1.43.-

1.38.- 1.41.-

1+ 1+
2

x 2 x 3

dy

dx 5 x dx x +5
2 2

dx x2 5 dx x 5
2

dx

x +5 1.44.- (s e n 2 x + cos 2 x 1)dx dx x 12 dx


2

1.45.- x (1 x )dx
2

1.46.- ( g 2 x + 1)dx 1.49.- 1.52.- 1.55.-

om

1.47.- 1.50.- 1.53.- 1.56.-

1.48.- 1.51.- 1.54.-

x 12 x 2 dx 2 x2 8

.M

at

x 2 + 12 dx

12 x 2 dx

ic

dx x + 12 dx

dx x 2 12 dx x x 2 12 dx 8 2x2

w w

em at

1.57.-

x 12 + x 2 dx 2 x2 + 8

a1

.c

1.58.- x 2 10dx 1.61.-

1.59.- x 2 + 10dx 1.62.- 1 s e n 2 xdx 1.65.- (20 30 ) n dx 1.68.- 1.71.-


3 4

1.60.- 10 x 2 dx 1.63.- 1 cos 2 xdx

1 cos 2 x dx s e n2 x 1.64.- (2 x 3x )0 dx dx 3 x

sen x 1.66.- gx dx cos x


1.69.- x 2 3 4 dx 1.72.-

1.67.-

x 2 dx dx

1.70.- x 2 + 3 4 dx

dx

x 3 x2 1.74.- s e n 3 x dy
1.77.- e x dx
2

x x2 3 1.75.- u dx
1.78.-

x x2 + 3 1.76.- exp( x)dx


1.79.- 11 x 2 dx 1.82.- (e x )dx

1.73.-

dx

x 2 dx 2x

1.80.- x 2 11dx

1.81.- x 2 + 11dx

20

1 + x + x 3 1.83.- dx x 1 1.86.- (co g s e n )dx


1.89.- 1.92.-

1.84.- ( g 2 x + sec 2 x 1)dx

1.85.- 1.88.-

dx
3x 2 1

dx 1 + 3x 2 dx x 3x2 1

1 + 3x 2 dx 1.90.- 2 3x + 4 dx 1.93.- x 1 + 3x 2
1.96.- 1 + 3 x 2 dx 1.99.- (3 x 2 1) dx
0

1.87.-

dx

dx

1 3x 2 dx 1.91.- 2 3x 1 dx 1.94.- x 1 3x 2
1.100.- (3 x 2 1) du 1.106.- 27 x 2 dx
n

1.98.- (3 x 2 1)dx 1.101.- exp(

1.95.- 1 3 x 2 dx
x 3

1.97.- 3 x 2 1dx 1.103.- (e 2 + e + 1) x dx

)dx

1.102.- (e

2 x 1 2

)dx

1+ g 2x 1.104.- 1dx 2 sec x


1.107.- x 2 27 dx 1.110.- 1.113.-

1.105.- exp( 1 + x )dx 1.108.- x 2 + 27 dx 1.111.- 1.114.-


5x x2 + 1 dx

1.109.- 1.112.-

dx
3x x2 1 dx

4 x x 2 + 16 1.116.- (1 + x + x) 2 dx

5 x x 2 25 1.117.- (1 x + x) 2 dx

.M

at

em

at ic

2x 1 x dx

om

dx
2

dx

3x 9 x2 (1 x ) 2 dx 1.115.- x2 1.118.- (1 + x) 4 dx

a1

.c

1.119.- e

1 cos x 2

dx

1 + x2 1.120.- exp 2 dx x
(1+ x )2 2

1.121.- e

1 s e n x 3

w w

dx

1.122.- (1 + x 3 x )0 dx

1.123.- e

dx

RESPUESTAS
1.32.- 3 x5 dx = 3 x 5 dx = 1.33.- (1 + e) x dx
3 x 5+1 x6 x6 +c =3 +c = +c 5 +1 6 2

ax (1 + e) x +c = +c Sea: a = 1 + e, Luego: (1 + e) dx = a dx = a (1 + e)
x x

1.34.- (1 + gx)dx = dx + gxdx = x + sec x + c


x 1.35.- cos 2 2 dx =

1 + cos x 1 1 1 1 dx = dx + cos xdx = x + s e n x + c 2 2 2 2 2

21

1.36.- (1 + x )3 dx = (1 + 3 x + 3( x 2 ) + x3 )dx = dx + 3 x + 3 xdx + x 2 dx


3

x2 2 52 x2 2 + x + c = x + 2 x x + 3 + x2 x + c 2 5 2 5 0 1.37.- (1 + x ) dx = dx = x + c = x + 2x 2 + 3
3

1.38.- 1.39.-

1+ 1+

x 2 x 3

dy =

1+ 1+

x 2 x 3

dy =

1+ 1+

x 2 x 3

y+c

dx 5 x2 dx 5 x dx x ( 5) dx
2 2 2

Sea: a = 5 , Luego: 1.40.- 1.41.- 1.42.-


dx x 5
2

dx ( 5) 2 x 2

= arcs e n

x 5x + c = arcs e n +c 5 5

=
=

= x + x2 5 + c
= x + x2 + 5 + c
2

dx x +5
2

x + ( 5)
2

1.43.-

dx dx 1 x 5 5 x 5 = 2 = +c = +c 2 x 5 10 x ( 5) x+ 5 x+ 5 2 5
2

1.44.- (s e n 2 x + cos 2 x 1)dx = (1 1)dx = 0dx = c 1.45.- x (1 x )dx = ( x x)dx = xdx xdx = 1.46.- ( g 2 x + 1)dx = sec 2 xdx = gx + c 1.47.-
= dx dx 1 x 12 1 x2 3 = 2 = +c = +c 2 x 12 x ( 12) 2 12 x + 12 4 3 x+2 3
2

.M at

5 5x arc g +c 5 5

em at
2 32 x2 x +c 3 2 dx 1 x arc g = +c 2 12 12 x + ( 12)
2

3 x2 3 +c 12 x+2 3 dx x + 12
2

1.48.-

Sea: a = 12 , Luego:

ic

a1

Sea: a = 5 , Luego:

dx 1 x arc g = +c 2 5 5 x + ( 5)

.c

om

dx x +5
2

22

1 2 3

arc g

1.49.- 1.50.- 1.51.- Sea:

2 3 dx = 2 x 12 dx
2

+c =

x + 12 dx 12 x 2
a = 12

3 3x arc g +c 6 6 dx = x + x 2 12 + c 2 2 x ( 12) dx = x + x 2 + 12 + c x 2 + ( 12) 2

,Luego:

dx 12 x 2

dx ( 12) 2 x 2

= arcs e n

x x 3x + c = arcs e n + c = arcs e n +c 6 12 2 3 dx = dx x x ( 12)


2 2

1.52.-
=

x x 12
2

x x 1 1 +c = +c arc sec arc sec 12 12 2 3 2 3

1.54.- 1.55.- 1.56.-

dx x 12 + x 2 dx 8 2 x2 dx 2 x2 8

= = =

3 6 dx

12 + 12 x 2

w .M

3 6

12 + 12 + x 2 =

1 dx 1 x 2 x arcs e n + c = arcs e n + c = 2 2 2 2 2 2(4 x 2 ) 4 x2 1 1 dx dx = = x + x2 4 + c 2 2 2 2 x 4 2( x 4)

2 x + x2 4 + c 2 1 dx dx 1 dx 1.57.- = x + x2 + 4 + c = = 2 2 2 2 2 2( x + 4) x +4 2x + 8
=
= 2 x + x2 + 4 + c 2

1.58.- x 2 10dx = x 2 ( 10)2 dx =

at

+c

x 2 10 x 10 x + x 2 10 + c 2 2

em at

3 3x arc sec +c 6 6 dx dx 1 1.53.- = = 2 12 x 12 x x ( 12) 2 x 2

.c

om

+c

ic

a1

12 + 12 x 2

+c

23

x 2 x 10 5 x + x 2 10 + c 2 x 2 1.59.- x 2 + 10dx = x + 10 + 5 x + x 2 + 10 + c 2 x 10 x 1.60.- 10 x 2 dx = ( 10) 2 x 2 dx = +c 10 x 2 + arcs e n 2 2 10 =


x 10 x +c 10 x 2 + 5arcs e n 2 10 1 cos 2 x s e n2 x = dx 1.61.- s e n 2 x dx = dx = x + c s e n2 x =

1.62.- 1 s e n 2 xdx = cos 2 xdx = cos xdx = s e n x + c 1.64.- (2 x 3x )0 dx = dx = x + c 1.63.- 1 cos 2 xdx = s e n 2 xdx = s e n xdx = cos x + c

1.65.- (20 30 ) n dx = (0) n dx = 0dx = c

sen x 1.66.- gx dx = ( gx gx ) dx = 0dx = c cos x dx 3x 1.67.- x = 3x dx = +c 3 3 3 x 3 x 2 2 2 4 3 2 x dx = ( ) x dx = x + arcs e n 3 + c 1.68.- 3 4 4 2 2 2 2 x 3 3 2 x 2 = +c arcs e n 4 x + 2 8 3 x 2 3 34 2 3 2 3 dx = x ( ) dx = x 4 x + x2 4 +c 1.69.- x 2 3 4 2 2 2 x 2 3 3 = x 4 x + x2 3 4 +c 2 8 x 2 3 3 3 1.70.- x 2 + 3 x 2 + ( 23 ) 2 dx = x + 4 + x + x2 + 4 +c 4 dx = 2 8 dx dx 1 x 1.71.- = = +c 3 x 3 x2 3 + 3 x2 x ( 3) 2 x 2
= 3 3 x 3 + 3 x2 +c

1.72.- 1.73.-

dx x x 3 dx
2

= =

1 x 3 3x arc sec +c = arc sec +c 3 3 3 3 3 3 x 3 + x2 + 3 +c

x x +3
2

w w

.M

at

em

at

ic

a1

.c om

24

1.75.- u dx = u dx = u x + c 1.76.- exp( x)dx = xdx = 1.77.- e x dx = x 2 dx =


2

1.74.- (s e n 3 x )dy = s e n 3 x dy = (s e n 3 x ) y + c

x2 +c 2

x3 +c 3 2 1 1 dx = dx dx = 2x x 2

1.78.-

x 2 x 2 x dx = dx dx = dx 2x 2x 2x 2x
1

1 1 1 x2 2 1 2 = = x +c = x 2x 2 + c dx x dx 1 2 2 2 2
1.79.- 11 x 2 dx = 1.80.- 1.81.- 1.82.-

1.85.- =

dx 3x 1
2

dx 3 ( x 13 )
2

3 x + ( x2 13 ) + c 3 1.86.- (co g s e n )dx = (co g s e n ) dx = (co g s e n ) x + c dx 1 + 3x dx 1 3x2


2

1.87.- 1.88.-

= =

dx 3 3
1 3

+x

= =

3 x+ 3 1 3 dx
1 3

1 + x + x 3 1.83.- dx = dx = x + c 1 x 2 2 1.84.- ( g x + sec x 1)dx = 0dx = c

1 dx 1 = x + ( x 2 13 ) + c 2 3 3 ( x 13 )

.M

at
1 3

em
+ x2 + c = 1 x arcs e n 1 + c 3 3 x2

dx
1 3

x2

3 arcs e n 3x + c 3 dx dx 1 dx 1 1 x 3 1.89.- = 1 = 1 = 1 arc g 1 + c = arc g 3x + c 2 2 2 1 + 3x 3( 3 + x ) 3 3 + x 3 3 3 3 =

at

ic a1

.c

x 11 x x 11 11x +c = +c 11 x 2 + arcs e n 11 x 2 + arcs e n 2 2 2 2 11 11 x 2 11 x 2 11dx = x 11 x + x 2 11 + c 2 2 x 11 x 2 + 11dx = x 2 + 11 + x + x 2 + 11 + c 2 2 3 x2 2 x 1 (e )dx = xdx = x 2 dx = 3 + c = x x + c 3 2

om

25

1.90.- 1.91.- 1.92.-

dx 1 dx 1 1 x 3 3x = 2 4 = 2 arc g 2 + c = +c arc g 2 3x + 4 3 x + 3 3 3 6 2 3 x dx 1 dx 1 1 = 2 1= 2 3x 1 3 x 3 3 2 13 x+ dx x 3x 1
2 1 3 1 3

+c =

3 6

3x 1 +c 3x + 1 1 1 3 arc sec x 1 3

dx 3x x 1
2

=
3

dx 1 1 = 2 3 x x 1 3 3

+c

= arc sec 3x + c
1.93.-
dx x 1 + 3x x
1 3 2

dx 1 1 = 2 3 x 1 3 3 + x

1 1 3

1 3

x +
1 3

+ x2

+c

1 3

+ x2

+c dx 1 = 2 3 x 1 3 x
1 3

1.94.-

dx x 1 3x
2

x
1 3

1 3

x2

+c

1 x 1 x 2 3 x 2 dx = 3 arcs e n +c 3 x + 1 2 2 3 1 x 1 2 arc s e n 3x + c = 3 3x + 6 2 1 x 1 2 2 2 3 1.96.- 1 + 3x 2 dx = 3 1 3 x+ 1 3 + x dx = 3 + x + 3+ x +c 2 2 1 x 1 2 2 = 3 x+ 1 3+ x + 3 + x +c 6 2 x 2 1 1 3 x 3 x + x2 1 1.97.- 3x 2 1dx = 3 x 2 1 3 dx = 3 +c 2 6 2 2 3 1.98.- (3 x 1)dx = 3 x dx dx = x x + c

1.95.- 1 3x 2 dx = 3

1.99.- (3x 2 1) dx = dx = x + c 1.100.- (3 x 2 1) du = (3 x 2 1) n du = (3 x 2 1) n u + c 1.101.- exp( 1.102.- (e


2 x 1 2

.M

at

em

x 3

)dx =

x 1 1 1x2 2 3 +c = x 2 +c dx = x 2 dx = 3 3 3 3 2 9

)dx =

2x 1 1 x2 1 dx = xdx dx = x + c 2 2 2 2

1.103.- (e 2 + e + 1) x dx

at

ic
3

a1 .c om

26

Sea: a= (e 2 + e + 1) , Luego: a x dx =

ax (e 2 + e 1) x +c = +c a (e2 + e 1)

1+ g 2x 1.104.- 1dx = (1 1)dx = 0dx = c 2 sec x x2 1.105.- exp( 1 + x )dx = (1 + x )dx = dx + xdx = x + + c 2 27 x x 1.106.- 27 x 2 dx = +c 27 x 2 + arc s e n 2 2 3 3 x 2 27 x 27 x + x 2 27 + c 1.107.- x 2 27dx = 2 2 x 2 27 1.108.- x 2 + 27 dx = x + 27 + x + x 2 + 27 + c 2 2 1 1 dx dx 1.109.- = = arc secx + c 3x x 2 1 3 x x 2 1 3

1.110.- 1.111.- 1.112.- 1.113.-


=

dx 2x 1 x2 dx 5x x + 1
2

= = =

1 dx 1 x = +c 2 x 1 x2 2 1 + 1 x2

1 x +c 16 4 + x 2 + 16 1 11 1 dx dx x x 1.114.- arc sec + c = arc sec + c = = 2 2 5 25 5 5 x x 25 5 x x 25 5 5 2 (1 x ) 1 2 x + x 3 1.115.- dx = dx = ( x 2 2 x 2 + x 1 )dx 2 2 x x 1 1 x 2 x 2 3 2 1 1 1 2 = x dx 2 x dx + x dx = x 2 + x + c = x 2 + x +c


1
2

4 x x + 16
2

.M

dx

1 dx 11 x = +c 2 4 x x + 16 4 4 4 + x 2 + 16

at

em

3x 9 x

at

ic

a1

dx

1 dx 11 x 1 x = +c = +c 2 2 3 x 9 x 33 9 3+ 9 x 3 + 9 x2

.c

om

1 dx 1 x = +c 2 5 x x +1 5 1 + x2 + 1

1 4 + x +c = + + x +c x x 3 1.116.- (1 + x + x)2 dx = (1 + x + x 2 + 2 x + 2 x + 2 x 2 )dx = x 1 + 4 x


1

= (1 + 2 x 2 + 3x + 2 x 2 + x 2 )dx = dx + 2 x 2 dx +3 xdx + 2 x 2 dx + x 2 dx
1 3 1 3

2x 2 x2 x 2 x3 4x 2 x2 x 2 x3 x+ +3 +2 + +c = x+ +3 +4 + +c 3 5 2 3 3 2 5 3 2 2 27

1.117.- (1 x + x) 2 dx = (1 + x + x 2 2 x + 2 x 2 x 2 )dx
3

4x 2 x2 x 2 x3 = (1 2 x + 3x 2 x + x )dx = x +3 4 + +c 3 2 5 3 4 2 3 4 1.118.- (1 + x) dx = (1 + 4 x + 6 x + 4 x + x )dx


1 2 3 2

1 = dx + 4 xdx + 6 x 2 dx + 4 x 3dx + x 4 dx = x + 2 x 2 + 2 x3 + x 4 + x5 + c 5

1.119.- e

1 cos x 1 1 1 1 dx = dx cos xdx = x s e n xdx 2 2 2 2 2 2 2 1+ x 1+ x 1 1 1.120.- exp 2 dx = 2 dx = 2 dx + dx = x 2 dx + dx = + x + c x x x x

1 cos x 2

dx =

1 s e n x 1 1 1 1 dx = dx s e n xdx = x + cos x + c 3 3 3 3 3 0 1.122.- (1 + x 3 x ) dx = dx = x + c

1.121.- e

1 s e n x 3

dx =

1.123.- e
=

(1+ x )2 2

dx =

(1 + x) 2 1 + 2 x + x2 1 1 dx = dx = dx + xdx + x 2 dx 2 2 2 2

.M

at

em

at

ic

a1

.c

om

1 x 2 x3 x+ + +c 2 2 6

28

CAPITULO 2
INTEGRACION POR SUSTITUCION
A veces es conveniente hacer un cambio de variable, para transformar la integral dada en otra, de forma conocida. La tcnica en cuestin recibe el nombre de mtodo de sustitucin.

EJERCICIOS DESARROLLADOS
2.1.-Encontrar:
e x dx x2 + 7 e x dx xdx = 2 2 x +7 x +7 xdx 1 2 xdx = 2 , 2 x +7 2 x +7

Solucin.- Como: e x = x, se tiene:

Sea la sustitucin: u = x 2 + 7 , donde: du = 2 xdx , Dado que:

w w

w .M

at

em

at

ic

a1 .c

om

Se tiene:

1 2 xdx 1 du , integral que es inmediata. = 2 x2 + 7 2 u 1 du 1 1 Luego: = u + c = x2 + 7 + c 2 u 2 2 x e dx 1 Respuesta: 2 = x2 + 7 + c x +7 2 2 e x dx 2.2.-Encontrar: 3 x +8 2 e x dx x 2 dx x2 2 Solucin.- Como: e = x , se tiene: 3 = 3 x +8 x +8
Sea la sustitucin: w = x3 + 8 , donde: dw = 3x 2 dx , Dado que:
1 3x 2 dx 1 dw = integral que es inmediata. 3 x3 + 8 3 w 1 dw 1 1 Luego: = w + c = x3 + 8 + c 3 w 3 3 x2 e dx 1 Respuesta: 3 = x3 + 8 + c x +8 3 2.3.-Encontrar: ( x + 2) s e n( x 2 + 4 x 6)dx x 2 dx 1 3 x 2 dx = , x3 + 8 3 x3 + 8

Se tiene:

Solucin.- Sea la sustitucin: u = x 2 + 4 x 6 , donde: du = (2 x + 4)dx 1 Dado que: ( x + 2) s e n( x 2 + 4 x 6)dx = (2 x + 4) s e n( x 2 + 4 x 6)dx , se tiene: 2

29

1 1 (2 x + 4) s e n( x 2 + 4 x 6)dx = s e n udu , integral que es inmediata. 2 2 1 1 1 1 Luego: = s e n udu = ( cos u ) + c = cos u + c = cos( x 2 + 4 x 6) + c 2 2 2 2 1 Respuesta: ( x + 2) s e n( x 2 + 4 x 6)dx = cos( x 2 + 4 x 6) + c 2 2 2.4.-Encontrar: x s e n(1 x )dx
=
Solucin.-Sea la sustitucin: w = 1 x 2 , donde: dw = 2 xdx 1 Dado que: x s e n(1 x 2 )dx = (2 x) s e n(1 x 2 )dx 2 1 1 Se tiene que: (2 x) s e n(1 x 2 )dx = s e n wdw , integral que es inmediata. 2 2 1 1 1 1 Luego: s e n wdw = ( cos w)dw + c = cos w + c = cos(1 x 2 ) + c 2 2 2 2 1 Respuesta: x s e n(1 x 2 )dx = cos(1 x 2 ) + c 2 2 2.5.-Encontrar: x co g ( x + 1)dx Solucin.-Sea la sustitucin: u = x 2 + 1 , donde: du = 2 xdx 1 Dado que: x co g ( x 2 + 1)dx = 2 x co g ( x 2 + 1)dx 2 1 1 Se tiene que: 2 x co g ( x 2 + 1)dx = co gudu , integral que es inmediata. 2 2 1 1 1 Luego: co gudu = s e n u + c = s e n( x 2 + 1) + c 2 2 2 1 Respuesta: x co g ( x 2 + 1)dx = s e n( x 2 + 1) + c 2 2.6.-Encontrar: 1 + y 4 y 3 dy Solucin.-Sea la sustitucin: w = 1 + y 4 , donde: dw = 4 y 3 dy 1 1 Dado que: 1 + y 4 y 3 dy = (1 + y 4 ) 2 4 y 3 dy 4 1 1 1 1 Se tiene que: (1 + y 4 ) 2 4 y 3 dy = w 2 dw , integral que es inmediata. 4 4 3 2 1 1w 1 3 1 3 1 Luego: w 2 dw = + c = w 2 + c = (1 + y 4 ) 2 + c 3 4 4 2 6 6 1 3 Respuesta: 1 + y 4 y 3dy = (1 + y 4 ) 2 + c 6 3tdt 2.7.-Encontrar: 3 2 t +3 Solucin.-Sea la sustitucin: u = t 2 + 3 , donde: du = 2tdt

.M

at

em

at

ic a1

.c

om

30

Dado que:

3 2tdt 1 2 t + 3 2 (t + 3) 3 3 2tdt 3 du Se tiene que: 2 = 1 , integral que es inmediata 1 3 2 (t + 3) 2 u3


3 2

3tdt

2 3 du 3 13 3u 3 9 2 9 = u du = + c = u 3 + c = (t 2 + 3) 3 + c 1 2 3 2 u 2 2 3 4 4 3tdt 9 2 Respuesta: = (t 2 + 3) 3 + c 3 2 t +3 4 dx 2.8.-Encontrar: 1 , a y b constantes. (a + bx) 3 Solucin.- Sea: w = a + bx , donde: dw = bdx 2 1 dx 1 bdx 1 dw 1 1w3 3 23 3 Luego: w c w +c = = = = + = 1 1 1 b 2 2b (a + bx) 3 b (a + bx) 3 b w 3 b 3 2 3 3 = (a + bx) + c 2b 2 3 dx 3 Respuesta: = (a + bx) + c 1 (a + bx) 3 2b

Luego:

arcs e n x dx 1 x2 arcs e n x dx dx = arcs e n x , Solucin.- 2 1 x 1 x2 dx Sea: u = arcs e n x , donde: du = 1 x2 2 3 2 dx 1 Luego: arcs e n x (arcs e n x)3 + c = u 2 du = u 2 + c = 2 3 3 1 x

arcs e n x 2 (arcs e n x)3 + c dx = 2 1 x 3 x arc g 2 dx 2.10.-Encontrar: 4 + x2 x 1 1 2dx Solucin.- Sea: w = arc g , donde: dw = ( )dx = x 2 2 1+ ( 2 ) 2 4 + x2 x 2 arc g 2 dx = 1 arc g x 2dx = 1 wdw = 1 w2 + c = 1 arc g x + c Luego: 2 4 + x2 2 2 4 4 2 2 4+ x x 2 arc g x 1 2 dx = arc g + c Respuesta: 4 + x2 4 2
Respuesta:

.M

at

em

at

ic a1

.c

2.9.-Encontrar:

om

31

2.11.-Encontrar:

x arc g 2 x dx 1 + 4x2 arc g 2 x x arc g 2 x xdx Solucin.- dx = 2 2 1+ 4x 1+ 4x 1 + 4 x2

2dx 1 + 4x2 arc g 2 x 1 8 xdx 1 2dx xdx Luego: = arc g 2 x 2 2 2 1 + 4x 1+ 4x 8 1+ 4x 2 1 + 4x2 1 du 1 1 1 3 1 1 3 1 = w 2 dw = u w 2 + c = 1 + 4 x 2 (arc g 2 x) 2 + c 8 u 2 8 3 8 3 x arc g 2 x 1 1 3 dx = 1 + 4 x 2 (arc g 2 x) 2 + c Respuesta: 2 1+ 4x 8 3 dx 2.12.-Encontrar: (1 + x 2 ) x + 1 + x 2

Sea: u = 1 + 4 x 2 , donde: du = 8 xdx ; w = arc g 2 x , donde: dw =

Solucin.-

dx

(1 + x 2 ) x + 1 + x 2

dx

1 + x2 1
2

x + 1 + x2

2.13.-Encontrar:

co g ( x) dx x

Respuesta:

(1 + x 2 ) x + 1 + x 2

dx

.M

at

=2

Solucin.- Sea: w = x , donde: dw = Luego:

co g ( x) dx = co gwdw = s e n w + c = s e n( x) + c x co g ( x) Respuesta: dx = s e n( x) + c x dx 2.14.-Encontrar: x ( x )3 dx Solucin.- Sea: u = x , donde: du = x 2 dx du u 1 1 Luego: = 3 = u 3 du = +c = 2 +c = +c 3 2 2u 2( x) 2 x( x) u

dx x

em

1 + x2

x + 1 + x2

at

Luego:

x + 1 + x2 + c

ic

dx

x + 1+ x 2 1+ x du 1 1 = u 2 du = 2u 2 + c = 2 u
2

om

Sea: u = x + 1 + x 2 , donde: du =

(1 +

2x

) du =

dx

a1

.c

1 + x2

x + 1 + x2 + c

32

Respuesta:

dx 1 = +c 3 2( x) 2 x( x)
1

e x2 2.15.-Encontrar: 3 dx x 1 2 Solucin.- Sea: w = 2 , donde: dw = 3 dx x x e x2 1 1 2dx 1 1 1 1 x2 Luego: 3 dx = e x2 3 = e w dw = e w + c = e + c x x 2 2 2 2 e x2 1 1 x2 Respuesta: 3 dx = e + c 2 x x2 + 2 2.16.-Encontrar: e xdx


1 1

Solucin.- Sea: u = x 2 + 2 , donde: du = 2 xdx 2 2 1 1 1 1 2 Luego: e x + 2 xdx = e x + 2 (2 xdx) = eu du = eu + c = e x + 2 + c 2 2 2 2 2 2 1 Respuesta: e x + 2 xdx = e x + 2 + c 2 2 x3 2.17.-Encontrar: x e dx Solucin.- Sea: w = x 3 , donde: dw = 3x 2 dx 3 3 1 1 1 3 Luego: x 2 e x dx = 3x 2 e x dx = e w dw = e x + c 3 3 3 1 x3 2 x3 Respuesta: x e dx = e + c 3 x 2.18.-Encontrar: (e + 1) 2 e x dx

Solucin.- Sea: u = e x + 1 , donde: du = e x dx u3 (e x + 1)3 Luego: (e x + 1) 2 e x dx = u 2 du = + c = +c 3 3 (e x + 1)3 +c Respuesta: (e x + 1) 2 e x dx = 3 ex 1 2.19.-Encontrar: x dx e +1 x e 1 ex 1 ex e x e x Solucin.- x dx = x dx x dx = x dx x dx e +1 e +1 e +1 e +1 e +1 x x x x e e e e = x dx x x dx = x dx dx 1 + ex e +1 e (e + 1) e +1 Sea: u = e x + 1 , donde: du = e x dx ; w = 1 + e x ,donde: dw = e x dx ex e x ex e x du dw Luego: x dx dx = x dx dx = + x x e +1 e +1 u w 1+ e 1+ e

.M

at

em

at

ic

a1

.c

om

33

x x = u + c1 + w + c2 = e x + 1 + 1 + e x + C = e + 1 1+ e + c ex 1 (e x + 1)(1 + e x ) Respuesta: x dx = + c , otra respuesta seria: e +1 2 ex 1 x e x + 1dx = e + 1 x + c e2 x 1 2.20.-Encontrar: 2 x dx e +3 2x e 1 e2 x e0 Solucin.- 2 x dx = 2 x dx 2 x dx e +3 e +3 e +3 2x 2 x 2 x 2x e e e e e 2 x e2 x e 2 x dx = 2 x dx 2 x 2 x dx = 2 x dx dx = 2 x dx 2 x e +3 e +3 e +3 e (e + 3) e +3 1 + 3e 2 x Sea: u = e 2 x + 3 , donde: du = 2e 2 x dx ; w = 1 + 3e 2 x ,donde: dw = 6e 2 x dx e2 x e 2 x 1 2e 2 x 1 6e 2 x 1 du 1 dw dx dx dx = Luego: 2 x dx = + + 2x 2 x 2 x e +3 1 + 3e 2 e +3 6 1 + 3e 2 u 6 w 1 1 1 1 1 1 3 u + w + c = e 2 x + 3 + 1 + 3e2 x + c = e2 x + 3 + 1 + 2 x + c 2 6 2 6 2 6 e

x +c 3 2x 2/3 e 1 x Respuesta: 2 x dx = ( e 2 x + 3) + c e +3 3 2 x +1 2.22.-Encontrar: dx x 1 Solucin.- Cuando el grado del polinomio dividendo es MAYOR o IGUAL que el grado del polinomio divisor, es necesario efectuar previamente la divisin de polinomios. El resultado de la divisin dada es:
2/3

x2 + 1 2 x2 + 1 2 dx dx = x + 1 + = ( x + 1) + , Luego: dx = xdx + dx + 2 x 1 x 1 x 1 x 1 x 1 Sea u = x 1 , donde du = dx dx du x 2 Luego: xdx + dx + 2 = + x + x 1 + c = xdx + dx + 2 2 x 1 u 2 2 x +1 x Respuesta: dx = + x + x 1 + c x 1 2 x+2 2.23.-Encontrar: dx x +1

.M

= ( e 2 x + 3)

at

em

at

= ( e 2 x + 3)

ic

a1

1/ 2

+ ( e 2 x + 3)

1/ 6

1/ 2 1/ 6 1 2x 2x x +c e e 2x + c = + 3 + 3 ( ) ( ) 3 6

.c

om

1 1 e2 x + 3 1 1 1 e2 x + 3 + 2 x + c = e2 x + 3 + e2 x + 3 e2 x + c 2 6 e 2 6 6

34

Solucin.-

x+2 1 x+2 1 dx , Luego: = 1+ dx = 1 + dx = dx + x +1 x +1 x +1 x +1 x +1 Sea u = x + 1 , donde du = dx du dx + u = x + u + c =x + x + 1 + c x+2 dx = x + x + 1 + c Respuesta: x +1 2.24.-Encontrar: g 5 x sec2 xdx

Solucin.- Sea: w = gx , donde: dw = sec 2 x


w6 ( gx) g6x Luego: g x sec xdx = ( gx) sec xdx = w dw = +c = +c = +c 6 6 6 g6x +c Respuesta: g 5 x sec 2 xdx = 6 2.25.-Encontrar: s e n x sec 2 xdx
6 5 2 5 2 5

Solucin.- s e n x sec 2 xdx = s e n x

Luego:

sec2 3 xdx 1 3sec 2 3 xdx 1 du 1 1 = = = u + c = 1 + g 3x + c 1 + g 3x 3 1 + g 3x 3 u 3 3 sec 2 3 xdx 1 = 1 + g 3x + c 1 + g 3x 3

Respuesta:

2.27.-Encontrar: s e n 3 x cos xdx


3

Solucin.- Sea: w = s e n x , donde: dw = cos xdx


3 3

Solucin.- Sea: u = cos x , donde: du = s e n x Luego: cos 4 x s e n xdx = (cos x) 4 s e n xdx = (cos x) 4 ( s e n x)dx = u 4 du

w4 s e n4 x Luego: s e n x cos xdx = (s e n x) cos xdx = w dw = + c = +c 4 4 s e n4 x 3 +c Respuesta: s e n x cos xdx = 4 2.28.-Encontrar: cos 4 x s e n xdx

.M

2.26.-Encontrar:

sec2 3xdx 1 + g 3x Solucin.- Sea: u = 1 + g 3 xdx , donde: du = 3sec 2 3xdx

at

em

at

Sea: u = cos x , donde: du = s e n x sen x s e n xdx du u 1 1 1 2 dx u du Luego: = = = = +c= +c = +c 2 2 u u cos x cos x 1 cos x Respuesta: s e n x sec 2 xdx = sec x + c

1 sen x dx = dx 2 cos x cos 2 x

ic

a1

.c

om

35

u5 cos x5 cos5 x +c = +c = +c 5 5 5 cos5 x +c Respuesta: cos 4 x s e n xdx = 5 sec5 dx 2.29.-Encontrar: cos ecx 1 5 5 sec sen x Solucin.- dx = cos x dx = dx 1 cos ecx (cos x)5 sen x Sea: w = cos x , donde: dw = s e n xdx sen x dw w4 1 1 1 5 +c = +c= +c Luego: dx = 5 = w dw = 5 4 (cos x) 4w 4 cos 4 x 4 w

sec 4 x +c 4

Solucin.- Sea: u = g 2 x , donde: du = 2sec 2 2 xdx 1 1 1 1 Luego: e g 2 x sec2 2 xdx = e g 2 x (2sec2 2 xdx) = eu du = eu + c = e g 2 x + c 2 2 2 2 1 Respuesta: e g 2 x sec2 2 xdx = e g 2 x + c 2 2x 5 2.31.-Encontrar: 2 dx 3x 2 Solucin.- Sea: w = 3x 2 2 , donde: dw = 6 xdx 2x 5 1 3(2 x 5) 1 6 x 15 1 6 xdx 15 dx Luego: 2 dx = dx = 2 dx = 2 2 2 3x 2 3 3x 2 3 3x 2 3 3x 2 3 3x 2 1 6 xdx dx 1 6 xdx 5 dx 1 6 xdx 5 dx = 2 5 = 2 2 2 = 2 2 2 2 2 3 3x 2 3( x 3 ) 3 3x 2 3 ( x 3 ) 3 3 x 2 3 x ( 2 3)

sec5 sec 4 x +c dx = cos ecx 4 2.30.-Encontrar: e g 2 x sec2 2 xdx


Respuesta:

1 dw 5 dx 1 5 dx ; Sea: v = x , donde: dv = dx 2 = w + c1 2 2 2 3 w 3 x ( 2 3 3 x ( 2 3) 3)
Adems: a =
2 3

; se tiene:

1 5 dv w + c1 2 2 3 3 v a
2 2 3 3

= =

x 1 5 1 1 5 1 va 3x 2 2 + c1 + c2 = 3 x 2 2 2 3 3 2a 3 3 v+a x+ 2 3

.M

at

em

at

ic a1

.c

om

+C

1 5 3x 2 2 3 32 2

3x 2 1 5 + C = 3x 2 2 3 3x + 2 2 6

3x 2 +C 3x + 2

36

Respuesta:

2x 5 1 5 dx = 3 x 2 2 2 3x 2 3 2 6
dx x 4 9 2x
2

3x 2 +C 3x + 2

2.32.-Encontrar: Solucin.-
dx

x 2 (3 x) 2 3dx Sea: u = 3 x , donde: du = x dx 1 3dx 1 du 1 u Luego: = = = arcs e n + c 2 x 22 (3 x) 2 3 x 22 (3 x) 2 3 22 (u ) 2 3 3 1 3 x 1 = arcs e n + c = arcs e n x 2 + c 3 2 3 3 dx 1 Respuesta: = arcs e n x 2 + c x 4 9 2x 3
2

x 49 x

dx

2.33.-Encontrar:

dx ex 1 e x dx

e 1 x2 + 2 x + 2 dx 2.34.-Encontrar: x +1 x2 + 2 x + 2 ( x 2 + 2 x + 1) + 1 ( x + 1) 2 + 1 ( x + 1) 2 + 1 dx = dx = dx = dx Solucin.- x +1 x +1 x +1 x +1 1 dx = (x +1+ , Sea: w = x + 1 , donde: dw = dx )dx = xdx + dx + x +1 x +1 dx dw x 2 = xdx + dx + = + x+ w +c Luego: xdx + dx + 2 x +1 w x2 = + x + x +1 + c 2 x2 + 2 x + 2 x2 Respuesta: dx = + x + x + 1 + c x +1 2 e2 x 2.35.-Encontrar: dx ex + 1 Solucin.- Sea: u = e x + 1 , donde: du = e x dx

Respuesta:

.M

dx

= 2 arc g e x + 1 + c

at

em

Luego:

dx e 1
x

2du du = 2 2 = 2 arc gu + c = 2 arc g e x + 1 + c 2 u +1 u +1

at

ic a1

.c

2 e 1
x

om

Solucin.- Sea: u = e x 1 , donde: du =

; Tal que: e x = u 2 + 1

37

Luego:

u 1 u2 u 2 1 1 1 1 +c dx = 1 du = (u 2 u 2 )du = u 2 du u 2 du = 3 1 u2 2 2 ex + 1 e2 x
3
1

u
3

1 2 2 +c = 2 3u 2u +c =
3 1

2 3

(e x + 1)3 2 (e x + 1) + c

Respuesta:

e2 x e +1
x

dx =

2 3

(e x + 1)3 2 (e x + 1) + c

2.36.-Encontrar:

2 x dx 4x x
dx ; adems: 4 x = (2 2 x) = 2 + 2 x x

Solucin.- Sea: u = 4 x , donde: du =

u = 2 + 2x 2x = u 2 2 x dx u 2 2 du = = u 2 u + c Luego: du = du du = du 2 4x x u u u = 4 x 2 [ ( 4 x)] + c
Respuesta:

2 x dx = 4 x 2 [ ( 4 x) ] + c 4x x 2.37.-Encontrar: x(3 x + 1)7 dx

.M

at

em

Luego: x(3 x + 1)7 dx =

w 1 7 dw 1 1 w = ( w 1) w7 dw = ( w8 w7 )dw 3 3 9 9 9 8 1 1 1w 1w 1 1 = w8 dw w7 dw = + c = w9 w8 + c 9 9 9 9 9 8 81 72 1 1 = (3x + 1)9 (3x + 1)8 + c 81 72 (3x + 1)9 (3 x + 1)8 +c Respuesta: x(3 x + 1)7 dx = 81 72 x2 5x + 6 dx 2.38.-Encontrar: x2 + 4 x2 5x + 6 2 5x dx = 1 + 2 Solucin.2 x +4 x +4 2 x 5x + 6 2 5x dx xdx dx = (1 + 2 )dx = dx + 2 2 5 2 Luego: 2 x +4 x +4 x +4 x +4 Sea: u = x 2 + 4 , donde: du = 2 xdx ; Entonces: x 5 du x 5 x 5 = x + arc g =x + arc g u + c = x + arc g x 2 + 4 + c 2 2 u 2 2 2 2 2 x 5x + 6 x 5 dx = x + arc g x 2 + 4 + c Respuesta: 2 x +4 2 2

at

ic

a1

.c

Solucin.- Sea: w = 3x + 1 , donde: dw = 3dx ; adems: w 1 = 3x x =

w 1 3

om

38

EJERCICIOS PROPUESTOS
Usando Esencialmente la tcnica de integracin por sustitucin, encontrar las siguientes integrales: adx 4t + 6 2.39.- 3x e x dx 2.40.- 2.41.- dt ax 2t + 1 1 3x xdx ax b 2.43.- 2.42.- 2.44.- dx dx x+ a + bx 3 + 2x 2.45.-

3t 2 + 3 dt t 1
2

b 2.48.- a + dx xa 2.51.- a bxdx dx 2.54.- 2 3x + 5

x2 + 5x + 7 dx x+3 x 2.49.- dx ( x + 1) 2

2.46.-

2.47.-

x4 + x2 + 1 dx x 1 bdy 2.50.- 1 y

2.66.- 2.69.-

x arc g 3x dx 1 + 9 x2 dt
(9 + 9t 2 ) t + 1 + t 2

arcs e n t dt 4 4t 2 2.70.- ae mx dx
2.67.-

.M at

em

6t 15 dt 3t 2 2 xdx 2.60.- 2 x 5 xdx 2.63.- a4 x4


2.57.-

x +1 x3 dx 2.55.- 2 a x2 3 2x 2.58.- 2 dx 5x + 7 xdx 2.61.- 2 2x + 3 x 2 dx 2.64.- 1 + x6


2

2.52.-

xdx

x + x dx x y2 5 y + 6 dy 2.56.- y2 + 4 3x + 1 2.59.- dx 5x2 + 1 ax + b dx 2.62.- 2 2 a x + b2 x 2 dx 2.65.- x6 1 x arc g ( 3 ) dx 2.68.- 2 9+ x

2.53.-

at

ic

a1

.c

om

2.71.- 423 x dx 2.74.- (e a e a )2 dx


x x

2.72.- (et e t )dt

2.73.- e ( x
1

+1)

xdx

a2x 1 2.75.- dx ax
2.78.- x7 x dx
2

ex 2.76.- 2 dx x et dt 2.79.- t e 1 dx 2.82.- x 2 +3


2.85.-

2.77.- 5

dx x

2.80.- e x a be x dx

2.81.- (e a + 1) 3 e a dx
x

e bx dx 2.84.- 1 e2bx
2.87.- s e n(a + bx)dx 2.90.- (cos ax + s e n ax) 2 dx

et dt 1 e 2t

a x dx ;a > 0 2.83.- 1 + a2 x x 2.86.- cos dx 2


2.89.- s e n( x) 2.92.- cos 2 xdx

2.88.- cos x

dx x 2 2.91.- s e n xdx

dx x

39

2.93.- sec 2 (ax + b)dx

2.94.- cos g 2 axdx

2.95.-

dx 3cos(5 x 4) x 2.99.- co g dx a b
2.96.-

1 2.102.- 1 dx sen x 2 2.105.- t s e n(1 2t 2 )dt


2.108.-

dx s e n(ax + b) dx 2.100.- g x x dx 2.103.- s e n x cos x


2.97.- 2.106.-

dx x sen a xdx 2.98.- cos 2 x 2 dx 2.101.- x g 5 cos ax 2.104.- dx s e n 5 ax

s e n x cos x cos 2 x s e n 2 x

dx

s e n 3x dx 3 + cos 3 x gx 2.109.- dx cos 2 x

x x 2.107.- g 3 3 sec 2 3 dx x x 2.110.- cos a sen a dx

2.111.- t co g (2t 2 3)dt 2.114.- 1 + 3cos 2 x s e n 2 xdx 2.117.-

x3 dx 2.112.- 8 x +5
2.115.- x 5 5 x 2 dx

2.113.- s e n 3 6 x cos 6 xdx 2.116.-

x3 1 2.120.- 4 dx x 4x + 1 g 3 x co g 3x 2.123.- dx s e n 3x
2.126.- 2.129.- 2.132.-

at

em

2.124.-

.M

at

2.121.- xe x dx
2

a1

.c o

(cos ax + s e n ax) 2 dx s e n ax

2.118.-

x3 1 dx x +1

1 + s e n 3x dx cos 2 3 x cos ec 2 3xdx 2.119.- b a co g 3 x


2.122.-

dx ex dx x 2x xdx

3 2 + 3x 2 dx 2 + 3x 2 1+ s e n x 2.125.- dx x + cos x

ic

sec 2 xdx

g2x 2
x2 x3 + 1 sec 2 xdx
2

2.127.-

2.128.- a s e n x cos xdx 2.131.- g 2 axdx 2.134.- 2.137.-


3

dx

2.130.-

4 g x

1 x4 dx 2.133.- cos x a
2.136.- 2.139.- 2.142.-

1+ x dx x

dx x 1 arc gx e + x (1 + x 2 ) + 1 2.138.- 1 + x2 (1 s e n x2 ) 2 2.141.- dx s e n x2


2.135.- g x 1 2.144.-

xdx s e n x2 x 2 dx x2 2 5 3x 4 3x es e2 s 2
2

s e n x cos x dx s e n x + cos x
2

2.140.- es e n x s e n 2 xdx

dx

2.143.-

ds e +1
s

d s e n a cos a

2.145.-

ds

t 2.146.- s e n( 2T + 0 )dt

40

2.147.- 2.150.- 2.153.- 2.156.-

arc cos x 2

4 x2 s e n x cos x 2sen x
4

dx

2.148.-

dx x(4 2 x)

2.149.- e gx sec 2 xdx 2.152.-

dx

2.151.s ecx gx

arc s e n x + x 1 x2

dx

dx s ec 2 x + 1 xdx 2.154.- x +1 s e n3 x dx cos x


x

dt s e n t cos 2 t
2

2.155.- x(5 x 2 3)7 dx 2.158.-

( x + x 2 + 1)

x2 + 1 (arcs e n x) 2 2.159.- dx 1 x2 2t 2 10t + 12 2.162.- dt t2 + 4

dx

2.157.-

cos xdx 1+ s e n2 x

2.150.- e x + e dx 2.163.-

2.161.- t (4t + 1)7 dt

et e t dt et + e t

RESPUESTAS
2.39.- 3x e x dx ,
x u

Sea: u = x, du = dx, a = 3e

(3e) x (3e) x 3x e x 3x e x (3e) dx = (a) du = a + c = (3e) + c = 3 e + c = 3 + e + c = 3 + 1 + c adx , Sea: u = a x, du = dx 2.40.- ax adx du a x = a u = a u + c = a a x + c 4t + 6 2t + 3 2 2.41.- Sea: u = 2t + 1, du = 2dt ; = 1+ dt , 2t + 1 2t + 1 2t + 1 4t + 6 2 2 du 1+ dt = 2 dt + 2 = 2t + 2 u + c dt = 2 dt + 2 2t + 1 dt = 2 2t + 1 u 2t + 1 = 2t + 2 2t + 1 + c 11 1 3x 1 3x 3 2 2.42.- Sea: u = 3 + 2 x, du = 2dx ; dx , = + 3 + 2x 3 + 2x 2 2x + 3 11 1 3x 3 11 dx 3 11 du 3 2 = + = dx + dx dx = dx + 3 + 2x 2 2x + 3 2 4 2x + 3 2 4 u 3 11 x+ 2x + 3 + c 2 4 a xdx x 1 , Sea: u = a + bx, du = bdx ; 2.43.- = b a + bx b a + bx a + bx xdx 1 a dx 1 a du 1 a x a a + bx = b dx b a + bx = b dx b2 u = b x b2 u + c = b b2 a + bx + c

.M at

em

at

ic

a1

.c

om

41

ax b 2.44.- dx , x+

Sea: u = x + , du = dx ;

+b ax b a = ax + b x

a + b a +b ax b a a a + b dx x + dx = x dx = dx x + dx = dx a + b a a + b du a a + b a a + b = dx = x u +c = x x+ +c 2 2 u 2
3t 2 + 3 t2 +1 2 2.45.- Sea: u = t 1, du = dt ; = t +1+ dt , t 1 t 1 t 1 2 3t + 3 2 2 3 t +1+ dt = t 2 + 3t + 6 u + c dt = 3 tdt + 3 dt + 3 t 1 dt = 3 t 1 t 1 2 3 = t 2 + 3t + 6 t 1 + c 2 x2 + 5x + 7 x2 + 5x + 7 1 = x+2+ dx , Sea: u = t 1, du = t + 1 ; 2.46.- x+3 x+3 x+3 2 2 x + 5x + 7 1 1 x x+2+ dx = + 2 x + u + c dx = xdx + 2 dx + x + 3 dx = x+3 x+3 2
x2 x2 + 2x + u + c = + 2x + x + 3 + c 2 2 4 2 x + x +1 dx , Sea: u = x 1, du = dx ; 2.47.- x 1 x4 + x2 + 1 3 dx 3 2 3 2 x + x + 2x + 2 + dx = x dx + x dx + 2 dx + 3 x 1 dx = x 1 x 1 4 3 4 3 x x x x = + + x2 + 2 + 3 u + c = + + x2 + 2 x + 3 x 1 + c 4 3 4 3 b 2.48.- a + dx , xa
2 2

2 2ab b b2 dx dx + = + + + b2 a dx a dx = a 2 dx + 2ab 2 xa x a ( x a) xa ( x a)2 = a 2 dx + 2ab


49.-

du du u 1 b2 + b 2 2 = a 2 x + 2ab u + b 2 + c = a 2 x + 2ab x a + c 2. u u xa 1
Sea: u = x + 1, du = dx

x dx , ( x + 1) 2

x ( x + 1) 1 x +1 dx dx dx u 1 dx = dx = dx = = u +c ( x + 1)2 ( x + 1)2 ( x + 1)2 ( x + 1)2 u u 2 1

Sea: u = x a, du = dx

.M

at

em

at

ic

a1

.c o

42

1 +c x +1 bdy , Sea: u = 1 y, du = dy 2.50.- 1 y bdy du 1 1 1 1 y = b u = b u 2 du = 2bu 2 + c = 2b(1 y) 2 + c


= x +1 +
2.51.- a bxdx ,
3

Sea: u = a bx, du = bdx

a bxdx =

3 1 12 1u 2 2 3 3 u du = + c = u 2 + c = (a bx) 2 + c 3 b b 2 3b 2b

2.52.-

xdx
2

x +1 1 1 du 1 12 1 u2 xdx 1 = = u du = + c =( x 2 + 1) 2 + c 1 2 2 2 u 2 x +1 2

Sea: u = x 2 + 1, du = 2 xdx

2.53.-

x + x dx Sea: u = x, du = dx , x x 1/ 2 x + x x x u2 1/ 2 1/ 2 dx = x dx + dx = x dx + udu = + +c x x 1/ 2 2 2x =2 x+ +c 2 dx , Sea: u 2 = 3 x 2 , u = 3 x, du = 3dx ; a 2 = 5; a = 5 2.54.- 2 3x + 5 dx 1 du 1 1 u 1 1 3x 15 3x 3x 2 + 5 = 3 u 2 + a 2 = 3 a arc tg a + c = 3 5 arc tg 5 + c = 15 arc tg 5 + c x3dx , a2 x2

2.55.-

x 3dx a 2 xdx xdx a 2 du 2 = xdx = xdx a = xdx a2 x2 x2 a2 x2 a2 2 u x2 a2 x2 a2 = u +c = x2 a2 + c 2 2 2 2 2 y 5y + 6 Sea: u = y 2 + 4, du = 2 ydy 2.56.- dy , 2 y +4 5 y + 2 5 y + 2 y2 5 y + 6 ydy dy y 2 + 4 dy = (1 + y 2 + 4 )dy = dy + y 2 + 4 dy = dy 5 y 2 + 4 + 2 y 2 + 22 y y = y 5 u + 2 1 arc g + c = y 5 y 2 + 4 + arc g + c 2 2 2 2 2 6t 15 2.57.- 2 dt , Sea: u = 3t 2 2, du = 6tdt ; w = 3t , dw = 3dt 3t 2

Sea: u = x 2 a 2 , du = 2 xdx

.M

at

em

at

ic

a1

.c o

43

3t
=

6t 15 tdt dt tdt dt 15 2 = 6 2 15 dt = 6 2 2 2 2 3t 2 3t 2 3t 2 ( 3t ) ( 2) 2
du 15 dw 15 3 1 w 2 = u +c 2 2 u 3 2 2 w+ 2 3 w ( 2)

= 3t 2 2

5 6 t 3 2 +c 4 t 3+ 2

2.58.-

3 2x Sea: u = 5 x 2 + 7, du = 10 xdx; w = 5 x, dw = 5dx dx , 5x2 + 7 3 2x dx dx dx 2 du 5 x 2 + 7dx = 3 5 x2 + 7 2 5 x 2 + 7 = 3 ( 5 x )2 + ( 7)2 10 u 3 dw 1 du 3 1 x 5 1 = u +c arc g 2 2 5 w + ( 7) 5 u 5 7 7 5

= =

3 du 1 dw 3 u2 1 + = + w + w2 + 1 + c 2 2 1 10 10 u 5 5 w +1 2 3 1 = x 5 + 5x2 + 1 + c 5x2 + 1 + 5 5 xdx 2.60.- 2 , Sea: u = x 2 + 5, du = 2 xdx x 5 xdx 1 du 1 1 2 x2 5 = 2 u = 2 u + c = 2 x 5 + c


2.61.-

xdx , Sea: u = 2 x 2 + 3, du = 4 xdx 2x2 + 3 xdx 1 du 1 1 2 2x2 + 3 = 4 u = 4 u + c = 4 2x + 3 + c ax + b dx , 2.62.- 2 2 Sea: u = a 2 x 2 + b 2 , du = 2a 2 xdx; w = ax, dw = adx a x + b2 ax + b xdx dx a du b dw a 2 x 2 + b2 dx = a a 2 x 2 + b2 + b a 2 x 2 + b2 = 2a 2 u + a w2 + b2 1 b 1 w 1 1 ax = u+ arc g + c = a 2 x 2 + b 2 + arc g + c b a b a b 2 2

.M

at

em

at

ic

3 35 5 1 5x2 + 7 + c arc gx 35 7 5 3x + 1 2.59.- Sea: u = 5 x 2 + 1, du = 10 xdx; w = x 5, dw = 5dx dx , 2 5x + 1 3x + 1 xdx dx xdx dx 5 x 2 + 1dx = 3 5 x2 + 1 + ( x 5)2 + 12 = 3 5x 2 + 1 + ( x 5)2 + 12

a1

.c o

44

2.63.-

xdx a x
4 4 4

Sea: u = x 2 , du = 2 xdx

xdx a x
4

xdx

( a 2 )2 ( x2 )2

1 du 1 u = arcs e n 2 + c 2 a ( a 2 )2 u 2 2

1 x2 = arcs e n 2 + c a 2 2 x dx , Sea: u = x3 , du = 3x 2 dx 2.64.- 6 1+ x 2 x dx x 2 dx 1 du 1 1 3 1 + x6 = 1 + ( x3 )2 = 3 1 + u 2 = 3 arc g u + c = 3 arc gx + c


2.65.-

x 2 dx x 1
6

Sea: u = x3 , du = 3x 2 dx

x dx x 1
6

x 2 dx

(x ) 1
3 2

1 du 1 1 = u + u 2 1 + c = x3 + x 6 1 + c 2 3 u 1 3 3

2.66.-

x arc g 3x 3dx Sea: u = 1 + 9 x 2 , du = 18 xdx; w = arc g 3 x, dw = dx , 2 1+ 9x 1 + 9 x2 x arc g 3x arc g 3x xdx 1 du 1 1 1 + 9 x2 dx = 1 + 9 x 2 1 + 9 x 2 dx = 18 u 3 w 2 dw 3 3 1 1w2 1 2(arc g 3 x) 2 2 = +c = +c u 1+ 9x 18 33 18 9 2 dt arcs e n t 2.67.- Sea: u = arcs e n t , du = dt , 2 4 4t 1 t2

.M

at

em

at

ic

a1 .c om

arcs e n t 1 arcs e n t 1 arcs e n t 1 1 u dt = dt = dt = udu = 2 2 4 4t 2 1 t 2 2 2 3 1 t2

1 3 +c = u 2 +c 3

1 (arcs e n t )3 + c 3 x arc g ( 3 ) 3dx x 2.68.- Sea: u = arc g 3 , du = dx , 2 9 + x2 9+ x x x 2 arc g ( 3 ) arc g ( 3 ) 1 1 u2 1 2 = = + = + = +c dx udu c u c 9 + x2 3 3 2 6 6 dt dt , Sea: u = t + 1 + t 2 , du = 2.69.- 1+ t2 (9 + 9t 2 ) t + 1 + t 2
1 = 3 (1 + t 2 )
dt

t + 1+ t2

1 du 1 u 2 2 2 u +c = = = +c = 1 3 u 3 3 3 2

t + 1+ t 2 + c

45

2.70.- ae mx dx ,

Sea: u = mx, du = mdx

ae
4

mx

dx = a e mx dx =

2.71.- 42 3 x dx ,
2 3 x

a u a a e du = eu + c = e mx + c m m m Sea: u = 2 3x, du = 3dx; a = 4

1 u 1 au 4 2 3 x dx = a du = +c = +c 3 3 a 3 4
Sea: u = t , du = dt

2.72.- (et e t )dt ,

(e
e

e t )dt = et dt e t dt = et dt eu dt = et + eu + c = et + e t + c
2

2.73.- e ( x
( x 2 +1)

