Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
OU
TRIUNFO
DA RELIGIO CRIST,
IOEMA
TOMO VIII
(
1
)
(
2
)
OS MRTIRES
LIVRO XI.
ARGUMENTO
Ccniinuc c ncrrciitc. Arrcpcn!imcnic !c |u!crc, c pcniicncic puc|icc. Dcs-
pc!c-sc !c cxcrciic. Pcssc cc |gipic c pc!ir c Dicc|ccicnc uc |nc !c ccixc. Nctcgccc.
A|cxcn!ric. Ni|c. |gipic. Ccnscguc |u!crc uc Dicc|ccicnc c !csc|isic. Tccci!c.
Vc|ic |u!crc c ccsc !c scu Pci, c |in!c c ncrrciitc.
DESCULIAI oslas lgiimas, quo om fio,
Mous ollos \oilom. No diioi ou, como
Conluiios, onlio si, mo conli\oiam,
Enquanlo a \ida so aiiancou Voloda.
}uslas iias do Cu! Casligo juslo!
A \lima, quo induzi, linla ou do \-la,
nica \oz, no inslanlo om quo ola moiio!
Daqui, \ol\o, ol Ciiilo a plima Epoca
Da minla con\oiso. Iossoais mo foiam
T onlo pocados mous, om mim caam.
Mas quando a causa fui do alloio dano,
Roboldo o coiao conlia mim pipiio,
Coiloi polos osloi\os, fui lanai-mo
Aos ps do Claio (j da ausncia \indo),
Confisso plona fiz do minlas culpas.
Abiaando-mo, onlio xlasos do jubilo,
Mais sua\o, quo, a quo ou, do compungido
Ionilncia mo impus, mo imps a sua.
s do Coipo assomollam, fobios da Alma.
Quom dolas so quoi li\io, do aios mudo.
Da Aimiica iosol\o dospodii-mo.
(
3
)
E dai ao Mundo o Adous. Mando a Conslncio
As, do mou Caigo insgnias, o ioquoiio
Mo consinla doixai o Mundo, o as aimas.
Lanou Conslncio mo do quanlo in\onlo
Mo pudosso alallai. Al nomoou-mo
Iiofoilo do Iioliio, giau Supiomo,
Quo da Glia Biilnia, Espanla a alada
Eslondo. Ao cabo, \ondo-mo lo fixo
No inlonlo, mo oscio\ou (como usa) biando.
No mo dado ouloigai-lo o quo ioquoios,
Ioiquo ao Io\o Romano s do\olulo.
Na lua piolonso lom s podoios
O Impoiadoi. V pois, so dolo o alcanas:
So Auguslo no lo ouloiga, \olla a
(1)
Csai.
Ao Tiibuno, quo la\ia subsliluii-mo
Enlioguoi o go\oino das Aimiicas.
Claio
(2)
abiacoi. Zoizais, Bosquos doixando,
Quo Voloda labilou. No mai do Nmos
(Enliado do iomoisos, do loinuia)
Mo ombaico, pojo om Oslia, passo a Roma,
Toalio do \oidoi da minla idado.
Dobaldo, a sous banquolos mo con\ida
Do Amigos mous, do oulioia, alogio bando,
Quo llo osliaga\a ou liislo o posaioso
O piazoi do foslojo: o so ou soiiia,
No \inla da \onlado, o so ou, nos lbios,
Dolinla o Copo, o Copo mo oncobiia
Aiiopondidas lgiimas \oilonlos.
Anlo o sumo Iasloi, quo mo oxpulsaia,
Da Comunlo Ciisl, podi piosliado,
Mo acolla, no iodil. Elo admiliu-mo
Na luima ponilonlo, o mo dou longos
(
4
)
(1) Andoiinla.
(2) Como a quom \om do Gicia, om doiiola paia fiica.
(1) Taas do \inlo coioadas do Rosas.
(2) Ioi oloinamonlo, como os lalinos dizom in aicrnum.
(3) Quo onlo moia\a om Cailago.
Vondo o combio, om quo oiguou Dido o Ialcio,
Iionlo pianlo \oili. Da piaia um fumo
Romonla\a om coluna: afiguiou-mo
(Como a Enoias, noulia oia) a piia funobio
Da soboiana Elisa,
(1)
om cujos fados
Os do Voloda \i. Co'as mos cobiindo
O somblanlo, aiianca\a mil soluos.
Como olo sulco o Mai doixando moila
A quo mo amou, ingliio, o som piomossas
Dos Fados, som do Hoiloi, som soi do Tiia
Como Enoias o foi, ullimo loidoiio,
Som quo Coloslos Oidons mo dosculpom,
Som quo acoiia a fundai Romano Impiio.
Dobimos do Moicuiio o Cabo, o osso,
(2)
ondo
Tomou poilo Cipio, com sou Exicilo,
E ondo a Foiluna saudou do Roma.
Encoslou-nos pai\a Siilo, o Vonlo,
Vimos a Toiio, om quo buscou ioliio
Anbal Magno, o so ombaicou a ocullas,
Em moio o Mai da ingiala pliia, pondo.
Qualquoi Toiia a quo cloguos, lons soguio
Do Injuslia, o Infoilunio aclai \oslgios:
Afiguioi-mo \oi, na piaia oposla,
Moiibundas as \limas do Voiios,
(3)
Vol\oi, do allo da Ciuz, ollos a Roma.
Baldados ollos! Ollos no os baldam
Ciislos, quando, na Ciuz, poi Ciislo moiiom.
Dos Lolfagos a Illa doloilosa
E Aias Filonas pomos diioila,
Com Lplis, do So\oio Iliia. O Golfo
Ciuzmos do Ciiono, o a loia Auioia
(
7
)
(1) Aloxandiia.
(2) Nocipolis.
(3) Edifcios sumpluosos.
(4) Ialcio odificado poi Ilolomou Lago.
(5) Tiiado da Fbula.
Dosso Aloxandio, onlianlo-mo nas Salas.
(1)
Todo-ciislal, \i numa, um Monumonlo
Do sol cadonlo os iaios iofloclindo,
Clogo poilo, o di\iso um Soboiano,
Quo, om \io,
(2)
moilo jaz, no \lioo lumulo.
Cingo, com uioa c'ioa a fionlo, o coicam-no
Insgnias do Iodoi. No \ullo im\ol
Inda consoi\a, na giandoza, iasgos
Da alma quo o a\i\onlou. Doimii paioco
Sono dossos Hoiis, quo das ospadas,
Cabocoiia, moiiondo, so fizoiam.
Um Vaio onconlioi, junlo ao Moimonlo.
(3)
Em piofunda loiluia
(4)
ombo\ocido:
Dos foilos Macabous sciula\a a \oiba.
Ici-sc A|cxcn!rc, cpcs tcnccr Dcric
Dc Orcc ccs ccn|ins. Cc|cu-sc cnic c|c c Tcrrc,
(5)
Ccric scniiu nc curic ti!c. cs Grcn!cs,
||c mcric cingircm ic!cs crcc,
| cnicc mc!rcu c Mc|, pc|c Unitcrsc.
No Mausolu a \isla mais afiimo,
Dopaio co'as foios do Macodnio
(Quais nos buslos as \i) bom paiocidas.
Mudo ali jaz, quom ps silncio ao Mundo!
Ciislo obscuio l, junlo do Tumulo,
Na Bblia sous doslinos, o pioozas.
Quo assunlo modil\ol` So om li mosmo,
Ioi moi biado, quo ds, no Mundo, s pouco`
Como lo sumi-la
(6)
um dia, ossos lis piamos,
(
10
)
(1) Da Biblioloca.
(2) Na \iosa idado.
(3) Do Aloxandio.
(4) Na Bblia dos Solonla, liaduzida do Hobiaico a podimonlo do Ilolomou.
(5) Si|uii Tcrrc in ccnspcciu cjus. MACAB. I.
(6) Sumii a Aloxandiia, aposai do gio ionomo do sou Fundadoi.
Quo a apiomam! E a Moilo, o o Mai, o a Aioia
Ho cobiai, com mo lonla os bons ioubados!
Nas sopulladas, nclilas iunas
H-do a Tonda
(1)
planlai, o iabo incullo.
Moiioi, poi sou luino, a lo soboiba
(Qual moilo o fundadoi) Aloxandiia.
Na\ogo a Mnfis, na soguinlo Auioia,
Na gua ioxa do Nilo, allo Mai sulco.
Ialmas,
(2)
quo soi planladas, cis, nas ondas,
To donunciam Toiia, anlos do a \oios.
Iouco a pouco, iossuigo no loiizonlo
O clo, om quo olas piondom, uns lis oulios,
Mal claios loclos do Canopo, assomam,
E, ufano o Egiplo da alu\io ioconlo,
Em plona gua do Rio, so ompa\ona,
Qual focunda }u\onca, ao \ii do banlo.
Co'as \olas onfunadas, ombocmos
Do Nilo a foz. Saudou-a o Naula, a giilos,
A sacia linfa ps, alogio, boca.
Ao n\ol da gua, duma, o do oulia maigom
So oslondom Iiados, Voigas, o o Sicmoio
Do figos apinlado, umbioso \oiga.
Ialmas, quo ao Nilo, quais Ccnics, coallam,
(3)
Voidos \izoas, quo o piamo agoionla,
Comondo-as co'a inimiga, louia aioia,
Ou lal\oz, soipoando om amplos colos,
Moandios dobuxa sliois, no agio ufano
Da sua focundoz. Alando os Homons
(
11
)
(1) Ou Baiiaca.
(2) Pc|mcs poi Ialmoiias dissoiam Camos om \oiso, o om piosa Baiios. Das
muilas Ialmoiias quo om coilo Iiomonliio do fiica \iiam os piimoiios doscobii-
doios Ioiluguosos, llo doiam o nomo do Cabo do Ialmas, quo ainda lojo consoi\a.
(3) Como a oulios Rios os Canios coallam, so coalla o Nilo do Ialmoiias.
Oboliscos, Iiimidos, Colunas,
(Eimas Aiquilocluias!) polo Egiplo,
Supiiiam, co'a Ailo, os alloiosos Robios,
Quo a um Clo, quo, a cada ano so iomoa,
Nogou (pidiga om ludo)
(1)
a Naluioza.
osquoida do Eiiliou, doscoilinmos
Cumos do Monlos, o da alla soiia Lbia,
diioila, os coico\os. Na aboiluia,
Quo, afaslando-so, as Coidilloiias iasgam,
Aponlam suas cimas, l do longo
As maioios Iiimidos, quo a onliada
Iojam do Nilo, o ao \alo so baiioiias.
Di-las-ois do Egiplo as Ioilas funobios.
So Iadios liiunfais, Moilo oiguidos,
Ioi insignos \iliias. L, jaconlo
Vs Faia, \s Io\o Egpcio, om loino,
Quo, nos jazigos mosmos,
(1)
llo faz Coilo.
Como om coulo do lais mansos do Nada
Dosso oncoiio do Campas, so ala Mnfis
Banlada do Aquoiusio. Caion, nolo,
Moilos passou. }az poilo o sopulciiio.
Cis, quo so um passo d, cai dosponlada
Co'a piolo, Mnfis subilo, no Tilaio.
Hojo, if do biasos, mo no foi Rmoia.
(2)
Fui, no allo Egiplo, domandai Auguslo,
Tis mim doixando Tobas, a Hocalonpila,
(3)
Tonliia, a das magnficas iunas,
(
12
)
(1) Dopois quo Viiglio clamou sicgnum ao Mai, afoulou-so Camos a dai-llo o
nomo do |iui!c csicnnc. Os Maioanlos dizom ainda cguc csicnnc!c, ou Mcr |ciic, o Mai
plaino o liso como ospollo.
Quo misiia paia um liislo, o cansado Tiaduloi, a do so \oi a cada passo alallado
na \oiso, paia ii dai salisfao do quo oscio\o a Ioiluguosos, quo do\iam saboi a ln-
gua quo falam, o quo do\iam onlond-la quando a lom! Quanla difoiona \ai dos
Fiancosos a ns! Elos piozam-so do saboi os sous Racinos o Boiloaus do coi, o ns igno-
iamos os loimos do quo usou Camos. Quo doscidilo!
(2) Tomai lios do sabodoiia.
(3) Ncc pcricm sc|i!c !cmcrc !c !ic. HORAT.
(4) Sogundo a nomoao quo llos da\am.
(5) |||rcnics, diz o Oiiginal.
As sfingos, os Colossos, o Oboliscos,
E oulios mais Monumonlos j a poidoiam.
Tudo poi ossas iibas \ai mudado,
Sono supoislios do a\oonga oiigom,
Quo as no poudo dolii, do lodo, o Tompo.
Coslas, Quadiis sumidos j na aioia,
Consoi\a-llo inda o Clima os binzoos Monslios,
Mas s llos suigo foia a lodionda faco.
A Auguslo, alm das giandos Caladupas
Enconlioi, quo foiia Iaz, c'os Nubios.
Das lonias,
(1)
quo alcancoi, quo assim doixa\a,
Mo falou posaioso.
DIOCLECIANO
Volla Iliia
So s fiimo om lal lono. Ioi lous soi\ios,
To ouloigo, quo dos lous piimoiio sojas,
Quo \ollo ao loclo paloinal, som quo anlos
Doixo aos Romanos, om iofm, um Fillo.
} li\io, j conlonlo, \oi, no Egiplo,
Dosojo Anliguidados mais confoimos
Co' a minla Compuno, c'os mous Romoisos.
Tonlo, om faco, o Dosoilo, quo, na fuga,
Os Hobious \iu (Dosoilo do milagios!)
(2)
V-lo ou quis, o coilai poi olo Siia.
Doso o Nilo: sob Mnfis, duas joinadas,
Tomo Guia, quo ao ioxo Mai mo afionlo,
(3)
Do Aisnoo, a Gaza \ou, c'os Clalins Siios,
Do Odios do gua, do Tmaias pio\ido:
Monlo Egua Aibia, o o Guia um Diomodiio.
(
14
)
(1) Do Nopal.
(2) Ou Diomodiio.
(3) Falo do Cabias, alcaloia do Lobos, diz Fiancisco Rodiiguos Lobo na sua Ccric
nc A|!cic.
L, pola loia do loia,
(3)
o Diomodiio
Comoa a dai sinais do dos-sossogo:
Cia\a na aioia as \onlas, sopia iijo.
A ospaos, o A\osliuz d guinclos lugubios
Soiponlos, Camoloos
|I]
\o aodados
Abiigai-so, nas locas subloiinoas.
Olla\a, paia o Cu, o infia\a o Guia:
Roquoiio-llo a iazo do sous iocoios....
GUIA
Vom l o Sul do liopol. Cuidai no coulo.
Io ioslo ao Noilo, o som doixai-mo alcanco,
No Diomodiio fogo. Eu sigo-o E o \onlo
Mais ipido quo ns. A amoaa
(1)
cumpio.
L, dos Confins do plaino, um loi\olino
Soi\o,
(2)
om iomoinlo o clo, sob ps
(3)
o fuila,
Rolos do aioia, a ns aiiomossando-so,
Coslas ombalom, poi caboas ioam.
No Ddalo
(4)
do ompolas
(5)
mo\odias,
To Iims umas do oulias, poido o iumo
(6)
Da osliada o Guia: o poi disgiaa oxlioma,
A gua so os\ai,
(7)
na doson\olla fuga.
(
16
)
(1) Da nasconlo.
(2) O po, quo do Cu llo \inla.
Quo a F dofondas quoi, quoi quo liiunfos.
Incompioons\ois so os lous caminlos,
Dous, quo oslo Confossoi,
(1)
guias a \oi-mo,
A fim quo ou, do poi\ii os \us llo iasguo.
Quo Roligio llo ou abia luz mais \i\a,
E Fbiica, quo oiguou a Naluioza,
Tu, pola Giaa, ponlas o iomalo.
Doscansa, Eudoio, aqui, complolo o dia,
Amanl, Sol nasconlo, ao Monlo \amos
Oiai, o anlos quo ou moiia, anuncios dai-lo.
Discuisou, longo liaclo, o Anacoiola,
Quo bola a Roligio, quais bonofcios,
Tom do spaizii, um dia polos Homons.
Nas falas do Eiomila, quo conliaslo!
No oidiniio falai, cndido infanlo,
Mal Dous llo iuo
(2)
na alma, audaz Iiofola.
No, do lojo, oxpoilo, no poi\ii, Vidonlo:
(3)
Elo, quo osquocou ludo, o a quom ignolas
Riquozas, ponas, goslos so, do Mundo!
Dous Homons so plasmaiam, num s Homom,
Som afiimai, dos dous, qual mais so admiio,
So osso Iaulo ignoianlo, so o Iiofola:
Quo a candidoz foi dado do piimoiio,
O dom sublimo do sogundo Iaulo.
Dopois do lios lais, gia\os, mas biandas,
Do agiad\ol coiduia, mo con\ida
Ao saciifcio do lou\oi
(4)
do Eloino,
Quo onloa, om p, sombia da Ialmoiia.
(
21
)
(1) Maom.
(2) A sua Soila.
(3) Na Loi da Moiss,
(4) Sossliis, Cambisos, Aloxandio, o Csai.
(5) A Caiidado Ciisl, quo amolonlou a foiocidado dossos bibaios.
Ioi Lois, poi sou Go\oino, gia\o o Io\o:
Caiidado, o Moial, no calam nolo,
So, com \igoi do biao a Ionilncia,
Com foias no acodo Loi do Ciislo,
E a po na Aia do Amon, nos Tomplos do sis.
(1)
Con\inla doscobiii o Quadio asclico
Da pii\ao do ludo, Inicia molo,
Opoi a ombaidoios Sacoidolos,
E a sous falsos, o \os, sonlados Numos,
Milagios \oios,
(2)
\oias Iiofocias.
S iasgos do Viiludo nunca ou\idos
Tm possos do aiiancai do Toalios, Ciicos,
(3)
Vulgo, om liipudios lais ombo\ocidos.
(4)
Aos Homons, quo comolom ciimos gia\os
Gia\os oxpiaos lallai compolo,
A fim quo o colobiiimo das ponas,
Dolii possa o famgoio das culpas.
Essa a Razo, quo funda os Missioniios,
(Quo om mim comoam, quo lo-do soi poipluos
Noslos oimos). Admiia a Sapincia
Dum Dous, quo s suas loslos aima o insliui
Aplas ao Clima, o obslc'los supoiandos.
(5)
Nola ambas Roligios, quo aica poi aica,
Tm do lulai, l quo uma laja o liiunfo,
O anligo Cullo do sis, quo so oscondo
Na oscuiido dos E\os, o so ufana
Co'as liadios, co'as pompas, c'os misliios,
E so d poi soguio da \iliia,
E o gio Diago do Egiplo, iocoslado
(
25
)
(1) lila.
(2) Do \idonlo, o inspiiado, quo oia alli.
IAULO
Eudoio, ois quo iolo\a sopaiai-nos.
Nom mais doscoi mo cabo doslo Monlo.
Quom mo l-do amoilallai, j so a\izinla,
Quom d loiia, a loiia doslo coipo.
Nas faldas doslo monlo ls-do onconli-lo:
Tons do o aguaidai quo \ollo, o lo oncaminlo.
Iasmoso Ancio! } lcilo mo ausonlo,
Na mais siia inlono lodo ombobido.
Eis... llo ouo a \oz. Eis llo ouo o oxliomo Cnlico.
Iiximo a aidoi na piia o anoso Fnix,
Sauda\a a ionasconlo }u\onludo.
(1)
O oulio Ancio quo a Alansia
(2)
pia lunica,
Quo Iaulo ioquoiou, paia moilalla
Tiaz nas mos, saudoi-o, iaiz do Monlo.
Eia Anlo, j Guoiioiio do alla pio\a
Conlia os do Infoino poionais assallos.
Falai-llo ou quis, mas, som quo um passo poica,
A coiioi, o a biadai: Vi, no oimo, a Elias,
Vi o Baplisla, \i no Empioo a Iaulo.
Todo o dia ospoioi, na Auioia ciaslina,
Vollai o \i, \oilondo sanlas lgiimas.
ANTO
Quando, poi li, passoi, ao Cu subia
Aquolo Soiafim, splondondo al\uia,
Num do Anjos, Coio, o di\inais Iiofolas.
L, no cimo, sou coipo ajoollado,
Biaos om ciuz, o ioslo aos Cus oiguido...
(
29
)
(1) Enxo\odo (diz Moiais) Tolo. Enxo\odo loma-o muila gonlo polida o moi-
monlo Fioiias, a quom muilas \ozos ou\i, poi poi sujidado, ou poicaiia.
Ig. 23, \oiso 12. Cfila.
Na mais iomola anliguidado onconliaiois com nolcia Caia\anas ou Cfi-
las. A piimoiia com quo, na Hisliia Romana so dopaia, sobo ao sculo do
Auguslo, na oxpodio das Logios, quo foiam doscobiii os aiomas da Aibia:
os quais, o as sodas \inlam aos Romanos polo Mai \oimollo. Os Filsofos iam
algumas \ozos apiondoi dos Bimanos a Sabodoiia.
Ig. 25, \oiso 29. Diago do Egiplo.
|ccc c! ic, Pncrcc rcx |gpii, !rccc mcgnc, ui cuccs in mc!ic ||uminum iuc-
rum, ci !icis! Mcus csi ||utius. (EZEQUIEL, 29.)
Ig. 27, \oiso 3. Quopoa.
DIODOR. lib. I.
|ci!., \oiso 25. Famlias.
Ha\ondo-so ioliiado S. }oinimo sua giula do Bolm, o sobio\i\ondo
lomada do Roma, poi Alaiico, \iu muilas famlias Romanas, quo \inlam
lomai asilo na }udoia.
Ig. 28, \oiso 5. Loopaidos.
Icticrcs pcr!is cui cjus... |i ccngrcgccii ucsi crcncm cciitiicicm (HABAC.
cap. I \. 8 ol 9).
|ci!., \oiso 14. Dosoilos.
Onus !cscrii mcris. Sicui iurcincs cc A|ricc tcniuni, !c !cscric tcnii, !c icrrc
ncrrici|i (ISAI. cap. 21, \. 1 .)
Ig. 29, \oiso 4. Doslo coipo.
Vi!cs !cs Pc!rcs !c Dcscric, Tomo 1. pg. 13.
|ci!., \oiso 12. Alansia.
|!cm, ici!cm.
FIM DAS NOTAS DO LIVRO XI.
(
37
)
(
38
)
OS MRTIRES
LIVRO XII.
ARGUMENTO
|ntccccc cc |spiriic Scnic. Ccnjurccc !cs Dcmcnics ccnirc c |grcjc. Dicc|c-
cicnc cr!cnc c rcccnsccmcnic !cs Crisiccs. Pcric Hicrcc|cs pcrc c Accic. Amcr !c
|u!crc, c !c Cimc!ccc.
SANTO Esp'iilo quo a \aslido do Abismo,
Abiangondo-o co'as asas, focundaslo,
Vom, quo ou faloo, \om om mou socoiio.
Do Monlo, quo a sous ps, \ lumillados
Do Ania os cumos, loiionais objoclos
Conlomplando, om sou molo no cossanlo,
Vs dos Homons a lo mud\ol luiba
Em Bom o Mal, om Mal o Bom liocando.
Nas Mximas lo \iios! Tu, quo os poilos
Enlumocidos \s, co'as Dignidados,
Co'as ilusiias Honias coiiompidos,
Tu, quo o Iodoi, poi Ciimos gianjoado
Amoaas, quo consolas o Infoilunio,
Acinloso s Viiludos, \s dos Homons
Iaixos di\oisas, a\illados suslos,
Ruins Odios, cobiosas Espoianas,
Cuilos Goslos, Enojos piolongados
Ol Sp'iilo Ciiadoi, d-llo alma, o \ida
s \ozos, com quo ou naiio. Ol quo diloso,
So os poilonlos do lou Amoi la\iando,
Do loiiondo Quadio as coios amoiloo!
Ioslos, ondo o sou Cabo os consignaia,
Ioi loda a pailo, os Anjos lonobiosos,
(
39
)
Sopiam discidia, o loiioi do Ciislo Cullo.
Do Roma aos Cabos, o Impoiiais Minislios,
Sollam Iaixos, o do conlnuo Aslailo,
A Homioa Filla a Hioioclos afiguia,
Em donosa apaincia, o llo uno Giaas,
Quo a lombiada Boldado ausonlo adoinom.
Sal, a ocullas, a Ambio dospoila
Em Galiio, o os Ciislos inculca adiclos
A Dioclociano, o osloios do sou liono.
Enlioguo ao Anjo da falaz Sapincia
Hioioclos, dosoiloi da Loi do Ciislo,
Conlia os Culloios sous, om dio aidonlo,
Iiofunda o Csai. Vom-llo a Mo,
(1)
quoixando-so,
Quo os Discp'los da Ciuz, das localombos
Quo, poi sou Fillo, faz a agioslos Numos,
Mofam, do ii l, do oiai
(2)
poi olo onjoilam.
Quando o Abulio (das bionlas bionca piolo)
So aliia Iomba, quo na \oia do gua,
Mala a sodo, do giilo oulios Abulios,
Ionduiados nos picos ponlascosos,
Aulando-o no aiiojo dispaiado,
A quo ompolguo (ciuis!) a Iomba lmida.
Tal, a Galiio, a Mo, o Hioioclos impio
Vozoiam, quo d fim do Ciislo Cullo,
(Quo bom sou filo!) o co\o-so om malanas.
Tumido, o ufano, co'a Viliia Iilica,
Imoiso om coiiuplola, o luxo Asiano,
Tiaando ambiciosssimos piojoclos,
Com quoixas, com amoaos cansa
(3)
a Auguslo.
E quo ospoias (llo diz) quo no casligas
Essa odiosa iol, quo, do Clomonlo,
Ioimilos pululai poi lodo o Impiio`
(
40
)
(1) Do Galiio.
(2) Ioi Galiio.
(3) Galiio.
Minla Mo insullada, os Tomplos oimos,
Iiisca
(1)
ilusa... Casliga-os. Co'as iiquozas
Dos ioboldos, acodo ao Bom do Eslado,
Aco pia, o mui giala aos sanlos Numos!
Auguslo, do piudonlo, o modoiado
(Como om \ollos \ai do uso) piopondia
Iaia a bianduia, o paia o Bom dos subdilos.
i\oio, quo on\olloco, abalo os iamos,
Dobiua loiia a fiula. Oia a A\aioza,
(}unla supoislio, quo o sonso onlui\a)
Os giandos, llo osliaga\a, dolos do nimo.
A Espoiana, o iludiu, do aclai losouios,
Nos Ciislos confiscados. Manda ao Bispo
Do Roma, oidom quo onlioguo pionlo aos dolos
Toda a iiquoza dosso no\o Cullo.
Igioja, om quo amuados ci losouios,
Vom Auguslo, om possoa. As poilas so abiom:
Infindos Iobios \, o Enfoimos, o Oifos.
MARCELINO (c Dicc|ccicnc)
}ias da Igioja \s,
(2)
baixola iica,
E uioas c'ioas do Ciislo piociosas.
Lio foi quo o abalou! Lio ausloia!
Quo ioxas coios llo assomou nas facos!
Quando om biios so \ um Roi \oncido,
Bia\oja: quo o Iodoi, poi allo inluilo,
So ondoioa a Viiludos. Como um }o\om
Cuida loi poi foioiia a Gonliloza.
Ai! do quom oslo, ou osso dosongana
Das giaas, ou dos dons, quo llo falocom!
(
41
)
(1) A Impoialiiz.
(2) O quo, no Iooma so aplica a Maicolino, aconlocou a S. Louiono.
Salan, doslo dosai do idoso Auguslo
Lanando mo, o insullo llo oxagoia,
Sopia a supoislio, sopia os lomoios:
Nuas Aias, susponsos saciifcios
Llo azoa: \m Aiuspicos, \m uguios
Clamai, quo a pi a monlo os Iliios Numos
Assaz quo os Ciislos piosonlos sojam,
Manclas o inl'iioi da Rs mosquoiam l\idas,
Vom dosfalcado o Fgado,
(1)
o nas Iiaas
Loclislinios
(2)
dos agaslados Numos
Quo olla\am do lia\s, poilas dos Tomplos
So focla\am poi si, nos anlios sacios
Aiiudos confusos iolumba\am.
Cada momonlo, a Roma, liaz anuncio
Do aziago poilonlo.
(3)
H iopiosado
Nilo o liibulo undoso, o Tio\o ionca,
Tiomo a Toiia, Vulcos boibolam clamas,
Aiiuna a Fomo, a Ioslo Eoas loiias,
I'iigosas sodios, Guoiias oslianlas
Laboiam nas Iio\ncias do Ocidonlo.
Essos impios Ciislos so Rus do ludo.
No amplo iocinlo das Cosioas Toimas,
Em moio dos }aidins sobo um Cipioslo,
Mana uma fonlo, so oiguo uma Aia a Rmulo.
Lombos linlos do ndoas coi do sanguo,
Do sob Aia sai Soipo, o sil\a subila:
Logo coloia, om ioscas, polo lionco
(4)
Enlio a aguda
(5)
follagom do Cipioslo,
(
42
)
(1) Tagos.
(2) O pialo, ou cuia da balana om quo a soilo do Auguslo so posa\a.
Ci, nas copas do Allai, dos Rois nas laas
Quo \ manai a Bquica ospadana,
Tais, j, iios do sanguo a\isla o Csai
(1)
Dos Fiis coiioi, o os Bons Ciislos manai-llo.
(2)
Iailom logo Iiofoilos, o Iiocnsulos
Cumpiii do iluso Iincipo os mandados.
Boija, lumildo da loga a fmbiia, ao Csai,
Hioioclos. Como quom do\ol\o a \ida
Viiludo: ois foicoja, ois so iosol\o
A Alai ao Csai ollos lumillados.
HIEROCLES
Fillo do }o\o, Iincipo sublimo,
Da Sapincia Amadoi, ois pailo Acaia.
A casligai ioboldos, quo blasfomam
Da lua Eloinidado. Do li, Iincipo,
Minla Dila, o Dous mou! Concodo, ol Csai
Mo oxpliquo ou fianco. Soi, quo a Vida aiiisco...
Mas dai Voidado inloiia ao sbio incumbo.
O Di\o Impoiadoi assaz fiimoza
Conlia os Ciislos (odiosos!) no disfoio.
Di-lo-oi` Som quo mo adquiia o lou onojo`
So as mos, quo a Idado afiouxa, oscoai doixam
Do Impiio as idoas... No soiia digno
Galiio Csai, Tiiunfadoi dos Iailos
Do coll-las, subindo ao Slio auguslo`
Dos, quo inimigos lons ao lado, ol \ola-lo,
Hoii mou: quo o Voadoi doslo Ialcio
Doiolou Ciislo. Dosquo, na Coilo,
Um Aicdio io\ol foi acollido,
Iiisca, a Impoialiiz ampaia os impios,
E o }o\om Conslanlino... Ol Doi! Ol Iojo!
(
44
)
(1) Galiio.
(2) Iolo confisco.
Subilo so inloiiompo o aslulo Hioioclos,
Iianlos \oilo, onlianl\ol suslo inculca
Dos poiigos, quo ao Csai amoaam.
E, assim, aloia, na alma do Tiiano
Do Ciuoza, o do Ambio flamas iobuslas:
Fundando a passo igual os alicoicos
Da \indouia giandoza. Dioclociano
Sofislas dosama\a, o sabo Hioioclos
Quo, nunca, as lonias llo daiia Anguslo,
Quo olo, do Csai, lanlas so piomolo.
Voa a Taionlo, ombaica-so na Aimada
Quo a Mossnia o conduz. Aido j \oi-so
Na Gicia, ondo Cimdoco iospiia,
Ondo Amoi o piondou, ondo o dio co\o
Quo, na alma \il, conlia os Ciislos llo la\ia.
Das Viiludos, aos Vcios, pondo a mscaia,
Escondo, no imo poilo a Audcia, o Eiio,
A ciobios biados, s, dos lbios solla
Scpicncic, Humcni!c!c. A gua piofunda,
Quo, no l\oo, oncobio oscollos, o \oiagons,
Assim (no iaio!) iluslia, afoimosonla
Co'a faco, o luz dos Cus, a supoifcio.
Os Domnios, om lanlo so apiossuiam
Em dosliuii a F. Vonlos fa\nios
A Hioioclos do, quo ipido alis doixa
O Mai, quo dou passagom a Alcibados,
(1)
Quando oncanlada a Illia, a \oi coiiia
O Giogo mais gonlil. Vo-llo fugindo
}aidins do Alcnoo, alluias do Buliolo,
Iiximos slios, quo imoilais doixaiam
Os dous mais claios Cisnos.
(2)
} Loucalo,
(
45
)
(1) Laslonos.
(2) Domdoco.
Rulilando-llo as ondas, l, no \alo,
O Alfou, quo a fuga soguo do Aiolusa,
Ou\o, onlio as canas
(1)
ciciai
(2)
o Zfiio,
Ou\o s abas do Ldon, Filomola
Enlio os Louioiios
(3)
goijoiai saudosa.
