Sei sulla pagina 1di 8

Illrl

c:.,)Lc:.,')cL .
J" 1JaJ ..lVII\.,.
1':ale g-eca aJ'cstCJ.

11,

11

iS1vv(.I,

J)IVvLIIc..LJ1UV

U.

;
GRE

Se

LL

MAI~IT!MA

e la c<.dul<

C:osIHnlinojJoli I'evenlo segna i[ gancJe afa VCIlC7.i<.1cJcgl Ilte//ellLal gec, col [01'0 cu Iale
cosl cletcIlllir1.lllle, 1,1csena geca nelJa vita illarittiilla
veneziana sHI'elJbe Jlclc SSCn data altetan significativa,

qllt sia Vslllc


CllC lu fJCl'cJila Modonc, di di alU'j
possediIllcnli
I1cl MccliIcITalleo Cl1tle <lbbia CI1Cso di fgl l ogIli col1diziol1e sociale. sia Vel1ezia sia so teITitol'i dcl SlIO ,)'1010 do /1101', n altCI"e Ceta. Vwezia
10 soncJuggi , cJaGleglls PLLIIl1idjs sLIi l1ecl'Ologi cl alcLIne <ffiJccc Llclln citta, 1<1gI'<l11~te'
al
J571, dovc Il1l1ggioI' llIle dci gec egst'ati

, COIl1C cJ<.1
<lSett<s Iccane
dell'isola.
SeIl1l)J'C (1"11<.1
SlCSSl j'ontc ljJp<'IJ'e 1<1JllaggioJ' ate dei l11aschi
dei quali C Ilol< " 111cssl1c (9 SlI 151) esecaall quella lti a .Il1 ( , , <'<l, galeolti' sHI'ebbeQ se
se il1cludcssiIllO lllllCI10 lJllctlcllllO dei b,1'bei e clei calafati IJ"esi
ll cnsde"7.lc d<llln lCCC<l. l1els sono anchc Jllat'iLll1 che gll<.IIl Ilel libI'O de//e [11.;nae della Scuola di SHn
dei G"CCi (149R-1530). 101'0dLIc 111ag e nove n di l1<tve2

) . lJII)IS. ((/II.l'i(I('J'(/~,i()IIi
I1/C/()

J..

,,'ll

!J0l,olazio/'I('

g'e

c Vel1(!zir ne//

,vec()//clc

clel '5UO. "SlLItli Vt:/IC/.i~llli. 14 (1972). . 219-226,

2) , {!)()S. 'rl/i/(JC

(,;}. c) (l) , 7 '


':(<
1'ac
%(. () (
129 (1498-1530). '. 5111,11,1,1(' (1979).1'1\.
:12:.1-2.1. :1:17. :1:19, :144.346, :'158.

UGOTUCCI

244

ClI{I~CNI~A

Ce, 11011
c'e bisogno c eI1S,e~lclclVVel1iIll l1 ccCe7,i0l1ali
abbiano 1110SS0dci fg1 I1 accoglicnlc
rirugio : sjJicga[C la Jaghssna atecanc clei Gec alla ~:'i;ll<.1 vcneziana. atti"
,,,'
'1 vaI'j
. \ SjJ<IZiOdi I'eJa c.o:tJ..lLO.~
c lidi d'.i.gJlC: sulle ]JendI~l ce Jlavi venezi~e gJi eCJLIijJaggi gec esLaval10 jJI'alicaIllCl1lC a C<.1S<.1
. Era Gcc CllC contribuiVHJlO a la ra<: (jLIOlidial1C clell'esecii clcJ naitim di Vcnezia, nla.e e C11ecale. La
docUI11entazione cl'acl1vj ne allljJir. tcsl0<I1e rel' ogl1i
: le gaJ '
' dia, Icggialllo ;} delbea;le dcl Sena del 29 1539, 50110 neV e fOl1dalllCnlo clell' alllale l10; C una el<:nc dcl 155 )011 C l1e~Jli(l Cl1e vega c LI~citta
cl
r servilio
enlc cYjJriota3:
la 11.1aneavencziHl1a si del sotlo 11 dl
san cla .
CJ1Csial10 egn la[i.!:tc ,li
eJ'sOl1aJ V"acnte illlpicgao
l1elJe il1dustl.'ie e nci S-Cv clclln <'
gnziol1e, c[ual1clo gueste attivila nbbicl10 gl'<.1l1tlcsvilup. <.1Candia '.Q.[fe c' na:i a ] cQpiosa che
molti Clle trova,varu .DJpiego a bordo dcllc navi vCl1ezial1e en,
devano .balc qllclle
e es110 sullc . n saIel)bc va d' I1tecsse n s<: provel1iCl1za uegl ll1l1 di
ae 110solo a livello egI1,I , [ 10cuJa , cglCe attitudini
adI1] e 10n cgl1lur<. me<vg]a cJ1e C:osiI1JO dci Mcdici - COI:;.~CI'va ['ambasciatorc venczicl10 a FellC - ]'$[;} Clb<,

ad Ila.bjtal : gec peJ" SClllin<.1I"dc 111UrnHn, c.he. pei


han : l111'a il (4.
Ed
couIInentc
nOIllC]c Il10ViIllCnlo dalle cg -:--.-crf:eche
b
ad LI1 ccntro di gcde attrattlva CCOIl0l11iCC. ualc YCI1CZIa, dovc Ja
esena di na-J1ag.l'1.0LJ.Ld.a...G.r..eCQJ.JJ.111
CVH l1 CO[ dare Llna
SLICl1ron cd l1<1vasta acn bnnc. Un SCl1: to Zigara, C[le
dispcnsando lasciti pCl' di ventiIllila
ducati tlCI1C a diC]liat'aI'c co:
llle fosse 110to a cl1e enl [Jal'tito fanciullo
POVCI dalJa cas del
suoi pOgenitol'i GIeciH5.
11 VIIllel1O al1<lIugo a,sistialll0 del

----------

ARCl-IIVO1)1STATO1)1YCNEZIA(=ASV), S'eIIOIO Mc', Icg. 25, c. 76; V. LA "'NSKY, Set,-eI.I dc


/ VelJi.re, San-1'6esbrg 1884, . 563.
)l

4) l'l,e~ZiOnedi Fnlllcesco Cl1all( 589), .1lR('!azioIIi (/8/


/ S'ellalo, a cura dt . SEGARIZZl,Il, Bar 1916, . 108.
5) J.-G. BALL, PoveI'f)I,
6 (1982), . 144.

