Sei sulla pagina 1di 5

oZph r[D 11 È oZph r[D 12 ;kfJz;, gdkoEtkd ns/ ;kvk gotko

ikt/rh fco ;kv/ bJh e'Jh p[ok Gbk BjhI oj/rk. n;hI
p[ok Gbk ej[ fe; B' ejhn? ;rb/ ihn s[w~ ko/..
(r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 383) ;fsBkw[
wfj;{; eoKr/ Gkt ;kv/ bJh nwho-|ohp, gkgh-g[zBh, T[&Zu
ikshnk iK BhthI iks tkbk e'Jh BjhI oj/rk ns/ Bk jh n;hI fJBQK
;Zu/ dk Bkw ;Zuk jh j'Dk j? fJ; #u e'Jh FZe jh BjhI
ftukoK #u gtKr/, fe cabkD/ eow @g[zB# jB, fiBQK d/ eoB Bkb
go nkw wB[Zy Bz{ ;wMD bJh fJj ;tkb wB #u }o{o T[mdk
woD wro'I ;tor gjz[u iKd/ jB ns/ cabkD/ eow gkg jB, fiBQK
j? fe i/ oZp ih dk Bkw ;Zuk j? sK T[j ;Zuk Bkw eh j? < don;b
d/ eoB Bkb woD wro'I wB[Zy Boe #u d[Zy M/bdk j?. fco sK
oZp ih pko/ e[M th fpnkB eoBk wB[Zy d/ tZ; BjhI j? ;' oZp
;fji ;[GkfJ jh fJj ;wM nkT[D bZr gt/rk fe ;kvk fJj iBw
ih dk ;Zuk Bkw eh j? T[j sK oZp ih jh ikDB. w}jph iBz{B
jh n;bh ihtB j? fi; ftZu n;hI fiT{Id/ ihn jh oZp ih Bkb
d/ fe;/ t?o ekoB szrfdbh dh rbh #u GNe Bk ikJhJ/ fJ;
fJefwe j' ;ed/ jK.
eoe/ fJj ;wMDk }o{oh j? fe okw-ojhw, nZbQk-][dk, tkfjr[o{,
phmb, joh, w[okoh, r'ftzd ;ko/ jh Bkw oZp ih d/ fe;/ Bk fe;/
r[D d/ gqshe jB s/ ;ko/ jh Bkw ;Zu/ d/ jB go fco th ;Zu/
dk @@n;bh Bkw## eh j?, T[j oZp ih nkg jh ikDB.
;Zu/ dk Bkw ;Zuk j? fJ; s'I i/eo fJj Gkt bJhJ/ fe
;Zu/ dh ;koh f;qFNh ;Zuh j?, ;Zu/ dk fB}kw, fB:w, j[ew, fBnK
;Zuk j?, ;Zu/ dh feos ;Zuh j? sK fco wzBDk gt/rk fe ;Zu/ dh
feos, f;qFNh, fJ; d[Bhnk #u th ;G e[M ;Zuk j? fJ; d[Bhnk
#u tkgo oj/ e[dosh fB:w, ;Zu/ jh jB, fJ; eoe/ nNb jB.
fJ;/ eoe/ @@j[ew? nzdfo ;G[ e' pkjfo j[ew B e'fJ## (r[o{ rzqE
;kfjp, gzBk L 1) nB[;ko ;Zu/ d/ fB:wK s'I pkjo e'Jh th, e[M
th eo jh BjhI ;edk. j[D ftukoB tkbh rZb j? fe i/ ;Zu/
d/ fB:w, j[ew, o}k, GkDk ;G ;Zu/ jB sK s/ fJBQK j[ewK fB:wK
nB[;ko fiT{Dk jh ;Zu/ Bkb fJefwesk dk bykfJe j? toBk ihtB
jh M{mk j' ikJ/rk. ;' fJ; B[esk-fBrkj Bkb sK gF{-gzSh,
g/V-g"X/, iht-izs{ ;G ;Zu/ dh feos nB[;ko fB:wK j[ewK d/ nB[e{b
oZph r[D 13 ;fsBkw[ oZph r[D 14 ;fsBkw[
fiT{Id/ jB L j? fe wB[Zy ;Zu/ Bkb i[VBk ukjz[dk j? iK M{m/ Bkb.