Donosa Noilo! monlo do Cimdoco
Afiguia-so a Noilo, quo a guiaia
Ioilo do }o\om (do Endimion liansunlo).
(4)
A lal lombiana o soio da Donzola
Mais apiossado aiquoja, a\ulla a imagom
Do doslomido Fillo do Laslonos,
(5)
E o sou gaibo, o \aloi. Luz-llo na idoia,
Quo om sou falai do Eudoio, o Anlislo, s \ozos,
(Giala pala\ia!) |spcsc piofoiiia.
Toda a \ida,
(6)
cingii, na fiia fionlo
Voslais c'ioas` Squi\ai ns do Himonou,
Ioi oscapai do Hioioclos ao iuim jugo`
Da Viigom, quo o impio Hioioclos lanlo anola
Nonlum moilal podii-llo a mo so afoula:
Mas do lonias liiunfais oinado, Eudoio,
Adoiado das loslos, caio ao Iincipo,
A quom, do loiana, lom do oinai a Iuipuia,
Eslimado do Auguslo, ogigio ampaio,
Conlia Hioioclos, da Viigom, quo olo osposo.
Foi }o\o, o Amoi, foi Vnus, quom s piaias
Tiouxoiam do Mossnia, o gonlil }o\om.
(
49
)
(1) Eudoio.
(2) Cimdoco
(3) Usa\a do liajo oidiniio do Caadoi, Eudoio.
(4) |n cincrc ci ci|icic. Isalm.
(5) Nomo do pasloi.
CIMODOCE (ccm mc| scgurc tcz)
Ioidoa, Eudoio,
Quo ou luibo os sacios lous misliios. Numon
(Qual soja ignoio) a ponlo mo l lians\iado,
Qual j mo lians\iou, l algumas noilos.
(1)
Tiomo a Voslal, como ola Eudoio liomo.
EUDORO
Mo\ou-lo o passo aqui, mou Dous, quo lo ama,
E inclina a soi-mo Esposa.
CIMODOCE
A loi quo soguos
Voda amoi onlio Viigons, onlio }o\ons.
Ou s pago, ou falso a Dous, amando.
EUDORO (tcn!c ccrcr Cimc!ccc)
Ol! no. Quo ou nunca amoi, quando ofondia
A minla Roligio. Agoia quo amo,
E do Dous, om lo amai, o aibliio cumpio.
O Blsamo, quo coam, nas foiidas,
Fiosca linfa, quo ao lasso Caminlanlo
Dossodonla, no so iguais, no pioo
Ao da \oz, quo fugiu da boca a Eudoio,
Voz, quo Viigom, banlou a alma do jubilo.
Quais ao bollo da oi\osa Fonlo, so alam
Dous Cloupos, na mudoz da osli\a Noilo,
Tais ambos Sposos (j no Cu nolados)
Slo, da Giula, no umbial im\ois, mudos.
(
51
)
(1) Enlondo a noilo om quo o onconliou, \indo das Foslas do Diana. Vi!. Li\. I.
CIMODOCE (ccmccn!c c scir !cssc cxicsc)
D dosculpa, ol Guoiioiio, s impoilunas
Ioigunlas do Mossnia, ignaia Viigom.
Quom Moslio lbil no lo\o, muilo ignoia,
So o juzo algum Dous no llo alumia.
Nada sabo uma Viigom, quo no \oisa,
Boidando \us, as Casas do oulias Viigons,
So aos Toalios, no \ai, no coiio os Tomplos.
Com mou Iai, caio aos Numos, \i\i sompio.
Ama-so, na lua Loi` H nola, um Caiio,
Quo, a boijai-so o a aiiullai, as Iombas liiam`
Monla-o Vnus Ciisl, Ciislo Cupido`
Inoconlos Enganos, loinos biincos,
Quo os mais coidalos coiaos subjugam...
Quando iiada, lom\ol ossa Vnus`
Impulsa ola uma Viigo' a quo o Mancobo
V buscai ao Ginsio o quo o inlioduza
Fuili\o om pliio loclo` Acoiia a fillios,
Quo o \olu\ol Amanlo a Casa liagam`
Iom onloio na lngua, om \oias coa
Fogo, ou golo moilal` No umbial onsina
Fazoi conjuios, dai Lua Cnlicos`
Ciislo, acaso ignoias, quo Cupido
Do Vnus Fillo, o quo o nuliiu, nas bionlas
Loilo do Hiona foioz` La\iou inquo
O Aico do Fioixo, o do Cipioslo as floclas`
(1)
Nos quadiis do Loo, nos do Conlauio,
Nos ombios so assonlou do \ago Alcidos,
(2)
Asas solla, o ala \onda, Mailo, Hoimos,
(3)
Na Eloquncia, o Valoi ombioia co'olos.
(
52
)
(1) Adnis.
(2) Conliaco da pala\ia |cgiiimcs. Vi!. Moiaos, quo cila a Oidonao, o Baiios,
o Loo.
Iiosla\a alonlo ou\ido a lais discuisos
Cimdoco, o no soi quo assombio inloino
Llo cala\a pola alma. Afiguia\a-so-llo
Quo uma \onda, dos ollos, llo caa,
E luz Di\ina \islumbiai-llo, ao longo.
Do Coiduia, o Razo, do Amoi, o Iojo
So llo ioliala \isla ignola aliana,
E om ludo, quo o Ciislo, na \ida liaa,
Enliomoiai-so a E\anglica Tiisloza.
O, quo a Viigo' aloiiou, ullimo golpo
Foi a magoada \oz, quo do mais nlimo
Do piazoi, llo iompou. Eudoio lia\a
Do Ciucifixo, o diz: Olla, Cimdoco,
Olla oslo Dous do Iaz, Dous do Iiodado,
Do anguslias sofiodoi. So mo cis digno
Da lua mo, sobio osla Imago' augusla
S mo cabo acoilai luas piomossas.
Nunca unidos \oio as Aias do dolos,
Do Cupido o caicaz, da Cpiia o cinlo
O do Ciislo culloi, Voslal das Musas.
Quo lanco, paia a Filla do Domdoco!
Iassai do dolicioso idoal das Fbulas,
A juiai, sobio a Ciuz, aliana ausloia!
No liomondo sinal do Oibo iomido
Ioi inslilas mos, mos do uso a Vlimas
S lianaiom lislos, c'ioas s Musas!
} flocla igual quo foiiia a Eudoio,
O Anjo llo dispaiou. Codo iondida
A oncanlo iiiosisl\ol, d piomossa
Do acoilai a insliuo da F, do Cullo,
Quo o, dos afoclos sous, Dono, piofossa,
E Eudoio, quo as mos loma Viigom lmida,
Apoilando-llas, diz: Ol Esposa minla!
Cimdoco, quo liomo om lodo o coipo,
A um Dous do pianlo, o doi piofoio, giala
Do soi fiol Consoilo, o juiamonlo.
} so unom polos lopos das monlanlas
s Foslas Lupoicais: o o Coio oncola-as,
(
56
)
Canlando o Numon Iiolocloi da Aicdia,
O capipodo Ian, quo assusla as Ninfas,
E sopl\oca a\ona oiigom doia.
Do, da Auioia, quo so oiguo, anuncio, os Cnlicos.
} os plainos Manlinus, a Luz nasconlo
Foio, o os ponaclos das Iolasgas sol\as,
E o mimoi sopulcial do Epaminondas.
A \ollai a sou Iai, coiio Cimdoco,
Tambm Eudoio, a dospoilai Laslonos.
FIM DO LIVRO XII.
(
57
)
(
58
)
NOTAS DO LIVRO XII.
Ig. 42, \oiso 26. Soipo.
Dum Illano fiondoso, dondo mana
Lmpida \oia, suigo gio piodgio.
Soipo loiionda, mallado om sanguo o lombo,
(O Omnipolonlo Olmpio luz a doia!)
Do supodnoo da aia doslizando,
Ao Illano iojou. Nolo sou ninlo
Tinlam oulo, inda implumos A\ozinlas,
Enlio os folludos iamos acouladas,
E a Mo quo as piociiou as aninla\a.
Eia d \oi as fillas dobaloi-so,
Quando a Soipo as liagou, o a Mo quo clama
Ro\oando-llo om ioda, al quo a soipo
Llo lia\a do asa, o subilo a do\oia.
(HOMER. ||ic!. \. 38).
Ig. 43, \oiso 27. Tmolo.
Monlo do Ldia, mui nomoado poi sous \inlos, o polo culli\o do aafio.
Ncnc ti!cs crccccs ui Tmc|us c!crcs. (GEORG. I, 56.)
Ig. 45, \oiso 29. Buliolo.
Hojo Bulionlo, om faco do Squiia (lojo Coifu).
........ Pcriuuc sucimus
Cnccnic, ci cc|scm 8uinrcii cccc!imus urccm. (N. II, \. 192.)
Ig. 46, \oiso 1. Safo.
Vituniuc ccmmissi cc|crcs
Hc|ia |i!icus puc||a. (HORAT., Od. 9. lib. IV).
|ci!., \oiso 5. Esliofadas.
..... Sircpnc!cs Grcic sicni ncminc !icia
|nsu|a |cnic in mcgnc, ucs !irc Cc|anc
Hcrpiauc cc|uni. (N. III, \. 211.)
(
59
)
Ig. 49, \oiso 3. Canas.
Siiinx filla do Rio Ldon, poisoguida poi Ian, acollida polas Ninfas do
Rio paloino, o con\oilida om Cana\ial. Como quoi quo alonlasso Ian, no cicio,
quo as Canas fazom quando Zfiios as abanam, comps dolas o sopl\oco
insliumonlo (ou gaila) a quo os anligos Siiinx clama\am.
|ci!., \oiso 1. A\ulla a imagom.
Mu|ic tiii tirius cnimc mu|iusuc rccursci
Gcniis ncncs. narcni in|ixi pccicrc tu|ius
Icrccuc. (N. IV. \. 3)
Ig. 52, \oiso 12. Toinos biincos.
Tonoii sdogni, o placido o lianquillo
Ropulso, caii \ozzi, o liolo paci,
Soiiizi, paiolollo, o dolci slillo
Di pianlo, o sospii lioncli, o molli baci. (}ERUS. Canlo VL, sl. 25.)
|ci!., \oiso 19. Coa.
}o sons do \oino on \oino uno sublilo flammo
Couiii pai loul mon coips, sill quo jo lo \ois,
El, dans los doux lianspoils o s'gaio mon mo,
}o no sauiais liou\oi do languo ni do \oix.
(BOILEAU, liad. do Saplo).
Mos oux no \oaionl plus, jo no pou\ais pailoi,
}o sonlis loul mon coips ol liansii ol biloi.
(RAC. Ildio, acl. I. sc. 3).
Ig. 53, \oiso 17. Ilasmou.
Icrmctii igiiur Dcminus Dcus ncmincm !c |imc icrra.
...... P|cnictcrci cuicm Dcminus Dcus Pcrc!isum tc|upiciis c principic, in uc
pcsuii ncmincm.... (GENES. cap. II. \. 7 ol 8).
|ci!., \oiso 21. Sanguo sou.
|i c!i|icctii Dcminus Dcus ccsicm ucm iu|crci !c A!cm, in mu|icrcm.
(
60
)
|ci!., \oiso 22. Ado.
Nol oqual, as lloii sox nol oqual soom'd,
Foi conlomplalion lo, and \aloui foim'd,
Foi soflnoss, and sool alliacli\o giaco. (MILT. Iaiad. Losl, IV).
|ci!., \oiso 29. Minla.
|n |unicu|is A!cm ircncm ccs, in tincu|is ccriiciis. (OSEE, cap. XI. \. 4).
|ci!., \oiso 3. Esposa.
|i spcnsccc ic mini in scmpiicrnum, ci spcnsccc ic mini in jusiiiic ci ju!icic, ci
in miscriccr!ic, ci in miscrciicnicus. (OSEE, cap. II. \. 19).
Ig. 54, \oiso 7. O Fillo.
Qui inirc!uxii ccm in icccrnccu|um Scra mciris sua, ci ccccpii ccm uxcrcm.
ci in icnium !i|cxii ccm, ui !c|crcm, ui cx mcric mciris cjus ccci!crci, icmpcrcrci.
(OSEE, cap. XXIV. \. 67).
FIM DAS NOTAS DO LIVRO XII.
(
61
)
(
62
)
OS MRTIRES
LIVRO XIII.
ARGUMENTO
Cimc!ccc !iz cc Pci, uc pcrc scr !c |u!crc |spcsc prcicn!c scr Crisic. Dcmc-
!ccc ncsiic. Sccc uc cncgcu c Accic Hicrcc|cs. Asicric cccmcic c |u!crc, c c tcnci!c
pc|c Anjc !cs Amcrcs ccsics. Pcr ctiicr cs tcxcccs !c Hicrcc|cs, ccnscnic Dcmc!ccc
cm !cr c suc Ii|nc c |u!crc. Ciumcs !c Prcc5nsu|. Rcccnsccmcnic !cs Crisiccs, nc
Arcc!ic. Hicrcc|cs ccusc |u!crc c Dicc|ccicnc. Pcricm pcrc Iccc!cmcnic Dcmc!ccc,
c Cimc!ccc.
}, foila a libao ao Sol, quo suigo
Do Mai, sauda\a osso aslio, quo alumia
Viandanlos, Domdoco. O Clo loca
Inda lumido do Oi\allo, o lom na monlo
Da Casa do Laslonos dospodii-so.
Eis do suslo, o do Amoi liomondo a Filla,
So llo lana nos biaos. Elo a anguslia,
E apoilo da alma, pioslo, llo compioondo.
Mas, no sabo, quo nosso amoi, Eudoio
Tom lanla pailo, o assim consola a Homioa:
DEMODOCO
Quo Numom lo foiiu, caia Cimdoco`
Na idado, om quo soiiisos inoconlos
S la\iam, cloias lu` Calou-lo oculla
Mgoa no poilo` Aos Numos, nossos Guaidas,
Rocoiiamos, o a pialicai com Sbios,
Quo manso, o sossogado pom nosso nimo.
(
63
)
Ialonlos sompio oslo Aias do }uno,
(1)
Nolas no mo\o Eolo as sacias cinzas.
(2)
Como ossas Aias soja o poilo nosso.
So os Euios dos paixos nolo osbia\ojam,
Inalloi\ol Iaz domoio, ao monos,
No Sanluiio da alma, nada a abalo.
CIMODOCE
No alcanas quo giando a nossa Dila!
Ama Eudoio a lua Filla. (Ol quo dilosa!)
Do Hmon llo quoi, s poilas pi giinaldas.
DEMODOCO
Dous do ingonloso Engano, acaso, iludos-mo`
Cossou Voidado do \olai lous lbios`
Mas, quo mo oslianla quo um Hoii lo adoio!
Quando s Viigons do Mnalo ploiloaias
Da Foimosuia o pimio` E a quom Moicuiio
To osliomaia no soiio Quolidioo`
Conla, om quo modo, o Caadoi Aicdio
Da fioclada do Amoi lo dou infoimo.
CIMODOCE
Ioi do poilo afaslai coilo dis\olo,
Solloi a \oz, a discanlai as Musas.
Eis, qual lucido Sonlo, quo ios\ala
Da Elsia poila, Eudoio mo apaioco,
Na mansa Noilo, a mo mo loma, o diz-mo:
Quoio, ol Viigom, quo os Fillos do lous Fillos
Slima piolo, om gimio do Domdoco
(
64
)
(1) Quando o Tio\o dispaia poilo, somollam sous oslalidos aos iodobios do
bom sacudido aoulo.
(2) Aos quo oscollia paia fuluios Miliios.
(3) manoiia dos anligos, quo, nos Dilogos, supiimiam o !iz, o !issc, o rcspcn-
!cu, olc.
DEMODOCO
No cloios, Viigom digna do Vonluias.
Quo no quoio ou cuslai numa s lgiima
Aos ollos, quo amo mais, quo a luz do dia.
No lo aiianquo do mim osso Dous no\o,
E poi Esposo, a Eudoio, omboia o lajas.
Eudoio, nosso inslanlo, io\ola\a
Dosso Amoi, a sou Iai, lodo o sogiodo.
LASTENES
Ciisl soja, o poi dom nupcial llo lo\os
Toi onliada no ompioo. Em compiazoi-llo
No quo foi juslo, o lou amoi llo abona.
O Anjo do caslo amoi, a Eudoio insliga
Quo a Domdoco acoiia. Eslo om sous biaos,
Tinla a Filla, no piazo, om quo ia Eudoio
(Do sucodido ignaio) a ss busc-lo.
Iia. Eis banlado o Iai, om lodas lgiimas,
A biados llo anuncia: E lua Esposa.
Do no\o Iai so aiioja
(1)
aos ps, o boija
Da Filla a \oslo. Vom, co'as Fillas, Sfoia,
E \om Laslonos dai-llo amigo abiao,
Colm-la do caicias. Ioi dous llulos
Llo do nomo do Iim,
(2)
o ola o moioco
Ioi Consoilo do Iimo, do Ciislo Soi\a.
Iaia dopoi da F sagiados goimos
No poilo da pi-oloila Calocumona
Foi Ciiilo oscollido a \olo unnimo.
Ioi quo mais pioslo Hmon una os Esposos,
Concoidam as Famlias ii-so a Spaila,
Ondo o Bispo a insliuo amiudo, o adianlo.
(
67
)
(1) Eudoio.
(2) As fillas do Laslonos, quo a Cimdoco clamam Iim, uso om Fiana daiom
s cunladas osso nomo.
Enquanlo o Cu piossoguo os sous dosgnios,
Cumpio o infoino a maldado amoaada.
A juiada unio, quo com Domdoco
Tia\ou Laslonos, iompo-a logo o anuncio
Quo Hioioclos cloga, o quo os Mossnios cloiam.
Viois as Mos coiiai ao poilo as Fillas.
Suslai os }ogos, suspondoi Toalios,
Como om moilal loiioi, publica anguslia,
Nos Ciislos lulo, nos Iagos ospanlo....
Obias do Ruim!
(1)
No ioslo as liaz gia\adas!
Enlia Hioioclos as poilas do Mossnia
Licloios dianlo. As oidons so piomulgam:
Tm do soi os Ciislos ioconsoados.
Quando osfaimado o ioaz Lobo ionda,
Ollos om biasa, om loino Gioi langoia,
Vondo o giosso Robanlo, nos paslios
Dum filil piado, a fomo so llo assanla,
Sai-llo a lngua dos plulos comillos,
(S do ola
(2)
as Rosos \oi so lingo om sanguo,
Do om sanguo so abio\ai almoja inqua).
Conlia os Ciislos oi\ado do dio infoslo,
Assim almoja Hioioclos, loi\o-ollando
Infncia dbil, indofosas Viigons,
E ossa Gioi do Ciislos, quo, om piazo bio\o
Anlo o sou Tiibunal lom do a \oi junla.
Impolido do Sp'iilo mais p'iigoso
Dos Abismos, iomonla ao Ilmoo cumo,
Disfoio, o cia\a os ollos, no Oli\odo,
Vol\o-os ao Tomplo,
(3)
\ol\o-os s Colunas ...
Ol susponso! No \ nos sacios ndilos,
O Anlislo da Aia! Ou\iu, quo oia pailido
Co'a Filla a \oi Laslonos, cujo Eudoio
(
68
)
(1) Hioioclos.
(2) A lngua.
(3) Do Homoio.
Viia a Voslal, nas sol\as do Taigolo.
Tiislo no\a! quo a coi, no ioslo muda-llo!
Quo idoias mil confusas llo oiguo, na alma!
Laslonos, quo dos Giogos o mais iico...
Emulo Eudoio sou lo podoioso...
Quo aiiaiais dosampaia do Conslncio...
E s Giogas piaias \om... s bom locidas
Tiamas do Hioioclos dospoiloso obslculo!
So amado Eudoio do Cimdoco... O Impio
Aido om pi claia a alioz suspoila, o o mina
Esso aidoi, om conlnuo dos-sossogo.
No longo da pousada do Laslonos,
Nos iobaldos dum Tomplo doiiocado,
Quo s Giaas dodicou Oioslos, o s Fuiias,
Sumpluoso Alcai jaz. Mandaia Hioioclos
Fabiic-lo quando oiam sous inlonlos
Aiiobalai a Filla do Domdoco,
E, \lima ocull-la, om lais Elsios.
No os ps a fim, quo foi clamado Coilo.
Hojo llo apiaz moiai nosso Ialcio,
E quo ali \onlam dai sous nomos, quanlos
Ciislos a Aicdia oncoiia, om sous Conloinos:
E do Laslonos \ondo-so lo mslico,
Acoilai moio do onconliai Cimdoco,
E ponoliai no inlonlo, quo induziia
O Anlislo Homioo co'a Voslal das Musas
A \ii, na Aicdia, \oi Culloi do Ciislo.
Mais pionla quo o iolampo, a Fama, a no\a
Doiiamou, dosdo a cima do Aposanlo,
(Monlanla a quom \onoia a Gonlo Aiglica)
T o Cabo do Maloia (quo om sou pico,
V doscansai os faligados Aslios,)
Quo clogado o Iiocnsul. Vai somoando
Quanla, aos Ciislos, Dosdila, llos \om sobio.
Domdoco osliomoco: o, Filla, ci\ol
Quo olo lo aiiiscado Cullo sofia`
(
69
)
E a F juiada` o a Viigom, quo onfonoco
Ioi Eudoio, o s quoi osposo a Eudoio`
A Eudoio, no piofundo poilo, suigom
Iiocolosos cuidados. C'os iuins Anjos,
Tom biiga inloina. Afoulos do induzi-lo,
Conlia olo o biio assoslam,
(1)
das idoias.
Supioma Dila a dum Ciislo, quo a Ciislo
Tiaz uma alma (om mil liansos aiiiscados)
Mas lais clamas do Zolo, o lais quilalos
Do \aloi, inda Eudoio, om si, no sonlo.
Sal, quo onlio os Ri\ais,
(2)
lia\ou poloja,
Roliai da afoio Ciuz a Ania,
(3)
E a F, do Aicdio }o\om
(4)
lana nu\ons.
Quo acomol-lo \ a Aslailo oidona,
(A Aslailo, quo o iondou!)
(5)
Quo do possanlo
Anjo do caslo Amoi, lojo o dosuna.
Logo o Domnio do Volupia loma
Todos sous inconli\os, o ompunlando
Faclo oloioso, onfia Aicdias sol\as.
Do faclo a luz llo ondoa\a o moigo Zfiio,
Iiodgios mil biola\am do sous passos.
Da\a aios do a\i\ai-so a Naluioza,
Ao \oi passai o mgico Fanlasma.
(6)
Suspiia o Rouxinol, a Iomba aiiulla,
Biama, aps da ligoiia Coia, o Gamo.
Sp'iilos do Engano, quo a floiosla oncanlam
Do Alfou, lioncos do Robios oscaclando,
(
70
)
(1) Domdoco.
Quo, co'a Famlia, a Spaila, \ai spoi-lo.
Ioiquo o\ilo o Ruim,
(1)
iodoios busca.
(2)
Ciislais puios do Ldon, soidos lodas
Esso mpio
|V]
onojam, nom fioscuia opaca
Do Aicdios Valos, llo onamoia a monlo,
No \oidos Iinlos quo allos soiios loucam,
guas quo a boibullai das ioclas iompom,
Moigos Quadios, quo moigos nomos lombiam.
(3)
Nos Conloinos iobanlam sous Licloios
Ciislo Io\o, do \ida do inocncia,
(Fiouxa, um lanlo do piimo\o impulso)
Qual do E\andio os Iasloios, a \i\oiam.
Dos ponlascos alposlios, ca\as Giulas,
Sacias a Ian, aos Dousos monlosinos,
Vs \ii iobanlos,
(4)
quo os biulais soldados,
Com lanas (poi cajados) pasloioiam.
Numa ampla \oiga, om fionlo a Hioicloos Iaos
Oila\a o manso Ldon o sugoslo
(5)
Do Iiocnsul, quo na Cuiulo
(6)
obuinoa,
Toma\a os nomos, quo lo-do oncloi as lislas
Falais! Eis iompo subilo um sussuiio.
Vollam Ciislos o ioslo, o a \isla alcana
A possanlo Famlia do Laslonos
Quo, ao p do liibunal, liazom Licloios.
Qual Caadoi Alpino, a giandos biados,
Acossa o falo
(7)
do monlosos Cabias,
(
76
)
(1) Hioioclos.
(2) Domdoco.
(3) Nomos do Ldon, do Alfou, olc.
(4) Do Ciislos.
(5) Sugoslo oia um poslo mais allo no aiiaial, dondo os Gonoiais Romanos
fala\am ao oxicilo.
(6) Cadoiia s a Cnsulos, o oulias giandos Dignidados poimilida.
(7) } cioio quo aponloi om nola quo falo do Cabias, alcaloia do Lobos, \aia do
Ioicos, so fiasos do Fiancisco Rodiiguos Lobo, na Ccric nc A|!cic.
|V] O poola alloina a giafia impic/impic poi iazos alinonlos fonlica do \oiso.
Quo, a pulos, galgam alcanlis, Cascalas,
So do impio\iso, ao p d Gioi quo fogo,
}a\ali suido, o Caadoi infia,
Rocua, pia, os ollos no aiioda
Do foioz animal, quo ouiia as coidas,
E al\os, iomo\o, os donlos na\allados.
Tal, a\islando Eudoio, onlio a Famlia,
(E ol como o conlocou!) ombaa Hioioclos.
Todo o iancoi anligo so llo ospoila:
Nom, \oi quo o dos-companla a Homioa Viigom
Llo mngua o sobiossallo. Em ciumos foi\o
Do sonloiil apossoado Eudoio,
Do iocaclo
(1)
Maicial. Muilos Guoiioiios
Da Guaida do Iiocnsul, quo soi\iiam
Sob Gonoial Eudoio, om loino o coicam.
Uns piogoam, quo biando, o gonoioso...
Qual llo oxalla o Valoi, qual o liiunfo...
Tais momoiam dos Fiancos a balalla,
Em quo Eudoio ganlou a Ci'oa C\ica,
Oulios Biilano pilio, o gian Viliia,
E o jo\om mililai quo \oncou splndido
(2)
Rolallado do golpos) a Caiiusio.
Gonoial dos Ginolos,
(3)
foi Iiofoilo
Nas Glias, foi \alido do Conslncio,
E, poi Amigo o piosa Conslanlino.
Do clamoi lal a Hioioclos \m dolquios:
Dospodo o Io\o, o oncoiia-so om Ialcio.
Amado da Voslal,
(4)
julga-o sou Emulo,
(5)
}ulga, quo Amoi llo ci'oa liofus lanlos.
Lidam-llo, na alma, inlonlos mil poi\oisos:
Iiojocla ao Iai ioubai, \iolonlo, a Filla,
(
77
)
(1) Hioioclos.
(2) Cimdoco.
(3) Iaioco quo ou\os.
(4) Prccumcii numi ccs. VIRGIL.
Ionduia a liia, junlo da Aia, a Filla,
E ao Monio Canloi oslo Hino onloa.
Ol Tionco iluslio, a Liia lo consagio,
Quo afinai-mo dignaslo, om fauslas loias,
Vnus, o Hmon, noulios pondos mo alislam.
Do Amoi s floclas, do Doslino s Oidons
Iodo uma Viigom poi possanlo obslculo`
Tu canlaslo, quo Andimaca no \ia
Mais quo Aslianax, o Hocloi, na oxcolsa Tiia:
No lonlo inda Aslianax, mas sigo o Esposo.
Assim da\a a Voslal a dospodida
Ao Canloi do Nauscaa, o do Ionlopo.
Humodocom-llo as lgiimas os ollos,
E a dospoilo do Amoi, do sous oncanlos,
Os Numos, o os Hoiis, do quom doscondo,
Llo cingom do saudado os soios da alma.
Cingo-lla o Tompo, om quo, poi loilo, as Musas
Nclai llo doiam, dou-llo o Iai dis\olos.
Mlico A\,
(1)
lou slio,
(2)
lous domnios,
(3)
Tuas nobios foios saudado a\ullam.
Tu, c'o \igoi do Ingonlo, ol Iai da Fbula
Subjugas, sou mau giado, a Ciisl
(4)
Filla.
Quando a Cobia auii-ciula, no piado
Roja a cambianlo oscama, o onlio aljofiadas
(5)
Boninas, a \oimolla ciisla onlona,
E a liissulca, disfoio, aidonlo lngua,
So ola a a\islou, \om doscaindo a Iomba
Da olioa alluia o \oo, quo o iosplndido
(
80
)
(1) Homoio.
(2) Slio om quo osla\a assonlado o Tomplo.
(3) Os lugaios, quo da ioa do Tomplo oiam co'a \isla dominados.
(4) Quo so dispunla a soi Ciisl.
(5) C'o oi\allo.
Do iplil a fascina: ois j, numa i\oio
Iousa pixima, ois \om do iamo om iamo,
Dogiadando,
(1)
al dai-so ao podoi mgico,
Quo a aiianca do Ai, o a \om liiando a Toiia.
FIM DO LIVRO XIII.
(
81
)
(1) Impudomonlo. Com quo giaa punlam os Lalinos oslos adjocli\os noulios om
lugai dos ad\ibios!
(2) Vnus aimada, Foiluna aimada, simulacios foiam a quo os Gonlios lo\an-
laiam Aias.
(3) Sfoia.
Ao Misliio da Ciuz, om laiga onclonlo
Llo oslo coiiondo lgiimas sonlidas.
Do Ciislo Anguslia l d, da Mo ao Cullo
Sonlo mpolos do jubilo, o do pona.
(1)
Assombia-a o gio podoi do Dous oloino,
E no manlo
(2)
so oscondo do Maiia.
Com goslo, ao Bispo ou\iu conlai Iiosopo,
Anjos, Magos conlai, conlai Iasloios.
S llo oia inoxliic\ol, cogo onloio,
Quo fosso osposa, o Mo, ficando Viigom.
Do manso oia\a o quo apiondia alonla:
A\o ol cloia do Giaa, A\o, ol Maiia.
Ioi Mo sua a lomou. Da\a ao Iai conla
Do algumas das lios. Eia giacioso
No colo paloinal sonlada, \-la
Como onfia\a, om falas mui donosas,
Qual \ida lo docoiiido os Ialiiaicas.
Nacoi, quo a sua Saia
(3)
amou lo loino,
Tobias gialo a Dous, fiol Esposa,
Quo o Aicanjo llo adquiiiu, poi modo oslianlo:
E a Tabila, quo Iaulo, aos Iais saudosos
Doia, ioubada fiia sopulluia.
CIMODOCE
Cis, quo o Dous dos Ciislos, quo amai mo oidona
A mou Iai, poiquo a \ida ou gozo longa,
No \al Numos, quo om li nunca mo falam`
Missioniia (dum gnoio assaz no\o)
Aluna dum Ancio, doulio Ancio moslia,
Enlio \aios lo iospoil\ois, posla,
Dando a goslai ao Sacoidolo Homioo,
(
89
)
(1) Ou aiiopondimonlo.
(2) Bio\omonlo.
(3) Em piosa do\oia dizoi a \lima, o dopois dizoi o golpo: mas Viiglio, quo a
miudo ompioga a figuia usicrcn pcsicrcn, lioca poi ologncia os loimos, pondo anlos os
quo cabia colocai dopois. Do Viiglio, o oulios quo assim usam, lomoi oxomplo paia
assim usai.
(4) Tambm s \ozos supiimo ailculos, como Camos o Foiioiia, olc., os
supiimom, imilando os Lalinos.
Toma do ioslo do Adi\inlo as iugas,
As cs, o a spoia \oz, o a cal\a fionlo,
Cobio c'um longo \u: ausloio, o plido
Iolos ombios do\ol\o os lislos sacios.
Como um aziago sonlo, o dilo spoclio
Cloga ao loilo, o no coiao ansiado,
C iamo loca, quo llo poja a doxlia.
Doimos (llo diz) o o lou Ri\al liiunfa`
} a Spaila lo conduzido a Noi\a Homioa,
} abiaa a F Ciisl, j pioslo Sposa
Do Fillo do Laslonos. Sai do sono:
Roubomos, conquislomos osla piosa.
Aiiuino-so, o lonla fim complolo
(Quo assim con\m) dossos Ciislos a Tuiba.
Disso: o os lislos aiianca, o \u dos\ia,
Toina ao goslo do loiioi:
(1)
cui\ado apoila
Nos biaos, o Iiocnsul, \igoiosos,
No impuio poilo, impuio sanguo coa-llo.
C'o pondoi infoinal dobalo-so o Impio,
(2)
Todo suslos, acoida, o lodo giilos.
Tal osso, quo inda om \ida
(3)
sopullaiam,
No Campo dos jazigos,
(4)
mal quo ospoila
Do lolaigo, so ospanla, d na loisa
(5)
Co'a fionlo, ao liislo biado a co\a loa...
Hiila a coma, do loilo, Hioioclos salla:
Quanlos \ononos l, \oiloia o Monslio
(6)
Na alma do quo os Ciislos dosama, o \oxa:
Anola anlocipai do Auguslo as oidons.
Guaidas clama: os Ciislos quoi j nos Cicoios,
(
93
)
(1) Da Igioja.