+1)

xdx ,
2

Sea: u = x 2 1, du = 2 xdx

2 1 u 1 1 1 e du = eu + c = e ( x +1) + c = x2 +1 + c 2 2 2 2e x x 2 x 2 dx 2 x 2dx 2 2.74.- (e a e a ) dx , Sea: u = , du = ; w = , dw = a a a a x 2x x x 2 x 2x 2 x xa 2 a a a a a a a (e e ) dx = (e + 2e e + e )dx = e dx + 2 dx + e dx

xdx = e x 1 xdx =

a u a w a u a w a 2ax a 2ax e du dx e dw e x e c e x e +c + 2 = + 2 + = + 2 2 2 2 2 2 2 a2x 1 x 3x 3 dx dx , Sea: u = 2 2.75.- , du = dx 2 ; w = 2 , dw = 2 ax a2 x 1 a 2 x dx dx 3x x x 2 x x dx = ax a x a x = a 2 dx a 2 dx = a 2 dx a 2 dx 3x x 3x x 2 w 2 aw au 2a 2 a 2 2 a 2 u = a dw + 2 a du = +2 +c = +2 +c = + a 2)+c ( a a a 3 3 3 a 3 a =


ex 1 dx 2.76.- 2 dx , Sea: u = , du = 2 x x x 1 x 1 e u u x x 2 dx = e du = e + c = e x + c = e + c dx dx 2.77.- 5 x , Sea: u = x , du = 2 x x
1

dx 2 5u 25 x = 2 5u du = +c = +c 5 5 x
2

2.78.- x7 x dx ,
x2

1 u 1 7u 1 7x x dx = du = + c = +c 7 7 2 2 7 2 7
2.79.-

et dt , et 1

Sea: u = x 2 , du = 2 xdx
2

Sea: u = et 1, du = et dt

.M

at

em

at

ic

a1

.c o

46

et dt du t et 1 = u = u + c = e 1 + c
2.80.- e x a be x dx ,
3

Sea: u = a be x , du = be x dx

x x e a be dx =
x

1 1u 2 2 3 2 3 udu = + c = u 2 + c = (a be x ) 2 + c b b 32 3b 3b
x
a

ea 2.81.- (e + 1) e dx , Sea: u = e , du = dx a x 4 4 x x x 1 1 au 3 3a(e a + 1) 3 3 xa a a a 3 3 e + e dx = e + e dx = a u du = + c = +c ( 1) 1 4 4 3 dx 2.82.- x , Sea: u = 2 x + 3, du = 2 x 2dx 2 +3 dx 1 3dx 1 2x + 3 2x 1 2x + 3 1 2x 1 1 du = = = dx dx dx = dx x x 2x + 3 3 2x + 3 3 2x + 3 3 2 +3 3 2 +3 3 3 u x 2 +3 1 1 1 1 1 = x u +c = x u +c = x +c 3 3 3 3 2 3 3 2


a

a +1

2.83.-

e bx dx , 2.84.- Sea: u = e bx , du = be bx dx 2 bx 1 e bx e e bx 1 du 1 du 1 u 1 1 e2bx dx = 1 (ebx )2 dx = b 1 u 2 = b (1)(u 2 1) = 2b u + 1 + c =

1 e bx 1 +c. bx e +1 2b
et dt

2.85.-

1 e
2t

2t

e dt

1 e

et dt

1 (e )

t 2

du

1 u

2.86.- cos

x dx , du = 2 2 x x cos 2 dx = 2 cos udu = 2 s e n u + c = 2 s e n 2 + c 2.87.- s e n(a + bx)dx , Sea: u = a + bx, du = bdx


Sea: u =

x dx , 2

s e n(a + bx)dx = b s e n udu = b cos u + c = b cos(a + bx) + c


47

= arcs e n u + c = arcs e n et + c

Sea: u = et , du = et dt

.M

at

em

at

ic
1

a x dx , Sea: u = a x , du = a x adx; a > 0 1 + a2 x a x dx a x dx 1 du 1 1 x = 1 + a 2 x 1 + (a x )2 = a 1 + u 2 = a arc gu + c = a arc ga + c

a1

.c o

2.88.- cos x

dx , x

Sea: u = x , du =

dx 2 x

dx = 2 cos udu = 2s e n u + c =2s e n x + c x dx dx 2.89.- s e n( x) , Sea: u = x, du = x x dx s e n( x) x = s e n udu = cos u + c = cos x + c Sea: u = 2ax, du = 2adx 2.90.- (cos ax + s e n ax) 2 dx ,

cos

(cos ax + s e n ax) dx = (cos ax + 2 cos ax s e n ax + s e n ax)dx = (1 + 2 cos ax s e n ax)dx = dx + 2 cos ax s e n axdx = dx + s e n 2axdx
2 2 2

1 cos 2ax + c 2a 2.91.- s e n 2 xdx ,


= x

Sea: u = 2 x, du = 2dx

sen
=

xdx =

1 cos 2 x 1 1 1 1 1 1 dx = dx cos 2 xdx = dx cos udu = x s e n u + c 2 2 2 2 4 2 4

1 1 x + s e n 2x + c 2 4 2.93.- sec 2 (ax + b)dx , =

sec (ax + b)dx = a sec 2.94.- co g axdx ,


2 2 2

1 1 udu = gu + c = g (ax + b) = + c a a Sea: u = ax, du = adx

co g axdx = a co g udu = a (cos ec u 1)du = a cos ec udu a du


2 2 2

Sea: u = ax + b, du = adx

.M

at

cos

em

xdx =

1 + cos 2 x 1 1 1 1 1 1 dx = dx + cos 2 xdx = dx + cos udu = x + s e n u + c 2 2 2 2 4 2 4

at

ic

1 1 x s e n 2x + c 2 4 2.92.- cos 2 xdx ,

Sea: u = 2 x, du = 2dx

a1 .c om
1

co gu u co gax a x co gax +c = +c = x+c a a a a a dx , Sea: u = x a , du = dx a 2.95.- x sen a dx s e n ax = cos ec ax dx = a cos ecudu = a cos ecu co gu + c
= = a cos ec x a co g x a + c

48

dx , Sea: u = 5 x , du = 5dx 4 3cos(5 x 4) dx 1 1 1 3cos(5 x 4 ) = 3 sec(5 x 4 )dx = 15 sec udu = 15 sec u + gu + c 1 = sec(5 x 4 ) + g (5 x 4 ) + c 15 dx , Sea: u = ax + b, du = adx 2.97.- s e n(ax + b) dx 1 1 s e n(ax + b) = cos ec(ax + b)dx = a cos ecudu = a cos ecu co gu + c 1 = cos ec(ax + b) co g (ax + b) + c a xdx 2.98.- , Sea: u = x 2 , du = 2 xdx cos 2 x 2 xdx 1 1 1 2 2 2 2 cos2 x2 = x sec x dx = 2 sec udu = 2 gu + c = 2 gx + c x dx x Sea: u = 2.99.- co g dx , , du = a b a b a b x x co g a b dx = (a b) co gudu = (a b) s e n u + c = (a b) s e n a b + c dx dx , Sea: u = x , du = 2.100.- g x 2 x x dx g x x = 2 gudu = 2 sec u + c = 2 sec x + c dx , Sea: u = x , du = dx 2.101.- x 5 5 g 5 dx g 5x = co g 5x dx = 5 co gudu = 5 s e n u + c = 5 s e n x 5 + c
2.96.-
1 2.102.- 1 dx , sen x 2
2 2

1 1 dx = (cos ecx 2 1) 2 dx = (cos ec 2 x 2 2 cos ecx 2 + 1)dx sen x 2 1 2 = cos ec 2 x 2dx 2 cos ecx 2dx + dx = cos ec 2udu cos ecudu + dx 2 2 1 = co gu 2 cos ecu co gu + x + c 2 1 = co gx 2 2 cos ecx 2 co gx 2 + x + c 2

Sea: u = x 2, du = 2dx

.M

at

em

at

ic

a1 .c om

49

2.103.-

dx , Sea: u = 2 x, du = 2dx s e n x cos x dx dx s e n x cos x = 1 s e n 2 x = 2 cos ec2 xdx = cos ecudu = cos ecu co gu + c 2 = cos ec 2 x co g 2 x + c
cos ax dx , Sea: u = s e n ax, du = a cos axdx s e n 5 ax cos ax 1 du 1 u 4 u 4 s e n 4 ax 1 dx c c = = + = + = +c = +c s e n 5 ax a u 5 a 4 4a 4a 4a s e n 4 ax
Sea: u = 1 2t 2 , du = 4tdt

2.104.-

2.105.- t s e n(1 2t 2 )dt ,

t s e n(1 2t
2.106.-

)dt =

1 1 1 s e n udu = cos u + c = cos(1 2t 2 ) + c 4 4 4

cos 2 x +c 2 gx Sea: u = gx, du = sec 2 xdx 2.109.- dx , 2 cos x 3 gx u2 2 3 2 3 1 2 2 cos2 xdx = gx sec xdx = u du = 3 + c = 3 u 2 + c = 3 g 2 x + c 2 x x 2.110.- cos a s e n a dx , Sea: u = 2 x , du = 2dx a 1 a a a cos ax s e n ax dx = 2 s e n 2ax dx = 4 s e n udu = 4 cos u + c = 4 cos 2ax + c Sea: u = 2t 3 3, du = 4tdt 2.111.- t co g (2t 2 3)dt ,

t co g (2t

3)dt =

1 1 1 co gudu = s e n u + c = s e n(2t 2 3) + c 4 4 4

.M

2.108.-

Sea: u = cos 2 x, du = 2s e n 2 xdx dx , cos 2 x s e n 2 x 1 1 s e n x cos x s e n x cos x 1 s e n 2 x 1 du 1 u 2 u2 = = +c = +c dx = dx = 4 2 cos 2 x cos 2 x 4 u 4 1 2 cos 2 x s e n 2 x

at

em

s e n x cos x

at

ic

3 2 3 g 3x sec 3x dx = 3 u du =

3u 4 3 g 4 ( x 3 ) +c = +c 4 4

a1

.c o

s e n 3x dx , Sea: u = 3 + cos 3x, du = 3s e n 3 xdx 3 + cos 3x s e n 3x 1 du 1 1 3 + cos 3xdx = 3 u = 3 u + c = 3 3 + cos 3x + c 2 x x x sec 2 3 dx , Sea: u = g ( x 3 ), du = 1 2.107.- g 3 3 3 sec ( 3 ) dx

50

2.112.-

x 3 dx , Sea: u = x 4 , du = 4 x3 dx 8 x +5 3 x dx x3 dx 1 du 1 1 u 5 x4 = = = g + c = g +c arc arc x8 + 5 ( x 4 )2 + ( 5)2 4 u 2 + ( 5)2 4 5 20 5 5


Sea: u = s e n 6 x, du = 6 cos 6 xdx

2.113.- s e n 3 6 x cos 6 xdx ,


3 s e n 6 x cos 6 xdx =

1 3 1 u4 u4 s e n4 6x u du = + c = + c = +c 6 6 4 24 24 5 + 3cos 2 x 2.114.- 1 + 3cos 2 x s e n 2 xdx , Sea: u = , du = 3s e n 2 xdx 2 1 + cos 2 x 3 + 3cos 2 x 2 1 + 3cos x s e n 2 xdx = 1 + 3( 2 ) s e n 2 xdx = 1 + 2 s e n 2 xdx
=

5 + 3cos 2 x 1 1 1u 2 2 3 +c = u 2 +c s e n 2 xdx = u 2 du = 2 3 33 9 2
3

2 5 + 3cos 2 x 2 = +c 9 2
2.115.- x 5 5 x 2 dx ,
6

Sea: u = 5 x 2 , du = 2 xdx

1 15 1u5 5 65 5(5 x 2 ) 5 x x dx = u du = + c = u + c = +c 5 2 26 12 12 5 1 + s e n 3x 2.116.- Sea: u = s e n 3x, du = 3dx; w = cos u, dw = s e n udu dx , cos 2 3x 1 + s e n 3x dx s e n 3x 1 1 senu 2 cos2 3x dx = cos2 3x + cos2 3xdx = 3 s ec udu + 3 cos2 u du 1 1 dw 1 1 1 1 1 1 = s ec 2udu 2 = gu + + c = gu + + c = g 3x + +c 3 3 w 3 3w 3 3cos u 3 3cos 3 x (cos ax + s e n ax) 2 Sea: u = ax, du = adx 2.117.- dx , s e n ax (cos ax + s e n ax) 2 cos 2 ax + 2 cos ax s e n ax + s e n 2 ax = dx dx s e n ax s e n ax
5 2

cos 2 ax cos ax s e n ax s e n 2 ax dx + 2 dx + dx s e n ax s e n ax s e n ax 1 s e n 2 ax = dx + 2 cos axdx + s e n axdx s e n ax dx = + 2 cos axdx s e n ax 1 2 = cos ecaxdx + 2 cos axdx = cos ecudu + cos udu a a

.M

at

em

at

ic

a1 .c om

51

1 2 1 2 cos ecu co gu + s e n u + c = cos ecax co gax + s e n ax + c a a a a 3 x 1 dx , Sea: u = x + 1, du = dx 2.118.- x +1 x3 1 2 2 2 2 x + 1 dx = ( x x + 1 x + 1)dx = x dx xdx + dx x + 1 dx du x3 x 2 = x 2 dx xdx + dx 2 = + x 2 x +1 + c u 3 2 2 cos ec 3xdx , Sea: u = b a co g 3 x, du = 3a cos ec 2 3 xdx 2.119.- b a co g 3 x =
cos ec 2 3 xdx 1 du 1 1 b a co g 3x = 3a u = 3a u + c = 3a b a co g 3x + c
x3 1 dx , 2.120.- 4 Sea: u = x 4 4 x + 1, du = (4 x3 4)dx x 4x + 1 3 x 1 1 (4 x3 4)dx 1 du 1 1 4 x 4 4 x + 1 dx = 4 x 4 4 x + 1 = 4 u = 4 u + c = 4 x 4 x + 1 + c 2 Sea: u = x 2 , du = 2 xdx 2.121.- xe x dx ,

(2 + 3x 2 ) 3 3dx 3 3dx 1 dx = (2 + 3 x 2 ) 2 dx 2 2 2 2 2 3 ( 2) + ( 3 x) 3 ( 2) + ( 3 x) 2 + 3x 3 du du dx 1 = (2 + 3 x 2 ) 2 dx = 3 2 2 2 2 2 (a ) + (u ) 3 (a ) + (u ) ( 2) + ( x 3) 2
2

du 1 du 3 u 1 = u + a2 + u2 + c arc g 2 2 2 a a (a ) + (u ) 3 3 a +u 3 x 3 3 = x 3 + 2 + 3 + x2 + c arc g 3 2 2 g 3 x co g 3x dx , Sea: u = 3x, du = 3dx; w = s e n u, dw = cos udu 2.123.- s e n 3x s e n 3 x cos 3 x dx g 3 x co g 3 x cos 3 x cos 3x s e n 3 x dx = = dx s e n 3x s e n 3x cos 3x s e n 2 3x dx = 3
2

.M

at

em

2.122.-

3 2 + 3x2 Sea: u = x 3, du = 3dx; a = 2 dx , 2 + 3x 2 1 3 2 + 3x 2 dx (2 + 3 x 2 ) 2 2 + 3x 2 dx = 3 ( 2)2 + ( 3x)2 2 + 3x 2 dx

at

ic

a1 .c om

xe

x2

dx =

1 u 1 1 2 e du = eu + c = e x + c 2 2 2

52

= sec 3xdx
=

cos 3x 1 1 cos u 1 1 dw dx = sec udu du = sec udu 2 2 2 s e n 3x 3 3 sen u 3 3 w

1 1 w1 1 1 sec u + gu + c = sec 3x + g 3 x + +c 3 3 1 3 3s e n 3x dx x dx 2.124.- , Sea: u = , du = 2 2 ex dx dx x 2 2 x u u e x = (e x ) 12 = e 2 dx = 2 e du = 2e + c = 2e 2 + c = e x 2 + c = e x + c 1+ s e n x Sea: u = x + cos x, du = (1 s e n x)dx 2.125.- dx , x + cos x 1+ s e n x du x + cos x dx = u = u + c = x + cos x + c sec 2 xdx , Sea: u = gx, du = sec 2 xdx 2.126.- 2 g x2

sec 2 xdx

g x2
2

=
2

du u 2
2

= u + u 2 2 + c = gx + gx 2 2 + c

x x

sen x u a cos xdx = a du =

au as e n x +c = +c a a

2.129.-

x2 x +1
3

dx ,

3 ( x 2 + 1) 2 u3 ( x 2 + 1) 3 x 2 dx 1 du 1 u 3 x3 + 1 = ( x3 + 1) 13 = 3 u 13 = 3 2 + c = 2 + c = 2 + c = 2 + c 3 xdx 2.130.- , Sea: u = x 2 , du = 2 xdx 4 1 x xdx xdx 1 2 xdx 1 2 xdx 1 1 x 4 = 1 ( x2 )2 = 2 1 ( x 2 )2 = 2 1 (u )2 = 2 arcs e n u + c

Sea: u = x3 + 1, du = 3 x 2 dx
2 2 2

x 2 dx

1 arcs e n x 2 + c 2 2.131.- g 2 axdx ,


=

Sea: u = ax, du = adx

2.128.- a s e n x cos xdx ,

.M

Sea: u = s e n x, du = cos xdx

at

em

at

ic

dx

dx du u 1 1 1 = = +c = +c = +c 2 2 x( x) u u 1 x

a1 .c om

2.127.-

dx

Sea: u = x, du =

dx 2

53

g axdx = (sec
2

ax 1)dx = sec2 axdx dx =

1 1 sec 2 udu dx = gu x + c a a

1 = gax x + c a sec 2 xdx 2.132.- , 4 g 2 x

Sea: u = gx, du = sec 2 xdx

4 g x dx , Sea: u = x , du = dx 2.133.- a a cos x a dx cos x a = sec x a dx = a secudu = a sec u + gu + c = a sec x a + g x a + c


2 2 2

sec 2 xdx

u gx = arcs e n + c = arcs e n +c 2 2 2 u du

2.134.-
3

1+ x dx , x
4

Sea: u = 1 + x, du =
4 4

dx x

1+ x 1 u3 3u 3 3(1 + x) 3 3 dx = u du = + c = + c = +c x 4 4 4 3 dx dx , Sea: u = x 1, du = 2.135.- g x 1 2 x 1 x 1 dx du g x 1 x 1 = 2 gu u = 2 sec x 1 + c = 2 cos x 1 + c xdx 2.136.- , Sea: u = x 2 , du = 2 xdx s e n x2 xdx 1 du 1 1 s e n x 2 = 2 s e n u = 2 cos ecudu = 2 cos ecu co gu + c 1 = cos ecx 2 co gx 2 + c 2 s e n x cos x Sea: u = s e n x + cos x, du = (cos x s e n x)dx 2.137.- dx , s e n x + cos x s e n x cos x du s e n x + cos xdx = u = s e n x + cos x + c earc gx + x (1 + x 2 ) + 1 dx 2 xdx , Sea: u = arc gx, du = 2.138.- ; w = (1 + x 2 )d , dw = 2 2 1+ x 1+ x 1 + x2 earc gx + x (1 + x 2 ) + 1 earc gx dx x (1 + x 2 )dx dx = + + 2 2 2 1+ x 1+ x 1+ x 1 + x2 1 dx 1 w2 2 (1 + x 2 ) u u = eu du + wdw + = e + + gx + c = e + + arc gx + c arc 2 1 + x2 2 2 4
x 2 dx 2.139.- 2 , x 2

.M

at

em

at

ic

a1 .c om

54

x 2 dx 2 dx 1 x 2 x2 2 = (1 + x2 2 )dx = dx + 2 x2 2 = x + 2 2 2 x + 2 + c
= x+

2 x 2 +c 2 x+ 2
2

2.140.- es e n x s e n 2 xdx ,
sen x e s e n 2 xdx = e
2

Sea: u =

1 cos 2 x , du = s e n 2 xdx 2
2

1 cos 2 x 2

s e n 2 xdx = eu du = eu + c = es e n x + c
Sea: u =

2.141.-

(1 s e n sen
x 2 2

x 2 2

x 2

dx ,

x dx , du = 2 2

1 2s e n x2 + s e n 2 x2 dx = cos ec x2 dx 2 dx + s e n x2 dx s e n x dx = x e s n 2 2 = 2 cos ecudu 2 dx + 2 s e n udu = 2 cos ecu co gu 2 x 2 cos u + c

(1 s e n

= 2 cos ec
2.142.-

x 2

co g
2

x 2

2 x 2 cos

x 2

+c

5 3x 4 3x
dx = 5

dx , dx 3

Sea: u = x 3, du = 3dx; w = 4 3x 2 , dw = 6 xdx

5 3x 4 3x 2

xdx

a1 .c om
dx

2.143.-

ds , Sea: u = 1 + e s , du = e s ds e +1 ds e s ds du s = e s + 1 e s + 1 = u = u + c = e + 1 + c d 2.144.- , Sea: u = 2a , du = 2ad s e n a cos a d d 2 s e n a cos a = 12 s e n 2a = 2 cos ec2a d = 2a cos ecudu 1 1 = cos ecu co gu + c = cos ec 2a co g 2a + c a a s e 2.145.- Sea: u = e s , du = e s ds ds , 2s e 2 s e es du 2 ds = e2 s 2 (es )2 2 ds = u 2 2 = u + u 2 + c
s

= e s + (e s ) 2 2 + c = e s + e 2 s 2 + c

5 du 3 dw 5 u 1w2 5 3 x 3 + = +c = + 4 3x 2 + c arcs e n + arcs e n 2 2 1 6 2 2 3 2 w 3 3 2 u 2

.M

at

em

at

ic

4 3x 2

4 3x 2

= 5

4 ( x 3) 2

xdx

4 3x2

55

2 t 2 t dt + 0 , du = T T T T T 2 t s e n( 2T t + 0 )dt = 2 s e n udu = 2 cos u + c = 2 cos( T + 0 ) + c arc cos x 2 x dx Sea: u = arc cos , du = 2.147.- dx , 2 2 4 x2 4 x arc cos x 2 u2 (arc cos x 2 ) 2 dx = udu = + c = +c 4 x2 2 2 dx dx , Sea: u = x, du = 2.148.- 2 x(4 x) x
t 2.146.- s e n( 2T + 0 )dt ,

Sea: u =

dx du 1 2+u 1 2 + x = 2 = +c = +c 2 2 u u x x) 2 4 2 4 2 x x 2 ( ) gx 2 2.149.- e sec xdx , Sea: u = gx, du = sec 2 xdx

x(4
e
gx

dx

sec 2 xdx = eu du = eu + c = e gx + c s e n x cos x


4

2.150.-

1 (s e n 2 x) = arcs e n +c 2 2 s ecx gx Sea: u = sec x, du = sec x gxdx 2.151.- dx , s ec 2 x + 1 s ecx gx du 2 2 s ec 2 x + 1dx = u 2 + 1 = u + u + 1 + c = s ecx + s ec x + 1 + c dt , Sea: u = 2t , du = 2dt 2.152.- 2 s e n t cos 2 t dt dt dt dt 2 s e n 2 t cos2 t = (s e n t cos t )2 = ( 1 s e n 2t )2 = 4 s e n 2 2t = 4 cos ec 2tdt 2 2 = 2 cos ec udu = 2 co gu + c = 2 co g 2t + c
2.153.- Sea:

arc s e n x + x 1 x2

dx ,
dx
2

u = arcs e n x, du =

arc s e n x + x 1 x2

1 x arc s e n x x 1 dw 1 1 dx = dx + dx = udu = udu w 2 dw 2 w 2 1 x2 1 x2

; w = 1 x 2 , dw = 2 xdx

.M

at

em

at

ic

a1

.c

om

2sen x s e n x cos x s e n x cos x 1 du 1 u dx = dx = = arcs e n +c 4 2 2 2 2 2 2 2sen x 2 (s e n x) 2u

dx ,

Sea: u = s e n 2 x, du = 2s e n x cos xdx

56

u2 1 w 2 (arcs e n x)2 +c = 1 x2 + c 1 2 2 2 2 xdx 2.154.- , Sea: t = x + 1 x = t 2 1; dx = 2tdt x +1 =


2 ( x + 1)3 xdx t3 (t 2 1)2tdt 2 = = = + = 2 x +1 + c t dt t c 2 ( 1) 2( ) x +1 t 3 3 2.155.- x(5 x 2 3)7 dx , Sea: u = 5 x 2 3, du = 10 xdx
2 7 x(5 x 3) dx =

1 1 u8 u8 (5 x 2 3)8 7 u du = + c = + c = +c 10 10 8 80 80
2

2.156.-

( x + x 2 + 1)
x +1 dx =
3

dx ,

Sea: u = ( x + x 2 + 1), du =

dx x2 + 1

( x + x 2 + 1)
x2 + 1

( x + x 2 + 1)
x2 + 1

dx =

u2 udu = +c 3 2

2 ( x + x 2 + 1) = +c 3 s e n3 x Sea: u = cos x, du = s e n xdx 2.157.- dx , cos x s e n3 x s e n 2 x s e n xdx (1 cos 2 x) s e n xdx s e n xdx cos 2 x s e n xdx = = = dx cos x cos x cos x cos x cos x 3 5 3 3 u2 u2 1 1 = cos 2 x s e n xdx cos 2 x s e n xdx = u 2 du + u 2 du = + +c 3 5 2 2 2u 2 2u 2 2 cos x 2 2 cos x 2 2 cos3 x 2 cos5 x = + +c = + +c = + +c 3 5 3 5 3 5 cos xdx , 2.158.- 1+ s e n2 x
Sea: t = 1 + s e n 2 x s e n 2 x = t 2 1; 2s e n x cos xdx = 2tdt t 2 cos xdx dt t 1 2 1+ s e n2 x = t = t 2 1 = 1+ s e n x + s e n x + c 2.159.-
(arcs e n x) 2 1 x
2
3 5 3

.M

at

em

at

ic a1

.c

om

dx ,

Sea: u = arcs e n x, du =
(arcs e n x)3 u3 +c = +c 3 3

dx 1 x2

(arcs e n x) 2 1 x2
x

dx = u 2 du =

2.150.- e x + e dx ,

Sea: u = ee , du = ee e x dx
x x

57

u 1 , du = 4dt 4 u 1 7 du 1 1 1 u9 1 u8 7 7 8 7 t (4 t 1) dt u ( u 1) u du ( u u ) du + = = = = +c 4 4 16 16 16 9 16 8 (4t + 1)9 (4t + 1)8 = +c 144 128 2t 2 10t + 12 Sea: u = t 2 + 4, du = du = 2tdt dt , 2.162.- 2 t +4 2t 2 10t + 12 t 2 5t + 6 dt dt 2 5t = 10 2 dt 2 1+ 2 dt = 2 dt + 4 2 t2 + 4 t 2 + 4 dt = 2 t +4 t +4 t +4 dt du t t = 2 dt + 4 2 5 = 2t + 2 arc g 2 5 u + c = 2t + 2 arc g 2 5 t2 + 4 + c t +4 u t t e e dt , 2.163.- t e + et Sea: u = e 2t + 1, du = 2e 2t dt ; w = 1 + e 2t , dw = 2e 2t dt

x+ex

dx = e x ee dx = du = u + c = ee + c
x x

2.161.- t (4t + 1)7 dt ,

Sea: u = 4t + 1 t =

w .M

at

em

at

ic

et e t et dt e t dt e 2t dt e 2t dt 1 du 1 dw dt = = et + et et + et et + et e2t + 1 1 + e2t = 2 u + 2 w 1 1 1 = ( u + w ) + c = uw + c = (e2t + 1)(1 + e 2t ) + c 2 2 2

a1

.c

om

58

CAPITULO 3
INTEGRACION DE FUNCIONES TRIGONOMETRICAS
En esta parte, sern consideradas las integrales trigonomtricas de la forma: i) s e n m u cos n udu

ii) g mu secn udu

iii) co g mu cos ec nudu O bien, formas trigonomtricas reducibles a algunos de los casos ya sealados.

EJERCICIOS DESARROLLADOS
3.1.-Encontrar: cos 2 xdx

1 + cos 2 x 2 1 + cos 2x 1 1 x 1 Luego: cos 2 xdx = dx = dx + cos 2 xdx = + s e n 2 x + c , 2 2 2 2 4 1 Como: cosh xdx = s e nh x + c h 1 1 Respuesta: cos 2 xdx = x + s e n 2 x + c 2 4 4 1 3.2.-Encontrar: cos 2 xdx

Solucin.- cos 2 xdx =

Solucin.- cos 2 1 2 x = Luego: cos


=
4 1 2

1 + cos x 2
2 1 2

xdx = (cos

1 1 + cos x 2 x) dx = dx = (1 + 2 cos x + cos x)dx 2 4


2 2

1 1 1 dx + cos xdx + cos 2 xdx , como: cos 2 xdx = 1 x + 1 s e n 2 x + c 2 4 4 2 4 1 1 1 1 1 1 1 1 = dx + cos xdx + cos 2 xdx = x + s e n x + ( x + s e n 2 x) + c 4 2 4 4 2 4 2 4 1 1 1 1 3 1 1 = x + s e n x + x + s e n 2x + c = x + s e n x + s e n 2x + c 4 2 8 16 8 2 16 3 1 1 Respuesta: cos 4 1 x + s e n x + s e n 2x + c 2 xdx = 8 2 16 3 3.3.-Encontrar: cos xdx

Solucin.- cos3 xdx = cos x cos 2 xdx , como: cos 2 x = 1 s e n 2 x

w w

w .M

at

em

at

ic

a1 .c

om

59

Sea: u = s e n x, du = cos xdx

= cos x cos 2 xdx = cos x(1 s e n 2 x)dx = cos xdx cos x s e n 2 xdx
= cos xdx cos x s e n 2 xdx = cos xdx u 2 du = s e n x

u3 s e n3 x + c = sen x +c 3 3

Respuesta: cos3 xdx = s e n x 3.4.-Encontrar: s e n x3 4 xdx

s e n3 x +c 3

Solucin.- s e n x3 4 xdx = s e n 4 x s e n 2 4 xdx , como: s e n 2 4 x = 1 cos 2 4 x Sea: u = cos 4 x, du = 4s e n 4 xdx


= s e n 4 xdx +

= s e n 4 x s e n 2 4 xdx = s e n 4 x(1 cos 2 4 x)dx = s e n 4 xdx s e n 4 x(cos 4 x) 2 dx

Solucin.- s e n 2 x cos3 xdx = s e n 2 x cos 2 x cos xdx = s e n 2 x(1 s e n 2 x) cos xdx


u3 u5 s e n3 x s e n5 x +c = +c 3 5 3 5 s e n3 x s e n5 x +c Respuesta: s e n 2 x cos3 xdx = 3 5 3.6.-Encontrar: s e n 3 x cos 2 xdx
= u 2 du u 4 du =

1 2 1 1 u3 cos 4 x cos3 4 x = + + = + +c u du cos 4 x c 4 4 4 3 4 12 cos 4 x cos3 4 x Respuesta: s e n x3 4 xdx = + +c 4 12 3.5.-Encontrar: s e n 2 x cos3 xdx
= s e n 2 x cos xdx s e n 4 x cos xdx ;

Solucin.- s e n 3 x cos 2 xdx = s e n 2 x s e n x cos 2 xdx = (1 cos 2 x) s e n x cos 2 xdx Sea: u = cos x, du = s e n xdx
= (1 cos 2 x ) s e n x cos 2 xdx = s e n x cos 2 xdx s e n x cos 4 xdx = s e n x cos 2 xdx s e n x cos 4 xdx = u 2 du + u 4 du = =

w .M

at

em at

ic

a1

.c

Sea: u = s e n x, du = cos xdx

om

u3 u5 + +c 3 5

cos3 x cos5 x + +c 3 5 cos3 x cos5 x + +c 3 5

Respuesta: s e n 3 x cos 2 xdx = 3.7.-Encontrar: s e n 2 x cos5 xdx

Solucin.- s e n 2 x cos5 xdx = s e n 2 x(cos 2 x) 2 cos xdx = s e n 2 x(1 s e n 2 x) 2 cos xdx


= s e n 2 x(1 2s e n 2 x + s e n 4 x) cos xdx

60

Sea: u = s e n x, du = cos xdx

= (s e n x) 2 cos xdx 2 (s e n x) 4 cos xdx + (s e n x)6 cos xdx


= u 2 du 2 u 4 du + u 6 du =

u3 u5 u7 s e n3 x s e n5 x s e n7 x 2 + +c = 2 + +c 3 5 7 3 5 7 s e n3 x s e n5 x s e n7 x 2 + +c Respuesta: s e n 2 x cos5 xdx = 3 5 7 3.8.-Encontrar: s e n 3 x cos3 xdx

Solucin.- s e n 3 x cos3 xdx = (s e n x cos x)3 dx ; como: s e n 2 x = 2s e n x cos x, Se tiene que: s e n x cos x =

s e n 2x ; Luego: 2
3

1 1 s e n 2x 3 2 = (s e n x cos x)3 dx = dx = s e n 2 xdx = s e n 2 x s e n 2 xdx 8 8 2 1 1 1 = s e n 2 x(1 cos 2 2 x)dx = s e n 2 xdx s e n 2 x(cos 2 x) 2 dx 8 8 8 Sea: u = cos 2 x, du = 2s e n 2 xdx 1 1 1 1 = s e n 2 xdx + 2s e n 2 x(cos 2 x) 2 dx = s e n 2 xdx + u 2 du 8 16 8 16 3 3 1 1 u 1 cos 2 x = cos 2 x + + c = cos 2 x + +c 16 16 3 16 48 1 cos3 2 x +c Respuesta: s e n 3 x cos3 xdx = cos 2 x + 16 48 3.9.-Encontrar: s e n 4 x cos 4 xdx

w .M

at

em

at

ic

a1

.c

om

1 s e n 2x 4 Solucin.- s e n x cos xdx = (s e n x cos x) dx = dx = s e n 2 xdx 16 2


4 4 4 2 2 1 1 1 cos 4 x 1 = (s e n 2 2 x) dx = (1 cos 4 x) dx dx = 16 16 2 16 4 1 1 1 1 = dx cos 4 xdx + cos 2 4 xdx (1 2 cos 4 x + cos 2 4 x)dx = 64 64 32 64 1 1 1 1 + cos8 x = dx cos 4 xdx + dx 64 32 64 2 1 1 1 1 = dx cos 4 xdx + dx + cos8 xdx 64 32 128 128 1 1 1 1 3x s e n 4 x s e n 8 x = x x+ + +c s e n 4x + s e n 8x + c = 64 128 128 1024 128 128 1024 1 s e n 8x Respuesta: s e n 4 x cos 4 xdx = 3x s e n 4 x + +c 128 8 3.10.-Encontrar: x(cos3 x 2 s e n 3 x 2 )dx ; Sea: u = x 2 , du = 2 xdx 2

61

1 1 2 x(cos3 x 2 s e n 3 x 2 )dx = (cos3 u s e n 3 u )du 2 2 1 1 1 1 = cos3 udu s e n 3 udu = cos u cos 2 udu s e n u s e n 2 udu 2 2 2 2 1 1 = cos u (1 s e n 2 u )du s e n u (1 cos 2 u )du 2 2 1 1 1 1 = cos udu cos u s e n 2 udu s e n udu + s e n u cos 2 udu 2 2 2 2 Sea: w = s e n u, dw = cos udu; z = cos u, dz = s e n udu

x(cos

x 2 s e n 3 x 2 )dx =

1 1 1 1 2 1 1 w3 1 1 z3 2 = + +c cos udu w dw s e n udu z dz s e n u cos u 2 2 2 2 2 2 3 2 2 3 s e n u s e n 3 u cos u cos3 u 1 1 = + + c = (s e n u + cos u ) (s e n 3 u + cos3 u ) + c 2 6 2 6 2 6 3 3 2 Dado que: s e n u + cos u = (s e n u + cos u )(s e n u s e n u cos u + cos 2 )
=

O bien: s e n 3 u + cos3 u = (s e n u + cos u )(1 s e n u cos u ) ; Lo que equivale a: 1 1 = (s e n u + cos u ) (s e n u + cos u )(1 s e n u cos u ) + c 2 6 1 1 2s e n u cos u )+c = (s e n u + cos u ) (s e n u + cos u )(1 2 6 2 1 1 s e n 2u )+c = (s e n u + cos u ) (s e n u + cos u )(1 2 6 2 1 1 1 = (s e n u + cos u ) (s e n u + cos u ) (2 s e n 2u ) + c 2 6 2 1 1 = (s e n u + cos u )(6 (2 s e n 2u )) + c = (s e n u + cos u )(4 + s e n 2u ) + c 12 12 1 = (s e n x 2 + cos x 2 )(4 + s e n 2 x 2 ) + c 12 1 Respuesta: x(cos3 x 2 s e n 3 x 2 )dx = (s e n x 2 + cos x 2 )(4 + s e n 2 x 2 ) + c 12 3.11.-Encontrar: s e n 2 x cos 4 xdx

1 [s e n( ) + s e n( + )] ; Se tiene que: 2 1 1 s e n 2 x cos 4 x = [s e n(2 x 4 x) + s e n(2 x + 4 x) ] = [s e n(2 x) + s e n(6 x) ] 2 2 1 1 = [ s e n 2 x + s e n 6 x ] , Luego: s e n 2 x cos 4 xdx = ( s e n 2 x + s e n 6 x)dx 2 2 1 1 1 1 = s e n 2 xdx + s e n 6 xdx = cos 2 x cos 6 x + c 2 2 4 12 1 1 Respuesta: s e n 2 x cos 4 xdx = cos 2 x cos 6 x + c 4 12
Solucin.- s e n cos =

w .M

at

em at

ic

a1

.c

om

62

3.12.-Encontrar: cos 3x cos 2 xdx


1 [cos( ) + cos( + )] ; Se tiene que: 2 1 1 cos 3x cos 2 x = [ cos(3x 2 x) + cos(3 x + 2 x) ] = [ cos x + cos 5 x ] , Luego: 2 2 1 1 1 = cos 3 x cos 2 xdx = [ cos x + cos 5 x ]dx = cos xdx + cos 5 xdx 2 2 2 1 1 = s e n x + s e n 5x + c 2 10 1 1 Respuesta: cos 3 x cos 2 xdx = s e n x + s e n 5 x + c 2 10 3.13.-Encontrar: s e n 5 x s e n xdx

Solucin.- cos cos =

Solucin.- g 4 xdx = g 2 x g 2 xdx ; como: g 2 = sec 2 x 1 ; Luego:


= g 2 x g 2 xdx = g 2 x(sec 2 x 1)dx = g 2 x sec2 xdx g 2 xdx = ( gx) 2 sec 2 xdx

s e n2 x 1 cos 2 x 2 2 dx gx xdx ( ) sec = cos2 x dx cos 2 x Sea: w = gx, dw = sec 2 xdx = ( gx) 2 sec 2 xdx sec 2 xdx + dx ; w3 g3 gx + x + c = gx + x + c 3 3 g3 gx + x + c Respuesta: g 4 xdx = 3 3.15.-Encontrar: sec6 xdx
= w2 dw sec 2 x + dx =
2

Solucin.- sec6 xdx = (sec2 x) 2 sec2 xdx ; como: sec 2 xdx = 1 + g 2 x


= (sec 2 x) 2 sec 2 xdx = (1 + g 2 x) sec 2 xdx = (1 + 2 g 2 x + g 4 x) sec 2 xdx

= sec 2 xdx + 2 ( gx) 2 sec 2 xdx + ( gx) 4 sec 2 xdx ;

w .M

1 [ cos( ) cos( + )] ; Se tiene que: 2 1 1 s e n 5 x s e n x = [ cos(5 x x) cos(5 x + x) ] = [ cos 4 x cos 6 x ] ; Luego: 2 2 1 1 1 = s e n 5 x s e n xdx = [ cos 4 x cos 6 x ] = cos 4 xdx cos 6 xdx 2 2 2 1 1 = s e n 4x s e n 6x + c 8 12 1 1 Respuesta: s e n 5 x s e n xdx = s e n 4 x s e n 6 x + c 8 12 4 3.14.-Encontrar: g xdx

Solucin.- s e n s e n =

at

em at

ic

a1

.c

om

Sea: u = gx, du = sec2 xdx

63

2 1 2 1 = sec 2 xdx + 2 u 2 du + u 4 du = gx + u 3 + u 5 + c = gx + g 3 x + g 5 x + c 3 5 3 5 2 1 Respuesta: sec6 xdx = gx + g 3 x + g 5 x + c 3 5 3 3.16.-Encontrar: g 2 xdx


Solucin.3 2 2 2 g 2 xdx = g 2 x g 2 xdx = g 2 x(sec 2 x 1)dx = g 2 x sec 2 xdx g 2 xdx Luego:
=

Sea: u = g 2 x, du = 2sec 2 2 xdx ;


2

1 1u 1 g 2 2x 1 1 = + = +c udu g 2 xdx sec 2 x c 2 2 2 2 4 2 cos 2 x

Respuesta: g 3 2 xdx =
2

g 2 2x 1
4

1 +c cos 2 x

3.17.-Encontrar: g 5 xdx

Luego:

1 2 1 u du 3 g 3 x sec 3 xdx ; como: d (sec 3x) = 3 g 3x sec 3xdx , se admite: 3 3 1 2 1 1 1 1 1 u du d (sec3 x) = u 3 sec3 x + c = sec3 3 x sec3 x + c 3 3 9 3 9 3 1 1 Respuesta: g 3 3x sec 3xdx = sec3 3x sec 3 x + c 9 3 3 4 2 3.19.-Encontrar: g x sec xdx

Solucin.- g 2 x sec4 xdx = g 2 x(sec2 x) sec 2 xdx = g 2 x(1 + g 2 x) sec2 xdx


3 3 3

= ( gx) 2 sec 2 xdx + ( gx) 2 sec 2 xdx ;


3 7

w .M

3 7 2 5 2 9 2 5 2 9 Luego: u 2 du + u 2 du = u 2 + u 2 + c = g 2 x + g 2 + c 5 9 5 9 3 2 5 2 9 Respuesta: g 2 x sec4 xdx = g 2 x + g 2 + c 5 9 4 4 3.20.-Encontrar: g x sec xdx

Solucin.- g 4 x(sec 2 x) sec 2 xdx = g 4 x(1 + g 2 x ) sec 2 xdx

= ( gx) 4 sec2 xdx + ( gx)6 sec 2 xdx ;

at

= (sec 3 x) 2 g 3 x sec 3 xdx g 3 x sec 3 xdx ; Sea: u = sec 3x, du = 3sec 3 x g 3 xdx

em at

Solucin.- g 3 3x sec 3xdx = g 2 3x g 3 x sec3 xdx = ( sec2 3x 1) g 3x sec 3xdx

Sea: u = gx, du = sec 2 xdx

Sea: u = gx, du = sec 2 xdx

ic

a1

.c

1 Solucin.- g 2 5 xdx = (sec 2 5 x 1)dx = sec 2 5 xdx dx = g 5 x x + c 5 1 2 Respuesta: g 5 xdx = g 5 x x + c 5 3 3.18.-Encontrar: g 3x sec 3xdx

om

64

u5 u7 g5x g7 x + +c = + +c 5 7 5 7 g5x g7x + +c Respuesta: g 4 x sec 4 xdx = 5 7 3.21.-Encontrar: co g 3 x co sec 4 xdx

Luego: u 4 du + u 6 du =

Como: cos ec 2 x = 1 + co g 2 x ; Luego:

Solucin.- co g 3 x co sec 4 xdx = co g 3 x(co sec 2 x) co sec2 xdx

co g

x(1 + co g 2 x) co sec 2 xdx = co g 3 x co sec 2 xdx + co g 5 x co sec 2 xdx

Sea: u = co gx, du = cos ec 2 xdx ,


u4 u6 co g 4 x co g 6 x +c = +c 4 6 4 6 co g 4 x co g 6 x +c Respuesta: co g 3 x co sec 4 xdx = 4 6 3.22.-Encontrar: co g 3x co sec 4 3xdx

Luego: u 3 du u 5 du =

Solucin.- co g 3x co sec 4 3 xdx = co g 3x(co sec 2 3 x) co sec 2 3 xdx Luego:


2

Solucin.- co sec 2 2 x co sec 2 2 xdx = (1 + co g 2 2 x) co sec 2 2 xdx

1 1 3 u u co g 3x co g 4 3x = + = +c udu u du c 3 3 6 12 6 12 co g 2 3x co g 4 3 x +c Respuesta: co g 3x co sec 4 3xdx = 6 12 3.23.-Encontrar: co sec 4 2 xdx

co sec

2 xdx + co g 2 2 x co sec 2 2 xdx ;

w .M

1 2 1 u3 co g 2 x co g 3 2 x u du = g x + c = +c co 2 2 2 3 2 6 co g 2 x co g 3 2 x +c Respuesta: co sec 4 2 xdx = 2 6 3.24.-Encontrar: co g 3 x co sec3 xdx

Luego: co sec 2 2 xdx

Solucin.- co g 3 x co sec3 xdx = co g 2 x co sec2 x co gx co sec xdx

Como: co g 2 x = co sec 2 x 1 ;

Sea: u = cos ecx, du = cos ecx co gxdx ;

= (co sec4 x co gx co sec xdx co sec2 x co gx co sec xdx

Luego: (co sec 2 x 1) co sec 2 x co gx co sec xdx

at

em at

Sea: u = co g 2 x, du = cos ec 2 2 xdx

ic

a1

.c

Sea: u = co g 3 x, du = 3cos ec 2 3 xdx ;

om

co g 3x(1 + co g

3x) co sec 2 3xdx = co g 3x co sec 2 3xdx + co g 3 3 x co sec 2 3 xdx

65

u5 u3 cos ec5 x cos ec3 x + +c = + +c 5 3 5 3 cos ec5 x cos ec3 x + +c Respuesta: co g 3 x co sec3 xdx = 5 3 3.25.-Encontrar: co g 3 xdx

Entonces: u 4 du + u 2 du =

Solucin.- co g 3 xdx = co g 2 x co gxdx = (cos ec 2 x 1) co gxdx


= cos ec 2 x co gxdx co gxdx ;

Sea: u = co gx, du = cos ec 2 xdx

Luego: udu co gxdx =

u2 co g 2 x sen x + c = sen x + c 2 2 co g 2 x 3 sen x + c Respuesta: co g xdx = 2

EJERCICIOS PROPUESTOS
Usando esencialmente el mecanismo tratado, encontrar las siguientes integrales: dx 3.26.- g 2 5 xdx 3.27.- s e n x cos xdx 3.28.- sec 2 x 3 x x cos 2 x 3.31.- g 2 3 3.30.- cos x s e n xdx sec 2 3 dx 3.29.- dx cos x x s e n 2x 3.33.- s e n 2 6 dx 3.32.- g 3 4 x sec 4 xdx 3.34.- dx sen x x x 3.36.- sec3 4 g 4 dx 3.37.- g 4 2 x sec 4 2 xdx 3.35.- (sec x + cos ecx) 2 dx

w .M

3.38.- s e n 8 x s e n 3 xdx
4

3.39.- cos 4 x cos 5 xdx


cos3 x dx s e n4 x

at

em

at

ic

a1 .c

om

3.40.- s e n 2 x cos 3xdx 3.43.- cos ec 4 3xdx

sec x 3.41.- dx gx x x 3.44.- ( g 3 3 + g4 3 )dx

w w

3.42.-

x 3.45.- co g 3 3 dx

x 3.46.- co g 4 6 dx

3.47.-

dx s e n x cos x dx 3.50.- cos 6 4 x


5
x 3.53.- s e n 5 2 dx x x 3.56.- s e n 3 2 cos5 2 dx

cos 2 x dx s e n6 x cos3 x 3.51.- dx 1 s e n x 3.54.- 1 cos xdx

3.48.-

3.49.-

dx s e n x cos 4 x
2

x 3.52.- cos3 7 dx

3.55.-

dx cos ec 4

x 3

3.59.-

1 cos 2 x dx 1 + cos 2 x

3.57.- s e n 2 x cos 2 xdx


cos3 x 3.60.- dx sen x 3.63.- cos 4 xdx

3.58.- s e n 4 x cos 2 xdx 3.61.- s e n 3 2 xdx

3.62.- s e n 2 2 x cos 2 2 xdx

3.64.- g 4 x sec 2 xdx

66

3.65.- g 3 x sec xdx

3.68.- co g 2 2 x cos ec 2 2 xdx

3.66.- sec6 a d 3.69.-


s e n3 x dx cos 2 x cos3 x dx 3.72.- s e n2 x 3.75.- s e n 6 xdx

3.70.- sec 4 3x g 3xdx 3.73.-


dx s e n4 x

3.67.- sec xdx

3.71.- sec n x gxdx;(n 0) 3.74.- g n x sec 2 xdx;(n 1)

3.77.- s e n n x cos xdx;(n 1) 3.83.- cos 2 n +1 xdx

3.80.- cos x n s e n xdx;(n 1)

3.78.- co g n axdx 3.81.- g n xdx

3.79.- co g 4 3 xdx 3.82.- g 4 xdx

3.76.- s e n 4 axdx

RESPUESTAS
1 3.26.- g 2 5 xdx = (sec 2 5 x 1)dx = sec 2 5 xdx + dx = g 5 x x + c 5 1 1 1 3.27.- s e n x cos xdx = 2s e n x cos xdx = s e n 2 xdx = cos 2 x + c 2 2 4 dx 1 3.28.- = cos 2 xdx = s e n 2 x + c sec 2 x 2 2 cos 2 x cos x s e n 2 x cos 2 x s e n2 x 3.29.- dx = dx = dx dx cos x cos x cos x cos x 1 cos 2 x dx dx = cos xdx + cos xdx = 2 cos xdx sec xdx cos x cos x = 2s e n x sec x + gx + c

3.30.- cos x s e n 3 xdx = cos x s e n 2 x s e n xdx = cos x (1 cos 2 x) s e n xdx


1 5 5 1 2 3 2 7 2 2 Sea: u = cos x, du = s e n xdx ; Luego: u du + u du = u 2 + u 2 + c 3 7 2 3 2 7 2 2 cos3 x + cos 7 x + c = cos 2 + cos 2 + c = 3 7 3 7 2 2 = cos x cos x + cos x 3 cos x + c 3 7 1 x x x 2 x x x 3.31.- g 2 3 sec2 3 dx = ( g 3 ) sec 2 3 dx ; Sea: u = g 3 dx , du = sec2 3 3 x 2 1 x x 3 ( g 3 ) 3 sec 2 3 dx = 3 u 2 du = u 3 + c = g 3 3 +c

= cos x s e n xdx cos x cos 2 x s e n xdx = cos 2 x s e n xdx cos 2 x s e n xdx

3.32.- g 3 4 x sec 4 xdx = ( g 2 4 x) g 4 x sec 4 xdx = (sec 2 4 x 1) g 4 x sec 4 xdx

= sec 2 4 x g 4 x sec 4 xdx g 4 x sec 4 xdx ; Sea: u = sec 4 x, du = 4sec 4 x g 4 xdx

w w

w .M

= cos xdx

at

em

at

ic

a1

.c o

67

1 2 1 1 u3 1 sec3 4 x sec 4 x = + = +c u du du u c 4 4 4 3 4 12 4 x x 1 cos 2 6 1 cos 3 1 1 x x 3.33.- s e n 2 6 dx = dx = dx = dx cos 3 dx 2 2 2 2 1 3 x = x s en 3 +c 2 2 s e n 2x 2 s e n x cos x dx = 2 cos xdx = 2s e n x + c dx = 3.34.- sen x sen x
=

3.35.- (sec x + cos ecx) 2 dx = (sec 2 x + 2sec x cos ecx + cos ec 2 x)dx
1 1 dx + cos ec 2 xdx cos x s e n x dx dx = sec 2 xdx + 2 2 + cos ec 2 xdx = sec 2 xdx + 4 + cos ec 2 xdx 2 cos x s e n x s e n 2x 2 2 = sec xdx + 4 cos ec 2 xdx + cos ec xdx
= sec 2 xdx + 2 sec x cos ecxdx + cos ec 2 xdx = sec 2 xdx + 2 = gx + 4

cos ec 2 x co g 2 x co gx + c

= gx + 2 cos ec 2 x co g 2 x co gx + c
x x x Sea: u = sec 4 , du = 1 4 sec 4 g 4 dx ,

= ( g 2 x) 4 sec 2 2 xdx + ( g 2 x)6 sec 2 2 xdx

Sea: u = g 2 x, du = 2sec 2 2 xdx , Luego: 1 1 1 1 = ( g 2 x) 4 2sec 2 2 xdx + ( g 2 x )6 2sec 2 2 xdx = u 4 du + u 6 du 2 2 2 2 5 7 5 7 1u 1u g 2x g 2x = + +c = + +c 2 5 2 7 10 14 3.38.- s e n 8 x s e n 3 xdx Considerando: s e n s e n = Luego: s e n 8 x s e n 3 x =

1 [cos( ) cos( + )] 2

1 (cos 5 x cos11x) ; Se tiene: 2 1 1 1 s e n 5 x s e n11x = (cos 5 x cos11x)dx = cos 5 xdx cos11xdx = +c 2 2 2 10 22 3.39.- cos 4 x cos 5 xdx

Considerando: cos cos =

1 [cos( ) + cos( + )] 2 68

w .M

at

em

Luego: 4 u 2 du = 4

x 4sec3 4 u3 +c = +c 3 3 3.37.- g 4 2 x sec4 2 xdx = g 4 2 x(sec2 2 x) sec 2 2 xdx = g 4 2 x(1 + g 2 2 x) sec 2 2 xdx

at

ic

a1

.c

om

x x x x x 3.36.- sec3 4 g 4 dx = (sec 2 4 ) sec 4 g 4 dx

1 Luego: cos 4 x cos 5 x = (cos( x) + cos 9 x) ; 2 1 Como: cos( x) = cos x (cos x + cos 9 x) ; entonces: 2 1 1 1 cos 4 x cos 5 xdx = 2 ( cos x + cos 9 x)dx = 2 cos xdx + 2 cos 9 xdx s e n x s e n 9x = + +c 2 18 3.40.- s e n 2 x cos 3 xdx
Considerando: s e n cos = Luego: s e n 2 x cos 3x =
1 [s e n( ) + s e n( + )] 2

Sea: u = co gx, du = cos ec 2 xdx

Luego: cos ec 2 xdx u 2 du = co gx 3.42.-

cos3 x cos3 x 1 = dx dx = co g 3 x cos ecxdx 4 3 sen x sen x sen x 2 = (co g x) co gx cos ecxdx = (cos ec 2 x 1) co gx cos ecxdx =

Sea: u = cos ecx, du = cos ecx co gxdx Luego: u 2 du + du =

= cos ec 2 x co gx cos ecxdx co gx cos ecxdx

u3 cos ec 3 x +u+c = + cos ecx + c 3 3 3.43.- cos ec 4 3xdx = (cos ec 2 3 x) cos ec 2 3 xdx = (1 + co g 2 3 x) cos ec 2 3 x) dx

Sea: u = co g 3 x, du = 3cos ec 2 3 xdx


2

= cos ec 2 3xdx + co g 2 3 x cos ec 2 3 xdx

1 2 1 1 3 co g 3 x co g 3 3x +c Luego: cos ec 3 xdx u du = co g 3 x u + c = 3 3 9 3 9

w .M

at

u3 co g 3 x + c = co gx +c 3 3

em at

4 sec x 3.41.- dx = gx

4 4 1 = = dx cos ec xdx = cos ec 2 x cos ec 2 xdx sen x sen x cos x 2 2 = (1 + co g x) cos ec xdx = cos ec 2 xdx + co g 2 x cos ec 2 xdx

ic

a1

1 cos x

.c

om

1 [s e n( x) + s e n 5 x ] 2 1 Como: s e n( x) = s e n x ( s e n x + s e n 5 x) ; entonces: 2 1 1 1 s e n 2 x cos 3xdx = 2 ( s e n x + s e n 5 x)dx = 2 s e n xdx + 2 s e n 5 xdx 1 1 = cos x cos 5 x + c 2 10

69

x x x x x x x x 3.44.- ( g 3 3 + g 4 3 )dx = g 3 3 dx + g 4 3 dx = ( g 2 3 ) g 3 dx + ( g 2 3 ) g 2 3 dx x x x x = (sec 2 3 1) g 3 dx + (sec 2 3 1) g 2 3 dx

x x x x x x = sec 2 3 g 3 dx g 3 dx + (sec 2 3 ) g 2 3 dx g 2 3 dx

x x x x x x = sec 2 3 g 3 dx g 3 dx + (sec 2 3 ) g 2 3 dx (sec2 3 1)dx

x x x x x x = sec 2 3 g 3 dx g 3 dx + (sec 2 3 ) g 2 3 dx sec 2 3 dx + dx

1 x x Sea: u = g 3 dx , du = sec 2 3 3 x x Luego: 3 udu g 3 dx + 3 u 2 du sec 2 3 dx + dx 3 3 x x x x x x = u 2 3 sec 3 + u 3 3 g 3 + x + c = g2 3 3 sec 3 + g3 3 3 g 3 + x+c 2 2 x x x x x dx = (co g 2 3 ) co g 3 dx = (cos ec 2 3 1) co g 3 dx 3.45.- co g 3 3

