Sei sulla pagina 1di 36

Curso de Provas de Esforo Lisboa, 5 de Novembro de 2010

Tipos de Exerccio e Protocolos


Leonel Bernardino
Servio Cardiologia Hospital So Bernardo Centro Hospitalar Setbal

Nota Histrica Cronolgica


Master (1929) - escada 2 degraus ; TA e FC Astrand (1954) - bases fisiolgicas teste esforo (correlao entre cons. O2 e FC ao nvel submximo do exerccio) ; bicicleta ergomtrica Bruce (1956) - introduo do tapete rolante ; inicio da moderna metodologia Balke e Ware (1959) - formula para calculo cons. O2 baseada na velocidade e inclinao do tapete Ellestad (1969) protocolo em tapete rolante Myers (1991) - protocolo em rampa

Tipos de Exerccio
Tapete Rolante Bicicleta Ergometrica Ergometro de Brao

Comparao TR - Bicicleta

Tapete Rolante versus Bicicleta Ergomtrica

Relao MET-Estadios Protocolos

Tipos de Exerccio
Ergometro de Brao (Manivela): - limitao na marcha por patologia ortopdica,
vascular ou neurolgica e avaliao em profisses com envolvimento braos e torax - mecnicos ou electrnicos - protocolos com incremento de 5 a 10 W/min - menor sensibilidade na deteco de doena coronria em relao ao tapete rolante

Tipos de Exerccio
Bicicleta Ergometrica (Cicloergometro):
mecnicas ou electrnicas (resistncia) Perodo de warm-up, seguido de pequenos aumentos na carga por estadio (2-3 min) realizado em posio sentada ou reclinada principal limitao: fadiga dos musculos da coxa (quadricipedes) VO2 mximo 5 a 20% menor em relao ao tapete rolante

Protocolo Astrand (Cicloergometro) (1997)


- Teste mximo - Perodo aquecimento de 2 a 5 min em carga baixa - Carga inicial: mulheres - 50 watts e homens - 100 watts - Aumento intensidade (2-2 min): 25 watts (M) ; 50 watts (H) - end-point: Exausto muscular ou incapacidade para manter frequncia de pedalar de 50 a 60 rpm.

Protocolo Rampa em Cicloergometro (Wasserman)


Protocolos de Rampa
Carga (watts)
500 400 300 200 100 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Cicloergmetro

Tempo (min)

- 3 min sem carga e incremento contnuo de carga durante 9 min - a) 5 watts b) 25 watts c) 50 watts

Protocolo Tapete Rolante


Protocolos devem ser individualizados, ter em conta a condio fisica e os objectivos especficos pretendidos Parmetros: velocidade e inclinao, durao dos estadios e METs estimados Tempo de teste idealmente entre 8-12min Incrementos por estadio - indivduos saudaveis - 2 a 3 METs - idosos, cardacos, sedentrios - 1 MET 75% de todos os testes so efectuados em tapete rolante

Protocolos TR mais usados

Protocolo BRUCE
Mais utilizado (US Veterans Health Care System em 71 departamentos Cardiologia 82%) Numerosa documentao cientfica Incremento = 3 METs / estadio Jovens, indivduos treinados

Testing of low-risk patients presenting to the Emergency Department with chest pain. AHA - Circulation. 2010

Protocolo BRUCE - desvantagens


grande aumento de carga de trabalho entre os estadios, diminui sensibilidade para detectar DC e pode levar interrupo prematura da prova por claudicao ou fadiga e estimativa de VO2 menos exacta

no 4 estadio o utente pode andar ou correr, com VO2 diferentes

Protocolo de Bruce
Estadio 1: Estadio 2: Estadio 3: Estadio 4: Estadio 5: Estadio 6: Estadio 7: 2.7 km/h 4.0 km/h 5.5 km/h 6.7 km/h 8.0 km/h 8.9 km/h 9.7 km/h 10% 3 min 4-6 MET 12% 3 min 7 MET 14% 3 min 10-11 MET 16% 3 min 13-14 MET 18% 3 min 17-18 MET 20% 3 min 20-21 MET 22% 3 min 23-24 MET

Protocolo Bruce Modificado


Estad. 1 - 2.7 km/h, 0 % inclinao, 2 MET Estad. 2 - 2.7 km/h, 5 % inclinao, 3 MET Segue com protocolo Bruce standard Usado em cardacos (estratificao risco ps SCA) e idosos

Outros Protocolos Tapete Rolante


Naughton - aumento mais gradual de intensidade, com velocidades menores mantidas a partir do 2 estadio - estratificao de risco ps-EAM

Balke-Ware - pequenos incrementos (1MET ou menos/estadio) - usado em idosos, descondicionados e/ou cardacos

Protocolo Naughton
Estad. 1: Estad. 2: Estad. 3: Estad. 4: Estad. 5: Estad. 6: Estad. 7: 1.6 km/h 0% 3.2 km/h 0% 3.2 km/h 3.5% 3.2 km/h 7.0% 3.2 km/h 10.5% 3.2 km/h 14% 3.2 km/h 17.5% 2 min. 2 min. 2 min. 2 min. 2 min. 2 min. 2 min. 2 MET 2-3 MET 3-4 MET 4-5 MET 5-6 MET 6-7 MET 7-8 MET

Protocolo Balke/Ware (1959)


Velocidade constante: 5,3 km/h Inclinao: comea a 0%, aumenta 1% por minuto, aps o primeiro minuto. Vantagens: permite um gradual warm-up, teste tipo uphill walking, seguro e mais fcil para os no treinados e idosos. Desvantagens: demora quase o dobro do tempo do protocolo de Bruce, demasiado fcil para indivduos treinados.

Outros Protocolos Tapete Rolante


Ellestad - grandes incrementos de carga/estadio - usado em jovens e/ou fisicamente activos

Protocolo de Ellestad

Outros Protocolos Tapete Rolante


Cornell - aumento mais gradual do exerccio confere melhor discriminao diagnstica - elevao de aproxim. 10 bpm/estadio na FC - estudo ST/HR slope: alteraes ST borderline ou equivocas associadas a FC altas (ainda no validado)

Protocolo de CORNELL
Estad. 1 Estad. 2 Estad. 3 Estad. 4 Estad. 5 Estad. 6 Estad. 7 Estad. 8 Estad. 9 2.7 km/h 2.7 km/h 2.7 km/h 3.3 km/h 4.0 km/h 4.8 km/h 5.4 km/h 6.0 km/h 6.7 km/h 0% 5% 10% 11% 12% 13% 14% 15% 16% 2 min 2 min 2 min 2 min 2 min 2 min 2 min 2 min 2 min 2 MET 3 MET 4.5 MET 5.5 MET 7 MET 8.5 MET 10 MET 11.5 MET 13 MET

Protocolo da Rampa em tapete rolante

Protocolo Rampa VO2 max previsto


Formulas ACSM (American College of Sports Medicine): - H: VO2= 1.11x (60 - 0.55 x idade) - M: VO2= 1.11x (48 - 0,37 x idade) Questionrio VSAQ (Veterans Self Administered Questionnaire)

Veterans Specific Activity Questionnnaire (VSAQ)

Capacidade de Exerccio estimada - Nomograma

Protocolo em Rampa

Protocolo em Rampa

Protocolo em Rampa

Potrebbero piacerti anche