(2) Dos Iagos.
(3) Do Monolau.
(4) Euiolas.
(5) Esposa do Tobias.
(6) Cimdoco.
(7) Doscondonlos do Roi Agis.
(8) Uso anligo do oiai, om faco do Oiionlo.
Iassos da Bblia iomomoiam pndulos.
Dosanoxo, o poilada da Baslica,
So oiigo o Baplisliio, poi quom no\os
Insofiidos, suspiiam, Calocumonos.
Cimdoco caminla aos sanlos Iilicos.
Dif'iona l quo nolois. Lacnias Viigons
Inda adiclas aos dolos, liaja\am
Roupas aboilas, afoclando s Gonlos
Dosgaiio om sou ollai, no andai solluia,
Do Baco, ou do Hiacinlo
(1)
o sou bailo:
Da ciua Spaila a fiaudo, o ioubo, a ndolo
Foioz llos sl \oilondo om ioslo, om ollos.
E as Ciisls Viigons, l no liajo, caslas,
So digna piolo do Holona, om boldado,
Mas, mais quo ola foimosas, poi modoslas.
C'os mais Fiis, \m colobiai misliios
Dum manso Dous, quo os poilos onloinoco
E adoa paia Fillos, paia Soi\os,
Dous, quo odoia o Dissimulo, a Monliia.
Iimos nascom,
(2)
di\oiso Io\o os ciiois:
Tanlo a Roligio os Homons muda!
Clogados ao fosli\o Tomplo, o Bispo
Tondo om mos o E\angollo, ao liono sobo,
Quo alado , no piofundo sanluiio:
(3)
Io-so faco do Io\o. Em sous assonlos,
Iola osquoida, o diioila, os Sacoidolos,
Dolis, o om p Diconos ocupam
Do bsido,
|VII]
om foima, o somiciculo:
(4)
Toma\a lodo o \o da Igioja, o Io\o.
(
97
)
(1) Ciiilo.
(2) Aos bancos doslinados, na Igioja, paia assonlo das mulloios.
DICONO
Osculos dai do Iaz iocpiocos.
D'ofiondas, quo ali liaz Ciisl Famlia,
Quo o Sacoidolo acoila, allai cumula,
E c'os Ios ao misliio dodicados,
(1)
Quo Ciiilo abonoa. Os Ciios aidom,
O inconso oxala, a \oz lo\anla o Io\o.
Ioifaz-so
(2)
o saciifcio, iopailida,
Enlio Eloilos do Dous, a sacia Vlima,
E aps a Comunlo, so apiosla o gapo,
(3)
A cuja Coiimnia onloinocida
Todo o bom coiao so \ol\o alonlo.
} Sfoia a Cimdoco insinua
Quo a dai a doslia a Eudoio so disponla,
Tm-na Viigons om biaos, Viigons coicam-na.
Mas... falla o Esposo Coiimnia augusla.
Quom nolcia dai`... Ioiquo lo lonlo
So oculla aos ollos da piognio Homioa`
Eis iango a poila,
(4)
nos budos qucios,
Eis ponilonlo \oz do foia oxclama:
Conlia Dous loi pocado, o conlia os Homons.
Na F, na Roligio fui doscuidado,
Do sou iogao mo oxpulsou a Igioja,
Causoi moilo, nas Glias, Inocncia:
Iimos, oiai poi mim. A culpa, a \ozos
Do iaslos polas lajons
|\III]
do Voslbulo,
(
102
)
(1) Scccus ccnc!icius so clama\a o \oslido dos ponilonlos, na piimili\a Igioja, quo,
poi coiiupo \oio a clamai-so sambonilo. Vid. Lus do Iiamos, cilado poi Fi. Lus
do Sousa, li\. l. cap. 3. da Hisicric !c Dcmingcs. Vid. ici!. En\ollo num capolo do saco.
|n scccc ccsccrciicnis, o in sccc ci ci|icic so fiasos \ulgaios, na Bblia, acoica do ponilncia.
(2) Quom no dai lgiimas a lo piodosa compuno`
(3) Som quo a ponilncia llo soja ali\iada polo Bispo.
(4) Do Allai.
(5) Em Eudoio.
(6) Em Cimdoco.
(7) Todo o lompo quo duiou o Esposiio.
(8) Do loinuia.
Os Assislonlos \iam, modula\am
Viigons da No\a Sio, sponsais Canlaios!
Minla Amada, onlio as Viigons, qual Liio
Enlio ospinlos. Ol quanlo linda! ol quanlo!
Qual Rom quo oscaclou, iubim a boca,
Somolla a coma copa da Ialmoiia.
Qual a Auioia, no Eoo a Sposa splondo,
Qual o inconso quo oxala, o sobo om nu\om,
Sobo Ela do oimo. Ol Fillas do Solima,
Iolos soiiis Capiolos, \os conjuio
Com fiulos mo suslondo, o com Boninas,
(1)
Quo o poilo so mo fondo \oz da Amada.
Voilo, ol moidio sopio, \oilo aiomas
Sua\ssimos, na quo do Sposo onlo\o.
Foiislo-mo a alma, ol muilo amada minla.
Tuas poilas do Codio mo abio. O oi\allo
Da Noilo lumodocou minlas madoixas.
Alos, o Miiia lo poifumo o Tlamo,
Com lua doslia mo suslm-mo a faco
Quo languo. Ol qual sinal mo pos no poilo!
Mais foilo do quo o Amoi ainda a Moilo.
Da\a o Viignoo Coio fim ao Cnlico,
Eis iossoa do foia oulio Conconlo
Dos Iaionlos o Amigos do Domdoco,
Quo Cimdoco, o Eudoio Esposos canlam.
Biillou da Taido a Esliola: sa, }o\ons,
Das Mosas do banquolo. Hmon so onloo,
Canlo-so Himonou. E \isla a Viigom.
Culloi do \oido Iindo, piolo Uinica,
Tu, quo guias ao Sposo, a Sposa lmida
Nas mos sacodo, faclo auii-comado,
E aos sons da lua \oz molodiosa,
O alcalifado clo pisa fosli\o,
(
104
)
(1) A soldadosca.
(2) Ciisl.
Dosaimado o Conluiio, liopa giila:
Coiioi, no alcanco, a Eudoio. Eslo aodado
Coulo miia om moimonlo do Lonidas.
Co' ou\ii iaslioio
(1)
do lo \is Sallilos,
Os passos foia As foias oxauiidas
Llo falsoiam o amoi. Fiaquoia ao poso.
(2)
Dopo a Amada no oscondoiijo igio,
(3)
}unlo do qual so oiguia um liofu do aimas,
Dos moilos, nas Toimpilas. Eudoio
Do Monaica Spailano a lana ompunla,
E aos soldados, quo j so llo aiiomossam...
Eis quo, luz do sous faclos, afiguia-so-llos
Voi om sombia o magnnimo Lonidas...
Iaiam. Fuzis dispaia o ollai do Eudoio.
Mo\ondo a piola coma, mil iolmpagos
Rolana luz dos faclos, fuiibundo.
Monos liiido a Xoixos foi Lonidas,
Moilo, o ospanlo spaigindo na loslo bibaia,
Quando llo onliou, na Tonda, om lio\a oscuia,
Eis moi assombio! Muilos dos Romanos
Vom, nolo, o Gonoial, com quom soi\iiam.
EUDORO
Guoiioiios, so a ioubai-mo a Sposa \indos,
A \ida la\ois, piimoiio, do aiiancai-mo.
Cobiam spanlo da \oz, do loi\o aspoclo
Do Caudillo, quo om guoiia os guiou. Iaiaiam.
Quando a sogai a mosso, onliam Coifoiios,
Caom, daqui, d'alm, dbois ospigas,
Da fouco ao gumo. Vo clogando ao Robio,
Quo, alloioso soaia aos Cus so aiioja,
(
106
)
(1) Os Coifoiios.
(2) Em casa do Ciiilo.
(3) Quo j dosposada a linla Eudoio.
Concoidos c'o sou gnio, o quo a donuncia
Do Hioioclos falsa aclou, \igiai s manda
Os Lo\ilas, iompoi ocullas }unlas.
(1)
Das pio\as, quo dou claias Conslanlino,
No ciou a Eudoio Cabo do ioboldos.
Conslanlino junla\a mais na Caila:
Vom, quo nos \alla, agoia, o lou socoiio.
Dai conla a minla Mo Doiolou mando,
Das quo, aos Ciislos, dosdilas amoaam.
Quando ombaicai-lo, no Iiiou, oscollas,
L suigii o nosso anligo Amigo,
(2)
Do boca llo ou\iis nol\ois no\as.
Iouco l, linla apoilado, num Na\io,
Doiolou, no momonlo, om quo consullam,
Na Famlia, qual moio adoplai do\om.
EUDORO
Foia quo ou paila: o no con\m, quo om Gicia
So oxponla a Amada s \oxaos do Hioioclos,
Nom Viigom
(3)
Sposa, a Roma \ii comigo:
(4)
Mais fausla, a\islo, ocasio, na Caila.
Doiolou a Solima a guio, o lonla
Ela, om Holona, o co'a insliuo, ampaio,
E om \oidados Ciisls so omboba, o fundo.
Logo quo Auguslo mo poimila, pailo
Ao sopulcio do Ciislo, o l a Domdoco
Inslaioi, quo mo cumpia a f juiada.
(
108
)
(1) Agammnon.
(2) Rofoio-so aos slios.
Busca, om Coiinlo, om \o, Eudoio as piaas
Ondo lioou a \oz do giando Apslolo.
(1)
Iolo Islmo doscampado, os claios
(2)
Ludos
Rocoida, quais canlaia oulioia Indaio,
E quinlo, no splondoi, linlam c'os Numos.
Os Ionalos da A\ posquisa om Mgaia,
Quo as cinzas do Focion, pia acolloia.
Elousis soilo. Um balol unico
No Salamnio, doiiocado Ioilo!...
(3)
Soguo a sagiada \ia, o \ai subindo,
Iolo ouloiio Icilo: o plaino da lica
So llo ospiaia anlo os ollos. Iia. Admiia.
Tallada aiiosamonlo a Cidadola
Faz podoslal, quo aos Cus, osbolla o Tomplo
Ialdio, o os Iiopiloos,
(4)
Oslonla Alonas,
Na oxlonsa falda, onloio do Colunas,
Do amplos Tomplos, do anligos Edifcios.
Focla os longos do Quadio o Monlo Himolo,
E um soulo do Oli\oiias, quo cinluia
Da Cidado a Minoi\a consagiada.
Coila
(5)
o Cofiso, quo do soulo mana,
Guia aos }aidins do Acadomo. Os jazigos
Do Timloo, do Cnon, do Tiasbulo,
Dos lis }o\ons, quo, poi sal\ai a Iliia
Ioloponoso os \iu moiioi na guoiia,
Llo indicam o ioliio
(6)
Filosfico.
(
114
)
(1) So Iaulo.
(2) }ogos do Allolas mui nomoados, o om lonia dos Dousos. Vid. IINDAR.
od. Isllmic.
(3) Ondo Millaios do Na\ios so uniiam, paia a balalla na\al onlio Xoixos, o a
Gicia.
(4) Vid. Vccgc !u jcunc Anccncrsis.
(5) Eudoio.
(6) Ondo os Filsofos so ioliia\am a filosofai.
Sauda a loniada Campa,
(1)
o a do Ioiiclos,
|IX]
(Quo, nua Alonas do \oidoi dos anos,
Co' Ano a compaia, nu do Iiima\oia)
Enlio coifadas, jaz, o muiclas floios.
Aos }aidins do Ilalo
(2)
a onliada inculca
Sllua do Amoi ao Filo do Laslonos.
Com llos dai Adiiano o anligo luslio,
Ao do\anoio lumano abiiu asilo.
Giau do Sofisla oia aiiogai-so foios
Do insolncia, o do Eiioi. Com iola, o squlida
Capa, Saco, o Boido insulla o Cnico
Ao Ilalnico, on\ollo om ampla puipuia.
Tiajando longa piola boca, o Sloico,
In\oslo co' Epicuioo floi c'ioado.
No Conflilo das Soilas, ossos Campos
Roboa\am co' aiiudo dos Filsofos:
Quo os do Alonas la\iam poi loadas
(3)
Do Soioias, do Cisnos. Os quo, oulioia,
Iassoios oloinou
(4)
Di\ino Ingonlo,
Eiam dados a Isoudo-Sabodoios,
Do quanlos Homons l, os mais inulois!
(5)
In\osliga\a Eudoio, om lais ioliios,
O mais digno Oficial da Coilo Augusla.
Foi-llo duio conloi-so, o quo no moslio
Sous \isos do dospiozo, onlio-passando
Sofislas, quo o piosumom sou Adoplo,
(
115
)
(1) Quo do lais piincpios a liaja\am ossos sofislas, quo da\a aios do louca.
(2) S. }oo Ciisslomo.
(3) Do Nisso.
(4) Aioopagila.
(5) Milii.
(6) Lampidio.
(7) O Impoiadoi }uliano.
(8) Da companlia dos Mancobos quo osla\am com Doiolou.
Volo do Hioioclos, quo lojo podo ludo,
Com Csai,
(1)
quo insla om \oi-nos ioconsoados,
A fim, quo o p'iigo om quo laboia o Impiio,
Llo d azo a clamai, quo a Soila ad\oisa,
E a assusladoia mullido
(2)
iopiimam
So\oias Lois. Na Coilo ou dos\alido,
Compioondos qual iazo mo lo\a Siia.
Em li nossos Iimos lm filo os ollos,
E a gliia, quo poi aimas gianjoaslo,
E a insigno compuno do plono assunlo,
Em quo lodo o Ciislo discoiio, o admiia.
Quoi \oi-lo o Iapa, o Conslanlino \oi-lo:
Do ospios coicado o Iincipo, na Coilo,
Mal so suslm: faloco-llo um Amigo,
Quo, quando o lanco o poa, o ad\iila, o ajudo,
Com doslomida mo, com sbio a\iso.
Sucossos, quo lo, na Gicia aconlocido
Doiolou ou\o a Eudoio. Guiai-llo of'ioco
A Holona a Esposa. Esl Baixol do Nopoli
Suilo no Ioilo,
(3)
o sobio foiio, a Roma
Fiolado poi Eudoio, om bom na\oguo.
Iaia o loicoiio Sol Ianalonoio
(4)
E do ambos
(5)
a pailida iosolula.
Dia falal! L cloga, com Cimdoco
Enliislocida, o Iai, quo Cidadola
Foi sou pianlo ocullai. O mais anligo
Iiilano, Amigo sou, sobio Iaionlo,
O agasallou, a Eudoio acollou Iislo,
Doulo Anlislo do Alonas, quo om Nicoia,
No Conclio luziu, luzindo co'olo
Tis Iiolados, quo a moilos iossuigiiam,
(
117
)
(1) Galiio.
(2) O som numoio do Ciislos da\a suslo aos Idlalias.
(3) Do Faloia.
(4) Em quo so colobia\am as Foslas Ianalonoias.
(5) Do Eudoio, o do Cimdoco.
E Lo\ilas mui sbios. L filsofos
(Quo mais) com os Ingonlos mais possanlos
Co'a moi Nobioza, as \iois, c'os da Igioja
Vaios mais sinalados om Viiludo.
Dia danlos, om quo lo-do sopaiai-so,
Cimdoco do Iai, da Esposa Eudoio,
Llos \om oslo indicai quo ludo pioslos,
E quo ao cadonlo Sol do dia cislino,
Vii busc-la ao Tomplo do Minoi\a.
Clogada ossa loia infausla, passa Eudoio
Anlo o Aiopago, ondo j conlocido,
O quo Iaulo anunciou, Numon ignolo.
(1)
Subindo Cidadola (slio dado)
Nunca ollos ps, om mais biillanlo Cona!
Suigo-llo! Alonas, nunca mais pomposa.
Tiajada om loga do ouio
(2)
o Monlo Himolo
So ufana\a no Eoo, paia o Noilo
Dobiuado o Ionllico, d \isos
Do ii junlai-so ao Ioimola, a Soiia Iciia
So abaixa, poiquo amoslio pola ospalda,
No Ocaso, a do Ciloion sacia cima:
Ao Sul, o Mai, do Egina a piaia iluslio,
(3)
Iiiou, Cosla Epiduioa, quo, om dislncia,
Toimina co'a Coinlia Cidadola,
Quo o coico focla lo famosa Iliia
(4)
Das Ailos, dos Hoiis, o al dos Numos.
No conlio dossa Concla ampla, o soboiba
Com lanlas Obias piimas, quo possui,
Ropousa Alonas: sous polidos mimoios
Quo as Eias iospoilaiam, \oslom coios
(
118
)
(1) O aidoi, quo nuns la\iaia paia nolas figuiai, o noulios paia as \oi.
(2) Iaia bom onlondoi a dosciio quo o Auloi aqui inlioduziu das Foslas
Ianalonoias, foia nocossiio loi Vccgc !u jcunc Anccncrsis.
(3) Fica\a o Toalio no iocoslo da monlanla, o no lopo a Cidadola, om quo so
acla\a Eudoio.
(4) Os \oisos do liagdia do Sfoclos.
(5) Casii ccu|is Mincrtc.
Todo amoi, lodo assombios, liala Eudoio
Cobiii
(1)
da alma o lumullo, afim quo inspiio
Maioi doslimidoz Homioa Viigom.
Com quo \ozos (llo diz) posso oxpiossai-lo
Dosla alma a gialido, o amoi loinssimo`
Consonliios doixai assim a Gicia`
Ii, sob oslianlos Cus, \ol\oi lous anos!
Longo do amado Iai, do Esposo longo!
Eu lal do Amoi abono, o do Amizado
Ioilondoia, a no cioi, quo lo abio o Empioo,
E lo guio a logiai \onluia oloina!
Quom ponsou, quo pioponda lumano afoclo
A Mgoas lais, a doios lo ponosas!
CIMODOCE (cnxugcn!c cs c|ncs)
Tu s sonloi do mou iopouso, o \ida!
E a Dila do agiadai-lo paga quanlos
Saciifcios, poi li, fazoi mo cumpia.
Amando-lo, no mais quo como Esposa,
Imposs\ois no l, a quo ou iopugno.
E agoia mais, quando o lou Dous mo onsina
A amai-lo paia o Cu, paia Dous mosmo.
Nom cloio sobio mim, cloio a amaiguia
Do amado Iai, o os giandos p'iigos cloio,
Quo usas colloi, o a \ida, quo a\onluias.
EUDORO
Ol Filla do Sio, s p'iigos lomas,
Quo nos podom cuslai mais do quo a \ida.
Dous lom do ou\ii-lo, a Dous, poi mim imploia.
Quo nunca mal, ol ama puia, a Moilo,
Quando, om nosso ajuizai moia a Viiludo,
Nom Fados coulo do, mansos, o obscuios,
(
120
)
(1) Cobiii poi oncobiii: o posili\o om lugai do composlo: como usamos do \oibo
pi, om \oz do dopoi.
Conlia os fios da fouco:
(1)
om Toiia oslianla,
No a\ilo loilo, o som iosguaido, coifa.
Cada ano, oiguom sou \oo ossas Cogonlas,
Do abas do Ilisso, a aioias do Ciiono,
E aos Campos do Eiocloo,
(2)
cada ano, \ollam.
Quanlas \ozos, no aclam oima a Casa,
Quo floionlo ficou, quando pailiiam`
Quanlas, o mosmo loclo, om \o, buscaiam,
Ondo uso linlam do la\iai sous ninlos`
CIMODOCE
Tomoios lais dosculpa, numa Viigom,
Ioi Numos, oducada, monos igidos,
Quo sofiom pianlo a Amanlos, quo so ausonlam.
Cimdoco iopiosa o fio s lgiimas,
Cobio as facos, c'o \u. Toma-llo Eudoio
As mos, quo ao poilo apoila, o as lo\a aos lbios:
Minla lonia, o gliia
(3)
(diz) o caia \ida,
Do mou Di\ino Cullo no blasfomos,
Soobiada do doi.
(4)
Doslombio os Dousos
Quo, om nsias da alma, al\io lo no da\am.
Caia Esposa, o lou Dous s o iofugio
Da alma loina, quo cloia, o quo so afligo.
Elo ou\o a \oz da Iomba, no sil\odo,
Modo o \onlo O\ollinla
(5)
losquiada.
Tanlo no quoi \odai a \oia ao pianlo,
Quo o abonoa, o o lana om sous iogislios.
Iois quo, poi olo, o polo Esposo as
(6)
\oilos,
No fim da \ida, o galaido lo aguaida.
(
121
)
(1) Saudam.
Sobio o Mai so lo\a\a.
(1)
Abiiu osso Anjo
Do Cu as Caladupas, no Dilu\io,
Ao mandado do Dous, olo doslo Oibo
Rolos do gua, poi cima das monlanlas,
Do\ol\oi, nos dias doiiadoiios.
Sonlado, no bollo
(2)
dos Rios lodos,
Llos diiigo as caudais, ou lnuos \oias,
Llos mngua, ou modia o cabodal undoso,
Roclassa ao Ilo n\oas o boiiascas.
Os mais cogos Caclopos llo so claios,
Encoboilos Eslioilos,
(3)
plagas n\ias
Elo a Ingonlos cabais, poi luino, os moslia.
C'um lano do ollos foio om Soilos lbiogos
Do Noilo, o om Climas lpidos
(4)
dos Tipicos
Em luz banlados. As compoilas abio
Ao giando Ocoano, dupla \oz,
(5)
no dia,
Equilibia, na doslia, o giio do Oibo,
Cada Equincio ioconduz a Toiia
Ao, do Aslio Ciiadoi, luzoiio oblquo.
Na piofundoz do Mai \o submoigii-so
Incgnilas Rogios, Roinos inloiios
No Lago imonso, doimom doslombiados:
Monslios, quais nunca os Homons \iiam, suigom.
(
128
)
(1) No quo as giulas so mo\am, mas com o \ol\oi das lianspaionlos ondas paio-
com mudai do slio as giulas.
(2) Toi fim o Tompo, no fim do Mundo`
E loimonlas io\ollas dosonfioia.
Disso: o oslioma os sua\os biandos Zfiios
Quo amoigam plagas do Indo, o do Iacfico.
(1)
Enfunai \olas (diz) quo a oposlas piaias,
C'um mosmo Sopio
(2)
o Sposo, o a Sposa guiom.
C'o osso do Cu bonigno influxo, Eudoio
Em Oslia suigo, do Oslia pailo a Roma,
A la\oi do Conslanlino, amigo abiao.
Conlou-llo oslo da Igioja os infoilunios,
E da Coilo os conluios oncoboilos.
Iaia quo dos Ciislos \onlilo a soilo
So con\ocou a Cuiia. Enlio loiioios,
Em Roma, o onlio ospoianas ondoa\am.
Bom quo codosso s fuiias do Galiio
Com gian juslia obiou Dioclociano
Em dai um Dofonsoi, Gioi do Ciislo.
Da caboa do Impiio os mais iluslios
Sacoidolos liala\am, nosso piazo,
Do oscolloi Oiadoi, quo, digno, ad\oguo
A Ciisl Causa. luz do aidonlos lmpadas,
(3)
Iiosido o Iapa
(2)
os Iadios do Conclio,
Quo nas Campas dos Miliios sonlados,
Voloianos Guoiioiios, Rois foiidos
(4)
Consullando, no Campo do Balalla,
Ou dofondondo os Io\os, paiociam.
Em lanlo Confossoi
(5)
um s no \iois
Quo sinais do Mailiio no donolo.
(
131
)
(1) Mai.
(2) Os quo moiam om poilo do Mai \m a miudo duas baicas \ola soguii, uma,
iumo do Noilo, oulia do Sul, com o mosmo \onlo do Ooslo.
(2) Nas Calacumbas.
(3) Maicolino.
(4) No combalo.
(5) } cioio quo aponloi, quo clama\am Confossoi ao Ciislo, quo linla padocido
Mailiio poi loi confossado a F.
Um quo, om lialos poidou das mos o pislimo,
Oulio, quo a luz do Cu
(1)
j no conquisla,
Eslo, coilada a lngua, o a quom s iosla
Coiao, com quo lou\o a Dous, aquolo
Quo o fogo assinalou, qual do lolocauslo
Caiu cioslada a Rs. No concoida\am
Na oscolla do Oiadoi, os Vaios Sanlos,
Quo aiiiscai lomom dos Ciislos a Soilo
Libiando-a na simploza das Viiludos.
Doixai a oscolla ao Cu (diz Maicolino)
No allai, Campa dum Milii, posla a Bblia,
Quo indiquo o dofonsoi, \onoiabundos
Rogam a Dous. Dous, quo os inspiia, manda
O Anjo, quo a caigo lom pi nos iogislios
Da Vida, oloinas \oibas, nolo os \oisos
Quo indica Dous na Bblia, o os Iadios iogam.
Oidom, quo on\ollo om nu\om cumpio osso Anjo.
Abio a Loi dos Ciislos, l Maicolino:
A Loiiga \osliu, como o Giganlo,
Cingiu blicas aimas no Conflilo,
E sua ospada foi bioquol do Exicilo.
(2)
Focla o Li\io pioflico, o, onlio assombios,
Toina a abii-lo, o dopaia c'o soguinlo:
Qual, num laulo banquolo sua\o musica
(3)
Soi sua lombiana: dociolado
Di\inamonlo foi, poiquo oncaminlo
Os Io\os, o so dom ponilncia.
Iola loicoiia \oz, consulla o Oiculo.
Nos mous jojuns, um saco mo cobiia,
(4)
E um cilcio lomoi poi \osliduia.
(
132
)
(1) Eudoio.
(2) Auguslo.
(3) Hioioclos.
(4) Galiio.
(5) Mandando-a piondoi poi Ciisl.
(6) Co' a sua piosona.
Da Quoslo giando, quo ia \onlilai-so:
Do lumano Cullo
(1)
so apiogoam }uzos.
Com giilos alioa\am Dioclociano,
Quo llos d Oiadoi qual a ns doia.
Hioioclos cloga. Ei-los nadando om jubilo,
Ei-lo das Soilas suas cabal Ccoio.
Do lonias so incla o Sofisla, o so lisonja
Quo acusai \ai Ciislos, sou dio, o sanla.
A Razo dopia\ada, quo aifa oigullos,
Quo laiga a idoa a Amoi dosalinado,
Llo afiguia os Ciislos oxlinlos, nulos,
E, om sous biaos a Homioa. O iluso Csai,
(Cuja alma osliaga,
(2)
o as iuins lonos llo osloia)
Llo ouloiga alaidoai, no Capillio,
Com do\assa amplido, das soilas
(3)
o mago,
Quando oiai, polos Iliios Numos, Simaco.
Dia, quo a soilo, a moio Impiio
(4)
liazos,
E osliago amoaas ao Culloi do Ciislo,
Dia, quo Homons, quo Infoino, o Anjos assusla,
Dia, luzislo, onfim. Dosdo o piimoiio
Claio da Al\a, ocupou a Iioloiiana
Guaida, as do Capillio onliadas lodas.
O Foio so coallou do Io\o imonso.
Tomplo Slaloi, do Tibio as maigons, o Aicos
Tiiunfais
(5)
Tuiba os poja, al so aiiisca
Ioi osconsos lollados poiigosos.
Encola a sacia \ia Dioclociano,
Quo os Iaos
(6)
doixa, o sobo ao Capillio:
(Qual, do Iailos liiunfaia, ou do Goimanos)
(
135
)
(1) }upiloi Conso a quom fizoiam as Foslas om quo foiam ioubadas as Sabinas.
NOTAS DO LIVRO XV.
Ig. 113, \oiso 12. Miconas.
Aigos, pliia do Roi dos Rois (Agammnon) \indo poi loiana, na idado
mdia, a uma Viu\a Vonoziana, osla a \ondou Ropublica do Vonoza poi
2 ducados cada ano, onquanlo ola \i\osso, o 5 do conlado, uma \oz pagos.
Sic ircnsii g|cric mun!i!
Som \ollai a Misilia, das iunas do Aigos paili paia Spaila. Dospodido
do Ibiim Boi, Lacodomnia dos-saudoso doixo: mas loda\ia lais quais loquos
mo ficam do liisloza, quais os sonlo quom giandos iunas olla, iunas quo no
l-do loinai a \oi. O caminlo quo da Lacnia guia a Aiglida inda lojo, o
quo j na anliguidado foia, o mais agio da Gicia, o o mais sol\lico. Ao caii
da Noilo alia\ossmos o Euiolas, no lugai mosmo, om quo \indo do Tiipolizza
o lnlamos passado, doscaindo logo paia o Oiionlo, nas faucos das monlanlas
nos ombionlmos. Rpidos amos coiiondo onlio baiiancos, o poi baixo do
i\oios quo nos pica\am a nos onfiaimos polo poscoo dos Ca\alos, o ainda
assim, lanlo do clofio mo ombalou na fionlo um dossos iamos quo a doz pas-
sos dali, som sonlidos \im caii. E como o Ca\alo conlinuasso na coiiida, no
doiam f mous adianlados Companloiios, mas lais sous giilos foiam, quando
a mim \ollaiam, quo sa do aloidoamonlo.
uma loia da manl galgmos o cimo da monlanla, ondo doscansmos
as ca\algaduias, mas lo pungonlo nos collou o fiio, quo com Uizos acon-
domos fogo. Slio oia quo (pouco nomoado na anliguidado) no subo apoli-
d-lo, domoia\a nada monos s nasconlos do Lno na coidilloiia do E\a, s
abas do Iiasias, sobiancoiio ao Golfo do Aigos.
Vizinla ao Mai a giando Aldoia do S. Iodio, om quo onlimos s duas
loias da manl. La\ia\a muilo o iumoi, ali, dum ligico aconlocimonlo, quo
so doiam piossa a no-lo conlai.
Ioidoia Iai o Mo uma Moa dossa Aldoia, quo os Iaionlos (sonloia do
modiano cabodal) on\iaiam a Conslanlinopla. Cumpiidos os sous anos, \ollou
Aldoia, falando Tuico, Ilaliano, Fiancs, o sobioludo foimosa. So pola Aldoia
acoila\am Esliangoiios do passai, os acollia ola com lanla polidoz quo dou
quo suspoilai do sou pundonoi, aos Caboas dosso Io\o, quo oxaminado o
piocodimonlo dossa Oif, iosol\oiam om Consollo, dai mau fim a quom
dosluslia\a a sua Aldoia. Ajunlada a soma quo pola moilo duma Ciisl, so
paga na Tuiquia, onliam-llo noilo om Casa, o malam-na, o pailo subilo com
a nolcia ao Iax, o Monsagoiio, quo llo lo\a\a o pioo dossa moilo. No a
aliocidado do foilo, quo passou poi coiionlo o simplos, mas a iapacidado do
(
139
)
Iax, io\ol\ia onlo os nimos indignados do quo confossando quo iocoboia a
oidiniia quanlia, ioquoiia ainda, om iazo do \oidoi do idado, da cincia, o
poiogiinao da dofunla, coilos diioilos do indomnidado, om cobiana dos
quais dospodia a lal ofoilo dois }anzaios.
Ali mudmos do Ca\alos, o guimos anliga Cinusia. Eiam lis loias,
quando o Guia nos biadou: Somos acomolidos. Com ofoilo, alguns lomons
aimados \imos polo iocoslo do monlo, quo dopois do muilo bom nos ollaiom,
nos doixaiam passai som impodimonlo. Ioipassadas as Iailnias soiias,
doscomos a um Rio, quo coslomos al ao Mai, dondo om faco do ns doscoili-
namos Aigos, Nauplia, o l paia Miconas, os monlos do Coinlia.
Esl\amos lis lguas longo do Aigos, o lnlamos do cosloai o Golfo, o
alia\ossai a lagoa do Loina, quo modia\a onlio Aigos o ns. Baixa a noilo,
poido-so o Guia, o poidomo-nos ns om alagadas aiiosoiias, muilo, o muilo
\onluiosos quo acoilmos c'uma osloiquoiia o\olluna, om quo aguaidmos o
dia, poi soi ola o slio monos lumido, o monos sidido daquolos pnlanos.
Quanla quoiola no doia ou do Alcidos, quo Hidia no dou lal moilo,
quo alallasso a fobio, quo nosso pogo do maloilas adquiii, o quo mo no laigou,
sono quando mo \i no Egiplo.
Vi-mo om Aigos, ao iompoi da Auioia. Mais limpa, o mais animada
quo as oulias da Moioia, osla Aldoia quo subslilui a Aigos do lanla fama.
Bola, poi siluada na cui\a do Golfo, fica a lgua o moia do Mai: alluias do
Tiozono o do Epidauio lom dum lado, o lom do oulio do Aicdia o do Cinusia
as soiianias.
E oia quo a Imaginao, com os infoilunios, o fuioios dos Iolpidas so
onliisloa oia quo lais mas afiguiasso a Naluioza, doscampadas, o infiulfoias
mo paiocoiam ossas Campinas, mal assombiadas o nuas as monlanlas, slios
focundos naluialmonlo om giandos \iiludos, om giandos ciimos. Do Ialcio
do Roi dos Rois os doslioos, o os do Toalio, o dum Aquodulo iomano \isiloi:
Cidadola subi, o al quis \oi a monoi podia, quo iomo\oia a mo do Roi
dos Rois.