c/.\'

l1(/lI1e

Gf'eek

a/),I'('Ol

COI1/11'1Un.iry, Sttli

'n

\'ee::1,
rJ.S.,

245

es l1 [JHSSHt?.'n SCI1,\OnVCS, qal


.
10, Satt
negII l1 ue]1 Mau.Y.e.Je, ll~Hl1i
avevHIlO sevito
I'el1l,t Ilavi bizIlJ[jJ1CI,. Allc q<tL~:QFF\-4a-:.t4Jlesl cl] COIOI1IHgCC<:c Venczia al]<.1 dcl e c]le qUHttOl'dICI1111]cIclc] ll
uci Scicel1l07 < rSCOI1 cca
diecill1ilH Vel1c/,i,llli CllC uovevHno
li'ovcrsi a C,tannl10li
l1el
Il~ , gUC1l1(.J<'l]OJ'OCOJOlli<.i 1 Jc Jiu CSRCvioJenze. S0l10 ,
qU,estc, dn ~ccg]CC COI11I1lccrto gl1e cJ'assm::l1e, n
largo C<.lIIO '-CSCI1Qcd L
ttuantc.
D'a?CIC 11011C fc]c evel1C a va]utazloni con I1 gad d'attenc]lblllta 111<1ggIOI'c
11C.C.llC
co]en.jc greca..en 1Lgr.cl1LJ,-tecOI
dI e~I11.!.,UL1<'I1I11,l Hrtiginni C di gel1te
<
manlIall CS<!1 VHI CHIll11i I'1i~
COI1 tel1denziHI .Jita
I'C]Cll1CI1O u'nggcgae
e ,a[1la a1''Cllato
daJla cl1iesH c(]<.iI]<1sClIolH ( 11011e. ]c C'e(JeC, 11aSC guaJ, gel~ca~I?:Z,Il1t]o C<ISIIsolHlI dt IJI'Hlica di lcstC mCg1[ ne]
quaclo d., l1l11l.g<.IC
, ]0 sjJionnggio, [
COIllLSPIOI1HggIO, 111CZZHIliC nlte IJOfcssioni jJOCO)".

CJ1C
a me(~I clc] SCll l cOl1solc rnlnccsc SCveva che Ia co
gecge etal)]je (ICjJlIiS lseS sieclcs a Vcnlsc [ ... ] Je nci]JaJ<p~ cl CI111IlC;C
UC ccItc jJ]nceY, 11:: 1110]C si dl [gC 111110l 1<.i,c<
l1el]a dOCUJllcntazioe ~ Icbi]i a;cc, !)CI' cui ci S0l10 SCCseIJossibiJila ] cgJeJ1C ] movIm~l1lo .1<.1
1)I't';sI1C UesJeat<l. ]e vlcendc dci
che e datu ].CI10SCCCdu si Hd eSSCC gUHiCI1C
010Cl0.genentII7.ZHlC, SCI1l l'iSClliO di livcl]alllel1O arbitC.
-. GJI Sc Ieg<IIl1i con Il1ouel]j IJiZCl1rini llell'orgcllizzHziollc
c]el
nc]lc l11C '-nsi delJ' seIC halll10 [ CI1S::ec lIC rC-

6) J. FERLUt;A,v,'1e<../rJl'

VI'lIezia, 5'lol' (/ \/el1ezi, , '-I;'


(Icl,
<CUUdI . C{'o I~LJ(;(; . . 'e G. C~"cco. G. I~ ,
J 992, . 7 .
' -, 0111<1

7) G. FLJu, (,
,"

IIIiI."'I'r11Ize
cel1' ( ',<.('

.1<,l', c v',IIezin /' ollc-


e lB~l(.Ol1.
(' tee
(,1'ecoIi XV,XV/),
a cllra

,." O,.ieIIle

Ve,
.-

G. BI3CK,. JSSC'S,
. I'1S,FCI1.C1977, .. 148-149,
- 8),:'.es.,' S,".'

r--s;

12I

C:IJlieII.\ 'd<, I'l<, ""al

i ~'I! el l.l /e~' fJ(),I'~'e.I'.I'ioIIs

I~cvuc d'histoiI'c Cl de leUle religielIses.


(1896),. 202; r-', {.,S.11/('.\ I1J.I1Ue.s g,.ecq"e el allJl1aiSe ( Venise
~z ce'.'l,.o di I'.'edI(/zio'.'e ciI., , . 220-22 . Ma . I'~ETO, se-vizi .re~
gI'efI dI VeIIeza. l< ;9-1,InollQ Il1cglio illforllao, I'igua'doalle pie Il./le eleIllCIllI Cl1C
j10S,'~~1()<nI>';ln:
t,Ilc nllC.
veIlIIIel1l1e.1' (1439-1791),

9) al consolc : 1310C,
:a d;1.1.GEORUEI,IN,\/eIIise s'ec'!(' des LL/111ieI'el'
.Paris-LaHaye 1971;.. 68 .
.,

~\,

p~

\4,00;;>

246

c:< ;,l VENI2ZIANA

quenlazione dei C<lI1liel'i COSl<lltillopoli (1<1IXlI'te Venezicl1i jJiut <llla l<1glIlla : bizantini"', Si Jo ,111Clle
<.1cln dCl1dCIl7.l (1,1 tCCl1iClle bizantil1e ! Ibcble pcr
110 leslilllol1i<tLH", Colllunque, IlCII,II)I-imn e( Jel tale t-adlle . ll Clle ncl calliel'e vClleziano
dOCUIllcntata non casualIllenle ua nLl111eISisIJecialisli gcc, e 'se
gec Dceti Nadal, l ll <a gia alla dcl DueCCIltol2,
Ul1a dinastiH di CSll gcc S'jl1iZiC l1 sel1<1le llc fil1e del
COI1 BaXOI1 (Ba,I ..,onu,,), l qunlc ccquislc cceba
pCI" [ l1110 <11Illodcllo clclla galcI'(l !, ll:
obusta senza S<CfiC<1le. .
lui ,<l0 l
~
'colo ,
piL 0010 col l , vee
CSeSS<ll1enCda Rodi, Riv<llita i cantee e
1<1subdnanc < Saner gli Cean qUHlclle clirricollu,
n suo
figlio Gg, sJJecialisl< nellc galeI'e gsse cla cato, alla fnzione c fJroto dei nngn, la Hlta di
qllel1e tecniclle, Clle svolse dHI [442 < 14531), 111que,
la Sl1C senalc Leo, clle ea c ClltieC
a Cecl'I,
La lcsel1,a questi fu abbastanzLl lleelle,
peJ'
quanto nel callee velleZi,ll1o alcuni - lI1C!l(~ 10 con
rofo - segusse Il1etoJi l<tdizjonc dveS dcl quellcl gcc-h. Una II-adizione, qucsra, CllC dOCUIllel1laziol1c 11011basta a
der:il1i I'C n suoi eeen tipici, ll chc ebbe cer'tllCl1tc delle
caaestC]le :: le quali aIJprezzHta,
Chiuso ] ciclo dei Baxon, greco lg l1
el11inentc n sence, e 0011dovettero esseI" l quclli clle sevva con 111anson , conto che 'a,ceSS\J ~L.:.i.gsal11cnte ]ill1jlntr. dnH
~rctjve,
tl<i<. cugn
sl gec fg q.cc I nella doclIlllenLHzionc,
La
tacliziol1e invece dovcLte anLenCs viva soprattlto
ncl ccltee

CandiH" < l~cIJL1blllicc ,I'iCllicdcvc~ ne] Cinqueccnlo~)


