PEYGAMBEREFENDMZ SallllhuAleyhiveSellem AhmedCevdetPaaMuallimMahiriz HEDYE KTAPLAR ________ PeygamberEfendimiz'eDairBirkayetiKermeMeali MUHAMMED,ALLAH'INRESULDR.Fetihsresi,yet29 * GEREKTENSEN BYKBRAHLAKZERNDESN. Kalemsresi,yet3 * BZSENALEMLERERAHMETOLARAKGNDERDK. Enbiysresi,yet107 * GEREKTENSiZiNiiNRESLLLAHTA ENGZELRNEKVARDIR.

Ahzbsresi,yet21 * O'NAUYUNKi DORUYOLUBULAINIZ. A'rfsresi,yet158 AHMEDCEVDETPAAMUALLMMHRZ PEYGAMBEREFENDMZ SallllhuAleyhiveSellem DOUMUNDAN,VEFATINAKADAR BTNHAYATIPEYGAMBERL MU'CIZELERIGETRDDNHCRET SAVALARIKURDUUDEVLETASHABI YAKINLARIveHASIMLARIAHLKI YAAYIIveZELLiKLERiile ENBYKNSAN NereHazrlayanM.ERTURULDZDA STANBUL'2002 iiNDEKiLER HEDYEBASKISIDIR.PARALESATILMAZ. Hayriindatmakisteyenleremaliyetinebastrlarakgnderilir. Bilgiiinkitabnsonsayfasnabaknz. BASKICLTERKAMMATBAASI OrganizeSanayiBlgesi, TurgutzalCad.No:117/4kitelliistanbul Tel:(0212)6710700(pbx) Fax:(0212)6710717 BirkaSz ................................................................................ ............IX AhmedCevdetPaa,Hayatve Eserleri..............................................XI MuallimMahiriz,Hayatve Eserleri................................................XIII BiRiNCiKISIMMEKKEDEVR BRNCBLMPEYGAMBERLKNCES Douu,ocukluu, Genlii.........................................................3 Peygamberimizin ecdad.................................................................4 Peygamberimizin douu..............................................................13

ocukluk yllar......................................................................... ...20 Genlik yllar......................................................................... .......26 KNCBLMPEYGAMBERLK "Beni rtn!"......................................................................... ........35 "Tebbetyed" ................................................................................ 41 HazretiHamzave mer................................................................46 Boykot.......................................................................... ..................52 Kur'an mucizesi........................................................................ ......55 Kur'n'n te'siri......................................................................... .......57 Hzn yl............................................................................ ..........63 Birinci Akabe........................................................................... ......67 Mi'rc.......................................................................... ....................69 ikinciAkabe ................................................................................ ..72 V KNCKISIMMEDNEDEVRi BiRiNCiBLMHlCRET Mucizeli yolculuk........................................................................ ...78 Medine'de....................................................................... ................86 Kl ekiliyor....................................................................... ..........94 KNCBLMBEDR Mekke'yeden kaya.....................................................................99 Bedir'deiki ordu.......................................................................... 103 Sava. .110 Tevrat'tayazl olan.......................................................................128 NCBLMUHUD Savahazrl ..............................................................................13 4

Klcn hakk........................................................................... ......139 Bozgun. ................................................................................ .143 Kahramanlar..................................................................... ...........148 ehidler........................................................................ .................154 Galipdmannpeinde .............................................................159 Bi'riMane vak'as.....................................................................163 Nadroullar gazvesi..............:.....................................................166 Dmet'lCendel gazvesi............................................................169 Mreys' gazvesi......................................................................... .170 DRDNCBLMHENDEK Mucizelerveyahudi ihaneti........................................................175 Hazret iAli............................................................................ .......180 "Harb hiledir"........................................................................ ......183 Hinyahudiye ceza.....................................................................187 Baz seferler........................................................................ .........191 islm'n te'siri......................................................................... .......193 VI BEiNCiBLMHUDEYBlYE Ashabn ball....................................................................... ...199 EbBasr........................................................................ ..............210 Hayber'in fethi........................................................................... ..212 Peygamberimizinelilergndermesi..........................................216 Peygamberimizin umresi..............................................................221 Hicretinsekizinci yl..................................................................222 Mte muharebesi...................................................................... ...223 Bazharb vak'alar....................................................................... .227

Ashabn tabakalan....................................................................... 230 ALTINCIBLMMEKKE'NNFETHi Karar........................................................................... .................234 Mekke'ye doru........................................................................... 238 Mekke'de........................................................................ .............246 Afve emn............................................................................ .......251 YEDiNCiBLMHUNEYNveTEBK Garipbir vak'a........................................................................... ..264 Tif'in muhasaras...................................................................... .266 Mekke'yeveoradanMedine'yedntebazvak'alar................270 Sznkudreti ..............................................................................27 2 Tebksava ...............................................................................2 77 Baz vak'alar........................................................................ .........284 Hicretinonuncu yl.....................................................................288 NCKISIMSONDEViR BiRiNCiBLMVEDAHACCI,VEFATI,VASIFLARI Vedahutbesi ................................................................................ 296 "Dininiztamamland" ................................................................299 Hastalvevefat .......................................................................303 .308 znt Hilfet......................................................................... ..................311 Cenazevedefin ..........................................................................313 Vasflar....................................................................... .................315 Miras. 318 VII KNCBLMYAKINLARI,MEMURLARI Zevceleri....................................................................... ......... ocuklar ............................................................................. zadllar ............................................................................. Hizmetindebulunanlar.......................................................

Mezzinleri..................................................................... ...... Hatipveirleri ................................................................... Fakihleri .............................................................................. Ktipleri....................................................................... ......... Kumandanlar.................................................................... . Memurlar....................................................................... .... Elileri........................................................................ ..................__ Ashab.......................................................................... ................341 DRDNCKISIMBRDEMETHADSERF.........................343 BirkaSz 321.324.325.326.327.330 330.331..334..337 339 VIII (~y7irmslmaniindnyayagelmiveyagelecekinsanlarnV(Jiinde, Peygamber'indendahabyk,nemlivesevgili,hikimseyokturveolmayacaktr. PeygamberimizHazretiMuhammedMustafasallllhualeyhivesellemefendimiz, insanlarnenbydr.Beeriyet,dnyadaancakonungetirdiinizmauymakla mutluluaerebilir.Buuyumnekadarok,doruvesamimolursamutlulukdao kadarbyk,devamlvetatminediciolur. SevgiliPeygamberimiz'ingetirdiiilhnizma,budnyadanekadar uyabilirsek,hirettekiyzaklmzdaokadargzelolacaktr. RahmanveRahmolanyaratcmz,tekilhmz,yceAllah'mzniznive rahmeti,Reslmz'nehdetveefaatiile,hiretsaadetinedeancakbu yoldankavumayumuyoruz. Peygamberimizaleyhissaltuvesselamefendimizednyavehirettekisaadetimizi borluyuz.Ycevekutlunizmbizegetiren,retenveuygulayarakgsteren odur. istediigzelveolgunkulluunrneini,AlmveHakmRabbimiz,btnkeml vecemliyle,bize,onunlabildirmitir. ReslullahEfendimiz,btnhlvehareketleriilebizeengzelvetekrnek olmutur. Bizleriinonunhayathikyesini,yaayveharekettarzn,ahlknve davranlarnrenmek,hereydendahanemlivehayatbirvazife,ihtiyave gerekliliktir. Gerekbirmslmanolabilmekiinonuokiyitanmalyz.Hlve hareketlerimizionaveonuntavsiyelerinenekadarbenzetipuydurabilirsek,o kadariyibirinsan,oderecedetambirm'minvemslmanolabiliriz. IX PEYGAMBEREFENDMZ Bukitab,yukardabelirttiimizzaruriihtiycabircevapolacamidiile yaynlyoruz. Kitabmzgereklibtnbilgileriihtivaetmekleberaberokumaydnenlerin gznkorkutacakkadarhacimlidedeildir. Bukitapta,PeygamberEfendimiz'inhayat,heryaveseviyedekimslmanm renmeyiarzuedeceiveesasenbilmesidegerekliolanhususlariinealacak birgeniliktevesadelikteanlatlmtr. Bueserciddbirlimvesamimbirm'minolanmerhumAhmedCevdetPaa'nn "KsasEnbiy"adlmehureserininHazretiPeygamber'edirolan ksmlarndanmeydanagelmitir.Kitabntamam,ihlsnnveReslullah'aolan

aknnahidibulunduumuz,merhumhocamzMuallimMahirizBeytarafndan sadeletirilmiti.1 Merhumhocamzn,dahancede"DinveCemiyet"ve"Tasavvuf"adleserlerini nerehazrlamtk.Kendisininbizeltfedipverdiiiznedayanarak,ilk ikisindeolduugibibukitaptadayenidentertip,tashihveilveleryapld: Eserdebulunmayanveyaksageilminemlibazbahislerilveedildi. Dipnotlarlagerekliaklamalaryapld.Kitabnbanamerhumyazarlarnhayat hikyelerikonuldu.Arkakapaayervekabileisimlerinigsterenbirharita izildi.Blmlereayrlarakhersayfayabirarabalkkonularak,eserinkolay okunmasnayardmcolundu.Nihayet,Allah'nvahyiveteyidiilekonuanYce Peygamber'in,herderdeifambarekszlerindenbirdemetderlenerek,kitabn sonunda,azizokuyucularmznistifadesinesunuldu. Merhumlariinbirsadakaicriyeolanbueserin,bizleriindeikidnyada istikametveselmetevesileolmasnniyazediyoruz. M.ErturulDzdaKasm2002,enlikky lEserKltrBakanlYaynlanarasnda,altciltolarak,1972'debaslm, 3.basks2000ylndayaplmtr. ' AHMEDCEVDETPAAHayatveEserleri d^).^akntarihimizinnemliahsiyetlerinden,lim,devtyletadam,tarihi vefikiradamAhmedCevdetPaa,1823ylndaLofa'dadodu26Mays1895'te istanbul'davefatederek,FatihSultanMehmedTrbesihazresinedefnolundu. LofaerafndanHacismailAa'nnoluolanAhmedCevdet,Lofamftsnden okuyarak,kkyatabaladtahsilhayatna,onaltyandansonra istanbul'dadevametti.Fevkaldealkanlvezeksileksazamandane kt. Devrintannmahsiyetlerindendersokudu.Medresederslerindenicazet alrken,hesap,cebirvegeometriderendi.Mesnevhnlkicazetideald. Tannmmutasavvflarnsohbetlerinedevametti.iirveedebiyatsahasnda belirlibirseviyedeeserlerverdi.FranszcaveBulgarcarendi.Kendisinin bayramlardndahitatilyapmad,devamlokuduuvealt bilinmektedir. 1844ylndaRumeli'dePremedikazaskadliledevlethizmetinebalad. MeclisiMaarifazal,"retmenOkulu"mdrl,EncmeniDniyelii gibivazifelerdebulundu,ilmpayesikazaskerliekadarykselmiken,ilmiye snfndanmlkiyesnfnageirilerek"Paalk"rtbesiverildi. Ikodra,Kozan,BosnaHersekveBulgaristanhadiselerindefevkaldememuriyetle vazifeyapt.HalepveYanyavalilikle X XI PEYGAMBEREFENDMZ rinde,Adalet,Maarif,EvkafveTicaretBakanlmakamlarndadefalarca bulundu.AdliyeveMilliEitimtekilatlarndaslahatlaryapt. Birtaraftanda1853'tekendisinevazifeolarakverilen"OsmanlTarihi"ni yazyorayrcaresmvak'anvislikvazifesigerei"Tezkir"adleserini, Trke'ninengzelrneklerindensaylan"KsasEnbiyd"yveokullariin Trkevedilbilgisikitaplarkalemealyordu. AhmedCevdetPaa'nnmhimbirhizmetidebakanlnyapt"Mecelle CemiyetF'nde,Haneffkhnadayananbirkanunkitabnnhazrlanmolmasdr. 1890ylndadevlethizmetindenayrlanmerhum,vefatnakadarilm almalarnadevametmitir. ZamanndakibtngelimelerdenhaberdarolanAhmedCevdetPaa,Bat taklitiliininvemaddeciliinkarsndadurmumill,Islmahsiyeti hakkylatemsiletmitir.AncakBat'mnfaydalbulu,teknikvemetodlarn alarak,gerekliolanslahatveyenilikleriyapmakistemitir. Trke'ninbirilimdiliolarakgelitirilipkullanlmas,Islamgeleneklerin korunmas,eitimkurumlarnnvederskitaplarnnyenilenip mkemmelletirilmesionungayeleriarasndabulunmutur.Allahrahmeteylesin. ESERLER:TarihiCevdet(17741826olaylar,12cilt)TezhiriCevdet(1855 1866olaylar,40tezkire)Ma'rzt(18391876olaylar)KsasEnbiya

(1439'akadarislmtarihi)KrmveKafkasTarihesiMukaddimeiIbniHaldun (tercme)ayrcaderskitaplarvedinrisaleler..., XII MUALLMMAHiRZHayatveEserleri ndevrinnemliahsiyetlerindenolanAbdullahMiriz,28Ocak1895tarihinde istanbul'dadomu,9Temmuz1974'teaynyerdevefatederekSahrayCedid kabristannadefnedilmitir. limleryetitirenKlhzdeailesinemensupolanMahirIz'inbabas,Medineve AnkarakadlklarndabulunanAbdlhalimEfendi'dir.Babasnnvazifesi dolaysiletahsilininbirksmndaMedine'deyapanMahiriz,Ankara'da bulunduklarsradaSultanMektebi'nibitirdiktensonraaynokulda retmenliebalam(1916)vebumeslekteellidrtyldevamedenhizmeti srasndabinlercegenyetitirmitir. 1938ylndaistanbulEdebiyatFakltesinidebitirenmerhum,muhtelifokullarda TrkeveEdebiyatretmenliiveidarecilikleryapmtr. SonyllarndaHaydarpaaLisesi'ndeedebiyatretmenlii(194957),istanbul imamHatipLisesiMdrl(195859)veFatihKolejikurucumdrl(196568) ileistanbulYksekislamEnstits'ndeEdebiyat,TasavvufTarihi,Hitabetve Iraddersleri(196070)hocalvazifelerindebulunmutur. ZamanntannmilimveedebiyatahsiyetlerindenistifadeedenMahiriz,23 Nisan1920'dealanBirinciBykMilletMeclisi'ndezabtktipliideyapm vebusradatant XIII PEYGAMBEREFENDMZ MehmedAkifErsoy'undostluunukazanarak,kendisindenokfaydalanmtr. BzcemiyetvevakflarnkuruluunadakatlanMahiriz,SnmezNeriyat irketi'ninkuruluyllarndaidareheyetibakanlyapmilimYayma Cemiyeti'ninMavereveilimHeyeti'ndealmIslmilimlerAratrma VakfileTrkKltrVakf'nnkuruculararasndabulunmutur. Kendisininbtnfaaliyetleriiindeenfazlanekanhizmetiise,oksevilen birsohbetadamolarak,genlerleyaptkonumalarveonlardin,edeb sahalardavehayatyolundaikazveiradetmesiolmutur.Merhumbusohbetlerine bilhassamrnnsononylndahemenherhaftakesintisizdevametmitir. MerhumMahirizHoca'nnenbykeseri,sohbetleriyleyetitirdiivegelecek nesillere,kendisigibibirer"muallim"olarakbrakt,talebeleriolmutur. Merhum,Islmizgidebulunan,Allah'aveResulnebalolanherkesikarde sayar,islm'aenkkbirhizmetidokunan,kimolursaolsun,batceder, imanvegnleribirmchididi.Allahrahmeteylesin. ESERLERi:Memuriyetisrasndaitimaveedebyazlarn"NamkYaz'\ilm yazlarn"AbdullahSt"imzalarile,emekliolduktansonraisekendiadyla yaynlad.Sebilrread,Yeniistikll,islmDncesi,DiyanetDergisi,Bugn veYeniAsyagibidergivegazetelerdeyazlarkmtr.Kitapolarak eserleri: Yllarnizi(hatralar,3.bask2000),DinveCemiyet(5.bask1998),Tasavvuf (9.bask2000),KsasEnbiya(AhmedCevdetPaa'dansadeletirme,Kltr Bakanlyayn,6cilt,3.bask2000),AdanalHayretEfendi(baslmam, fakltemezuniyettezi),Sohbetleri(hazrlanyor). XIV BtR|NClKISIM MEKKEDEVR BiRiNCiBLM PEYGAMBERLKNCES DOUU,OCUKLUU,GENL x\ .//hirzamanda,Araplkesinde,ismailaleyhisselm O5^Qevldndan"Htem'lEnbiy"nn,yni"SonPeygamber"ingelecei,daha evvelgelenPeygamberleregnderilenkitaplardayazlyd.Gemi Peygamberlerdenbazlarda,onunvasflarnsayaraktarifetmilerdi. lemlerinvneceiSonPeygamber,demoullarnnenykseiveen ereflisidir.

Ovaktinhkmnce,kendisininAraplarnarasndankmas,iingsterdiilzum veAllah'nbirhikmetiydi.nkAraplar,ovakitdnyayayaylmolan fenalklarabulamamveRomallarnirkindetlerinealmamlard.Arap yarmadasndakibedeviyet,ynikyllksayesinde,aslyaradllarzere kalmlard. iirveHitabet HernekadarAraplar,ilimlerdenvesan'atlardanyoksuniselerde,ilerinde lisanlarnnzenginlikvegzelliidolaysyle,fesahatvebelagat,yni edebiyatmerakoalmvepekokirlerle,bykedipleryetimiti.mm, yniokuyupyazmabilmezolduklarhalde,gayetgzeliirsylerlerdivegzel szsylemeklevnrlerdi. HattMekkecivarnda"uhuUkz"denilenyerdeherylZilka'deayndabyk birpanayrkurulur,hertaraftanoraya PEYGAMBEREFENDMZ irlerveediplertoplanr,gzeliirlervesekinhutbelerokunur,sz meydanndayarlaryaplr,birinciolanlartakdirgrrveiiriKabeduvarna aslrd. BusuretleKabeduvarnaaslmyedikasidevardki,onlara"Muallkt Seb'a"yni"YediAsk"denilir.OnlarnbirincisiImr'lKays'niiriidiki, enyukaryaaslmveHazretiMuhammedaleyhissaltuvesselamefendimizin peygamberliinekadarylecekalmt. ChiliyetzamanndaAraplarnedebiyatabukadarilerlemeleridikkatedilecek veibretalnacakbiritir.BelkideArapdilininoderecebirykseklie gelmesi,Allahtarafndanbulisanlabirkitapindirileceineiaretidi. __''''/ PEYGAMBERMZNECDADI Peygamberlerbabasibrahimaleyhisselm,oluismailaleyhisselmaduaedip, Allahdaonunduasnkabulederek,Ismiloullarmdanbirbykmilletzuhur edeceinimjdelemiolduuTevrat'tayazldr. Hazretiibrahim'intekioluHazretiIshkaleyhisselmevltlarndanpekok Peygamberlergelipgemiveonlarndevribitipartkismailsoyunanbet gelmiti.Ishk'nsoyundangelenbirokPeygamberlerekar,ismail'insoyundan ancakSonPeygambergelecekti. Hazretismail'inSoyu Hazretiismail'inevltlarvetorunlaroaldveArapyarmadasnnher tarafnayayld,ilerindeAdnanoullararasndaMudaroullarveonlarn iindeKureykabilesi,dierlerindenstnvesekindi.Kureylileriindede Himkoluhepsininzerindeerefliveitibarlbirmevkideydi. l MEKKEDEVR Him'inbabasAbdiMenf,onunbabasKusay,onunbabasHakmvesrayla Mrre,K'b,Lvey,Glib,Fihr,Mlik,Nadr,Kinne,Huzeyme,Mdrike,Ilyas, Mudar,Nizr,Me'adveAdnan'dr.AdnandaKayzarbinismailaleyhisselm neslindendir. iteHtem'lEnbiy,yniPeygamberlerinsonuncusuolanAleyhisselm Efendimiz'inbykcedleribuztlardrki,herbirininzrriyetioalmve herbiripekoktopluluklarnreisivebirokkabilelerinveairetlerindedesi vebabasolmulardr. NriMuhammedi Fakathernezaman,birininikioluolsaveyabirkabileikikolaayrlsa, Efendimiz'insoyuenereflivehayrlolantaraftabulunurveherasrdaonun yksekceddikimiseyzndekilkerden,parltdanbilinirdi.nkHazreti ismail'inalnndabirnurlkeryldzgibiparlard.Buparlaklkona babasndankalm,sonraevlddanevldageerekAdnan'aveondanMe'adve Nizr'agelmiidi. Bunurise,NriMuhammedi,yniMuhammedaleyhisselmamahsusnurolup, Hazretidem'denberievlddanevldageerekgelmi,nihayetaslsahibi Htem'lEnbiy'dakararklmtr. itebusuretle,Adnanoullariinde,HazretiMuhammed'innurukendisinde bulunansekinbirsoymeydanakmtki,herasrdabusoydanolankimse

yznnokgzelvenurluolmasdolaysylebakalarndankolaylklaseilir vebuhangikabiledenise,okabiledierkabilelerdenstnolurdu. itebundandolay,Nizr'noullarvetorunlariinde,Mudaroullar,teki kabilelerdendahaokanvehretbuldu. KureyKabilesi Mudaroullardaoald.Etrafayayld,birokkabilelereayrldilerinden Kureykabilesihepsininsekinioldu.Ku PEYGAMBEREFENDMZ reykabilesiFihrbinMlik'inocuklarvetorunlardemekolup,onunoullar iindeGlib,onunoullariindeLveyveonunevltlararasndadaK'b, dierlerindensekinvemuhteremolmutu. itebuK'bbinLvey,Cumagnleri,kavminitoplayarakhutbeokurdu.Kendi neslindenSonPeygambergeleceinisylerveonunzamannakimyetiirseona imanetsindiyenasihatederdi. K'b'ntorunlarndanadgeenKusayda,Kureykabilesiiindepekbykbir zttrki,uradaburadadankolanKureyleritoplaypkuvvetbulduve Mekke'debaageti. KabeHizmeti Kabe'ninhizmeti,aslndaHazretiismail'inevldvetorunlarndabulunurken, buereflihizmetCrhmkabilesinegemi,sonraonlarnMekke'denayrlmasyle ocivardayerlemibulunanHuzakabilesibirmddetKabehizmetiileMekke reisliimelegeirmiti. Kusaybiraralk,Kabe'ninanahtarlarnHuza'danald.OndansonradaKabe hizmetiKureykabilesindekald. Kusay'nZhreadndabirkardeiolup,onundaolukocuuoald.Kurey kabilesiiindeitibarkazand.Htem'lEnbiyefendimizinannesiolanmine, onunsoyundandr. KusaylnceAbdiMenf,Abd'dDr,Abd'1Uzzadlarndaolukald.Abdi Menftekikardelerindenfazlaanvehretkazand.Mekkereisliivekabile efendiliionunneslindekararkld.Abd'dDr'nneslindende,erefliKabe hizmetindebulunaneybeoullargeldi.'' BenHim"'^<'."''>.' \ AbdiMenfin,Him,Abdiems,Muttalib,Nevfeladndadrtoluoldu.Her birininsoyuoald.Hattmeyyeoulla MEKKEDEVR rdenilenEmevler,Abdiems'inneslindengelmitir. FakathepsininenfaziletlisiveenereflisiHim'dirki,AbdiMenf'tansonra Kureyboyununulusuoidi.Onuntemizneslindengelenlere"BenHim"ve "Hsimi"denilir.Htem'lEnbiyefendimizdeonlardandr. Kureykavmi,ticaretlemegulbirkabileydi.KnYemen'e,yazndaam'a giderler,herseneikitaraflabirokalveriyaparlard. HimdeamkafilesiyleMekke'denkpgiderkenMedine'yeurad.OradaBen NeccrtaifesindenSelmadndakikzlaevlendi.Oradanam'agitti.Gazze'de ld. eybe Selmise,ondangebekalpgayetgzelveyznurlubirerkekocukdourduve eybediyeadkoydu.eybebyd,dayzdeleriyleberabergezipdolamaya balad.Fakathibirinebenzemiyordu.Yzndelker'ivard.Alndaaygibi parlyordu.Bugzelliigrenlerhayrankalyorlard.Bakabirsoydanolduu yzndenbellioluyordu. Ensr'danyniMedineahalisinden,Allah'nResl'nmethedenmehurir Hassn'nbabasSabitozamanlar,Medine'denMekke'yegelip,Him'derisonra Kurey'inreisiolankardeiMuttalibilegrt.Sabit, "Ah...Eerkardeininolueybe'yigrsenamr&m.Babasnanekadarbenziyor, negzelbirocuk.Tarifedilemez"diyeeybe'yimethedince,Muttalib'in kalbineeybe'yigrmearzusudt. Kureykavmiiinde,dededenbabayageenPeygamberlikNuru,Him'egelmive onunyzndegrlmt.

Halbuki,Him'ineybe'denbakaEsedadndabiroluolmusada,ondanyalnz Ftmaadlbirkzkalmtki,Hazreti PEYGAMBEREFENDMZ Ali'ninannesidir.uhalegreHim'eancakeybe'ninvekilolmastabiiydi. Sbit'insz,bunukuvvetlendirdi. Muttalib'inKlesi Muttalib,eybe'yigrmekiinMedine'yegitti.BiryerdeNeccroullarnm ocuklararasndaeybe'yigrd.Yzndekigzellievenurabakt,tavrve hareketleriniokbeendi.Hikimsebireysylemedenkardeininoluolduunu bilip,gzlerindenyageldi. Muttalibbuhlini,baziirlerinde,pekyankolarakhikyeeder. Muttalib,hemeneybe'yebirkatelbisegiydirdiveannesinegnderdi.Sonra annesindenizinalarakeybe'yiMekke'yegtrd. Mekke'yegirerkeneybe'yigrenler, "Acababuocuk,Muttalib'inklesimidir?"demilerveondandolayeybe'nin adAbd'lMuttalibkalmveMuttalib'invefatndayerinegeip,Kurey kavmininefendisivebaolmutur. BirRya Abd'lMuttalib'inalnnda,HazretiMuhammedaleyhisselmnnuruparlyordu. Kureykavmiondandolaykendisiniokuurlusayarlard.HattMekke taraflarndabirktlkolsa,onunelinitutup,Seblrdanakarlar,onunyz suyuhrmetineCenbHak'tanyamuristerlerdi.AllahdaMuhammed aleyhisselmnnuruhrmetineonlararahmetvebereketihsanederdi. Htem'lEnbiy'nndnyayagelmesiyaklatka,khinler,ynibakclaronu habervermeyevebirokgaripvefevkaldealmetlerbelirmeyebalad. MEKKEDEVR Bunlardanbiriudur:Abd'lMuttalib,birgnHaremierifteLiyurkenbirrya grp,korkuileuyand.Khinleregidipryasnanlatt.Onlarda, "Seninsoyundanbirocukdoacak,yervegkhalk,onaimangetirecek" dediler. BununzerineAbd'lMuttalib,KureykzlarndanFtmaadlbirkzald. OndanAbdullahdnyayageldiveHazretiMuhammedaleyhisselmnnuruonun alnndagrnd. Zemzem Evvelce,Mekke'dehkmsrenCrhmkabilesi,zerlerinedmansaldrnca, Yementaraflarnakamayamecburolduklarndan,Kabehazinesindenbirokeya alpZemzemkuyusunaatmlarvezerineta,toprakdkpyerinibelirsiz etmilerdi. Zemzemkuyusu,nicesenelerbuhlzerekald.Zemzem'inneredeolduunukimse bilmiyordu. BirgeceAbd'lMuttalib'eryasndaZemzem'inyerihaberverilmivebirnian gsterilmiti,itebusuretleAbd'lMuttalib,Zemzemkuyusunubulduve oullarileberabergsterilenyerikazmayabalad,iindenkllar,zrhlar vealtndanyapmageyikheykellerikt.Abd'lMuttalibonlaraldvegeyik heykelleriniKabe'ninkapsnnnnekoydu.Zemzemkuyusunutamamiyleayklayp temizlediktensonra,haclaraZemzemdatmayabalad. KureylilerbykdedeleriolanHazretiismail'denkalmambarekbirkuyunun meydanakmasndandolayfevkaldesevindilervemteekkiroldular. BuyzdenAbd'lMuttalib'inanvehretihalkarasndaikikatykseldi. Abd'lMuttalib'inoullarHaris,EbTlib,EbLeheb,Gaydak,Hacl,Abd'1 Kbe,Mukawim,Zbeyr, PEYGAMBEREFENDMZ r,Kuem,Abdullah,HamzaveAbbs'tr.FakatKuemkculiikenlmtr. Abdullahvemine Abd'lMuttalib,oullariindeenokAbdullah'severdi.nkkardelerinin engzeliveeniyiahlklsoidi.Peygamberliknuruonunyzndegrnyordu. BenZhre'ninulusuolanVehb'inkzmine,soyvesopaKureykzlarnnen stnolduundandolay,Abd'lMv'ttalibonu,Abdullah'aald. mine,Abdullah'tanSonPeygamber'ehmilekaldvehemenAbdullah'nalnndaki gzelliknurumine'ninalnndaparlamayabalad.

OsradaKureyliler,ktladmlerdi.okskntekiy^rlard.Resli Ekrem,annerahminederdmez,onunhrmetineAllah,Kurey'inbalarnave bostanlarnaokadarbereketverdiki,hepsizenginoldu.OseneyeAraplar "Senet'lMhive'1ibtihc"yni"Ferahlkvesevinyl"dediler. minehmileiken,Abdullah,amkafilesiyleMedine'yeoitti.Oradahastalanp yirmibeyandaiken,daylarnnyanitdavefatetti.Busuretle PeygamberlerinSonuncusu,kymetlitekincitanesigibi,annesininkarnnda yetimkald,iteosralardafevkaldevak'alardanolarakmehurFilVak'as meyda FilVak'as Niceyllar,Yemen'dehkmsrenHimyerhkmdarlarjinkuvvetleriazalm veHabeler,ArabistanyakasnageipYemenlkesinizaptetmilerdi.Bu HabelilerdenhkmdarlkjrasEbreheadndakipadiahagelince,Yemen'in baehriolan$an'a'dabirbykkiliseyapt.Bundanmaksad,AraplarKabe'yi ziyarettenvazgeirip,onlarSan'a'yaevirmekti. 10 MEKKEDEVR AraplariseeskidenberiMekke'yegidipKabe'yiziyaretedegeldiklerinden, byleyeniyaplmbirkiliseyednmekyledursun,onahakaretgzyle bakyorlard.Hattilerindenbirisi,okiliseniniinegiripkirletti.Bundan dolayEbrehepekokkzd.HemenKabe'yiykmakzerebykbirorduile Mekke'yedoruyrd. Tifehrinegelince,birmiktaraskerlebiradamnMekke'yegnderdi.Oda MekkeahalisininhayvanlarmsrpkardveAbd'lMuttalib'indahidrtyz devesinigtrd. "Kabe'ninSahibiVardr..." Abd'lMuttalibhemenEbrehe'ninordusunagitti."Kurey'inreisigeldi"diye haberverdiler.Ebrehe,onuyannaararakpekoksayggsterdive, "Niingeldin?"diyesordu.Abd'lMuttalibdeveleriniistedi.Ebrehe, "BendeKabe'yiykmayaymdiyeyalvarmayageldinsandm"dedi.Abd'lMuttalib ucevabverdi: "Develerinsahibibenim,onlaristerim.Kabe'nindesahibivardr,onuo korur." Ebrehehemenemrettihayvanlarngeriiadeettiler.Abd'lMuttalib, hayvanlarnalarakMekke'yegetirdiveKureylilere, "Bubeytinsahibi,onukorur.Korkmaynz"diyeteselliverdi. nkPeygamberlerinSonuncusuannerahminedmvedoumlarpekyaklamve hemendnyayereflendireceklerinedairnicefevkaldealmetlerbelirmive Abd'lMuttalibryasngrmbundandolaydaEbrehe'nin"Beytullh" ykamayacankendivicdanndakestirmiti. FilDurdu! Hakikatenikiaysonra,PeygamberlerinSonuncusudnyayagelecek,sonraKabe'yi kbleyapacakveEbreheordusunun 11 PEYGAMBEREFENDMZ hlibtnlemebykbiribretolacaktr.yleki: Ebrehe'ninbykbirfilivard.Onudaimaaskerininnndeyrtr,onunla nereyegidersemuzafferolupkazanacanainanrd.Tecrbesioyoldaidi.Bu seferdeEbrehe,ofili,ordusununnnekattveMekkezerineyrd. Mekke'yeyaklapierigirmeyehazrlanrken,filyerekt.Kaldrp yrtmeyealtlar,yrmedi.Banbakatarafaevirdike,hemenotarafa koupgider,fakatMekketarafnaevirildikegitmeyipyereyatard. Ebbl Ebrehe'ninordusubuekimedeikenAllahtarafndanbirokEbabilkular geldi.Herbirininazndaveayaklarndabirerufaktavard.ButalanEbrehe askerininzerinesahverirlerdi.Hangisinerastlarsa,yaralanrvelrd. Biroubusuretlemahvoldu.Gerikalanda,dekalkaYemen'ekapkurtuldu, Ebrehede,busuretleSan'a'yagidebilmiisede,fenahaldehastaolduundan, aradanokgemedenlmt.Kendisindensonraikiolusraileazbirmddet San'a'dahkmsrmiselerde,okgemedendevletleribatmtr.

FilYl Ebrehe'ninaskeribusuretledalnca,Mekkeahalisidarkpordusundan kalanmallanveeyalaraldlar.PeygamberlerinSonuncusuhrmetine, Kureyliler,hemylebykbirdmannerrindenkurtuldular,hemdebyle zahmetsizcebirokganimetmalnanailoldular.anvehretleridebirkat dahaartt. l"Allah'nfillerlegelenlereneyaptnbilmez,deilsin.EbfaltSunileri gnderip,zerlerinetalarattrarak,onlar,yenikekinlergibiyerlere!serdi de,ti&tniyetleriniboakarmadm?"Fil(105)sresi,melen.<' '''','.':."'< 12 MEKKEDEVR KureykabilesiyleekimekteolandierArapkabileleri,artkonlarla savamaktanvazgeip,Allah'nonlankoruduunainandlar.Araplarbuseneye "FilYl"diyeadkoydular. ButarihHazretiIs'nindoumunun569.senesiydi.PeygamberlerinSonuncusuda osenedodu.Ebrehe'ninfilileMekke'yegelipgitmesiMuharremaynn ortalarndayd.Ellibukadargnsonra,ArabaylarndanRebilevveliindede HazretiMuhammedsallallhualeyhivesellemindoumuvukubuldu. '": 2 ..,.:',"v.:.,y,v,,,..!.' PEYGAMBERMZNDOUU FilylndaveNisaniinde,ArabaylarndanRebilevvel'inonikinciPazartesi gecesi,sabahadorutanyeriaarrkendnyabirbakadnyaoldu.Yni PeygamberlerinsonuncusuHazretiMuhammedMustafasallallhualeyhivesellem hazretleridoduvegndomadancihannuriledoldu. "GeldiBirAkKu..." Abdullah'tanmine'ninalnnagemiolanogzelliknuru,olununalnnageti. Hazretidemdevrindenberi,evlddanevldageenbunur,imdisahibinibuldu veondakararkld.Ertesi,Pazartesignsabahleyinbtnputlannyzst dmolduugrld.Herkeshayrettekald. Annesimine'denrivayetedilirki: "Benbakakadnlargibi,gebelikzahmetiekmedim.Gebelerdeolanarlklar duymadm.Fakatgeceryamdabirigelip:EyAmine,iyibilmelisinki,sen lemlerinhayrlsnahamilesin.DoduuvakitadnMUHAMMEDkoyasn,dedi. "Doumyaklancakulamaiddetlibirsesgeldi.rktmBirakkugelerek kanadilearkamsvad.Bendenorkmeve 13 PEYGAMBEREFENDMZ korkmahllerigeti.Yanmabaknca,birbeyazkseileerbetverildiini grdm.Onualpiincehertarafmnurkaplad. "OandaMuhammedaleyhisselmdnyayageldi.Etrafmabaknca,AbdiMenfi/ kzlarnabenzeyen,fakatgayetuzunboylubirokkzlarnetrafmdatavaf ettikleriniaarakgrdm.YRabbi,bunlarkimola,dedim." HazretiMuhammeddoarkenmine'ningzndenperdekaldrlp,cennethurileri vemeleklerivedahabirokharikuladehllergrdrivayetolunur. PeygamberlikMhr AereiMbeere'den,ynicennetlemjdelenenonkiidenAbdurrahmanbinAvf hazretlerininannesiif,yahuteffadndakikadn,ogecemine'ninyannda bulunmuveonungzne,doumsrasnda,arktangarbakadarbtndnyannnur iledolduugrnm.Bundanbakadahabirtakmfevkaldeeyleringrlm olduunuAbdurrahman'asylemi,oda,bakalarnaanlatmtr. OgeceAbd'lMuttalib,Kabe'deCenbHakk'ayalvanp,duaederken, "MjdeeyAbde'lMuttalib,imdimine'denbirocukdodu.Vcuduleme rahmettir"diyehatiften,ynigaybdanbirsesiitmivehemenmine'ninyanna gitmi.Odaoradanicefevkaldeeylergrmtr. Peygamberlerinsonuncusu,snnetlivegbeikesilmiolduuhaldedomutu. Arkasnda,ikikreiarasnda,tkalbininhizasndabirnianvardkiona, "HtemiNbvvet"ve"MhriNbvvet"yni"PeygamberlikMhr"denir. 14 MEKKEDEVR YahudiKhin'inznts

Hazretiiedemiki: Mekke'debirYahudivard.HazretiMuhammedaleyhisselmndoduugecenin ertesi,Kurey'intoplubulunduuyeregelip, "Bugecearanzdabirolandodumu?"diyesormu. "Evet,Abd'lMuttalib'inoluAbdullah'nbiroluoldu"demiler. "itesonPeygamberodurvearkasndaalmetivardr"diyehabervermi. Gitmiler,HazretiMuhammedaleyhisselmgrmler.YahudioPeygamberlik Mhr'ngrnce,aklbandangitmive, "Peygamberlikartkhrailoullar'ndanalnmtr.Bundansonra,bakaPeygamber gelmemidikalmamtr.Kureylilerbykbirdevleteerecekvehretleri, doudanbatyakadarulaacak"demi. IsrailoullarndangelenPeygamberler,Peygamberlerinsonuncusunu,bazen MuhammedvebazenAhmeddiyezikretmivealmetlerinisylemilerdi.Gayb ilmindenhaberverenlerdebunusyledikleriiin,ozamankiYahudikhinler arasnda,Htem'1Enbiy'yadairokszlerkonuulurvegeleceibeklenirdi. Onlardoumtarihinidebusuretleanlamvebelirtmilerdi. "Ahmed'inYldzDodu..." HassanbinSabitderki:Bensekizyandaydm,hatrlyorumki,birgn sabahleyinMedine'debiryahudi,dieryahudilerehaykrp, "BugeceAhmed'inyldzdodu"dedi.Hesapettim,Muhammedaleyhisselmn doduugeceyeuygundt. Abd'lMuttalibbugibihayrlalmetlerigrp,fevkaldememnunolduve, 15 PEYGAMBEREFENDMZ MEKKEDEVR "Buolumunsnpekbykolacak"dedi.KendisineAllah'nyleereflibir oulihsanettiinedairgzelbirkasidesyledivebykbirziyafetvererek btnKureykavminidavetetti. Herkesgeldi.Yediler,itiler, "Buziyafetesebepolanocuaneadkoydun"diyesordular.Abd'lMuttalib, "Muhammed"diyecevapverdi.Onlarda, "Bylededelerindeolmayanadkoymaktanmaksadnnedir?"dediler. "Maksatveisteimbudurki:OnuAllahvehalkpekokvsnler"diyecevap verdi. :'': HazretiPeygamber'insimleri PeygamberlerinsonuncusuHazretiMuhammed'inpekokisimlerivardr.En mehurlar"Muhammed"ve"Ahmed"dir.[uhammed,Arapada"pekokvlmzt" demektir."MahMustafa,Shib'lBeyan,Shib'lHtem,Shib'l<*ni'l Mahmd,Shib'lKadb,Shib'lHirve"dePeygamx^nuncusununyksek lkaplarmdandr.KendilerininAndameydanagelenfevkaldehllerdenbirksm \ mldto' & dninhiz^,"Mhri ireylerOluyor! ed'indouusrasndaIranhkmdar\tehniiniynibalkonuykld. adverilenehirdeateetapan^aolduklartegedelerisn lvevadisindesulartat.AolanMbedanogecerya 16 sndagrmki,biralaysertveserkedevelerbirblkArapatlarn yederek,DiclenehrinigeipFarsiineyaylmlar. Ozaman,SsnlersllesindenIranah,Nirevanidi.ehniinlerin yklmasndanokzlereksaraydakiyaknlarylabumes'eleyigrrlerken, Istahrbd'dantegedeninsndhaberigeldi.ArkasndanSveglnnbatt veSemve'desularntatiitildi.Hesapettiler,hepehniinlerin ykldvaktetesadfetmiti. Nirevan'nTel BununzerineNirevantellanpMbedan'artt,vak'alaranlatt.Oda, ogecegrmolduuryaysyledi.Nirevandahaoktellanp,acababu hdiselerneyealmettirdiyeMbedan'dansordu.Mbedanneolacanbiliyordu.

"Arabistan'dabykbirhdiseolmakgerektir"diyecevapverdi.Derhal NirevanAraphkmdarlarndankendisinetbiolanNu'manbinMnzir'eemir gnderip,"Banabirbilgiadamyolla"diyehabersald.Nu'mandaAbd'lMesih adndatannmbirlimignderdi. Abd'lMesih,Kisr'nnbaehriolanMedyin'evardveNirevan'nhuzuruna girdi.Nirevanvak'alaranlatp,"Bualmetlerneyedelleteyler"deyince, Abd'lMesih,"BenimamtaraflarndaoturanSathadndabirdaymvardr. Bunlarnaklamasnancakobilir"diyecevapverdi.BununzerineNirevan, "Haydi,abukSatlh'inyannagit.Ondans&f,banacevabngetir"diyeemretti. Abd'lMesihdehemenMeiyin'denkpamdiyarnagitti. SathKhin OvakitAraplariindekhinvearrfedenenbirtakmbilgiadamlarvardki, Allah'nherkestarafndanbilinmeyensrla 17 PEYGAMBEREFENDMZ "Buolumunsnpekbykolacak"dedi.KendisineAllah'nyleereflibir oulihsanettiinedairgzelbirkasidesyledivebykbirziyafetvererek btnKureykavminidavetetti. Herkesgeldi.Yediler,itiler, "Buziyafetesebepolanocuaneadkoydun"diyesordular.Abd'lMuttalib, ,,, "Muhammed"diyecevapverdi.Onlarda, "Bylededelerindeolmayanadkoymaktanmaksadnnedir?"dediler. "Maksatveisteimbudurki:OnuAllahvehalkpekokvsnler"diyecevap verdi.>* HazretiPeygamber'inisimleri PeygamberlerinsonuncusuHazretiMuhammed'inpekokisimlerivardr.En mehurlar"Muhammed"ve"Ahmed"dir.Muhammed,Arapada"pekokvlmzt" demektir."Mahmud,Mustafa,Shib'lBeyan,Shib'lHtem,Shib'lMakmi'l Mahmd,Shib'lKadlb,Shib'lHirve"dePeygamberlersonuncusununyksek lkaplarmdandr.Kendilerinindouusrasndameydanagelenfevkaldehllerden birksmdaunlardr: ' Arabistan'daBireylerOluyor! HazretiMuhammed'indouusrasndaIranhkmdarnnsaraysarsld.Ondrt ehniiniynibalkonuykld. FarsvilyetindeIstahrbdadverilenehirdeateetapanlarnbinseneden beriyakmaktaolduklartegedelerisnverdi. Sveglyerebatpkayboldu.Semvevadisindesulartat. Fars'nenbykkadsdemekolanMbedanogecery MEKKEDEVR smdagrmki,biralaysertveserkedevelerbirblkArapatlarnyederek, DiclenehrinigeipFarsiineyaylmlar. Ozaman,SsnlersllesindenIranah,Nirevanidi.ehniinlerin yklmasndanokzlereksaraydakiyaknlarylabumes'eleyigrrlerken, Istahrbd'dantegedeninsndhaberigeldi.ArkasndanSveglnnbatt veSemve'desularntatiitildi.Hesapettiler,hepehniinlerin ykldvaktetesadfetmiti. Nirevan'mTel BununzerineNirevantellanpMbedan'artt,vak'alaranlatt.Oda, ogecegrmolduuryaysyledi.Nirevandahaoktellanp,acababu hdiselerneyealmettirdiyeMbedan'dansordu.Mbedanneolacanbiliyordu. "Arabistan'dabykbirhdiseolmakgerektir"diyecevapverdi.Derhal NirevanAraphkmdarlarndankendisinetbiolanNu'manbinMnzir'eemir gnderip,"Banabirbilgiadamyolla"diyehabersald.Nu'mandaAbd'lMesih adndatannmbirlimignderdi. Abd'lMesih,Kisr'nnbaehriolanMedyin'evardveNirevan'mhuzuruna girdi.Nirevanvak'alaranlatp,"Bualmetlerneyedelleteyler"deyince, Abd'lMesih,"BenimamtaraflarndaoturanSathadndabirdaymvardr. Bunlarnaklamasnancakobilir"diyecevapverdi.BununzerineNirevan,

"Haydi,abukSalih'inyannagit.Ondansor,banacevabngetir"diyeemretti. Abd'lMesihdehemenMedyin'denkpamdiyarnagitti. SathKhin^ ''* OvakitAraplariindekhinvearrfedenenbirtakmbilgiadamlarvardki, Allah'nherkestarafndanbilinmeyensrla 16 17 PEYGAMBEREFENDMZ rndanbahsedervegelecekeylerihaberverirlerdi.EnmehurlaritebuSatlh KhindedikleriztidikiokyalbiradamolupNizr'nvefatndamirasn oluMudariledieroullararasndataksimedenoidi. AslYemenliolupamtarafndabirsavmaada,ynimanastrdayerleipkalmt. Vcudundakemikyoktu.ekilvekyafetekimseyebenzemezdi.Daimaarkas zerineyatard.Birtarafagtrlecekolursakendisimyatakgibidevirip hayvanzerineyklerlerdi.Hslinsanabenzemez,dilindenbakazas oynamaz,okacayipbirahsidi.Fakatgayetgzelveedebszlersylerve senelersonraolacakvak'alardanbahsederdi. Bykler Abd'lMesihbykbirsr'atleSath'inbulunduuyeregitti,yannagirdi, selmverdi.Sathiselmdeineuzanmvegzlerikapanmolduundan, Abd'lMesih'inselmniitmiyorvednyakelmkulanagitmiyordu. Sath'inbuhliAbd'lMesih'ifazlacazdvehemenSath'ete'siredecek yankszlerihvibiriirsyledi.iirinmnsyleydi: "AcabaYemen'inbysarmdr?Yoksaiitiyormu?Yoksalddebizleri btnbtnme'yusmuetti?Eymklenzenbykadam,birbykvemuhterem topluluuneyhiolankzkardeininolu,hanahtarafndangnderilmi olduundandavedz,gecevegndzdemeyipyollardakibyktehlikelere ehemmiyetvermeyipsr'atlesanageldi...Btnbilgileriniindenkamad bykilerisendensoruprenmekister"dedi. ShibiHirve BununzerineSathgzleriniatvedediki:"Abd'lMesihkoarakSath'e geldi,Sathisekabregirmekzeredir.SeniSsanhkmdargnderdi.Saraynn sarslmas l 18 MEKKEDEVR veibadetiinateyaklanyerinsnmesi,neyedelletettiinisoruyor.Birde Mbedan'ngrdryanntbiriniistiyorki,ryasndabiralayserke develer,birblkArapatlarnyederek,Dicle'yigeipmemleketinedaldn grmt. "EyAbd'lMesih,ozamanki,okumaoalaveShibiHirvezahirolave Fars'nateisone,Semvevadisitaa,Sveglbata,amartkSathiinam deildir.Ssnilerdenyklanehniinlerinsaysncaondrthkmdargelir veartkolacakolur"dedivehemenvefatetti. OnDrtHkmdar '>'.<i Abd'lMesihMedyin'edndveSath'teniittiiszleriNirevan'asyledi. Nirevanisekendininsaltanatzamanndabirfenalkmeydanakmasndankorku iindeydi. Ondandolaybuhaberdentesellibulduvememnunoldu."Bizimneslimizdenon drthkmdargelipgidinceyekadar,nelerolur"dedi. Hakikatenondrthkmdarngelipgemesiiinbirhayliasrlargeecekti. FakatNirevan'dansonraSsnilerdevletininhlibozuldu.Yalnzdrtsene iindeslledenonhkmdargelipgeti. Ssnilerinsaltanatmddeti,zannolunduukadaruzamayp,azvakitiinde memleketlerimslmanlarnelinegemiveNirevan'dansonraondrdnc hkmdarolanYezdicrt,HazretiOsman'nhilfetindelerek,Ssniler devletibatpgitmitir. 19 _,PEYGAMBEREFENDMZ 3 '. OCUKLUKYILLARI

Mekkeahalisitedenberi,yenidoanocuklarn,airetlerdenbirstanneye verirler,havasgzelyerlerdebytrlerdi. BundandolayairetlerdenarasraMekke'yestannelergelirveemziripbytmek zerebirerocukgtrrler,onlarbytpanavebabasnateslimettikleri zamandamkfatalrlard. HazretiPeygamber'indoumundadaSa'doullarkabilesindenMekke'yebirok stannelerigeldi.Herbiribirerocukald.ilerindenHarisadndabiradamn kansolanHalimedeHazretiMuhammedaleyhisselmaldvekendiyurduna gtrd. Uurluocuk OseneSa'doullardiyarndaktlkvard.Halime,HazretiMuhammed aleyhisselmalpdagtrdzaman,hayvanlarnnstoaldveevinde bereketpeydaoldu.Harisbunadikkatedip, "EyHalime,bugetirdiinyetiminayaneuurluimi,ogeleligecemizhayr oldu.Amanonaiyibafeahm"dedi. Halimeiseonuzevldndanokseviyordu.Hattbyypdeyrmeyebalaynca annesimineonualmakistedi.LkinHalime, "Mekke'ninhavasardr.Amandokunmayn,birmddetdahabizimyanmzda kalsn"diyerek,mine'yirazettiveonukendiyanndaalkoydu.Halimeonu cangibiseviyor,esenrzgrdankoruyor,aslayanndaayrmyordu. GlgeEdenBulut Birgnhernaslsa,Halime'nindalgnbirzamannda,HazretiMuhammed aleyhisselm,Halime'ninkzilelezeri 20 MEKKEDEVR kuzularnyannagitmi.DnlerindeHalimeiifarketmi.Kzeym'ya, "Niinbylegneiniddetlizamanndadarkyorsunuz"demi.eymda, "Bizscakgrmedik.Kardeiminbaucundabirbulutdolayor,onereye gidersebulutdaberabergidiyor,biryerdedurursakduruyor.Bizburayakadar hepglgeliktegeldik"diyecevapvermi. BununzerineHalimeveHaris,HazretiMuhammedaleyhisselmmtavrnave hareketlerinedikkatettiklerizamangrdlerki,yzndekinur,simasnn parlakldolaysylebakaocuklardansekindir. Hlvetavrlarbakaocuklarabenzemiyor.Onlaroynarken,okardanbakp oyunakarmyor.Buhllerdikkatleriniekmiveeskisindendahaokona saygldavranmlard. akkSadrHdisesi Buhdise,Peygamberimizdrtbeyalarndaikenvuku bulmutur.,, Peygamberimizinsahablerindenbazlar,"YaReslallah!Bize,kendindenbiraz bahset!"dediler..Peygamberimiz,"Olur! : "Ben,Atamibrahim'inDuas'ym!, "isa'nn,geleceinimjdelediiPeygamber'im!"Annemde,banahmilekald zaman,r'yasnda,kendisineamkkleriniaydnlatpgsterenbirNr'un kendisindenktngrmt. "Ben,Sa'dbinBekrler'deemdirilipbytldm. "Osralarda,stkardeimilebirlikteevlerimizinarkasndakendimizeid kkkuzularyayyorduk. "zerlerindeakelbisebulunanikiadam,ii,kardolualtndanbirleenile yanmageldi. 21 PEYGAMBEREFENDMZ "Beni,tutupkarnmyardlar,kalbimi,kardlar.Onudayardlar.Kalbimin iindenkaravephtlambirkanparaskarpattlar. "Sonra,kalbimivekamm,o,karlaiyiceykayptemizlediler..."^ Halime'ninGrdkleri PeygamberimizinstannesiHalimeHatun,yeminederekderki: Muhammed,stkardeiAbdullahilebirlikte,evlerimizinarkasndakk kuzularmznyanndabulunduklarsrada,stkardeiAbdullah,telve heyecanlakoarakbizegeldi.

Banavebabasna, "zerlerindeakelbisebulunanikiadam,OKureykardeimitutupyere yatrdlar,karnnyardlar!imdide,onuniinikartryorlar!"dedi. Benvebabas,hemenonadoruvardk. Kendisini,ayaktaveyzsararmbirhaldebulduk. Ben,hementutupbarmabastm.Babasdakucaklad. "Sananeolduyavrucuum?"diyesorduk. "zerlerindeakelbisebulunanikiadamgelipbeniyatrdlar,karnm, yardlar!Karnmda,bilemediimbireyaradlar!"dedi. Birlikteadrmzadndk. StbabasHaris,bana, "EyHalime!Ben,buocuunbanabirfelketgelmesindenkorkuyorum!Sen, banabirfelketgelmedennce,onu,hemenailesinegtrpteslimet!"dedi.2 12Efendiniz'in"GsnnYarlmas"vak'asylailgiliikipara,tarafmzdan eklenmitir.Alndyer:M.AsmKoksal,islmTarihi,c.2,s.38,istanbul 1987.Aynhdise,Efendimiz'inhayatndaikikeredahatekerrretmitir. Bunlardanikincisionyalarndaiken(bkz.ayneser,c.2,s.86)vencs Mi'rc'akmadannce(bkz.ayneser,c.5,s.157)vukubulmutur. 22 MEKKEDEVR Halimedeisteristemez,onualpMekke'yegtrdvemuhteremvalidesiAmine'ye verdi.SonraAmineonualpMedine'yegtrdvedayzadeleriolan Neccroullarilegrtrd. OvakitMedine'debulunanYahudikhinleri,onuneklinevehlinebakp, "BummetinPeygamberiitebuocukolsagerektir"diyorlard.mineonunla beraberMedine'denMekke'yednndeyoldavefatetti.lemlerinFahri,anneden deyetimkaldvededesiAbd'lMuttalibonuyannaald. YamurYadranParmaklar Ovakit,Mekke'debykbirktlkvard.KureylilerAbd'1Muttalib'egelip yamurduasnakmasiinricadabulundular.Oda,HazretiMuhammed'inelini tutup,EbKubeysdanakt.Allah'ayalvard.CenbHakdaFahrilem'in hrmetineyamuryadrdvebykfeyizvebereketverdi. Arapirlerindenbazlar,buhdisedendolayiirlersylemilerveAbd'l Muttalib'eteekkretmilerdi. Fahrilemovakityediyandayd.Birsenesonra,Abd'lMuttalibyzyan gemiolduuhaldevefatetti. Fahrilem,amcasEbTlib'inevindekald.Osenede,Mekke'dektlkvard. KureylilerEbTlib'egelip,yamurduasnakmasnricaettiler.Oda, Fahrilem'inelindentutupbirlikteHaremierifegitti.Kabeduvarna dayanpduaetti.Fahrilemparmangedorukaldrdvakityamur yamayabalad. YzGneGibi Ovakit,Mekke'debulunanClhmebin:Urfutaadndaki ztbuvak'ayyleanlatr:'.,': 23 PEYGAMBEREFENDMZ "BirseneMekke'yegittim.Ahalininktlktanhliyamand.Aralarnda birbirleriyledanyorlard.Birksm,LtveUzzadlarndakiputlardan, bazlardaMentadndakiputtanyardmisteyelimdediklerisrada,ilerinden birihtiyar:Hlaaranzdaibrahimsllesindenkalankimselervardr.Niin bakaeyaryorsunuz,dedi. "Bununzerine,Kurey'inilerigelenlerihemenkalkpEbTlib'inyanna gittilerveyamurduasiinyalvardlar.Odaevdenkp,Haremierife geldi.ArkasnKabeduvarnadayaypduayabalad.Yanndayzgnegibi parlakbirolanckvard.Parmaklarylageiaretetti.Gkyzndehibir bulutyokken,hertaraftanbulutlarpeydaolupyamurlaryad,sellerakt." Buvak'adan,EbTlibdebirkasidesindebykbirbelgatlebahsetmive Fahrilem'inkerametinedairszlersylemitir. RahipBahlra FahrilemonikiyandaikenEbTlib,ticaretkafesiyleam'agidiyordu. Onudaberabergtrd.

amvilyetindeBusraehrinegeldiklerinde,birsavmaaynimanastrkarsna indilervebiraaaltnakondular.Orada,Bahradiyetannan,Cercisadnda, kesineekilmibirzhidrahipyayordu.KervanyaklarkenBahrabaktki, kervannzerindebirbulutberabergeliyor.Kervangelipkonduunda,bulutdao aacnzerindeduruyorveoaaoktanberikurumuiken,derhalyeerip canlanyor... Bahra,buhusustakibilgilerini,buolanlarlakarlatrnca,anladki,Son Peygamberbukafileniniindeveoaacnaltndadr.Hemenbirziyafet hazrlatp,EbTlib'iarkadalarylaberabermanastradavetetti.EbTlib deFahrilem'iyklerinbandabrakp,dierarkadalarylaberaberdavete gitti. 24 MEKKEDEVR AllahAdna... HepsisofrayaoturduktansonraBahra,gelenleribirbirgzdengeirdi. Hibirininyzndearadalmetlerigrmediktenbaka,bulutunhlaa zerindedurduunugrdve, "Arkadalarnzdangelmeyenvarm?"diyeEbTlib'esordu.Oda, "Yalnzbirkkocukkald"diyecevapverdi.Bahra,"Onundaeref vermesiniricaederim"demesiyle,EbTlib,HazretiMuhammedaleyhisselmda alpsofrayagetirdi. Bahra,yemekteocuadikkatlibaknca,Peygamberlerinsonuncusuhakknda, evvelcegelenPeygamberlerdenveeskilimlerdenrivayetedilenalmetlerihep onunyzndegrd.Yemektensonra,Hazret'iyannadavetettive,"Sanabir eylersoracam,LtveUzzhakkiindorusyle"dedi.HazretiMuhammed aleyhisselm, "LtveUzz'yayeminverme,nkbenimlemdeenoktiksindiimeyputtur" buyurdu. BununzerineBahra,AllahTeladnayeminteklifettiveHazret'inhallerini lykylaanlamakiinsoracaeylerisordu.Aldcevaplar,kendisinin dncesinikuvvetlendirdivekanaatinipekitirdi.Hemenbirbahaneileo Hazret'inarkasnapikikreiarasndakiPeygamberlikmhrngrdve bykbirihtiramileonupt...'. "BuocukO'dur!..."^ Bahra,EbTlib'e,.><' "Adnnedirvebuerefvesaadetfidankimdir?"diyesordu.Oda, "BanaEbTlibderler,budaolumdur"diyecevapverdi.Bahra, "Yokyok,eklineveemailinebaklrsa,buesizinci,biryetimdir"dedi.Eb Tlib, 25 PEYGAMBEREFENDMZ "Evet,ocukbenimdeildir,kardeiminoludur.Annesivebabasvefat ettiindendolayyetimdir.Fakatbenimterbiyemaltndabulunduuiinolum yerindedir"diyecevapverdi. Bahra,dncesinindorukmasndanmemnunoldu.Artkkendisinetambir inangeldive, "EyEbTlib,buocukbtnPeygamberlerinsonuncusudur.amYahudileriiinde onunhususiyetlerinibilenvealmetlerinitanyankhinlervardr.Olakibir hyanetetmeyekalkarlar.Senonuam'agtrmeburadangeridn"diyet verdi. EbTlibdeBahra'nmszntuttuvemalnBusraehrindesatarakgeridnd. GENLKYILLARI Fahrilemocuklukangeip,genlikanaulat.Yznurluvesz ruhluidi.Birisineszsylerken,yahutcevapverirken,olgun,aklvefikirde emsalsizbiredasvard.Herszndedoru,yumuakhuyluveinsanlkaherkese stnd.BundandolayKureylileriindesekinbiryertutmutuve "Muhammed'lEmn"diyehretbulmutu..,,.,..,.,,. Melekler OnyediyandaikenamcasZbeyrbinAbdilmuttalibileberaberYemen'egidip geldi.Buyolculuundada,kendisindefevkaldehllergrld.Mekke'ye

dndklerindearkadalarbuhlleriherkesenakilvehikyeedince, Kureyliler, "Buztnsnpekbykolacak"diyesylenirlerdi. Yirmiyanagelince,gznebazmeleklergrnmeyebalad.Melekler birbirlerineonuiaretedip, "itebtnlemehidyetgetirecekbudur.Fakatdahadavetzamangelmedi" diyorlard....> 26' MEKKEDEVR Fahrilem,buhlleriEbTlib'eat.Odabubirhastalkolmasndiyeonu Arapkhinlerindenbirinegsterdiveilcnsordu.Khinonudikkatlemuayene etti: "EyEbTlib,endieetme,bumbarekvcut,hertrlhastalklardanuzaktr. Gznegrneneylerisemeleklerilealptanmasnabalangolsa gerektir.BelkidehirZamanPeygamberibudur"dedi. Ticaret OzamanlardaKurey'inilerigelenlerinden,genikendulkalm,Hadceadnda gayetzenginbirkadnvard.Bazkimselereortaklklasermayeverirdi. "Muhammed'lEmn'ebirazsermayeversenokfaydagreceinizannederiz"diye bazkimselertarafndankendisinehatrlatlmakla,Hadce,oHazret'eolduka bykbirsermayeverdiveklesiMeysere'yiyanmakatarak,am'agnderdi. Fahrilem,amkafilesiylegiderken,Bahra'nmmanastrnndeindilerve Meysereileberaberbiraaaltnaoturdular.Bahradahaevvelvefatetmi olduundan,yerinegeenNesturaadndakipapazorayageldiveMeysere'yidaha evveltandndanonunlakonumayabalad.Allah'nbirliineveMuhammed'in Peygamberliineinandnsylediktensonra, "EyMeysere,Hazretiisa'nnhaberverdiiPeygamberlerinsonuncusuitebudur. am'agitmeyiniz,Yahudihinleronugrncetanrlarvebirfenalk teebbsndebulunurlar"dedi.Onlardaam'agitmeyip,Busra'daalveri ederekgeridndler. Hadcet'lKbr okscakbirgndeMekke'yeulatlar.Hadce,birkakadnlabiryerdeoturup amkafilesiningeliiniseyrediyordu.Birdebaktki,yolculardanbirinin bannstnde,ikikukanatgeripgeliyor.detabiradrgibiglge ediyorlar.., 27 PEYGAMBEREFENDMZ "Bukimola"diyednrken,Meyserekageldi.OnunMuhammedlEmnolduunu bildirdivescaklardaikimelein,onunbannstnekanatgerip glgelendirmesigibibirtakmfevkaldehllergrdnsyleyerek,Nestura'nn szlerinidetekraretti.Ticarethesaplarnabakld.Geenseneleregredaha okkredildiianlald. VarakabinNevfel FakatHadce'ninartkbukrabaktyoktu.nkevvelcebirryagrp, amcazadesiolanVarakabinNevfel'eryasnanlattnda,Nevfel, "SenhirZamanPeygamberi'ninzevcesiolacaksn"diyetbiretmiti. VarakabinNevfel,hristiyanidi.incilveTevratokuyanvegelecekeylerden haberverenokihtiyarmehurbirkhindi,itebundandolayHadce'ninfikri budnceleredalmvebakaeyleridnmezolmutu. EbTlib'inNikhKonumas itebusrada,ikitaraftanaraclarktveHadce'ninFahrilemle nikhnnkylmasnakararverildi.Hadce'ninevindenikhmeclisikurulduve Kurey'inilerigelenleritopland.FahrilemdeamcasHamzaileberaber orayagitti.nceEbTlib,edebiyataokyksekbirhutbesyleyerekie giritivedediki: "Allah'akrlerolsanki,bizleriibrahim'inzrriyetindenveismail'in neslindenveMe'ad'naslndanveMudar'nunsurundanyarattvebizimkerrem olanBeyt'ininbekisiveHaremierifininhizmetisivebusuretleinsanlarn, hkimvereisiyapt.

"imdimaksadagelelim:KardeimAbdullah'noluMuhammedileKurey'ten hibirgenkarlatrlamaz.Kiminlekarlatnlsabuonasoyca,sopa, aklca,ahlkavefaziletestnolur. 28 MEKKEDEVR Hernekadarmalazsadaonabaklmaz.nkmalgelipgeicibireydir,glge gibidir.Altn,alpverileneretibireydir. "Allah'ayeminederimki,bundansonra,yniilerideonunsnpekbyk olacaktr,itebuhaliyle,sizinsnveerefsahibiolankermenizHadceile evlenmeyiistediveukadararlkvebalkverdi." Varaka'nmHitabesi EbTlib'inbuhutbesizerine,VarakabinNevfeldebirhutbesyleyerek: "Allah'akrlerolsunki,bizleriseninbeyanettiingibiyarattvesaydn eylerdenziydeerefveanlasekinkld.imdibiz,Arabnulularve reisleriyiz.Sizdebylesiniz.Airetsizinyksekliiniziinkretmezvehi kimsesizinhayrveerefinizireddetmez. "BizdesizinleakrabaolmakistiyoruzEycemaat,ahitolunuz.BenAbdullah'n oluMuhammed'eHuveylid'inkzHadce'yinikahladm"dediveKurey'inulular ahitoldu. Fahrilemovakit,yirmibeyandaolup,Hadceiseonanisbetlehaylice yalidi.iteHadcet'lKbr,yniBykHadcedenilenSeyyidet'nnis, yni"bakadn"budur.OnunvefatnakadarFahrilemkendisindenokmemnun vehonutyaad.Dirlikiindegeindilerveonunsalndabakabirkadnla evlenmedi. Ebu'lKsm Fahrilem'inHazretiHadce'denilkolarakKasmadlbiroludnyayageldi. ArapdetinceFahrilem'e"Ebu'lKsm",yni"Ksm'nBabas"denildi.Fakat Kasmkkkenvefatetti.FahrilemotuzyandaikenZeynebveotuz yandaikenRkayyevesonraUmmKlsumadndakikermeleridnyayageldi. 29 PEYGAMBEREFENDMZ KendisinePeygamberlikgeldiizamandadaFtmat'zZehraadndakimuhterem kermeleridomuturki,Fahrilemonubtnevltlarndanokseverdiveonun hakkndaSeyyidet'nnis,yni"kadnlarnulusu"derdi.YineFahrilem'in PeygamberliindensonraAbdullahadndabiroludnyayagelmi,fakatoda kkkenvefatetmitir. OvakitKureylilercemiyethalindeyaarlard.Hakkavehukukaokriyet ederlerdi.Kendiulularvereislerieliylemazlumunhakknzlimdenalrlard. HattbirbykmeclisyappMekke'de,kimseninkimseyezulmetmemesiiin birbirleriyleszleipyeminetmilerdi.OmeclisteFahrilemdebulunmutu. Hdfu'lFudl Fahrilemsallallhualeyhivesellemefendimiz,genlikyllarnda,zulmeve zlimlerekarkurulmuolanveadna"Hlfu'lFudl"denilenbirbirliin iindebulunmutur.1 Budernek,zayflarvemazlumlarkorumakveonlarnhaklarnzlimlerden alvermekzereedilmibiryeminilekurulmutur.Efendimiz'in,bukurulua katldsrada2025yalarndabulunduklarrivayetedilmektedir. Arapkabileleriarasndakanvedokuzsenedevameden"FicrSavalar" sonunda,Mekke'ninnizambozulmu,ahlkvehukukdzorbalklaryaylmt. Glolanlarn,aldklarmallarnparasnvermedikleriKabe'yiziyarete gelenlerinyanlarndakikadnlarkardklargrlyordu. Hlfu'lFudlyeleri,kendilerinebavuranlarnyardmlarnahepbirlikteve kllarylakoarak,buhakszlklarnn 1Hlfu'lFudl,"FaallerSzlemesi"demektir,ilkolarakdahancekibir tarihte,"Fad/"admtayankiitarafndankurulduuiinbuisimleanlm vebuseferyaplanandlamadaonabenzediiiinaynekilde adlandrlmtr."Fad/"kelimesininmanas"fazilet,erdem"demekolduuiin aynzamanda"FaziletlerSzlemesi"demekolur. , 30 MEKKEDEVR

negemi,yenidennizamveintizmnyerinegelmesinisalamlardr. "DalarYerindeDurduka" Kureykabilelerininbazlartarafndanmeydanagetirilenbubirliinyeleri, uyeminiediyorlard: "Allah'ayeminederizki,zulmeurayannyannda,zlim,gasbettiihakknona iadeedinceyekadar,hepimiztekbirelgibiolacazDenizlerdebirkl parasnslatacakkadarsukaldka,HraveSebrdalaryerlerinde durduka,bubirlievebuszebalkalacamzaandieriz" BubirlieamcalarylabirliktekatlmolanPeygamberEfendimiz,dahasonraki Risletyllarndadabununlaiftiharettiinibildirmive, '': "ayetbuandadaarlrsam,onahemfenfbetederim"buyurmulardr.1 ' HaceriEsvedr<r EvvelceKabe'niniindebirkuyuyuhazineyapmlard.Kabe'yegelenhediyeleri orayakoyarlard.SeldenKabe'ninbazyerleriyklmakla,birhrsz,Kabe'deki bukuyuhazinesindenbazeylerialmt.Kurey'inululararasndaverilen kararilehrsznellerikesildi. BununzerineKureylilerKabe'yiyemdenyapmayabaladlar,binaykselince bazkabileler,"HaceriEsved'iyerinebizkoyacaz"diyeiddiaettiler.teki kabilelerisebunakarktklarndan,aralarndakavgakt.Budvay kllabitirmekiinmuharebeyekararverdiler. Fakatsonra,bukarardanvazgeipMuhammed'lEmn'i l"Hlfu'lFudl"bahsi,kitabnaslndayoktur.nemidolaysyle,aziz kardeim,muallimRstemZaloluBey'inhatrlatmaszerinetarafmzdanilve edilmitir. 31 PEYGAMBEREFENDMZ aralarndahakemyaptlarveonunhkmnerazoldular.HazretiMuhammed aleyhisselmdabirbezparasgetiripHaceriEsved'ionuniinekoyduveher kabileyebirucundantutturupyukarkaldrttvembarekelleriyleHaceri Esved'ialpyerinekoydu.Kureylileronunbutedbiriniokbeendilervebu suretlearalarndakiekimedebitti. GibdenSesler OvakitFahrilemotuzbeyandayd.Otuzyediyanagelincehatiften,yni gibdenkendisine, "YMuhammed"diyesesgelmeyevebaztaraflardadanurgrnmeyebalad.Bu srlaryalnzHadce'yesylyordu. Htem'lEnbiy'nmgeleceinievvelcehabervermiolanlardanbirisidelyd kabilelerininulusu,mehurKusbinSide'dirkiuzunyaamvegzelsz sylemekletannmbirzttr.HattokyalikenuhuUkz'dayniUkz panayrndabirkzldevezerinde,Arabnenyksekhatiplerivebelileri oradahazrikenokgzelvebeliebirhutbeokumutu. OvakitFahrilemoradabulunuponunbuhutbesinidinlemiti.Fakathenz halkhakdinearmayamemurolmamt.KusbinSide'ninohutbesi,Arap irleriarasndaokfazlahretbulmuvedilleredestanolmutur.Birhlsa ola lraktercmesiniburayayazalm: KusbinSide'ninHutbesi "Eyns,geliniz,dinleyiniz,belleyiniz,ibretalnz...Yaayanlr,len fenabulur,olacakolur,yamuryaar,otlarbiter,ocuklardoar,analarnn, babalarnnyerinitutar.Sonrahepsimahvolupgider.Vah'alannardaras hesilmez,birbirinitahipeder. "Kulakveriniz,dihhatediniz,gktehabervar,yerdeibretalacakeylervar. Yeryzbirsarayndemesi,gkyzbiryhsehtavan,yldzlaryrr, denizlerdurur,gelenkalmaz,gidengelmez, 32 MEKKEDEVR acabavardklaryerdenhonutolupdamkalyorlar,yoksaoradabraklp uykuyamdalyorlar. "Yeminederim,Allah'nbirdinivardrki,imdibulunduunuzdindendaha sevgilidirveAllah'ngelecekbirPeygamberivardrki,onungelmesipek

yakndr.Glgesibanznstnegeldi.Nemutluokimseyekionainanacak,o daonadoruyolugsterecek.Neyazkotalihsizekionaisyanedecekvekar gelecek.Yazklarolsunmrlerigafletlegeenmmetlere. "Eylydtopluluu,hanibabalarnzvededeleriniz',hanisslkklerve tatanevleryapanAdveSemdkavmihanidnyavarlnaaldanpdabanda bulunduukavmine'BensizinenbykRabbinizim'diyenFiravunileNemrut? "Onlarsizebaklncadahazenginvekuvvetesizdenfazladeilmiydiler?Bu toprakonlardeirmenindetptozMi,yoketti.Kemikleribileryp dald.Evleriyklpsszkald.Yerlerini,yurtlarnimdikpekler enlendiriyor. "Saknonlargibietmeyin.Onlarnyolundagitmeyin.Hereygeicidir.Kalan ancakCenbHak'trki,birdir,eivebenzeriyoktur.TapacakancakO'dur. Domamvedourmamtr.Evvelgelipgeenlerdenbizimibretalacamzey oktur. "lmrmanngirecekyerlerivar,amakacakyerleriyoktur.Byk,kk hepgpgidiyor.Gidengeridnmyor,iyiceinandmki,herkeseolanbanada olacaktr..." CrudveCemaati KusbinSide,SonPeygamber'inyakndageleceinianlaypSkuUkz'dabylece herkesinnnde,akasylerken,Htem'lEnbiy'nmoradabulunupkendisine bakarakdinlediinibilmiyordu.Aradanokgemeden,HazretiMuhammed'e Peygamberlikgeldi.FakatKusbinSidevefatetmiolduundangelipdegrmek kendisineksmetolmad. 33 PEYGAMBEREFENDMZ lydoullarmnondansonrakibyolanCrudadndakiztdaonungibi, Allah'nbirliineveIsaaleyhisselmndinineinandhalde,kavminin bykleriylebirliktebirgnHazretiMuhammedsallallhualeyhivesellemin huzurunageldivemslmanoldu.Onunlaberaberkavmininerafnnhepsiiman ettiler,Htem'lEnbiyhazretleribundanmemnunoldu,ve "iinizdeKusbinSide'yibilenvarm?"diyesordu. Crudda, "YReslllah,hepimizbiliriz,hussiylebendaima,onunidindegidenlerdenim" diyecevapverdi.', Htem'lEnbiyhazretleri, "KusbinSide'ninSkuUkz'dadevestnde:Yaayanlr,lenfenabulur, olacakolur,diyerekhutbeokuduuhatrmdankmazBirokszlerdaha sylemiti.Zannetmemkihepsihatrlardakalmolsun"dedi.EbBekirorada bulunuyordu: "YReslllah,bendeognSkuUkz'daidim.KusbinSide'ninsyledii szlerhephatnmdadr"diyerek,yukardayazlhutbeyibatansonunakadar okudu.:'.:,,(':'\:,\v/ KusbinSide'ye BununzerineCrud'unarkadalarndanbiriayaakalkpKusbinSide'ninbaz iirleriniokuduki,Haremierifte,BenHim'denMuhammedaleyhisselmn peygamberliiniakabildirmiti. Htem'lEnbiyhazretleride,"Umarmki,CenbHakkyametgn,Kusbin Side'yiayrcabirmmetolarakzuhuragetirsin"dedi. BizimdiHazretiMuhammedsallallhualeyhiveselleminpeygamberliihususuna veondansonrameydanagelenvak'alaretraflcaanlatmayagelelim. 34 iKiNCiBLM PEYGAMBERLK CTahrilem,ResliEkrem,MuhammedMustafasallal/lhualeyhivesellem hazretlerinekrkyandaikennbvvetvekrkyandaykenrisletgeldi. Ynikrkyandapeygamberliibildirildikrkyandadahalkdavet etmesiemredildi. Peygamberlii,dorukanryalarlabalad.Altaykadar,ryasndaherne grrseolduugibikard.Oesnadabirkeyeekilmeyiveyalnzlseverdi veHirdanagidiporadakimaaradakendikendineibadetederdi.

iteosralardaCibrilaleyhisselmgelipkendisinegrndve"Ikra",yni "Oku"diyebalayanumealdekiyetikermelerigetirdi: "SeniyaratanRabbininadnanarakoku.O,insanolunukanphtsndan yaratmtr.Oku,seninenkermolanRabbin,insanolunabilmediinikalemle retti."1 < l ',",/''/.. *.'..'> "BENRTN!" ilkhamledeAllah'nvahyininheybeti,Fahrilem'ekorkuvedehetverdi. HementitreyerekHadce'ninyannagitti."Benirtn,benirtn"diye seslendi.DerhalHadcezerini lAlk(96)sresininilkdrtyetininmeali,srenintamamondokuzyettir. PEYGAMBEREFENDMZ rtt.Odabirazdinlendiktensonra,olanhliHadce'yeanlatt.Hadce,Fahr ilem'ialpamcazadesiolanmehurVarakabinNevfel'inyanmagitti.Vahiy vak'asnonahikyeettiler.Varaka, "MjdelereyMhammed,senMeryem'inoluisa'nnhaberverdiihirZaman Peygamberimin.Sanagrnenmelek,Musa'yadagelenNmsEkber'dir,yni Cibril'dir.Keke,genolupda,senininsanlarhakdinearacanzamana erseydimKureylilerseniMekke'denkaracaklarvakit,sanayardm etseydim"dedi.OzamanFahrilem, "Ydl..KavmimbeniMekke'denkaracakm?"diyesordular.Varaka, "Evet,peygamberlikherkimeihsanedildiyse,kavmionadmanolagelmitir. SenikavminMekke'denkarsalargerektir"diyecevapverdi. .,...,.,,, "EyBrnen!.."''''"'""'"''"''::'*'"<>: '' BundansonravahyinarkaskesildiveCibrilaleyhisselmgrnmezoldu.Hazret iPeygamberbundanokfazlaskld.Fakatisrafilaleyhisselmarasragelip giderveResliEkrem'ebazeylerretirdi.Budurumsenekadarsrd. Sonrabirgnkendisinegktenbirsesgeldi.Yukarbaknca,CibrliEmn'i grd.Yinekendisinekorkuvedehetgeldi.Hadce'ninyannagitti.Elbisesine brnd.OvakityineCibrilaleyhisselmgelipgrndve, "YaEyyhe'lMddessir"sresinigetirdi,iteHazretiMuhammed'in Peygamberliininbalangcbudur.Ondansonra,Cebrail,yavayavaKur'n yetleriilegelipgitmeyebaladveyirmisenebuhlzeredevametti.l ,,>,, lBuhr'debulunanbirhadisierifte.PeygamberEfendimizBuvak'ayyle anlatmaktadr: 36 MEKKEDEVR Hsl,Fahrilembiryenieriatile,insanlarnvecinlerinhepsine Peygamberoldu.OnuneriatilekendindenevvelkiPeygamberlerineriat ortadankalkt.KendisiPeygamberlerinsonuncusuolup,ondansonraPeygamber gelmeihtimalikalmad. lkMslmanlar VarakabinNevfel,evvelcevefatetmiolduundan,dediigibi,buPeygamberlik zamannayetiemedi.Fahrilem'indvetineuyuphakdinolanislm'ailkgiren veHazretiPeygamberleberabernamazklan,HazretiHadceradyallhuanh dr.SonraHazretiEbBekirileHazretiAli,islmilemerrefoldular. Hernekadarovakit,HazretiAliocukluktankmamt.FakatkkkenResl iEkrem'inevindeveonunterbiyesialtndabulunduundan,HazretiPeygamber, insanlarhakdinearmayabalaynca,odaimanetmiti.Fakatislmolduunu darvurmaypgizlitutard. FakatEbBekirhazretlerichiliyyetzamannda,Kureyiindebymolduu halde,HazretiPeygambergibi,odaputlarakzgnbirgzlebakarveonlara secdeetmezdi.Kendiaklvesaduyusuile,Kurey'indinindenbaka,Allah katndamakbulbirdinolduunudnr.Fakatkendineyolgsterecekbir klavuzbulamazd. ResliEkrem,islm'adavetebalaynca,herkestenevvelimanetti.Emniyet ettiikimselerideelaltndanarmayabalad.