i' p'bs j? fwqr whB gzy/o{ ;[ fpB[ jfo ikgs j? Bjh j'o.. f;ZN/ ti'I n;hI fJ; fBoB/ #s/ gjz[u iktKr/ fe ;Zu/ Bkb
(r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 1265) fuZs i'VB dk Gkt j? ;Zuh wZs Bkb i[VBk. frnkB r[o{ nB[;ko
Gkt wB[Zy Bz{ SZv e/ feos dh jo/e t;s, iht ns/ pB;gsh nwbh ihtBh d/ XkoBh wB[Zy dk fus ;Zu/ Bkb i[V iKdk j? ns/
;G oZph fB:wK d/ nB[e{b fiT{ oj/ jB, fJj' T[BQK dk oZph ikg bkjk fJj j[zdk j? fe T[; wB[Zy dk ihtB th ;Zuk jh j' iKdk
dk bykfJe j?. ;' ;Zu/ d/ ;Zu/ Bkw Bkb i[VB dk, T[;d/ f;woB j?. ;' fJj ftuko ;G s'I T[sw j? fe wB[Zy ;Zu Bkb i[V/. oZp
dk fJj bykfJe j? fe fi;dk f;woB ehsk ikt/ T[;dh o}k, ih ;Zu jB s/ oZp ih Bkb fJefwesk bJh wB[Zy Bz{ th ;Zu Bkb
GkD/, fB:w nB[e{b ihftnk ikt/ fJj' f;woB, ikg iK fBozso jh i[VBk j?. ;Zu Bkb i[VB bJh wB[Zy Bz{ nkgD/ ihtB #u'I ntr[DK
:kd eoBk efjbkT[Idk j?. iK M{m dh w?b, Yz{v-Yz{v e/, orV-orV e/ T[skoBh gt/rh. fBs
dh eoBh #u'I nkgDh jo/e ntr[Dh fefonk, ( ) ;'u Bz{ eYDk
;Zu/ dh feos #u jo/e }Zok, iht-izs{ ;Zu/ d/ nB[e{b fiT{
gt/rk sk fe fiT{Id/ ihn ;Zu/ Bkb fJefwesk dk ;cao S/sh-S/
fojk j? go nca;';, ;Zu/ d/ Bkb fJe-fwe j' e/ ;Zu/ i?;k ihtB
sh s?n j't/. n?;h ihtBh #u wB[Zy ;Zu/ oZp Bkb fJefwesk gqkgsh
wB[Zy feT[I BjhI fiT{Dk ukjz[dk < don;b wBZ[y M{mk ihtB g;zd
bJh ntr[DK dh y'N eZYdk ofjzdk j?. f;ZN/ ti'I wB[Zy dk nzdo'I
eo fojk ;h (eo fojk j?) fJ;/ eoe/ r[o{ rzqE ;kfjp dh w[ZYbh
s/ pkjo'I ihtB e/tb ;Zuk jh pD iKdk j?.
f;Zfynk #u fJj fdqVQkfJnk frnk j? fe n? wB[Zy ! ;Zu/ Bkb i[V
e/ ;Zu/ ihtB Bz{ fiT{ sk fe fJ;/ ihtB #u fiT{Id/ ihn ;Zu/ Bkb @nk;k eh tko# dh gT[Vh BzH 10 d/ T[&Zgo fby/ Fb'eK
nG/d j' e/ ;dhth nkBzd wkD ;e/I. #u ;Zu Bkb i[VB bJh wB[Zy Bz{ nrtkJh fdZsh rJh j?.