ZIOI1~,)lc(1JlI
'l1 ;;' I',
I-l,enuli ! 11lJge rer I'cddes111ccl SC1'Vi7:iOncllc gHlel'c,
~
U SCIlll)I'ClI'C IlCOIlCCI)ibi Ic , :llcclo J : <1
val
l1ell' 'sc<.lc VCIICZicIIlO, ICIll<'l ci I'cosaitto Jel 1105-
enell J ' 110SO, VclloI" l.;'L1sto,civis gnc's,> Illa
:
iIllhe-vtlffi-cl
~
grecjt2 CIHssica, clel
qualc enI l'csJJonclllc ) il]uslI'e n sete - come quello deiIc
: <l - CllC l cluello delJe eCva tale 1Il, Egli I'CSIJl'irlleva nell'l1segncel1[
ur[icia!e dell: ll1gua e l1ellc tCCniCI1C inrlOvnlr'ici isjJinttc Hlla illateillctica
e clI meccanica CIHSSicI1CC l IlloJclli , dell'Hnticllita,
Nella , diClliHrCVH,10 glIillctvHl10 gli 11rCCSce! nei lb gec.,
Sal'a sfcCl1tc f1e l e l ca quella Venezic
l'incsciIllcntcle JivCllutct l cen !)('incipale de]lc cultuC geca to ! occide11Lulel5,
Se nei c.<.nlj ~i--fiIHtt~<lIl~i
0I'e,'j 120dodelle I1Cne ea
,: gl'aIJ le~ Con
~~f-V'et1--;, ,
I.J-a-E>'HI""" e lul'sC 11 10'Ilei sccnli c dijJclldcnza - essi coslillIiv<11'1Ql nuclco riu I,lggU:lrdcvolc dei ll lbacat a
!. II-cl I11iglioI'i C I: 1c.IJ.c.ra.Lur,L.
ll.<J Hbilita
['jCClliSSjI11:l,Nel 1559 , cOl1sigliel'c a CipO, si ea di C]liCIllCI'siad Alcss~lIldl Mclgl1o, l quale I'lebbe l' H]]'imPl'esa
di CipO CSSCI'10"CSSCI,CiLC~>I("
dlIl1que 11011}le l'jsolH 1110e clcllct b:V degli abitHnti mini 111aI'e,

e
e

,
) , CONCNA, L'-,fellu/e

(//"

11) , C , COIlIeIlIIIi

(Ielle

( n,

Rr.UIJb/cc
o-c/liIeIILle

llavaIi

MililllO <)84, , 14-20,

GI1IiC/le,

Atellco

VelleO,

S:CIl0 s'es d' I1CI1-:le11


Geci . Icul1i
ean O~Ilt:lI', dci essl1is, jn assc\,"
- ,m.-etti,
ql:ll1Io 1'1 IcI:re-rvclllo " Sal's COI1]:l fugc clla ]ev<l 1l1ittl1 clle
COlpiVH pes,tntcIl1el1tc Ic dcllo
afo
Ina', sJJesso COt1n
Sll1C l cC1ntingel1te prcteso c popolazione
effettiva, "
solito dil'si jJCI' c'b - Ic 'giHI110 n n re]aie del ] 589 - clle
neJl'is,9kt-di G-i't-tlt't'll'I.ll4wL;;. IQ CQJ1I.acLi,n~
< olto,> '.
n 111aC10clcvvcO gli scitli CllC stcbilisC0J10 unegce :1
condizionc -cnlnLoI'e, 11 rllcll1CHnzc Illestieri alteIlativi
e l mi-

178(I991),IJtJ,178esegg,
12) . CONCNA, Lo ('(,I'.n! l1l, l .'i-(/ ( Vel1e~i{/, ], /1 Mcl"(!, cUa
c , e U. TUCCI, Ra 1991, , 228,
"
13) F.C, , N\i'"
1965, . 52-55,
14) F. ROSSI,

L'cI',I'eIla[e:

CIl,I.-te8

f!(CC (-ev,

Velli5C' l7{lrl7

ll $-

Rella;,I',I'cI('e,

( ('l1

l/

V, I10,I'';l1I1, S'o(;;eI() ed e('OI10Il1iO,


TI3NENl e , T\JCC, ROIllU 1996, , 604-6 ,
l{l

della

S'e-el7iniI110,

Paris

oI'igil1i

, CU<

di ,

247

/
15) D ..J, G()>,S, lJi,l'lIIIZiO e NiIl(/,KiII/r?I1IO,
dif/i,i,l'iOI/i'

/' ,~"(,(l ll ()rll'/e

11: ,)!JI/,~"
ReIIai,I',I'{//I('I',

-,':(('
rl(1 \>\",('/" CII/tLII'e,I'
(I), Nc"v , VCI1 976,

,),

l1l1.,l
ROn13
ll

gI'e-i

1967: lD"

.! M;drf/e

l1

e la

I1l1

Afie5

((

c!1(1 Ir/l

,.- /

[6) S, ,\'',I'

17) ,

(1400-1535),

(1'l':l

cii., , 563,

/, I'l' l//I"/I;110,

l1 ,)-r

VeIIezia,

XJJ, 11 cir,. . 459,

248

(l</:(

seli;,l. QUaIClll10 Si Sllil1ge l() , III,I.:l <<cl<.CjJl'OI)l"iCl~1


nfllSC dHI , Cl1CC COll1Cclil'c I1 SCCICll VCl;:CSC 1l01l
i cdcsl1al1C, l11agc~'i < jJ;'IS.:. ~1CJ<~L;'1
C <ld ""
cml,C<1mc secfci. 110IiSSil11H d~.:.j1C
(lclI 110d;l.lc110 grQ,COlJ'<1cci~1tn< I11cta clcl Cill(jlICCCl1tO JCI n~(IO ~.I.~Is.?f.
a C<ll1nl, l'I11,lgl1e CJldl, CIJSlncc,Il<1, Ic gc(~IIClt,~ [~crjudim-cvil<\bili
qual1do si CCCdi cnnenC )')"'. CC l
dSCS- Cl1C sull'iJlljJiCgO dCJl'LlOJll0 COJllC c (I'CI1Cga iIlquadI'Ho Jcgli SCI1CI11iclcl SLlO , 1quc, b<lsl,l PC{
el'd;'Igl l'illsensiL1iliIa,
clle I1ISClltH 11CIl1JSIllO..
.. '
cl :clt<1 cCUto C cOj1clQ\IQ col CCC
SCI1IQvQIlec:i!. 1solvc <1~
gJ'cco, cC e- 1,1dCS.~C;:
C ~ la
csse:.< ;'tlle r;,lticI1C, CI1CSC<lVl10 IJlcndc, :,-;Jcl~c cll co. 111C. l1 311" CCS
<11lcsi~C d,;I.JCJllO, 10
CHl1cl clcvc ,C - lIJl:CI SIJcH'cHlJ- .qucslJ
)(~;'IIU'LIvogliH CllC (ILICII,I l :;C.' d,S<I~J delJa
galcI,l: col dcl1<\1'o1:nd<1gI1
cssi si <;,l~. dVCS.CSCC:CllI a
l . Cl1i cscaC, CllJ a '<11caC Cl11;'Id ;,ll, ICLcl vcsit~} ( Ic UIC"'.
. ..
.
qucllo clcl I'CI11nOI'c csse-c. HI1cl1 l (J .1'0 I1.I llJla
ICI':CInlnl'i . 11<1dCSIil1Hta a svolcr .
<:11' ..
IVC IH~l1l)1 , ncl cl Michclc (Ia \ocli, SOfJnlLltto. eL-I-l
; liL1J'ctle--Q~J~,Q.[t:J Q,m:::uva, l qllHlc - iI11111IgI',lIOfl cJlczJa l
14.-0, IHvol'al1(IO !r;mfr: f'erzo - Jlcl. ~22, vcJllL
'211
d~, navig
a ClJlJl11agsulle gICC.dJ Nicolc c.-estJmOl1ianZH di , < a ~llata,
Clle '[ J1l0slJ'<Ianche
ql dificolIa
jJcscn'C esslc 111;'I'n
cli .\7,.:gCCl.
.
..
111ll cn1,llo' lllbaCll vl";:,'I1-c<l1 SCI'VIZJodclla 'l1 venczilIl,11l0Il cl1biHJ110CI IlC Sti111C,11<1
s,li10 CllC
dcl Cil1q..e.Ge1TtCfuJ'l djJlJjpIL4i.oIlC, ('incl1C SlIIIC LJa I~
gllC c,;si 11011 soslitLJili CIcondHJlIJ;,lli2'. Ncll,1 sccollll,1