"Hir'daidim.Banaseslenildiiniduydum.Samasolumabahtm,birey gremedim.Yukaryabaktm,birdenegreyim,banaseslenenmelek,yerlegk arasndabirtahtaoturmu!Korktum,Hadce'yevardm:Benirtn,dedim.Cibril indive:YEyyhe'lMddessir..dedi." Mzzemmilsresidebuvak'azerineinmitir.Muddessir:Elbisesinebrnen, Mzzanmil:rtsnebrnen,demektir.KufnKerim'in73.ve74. sreleridirler. 37 liP PEYGAMBEREFENDMZ AkDavet Busralarda,Peygamber'inzadlklesiolanZeydbinHarisedemslman olmutu.BundansonraHazretiEbBekir'indavetiileOsmanbinAffn, AbdurrahmanbinAvf,Sa'dbinEbVakkas,ZbeyrbinAwam,TalhabinUbeydillah imanettiler. HazretiEbBekiriSddkileberaberHazretiMuhammed'inhuzurunagittiler abdestalpnamazkldlar.Allahhepsindenrazolsun,iteenevvel,islmile erefbulanashbbuztlardr. DahasonraEbUbeydebinAbdillahbinCerrahveHabbbbinEretvemerbin Hattb'namcaoullarndanSaidbinZeydbinAmrbinNfeylilezevcesiFtma bintiHattbveEbSelemebinAbdilesedveErkambinEbilErkamelMahzm, OsmanbinMaz'nvekardeleriKudmeileAbdullahveUbeydebinHarisbin MuttalibbinAbdiMenfveAbdullahbinMes'udveBilliHabeveSuheybi RmveAmmrbinYsirileannesiSmeyyeimanettiler.Sonrahalktakmtakm imanetmeyebalad. nceleriHazretiPeygamber'inarsgizliydi.HattnamazdaKur'nKerm akaokunmazd.Sonra"Fasda'bimturner"yetikermesi1geldiki, "Me'mrolduuneyiakla"demektir.BununzerineReJjsliEkrem aleyhisselm,halkalenenhakdinearmayave|Kur'nKerm'iaka okumayabalad. "GvenilirMuhammed" nceleriKurey'inouimanagelmediysede,kendisindenpekdeuzakdurmadlar. Hazret,onlarnputlarhakkndaszsylemedike,onlarda,onunhakkndafena muameledebulunmadlar. lHicr(15)sresi,94.yet.Meali:"Artk,sanaemredileniakaortayakoy mj:riklerealdma." ', 38 MEKKEDEVRi Sonra,putlaratapmann,Allah'aortakkomakvesapklkolduunaveyalnz AllahuTelahazretlerineibadetetmeklzmgeldiinedairvebuhususuemreden yetlerindi.BuiseKurey'eggeldi. OvaktekadarHazretiMuhammedaleyhisselmnhiyalansylemediiniherkes biliyordu.Hattaralarnda"Muhommed'1Emln",yni"DoruMuhammed"diyen salmt. PutlarveBabalar Herszneinanyorlard.Fakatbudavetikabuletmediler.Hernekadar mucizelergsterdiysedeiknaolmadlar,ilerindenhangisine,Allah'nhidyeti eritiyseimanageldi,gerikalanlarResliEkremaleyhisselmakarbuzve dmanlketmekzerebirletiler. RebabinAbdiMenfinoullarolanUtbeveeybevemeyyeoluHarb'inolu EbSfynveEbu'lBahtenveHim'noluEbCehilileamcasVelidbin MuireveAmrbinAs'nbabasolanAsbinVilveKurey'indierileri gelenleritoplanp,hepsininbyolanEbTlib'inyanmagittiler. "Kardeininolu,bizimdinimizetaarruzediyor.Babalarnzvededeleriniz sapklktayd,diyor.Onuyamenet,yahuthimayedenvazge"dediler. EbTlibonlartatlyzveyumuakszlerlegerignderdi.ResliEkremde evvelkigibiinsanlarhakdinearmayadevametti. "NeOlacaksaOlsun!"

BuhlKurey'egittikeargeldi,tekrartoplanpEbTlib'inyanna gittiler "Artkbizbuhledayanamyoruz.Neolacaksaolsun,ikitaraftanbirimahvolup dierirahatlasn.EersenMuhammed'denvazgemezsen,bizsendenayrlacaz" dediler.,.. 39 PEYGAMBEREFENDMZ EbTlib,iinbirazdahagletiinianladveResliEkrem'e, "Kavmin,ylebylediyor"diyeanlatt "Artksenihimayeedemeyeceim"demediysede,szngeliindenoanlald. ResliEkrembundanpekfazlazld,okadarkederlendiki,gzlerindenya geldi. "Eybabamnyerindeolanamcam!BenAllahuTeltarafndanhakdinibildirmeye memurum,O'nunemriniyerinegetirmeyemecburum.Onlarherneyaparlarsa yapsnlar,benbundanvazgeemem"dedivekalkpyrd. DinBirlii EbTlib,hernekadarimanetmemisede,ResliEkrem'izevldndanok fazlaseverdiveonukorumayaokdikkatederdi.ResliEkrem'inbyleok zlerekkalkpgitmesi,EbTlib'eokte'sirettiindenhemenarkasndan seslendi: "Eyhardeiminolu,seniinebak,bensaoldukasanabireyyapamazlar" diyeteminatverdivebumealdebirkabeyitsyledi.EbTlib,dediigibi, ResliEkrem'ikorumaktasebatgsterdi.Odaeskisigibi,halkhakdine davetedevametti. Araplararasndataassupveakrabalkgayretigtmekpekoktu.Herkeskendi airetveakrabasnngayretinigderdi.Icabederseherkabileyekvcudolarak dmanakargiderdi. islmdinininortayakmasndansonra,m'minlerarasnda,dinbirliizerine yenibirittifakmeydanakt.Onanibetleakrabalkgayretigerikald. ResliEkrem,inenyetiokuyuphalkdinedavetettike,amcasEbLeheb, arkasndandolarvehalka, "Muhammedsizibabalarnznvededelerinizindinindendndr*mekistiyor, saknonaaldanmaynzveszlerineinanmaynz"derdi. 40 MEKKEDEVR 2"TEBBEDYED...." EbLeheb'inkansmmCemilki,EbSfyn'nkzkardeidirkocasgibio da,eliylevediliyle,ResliEkrem'eezavecefederdi.Hattdikenleri toplayp,geceResliEkrem'ingeeceiyollarzerinesaard. ResliEkrem'inkzlarndanRukayyeradyallhuanh,EbLeheb'inoluUtbe'ye vemmKlsumradyallhuanhyineEbLeheb'indieroluUteybe'yenikh olunmulard.Fakatikidamatda,mrikolduklarndan,analarvebabalargibi onlardaResliEkrem'edmanolmulard. "Banananrmydnz?" "Yaknakrabalarnuyar"mealindekiyetikerimeinince,ResliEkrem, bilhassayaknakrabasnAllah'ngazabylakorkutarakhakdinedavetetmek iin,HaremierifegittiveSafaTepesizerinekarakkavminiyanna ard. Himoullar,hepsiorayagelipResliEkrem'innediyeceinibeklediler. HazretiMuhammedsallallhualeyhivesellem: "EyAbd'lMuttaliboullan!EyFihroullan!Eerudanardndabirdman var,gelipsiziyamaedecekdesem,buszmeinanrmydnz"diyesordu.Hepsi "evet"dediler. \> "yleyse,bensizinnzdekikyametgnnnazabileuyarmayame'mrum.man ediniz"dedi. OdunHamal AmcasEbLehebkzdvekzgnlklaaznbozdu:"Bizibusziinmi ardn?"diye,Hazret'iazarladveonunhatrnkracakszlersyledi. .......,.', ,,.. Bununzerine"TebbetYedEbLeheb"sresinaziloldu.

41 f!W PEYGAMBEREFENDMZ EbLeheb'inkendialeyhindebylehusssurettebirsreinmesindenvekars mmCemil'in"odunhamal"diyeadlandrlp,buadnetrafayaylmasndan dolayokcanskld. HemenoullarUtbeileUteybe'yiardvekarlarRukayyeilemmKlsum'u boamalariinkat'isuretteemirverdi.Onlardamrikolduklarndan,hemen buemriyerinegetirdilerveHazret'indamatlgibibirdevletiellerinden kardlar. OmmKlsum'unnikhlsolanUteybe,yalnzonuboamaklayetinmeyip, Peygamber'inhuzurunagitti, "Bensenindininiinkrediyorumsenisevmem,sendebenisevmezsin,onuniin kznboadm"diyerek,HazretiPeygamberaleyhisselmnzerinehcumettive yakasndantutupgmleiniyrtt.ResliEkremde, "YRabbi,bununzerinecanavarlarndanbircanavarsaldrt"diyebeddua etti. CenbHaksevgilikulununduasnkabuletti.Uteybe,am'agiderken,Zerka konandabiraslankponuparalad, ResliEkrem,kzRukayye'yi,OsmanbinAffnradyallhuanhavermitir. mmeti,Onunocuklar HazretiPeygamber'innceKasm,sonradaAbdullahadlarndakioullarvefat edip,onlardanbakaerkekevldkalmadndan,Kureylilerdenimana gelmeyenlerinbirksm, "Muhammed'inyerinitutacakolukalmad,lnceadunutulur"dediler. OnlarCenbHakk'nsevgilikulunanelervermiolduunuveonunebyk rtbelereeritirmibulunduunubilmiyorlard.eriatnnkyametekadar kalacan,mmetinindekendisininoullarvetorunlarmakamnda olabileceinid?|nemiyorlard. MEKKEDEVR Peygamberlerinsonuncusu,evlddanevldakalacakbirdevletvesaltanatkurmak iingelmediki,erkekevldkalmaddiyeendieedilsin. Oancaklemi,Allah'aortakkomaktanvesapklktankurtarmakiingeldi. Kyametekadarbakikalacakbireriatbrakpgitmekiingeldi.Belki arkasndaerkekevldnnolmamas,buincelieiaretvebirtakmhikmetlere dahauygundu. ehidSmeyye MriklerResliEkrem'i,frsatbuldukadilleriyleincitirlerdi.Fakatamcas EbTlib'inhimayesindeolduuiinbireyyapamazlard.EbBekir'inde akrabasokolduundan,onadabireydiyemezlerdi. Fakatdierm'minlere,trltrlezavecefederlerveislmdininden dndrmeyepekokalrlard. HattAmmrbinYsir'inannesiSmeyyehatuna,islmdinindendnmesiiin eziyetederkenEbCehilgelipbirkargilezavallyehidetmitir. BilliHabe Klelerden,nceislmileerefbulanBilliHabe'dir.Kureylilerona trltrleziyetederlerdi.Hattboynunaiptakpveocuklarnellerine verip,Mekkesokaklarndadolatrrlard. BilliHabeise,"Allahbir,Allahbir"derveinancndasebatederdi,ite bueziyetlerdendolay,islmolanlardanbazlar,dininiizhredemeyipgizli tutarlard. EbBekirradyallhuanhise,inandgndenitibarenislmolduunu aklamaklaberaber,kabiliyetligrdkimselerideinandrmayaalrve klelerdenimanagelenleridesahiplerindensatnalarakzdeylerdi. 42 43 PEYGAMBEREFENDMZ ilkHicret

Mriklerinislm'ayaptklarezaveceflargndengneartmaktaidi.Bundan dolayFahrilem,Peygamberliininbeinciylnda,mslmanlaraHabeistan'a hicretetmeleriiinizinverdi. nceOsmanbinAffnilezevcesi,HazretiPeygamber'inkerimesiolanRukayyeve ZbeyrbinAvvm,OsmanbinMaz'n,AbdullahbinMes'udveAbdurrahmanbinAv/, Mekke'denkpdenizkenarnaindilervedenizdenAfrikayakasnagetiler HabeSultanolanNec'ninyanmagittiler. SonraHazretiAli'ninaabeysiolanCa'ferbinEblTlibdehicretederek onlarnyannagitti. Nec,Hristiyandinindeolduuhaldegelenmslmanlaraoksayggsterdi. Dorusuinsanlabusuretlehtonetetmi Nec'ninnsanl Dahasonraislamlardanbirokkimselerbirbiriarkasndanorayagittiler.Bu suretleNec'ninyanndaislmlarepeyceoald. Habeistan'damslmanlarnoalmasndanveislmdinininetrafayaylmasndan dolayKureylilerteladp,dnceyedaldlar. HemenislmmuhacirlerinigerievirmekiinAbdullahbinEbRebaileAmrbin s'Habeistan'agnderdiler.Buikisi,Nec'ninyannagittiklerizaman, mslmanlarnkendilerineteslimedilmesiniistediler. Necise,kendisinesnanlardmanlarnateslimetmeyiinsanlauygun bulmadvebuisteigerievirdi.Busuretleherikisideme'yusolarak Mekke'yedndler.:,. 44 MEKKEDEVR EbCehil'inRezillii HazretiPeygamber,PeygamberliininaltncsenesindebirgnSaf'daotururken, oradangeenEbCehil,kendilerinesvp,hakeretetti. HazretiPeygamberonabireydemeyipsktetti.FakatAbdullahbinCd'an'n bircariyesiolanbitenigrpiitti. Peygamber'inamcasolanHamzabinAbdi'lMualibognavdabulunuyordu.Avdan dnpevinegiderken,herzamanyaptgibi,silhlarzerindebulunduuhalde Kabe'yitavafiinHaremierifegitti,iteoesnadabucriye,EbCehil'ino ktsznHamza'yahaberverdi. Hamza'nnMertlii Hamzahenzimanagelmemiti.Fakatkardeininoluhakkndafenasz sylendiiniiitinceakrabalkhislerikabararak,Kureylilerintopland yeregitti: "Benimkardeiminolunasvenvehatrmincitensenmisin?"diyerek, boynundakiyayileEbCehil'inbamyard. OradabulunanbazkimselerHamza'nnzerinehcumedecekoldularfakatEb Cehil, "Dokunmaynz,Hamza'nnhakkvardr,nkbenonunkardeininoluna hakikatenfenaszlersyledim"diye,bykbirkavgannkmasnnledi. Hamza'ybandansavdvekendiarkadalarna, "Amanonailimeyiniz,hiddetlenerekgider,mslrnanolurveMuhammed'in taraftarlarbusuretlekuvvetbulur"diyerektverdi. nkHamza,Kureylileriindesevilenvesaylanbirinsanolmaklaberaber, okyiitbiradamidi.Henzimanagelmemiisede,kendisindeakrababall okkuvvetliolduundan,kardeininoluiinhereyigznealmt. 45 PEYGAMBEREFENDMZ ResliEkrem'inDuas EbCehil'indeakrabavetaraftarlarokisede,kavgakttakdirde, Hamza'yadakatlanlarokolacandan,islmtaraftarlarnnartacan dnerekekmiyorlard. YoksaEbCehil,Kurey'inulularndan,hatrsaylr,szgeervete'sirli, taraftarokvekimsedenpervasolmayanbiradamd. HattResliEkrem, "YRabbi,budiniEbCehilile,yahutmerbinHattbileykselt, kuvvetlendir"diyeCenbHakk'aduaetmiti.

nkovakitKureyiindeenoksznyrtenvehatrnsaydranbuikisi idi. 3 .....' HAZRETHAMZAVEMER Hamza,ruhuMslmanlapeksnmolduuhalde,HazretiMuhammedsallallhu aleyhiveseleminhuzurunavardveEbCehililearalarndageenvak'ay hikyeederekonutesellietti. ResliEkremise,ancakonunimanetmesiyletesellibulacanvememnun olacanbeynbuyurdu.BununzerineHamzaderhalkelimeiehdetgetirdi. HazretiHamzaradyallhuanhislmileerefbulunca,bundansonraResli Ekrem'ikoruyacanKureylilereilnettivebunuanlatangzelbirkaside syledi. Onunimanetmesiyleislmdinipekokkuvvetbuldu,mslmanlarfevkalde memnunoldularbuiseKurey'epekggeldi. ,,....., ,. MEKKEDEVRi mer'inFedailii BununzerineKurey'inululantoplanp,aralarndadanmayaptlar: "Muhammed'intaraftarlargittikeoalyor,buiinsonufenagrnyor, vaktiylebunabirarednmeliyiz"dediler.Herbiribirfikirdebulundu,Eb Cehilde, "Mhammed'ildrmektenbakaareyokturvebunukimyaparsa,onaukadar devevebukadardaparavereceim"dedi.merbinHattbyerindenkalkt, "BuiiHattbolu'ndanbakayapacakyoktur"dedi.Meclisteolanlarmer'i alkladlar, "HaydibniHattb,grelimseni"dediler. mer'ingiritiibuhareketdorusugayettehlikeliidi.nkbaladiin uhdesindengelmiolsabile,Araplar,dindvasnbirtarafabrakacak, detlerizerebykbirkandvasnakalkacaklard. Kureyikiyeblnecek,aralarndabyklmvak'alarolacakvebusuretle yalnzmerbinHattbdeil,belkiHattb'nbtnsoyusopumahvolacakt. Fakatmer,kendikararndasrarc,okcesurvekahramanbiradamolduundan, fedaolarakkendisinimeydanaatmt... "Sen,KardeineBak!" merhemenklcnkuanpdarkt.Yoldagiderken,NuaymbinAbdillah'a rastlad.mer'ipekhiddetligrenNuaym: "Eymer,nereye?"diyesordu.Oda: "AraplarnarasnaayrlksokanMuhammed'invcudunudnyadankaldrmaya gidiyorum"diyecevapverdi.Nuaym, 46 47 PEYGAMBEREFENDMZ "Eymer,mkiliegirimisin.Muhammed'inarkadalaronunbannucunda dolayorlar,isteinieldeetmenzordur.TutalmkildrdnsonraAbd'l Muttaliboullar'nnelindenkurtulamazsn"dedi,merbuszehiddetlendi, "yleisesendeonlardansn,nceseniniinibitirmeliyim"diyerekklcnael att.Nuaym, "Eymer,senbenibrak,kzkardeinFtmailekocasSalabinZeyd'ebak ikisideislm'agirdiler"dedi.merbuszeinanmad.Nuaym, "Eerinanmazsansorutur,ovakitreneceksin"dedi. "BamzKessenDnmeyiz!.." mer,Nuaym'msylediiszokmerakettiinden,nceenitesiSad'inevine gitti. OesnadaSadileFtmayeninazilolmuolanThSresi'nibirsahife zerineyazdrp,evlerinedavetettikleriHabbbbinEret'tenrenmekte idiler. merevinnnegelinceonlannsesiniiitti,hemeniddetlekapyald. mer'inklbelindevehiddetlibirhaldegeldiinigrenSadileFtma tellanarak,Kur'nsahifesinikaldrdlarveHabbb'birkeyesakladlar. merkapalpdaierigirince,

"Okuduunuzneydi"diyesordu.Sadtella,"Hayr,bireyyok"dedi.mer hiddetlenip, "iittiimdoruimi,sizdeMuhammed'inbysnealdanmsnz"diyerek, Sad'iyakasndantutupyeresavurdu.Ftmaonukurtaraymderken,mer,onun yznedebirtokatatt.mer'intokadnyiyenFtma'mnazndanburnundan kanakmayabalamt. mer,kzkardeininyzndekikamgrncepimanoldufkesidinmeyeyz tuttu. 48 MEKKEDEVR Ftmacanyandvealkanaboyandhalde,inanddinduygusucotuve Allah'adayanarak, "Eymer,niinAllah'danutanmazsn?Ayetlervemucizelerlegnderdii Peygamber'einanmazsn?itebende,kocamdaislmileerefbulduk,bamz kessenbundandnmeyiz"deyiverdivekelimeiehdetgetirdi. Bununzerine,merneyapacanard.Yereoturduveyumuakbirtavrla, "Heleuokuduunuzkitabkarnz"dedi.Ftma,okuduklarsahifeyigetirdi, mer'everdi.merokumabiliyordu,ThSresi'niokumayabalad.1 "LehulEsmulhsn" Kur'nKerm'inokyksekolanslbu,derinmns,ifdesindekigzellikve tatllmer'inkalbinete'siretti.Yukardanaayadoruokuyarak: "Gklerdeveyeryzndevebunlarnarasndavetopranaltndakieylerhep O'nundur,yniAllahuTel'nndr"mealindekiyetikerimeye2gelince,derin birdnceyedaldvekzkardeine, "EyFtma,bukadarmahlkathepsizintaptnzTanr'nnmdr?"diyesordu. >. Ftma,::' "Evetyledir,phemivar?"diyecevapverdi.: mer, "EyFtma,bizimbinbeyzkadarsslpslputlarmzvar,hibirisinin yeryzndebirdirhemmlkyok"diyesylenerek,hayretvetereddtleriinde kald.Fakatiihakdinedoruiyiceynlendiveyetinalttarafnabakt: 1Kur'nKerim'inyirmincisresi.Yzotuzbeyettir. ' 2Thsresialtncyet. ' 49 PEYGAMBEREFENDMZ "Bakatapacakyoktur,ancakO'dur.EngzelisimlerO'nundur"mnsmdaki"La ilaheillhlehulesmulhsn"yetiniokuyarakdnmeyebaladve birdenbirekendinitutamayarak,yksekbirseslekelimeiehdetgetirdi. Habbbbunuiitince,tekbirgetirerekgizlendiiyerdenmeydanakverdi: "Eymer,HazretiPeygamber:Yrabbudini,EbCehilyahutmer'leazizet, diyeduaetmiti,itebusaadetsananasiboldu"diyemer'emjdeverdi. "manaGel,Ymer!" mer'inislmaleyhindekifikirleritamamiyletersinednd.Hemen,"Resli Ekremnerededir?"diyesordu. OgnResliEkrem,Safataraflarndabirevdeashabilegizlicebirgrme yapyorlard.Habbb,mer'ialporayagtrd.Evinkapsnaldlar.Kapda ashbdanbirigzcidi.mer'insilhlanmolarakgeldiinihaberverdi.mer hakikatenherkesinkorktuubiradamolduuiinonunbylegeliinden Peygamber'inarkadalarrktler.Hamzaradyallhuanh, "mer'denkorkacaknevar?Eeriyilikiingelmiisehogeldisafageldiyok yledeilse,oklcnekmedenbenonunbanyeredrrm"dedi. Oesnadamerierigirdi.Fakatashabnmer'eemniyetiolmadiinbirkii sandan,tekisolundantutarakPeygamber'inhuzurunagetirdiler. Halbukidahaevvel,Cebrailgelipmer'inimanettiinivePeygamber'inyanna gelmekzereolduunu,ResliEkrem'elbildirmiti.Ondandolayashb, mer'ingeliindentelederken,kendileritebessmediyordu. mer'ihuzuragetirirlerken,HazretiPeygamber, "Braknz"dedi.Hemenbraktlar,odaPeygamber'innndedizkt.

MEKKEDEVR ResliEkrem,mer'inkolundantutup, "imanagelymer"dedi.Odabtnkalbiyleehdetgetirdi. Buvak'adanashbokadarokmemnunoldularki,ovaktekadarimanedenleri ilnetmekdetdeilken,ykseksesletekbiraldlar.SeslerMekkesokaklarnda iitildi. KrkncMslman nceHazretiHamza,gnsonradaHazretimer'inimanetmesiyleislmdini okkuvvetbuldu.Bununzerinemerradyallhuarih, "Arkadalarmzkakiidir?"diyesordu.Saydlari:"Seninletamkrk kiiolduk"dediler. "'', "yleiseneduruyoruz?Haydikalm,HaremierifegidelimveAllah'nadn ykseltelim"demesiyle,hepbirdenkalktlarvegittiler. Srayleidi:ndemer,sonraAli,sonraResliEkrem,sandaEbBekirve solundaHamzavearkasndadierashbolduuhaldeHaremierifegeldiler. Kurey'inulularHaremieriftetoplanp,mer'denbirhaberbeklemekte idiler,Baktlar'kimer,islmtopluluununnnedm.geliyor. Birbirlerine,: "Baksanza,merbtnMuhammed'einananlararkasnaalm,getiriyor"dediler. . EbCehil,.cinfikirli.eytanbirherifolduundan,bugeliibeenmedi.Koup ilerledi,.. "Hayrolamer,bune?"diyesordu.H.azretimer,arballnbozmayarak, "EhedenlailaheillallahveehedenneMuhammedenReslullah"diyecevap verdi.BununzerineEbCehilnediyeceiniard,Kureyululan,dahayret iindekaldlar.,... 50 51 PEYGAMBEREFENDMZ Hazretimeroradakilerednerek, "Benibilenbilir,bilmeyenbilsinkimerbinHab'm"dedi. BuszzerineKureylilerebiraknlkgeldivehepsibirertarafa daldlar.i iteognkrkmslman,Haremierif'desafoldularveakatekbiralarak meydandanamazkldlar. 4BOYKOT Kureylilergrdlerki:Mslmanlargndengneoalyorveislmdnikuvvet buluyor.KureylilerinreisiolanEbTlib,hernekadarimanetmemiisede, HazretiPeygamber'ievldgibisevipkoruyor.Himoullarndandieriman etmeyenlerdeonunlaberaberolup,yinekabileveakrabalkgayretini gdyorlar... Kureylilerbtnbunlararalarndagrpdanp,enineboyunalp bitiler.Nihayet,Peygamberliinyedincisenesibanda,mslmanolsun olmasn,Himoullarilegrpkonumaktanvazgetiler.Himlerle alverietmemeyi,kzalpvermemeyikararlatrarak,aralarndabirantlama yaptlar,bunuyazpKabe'yeastlarveonunaksinehibirhareketyapmamak zereanditiler. EbTlibMahallesi BusuretleHimler,mslmanolsunolmasn,"EbTlibiTji"ndedetakale iindegibikaldlar.YalnzEbLeheb,onlardanayrldvemriklerinyanma gitti. Bu,EbTlib'ini'bi,Mekke'ninbirmahallesidirki,Peygamber'indoduu mahalledir.Himoullar'nnevleriheporadadr.EbTlib'denevvel,balan Abd'lMuttalibolduundan,omahalleyeevvelce"Abd'lMuttalibi'bi"denirdi. 52 MEKKEDEVR Himler,akrabalkgayretiile,ResliEkrem'idmanerrindenkoruyorve mslmanolanlardadaimaoHazret'inetrafndapervanegibidolayorlard. Bakamahallelerdeevleriolanmslmanlardasemtlerinibrakarak,buraya toplandlar. nikkKamer

Peygamberliinsekizincisenesinde"InikkKamer"yni"aynortadan yarlmas"mucizesioldu. Kurey'tenbazlarmehtaplbirgecedeResliEkrem'denmucizeistediler.Oda duaetti.Ayikiparaoldu,hattabirparasHirdannbirtarafndave tekiparasdiertarafndagrld. ResliEkrem,oradakilereseslenerek,"Baknz,hidolunuz"dediveorada bulunanlarnhepsiaynikiyeblndngrdler. Mrikler,yineimanetmeyip,"BudaMuhammed'inimdiyekadargsterdii sihirlerdenbiridir"dediler.EskisigibimslnanlaravebtnHimlere dmanlketmektesrarlbirsurettedevamettiler. MuhasaradaekilenEziyet EbTlib'inmahallesindekimuhasaraikisenedenfazlasrdvebu,mslmanlara pekokskntverdi.nkmslmanlardanbiripazaragitse,mrikler tahammledilemeyecekkadarezavecefediyorlard. HacmevsimindetccardanbiriHimoullarndanbiriilealveriedecekolsa mnioluyorlard.Hslmslmanlararpazardaserbestgezemiyorlard. HazretiAlikerremallhuvechehbileResliEkrem'insaadethanesinde bulunduuhalde,mslmanolduunumeydanakoyamyor,gizliyordu.FakatHazreti Hamzaklcsayesindeistediiyerdegezipdolayordu.Hazretimerise mriklerlepenepeneyepervaszcaurayordu. 53 PEYGAMBEREFENDMZ BtnashabnenbyolanHazretiEbBekir,Kureylileriindepekziyde hatrsaylrbirztolduuhalde,onabilehorbakarlard.Fakato,onlarn buhlineehemmiyetvermeyip,aikrenamazklardvedevamlyaptgibi islm'ayakn grdkimselerielaltndandavetederdi. Allah'nYaktIk Kureylilerinmslmanlarhakkndabukadariddetgstermeleri,onlargeri dndrmek,hiolmazsaMslmanlndahaziydeilerlemesininnnegemek iindi.Halbukidnmyorlardki,gnebalkilesvanmazveAllah'n yaktkonlarnsouknefesleriilesnmez. Mriklerneyaparlarsayapsnlar,mslmanlarbildiklerindenamyorlard.Din gayretlerigngetikeartyorveHazretiMuhammedsallallhualeyhive selleminmucizeleriileislmdinihertarafayaylyordu. Mslmanlar,hiretsaadetinikazanmakiin,dnyanimetlerinihiesayp., dinleriurundahereyifedaediyorlarbzlarvatanlarnbrakp Habeistan'agidiyorlarbzlardahertrltehlikeyigzealpEbTlib mahallesindekapanpkalmayhogryorlard.'.''.'.' .""''/' TevratvencirdenHaberler Aklbandaveinsafyerindeolanlar,ResliEkrem'inmu|cizelerini grerekveHak.Peygamber'olduunubilerek,birer,lbirerimnageliyorlard. .... HazretiPeygamberanadandoduugibimmidi.OkuJyupyazmakbilmiyordu.. Eskidengelenmilletlerinhllerindenlhabersizbirhalkniindevelimleri bulunmayanbirehirdej|bymt. . Onunbakamemleketleregidipdekimsedenbireyrenmediiniherkes biliyordu.FakatAllah'nvahiyveilhamileni 54 MEKKEDEVR cenicekimseninbilmediieyleribilirTevrat,incilveAllah'nindirdii dierkitaplardakiemirleridoruolarakhaberverirdi.Bubileonun Peygamberliineyetecekbirvesikavedelilolduuvebakacaispatalzum kalmadhalde,birokmucizelerdegstermekteydi. .'...5''.'''.. KUR'ANMUCZES ResliEkremsallallhualeyhiveselleminenbykmucizelerindenbiri,belki birincisiKur'nKerim'dirki,kyametekadarkalacaktr.Eskidengelen Peygamberlerinzamanlarndahangieyhalknarasndadikkatnazarekiyorve

kymetveriliyor,hretbuluyorise,ozamangelenPeygamberlerinmucizeleride onagreoluyordu. Mesel,HazretiMusa'nnzamanndaenokmehurolansihirbazlkidi.Onun iinAllah,Musa'nnelindekiasailebtnsihirbazlaramucizesinigsterdi. HazretiIsazamannda,hikmetvedoktorlukpekilerideidi.Odakrlerin gzleriniamakvelleridiriltmekgibimucizelerlegnderildi, YediAsk ] SonPeygamberHazretiMuhammedzamanndadaiirvehatiplikpekziyade itibardaidi.Araplarnehirlerdeoturanlar.da,kylerdebulunanlarda, gzelvete'sirlisz,kymetinvebyklnlsolaraktanrlard. Yukardadasylediimizgibikabilelerbirbirinekargzeliirlerveiyi szlerlestngelmeyibalcanlecekeylerdensayarlard. BirksmKabeduvarnaastklarveadna"MuallktSeb'a"yni"yediask" dedikleriemsalsiziirlersyleyerek,bakairleremeydanokurlard.Bir ksmda"SkuUkz"da, :.55. PEYGAMBEREFENDMZ Ukz'dakipanayrgibibyktopluluklardaumumavaazvenasihatyollugzel hutbelerokurlard. Bedevidenenkyllerdahiehirdekiokyksekirlerderecesindeiirler sylerlervehutbeleryaparlard.Vezinlivezinsizsyledikleriokyksekiir vehutbeler,dinleyenlere,detasihirgibite'sirederdi. Kur'nMeydanOkuyor itebundandolay,FahrilemHazretiMuhammedaleyhisselma,belagatdenen, edebiyatnenyksektabakasndaolanbirkitapindirildi.Btnirve hatipleronunbenzerinimeydanagetirmektencizkaldlar. ResliEkrem,Kur'nKermyetyetnazilolduka, "Bunabenzerbirszsyleyemezsiniz"diye,btnArapediplerine,irlerine meydanokurdu.Oesnada, "Btninsanlarvecinlerbirarayagelselervebirbirineyardmcolsalar,bu Kur'n'neinimeydanagetiremezler"1mealindekiyetikerimeindi. GerektendeKur'nKerm'iinkrederek,ResliEkrem'ekarkan irlerinvehatipleriniinden,birtanesikpda,Kur'n'nksabir sresinebenzerbirszbilesyleyemedi. Kur'nKerm'inbazyerindeazkelimeniniindeokmnmevcutolduugibi, uzuncaveetraflolanlardadabakabirgzellikvetatllkvardr.Buralarm, ancakArapaybtninceliklerivesan'atlarileanlayanlarbilirlerve zevkinevarrlar. Kur'nKerm'itekrartekrarokuyanlar,ondabakabakasafavetadbulurlar veokudukaokuyacaklargelir.Halbukibakahibiryazvekitapbyle deildir.} lIsr(17)sresi88.yetinmeali.AyrcaBakara(2)sresi23.,Ynus(10): si38.veHd(11)sresi13.yetlerdeaynmnyifdeederler. 56 m m MEKKEDEVR Herhangibirnesirveyaiir,nekadargzelvesan'atlolsa,birkakere okunduktansonrainsantabiatondanusanr. itebundandolaydrki,bykirvehatiplerdenbirksm,Kur'n'no yksekedebkymetikarsndahayrankalarak,islm'agirdiler,imana gelmeyenlerbile,Kur'nyetlerinin,beerinkudretidndabirszolduunu ikrarveitirafederek,kargelmeyip,birtarafaekildiler. 6KUR'N'INTE'SR Kurey'inimanagelmemiulularndanVelidbinMugre,birgnResliEkrem'in huzurunagelerek, "BanabirazKur'nokudadinleyeyim"dedi.HazretiPeygamberde "Innallheye'murubi'ladli..."ldiyebalayanyetikerimeyiokudu. BunucankulailedinleyenVelid,

"Allah'ayeminederimkibundabykbirtadvepekokgzellikvardr,ok derinvefaydalbirsz,buszinsanolusyleyemez"diyehayranln bildirdiveoradakilerednp, "Sizinaranzdaiiribendendahaiyibilenkimseyoktur,iirinhernev'inive cinsinihepinizdeniyibilirim.Muhammed'inokuduukelm,onlarnhibirine benzemez.Osz,herszdenstndr.O'nunstndehibirszsylenemez" dedi. "BirazNasihatEtsem..." YinebirgnResliEkrem,Haremierifinbirkesindeotururken,kar taraftadamrikKureylileroturuyordu.On 1Nahl(16)sresinin90.yeti.Meali:"Allahsize,adaleti,iyilikyapmayve yaknlarnzabakmayemrederedepsizlik,ktlkvearlktanisesizimen ederAllah,dnpanlardatutarsnzdiye,sizetveriyor."Buyet,her Cuma,hutbeninsonunda,minberlerdenokunmaktadr. 57 PEYGAMBEREFENDMZ larnulularndanEbVeliddiyetannanUtbebinReba,oradakilere, "Nedersinizbilmem,gidipMuhammed'ebiraznasihatetsem,bizdenneistersen verelimveseniistediinmevkiekaralm,yetekibizimilhlarmzasz atma,dinimiziktlemedesem,olurkikabulederdearamzdanbuekimegider" deyince,mrikler, "Hayhay,birkerenasihatediver"dediler. Bununzerine,Utbe,ResliEkrem'inyannageldi,birokszlersyledi,kendi kanaatincebiroknasihatlerdebulundu. "BirSzki..." ResliEkrem,"Sznbittimi?"diyesordu.Utbe,"Evet"diyecevapverince, HazretiPeygamber,"y!eiseimdibenidinle"dedi. "Bismillhirrahmnirrahm,hamimtenzllnminerrahmnirahim"ldiyebalayan Fussiletsresini,secdeyetinekadarokuduvesecdeyetinegelincekalkp secdeetti..."iittinmieyEbVelid?"dedi.Utbe, . "iittim,itesen,iteo"diyerekyerindenkalktveperianbirhlde arkadalarnnyannagitti.Mrikler,"Neoldu?"diyesordular. . "Hisormayn,birsziittimki,mrmdeonuneiniiitmemiim.Allah'ayemin ederimkibusz,iirdeil,sihirdeil,khinlikdeil.EyKureyoullan, benidinlerseniz,buadamkendihlinebraknz"dedi. lFussilet(41)veyaSecdesresidenilensre54yettir.Secdeyeti37. yettBurayakadarolanksmbugnkMushaflardadrtsayfatutmaktadr.3.7. yetinmeali:"Gece,gndz,gneveayO'nunyetlcrindendir.Gneede,aya dasecdeetmeyin.OnlaryaratanAllah'asecdeedin.Eerkullukediyorsanz." MEKKEDEVR "O'naNeDiyelim?" Mrikler,birbiriardncagrdklerimucizeleriveardardainenyetleri iitip,ResliEkremhakkndanediyecekleriniardlar.Kimimecnn,kimi sihirbaz,kimideirdediler.Hibirininuymadnkendilerideanladlar. HattKureylilerislmdinininetrafayaylmasndankorktuklariinbirHac mevsimindebirarayatoplandlar: "HertaraftanArapkabilelerigelmekzeredir.Muhammedhakkndanediyeceksek kararverelimveszbirliiyapalmdabirbirimiziyalanckarmayalm" dediler,ilerindenbirksm, "Khindirdiyelim"dediklerizamanVelidbinMugre,"Khindeildir,szleri aslakhinsznebenzemez"dedi."yleyse,mecnndurdiyelim"dediklerinde, VelidbinMugreyine,"Mecnndesekkiminanr,ondaasladelilikyok"dedi. Bununzerinebazlar,"irdirdiyelim"dediklerizaman,VelidbinMugre yine:"irdedeildir,nkbiziirinbtninceliklerinibiliriz,onun szleriiirinbuhususiyetlerineuymaz"dedi., "irdeilisesihirbazdiyelim"dediklerizamanyineVelidbinMugre, "Sihirbazaneresibenziyor?Okuyupufrmesiyok,dmbalamasyok, sihirbazlarabenzeyenbirtarafyok,bundandola*yionasihirbazdadiyemeyiz" dedi.

O'naAncak"Peygamber"Denir "ylesenediyelim?"dediler.Velid.binMugre, "Nedemelibilmem.usylediinizszlerinhibirisionauymuyor.Hangisini sylesekinanlmaz"dedi. Hslnediyeceklerinebirkararveremediler,nk"Peygamber"denbakaona yakkalrbirsfatbulamadlar.Oradaoszsylemeyedegnlleriraz olmad. PEYGAMBEREFENDMZ ResliEkremise,herseneHaczamanMekke'nindnakp,gelenkabilelere, "Eyfilnoullar"diye,hepsinebakabakaseslenerek,yerinegreuygunolan yetleriokurveonlarhakdinedavetederdi. Busuretlekabilelerdenbirokkimselerislm'agirdilerveislmdini Arabistan'nhertarafnayaylmayabalad. Kur'n'mEdebKudreti Selemoullar'ndanbirkaMekke'yegeldi,bazKur'nyetlerinidinleyip, HazretiPeygamber'innndehemenmslmanoldular.Sonradnpyerlerine gittiler.Peygamber'inhllerini,vasflarnvegrdklerini,kabilelerine anlattlar. OnlarnilerindenbirisininbabasolanAmrbinCemh,oluna, "Ozttaniittiinszleribanasyle"demi.Oda,"Fatiha"sresiniokumu. Amr, "Bunegzelszdr,bakaszleridebylegzelmidir?"diyesorunca,olu, "Dahagzellerivar"diyecevapvermiti. YinekylAraplardanbiri,"Fasda'bimtu'mer"1yetikerimesiniiitince, yerekapanpsecdeetmi "Busznyksekbeynnasecdeettim"demiti. Birbakas,SreiYsufokunurken,"Felemmesteye'sminhuhalasneciyy"2 yetikerimesiniiittikte, "Benehdetederimki,hibirmahlkbunabenzerbirszsyleyemez"demitir. 1Hicr(15)sresi,94.yet. 2Ysuf(12)sresi,80.yet. 60 MEKKEDEVR EbZer'inman EbZerradyallhuanhnimanagelmesinedeuhdisesebepolmutur: Kendisitannmirlerdendi.KardeiEnisiseiirdeonunveonabenzerlerin stndeidi.Enis,Mekke'yegelipgitmivekardeiEbZer'ePeygamber'in ahvlindenbahsetmiti.EbZer, "Halkonunhakkndanesylyor?"diyesormu.Enisde,"irdir,khindir, sihirbazdrdiyorlar.Fakatbenirlerinszleriniiittimveimdiyekadar yazlanvesyleneniirlerlekarlatrdm.Yeminederimki,hibirineuymaz vebundansonraonairdemek,kimseyeyakmaz.HslMuhammedsdktrve onlaryalancdr"diyecevapvermibununzerineEbZerdehemenislm' kabuletmitir. Kur'anBirMucizedir Evet,Kur'nKerm,nevezinliszdr,nedebizimbildiimiznesirdir,iki ksmndndaltifbirbeyndr.Batanaaberrakifadeliveedeb tarzdadr. BtnKur'nKerimyetleribelagat,yniedebiyatbakmndanbirbirinden farkldr.Fakathepsibirmucizedir.Ynieinivcudagetirmekteninsan cizdir. nceleriArapirleriKur'nyetlerini,tannmmehuriirlerlelmekve kyaslamakistediler.Sonralar,onlarnhibirinebenzemediinivebeer sznandrmadmanladlar. "ArtkDiyecekSzKalmad!" BununlaberaberMuallktSeb'a,yniyedibykiriniirleriKabe duvarndaasldurur,arasraokunurveedebdeerbahsinernekolarak alnrd. Belagatveedebiyatnenstnderecesindebulunduu 61 PEYGAMBEREFENDMZ

Araplarcakabuledilen"Yardublamefei.."1yetikerimesinazilolunca,en yksekirleremthibirte'siryapt.OvakitImru'lKays'mkzkardeisa idi.Oyetikerimeyiiitince, "Artkkimsenindiyeceibirszkalmad.Kardeiminiiribilevnlecekyerde duramaz"diyerek,Imru'lKays'mkasidesiniKabeduvarndanindirdi. tekikasidelerdedahasonrabirerbirerindirildi. Artkmeydanda,vnlecek,balbanabiredebaheserolarak,yalnz Kur'nKermvard.Onunifdevemnsnnte'sirialtndabtnArap irleri,edipleritutuldukald.PekoklarKur'nKerm'inAllahkelm olduunainandlar. KabileReislerininMakamHrslar M'minlerinbirksm,islmdiniurundahereydenvazgeip,akrabave tandklarnvevatanlarnterkederek,Habeistan'agittilerkimisideEb Tlib'inmahallesindekapalyaayp,mriklerinezavecefsnakatlandlar. Kurey'inulular,bukadarmucizeleriveKur'nKerm'inbelgatinigrp aczevehayretedtklerihalde,inatlarndandolayinkrlarndasrarettiler vesapknlkiinde,dallettekaldlar. OzamanlarAraplar,airetvekabilehalindedankolarakyaarlardve hepsininkendireislerivard,idareonlarnelindeidi.Araplar,kendi kabilelerininreisleribulunurken,ilerindenbakabirineuymakistemezlerdi. islmeriatindefakirvezengin,zayfvekuvvetliarasndafarkyoktu.Kurey kabilelerininbalarise,aleladehalkileberaberolmaktanutanrlard. Bundandolaykabilereislerindenherbiri,kendinebalolanlarmslman olmaktanveislmdininietrafayaymak 1Hd(H)sresi,44.yet. 62 MEKKEDEVR tanmenetmekiinellerindengelenigerikovmazlarvebunabirareararlard. , 7 ...' 'r'''HZNYILI'''.' ' ArapkabilelerininenereflisiolanKureykabilesininikifrkayaayrlp seneyeyaknbirzamandanberiaralarndaalveriin,grpkonumann kesilmesindendolay,mriklerinoupimanolmutu.Aynzamandaoantlamay yazmolanMansrbinIkrime'ninelikuruyupolakkalmt. AntlamayGveYedi BirdeAllahtarafndanoantlamayagvenevindenbirbcekmusallatolarak, oradaAllah'nismindenbakanekadaryazvarsahepsiniyiyipmahvetmiti. Cebrailaleyhisselm,gelipbunuResliEkrem'ebildirdi.OdaamcasEb Tlib'ehaberverdi. EbTlib,Kurey'intoplandyeregittiPeygamber'deniittiimonlara anlattve, "Muhammed'indediidoruise,artksizdeinsafediniz,aramzdakiayrl kaldralmeeronundediikmazsa,bendeonukorumaktanvazgeerim"dedi. BoykotBitti Kurey'inbykleribuszuygungrdler,hemenantlamayoradanalp getirdiler.Birdebaktlarki,"Bismikllhmme"szndenbakanekadaryaz varsahepsimahvolmu.BunugrnceutandlarhernekadarEbCehilinadnda sraretmekistediisede,ounlukoanlamayyrttlarveHimleraleyhinde verdiklerikararbozdular. BusuretleHimleralveritevebakabtnmuamelelerdeserbestkald. MslmanlarEbTlib'inmahallesindeki 63 PEYGAMBEREFENDMZ muhasarabelsndankurtuldu,Mekke'yiumumbirsevinkaplad. Fakatbuferahlkvebusevinoksrmedi.Arayabakafelketlergirdi. PeygamberliinonuncusenesiEbTlibvefatetti.gnsonradaHazreti Hadceradyallhuanhgt.Herikisininbyleardardavefatetmeleri, ResliEkrem'iokkederlendirdi.Ondandolaybuseneye"Senet'lhazen"yni hznyldendi.f tf\ ' EbTlib'inekindii

EbTlib'inResliEkrem'levndveonunPeygamberliinikalbiiletasdik ettii,baziirlerindenanlalr.FakatkendisiKurey'inreisiolup,Resli Ekremiseonunelindebymolduundan,diliileMslmanlikraredip,ona tbiolmaktanutanrd.Hatt, "BenbilirimkiMuhammedyalansylemezvebtlszondankmaz,eer Kurey'inkadnlarbeniayplamasa,benonatbiolurdum"derdi. EbTlib'invefatndanevvel,ResliEkrem, "Eybabamnyerindeolanamcam,birkereolsundilinlekelimeiehdetgetir ki,hirettesanaefaatedebileyim"dediizaman,EbTlib, "KorkarmkiEbTliblmdenrktdeimanageldidiye,benimaleyhimde konuurlar.Bundanutanmasamehdetgetirirdim"demiti. EbTlib'inVasiyeti BununlaberabervefatedeceizamanKurey'inulularnJtoplamveonlara, "Muhammedemindir,dorudur,hiyalansylemezBenimsizeverebileceim nasihatlarOkendindetoplamtr.GetirdiiIs 64 MEKKEDEVR lamdiniise,kalbinkabuledeceibireydir.O'nuinkredenancakdildir. "Allah'ayeminederimkibengzmlegrmgibibiliyorum:Kurey'infakirleri vezayflarvesahradaoturanlarvebtndnyahalkhepO'nunarsnkabul edip,szneinansalaryeridir.Kurey'inbalarayakolsayeridir.YniO'na uymayanKurey'inilerigelenlerihephorvehakirolsalaryeridir "EyKureyliler,Allah'ayeminederimkibensaolsamO'nudmanerrinden korurdum.SizdeO'nayardmetmelisiniz"diyevasiyetetmiti. HidayetAllah'tandr CenbHakhidyetetmezse,kimsedoruyolubulamazveRabbimizltfuihsanda bulunmazsa,kimsedevletvesaadeteulaamaz.NitekimKur'nKerm'de,"Ey Muhammed,sensevdiinehidyetedemezsinfakatAllahistediinidoruyola sevkeder"lmealindebiryetikermevardr. ResliEkrem,amcasEbTlib'inislm'agirmesinipekokistedii,oda kendisinipekoksevdiihalde,diliilePeygamberliiniikraretmedi. VefatndansonradaKureykendisininvasiyetinitutmad. EbTlib'densonraEbLeheb,Kurey'inbanagemek,Kureybykleride kendiairetlerininreisliinieldenkarmamakistiyorlard.EbCehilise, Kureyiindehepsindenfazlamevkitutupsznngemesiniarzuluyordu. Bunlar,EbTlibileHazretiHadce'ninvefatlarnfrsatbildilerve kendileriiinbirincirakipsaydklarResliEkrem'eevvelkindendahaokeza vecefetmeyebaladlar. lKasas(28)sresi,56.yet. 65 PEYGAMBEREFENDMZ Tif'teekilenEziyet HazretiMuhammedsallallhualeyhivesellem,bunlarnezalarndanusanarak, ZeydbinHariseileberaberTaifegittiveoradaSafei/kabilesibyklerini islmdnineard. Onlariseimanagelmekyledursun,Peygamber'esvpsaydlarveilerinden bazlaronutaladlar.HattZeyd,ReslEkrem'iatlantalardankorumak iinkendisinisiperettiinden,birkayerindenyaraland.. BundandolayHazretiPeygambergeridnd,Mekke'yebirkonakarasolanBatn Naheadndakiyereindi. Cinlerinman iteoradainsanlaravecinlerePeygamberolarakgnderilen:HazretiMuhammed, "erRahmn"sresiniokurken,Cintaifesindenbirkalabalkgelipdinlemilerve onaimanetmilerdi. ResliEkrem,birmddetBatnNahje'dekaldktansonra,"Mekke'yegeldive Mut'imbinAdiyadndakiztamisafiroldu.HemenHaremierifegitti,Haceri Esved'iziyaretederekikirek'atnamazkld.Sonraevinednd. ArapdetizerineMut'im,kendievldveakrabasilebirlikte,Hazreti Muhammedaleyhissaltuvesselamnetrafndadolap,onukorumakhususundaok gayretgsterdi.

Busrada,Zem'a'nnkerimesievde,radyallhuanh,ResliEkrem'le evlendirildi.YirieosralardaEbuBekirradyallhuanhinkzAieradyallhu anhnndaResliEkrem'eni:khkyld.Fakatyakkolduundan, dngeribrakl '': 66 MEKKEDEVR 8BRNCAKABE ResliEkremherHacmevsimindeveSkuUkzpanayrgnlerinde,Mekke'nin dnakp,etraftangelenkabilelerlegrerekonlarislmdininedavet ederdi.PeygamberliinonbirincisenesiHacmevsimindedeyinebyleMekke dnakmt.AkabeyanndaMedineahalisindenbirtopluluarastgeldi. MeeronlarHazreckabilesindenimiler.HazreclerleHimlerarasndaise akrabalkvard.ResliEkrem,"Sizkimlersiniz?"diyesordu."Hazrec kabilesindeniz"diyecevapverdiler. "Olursanzdasizinlebirazkonusakolmazm?"deyince,"Pekl"deyip oturdular. ResliEkremonlarabirazKur'nKermokuyarak,islmdninedaveteyledi. Onlar,GlibbinFihrevldndanbirPeygamberingeleceini,ihtiyarlarndan iitirlermi.Medine'dekiYahudilerde,"Peygamber'ingeleceivakityaklat" derlermi. ResliEkremonlardinedavetedince,birbirlerinebaktlar, "YahudilerindediiPeygamberitebudur"diyesyletiler. Ensr'nlkleri tedenberiYahudileredmanolduklarndanhemenimanedip,Peygamber'innnde kelimeiehdetgetirdiler.Onlaruztlard:Es'adbinZrre,Rafibin Mlik,AvfbinHaris,Kutbebinmir,UkbebinmirveCbirbinAbdillahbin Riyb. iteEnsr'danennceislm'agirenlerbualtztidi.Allahonlardanraz olsun. BunlarHacmevsimindensonraMedine'yedndlerveislmdinininyaylmasna altlar.BusuretleislmdiniHazre 67 PEYGAMBEREFENDMZ clerarasndagereigibiyayldktanbaka,Evskabilesinedegeti. PeygamberliinonikincisenesiHacmevsimindeEs'adbinZrreilearkadalar olanRfi,Avf,UkbeveyineHazreclerdenolanMuzbinHaris,Zekvanbin Abdi'lKays,UbdebinSmit,EbAbdillahYezidbinSa'lebeileAlababin UbdebinFadlaveEvskabilesindendeEbHeysemMlikbinTeyyihanveUveym binSide,Mekke'yegittilerveyineAkabe'deResliEkremilegrponabat edip,anlatlar.Allahcmlesindenrazolsun. Evldlanmldrmeyeceksin! Antlamadaunlarvaridi: OgndensonraAllah'airkkomayacaklarna,zinavehrszlk yapmayacaklarna,iftiradansaknacaklarnaveevldlarnldrmeyeceklerine, szverdiler. ChiliyetdevrindeAraplar,ancakerkekevltlarilevnrler,kzevld olanlarhalktanutanrlard.Bundandolaypekouyenidoankzocuklarm diridirigmerekldrrlerdi.BirdeAraplarngeimidarolduundan,oluk ocuunugeindirmekteskntektikleriiin,bunubahaneederekkz ocuklarm,hattbzkereerkekocuklarnylediriolarakgmp ldrrlerdi.BundandolayMedinelilerleyaplanszlemedeevldnldrmeme hususuayrbirltufoldu. BusuretlePeygamber'ebalananlaryukardayazldgibionikikiiolup, ikisiEvskabilesinden,gerikalandaHazreckabilesindendivehepsininreisi Es'adbinZrreidi.Bugrmedensonra,hepsidnpMedine'yegeldilerve islmdininiyaymayabaladlar. 68 MEKKEDEVRi 9M'RC

OsralardaHazretiMuhammed'inmi'rcvukubuldu.Cebrailaleyhisselmbir gecegeldi,ResliEkrem'ialdveKabe'denMescidiAks'yagtrd.Oradan yukarkard.Btnsemlardolatrd. SonraoAllah'nsevgilisi,bugrnenlemindnakarld.Kendisine, insanartacakbirokfevkaldeeylerseyrettirildi.CenbHakk'n kelmniittivecemlinigrd.Yineogeceevinednd. Bevakitnamaz,bumi'rcgecesifarzklnd.Hernekadarondanevvelde namazklnyorduysada,srailebevakitnamazklmak,ogeceemrolundu. ErtesignResliEkrem,mi'rcnmmetinesyledi.nceEbBekirvesonra dierashbtasdikederek,tebrikettiler. Mriklerinkredip,MescidiAks'danniansordular.ResliEkremolduu gibihaberverdi.Fakatonlarinkrlarndainatettiler. Medine'deislm BuesnadaislmdiniArabistan'nhertarafndavebilhassaMedine'depekhzla yaylmaktaidi.EvsveHazreckabileleriashbdanbirininkendilerineKur'n Kerm'iveislmiyet'iretmekzereMedine'yegnderilmesiniricaetmi olduklarndan,HazretiPeygamberbuiiinMus'abbinUmeyfiMedine'ye gnderdi. Mus'abMedine'yegidince,oradakimslmanlarnsayskrkavarmbulunuyordu. ReisleriolanEs'advehocalarolanMus'abileberaberhepsibirdenCuma gnleriMedinednakpbiryerdecemaatlenamazklmayabaladlar. FakatEs'ad'nteyzezadesiveEvskabilesininreisiolanSa'd 69 PEYGAMBEREFENDMZ binMuzile,yinereislerdenolanUseyyidbinHudayrhenzimanagelmemi olduklarndan,islmdinitamamiyleyaylamyordu. Useyyid'inMslmanOluu BirgnMus'abileEs'ad,Zuferoullar'nnevlerininbirindesohbetederlerken, UseyyidbinHudayrharbesielinde,onlarnzerinegeldi: "Maksadnznedir?Birtakmcizlerialdatpazdryorsunuz"diyehiddetle bard.Mus'abonanazikne, "Helebirazdur,otur,szmzdinle,maksadmzanla"deyince,Useyyid oturdu.Mus'abonaislmdininianlattvebirazKur'nokudu.Kur'n'nyksek belgatikendisinete'siredince, "Bunegzeley,budinegirmekiinneyapmal?"diyesordu. Mus'abonadinianlatt.Odakabulederekmslmanoldu.Sonrada, "Benvaraymsizebirinigndereyim,eerodaimanagelirse,artkbuehirde imanetmeyenkimsekalmaz"deyipgittiveSa'dbinMuz'gnderdi.Sa'doraya hiddetederekkageldi, "EyEs'ad,eerseninlearamzdaakrabalkolmasa,kabilemiziniinesoktuunuz byleirkineyleresabrvetahammledemezdim"diye,Es'adbinZrre'yi azarladvetehditetti.Mus'abonada, "Helebirazdurunuz,oturunuz,dinleyiniz,anlaynzda,beenirsenizkabul ediniz,beenmezseniz,bizdesize,irkingrdnziitekliftenvazgeeriz" diyenaziknesyledi.BununzerineSa'doturdu,Mus'ab'nszlerinekulak verdi. Sa'dbinMuz'nslm Mus'abonaislmdinininnedemekolduunuanlatt,birazdaKur'nKerm okudu.Kur'nokunurkenSa'd'nyzndeimaniaretleribelirdi.Hemen, 70 MEKKEDEVRi "Sizbudinegirerkenneyapyorsunuz?"diyesordu.Mus'abonaislmdininin esaslarnveyaplacakeyleribildirdi.Odabunlardinlediktensonrabtn kalbiileislmdininegirdi. Sa'd,islmolduktansonra,kalkpkabilesiolanAbd'1Eleloullar'nn yannagitti.Onlara, "Eycemaat,sizbeninaslbilirsiniz?"dedi.Onlarda, "Senbizimulumuzveenereflimizsin"dediler.BununzerineSa'd, "yleisesizdebenimgibi,AHah'aveResl'neimanetmelisinizSiziman etmedike,bundansonrahibirinizlegremem"deyince,Abd'lEheloullar iindeognimanetmedikkimsekalmad.

SonraSa'dileMus'ab,Es'adbinZrre'ninevindeoturup,bakalarndaislm dininearmaklameguloldular.AzzamandaislmdiniMedine'yeokadar yayldki,EvsveHazreckabileleriiinde,BenmeyyebinZeyd'inevinden bakaislmnuruileaydnlanmayanevkalmad. EvsveHazrec EvsveHazreckabileleriEzdkabilelerindenayrlmbirfrkadr.Asl vatanlarSebdiyebilinenMe'ribehriidi.Zamanlabuehrinsubendleri harabolduundanEzdkabileleriurayaburayadaldlar. iteonlarnbirfrkasdagelip,ovakitMedine'deyerlemibulunan Yahudilerleanlamavemukaveleyaparak,Medinecivarndakalmlard. OvakitMedinecivarndayerlemiolanYahudiler,KurayzaveNadiradylaiki kabileyeayrlmidi.Ezd'lerinbaolanHariselnce,EvsveHazrecadnda ikiolukald.Birtakmonavebirtakmbunauymakla,Ezdlerdeiki kabileyeayrld. . 71 PEYGAMBEREFENDMZ SonraYahudilerileEzdilerarasnadmanlkgirdivepekokmuharebeleroldu. HernekadarEzdilerikikabileyeayrllmiselerde,dmanakar birleirlerveYahudilerenisbetleoklukolduklarndan,okkereYahudilere galipgelirlerdi. SonralarEvsveHazreckabileleriarasnadadmanlkgirdi.Birbiriyle uraarakikisidezayfladlar.Fakatislmiyet'ikabuledince,islmonlar birletirdi.BartlarvekuvvetlenerekyineYahudileregalipgeldiler. 10IKNCAKABE PeygamberliinonncsenesiHacmevsiminde,Medine'yeislmiyet'iretmek iingitmiolanMus'ab,Mekke'yegeridnd.Onunlaberaber,Medine'li mslmanlardanyetmierkekveikikadndabirliktegeldiler.Bunlarnkimi Evs'den,kimisideHazreckabilesindendi. Neccroullar'ndanEbEyybEnsrdiyebilinenHazretiHliddeonlardan biriidi.Mekke'yegeldiklerinde,hepsiyineAkabe'deResliEkrem'le bulutularveHazretiPeygamber'inMedine'yehicretbuyurmashususunu konutular. CanVeripCennetAlanlar* ResliEkrem,onlarabzyetikerimelerokuduktansonra,kendinefislerini veevldiyllerininaslkorurlarsa,kendisinideylekoruyacaklarnadair szvermeleriartylaonlardanbatistedi. Dndler,tandlar, "YReslallah,seninurundalrsekbizenevar?"dediler. ResliEkrem,"Cennetvar"deyince,"yleiseeliniver"dediler.Odambarek eliniuzatt,hemenbatettiler.Ynicanveripcennetaldlarvepekhayrl biralveriyaptlar.SonrahemendnpMedine'yevardlar. 72 MEKKEDEVR lkMuhacirler BununzerineResliEkrem,artkMedine'yegetmekzereashabnaizin verdi.Onlardayolhazrlnakalktlar.MuharremveSaferaylarnda vatanlarnbrakp,birbiriarkasndanMedine'yegittiler. nceHabeistan'agidipdesonraMekke'yegelmivemriklerinezasndan, cefsndanbkmolanEb.SelemebinAbdi'1Esedradyallhuanhbumsadeyi iitince,herkestenevvelkalkpMedine'yegitti.Arkasndanbirokmslmanlar dahicretettiler. SonramerbinHattbvekardeiZeydveAbbsbinReba,yirmikiiolarak Medine'yegittilerveMedine'ninAvalidenilenkylerineyerletiler.Sonunda evvelceHabeistan'agidipgelenlerdenPeygamber'indamadOsmanbinAffnda Medine'yegitti. Mekke'deResliEkrem'leberaber,ashbdanyalnzHazretiEbBekirile HazretiAlikaldlar. MuhacirinveEnsr

HazretiPeygamberdehicretetmekniyetindeisede,ancakkendisiiinAllah'n izninibekliyordu.HattEbBekirhazretleriMedine'yegitmekistedike,Resl iEkrem, "Sabret,belkiCenbHahsanabiryolarkadaihsaneder"derdi. BirbiriardsraMedine'yegidenashab,EvsveHazreckabilelerikarlayp, onlaryerletirirlervekendilerineoksaygveyardmgsterirlerdi. Dinurundabusuretlevatanlarnbrakp,hicretedenashaba"Muhacirin" denir. Medineliolupda,Muhacirlerisevgiilekarlayp,onlarayardmedenlerede "Ensr"denir.Muhacirolsun,Ensrolsun,Allahcmlesindenrazolsunki, islmdininebykhizmetetmilerdir. 73 KlNCKISIM MEDNEDEVR 75 BRlNCtBLM HCRET mrikleribaktlarki,EvsveHazreckabilelerimnageldivebusuretleislm diniMedine'dekuvvetbulup,kkleti.OnlarnAkabe'dekibiatlerindensonra, ashbdaarkalarndangittivebirikiayiindepekouMedine'yegidip, onlarlabirleti. Mriklerinandlarki,HazretiPeygamberdeonlarnyannagiderse,Medine'de bykbirislmkuvvetipeydaolacakveKurey'inamyolundapekmhimbir geitiolanMedineyolu,islamlarnelindekalacak. Kurey'inululanbunlandndketeladtlervehemenaralarndabir danmaiinDr'nNedve'debirletiler.HernevakitKurey'innemlibirii olsa,oradatoplanpgrrlerdi. CinayetKaran Buseferdeoradatoplanp,"Mohammediin,negibibirtedbiralmaklzm geliyor"diyearalarndagrmeyebaladlar.Herbiribirszsyledi. Bazlar, "Onubiryerdehapsedelim"dediler,uygungrlmedi.Birkmda, "Birtarafasrelim"dediler,bufikirisehikabuledilmedi.SonundaEb Cehil, "Onuldrmektenbakaareyoktur,fakatherkabiledenbili PEYGAMBEREFENDMZ reradamgidip,hepsibirdenvurupldrmelidirkikatilbelliolmasn.Ozaman Himleraresizdiyeterazolurlarbusuretleibitervekandvas kabileleriindekaybolupgider"dedi.tekilerdebufikrikabulettiler. Bukararnyaplmasiinbirtakmktadamlarayrlpseildilervehepsigece ResliEkrem'inevininnndetoplanp,onunuyumasnbeklediler. 1MUCZELtYOLCULUK Cebrailaleyhisselmgelip,Kureymriklerininaldcinayetkararm,Resli Ekrem'ehaberverdiveMedine'yegitmekiinkendisinetarafIlh'denizin verildiini,EbBekir'ideberabergtrmeyememurolduunubildirdi. ResliEkrem,hemenAlibinEbTlibhazretleriniardvekendisindeunun bununemnetleriolaneyayteslimetti. "EyAli,benMedine'yegidiyorum,buemnetlerisahiplerinever,ondansonrasen dedurmagelfakatimdibenimyatamayatki,mriklerbeniuykuda zannetsinler"dedi. Alikerremallhuvechehuhazretleri,ResliEkrem'inyatanayattveyeil hrkasnkendizerinertt. BakarKrler HazretiPeygamberbiravutoprakaldveYasinsresininbandan,"Vecealn minbeynieydihimedden.."lyetikerimesininsonunakadarokudu.Otopra kapsnnnndebekleyenmriklerinzerinesatvearalarndankpgitti. Krgibibakpdurdularveonugrmediler. lYdsin(36)srat,9.yet.Meali:"nlerinevearkalannasedektikgzlerini perdeledik:Artkgremezler." 78 MEDNEDEVR

Birazsonramriklerinkendiadamlarndanbirigeldi, "Buradanebekliyorsunuz?"dedi. "Muhammed'ibekliyoruz"dediklerizaman, "Muhammedsizinbanzatopraksaparanzdangeipgideliokzamanoldu, birkereklnzabaknz"diyerekonlarlaalayetti. Birbirlerinebaktklarzamanstlerinin,balarnntoztoprakiindekalm olduunugrdler.Fakathneisaadetinierisinebakp,yataktaHazreti Ali'ninyattnfarkedemeyerek,"iteMuhammedyatyor"dediler. SonraHazretiAlikalkt,onugrdklerizamanarpkaldlar."Muhammed nerede?"diyesordular.HazretiAli,"Bilmem"deyince,habislerhayrettekalp neyapacaklarnardlar. ResliEkrem'inbylegzlerdenkayboluvermesiKurey'inulularnapekg geldi.Mekke'yialtstedip,HazretiMuhammed'ibulamadklariinkas canlanokskld. "Muhammed'ikimbulursayzdevevereceiz"diye,hertarafailnettiler, ilerindenekadarhrsz,katilvehayruerribilmezdelikanlvarsa,kimi klc,kimisopasileMekkednakparatrmayabaladlar. "BendeBirliktemiyim?" ResliEkremise,ogeceevdenktktansonrabiryerdegizlendi.Ertesign levaktiEbBekir'inhanesinegitti.Kapsnnnndedurdu,eriatterbiyesi zere,"ierigirmeyeevsahibininiznivarm?"diyesordu.HazretiEbBekir, "BuyuruneyAllah'nResul"deyinceierigirdiveAllahtarafndanhicrete izinverilmiolduunubildirdi. HazretiEbBekir,"Bendebirliktemiyim?"diyesorunca,ResliEkrem,"Evet" cevabnverdi.HazretiSddk,bumj 79 PEYGAMBEREFENDMZ deyialncaokadarsevindiki,gzlerindensevinyalardkld.Hemenevinde bulunandevelerdenbiriniHazretiPeygamber'earzetti.ResliEkrem, "Teekkrederim,amaimdihediyekabuletmem,satnalrm"dedivehemen parasnverdi.Odeve,HazretiPeygamberiin,bakabirdevedeEbBekir iinhazrland.UstabirklavuzolanAbdullahbinUreyktadndabirklavuzu cretletuttular.DeveleribellizamandaMekke'ninalttarafndaaayukar birsaatuzaktabulunanSevrdanagtrmekzerekendisiileanlaarak, develeriteslimettiler. SevrDandakiMaara HazretiPeygamberognakamakadarHazretiEbBekir'inevindeoturup,gece EbBekirileberaberyolaktlarveSevrdanagittiler.Oradasszbir maaravard,iinegirdiler.Allah'nemriilehemenbirrmcekgelip, maarannazna:angerdivebiriftgvercindegeliporaya yumurtlad. Kurey'inarayclar,Sevrdannhertarafndolatlar,birksmdameyye binHalefileberabermaarannnneulatlar, "umaaraydaarayalm"diyebirbirleriilekonutular.meyye, "Allahakllarversin,oradaneiinizvar?Muhammeddomadanrmceklerorada akurmu,sonragvercinleryuvayapm"demesizerinehepsibirliktednp gittiler. Halbukimaaraaznageldiklerizaman,ResliEkremileHazretiEbBekir onlargryordufakatonlargremiyorlard. Hattonlarmaarakapsnayaklatklarsrada,HazretiEbBekirpekziyade zlerek, "YReslllah,benildrrlerdegamyememfakatAllah 80 MEDNEDEVR gstermesinsanabirzarargelirse,btnmmetmahvolur"deyince,Resli Ekrem, "Gamekme,Allahbizimleberaberdir"diyeonutesellietti."Onlarnncs Allahdi" Mriklerdnpgittiktensonra,HazretiEbBekir,"EyAllah'nResuleer ilerindenbiriylecennebakverseidibizigrrd"deyince,Resli Ekrem,

"Senoikiarkadanezannediyorsun?OnlarnncsAllahidi"buyurdu.1 HazretiEbBekirmaarayagirincebirdelikgrmt.Oradanylanveiyan gibibirzararlhayvankpdaResliEkrem'ebirziyanvermesindiye, orasnayailetkaypoturdu.ResliEkremdeonadayanpuykuyavard. OesnadaodeliktenbirylanEbBekir'inayansoktu.Fahrilemuykudan uyanmasndiyeHazretiEbBekirayanekmedi.Fakatcamokacdiin gzlerindenyageldivebuyalar,mbarekyznedamlaynca,ResliEkrem, uykudanuyand, "NevaryEbBekir?"diyesordu.Oda:"Ayambireysoktu,amazararyok, anambabamsanafedaolsun,yaReslllah"diyecevapverdi. ResliEkremkalkt,ylannsoktuuyeretkrnsrdderhalayann acmasdurduveHazretiEbBekiriyileti. HazretiEbBekir'inzadlsolanmirbinFheyre,Sevrdandabirsr koyungdervegecelerisapmaarayabirmiktarstgetirirdi.HazretiEb Bekir'inoluAbdullahda,gecelerigizlicemaarayagelip,Kurey'in yaptklarnaettiklerinedairhaberlerverirdi. lTevbe(9)sresi,40.yettebuvak'azikredilmektedir. 81 PEYGAMBEREFENDMZ ArkKoyunuSaanZt ResliEkremile"yrgr"\(maaraarkada),buhlileomaaradagece kaldlar.SonraAbdullahbinUreyktdevelerigetirdi,bindiler,onuvemir'i deberaberaldlar,sahilyoluileKudeyddenilenyeregeldiler. OradabulunanEbMa'bed'inadrnndengeerken,"Satnalmalzere,hurma yahutbakayiyecekbireyvarm?"diyesordular.EbMa'bedoradayoktu, fakatkarsHlidHuz'ninkzolan'tikemmMa'bedoradabulunuyordu, "Yiyecekbireyyoktur"diyecevapverdi. ResliEkremileridebirkoyungrd,"Bunedir?"diyesordu.mmMa'bed, "Buokzayfbirkoyundur,yryecekhliyoktur,srilegidemediiiin buradakald"deyince,"izinverirsensaalm"buyurdular. mmMa'bednedesin?Srileotlamayagidemeyenbirzayfhayvandannekar, fakatmisafire,olmazdemekdetolmadndan,"Pekl,eerstbulursanz sanz"dedi. ResliEkrem,koyunututupmemesinisvadve"Bismillhinahmnirrahm" diyereksamayabalaynca,koyununstgeldi.Birbykkapistedikapdoldu. ncemmMa'bed'evesonraoradabulunanlaradoyuncayakadariirdiveensonra kendisiiti.Tekrarsad,yineitiler.ncdefasaponudammMa'bed'e brakt.Sonramaaraarkadaileberaberyolarevnoldular. "OnaTbiOlurdum" AradanokgemedenEbMa'bedgeldi,kapiindekistgrd,"Bune?"diye sordu.KarsmmMa'bed, "Vallahiburayabirmbarekztgeldi,uarkkoyunusad"diyerekolan anlatt.EbMa'bed, 82 MEDNEDEVR "Bundabirhikmetvar.Oztneklivesimasnasld?"diyesorunca,kars da, "Ortaboylu,karakal,karagzlvegayetnuryzlltifbiradamd" diyerek,HazretiPeygamber'ineklinitarifetti.KocasEbMa'bed, "Allah'ayeminederimki,buseninanlattnzt,Kureyiindekan peygamberdir.Eerbenburadabulunsaidimonatbiolurdum"dedi. Dahasonralarnakledilmitirki,mmMa'bed:"OkoyunHazretimer'in halifeliizamanndahslolankuraklkzamannakadaryaad,yeryznde hayvanlaryiyecekbireybulamazken,bizonuakamsabahsaardk"dermi. Srka'nnAt ResliEkrem'ielegeireceklere,Kurey'inyzdevevdettii,Kinne kabilesindenolup,otaraflardaadrdayaayanBenMdlicairetiiindede duyulmuvesahilyolundanikideveiledrtkiiningeipgittiideiitilmi idi.

Bununzerine,SrkabinMlikelMdlic,yzdevenintamahileatnabinip onlarnarkasnadmt.OnlarKudeyd'demmMbed'inadrndankalkp giderken,Srkayetiti. HazretiEbBekir,"AmanyReslllah,tutulduk"diyerektelland. Reslullah, "Gamyeme,Allahbizimleberaberdir"diyeonuteselliederken,Srkagelip attfakatatnnayaklardizlerinekadaryerebatt. Srka, "YMuhammed,duaetdekurtulaym,boynumaborolsunki,geridengelen arayclarsavpdefedeyim"diyeyalvard. HazretiPeygamberduaetti,CenbHakdaduasnkabul 83 PEYGAMBEREFENDMZ buyurdu.Srkakurtulunca,HazretiPeygamber'inyannagel,di.gn onlardankimseyebahsetmeyeceinedairszverdi:veilerideislmiyet kuvvetliolarakmeydanaktzaman,kendisinebirzarargelmemesiiinbir emannmeistedi. Srka'y3Emannme ResliEkrem,mirbinFheyre'yederizerinebiremannmeyazdrpSrka'ya verdiveyolunadevametti. SrkaoradakaldveKurey'ingeridengelenarayclarna, "Benburalarnarayptaradmkimseleryok,bakatarafabakalm"diyerek onlargerievirdi. SonralarEbCehil,Srka'nnyaptiianlaynca,pekziydehiddetlenip, Srka'ybiriirlehicvetmitir.Srkadaona, "Eeratmnayaklarnnnaslyeregmldngreydin,sendeMuhammed'in Peygamberliineimnederdin"diyebiriirilecevapvermitir. DahasonraHazretiEbBekirdebuvak'ayadirgzelbirkasideyazmtr. Kisr'mnBilezikleri Mekke'ninfethisenesi,ResliEkrem'inHuneynmuharebesindendnnde,Srka oemannmeilehuzurunagelmivemslmanolarakiltifatlarnanailolmutur. BusradaResliEkremona, "YSrka,Kisr'mnbileziklerinitaknacanvakitnehldeolacaksn"demi ve"Sankiseni,Kisr'mnbileziklerinitaknyorgibigryorum,Srka.." demiti. Ovakitbuszlerinmnsiyiceanlalmamidi.Hazretimer'inhalifelii zamannda,IranhkmdarKisr'mnmallarganimetolarakalndzaman, Medine'yegetirilmivebile 84 MEDNEDEVR zikleriniSrka'nntakndgrlnce,HazretiMuhammed'inmucizelerinden biriolduumeydanakmtr.Yerigelinceanlatlacaktr. ResliEkrem,maaraarkadaEbBekirileberaberKudeyddenilenyerden ayrlpgiderlerken,yoldabirobanarastgelipstistediler.oban,"Salr koyunumyok,uradabirkeivar,onundastkalmad"dedi.Hazreti Peygamber,"Onugetir"dedi,obandaokeiyigetirdi. "Amanbanakendinibildir!" ResliEkrem,mbarekelinionunmemesininzerinekoydu,keininhemenst geldi.HazretiEbBekirkalkanntuttu,kalkanstiledoldu.Fahrilemonu HazretiEbBekir,mir,Abdullahveobanaiirdi,sonrayinesapkendi iti.oban, "Senkimsin?Benseningibiadamgrmedim.Amanbanakendinibildir"diye yalvard.ResliEkrem, "Eerkimseyeduyurmazsansyleyeyim"dedi.obandakimseyesylemeyeceinesz verdi.Fahrilem, "MuhammedReslullahdedikleribenim"deyinceoban, "Ha,uKurey'indinindendnenkiidediklerisenmisin?"dedi.Hazreti Peygamberde, "Elbetteonlarylesylerya!"dedi.oban, "BenehdetederimkisenhakPeygamber'sinveseninyaptnkimseyapamaz, meerkiPeygamberola.Benseninleberabergiderim"dedi.ResliEkrem,

"imdiolmaz,sonrabenimadmnyayldnhaberaldnvakitgel"dedive yolunadevametti. EbBekir,am'aokgidipgelmiolduundan,yolzerindeonutanyanlaroktu: "Bunndekikimdir?"diyesoranlara,"Klavuzdur,banayolgsterir"diyecevap verirdi. 85 PEYGAMBEREFENDMZ ZbeyrbinAvvmradyallhuanhhazretleri,amkafilesiileMedine'denkp Mekke'yegelirkenonlararastgeldiResliEkremile"yrgr"mabeyazve yenielbiselergiydirdi. ZbeyrhazretlerikafileileMekke'yegelipilerinihallettiktensonra,odahi Medine'yehicretetmitir. 2MEDNE'DE HazretiPeygamber'inMekke'denktdahanceMedine'deduyulmutu. MslmanlarbirkagndrsabahleyinMedinednakp,scakbasncayakadar HazretiMuhammed'interifinibeklerlerdi. YinebirPazartesign,sabahleyinkp,scaklarbasncageridnmlerdi. BiriiinevinindamnakmolanbirYahudi,uzaktanResliEkremile HazretiEbBekir'inbeyazelbiselerebrnmolduklarhaldegeldiklerini grdve, "iteistediinizgeliyor"diyemslmanlaramjdeverdi. EhliislmsilhlanpotarafakotularveFahrilem'ibyksaygile karladlar.PeygamberEfendimiz'inMedine'yevusulleri,Peygamberliinon drdncsenesindeveReblevvelaynnbalarndaidi. lkMescid OgnpekscakbirgndveResliEkremyorgundu.Medine'yebirsaatkadar uzaklktaKbakyneindiveNeccroullar'ndanbirininevindekonaklad.Bir mddetKba'dakalmayakararverdiveoradabirmescidinabuyurdu. Dahancebazmslmanlarkendileriiinmescidyapmlarsada,dahabyk cemaatiinennceyaplanmescid,buKbamescididir. 86 MEDNEDEVR ResliEkrem'inKba'yageliindeEnsr,tebrikiingittiklerisrada, Medine'ninenustavemehuririolanHassanbinSabitradyallhuanh hazretleridahi,Peygamber'interifinitasviredengzelbirmedhiyekasidesi sylediveonukrneolarakHazretiPeygamber'earzeyledi. HazretiAlikerremallhuvecheh,ResliEkrem'densonragnMekke'dekalm vekendisinebraklmolanemnetlerisahiplerineteslimettiktensonra, Mekke'denkmt.ResliEkremKba'daiken,odagelipkendileriylebulutu. lkCumavelkHutbe ResliEkrembirCumagnkendidevesinebinip,yzkiikadarmslmanhalk ileKba'dankalkt.Medine'yedoruyolalmayabalad.Giderkensoltaraftaki BenSalimbinAvfyurdundaRnnadenilenvadininsttarafnaindiveorada okbelibirhutbeokuyupCumanamazkld. HazretiMuhammed'inilkkldCumanamazbudurveaadahlsaolarak tercmeedilendeilkhutbesidir. ResliEkrem,kalkpHakTelhazretlerinelykolduuekildehamdsena ettiktensonra,hlsaolarakylebuyurdu: "Eyns,salnzdahirdiniziintedrikgrnz,muhakkakbilmelisinizki kyametgnndeherkessorumludur.Herkesobanszbraktkoyunundansorumlu tutulacaktr.SonraCenbHakonatercmanszvevastaszdiyecekki: "BenimResulmgelipdesanaemirlerimibildirmedimi?Bensanamalmlkverdim, pekokiyiliklerde,ihsanlardabulundum,senkendiniinnegetirdin? "Busoruilekarlaan,sana,solunabakacak,bireygremeyecek,nne baktzamancehennemigrecek. "Ohaldeuyannz,biryarmhurmakadariyilikle,birhayrileyerek,ateten korununuz.Onudahibulamayan,kretmesini 87 PEYGAMBEREFENDMZ bilsin,osuretleolsunatetenkurtulsun.Birhayriinonkatndanyediyz mislinekadarsevapverilir.Allah'nselm,rahmetvebereketisizlereolsun."

