KARAKOLDA CNAYET Robert Prat, odasnn kapsn anca bir trl alamad o kokuyu duydu yine.

Adaletin kokusu adn takmt ona. Eski evraklardan, izmaritlerden, tanklar ve sululardan, dier btn adaletle ilikili ayrntlardan izler vard bu kokuda. Zabt ktibi ise hazr bekliyordu. Herey yerli yerindeydi. Kdn, kalemini hazrlam, bir sigara sarmakla urayordu. Robert, zabt ktibinin dudaklarnda hi bitmeyecekmi gibi duran sigaradan ve onun evreye yaylan kokusundan hi holanmyordu. Pencereyi azck olsun aabilirdiniz, dedi Robert. Yazc: ' Bu soukta nasl olur? diye cevap verdi. Zabt yazcsnn ad Soulas't. nce, uzun boylu ve kaamak bakl bir adamd. Yeni savcy hi sevmiyordu. Yapmack da olsa ona kar hibir yaknlk gstermiyordu. Otuz yldr bu dairedeydi. Hi pencere amaz, .souktan ve hava cereyanndan holanmazd. Robert'in sporculuu, sert hareketleriyle, tok szleri yazcnn houna gitmiyordu. Robert'e : Basavc sizi hemen grmek istiyor, dedi. ki haftadr gney-bat ilinde sorgu yargl yapyordu. Saduyu sahibi, yaps kadar fikirleri de kvrak ve renkliydi. Her akam ak havada dolar, antrenmana kard. Ayn zamanda iyi bir oyuncuydu. Bu ehre savc olarak atanmas en fazla rugbi kulbnn idare kurulunu sevindirmiti. Benden ne istiyor acaba? diye sordu yazcya. Herhalde size Saugeat'n lmnden szede-cek... Saugeat ld m? ehirde bunu bilmeyen yok sanyordum. Robert: Bende, sizdeki haber alma kaynaklan nerede? dedi. Soulas ehrin birka gazetecisine adliyede olanlar hakknda bilgiler veriyordu. Buna karlk da gazetecilerden bilgiler ediniyordu. Robert sordu: Neden lm? Pek bilmiyorum dorusu, diye cevap verdi Soulas. Yzne esrarl bir hava vermiti. Robert, omuzlarn silkti: Syleyin, syleyin Soulas. Ben de fazla bir ey bilmiyorum. Saugeat karakolda lm. Sylentiye gre... Ben iniyorum... Basavc masasnn bandayd. Dnceliydi. Robert, bu adamn endieli halini daha grr grmez anlamt. O bylelerinden hi holanmazd. Basavc herkesten, avukattan stajyere, tanktan sana, olay ortaya karan polisten kanunlara gerek anlamyla uyan ve adaleti smren yargca kadar herkesten korkuyordu. Robert'e: Buyrun oturun, dedi, pek skc bir durumla kar karya bulunuyoruz. Saugeat m? Demek haberiniz var? yle, byle. Dul kalan kars dava am, bunu da biliyor musunuz? Hayr. Davay avukat Maurice alm zerine. Bu son cmleyi sylerken basavcnn sesi bir inilti eklinde kt. Avukat korkun bir hasmd. Rek-lmdart ok holanr, hi kimsenin gznn yama bakmazd. Btn Fransz avukatlar gibi politikayla da uratndan olduka geni bir evresi vard. Ne zaman lm? Dn, ya da dn gece. Robert dnd. Polisler, Saugeat' birok soygunculuk suundan bugn kendisine getirmi olacaklard. Demek ki o, bir gn nceden yakalanmt. Btn bir gn karakolda kalm ve son nefesini orada vermiti. ok tatsz bir i, dedi basavc. Gerekten yle.