18) C. ) C _.l)'ll

l<.{/

/,r(l,

" c

. ()(, -..

19301111-110-11:;.

" / (l/'('

Ilel!a

1992,I

99-204,

~.\-fJ(lIiel1~.(!

('l'/i

21) . "TJ,(.!(}/'(
962, I -70.

-71

249

dcl ,c~olo
10l < l'(), ,';)cci,JllllCJlIc c<lrdiOti, S()I1Opcn') scg<l;:i
111SC'V',sll1I ):..'7tf~ 1+11'61-1' L:.ol '
l ol'ol'2
J
dei GJ'c.: cliIlliIIlIisc
;1:11 .:l52..lLCI.u.eJ.ldcoli ScllicIvolJi.
L'illlPI'CSSiOIIC .:l; (Iuc,,;to sccnJo cssi sicl~O cl
11011 fJeI'o scn ) JI~J.1~
+H7'.'O'cS:;';
Jllcll'iJlcli. [11cjlJclIn olH
danc VcrlCJlL.c.-:li ~~
< I'~bn-;:Ii-Ja ar1'tcn defla ettsi1;ticc
' I!-l J' ~9:lliJzi()IJC c~I_Ij.eJ /~-a1"'::' ;!ln~ ;I;CO
eIie, !..UJC
111,IJrcJJllC
v.:c.i<lI1C, COI1I1, pl'eSCJ1ZH<ld ogl1i livc,
dai cajJil<.lli <.Igli ufTici,Ili, ,Ii ,l' CCilis(i, sCll1j)lici l1<lia,
gJ<ll1e 11J'OVCJlicI1Ii(1,1C,IJlC!i,I, l1l HIlCl1Ccla CI', Ic ZHJltc da
Malvasia C <tJlC11C
7:;111
11i
sl , 'c,iSCI Due cs~nl, , l C;I.';Ol~ ;; Jl: nCf.1590 ,flll1VCJHt
diJ'CILHl1 SCOZJa-f>J'H ,
. , (lcJ 62 III1 IC, . S
) .n:,,,, fIw~'!lIEH'9l 12_
tI~, <.1;'(), 11JlOCC1JCJ', J <~;,,
~sc,
, ql1 (
CeInlonr1l, cllIl1CJllc COJlI,lll(I,IJlIC C l l c!cgli ci\l,
JlI!.:lJ'e d CJ1<1t
) IiJ1101liCJ'i, ,lll, C Jl1LIJ'jI1LliC 110: cl [' VCl1icll:.<"; .:1 15<J5-<)()suII,t Jl,IVC gC7..ncl vicggio l CostallIJJlofJol1 SlI 34 l1 clcII'cCJLJifJcggio S0l10 gcci 23,7 clci clll
dJ CLlll(I.J<!C 7 z'IJlIc". J);,I CjLIcstn C (1,1Hltrc lisc cl!1HI ghc si lnle 1<1
cOl1cl~J.&J
J'lG cI)<3 'IJllQ,L,j[) l jl Cj'lI,cellJ
; Jl1Clle oIII'e,
l1el!a COlll si'.I1C <lcf!li
. ),l~f!icrcII;,1 Ill<lriJla mCJ'canti1c Vcn.cziHIl GI'CG 's..sC!'O ll fJ"Q1S
. ' COI1I1
PJ
di
. -n'eJlze. Ilcl ,C;clIL~C<;Jlo,
'l;(l l lCJTiIOJ'io soggctIo < VCJ1C7.i;'J
. lrn/,rn'l'ltl,i
'
'solc J()JliC, 1,110'O fJll,leCJaZJ Sl
'C <:11
uim.o.
1LJJlleJ'Q
C'
I1

I?l~o
C,ljJil<lli
iJTilcVHI1IC. POCllissimi S0J10HJlcllC <l'~lbC;
s~Jllc l1, cl" llcJTa c SlJl I11CJ'ClI1Iili,J)CS~Ulle 'le dOlllesllcl1l: ( Col'fu, (Ii ,llll< Mc
Cel';'II0l1iLI2i,.
UJla CCI'!<l.:IC:.:,( [csliJ1l0Jli,lJl7.C ' l CiJlquccelllo
pCJllCLte dJ scgu '', 1I';VC'SCILIc cll'llsi J'cpcIoJ'i, (1<;1
(Ii ,IS .
l1 a'nSSC)2,I1<1:.IlC
l clg; CIC<l1;,l ll CitI~I" l lel1C-

22) l~ela7.iol\c (Icl 1;l" ,(''/ Jcll;nl (15'J2) l1 R('laziOIIi (1",~/ I}(.I'l'a'
ve, ,~'lrlo ,lll'{l'
l ,\1"'010 (I,',.l,\(',I. ; cur,t . .lJ,R, Fi,-cl1zc

23) ASV, I-'',',l'; .),'{(':,.

20) . C~.- \).<,,1,,[ (l\e,/,":


(-,(

VIT/\

1840,~. 111,11.I 6 .. IlX,

19) I!Ji,I., 11. 16


/1I(:

"1:I.

(/(.JfI'lf()lIIO

,lelale:

('/1/IIII'(I,j()I'Illo<.iUI/{'

1J1{1l"e

\1(e.a}l

,/ /,."

11('/

iJI,:rc:.:.iII'lole,
\ ('("!,

111

C'.I'/O!I (/()/)(),

~('(:l.

HOJllV

GCI10V;,
,

('/.

,l'!

\,'II"ll!