Quom so gabaia do quo alguma gliia dosfiulaia, quando olla famlias,
quo discanlaia Homoio, Esquilo, Sfoclos, Euipidos, o Racino, o \ dopois o
pouco quo do lais famlias iomanosco!
Doixoi osquoida o Nomou bosquo, o cloguoi a Coiinlo poi umas loiias
clalas, onliomoadas do dospailidos monlos, quais os do Acio-Coiinlo, com
quo ossos monlos so confundom: o o Acio-Coiinlo muilo anlos o a\islmos,
quo dolo nos a\izinlssomos. Assomolla\a-so olo a um moiio do gianilo a\oi-
mollado a quom no lopo uma muialla \ai do fio.
Samos do Coiinlo s lis da manl. Dous caminlos guiam a Mogaia: um
quo alia\ossa os monlos Goinios, polo moio do Islmo, oulio quo cosloia o Mai
Sainico, o \ai piolongado polas Sciinias ioclas. Foioso oncaminlai-so
polo piimoiio, paia ii dai na giando Guaida Tuica, assonlada nas fionloiias da
(
140
)
Moioia. L ondo mais apoilado o Islmo, fiz paiada, paia conlomplai os dous
Maios, o o slio om quo so da\am os }ogos Islmios, o lanai ao Ioloponoso
ullimo ollai do dospodida.
Enlimos nos Monlos Goinios planlados do Abolos, do Louioiios, o do
Muilas. L, polas quobiadas, so nos fuila\am, nos apaiociam o Mai Sainico,
o Coiinlo. Tondo assomado ao cumo, \iomos doscondo al giando Guaida, o
l mosliamos o |irmcn do Iax da Moioia, ao Comandanlo, quo nos con\idou
a caclimbai, o boboi Caf na sua baiiaca.
Clogmos, dali a qualio loias a Mogaia, ondo, som poigunlai om quo
slio da\a suas lios Euclidos, do giado doscobiiia ou ondo os ossos do Focion
jaziam, ou algumas Slluas do Iiaxlolos ou do Scopas. E om lanlo quo ou
iocoida\a, quo naquolo mosmo slio, da doona do quo moiiou, foia Viiglio
salloado, na \isila quo Gicia foz, mo \m iogai quo \ ou \isilai uma
doonlo.
E do saboi quo Giogos, o Tuicos supom quo lodos os Fiancos so onlon-
dom om Modicina, o sabom iocoilas pailiculaios. A simplicidado com quo \m
iogai um Esliangoiio, quo llo acuda nas molslias, como\o, o liaz lombiana
a llanoza dos anligos usos, o a confiana dum Homom noulio Homom. Inda
nos sol\agons da Amiica la\ia osso coslumo. Ioisuado-mo quo a Roligio, o a
Humanidado incumbom o Ioiogiino, quo com o quo llo podom condosconda.
Aios do soguiidado, o lais quais pala\ias lm foia s \ozos do \ida ioslau-
iai um moiibundo, o spaigii conlonlamonlo numa famlia inloiia.
Vom pois buscai-mo um Giogo, poiquo llo ou \oja a Filla. Esla\a a pobio
Doonlo, no clo, oslondida numa osloiia, o como amoilallada nos liapos, com
quo a cobiiiam. Com muilo pojo o iopugnncia dospogou do si o biao, quo
doixou doscaii sobio a coboiluia. Fobio puliida julguoi o quo ola padocia. Man-
doi quo llo dosafogassom a caboa dos diclos do piala com quo as Albanosas
ala\iam os cabolos, quo o pondoi das lianas, o os podacinlos do molal llo
conconlia\am o caloi no ciobio. Como ou, conlia a poslo liazia alcanfoi som-
pio comigo, doi onfoima poio dolo: o como com u\as a linlam alimonlado,
com olas disso quo conlinuassom. Foila oiao a Ciislo, o Viigom, llos
piomoli quo codo saiaiia. No, quo ou o assim ospoiasso: quo lanlos moiioi \i,
quo mo da\a a oxpoiincia poi soguio.
Doi com loda a Aldoia om pinla poila, quando quis saii, o a mim so
abalanaiam as Mulloios, giilando: Crcsi! Crcsi! quo quoi dizoi Vinnc! Vinnc!
como quo poi gialido mo con\ida\am a boboi. Ridculo mo oia como a
Mdico: mas quo impoila, so om Mogaia junla\a uma do mais s possoas quo
om lanlo Mundo quo poiogiinoi, algum bom mo dosojassom` Iii\ilgio do
quom poiogiina! Doixai do si longas lombianas, o mais diuluino ficai no
coiao dum oslianlo, quo na momiia do sous Amigos!
Ioinoilmos om Mogaia, o s duas da laido do oulio dia nos pailimos, o
oiam j cinco, quando onlimos numa Campina oilada do monlanlas, polo
(
141
)
Noilo, polo Ioonlo, o polo Sul, o quo banlada poi um longo o oslioilo biao do
Mai (Eslioilo do Salamina) polo Nasconlo, como quo foima a coida do aico,
quo ossas Monlanlas cui\am, o osso biao do Mai, boidam-no do oulio lado
as iibas da alloiosa Salamina, Illa, quo no sou confim Oiionlal, quasi quo boija
um dos piomonliios da Toiia fiimo, dando aponas passo a um bio\o osloiio.
Como j muilo paia o Mai o Sol pondia, iosol\i-mo a ficai na Aldoia Elousis,
quo ou j doscoilina\a, num allo soiio, quo ao Ioonlo o boiia do Mai, focla\a
o ciculo das monlanlas do quo faloi.
Iailimos do Elousis, ao iompoi da Al\a, iodoamos o soio do Canal do
Salamina, o nos ombobomos no dosfiladoiio do Monlo caio, o Coiidalo quo
dosomboca, nas loiias cls do Alonas, junlo ao Icilo, dondo logo a\islmos
o Acipolo, quo oslonla um onloio do Colunas do Iailnon, o Capilis do
Iiopiloo, o Tomplo do Eiocloo, Canlooiias do muios ailillados do bombaidas,
Glicos doslioos dos sculos dos Duquos (na Gicia), paidoiios do Musul-
mos...
|XIII]
Dous Ouloiiolos, o Anclsmo, o o Licabolo, ompolados ao Noilo da
Cidadola, onlio os quais, o a falda do piimoiio so mo manifosla Alonas. Clalos
os lollados, com onliomoio do Coiuclus, Ialmoiias, Runas, o doscampadas
Colunas, Zimbiios do Mosquilas, coioados do ninlos do Cogonlas, o os
ninlos com paiocona do bandojas, ondo o Sol, quo nascondo \inla, \islum-
bios singulaios da\a... So, poim, poi sous pipiios doslioos, so da\a ainda
Alonas a conlocoi, loda\ia o congiogado do sua Aiquilocluia, o o caicloi
goial dos Monumonlos, bom claio punla aos ollos, quo a Cidado do Minoi\a,
no linla poi Cidados os das Eias do Tomsloclos, o Iiiclos.
Um iocinlo do Monlanlas, quo ao moiioi no Mai, compo o \alo do Alo-
nas: do lugai, dondo ou doscoilina\a, al ao Monlo Icilo, domoslia\a a
plancio, como lis couiolas, quo iam Noilo-Sul om linla iocla. A piimoiia o
mais pixima, oia maninlo o malo lumildo, o iocm-fouadas mossos, a
sogunda Oli\ais, o a loicoiia quo \inla om coico polo conloino do Anclsmo,
dosdo a nasconlo do Ilisso, al ao Ioilo do Faloia. Nosso Oli\odo, quo, poi
anligo, paioco doscondoi da Oli\oiia quo foz biolai Minoi\a, so do\ol\o o
Cofiso: do oulio Lado do Alonas, onlio ola o o Himolo, \i o soco Ilisso.
Numa \i\ssima omoo, nunca a nossa alma dosfiula o mago do
piazoi. Assim ia ou, onliando Alonas, num onloio lal, quo alalla\a a iofloxo.
Som domoia lianspusomos os dous piimoiios loios, o do maninlo, o o
la\iado, o oncolmos o das Oli\oiias. Fui-mo onlianlando no l\oo do Cofiso,
dosfalcado, nossa sazo do cabodal das suas guas, polas sogas, quo onlo llo
faziam os Aldoos, paia a ioga do suas Oli\oiias. Do l onlimos num Hoilo
(
142
)
|XIII] Sic.
muiado, quo abiangia quasi loda a ioa do Coimico, moia loia dopois, indo
coilando Campinas do ioslollo liiguonlo, onlimos na Cidado, a quom coi-
cam modoinos muios. Ioipassando as poilas ponolimos polas oslioilas,
camposlios, assoiadas, o fioscas iuas, om quo cada moiada do Casas lom
sou quinlal, planlado do Figuoiias, o Laianjoiias. Conlonlo, o cuiioso do saii
mo paiocou o Io\o, bom dossomollanlo dos on\ilocidos o quobianlados
Moialas. Ioigunloi, ondo moia\a M. Fau\ol, o mo onsinaiam, quo s abas do
Icilo, poilo do Iilico do Adiiano, o da iua das Tipodos. (|iincrcr. do
CHATEAUBRIAND).
FIM DAS NOTAS DO LIVRO XV.
(
143
)
(
144
)
OS MRTIRES
LIVRO XVI.
ARGUMENTO
Arrczcc!cs !c Simccc, !c Hicrcc|cs, c !c |u!crc. Ccnscnic Dicc|ccicnc nc |!iic
!c pcrscguicc, mcs ucr, uc cnics, sc ccnsu|ic c Sici|c !c Cumcs.
SIMACO
CLEMENTSSIMO Auguslo, folicssimo
Csai Galiio, so os Di\inos nimos
Vossos oiam jamais pio\as iluslios
Do }uslia, oslas so, quo dais, no assunlo
Quo, lojo (impoilanlo!), ajunla a augusla Cuiia
Aos ps da oloina Majoslado \ossa.
Do no\o Dous soi piosciilo o Cullo`
Doixaiois os Ciislos, nolo, pacficos`
Ei-la a Quoslo, quo Cuiia so apiosonla.
}o\o, o os mais Numos, \ndicos dos Homons
Mo lollam \oiloi
(2)
sanguo lumano, ou lgiimas,
Voxai quom bom cumpiii ci\is Do\oios.
Os Ciislos Ailos ulois oxoicilam,
Do Eslado alonlam, iicos, o losouio,
(
145
)
(1) Quom acoilai c'o clislo do fazoi polico oslo \oiso lonlo-o polo Coiifou da
ailo mliica.
(2) Coopoiai a quo so \oila.
Com aimas, \aloiosos, o dofondom
Consollos do, no iaio, sbios, ulois,
Do gio sonso, piudncia, o iaio acoilo,
So usais \iolncia, oiiais do objoclo a miia.
Sob o do Algoz culolo, os Ciislos modiam.
Quoiois ao Iliio Cullo acaio-los`
Da Compaixo ma\iosa ao pio Tomplo
Os clamai, no s Aias das Eumnidos.
Dopois quo loi dilo o quo Razo so ajusla,
Com igual isono doclaiai do\o,
Quanlos, dossos Ciislos, iocoios cobio,
Loglimo con\cio, quo os dosluslia
E a mofa (anlos insullo!) aos Dousos foilo.
(1)
Quanlos Romanos, do iazos no slidas,
So lo doixado lo\ai` E ns, impi\idos
Tiaamos assallai um Dous oslianlo,
Quando impoila oscudai piimoiio os nossos!
Cinjamos nossas Aias, iocoidomos,
Quo giandos so, quo plimos os Numos.
Fuja o pa\oi, quo dos Ciislos a Soila
C'os Dosoiloios dos Ialoinos Tomplos,
Consiga do subii, ou do oncoipai-so.
E palonlo \oidado, l longas Eias,
Quo, ao soi c'os Numos pia, do\ou Roma
O Impiio do Uni\oiso.
(2)
Ela oiguou Aias
Aos bonficos Gnios, oncollida
Foiluna,
(3)
ao Amoi Filial, Liboidado
(4)
Concidia, Viliia, Iaz, a Tmis,
Ao Dous Timino, quo unico, anlo }upiloi,
So no oiguou, dos Dousos no Congiosso.
(
146
)
(1) Do Ioloponoso.
(2) Quo foi a causa do caii a Gicia om podoi do Filipo, Roi do Macodnia.
Do ciimos, do pioslgios bom giossoiios,
Sal\ou a Escia\a Tuiba, o a foi guiando
Iolos soilos Aibios aionosos:
Em nomo do }oo\, llo dou piomossa
Duns Conloinos, quo om loilo, o mol dofluom.
Vol\om-so anos quaionla, anlos quo oncolom
Essos }udous, a Toiia piomolida,
Ondo passam ospada os Iossuidoios.
Ol Toiia Hobioia, dos }aidins Dolicia!
(1)
Val do Soixos, som po, soquiosa do guas!
(2)
Salloadoios, quo, om sous co\is ospioilam,
S do si doiam biado, no dio acoibo
Conlia a lumana piognio, o andai co\ados
Em ciuoza, lomicdios, o adulliios!
Dossa iuim iol, quo ospoiai podos`
Mais nofanda iol.
(3)
Ciislos! quo A\oongos
Nos Ciimos, no Dos-siso, a palma lo\am
Ilusos poi fanlicos Lo\ilas,
(To \is, lo som podoi) c'um Roi dos\aiiam,
Quo lm do a\assalai-llos lodo o Mundo,
Coiiou \oz, quo a Mulloi dum \il Obioiio
Doilaia um dia, ao Mundo, o lal Monaica
Iiomolido, anolado, l muilas Eias.
Ciou, no piodgio gian poio }udaica.
Vi\ou liinla anos, o sou Ciislo ocullo,
Nas sombias da pobioza, al quo afoulo
Iiogou sous dogmas, nomoou Apslolos
Uns pobiolos da posca, o os ps ao lado.
Coiiou Cidados, oscondou-so om oimos,
Mulloios ombaiu, o a Ilobo cidula.
(
154
)
(1) Iionicamonlo.
(2) E poi consoguinlo nua do Ai\oiodo.
(3) Mcx !ciurcs prcgcnicm tiiicsicrcm. HORAT.
Iuia a Moial llo abonam: mas \alo ola
Moi pioo, quo a Moial do Sbio Scialos`
Iioso, poi coilos dilos sodiciosos,
Ao suplcio da Ciuz, foi condonado.
Sonogando-llo o coipo um }aidinoiio,
Assoallam-no os Apsl'los iossuigida
ombo\ocida Tuiba: o Embuslo modia,
E, lojo, os Ciislos compom Soila a\ullada.
La\ia osso Cullo, na mais \il gonlalla,
E Escia\os o piopagam. Slo\o ocullo
(Do piimoiio) om dosoilos: manso, o manso,
So alolou om loipozas, quo o Sogiodo,
E os Coslumos abjoclos o foiozos
Naluialmonlo ongondiam... No, som causa,
A poio piincipal do sous misliios
Do infmias so compo, do ciuoldados.
Do noilo, onlio sopulcios, o cad\'ios,
Quo lo iossuigii... (Donosa ciona absuida!)
So ajunlam os ciislos. A Numos, o Homons
Odio juiado lm, lolal iopudio
Do a lodo o piazoi, o mais loglimo.
Sonlados a um janlai so\o, oxociando,
Dum Homom imolado o sanguo bobom,
Infanlis cainos palpilanlos, liagam.
(Sacio po, sacio \inlo lom do alcunla!)
Nos ciimos do sous Donos adosliados
Enliam Cos no Congiosso, alada a mosa,
Doiiubam casliais, o ali, no oscuio,
Iiomscuo la\ia o Incoslo, c'o Adulliio.
Iimos, o Iims, Iais, Mos, Fillos, o Fillas...
Consicio a\ulso, loiiondo! E pom no cmpulo
Do ciimos lais, sou Miilo, o Viiludos!
No oia assaz loi caioado as Gonlos
Ao Cullo dum Ro\ol, Sodicioso,
(
155
)
Ioi sous cabais, com moilo, jusliado.
No foi soboja culpa o loi quoiido
Embiulocoi assim a lumana piolo,
Mas, inda, a Roligio, \oil-la om Aula
Do loipoza, o flagcios lo nofandos!
Do piocodoi Ciislo ioquoiois pio\as`
Dosasossogos do, molins lo\anlam,
Doscaminlam soldados, nos Exicilos,
Sopiam dosunio onlio as Famlias,
Alucinam as cidulas Donzolas,
Guoiia onlio Iimos, guoiia onlio Esposos lia\am.
Tm j podoi, j Tomplos, j losouios,
} do Auguslo, do quom moics consoguom,
No o ls dolos, quo juiom poi sous nomos.
Do Dioclociano a Imago', ulliajam, sacia
Saciificai-llo, na Aia` Anlos mil moilos!
Do Galiio, inda l pouco, a Mo Di\ina,
No, quo aos singolos Numos das Monlanlas,
Saciifcio cumpiia, poi sou Fillo,
A doixaiam ii s. Enfim junlando
Com a Do\assido, o Fanalismo,
Quisoiam dosponlai, do Capillio
A Sllua da Viliia, o os Iliios Dousos
Aiianc-los dos sacios sanluiios.
No so onlonda, poilanlo, quo ou dofonda
Dousos, quo (das Naos na infncia) aos Homons,
Logisladoios lbois cioiam ulois.
Rogiossos baldos, lojo, quo comoa
Sou Impiio a Razo. Dosd'oia allaios
\iiludo soio (somonlo) oiguidos.
Do dia om dia a lumana piolo osluda
Em so apoifoioai, o la\oi poi Guias
Os claios do }uzo. Eu no osloio
Nom }upiloi, nom Milia, nom Soiapis.
Mas, so l-do o Impiio consoi\ai um Cullo,
Roclama o anligo, o, piofoii-lo, d\ida.
(
156
)
Exliipo-so osso inliuso,
(1)
a sanguo, a fogo.
Do dosalino sou Ciislos so cuiom.
Quando caiam do sanguo algumas golas,
Toiomos d dos Rus, do Cu malquislos,
Mas giaas, mas bnos Loi daiomos,
Quo l-do foiii as Vlimas. Aos Sbios
Tal Loi consola, o adquiio Dila ao Mundo.
Findaia aponas sou discuiso Hioioclos,
Quo o Csai foz acono, do aplaudi-lo.
Fogo, nos ollos, llo acondia a cloia,
Roxoa\a-llo a faco, afiguiando-so
Signai conlia os Ciislos o infoslo Edilo.
Como onliados do loiioi, fiios do suslo,
Sous Coilosos, aos Cus, as mos ala\am!
Tiomom do iai\a os Giandos, qual so os mpios
} da Viliia o allai llos doiiibassom.
Nos incoslos nocluinos, nos banquolos
Do caino lumana discuisa\a o Io\o:
Ladoando Hioioclos, os Sofislas, punlam
No Cu, o Amigo inlipido dos Iincipos,
O \oio Amigo das Naos, o Esloio
Da Viiludo o bons dogmas,
(2)
no\o Scialos.
Encanlado co'a fala do Iiocnsul,
Da\a Sal caloi aos pioconcoilos,
Aos Odios, adulando-so, quo iiia,
Iolo Alosmo, mais soguio mola,
Quo pola Idolaliia. Aiiodolado
Do lodo o podoiio dos infoinos,
Engiossa\a o lumullo, os aiiudos,
Dando, Cuiia abalada, ai do poilonlo.
Qual so azoa, co' aoulo do Monino
O lonlo iodoadoi,
(3)
qual sobo, o dosco
(
157
)
(1) A iapidoz com quo no loino ioda, doslumbia, o como quo coga o apuiamonlo
do ollos.
(2) Galiio
(3) Ollando poi cima do ombio. Sccrc-c|ncr coiiospondo ao !cspiccrc dos lalinos
No soi so sccrc-c|ncr \om j no Dicioniio do Moiaos, poiquo dos Li\ios quo linla, j
poi duas \ozos, mo dospossuiam om Fiana: mas soi quo oxpiosso, o usado poi Ioola
do boa nola.
(4) |n tcsic suc|i!c como oia uso, nos suplicanlos.
Nas foios comodidas, o a\i\adas,
Tiala cada um iaslioai liaos dos Ciimos,
Quo assacado aos Ciislos, la\ia Hioioclos.
Quando boiia dum Rio, os Caadoios
Dai cuidam sallo a coipulonlo Abulio,
So um Cisno \om, quo, om plona \oia, nada,
Conlonlos paiam: da A\o s Musas giala
A al\uia admiiam, o o gaibo do monoio,
E a gala do adoman, o ou\ido afiam
Iaia osculai-llo o Canlo molodioso.
Do Alfou, no laida a dai-so a ou\ii, o Cisno,
}, a Auguslo, o ao Csai acalando, adiodo,
A Sllua da Viliia dos-sauda:
Goslos dosdonla, os ollos, os ou\idos
Dosdonla do induzii, o assim comoa:
Auguslo, Csai, \s Consciilos Iadios,
Romano Io\o, om nomo dossas \limas
Do Odio injuslo, ou nascido om Mogalpolis,
Na Aicdia, o do Laslonos Fillo, Eudoio,
Ciislo, io\oionlo \os saudo.
Ao sou discuiso dou piincpio Hioioclos,
Taxando-so do fiouxo, na Eloquncia.
Soldado, Cuiia, ou s bondado poo.
Quo, anlos, soi \oiloi sanguo poi mou Iincipo,
Quo apuiai-mo, om fiasoai Libolo fliido,
|XIV]
Moilo clamando conlia um bando fiaco
Do Vollos, do Mulloios, o Moninos.
Gialo a Simaco sou, quo, iopoilado,
Quis soi com mous Iimos. O acalamonlo
Quo aos Sob'ianos do Impiio do\o, alalla,
Quo ou, no Cullo dos Dousos, falo. E bio\o
Digo s, quo os Camilos, o Afiicanos,
(1)
(
159
)
(1) |x cnimc.
(2) Manlo do Filsofo, manlo do bonfoiloi dos Homons.
(3) Dos dolos.
E os quo Hioiclos acusa, oscusa-os Simaco.
Qual mais paia cioi` Auguslo, o Csai,
Consciilos Iadios, o Romano Io\o,
Ol dai-mo alonlo ou\ido, quando acudo
Iolo quo om ns ciimina oiioi, Hioioclos,
Quando do }osus Ciislo a Causa ad\ogo.
Ao nomo do }osus, Ciislos so lumillam,
E so alalla o Oiadoi. Dopois piossoguo.
Iaia a Quoslo aclual, no iioi do Oibo,
Como Hioioclos, sciulai ancis manlillas.
Doixo a Alunos da Escola,
(1)
o fofo alaido
Do Mximas odiosas, do alloiados
Sucossos, do puoiis, iompanlos fiasos.
Da foimao do Mundo, nom da oiigom
Da Sociodado o ponlo. S so alloica
Sc ccnicn!c Crisiccs, sucsisic c |mpcric.
Sc cs Crisiccs ncgcm sucmisscc ccs Principcs.
Sc Icis, Ccsiumcs !cnc c Crisic Crcnc.
Sc c Mcrc| (num s \oibo) sc c Pc|iiicc
Tcm uc cxprccrcr c Crisic, c scus Cu|icrcs.
No mo posso conloi, quo a sollas, doixo
Concoilo oslianlssimo, quo Hioioclos
Acoica dos Hobious l lo\anlado.
O al\o, om quo os ollos ps, com juslo filo,
Quom, num soilo fundou, num slio osliil,
O Eslado da Sanlssima Solima,
Do mui piofundo quo , fugiu da \isla
Ao nosso Acusadoi. Quom logisla\a
Fillos do Abiao, compoi quoiia um Io\o,
Quo, iosislindo s Eias, consoi\asso,
No moio da uni\oisa Idolaliia,
Cullo do \oio Dous, o aclasso a foia,
(
161
)
(1) Do E\angollo.
|XV] Longa duiao, oloinidado.
La\ia, na plobo \il, do Ciislo o Cullo.
(1)
Biaso nosso, o mais nobio, o mais foimoso!
A Ciisl F, poi consolai os Homons,
Os do quo ollos dos\iais, piocuia. E oiio`
S, na puipuia, l Doi` S paia os Giandos`
S, paia os Rois, quis Dous la\oi nascido`
To pouco onlia a Toipoza, o Usanas ciuas
Em nossa Roligio, quo ola as docopa.
Ondo (a no soi Ciislo) aclaiois Homom,
Mais sofiido om sou mal, mais iosignado
Nas Oidons do Sobi'ano` mais inloiio
No sou do\oi, mais liso na pala\ia`
Mais caslo om piocodoi` Do soi foiinos
To longo oslamos ns, quo aos Ludos \ossos
Nogamos assislii: poiquo om lais Foslas
Modia a Dissoluo, oscoiio o sanguo.
Em nossa Ciona, pouco dissomolla
Malai, ou \oi malai, poi passalompo.
D-nos lanlo asco a Vida dissolula,
Quo o\ilamos Toalios, como Escolas,
Do iuins coslumos, o azos do liopoos.
Mas quando noslo objoclo os juslifico,
Noulio oxponlo os Ciislos: quo diz Hioioclos,
Quo ns sociodado nos lollomos,
Ioi dio piofossado piolo lumana.
A soi lal, foia om ns juslo o casligo.
Fulmino-nos o Cu. Mas, lomai anlos
Do nossos lospilais o Enfoimo, o Iobio
A quom no acudslois, as Mulloios
Do Roma ido clamai, quo ao d alloio
Ho comolido os da Toipoza fiulos.
Quo, lal\oz sous infanlos ciom, doscidos
(
164
)
(1) Enjoilados.
(2) A quo as condonam os Iais, lal\oz, dossos oxposlos.
(3) Fillos do Roma.
(4) Adulliios.
(5) Hospilais paia onfoimos, Misoiicidias paia pobios, Amas paia onjoila-
dos, olc.
Quo osso Dous quom s sal\ai-mo podo,
E liocai minla lnguida Vollico,
Em sompio \oido oloina ju\onludo.
S falla iobaloi (so suslos cabom
Em Ciislos quo cloiam Bons, nom Vidas)
A alioz acusam, do Hioioclos ullima.
Diz osso Dolaloi: So sodiciosos,
Cullo nogam do Auguslo imagom sacia,
E polo Iai da Iliia, saciifcios
Rojoilam ofi'ocoi, na Aia dos Dousos.
Ns sodiciosos! Voxam-nos, poisoguom-nos,
Como a Foias! Sollamos um muimuiio`
Vozos no\o
(1)
nos dais mui ciuas moilos,
E, oiando, o Oibo nos \iu, polos Tiianos.
So o Ciislo conspiiou, donuncio-o Hioioclos.
Ciislos Soldados, quo ou daqui di\iso,
Iacmio, Sobaslio, Vicloi, ondo, os
Nobios mombios lou\slois golpoados`
Quando o Iao assallou dos nossos Iincipos
Fuiioso o Io\o` Ol no! Quo as iocoboslos,
Quando aiiosl\ois Iilicos \onablos,
Goimnicas ospadas, fimoas Fincicas.
Biiosos Scios mous, o Iimos, o Amigos
Ol no mo inquiola no, a minla soilo,
(Bom, quo \ida, um moli\o
(2)
assaz mo pionda)
Vossos doslinos, sim, quo mo onloinocom.
Ioiquo, num Dofonsoi mais oloquonlo,
No caiu a oloio` Moiocoi pudo,
Quando \os iodimi das mos dos Bibaios,
Ci\il C'ioa. Quo pouco \allo agoia,
A \os sal\ai dos golpos dum Iiocnsul`
(
166
)
(1) Conduloi.
(2) Vi!. Gnosis.
(3) Nos lou\oios.
(4) Dcccr Ccrmc|i ci Scrcn.
Floios liaja\a,
(1)
quais, om igia pompa,
Salomo, no splondoi, iiquoza, o gala,
Nunca poudo igualai. l, no onlio-monlos,
Caminlam, da }udoia, ao Casal clogam,
Quo \iu nascoi o Ru
(2)
afoilunado,
A quom Ciislo, na Ciuz, dou \ida oloina.
Iiodosos os Romoiios, lo saudam
Boio
(3)
do }oiomias, quo inda oxala
Do lamonloso Valo a doi piofunda.
(4)
A loiionlo lianspo, quo dou as podias,
No Zagal do Bollloom, com quo foiiia
O Filislou Golial. Vo-so onlianlando
Num soilo, ondo as follas donogiidas,
Moslia, ao liiido Sul, Figuoiia bia\a,
(5)
Voslo, inda o Clo, lal qual \oiduia,
Dopois cal\o, o nu. Dosmaia, o moiio
Quanlo \ogola, moiio o Musgo lumildo.
Vo as soiiis ospduas alaigando-so,
Tomam \ullo maioi, mais infocundo...
Da palidoz das Roclas loma o poslo
Voimolla aidonlo coi. Assoma aponas
Ao Moiio a Caia\ana, doscoilinam,
Subilo, um \ollo muio, o a ca\aloiio,
Uns \oslgios do fbiica modoina.
Biada o Guia. jcrusc|cm. E a Cfila
A ponlo pia. Em osponlnoo giilo,
jcrusc|cm, jcrusc|cm, iopolo.
Eis dos Camolos, ois so apoiam do Eguas:
Iiosliam-so \ozos lis, os poilos foiom,
(
180
)
(1) A Rodono.
(2) Dos muios o odifcios.
(3) Dos moiadoios quo \iiam a dosliuio da Cidado.
(4) A \isla.
Na spaosa amplido, \ai pouco a pouco
Escoando-so o anojo, o o Ioiogiino
Sonlo ocullo loiioi, quo o no quobianla,
Mas llo onlianla alli\oz, biio no Ingonlo.
Donunciam aspoclos lo inslilos,
Clo, quo foi, do milagios, j la\ouia.
Voloz guia, allo Codio, Sol quo abiasa,
Infocunda Figuoiia, Hissopo lumildo...
Toda a Ioosia l, loda a pinluia
Da Bblia: diz fuluios cada Lapa,
(1)
Misliios cada nomo, om si conconlia,
Soa \oz do Iiofola om cada cima,
(2)
E Dous mosmo falou, nossas iiboiias.
Socas Toiionlos, oscacladas Roclas,
Campas aboilas, gio piodgio
(3)
inculcam.
Do loiioi omudoco, inda lojo, osso oimo,
Dopois quo a \oz do Eloino ou\iu, no ousa
Sollai a sua. A Iia Holona os passos
Aqui ondoioou, o aiiancai \oio
O Sopulcio do Ciislo Gonlo idlalia:
Cobiiu, com sumpluosos Edifcios,
Lugaios, quo um Dous Homom consagiaia,
Falando, ou padocondo. Ela, a ajud-la,
Os Ciislos do Uni\oiso ali con\oca.
Nus os ps, com loadas laciimosas
Sobom da
(4)
Siia piaia, ao Monlo Glgola,
Ondo so consumou nosso iosgalo.
Slios sanlos! L Doiolou guia\a,
Ioiquo laja a Mo do piolocloi do Eudoio
Do insliuii, o do ampaiai a Calocumona.
Ciuza a Cfila as poilas do Caslolo,
(
182
)
(1) Tanciodo, quo a cuila \ida moilal liia Cloiinda num combalo, mas quo llo
acodo com a gua do baplismo quo llo alcanco oloina \ida.
(2) A solo luzos.
(3) Cobiom-so as Imagons dosdo a Dominga da Iaixo, al ao Sbado sanlo.
(4) Das Viigons.
(5) Lamonlaos do }oiomias.
} Cimdoco cloga junlo da Aia,
Voslida \om do apa\onado Bisso,
(1)
Do soda o Cinlo: a fmbiia boidaduia
(Como onlio Hobioias Viigons) Roms do ouio:
Madoixas, Colo, Biaos, moias luas,
Lislos do coios cinco, o aiiocladoios,
Iingonlos, o pulsoiias a adoina\am.
Tal, ganlando a \iliia Filislina,
Da\id oblm Miclol, om igio adoino,
Tal com fiulos so onfoila a Assiia Ialma,
Em fios do ouio os
(2)
cis, Coiais pondonlos.
Co' a puia \oz, quo cndida
(3)
modula,
Eslas lamonlaos manda aos ou\idos.
Como a Cidado j
(4)
lo populosa
So assonla om soido! Como o sou ouio
So donogiiu! Do Sanluiio as podias
Como so dospaiziiam! A Sob'iana
Das Naos on\iu\ou! Viu-so lumillada
Ao liibulo a Rainla das Iio\ncias.
Doslioo as Ioilas so, pianlos as Ruas:
Do Sio Sanla os Sacoidolos gomom,
Laslimadas so \o as Viigons suas.
Como do baiio infusa lo lo lialado,
Ol piolo do }ud. Das Tuas Toiios,
Vislo o biaso, num lomo, aludo.
Vislo inimigos, na ioa, aquailolados,
Em quo lo pionunciou o }uslo
(5)
a iuna.