 imdi polisleri sulama modas var. Gazetecilerin kaleminden kan damlyor bu konuda. Anlyorsunuz ya? Dvmler mi adam? Basavc aknlkla ban kaldrd. aknlk iinde : Ben nerden bilebilirim ki? dedi. Nasl lm acaba? Onu da bilmiyorum. Gen birisiymi galiba? Otuz yalarnda. Bir sessizlik oldu. Robert'in ii kaynyordu. Zor ve engellerle dolu bir sorundu, ama byle bir ile uramak hayli zevkliydi. Adalet duygusuyla dolup taan gen bir yarg iin ele gemez bir frsatt. Basavc: Meslekte henz pek yenisiniz. Kendinizi heyecana kaptrmanzdan korkuyorum, dedi, ne demek istediimi anlyorsunuz deil mi? Hem evet, hem hayr. Bakn, bu ok nazik bir sorun. lmdeki tuhafl kabul ediyorum. Ama eer polisler suluysa kanun yollara bavuracak ilk insan benim. Robert susuyordu. Saugeat'm nasl birisi, olduunu unutmamak gerekli. Soyguncunun, hrszn biri. Sylentiye gre kars da fuhu yapyormu. nmdeki raporda yle yazyor. Bu insanlarn evrelerini bilirsiniz. Kadnn dnme yntemini de. Asl felket kocasnn karakolda lmesi. Hemen tazminat dnr. Bu yzden de avukat halkn fikrini elmeye alp gazetecilerle reklm ettirmeye kalkacak. Aklna bir ey geldi: Gazeteci dedim de... buradaki gazete muhabirleriyle aranz iyi mi? Robert, yalnz spor muhabirlerini tanyordu. Dierlerinden kayordu. nk onlarla yakn ilikide bulunmak halkm houna gitmezdi: Bu ii bana m veriyorsunuz? diye sordu. Bu ite ok soukkanl olmak gerek. Ateim ykselmez, bana gvenebilirsiniz. Gvenmeyi ok isterim. Robert, basavcnn endiesini ok iyi anlyordu. Mahkemede iki sorgu yargc vard. Perreau adndaki dier yarg, mesleini iyi bilen krk yalarnda birisiydi. Belli ki, basavcnn aklna Robert'in gelmesi Perreau'nun avukat Maurice ile arasnn ak olmasyd. Avukat Maurice ile anlar msnz? Olduka. Aslnda avukatn evine, Suzanne adndaki kz yznden gidiyordu. Onunla, ehre geliinin ertesi gn verilen bir baloda tanmlard. Son gnlerde her akam buluuyorlard. Basavc hl st dudan sryordu. Her zamanki gibi endieliydi: Avukat kabul edecek misiniz? Ne zaman? Saat ona doru size gelecek. Peki. Bir adl doktor gstermeniz gerekecek. Fangeat'ya ne dersiniz? Bu ad her duyuunda basavc bir tuhaf olurdu. Fangeat, bildiini okuyan biriydi. Raporunu iyice tetkik ettikten sonra hazrlard. Basavc: Asl can skan ey nedir, biliyor musunuz? diye sordu, ama szn tamamlamad. Fangeafnn ellerine fitili yaklm bir bomba veriliyordu. ok namuslu bir adamdr, dedi, Robert. Evet, doru. Belki de lm hakkndaki aklamas btn btn farkl olur. Bu cmle basavcnn yzn birden aydnlatt. inde bir umut uyanmt. Ald doktor amboliden sz etse sorun kapanrd. Tabii, niin olmasn, dedi.