(/1'(/111

,,!'(/e,

Paris

l!.

, '.

24) ASV. .I"II(II,

(;J't'.f.{iIliiJ. 11. 14,


l11l1<1<S;I1l< ''; < (,;;.

25) ASV, "l

26) ASV,

,)(:l('

(1576).

,lll' (;

I);I~11C 'll

(/ C.O,IIUiiIiIIO!Joli, 11.2'14.
'('('l",

,. 5:1'1

(,";l .:l() clci ;'I1C1').

27) ASV. Mi/iz.ia ,1(/ . l;. 761.

IJlIOIl,Il1;c ,;.110-

250

LJGO TLJCCI

(;{'C

dcl J594!', qlIalchc dCCil1<1( c<c 111<lI'illill1C lli GI'CCi,


clcllc q<l
al .
DlIc ,lIl1ll1il'<lgli Icl
1564 c duc llel [594, IJovcniellli d<l , dlll<'I C<Illel, da
C, cla CU. , 11l gli 1 cle ("OI1.Ieio c sopt COll1ili e tJaroni, gentc l-(
g,o.Htl~. 111l esecla fcssIl<lIl1CIlC. 11~'ebbe

11SlIO Cl11volcssc oggcllo <'11 ICCI'C<'I1ill,cCifiCH" m,lgC1all1Q[iC1llOOe Clcad.illle.sU


dC1Li. ,llll'c roIlti.
g , d<l MC1lv"ISl"l, Ilgllo C dl ll1lI dl l1l<'II'C,11a ,
sev cl,lsce 311, Cl1l1cl1CI 8C:'0I1 ( ("ln
sUlla CjlliI1C1C-ClllCCOll11I1Clll<(1<.\Gil-olHI110 , CHI1<tI, CllIclln cclebcI 1l1n VclloI" . 01'<1, ncl 1564, SL<I ill1b,ll'cal'si IlIl
comc g<.ll7,OIldi , 111<1
cgli Slcsso, ulTici,llc, col cl;
DH nl. GiC)!'gio Dcnli, ( CiIJl"O, , CiIlljlCllll',IIllli
,
vicggi sullc ,gclc-c, dicci COlllC . sci <. R clC1l1aC.llC<.l,cl ciIlCllICIlt,I<.jll(lLLOlll, 11<'1
sel cl g,llel'C1 :: ICt'<. I 1'lallllO cllc S.IIC
CC1lTiCl" IlCII,1 llll'illcI IllCl'C<lIlli
o.~l
iOl'gio CnIIll,1l0, l vasia, SCSSHlllCllIlC, C C st<o l n; - COIlI,lIClllllC - VCllli
, C GYIiCOlllO ( IllC,l, CIC1, l
<lll1, (
scviro d,1 111l'l1<1sullc gHlcl'C solLli
IlOCClliCI"() (/1"0/7 d-i 1l,IVe dicci vinggi.

s GI'CCi + llcllc l!e dcgli ,1111<.


c el.l l l1c <:1' CiU9c: JI~~la\1;-gii1Jclle ,,ICi7'.',[
;,)jO - /.,/
-va "l1de< , e c , ,lJ!.i.eIlo L
t !. jJcr Clll Seb5c l1'l nlgiOllHl'C di 111C-C.llc110~\1((
- nllnello [OI1l<lllllelllc - de11'llIln dcll'ala dcllc isolc l11 9j';~,
COSIIlOI1
, <:!, CllC :: 1ln' cli lllln~lpr
l1e;lli le c-clesc si debbn -
sl<O SClo - ;SC<lI'c ,
e dcl SCltecento, COIl l< c-isi (Iei <.1S
I'Cllcs chc nIl,
d 1:1conqlIisll ottolllall<l, HveVHllO ajl1CIlC mOllojJ\)liZl,<llo !
lOln
l1'110 deII'isola2''.
Navi c-ctesi, l <I' OIlllcllHggio,
OC-CO
,1I1C!lC CIJoca lll:;,Il<, ll<JllII'"llllClllC iIl(liSlTillliIl<llC
sotto , b<:ildea di S< I<lC.
OIl~~10I.
Nella secdI te-lel ScicCJlU AIlclI'ca e
Giacolllo Calicl1iO ulo .' e '0 cac1e di JJI'estigio Ilcll'g<lC1-

30) Sv. ('lfj('


aI1l11lil';lgli,

COllliti

29) . TI~NTI:YI.I.)Oll-BAI)~,,l-"
l'rll(I,
//('\

19

(/11

\I/II"

(;II)I'el

~~

"

/'1

.1ii'tle: {'.relc
IIIlelGO////lllIllI(

~ll,-[)CI1Clllerili.

Ile {( C'i!le,

(/{/\,

'-,

l1

,\I'

({((

31) . I(I.\I~IS, lll'il"

1110,.,1'/('.1'
el ('ll'!
-cll()ll".1'
.I(~' 11,\,

('11

'l-

5, !

' ~

~(A

~\ ZJt
~

M('({l~(/,

11.S
.. ,. 12().

/(/()I((I(,

( 1)('l(,1,."

!'entli

ecl l.I"/{(J iIIlelIeIIlo

J, . 175-186;
S; , (1IIil)I" 1",11, I'('('~(///(' ''' ll/,/('. "l1l! ,-icel'clle ,1"/Il;li (()
( (!!7((! 111"'III/(I/I/r (1"11" ,\,'I,'lIi.l".I"/III((: '(l, ll \Iell(',ia c I'a. 5'l(l,
1/, 'II/
" !"/(l,
; ,",." l '. ("('I, VC!"Oll<1 1994. . 221-271.
II"(f/,' ///(',li,l(,,

~lll('(/!c-

tlCI1CS

251

"'!".

RegislJ"O

LmbI <, , 1lo gCC<!Cdel labacco. g I1Hcdi


, 1,1'; ,l2l" s'<.:I,1t,lsc- Ilcgli <i clcll'oCCllpazol1c VCIC;.I<I;(; Ic slIC !1ceC7C 1<1H.cIJubblica Ilel 1703
'. S/!,l clcl ! coll1c. ; c clcl SeiccllO e,S,1clo gii:1 t<ll: ( i cc
,lll,
+ Vedial110 ill1jJiCO<lIO
gls,,;c 0llCI,U.iOlli ;lll'.;c IIcll<l OI1\1ll<lclizioIl<lle clel 11l'C~tiIo
<1
Nc .1()) ;,, icl'
::i.g-,.ffi-l..:<..i.
(' vOCil! i ~
IezJ.Q!2E(ICI CiI 11u! ('J)sl,i clci j1,"'CCI1 V, .lllli-..;Q.;..o.:...o.cCIs10Il<111IIllC~SSI ('" 1"01ci l\ 'lJc, 111.1,_
010 ) tCI'