No lom ma\ioso, o gia\o, quo a }udoia
Tiansmiliia aos Ciislos, canlou Cimdoco:
(
187
)
(1) A Iiocisso.
(2) No liaduzi ao p da lolia a pala\ia !cccmcrcs quo \om no Oiiginal, o
quo significa dosonlullo, pois, no sondo baixa, om Fiancs a nossa quo llo coi-
iospondo o , o no digna dum Iooma. Tal\oz laja om Ioilugus oulia mais apla ao
inlonlo, mas so ola oxislo, do poidoai, a um Tiaduloi quo, l liinla o oilo anos quo
saiu do Ioilugal, o so \iu, o \ dosliludo do li\ios, o do con\oisao Ioiluguosa, no
so lombiai dossa pala\ia.
SACERDOTE
Aqui siluado foi, Iimos, o Cicoio,
Ondo a }osus coioaiam com ospinlos.
Doslo aiiuinado Iilico, Iilalos
Disso mosliando-o s Gonlos, |ccc Hcmc.
Do ou\i-lo,
(1)
as alas
(2)
sollam-so om soluos.
Da \ia doloiosa, \ai-so ao Glgola.
(3)
SACERDOTE
Esla Casa labilou-a um Rico a\aio.
}osus, co' a Ciuz posada, aqui caindo:
Ncc sccrc mim cncrcis (disso s Mulloios)
Mcs sccrc tcs, c sccrc cs Ii|ncs tcsscs.
}, iomonlando acima do Cal\iio,
A Insgnia oxallam do Rosgalo lumano.
(4)
Tiomo subilo a Toiia, o Cu so onlula,
Rasga-so o \u do no\o Tomplo. Ao lado
Do sacio Lonlo onlo, \os apinlslois,
Imoilais,
(5)
quo a Iaixo, \slois, do Ciislo.
Dos Cus, lambm, doscou a Mo piodosa,
E co' osso
(6)
quo o poijuiio la\a om lgiimas,
Conliila a Madalona, o }oo, quo ao Moslio
Nunca dosampaiou: \om o Anjo lmido,
Quo o Cliz llo of'iocoia da amaiguia,
Co Anjo da Moilo, quo, inda a mo llo liomo
Do golpo, quo ompiogou, no Eloino Fillo.
(
190
)
(1) An!rcjc. Iala\ia Espanlola. com monos nocossidado quo ou, lanou mo dola
S o Miianda. Foz mais. Dola comps o adjocli\o andiajoso . Oia |cmcccu quo \om
no Oiiginal, no loimo, quo soo mal no dolicado ou molindioso ou\ido fiancs,
quando ircpc, ou |rcngc|nc quo nos Dicioniios coiiospondo a |cmcccu, ningum mo
sofioiia num Iooma como oslo. E lcilo, o lom do sompio o soi, o uso uma pala\ia poio-
giina, com quo so o\ilo oulia nacional, mas baixa ou mal-soanlo, com quo so o\ilo uma
ciicunlocuo lodiosa, poi osliiada.
(2) Cuja quoda dai biando no Mundo.
Em cujo o\o, as Ro\oluos iobonlam,
Em quo Oido' os Numos do, quo, do Uni\oiso
Roinos, ou Dinaslias so os\anoam.
Tal, nas Toimas,
(1)
\ol\ou do Roma o Fado!
Em lanlo os Ciislos \ol\om,
(2)
qual Igioja,
Em liibulado Mai, iumo con\onla.
O Edilo, piomulgado ao som da Tuba,
Bblias quoima\a, allaios domolia,
Vis os Ciislos, o infamos pioclama\a
Cidados osbullados do sous foios:
Tollia aos Magisliados iocoboi-llos
Ciolas do iaplo, ciolas do adulliio,
(3)
Mau lialo, ou foilo, ofonsa, agia\o, injuiia,
Da\a auso dolao, punla a loimonlo,
Da\a moilo a quom no imola aos Dousos.
Ciuonlo Edilo! A quanlo ciimo o apliquo
Hioioclos, quo o dilou, d campo aboilo.
Complolo osliago amoaa Gioi do Ciislo.
Qual llo o gnio ioquoi, cada um so apionla,
Cingo-so oslo ao combalo,
(4)
aquolo fuga.
Os quo fiaquojai lomiam na iofioga,
Ioi oimos, bionlas, fuinas so onlianla\am,
Ou busca\am abiigo om Climas Bibaios.
Viois Ciislos, nas iuas, abiaai-so,
No loinssimo adous, clamai s Dila
Bom padocoi poi Ciislo: Vonoi\ois
Confossoios,
(5)
j danlos poisoguidos
(
207
)
(1) Conslanlino.
(2) E suas Cascalas.
(3) Da Sibila Cumoia.
(4) Daia.
(5) So\oio.
(6) Raso.
(7) Ciislo.
Afoula-lo a sal\ai o Impiio, o o Cullo.
(7)
Quando a loia foi, fianquoai-lo-o \ia os Galos,
Quo, j, do poilo o Capillio \iiam.
(1)
Conslanlino cala\a, o io\ol\ia
Mil \iolonlas idoias, na alla monlo,
Co' ulliajo uidido, om cloia abafa\a.
Io p fiimo, na lucida ospoiana
Do \ingai, dos iuins,
(2)
o fiol
(3)
Sanguo.
Um lanlo o abala o iosplondoi do Tiono,
(Alli\a lonlao do nimos giandos!)
No nolo o fugii. O aidoi llo alalla.
Somonlo a Gialido, quo do\o a Auguslo,
}unla ao Rospoilo... Mas pois quo olo abdica
Quobiam-so, a Conslanlino, ossos dous \nculos.
} amolinai Logios, no Campo Micio,
} \inganas iospiia, aido om balallas.
(4)
Tal, da oima Aibia, na loiiada aioia,
Cui\a a fionlo, o Coicol, cia\a-a nos poilos,
Clinas doscai, o, sombia, ampaio busca
Conlia abiasoado Sol, do ondo osl pioso,
Do osguolla ao Dono, os giandos ollos \iia.
Oua
(5)
os claiins (das poias sollo, o fianco)
Como iolincla, o fiomo! A cauda, as clinas
Sacodo! Como o clo:
(6)
quasi diz Vcmcs.
Tais llo apazigua os mpolos guoiioiios,
Em Conslanlino Eudoio, quo assim fala:
(
211
)
(1) Conslanlino.
(2) Num slio doscampado, ondo, alguns anos dopois, om momiia doslo sucosso
la\iou Conslanlino uma Baslica, inlilulada Ciuz do Ciislo.
(3) Conslanlino.
(4) Lo\anlando as mos ao Cu.
(5) Pcrc|ipcmcncn.
Ronca um Tio\o, no Cu som nu\ons: foio
Muio do Roma, o Raio, no Anjo la\ia,
L paia o Ocaso, um luminoso sulco.
Ao Coloslo sinal so lumilla o Iincipo,
Abiaa o Amigo,
(1)
balo ospoias, \oa.
EUDORO (crc!cn!c-|nc !c |cngc)
Lombio-lo Eudoio, quando ou doixo a \ida.
S Iai, s Iiolocloi da minla Esposa.
Inulil \oz! Quo osfalfa aqum do Iincipo.
Eis Eudoio, som Iiolocloi: oi-lo al\o
Da cloia, o fuioios do Galiio,
Dum Ri\al,
(2)
sou Iii\ado, o sou Minislio!
Iosa om Eudoio, dos Ciislos o Fado,
Iosa a Ioisoguio, o os dios, o iias.
Ioi donuncia dum Soi\o,
(3)
foi Eudoio
Iioso, noilo, o om masmoiia \il, lanado.
Sal, Aslailo, o o Isoudo-sbio Esp'iilo
Tudo alioam, com giilos do Tiiunfo,
E ao Domnio Homicida o Mundo onliogam.
Quando, fuiioso osso Anjo a Toiia afligo,
C'o \ullo sou, doixando os slios do Oico,
Usa moiai, no longo do Cailago,
Nas iunas dum Tomplo, om cujos Rilos
So quoimaiam, oulioia, lumanas Vlimas.
Hidias do infoslo ollai, Diagos do loquo
Dos quo a Calo as loslos llo liagaiam,
(4)
Ignolos Monslios, quais, cada ano, ossa fiica
(
217
)
(1) Eudoio.
(2) Hioioclos.
(3) Do Hioioclos.
(4) Vid. Iuccni Pncrsc|.
Iioduz, Iiagas do Egiplo, Aios poslfoios
Guoiias Ci\is, Molslias, Lois injuslas,
Quo o Mundo dospo\oam, Tiianias,
Quo o consumom, dosso Anjo aos ps, so aiiaslam.
Dospoila: o a onoimo \oz sai das iunas
A, no Ai, io\ol\oi pooiia om nu\ons,
(1)
Tianspo Maios, Illia so aiiomossa,
Absconso om nu\o' aidonlo, o om Roma, pia.
Na doxlia a ospada lom, na osquoida o Faclo,
Com quo olo anunciou, ioinando Hoiodos,
Dos Moninos Hobious o moilicnio.
(2)
Al! quo, so o Ingonlo mou, osloiassom Musas,
Coloslos, ... do al\o Cisno dossom canlo,
Sublimo Eslio, \oz uioa mo afinassom:
Quo fcil foia modulai piodoso
Da ciuol Ioisoguio as amaiguias!
Vii-mo-ia monlo a Iliia,
(3)
o iolialando
Do Roma o d, do Fiana o d pinlaia.
Sal\o, Esposa do Ciislo, Igioja sanla,
Tons do liiunfai. Tambm no Cadafalso,
To \imos ns, lambm, nas Calacumbas.
Em \o lo a\oxam, quo do Infoino as poilas
No lm, do conlia li, pio\alocoiom.
Nos maioios soobios longo-a\islas
As planlas dos quo a Iaz lo o\angolizam.
(4)
No caiocos do Sol, quo om li iosplondo
Do Ciislo a Luz: lu biillas nas masmoiias.
Do Basan, do Caimolo a foimosuia
Dofinla, o muicla, cai a Floi do Lbano:
Mas lu sompio s lou, sompio s foimosa.
(5)
(
218
)
(1) Quo, com a \oz quo iompo dossos doslioos so lo\anla aos aios.
(2) Dos Sanlos Inoconlos.
(3) Os osliagos da Ro\oluo Fiancosa.
(4) Pc!cs ctcngc|izcniium pcccm, dos quo liazom a boa no\a do Iaz.
(5) Supcr cmncs spccicsc, tc|c, c tc|!c !cccrc.
La\ia a Ioisoguio, (qual la\ia incndio)
Dosdo as maigons do Tibio, aos confins do Oibo.
Guoiioiias mos iuidosas dosmoionam
As Igiojas: nos Tiibunais, o anlo dolos,
So assonlam Magisliados, quo \iolonlam
Tuimas Ciisls, a dai inconso aos Numos.
Quom iojoila incons-los, do-no a Algozos.
Do \limas so alullam as Cadoias,
Do iobanlos do gonlo mulilada,
(1)
Vai pojado o caminlo, moilo a lo\am,
E a foiado la\oi, o a ca\as minas.
Ciuzos, oquuloos, fiioos ponlons, llogos,
Rasgam Fillos, o Mos, alam a poslos
Nuas Donas (suplcio infamo, o loipo),
Dos ps l pondom. Iojo, o Doi as malam.
Iiondom, aos iamos, quo a gian foia cui\am,
Mombios quo a iama, a sollas,
(2)
scacla, \i\os.
Suplcio pipiio
(3)
d cada Iio\ncia.
Mosopolmia quoima a fogo lonlo,
Dogola a Aibia, om aspas mala o Ionlo,
Doiiolo o clumbo a Capadcia, o o \oilo,
(4)
No aidoi dos lialos, malam sodo aos Miliios
Co' a gua aiiojada ao ioslo, a fim quo a fobio
No llos oncuilo o fio dos loimonlos.
Do os quoimai, um poi um, lal\oz casados
No fogo, do iondo, llos do consumo,
(5)
E, om cinzas, polos aios, os doiiamam.
Galiio, om \oi dai lialos, doloila\a-so:
To foiozos como olo, onoimos Uisos
(
219
)
(1) Iionicamonlo.
(2) Do Maximino (Galiio) ciuolssimo liiano, o o moi inimigo do nomo Ciislo,
iofoio Eusbio Cosaiionso, quo mandou compoi um li\io cloio do monliias, o blas-
fmias conlia }. C. Nosso Rodonloi, o quo os Moslios das oscolas o lossom, o os Moni-
nos apiondossom poi olo, o o canlassom polas iuas, quo foi a mais piojudicial do lodas
as poisoguios, quo os Impoiadoios idlalias lo\anlaiam conlia a Igioja. }OO DE
LUCENA. Vi!c !c Xcticr, lib. 2, cap. 4.
(3) A Mo do Hioioclos, quo oia Ciisl.
(4) Cimdoco.
(5) Eudoio.
Em Roma, Hobiou, a quom comicio, co' Oico
Assoalla o Vulgo. Em iolos Subloiinoos,
Do Ialcio do Noio lom pousada.
A apaniguado sou oncaiga o Apslala,
Co' infamo Hobiou \ dopaiai nocluino.
No mandado falal, imbudo o Soi\o,
Coila, polas iunas, d, l no mago,
Enlio lbiogas campas, c'um Vollusco,
Quo, as mos quo llo ongollaia o fiio, aquoco
Ao lumo ascoso do ossos insopullos.
SERVO (cspctcri!c)
Vollo, lons lu podoi do pi om Roma,
Uma Escia\a Ciisl, fugida a Hioioclos`
Toma a osso ouio:
(1)
o iospondo som iocoios.
Em Solima ola jaz. O ouio fulgonlo,
E o nomo do Solima um soiiiso liiido
Aiiancaiam do Hobiou.
HEBREU
Conloo Hioioclos,
Ioi quom ludo obiaioi. O Oico ois consullo.
Ca\a clo, o lia\a da Uina, quo om sou bojo,
Do Noio as cinzas guaida sanguinosas.
Quom, piimoiio aos Ciislos \oxou, foi Noio,
Gomoi, nossa Uina, lslimas so ou\iiam!
Ioi \ozos lis no Oiionlo, afiima o ioslo,
Tis balo as palmas, lis (piofano!) a Bblia
Ro\ol\o, ois quo oxala misloiiosas
Iala\ias lis, o\oca o alioz Esp'iilo.
(2)
Moiio o biasido do ossos! O Clo liomo.
(
222
)
(1) O Iai.
(2) Imilao do Viiglio na |nci!c II.
|n scmnis cccc cnic ccu|cs masiissimus Hccicr
Visus c!cssc mini, |crgcsuc c||un!crc ||cius, olc.
(3) Dos Ciios, quo osla\am no allai, quando o Esposiio so colobiou.
Co' as mais Damas Ciisls, numa Capola,
Da no\a Sio anguslias laslima\a.
O Minislio do Hioioclos, dissuadido
Do dopaiai, co' a no\a Calocumona,
E da Sposa dum Csai no ousando
Ioi allo osguaido, quobianlai o asilo,
No Tomplo,
(1)
incndio aloou. Fia, om quo a Viigom
Saii do asilo,
(2)
o a ospoia, com soldados,
Ioiquo a pionda, na on\olla o no Al\oiolo.
Doiolou, quo a\onlaia o inlonlo aslulo,
Sobo aidido s paiodos dosabadas,
Ioi pndulos, quoimados \igamonlos,
No Iao onlia do Holona. Algumas Damas
(3)
Nas oimas galaiias, plios nlimos,
Foia do si, o allai dos Rois
(4)
cingiam.
V Cimdoco, co' a Ama, iiom coiiondo:
Ama, quo mais no \iu, nom dola soubo.
DOROTEU
Fujamos. Quo nogado quanlo ampaio
To lou\oia Holona dai. Tous inimigos
Foulos so a aiiancai-lo do sous biaos.
Um subloiinoo soi, soi poila oculla,
Quo d longo dos muios do Solima.
O ioslo oncomond-lo Iio\idncia.
Ioi ondo o Iao, com Sio, confionla,
Guia ao Cal\iio uma ignoiada poila,
(
225
)
(1) O liso iogo quo nas \agas doixa o Na\io, pola popa, quando na\oga.
(2) Duplico iofloxo, quo o Sol nasconlo causa nos maios da Gicia, bom obsoi\ado
j poi Clandloi.
No azul do lico Cu: nu\ons soionas,
(1)
C, o l paiadas, isoa coi as lingo,
(Qual cingom \anda as Hoias)
(2)
slo banlando-so
No iosicloi do Sol. Donoso Quadio,
Ds pianlos, ds soluos a Domdoco!
Quo dosquo luz Cimdoco llo \oio,
Foi oslo o piimo Sol, quo o \iu, som ola.
Baldando omponlos,
(3)
nolo, lou\a-so o Hspodo
(Vondo lal pianlo, o doi) quo oimo
(4)
do Fillos.
Tal o pasloi, no cnca\o dum Valo,
So ou\o lioai, ao longo, a ailillaiia,
Laslima as, quo na Guoiia, caom, \limas,
Sous ponlascos bonoa, o sou luguiio.
A Mossnia \ollai, doixando Alonas,
Dosdo o cislino Sol, liaou Domdoco.
Magoado, ii poi caminlos, no consonlo,
Quo, co' a Filla liillou. Do Olmpia o iumo
Toma om Coiinlo. As, quo colobiam, splndidas
Foslas o cansam, causa-o o iogozijo
Quo ou\o, om maigons do Alfou. As soiias do Elido
Tianspondo, a\isla Ilomo, o os allos cumos.
Cai, om biaos dos Soi\os, c'um dolquio,
Enlia, no Homioo lomplo, infiado,
(5)
o limulo.
}unca\am-llo o lumiai
(5)
dos-\oidos follas,
Ei\a aponla\a om lodas as \oiodas.
Tanlo, do clo so apagam passos do Homons!
(
238
)
(1) Homoio.
Dofinlado, ao sopulcio: \ii, da Filla
Doscaminladas Cailas, noga o Oiionlo.
Empiogai, nosso Ancio, moigo dis\olo
No podia Laslonos, nom Famlia,
Quo, moila a Mo,
(1)
anda\am foiagidos.
Quanlas, aos suidos Numos, no dou Vlimas`
Quo localombos ao Dous do Mai no \ola,
So s maigons do Iamiso \olla a Homioa`
Moiio o Dia, o ionasco, o \ Domdoco
Co' as mos, no sanguo, a do\assai onlianlas
Do Touios, do }u\oncas. No l Tomplos,
Quo no \isilo: a consullai Aiuspicos,
Vonco as fiagas do Tnaio ompinado.
Tiajando lulos, balo s binzoas poilas
Do Dolubio das Fuiias, dons of'ioco,
s lis falais Iims, oxpialiios,
Como quo foia ciimo o sou dosaslio.
(2)
}, do floios so c'ioa, o iiso afocla,
Num ioslo, ondo ios\alam ciobias lgiimas
Ioiquo (ad\oisiio a pianlos) algum Numon
Llo acuda, a si piopcio. So obsololo
L, do oias do Nosloi, l, do oias do Inaco,
Rilo a\onla, iono\a-o apiossuiado.
L sibilinas laudas, solla aconlos
Ioi, do \onluia la\idos, fogo a onconlios
Do oslioia iuim, o a ipiobos
(3)
manjaios.
Vonlos, nu\ons obsoi\a, A\os inquiio...
No dopaia sua nsia assaz Oiculos.
Cansado Ancio, da lua Filla a soilo
Escula-a, l, no Ilomo, a sons do Tuba.
(4)
(
240
)
(1) Sfoia.
(2) Do no loi no\as da Filla.
(3) Quo a supoislio iopio\a.
(4) Quo anuncia\a o Edilo conlia os Ciislos.
Coiiia os Campos, com infindo squilo,
O Iioloi da Mossnia, o pioclama\a
Galiio Impoiadoi, \ozoa\a o Edilo,
Quo pioscio\o os Ciislos. No ci Domdoco
Quo bom ou\iu. Coiio a Mossnia. Tudo
Confiima o sou dosaslio. Um Baixol \indo
Da Oiionlal piaia, om Coionoia suigo.
Conla a Viigom
(1)
ioubada do Solima,
E dola j apossado impio Hioioclos.
D-lo a Dosgiaa foia, ol Iai misiiimo,
Com quo \s ioclamai a Filla, a Roma,
Iiosliado anlo Galiio. Anlos quo pailas,
Ao Di\o Homoio, no sou Tomplo, of'iocos,
Co'a Uina laciimal, Galoia obuinoa.
Vondos Laios, o as puipuias do Tlamo,
Da Esposa o \u nupcial, guaidado Filla!
Embolsado do quanlos bons possuis,
Vs iosgalai a Filla unico-amada.
Dis\olos \os! No codo o Cu conquislas,
E no paga lodo o Oibo, o sous losouios
A C'ioa, quo a iocm-Ciisl gianjoia.
Nom linla o Mundo j pailo, om Cimdoco,
Quo om saud\ois guas ionascida,
C'os Coloslos, ganlou, no Empioo, assonlo.
Doixa, com Doiolou, Bollloom, o a Giula,
(2)
Tiilla, ao nascoi do Sol, osliois fiagas.
Qual }oo no oimo, liajou,
(3)
liajando Hioinimo,
Nos caminlos, guia\a a Calocumona.
}, s ullimas, cloga\a, Soiianias
Da }udoia, quo s ondas do Mai-moilo,
Quo aos \alos do }oido so coico, o muio.
(
241
)
(1) Cimdoco.
(2) Do Hioinimo.
(3) S. }oo Baplisla quo liaja\a um locido do plo do Camolo.
Do Noilo, ao Moio-dia so piolongam
Duas alas do Monlos (saibio, o gioda)
Som colos, som iodoios, paiocidos
Com liofus do aimas, iolos do bandoiias,
(1)
Com Quailis, nos confins do plaino assonlos.
L, do iamo da Aibia, nogias ioclas,
A piumo, om boibolos bolsam
(2)
piocpilos
Enxofio, no Mai-moilo,
(3)
o alio bilumo.
Uma lnuo a\ozinla, ali, dobaldo,
Talo do oi\a iaslioaia, quo a alimonlo.
O \al, quo abaicam soiias lo osqui\as
E o clo quo o Mai doixou, l longas oias,
Maiinlas, soco lodo, aioia mbil,
Quo, inda amosliando osl undosas iugas.
Longo om longo onfozado Aibuslo aponla
Num clo moilal, com cuslo, \om, laidio o,
Do sal, quo o nulio, as follas \m la\iadas,
Do fumo a casca lom iossaibo, o cloiio.
Vilas no \s, \s Toiios doiiocadas,
E ao \al iolalla um dosbolado Rio,
Quo, como a sou mau giado, ao Mai ios\ala,
Quo poslfoio o soi\o. No dislinguos
Qual iumo, no aioial, a \oia loma.
Ioi oila, lom Salguoiios, o Tbuas,
Em quo so ombosca o Aibio, o dondo ospioila
Romoiio, ou Viandanlo, a quom dospoja.
HIERONIMO
Eslos slios mo ollai, slios do fama
Ioi maldios, poi bnos, na Esciiluia!
(
242
)
(1) Asfallilo.
(2) Sodoma, o Gomoiia.
(3) O Amoi piofano quo causa foi da sua ponilncia.
(4) Vid. \oiso 714 do Li\io 18.
HIERONIMO
Goslos da \ida! O p dos ps sacodom,
E \o \oncondo \ia os lis Romoiios,
Iaia um Tamaiindal,
(1)
ondo \m Blsamos,
Do Tioncos, quo om aioias al\as modiam.
Iia Hioinimo ali, paiando aponla,
No im\ol do soilo, mbil objoclo.
Fla\o, piofundou Rio, quo do\ol\o
Linfa posada, o lonla.
(2)
HIERONIMO (scu!cn!c c jcr!cc)
Ol! no so osliaguo,
Viigom mais quo dilosa, um s momonlo.
Acoiio a \ida lauiii, no slio pipiio.
Ondo, ao saii dosso oimo, a p onxulo,
Gonlo Hobioia o passou, ondo o Baplismo,
Das mos do Iiocuisoi iocobou Ciislo.
Do lopo do Abaiim, Dous donola\a
Ao gio Moiss as Toiias piomolidas.
Na c'ioa dosso Monlo, a fionloiio
Oiou }osus, poi li, quaionla dias.
Caia o muio do lio\as, quando anlo ollos,
Os do Hioiic, sls \ondo, aludos muios,
(3)
Na alma, a quo ps assdio,
(4)
onlio lojo Ciislo,
Alogio Tiiunfadoi, a passo fianco.
(
244
)
(1) Dizomos Rosal, ondo \om muila Rosa, Cana\ial, ondo muilas Canas cioscom.
(2) Como gua quo lanlo onxofio, lanlo bilumo consigo lo\a.
(3) Los Giocs ol los Romains qui poignaionl loul a\oc \i\acil ol gol, usaionl
d'in\oisions do fiasos, louis mols n'a\aionl poinl do placo fixo ils los aiiangoaionl
commo ils \ouloionl. (Dic|cguc sur |c Pccmc cpiuc).
(4) Compaia a alma pag Cidado do Hioiic, na qual onliou }osu, dopois do
solo dias do assdio o aludos os muios sous, ao som das lubas dos Lo\ilas.
Ao Rio o Soliliio,
(1)
o a Viigom doscom.
Doiolou, quo conlompla, unico, a cona,
Com pio afoilo ajoolla, o o nomo indica
Do Esloi, quo oino o Baplismo da Afillada.
Quais so afaslaiam j, no mosmo slio,
As guas do }oido, paia a Aica sanla,
Tais, paia a no\a Esloi, so abiom, so aiiodam.
Das ioupas Viiginais, quo a \oia
(2)
ombolsa
Llo \oloja, onfunada, ao longo, a cauda.
Anlo Hioinimo inclina a fionlo, o abjuia
(Com \oz quo ludo oncanla, do sua\o)
Quanlo obia do Sal, do Sal pompa.
Collo a linfa, quo as almas iogonoia,
Numa concla, o lla doiiama Hioinimo
Na fionlo lumildo, o o Cu filando in\oca
Os nomos saciossanlos do Dous liino.
Iolos ombios, ao golpo da gua ipida,
Quo llo ombobo os anis, o os dos-no\ola,
Dosloucada a madoixa, so dobiua.
Assim, da Iiima\oia o icio biando,
Os no\ados }asmins lumodocondo,
Iolo aioma
(3)
das lsloas, so dosliza.
Baplismo sanlo! Ol como onloinocias,
Dado, ali, no }oido, quasi, quo a ocullas!
Quanlo Cu no iouba\a onlo Cimdoco,
No agioslo dum soilo! Em foimosuia
S \onlagons consonlo ao (som-pai) Dia,
Em quo o sp'iilo do Dous figuiou Iomba,
Abiiu-so o Cu, iompo a \oz do Eloino:
|sic c c cm ucm mc cgrc!c, cmc!c Ii|nc.
(
245
)
(1) Hioinimo.
(2) Do Rio.
(3) Iolas lsloas aiomlicas.
Do nimo o F, ao saii da gua, abunda
Esloi, quo a }osus Ciislo oncoiia,
(1)
o liaja,
(2)
Conlia o amaigoi da \ida. Assim, dilosa
C'o Fillo, quo luz dou, cobia a Mo foias,
Com quo ampaio llo d, llo d suslonlo.
Ioilo, a\islam, do Rio, um bando do iabos,
Quo piima \isla, a Hioinimo do suslos:
Mas so Ciislos, ciiados a sou bafo.
Bio\o Igioja!
(3)
Ondo om Tonda,
(4)
qual nas Eias
Do }acob, o Dous sumo oia adoiado,
Quo, nom mosmo, poi pobio, foi iomida.
(5)
Eguas, Robanlos, ludo llo ioubaia
Romana soldadosca, doixando unicos
Camolos, a soldados ioubo inulil.
Andam a monlo:
(6)
ao lo\o acono, acodom
C'o loilo aos Donos, soi\os nunca ingialos.
Suslonlo unico! O mais llos foi ioubado.
HIERONIMO (c Dcrcicu, c c Cimc!ccc)
Dous Iio\idonlo! A Ilolomais \os guiam.
(7)
L acoilais (fcil) com Baixol, no Ioilo.
Quo om bio\o iola, a Illia \os na\oguo.
(
246
)
(1) Diz, }. C. quo olo \ii com sou Eloino Iadio moiai na alma do }uslo: mcnsicncm
cpu! cum |ccicmus.
(2) Quicunuc cnim ccpiizcii csiis Cnrisium in!uisiis. IAUL. ad Galalas.
Quciuci cnim in Cnrisic ccpiizcmur Cnrisium in!uimus. S. HIERON. Ep. 15.
|n!uisiis Cnrisium |crmc sccrcmcnii. S. AUGUST. Soim. 269.
(3) |cc|csic csi ccngrcgciic. IHIL.
(4) Tonda do campanla.
(5) Igioja dossos iabos, a quom a sua mosma pobioza, no iomiu da Ioisoguio.
(6) Os Camolos.
(7) Os iabos Ciislos.
CAUDILHO DOS RABES
Anllopo
(1)
\oloz, do ollai mais moigo,
Viigom mais giala, quo a \oilonlo puia,
No lomas: guiai-lo-oi, so o manda Hioinimo,
(Iai da Tiibo) ondo ponlas o dosojo.
Disso: o, junlo ao }oido Tondas soguiam.
(2)
Assam inloiio um Anlo, quo dogolam,
E num pialo do Alos o pom na mosa.
Um iasgo
(3)
a cada um, coubo da \lima,
Loilo bobom, quo donlio aioias liiidas,
Hou\o
(4)
a Camola, o a Tmaias iossabo.
Vom a Noilo. Em iodoi duma foguoiia,
Dos Fillos do Ismaol o Iai da Tiibo
Conla os malos, com quo aos Ciislos a\oxam.
Vom-so-llo, luz da clama, ao \i\o, os al\os
Donlos, a nogia baiba, o goslo onigico,
E as piogas, quo llo oniuga na mailola,
O mais lo\o adoman, quo \oz sogunda.
(5)
Com piofunda alono a Tiibo inloiia
Iondo do sou conlai: cui\as as fionlos
clama, quo os ioluzo, com giando nfaso,
Vo os dilos, iofloxos
(6)
iopolindo.
Caboas dos Camolos, alongando-so,
Ioi cima das dos Donos, so-llos sombia.
No Quadio pasloiil
(7)
Esloi modila,
(
247
)
(1) Compaia o Caudillo dos iabos Cimdoco, com a Anllopo, Rs quo piocodo
do ajunlamonlo do Voado com a Cabia monls.
(2) Tondas, quo \inlam dobiadas, oslondom, o com coidas, o oslacas fazom
fiimos.
(3) Rasgados com as mos os mombios da Rs.
(4) Do onfozadas oi\as, quo mal nulio o aidonlo aionoso clo.
(5) Todos con\m, quo o goslo do Oiadoi o a molado da onoigia do discuiso.
(6) Fazondo iofloxos nos dilos.
(7) Vida pasloiil usada polos iabos.
Como amansando a F bia\ios Io\os,
Do inoconlo, lojo, so, do Fiaco o ampaio!
Como os Numos pagos baibiio induzom,
Os iasgos da }uslia, o D dolindo!
Ao dosponlai da Auioia, loda a Cfila,
Nas iibas do }oido, a Dous sous iogos
Unida of'ioco. C'um lapolo, oinado
Soi\o do allai o doiso dum Camolo,
Em quo ossa Igioja oiianlo a Ciuz ai\oia.
Cailas onlioga a Doiolou, Hioinimo
Iaia os do Ilolomais Ciislos mais giados,
Dando-so os paiabns, quo on\ia\a a Eudoio
A Sposa, j Ciisl, o a oxoila assduo,
Quo do osfoio so \isla, o sofiimonlo.
HIERONIMO (c Cimc!ccc)
Vai, Filla do }acob, (so oias do Homoio)
Rainla, lojo, Oiionlal, polo Baplismo,
Rulilando splondoi, saslo do oimo,
(1)
Ioisoguios do Mundo afoula aiiosla.
} no cloia, sonlada iaiz da Ialma,
(2)
A no\a Hioiusalm, quando poi Tilo
Foi cali\a a }udoia, mas liiunfanlo,
Viloiiosa, collo da Ialmoiia
O smbolo
(3)
imoilal da sua gliia.
(
248
)
(1) A Cimdoco.
(2) Do poiigo.
(2) Dc, poi ccnscnic ou pcrmiic: muilo dolo usou, manoiia dos Lalinos }oo
Fianco Baiiolo, o no foi olo s, muilos oulios o usaiam como olo.
(3) Doiolou, Iadiinlo do Cimdoco, gianjoa\a polo Saciamonlo, foios do Iai,
acoica da baplizada.
(4) Ainda lojo so moslia om Roma ossa piiso.
L, da masmoiia, a \oz com quo lioa\a,
No Tomplo da Concidia o imoilal Ccoio,
Do Calilina os Cumplicos a ou\iam.
Esso Cicoi, dopois, puiificaiam,
L pioso um Iaulo, um Iodio.
(1)
L o Milii
(2)
Quodo aguaida, quo o clamom a }uzo.