Robert dar kt. Merdivenleri yava yava ;ikt. Karakolda dayak atmann iren bir ey olduunu dnyordu. Ama acele etmek de yersizdi. Kararda sabrl olmak gerekiyordu. Zabt yazcs heyecanlyd: Sonu nedir? diye sordu. Robert, masasna geti. Cevap vermiyordu. Soulas yeni bir soru sordu: Bu sabah ne yapyoruz bay yarg? Avukat Maurice'i kabul edeceiz, dedi Robert. Saugeat iin mi? Evet. Zor bir iti. kisi de sustular. Avukat, saat onda geldi. Konumalar ksa ve samimi geti. Robert morg muayenesi iin doktor Fangeat'n atandn syleyince avukat ok sevindi. Avukat knca da Doktor Fan-geat' arad telefonla. Doktor grevi kabul ettiini belirtti. Sonra da rugbiden szetmeye baladlar. Robert, yemeini hep Adliyenin yaknndaki, fiat-lan kesesine uygun kk bir lokantada yiyordu. Bu lokantaya zellikle iiler ve kk esnaf gelirdi. Pivois adndaki polis memuru da mteriler arasndayd. Bu memur arkadalarna bir yargla arkadalk ettiini sylemekten byk bir zevk duyuyor olmalyd. Robert ondan ne kadar kasa, yakasn kurta-ramyordu. Robert'i kendi masasna davet ediyor veya teklifsizce masasna geip oturuyordu. Lokantaya girince ilk grd kii Pivois oldu. heyecanl grnyordu: abuk gelin bay yarg, dedi. Ne var? diye sordu Robert. 8 Sizinle konumalym. Demek bu ii siz zerinize... Evet, ben aldm. Bravo. Neden? Bir bilseniz nasl tutumular, anlatamam. Komiserle mfettileri tanyor musunuz? Hi tanmaz olur muyum? Pivois, komiserin adnn Bertrand, mfettilerin; ise Rabut ve Beal olduunu syledi. Komiser Hukuk'u bitirmiti. Sizin gibi, dedi Robert'e, ok efendi birisidir. Kltrl ve terbiyelidir. Temiz giyinir, azndan tek kfr kt grlmemitir. Ksaca klasik polis memurlarna benzemez. Ya mfettiler? Onlar da namuslu insanlardr. Pivois, iki meslekdamn zelliklerini anlatt. Namuslu aile reisleriydi. Yaamlar iyiydi ve en tehlikeli olaylara onlar gnderilirdi. kisi de savata yararllk gstermilerdi. Byle insanlar hi zavall bir soyguncuya ikence ederler miydi? Robert sordu: Sizin evrenizde olay iin ne dnyorlar? Hepsi de zgn. lm olayna m zlmler, yoksa Sougeat'nm karsnn dava amasna m? Her ikisine de. Pivois, Robert'in sorusunun altndaki ince alayn farkna varmad. e mahkeme karmasa polisler hi zlrler miydi? Karakola getirilen bir adamn artk daryla ilikisinin kesildiini dnd. Robert, Piovis'ye: Peki, sizler karakolda adam dvmez misiniz? diye sordu. Sesinin tonu sertti. aran Pivois, ban kaldrd: Aman bay yarg, nasl olur? Byle eyler olmuyor mu yani? Bu kez byle bir ey olmad. Bizde zaten olmaz bu, inann. Pivois ekledi: in size veriliine herkes sevindi. Polisleri cellat gibi grenlere benzemiyorsunuz siz. Sorunu rtbas edeceime mi inanyorlar? Yok canm ne mnasebet! Ama anlay gstereceinize gvenleri var.

Tereddt ediyordu. Robert: Pek anlayamadm, dedi. Toplumla, toplum d olanlar gznnde bulunduracanz doaldr bay yarg. Robert, biraz acele ederek yemeini bitirdi. Yalnz kalmak istiyordu. Basavc onun btn davranlarn izleyecekti. Polisler ise, onun almalarn ksteklemeye alacaklard. Gen savc, btn skntlarn akamki rugbi antrenmannda unuttu. Duun altnda ise tam bir sknete ulat. k kapsnda Suzanne' grnce bsbtn rahatlad. Birbirlerini ptler, arkadalklar ar ar sevgiye dnyordu. Suzanne, aka ile sordu: Polisleri ne zaman alaa ediyorsunuz? Bunu ne zaman rendiniz? Eve dnd zaman babamn syledii ilk ey bu oldu. Babanz bu konuda ne dnyor? Baarnz diliyor. Ya siz? 10 Ben de... Sululara cezalarn vereceinizden eminim. Byk bir zafer kazanacaksnz. Robert glmsyordu: Acele yarglara varmaynz. nanyorum buna. Rugbide olduu gibi burda da baar salayacaksnz. Robertr