delle . ,rHI' '11) J10iI J)ClllCIIiO. ,' cluc e llel 1.u.:t..!4i~ __


ne Cl1I'; lIl1'<II~I'<I,< 111Cl~]
dcllH C~llc VCl1dlUg)i d<:1 111e-cal1le
gIeco, ;:I\I.: Sl,IIll;IICIIo. <l dojJu - ncl L127...;;:. Co.Ll1 ., ,
l11eU(~ ; ;lIlI"
l:l< : c ,'(111,-,iHCOI110c ClggilIl1g qucllH
cll~ gl<l IJo.,sc<lcvH 1';1[<.IllCri:l tlcll;1 ;v "ll<l (Iello ScaJl~ello,
afl~<\l1d(ll\c coll<IIlllo ;11gl'cco COSl<Illli 110 usaCll .
clilTicilc SCguil'C, Ilcgli , succcssivi, le suc llU111eOsec COIl1plesscojJcl,lziolli.di
;1<.:tjLliSto l vellclita c 11 di 101"0. SUll1lbllll1ClllC ISlllI,llC " c' CCII,I',Ic dei jSClli d'l1es~ <II1CI1C""']1]10 cli g,I'<tlls dei 'nS con di de sUl 11lCl'.7.ill<l llcg,C. 111lltCI<le - llel 1731 - figul'a co
clcll" Il1ci cl ;1 t!ssa 11 f<l nalIrI'agio 11cl
1735. "
11011si dchh" aSC',:-eclle l1 cllIesl'ejJoca~ l ScnI lIlCOI',1 1111
SCl"V;,llCI\O dclI',lziel1d,t Cl1ll1ecalc, senZl ~111'<IolOIl1<lnl';c l1; 1110l lleCI de!I1Hviglio del Pcnll soro SII'eIl;llllCIlIC <.:()lIc!!;Ii C 11l; 1lll:: delle ,ll1.:cli Sal1LHMcll~'<I,.cI1C.cgli <Ivcv" <.lto<.lnl<lssi 1110sviluJJJJo, e alle uve IJas,e e "" l ll l< clcllc Isolc IOIlIC - SLI<l di b<lse seIl1bnl es-

28) II,icl .. ,-eg. 762,

{I1

,ellc SUH l; ;Ilivili:l. cOl1clus<\si COIl 1<1, IeW71,


ce.
slICCCSSO11111lIcs selICJI'i, < CILl<ll'l1jJeS d lIe SHIlllc SnIll<I <<, 1"IJ1IJ<tIIogCl1cl(llc dcl ,<llc 11 TCITHl'ell1H, 1,1

clci 11UCI~('V.
.
I'IJ!)csc,l clell' )I"0!2I)C
ess
'1:t~-").
ICgc "

011e Pe
' e
['eceIliclllcIl~ .. C sl,till.-(.>E./?Cllo l ,-C7,abl scli~
I,IIl
sbozz,Ho " lgU<, IU,~
I1sc;mi sc-~-e' teroyj alTicClli.
-

,.

;" 1,-'"(J//OIIJil,x IIJt!Clil('ITIIle/,III/e,I',

cil.,

, J

---

--------------

; .

252

C;{

scc quclln an1<.ulc,II1att"~


;72910 vcda InscUC 1<1C<1ca
di ca.R.2.:clinl, che jJcnll~o l"ic\J - da dieci <ll1ll lCI" l:;sumec~
guellp
'cajJo clcJ J,I'cCl1cvoli12,
,
'
L'nLtivila del ]] si iscive l1 l1 C0J1glLIIlUJ'(1110COle <IUe_i Il'e
<./II11Ciea1,
l'il1sicul'c/,z,n CC(Cl1,a
dalln col'sa bal"b,I'csca, dclln l"ll; ' 111,lSCl 11nllcl1c l1n su~a , ~gli '' egII11cl1e SllaZiO C cogllcl"c gll 111 e' ~I Reul\3 jJel' c :7.i'i1.:(. JTJl( e,
di Ilotcvo C OIlIlcllnggio
:ndere1<1t
aIJpreST,II11Cl1ti (11~Sivi,
Nel 174Q S0l10 sue delle l1 . d ( ucsO t I)u cc~ tc, e
qLIHI'l<Js;.c uscil'e (1"11C"IIlLee, <.1l csse CI"I <.1111Ugl'HIl e c1
1<1. veJlCz,i,lIlH <::. "'c gcll';CIJ1ZiC
di sicLII'C'7.7.IIllll CI1C,clualldo "cce l vicggio l AlllSlCl,da.ll, cI ::,1l10 Ic J11Cc cISSi~~
j'alc Hd un, tasso uin.i. , dodici le <. clcl ]: dclle gualI
abl)ial1l0 leSLil110llinIlZc, Con quclle di i I11Hggiol'c '!,1I<1I'goil
n dene vcIlcziaIlc (1<1Cost"llilloIJoli
, l<.I Ilol"dici, n
al-cln\'c con ',lib[Q;))'gc
HcgaJeti,
cg a
IJCI' l'espo"taziol1e
Ji l da COJBi': cce coi l'<OI' al IJugli' iliviglio
esteTo, -(jiUSlnI11enle, nel 1110111CI1Io
CUI n la l gl, C-.LQf'cl11al'cCOIl gl LL
COI1 'ibuilo COIl le sue I1 a ed CI11llln:: l co~
cio di questa l1 cd cstel1del"lo a le sccIlc d:-.i',
Delllcll'io
c-l j'cstc clle figU1'e dispicco
clcl Hll1al'<ll.: vellezicno del SettccenO, ! ' illl[1I'CSa 11131'
: ~ JJCIsol1<lggi
c\elln SLI,I lev,I',1 n se ; ,l1cnln molli, I1Ci~:.cl cccleIlti,
"Sono gec, ncl 1607, cluc dei (ICLL HllllTIil'Hgli l1, clle
vengol1o consultnti dal ao gCl1cJ'aJda : sul di JibenII'e
l 111CI,.:
dai ; ,'"
I'se deslcl'a.2.QL 'csa cl1e fsse ,1<Iabc',
deJ l'esO collle alLI'O dei ' n1cmbl'i del l' jJl'esljoio,'o collego,-El1puIe CI'3IlO~li
a gl'ado al'o Cl1epotcsse eSSCecOjJeIto ll 1d Cl1i cilla(liIlo sucldito dei teITitol'i ~()ggclli, l1 aplXlI'LcIlesse al jJLltl'ZiHO vce;.t\, 1 vel'O cl:e 1111'1PJ'oI'cs~;j()ne '' 111<.1
' Ccndstcto si conducevH a bOI'(lo, e l1el\cl c.:<1, pacll'On<:lnza dei-meodi
lCldizi;;ai
c l'eseJ'ienz:a-cnv<liO' 1110J[OjI
L1l1eanc lCOJC<I,e i \ =-ncl Il1csticl'c c n g~lle<e -Ie
occasioni jJel' cscl'cilaJ'e la c:'1~acil~ di leggc c di sCl'ivel'c ecn J