SznEnGzeli ResliEkrembirincihutbeyibitirdiktenbirmddetsonra,ikincihutbeye kalkpdediki: "Allah'ahamdederimveO'ndanyardmisterim.Nefislerimizinerlerindenve ktamellerimizdenAllah'asndk.Allah'ndoruyolagtrdnkimse saptramaz.Allah'inyoldankarttnadakimsedoruyolugsteremez Allah'tanbakailholmadna,O'nuntekveesizolduunaehdetederim. "SznengzeliAllah'nkitabdr.CenbHakkiminkalbiniKur'n'la sslerse,onukfirkenislm'asokar.OdaKur'n'bakaszlerestnklarsa kurtulur,iyibilinki,Allah'nkitabszlerinengzelveenstndr. Allah'nsevdiiniseviniz.Allah'itenvegnldenseviniz.Allah'n kelmndanveO'nuzikretmektenusanmaynzveAllah'nkelmndankalbinizebir karartgelmesin.nkAllahkelmhereyineniyisiniayrpseer,ilerin hayrlsnvekullarnsekiniolanPeygamberleriveonlarnkssalarn anlatr,hellveharambildirir. "SizancakAllah'aibadetedinizveO'nahibireyiortakyapmaynzO'ndan hakkilesaknnz.SzlerinizAllah'aynelmigzelszlerolsunvearanzda Allahkelmileseviiniz,iyibilinizkiAllah,ahdinibozanlara,sznde durmayanlaragazapeder.Vesselamaaleykm." Akabe'debatedenEnsr,ResliEkremnevakitkendimemleketlerinegelirse, onuhersuretlekoruyacaklarnadairszvermitiler. HazretiPeygamber,Medinecivarnagelip,birmddetKba'dakaldktansonra, buseferMedine'niniinegirmekzere 88 MEDNEDEVR bulunduundanartkonlariinverdikleriszyerinegetirmezamangelmi demekti.Dikkatedilirse,hutbeninsonu,ahdinibozanlaraAllah'ngazabedecei cmlesiilebitirilmiti. Medine'deenlik ResliEkremsallllhualeyhisellem,Rnna'daCumanamaznkldktansonra yinedevesinebindiveMedineehrinedorugitmeyebalad.Fakatkiminevine konacankimsebilmiyordu. Ensr'mncelerivesonralarMuhacirlereyaptklaryardmvehaklarnda gsterdiklerisaygveriyet,dorusutarifolunamazderecelerdeidi.Busefer HazretiPeygamber'inMedine'yegeliindededetadnbayramedercesine enlikettiler.OgnMedinelilerinhakikatenbirbayramgnidi. Ensrocuklarsevinip,sokaklarda, "Allah'nResulgeldi"diyearyorlarkadnlardamlarnstnekp, gzelgzeliirlerokuyorlarve, "Hogeldiniz"diyebaryorlard.Efendimiz,herkiminevininnndengese, "BuyurunuzyReslllah"diyeevlerinedavetediyorlarvedevesininyularndan tutupdndrmeyealyorlard.Onlardeveninyularnasarldka,Reslullah, "Onadokunmaynz,memurdur,Allahtarafndanemrolunduuyeregidiyor,durunuz bakalmnereyegidecek"derdi.Kendileridedeveninyularnbrakphi dokunmazd.Ombarekhayvandasaasolabakarakkendiliindenyrrd. EbEyyb'unEvi NihayetMlikbinNeccr'nevininnndekiboarsayakt.Fakathemen kalkverdivetavuskuugibiszlp,Neccroullar'ndanHlidyniEbEyyb Ensrradyallhu 89 PEYGAMBEREFENDMZ anhhazretlerininevininnnevardveoradaktfakatdurmaypyinekalkt vednptekraraynyerektveboynunuuzatpbard. ResliEkrem,"Insaallahkonamzburasdr"diyerekdevedenindiveEbEyyb Ensr'nineviniereflendirdi. HazretiHlid,ZeydbinHariseileberaberdeveninzerindekieylerialp evinegetirdi. Ensr'nenulusuolanEs'adbinZrreradyallhuanhteberrkendeveyialp, kendievinegtrd.

MedineehriHtem'lEnbiy'nnterifleriilemes'dolduvenuriledoldu. VatanlarndanayrdpdegnllerizgnolanMuhacirleretazecangeldi, Ensr'ndayzgld. OgnMedineahalisiHazretiHlid'inevinegelip,ResliEkrem'iziyaret ettiklerisrada,YahudilimlerindenAbdullahbinSelmdahigeldivedikkatle HazretiPeygamber'inyznebakt, "Buyzyalancyzdeildir"deyipislm'lamerrefoluverdi. Ensr'nherbiriResHEkrem'ikendievindemisafiretmekistiyordu.Kimi tercihetse,tekilerinzleceihatragelirdi.Halbukikonakyerinideve tayinettiiiin,kimseninbirdiyeceikalmad. PeygamberMescidi FakatNeccroullar'nmoboarsasndadeveninkmesininsebepvehikmetiu idi: Oarsa,Neccroullar'ndanikiocuamiraskalmt.ResliEkrem,onuon mskalaltnasatnald.ParannverilmesiniHazretiEbBekir'ehavale buyurdu,odasahiplerineverdi. SonraResliEkrem,kerpikestirdivekerestealdoarsadabirmescidvebir tarafnadakendisiiinodalaryaptrmayabalad. MEDNEDEVRi itedahasonralarzamanzaman,nicebykbinalarilveolunarakbugnkmmur veziynetliolan"MescidiNebevi"yni"PeygamberMescidi"itebucamii eriftirvekapsdeveningidipdeilkktyerdir. BucamiyaplrkenReslullah,ashabileberaberoradaalrveelleriile kerpitarlard. KbeiMkerrememriklerelindebulunduuiin,ResliEkrem,Medine'ye geldiktensonraBeytu'lMahdis'eyniMescidiAfcs'yadorunamazklard. Mescid'inkblesideKudstarafnaynelmiolarakyaplmayabalanmt. Mekke'yezlem ResliEkrem'inkerimelerindenHazretiRukayye,evvelcezevciOsmanbinAffn radyallhuanhileberaberhicretetmiti.Busefermescidinyaplmasna balandktansonraResliEkrem,dierkzlarilezevcesiSevde'yigetirmek zere,kendizadllarolanZeydbinHariseveEbRfi'iMekke'yegnderdi. OnlardaResliEkrem'inkerimeleriolanmmKlsumveFtmaile,zevcesi evdehazretleriniveZeydbinHrise'ninzevcesimmEymenveolusme radyallhuanhmhazretlerinialpMedine'yegetirdiler.Onlarlaberaber HazretiEbBekir'inoluileaileefraddageldiler. FakatResliEkrem'inbykkzHazretiZeynebradyallhuanh,kocas Ebu'lsbinReb'henzislmolmadndan,Mekke'denkamaypgerikalmise de,sonraodaMedine'yehicretetmiti. Hsl,MuhacirlerinhepsiMekke'denalkalarnkestiler,ResliEkrem'in terifiileenlenenMedineehriartkkendilerininvatanoldu. ,, FakatarasokgemedenHazretiEbBekirileBilliHa~ 91 PEYGAMBEREFENDMZ beradyallhuanhmstmayatutuldular.StmanbetiiindeMekke'nin havasn,suyunuhatrlayp,hasretekerlerdi. BilliHabe,Mekke'denkmalarnasebepolanlara,hussiyleReba'nnolu UtbeveeybeileHalefinolumeyye'yebedduaederdi.Fahrilemhazretleri de, "Yrabbi,senbizeMekkegibiMedine'yidesevdirveburadabizebereketve geimimizegenilikver"diyeAllah'ayalvarrd.CenbHakdaduasnkabul buyurduveMedine'yiMuhacirleresevdirdi.Hazretimerde, "Yrabbi,banaseninyolundaehidolmayveResulnnehrindelmeyimukadder et"diyeduaederdi. KkEnes /l Yaplmaktaolanmescidinyanndakiodalarbitinceyekadar,ResliEkremyediay EbEyybEnsri'ninevindekald. Ensr,hergnorayaHazretiPeygamberiinnbetleyemekgetirirlerdi.

ResliEkrem'interiflerinekrneolmakzere,Ensr'nherbiribylebirer suretlehizmetetmiveherbiribirereyveregelmiiken,EnesbinMlik'in annesipekfakirolduklarndan,hibireygetirmediinezlrd. NihayetbirgnonyandaolanoluEnes'inelindentuttuvegtrp, "YReslllah,budasizehizmetetsin"diyerekbrakt.BundansonraEnes radyallahuanh,Peygamber'inhizmetinedevametti. Peygamber'inmescidiileyanndakiodalartamamlandktansonra,ResliEkrem, EbEyybEnsri'ninevindenHneiSaadet'inegetti. HazretiEbBekir'inkerimesiolup,Mekke'deiken,ResliEkrem'enikh edilmiolanieradyallahuanhnndn 92 MEDNEDEVR deoesnadayapldonunodasndanMescidierifebiryolald.Ovakit HazretiPeygamber'inhicretindensekizaygemiti. AshbSffe Mescidierifinbirtarafndabirsofavaridikistsundurmaidi.Ashabn fukarasoradayatardveonlaraAshbSffedenirdi.Onlarnakam yiyecekleriolmazd.HergnakamoluncabiraznResliEkremkendiyannda alkoyup,dierlerinideashbkiramnevlerinegnderirlerdi.Herbiribir evdeyemekyerlerdi. ResliEkrem,sadakakabuletmez,ancakhediyekabulederdi.Kendisinesadaka diyegeleneylereelsrmeyip,onlarAshbSffe'yeverirdi.Hediyeolarak gelenlerdendeonlarahissekarrd. AshbSffedaimamesciddebulunurlardfakatdierashbnamazvaktiolunca mescidegelir,HazretiPeygamberilebirliktenamazklpgiderlerdi. Sonralarezanokunmayabaland.Namazvaktiolunca,BilliHaberadyallahu anhezanokurdu.Aslbezaniitincecamiiinetoplanrlard. '.'""!''' HicrTarihinBa \ ,: BuseneMekkemriklerininulularndanAsbinVilSehmileVelidbinMugre dnydangpcezadiyarnagittiler. MedineiMnevvere'dedahiEnsr'nenbyklerindenolanEs'adbinZrreile Ber'binMa'rrradyallahuanhmhazretleridnyagailesindengeipislm'a ettiklerihizmetinmkfatnalmakzerebekadiyarnaazimetettiler. Hicretinilksenesine"senet'lizn"yniruhsatyldenirki,senebanda Mekke'denMedine'yehicretetmekiinashabaizinverilmi,onlardaMuharrem ayndahicretebalamlard. 93 PEYGAMBEREFENDMZ NihayetSaferayndadaResliEkrem,Mekke'denkp,Reblevvel'de Medine'yevslolmutu. ite,sonradanbuseneninMuharrem'ininbaislmtarihinebalangolmutur. Hicrettarihidediimizbudur.HazretiMuhammed'indoumununellidrdncve Hazretiisa'nndouununaltyzyirmiikinciyldr 3KILIEKLYOR MslmanlarnhepbirdenMekke'denkpgitmeleri,ilkbaktamriklercebir muvaffakiyetdiyebiliniyorduveMekkeartkyabanclardankurtulmu zannolunuyordu. HalbukiMedine'deMuhacirleryerleip,Ensrilebirleerekmriklerinaleyhine birbykordutoplanyordu. Hakikatgzilebakanlara,buseneMuharrem'ininhilli,sankimriklerekar islm'nelindekiyalnklgibibirzafersilheklindegrnyordu. Evvelceashbdanbazlar, "Bizkfirlerinbukadarezaveceflarnniinekelim?"diyekendilerine saldranmrikleresilhilekarkoymakistedike,ResliEkrem, "Dahamuharebeyeizinlideilim"derdi. Buseneise,mriklerledmekiinmslmanlaraizinverildi. nkEvsveHazreckabileleriimnetmekle,islmdinikuvvetbulmuve mslmanlannkudreti,mriklerilecenkedebilecekhlegelmiti. lkGazveler

HazretiPeygamberinhicretindenbealtaygetiktenson jra,arasra Muhacirlerdenbirerfrkatekiledilerek,ResliEk| M 94 MEDNEDEVR rem'inamcasolanHamzabinAbdi'lMuttalibveamcazadesiolanUbeydebinHaris gibiashabnilerigelenlerindenbirikumandantyinvebirbeyazbayrak verilerek,MekkemriklerininkervanlarnahcumedilmekzereMedine'den gnderilirdi. HicretinikincisenesiSafer'indeResliEkrem,altmMuhcir'leMedine'den kt.Sa'dbinUbde'yiMedine'deyerinekaymakambrakt.Sancanamcas HazretiHamza'yaverdi. MekkeileMedinearasndabulunanVeddanveEbvakylerinedoruyrdler. Buseferdenmaksat,otaraflardangeipgidenbirKureykervannayetimekve KinnekabilesindenolanBenDamraairetiniitaataltnaalmakidi......, : lkAnlamalar HalbukiEbvakynevarldzaman,kervanngitmiolduuanlald, Damraoullareyhidegelipemandiledi. ResliEkremde,bundansonraislm'ndmanlarnayardmetmemekveicab ederse,mslmanlarataraftarolmakzere,Damraoullarilebiranlamayapt vekendilerinebirdeemannmeverdiktensonraMedine'yednd. BirmddetsonraEbSfyn'mbirkafileileMekke'denkpam'agittii iitilmekle,hicretinikincisenesiCemdill'sndaResliEkremyzelli kadarmslmanileMedine'denktvebuseferEbSeleme'yiMedine'deyerine kaymakambrakt.BayrakyineHamza'nnomuzundaidi. YenbtaraflarndaUeyreadndakiyerevardlar.Kureykervannnyinesavuup gitmiolduuhaberalndvehemenKinnekabilesindenoradayerlemiolan Mdlicoullarileanlamayaplarak,onlaradaDamraoullargibiemannme verildiktensonraMedine'yednld.> 95 PEYGAMBEREFENDMZ lkGanimet Birkagngetiktensonra,MekketaraflarndagebeolanKureytaifesindenve FihrbinMlikneslindenCbiri'1Fihr'ninoluKrz'nmriklerdenbir blkleMedinecivarnagelip,ahalininhayvanlarnyamaettiklerihaber alnd. BununzerineResliEkremderhalZeydbinHarise'}7!Medine'dekaymakam brakpvebayramHazretiAli'yeverip,Muhacirlerdenbirblkile Medine'denkt.Krz'npeinedt.Krzisesapayollardansavuupgitmi olduundan,ResliEkremonayetiemeyipgeridnd. SonraResliEkrem'inhalazadesiolanAbdullahbinCahiEsed,onkadar MuhacirileKurey'inahvlinianlamakiinMekketaraflarnagnderildi. Receb'insonlarndaMekkeileTifarasndaNahledenenyerdeKureylilerden Mekke'yegelmekteolanbirkervanarastgeldiler.ReisleriAmrbinHadramidi. BeraberindeOsmanbinAbdillahveHakembinKeysndavard.MslmanlarAmr' ldrdlerveOsmanileHakem'iesiraldlar,tekiarkadalarkat.Abdullah binCahdabuikiesirle,kervandabulduueyayaldvednparkadalarile beraberMedine'yegeldi,itemslmanlarnilkganimetibudur. OsmanbinAbdillah,sonrabedelvererekesarettenkurtuldu.Hakemise,islm olupMedine'dekald. Ehliislm'nbyleMekkeyaknlarnakadargidipkervanvurmalar, Kureylilerepekziydedokundu. "KblemKabe...." Buseneninaban'mdaisekble,Kuds'tenKabe'yeevrildi.YniMescidi Aks'yadorunamazklnrken,Kabe'yedorunamazklnmasemrolundu.Bu suretlemslmanlarnyzMekke'yednd. 96 MEDNEDEVR BevakitnamazdaMuhacirlerinaslvatanlarolanMekkehatrlarnagelirdi. Mekkemriklerinegalebealmak,gnllerdekuvvetleyeretmeyebalad.

BuzamanakadarMedine'denurayaburayagnderilenaskerler,hepMuhacirlerden olup,Ensr'danmuharebeyekimsegitmemiti.Muhacirlerebakarakonlaradacihd etmekarzulargeldi. Mnafklar EvsveHazreckabileleriiindebirtakmmnafklarvardki,reisleriAbdullah binbeybinSellidi.Bubey'inoluAbdullah,Hazreckabilesininileri gelenlerindendi.Medine'deszgeenlerdendi. islm'dansonraeskinfuzukalmadhasedindendolayislmaleyhinednd. tekimnafklarlaberaber,Yahudilerlebirleip,gizlicefitnevefesad karrlard.Fakatakakargelmeyecesaretedemezlerdi.nkislm'n kuvvetiolgunlamt.Oru BuseneRamazanayndaorututmakfarzolduveRamazanortalarndaBedir muharebesivukubuldu.Bedirmuharebesindekazanlanzaferleislm'nyz gld,Mekkemriklerininkuvvetikrld. HazretiPeygamberzamanndavukubulangazalarnhepsininetraflcayazlmasna risalemizinhacmimsiddeildir.Fakatenmehurolanmuharebeleriksaca beynedelimveBedirmuharebesindenbalayalmkibumuharebe,islamlarngeni birnefesalmasnaveMslmanlnhertarafayaylmasnasebepolmutur. 97 KNCBLM ^=5^ BEDR >edirSava,hicretinikincisenesiRamazan'mdavuku_'buldu.Bu,evvelden hazrlananvednlenbirmuharebedeildi.Rastgelebykbirvak'ahlini ald. Yukardasylediimizgibi,Mekke'denkpam'agidenKureykervanna yetimekzereResliEkremMedine'denkpUeyredenenyerekadargitmiti vekervanatesadfedemeyip,MdlicoullarmitaataltnaalarakMedine'ye dnmt. BukervannreisiEbSfyn'diveimdiam'danklliyetlimalalarak,Mekke'ye geridnyordu.AmrbinAsdaEbSfynileberaberdiveyanlarndaellikii vard. Okadarklliyetlimallarileam'danktklarnnhaberalnmaszerine ResliEkrem,omallanganimetolarakalmalariinashabntevikettive kervanndurumunuanlamakzereTalhbinUbeydillhileSaidbinZeydiam tarafnagnderdi. Hazrlklar SonraResliEkrem,RamazanbandaMedine'denkp,Revhdenenyerevard. Oradaordusunuteftietti,kkocuklarlahastavesakatlargerignderdi. IbnimmMektmradyallhuanhhazretleriPeygamber'inmescidindeimamlk vazifesiileMedine'dekaldveEbLubbeelEnsrhazretleridekaymakam brakld. 98 MEDNEDEVR Medine'ninAvalidenilenkylerindekarklklarolduunadairbzszler iitilmiolduundan,simbinAdiyelAclndeKbaveAvlkylerinehkim tyinedildi.OsmanbinAffndazevcesiRukayyehastaolduundan,orduya katlamad. EbmmebinSalebe,validesiarcarahatszolduundanMedine'dekalmakiin izinalmidi. 1 l ' MEKKE'YEDENKAYA AshbKirm'ndierbyklerihepResliEkremileberaberolduklarhlde, Revh'dankalkpSafraduranagittiler. islmaskerlerininyeknuyzbekiiidi.Bunlarnaltmdrd Muhacirlerden,gerikalandaEnsr'danidi.ilerindeatlvard.Bunlar MikddbinEsved,ZbeyrbinAvvmveMersediGanevidi. Askerlerinyanlarndayetmidevevard,nbetlebinerlerdi.ResliEkrem, HazretiAliveZeydiinbirdevetahsisedilmiolup,hernbetlebinerdi. lkslmOrdusu

MuhacirlerinbeyazsancanMus'abbinUmeyrekiyordu.Ensr'ndabiri Hazrec,tekiEvskabilesinemahsusikisancaklarvard. itesonralarkreiarznmehurkt'alarmdazaferbayraklarapdalemi titretenislmmilletininbirinciordusubudur. ResliEkrem'in,kervannzerinehareketettiini,EbSfynevvelcehaber aldndanZamzambinAmrelGaffr'yicretleferyatolaraktutarakMekke'ye gndermi,odahemenMekke'yevarpKurey'iteladrmt. 99 PEYGAMBEREFENDMZ EbSfyniseMekke'yeoekildeferyatgndermekleberaber,sahilyolundan bykbirsr'atlehareketederek,islmordusununMedine'denktesnadao dakervanlaBedircivarndansavuupgitmiti. BirRya TuhaftrkiZamzam'nMekke'yegelmesindengnevvel,tikebintiAbdi'l Muttalib,birryagrm.Ryasnda,birisideveileMekke'yegelip "Evahali,agnekadarmuharebemeydannayetisiniz"diyeseslendiktensonra, EbKubeysdannzerinekp,birbykkayayyerindenkoparpaaatm veokayaparaparaolup,herparasMekke'ninbirevinedmt. Sabahleyintike,buryaykardeiAbbs'asylemi, "BugnlerdeKurey'ebykbirmusibetgelecek"diyetbiretmiveryaygizli tutmasntenbihetmiti. AbbsisebunubirsrolarakVelid'e,odababasUtbe'ye,odabakalarna sylemiolduundan,azdanazayaylarak,btnKurey'inulularbusuretle ryayrenmiidiler. BirgnsonraUtbevekardeieybe,EbCehilvemeyyebinHalef,Zem'abin EsvedveEbu'lBuhterveKurey'indierululan,Kabe'detoplanptike'nin ryasnkonuurlarkenAbbsdaonlarnyanmavard.EbCehil,Abbs'a, "Hemirenizenevakitpeygamberlikgeldi?EyAbd'lMuttalib'inoullan, erkeklerinizdepeygamberlikdvasktnakanaatetmeyipde,imdi kanlarnzlampeygamberlikdvasnakalkacaksnz?"yolludiluzattve btnAbd'lMuttalibhanedannadokunacakszlersyledi. Zamzam'nFeryad EbCeh'inbuszleribtnMekkeiindeyayld,hattkadnlarnkulaklarna bilegitti.AkamolupAbbsevinedn 100 MEDNEDEVR dzaman,btnAbd'lMuttalibkadnlaronunbanatoplandlarvehepbir azdan, "EbCehil'eniinbukadaryzveriyorsunuz?Erkeklerinizhakkndasylenmedik szbrakmad,imdikadnlarnzadadiluzatmayabalad.Bunadam susacaksnz?"diyesylendiler. KadnlarnbuszleriAbbs'npekgcnegitti, "Helesabaholsundavarpuherifebulaaymvedilimleolsuncmalaym" diyeniyetetti. ErtesisabahHaremierifegidip,EbCeh'inyannadoruyrdveonunla mcdeleetmekiinbirsebeparad,itetamosrada,EbSfyn'mgnderdii feryatZamzamgelip, "EyKurey,abukyetiiniz,yoksaamkervanMuhammed'inelinedervebunca mallarnzeldengider"diyetike'ninryasndagrdgibibarmayabalad, herkesdeonunsesinedorukoupgitti. BununzerineAbbs'nEbCeh'lekonumasnameydankalmayp,onlardabu sesinneolduunuanlamakiinZamzam'nyanmakotular. tineKorkuDenler Kurey'inbyklerihepsioradatoplanmlardvehemenEbSfyn'ayardm etmekzerehalktevikebaladlar. BilhassaEbCehil,btnMekkeahalisiniummiseferberliedavetediyorve SheylbinAmrdahalkngayretvehamiyetdamarlarnate'siredecekszler sylyordu. NihayetKurey'inbyklerihazrlanptoplubirhaldebtndleriayaa kaldrdlar.

Fakattike'ninryas,birokkimselerievhamadrmt.EbLeheb,Islmlara pekbykbirdmanlolduuhalde,kendigitmeyecesaretedemeyerek,yerine birbedeltutupgndermeyekararverdiveEbCeh'inkardeiAsbinHim' 101 PEYGAMBEREFENDMZ ondanalacaolandrtbindirhemekarlktutupyerinegn Hderdi. OnungibiUtbebinRebailekardeieybedegerikalmakistedilersede yakalarnEbCehil'inelindenkurtaramadlar.HalbukiUtbe'nin,EbSfynile akrabalolduuiin,herkestenevvelonunkomaslzmd. nkUtbe,Reba'nnolu,EbSfyndameyye'ninoluolup,meyyeileReba daAbdlmenfnoluAbdems'inoullaridi.BundanbakaEbSfyn'n karsolanmehurHinddeUtbe'ninkzyd. SrmelikveBuhurdan meyyebinHalefdeihtiyarlndanbahsederekkalmakistediysede,EbCehil birsrmelik,UkbebinEbMuaytdabirbuhurdanalp,meyye'ninevinegiderek, "Kanlargibioktanvekltankorkanlarabunlaryakr"diyealayetmeleri zerineodagitmeyemecburoldu. tike'ninryasndandolayAbbsileEbCehil'inarasbozulmu,hattbtn AbdlmuttaliboullarEbCehil'edarlmisede,Zemzemdatmamemuriyetive Kabe'nintamirivazifesiAbbs'nuhdesindeolduucihetle,kendisiningeri kalmaskabildeildi.DierAbdlmuttaliboullardaisteristemez,Kurey ordusuileberabergitmeyemecburoldular. HslEbLeheb'denbakaKurey'innekadarulularvarsa,hepsibykbir toplulukileMekke'denkpgittilerveEbSfyn'nimdadnakotular. Mekke'dekiKureylilerinhepsibuordudaidiler.YalnzHazretimer'in kabilesiolanAdoullaryoktu. 102 MEDNEDEVR 2BEDR'DEKiORDU Buordu,Mekke'denkalkp,BedirkynevarncayakadarherkonaktaEbCehil, Safvnbinmeyye,SheylbinAmr,eybeveUtbebinReba,KaysbinSahabe, AbbsveEbu'1Buhternbetleeonaryahutdokuzardevekesip,askere yedirdiler. OnlarMekke'denkalkpdaBedir'egelirken,EbSfyn,sahilyoluilekervan kararakmaksadnaulamveordunungeridnmesiiinhabergndermiti. LkinEbCehil'inteviklerizerineKureylilergeridnmeyip,ehliislm'dan intikamalmakzereBedir'ekadargelmilerdi. FakatZhreoullarileanlamalolanbeyyebinerk,"Kervankurtuldu, maksadhsloldu,artkgeridnmeklzmgeldi"diyerek,Zhreoullar'ndan ordudabulunanlarlaanlap,geceleyinkpgittiler. Adoullarzatenorduilegitmemiti.Zhreoullardabusuretleayrlarak dnmolduklarndan,Bedirvak'asndabuikikabiledentelefatolmamtr. FakattekiKureykabilelerihepsibuvak'adabulunduuiin,hllerinegre zarargrmlerdir. KervanBaka,OrduBaka ResliEkrem,KureykervannnneredeolduunuaratrmaktaikenSafra konanagelince,Mekke'denbirordununkmolduuhaberialndveislm ordusumkilbirdurumdakald. nkellikiiilekorunanbirkervannzerinegnderilenbirtoplulukile, yleiyihazrlanmbirordukarsnakmakgidi.. Halbukikervannpeiinedlse,uygunsuzbiryrdeKu 103 PEYGAMBEREFENDMZ reyordusuilekarlamakihtimlivard.Geridnlmekisebykbirutan olurdu. BununzerineResliEkremashabntoplayp,istiareederek, "Nedersiniz?Kervannpeinemidmekistersiniz,yoksaKreyordusunun karsnamkmaytercihedersiniz?BuikiyoldanbirinibanaCenbHak va'detmiti"dedi.Onlarda,

"Bizkervanniyetiilektk,eerbykbirorduilemuharebeedeceimizi bilseidikdahatedarikligelirdik"diyecevapverdilervekervantakip tarafntercihettiklerinisylediler. "BiztaatEderiz!" ResliEkremonlarnbucevabndanzld.FakatHazretiEbuBckir,Hazreti Peygamber'imemnunedecekszlersyledi.Hazretimerdeoute'yidetti. BununzerineMikddbinEsvedradyallhuanhortayakp, "EyAllah'nResul,Allah'nemrineisebizonaitaatederiz.Hernesurette olursaolsun,seninleberaberiz.Allah'ayeminederimki,dnyannneresine gitsen,seninleberabergideriz"dedi.ResliEkrem,Mikdd'mszlerindenpek ziydememnunoldu. EnsrevvelceAkabe'debiatettiklerizaman,HazretiPeygamberkendi memleketlerinegiderseonuevldveiyllerigibikoruyacaklarmtaahhd etmilerdi.EakatMedinedndamuharebeedeceklerinedairbirszleri olmadndan,onlarndafikirlerinisormaklzmgeldi.ResliEkrem,Ensr'a hitaben, "Sizdebirfikirveriniz"dedi. "DenizeGirsenSeninleGireriz!" Esr'daSa'dbinMuzradyallhuanh, "Bizlerdenmibahsediyorsunuz,eyAllah'nResul?"diyesordu.Hazreti Peygamber,"Evet"dedi.HazretiSa'd,uyiitecevabverdi: 104 MEDNEDEVR "YReslllah,bizsanainandkAllahtarafndangetirdiineylerinhak olduunukabulettiksanaitaatederekuydukvebuhususdaszverdik.Artk siznedilersenizemrediniz.SenignderenAllahhakkiin,eerdenizegirsen, seninleberabergireriz,hibirimizgerikalmayz. "Bizdmanakarkmaktanekinmeyiz,muharebedengeridnmeyiz,biz sabredicilerizvedorukimseleriz.CenbHakk'ayalvaralmki,bizdenmemnun olacanzileribizegstersin.HemenAllah'nltfile,bizimleistediiniz tarafabuyurungidelim"dedi. ResliEkremfevkaldememnunoldu, "yleiseAllah'nltfubereketiileyrynz"dedi.Ordusunu,Bedirkyne doruyrtt.YoldaResliEkrem, "Sizimjdelerim,Allahbanaikitaifedenbiriniva'detti.Allah'ayeminederim ki,bendetaKurey'indp,telefolacaklaryerlerigryorum"dedi.Bedir'e varlncada,"Buradafiln,uradadafilnlecektir"diyembarekeliile gsterdi. Muharebeesnasndahepyleoldu,hibirininyeriamad.Ynimriklerden herkimiinyergsterdiyse,muharebeesnasndaomrikoradadpcanverdi. HarbeHazrlk islmordusuKureylilerdennceBedir'evard.ResliEkrem,nereyekarargh kurulmasnnuygunolacamashbylegrt. HubbbinMnzirradyallhuanhnreyizereordununmevkiideitirildi.Bedir kynnensonundakikuyusunndeordukurulduveyanndaaskerleriinbir bykhavuzyapldvesuyladolduruldu.tekikuyularnzerinede.erp atld,busuretleKureyordusususuzkald. 105 PEYGAMBEREFENDMZ Fakatmslmanlarmsuyudaazd.Abdestevehayvanlarayetmiyordu.eytanda bazlarnnkalbinevesvesevererek,susuzkalacaklarkorkusunadtler. HalbukiCenbHakogeceKureyordusununiinebirkorkudrdveehli islm'adabirtatluykuverdi. Kureytaifesiislmordusunanazarankuvvetlerikatkatolduuhalde,telve dnceiindeidiler.Mslmanlarsaemniyetleuyuyordu. ErtesignkRamazanerifinonyedinciCumagnidi.Sabahleyinyamurlar yadvesellerakt,islmordususuyakandvebazlarnnkalbindekieytan vesvesesigitti.Yerlerdepekleip,yrykolaylat. Bire Sa'dbinMuzradyallhuanh,Reslullahiinhurmadallarndanbirglgelik yaptrd.HazretiPeygamber,"yrgr",yni"maaraarkada"HazretiEb

Bekirilebirlikteonunaltnagirdi.Sa'ddaklcntaknp,Ensr'danbirka ztileberaberoglgeliinkapsndanbettutmayabaladlar. OsradaKureyordusumeydanakt.Mriklerhepzrhlbirhldeileri yrdler.Saylarbinkadard,ilerindeyzatlveyediyzdevelivard. Saylarmslmanlarmmisli,silhvekuvvetleridekatkatstnidi. bayraklarvard.BiriEbAzizZrrebinUmeyr'de,ikincisiNadrbinHris'de, ncsTalhbinTalh'daidi.Harpmeydannageldileryertutupsafoldular. AkrabalarKarKarya Mslmanlardaonlarakarsafolupdurdu.Netuhaftesadfdrki,Umeyr'in oluEbAziz,Kureyordusununbirincibayraktar,kardeiMu'abiseislm ordusundakiMuhacirlerinsancaktanidi. 106 MEDNEDEVR KureyordusununerafveulularileMuhacirlerinou,uzakyaknhep birbirininakrabasidi. MeselResliEkrem'inbykdmanlarolanHalefinolumeyyevekardei beyResliEkrem'inceddilsolanMrrebinK'b'nkardeiHass'in soyundanveEbSfyn'nadgeenkervandayoldaolanAmrbinAsdaBen Sehm'den,BenSehmisebyleceHass'inneslindenolduklargibi,ashabn byklerindenmerbinHattbveSadbinZeyddeMrre'nindierkardeiolan AdiybinK'bneslindenidiler. BtnashabnenbyolanEbBekirileyineashabnbyklerindenTalh, Mrre'ninoluTeym'insoyundanolduklarhalde,ResliEkrem'inenbyk dmanolanHim'noluEbCehilileHlidbinVeliddeMahzumoullarndan idiler.Mahzumoullarise,Mrre'ninoluYakaza'nntorunlarndanidiler. Dahagaribiise,HazretiEbBekir'inoluAbdullahkendiyannda,dierolu Abdurrahmanisemriklerarasndaidi. NadrbinHariskiResliEkrem'eokbykdmanolup,hattHazreti PeygamberKur'nokurken,"Muhammedsizeeskimasallarsylyor"diyealay ederdi.OdaAbdiMenfinkardeiolanAbdddroullar'ndanolduuhalde, ashbdanZbeyrbinAvvm,AbdiMenfindierkardeiolanAbd'1Uzz evldndand. KadnlarnefendisiHadcet'lKbrdaAbd'1Uzzevldndanolup,kardei NevfelbinHuveylidiseehliislm'nbykdmanlarndanidi. DmanKardeler YukardaadgeenkervannreisiolanEbSfyn,ResliEkrem'ebyk dmanlolanEbMuaytoluUkbe,Abdiems'inolumeyye'nintorunlarve Kureyordusununen 107 PEYGAMBEREFENDMZ bykreislerindenolanmehurUtbeveeybe,Abdiems'inoluReba'nn oullarolduklarhalde,MuhacirlerinbyolanUbeyderadyallhuanhda AbdiMenfintorunuveHarisbinAbdilmuttalib'inoluidi. RebaoluUtbe'ninbiroluVelid,kendiyannda,tekioluEbHuzeyfe mslmanlararasndaidi. EvvelceMekkeEmriyerindebulunanAbdlmuttalib'inoluveResliEkrem'in amcasAbbsda,Kureyordusununenbyklerindenolduuhalde,muharebe meydannagelincekarsndabykkardei,Abdlmuttalib'inoluHamza'y buldu. Abdlmuttalib'inoluHris'inocuklarolanEbSfynileNevfelde mriklerleberaberdi. Abdlmuttalib'densonraKurey'inHimkolununreisiolanAbdlmuttalib'in oluEbTlib'inocuuHazretiAlide,muharebemeydanndabykkardei Akl'inkarsndaidi. ResliEkrem'inkerimesiZeynebradyallhuanhhazretlerininzevciolan Ebu'lsbinReb'demazharolduuPeygamberhsmlerefinibirtarafa brakarak,Reslullah'akarsilhekipgeliyordu.. ....,/, manKardelii

Araplar,imdiyekadarrkvesoygayretiilemuharebeederlerken,ognayn kavimvekabiledenbiroklarikiblkolup,birbirinekarsaftabulunmalar, Kureylilerinounutereddtedrd. HussiyleAbdlmuttaliboullar'nnharbegirimeleri,tekiKureyulularnn zoruileydi.Karlarndakardeocuklarn,amcavedayocuklarngrnce, okbykhayretvetereddtiindekaldlar. ,:i iteUtbebinRebabtnbunlardnerek,derinbifmtalaayavardve, 108 MEDNEDEVR "Eycemaat,kimkiminlecenkedecek,birbirlerininkardeini,amcayahut daylarnnoullarnmldrecek?Sonrabunlarnaslyzyzebakacak?Buolur eymi?Sizbuitenvazgeinizvearadanknz.Muhammed'iArabnbaka kabilelerinebraknz.EeronlarMuhammed'egalibgelirlerse,sizinde istediinizolmuolur,sizbireykaybetmiolmazsnz"diyeHakimbinHizam ileEbCehil'ehabergnderdi. Yenilmez(!)Topluluk EbCehilise,daimahalkmuharebeyetevikvetahrikedervehalkngayretve hamiyetdamarlarnadokunacakszlersylerdi. Hattognatnmahmuzlayp,harpsafndanileriatlarak,"Bizlertekvcd hlindebirtopluluuz,zerinevarlmazveyenilmezbircemaatizbizbugn Muhammed'denvearkadalarndanintikamalacaz"dervegalebealacandanhi pheetmezdi. HakikatenislmordusunanisbetleKurey'inkuvvetikatkatfazlayd.Fakat Peygamberordusununmanevkuvvetifevkaldeidi. Kureyordusundamuharebeetmekistemeyenleroktuvekendilerinesoysop gayretindenbakacanlarnfedaettirecekbirkeyfiyetyoktu. :"'',:<."r EbCehil'inCehli Mslmanlarise,dingayretinihereyinnnealarak,hepbirdenaynruhve aynfikirdeveehidolduklarndagideceiyerigrrgibibirhldeidiler. Onlarnnazarndamuharebedeehidolmaktandahakymetlibirsaadetyoktu. iteEbCehilbuincelikleridnemiyor,muharebeyikazanmakiinaskerin okluuyetecekzannediyorduve, 109 PEYGAMBEREFENDMZ "Muhammedlerildrmeyelzumyok,onlarnelleriniarkalarnabalayp, yederekMekke'yegtreceiz"diyordu.BundandolayUtbe'ninszlerindencan sklp,onunnasihatinigarazkrlnaverdiveonaktszlersyledi. "Utbe,oluEbHuzeyfe'yidndiin,halknfikrinibozuyor"yollu szlerleUtbe'yihalknazarndakkdrerekfikrimrtt. '' 3 '.'':/i"''.':' SAVA BatnNahle'deAbdullahbinCahvak'asndalenAmrbinHadram'ninkardei mir,EbCeh'inretmesivetevikiileilkolarakmeydanakp,kardeinin isminianarakferyadabalad.Sankikardeininkannalmakzereehliislm tarafnaokatt. Savatalkehid Tesadfenmir'inokuHazretimer'inzdlsolanMihca'radyallhuanha isabetederekonuehidetti.OvakitResliEkrem,"Mhaehidlerin efendisidir"dediler,iteislmmilletindeilkyaralanpehidolanbudur. Radiyallhuanh. Oasrlardaikitarafmuharebeyegirimedennce,karlklbirerveyaikier kiimeydanakpdadmeleridetidi.Buna"mbreze"vedenlerede "mbriz"denilirdi. ncembrizlermeydanakpdahalkcengekztrmak.detiken,busefer EbCeh'intevikiilemir'inmeydanakp,kardeininkanndvaetmesinden vemslmanlaraokatmasndandolay,mbrezedenevvelmuharebekztve arayakandt. Mahzumoullar'ndanEsvedbinAbdilesed,

"Ben,yaMuhammedllerinhavuzundansuierimveyaohavuzuykarm,yahuto havuzunyanndalrm"diyeyeminettive 110 MEDNEDEVR fedailikyolundaklcnsyrarak,mslmanlannhavuzunadorukotu. Reslullah'naslanHamzaradyallhuanhdaotarafakoarak,havuzunyannda Esved'eyetiti.Hemenbirklvurdu,Esvedarkaszerinedt.Fakatyemini yerinegelsindiyekendisinihavuzaatt,HazretiHamzadaonuhavuziinde ldrd. ResliEkremmeydanakp,mslmanlannsaflarndzeltti,bazlarsaftan dardurmakla,mbarekelindekiasailehafifedokunarak,srayasoktuve, "Benemretmedikedmanahcumetmeyiniz"dedi."Fakattamamokmenziline geldiklerindeokatnz"diyetenbihetti.ikitarafnzihinlerindekaynama baladveEbCeh'inmaksadhsloldu. ErMeydan UtbebinReba,EbCeh'inszlerindendolay,halknnazarndakk dtnden,erefinikurtarmakiinileriatld.Birtarafnakardei eybe'yi,tekitarafnadaoluVelid'iald.Bu,meydanakper istediler. Neccroullar'ndanAfraadndakikadnnyedioluolup,yedisideBedir'deki islmordusundabulunuyorlard.OnlardanikisiAv/ileMuzadndakigenlerve HazreckabilesindenAbdullahbinRevhonlarakarktlar.Utbeonlara, "Sizkimlersiniz"dedi.Onlarda,"Filnvefilnz"diyecevapverdiler.Utbe, "Bizimsizinlebiriimizyok,bizamcazadelerimiziisteriz"diyeonlarkabul etmedi.nkMedineahalisiiftilikilegeinirlerdi.Mekkelilerise,byk ticaretlerleuraarak,iftilerehakaretgzilebakarlard.OnuniinUtbe veeybe,Ensrilembrezeyetenezzletmeyip, 111 PEYGAMBEREFENDMZ "YMuhammed,bizekendieimizveakranmzolanamcaocuklarmzgnder" diyebardlar.ResliEkremde, "KalkyUbeyde,kalkyHamza,kalkyAli"diyeseslendi.dekalkpUbeyde binHaris,Utbe'yeveHazretiHamza,eybe'ye,HazretiAlideVelid'ekar gittiler. Allah'nArslanlan OvakitUbeydealtmveHamzaellisekizveAliyirmibiryalarndaolup, herbiriyaakarsndakidmannakranidi.HepsiArabnenilerigelen bahadrlarmdand. HussiyleHazretiHamza,Allah'nheybetlibiraslanidi.HernekadarHazret iAli,henzbylebykvak'alardabulunmamt.Fakatonundabiraslan yavrusuolduu,yzndenbelliidi. demeydanaatlp,detolduugibiadlarnsanlarnsylediler.Utbe, eybeveVelid, "Tamam,sizbizimhakkyleeimiz,veakranmzsnz,buyurunuz"dediler.Hepsi birdenkllarnsyrd. BusuretleKurey'inulularndan,cesaretlerivekahramanlklartannmolan altbykztnbylekarlamalar,ovaktinhkmnceseyretmeyedeer vak'alardand.Herikitarafcengehazrlanmidi.Kimininokyayelinde, kiminineliklcnnkabzasndaolduuhalde,herikitarafbuyiitlerin arpmasnseyrebaladlar. HazretiUbeydeileUtbe,birbirlerinebirikikeresaldrdveikiihtiyar birbirleriniyaraladisede,birisitekininiinibitiremedi. HazretiHamzaveAliise,birhamlededmanlarnldrdlervednp Ubeyde'yeyardmederek,Utbe'nindeiinibitirdilerveUbeyde'yialp, Peygamber'inhuzurunagetirdiler. UbeydeayandakiklyarasndanakankanlarlaPeygam 112 MEDNEDEVR ber'inhuzurunagelince,"YReslllah,benehidmiyim?"diyesordu. ResliEkrem,"Evet"diyecevapverdiveyerinin"Cennet'lFirdevs"olduunu mjdeledi.

BununzerineUbeyde,okmemnunolarakislmjdiniurundaayann kesilmesindendolayaslakasavetekmeyeceinedairgzelvete'sirlibeyitler syledi.Yarasarolduundan,gnsonraMedine'yegtrrlerkenyolda cennetegitti.Allahkendisindenrazolsun. MriklerinKorkusu tetaraftaUtbeveeybegibiKureyordusununilerigelenlerindenikibyk adamile,birdegenolanVelid'inmbrezeesnasndalpgitmeleri mrikleredehetverdi. EbCehilise,aslafturgetirmeyip, "SizUtbeveeybe'yebakmaynz,onlarkendilerineokgvendilervetehlikeye atldlar"diyeKureylilerecesaretverirve, "Hemenyrynz"diyeemrederdi. OesnadaEbBekirradyallhuanh,oluAbdurrahman'mriklerinarasnda grnce,meydanaatlp,onunladvmekzereizinistediisede,Resli Ekrem, "YEbBekir!Bilmezmisinkisen,benimgrrgzmveiitirkulamy erindesin"diyerekizinvermediveyanndanayrmad. EcelOku ikitarafilerlemeyevebirbirineyaklamayabaladlar.Oklardaheriki taraftaniliyordu. HazreckabilesindenHarisbinSrkaadndabirgen,geridengelenlerin arasndaidi.Dmantarafndanatlpda,ndekisafnstndengeenbirok, onadokunduvezavallyehidetti.Ensr'danilkehidolandabudur. 113 PEYGAMBEREFENDMZ Buokenginde,ndekiharpsafndabulunangazilerinzerindenapgidenbir okun,enarkadabulunanHris'edokunmas,herkeseibretdersioldu. Ecelokugelince,ndekiilearkadakininfarkolmadvendebulunanlarn tehlikesi,geridekilerintehlikesindendahafazlaolmadanlald. Sonra,Hris'inannesiolanRubeyyi,Peygamber'inhuzurunagelip, "YReslllah,olumcennetteisekendimiteselliedipsabredeyim,deilsene yapaym?"diyesorunca,ResliEkrem, "Cennetbirdeil,trltrldr.SeninolunCennet'lFirdevs'tedir" demilerdir. "OToplulukPerianOlacak!" ResliEkrem,maaraarkadailebirlikte,Sa'dbinMuz'nyaptrmolduu glgeliktebulunuyordu. "Yrabbi,banava'dettiinyardmver"diyeyanayakladuaveniyazeylerken, kendisinehafifebiruykugeldiveglmseyerekuyand. "EyEbBekir,mjde,itemelikeileberaber,Cebrailaleyhis"selmimdada geldi"dedi.Sonrazrhngiyip, "Yakndaotoplulukperianolacakvearkasndnpgidecektir"mealdekiyeti kerimeyi1okuyarak,bulunduuyerdendarkt.Buyetikerimeninst tarafndakiyet, "Kureymrikleri,biztopluvetekvcudhlindebircemaatzmdiyorlar" melindedir. YukardagemitiEbCehil,Bedirgn, l "Bizler,tekvcudhalindeyardmlaanbircemaatzBugnMuhammed'le arkadalarndanintikamalacaz"demiti. lKamer(54)sresi,45.yet. 114 MEDNEDEVR Buyetikerime,evvelceMekke'denazilolmubulunduundan,gelecek vak'alardanhaberverenyetlerarasndadrveHazretiMuhammed'in Peygamberliininakbirdeliliolanmucizelerdendir. Hazretimer'denrivayetedilmitirki, "Buyetikerimeindiivakitkendikendimeacabahangicemiyetbozulacak, demitim.BedirgnResliEkremzrhngiyipdebuyetiokuduuzaman,ii anladm"demitir. lhYardmlar

EvvelceMedineyaknlarnakadargelipdeMedineahalisininhayvanlarnsrp gtrmolanCbiriFihr'ninoluKrz'n,sahradaoturanKureytaifeleri ileberaberMekkelerordusunayardmiingeleceiogniitildi. HalbukiKureyordusununkuvvetizatenislmordusunanisbetlekatkatfazla olduuhalde,krlardakibedevAraplarndageliponlarakatlmasile, kuvvetleriartacaiin,islmordusuteladt. BununzerineAllahtarafndanmeleklerleislmordusunayardmedilecei mjdelendi. KrzbinCbir,hernekadarMekkeordusunayardmetmeyeniyetetmiisede, sonradanKureyordusununbozulduunuhaberaldzaman,yardmdan vazgemitir. Rivayetedilirki,osradaeigrlmemiokiddetlibirrzgrkp,gz gzgrmezoldu.Cebrailaleyhisselmnmelikeilegeliibyletecellietmi vemeleklergsteriliatlarabinmiinsanlareklindegrnmlervemriklere karsafbalaypdurmulard. ,,,.'' 115 PEYGAMBEREFENDMZ blis'inMriklereOyunu Budamehurrivayetlerdendirki: KureyileKinnekabilesiarasndavaktiylemuharebeleryaplmolduundan,bu seferKinnekabilesifrsatganimetbilerek,arkadangelipdehcumetmesinler diye,Kureylilerdnpdururlarken,KinneeyhlerindenSrkabinMlikbir blksvariileKureyordusunagelip,"Bendesizinleberaberim"diyerek onlaracesaretvermiti. Srka,HarisbinHimileeleletutuupdolarlarken,oiddetliboraile meleklergelince,Srka,Hris'tenayrlp,askerinialpkam,onunbu gidiiise,Kureylileriteladrmt.HattEbCehil, "SizSrka'yabakmaynzOnunMuhammedilegizliittifakvardr.Muhammed ordusununiinibitirdiktensonra,dnpKudeydmenzilinevarnca,benona Muhammed'intaraftarlnnnedemekolduunuretirim.Sizhemenyrynz" diyeaskerlerinecesaretvermiti. KureyordusubozulupdaMekke'yedndklerizaman, "BozgunaSrkasebepoldu"demiler.Srkabunuiitince, "Yeminederim,bensizinBedir'egittiiniziduymadm,fakatbozulduunuzu iittim"demi. MeerSrkasuretindegrneniblisveMdlicoullar'ndanbirtakmadamlarn suretindegrnenlerde,blis'inyardmcsolaneytanlarm. Birzamansonra,Srkailearkadalarrnslmanolunca,bumes'eleyi aralarndakonumularvebununeytaniiolduunaiyiceinanmlard. "SenAtmadnAllahAtt" Bedirsahrasnda,savabalamakzereolduusrada,Re|sliEkrem,bir avuufaktalaralp, 116 MEDNEDEVR "Yzlerikararsn"diyerekdmanlarnzerineatmtr.Otalarnherbiri mrikleringzlerineveburundeliklerinegirerekonlarsersemetti.1 Buhl,HazretiMuhammed'inmucizelerindenveKureyordusununbozulmasnn manevsebeplerindendir. iteKureyordusubugibihllerdendolay,sarslmolduuiin,Hazreti Peygamberhcumiinemirverdi. Vebuyurdularki: "Herkimbugndmandanyzevirmeyipdedirenirveehidolarakvefatederse, CenbHakonucennetekoyacaktr.BugnehidolanlaraFirdevscennetihazr veonlarameleklermuntazrdr." Bute'sirliszlerleaskeritevikederek, "Haydiiddetlehcumediniz"dediler..., Yiitlerveehidler HazreckabilesindenmeyrbinHmmradyallhuanh,hurmayerken,cennet mjdesiniiitince, "Ohoh,cennetegirmekiin,uheriflerinelindelmektenbakabireylzm deilmi?Pekiyiyleyse!"diyerekelindekihurmalaryereatt,hemenklcn

ekerekveehidliingzelliinedairte'sirliiirlersyleyerekdmanahcum etti. Artkgeridnmedi,birokmriklerildrdktensonrakendisideehidolarak cennetegitti. islmordusundaoktanbakasilhileehidolanlarnbirincisiitebu meyr'dir.Allahkendisindenrazolsun. AfraadndakikadnnbykoluAv/da,kolaycaehidolmakiinzrhn srtndankartpattvehemenklcnsyrarakdmanahcumetti,oda birokmriklerildrd,niha 1Enfl(8)sresi,17.yetinba,melen:"Onlarsizldrmediniz,Allah ldrd.Attnzamandasenatmamtn,Allakatmt.." 117 PEYGAMBEREFENDMZ yetkendisidahiehidolarak,muradnaerdi.Gerikalanashbdahepdalkl ilerikotularveyeryerhcumederek,dmannsaflarnyrttlar. MriklerCezalarnBuluyor HussiyleAllah'naslanHazretiHamza,hangitarafahcumetse,dman blkleriniyarpgeiyordu.HazretiAlideonauyarak,nnegelenmrikleri kllaikiyebiiyordu. Kurey'inmehurreislerindenZem'abinEsved,HazretiAli'ninkarsna kmakla,derhalonudakatletti.Zem'a'nnkardeiAkldebusradaldrld. SehmoullarreislerindenolanAmrbinAs,EbSfynileberaberolduuiinbu vak'adabulunmad.FakatSehmoullar'nnbykreislerindendrtkiibu muharebedeldrld. BunlardanHacccSehm'ninoluMnebbih'iEbYusrEnsrhazretleri,kardei Nebih'iHazretiHamzaileSa'dbinEbVakkas,Mnebbih'inoluAsileKays Sehm'ninoluEbu'1s'HazretiAlildrdler. Bunlardanbaka,HazretiAli,KureyreislerindenHazretiTalh'nnamcasAmr binOsman'veHazretiHadce'ninbiraderiNevfelbinHuveylid'iveUbeydebin Sad'ideldrd. meyyeoullar'nnreisiolanEbSfyn,adgeenkervan ilesavuupgitmiolduundan,bubyksavatabulunmad. EakatoluHanzaleharbegirmiidi,busradaodaldrld. Kurey'inmehurreislerindenEbu'lBuhterbinHimda McezzerbinZiydtarafndanldrld. EbCehil MslmanlarnbykdmanolanEbCehil'ildrmek,herkesiinvnlecek bireyolduundan,btnashbonunlakarlamakistiyorlard. 118 MEDNEDEVR HattHazretiHamza,EbCehilzannederek,mriklerinilerigelenlerindenve Mahzumoullar'ndanHlidbinVelid'inkardeiolanEbKays',HazretiAlide yineylezannederek,aynkabiledenAbdullahbinMnzir'ildrmlerdi. YineKurey'inbyklerindenmmSeleme'ninkardeiolan,Mahzumkabilesinden Mes'dbinmeyye'yideHazretiHamzakltangeirdi.EbSeleme'ninkardei olanEsveddebusradaldrld. EbCehil,yetmiyandaolduuhalde,gzpek,yzkorkun,okinatbir mel'unolup, "Anambenibugniindourmutur"diyecesaretgsterip,askerinimuharebeye srervekendiairetiolanMahzumoullar'nmyiitlerionunetrafn,mh kngibi,smsksardklariin,yannavarlamazd. AfraHtun'unOullan ikiordubirbirineyaklatesnada,harpsafndabulunanAbdurrahmanbinAvf radyallhuanhnsandavesolundaNeccroullar'ndanbirergenvard. Onlardanbiri,Abdurrahman'nkolundanekip,gizlicesordu: "Amca,senEbCehil'itanrmsn,banagstersene?"IbniAvf:"Neyapacaksn?" deyince,"Allahileahdettim,EbCehil'igrrgrmez,zerineatlponu ldreceim,yahutbuuurdaleceim"diyecevapvermi,tekigendeyineEb Cehil'isormu,sonraaynszsylemi.

Abdurrahman,byletehlikelibirzamanda,zamannacsntatlsngrmemiiki ocukarasndakaldmdiyednrken,onlarnbucesurcaszlerinehayret etmi. Buikinevcivanisemeer,yukardaadgeenAfraHtun'unoullarMuzve Muavvezadndaikifedaikardemi. 119 PEYGAMBEREFENDMZ itebusradaEbCehilMahzumoullaryiitleriiledomuztopuolup gelirlerken,IbniAvfonlara, "itearadnzEbCehilbudur"derdemez,ikisibirden,ifteahingibi szlp,EbCehil'inzerinehcumetmiler. FakatoesnadayineEnsr'danMuzbinAmrbinCemhadndakibirfedaide,Eb Ceh'igzetiyormufrsatmbulup,EbCehil'inayanabirklvurmu fakatEbCehil'inoluIkrimedeklileonunkolunuyaralam,itetambu sradaAfr'nmoullanMuzileMuavvezyetiip,EbCehil'iniinitamam eylemiler. EbCehil'inlm EbCehil,kendisini,ArapkabilelerininenereflisiolanKurey'inreisi bilip,Medineleriiftidiyekkgrdnden,onlarnelindelmekpek gcnegiderdi.HattaHazretiMuz,kendisinekllavurduuzaman, "Kekebeniiftilerdenbakabiradamldrseydi"demiti. OesnadaResliEkrem, "AcabaEbCehilneyapyor?Kimgidipdeondanbizebirhabergetirir?" deyince,AbdullahbinMes'dbusziitiriitmez,koarakEbCehil'inyanna gitti.Onuncanekitiinigrdvebankesmekzeresakalndantuttu,aya ileboynunabast.EbCehilgzlerinianca,HazretiAbdullah, "EyEbCehil,senmisin?"dedi. EbCehil,sonnefesinivermekteolduuhalde,pervaszcaIbniMes'd'a, "Eykoyunoban,peksarpyerekmsn,birbykadamkendikabilesinin ldrmesiyeniolmubirideildir,buolaaneydirfakatgalebehangi taraftadronusyle?"diyesordu.IbniMes'dda, "Hakk'nyardmilegalebemslmanlarayzgsterdi"dedi 120 MEDNEDEVR vebuszEbCeh'ibykye'sedrd. EbCehilbylecehereydenmidinikesince,"Muhamtned'esyleki,imdiye kadaronundmanidim,imdidmanlmbirkatdahaartt"dedi.IbniMes'd dahemenbankesti.Sonnefestedeimnagelmeyen,kfrvedallettesrar edenEbCehil,byleceye'siindelpgitti. "BummetinFiravunu" IbniMes'd'uncssesikkvekendisizayf,EbCehil'inise,babyk olduundan,onutaypgetirmesiseyredeerbirhlidi.Ykn, "iteAllah'ndmanEbCehil'inba"diyerekPeygamber'inhuzurunakoydu. ResliEkremdeAllah'nyardmnakredip,"Bummetinfiravunuitebudur" diyebuyurdular.BuesnadaAfraHtun'unoluMuavvezdeniceilergrdkten sonra,kardeiAvfgibiodaehidoldu.Allahherikisindenrazolsun. EbCehil'inkardeioluolanAsbinHimdabuesnadaldrldveKurey'in mehurreislerindenTu'ayme,mslmanlardanbirikikiiyiehidettiktensonra odaHazretiHamza'nnklcndangeti. EbCehil'inldrlmesindensonra,Kureyordusundadayanacakkimsekalmad, kamayabaladlar.Kaabilenlerkurtuldu,kaamayanlardaesirliicanna minnetbildi. "teKfirlerinBa!" Kurey'inbirinciderecedekireislerindenbiriolanmeyyebinHalefhem ihtiyar,hemimanbiradamd.Muharebeninsonunakadardayand.Nihayetolu Aliileberaber,AbdurrahmanbinAvf'ateslimoldu. 121 l PEYGAMBEREFENDMZ Abdurrahmanhazretleri,eskitanklabinen,onlarldrmeyip,esiretmeye kararvermekzereiken,aralarndaylebirkonumageti.meyye:

"udemirlerebrnpsaflaryrtankahramankimdir?"IbniAvf:"ResMlah'm amcasHazretiHarazadr."meyye:"Ah,bizebuileriyapanvebizleribuhle koyanhepodur."Onlarbylekonuurlarken,meyye,BilliHabe'nin,gzne iliti.meyye,Mekke'deHazretiBill'eokeziyetleretmiidi.Billonu grnce, "EyAllah'nEnsr,itekfirlerinvefdrlerinbameyyebudur.Vurunuz, ldrnz"demesiyle,AfraHtun'unoluMuzileEnsr'danbazlar,kouponu ldrdkleriesnada,AmmarbinYsirdemeyye'ninoluAli'yildrd. HslKureyordusupekfenahaldebozulduveehliislmbykmuzafferiyete kavutu... llerveEsirler Muharebemeydanndadpkalanlarile,yaralanpsonravefatedenehidlerin hepsiondrtkiidenibaretolup,altsMuhacirlerden,altsHazrec kabilesinden,ikisideEvskabilesindenidi. Mriklerdenlenlerinsaysiseyetmikiiolup,yirmidrdKurey'in erafndanvereislerindenidiler. Esirolanmriklerdeyetmikiiolup,HazretiPeygamber'inamcasAbbsbin AbdilmuttalibveamcaocuklarAklbinEbTlibileNevfelbinAbdilmuttalib veHazretiZeyneb'inzevciEbu'lsesirlerinerafndanidiler.Bunlarnhepsi birmddetsonramslmanolmulardr. Mus'abbinmeyr'inkardeiEbAzizde,buesirlerinerafndanolduuhalde, Bedirgnmslmanolmutu. 122 MEDNEDEVR Amrmir'ninoluSheyl,HimMahzm'ninoluHlid,beybinHalefin oluAbdullahveHazretiSevde'ninbiraderiAbdbinZem'a,VelidbinVelid, meyyebinHalefinzadlsolanNestasdabuesirlerinerafndanidiler. ResliEkrem'inemriile,ldrlenKureyulularnncesetleri,birkuyuiine atld.FakatmeyyebinHalef,zrhiindeimiolduundan,olduuyerde zerinetatoprakylarakrtld.tekillerdeurayaburayagmld. ResliEkrem,buzaferimjdelemekiinZeydbinHrise'yiMedine'yegnderdi. ZeydMedine'yevardzaman,ResliEkrem'inkzRukayyeradyallhuanh vefatetmivehenzgmlmolduundan,Medinehalkkederiindeydiler. Abbs'niniltisi Esirlerinkamamasiin,Hazretimeronlarbalamayamemuredilmiti. HepsininbyolanAbbs'isepekskbalamolduundan,geceinliyordu. ResliEkremogeceamcasnniniltisindenzlerek,gzneuykugirmedi. Ensr,ResliEkrem'inrahatszolmasnhiistemediklerinden,kendisiningece uykusuzkaldklarniitince,bazlargelip,Abbs'nbalarnzdlerve onunaffedilerekserbestbraklmasnistediler. Halbukiesirlerhakkndanesuretlemuameleedileceinedairhenzhibirvahiy gelmemiti,ozamanbunlarhakkndabalbanabirkararvermeklzm geliyordu. mer'lFrk Reyileyaplacakilerdeashabadanmadabulunmak,Fahrilem'insnnetleri idi.Danmameclislerindeherkesfikriniserbestsylerdi. 123 PEYGAMBEREFENDMZ MEDNEDEVR HussiyleHazretimer,vahyeuymaktanekadarsr'atvemetanetgsteririse, reyileyaplacakilerdedeaslahatragnlebakmayp,tereddtszfikrini sylerveszkestirirdi.okkerefikrindeisabetederdi. Birokdefasylediifikir,sonradaninenvahyiilhyeuygundmt.Hak ilebtlnarasntambirolgunluklaayrtettiiiin,kendisinemer'l Frkdenilmitir. BuseferkidanmameclisindeHazretiPeygamberashabna, "CenbHaksizionlaragalipvemuzafferetti.imdionlarnhakkndane yapmakistersiniz?"diyesordu.Hazretimer'lFrk, "YReslllah,hepsininboynunuvurdur"dedi.Sa'dbinMuzdaaynfikirde bulundu.

ResliEkrem'inmerhametibufikrekargeldiinden,evvelkisualinitekrar etti.Hazretimer, "YReslllah,onlarmriklerinreisleridir,hepsininboynunuvurmal"deyip, kendifikrindesrarettiisede,ResliEkremyinekabulbuyurmad. BununzerineHazretiEbBekirkalkp,esirlerdenbedelalnarak, affedilmelerifikriniilerisrd.ResliEkremdeonunfikrinikabuledip, esirlerdendrderbindirhembedelalnaraksalverilmeleriniemretti. Yalnz,Peygamber'earhakaretiirleriyazanvemslmanlaraezacefaeden UkbebinEbMuaytileNadrbinHarisldrld. BedirDn ResliEkrem,Bedir'degecekaldktansonra,ordusuileberaberMedine'ye dnd.Esirlerveganimetmallardaberaberidi.Neccroullar'ndanAbdullah binK'bbumallarkorumayamemuredilmiidi. 124 KureykervannaramayamemurolanZeyd'inoullanTalhveSaddeetraf gzetleyerek,Medine'yegelmilerfakatResliEkrem'inBedirtarafna gittiklerinihaberalmaklaonlardaotarafaynelmilervebuseferResli Ekrem'inMedine'yednndeyoldakarlap,gazasntebriketmilerdi. SafraBoaz'ndankldktansonraResliEkrem,ganimetmallarnmsavat zereashabnataksimettiveesirlerigeridebrakpMedine'yegitti. ResliEkrem'inMedine'denkilednarasndaondokuzgngemiti. KendilerindenbirgnsonraesirlerdeMedine'yegetirildi.ResliEkrem, onlarashabnadattve"Onlaraiyibaknz"diyetenbihetti.Busuretle herkeskendievindekiesiregzelcebakar,yiyeceineieceinedikkatederdi. SaklAltnlar ResliEkrem'inamcas,Abdlmuttalib'inoluAbbsoldukazenginbirztt. Mekke'denkarken,karsmm'lFazl'abirokaltnverip, "Benmuharebeyegidiyorum,ayetbanabirhlolursa,bualtnlarseninle evldmndr"demi,fakatbuvasiyettenikisindenbakakimseninhaberi olmamt.BundanbakaAbbs,askeresarfedilmekzereyannadabirokaltn alm,fakatharpesnasndaelindenalnmt. ResliEkrem,onagerekkendisiiin,gereksekardeininocuklarolanAklve Nevfeliinbedelvermesiniemredince,odamuharebeesnasndaelindenalnm olanaltnlarnbubedellerekarlktutulmasnricaetti. ResliEkrem, "Bizimaleyhimizekullanmakzeretadnaltnlarsanabrakamayz"diyerek onunburicasnkabuletmedi.Abbs:"Beniavuatrpdilendirecekmisin?" dedi. 125 PEYGAMBEREFENDMZ OnunzerineResliEkrem, "Hanimm'lFazl'abraktnaltnlar?"diyesordu.Yukardasylediimiz gibi,Abbs,oaltnlarkarsnaverirkenyanndakimseyoktu.Abbs,"Sana bunukimhaberverdi?"dedi. ResliEkrem,"Rabbimhaberverdi"deyince,Abbs, "Benartkinandmkisensylediinszlerdesdkimisin"diyerekkelimei ehdetgetirmitir. Fakatbedeliaffettiremeyip,tekiesirlergibi,belirtilmiolanbedelibulup vererek,Mekke'yednd.Kurey'intekireisleridebedelleriniMekke'den getirterek,yavayavadnmeyebaladlar. Bedelvermeyekudretiolmaypda,yazyazmasnbilenesirlerledeEnsr'dan onarocuayazretmekvesonraMedine'yegitmeleriiinszleildi. Mekkeahalisindeokuryazarkimseoktu,Medineahalisiise,yazyazmak bilmiyorlard.BusuretleMedine'dedeokuryazarkimseleroalmoldu. Hadce'ninGerdanl BusradaResliEkrem'inkzZeynebradyallhuanh,kocasolanEbu'ls binReb'inbedeliolmakzere,boynundakigerdanlkarp,Medine'ye gnderdi. Ebu'lsileevlendiivakit,bugerdanlboynuna,annesi,kadnlarnefendisi HaHcet'lKbrradyallhuanhtakmt.

HazretiHadce'ninbykkznakymetlibirhediyesiolangerdanlntelll elindesatlkmalgibi,esaretkarlolarakmeydanakmas,ashabate'sir etti.ResliEkremdeonugrnce,fevkaldezld, "EeruygungrrsenizZeyneb'inesirinisalveriniz,bedelinidegeriveriniz" dedi.AshbdaEbu'1s'salverdilervegerdanlgerievirdiler. 126:^ MEDNEDEVR BusuretleEbu'ls,bedelsizolarakesarettenkurtulup,Mekke'yegitmi,fakat kfrndeveeskidinindekalmaktasrarettiinden,HazretiZeynebondan ayrlp,Medine'yehicretetmitir. EsirlerdenEbAzzeCumahadndakimehurir,iirindenbakasermayesi olmadiin,birdahaislmaleyhindebulunmamakartyla,bedelsiz salverildi. RamazanerifinsonlarndaSadakaiFtrvermekvcibolduvebayramgn BayramNamazklnd.Zektvermekdebusenefarzoldu. EbLeheb'inlm Yukardayazldgibi,KureylilerinBedir'demalupolanvedalan ordusundan,yetmikiilm,yetmiiesirdm,gerikalandaperianbir halde,dekalkaMekke'yegitmilerdi.EbSfynbinHarisdeonlarlaberaber Mekke'yevard. Abbs'nkarsmm'1FazlvemslmanolduuhaldegizlitutanklesiEb Rfi'inbulunduubirmecliste,EbLeheb,EbSfyn'danBedirvak'asn sordu.Oda: "Vallahihibireydeil,bizMuhammedllerlekarlatmzdaonlarahep srtmzevirdik,istediklerinildrp,istedikleriniesiraldlar.Fakat bizimkilerhakkndaktsylememveayplamamnkkarmzdairive gsteriliatlarabinmibiralaysvarivard.Onlarakarkoymakmmkn deildi"diyecevapverdi. OsradaEbRfi,"Ogrdnzsvari,melikeidi"deyince,EbLehebgazaba geliponabirtokatvurdu.mm'1Fazlise,gayretegelip, "Zavallkleyiefendisiburadayokdiyedvyorsun"diyerekbiradrdirei ileEbLeheb'inbanyard.OnunzerineEbLehebkederindenarsurette hastaland,birhaftasonradacanncehennemesmarlad. 127 PEYGAMBEREFENDMZ 4TEVRAT'TAYAZILIOLAN ResliEkremBedir'denmuzafferolarakdndktensonra,slmdinipekziyde kuvvetbulduvebtndmanlarngzleriyld. Medine'dekiYahudiler, "Tevrat'tayazdolanhirzamanPeygamberibudur"demeyebaladlar.Bazlar imnetti,bazlardaimnetmigrnd,itebusuretleislmarasndabirok mnafklarpeydaoldu. Kureyza,NadrveKaynuka HazretiPeygamber'inhicretindensonraYahudiler,ResliEkremileharp etmemekveonundmanlarnsavaateviketmemekzeremuahedeyaptlar. MedinetaraflarndakiYahudilerhernekadarKureyzaveNadiradndaiki kabileyeayrlmt,fakatbunlardanbaka,BenKaynukadenenbirkabilevard ki,Medine'ninAfiyedenensemtindeCisriButhanadndakiyerdeyerlemilerdi. Kaleleripeksalam,cesaretlerimehuridi.Hazreckabilesionlarnhmisiidi vearalarndaanlamavard. YahudilerleSava Bunlarmslmanlardanbirinildrerek,yaptklarszlemeyibozduklariin, ResliEkremhicretinonikincisenesievval'ininortalarndaEnsr'danveEvs kabilesierafndanEbLbbebinAbdilmnzir'iMedine'deyerlerinekaymakam brakp,sancadaamcasHazretiHamza'yaverip,gazilerleMedine'denkt. GidiponbegnkadarKaynukaoullar'nmuhasaraetti.NihayetZilka'de'nin bandateslimemecburoldular.Hazrec'denvekabileninbyklerinden, mnafklarnreisiAbdul1 128 MEDNEDEVR

lahbinbeyonlarnldrlmeyip,affedilmeleriniHazretiPeygamber'den srarlaistirhametti. ResliEkremdeonlaridamdanvazgeerek,amtarafnasrdvekalelerinde bulunansilhlarnvemallarnbetebiriniBeytlml'ealp,gerisinimslman ordusundakiaskerlerarasndataksimetti. KaanDman EbSfynbinHarbbinmeyye,yukardaadgeenkervanlaMekke'yegitmiti. ArkasndandaBedir'dedalanasker,bozukdzenbirhaldeMekke'yevsl oldular.Kurey'inbirinciderecedekireislerininkimilm,kimiesirolmutu. EbSfyn,tabiatiyleKurey'inreisimakamndaidi.Mslmanlarzerinebir seferyapmadan,karlarnnyannavarmamakvegzelkokularsrnmemekzere yeminetmiti. itebundandolayikiyzatlileMekke'denkp,Medinecivarnagelmive birkaatlyncolarakgndermiti.OnlardaMedine'yebirsaatkadar mesafesiolanbiryeregelip,mslmanlardanbiriniehidetmilerdi. ResliEkrembunuiitince,seksensvariveyzyirmipiyadeileMedine'den kpotarafagitti. KureytaifesihenzBedirbozgunluununacsnunutmamolduklarndan, kamayabaladlarveyklerinihafifletmekiinyanlarndakierzakuvallarn atarak,hzlakapgittiler.Busuretlemslmanlar,Kurey'eyetiemediler, fakatbraklmolanuvallarskntszcatoplayp,birhayliyiyecee kavutular. ResliEkrem,begeceMedinedndakalarak,Zilhicce'nindokuzuncugn Medine'yeavdetbuyurdu. ErtesignBayramNamazkldvekurbankesti.Ashabaelakurbankesmeleriiin emretti. 129 PEYGAMBEREFENDMZ HazretiFtma'nnNikh YinebuZilhicceayndaResliEkrem,muhteremkerimesiFtmat'zZehra radyallhuanhyamcazadesiHazretiAlibinEbTlibileevlendirdi. OvakitHazretiFtmaonbeyandaveHazretiAlideyirmibiryandaidi. AshabnbyklerindenOsmanbinMaz'nbusenevefatetti.AynseneKurey'in byklerindenmeyyebinSaltdadnyadangpgitmitir. Bumeyye,eskisemavkitaplargrm,Peygamber'ingeleceinirenmiti. Fakatkendisihirzamanpeygamberiolmakhevesinedtnden,MuhammedMustafa sallallhualeyhivesellem,Peygamberolarakgnderildiizaman,hasedinden dolaykfrndevesapklndasraretti. Bedirvak'asndaam'dabulunuyordu.SonraMekke'yegiderkenBedirkyne uradzamankendisineBedirmuharebesindelenKurey'inbyklerinin atldkuyugsterilmivedayzadeleriolanReba'nnoluUtbeveeybe'nin okuyudaolduklarhaberverilmiolduundan,kuyubanagidipuzunbirkaside ileonlaramersiyesylemi,sonrakendisidelmtr. Birdam HicretinncsenesininRebilevvel'indeYahudilerdenveNadrkabilesi reislerindenK'bbinErefidamedildi.BuK'biridiveResliEkrem'i hicvederdi.Mekke'yegidipgelmi,Mekke'deikenBedirmuharebesinedair mersiyelersyleyip,Kurey'imslmanlaraleyhinekkrtmt. Ensr'danveEvskabilesindenMuhammedbinMesleme,kendikabilesi kahramanlarndandrtkiiyialp,K'b'nyannagittilerveemsalineibret olsundiyeK'b'nbankestiler. 130 MEDNEDEVR SabahleyinYahudiler,Peygamber'inhuzurunagelip,bundanikyetettiler. ResliEkremdeK'b'nnaslfesatkarmakistediinianlattveYahudiler bireydiyemeyipgittiler. BedirmuharebesindensonraKureyliler,tedenberigidipgelmekteolduklaram yolutehlikeliolduundan,Irakyoluiledolaarakam'agidipgelmeye baladlar. BusralardaSafvnbinmeyyeileHuveytbbinAbdiluzz'nndabulunduubir KureykervannnIrakyoluileMekke'denktiitildi.