1 x x Sea: u = co g 6 dx , du = cos ec 2 6 6 x x dx + dx = 2u 3 + 6 co g 6 + x+c Luego: 6 u 2 du cos ec 2 6

x x = 2 co g 3 6 + 6 co g 6 + x+c dx 3.47.- ; Como: s e n 2 x + cos 2 x = 1 , 5 s e n x cos x s e n 2 x + cos 2 x dx cos xdx dx = Luego: + 5 3 s e n x cos x s e n x cos x s e n5 x s e n 2 x + cos 2 x cos xdx dx cos xdx cos xdx dx + = = + + 3 5 3 s e n x cos x sen x s e n x cos x sen x s e n5 x dx = + (s e n x) 3 cos xdx + (s e n x) 5 cos xdx s e n x cos x dx = + (s e n x) 3 cos xdx + (s e n x) 5 cos xdx s e n 2x 2 = 2 cos ec 2 xdx + (s e n x) 3 cos xdx + (s e n x) 5 cos xdx ()

w .M

x x x = cos ec 2 6 co g 2 6 dx cos ec 2 6 dx + dx

at

em

x x x x x x = cos ec 2 6 co g 2 6 dx co g 2 6 dx = cos ec 2 6 co g 2 6 dx (cos ec 2 6 1)dx

at

ic

a1

1 x x x x x x = cos ec 2 3 co g 3 dx co g 3 dx ; Sea: u = cos ec 3 , du = cos ec 3 co g 3 dx 3 x x x x x Luego: 3 (cos ec 3 dx = 3 udu co g 3 dx )( 1 cos ec 3 co g 3 )dx co g 3 3 x 3cos ec 2 3 3u 2 x x = 3 sen 3 +c = 3 sen 3 +c 2 2 x x x x x dx = (co g 2 6 ) co g 2 6 dx = (cos ec 2 6 1) co g 2 6 dx 3.46.- co g 4 6

.c

om

70

Sea: u = s e n x, du = cos xdx ,

Luego:
1 1 4 +c 2 2u 4u

() = 2 cos ec 2 xdx + u 3 du + u 5 du = cos ec 2 x co g 2 x


= cos ec 2 x co g 2 x

1 1 +c 2 2s e n x 4s e n 4 x cos ec 2 x cos ec 4 x = cos ec 2 x co g 2 x +c 2 4 cos 2 x cos 2 x 1 = dx dx = co g 2 x cos ec 4 xdx 3.48.- 6 2 4 sen x sen x sen x 2 2 = co g x(cos ec x) cos ec 2 xdx = co g 2 x(1 + co g 2 x) cos ec 2 xdx

= co g 2 x cos ec 2 xdx + co g 4 x cos ec 2 xdx

Sea: u = co gx, du = cos ec 2 xdx ,


u3 u5 co g 3 x co g 5 x +c = +c 3 5 3 5 dx s e n 2 + cos 2 x dx dx dx = 3.49.- = + 2 4 2 4 4 2 s e n x cos x s e n x cos x cos x s e n x cos 2 x dx dx dx = sec 4 xdx + = sec 4 xdx + = sec 4 xdx + 4 2 s e n 2x 2 (s e n x cos x) s e n2 2x ( ) 2 4 2 2 2 = sec xdx + 4 cos ec 2 xdx = sec x sec xdx + 4 cos ec 2 2 xdx

Luego: u 2 du u 4 du =

w .M

Sea: u = gx, du = sec 2 xdx ,

at

= (1 + g 2 x) sec2 xdx + 4 cos ec 2 2 xdx = sec2 xdx + g 2 x sec 2 xdx + 4 cos ec 2 2 xdx

em

at

ic

Luego: sec 2 xdx + u 2 du + 4 cos ec 2 2 xdx = gx +


= gx +

2 co g 2 x + c 3 dx 3.50.- = sec6 4 xdx = (sec 2 4 x)2 sec2 4 xdx = (1 + g 2 4 x)2 sec2 4 xdx 6 cos 4 x = (1 + 2 g 2 4 x + g 4 4 x) sec 2 4 xdx = sec 2 4 xdx + 2 ( g 4 x ) 2 sec 2 4 xdx + ( g 4 x) 4 sec 2 4 xdx

g3x

Sea: u = g 4 x, du = 4sec 2 4 xdx ,


2 sec 4 xdx +

1 2 1 4 g 4x 1 u3 1 u5 g 4x g 3 4x g 5 4x u du + u du = + + + c = + + +c 2 4 4 2 3 4 5 4 6 20 cos3 x cos3 x(1 + s e n x) cos 3 x(1 + s e n x) 3.51.- dx dx = dx = 1 s e n x 1 s e n2 x cos 2 x


= cos x(1 + s e n x)dx = cos xdx + cos x s e n xdx = cos xdx +

Luego:

a1

.c

om

u3 2 co g 2 x + c 3

1 s e n 2 xdx 2

71

1 = s e n x cos 2 x + c 4 x x x x x dx = (cos 2 7 ) cos 7 dx = (1 s e n 2 7 ) cos 7 dx 3.52.- cos3 7


x x x = cos 7 dx s e n 2 7 cos 7 dx x x Sea: u = s e n 7 dx , du = 1 cos 7 7 x x Luego: = cos 7 dx 7 u 2 du =7 s e n 7

7u 3 7 x x + c = 7sen 7 s e n3 7 +c 3 3 x x 2 x x 2 x dx = (s e n 2 2 ) sen 2 dx = (1 cos 2 2 ) sen 2 dx 3.53.- s e n 5 2

x x x x x x x x = (1 2 cos 2 2 + cos 4 2 )se n 2 dx = s e n 2 dx 2 cos 2 2 sen 2 dx + cos 4 2 sen 2 dx

1 x x dx , Sea: u = cos 2 , du = s e n 2 2

Luego:
4u 3 2u 5 +c 3 5

x x = sen 2 + dx + 4 u 2 du 2 u 4 du = 2 cos 2 x = 2 cos 2 + x x 4 cos3 2 2 cos5 2 +c 3 5 1 cos xdx

3.54.-

em at

Se tiene: s e n 2

ic

a1

.c

Considerando: s e n 2 =
x 2

x x x Luego: 2s e n 2 2 dx = 2 s e n 2 dx = 2 2 cos 2 +c

w .M

at

1 cos 2 , y 2 = x 2 1 cos 2 x ; adems: 1 cos x = 2s e n 2 = 2

om

x 2

dx 1 cos 23x 4 x 2 x 2 3.55.- s n (s n ) = = = e dx e dx 3 3 dx x cos ec 4 3 2 1 1 1 1 = (1 2 cos 23x + cos 2 23x )dx = dx cos 23x dx + cos 2 23x dx 4 4 2 4 4x 1 + cos 1 1 1 1 1 1 3 = dx cos 23x dx + dx = dx cos 23x dx + (1 + cos 43x )dx 4 2 4 2 4 2 8 1 1 1 1 3 1 1 = dx cos 23x dx + dx + cos 43x dx = dx cos 23x dx + cos 43x dx 4 2 8 8 8 2 8 2x 4x 3s e n 3s e n 3 13 13 3 3 3 = x + +c s e n 23x + s e n 43x + c = x 8 22 84 8 4 32 x x x x x x x x 3.56.- s e n 3 2 cos5 2 dx = s e n 2 s e n2 2 cos5 2 dx = s e n 2 (1 cos 2 2 ) cos5 2 dx
x x x x = sen 2 cos5 2 dx cos 7 2 sen 2 dx

1 x x Sea: u = cos 2 , du = s e n 2 dx 2

72

Luego: 2 u 5 du + 2 u 7 du =
2 2

x x cos 6 2 cos8 2 2u 6 2u 8 u 6 u8 + +c = + +c = + +c 6 8 3 4 3 4

1 s e n 2x 2 3.57.- s e n x cos xdx = (s e n x cos x) dx = dx = s e n 2 xdx 2 4 1 1 cos 4 x 1 1 1 x 1 dx = (1 cos 4 x)dx = dx cos 4 xdx = s e n 4 x + c = 4 2 8 8 8 8 32 4 2 2 2 2 3.58.- s e n x cos xdx = (s e n x cos x) s e n xdx = (s e n x cos x) 2 s e n 2 xdx
2

1 s e n 2 x 1 cos 2 x 1 cos 2 x 2 = dx = s e n 2 x dx 2 4 2 2 1 1 1 1 cos 4 x 1 = s e n 2 2 xdx s e n 2 2 x cos 2 xdx = dx s e n 2 2 x cos 2 xdx 8 8 8 2 8 1 1 1 = dx cos 4 xdx s e n 2 2 x cos 2 xdx() 16 16 8 Sea: u = s e n 2 x, du = 2 cos 2 xdx , luego:
2

3.60.-

Sea: u = s e n x, du = cos xdx , luego:


() = u 2 du u 2 du = 2u 2
1
3 1

cos3 x 1 1 dx = (s e n x) 2 cos3 xdx = (s e n x) 2 cos 2 x cos xdx sen x 3 1 1 = (s e n x) 2 (1 s e n 2 x) cos xdx = (s e n x) 2 cos xdx s e n 2 x cos xdx()

2 s e n5 x +c 5 3.61.- s e n 3 2 xdx = s e n 2 2 x s e n 2 xdx = (1 cos 2 2 x) s e n 2 xdx

Sea: u = cos 2 x, du = 2s e n 2 xdx , luego:


() = s e n 2 x + 1 u2 1 1 u3 1 u3 = + + = + +c du cos 2 x c cos 2 x 2 2 2 2 3 2 6 1 (cos3 2 x) = cos 2 x + +c 2 6

= s e n 2 xdx cos 2 2 x s e n 2 xdx()

1 1 1 1 1 1 u3 2 = +c dx cos 4 xdx u du x s e n 4 x 16 16 16 16 64 16 3 1 s e n 4x s e n3 2x = x +c 16 64 48 1 cos 2 x 1 cos 2 x s e n2 x 2 3.59.- dx = dx = dx = g 2 xdx = (sec 2 x 1)dx 2 + 1 cos 2 x 1 + cos 2 x cos x 2 = sec 2 xdx dx = gx x + c () =

w .M

at

em

at

ic

a1

.c

om

73

1 1 cos 4 x 1 + cos 4 x 2 3.62.- s e n 2 2 x cos 2 2 xdx = dx = (1 cos 4 x)dx 2 2 4 1 1 1 1 1 + cos8 x 1 1 = dx cos 2 4 xdx = dx dx = dx (1 + cos8 x)dx 4 4 4 4 2 4 8 1 1 1 1 1 x s e n 8x = dx dx cos8 xdx = dx cos8 xdx = +c 4 8 8 8 8 8 64 1 1 + cos 2 x 2 3.63.- cos xdx = (cos x) dx = dx = (1 + cos 2 x) dx 2 4 1 1 1 1 = (1 + 2 cos 2 x + cos 2 x)dx = dx + cos 2 xdx + cos 2 2 xdx 4 4 2 4 1 1 1 1 + cos 4 x 1 1 1 = dx + cos 2 xdx + dx = dx + cos 2 xdx + (1 + cos 4 x)dx 4 2 4 2 4 2 8 1 1 1 1 3 1 1 = dx + cos 2 xdx + dx + cos 4 xdx = dx + cos 2 xdx + cos 4 xdx 4 2 8 8 8 2 8 3 1 1 = x + s e n 2x + s e n 4x + c 8 4 32 4 2 3.64.- g x sec xdx
2 4 2 2

Sea: u = sec x, du = sec x gxdx Luego: u 2 du du =

u3 sec3 x u +c = sec x + c 3 3 3.66.- sec6 a d = sec 4 a sec 2 a d = (sec 2 a ) 2 sec 2 a d

= (1 + g 2 a ) 2 sec 2 a d = (1 + 2 g 2 a + g 4 a ) sec 2 a d
= sec 2 a d + 2 g 2 a sec 2 a d + g 4 a sec 2 a d

Sea: u = ga , du = a sec 2 a d ,

1 2 2 1 4 1 2u 3 u 5 1 2 g 3 a g 5 a + + = + + + = + + +c du u du u du u c ga a a a a 3 5 a 3 5 sec x( gx + sec x)dx sec x gx + sec 2 x 3.67.- sec xdx = dx = gx + sec x gx + sec x Sea: u = sec x + gx, du = (sec x gx + sec 2 x)dx du = u + c = sec x + gx + c Luego: u

Luego:

w .M

= (sec 2 x) gx sec xdx gx sec xdx

at

em at

ic

Luego: u 4 du =

u5 g5x +c = +c 5 5 3.65.- g 3 x sec xdx = g 2 x gx sec xdx = (sec 2 x 1) gx sec xdx

a1

.c

om

Sea: u = gx, du = sec 2 xdx

74

3.68.- co g 2 2 x cos ec 2 2 xdx Luego:

Sea: u = co g 2 x, du = 2 cos ec 2 2 xdx

1 2 u3 co g 3 2 x = + = +c u du c 2 6 6 s e n3 x s e n 2 x s e n xdx (1 cos 2 x) s e n xdx s e n xdx 3.69.- dx = = = s e n xdx 2 2 2 cos x cos x cos x cos 2 x Sea: u = cos x, du = s e n xdx , 1 1 Luego: u 2 du s e n xdx = + cos x + c = + cos x + c = sec x + cos x + c u cos x 3.70.- sec 4 3 x g 3xdx = sec3 3x(sec 3x g 3x)dx

Sea: u = sec 3x, du = 3sec3 x g 3xdx Luego:

1 3 1 u4 u4 sec 4 3 x = + = + = +c u du c c 3 3 4 12 12 3.71.- sec n x gxdx = secn 1 x(sec x gx)dx

Sea: u = sec x, du = sec x gxdx ,

Luego:

u sec x +c = + c, (n 0) n n cos3 x cos 2 x cos x (1 s e n 2 x) cos x cos xdx 3.72.- dx dx dx = = = cos xdx 2 2 2 sen x sen x sen x s e n2 x 1 sen x + c sen x dx s e n 2 x + cos 2 x dx cos 2 x dx 3.73.- = = + s e n 2 x s e n 4 x dx s e n4 x s e n4 x cos 2 x dx = cos ec 2 xdx + = cos ec 2 xdx + co g 2 x cos ec 2 xdx s e n2 x s e n2 x 1 = co gx co g 3 x + c 3 n 3.74.- g x sec 2 xdx;(n 1)

n 1

du =

Sea: u = gx, du = sec 2 xdx Luego: u n du =


6

u n +1 g n +1 x +c = + c, (n 1) n +1 n +1
3 2 3

1 2 cos 2 x 3.75.- s e n xdx = (s e n x) dx = dx 2 1 = (1 3cos 2 x + 3cos 2 2 x cos3 2 x)dx 8 1 = dx 3 cos 2 xdx + 3 cos 2 2 xdx cos3 2 xdx 8

w .M

at

em

at

ic

a1

.c

om

75

5 x s e n 2 x 3s e n 4 x s e n 3 2 x + + +c 16 4 64 48 1 3.76.- s e n 4 axdx = (s e n 2 ax) 2 dx = (1 cos 2ax) 2 dx 4 1 1 1 = (1 2 cos 2ax + cos 2 2ax)dx = dx cos 2axdx + cos 2 2axdx 4 2 4 1 1 1 1 1 3 1 1 = x s e n 2ax + ( x + s e n 4ax) + c = x s e n 2ax + s e n 4ax + c 4 4a 4 2 8a 8 4a 32a s e n n +1 x + c, (n 1) 3.77.- s e n n x cos xdx = n +1 3.78.- co g n axdx = co g n 2 ax co g 2 axdx = co g n 2 ax(cos ec 2 ax 1)dx
=

1 co g n 1ax co g n 2 axdx a n 1 4 3.79.- co g 3xdx , Haciendo uso del ejercicio anterior:


= co g n 2 ax cos ec 2 axdx co g n 2 axdx =

= g n 2 x sec2 xdx g n 2 xdx =

g n 1 x
n 1

co g 3 3 x co g 3 3x co g 2 3xdx = (cos ec 2 3x 1)dx 3 3 9 3 co g 3x co g 3 3x = cos ec 2 3 xdx + dx = cos ec 2 3 xdx + dx 9 9 3 co g 3x co g 3x = + + x+c 9 3 cos n +1 x 3.80.- cos x n s e n xdx = + c;(n 1) n +1 3.81.- g n xdx = g n 2 x g 2 xdx = g n 2 x(sec 2 x 1)dx
=

3.82.- g 4 xdx =
=

g 3 xdx
3

g 2 xdx =

w .M

g3x
3

gx + x + c 3 3 3.83.- cos 2 n +1 xdx = cos 2 n x cos xdx = (cos 2 x) n cos xdx = (1 s e n 2 x) n cos xdx

g3x

sec 2 xdx dx =

g3x

Sea: u = s e n x, du = cos xdx .El resultado se obtiene, evaluando (1 u 2 ) n por la frmula del binomio de Newton y calculando cada sumando, cuyas integrales son del tipo: u n du . Las frmulas provenientes de los ejercicios 3.78 y 3.81, se denominan frmulas de reduccin y su utilidad es obvia. Ms adelante, en otros captulos, usted deducir nuevas frmulas de reduccin.

at

g n 2 xdx (sec 2 x 1)dx

em

at

ic

a1

.c

om

76

CAPITULO 4
INTEGRACION POR PARTES
Existe una variedad de integrales que se pueden desarrollar, usando la relacin: udv = uv vdu . El problema es elegir u y dv , por lo cual es til la siguiente identificacin: I: Funcin trigonomtrica inversa. L: Funcin logartmica. A: Funcin algebraica. T: Funcin trigonomtrica. E: Funcin exponencial. Se usa de la manera siguiente:

EJERCICIOS DESARROLLADOS
4.1.-Encontrar: x cos xdx Solucin.- I L A T E x cos x u=x dv = cos xdx du = dx v = sen x Respuesta: x cos xdx = x s e n x + cos x + c 4.2.-Encontrar: x sec 2 xdx

Solucin.- I L A T E x sec 2 3 x u=x dv = sec 2 3 xdx du = dx v=1 3 g 3x

1 1 x g 3x 1 x sec 2 xdx = x g 3 x g 3xdx = sec 3x + c 3 3 3 9 x g 3 x 1 Respuesta: x sec 2 xdx = sec 3x + c 3 9 2 4.3.-Encontrar: x s e n xdx
Solucin.- I L A T E x2 s e n x

.M

x cos xdx = x s e n x s e n xdx =x s e n x + cos x + c

at e

at ic

a1 .c

om

77

u = x2
2

dv = s e n xdx

v = cos x du = 2 xdx 2 x s e n xdx = x cos x + 2 x cos xdx , integrando por partes la segunda integral: u=x dv = cos xdx x cos xdx ; du = dx v = sen x 2 2 x s e n xdx = x cos x + 2 x s e n x s e n xdx = x 2 cos x + 2 x s e n x + 2 cos x + c

Respuesta: x 2 s e n xdx = x 2 cos x + 2 x s e n x + 2 cos x + c 4.4.-Encontrar: ( x 2 + 5 x + 6) cos 2 xdx Solucin.- I L A T E 2 x + 5 x + 6 cos 2 x

1 v = cos 2 x 2 1 1 (2 x + 5)( 1 2 cos 2 x) + cos 2 xdx ( x 2 + 5 x + 6) cos 2 xdx = s e n 2 x( x 2 + 5 x + 6) 2 2 x2 + 5x + 6 1 1 s e n 2 x + cos 2 x(2 x + 5) cos 2 xdx = 2 4 2 2 x + 5x + 6 2x + 5 1 s e n 2x + cos 2 x s e n 2 x + c = 2 4 4 x2 + 5x + 6 2x + 5 1 Respuesta: ( x 2 + 5 x + 6) cos 2 xdx = s e n 2x + cos 2 x s e n 2 x + c 2 4 4 Nota.-Ya se habr dado cuenta el lector, que la eleccin conveniente para el u y el dv , depender de la ubicacin de los trminos funcionales en la palabra ILATE. El de la izquierda corresponde al u , y el otro ser el dv . 4.5.-Encontrar: xdx

Solucin.- I L A T E x 1

.M

u = 2x + 5 du = 2dx

at

em

dv = s e n 2 xdx

at

2x + 5 s e n 2x

ic

a1

.c

om

1 v = s e n 2x 2 2 ( x + 5 x + 6) 1 ( x 2 + 5 x + 6) cos 2 xdx = s e n 2 x (2 x + 5) s e n 2 xdx 2 2 Integrando por partes la segunda integral: I L A T E du = (2 x + 5)dx

u = x2 + 5x + 6

dv = cos 2 xdx

78

4.6.-Encontrar: (a 2 + x 2 )dx Solucin.- I L A T E 2 (a + x 2 ) 1 u = x dv = 1dx dx du = v=x x

Respuesta: xdx = x( x 1) + c

dv = 1dx dx du = v=x x xdx = x x dx = x x x + c = x( x 1) + c

u = x

(a 2 + x 2 )dx = x (a 2 + x 2 ) = x (a 2 + x 2 ) 2 dx + 2a 2

2 x 2 dx 2a 2 2 2 = + x ( a x ) (2 x2 + a 2 )dx a2 + x2

dx 2 a2 2 2 x = + + arc g a +c x ( a x ) 2 x x2 + a2 a x = x (a 2 + x 2 ) 2 x + 2a arc g a +c

w .M

Solucin.- I L A T E

x + x2 1

u = x + x2 1

x 2 1 d du = x 2 1 dx du = dx x + x2 1 x2 1 x + x2 1 xdx x + x 2 1 dx = x x + x 2 1 x2 1 Sea : w = x 2 + 1, dw = 2 xdx . 1 1 1 1 Luego: x x + x 2 1 ( x 2 1) 2 2 xdx = x x + x 2 1 w 2 dw 2 2 1 2 1w 1 = x x + x2 1 + c = x x + x2 1 w 2 + c = x x + x2 1 x2 1 + c 1 2 2 du =


Respuesta: x + x 2 1 dx = x x + x 2 1 x 2 1 + c

1+

x2 1 + x

at
dv = 1dx v=x

em

4.7.-Encontrar: x + x 2 1 dx

at

ic

a1

x Respuesta: (a 2 + x 2 )dx = x (a 2 + x 2 ) 2 x + 2a arc g a +c

.c

om

79

4.8.-Encontrar: 2 xdx Solucin.- I L A T E 2x 1 u = 2x 1 du = 2 x dx x

dv = 1dx v=x

Luego: 2 xdx = x 2 x 2 [ x( x 1) + c ] = x 2 x 2 x( x 1) + c Respuesta: 2 xdx = x 2 x 2 x( x 1) + c 4.9.-Encontrar: arc gxdx

1 2 xdx = x 2 x 2 x xdx = x 2 x 2 xdx x Por ejercicio 4.5, se tiene: xdx = x( x 1) + c

Solucin.- I L A T E arc gx 1 u = arc gx dv = 1dx dx du = v=x 1 + x2 xdx arc gxdx = x arc gx 1 + x2 Sea: w = 1 + x 2 , dw = 2 xdx 1 2 xdx 1 dw 1 Luego: x arc gx = x arc gx = x arc gx w + c 2 2 1+ x 2 w 2 1 = x arc gx 1 + x 2 + c 2 1 Respuesta: arc gxdx = x arc gx 1 + x 2 + c 2 2 4.10.- x arc gxdx Solucin.- I L A T E arc gx x 2 u = arc gx dv = x 2 dx dx x3 du = v= 2 1+ x 3 3 x 1 x 2 dx x 3 1 x x 2 arc gxdx = arc gx = arc gx ( x 2 )dx 2 3 3 1+ x 3 3 x +1

.M

at

em

at

ic

a1

.c

om

80

x3 1 1 x arc gx xdx 2 dx 3 3 3 x +1 xdx 1 Por ejercicio 4.9, se tiene: 2 = x2 + 1 + c x +1 2 x3 1 1 x3 x2 1 Luego: arc gx xdx + x 2 + 1 + c = arc gx + x 2 + 1 + c 3 3 6 3 6 6 3 2 x x 1 Respuesta: x 2 arc gxdx = arc gx + x 2 + 1 + c 3 6 6 4.11.-Encontrar: arc cos 2 xdx =

Solucin.- I L A T E arc cos 2 x 1 u = arc cos 2 x


du = 2dx 1 4x2

dv = 1dx v=x

arc cos 2 xdx = x arc cos 2 x + 2

xdx 1 4 x2

Sea: w = 1 4 x 2 , dw = 8 xdx

w .M

Respuesta: arc cos 2 xdx = x arc cos 2 x 4.12.-Encontrar:


arcs e n x dx x Solucin.- I L A T E arc s e n x 1 u = arc s e n x

du =

1 dx 1 x x
1

dv = x 2 dx v=2 x dx 1 x

arc s e n xx 2 dx = 2 x arc s e n x

Sea: w = 1 x, dw = dx Luego: 2 x arc s e n x +


dx 1 = 2 x arc s e n x + w 2 dw 1 x 1 2 = 2 x arc s e n x + 2 w + c = 2 x arc s e n x + 2 1 x + c

at

= x arc cos 2 x

1 1 4x2 + c 2

em

1 1 4x2 + c 2

at

ic

a1

Luego: x arc cos 2 x

2 8 xdx 1 1w2 1 = x arc cos 2 x w 2 dw =x arc cos 2 x +c 8 1 4 x2 4 4 1 2


1

.c

om

81

arcs e n x dx = 2 x arc s e n x + 2 1 x + c x 4.13.-Encontrar: x arcs e n 2 x 2 dx

Respuesta:

Solucin.- I L A T E arc s e n 2 x 2 x u = arc s e n 2 x 2 dv = xdx 4 xdx x2 du = v = 2 1 4x4 2 x x3 dx 2 2 x arc s e n 2 x dx = arc s e n 2 x 2 2 1 4x4 Sea: w = 1 4 x 4 , dw = 16 x3 dx Luego:
= x2 2 (16 x 3 dx) x 2 1 1 arc s e n 2 x 2 + = arc s e n 2 x 2 + w 2 dw 4 2 16 2 8 1 4x
1

Sea: w =

x dx , dw = a a

x x x dx Luego: xe a dx = a 2 e a = a 2 we w dw , integrando por partes se tiene: a a Solucin.- I L A T E w ew u=w dv = e w dw du = dw v = ew

a 2 we w dw = a 2 we w e w dw = a 2 ( we w e w + c ) = a 2 ( we w e w ) + c

x x x x x = a 2 e a e a + c = a 2 e a ( 1) + c a a x x x Respuesta: xe a dx = a 2 e a ( 1) + c a 2 3 x 4.15.-Encontrar: x e dx

Solucin.- I L A T E

w .M

x2 x2 1w2 1 1 + c = arc s e n 2 x 2 + w 2 + c arc s e n 2 x 2 + 1 2 8 2 4 2 x2 1 = arc s e n 2 x 2 + 1 4 x4 + c 2 4 x2 1 1 4 x4 + c Respuesta: x arcs e n 2 x 2 dx = arc s e n 2 x 2 + 2 4 x 4.14.-Encontrar: xe a dx

at

em at

ic

a1

.c

om

82

Sea: w = x 2 , dw = 2 xdx , adems: x 2 = w 2 2 1 1 1 Luego: x 2 e x xdx = x 2 e x x(2 xdx ) = we w dw = we w dw , integrando por 2 2 2 Partes se tiene: I L A T E w ew u=w dv = e w dw du = dw v = ew 1 1 1 1 1 1 we w dw = we w e w dw = we w e w dw = we w e w + c 2 2 2 2 2 2 1 2 x2 1 x2 1 x2 2 = x e e + c = e ( x + 1) + c 2 2 2 2 1 2 Respuesta: x 3e x dx = e x ( x 2 + 1) + c 2 2 4.17.-Encontrar: ( x 2 x + 5)e x dx

Solucin.- I L A T E
83

w .M

at

Solucin.- x 3e x dx = x 2 e x xdx
2 2

em at

ic

4.16.-Encontrar: x 3e x dx
2

a1

.c

om

e 3 x dv = e3 x dx 2 u=x 1 v = e 3 x du = 2 xdx 3 1 2 x 2 e 3 x dx = x 2 e3 x + xe3 x dx , integrando por partes la segunda integral: 3 3 I L A T E x e 3 x dv = e3 x dx u=x 1 du = dx v = e 3 x 3 1 2 1 1 x 2 e 3 x 2 3 x 2 3 x xe + e dx x 2 e 3 x dx = x 2 e 3 x + xe 3 x + e3 x dx = 3 3 3 3 3 9 9 2 3 x xe 2 2 = xe 3 x e 3 x + c 3 9 27 e 3 x 2 2 2 Respuesta: x 2 e 3 x dx = x + x+ +c 3 3 9

x2

v = e x ( x 2 2 x + 5)e x dx = e x ( x 2 2 x + 5) + (2 x 2)e x dx , integrando por partes la

x 2 2 x + 5 e x u = x2 2x + 5 du = (2 x 2)dx

dv = e x dx

segunda integral: I L A T E 2 x 2 e x u = 2x 2 du = 2dx

dv = e x dx v = e x

x x ( x 2 2 x + 5)e x dx = e x ( x 2 2 x + 5) + e (2 x 2) + 2 e dx

= e x ( x 2 2 x + 5) e x (2 x 2) + 2 e x dx = e x ( x 2 2 x + 5) e x (2 x 2) 2e x + c

= e x ( x 2 2 x + 5 +2 x 2 + 2 ) + c = e x ( x 2 + 5) + c
Respuesta: ( x 2 2 x + 5)e x dx = e x ( x 2 + 5) + c 4.18.-Encontrar: e ax cos bxdx Solucin.- I L A T E cos bx e ax
v= 1 ax e a

e ax cos bx b ax + e s e n bxdx , Ntese que la segunda integral es a a semejante a la primera, salvo en la parte trigonomtrica; integrando por partes la segunda integral: I L A T E s e n bx e ax dv = e ax dx u = s e n bx 1 du = b cos bxdx v = e ax a ax ax e cos bx b e s e n bx b ax = + e cos bxdx a a a a

e ax cos bxdx =

e ax cos bx be ax s e n bx b 2 ax + 2 e cos bxdx , Ntese que: a a2 a ax e cos bx be ax s e n bx b 2 ax ax = + 2 e cos bxdx , la integral a encontrar e cos bxdx a a2 a aparece con coeficiente 1 en el primer miembro, y en el segundo con coeficiente: = 84

.M

at

em

u = cos bx du = b s e n bxdx

at ic

dv = e ax dx

a1 .c om

b2 . Transponiendo ste trmino al primer miembro y dividiendo por el nuevo a2 b2 a 2 + b2 , se tiene: coeficiente: 1 + 2 = a a2 a 2 + b 2 ax ae ax cos bx + be ax s e n bx = +c e cos bxdx 2 a2 a

ae ax cos bx + be ax s e n bx a 2 + b2 2 a ax e (a cos bx + b s e n bx) Respuesta: e ax cos bxdx = +c a 2 + b2 4.19.-Encontrar: e x cos 2 xdx


ax e cos bxdx =

a2

+c =

eax (a cos bx + b s e n bx) +c a 2 + b2

dv = e ax dx 1 v = e ax a ax e s e n bx b ax e ax s e n bxdx = e cos bxdx , integrando por partes la segunda a a integral: I L A T E cos bx e ax dv = e ax dx u = cos bx 1 du = b s e n bxdx v = e ax a ax e s e n bx b e ax cos bx b ax e ax s e n bxdx = + e s e n bxdx a a a a u = s e n bx du = b cos bxdx = e ax s e n bx be ax cos bx b 2 ax 2 e s e n bxdx , a a2 a

.M

Solucin.- I L A T E s e n bx e ax

at

em at

ic

a1

Solucin.- Este ejercicio es un caso particular del ejercicio anterior, donde: a = 1 y b = 2 . Invitamos al lector, resolverlo por partes, an cuando la respuesta es inmediata. e x (cos 2 x + 2s e n 2 x) +c Respuesta: e x cos 2 xdx = 5 4.20.-Encontrar: e ax s e n bxdx

.c

om

85

Como habr notado el lector, la integral a encontrar aparece con coeficiente 1 en b2 el primer miembro, y en el segundo con coeficiente: 2 . Transponiendo ste a b2 a 2 + b2 trmino al primer miembro y dividiendo por el nuevo coeficiente: 1 + 2 = , se a a2 tiene: a 2 + b 2 ax ae ax s e n bx be ax cos bx e s e n bxdx = +c 2 a2 a
ae ax s e n bx be ax cos bx a 2 + b2 2 a ax e (a s e n bx b cos bx) +c Respuesta: e ax s e n bxdx = a2 + b2 4.21.-Encontrar: x 1 + xdx
ax e s e n bxdx =

a2

+ c = e ax s e n bxdx =

e ax (a s e n bx b cos bx) +c a 2 + b2

Solucin.- Cuando el integrando, est formado por el producto de funciones algebraicas, es necesario tomar como dv , la parte ms fcil integrable y u como la parte ms fcil derivable. Sin embargo, la opcin de ms fcil quedar a criterio del lector. 1 dv = (1 + x) 2 dx u=x 3 2 du = dx v = (1 + x) 2 3 5 3 3 3 2 2 2 2 (1 + x) 2 x 1 + xdx = x(1 + x) 2 (1 + x) 2 dx = x(1 + x) 2 +c 3 3 3 3 5 2 5 2 3 2 4(1 + x) = x(1 + x) 2 +c 3 15 5 3 2 4(1 + x) 2 +c Respuesta: x 1 + xdx = x(1 + x) 2 3 15 x 2 dx 4.22.-Encontrar: 1+ x 2 x dx 1 Solucin.- = x 2 (1 + x) 2 dx 1+ x

u = x2 du = 2 xdx

dv = (1 + x) 2 dx v = 2(1 + x)
1 2

x 2 dx = 2 x 2 1 + x 4 x 1 + xdx , integrando por partes la segunda integral: 1+ x

.M

at

em

at

ic

a1

.c

om

86

u=x du = dx
x 2 dx = 2 x2 1+ x
2

dv = (1 + x) 2 dx
1 3 2 v = (1 + x) 2 3 3 3 2 2 2 1 + x 4 x(1 + x) 2 (1 + x) dx 3 3 5

u = 1 x

xdx = e x ( x + 1) + c ex 4.24.-Encontrar: x 2 1 x dx

.M

at

em

Respuesta:

at

ic

a1

xe x dx = xe x + e x dx = xe x e x + c = e x ( x 1) + c = e x ( x + 1) + c

.c

om

3 3 5 8 8 (1 + x) 2 8 16 = 2 x 1 + x x(1 + x) 2 + + c = 2 x 2 1 + x x(1 + x) 2 + (1 + x) 2 + c 3 3 5 3 15 2 x 2 dx 8 3 16 5 Respuesta: = 2 x 2 1 + x x(1 + x) 2 + (1 + x) 2 + c 3 15 1+ x xdx 4.23.-Encontrar: x e xdx Solucin.- x = xe x dx e I L A T E x e x u=x dv = e x dx du = dx v = e x

dv = x 2 dx v= x3 3

Solucin.-

du =

1 dx 1 (1 x) 2 (1)dx du = 2(1 x) 1 x 2 1

x3 x3 1 x3 1 1 1 x + dx = 1 x x2 + x + 1 dx 3 6 1 x 3 6 1 x x3 1 x3 1 x 2 1 1 = 1 x x 1 x + c 3 6 3 6 2 6 6 3 3 2 x 1 x x x = 1 x 1 x + c 3 6 18 12 6 x3 1 x3 x 2 x 2 Respuesta: x 1 x dx = 1 x 1 x + c 3 6 18 12 6 2 4.25.-Encontrar: x s e n xdx

x 2 1 x dx =

Solucin.-

87

x2 x 1 1 x2 x cos 2 x s e n 2 x + ( cos 2 x) + c = s e n 2 x +c 4 4 4 2 4 4 8 x 2 x s e n 2 x cos 2 x +c Respuesta: x s e n 2 xdx = 4 4 8 4.26.-Encontrar: x(3 x + 1)7 dx

Solucin.dv = (3x + 1)7 dx v = (3 x + 1)7 dx 1 8 du = dx v = (3 x + 1) 24 x 1 x 1 1 (3x + 1)9 x(3 x + 1)7 dx = (3x + 1)8 (3 x + 1)8 dx = (3 x + 1)8 +c 24 24 24 24 3 9 x (3 x + 1)9 (3 x + 1)8 = +c 24 648 x (3 x + 1)9 +c Respuesta: x(3x + 1)7 dx = (3x + 1)8 24 648 u=x

.M

at e

at ic

a1 .c

om

dv = s e n 2 xdx 1 cos 2 x v= dx 1 1 du = dx 2 v = x s e n 2x 2 4 1 1 1 1 x s e n 2 xdx = x 2 x s e n 2 x xdx + s e n 2 xdx 2 4 2 4 1 2 1 1 2 1 1 2 1 1 = x x s e n 2 x x cos 2 x + c = x x s e n 2 x cos 2 x + c 2 4 4 8 4 4 8 2 x x s e n 2 x cos 2 x +c Respuesta: x s e n 2 xdx = 4 4 8 Otra solucin.1 cos 2 x 1 1 1 x2 1 2 x s e n xdx = x 2 dx = 2 xdx 2 x cos 2 xdx = 2 2 2 x cos 2 xdx x2 1 = x cos 2 xdx ; integrando por partes, la segunda integral: 4 2 dv = cos 2 xdx u=x 1 du = dx v = s e n 2x 2 2 2 x 1 x 1 x 1 x 2 s n s n 2 s n 2 x e xdx = e x e xdx = s e n 2 x + s e n 2 xdx 4 2 2 2 4 4 4 u=x

EJERCICIOS PROPUESTOS
Usando esencialmente el mecanismo presentado, encontrar las integrales siguientes:

88

4.33.- x3e 3 dx
x

4.30.- x cos 3 xdx 4.36.-

4.27.- x(2 x + 5)10 dx

4.28.- arcs e n xdx 4.34.- x s e n x cos xdx


dx x xdx 4.40.- s e n2 x 4.43.- s e n( x)dx

4.31.- x 2 x dx 4.37.-

4.29.- x s e n xdx 4.32.- x 2 e3 x dx 4.35.- x 2 xdx

x
3

dx

4.38.- x arc gxdx 4.41.- e x s e n xdx 4.44.- ( x 2 2 x + 3) xdx

4.39.- x arcs e n xdx 4.42.- 3x cos xdx 4.45.- x


1 x dx 1+ x

4.46.-

2x

4.48.- x(arc gx) 2 dx


arcs e n x dx 1 x 4.54.- x3 2 xdx

x2 4.49.- (arcs e n x) 2 dx s e n2 x dx ex

dx

4.47.- x 2 arc g 3 xdx

4.51.-

4.52.-

arcs e n x dx x2 4.53.- g 2 x sec3 xdx


4.50.- 4.56.- arcs e n xdx 4.59.- cos 2 ( x)dx

4.57.- x arc g (2 x + 3)dx

4.55.- x (9 + x 2 )dx 4.61.- x + 1 dx

4.69.- sec n xdx

4.72.- x n ax dx, n 1 4.75.- x 2 cos axdx

4.70.- sec3 xdx

w .M

4.66.- x3 ( x) 2 dx

4.67.- x n e x dx

em

x 4.63.- cos xdx


n

4.64.- s e n n xdx

ic

a1

4.60.-

dx

.c o

( x)

4.58.- e x dx

4.62.- x 2 e x dx 4.65.- x m ( x) n dx

at

4.73.- arcs e n axdx 4.76.- x sec 2 axdx

4.71.- x xdx

4.68.- x3e x dx

w w

at

4.78.- (9 + x 2 )dx 4.81.- arc sec xdx 4.84.- ( x 2 + 1)dx 4.87.- x arc g x 2 1dx 4.90.- x 2 1 xdx

4.79.- x cos(2 x + 1)dx 4.82.- a 2 x 2 dx 4.85.- arc g xdx


x arc gx dx ( x 2 + 1) 2

4.80.- x arc sec xdx 4.83.- 1 x dx


x arcs e n x 1 x2

4.77.- cos( x)dx

4.74.- x s e n axdx

4.86.-

dx xdx (1 x 2 )3

4.88.-

4.89.- arcs e n x

RESPUESTAS
4.27.- x(2 x + 5)10 dx Solucin.-

89

(2 x + 5)11 v= 22 x 1 x 1 10 11 11 11 12 x(2 x + 5) dx = 22 (2 x + 5) 22 (2 x + 5) dx = 22 (2 x + 5) 44 (2 x + 5) + c x 1 (2 x + 5)12 + c = (2 x + 5)11 22 528 4.28.- arcs e n xdx dv = dx v=x xdx 1 x2

u=x du = dx

dv = (2 x + 5)10 dx

Solucin.u = arcs e n x

du =

dx 1 x2

Adems: w = 1 x 2 , dw = 2 xdx
= x arcs e n x + 1 dw = x arcs e n x + 1 x 2 + c 1 2w 2

arcs e n xdx = x arcs e n x


4.29.- x s e n xdx Solucin.u=x du = dx

dv = s e n xdx

1 v = s e n 3x 3 x 1 x cos 3x x cos 3xdx = 3 s e n 3x 3 s e n 3xdx = 3 s e n 3x + 9 + c 4.31.- x 2 x dx

Solucin. u=x du = dx
x

dv = 2 x dx v= 2 x 2

x 2 x 1 x 2 x 1 2 x x 1 x x 2 + c +c = x x2 dx = 2 + 2 2 dx = 2 + 2 2 2 2 2 2

4.32.- x 2 e3 x dx Solucin.-

u=x du = dx

.M

dv = cos 3xdx

at

Solucin.-

em

4.30.- x cos 3 xdx

at

ic a1

v = cos x x s e n xdx = x cos x + cos xdx = x cos x + s e n x + c

.c

om

90

u = x2 du = 2 xdx

dv = e3 x dx 1 v = e3 x 3

x2 3x 2 e xe3 x dx , integral la cual se desarrolla nuevamente por partes, 3 3 dv = e3 x dx u=x esto es: 1 du = dx v = e3 x 3 x2 3x 2 x 3x 1 3x x2 3x 2 3x 2 3x x2 2x 2 = e e e dx = e xe + e dx = e3 x e3 x + e3 x + c 3 33 3 9 9 3 9 27 3
2 3x x e dx =

4.33.- x3e 3 dx
x

Solucin.x u = x3 dv = e 3 dx x du = 3x 2 dx v = 3e 3 3 x 3 x 2 x x e 3 dx = 3x e 3 + 9 x e 3 dx , integral la cual se desarrolla nuevamente por partes, esto es:


= 3x3e 3 + 9 3 x 2 e
x

x x x 3x 3 27 x 2 3 x 3 27 x 2 162 x x + 54 3 xe 3 + 3 e 3 dx = x x x + 162(3e 3 ) + c x 3 3 3 3 3 e e e e e 3 2 3 x 27 x 162 x 486 = x x x x +c e3 e3 e3 e3 4.34.- x s e n x cos xdx

Solucin.-

cos 2 x 2 1 1 x 1 cos 2 x + cos 2 xdx x s e n x cos xdx = 2 x s e n 2 xdx = 2 2 2 x 1 x 1 = cos 2 x + cos 2 xdx = cos 2 x + s e n 2 x + c 4 4 4 8 2 4.35.- x xdx du = dx v=

u=x

dv = s e n 2 xdx

Solucin.-

.M

, la nueva integral se desarrolla por partes, esto es: x u=x dv = e 3 dx x du = dx v = 3e 3

at

em

at ic

a1 .

v = 3e 3 x x x x + 6 xe 3 dx = 3 x3e 3 27 x 2 e 3 + 54 xe 3 dx
x

u = x2 du = 2 xdx

dv = e 3 dx
x

co m

91

u = x

dv = x 2 dx

Solucin.u = arc gx dx du = 1 + x2

x2 2 2 2 x 1 x dx x 2 1 1 arc arc = = arc gx 1 x gxdx gx dx 2 2 2 1+ x 2 2 1 + x2 v=

x2 1 1 dx x2 1 arc gx arc gx dx + arc gx x + = +c 2 2 2 2 1+ x 2 2 2 4.39.- x arcs e n xdx =

Solucin.u = arcs e n x dv = xdx dx x2 du = v= 1 + x2 2 2 x 1 x 2 dx x arcs e n xdx = 2 arcs e n x 2 1 + x2 , integral para la cual se sugiere la x = s e n sustitucin siguiente: dx = cos d
92

dv = xdx

.M

at em

dx x3 v= x 3 3 3 x x 1 2 x x x3 2 x xdx = x dx = +c 3 3 3 9 x 4.36.- 3 dx x Solucin.u = x dv = x 3dx dx 1 du = v= 2 x 2x x x 1 x 1 3 3 x3 dx = x xdx = 2 x2 + 2 x dx = 2 x 2 4 x 2 + c x 4.37.- dx x Solucin.u = x 1 dv = x 2 dx dx du = v=2 x x x 1 1 x dx = x 2 xdx = 2 x x 2 x 2 dx = 2 x x 4 x + c 4.38.- x arc gxdx du =

at ic a1

.c

om

= =

x2 1 s e n 2 cos d arcs e n x 2 2 cos x2 1 1 cos 2 arcs e n x 2 2 2

x2 1 1 d = arcs e n x d + cos 2 d 2 4 4 2 2 x 1 1 x 1 2s e n cos = arcs e n x + s e n 2 + c = arcs e n x arcs e n x + +c 2 4 8 2 4 8

Como: s e n = x, cos = 1 x 2 ; luego:


x2 1 1 arcs e n x arcs e n x + x 1 x 2 + c 2 4 4 xdx 4.40.- s e n2 x Solucin.u=x dv = cos ec 2 xdx du = dx v = co gx xdx 2 s e n 2 x = x cos ec xdx = x co gx + co gxdx = x co gx + s e n x + c 4.41.- e x s e n xdx =

= e x s e n x e x cos x + e x s e n xdx = e x s e n x e x cos x e x s e n xdx

Luego se tiene: e x s e n xdx = e x s e n x e x cos x e x s e n xdx , de donde es inmediato:


2 e x s e n xdx = e x (s e n x cos x) + c
x e s e n xdx =

ex (s e n x cos x) + c 2 4.42.- 3x cos xdx

Solucin.-

u = cos x du = s e n xdx

w w

u = cos x du = s e n xdx

dv = e x dx

v = ex

dv = 3x dx v= 3x

w .M at
3

em

at ic

Solucin.u = sen x du = cos xdx

v = ex x x x e s e n xdx = e s e n x e cos xdx , integral la cual se desarrolla por partes, esto es:

a1

dv = e x dx

.c

om

93

x 3 cos xdx = cos x

3x

3 3

s e n xdx , integral la cual se desarrolla por partes, dv = 3x dx v= 3x

esto es:
3
x

u = sen x du = cos xdx


+ +
x

= cos x = cos x

3
3x

1 3 1 sen x 3x cos xdx 3 3 3

3x s e n x 1 2 3x cos xdx ,luego: 2 3 3 3

3x sen x 1 x cos x + 2 3 cos xdx , de donde es inmediato: 3 3 x 1 3 sen x = (1 + 2 ) 3x cos xdx = +c cos x + 3 3 3 = 3x cos xdx = =(

23 +1 x 3x sen x ) 3 cos xdx = +c cos x + 2 3 3 3


x

Solucin.u = s e n( x) dv = dx cos( x) du = dx v=x x s e n( x)dx = x s e n( x) cos( x)dx , integral la cual se desarrolla por partes, esto es: u = cos( x) dv = dx s e n( x) du = dx v=x x = x s e n( x) x cos( x) + s e n( x)dx = x s e n( x) x cos( x) s e n( x)dx Se tiene por tanto: s e n( x)dx = x [s e n( x) cos( x)] s e n( x)dx , de donde es inmediato:
2 s e n( x)dx = x [s e n( x) cos( x) ] + c s e n( x)dx = x [s e n( x) cos( x)] + c 2

4.44.- ( x 2 2 x + 3) xdx Solucin.-

.M

at

em

at ic

4.43.- s e n( x)dx

a1 .

co m

3x 3 sen x = 3 cos xdx = 2 +c cos x + 3 +1 3

94

u = x

dv = ( x 2 2 x + 3)dx v= x3 x 2 + 3x 3

du =

dx x

x3 x2 x 2 + 3 x) x ( x + 3)dx 3 3 3 2 x x x3 x3 x2 = ( x 2 + 3x) x dx xdx + 3 dx = ( x 2 + 3 x) x + 3 x + c 3 3 3 9 2 1 x 4.45.- x dx 1+ x Solucin.1 x dv = xdx u= 1+ x x2 v = 2dx du = 2 2 x 1 1 x x2 1 x x 2 dx x 2 1 x 1 = = (1 + 2 )dx x dx 2 1+ x 2 1+ x 1+ x x 1 2 x 1


2 ( x 2 x + 3) xdx = (

dx x2 Solucin.u = 2x dv = x 2 dx 2 x 1 du = dx v= x x 2 2 x x x 2x dx = + 2 dx = + 2 x 2 xdx , integral la cual se desarrolla x2 x2 x x por partes, esto es: u = x dv = x 2 dx dx 1 du = v= x x 2 2 x x dx x 2 x dx 2x 2 x 2 = + 2 + 2 = + 2 2 = +c x x x x x x x x x

4.47.- x 2 arc g 3 xdx Solucin.u = arc g 3x 3dx du = 1 + 9x2

dv = x 2 dx v= x3 3

.M

at

em

at ic

4.46.-

2x

a1 .c om

x2 1 x dx x2 1 x 1 x 1 dx 2 = x +c x 1 2 x +1 2 1+ x 1+ x 2

95

x3 x3dx x3 1 x3dx = arc g 3x arc g 3 x 3 1 + 9 x2 3 9 1 + x2 9 x3 2 1 x x3 1 xdx 9 dx = arc g 3 x 1 x + 1 = arc g 3x x 2 2 3 9 9 2 81 x + 1 x +1 3 9 9 3 2 x x 1 1 = arc g 3x + x2 + + c 3 18 162 9


2 x arc g 3xdx =

4.48.- x(arc gx) 2 dx Solucin.dv = xdx u = (arc gx) 2 x2 2 arc gxdx v = du = 2 1 + x2 2 x x 2 dx 2 2 (arc ) = (arc ) (arc ) , integral la cual se desarrolla por x gx dx gx gx 2 1 + x2 partes, esto es: u = arc gx x 2 dx dv = dx 1 + x2 du = 2 1+ x v = x arc gx

( x arc gx) dx ( x arc gx) arc gx ( x arc gx) 2 1 + x2 2 ( x arc gx) xdx arc gxdx = x arc gx + (arc gx) 2 + 2 2 1+ x 1 + x2 2 2 ( x arc gx) 1 (arc gx) = x arc gx + (arc gx) 2 + (1 + x 2 ) +c 2 2 2 4.49.- (arcs e n x) 2 dx
2

Solucin.u = (arc s e n x) 2 2 arc s e n xdx du = 1 x2

dv = dx v=x
2

.M

at

(arcs e n x) dx = x(arcs e n x)
2

2 arcs e n x

u = arcs e n x
partes, esto es:

du =

dx 1 x2

v = 1 x2 = x(arcs e n x) 2 2 1 x 2 arcs e n x + dx = x(arcs e n x) 2 + 2 1 x 2 arcs e n x 2 x + c

em

, integral la cual se desarrolla por 1 x2 xdx dv = 1 x2

at ic
xdx

a1 .

co m

96

arcs e n x dx x2 Solucin.u = arcs e n x dv = x 2 dx dx 1 du = v= 2 1 x x arcs e n x arcs e n x dx 2 x2 dx = x arcs e n xdx = x + x 1 x2 arcs e n x x = + +c x 1 + 1 x2


4.50.-

arcs e n x dx 1 x Solucin.u = arcs e n x dx 1 du = 1 x 2 x


4.51.-

dv =

dx 1 x

v = 2 1 x

arcs e n x dx dx = 2 1 x arcs e n x + = 2 1 x arcs e n x + 2 x + c 1 x x s e n2 x 4.52.- dx ex Solucin.dv = e x dx u = s e n2 x du = 2s e n x cos x v = e x s e n2 x 2 2 x x x e x dx = s e n xe dx = e s e n x + 2 s e n x cos xe dx s e n 2x x = e x s e n 2 x + 2 e dx , Integral la cual se desarrolla por partes, esto es: 2 u = s e n 2x dv = e x dx du = 2 cos 2 xdx v = e x = e x s e n 2 x + 2 cos 2 xe x dx , Integral la cual se desarrolla por partes, esto es: u = cos 2 x du = 2s e n 2 xdx
x x x x

s e n 2 xe dx = e s e n 2 x + 2 ( e cos 2 x 2 s e n 2 xe dx ) s e n 2 xe dx = e s e n 2 x 2e cos 2 x 4 s e n 2 xe dx , de donde: 5 s e n 2 xe dx = e (s e n 2 x + 2 cos 2 x) + c


x x x x x x

dv = e x dx v = e x

.M

at

em

at

ic a1

.c

om

97

e x (s e n 2 x + 2 cos 2 x) + c , Sustituyendo en: 5 s e n 2 xdx 2e x x 2 = e s e n x (s e n 2 x + 2 cos 2 x) + c ex 5 4.53.- g 2 x sec3 xdx = (sec 2 x 1) sec3 xdx = sec5 xdx() sec3 xdx()
x s e n 2 xe dx =

Solucin.-

sec xdx ,
5

Sea:

u = sec3 x du = 3sec3 x gxdx u = sec x du = sec x gxdx

dv = sec 2 xdx v = gx dv = sec 2 xdx v = gx

sec sec

xdx = sec3 x sec2 xdx = sec3 x gx 3 sec3 x g 2 xdx

sec3 xdx , Sea:


3

= sec x gx sec3 xdx + sec xdx , luego: 2 sec3 xdx = sec x gx + sec xdx

xdx = sec x sec 2 xdx = sec x gx sec x g 2 xdx = sec x gx sec x(sec x 2 1)dx

1 Esto es: sec3 xdx = (sec x gx + n sec x gx ) + c , ahora bien: 2 2 3 5 3 g x sec xdx = sec xdx sec xdx , con ( y )
1 x sec3 xdx = sec3 x gx 3 sec3 x g 2 xdx (sec x gx + n sec x gx ) + c 2 1 De lo anterior: 4 g 2 x sec3 xdx = sec3 x gx (sec x gx + n sec x gx ) + c 2 1 1 Esto es: g 2 x sec3 xdx = sec3 x gx (sec x gx + n sec x gx ) + c 4 8 3 2 4.54.- x xdx
Solucin.dv = x3 dx u = 2x 2 x x4 du = dx v= x 4 4 x 1 3 3 2 2 x xdx = 4 x 2 x xdx , integral la cual se desarrolla por partes, esto es: u = x dv = x3 dx

x4 4 4 4 x4 2 1 4 x 1 x 1 1 x4 = +c 2x x x 3dx = x x x + 4 2 4 4 8 8 4 4 x4 2 1 4 x4 = x x x + + c 4 8 32 du = v=

dx x

.M

at em at ic

a1

.c o

98

4.55.- x (9 + x 2 )dx Solucin.dv = xdx u = (9 + x 2 ) x2 2 xdx v = du = 2 9 + x2 2 3 x x x2 9x 2 2 x x dx x dx (9 + x 2 ) x 2 (9 ) (9 ) + = + = dx 2 x +9 2 9+ x 2 x2 xdx x2 x2 9 2 = (9 + x 2 ) xdx + 9 = + x + ( x 2 + 9) + c (9 ) 2 2 9+ x 2 2 2 2 x 9 = + ( x 2 + 9) + c (9 + x 2 ) 1 2 2 4.56.- arcs e n xdx Solucin.u = arcs e n xdx dx 1 du = 1 x2 2 x

dv = dx v=x

sustitucin: t = s e n , de donde: 1 t 2 = cos , y dt = cos d . Esto es: 1 = x arcs e n x + cos 2 d = x arcs e n x + (1 + cos 2 )d 2 1 1 1 1 = x arcs e n x + + s e n 2 + c = x arcs e n x + + s e n cos + c 2 4 2 2 arcs e n t t arcs e n 1 x 1 x = x arcs e n x + + + 1 t 2 + c = x arcs e n x + 2 2 2 2 4.57.- x arc g (2 x + 3)dx

w w

.M

= x arcs e n x

1 1 t 2 (2 t dt )dx = x arcs e n x + 1 t 2 dt , 2 t

at em

xdx 1 1 xdx = x arcs e n x 2 1 x 1 x 2 x Para la integral resultante, se recomienda la siguiente sustitucin: 1 x = t , de donde: x = 1 t 2 , y dx = 2tdt ( ver capitulo 9)

at

ic

a1 .c

om

arcs e n

xdx = x arcs e n x

Se

recomienda

la

x +c

Solucin.u = arc g (2 x + 3) 2dx du = 1 + (2 x + 3) 2

dv = xdx x2 v= 2

x2 x 2 dx x arc g (2 x + 3)dx = 2 arc g (2 x + 3) 1 + 4 x 2 + 12 x + 9

99

= = =
=

= = =

1 3x + 5 x2 x 2 dx x2 2 dx arc g (2 x + 3) 2 = arc g (2 x + 3) 2 2 4 x + 12 x + 10 2 4 4 x + 12 x + 10 3x + 5 x2 1 2 dx arc g (2 x + 3) dx + 2 2 4 4 x + 12 x + 10 2 x+ 5 x 1 6 arc g (2 x + 3) x + 3 2 dx 2 4 4 x + 12 x + 10 8 x + 40 x2 1 3 6 dx arc g (2 x + 3) x + 2 2 4 8 4 x + 12 x + 10 32 x2 1 3 8 x + 12 6 dx arc g (2 x + 3) x + 2 2 4 8 4 x + 12 x + 10 x2 1 3 (8 x + 12)dx 3 32 dx arc g (2 x + 3) x + 2 2 2 4 8 4 x + 12 x + 10 8 6 4 x + 12 x + 10 2 x 1 3 dx arc g (2 x + 3) x + 4 x 2 + 12 x + 10 2 2 2 4 8 4 x + 12 x + 10 2 x 1 3 dx arc g (2 x + 3) x + 4 x 2 + 12 x + 10 2 2 4 8 (2 x + 3) 2 + 1