L soubo moila a Mo, (Mailiio incloado!)
Cailas, do l manda\a Homioa Viigom,
Quo Amoi, quo Roligio amplo-iocondom.
Soi\ou-llo umas o Mai, no fundo a\aio,
Sonogam-llo oulias, \oxadoios mpios:
Som quo osso dissaboi llo acanlo o aiiobo
Do mil consolaos
(3)
o do mil jubilos
Iiodosos, quo dos Fiis s so sabidos.
Cada dia, no Cicoi llo iomossam
Companloiios do gliia, o do infoilunio.
Quando o abaslado La\iadoi iocollo,
Na \asla Gianja, o ompilla no\a Coifa,
Gios, quo poi ps do Bois soio liillados,
Gios, quo golpos do piiligo, os losouios
Dos-\oslom dos follollos, ou da lo\o
Ialla os dos-moscla o iodo, lioa a Aldoia,
Do Dono c'o clamoi, clamoi dos Soi\os,
C'o liplo das Coifoiias, quo piopaiam
}anlai aos Sogadoios, os Moninos
s iisadas iobolcam sobio os foixos,
Mugom os Bois, quo \m, quo \o, c'os caigos
Do onfoixadas pa\oias. Tal Galiio
Nas piisos do so Iodio onco\a, alulla
Os mais giados Ciislos do lodo o Impiio.
(
251
)
(1) Irumcnium Cnrisii sum, !cniicus ccsiicrum mc|cr, ui pcnis mun!us intcnicr.
Episl. S. Ignalii ad Romanos.
Irumcnic ncs ca|csiicus
Mciurc ccn!cs ncrrcis. Hmnus do Sanclis Mailiibus.
(2) Com sou Iimo Donaciano.
(3) O Ciislo doscondonlo do Ioisou, Roi do Macodnia. Vid. Li\. 5 doslo Iooma.
(4) Do Cicoio.
Lo\ilas, com dissimulo guoiioiio,
(1)
} Scia\os, j Moicanlos.... Al Damas,
E Infanlos, com sagaz, com sanla aslucia,
Ionolia\am, poi minas, poi masmoiias,
Iolo afumado ambionlo das foguoiias.
Dum ioliio piofundo, o ignolo, o Iapa
Os impulsos do zolo diiigia.
In\iol\ol, loal, cingo os Callicos
O n da Roligio, n do Infoilunio.
Quo a Igioja aos Fillos sous no ss \alia,
Mas nos do ad\oiso Cullo, inda, \ola\a,
Em sou gimio acollondo-os, quando msoios.
Ioi llo acudii, na doi, nos infoilunios,
Toda omponlada poi socoiio alloio,
So osquocia do si a Caiidado.
Eia pasmo o quo obia\a a F, nos cicoios.
Quo susponso no foi, Eudoio, a lua,
Quando a foimosa, a lo biillanlo Aglais
Disfaiada om Escia\a onliai a \islo!
E lo disso: Vaiado foi do floclas
Sobaslio, no umbial das Calacumbas!
Iacmio, num soilo foi ioliaii-so,
Dou a \ida poi Ciislo Bonifcio,
Mandou, qual piomolou
(2)
iolquias, Milii.
D-llo lonia igual, mou Dous, do Aglais aos oiios.
Eis quo ingonlo clamoi so oiguou, quando onlia
Ginoz, o a giilos: Dosloiiai os suslos.
Sou Iimo \osso. Sou Ciislo. So l pouco
Do Ciislo blasfomoi, so gialo ao \ulgo
Milii mo aiiomodoi, podi Baplismo,
Mudado ao loquo das sagiadas ondas,
Dos Cus \i doscoi doxlia iulilanlo,
(
253
)
(1) Cimdoco.
(2) A ospoi-la.
(3) Do\ia dizoi, falando om piosa, Ioisoguio o Moilo, mas os Ioolas pola figuia
usicrcn pcsicrcn lomam licona do lians\oiloi os loimos.
(4) Galiio.
Num Cabo, quo ao Mai sai, quo oscondo aos nufiagos
Ondo a Iliia do Aiquilas. Sobo iocla,
Coica o Iilolo, com a \isla, as loiias,
|ic|ic, |ic|ic (clama). Aponas o ou\o,
Os joollos a Esloi fiaquoiam, liomom,
O poilo so llo alloia, o ompola om \agas:
Foia quo om biaos Doiolou a lomo.
Tal jubilo llo onliou, pisando a Toiia,
Quo o Sposo llo conlm! Dous quo a sopaia
Do Iai, (quo ola om Mossnia moiai julga)
Azo llo d, do oncaminlai-so a Roma.
CIMODOCE
} sou Ciisl: j mo no podo Eudoio
Tolloi, quo ou lomo pailo om sous liaballos.
Eis quo a uma Nau, quo \om cingindo o Cabo
Ciospa do aimas
(1)
a lancla d ioboquo.
} a lancla pia. E a coida, Nau aloada
Coilada poi Soldados, pouco a pouco
So oscondo, \ai sumindo... Ei-la so afunda.
Eia das
(2)
quo Galiio abaiiola\a
Do Iobios, dando-a
(3)
ao Mai, quo llos afoguo.
Nadando, biacojando, \m lancla:
Dola, os biulais
(4)
ioclaam-nos a golpos,
Clasquoando-os: Vci ccicr cc Grcc Ncpiunc.
Os Naulas da Gal,
(5)
do insullo
(6)
alnilos,
Longo das Siilos, \o dali, fugindo.
(
266
)
(1) A Ciuz, quo poi uso Ciislo, linla Cimdoco cabocoiia do loilo.
(2) Iiofoilo do Roma.
(3) Com Galiio.
(4) Hioioclos.
Quanlos Scilia lom, o Illia poilos
Do alalaias coallou impacionlo.
No\as llo do Coiioios, noilo, o dia.
Taionlo a goslo as dou. } nada om jubilos,
Quom so afunda\a om doi. Salla do loilo,
Qual o Valo do Ilion pinla fuiioso
Ilulo aiiomossando-so do liono.
C'os lbios a liomoi-llo, alloada a \isla,
Louco do Amoi, o do Conlonlo:
HIEROCLES
Tiagam-mo
A minla Escia\a. A Doiolou dom sollo.
Tiouxo-lo, ol caia, aqui minla \onluia!
Doiolou linla om Roma apaixonados,
E onlio os Iagos zolosos piolocloios.
}uslo ompiogaia possos, o \alia
Na Inocncia ampaiai, lolloi Violncias,
Viiludos, cujo fiulo agoia collo!
Conlia o Minislio iuim,
(1)
a opinio publica
Llo soi\iu do bioquol. Do mais quo Hioioclos
To\o a acaso osso onconlio com Cimdoco.
Num Ciislo do allo poilo, no quis dai-so
Ad\oisiio maioi. Tom-no lailo om Iublio!
Sonlo, quanlo, a si clama, dio uni\oiso,
E, nos suslos, quo o Io\o so amolino
Iolo Homiico Ancio, so o anoja, o a\oxa,
L o doixa obscuio \aguoai, om Roma.
Dous cogaia inda mais osso impio Apslala,
Quo dosponla do agudo om pio\idncias,
Em cmpulo oniodado do Iollicas,
Eiia o al\o, o cai, no fojo, quo ca\aia.
Iodoi ludo alaidoia, a ollos do Vulgo,
(
269
)
(1) Hioioclos.
Quando aos pio\islos
(1)
falla, o so dosmodia.
Tal lopolai c'os Cus blasona o Robio,
Quo, om piofundoz do Abismo, a iaiz piondo,
Coiiscos, \onda\ais, afionla, liboinos:
}unlo dolo sonlado o Viandanlo
Llo osl admiiando os iamos inconcussos,
Quo oias lanlas, o oias \ol\oi \iiam.
Mas o Iasloi, quo o \ da alli\a soiia,
Nosso Roi da Floiosla, bom do\isa
Sobio o \io da iama, soco o lopo.
Numa omposla quo so oiguo a ca\aloiio
Do Ciico, la\iou Tilo, dos doslioos
Do uioos Iaos do Noio o sou Ialcio.
Obias piimas da Gicia, amplas Facladas
Embulidos salos do Eoos mimoios,
Mosaico
(2)
o Soallado (onlo\o do ollos!)
Com poilonlos da anliga slaluiia
Fazom alaido \isla. O do Zondoio
Hoimos, ioubado a Ai\oino,
(3)
ombolozas.
Sou lallo Colossal, mas no dosmonlo,
(4)
No lo\o, o donodado. A Tangodoia
Do Flaula do Lsipo, sob o Numon
(5)
Do Baco, ii, liluba. A binzoa Vnus
maimioa ploiloia a Foimosuia.
(6)
A Maliona, quo cloia, alogio Fiino,
O flox\ol piimoi moslia\am da Ailo.
A afoio
(7)
do Sculloi bom liansluzia
(
270
)
(1) Ollos.
(2) Floioio do mimoio do \iias coios ombulidas.
(3) Hojo |Autcrgnc.
(4) Das ioquisilas piopoios.
(5) Suc numinc 8cccni. Assoboibada dos podoios da ombiiaguoz.
(6) Duas Vnus, la\oi ambas do Iiaxlolos.
(7) O quanlo a ama\a o Slaluiio.
Iolas foios do Fiino, ali iossumbia
O amado galaido, quo o Ingonlo anola.
Dos-linguada a Looa, aos ps do Fiino,
Com agudoza a indica moila om lialos,
Vaionil, quo c'os donlos coila a lngua,
Ioi no liaii Haimdio, o o Companloiio,
(1)
A Sllua do Dosojo (a Sllua o inspiia)
Vosla sonlada, Mailo om sou iopouso
(2)
Do Scopas o lalonlo imoilalizam.
Monumonlos som pioo!
(3)
O binzoo Touio
Do Ioiilo llos sociou Galiio,
Quo osso Alcai ocupa sumpluosssimo.
Nolo, moia, num mui foimoso Iilico,
Sou minislio mui digno, o mpio Apslala.
No magnfico, s salas do Galiio,
Da\am malo as do Slico Iiocnsul.
Com muila ailo polidas, as paiodos,
Tm poi adoino, plcidas paugagons,
(4)
Amplas floioslas, fioscas Caladupas,
Camaiins som iguais, banlos do cuslo,
Iincis mui piimos linlam-no foimosoado.
Iaia o painol do }uno,
(5)
os do Agiigonlo
Tinlam a Zuxis dado Moas nuas.
Digna do loi, om sou domnio os Dousos,
Ou quo a amasso Aloxandio,
(6)
donlio spumas,
Nasco a Vnus do Apolos. Cai ao Sliio,
(7)
(
271
)
(1) Aiilgilon.
(2) Das fadigas da Guoiia.
(3) Quo pioo no l quo os paguo.
(4) Assim llo clama Damio do Gis, na Cinica d'El Roi D. Manuol. Lombia-mo
loi lido paisagons, o usaia dosso loimo, so osli\osso lo coilo da sua auloiidado clssica,
como o oslou do paugagom. Quo dosconlo no loi li\ios!
(5) }uno Lacnia.
(6) Aloxandio Iiis, fillo do Iiamo.
(7) Iainol muilo oslimado, Obia do Iiolgonos.
(Quo do amoi moiio) da mo fiouxa a flaula:
}az, num canlo da giula o liiso om lioos,
Quobiado o laiio, omboica-so, o doiiama-so,
Iolo apinlado musgo, o Hoia oniodia,
Tal ailo a do Iinloi, quo uniu, no Quadio
Quanlo o Homo' l mais do Cu, do bionla o Biulo.
Ai! do quo aos Tomplos iouba o piimoi do Ailos,
E ousa co'olas oinai moilais pousadas!
(1)
As mais sublimos Obias, quo ciiaia,
Modilando-as o Ingonlo mudo, o quodo
Vom soi Causa, Elomonlos, Toslimunlas
Dos moios Ciimos, das Iaixos mais loipos.
Na sala mais foimosa dossos Iaos,
Aguaida\a osso Apslala a Cimdoco.
Num dos lopos da Sala aiquoja ainda
Voncodoi do Iilon,
(2)
cansado Fobo.
Noulio lopo Laocon, a quom, o aos Fillos
Cingom Soipos, com duios ns. O Slico,
Nos gozos sous, lal\oz, quoi saboio-los,
Co'a alloia doi, co' alloio sofiimonlo.
Tudo splondo om ciislais, om ouio, om puipuia,
Rossoa a fio, Musica, om ioliios,
E gialo, as Fonlos do, biando muimuiio.
Da sia as mais iaias floios, l, iocondom,
Do alabasliinos \asos, om quo aidiam,
Tiaballados aiomas so oxala\am.
Tiaziam-llo os Sallilos infamos,
(H longo lompo, poisoguida, o piosa)
Ioi dos\ios obscuios, cogas poilas,
Quo, ao passai (do pio\islos!) foclam subilo,
(
272
)
(1) Cimdoco.
(2) Quo co' suslo llo liomo nas mos.
(3) Hioioclos.
HIEROCLES
No s lo onliogo o Iai: abundo-o do lonias:
Do iiquozas o acui\o. Expos-lo osqui\a
A mais no \-lo.
CIMODOCE
Nom mais \oi o Sposo`
Do iai\a o Monslio infiou, do ou\ii nomo-lo.
Mas collo a idoa s iias.
HIEROCLES
Um mal\ado,
Quo o lou amoi acaioou, com fillios`
Tom do oxalai a \ida, om mo do algozos.
V quanlo o mou Amoi! Da moilo sal\o
Esso odioso ii\al. Iosa o quo ou digo.
Enganada Cimdoco, onlio jubilos,
So lana aos ps do Hioioclos, oxclamando:
Ol dos Sbios mais Sbio, ol iluslio Hioioclos.
Sobio os quo j adoioi, Numos, dizia-mo
Domdoco, o Saboi oxala os Homons.
Iiologo, ol Sbio, Esposos inoconlos:
So os poisoguom iuins, lu bom os uno.
HIEROCLES (cm cxicsc !c cmcr)
Eiguo-lo, ogigia Ninfa: ol no conlomplas,
Quo anulas, co' osso iogo, quanlo oncanlas`
Quom, lo bola, a um ii\al codoi-lo podo`
Ol mui linda Cimdoco, a Sapincia
Em soguii gialos mpolos so funda.
(
274
)
(1) Do lgiimas.
Doixa a alioz Roligio, quo a alma sopoia.
lois, no Io\o so ausloias mximas
Do Modslia, Inocncia, o do Viiludo,
Sbio quom goza (o a ocullas) bons da \ida
Dous` no o l: o a la\oi... do Oibo no cuia.
Ioilanlo, ingnua Viigom, dosfiulomos,
Som iomoisos, no gimio do Volupia,
(1)
Da Foiluna o fa\oi, mimos do Vnus.
Disso: o om biaos apoila a casla Viigom,
Qual a Soipo so oniosca na Ialmoiia,
Ou na Aia, quo ao Iudoi foi consagiada.
CIMODOCE (!csprcn!cn!c-sc !c Hicrcc|cs)
Douliinas lais a Sapincia inculca`
Assim piomolos do sollai Eudoio`
HIEROCLES (ccc|cn!c !c irc, c zc|cs)
Mal mo onlondos. Nosso Homom, quo ou doloslo
Mais quo o Infoino, com quo os Ciislos mo amoaam,
Boquojas lu` Co' osso amoi lou, o malas.
Ou\o, a quo pioo, llo consinlo a \ida:
S minla.... ou sonloncio Eudoio moilo.
Eslampou-so om Hioioclos, faco ipioba,
E, fianzidos os lbios c'um soiiiso,
Golas do sanguo iompom-llo dos ollos.
A Ciisl quo do loiioi, lli so onliaia,
Do golpo, quo a abalou, ioslauiou foias:
Da disgiaa, o mais loi\o, o piimo aspoclo.
Quom, poi ola,
(2)
so alou, quanlo mais disla
(
275
)
(1) Do Laocoon. To abiaada com olo como o oslo os dous Fillos, quo as Soipos
onliolaam.
(2) Mo do Dous.
V o Iai. So llo dobiua...
(1)
O Io\o giila:
| !cs Muscs Vcsic|, !c Aniisic Ii|nc.
Voilondo pianlo a maios, o iasgando-so,
Clama o Iai. Ol Cimdoco! A mos junlas,
Dosso agia\o \ingana ao Io\o podo.
Clama Escia\os o Monslio, quo a Cimdoco
Aiiobalom dali. Mas giila a luiba.
Vci-ic Hicrcc|cs c Vi!c. Cc csics !cxircs,
Tc ncmcs !c cspc!ccr, sc uscs tic|cncic, c
Mcis minimc, cc Virgcm !cs Acnics.
Co' Io\o onliosaclada a soldadosca,
Dospo as ospadas, moslia o coilo a Hioioclos.
Co'as Colunas Cimdoco so oslioila
Com laos, quo in\is\ol dou Maiia.
(2)
No foi dado aos Escia\os dospiond-la.
Nosso inslanlo, Galiio ospa\oiido
Do lumullo, quo la\ia, om sou Ialcio,
Num fionloiio balco so moslia ao Io\o,
Do Coilosos, do Guaidas ladoado.
IOVO
jusiic, cn Ccscr! Iczc-ncs jusiic!
Co' a doxlia o Impoiadoi impo silncio.
Iiudonlo (como o do\o) o Io\o oscula.
}unlo a Galiio Iublio, quo apadiinla
O al\oiolo (sob mo) a fim, quo a Hioioclos
No concoilo aiiuino do Galiio.
(
278
)
(1) Hioioclos.
(2) Cimdoco.
IOVO
Soja onlioguo ao Iiofoilo Iublio a Filla
Dum Cidado Romano, nunca Escia\a.
Li\io do Hioioclos, poi Ciisl padoa.
Fiimou o aiioslo, c'um acono, Auguslo.
Iublio o cumpiio. No Quailo onliando, om ondas
Do Iia, o Voigonla, Auguslo biacoja\a.
Culpa Hioioclos, quo dou ansa ao lumullo,
Quo ousou \iolai a Impoiial pousada.
IBLIO (uc tcm !cr pcric)
Aplacado o lumullo, o a Ciisl piosa.
Mas no do\o oncobiii-lo o quanlo Hioioclos
A p'iigo ps a sal\ao do Impiio.
D-so ad\oiso aos Ciislos, o poupa a \ida
Ao mais foulo Ro\ol` Mal cabom ciumos
Fulois, (num lou Minislio) duma Gioga,
Quo osposou o Campoo dos lous conliiios.
Viu lidai o quo diz, na alma, a Galiio.
IBLIO
D a cioi, quo dolo lons, so s lojo Auguslo!
Dum Giogo, quo acolloslo, bom...
(1)
o coplio!...
Iublio so alalla, como onfioando na alma,
Dosdouio mais infamo Majoslado.
Coiou Galiio: o o Coiloso aslulo
So inloiia, quo ioou na claga anliga.
Infoimado, do quo oia \indo a Roma
Doiolou, o so \iia com Domdoco,
E quo olo foi quom iobanlaia ao Iao
(
281
)
(1) Ioi lua giando bondado. E imilao do ccnc do Hoicio na Odo a Auguslo,
lib. 4. od. 5.
O amolinado Io\o, fcil llo oia
A Iublio pio\oni-lo, mas con\m-llo
Quanlo acaso ao Ri\al,
(1)
llo aiiuino o afunda.
Tondo om mos, lodo o jogo dossa agncia,
Ioi sociolos Espias, insidioso,
Em Domdoco os clamoios fa\onoia,
No Sp'iilo do Galiio onlianla suslo.
GALERIO (c Puc|ic)
Dosso Ciislo, o cumplicos doscaila-mo.
Nom cabo, quo a mou lado a Hioioclos \ojam.
Mas do anligos soi\ios lo\o om pimio
O Go\oino do Egiplo, o paila, o fuja.
IBLIO (ccnicniissimc)
Doscansa, om mou cuidado, Eloino Auguslo.
Bom quo liaio do Eudoio fallom pio\as,
Sobia a quo poi Ciislo, moilo o julguom,
Cimdoco, co'a luiba dossos impios
Soi sonlonciada. Hioioclos, subilas
Da lua Eloinidado imponlo as oidons.
Disso: o a Hioioclos inlima spoios Fados.
O poi\oiso Minislio l com \ozos
A cdula Impoiial, quo o manda a oxlio.
(2)
Ilido o ioslo, a \isla osgazoada,
A boca mal aboila, Doi oxpiiimom
Do Coiloso
(3)
culpado, quo om bio\o lomo,
Es\aocidos \ da \ida os sonlos.
(
282
)
(1) Hioioclos.
(2) Exlio com lonia.
(3) Hioioclos.
HIEROCLES
Tu s, Dous dos Ciislos, quom mo assim \oxa.
Ioi mo gozai da Esposa a Eudoio alaigo
Vida, ola poico-a, o ao mou Ri\al d moilo
Alloia mo, no minla. Um Vollo obscuio
(1)
Em Roma doscuidoi, no pus a foiios
Um Ciislo podoioso,
(2)
ambos mo aiiuinam.
Quo coga quo s, lumana Iio\idncia!
Filosofia, ufana-lo. Ol! quo s fiaca!
Nom suslns a Iii\ana, nom a supios.
(3)
Tais discuisos aiianca a Mgoa a Hioioclos.
Com pianlo indigno, os ollos aiiazaiam-so-llo.
Caipia os Fados sous, qual fmoa imbolo,
Do sonso oscasso, o coiao mosquinlo.
Sal\ai quisoia a Viigom,
(4)
mas, cobaido
Falla om coiago', oxpoi a \ida o assusla.
Em maios do piojoclos bandoando,
Nom aiiosla a piocola, nom a osqui\a.
Nolcias da\a Doiolou a Eudoio,
Quo, om Roma a Esposa caia, o quanlo aiiudo
Ro\ol\oia o Ialcio. Os Companloiios,
(5)
Rodoando Eudoio, paiabns llo da\am
Do quo Esposa oscollou loal, magnnima.
Sumo Iiazoi! Mas, quo o dosbola o suslo
Dos p'iigos, quo iocm-Ciisl amoaam.
(
283
)
(1) Domdoco.
(2) Doiolou.
(3) Consolando os quo da pii\ana doscaiam.
(4) Cimdoco.
(5) Os Miliios quo com olo osla\am na piiso.
EUDORO
E anlos quo o Esposo, F dou loslimunlo!
Guaida\a o Cu lais \i\as Inocncia!
E Hioinimo quom dou, na gua }oidnica,
Baplismo minla Esloi` Ciisl confossa
Anlo o Io\o Romano, a Ciislo` E coilo,
Quo, no Empioo a \oioi` Conlonlo moiio.
Comoa\a a iaiai, onlo, no cicoio,
Um alboi do ospoiana. Dos\alido
Hioioclos, lal\oz faco o Impiio mudo.
L, do Ocaso, d suslos a Galiio
Conslanlino. E a liazoi nolcias pispoias
O quo, Eudoio on\iou, Iipiio, a Salona...
Quando o Baixol naufiaga, om noilo loiionda,
Lulando, conlia as ondas, bobo o Naula
Salso lumoi: so, poi caso, no af, iompo
Iola lio\a alboi falso, a\isla o msoio
Vizinla a piaia, o nada afoi\oiado:
Eis moiio a Auioia infida, o o Vonlo ciosco,
Quo afunda o nadadoi, no undoso abismo.
Tais, dos Ciislos os Fados, o ospoianas!
Inda, om boca dos Miliios, soa\a
Cnlico ao sumo Dous... Eis Zacaiias,
(Quo os casos sabo j do Eudoio) onlia\a.
Canlai, Iimos (clamou) quo l assunlo a jubilos,
Gio Milii, amanl, aumonla o numoio
Do Inloicossoios \ossos, anlo o Eloino.
O Hino cossou. Doiiama-so o silncio
Iola loi\a piiso. Cada um so lana
A alinai, qual soi a dilosa Vlima.
Cada um quisoia quo llo caia a soilo,
Rocoida os foios sous, ao lauio iluslio.
Do Zacaiias collo Eudoio o sonso,
(1)
(
284
)
(1) Di\ina. Como nas Epslolas dos Apslolos: Grciic tccis ci pcx in Cnrisic jcsu.
(2) Fionlo, poi caboa, a pailo polo lodo figuia usada poi Ioolas o Oiadoios, o
al na fiaso familiai, ondo ou aponlaiia oxomplos muilo b\ios, om quo ningum
iopaia.
Foia, o quo ou lo consagio, Amoi, mais foilo
So dos Iaos dos Rois, no Ano do nupcias,
Esla foia a li sciila` Dai-nos cumpio
O ullimo adous, ol Viigo' a mais foimosa
Quo, onlio as Fillas dos Homons, \oio ao Mundo.
Aos Cus on\iamos pioco, on\olla om lgiimas,
Quo um iaio do lou ioslo inda mo luslio.
Os Cus nos lo-do ou\ii. E, a soi-nos spoios
Valla a Rosignao na Iio\idncia.
Som dosai da Iuioza, Esposa, o Viigom,
Da dos Anjos Rainla, om pailo, os foios
Logias. Dospoilo sumo afoclo lumano
No gozai, o quo, om puio amoi, jubilo!
Foias Mo, sois scia om Bons oloinos.
Dosculpo o Iai,
(1)
na anguslia do poidoi-lo,
Iianlos, llo ioga,
(2)
quo os Ciislos, llo agia\am.
Saudando-lo, focla Eudoio a Caila.
Lombiom-lo os mous giillos, caia Cimdoco,
Mansido do }osus lo assisla, o guaido.
FIM DO LIVRO XX.
(
288
)
(1) Domdoco.
(2) Ioi dosapiosai o Oiiginal no \i liaa mais b\ia, quo doslioncai os mombios
do poiodo.
NOTAS DO LIVRO XX.
Ig. 265, \oiso 8. Gal douiada.
Muilos oxomplos cilai-so podom dossas lonias ouloigadas polos anligos,
a possoas ogigias. Baslo o iocobimonlo quo Dinis foz a Ilalo.
|ci!., \oiso 13. Taionlo.
Aiclilas, giando Malomlico, o insigno Filsofo, a quom Taionlo, Iliia
sua, oiguou um jazigo, quo do longo so a\isla\a. Dolo fala Hoicio, Lib. X,
od. 22.
Ig. 267, \oiso 1. Iiados Numos.
Iiopondo a Maicolo, quo (infiol piomossa) lo\asso do Taionlo as
Slluas, iospondou: Doixomos aos Taionlinos os sous Dousos, conlia olos
agaslados.
FIM DAS NOTAS DO LIVRO XX.
(
289
)
(
290
)
OS MRTIRES
LIVRO XXI.
ARGUMENTO
Ciri|c rc|ctc |u!crc !c suc pcniicncic. Dcmc!ccc sc |csiimc !c suc !cstcniurc.
Cimc!ccc c cnccrccrc!c. Rccccc, nc priscc, Ccric !c |u!crc. Acics !c Mcriiric !c
|u!crc. Purgcicric.
CORTESOS do Galiio, na loia mosma,
Em puipuiinas colclas iocoslados,
Laula, oppaia mosa ciicundando,
Dolcias piolonga\am do banquolo,
Iolo giio da Noilo As mos pojadas
Do Endio, as fionlos llo oniama a Viola, a Rosa:
Cada Con\i\a onlo\a-so, lianspoila-so.
As Flaulislas, Culloias do Toipscoio,
Com Canlos \olupluosos, molos Danas,
Iom Dosojos om Campo. Ao bando alogio
Da\a alma a Taa Bquica, no bojo
Igual do Nosloi,
(1)
o om foimosuia.
O Dous \ondado, quo dosfiocla o liio,
E ii do mal quo foz, l da\a assunlo,
Qual dou j, no banquolo do Alcibados.
Gomas, mimoi, ciislais, o aigonlo, o ouio
Rofloclom, duplam splndidos luzoiios,
E os aiomas da Aibia, os do mais cuslo
Enliam do pai, c'os Giogos, iaios Vinlos.
(
291
)
(1) Do Cimdoco.
(2) Da Misoiicidia.
Ollai quo lonia do anos, quo foimosa!
Do quanlos cobio o Sol com sou luzoiio
Eia ou o mais foliz! Quo Escia\o l no Oibo
Quo, co'a minla, liocai quoiia, lojo, a soilo`
Dou-mo }o\o om moic, alma lospodoiia:
Do quanlos gasalloi, nos fauslos Laios,
Um s no \ojo, quo do mim so doa.
Em quo slio fiimou sous ps a Dila`
Quom ci conslanlo a foliz Roda, louco.
Foio, quando assim diz, dosospoiado,
As mos, o pola loiia so iobolca,
(1)
Som quo os sous biados na masmoiia
(2)
calom.
Quanlos Ciislos, l, a Homioa piocodoiam!
(Slio ciuonlo!) o padocoiam Miliios!
L piosa, o soliliia jaz Cimdoco.
E So\o, a quom cansa\am os dis\olos,
Quo dai cumpio lal Oif caicoiada,
Llo insulla\a a disgiaa acoibo acoibo, assduo.
So iuslicos Aldoos caam no monlo
guia inda no\a, Impoiial loidoiia
Da fianca Sfoia,
(3)
om \il oncoiio a piondom,
Com lialo iuim, com mofas, com insullos,
Llo abalom (dos\alida!) a majoslado.
Na c'ioa da alla fionlo, impios a foiom,
Cia\am-llo ollos, quo a filo conquisla\am
Raio a iaio, do Sol lodo o luzoiio,
Inulla a Rainla do Ai \oxam mullmodos.
Fallam-llo asas, com quo aios lallo, o sulquo,
Fallam gaiias, com quo baldos casliguo.
(
296
)
(1) Eslo o \oibo, quo d o gonuno sonlido do tcuircr fiancs, o mosmo mais
nobio quo olo: s llo clamam anligo os quo no lom, so no coiionlo nas con\oi-
saos a culpa no minla.
(2) Em quo a Filla oncaicoiada jaz.
(3) Da fianquoza dos aios!
Ciiada a Viigom
(1)
nos }aidins das Fbulas,
Tli pascoia, nas ficos donosas,
Som \oi dosdila, ou doi. Na Ciisl scola,
No ou\iia: A sc|rcr ncsci!cs scmcs.
(2)
Voz, quo soa ao Ciislo, inda om manlillas.
No\ia om pio\as, com quo Dous apuia,
Mudou \onluia, com mudai do Rilo.
(3)
Conlia anguslia, poim, o Cu llo acodo,
Qual nunca llo acudissom falsos dolos.
D-so
(4)
aos li\ios, quo ali doixaiam Miliios,
Mas ju\onis lombianas malogia\am
Quanlo allo a Roligio nos iomonlaia,
Sobio as saudados das lumanas pompas.
Quanla \oz, londo pginas sagiadas,
Rocoidou do Mossnia a luz biillanlo!
Rocm-Ciisl, das Musas a Minislia
A faco ioclinou, onlioguo mgoa!
Soulos, sonlou, do Anfiso o om Giogas Foslas
Iolo opaco Nomou, iodando, os Caiios,
As Toiias lianspoi, a som do flaulas`
Lombiam-llo os cumos do Iia, o Sloniclaias
Voigas, ola dilosa, o o Iai diloso
O Iai, quo oia o iuim Iosai acui\a.
Quo faz` Ondo ` Quom llo apiada os anos`
Llo onxuga o saudoso ansiado pianlo`
Mas, quo lo\os quo so da Filla as mgoas,
Quo s do Esposo, s do Iai as pos om fionlo!
No mais \i\o da Doi, passadas loam,
(5)
No cicoi ouco. Bianca, Esposa a So\o,
(6)
(
297
)
(1) Cimdoco.
(2) Hcmc |crcn!c csi.
(3) Da Roligio.
(4) Cimdoco.
(5) Numa ampla cadoia dospo\oada, aos mais lo\os passos as lajos loam.
(6) Quo oia Ciisl.
D a Caila, o fogo, com lomoi do Esposo.
Iionla apiosla o licoi, quo Caila om bianco,
Voilido, coios abio a quanlo oslampa
O Amoi o a Roligio. Toinos afoilos
Do luz do si. Mas, ois quo, onlio olos suigo
Iiossgio iuim. Eis focla-a. Eis abio, l a modo...
Filla do Homoio,
(1)
Eudoio \ai dianlo
manso dos Conconlos inof\ois.
Qual coila om moio o Tocolo a loia,
Voidugos mo lo coilai da Vida o oslamo.
Subilo os ollos da Donzola onublam-so,
Iolos mombios llo coa nsia, o dolquio,
Voiga, o nas lajos da masmoiia, cai.
Coloslo Musa, dizo do quo iompom
No Empioo, onlo\os lais, lais alogiias.
Ioiquo uioas Haipas do sons lo sua\os`
E o Himngiafo Roi
(2)
onloa jubilos`
Quo gozosos os Anjos!... Do Sanluiio
Aiianca Esl\o Ialma fulguianlo,
E a \om doscondo a ns \onoiabundo!
Anjos canlai do }uslo a o\anlo lido.
Do cuilo piazo dum \i\oi ponoso
Rossalla a Dila, quo osplandoco oloina.