fJ; eoe/ @@nk;k eh tko## dh gT[Vh @@T[sw[ J/j[ phuko[ ;u[ sk go[ ikDhn? ik fod? ;uk j'fJ.. e{V eh wb[
j? fifB ;u/ f;T[ fus[ bkfJnk## (r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 466) T[so? sB[ eo/ jSk X'fJ.. ;u[ sk go[ ikDhn? ik ;fu Xo/
#u wB[Zy Bz{ ;wMkfJnk frnk j? fe wB[Zy dk ;Zu/ Bkb i[VBk }o{oh fgnko[.. BkT[ ;[fD wB[ oj;hn? sk gkJ/ w'y d[nko[.. ;u[ sk
j?, fus fet/I i[V/ fJj ;wM, ;[wZs (wisdom) r[ows, frnkB go[ ikDhn? ik i[rfs ikD? ihT[.. Xofs ekfJnk ;kfX e? ftfu
r[o{ (Universal truth) okjhI ;wM g?Idh j? fJ;/ eoe/ @@;fsr[o d/fJ eosk phT[.. ;u[ sk go[ ikDhn? ik f;y ;uh b/fJ..
dh ws## Gkt ;Zuh ws XkoD eoBk jh T[sw ftuko j? feT[Ife dfJnk ikD? ihn eh feS[ g[zB[ dkB[ eo/fJ.. ;u[ sK go[ ikDhn?
fi;dk Bkw, fB}kw, fB:w, j[ew, GkDk ;Zuk j? T[; Bkb i[VB ik nksw shofE eo/ fBtk;[.. ;fsr[o{ B' g[fS e? pfj oj? eo/
bJh ;fsr[o[ (;Zuk-r[o{) jh wB[Zy Bz{ nrtkJh d/ ;edk j?. ;Zu/ fBtk;[.. ;u[ ;GBk dko{ gkg eY? X'fJ.. BkBe[ tykD? p/Bsh
dk frnkB ;Zu/ Bkb i'Vdk j? s/ M{m/ dk frnkB M{m/ Bkb i'Vdk fiB ;u[ gb? j'fJ..2..
j?, j[D fJj wB[Zy dk nkgDk c?;bk j?, wB[Zy dh nkgDh nk}kdh (r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 468)
oZph r[D 15 ;fsBkw[ oZph r[D 16 ;fsBkw[
jo/e wB[Zy fJ; nB[;ko nkgDk w[skfbnk eo ;edk j? Gkt noE L ;Zu sK jh ;wM g?Idk j? id'I wB[Zy ;Zu dh
ns/ ;Zu/ Bkb i[VB bJh, ;Zu dh ftuko nB[;ko ;Zu/ oZp ih Bkb f;fynk b? e/ ;zs'y ;ji d/ ;[GkT[ tkbk ns/ fpBk ftseo/ s'I
fJefwesk dh nt;Ek wkD ;edk j? L- ;G bJh dfJnk dh fposh tkbk pD iKdk j?. Gkt ;Zuh f;fynk
dk ;[B/jk d/D bJh nkgD/ ;[nkoE, (nkgD/ ;[ZyK d/ bkbu) s'I T[&Zgo
;u sk go[ ikDhn? ik fod? ;uk j'fJ..
T[&Zm e/ j'oBK s/ dfJnk eoe/ goT[geko bJh ssgo ofjzdk j?.
e{V eh wb[ T[so? sB[ eo/ jSk X'fJ..
Gkt noE L fJ; Fb'e #u @;Zu# dk T[bN bca} @e{V# ;u[ sK go[ ikDhn? ik nksw shofE eo/ fBtk;[..
tofsnk j?. wB[Zy d/ nzdo ;Zu sd'I jh ;wM' id'I ;Zuk oZp nzdo ;fsr[o{ B' g[fS e? pfj oj? eo/ fBtk;[..