4.58.- e x dx Solucin.u=e x e x dx du = 2 x
x e dx = xe x

dv = dx v=x

dx 1 xe x dx , Se recomienda la sustitucin: z = x , dz = 2 2 x 2 x

1 2 z z e dz , Esta integral resultante, se desarrolla por partes: 2 dv = e z dz u = z2 du = 2 zdz v = ez 1 z 2e z = xe x z 2 e z 2 ze z dz = xe x + ze z dz , integral que se desarrolla por 2 2 partes: = xe
x

w w

.M

at

x2 1 3 arc g (2 x + 3) x + 4 x 2 + 12 x + 10 arc g (2 x + 3) + c 2 4 8 1 1 3 = ( x 2 2) arc g (2 x + 3) x + 4 x 2 + 12 x + 10 + c 2 2 4

em

at

ic

x2 1 3 2 2dx = arc g (2 x + 3) x + 4 x 2 + 12 x + 10 2 4 8 2 (2 x + 3) 2 + 1

a1

.c

om

100

= xe
x

u=z du = dz

dv = e z dz v = ez
x

z 2e z + ze z e z dz = xe 2 x = e x + x 1 + c 2 2 4.59.- cos ( x)dx

z 2e z + ze z e z + c = xe 2

xe x + xe 2

+c

x 1 x x + cos(2 x)dx = + cos(2 x) + x s e n(2 x) 2 cos(2 x)dx , de donde: 2 2 2 2 5 x cos(2 x)dx = cos(2 x) + x s e n(2 x) + c 2 2 1 x x cos(2 x)dx = cos(2 x) + s e n(2 x) + c , Por tanto: 2 10 5 x x x 2 cos ( x)dx = 2 + 10 cos(2 x) + 5 s e n(2 x) + c ( x) dx , Se tiene: 4.60.- dx , Sustituyendo por: w = x, dw = x x Solucin. ( x) x dx = wdw , Esta integral se desarrolla por partes: u = w dv = dw dw du = v=w w = w w dw = w w w + c = w( w 1) + c = x [ ( x) 1] + c

.M

Solucin.u = cos(2 x) dv = dx s e n(2 x) ] 2dx [ v=x du = x 1 + cos(2 x) 1 1 2 dx = dx + cos(2 x)dx cos ( x)dx = 2 2 2 1 1 x x = x + x cos(2 x) + 2 s e n(2 x)dx = + cos(2 x) + s e n(2 x)dx 2 2 2 2 Integral que se desarrolla por partes: u = s e n(2 x) dv = dx cos(2 x) ] 2dx [ v=x du = x x x = + cos(2 x) + x s e n(2 x) 2 cos(2 x)dx , 2 2 Dado que apareci nuevamente: cos(2 x)dx , igualamos:

at

em

at

ic a1

.c

om

101

4.61.- x + 1 dx Solucin.u = x +1 dx du = x +1

dv = dx v=x

xdx 1 = x x + 1 1 dx x +1 x +1 = x x +1 x + x +1 + c

x + 1 dx = x x + 1

4.62.- x 2 e x dx Solucin.u = x2 du = 2 xdx 2 x 2 x x x e dx = x e 2 xe dx

dv = e x dx v = ex

= cos n 1 x s e n x + (n 1) s e n 2 x cos n 2 xdx

= cos n 1 x s e n x + (n 1) (1 cos 2 x) cos n 2 xdx

= cos n 1 x s e n x + (n 1) cos n 2 xdx (n 1) cos n xdx , Se tiene:

cos xdx = cos n cos xdx = cos


n n n cos xdx =

n 1

x s e n x + (n 1) cos n 2 xdx (n 1) cos n xdx , Esto es: x s e n x + (n 1) cos n 2 xdx

n 1

cos n 1 x s e n x (n 1) + cos n 2 xdx n n n n 1 4.64.- s e n xdx = s e n x s e n xdx


Solucin.u = s e n n 1 x du = (n 1) s e n n 2 x(cos x)dx

Solucin.u = cos n 1 x du = (n 1) cos n 2 x( s e n x)dx

em .M at

at
dv = cos xdx v = sen x dv = s e n xdx v = cos x

= s e n n 1 x cos x + (n 1) cos 2 x s e n n 2 xdx

= s e n n 1 x cos x + (n 1) (1 s e n 2 x) s e n n 2 xdx

ic a1

Integral que se desarrolla nuevamente por partes: u=x dv = e x dx du = dx v = ex x x 2 x x x = x 2e x 2 xe e dx = x e 2 xe + 2e + c 4.63.- cos n xdx = cos n 1 x cos xdx

.c

om

102

= s e n n 1 x cos x + (n 1) s e n n 2 xdx (n 1) s e n n xdx , Se tiene:

s e n xdx = s e n n s e n xdx = s e n
n n n s e n xdx =

n 1

x cos x + (n 1) s e n n 2 xdx (n 1) s e n n xdx x cos x + (n 1) s e n n 2 xdx

n 1

s e n n 1 x cos x (n 1) + s e n n 2 xdx n n m n m +1 n 4.65.- x ( x) dx = x ( x) n x m ( x) n 1 dx m x m ( x)n dx


Solucin.u = x m ( x)n dv = dx m n 1 dx m 1 n v=x du = x n( x) + mx ( x) dx x Se tiene: (m + 1) x m ( x) n dx = x m +1 ( x) n n x m ( x) n 1 dx

x m +1 ( x) n n m n 1 x ( x) dx = (m + 1) (m + 1) x ( x) dx
m n

4.66.- x3 ( x) 2 dx Solucin.Puede desarrollarse como caso particular del ejercicio anterior, haciendo: m = 3, n = 2

x 4 ( x) 1 3 x 4 ( x) x 4 x dx = + c , introduciendo en: 4 4 4 16 4 2 4 4 x ( x) x x 3 2 x ( x) dx = 4 8 ( x) + 32 + c 4.67.- x n e x dx


Solucin.u = xn dv = e x dx du = nx n 1dx v = ex n x n x n 1 x x e dx = x e n x e dx 4.68.- x3e x dx Solucin.u = x3 du = 3x 2 dx

dv = e x dx v = ex

Puede desarrollarse como el ejercicio anterior, haciendo: n = 3 3 x 3 x 2 x x e dx = x e 3 x e dx , Adems:

3 x ( x)dx =

w w

.M

at em

x3+1 ( x) 2 2 x 4 ( x) 2 1 3 3 2 1 x x dx = x ( x)dx ( ) 3 +1 3 +1 4 2 3 Para la integral resultante: x ( x)dx

at

3 2 x ( x) dx =

ic

a1 .c

om

103

x e dx = e ( x 3x + 6 x 6) + c 4.69.- sec xdx = sec x sec xdx


3 x

Reemplazando en y luego en : 3 x 3 x 2 x x x x e dx = x e 3 x e 2( xe e ) +c
x
3 2

x 2 e x dx = x 2 e x 2 xe x dx , Adems: xe x dx = xe x e x dx = xe x e x + c

n2

Solucin.u = sec n 2 x du = (n 2) secn 3 x sec x gxdx

dv = sec 2 xdx v = gx

= sec n 2 x gx (n 2) g 2 x sec n 2 xdx = sec n 2 x gx (n 2) (sec 2 x 1) sec n 2 xdx


= sec n 2 x gx (n 2) secn xdx +(n 2) secn 2 xdx , Se tiene: (n 1) sec n xdx = sec n 2 x gx + (n 2) sec n 2 xdx
n sec xdx =

sec

xdx = sec n 2 x gx (n 2) sec n xdx +(n 2) sec n 2 xdx secn 2 x gx (n 2) + secn 2 xdx (n 1) (n 1)

Solucin.Puede desarrollarse como caso particular del ejercicio anterior, haciendo: n=3 sec3 2 x gx 3 2 sec x gx 1 3 xdx sec = + sec3 2 xdx = + sec xdx 3 1 3 1 2 2 sec x gx 1 = + sec x gx + c 2 2 4.71.- x xdx Solucin.u = x dx du = x 2 x xdx x xdx = 2 x 2 = 4.72.- x n ax dx, n 1

dv = xdx v= x2 2

x2 1 x x2 + c 2 4

Solucin.dv = xdx u = ax x n +1 dx v= du = n +1 x n +1 x 1 x n +1 x n +1 n n x ax dx = ax x dx = ax +c n +1 n +1 n +1 (n + 1) 2

.M

at

em

at

ic a1

.c

om

4.70.- sec3 xdx

104

4.73.- arcs e n axdx Solucin.u = arcs e n ax adx du = 1 a2 x2

dv = dx v=x axdx 1 a2 x2 = x arcs e n ax + 1 (2a 2 x)dx 2a 1 a 2 x 2

arcs e n axdx = x arcs e n ax


1

1 (1 a 2 x 2 ) 2 1 + c = x arcs e n ax + 1 a2 x2 + c 1 a 2a 2 4.74.- x s e n axdx = x arcs e n ax + dv = s e n axdx 1 v = cos ax a x 1 x 1 x s e n axdx = a cos ax + a cos axdx = a cos ax + a 2 s e n ax + c 1 x = 2 s e n ax cos ax + c a a 2 4.75.- x cos axdx u=x du = dx
Solucin.-

x2 2 x cos axdx = a s e n ax a x s e n axdx , aprovechando el ejercicio anterior: x2 2 1 x x2 2 2x = s e n ax 2 s e n ax cos ax + c = s e n ax 3 s e n ax 2 cos ax + c a aa a a a a


2

4.76.- x sec 2 axdx Solucin.-

dv = sec 2 axdx 1 v = gax a x 1 x 11 2 x sec axdx = a gax a gaxdx = a gax a a sec ax + c x 1 = gax 2 sec ax + c a a 4.77.- cos( x)dx

u=x du = dx

Solucin.-

.M

u = x2 du = 2 xdx

at

em

Solucin.-

dv = cos axdx 1 v = s e n ax a

at

ic

a1

.c

om

105

u = cos( x) dv = dx s e n( x) du = dx v=x x cos( x)dx = x cos( x) + s e n( x)dx , aprovechando el ejercicio:4.43

s e n( x)dx = 2 [s e n( x) cos( x)] + c , Luego:


= x cos( x) + = x x x [s e n( x) cos( x)] + c = x cos( x) + s e n( x) cos( x) + c 2 2 2 x [ cos( x) + s e n( x)] + c 2 4.78.- (9 + x 2 )dx
Solucin.u = (9 + x 2 ) 2 xdx du = 9 + x2
dv = dx v=x

(9 + x 2 )dx = x (9 + x 2 ) 2

x 2 dx 9 dx = x (9 + x 2 ) 2 1 2 2 9+ x 9+ x

dv = cos(2 x + 1)dx 1 v = s e n(2 x + 1) 2 x 1 x cos(2 x + 1)dx = 2 s e n(2 x + 1) 2 s e n(2 x + 1)dx x 1 = s e n(2 x + 1) + cos(2 x + 1) + c 2 4 4.80.- x arc sec xdx
Solucin.u = arc sec x dv = xdx dx x2 du = v = x x2 1 2 x2 1 xdx x2 1 2 x xdx = x = x 1 + c arc sec arc sec arc sec x 2 2 2 x2 1 2 4.81.- arc sec xdx Solucin.-

u=x du = dx

.M

at

em

Solucin.-

at

4.79.- x cos(2 x + 1)dx

ic a1

.c

= x (9 + x 2 ) 2 dx + 18

dx =x (9 + x 2 ) 2 x + 6 arc g x + c 3 9 + x2

om

106

u = arc sec x 1 dx du = 2 x x 1 xdx = x arc sec x

dv = dx v=x

Solucin.u = 1 x dx du = 1 x

dv = dx v=x xdx 1 = x 1 x 1 + dx x 1 x 1

1 x dx = x 1 x

= x 1 x dx
4.84.- ( x 2 + 1)dx Solucin.u = ( x 2 + 1) 2 xdx du = 2 x +1

dx = x 1 x x x 1 + c x 1

dv = dx v=x

( x 2 + 1)dx = x ( x 2 + 1) 2

x 2 dx 1 = x ( x 2 + 1) 2 1 2 dx 2 x +1 x +1

= x ( x 2 + 1) 2 x + 2 arc gx + c

.M

1 dx = x arc sec x x 1 + c 2 x 1 a2 x2 dx x 2 dx 4.82.- a 2 x 2 dx = dx = a 2 a2 x2 a2 x2 a2 x2 x xdx = a 2 arcs e n x , integral que se desarrolla por partes: a a2 x2 Solucin.xdx dv = u=x a2 x2 du = dx v = a2 x2 x = a 2 arcs e n x a 2 x 2 + a 2 x 2 dx , Se tiene que: a x 2 2 2 2 2 2 2 a x dx = a arcs e n a + x a x a x dx , De donde: x 2 a 2 x 2 dx = a 2 arcs e n + x a 2 x 2 + c a 2 a x x 2 2 2 2 a x dx = 2 arcs e n a + 2 a x + c 4.83.- 1 x dx

arc sec

at

em

at

ic

a1

.c

om

107

4.85.- arc g xdx Solucin.u = arc g x dx 1 du = 1+ x 2 x

dv = dx v=x

1 xdx En la integral resultante, se recomienda la 2 1+ x sustitucin: x = t , esto es x = t 2 , dx = 2tdt

arc g

xdx = x arc g x

Solucin.u = arc g x 2 1

4.87.- x arc g x 2 1dx

dv = xdx v= x2 2

du =

dx x x2 1

2 x arc g x 1dx =

x arc gx dx ( x 2 + 1) 2 Solucin.-

1 1 2 x2 xdx x2 = arc g x 2 1 x 1 + c arc g x 2 1 2 2 2 x2 1 2

4.88.-

xdx ( x + 1) 2 dx du = 2 1 v= x +1 2( x 2 + 1) x arc gx arc gx 1 dx ( x2 + 1)2 dx = 2( x 2 + 1) + 2 ( x 2 + 1)2 , Se recomienda la siguiente sustitucin:

u = arc gx

dv =

.M

t 2 tdt t 2 dt 1 x g x dt arc 1 = 2 1+ t2 1 + t 2 = x arc g x 1+ t dt = x arc g x dt + = x arc g x t + arc gt + c 1+ t2 = x arc g x x + arc g x + c x arcs e n x 4.86.- dx 1 x2 Solucin.u = arcs e n x xdx dv = dx 1 x2 du = 1 x2 v = 1 x2 x arcs e n x 2 2 1 x 2 dx = 1 x arcs e n x + dx = 1 x arcs e n x + x + c = x arc g x 1 2

at em

at ic a1

.c

om

108

x = g , de donde: dx = sec 2 d ; x 2 + 1 = sec 2


arc gx 1 sec 2 d arc gx 1 arc gx 1 1 + cos 2 d + = + cos 2 d = + 2 4 2 2( x + 1) 2 sec 2( x + 1) 2 2( x 2 + 1) 2 2 arc gx 1 1 arc gx 1 1 = + + s e n 2 + c = + arc gx + s e n cos + c 2( x 2 + 1) 4 8 2( x 2 + 1) 4 4 arc gx 1 1 x 1 = + arc gx + +c 2 2 2( x + 1) 4 4 x + 1 x2 + 1 arc gx 1 x = + arc gx + +c 2 2 2( x + 1) 4 4( x + 1) xdx 4.89.- arcs e n x (1 x 2 )3 Solucin.xdx u = arcs e n x dv = 3 (1 x 2 ) 2 dx du = 1 v= 1 x2 1 x2 xdx arcs e n x dx arcs e n x 1 1 x arcs e n x (1 x 2 )3 = 1 x 2 1 x2 = 1 x 2 + 2 1 + x + c =

Solucin.dv = x 2 dx u = 1 x dx x3 du = v= 2 1 x 3 3 3 x 1 x dx 2 x 1 xdx = 3 1 x + 6 1 x , Se recomienda sustitucin: 1 x = t , o sea: x = 1 t 2 , De donde: dx = 2tdt x3 1 (1 t 2 )3 ( 2 t dt ) x3 1 = 1 x + 1 x (1 t 2 )3 dt = 3 3 3 6 t

.M

at

em

at ic

4.90.- x 2 1 xdx

a1 .c om

usar

la

siguiente

x3 1 x3 1 3t 5 t 7 )+c 1 x (1 3t 2 + 3t 4 t 6 )dt = 1 x (t t 3 + 3 3 3 3 5 7 x3 1 3 3 = 1 x 1 x (1 x) 1 x + (1 x) 2 1 x (1 x)3 1 x + c 3 3 5 7 1 x 3 3 1 3 x 1 (1 x) + (1 x) 2 (1 x)3 + c 5 7

109

IMPORTANTE: En este captulo ningn resultado, o casi ninguno, se presentaron en su forma ms reducida. Esto es intencional. Una de las causas del fracaso en stos tpicos, a veces est en el mal uso del lgebra elemental. He aqu una oportunidad para mejorar tal eficiencia. Exprese cada resultado en su forma ms reducida.

.M

at

em

at ic

a1 .c om

110

CAPITULO 5
INTEGRACION DE FUNCIONES CUADRATICAS
Una funcin cuadrtica, es de la forma: ax 2 + bx + c y si sta aparece en el denominador, la integral que la contiene se hace fcil de encontrar, para la cual conviene diferenciar dos tipos esenciales en lo que se refiere al numerador.

EJERCICIOS DESARROLLADOS
dx x + 2x + 5 Solucin.- Completando cuadrados, se tiene: x 2 + 2 x + 5 = ( x 2 + 2 x + __) + 5 __ = ( x 2 + 2 x + 1) + 5 1 = ( x 2 + 2 x + 1) + 4 x 2 + 2 x + 5 = ( x + 1) 2 + 22 , luego se tiene: dx dx x 2 + 2 x + 5 = ( x + 1)2 + 22 . Sea: w = x + 1, dw = dx; a = 2 dx dw 1 w 1 x +1 ( x + 1)2 + 22 = w2 + 22 = 2 arc g a + c = 2 arc g 2 + c dx 1 x +1 Respuesta: 2 = arc g +c 2 x + 2x + 5 2 dx 5.2.-Encontrar: 2 4x + 4x + 2 dx dx 1 dx Solucin.- 2 = = 2 2 1 4x + 4x + 2 4( x + x + ) 4 x + x + 1 2 2 Completando cuadrados: 1 1 1 1 1 1 x 2 + x + 1 = ( x 2 + x + __) + __ = ( x 2 + x + ) + = ( x 2 + x + ) + 2 2 4 2 4 4 4 1 1 1 ( x 2 + x + ) = ( x + )2 + ( )2 , luego se tiene: 2 2 2 1 dx 1 dx , Sea: w = x + 1 , dw = dx; a = 1 = 2 2 4 x2 + x + 1 4 ( x + 1 )2 + ( 1 )2 2 2 2 x+ 1 dx dw w 1 1 11 1 1 2 +c = = = + = g c g arc arc 1 a 4 ( x + 1 ) 2 + ( 1 ) 2 4 w2 + a 2 4 a 41 2 2 2 2 2x + 1 1 1 2 = arc g + c = arc g (2 x + 1) + c 1 2 2 2
5.1.-Encontrar:
2

w w

.M

at em

at ic

a1

.c o

111

dx 1 = arc g (2 x + 1) + c 4x + 4x + 2 2 2 xdx 5.3.-Encontrar: 2 x x +1 2 Solucin.- u = x x + 1, du = (2 x 1)dx 2 xdx (2 x 1 + 1)dx (2 x 1)dx dx du dx x2 x + 1 = x2 x + 1 = x2 x + 1 + x2 x + 1 = u + x2 x + 1 Completando cuadrados: 1 1 x 2 x + 1 = ( x 2 x + __) + 1__ = ( x 2 x + ) + 1 4 4 3 x 2 x + 1 = ( x 2 1 ) 2 + , Luego se tiene: 2 4 du dx du du du dx u + x2 x + 1 = u + 1 2 3 = u + 1 2 3 2 (x ) + ( ) (x ) + 2 2 2 4 1 3 , luego: w = x , dw = dx; a = 2 2 du dx du dw 1 w u + 1 2 3 2 = u + w2 + a 2 = u + a arc g a + c (x ) + ( ) 2 2 2x 1 1 x 1 2 + c = x 2 x + 1 + 2 3 arc g 2 + c = x2 x + 1 + arc g 3 3 3 3 2 2 2 2 xdx 2 3 2x 1 Respuesta: 2 = x2 x + 1 + arc g +c x x +1 3 3 x 2 dx 5.4.-Encontrar: 2 x + 2x + 5 Solucin.x 2 dx 2x + 5 2x + 5 dx , 1 2 dx = dx 2 x2 + 2 x + 5 = x + 2x + 5 x + 2x + 5 Sea: u = x 2 + 2 x + 5, du = (2 x + 2)dx Ya se habr dado cuenta el lector que tiene que construir en el numerador, la expresin: (2 x + 2)dx . Luego se tiene: (2 x + 2 + 3) (2 x + 2)dx dx , = dx 2 dx = dx 2 + 3 2 x + 2x + 5 x + 2x + 5 x + 2x + 5 Completando cuadrados, se tiene: x 2 + 2 x + 5 = ( x 2 + 2 x + __) + 5 __ = ( x 2 + 2 x + 1) + 5 1 = ( x 2 + 2 x + 1) + 4 = ( x + 1) 2 + 22 Luego se admite como forma equivalente a la anterior: du dx dx u 3 ( x + 1)2 + 22 , Sea: w = x + 1, dw = dx; a = 2 , luego:
Respuesta:
2

w w

.M

at em

at

ic

a1 .c

om

112

du dw 1 w 3 2 = x u 3 arc g + c 2 u w +a a a 3 x + 1 = x x 2 + 2 x + 5 arc g +c 2 2 x 2 dx 3 x +1 Respuesta: 2 = x x 2 + 2 x + 5 arc g +c x + 2x + 5 2 2 2x 3 5.5.-Encontrar: 2 dx x + 2x + 2 Solucin.- Sea: u = x 2 + 2 x + 2, du = (2 x + 2)dx 2x 3 2x + 2 5 2x + 2 dx x2 + 2 x + 2dx = x 2 + 2 x + 2dx = x 2 + 2 x + 2dx 5 x 2 + 2 x + 2 du dx = dx 5 2 , Completando cuadrados: u x + 2x + 2 x 2 + 2 x + 2 = ( x + 1) 2 + 12 . Luego: du dx = dx 5 , Sea: w = x + 1, du = dx; a = 1 . Entonces se tiene: ( x + 1) 2 + 12 u du dx 1 w = dx 5 2 = u 5 arc g + c = x 2 + 2 x + 5 5arc g ( x + 1) + c 2 u w +a a a 2x 3 Respuesta: 2 dx = x 2 + 2 x + 5 5arc g ( x + 1) + c x + 2x + 2 dx 5.6.-Encontrar: x2 2 x 8 Solucin.- Completando cuadrados se tiene: x 2 2 x 8 = ( x 1) 2 32 dx dx x 2 2 x 8 = ( x 1)2 32 , Sea: w = x 1, dw = dx; a = 3 dw = = w + w2 a 2 + c = x 1 + x 2 2 x 8 + c 2 2 w a dx Respuesta: = x 1 + x2 2 x 8 + c 2 x 2x 8 xdx 5.7.-Encontrar: x2 2 x + 5 Solucin.- Sea: u = x 2 2 x + 5, du = (2 x 2)dx . Luego: xdx 1 2 xdx 1 2x 2 + 2 x 2 2 x + 5 = 2 x 2 2 x + 5 = 2 x 2 2 x + 5 dx 1 (2 x 2)dx 2 dx 1 du dx = + = + 2 u x2 2 x + 5 2 x2 2 x + 5 2 x2 2x + 5 Completando cuadrados se tiene: x 2 + 2 x + 5 = ( x 1) 2 + 22 . Por lo tanto: = dx

.M

at

em

at

ic a

1.

co m

113

1 1 2 dx . Sea: w = x 1, du = dx; a = 2 u du + 2 ( x 1) 2 + 22
1

1 1 dw 1 u2 1 = u 2 du + = + w + w2 + a 2 + c = u 2 + w + w 2 + a 2 + c 2 2 2 2 1 w +a 2

= x2 + 2x + 5 + x 1 + x2 2x + 5 + c
x 2x + 5 ( x + 1)dx 5.8.-Encontrar: 2 x x2 Solucin.- Sea: u = 2 x x 2 , du = (2 2 x)dx .Luego: ( x + 1)dx 1 2( x + 1)dx 1 (2 x 2)dx 1 (2 x + 2 4)dx 2 x x2 = 2 2 x x2 = 2 2 x x2 = 2 2 x x2 1 (2 2 x)dx 4 dx 1 du dx = + = + 2 2 2 u 2 x x2 2 2x x2 2x x2 Completando cuadrados: 2 x x 2 = ( x 2 2 x) = ( x 2 2 x + 1 1) = ( x 2 2 x + 1) + 1
2

Respuesta:

xdx

= x2 2x + 5 + x 1 + x2 2x + 5 + c

dw w u2 1 2 1 du + 2 a 2 w2 = u 2 + 2 arcs e n a + c = 2 x x + 2 arcs e n( x 1) + c 2 ( x + 1)dx Respuesta: = 2 x x 2 + 2 arcs e n( x 1) + c 2 2x x xdx 5.9.-Encontrar: 5x2 2 x + 1 Solucin.- Sea: u = 5 x 2 2 x + 1, du = (10 x 2)dx . Luego: xdx 1 10 xdx 1 (10 x 2 + 2)dx 5 x2 2 x + 1 = 10 5 x 2 2 x + 1 = 10 5 x2 2 x + 1 1 (10 x 2)dx 2 dx 1 du 1 dx = + = + 10 u 5 5x2 2 x + 1 5 x 2 2 x + 1 10 5 x 2 2 x + 1 10 dx dx 1 du 1 1 1 1 = + = u 2 du + 10 u 5 5 5 5( x 2 2 x + 1 ) 10 ( x2 2 x + 1 ) 5 5 5 5 2 1 2 1 Completando cuadrados: x 2 x + = ( x 2 x + __) + __ 5 5 5 5 2 1 1 1 = ( x2 x + ) + = ( x 1 ) 2 + ( 2 ) 2 , Luego es equivalente: 5 5 5 25 5 25

w .M

1 = 2

at

em

at

ic

= ( x 1) 2 + 1 = 1 ( x 1) 2 . Luego la expresin anterior es equivalente a: 1 1 dx = u 2 du + 2 . Sea: w = x 1, dw = dx; a = 1 . Entonces: 2 1 ( x 1) 2

a1

.c

om

114

dx 1 1 1 u 2 du + , Sea: w = x 1 , dw = dx; a = 2 , 5 5 2 2 10 5 5 1 2 (x ) + ( ) 5 5 1 1 1 dw 1 u2 1 1 2 Entonces: = u du + = + w + w2 + a 2 + c 2 2 1 10 10 5 5 5 5 w +a 2 = 5x2 2 x + 1 1 1 5x2 2 x + 1 x + = + +c 5 5 5 5 5 5x2 2 x + 1 xdx 5.10.-Encontrar: 5 + 4 x x2 Solucin.- u = 5 + 4 x x 2 , du = (4 2 x)dx . Luego: 2 xdx xdx 1 1 (2 x + 4 4)dx 5 + 4 x x2 = 2 5 + 4 x x2 = 2 5 + 4 x x2 1 (4 2 x)dx 4 dx 1 du dx = + = + 2 2 2 2 2 2 u 5 + 4x x 5 + 4x x 5 + 4 x x2 Completando cuadrados: 5 + 4 x x 2 = ( x 2 4 x 5) = ( x 2 4 x + 4 4 5) = ( x 2 4 x + 4) + 9 = 9 ( x 2) 2 = 32 ( x 2) 2 . Equivalente a: 1 1 dx . Sea: w = x 2, dw = dx; a = 3 . Entonces: = u 2 du + 2 2 2 3 ( x 2) 2

Respuesta:

xdx

5x2 2 x + 1 5 1 5x2 2x + 1 x + + +c 5 25 5 5

w 1 1 2 dw 1 u2 + = + 2 arcs e n + c u du 2 a 2 2 1 a 2 w2 2 x2 = 5 + 4 x x 2 + 2 arcs e n +c 3 xdx x2 Respuesta: = 5 + 4 x x 2 + 2 arcs e n +c 2 3 5 + 4x x dx 5.11.-Encontrar: 2 + 3x 2 x 2 Solucin.- Completando cuadrados se tiene: 3 9 25 2 + 3x 2 x 2 = (2 x 2 3 x 2) = 2( x 2 3 x 1) = 2( x 2 x + ) 2 2 16 16 3 9 25 = 2 ( x 2 x + ) = 2 ( x 3 ) 2 ( 5 ) 2 = 2 ( 5 ) 2 ( x 3 ) 2 , luego: 4 4 4 4 2 16 16 dx dx dx 1 = 2 + 3x 2 x 2 = 5 2 2 ( 5 )2 ( x 3 )2 2 ( ) ( x 3 )2 4 4 4 4 Sea: w = x 3 , dw = dx, a = 5 . Luego: 4 4

w .M

at

em

at

ic

a1

.c

om

115

x 3 1 1 1 1 dx dw w 4 +c arcs n arcs n = = e + c = e 5 2 a 2 w2 2 5 2 a 2 3 2 2 ( ) (x ) 4 4 4 2 4x 3 = arcs e n +c 2 5 dx 2 4x 3 Respuesta: = arcs e n +c 2 5 2 + 3x 2 x 2 dx 5.12.-Encontrar: 2 3 x + 12 x + 42 Solucin.dx dx 1 dx 1 dx 3x 2 + 12 x + 42 = 3( x 2 + 4 x + 14) = 3 ( x2 + 4 x + 14) = 3 ( x 2 + 4 x + 4 + 10) = 1 dx 1 dx 1 1 x+2 = = = g +c arc 2 3 ( x + 2) + 10 3 ( x + 2) 2 + ( 10) 2 3 10 10 = 10 dx x+2 = arc g +c 3x + 12 x + 42 30 10 3x 2 dx 5.13.-Encontrar: 2 x 4x + 5 Solucin.- Sea: u = x 2 4 x + 5, du = (2 x 4)dx , Luego: 3x 2 xdx dx ( x 2) + 2 dx x2 4 x + 5dx = 3 x 2 4 x + 5 2 x2 4 x + 5 = 3 x2 4 x + 5 2 x 2 4 x + 5 ( x 2) dx dx 3 du dx = 3 2 + 6 2 2 2 = + 4 2 x 4x + 5 x 4x + 5 x 4x + 5 2 u x 4x + 5 3 du dx 3 dx = + 4 2 = x 2 4 x + 5 + 4 2 u ( x 4 x + 4) + 1 2 ( x 2) 2 + 1 3 = x 2 4 x + 5 + 4 arc g ( x 2) + c 2 3x 2 3 Respuesta: 2 dx = x 2 4 x + 5 + 4 arc g ( x 2) + c 2 x 4x + 5
Respuesta:
2

EJERCICIOS PROPUESTOS
Usando Esencialmente la tcnica tratada, encontrar las integrales siguientes: 5.14.- x 2 + 2 x 3dx 5.17.- x 2 8 xdx 5.15.- 12 + 4 x x 2 dx 5.18.- 6 x x 2 dx 5.16.- x 2 + 4 xdx 5.19.-

w w

w .M

at

em

at

ic

a1 .c

om

(5 4 x)dx

12 x 4 x 2 8

116

27 + 6 x x dx 5.23.- 2 4 x + 4 x + 10 3 2 ( x + )dx 5.26.- 2 2 3 9 x 12 x + 8 3dx 5.29.- 80 + 32 x 4 x 2


2

5.20.-

xdx

( x 1)dx 3x 2 4 x + 3 (2 x + 2)dx 5.24.- 2 x 4x + 9 ( x + 6)dx 5.27.- 5 4x x2


5.21.-

5.22.- 5.25.-

(2 x 3)dx x 2 + 6 x + 15 (2 x + 4)dx

4 x x2 dx 5.28.- 2 2 x + 20 x + 60 28 12 x x 2 dx 5.34.- 2 x 2x + 5 (2 x + 3)dx 5.37.- 2 4x + 4x + 5 dx 5.40.- x2 6 x


5.31.-

5.32.- 12 8 x 4 x 2 dx

12 x 4 x 8 5.33.- x 2 x + 5 dx 4
2

5.30.-

dx

5dx

8 + 2x x ( x + 2)dx 5.38.- 2 x + 2x + 2 ( x 1)dx 5.41.- 2 x + 2x + 2

5.35.-

(1 x)dx
2

5.36.-

xdx x + 4x + 5 (2 x + 1)dx 5.39.- 2 x + 8x 2


2

RESPUESTAS
5.14.- x 2 2 x 3dx

x 2 2 x 3dx = ( x 1) 2 22 dx = u 2 a 2 du

1 1 = u u2 a2 a2 u + u2 a2 + c 2 2 1 1 = ( x 1) ( x 1) 2 22 22 ( x 1) + ( x 1) 2 22 + c 2 2 1 = ( x 1) x 2 2 x 3 2 ( x 1) + x 2 2 x 3 + c 2
5.15.- 12 + 4 x x 2 dx Solucin.- Completando cuadrados se tiene: 12 + 4 x x 2 = ( x 2 4 x 12) = ( x 2 4 x + 4 12 4) = ( x 2 4 x + 4) + 16

= 42 ( x 2) 2 Haciendo: u = x 2, du = dx; a = 4 , se tiene:

1 1 u 12 + 4 x x 2 dx = 42 ( x 2) 2 dx = a 2 u 2 du = u a 2 u 2 + a 2 arcs e n + c 2 2 a

Solucin.- Completando cuadrados se tiene: x 2 2 x 3 = ( x 2 2 x + 1) 3 1 = ( x 1) 2 4 = ( x 1) 2 22 Haciendo: u = x 1, du = dx; a = 2 , se tiene:

w .M

at

em

at

ic a1 .c om

117

1 1 ( x 2) = ( x 2) 42 ( x 2)2 + 42 arcs e n +c 2 2 4 1 ( x 2) = ( x 2) 12 + 4 x x 2 + 8arcs e n +c 2 4


5.16.- x 2 + 4 xdx Solucin.- Completando cuadrados se tiene: x 2 + 4 x = ( x 2 + 4 x + 4) 4 = ( x + 2) 2 22 Haciendo: u = x + 2, du = dx; a = 2 , se tiene:

x 2 + 4 xdx = ( x + 2) 2 22 dx = u 2 a 2 du

1 1 = u u2 a2 a2 u + u 2 a2 + c 2 2 1 1 = ( x + 2) ( x + 2) 2 22 22 ( x + 2) + ( x + 2) 2 22 + c 2 2 ( x + 2) 2 x + 4 x 2 ( x + 2) + x 2 + 4 x + c = 2
5.17.- x 2 8 xdx Solucin.- Completando cuadrados se tiene: x 2 8 x = ( x 2 8 x + 16) 16 = ( x 4) 2 42 Haciendo: u = x 4, du = dx; a = 4 , se tiene: 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 ( x 4) 4 dx = u a du = 2 u u a 2 a u + u a + c 1 1 = ( x 4) ( x 4)2 42 42 ( x 4) + ( x 4) 2 42 + c 2 2 ( x 4) 2 x 8 x 8 ( x 4) + x 2 8 x + c = 2 5.18.- 6 x x 2 dx Solucin.- Completando cuadrados se tiene: 6 x x 2 = ( x 2 6 x) = ( x 2 6 x + 9 9) = ( x 2 6 x + 9) + 9 = 32 ( x 3) 2 Haciendo: u = x 3, du = dx; a = 3 , se tiene: 1 1 2 u 2 2 2 2 2 2 2 6 x x dx = 3 ( x 3) dx = a u du = 2 u a u + 2 a arcs e n a + c 1 1 x 3 = ( x 3) 32 ( x 3) 2 + 32 arcs e n +c 2 2 3 ( x 3) 9 x 3 6 x x 2 + arcs e n = +c 2 2 3 (5 4 x)dx 5.19.- 12 x 4 x 2 8 Solucin.- Sea: u = 12 x 4 x 2 8, du = (12 8 x)dx

.M

at

em

at

ic

a1

.c

om

118

1 2(4 x + 5)dx 1 (8 x + 10)dx = 12 x 4 x 8 12 x 4 x 8 2 12 x 4 x 2 8 2 12 x 4 x 2 8 1 (8 x + 12 2)dx 1 (8 x + 12)dx dx = = 2 12 x 4 x 2 8 2 12 x 4 x 2 8 12 x 4 x 2 8 1 (8 x + 12)dx dx 1 (8 x + 12)dx 1 dx = = 2 2 2 2 12 x 4 x 8 4(3x x 2) 2 12 x 4 x 8 2 3x x 2 2

(5 4 x)dx
2

(4 x + 5)dx
2

Completando cuadrados se tiene:

9 9 9 9 3 x x 2 2 = ( x 2 3x + 2) = ( x 2 3 x + + 2) = ( x 2 3 x + ) + 2 4 4 4 4 1 1 3 = ( x 3 ) 2 + = ( ) 2 ( x ) 2 2 4 2 2 1 (8 x + 12)dx 1 dx = 2 2 12 x 4 x 8 2 ( 1 )2 ( x 3 )2 2 2 2 Haciendo: u = 12 x 4 x 8, du = (12 8 x)dx y w = x 3 , dw = dx , entonces: 2 1 1 du 1 dw 1 u2 1 w = = arcs e n +c 1 2 2 2 1 u 2 ( 1 ) 2 w2 2 2 2 1 1 1 = u 2 arcs e n 2 w + c = 12 x 4 x 2 8 arcs e n(2 x 3) + c 2 2 xdx 5.20.- 27 + 6 x x 2 Solucin.- Sea: u = 27 + 6 x x 2 , du = (6 2 x)dx 2 xdx xdx 1 1 (2 x + 6 6)dx 27 + 6 x x2 = 2 27 + 6 x x 2 = 2 27 + 6 x x2 1 (2 x + 6)dx dx 1 du dx = + 3 = + 3 2 2 u 27 + 6 x x 2 27 + 6 x x 2 27 + 6 x x 2 Completando cuadrados se tiene: 27 + 6 x x 2 = ( x 2 6 x 27) = ( x 2 6 x + 9 9 27) = ( x 2 6 x + 9) + 36 = 62 ( x 3) 2 , Luego: 1 1 dx 1 u2 x 3 = u 2 du + 3 = + 3arcs e n +c 2 2 2 6 2 1 6 ( x 3) 2 x 3 x3 1 = u 2 + 3arcs e n + c = 27 + 6 x x 2 + 3arcs e n +c 6 6 ( x 1)dx 5.21.- 2 3x 4 x + 3 Solucin.- Sea: u = 3x 2 4 x + 3, du = (6 x 4)dx ( x 1)dx 1 (6 x 6)dx 1 (6 x 4 2)dx 1 (6 x 4)dx 1 dx 3x 2 4 x + 3 = 6 3x 2 4 x + 3 = 6 3x 2 4 x + 3 = 6 3x 2 4 x + 3 3 3x 2 4 x + 3
1

.M

at

em

at

ic

a1

.c

om

119

= x 2 + 6 x + 15
5.23.-
2

3 6 x+3 arc g +c 2 6

dx 4 x + 4 x + 10 Solucin.dx dx 1 dx 4 x 2 + 4 x + 10 = 4( x 2 + x + 5 ) = 4 ( x2 + x + 5 ) , Completando cuadrados: 2 2 5 1 5 1 1 9 1 3 x 2 + x + = ( x 2 + x + ) + = ( x + )2 + = ( x + )2 + ( )2 2 4 2 4 2 4 2 2 1 x+ 1 dx 1 1 2 + c = 1 arc g 2 x + 1 + c arc g = = 1 3 3 3 4 ( x + )2 + ( )2 4 6 3 2 2 2 2 (2 x + 2)dx 5.24.- 2 x 4x + 9 Solucin.- Sea: u = x 2 4 x + 9, du = (2 x 4)dx

1 du 1 dx 1 du 1 dx 2 = 6 u 3 3x 4 x + 3 6 u 3 3( x 2 4 x + 1) 3 1 du 1 dx = 2 4 6 u 9 (x x + 1) 3 Completando cuadrados se tiene: 4 4 4 4 4 4 5 x 2 x + 1 = ( x 2 x + ) + 1 = ( x 2 x + ) + = ( x 2 )2 + ( 5 )2 3 3 3 3 9 9 3 9 9 x2 1 du 1 1 1 1 dx 3 +c arc g = = u 6 u 9 ( x 2 )2 + ( 5 )2 6 9 5 5 3 3 3 3 1 5 3x 2 = 3x 2 4 x + 3 arc g +c 6 15 5 (2 x 3)dx 5.22.- 2 x + 6 x + 15 Solucin.- Sea: u = x 2 + 6 x + 15, du = (2 x + 6)dx (2 x 3)dx (2 x + 6 9)dx (2 x + 6)dx dx x2 + 6 x + 15 = x 2 + 6 x + 15 = x2 + 6 x + 15 9 x 2 + 6 x + 15 du dx = 9 2 , Completando cuadrados se tiene: u x + 6 x + 15 x 2 + 6 x + 15 = ( x 2 + 6 x + 9) + 15 9 = ( x + 3) 2 + 62 = ( x + 3) 2 + ( 6)2 du dx 1 x+3 = 9 = x 2 + 6 x + 15 9 +c arc g 2 2 u ( x + 3) + ( 6) 6 6 =

.M

at

em

at

ic

a1

.c

om

120

(2 x + 2)dx (2 x 4 + 6)dx (2 x 4)dx dx = 2 = 2 + 6 2 2 4x + 9 x 4x + 9 x 4x + 9 x 4x + 9 du dx = + 6 2 , Completando cuadrados se tiene: u x 4x + 9 x 2 4 x + 9 = ( x 2 4 x + 4) + 9 4 = ( x 2) 2 + 5 = ( x 2) 2 + ( 5) 2 , du dx 1 x2 = + 6 = u +6 +c arc g 2 2 u ( x 2) + ( 5) 5 5

= x2 4 x + 9 +
5.25.-

6 5 x2 arc g +c 5 5

(2 x + 4)dx

5.26.-

3 2 ( x + 2 )dx 3 9 x 2 12 x + 8 Solucin.- Sea: u = 9 x 2 12 x + 8, du = (18 x 12)dx 3 2 ( x + 2 )dx 2 1 (18 x + 27)dx 1 (18 x + 27)dx 1 (18 x 12 + 39)dx = = = 2 3 9 x 12 x + 8 3 18 9 x 2 12 x + 8 27 9 x 2 12 x + 8 27 9 x 2 12 x + 8 1 (18 x 12)dx 39 dx 1 du 39 dx = + 2 = + 2 27 9 x 12 x + 8 27 9 x 12 x + 8 27 u 27 9( x 2 4 x + 8 ) 3 9 1 du 39 dx = + 27 u 27 9 ( x 2 4 x + 8 ) 3 9 Completando cuadrados se tiene: 4 8 4 4 8 4 x 2 + = ( x 2 x + ) + = ( x 2 )2 + 4 = ( x 2 )2 + ( 2 )2 3 9 3 3 3 9 3 9 9 9 x2 1 du 39 1 39 1 dx 3 +c arc g = + = + u 2 2 2 2 2 2 27 u 27 9 ( x ) + ( ) 27 27 9 3 3 3 3

.M

at

em

= 2 4 x x 2 + 8arcs e n

x2 +c 2

at

ic

a1

4 x x2 Solucin.- Sea: u = 4 x x 2 + 9, du = (4 2 x)dx (2 x + 4)dx (2 x 4)dx (2 x + 4 8)dx (2 x + 4)dx dx 4 x x 2 = 4 x x 2 = 4 x x 2 = 4 x x 2 + 8 4 x x 2 dx 1 , Completando cuadrados se tiene: = u 2 du + 8 4 x x2 4 x x 2 = ( x 2 4 x) = ( x 2 4 x + 4 4) = ( x 2 4 x + 4) + 4 = 22 ( x 2) 2 dx x2 1 1 = u 2 du + 8 = 2u 2 + 8arcs e n +c 2 22 ( x 2) 2

.c

om

121

1 13 3x 2 9 x 2 12 x + 8 arc g +c 27 54 2 ( x + 6)dx 5.27.- 5 4 x x2 Solucin.- Sea: u = 5 4 x x 2 , du = (4 2 x)dx ( x + 6)dx 1 (2 x 12)dx 1 (2 x 4 8)dx 5 4 x x2 = 2 5 4 x x2 = 2 5 4 x x2 1 (2 x 4)dx dx 1 du dx = + 4 = + 4 2 2 2 2 u 5 4x x 5 4x x 5 4 x x2 Completando cuadrados se tiene: 5 4 x x 2 = 9 ( x + 2) 2 = 32 ( x + 2) 2 1 du dx x+2 = + 4 = u + 4 arcs e n +c 2 2 2 3 u 3 ( x + 2)
=
= 5 4 x x 2 + 4 arcs e n
5.28.-
2

x+2 +c 3

1 dx 1 1 x+5 5 x+5 = arc g +c = arc g +c 2 2 2 ( x + 5) + ( 5) 2 5 10 5 5 3dx 5.29.- 80 + 32 x 4 x 2 Solucin.3dx 3dx 3 dx 80 + 32 x 4 x 2 = 4(20 + 8 x x 2 ) = 2 (20 + 8 x x2 ) Completando cuadrados se tiene: 20 + 8 x x 2 = ( x 2 8 x 20) = ( x 2 8 x + 16 20 16) = ( x 2 8 x + 16) + 36 = ( x 4) 2 + 62 = 62 ( x 4) 2 3 dx 3 x4 = = arcs e n +c 2 2 2 2 6 6 ( x 4)
5.30.-

dx

12 x 4 x 2 8 Solucin.dx dx 1 dx 12 x 4 x 2 8 = 4( x 2 + 3x 2) = 2 ( x 2 + 3x 2) Completando cuadrados se tiene:

.M

at

em

at

ic

dx 2 x + 20 x + 60 Solucin.dx 1 dx 2 x 2 + 20 x + 60 = 2 x 2 + 10 x + 30 , Completando cuadrados se tiene: x 2 + 10 x + 30 = ( x 2 + 10 x + 25) + 5 = ( x + 5) 2 + ( 5) 2

a1

.c

om

122

9 9 9 1 x 2 + 3x 2 = ( x 2 3 x + 2) = ( x 2 3x + + 2 ) = ( x 2 3x + ) + 4 4 4 4 2 2 3 1 = ( ) (x ) 2 2 x 3 1 dx 1 2 + c = 1 arcs e n(2 x 3) + c = = arcs e n 1 2 2 2 2 2 ( 1 ) (x 3 ) 2 2 2 5dx 5.31.- 28 12 x x 2 Solucin.5dx dx 28 12 x x2 = 5 28 12 x x 2 , Completando cuadrados se tiene: 28 12 x x 2 = 82 ( x + 6) 2 dx x+6 = 5 = 5arcs e n +c 8 82 ( x + 6) 2
Solucin.- Sea: u = x + 1, du = dx; a = 2 Completando cuadrados se tiene: 3 2 x x 2 = ( x 2 + 2 x 3) = ( x 2 + 2 x + 1) + 4 = 22 ( x + 1) 2 5.32.- 12 8 x 4 x 2 dx

1 a2 u 2 22 ( x + 1) 2 dx = 2 a 2 u 2 du = 2( u a 2 u 2 + arcs e n ) + c a 2 2 x +1 = ( x + 1) x 2 2 x + 3 + 4 arcs e n +c 2 5.33.- x 2 x + 5 dx 4 Solucin.- Sea: u = x 1 , du = dx; a = 1 2 Completando cuadrados se tiene: x2 x + 5 = ( x 1 )2 + 1 4 2 x 2 x + 5 dx = ( x 1 ) 2 + 1dx = u 2 + a 2 du 4 2 1 1 = u u2 + a2 + a2 u + u2 + a2 + c 2 2 1 1 = ( x 1 ) x2 x + 5 + x 1 + x2 x + 5 + c 2 4 2 4 2 2 1 1 = (2 x 1) x 2 x + 5 + x 1 + x 2 x + 5 + c 4 2 2 4 4 dx 5.34.- 2 x 2x + 5

.M

at

em

at

ic

a1

.c

om

12 8 x 4 x 2 dx = 4(3 2 x x 2 )dx = 2 3 2 x x 2 dx

123

Solucin.- Completando cuadrados se tiene: x 2 2 x + 5 = ( x 2 2 x + 4) + 1 = ( x 2) 2 + 1 dx dx x 2 2 x + 5 = ( x 2)2 + 1 = arc g ( x 2) + c (1 x)dx 5.35.- 8 + 2 x x2 Solucin.- Sea: u = 8 + 2 x x 2 , du = (2 2 x)dx = 2(1 x)dx (1 x)dx 1 du 1 1 2 8 + 2 x x 2 = 2 u = 2 u 2 du = u + c = 8 + 2 x x + c xdx 5.36.- 2 x + 4x + 5 Solucin.- Sea: u = x 2 + 4 x + 5, du = (2 x + 4)dx xdx 1 2 xdx 1 (2 x + 4) 4 x2 + 4 x + 5 = 2 x 2 + 4 x + 5 = 2 x 2 + 4 x + 5 dx 1 (2 x + 4)dx dx 1 du dx = 2 2 2 = 2 2 , Completando cuadrados se 2 x + 4x + 5 x + 4x + 5 2 u x + 4x + 5 tiene: x 2 + 4 x + 5 = ( x 2 + 4 x + 4) + 1 = ( x + 2) 2 + 1 1 du dx 1 = 2 = u 2 arc g ( x + 2) + c 2 2 u ( x + 2) + 1 2 1 = x 2 + 4 x + 5 2 arc g ( x + 2) + c 2 (2 x + 3)dx 5.37.- 2 4x + 4x + 5 Solucin.- Sea: u = 4 x 2 + 4 x + 5, du = (8 x + 4)dx (2 x + 3)dx 1 (8 x + 12)dx 1 (8 x + 4) + 8 4 x 2 + 4 x + 5 = 4 4 x 2 + 4 x + 5 = 4 4 x 2 + 4 x + 5 dx 1 (8 x + 4)dx 1 du 1 du dx dx dx + 2 2 = + 2 2 = + 2 2 2 4 4x + 4x + 5 4x + 4x + 5 4 u 4x + 4x + 5 4 u 4( x + x + 5 ) 4 1 du 1 dx , Completando cuadrados se tiene: = + 4 u 2 ( x2 + x + 5 ) 4 5 1 x2 + x + = ( x2 + x + ) + 1 = ( x + 1 )2 + 1 2 4 4 1 du 1 dx 1 1 = + = u + arc g ( x + 1 ) + c 2 2 4 u 2 (x + 1 ) +1 4 2 2 ( x + 2)dx 5.38.- 2 x + 2x + 2 Solucin.- Sea: u = x 2 + 2 x + 2, du = (2 x + 2)dx

w .M

at

em

at

ic

a1

.c

om

124

( x + 2)dx 1 (2 x + 4)dx 1 (2 x + 2) + 2 1 (2 x + 2)dx dx dx = 2 = 2 = 2 + 2 2 2 x + 2x + 2 + 2x + 2 2 x + 2x + 2 2 x + 2x + 2 x + 2x + 2 1 du dx 1 du dx = + 2 = + 2 u x + 2x + 2 2 u ( x + 1) 2 + 1 1 1 = u + arc g ( x + 1) + c = x 2 + 2 x + 2 + arc g ( x + 1) + c 2 2 (2 x + 1)dx 5.39.- 2 x + 8x 2 Solucin.- Sea: u = x 2 + 8 x 2, du = (2 x + 8)dx (2 x + 1)dx (2 x + 8) 7 dx (2 x + 8)dx dx x2 + 8x 2 = x 2 + 8x 2 = x 2 + 8x 2 7 x 2 + 8x 2 du dx du dx = 7 2 = 7 2 u ( x + 8 x + 16) 18 u ( x + 4) (3 2) 2

= u 7

1 ( x + 4) (3 2) +c 2(3 2) ( x + 4) + (3 2)

= x2 + 8x 2
5.40.-
dx

7 2 ( x + 4) (3 2) +c 12 ( x + 4) + (3 2)

5.41.-

( x 1)dx x2 + 2x + 2 Solucin.- Sea: u = x 2 + 2 x + 2, du = (2 x + 2)dx ( x 1)dx 1 (2 x + 2) 4 1 (2 x + 2)dx dx x 2 + 2 x + 2 = 2 x 2 + 2 x + 2 dx = 2 x 2 + 2 x + 2 2 x 2 + 2 x + 2 1 du dx 1 du dx 1 = 2 2 = 2 = u 2 arc g ( x + 1) + c 2 2 u ( x + 1) + 1 2 x + 2x + 2 2 u 1 = x 2 + 2 x + 2 2 arc g ( x + 1) + c 2

x2 6 x Solucin.- Completando cuadrados se tiene: x 2 6 x = ( x 2 + 6 x) = ( x 2 + 6 x + 9) + 9 = 32 ( x + 3) 2 dx x+3 32 ( x + 3)2 = arcs e n 3 + c

w .M

at

em at

ic

a1

.c

om

125

CAPITULO 6
INTEGRACION POR SUSTITUCION TRIGONOMETRICA
Existen integrales que contienen expresiones de las formas: a 2 x 2 , a 2 + x 2 x 2 a 2 , las que tienen fcil solucin si se hace la sustitucin trigonomtrica adecuada. A saber, si la expresin es: a 2 x 2 , la sustitucin adecuada es: x = a s e n x = a cos . Si la expresin es: a 2 + x 2 , entonces: x = a sec

EJERCICIOS DESARROLLADOS
1. Encontrar:
dx (4 x 2 )3

Solucin.- Dada le expresin: 4 x 2 , la forma es: a 2 x 2 , la sustitucin adecuada x es: x = a s e n o sea: x = 2s e n dx = 2 cos d . Adems: s e n = . Una figura a auxiliar adecuada para sta situacin, es:

at ic

a1 .

co

at em

22 x 2 = 2 cos d
3

2 2 (2 (1 s e n ) 2 cos d 2 cos d 2 cos d 1 d 1 = = = 3 = 2 = sec 2 d 3 3 2 (2 cos ) 2 cos 2 cos 4 (22 cos 2 )3 1 1 = sec 2 d = g + c . A partir de la figura triangular se tiene: 4 4 x 1 1 x , Luego: g + c = g = +c 2 4 4 4 x2 4 x dx 1 x = +c Respuesta: 2 3 4 4 x2 (4 x )

dx (4 x )
2 3

dx (2 x )
2 2 3

(2 2 s e n )
2 2 2

2 cos d
3

6.2.-Encontrar: Solucin.-

25 x 2 dx x

.M

126

25 x 2 52 x 2 dx = dx , la forma es: a 2 x 2 , luego: x x 52 x 2 = 5cos

Sea: x = 5s e n dx = 5 cos d , x Adems: s e n = 5

52 x 2 5 cos 5cos d cos 2 d (1 s e n 2 )d dx = = 5 = 5 x 5 s e n s e n s e n d = 5 5 s e n d = 5 cos ec 5 s e n d s e n 5 = 5 cos ec co g + 5cos + c .