Vai, anlo o }uiz compaiocoi Eudoio,
Dos Amigos magoados so dospodo,
Rocomonda Cimdoco, o Domdoco.
} Soldados o Milii conduziam
Ao Tomplo da }uslia. Ao p do Toalio
Do Maicolo o fundaia oulioia Auguslo.
(3)
No lopo duma sala imonsa, apiica,
So ala cadoiia obuinoa, no allo Tmis,
Mo do Equidado, o Lois, Mo da Concidia.
Ioja a Cuiulo o }uiz. Slo Sacoidolos,
(
298
)
(1) Dosdo Agammnon quo, poi Aiaulos, mandou liiai Biisois da Tonda do
Aquilos, Lois do Homons, o do Numos, o Iaz, o a Guoiia poi Aiaulos publicadas foiam.
Elos so a \oz pola qual os Homons, o os Dousos do saboi a sua \onlado aos Io\os.
(2) Nada, onfaslia lanlo ao Loiloi (poi mim o julgo), nada mais piosaico
num Iooma, quo o !issc, o o rcspcn!cu, num inloiiogaliio juidico. E\iloi-o, como
pudo. As Aclas dos Miliios do\om passai, paia abono da Hisliia, lais, quais osciilas
foiam: mas num Iooma Epico dosbolaiiam lodo o Iolico maliz.
}UIZ
Dospido o oslondam nosso oquuloo, o llo alom
Iosos aos ps. Doscoias` Doi lo ansoia`
Tom compaixo do li. Lombio-lo o cumulo
Do la\idas lonias. Lana Iliia os ollos
L finda o lou Solai,
(1)
lou luslio, o fama.
Cloia lou Iai, laslimam-lo os Maioios.
No lomos agia\ai do onojo oloino
Aflilas cs do quom a \ida lou\oslo`
EUDORO
No Cu lonlo Iaionlos, Honias, Gliia.
}UIZ
Aos caslos gozos do Himonou s mimoi`
(2)
Enloinocos-lo` Como\ido imola,
Ou liomo anlo as anguslias, quo lo aguaidam.
EUDORO
Tiomoi quo \alo anlo um }uiz, quo moilo
To adilo como ou`
}UIZ
Com fiioas unlas,
As cainos so llo iasguom. Qual a puipuia
Tingo ndico maifim, ls do Milolo
No\adas, lingo o sanguo o coipo ao Milii.
(
300
)
(1) Eudoio.
(2) Moiss, Isaas, o Ezoquiol.
(3) A alma do Sfoia.
(4) A Viigom, Mo do Dous.
(5) Os 24 ancios do Apocalipso.
No \oilou sanguo assaz, no \oilou lgiimas,
Com quo, iomida a culpa, so alco ao Empioo`
Nom do aiioslo o iigoi maciai-llo posso,
Som, da \ida la\oi coilo o oxliomo fio`
A Doloiosa Mo
(1)
assim oia\a,
Ao Fillo, quo Clomonlo, assim iospondo:
Dos liaballos
(2)
do Mundo (assaz lo claio)
Tomoi, sobio mim, caigo. Mas Dociolos
Do mou Iai foioso quo so cumpiam.
So uma loia no Oibo a\oxam os mous Miliios,
Viio gozai, nos Cus gliia, som loimo.
}, a c'ioai-llo o liiunfo, dosco a Giaa.
Dosco, ol Mo, ondo as culpas so dolidas,
Tiazo a Foliz,
(3)
quo loiam os Iiofolas.
Iola Dila da Mo oncola a sua,
O Milii, poi quom iogas. C'um soiiiso,
Banlou o Rodonloi a sua\o fala.
Nos lionos sous, so inclinam io\oionlos
Os \inlo o qualio Ancios Quoiubins cobiom
Co'as asas os somblanlos, paia ou\iiom
O Voibo Eloino, paiam as osfoias,
Do oscuio Caos a piofundoz subsulla,
Do luz iocobo um iaio, qual so no\a, a
Suigii do Nada, Ciiao so apioslo.
Ao slio, om quo as Almas so dopuiam
Maiia dosco: osmallam sis a osliada.
No\o aioma Anjos spaigom, no\as floios,
Malionas, co'ola \m do nomo iluslio,
Essa
(4)
a quom oxallou no \onlio, o Fillo,
(
304
)
(1) Aludindo ao \oiso do Danlo, no sou Infoino Icscici cgni spcrcnzc tci cn cnircic.
(2) A Viigom Maiia.
(3) Visila com os ollos.
(4) Nomo quo a Igioja, os Iadios, o os Conclios do Viigom Maiia.
Com inof\ol biillo a foliz Sfoia
Raia\a, onlio ossas Almas iodimidas.
A Mo dos Macabous Mo do Eudoio
Tia\a das mos, o Viigom a apiosonla.
Biandamonlo, so olo\a a Comili\a
Aos sacios Taboinc'los, \iios Oibos,
Quo, noilo luzii \omos, o gian cpia
Quo a dislncia nos ps alm da \isla,
Quanlos ciiados Sis, quanlos Iodoios,
Viiam a Ciiao
(1)
foima\am Coios,
Mo do Rodonloi, canlando oslo Hino:
Abii-\os fianquoai passo, Eloinas poilas
Sob'iana dos Cus. A\o, ol Maiia,
Quo s do Giaa losouio, o quo s piollipo
Das Viigons, das Esposas. Vs, aidonlos
Quoiubins, soposai, nas asas \ossas,
A quo do Voibo Mo, dos Homons Filla.
Qual io\ mansido, no ollai modoslo!
Como soiii pudica o bonanosa!
Nas foios llo liansluz inda a Boldado,
Da mgoa, quo sous jubilos oloinos,
Quando om Toiias \i\ou, llo modoia\a.
Fiomom do amoi, quando ola passa, os Mundos.
Da luz inciiada om quo iospiia o mo\o-so,
Escuioco
(2)
Splondoi. A\o, ol Bondila
Enlio as Mulloios, quo s do ns culpados
Rofugio, quo s do aflilos coilo ampaio:
Abii-\os, fianquoai passo, Eloinas poilas
Sob'iana dos Cus. A\o, ol Maiia.
FIM DO LIVRO XXI.
(
307
)
(1) Do Mundo.
(2) |scurccc c nctc, diz Camos, dando a onlondoi, quo \isla do al\uia lanla,
paioco oscuia a no\o.
(
308
)
NOTAS DO LIVRO XXI.
Ig. 291, \oiso 6. Endio.
Ciicunslanciada oxposio faz Alonou dos banquolos dos anligos, o das
coioas com quo cingiam as fionlos, lambm do Endio do quo usa\am, quo
muilo so paiocia com o Funclo.
Ig. 292, \oiso 24. Hslia.
Vislos foiam alguns Iiolados consagiai (poi falla do aia) nas mos dos
Diconos: o o iluslio Milii S. Luciano do Anlioquia, no poilo consagiou,
poiquo do lal manoiia o linlam pioso, quo mo\oi-so no podia. (FLEUR,
Murs !cs Cnrciicns).
Ig. 37, \oiso 12. Eloinas poilas.
Aiic||iic pcrics... |i c|ctcmini pcria aicrnc|cs. (Isalm.)
FIM DAS NOTAS DO LIVRO XXI.
(
309
)
(
310
)
OS MRTIRES
LIVRO XXII.
ARGUMENTO
Icrc c Anjc |xicrminc!cr c Gc|cric, c c Hicrcc|cs. |sic tci icr ccm c juiz !cs
Crisiccs. Vc|ic c Mcnscgcirc, uc cntic!c |crc c Dicc|ccicnc. Pcscrcs !c |u!crc, !c
Dcmc!ccc, c !c Cimc!ccc. Iitrc Rcpcsic. Tcniccc.
QUE so ponas do coipo so as compaias
Com os loimonlos da Alma` Ou l li fogo
Quo abiaso, a pai do fogo dos iomoisos!
Aloimonlai o }uslo: inoxpugn\ol
Caslolo o poilo sou, o om si
(1)
lo quodo,
Quanlo, foia, afiguia osliagos, iunas.
Ollai o Ruim, nas floios ioclinado,
Ou ao puipuioo loilo, som quo inculquo
Ropouso dosfiulai, la\ia-llo na alma
Dos-sossogo inimigo, o indica infoslo
Nosso Diloso
(2)
a anguslia, om quo laboia.
Tal da \oiga floiida, a\islas funobio
Bandoiia ondoai, nas Toiios da Cidado,
Ondo a Moilo, co' a Ioslo lia\am ploilo
Sobio as \idas dos msoios lumanos.
Hioioclos noga Dous: Dous d-o ao Tilaio.
Iublio, quo do Ri\al anola a iuna,
(
311
)
(1) Hioioclos.
(2) O dio quo llo linlam lodos.
(3) So no pailo.
(4) A quom a \, o no sabo quo ola moiibunda.
(5) A coi a\oimollada quo o sanguo doixou polas \oias, om quo coiiou.
Igni-fiomonlos asas, quo o oslampido
Imilam do Tio\o longo-iuidoso.
Das solo Taas do ouio, cloias do Iia
Do Dous, loma uma, o, noulia mo a ospada,
Com quo foiiu, no Egiplo, os Iiimognilos,
No Campo Assiio, anlo ola o Sol, paiou.
Anjo, do Ballazai, no mpio banquolo,
Na paiodo oslampaslo ignolas \ozos,
Lanaslo ao Mundo (quando om foimas \iias
}oo a\isla\a om Ialmos, o \indouio)
(1)
Fouco, quo coifa, o fouco quo \indima.
Qual, so aiianca dos Cus fioclada Esliola,
E o poilo \om do Naula oncloi do suslos
(2)
Vom dispaiado, num iolampo, osso Anjo,
Enlia o Iao dos Csaios, on\ollo
Numa nu\om, quando, om banquolo oppaio,
Colobia Auguslo
(3)
pispoios sucossos.
Moiio s lmpadas luz: foia, a gio iudo,
Rodam falcalos Caiios fiagoiosos.
} a coma aos Con\idados so llo oiia,
Iulam-llo aos ollos lgiimas foiadas,
Rossuigom, no Salo, anligos \ullos
Do Romanos \aios. Galiio a\onla,
Em sombia onloada, a poidio do Impiio.
Ao do Mundo Sonloi,
(4)
o Anjo (in\is\ol)
Goloia Iia do Dous, na Impoiial laa.
Io-llo iuim Fado boca \oiaz Baco.
(5)
Mal quo \onluia quis biindai dos Csaios,
(
313
)
(1) Galiio.
(2) O Co Molosso.
No piazo do pailii da Toiia ao Empioo,
Toma\a a Eudoio afocluosa pona,
Foi\oioso, na F, no onlo\o do alma,
A soilo o aliibula\a do Cimdoco.
EUDORO
Quo l soi do li` Do no\o, iis, ol Vlima
Nas mos caii do Hioioclos` A poigunlas
To lo-do ao }uiz lo\ai. Tois lu foias
Iaia os lialos sofioi lo dospiodados`
C'os Miliios do cicoi do So Iodio,
Sonlonciada a moilo, poi lous dilos
To lo gaiias do Loos iasgai as cainos,
Quando a lou Sposo, clamos \o socoiio!
}unla\a ao Quadio a Dila fugili\a,
Quo, co'a Esposa logiasso bola, o puia.
Subila \oz llo lioa, ali, no poilo:
EUDORO (rcpciin!c c tcz, uc |nc sccu nc c|mc)
E alloia-so a lal ponlo o Esp'iilo a um Milii!
Quando j po um p na Eloinidado!
A\onlam-llo o conlilo inloino os Bispos:
Voisados nas cincias do inloiioios,
Tomam-llo a idoia s mos, o alonlam-llo o nimo.
CIRILO
Exullomos, ol Milii! jubilomos!
Iaia a Gliia a\iamos a pailida.
Eslo cicoio nosso como um Campo
Do maduias pa\oias j coifadas,
Quo lo-do ii do Bom Iasloi colmai coloiios.
Tal\oz acompanlai-nos lom Cimdoco,
Qual a Cocm, sogada c'o mais liigo,
Quo ao liigo aiomas d. Do Dous so cumpia
O sumo aibliio. A Dous (\al mais) ioguomos
(
318
)
Quo ola fiquo, o poi ns, a Dous of'ioa,
Viigom, do caslos iogos puio inconso.
Quando, na osli\a abocloinada Noilo
Aponla a aiagom fiosca, o anlos da Auioia
Vom bafojando o Oiionlo, o quo, om Mai-loilo
Naula a doimiu,
(1)
sauda o alado Zfiio
Fillo da al\a, quo llo a doiiola
(2)
oncuila.
Qual bonfica aiago' a Eudoio alonla
A fala do Ciiilo, o a alma llo impolo
Iolo iumo do Empioo. Tinla o Milii
(Milii, mas Homom!) a Ciislos inlipidos
Iodido, quo llo ponlam sal\a a Esposa!
No poupois ouio, lidas, nom dis\olos.
Esliiba om Doiolou, quo, l duas noilos,
Tiaa oscalai o cicoi do Cimdoco.
Doiolou, mais suiliu co' Anlislo Homioo:
Quo om disliado
(3)
asilo oblo\o p-lo,
Aiiancando-o do umbial do cicoi lugubio.
DOROTEU (c Dcmc!ccc)
Ioiquo, Vollo infoliz, dosponlai quoios
No jazigo, osso ioslo do lous anos`
Rocoias, quo assaz ipidos no fujam`
Rosoi\a Filla as luas cs piozadas,
So Dous, quo inda lo abiaco, llo concodo.
Consolaos ioquoi, do li, maioios,
(So o Sposo a poidoi \om) quo lu, da Filla.
(
319
)
(2) Do cicoio.
(3) ............. Tcr gurgiic tcsic
(3) Scrcci in ccrupium ||ucius, rursusuc suc curcs
(3) |rigii c|icrncs ci si!crc tcrccrci un!c. Viigil. Hn. 3.
(3) ......... |i caru|cis ccnicus rcscncniic scxc. Ibid.
(4) Quc pcric !cccccncniur igncs. HORAT. Lib. 3. Od. 2.
(1) Muilo l, quo Ccoio o Quinliliano onsinaiam, quo uma alio\idssima mol-
foia, lanada com inliopidoz, no maioi foi\oi do Discuiso (tcrcum cr!cns llo clama o
Oiadoi Lalino) oiando do oidiniio, polo sublimo dospoila, conlonla, o abala os ni-
mos do audiliio, Pracipuc nis criiur mirc suc|imiics, ua cu!ccia prcximc. pcricu|c ircns-
|ciicnis cic||iiur. (QUINT.).
Como afiguia bom Hoicio ao \i\o, li\. 4. od. 2., o al\oiolo, o liopol com quo, om
bollos iompiam da boca do Indaio, o do\ol\iam as pala\ias do loi sollas, |cgc sc|uiis,
o quando diz:
Mcnic !ccurrcns tc|ui cmnis, imcrcs
Qucm supcr ncics c|ucrc ripcs
Icrtci, immcnsusuc ruii, prc|un!c
Pin!crus crc ..................
Vcrcc !ctc|tii numcrisuc |criur
Icgc sc|uiis .................. (Lib. 4. od. 2.)
Compaio a osso al\oiolo, o das labaiodas dosonfioadas, quo o lumo incaulo do
Iasloi, co\ando-so nos malos, do\ol\ia, aiiomossando-so polas iamas, duns lioncos a
oulios lioncos, com clamoiosa fuiia. Diio, quo mais quo afoula a molfoia: o ou
iospondoioi, quo afiguiando-so-mo, no inslanlo, om quo oscio\ia, o aiiudo do incn-
dio, a pai iugindo, o la\iando polo soulo idoa solla, olc., olc., o apaiocondo-mo no Elou
coilamo fionloiio a mim, abiasoado do Eslio, o Diliimbico Indaio, do\ol\ondo a
aliopolada loiionlo do alio\idas \ozos, mo no pudo conloi. Abiasoi-llo co' tcrcum
cr!cns, fiimoi-mo om Ccoio, o no ircns|ciicnis pcricu|c, aliioi c'o !ctc|tc, quo \ coiioi
foiluna, om mai do cilicas.
Quo, om soulo, aloou Iasloi, com lumo incaulo.
Vozoa\a o Io\o: quo oia Roma a\oza
Quando s Foias \o Rus, dai-llos na \spoia,
poila da piiso, publico bodo.
8c!c |iccric o apolida\am. Nolo,
Quanlo, om laulo banquolo, moi iogalo
So alaidoa\a ali, co' a mo mais pidiga.
Bibaia Loi! mais bibaio coslumo!
Do lal Roligio biulal Clomncia!
Uma, ao quo a poido faz saudosa, a \ida,
Oulia, ao quo oxpiia os goslos acumula.
Esso ullimo iopaslo om mosa imonsa,
So adoioa, do cicoi na poilada,
Cuiioso, o ciuol, faz ioda o \ulgo,
Manlido, poi soldados, om sossogo,
Das masmoiias \m foia, onlo, os Miliios,
Ao banquolo da Moilo \o sonlai-so,
Aiiaslando giillos, co' as mos, ss, li\ios.
Dos quo \odado andai (lialos llo \odam)
So oncaigam sous Iimos.
(1)
Eudoio \inla,
Nos ombios do dous Bispos oncoslado.
Com iospoilo, com d, aos ps, os manlos
Iiodosos Confossoios llo oslondiam.
Quando poila assomou,
(2)
no podo a Tuiba
Tolloi, quo om biado onloinocido iompam
Os quo olo comandou.
(3)
Tomam, nos loilos
Fionloiio Tuiba, os Miliios, iocoslo.
(4)
Ciiilo, o Eudoio lm da mosa o conlio.
Miliios do allo giau! Nolos so uniam
Foimosa Mocidado, o cs iluslios!
(
322
)
(1) Eloina.
(2) Amanl, sonlado osso mosmo Io\o no Anfiloalio, aplaudii a moilo do cada
um do ns. H olipso aqui. Pc|mcs ccic poi cccnicccrc uc pc|mcs ccic.
Rasgados do loimonlos, nom boquojam
Do }uzos, do ns! Al! so, poi caso
Fosso o Dous dos Ciislos o \oidadoiio!...
Tais oiam dosso Io\o os iaciocnios!
Enlio os muilos misiiimos Idlalias,
Roliia\am-so alguns, com a alma om lianso:
Cloia\am oulios, publicando a giilos
Grcn!c c c Dcus !cs crisiccs, c Dcus !cs Mcriircs.
Tais l, quo om Ciislo ciom, lais quo so insliuom.
(1)
Iaia a Roma gonlia, quo spoclculo!
Nosla, dos Iiosos, Comunlo, quo onsino!
Falai om dons do caiidado, o Giaa,
Homons, quo a ponlo so do dai a \ida!
Quando Andoiinlas a pailii so apioslam,
Dos nossos Climas, junlas no oimo Lago,
Ou Campaniio da Camposlio Igioja,
Spaigom nos aios Canlo do pailida,
Sopia-llos Noilo, aos Cus alloando o \oo,
Vo iomoai \oio, om foliz plaga.
La\ia\a o d:
(2)
Eis iompo um Soi\o a Tuiba,
E uma Caila do Foslo onlioga a Eudoio.
CARTA
Foslo, a Eudoio Ciislo, }uiz sauda.
Ao Lupanai
(3)
julgada lua Esposa:
L, a aguaida Hioioclos. Iuia, o do li digna
Ta dou, so imolas. Iola oslima iaia,
(
324
)
(1) Soldados, quo som oslaiom do guaida, oiam, como o mais Io\o ospocladoios
do Bodo.
(2) Camos disso: Eia sus, gonlo foilo, olc.
(3) Iiccr o loimo pipiio dosso iilo.
(4) Em quo lou o quo conlinla a Caila do Foslo.
(5) Ei-los os soldados, quo liiunfam, olc. Dosla figuia usam muilo os Oiadoios
Lalinos, oscondondo poi olipso o \oibo, quo iogo os infinili\os, paia dai piossa aco,
quo conlam. Ob\ios so os oxomplos, no s om Ioolas, o Oiadoios, mas ainda nos quo
oscio\om lisliia.
(6) Tanlo da pailo dos Iagos, como da pailo dos Miliios.
Co'as lunicas a faco. Os Confossoios
Alam giilo... E osso giilo, a Eudoio, a laa
No clo doiiuba. Cia\a os ollos nolos:
(1)
EUDORO (cm c|ic griic)
Sou Ciislo. E aiiomossa om loiia as guias.
FIM DO LIVRO XXII.
(
326
)
(1) A Ciiao.
(2) Com quo o Mossias o dosponlou no infoino.
Tiansmuda om nobios \onoiandas iugas,
Nas piogas amplas duma lnoa loga,
Encollo a \aslido das asas ipidas,
No bculo auguial o coipo oncui\a,
E, anlo o Vulgo, quo o Bodo dosampaia,
Rospoil\ol, paiando, assim llo fala:
TAGES (nc|c !is|crc!c Scic)
Dondo , quo lojo \os \om, Io\o Romano,
To sacilogo d` O \osso Auguslo
Vos piopaia spoclc'los, o \s pianlos
Dais a mal\ados, das Naos iofugo!
Vs, Soldados, doiiubam-\os as guias,
E \s \os condoois` Quo no dissoiam
Um Camilo, um Cipio so luz suigissom`
Do lo iu condoimonlo ol doscailai-\os.
E, om \oz do laslimaidos inimigos
Dos Homons, o dos Numos, ido aos Tomplos
Rogai piospoiidados poi Galiio,
E as Foslas colobiai dos Dousos \ossos.
O Anjo io\ol, lais \ozos piofoiindo,
Sopia alioo,
(1)
o fuioi na lo\o
(2)
Tuiba,
Nos poilos,
(3)
om quo o d dosmaia, o moiio,
Do sanguo a sodo, o a do doloilo acondo.
Eis giila um Vilimiio: Ol Cus! qual foio
Ioilonlo om ollos mous! No Capillio,
Tagos doixoi nosla loia, o aqui o onconlio!
Coilos sodo, ol Romanos, quo algum Numo,
No sumo Auspico \osso anda oncoboilo,
Quo do quoioi do }o\o dando anuncio,
Dossa iuim compaixo \om iopioondoi-\os.
(
330
)
(1) Ou alioamonlo.
(2) Dizomos do algum pouco sonsalo, quo lom lo\o o juzo.
(3) Dos quo assisliiam ao Bodo.
Galiio Fosla unia do sous anos,
Nosso dia, a do Iilico Tiiunfo,
Quo, c'os Ludos Floiais llo iocaa.
Ioi mais so acaioai plobo, o soldados,
Foslas do Baco ioslauiou supiossas,
(1)
Tompos l, pola Cuiia. No Anfiloalio,
Viio pi c'ioa a loiioios lais, nos ludos,
Ciislos dilacoiados poi Foias.
Dos\oigonlados dons, quo sanguo, o lgiimas
(2)
Dos Io\os
(3)
so, o dos Ciislos confisco,
Dons, quo o siso do \ulgo liansloina\am.
Concosso (o inda mandado!) oia o Doscoo.
(4)
Giando cpia do Io\o oia piosonlo
Ao piosliluii-so om publico as Ramoiias,
(5)
E luz do fogaius fumi-flamanlos
Com canlo obscono, ao iolinlim das Tubas,
Nuas, o om bandos, colobia\am Floia,
Quo impuio
(6)
cabodal logaia ao Io\o,
(Iudicssimo onlo!) Ao Capillio,
Num Caiio, quo Elofanlos \o iodando,
Sabo Galiio, o anlo olo \ai cali\a
Do Naiss, Roi dos Iailos, a Famlia.
Das Bacanlos fuiiais os ciobios ui\os,
C'os bailaiins \aiia\am, a dosoidom.
(
331
)
(1) Dosdo a piimoiia \oz quo li om }ob a lipoliposo do Ca\alo, quo ou\o o
blico claiim. Scrcci numum, ci ucsi !iccic Vcn! mo conlonlou muilo, o folgo quo mo
caiba aqui.
(2) A soi saciificados.
(3) Em cuja oia os Ioolas assonlam a Idado do ouio.
(3) Escuias, o onciuzilladas ondo so anda como s cogas.
Quo liaballo paia um liislo Ioola, \oi-so obiigado a laigai o fio do osquonlado
oslilo, paia aponloai uma nola, dosnocossiia paia gonlo lida o mui piocisa paia lapai
a boca a ignoianlos, quo ciilicam ludo o quo no sabom.
Quo aos \oxados Ciislos soi\om do Igiojas.
Volam, jojuam, (\limas piodosas!)
Ioi quo as culpas oxpiom do Uni\oiso.
E onquanlo, om impios Hinos Baco, o Floia,
Enlio aiioios do \inlo, o sanguo,
(1)
alioam,
Ciislos, a ocullas, iozam caslos Cnlicos,
Ciislo o Maiia imploiam compungidos.
Ioiquo o plobou fuioi, conas idlalias
Fiis fujam, so oncoiiam,
(2)
iaios \agam.
Vagam Lo\ilas, poi piisos, o Hospcios,
E om iomii Iobios poilo pom Diconos:
Iobios, quo moilo paula o ciu Galiio.
Donas, quo a Escia\os, do, dosampaiados
(3)
O compassi\o abiigo, ou quo iocollom
Ciianas, polas Mos (iuins Mos!) oxposlas.
Ol Caiidado dos Ciislos, piimo\os!
Dossas Foslas pags a ogigia c'ioa
Foi dai moilo a Ciislos,
(4)
Ciislos condodos
Da soilo dos Iagos, quo aos Iagos \alom,
Como a Iimos soi\om com piodado acli\a,
Roclaado o assallo
(5)
o Anjo das lio\as,
O\anlos onliam, na masmoiia, os Miliios.
Quais, om bando, os Hoiis do Ilion so aiiojam
Conlia os Giogos, quo os coicam, llos dosliuom,
As mquinas do guoiia, onlullam fossos,
Aiiancam \alos, \ol\om liiunfanlos
E so iocollom na sagiada Tiia.
Mas lasso Eudoio do ullimo conflilo,
A fionlo angusliada oiguoi no podo:
(
335
)
(1) Hioioclos.
(2) Do dai Cimdoco a Hioioclos.
(3) Com a Caila.
(4) A lonlao do Eudoio.
(5) Quo londo mililado nas bandoiias do Eudoio, \issom do mau ollo, o sou
suplcio.
(6) Guaida Iioloiiana.
(7) Nomos do Eudoio, do Cimdoco, o do Hioioclos.
(8) A soi no dia soguinlo oxposla ao fuioi das Foias.
O sofiimonlo da Clomncia suma,
E clamou-llo a }uslia. A Casa aponas
Doixou do }uiz, quo o golpo iioso, o alcana,
Do Anjo oxloiminadoi. Coilou aos Mdicos
Toda a ospoiana o Mal, quo o moido, o o gasla.
Ciom fiimo (inda os Iagos) quo a \oiaz Lopia
Foi maldio dos Cus: fogom do Apslala,
Escia\os so llo osqui\am. Asco a lodos,
Oblm socoiio s, dos quo a\oxaia.
Ciislos, quo aiioslam caiidosos, quanla
Misiia, no Oibo cai, do fianco lospcio
Ao sou Ioisoguidoi. }unlo dum Milii,
Cujas clagas amoiga mo piodosa,
Iiodosa a mosma mo amoiga ao mpio,
(1)
A infanda, ascosa doi. Tanla Viiludo
Ao Ruim, quo Dous iopulsa, inda mais agia.
Elo a allos giilos clama poi Cimdoco,
Ou \, da Eloina mo \ii flamojando
A quo a \ai-lo \om, ulliico ospada.
Moi \ullo ao lianso do oidons do Auguslo.
(2)
Eis so oiguo como um Spoclio o psoudo-sbio,
Sobio o omposlado loilo, o mal sussuiia,
Com liluboanlo \oz inloicadonlo:
Pcrc scmprc mc tcu ccncr rcpcusc.
E moiio! Quo modonla, quo onganosa
Sua ospoiana foi! Cuidaia o Insano,
Quo dum liaclo moiiiam o Alma, o Coipo.
Eis quo om \oz dossa obscuia noilo, a\isla
Um piodgio do luz, na quoda Campa,
E iompoi-llo, da luz, \oz, quo iolumba:
|u scu ucm scu. Anlo a alma aloia so abio
Toda a amplido da imonsa Eloinidado.
(
338
)
(1) Hioioclos.
(2) Do soi lanado no poio, olc.
Tis Voidados llo do subilo ospanlo.
Dous Vi\o, Dous }uiz, o imoilal a Alma.
H oloino galaido, casligo oloino.
Quanlo a Alma ansoia onlo soi soloiiada
Nas iunas do Oibo! ansoia, soi fuilada
Do ollai do sumo }uiz! Foia in\is\ol,
No liio dum iolmpago a aiiobala
Ao Tiibunal do Dous limula, o nua.
Faco a faco, \ o Dous, quo (impio!) nogaia,
Quo nunca l-do \oi mais. C'o Fillo doxlia,
Exicilos do Sanlos, (sobio as nu\ons
Ialonlo) so llo apinlam. Coiio o Infoino
A ioclamai a pioza. O Anjo
(1)
do Hioioclos
Confuso, ma\ioso, o lodo lgiimas,
}unlo dosso infoliz domoia, o pona!
Anjo (llo diz a Eloina Ioloslado)
Ioi quo ossa alma doixaslo som dofosa`
Dospioga as asas o Anjo, o ioslo oculla:
Sonloi misoiicidia! (s iospondo).
A alma, quo la\ia, com loiioi infando,
}ulgado-so a si mosma omudocou!
||c c ncssc: (clama\am Sp'iilos ipiobos)
Com falsa cincia ola l iludido os Io\os,
A Inocncia \oxou, zombou do Iojo,
Voilou, som d no ciiminoso sanguo.
Diz o Anligo dos dias a um Iiofola:
Abio o Li\io da Vida. Abiiu-o, o o nomo
Do Hioioclos apagado so acla, o nulo.
O }uiz insuboin\ol sonloncoia:
Vai-lo, maldilo, s clamas sompiloinas.
} a Alma do Alou imbuda om iancoi ipiobo,
Boibola dio blasfomo Di\indado,
(
339
)
(1) Da Guaida.
E \ai co\ai os nunca oxlinlos fogos,
Abio-so o Abismo, o liaga a infoliz Alma:
Focla-so, iosliugindo. Eloinidado
Vai, no Oico, om ocos oucos iimbombando.
O Ciiadoi, quo no Impio,
(1)
os ciimos puno,
Iaia a Viigo' inoconlo,
(2)
apiosla c'ioas.
H, no Cu, um Iodoi, assduo scio
Da Roligio Di\ina, o da Viiludo,
Quo a supoilai a Vida nos d foias,
E, ombaicando connosco, o Ioilo indica.
No iijo da loimonla moigo auxlio
A Iassagoiios clobios, o a obscuios.
Bom quo os ollos llos \ondo, om noilo ospossa,
Conquisla-llo uns alcancos do Fuluio.
Tal\oz ioconlos floios liaz na doxlia,
Tal\oz do almo licoi liaz plona a laa,
Co' a \oz oncanla, co' soiiii onlo\a:
Nada l com quo compaios: mais so amoslia,
Iuia, o biillanlo consolanda gonlo,
Quanlo oiam mais lous ps, co' a sopulluia.
Iim llo clama a F, o a Caiidado,
Dous llo ps o nomo do Espoiana.
A lo foimoso Espiilo o Eloino oidona,
Quo a Cimdoco dosa, o aponlo ao longo,
Coloslos gozos quo a suslonlam no mago
Dos liansos dosla \ida. Inloiiompoia
Falso iumoi as mgoas do Cimdoco.
Coiiou om Roma, quo oia absollo o Milii.
(3)
Do Foslo a Caila, o o Bodo o boalo oiguoiam.
Iioslos \oio, conl-lo Bianca Viigom.
(4)
(
340
)
(1) Hioioclos.
(2) Cimdoco.
(3) Eudoio.
(4) Cimdoco.
Impiudonlo! quo llo a\olumou posaios,
Quando o aiioslo do Eudoio, o o Edilo soubo,
Quo a lodo o Ciislo pioso on\ia s Foias.
Mandou-llo
(1)
S\o (biulalmonlo alogio)
Quo Viigom lo\o as \oslos do Mailiio,
Voslo azul, bianco \u, piola a cinluia,
Iiolos os boizoguins, o o manlo piolo.
(2)
Cloiando cumpio o oncaigo doloioso
A fiaca, o compassi\a Caicoioiia,
Vigoi llo falla, no insinuai Oif
(3)
Qual soja a soilo sua. Iim (llo disso)
Eis um \oslido no\o. A Iaz Di\ina
Dosconda om lou fa\oi.
CIMODOCE
Voslido no\o!
Nupcial! Do Eudoio \om.
BRANCA
Iaia olo o \islas.
CIMODOCE (pcr cxircmc c|cgrc)
Li\io mou Sposo Hmon loi sou piazo.
A Bianca o coiao so llo iasga\a,
S llo disso ao pailii: Iim, lo iogo,
Quo oios poi mim, poi li. E a doixa, o pailo.
Gloiiosa c'o \oslido,
(4)
o a ss, Cimdoco
O miia, o o loma, om suas mos no\adas.