fNZe frnk j't/. (e{V) M{m dh w?b wB s'I T[so iKdh j? ns/ Gkt noE L ;Zu T[d'I jh ikfDnk ;wM' id'I wB[Zy pkjob/
sB th jZSk j' iKdk j? Gkt uzr/ eowK tkbh ;'uBh s/ ihtBh shoEK s'I GNe-GNe e/ gkg p]FkT[D pdb/, nkgDh nkswk d/
pD iKdh j?. shoE s/ fBtk; eodk j?. Gkt nzso nksw/ fBi xo (introvert)
tb Mksh wkodk j?. ;Zu/ (frnkB-r[o) dh f;fynk nB[;ko nkgD/
;u[ sk go[ ikDhn? ik ;fu Xo/ fgnko[..
wB Bz{ (e{V) M{m s'I puk e/ ;Zu #s/ fNfenk ofjzdk j?, Gkt wB
BkT[ ;[fD wB[ oj;hn? sk gkJ/ w'y d[nko[..
ftekoK dh fyZu tb BjhI d"Vdk.
Gkt noE L ;Zu dh wB[Zy Bz{ T[d'I ;wM g?Idh j?, id'I T[j
;Zu Bkb fgnko eo/, M{m (e{V) i?;/ nbg ;[ZyK ]kso ;Zu Bz{ Bk ;u[ ;GBk j'fJ dko{ gkg eY? X'fJ..
fsnkr/. n?;/ wB[Zy Bz{ ;Zu/ dk BkT[ Gkt ;Zu/ d/ ;Zu/ frnkB nB[;ko, BkBe[ tykD? p/Bsh fiB ;u[ gb? j'fJ..
e{V (M{m) s'I wB Bz{ j'V e/ fyVkT[Dk (jfonk Gfonk) nk iKdk Gkt noE L ;ko/ d[ZyK eb/FK dh dko{, Gkt M{m (e{V)
j? f;ZN/ ti'I wB[Zy w'y, w[es dk do gqkgs eo b?Idk j? Gkt M{m s'I w[es j'D dk fJbki j? fe wB[Zy ;Zu Bkb i[V ikt/. fJj'
(e{V) i?;/ ftekoK s'I fiT{Id/ ihn jh w[es j' iKdk j?. p/Bsh BkBe ih eo oj/ jB.
;u[ sk go[ ikDhn? ik i[rfs ikD? ihT[.. fJ; ;ko/ Fb'e dh ftuko dk f;ZNk fJj fBefbnk fe wB[Zy
Xofs ekfJnk ;kfX e? ftfu d/fJ eosk phT[.. dk ihtB y[nko jh T[d'I j[zdk j? id'I wB[Zy Sbkt/ d/, e{V d/ ;[ZyK
Gkt noE L ;Zu dh ;wM T[d'I jh g?Idh j? id'I wB[Zy ihtB bkbuK dh ykso ;Zuk ihtB fsnkr fdzdk j?. ;' ;Zu/ dk Bkw
fiT{D dh i[rs ikDdk j't/ Gkt ;oho o{gh Xosh Bz{ fsnko eoB Gkt frnkB ftuko th ;Zuk j? fJ; eoe/ ;Zu/ Bkb i[VB bJh
bJh fJ; #u oZph r[DK dk phi phidk j't/. wB[Zy Bz{ ;Zuh ihtBh jh fiT{Dh pDdh j? feT[Ife M{mh ihtBh Bkb
wB[Zy @;Zu/# Bkb fJefwesk jk;b BjhI eo ;edk.
;u[ sk go[ ikDhn? ik f;y ;uh b/fJ..