ResliEkremyzsvariileZeydbinHrise'yizerlerinegnderdi. Necid'deKardeadndakisubamavardlar,kervanvurdular,eldeettikleri mallaralp,Medine'yegetirdiler,Beytlmliinayrlanbetebirinkymeti yirmibindirhemkadard. Z'nnreyn YukardabildirildiigibiBedirvak'assrasndaResliEkrem'inkerimesive OsmanbinAffn'nzevcesiHazretiRukayyevefatetmiti.SonradaHazreti mer'indamadHuneysbinHuzfevefatedince,kzHafsadulkald. Hazretimer,kzHafsa'yHazretiOsman'avermekistedi.HazretiOsmanda buniyettebulunmukensonradanvazgetifakatHazretimer'inbundancan skld.ResliEkrembununzerineHazretiHafsaileevlenerek,Hazreti mer'ikaynpederlikerefiilememnunettivekendikzmmKlsum'uda HazretiOsman'averdi,iteozamanonaOsman1Zi'nnreyn(ikinurlu) denildi. 131 NCBLM <^5>> UHUD CYJedirSavaesnasndaEbSfynbinHarbveAmrV<ybinAs,sahilyoluile savuup,Bedirvak'asnasebepolankervanMekke'yeulatrmlard.Bu kervandabindeveykmalvard,sermayesiellibinaltnd. BundaKurey'inerafndanpekokkimselerinhissesibulunuyordu.Fakatonlarn ouBedirmuharebesindeharbetmekteidiler.OndandolaykervanMekke'ye gelince,btnmallarDr'nNedve'yekonupsakland. KureyordusuBedir'defenahaldebozulupdalarakMekke'yedndklerizaman, meyye'ninoluSafvn,EbCehil'inoluIkrime,Reba'nnoluAbdullahgibi, babalarveyakardelerilenler,EbSfyn'myannagittiler, "Mhammedbizinibyklerimizildrd,bizlerikimsesizbrakt,ukervann krnbizeyardmolarakverinizdeondanintikamalalm"dediler. EbSfynbuteklifihemenkabuletti.tekisermayesahiplerinideikna ettilervekervandakieyaysattlar. Kureyliler,amticaretinden,tedenberi,birebirkrederlerdi.Buseferde mallarnsatnca,sermayesiolanellibinaltnsahiplerineverdiler,ellibin altndakrkald,itebukrdanyirmibebinaltmayrp,onunla Bedevilerdenaskertoplamayakararverdiler. 132 MEDNEDEVR Kkrtclar FakatBedir'delenKurey'inbyklerinihatrlatp,onlariinmersiyeler syleyerek,halkmuharebeyeteviketmekzere,szte'sirlivehitabeti kuvvetlibirkakimseninbuiekatlmalarlzumlugrld,itebundandolay AmrbinAs,HbeyrebinEbVehb,IbniRib'veEbAzzeCumahseilerek kabilelerarasnagnderildi. HernekadarEbAzze,Bedirvak'asndaesiredildiizamanbirdahaislm aleyhindebulunmamakartyleaffolunduundandolaybuvazifeyikabulde tereddtetmiisede,Safvnbinmeyyekeskindiliilekavmineyardmetmesi iinpekoksraretti.Odadayanamaypislmaleyhinehalkkkrtc iirlersylemeklemeguloldu. BusuretleKureyliler,Mustalikoullar,HevnoullarveHrisoullar kabilelerindenikibinkadaraskertopladlarvebinkiidenibaretbirordu ileMekke'denktlar.Yediyzzrhlveikiyzatlidi.binde develerivard..,,,. Hind BuordununbavekumandanEbSfynidi.KarsHinddeberaberdi.Hind, Bedir'delenbabasUtbeileamcaseybevekardeiVelid'inintikamnalmak iin,askerikkrtyordu. EbCehil'inoluIkrime'ninkarsveHarisbinHim'nkzolanmmHakm veyineHris'inkarsveVelidbinMugre'ninkzFtma,Safvnbin meyye'ninkarsveMes'dSakaf'ninkzBerze,Amrbins'nkarsve MnebbihSehm'ninkzReyta,kocalarileberaberdiler.

Mus'abbinmeyr'inkardeiEbAziz'invalidesiHannsdaoluEbAzizile beraberdi.Bunlarlaberaberbakakadnlardavard.Hepsionbekadard. Bunlartefalarlarveaskerigayretegetirecekiirlerokurlard.,,.>,',: .''., 133 PEYGAMBEREFENDMZ 1SAVAHAZIRLII AbbsbinAbdilmuttalib,Bedirvak'asndafelketeuradndanbahsederekzr diledivehazrlkkafilesinekatlmad.Kurey'inbuhazrlnbirmektupla HazretiPeygamber'ehabervermekiinvegndeMedine'yeulamakzere Gifroullar'ndanparailebirulaktutupgnderdi.UlakMedine'yegidip, ResliEkrem'iKbakyndebulduvemektubuverdi.ResliEkrem,omektubu beybinK'b'aokuttuvegizlitutulmasntenbihetti.SonraKbakynn erafndanveEnsr'nbyklerindenSa'dbinReb'inevinegittivegizli olarakbuiigrt.SonraMedineiMnevvere'yegelerekKureyordusunun durumunuaratrprenmekiinHubbbinMnzir'ignderdi. Odagidip,Medine'yebirkonakarasolanUrayzadndakiyerdeKureyordusunu grd.DurumlarnrenerekMedine'yednp,iiResliEkrem'ehaberverdi. Hubb'mgetirdiihaber,Abbs'ngnderdiimektubauygundt. Hicretinncsenesievvalaynnilkarambagnidi.KureyordusuMedine hizasnageldiveUhdDayanndakiAyneyndenendaakondu.PerembeveCuma gnlerioradakald. HazretiResl'nRyas CumagecesiResliEkrembirryagrd.Ryasnda,birtakmsrlarn boazlandn,Zlfikradlklcnnucukrlpbirgedikpeydaolduunuve arkasnasalambirzrhgiyip,,mbarekeliniozrhnyakasnasokmu olduunugrd.Sa bahleyinburyasnashabnasyledi. ' "Boazlanansrlarashabmdanehidolacakkimselereveklcmnucundaki gedik,ehlibeytimdenbirininehidedilecei!i l 134'\ MEDNEDEVR neiarettir.OkuvvetlizrhdaMedinedemektir"diyetbiretti.Sonra, "SizMedineiindekalnz,dmanehrehcumedersekarkoymakvekorunmak iinharbedersiniz."dedi,ashbdanbazlardabunuuygunbuldu. MnafklarnbaolanAbdullahbinbeyde,"EyAllah'nResul,Chiliyet zamanndakarmzadmankarsabiznevakitdarksakmalpolurduk,ne vakitMedine'dekapanpdamdafaaetsekgalipgelirdik"dedi. ehirMdafaas Hakikattedebufikirynimdafaatarafntutmakdahauygundu,nk Medine'ninhertarafbinaveduvarlarlaevrilmi,geityerleride istihkmlarlakapanmolduundan,birkalehkmndeidiveResliEkrem'in ryasndagrdgibi,kuvvetlibirzrhhalindeidi. EerbirmddetMedine'desabrusebatolunsa,Kureylilerordughlarndadurup, mslmanlarnkmasnbekleyeceklerdi.Buhlcanskcolduundan,Bedeviler mitsizlenerekbirousavuupgidecekti.ayetMedinezerinehcumederlerse, ieridenatlacakoklarlabiroununlmesitabiidi. HerikisurettedeKureyordusunamitsizlikgelecekti,iteancakozamanda darklarakzerlerinehcumedilirsemuharebeyikazanmakdahakolay olacakt. DardaSavamaksteyenler FakatBedirmuharebesindebulunmayanyiitler,oradabulunangazilerin kazandklarsevaplarveBedirmuharebesiehidlerininvslolduklar dereceleriResliEkrem'deniittiklerizaman,omuharebedebulunmadklarna okzlmlerdi. "YReslllah,bizAllah'danbugnistiyorduk,bizlerida 135 PEYGAMBEREFENDMZ nkar,dmanlarmzlagsgseharbedelim"dediler.Ashbdanbirksm da,

"Eerdarkmazsak,dmanbizimzayfolduumuzavekorkaklmza hkmederekmarr"diyeehirdenkp,muharebeetmeyidahauygunbuldular. HazretiHamza,okyiitvecesaretlikahramanbirztolduundan,Medine'de kapanpkalmayatahammlolmadiinhemenkpdmanzerinehcumetmek istiyordu. BununzerineResliEkremdearesizdarkpmeydanmuharebesi yaplmasnakararverdive, "EersabredersenizbuseferdeCenbHaksizeyardmeder"buyurdu. Cumahutbesindecihdnfaziletlerinibeynetti.ikindinamazndacemaatle kldktansonra,"eyhayn"i,yniEbBekirilemerhazretleriniberaberine alarakhcresinegitti. ikisibirlikteResliEkrem'insarndzelttilervesavaelbisesini giydirdiler. ResliEkrem,birbirizerineikizrhgiydiveklcnk^jsanp,onlarla beraberdarkt.< l Pimanlk Dierashbileetraftakikyhalkdahazrlanp,HazretiPeygamber'in kmasnbekliyorlard. Askerlikteenmhimi,harbhareketlerindekumandankimolursa,onunemrine tamamiyleitaatederek,onuntedbirlerinevefikirlerineaslakarmamaktr. Fahrilem,mdafaasuretiylemuharebeyimnasipgrmken,bazlarnnonu darkmayamecburetmeleribykbirhataidi. EvskabilesininreisiveEnsr'nenbyolanSa'dbinMuzileUseyyidbin Hudayr,.....<< 136 MEDNEDEVR "SizAllah'nResulnistemediihaldekmayamecburettiniz,iiona brakmalydnzOnavahiygelirneyaplmaslzmgeldiiniosizdeniyi bilir"diyeonlarazarladlar. Onlardayaptklarnapimanoldular.ResliEkremevindenknca, "YReslllah,bizseninemrinekargelmeyiz,dilediiniyap"dediler. "BirPeygambereDnmekYakmaz!" HazretiPeygamberonlarnsrarzerinesilhlandveatnabinmekzere olduuiin, "BirPeygamber'esilhlandktansonracenketmedendnmekyakmaz"dedilerve hemenatnabinip,ordusuileMedine'nindnaktlar.IbniOmmMektm'u Medine'dekaymakambraktlar. Sa'dbinMuzileSa'dbinUbde,zrhlarngiymiolduklarhaldeResli Ekrem'innndeyryorlard. Uhuddanadorugittiler.MedineileUhudarasndakimesafebirsaattenazdr. Ancakognorayakadargitmeyip,yaryoldaeyhayndenilenyerdegecelediler. smebinZeyd,Abdullahbinmer,ZeydbinSabit,EbSadHudrgibikk ocuklarResliEkremburadangerievirdi. OgeceMuhammedbinMesleme,ellikadaraskerlemslmanordusununetrafn dolamakzerekarakolakt.MriklertarafndandaIkrimebinEbCehilbir frkailekarakolkpdolamaktaidi. Mnafklar ZekvnbinAbdilkays,geceorduiindedolap,ResliEkrem'inadrn muhafazaediyordu.SehervaktiResliEkrem, 137 PEYGAMBEREFENDMZ ordusuileoradankalkp,Uhuddanadoruyrd.Yanndakiaskerinhepsibin neferkadard. FakatmnafklarnreisiolanAbdullahbinbeykendisinebalolanyz kadarmnafklageridnd. Onlarngeridnmesi,HazreckabilesindenHriseoullar'n,Evskabilesinden deSelemeoullar'ntereddtedrd.Bubireytanvesvesesiidi.Allah'n hidyetierititereddtedenoikitaifemnafklarauymayp,Peygamberordusu ileUhuddaeteinevardlar. tslmOrdusu

Ordununtoplamyediyzneferkald.Onlarndayalnzyzneferizrhlidi. YalnzResliEkremileEbBrde'ninbireratvard. islmordusuUhuddanaarkaverdiveMedine'yekarsaftuttu.Mriklerde islmordusununkarsndakiorakyerdesafoldular. Kurey'insanca,tedenberiAbdddarbinKusayoullar'ndaolduundan,bu seferdeyineonlardanTalhbinTalh,Kureyordusununsancakdridi. ResliEkremde,MuhacirlerinsancanyineAbdddaroullar'ndanMu'abbin Umeyr'evermiti. EvskabilesininsancaUseyyidbinHudayr'da,Hazreckabilesininsancaise, HubbbinMnzir'inelindeidi. "SaknBuradanAyrlmayn!" KureyordusununkumandanEbSfyn'd.KemankeleirinbaAbdullahbin Reba,sakolkumandamHlidbinVelid,solkolkumandandaIkrimebinEb Cehilidi. ResliEkrem,ordusununortasndabulunuyordu.EbUbeydebinCerrahileSa'd binEbVakkasnc,Mikddbin 138 MEDNEDEVR Amrarkakuvvetlere,UkkebinMihsanEsedsakola,EbSelemebinAbdilesed solkolakumandaediyorlard.Allahhepsindenrazolsun. islmordusununsoltarafndakiAyneynadndakidadabirvadivard.Dman svarisininoradanhcumetmesiumulabilirdi,ResliEkrem,Abdullahbin Cbeyr'iellineferokuile,svarihcumununlemekiinovadininazna memurbuyurduve, "Dmangerekglibgelsin,gereksemalupolsun,bendenhabergelmedikesiz buradanayrlmaynz"diyekuvvetliemirverdi. ''' 2 '' KILICINHAKKI SonraResliEkrem,elinebirklald,klcnzerindeylebircmle vard, "Korkaklktautanveilerigitmekteerefvar,kiikorkaklklakaderden kurtulamaz."ResliEkrem, "Buklcnhakknyerinegetirmekartylakimalr?"dedi.Ashbdanbazlar, "Bizalrz"dedilersede,ResliEkremonlarailtifatetmeyip,evvelkiszn tekrarlad. NihayetEnsr'nkahramanlarndanEbDcneradyallhuanh, "YReslllah,buklcnhakknedir?"diyesordu.ResliEkremde: "Onunhakk,eilipbklnceyekadardmannyznevurmaktr"dedi.Eb Dcne, "Oartilebenalrm"deyince,ResliEkremklconaverdi. 139 PEYGAMBEREFENDMZ EsasenEbDcneharbmeydanlarndakorkusuzcaseirtipdolaanbahadrlardan olduuiin,bylehususbiriltifatanailolunca,hemenklcekipileri yrd. Busradabirmnafkile,birmrtedtarafndanharbebaland.yleki: Kuzmanadndabirmnafk,ResliEkremordusuileMedine'denktzaman gerikalmt.Medine'dekikadnlarnonunlaelenmesi,namusunadokunduuiin, derhalorduyagelmiveenilerigeipmuharebeyehazrvaziyetalmt. BreFskHerif! EvskabilesindenEbmirRhibadndakiadamHazretiPeygamber'epeygamberlik gelmeden,birpeygamberingeleceinihabervermiti.HazretiMuhammed peygamberliklemeydanaknca,hasedindendolaykfrvesapklagirmi olduundan,ResliEkrem'denayrlp,kendisinebalellikiiileMekke'ye gitmiti. "Muharebemeydanndabenkavmimlekarlarsamhepsibanauyarlar"diyeKurey iindevnyordu. HalbukiResliEkremonuEbmirFskdiyeadlandrmolduundan,deil kenditayfas,kendiolununbileonauymakihtimliyoktu. HarpmeydanndaEbmir,Evskabilesinekardnp, "BenEbmir'im"diyebardvakit,Evskabilesi,

"Brejshheri/"diyeonasvpsaydlar. Ebmir,kendikabilesindenbyleummadbirkarlgrnce, "Benonlarniindenkalfikirleribozulmu"diyerek,Evskabilesiileharbe balad. Kuzmanise,kadnlardanutanmvecenketmekiinpek 140 MEDNEDEVR hrslbirhlegelmiolduundan,herkestenevveldmanaokatarakiddetle harbebalad. Evskabilesikahramanlar,Ebmir'itaatuttular,talarveoklaryamur gibiyadrdlar. YediMrikSancaktar EbmirFskkamayamecburolunca,otaraftabulunanHavzinkabileside rkpgeridndler,nihayetgeridekisafadayandlar.BununzerineKurey'in bayraktarolanTalhbinTalh,meydanaatlp,erdiledi. HazretiAliradyallhuanhhazretlerionakarktvebanabirkl vurup,kfirildrd. OndansonraKurey'insancanOsmanbinTalhalmt.Allah'naslanHazret iHamzaonunzerinehcumedip,klilekolunuyaralad.Ozamansanca derhalEbSadbinTalhald,onudaSa'dbinEbVakkasoklavurdu.Sancak, Nfi'binTalh'yageti.OnudasimbinSabitoklaldrd. BusefersancaHarisbinTalhaldAsmonudabirokilevurupdrd. SancakkardeiKilbbinTalh'nnelinegemiisede,ZbeyrbinAvvmhcum ederekonudaldrd.SonrakardeiClsbinTalhald.OnudaTalhbin Ubeydillhldrd. HslAbdddaroullar'ndanbaba,oul,biraderveamcaolmakzereyedikii busancakaltndacanverdi.SonrasancaAbdddarsoyundanErtadbinrahbil ald.OnudaHazretiHamzaldrnce,sancareyhbinKrztuttu,onuda ashbdanbirildrd. ArtkAbdddaroullar'ndansancatutacakkimsekalmadndan,onlarn klelerindenSavabadndakibirisancaald,odaKuzman'nbirhamlesiyle ld. 141 PEYGAMBEREFENDMZ ehidOlmayanl TuhaftrkiKuzman'madanldka,ResliEkremonunhakknda, "Cehennemliktir"derdi. Kuzmanisebumuharebedeokadarmertecenkettiki,mriklerdenyedisiniyere serdi,nihayetkendisideyaralanarakharpmeydanndadtvepekokyerinden kanakmayabalad.OsradaKatdebinNumanonugrnce, "ehdetrtbesimbarekolsuneyKuzman"diyehatrnsordu.Kuzman, "Benimmaksadmehdetdeildir,dinikorumakdaaslahatrmdangememitir yalnzKureylilerin,Medinehurmalklarnazararveziyanvermemesiiin alpabaladm"diyecevapvermi,hayatndanmidinikesince,kendi kendisinildrmtr. ehidlerveKahramanlar BumuharebedeilknceehidolanIbniHarm'ntorunuAmr'noluEbCbir radyallhuanhdr.SonraonunkzkardeininkocasolanAmrbinCemh'durki, muharebeyegiderken, "YRabbi,benigeridndrme"diyerekCenbHak'danehidolmasnniyaz etmiti.Duasmakbulolarak,oluHalldileberaberehidlermertebesine ulamlardr.Allahherikisindenrazolsun. YukardaadgeenEbmirFsk'noluHanzaleradyallhuanh,mnafklarn baAbdullahbinbey'inkzkardeiCemileileevlenip,henzbirgecelikyeni gveyidi. Babasmrtedvekaynbiraderimnafklarnreisiolduuhalde,kendisidin urundacannverenyiitlerdenolmakla,kendisinidmansafnaattvedman ordusununbakumandanolanEbSfyn'nzerineyrd.FakatedddbinEvs adndakimrikkoup,onaehdeterbetiniiirdi. 142 MEDNEDEVR

EbDcne EbDcne'yegelince:ResliEkrem'denyukardageenartakarlkoklc aldktansonra,banakrmzbirsargsardvennegelenmrikleriklc ilevurup,kiminiyaralayarak,kiminideldrerek,dmansafnyard.yle ki,safntetarafnageip,EbSfyn'nkansolanHind'inyanmakadar gitti. Hindise,dierkadnlarlaberabertefalarakmriklerimuharebeye kkrtrlarken,EbDcnedalklzerinegelince,neyapacanardve Hind'ikurtarmakiinkimseyanmagidemedi.FakatEbDcne,"Reslullah'n klcilebyleyalnzbirkadnnbankesmeklykdeildir"diyerekgeri donuverdi. OgnEbDcne'ningsterdiifevkaldeecaatherkesehayretverdi. BusralardaHazretiHamza,arslangibihertarafahamlevehcumederek, karsnakanmriklerisrsrnndenkaryordu.Mriklerintek istediklerieyise,onuldrmektenibaretidi.Kkremibirarslanolduundan, yannavanlamyordu.Onuuzaktanvurupdrmeninaresiniaradlar. ''' 3 ,':',.''"., BOZGUN HazretiHamza'nnBedirmuharebesindeldrmolduuTu'ayme'ninkardeinin oluolanCbeyrbinMut'im'in,VahadndabirHabeklesivard.Habeistan usulmzrakatmaktapekmahiridi.Cbeyrona, "EerHamza'yldrrisenzdol"demiHinddebuiiinVah'yepekok mkfatlarvaadetmiti. Buyzden,Vah,birtanarkasndapusuyagirmi,bakakimseyebakmadan, yalnzHazretiHamza'ygzetlemeyebalamt. 143 PEYGAMBEREFENDMZ Halbukibusradamuharebeniniddetiartm,Kureyordusufenahalde bozulmutu.HattgeridetefalanHindilearkadalarolandierkadnlar, paalarsvayp"Vaveyla"kopararak,daadorukamayabalamlarislm askerlerideyamayakoyulmulard. Okular Okularbuhligrnce, "Yoldalarmzglibgeldi,dmanbtnbtnbozuldu,neduruyorsunuz?Ganimet eycemaat,ganimet!"dediler.AbdullahbinCbeyr, "SizReslullah'nemriniunuttunuzmu?"diyerekyamaclarnnnegemek istediysede,onlardinlemeyip, "Bizdebirazganimetmalalalm"diyerekdaldlar. AbdullahbinCbeyr,yedisekiznefersdkarkadalarileHazretiPeygamberin emrineuyarak,korumasnamemurolduklaryerdesebatedipkaldlar. KureyordusununsakolkumandanolanHlidbinVelid,svariaskeriyleoradan geip,islmordusununsolkanadnahcumetmeyibirkakerednmken, okulardanekinip,buniyetiniicraedememiti. Buseferokularndaldklarngrnce,frsatmbulduveganimetiin dalanokularnzerineiddetlehcumetti.Onlarineyerek,Abdullah'n yannageldivearkadalarileberaberonlardaehidetti.Allahhepsinden razolsun. HlidbinVelid,omevkiialdktansonraislmordusununsatarafndandolap arkataraftanhcumederekmslmanlararttvearalarnabykbirkargaa drd. HazretiHamza'nmehdeti islmordusugalipolmuken,bugalibiyetbirdenbiremalbiyetednd.Oesnada HazretiHamzannegelenmrik 144 MEDNEDEVR lerivurupdatmaktaiken,Siba'binAbdiluzzadlbirbahadrlakarlat. HazretiHamzaonubirvuruladrpldrdktensonra,dnpdiertarafa koarken,yukardaadgeenHabeliVahpusudankpmzranattveHamza hazretlerinivurupehidetti.

ehidlerinulusuolanHazretiHamza,busuretlesekizmehurmriki ldrdktensonrakendisidahiVah'ninbirdarbesiyleehidoldu,radyallhu anh. HazretiHamza'nmhemirezadesiolanmehurAbdullahbinCahileemmsbin Osmanhazretleridahioesnadaehidolmulardr. Cieryiyen VahbiraralkHazretiHamza'nmyannagidipkarnnyardvecierini karpHind'egtrd. Hind,fevkaldememnunolduvebykbirhrsileohazretincieriniazna alpinedi.stndebandabulunankymetliziynetleriniveyanndamevcut mallarmkrneolarakVah'yeverdi.BundanbakaMekke'yednnde kendisineyinealtnlarvereceinivdettivelnceyekadarVah'yeteekkr edeceinedairbeyitlersyledi. HazretiHamza'nmvefat,mslmanlariinbykbirmusibetoldu.Fakato muharebeniniddetiesnasndakimseninkendindenbakasndnecekhliyoktu. nkHlidbinVelid'ingeridenhcumetmesizerine,islmordusubozgunayz tutmutu.Osrada, "Arkanzabaknzeycemaat"diyebirsesiitildi,busestenorduyabir karklkvemslmanlarabiraknlkgeldi,ileridorugidenlertelve dehetlegeridndlervearkalarndakimslmanlardmanzannederek, zerlerinehcumettiler. 145 PEYGAMBEREFENDMZ "ldr!ldr!" Hernekadarislmordusumuharebesrasndabirbirinitanmakiinevvelce aralarnda,"Emit.1Emit!"yani"ldr!ldr!"parolasnkoymulardlkin aknlklaonuunuttularvebusuretledostudmandanayramadlar,birbirini krmayabaladlar. Bozulupdalmolanmriklerdetoplanpgeridnerek,mslmanlarahcum ettiler,itebukargaalktaEnsr'danbiroklaryaralandveehidoldu. AshabnbyklerindenHuzeyferadyallhuanhnbabasYemndahibusrada ehidolmutur.BuYemnileSabitbinVakokihtiyarolup,muharebedebiri gremeyecekleribilindiiiin,ResliEkremUhudgazasnagiderken,onlar gerievirmekistemiti.Fakatbunlarnikisideehidlikmertebesinikazanmak iinorduilebirliktegelmekistediklerinden,msaadeedilmitir.Busefer ikisidemuradlarnakavutular. "YRabbi,KavmimChildir.." Dmanlarbusuretlefrsatbulduktansonra,Fahrilem'inzerinehcum ettilerveyanndakitopluluudattlar,zerinepekokoklarvetalar attlar.Sa'dbinEbVakkasradyallhuanhnkardeiolanUtbemel'unu, HazretiPeygamber'indudanyardvebirdiinikrd. AbdullahbinKamieadlmel'unda,ResliEkrem'inyanannsttarafn yard.Busradamiferzrhnnikihalkasdalkrlp,koparak,buyarlan yerebatp,ierigirdi.* ResliEkremise,kendisininkanyeryznedamlayp,|ondandolaykavmine azapgelmesindiyeyzndenakankanllarsiliyorve, ' "YRabbi,kavmimchildir,senonlarahidyetet"diyedaediyordu. .,.... 146 MEDNEDEVR HazretiAli Osradamriklerinbirfrkas,ResliEkremzerinehcumedince,Hazreti Alikarkp,onlarnreisiolanHimbinmeyye'yildrd,arkadalarda kat. DahasonrabakabirfrkaileAmrbinAbdullahCumahhcumedince,Hazreti Alionudaldrdvearkadalarnkartt.Sonrabakabirfrkannhcumunda yineHazretiAli,onlarnreisiolanBirbinMlikmir'yildrnce,teki Kureylilerdesavuupgitti.

HazretiAliogndmanlarngznkorkuttuveamcasHamzagibiAllah'nbir arslanolduunuispatetti. KahramanNesibeHtn OsralardammUmrcdiyetannanNesibeHtnortayaatlp,erkekgibi muharebeediyordu.Bukadn,IbniNeccrevldndanolanK'b'nkzve Ensr'danZeydbinsm'mzevcesiidi.HicrettenevvelMekke'yegidip,Akabe'de ResliEkrem'eimngetirenlerdendi. BukerekocasveikioluileberaberUhudmuharebesindebulunup,dostadmana kahramanlnbeendirdivenicebahdrerkekleriutandrd. Hatt,ResliEkrem'inzerinehcumedenmrikfedailerdenbirsvarinin ayanklilekalemgibiayrdveatndanaadrpldrd.Kendisi birkayerindenyaralanpkanlanakthalde,korkusuzcakocasnveoullarn muharebeyetevikediyordu. ResliEkrem'inzerinedman,nezamanvehangitaraftanolursaolsun,hcum etse,hemenkocasveoullarileyetiip,onukoruyordu.ResliEkremde, "YRabbi,bunlarbanacennettearkadaet"diyedwetti. 147 PEYGAMBEREFENDMZ "Peygamberld"Haberi Osradamel'unIbniKamie,"BanaMuhammed'igsterin,yao,yaben!"diyerek, ResliEkrem'inzerinehamleedince,NesibeHtnonakarktveIbni Kamie'yekereklaldfakatoststeikizrhgiymiolduundan, yaralayamad. IbniKamieise,kllaHazretiNesibe'ninomuzunuyaraladveHazreti Peygamber'inbayraktarolanMus'abbinmeyrradyallhuanh,zrhgiyince, ResliEkrem'ebenzediinden,IbniKamie,onuHazretiPeygamberzannile vurupehidetti. BununzerineResliEkrem,ordununsancanHazretiAli'yeverdivezerine gelendmanlarnyzlerinigerievirdi. IbniKamieise,hemenEbSfyn'nyannagidip, "Muhammed'ildrdm"diyemjdeverdi.Buhaberdenmriklerokmemnun oldular,havadisaskeriineyayldvedantepesindenbirisi,ykseksesle, "Muhammedkatlolundu"diyebard. Busesmslmanlanbtnbtnarttvetarifolunmazbirderecedeye'seve hayretedrd. MrikleriseResliEkrem'inzerineardardahcumederek,yanndakitopluluu dattlarvehertaraftanonusardlar. KAHRAMANLAR Mslmanlar,ResliEkrem'igremediklerigibi,vefathakkndakiszleride iitince,neyapacaklarnardlarhepsidankveaknbirhlde,dehet iinde,kazavebeloklarnagslerinisiperederek,iinsonunubeklemeye baladlar. ilerindenbazlar,"MademkiResliEkremkatlolundu,bizdebamzn aresinebakmalyz"diyerekbirtakmdalpdalaraekildiler,azbirksm dadnpMedine'yegittiler. 148 MEDNEDEVRi EnesbinNadr OvakitEnesbinMlik'inamcasolanEnesbinNadrradyallhuanh, "Eyislmcemati,Muhammedkatlolunduysa,Tanrsbakidir.Dinurundacenk edip,ehidolarakO'nakavumakistemezmisiniz?"diyerekherkesecesaret vermiveehidoluncayakadarsavamt.Allahondanrazolsun. ResliEkrem,dnyannkutbugibihikprdamadanyerindenaslaayrlmamtr. AshabnbyklerindenbirksmdapervanegibiResliEkrem'inetrafndan dolaarak,derhalonunbaucundatoplandlar. BunlarMuhacirlerdenEbBekir,mer,Ali,AbdurrahmanbinAvf,Sa'dbinEb Vakkas,ZbeyrbinAvvm,TalhbinUbeydillh,EbUbeydebinCerrahveMikdd ileEnsr'danEbDcne,HubbbinMnzir,simbinSabit,HarisbinSmme, SehlbinHuneyf,Sa'dbinMuz,UseyyidbinHudayr,Sa'dbinUbdeveMuhammed binMeslemeidiler.Allahonlardanrazolsun.

BeltufaniindedmensizgemigibidolaanashbdanK'bbinMlik,kardan ResliEkrem'igrdveetrafndakiashabahaberverdi.Hemenbirerikier HazretiPeygamber'inyanndatoplandlarveotuzkiioldular,sonradier mslmanlardageliptoplanmayabalad. OsradaZiydbinSekenradyallhuanhdaEnsr'danondrtfedaiilegelip, Peygamber'inhuzurunakt. Mriklerise,arasraResliEkrem'eokvetaatyorlar,zamanzamandatakm takmzerinehcumediyorlard. EbDcne,Talh,Sa'd EbDcne,ResliEkrem'inzerinekapanp,dmannoklarnavetalarna kendisinisiperediyordu.Busuretlepek 149 PEYGAMBEREFENDMZ okyerindenyaraland. HazretiTalhdakendisinisiperederek,ResliEkrem'ikorurken,iddetlibir darbeileeliyaralanpolakkald. Sa'dbinEbVakkasradyallhuanhda,Peygamber'inhuzurundaoklamuharebe ediyordu.ResliEkremduaederekonaokveriyor,odaaldoklaratyordu. OgnSa'd'ndmanabinokattsylenir. ZiydbinSeken Busradamriklerinbirfrkasiddetlibirhcumageti.ResliEkrem, "Bunlarakimkarkacak?"diyesordu.ZiydbinSekenradyallhuanh, "BenkarmyReslllah"diyecevapverdivekendisininfedaiarkadalarile beraber,mriklerekarkp,hepsiehidoluncayakadardvtler.Allah cmlesindenrazolsun. ZiydbinSeken,kllayaralanpyerednce,ResliEkrem,oradakiashabna emrettikaldrpyannagetirdiler. ResliEkremonukucanaaldvesonnefesindeResliEkrem'inmbarekyzne bakarakcanverip,Cennetil'yagitti.Radyallhuanh. Peygamberlikmevkiindensonra,ehdetrtbesininstndebirmertebeyoktur. Fahrilem'inkucandacanvermekise,pekbykbirmeziyettir. "YVehb!" VehbbinKabusMzeniilekardeininoluHarisbinUkbe,vak'adanhaberleri olmadhalde,ResliEkrem'iziyaretiin,MzeynedandankalkpMedine'ye gelmilerveResliEkrem'inUhudmuharebesinegittiinihaberalmlar. DerhalMedine'denkpislmordusunakavutular.Ova 150 MEDNEDEVR kithenzislmaskerlerisarslmayabalamolduklarndan,hemensava meydannagirdilervemerdnecengegiritiler. OvakitVehbradyallhuanhdagrlenmertlikvekahramanlk,dorusuheriki tarafahayretverdi.HattikidefaResliEkrem'inzerinehcumeden frkalarakarkp,onlargerievirdi. Sonrancbirfrkahcumedince,ResliEkrem,"Yabunlarakimkar kacak?"diyesordu.VehbbinKabus,"Yineben,yReslllah"diyecevap verince,Fahrilem,Vehb'inbuszndenokmemnunolarak, "YVehb,kalkvecennetilemjdelen"dediler.Vehb'inbtnemeli,Hazreti Peygamber'innndeehidolmakt.Ofrkayakardayrdonlardavurup gerievirdifakatkendisideehidolarakmuradnaerdi.Allahondanraz olsun. SonraResliEkrem,Vehb'incenazesiyannagitti,ruhunaselmveduaettii srada, "Bensendenhonudum"buyurdular.BusebepleHazretimer, "Kabusolugibilmeyicanmaminnetbilirim"deridi.YahudiMilletininEn Hayrls Medine'deMuhayrkadndahemlimvefaziletli,hemdezenginbirYahudivard. ResliEkrem'insemavkitaplardayazlolanhirZamanPeygamberiolduuna inanmt.Fakatbirdenbiredindalarndanayrlpdaislm'maa vuramyordu.UhudmuharebesignYahudireislerininyannagidip,"Bugn Uhud'damuharebeedenztnsemavkitaplaranazaranhirZamanPeygamberi olduundapheyoktur.Onayardmetmekzerimizefarzdr"deyinceonlar,

151 PEYGAMBEREFENDMZ "BugnCumartesidir.Biritutamayz,muharebeyenaslgidelim?"demiler. Muhayrk, "Onungetirdiieriat,Cumartesigndetinibozdu,kalknzgidelimoanl erefliPeygamber'eyardmedelim"dediysededinlemediler.Odadayanamayp, mslmanlmaklayarak,Peygamber'inhuzurunageldi, "YReslllah,eerbenehidolursam,btnmallarmmuharebeilerinesarf et"diyevasiyetetti.Sonrakendisiniortayaatpveerkekemuharebeederek, ehidoldu.OnunhakkndaResliEkrem, "MuhayrkYahudimilletininenhayrlsdr"dedi.Allahondanrazolsun. OsralardaOsmanbinMugre,ResliEkrem'inzerineatsrdfakatyukarda adgeenEbmirFsk'nmslmanlardrmekiinkazmolduukuyuya dverdi.HemenHarisbinSmmeradyallhuanhkoup,klileonuvurup ldrd.Atnvesilhlarnalpgtrrken,Ubeydbinmirarkadangeldi, Hris'inomuzunuyaralad.TambuesnadaEbDcneyldrmgibiyetierek,bir hamledeUbeyd'ildrd. "AtYSa'd!" MriklerinmahirokularndanHayyanbinArakaileMlikbinZheyr,yakn yerdebirtanarkasnasaklanpokatarak,ashabrahatszediyorlard. HattResliEkrem'inzdlsmmEymenradyallhuanh,gazileresu tayarakyarallarabakarken,Hayyanbirokatt,azkaldbarekadn ldrecekti.BununzerineResliEkrem,Sa'dbinEbVakkas'abirokverdi, "AtySa'd,AllahuTelrastgetire"dedi.HazretiSa'd,okuatnca,Hayyan, derhalyklp,canverdi. OsradaMlikbinZheyrokatmakiinylangibitaar 152 MEDNEDEVR kasndanbankarrkarmaz,HazretiSa'donadabirokattvebandan vurupldrd. Hsldmanlarhernetaraftanhcumettiyse,mslmanlardanbirtakm fedailerbykcesaretlekarladlar.Mriklerdeartkistediklerigibiislm kuvvetlerinibtnbtnyokedemeyeceklerinianladlar. Busuretlemuharebepazarbiraztavsadisede,ashbyleakvetehlikeli yerdedurmayuygunbulmayp,ResliEkremileberabereminbirvadiyegirdiler veUhuddanaarkaverdiler. BeredenlenMrik Kurey'inilerigelenlerindenveislm'nenbykdmanlarndanolanObeybin Halef,Mekke'deikenResliEkrem'etesadfettike, "YMuhammediBiratbesliyorum,onunstndeikensenivurupldreceim" dermi,HazretiPeygamberde, "Inallahsenonunzerindeiken,bensenildrrm"diyecevapverirmi.Bu Ubey,Bedir'deesirolupbedelvererekkurtulmukenuslanmaypMekke'yednnce yineosztekraredermi. Busebeple,ResliEkrem, "BenUbey'denemindeilim,olurkiarkadanhcumeder,banahaberveriniz"diye ashabnatenbihetmitir. itetambusradaResliEkrem'indediikmveObeybinHalefbirnra atp,anszn"Yasen,yaben!"diyerekdoludizginResliEkrem'inzerine hcumetmitir.Ashbtanbazlaronunkarsnakmakisteyince,Resli Ekrem, "Dokunmaynz"dediveelinebirmzrakalpattveonuyaralayp,atndan aadrd.Mel'ununbireekemiikrlmt, 153 PEYGAMBEREFENDMZ "Muhammedbenildrd!"diyeferydederekkap,Kureylilerinyannagitti. EbSfynyaraygrmekistedi,baktkiberesivarsadayarasyoktu,kan akmyordu,"Beyhudetelediyorsun,bireyyoktur"diyeteselliverdi.Ubey, "EvvelceMuhammedbana,bensenildrrmderdi,dediideoldu,nkaldm buberedensonrabenimiinkurtuluyoktur"diyordu.Mekke'yednpgiderken kzgibibararakyoldald.

"Allah,IbniKamie'yihorvehakirederekkahretsin"diyeResliEkrembeddua etmiti.IbniKamie,Mekke'yedndktenbirkagnsonra,daagittiinde, Allah'nemriileonabiryabankeisimusallatolup,boynuzlarilesserek, onuparaparaetmiti. ResliEkrem,UtbebinEbVakkas'ada, "Ylndoldurmasn"diyebedduaetmiolduundan,odasenesiiindemrik olarakld.Hepsinelanetolsun. 5 .....' EHDLER ResliEkremyukardasylendiigibiashbylaberaberCebeliUhud'un vadisinegidip,toplandlar.uradaburadadankolanmslmanlardaoraya gelipbarndlar. SonraResliEkrem,HazretiAli'ningetirdiisuileabdestalplenamazn kld. MbarekyznebatmolanikihalkayEbUbeydebinCerrah,ndileriile tutupkardvekanrkenkendisininikidiikrld.Halkalarktktan sonra,yerlerindenkanboand.BununzerineEbSadHudr'ninbabasMlik binSinanakankanlaremdi.Allahonlardanrazolsun. 154 MEDNEDEVR HindileyoldalarolanKureykadnlar,meydanbobulunca,ehidlerin burunlarnvekulaklarnkestiler,onlardanbileziklervegerdanlklar yaptlar. EbSfyn,Uhuddannvadisindebirmslmantopluluununpeydaolduunu grnce,onlardatpmahvetmekiin,mriklerdenbirfrkailebakayoldan onlarnsttarafnakmakistedi.ResliEkrem, "YaRabbi,artkorayakamasnlar"diyeduaettiveduaskabuledildi. EbSfynnekadarabaladysada,yukarkamadveResliEkrem'induasnn te'siriile,harpvefitnetufandindi. FakatHazretiPeygamber'insaolupolmadndaEbSfyn'mphesi olduundan,buphesinizmekistiyordu.Oislmtopluluunakarkere, "iinizdeMuhammedvarm?"diyesordu. ResliEkrem,ashabna,"Susunuz,cevapvermeyiniz"dedi. EbSfynyinekere,"iinizdeEbBekirvarm?"diyebard.Ses kmayncakerede,"merbinHattbvarm?"diyeseslendi,yineses kmaynca,EbSfynartkdierashabsormad. "AllhuA'lveEcel!" EbSfyn,islmdinininancakbukiiileayaktadurabileceine inandndan,bakalarnaraypsormayalzumgrmedivehemenkendikabilesine dnp, "Eersaolsalar,elbettecevapverirlerdi,bunlarndevefatetmive artkibitmitir"dedi. Hazretimer,dayanamayp, "EyAllah'ndman,yalansyledin,saydnztlarhepsadr,senin hakkndangelecekolanlaryayor"dedi.EbSfyncevapolarak, 155 11 PEYGAMBEREFENDMZ "Muharebenbetledir,bugnBedirgnnnkarldr"dedi.Hazretimerde, "Evetamaberaberdeiliz,nkbizimllerimizcennette,sizinkilerise cehennemde"dediEbSfyn, "AlolHbel,azzolHbel"diyerek,Hbeladndakiputaduavekrde bulundu. Hbel,Kabe'debykbirputtu.EbSfynbuseferharpiinyolakaca vakit,oputunyannagitmi, "Gideyimmi,gitmeyeyimmi?"diyekur'aatmve,"Evet"diyekur'aknca,bu galebesiniHbel'denbilerek,yukardayaptduaileonateekkretmiidi. Bununzerine,ResliEkrem'inemriile,Hazretimerde,"Allhua'lve ecel"dedi.Yni:"Allahhereydenlveazametlidir"melindedir. EbSfyn,"BizimUzz'mzvar,sizinUzz'nzyok"diyerek,"Uzz"dedikleri putilevnd

"AllahBizimMevlmzdr" Hazretimerde,"Allahbizimmevlmzdr,sizinmevlnzyoktur"dedi. EbSfyn,"Birazyaklaymer"dedi.Hazretimer,ResliEkrem'denizin alpbirazilerigitti.EbSfyn, "Ymer,Allahiinsyle,bizMuhammedildrdkm?"diyesordu. Hazretimer, "Yokvallahi,ResiiEkrem,imdiseninsylediinszleriiitiyor"diyecevap verdi. BununzerineEbSfynda, "BensanaIbniKamie'dendahaokinanrm"dedi.. 156 MEDNEDEVR EbSfyn,dnpgiderken,"GeleceksenesizinleBedir'debulualm"dedi. Hazretimerde,ResliEkrem'inemriile,"Inallah"diyecevapverdi. Mrikler,bukadargalipbirdurumdaiken,CenbHakonlarnkalplerinekorku verdi.SavatanbtnbtnvazgetilerveMekkeyolunututupgeridndler. Sa'dbinReb' OvakitResliEkrem, "AcabaSa'dbinReb'nehldedir?ehidlerarasndamdr,yarallariinde midir?Onadoruonikikarglnnhcumettiinigrdm"buyurdu.Onubulmak iin,MuhammedbinMesleme'yignderdi. Odaehidlerinolduuyeregittivebirkakere, "EySa'dbinReb''!"diyeseslendi.Birseskmaynca,tekrar, "YSa'd,Reslullahbenisanagnderdi"dediizamanSa'd,zayfbirsesle, "Benlleriniindeyim"diyecevapverdi. MuhammedbinMesleme,onuehidlerarasndabuldu,vcudununkl,kargveok yaralariledelikdeikolduunuvecanekimektebulunduunugrd. Sa'd,osradagznaarak,Mesleme'ninoluna,"Resiullah'abenimselmm syle,bencennetinkokusunuduyuyorum,kavminedebendenselmsylevedeki, kirpiklerinizkmldadka,Peygamber'inizeihlszerinebulunmazsanz,Allah yanndamazurolamazsnz"dedivehemenruhunuteslimetti. BuSa'dbinReb',Akabe'deResliEkrem'ebiatedenashabnbyklerindendi. SadbinZrre'densonra,Ensr'nenbyidi., ,,, 157 PEYGAMBEREFENDMZ MuhammedbinMesleme,Peygamber'inhuzurunagelip,Sa'd'nselmmveszn arzedince,ResliEkrem, "YRabbi,sendeSa'dbinReb'denrazol"diyeduaetti. Allah'nArslanHamza SonraResliEkrem,ehidlerigzdengeirdi.HazretiHamzailekarlat zamangrdki,burnuvekulaklarkesilmi,karnyarlm,vcuduparapara edilmiti.HazretiPeygamber,okadarzldki,ozamanakadarhibirvakito derecemteessirolduugrlmemitir. OsradaCibrliEmngeldiveHazretiHamzaiingklerde, "Allah'narslanveReslulldh*marslan"diyeyazlmolduunuhaberverdi. AbdullahbinCah Gariptirkiognsabahleyin,AbdullahbinCahile,Sa'dbinEbVakkas radyallhuanhmbirkenaraekilip,CenbHakk'aduaetmiler.Sa'd, "YRabbi,bykbirdmanlakarlap,cenkedeyimveonagalipgeleyim" demi.Abdullahdabuduaya"min"dediktensonra, "Bendebirbykdmanarastgeleyim,cenkedeyim,sonundaehidolaym,burnum vekulaklarmkesilsin,mahergnAllakbanaburnunvekulaklarnnerede kesildi?deyince,yRabbi,seninveResulnnyolundakesildidiyeyim"diyedua etmitir. Sa'dbinEbVakkas,ehidlerinarasndadolarken,Abdullah'duaileistedii ekildegrnce,arpkalmt. HazretiHamza,ResliEkrem'denikiyabykt.AbdullahbinCahdaovakit krkyangemiti. 158 MEDNEDEVR

ParmaklarndanTannabildi! Ensr'danEbCbirradyallhuanhdaokadarparaparaedilmitiki,kim olduuglkleparmaklarndanbilinebildi. Hsl,Kureytaifesininehidlererevagrdinsanlkd,vahice muamelelernefretuyandrd. ResliEkrem,ehidleribulunduklarhldedefnettirdi.Hayattaiken birbirleriyletanpgrenehidleriikier,eraynmezaragmdrd. Buharptemriklerinverdiilmiktaryirmiileotuzarasndaolduuhalde, ehidlerinsaysyetmineferdi. Bundanbakamslmanlarnbirokyarallardavard.ehidolanbuyetmi kiidenyalnzbealtsMuhacirlerden,gerikalanhepEnsr'danidi. '., 6 ',...!, GALPDMANINPENDE Bubozgun,ehliislmhakkndabirbykmusibetvefelketolmaklaberaber, islmaskerleriiinAllahtarafndanmanevbirterbiyeidi. nkasker,askerlikicb,kumandanniinekat'iyyenkaramaziken,bu ordudakiaskerler,ResliEkrem'infikrine,tedbirine,kararnakartlarve ResliEkrem,MedineiMnewere'dedurup,mdfaamuharebesiyapmakniyetinde iken,onumeydansavanamecburettiler. AskerliktaatDemektir Neysehatalaraffolunarak,ResliEkremdmankarsnakt. Dmannsvarisinekar,svarileriyokken,islmordusunuosurettetabiye ettiki,svarininhcumedebileceiyal 159 PEYGAMBEREFENDMZ < mzsolkoldabirmevkikalmt,onudaokularlakapatt.D'mannkuvveti islmaskerindenkatkatfazlaolduuhalde,/dmanordusunukardve perianetti. \ Nefaydakiokularnou,yamaclksevdasnaderek,vazifeliolduklar yeribrakpdaldlarvebusuretlebykbirbozgunluasebepoldular. Askerlik,kumandannemrineitaattenibarettir.Kendibanahareketeden erlerin,bykfenalklara,zararlarasebepolageldikleritecrbelerlebilinir. Bununnebykcinayetolduuiteuvak'adandaiyiceanlalr. MriklerTekrarSaldracak ResliEkrem,ehidlerigmdktensonra,mbarekyzyaralvekalbizgn olarakashabileberaberUhud'dankalkpMedine'yegeldi. ehidlerinoluuocuuveakrabalaraladka,mnafklargruhumemnun oluyordu.Mslmanlarnbuyenilmelerizerine,Yahuditaifesidahimard. Hsl,mslmanlarmdostudmanayrldvehakikimslmanlarseildi. Kureyordusudnerken,EbCeh'inoluIkrime,tekireislerekar, "Neiyaptnz?BukadarkazanmbirdurumdaikenMuhammedleribtnbtn bitirmedengeridndnzokgemedenonlaryinetoplanrlarveintikamalmak iinzerimize:gelirler.Aklliibudurki,hemendnpMedine'yegidelimve onlarkkndenmahvedelim"demiti.meyye'ninoluSafvnise, "OlurkiEvsveHazreckabileleribukadaradamlarnnlmesindendolaykzp da,muharebeyegitmemiolanlardaintikamalmayakalkarak,hepbirdenharekete geerlerse,itersinedner. 160 MEDNEDEVRi Hazrharbikazanmken,azmzntadileMekke'yegidelim"diyerekIkrime'nin fikrinibaltalamt. EbSfynise,buikifikirarasndamtereddidbirhldeidi.Bylece konuarakRevhkonanavarmlarveoradangeridnp,tekrarMedinezerine yrmeyekararvermilerdi. MslmanlarHcumda Kureytaifesiyoldabylecembheseedipgiderlerken,AbdullahbinAmrel Mzenyanlarndabulunduuiin,onlarnszleriniiitmiveertesignsabah namazndanevvelMedine'yegelip,iittikleriniResliEkrem'ebildirmiti.

ResliEkrembununzerineHazretiEbBekirileHazretimer'iartp, Mzen'ninsylediklerinionlaraanlatarak,istiareyebalad.Onlardadnk muharebedendolaymslmanlarmzayfdmediinigstermekvedmanabir gzdavermekiinkparkalarnadmeninuygunolduunusylediler. ResliEkrem,sabahnamazncematlemesciddekldktansonra,ashabn armasiin,BilliHabe'yeemirverdi.Oda, "DnkUhudmuharebesindebulunanlarhazrlanpgelsinler,dmannarkasna dlecektir"diyeherkesehaberverdi. Btnashbhazrlandlar,hattyaralolanlarbileyaralarn,berelerini sarpgeldiler. ResliEkrem,IbnimmMektmradyallhuanhMedinekaymakamlnatyin ettivesancadaHazretiAli'yeverdi.Kendilerideyaralolduuhaldeatna bindivealtyzotuzkadarUhudzisiyleMedine'denkp,Hamr'1Esed adndakiyerevard. Hamr'1Esed,Medine'yesekizmiluzaklktaveMedine'denZ'1Huleyfedenen yeregiderkenyolunsoltarafnda 161 PEYGAMBEREFENDMZ birsemtinaddr.ResliEkrem,buseferordusunuburadakonaklatt. MslmanlarGeliyor! EbMa'bedHz'ninoluMa'bedbiriiinMekke'yegiderken,orayauradve ResliEkrem'inyannagelip,dnkmuharebedeehidolanashbdandolay basaldiledi,sonrakalkpgitti. Ma'bed,Revh'dangeerken,EbSfynilekarlanca,EbSfynona, "Arkadanevar?"diyesormu.Oda, "Muhammedbykbirorduilekm,mrmdeylekalabalkgrmedim.Dnk muharebeyegirmeyenlerdegitmediklerinepimanolmular,hepsibiraraya toplanmlar,siziniindibileyipgeliyorlar"diyecevapvermi.EbSfyn, "Sennesylyorsun?Onlardakprdayacakhlkaldm?"deyince,Ma'bed: "Onlar,Hamr'lEsed'egeldiler.Zannederimsizburadankalkmadanonlarn atlarnnalnlarngreceksiniz"demi. BununzerineSafvnbinmeyye,"Grdnzm?itebenimdediimkt,haydi birbelyauramadansavuupgidelim"deyince,EbSfyn'ndakalbinekorku dt,hemenordularnkaldrpgettilerveMekke'yedorugittiler. .'i'i SavanSonu Ma'bed,ovakithenzmslmanolmamt.Fakatmslmanlarntaraftaridi. OndandolayKureylileriylekorkuttuvesavuupgittiklerinidebiradamla ResliEkrem'ehaberverdi. Kureyordusundangerikalmolanikikii,buseferislmordusununeline dt. 162 MEDNEDEVR Birimeyyeoullar'ndanMuviyebinMugre,tekideBedir'deesiredilip,bir dahaislmaleyhindebulunmamakartylabedelsizaffolunmuiken,yukarda sylendiigibi,bedevilerimuharebeyetevikedenmehurirEbAzzeidi. EbAzze,buseferdeokyksekedbneszlersyleyerek,mslmanlarm penesindenyakasnkurtarmakistedi.Fakatfaydavermeyip,herikiside ldrld...ResliEkrem,birkagnorduiledardakald.Sonradnp Medine'yegeldi. AbdullahbinCahradyallhuanhmkarsZeynebbintiHuzeymebinHaris,daima fakirleriyediririirirbirkadnolduundan,kendisine"FakirlerinAnas" denirdi.Kendisibumuharebededulkaldndan,ResliEkrem'leevlendi.Fakat birikiaysonravefatetti.Allahkendisindenrazolsun. YineoesnadaAlibinEbTlibkerremallhuvechehuveradyallhuanh hazretleriyleSeyyidet'nnisFtmat'zZehrradyallhuanhhazretlerinden "Hasan"radyallhuanhhazretleridodu. Yinebusralarda,arapvediersarhoediciikileriimekvekumaroynamak haramklnd. 7_'''

 / : ., B'RMANEVAK'ASI Benmir'denveNecideyhlerindenEbBermirbinMlikbinCafer,hicretin drdncsenesibalarndaMedine'yegeldiveHazretiPeygamberlegrp, "YMuhammed,eerNecidhalknaashabndanbirksmngnderirsen,umarmki onlarmslmanolurlar"dedi. ResliEkrem,Necidlilereemniyetedemeyip, "Korkarmkiashabmabirktlkleriolur"diyerek,bunukabuletmekistemedi. FakatEbBer, 163 PEYGAMBEREFENDMZ "OnlarNecid'egelince,benimemnmaltnagirmiolur,onlarakimsebirey yapamaz"diyeteminatverdi. BirMel'ununAlakl BununzerineResliEkremde,EbBer'nmkardeininoluolanmirbinTufeyl binMlikiinbirmektupyazdrdveNecidlereKur'nKerm'iretmekiin SaferayiindeEnsr'nbyklerindenMnzirbinAmrileyetmiKur'nhocas (kurr)gnderdi. HazretiEbBekir'inzdlsolanmirbinFheyredeonlarlaberaberdi. KlavuzlardaMuttalibSleymidi. MnzirbinAmrradyallhuanh,bukurrtopluluuileMedine'yedrtkonak arasolanBi'riMane(ManeKuyusu)denenyerevardveoradanEnesbin Mlik'indaysbulunanHarambinMilhanile,ResliEkrem'inmektubunumir binTufeyl'egnderdi. Omel'unda,HazretiPeygamber'inmektubunuokumadan,Haram'ldrd.Sonra kurrtopluluunahcumiinmiroullar'mard.Onlarise, "BizEbBer'nmvermiolduuszayakaltnaalamayz"diyebuteklife yanamadlar. Onunzerinemir,Sleymoullan'ndanseyye,Ri'lveZekvankabilelerini toplayp,Bi'riMane'yegittiveansznokurrtopluluuzerinehcum ederek,hepsiniehidetti. YalnzNeccroullarndanKa'bbinZeyd'ildzannederek,ehidlerarasnda brakmolduklarndan,biraralkoradansavuarakMedineiMnevvere'yegeldi. "SaDnmeyistemem!" Birdemeyyet'dDamr'ninoluAmrile,Ensr'dan,Ukbe'nintorunuMnzirbin Muhammed,birtaraftadeveleriot 164 MEDNEDEVRi latmaktaolduklarcihetle,budtebulunmayp,sonradanmuharebeyerine gelerek,durumavkfolmular. Mnzir,arkadaAmr'a,"Neyapalm?"diyesordu.Amrda, "HemendnpMedine'yegidelimveiiResliEkrem'eanlatalm"diyecevap verdi. MnzirbinMuhammed, "BenMnzirbinAmr'nehidolduuyerdenayrlpdayalnzcasadnmeyi istemem"deyince,dmanladmeyebalamlar.NihayetMnzirbinMuhammedde ehidolmu,arkadaAmr'daesiralmlar... AncakAmr,kendisininMudaroullar'ndanolduunusyleyince,minlerdeMudar soyundanolduklariinonuzdetmilervebusuretleodasasalimMedine'ye gelmi... ResliEkrem,buvak'ayhaberalnca,okzld, "BuiEbBer'nndr,benbunuancakonunsrarileistemeyerekyapmtm" dedi. EbBer,ResliEkrem'inbuszniitince,fevkaldezlerek,kederinden hastalandveld. Fakatemnmnbusuretleayaklaraltnaalnmas,Arapdetizere,hanedan iinbirlekeolarakkald.HattoluReba,bulekeyiamcazadesiolanmir binTufeyl'inkamileykamakzereonuldrmeyeniyetetmiti. ResliEkremise,onabedduaettiktenbaka,biraykadarhersabahseyye, Ri'lveZekvankabilelerinebedduaetti.

okgemedenmir,vcudundabirurpeydaolarakhastalandveld.Yukarda adgeenkabileyedahiveba,stmavektlkgelmekleazvakitteilerinden yediyzkiild. 165 PEYGAMBEREFENDMZ 8NADROULLARIGAZVES Nadroullar,YahudimilletindenveHarunaleyhisselmneslindenbykbir kabiledir.Medine'yeikimilmesafesiolanbirnahiyedeyerlemilerdi.Muhkem kalelerivemkemmelsi.lhlanvard. islmaleyhindebulunmamakzere,ResliEkremileszlemilerveBedir'deki muzafferiyettensonra, "SemavkitaplardageleceibildirilenhirZamanPeygamberibudur"demeye balamlarken,MekkelilerleveMedinem.,nfklanilehaberlemeleride srpgidiyordu. SuikasdPln Uhudvak'asndansonraisefikirvetavrlarnbtnbtndeitirmilerdi. HattbirgnResliEkremonbekadarashabileonlarnnahiyesinegittii zaman,birhiyleileHazretiPeygamber'iveashabnldrmeyekarar vermilerdi. ilerindenSellmbinMikemonlara, "Sizbufikirdenvazgeiniz,yeminederimki,busizinsuikastnz,Allah tarafndanonahaberverilir.Budnceniz,onunlaaramzdakiszlemeyibozmak demektir"diyenasihatettiysedekulakasmadlar. HalbukiCebrailaleyhisselmgelip,Nadroullar'nmbuktdncesiniResli Ekrem'ehabervermiti. ResliEkrem, "Ongniindebudiyardankpgitsinler"diyeMuhammedbinMeslemeile Nadroullar'nahabergnderdi. MnafkFitnesi BununzerineNadroullar,vatanlarnbrakpgitmeyehazrlanrken, mnafklarnreisiolanAbdullahbinbeybinSellonlara, 166 MEDNEDEVR "Yerinizdekalnz,bizsizeyardmederiz,KureyzaYahudileriveanlamal olduunuzGatafankabilesidahiyardmederler"diyegizlicehabergndermi olduundan,Nadroullarilkniyetlerindenvazgeerek, "Bizvatanmzdankmayz,elindengelenigerikoyma"diyeResliEkrem'e habergnderdiler. BununzerineHazretiPeygamber,hicretindrdncsenesiRebilevvel'inde, seferiinashabntoplad.Mescidierif'deimamlketmekzere,Ibnimm Mektm'umemuretti. SancaHazretiAli'yeverip,orduileMedinednaktveNadroullar'n sard. IbniSell,akayardmacesaretedemedi.KureyzaoullarileGatafan kabilesindendeyardmgelmedi.Altgnmuhasaraedilip,okvetaatlarak sktrldktansonraemandilediler. Silhlarndanbakadevelerineykleyebildiklerimallarnalarakkmakiin izinistediler. ResliEkrem,bunamsaadebuyurmakla,altyzdeveyeykleyebildiklerimalve eyayalp,kimiHayber'e,kimideamtaraflarnagittiler,mnafklarda gizlicematemtuttular. Nadroullar'nmdiermallanileellikadarzrh,ellidemirmiferveyz krkklislamlarnelinegeti. Ensr'mFedkrl Ensr,Muhacirleringeimlerinizerlerinealp,detakendimallanileortak eylediklerinden,MuhacirlerinidaresihususuEnsr'mzerineoldukabiryk idi. iteonlarnbuyknhafifletmekiinResliEkrem,Nadroullarndanalnan ganimetleriyalnzMuhacirleretaksimetmekistediveEnsr'a, "EeristersenizeskisigibiMuhacirlerimallarnzaortaketmekzerebu ganimetmallarnhepinizetaksimedeyimyokeer

167 F PEYGAMBEREFENDMZ isterseniz,sizinmallarnzsizinolmakzerebuganimetmallarnMuhacirlere vereyim"dedi. Ensrda,"YReslllah,bumallanMuhacirleretaksimbuyurunuz,bizim mallarmzdandaistediinizkadarnalponlaraveriniz"dediler. BununzerineHazretiEbBekirkalkpEnsr'aakateekkrettiveovakit Ensr'metheden, "ihtiyalarolsabileMuhacirlerikendinefislerizerinetercihederler" mealindekiyetikerme1naziloldu.Nadroullarndanganimetalnanmallar yalnzMuhacirlereletirildi. YalnzNadroullarnmreislerindenIbniHukeyk'inmehurklcSa'dbinMuz hazretlerineihsanbuyuruldu. YineEnsr'danEbDcneileSehlbinHuneyfinihtiyalarolduundan,onlara daganimettenbirmiktarverildi. GatafanzerineSefer SonraNecidkabilelerindenGatafankabilesininMedine'yehcumetmekiinasker topladklariitilince,ResliEkrem,damatlarHazretiOsman'Medine'de kaymakambrakp,ordusuileNecidtaraflarnayrd.Gatafantopraklarndan Medine'yeikikonakarasolanedhdenenyerekadargitti.Fakathalkkar kmayp,dalaradalmolduundan,oradamuharebeolmaksznavdetedildi. Hicretinbudrdncsenesininaban'ndaSeyyidet'nnisFtmat'zZehr radyallhuanhhazretlerindenHseyinbinAliradyallhuanhdomutur. ResliEkremde,Mahzumoullar'ndanOmeyyebinMu1gre'ninkzolanmm Selemeradyallhuanhyald.DulbirhtnolanmmSelemeozamankrkdrt yandaidi. lHar(59)sresi,9.yet. 168 MEDNEDEVR OrduTekrarBedir'de Bedir'deherseneZilka'deayndabirpanayrkurulurduvehertaraftanoraya ticaretiinbirokhalkgelirdi. Yukardagetiigibi,EbSfyn,Uhud'dandnpgiderken,Hazretimer'e, "SizinlegelecekseneBedir'debulualm"demiti.OdaResliEkrem'inemri ile,"Inallah"diyecevapvermiti. BununzerineResliEkrem,AbdullahbinRevh'yMedinekaymakamtyinetti. SancaHazretiAli'yeverdivebinbeyzkiiileMedine'denkp, Zilka'de'ninbandaBedir'evard,ilerindeonkiiatlidi. EbSfynda,KureyordusuileMekke'denkmiken,ResliEkrem'inyle bykbirtopluluklaMedine'dengeldiiniiitince,korkupgeridnd. BusuretlekabilelerinnazarlarndaKureylilerinitibarkrld.Ehli islm'nise,snveerefiykseldi. Panayrdaokiyialveriedenmslmanlar,fazlasilekrettiler,ferahlk vehonudlukladnpMedine'yegeldiler. 9DMET'LCENDELGAZVES HazretiPeygamber,Medine'yehicretininbeincisenesiRebiulewel'inde Dmet'lCendelehrinegitmekzereyolakt.BuehrinMedineilearason be,amilebegnlktr. Oradabirtakmekiya,gelengeenyolcularasaldrdklariin,hemonlaryola getirmek,hemdemslmanlarnamticaretimemniyetaltnaalmakiinResli Ekrem,buaynbandabinkiilikbirorduileMedine'denkp,Dmet'l Cendel'eyrd.. ehreyaklatklarsrada,ehirhalknnhayvansrlerine 169 PEYGAMBEREFENDMZ rastgeldiler.Orduyugrenobanlarkanca,hayvanlarmeydandakalmt. Dahasonraorduehrevard.Ahalisidalpkamolduklarndan,yalnz ilerindenbiradamelegeirilebildi,ResliEkremonadinteklifedince,oda hemenislmoldu.

Oradabirkagnkalnd,etrafakolkolaskerkarld,kimseyerast gelinemediinden,muharebeolmadanMedine'yednld. 10MREYS'GAZVES Mreysf,HuzataraflarndaKudeydnahiyesindebirsuyunaddr.Fur'abir gnlkmesafededir.Fur'iseMedine'yeotuzikisaatmesafededir. HuzakabilesindenMustalikoullaroymannreisiolanHarsbinEbDrar'n mslmanlarlasavamakzerekendikabilesindenveetrafndakibakayerlerden askertoplamaktaolduuhaberalnd. ResliEkrem,hemen,binneferislmordusuileabanayndasr'atle Medine'denkt.Ordudaonkiiatlidi.HazretiievemmSeleme radyallhuanhmdaorduileberaberdiler. Buordudamnafkoktu.Hibirvakitislmordusuilebukadarmnafkberaber bulunmamt.!* SuBandaSava ResliEkrem'inMedine'denkt,Huzaiindeiitildi!Hars'nbanda bulunduutopluluabykbirkorkugeldiveetraftantopladbedeviler dald.J OnlardankolarakMreysfadndakisudanhayvansu?ilarlarken,anszn islmordusugelipatt. 170 MEDNEDEVR.' ResliEkremonlara,"Lailaheillallahdeyinizde,cannzvemalnz kurtulsun"diyeislmiyet'iteklifetti.Onlardinlemeyip,babozukbirhalde kardurmayabaladlarvehemenokenginegiritiler. ResliEkrem,askerinisafyaptvetopluolarakdmanzerineyrtt. Mustalikoullar,buhcumadayanamayp,perianoldular,onkiild, kalanlaresiralnd,bebinkoyunileonbindeveelegeirildi. Esirlerinsaysyediyzdenfazlaidi.Onlardanbiriside,kabilereisiHars'n kzCveyriyeidi.OdaSabitbinKays'nhissesinedm,onubedelebalam idi. Fahrilem,onunbedeliniverdivekendisininikhnaald. Ashbonugrnce,"Reslullah'makrabasnaslesirolur?"diyeellerindeki esirlerinhepsinizdettiler. Cveyriye,nebahtiyarkzmki,birgniindeesiriken,Peygamber'inzevcesi olmaksaadetineeriti,aynzamandakendikabilesininesarettenkurtulmasna sebepoldu. MnfkbannirkinSzleri Medine'yednlrken,yoldaMuhacirlerdenbiri,Ensr'danbiriilekavgaya tututular.BunugrenmnafklarnreisiAbdullahbinObeybinSell,yanndaki adamlarna, "HeleuMuhacirlerebaknzki,bizimyardmmzlageinirlerkenbizitahkir etmekistiyorlar,artkbireyvermeyinizki,dalpgitsinler.HeleMedine'ye varalm,anerefistnolan,elbettezelilvedknolanoradankarr" demi.Buszle,"Medine'yevardktansonra,mslmanlaroradankarrm" demekistemi. OnunbusznZeydbinErkamiitipResliEkrem'ehaberverince,mecliste bulunanHazretimer, "YReslllah,izinverdegidipomnafnbamvuraym" 171 PEYGAMBEREFENDMZ dediysede,ResliEkremizinvermemitir. BusavayirmisekizgnsrdveRamazan'nbandaorduMedine'yednd. BaMnafkileOlu Peygamberimiz,Akkvadisinegeldiizaman,bamnafkAbdullahbinbey'in oluAbdullah,ilerleyipbabasnnnnkesti.Devesinihdrpktrd. "izzetvekuvvetin,AllahveResulneidolduunu,ikrarveitirafedinceye kadar,sendenayrlmayacam!"dedi. Abdullahbinbey,"Demek,sen,benibukadarinsanlararasndaMedine'ye brakmayacaksn?'."dedi. Abdullah,"Evet!Ben,bugn,insanlararasndaenazizkimdir?Enzelilkimdir? Sanaretinceyekadarsenibrakmayacam!

"izzetvekuvvetinAllahveResulneidolduunuikrarveitirafetmeyecek olursan,boynunuvuracam!"dedi. Abdullahbinbey,"Yazklarolsunsana!Sen,buiiileyecekmisin?!"dedi. Abdullah,"Evet!"dedi. Abdullahbinbey,olununkararlolduunuanlaynca,"Ben,ehdetederimki: izzetvekuvvet,Allah'a,Resulnevem'minlereaiddir!"demekzorundakald. Peygamberimiz,"Allah,seni,Resulndenvem'minlerdendolayhayrla mkfatlandrsn!"diyerekAbdullah'aduaettivebabasnnyolunuamasnda emreyledi. "Brakonu.Vallahi,aramzdabulunduka,biz,onunlag^elcegrp konuacaz."buyurdu.1 lBuparatarafmzdaneklenmitir.Alndyer:M.simKoksal,islmTarihi, c. 12,s.49,istanbul,tarihsiz. 'j 'l MEDNEDEVR SelmnFris SelmnFrisradyallhuanh,ResliEkrem'inbykashabndanve kendilerineyardmdabulunmakerefinikazananlardand.AslenIran ahalisindendi. MecsikenbiraralkHristiyandininegiripam'agitmi,oradadinilmini tahsilettiktensonra,Ninovavemuriyetaraflarnavarp,ResliEkrem'in zuhurunuiitince,Kelboullar'ndanbirksmhristiyanlarlaarkadaolarak MedineiMnevvere'yegelmekiinyolakmt. Fakatyoldaarkadalarolanhrisyanlaronukimsesizbulduklariin,bir Yahudiyesatmlar,ondandabakabirYahudisatnalarak,Medine'ye getirmiti. Selmn,biraralkHazretiPeygamber'inhuzurunagelip,hlinianlatt, kendisinibedelebalatt.Hicretinbubeinciyliinde,ResliEkrem,onun bedeliniverdivebusuretleSelmndaolHazret'inzdllarsrasnageti. 173 DRDNCBLM HENDEK CT)Dukandagetiigibi,YahudilerdenKaynukaoullarl/ileNadroullan, Medinecivarndanharbedilerekuzaklatrlmlard. HuyeybinAhtab,KinnebinEbRebf,SellmbinEbHukaykveemsaliYahudi reisleriMekke'yeyryp,ResliEkrem'ekarsavamakzere,Kureylilerle anlamayaptktansonra,NeciddiyarnagitmilerveoradaGatafanve Sleymoullarkabileleriilebakabazkabileleridebuanlamayasokmulard. OnBinKiilikDmanOrdusu BununzerineKurey'inbyklerideDr'nNedve'detoplanp,Hazreti Peygamberilemuharebeyekararvermilerveyzatlolmakvebinbeyzde devete'minetmeksuretiyle,drtbinkiilikaskertoplamlard.ReisleriEb Sfyn,sancaktarlardaOsmanbinEbTalhidi. EbSfyn,buorduileMekke'denkpMerru'zZahranadndakiyeregelince, NecidtarafndanGatafanaskerigelipkendisinekatld.Onlarnba kumandanlarFezrekabilesieyhiolanmehurUyeynebinHsnidi.BenMrre kabilesieyhiolanHarisbinAvfda,onlarnhatrsaylrreislerindendi. YineoradaNecidkabilelerindenSleymoullar,EsedoullarveEca' kabileleridahigelip,Kureyordusunakatldlar. HslKureyordusugittikebydveEbSfynonbinneferdenfazlaolan kudretlibirorduileMedineiMnevvere'ye 174 MEDNEDEVR HendekKazlyor ResliEkrem,bunuhaberalnca,ashabntoplaypistiareyebalad.Selmn Fris, "YReslllah,bizimmemleketimizdebirehirzerinedmanhcumedecek olursa,etrafnkazmakdettir"dedi.

Araplardahendekkazmakdetdeilidiysede,Selmn'mbuhatrlatmaszerine Medine'ninetrafnahendekkazlarakkorunmakuygungrld. HemenMedine'denekadarkazma,klnkveonabenzerkazcletlervarsa,hepsi topland. YahudilerdenKureyzaoullarilearalarndaanlamaolduundandolay,onlardan dadnolarakbirokkazmalarvekazletlerialnd. HemenHazretiPeygamberleberaberbtnmslmanlarehrindnakp,hendek kazmayabaladlar.ResliEkrem,halktevikiinkendisidetopraktayor vembarekelleriilehendekkazmadaalyordu.Herkesbuiebykehemmiyet vererek,ciddiyetlealpabalamaktayd. SelmnFrishazretleri,hemvcudukuvvetli,hemdebugibiilerealk olduundan,onkiininiinitekbanagryordu.Mnafklardaalyorlar, fakatistemeyerekigrdkleriiinpekardavranyorlard. l ..,,,...:,.> MUCZELERVEYAHUDHANET Buekildehendekkazlrken,Fahrilem'denazyemekileokadamdoyurmak gibigaripmucizelerzuhuretmitir. MeselEnsr'danBeirbinSa'd'nkzki,Nu'manbinBeir'inkzkardeidir annesionunla,babasBeir'evedaysAbdullahbinRevh'yabirazhurma gnderiyordu.Okzcazge 175 PEYGAMBEREFENDMZ erkenResliEkremardve, "Ohurmalarbanagetir"dedi.OdahurmalarResliEkrem'inikiavucuna koydu.Avulardolmad.Fahrilem,birbezgetirdivehurmalarobezin zerineyayd.Sonraashbdanbirineemrederekhendektealanlarartt. Takmtakmgeldiler,heryiyendoyupgitti.Onlaryedike,hurmaartyorve yaygnndnatayordu. BitmeyenYemek Yinebucmledenolarak,Ensr'danCbirbinAbdillahradyallhuanhnzayf birkoyunuvard.Hendekkazmayagiderkenkarsnaokoyunukestirippiirmesini vebirazdaarpaekmeiyapmasntenbihetti.AkamstevinednerkenResli Ekrem'iakamyemeinedavetetti. BununzerineResliEkrem,hendektealanlara,"BuakamAllah'nResulile birlikteyemekyemekzereCbir'inhanesinebuyurunuz"diyetelllartt. CbiriseyalnzResliEkrem'idavetettiivebylebirkalabalahi hazrlolmadiinard.Fakatyapacakhibireyolmadndan,evine dndvebirmiktararpaekmeiileokoyunuHazretiPeygamber'innne getirdi.Fahrilem,yemeinbereketiiinduaettive"Bismillah"deyipyedi. Sonrahendektealanlarnhepsigeldiler,takmtakmoturupdoyuncayakadar yedilerve,birkoyunubitiremediler. am,Medyin,San'a Birncmucizedeylezuhuretti: Hendekkazlrkenbiryerdebirbykkayakt.Klnklerilemezoldugelip ResliEkrem'ehaberverdiler.Reslullahorayagitti,elineklngaldve "Bismillah"deyipvurdu,kayanntebirinikopardve, U "Allhuekber,banaam'nanahtarlarverildi,Allah'a 176 MEDNEDEVR ederimki,benimdiam'nkrmzkklerinigryorum"buyurdular. Sonrayine"Bismillah"diyeklngvurdu,tebirinidahakopardve, "Allhuekber,banaFrisiklimininanahtarlarverildi,yeminederimbenimdi Kisr'nnehriMedyin'inbeyazkklerinigryorum"buyurdular. Ondansonrancdefaolarakyine"Bsmillh"deyipklngvurdu,kayanngeri kalanparasnyerindenkopard.Yine, "Allhuekber,Yemen'inanahtarlarverildi,yeminederimbenimdian'a'nn kaplarngryorum"buyurdular. HendekikiHaftadaKazld ikihaftaiindehendektamamoldu.Sonramriklerinbykordusudageldi att.

EbSfynileKureylilerveKinneaskerleriMedine'ningnbatstarafndan grndler. UyeynebinHsnveHarisbinAvfileNecid'dengelenkabilelergndousu tarafndangelip,Uhuddacihetinekondular. Reslullah,askeriileehrindnda,Sel'adndakitepeyearkaverdilerve hendeinberisindedmanakarsafolupdurdular. islmaskerleribinkiiidi.Veotuzaltatlarvard.Muhacirlerin sancanZeydbinHarise,Ensr'nsancandaSa'dbinUbdeelinealmt. , Mriklerinaknl Mriklerbirhamledeehliislm'niinibitirmekzereMedineiMnevvere zerineyrd,halkkorkuvedehetbrd. Fakatonlarbyledehetlehcumederekgelirken,nlerinehendekktn grncedurakaldlarvehatragelmeyen 177 PEYGAMBEREFENDMZ buacaipeyinkarsndahayretlebakmayabaladlar. teyeberiyedolatlar,geecekyeraradlar,bulamadlar.Hernereye kotularsakarlarndanokvetaatldiin,onlardaaresizokveta enginekararverdiler. YahudilerinHainlii OsradaKureyzaoullar'nnevvelcemslmanlarlayaptklaranlamay bozduklarveMedinemslmanlarhendeklemeguliken,onlargeceleyingelip Medineehrinibasacaklarhavadisiyayld. Kureyzaoullar,Yahudilerdenbykbirkabileolup,Medinedndabirnahiyede yayorlard.Oradasalamkalelerivard.ReisleriolanK'bbinEsedile ResliEkremarasndaevvelcemuahedeyaplmolduundan,mslmanlaronlardan eminidiler. Andlamaybozduklariitilince,vaziyetdeiti.Otarafabiradamgnderilip, itahkikedilmekistendi.NeticedeNadroullar'nnreisiolanHuyeybin Ahtab'ngelipK'b'kandrdveKureyzaoullar'naszlemeyibozdurduu anlald. Kureyzaoullarise,Evskabilesininemnaltndabulunduundan,Sa'dbinMuz, Sa'dbinUbde,AbdullahbinRevhveHavvtbinCbeyrhazretleriAllah hepsindenrazolsunKureyzaoullar'nnkalesinegittiler.Anlamaybozmann uursuzluunuanlatp,nasihatettilersedeonlarkulakasmadlarveszlemeyi bozduklarnilnettiler,ResliEkremhakkndadafenaszlersylediler. BuszlerdenSa'dbinMuz'npekokcansklp,"Kureyzaoullarile savamadka,Allahbenimcanmalmasn"diyeduaetti. HslSa'dradyallhuanhbuzntilednparkadalarileberaber Peygamber'inhuzurunageldilerveiianlattlar. 178 MEDNEDEVR ResliEkrem,"Allahbizeyeter,engzelvekilO'dur"buyurduve,"Mjdesize eymslmancemaati,buiinsonuhayrdr"dedi. ZorGnler Bununlaberaberkadnlarveocuklarehriniindeolduklarndan, Kureyzaoullar'nnszlerindendnmesi,mslmanlarteladrd.Buyzden ResliEkrem,geceleriMedineehrinikorumakiinyzaskerile,Zeydbin Hrise'yiveikiyzkiiiledeSelemebinEslem'ignderdi. Kendileridegerikalanaskerlesabahakadarhendekhattnkorurdu.Hendein birtarafistenildiigibikazlamadmdan,geceleyindmannoradangemesi dnlerek,ResliEkrembizzatorasnbeklerdi.Mnafklarise, "oluumuzu,ocuumuzuyalnzbrakpdaburadasefaletiindebeklemekakll iideildir"diyerekbirtakmkubeyinliveinanczayfolanlarakorkuve vesveseveriyorlard. BununzerineehirdndaeviolanlardanbazlarHazretiPeygamber'egelerek ve "Bizimevlerimizsalamdeildir"diyerek,evlerinitakviyeetmekveoluunu ocuunukorumakbahanesiylesavuupgitmekzereizinistediler.