De la figura se tiene:
cos ec = 5 25 x , luego: , co g = x x
2

52 x 2

5 25 x 2 =5 +5 x x

25 x 2 5 25 x 2 +c =5 + 25 x 2 + c x 5

Solucin.- 4 x x 2 = ( x 2 4 x) = ( x 2 4 x + 4 4) = 4 ( x 2 4 x + 4) = 22 ( x 2) 2 dx dx 2 2 (4 x x 2 )3 = ( 22 ( x 2)2 )3 , la forma es: a u , Luego: x 2 = 2s e n dx = 2 cos d , 22 ( x 2) 2 = 2 cos x2 Adems: s e n = 2 dx 2 cos d 1 d 1 1 2 ( 22 ( x 2)2 )3 = 23 cos3 = 4 cos2 = 4 sec d = 4 g + c
2 x-2

w .M

at

em

6.3.-Encontrar:

(4 x x 2 )3

at

ic

dx

a1

.c

om

Respuesta:

25 x 2 5 25 x 2 dx = 5 + 25 x 2 + c x x

De la figura se tiene: Pero: g =


1 x2 g + c = +c 4 4x x 4 4x x2 dx x2 Respuesta: = +c (4 x x 2 )3 4 4 x x 2
2

4 ( x 2) 2 = 4 x x 2

x2

, luego:

127

6.4.-Encontrar:

x 2 dx 3 (a 2 x 2 ) 2

Solucin.x 2 dx x 2 dx 2 2 (a 2 x 2 ) 3 2 = ( a 2 x 2 )3 , la forma es: a x Luego: x = a s e n , dx = a cos , a 2 x 2 = a cos , adems: s e n =


x a

(
=

x 2 dx a 2 x 2 )3

a 2 s e n 2 a cos d a 3 s e n 2 cos d s e n 2 d = = a3 cos cos2 cos2 (a cos )3

(1 cos 2 )d d = d = s ec 2 d d = g + c 2 cos cos 2 a x

De la figura se tiene: Pero: g =


x x y = arcs e n a a a x x x Luego: g + c = arcs e n + c a a2 x2 x 2 dx x x = arcs e n + c Respuesta: 2 2 3 2 2 a (a x ) a x x a2 x2

6.5.-Encontrar: Solucin.dx

dx x
2

9 x2
, la forma es: a 2 x 2
x 3

9 x

dx x
2

3 x
2

Luego: x = 3s e n , dx = 3cos d , 32 x 2 = 3cos , adems: s e n =

dx
2

3 x
2

3cos d 1 d 1 1 = = cos ec 2 d = co g + c 2 2 9 3 s e n 3cos 9 s e n 9


2

w .M

at

em at

ic

a1

.c

om

, adems: s e n =

De la figura se tiene:
9 x2

128

Pero: co g = Respuesta:

9 x2 1 9 x2 , luego: co g + c = +c 9 9x x dx = 9 x2 +c 9x

x2 9 x2 x 2 dx 6.6.-Encontrar: 9 x2 Solucin.x 2 dx x 2 dx 2 2 = 9 x 2 32 x 2 , la forma es: a x

Luego: x = 3s e n , dx = 3cos d , 32 x 2 = 3cos , adems: s e n = Usaremos la misma figura anterior, luego: x 2 dx 32 s e n 2 3cos d (1 cos 2 )d = 9 s e n 2 d = 9 = 32 x 2 2 3cos 9 9 9 9 9 9 cos 2 d = s e n 2 + c = 2s e n cos + c 2 2 2 4 2 4
9 9 = s e n cos + c , de la figura se 2 2 x = arcs e n , luego es equivalente: 3 9 x 9 x 9 x2 9 x = arcs e n + c = arcs e n 2 3 43 3 2 3 x 2 dx x 9 9 x2 Respuesta: = arcs e n 3 9 9 x2 2

x 3

at

ic

a1

.c

.M

9 x2 9

at

em

+c

6.7.-Encontrar: x 2 4dx Solucin.-

x 2 4dx = x 2 22 dx , la forma es: x 2 a 2

om

x 9 x2 tiene que: s e n = , cos = 3 3

+c

Luego: x = 2sec , dx = 2sec g d , x 2 22 = 2 g , adems: sec =

x 2

= 4 sec3 d 4 sec d

x 2 22 dx = 2 g 2sec g d = 4 sec g 2 d = 4 sec (sec 2 1)d sec g 1 + sec + g + c , luego lo anterior es 2 2

Se sabe que: sec3 d = equivalente a:

129

1 1 = 4 sec g + sec + g 4 sec + g + c 2 2 = 2sec g + 2 sec + g 4 sec + g + c = 2sec g 2 sec + g + c x


x 2 22

De la figura se tiene:

sec =
= 2 = x 2

x , g = 2

x 4 , luego: 2
2

x2 4 x x2 4 x x2 4 x + x2 4 2 + +c = 2 +c 2 2 2 2 2

x x2 4 2 x + x2 4 2 2 + c 2
2

em

x x2 4 Respuesta: x 4dx = 2 x + x2 4 + c 2 2 x dx 6.8.-Encontrar: x 2 16 Solucin.x 2 dx x 2 dx 2 2 = x 2 16 x 2 42 , la forma es: x a

at

ic

a1

.c

om

4 gt x 4 1 1 = 16 sec t gt + sec t + gt + c = 8sec t gt + 8 sec t + gt + c 2 2


2 2

x 2 dx

42 sec 2 t ( 4 sec t gt dt )

w .M

Luego: x = 4sec t , dx = 4sec t gtdt , x 2 42 = 4 gt , adems: sec t =

x 4

= 16 sec3 tdt

at

x 2 16

De la figura se tiene:
sec t = =8 = x 4 x , gt = 4 x 16 , luego equivale a: 4
2

x 2 16 x x 2 16 x 2 x x 2 16 x 16 + 8 +8 + +c = +c 4 4 4 2 4

x 2 x 2 x 16 + 8 x x 2 16 8 4 + c = x 16 + 8 x x 2 16 + c 2 2

130

x 16 dx 6.9.-Encontrar: x x2 1 Solucin.dx dx 2 2 x x 2 1 = x x 2 12 , la forma es: x a


2

Respuesta:

x 2 dx

x 2 x 16 + 8 x x 2 16 + c 2

Luego: x = sec t , dx = sec t gtdt , x 2 12 = gt , adems:

dx x2 1

sec t gt dt sec t gt

= dt = t + c , x
x2 1

De la figura se tiene: Dado que: sec t = x t = arc sec x , luego: t + c = arc sec x + c dx Respuesta: = arc sec x + c x x2 1 dx 6.10.-Encontrar: ( 4 x 2 24 x + 27)3 Solucin.dx dx = ( 4 x2 24 x + 27)3 = 4( x 2 6 x + 27 )3 43 4

.M

at

em

at

ic

a1

.c

om

dx x 2 6 x + 27 4

1 dx , Se tiene: 8 ( x 2 6 x + 27 )3 4 27 27 27 x2 6 x + = ( x 2 6 x + __) + __ = ( x 2 6 x + 9) + 9 4 4 4 9 = ( x 2 6 x + 9) = ( x 2 6 x + 27 ) = ( x 3) 2 ( 3 ) 2 , la expresin anterior equivale a: 4 2 4 1 dx 1 dx , siendo la forma: u 2 a 2 , luego: = 3 8 ( x 2 6 x + 27 )3 8 ( x 3) 2 ( 3 ) 2 4 2 x3 x 3 = 3 sec t , dx = 3 sec t gtdt , adems: sec t = 2 2 3 2 x-3 2 27
x 6+ 4

3 2 131

De la figura se tiene:
sec t = x , gt = 4 x 2 16 , luego equivale a: 4

Solucin.dx

(16 + x )

2 4

dx (4 + x 2 ) 4
2

4 dx 4sec tdt 1 dt 1 1 (1 + cos 2t ) 2 (42 + x 2 )4 = 44 sec4 t = 64 sec2 t = 64 cos tdt = 64 2 dt 1 1 1 1 = dt + cos 2tdt = t+ s e n 2t + c 128 128 128 256 Como: gt = x t = arc g x , s e n 2t = 2s e n t cos t ; luego: 4 4 1 1 x 4 8x t+ s e n 2t + c = 2 , Se tiene: = 2 128 256 16 + x 2 16 + x 2 16 + x 1 1 8x 1 x arc g x + arc g x + +c = +c 2 4 4 128 256 16 + x 128 32(16 + x 2 )
2

Luego: x = 4 gt , dx = 4sec 2 tdt , 42 + x 2 = 4sec t , adems: gt = x

w .M

6.11.-Encontrar:

dx (16 + x 2 ) 4

at

em at

ic

1 3 sec t gtdt 1 1 1 1 sec 1 dx tdt = 2 2 3 = = cos2t 3 2 2 3 3 g t 18 s e n t 8 8 ( ) g t 8 ( x 3) 2 ( 3 ) 2 2 2 2 2 cos 2 t 1 cos tdt 1 1 (s e n t ) 1 1 1 2 e t tdt (s n ) cos = = = +c = +c 2 18 (s e n t ) 18 18 1 18 (s e n t ) 1 x3 = cos ect + c , como: cos ect = , entonces: 2 18 27 x 6x + 4 1 x3 1 x3 1 x3 = +c = +c = +c 2 2 18 x 2 6 x + 27 18 4 x 24 x + 27 18 4 x 24 x + 27 4 4 2 1 x 3 = +c 9 4 x 2 24 x + 27 dx 1 x3 Respuesta: = +c 9 4 x 2 24 x + 27 ( 4 x 2 24 x + 27)3

a1

.c

om

132

Respuesta:

dx (16 + x )
2 4

1 x x arc g + +c 128 4 32(16 + x 2 )

6.12.-Encontrar:

x 2 dx 3 ( x 2 + 100) 2

Solucin.x 2 dx x 2 dx = ( x2 + 100) 3 2 ( x 2 + 102 )3 , se tiene: x = 10 gt , dt = 10sec2 tdt , x 2 + 102 = 10sec t ;adems: gt =

x , luego: 10

s e n2 t 2 x 2 dx 102 g 2t (10 sec2 t )dt g 2tdt cos 2 t dt = s e n t dt = = = ( x 2 + 102 )3 (103 sec 3 t ) sec t 1 cos t cos t 2 (1 cos t ) dt = dt = cos tdt = sec tdt cos tdt = sec t + gt s e n t + c cos t cos t

Como: sec t =
=

100 + x 2 x x , gt = , adems: s e n t = 10 10 100 + x 2

100 + x 2 x x 100 + x 2 + x x + +c = +c 10 10 10 x 2 + 100 x 2 + 100 x x = 100 + x 2 + x 10 + c = 100 + x 2 + x +c x 2 + 100 x 2 + 100 x 2 dx x Respuesta: 2 = 100 + x 2 + x +c 3 ( x + 100) 2 x 2 + 100

Nota: En los ejercicios 6.11 y 6.12 se ha omitido la figura (tringulo rectngulo). Conviene hacerla y ubicar los datos pertinentes. En adelante se entender que el estudiante agregar este complemento tan importante. x 2 dx 6.13.-Encontrar: 2 2 3 (x + 8 ) 2 Solucin.x 2 dx x 2 dx = ( x 2 + 82 ) 3 2 ( x 2 + 82 ) 3 , se tiene: x = 8 gt , dt = 8sec 2 tdt ,
x 2 + 82 = 8sec t adems: gt =

.M

at

em

at ic

a1 .c om

x , luego: 8

x 2 dx x 2 + 82 ) 3

82 g 2t ( 8 sec 2 t ) 83 sec 3 t

dt =

g 2t
sec t

dt = sec tdt cos tdt

133

= sec t + gt s e n t + c , como: sec t =

x 2 + 64 x , gt = ,s e n t = 8 8

x x + 64
2

Se tiene como expresin equivalente:


x 2 + 64 x x x 2 + 64 + x x + +c = +c 8 8 8 x 2 + 64 x 2 + 64 x = x 2 + 64 + x +c x 2 + 64 x 2 dx x Respuesta: 2 2 3 = x 2 + 64 + x +c 2 2 (x + 8 ) x + 64 dx 6.14.-Encontrar: ( 32 + x 2 ) 4 =

Solucin.- se tiene: x = 3 gt , dx = 3sec 2 tdt , x gt = 3

32 + x 2 = 3sec t , adems:

32 + x 2 ) 4 1 1 1 1 1 1 = t+ s e n 2t + c1 = t + 2s e n t cos t + c = t + s e n t cos t + c 54 108 54 108 54 54 x x x 3 , cos t = Como: gt = t = arc g , adems: s e n t = 2 3 3 9 + x2 9+ x 1 x 1 x 3 1 x x = arc g + + c = arc g + +c 2 2 54 3 54 9 + x 9 + x 54 3 18(9 + x 2 ) dx 1 x x Respuesta: = arc g + +c 3 18(9 + x 2 ) ( 32 + x 2 ) 4 54 x 2 4 x + 13 Solucin.- Completando cuadrados se tiene: x 2 4 x + 13 = ( x 2 4 x + __) + 13 __ = ( x 2 4 x + 4) + 13 4 = ( x 2) 2 + 32

6.15.-Encontrar:

dx

Se tiene: x 2 = 3 gt , dx = 3sec 2 tdt ,


( x 2) 2 + 32 = x 2 4 x + 13 = 3sec t ,

w .M

32 + x 2 = 3sec t

at

em

Sea: x 2 = 3 gt , dx = 3sec 2 tdt ;adems: gt =

dx ( x 2) 2 + 32

3 sec 2 tdt = sec tdt = sec t + gt + c 3sec t

at

ic

a1

x2 , luego: 3

.c

om

dx

3 sec2 t dt 1 dt 1 1 1 = 3 = cos 2 tdt = t + cos 2tdt 2 4 4 54 54 3 + sec t 3 sec t 27

134

x
De la figura se tiene:
sec t = = = x 2 4 x + 13 x2 , gt = , luego: 3 3 x 2 4 x + 13 x 2 + +c = 3 3 x 2 4 x + 13 + ( x 2) + c

4 x + 13

x2

x 2 4 x + 13 + ( x 2) +c 3

Respuesta:

dx x 4 x + 13
2

x 2 4 x + 13 + ( x 2) + c

6.16.-Encontrar: 1 + 4 x 2 dx Solucin.-

1 + 4 x 2 dx = 12 + (2 x) 2 dx

.M

at

1 2x Se tiene: 2 x = gt , 2dx = sec 2 tdt dx = sec 2 tdt , Adems: gt = 2 1 1 1 2 2 2 2 1 2 2 3 1 + (2 x) dx = 1 + g t 2 sec dt = 2 sec t sec tdt = 2 sec tdt 1 1 = sec t gt + sec t gt + c , 4 4

em

at ic a1

.c om

1 + 4x2 , gt = 2 x 1 1 1 1 + 4x2 2 x + 1 + 4x2 + 2x + c = 4 4 1 1 1 + 4x2 2x + 1 + 4 x2 + 2x + c Respuesta: 1 + 4 x 2 dx = 4 4 sec t =

w w

De la figura se tiene:

1+ 4x

2x

EJERCICIOS PROPUESTOS:
Utilizando esencialmente la tcnica de sustitucin por variables trigonomtricas, encontrar las integrales siguientes: 6.17.- 4 x 2 6.18.-
dx a x
2 2

6.19.-

dx x + a2
2

135

6.20.- 6.23.- 6.26.- 6.29.-

dx x a2 dx
2

6.21.- 6.24.- 6.27.- 6.30.-

dx x +a dx
2 2

6.22.- 6.25.- 6.28.- 6.31.- 6.34.-

dx x a2 dx
2

x x2 9 x 2 dx 1 x2 dx x 4 x 2 16

x x2 2 x3 dx 2 x2 x2 + 1 dx x

x 1 + x2 x2 9 dx x dx x2 4 x2 x 2 dx

6.32.- a x 2 dx 6.35.-
dx x
2

6.33.- a 2 x 2 dx 6.36.- 6.39.-


dx 5 4 x2 dx x
4 2

x +9
2

x2 + a2 x 2 dx 6.37.- 3 (4 x 2 ) 2

6.38.- x 2 5 x 2 dx 6.41.- 6.44.- 6.47.dx x2 x2 + a2 dx

x +3 dx 6.42.- 2 ( x + a 2 )2

6.40.- x3 a 2 x 2 + b 2 dx 6.43.- x3 a 2 x 2 b 2 dx 6.46.- 6.49.- 6.52.- 6.55.-


x3dx 3x 2 5 dx x 9 x2 dx 1 4 x2 dx

6.53.- 6.56.- 6.59.- 6.62.- 6.65.- 6.68.-

4 + x2 ( x + 1)dx 4 x2 dx 4 ( x 1) 2 x 2 dx 21 + 4 x x dx
2 2

6.54.-

w w

6.50.-

x2 + a2 dx x dx

6.51.-

.M

a2 x2 xdx

6.57.- 6.60.-

4 + x2 dx 2 5x2 x 2 dx

at

em

x 2 100 dx x

at

6.48.-

x2 x2 2 xdx

ic

a1

.c om

x2 a2 x2

6.45.-

2x2 5 dx x dx

x a2 + x2 dx 6.58.- 2 3 (a x 2 ) 2

2 x x2 dx 6.63.- 2 3 ( x 2 x + 5) 2

6.61.- 6.64.- 6.67.- 6.70.-

x 2 dx 17 x 2 (2 x + 1)dx (4 x 2 2 x + 1)3 ( x + 1)dx 2 x x2 xdx x2 + 4 x + 5

( x 1) x 3 x + 2 ( x 1)dx x2 4 x + 3

6.66.- 6.69.-

xdx x 2x + 5 dx
2

x2 2 x 8

136

RESPUESTAS
6.17.- 4 x 2 Solucin.-

Se tiene: x = 2s e n , dx = 2 cos d , 4 + x 2 = 2 cos


4 x2

4 x 2 = 2 cos 2 cos d = 4 cos 2 d = 2 + s e n 2 + c = 2 + 2s e n cos + c

x x 4 x2 = 2 arcs e n + +c 2 2 dx 6.18.- a2 x2

Solucin.- se tiene: x = a s e n , dx = a cos d , a 2 x 2 = a cos

dx a2 x2
2

a cos d x = d = + c = arcs e n + c a a cos

6.19.-

dx dx a sec2 d 1 1 1 x = = x2 + a 2 ( x 2 + a 2 )2 a 2 sec2 = a d = a + c = a arc g a + c dx 6.20.- 2 x x a2 Solucin.-

w w

.M

at

em at ic a1

Solucin.- se tiene: x = a g , dx = a sec 2 d , x 2 + a 2 = a sec

.c om

dx x + a2

x2 a2

Se tiene: x = a sec , dx = a sec g d , x 2 a 2 = a g

x
= =

a sec g d 1 sec d 1 dx dx = = cos ec d = = 2 a g a a a 2 g 2 ( x 2 a 2 )2 x x a


2 2

1 1 cos ec co g = a a 1 a xa x2 a2 dx +c = 1 a

a x a2
2

+c

( x a)2 1 xa +c = +c 2 2 x a 2a x+a

6.21.-

x2 + a2 Solucin.-

+ a

137

Se tiene: x = a g , dx = a sec 2 d , x 2 + a 2 = a sec

dx x2 + a2

a sec 2 d = sec d = sec + g + c a sec x2 + a2 + x + c = x + x2 + a2 a + c a

x2 + a2 x + +c = a a

= x + x2 + a2 + c

6.22.-

dx
2

x a2 Solucin.-

x2 a2

Se tiene: x = a sec , dx = a sec g d , x 2 + a 2 = a g

dx x2 a2

a sec g d a g

= sec d = sec + g + c

dx x2 9

= dx

3sec g d 3sec 3 g

arc sec x 1 1 3 +c d c = + = 3 3 3

6.24.-

x x2 2 Solucin.-

Se tiene: x = 2 sec , dx = 2 sec g d , x 2 2 = 2 g

dx x 2
2

= dx

2 sec g d 2 sec 2 g

x 1 + x2 Solucin.-

6.25.-

Se tiene: x = 3sec , dx = 3sec g d , x 2 9 = 3 g

2 2 2 2 d = arc sec x+c +c = 2 2 2 2

w .M

x x2 9 Solucin.-

at

em

6.23.-

at

dx

ic

a1

x x2 a2 x + x2 a2 = + +c = + c = x + x2 a2 + c a a a

.c

om

1+ x

1 138

Se tiene: x = g , dx = sec 2 d , 1 + x 2 = sec


sec 2 d d x 1 + x2 = g sec = s e n = cos ec d = cos ec co g + c dx = 1 + x2 1 +c = x x x 2 dx 1 + x2 1 +c x

6.26.-

1 x2 Solucin.-

Se tiene: x = s e n , dx = cos d , 1 x 2 = cos


s e n 2 cos d 1 1 = s e n 2 d = s e n 2 + c 1 x2 2 4 cos 1 1 arcs e n x x 1 x2 + c = s e n cos + c = 2 2 2 2 x3dx 6.27.- 2 x2 Solucin.x 2 dx = 1 x2

.c

om

ic

a1

em

2 x2

Se tiene: x = 2 s e n , dx = 2 cos d , 2 x 2 = 2 cos

x3 dx 2 x2

2 2 s e n 3 2 cos d 2 cos

w .M

at

at

= 2 2 s e n 3 d = 2 2( cos +

cos3 )+c 3

= 2 2(

2 x 2 ( 2 x 2 )3 (2 x 2 ) 2 x 2 2 + ) + c = 2(2 x ) + +c 3 2 3( 2)3

x2 9 dx x Solucin.-

6.28.-

Se tiene: x = 3sec , dx = 3sec g d , x 2 9 = 3 g


x2 9 3 g 3sec g d = 3 g 2 d = 3 (sec 2 1)d x dx = 3sec x = 3 sec 2 d 3 d = 3 g 3 + c = x 2 9 3arc sec + c 3

139

x 4 x 2 16 Solucin.-

6.29.-

dx

Se tiene:

x x2 = sec , dx = 2sec g d , 1 = g 2 4 1 dx 1 dx 1 2sec g d 1 = = = d = + c x 4 x 2 16 4 x 2 4 4 2sec g x ( ) 1 4 2 1 x = arc sec + c 4 2

6.30.-

x2 + 1 dx x Solucin.-

x
2 2

+ 1

Se tiene: x = g , dx = sec d , x + 1 = sec

x +1 sec sec d d 1 dx = = = g + + c , o bien: 2 g x cos s e n 2 cos


2 2

x2 4 x2 Solucin.-

6.31.-

dx

w .M

x2 + 1 1 + x2 + 1 + c x

at

em at

ic

a1

= cos ec co g +

1 +c = cos

x2 + 1 1 1 + +c 1 x x x2 + 1

.c

om

Se tiene: x = 2s e n , dx = 2 cos d ,

4 x 2 = 2 cos

4 x2

dx
2

4 x

2 cos d 1 1 = cos ec 2 d = co g + c 2 4 4s e n 2 cos 4

4 x2 +c 4x

6.32.- a x 2 dx Solucin.-

a x2 140

Se tiene: x = a s e n , dx = a cos d , a x 2 = a cos

a x 2 dx = a cos a cos d = a cos 2 d

a a a x x 2 a x2 + c + s e n cos + c = arcs e n + 2 2 2 a 2

6.33.- a 2 x 2 dx Solucin.Se tiene: x = a s e n , dx = a cos d , a 2 x 2 = a cos

a 2 x 2 dx = a cos a cos d = a 2 cos 2 d

a2 a2 a2 x x 2 a x2 + c + s e n cos + c = arcs e n + a 2 2 2 2 x 2 dx 6.34.- x2 + a2 Solucin.-

+ a

Se tiene: x = a g , dx = a sec d , x + a = a sec


2 2 2

x2 + a2 (1 cos 2 ) = a2 d = a 2 sec3 d a 2 sec d cos3 sec g 1 = a2 + sec + g a 2 sec + g + c 2 2 a2 a2 sec g + sec + g a 2 sec + g + c 2 2 a2 a2 = sec g sec + g + c 2 2 = = a2 2 x2 + a2 x a2 a a 2 dx

x2 + a2 x x x2 + a2 a2 + +c = 2 2 a a

w .M

at

em

at

ic

x 2 dx

a 2 g 2 a sec 2 d s e n2 d = a 2 g 2 sec d = a 2 cos3 a sec

a1 .

co m

x2 + a2 + x + c

6.35.-

x2 x2 + 9 Solucin.-

+ 9

141

Se tiene: x = 3 g , dx = 3sec 2 d , x 2 + 9 = 3sec

dx
2

3 sec 2 d 1 sec d 1 cos 1 = d = = = +c 2 2 2 2 9 sen 9s e n 9 g 3sec 9 g x +9

x2 + 9 +c 9x dx 6.36.- 5 4x2 Solucin.Se tiene: x = 5 s e n , dx = 5 cos d , ( 5 ) 2 x 2 = 5 cos 4 4 4 4 =

1 1 dx = = 2 2 5 x2 2 5 4x 4
dx

5 cos d 4 5 cos 4

1 1 d = + c 2 2

a1 .

1 x 1 2x + c = arcs e n +c arcs e n 2 2 5 5 4 2 x dx 6.37.- 3 (4 x 2 ) 2 Solucin.-

co m

at

ic

at

4 x2

x 2 dx x 2 dx 4 s e n 2 2 cos d = g 2 d = (sec2 1)d = = 3 (4 x 2 ) 2 (4 x 2 )3 3 8 cos x x = g + c = arcs e n + c 2 2 4 x

6.38.- x 2 5 x 2 dx Solucin.Se tiene: x = 5 s e n , dx = 5 cos d , 5 x 2 = 5 cos

Se tiene: x = 2s e n , dx = 2 cos d , 4 x 2 = 2 cos

w .M

em

x
=

5 x 2 dx = 5s e n 2 5 cos 5 cos d = 25 s e n 2 cos 2 d =

25 s e n 2 2 d 4

25 25 25 25 25 (1 cos 4 )d = s e n 4 + c = (2s e n 2 cos 2 ) + c 8 8 32 8 32 25 25 = 2s e n cos 2 (cos 2 s e n 2 ) +c 8 32

142

25 25 s e n cos3 s e n 3 cos ) +c 8 16 25 x x ( 5 x 2 )3 x 3 5 x 2 = + arcs e n +c 2 25 25 5 dx 6.39.- x4 x2 + 3 Solucin.=

+ 3

3
Se tiene: x = 3 g , dx = 3 sec 2 d , x 2 + 3 = 3 sec

dx
4

x2 + 3

3 sec 2 d 9 g 4 3 sec

1 sec d 1 cos3 d 1 (1 s e n 2 ) cos d = = 9 g 4 9 s e n4 9 s e n4


x2 + 3 x2 + 3 +c 3x 9x
3

1 cos d 1 cos d 1 1 = = cos ec3 + cos ec + c = 4 2 9 sen 9 sen 27 9

b3 3 b b5 2 3 3 x a x + b dx = a3 g b sec a sec d = a 4 g sec d b5 b5 2 2 = 4 g sec g sec d = 4 (sec 2 1) sec 2 g sec d a a 5 5 b b b5 sec5 b5 sec3 4 2 = 4 sec g sec d 4 sec g sec d = 4 + 4 +c a a a a 5 3 5 3 b5 ( a 2 x 2 + b 2 )5 ( a 2 x 2 + b 2 )3 (a 2 x 2 + b 2 ) 2 (a 2 x 2 + b 2 ) 2 b 2 = 4 + + c = +c 5 3 4 4 5 3 5 3 a b b a a dx 6.41.- 2 x x2 + a2 Solucin.x2 + a2
3 2 2 2

w .M

at

em

Se tiene: ax = b g , adx = b sec 2 d , a 2 x 2 + b 2 = b sec

at

ic

Solucin.-

a1 .

6.40.- x3 a 2 x 2 + b 2 dx

co m

Se tiene: x = a g , dx = a sec 2 d , x 2 + a 2 = a sec

143

a sec 2 d 1 sec d 1 cos d x 2 x 2 + a 2 a 2 g 2 a sec = a 2 g 2 = a 2 s e n 2 d 1 cos ec 1 = 2 co g cos ec d = + c = 2 x2 + a2 + c 2 a a a x dx 6.42.- 2 ( x + a 2 )2 Solucin.dx =


x

+ a

Se tiene: x = a g , dx = a sec 2 d , x 2 + a 2 = a sec


dx dx a sec 2 d 1 1 1 s e n 2 2 = = ( x 2 + a 2 )2 ( x 2 + a 2 )4 a 4 sec 4 = a3 cos d = 2a3 + 2a3 2 + c =

3 2 2 2 x a x b dx =

b5 a4 b5 = 4 a b5 = 4 a b5 = 4 a =

b3 b b5 3 sec b g sec g d = sec 4 g 2 d a3 a a4 b5 b5 4 2 4 2 d d sec (sec 1) = sec sec sec 2 sec 2 d a4 a4 b5 2 2 2 (1 + g ) sec d (1 + g 2 ) sec 2 d a4 b5 2 4 2 (1 + 2 g + g ) sec d (1 + g 2 ) sec 2 d a4 5 5 3 g 2 sec 2 d + g 4 sec 2 d = b 4 g + g + c a 5 3

b5 1 a 2 x 2 b 2 = 4 a 3 b dx 6.44.- 2 x a2 x2 Solucin.-

1 a 2 x2 b2 + 5 b

w .M

Se tiene: ax = b sec , adx = b sec g d , a 2 x 2 b 2 = b g

at

Solucin.-

+c

em

6.43.- x3 a 2 x 2 b 2 dx

at

ic

a1 .

1 1 2 s e n cos 1 x 1 x + c = 3 arc g + 3 + 3 3 a 2a x 2 + a 2 2a 2a 2a 2 1 x 1 ax = 3 arc g + 3 +c a 2a x 2 + a 2 2a

+c x2 + a2 a

co m

144

Se tiene: x = a s e n , dx = a cos d , a 2 x 2 = a cos

dx
2

a2 x2

a cos d 1 1 = 2 cos ec 2 d = 2 co g + c 2 a a s e n a cos a


2

1 cos 1 a2 x2 c + = a2 s e n a2 x

+c

6.45.-

2x2 5 dx x Solucin.Se tiene: 2 x = 5 sec , 2dx = 5 sec g d , 2 x 2 5 = 5 g

2x 5 dx = x
2

5 g

5 sec g d 2 5 sec 2

= 5 g 2 d = 5 sec2 d 5 d

( 5 sec )3 5 sec g d 5 5 3 3 = sec4 d 3x 2 5 = 9 5 g 3 5 5 5 5 = sec 2 sec 2 d = sec 2 (1 + g 2 )d 9 9 5 5 5 5 g 3 2 2 2 g + sec d + sec g d = = +c 9 9 3


=

5 ( 3x 2 5)3 2 x + 3 5 +c 9 15

6.47.-

x 2 100 x dx Solucin.-

Se tiene: x = 10sec , dx = 10sec g d , x 2 100 = 10 g


x 2 100 10 g 10sec g d = 10 g 2 d = 10 sec 2 10 d x dx = 10sec x = 10( g ) + c = x 2 100 10 arcs e n + c 10

w .M

x3dx

at

em

at

Se tiene: 3x = 5 sec , 3dx = 5 sec g d , 3 x 2 5 = 5 g

ic

a1 .

= 5 g 5 + c = 2 x 2 5 5 arc sec 2 x + c 3 3 x dx 6.46.- 3x 2 5 Solucin.-

co m

145

x x2 2 Solucin.2

6.48.-

dx
x
x2 2

2
Se tiene: x = 2 sec , dx = 2 sec g d , x 2 2 = 2 g

dx
2

x2 2

2 sec g d 2sec 2 2 g

1 1 1 cos d = s e n + c = 2 2 2

x2 2 +c x

x2 2 = +c 2x dx 6.49.- x 9 x2 Solucin.-

co m

Se tiene: x = 3s e n , dx = 3cos d , 9 x = 3cos


2

9 x2

x2 + a2 dx x Solucin.-

6.50.-

.M

1 3 9 x2 +c 3 x

at

em

9 x2

at

ic a

dx

3cos d 1 1 = cos ec d = cos ec co g + c 3 3s e n 3cos 3

1.

+ a

Se tiene: x = a g , dx = a sec 2 d , x 2 + a 2 = a sec

x2 + a2 a sec sec3 d sec2 sec dx = d a sec 2 d = a = a x g g a g

= a

(1 + g 2 ) sec sec d = a d + a sec g d g g


x2 + a2 a + x2 + a2 + c x

a cos ec co g + a sec + c = a

146

6.51.-

xdx

a2 x2 Solucin.-

Se tiene: x = a s e n , dx = a cos d , a 2 x 2 = a cos

xdx a x
2 2

= dx

a s e n a cos d = a s e n d = a cos + c = a 2 x 2 + c a cos

6.52.-

1 4 x2 Solucin.Se tiene: 2 x = s e n , 2dx = cos d ,

1 4 x 2 = cos

1 cos 1 1 1 d = d = + c = arcs e n 2 x + c 2 2 2 1 4 x 2 2 cos dx 6.53.- 4 + x2 Solucin.-

dx

Se tiene: x = 2 g , dx = 2sec 2 d , 4 + x 2 = 2 sec

4+ x

2 g 2 sec 2 d = 2 g sec d = 2sec + c = 4 + x 2 + c 4 + x2 = 2sec dx 6.55.- x a2 + x2 a2 + x2 Solucin.xdx

Se tiene: x = 2 g , dx = 2sec 2 d , 4 + x 2 = 2sec

w .M

at

4 + x2 Solucin.-

em

at

6.54.-

ic

xdx

a1 .

co m

dx

2 sec 2 d = sec d = sec + g + c = 2sec

4 + x2 + x + c

Se tiene: x = a g , dx = a sec 2 d , a 2 + x 2 = a sec


a

x
=

dx a2 + x2

a sec 2 d 1 sec d 1 = = cosec d a a g a sec a g a2 + x2 a 1 +c = x x a a2 + x2 a +c x

1 1 cos ec co g + c = a a ( x + 1)dx

4 x2 Solucin.-

6.56.-

147

Se tiene: x = 2s e n , dx = 2 cos d , 4 x 2 = 2 cos

2s e n 2 cos d 2 cos d + 2 cos 2 cos 4 x2 4 x2 4 x2 x 2 s e n d + d = 2 cos + + c = 4 x 2 + arcs e n + c 2 dx 6.57.- 2 5x2 Solucin.-

( x + 1)dx

xdx

dx

Se tiene: 5 x = 2 s e n , 5dx = 2 cos d , 2 5 x 2 = 2 cos

dx

2 5x2
2

2 cos d 5 5 5 5 = d = +c = arcs e n 5 x + c 2 5 5 5 2 cos


a

6.58.-

dx 3 (a x 2 ) 2 Solucin.-

co m
2 2

Se tiene: x = a s e n , dx = a cos d , a x = a cos

a2 x2

dx dx a cos d 1 1 = 2 sec 2 d = 2 g + c = = 3 2 32 3 2 2 3 a a x ) a cos ( a x ) x = +c 2 a a2 x2 dx 6.59.- 4 ( x 1) 2 Solucin.-

Se tiene: x 1 = 2s e n , dx = 2 cos d , 4 ( x 1) 2 = 2 cos

dx

4 ( x 1)

2 cos d x 1 = d = + c = arcs e n +c 2 2 cos

6.60.-

x 2 dx

2 x x2 Solucin.-

Se tiene: x 1 = s e n x = s e n + 1, dx = cos d , 1 ( x 1) 2 = cos Completando cuadrados se tiene: 2 x x 2 = ( x 2 2 x) = ( x 2 2 x + 1) + 1 = 1 ( x 1) 2 , luego:

x 2 dx

2x x2

x 2 dx

1 ( x 1) 2

(s e n + 1) 2 cos d = (s e n + 1) 2 d cos

w .M

at

em

at

(a

ic

a1 .

148

1 1 d cos 2 d + 2 s e n d + d 2 2 3 1 3 1 = d cos 2 d + 2 s e n d = s e n 2 2 cos + c 2 2 2 4 3 1 3 1 = s e n cos 2 cos + c = arcs e n( x 1) ( x 1) 2 x x 2 2 2 x x 2 + c 2 2 2 2 2 x dx 6.61.- 17 x 2 Solucin.= s e n 2 d + 2 s e n d + d =


Se tiene: x = 17 s e n , dx = 17 cos d , 17 x 2 = 17 cos
x 2 dx
2

17 x 17 cos 17 17 17 17 = s e n 2 + c = s e n cos + c 2 4 2 2
=

17 s e n 2 17 cos d

= 17 s e n 2 d =

17 17 d cos 2 d 2 2

17 x 17 arcs e n 2 17 2
x dx
2

17 x 2 17

+c =

17

17 x 1 x 17 x 2 + c arcs e n 2 17 2

(5s e n + 2) 2 5cos d = (5s e n + 2) 2 d 21 + 4 x x2 = 52 ( x 2)2 = 5cos 1 cos 2 = (25s e n 2 + 20s e n + 4)d = 25 d + 20 s e n d + 4 d 2 25 25 25 25 = d cos 2 d + 20 s e n d = s e n 2 20 cos + 4 + c 2 2 2 4 33 25 = s e n cos 20 cos + c 2 2 21 + 4 x x 2 33 x 2 25 x 2 21 + 4 x x 2 = arcs e n 20 +c 2 5 2 5 5 5 33 x2 x2 = arcs e n 21 + 4 x x 2 ( + 4) + c 2 5 2 33 x2 x+6 = arcs e n 21 + 4 x x 2 ( )+c 2 5 2
x 2 dx x 2 dx

w .M

Se tiene: x 2 = 5s e n x = 5s e n + 2, dx = 5cos d , 52 ( x 2) 2 = 5cos Completando cuadrados se tiene: 21 + 4 x x 2 = ( x 2 4 x + 4 4) + 21 = ( x 2 4 x + 4) + 25 = 52 ( x 2) 2 , luego:

at

em

at

ic

a1 .

21 + 4 x x 2 Solucin.-

co m

6.62.-

149

6.63.-

dx 3 ( x 2 x + 5) 2 Solucin.2

2x + 5

x 1

Se tiene: x 1 = 2 g , dx = 2sec2 d , ( x 1) 2 + 22 = 2sec Completando cuadrados se tiene: x 2 2 x + 5 = ( x 2 2 x + 1) + 5 1 = ( x 2 2 x + 1) + 4 = ( x 1) 2 + 22 , luego:

a1 .

co m

dx dx 2sec2 d 1 1 = = = cos d = s e n + c 3 3 ( x 2 2 x + 5) 3 2 2 sec 4 4 2 2 3 ( x 1) + 2 1 x 1 = +c 2 4 x 2x + 5 (2 x + 1)dx 6.64.- (4 x 2 2 x + 1)3 1 1 x2 x + 1 Solucin.x 2 4 4 2 Sea: u = 4 x 2 x + 1, du = (8 x 2)dx

ic

1 (8 x 2)dx 3 dx + 2 3 2 4 2 (4 x 2 x + 1) (4 x 2 x + 1)3 1 du 3 dx 1 3 31 dx = = (u ) 2 du + 3 + 2 2 3 2 4 (u ) 2 4 28 4( x 1 x + 1 ) ( x 1 x + 1 )3 2 4 2 4 3 sec2 d 1 3 1 3 3 3 dx 4 = (u ) 2 du + = (u ) 2 du + 3 4 16 4 16 3 ( x 1 )2 + ( 3 )2 ( sec )3 4 4 4


=

w .M

Se tiene: x

1 3 3 = g , dx = sec 2 d , ( x 1 ) 2 + ( 3 ) 2 = 3 sec 4 4 4 4 4 4 Completando cuadrados se tiene: 1 1 1 1 1 1 1 3 1 3 x 2 x + = ( x 2 x + ) + = ( x ) 2 + = ( x ) 2 + ( ) 2 , luego: 2 4 2 16 4 16 4 16 4 4 (2 x + 1)dx 1 (8 x + 4)dx 1 (8 x 2 + 6)dx (4 x2 2 x + 1)3 = 4 (4 x 2 2 x + 1)3 = 4 (4 x 2 2 x + 1)3

at

em

at

150

3 1 d 1 u 2 1 = (u ) 2 du + = + s e n + c = 1 + s e n + c 4 sec 4 ( 1 ) 2u 2 2 x 1 4x 2 1 4 = + +c = +c 2 2 2 2 4x 2x +1 x 1 x+ 1 4 x 1 x+ 1 2 4 2 4 1

( x 1) x 2 3x + 2 Solucin.-

6.65.-

dx

x 3

x 2 3x + 2

1
Se tiene: x

3 1 1 1 = sec x 1 = (sec + 1), dx = sec g d , 2 2 2 2 ( x 3 ) 2 + ( 1 ) 2 = 1 g 2 2 2 Completando cuadrados se tiene: 9 1 3 1 x 2 3 x + 2 = ( x 2 3x + ) = ( x ) 2 ( ) 2 , luego: 4 4 2 2 1 sec g d dx dx 2 = = ( x 1) x 2 3x + 2 1 (sec + 1) 1 g 3 1 ( x 1) ( x ) 2 ( ) 2 2 2 2 2 sec d sec d sec (sec 1)d sec 2 d sec d = = 2 = 2 = 2 2 2 2 1 (sec + 1) g g 2 (sec + 1) sec 1 2 cosec d = 2 cos ec 2 d 2 = 2 co g + 2 cosec + c s e n2 1 x 3 2x 4 2 2 +c = 2 +2 +c 2 2 2 x 3x + 2 x 3x + 2 x 3x + 2 xdx 6.66.- 2 x 2x + 5 Solucin.Se tiene: x 1 = 2 g , dx = 2sec2 d , ( x 1) 2 + (2) 2 = 2sec Completando cuadrados se tiene: x 2 2 x + 5 = ( x 2 2 x + 1) + 4 = ( x 1) 2 22 , luego:

w .M

at

em

at

ic

a1 .

co m

151

xdx x2 2x + 5

xdx

( x 1) 2 22

(2 g + 1) 2 sec 2 d 2sec

= 2 g sec d + sec d = 2sec + sec + g + c = x2 2x + 5 + x2 2 x + 5 + x 1 +c 2

6.67.-

( x + 1)dx

2 x x2 Solucin.-

Se tiene: x 1 = s e n x + 1 = s e n + 2, dx = cos d , 1 ( x 1) 2 = cos Completando cuadrados se tiene: 2 x x 2 = ( x 2 2 x) = ( x 2 2 x + 1 1) = ( x 2 2 x + 1) + 1 = 1 ( x 1) 2 , luego: ( x + 1)dx ( x + 1)dx (s e n + 2) cos d = s e n d + 2 d 2 x x 2 = 1 ( x 1)2 = cos
= cos + 2 + c = 2 x x 2 + 2 arcs e n( x 1) + c ( x 1)dx 6.68.- x2 4 x + 3 Solucin.-

( x 1)dx
x 4x + 3
2

( x 1)dx ( x 2) 1
2

(sec + 1) sec g d

w .M

= sec 2 d + sec d = g + sec + g + c


= x2 4x + 3 + x 2 + x2 4x + 3 + c x2 2 x 8 Solucin.-

6.69.-

dx

Se tiene: x 1 = 3sec , dx = 3sec g d , ( x 1) 2 32 = 3 g Completando cuadrados se tiene: x 2 2 x 8 = x 2 2 x + 1 9 = ( x 1) 2 32 , luego:

dx x2 2 x 8

dx

( x 1) 2 32

3 sec g d 3 g

at

Se tiene: x 2 = sec x 1 = sec + 1, dx = sec g d , Completando cuadrados se tiene: x 2 4 x + 3 = x 2 4 x + 4 1 = ( x 2) 2 1 , luego:

co m

em

at

ic

( x 2) 2 1 = g

x 1 x2 2 x 8 + + c = x 1 + x2 2x 8 + c 3 3

a1 .

= sec d = sec + g + c

152

6.70.-

xdx
2

x + 4x + 5 Solucin.-

Se tiene: x + 2 = g , dx = sec 2 d , ( x + 2) 2 + 12 = s ec Completando cuadrados se tiene: x 2 + 4 x + 5 = ( x 2 + 4 x + 4) + 1 = ( x + 2) 2 + 12 , luego:

xdx x2 + 4 x + 5

xdx

( x + 2) 2 + 12

( g 2) sec 2 d = g sec d 2 sec d sec

= sec 2 sec + g + c = x 2 + 4 x + 5 2

x2 + 4 x + 5 + x + 2 + c

w .M

at

em

at

ic

a1 .

co m

153

CAPITULO 7

INTEGRACIN DE FUNCIONES RACIONALES


Mediante el recurso de la descomposicin en fracciones simples, el proceso de integracin de funciones racionales se puede simplificar notablemente.

EJERCICIOS DESARROLLADOS
dx x 9 Solucin.- Descomponiendo el denominador en factores: x 2 9 = ( x + 3)( x 3) , Como los factores son ambos lineales y diferentes se tiene: 1 A B = + , de donde: 2 x 9 x+3 x3 1 A B 1 = A( x 3) + B ( x + 3)() 1 = ( A + B ) x + (3 A + 3B) = + 2 x+3 x3 x 9

7.1.-Encontrar:

A + B = 0 3 A + 3B = 0 1 6 B = 1 B = 6 , adems: + = + = A B A B 3 3 1 3 3 1 1 A + B = 0 A = B = A = 6 Tambin es frecuente usar otro mecanismo, que consiste en la expresin () Sustituyendo a x por los valores que anulen los denominadores de las fracciones: x = 3 1 = 6B B = 1 6 x = 3 1 = 6 A A = 1 6 Usando cualquier mtodo de los sealados anteriormente, se establece que: 1 1 1 6 = + 6 , Luego se tiene: x2 9 x + 3 x 3 dx 1 dx 1 dx 1 1 x2 9 = 6 x + 3 + 6 x 3 = 6 x + 3 + 6 x 3 + c 1 = ( x 3 x +3 )+c 6

.M

at

Para calcular las constantes A y B, se pueden identificar los coeficientes de igual potencia x en la ltima expresin, y se resuelve el sistema de ecuaciones dado; obteniendo as los valores de las constantes en referencia (mtodo general) luego:

em

at

ic

a1

.c o

154

dx 1 x3 = +c x 9 6 x+3 dx 7.2.-Encontrar: 2 x + 7x 6 2 Solucin.- Sea: x + 7 x + 6 = ( x + 6)( x + 1) , factores lineales y diferentes; luego: 1 A B = + , 2 x + 7x + 6 x + 6 x +1 De donde: 1 = A( x + 1) + B( x + 6)() 1 = ( A + B) x + ( A + 6 B) , calculando las constantes A y B por el mtodo general, se tiene: 1 = ( A + B) x + ( A + 6 B) A + B = 0 A B = 0 1 5B = 1 B = 5 , adems: A + B = A + B = 6 1 6 1

Respuesta:

5 Ahora utilizando el mtodo abreviado se tiene:


x = 1 1 = 5 B B = 1

A + B = 0 A = B = A = 1

5 Usando cualquier mtodo se puede establecer: 1 1 1 5 = + 5 , Luego se tiene: 2 x + 7x + 6 x + 6 x +1 dx 1 dx 1 dx 1 1 x2 + 7 x + 6 = 5 x + 6 + 5 x + 1 = 5 x + 6 + 5 x + 1 + c 1 = ( x +1 x + 6 ) + c 5 dx 1 x +1 = +c Respuesta: 2 x + 7x + 6 5 x+6 xdx 7.3.-Encontrar: 2 x 4x + 4 2 Solucin.- Sea: x 4 x + 4 = ( x 2) 2 , factores lineales con repeticin; luego: x A B x A( x 2) + B , = + 2 = 2 2 x x + 4 x 2 ( x 2) ( x 2) 2 x x+4
De donde: x = A( x 2) + B() , calculando las constantes A y B por el mtodo general, se tiene: x = Ax + (2 A + B ) , luego: = 1 A B = 2 A B = 2(1) B = 2 2 A + B = 0

5 x = 6 1 = 5 A A = 1

w .M

at

em

at

ic

a1 .

co m

155

Usando el mtodo abreviado, se sustituye en x , el valor que anula el denominador(o los denominadores), y si este no es suficiente se usan para sustituir cualquier valor conveniente de x , esto es: x = 0, x = 1 ; luego en () x=22= B B =2 x = 0 0 = 2 A + B 2 A + B A = B A = 1 2 Usando cualquier mtodo se establece: xdx dx dx 2 x2 4 x + 4 = x 2 + 2 ( x 2)2 = x 2 x 2 + c xdx 2 Respuesta: 2 = x2 +c x 4x + 4 x2 (2 x 2 + 3)dx 7.4.-Encontrar: 3 x 2x2 + x Solucin.- Sea: x3 2 x 2 + x = x( x 2 2 x + 1) = x( x 1) 2 , factores lineales: x, x 1 ; donde este ltimo es con repeticin; luego:

2x2 + 3 A B C 2 x2 + 3 A( x 1) 2 + Bx( x 1) + Cx = = + + x 3 2 x 2 + x x ( x 1) ( x 1) 2 x( x 1) 2 x3 2 x 2 + x De donde: 2 x 2 + 3 = A( x 1) 2 + Bx( x 1) + Cx() , calculando las constantes A y B por el mtodo general, se tiene: 2 x 2 + 3 = ( A + B ) x 2 + (2 A B + C ) x + A , de donde identificando los coeficientes de igual potencia de x se puede obtener el siguiente sistema de ecuaciones: =2 A +B 2 A B + C = 0 B = 2 A B = 2 3 B = 1 , tomando la segunda ecuacin A = 3 del sistema: C = 2 A + B C = 2(3) 1 C = 5 ,tambin es posible usar el mtodo abreviado, utilizando para ello la expresin () en la cual: x = 1 2(1) + 3 = C C = 5 x =03= A A=3 Usando un valor arbitrario para x , sea este x = 1 : x = 1 2(1) 2 + 3 = A(2) 2 + B(1)(2) + C (1) 5 = 4 A + 2 B C , luego: 2 B = 5 4 A + C 2 B = 5 4(3) + 5 2 B = 2 B = 1 , S, e establece que: 2 x2 + 3 3 1 5 , entonces: = + 3 2 x 2 x + x x x 1 ( x 1) 2 2x2 + 3 dx dx dx 5 = 3 + 5 = 3 x x 1 +c 3 2 2 x 2x + x x x 1 x 1 ( x 1) (2 x 2 + 3)dx x3 5 Respuesta: 3 = +c 2 x 2x + x x 1 x 1

.M

at

em at

ic

a1

.c

om

156

dx x 2x2 + x Solucin.- x3 2 x 2 + x = x( x 1) 2 ,factores lineales: x, x 1 ; donde este ltimo es con repeticin; luego:
7.5.-Encontrar:
3

x 4 + 6 x3 12 x 2 + 8 x 8x + 6

Luego se tiene:

x 4 6 x3 + 12 x 2 + 6 (8 x + 6)dx dx = xdx + 3 3 2 x 6 x + 12 x 8 x 6 x 2 + 12 x 8 La descomposicin de: x3 6 x 2 + 12 x 8 : 1 6 12 8 2 2 8 8 0 1 4 4

x = 2 ( x 2)

x 2 4 x + 4 = ( x 2) 2 x3 6 x 2 + 12 x 8 = ( x 2)3

7.6.-Encontrar:

x 4 6 x3 + 12 x 2 + 6 dx x3 6 x 2 + 12 x 8 Solucin.- Se sabe que si el grado del polinomio dividendo, es igual o superior al grado del polinomio divisor, previamente conviene efectuar la divisin de tales polinomios. x 4 6 x3 + 12 x 2 + 0 x + 6 x 3 6 x 2 + 12 x 8

w .M

at

em

1 A B C 1 A( x 1) 2 + Bx( x 1) + Cx = = + + x 3 2 x 2 + x x ( x 1) ( x 1) 2 x( x 1) 2 x3 2 x 2 + x De donde: 1 = A( x 1) 2 + Bx( x 1) + Cx() , calculando las constantes A y B por el mtodo general, se tiene: 1 = ( A + B ) x 2 + (2 A B + C ) x + A , de donde identificando los coeficientes de igual potencia de x se puede obtener el siguiente sistema de ecuaciones: = 0 A +B 2 A B + C = 0 B = A B = 1 , tomando la segunda ecuacin del A = 1 sistema: C = 2 A + B C = 2(1) 1 C = 1 , a partir de lo cual se tiene: 1 1 1 1 = + 3 2 x 2 x + x x x 1 ( x 1) 2 dx dx dx dx 1 x3 2 x 2 + x = x x 1 + ( x 1)2 = x x 1 x 1 + c dx x 1 Respuesta: 3 = +c 2 x 2x + x x 1 x 1

at

ic

a1 .

co m

157

Esto es factores lineales: [ ( x 2)] con repeticin por tanto:


8x + 6 A B C = + + 2 2 x 6 x + 12 x 8 x 2 ( x 2) ( x 2)3
3

8x + 6

x3 6 x 2 + 12 x 8 ( x 2)3 Luego: 8 x + 6 = A( x 2) 2 + B( x 2) + C 8 x + 6 = A( x 2 4 x + 4) + B( x 2) + C 8 x + 6 = Ax 2 + (4 A + B) x + (4 A 2 B + C )

A( x 2) 2 + B (( x 2) + C

Calculando las constantes A y B por el mtodo general, se tiene: = 0 A 4 A + B = 8 B = 8 + 4 A B = 8 + 4(0) B = 8 , + 4 A 2B + C = 6 Resolviendo el sistema: C = 6 4 A + 2 B C = 6 4(0) + 2(8) C = 22 , luego:
8x + 6 0 8 22 = + + , de donde: 3 2 2 x 6 x + 12 x 8 x 2 ( x 1) ( x 1)3 (8 x + 6)dx dx dx x3 6 x 2 + 12 x 8 = 8 ( x 2)2 + 22 ( x 2)3 , o sea: dx dx = xdx +8 + 22 = xdx +8 ( x 2) 2 dx + 22 ( x 2) 3 dx 2 3 ( x 2) ( x 2) x2 8 11 +c 2 x 2 ( x 2) 2
0

Respuesta:

x 4 6 x3 + 12 x 2 + 6 x2 8 11 = +c dx 3 2 x 6 x + 12 x 8 2 x 2 ( x 2) 2

x3 + x 2 + x + 3 dx x4 + 4x2 + 3 Solucin.- x 4 + 4 x 2 + 3 = ( x 2 + 3)( x 2 + 1) , la descomposicin es en factores cuadrticos sin repeticin, por lo tanto: x3 + x 2 + x + 3 Ax + B Cx + D = 2 + 2 x4 + 4 x2 + 3 x +3 x +1 3 2 x + x + x + 3 ( Ax + B )( x 2 + 1) + (Cx + D)( x 2 + 3) = x4 + 4 x2 + 3 ( x 2 + 3)( x 2 + 1)

7.7.-Encontrar:

x3 + x 2 + x + 3 = A( x3 + x) + B( x 2 + 1) + C ( x3 + 3 x) + D( x 2 + 3) x3 + x 2 + x + 3 = ( A + C ) x3 + ( B + D) x 2 + ( A + 3C ) x + ( B + 3D) , luego:

w .M

at

em

at

ic

a1

.c

om

158

=1 (1) A + C + D = 1 (2) B =1 (3) A + 3C + 3D = 3 (4) B A + C = 1 Con (1) y (3), se tiene: A = 1, C = 0 A + 3C = 1 B + D = 1 Con (2) y (4), se tiene: B = 0, D = 1 B + 3D = 3 x3 + x 2 + x + 3 x 1 , o sea: = + 2 4 2 x + 4x + 3 x + 3 x +1 x3 + x 2 + x + 3 xdx dx 2 x4 + 4 x 2 + 3 dx = x + 3 + x2 + 1 , sea: u = x + 3, du = 2 xdx , luego: x3 + x 2 + x + 3 1 2 xdx dx 1 du dx x4 + 4 x 2 + 3 dx = 2 x + 3 + x 2 + 12 = 2 u + x2 + 12 1 1 = u + arc gx + c = x 2 + 3 + arc gx + c 2 2 3 2 x + x + x+3 1 dx = x 2 + 3 + arc gx + c Respuesta: 4 2 x + 4x + 3 2 4 x dx 7.8.-Encontrar: 4 x + 2x2 + 1 Solucin.x4 x4 + 2 x2 + 1

Por lo tanto:

x4 2x2 1 2 x 2 1

Luego

x 4 dx 2x2 + 1 2 x2 + 1 = 1 dx = dx x 4 + 2 x2 + 1dx x4 + 2 x2 + 1 x4 + 2 x2 + 1

La descomposicin del denominador es: x 4 + 2 x 2 + 1 = ( x 2 + 1) 2 , entonces:


2x2 + 1 Ax + B Cx + D 2x2 + 1 ( Ax + B )( x 2 + 1)(Cx + D) = + = x 4 + 2 x 2 + 1 x 2 + 1 ( x 2 + 1) 2 x4 + 2 x2 + 1 ( x 2 + 1) 2 2 x 2 + 1 = ( Ax + B )( x 2 + 1) + (Cx + D) 2 x 2 + 1 = A( x3 + x) + B( x 2 + 1) + Cx + D 2 x 2 + 1 = Ax3 + Bx 2 + ( A + C ) x + ( B + D) Calculando las constantes por el mtodo general, se tiene: =0 A = 2 B A +C =0 + D =1 B
159

w .M

at

em

at

ic

a1

.c

om

Resolviendo el sistema: C = A A = 0 C = 0 , B + D = 1 D = 1 B D = 1 luego: 2x2 + 1 2 1 = 2 2 , o sea: 4 2 x + 2 x + 1 x + 1 ( x + 1) 2


2x2 + 1 dx dx dx dx x4 + 2 x 2 + 1 = 2 x 2 + 12 ( x 2 + 1)2 = 2 x 2 + 12 ( x2 + 1)4

Sea: x = g , dx = sec 2 d ; x 2 + 1 = sec , luego:


sec 2 d d = 2 arc gx = 2 arc gx cos 2 4 sec sec2 1 + cos 2 1 1 = 2 arc gx d = 2 arc gx d cos 2 d 2 2 2 1 1 1 1 arc gx s e n 2 + c = 2 arc gx s e n cos + c 2 2 2 2 = 2 arc gx
x
2

+ 1

De la figura se tiene que:

.c
2 2

x +1 x +1 1 1 x 1 1 x Luego: = 2 arc gx arc gx + c = 2 arc gx arc gx +c 2 2 2 2 2 x +1 x +1 2 2( x + 1) Recordando que: x 4 dx (2 x 2 + 1)dx 1 1 x = dx = x 2 arc gx + arc gx + +c 4 2 4 2 2 x + 2x + 1 x + 2x +1 2 2 ( x + 1)

Respuesta:

x 4 dx 3 x = x arc gx + +c 4 2 2 2 2( x + 1) x + 2x + 1 x 4 dx x4 1

7.9.-Encontrar: Solucin.x4
x4 + 1

x4 1 1

1 Luego: x 4 dx 1 dx 1 + 4 dx = dx + 4 x4 1 = x 1 x 1 Descomponiendo en factores el denominador: x 4 1 = ( x 2 1)( x 2 + 1) = ( x 2 + 1)( x + 1)( x 1) , es decir factores lineales y cuadrticos sin repeticin por tanto:

.M

at

em

at

ic a1

om

g = x, arc g ,s e n =

, cos =

160

1 Ax + B C D = 2 + + x 1 x +1 x + 1 x 1 1 ( Ax + B )( x 2 1) + C ( x 2 + 1)( x 1) + D( x + 1)( x 2 + 1) = x4 1 ( x 2 + 1)( x + 1)( x + 1)


4

1 = A( x 3 x) + B( x 2 + 1) + C ( x3 x 2 + x 1) + D( x3 + x 2 + x + 1) 1 = ( A + C + D ) x 3 + ( B C + D ) x 2 + ( A + C + D ) x + ( B C + D ) Luego: + C +D = 0 (1) A B C + D = 0 (2) (3) A + C + D = 0 (4) B C + D = 1 A+ C + D = 0 Con (1) y (3), se tiene: 2C + 2 D = 0 (5) A + C + D = 0 B C + D = 0 Con (2) y (4), se tiene: 2C + 2 D = 1 (6) B C + D = 1 2C + 2 D = 0 1 1 Con (5) y (6), se tiene: C = 4,D = 4 2 C + 2 D = 1

Adems: A = 0, B = 1 , luego: 2 1 1 1 1 = + , con lo cual: 4 2 x 1 2( x + 1) 4( x + 1) 4( x 1) dx 1 dx 1 dx 1 dx x4 1 = 2 ( x 2 + 1) 4 ( x + 1) + 4 ( x 1) = 1 arc gx 1 x + 1 + 1 x 1 + c 2 4 4 4 x dx dx x 1 Dado que: 4 = dx + 4 = x 1 arc gx + 1 + c , entonces: 2 4 x 1 x 1 x +1 1 x 1 Respuesta: 4 = x 1 arc gx + 1 +c 2 4 x 1 x +1 7.10.-Encontrar:
x 4 2 x3 + 3x 2 x + 3 dx x3 2 x 2 + 3x

Solucin.x 4 2 x3 + 3x 2 x + 3 x3 2 x 2 + 3x
x 4 + 2 x3 3x 2 x + 3 x

Luego:

.M

at

em

at

ic a1

.c

om

161

x 4 2 x3 + 3x 2 x + 3 x3 x3 x 3 dx dx = xdx 3 2 x3 2 x 2 + 3x dx = x 2 x + 3x x 2 x 2 + 3x Descomponiendo en factores el denominador: x3 2 x 2 + 3x = x( x 2 2 x + 3) , es decir un factor lineal y uno cuadrtico; por lo cual: x 3 A Bx + C x 3 A( x 2 2 x + 3) + ( Bx + C ) x = + = x3 2 x 2 + 3x x x 2 2 x + 3 x3 2 x 2 + 3x x( x 2 2 x + 3) x 3 = A( x 2 2 x + 3) + ( Bx + C ) x x 3 = ( A + B) x 2 + (2 A + C ) x + 3 A De donde: = 0 A = 1 A+ B + C = 1 B = A B = 1 2 A 3A = 3 C = 1 + 2 A C = 1

x2 1 du x 2 1 + x = + x x2 2x + 3 + c 2 2 u 2 2 4 3 2 x 2 x + 3x x + 3 x2 x Respuesta: dx = + +c 3 2 x 2 x + 3x 2 x2 2 x + 3

EJERCICICOS PROPUESTOS
Usando La tcnica de descomposicin en fracciones simples parciales, calcular las siguientes integrales:
( x5 + 2)dx x2 1 (3 x + 7)dx 7.14.- ( x 1)( x 2)( x 3)

7.11.-

7.12.-

xdx ( x + 1) 2 dx 7.15.- 3 dx x +1 ( x 2 + 6)dx ( x 1) 2 ( x 2)

w w

w .M

at

em

Luego: x 3 1 x 1 = + 2 , de donde: 3 2 x 2 x + 3x x x 2x + 3 x3 dx x 1 x 1 x3 2 x 2 + 3x dx = x + x 2 2 x + 3 dx = x + x 2 2 x + 3 dx x 4 2 x3 + 3x 2 x + 3 x 1 x3 2 x 2 + 3x dx = xdx + x x2 2 x + 3 dx x2 x 1 x2 1 2( x 1)dx = + x 2 dx = + x 2 2 x 2x + 3 2 2 x 2x + 3 Sea: u = x 2 2 x + 3, du = (2 x 2)dx du = 2( x 1)dx

at

ic

a1 .c

om

7.13.-

x3 dx x2 2 x 3 ( x + 5)dx 7.16.- 2 x x+6 ( x 2 1)dx ( x 2 + 1)( x 2)

7.17.-

( x 2 + 1)dx x3 + 1

7.18.-

7.19.-

162

xdx x 4x 5 x 2 dx 7.23.- 2 x + 2x +1 dx 7.26.- 2 x( x + x + 1)


7.20.-
2

xdx x 2x 3 dx 7.24.- x( x + 1) 2 2 x2 + 5x 1 dx 7.27.- 3 x + x2 2x


7.21.-
2

( x + 1)dx x2 + 4 x 5 dx 7.25.- ( x + 1)( x 2 + 1) ( x 2 + 2 x + 3)dx 7.28.- ( x 1)( x + 1) 2


7.22.-
(2 x 2 7 x 1)dx x3 + x 2 x 1 2 xdx 7.34.- 2 ( x + x + 1) 2

7.29.- 7.32.- 7.35.-

3x2 + 2 x 2 dx x3 1 3x 2 + 3x + 1 dx x3 + 2 x 2 + 2 x + 1

7.30.- 7.33.- 7.36.- 7.39.- 7.42.- 7.45.- 7.48.- 7.51.-

x 4 x3 + 2 x 2 x + 2 dx ( x 1)( x 2 + 2) 2 x3 + 7 x 2 5 x + 5 dx ( x 1) 2 ( x + 1) 2 (2 x 2 3x + 5)dx ( x + 2)( x 1)( x 3) 2 x3 + 3x 2 + x 1 dx ( x + 1)( x 2 + 2 x + 2) 2 x4 2 x2 + 3x + 4 dx ( x 1)3 ( x 2 + 2 x + 2)

7.31.-

x2 + 2 x + 3 dx x3 x ( x + 5)dx 7.38.- 3 x 3x + 2

7.37.-

(3x 2 + x 2)dx ( x 1)( x 2 + 1) (2 x + 1)dx 7.40.- 3 3x + 2 x 1 et dt e2t + 3et + 2

7.53.-

x5 dx ( x3 + 1)( x3 + 8)

RESPUESTAS
( x5 + 2)dx x2 1 Solucin.( x 5 + 2)dx x+2 x+2 3 x + x + 2 dx = x3 dx + xdx + 2 dx x2 1 = x 1 x 1 x4 x2 ( x + 2)dx () , luego: = + + 4 2 ( x + 1)( x 1) A B x+2 x + 2 = A( x 1) + B( x + 1) = + x2 1 x + 1 x 1

7.11.-

w w

w .M

(2 + g 2 ) sec 2 d 1 + g 3

em

at

7.47.-

(2 x 2 + 41x 91)dx x3 2 x 2 11x + 12 s e n xdx 7.50.- cos x(1 + cos 2 x)

(2 x 4 + 3x3 x 1)dx ( x 1)( x 2 + 2 x + 2) 2

ic

a1 .c

om

(2 x 2 + 3 x 1)dx x3 + 2 x 2 + 4 x + 2 s e n d 7.44.- 2 cos + cos 2

7.41.-

7.43.- 7.46.-

4 x 4 2 x3 x 2 + 3x + 1 dx ( x3 + x 2 x 1)

3x 4 dx ( x 2 + 1) 2 dx 7.49.- 2 x x e +e 2

7.52.-

(5 x3 + 2)dx x3 5 x 2 + 4 x

at

163

x = 1 3 = 2B B = 3 2 x = 1 1 = 2 A A = 1 2 () = x 4 x 2 1 dx 3 dx x4 x2 1 3 + + = + x +1 + x 1 + c 4 2 2 x + 1 2 x 1 4 2 2 2 3 4 2 2 x x ( x 1) = + + +c 4 2 x +1

x 3dx x2 2 x 3 Solucin.x3dx 7x + 6 (7 x + 6)dx x+2+ 2 dx = xdx + 2 dx + 2 x2 2 x 3 = x 2x 3 x 2x 3 2 x (7 x + 6)dx () , luego: = + 2x + 2 ( x 3)( x + 1) (7 x + 6) A B = + 7 x + 6 = A( x + 1) + B( x 3) ( x 3)( x + 1) x 3 x + 1 x = 3 27 = 4 A A = 27 4 x = 1 1 = 4 B B = 1 4 2 x 27 dx 1 dx x2 27 1 () = + 2 x + + = + 2x + x 3 + x +1 + c 2 4 x 3 4 x +1 2 4 4 2 x 1 = + 2 x + ( x 3) 27 ( x + 1) + c 2 4 (3 x + 7)dx 7.14.- ( x 1)( x 2)( x 3) Solucin.(3x + 7)dx Adx Bdx Cdx ( x 1)( x 2)( x 3) = x 1 + x 2 + x 3 ()

.M

at

em

at

ic

7.13.-

a1

.c

om

xdx ( x + 1) 2 Solucin.xdx Adx Bdx ( x + 1)2 = x + 1 + ( x + 1)2 () , luego: x A B = + x = A( x + 1) + B 2 ( x + 1) x + 1 ( x + 1) 2 x = 1 1 = B x = 0 0 = A + B A = B A = 1 dx dx 1 = x + 1 + ( x + 1) 1 + c = x + 1 + +c () 2 ( x + 1) x +1 x +1

7.12.-

164

(3x + 7) A B C = + + ( x 1)( x 2)( x 3) x 1 x 2 x 3 3 x 7 = A( x 2)( x 3) + B ( x 1)( x 3) + C ( x 1)( x 2) , luego: x = 1 4 = 2 A A = 2 x = 2 1 = B B = 1 x = 3 2 = 2C C = 1

dx dx dx + + = 2 x 1 + x 2 + x 3 + c x 1 x2 x3 ( x 2)( x 3) = +c ( x 1) 2 dx 7.15.- 3 dx x +1 Solucin.dx dx Adx ( Bx + C )dx x3 + 1dx = ( x + 1)( x 2 x + 1) = x + 1 + ( x 2 x + 1) () , luego: 1 A ( Bx + C ) = + 2 1 = A( x 2 x + 1) + ( Bx + C )( x + 1) 2 ( x + 1)( x x + 1) x + 1 ( x x + 1) x = 1 1 = 3 A A = 1 3 x = 0 1 = A + C C = 1 A C = 2 3 x = 1 1 = A + ( B + C )2 1 = 1 + 2 B + 2C 1 = B + C B = 1 C 3 3 3 B=1 3 ( 1 x + 2 )dx 1 1 dx 1 ( x 2)dx 3 3 () = + = x +1 2 2 3 x +1 ( x x + 1) 3 3 x x +1 1 1 (2 x 4)dx 1 1 (2 x 1 3)dx = x +1 2 = x +1 3 6 x x +1 3 6 x2 x + 1 1 1 (2 x 1)dx 1 dx = x +1 2 + 2 3 6 x x +1 2 x x +1 dx 1 1 1 = x + 1 x2 x + 1 + 2 3 6 2 (x x + 1 ) + 3 4 4 1 1 1 dx = x + 1 x2 x + 1 + 3 6 2 ( x 1 )2 + ( 3 )2 2 2 1 x 1 1 1 1 2 +c arc g = x + 1 x2 x + 1 + 3 6 2 3 3 2 2 1 1 3 2x 1 = x + 1 x2 x + 1 + arc g +c 3 6 3 3

() = 2

.M

at

em

at

ic

a1

.c

om

165

x x +1 ( x + 5)dx 7.16.- 2 x x+6 Solucin.( x + 5)dx ( x + 5)dx Adx Bdx x 2 x + 6 = ( x + 3)( x 2) = ( x + 3) + ( x 2) () , luego: ( x + 5) A B = + x + 5 = A( x 2) + B ( x + 3) 2 ( x + x 6) ( x + 3) ( x 2) x = 2 7 = 5B B = 7 5 x = 3 2 = 5 A A = 2 5 2 dx 7 dx 2 2 1 ( x 2)7 () = + = x+3 + x2 +c = +c 5 x+3 5 x2 5 5 5 ( x + 3) 2
6 2

x +1

3 2x 1 arc g +c 3 3

7.17.-

( x 2 + 1) A Bx + C = + 2 x 2 + 1 = A( x 2 x + 1) + ( Bx + C )( x + 1) 3 x + 1 ( x + 1) ( x x + 1) x = 1 2 = 3 A A = 2 3 x = 0 1 = A + C C = 1 3 x = 1 2 = A + ( B + C )2 B = 1 3 2 2 ( x + 1)dx ( x + 1)dx 2 dx 1 ( x + 1)dx = = + 2 () 3 2 x +1 ( x + 1)( x x + 1) 3 ( x + 1) 3 ( x x + 1) 2 1 2 1 2 (2 x 1) + 3 dx 2 1 (2 x 1)dx 1 dx = x +1 + = x +1 + 2 + 2 2 3 3 ( x x + 1) 3 6 ( x x + 1) 2 ( x x + 1) 2 1 1 dx = x + 1 + x2 x + 1 + 2 3 6 2 ( x x + 1) dx 2 1 1 = x + 1 + x2 x + 1 + 2 3 6 2 (x x + 1 ) + 3 4 4 4 1 1 dx = x + 1 + x2 x + 1 + 6 6 2 ( x 1 )2 + ( 3 )2 2 2

w .M

at

em

at

ic

a1

.c

( x 2 + 1)dx x3 + 1 Solucin.( x 2 + 1)dx ( x 2 + 1)dx Adx ( Bx + C )dx = x3 + 1 ( x + 1)( x 2 x + 1) = ( x + 1) + ( x2 x + 1) () , luego:

om

166

x 1 1 1 1 2 +c arc g ( x + 1) 4 ( x 2 x + 1) + 6 2 3 3 2 2 1 3 2x 1 = ( x + 1) 4 ( x 2 x + 1) + arc g +c 6 3 3 ( x 2 + 6)dx 7.18.- ( x 1) 2 ( x 2) Solucin.( x 2 + 6)dx Adx Bdx Cdx ( x 1)2 ( x 2) = ( x + 1) + ( x 1)2 + ( x + 2) () , luego: = ( x 2 + 6) A B C = + + 2 2 ( x 1) ( x 2) ( x + 1) ( x 1) ( x + 2) x 2 + 6 = A( x + 1) + ( x + 2) + B( x + 2) + C ( x 1) 2

( x 2 1)dx ( x 2 + 1)( x 2) Solucin.( x 2 1)dx Ax + B Cdx ( x2 + 1)( x 2) = ( x 2 + 1) dx + ( x 2) () , luego:


7.19.-

( x 2 1) Ax + B C = 2 + x 2 1 = ( Ax + B)( x 2) + C ( x 2 + 1) 2 ( x + 1)( x 2) ( x + 1) ( x 2) x = 2 3 = 5C C = 3 5 x = 0 1 = 2 B + C B = 4 5 x = 1 0 = ( A + B ) + 2C A = 2 5 3 dx 1 2 xdx ( 2 x + 4 )dx 4 3 dx dx + 5 = 2 + 2 + () = 5 2 5 ( x + 1) ( x 2) 5 ( x + 1) 5 ( x + 1) 5 x 2 1 4 3 1 4 = x 2 + 1 + arc x + x 2 + c = ( x 2 + 1)( x 2)3 + arc x + c 5 5 5 5 5

w .M

at

1 ( x + 2)10 7 +c 9 3( x 1) x 1

em

at

ic

x = 1 7 = 3B B = 7 3 x = 2 10 = 9C C = 10 9 x = 0 6 = 2 A + B + C A = 1 9 1 dx 7 dx 10 dx 1 7 1 10 + + = x 1 + x+2 +c () = 2 9 ( x + 1) 3 ( x 1) 9 ( x + 2) 9 3 x 1 9

a1

.c

om

167

xdx x 4x 5 Solucin.xdx xdx Adx Bdx x2 4 x 5 = ( x + 5)( x 1) = ( x + 5) + ( x 1) () , luego: x A B = + x = A( x 1) + B( x + 5) ( x + 5)( x 1) ( x + 5) ( x 1) x = 1 1 = 6B B = 1 6 x = 5 5 = 6 A A = 5 6 5 dx 1 dx 5 1 5 () = + = x + 5 + x 1 + c = ( x + 5)5 ( x 1) + c 6 ( x + 5) 6 ( x 1) 6 6 6 xdx 7.21.- 2 x 2x 3 Solucin.xdx xdx Adx Bdx x2 2 x 3 = ( x 3)( x + 1) = ( x 3) + ( x + 1) () , luego: x A B = + x = A( x + 1) + B( x 3) ( x 3)( x + 1) ( x 3) ( x + 1) x = 1 1 = 4 B B = 1 4 x =3 3 = 4A A = 3 4 3 dx 1 B 3 1 1 () = + = x 3 + x + 1 + c = ( x 3)3 ( x + 1) + c 4 ( x 3) 4 ( x + 1) 4 4 4 ( x + 1)dx 7.22.- 2 x + 4x 5 Solucin.( x + 1)dx ( x + 1)dx Adx Bdx x2 + 4 x 5 = ( x + 5)( x 1) = ( x + 5) + ( x 1) () , luego: x +1 A B = + x + 1 = A( x 1) + B( x + 5) 2 ( x + 4 x 5) ( x + 5) ( x 1) x = 1 2 = 6B B = 1 3 x = 5 3 = 4 A 6 A = 2 3 2 dx 1 B 2 1 1 () = + = x + 5 + x 1 + c = ( x + 5) 2 ( x 1) + c 3 ( x + 5) 3 ( x 1) 3 3 3 2 x dx 7.23.- 2 x + 2x +1 Solucin.7.20.-
2

.M

at

em

at

ic a1

.c

om

168

x 2 dx 2x +1 (2 x + 1)dx (2 x + 1)dx 1 2 = dx dx = dx 2 x2 + 2 x + 1 = x + 2x +1 ( x + 1) 2 x + 2x +1 Adx Bdx () , luego: = x + ( x + 1) 2 ( x + 1) 2x +1 A B = + 2 x + 1 = A( x + 1) + B 2 ( x + 1) ( x + 1) ( x + 1) 2 x = 1 1 = B B = 1 x = 0 1 = A + B A = 2 1 1 dx dx () = x 2 = x 2 x + 1 + + c = x 2 x +1 +c 2 x + 5 x+5 ( x + 1) ( x + 1) dx 7.24.- x( x + 1) 2 Solucin.dx Adx Bdx Cdx x( x + 1)2 = x + ( x + 1) + ( x + 1)2 () , luego: 1 A B C = + + 1 = A( x + 1) 2 + Bx( x + 1) + Cx 2 2 x( x + 1) x ( x + 1) ( x + 1) x = 1 1 = C C = 1 x = 0 1 = A A = 1 x = 1 1 = 4 A + 2 B + C B = 1 dx dx dx 1 x 1 = x x +1 + +c = + +c 2 x x +1 x +1 x +1 ( x + 1) ( x + 1) dx 7.25.- ( x + 1)( x 2 + 1) Solucin.dx Adx Bx + C ( x + 1)( x + 1)2 = x + 1 + ( x2 + 1) dx () , luego: 1 A Bx + C = + 2 1 = A( x 2 + 1) + ( Bx + C )( x + 1) 2 ( x + 1)( x + 1) x + 1 ( x + 1) x = 1 1 = 2 A A = 1 2 1 x = 0 1 = A + C C = 2 x = 1 1 = 2 A + ( B + C )2 B = 1 2 (1 x + 1 )dx 1 1 1 x 1 dx 2 2 dx + = x +1 2 () = 2 2 ( x + 1) ( x + 1) 2 2 ( x + 1) 1 1 2 xdx 1 dx 1 1 1 = x +1 2 + 2 = x + 1 x 2 + 1 + arc gx + c 2 4 ( x + 1) 2 ( x + 1) 2 4 2

.M

() =

at

em

at

ic

a1

.c

om

169

1 ( x + 1) 2 1 2 + arc gx + c x +1 2 4 dx 7.26.- 2 x( x + x + 1) Solucin.dx Adx Bx + C x( x 2 + x + 1) = x + ( x 2 + x + 1) dx () , luego: 1 A Bx + C = + 2 1 = A( x 2 + x + 1) + ( Bx + C ) x 2 x( x + x + 1) x ( x + x + 1) x = 0 1 = A A = 1 x = 1 1 = 3 A + B + C B + C = 2 x = 1 1 = A + B C B C = 0 = dx ( x + 1)dx 1 (2 x + 2)dx 2 = x +1 2 x ( x + x + 1) 2 ( x + x + 1) 1 (2 x + 1) + 1 1 (2 x + 1)dx 1 dx = x 2 dx = x 2 2 2 ( x + x + 1) 2 ( x + x + 1) 2 ( x + x + 1) dx 1 1 = x x2 + x + 1 2 2 2 (x + x + 1 ) + 3 4 4 1 1 dx = x x2 + x + 1 2 2 ( x + 1 )2 + ( 3 )2 2 2 1 x+ 1 1 1 2 +c = x x2 + x + 1 arc g 2 2 3 3 2 2 1 3 2x +1 = x x2 + x + 1 arc g +c 2 3 3 2 x2 + 5x 1 7.27.- 3 dx x + x2 2 x Solucin.(2 x 2 + 5 x 1)dx Adx Bdx Cdx ( x3 + x 2 2 x) = x + ( x 1) + ( x + 2) () , luego:

()

2 x2 + 5x 1 A B C = + + 3 2 ( x + x 2 x) x ( x 1) ( x + 2) 2 x 2 + 5 x 1 = A( x 1)( x + 2) + Bx( x + 2) + Cx( x 1) x = 0 1 = 2 A A = 1 2 x = 1 6 = 3B B = 2 x = 2 3 = 6C C = 1 2

.M

at

em

at

ic a1

.c

om

170

() =

1 dx dx 1 dx 1 1 + 2 = x + 2 x 1 x + 2 + c 2 x ( x 1) 2 ( x + 2) 2 2

7.28.-

x2 + 2 x + 3 dx ( x 1)( x + 1) 2 Solucin.x2 + 2x + 3 Adx Bdx Cdx ( x 1)( x + 1)2 dx = ( x 1) + ( x + 1) + ( x + 1)2 () , luego:

x2 + 2x + 3 A B C = + + 2 ( x 1)( x + 1) ( x 1) ( x 1) ( x + 1) 2 x 2 + 2 x + 3 = A( x + 1) 2 + B ( x 1)( x + 1) + C ( x 1) x = 1 6 = 4A A = 3 2 x = 1 2 = 2C C = 1 x = 0 3 = A B C B = 1 2 3 dx 1 dx dx 3 1 1 () = = x 1 x +1 + +c 2 x +1 2 x 1 2 x +1 ( x + 1) 2 2 = 1 ( x 1)3 1 + +c 2 x +1 x +1

3x 2 + 2 x 2 A Bx + C = + 2 2 ( x 1)( x + x + 1) x 1 ( x + x + 1) 3 x 2 + 2 x 2 = A( x 2 + x + 1) + ( Bx + C )( x 1) x = 1 3 = 3A A = 1 x = 0 2 = A C C = 3 x = 1 1 = A + ( B + C )(2) B = 2 () = dx (2 x + 3)dx (2 x + 1) + 2 dx + 2 = x 1 + 2 x 1 ( x + x + 1) ( x + x + 1) (2 x + 1)dx dx = x 1 + 2 + 2 2 ( x + x + 1) ( x + x + 1) dx = x 1 + x 2 + x + 1 + 2 ( x + 1 )2 + ( 3 )2 2 2

3x2 + 2 x 2 dx x3 1 Solucin.3x 2 + 2 x 2 3x 2 + 2 x 2 Adx ( Bx + C )dx dx = x3 1 ( x 1)( x2 + x + 1)dx = x 1 + ( x 2 + x + 1) () , luego:

.M

at

em

at

7.29.-

ic

a1

.c

om

171

x+ 1 1 2 +c arc g 3 3 2 4 3 2x +1 = ( x 1)( x 2 + x + 1) + arc g +c 3 3 x 4 x3 + 2 x 2 x + 2 7.30.- dx ( x 1)( x 2 + 2) 2 Solucin.x 4 x3 + 2 x 2 x + 2 Adx ( Bx + C )dx ( Dx + E )dx ( x 1)( x 2 + 2)2 dx = x 1 + ( x2 + 2) + ( x 2 + 2)2 () , luego: = ( x 1)( x 2 + x + 1) + 2 x 4 x3 + 2 x 2 x + 2 A Bx + C Dx + E = + 2 + 2 2 2 ( x 1)( x + 2) x 1 ( x + 2) ( x + 2) 2 x 4 x3 + 2 x 2 x + 2 = A( x 2 + 2) 2 + ( Bx + C )( x 1)( x 2 + 2) + ( Dx + E )( x 1) = A( x 4 + 4 x 2 + 4) + ( Bx + C )( x3 + 2 x x 2 2) + Dx 2 Dx + Ex E = Ax 4 + 4 Ax 2 + 4 A + Bx 4 + 2 Bx 2 Bx3 2 Bx + Cx3 + 2Cx Cx 2 2C + Dx 2 Dx + Ex E = ( A + B ) x 4 + (C B ) x3 + (4 A C + 2 B + D) x 2 + (2 B + 2C D + E ) x + (4 A 2C E ) Igualando coeficientes, se tiene: A+ B =1 B+ C = 1 4 A+ 2 B C + D = 2 A = 1 3 , B = 2 3 , C = 1 3 , D = 1, E = 0 2 B + 2 C D + E = 1 4A 2C E =2

() =

( 2 x 1 )dx 1 dx xdx 3 3 + 2 2 3 x 1 ( x + 2) ( x + 2)2 1 dx 1 2 xdx 1 dx 1 2 xdx = + 2 2 2 3 x 1 3 ( x + 2) 3 ( x + 2) 2 ( x + 2) 2


= = 1 1 2 x 1 1 x 1 + x2 + 2 + +c arc g 2 3 3 6 2 2 x +2

1 2 x 1 ( x 1)( x 2 + 2) + +c arc g 2 3 6 2 2( x + 2) 2 x2 7 x 1 7.31.- 3 dx x + x2 x 1 Solucin.2x2 7 x 1 2 x2 7 x 1 Adx Bdx Cdx dx = x3 + x2 x 1 ( x 1)( x + 1)2 dx = x 1 + ( x + 1) + ( x + 1)2 () , luego:

.M

at

em

at

ic

a1

.c

om

172

2x2 7 x 1 A B C = + + 3 2 ( x + x x 1) x 1 ( x + 1) ( x + 1) 2 2 x 2 7 x 1 = A( x + 1) 2 + B ( x 1)( x + 1) + C ( x 1) x = 1 8 = 2C C = 4 x =1 6 = 4 A A = 3 2 x = 0 1 = A B C B = 7 2 3 dx 7 dx dx 3 7 4 () = + 4 = x 1 + x +1 + +c 2 x +1 2 x 1 2 x +1 ( x + 1) 2 2
= 1 ( x + 1)7 4 + +c 3 2 ( x 1) x +1

3x 2 + 3x + 1 dx x3 + 2 x 2 + 2 x + 1 Solucin.3x 2 + 3x + 1 (3 x 2 + 3x + 1)dx Adx ( Bx + C )dx dx = x3 + 2 x 2 + 2 x + 1 ( x + 1)( x 2 + x + 1) = x + 1 + ( x2 + x + 1) () , luego:


7.32.-

dx 2 xdx (2 x + 1) 1 dx + 2 = x +1 + 2 x +1 ( x + x + 1) ( x + x + 1) (2 x + 1)dx dx = x +1 + 2 2 ( x + x + 1) ( x + x + 1) dx = x + 1 + x2 + x + 1 ( x 2 + x + 1 ) + ( 3 )2 4 2 1 x+ 1 2 +c = x + 1 + x2 + x + 1 arc g 3 3 2 2 2 3 2x +1 = ( x + 1)( x 2 + x + 1) arc g +c 3 3 x3 + 7 x 2 5 x + 5 7.33.- dx ( x 1) 2 ( x + 1) 2 Solucin.-

() =

3x2 + 3x + 1 A Bx + C = + 2 2 ( x + 1)( x + x + 1) x + 1 ( x + x + 1) 3 x 2 + 3 x + 1 = A( x 2 + x + 1) + ( Bx + C )( x + 1) x = 1 A = 1 x = 0 1 = A + C C = 0 x = 1 7 = 3 A + ( B + C )(2) B = 2

.M

at

em

at

ic

a1

.c

om

173

x3 + 7 x 2 5 x + 5 Adx Bdx Cdx Ddx Edx ( x 1)2 ( x + 1)3 dx = x 1 + ( x 1)2 + ( x + 1) + ( x + 1)2 + ( x + 1)3 () , luego: x3 + 7 x 2 5 x + 5 A B C D E = + + + + 2 3 2 2 ( x 1) ( x + 1) x 1 ( x 1) x + 1 ( x + 1) ( x + 1)3 x3 + 7 x 2 5 x + 5 = A( x 1)( x + 1)3 + B ( x + 1)3 + C ( x 1) 2 ( x + 1) 2 + D( x 1) 2 ( x + 1) + E ( x 1) 2 = Ax 4 + 2 Ax3 2 Ax A + Bx 3 + 3Bx 2 + 3Bx + B + Cx 4 2Cx 2 + C + Dx3 Dx 2 Dx + D + Ex 2 2 Ex + E = ( A + C ) x 4 + (2 A + B + D) x3 + (3B 2C D + E ) x 2 + (2 A + 3B D 2 E ) x + ( A + B + C + D + E ) Igualando coeficientes, se tiene: +C = 0 A +D = 1 2A + B + 3 B 2 C D + E = 7 A = 0, B = 1, C = 0, D = 0, E = 4 D 2 E = 5 2 A + 3 B A + B + C + D + E = 2 1 2 dx dx x2 4x 1 4 c + = + = +c ( x + 1)3 x 1 ( x + 1)2 ( x 1) 2 ( x 1)( x + 1) 2 2 xdx 7.34.- 2 ( x + x + 1) 2 Solucin.2 xdx ( Ax + B)dx (Cx + D)dx ( x2 + x + 1)2 = x 2 + x + 1 + ( x 2 + x + 1)2 () , luego: 2x Ax + B Cx + D = 2 + 2 2 2 ( x + x + 1) x + x + 1 ( x + x + 1) 2 2 x = ( Ax + B)( x 2 + x + 1) + Cx + D 2 x = Ax3 + Ax 2 + Ax + Bx 2 + Bx + B + Cx + D = Ax3 + ( A + B) x 2 + ( A + B + C ) x + B + D , igualando coeficientes se tiene: = 0 A = 0 A+ B A+ B +C =2 + D = 0 A = 0, B = 0, C = 2, D = 0 2 xdx () = 2 , de donde el mtodo sugerido pierde aplicabilidad; tal como se ( x + x + 1) haba planteado la tcnica trabajada debe ser sustituida por otra: 2 xdx (2 x + 1)dx dx ( x2 + x + 1) = ( x 2 + x + 1) ( x 2 + x + 1)2

.M

at

em

at

ic a1

() =

.c

om

174

(2 x + 1)dx 16 dx () 2 2 ( x + x + 1) 9 2 ( x + 1 ) + 1 2 3 sea: u = 2 ( x + 1 ), dx = 3 du , entonces: 2 2 3 1 16 3 du () 2 , trabajando la integral sustituyendo 2 x + x + 1 9 2 (u + 1) 2 trigonomtricamente: 1 8 3 sec2 d , ya que: u = g , du = sec 2 d = 2 x + x +1 9 sec4 1 8 3 1 1 u = 2 arc gu + x + x +1 9 2 2 (u 2 + 1) = 1 8 3 1 = 2 arc g x + x +1 9 2 1 8 3 1 = 2 arc g x + x +1 9 2 2 (x + 1 ) 2 2 3 (x + 1 ) + +c 2 2 4 1 3 2 ( x + ) + 1 2 3

x+ 1 2 2 (x + 1 ) + +c 2 3 3 4 ( x + 1 ) 2 + 1 2 3 (x + 1 ) 1 4 3 2 8 2 = 2 +c arc g (x + 1 ) 2 9 4 ( x + 1 ) 2 + 1 x + x +1 9 3 2 3 2 x + 2x + 3 dx 7.35.- x3 x Solucin.x2 + 2 x + 3 x2 + 2 x + 3 Adx Bdx Cdx dx = x3 x x( x 1)( x + 1)dx = x + ( x 1) + ( x + 1) () , luego: x2 + 2 x + 3 A B C = + + x( x 1)( x + 1) x ( x 1) ( x + 1) x 2 + 2 x + 3 = A( x 1)( x + 1) + Bx( x + 1) + Cx( x 1) x = 0 3 = A A = 3 x = 1 2 = 2C C = 1 x = 1 6 = 2B B = 3

() = 3
=

dx dx dx + 3 + = 3 x + 3 x 1 + x + 1 + c x ( x 1) ( x + 1)

( x 1)3 ( x + 1) +c x3

.M

at

em

at

ic a1

.c

om

175

7.36.-

(2 x 2 3 x + 5)dx ( x + 2)( x 1)( x 3) Solucin.2 x 2 3x + 5 Adx Bdx Cdx ( x + 2)( x 1)( x 3)dx = ( x + 2) + ( x 1) + ( x 3) () , luego: 2 x 2 3x + 5 A B C = + + ( x + 2)( x 1)( x 3) x + 2 x 1 x 3 2 x 2 3x + 5 = A( x 1)( x 3) + B( x + 2)( x 3) + C ( x + 2)( x 1)

3x2 + x 2 A Bx + C = + 2 2 ( x 1)( x + 1) x 1 x + 1 3 x 2 + x 2 = A( x 2 + 1) + ( Bx + C )( x 1) x = 1 2 = 2A A = 1 x = 0 2 = A C C = 3 x = 2 12 = 5 A + 2 B + C B = 2

() =

dx (2 x + 3)dx dx 2 xdx dx + = + 2 + 3 2 2 x 1 x +1 x 1 x +1 x +1 2 = x 1 + x + 1 + 3arc gx + c = ( x 1)( x 2 + 1) + 3arc gx + c

7.38.-

( x + 5)dx x3 3x + 2 Solucin.( x + 5)dx ( x + 5)dx Adx Bdx Cdx x3 3x + 2 = ( x 1)2 ( x + 2) = ( x 1) + ( x 1)2 + ( x + 2) () , luego: x+5 A B C = + + 3 2 x 3 x + 2 x 1 ( x 1) ( x + 2) x + 5 = A( x 1)( x + 2) + B( x + 2) + C ( x 1) 2

.M

at

em

at

ic

a1

x = 1 4 = 6 B B = 2 3 x = 3 14 = 10C C = 7 5 x = 2 19 = 15 A A = 19 15 19 dx 2 dx 7 dx 19 2 7 () = + = x + 2 x 1 + x 3 + c 15 x + 2 3 x 1 5 x 3 15 3 5 2 3x + x 2 dx 7.37.- ( x 1)( x 2 + 1) Solucin.3x2 + x 2 Adx ( Bx + C )dx ( x 1)( x 2 + 1)dx = ( x 1) + ( x 2 + 1) () , luego:

.c

om

176

x = 1 6 = 3B B = 2 x = 2 3 = 9C C = 1 3 x = 0 5 = 2 A + B + C A = 1 3 1 dx dx 1 dx 1 2 1 () = + 2 + = x 1 + x+2 +c 2 3 ( x 1) ( x 1) 3 ( x + 2) 3 x 1 3 1 x+2 2 = +c 3 x 1 x 1
7.39.-

2 x3 + 3x 2 + x 1 dx ( x + 1)( x 2 + 2 x + 2) 2 Solucin.(2 x3 + 3 x 2 + x 1)dx Adx ( Bx + C )dx ( Dx + E )dx ( x + 1)( x2 + 2 x + 2)2 = x + 1 + ( x2 + 2 x + 2) + ( x2 + 2 x + 2)2 () , luego: 2 x3 + 3x 2 + x 1 A Bx + C Dx + E = + 2 + 2 2 2 ( x + 1)( x + 2 x + 2) x + 1 ( x + 2 x + 2) ( x + 2 x + 2) 2 2 x3 + 3x 2 + x 1 = A( x 2 + 2 x + 2) 2 + ( Bx + C )( x 2 + 2 x + 2)( x + 1) + ( Dx + E )( x + 1) = Ax 4 + 4 Ax3 + 8 Ax 2 + 8 Ax + 4 A + Bx 4 + 3Bx 3 + 4 Bx 2 + 2 Bx + Cx3 + 3Cx 2 + 4Cx

+2C + Dx 2 + Dx + Ex + E = ( A + B ) x 4 + (4 A + 3B + C ) x3 + (+8 A + 4 B + 3C + D) x 2 + (8 A + 2 B + 4C + D + E ) x + (4 A + 2C + E ) Igualando coeficientes, se tiene: = 0 A + B = 2 4 A +3B + C 8 A + 4 B + 3C + D = 3 A = 1, B = 1, C = 3, D = 2, E = 3 8 A + 2 B + 4C + D + E = 1 4A + 2C + E = 1

() =
= = = =

dx ( x + 3)dx (2 x + 3)dx + 2 2 x +1 ( x + 2 x + 2) ( x + 2 x + 2) 2 1 (2 x + 6)dx (2 x + 2) + 1dx x 1 + 2 2 2 ( x + 2 x + 2) ( x + 2 x + 2) 2 1 (2 x + 2) + 4 (2 x + 2)dx dx x 1 + 2 dx 2 2 2 2 ( x + 2 x + 2) ( x + 2 x + 2) ( x + 2 x + 2) 2 1 (2 x + 2)dx dx (2 x + 2)dx dx x 1 + 2 + 2 2 2 2 2 2 ( x + 2 x + 2) ( x + 2 x + 2) ( x + 2 x + 2) ( x + 2 x + 2) 2 1 dx 1 1 dx x 1 + x 2 + 2 x + 2 + 2 + 2 2 2 2 2 ( x + 1) + 1 2 x + 2 x + 2 ( x + 1) + 1

w .M

at

em

at

ic

a1 .

co m

177

1 x 2 + 2 x + 2 + 2 arc g ( x + 1) 2 x +1 1 1 1 1 + arc g ( x + 1) + c 2 2 2 x + 2x + 2 2 x + 2x + 2 2 = x 1 + = x2 + 2x + 2 3 x 1 + arc g ( x + 1) +c 2 2 2 x + 2x + 2 x +1

(2 x 2 + 3 x 1)dx 7.40.- 3 x + 2x2 + 4x + 2 Solucin.(2 x 2 + 3x 1)dx (2 x 2 + 3x 1)dx Adx ( Bx + C )dx = x3 + 2 x 2 + 4 x + 2 ( x + 1)( x2 + 2 x + 2) = ( x + 1) + ( x2 + 2 x + 2) () , luego: (2 x 2 + 3 x 1) A ( Bx + C ) = + 2 2 ( x + 1)( x + 2 x + 2) ( x + 1) ( x + 2 x + 2) 2 x 2 + 3x 1 = A( x 2 + 2 x + 2) + ( Bx + C )( x + 1) x = 1 2 = A A = 2 x = 0 1 = 2 A + C C = 3 x = 1 4 = 5 A + ( B + C )(2) B = 4

(2 x + 1)dx 3x3 + 2 x 1 Solucin.(2 x + 1)dx (2 x + 1)dx Adx ( Bx + C )dx 3x3 2 x 1 = ( x 1)(3x 2 + 3x + 1) = ( x 1) + (3x2 + 3x + 1) () , luego: (2 x + 1) A ( Bx + C ) = + 3 (3 x 2 x 1) ( x 1) (3 x 2 + 3 x + 1) 2 x + 1 = A(3x 2 + 3x + 1) + ( Bx + C )( x 1)
7.41.-

x = 1 3 = 7 A A = 3 7 x = 0 1 = A C C = 4 7 x = 1 1 = A + ( B + C )(2) B = 9 7 1 3 1 (9 x + 4)dx 3 1 9 (6 x + 3 3 )dx dx = x 1 () = 7 ( x 1) 7 3x 2 + 3x + 1 7 7 6 3x2 + 3x + 1

w .M

at

em

at

ic

a1 .

() = 2

dx (4 x + 3)dx (2 x + 2) 1 + 2 = 2 x + 1 + 2 2 dx ( x + 1) x + 2x + 2 x + 2x + 2 dx (2 x + 2)dx = 2 x + 1 + 2 2 2 2 x + 2x + 2 x + 2x + 2 2 = 2 x + 1 + 2 x + 2 x + 2 2 arc g ( x + 1) + c

co m

178

3 3 (6 x + 3)dx 1 dx + 2 x 1 2 7 14 3 x + 3 x + 1 14 3x + 3x + 1 3 3 1 dx = x 1 3x 2 + 3x + 1 + 1 7 14 14 3( x + ) 2 + 1 2 4 3 3 2 dx = x 1 3x 2 + 3x + 1 + 7 14 7 12( x + 1 ) 2 + 1 2 3 3 3 = x 1 3x 2 + 3x + 1 + arc g 2 3( x + 1 ) + c 2 7 14 21 4 2 x 2 x + 3x + 4 dx 7.42.- ( x 1)3 ( x 2 + 2 x + 2) Solucin.x 4 2 x 2 + 3x + 4 Adx Bdx Cdx ( Dx + E )dx ( x 1)3 ( x 2 + 2 x + 2)dx = ( x 1) + ( x 1)2 + ( x 1)3 + ( x 2 + 2 x + 2) () , luego: x 4 2 x 2 + 3x + 4 A B C Dx + E = + + + 2 3 2 2 3 ( x 1) ( x + 2 x + 2) ( x 1) ( x 1) ( x 1) ( x + 2 x + 2) x 4 2 x 2 + 3x + 4 = A( x 1) 2 ( x 2 + 2 x + 2) + B( x 1)( x 2 + 2 x + 2)
=
+C ( x 2 + 2 x + 2) + ( Dx + E )( x 1)3 x 4 2 x 2 + 3x + 4 = A( x 2 2 x + 1)( x 2 + 2 x + 2) + B( x3 + 2 x 2 + 2 x x 2 2 x 2) +C ( x 2 + 2 x + 2) + ( Dx + E )( x3 3 x 2 + 3 x 1)

+ Dx 4 3Dx 3 + 3Dx 2 Dx + Ex3 3Ex 2 + 3Ex E x 4 2 x 2 + 3 x + 4 = ( A + D ) x 4 + ( B 3 D + E ) x 3 + ( A + B + C + 3 D 3E ) x 2 + (2 A + 2C D + 3E ) x + (2 A 2 B + 2C E ) Igualando coeficientes se tiene: +D = 1 A B 3 D + E = 0 A + B + C + 3 D 3 E = 2 +2C D +3E = 3 2 A 2 A 2 B +2C E = 4 A = 106 125 ,B = 9 25 , C = 6 , D = 19 , E = 102 5 125 125

() =

106 dx 9 dx 6 dx 1 (19 x + 102)dx + + 2 3 125 x + 1 25 ( x 1) 5 ( x 1) 125 ( x 2 + 2 x + 2) 102 )dx 106 9 1 6 1 19 ( x + 19 x 1 + = + + 2 2 125 25 x 1 5 (2)( x 1) 125 ( x + 2 x + 2)

w .M

at

em

x 4 2 x 2 + 3x + 4 = Ax 4 Ax 2 2 Ax + 2 A + Bx3 + Bx 2 2 B + Cx 2 + 2Cx + 2C

at

ic

a1 .

co m

179

106 125 106 = 125 106 = 125 106 = 125

9 3 25( x 1) 5( x 1)2 9 3 x 1 + 25( x 1) 5( x 1) 2 9 3 x 1 + 25( x 1) 5( x 1) 2 9 3 x 1 + 25( x 1) 5( x 1)2

x 1 +

19 (2 x + 2) + 8 14 19 dx 250 ( x 2 + 2 x + 2) dx 19 19 166 + x2 + 2x + 2 + 2 250 250 19 ( x + 2 x + 1) + 1 dx 19 166 + x2 + 2x + 2 + 250 250 ( x + 1) 2 + 1 19 166 arc g ( x + 1) + c + x2 + 2 x + 2 + 250 250 +

s e n d cos + cos 2 Solucin.s e n d s e n d cos2 + cos 2 = (cos + 2)(cos 1) () , Sea: u = cos 1, du = s e n d , cos + 2 = u + 3 Luego: du du Adu Bdu = = () () (u + 3)u u (u + 3) u u +3 A B 1 = + 1 = A(u + 3) + Bu u (u + 3) u u + 3 u = 0 1 = 3 A A = 1 3 u = 3 1 = 3 B B = 1 3
7.44.-
2

et + 1 +c et + 2

w .M

et dt e2t + 3et + 2 Solucin.et dt et dt t t t = e2t + 3et + 2 (et + 2)(et + 2) () , Sea: u = e + 1, du = e dt; e + 2 = u + 1 Luego: du Adu Bdu () () = + (u + 1)u (u + 1) u A B 1 = + 1 = Au + B (u + 1) (u + 1)u (u + 1) u u = 0 1 = B B = 1 u = 1 1 = A A = 1 du du () = + = u + 1 + u + c = et + 2 + e t + 1 + c u (u + 1)
7.43.-

at

em

at

ic

a1 .

co m

180

() = 1 3 1 = 3
=

du 1 du 1 1 1 + = u + u+3 +c 3 u 3 (u + 3) 3 3 1 cos 1 + cos + 2 + c , Como: cos < 1 , se tiene: 3 1 1 2 + cos 1 cos + 2 + cos + c = +c 3 3 1 cos

7.45.-

4 x 4 2 x3 x 2 + 3x + 1 dx ( x3 + x 2 x 1) Solucin. 4 x 4 2 x3 x 2 + 3x + 1 9 x2 + x 5 4 6 dx = x + dx ( x3 + x 2 x 1) x3 + x 2 x 1 = 4dx 6dx +

(9 x 2 + x 5)dx (9 x 2 + x 5)dx 2 = + 2 x 6 x x3 + x 2 x 1 () x3 + x 2 x 1 Trabajando slo la integral resultante: (9 x 2 + x 5)dx (9 x 2 + x 5)dx Adx Bdx Cdx = x3 + x 2 x 1 ( x + 1)2 ( x 1) = ( x + 1) + ( x + 1)2 + ( x 1) () , luego: (9 x 2 + x 5) A B C = + + 3 2 2 x 1 ( x + x x 1) ( x + 1) ( x + 1) 2 = 9 x + x 5 = A( x + 1)( x 1) + B ( x 1) + C ( x + 1) 2 x = 1 5 = 4C C = 5 4 x = 1 3 = 2 B B = 3 2 x = 0 5 = A B + C A = 31 4 dx dx dx 31 3 5 31 3 5 () = + = x +1 + + x 1 + c 2 4 ( x + 1) 2 ( x + 1) 4 ( x 1) 4 2( x + 1) 4 31 3 5 () = 2 x 2 6 x + x +1 + + x 1 + c 4 2( x + 1) 4
7.46.-
3 x 4 dx ( x 2 + 1) 2 Solucin. 3 x 4 dx 3 x 4 dx 2x2 + 1 2 x2 + 1 = = = dx dx 3 1 3 3 2 2 ( x 2 + 1)2 ( x 4 + 2 x 2 + 1) ( x 2 + 1)2 dx ( x + 1) = 3 x 3

2 x2 + 1 dx () ( x 2 + 1) 2 Trabajando slo la integral resultante: (2 x 2 + 1)dx ( Ax + B)dx (Cx + D)dx ( x 2 + 1)2 = ( x2 + 1) + ( x 2 + 1)2 () , luego:

w .M

at

em

at

ic

a1 .

co m

181

(2 x 2 + 1) Ax + B Cx + D = + 2 x 2 + 1 = ( Ax + B )( x 2 + 1) + Cx + D ( x 2 + 1) 2 ( x 2 + 1) ( x 2 + 1) 2 2 x 2 + 1 = Ax3 + Ax + Bx 2 + B + Cx + D 2 x 2 + 1 = Ax3 + Bx 2 + ( A + C ) x + ( B + D) Igualando coeficientes: A = 0, B = 2, A + C = 0 C = 0, B + D = 1 D = 1 dx dx x 1 () = 2 2 2 = 2 arc gx arc gx + +c 2 ( x + 1) ( x + 1) 2 1 + x2 x 3 = arc gx +c 2 2(1 + x 2 ) x 9 () = 3 x arc gx +c 2 2(1 + x 2 )

7.47.-

(2 x 2 + 41x 91)dx x3 2 x 2 11x + 12 Solucin.(2 x 2 + 41x 91)dx (2 x 2 + 41x 91)dx = x3 2 x 2 11x + 12 ( x 1)( x + 3)( x 4) = (2 x 2 + 41x 91)dx Adx Bdx Cdx () = + + ( x 1)( x + 3)( x 4) x 1 x+3 x4

x = 3 18 123 91 = B(4)(7) B = 7 x = 4 32 + 164 91 = C (3)(7) C = 5 x = 1 2 + 41 91 = A(4)(3) A = 4

() = 4

dx dx dx 7 + 5 = 4 x 1 7 x + 3 + 5 x 4 + c ( x 1) ( x + 3) ( x 4)

( x 1) 4 ( x 4)5 = +c ( x + 3)7

(2 x 4 + 3 x 3 x 1)dx ( x 1)( x 2 + 2 x + 2) 2 Solucin.2 x 4 + 3x3 x 1 Adx ( Bx + C )dx ( Dx + E )dx ( x 1)( x 2 + 2 x + 2)2 dx = ( x 1) + ( x 2 + 2 x + 2) + ( x2 + 2 x + 2)2 () , luego:

7.48.-

2 x 4 + 3x 2 x 1 A Bx + C Dx + E = + 2 + 2 2 2 ( x 1)( x + 2 x + 2) ( x 1) ( x + 2 x + 2) ( x + 2 x + 2) 2 2 x 4 + 3 x3 x 1 = A( x 2 + 2 x + 2) 2 + ( Bx + C )( x 1)( x 2 + 2 x + 2) + ( Dx + E )( x 1) 2 x 4 + 3 x3 x 1 = A( x 4 + 4 x 2 + 4 + 4 x3 + 4 x 2 + 8 x) + B ( x 4 + 2 x3 + 2 x 2 x3 2 x 2 2 x) +C ( x3 + 2 x 2 + 2 x x 2 2 x 2) + D( x 2 x) + E ( x 1)

w .M

at

em

at

(2 x 2 + 41x 91) A B C = + + ( x 1)( x + 3)( x 4) x 1 x + 3 x 4 (2 x 2 + 41x 91) = A( x + 3)( x 4) + B ( x 1)( x 4) + C ( x 1)( x + 3)

ic

a1

.c

om

182

2 x 4 + 3 x3 x 1 = ( A + B ) x 4 + (4 A + B + C ) x 3 + (8 A + C + D ) x 2 + (8 A 2 B D + E ) x + (4 A 2C E ) Igualando coeficientes se tiene: = 2 A + B + C = 3 4A + B 8A + C +D = 0 2B D + E = 1 8A 4A 2C E = 1 A= 3 , C = 16 , D = 8 , E = 1 25 25 5 5 3 dx 1 (47 x + 16)dx 1 (8 x 1)dx + 2 2 () = 25 x 1 25 ( x + 2 x + 2) 5 ( x + 2 x + 2) 2 16 )dx 1 3 47 ( x + 8 ( x 8 )dx = x 1 + 2 47 2 25 25 ( x + 2 x + 2) 5 ( x + 2 x + 2) 2 62 9 3 47 (2 x + 2) 47 4 (2 x + 2) 4 = x 1 + dx dx 25 50 ( x 2 + 2 x + 2) 5 ( x 2 + 2 x + 2) 2 3 47 (2 x + 2)dx 62 dx 4 (2 x + 2)dx = 2 2 x 1 + 2 25 50 ( x + 2 x + 2) 50 ( x + 2 x + 2) 5 ( x + 2 x + 2) 2 9 dx + 2 5 ( x + 2 x + 2) 2 dx 3 47 62 4 1 = x 1 + x2 + 2 x + 2 + 2 2 25 50 50 ( x + 1) + 1 5 ( x + 2 x + 2) dx 9 + 5 ( x + 1) 2 + 1 2 3 47 62 4 = x 1 + x 2 + 2 x + 2 arc g ( x + 1) + 2 25 50 50 5( x + 2 x + 2) 25 , B = 47

x +1 9 1 1 + arc g ( x + 1) + +c 2 5 2 2 x + 2x + 2 3 47 17 9 x + 17 = x 1 + x 2 + 2 x + 2 arc g ( x + 1) + +c 25 50 50 10( x 2 + 2 x + 2) dx 7.49.- 2 x e + ex 2 Solucin.dx dx dx e 2 x + e x 2 = (e x ) 2 + e x 2 = (e x ) 2 + e x + 1 2 1 4 4

w .M

at

em

at

ic

a1

.c

om

183

e + 1 ( 3 ) 2 2 2 Luego: du u 1 du Adu Bdu Cdu 2 = () 2 () = + 3 ) (u 3 ) u 1 u ( 3 )2 (u 1 )(u + 3 )(u 3 ) ( u + 2 2 2 2 2 2 2 A B C 1 = + (u 1 )(u + 3 )(u 3 ) (u 1 2) (u + 3 ) (u 3 ) 2 2 2 2 2 3 3 3 1 = A(u + )(u ) B (u 1 )(u ) + C (u 1 )(u + 3 ) 2 2 2 2 2 2 u = 1 1 = A(2)(1) A = 1 2 2 u = 3 1 = B (2)(3) B = 1 2 6 u = 3 2 1 = C (1)(3) C = 1 3 1 du 1 du 1 du + + () = 1 3 2 (u ) 6 (u + ) 3 (u 3 ) 2 2 2 1 1 1 = (u 1 ) + (u + 3 ) + (u 3 ) + c 2 6 2 3 2 2 2 x x x x 2 2 (u + 3 )(u 3 ) 1 2 2 + c = 1 (e + 2)(e 1) + c = 1 (e + 2)(e 1) + c = e3 x 6 6 (e x )3 6 (u 1 )3 2 s e n xdx 7.50.- cos x(1 + cos 2 x) Solucin.s e n xdx s e n xdx du Adu ( Bu + C )du cos x(1 + cos2 x) = cos x(1 + cos2 x) = u(1 + u 2 ) = u (1 + u 2 ) () Sea: u = cos x, du = s e n xdx A ( Bu + C ) 1 = + 1 = A(1 + u 2 ) + ( Bu + C )u 2 u (1 + u ) u (1 + u 2 ) 1 = A + Au 2 + Bu 2 + Cu 1 = ( A + B )u 2 + Cu + A Igualando Coeficientes se tiene: A + B = 0 B = A B = (1) B = 1 C = 0, A =1 du udu + = u + 1 + u 2 + c = cos x + 1 + (cos x) 2 + c () = 2 u 1+ u
x 2

dx
2

du () , Sea: u = e x + 1 , du = e x dx dx = 2 u 1

w .M

at

em

at

ic

a1

.c

om

184

1 + (cos x) 2 +c cos x

(2 + g 2 ) sec2 d 1 + g 3 Solucin.(2 + g 2 ) sec2 d (2 + u 2 )du (2 + u 2 )du = = (1 + u 3 ) (1 + u)(u 2 u + 1) () 1 + g 3 Sea: u = g , du = sec2 d