dfJnk ikD? ihn eh feS[ g[zB[ dkB[ eo/fJ.. fJ;/ ftuko dh bVh Bz{ fdqVQ eokT[D bJh @nk;k eh tko#
oZph r[D 17 ;fsBkw[ oZph r[D 18 ;fsBkw[
dh u"Eh, S/thI, ;ZsthI ns/ nZmthI gT[Vh Bz{ ftuko e/ gsk bZrdk tkbk r[D T[; B/ nkgD/ ihtB ftu fiT{Dk j?. @@J/ wB i?;k
j? fe wB[Zy Bz{ e{V (M{m) o{gh w'j feT[I fyZu gkT[Idk j? < ;zs'y ;/tfj s?;k j'tfj s/j/ eow ewkfJ.. (r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L
feT[I uzrk BjhI bZrdk < b'G bkbu feT[I uzrk bZrdk j? < wB[Zy 755) nB[;ko @;fsBkw# d/ r[D Bz{ nkgD/ ihtB ftu ngDkJ/ sK
;Zu feT[I BjhI ewkT[Idk < ;kohnK gT[VhnK d/ Gkt noEK dh wB[Zy g{oBsk tb tX ;edk j?. oZp ih @;fsBkw[# jB, T[BQK dk
vz{fxnkJh #u ftuko ehfsnK gsk bZrdk j? fe wB[Zy Bz{ ;Zu Bkb, @Bkw# ;Zuk j?, feos ;Zuh j?, fB:w, fBnK ;Zuk j?, o}k ;Zu
@;fsBkw# o{gh oZp ih Bkb i/ eo i[VBk j? sK e/tb ;Zu dh ftuko j?. fJj ;G e[M wB[Zy d/ ihtB #u'I Mbe/ sK wkB', wB[Zy th
d/ nkXko #s/ jh wB[Zy ;Zu/ Bkb i[V ;edk j? ns/ ;Zu dh ftuko ;Zu/ (oZp ih) Bkb i[V frnk j?.
e/tb ;Zu/ frnkB Gkt frnkB r[o{, ;fsr[o{ (universal truth,
1H ;Zu/ (oZp ih) Bkb i[VB tkb/ dk ihtB (e{V) M{m BjhI
wisdom) okjhI jh gqkgs j' ;edh j?. M{mk r[o{ fe;/ Bz{ fwb
jz[dk.
fgnk j? sK e;tZNh fJj' j't/rh fe M{m/ r[o{ dh ftuko Bkb wB[Zy
dk ihtB th M{mk j' ikt/rk s/ wB[Zy ;Zu/ Bkb i[VB'I n;woZE j' 2H ;Zu/ Bkb i[VB tkbk ihtB #u M{m/, b'Gh, bkbuh gqgzu
ikJ/rk. jK go ! i/ eo ;Zuk r[o frnkB b? e/ th wB[Zy ;jh, eoe/ mZrh d/ XzX/ BjhI eodk.
;Zuh ihtBh dk XkoBh BjhI pDdk sK frnkB Xfonk ofj iKdk 3H ;Zu/ Bkb i[VB tkb/ wB[Zy dk ;[Gkn ftekoK ~ ekp{
j?. ;' ;koh ftuko dk f;ZNk fJj' fBebdk j? fe @@i/ wB[Zy dk eoe/ w[es ihtB fiT{D dk pD iKdk j?.
ihtB ;Zuk pD frnk j? sK wkB' wB[Zy B/ ;Zu dk frnkB ;[D,
4H ;fsBkw tkb/ oZph r[D dk XkoBh wB[Zy gokfJnk jZe
gVQ e/ wzfBnk j? toBk E'Ek Yzv'ok jh efjbkT[Idk j?. r[o{ rzqE
BjhI wkodk, Bk jh dki b?Idk$fdzdk j?, Bk jh M{mh seVh s'bdk
;kfjp ih dh ftuko (frnkB r[o) wB[Zy Bz{ ;Zuh nwbh ihtBh
j? s/ Bk jh Bebh wkb t/udk j?.
tb gq/odh j?. wB[Zy i?;h eko ewkT[Idk j? t?;/ jh cb gqkgs eodk
j?. ;Zu/ r[o s'I f;Zfynk b? e/ ;Zuh eko ewkT[Dh jh wB[Zy d/ 5H n?;k wB[Zy w}jph ftseo/ ekoB fe;/ Bkb w}jph t?o
ihtB dk ;jh, bkj/ Gog{o T[gokbk j?. wB[Zy #u fBwosk nk fto'X BjhI oZydk s/ Bk e' p?oh Bjh fprkBk ;rb ;zfr jw eT[
iKdh j?, s/o-w/o, t?o-fto'X, e{V (M{m) d/ b'G bkbu wZ[e iKd/ pfB nkJh.. (r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 1299) nB[;ko T[;dh ;G
jB s/ wB[Zy T[&Zuh ;[os dk wkbe pDB :'r j' iKdk j?. fJj' Bkb pD nkT[Idh j? feT[Ife ;fsBkwh ihtBh #u fe;/ Bkb wB #u
;fsBkw o{gh oZph r[D Bz{ fiT{D bJh wB[Zy Bz{ fjdkfJs, f;Zfynk t?o, s/o-w/o ofjzdk jh BjhI.