Birdemuhasarazamanonbegnkadarsrd,islmordusunabkknlkgeldi, ktlkvegeimskntlargndengneartmayabalad.Buyzdendecanlar okskld. Mnafklardabuhlifrsatbildiler, "MuhammedbizeKayserveKisr'nmhazinelerinivdediyor,bizlerisebugn hendekiindekapalkalp,biradmlkbiryeregidemiyoruz"demeyebaladlar. 179 " PEYGAMBEREFENDMZ 2HAZRETAL Arapkabileleri,bylemuhasarailerinealkdeillerdi.Onlarnusulleri, arppvurumakvegalipveyamalup,herneolacaklarsa,cengebirnetice veripsavumakt. DolaysylaArabistan'dadetolmayanbirhendeinetrafndahaftalarca dolamaktan,dardakidmandausanpsklmt.Hussiylekmevsimi olduundan,yptitremekteidiler.Hayvanlarnayiyecekotdabulamadklar iin,arpkalmlard.Hslaradahendekolduundan,ikiordubirbiriile arpamayp,yalnzokatmaktaidiler. HendeiAanlar FakatmirbinLuvey'inneslindenAmrbinAbdivedadndakimehurcengverve Mahzumoullar'ndanEbCehil'inoluIkrime,HbeyrebinVehb,Nevfelbin AbdillahveHazretimer'inkardeiDrrveMirdsbinMuhribadndakiceng verleratlarnzorlayp,hendeindarbiryerindenkaryaatladlar. EbSfynileHlidbinVelidonlaraarkaolmakzer,mriklerdenbirfrka ilehendekkenarnakadargeldiler,fakathendeigeemeyip,tetaraftaseyirci gibidurdular. HendeigeenlerdenAmrbinAbdived,arkadalarnda^ayrldveatnileri srp,mslmanlardanerdiledi. MrikSavaMeydanOkuyor BuAmr,pekokvak'alargrpgeirmi,dmannagalebealmveyalnz bananicetopluluklarvurupdatm,emsalsizbirkahramanvesilhrlkte ustabirsvariidi.BtnArapkabilelerionubirblksvariyebedel tutarlard. Onunladmek,arslanilepenelemekgibiolup,bunun/ 180..i. MEDNEDEVR iindebykcesaretgerekirdi.Bundandolaykimseonakarkmaya heveslenmedi.' Reslullah'naslanHazretiAli, "OnakarbenkarmyReslllah"deyince,ResiEkrem, "SenoturyAli,gelenAmr'dr"buyurdu.Amr,tekrarehliislm'ameydan okudu,"iinizdebenimledekacakeryokmudur?Hanisizinllerinize vdettiinizcennet?"dedi. HazretiAlitekrarkmakistedi,yineResliEkremizinvermedi.Amrise bsbtnmard:"Ermeydannakacakkimseyokmu?"diyestperdeden bard. "AmrdaOlsakarm!"! BununzerineHazretiAli, "AmrdaolsakarmyReslllah!"diyerekyerindenkalknca,ResliEkrem kendizrhnonagiydirdi,Zlfikradn^dakiklcnonunbelinekuatt ve, "YRabbi,amcamUbeydeBedir'de,tekiamcamHamzaUhud'daehidoldular, yanmdabiramcamnoluAlikald,senonumuhafazabuyur,beniyalnzbrakma" diyeduaetti. HazretiAli,piyadeolarakmeydanakp,Amr'adoruyrd.Herikiordunun askeriyaplacakmbrezeyiseyrehazrlandlar.HazretiAlinceAmr'hak dineard.Amrkahkahaileglerek, "Buazlabirkimseninkarmakacahatrmagelmezdi. Senkimsinhelesylebakaym?"diyesordu.Oda, "BenEbTlib'inoluAli'yim"diyecevapverdi.Amr,"Seninamcalarniinde meydanakacakyalbalbiriyok

mu?Akardeiminolu,seninaznhlstkokuyor.Bensenin 181 PEYGAMBEREFENDMZ babanlapekokzamankardegibigrtmimdiseninkanndkmekbanag geliyor"dedi.HazretiAli, "Evetamabenseninkanndkmekleokmemnunolacamfakatsendeatndan inipdebenimgibipiyadeolmalsn"dedi. BirVurutaKatidmEyledi BuszAmr'mkanmadokundu,pekokfkelendivehemenatndanindiyldrm gibiHazretiAli'ninzerinehcumetti,odakalkannkartuttu. Amrokadariddetlibirklvurduki,HazretiAli'ninkalkanikipara oldu,badabirazyaraland. NbetHazretiAli'yegelince,ZlfikrilebirvurutaAmr'katidm eyledi. "OnuYapanBilektir!" NevfelMahzunudahimeydanaatsrd,onakardaZbeyrbinAvvmatldve klcylaylesinevurduki,Nevfel'iyukardanaaikiakederek,altndaki eeribileparalad.BununiinHazretiZbeyr'earkadalar, "Seninklcngibiklgrmedik"dediklerizaman, "Onuyapankldeildir,bilektir"demiolduunusylerler. SonraHazretimer,kardeiDrrzerine,HazretiAliileZbeyrdeIkrime, HbeyrveMirdszerinehcumedince,drdbirdengeridndlervegeldikleri yerdenkpgittiler. Ikrime,cankorkusuilekapgiderken,mzramdrmolduundan,Hazreti Hassan,onuayplayarak,beyitlersylemiti. AmrbinAbdived'inlm,mslmanlarnekadarokmemnunettiyse,mrikleri deokadarmteessirettiveEbSfyn, "Bugnbizimiinbirhayrliyok"diyerek,hendekbandanekilip, kararghnagitti. 182 MEDNEDEVR "YarnNeOlacak?" Ertesignbtnmrikler,KureyzaoullarYahudilerleberaber,hertaraftan islmordusunukuattlarveakamakadargzatrmadanokattlar.Ktlk dolaysylamslmanlarpekziydehalsizvemecalsizdtklerihalde, dmanlarnbylekarabulutgibihertaraftansktrmalarilehlleripek yamanoldu. Bereketversinakamoluncadmanekildi.Mslmanlardabiraznefesaldlar. Fakat, "Dmanyarnbylehertaraftanhcumedersehlimizneolur?"diyerekherkes tellbirdnceyedalmt.CenbHakiseonlarnkurtulmasiinlzm olansebeplerihazrlamt. "HARBHLEDR" Mes'dGatafn'ninoluNuaymosradaimnetmiolup,henzaavurmamt. Hendekkenarnagelip,karakollarnizniilekartarafagetihemen Peygamber'inhuzurunakt,kelimeiehdetgetirdivedediki: "Arapkabilelerihenzbenimislmolduumubilmezler,emredersenizdni islm'abirhizmetedebilirim."ResliEkrem, "Muharebebirnev'ialdatmavehiyledir,sendebizimiinmnasipbirhiyle yap"dedi. "HaberinizVarm?..." Nuaym,Eca'kabilesierafndanherieyarar,cinfikirli,iyidnrbir adamd.KalkpKureyzaoullarnahiyesinegitti,K'bbinEsedilegrt. K'b'nyanndaYahudilerinilerigelenlerindenbirkaadamvard.Nuaym, onlara,,, 183 PEYGAMBEREFENDMZ "EyKureyza.ogu.llaneraf,sizinekadarsevdiimibilirsiniz,sizeolan muhabbetimdolaysylakagndr,sizinhalinizidnyorum"deyince, Yahudiler, "Bizimsanahervehileemniyetimizvardr,sylebakalm"demiler.Nuaym,

"Benylednyorum:Kureykabileleriile,Gatafanburayageldiler, Muhammedleriortadankaldrmakzeregayretediyorlar.Fakatonlardakar kmaktangeridurmuyorlar.Bukabilelerartkusanmayabalad,pekskhrlarsa siziyalnzbrakpgiderler,ozamansizMuhammedilerinpenesinedersiniz. "Vaktiyleszlemeyibozduunuzdandolaysuluolduunuzdan,birdahayakanz onlarnelindenkurtaramazsnzBanakalrsa,sizKurey'inveGatafan'n erafndanbirtakmadamlarrehinalmalsnzki,onlardabitirmedikebir yeregitmesinler"de rflmesiyleYahudilerbusztasdikettiler. AklhMslmannFaydas Nuaym,oradankalkpEbSfyn'agiderek, "Haberinizvarm?YahudilerMuhammed'inszlemesinibozduklarnapiman olmularveonunlagizliceanlamlar,sularnafettirmekiinKureyve Gatafan'nerafndanrehinsuretiylebirtakmkimselerialpdaonavermeyi vdetmiler.Eersizlerdenrehinisterlersesaknvermeyiniz,ozamanbirtakm erafnzayazkolur"diyeKurey'inreislerinipheyedrd. EbSfyndaKureyzaoullar'mnfikriniyoklamakzere,"Bizburayasizin reislerinizintevikiilegeldik,sizimdiardavranyorsunuz.Burasbizim iinuzunuzadyaoturulacakyerdeildir,askerimizalktanikyetediyor, hayvanlarmztelefolupgidiyor,bariyarnhepbirlikteiddetlibirhcum edelimde,iebirsonverelim"diyehabergndermi.Kureyzaoullar, "YarnCumartesidir,bizhibiriyapamayz.brgnmu 184 MEDNEDEVR harebeyapabilirizfakatoartlakibize,sizinerafnzdanyetmikiiyi rehinetmelisinizki,onlarkalemizekapayalmvesizdeneminolalm"diye cevapvermiler.Kurey'inreisleriveGatafan,bunuiitince, "Nuaym'ndediidoruimi"demilerve, "Bizsizenerehinveririz,nedesizdenimdatisteriz,cannzistersebirlikte harpederiz,yoksagnahboynunuza!Bizmemleketimizegideriz,siz Muhammedilerinpenesinetutulursunuzvebelnzbulursunuz"diyehaber gndermiler.BenKureyzada, "Nuaym'ndediidoruimi"diyerek,ResliEkremileanlamalarn bozduklarnapimanolmularvehemenkalelerinekapanp,muharebeden vazgemiler. itebusebeptendolayArapkabileleriileYahudilerarasnaihtilfdtve iinrengideiti. Hernekadarondansonrabirkagndahamuhasarauzadysada,muharebedeeski iddetkalmad. ilhYardmlar NihayetbirgnResliEkrem,leileikindiarasndaCenbHakk'aduave niyazederken,yzndememnunlukeserlerigrnd. MeerCebrailaleyhisselmgelip,AllahuTeltarafndankendisinerzgrve melikeileyardmedileceinihabervermiolduundan,bunuashabnamjdeledi veikindiileakamarasndabirbykfrtnakt,rzgrhemsouk,hemde eigrlmediksuretteiddetliesmeyebalad. Rzgrnyerdenkaldrdtoztoprak,mriklerinyzlerinevegzlerine arpp,gzgzgrmezoldu.Akamyemeipiirmekiinateekoyduklar mlekler,baaadevrildiadrlar,ocuklannuurduklaruurtmagibi havadaumayabalad. 185 PEYGAMBEREFENDMZ Aks111^uncakaranlkbast,etrafbirkatdahakorkuvedehetKapad. ofrtnayalnzdmanordusunadoruesiyordu.Onundnda^reyy^tu Fakatmslmanaskerlerininkimisouktankimialktandalp,Resli Ekrem'inyanndayz kiikali*1?11 AinannhlindenbirhaberalmakzereResliEkrem,HuzeyfebinYemn hazretlerinignderdi.OdaKureyordusununii116ircubaktkidman arm,neyapacanbilmiyor.EbSufYnYe'sekaplp, pyarkadalar,burasoturupelenilecekyerdeildir,BenKurevZ''e aramzdaihtilfkt,itebengidiyorum,sizdeg

ediniz"diyrdu' up0$tunaHaberVer..." Pjyayetolunurkiovakitdmanadehetvermekzerektelbinmelek inmiti.Hattdmanordusununetrafndakbirseterivesilhakrtlar iitiliyordu.Huzeyferadyallj,dnpgelirken,yoldagzneyirmi kadarsvarigrnponademilerki: ngstunahaberver,Allahonundmanlarndatt."uzretiHuzeyfeMedine'ye dnd,Peygamber'inhuzurunagirdi,iittikleriniolduugibihaberverdi, ResliEkremdetatltad1tebessmettiler. cjjSfynise,devesinebinipgitti,tekiKureytaifelerideonutlAkasndan hareketettiler. pjkatAmrbinAsileHlidbinVelidikiyzsvariilearttyin olunduklarndan,Kureyordusununarkasalnncayakadaro^argeridekalp beklediler. Gatafankabileleri,Kureyordusunungittiinigrnce,onlardkalklP'Necid'e gittiler. 186 MEDNEDEVR "ArtkSraSizde!" Mrikler,geceleyinkalkpgiderken,ordukararghndabirokyiyecekveeya brakmlard.Ertesignmslmanlaronlartoplayp,orduyagetirdiler.Bundan bakayirmitanedeykldeveelegeirdilerki,EbSfynonlarYahudilerin reislerindenHuyeyadndakiahsagndermi,odahurmavezahireykleyip, Kureylileregndermiti,islmaskerleriodevelerinounukesippiirdiler, hurmaydabolbolyeyipkarnlarmdoyurdular. Busuretleislmaskeriktlkvealkbelsndankurtulduveorduyuhmyunda birandabollukpeydaoldu. ResliEkrem,ashabnadnerek, "Artksrasizegeldi,bundansonraKureysizinzerinizegelecekdeildir" buyurdu: Bumuharebedemriklerdrtlvermilerdi,islm'dandabeehidvard. BunlarnikisiEvs,deHazreckabilesindendi. BirdeEnsr'menbyolanSa'dbinMuz,muharebeninsongnlerindeokile kolundanarcayaralanmt. Elhsl,iddetlirzgrvegzegrnmezaskeriledmanordusubozulduve ehliislmmuzafferoldu. ..,,HtNYAHUDYECEZA Zilhicceaynabirhaftakala,ResliEkrem,Hendekmuharebesindendnerek evinegeldivesilhlarnkard.HemenosradaCebrailaleyhisselmgelip, BenKureyzazerinegitmesiiintarafIlh'denemirgetirdi. ResliEkremtekrarsilhlandveBilliHabe'ye,"Allah'nemrineitaat edenler,ikindinamaznKureyzaoullar'nnnahiyesindeklsn"diyehalka seslenmesiiinemirverdi. 187 PEYGAMBEREFENDMZ SancaHazretiAli'yeverip,onuilerignderdi,kendisidearkadanhareket etti.nceHazretiAli,sancaklaKureyza'nnkalesinnevard.Yahudileronu grnce,fenahaldekzp,ktszlersylemeye,hattResliEkrem'esvmeye baladlarvederhalmdafaayakalktlar. SonraResliEkremdeorayavarp,birsubanaindi.islmaskerlerideblk blkgelerekakamakadarhepsibirarayatopland. Ordubinkiikadard.Otuzaltsatlidi.BusuretleBeniKureyzahisar pekiddetlimuhasaraaltnaalnd.Yahudilerovakitneyeuradklarn anladlarvehakszolarakanlamaybozduklarnapekokpimanoldular. "MslmanOlalm.." ReisleriolanK'b,birCumagnonlartopladvedanmameclisiniat.Dedi ki: "KitaplarmzdayazlolanAhirZamanPeygamberi'rimbuZtolduuanlald, istersenizmslmanolalmvebubeldankurtulalm." YahudilerMslmanlahiyanamadlar,K'bda,

"yleiseoluumuzuocuumuzuldrelim,arkadabirdneceimizkalmasn, ondansonraklcsyrarak,kpMuhammedlerinzerinehcumedelim, grelimneolur"dedi.Yahudiler, "oluumuzocuumuzgittiktensonrabizeyaamaknelzm"diyerekbufikride kabuletmediler.K'b, "yleisebakabirtedbirarayalm:BugeceCumartesigecesiolmas dolaysyle,Muhammedlerbizdenemindir,biziokadarmhimsemezler.Anszn kpzerlerinehcumedelim,ihtimalkikazanrz"dedi.Yahudiler, "BizCumartesignnnhrmetinibozamayz"diyerekbutedbiridekabul etmediler. 188 MEDNEDEVR artszTeslim Nadroullarmnyaptgibi,develerinintayabileceikadareyaykletip gitmekartileResliEkremilehaberlemeyebaladlar. Budilekleri,HazretiPeygambertarafndanreddedildi.Muhasaralardayirmi gngemiti.Yahudilerinalktankuvvetlerikesildi,hepsinebirmitsizlik kt. Osrada"Allah'nArslan"HazretiAli,ZbeyrbinAvvmilebirlikte ilerleyip, "YabenamcamHamza'nnitiierbettenierimvebutatlcandangeerim, yahutbukaleniniinedalarm"diyerek,BenKureyzakalesinehcumetmeye hazrland. Eerordumuharebeederekhisaragirmiolsa,birokkadnlarveocuklar ayaklaraltndakalrveistenmeyenilerinolabilmesihatragelirdi. Yahudilerdekardurmayahikuvvetkalmadndan,kaytszartszteslime mecburoldular.Hepsidokuzyzkiiidi.ilerindedebilecekolanlardrt yzkadard.Onlarnelleriarkalarnabaland. Kaynukaolutaifesi,Hazreckabilesininemmndabulunduklargibi,bu KureyzaoullardahiEvskabilesininemmndaolduklarhalde,mslmanlarn aleyhindebulunmamakzere,ResliEkrem'eszvermilerdi. HakeminKaran Halbukiislm'npekdarbirzamanndaszlemelerinibozdular,sonrazerlerine gidildiizaman,Reslullah'asvmekgibipekirkinszlersylediler,ite bundandolaymslmanlarnouonlarnidammistedi. FakatevvelceKaynukakabilesidebyleelegeirilmiiken,Hazreckabilesi erafndanIbniSell'nsrarlyalvarmasile 189 PEYGAMBEREFENDMZ serbestbraklmolduklargibi,bunlarndaosuretlezdolunmalar,Evs kabilesitarafndanricaedildi. BununzerineResliEkrem,Sa'dbinMuz'hakemtyinetti.Sa'diseHendek muharebesindeyaralandndan,yatandayatyordu.Hemenonubirhayvana bindirdilervePeygamber'inhuzurunagetirdiler.Evskabilesi, "EySa'd,ReslullahseniKureyzaoullanhakkndahakemtyinetti.Eskihaklan unutma,onlaramerhametet"diyeyalvardlar. HazretiSa'dise,BenKureyza'yasebepsizyereahdibozduklarndanvegidip kendilerinenasihatettiivakit,ktmuameleilekarlandndandolayok gcenmitiveonlardanintikamalmakiinfrsatbeklemekteydi.Hemen, "Benhkmederimki,BeniKureyza'nmharbeyarayanerkekleriniidam,oluk ocuklarnesirvemallarntaksimedesiniz"dedivedediigibiyapld. Ganimetler Binbeyzkl,yzzrh,binmzrak,beyzkalkanvebirokdeveve hayvanlarelegeirildi.GanimetmallarndanbetebiriBeytlmliin karld,gerikalangazileretaksimedildi. Kureyzaoullanarazisi,Ensrndarzsalnarakdinurundaevlerindenve barklarndanuzakdenMuhacirlereihsanbuyuruldu. ResliEkrem,kendileriiin,esirlerarasndanReyhneadndakikzseerek onunlaevlendiler. DahasonraSa'dbinMuz'nyarasfenalap,ehidolarak|vefatetti.

MuhacirlerinefdaliHazretiEbBekirolduugibi,Ensr'mefdalideSa'dbin Muzhazretleriidi.Tavrvehareketbakmn 190 MEDNEDEVR danHazretimer'ebenzerdi.Vefatmslmanlarapekziyadehznvekeder verdi.ResliEkrem, "Sa'dbinMuz'nvefatileara'ltitredivecenazesindeyetmibinmelek hazroldu"dediler. BuesnadaBilliMzeni,kendikabilesindendrtyzkiiileMedine'ye geldilerveislmilemerrefoldular.Allahonlardanrazolsun. :., 5 ._. ' BAZISEFERLER HicretinaltncsenesiMuharrem'indeMuhammedbinMeslemeradyallhuanh, otuzsvariileNecid'egittiveoradabirairetivurdu,yzellideveilebir haylikoyunelegeirdi.HanfeoullarerafndanSurnamebinEsladndaki ztesiretti. BuSurname,Medine'yegetirildiizamanResliEkremonumeccnerizdetti, sonraodaimnageldiveashabnbyklerindenoldu. EbuZerveOlu RebilevveliindeEbZerradyallhuanhMedine'yesaatmesafesiolanbir mer'adaoluileberaberResliEkrem'indevelerinigderken,HsnFezr'nin oluUyeyne,krkatlilegelip,EbZer'inolunuldrmvedevelerialp gtrmt. Hadiseduyulunca,ResliEkremhemenMikddbinEsved'inelinebirsancak verdiveonubirsvariblileilerignderdi.Kendileridebeyzkadar askerleNecidlkesindekiGatafandiyarnagittiler. HayberyolundaMedine'yeikignlkarasolanZKaredadndakiyerde dmanlarayetiildivebirkaldrld,develerdegerialnarak,Medine'ye dnld. 191 PEYGAMBEREFENDMZ KureyKervan OsradaKurey'inbirkervannnam'dankp,Mekke'yegitmekteolduu iitildi.BununzerineResliEkrem,Cumdel'liindeZeydbinHarise radyallhuanhyetmineferaskerleMedine'denkard. Zeyd,Medine'yedrtmilarasolanIsnamndakiyerdeKureykervannayetiti vekervanvurup,mallarnald.BumallariindeSafvnbinmeyye'nin klliyetligmvard. Bunlardanbakabirhaylideesiralnd.ResliEkrem'inkerimesiHazreti Zeyneb'inkocasolanEbu'lsbinRebdebuesirlerarasndabulunuyordu. Medine'yegelinceHazretiZeyneb'esnd,odahimayeetmekle,ResliEkrem onumeccnenzdetti.OndansonraEbu'lsdamslmanolunca,ResliEkrem, Zeyneb'iyineonaverdi. BenKelb'eSefer abanayiindeResliEkrem,AbdurrahmanbinAvf'birmiktaraskerileBen KelbkabilesinidinedavetetmekiinDmet'lCendel'egnderdi.Odagidip onlargndinedavetetti. ReisleriAsbabinAmrki,Hristiyandinindeidi,mslmanolunca,kabilesi halknnouimnageldi,imnetmeyenlerdeharavermekzereoradakald. IbniAvf,Asba'nkzTurnadrileevlendiveonualp,Medine'yegetirdi. MeydanMslmanlaraKald YineabaniindeBenSa'dbinBekirkabilesininHayberYahudileriyleislm aleyhinebirlemekzeretoplandklariitilince,HazretiAlibirmiktar askerleotarafagitti.FakatBenSa'd'arastgelemedi,ancakGamecadndaki biryerdehayvanlarilekarlat,beyzdeveileikibinkoyunalp Medine'yegetirdi.ResliEkremdeonlarnbetebiriniBeytlml'ekar 192 MEDNEDEVR diktansonra,gerisinimslmangazileretaksimetti.

HslHendekmuharebesindekfirlerdalp,perianolarakgittikleriiin, meydanmslmanlarakald.Hertarafakorkusuzcafrkalargnderiyorlard.islm dinigndengnekuvvetveerefbuldu. SLM'INTE'SlR Araplarn,chiliyetzamanndahakszyerekandkmekveyoksullukbahanesiyle kzevldlardiridiritopraagmmekgibi,insanlayakmayanfenahuylan, hrszlkvezinagibiirkindetlerivard. HazretiMuhammedsallllhualeyhivesellemineriatindebylekthuylarve irkinileryasakolduvehalkagzelhuylarveyararlilerilehareket etmeleriemirvenasihatedildi. Aklveinsafolanlar,HazretiPeygamber'inmucizeleriniveislmdininin gzelliklerinigrpimnettiler. Kur'nKerm'iAnladlar| Kabilelerinveairetlerinilerigelenleriile,erafnou,edebiyatzevkive kabiliyetiyksek,irkimseleridiler.Bunlar,Kur'nKerm'inbelagat noktasndanokyksekolduunuveinsanszolamayacananlamlard.Fakat kabilelerinereisliketmeyealmolduklarndan,bumevkiieldenkarmamak iin,halkeskivebtlinanlarndatutmaktasrarettiler. HussiyleKureykavmininulular,kendiilerindenyetiipbymolan Peygamber'ehalkileberaberolaraktbiolmaktanutanyorlard. HattbazlarKur'n'mbelgatinediyecekbirszbulamayp, 193 PEYGAMBEREFENDMZ "BuKur'n,Mekke'ninerafndanVel'dbinMugreveyaTifehrininbeyiolan UrvebinMes'dSakafgibibirbykadamainmeliydi"dediler. .', YanlDeerlleri Bunlarnaslbtldncelerdir.Kendiaralarndamalcavehretebyk bildiklerikimseleri,hakikatenbyksandklariin,Peygamberlikgibibyk birmakamdakendibeendiklerineverdirmekisterlerdi. ObykbildikleriadamlardanVelidbinMugregibibazlar,okgemeden Mekke'deldbiroudaBedir'detelefoldu.BundandolayMekke'ninreislii EbSfyn'dakararkld. UrvebinMes'dSakaf,henzyaamaktaidiveTif'dehkmetediyordu.Fakat kardeininoluolanMugre,BenMlik'denLtadndakiputhaneninhademesi olanonkiiyildrmolduundandolay,MlikoullarileMugre'nin kabilesiarasnabykdmanlkgirmiti. Urve,tedbirlivehatrsaylrbiradamolduundan,buonkiinin diyetleriniverdiveikikabileyibirbiriylebartrd.Mugreise,Hendek muharebesindensonraMedineiMnevvere'yegeldivemslmanoldu. BuMugre,hazrcevapvecinfikirli,amcasgibianvehretsahibibir adamd.Onunimnagelmesi,mslmanlarsevindirdivemrikleringcnegitti. slm'aPerdeOlanlar. Kurey'inbyklerindenolup,lenlerinyerinegeenEbCehil'inoluIkrimeve meyye'ninoluSafvngibiyenireisler,babalarnnyolundasraretmekte idileramahalknefkrnakarpekkuvvetliduramyorlard. Kureylilermslmanlarlaharbettikleriiin,onlaratbiolanhalknou,bu yzden,mslmanlarlagrp,tana 194 MEDNEDEVR myorlarveIslrndininingzelliklerinibilemiyorlard. DierkabileveairetlerdeKureyilemslmanlararasndakimuharebelerin sonunubeklemekteydiler. ResliEkrem'iGrenler Fakatbirvesilebularakislmdininingzelliklerinirenenler,hussiyle ResliEkrem'inmbarekyzngrenler,yavayavaimnageliyorlard. HakikatenFahrilem'inyzherkestengzelvehuyudamkemmeldi.Btnzas tamvebirbirineuygunvebtnevsfengzelekildeidi.Yzndenurveince birgzellik,szndeakclkvetatllk,lisnndaveifdesindegzellikve aklkveherkesinkolaycaanlayabileceifevkaldehussibiredasvard.

Boszsylemezdi.Herszhikmetvenasihatidi.Herkesinanlaynagresz sylerdi. Gleryzlvetatlszlolup,ailesinevekendisinehizmetedenlereve arkadalarnaiyimuameleettiigibi,dierhalkadayumuaklklaveiyilikle muameleederdi. Yumuakvemtevazvebtninsanlkolgunluunukendindetoplamidi.Bununla beraberarbalveheybetliidi. Meclisinegirenlerferahlanrlarvesohbetindenfaydalanrlard.Onubilmeyen birkimsebirdenbiregrseonakarsayghissiduyard.Hslgzelahlkn vebeenilenhuylarnhepsiondavard.Eiyaratlmam,mbarekveyksekbir varlkidi. EerKureyilesulhyaplpdaikitarafbirbiriyleserbestegrebilselerdi, mriklerdeislmdininingzellikleriniveResliEkrem'inmucizelerinigrp renebilirlerdi. itebusuretlehertaraftanislmdininekarummbirakolacaveaz vakittetaraftarafyaylacatabiidi. HslislmdinininArabistan'dakolaylklayaylabilmesiiinbiruzlamaya ihtiyavard. 195 BEiNCiBLM <<a^ HUDEYBYE liEkremsallllhualeyhivesellemhazretleri,Vvyhicretinaltncsenesinin Zilka'deaybalarndabinbeyzkadarashabileMedine'denkp,Mekke'ye gitti.MuhteremzevcelerimmSelemeradyallhuanhydaberabergtrd. Niyetlerimuharebeetmekdeildi.Yalnz"Umre"yapmakt.Ynisa'yveKabe'yi tavafileziyarettenibarettivebunabirdelilolsundiyeyanlarnaharp letlerialmadlar.Ashabnayalnzyolcusilholanbirerkltaktrd. MedinelilerinhacmktolanZlhuley/eadndakiyeregelince,kendileriihrama girdiveyetmikadarkurbanlkdeveyenianvurdu. BelkiKureylilerbuziyaretemniolurlarvemuharebeyekalkrlardiyeGifr, MzeyneveCheynegibiMedine'ninetrafndabulunanbedevikabileleride birliktehaccetmekzeredavetbuyurdu. .: Bubedevikabileleriise, "PeygamberevvelcekendisiniMedine'demuhasaraedenKureytaifesininiine gidiyor,tehlikeyeatlyor,artkgerigelmekihtimaliyoktur"diyegitmekten ekindiler.Gyaevlerininiinebakacakkimseleriolmadnbahaneederekzr dilediler. 196 MEDNEDEVRi DmanBekliyor ResliEkrem,Kurey'inahvliniaratrmakiinMekketaraflarnacasus gnderdi.Usfnadndakiyerevardklarnda,ocasusdnpgeldi: Kureytaifesinin,ResliEkrem'inMedine'denktklarnhaberalnca toplanmvebazArapkabileleriniararak,muharebeyehazrlanm olduklarnveikiyzatlileHlidbinVelid'incgndermibulunduklarn, onundaGammadndakiyerdebeklemekteolduuhaberinigetirdi. Usfn'danbirazilerigidildiktensonraFahrilem, "Sataraftutunuz"dedi.Busuretleorduyolunsatarafnaynelerek,sarp biryokuavurdu. Hliduzaktanbunugrnce,hemendnpKurey'inyannagittiveiihaber verdi.Orduyuhmyniseylebirtepeyegeldiki,ogeilinceKurey'inMekke dnda"Hudeybiye"adndakiyerdeordukurduklarmevkieiniliyordu. KusvDurdu! Allah'nhikmeti,ResliEkrem'inbindiiKusvadndakidevekverdi.Ashb, deveyihaydadlar,kalkmad,serkehayvangibiinatedipdurdu. Ashb,"Kusvdurdu"dediler,ResliEkrem,"Hayrdurmad,onundurmahuyuy okturfakatfiliMekke'yegirmektenalkoyan,onudadurdurdu."Yni,Allah filordusunuMekke'yegirmektenbusuretlenaslnlediyse,bizedebuhlile girmeyeizinvermedi,dediler.

EerdorucaKureyzerinevarlsa,mutlakamuharebeetmeklzmgeliyordu. HalbukiMedineetrafndakikabileler,orduileberabergelmediinden,hacniyeti ileyolakanmslmanlarnsaysbinbeyzkadard.Veniyetlerihac olduuiin,harphazrlklardatamamdeildi.,:i 197 PEYGAMBEREFENDMZ Mekkelilerise,onlardanokfazlaolduklarhaldeMekkecivarndabulunan kabileleridetoplamlard.HattyukardaadgeenUrvebinMes'dSakafile bedevilerarasndacengverlikletannanEhbikabilesieyhiHuleysdeorada idiler. Hernekadarislmordusukalpleribir,hedefibirvetambirdisipliniinde olduundan,onlaragreKureyordusu,babozukbirtopluluksaylrd. BunanazaranmslmanlarnAllah'nyardmilemuharebeyikazanmalarumulursa da,biroktelefatverilecekveMekke'yeharbengirilerek,isteristemezHaremi erifebirhrmetsizlikyaplmolacakt.BuiseAllah'ntakdirineuygun bireydeildi. BirdeMekke'demslmanlnmeydanakoyamayp,cangibiimndaiinde gizliolanbirokmslmanlarvard.Bukargaalktabilinmeyerekonlaradabir zarargelebilirdi. Kaldki,henzimnetmemiolanKureyerafndanbirokkimselerin,yakn zamandaimnagelipdeislmdininebykhizmetetmelerivenicehayrlevld yetitirmeleriAllah'ntakdiriidi. itedeveninyledetiolmadhalde,Hakk'nhikmetiilekvermesi,bunlar gibiniceinceliklerinbireriaretiidi. Ashb,deveyikaldrpyrtmekistediklerihalde,kmldamamt. SonraResliEkremkendileriyrtmekisteyincekalkpyryverdi.Fakatdoru olanyoldangitmeyip,birtarafasaparak,Hudeybiye'ninsonundasuyuekilmi birkuyubanaindi.tekilerdegelipetrafnakondular. Ashboradasusuzluktanikyetedince,ResliEkrem,sadandanbirokkard veonukuyununiinebraktrd.Kuyudanokadarsukaynadki,btnorduhalk doyuncayakadaritiler,abdestaldlar,hayvanlarnsuvardlarhepsineyetti. 198 MEDNEDEVR ASHABINBALILII ResliEkrem,savamakniyetindeolmadnbildirmekiinmeyyet'lHz'nin oluHir',Kurey'egnderdi. Kureyise,onuldrmekiinzerinehcumettiler,EhbAraplararaya giriponukurtardlar,odagelipiiResliEkrem'ebildirdi. HazretiPeygamber,muharebeniyetindeolmadnKureyreislerinegzelce anlatmasiinHazretimer'igndermekistedi.Hazretimer, "Kureyreisleribenimonlarhakkndanekadarkzgnvesertolduumubilirler. KorkarmkibanabirfenalkyaparlarMekkeiindeakrabalarmdayokkibeni korusunlar.OsmanbinAffngitsedahauygunolurnkonunMekke'deairetve akrabasoktur,kendinefsiiinbirkorkusuyoktur"dedi. HakikatendeMekkeerafndanolanmeyyeoullar,HazretiOsman'n amcazadeleriidi. "ResliEkrem'denAyrTavafEdemem!" BununzerineResliEkrem,EbSfynvedierKureyreisleriilegrp, kendisininmaksadnnyalnztavafveziyaretolduunuonlarabildirmek,gizli mslmanolanlarlagrp,onlardatesellietmekzere,HazretiOsman' gnderdi. Kureyreislerionumemnunluklakarladlarve"Kabe'yitavafet"diyeteklif ettiler.',*.'"< HazretiOsmanise,!' "ResliEkremtavafetmedikebentavafedemem"demekle,Kureyreislerinin canskldveonutevkifederek,gzhapsinealdlar. ''''" OsradaHuzakabilesininreisioUttt'BdeylbinVerka, 199 PEYGAMBEREFENDMZ

kendikavmindenbirtakmadamlarlabirlikteislmordusunageldi. Huzakabilesi,Tihmekabilelerindenolup,chiliyetzamanndabirhusustan dolay,BenHimilebirszlemeyapmlard.Jslm'mzuhurundansonra,bu szlemeyiunutmadlarveResliEkrem'etaraftarlktangeridurmadlar. BundandolayHuzakabilesihenzmslmanolmadklarhalde,ResliEkrem ile,Kurey'inahvlinedairgizlicehaberleirlerdi. YaMtrekeYaSava BuseferBdeyl'ingeliidahiiyiniyetliidi.Peygamber'inhuzurunagirdive, "Kureytaifesinigrdm.Hudeybiye'ninsuluyerlerinekonmularvetedarikli bulunuyorlar,geridnmekniyetinde~deiller.Sizeengelliketselergerek"diye haberverdi.ResliEkremonada, "Bizkimseileharbetmeyegelmedik,Umrevetavafiingeldik.Kureyller evvelkimuharebelerdezayfdt,harbedarbemecallerikalmad,isterlerse onlarlabirmtrekeyaparm.Sonrabenimseriatimyayldzaman,isterlerse onlardabakalargibitbiolurlar.Yokeerbyleyapmakistemezlerise, onlarlayalnzkalncayakadarmuharebeederim.ArtkCenbHaknemurad ettiyseoolur"dediler.Bdeyl, "yleisebengidipbunuKurey'ehabervereyim"diyeizinalarakgitti.Kurey reislerininyannagittiizaman, "Benoztnyanndangeliyorum.Kendilerindenylebirsziittim,isterseniz sizesyleyeyim"deyince,IkrimebinEbCehilveHakembinAsgibibazkt aklllar, "Seninvereceinhabereihtiyacmzyok"dediler.. UrvebinMes'dise,,. 200 MEDNEDEVR "Bdeyl'inszndinleyiniz,iinizegelirsetutar,gelmezseatarsnz"diye nasihatverdi. "ekElini!" BununzerineHarisbinHimileSafvnbinmeyye,Bdeyl'e, "Sylebakalm"demiler.OdaResliEkrem'deniittiinisylemi. UrvebinMes'd,kalkp,Kureyreislerinehitaben,"Banaemniyetinizvarm?" deyince,hepbirden,"Evetsendenhervehileeminiz"demiler.Oda, "Buadamsizeinsaflvesulhisteyenbiryolgstermi,braknzbeni,bir kereonunyannagideyim"demionlarda,"Gitbakalm"demiler. SonraUrvebinMes'd,islmordusunagelerek,ResliEkrem'e, "YMuhammed,Kurey'inilerigelenleriveerafbykharphazrlile ktlarveseniMekke'yesokmamakzerearalarndaanlatlar.Seninyanndaki askerise,derlemebirkalabalktr.Yarnhepsikapsenimeydandayalnz brakverirler"dedi. Urve'ninszndenHazretiEbBekir'incanskld,kalarnattve, "BiZmidalpda,HazretiPeygamber'iyalnzbrakacaz?"diyerekUrve'ye kt. SonraUrve,ArapdetizereResliEkrem'insakalntutupokamakistedi.Bu hl,edebeaykrbiriolduuhalde,ResliEkrem,Urve'yenezaketlemuamele ediyordu. FakatMugret'sSakaf,ResliEkrem'inbaucundaduruyordu.HemenUrve'nin eliniiddetleitti,,. "ekelini!"diyerek,amcasnasertmuam'eleetti. 201 PEYGAMBEREFENDMZ Urve,bukimdiyebaktzaman,karsndakardeininoluMugre'yigrd "Bezlim,bensenindktnkanlekesinihenztemizledimimdibutavrnve bumuamelennedir?"diyerekMugre'yiazarlad.Mugredeonakarlkolarak sertszlersyledi.SzuzattlarvePeygamber'inhuzurundahaylice ekitiler. AshbKiramPervaneGibi SonraResliEkrem,srftavafiingeldiinivebirmtrekeyapabileceini, eerKureykabuletmezse,sonhaddekadardeceinibildirdi.Hsl Bdeyl'enesylediyse,Urve'yedeonusyledi.Urve,

"YMuhammed,tutalmkisengalipgeldin,Araptasendenevvelaslnldrp bitirmikimsevarm?"dedi. UrvebukonumalarsrasndaashabnHazretiPeygamber'ekardavranlarna dikkatedipduruyordu: AshbKiram,pervanegibiFahrilem'inbaucundadolayorlarne emredersekoarakyapmayaalyorlarkarsndagleryzle,hrmetleve alakseslekonuuyorlarabdestalrken,dklendamlalaralpdayzlerine gzlerinesrmekiinbanayorlarvebirklyeredecekolsa,alp koyunlarndasaklamakiinkapyorlard...SankiUrve'ninzannettiigibi Fahrilem'iyalnzbrakpda,dalacakbirtoplulukolmadklarnhlleri ilegsteriyorlard. "BuBallKimsedeGrmedim!" UrvednpKureyordusunagittiizaman,"Eycemat,benKayserin,Kisr'nnve Nec'nindivanlarngrdm,saraylarnagittim,birokhkmdarlarla grtm.Yeminederimki,hibirininmilletinde,Muhammed'eashabnnyapt hrmeti,itaatigrmedim.Bunlarkolaylkladalacak.birtoplulukdeildir" diyerek,sulhyaplmasfikrindebulunmutu. MEDNEDEVR Bununzerine,EhbiAraplarmmreisiolanHuleys,"Helebendebirkere greyim"diyerekkalkpislmordusunagelmi,birdebakmki,Kabe'yekurban edilmekzerebirokdevelernianlanm,HazretiMuhammed'inashab"Lebbeyk" diyearyorlar...HemendnpKurey'inyannagiderek, "ByleBeytullah'ziyaretegelmiolancemaatnaslmenolunabilir?Bizvaka sizinleanlamz,fakatBeytullah'ziyaretedeceklerinlemekzere,sizinle birballmzveszmzyoktur"deyince,Kureyreisleridearesizsulh olmayarazoldularvesulhyapmakzere,Arabmeniyihatiblerindenmehur SheylbinAmr'gnderdiler. SulhGrmeleri Sheyl,islmordusunagelip,ResliEkremilegrtvehemensulh artlarnnmzkeresinegiriti.Bumzkerelerdeuzuntartmalaroldu. Nihayetonseneiinsulhszlemesiyapld. Bumddetiindeikitarafnbirbirinesaldrmamasnakararverildi.Hazreti PeygambermslmanlarnMekke'yegirip,Kabe'yitavafetmeartndanesrd. Sheylise, "imdibuolamaz,nkMekke'yezorlagirilmiolduuhavadisi,Araplararasna yaylrvebusuretleKurey'inannaveerefinehalelgelir.Fakatgelecek seneolabilir"dedi.Byleceziyaretingelecekseneyebraklmas,Hazreti Peygamber'cedekabulbuyuruldu. SonraSheyl,pekarbirartnesrd: "Sizdenbiribizegelirse,gerievirmeyelimfakatbizdensizebiradam giderse,mslmanolsabile,gerievirirsiniz"dedi.Ashb,buszden hiddetlendiler, "Hibuolureymi?Bizebirmslmangeldiihaldeonumriklerinelinenasl teslimederiz?"dediler. 202 203 PEYGAMBEREFENDMZ AshabartanKabul Sheylise,buartkabuledilmedensulhunyaplmayacankat'isuretle aklaynca,ResliEkremonudakabulbuyurdu.Ashb,bunaaarak, "YReslllah,buartdayandracakmsn?"dediler.ResliEkrem, "Evet,bizdenonlaragidenleriAllahbizdenraketsin.Onlardanbizegelenler iindeCenbHakelbettebirreyaratr"buyurdular. EerMedineetrafndakikabilelerdehacvetavafniyetiylegelmiolsaydlar, islmordusundaKurey'ingznyldracakkadarkalabalkpeydaolurdu.Fakat onlarkorkuporduyakatlmadklarndan,islmaskerlerisaycaaz,aynzamanda dayolveharphazrlklartamamdeildi. Kureyise,kendiyerlerindekuvvetlivesavaletleritamolduugibi,Mekke etrafndakikabileleridetoplamolduklarndan,islmordusunanisbetle kuvvetlerikatkatfazlaidi. SulhunFaydalan

udurumkarsndaislmordusununMekke'ninkenarnakadargelipde Kureylilerihiesaymalar,fevkaldebirkahramanlkolmaklaberaber,okadar kuvvetlibirdmanakaroradauzunzamandurmakdatehlikeliidi. itebundandolaymslmanlaragrehernaslolursaolsun,Kureylilerlebir muslhayapmak,aklavehikmetedahauygunidi.AynzamandaMekke'desz Kureyreislerindeidi.Muharebeuzaymca,herkessrileonlarauyacakve islm'nyaylmasiin,taraflardanpekokkandklmesilzmgelecekti. Fakatmuslhayaplnca,herikitarafbirbiriyleserbestegrecekleriiin, mriklerdeHazretiPeyamber'inmucize 204 MEDNEDEVR lerini,gzeltavrvehareketlerini,detleriniveislmdininingzelliklerini iitecekvemslmanlardanherbirininkavutuuhrriyetigrerek,mriklerin halktabakasnnkimimslmanolacak,kimideislmdinineynelip, mslmanlarakarolandmanlklarazalacakveKureyreisleriyalnz kalacaklard. SulhNeinYaplr? brkabilelerdeKurey'ebakmaktaolduklarndan,Kurey'inreislerinizayf birhaldegrnce,onlardaislmtarafnameyiedeceklerinden,islmdiniaz vakittetabiatiylebtnArabistan'ayaylacakidi. Hslhalktabakasndanolanmriklerin,mslmanlarlaserbestegrp konumas,islmdinininksazamandayaylmasnasebepolacakt. Hernezamanolursaolsun,sulhyaparkenaranacakey,gelecekteeldeedilecek faydalardnmektenibarettir. Fakatashb,buralarngerektiigibidnemediklerinden,ylearartlarn kabulpekglerinegitti. Ashabnznts ResliEkrem,Medine'deiken,ryasndaashabilebirlikteMekke'yegidip,hac ettiklerinigrmveburyannolduugibizuhuredeceinidehabervermiti. Ashbda,ryahemenbusenekacakzannetmilerdi.Mekke'yegirip,Kabe'yi tavafedeceklerindenhipheetmiyorlard.ylearartlarlabirmuslha yappdaKabe'yitavaftanmahrumolarakgeridnmek,kendilerineokargeldi veazkaldbirouemreitaattenkayazdlar. HattHazretimer,Peyamber'inhuzurunda, "SenAllah'nResuldeilmisin?Bizimdinimizhakdeilmi? 205 PEYGAMBEREFENDMZ Niinbukadarzilletvehakaretikabulediyoruz?"dedi.ResliEkremde, "BenAllah'nresulym,lkinO'nasiolamam,Obenimyardmcmdr"diye cevapverdi.Hazretimer, "YasenBeytullah'agidiptavafedeceksinizdemedinmi?"demesizerine,Resli Ekrem, "Evetdedimamabusenedemedim,yinedediyorumki,Mekke'yegiripsa'yve tavafedeceiz"buyurdu. Hslyukardasylendiivehilemuslhamaddelerizerindeanlamayavarld veHazretiAlisulhnmeyiyazmayamemuroldu.ResliEkrem, "ilknce(Bismillhirrahmnirrahm)yaz"dedi.Sheyl,"Bucmleyitanmam, tedenberiyazlageldiigibi(Bismikllahmme)yaz"dedi. Ashb,bunakarktlarsada,kelimezerindeanlamazlkolmas istenmediindenvemncadaaradapekfarkolmadndan,ResliEkrem, "Bismikllhmmeyaz"dedivesonrasulhnmeninbalna,(MuhammedReslullah) diyeyazdrd.Sheyl, "EerbizseninReslullaholduunutasdiketseydik,seninlemuharebeve mcdeleetmezdik,onunyerinebabannisminiyaz"dedi.ResliEkrem, "Sizkabuletmesenizde,benAllah'nResulym,fakatbeisyok.EyAli,onuboz daAbdullah'noluyaz"diyeemretti.HazretiAli, "BenReslullahlfznbozamam"deyince,ResliEkremonukendieliilebozdu ve"MuhammedbinAbdillah"diyeyazld... .....~....,,j 206 MEDNEDEVR

Anlamannartlan Sonraonsenemddetlemuslhayapldyazldktansonra,osenemslmanlar Kabe'yitavafetmedengeridnmekveertesisenegelipKabe'yitavafetmekve gndenfazlakalmamakveozamanKureytaifesiMekke'dendarkmakartlar yazld. Sonradaislamlarntarafnageenleringeriverileceimaddesiyazld.Fakat bumaddeyalnzKurey'emahsusidi.tekikabilelermstesnatutuldu. yleki,Kurey'indndakikabileleristerHazretiPeygamber'inve isterlerseKurey'inemnnagirebileceklerdi. Bumaddetasdikolunurolunmaz,Huzakabilesikalkp,HazretiPeygamber'in emnnagirdikleriniakladlar.Bekiroullarkabileside,Kurey'inemnna girdiler. Sulhnmetamamlandktansonra,altnaMuhacirveEnsr'nbyklerive mriklerinreislerindenoradabulunanlarnadlaryazld.Osradapekacbir vak'ameydanageldi. EbCendel Sheyl'inoluEbCendel,mslmanolduundan,babasonubalayphapsetmiti. Naslsabuaradakurtulupkatndan,zincirinisryerekvetekbirgetirerek islmordusunakageldi. Sheylonugrnce, "iteslhnmegereincesizdengerievrilmesiniilkisteyeceimbudur"dedi. Kartaraftan, "Musalhayadahaimdikararverildi.Buaradakapkurtulanmstesnaolmak lzmgelir,bundansonrageleceklergerievrilir"denildiysede,Sheyleer kendisineoluteslimolunmazise,sulhnmeyihiesayacankesinolarak aklaynca,ahdinbozulmasndanekinilerekEbCendelkendisineverildive, 207 PEYGAMBEREFENDMZ "Sabret,yakndaCenbHaksenibubeldankurtarr"diyeteselliolundu. BatiRdvan BuesnadaHazretiOsman'nMekke'dendngecikmiolduuiin,ldrld diyebirrivayetkmakla,ResliEkrem, "Artkmuharebeetmedikegeridnemeyiz"dedi.iteovakit"BatiRdvan" yapld. yleki:ResliEkrembiraaaltndaoturduveashbgelip,lnceyekadar sabrvesebatetmekveaslakamamakzere,PeygamberEfendimizebalandlar. YalnzCedbinKaysdevesininarkasnasaklandvegelipbatetmedi. ResliEkrem,ikielinibirbirinebalayp,HazretiOsman'nbiatinikendisi bulunmadhaldeicraetti. MslmanlarnbubatiKurey'ekorkuvedehetverdi.HemenHazretiOsman' islmordusunagnderdiler,diertaraftandaSheylgittivemuslhayiln etti,dedikodudabitti. ResliEkrem,kurbanlkdevesinikestivebamtraetti,bunugrenashbda kurbanlarnkestiler,onlarndakimisibalarntraetti,kimiside salarnkestiler. HernekadarMekke'niniinegiripKabe'ninetrafntavafedemedikleriiin zldlersede,osradaesenkuvvetlibirrzgr,kesilensalarnHaremi erifegtrdiinmemnunoldularvetesellibuldular. RmSresiveBirddia HicrettenevvelIrandevletiRomadevletinegalebealarakAntakya,amveKuds taraflarndaHristiyanlkaldrpbireitmrikdniolanMecsyinim yrtmeyegirimiti. 208 MEDNEDEVR Rumlarise,Hristiyandinindeolupvekitapsahibiolmakdolaysile mslmanlarayaknolduundan,Kurey'inmrikleriiranllarnRumlara galebesiniiitince,memnunolarakmslmanlara, "Bizimkardelerimizsizinkardelerinizegalebealm,elbettebizdesize glibgeliriz"demeleriyle,mslmanlarokzlmlerdi.

Onunzerine,"Elif,lam,mimgulibeti'rRm"sresi1nazilolarakonseneye varmadanRumlarniranllaragalebealacamjdelenmiolduundan,Hazreti EbBekirovakitKureymriklerine, "Okadarsevinmeyiniz,onseneyevarmazRumlar,iranllaragalebealacaktr" deyince,ObeybinHalefonuyalanlayarak, "Gelseninlebahsetutualm"demiti.HazretiEbBekirdekabuledince,u suretlebahsetututular: "DokuzseneiindeRumlargalebeederisebeyonayzdeveverecek,etmezise HazretiEbBekironayzdeveverecekti." HudeybiyeseferiesnasndaRumlanniranllaralykylagalebeettiiyayld. FakatbeybinHalef,UhudmuharebesindeResliEkrem'inbirdarbesiile berelenipldnden,HazretiEbBekirvrislerindenistedi.Onlarda verdiler.HazretiEbBekirdevelerialpResliEkrem'egetirdi.Oda, "Onlarfukarayadat"diyeemrettiler. lRm(30)sresi,14.yetlerinmeali:"Elif,lam,mim,Rumlarokyaknlarda biryerdemalpoldularOnlarbundansonraonylakalmazgalipgeleceklerdir iinbada,sonudaAllah'aaittir.Ognm'minlersevinecekler." '' 209 PEYGAMBEREFENDMZ 2EBBASR ResliEkrem,Hudeybiye'deyirmignkaldktansonra,kurbanlarkesipashab ileberaberMedine'yedndler.HernekadarKabe'yitavafetmedengeri dndklerindendolayzgndlerancakyolda,yakndabykfetihlere kavuacaklarnadairFetihsresilnazilolduundanmemnunoldularveonu okuyarak,sasalimMedine'yeulatlar. AradanokgemediEbBasrSakafadndakizt,Mek'ke'demslmanoldu, hemenKurey'iniindenkp,Medine'yegeldi. EbBasr'inCihd Arkasndan,gnsonra,Kureytarafndanikimemurgelip,muahedeyegreonu ResliEkrem'denistediler.ResliEkremdevermeyemecburoldu.EbBasrher nekadar, "Benkendimiirkinpisliindendahayenitemizlemiken,onlarniinenasl dnebilirim"diyeferyadabaladysada,ResliEkrem, "YEbBasr,bizahdimizibozmayz,artksendebirazsabret.CenbHak elbettesanaveseningibimrikleriindekalanmslmanlarabirkurtuluyolu gsterecektir"diyerek,aresiz,onumemurlarateslimetti. Medine'denkp,Z'1Huleyfe'yevardklarnda,oturuphurmayerlerken,Eb Basr,birininklcn, "Bakaymnasldr?"diyerek,knndankarmvehemenonuvurupldrmt. tekiisekapkurtularakMedineiMnevvere'yegeldiveResliEkrem'eEb Basr'denikyetetti.ArkasndanEbBa .Kur'nKeim'in48.suresi.Birinciyetininmeali:"Bizsanftapakbir fetihverdik." 210 MEDNEDEVR srdegelip,Peygamber'inhuzurunakarak, "YReslllah,senbenionlarateslimetmekleverdiinszyerinegetirmi oldun,amaimdibeniCenbHakkurtard"diyeMedine'dekalmakistedi. Fakatszlemeyeuyulmaklzmolduundan,ResliEkremonuMedine'de alkoyamadve "kistediinyeregit"diyekendisineizinverildi. EbBasrdahiMedine'denkp,denizsahilitarafnagittiveMekke'denam'a gidenyolzerindeIsdenenyerituttu. EbBasr,Mekke'denam'agidenmriklerehcumederdururdu.Mekke'degizli olanmslmanlaronuiitincetakmtakmkp,EbBasr'inyannda toplandlar.AzzamandayetmikiioldularveKurey'inamyolunukestiler. Mekke'denhernevakityolcuksa,hemenyolunukeserler,malnyama ederlerdi.VeEbBasr,etrafndakicemateimamolur,namazlarnklarlard. artnptali

EbCendelbinSheylde,biraralkbabasnntutsandankurtulupkaarak,Eb Basr'inyanmageldi.OndansonracemaateEbCendelimamlketmeyebalad.Eb Cendel'inkaetraftaniitilince,Gifr,Elem,Cheynekabilelerindenve bakakabilelerdenmslmanolanbirokkimseleronunyannagelip,ocemaate katldlar.Azvakitteyzkiioldular.Mekke'ninamyollarnbtnbtn kestiler.Kureyise,ticaretilegeindiklerinden,pekziydeskldlar. ResliEkrem'eelignderipotopluluuMedine'yearmakiinKurey'ten Medine'yegidenleringerievrilmesinedirolanartnanlamadankarlmasn vebundansonraKurey'tenherkimMedine'yegidersegerievrilmemesinirica ettiler. 211 PEYGAMBEREFENDMZ OnunzerineResliEkremde,EbBasrilearkadalarndavetiinkendisine mektupgnderdi.FakatEbBasroesnadaarhastaolup,mektupkendisine geldiisradasonnefesinivermekzereidi.Mektubuelinealp,yzneve gznesrerek,ruhunuteslimetti.Allahkendisindenrazlsn. EbCendel,onuoradagmdktensonra,arkadalarmalp,Medine'yegeldive ondansonrahertaraftanmslmanolupgelenleroald. HAYBER'NFETHi Hayber,Medine'ninamtarafndaveMedine'yedrtkonaklkbiruzaklkta,byk birehiridi.Etrafndabirokkaleler,pekokhurmalklarvetarlalarvard. YukardasylendiigibiMedinecivarndayerlemiolanYahudilerinkimi srlm,kimildrlmolduundan,gerikalannouHayber'de toplanmlard. NadroullarnnreisiolanHuyeybinAhtab,Hukayksoyununkymetlieyasn getirip,Hayber'degizlibiryeregmmt. Arabnenbykticaretiam'laolduuiin,amyoluzerindeYahudilerin toplanpdakuvvetbulmalar,mslmanlarhakkndazararlidi. FakatmslmanlarnpheveendielerihepMekketarafndanolduuiinam tarafnhidnmyorlard.SonradanHudeybiye'deKureyileanlama yaplnca,artkamtarafndadnmeyebaladlar. Muhasara ResliEkrem,Hudeybiye'dendndktenyirmignkadar sonrahicretinyedincisenesiMuharremayiindebindrtyz)^jj ^f(i 212 MEDNEDEVR piyadeveikiyzsvariileMedine'denkp,Haybertarafnadorugitti.Bir sabaherkendenHayber'evardvekalelerinisard.Bumuhasaraongndenfazla srd. DevskabilesireisiolanTufeylbinAmrDevsradyallhuanhhazretleriki, hicrettenevvelMekke'yegelerek,mslmanolmuveovakittenberikabilesi halknimnagetirmeyealpabalamaktabulunmuidi. BuseferdrtyzadamileMedine'yegeldi.ResliEkrem'inHaybergazasna ktnhaberalnca,orduyakatlarakbuanlmuharebedebulundu. YinebuesnadaDevskabilesindenmehurEbHureyreradyallhuanhgelip, AshbSffe'yekatldveFahrilem'inyanndanayrlmayp,ezberkuvveti oksalamolduundan,pekokhadsrivayetetti. Kendisidermiki, "BendenokhadsbilenyalnzAbdullahbinmer'dir.Oiittiiniyazard,ben yazmazdm." Haybermuharebelerindemslmanlardanonbekiiehidoldu.Yahudilerdenise doksankiildrld. BumuharebedeHazretiAli'ninokbykkuvvetiveecaatigrlmtr.Hatt birkalekapsnkoparp,kalkangibikulland.NihayetHayberkaleleribirer bireralnd,pekokmalveeyaelegeirildi.Yukardasylenenli Hukayk'indefinesidebulundu.Yalnzbugmdenkankapvesseyasnn kymetionbinaltntahminedildi. ZehirliKoyunr

OesnadaHayberYahudileritarafndanResliEkrem'ekzartlmbirkoyun ikramolundu,bazashbileonuyemekzeresofrayaoturdu.Birparasnbiraz inediktensonra,azndankarpattveashabna,.,.:,. ...:" 213 PEYGAMBEREFENDMZ "Eliniziekiniz,bu.koyunzehirliolduunubanahaberveriyor"dediler.Fakat BerbinMa'rr'unoluBirbirlokmayutmutu. ResliEkrem,ozehirlietibirazazndainemekle,mbarekvcudunabiraz te'siriolmutu,hementedaviiinikikreiarasndankanaldrdvezehirin te'sirikalmad.FakatBir,pekhastaoldu. OkoyunuzehirleyenSellmbinMikem'inkarsveHris'inkzZeyneb olduundan,Peygamber'inhuzurunagetirildive,"Buhainlienaslcesaret ettin?"diyesoruldu.Zeynebde,"EerhakPeygamberieri,zararvermez,eer yalancisenelindenkurtulmuoluruz,diyebuiecesaretettim.imdihak Peygamberolduunuanladmvesanaimnettim"diyecevapverdiResliEkrem deonusalverdi.FakatsonradanBirvefatedince,onunvrislerininisteiile Zeynebdeksasolarakidamedildi. '.' FedekArazisi HayberarazisiBeytlmliinalnd,kadnlarlaocuklaresiredildi.Geri kalanahalisideyarclklayerlerindebrakldlarveHazretimer'in halifeliizamanndabtnYahudilerotaraflardansrldklerivaktekadar Hayber'dekaldlar. Medine'yeikikonakarasolanFedekadndakikyahalisi,Hayber'infeth olunduunuiitince,okbykkorkuyaderek,btnyerleriResliEkrem'in olmakzereyarclklayerlerindebraklmalarnricaettiklerinden,ylece memleketlerindebrakldlar. HayberesirleriiindeHuyeybinAhtab'nkzSafiyedevard.Safiye,Yahudi reislerindenbirininoluolanikincikocasKinnebinReb'ileyenievlenmi, ancakKinneHayber'deldrlmolduuiintekrardulkalmt. 214 MEDNEDEVR HazretiSafiye Safiye'yi,HazretiPeygamber'inizniile,nceDihyealmakistemisede, ashabdanbirinin,Yahudikavmininreisininkzn,detolduuzere,kendisinin almasnnuygunolacanhatrlatmaszerine,ResliEkrem,Safiye'yikendisi iinsemitir.Fakatcriyeolarakmkalacak?Yoksam'minlerinanalarolan zevctmutahhartsrasnamkonulacak?Ashbburasnbilmediklerinden, rtnprtnmeyeceihususunubekliyorlard. nkHazretiPeygamber'inzevceleriniashbhepkendianalarmakamnda tutarlard.Kadnlarnyabancerkekleregrnmeleridahaevvelharamklnm isede,buhrolankadnlaramahsusidi.Cariyelerertnmekvcib olmadndan,onlarakgezerlerdi. SonraResliEkrem,Safiye'yirtnce,m'minlerinanalarsrasnageecei anlald,okgemedendeHazretiPeygamberonunlaevlendi. Vdi'1KurYahudileri ResliEkrem,Hayber'dendndktensonraVdi'lKurnahiyesinegittive oradakiYahudileridinedavetetti.Yahudilerimnagelmeyipkardurdular, ilerindenbiridarkp,erdiledi.HazretiZbeyrradyallhuanh,onu ldrnce,bakabirikt,Zbeyronudaldrd. BirbiriarkasnameydanakanYahudilerdenbiriniHazretiAli,ikisinideEb DcneradyallhuanhmldrdlervebusuretleYahudilerdenonbirkii ldrld. SonraaskerintaarruzuileVdi'1Kurzaptedildi.iindebulunanmallarveeya gazileretaksimedildiahalisideHayberlilergibiiftiolmakzere yerlerindebrakld. Bununzerine,dnteMedine'yeyedisekizkonakuzak 215 PEYGAMBEREFENDMZ hktaveMedineileamarasndaTeymahalisidecizyevermekzerebaediler.

Hudeybiye'ninyiSonulan Hslbtnetraftabulunankabileler,airetlerislm'nbugelimesinden rkp,birerbirerbalanmayabaladlar.Medine'yeavdetedildiktensonrada arasraetrafayineblkblkaskergnderilirveislm'nkuvveti,kudreti hertaraftagsterilmeyedevamolunurdu. Busuretlemslmanlar,azvakittepekbykkuvvetkazandklariin,ikisene sonraMekkekolaylklafethedilmitir. BuzafervegalebelerhepHudeybiyemuslhasnniyisonulardr.nkKurey ilesulhyaplmamveehliislmeminkalprahatetmemiolsayd,builere kolaycaveserbestebaklamazd.Bundandolayoanlamannartlarnvaktiyle beenmeyipitirazedenler,sonrapimanolaraktvbeveistifaretmilerdir. Yinebuseneiinde,Yemen'deyerlemiolanE'arkabilesindenbirok kimseler,EbMusaelE'arilebirlikteMedineiMnevvere'yegeldilerve mslmanoldular., 4 '":': PEYGAMBERMZNELLERGNDERMES Hudeybiye'dendnldktensonra,btninsanlaravecinlerePeygamberolarak gnderilenHazretiMuhammedsallllhualeyhivesellem,etraftabulunan hkmdarlarislmdininedavetetmekiinhicretinyedincisenesiMuharrem'inde altmektupyazdrd. Hkmdarlarnyanndamhreitibredilegeldiiiin,gmtenbirmhr yaptrldvestne(MuhammedReslul 216 MEDNEDEVR lah)diyekazdrldvemektuplarabastrld.Hermektubugtrmekiinde birereliseildi. HabesultamolanNecyniEshamebinBahr'a,Amrbinmeyyet'dDamr,Msr hkmdarolanMukavks'a,HtbbinEbBelteaveRumkayseriolanHerakl'e, DihyebinHalifeveBelkamelikiolanHarisbinEbimriGassn'ye,c'bin VehbiEsedveNecid'deHanfeoullarndanYemmeemiriolanHevzebinAli'ye, SeltbinAmrmirveIrankisrsolanHsrevPervz'e,AbdullahbinHzfe iSehmgnderildi. HazretimmHabbe Habeistan'dakiislmmuhacirleriniNec'denisteyipgerigetirmeyevemm Habbe'yiResliEkrem'enikhetmeyede,Amrbinmeyyememuredilmiti. mmHabberadyallhuanh,Kurey'inreisiolanEbSfyn'nkzidi. EvvelcezevciUbeydullahbinCahileberaberMekke'denHabe'emuhacirolmutu. SonraUbeydullah,Hristiyandininegirip,mmHabbeise,dnindesebatederek, ondanayrlmt. Arapkadnlarkendielerinibulmadkaynisoycasopakfvnbulamadka, evlenmeyikabuletmezlerdi.Byleasilzadebirkadnngurbetdiyarnda dindalarndandenginibulmakdazorolduundan,zavallmmHabbe,pekg birhldebulunuyordu. itebyledinurundavatanndanveakrabasndan,soyundanvesopundanuzakve kimsesizkalmasaletlibirkadnmemnunetmeklzmgeldiinden,Resli Ekremonunlaevlenmekistemiidi.,. :,, Nec'ninMslmanOlmas Nec,eliAmr'alykvehileikrametmi,hrmetgstermivemuhacirlerden ResliEkrem'inamcazadesiolanCa 217 PEYGAMBEREFENDMZ ferbinEbTlib'inhuzurundamslmanolmuvemmHabbe'yiResliEkrem'e nikhettirmi,onlarlaberaberdiermuhacirlerideikigemiyebindirip Arabistantarafnagndermiti. ResliEkrem,Haybermuharebesindeiken,onlarMedine'yegeldiler.Efendimiz Hayber'dendnlerindeonlarlagrp,fevkaldememnunoldular.Hatt, "Bilmembuikieyinhangisiileferahlanaym,Hayber'infethiylemi,Cafer'in geliiylemi?"diyebuyurdular.

itebusuretlemmHabbe,dierm'minlerinanassrasnagetiveHazreti PeygamberledmanlarnnreisiolanEbSfynarasndaakrabalkpeydaoldu. . ibrahim MsrhkmdarMukavksdaeliHtb'eikramveiltifatetmiveResli Ekrem'ehediyeolmakzeredrtcriyeve"Dldl"diyemehurolanbeyazbir katrla,"Ya'fr"adndabirmerkepgndermiti. OcariyelerdenbiriMriyeradyallhuanhdrki,ResliEkrem'inondan ibrahimadndabiroludnyayagelmitir. Romallarveiranllar RumKayseride,HazretiPeygamber'inmektubunuihtiramlaelinealp,yzne srmveeliDihye'yepekokhrmetgsterip,birokdahediyelervermiti. RumKayseriileIranKisrsarasndabirzamandanberiiddetlimuharebeler olagelmekteidi.nceKisrgalebealarak,Suriyektasnzaptetmivebtn Arabistan'benimsemiti,iranllarise,mrikolduundan,btnehlikitabn dmanidiler.RumlariseehlikitabdanHristiyandinindebulunuyordu.Yni RumlarnIslmlarayaknlklarvard. 218 MEDNEDEVRi Yukardayazldgibi,iranllarnRumlaragalebeetmesindenKureymrikleri memnunvemslmanlarmahzunolmulard.SonradanRumlarniranllaragalebesi haberi,Hudeybiye'deiitildiigibimslmanlarferahlamt. BusradaRumKayseri,Kuds'egidip,otarafnileriileuraarak,oradaki ahaliyimemnunetmekvebirbiriyleuzlatrmakisterdi,itetambusradaDihye gidip,kendisineResliEkrem'inmektubunuverdiindendolay,pekziyde itibarvehrmetgrmt. "DevletiMahvolsun!" Gassnhkmdarlan,Yemen'denbutaraflaramuhacirolanAraptaifelerindenolup, oktanberiburalardahkmetedegelmilerdir.FakatbunlarRumKayseri'netbi olduklariin,onuntarafndanam'netrafndakiAraplarzerinememuridiler. BunanazaranHarisbinEbimriGassn,Kayser'inbirvalisihkmndeidi. Halbukielic'binVehbradyallhuanh,gidiponaResliEkrem'in mektubunuverince,okuyupyereatmve, "itebenonunzerinevaryorum"diyerekktmuameledebulunmuveKayser'e mektupgndererek,askeriileMedine'yehcumetmekiinizinistemiidiysede, Kayseronamsaadevermemiidi. c'binVehb,Hris'inylektmuamelesinianlatnca,ResliEkrem, "Devletimahvolsun"diyebedduaetti.okgemedenHariskfrzerelerek cehennemegitti. SapknlarnAkbeti YemmeMelikiHevzedeHristiyandinindeolduundan,eliSeltimiri kendisineResliEkrem'inmektubunuverince, "Eerbenikendisineveliahtyaparsamslmanolurumveonayardmederim,yoksa onunlasavarm"demiolduundan,Re 219 PEYGAMBEREFENDMZ sliEkremde, "YRabbi,senonunhakkndangel"dedi.ArasokgemedenHevzedekfir olarakld. HevzetarafndanMedine'yegnderilmiolanRihladndakikimse,mslmanolup epeyceKur'nKermrendiktensonra,Yemme'yednnce,mrtedolarakdinden kmve, "ResliEkrem,Mseylemet'lKezzb',Peygamberliktekendisineortaketti" diyebirdeyalansylemiti. EliAbdullahbinHuzfeiran'agidip,KisrHsreviPervz'eResliEkrem'in mektubunuverince,Hsrevhiddetlenerekmektubuyrtpparaparaetmi olduundan,ResliEkremonuniinde, "Allahonunmlkvedevletiniparalasn"diyebedduaetti. Bzn Pervz,kendisininYemenvalisiolanSsnoullar'ndanBzn'ahabergnderip,

"uHicaztarafndaPeygamberlikdvasnakalkanadambanagnder"diye emretmiolduundan,BzndaResliEkrem'e, "HemenKisr'nnyanmavarasm"diyemektupyazp,ikimemurlaMedine'ye gndermiti.Memurlar,Peygamberinhuzurunagirip,Bzn'nmektubunuverdiler ve, "HemenKisr'nnyannagidersen,BzndaseniniinKisr'yacfaatnme yazar,eergitmezsensenildrr"dediler.ResliEkremde:"Yarncevap veririm"diyeonlarhuzurundankard. BirazsonraResliEkrem'evahiygeldiveirveyh'inogecebabasPervz'i ldrmolduuhaberverildi.ResliEkremomemurlarard,vak'ayonlara haberverdive, 220 MEDNEDEVRi "BenimseriatimyakndaKisrdevletinineritiiyerlereeriecektir,Bzn'a syleyinimnagelsin"dedi. Omemurlar,dnpSan'a'yavarnca,olanbiteniBzn'ahaberverdiler.Birka gngeinceirveyhtarafndanbabasnnidamolunduunaveHazretiPeygamber'e taarruzolunmamasnadairBzn'afermangeldi. Hesapettiler,baktlarkiPervz'inldrlmesi,ResliEkrem'inhaberverdii gnngecesinetesadfediyor.BumucizeyigrncehemBzn,hemde iranllardanonunyanndabulunanlarnhepsiimnageldi. ResliEkrem,Bzn'San'avalisiyapt,HazretiPeygamberinilktyinettii valibudurveAcememirlerindenilkimnagelendeodur. >./.:: 5 ".'.,':'.. PEYGAMBERMZNUMRES HicretinyedincisenesiZilka'desininbalarndaUmreyni"Sa'yveKabe'yi tavaf"niyetiyleResliEkrem,MedineiMnevvere'denkt,kurbanlkaltm devegtrdyedekteyzatvaridi. ocuklardanvekadnlardanbaka,ashbdanikibinkiideberaberdi. Mekke'yeyaklatklarnda,KureytaifesiMekke'denkp,uzaktanResli Ekrem'ingeliiniseyrediyorlard. HazretiPeygamber,devezerindeolup,ashabetrafnsarmolduklarhalde, AbdullahbinRevhradyallhuanh,Hazret'innndeyryorveilhiyollu gzeliirlerokuyordu. HazretiAbdullah,HazreckabilesindenveAkabe'debatedip,Bedir muharebesindebulunanEnsr'danvetannmirlerdenolup,daimakfirlerin btldinleriniktleryolluiir 221 PEYGAMBEREFENDMZ lersylerdi.BuseferdeResliEkrem'innndeyleiirlersyleyerek gidiyordu. KafileMekke'yegirdi,hemenResliEkrem,Beytullah'tavafettiveSafaile Mervearasndasa'yetti.AshbdaylehareketettilerveKbeiMuazzama'nn ziyaretahkmnyerinegetirdiler. ResliEkrem'inHudeybiyevak'asndanevvelgrmolduurya,buseferayn ilektveamcasAbbsbuseferkendikarsrnm'lFazl'nkzkardeiolan Meymneb'mtiHris'iResliEkrem'enikhetti. gnMekke'dekalndktansonra,Medine'yeavdetbuyurdular. ..':.,.L,. 6 ''""''.'.' HCRETNSEKZNCYILI HlidbinVelid,OsmanbinEbTalhveAmrbinAs,busekizincisenenin Safer'indeMedine'yegelipmslmanoldular. HlidbinVelid,Mahzumoullar'nnerafndand.Kureysvarisininbabuuidi veharpoyunlarndakendisininAllahvergisibirkabiliyetivard.Uhud muharebesindeKureyyenilmiken,galipgelmelerineosebepolmutu.Mslman olduktansonradaislmdininepekbykhizmetleretmitir. OsmanbinEbTalhda,Abdddroullar'ndanolup,KbeiMuazzama'nn perdedridiveKabe'ninanahtaronlarnelindeidi.

AmrbinAsda,SehmoullarmnerafndanveArabn"da?hi"dediiokzeki, cinfikirlilerindenidi.Akllvehikmetlibirztolup,enzorilerin dmnzmekteeiyoktu. Kureyerafndanbylebykztnberabergelipetmeleri,mslmanlariin okbyksevinoldu. '222 MEDNEDEVR BusralardaMedine'denkantakmtakmaskerler,etraftarastgeldikleri mrikkafilelerinivurup,yamaetmektekhkazanpkhkaybetmekteydiler. KazandklarzamanMedine'yeganimetmallarngetirmekteidiler. 7 : MTEMUHAREBES Mte,am'nKerekehriningneyindeBelka'yabalbiryerdir.Hicretin sekizincisenesininCumdll'sndaoradabykbirsavaoldu.islm askerlerininRumlarlakarlatilkmuharebebudur. ResliEkrem,HarisbinUmeyrEzdradyallhuanhbirmektuplaBusrvalisine gndermiti.Haris,Mte'yevarnca,RumKayseri'ninkumandanlarndanrahbil binAmrGassnonuneliolduunubildiihaldeldrd.OndanevvelResli Ekrem'inhibirelisildrlmemiti. HazretiPeygambervak'ayhaberalnca,pekziydemteessiroldu.Hemenkendi zdlsolanZeydbinHariseradyallhuanhorduyaseraskeryaparak,sanca elineverdivebinkiiileonuMedine'denkard.BizzatkendileriMedine dndakiSeniyyet'lVedadndakiyerekadargidip,onlargeirdi. "EerZeydbinHariseehidolursa,yerineCaferbinEbTlib,odaehid olursaAbdullahbinRevhgesin,ayetodaehidolursa,mslmanlar ilerindenbirinisesin"diyeemirbuyurdular. rahbil,islmordusununhareketiniiitince,kardeiSedsbinAmr'bir miktarsvariileilerignderdiveaskertoplamayabalad,Kayser'dende yardmistedi. Busuretlemslnanlarakaram'dabulunanRumaskeriile,Kayser'ebal Araplardanbirlemiokbykbirordakurulmutu. 223 PEYGAMBEREFENDMZ Seds,sr'atlehareketederek,Vdi'Kur'daislmaskerlferiilekarlat, fakatmuharebeyegiriince,askeribozuldu^ekendisild. < (j, YzBinlikOrduyaKar islmordusuoradankalkpMan'ageldiklerinde,yzbinkiidenfazlabirRum ordusununhareketettiiiitilince,kumandanlaradurgunlukgeldi,ikign Man'dakaldlarve, "iiResliEkrem'eyazalmda,gelecekcevabbekleyelim"dediler. FakatIbniRevhradyallhuanh,tekilerekuvvetverecekszlersylemekle hemenAllah'atevekklederek,ileriyrdler. Mte'yevardklarnda,dmanaskerigrnd.Saycaolsun,harpletleri cihetindenolsun,okadarmkemmelvebykbirorduidiki,binaskerleona karvarmakmmkndeildi.Fakatgeriekilipyakaykurtarmakdazordu. HemenZeydbinHarise,sancaelinealp,harpmeydannagirdi.Askerlerde onunetrafnasafbaladlar. Zeydradyallhuanh,mzraklavurulupehidolunca,sancaCaferbinEbTlib radyallhuanhald.Odapekokyerindenyaralandhalde,ehemmiyet vermeyip,yerindesebatetti.Hattsaelikesildi,sancasolelineald,sol elidekesilince,sancaasarlpnihayetehidoldu. AbdullahbinRevhradyallhuanhkoarak,sancaaldveharbebalad.Oda ehidolunca,islmordusubaszkaldvebusradaonkadardahaehidverildi vebusuretleislmordusubozulup,dald. FakatsancakyeredmesindiyeEbYsr'lEnsraldveordudakimkumandan seilecekseonateslimedilmekzere,SabitbinAkramAcln'yeverdi. 224 MEDNEDEVRi HlidbinVelid

islmaskerleridalp,geridnerkenHlidbinVelidnlerinegeip,onlar alkoymakistediysede,faydavermedi,fakatkendisibirmevkitutarakdayand. DahasonraKutbebinmirradyallhuanh,askerinnnegeerek, "Eymslmanlar,kaaraklmektense,merte,penepeneyevuruupcanvermek hayrldr"diyerek,ordununhamiyetdamarlarnkabartacakszlersyleyince, bozgunaskerigeridndhepsigelip,Hlid'inetrafndatoplandlar.Sabitde sancagetiriponaverdi.HazretiHlidkabuletmeyip, "Senonabendendahalyksn,nkbendenyalsn,hemdeBedirmuharebesinde bulunanashabnbyklerindensin"dedi.Sabitdeona, "Senmuharebesan'atndahaiyibilirsin,bensancaancaksanavermekiin aldm"dediktensonra, "Eymslmancemaati,Hlid'inkumandanlnkabulediyormusunuz?"deyince herkes,"Evet"dedilervehemenonunemrialtnagirdiler. HazretiHlidsancaelineald,askerigzelcesraladvemerdnekar koymayagiriti.Nihayetakamolduveikiordubirbirindenayrld. OgnHlid'inmuharebeyiidarehususundaherkestarafndanbilinenustal kadar,necesurbiradamolduudagrld.Elindedokuzklkrlmt. SavaHileleriveBasan Dmannkuvvetineveokluunakar,mslmanordusununkuvvetipekazolduu halde,islmaskerlerininmuharebemeydanndabylemertevefedakrlkla davranlarna,dmanaskerihayretlebakp,amaklaberaber,detagzleri yld. 225 l PEYGAMBEREFENDMZ Bununlaberaberertesignislmordusunuhertaraftankuatp,bitirmek niyetindeidiler. HazretiHlidsabahleyinislmordusunayenibirdzenverdivetabiyeyapt sradadurumunudadeitirdi.ncyart,artydancyaptvesa koldakiaskerisola,solkoldakinidesaageirdi. Dmannherfrkaskendinndedngrmolduuaskerdenbakaasker grnce,islmordusunayardmiinyeniaskergelmideyipdururken,Hlid onlarnzerinebirdenbireiddetlibirhcumageince,dmanbozulduve muharebemeydanndabiroksilhvemalzemebrakpgeriekildi. Fakatdmannarkasoktu,imslmanaskerinibufelkettenkurtarmakt. BundandolayHazretiHlid,dmannbubozgununufrsatbilerek,hemengeri ekildi.Askerintopluluunubozmayarak,yavayavadnp,sasalimMedine'ye geldi.Dorusubuharpoyunundaokbykbirustalkgsterdi. ResliEkrem'inOlanlarGrmesi Mte'demuharebeedilirken,ResliEkremolupbitenigznndeseyredergibi biliyordu.HattMte'demuharebedevamederken,ResliEkrem,Medine'deki mesciddeashabileoturuyorvebasiretgzilemnleminednmbirhalde, ZeydbinHrise'ninehidolduunusylediktensonra,birazsktediyorve gzlerindenyalarakarak,CaferbinEbTlibveIbniRevh'nmdaehid olduunuhaberveriyordu.Dahasonraise, "Allah'nkllarndanbiriolanHlid,sancaaldveionunsayesinde fetholdu"buyurmutu. OndansonraHlid'e"Seyfllah"yani"Allah'tnklc"szlkaboldu. Hakikattedeo,mslmanlarmelindeAllah'nkes 226 MEDNEDEVR kinbirklcidi.Bundansonradaonunvastalilepekokfetihlermeydana geldi. YineovakitResliEkrem, "Cafer'inkesilenikielinebedel,CenbHakonaikikanatverdi,meleklerle beraberutuunugrdm"dediler.BusebeptenCaferbinEbTlib,ondansonra "CferiTayyar"diyebilindi. 8BAZIHARBVAK'ALARI Kuda,BeliyveUzrekabilelerininMedinehalknnhayvanlarnyamaetmekiin Vdi'1Kurarkasndatoplanmaktaolduklarhaberalnd.