7.51.-

(2 + u 2 )du Adu Bu + C (1 + u 3 ) = (1 + u ) + (u 2 u + 1) , luego: A Bu + C (2 + u 2 ) = + 2 (2 + u 2 ) = A(u 2 u + 1) + ( Bu + C )(1 + u ) 3 (1 + u ) (1 + u ) (u u + 1) (2 + u 2 ) = Au 2 Au + A + Bu 2 + Bu + C + Cu (2 + u 2 ) = ( A + B)u 2 + ( A + B + C )u + A + C Igualando Coeficientes se tiene: A+ B =1 A + B + C = 0 A = 1, B = 0, C = 1 A + C = 2 du du du du () = + 2 = + 1+ u u u +1 1+ u (u 1 ) 2 + ( 3 ) 2 2 2 1 u 1 2 + c = 1 + u + 2 arc g 2u 1 + c = 1+ u + arc g 3 3 3 3 2 2 2 (2 g 1) = 1 + g + arc g +c 3 3 (5 x 3 + 2)dx 7.52.- 3 x 5x2 + 4 x Solucin.(5 x3 + 2)dx (5 x 3 + 2)dx Adx Bdx Cdx = x3 5 x2 + 4 x x( x 1)( x 4) = x + ( x 1) + ( x 4) () (5 x3 + 2) A B C , Luego: = + + x( x 1)( x 4) x ( x 1) ( x 4) (5 x3 + 2) = A( x 1)( x 4) + Bx( x 4) + Cx( x 1) Igualando Coeficientes se tiene:

.M

at

em

at

ic a1

.c

om

185

x = 0 2 = 4A A = 1 2 x = 1 7 = 3B B = 7 3 x = 4 322 = 12C C = 161 6 1 dx 7 dx 161 dx 1 7 161 + = x x 1 + x4 +c () = 2 x 3 x 1 6 x 4 2 3 6 x3 ( x 4)161 3 14 161 1 = x +c x 1 + x4 +c = 6 3 6 6 ( x 1)14 x5 dx ( x3 + 1)( x3 + 8) Solucin.x 5 dx x5 dx = ( x3 + 1)( x3 + 8) ( x + 1)( x 2 x + 1)( x + 2)( x2 2 x + 4) Adx Bdx (Cx + D )dx ( Ex + F )dx = + + 2 + 2 () , luego: ( x + 1) ( x + 2) ( x x + 1) ( x 2 x + 4)
7.53.-

+ (8 A + B + 8C + E ) x 2 + (8 A 2 B + 8C + 8 D + 2 E + F ) x + (8 A + 4 B + 8D + 2 F ) Igualando coeficientes se tiene: + B + C + E =1 A 2B + C + D +2E+ F = 0 A +4B + D + 2F = 0 A + B + 8C + E =0 8A 8A 2B +8 C + 8 D + 2 E + F = 0 8A +4B +8D + 2F = 0 A= 1 , C = 2 , D = 1 , E = 16 , F = 16 21 21 21 21 21 1 dx 8 dx 1 (2 x 1)dx 16 ( x 1)dx + + () = 21 x + 1 21 ( x + 2) 21 ( x 2 x + 1) 21 ( x 2 2 x + 4) 1 8 1 8 (2 x 2)dx = x +1 + x+2 x2 x + 1 + 2 21 21 21 21 x 2 x + 4 21 ,B = 8

x5 = ( A + B + C + E ) x5 + ( A 2 B + C + D + 2 E + F ) x 4 + ( A + 4 B + D + 2 F ) x3

.M

+ (Cx + D)( x 4 + 8 x + x3 + 8) + ( Ex + F )( x 4 + 2 x3 + x + 2)

at

em

x5 = A( x 5 + 8 x 2 x 4 8 x + x3 + 8) + B( x5 2 x 4 + 4 x 3 + x 2 2 x + 4)

at

ic a1

+ (Cx + D)( x + 1)( x + 2)( x 2 2 x + 4) + ( Ex + F )( x + 1)( x + 1)( x 2 x + 1)

.c

x5 A B Cx + D Ex + F = + + 2 + 2 , luego: 3 3 ( x + 1)( x + 8) ( x + 1) ( x + 2) ( x x + 1) ( x 2 x + 4) x5 = A( x + 2)( x 2 x + 1)( x 2 2 x + 4) + B( x + 1)( x 2 x + 1)( x 2 2 x + 4)

om

186

1 8 1 8 x +1 + x+2 x2 x + 1 x2 2x + 4 + c 21 21 21 21
8

( x + 2)( x 2 2 x + 4) 1 +c = 21 ( x + 1)( x 2 x + 1)

.M

at

em

at ic a1

.c

om

187

CAPITULO 8
INTEGRACION DE FUNCIONES RACIONALES D SENO Y COSENO
Existen funciones racionales que conllevan formas trigonomtricas, reducibles por si a: seno y coseno. Lo conveniente en tales casos es usar las siguientes x 2dz . Es fcil llegar a verificar sustituciones: z = g , de donde: x = 2 arc gz y dx = 1+ z2 2 2z 1 z2 x cos y = que de lo anterior se consigue: s e n x = 1+ z2 1+ z2

EJERCICIOS DESARROLLADOS
8.1.-Encontrar:

dx 2 cos x

1 , y su 2 cos x solucin se hace sencilla, usando sustituciones recomendadas, este es: x 2dz 1 z2 x cos z = g , x = 2 arc gz , dx = , = 1+ z2 2 1+ z2 2dz 2dz 2 2dz 2dz dx 1+ z2 1+ z = = 2 cos x 1 z 2 2 + 2 z 1 + z 2 = 3z 2 + 1 = 3( z 2 + 1 ) 2 3 1+ z2 1+ z2 2 dz 2 x = = 3 arc g 3z + c , recordando que: z = g , se tiene: 2 3 z 2 + ( 1 )2 3 3 2 x 3 arc g 3 g + c = 3 2 dx 2 x Respuesta: = arc g 3 g + c 2 cos x 3 2 dx 8.2.-Encontrar: 2sen x 1 Solucin.- Forma racional: , 2sen x x 2dz 2z ,sen x = sustituciones: z = g , x = 2 arc gz , dx = 2 1+ z 1+ z2 2 2dz 2dz dx 2 dz dz 1+ z2 1+ z2 = = 2 s e n x 2 z 2 + 2 z 2 2 z = 2 (1 + z 2 z ) = ( z 2 z + 1) 2 1+ z2 1+ z2
Solucin.- La funcin racional con expresin trigonomtrica es:

w .M

at

em

at ic

a1

.c

om

188

z 1 dz 2 2 1 3 + c = 1 3z 1 + c = 2 2 9 z (1 ) 9 2(1 ) 3 3z + 1 z+ 1 3 3 3

Recordando que: z = g Respuesta:

, se tiene: =

3 g 1 d 1 2 = +c 4 5cos 3 +1 3 g 2 d 8.4.-Encontrar: 3cos + 4s e n Solucin.- usando las sustituciones recomendadas: 2dz 2dz d 1+ z2 1+ z2 = = 3cos + 4s e n 1 z 2 2 z 3 3z 2 + 8z + 4 3 2 2 1+ z2 1+ z 1+ z

w .M

Ahora bien: z 2 z + 1 = ( z 2 z + 1 ) + 1 1 = ( z 1 ) 2 + 3 = ( z 1 ) 2 + ( 3 ) 2 4 4 2 4 2 2 2z 1 1 z dx 1 2 + c = 2 arc g 2 + c arc g = 3 3 3 3 ( z 1 )2 + ( 3 )2 2 2 2 2 2 2 2z 1 x = arc g + c ,recordando que: z = g , se tiene: 2 3 3 2 g x 1 2 3 2 +c arc g = 3 3 2 g x 1 dx 2 3 2 +c Respuesta: = arc g 2sen x 3 3 d 8.3.-Encontrar: 4 5cos 1 Solucin.- Forma racional: , 4 5cos 2dz 1 z2 , cos x = sustituciones: z = g , x = 2 arc gz , dx = 1+ z2 1+ z2 2 2dz 2dz 2dz 2dz dx 1+ z2 1+ z2 = 2 = = = 2 2 2 2 4 + 4z 5 + 5z 9z 1 4 5cos 1 z 9( z 1 ) 9 4 5 2 1+ z2 1+ z

at

em at

3 g 1 1 2 +c 3 3 g +1 2

ic

a1

.c

om

189

2dz 2 dz = 2 , pero: 8 8 3 z 3( z z 1) z 1 3 3 2 2 8 8 16 z z 1 = (z z+ ) 1 16 = ( z 4 ) 2 ( 5 ) 2 , luego: 3 3 9 9 3 3 dz 2 = , sea: w = z 4 , dw = dz ; de donde: 3 3 ( z 4 )2 ( 5 )2 3 3 z4 5 2 1 3 3 + c = 1 3z 9 + c , como: z = g , se tiene: = 2 3 2( 5 ) 5 3z + 1 z4 +5 3 3 3 =


2

3 g 9 d 1 2 = +c Respuesta: 3cos + 4s e n 5 3 g + 1 2 d 8.5.-Encontrar: 3 + 2 cos + 2s e n Solucin.- usando las sustituciones recomendadas: 2dz 2dz 2 d 1+ z 1+ z2 = = 3 + 2 cos + 2s e n 1 z 2 2 z 2 2 z 2 4 z + 3+ + 2 3+ 2 2 2 1+ z2 1+ z2 1+ z 1+ z 2dz 2dz 2dz 1+ z2 = = 2 = = 2 arc g ( z + 2) + c 2 2 3 + 3z + 2 2 z + 4 z z + 4z + 5 ( z + 2) 2 + 1 1+ z2
Como: z = g , se tiene: = 2 arc g ( g + 2) + c 2 2 d Respuesta: = 2 arc g ( g + 2) + c 2 3 + 2 cos + 2s e n dx 8.6.-Encontrar: g s e n Solucin.- Antes de hacer las sustituciones recomendadas, se buscar la equivalencia correspondiente a g 2z 2z s e n 1+ z2 , procdase ahora como antes: = g = = 2 1 z 1 z2 cos

3 g 9 1 2 = +c 5 3 g +1 2

1+ z2

w .M

at

em at ic

a1 .

co m

190

2dz 2dz 2 2(1 z 2 )dz dx 1+ z2 1 z + g s e n = 2 z 2 z = 2 z (1 + z 2 ) 2 z (1 z 2 ) = 2 z + 2 z 3 2 z + 2 z 3 + 1 z2 1+ z2 (1 z 2 ) (1 + z 2 ) (2 2 z 2 )dz 1 3 1 dz 1 1 = z dz = 2 z + c 3 4z 2 2 z 4z 2 1 1 2 Como: z = g , se tiene: = (co g ) g + c 2 2 2 4 2 dx 1 1 Respuesta: = (co g 2 ) g + c 2 2 2 g s e n 4 dx 8.7.-Encontrar: 2+sen x Solucin.- usando las sustituciones recomendadas: 2dz 2dz 2 dz dz dx 1+ z2 1+ z = = 2+sen x 2 + 2z2 + 2z = z2 + z + 1 = (z2 + z + 1 ) + 3 2z 2+ 4 4 1+ z2 1+ z2 = (z + 1 ) 1 2 + c = 2 arc g 2 z + 1 + c arc g 3 3 3 3 ( z + 1 )2 + ( 3 )2 2 2 2 2 2 g x + 1 2 2 +c Como: z = g x , se tiene: = arc g 2 3 3 2 g x + 1 dx 2 2 +c Respuesta: = arc g 2+sen x 3 3 cos xdx 8.8.-Encontrar: 1 + cos x Solucin.-usando las sustituciones recomendadas: 1 z 2 2dz 1 z 2 2dz 2 2 1+ z2 1+ z2 cos xdx 2 (1 z 2 )dz (1 z 2 )dz 1+ z 1+ z = = = = 1 + cos x 1 + z 2 + 1 z 2 (1 + z 2 ) 2 (1 + z 2 ) 1 z2 1+ 1+ z2 1+ z2 ( z 2 + 1)dz 2 dz = = 1 + 2 dz = dz + 2 2 = z + 2 arc gz + c 2 ( z + 1) z +1 z +1 x x Como: z = g x , se tiene: = g + 2 arc g ( g ) + c 2 2 2 cos xdx x Respuesta: = g + x + c 1 + cos x 2

w .M

at

em

at

ic

a1 .

co m

2dz

191

dx 1 + s e n x + cos x Solucin.- usando las sustituciones recomendadas: 2dz 2dz dx 1+ z2 = 1 + s e n x + cos x 2 z 1 z 2 = 1 + z 2 + 2 z + 1 z 2 1+ + 2 2 1+ z 1+ z 2dz dz = = = z + 1 + c , como: z = g x , se tiene: = g x + 1 + c 2 2 2z + 2 z +1 dx Respuesta: = g x +1 + c 2 1 + s e n x + cos x dx 8.10.-Encontrar: cos x + 2s e n x + 3 Solucin.- usando las sustituciones recomendadas: 2dz 2dz 2dz dx 1+ z2 = cos x + 2s e n x + 3 1 z 2 4 z = 1 z 2 + 4 z + 3 + 3z 2 = 2 z 2 + 2 z + 2 + +3 2 2 1+ z 1+ z dz dz = 2 = = arc g ( z + 1) + c , como: z = g , 2 z + 2z + 2 ( z + 1) 2 + 1 Se tiene: = arc g ( g x + 1) + c 2 dx Respuesta: = arc g ( g x + 1) + c 2 cos x + 2s e n x + 3 s e n xdx 8.11.-Encontrar: 1+ s e n2 x Solucin.- usando las sustituciones recomendadas: 4 zdz 2 z 2dz 2 2 2 2 s e n xdx 4 zdz 4 zdz 1 + z 1 + z (1 + z ) = = = 2 2 2 2 2 2 1+ s e n2 x 4z (1 + z ) + 4 z 1+ 2z + z4 + 4z2 2z + 1 1+ 2 (1 + z 2 ) 2 1+ z 4 zdz 4 zdz 4 zdz = 4 = 4 = 2 2 2 z + 6z +1 ( z + 6 z + 9) 8 ( z + 3) 2 ( 8) 2 Sea: w = z 2 + 3, dw = 2 zdz
8.9.-Encontrar:
= 2 dw 2 w 8 8 w 8 8 z2 + 3 8 + = + = +c = c c 8 8 w2 ( 8) 2 2 8 w+ 8 w+ 8 z2 + 3 + 8

g2 x 2 + 3 2 2 z2 + 3 8 2 2 +c = +c , se tiene: = 2 2 Como: z = g 2 4 4 z +3+ 8 g x2 +3+ 2 2

.M

at

em

at

ic a1

.c

om

192

g2 x 2 + 3 2 2 s e n xdx 2 = +c Respuesta: 2 1+ s e n2 x 4 g x2 +3+ 2 2 d 8.12.-Encontrar: 5 + 4 cos Solucin.-usando las sustituciones recomendadas:


dx 5 + 4 cos = 2dz 2dz 2dz dz 1+ z2 = = 2 = 2 2 2 2 2 2 5 + 5z + 4 4 z z +9 z +3 1 z 5 + 4 2 1+ z

g x 2 1 2 2 2 z 1 2 x , se tiene: = +c = + c , como: z = g 2 2 2 z 1 + 2 g x 2 1+ 2 g x 2 1 2 dx 2 Respuesta: = +c s e n x + cos x 2 g x 2 1 + 2 sec xdx 8.14.-Encontrar: sec x + 2 gx 1 Solucin.- usando las sustituciones recomendadas: 1 2dz dx sec xdx dx x 1+ z2 = = sec x + 2 gx 1 = 1 cos 2 2s e n x 1 + 2s e n x cos x 4z 1 z + 1 1+ 2 2 cos x cos x 1+ z 1+ z

= 2

dz dz 1 z 1 2 = 2 =2 +c 2 2 ( z 2 z + 1) 2 ( z 1) ( 2) 2 2 z 1+ 2

w .M

at

em

g 2 2 z 2 = arc g + c , como: z = g , se tiene: = arc g +c 3 3 3 3 2 g 2 2 d Respuesta: = arc g +c 5 + 4 cos 3 3 dx 8.14.-Encontrar: s e n x + cos x Solucin.- usando las sustituciones recomendadas: 2dz 2 2dz dx dz s e n x + cos x = 2 z 1+ z 1 z 2 = 2 z + 1 z 2 = 2 ( z 2 + 2 z + 1) + 2 2 1+ z 1+ z

at

ic

a1

.c

om

193

2dz = dz 2dz 2 dz 1+ z2 () = = 2 = 2 2 2 z ( z + 2) 2z + 4z 1 + z + 4 z 1 + z 2 ( z + 2 z) 1+ z2

Ahora bien:

1 A B , de donde: = + z ( z + 2) z z + 2 1 A( z + 2) + B ( z ) 1 = A( z + 2) + B ( z ) , de donde: A = 1 , B = 1 = 2 2 z ( z + 2) z ( z + 2)

dz 2 dz () = 2 z ( z + 1) 2 ( z + z) 1 A B , de donde se tiene: Ahora bien: = + z ( z + 1) z z + 1 1 A( z + 1) + B ( z ) 1 = A( z + 1) + B ( z ) , de donde: A = 1, B = 1 , luego: = z ( z + 1) z ( z + 1) = dz dz z = z z +1 + c = + c , como: z = g x , 2 z z +1 z +1 g x2 +c Se tiene: = g x 2 +1 g x2 dx Respuesta: = +c 1 cos x + s e n x g x 2 +1 dx 8.16.-Encontrar: 8 4s e n x + 7 cos x

z ( z + 1) =

dz

1 dz 1 dz dz 2 2 = 1 dz 1 dz = 1 z 1 z + 2 + c = z ( z + 2) z z + 2 2 z 2 z + 2 2 2 g x2 1 z 1 = + c , como: z = g x , se tiene: = +c 2 2 z+2 2 g x2 +2 g x2 sec xdx 1 = +c Respuesta: sec x + 2 gx 1 2 g x2 + 2 dx 8.15.-Encontrar: 1 cos x + s e n x Solucin.- usando las sustituciones recomendadas: 2dz 2dz 2dz dx 1+ z2 1+ z2 = = 1 cos x + s e n x 1 z 2 2 z 1 + z 2 1 + z 2 + 2 z = 2 z 2 + 2 z 1 + 2 2 1+ z2 1+ z 1+ z

()

w .M

at

em at

ic

a1

.c

om

194

Solucin.- usando las sustituciones recomendadas:


2dz 2dz dx 1+ z2 1+ z2 = = 8 4s e n x + 7 cos x 8z 1 z 2 8 + 8 z 2 8 z + 7 7 z 2 8 + 7 2 2 1+ z2 1+ z 1+ z 2dz 2dz () = 2 = z 8 z + 15 ( z 3)( z 5) 2 A B , de donde se tiene: = + Ahora bien: ( z 3)( z 5) ( z 3) ( z 5) 2 = A( z 5) + B( z 3) , de donde: A = 1, B = 1 , luego: 2dz dz dz z 5 ( z 3)( z 5) = z 3 + z 5 = z 3 + z 5 + c = z 3 + c , g x2 5 +c como: z = g x , se tiene: = 2 g x2 3 g x2 5 dx = +c Respuesta: 8 4s e n x + 7 cos x g x2 3

a1 .c

EJERCICIOS PROPUESTOS
dx 1 + cos x cos xdx 8.20.- 2 cos x 8.23.- sec xdx
8.17.-

om at em
8.19.-

8.18.-

dx 1 cos x d 8.21.- 5 4 cos cos d 8.24.- 5 + 4 cos

s e n xdx 1 + cos x s e n d 8.22.- 2 cos cos 2 d 8.25.- cos + co g

RESPUESTAS
8.17.-
dx 1 + cos x Solucin.2dz 2dz dx 1+ z2 1+ z2 = = 1 + cos x 1 z 2 1 + z 2 + 1 z 2 = dz = z + c = g x 2 + c 1+ 2 1+ z2 1+ z dx 8.18.- 1 cos x Solucin.-

w w

w .M

at

ic

195

1+ z2 = dx + = x + 4 dz 2 3 z +( 1 )
2

= x + 4

4 3 arc g ( 3 g x ) + c 2 3 d 8.21.- 5 4 cos Solucin.2dz 2dz 2 (1 + z 2 ) 2dz 2 dz d 1+ z = = 5 4 cos 1 z 2 5 + 5 z 2 4 + 4 z 2 = 9 z 2 + 1 = 9 ( z 2 + 1) 5 4 2 1+ z2 1+ z 2 dz 2 1 z 2 2 = 2 = + c = arc g 3z + c = arc g (3 g x ) + c arc g 2 2 1 9 z +(1 ) 9 1 3 3 3 3 3

1 z 4 3 + c = x + arc g arc g 3 z + c 3 1 1 3 3 3

w .M

= dx + 2

2 + 2z 1+ z

at

(1 + z 2 )

= dx + 2

2dz 4 dz = dx + 2 2 3z + 1 3 (z + 1 ) 3

em at

2dz 2dz 2 2 dz 1 dx 1+ z2 1+ z = = 1 cos x 1 z 2 1 + z 2 1 z 2 = 2 z 2 = z + c = co g x 2 + c 1 2 1+ z2 1+ z s e n xdx 8.19.- 1 + cos x Solucin.4 zdz 2 z 2dz (1 + z 2 ) 2 4 zdz 2 zdz s e n xdx 1 + z 2 1 + z 2 = = = 2 1 + cos x = 2 2 2 2(1 + z ) (1 + z 2 ) 1 z 1+ z +1 z 1+ 2 1+ z 1+ z2 = 1+ z2 + c = 1+ g 2 x + c 2 cos xdx 8.20.- 2 cos x Solucin. 2dz 2 cos xdx 2 dx 1+ z = 1 + dx = dx + 2 = dx + 2 2 cos x 2 cos x 1 z2 2 cos x 2 2 1+ z 2dz

ic

a1

.c

om

196

8.22.-

s e n d cos cos 2 Solucin.2

4 zdz 2 z 2dz (1 + z 2 ) 2 s e n d 1 + z 2 1 + z 2 cos2 cos 2 = 1 z 2 2 1 z 2 = (1 z 2 )2 (1 z 2 )(1 + z 2 ) 2(1 + z 2 )2 2 2 2 (1 + z 2 ) 2 1+ z 1+ z 4 zdz 1 2 zdz 1 1 = = 2 = z2 1 + c = g 2 x 1 + c 2 3 2 3 6 z 2 3 (z 1 ) 3 3 3 8.23.- sec xdx

Solucin.2dz

sec xdx =
Ahora bien:

dx 2dz 2dz 1+ z2 = = = () 2 2 1 z cos x (1 z ) (1 + z )(1 z ) 1+ z2

2 A B , de donde: A = 1, B = 1 , luego: = + (1 + z )(1 z ) 1 + z 1 z 2dz dz dz 1+ z () = = 1+ z 1 z + c = +c (1 + z )(1 z ) 1+ z 1 z 1 z 1+ g x 2 +c x , Se tiene: = Como: z = g 2 1 g x 2 cos d 8.24.- 5 + 4 cos Solucin. 1 z 2 2dz 2(1 z 2 )dz 2 2 (2 2 z 2 )dz d (1 + z 2 ) 2 1+ z 1+ z = = = 5 + 4 cos (5 + 5 z 2 + 4 4 z 2 ) (1 + z 2 )(9 + z 2 ) 1 z2 5 + 4 2 (1 + z 2 ) 1+ z

Ahora bien:

2 2z2 Az + B Cz + D , de donde: A = 0, B = 1 , C = 0, D = 5 , = 2 + 2 2 2 2 2 ( z + 1)( z + 9) z +1 z +9

luego: (2 2 z 2 ) 1 dz 5 dz 1 5 z ( z 2 + 1)( z 2 + 9) = 2 z 2 + 1 2 z 2 + 9 = 2 arc gz + 2 arc g 3 + c

g 2 g 2 5 1 5 arc g arc g ( ) + c = arc g ( )+c 2 6 2 3 4 6 3 d 8.25.- cos + co g


= 197

w w

.M

at

em

at ic

a1

.c

om

Solucin.2dz 2dz (1 + z 2 ) d 1+ z2 cos + co g = 1 z 2 1 z 2 = 2 z (1 z 2 ) + (1 z 2 )(1 + z 2 ) + 2 (1 + z 2 )2 z 1 + z 2z 4 zdz 4 zdz 4 zdz = = () 2 2 2 2 2 z (1 z ) + (1 z )(1 + z ) (1 z )( z + 2 z + 1) (1 + z 3 )(1 z ) 4z A B C D Ahora bien: = + + + 3 2 3 (1 + z )(1 z ) 1 + z (1 + z ) (1 + z ) (1 z ) De donde: A = 1 , B = 1, C = 2, D = 1 , luego: 2 2 4z 1 dz dz dz 1 dz () = + 2 + 3 2 3 (1 + z )(1 z ) 2 1 + z (1 + z ) (1 + z ) 2 1 z 1 1 1 1 1 1+ z 1 1 = 1+ z + 1 z + c = + +c 2 2 1 + z (1 + z ) 2 2 1 z 1 + z (1 + z ) 2 =
2

1+ g g 2 1 1 + z (1 + z ) + 1 1 1+ z z 1 2 = + +c = +c = +c 2 1 z (1 + z ) 2 2 1 z (1 + z ) 2 2 1 g (1 + g ) 2 2 2

w .M

at

em

at

ic

a1

.c

om

198

CAPITULO 9
INTEGRACION DE FUNCONES IRRACIONALES
En el caso de que el integrando contiene potencias faccionarias de la variable de integracin, estas se simplifican usando una sustitucin del tipo: x = t n , n x = t , siendo n el m.c.m de los denominadores de los exponentes.

EJERCICIOS DESARROLLADOS
9.1.-Encontrar:

xdx 1+ x Solucin.- La nica expresin irracional es x = t x = t 2 , dx = 2tdt , luego:

x , por lo tanto:

xdx t (2tdt ) t 2 dt 1 dt = = 2 = 2 1 = 2t 2 arc gt + c dt = 2 dt 2 2 2 2 2 1+ x 1+ t 1+ t t +1 1+ t

Dado que: t = x , se tiene: = 2 x 2 arc g x + c


xdx = 2 x 2 arc g x + c 1+ x dx 9.2.-Encontrar: x (1 + x )

dx 2 t dt 2dt = = 2 t +1 + c = 1+ t t (1 + t ) x (1 + x )

Dado que: t = x , se tiene: = 2 Respuesta:

dx = 2 x +1 + c x (1 + x ) dx 9.3.-Encontrar: 3+ x + 2 Solucin.- La expresin irracional es ahora


2

Solucin.- Anlogamente al caso anterior: x = t x = t 2 , dx = 2tdt , luego:

x +1 + c

.M

at em
x + 2 , por lo tanto: x+2 +3 +c x+2 +3 +c

x + 2 = t x = t 2, dx = 2tdt , luego: dx 2tdt 3 dt = 2t 6 t + 3 + c 1 dt = 2 dt 6 3 + x + 2 = 3 + t = 2 t +3 t +3

Dado que: t = x + 2 , se tiene: = 2 x + 2 6 Respuesta:


dx = 2 x+2 6 3+ x + 2

at ic

a1 .

Respuesta:

co

199

1 3x + 2 dx 1 + 3x + 2 Solucin.- La expresin irracional es ahora 3x + 2 , por lo tanto: 3x + 2 = t 3x = t 2 2, dx = 2 tdt , luego: 3 1 3x + 2 1 t 2 2 t t2 2 2 dx = tdt = dt = t + 2 dt 1 + 3x + 2 1 + t 3 3 1+ t 3 t +1 2 4 4 dt 1 4 4 = tdt + dt = t2 + t t +1 + c 3 3 3 t +1 3 3 3 Dado que: t = 3 x + 2 , se tiene: 1 4 4 = (3x + 2) + 3x + 2 3x + 2 + 1 + c 3 3 3 2 4 4 2 4 = x + 3x + 2 3x + 2 + 1 + c = x + 3x + 2 3x + 2 + 1 + c 3 3 3 3 3 1 3x + 2 2 4 Respuesta: dx = x + 3x + 2 3x + 2 + 1 + c 3 3 1 + 3x + 2

9.4.-Encontrar:

9.5.- Encontrar: 1 + x dx

at em

expresin: 1 + t ; se procede anlogamente: w = 1 + t t = w2 1, dt = 2wdw , esto

at

ic

a1

x = t x = t 2 , dx = 2tdt ,

luego: ( 1 + x )dx = 1 + t 2tdt ,

om

Solucin.- La expresin irracional es ahora

x , por lo tanto:

como

apareci

la

4(1 + t ) 2 4(1 + t ) 2 Dado que: w = 1 + t , se tiene: = +c 5 3 5 3 4(1 + x ) 2 4(1 + x ) 2 Respuesta: 1 + x dx = +c 5 3 dx 9.6.-Encontrar: x +1 + 4 x +1 Solucin.- Previamente se tiene que el m.c.m. de los ndices de Las races es: 4 , por lo cual: x + 1 = t 4 , dx = 4t 3 dt , de donde:
5 3

dx 4t 3 dt t dt = t 1 + 2 dt = 4 tdt 4 dt + 4 x + 1 + 4 x + 1 t 2 + t = 4 t +t t +1 = 2t 2 4t + 4 t + 1 + c , dado que: t = 4 x + 1

Se tiene: = 2( x + 1) 2 4( x + 1) 2 + 4 ( x + 1) 2 + 1 + c
1 1 1

Respuesta:

dx 1 1 1 2 2 2 = 2( x + 1) 4( x + 1) + 4 ( x + 1) +1 + c 4 x +1 + x +1

es: 1 + t 2tdt = w2( w2 1)2 wdw = 4 ( w4 w2 )dw =

.M

.c

4 w5 4 w3 +c 5 3

200

dx x+3 x Solucin.- Previamente se tiene que el m.c.m. de los ndices de Las races es: 6 , por lo cual: x = t 6 t = 6 x , dx = 6t 5 dt , de donde:

9.7.-Encontrar:

dx 6t 5 dt t 3dt 1 dt 2 2 = = 6 t t +1 dt = 6 t dt 6 tdt + 6 dt 6 x + 3 x t 3 + t 2 t + 1 = 6 t +1 t +1 3 2 = 2t 3t + 6t 6 t + 1 + c

Dado que: t = 6 x Se tiene: = 2( 6 x )3 3( 6 x ) 2 + 6 6 x 6 Respuesta:


6

x +1 + c

x 1 t3 1 5 t8 t5 t 1 dx = 2 6t dt = 6 2 dt = 6 t 6 t 4 t 3 + t 2 + t 1 2 dt t +1 t +1 t +1 x +1

6 6 3 2t 2 = t 7 t 5 t 4 + 2t 3 + 3t 2 6t + c1 3 2 dt 7 5 2 t +1 6 7 6 5 3 4 2 t 2 dt = t t t + 2t 3 + 3t 2 6t + c1 3 2 dt + 6 2 7 5 2 t +1 t +1 6 6 3 = t 7 t 5 t 4 + 2t 3 + 3t 2 6t 3 t 2 + 1 + 6 arc gt + c 7 5 2 Dado que: t = 6 x , se tiene: 6 6 3 = x 6 x 6 x5 3 x 2 + 2 x + 3 3 x 6 6 x 3 1 + 3 x + 6 arc g 6 x + c 7 5 2

9.9.-Encontrar:

x 1 dx x +1 Solucin.- Previamente se tiene que el m.c.m. de los ndices de Las races es: 6 , por lo cual: x = t 6 t = 6 x , dx = 6t 5 dt , de donde:
3

.M

at

em at

Dado que: t = x + 1 , Se tiene: = 2 arc g x + 1 + c dx Respuesta: = 2 arc g x + 1 + c x + 1 + ( x + 1)3

ic

a1

.c

om

dx = 2 x 33 x + 6 6 x 6 6 x +1 + c 3 x+ x dx 9.8.-Encontrar: x + 1 + ( x + 1)3 Solucin.Previamente se tiene igual 2 cual: x + 1 = t x = t 1, dx = 2tdt , de donde: 2tdt dx dt x + 1 + ( x + 1)3 = t + t 3 = 2 1 + t 2 = 2 arc gt + c

ndice

por

lo

201

Respuesta: x 1 6 6 66 5 33 2 3 6 3 6 3 x + 1dx = 7 x x 5 x 2 x + 2 x + 3 x 6 x 3 1 + x + 6 arc g x + c

xdx x+2 Solucin.- La expresin irracional es x = t x = t 2 , dx = 2tdt ,


9.10.-Encontrar: luego:

x , por lo tanto:

xdx t (2tdt ) t 2 dt 2 dt = 2 = 2 2 = 2 1 2 dt = 2 dt 4 2 x+2 t +2 t +2 t +2 t +2 4 t = 2t + c , dado que: t = x , se tiene: = 2 x 2 2 arc g x + c arc g 2 2 2

xdx = 2 x 2 2 arc g x + c 2 x+2 ( x + 1 + 2)dx 9.11.-Encontrar: ( x + 1) 2 x + 1 Solucin.Previamente se tiene 2 cual: x + 1 = t x = t 1, dx = 2tdt , de donde:

Respuesta:

igual

ndice

por

lo

( x + 1) 2 + 2 dx t+2 ( x + 1 + 2)dx (t + 2) t dt ( x + 1)2 x + 1 = ( x + 1)2 ( x + 1) 12 = t 4 t 2tdt = 2 t (t 3 1) (t + 2)dt () , considerando que: = 2 (t 1)(t 2 + t + 1) t+2 A Bt + C = + 2 A = 1, B = 1, C = 1 2 (t 1)(t + t + 1) (t 1) (t + t + 1)

Dado que: t = x + 1 , Se tiene: = 2 arc g x + 1 + c (t + 2)dt dt t 1 dt t +1 () 2 = 2 + 2 2 dt = 2 2 2 dt 2 (t 1)(t + t + 1) (t 1) (t + t + 1) (t 1) (t + t + 1) 1 (2t + 1) + 1 dt dt 2 dt = 2 dt (2t + 1)dt = 2 2 2 2 2 2 (t 1) (t + t + 1) (t 1) (t + t + 1) (t + t + 1) dt dt (2t + 1)dt = 2 2 2 (t 1) (t + t + 1) (t + t + 1 ) + 3 4 4 2 2t + 1 = 2 t 1 t 2 + t +1 +c arc g 3 3
= (t 1) 2 2 2t + 1 arc g +c 2 (t + t + 1) 3 3

Dado que: t = x + 1 , se tiene

.M

at

em at

ic

a1

.c

om

202

Respuesta:

( x + 1 + 2)dx ( x + 1 1) 2 2 2 x +1 +1 arc g = +c 2 ( x + 1) x + 1 ( x + 1 + x + 2) 3 3

EJERCICIOS PROPUESTOS
9.12.- 9.15.-
1+ x dx 1+ x

9.13.- 9.16.- 9.19.- 9.22.-

1 x dx 1+ x xdx 1+ 4 x 1+ x dx 1 x a2 x2 dx x3

9.14.- 9.17.- 9.20.-

dx a+b x x6 x dx 3 x +1

x+a dx x+a dx dx 9.18.- x2 x

9.21.- 9.24.-

x +1 dx x dx x + 4 x + 28 x

x+a dx x+b 9.23.- x 2 x + adx

9.25.- x 3 x 2 + a 2 dx

RESPUESTAS
1+ x dx 1+ x Solucin.- Sea: x = t x = t 2 , dx = 2tdt

1+ x 1+ t2 t + t3 2 2 dx = 2 tdt = 2 t t + 2 dt 1+ x 1+ t 1 + t dt = 2 t +1 dt 2t 3 2 t 2 + 4t 4 t + 1 + c = 2 t 2 dt 2 tdt + 4 dt 4 = t +1 3 2 2 x3 x + 4 x 4 x +1 + c 3 1 x 9.13.- dx 1+ x Solucin.- Sea: x = t x = t 2 , dx = 2tdt = 1 x 1 t t t2 dt 2 1 + x dx = 1 + t 2tdt = 2 1 + t dt = 2 tdt + 4 dt 4 t + 1 = t + 4t 4 t + 1 + c = x + 4 x 4 x +1 + c dx a+b x Solucin.- Sea: x = t x = t 2 , dx = 2tdt

9.14.-

w w

w .M

at

em

at

ic

a1

9.12.-

.c o

203

2tdt tdt 2 2a bdt 1 a 1 = 2 = 2 dt = dt 2 a + bt a + bt b b a + bt x b b a + bt 2 2a 2 2a = t 2 a + bt + c = x 2 a+b x +c b b b b x+a 9.15.- dx x+a Solucin.- Sea: x + a = t x = t 2 a, dx = 2tdt

a+b

dx

x+a t 2 t dt = 2 dt = 2t + c = 2 x + a + c dx = x+a t2

xdx 1+ 4 x Solucin.- m.c.m: 4 ; Sea: 4 x = t x = t 4 , dx = 4t 3 dt

9.16.-

xdx t 2 4t 3 dt t 5 dt 1 4 3 2 = = 4 t t + t t +1 dt 1+ 4 x 1+ t 1 + t = 4 t +1 t5 t4 t3 t2 4t 5 4 4t 3 = 4 + + t t +1 + c = t + 2t 2 + 4t 4 t + 1 5 4 3 2 5 3 4x 4 4x 4 1 1 1 = x+ 2x 2 + 4x 4 4 x 4 + 1 5 3 6 x x 9.17.- 3 dx x +1 Solucin.- m.c.m: 6 ; Sea: 6 x = t x = t 6 , dx = 6t 5 dt


5 3

x6 x t3 t 5 (t 8 t 6 )dt dt 6 4 2 dx = 6 t dt = 6 3 x +1 t2 +1 t 2 + 1 = 6 t dt 2 t dt + 2 t dt 2 dt + 2 1 + t 2 t 7 2t 5 2t 3 6t 7 12t 5 = 6 + 2t + 2 arc gt + c = + 4t 3 12t + 12 arc gt + c 5 3 7 5 7


1 1 6 x 6 12 x 2 1 = + 4 x 2 12 x 6 + 12 arc gx 6 + c 7 5 dx 9.18.- dx x2 x Solucin.- Sea: x = t x = t 2 , dx = 2tdt dx 2tdt (2t 1) + 1 2t 1 dt x 2 x dx = t 2 2 t = t 2 t 2 dt = t 2 t 2dt + t 2 t 2 t3 dt 2t 1 1 2 2 +c dt + = 2 = t t 2 + t t 2 (t 1 ) 2 9 2 3 t+3 2 4 2 2 7 5

w .M

at

em

at

ic

a1

.c

om

204

= t2 t 2 +
9.19.-

1 2t 3 1 2 x 3 +c = x x 2 + +c 3 2t + 3 3 2 x +3

1+ x dx 1 x Solucin.- Notar el lector, que este caso se diferencia de los anteriores, sin embargo la tcnica que se seguir, tiene la misma fundamentacin y la informacin que se consiga es valiosa. ()

Sea:

1+ x 1+ x 2 =t = t 1 + x = t 2 t 2 x x(1 + t 2 ) = t 2 1 1 x 1 x 2 t 1 4tdt , luego: x= 2 dx = 2 t +1 (t + 1) 2

1+ x 4t 2 dt t 4tdt t 2 dt 1 x dx = (t 2 + 1)2 = (t 2 + 1)2 = 4 ( t 2 + 1)4 () , haciendo uso sustituciones trigonomtricas convenientes en () , y de la figura se tiene:

()

de

t2 + 1

= 4 s e n 2 d = 2 d 2 cos 2 d = 2 s e n 2 + c = 2 2s e n cos + c
1+ x 1 2t 1+ x t = 2 arc gt 2 + c = 2 arc gt 2 + c = 2 arc g 1 x + c 2 2 1 x 1+ x +1 t +1 t +1 t +1 1 x 1+ x 1+ x = 2 arc g (1 x) +c 1 x 1 x 2

9.20.-

x+a dx x+b Solucin.- Sea: x + a = t x = t 2 a, dx = 2tdt x+a t 2tdt t 2 dt ba dx = = 2 1 2 dt x+b t 2 a + b t 2 + (b a) = 2 t + (b a) dt 1 t = 2 dt 2(b a ) 2 = 2t 2(b a) +c arc g t + (b a ) ba ba

() 4

( t 2 + 1) 4

.M

t 2 dt

4 g 2 sec 2 d g 2 = 4 sec2 d sec 4

at

em

at ic

Se tiene: t = g , dt = sec d ; t + 1 = sec


2 2

a1 .c om

205

= 2 x + a 2 b a arc g

x+a +c ba

9.21.-
3

x +1 dx x Solucin.- Sea: 3 x + 1 = t x = t 3 1, dx = 3t 2 dt
3

x +1 t 3t 2 dt t 3 dt 1 dt = = dx 3 1 + 3 dt = 3 dt + 3 3 x t 3 1 t 3 1 = 3 t 1 t 1 dt = 3 dt + 3 () , por fracciones parciales: (t 1)(t 2 + t + 1) 3 A Bt + C = + 2 3 = A(t 2 + t + 1) + ( Bt + C )(t 1) , de donde: 2 (t 1)(t + t + 1) (t 1) (t + t + 1) A = 1, B = 1, C = 2 , luego:

() = 3 dt +
9.22.-

dt t+2 2t + 1 2 dt = 3t + t 1 1 t 2 + t + 1 3 arc g +c 2 t 1 t + t +1 3

a2 x2 dx x3

Solucin.- Sea: a 2 x 2 = t x 2 = a 2 t 2 , xdx = tdt


a2 x2 a 2 x 2 xdx ttdt t 2 dt t 2 dt = 2 2 2 = 2 2 2 = () x3 dx = x4 (a t ) (a t ) (a + t )2 (a t )2 Por fracciones parciales: t 2 A B C D = + + + , de donde: 2 2 2 (t + a ) (t a) (t + a ) (t + a) (t a) (t a) 2 A = 1 a, B = 1 , C = 1 a, D = 1 , luego: 4 4 4 4 2 t dt 1 dt 1 dt 1 dt 1 dt () = 2 2 2 (a + t ) (a t ) 4a (t + a ) 4a (t + a ) 4a (t a) 4a (t a ) 2 1 1 1 1 = (t + a) + (t a) + +c 4a 4(t + a ) 4a 4(t a) = = = 1 (t + a ) 1 1 + + +c 4a (t a) 4(t + a) 4(t a) 1 4a a2 x2 + a a2 x2 a + a2 x2 2( a 2 x 2 a 2 ) +c = 1 4a a2 x2 + a a2 x2 a a2 x2 +c 2 x2

1 ( a 2 x 2 + a)2 a2 x2 1 +c = 2 2 2 2 4a 2x 2a a x a

w .M

at

em at

ic

a1

.c

om

a2 x2 + a

1 a2 x2 x +c 2a 2 x2

9.23.- x 2 x + adx Solucin.- Sea: x + a = t x = t 2 a, dx = 2tdt

206

x + adx = (t 2 a) 2 t 2tdt = 2 t 2 (t 2 a) 2 dt = 2 (t 6 2at 4 + a 2t 2 )dt

2t 7 4at 5 2a 2t 3 + +c 7 5 3 7 5 3 2( x + a ) 2 4a ( x + a) 2 2a 2 ( x + a) 2 = + +c 7 5 3 dx 9.24.- x + 4 x + 28 x Solucin.- Sea: 8 x = t x = t 8 , dx = 8t 7 dt = 2 t 6 dt 4a t 4 dt + 2a 2 t 2 dt =

3 dx 8t 7 dt t 6 dt t 2 + 4t + 4 = 4 2 = 8 3 = 8 t t 2 + 3 dt t +t +2 t +t +2 x + 4 x + 2 8 x t + t + 2t
3

t 2 + 4t + 4 t 4 8t 2 t 2 + 4t + 4 = 8 t 8 tdt 16 dt + 8 3 dt = 8 16t + 8 3 dt t +t +2 4 2 t +t +2 t 2 + 4t + 4 = 2t 4 4t 2 16t + 8 3 dt () , por fracciones parciales: t +t +2 t 2 + 4t + 4 t 2 + 4t + 4 A Bt + C = = + 2 A = 1 , B = 3 , C = 14 , luego: 3 2 4 4 4 (t + t + 2) (t + 1)(t t + 2) (t + 1) (t t + 2) 3 t + 14 1 dt 4 dt () = 2t 4 4t 2 16t + 8 4 + 4 t2 t + 2 t +1 1 dt 1 3 t + 14 dt 3t + 14 = 2t 4 4t 2 16t + 8 + 2 dt = 2t 4 4t 2 16t + 2 + 2 2 dt t +1 t t + 2 4 t +1 4 t t + 2 28 31 31 3 2t + 3 3 + 3 4 2 dt = 2t 4t 16t + 2 t + 1 + 2 t2 t + 2 2 (2t 1) dt dt + 31 2 = 2t 4 4t 2 16t + 2 t + 1 + 3 2 t t + 2 t t + 2 dt = 2t 4 4t 2 16t + 2 t + 1 + 3 t 2 t + 2 + 31 1 (t ) 2 + 7 2 4 1 t 2 2 +c arc g = 2t 4 4t 2 16t + 2 t + 1 + 3 t 2 t + 2 + 31 7 7 2 62 2t 1 = 2t 4 4t 2 16t + 2 t + 1 + 3 t 2 t + 2 + +c arc g 7 7 1 1 1 1 62 2x 8 1 1 1 1 8 8 8 2 4 4 = 2 x 4 x 16 x + 2 x + 1 + 3 x x + 2 + arc g +c 7 7

9.25.- x3 x 2 + a 2 dx Solucin.- Sea: x 2 + a 2 = t x 2 = t 2 a 2 , xdx = tdt

w .M

at

em at

ic

a1

.c

om

207

x 2 + a 2 dx = x 2 x 2 + a 2 xdx = (t 2 a 2 )ttdt = (t 2 a 2 )t 2 dt = (t 4 a 2t 2 )dt


5 3

2 2 t 5 a 2t 3 ( x2 + a2 ) 2 a2 ( x2 + a2 ) 2 a2 3 x + a = +c = + c = ( x2 + a2 ) 2 +c 5 3 5 3 3 5 2 2 3 3 x 2a = ( x2 + a2 ) 2 +c 15

EJERCICIOS COMPLEMENTARIOS
A continuacin, se adjunta un listado de ejercicios que se proponen al lector. Observar que no se indica tcnica alguna solicitada para el desarrollo de los mismos, y que adems no se han respetado normas relativas a niveles de dificultad, ni a las tcnicas mismas. Como siempre, se adjuntaran las soluciones cuyos desarrollos pueden diferir de los aqu presentados. No importa, eso es posible; adems una consulta con su profesor aclarar cualquier discrepancia. Encontrar: 4 1.- t 3es e n t cos t 4 dt 4.- e g 3 sec 2 3 d
dx (2 x) 1 x (t + 1)dt 10.- 2 t + 2t 5

ic a1 .

7.-

.M

at em

5.-

xdx ax + b

co m

2.-

d (1 + ) 2

3.- 6.-

e d (1 + ) 2

8.- e 2 x dx 11.- sec


d 2 14.- sec 2 d

x2 1 x +1 e x dx 9.- x ae b 12.- g d

a b 2 16.- sec (1 x)dx dx x+4 x+3 1 22.- t (1 t 2 ) 2 arcs e n tdt

13.-

sen

at

15.- 18.-

dx 5x
dy 1+ 1+ y
1

17.-

xdx

16 x

19.-

20.- cos ec d

21.- t (1 t 2 ) 2 dt 24.- 27.- 30.-


x2 + 1 dx x3 x (3 x + 4)dx 2x + x2 xdx 1+ x

25.- 28.-

e x dx 9e ds
2x

1 + cos 2 x dx s e n2 2x dx 26.- ( x 1)3


23.- 29.-
dx x2 x2 + e

4 s2

208

31.- 34.- 37.-

y 2 dy y +1 t t + 4t 2t + 1 dt t3 +1 dx
4 3 2

32.- 35.- 38.- 41.-

y 3 dy y 1
2

33.-

d 1 + 2 cos

d e x3 dx x2 + 4 dx ( 6 x 2 )3

36.- x(10 + 8 x 2 )9 dx 39.-


x3 dx

(16 + x 2 )3
1

40.- a ( x 2 + 1) 2 dy 43.- 46.- 49.-


ex dx 16 + e 2 x 2 y 5 7 y 4 + 7 y 3 19 y 2 + 7 y 6 dy ( y 1) 2 ( y 2 + 1) 2

16 x 2 dx 42.- x(3 + x) x3 dx x 1 9x2 + 7 x 6 48.- dx x3 x

44.- cos 1 xdx

45.-

47.- s e n x + 1dx
3dx 1 + 2x

x (1 + x 2 ) dx 1 + x2 dx 61.- cos 2 5 x 64.- g 4 sec 2 4 d

a1 .

co

5w3 5w2 + 2 w 1 dw w4 + w2 2 xe 2 x 52.- dx 2 s e n xesec x 55.- dx cos 2 x

50.-

53.- e 2t cos(et )dt

(1 x) 2 dx x 3 54.- x ( x 2 4)3 dx

51.-

at

em

58.-

59.-

co gxdx sen x

56.-

ds s 13 (1 + s 2 3 )

1 1 z2 57.- 3 2 dz z z

10

60.-

ax 2 bx + c dx ax 2 + bx c

at

ic

67.- (1 + x) cos xdx 70.- co g (2 x 4)dx 73.- (co ge x )e x dx 76.- x co g ( x


2

dx 12 7 x xdx 65.- x5 dx 68.- x( 1 + x 1)

62.-

63.- g16 xdx


dt 7 2t 2 dx 69.- co g 6 x ( x + 1)dx 72.- ( x + 2) 2 ( x + 3) arc gxdx 75.- 3 (1 + x 2 ) 2

.M

66.-

7t 2

71.- (et e 2t ) 2 dt 74.-


s e n + d cos + 1

)dx

77.- x 4 x 2 2dx

78.-

79.- x 2 s e n 5 x3 cos x 3dx 82.- s e n 2 es e n d


2

5x2 + 7 dx 83.- x e 9e x

80.-

xdx

( x 2 + 9) 2 dx x4 x3 dx 81.- 2 x x6 dw 84.- 1 + cos w


1

209

85.- e (cos x s e n x )dx 2 2 2 88.- (sec + g ) d


3

1 s e n 2 x 2 3

86.-

x3 dx

19 x 2 dt 89.- 1 t (4 + 2t ) 2

87.-

s e n d 1 cos 2

90.- a b 2 c3 d 93.-
dx

91.- s e n 2 cos3 d
1

94.- (e 2 s 1)(e 2 s + 1)ds 97.- (arcs e n 1 x 2 )0 dx 100.-


d a s e n + b 2 cos 2
2 2

sec 2 d 9 + g 2 dx 95.- 2 5x + 8x + 5 3dy 98.- 1+ y tdt 101.- 1 (2t + 1) 2

92.-

e 2 x 16 x3 + 1 dx 96.- 3 x x 1 99.- x(1 + x) 5 dx

102.-

s s ds (1 s 2 )
1 2

103.- (2 cos s e n s e n 2 )d 106.-


( + s e n 3 )d 3 2 2 cos 3

104.- t 4 2tdt
( y 2 + 1)dy 107.- 1 y 2 ( y + 1)
1

105.- u 2 (1 + v) dx 108.-
ds 1 s ( s 4) 2
3 2

11

109.- u (1 + u 2 ) 2 du
x 2x 8 x + 7 x2 5x + 5 115.- dx x2 + 2x 3 xdx 118.- 2 x + 4x + 5
2 3

110.-

at

ic

112.-

a1

dx

113.-

( x3 + x 2 )dx x2 + x 2 ( x + 1)dx 2x x
1+ x + x 2
2

111- adb 114.- f ( x) f ( x)dx 117.-


( x 1)dx

em

w .M

116.- e 119.-

.c o

at

dx

4dx x + 4x
3

x2 4x + 3 co gxdx 120.- sen x

121.- exp x 1dx 124.-


s e n xdx 1 + s e n x + cos x (1 + s e n x)dx 127.- s e n x(2 + cos x)

w w

1 + x3 dx x dx 125.- 3 + 2 cos x dx 128.- 4 x +4

122.-

123.- 126.-

x 1 1 dx x +1 x xdx x2 2 x + 5

RESPUESTAS
1.- t 3es e n t cos t 4 dt
4

Solucin.- Sea: u = s e n t 4 , du = (cos t 4 )4t 3 dt ; luego: 1 1 u 1 u 1 s e n t4 3 sen t4 4 3 s e n t4 4 t e cos t dt = 4 4t e cos t dt = 4 e du = 4 e + c = 4 e + c

210

2.-

d (1 + ) 2

Solucin.Ad Bd d (1 + )2 = 1 + + (1 + )2 () A B = + = A(1 + ) + B = A + ( A + B ) , de donde: 2 (1 + ) 1 + (1 + ) 2 d d d 1 A = 1, B = 1 , entonces: () = = 1+ + +c 2 2 (1 + ) 1+ (1 + ) 1+ 3.-

e d (1 + ) 2

Solucin.Sea:
u=e dv =

d (1 + ) 2
1 1+

du = e d

v = 1+ +

e d = e 1 + e 1 + d , esto es: 1+ e () = e 1 + + e 1 + d e 1 + + e 1 + d 1+ e = 1+ 4.- e g 3 sec 2 3 d

Luego:

Solucin.- Sea: u = g 3 , du = 3sec 2 3 d


1 u 1 u e g 3 e sec 3 d = 3 e du = 3 e + c = 3 + c xdx 5.- 3 ax + b t3 b 3t 2 Solucin.- Sea: ax + b = t 3 x = , dx = dt a a
g 3
2

e d e 1 = + + ( 1+ + e 1 ) e d (1 + )2 1+ 1+ e e d = e 1 + + e 1 + d () , resolviendo por partes la segunda 1+ 1+ d dv = u = e 1+ integral se tiene: du = e d v = 1+

.M

at

em

at ic

a1 .

co m

211


= =

t 3 b 3t 2 dt a a xdx 3t (t 3 b) 3 3 t 5 bt 2 4 = = dt = ( t bt ) dt = +c t a2 a2 a2 5 2 ax + b
5 2

3t 5 3bt 2 3(ax + b) 3 3b(ax + b) 3 2 +c = +c 2 5a 2a 5a 2 2a 2 3(ax + b) 3 (ax + b) 2 3b 3 (ax + b) 2 +c 5a 2 2a 2

6.-

x2 1 dx x +1 Solucin.-

x2 1 dx = x +1

( x + 1) ( x 1) x +1

= ( x 1) 2 dx =
1

( x 1) 2 2( x 1) 2 +c = +c 3 3 2
3 3

e x dx ae x b Solucin.- Sea: u = ae x b, du = ae x dx
9.-

e x dx 1 du 1 1 x ae x b = a u = a u + c = a ae b + c (t + 1)dt 10.- 2 t + 2t 5 Solucin.- Sea: u = t 2 + 2t 5, du = 2(t + 1)dt (t + 1)dt 1 du 1 1 2 t 2 + 2t 5 = 2 u = 2 u + c = 2 t + 2t 5 + c


11.- sec

Solucin.- Sea: u = sec

+ g

1 , du = (sec g + sec 2 )d 2 2 2 2 2

2 x

dx = eu du = eu + c = e 2 x + c

w .M

8.- e 2 x dx

Solucin.- Sea: u = 2 x, du = dx

at

em at

2( x 1) x 1 +c 3 dx 7.- (2 x) 1 x Solucin.- Sea: 1 x = t 2 x = 1 t 2 , dx = 2tdt dx 2tdt dt (2 x) 1 x = 2 (1 t 2 ) t = 2 1 + t 2 = 2 arc gt + c = 2 arc g 1 x + c

ic

a1

.c

om

212

sec (sec + g ) sec2 + sec g 2 2 2 2 2 2 d d = sec 2 d = sec + g sec + g 2 2 2 2 du = 2 = 2 u + c = 2 sec + g + c 2 2 u 12.- g d

Solucin.- Sea: u = cos , du = s e n d s e n du 1 g d = cos d = u = u + c = cos + c = s ec + c

= 1 + s ec + c = s ec + c
13.-

a Solucin.u=
Sea:

sen

integral se tiene:

.M

u = du = d

v = bsen

a 2b () = 2 cos + b s e n b s e n d b b a b b a 2b 2 2b3 cos + c sen + = 2 cos + b b a b a b 2 14.- sec d


Solucin.u = Sea: du = d
2

dv = sec 2 d v = g

Solucin.- Sea: u = x, du = dx

sec d = g g d = g dx 15.- 5
x

dx 5u 5 x 1 x u 5 dx 5 du c = = = + = +c = x +c 5x 5 5 5 5

at em

dv = cos d b

sec + c

at

ic

a1

b a 2 2b a s e n b d = b cos b + a cos b d () , resolviendo por partes la segunda

a 2 d du = a

dv = s e n

v = b cos

.c

om

213

16.- sec 2 (1 x)dx


2

Solucin.- Sea: u = 1 x, du = dx

sec (1 x)dx = sec


17.-

udu = gu + c = g (1 x) + c

xdx

16 x 4 Solucin.- Sea: u = x 2 , du = 2 xdx xdx xdx du u 1 2 xdx 1 1 16 x4 = 42 ( x 2 )2 = 2 42 ( x2 )2 = 2 42 u 2 = 2 arcs e n 4 + c


1 x2 = arcs e n + c 2 4 dy 18.- 1+ 1+ y

2 2 2 2 2 Solucin.- Sea: t = 1 + (1 + y ) t = 1 + (1 + y ) t 1 = (1 + y ) (t 2 1) 2 = 1 + y y = (t 2 1) 2 1, dy = 4t (t 2 1)dt 1 1

dy 1+ 1+ y

1+ 1+ y 4 1 1 + y ( 1 + y 2) + c = 4 1 1+ y ( 1) + c = 3 3 dx 19.- x+4 x+3 Solucin.1 1 dx ( x + 4) 2 + ( x + 3) 2 1 1 2 2 = x + 4 x + 3 ( x + 4) ( x + 3) dx = ( x + 4) + ( x + 3) dx 2 ( x + 4)3 2 ( x + 3)3 ( x + 4) 2 ( x + 3) 2 ( x + 4) + ( x + 3) = 3 + 3 + c = 3 + 3 + c 2 2 2 ( x + 4)3 + ( x + 3)3 + c = 3 20.- cos ec d
3 3 1 2 1 2

Solucin.- Sea: u = cos ec + co g , du = (cos ec co g + cos ec 2 )d

cos ec d =
=

cos ec (cos ec + co g )d cos ec 2 + cos ec co g d = cos ec + co g cos ec + co g

du = u + c = (cos ec + co g ) + c u 1 21.- t (1 t 2 ) 2 dt
Solucin.- Sea: u = 1 t 2 , du = 2tdt

w .M

at

em

at

ic

a1 .

co m

4 t (t 2 1)dt t3 t2 = 4 (t 2 1)dt = 4( t ) + c = 4t ( 1) + c 3 3 t

214

2 t (1 t ) 2 dt =
1

1 12 1 u2 1 3 1 3 u du = + c = u 2 + c = (1 t 2 ) 2 + c 3 2 3 3 2 2

22.- t (1 t 2 ) 2 arcs e n tdt


1

Solucin.u = arcs e n t

dv = t (1 t 2 ) 2 dt dt Sea: 3 1 du = v = (1 t 2 ) 2 2 1 t 3 1 1 1 2 2 3 2 2 t (1 t ) 2 arcs e n tdt = 3 (1 t ) 2 arcs e n t + 3 (1 t ) 1 t


1 3 3

dt 1 t2

(1 t 2 ) 2 1 (1 t 2 ) 2 1 t3 = arcs e n t + (1 t 2 )dt = arcs e n t + (t ) + c 3 3 3 3 3 3 1 3 t = (1 t 2 ) 2 arcs e n t t + + c 3 3

1 + cos 2 x dx s e n2 2x Solucin.1 + cos 2 x 1 + cos 2 x dx dx 1 dx s e n 2 2 x dx = 1 cos2 x dx = 1 cos 2 x = 1 cos 2 x = 2 s e n 2 x 2 2 1 1 = cos ec 2 xdx = co gx + c 2 2 2 x +1 dx 24.- 3 x x Solucin.x2 + 1 ( x 2 + 1)dx ( x 2 + 1)dx Adx Bdx Cdx dx = = x3 x x( x2 1) x( x + 1)( x 1) = x + ( x + 1) + ( x 1) ()
23.-

( x 2 + 1) A B C = + + ( x 2 + 1) = A( x 2 1) + Bx( x 1) + Cx( x + 1) x( x + 1)( x 1) x ( x + 1) ( x 1) x = 0 1 = A A = 1 De donde: x = 1 2 = B(1)(2) B = 1 x = 1 2 = C (1)(2) C = 1 Entonces: ( x 2 + 1)dx dx dx dx () = + + = x + x +1 + x 1 + c ( x + 1) ( x 1) x( x + 1)( x 1) x = x2 1 +c x

w .M

at

em

at

ic

a1 .

co m

215

9 e2 x Solucin.- Sea: u = e x , du = e x dx = = 9 e2 x 32 (e x ) 2 dx 26.- ( x 1)3 Solucin.dx ( x 1) 2 1 3 = ( 1) = +c = +c x dx ( x 1)3 2 ( x 1) 2 (3x + 4)dx 27.- 2x + x2 Solucin.- Sea: u = 2 x + x 2 , du = 2(1 + x)dx (3 x + 4)dx (3x + 3) + 1 ( x + 1)dx dx 3 du dx 2 x + x2 = 2 x + x2 dx = 3 2 x + x 2 + 2 x + x 2 = 2 u 12 + 2 x + x2 1 dx dx dx 3 du 3 u2 = 1 + = + = 3 2 x + x2 + 2 2 2 2 u ( x + 2 x + 1) 1 2 1 ( x + 1) 1 ( x + 1) 2 1 2 sec g

25.-

e x dx

e x dx

e x dx

u ex = arcs e n + c = arcs e n + c 3 3 32 u 2 du

28.-

ds

4 s2
= dx x2 x2 + e 2 cos d = d = = arcs e n s + c 2 2 cos

Solucin.- Sea: s = 2s e n , ds = 2 cos d , 4 s 2 = 2 cos

ds 4s
2

29.-

Solucin.- Sea: x = e g , dx = e sec 2 d , x 2 + e = e sec 1 d e sec 2 d 1 sec d 1 cos dx 1 cos x2 x 2 + e = e g 2 e sec = e g 2 = e s e n 2 = e s e n 2 () cos 2 Sea: u = s e n , du = cos d , luego:

= 3 2x + x2 + x + 1 + 2 x + x2 + c

w .M

at

= 3 2 x + x2 +

d = 3 2 x + x 2 + sec d = 3 2 x + x 2 + sec + g + c

em

at

ic

a1 .