fdZsh rJh j?, fe n? wB[Zy ! op ;fs j? (;Zu j?) s/ sz{ th nzdo'I
6H n?;/ r[D tkbk wB[Zy ftykt/ bJh e[M th BjhI eodk.
pkjo'I ;Zuk pD.
iks fpokdoh d/ ftykt/ ns/ Xkofwe eowK eKvK s/ ohs-fotk}K
;koh ftuko eoB dk we;d e/tb fJj' j? fe oZp ih dh ihtBh BjhI fiT{Idk pbfe nzdo'I pkjo'I ;Zuk ihtB fiT{Idk j?.
dk r[D @;fsBkw[# j? ns/ wB[Zy Bz{ ;wM nk ikt/ fe @;fsBkw[# f;ZN/ ti'I @wB j'o w[Zy j'o# i?;/ gkyzv s'I S[ZN iKdk j?.
oZph r[D 19 ;fsBkw[ oZph r[D 20 wB[ZyK dh nkg;h d{oh feT[I
7H oZp ih d/ ;fsBkw tkb/ r[D dk XkoBh wB[Zy y[dro}h
ns/ e/tb nkgD/ gfotko d/ ;[ZyK s'I T[&Zgo T[m ;koh wB[Zysk d/
Gb/ bJh sgdk goT[gekoh ihtB fiT{Idk j?.
eosk g[oy[
8H oZp ih dk Bkw ;Zuk (;fs) j? fJ; eoe/ wB[Zy bca}h
oNB #u Gkt/I oZp ih dk e'Jh th Bkw ig/ go Fos fJj'
@eosk g[oy[# d/ noE n;hI wzBd/ jK fe oZp ih fJ; f;qFNh
oj/rh fe T[; wB[Zy d/ ihtB #u jo/e eow ;Zuk j't/.
d/ eosk jB.
nkghB?~ nkg[ ;kfiU nkghB?~ ofuU BkT[..
d[:h e[dofs ;kihn? efo nk;D[ fvm' ukT[..
(r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 463)
Gkt oZp ih B/ f;qFNh ;kih j? ns/ T[BQK dk j[ew fJ;
#s/ nNZb ns/ fBnK-Gog{o ubdk j?.
@eosk g[oy[# Bz{ ftnkeoD nB[;ko th i/ eo ;wMhJ/ sK
@g[oy[# d/ @y# EZb/ n¯eV bZrh j'Jh j?, fi; dk wsbp j? - @fJe
o; ftnkge#. ;koh f;qFNh #u oZp ih fJe o; g;o/ j'J/ jB,
;G irQk w"i{d jB ns/ oZp ih dk j[ew ;G irQk fJe' fijk ubdk
j?.
j[ew? nzdfo ;G[ e' pkjfo j[ew B e'fJ..
(r[o{ rzqE ;kfjp, gzBk L 1)
Gkt f;qFNh #s/ i' e[M jz[dk j?, T[j ;G e[M oZph j[ew
ns/ fB:wK nXhB jz[dk j?, j[ew s'I pkjo e[M BjhI j' ;edk ns/
Bk jh jz[dk j?. id'I n;hI gVQd/ jK fe oZp ih e[dos ;ki e/
fJ; ftZu jk}o-Bk}o (Omni present) jB, sd'I @@efo nk;D[
fvm' ukT[## dk Gkt noE ;wM g?Idk j?.
oZp ih dk j[ew i' ;koh f;qFNh #u fJe o; tkgo fojk

Potrebbero piacerti anche