Amrbins'nbabasolanVil'inannesiBeliykabilesindenolmasyla,Resli EkremAmrbins'seraskertyinederek,hicretinbusekizincisenesinin Cemziyelhir'indeMuhacirveEnsr'danyzkiiyiotarafagnderdi. Bunlarnotuzuatlidi.Amrotaifeyeyaklatkta,kalabalkolduklarnhaber alnca,Rfi'binMeks'iResliEkrem'egnderipimdatistedi. HazretiPeygamberdeEbUbeydebinCerrh'ikiyzneferleimdadagnderdi ve, "Ayrladmeyiniz,birliktehareketediniz"diyetenbihbuyurdu. HazretiEbBekirileHazretimerradyallhuanhmdabuikiyzkii iindeydiler. AmrbinAs EbUbeyde,Amr'nyannavardkta,askereimmolmak istedi,Amrise, "Senbanayardmiingeldin,aslordukumandanbenim"dedi.EbUbeydeuysal birztolduundan, 227 PEYGAMBEREFENDMZ "ResliEkremayrladmeyinizdiyeemretti,senbanauymazsanbensana uyarm"demekle,AmrbinAscemaateimmolupnamazkldrd. BusuretleashabnbyklerindenolanHazretiEbBekirileHazretimerde Amr'nreisliialtnagirmioldu. Amr,hikmetlivetedbirlibiradamolup,mslmanlarmbuitaatveintibakn grnce,hemenharpelzmolantedbirleriniddetleicrasnabalad. Hattgeceordudaateyanmasnskskyayasakederek, "Herkimateyakarsa,onuoateiniineatarm"diyeilnetti. Havaisepeksoukolduundan,askergelipEbBekirilemer'eikyetedince, Hazretimer, "Nedemek,buadamaskerisouktankracakm?"diyeAmr'nyasankaldrmak istediysede,HazretiEbBekir, "Dokunmaymer,HazretiPeygamberonuharpileriniiyibildiiiinkumandan tyinetti.Mademkibusaatteordununbandabulunuyor,onuniinekarmak dorudeildir"deyince,Hazretimerdesustu. Amr'nbuyasagzelbirtedbirdi.nkordudaateleryansa,askerinne kadarolduukardantahminolunabilecekidi.Dmanokolduundan,islm ordusununbeyzkiidenibaretolduunubilse,teletmeyerekdayanp dururdu. stnlkls Amrise,tasarladiikimseyeamayp,sabahleyinerkendendmanzerine anszniddetlihcumetti.Dmaniseislmordusununnekadarolduunu bilmediiiin,birdenbirerkpbozulduvebirokhayvanlarnterkileperian birhldekamayabalad. Hibirvakitbakumandanniinekarmakdoruolmayp,askerinilkvazifesi kumandannaitaattenibaretolduuna 228 MEDNEDEVR buvak'aokakbirdelildir. AmrbinAs,henzmslmanolmuken,byleashabnbyklerindenmrekkepbir askerfrkasnakumandanolup,zaferleMedine'yedndiinpekoksevindi ve, "ResliEkremyanndabenimbakalarnastnlmolmasa,byleensevgili ashabnbenimemrimevermezdi"yolluyanlbirfikrekapld. OnunbusavataMuhacirveEnsrdanyzkadarashabakumandantyinedilmesi, srfakll,tedbirliveaskeriidareyekudretlibirkimseolmasndan,birde bykannesininKudaneslindenbulunmasndandolayidi. EbUbeyde'nindeonauymas,aradabiranlamazlkkmamasiindi. Halbukibiradamnbircihetlesekinvebilginolmasvebubakmdanbakan yaplmas,beraberindebulunanlaraherbakmdanstnolmasngerektirmez. "ie'dir!" Amr,Medine'yedndktensonra,Peygamber'inhuzurunakp, "YReslllah,enziydesevdiinkimdir?"deyince,ResliEkrem, "ie'dir"diyecevapverdi.SonraAmr,

"Kadnlardandeil,erkekleriindeenoksevdiinkimdir?"deyince, "ie'ninbabasEbBekir'dir"dedi.BununzerineAmr,"Yaondansonraenok kimiseversin?"deyince,"mer'iseverim"dedi. "Dahasonrakimiseversin?"diyesorduka,ResliEkremsrasylatekiashab saymayabalad.Busuretlebirokash 229 PEYGAMBEREFENDMZ binisimlerisylenip,henzkendisinesragelmediinigrnce,sustu. Kendisindenrivayetolunurki,ResliEkrem'lebukonumasnanlatrken, "Ensonakalrmdiye,korkumdansesimikestim,sustum"dermi. HakikatteAmrbinAsradyallhuanh,ashabnbyklerindenolmaklaberaber,o vakitashbarasndaonanisbetleAllah'nveResl'nnyanndadahasevgilive dahaefdalbirokztlarveonuntabakasnnsttarafndabirhaylitabakalar vard. iteotabakalardabulunansekinvebykashabnadsayldktansonra, kendisinesrageleceinianlamaklaszuzatmaypksakesmitir. 9ASHBINTABAKALARI AshbKirm'nbirincitabakasenevvelimnedenHadcet'lKbr,Alibin EbTlib,EbBekirbinEbKuhfe,ZeydbinHarise,OsmanbinAffn, AbdurrahmanbinAvf,Sa'dbinEbVakkas,ZbeyrbinAvvm,TalhbinUbeydillh vesonraEbUbeydebinCerrah,SaidbinZeyd,OsmanbinMaz'n,Erkanbin YsirveBilliHabeiilemerbinHattb'nislmoluundanevvelimnagelen tekisekinsahabelerdirki,otuzdokuzkiiolarakHazretiErkam'n"Safa" zerindeolanevindetoplanp,ResliEkremilegizlicegrrlerdi. Hazretimerdeoevdeimnageldiveonunlamslmanlarnsayskrkoldu. Onunzerineislmdiniaavuruldu. AereiMbeere iteonlardanonkiiyi,hayatlarndaikenResliEkremcennetilemjdeledi ki,onlara"AereiMbeere"denir.Onlardauzevattr: 230 MEDNEDEVR HazretiEbBekir,mer,Osman,Ali,TalhbinUbeydillh,ZbeyrbinAvvm, Sa'dbinEbVakkas,SaidbinZeyd,AbdurrahmanbinAvfveEbUbeydebin Cerrh'tr.Allahhepsindenrazolsun. Fahrilembiryerdebulunsa,sandaEbBekirvesolundamerotururdu. KarsnadaOsmanoturup,baktiplikvazifesiniyapard.AlideResli Ekrem'insrktibivesrlarnsylediikimseidi. Fahrilem,EbBekir'inkzie'yivemer'inkzHafsa'yaldktansonra, herikisinededamatolmuturveOsman'abirkzn,onunvefatndadateki kznvermiti.HazretiAli'yedeensevgilikzolanFtmat'zZehr radyallhuanhyverip,ikisinidekendisinedamatetmitir. Budrd"HulefiRidn"dirki,hepsiashabnenefdalidirler. Yukardasylediimizgibi,HazretiEbBekir,chiliyetdevrindebym olduuhaldeaslaputlaratapmamt. HazretiAliise,HazretiMuhammedsallllhualeyhiveselleminevinde byyp,dahaocukdenecekadamslnanolmutu. HazretiTalh,ZeydbinHrise'densonraenevvelimnagelenbekiiden biridir.UhudmuharebesindekfirlerdenbiriResliEkrem'ebirokatnca, Talh,ookueliilenlemivebudarbedenolakkalmt. HazretiZbeyr,HazretiHadce'ninkardeininoluveHazretiEbBekir'in damaddr.AnnesideResliEkrem'inhalasdr.BtnmuharebelerdePeygamberle beraberbulunmutu. Sa'dbinEbVakkasdanceimnedenlerdendi.Allahurunailkokatanvedin urundailkkandkenodur.Uhudmuharebesindesebatedenlerdenbiridirki, ResliEkrem'inya 231 PEYGAMBEREFENDMZ nndanayrlmayp,ognbinokatmt. SadbinZeydhazretleri,Hazretimer'inamcazdesidirveonunkzkardeini almt.ZevcesiileberaberHazretimer'inislmolmasnasebepolmutu.

HazretiAbdurrahmanbinAvf,BenZhre'denveResliEkrem'invalidesimine Htun'unakrabasndand.Uhudmuharebesindeyirmibiryerindenyaralanmve yarannbiriayamtopalbrakmt. HazretiEbUbeydebinCerrahda,UhudHluharebesindeResliEkrem'inyzne batanhalkalardileriiletutupkarrken,ikindiidmt. :" kinciTabakaveSonrakiler Ashabnikincitabakas:Hazretimer'inIslmiyetindensonramslman olanlardr. nctabakas:Akabe'deilkncebatedenEnsr'dr. Drdnctabakas:ikincidefaAkabe'debatedenEnsr'drki,saylaryetmii akndr. Beincitabakas:ResliEkrem'inMekke'denhicretindeKba'daiken,gelip onunlabuluanMuhacirlerdir. Altnctabakas:BedirmuharebesindebulunanMuhacirveEnsr'drki,onlara "AshbBedir"denilir. Yedincitabakas:BedirmuhrebesiyleHudeybiyeseferiarasndaMuhacir olanlardr. Sekizincitabakas:Hudeybiye'deecereiRdvanaltndabatedenashbdr. Dokuzuncutabakas:Hudeybiyesulhndensonra,Muhacirolanlardrki,AmrbinAs onlarnbyklerindendir. 232 ALTINCIBLM MEKKE'NNFETH C),/ukardagrldgibi,Hudeybiyeanlamasyapl~^/dzaman,Huza kabilesimslmanlarn,BenBekirkabilesideKurey'inemnnagirmilerdi. HalbukiHuzaileBenBekirarasndaeskibirdmanlkvard.Hicretin sekizincisenesiiindeBekiroullar,ansznHuzazerinehcumettiler. Kurey'inreislerindenSafvnbinmeyye,IkrimebinEbCehil,SheylbinAmr, HuveytbbinAbdiluzz,MkrezbinHafsdabirmiktarKureylilerileBen Bekir'eyardmederek,Huza'danyirmikiildrdler.' AnlamaBozuldu BununzerineHuzakabilesitarafndanAmrbinSalimHuzkrkkiiile Medine'yegeldiveResliEkrem'edurumubildirdi. BusuretleKureylilerBekiroullanileberaberHuza'yataarruzettiklerinden dolay,HudeybiyeMuslhas'mbozmuoldular.ResliEkremdeHuza'ya umduklarndandahaokyardmedeceineszverdiveKureylilere, "YaHuza'danldrlenadamlarndiyetleriniveriniz,yahutBeniBekr'i himayedenvazgeiniz"diyehabergnderdi. Kureytaifesiikiteklifidekabuletmediler.Fakatkendilerianlamaybozmu olduklarndndketeladtler.HattHarisbinHimveAbdullahbin EbReba,Safvnilearkadalarnnyannagidip,, ..... 233 PEYGAMBEREFENDMZ "Slzmyaptnzi,Muhammedilearamzdaolananlamaybozmaktr"diyeonlar aypladlar. Elhsl,Kureyreisleribirbirinedtler,sonundaResliEkremileanlamay yenilemekveuzatmakiinEbSfyn'Medine'yeyolladlar. 1KARAR EbSfynMedine'yegeldi,kzmmHabberadyallhuanhilegrt. SonraResliEkremilebulutu,anlamayyenilemeyiistedi,fakatistedii cevabalamad. SonraEbBekir,OsmanveAliradyallhuanhmhazretleriile,Ensr'nulusu olanSa'dbinUbdegibiashabnbyklerinindelletiniricaetti.Onlarda, "Bizlerkendiliimizdenkimseyeemnveremeyiz,ResliEkremherkimihimaye ederse,bizdeonukorumayamecburuz"yolluszsylemeleriile,onlardanda istediicevabalamad. Hazretimer'inCevab BuseferHazretimer'egidipefaatistedi.Hazretimer,

"Benmiefaatedeceim?Dnyadabanaarkadaolacakkimsebulunmayp,birkk karncaykendimearkadaetsem,sizinlemuharebeederdim"diyeaktanaa iddetlibirredcevabvermiti. EbSfyn,hertaraftanmidinikesince,ResliEkrem'inensevgilikzolan HazretiFtma'nnyannagitti.ResliEkrem'ingznnnuruolanHazreti Hasandaoradaayaklanmdolayordu.EbSfyn, "EyMuhammed'inmuhteremkz,senolsunbenihimayeetsenolmazm?"diye yalvard.HazretiFtmada, 234 MEDNEDEVRi "Benbirkadnm,kimseyikoruyamam"diyecevapverdi. EbSfyn,HazretiHasan'iaretederek, "uolunaemretsende,halknarasnagidipbenihimayeettiiniilnetse, banayetiirkendisidednyannsonunakadarbtnArabnulusuolur"dedi. HazretiFtma, "Olumkktr.Henzkimseyihimayeedecekvekimseyeemnverecekyaa girmedi"diyerekzrdiledi. EbSfynaresiz EbSfynardveyineHazretiAli'ninyanmagitti. "EyAli,beniinsarpasardnanladm,neyapaym?Banabirnasihatverve iimeyarayacakbirtedbirsyle"diyerek,HazretiAli'yisktrd.Hazreti Ali,aresizkalp, "SenKurey'inulususun.k,halkaumumbirhimayeilnetsonrakalkgit" diyerekonubandansavmakistedi.EbSfyn, "Butedbiryetermi?"deyince,HazretiAli, "Orasnbilemem,bakadatedbirbulamam"diyecevapverdi. OnunzerineEbSfyn,hemenPeyganber'inmescidinegidip,halkahitap ederek, "Eyinsanlar,benikitarafdaemnmaltnaaldm.Allah'ayeminederimki kimsebenimahdimibozmazzannediyorum"dedivekendisinitasdikedenkimse olmadhaldehemendevesinebinipgitti.Ashb, "Budane?"diyerekonunarkasndanbirbirlerinebakpgltler. EbSfynMedine'debirazfazlakaldndan,Kurey,"GalibaodaMuhammed'in tarafnadnd,gizliceonabaland"diyerek,onuthmetaltnaalmlard. 235 PEYGAMBEREFENDMZ Hind'inTekmesi EbSfyngeceleyinMekke'yevarnca,evinegitmi.Kureylilerinkendisi hakkndabylebirithamdabulunduklarm,karsHindonasylemive, "Senneyaptn?"diyesormu.EbSfyn,bireyyapamadnsyleyince,Hind kzarak,onungsnebirtekmevurmu. EbSfyn,Kurey'inithamndanvekarsnnktmuamelesindendnyayaksm olarak,sabahleyin,hakkndakiphelerigidermekiin,SafaveMerve'debulunan isafveNdieadlputlaragiderekkurbankesmiveonlaratapmaktanlnceye kadarayrlmayacanaszvermi. "AliSeninleElenmi..." Kurey'inerafiseEbSfyn'nyanmagelip, "Muhammed'dennehabergetirdin,onunlaanlamayyeniledinmi?"diyesormular, EbSfyn, "Allah'ayeminederimki,Muhammed'denanlamaistedim,banabircevapvermedi EbBekir'inyannagittim,ondandabirhayrgrmedim.Muhammed'in arkadalarndanbakalarnagittimherbiribirszlebenibandansavd.Hi birindenyardmgremedim.Hkmdarlarnabukadaritaatlibirmilletgrmedim. Bundandolayanlamayyenileyemedim.NihayetAli'ninihtarile,kendiliimden umumbirsulhilnettim"diyecevapverince, "Peki,Muhammedseninbuilnntasdikettimi?"diyesor,duklarnda,Eb Sfyn, "Hayr,otasdiketmedi,fakatbenbakaaredebulamamtm"dedi.Onlarda, "yleisesenhibireyyapmamsnseninkendikendineilnettiinsulhunne hkmvar?Aliseninledetaelenmi...Senbizeuylamahaberigetirmedinki, bizrahatedelim,eminolalm

236 MEDNEDEVR muharebehaberidegetirmedinki,korunalmvesavaahazrlanalm"diyeonu azarladlar. ResliEkremise,EbSfyn'ndnndensonra,skskyayolhazrlna balad. BirMaverevemer'inHiddeti Birgnevindenkpkapsnnnndeoturduve, "EbBekir'iarnz"diyeemretti.EbBekirdegelip,ResliEkrem'in nndeoturdu.Uzunca,gizligizlikonutuktansonra,onusatarafnageirdi veHazretimer'iartt. Hazretimerdegelip,Peygamber'innndeoturdu,birazgizlikonuulduktan sonra,stperdedenszegiriip, "EyAllah'nResul,onlarkfrnbadr,sanasihirbaz,khindiyenler onlardr,iftirac,yalancdiyendeonlardr"diyefevkaldegazapvehiddet gsterdi. ResliEkrem,armadkaashbonunyannagidemedikleriiin,kardanolan biteniseyrediyorlardvenezerinekonuulduunubilmiyorlard.YalnzHazret imer'ingazabagelip,fkelikonutuunuiittiler "Acabameryineneyekzd"diyebakpdurdular. SonraResliEkrem,Hazretimer'isoltarafnageirdivetekiashab ard.GeldilervePeygamber'innnedizildiler.ResliEkremonlara, "Sizebuikiarkadanzdanbirermislvereyimmi?"dedi.Onlarda, "BuyurunuzyReslllah"demekle,mbarekyznHazretiEbBekir'intarafna evirdi, "Allahyolundaibrahim,yadandahayumuakt"dedi.SonraHazretimer'e dnp, "AllahyolundaNuh,tatankatiidi.Fakatimer'indediigibidir,hemen muharebeyehazrolun"diyeashabnaemirverdi. 237 PEYGAMBEREFENDMZ NeKonuuldu? Ashbise,mes'eleneidi,nezerinekararverildi,onubilmediklerihalde, ResliEkrem'denbireysormadlar.Hazretimerise,pekziydehiddetli olduundan,onunyannadavaramadlarfakatmeclisdalnca,HazretiEb Bekir'egittilerveitenetraflcamalmatistediler.HazretiEbBekirde, "ResiEkrem,Kureyzerineseferetmekiinfikrimisordu,bende:Y Reslllah,onlarseninkavmkabilendir.Enindesonundasanaboyun eeceklerinibilirsin,dedim.Sonramer'iard,onundafikrinisordu,mer de:Kfrnbaonlardr.Sanasylebylediyenlerdeonlardr,diyerek, mriklerinResiEkremhakkndasyledikleriszleribirerbirersayd.Vaka Kureytayfasboyunemedike,tekikabilelerdeboyunemezlerite ReslullahdabundandolaysizinMekkeseferinehazrolmanziinemirverdi" diyemes'eleyiaklad.Ashbdahazrlabalad. Medine'debusuretleharbhazrlnabalanmaklaberaber,HazretiPeygamber, "Allah'a,kyametgnneimnedenler,Ramazan'nbandaMedine'yegelsinler" diyeGfr,Elem,Sleym,Eca',MzeyneveCheynekabilelerinehaber gnderdi.Kabileler,Ramazan'nbandaMedinecivarndatakmtakmtoplanmaya baladlar. irHazretiHassanradyallhuanhdaosralardaHuzakabilesininintikamn almakiinmslmanlarmuharebeyetevikedenszlersylerdi. ,, 2MEKKE'YEDORU ResliEkrem,Kurey'inhazrlanmasnameydanbrakmadan,birdenbirebaskn yapmakistedi.OnuniinhazrlklarngizlituttuvekendisiniNecid taraflarndamegulgstermek 238 MEDNEDEVR iin,Ramazan'nbandaEbKatde'yi,birfrkaaskerleizamvadisine gnderdi.

MekkeyollarntutmakiindeHuzakabilesineemirvermiti.Onlardatakm takmdaldlar,yollarveboazlartutup,birtaraftandiertarafaku uurmazoldular. GizliMektup AncakHimoullar'nmzdllarndanSreadndabirkadnvard.Kurey'in byklerine,hussiyleIbniHatal'ahanendelikederdi.BazenResliEkrem hakkndasylenenhicviyeleri,arkgibiokuyup,onlarelendirirvegeimini bylesalard. Bedirmuharebesindensonra,Kurey,okbykkedereuradklariin, arkclaraitibretmezoldular.Srede,Medine'yegelip,geimiiinsadaka istemiti.ResliEkremdeonabirdeveykzahireihsanetti.Sonratekrar Mekke'yednmekistedi. Hazrlntamamlaypyolculuakarken,HtbbinBelteaadndakiBedir savagazisi,ResliEkrem'inharbhazrlilemegulolduunadair,baz Kureyreislerineyazdbirmektubu,Sre'yeveripgndermiti. Buhusus,AllahtarafndanResliEkrem'evahyilebildirilmiolduundan, HazretiAli,ZbeyrveMikddhazretleriniard, "Filnyeregidiniz,oradadeveilegidenbirkadnyolcubulacaksnz,onun yanndabirmektupvardronualpgetiriniz"dedi.Onlardasylenenyere gittiler,Sre'yibuldular,mektubuistediler.Sre, "Bendemektupyoktur"deyince, "Reslullahyalansylemez,hemenmektubukar,yoksasenisoyup,ararz" dediler.Sre,aresizkalnca,salariinden 239 PEYGAMBEREFENDMZ mektubunukarpverdi.OnlardamektubuResliEkrem'egtrdler,mektup ald.Htbtarafndanyazldgrld.okbykhayretiindeap kaldlar. AshbBedir'inDerecesi Birkereharphareketinedairdmanabilgivermek,bykbirsutu.Ayn zamandaHtb,Bedirmuharebesinekatlm,sekinashbdand.Bedir'e katlanlarnitibarlarokyksekolup,ashbarasndasekinbirmevkileri vard. ResliEkrem,Htb'a,"Bununedenyaptn?"diyesorunca,Htb, "YReslllah,yeminederimkibenm'minim.imnmasladeimemitir,fakat Kureyiindeolukocuumvardr,onlarkoruyacakoradakimsemyokturbu suretleKureyiindebiradameldeetmekistedim"diyezrdiledi. Hazretimer,yerindenfrlayp, "izinveryReslllah,sumnafnboynunuvuraym"dedi. ResliEkrem, "Eymer,Htb,Bedir'debulundu,nebilirsin,belkiCenbHak,Bedir'de bulunanlarherneyapsalaronlaraffedecektir"dedi.BununzerineHazreti mer, "AllahveonunResuldahaiyibilirler"diyerekyerineoturdu. BykOrdu EvvelcemslmanlaraleyhindebulunanpekokairetlervekabilelerHudeybiye anlamasndansonraResliEkrem'etbiolduklarndan,buseferyineHazreti Peygambertarafndanyaplandavetzerine,etraftabulunanArapkabileleri, RamazanbandatakmtakmMedine'yegelmeyebaladlar.Ashbdahazrland. 240 MEDNEDEVR ResliEkrem,hicretinsekizincisenesiRamazan'nonundansonra,onbin kiilikbirorduileMedine'denkt. EvvelcebirgsteriiinNecidtaraflarnagnderilmiolanEbKatdedednp yoldaorduyakatld.Bazkabilelerdeyoldabirletiler.Busuretleordunun mevcuduonikibinoldu. HudeybiyesenesiMedine'denkalkanislmordusu,binbeyzkiiiken,ikisene sonraMekkeseferinekarlanordununonikibinkiiyeykselmesi,Hudeybiye anlamasnnsemeresidir.Ovakitbuanlamayakargelenler,sulhunbyle gzelneticesinigrnce,pimanvemahcupoldular. SonMuhacir

ResliEkrem'inamcasAbbsradyallhuanh,evvelceimnettiihalde,islm olduunugizlerveMekke'deoturarak,ZemzemSakalhizmetiniyapard. Busefermslmanlmilnederek,oluuocuuilebirliktekp,Medine'ye gelirkenislmordusuilekarlatvearlnMedine'yegnderip,kendisi ResliEkremilebirlikteMekke'yeyolland. ResliEkrembundanokmemnunolup, "YAbbs,senMuhacirlerinsonucusuoldun"dedi. HazretiPeygamber'inamcazadesi,Abdlmuttalib'intorunuolanEbSfynbin HarisveoluCafervehalasAbdlmuttalib'inkztike'ninoluAbdullahbin Ebmeyye,Ebvdenenyerde,ResliEkrem'ikarlayarak,zrdilediler. FakatHazretiPeygamber,onlarnyzlerinebakmad. nkEbSfynbinHaris,Peygamberlik'tenevvel,ResliEkrem'legayettatl grpkonuurken,Peygamberliindensonra,pekziydedmanlkederek, aleyhindehicviyelersyler,Hassandaonacevapverirdi. ,.,!, AbdullahbinEbmeyyede,ResliEkreun'eezaederdi. 241 PEYGAMBEREFENDMZ* itebundandolayResliEkremonlarkabuletmedi.Fakatisonra zevcelerindenmnSeleme'ninricaszerineaffetti,ionlardamslman oldular. Yukardasylediimizgibi,Huzakabilesiyollartutmuolduundan,Medine'den Mekke'yegidipgelenolmadiin,Kureybubykhazrlktanhaber alamamlar,gafletuykusundakalmlard.OrduMerru'zZahranadndakivadiye geldi. OnBinAte ResliEkrem,geceoradaonbinateyaktrdveordusunungeldiinibyle bykbiratedonanmasileKurey'ebildirdi.Kurey'inreisleribunuhaber alnca,apkaldlarveteladtlervereisleriolanEbSfyn'nbana tler.Oda,HakmbinHizamveHuzakabilesindenBdeylbinVerkaile birlikte,Merru'zZahran'nzerindekitepeyektlarve "Bukadarateyakanorduacabakimlerdir?"diyednp,dolarlarken,ordudan ncolarakkarlansvarikarakolunaesirdtler. ButaraftadaResliEkrem'inamcasAbbsradyallhu anh, "YarnKureygafletiindebulunurken,bukalabalklaansznMekke'ye girilecekolursa,bykbirfenalkolacandankorkulurbaribendekaym, biradambulupKurey'egndereyim,gelipdeemndilesinler"diyerek,Resli Ekrem'inesterinebinip,ordudandarkt.UzaktanEbSfyn'nsesini iitince, "SenEbSfynmsn?"diyesordu.Oda,"Evet"deyince,tantlarve grtler. HazretiAbbs,EbSfyn'arkasnaalp,Peygamber'inhuzurunagtrrken, kimlerinarasndangeseler,herkesbankaldrp, "Gecevaktiorduiindegezenkimdir"diyorlarveResliEk 242 MEDNEDEVR rem'inesteristndeHazretiAbbs'grnce,birbirlerine, "Peygamber'inamcas,Peygamber'inamcas"diyerekbalarnnlerine eiyorlard. HazretimerveEbSfyn Hazretimer'inyanndangeerlerken,EbSfyn'Hazretimertanyp,hemen Peygamber'ekotu, "YReslllah,EbSfyngeliyor,izinverhemenboynunuvuraym"derken, HazretiAbbs,koarakgelip,EbSfyn'naffedilerek,serbestbraklmasn HazretiPeygamber'denricaetti. Hazretimer,eliklcnnkabzasndaveHazretiAbbs'ndiliafvemerhamet dileinde,yekdierinemuarzolmalarzerine,ResliEkrem,Abbs'a, "Senonubugecetevkifet"dedi.OdaEbSfyn'alp,ogecekendiyannda hapsetti,ertesisabahResliEkrem'inadrnagetirdi.ResliEkrem:

"EyEbSfyn,henz(Lailaheillallah)diyeceinvakitgelmedimi?"diye sordu.EbSfyn, "EerAllah'danbakailh,ynitapacakyokdesem,bukadarputlarne yapaym?EtveUzz'dannaslgeeyim?"diyerekbirazdnpdurdu.Sonunda (Lailaheillallah)deyiverdi.SonraResliEkrem, "MuhammedReslullah,diyeceinvakitdahagelmedimi?"deyinceEbSfyn, "YMuhammed,bununiinbanabirazzamanver.nkbundandolayzihnimde dmlervar"diyecevapverdi. Allah'nAskerleri Hazretimerisedardadolap,geziniyorduve,"AhEbSfyn,sendarda olsanbylehezeyandiye,kendikendinesyleniyordu.HazretiAbbsda, 243 PEYGAMBEREFENDMZ "NeyapyorsunEbS/yn,aklnbanadevirmerdardaklile bekliyorseninbankesmekiinfrsatgzetiyor"diyenasihatediyordu. BununzerineEbSfyn, "MuhammedReslullah"diyerek,mer'inpenesindenyakasnkurtard.Yineo meclisteHakmileBdeyldemslmanoldular.ResliEkrem,HazretiAbbs'a, "EbSfyn'alda,ordunungeeceiboazagtrki,Allah'naskerini seyretsin"dedi.HazretiAbbs, "YReslllah,EbSfynvnmeyiseverbiradamdr.Onavnecekbirimtiyaz verseniz"dedi.ResliEkremde, "KimkiEbSfyn'nevinegirerseemindir,kimkiMescidiHaram'agirerse emindir,kimkikendievinekapanrsaemindir,kimkisilhbrakrsaemindir, kimkiIbniHizm'nevinegirerseemindir"buyurdu. BununzerineHazretiAbbs,EbSfyn'alp,ordunungeeceiboaznazna gtrd. FetihOrdusu Askerblkblkgetike,EbSfynkimolduklarnsoruyor,HazretiAbbs daanlatyordu. nceAllah'nklcHlidbinVelidradyallhuanh,binkiilikSleymoullar kabilesiyle,EbSfyn'nhizasnageldiklerinde,hepbirazdantekbir aldlar. EbSfyn, "Bukim?"dedi.HazretiAbbs,"Hlid"deyince,"ubizimVelid'inoluHlid mi?"diyesorduHazretiAbbsda,"Evet"diyecevapverdi. SonraZbeyrbinAvvm,Muhacirlerinsancanekerekdrtyzneferzrhl babayiitlerleyinetekbiralarakgeerlerjken,EbSfynyine,"Bukim?" diyesordu.Abbsda,"Av' 244 MEDNEDEVR vm'noluZbeyr"deyince,EbSfyn,"Y,hemirenizinolumu?"dedi. SonraEbZeriGfrradyallhuanh,yzkadardelikanlveevik Gfroluyiitleriilegeerlerken,EbSfynyine,"Bunlarkim?"dedi.Abbs, "BeniGfrkabilesi"deyince,EbSfyn,"Bizimonlarlaaramzdabireyyok" dedi. OndansonraHuzakabilesininbirubesiolanBenKa'b'danbeyzkiisvari olarak,sonraMzeynekabilesininsekizyzokusu,BenLeysileBeniDamra'nn drtyzaslangelipgetiler. slm'nNuru DahasonraArabnmehurkahramanlarndanEca'kabilesigeerken,hangikabile olduunusordu.Abbsda,"Eca'kabilesi"diyecevapverdi.EbSfyn, "Sbhnallah,Muhammed'inenbykdmanbunlard,imdinasloldudaboyun emiler?"diyerekard.BununzerineHazretiAbbs, "islmnuruonlarnkalbiniaydnlatm,budaAllah'nbirllfudur"dedi. DahasonraCheyne'ninsekizyzkahramanvebakakabileveairetler,blk blkgelipgetike,EbSfyn'ngzleridoldu, "Ksazamandabukadarkabileleritoplayphepsinibirvcudgibihabersizce Mekke'yekadargndermeknebykkuvvettir"diyederindnceyedald. EbSfynbudncedeiken,uzaktanaslPeygamberordusugrnd.Bebin kadarsekinaskerolup,atlvezrhllarnengsterilileriidiler.

ResliEkrem,Kusvadndakidevesinebinip,nndeEnsr'msancaileIbni Ubde,sandaHazretiEbBekir,solun 245 PEYGAMBEREFENDMZ daUseyyidbinHudayrveetrafndadierashb,zrhlarabrnmolduklar haldetekbiralarakgeliyorlard.EbSfynonugrnce, "YAbbs!Kardeinolununmlksaltanatneokbym!"deyince,oda, "Sus,omlksaltanatdeil,nbvvettir"demekle,EbSfynda, "Evet,nbvvet"dedi. 3MEKKFDE Btnislmordusuboazdangetiktensonra,HazretiAbbsdaEbSfyn' brakt. EbSfyn,hemenHakmbinHizamileberaberMekke'yegittiveHaremierife varp,Kurey'ehitaben, "Eyns,itegelenMuhammed'dir.Sizinkarduramayacanzbirkuvvetile geliyor"diyegrdklerinionlarabildirdi.Onlar, "Muhammednededi?"diyesorduklarnda, "EbSfyn'nevinegirenemindir,Mescid'egirenemindir,evindeoturup kapsnkapayanemindir"diyecevapverdi. Ensonolarak,"EyKureycemaati,mslmanolun,selmetbulanz"diyesz bitirdi. BununzerineEbSfyn'inmehurkarsHind,hemenkocasnnzerinehcum ettivesakalndantuttu, "EyGliboullar,ubunakherifildrnz"diyehaykrd.EbSfynona, "Sakalmbrak,Allah'ayeminederim,mslmanolmazsansenindeboynun vurulur.Haydievinegit,sesinikarma"dedivekarsnsusturdu,odaevine gitti. i246 MEDNEDEVR Mekke'deKarklk BununzerineMekkeiindebykbirvelveledirkoptu.Halkneyapacam ard.KimiEbSfyn'nevine,kimiHaremierifekouyor,kimikendievine kapanyor,kimisidebiryerdeduramayp,sokaklardadolayor,kimi silhlanyor,kimisilhmatyor,khtoplanyorlar,khdalyorlard. Kurey'inreisiolanEbSfynimnagelince,Kurey'inoudaislm'a yneldiler. FakatSheylbinAmr,IkrimebinEbCehil,Safvnbinmeyye,Bekiroullar, Hrisoullar,HuzeylveEhbkabilelerindenbirmiktaraskertoplanp, Mekke'ninalttarafndaHandemedenilenyerdesavaiinhazrlandlar. ResliEkremiseMekke'ninsttaraflarndaKdadylabilinendayoluile, Mekke'yegirmekiinHazretiZbeyr'i,brtaraftanda,Sa'dbinUbde'yi birerfrkailevazifelendirdi. Mekke'ninalttarafndanHandemeyoluilegitmekzeredeHazretiHlid'ibir frkayakumandanyapt.Huza,Sleym,Elem,Gfr,Mzeyne,Cheynekabileleri hepsiHazretiHlidileberaberdi.Fahrilem, "Kureylilertaarruzetmedike,sizharbegirimeyiniz"diyehepsineemirverdi. Bununzerineislmordusukimseyetaarruzetmeden,tambirsaygveedebile Mekke'yegirmekzerekolkolyrdler. KarDuranlar Ahalidentaarruzedenolmad.FakatHandeme'deSheyl,IkrimeveSafvn'm topladaskerler,HazretiHlid'infrkasnnyolunukesmekistediler. HazretiHlidonlaranasihatettiysede,dinlemedilervemuharebeyebaladlar. HattKrzbinCbiriFihr'yiveHubeybinE'ar'yiehidettiler. BununzerineHazretiHliddemuharebeyemecburoldu. 247 PEYGAMBEREFENDMZ iddetlibirhcumyaparak,hemenonmrikildrd,gerikalannda datt. ehidolanbuKrz,BedirgazasndanevvelMedinehayvanlarnyamaeden adamdrki,islmolduktansonraashabnsekinlerindenolup,birdefadaResl

iEkremtarafndanbirfrkayakumandantyinolunmutur.BuseferHubeyile beraberMekke'ninfethinekurbanoldu.Allahikisindenderazolsun. ResliEkrem,HazretiHlid'inmuharebeettiiniiitip, "Benmuharebeyaplmasndiyetenbihetmedimmi?"deyince"Hlid'etaarruz ettiler,odaaresizsavat"diyecevapverildi. Bakataraflardahimuharebeedilmeksizin,islmordusutakmtakmMekkei Mkerreme'yegirdiler. "EyKeremSahibiKarde!" OzamanResliEkrem,bandasiyahbirsarkolduuhaldeMekke'yegirdive hemenKbeiMuazzama'yagitti.Kabe'yigrnce,kendileritekbiralmaya baladlarvebtnashbdaonunlabirliktetekbirgetirdiler. Binlercekiinintekbirleriyledalarinledi,dalardangelen|akislersanki "hogeldiniz"sesleriydi. OgnCumaidiveRamazanBayram'naongnkalmt,mslmanlariinmes'd birgnd. ResliEkrem,Haremierifevard,Beytierifinkapsndadurdu, "EyKureycemaati,bendenneumarsnz?Hakknzdanemuameleedeceim zannedersiniz?"diyesordu.OradabulunanKurey'ineraf, "Hayrumarzeykeremsahibikardevekeremsahibikardeolu"diyecevap verdiler.BununzerineFahrilem, "Gidiniz,hepinizserbestsiniz"dedi. 248 1 MEDNEDEVR idamaMahkmOlanlar HazretiPeygamberbusuretleKureytaifesihakkndaummafilnettiysede, ilerindenbazkimselerisayd,"Onlarnkanhederdir"dedi. Bunlar,IkrimebinEbCehil,Safvnbinmeyye,AbdullahbinSa'dbinEbSerh imir,AbdullahbinZeb'ar,AbdluzzbinRatal,HuveyrisbinNukayd,Maks binSabbeveHazretiHamza'yldrenVahiile,kadnlardanEbSfyn'n karsHindveIbniHatal'nikihanendecariyesiveHimoullarnn zdllarmdanSre,buafdanistisnaedilmilerdi. Ikrime,ResliEkrem'edmanlkta,babasEbCehil'ebenzerdi.Safvnda islmdinininbykdmanlarndand.AbdullahbinSa'dise,hicrettenevvel vahiyktibiolmuken,sonramrtedolmu,ynidindenkmt.Abdullahbin Zeb'arileHuveyrisise,Mekke'ninmehurirlerindenolup,ResliEkrem'i hicvedervealeyhindepekfenaszlersylerlerdi. IbniHatal,evvelceimnagelmiken,sonratekrardnmtveadgeeniki cariyeye,ResliEkrem'esylenenhicviyeleri,arkhalindeokuttururdu. Sredemehurbirhanendeolup,odaResliEkrem'inhicviyeleriniIbni Hatal'nkarsndaokuyuponuelendirirdi.Yukardagetiigibi,Mekke'nin fethindenevvelMedine'yegelerekmslmanolup,ResliEkrem'denihsanve sadakaalp,Mekke'yegiderken,Htb'nmektubunudaberaberinealmveyolda giderkentutulmutu.Mekke'yegidinceyineeskidininednp,mrtedolmutu. Maks,evvelceimnagelmiken,Ensr'danbiriyanllklaonunkardeini ldrdiin,odaEnsr'yildrerek,dindenkmveMedine'denkaarak, Mekkemriklerinekarmidi. 249 PEYGAMBEREFENDMZ Kaanlar,Saklananlar VahileHind'inUhudmuharebesinde,ehidlerinseyyidiolanHazretiHamza'ya yaptklarmuameleyukardagrlmt,itebunlarnkanlarhederklnd. Onlardaidamedileceklerinibildiklerinden,Mekke'ninfethedildiignherbiri birtarafasavuupsakland. FakatSaidbinHureysMahzmileEbBerzeti'lEslem,IbniHatal'atesadf ederekonuldrdler,ikihanendecariyedenbirisidebusradaldrld. HazretiAlide,HuveyrisileSre'yerastgelip,herikisinildrd. Handeme'demriklerperianolunca,Maksbirtakmarkadalarilebiryere gizlenip,arapiiyorlard.NmeylebinAbdullahKelbbunuiitinceoraya gitti.Maks'ikllavurarakldrd.tekiidammahkmlarkaakidiler. Fakatisimleribilindiinden,herkestetiktegeziyordu.

Kureyerafndan,HuveytbbinAbdiluzzkaarakbiryerdegizlenmiti.Eb Zer,onugrnce,ResliEkrem'ehaberverdi,oda, "Bizldrlmesiniemrettiimizkiilerdenbakasnaemnvermedikmi?"deyince, EbZergidipHuveytb'ahaberverdi,odaPeygamber'inhuzurunagelerek mslmanoldu. Busuretleumumaemnverildiktensonra,HazretiPeygamberyedikere Beytullah'tavafetti. GizliDnceler HazretiFahrilem,tavafederken,AshbKiramdaonunizinebasarak yrrlerdi.OesnadaEbSfyn,biryerdedurupbunuseyrederken,iinden, "Ah,birordutoplasamda,uadamlayinesavaabalasam,neolur"diye dnyordu. ResliEkremonunyanndangeerken, 250 MEDNEDEVR "Oadamseniyinerezilvezelileder"deyince,EbSfyn,dehetlenerektvbe veistifarettive, "imdianladmkisenhakPeygambermisin,dediingibizihnimdeylebir kuruntuvard"diyeitiraftabulundu. Fudle'ninKtNiyeti Fudlebinmeyyirde,ResliEkremtavafederkenonuldrmekniyetiileyava yavayannayaklanca,HazretiPeygamberona,"Fudlemisin?"diyesordu.O da,"Evet"dedi.ResliEkrem:"Nednyorsun?"deyince,oda,"Hibir dndmyok,Allah'nzikriilemegulm"diyecevapverdi. ResliEkremglerek,"Zihnindekurduuneydentvbeveistifaret"dedive mbarekelinionungsnekoydu.Fudle,hemenkendinegelerek,imn kuvvetlenmiolduunu,sonradanbakalarnaanlatmt. Hbel! Kabe'deyzaltmputvard.OgnhepsikrlpatldveBeytullah, putlardantemizlendi. Hbeladndakiputkrlpyklrken,ZbeyrbinAvvmradyallhuanh,Eb Sfyn'a, "SeninUhudvak'asmdavarlilevndnHbel'igryormusun?"deyince,Eb Sfyn, "ArtksitemibrakeyZbeyr,gryorumkiMuhammed'inAllah'ndanbakailh olsayd,ilerbakatrlolurdu"dedi. 4AFVEEMN ResliEkrem,KbeiMuazzama'nnkapsndadurup,"Eyahli,hciblikyni KabehizmetiveZemzemsubalmemuriyetlerindenbaka,eskidenkalmane kadarvazifelerve 251 PEYGAMBEREFENDMZ detlervarsa,hepsinikaldrdmveiptalettim"buyurdular. ZemzemsubalmemuriyetiMuttaliboullar'nabalolduuiin,ozamanbu memuriyet,HazretiAbbs'nzerindeidi.Hciblikhizmetide,EbTalhbin Abdiddrevldlarmmstndeolmakla,Kabe'ninanahtar,OsmanbinTalh'daidi. EbTalhveoullar,kendilerindenbakabirkimseKabe'yiaamaz zannederlerdi.ResliEkremise,anahtaralp,Kabe'yiatveierigirdi. Oradabiroksuretlergrd,hepsinikaldrd. eybeoullan HazretiAbbs,KabehizmetininynihcibliinveZemzemsubalhizmetinin biraradaAbdlmuttaliboullar'naverilmesiniricaetti. OsmanbinTalhise,babalarnavededelerinemahsusolanbuereflihizmetin, elindenkacaniitince,pekziydemteessiroluyordu. OsradaCibriliEmingeldivehcibliinyineEbTalhsoyundabraklmas emrinigetirdi. BununzerinehemenResliEkrem, "EyTalhoullar,emnetdlahebediyenuhdenizdekalmakzerealnz"diyerek, KabeanahtarmIbniTalh'yaverdi.

Osmanvefatedince,KabeanahtaramcazadesiolaneybebinOsman'ageti,ondan daocuklarnavetorunlarnakald,bugndehciblikhizmeti eybeoullar'ndadr. Bat HazretiEbBekir'invalidesiSelmradyallhuanh,ilkimnedenlerdendi. FakatbabasEbKuhfe,okihtiyarolduuhalde,henzimnagelmemiti. BuseferHazretiPeygamber,Kabe'yegirince,HazretiEb 252 MEDNEDEVR Bekir,babasEbKuhfe'ninelindentutup,Peygamber'inhuzurunagetirdi.Oda islm'lamerrefoldu. SonraFahrilem,Safastnekpoturdu.Hazretimerdealttarafnda durduvehalkbirerbirergelip,batetmeyebalad. nceerkeklerislmzerinebateyledilerveResliEkremdeAllah'ave Resulneitaatetmekzereonlarnbatnkabuletti. Erkeklerinbattamamlannca,nbetkadnlarageldi.HazretiAli'ninhemiresi EbTlib'inkzmmHn,Asbinmeyye'ninkzmmHabbe,Attbbin Esd'inhalalarErvvetikeveHarisbinHim'nkzveEbCeh'inolu Ikrime'ninkarsmmHakmveHlidbinVelid'inkzkardeiFhitegibi Kureyiindeanlveitibarlkadnlar,kadnksmnnnnedp, Peygamber'inhuzurunageldiler. HindBatToplantsnda Utbe'ninkzveEbSfyn'nkarsolanHinddekyafetdeitirerek kadnlarnarasnakarpgelmiti. ResliEkremonlara,Allah'aortakkomaktan,hrszlktanvezinadansaknmak, evldlarnldrmemek,kimseyeiftiraetmemekveAllah'nemrinekargelmemek suretiylebatetmeleriniteklifetti. BusradaHindortayaatlp,irktensaknmateklifiniiitiriitmez, "Yeminederim,senerkeklereteklifetmediinartbizeteklifediyorsun,her neisebizonuyerinegetireceiz"dedi.Sonrahrszlkbahsigelince,yine Hind, "Yeminederim,eerhrszlketseydim,EbSfyn'nmalndanniceeyler arpardm"dedi.EbSfynoradabulunuyordu."Gemiivarsasanahellolsun, geleceebakalm"dedi. 253 PEYGAMBEREFENDMZ FahrilemovakitHind'itandve,"SenHindmisin?"diyesordu.Oda, "BenHind'im,gemiiaffet,Allahdaseniaffetsin"diyecevapverdi.Sonra ResliEkremzinaetmemekartnteklifedince,Hind: "Hrolankadnhizinaedermi?"dedi. Hazretimer'iGldrenSz SonraResliEkrem,evldlarmldrmemekartnagelince,Hind, "Bizonlarkkikenbyttk,byyncedesenonlarBedir'deldrdn artkneolduiseorasnsenveonlardahaiyibilirsiniz"dedi. Hazretimer'infevkaldetemkinvevakarvariken,Hind'inbuszne dayanamaypgld. SonraResliEkrem,kadnlarniftiradansaknmalarnteklifedince,Hind, "Yeminederimkiiftirairkineydir,senbizeiyiahlkileemrediyorsan" dedi. Nihayetemirleresolmamakteklifinegelincede,Hind, "Bizbuycedivnasonradansolmakiingelmedik"diyerek,sznbitirdi. BununzerineResliEkrem,busuretlekadnlardanbatalmakzereHazreti mer'eemirverdi,odaelverdivevekletyoluilekadnlardanbatald. Hind'inevvelcekanhederilnedilmiiken,busuretleaffauradveemn aldvehulsikalbileimnageldi. Hattevinegidincenekadarputvarsa, "Bukadarvakitsizealdanmz"diyerek,birerbirerkrpparaladvehepsini mahvetti. 254 l MEDNEDEVR

Ensrnznts Fahrilem,SafazerindeCenbHakk'ahamdsenaederken,Ensr'dan bazlar,ilerinden, "HazretiPeygambervatannakavutu,havmkabilesiilegrt,hibundan sonradnpdebizimehrimizegidermi?"diyezntiindeymiler,oesnada Cebrailaleyhisselmgelerek,ResliEkrem'evahiygetirdiveEnsr'nbu dncelerinibildirdi. ResliEkrem,Saf'daduasnbitirdiktensonra,buhususuEnsr'dansordu, onlarda, "EvetyReslllah,zihnimizebylebirdncegeldi"dediler.Htem'lEnbiy hazretleride, "EyEnsrcemaati,benAllah'nkuluveResulym,sizinehrinizehicretettim, hayatmvelmmsizinyannzdadr"dediler. EnsrKiramhazertda,ResliEkrem'inbuiltifatndanfevkaldesevindiler vesevinlerindenalatlar. Kabe'deEzan leoluncaHazretiBilliHabe,Kabezerinekpezanokudu. Onebykvenegzelbirinklbtrki,sabahleyinKabestndekocaHbel adndakiputdururken,birandayerlebirolup,levaktiezanMuhammed okunuyorveHaremierif'deyzlerceputvarken,hepsibirdenyokedilip, erefliKabe'ninetrafndabinlerceazdantekbiralnyorLtveUzz'ya taplrken,yalnzVcibu'lVcdolanAllah'aibdetolunuyordu. Kureytaifesidalarak,kimibirtarafakapgizlenmi,kimiMekke'nin etrafndakidalaravebayrlarakp,uzaktanolanbiteniseyrediyorlard. BirtakmdaEbSfynilebirlik 255 PEYGAMBEREFENDMZ teKabeavlusundadurup,bylebirdenbirezuhuragelenbykdeiiklikleri hayretiinde,aknlklaseyrediyorlard. iteovakitEbCehil'inkzCveyriye, "Allah,babamaltfihsanetmiki,vaktiylelp,Bill'nKabezerinde bardngrmedi"demi.HarisbinHimda, "Kekeevvelcelpde,bugngrmeyeydim"diyesylenmi. OnlarlaberaberbulunantekiKureyerafda,buyoldaszlersylemiler. FakatEbSfyn, "BenMuhammed'inhakkndabireysylemem,nkonagktenhaberveriliyor" demi. BuesnadaResliEkrem,onlarnyannagidip,aralarndagizlicekonutuklarn birerbirerkendilerinehaberverdi.Harishemen, "Artkbeninandmhi,senhakPeygamber'sin,nkbizimbuszlerimizihi kimseiitmedi"diyerek,ehdetgetirdi. KaaklarnAfDilemesi Yukardakanlarhederedilenkaaklarnahvlinegelince: Hind'inaffedilip,emnagirmesitekikaaklaracesaretverdiveIbniHatal'in gizlenenhanendecariyelerindenbiridePeygamber'inhuzurunagelerek,afdiledi vemslmanoldu,ResliEkremdeonuaffetti. EbSerh'intorunuAbdullahbinSa'd,HazretiOsman'nstkardeiolduundan, onasnmveHazretiOsmandaonusaklamt.Herkeseemniyetveehrehuzur geldiktensonra,HazretiOsmanonumeydanakard,Peygamber'inhuzuruna getirdi,affettirdi.Ondansonrabuztokkuvvetlimslmanolup,birok muharebelerdebulunmuveHazretiOsman'nhalifeliizamanndaMsr'avali tyinolunmutu. 256 MEDNEDEVR krime EbCehil'inolukrime,Handeme'demalupveperianolduktansonra,Yemen tarafnakamt.KarsmmHakm,mslmanolduktansonra,ResliEkrem'den onuniinemnaldvearkasndangidip,onuYemensahilindebuldu, "insanlarnenziydeyumuakbalvekermiolanzttarafndansanaafve emnilegeldim"diyerekonugerievirdivePeygamber'inhuzurunagetirdi.Bu suretlekrimedemslmanoldu.

meyye'ninoluSafvnda,Cidde'yekamt.VehbiCumah'ninolumeyyir, Peygamber'inhuzurunagelip, "YReslllah,Safvnbenimkavmiminulusudur,sendenkorkupkat,onuda affetveemnver"dedi.ResliEkremonadaemnverdi. BununzerinemeyyirCumah,Cidde'yegitti,SafvnilegrtveResli Ekrem'innaslyksekftrattahalmveselmveakrabasnavefalolduunu beynettive, "Oseninamcazdendir,onunbyklveerefiseninerefindir"dediveMekke iMkerreme'yegetirdi,Peygamber'inhuzurunakard. Safvn Safvn,Peygamber'inhuzurundameyyir'eiaretederek, "Buadamdiyorki,senbanaemnvermisin,dorumu?"diyesordu. ResliEkrem,"Dorudur"diyecevapverdi. Safvn,"yleisemslmanolmakiinbanaikiaymddetver"dedi. ResliEkrem,"Drtaymuhayyersin"buyurdu. BununzerineSafvn,birmddetmrikolduuhaldeemndakald. 257 PEYGAMBEREFENDMZ Vah AbdullahbinZeb'ar,HazretiAli'ninhemiresimmHn'ninzevciHbeyre binEbVehbileberaberNecrn'agitti,Hbeyreoradamrikolduuhaldeld. IbniZeb'arisednpMekke'yegeldivezrdiledi.ResliEkremonuaffetti. Odabundanmemnunolduuiin,niceniceiirlerleResliEkrem'emedhiyeler syledi. HazretiHamza'nnkatiliolanVah,birmddeturadaburadadolatfakat snacakyerbulamayp,sonundaResliEkrem'esnd.Odaonuaffetti fakat,"Gzmegrnme"buyurdular.Vahiserbestegezdiihalde,Resli Ekrem'easlagrnmezdi. PutlarYklyor DenizkenarndaMelleladndabirdavardrki,oradanKudeyddenenyere inilir,iteodanzerindeEvsveHazreckabilelerininMentadndabirputu vard.RamazanBayram'naaltgnkalaSaidbinZeydradyallhuanh,onu ykmayamemuredildiveodagidipputuykt. Mekke'yebirkonakmesafede,Nahledenenyerde,Kurey'inUzzadndabirputu vardki,onlaranazaranputlarnenbyidi.Bayramabegnkalaonunda yklmasiin:HazretiHlidmemuredildi,birmiktarsvariilegidip,o putuparalad. Mekke'yemiluzaktaHuzeylkabilesinindeSuva'adndabirputuvard.Onun yklmasiindeAmrbinAsmemurolmakla,gidiponuparaladveyerlebir etti. 258 YEDNCBLM HUNEYNVETEBK m'kkealnnca,Kurey'inoumslmanolmutu,mnetmeyenlerpekazkald.Bu suretleislmdnibirderecedahayaylpkuvvetlendi. EvvelceKurey'intaraftanolankabileveairetler,gittikeMslmanla yneldikleriiin,islmiyet'inhertaraftahretiartt. FakatArabnenbykkabilelerindenbiriolanHevzinkabilesi,ResliEkrem ilemuharebeetmekiinaralarndaanlatlar.TifileMekkearasndaHuneyn denilenvadidetoplanmayabaladlar. YirmiBinKiilikDmanOrdusu KribbinEsvedbinMes'udiSakaft,Sakifkabilesiileorayageldi.Resli Ekrem'inkkikenstemdiiBenSa'dbinBekirkabilesiileBenCemgibi bakakabilelerdegeliponlarakatld.BusuretleHevzinordusununmevcudu yirmibinigeti. ResliEkrem,kendialeyhindeylebykbirordununtoplandniittive hemenbykhazrlklarabalad.HattSafvnbinmeyye'denemnetolarak silhistedi.Safvn, "ZorlamalacaksnyMuhammed?"diyesordu.ResliEkremise, 259

PEYGAMBEREFENDMZ "Hayrzorladeil.Sanaiadeedilinceyekadar...Eerzayiolursadenmek artyla"diyebuyurdu.Safvnda, "yleisebeisyok"dedivednolarakyzzrhverdi.NevfelbinHarisde, busuretleyzmzrakdnverdi. HslResliEkremharphazrlntamamladveMekke'ninfethindensonra, mslmanolanKureyerafndanAttbbinEsdradyallhuanhhazretlerini Mekke'dekaymakambrakt.OvakitAttbyirmiyalarndaidi. MekkeahalisinediniretmekiinResliEkrem,MuzbinCebelhazretlerini Attbilebrakt. OnkiBinslmAskeri evvl'inyedincign,Dldladndakiesterinebinerek,onikibinaskerle Mekke'denkp,Huneyntarafnagitti. BuaskerinbinneferiMuhacirlerden,drtbinkiisiEnsrdan,bebini Cheyne,Mzeyne,SleymveElem,GifrveEca'kabilelerinden,ikibinkiisi iseMekkeahalisindendi. HazretiPeygamber'inordusunda,seksenkiidemrikolarakbulunuyordu. OnlardanbirideSafvnbinmeyyeidi. BenSleymileMekkeaskeri,ncydreisleridevaktinenyiitvemahir svarikumandamolanHlidbinVelididi. itebylemkemmelbirorduileResliEkrem,evvl'inonbirindeHuneyn'e geldi. GururGetirenler Mslmanlardanbazlar,ordununbukuvvetinigrp,"Buaskerhibirvakit azlktandolaymalupolmaz"dediler. Halbukibusz,yanlbirszd.nkoklukvekuvvet,hernekadardmana galebealacaksebeplerdenisede,yardmyapanAllah't,insanolu,sebebi hazrlayacak,fakatyardm 260 MEDNEDEVR Allah'danbilecektiryoksakendinibeenen,sonrautanr.Kendikuvvetine gvenendaimaaldanr. AllahdasevgilikuluResulngalipedenvemuzafferklanancakkendisi olduunuonabildirmekiin,bumuharebedenceislmordusunabirbozgunluk gsterdi.Sonradayinekendiltfilebykbirzaferihsaneyledi. DmanordusununbakumandanveHevzinkabilesinineyhiolanMlikbinAvf Nasr,askerinigayretegetirmekveonlarfedakranesavatrmakiin,btn kadnlarileocuklarnvehayvanlarndaberaberindegetirmive, "Hepiniztekbirvcudolarakhepbirdenhcumediniz"diyeaskerineemir vermiti. Bozgun HazretiHlid,Huneyn'detedbirsizceseyirtipgiderken,pusulardagizlenmi olanHevzinaskeribirdenbirekp,iddetlibirekildehcumedince,Ben Sleymbozuldu.Mekkeaskerideonlarauydu.Bubozguntekiislmaskerlerine degeerek,btnislmordusudald. HattHazretiPeygamber'inyanndayalnzamcasAbbsveamcazadesiEbSfyn binHarisile,HazretiEbBekir,mer,Ali,vesmebinZeydgibipekaz ashbkald. Bubozgunlukzerine,imnzayfolantazemslmanlardanbiroununfikri bozuldu. HattMekkehalkndanbazlarbirbiriylekonuurken,EbSfynbinHarb, "Bubozgunundenizekadararkasalnmaz"demi.Safvnbinmeyye'ninanabir kardeiolanKeldeise, "Bugnsihirbozuldu"deyince,Safvnhenzmslmanolmamken, 261 iflf PEYGAMBEREFENDMZ "Sus,Allahaznyrtsn,banaHevz'm'denbirihkimolmaktansa,Kurey'ten birihkimolmasdahaiyidir"diyeKelde'yiazarlad. Peygamber'inKahramanl

ResliEkremise,sebatta,ecaatteherkesestnd.Endarvetehlikeli zamanlardadahitelveaceleetmezdi. HazretiAlidemitirki: "Muharebeiddetbulupda,bamzskyageldiizamanbizhepReslullah'a snrdk." Buvak'adada,Fahrilem'inherkestendahacesurolduugrld. yleki:Ordubozulupda,HazretiPeygamberyalnzkalnca,aslafturetmeden vehitelgstermeden,Dldl'dmanadorusrd,HazretiAbbsiseileri gitmesindiyeDldl'ndizgininitutuyordu. "EyBatEdenler!" OvakitFahrilem,yanndakiashabilesatarafaekilipdurduve, "Eynsgeliniz,benAllah'nResulym,Abdullah'noluMuhammed'im"diye seslendi. GrsesliolanHazretiAbbsda,yksekbirsesle, "EyAkabe'debiatedenEnsr!EyRdvanaacnnaltndageridnmemekzeresz verenashb!"diyebard. Bunuiitenashb,"Lebbeyk,Lebbeyk"diyerekgeridndlervehemengelip, ResliEkrem'inetrafndatoplandlar. HeleUseyyidbinHudayr:"YEvs/"veSa'd:"YHazrec!"diyeseslendiklerinde, arlarbeylerininbananaslptoplanrlarsa,bukabilelerhalkda koutularveonlarnbanatler. 262 MEDNEDEVR itebusuretlebozgunasker,hertaraftankoup,ResliEkrem'inyanma geldilerveiddetlemuharebeyegiritiler. Hevzinaskeri,btniddetiilehcumederekgelirken,HazretiAlikar kponlarnbayraktarlarnldrd."imdiFrnKzd!" OsradaResliEkrem:"imdifrnkzd"buyurduveyerdenbiravutoprak alp,dmanlarnyzlerinedoruattvegktenmeleklerinip,ResliEkrem'e yardmetti.Busuretledmanlarhemenkamayayztuttu,islmordusuda onlarnarkasnadpistediklerinildrdlerveistedikleriniesirettiler. YalnzEnsr'danveHazreckabilesindenEbTalhradyallhuanhmriklerden yirmikiildrdvebusuretlemriklerinyetmibukadartelefvebirou esir,gerikalandadalarakperianoldu.Btnmallanveolukocuklar islmaskerininelinegeti.Mslmanehidlerinsaysise,sadecedrtkii idi. "eriatBakdir..." nceislmaskerlerininbozulduuhaberiMekke'deyaylnca,bazlar, "MuhammedlmveMuhammedlerdalm,bundansonraArapkavmide, babalarnndininednerler"diyerek,memnunlukgstermilerdi. MekkeKaymakamolanAttbbinEsdradyallhuanhise,"Muhammedlrise, eriatbakdirveTann'sdiridir"demi.Sonradanislmordusununkazand haberiMekke'yegelince,AttbileMuzbinCebelradyallhuanhmyeniden dnyayagelmiesinememnunoldular. 263 PEYGAMBEREFENDMZ 1GARPBiRVAK'A Yukardagetiigibi,ResliEkremMedine'denhareketetmedenevvelEbKatde radyallhuanhbirmiktaraskerileNecidtarafnagndermiti. MuhallimbinCsme izamdenilenyeregeldiklerizaman,mirbinAzbat'atesadfetmiler.mir onlaraselmvermivekendisininmslmanolduunubildirmiiken,Eb Katde'ninmaiyetindekiaskerlerdenMuhallimbinCsme,eskibirgemiten dolaymir'ildrmvedevesiileeyasnganimetdiyealmt. SonraEbKatde,askeriilednp,Medine'yegelirken,ResliEkremordusuile Mekke'yehareketetmiolduuiin,odaarkadalanileMekkeyolunututmutu. YoldaResliEkrem'ekavumularveMekkefethindebulunduktansonra,Huneyn muharebesinedegitmilerdi. ResliEkrem,Huneynvadisindelenamaznkldktansonra,biraa glgesindeoturdu.Ashabdaetrafndasafolupdurdular.

OvakitGatafan'danFezrekabilesininreisiolanUyeynebinHsn,kalkp mir'inkanndvaetti. BenTemmkabilesieyhiolanAkrabinHabisde,Muhallim'ikoruyarak, mdfaayakalkt..,'<':., "KalbiniYardnm?" Peygamber'inhuzurundauzunuzadyamuhakemedensonra,mir'inveresesinin muvafakatiylediyetekararverdilerve,"Muhallimgelsinde,ResliEkremonun iinistifaretsindediler. : Muhallimgeldi,Peygamber'innneoturdu.ResliEk 264 MEDNEDEVR rem:"Adnnedir?"diyesordu."Csme'ninoluMuhallim"diyecevapverdi. ResliEkrem, "AmirbinAzbatmslmanlnmeydanakoymuken,senonukatlettinmi?"diye buyurdu.Muhallim, "Onunislm'ikraretmesiancaklmdenkurtulmkiinidi"dedi. ResliEkrem, "Yasenonunkalbiniyardnmki,dorumu,yalanmbilesin?"dedi. ., Muhallim, "Onunkalbibiretparasdr,yarlsaneanlalr?"diyecevapverdi. ResliEkrem, "Kalbinibilmezsin,lisannadainanmazsn,neyapmal?"dyebuyurdu. Muhallim,bakadiyecekbireybulamayp,"YReslllah,benimiinistifar et"dedi.ResliEkrem, "Allahseniaffetmesin"deyince,Muhallimgzlerindenyaakarakkalkpgittive kederindenbirhaftazarfndavefatetti. Gmldzamanyeronukabuletmeyip,daratt,tekrardefinolununca,yer onuyineatt. KavmigelipResliEkrem'ehaberverdi,ResliEkrem,"Butoprakondandaha fenalarnkabuleder,fakatCenbHaksizeibretdersivermekistiyor"diye buyurdu. OndansonrayaknlarMuhallim'itekrargmdlervezerinebyktalarkoyup gittiler.,..,....... 265 1~: PEYGAMBEREFENDMZ EvtasVak'as Huneyn'deHevzinordusudalpperianolduktansonra,kaanlardanbirtakm HevzintaraflarndaEvtasdenilenvadidetopland. EbAmirradyallhuanhhazretleri,birfrkaaskerleorayagidip,harbe balaynca,ehidoldu.YerineEbMusaelE'argeereksavakazandbirok esirvepekokganimetmallaralarak,geridnd. StKardeeyma BuesirleriindeBenSa'dkabilesindenHris'inkzeymdavard.Resli Ekrem'instkardeiolduunuhaberverdi.Peygamber'inhuzurunagetirildikte, ResliEkremonutanypmteessirolduhattmbarekgzlerindenyageldi. Hrkasnyereyayp,eym'yonunzerineoturttuvepekokhrmetveriyet etti.Onabirklevecriye,ikidevevebirmiktarkoyunverdi,kabilesinin yannagnderdi.\,y 2 .,,,.... TFNMUHASARASI Yukardaanlatldgibi,birlemikabilelerinordulardalp,perian olunca,artkArapkabilelerindemslmanlarakargelecekkuvvetvekudret kalmad. FakatSakfkabilesi,vatanlarolanTifehrinegittilervekaleyegirip, kapandlar. HevzinkabilesininreisiolanMlikbinAvfdaonlarlaberabergidip,Tif kalesinekapand.

OnunzerineHazretiPeygamber,esirlerileganimetmallarnnMekke'yeonmil kadarmesafesiolanCi'rneadndakiyerdetoplanmasnemrettiveonlar korumakzerebirmiktardaaskerbrakt.GerikalanaskerleTaifegittive Tiflilerisk 266 MEDNEDEVR skmuhasaraedereksktrd.HattSelmnFrisradyallhuanhm gstermesiylemancnkdakullanld. SakfkabilesireisiolanUrvebinMes'dileGaylnbinSeleme,Mekke'nin fethindensonra,ResliEkrem'inTifzerineyryeceinidahaevveldnm olduklariin,mancnkatmaksan'atm,renmekzereCrtarafnagitmi olduklarndan,Huneynvak'asndabulunmadklargibiTif'inmuhasarasndada bulunamadlar. SakfkabilesiileTif'tebulunandierleri,kaledenkendileriniiddetle mdfaaettilervepekokokattlar.Attklaroklarekirgesrsgibi havadauupbirbiriyletokuarak,islmordusuzerinedt.Busuretle mslmanlardanonikikiiehidoldu,biroklardayaraland. MuhasaradanVazGeilmesi BusradaTif'tenbirokklelerkap,orduyageldilerResliEkremhepsini zdetti. HazretiHlidbinVeliddebirkadefameydanaatlpkarsnaerdiledi. MriklerinbalarndanAbdiYlladndakiahs,"Kaleiindesanakar kacakkimseyoktur,bizyiyeceimizbitinceyekadardayanacaz,azklarmz bitince,ovakithepbirdendarkp,lnceyekadararpacaz"diyered cevabverdi. Busuretlemuhasaraonsekizgnsrd.FakatTifzaptedilemedi. BununzerineResliEkremmuhasaradanvazgetiveorduileTif'tenkalkp, esirlerleganimetmallarnnbulunduuCi'rne'yegeldi. Esirlerinkadnveerkeksaysaltbinkiiidi.Ganimetmallaniseyirmidrt bindevevekrkbindenziydekoyunvepekokparaidi. , 267 PEYGAMBEREFENDMZ MellefeiKulb ResliEkrem,birkagnesirleriveganimetmallarmtaksimiinCi'rne'de oturdu. Mekke'ninfethindensonrayenimslmanolup,imnhenzkalplerindekuvvet bulmamolanlara"MellefeiKulb"(gnllerikazanlacakolanlar)denirdi. ResliEkremonlaraganimetmallarndadahafazlahisseverdi. EbSfynveoullarYezidveMuviyeileHuveytbbinAbdi'1Uzz,krimebin EbCehil,HarisbinHimveSheylbinAmrgibibirinciderecedeKurey'in erafndanolanmellefeikulbayzerdevevebirermiktargm,ikinci derecedekieraftanolanmellefeikulbaisekrkardeveveonagrebirer miktargmverdi. Bunlarovakitmellefeikulbdaniken,sonraokkuvvetlimslman olmulardr.HussiyleEbSfyn'moullarYezidveMuviyeileHuveytb, sonradanResliEkrem'inktipliindebulunmulardr. "NeA'lDeveler!" ResliEkrem,nekadarcmertvekeremsahibiolduunubuseferdedosta, dmanabildirdi.Hattganimetlertaksimolunurken,ena'lcinsindenyzkadar devebirvadidebulunuyordu.Safvnbinmeyyeonlargrnce, "Nea'ldeveler!"dedi.ResliEkremde,"yleiseseninolsun"diyebuyurdu vehemendevelerionaverdi. Safvnda,evvelcemslmanolmakiindrtaymhletalmken,artkmddetin dolmasnbeklemeyip, "Buderececmertlik,ancakPeygamberlerinnndandr"diyerek,mslman oluverdi. NecidairetlerireislerindenUyeynebinHsnileAkrabinHbis'edeyzerdeve verilerek,Kureyerafnnbirinciderece 268

MEDNEDEVR sinekarldlar. BuseferEnsr'aganimetmallarndanbakalarnaverildiikadarhisse verilmediinden,bazlarnncanlarsklp,kendiaralarndasylenmiler. Allah'nResulnAlmak Fahrilemhazretlerionlarhuzurunaard,"Benbirtakmitikadzayfolan yenimslmanlannkalplerinisndrmakiin,ganimetlerdenonlarafazlacahisse verdim.Onlarmalalp,memleketlerinegidecekler,sizdeAllah'nResuln alp,kendimemleketinize'gtrmeyerazdeilmisiniz?"diyebuyurdu. Hepsibirden,"Honudverazyz"dedilervePeygamberinbuiltifatndanok memnunvemteessirolup,alatlar. Fahrilemdeellerinikaldrp,bilhassaEnsr'aveonlarnocuklarnave torunlarnahayrduaetti. AltBinEsirzd OsradaHevzinkabilesinineraf,Ci'rne'yegeldilervemslmanoldular. oluklarmnocuklarnngeriverilmesiniricaettilervePeygamber'inhuzurunda okacklszlersylediler. ResliEkrem, "Himoullannnhissesinedenesirler,hepsizindir"dedi. DierMuhacirlerle,Ensrda,"Bizimhisselerimizedenesirlerde,hep Allah'nReslnndr"dedilertekikabilelerdeisteristemezonlarauydu. BusuretlebirgndealtbinesirzdedildivehepsinePeygambertarafndan ikramolarakbirerkatelbisegiydirildi. SonradanHevzinkabilesininreisiolanMlikbinAvfdageldi,odamslman oldu,onadayzdeveihsanolundu. 269 PEYGAMBEREFENDMZ 3 MEKKE'YEVEORADANMEDNE'YEDNTEBAZIVAK'ALAR HazretiPeygamber,Zilka'de'ninortalarndaCi'rne'denkalkp,Mekke'yegitti veBeytullah'ziyaretettiveAttbbinEsdradyallhuanhhazretleriniMekke valisityinetti. HalkaeriatinahkmnretmekiinMuzbinCebelradyallhuanhMekke'de brakt. KendisiashabileberaberMekke'denkt,Zilkade'ninsonunadoruMedine'ye geldi. MekkevalisiAttb,halkileberaberArabneskidetizereHacetti. Mekke'ninGenValisi BuAttb,HazretiOsman'namcazadesi,meyye'denEbu'1s'moluolanEsd'in oluidi.iyilerhakkndaefkatli,ktlerhakkndaiddetli,dilveahlk gzelvemeyyearasndaszgeer,memleketidaresindekudretlibirgenti. Halknzayflaronunvaliliindenveadaletindenmemnunkald. FakattedenberiMekke'debaagemeyealkolanKurey'inbykleri,yeni yetimibirgencinvaliliindenmemnunolmadlar. BilhassahepsininreisiolanEbSfyn'mylebirgencinidaresialtna girmesi,kendisinepekggeldi. FakatEbSfynile,Mekke'ninfethindeyenimslmanolanKureybyklerinin birouMekke'ninfethindensonra,Medine'yegettiler. EbSfyn,Necrnvalisityinedildi,oluMuviyedevahiyktibioldu. 270 MEDNEDEVRi EbMahzre Mekke'deEbMahzredenironaltyanda,sesigayetgzelbirocukvard. ResliEkrem,Mekkefethedildiizamanonaezanretip.Mekke'debrakt. OdahicretinellidokuzuncusenesinekadarMekke'demezzinliketti,sonra vefatetti.itePeygamberimizinmezzinleriiindeHazretiBill'densonraen mehurolanbudur.Allahonlardanrazolsun. slm'aDavetMektuptan ResliEkrem,Ci'rne'dendndzaman,BahreynhkmdarMnzirbinSv'ye hitabenmektupyazdrmvelbinHadramradyallhuanhhazretleriyle gndermiti.

Hazretil,Bahreyn'egitti,Peygamber'inmektubunuMnzir'everdi,Mnzir imnagelince,Bahreyn'dekiAraplardamslmanoldular. FakatoradaYahudiveMecsitaifelerivard.Onlarimnagelmeyip,eski dinlerindekalmakistediklerinden,Mnzir,HazretiPeygamber'ebirmektup yazp,"Neyapaym?"diyesordu. ResliEkrem,Mnzir'ecevapolarakbiremirnameyazdrp,ogibilerincizyeye balanmasnsyledi. DavetiKabulEdenler YineosralardaHazretiPeygamber,ktibiolanEnsr'danbeybinK'b radyallhuanhmkalemiileUmmanhkmdarolanClendoullarCeyferile Abd'emektupyazlmveAmrbinAsradyallhuanhilegnderilmiti. Amr,Umman'avard.MektubuCeyferilekardeiAbd'everdi.Ceyferbiraz tereddtettiktensonra,Abdileberaberimnetti. SonraAmrbinAs,UmmanetrafndakiArap^zenginlerinin 271 PEYGAMBEREFENDMZ zektntopladvefakirlerinedatt,ehriniindebulunanMecsitaifesini decizyeyebalad. OsradaGassanhkmdarlarndanBelkavalisiolanCebelebinEyhem'ebirmektup yazldveislm'adavetedildi.Cebeleimnageldi.ResliEkrem'ecevap olarakbirmektupyazdvebazhediyelergnderdi. amtarafndayerlemiolanArapkabilelerindenCzamkabilesireisiFervebin Amr,RumkayseritarafndanMa'anehrimutasarrflnatyinedilmiti. KendisiocivardabulunanAraptaifelerininemriidi.Buesnadaodaislm'a davetedildiveitaatleimnageldi. RomallarFerve'ninmslmanolduunuiitince,onuardlar,hapsettilerve sonraidamettiler.Allahondanrazolsun. ZilhicceayndaResliEkrem'inMriyeadndakicariyesindenibrahimisimli oludnyayageldi.HazretiPeygamber'inbykkerimesiHazretiZeynebdebu seneirtihletti. YinebuseneMedine'deyiyeceklerpahallannca,halkResliEkrem'innarh vermesiniistedi.ResliEkremde,"NarhancakAllahverir"dedi. 4SZNKUDRET Hicretindokuzuncusenesinde,zenginlerinzektntoplaypda,fakirleretaksim etmekzereResliEkrem,kabilelerememurlargnderdi. Huzakabilesizektlarnvermekzereiken,BenTemmkabilesinin, "Bukadarmalniineldenkarmal?"diyerekvermekistemedikleriiitildi. 272 MEDNEDEVR BununzerineHazretiPeygamber,UyeynebinHsnFezr'yi,bedevilerdenbir miktaratlileBenTemmzerinegnderdi. Uyeyne,MuharremiindeMedine'denkp,Safratarafnadorugiderek,Sukya denenyerevard.OradabirdenbireTemmkabilesinehcumetti,birokesirve ganimetmallaralp,getirdi. iirler,Fahriyeler BenTemmilerigelenleriveeraf,esirlerinikurtarmakiinMedine'ye geldilerveentannmsairleriniberabergetirdilerveHazretiPeygamber'in kapsnagelip, "YMuhammed,k,seninleiirsyleelimvefahriyelerokuyalm"diye bardlar.ResliEkremkp, "Beniirsylemekiingnderilmedim,fahriyesylemeyedememurdeilim,fakat sizsyleyinizbakalm"buyurdu. BenTemm'inenmehurirvehatibiolanUtaritbinHcib,kalkpkendi kavminimethederyollu,okyksek,belibirhutbeokudu. ResliEkrem,onacevapolmakzere,Ensr'nbyklerindenveislm'nen belihatiplerindenSabitbinKaysbinemms'aemretti. Sabitdekalkp,CenbHakk'nbyklneveResliEkrem'inPeygamber olarakgnderildiinedairpekgzelbirhutbeokuyup,Utrit'egalipgeldi. SonrayineTemm'inmehurirlerindenolanZibrikanbinBedr,kalkpfahriye yolundabirkasideokudu.