Sustituyendo por: x + 1 = sec , dx = sec g d , ( x + 1) 2 1 = g

co m

216

() =

1 du 1 2 1 u 1 1 1 u du = = +c = +c = +c = 2 e u e e 1 eu e s e n e

1 x x2 + e

+c

x2 + e = +c ex xdx 30.- 1+ x Solucin.- Sea: x + 1 = t 2 x = t 2 1, dx = 2tdt xdx (t 2 1)2 t dt t3 t2 2 = = 2 ( t 1) dt = 2( t ) + c = 2 t ( 1) + c 1+ x 3 3 t x +1 x2 )+c = 2 x + 1( 1) + c = 2 x + 1( 3 3 y 2 dy 31.- y +1


Solucin.- Sea: y + 1 = t 2 y = t 2 1, dy = 2tdt

3 y2 4 y + 8 = 2 y +1 +c 15 3 y dy 32.- y2 1

Solucin.- Sea: u = y 2 1 y 2 = u + 1, dy = 2 ydy

3 1 u2 1 (u + 1)du 1 1 u2 1 1 2 2 y 2 1 = y 2 1 = 2 u 12 = 2 (u + u )du = 2 3 + 1 + c 2 2 3 2 2 y 1 y +2 u2 1 1 = + u 2 + c = u 2 ( 1 u + 1) + c = y 2 1 + 1 + c = y 2 1 +c 3 3 3 3 d 33.- 1 + 2 cos 2dz 1 z2 , cos = , = 2 arc gz Solucin.- Sea: d = 1+ z2 1+ z2 y 3 dy y 2 ydy

w .M

t 5 2t 3 y 2 dy (t 2 1) 2 2 t dt 2 2 4 2 = 2 (t 1) dt = 2 (t 2t + 1)dt = 2 +t+c y +1 = 3 t 5 4 2 4 2 ( y + 1) 2( y + 1) t 2t = 2t + 1 + c = 2 y + 1 + 1 + c 3 5 3 5 2 2 ( y + 1) 2 y + 2 y + 2 y +1 2 y + 2 = 2 y +1 + 1 + c = 2 y + 1 + 1 + c 3 5 3 5

at

em

at

ic

a1 .

co m

217

2dz 2dz 2dz 2dz 1+ z2 = = = 2 2 2 2 2 2(1 z ) 1 + z + 2(1 z ) 1 + z + 2 2z 3 z2 1+ 1+ z2 2dz dz dz 1 z 3 = = 2 2 = 2 2 =2 +c 2 2 3 z z 3 z ( 3) z+ 3 2 3 d 1 + 2 cos =

g 2 3 1 = +c 3 g 2 + 3 t 4 t 3 + 4t 2 2t + 1 dt 34.- t3 +1 Solucin. t 4 t 3 + 4t 2 2t + 1 3t 2 t + 1 3t 2 t + 1 = + = + dt t 1 dt tdt dt t 3 + t dt t3 +1 t3 + t


= t2 3t 2 t + 1 t + 3 dt () 2 t +t 3t 2 t + 1 A Bt + C = + 2 3t 2 t + 1 = A(t 2 + 1) + ( Bt + C )t t (t 2 + 1) t (t + 1)

t = 0 1= A A =1 t =1 3 = 2A + B + C B + C = 1 De donde: B = 2, C = 1 t = 1 5 = 2 A (C B) B C = 3 2 t Adt Bt + C t2 dt 2t 1 () = t + + 2 dt = t + + 2 dt 2 t t +1 2 t t +1 t2 2tdt dt t2 = t + t + 2 2 = t + t + t 2 + 1 arc gt + c 2 t +1 t +1 2 2 t = t + t (t 2 + 1) arc gt + c 2 d 35.- e Solucin.d e = d = + c


36.- x(10 + 8 x 2 )9 dx Solucin.- Sea: u = 10 + 8 x 2 , du = 16 xdx
2 9 x(10 + 8x ) dx =

1 1 1 u10 u10 2 9 9 16 (10 8 ) x + x dx = u ddu = + c = +c 16 16 16 10 160

(10 + 8 x 2 )10 +c 160 218

w .M

at

em

at

ic

a1 .

co m

37.-

dx (16 + x 2 )3 dx 4sec 2 d 1 d 1 1 x = = cos d = s e n + c = +c 3 3 16 sec 16 16 4 sec 16 16 + x 2

Solucin.- Sea: x = 4 g , dx = 4sec 2 d

(16 + x 2 )3 x3 dx

x2 + 4 Solucin.- Sea: u = x 2 + 4 x 2 = u 4, du = 2 xdx x2 + 4 x2 + 4 3 3 1 1 u 2 2u 2 u2 u x2 + 4 1 1 = +c = 4u 2 + c = u 2 ( 4) + c = x 2 + 4( 4) + c 1 3 3 3 2 3 2 2 = x 2 + 4(


39.-

38.-

x3 dx

x 2 xdx

1 (u 4)du 1 1 1 1 1 1 = (u 2 4u 2 )du = u 2 du 2 u 2 du 1 2 2 2 2 u

x2 8 )+c 3 x3 dx

16 x 2 16 x 2 3 3 1 u2 uu u 1 16u 2 1 u 2 1 1 2 = 16u + + c = 16u 2 + + c = u (16 + ) + c = + 3 3 3 2 1 2 3 2 2 16 x 2 32 + x 2 ) + c = 16 x 2 ( )+c 3 3 1 40.- a ( x 2 + 1) 2 dy = 16 x 2 (16 +


Solucin.1 1 1 2 2 2 a( x + 1) 2 dy = a( x + 1) 2 dy = a( x + 1) 2 y + c 41.-

dx ( 6 x 2 )3 6 cos d 1 d x 1 1 1 = = sec 2 d = g + c = +c 2 3 3 6 6 6 x2 ( 6) cos 6 cos 6

Solucin.- Sea: x = 6 s e n , dx = 6 cos d , 6 x 2 = 6 cos

6 x ) dx 42.- x(3 + x)
2 3

dx

w .M

at

em

at

ic

x3 dx

x 2 xdx

1 (16 u )du 1 1 1 = (16u 2 u 2 )du 1 2 2 u2

a1 .

co m

16 x 2 Solucin.- Sea: u = 16 x 2 x 2 = 16 u, du = 2 xdx

219

Solucin.- Sea: u = 3 + x, du =

dx x

x(3 +
43.-

dx

x)

du = u + c = 3+ x + c u

ex dx 16 + e 2 x Solucin.- Sea: u = e x , du = e x dx ex du 1 u 1 ex dx arc arc = = g + c = g +c 16 + e2 x 42 + u 2 4 4 4 4 44.- cos 1 xdx


Solucin.- Sea: 1 x = t 2 x = 1 t 2 , dx = 2tdt

Sea:

dv = cos tdt v = sent () = 2 t s e n t s e n tdt = 2t s e n t + 2 s e n tdt = 2t s e n t 2 cos t + c

cos

1 xdx = 2 cos tdt () , integrando por partes se tiene: u =t du = dt

x3 dx (t 2 + 1)3 2 t dt 2t 7 6t 5 6 4 2 = = 2 ( t + 3 t + 3 t + 1) dt = + + 2t 3 + 2t + c x 1 7 5 t 6 4 3 2 2( x 1) 6( x 1) 2t 6t = t( + + 2t 2 + 2) + c = x 1 + + 2( x 1) + 2 + c 7 5 5 7 ( x 1)3 3( x 1) 2 = 2 x 1 + + x + c 5 7 5 4 3 2 2 y 7 y + 7 y 19 y + 7 y 6 dy 46.- ( y 1) 2 ( y 2 + 1) 2 Solucin.2 y 5 7 y 4 + 7 y 3 19 y 2 + 7 y 6 dy () ( y 1) 2 ( y 2 + 1) 2 2 y 5 7 y 4 + 7 y 3 19 y 2 + 7 y 6 A B Cy + D Ey + F = + + 2 + 2 2 2 2 ( y 1) ( y + 1) y 1 ( y 1) ( y + 1) ( y 2 + 1) 2 2 y 5 7 y 4 + 7 y 3 19 y 2 + 7 y 6 = A( y 1)( y 2 + 1) 2 + B( y 2 + 1) 2 + (Cy + D)( y 1) 2 ( y 2 + 1) + ( Ey + F )( y 1) 2 , luego: 2 y 5 7 y 4 + 7 y 3 19 y 2 + 7 y 6 = ( A + C ) y 5 + ( A + B 2C + D) y 4 + (2 A + 2C 2 D + E ) y 3 + (2 A + 2 B 2C + 2 D 2 E + F ) y 2

w .M

at

em

at

ic

= 2 1 x s e n 1 x 2 cos 1 x + c x3 dx 45.- x 1 Solucin.- Sea: x 1 = t 2 x = t 2 + 1, dx = 2tdt

a1 .

co m

220

+ ( A + C 2 D + E 2 F ) y + ( A + B + D + F ) , Igualando coeficientes se tiene: +C = 2 A = 7 A + B 2C + D 2A +2C 2 D + E = 7 A = 1, B = 4, C = 1 +2 B 2C +2 D 2 E + F = 19 D = 0, E = 3, F = 1 2 A A + C 2 D + E 2 F = 7 A + B +D +F = 6 5 4 3 2 2 y 7 y + 7 y 19 y + 7 y 6 dy dy ydy (3 y 1)dy () dy = 4 + 2 + 2 2 2 2 2 ( y 1) ( y + 1) ( y 1) ( y + 1) ( y + 1) 2 y 1 4 1 ydy dy = y 1 + + y 2 + 1 + 3 2 2 ( y + 1) ( y + 1) 2 y 1 2 1 y 4 3 1 = y 1 + + y2 + 1 y2 + 1 + arc gy + c 2 2 y 1 2 y +1 2 4 3 y 1 = ( y 1) y 2 + 1 + y2 + 1 arc gy + c 2 2( y + 1) 2 y 1 2


= ( y 1) y +1
2

y 4 1 arc gy + c 2 y 1 2( y + 1) 2

= 2 x + 1 cos x + 1 + 2s e n x + 1 + c 9 x2 + 7 x 6 48.- dx x3 x Solucin.9x2 + 7 x 6 9x2 + 7 x 6 Adx Bdx Cdx dx = x3 x x( x + 1)( x 1)dx = x + x + 1 + x 1() 9x2 + 7 x 6 A B C = + + 9 x 2 + 7 x 6 = A( x + 1)( x 1) + Bx( x 1) + Cx( x + 1) 3 x x x x +1 x 1 x = 0 6 = A A = 6 De donde: x = 1 10 = 2C C = 5 x = 1 4 = 2 B B = 2

() = 6

dx dx dx 2 + 5 = 6 x 2 x + 1 + 5 x 1 + c x x +1 x 1

Sea:

dv = s e n tdt v = cos t ()2 (s e n t )tdt = 2 t cos t + cos tdt = 2t cos t + 2s e n t + c

u =t du = dt

w .M

sen

x + 1dx = 2 (s e n t )tdt () , trabajando por partes

at

em

Solucin.- Sea: x + 1 = t 2 x = t 2 1, dx = 2tdt

at

ic

a1 .

47.- s e n x + 1dx

co m

221

= x 6 ( x + 1) 2 + ( x 1)5 + c =
49.-

x 6 ( x 1)5 +c ( x + 1) 2

5w3 5w2 + 2w 1 dw w4 + w2 Solucin.5w3 5w2 + 2w 1 5w3 5w2 + 2w 1 dw = w2 (w2 + 1) dw() w4 + w2

5w3 5w2 + 2w 1 Aw + B Cw + D = + 2 w2 ( w2 + 1) w2 w +1 3 2 5w 5w + 2 w 1 = ( Aw + B)( w2 + 1) + (Cw + D) w2 Aw3 + Aw + Bw2 + B + Cw3 + Dw2 ( A + C ) w3 + ( B + D) w2 + Aw + B Igualando coeficientes se tiene: +C = 5 A B + D = 5 A = 2, B = 1, C = 3, D = 4 A = 2 B = 1 Aw + B Cw + D 2w 1 3w 4 () dw + 2 dw = dw + 2 dw 2 2 w w +1 w w +1 2 wdw 3 2 wdw dw = w2 dw + 2 4 w2 2 w + 1 w2 + 1 1 1 = w2 + + ( w2 + 1)3 4 arc gw + c = w2 ( w2 + 1)3 + 4 arc gw + c w w 3dx 50.- 1 + 2x Solucin.- Sea: u = 1 + 2 x, du = 2dx 3dx dx 3 du 3 3 3 1 + 2 x = 3 1 + 2 x = 2 u = 2 u + c = 2 1 + 2 x + c = (1 + 2 x) + c
51.-

(1 x) 2 dx x Solucin.(1 x) 2 dx 1 2 x + x 2 dx dx x2 = = 2 dx + xdx = x 2 x + +c x x x 2 2 xe 2 x 52.- dx 2 Solucin.- Sea: u = 2 x 2 , du = 4 xdx


2

xe2 x 1 1 u 1 u 1 2 x2 2 x 2 2 dx = 2 xe dx = 8 e du = 8 e + c = 8 e + c 53.- e 2t cos(et )dt


222

w .M

at

em

at

ic

a1 .

co m

Solucin.- Sea: w = et , dw = et dt

e cos(e )e dt = w cos wdw() , trabajando por partes


t t t

Sea:

54.- x ( x 2 4)3 dx
3

v = sen w () w cos wdw = w s e n w s e n wdw = w s e n w + cos w + c = et s e n(et ) + cos(et ) + c

u=w du = dw

dv = cos wdw

Solucin.- Sea: u = x 2 4, du =
3

3 xdx 2 3 3 2 3 2 u4 1 4 ( x 2 4) 4 3 2 x ( x 4) dx = 3 u du = 3 4 + c = 6 u + c = 6 + c s e n xesec x s e n x 1 sec x 55.- dx = e dx = gx sec xesec x dx() 2 cos x cos x cos Solucin.- Sea: u = sec x, du = sec x gxdx

() = eu du = eu + c = esec x + c
56.-

ds 2 (1 + s 3 )
1

1 z2 2dz Solucin.- Sea: u = 2 , du = 3 z z


10

w .M

1 1 z2 57.- 3 2 dz z z

10

at

em

at

ds 3t 2 dt 3tdt tdt 3 2 = s 13 (1 + s 2 3 ) t (1 + t 2 ) = (1 + t 2 ) = 3 (1 + t 2 ) = 2 1 + t + c

ic

a1 .

co m

Solucin.- Sea: t = s 3 s = t 3 , ds = 3t 2 dt

1 1 z2 1 10 1 u11 u11 1 1 z2 = = + = + = dz u du c c +c 2 z3 2 2 11 22 22 z 2 z
58.-

11

x (1 + x 2 ) dx 1 + x2

Solucin.- Sea: u = (1 + x 2 ), du =

2 xdx 1 + x2
2

2 x (1 + x 2 ) u2 1 1 u2 (1 + x ) +c dx udu c c = = + = + = 1 + x2 2 2 2 4 4 co gxdx 59.- sen x

Solucin.- Sea: u = s e n x , du = co gxdx

co gxdx du = = u + c = sen x + c u sen x

223

65.-

xdx x5 Solucin.- Sea: u = x 5 x = u + 5, du = dx

xdx u+5 u2 u2 2u 2 1 1 1 x 5 = u 12 du = u 2 du + 5 u 2 du = 3 + 5 1 + c = 3 + 10u 2 + c 2 2 2 2 x + 10 = u u + 10 u + c = ( x 5) x 5 + 10 x 5 + c = 2 x 5 +c 3 3 3 7t 2 66.- dt 7 2t 2 Solucin.dt 7t 2 7tdt 2dt 7 4tdt 7 2t 2 dt = 7 2t 2 7 2t 2 = 4 7 2t 2 2 7 2 t 2 7 7 2t 2 2 arcs e n 2 t + c = 7 2 67.- (1 + x) cos xdx
3 1 3

w .M

2 g 4 sec 4 d =

1 1 u2 u2 g 2 4 udu = + c = + c = +c 4 4 2 8 8

at

em

Solucin.- Sea: u = g 4 , du = 4sec2 4 d

at

ic

64.- g 4 sec 2 4 d

a1 .

co m

Solucin.- Sea: u = cos(16 x), du = 16s e n(16 x)dx s e n(16 x) 1 du 1 1 g16 xdx = cos(16 x) dx = 16 u = 16 u + c = 16 cos(16 x) + c

ax 2 bx + c dx ax 2 + bx c Solucin.ax 2 bx + c ax 2 bx + c ax 2 bx + c dx = dt = t+c ax 2 + bx c ax 2 + bx c ax 2 + bx c dx 61.- cos 2 5 x Solucin.- Sea: u = 5 x, du = 5dx dx 1 1 1 2 2 cos2 5x = sec 5xdx = 5 sec udu = 5 gu + c = 5 g 5 x + c dx 62.- 12 7 x Solucin.- Sea: u = 12 7 x, du = 7dx dx 1 du 1 1 12 7 x = 7 u = 7 u + c = 7 12 7 x + c 63.- g16 xdx
60.-

224

Solucin.- Sea: x = t x = t 2 , dx = 2tdt Trabajando por partes: t 3 cos tdt Sea:

(1 + x) cos

xdx = (1 + t 2 )(cos t )2tdt = 2 (t + t 3 )(cos t )dt = 2 t cos tdt + 2 t 3 cos tdt () dv = cos tdt v = sent

u = t3

Trabajando por partes: t 2 s e n tdt Sea:

du = 3t 2 dt 3 3 2 t cos tdt = t s e n t 3 t s e n tdt

Trabajando por partes: t cos tdt Sea:

dv = s e n tdt u = t2 v = cos t du = 2tdt 2 2 t s e n tdt = t cos t + 2 t cos tdt

u =t dv = cos tdt du = dt v = sent t cos tdt = t s e n t s e n tdt = t s e n t + cos t + c1

() 2 t cos tdt + 2 t 3 cos tdt = 2 t cos tdt + 2 t 3 s e n t 3 t 2 s e n tdt

= 2 x 3 s e n x + 6 x cos x 10 x s e n x 10 cos x + c dx 68.- x( 1 + x 1)

Solucin.- Sea: (1 + x) 2 = t 1 + x = t 2 x = t 2 1, dx = 2tdt dx 2tdt x( 1 + x 1) = (t 2 1)(t 1) () t A B C = + + t = A(t 1) 2 + B(t 2 1) + C (t + 1) 2 2 (t + 1)(t 1) t + 1 t 1 (t 1) t = 1 1 = 2C C = 1 2 De donde: t = 1 1 = 4 A A = 1 4 t = 0 0 = A B +C B = 1 4 Adt 1 dt 1 dt 1 Bdt Cdt dt () = 2 + + = 2 + + 2 2 t 1 (t 1) t +1 4 t + 1 4 t 1 2 (t 1)
1

w .M

= 2t 3 s e n t + 6t 2 cos t 10(t s e n t + cos t ) + c = 2t 3 s e n t + 6t 2 cos t 10t s e n t 10 cos t + c

at

em

= 2 t cos tdt + 2t 3 s e n t + 6t 2 cos t 12 t cos tdt = 2t 3 s e n t + 6t 2 cos t 10 t cos tdt

at

ic

a1 .

= 2 t cos tdt + 2t 3 s e n t 6 t 2 s e n tdt = 2 t cos tdt + 2t 3 s e n t 6 t 2 cos t + 2 t cos tdt

co m

225

1 dt 1 dt dt 1 1 1 + + = t +1 + t 1 +c 2 2 t + 1 2 t 1 (t 1) 2 2 t 1

1 t 1 1 1 +c = 2 2 t + 1 t 1

1+ x 1 1 +c 1+ x +1 1 + x 1

dx co g 6 x Solucin.- Sea: u = cos 6 x, du = 6s e n 6 xdx dx s e n 6x 1 du 1 1 co g 6 x = g 6 xdx = cos 6 x dx = 6 u = 6 u + c = 6 cos 6 x + c


69.- Solucin.- Sea: u = s e n(2 x 4), du = 2 cos(2 x 4)dx cos(2 x 4) 1 du 1 1 co g (2 x 4)dx = s e n(2 x 4) dx = 2 u = 2 u + c = 2 (2 x 4) + c 71.- (et e 2t ) 2 dt Solucin.t 2 t 2 2t t 2t 4 t 2t t 4 t (e e ) dt = (e 2e + e )dt = e dt 2 e dt + e dt 70.- co g (2 x 4)dx

1 1 = e 2t + 2e t e 4t + c 2 2 ( x + 1)dx 72.- ( x + 2) 2 ( x + 3) Solucin.( x + 1)dx ( x + 1) A B C ( x + 2)2 ( x + 3) ( x + 2)2 ( x + 3) = x + 2 + ( x + 2)2 + x + 3 () x + 1 = A( x + 2)( x + 3) + B( x + 3) + C ( x + 2) 2 x = 2 1 = B B = 1 De donde: x = 3 2 = C C = 2 x = 0 1 = 6 A + 3B + 4C A = 2 ()

x + 2 + ( x + 2) + x + 3 = 2 x + 2 ( x + 2)
2 3

Adx

Bdx

Cdx

w .M

dx

at

em

at

ic
dx

a1 .
2

co m

dx x+3

=2 x+2 +

1 x+2 1 2 x+3 +c = + +c x+2 x+3 x+2

73.- (co ge x )e x dx Solucin.- Sea: u = s e n e x , du = (cos e x )e x dx


x x (co ge )e dx =

74.-

s e n + d cos + 1

(cos e x )e x dx du = = u + c = s e n ex + c x sene u

226

Trabajando por partes: co g cos ec d Sea:

Solucin.s e n + s e n d d s e n d (cos 1)d cos + 1 d = cos + 1 + cos + 1 = cos + 1 + cos2 + 1 cos d d = cos + 1 + 2 sen s e n2 = cos + 1 co g cos ec d + cos ec 2 d ()

Trabajando por partes: cos ec 2 d Sea:

u = dv = co g cos ec d du = d v = cos ec co g cos ec d = cos ec + cos ec d = cos ec cos ec co g + c1 u = du = d


2

dv = cos ec 2 d v = t co g

cos ec d = co g + co g d = co g +
(cos ec co g ) s e n + (cos ec co g ) + c cos + 1 1 cos 1 cos = + +c 1 + cos s e n arc gxdx 75.- 3 (1 + x 2 ) 2 =

s e n + c2

() = cos + 1 + cos ec + cos ec co g co g + s e n + c

Solucin.- Sea: x = g = arc gx, dx = sec 2 d , 1 + x 2 = sec

arc gxdx sec 2 d d = (1 + x 2 ) 3 2 sec 3 = sec = cos d () , trabajando por partes u = dv = cos d Sea: du = d v = s e n x 1 = s e n s e n d = s e n + cos + c = (arc gx) + +c 1 + x2 1 + x2 1 = ( x arc gx + 1) + c 1 + x2 2 76.- x co g ( x )dx 5 x2 2 x2 Solucin.- Sea: u = s e n , du = x cos dx 5 5 5

w .M

at

em

at

ic

a1 .

co m

227

x co g ( x

)dx =

x cos

x2 2 5 dx = 5 du = 5 u + c = 5 s e n x + c x2 2 u 2 2 5 sen 5

77.- x 4 x 2 2dx Solucin.- Sea: u = 4 x 2 2, dx = 8 xdx

(4 x 2 2)3 1 12 1u 2 u2 x 4 x 2dx = 8 u du = 8 3 + c = 12 + c = 12 + c 2 1 2 2 ( x + 9) dx 78.- x4


3 3

Solucin.- Sea: x = 3 g , dx = 3sec 2 , x 2 + 9 = 3sec

1 d ( x + 9) dx 3sec 3sec d 1 sec d 1 cos3 1 cos d = = = = 4 4 4 4 x4 3 g 9 g 9 sen 9 s e n4 cos 4 3 1 1 1 1 cos ec = +c = +c +c = 3 3 9 3 sen 27 s e n 27


2
1 2

Solucin.- Sea: u = s e n x3 , du = 3x 2 cos x 3dx


2 5 3 3 x s e n x cos x dx =

1 5 1 u6 u6 s e n 6 x3 u du = + c = + c = +c 3 3 6 18 18

5x2 + 7 Solucin.- Sea: u = 5 x 2 + 7, du = 10 xdx 1 du 1 u 2 u2 (5 x 2 + 7) 2 5x2 + 7 = = + = + = + = +c c c c 1 5 x2 + 7 10 u 2 10 1 5 5 5 2 3 x dx 81.- 2 x x6 Solucin.x3dx 7x + 6 (7 x + 6)dx x +1+ 2 dx = xdx + dx + x2 x 6 = ( x 3)( x + 2) x x6 2 x (7 x + 6)dx () = + x+ 2 ( x 3)( x + 2)

80.-

xdx

xdx

w .M

79.- x 2 s e n 5 x3 cos x 3dx

at

em

at
1

1 x2 + 9 x2 + 9 2 = + c = x +9 +c 3 27 27 x x

ic

a1 .

co m

228

(7 x + 6) A B = + 7 x + 6 = A( x + 2) + B( x 3) ( x 3)( x + 2) x 3 x + 2 x = 2 8 = 5B B = 8 5 De donde: 27 x = 3 27 = 5 A A = 5 2 2 x Adx Bdx x 27 dx 8 dx () = + x + + = + x+ + 2 5 x 3 5 x + 2 x3 x+2 2 x2 27 8 = + x+ x3 + x+ 2 +c 2 5 5 s e n2 d 82.- s e n 2 e


Solucin.- Sea: u = s e n 2 , du = 2s e n cos d

s e n 2 e
83.-
x

s e n2

d = 2s e n cos es e n d = eu du = eu + c = es e n + c
2 2

dx e 9e x Solucin.- Sea: u = e x , du = e x dx dx e x dx e x dx du 1 u 3 1 ex 3 = = = = + c = +c e x 9e x e 2 x 9 ( e x ) 2 9 u 2 9 6 u + 3 ex + 3 6

dw 1 + cos w Solucin.dw (1 cos w)dw (1 cos w)dw cos wdw 2 1 + cos w = 1 cos2 w = s e n 2 w = cos ec wdw s e n 2 w (s e n w) 1 1 = co gw + c = co gw + + c = co gw + cos ecw + c sen w 1 Nota: Este ejercicio esta desarrollado diferente en el capitulo 8.
85.- e
1s e n 2 x 2 3
2

(cos3 x s e n x )dx 2 2
2

1 s e n2 x 2 2 x 3 x Solucin.- Sea: u = , du = cos s e n dx 3 9 2 2

.M

at

em

at

ic a1

84.-

.c

om

1s e n 2 x 2 3

9 2 2 (cos3 x s e n x )dx = eu du = eu + c = e 2 2 2 9 9

1s e n 2 x 2 3

+c

86.-

x3 dx
19 x 2 ( 19)3 s e n 3 19 cos d 19 cos

Solucin.- Sea: x = 19 s e n , dx = 19 cos d , 19 x 2 = 19 cos

x3 dx
19 x
2

= 19 19 s e n (1 cos 2 )d

229

= 19 19 s e n d 19 19 s e n cos 2 d = 19 19 cos + = 19 19
87.-

19 19 cos3 + c 3

19 x 2 19

19 19 3

(19 x 2 )3 ( 19)
3

+ c = 19 19 x 2 + (19 x 2 )3 + c

s e n d 1 cos 2 Solucin.- Sea: u = cos , du = s e n d s e n d du u2 1 1 2 u du = = = + c = 2u 2 + c = 2 cos + c cos 12 u 12 1 2 2 88.- (sec + g ) d


1

Solucin.2 2 2 (sec + g ) d = (sec + 2sec g + g )d

= (sec 2 + 2sec g + sec 2 1)d = (2sec 2 + 2sec g 1)d


= 2 sec2 d + 2 sec g d d = 2 g + 2sec + c dt t (4 + 2t )
1 2

89.-

.M

t (4 +
=

2t )

at

em

dt

at

ic

4 + u2 u + +c = 2 2

4 + u2 + u +c = 2

90.- a b 2 c3 d Solucin.- Sea: ab 2 c3 = k ,


2 3 2 3 2 3 a b c d = a (b ) (c ) d = (ab c ) d = k d =

a1

Solucin.- Sea: u = t , du =

dt , adems: u = 2 g , du = 2sec 2 d , 4 + u 2 = 2sec t du 2 sec 2 d = = sec d = sec + g + c 2sec 4 + u2

.c

4 + 2t + t +c 2

om

+c =

(ab 2 c3 ) +c (ab 2 c3 )

91.- s e n 2 cos3 d
1

Solucin.1 1 1 3 2 2 s e n 2 cos d = s e n 2 cos cos d = s e n 2 (1 s e n ) cos d

sen 2 sen 2 = s e n cos d s e n cos d = +c 3 7 2 2 3 7 2 2 2s e n 2s e n = +c 3 7


3 7 1 2 5 2

230

sec2 d 9 + g 2 Solucin.- Sea: u = g , du = sec 2 d


92.-

sec2 d du 1 u 1 ( g ) 9 + g 2 = 9 + u 2 = 3 arc g 3 + c = 3 arc g 3 + c dx 93.- 2x e 16 du Solucin.-Sea: u = e x , du = e x dx dx = u


Adems: u = 4sec , du = 4sec g d , u 2 16 = 4 g du 4sec g d 1 1 dx du u = e2 x 16 u 2 16 = u u 2 16 = 4sec 4 g = 4 d = 4 + c

1 u 1 ex = arc sec + c = arc sec + c 4 4 4 4 2s 2s 94.- (e 1)(e + 1)ds


Solucin.-

1 4s 2s 2 4s 1)(e 2 s + 1)ds = (e ) 1 ds = e ds ds = 4 e + s + c dx 95.- 2 5x + 8x + 5 Solucin.dx dx 1 dx 5 x 2 + 8 x + 5 = 5( x 2 + 8 x + 1) = 5 x2 + 8 x + 1() , completando cuadrados: 5 5 8 16 16 x2 + 8 x + 1 = ( x2 + x + ) + 1 = ( x + 4 )2 + 9 = ( x + 4 )2 + ( 3 )2 5 5 25 5 5 5 25 25 x+4 1 dx 1 1 5 + c = 1 arc g 5 x + 4 + c () = g arc = 2 2 3 5 (x + 4 ) + ( 3 ) 3 3 5 3 5 5 5 5
96.-

x3 + 1 dx x3 x Solucin.x3 + 1 x +1 x +1 ( x + 1)dx 1+ 3 dx =x + dx = dx + 3 x3 xdx = x x x( x 2 1) x x ( x + 1) dx dx Adx Bdx = x+ = x+ + () = x+ x( x 1) x x 1 x ( x + 1) ( x 1)


1 A B = + 1 = A( x 1) + Bx x( x 1) x x 1

.M

at

em

at

ic

a1

.c

(e

om

2s

231

x = 0 1 = A A = 1 De donde: x = 1 1 = B B = 1 dx dx x 1 () = x + = x x + x 1 + c = x + +c x x 1 x
97.- (arcs e n 1 x 2 )0 dx Solucin.-

(arcs e n
98.-

1 x 2 )0 dx = dx = x + c

3dy 1+ y
1

Solucin.-Sea: y 2 = t y = t 2 , dy = 2tdt 3dy dy 2tdt tdt 1 dt 1 dt = 6 dt 6 1 + y = 3 1 + y = 3 1 + t = 6 1 + t = 6 1+ t 1+ t

= 6t 6 1 + t + c = 6 y 6 1 + y + c = 6
99.- x(1 + x) 5 dx
1 1

y 1+ y + c

Solucin.-Sea: u = 1 + x x = u 1, du = dx

u 5 u5 x (1 + x ) dx = ( u 1) u du = ( u u ) du = u du u du = +c 11 6 5 5 2 2 5u 5u 15 5(1 + x) 5(1 + x ) 1 5 = u + c = (1 + x) + c 11 6 11 6 d 100.- 2 2 a s e n + b 2 cos 2 Solucin.-Sea: u = g , du = sec2 d


5 5 5 5 5

11

om

1 (a 2 g 2 + b 2 ) cos 2 1 du 1 1 u 1 au 1 a g arc g arc g arc g = 2 2 = 2 +c = +c = +c 2 b b b a u +( ) ab b ab a b a a a


101.-

d a 2 s e n 2 + b2 cos2 =

s e n 4 d

.M

at

em

at

tdt 1 (2t + 1) 2 Solucin.Sea:

u =t du = dt

dv =

dt 2t + 1

v = 2t + 1

ic a1
=

.c

s e n 2 d du = 2 2 2 2 2 (a g + b ) (a u + b 2 )

232

tdt 1 (2t + 1) 2 (2t + 1) 2 2 1 2 1 2 1 2 1 = t t + t + dt = t t + c t t + = + +c 1 (2t + 1) 2 3 3 2 2


3 3

2t + 1 2t + 1 = 2t + 1 t ( t 1) + c +c = 3 3 s s ds 102.- 1 (1 s 2 ) 2 Solucin.sds u= s dv = 1 (1 s 2 ) 2 , adems: s = s e n , ds = cos , 1 s 2 = cos Sea: ds du = 1 v = (1 s 2 ) 2 s

(1 s

s s ds
2

= 1 s2 s +

1 s2 cos cos d ds = 1 s 2 s + s e n s

= 1 s2 s +

(1 s e n 2 )d = 1 s 2 s + cos ec d s e n d s e n 1 1 s2 + 1 s2 + c s

= 1 s 2 s + cos ec co g + cos + c

(2 cos s e n s e n 2 )d = (s e n 2 s e n 2 ) 104.- t tdt


u = 2t
Sea:

at

Solucin.4 2

em
dv = t 4 dt dt t t v= 5
5 11

at w w w .M
0

103.- (2 cos s e n s e n )d

ic
d = 0d = c

du = 2 t

4 2 t tdt =

Sea:

t5 2 2 4 t t tdt () , trabajando por partes nuevamente: 5 5 u = t dv = t 4 dt 5 dt t du = v= t 5

() =

t 5 2 2t 5 t5 2 2 t5 1 2 t5 +c t t t 4 dt = t t + 5 5 5 5 25 25 5 5

t 5 2 2t 5 2t 5 t t + +c 5 25 125

105.- u 2 (1 + v) dx

a1

.c

om

= 1 s2 s +

233

Solucin.2 11 2 11 2 11 u (1 + v) dx = u (1 + v) dx = u (1 + v) x + c 106.-

( + s e n 3 )d 3 2 2 cos 3 Solucin.-Sea: u = 3 2 2 cos 3 , du = 6( + s e n 3 )d ( + s e n 3 )d 1 du 1 1 2 3 2 2 cos 3 = 6 u = 6 u + c = 6 3 2 cos 3 + c


107.-
1

( y 2 + 1)dy 1 y 2 ( y + 1)
1 1

Solucin.-Sea: y 2 = t y = t 2 , dy = 2tdt

( y 2 + 1)dy (t + 1)2 t dt (t + 1)dt 2tdt dt 2 y 12 ( y + 1) = t (t 2 + 1) = 2 (t 2 + 1) = (t 2 + 1) + (t 2 + 1) = t + 1 + 2 arc gt + c

= y + 1 + 2 arc g y + c
108.-

ds 1 s ( s 4) 2 Solucin.-Sea: s = 2sec , ds = 2sec g d


3 2

1 1 1 s e n 2 + s e n 2 + c = + 16 32 16 2 1 2 s2 4 = arc sec s + +c 2 2 16 s 2 2 109.- u (1 + u ) du

Solucin.5 9 1 2 2 2 4 u (1 + u ) du = u (1 + 2u +u )du = u 2 du + 2 u 2 du + u 2 du

u2 u2 u 2 2u 2 4u 2 2u 2 2u u 4u 3 u 2u 5 u +2 + +c = + + +c = + + +c 3 7 11 3 7 11 3 7 11 2 2 2 3 2u 4u 2u 5 = u + + +c 7 11 3

11

( x3 + x 2 )dx x2 + x 2 Solucin.( x3 + x 2 )dx 2x 2 xdx x2 2 xdx = x + dx = xdx + = + 2 x2 + x 2 x + x2 ( x + 2)( x 1) 2 ( x + 2)( x 1)


110.-

.M

at
11

em

1 + c = ( + s e n cos ) + c 16

at

ic

a1

.c

s (s
3

2 sec g d 1 d ds 1 1 = = = cos 2 d = (1 + cos 2 )d 1 2 3 8 sec 8 16 4) 2 8sec 2 g

om

234

x2 2 xdx x2 Adx Bdx () + = + + 2 ( x + 2)( x 1) 2 x+2 x 1 2x A B = + 2 x = A( x 1) + B( x + 2) ( x + 2)( x 1) x + 2 x 1 x = 1 2 = 3B B = 2 3 De donde: x = 2 4 = 3 A A = 4 3 2 2 x 4 dx 2 dx x 4 2 () = + + = + x + 2 + x 1 + c 2 3 x + 2 3 x 1 2 3 3 2 x 2 = + ( x + 2) 2 ( x 1) + c 2 3 111- adb =


Solucin. adb = a db = ab + c

x 1 x2 2x 8 + +c 3 3

113.-

( x + 1)dx

2 x x2 Solucin.Completando cuadrados se tiene: 2 x x 2 = ( x 2 2 x) = ( x 2 2 x + 1 1) = ( x 2 2 x + 1) + 1 = 1 ( x 2 1)


Sea: x 1 = s e n , dx = cos d , 1 ( x 1) 2 = cos , luego: ( x + 1)dx 1 (2 2 x) 4 1 (2 2 x)dx dx 2 x x 2 = 2 2 x x 2 dx = 2 2 x x 2 + 2 2 x x2 dx dx = 2 x x 2 + 2 = 2 x x 2 + 2 2 x x2 1 ( x 1) 2

= 2 x x 2 + 2

cos d = 2 x x 2 + 2 + c = 2 x x 2 + 2 arcs e n( x 1) + c cos

114.- f ( x) f ( x)dx

.M

at

x2 2 x 8

( x 1) 2 32

3 g

em

dx

dx

3 sec g d

at

ic a1

Sea: x 1 = 3sec , dx = 3sec g d , ( x 1) 2 32 = 3 g , luego:

.c

om

x 2x 8 Solucin.Completando cuadrados se tiene: x 2 2 x 8 = ( x 2 2 x + 1) 9 = ( x 1) 2 32


2

112.-

dx

= sec d = sec + g + c

235

Solucin.- Sea: u = f ( x), du = f ( x)dx

[ f ( x) ] + c u2 f ( x) f ( x)dx = udu = + c = 2 2
2

x3 + 7 x 2 5 x + 5 dx x2 + 2x 3 Solucin.x3 + 7 x 2 5 x + 5 20 12 x (20 12 x)dx x+5+ 2 dx = xdx + 5 dx + 2 x 2 + 2 x 3 dx = x + 2x 3 x + 2x 3 2 (20 12 x)dx x Adx B xdx + 5 dx + ( x + 3)( x 1) = 2 + 5 x + x + 3 + x 1() 20 12 x = A( x 1) + B( x + 3) x = 1 8 = 4B B = 2 De donde: x = 3 56 = 4 A A = 14
115.-

() =

x2 dx dx x 2 + 5 x 14 + 2 = + 5 x + 14 x + 3 + 2 x 1 + c 2 x+3 x 1 2
1+ x + x 2

116.- e

dx x 2 x3 + +c 2 3

x2 4 x + 3 Solucin.Completando cuadrados se tiene: x 2 4 x + 3 = x 2 4 x + 4 1 = ( x 2) 2 1


Sea: x 2 = sec , dx = sec g d , ( x 2)2 1 = g , luego: ( x 1)dx 1 (2 x 4) + 2 1 (2 x 4)dx dx x 2 4 x + 3 = 2 x 2 4 x + 3 dx = 2 x 2 4 x + 3 + x 2 4 x + 3 dx dx = x2 4 x + 3 + = x2 4x + 3 + x2 4 x + 3 ( x 2) 2 1

= x2 4x + 3 +

sec g d

= x 2 4 x + 3 + sec d

= x 2 4 x + 3 + sec + g + c

= x2 4x + 3 + x 2 + x2 4x + 3 + c
x + 4x + 5 Solucin.2

118.-

xdx

.M

117.-

at

em

( x 1)dx

at

ic a1

1+ x + x 2

dx = (1 + x + x 2 )dx = x +

.c

om

Solucin.-

236

Completando cuadrados se tiene: x 2 + 4 x + 5 = x 2 + 4 x + 4 + 1 = ( x + 2) 2 + 1 Sea: x + 2 = g , dx = sec2 d , ( x + 2) 2 + 1 = sec , luego:

xdx x2 + 4 x + 5

xdx
( x + 2) 2 + 1

( g 2) sec 2 d = g sec d 2 sec d sec

= sec 2 sec + g + c = x 2 + 4 x + 5 2
119.-
3

x2 + 4 x + 5 + x + 2 + c

4dx x + 4x Solucin.4dx (3x 2 + 4) 3x 2 (3x 2 + 4)dx x 2 dx 3 dx = = x3 + 4 x x3 + 4 x x3 + 4 x x3 + 4 x 3 2 xdx 3 = x3 + 4 x 2 = x3 + 4 x x 2 + 4 + c 2 x +4 2 2 x( x + 4) x = 2 +c = +c 3 2 2 ( x + 4) x +4 co gxdx 120.- sen x

exp x 1dx =
1 + x3 dx x

2( x 1) ( x 1) ( x 1) 2 +c = +c x 1dx = 3 3 2

122.-

Solucin.-

.M

121.- exp x 1dx

at

em

at

co gxdx du = = u + c = sen x + c sen x u

ic a1

.c
2tdt 2 3(t 2 1) 3

Solucin.- Sea: 1 + x3 = t t 2 = 1 + x3 x = 3 t 2 1, dx =

1+ x dx = x
3

2tdt 2 1 2 2 dt 3(t 2 1) 3 2 t 2 dt 2 = 2 = 1 + 2 dt = dt + 2 1 2 3 t 1 3 t 1 3 3 t 1 (t 1) 3 1 + x3 1 1 + x3 + 1

2 1 t 1 2 1 1 + x3 + = t+ +c = 3 3 3 3 t +1
123.-

+c

x 1 1 dx x +1 x

om

Solucin.- Sea: u = s e n x , du = co gxdx

237

Solucin.- Sea:

x 1 x 1 1+ t2 4tdt , dx = = t t2 = x(1 t 2 ) = t 2 x = 2 1 t (1 t 2 ) 2 x +1 x +1

t 2 (1 t 2 ) dt x 1 1 t 2 dt (1 t 2 ) 4tdt = dx = t = 4 4 (1 + t 2 )(1 t 2 ) 2 (1 + t 2 )(1 t 2 ) x +1 x (1 + t 2 ) (1 t 2 ) 2

x +1 +1 x +1 x 1 + x +1 x +1 x 1 = 2 arc g +c = 2 arc g +c x 1 x 1 x +1 x 1 x + 1 1 x 1 s e n xdx 124.- 1 + s e n x + cos x 2z 1 z2 x 2dz , cos , z = g , dx = x = Solucin.- Sea: s e n x = 2 2 1+ z 1+ z 2 1+ z2 2 z 2 4z dz 2 2 s e n xdx 1 1 + z + z dz = 1+ z2 = 1 + s e n x + cos x 2 z 1 z 2 1 + z 2 + 2 z + 1 z 2 1+ 2 2 1+ z 1+ z 4 zdz 2 zdz Adz Bz + C (1 + z 2 )(2 + 2 z ) = (1 + z )(1 + z 2 ) = 1 + z + 1 + z 2 dz () 2z A Bz + C = + 2 (1 + z )(1 + z ) 1 + z 1 + z 2 z = 1 2 = 2 A A = 1 De donde: z = 0 0 = A + C C = 1 z = 1 2 = 2 A + 2 B + 2C B = 1

.M

at

em

at

ic a1

t 2 dt Bdt Ct + D Adt = 4 + + dt () 2 (1 + t )(1 t )(1 + t ) 1 t 1+ t2 1+ t 2 t A B Ct + D = + + 2 (1 + t )(1 t )(1 + t ) 1 + t 1 t 1 + t 2 t 2 = A(1 t )(1 + t 2 ) + B(1 + t )(1 + t 2 ) + (Ct + D)(1 t 2 ) t = 1 1 = 4 B B = 1 4 t = 1 1 = 4 A A = 1 4 De donde: t = 0 0 = A+ B + D D = 1 2 t = 2 4 = 5 A + 15 B + (2C + D)(3) C = 0 dt dt dt 1 dt 1 dt 1 dt () = 4 + = 2 2 1+ t 1+ t2 t 1 4 1+ t 4 1 t 2 1+ t t +1 = t + 1 t 1 2 arc gt + c = 2 arc gt + c t 1 = 4

.c

om

238

() =

dz z +1 1 2 zdz dz + dz = 1 + z + 2 + 2 2 1+ z 1+ z 2 z +1 z +1
z2 +1 + arc gz + c z +1

1 = 1 + z + z 2 + 1 + arc gz + c = 2

=
125.-

g 2 x 2 +1 g x 2 +1
dx 3 + 2 cos x

+ arc gz + c

Solucin.- Sea: s e n x =

2z 1 z2 x 2dz , cos , z = g , dx = x = 2 2 1+ z 1+ z 2 1+ z2

dx 3 + 2 cos x =

2z dz z 2dz 2 1+ z2 arc g = 2 = +c dz = 2 2 2 2 3 + 3z + 2 2 z 5+ z 1 z 5 5 3 + 2 2 1+ z

Sea: x 1 = 2 g , dx = 2sec 2 d , ( x 1) 2 + 22 = 2sec ,luego: xdx 1 (2 x 2 + 2)dx 1 (2 x 2)dx dx x2 2 x + 5 = 2 x2 2 x + 5 = 2 x2 2 x + 5 + x2 2 x + 5 dx dx = x2 2x + 5 + = x2 2x + 5 + 2 x 2x + 5 ( x 1) 2 + 22

= x2 2x + 5 +

2 sec 2 d = x 2 2 x + 5 + sec d 2sec

= x 2 2 x + 5 + sec + g + c

127.-

(1 + s e n x)dx s e n x(2 + cos x) 2z 1 z2 x 2dz , cos , z = g , dx = x = 2 2 1+ z 1+ z 2 1+ z2

Solucin.- Sea: s e n x =

.M

at

5 2 5 x arc g g 5 +c 5 2 xdx 126.- x2 2 x + 5 Solucin.Completando cuadrados se tiene: x 2 2 x + 5 = x 2 2 x + 1 + 4 = ( x 1) 2 + 22 , =

em

at

ic a1

.c

om

239

2z 2 1 + 2 (1 + z 2 + 2 z )dz (1 + s e n x)dx 1+ z 1+ z2 dz = = s e n x(2 + cos x) 2 z 1 z 2 2 z (1 + z 2 ) + z (1 z 2 ) 2+ 2 1+ z2 1+ z

( z 2 + 2 z + 1)dz ( z 2 + 2 z + 1)dz Adz Bz + C = = + 2 dz () } 3 2 ( z + 3) z + 3z z ( z + 3) z

( z 2 + 2 z + 1) A Bz + C = + 2 z 2 + 2 z + 1 = A( z 2 + 3) + ( Bz + C ) z 2 z ( z + 3) z ( z + 3) 2 Az + 3 A + Bz 2 + Cz ( A + B ) z 2 + Cz + 3 A , igualando coeficientes se tiene:

A +B 3A

=1 C = 2 A = 1 , B = 2 ,C = 2 3 3 =1

2 z+2 1 dz 1 dz 1 2 zdz dz 3 dz = + 2 + + 2 2 2 3 z ( z + 3) 3 z 3 ( z + 3) ( z + 3) g2 x 1 1 2 2 x 2 +c x arc g = g + g +3 + 2 3 2 3 3 3 dx 128.- 4 x +4 Solucin.- Sea: x 4 + 4 = x 4 + 4 x 2 + 4 4 x 2 = ( x 2 + 2) 2 (2 x) 2 = ( x 2 + 2 x + 2)( x 2 2 x + 2) dx dx ( Ax + B )dx (Cx + D)dx x4 + 4 = ( x2 + 2 x + 2)( x 2 2 x + 2) = ( x 2 + 2 x + 2) + ( x 2 2 x + 2) () 1 ( Ax + B) (Cx + D) = 2 + 2 4 ( x + 4) ( x + 2 x + 2) ( x 2 x + 2) 1 = ( Ax + B)( x 2 2 x + 2) + (Cx + D)( x 2 + 2 x + 2) 1 = ( A + C ) x3 + (2 A + B + 2C + D) x 2 + (2 A 2 B + 2C + 2 D) x + (2 B + 2 D) Igualando coeficientes se tiene: A + C =0 2 A + B + 2C + D = 0 A = 1 , B = 1 , C = 1 , D = 1 8 4 8 4 2 A 2 B + 2C + 2 D = 0 2B + 2 D = 1 1 ( x + 2)dx 1 ( x 2)dx () = 2 2 8 ( x + 2 x + 2) 8 ( x 2 x + 2) 1 ( x + 1)dx 1 dx 1 ( x 1)dx 1 dx = + + 2 2 2 8 ( x + 1) + 1 8 ( x + 1) + 1 8 ( x 1) + 1 8 ( x 1) 2 + 1 1 1 1 1 = x 2 + 2 x + 2 + arc g ( x + 1) x 2 2 x + 2 + arc g ( x 1) + c 16 8 16 8 () =

.M

at

em

at

ic a1

.c

om

240

1 x2 + 2x + 2 1 + [ arc g ( x + 1) + arc g ( x 1) ] + c 2 16 x 2x + 2 8

.M

at

em

at

ic

a1

.c

om

241

Potrebbero piacerti anche