'" , iv{

fn!<ll1CIlC I11CIlO1'l-lclt clll~ II1 oggi, l11 la v<'ct~ clci In CI,,1l<to l l1Cn;UIC-' ) 11'(60 uQ.IlIi.Hi-4i n1e gcc
Cl1eclolJIJj,1Il10 l'cgS~IC 11'<1
:;l lol' Ji SCJ'i -, Ln Q jJj,u plici lhc[ ( ;'l
' 11I'O[e,::'s.o.Jli
- clle atleslal10 gnldo di lll'" c iIllcn:ssc ,11di la \ I1.1ll11[ zioIlC ( ll(/,
Alcuni <li lJLlcsli ' 'QLl <'lldoni .f,:llc C ng-l1! ll pg':"ui
,1I1C11C
11l,I,ll: CSlI'<lI1CO"11,1(liscijJlinu I:Lil-<,
l'l11lallZ<I C11~csLI1(j C ,Olll',I[t[to
: 1<1 sCl'v<IC:II.: COSlJ'lI7.iO <l, lJlj1I'()fjjCI11<l () ', d<'l di 3 C0I11l.: <111<.1
I~II: si 11()[n~K U<.l,1 l'iC0I10SCe;:c la tezz,1 l l,I;, ;l<ll 111
11(1
.:<10 sull g<ICedi ri<llldl'C111CI
1447 c su <.. 11cI vi,lggio (lcll,1 TcIIHI Ilel 1448-49 1'1011
gi~I COlllC
adclclO cJ1,1Ill,lllOVI'<I, 111<1
COIllC '()lllI , don<lc JlOI11C l'
col lllI,llc si (lu,lllc;",
I~ \ csscae a talc CC
l11lIsicnlc, l '"II'()
l/,7.0, gli UI11I11HcslnIlllellli jJCI' < cl <l' 0 C il10ltC pcr , IllHl1gaIli e alU'c '
che l'ieIltl'cvHIlO IlCIIC lCllI,C I1 /() dcll'sel1alc,
COI1
cOJ'cclodi CliSCglli : si llgllO ,l nbbozz,j di, siJlgole :
jJ<I,llcl;, 1',lcclltlo 07,c 11011sCfcclc
dei : lCClliCi, :SC:si 1I',I;1 cl 1<.IC<lcnlLl accl
eslI'"CI1;I/,c jl1 t<.l l'(
I11c'l1<1, che egli
11011
11CI'COITCI'C,
jJCCl1C1,1CIOClIll1Clllcl/,ioIle secfca .
Del CS[I'llls.
CllC 11,1SllI<li,I[O l'oJJel<l sotto ! l dclle tecllicl1C c()stl'll[[iv',
IlC 11,1I,l CjlIH1cl1CJJcssHggio cos} sill1ilc
I'colllll<.1 /,'0/)1';('(/ ( ,/(/'(' COIlSCI,V<J
, Ilcl1<l l3ibliotec,1 NC7.OHIC
di FCI17.CI;1 COllSiclcl,II'I;1 ; SlI,1 vsc
aICHl<' C\le l beta ,~" l c()l;tol,c
scllce . l SlIO C dei JJi
iIllporlallli
CJllici [;II'(lol11C cv,ll Cll(; ll l coStUZiOIlC navalc,
rOIlClldo ;1 tCStlllOl<Il/,,1 1110lO l,'.: 1,lle.ggi .lLH dclle suc 1'01,lne",
Ad ,11[1'0:;CC..:lcc du Rocli, JobbiaJllo LIn'ojJcnI dello
slesso 10, <lcll,1 l;ll.: ' I'() \1\1SSCl soJt<1nto 1:1 (Ics<.:lzoIlc"del COlllClllIlo Ilcl C~II<.I\Op,()
( lIIl'<ISl<l lon<lincse lle\ 1966, qlI<lJldo
fu acguiSl<t,1 d;1 I1 ,lll1<.Il' Cl1C11<.1
ll' n segI'cLH 1<1sua illel1--

--

34) CONT"I~I(),,'{/','

(,

JJJ

AS V, Mc"
(//"

,l'! IIolIlliIi,
17,;1
67, ;, 23-24 (~:1''' ,11:0';
; 13(3), 1607,4 ~ellclnl1l'c,

, '['(' e do

'l .. '~, 20('-207,

1/(I';,I;<I'

35) R,"C, NI)I;I{.~()N,11"l(

32) ASV. Cil1j1l(' ,)(/" ll<l Mel'('(IIlz.i{/, n,s" b, 14, Ncl 1732 \<)1'1"1
c,() cl piazza e
CS.n C,Ic~11C1'
,11111CI1<J
lIl' ,nn,

25]

l:

'll''ll''
l}()11 1445, ":cl",.iV!i,
[[ (192,'i),1111,1~5-l, 1,;1<:":OITCll<I
,lcl 11()ll1e
dell'aC, '(;bellil e

11011Tlll)()~1

:()IJl~

Nlll'(/I

IIL" ....;I!-?-~o (Icll ncl'sr.

del 1(17,"SllIIIi 'I';ll",


36) CU,1.(/

('rJ.l'II,I{~/f)II"

'

IJ({I'OI"

c snl

(')(>7), 11,202, \;13,


' ..

1,225,

'i (1<:\rlle

l1 LIl

:\,()

r
~)

254
lillI!7

lllIl'slo

l' '11l,lll :1 lIllcll;1 clcl '1'()Jllcll;, l' ;11.:lCll


CIOI11:IIIcl,II't;ll: l'()lll:1ClcllZI SSl : 1l1l, cl IXOI1lCIl1i l COStIIZiOI1f; Ilclvc.le uo-

';IlI';

1110( IlJ<'; "solits

CllI<llll'O CICCClll1i SlI ll;lVi

,-ldIllinllUs

gIC,IIl,

I'C 11;IVH[C,CiO, : (ll:

Clllli

JJOSScllJO

ll Oll1I7,O"; ICCllIC<l cl lI IIHII'lllO

Ccl ClIi

gi;IIl,llc,

['l

c CJllclln l eSllCl'!o
<ll7.l,<:7,lJ (

e <lICI1e se cgli

d,jl

lcsele

111011(10
vellczicllO

sIll,;:,
Gi(lll~iO

1537

si ll

sin

"

ClII'iosil;l

'jdCJi,

c!J

, livellQ

ll l'

Fcsi Il'

l'-

l'iIJOI't<O IlCl

(lcll"

,lll

11'llli7,iOIlC Il1,lioJ'cllil1H,

l, ;,llll' IlHlllcJli,

: cll ,ll,liSIl

cio c;.l1C10 dcllscc

110 COlllC

cssc

".
.