HazretiPeygamberonacevapolmakzereEnsr'danmehurHassanbinSbit'e emretti. HazretiHassandaislmdinininerefine,annadairhidnmedengzelbir kasidesyledi. 273 PEYGAMBEREFENDMZ BenTemimheyetininreisibulunanAkrabinHabisinsafa "Buztnhatibi,bizimhatibimizden,iri,bizimirimizdenstndrve onlarnsesleribizimseslerimizinstndedir"dedivearkadalarileberaber imnageldi. YemenlilerinNezketi YementaraflarndayerlemiolanHimyerkabilelerininbeyleridebusrada Medine'yeelilergnderdiler.ResliEkremilegrtlerveislm'n artlarnrenipgittiler. BenTemmkabilesindengelenlerinmizalar,tabiatlarsertvekatolup, Yemen'dengelenelilerise,peknzikveinceadamlarolduklarndan,Hazreti Peygamber'inmedhsenasnamazharoldular. YineoesnadaUzrekabilesindenonikikiigeldi.CemrebinNumandaonlarn iindeidi.Kabilelerininzektlarngetiripverdilervehepsiimnettiler, "EyAllah'nResul,bizimticaretimizamiledir.OtaraftaiseRumKayseri Heraklvar,onunhakkndasanabireyvahyolundumu?"diyesordular. ResliEkrem,: !. "Sizemjdelerolsun,yakndaamJetholunacaktrveHerafel,buhavaliden savuupgidecektir"buyurdu. irlerveHatipler Arabmbelivefasiholanlar,Kur'nKerm'ebenzerszlersylemektenciz kalp,biroumslmanolduysada,birtakmdabtldinlerindesrarederek, silhilestnlksevdasnadtler. Fakatsilhlakarkoymaktancizkalnca,BenTemmgibibazlaryinedil klcnamracaatederek,hutbeyleveiirle 274 s, MEDNEDEVR cenklemeyekalktlar. islmirvehatipleriise,gzelszsylemekteonlarastngeldiler,onlar daaczlerinikabulemecburoldular. islmhatipleriiindeSabitbinKays,irlerarasndadaHassanbinSabitve K'bbinMlikiEnsrbtnakranlarnastnidiler. SonramehurK'bbinZheyrdegeliponlarakatld,ResliEkrem'imedh senailemeguloldu. BceyrveK'b ArabnbelilerindenmehurZheyrbinEbSelmadndakiirinBceyrveK'b adndaikioluvard,ikisidebabalargibimahirbirerirdiler.HeleK'b, fevkaldeatelibirirolup,babasnnvefatndansonrahretonamiras kald. ResliEkrem,Mekke'denMedine'yednnce,BceyrMedine'yegeldiveislmile merrefoldu. KardeiK'bbunuiitincecanskldve, "Niinbabanndinindendndn?"diyetekdiryollubirkasideyappgnderdi. Bceyr,okasideyiPeygamber'innndeokudu.ResliEkrem,mteessiroldu "HerkimK'bbinZheyr'erastgelirseldrsn,kanhelldir"diyebuyurdu. Bceyr,bununzerinekardeinenasihatklklbiriiryazpgnderdivebyk tehlikedeolduunukendisinebildirdi. KasideiBrde K'b,tehlikelibirhaldeolduunuanlad,pekokteletti,hemenMedine'ye gelip,HazretiEbBekir'esnd. HazretiEbBekirSddk,onualpMescidierifegetirdive 275 PEYGAMBEREFENDMZ

"YReslllah,biatetmekisteyenbiradamvar"diyerekPeygamber'inhuzuruna kard. OnunzerineK'bda,ResliEkrem'inelinitutarakbatettivedizkp oturdu. "K'bbinZheyrtvbeedipmslmanolarakemnalmakiinyksekhuzurunuza gelmekister,kabuledermisiniz?"diyesordu.ResliEkrem, "Evet"diyecevapverdi. BununzerineK'b, "YReslllah,Zheyr'inoluK'bbenim"deyince,Ensrdanbirikalkp, "izinveryReslllah,ununboynunuvuraym"dedi.ResliEkrem, "Hayrvazge,nkislmdininednerektvbeedipgelmitir"dedi. OvakitK'bda,ResliEkrem'emedhiyeolmakzereyazdmehur"Bnet sudu"kasidesiniokumayabalad. "Hrkaierif Bumedhiyeye"KasdeiBrde"denir.BrdeArapahrkademektir.Byle denmesinesebepise,K'bkasideyiokurken,ResliEkrem'infevkaldememnun kalarak,srtndanHrkaierifinikarp,K'b'agiydirmesidir.K'bdaonu alp,mroldukaokkymetlibirhediyeolarakiftiharlasaklamtr. SonraMuviyebinEbSfyn,K'b'aonbindirhemverip,onualmakistediyse de,HazretiK'b, "BenReslullah'nhrkasngiymekiinkimseyinefsimetercihedemem"diye reddetmiti.FakatK'b'nvefatndaMuviye,onunvrislerineyirmibindirhem gnderip,HrkaiSaadet'ialmtr. 276 HP MEDNEDEVR iteondansonrahkmdarlararasndabirindentekinegemeksuretiylebugne kadargelenHrkaierifebudur.AdiybinHtem TaykabilesininbyolanvebtndnyadacmertliiilemehurolanHtemi T'ninmahallesinde,TaykabilesininbirputhanesivardveiindedeFels namndabirputvard.HtemiT,hicretinsekizincisenesindelmt.Yerine Htem'inoluAdiygeti,odababasgibimehurbirztidi. Etraftakiputhaneleryklp,putlarkrlmaktaiken,T'ninputhanesinin ylecekalmascaizdeildi.Bundandolayonuykmakiinhicretindokuzuncu senesiRebilahir'indeHazretiAlibirfrkaaskerleotarafagnderildi. HazretiAlibirgnsabaherkendenHtemiTmahallesinevard,puthaneyi ykt,Fels'idekrd.Adiy,amtarafnakat,fakatkzkardeiSeffneele geti. HazretiAlibirokesirveganimetmallaralp,SeffneileberaberMedinei Mnevvere'yegeldi. ResliEkrem,Seffne'yizdedip,kardeiAdiy'inyannagnderdi.Bunun zerineAdiyMedine'yegeldiveislmilemerrefoldu. iteashabnbyklerindenAdiybinHtem,dedikleribuzttr.Allah kendisindenrazolsun.' ,',' 5 ,'r, TEBKSAVAI RumKayseri'ninemriileam'damslmanlaraleyhinebirbykorduhazrland veCzam,LhmveGassnkabilelerininde,Rumaskeriileberaberhareketetmek zereolduklariitilmiti. 277 PEYGAMBEREFENDMZ BununzerineResliEkrem,am'agidipRomadevletiilemuharebeetmekzere Medine'debykbirordutoplamayabalad. Mekke'denvedierArapkabilelerindenaskertoplamakzerehertarafamemurlar gnderdiveortadaktlkbulunduundan,zenginlerinaskereyardmetmelerini emretti. Binaenaleyhkudretiolanlar,zayflarabirokyardmdabulundular,hatt mslmankadnlarziyneteyalarnaskerehediyeettiler. HazretiEbBekir,btnmalnbuuurdaverdi.HazretiOsmandaaskere yardmolarakyzdeveykzahire,paraolarakbinaltnverdi.

iteonunzerineResliEkrem,hussolarakHazretiOsman'aduaettive kendisindenzuhuredecekbtnkusurlarnaffolunduunumjdeledi. ' ZorSefer ResliEkrem,tedenberibirtarafagidecekolunca,bakatarafagidecekgibi grnmeleridetleriiken,buseferhavalarscakvehertarafkurak,dman kuvvetlivegidilecekyeruzakolduundan,herkesinonagrehazrlanmasiin gidilecekyeribildirdi. Mnafklar,"Bylescakgnlerdeyolakmayn"diye,nasihatedergibi grnerek,halkarasndabozgunculukyapyorlard.Onlaracevapolarak, "Cehenneminscadahaiddetlidir"buyuruldu. MnafklarnreisiAbdullahbinbeybinSell, "Muhammed,Romadevletinioyuncakmsanyor?Onunashabileberabertutulup, esirolacaklarngzmlegrmgibibiliyorum"diyerek,halkakorkuvedehet veriyordu. itikadbtnolanlarise,ResliEkrem'inemrineitaatede 278 MEDNEDEVR rekvemuharebeyeistekliolaraksratleyolculuahazrlanyorlard.Bazlar dazahireleriniykleyecekdevebulamadklarndan,pekokzntduyup, alamaktaydlar. Vcutayahutmalcayolculuagcyetmeyenlerebirdiyecekolmadndan,onlar geribrakldlar. SeferdenKaanlar Bazbedevilerdehibirzrleriolmadhalde,uydurmamazeretlerne srerek,kafileyekatlmamakiinizinaldlar. Fakathertaraftantakmtakmakpgelenislmaskerleri,muharebeyeyetecek kadarbuldu. ResliEkrem,eveocuklarnabakmakiin,HazretiAlikerremallhuvecheh hazretlerinivememleketilerinigrmekiinde,MuhammedbinMesleme radyallhuanhMedine'debrakt. HicretindokuzuncusenesiReceb'ininbirPerembegnHazretiPeygamberordu ileyolakt. MnafklarnbaAbdullahbinbey,mnafklardanbirgrupile,hibirzr beynetmedenorduyaitiraketmedilerveaktanaaResliEkrem'inemrine kargeldiler. Itikadlarbtnolanmslmanlardanbazlarda,yinebirzrleriolmad halde,zahmetvemeakkattenkap,seferdengerikaldlar. Orduilegidenler,hernekadarscaktanvesusuzluktanokglkektilerse de,byksevapkazandlar. ResliEkremileberabergidenaskerinsaysotuzbinkiidenfazlayd.On biniatlidi. "AncakAllah'nBildirdiiniBilirim!" Yoldabirara,ResliEkrem'indevesikayboldu.MnafklardanZeydbinLusayi, r 279 PEYGAMBEREFENDMZ "Muhammed,Peygamber'imdervegklerdenhaberverir,halbukidevesininnerede olduunubilmez"demi.OvakitResliEkremdeashabna, "Birahsbenimhakkmdayleylediyor"diyeonunbuszlerinihikyeetti ve, "Vallahi,benbireybilmem,ancakCenbHakk'nbanabildirdiinibilirim. imdiCenbHakbildirdi,deve,filnvadide,filnyerde,yularbiraacn dalmailiipkalm,gidingetirin"buyurdular.Hemenovadiyevardlar,deveyi ohaldebulupgetirdiler. SonraResliEkrem,ordusuileTebkdenenyerevard.Tebk,Medineileam arasndayanyoldur.Orduoradabirsubanakondu.Sugayetazakyordu,byle bykbirordununaskerlerineyetecekkadardeildi. ResliEkremosudanabdestald,mucizeeseriolarakosu,hemenokadar oaldki,btnorduyayetti. DmanKorktu! ,

OrduTebk'tekonakladzaman,etrafaokadarheybetsalmtki,gerekRoma askerlerindevegerekKayser'etbiolanAraplardabirhareketgrlmedi,ondan dolaymuharebedeolmad. FakatordununamhududunakadargelipdeRomadevletinemeydanokumas,her tarafadehetverdi. BundandolayAkabeiMsriyyecivarndavedenizkenarndaEyleadndakiehrin hkmdarolanYuhannagelip,yzaltncizyevererekemnistedi.Resli Ekremdeonabirahidnmeverdi. amehirlerindenCerbaveEzruhadndaikiehrinarasmilidi.Onlarn ahalisideyllkyzaltncizyevermeksuretiyleemnistediler.ResliEkrem onlaradaosuretlebirahidnmeverdi. 280 MEDNEDEVR YineosralardaResliEkrem,drtyzatlileSeyfullahHlidbinVelid hazretleriniDmet'lCendelehrininhkmdarolanveHristiyandininde bulunanUkeydirbinAbdilmelikzerinegnderdi. HazretiHlidorayagitti,Ukeydir'ikalednda,yaknadamlarylagezerken yakaladvealporduyagetirdi,odacizyevereceinedairszverdiveo artlasalverildi. anlaerefleDn ResliEkremyirmignkadardahaTebk'dekaldveashabnadanarak,ileri gidipgitmemekhususundaonlannfikirlerinisordu.Hazretimer, "EerAllahtarafndanmemurisen,buyurungidelim"dedi.HazretiPeygamber, "EerHaktarafndanmemurolsaydm,sizinreyinizisormazdm"buyurdu.Bunun zerineHazretimer, "YReslllah!amtaraflarndakuvvetvetopluluklaroktur,mslmanisehi yoktur.Halbukisizinbudereceyaklamanzonlarakorkuvedehetverdi.Bu senebukadarcklaiktifaedelimde,bakalmilerideCenbHaknegsterir" dedi. Osralardaam'dataunolduuiitildi.ResliEkremde:"Taunolanehre girmeyiniz"buyurdu.. BundandolayTebk'denilerigidilmeyipMedine'yednld. MnafklarnSuikastPln ResliEkrem'indevesiniAmmarbinYsirradyallhuanhyediyordu.Huzeyfebin Yemnradyallhuanhdaarkadansryordu. GecevaktiAkabe'dengeerken,HazretiPeygamber'inzerineansznhcumedip, suikasttabulunmakisteyenmnfk 281 PEYGAMBEREFENDMZ lardanonikimel'un,aralarndagizliceanlamayaparak,ResliEkrem'in geeceiyerdeonubekliyorlarm. Onlarnbuktniyetleri,ResliEkrem'evahiyilebildirilmiolduundan, ihtiyatlbulundular.Kardanonlarnkaraltsngrnce,HazretiHuzeyfe'ye emrederekonlarkarttveonlarnmnafkolduklarnvesuikastiinpusu kurduklarnHuzeyfe'yehaberverdiler. ErtesignUseyyidbinHudayrbuvak'ayiitince,ordudanekadarmnafkvarsa hepsininidamolunmasnistedi.FakatResliEkremonarazolmadve, "Mademkidilleriilekelimeiehdetgetiriyorlar,onlarataarruzetmekcaiz olmaz"dediler. ResliEkrem,btnmnafklarbilirdi,fakataavurmazd.YalnzHazreti Huzeyfe'yesylerdi,OndandolayHaz 'retiHuzeyfebtnmnafklar tanrd.Fakatsrolduuiingizlerdi. HazretiHuzeyfe,ResliEkrem'insrdaidi.Hattderlerkinekadarolmu veolacakeylervarsa,ResliEkremonabildirirdi. (' MescidiDrr'nYklmas SonrayoldaResliEkrem'eAllahtarafndanMescidiDi!rr'nkeyfiyeti bildirildi. Vak'ayleidi:ResliEkrem,Tebkmuharebesinegitme'dennce,birtakm mnafklar,Kbamescidinincemaatinioradanayartmakmaksadyla,ocivardabir mescidyapmaytasarlamlard.MhudmrtedEbmiriFsk,onlara,

"Siz,ylebirmescidyapnzveiinemmknolduukadarsilhkoyunuz.Bende RumKayserinegidiyorum,sizeokaRumaskerigetiririmveMuhammedile ashabnMedine'denkarrm"deyip,am'agitmiti. 282 MEDNEDEVR OnlardaylebirmescidyaptlarveEbmir'invaadettiinibeklemeye baladlar,itebunaMescidiDrrdenir. ResliEkremTebk'denMedine'yednerken,CenbHaktarafndan,omescidin ylebozguncubirmaksatlayapldbildirildi.1 HazretiPeygamberhemenMlikbinDahemileMa'nbinAdiyAcln'yi vazifelendirip,omescidigidipykmalarnsyledi,onlardaemriyerine getirdiler. SonraResliEkrem,RamazanayiindesalimenMedine'yedndler. PimanOlanlar Ozamanbuseferezrszkatlmamolanlarpekokpimanoldular. HattilerindenEbLbbegibibazashbsyleyecekszbulamayp,kendi kendileriniMescidierifindireklerinebaladlarvegecegndzaladlar. BunlardanK'bbinMlik,MrrebinReb'veHillbinmeyye,Peygamber'in huzurunagelipafdilediler. ResliEkremise,halkonlarlatemastanvegrmektenmenetti.debirer keyeekildilerveellignhalkilegrmektenmahrumkaldlar.Busuretle dnyabalarnazindanoldu.SonraCenbHaktarafndanhepsinintvbeleri kabulbuyurulduvesularaffedildi.2 Bumuharebedeislm'nkuvvetvehretiamtarafnayayld,netraftuttu, dorularlayalanclarseildi,helemnafklargruhubtnbtnrezilrsv oldu..,.. 1Tevbe(9)sresi,107110.yetler. 2 Tevbe(9)sresi,118.yet. 283 PEYGAMBEREFENDMZ 6BAZIVAK'ALAR Mekke'ninfethindensonra,ResliEkremMedine'yegelirken,Sakfkabilesinin reisiUrvebinMes'dyoldaPeygamber'ekavuarak,onunlagrtvemslman olarakTaifedndvekavminiislmdininedavetetti. Sakfkabilesininaatabakasise,reisleribulunanveAraplararasndaok itibarlkimselerdenolanUrve'yiokyamurunatuttularvebiareyivurupehid ettiler. Yukarda"Taif'inMuhasaras"bahsindegetiigibi,UrvebinMes'd, mslmanlarakarkullanmakiinmancnksan'atmrenip,muhasaradansonra Taifednmt.Ancakgnlneislmiyetsevgisiderek,kpgelmive mslmanolmutu.Allahkendisindenrazolsun. TiflilerinMslmanOlmas ResliEkremise,HevzinkabilesireisiolanMlikbinAvfNasr'ye,Sakf kabilesinisktrmakiinemirvermiti.BusuretleMlik,frsatbulduka Sakfkabilesinivurup,yamaeder,onlardaTiftendaryakamayp,kalede kapalkalrlard. Sakfliler,gittike,Hevzinhalknntecavzlerindenusandlarveartk bulunduklardindeyaayamayacaklarmanladlar.ResliEkrem'inTebk dnnde,kabileninilerigelenleriMedine'yegelip,itaatedeceklerini bildirdiler,fakatnamazdanaffedilmeleriniistediler. HazretiPeygamberise,"Birdindekinamazyoktur,ondahayryoktur"buyurdu. AyrcaSakfreisleri,tedenberitaptklarLtadndakiputunsenekadar olduugibibraklmasnistediler.ResliEkremkabuletmeyince,"Baribiray kadarkalsn"diyeyalvardlar.Sakflilernihayetherteklifikabuledip,yolu ileimnageldiler.. 284 MEDNEDEVR PutaAlayanlar BununzerineResliEkrem,LtadndakiputuykmakiinHarbbinEbSfyn ileMugrebinu'beiSakaf'yiTaifegnderdi,onlardagidipputukrarakyok ettiler.

Gariptirki,putkrlrkenSakfkabilesininkadnlarevlerdendarkp, putahasretlealadlar.Fakatsonracmlesihlismslmanolup,Lt'nadn bileunuttular. Sa'doullan'nnislm'aGelii OsradaSa'dbinEbBekirkabilesitarafndanZmmbinSalebe,Hazreti Peygember'emracaatederekmslmanoldu.islm'nartlarmrendi,dnp kabilesinegitti,ilkszuoldu: "LtveUzznefenaeylermi."Obyledeyincekavmi,"SuseyZmm,delirdin mi?Sonrasanadelilik,alacaveya czzamgibibirhastalkgelir"demilerZmmradyallhuanh da, "Yazksize!LtveUzzdenenputlar,nefaydavenedezararverir.Halbuki AllhuTelsizePeygambergnderdiveonakitabindirdi,halksapklktan kurtard"diyerekmslmanolduunumeydanakoymuvekavminedenasihatler vermiti. Onlardaonunnasihatinidinleyerek,hemenhepsiimnagelmilerveognakama kadarBenSa'dkabilesindeerkektenvekadndanimnagelmeyenkimse kalmamtr.._,.. Nec'ninVefat ResliEkrem,RecebayiindebirgnNec'ninyniHabehkmdarolan Eshame'ninvefatmhaberverdiveashabilebirlikteonuncenazenamazn kld. HakikatenognNec'ninvefatetmiolduusonradanrenildi. 285 PEYGAMBEREFENDMZ abanayndaResliEkrem'inkerimesiveHazretiOsman'nmuhteremzevcesi mmKlsumradyallhuanhfenalemindengt. "KfireDuaEtme" evvalayndadamnafklarnreisiolanAbdullahbinbeybinSellld. OluAbdullahradyallhuanh,babasnncisminicehennemateindenkorumakiin HazretiPeygamber'ingmleinialdvebabasnonasarpgmd. ResliEkremdahiduaveistifaretmekzerekabrinegitti.Hazretimerise, baucundadurup, "YReslllah,onuniinduaveistifaredecekmisin?Ofilngnylededi, filngnbylededi"diyerek,btnktlklerinisayddkt.Oesnadavahyi ilhgeldi: "Kfrzerinelpgidenlerdenbirisiiinduaveistifaretmevekabrine gitme"diyemenedildi.1 BuAbdullahbinbey,islmiinbirbykbelidi.lmilemslmanlaronun errindenvefesadndankurtulduveonunlmilebinkadarmnafkhulsi kalbilemslmanoldu. HacUslleri OseneHacmevsimigelince,ResliEkrem,yrgarHazretiEbBekir'iHac kumandanyaparak,yzkiiileMekke'yegnderdi. Sonrahaclara"BereSresi"ni2okumakvebusenedensonramriklerMescidi Haram'ayaklamamakveplakolarakhikimseBeytullah'tavafetmemekgibi hususlarhalka 1Tevbe(9)sresi,84.yet 2"Bere",TevbeSresinindieraddr. 286 MEDNEDEVR bildirmekiinHazretiAli'yidehussimemuriyetlearkadangnderdi. Mekke'yevardklarndadurakyerlerindehutbeleriHazretiEbBekirokuduve halkaHacuslleriniretti,mslmanlardaosuretleHacettiler,imna gelmeyenkfirlerise,chiliyetdevresindekidetlerigibiHacettiler. HazretiAliisehalka"BereSresi"niokuduveKurbanBayramgn, "BusenedensonramriklerHacetmesinveplakkimseBeytullah'tavaf etmesin.Reslullahileszlemesiolanlarla,gngelinceyekadarszlemeye uyulacaktr"1diyehalkaseslendi. MrikKabileler

Mriklerbirbirlerineatptuttular,"iteKureymslmanoldu,sizne yapacaksnz?"dediler,nihayetonlardaimnettiler. Kureytaifesi,Hazretiibrahimaleyhisselmmoluismailaleyhisselm zrriyetindenveHaremierifinaslahalisindenidiler.tekiArapkabileleri hibirvakitonlarnbustnlnveerefiniinkretmezlerdi. ResliEkrem'eharpaanlar,Kureykabilesiidi.tekikabileleriinsonunu beklerlerdi. Mekkefetholunupda,Kureylilerimnagelince,islm'nheybetihertaraf kapladveArapkabilelerindenpeyderpeyelilervemebuslargelipgitmeye balad. Hernevakitbireligelse,ResliEkremelbisesinineniyisinigiyer,eliye mmknolduukadargleryzleikramederveherkesinhlsnnaveher kabilenindetvetresinegreszsylerdi. lBereyniTevbe(9)sresi,28.yet,bueflriihtivaetmektedir. 287 aim,!!IP PEYGAMBEREFENDMZ 7HCRETNONUNCUYILI YenisenegirdiktensonradaMedine'yeelilervetemsilcilergelipgitmeye devametti. BahreyntaraflarndaoturanveAbd'lKaysdenilenbykkabiledenonaltkii geldikibunlarnarasndabirHristiyankeiiolanmehurCrddavard. HepsiPeygamber'innndeislmilemerrefoldular. BenmirkabilesindenolanBeniMnte/ik'intemsilcileridegelip,Peygamber'in huzurunagirdiler,ResliEkremonlarailtifatedipelverdionlardaResli Ekrem'inmbarekelinitutup,batettilervemslmanolduktansonra,dnp kabilelerinegittiler. Yemen'deslmiyet ResliEkrem,Yemen'deislmdininianlatmakiinEbMusaelE'ar'yiYemenin ZebldveAdentaraflarnaveMuzbinCebel'ideYemen'inyukarksmndabir blgesiolanCened'egnderdi,ikisidevazifelerimyapmakzeregittiler, halkaeriatnahkmnrettilerveislmdininiyaydlar. BusradaResliEkrem,taraftarafemirlervevalilertayinedip, gnderiyordu.ZiydbinLebdEnsr'yiHadramutvalisityinetti. YinebuesnadaEzdkabilelerininbirkoluolanGmidkabilesindenonkiigelip, mslmanolduklarnarzettiler.ResliEkremonlaradabeybinK'b'vali tyinederekGmid'egnderdi. Ezdienekabilesindendeosradabirkalabalkgelip,mslmanolduklarn arzettiler.ReisleriSurudbinAbdillahelEzdidi.ResliEkremonukendi memleketinevaliyappgnderdiveYementarafndakimriklerzerinegitmesini deemir 288j MEDNEDEVR buyurdu.OdaYemen'deCuruadndakiehirahalisininzerinegitti,onlarda karkoydularfakatmslmanlargalipgeldiCuruahalisindenpekokkimse ld. Curulular OsradaCuruahalisindenMedineiMnevvere'yeikikiigelmiti,Peygamber'in huzurunagirdiklerizaman,ResliEkremonlarakabilelerininboazlanmakta olduunuhaberverdi.DnpmemleketlerinegittiklerindehakikatenognCuru ahalisininkrlmolduklarmrendilerveMedine'dekiHazretiPeygamberle grmeyikabilelerinehaberverdiler.BununzerineCuruahalisindenbirok kimselerMedine'yegelerekmslmanoldular. YineosralardaYemen'dekiNecrnnahiyesihristiyanlarnnreisi,birok adamlarylaMedineiMnevvere'yegeldiler.Yllkbellibirmiktarcizyevermek zereszletiler.Cizyelerinialpgetirmekzereeminbiradamistediler. ResliEkrem,"KalkyEbUbcyde"dedi.HazretiUbeyderadyallhuanhayaa kalkt.ResliEkrem,"/tebummetineminibudur"buyurduveEbUbeyde onlarlaberaberNecrn'agiderek,cizyelerinialpgetirdi. , CerriBecel

BirgnResliEkrem,ashabileoturupkonuurken, "Sizeutaraftanbirhayrladamgeliyorki,yzndemeleknianvardr" dedi. ArasokgemedenBeetletaifesindenCerrbinAbdillahBecel,yzellikii ilekageldi. Becle,Yemen'deMe'adkabilesindenbircemaattir.Cerr,bucemaattenveYemen erafndanmelekgibigzelveyznrnbirztt.Beraberindegelenyz ellikiiileberaberimnageldiveResliEkrem'insekinashabndanoldu. 289 PEYGAMBEREFENDMZ FahrilemhazretlerionaahkmeriatrettivesonraonuYemen'deZ'l Halasaadlputhaneyiykmayamemuretti. BecleveHas'amkabilelerininZ'lHalasaadndabirputhanesivard.Onu ziyaretetmekiinetraftanpekokhalkgelipgiderdi.Arabistan'daonungibi kfralmetlerininhepsiyokedilmiken,Yemen'deoputhaneninolduugibi kalmas,doruolmadndanResliEkremonuykmakiinCerriBecel hazretleriniotarafagnderdi. HazretiCerrdeyzelliatlilegidip,oputhaneyiykt,iindekiputu krdveMedine'yednd. DahasonraResliEkrem,HazretiCerr'iYemenemirleriZ'lKel'ileZAmr Himyer'yegnderdi.Odagidiponlarislmdininedavetetti.ikisideimna geldiler.Z'lKel',kendisininChiliyetdevrindekignhlarnakeffretolmak zeredrtbinklezdetmitir. SahtePeygamber Yemenkabilelerindendahabirokkimselerarkaarkayagelipgittiler,busrada yineYemenkabilelerindenAnskabilesinineyhiolupEsvedAnsdiyetannan AbhelebinK'bdagelipimnettiveYemen'ednd.FakatYemen'ednnde dindenkp,peygamberlikdvasnakalkt. OesnadaNecidtaraflarndandabirokhalkgelipmslmanoldular.Yemme'den olanBenHanfe'denbirkalabalkgelipmslmanoldularki,mehur Mseylemet'lKezzbdaonlarlaberaberdi.Yemme'yednndeodadinden karak,peygamberlikdvasnakalkt. YinebusradaBenEsedkabilesinineyhiolanTuleyhbinHuveylidgelip mslmanolmutur.ecaatiiletannmbiradamd.Odasonradandindenkarak peygamberlikdvasnabalamtr. 290 MEDNEDEVR HazretiAliYemen'de Rebilevvel'iniindeHazretiHlidbinVelid,birfrkaaskerleNecrn tarafnagnderildi,sonraHazretiAlideyzatlileotarafagittive halkislmdininedavetetti. YemenahalisininouHazretiAli'nindavetinikabulettiler.HattYemen'deki Hemedanehrininahalisihepberaberbirgndeimnetmilerdir.tekiYemen kabilelerideblkblkgelip,imnetmeyebaladlar. BunadairHazretiAli'ninmektubugelince,ResliEkremokmemnunolarak, CenbHakk'nltfunakretmekiinsecdeyevardveHazretiAli'ninartk dnmesiiinhabergnderdi. Yemen'deMuzbinCebelvastasylaimnagelmiolanNehakabilesindenZrre binAmrdasonradanikiyzkiiileMedineiMnevvere'yegelip,misafirhaneye indirilmitir. Misafirhane,AfraHtun'unoluMuzradyallhuanhmhazretlerininzevcesive HarisNeccr'ninkzolanRemie'ninevidirki,ResliEkrem'egeleneliler vehatrsaylanmisafirlerorayaindirilirdi. iteZrreilearkadalardaorayaindirilmivehaklarndabykhrmet gsterilmitir. ibuZrreyoldatuhafryalargrmveResliEkrem'etbirettirmitir.O ryalarsonradantbirbuyurulduugibikmtr. Halkislm'aGelince... Mekke'ninfethindensonra,Kureytaifesihepsimslmanoldular.Baka kabilelerdebirerbirerimnageldiler.

Arabistan'damslmanlarakarduracakkabilekalmad.Herkesuzakyaknher taraftanblkblkgelipimnetmeyebalad. 291 PEYGAMBEREFENDMZ itebuyardmvezaferleredair"Izcenasrullhivelfeth"1sresinazil olmuturki,mnsnnhlsas: "Allah'nyardmvefethigelince,halknAllah'ndinineblkblk girdiklerinigrrsn.OzamansenRabbinehamdet,tebihveistifaret" demektir. BuiseHazretiPeygamber'inmrnnazkalmolduunaiaretidi. hireteHazrlk nkonunPeygamberliiislmdininikurmakiindi.slmdinibusuretle yaylmayabalaynca,maksadhslolmuoldu.Birde, "Halknblkblkislm'ageldiinigrnce,tebihveistifaret"demekten, "Artkberitarafadnvehiretyolculuunahazrol"mnskar. HattbusreierifeokunurkenHazretiAbbsradyallhuanh,bunkteyi anlamveondanmteessirolarakalamtr. ResliEkrembunugrnce,"Niinalyorsun?"diyesormu,oda, "YReslllah,busizinfnlemevedaedipgitmenizedelletediyor"diye cevapvermiResliEkremde,v, "Evetdediingibidir"diyebuyurmutur. ite"VedaHacet"daosradayaplmtr.: lNasr(110)sresi. 292 NCKISIM SONDEVR VedaHacc,Vefat,Vasflar,YaknlarveMemurlar BRlNCBLM VEDAHACCI, VEFATI,VASIFLARI (~Y//icretinonuncusenesindeResliEkrem,Hacniyeti/'L/ileMekke'ye gideceinihalkailnettirdi.HerkesFahriAlemilebirlikteHaccagitmekiin hertaraftanblkblkgelip,Medine'detoplanmayabaladlar. Zilhicce'yebegnkalaResliEkrem,lenamaznkldktansonra,ailesive ashabileMedine'denkp,Z'1Huleyfe'yevard.Geceoradakald.Ertesi gnihramagirdileyikldktansonrakrkbinhacileMekke'yegitti. Zilhicce'nindrdncPazargnsabahleyin,obykHackafilesiileMekke'ye girdiveBeneybekapsndanHaremierifedhiloldu. Beytierifigrnce,"YRabbi,senbubeytinsnn,erefiniveheybetini ziydekl"dedi.Beytullah'tavafettiktensonraSaf'yaktCenbHakk'a hamdsena,niyazveduakldktansonraMerve'yeindivesa'yetti. OsradaHazretiAli,Yemen'dendndvebirkafileileMekke'yegelerek, ResliEkremilegrt. Diertaraflardandakafilekafilepekokhaclargeldilervehaccerife eritiler. 295 PEYGAMBEREFENDMZ "hidOlYRab!" HacmevsimioseneAzarayyniMartiindegeceilegndznmsaviolduu zamanidiveCumagnarefeolup,HazretiPeygamber,yzbukadarbin mslmanlaHaccEkberetti. OgnResliEkrem,okte'sirlibirhutbeokudu.Buhutbesinde,chiliyet devrindenkalmakandvalarmyasakettiiniveilemifaizdvalarn kaldrdnsyledi.Sonra, "Eyns,sizinkadnlarnzzerindehaklarnzolduugibi,onlarndasizin zerinizdehaklanvardr.Onlarsizinhaklarnzasayggstermelidir.Sizde onlaraiyimuameleetmelisinizM'minlerhepbirbirininkardeidir.Hibir kimseyekardeininmalhellolmaz,meerkikendirzsilevermiola.Ben sizelzmolaneriatahkmntebliettimveikieybraktmki,onlara skcayaptnzdahibirvakitsapkladmezsiniz.Onlardanbiri

Allah'nkitab,tekidePeygamberininsnnetidir."Dediktenvedahanicedin ahkmnbeynettiktensonra, "Eyns,tebliettimmi?"diyesordu.Ashb,"Evet"deyince,kere:"hidol yRab!"buyurdu.1 VEDAHUTBES Eyinsanlar!Szmiyidinleyin.Bilmiyorum,belkibuyldansonraburada sizinlebirdahahibiraradaolamayacam. Eyinsanlar!Kanlarnz,mallarnz,namuslarnzRabbinizekavuuncayakadar birbirinizekar,bugnnzn,buayn 1AhmedCevdetPaamerhumuneserindeVedaHutbesi'ndenbukadarbahsedilmekle iktifaedilmitir.Eserinbunerine,PeygamberEfendimiz'inVedaHacasrasnda Arafat'taveMin'dairdbuyurduklarhutbeleridahageniolarakalmay faydalbulduk.Metinlerintertibinde"TecridiSarihTercmesi"ndenveA. CemilAkncBey'in"PeygamberEfendimiz'inHitabeti"adleserindenistifde olunmutur. 296 SONDEVR Zinharamolduugibiharamdr. Hipheyokki,sizRabbinizekavuacaksnz.Odasizeamellerinizdenhesap soracak.Bensizeteblietmibulunuyorum. Kiminyanndabiremnetvarsaonukendineemnetolarakvereneteslimetsin. Chiliyedetlerindenolanhereyayaklarmnaltndadr,iptaledilmitir. Faizinhereidiiptaledilmitir.Sizinsadecesermyelerinizvardr.Nesizin zulmetmehakknzvardr,nedesizezulmedilir!Allah,"faizyoktur" hkmnkoymutur,ilkkaldrdmfaizdeAbbsbinAbdilmuttalib'infaizidir. Ayrcachiliyedetlerinegregdlenkandvalardakaldrlmtr. KaldrdmilkkandvasRebabinHarisbinAbdilmuttalib'inolunaiddir. Eyinsanlar!Bilinkieytanbuyurdunuzdakendisineibdetedilmemidini tamamenkaybetmidurumdadr.Fakatibdetinhricindekalanvedeer vermediinizilerdedeonauysanz,memnunolur.Dininizikorumakiin bunlardandasaknn. Eyinsanlar,kadnlarnhaklarnariyetetmenizivebuhusustaAllah'tan korkmanztavsiyeederim.SizkadnlarAllah'nemnetiolarakaldnz.Ve onlarnnamuslarnveismetleriniAllahadnaszvererekhelledindiniz. Sizinkadnlarnzzerindehaklarnzvardr,onlarndasizinzerinizde haklanvardr. Sizinonlarzerindehakknz,evlerinizeholanmadnzkimseleri bastrmamalar,ayrcaakbiredepsizlikyapmamalardr.ayetyaparlarsa Allahsizeonlaryataklardaterketmenize,yaralamaolmakszndmenizeizin vermitir.Eeryaptklarnasonverirlersemrufekildeyiyecekve giyeceklerinite'minetmenizonlariinbirhaktr.Dikkatedin,onlannsizdeki hakk,onlaraiyimuameleetmeniz,onlargiydirmeniz,yiyeceklerinite'min etmenizdir....' 297 PEYGAMBEREFENDMZ Eym'minler!Szlerimihatrnzdatutunuz.Bensizeteblietmibulunuyorum. Size,smsksarldnztakdirdeebediyenaknladmeyeceinizakbir emirhalindeAllah'nkitabnvePeygamberininsnnetinibrakyorum. Eym'minler,szmdinleyinveaklnzdatutun,iyicebilinkihermslman dierbirmslmanndinkardeidir.Btnmslmanlarbirbirininkardeidir. Byleoluncabirkiiiindierbirm'mineidolanagnlholuuyla vermediketecvzetmekhellolmaz.Kendinizedezulmetmeyiniz.Nefsinizin dezerinizdehakkvardr.Allah'mtebliettimmi? "Allahiinevet,tebliettin."Allah'm,hidol. Eyinsanlar,muhakkakki,Allahherhaksahibinehakknvermitir.Byle olunca,vrisolanahakkndanayrolarakvasiyetetmekyoktur. ocukkiminyatandadoduiseonaiddir.Zinaedeneisemahrumiyetvardr. Kimkibabasnreddederek,babasndanbakasnakendininisbetederse,yahut efendisiolmayanefendiedinmeyekalkarsa,Allah'n,meleklerinvebtn insanlarnlanetionunzerineolsun.Allahdaondanazabevirecekolanbir efaativefidyeyikabuletmeyecektir.

Kadn,kocasnnevinden,kocasnnizniolmadanharcaypsadakaveremez. "Yiyecekdemiveremez,yReslllah?"Obizimmalmznendeerlisidir. Emnetalnan,sahibineteslimedilirsalmakzerebraklanhayvanlargeri verilirbordenirkefilborlusaylr Sizebendensorulacak,nediyeceksiniz?"ehdetederizkisentebliettin. Vazifeniyerinegetirdin.Bizevasiyetvenasihattebulundun."Reslullah, parmang 298 SONDEViR ekaldrd,sonraonuinsanlaradoruevirdive: Allah'mhidol,Allah'mhidol,Allah'mhidol,dedi. MinHutbesi SizlerRabbinizekavuacaksnz,Odasizebtnyaptklarnzdanhesapsoracak. Saknbendensonrabirbirininboynunuvuran,yolunusaptmkfirlerolarak,bu yolunuzdandnmeyin. Dikkatedin.Buradabulunanbulunmayanaszlerimiteblietsin.Olabilirki kendinetebliedilenlerdenbirksm,buradabendendinleyendendahaanlayl oluverir. zerinizeburnukesiksiyahbirklebileemiryaplmolsa,sizeAllah'n kitabylahkmedipynvermeyealttakdirde,onudinleyin,itaatedin. udrtmhimemredikkatedin:Allah'ahibireyiortaktutmayn.Allah'n hakszyereldrmeyiharamkldcanakymayn.Zinaetmeyin.Hrszlk yapmayn. . 2 "'"'.. "DNNZTAMAMLANDI" Kalabalkpekokolduundan,herkesResliEkrem'insesiniiitemiyordu.Reba binmeyyebinHalefradyallhuanh,Fahrilemhazretlerininhutbesini bulunanlaratebliediyordu. ikindivaktiolmu,halbukilenamazklnmamt,HazretiBill radyallhuanhezanokuduvekametgetirdi.ncelenamazklnd,sonra HazretiBilltekrarkametgetirdi,ikindinamazklnd. BuDnyadaSonGnler AkamstHazretiPeygamberdahabulunduuyerdenayrlmamken,"Elyevme ekmeltulekumdnekum..."yetikerimesinaziloldu.Melierifi: 299 PEYGAMBEREFENDMZ "Bugnsizindininizivesi^eolannimetimitamamladmvesizedinolarak islm'beendimvesetim"demektir.1 HalbukiHazretiPeygamber'inbildirmesinememurolduudinhkmleritamam olunca,onundabudnyadaiibitmiolur. Hernevakitbiritamamoldudenirse,bireksikliibeklemeklzmdr. BundandolaybuyetikerimePeygamberlerinsonuncusununartkbudnyadan gpgideceineveAllah'nakavuacanaiaretidi. nceEbBekirradyallhuanhhazretleri,buyetikerimeyiiitince,o iaretianladve, "ResliEkrem'invefatedeceibildiriliyor"diyerekalad. AshabaYadigr GnebattktansonraFahrilemhazretleri,Kusvadndakidevesinebindive smeradyallhuanhdaterkisineald.Arafat'tankalkarakarar Mzdelife'yegeldi. Akamnamazklnmadan,yatsvaktigirmiolduundan,ResliEkrem,nce akamnamazn,arkasndandayatsykld. Ertesisabaherkendensabahnamaznkldktansonra,yinedevesinebindi,bu seferterkisineFazlbinAbbs'aldveMin'yageldi. Haccnyaplmaslzmgelenmensikitamamolunca,kurbankestivetraolduve kesilensalarashabnayadigrolmakzerebirerikierdatt,onlardabu mbareksalaralp,koyunlarndasakladlar. Fahrilem'inbyleashabnayadigrvermesi,mrnnazaldnaiaretidi.O srada, lMide(5)sresi3.yetinsonu. 300

SONDEVR "Eyns,HaccnusullerinibendenreninizBilmemamabelkibundansonra benimleburadagremezsiniz"buyurdu. "Birbirinizildrmeyin!.." YineMin'daokuduuhutbesindemmetinekar,"Herbirinizinkanvemal tekineharamdr.KyametgnndeRabbinizinhuzurunageleceksinizOda yaptnzilerdensoracakveilerinizegrekarlkverecektir.Saknbenden sonrakfirlergibiblkblkolupdabirbirinizildrmeyiniz.Eyns,tebli ettimmi?"diyesorduveoradabulunanlarda,"Evet"demesiyleResliEkrem, "hidolyRab"dediktensonra, "Buradabulunanlar,bulunmayanlarabildirsin"dedivesevgilimmetiileveda etti. SonraMekke'yegeldivevedatavafyaptveIbniAbbs'melindenzemzemiti. Hacbitti,hucccdald,ResliEkremdehicretyeriolanMedine'yednd. Medine'yegelirkenyoldabekaleminedavetolunduunuyaknashabnasyledi. Z'1Huleyfe'yegelincegeceyioradageirdi,ertesignMedine'yegirdi. GneTutulmas OesnadaoluHazretiibrahimdnyadangt,kendileridemteessiroldular. Onunhakknda, "Eersaolsa,Peygamberolmaslzmgelirdi.SizinPeygamberinizdensonraise Peygamberyoktur"dedi. Hazretibrahim'invefatgngnetutuldu.Halk,"ibrahim'invefatndan dolaytutuldu"dediler.ResliEkremonlarrededip, 301 PEYGAMBEREFENDMZ "Gnveay,CenbHakk'nbirliinevebyklnedelletedenikialmettir, onlarhikimseninhayatvelmiintutulmaz"buyurdu. ResliEkrem'inFtmat'zZehraradyallhuanhdanbakaevldkalmad. OnunoullarHasanveHseyinradyallhuanhmhazretlerinizevldgibi severdi. BirdeZeydbinHrise'ninolusme'yikendievldmakamndatutard. ZeydbinHarise,ResliEkrem'inzdlarndanolup,onuyinezdlarndan mmEymenradyallhuanhileevlendirmi,smedeondandomutu. Peygamberlikddiaclar HicretinbuonuncusenesiiindeMseylemet'lKezzb,Yemme'depeygamberlik dvasnakalktgibi,EsvediAnsdiyebilmenAbhalebinK'bdaYemen'de ayndvailemeydanakt.. BuAbhale,hokkabazlktaokustaveszte'sirlibirkfirolup,Yemen ahalisindenpekokkimselerialdatt.Necrnhalkonabaland.SonraSan'a'ya gitti,orasndaelegeirerekfesaddairesinibytt. BundandolayYemen'deislm'yaymayamemurolankimselerebirdanklk geldi.HattMuzbinCebel,memurolduuyerdenayrlp,Me'ribehrine giderek,oradaEbMusaelE'arilegrt,ikisiberaberceHadramut'a gittiler. ResliEkrembuiihaberalnca,Yemen'dekimslmanlaratekrarbirmemur gnderdive, "Hernaslolursaolsun,Abhale'ninhakkndangeliniz"diyebuyurdu. Necid'debulunanmslmanlarada,Mseylemet'lKezzb 302 SONDEVR zerinegidip,hakkndangelmeleriiinemirverdiveherikisininyaknda malpveperianolacaklarhususumnlemindeResliEkrem'ebildirilmi olduundan,odaashabnasyledi. OsralardaBeniEsedkabilesieyhiolanTuleyhbinHuveyliddePeygamberlik dvaetmekle,ResliEkremonunzerinedebirmiktaraskergnderdi. HicretinOnBirinciYl Necid'deMseylemet'lKezzb'n,Yemen'deEsvediAns'ninihtillkarmalar zerine,herikisiiinlzmgelentedbirleralnmt.Ancakmslmanlarnen bykticaretiam'laolduundan,otarafnyolunuamak,ncegelenilerden biriidi.

BundandolayResliEkrem,Safer'inyirmialtsndaam'abalehirlerden Belkatarafnagnderilmekzerebirorduhazrlamayabalad. EvvelceotaraftaehiddmolanZeydbinHrise'ninolusmeradyallhu anhkumandantyinederek, "Babannehidolduuyeregitvedmanlaratlarainet"diyeemretti. HASTALIIVEVEFATI smebinZeyd'ekumandanlkverdiktenbirgnsonraHazretiPeygamber hastaland,fakatmuharebehazrlklardurmad.HattRebilevvel'ebirgn kala,hastaolduuhalde,Hazretisme'yesancakverip,odasancaBreyde binHseybEslemradyallhuanhaverdiveMedinednakp,Crufadndaki yerdeordusunukurdu. EbBekir,mer,Sa'd,SaidveEbbeydegibiashabnb 303 PEYGAMBEREFENDMZ yklerihepseferegitmekiinmemurolduklarndanhazrlabaladlar. Fahrilemsallallhutelaleyhivesellemokhastavehalsizolduuhalde, birtarafndanFazlbinAbbs,diertarafndanHazretiAlitutarak,minbere kpoturdular. KiminHakkVarsaAlsn ResliEkrem,CenbHakk'ahamdettiktensonra, "Eyns,herkiminarkasnavurmuisem,itearkam,gelsinvursun,takasolsun veherkiminalacavarsa,itemalm,gelsinalsn"diyebuyurdu.Sonra minberdeniniplenamaznkldveyineminberekp,evvelkiszn tekrarlad. Buseferbiradamkt,kendisindendirhemalacaolduunusyledi.Hazret iPeygamberderhalonudedi,sonraUhudmuharebesindebulunanlariinduave istifaretti. BusradamriklerinArapyarmadasndankarlmalarmvegelipgidenelilere kendizamanndanaslsayggsteriliyorsa,yineosuretleikramolunmasn vasiyetetti.Osradaucmleyideilvebuyurdu: "AllahuTelbirkulunudnyailekendisinekavumakarasndaserbestbrakt, kuldaO'nakavumayseti." Bukulszndenmaksat,kinayeolarakkendilerininhiretegeceklerini bildirmekidi. "SiziAllah'aIsmarladm" HazretiEbBekir,buszdenmaksatneolduunuanladve, "Ne/simi?sanafedaolsunyReslllah"diyerekalad. ResliEkrem,onunsznkeserek,ashabnanasihatvevasiyetebaladveEb Bekir'denpekokhonudolduunubildirdi.Buesnadambarekgzlerindenya akyordu. 304 SONDEVR Sonramescidealankaplarkapatt,fakatEbBekirkapsnnak braklmasnemrettive, "SiziAllah'asmarladm"diyerekevinegitti. Ondansonrahastalartt.Ensrbundandolayokzldkleriiin,mescidin etrafndapervanegibidolamayabaladlar.BununzerineHazretiAbbs, ResliEkrem'innnedpveoluFazlileHazretiAlibirerkoltuuna girerek,tekrarkendilerimmescidegetirdiler. PeygamberNasihati ResliEkrem,minberekarakveErsr'ahitbederekyledediler: "Eyns,benimgeceimidnptelaediy'rmsnz.imdiyekadarhibir Peygambermmetiarasndaebediyenkaldmki,bende.sizinaranzdakalaym? Bilesinizki,benHazretiHakk'avslolacam.Bukavumaerefine, hepinizdenziydebenimhakkmvar.Sizenasihatediyorum,ilkMuhacirleresayg veriyetgsteriniz" SonraMuhacirlerednerekdevamvenasihatbuyurdular:"EyMuhacirler,sizlere dahivasiyetim,Ersr'agzelmuameleediniz.Onlarsizeiyilikettiler,sizi memleketlerinegetirdiler,evlerindebarndrdlar,geimskntlarvarken, sizlerikendilerinestntutarakmallarnaortakettiler.HerkimEnsr'ahkim

olursa,onlarariyetetsinveilerindekusuredenlerolursaafilemuamele etsin."Sonrahepsinebirdenhitapettiler: "Eyns,budnyadaolanbiteniler,Allah'ntakdirinebaldr.Zamannda olacakiiinaceleetmektefaydayoktur.BakasnnacelesiileAllahacele etmez.Allah'ntakdiriniyenmekisteyenler,malpolurlarvekahrolurlar. Allah'akarhileyapmakisteyenleraldanrlarvehsranaurarlarBensizeok efkatlivemerhametliyim.Sizleryinebanakavuacaksnz.Buluacamz 305 PEYGAMBEREFENDMZ yer,Kevserhavuzununkenardr.Herkimoradabenimlebulumakisterse,elini vedilinilzumsuzeylerdensaknsn.Eyinsan 'lar,gnahlarveAllah'a isyanlar,Allah'nnimetlerinideitirir,eerhalkitaatliolursakumandanlar vemirlerdeyleolurveeerhalkgnahkrvesiolursa,balarndakilerde yleolur." SonGnleri ResliEkrem'inhastalartnca,EhliBeyt'ininkararile,kendilerinin Hazretiie'ninodasndayatmasuygunbulunmutu.Halkavaaznbitirdikten sonra,minberdeninip,yineHazretiie'ninodasnagittiveyatanayatt. Hastalsrasndaezanokunduka,mescidekar,imamolup,cemaatile namaznklard. Fakatvefatnagnkalahastalarlat,artkmescidekamazoldu.ite ovakit, "EbBekir'esyleyiniz,halkanamazkldrsn"diye,imametiHazretiEb Bekir'everdi.HazretiEbBekir,ResliEkrem'inhayatndaonyedivakit namazdacemaateimmoldu. Rebilevvel'inonuncuCumartesignAllahtarafndanCebrailaleyhisselm gelip,ResliEkrem'inhatrnsordu.ErtesiPazargnyinehatrsormakiin geldi.Yemen'dePeygamberlikdvasnakalkanEsvediAns'ninidamolunduunu haberverdi.*ResliEkremdeiiashabnabildirdi. HakikattedeRebilevvel'inonbirinciPazargecesiEsvediAns,San'a'da sarayndayatarken,mslmanlartarafndanldrlp,onunmeydanagetirdii fesaddolaysylaetrafadalanislmmemurlaryerlerinednp,San'a EmirliineittifaklaMuzbinCebel'isetiklerisonraanlald. PazargnResliEkrem'inhastalartt.smeradyallhuanhordudan gelip,huzuragirmiti.ResliEkremdalgn *idamhizmetiniyerinegetiren,FrzDeylemhazretleriidi.(1915nerinden) 306 SONDEVR yatyordu.sme'yebireysylemedi,fakatellerinigekaldrdveonun zerinesrd.Onaduaettiianlald. SonraResliEkremalpkendinegeldihattertesignki,Rebilevvel'inon ikinciPazartesignidi,btnashb,mesciddesafbalayp,HazretiEb Bekir'inarkasndasabahnamaznklarlarken,mescidegirdi.mmetininylesaf safdurup,ibdetettiinigarnce,memnunolarakglmsedi.KendisideHazreti EbBekir'euyup,namazkld. Ashb,HazretiPeygamber'imesciddegrnce,btnbtniyiletizannederek, pekoksevindiler. ResliEkrem,namazdansonrayineHazretiie'ninodasnagittiveartk rahatdeineyatt. smegeliphuzuragirince,ResliEkremona,"ArtkAllahselmetversingit" dedi.Odakpordusunagittivehemenhareketetmekzereaskereemirverdi. ResliEkrem'inVefat HalbukioesnadaFahriAlem'inhastalarttvekerimesiFtmat'zZehr'y yanmaarp,kulanabireysyledi,Ftmaalad.Sonrayinebakabir eysyledi,buseferHazretiFtmagld.MeernceHazretiFtma'nn kulana,"Benleceim"demiodayerinipalamsonra,"EhliBeytimdenen evvelbenimyanmagelecekolansensin"diyemjdevermi,odasevinipglm. Sonragnebatmadanevvel,CebrailveAzrailaleyhimesselmbirlikteevin kapsnageldiler. CibriliEmn,ierigirdi,Azrail'inkapdabeklediiniveierigirmekiin izinistediinisyledi.

HazretiPeygambertarafndanizinverilmekle,Azrailaleyhisselmhemenieri girdi,selmverdiveAllah'nemrinibil 307 PEYGAMBEREFENDMZ dirdi.Fahrilem,Cebrail'inyznebakt,oda, "YReslllah,ycelerdesenibekliyorlar"dedi.BununzerineFahrilem, "EyAzrail,gelmemuriyetiniyerinegetir"buyurdu. HazretiAzraildahiRhiMuhammedyiteslimaldvegkyzneulatrd (sallallhualeyhivesellen). itednyannhlibudur.Kiinekadaryaasasonulmdr,bakiancak Allah'dr. Vefaszdnyakimseyekalmaz.Dnyavarlkimseyemlolmaz,insandnyaya gelir,genolur,ihtiyarolur,yleolur,byleolur,nihayetlr. lenlersankidnyayagelmemigibiolurfakathayrileyenleringzelad kalr,iyilikedenlermkfatngrr,ktlkedenlerdecezasn.. Bunlarabakpibretalmal.Gafletuykusundanuyanp,agholmal.. ,:.i .,.''..', 4 ..,/'.''.. ZNT'" ResliEkrem'delmalmetleribelirince,mmEymenradyallhuanh,olu sme'yehabergnderdi. sme,merveEbUbeyderadyallhuanhmhazert,bylekederlibirhaberi alralmaz,ordudankalkp,Peygamber'inmescidinegeldiler. Fakatm'minlerinanalar,HazretiMuharhmed'inmbarekruhununuupgkyzne gittiinigrnceferyadabalamlard. l''!':'.'1<".'? Onlarnferyatlar,mesciddekiashabartt.Bykbirtelvezntye drd. 308 SONDEViR HazretiAli,canszbirkalpgibiolduuyerdedonakald.HazretiOsman'n dilitutuldu.Hazretimerbyledehetlihligrnce,birdenbireklcna davrand, "HerkimHazretiPeygamberldderse,boynunuvururum"diyerek,ayakta durakald. HazretiEbBekir,kendimahallesindeidi.Gelipbuhligrnce,hemenHcrei Saadet'egirdi,Fahrilem'inyznatbaktkimbarekruhuuupgitmi, fakatbakacenazelerdegrdhllerondayokmbarekcesediltif,temiz, nurgibibirhaldeyatyor. "Ah,lmndehayatngibigzel"diyerekpt,aladvembarekyznrtt, EhliBeyt'itesellietti. "Allahlmez!" HazretiEbBekir,ResliEkrem'insaadethnesindenkp,mescidegeldive halkahitabetti: "Eyns,herkimkiMuhammed'etapyorsa,bilsinkiMuhammedlmtrveher kimAllah'atapyorsa,bilmelidirkiAllahbakidir,lmez"dedivehemen, "VemMuhammedunillResul.."diyebalayanveumealdeolanyetikerimeyi okudu: "Muhammed,birelidir.OndanevvelnicePeygamberlergelipgemitir.Eero lrveyahutldrlrse,sizdininizdendnecekmisiniz?Herkimdininden dnerse,zararkendinedir.AllahMslmanlknimetininkymetinibilip,kr edenlerimkfatlandracaktr."l Buyetikerime,Uhudmuharebesinde"Muhammedldrld"diyebirses iitilince,mslmanlarapekokaknlkveperianlkgeldiisrada,nazil olmutur.Ovakittenberiashb,buyetikerimeyiokkereiitmilerve defalarcaokumulard. lliImrn(3)sresi,144.yet. 309 PEYGAMBEREFENDMZ

FakatResliEkrem'invefatzerineokadarardlarveokadarderingam deryasnadaldlarki,buyetokunurkensari.kionuhiiitmemigibiydiler. Herkeslecek YalnzEbBekirhiarmaeserigstermeden,HazretiPeygamber'igrdve ashabahaberverdiveoayetiokuyarak,onlaruyandrd,kendilerinegetirdi. HazretiEbBekiroyetiokurken,Hazretimer'inaklbanageldi.Resli Ekrem'invefatnainand,dizlerininbazld,yeredt. SonraHazretiEbBekir, "nnekemeyyitim.."diyebalayanve,"YMuhammed,sendeleceksin,mrikler delecekler"mealindekiyetiokudu.1 Vefatdolaysylaaknadnenbtnashb,HazretiEbBekir'inbuhutbesi zerine,sankiarbiruykudanuyandlarvekendilerinegelip,HazretiEb Bekir'inszneinandlar.YniHazretiPeygamber'invefatndapheleri kalmad. iteosradaHazretisme'ninordusundakiaskerMedine'yegirdi,Hazreti BreydedeSancakerifigetirip,HazretiPeygamber'inkapsnnedikti.Bu hlisebirkatdahadehetverdi. Fahrilem'inMekke'denMedine'yehicretettiklerign,halknasltarif olunmazbirsurettesevinnurlariindeidiyse,buseferdeMedineehrinio derecehznvekederkaranlkaplad. Hznkedersankiehliislm'nyreinebirzehirlihanersaplad. Gzleralar,gzyalaralar,teihasretherkesincierinidalard. lZmer(39)sresi,30.yet. 310 SONDEViR 5HLFET HazretiAbbsveHazretiAlivebtnEhliBeyt,gzyadkerek,tehizve tekfiniiilemegulolmayabaladlar. HazretiEbBekir,HazretiPeygamber'inevindebulunarak,onlarlabirlikte yanp,yaklyor,ohizmetenezretediyordu. Fakatyanpyaklmakla,gzyadkmekleibitmiyordu.Halkniinigrmekve dinhkmleriniyerinegetirmekiinhereydenevvelResliEkrem'inyerine geecekolanbirinisemekgerekiyordu.Buyksekmevkieherkestenfazlalyk olantabiiHazretiEbBekiridi. nkashabnyksektabakasnceMekke'deimnedensekinsahabelerolup, onlarndailkiveenefdaliEbBekiridi.Fahrilem,maaraarkadaolan HazretiEbBekir'ibtnashabnnstndetutard.Hastalsrasnda ashabnavedaettiign,dostolarak,enziydeEbBekir'denmemnunolduunu bildirmiti. Mescidealankaplarnhepsinikapatthalde,yalnzEbBekirkapsnak brakmtveirtihlinegnkalaimametiEbBekir'inyapmasnuygun grmtvedintemellerininenbyolannamazdaonuherkesinnne geirmiti. HalifeSeimi BtnbunlarabaklrsahalifelieHazretiEbBekir,herkestarafndankabul edilmibirdurumdaidi.Yalnzashabnbirleip,onuresmensemelerilzm geliyordu. iteResliEkrem'invefatgnkiRebiulewel'inonikinciPazartesignidi. HazretiEbBekir,Reslullah'mhalifesiseildi.ErtesiSalgnummunbat vukubuldu. HazretiEbBekir,Mescidierifegelip,minberektveCenbHakk'ahamd krettiktensonra: 311 PEYGAMBEREFENDMZ "Eyns,bensizinzerinizevaliveemiroldum.Halbukisizinenhayrlnz deilim.Eeriyilikedersem,banayardmedinizeeryanlvefenai ilersem,banadoruyolugsteriniz.Dorulukemnettir,yalanclkhyanettir. Sizinenzayfnzbenimnazarmdaenkuvvetlinizdir,kionunhakknalveririm vekuvvetlinizbenimnazarmdazayftr,ondandabakasnnhakknalrm. "Inalah,hibirini?cihdbrakmazsnz',cihdbrakankavimalalr. BenAllah'aveResulneitaatettike,sizdebanaitaatediniz',eerben

Allah'aveResulnesolursam,sizinbanaitaatinizlzmgelmez.Kalknz namaza.Allahhepinizemerhametbuyursun"dedi. SonraResliEkremhazretlerinikefenleyerekdefnettirdi. CihdaDevam HazretiPeygambertarafndansmeradyallhuanhaverilmiolansancakki, vefatvukuundasme'ninalemdarolanBreyde,onugetirip,Peygamber'in sadethanesinnedikmiti.HazretiEbBekironuyineBreyde'yeverdive sme'ninkapsnnnnediktirdi. "Kimseseferdengerikalmasn"diyehalkailnettirdi. sme,sancaalarak,Medinednakp,eskiordununbulunduuyerevardve yineoradaordusunukurdu.tekiashbda,halifeninemrineuyarak,hemen silhlandlarveordughtatoplandlar. Rebilhir'inbandaHazretiEbBekirordughagittiveHazretisme'yi atnabindirip,kendisiyayaolarakonuuurlad.Hazretismeona, "Yasendebin,yahutbenineyim"dedi.Halifehazretleri, "Nebenbineyimnesenin.Allahyolundabirazdabenimayaklarmtozlansane olur?"diyecevapverdivelzmgelenyerekadaryryerek,islmordusunu geirdi.sme'ye, 312 SONDEVR "Allahselmetversin,gitveReslullahsananeemrettiyseonagrehareket et"dedi.Vedaederken, "Eeruygunbulursanmer'ibanayardmcolmakzerebrakver"dedi.Hazreti smedeuygungrp,ordudanHazretimer'ibrakt. BusuretleHalifehazretlerimer'lFrkilebirlikteMedine'yednd. Hazretismede,orduileam'agitti.Belkanahiyesinevardvedmanlar atlarainettivebabasnnkatilinibulup,ldrdbirokganimetmallanile geridnd. iteReslullah'nensonhazrladvebirincihalifesininenncegnderdii ordubudur. Allah,ResliEkrem'inesaltuselmetsinveline,ashabnadahayrlar versin. CENAZEVEDEFN Yukardayazldgibi,HazretiEbBekir'ehalifeolarakbatedildikten sonra,Fahrilem'indefnihizmetinebaland.Fakatdefnedileceiyer hakkndauyuulamad. MezarYeri Ashbdanbirksmmescidiniinde,birksmBak'denenMedinekabristannda, bazlardaceddiibrahimaleyhisselmnkabriyannda,birksmiseMekke'de gmlmesihususundadeiikfikirlerbeynettiler.HazretiEbBekir: "Ben,Reslullah'danbireyiittimvehlunutmadm.Buyurmutuki:'Allah, birPeygamber'inruhunuancakgmleceiyerdealr.'Onuyatannolduuyere gmnz"deyince,Hazretiie'ninevinde,vefatettiiyerdekiyata kaldrld,yerkazl 313 PEYGAMBEREFENDMZ divebirkabiryapld.KabriSadet'ikazp,mezaryapanEnsr'danEb Talhradyallhuanhtr. Ykanmas Ykanacazamanelbisesinikarp,karmamakhususundaashbarasndayine ihtilfoldu. BusradaashabaHaktarafndanbiruykugeldi.Ouyuklamaesnasnda, "Onuelbisesizerindeikenykaynz"diyebirsziitildi.Fakatkimin sylediibilinemedi,bununlaberaberaynyapld. Ykamavedefinhizmetindebulunanlar,HazretiAli,HazretiAbbsile oullarFazlveKuemvesmebinZeydveResliEkrem'inzdllarndan kranolup,Ensr'danveBedirmuharebesinegirenlerdenEvsbinHavlde onlarlaberaberbulundu.Allahcmlesindenrazolsun. Bakacenazelerdegrleneylerinhibiri,bumbarekcenazedegrlmedi, HazretiAli,

"Yaarkennasltemizsen,lncedeyletemizsin"diyerekykyor,Hazreti Abbsileoullareviriyor,smeilekrandasudkyorlard. CenazeNamaz Busuretleykamavekefenlemetamamoldu.Erkekler,kadnlar,ocuklar, kleler,blkblkgelip,namazmkldlar.Kabriniinegirenler,Hazreti Ali,Fazl,Kuemvekranidi.FakatEvsradyallhuanh, "AllahaknayAli,bizimReslullah'dannasibimiziesirgeme"deyince,Hazret iAli,onundakabrierifeinmesiniemretti.Odahikabrierifeinerek, ereflendi. Builerbitinceyekadargeceolmuvekaranlkbasmt.Elemvekeder karanlklarise,ondandabasknd.nkAl 314 SONDEVR lah'nvahyinemazharolmuResliEkrem'inmbarekcisminitopraagmmek, ashabiinenbykfelketti. HazretiFtma itebusradaResliEkrem'ingzbebeiFtma,babasnnkabrindenbiravu toprakalarakkokladr "AhmediMuhtarntoprankoklayannhalineolur?mrnnsonunakadar kaynamakokusualmamaklzmolur.Benimzerimebirtakmmusibetlerdkld ki,eergndzlerinzerinedklse,geceolmalarlzmgelir"diyemersiye syleyerekaladveherkesincierinidalad.Sonragamhnesineekildive insanlarlagrmektenkesildi. Neareki,insanolubudnyayakonupgecek,bubirtabiihldir.Resli Ekrem'densonraonungetirdiiseriatehizmetetmekde,onaolansevgive hlasnicbdr. Btnashbda,buayrlkateiileyandklarhalde,onunkurmuolduudini nesuretledevamettireceklerinidnmeyebalamlarveitebucmleden olarakReslullah'nhayatndahazrlamolduusmeordusunuHazretiEb Bekir,Peygamber'idefnederetmez,vazifesibanagndermiti. 7 ..,., HAZRETPEYGAMBERNVASIFLARI HazretiPeygamberaleyhissaltuvesselamefendimizinemaili,bukkkitaba smaz.Fakatdahancebirmnasebetilebuhusustanbirazbahsetmiidik, buradadaksmenbahsetmeyiuygunbulduk. ResliEkremveFahrilemsallallhualeyhivesellem,yaratlaveahlaka insanolununenmkemmeliydi. BtnPeygamberler,tamzlvegzelyzlidiler.FakatResliEkrem, onlarnengzeliydi. 315 PEYGAMBEREFENDMZ DGrn Mbarekcismibatanaakusursuz,btnzasbirbirineuygun,endamdzgn, alngsveikiomuzlarnnarasveavulargeni,boynuuzunvedzgn, gmgibiberrak,omuzlar,pazlar,baldrlaririvekaln,bilekleriuzun, parmaklaruzunca,elleriveparmaklarkalncaidi. Karn,gsileberaberolup,imandeildi.Ayaklarnn'jaltukurdu, dzdeildi.Uzunayaknortaboylu,irikemikli,iirigvdeli,gl kuvvetliydi.Nezayf,neiman,ikisiortasfakatsketliydi. Cildiipektenyumuak,balarortabyklkte,kalarhill,ekmeburunlu,az deirmi(yuvarlak)ehrelivesbce(beyz,oval)yzlyd.imanyzlve yumruyanakldeildi. Kirpikleriuzun,gzlerikaravegzelvebycekikikannarasak,fakat kalarbirbirineyaknd.atkkaldeildiler,ikikannarasndabirdamar vardki,hiddetlendiizamankabarp,grnrd. Yzdetapembebeyazd.Yninekiregibibeyaz,nedekarayazesmeridi. ikisiortasglgibikrmzyadnk,beyazveberrakolup,yzndenurgibi birpanltvard.Gzlerininakndaazkrmzlkgrnrd.Dileriincigibi beyazveparlakolup,konuurken,ndileriincigibiparlard.Glerken azlarltifbirimekgibiklarsaarakalrd.

Salarnepekkvrck,nedepekdzd.Uzadzamankulaklarnnmemelerini geerdi.Sakalskt.Fakatuzundeildi.Birtutamdanfazlasnkeserdi. Vefatlarndasasakalhenzaarmayabalamt.Bandapekaz,sakalnda iseyirmikadarbeyazklvard. Vcudutertemizdi.Kokusrnsn,srnmesin,teniveteriengzelkokulardan dahagzelkokard.Birkimseonunlaelsksa,btngnonungzelkokusunu duyardvemb 316 SONDEVR rekeliilebirocuunbansvazlasa,oocukgzelkokusuilebaka ocuklararasndabelliolurdu. Doduuvakitdetertemizidisnnetlivegbeikesikolarakdomutu.Hisleri okkuvvetliydi.okuzaktaniitirvekimseningremeyeceiuzaklktangrrd. Btnhareketlerimutedilidi.Biryeregiderkenaceleetmez,saasola salnmaz,arbalvetemkinliolarakdosdoruyolunagider,fakathzlcave kolaylklayrrd.detayanitabiihaldeyrrgibigrnr,fakatyannda gidenlerhzlyrdklerihaldegerikalrlard. Elhsl,enmkemmelvemstesnasuretteyaratlm,yksekvembarekbir varlkidi. Hli,Tavr,Yaay Gleryzl,tatlszlidi.Kimseyefenaszsylemez,kimseyektmuamele etmez,kimseninsznkesmez,yumuakhuylu,alakgnllyd.Sertvekat deildi.Fakatheybetlivevakarlidi.Yersizszsylemezdi,glmesiise glmsemeeklindeidi. Onubirdenbiregrenkimse,heybetindenekinironunlagrpkonuanlarise, cangnldenkolurlard,iyikimselerederecelerinegrehrmet gsterirdi.Akrabasnadapekokikramederfakatonlar,kendilerindenstn olanlarnnnegeirmezdi. Kendisinehizmetedenleripekhotutard.Kendisineyervenegiyerse,onlara daonuyedirirveondangiydirirdi. Cmert,keremsahibi,efik,merhametli,cesurveyumuakhuyluydu.Szndeve vaadindedururvenesylersedorusylerdi.Hslahlka,aklca,zekca herkesestnvehertrlmedhsenayalykidi.,., KitapokumamveyazyazmasnbilmediiheaWc,avamn 317 PEYGAMBEREFENDMZ vehavassn,ummvehussbtnilerindegsterdiianlay,tedbirve aklllvezeksnnstnlngrenler,eerakllarvarsa,onun Peygamberliimhitereddtetmedenkabulederlerdi. Arapyarmadasndacrabiryerdezuhureden,cehaletkaranliindekiArap kabileleriarasndabyyenbuztn,btncihnasatilimveirfan nurlarnvegetirdiiyceKitab'veonunahkmnbirazdnebilenbirakl selimsahibi,onunPeygamberliinikat'iolaraktasdikeylerdi. Yemede,giymedelzmolduukadardanziydesinegitmez,bulduunuyerve elindekinigiyerdi.Tamdoyuncayavekarndoluncayakadaryemezdi.stne yattdek,deridenyaplmolup,iindehurmalifivard. Ksazamandabukadarfetihleryapmvehazineningelirioalmiken,dnya malnaaslayzvermezdi.Ganimetlerdenkendisinedenmallarnounulayk olanlaraverip,kendisiiinpekazbireyalkordu.Bundandolaybazenbor almayamecburkalrd. Ailesininenokyedikleriarpaekmei,yahuthurmaidi.VefatlarndaHazreti ie'ninevindebirazarpadanbakayiyecekyoktu.Harptegiydiizrhdabir Yahudiderehindeidi.Ailesiningeimiiinotuzsa'(yzkilokadar)arpadn alarak,karlndazrhnrehinetmiti. MRASI ResliEkrem'invefatndageriye,nakitparaolarakaltnveyagm kalmamtr.Elbise,ikikilim,biraraf,birkasukab,tencere,tarak, makasvemisvakgibipekzaruriolaneyaile,birdegmmhrkalmtr.Bu mhrnzerinde(MuhammedReslullah)diyekazlmt.HazretiEbBekir, mer, 318

SONDEViR Osmanradyallhuanhmhazert,halifeliklerindeomhrkullanmlardr. Ayaklar"sac"denenaatanyaplmbirsedirivardki,onukendilerine Medine'yeilkgelilerindemisafirkaldklarEbEyybEnsr'ninevindeiken Es'adbinZrrehediyeetmiti.ResliEkremonunzerindeyataruyurdu. Vefatndaonunzerinekonup,namaz.klnd.SonrabusedirHazretiie'nin elindekald.Halkcenazeleriolduuzamanteberrkenllerinionunzerinde kabristanagtrrlerdi.HazretiEbBekirileHazretimer'incenazeleride onunzerindegtrlmt. Medinecivarndaotlayanyirmidevesivardki,hergnbunlardanikikrbast gelirdi.Kendisiolukocuuileonuier,kalanndaAshbSffe'ye verirdi. Yzkoyunuvealtyedikadarkeisiolup,onlarnstlerideylesarf olunurdu.Bundanbakaeyasnagelince,silhlanilebirbeyazkatrkalmt. HazretiEbBekirbunlarHazretiAli'yeverdi,tekimallaniinde,"Geri kalansadakadr"dedi. HernekadarResliEkrem'inMedine'debirazarazisiveFedekileHayber arazisindedebirmiktarhissesivarisedehayatndaonlarvakfedip,sarf yerlerinidetyinbuyurmutu.ounungelirini,gelipgideneliler,misafirler veyolcularnmasrafnaayrmt. Hayber'dekiarazidengelenhslattanbellibirmiktararpavehurmayailesine, gerikalanndafakirlereveMuhacirlereverirlerdi.HazretiEbBekir'in hilfetindebutertipaynendevametti,hibirdeiiklikolmad. Hazretimerhalifeolunca,Hayberarazisinitaksimederek,Hazreti Peygamber'inzevcelerine"isteyeneskisigibi,tyinedileneyialsn,isteyen dearazidenhissesinialsn"diyerek,on 319 PEYGAMBEREFENDMZ lanserbestbrakt.Bzlartyinatm,bzlararazialmaytercihettiler. PeygamberinVrisiOlmaz HazretiPeygamber'dendulkalanzevceleri,mminlerinanalarolduklarndan, mddetleridolandierkadnlargibi,istediklerikimselerleevlenemezlerdi. BundandolayyaadklarmddeteBeytlml'dennafakalarnnverilmesilzm gelmivekaldklarevlerlnceyekadarkendilerinebraklmt. ResliEkrem'invrisleri,kerimesiHazretiFtmailezevceleriveamcas HazretiAbbsidi.FakatHazretiEbBekir,terekeyitaksimetmeyip, salklarndayapldgibiiiyrtt.HazretiFtmamirastanhissesini istediizaman, "BenReslullah'daniittim:'Peygamberlerekimsevrisolamaz,bizimterk ettiimizsadakadr'buyurmulard.Reslullahherneyaptysabenonu deitirmem,nkyanlbiryolasapmaktankorkarm"diyecevapverdi. Rivayetederlerki,HazretiFtma,HazretiEbBekir'e,ge UP, ,,,= "Sanakimvrisolur?"diyesormutu.EbBekir, "Ailemveocuklarm"deyince,,f \ '''''! "Yabenniinbabamaolmuyorum?"demiti. v HazretiEbBekir, "BenseninbabanolanResliEkremhazretlerindeniittim.Buyurdularki: 'Kimsebizevrisolamaz.'Onuniinsendevrisolamazsn.Fakatbenonun halifesiyimonunhayatndabeslediikimselerebakarm,seninmasraflarnve ilerinidegrmekbenimboynumunborcudur"diyecevapverdi.Bununzerine HazretiFtmasustu,birdahamirasszetmedi. 320 KiNCiBLM YAKINLARI,MEMURLAR! 1 ZEVCELER

"Q/1/1'minkrinAnalar"diyeanlanHazretiPeygam//l/ber'inzevcelerinin ilkiveefdaliHadcet'lKbrradyallhuanhdrki,kadnlarnulusu Ftmat'zZehr'nnvlidesidir. Hadlceveie FahriKinat'ailkolarakimnedenvearkasndanamazklanodur.Onun hayatndaResliEkrem,onunzerinebakakadnlaevlenmedi.Kendilerinin zrriyetideondandr.nkkendilerininHazretiFtma'danbakaevld kalmad. OndansonrazevcelerininefdaliHazretiEbBekir'inkzieradyallhu anhdr.Ondanpekokhadisierifrivayetedilmitir.ResliEkrem'inkz olarakevlendiikadnyalnzodur.tekilerlehepdulolduklarhalde evlenmitir. ResliEkrem,Hazretiie'yipekokseverdi.BununlaberaberHazretiie dermiki: "Hadlce,ResliEkrem'inbenimleevlenmesindenseneevvelvefatetmiolduu halde,onunkadarhibirkadnkskanmadm.nkReslullahdaimaonuanard vekurbankestiinde,etindenonunakrabalarnahediyeederdiveonuCennette in 321 PEYGAMBEREFENDMZ cidenbirkkilemjdelemeyiCenbHak,ResliEkrem'eemretmiti." evde,Hafsa,nnHabbe HazretiHadce'ninvefatndansonraResliEkrem,evdebintiZem'aile evlenmiti.OndansonraHazretiAie'yialmt.evde,evvelceKurey'in erafndanamcazadesiveHudeybiyekonumasndabulunanmehurSheylbinAmr'n kardeiSekran'nkarsolup,onunlaberabermslmanolmularveHabeistan'a hicretetmilerdi. Sekran'nvefatyladulkalmolduundan,ResliEkremileevlenerek,teselli bulmutu.Sonrakendisiihtiyarolduunda,nbetiniHazretiie'yevermiti. SonraHazretimer'inkzolanHafsaradyallhuanhnmkocaslnce,dul kaldiinResliEkremonunladaevlenerek,Hazretimer'ingnln almtr.Sonrababasnnhemiresi,Abdlmuttalib'inkzEmme'ninkzolan ZeydbinHrise'ninboadZeynebbintiCah'almtr. ZevcelerindenbirideEbSfynbinHarb'inkzmmHabbe'dir.Kocas UbeydullahbinCahileberaberilkmslmanlardanolup,Habe'ehicret eylemilerdi. Ubeydullah,oradadindenkaraklmt.KarsmmHabbeisemslmanolarak gurbetdiyarndakimsesizkaldiin,kendisinihimayemaksadileHabe hkmdarNec'yehabergnderilerek,oradanikhnnyaplmasbildirilmive dahasonraMedineiMnevvere'yegnderilmiti. mmHabbe'ninbabasEbSfynozamanhenzimnetmemiidi.Mekke'deki kabilereislerininbayd. mmSeleme,Cveyriye,Safiye,Meymne YineHabeMuhacirlerindenBerrebintiAbdlmuttalib'inoluEbSeleme,Uhud muharebesindealdyaradanvefat 322 SONDEVR edince,karsmmSeleme'yiResliEkremalmtr. SonraMustalikoullarmuharebesindeCveyriyeveHayber'infethindeSafiye esirolarakalndklariin,ResliEkremonlardazevceliealmt. Cveyriye,BenMustalikeyhiHarsbinEbDrar'n,SafiyedeYahudi reislerindenHuyeybinAhtab'nkzdr. YukardayazldgibiResliEkremUmreiinMekke'yegittiklerizaman, amcasAbbs,kendikarsmm'lFazl'nkzkardeiMeymne'yideHazreti Peygamberleevlendirmiti.Allahhepsindenrazolsun. Cariyeleri ResliEkremsallallhualeyhivesellemefendimizinzevcelerindensonraona zevcelikedenikicariyesinidezikretmekicapeder: BunlardanReyhne,hicr5.yldaHendeksavasrasndaszlerindendnerek ihanetedenYahudiKureyzaoullanileyaplansavasonundaelegeenesirler

arasndanEfendimiztarafndancariyeolarakseilmi,ancakrtnmekistemedii iinkendisineyaplannikhteklifinigerievirmiti. ikincicriyeiseResliEkrem'inrisaletindensonrahicr7.yldadoanve VedaHacc'dnndeMedine'deyandaikenvefatedenoluibrahim'in annesiMriye'dir. HazretiPeygamber,hicretin7.ylndayazdrdaltmektubu,elileriyle althkmdaragndererekonlarislm'adavetetmiti.BunlardanMsr hkmdarMukavkis,Reslullah'nelisineokiltifatetmivehediyeolarak drtcriyeile"Dldl"adverilenbeyazkatrgndermiti.Mriyeiteo cariyelerdenbirisidir.ocukanasolduuiin,efendisininvefatzerinezd olmutur.1 l"Cariyeleri"bahsitarafmzdaneklenmitir. 323 PEYGAMBEREFENDMZ2 OCUKLARI HazretiPeygamber'inolan,drdkzolmakzereyedievldolmutur, ibrahim'denmadahepsiHadce'dendomutur. Erkekevltlar:Kasm,Abdullah,ibrahim'dir. Kzevltlar:Zeyneb,Rukayye,mmKlsumveFtma'dr. KasmileAbdullahpeygamberliktennce,kkocukikenvefatettiler.Hazret iPeygamberbunlarnlmlerineokmteessiroldu.Peygamberimizinbirknyesi deEb'lKsm'dr,yni"Ksm'mBabas".HazretiPeygamberbuknyedenok holanrdbundagenyatakaybettiiolununismiydolunduundanonunla mteselliolurdu. ibrahimiseMsrlcriyeMriye'denhicretin7.ylndadomuancakyl sonra,HazretiPeygamber'invefatndanazncelmtr.ResliEkrem,onun vefatnadamteessirolmuancak, "Eeryaasayd,Peygamberolmaslzmgelirdi.SizinPeygamberinizdensonra isePeygamberyoktur"buyurmulardr. Kzlar HazretiPeygamber'inkzlarnnhepsibymlerveonlarkendieliylegelin etmitir.Kzlarnhepmnsipleriyleevlendirmitir.Yalnzbi'setinden sonra,bykkzZeyneb'inkocasEbu'ls,birmddetkarsaftakalm bununzerineHazretiPeygamber,Zeyneb'iondanayrmancakislm'agelince, yenidenvermitir. RukayyeilemmKlsum'uiseamcasEbLeheb'inoullarnavermisede, islmiyet'tensonrabunlar,babalarnnzoruilezevceleriniboamlard.Daha sonraherikisini,sraileHazretiOsmanalmtr. l SONDEVR HazretiPeygamber'inenkkevldHazretiFtmet'zZehr'dr. islmiyet'ekadarevlenecekbiraagelmideildi,islmiyet'tensonraonu, HazretiAliileevlendirmitir. HazretiPeygamber'inensevgilievldHazretiFtmet'zZehr'dr.Btn "liBeyt"Peygambersllesi,onunneslindendir. HazretiPeygamber'inevladan,Ftmahri,hepsikendisindenncevefat etmilerdir.1 . 3 . ZDLILARI HazretiPeygamber,klevecariyelerinibirmddetsonrazdederdiveonlar kendihizmetindekalmakveyabakayeregitmekhususundaserbestbrakrd. Vefatettiklerizamanzdedilmemihibirklevecariyesiyoktu. ncevalidesindenkendisinekalanmmEymenadndakiHabecariyeyizd etmiti.FakatmmEymenyinehizmetlerindekald. SonraHazretiHadce,ResliEkrem'eZeydbinHariseadndakikleyihediye etti.ResliEkremonudazdederek,kendisineoulyaptve,"Cennetlikbir kadnalmakisteyen,mmEymenileevlensin"demiolduklariin,Zeyd,mm Eymen'leevlendivesmeadndabiroullaroldu.HazretiPeygamberonuda kendievldgibiseverdi. BabaileoulherikisiResliEkrem'insekinashabndand.ikiside salndaseraskerolmulard.

mmEymendembarekveuurlubirkadnd.Uhudgazasndabulunarak,askerlere suyetitirirveyarallarabakard. l"ocuklar"bahsi,tarafmzdaneklenmitir. 324 325 PEYGAMBEREFENDMZ ResliEkrem'invefatndansonraHazretiEbBekirvemeronuziyaret ederlerdi. ShcybiRm,Musultaraflarndanolup,Rumlaroralarnyamaettiklerizaman onuesiralmlarvebedevileresatmlard.IbniCed'ndaonlardanalp, ResliEkrem'egndermiti,ilkmslmanolansekinashbdand. SelmnFrisi,Iranahalisindenolup,biraralkesirderekbirYahudiye satlmveReslullahonuesarettenkurtarmtr.Odammtazsahabelerdendir. kran,Bedirmuharebesindebulunduuzamankleidi.SonraHazretiPeygamber onuzdetmiti.ResliEkrem'invefatndaykanmasvedefnihizmetinde bulunanlardand. EbRaf',HazretiAbbs'nklesiolup,onuResliEkrem'ebalamt. HazretiAbbs'nmslmanolduunumjdeleyince,ResliEkremonuzdettive yinezdllarndanSelmileevlendirdi. OnlardanAbdullahadndabirocukdoduki,HazretiAli'ninhalifelii zamanndaonunktibiidi. Sefineadndabirklesidahavard,onudazdetmilerdi.OndanAbdurrahman binSefinedomutur. BunlardanbakaReslullah'ndahabirtakmzdedilmiklevecariyeleri vard.Allahhepsindenrazolsun. ''> 4 "'' HZMETNDEBULUNANLAR ResliEkrem'inhussihizmetindebulunanlardanbiriEnesbinMdlifc'tirki,on senehizmetedip,duasnalmveyzsenedenfazlayaamtr. ReblabinK'bElemi,AshbSffe'denolup,HazretiPeygamber'inabdest almasndahizmetederdiveacababakabirikarm?diyesabahakadarevinin kapsndabeklerdi. 326 SONDEVR AbdullahbinMes'd,HazretiPeygamber'inmisvakntardvebiryere gideceklerindeayakkabsngiydirirvekardklarvakit,kollarnageirip muhafazaederdi. UkbebinAmirChenl,ResliEkrem'inseferlerindeesteriniyederdi.lim, fakih,irveokgzelkonuanbirztt.MuviyezamanndaMsrvalisi olmutur. EbZeriGfrlde,FahriKinat'nilerigelenashabndanolduugibi,hussi hizmetlerindedebulunurdu.Bunlardanbaka,buhizmetileerefbulandahabaz kimselervardr. Ubdet'lEnsr'nintorunuKaysbinSa'ddadaimaHazretiPeygamber'in yanndabulunur,detaMedineiMnevvere'ninzaptiyenazrlvazifesini yapard. HazretiAliveZbeyrileberaberMikddbinEsveddiyetannanMikddbinAmr ileMuhammedbinMeslemeveAsmbinSabitdecezayaarplanlarncezasn verirlerdi.Allahhepsindenrazolsun. ' 5 MEZZNLER Fahrilem'indrtmezzinivard.BunlarBilliHabei,IbnimmMektm Kresi,EbMahzreSemureveSa'd'lKaraz'dr. HazretiBilliHabei,ilkmslmanolanlardanbiridir.Kleikenislm olduunuaklaypmriklerinezaveceflarnatahammlederken,HazretiEb Bekirtarafndansatnalnarak,Allahrzsiinzdedilmiti.Sonrada HazretiPeygamber'inhizmetinedevametti.ilkolarakezanokuyanvekamet getirenodur. Hicrettensonraashabnouticaretveziraatlemegulolurlar,frsatbulduka Peygamber'inhuzurunagelirlerdi.Bill 327

PEYGAMBEREFENDMZ ise,biranResliEkrem'inhizmetindenayrlmazd.Fecirdenevvelokte'sirli birezanileteheccdekalkanlaruyandrrnamazvakticemaattoplannca, FahriKinat'mescidegetirirsonraevinegtrrkapdadururHazreti Peygamber'inheriinigrrd.Yolculuklardadabiranyanndanayrlmazd. Fahrilem'invefatnakadarmezzinlikhizmetindebulundu. Ondansonracihanbanadargeldi.ResliEkrem'denayrlacsylaMedine'de duramazoldu. Vefat'tanSonraBill HazretiEbBekir,VaktiSadet'tekiusulnhibozulmamasnistediinden, Bill'inkendizamanndadamezzinliketmesiniteklifedince,HazretiBill ona, "Eerbenikendinefsiniinsatnaldnise,alkoyeerAllahiinalpzd ettinse,benikendihalimebrak"diyecevapvermiisede,HazretiEbBekir, Allah'nadmanarakyalvannca,birmddetdahamezzinliktekalmt.Fakat sonundadayanamaypam'agittivegazilerekatld. MedineAyakland SonraHazretiBill,amtaraflarndaiken,ryasndaResliEkremkendisine, "YBill,banayaptnbucefanedir?Beniziyaretedeceinvakitgelmedimi?" demi. Bununzerine,BilliHabekorkuvehzniindeuyanmvehemendevesine binip,tekbanatenhalleriyararakMedine'yevarmt.RavzaiMutahhara zerindeyzntopraklarasrerek,alamaktaiken,sbteynimkerremeyn,yni HasanveHseyinradyallhuanhmhazertkageldi.Billyineaynteessr veheyecanlaalayarak,KabriSadet'ibrakp,onlarasarld. Onlarn: 328 SONDEVR "EyBill,seninMescidierifteReslullah'aokuduunezaniitmekisteriz" demeleriyle,derhal,HazretiBillMescidierifinstnekp,vakti saadetteezanverdiiyerdedurdu: "Allhuekber!"dediigibiMedineyerindenoynad."Ehedenlailahe illallah"dedikte,Medinealkand."EhedenneMuhammedenReslullah"deyince, "Reslullahdirilmi!"diyerek,kzlarsokaklaraurad.Memleketaltstoldu. ResliEkrem'densonraMedine'deokadaralaygrlmemiti.HazretiBill'e dahihayretgeldi.Oezantamamedemedi. Bununzerineyineamtarafnadndveehidolmakarzusuylahudutboyuna dorugitti.Birmezzinki,ezannceonunazndaniitilsinveonundaimm Fahrilemolsunveonunladaimaberaberbulunsun,artkonunbaka faziletlerindenbahsetmeyelzumyoktur. DierMezzinler IbnimmMektm,HazretiHadce'nindaysnnoludur.BilliHabe teheccdekalkanlaruyandrmakiinfecirvaktindenevvelezanokuduktansonra, IbnimmMektmda,sabahnamaznnklnacazamangelinceezanokurduvebir yeregiderken,BilliHabe,ResliEkremilebirliktegittiiiinIbnimm Mektm,mesciddekalrd.BirkadefaHazretiPeygamberonuMedine'dekaymakam brakt. EbMahzre,sesigzelolduuiin,pekte'sirliezanokurdu.Reslullah, fetihtensonraonuMekke'yemezzintayinetti.Soyutkeninceyekadarevldve torunlarmezzinlikvazifesiniyapmlardrvebusreHarunReidzamanna kadardevametmitir. Sa'd'lKaraz,AmmrbinYsir'inklesiidi.ResliEkrem 329 PEYGAMBEREFENDMZ onuKba'yamezzintayinetmiti.BilliHabeayrldktansonra,Sa'd, MedineiMnevvere'yenakledilerek,Mescidierifmezzinliinetayinedildi. Kendisindensonraevlddauzunzamanmesciddemezzinliketmilerdir.Allah hepsindenrazolsun. HATiPVERLER Ashbarasndapekokhatipler,ynigzelszsyleyenlerveniceirler vard.Fakatbazlarhatiplikle,birksmdaairliklehretalmlard.