(
341
)
(1) A Bianca.
(2) Vid. FLEUR, Muis dos Clilions.
(3) Cimdoco, if do Mo, o ausonlo do Domdoco.
(4) Quo polo mailiio llo la\ia do alcanai a gliia.
Cobio c'os boizoguins, os ps, quo o mimoi
Do Iaios oscuiocom, lana fionlo
O \u, no ombio, ala o manlo. Assim nos pinlam
A Noilo Mo do Amoi. Do azuis o piolos
Funobios \us liajada, pinlam Micia,
(No lo bola, lo jo\om, lo \iiluosa)
Quando aos ollos so moslia do Uliconso,
(1)
E na anguslia do Roma,
(2)
Esposo o clama,
E, anlo as Aias, \iu\a aiiasla lulos.
Cimdoco no sabo quais a cingom
Roupas do moilo, o nosso adoino lugubio,
Quo aios llo d mais loinos, mais mimosos,
Rocoida o dia om quo, Voslal das Musas
So oinou, paia ii, com gialido do\ida,
Voi, co' Anlislo, a Famlia do Laslonos.
CIMODOCE
Iaia ioupas nupciais, no so luzidas!
Mas, lal\oz, Ciisl \oslo agiada a Eudoio.
Vm-llo idoias do quo foliz, na Gicia,
(Na amona Gicia!) foia: o \ai sonlai-so
janola do Cicoi. Iousa a faco
Na osquoida mo. Lou, c'o \u do Milii,
Sua\o canla
(3)
onlio iidos suspiios:
Fondoi o Ausnio Mai, Baixis ligoiios,
Sollai \olas, Minislios do Nopluno:
Aos llilos dos \onlos sonoiosos,
Dai, cui\ados, \igoi ao gil iomo,
Lo\ai-mo foliz piaia do Iamiso,
sombia do mou Iai, do Esposo sombia.
Voai A\os do Lbia, (cujo colo
(
342
)
(1) Calo.
(2) Guoiias ci\is.
(3) Imilao lalina do !u|cc |cucnicm.
To aiioso so aiquoia) Ilmia cima,
Dizoi, quo a Homioa Viigo' Gicia \olla,
A \oi Mossnios Louios. Quo dilosa,
Quando, c'o loilo mou, dopaio, obuinoo!
Quo ou \oja do almo Sol a luz douiada,
E o maliz das Boninas polas Vizoas,
E, a quo iasgando-as \ai, linfa do aigonlo,
Quo o Iudoi foimosonla com sou lbilo!
Co'a No\illa, quo sai da ca\a giula,
E oiiando pola Soiia, a oi\inla loza,
Ao som do iabol iuslico, o da a\ona,
Muilo ou mo paiocia. Hojo, num cicoi,
Iobio loilo, om soido, Coios
(1)
mo of'ioco.
Eu, quo amo onloai da Toulinogia o canlo,
Suspiio sons, quais caipo a flaula funobio.
Vosli ioupa nupcial. Viio com ola
Dis\olos maloinais` maloinais jubilos`
Voioi piondido o caio Fillo s ioupas,
Qual A\ozinla lmida, quo busca
Coulo, na asa da Mo` Sou A\ozinla
Do soio Ialoinal aiiobalada.
Quanlo om \ii so domoia o Iai, o Esposo!
So as Giaas imploiai, so imploiai Musas
Mo foia dado, o aos Cus oxloiquii no\as,
(2)
Nas onlianlas da Rs... Mas Dous ofondo
Mal conlocido.
(3)
A Ciuz mo d doscanso.
} a Noilo on\ol\o a ombiiagada Roma.
Eis so abiom da piiso, subilo, as poilas:
Apiosonla-so Viigom um Conluiio
(Como \indo do Auguslo, a loi-llo o aiioslo),
Soldados o acompanlam. L, nos plios,
(
343
)
(1) Domdoco.
(2) A Bblia.
DOROTEU (in|ic!c, c rcscs !c prcnic cs c|ncs)
Quoios quo a gliia, quo ao lou Sposo iluslia,
E a quo inda o ospoia ou diga`
CIMODOCE (ccmc csscmcrc!c !c rcic)
Essas pala\ias
Como um punlal no poilo, so mo onloiiam.
E onlondos lu quo, ou\indo lal, ou fuja`
Dum Ciislo no so mximas quo ou siga:
Iolo sou Dous \i\a claga Eudoio,
E quo ao sou Fado o ou doixo, o ao mou mo osqui\o`
Ouo a \oz da Espoiana: ola piomolo-mo
Vida foliz, di\ina foimosuia.
So alguma \oz do fiaca, o doscoioada,
Ollos saudosos io\ol\i \ida,
Nulos so lojo os suslos do poid-la.
No doslizaslo om \o na minla fionlo,
Ol }oidnica linfa! Ol sacia \oslo,
(1)
No subo ou
(2)
quanlo \alos. Tinla om puipuia
Tons do soi amanl, \oslo do Milii.
Tons do soi imoilal. Fai-mo-s mais digna
Anlo o mou Sposo, ao \oi-mo om li liajada.
Disso: o om Di\ino impulso, loma a lunica
A aiiobala nas mos, com nsia a boija.
DOROTEU
No nos quoios soguii` Moiiamos junlos.
Digamo-nos Ciislos. Guia-nos lodos
s foias amanl. Tal baibaiia
No manda a F do Ciislo. E moiioi quoios,
Som lou Iai abiaai` Som bno sua`
(
346
)
(1) Slios, quo llo causa\am saudados da Filla, quando a no dopaia\a nolos.
Eu quo apioslai-lo la\ia o nupcial llamo,
Fico msoio o s! E os Dousos lo\am-mo
A quo oia mou biaso, minla ufania!
Iaia mais no cingi-la, noslos biaos,
Minla Filla abiacoi, na lica maigom`
Quo moiga om mim fila\a os lindos ollos!
Co' soiiii doiiadoiio mo soiiia!
Inda, ol quoiidas facos, loino a \oi-\os`
Facos quo \oilom cndida Inocncia!
E a quom do\idas oiam mil \onluias!
Ol quo piazoi, pola alma so mo onlianla,
Quando o sou coiao, na floi da \ida,
Ialpila conlia o mou, da Doi gaslado!...
E do Amoi! Tal pianloiam Iai o Filla.
Quando Alcion la\ia o ninlo, om \aga undssona,
Assim c'os Fillos gomo, om sons mimosos,
No mo\odio boio, quo, no laido,
Tom do o liagai o Mai! Guia, com luzos,
Doiolou Iai, Filla, ondo l dous loilos,
Em muluo afoilo os doixa, o so ioliia.
Em conlai do passado, om piodosas
Caicias, so \ol\oia inloiia a Noilo,
So, aiiojando-so o Anlislo aos ps da Filla,
Com aodada \oz, llo no clamaia:
Io limilo a mous suslos, mous onojos.
Abjuia, ol Filla, as aias, quo inconsaslo,
Quo lo do moilo. Volla ao Cullo anligo,
Quo, infanlo
(1)
lo onsinoi. E moilo Hioioclos:
Quom soi lou sposo lou\oia...
(
351
)
(1) Cimdoco onlo\ada na idoia do moiioi Milii com Eudoio, no alonla\a, quo
linla aos ps Domdoco. Subilo quo iopaiou no sou dosalonlo, o loma om biaos, o o
lo\anla.
Rocooso, so llo o\ada. E como aquolo,
Quo, do sonlo funoslo aliibulado,
Quando acoida, inda \ o foio \ullo.
(Vullo, o loiioi, quo o Sol, co'a luz llo ospanca.)
Quoixa-so a Filla do cansao do nimo,
E so inclina, no loilo, quo da sala
Ioja o lopo. Em \oz baixa ao Eloino imploia:
Ignolo Dous, quo da alma o soio sciulas,
Quo a moiioi o Unignilo on\iaslo,
So lo so gialas as lonos, quo \ol\o,
D, quo dosa a mou Iai, um do lous Anjos,
Llo coiio os ollos gi\idos do pianlos.
Vs qual o doixo, ol Dous! Dolo lo lombios.
Ou\iu-llo o Eloino o iogo, quo a sou liono
Subiu om flmoas asas. Compassi\o
Manda s loiias doscoi o Anjo do Sono.
Coplio do ouio soposa a doxlia anglica,
Co'olo as mgoas do mando amansa aos }uslos.
Baixa do Empioo, olioas plagas coila,
O ponoso clamoi Toiia o guia.
Das monlanlas da Aimnia no agio
(1)
cumo
Iia. E c'os ollos coica os }aidins oimos
(2)
Do Edon, quo Iaiaso foi loiioslio.
L do Ado llo lombiou o sono mslico,
Em quo da Admoa cosla Dous liiaia
A linda Companloiia, quo a piognio
Na culpa submoigiu. Sal\ou-a oulia E\a.
(3)
} o \oo onfia ao Lbano, o ollos dosco
Aos fundos \alos, plidas loiionlos,
(
353
)
(1) No quo soja agio o cumo, mas sim agia a subida. Viiglio aplica muila \oz
assim os sous oplolos. Apadiinlo-mo lo podoioso oxomplo.
(2) }aidins do Iaiaso loiioal, doliciosos quando Ado os labilaia, o agoia oimos,
dopois do sou pocado.
(3) Doscondonlo da piimoiia, dando ao Mundo o Rodonloi.
Sublimos Codios, inoconlos \izoas,
Ondo, sombia das Ialmas, dons do Empioo
Ialiiaicas dosfiula\am.
(1)
Sidon, Tiio,
E o Mai (libiado om quodas asas) nola.
Longo doixa a quo oxlio foi do Toucoi,
(2)
E a quo jazigo
(3)
foia do Aiislmonos,
Ciola amada dos Rois, Siclia clobio
Ioi Canlos Iasloiis, Ilalas piaias
Doscoilina, fondondo, a manso \oo,
(4)
Som domo\oi as asas, o Ai, doiiama
Fiosquido oi\allosa, doslizando:
Doimo, no pogo, a \aga, a Floi ioclina-so,
A Iomba oscondo na asa a plumoa fionlo,
Na Ca\oina o Loo ao sono codo.
A soplicolo, om fim, a oloina Roma
So of'ioco \isla do Anjo ali\ioso.
Suslou-so o Anjo do loiioi! Viu mil Idlalias
O iomanso dos-sossogai nocluino!
No do\asso \olai, dosampaiou-os.
Suido \oz do Galiio,
(5)
passa aos Miliios,
Vai-llos ollos coiiai, \ai a Domdoco,
Buscai no soliliio sou ioliio.
Iai infoliz, no loilo, ansiados mombios
(6)
Aidonlo agilas! Mas do Cu \om o Anjo
Iacfico oslondoi-lo o Coplio, o os ollos
Rocoosos locai-lo. Cai subilo
Em piofundo iopouso iogalado,
Nunca al onlo pio\aias do lal sono:
Mas sim do lspodo do Oico, o Iimo da Moilo,
(
354
)
Aposai do soiom coiioclas oslas follas poi Filinlo Elsio, o io\islas polo sou amigo
o Di. F. S. Conslncio, l nolas mais dofoilos do quo foia muilo do piosumii. Iodo-so
ao bonigno Loiloi quo quando dopaiai com olos no fio da loiluia, iocoiia s oiialas,
quo \o no fim dos \olumos, o quando ainda assim llo omondas fallom, supia a sua
bonignidado os doscuidos lo anoxos a ludo o quo obia do Homons. Ncic !c |!iicr.
So o publico pudosso \oi om quo oslado saiu das mos do auloi as pio\as, o os
conlnuos doscuidos o nogligncia do impiossoi, lal\oz quo concodosso algum moioci-
monlo ao Rctiscr.
FIM DO LIVRO XXIII.
(
355
)
(1) O Sono.
(
356
)
NOTAS DO LIVRO XXIII.
Ig. 331, \oiso 6. Iola Cuiia.
No ano 368 do Roma, lais abominaos doscobiiu o Sonado nas Foslas do
Baco, quo as supiimiu.
|ci!., \oiso 14. Ramoiias.
Vd. TERTUL. !c Spccicc., cap. 17, LACTANC. lib. 1, cap. 2, S. AUGUST.
opisl. 12, SENEC. opisl. 57.
Ig. 336, \oiso 14. Quo a oulio }uiz.
Mil oxomplos oxislom do }uzos, Caicoioiios, Voidugos, quo so con\oi-
loiam do ou\ii os Miliios, o do os \oi padocoi.
Ig. 342, \oiso 9. Viu\a aiiasla lulos.
Sicui crci, masii scrtcns |ugucric cu|ius, olc. LUCAN. 2..
Ig. 349, \oiso 2. Viiglio, ali, moiaia.
Mosliam, ainda lojo, om Roma, ossas Casas, om quo (dizom) moiaia
Viiglio.
FIM DAS NOTAS DO LIVRO XXIII.
(
357
)
(
358
)
OS MRTIRES
LIVRO XXIV.
ARGUMENTO
Dcspc!c-sc !c Musc c Vcic. Dccnc !c Gc|cric. An|iiccirc !c Vcspcsicnc. Ictcm
|u!crc cc Mcriiric. Scc Miguc| sucmcrgc c Scic nc Acismc. s cnccccrics, sc csccpc
!c scu Pci, Cimc!ccc, c sc ccnc ccm |u!crc, nc An|iiccirc. Rccccc Gc|cric c nctc, uc
prcc|cmcrcm Ccscr c Ccnsicniinc. Mcriiric !c cmccs cs |spcscs. Triun|c !c Rc|igicc
Crisic.
MUSA, quo om lo p'iigosa, o longa osliada
To dignaslo susloi-mo, Sfoia Empioa
Vol\o: quo a mola a\islo da caiioiia.
Do Caiio doso, o canlo o Hino dos Moilos.
(1)
} do socoiio lou posso pii\ai-mo.
Quo Fiancs, lojo, ignoia canlos funobios!
Qual no coicou, lucluoso, um alaudo`
Cus no iompou, com lugubios clamoios`
} concluo: inda, ol Musa, um cuilo piazo
To dou, o as aias luas pionlo doixo.
No canlo mais do Amoi, om sonlos do Homons,
(2)
V-so a Liia, c'os ju\onis \oidoios.
Adous, Consoladoia do mous anos,
Mais paicoiia, na Doi, quo nos Iiazoios.
Eslo adous, quo do lgiimas mo cusla!
Da infncia a quadia aponas quo ou lianspunla,
Tu mo onlias no Baixol \oloz, o canlas
(
359
)
(1) Galiio.
(2) Galiio.
Ciuol, dogolai manda a quanlo Mdico
No alinou, com dai-llo, ao Mal confoilo.
Um dolos (s ocullas douliinado
No Cullo dos Ciislos) ousou dizoi-llo:
Tou Mal loda a nossa Ailo sobiopuja.
Do mais alo llo inquiio a causa, ol Iincipo:
Romonla ao quo ls obiado conlia os Soi\os
Do Sumo Dous, o a plono, a, lo inloiia
Do a quom ls iocoiioi. Mala: moiiamos,
Mas, om lou Mal nula a Modicina.
Em dos\aiiadas iias, lal fianquoza
A Galiio abiasou. No \iu quanlo impio
C'o llulo do Eloino,
(1)
assoboibaia
Vida do piazo cuilo! Dobia om fuiia
Conlia os Ciislos, suplcios no suspondo,
Na piimoiia sonlona
(2)
mais so afiima.
O Sol cislino anola, om quo apaioa,
No Anfiloalio, um moiibundo Auguslo,
(3)
Quo \om \oi como os sous Vassalos moiiom.
No so llo apuiou muilo o sofiimonlo.
O fla\fluo
(4)
Tibio, os soiios do Alba,
(
362
)
(1) Galiio.
(2) Aimando ao fa\oi do Iincipo. }ACINTO FREIRE.
(3) Suc pcn!crc 8cccni.
(4) No pilio duio, diz Camos.
(5) Os Miliios com olo piosos.
(6) Do Mailiio.
Com Aico, ou Liia ao pimio, om Manlinoia,
Vonco-o, om gonlil, Eudoio.
IOVO E IRETORIANOS
Eudoio, Eudoio.
EUDORO
|u tcu. Da poila o umbial j sal\a o Milii.
Co' \igoi da alma \onco a doi dos mombios.
(1)
CIRILO (c |u!crc)
Dada lo foi adamanlina fionlo,
Ol da Mulloi piognio. Nada lomas,
Nom lo dom lomons suslo. Enloam Bispos
Cnlico do lou\oi,
(2)
pouco l composlo
Iolo amigo do Milii,
(3)
Agoslinlo:
A Ti, Dcus |cutcmcs, ccn|csscmcs.
Os Ccus, cs Anjcs, Qucrucins, c Trcncs,
Tc prcc|cmcm, Scnncr, ircs tczcs scnic,
Dcs cxcrciics Dcus... Inda o Epincio
Canlando oslo, quo j, do cicoi foia
Goza Eudoio liofus. }, dado
(4)
a ulliajos,
O ompuxa o Conluiio
(5)
com bionco goslo,
E llo diz: Tcr!c tcns.
(
366
)
(1) A Eudoio.
(2) Diz o Oiiginal !ccris !c tcscs, quo om Ioilugus quoi dizoi ccccs !c |cuc uc-
crc!c. Mas ccccs (a mou onlondoi) nunca loio onliada om Iooma siio.
(3) Como }osus doscalo ao Glgola caminla\a.
(4) jupiicr Sicicr.
Anlo aico liiunfal, quo onconlio, ou Sllua
Do Numo, quo, om caminlo a\islo Eudoio,
Rodobia ui\os a Tuba, o giila ao Milii:
Dc cu|ic.
EUDORO
O Voncodoi cullo a Voncidos!
(1)
No laido la\ois do \oi quom quo \onco.
Quo um Csai \ojo
(2)
ou pi diadoma, o coplio
Aos ps do Ciislo, ol Roma. Esp'iilos do Oico
Tous Tomplos dosampaiam, poilas foclam
Iaia no mais so abiii, binzoos foiiollos.
IOVO
Dci cccc !c impic, uc in|criunic cgcurc.
Mal poudo a Guaida dofondoi da fuiia
Do Idlalias o Milii, o Iiofola.
EUDORO (ccs Gucr!cs)
A Impoiadoios sous j assim lialaiam.
Nom poi quo ou oiga o ioslo, \os iolo\a
Ii, co' a ponla da ospada, baiba ospoquo.
(3)
Quanla Sllua liiunfal so oiguoia a Eudoio,
Quobiada foi. Uma unica iosla\a
No caminlo do Milii. Ioiquo oncubia.
O d quo llo ola faz, doscia o olmo
Um dos Guaidas.
(
368
)
(1) Romano.
(2) Das aboilas foiidas.
(3) Do Milii com as Foias.
(4) Do Anfiloalio.
(5) Conca\idados ingonlosamonlo aboilas, nos Ciicos o nos loalios, paia dai
maioi \olumo \oz.
(6) Vi!. Li\. 4 doslo Iooma, in |incm.
(7) Mcgisicr |u!crum.
O Io\o a dou, poi \oi mais longa a lula.
No manlo, on\ollo o Milii, so iocosla
No clo, quo l-do lingii co' pipiio sanguo,
Qual, no musgo da bionla alla o piofunda
So iocosla o Iasloi. Saa, om lanlo,
Da oloina piofundoz do Sanluiio,
Mais splondonlo luzoiio. Ou\om piosliados
Anjos, Dominaos, Viiludos, Tionos,
Enliados do piazoi, \oz quo piofoio:
|grcjc ccs Hcmcns Pcz. Acciic c c Viiimc.
| c uc c jusic nc tcricr, u|iimc scnguc
Icrc c Ic iriun|cr, mu!cr-sc c Mun!c.
A Cooilo dos Miliios
(1)
domo\o-so,
Os Di\inos Soldados so onfiloiiam,
O som da quo o Anjo omboca auspcia Tuba.
L splondo o Iiolo-milii,
(2)
co' oulio Dicono
(3)
Com Cipiiano oloquonlo, Anlislos Sanlos,
(4)
Quo lanlo nomo lo dado loal Cidado,
Quo afaga o Aiai, o quo a aiiuna o Rodo.
Dosco-os nu\om do luz: \om, no sou gimio
Colloi o foliz Milii \iloiioso.
Baixam os Cus, o so abiom: Coios iompom
Do Anjos, do Ialiiaicas, do Iiofolas,
Do Apsl'los a admiiai do }uslo o pilio.
Rodoando a Mo do Eudoio, Viigons, Viu\as,
Sanlas Esposas, paiabns llo abundam.
Ela unica, da Toiia, afasla os ollos,
Quo ao liono do Dous sumo \ollou filos.
(
371
)
(1) Os quo lom Clssicos Lalinos, o moimonlo Ioolas, sabom molloi quo ou, o
uso fioquonlo quo olos fazom da figuia lipoibalon, mais poi ologncia, quo poi nocos-
sidado.
(2) Como o fogo sagiado piocodia os oxicilos dos Ioisas, o monlanlo do Dous do
Sabaol piocodo a milcia Coloslial.
(3) O Aicanjo S. Miguol.
(4) Quoiubim.
(5) Scpi-|u|minc tcz agiadou a dous Ioolas Ioiluguosos do oslilo no iasloiio,
lal\oz quo dosagiado a \oisislas do gua doco, quo om caso como oslo diiio ccm tcz
!c scic rcics.
A lo modonla \oz, nos io\is Anjos
Enlia ansiado loiioi. Do Infoino o Iincipo
Inda iosislo, o afionla a dai balalla
Ao Gonoial do Allssimo. A si junla
Do Volupia, Homicdio, o Saboi falso
Os lis anjos iuins. Mas dosponlados
Na figua dos loimonlos, no\as ponas,
Ioi no\o mal, quo lo foilo, os assoboibam.
Sal conlonlo, inda assim s, co' Aicanjo.
Ronlii ousado! Em \o! quo o \igoi fogo-llo,
Dosmaia-llo o Iodoi, o o Coplio oslala-llo.
Iola loslo osmoiocida anlo-guiado,
Com liiido iugido so aiiomossa,
No poo piofundssimo baquoia.
Co' olo do lombo \\idas cadoias,
Quo no mago do Infoino o cingom, foiiam,
Num monlo om biasa, o om labaioda \i\a.
Ou\o Eudoio concoilos inof\ois,
Do Haipas do ouio, a millaios, sons dislanlos
Quo acompanlam do \ozos molodia:
(1)
V, nos aios Exicilos do Miliios,
Quo Aias doiiubam, Tomplos dosmoionam.
Enlio nu\ons do p, baixa do ompioo,
Aos ps do Eudoio, oscada do poilonlo,
Toda }aspo, Esmoialda, Opala, Hiacinlo,
Quo da Sanla Solima igual aos muios.
Conlompla o Milii a \iso iosplondida,
E, com suspiios, clama, ansioso, o inslanlo,
Em quo a subida l-do oncolai Coloslo.
Moi gliia ao Io\o sou iosoi\a ainda
O Dous bom do Isiaol, quo om dbil Viigom
Suslm \aionis biios gonoiosos.
Como, onlio o liigo om floi madiuga, o ospoia
(
373
)
(1) Quando paia uma, ou muilas \ozos l uma unica loada, diz-so molodia, o
quando os insliumonlos acompanlam com consonanlos, o falsas, diz-so laimonia.
Callandia a isoa Auioia, o al\oja aponas
Iolo dobium da nu\o', a luz iomponlo,
Doixa aodada o clo, iomonla o \oo,
Canla ao Viandanlo, o com sou Hino o alogia,
Tal madiuga ao piimoiio alboi Cimdoco,
Iaia canlai, nos Cus, Hinos, quo os }uslos
Enlo\om do piazoi. Da Auioia um iaio
Voio iocm Ciisl foiii nos ollos.
Vai-so lcila oiguondo, o liaja a ioupa
Do mailiio, quo adiodo consoi\aia.
O Anlislo Homioo dosfiula\a o sono,
Quo llo coaia o Anjo polos mombios.
Manso o manso, anlo o loilo so llo ajoolla,
E o Iai conlompla, com sonlidas lgiimas,
Enlo\ada na paz, com quo iospiia.
Mas quo acoibo acoidai (msoio!) o ospoia!
Da compaixo filial piomo os soluos
Cimdoco, o socoiio-so coiagom,
(Anlos a Amoi o F)
(1)
o oscapa a fuilo,
Qual so fuila\a Mo, Noi\a Spailana,
Iaia os abiaos ii logiai do Esposo.
Com lodos soi\os sous, com Zacaiias
Sai Doiolou da Casa Viigiliana,
E liansnoila. Ciislos doimii no sofiom
Quando om cislino Sol l-do la\oi Miliios.
Vo-so do \olla ao Ciico, unom-so Tuiba,
Disfaiados, o fim da lula aguaidam,
Ioi dai, a fuilo, campa aos Sanlos Coipos.
(2)
Tais, junlo dum Casal alposlio, as Iombas,
Iaia colloi o gio mallado, na oiia,
O coilo aguaidam da afanada fouco.
(
374
)
(1) Aos podoios do amoi, quo linla a Eudoio, o aos da Roligio, quo piofossaia.
(2) Mailiiizados.
No acla osloi\o a Viigom, paia a fuga.
Quom llo a\onlado lou\oia lal dosgnio`
Ao poiislilo dosco, as poilas abio,
E, som guia, so lana ignola Roma:
Eimas iuas \aguoia. Todo o \ulgo
Do liopol, so aiiomossa ao Anfiloalio.
Ondo o caminlo a lo\a ignoia: ois pia...
Ci, quo ou\o um iudo ao longo, ao iudo coiio,
Quanlo mais coiio, mais o iudo modia.
Soi\os, Milcia, Infanlos, Damas, Vollos,
Liloiias, Ca\aloiios, Coclos ipidos
V liillai ossa Rola, om longo fio.
Ou\o iumoi confuso, ou\o allos giilos.
s Icrcs cs Crisiccs. Ela mui longo,
Dondo, inda no so llo ou\o a \oz, biada\a:
Eis-mo aqui. } assoma\a pola omposla
Sobiancoiia ao liopol, quo abiaa o Ciico.
} comoa a doscoi, quando so onsaia
A apa\onai-so a Auioia.
(1)
Enlo a ciiois
Esso Aslio, quo inloimoia a Noilo o o dia,
E, nola, \iia a Gicia ajoollada
A
(2)
quo a Cfalo amou,
(3)
a quo amou Zfiio.
}, poi Ciisl lodo osso Io\o a julga:
Quo o \u bianco, o azul \oslo, o piolo manlo
Inda dolalam monos, quo a Modslia.
IOVO
E Ciisl, quo oscapou do cicoi: piondam-na.
(
375
)
(1) A coiiida.
Qucn!c pics ircicmcs |iccric-|c.
Qucc jctcm! ucc |crmcsc! (dizom lmidas
Algumas \ozos) mas giila\a a Tuiba:
Mcr rczcc, pcruc cs Icrcs c !ctcrcm,
| ncc cmpcsic c |mpcric !c impic rcc.
spoia mgoa,
(1)
o loiioi,
(2)
a onlo\o
(3)
unidas
A \oz do Esposo onlalam. Cingo ao poilo
Quom longo ansoia \oi: sonlo a cada lomo
Ii-llo \ida, poi qual mil doia suas.
EUDORO (cnirc |crgc prcnic)
A quo \ioslo incaula` Ha\ia ou \oi-lo
Em lianso lal` Quo oncanlo! Quo infoilunio!
To liouxo ao moilicnio! A abalos dai-mo
Na F! E a quo \oja ou, como lo malam!
CIMODOCE (sc|ucn!c)
Ioidoa lua soi\a. Iolo Esposo
(Disso a E\a Dous) Iai, Mo a Esposa doixo.
Fuilada a amoi do Iai, doixo-o doimindo,
Ioi \ii podii a lua \ida a Auguslo,
Ou paililla conligo loi, na moilo.
Do Esposo, alonla, quanlo o ioslo plido,
Quanlo as clagas do Milii sanguo \oilom.
Um giilo d, o, om sou doliio sanlo,
Boija o clagado poilo, os ps, o os biaos.
Quom dii claio o quo sonlislo, Eudoio,
Quando, om lou coipo lacoiado o msoio,
(
377
)
Esla a ullima nola quo ponlo a lodo o qualquoi osciilo mou. Todas o
quanlas os pionlssimos Loiloios onconliaiom, so do anliga dala. Enfadado do
abonai a Ioiluguosos fiasos o pala\ias poiluguosas, lomoi a iosoluo do as
dosampaiai. Apaiom l os aoulos quo llos doiom, o quo no lm do dooi a
quom as l mandou.
(
386
)
NOTAS DO LIVRO XXIV.
Ig. 363, \oiso 28. Iolas aboilas.
Vcmiicric (diz GIBBON, Dcc|inc cn! Ic|| c| inc Rcmcn |mpirc) so clama-
\am as aboiluias, ou faucos, polas quais so onclia, o so dospoja\a o Anfiloalio.
Voja-so lambm MACROB. Lib. V. Sciurnc|icrum.
Ig. 364, \oiso 2. Damas nobios.
Num foslojo, quo Tigolino a Noio dou, apaiocoiam nuas nos Camaiolos,
as Damas da mais alla nobioza, onliossacladas com as Moioliizos.
Ig. 367, \oiso 4. Rlulo.
Doiam com olo um passoio om ioda do Coio do Anfiloalio, o lo\a\a ao
poilo um ilulo. Aiic|us Cnrisiicnus. (Acic Mcrir)
Ig. 369, \oiso 2. Sacia a Saluino.
Clogados poila do Anfiloalio, inlonlaiam os Gladiadoios cobii-los
com ioupas dos Sacoidolos do Saluino, paia lais casos consagiadas. (Acic
Mcrir. |n Scncic Pcrpci.)
Ig. 382, \oiso 28. Aboilos biaos.
Viam lodos (diz Eusbio, lib. 8, cap. 7.) um Mancobo quo oia\a polos
2 anos, om p, o donodado, com as mos ambas oslondidas om Ciuz, oiando,
no slio mosmo, om quo Uisos, o Loopaidos, a olo, a pulos, so aiiomossa\am a
dilacoi-lo, do sou sanguo assodonlados.
FIM DAS NOTAS DO LIVRO XXIV.
(
387
)
(
388
)
Acccc!c !c imprimir csic tcrscc !c Pccmc !cs Mcriircs,
ncc impcriunc mcis cs mcus ccnigncs Iciicrcs ccm ciicccs !c
C|cssiccs, uc cccncm cs pc|ctrcs !c uc usc. Ic csic c
Dicicncric !c cru!iic Mcrccs, cn!c usc!cs sc cnccnircm pcr
prc!cccsscrcs mcus. | sc c|gumcs |ciincs cu ccmpcsics usci,
rcucrcu-mcs c csii|c !c Ocrc. O cmcr !c cnriucccr c |inguc
pcciicc mc ccnti!cu c ccmp5-|cs. sc cgrc!crcm, c pc!crcm scr
uicis c ncc cccnnc!cs A|uncs, pcgc mc !cu !c icr inciic!c c
folicissimo audax !c mcu muiic prczc!c Mcsirc. Sc pcrcm
!csccnicnicrcm c c|guns Criiiccs pcr|uxcs, !cixcm-ncs ccir nc
csuccimcnic, uc icnic tc|c, ccmc sc nuncc cscriics |csscm.
O uc, pcrcm, mc !c cnuncic, uc ic!cs ncc scrcc
!csprczc!cs, ccnsisic ncs Pccsics imprcsscs, uc mc!crnc-
mcnic mc cncgcm !c Pcriugc|, uc muiic rcssccic irczcm !c
|icc !cs C|cssiccs.
(
389
)
(
390
)
(
391
)
(
392
)
NDICE
NOTA INTRODUTORIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VII
CRITERIOS DA EDIO DO TEXTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XVII
BIBLIOGRAFIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XX
!"#$%&'"()
ARGUMENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
NOTAS DO LIVRO XI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
!"#$%&'""()
ARGUMENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
NOTAS DO LIVRO XII. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
!"#$%&'"""()
ARGUMENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
NOTAS DO LIVRO XIII. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
!"#$%&'"#()
ARGUMENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
NOTAS DO LIVRO XIV. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
!"#$%&'#()
ARGUMENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
NOTAS DO LIVRO XV. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
!"#$%&'#"()
ARGUMENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
NOTAS DO LIVRO XVI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171
!"#$%&'#""()
ARGUMENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
NOTAS DO LIVRO XVII. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
!"#$%&'#"""()
ARGUMENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
NOTAS DO LIVRO XVIII. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
!"#$%&'"'()
ARGUMENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
NOTAS DO LIVRO XIX. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
!"#$%&''()
ARGUMENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
NOTAS DO LIVRO XX. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289
!"#$%&''"()
ARGUMENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291
NOTAS DO LIVRO XXI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
!"#$%&''""()
ARGUMENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
NOTAS DO LIVRO XXII. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327
!"#$%&''"""()
ARGUMENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329
NOTAS DO LIVRO XXIII. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
!"#$%&''"#()
ARGUMENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359
NOTAS DO LIVRO XXIV. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
(
394
)