<11(jLlcllc J1cl 1432

111iSSiUIlo (I110C!

v<s, sc 10 slcsso

et eli,lIll
! :",

11elli

(,I

cCI'lHlllel1\c

MCI'ilCI'chbc

:17) 1<O,~irl/; {IIII;CfIIl' ,1'/"'11'"/1; "II'(II'le


(l'l ,', . 'I.<:7,"

~lll'l~(:c

; ('ll,

COII'CI', (1 II'C ,'l:

tlcl

l)ell';tI;'ll1le

ll ILJc lfllCSlC

gl'cccl IlCII,1
nO~:
ellisolli,

CI1C si lI';llILI>.sc 1'<1 ')01,10 d 11(1,I'eseIl7"l

clc

C0111~

VCI1C7i,II1,I,

,[J sost<nz.i,llc,

:lllcJJ'CI)IK ,lll,I<:

C ~'()Olll,

((111 tlttcf,

'

, ~() h;-,

1 oc-

IlI'CCi, .: 1:1 lol'() sl'llIILJI'(l cosi

''

!<JInelllc COIllfJll'IIICIlI,II(

:) l

scIJlJJlicc 1',ISSCgIlB l : l

CI':SS; l'll.;,l"

COITCl'(:I,II'C (III:

--

; 'iiTll<

Cllse,I[

(lclTC':'O'Sc ;'111,llllicI1l' de-~'(

7,1,1,,1(110 S

sU'c[-

( SlI ~rat, ( StM<:1 'Ile tvt,.-..'1


nelllJ<II'C l suo 1',IL\OI'CCSS 117,,C L . l'OSI, lll, SeI1Z,1.ll'c
la I')';1 illCIlliI;1 l'IIlic;1
CiI'cci I1Ci nl,l COI1,Ie
aulol~j1;1 !,(()VCI1:11
: V'I1C ;,: , ITCIlll<ll'C (11;, '<1IJleI1Ie J;'j f delli ( ll
l' .lll'.'IS()J' clciIo SI;IO, C l ogl1i (JCC<lSiOllC
1(,1,1;1(

, ',l);

sl

(1,1lClT,l

d,j 111<11',,'2

!, ll cui 1<1qllalil~1 dei


CI1I1C ; l'l;<111;1 11l1'; tlciIc ,II1lJl1ill1C (

QLIClll
singoli

S'

gl'CC;1

lll;l

11;II'lccillHI,i0l1e

JJI'est<v;111O
1I1IIllCI'OSi 1<1() (.:,
11',1
ll:

LIIIII'',

. C

(' l,l'

IlCII,I l;

IICi ;' 1'~ll1d'<v,

si iIIllSll',lllO

I;l,lll;1

clc

1~'jIlC0I1LJ'()

COSI vOICl1liCi IllollClllici


lI tlci

suoi

11Ioglli IJI'ivilc-

ga,

, VCI1CZi1
I)icci

COI1Jdclsue

C SlIOi l'l

" C,II,<J('il;1 "l 1',11'Il1cl]JH! sccollllo " cU'1LLlC


CI1ill'lC eLi<lIll Il1vig,lliol1
Vlle

:;l I'icoIl()scev~1

c.lclc
delc

llci

l ;ll'l cc llisegl1i
: 1I'C " /l,i("I'ir!a
llcl Collcgio,
.

C()j1siIllio

111LJI1(l clescglli

inciso-

flg~lo

l Con,~iglio

c! lll,

1<1TCI,I"IS<1Ill<.c l Cil,l'()
110 gegl.:le

1<1

c HIII'c'SCllll)I'cl'cl,Il)c~li()

11010C l.JLIcl l)OI11Cl1iCO , I;1

<:II'<1'' dci .

M~o

~II{1 1~I VI~NI7,IN

del b<1CiI1O<ICI I\1clilcl';i1co~

l 110111e
di

CclU'pmHI, CJ'clcsc, Clle ,'() l VCIlC~iH '! l


si (lisliIl 'Il : ll I,icc cJCl:0I'cI7,i0l1e,

di ll;1 C,II'l<1 1I"1<.':~l; IlCII'CI1l11iClllc ( ',


11C1),lc

e le-

J)I,CSCIII"l ''cc

C<lI'logn1r'iH, clovc s::,-

.: SllC c;ll'lc

r()I'SC~COI1(llICilliiC

l/;('(

di uf-

ClcslioIli esulallO
, l'a::clllo
Sllll1 l1-

dcl r,IC lI )Sllc<1

Clle 11.: sellol,c

C l 15(jS,

,ill[~' si

COIl[CllllIC

S~Il-

ll~ clci l;
Ncl

llSCs,

C<.llcolo llcllc

l Yel'si'",

I1UuliCO l

I'cgol;]

<lveVct illlCI'CSSi

CUIl1C I110SII,'-1l SlIO oI'igiIl;lle


l;lccuiIlO

di c;eC,

10GiOV,I1111i :Il()(I{)(:-,
Ilel

COI1 l di

I11CI'C,lJlili C SLJ g,-lee, ,ljJll;lI,ClllcIllellle

'-1(\\'CI' 11l, scviO


rici;llc

'..\ "

(;I{

COIl1jJOSiI,jOIlC

C,ISU ( ,

';ll

J( '(

dcl

cgll111CC 1I11()slll(lio

,l'l1d-

,"

,1"1 11<1''<'I'/r,ln';c'll<'
v",I',I'l'II;, ",I',l,l
')R7, < ,'; l G, 13ul'll'Il ;1)0 JSIO,11, 1 -

1;1IJI'cI'iJ7,i0l1C,

:\R) "<)lICSI<l,' lll1iI 1'"I 1,;111;1


IJCI' " ;:,;7,otlcsc'I';1 C (JLlcsl C 1,;.1"1)<:1'11'''11(Ic cl;.ll ,1;1I~LI()(I()", 1';''11'0 (; \/el',~;, l<u.\';o// l,,' ///01';11,'/';, (/('('/;10 I/I/I;' dc/
';(\'8"/,
;1<:\11'"
l , CJ''{,VCI.C"i" .) , , 17,
39) , R,, ,' 0(1"/'0 !1(I//l'./ll/ll;
(,,>.\'I(;<'/II, ('<'111/(''.1' (','1'.1', 1111<1go MlIl1di, 40 (I<JHR), 1, 77-'135; COI'II! 111111011;."(11:l'/
(' 'l,I(' 1I01l1;c11e
clel l/,l'l! (' ":
1318-1732,
U clIl'a l S, ', V;l1c",1 1l)1.)(), 1, 72-79,
40) I~,C;,\,, I.r ",' ,(,'!(;'I!! dellJalacc,o
//"/! (; 'I/(';",
IIclo, ~, \'. 32-33 ( ')<1.1), 1, 55-5'13; , I,I('(), (ieo,~"'f

"I"l""
Ver "(}'I,"''',~/'lf,

l.

,1;1",.;"

/)"/';,,/(

41)

(','I,'

42) I1."

(I,'I/r ('/1111/1'1'~'('1/~'1(/, ; :, G, {) c , 'S~


STOCC;,II,
3,
(}"II,'/(.,'lll

(Ir I/(';,~,'
/>'1\'('1'1~,

,,1 "111/,';1;11 ,; ,l",

:l .. 1, )2-)J,

<:l.. ', '\1.)

11,ViCCIIZH1980, , 368,

ISTITUTO SCIENZE, LR

ARTI

GRECI

. CONVEGNO INTERNAZIONALE STUOIO


Venezia, 5-7 novernbre 1998

a cur"a di

l rI~ANCESCA TlEPOLO ed EURJGIO

VENEZIA 2002

Potrebbero piacerti anche