BunlardanEnsr'nhatibiolanSabitbinKaysbinemmshatiplerin,Hassanbin Sabitiseirlerinenhretlilerindendi. YineEnsr'danAbdullahbinRevhhemhatip,hemirdi.Akabebiatinde,Bedir, UhudveHendekmuharebelerindevediergazalardabulunmuveMtemuharebesinde ehidolmutu. K'bbinMlikde,islm'nmehurirlerindendi.Akabebiatindevebaka mehuryerlerdedebulunmutur.FakatTebkmuharebesinegitmemiti. Yukardagetiigibi,K'bbinZheyrdesonradanMedine'yegelip,islm irleriarasnakatlmtr.Allahhepsindenrazolsun. FAKRLER HazretiEbBekir,mer,Osman,Ali,AbdurrahmanbinAv/,AbdullahbinMes'd, beybinK'b,MuzbinCebel,AmmrbinYsir,HuzeyfebinYemn,Zeydbin Sabit,EbDerd,EbMusaelE'anveSelmnFrisi,ashabnulemsndanve fakihlerin f SONDEVR denolup,zamansaadettebilefetvaverirlerdi. mer,AliveMuzbinCebel,ResliEkrem'inkadlaryerindeidiler. DrthalifeileAbdurrahmanbinAvf,AereiMbeere'dendir.Ynicennetle mjdelenenonkiiarasndadrlar. IbniMes'd,ResliEkrem'ehizmetedenlerarasndadagemiti.beybinK'b ise,Akabe'debatedenEnsr'dandr. MuzbinCebel,Kur'nretmekiinHazretiPeygambertarafndanYemen'e gnderilmiti.AmmrbinYsirise,ashabnilerigelenlerindendi. HuzeyfebinYemn,Reslullah'nsrdaidiktiplikhizmetindedebulunurdu. ResliEkrem,onaileridemeydanagelecekvak'alarhakkndapekoksrlar sylemivemnafklarnisimlerinibildirmiti.Hazretimer,srlaradair eyleriondansorardvebircenazeoluncaHuzeyfe'yiararHuzeyfe'nin gitmediicenazeyegitmezdi. Hazretimeryaadkahibirkarklkolmayacamdahabervermiti.Allah cmlesindenrazolsun. KTPLER eyhayndiyeanlan,HazretiEbBekirilemer,Fahrilem'inikiveziri durumundayd.HazretiOsmanileHazretiAlidevahiyktipliiyaparlard. Fakatkendilerininonlardanbakadaktiplerivard.Enmehurlaraadaki ztlardr. NesebiAbdiems'evaranHlidbinSaidbinAsbunlardanbiriolupBesmelei erifeyiilkyazanodurveilkimnedenlerdendir.Habeistan'ahicretetmive Hayber'infethisrasndaMedine'yegelmitir.KlesiMuaykbbinEbFtmada ilkMuhacirlerdenolup,ResliEkrem'inmhrdarhkhizmetinde 330 331 PEYGAMBEREFENDMZ bulunmuveHazretiEbBekirilemer'inhalifeliklerizamannda,Beytlml EmniyniHazineVekilitayinedilmitir.YukardageenSaid'inkardeiEbn binAsdaMekke'ninalndgnislmolup,vahiyktibiolmutur. rahbbinHosene,ilkvahiyktiplerindendir.ilkimnedenlerdenolup Habeistan'ahicretetmivemmHabbeileberaberMedine'yegelmitirve hkmdarlaramektuplaryazanodur. HadramutahalisindenveashabnbyklerindenlbinHadramdeonlardan biridir. FakihlerarasndaadgeenbeybinK'bhicrettevahiyktibiolmutur. Mektubunsonunailkolarakimzakoyanodur. YinefakihlerdenZeydbinSabitdevahiyktiplerindenolup,bakaeylerde yazard.EtraftangelenmektuplartercmeiinResliEkrem'inemriile, YahudiveSryniyazsndarenmiti.HazretiEbBekir'inemriileKur'n Kerm'itoplayandaodur. AbdullahbinSaidbinEblerhki,HazretiOsman'nstkardeiidi.Mekke'nin fethindenevvelmslmanolarakvahiyktibitayinedilmitir.Sonra nezbillh,dndenktiinMekke'ninalndgnkanhellolduuiln

edilmi,sonraHazretiOsman'nefaatvearaclileaffedilmitir.Daha sonraokkuvvetlimslmanoldu. EbSfyanveOullar Kurey'inreislerindenolanEbSfyan,Mekke'ninalndgnoullanile berabermslmanolmuve"mellefeikulb"tansaylmt. KzmmHabbe,HazretiPeygamber'inzevcelerindendi.EbSfyan,byk balveksayayaknortaboylubiradamd.KendisideoullardaMekke'nin fethindensonraMedine'yegmlerdi.GerekEbSfyan,gerekseoluYezid,Re 332 SONDEViR sliEkrem'inyazhizmetindebulunmulardr.EbSfyn'ntekioluMviye isevahiyktibiolmutur.Odahiakllveilerigrlbirztidi.Baz tarihiler,"EbSfyn'nocuklarndanenhayrlsYezididi"demilerdir.1 EbSfyn'nZiydadndadierbiroludahavard.Fakatchiliyet zamanndakievlenmeusulnegredegayrimeruocuksayldndan,kendisine ZiydbinEbhderlerki,"babasnnolu"demektir.SonraMuviyeonu kardeliekabulederek,EbSfyansoyunaalmtr. DrtDhi AbdullahbinErkan,Mekke'ninfethedildiiylmslmanolmutu.Hazreti Peygambertarafndanhkmdarlaravebakayerleregnderilenmektuplaryazard veHazretiPeygamber'inkatndapekeminbirztidi.Cennetlemjdelenenon kiidenbiriolanZbeyrbinAvvmileHayber'infethiylndamslmanolan CheymbinSalt,zektktipleriidiler. Mugrebinu'beti'sSakafiseHusaynbinNumeyrileberaberbakamuameleleri yazarlard.BuMugre,batirdvandabulunmutur.Aklvestnzeksile bilinendrtkiidenbiridir.Onlara"drtdhi"derlerki:Mugre,AmrbinAs, Muviyeve"babasnnolu"Ziyd'tr. BreydebinHusaybSehmelEslemkiResliEkrem,Mekke'denMedine'yehicret ederkenGammdemlenyeregeldiklerinde,Sehmoullar'ndanvekendiailesinden yetmikiiilegelipimnetmiti.BirdefaSleymoullar'nagnderilen mektubuyazmtr. SheylbinAmrvekardeieskiMuhacirlerdenHtb,EbEyybEnsrveAmrbin Asdayazhizmetindebulunmukimselerdir. lKerbelVak'assrasndahkmdarolanYezid,buYeziddeildir. 333 PEYGAMBEREFENDMZ 9KUMANDANLARI Hicretinbirincisenesicihadaizinverildi."Seriyye"deneneteler,arasra Medine'denkpmriklerehcumederlerdi. ilketebalarHazretiPeygamberinamcasHamzaveamcazadesiUbeydebin HarisvehalazadesiAbdullahbinCahidi. SonraHazretiEbBekir,mer,AbdurrahmanbinAv/veEbUbeydebinCerrahda seriyyeemriolmulardr.HazretiAliileZeydbinHariseisedaimabirlikve frkabeyliklerindebulunmulardr. AshbdanMikddbinEsveddiyetannanMikddbinAmr,hatipveirlerden AbdullahbinRevhileUkhebinMihsan,cbinVehbveMuhammedbin Meslemedeseriyyebeylerindendi. AmrbinAsileHlidbinVeliddemslmanolupMedine'yegeldiklerinde kumandanlatayinedildiler.ResliEkrem,"Allah'nklc"adnverdii Hlid'ibilhassavedaimakumandanlktabulundurmutur. Ensr'danEbKatde,SaidbinZeyd,KaysbinUbdevebunlardanbakaashbda birlikbeyliindebulunmulardr.Yukardagetiigibi,EbMusaelE'ar'nin amcasEb.AmirdeEvtasmuharebesindebirfrkannkumandanidi.Zbeyrbin Avvmklvurmakta,Sa'dbinEblVakkasokatmaktaokmahirdiler,ikiside okcesur,kahramanidiler.TalhbinUbeydillhdabukahramanlardanbiridir. ResliEkrem'inensontayinettiiordukumandan,seraskersmebinZeydidi ki,yukardayazldgibi,EbBekirhalifeoluncaonuvazifesinde brakmtr.,.,_,, : Amrbinmeyye

SeriyyebeylerindenveilkMuhacirlerdenAmrbinmeyyeedDamrdeokcesur, evik,eliabuk,tuttuunukoparr,a 334 SONDEVR krpenelibiradamd.Chiliyetdevrindeoksabkasvard.Birok tehlikelerdenkurtulupartakalm,gariphilibirztt.Mslmanoluncada "Peygamberhabercisi"diyetannanbuztn,haberleriulatrmada,gizli kapakleyleriaratrmadavedmanmemleketlerinegiripkmadatuhaftuhaf hikyelerivardr. Meselbunlardanbirvak'asyledir: HicretindrdncsenesindeKarekabilesindenbirkakiiHazretiPeygamber'e gelip, "Birkaadamgnder,bizdekimslmanlaraKur'nokutsunlar,diniretsinler" diyericadabulundular.ResliEkremdeAsmbinSbit'inbakanlndaalt kiignderdi. Fakatmriklerinmaksadbakaidi.Bunlaraktlkedip,Mekkereislerinden bireylerkoparmakistiyorlard.zerlerinesaldrdlar.Asmlaarkada karkoyunca,onlarehidettiler.KalanikisinidetutupUhudmuharebesinde akrabaslenMekkemriklerinesattlar.Onlardabuikizavallyldrdler vebununlalerinialmakistediler. OsradaEbSfyntarafndanHazretiPeygamberildrmekzereMedine'ye gnderilmiolanbiradamdayakaland. BununzerineHazretiPeygambertarafndan,buAmrbinmeyye,EbSfyn' ldrmekzereMekke'yegnderildi.YannadaEnsr'danSelemebinElem katld. Amr'nbirdevesivard.Seleme'yideonabindirdi.Mekke'yeyaklatklar vakit,Amrdevesiniikidanarasnabalaypbrakt.SonraSeleme'ye, "HadiimdiEbSfyn'nyanmagidiponuniinibitiriverelim"dedi.Seleme ise, "nceKabe'yegidiptavafetsekveikierrektnamazklsak"deyince,yle yaptlar.FakatosradaEbSfyn'noluMuvLye,Amr'grptanyarak, 335 PEYGAMBEREFENDMZ "iteAmrbinmeyye!"diyebard.Amr,chiliyetzamannda,yukardagetii gibi,sabkalvekorkunbiradamolduundan, "Amrburayamuhakkakktbirniyetlegelmitir"diyerekkouupAmr'npeine dtler.Amr,arkadana, "itebenbundankorkuyordum,artkEbSfyn'brakalm,bizbamzn aresinebakalm"dedivekaarakMekkednabirdaakpbirmaaraya girdi.Geceoradakaldlar. Amr'arayanlardanOsmanbinMlikatmabiniponlartakibekmvesabahleyin omaarannnnegelmiti.AmrkaplangibisrayphanerleOsman'vurunca, Osmancanacsylaylebardki,feryadMekke'deniitildi. ResliEkrem'inTebessm Sesiiitenleretraftankoupgelirlerken,Amryinemaarayasaklanmt. GelenlerOsman'sonnefesindebuldular."Senikimvurdu?"dediklerizaman yalnz,"Amr"deyipcanvermive"Amrmaarada"diyememiti.Onlardacenazeyi gtrmekvegmmektelnadtler.tekiarayclarise,Amr'bulmakiin etrafadalmlard. Amr,arayclarnarkaskesilsindeozamankalmdiyerek,Selemeileberaber ikigecedahaomaaradakaldktansonraktlar.Selemebundansonradeveyi bulupMedineiMrievvere'yegitmiveolupbiteniResliEkrem'e bildirmitir. AmriseognyrypbirhayliyolaldktansonraakamstDacnndenilen yerevarmvebirmaarayagiripsaklandsradaBenDilkabilesindenbir koyunobangelipmaarayagirmi.oban:"Senkimsin?"deyince,Amrda: "Diloullankabilesindenim"diyecevapvermi.obanyanyatp, "Sabulundukamslmanolmam,slikimeslekiimnolmam"diyebirark tutturarakuyumu., 336 SONDEVR

AmronuldrdktensonrakpMedine'yegelirkenHazretiPeygamber'in ahvliniaratrmakiinMekkereisleritarafndanyolakarlmolaniki casusilekarlanca,birinioklavurupldrm,tekinidetutup Peygamber'inhuzurunagetirerek,olanbitenihabervermitir.ResliEkrem, glmsemiveAmr'aduaetmitir. Amr'nbunungibidahabirokhikyelerivardr.Sonrahikayeciler,onlara birokmasallardakatmlardr. 10MEMURLARI Hicretinbeincisenesivak'alararasndayazldgibiMustalikoullar airetiyolagetirilmivehkmetebalanmt.Sonraonlarnzektntoplamak iinHazretiOsman'nanabirkardeiolanVelidbinUkbegnderilmiti. FskSzneinanma Airethalk,Velidonlarnyurdunayaklatzamankendisinikarlamaa kmlard.HalbukiVelid,aralarndachiliyetzamanndankalmadmanlk olduundan,okalabalgrncekendisinebirfenalkyapacaklarnsanmve korkupgeridnerekhuzriPeygamber'yegelince, "Musialikoullanmrtedolmu,dindenkmlar,zerimesilhlageldilerve zektvermekistemediler"demiti. Buyzden,okabileninstneaskergndermekiinhazrlabaland,iteo srada, "Yeyyhelleznemenincekumfsikunbinebein.."yetikerimesinazil oldu.Mealisyleidi:"Eym'minler,birfsksizebirhabergetirince,acele etmeyin,iyicetahkikedin,bilmeyerekbirzmreyefenalnzdokunabilir, sonrapimanolursunuz"l lHucurat(49)sresi,6.yet. 337 PEYGAMBEREFENDMZ SonradanMustalikoullar'nnezanokuyup,namazkldklaranlalmvebaz ilerigelenleriHazretiPeygamber'egeliphakikatianlatmlardr. nemliVazife ilkzamanlardaralmakvezekttoplamakiipekmhimdi.HazretiAlive HtemiT'ninoluAdiygibiashabnbyklerindenbazkimselerbumhim hizmettealyorlard.Malvezekttoplamakiinkullanlanmemurlaroktu. Onlardanbazmehurlarsyleyelim: Yemen'deHemdnkabilesieyhlerindenKaysbinNemetiErhabl,hicrettenevvel Mekke'yegelipmslmanolmu,dnndekendikavmiolanErhabairetininou imnagelmiti.Kays,ResliEkrem'ialpYemen'egtrmekzereMekke'ye gelmibulunuyordu.FakatHazretiPeygamberdahaevvelMedine'yehicretetmi olduundanKaysdaMedine'yegelince,kendikavminehkimtayinolunarakve elinebirfermanverilerekgnderilmiti.SonradanHazretiAliYemen'egittii zamanbuHemdnkabilesihepsibirdenmslmanolmulardr.Iranhkmdarlar neslindenolup,nceKisrtarafndanYemenvalisitayinolunanBzn,sonradan mslmanolunca,ReslullahonubtnYemenhavalisinevalitayinetti.Fakat baztaraflaradadiniretmekiinlimler,zektvecizyetoplamakiinde memurlargnderdi. VedahaccndandndklerisradaBzn'nvefatiitilmiolduundanYemen lkesibirkabeylietaksimedilmi,buaradaSan'adahiBzn'noluehr'e veZema'veZebdtaraflardavahiyktiplerindenHlidbinSaid'eveMe'rib ehri,fakhlerdenveMuhacirlerdenEbMusaelE'ar'yeveKinde,m'minlerin anasmmSeleme'ninkardeiMuhacirbinmeyye'yeveHadramutktasEnsr'dan ZiydbinLebdiBeyz'yevetekiktalardaashbdanbirerztaverilmiti. 338 SONDEViR FukahdanveEnsr'milkimnedenlerindenMuzbinCebeldeotaraflaramuallim tayinolunduundan,YemenveHadramutarasndadolardveevvelceMekke'de AttbbinEsd,Mekkealndzaman,Mekke'yevali,EbAsSakaf'ninolu Osman,Tifemritayinedilmiti. YezdbinEbSfynTeym'ya,AmrbinSaidbinAsVdi'lKur'ya,kardeiSaid, UreynekylerinevetekikardeiEbn,Bahreyn'dekiHatadndakiehretayin edilmilerdir.Allahhepsindenrazolsun. ".'."' 11 "ELtLER

ResliEkremNebiyyiMuhteremsallallhualeyhivesellem,Hudeybiye'den sonra,birermektuplaetraftakihkmdarlaraaltelignderdi.AcemKisrs olanHsreviPerviz'eAbdullahbinHzfeiSehm,YemmeMelikiHevzebin Ali'yeSeltbinAmrAmin,RumKayseriHerakl'eDihyebinHalifeiKelb, GassnhkmdarlarndanHarisbinEbemr'ekumandanlardanciEsed,Msr hkimiMukavks'aHtbbinEbBeltea,HabehkmdarNec'ye kumandanlardanAmrbinmeyyeiDamreliolarakgnderildiler. Busefirler,hepeskiMuhacirlerdendi.AbdullahbinHuzfe,ticaretleiran'a gidipgelenlerdenbiriydi.Seltimir,SekranbinAmrveSheyl'in kardeidir.Dihye,okgzelbirztolup,CibriliEmn,ResliEkrem'eonun suretindegelirdi. ciEsed,kardeiUkbebinEbVehbileberaberBedir'devedier muharebelerdebulunmutur.HtbbinEbBelteada,Bedir'debulunantannm birzattr.Amrbinmeyyeise,yukardakimliietraflcaaklananseriyye ynibirlikbeylerindenmehurAmr'dr. 339 PEYGAMBEREFENDMZ ehidEli DahasonraHarisbinUmeyriEzdi,amtarafndakiBusra'yaeliolarak gnderilmiti,fakatGassnbeylerindenerhlbinAmrGassnyoldaonu tutarakldrmtki,Mtemuharebesibuyzdenkmtr. SonrayinebirmektuplaBahreynhkmdarolanAbdlkaysoullar'ndanMnzir binSv'yevahiyktiplerindenlbinHadramveUmman'dahkmetsren Celendioullar'namehurAmrbinAseliolarakgnderildi.Sonral, Bahreyn'eveAmrdaUmman'avalitayinedilmilerdir.ZbeyrbinAvvm'n kardeiilkmuhacirlerdenSibdehussibirmektuplaMseylemet'lKezzb'a gnderilmiti. VahiyktiplerindenrahbllbinHasenesefirlikleEylehkimineveZbynbin MuridiSedsl,BenBekirbinVilkabilesinegnderilmitir. Hecermecuslerinidinedavetetmek,kabuletmezlerise,cizyealmakzere AshbSffe'denmehurEbHureyre,dahaevvellbinHadramileberabero tarafagnderilmiti.SonraHazretimer'inhemiresiSafiye'ninzevci,ilk MuhacirlerdenveBedirharbinegirenlerdenKdmebinMaz'n,EbHureyreile beraberMnzirbinSv'yegnderilmilerdir. Bunlardanbaka,HazretiPeygambertarafndanyasefaretle,yahuthussi memuriyetleetrafagnderilmibirokztlarvardr.BunlardanmhudEb Cehil'inanabirkardeiilkmslmanolanlardanAbbsbinReblaiMahzunu, bazHimyerbeylerinegnderilmivesonrayukardasylendiigibiYemen'de Kindeemiritayinbuyurulmutu. ResliEkrem'invefatndanevvelYemenerafndanCenriBecellhazretleri, Yemen'densefirolarakHazretiPeygamber'egelmivemslmanolmutu.Bunun zerineHazretiPeygambertarafndandasefirolarakbazYemenbeylerine gnderilmiti. 340 SONDEVR 12ASHBI Ashb,snftr.BiriMuhacirler,ynifetihtenevvelMekke'denhicret edenlerdir,ikinciEnsrdr,yniMuhacirlereveislmdinineyardmeden Medinelilerdir.ncsnfise,tekiashbdr. MuhacirlerinensonuHazretiAbbs'dr.FakatResliEkrem'esoycaenyakn olduundan,ashbonapekokhrmetederlerdi.HattHazretimerveHazreti Osman,atstndeikenonunlakarlasalar,atlarndaninipResliEkrem'in amcasdrdiyehrmetgsterirlerdi.Allahhepsindenrazolsun. Nukab HicrettenevvelAkabe'debatedenEnsr,HazretiPeygamber'inemriilekendi ilerinebakmakzereHazrec'dendokuzveEvs'denreissemilerdir,itebu onikireiseNukabdenir.FakatEvs'deolsun,Hazrec'deolsundaimaherkesin bavurduubirreisbulunagelmitir.ResliEkrem'invefatndaEvs'inreisi UseyyidbinHudayrveHazrec'inreisiSa'dbinUbdeidi.

HicrettenevvelHazrec'inreisiAbdullahbinbeybinSdlolup,herionun elindeydi,islm'nzuhurundansonrareisliininkuvvetikalmad.Oda kzgnlndanvehasedindendolaymnafklarnbaolduvenefreteurad. eyhaynveHateneyn AshbKirm'nenfaziletlisiveenstn"eyhayn"denilenHazretiEb BekirileHazretimeridi.Sonra"Hateneyn"denilenHazretiOsmanZinnreyn ileHazretiAliMurtazidi.Onlardansonradacennetilemjdelenmiolanon kiidengerikalanaltsveondansonradaBedirgazileriyniislmmilleti 341 PEYGAMBEREFENDMZ ninzaferveykselmesinebalangolanBedirgazasndabulunmuAshbgzin, dahasonraUhudengindebulunanlarvedahasonradaHudeybiyeseferindeecere iRdvanaltndabatedenlerdir.Allahhepsindenrazolsun. Bedr'inArslanlar BatRdvan'dansonramslmanolanlariindedebykztlarvardr.Fakat onlarilkmslmanlarderecesinekamazlar.HattbirgnAbdurrahmanbinAvf, ResliEkrem'e,HlidbinVelid'denikyetettiizaman,ResliEkrem, "EyHlid,Bedirmuharebesindebulunanlarnhibirineeziyetetme,Uhudda kadaraltnsadakadatsan,hibirininderecesinevaramazsn"buyurmutur. Hsl,ashabnderecevertbeleri,bulunduklarmhimmevkilervekendilerinde olanfaziletlerdolaysyladr.Kuvvetleriveyaakrabalklaryladeildir. MeselCennetilemjdelenenonkiiiindeResliEkrem'eakrabalkbakmndan enyaknolanHazretiAliolduuhalde,HazretiEbBekirileHazreti mer'indereceleriondanyksektirveHazretiAbbs,hepsindendahayakn olduuhalde,onlarnderecesinevaramaz. ResliEkrem,sekinashabnhussiylecennetilemjdelenenonkiidenher birinibirsuretletakdirederek,mmtazbirmevkiekarmt.Onlarn faziletlerivekymetlerihakkndanicehadislerivardr.Hele"Hulefi Ridn"denendrthalifehakkndaonlarvenpekokhadisierifvardr. DRDNCKISIM BRDEMETHADSERF 342 BirDemetHadsierf 1."islm,beesaszerinekurulmutur:1.Allah'tanbakailh olmadnaehdetetmekveMuhammed'inAllah'nResulolduunainanmak2.Be vakitnamazklmak3.Zektvermek4.Hacetmek5.Ramazanorucunututmak." 2."Herdoanocuk(islm)ftratzeredoarsonraanas,babasonu Yahudi,yahuthristiyanyahutmecusiyaparlar." 3."Ameller(yaplaniler),niyetlere(neiinyapldna)gredeerlenir. Herkesinancakniyetinegreamelininkarlvardr.Artkkiminhicreti AllahveResuliinise,onunhicretiAllahveReslnedir.Kimindehicreti eldeetmekistediibirdnyalkveyaevleneceibirkadniinise,onundabu hicretteneldeedeceiAllahveResulnnrzasdeil,eldeetmekistedii eydir." 4."Mminbirkulhastalanrveyayolculuakarda,ibadetlerindengeri kalrsa,shhatliykenveyaevindeykenyaptamellerinsevabaynenyazlr." 5."Allahbirmilleteazabindirince,bufelket,omilletiniin debulunaniyikt,herferdeular.Sonrakyametgnnde,herkeskendi amelinegrediriliriyilermkfatlandrlr,ktlereazbolunur." 6."CanmkudretelindeolanAllah'ayeminederimki,hibiriniz,benona, babasndanda,ocuklarndanda,btninsanlardanda,dahasevgiliolmadka, imanetmisaylmaz." 345 PEYGAMBEREFENDMZ 7."Kimdeeybulunursa,imanntadntatmolur:1.AllahveResulnn kendisinehereydendahasevgiliolmas2.SevdiikimseyiyalnzAllahiin sevmesi3.Allahonukfrdenkurtardktansonrayinekfrednmekten,atee atlacakmcasmaholanmamas." 8."GnlerinizinenfaziletlisiCumagndr.Ognbanaokasaltuselm getirinizzirasizinsaltuselmnzbanasunulur."

9."Kyametgnndeinsanlarnbanaenyaknolanlar,banaenoksaltuselm getirenleridir." 10."Beniryadagrenkii,beniuyankkengrmgibidir ziraeytanbenimeklimegiremez." 11."Hibiriniz,kendisiiinarzuettiini,mminkardeiiin deistemedike,imanetmiolmaz." 12."Komusuaolupdakarnndoyurankimse,mminde ildir. 13."Mslmanokimsedirki,mslmanlaronunelindenve dilindenzarargrmezlerselmetzerebulunurlar." 14."ikihuyvardrki,birmmindebulunmazlar:Biricimrilik, dieridektahlk." 15."Allah'avehiretgnneimaneden,misafirineikramet sinAllah'avehiretgnneimaneden,konutuuzamanyahayrsylesinveya sussun." 16."AzzveCellolanAllahbuyurduki:Benkulumun(bana olan)zannzereyim(benimnaslolduumainanyorsa,onaylemuameleederim) vebanaduaettiizaman,onunlaberaberim." 17.(Hayassebebiyle,hakknaramayankardeiniazarlayp, utangalngidermeyealanbirisinehitaben):"Onubrak(azarlama),nk haya,imandandr." 18."imanaltmblmdrhayadaimannbirdaldr." 346 BiRDEMETHADSIERiF 19."Eyinsanlar!SizinRabbinizbirdir.Babanzdabirdir.Bili nizki,hibirArab'nbiryabancyaveyabiryabancnnbirArab'astnl yoktur.Hibirbeyaznsiyahzerineveyabirsiyahnbeyazzerinestnl yoktur.stnlkvefazilet,ancaktakvailedir.phesizki,Allah'nkatnda eniyiniz,takvasenokolannzdr. 20."Kiininkendikavminisevmesideil,onahakszlkvezu lmederken(dahi)taraftarolmas,yardmetmesi,asabiyettir(rklktr). 21."Herkim,ubizimdinimizdeolmayan,ilvebireyicad ederse,oreddedilir,btldr." 22."Eybendensonragelecekmslmanlar!SaknAshb'm hakkndailerigerikonumaynz.Onlarndereceleriyksektir." 23."Sizinendeerlileriniz,Kur'an'okuyupokutanlarmzdr." 24."Kur'an'gzelokuyanbirkimseninderecesi,Kur'an'ge tirenmeleklerinderecesigibidir.Kur'anokumayseslerinizlegzelletiriniz." 25."Allahherkiminiyiliinidilerse,ona,dinhususundab ykbiranlayverir,ilimancakrenmekleeldeedilir." 26."Enhayrlolanlarnz,okimselerdirki,grldkleriza man,Allah'hatrlatrlar." 27."Yedisnfvarki,AllahuTelkendiglgesinden(himaye sinden,korumasndan,ltfundan)bakaglgeolmayanbirgnde,onlarkendi Ar'nnglgesindebarndrr:1.Adaletlidevletbakan2.Allah'aibadet ederektemizbirhayatiindeyetiengen3.Gnlmescidleresevgiylebal olannamazlkimse4.Allahrzasiinbirbirlerinisevenvebununzerine toplananveayrlanikikimse5.erefvemevkisahibigzelbirkadn kendisinenefsini 347 PEYGAMBEREFENDMZ sunduuhalde"Allah'tankorkarm"diye,buteklifireddedenkimse6.Sa elininverdiinisoleliduymayacakkadargizlisadakaverenkimse7.Kimsenin bulunmadyerdeAllah'zikredipdegzleriyaarankimse." 28."Nedersiniz?Birinizinkapsnndebirnehiraksada,o kimseonehirden,gndebedefaykansa,vcudundakirden,pastaneserkalr m?itebevakitnamazdabunabenzer,AllahuTelnamazsayesindegnhlar siler." 29.YReslallah,amellerin(yaplanilerin)hangisiyceAl lah'adahasevgilidir?"Vaktindenamazklmaksonraanababayaiyiliksonra cihadetmektir."

30."Sizdenbirinizmescidegirdiinde,ikirektnamazklma danoturmasn." 31."insanncemaatlekldnamaz,yalnzkldnamazdan yirmibederecekymetlidir." 32."Abdullahneiyiadamdr,(birde)geceninbirksmnda namaz(teheccd)kusa." 33."Birinizinsanlaranamazkldracakolursa,hafiftutsun nkilerindezayfolan,hastaolan,yalolan,igsahibiolan vardr.Kendikendinenamazkldndaisenamaznistediikadaruzatsn." 34."Eyinsanlar!Gcnznyettiiniyapn.Allah'ayemin ederimki,sizusanmadkaAllahusanmaz(Yanisizingcnzkatkataacakbir ekildeyapacanzibadetleriAllahkabuleder.Fakathibirzaman,iinizi gcnzbrakp,btnvaktiniziibadetlegeirmeniziistemez).O'nunen sevdiiibadet,azdaolsadevamlolanibadettir." 35.(HergnorututanvegecelerinamazklanAbdullahbin Amr'a:)"Senbunuyaptnzaman,gzlerinukurakaar,bedeninyorulur. Halbukiseninzerinde,nefsinindebirhakkvardr,einindebirhakk vardr.Onuniinbazenorutut,bazentutmahemnamazkl,hemdeuyu." 348 BiRDEMETHADlS1ERF 36."Sizebireyreteyimmiki,busayede(hayr,hasenatta) sizdenndegidenlereyetiirsinizhattaileridegeersiniz.Sizdensonra sizinyaptklarnzgibiyapmadka,sizdenfaziletliolamazlar:Hernamazn sonundaotuzerkere(Subhanallah,AllahuEkber,Elhamdlillah)dersiniz." 37."BirtoplulukAllah'zikretmekzerebirarayagelirse,me lekleronlarnetrafnsararAllah'nrahmetionlarkaplarzerlerine seknetinerveAllahuTelonlarver." 38."KimBeytullah'lAllahrzasiinziyaretederdektsz sylemezbykgnahlardanekinir,kkgnahlarilemektesraretmezse,o kimse,gnahlarndanarnarak,annesindendoduugnkgibihacdandner." 39."Umre,kendisiylebrumrearasndakizamaniindeilenilenkk gnahlarakefarettir.Riyaszyaplanhaccnsevabdaancakcennettir." 40."Mminkiignhlarmhayalindeylebytrki,sankikendisibirdan eteindeoturuyormudadazerinekecekmizannederekkorkar.Gnaha almkiiisegnahlarm,burnununstnekonanbirsinekgibigrr." 41."Mslmanmslmannkardeidir,onahyanetetmez,onuyalanlamaz,onu utandrmaz.Hermslmanndiermslmanarz,mal,kanharamdr.Takvaite bunlardr.Birkimseye,erolarak,mslmankardeinihorgrmesiyeterlidir. Herkim,mslmankardeininyardmndabulunurveonunihtiyacnteminederse, Allahdaonayardmeder.Herkim,birmslmannskntlarndanbirini giderirse,Allahbunakarlkkyametskntlarndanbiriniondan uzaklatrr.Herkim,birmslmannaybnrterse,Allahdaonunaybn rter." 349 PEYGAMBEREFENDMZ 42."Mminleri,birbirlerinisevmekte,birbirlerineacmaktave birbirlerinikorumaktabirvcutgibigrrsn.Vcudunherhangibirorgan rahatszolursa,dierorganlardabuyzdenrahatszolurlar." 43."Mminilemmin,duvargibidir,birbirlerinismsktu tarlar."(ResliEkrembunusylerkenparmaklarnbirbirinegeirip,smsk kilitledi.) 44."Kardeinlemnkaavemcadeleetmeonunla(incite rek,ar)akalamayerinegetirmeyeceinbireyionava'detme." 45."Birkimse,kardeininhaysiyetineyahutmalnahaksz olaraksaldrmsa,altnvegmbulunmayangnden(kyametten)nce,onunla helllesinaksihaldeyaptzulmnisbetindeonuniyiamellerindenalnp haksahibineverilir,iyiliiyoksa,haksahibiningnahndanalnp,hakszlk edenadamaykletilir." 46."Eymslmanlar!(Sebepsizithamdan)ekininiz!Zanile itham,szlerinyalanenokolandr.Birbirinizineksikliinigrmeyeve iitmeyealmaynzhususivemahremhayatnzdaaratrmaynz.

Birbirinizedmanlkdaetmeyiniz.Eymslmanlar!Birbirinizekardeolunuz. Kii,ncedenbakastarafndanszkesilenbirkz,isteyentaraf vazgemedikeonatalipolmasn." 47."Mslman,elindenvedilindenmslmanlarmzarargr mediikimsedir.Muhacirde,Allah'nyasaklarndankanankimsedir." 48."Mmin,mminkardeininaynasdr.Ondabiraypgr dzaman,onudzeltir." 49."Sizdenbiriniz,mminkardeinisevdiizaman,busevgi sinionabildirsin." 50.'Kiisevdiiyleberaberdir." 350 BiRDEMETHADS1ERiF 51."Birkiinindinkardeinegndenfazlaksdurmas, helldeildiryleki,ikimminbirbirleriilekarlatklarzaman,birisi yznutarafaevirir,brtetarafaevirir.Halbukibuikimminin hayrls,nceselmvermeyebalayandr." 52."Dmannelindeesirbulunanmslmanesarettenkur tarnz,adoyurunuz,hastayziyaretediphlini,hatrnsorunuz." 53."...Kendisinedanlanadam,mslmankardeiniyanl yolasevkederse,hainliketmiolur..." 54."Kimbirmslmandabiraypgrrde,onurterse,diri dirigmlmbirkzkurtarpmezarndankarangibi(sevapkazanm)olur." (Gizlicearapienkomularnikayetedecekolanlar,sahabedenUkbebin mir,buhadisirivayetederek,durdurmutur.) 55."Kimbirdinkardeini,birgnhsebebiyle(acyarakde il,kmseyerek)ayplarsa,okimse,lmedennce,muhakkakognhiler." 56."Eerbiriniz,birarkadanvecekse:Benonuyleve bylezannediyorum,desin....Allahkatnda,hikimseyikesinolaraktezkiye etmesin(temizekarmasn)." jjbdjjpp CT5Cx)CTJ 57."Bizesilaheken,bizimlesavaanbizdendeildir." 58."ikimslmankllarylakarlarsa,ldrende,lende cehennemdedir." 59."Herhangibirmminkiiantlaman,vergisinideyenbir zimmyi(gayrimslimi)hakszyereldrrse,okiicennetkokusualamaz halbukibykgnahlardankanandiermminlercennetkokusunukrkyllk mesafedenhissederler."''.".< 60."ikikimsedenbakasnazenmeyedfigmez:Okimseye 351 PEYGAMBEREFENDMZ gptaedilirki,Allah'nkendisineverdiiserveti,hakyolundasarfetmektedir dierideAllah'nkendisineihsanettiihikmeti(Kur'anveSnneti)yaayp, bakalarnadaretmektedir." 61."ihtiyasahiplerineyardmdabulun,paransayma(sakn ma)yleyaparsan,Allahdasanasayileverir.Malnkilerekapatma (insanlarnihtiyacolaneyleri,depolaypsaklama)Allahdaseninrzkn daraltr." 62."Salnyerindeiken,yoksulluktankorktuun,zenginol mayokistediinveparamsakndnbirsradaverdiinsadaka,ok sevapldr.Yoksa,geciktiripdecanboazageldiktensonra,"filanabukadar, filancayadaukadarolsun"demektefaydayoktur.Zatenomalartkonlarn olmutur." 63."Verenel,alaneldenhayrldr.Hayryaparken,geimisenin zerinevacipolandanbala.Sadakannenmakbul,(yeterikadarverilerek) fakiriyoksulluktankurtarandr.BirkimsedilenmektensaknrsaAllahonu iffetliklarhalknelindekindegzolmayana,Allahgnlzenginliiverir." 64."Yoksulolan,ikilokmaveyabirikihurmaiin,kapkap dolaankimsedeildirgerekyoksul,ihtiyasahibiolduuhalde,(hlini bildirmedii,kimsedenbireyistemediiiin)mldurumubilinmediinden, kendisineyardmedilmeyenkimsedir."

65."Yiyiniz,iiniz,hayryolunaharcaynzfakatisrafetmeye rek,kibirlenmeyerek." 66."Hibirmslmanyokturki,aadiksin,ekineksinr nndeninsan,hayvan,kuyesindekendisisevapkazanmasn.Elbetteomslman, diktiiile,ektiiile,hayryapmolur." 67."Yoldan,gelipgeeneeziyetverecekeylerikaldrmanda birsadakadr." 352 BiRDEMETHADS1ERiF 68."Heriyilik,birsadakadr.Tatlveglerbiryzlekardeini karlaman,birsadakadr,iyilieteviketrnen,ktlktensakndrmanbir sadakadr,insanlarnyolundan,tavedikengibiengellerigidermenbir sadakadr.Yolubelirsizbiryerde,insanlarayolgstermenbirsadakadr.Madd vemanevvarlndankardeinebireyleraktarmandabirsadakadr." 69."Birhayrlievesileolankii,oiiyapankadarsevapka zanr." 70."Herkim,Allah'nrzasnisteyerek,birmescidbinaeder se,Allahdaonacennetteonungibibirevbinaeder." 71."Hibirinsan,kendielemeindendahahayrlbirlokma, aslayememitir." 72."Kyametkoparken,birinizinelindehurmafidanbulu nursa,gcyeterseonudiksin." 73."Satarken,alrken,alacantalepederken,borcunuder kenkolaylkgsterenkimseye,Allahrahmeteylesin." 74."Bireyisatarkenveyaalrkenlytamtut." 75."Ben,yetiminiinebakankimseile,cennetteyleberaber (ikiparmakgibiyakn)bulunacaz." 76."Zenginkimsenin,borcunudemeyigeciktirmesi,zulm dr." 77."Eydemolu!SenAllahiinharcamadabulunki,Allah dasanaihsanede." 78."insanoluyalandka,ikieyondagenlesinMalsevgisi veokyaamaarzusu." 79."demolununikivadidolusualtnolsa,ncsnis ter.Onunharisgnlntopraktanbakabireydoldurmaz.(Gznancaktoprak doyurur).Allahtvbeedenintvbesinikabuleder." 80."Dnyadaservetsahibiolanlarnhirettesevaplarazdr 353 PEYGAMBEREFENDMZ yalnzsana,soluna(evresindekilere)yardmdabulunup,hayryapanlar mstesnadr." 81."Aslzenginlikmalokluudeil,gnlzenginliidir." 82."Dnyamalcazipvetatldr.Hangimslmanbumalhe llyoldankazanr,birksmmAllah'nrzasnaermekiinyetimlere, yoksullara,yoldakalmlaraverirse,onehayrlbirkimsedir.Kimde,onu hellkazanmazsa,odoymakbilmeyenbiroburgibidir.Onunbuserveti,kyamet gnndeboynunadolanp,aleyhindeahidlikedecektir." 83."Mslmanlarnbanaidareciolduuzaman,onlarazul medenveonlarnmallarnalankimseye,Allahcennetiharameder." 84."Mslmanidarecilerinemirlerinidinlemek,gnhlaem rolunmadsreceonlaraitaatetmek,vaciptir.Haramvektlkleemrolunduu zaman,onlardinlemekveboyunemekyoktur." 85."...Dikkatedin!Hepinizbirerobansnzveherbiriniz,eli altndakilerdensorumludur." 86."ikikiiarasndahkmverecekolanhkim,saknsinirli birhaldeikenkararvermesin." 87."Halkakolaylkgsteriniz,glkgstermeyiniz.Sevindi riniz,usandrmaynz.Birbirinizisevinizztlap,bozumaynz." 88."phesizki,sizler(neyazkki)kendinizdenncegelip

geenmilletlerin,Yahudilerlehristiyanlarnyolunakarkar,tpatp uyacaksnz!..yleki,onlardarackkertenkeledeliinegirseler,sizde muhakkakonlarauyarakorayagirmeyealacaksnz." 89."Mmin,birylandeliindenikikeresrlmaz."(Birkere aldanpzarargrdeyibirdahatekraretmez.Akllvetedbirlidir.) 354 BRDEMETHADS1ERiF 90."mmetimdenhakzerebulunanbirzmre,hieksikol mayacaktr.Bunlar,kyametkopuncayakadarhakzerebulunurlar.Onlar yalanlayanlarveonlarakarkanlar,bunlarabirzararveremezler." 91."insanlarsenininancnhorgrmediklerisrece,onlara kar,onlarlaiyigein..." 92."Biz,birtakmkimselerinyzlerinegler,onlarlaiyigein meyealrzlkinkalblerimizonlaralanetyadrr." 93."Kmzeacmayanvebymznhakkntan mayan(sayggstermeyen),bizdendeildir." 94."YaReslallah!Adamgrncekttabiatl,erirbirkimse olduunusylediniz,sonraadamgelipyannzaoturuncaonagleryzgsterip ilgilendiniz.""Yaie!Senbeninezamaninsanlaraktdavranrkengrdn? Hiphesiz,insanlarnAllahyanndaenkts,kabadavranlaryznden, halknkendisiniterkettiikimsedir."(Buadamylebirisidirvektlk yapacandanekinilerek,idareedilir...Ancakonakabadavransaidim,oda benibuyzdenterkederdivebendeonundurumunaderdim.) 95."Eyinsanlar!Dmanlakarlamayarzuetmeyiniz,Al lah'tanafiyet(huzurveasayi)dileyiniz.Lkindmanlakarlancadasebat gsterinizvebilinizki,cennetkllarnglgesialtndadr." 96."Vallahi,Allahyolundasavapldrlmemi,sonratekrar dirilipsavaaraktekrarldrlmemi,yinedirilipAllahyolundaldrlmemi,ne kadararzuederdim." 97."AllahiincihadyolununtozuileCehenneminduman, birkuluncierinde,ebediyyenbirarayagelmez...Cimrilikleimandahibir zaman,birkulunkalbindebirle mez. 98."(insanlarnenfaziletlisi):Allahyolundamalilecanilecihadeden mminkimsedir.(Dahasonra):Daaralarna 355 PEYGAMBEREFENDMZ BiRDEMETHADS1ERiF (kimsesiz,sakinyerlere)ekilipAllah'aibadetedenveinsanlar,kendisinin vereceizarardankurtaran,mminkimsedir." 99."insanlararasnakarpdaonlarneziyetlerinesabreden mmin,karmayanvesabretmeyendenhayrldr." dfcSbejibOT>CT><ro 100."Eymslmangenler!Sizdenkiminevlenmemasraflarnagcyeterse evlensin.Ziraevlenme,gzharamdansonderecekorur,iffetideonisbette muhafazaeyler.Nikhmasraflarnagcyetmeyenkimsedeorututsun.nk oru,orututankimseninehvetinikrar." 101."Kadnudrtzelliindenbiriiinnikahlanr:1.Maliin2.Soyu sopuiin3.Gzelliiiin4.Dindarliin...Eymmin!Sendindarolann se.(Aksihalde)skntyadersin." 102."Sizdenbirinizinhanmmescidegitmeyeizinistediinde,onaengel olmasn." 103."Bakirekz,iznialnmadaneverilemezdulkadnndaakaonay alnmadannikhlanamaz.Kzniznisktetmesidir." 104."YaReslallah,erkeklercihadagidince,cemaatoluncavecenazelerde bulununcasevapkazanyorlar.Biziseevdeoturuponlarnihtiyalarngryor, ocuklarntayp,koruyup,yetitiriyoruz...Bizonlarnsevaplarnaortak olurmu ,yz?..""Diniiinbukadndandahagzelbirsorusoranbirkadniittiniz mi?"Ashab:"iitmedik...""EyEsma!Dngitde,arkandakihanmlartopluluuna uhaberiver:Sizdenbirinizinkocasnagzelitaatetmesi,onunr,,zasm

gzetmesiveonunisteklerineuymas,btnbuerkekleriinsaydn faziletleredenktir."(Esma,sevin iindetehlilvetekbirgetirerekgeridndvearkadalarnamjdeledi.) 105. "Eyhanmlar,nimetekavuanlarninkrndansaknn."Onedir,ya Reslallah?"Sizdenbirinizin,ebeveyniyanndabekrluzayabilir.Sonra Allahona,rzkolarakbireverir.Ondankendisinebirocukdaihsaneder. Sonrabuhanm,iddetlekzp,nimetiinkrederek,kocasnayleder:Ben sendenaslabirhayrgrmedim." 106."Kocasnnizniolmadan,birkadnnafileorucututamazveyinemsaadesi olmadanevineherhangibirkadnveyaerkeingirmesineizinveremez.Birev kadn,kocasnnizniolmakszn,ailebtesinden,detolandanfazla harcayamaz." 107."Birkimsekarsnyatanadavetederde,kadnmazeretiolmadhalde gelmezkocasdaonadargnolarakgecelersemeleklerokadna,sabahakadar lanetederler." 108."...Sizinherbirinizin,zevcesiileyetinip,haramdankorunmasdabir sadakadr." 109."Geniev,iyikomuverahatbinek,mslmaniinmutluluktur." 110."Uursuzluk,evde,kadndaveattadr."(Erkeinbueyiyolunda olmazsa,hayatberbdolur:Darvesalkszev,irkinvehuysuzkadn,kt binek,erkeiperianeder.Bunlarndndakidertler,erkeefazlatesir etmez..) 111."(Fakire,kleazadetmeye,cihada,ailene)harcadnparalarnen faziletlisi,aileneharcadndr." 112."Kocamcimribiradamdr.Onunmalndangizlicealmamdabanabirgnahvar mdr?""rfedetegre,senkendineveocuklarnayetecekkadarnal." 113."Kadneekemiigibidir.Onudorultmakistersenkrarsnondan faydalanmakistersen,budurumdadafaydalanabilirsin." 356 357 PEYGAMBEREFENDMZ 114."idaresini,kadnelineteslimedenbirmillet,felahbulamaz." 115."Bendensonraerkeklere,kadnlardandahazararl,fitnevefesatsebebi olarak,hibireybrakmadm." 116."Herhangibirmslman,Allah'nrzasnumarak,olukocuunaharcamada bulunursa,bu,okimseiinsadakadr." 117."Erkekocuundoumuileberaber,akikakurbanvardr.Onunadnaakika kanaktnzveocuktanezaygideriniz." 118."Allah'tankorkunda,ocuklarnzarasnda,adaletlidavrann." 119."Miraslarnzenginbrakman,onlarhalkaelavuaacakbirhalde yoksulbrakmandandahahayrldr.Hanmnnaznaverdiinlokmaya varncayakadar,Allahrzasngzetirsen,verdiinhereyiinsevap kazanrsn." 120."Kimkazancnnbereketlenmesini,gerikalanmrnnuzamasnisterse,o kimseakrabasngzetsin." 121."Hsmveakrabailealkaykesenler,cennetegiremez." 122."Dulkadnlarla,dardakalankimselerinilerinekoanlar,Allahyolunda cihadedenlergibisevapkazanrlar." 123."(Haber,ikazveyaseviniin)Tebih(subhanallahdemek)erkeklere,el rpmakkadnlaramahsustur." 124."Kendilerinikadnlarabenzetmeyealanerkekleri,kendilerinierkeklere benzetmeyezenenkadnlar,Allahrahmetindenuzaketsin." 125."Mminekadnakocasndanbakasiingndenfazlayastutmashell olmaz.Lkin,kocasnnlmzerinedrtayongnyastutar." 358 m BiRDEMETHADS1ERiF 126."Eyhanmlar!(lnnzerine)eytanferyadndansaknnz.Gzdengelen ya(alamak),Allah'tandrvemerhamettendir.Elleolan(arpnma,dvnme)ve dilileolan(barparma)Seylan'dandr."

127."lmsizinbildiinizgibideildir.lmyledir:Mminelmhli gelince,Allah'nokulundanhonutluu,Allah'nikramveihsanmjdelenir.Bu mjdezerineartkmminelmdendahasevimlibireyolamaz.Oandammin Allah'akavumayacanatar,Allahdamminkulunusever.Fakatkfirbyle deildir.Onalmhligelince,Allah'nazabvecezasbildirilir.Oanda kfire,nndekilmgibiirkinvesevimsizbirhlolamaz.Budurumdakfir, Allah'akavumayokfenagrrAllahdaonusevmez." 128."Mminkiilncebudnyanncefsndan,ilesinden,eziyetlerinden kurtulup,Rabbi'ninrahmetinekavumuolur.Kfir,fcir,gnahkrkimsede cehennemeyolcuedilince,insanlar,memleket,aalar,hayvanlarbylesinekt birinsannerrindenkurtuluprahatlamolurlar." 129."KyametgnndeCenabHaksizinherbirinizletercmanszolarak konuur.Oadamsaabakar,yalnzdnyadaikenyaptamellerinigrr.Soluna bakaryinednyadangnderdiiamelindenbakabireygremez.nnebakar,bu defakarsndayalnzcehennemigrr.Dolaysyla,hurmayarskadarsadaka ileolsun(iyilikyaparak),kendiniziatetenkoruyunuz." 130."(Oluibrahim'inlmsrasndagzyadkerken,sormalarzerine:) "EyAvfolu!Buhl,birrahmetveefkattir...phesizgzalar,kalbde mahzunolur.BiziseRabbimizinrazolacaszdenbakaszsylemeyiz.Y ibrahim!Bizlerseninayrlnla,pekmahzunvekederliyiz." 359 PEYGAMBEREFENDMZ 131."Biryerdeveba(salgnhastalk)olduunuiittiinizzamanoraya girmeyinizbulunduunuzyerdevebaolursa,oradankmaymz." 132."Bulachastalolanhastalar,shhatliinsanlarayaklatrmaynz." 133."lyeyitakipeder.ikisidner,birionunlakalr:Yaknlar,mal veameli...Yaknlarilemaldnerameli(iyiveyaktyaptiler)onunla kalr." 134."Kullnce,yapteydnda,btnamellerininsevabkesilir:1. Sadakaicriye(insanlarnfaydalanmayadevamedeceihayrlar)2.Faydal ilim(insanlarnfaydalanacayenibulularveyayetitirdiirenciler)3. Kendisineduaedenslihevld." 135."Banagelenmusibettendolay,hibirkimselmistemesin.Eer muhakkaktemennietmekzorundabulunursa,yledesin:Allah'm!Yaamakbenim iinhayrlolduusrecebeniyaat,lmekhayrlolduuzamandacanmal." 136."Kimkendinibirdantepesindenaaatardaldrrse,okimse cehennemateindeebedivesrekliolarakbyleceazabolunur.Birkimsede, zehirierekkendinildrrse,budacehennemateindezehirkadehielinde ebedivesrekliiereksonsuzbirekildeazabolunur.Kimdecannbakve sairegibibireylevurarakldrrse,budacehennemateindebaelindeve ebedikarnnasaplayaraksreklibirazapgrr." 137."Bircenazegrdnzde,beraberyrmyoriseniz,cenazesizden uzaklancayakadar(gayrimslimdeolsa)ayaktadurunuz." 138."Hastalarziyaretediniz,cenazeleridetakipediniz.Busizehireti hatrlatr." 139."ehidlerbesnftr:1.Taundan(veba,salgn)len2. 360 BiRDEMETHADSERF Karnarsndan(ishalden)len3.Sudaboulan4.Gkaltndakalplen 5.Allahyolundalen."140."Kimmalnmuhafazaurundaldrlrse,o ehiddir." 141."Allah,benimsebebimle,mmetimingnllerindengeenktdncelerini yapmadkaveyasylemedikebalad." 142."Herhangibirmslmannbanayorgunluk,hastalk,dnce,keder,ac vekaygdan,dikenbatmasnakadar,hernegelirse,Allahbunlaromslmann hatalarnakefaretsayar." 143."Hellolaneylerbellidirharamolandabellidir.Fakathellileharam arasndabirtakmphelieylervardr(kibunlarhellmdr,harammdr,ok kimselerbilmezler).Kimkendisincegnholmasmuhtemelbireyiterkederse, o,akaharamolanlar,oktanbrakmdemektir.Kimde,gnaholmaspheli olaneyecretederse,budaharamlakyasaklaradalmayayaklamtr.

Gnahlar,Allah'nkorusudur(yasakyeridir).Hangiobanki,davarlarnkoru etrafndaotlatrsa,oksrmedenkoruyadalabilir." 144."(Bykgnahlar):Allah'ahkimiyetindeortakkomak,,anayababayakar gelmek,hakszyereadamldrmekveyalanyereyeminetmektir." 145."Allahsize,anababanzakargelmeyi,kzlardiridirigmmeyi, denecekborcudemedenbrakmayverzaileverilmeyenbireyinalnmasn haramkld.YineAllah,sizindedikoduetmenizi,oksualsormanzve savurganlkyapmanzistemez." 146."Zinaedenmminkii,zinaettiisradamminolarakzinaedemez,iki iendeikiitiizamandamminola 361 PEYGAMBEREFENDMZ rakiemez.Hrszdahrszlkettiisradamminolduuhaldehrszlk yapamaz.Halkngznndeyamaclkeden(zlimkii),yamaclkettii zaman,mminolarakapulculukedemez." 147."Sarholukverenherikiharamdr." 148."AllahvePeygamberi,arabn,lmhayvann,domuzun,putlarnsatn haramkld." 149."Birzamangelecek(neyazk)ki,mmetimdenbirtakmgruplartreyecek. Bunlar,zinaetmeyi,ipeklielbiselergiymeyi,arapimeyi,mzikleelenmeyi hellsayacaklar." 150."EyMuhammedmmeti!Allah'ayeminolsunki,kulununveyacariyesininzina ediindendolayAllahuTelakadarkskanolanhibirkimseyoktur.Ey Muhammedmmeti!Allah'ayeminolsunki,benimbildiimibilseniz,azgler,ok alardnz." 151."Herkim,ikidudaarasndakidilinesahipolacanaveikibaca arasnharamdankoruyacanadair,banaszverirsebende,okiiyicennetle mjdelerim." 152."Kyametgn,Allah'nyannda,insanlarnenktlerinin,ikiyzl insanlarolduunugrrsn.Bunlardnyadabirinebiryzle,brnededier yzlegelirlerdi." 133."Drthuyvarki,bunlarkimdebulunursa,okimsehlismnafkolur.Bir kimsedebunlardanbiribulunursa,buhuyubrakncayakadarokimsedenifaktan birparavardr:1.Kendisinebireyemanetedildiizaman,hyaneteder2. Konuurkenyalansyler3.Szverirseszndedurmaz4.Birdavadataraf olduundahaddiaar,haktanayrlr." 154."Utanmadangnhileyenlerin(fskmtechirin)gybetiyoktur (aleyhindekonuulur)...Fcirin(aktangnahileyeninvebid'atnn) ktlklerinisyleki,in 362 BiRDEMETHADS1ERF sanlarondansaknsnlar...Ancakgnhgizliolannaybnaklamayn,bu gybetolur." 155."Khinleringereeuygunolanszleri,cinlerdenbirinin,meleklerin konumalarndankapp,khinlerdenbirdostununkulanafsldadbir kelimedir.Khinlerbubirdoruya,yztaneyalankatarlar." 156."Birkimseninheriittiinisylemesi,gnaholarakkendisineyeter." 157."nsanlarnenkts,fenalkyapacandankorkulankimsedir." 158."Sizinenhayrlnzahlkengzelolanmzdr." 159."insangzelahlkile,geceyiibadetlegeireninderecesineular." 160."insanlarlagzelkonumak,sadakadr. 161."Mzan'da,gzelahlktandahaar(gelecek),hibireyyoktur." 162."Sizinensekinleriniz...banaensevgiliolannzvekyametgnndeen yaknmdabulunacaklar,ahlkaengzelolanlarnzdr." 163."Glkimse,insanlargreteyenendeilkzgnlknndakendisini zapteden,iradesinesahipolanadamdr." 164."Sabrancak,musibetinilkdarbesisrasndadr." 165."iyilikyap,ktlklerdensakn.Birdebakki,insanlarseninhakknda arkandannediyor?Onlar,seninhakkndaiyisyletecekeyleriyapkt syletecekeyleriyapma..."

166."ikinimetvarki,insanlarnouonimetlerinkymetinibilemiyorlarda aldanyorlar:Bunlar,salkvebovakit tir. 363 PEYGAMBEREFENDMZ 167."Yarmhurmailebileolsacehennemateindenkorunmayaalnz.Bunuda bulamazsanztatlszlerle..." 168."Mmin,safveiyidir.Mnafk(vekfir)isehilecivektdr." 169."Yavaol,yumuakolyumuaklktanmahrumolan,hayrdanmahrumkalr... iddet,bulunduueyiirkinletirir.Yumuaklkgzelletirir...Allah Refik'tir(kolaylatran,ltuflamuameleedendir),yumuaklsever." 170."Kimebiriyilikyaplrsa,onakarlkbiriyilikyapsn.Eerbirey bulamazsa,yaplaniyiliivsn.Kendisineyaplanbiriyiliiveninsan,ona teekkretmisaylr.Eeroiyiliigizlerse,onanankrlketmiolur..." 171."insanlarateekkretmeyen,Allah'akretmiolmaz." 172."Kibir,bakasnnhakkninemekveinsanlarkkgrmektir.(Gzel giyinmek,iyiyaamak,kibirdeildir.)" 173."Allah,verdiinimetinalmetini,kuluzerindegrmeyisever." 174."Eyaysahibitamaldr.Gcyetmiyorsa,mslmankardeiyardm eder."(Bakalarnatatmakkibiralmetidir.Muhtalarayardmiincretle tatmak,kibirolmaz.) 175."Biriyapmakistediinzaman,Allah'n,sanaoitebirkyolu gstermesine,birkapamasnakadar,yavavetemkinliol." 176."hireteaitilerdenbakaeylerde,aceleetmemektehayrvardr." 177."Merhametetmeyene(Allahkatnda)merhametolunmaz." . 178."insanlarnayplarmaratrrsan,onlarnifs|id,n$(bozulmasna)sebep olursun." 364 BiRDEMETHADS1ERF 179."Sizdenbiriniz(biryeregirmekiin)defaizinisterdeonaizin verilmezse(cevapalamazsa),geridnsn." 180."Sizdenbirinizmeclisegeldiizamanselmversin.Ayrlpgiderkende selmversin,ikinciselmda,ncekigibidir." 181."Kkbye,yryenoturana,binekzerindeolanyayangidene,az olanlardaoaselamverirler." 182."Birbirleriylekarlapdamsfahaeden(elskan)ikimslmamn, dahaonlarayrlmadan,gnhlarbalanmolur." 183."Sizdenbirinizbirtoplantyageldiinde,hibirkimseyioturduuyerden kaldrpdayerinekendioturmasn." 184."insanlarkiiolduklarnda,ikikiiaralarndagizlikonuup, ncyayrbrakmasnlar." 185."Doruluktanayrlmaynz.Doruluk,iyiliegtrriyilikdecennete gtrr.Adamdorulukederek,Allah'nyanndadorular(sddk)derecesine kar.Yalandansaknnz.Yalan,fenala,fenalkdacehennemegtrr,insan yalansylerdururda,nihayetAllah'nyannda,yalanc(kezzab)diyeyazlr." 186."Sizebykgnahlarnenbynbildireyimmi?"Evet,yReslallah... "Allah'aortakkomakveanababayakargelmek...Dikkatedin!Birdeyalan sylemek..."(Sonszndefalarcatekraretti...) 187."iyiliklerineniyisi,insann,babasnndostlarnaiyiliketmesidir." 188."Namazdan,orutanvesadakadandahafaziletlibirderece...Dargnlarn arasndzeltmektir." 189."insanlarnarasndzeltmekiin,taraflara(kendiliinden)hayrlsz ulatranveyahayrlszsyleyen,yalansylemisaylmaz." 365 PEYGAMBEREFENDMZ 190."Benimazmdanyalansylemek,bakabirkimseninazndanyalansylemek gibideildir.Kim,bilebilebenimazmdanyalanuydurursa,cehennemdeki yerinehazrlansn." 191."Cebrail,banadurmadankomuyaiyilikyapmaytavsiyeedipdurdu.yleki komuyukomuyamirasklacanzannettim."

192."Eerben,birkoyunpaas(fakir)ziyafetinebilearlsam,mutlaka icabetederim.Yinebanabirpaa(okbasitbirey)bilehediyeedilse,onuda (kmsemem)muhakkakkabulederim." 193."Cennethalknnkimlerolduunusizebildireyimmi?Onlarhalktarafndan horgrlphiesaylan,zayfvealakgnllolanmminlerdirki,Allah'a yeminederlerse,muhakkakAllahonlarnistekleriniyerinegetirir.Size cehennemhalkndabildireyimmi?Onlardakatyrekli,kaba,cimrive kurularakyryenkibirlikimselerdir." 194."Sizdenbirinizservetveyaratlbakmndankendisindenstnkimseye bakarsa,birdekendisindenaadakilerebaksn." 195."Yolzerindeoturmaktanvazgeemiyorsanz,bariyolunhakknveriniz." Yolunhakk:"Harameylerebakmamak,gelipgeeneeziyetvermemek,selmalmak, iyiolaneyleriemretmekvektolaneylerdensakndrmaktr." 196."Biriniz,bireyitiinizde,kabniinenefesvermesintuvalete gittiindesaeliylesilinmesin." 197."Hikimsesoleliyleyemesinvesoleliyleimesinnkeytansol eliyleyervesoleliyleier."..."...Soleliylealmasnvevermesin." 366 BiRDEMETHADSIERiF 198."ocuk!Besmeleek,saelinlevenndenye." 199."Sefer,azaptanbirparadr.Osizdenbirinizin,yemesine,imesine, uykusunamaniolur,intizmmbozar.Yolcu,sefereaitilerinibitirince, ailesinednmeyiabukyapsn." 200."Herkim(ssvezevkiin)birkpekedinirse,onunsevabndanhergn birmiktareksilir.obankpei,avkpei,bekikpeimstesnadr." 201."Birinizinkabndankpekitiizaman,okabyedikereykasn." 202."Herkimsarmsak,soanyemibulunursa,bizdenvemescidimizdenuzak durup,evindeotursun(namaznevindeklsn)." 203."BirinizduaedeceizamannceAllahuTelyahamdusenaetsin,sonra Peygamber'esaltuselmgetirsin.Dahasonradadilediiekildeduaetsin." 204."Sizdenbirinizduaederken,(yaRab)dilersen(banaunuver)demesin duasnkesinolarakyapsn,srarlaistesin.nkvereceihibireyAllah'a bykgelmez..." 205."Duaettimdekabulolmad,diyeaceleetmediizaman,herbirinizinduas kabulolunur." 206."Eyinsanlar!Kendiniziyormaynznksizsaraveyayannzda bulunmayanbirineduaetmiyorsunuz.Allahheransizinlediriitirsize, sizdendahayakndrO'nunadycevemukaddestir." 207."kimseninduas,makbuldualardr.Bunlarnkabulediliindephe yoktur:Zulmeurayannduas,yolcunun(misafirin)duas,anababann ocuklarnaduas." 208."Mazlumunduasndansakn!nkmazlumunduasylaAllaharasnda,onun kabuledilmesinemniolacak,hibirengelyoktur." 367 PEYGAMBEREFENDMZ 209."Allah'm!Acizlikten,tenbellikten,korkaklktan,pintilikten,bunaklk derecesinevaranihtiyarlktan,hayatnvelmnkthallerinden,kabir azabndanSanasnrm.Allah'm!Nefsimegnahlardankorunmayilhametve onugnahadmektenkoru.Onugnahlardantemizleziratemizleyenlerinen hayrlsSen'sin.Sennefsiminvelsisin,mevlssm...Allah'm!Faydasz ilimden,Allahiinrpermeyenkatkalbten,doymakbilmeyennefistenkabul olunmayacakduadanSanasnrm." 210."Allah'm!Sen'ingazabndanrzanasnrm.Cezandan...affna snrm.HaslSen'denSanasnrm.Senilayk olduungibivemem.Senkendininaslvdysen,ylesinyaRab!" 211."Allah'm!Gnahmbala,evimindirlikvedzeninikoru,rzkm bereketlikl." 212."Allah'm!Benihellindenrzklandr,haramdankoru.BeniSen'den bakasnamuhtaetme." 213."Allah'm,Senaffedicisin,affseversin,affetbeni."W

:,AllhmmesalllseyyidinMuhammedin:jvel lihiveashbihivesettim ve'lhamdulillhiRabbi'llemn. lHadisieriflerderlenirken,ueserlerdenistifadeedildi:1.BinbirHadis Tercemesi,NumanKurtulmu,istanbul19582.imamBuhdrfninDerlediiAhlk Hadisleri(EdeblMfred),Tercemeveerh:A.FikriYavuz,2Cilt,istanbul 19791981,SnmezY.3.Buhr'denSemeler(CevahirlBuhn),Mustafa MuhammedUmre,Terceme:HasanAliolu,istanbul1988,ErkanY4.Sahhi BuhariveTerccmesi,Mtercim:MehmedSofuolu,17Cilt,istanbul19871990, tkenY5.RiyZ'sSlihn,PeygamberimizdenHayatlleri,Tercmeve erh:M.YaarKandemir,ismailLtfiakan,RidKk,8Cilt,istanbul 19971999,ErkamY.Hadisieriflerindizgivetashihinde,ImamHatipLisesi'ne devamedenkkolumsm'ngzelhizmetlerioldu.Kendisininvebtn gelerimizinfeyzineduacym.Btnmrlerini,ResliEkremEfendimiz'in hizmetindegeirsinler,insaallah. 368 SevgiliMslmanKarde, %Bukitaptankimseninmaddbirkazancyoktur.Tamamen,hayriindatmak isteyenkardelerimizinisteklerivemadditirakleriilebaslmaktadr. %Busebeplemaliyetiokdktrvepiyasafiyatnnondabirikadardr. $Hayriindatmakisteyenkardelerimiz,enaz100adetolmakzere,yeni baskyakatlmakiinbavurabilirler,istanbuldna,kargoilegnderilir. $Aynmuhittekiarkadalar,isteklerinibirletirerek,toptansipari verebilirler. *05366075066numaraltelefondanM.E.Dzda',fiyat,fazlabilgivekitap sipariiiinarayabilirsiniz. %Bueseri,dostlarnza,mterilerinize,iilerinize,genlere,okullara, renciyurtlarna...tandktanmadkherkesehediyeedebilirdnlerde databilirbayramhediyesiolarakverebilirsiniz. *insann,Allah'doruolarakbilmesi,onanaslkullukedeceinirenmesi, ancakbirhakpeygamberinrehberliiilemmknolabilir.Busebeple,hereyden nce,YcePeygamberimiz,ResliEkremEfendimiz'iiyitanmak,sevmekveona tamolarakgvenmeklzmdr... $&Bukitap,inaallah,ohizmetiyerinegetirmekiin,birbalangolsundiye yaynlanmtr... *Herakam,gnlholuuile,aileceokuyup,sohbetlerevesile edebilirsiniz... %Allah'nrzsn,Resl'nnduasnkazanp,ikicihandames'udvebahtiyar olunuz,azizkardelerimiz... xxx

AKDENZ AM KUDS MUTE MA'AN EYLEGASSN %AKABE TEBKKELB BUSRA BAGDAD^MFDAYN TAY TEYMA SDHAYBER *HAZREC YENBU m MEDNE ItKDIR \ KiISAKHVA

m'DKYBYE CDD:Kluv"KVA"N S**MKVT\Ss''KYM LAHM KFESE U Q s UKS/.IINKYN TAFSKU<SAKF ES1.EMKNNE EZD .NECRANHAVLAN ME'RB Pt ZEBD 1 H YEMEN "2 HMYKR HADRAMUT ADEN KNDE EZD HNDOKYANUSU ffi SOMAL ISBN9757402311 9"799757"40Z31l" HEDYEDRSATILMAZ