Suzanne' kendine doru ekerek boynundan pt. Gen kz sokuldu ona. Fangeat, yirmidrt saat iinde hem cesedin otopsisini yapt, hem de birinci raporunu hazrlad. Robert, bu raporu okurken^ tp dilinin etrefilliini dnyordu. Ak olan tek cmle raporun son cmle-siydi: Saugeot, devaml oklardan doan menenjit hemorajisinden lmtr. Alt kata indi, Fangeat'y buldu : Doktor, ltfen odama gelir. misiniz? Niin? Raporunuz hakknda konuacaktm. . Anlalmayan bir yan m var? Fangeat, yarm saat kadar sonra geldi. iman, neeli ve akadan holanan bir adamd. Son derece canlyd. Geri yetmi yandayd, ama olduka salkl grnyordu. - Eee, imdi size oturup bir de aklamada m bulunacaz yani? Bana yardm etmelisiniz doktor. Nasl bir yardm. Onlar ele geirmem konusunda. Saugeat nasl lm? Beyinde damar tkanmas. Size bundan baka bir ey syleyemem. 11 Teekkr ederim. Ksacas dayaktan lm diyebiliriz, deil mi? Fangeat, Robert'e bakt: Adl doktorla m, yoksa bir dostla m konuuyorsunuz? Elbette dostla. yleyse dinleyin beni. Bu, imdiye kadar grdm en tipik karakol daya. Robert, birden fena halde fkelendi. Alaklar! Fangeat, dostunun omuzuna elini koydu : Syleyin bakalm, ne yapmay dnyorsunuz? Ta batan kararm verdim ben. Saugeat'nm dvlerek ldrldn kantlamaya alyorsunuz. Evet, yle.? yleyse bu i suya dt demektir. Niin? nk btn kaplar yznze kapanacak. Hi kimse sizinle konumak istemeyecek, tek banza kalacaksnz. En iyisi siz, benim gibi mulak bir rapor hazrlayn, sizden kimse kukulanmasn. yi ama, sizin raporunuz ok ak. Bu sizin iin aktr. Bakalar yle dnmezler.

' Kelimelerin belirttii anlama ne buyrulur? Kelimeler herkes iin ayn anlam tamazlar. rnein basavc, sizin raporunuz iin nce glm-seyecek, sonra da bunun bir ey kantlamadn syleyecek. Ben neler grdm, neler. Ben daha iyimserim. Bana yardm edenler kacaktr. rnein siz. Ben sonuna kadar, Saugeat'nm devaml oklar 12 sonucunda menenjit hemorajisinden ldn syleyeceim. Bana da yeter bu kadar. yleyse Tanr size g versin. Robert, leden sonra bir ie yaramayacan bile "bile polisleri ard. gndr komiserle sorunu enine boyuna tartma frsat bulmulard herhalde. Kukusuz, imdiden hazrladklar ifadeler birbirine tpatp uyacakt. Ama kimbilir belki de ilerinden biri bir yanl yapabilirdi. Odaya ilk olarak komiser girdi. Robert, dorusu bunu beklemiyordu. nn birden gireceini sanyordu. Demek ki aralarnda anlam olduklarn gstermek istemiyorlard. Komiser ksa boylu, esmer ve olduka gl grnyordu. Zeki bakl ve sevimli bir adamd. yi ve teiniz giyimliydi. Bay yarg, henz sizinle tanmadk, dedi. Robert ayaa kalkarak: Tantmza ok memnun oldum, dedi. Yerine oturdu ve komiser Bernard'a yer gsterdi. Komiser, Robert'i son mata izlediini syleyerek hayranln belirtti. Ama Robert, onunla birka gn sonra kanl bakl olacaklarn biliyordu. Sonra komiser : Beni, u zavall Saugeat'nm lmyle ilgili olarak ardnz deil mi? diye sordu. Evet. ok zc bir olay. Sonra da, samimi olduunu gstermek iin ekledi : Hem kendisi, hem de kars iin zc bu. Ben 13 kimsenin gz yama bakmam. Ama her eye ramen bizim iin bu olay zc. Elbette. Bu, sanyorum polisin yiyecei en byk darbedir. Dnn ki, adamn birini yakalyorum, o da kollarmn arasnda can veriyor. Halka bunun aksini anlatmak mmkn deildir. Sonradan aksi anlalsa bile ilk andaki izlenimi silmek kolay olmayacaktr. Biz de buna meydan vermemek iin buradayz ya. Btnyle temize ksam bile phe kalacaktr. Namuslu insanlar byle eylere aldrmamak. Robert, sormay tasarlad eyleri sralad. Saugeat'mn kim olduunu, ne zaman aranmaya balad ve yakaland, neyle suland, sorgusunun nasl yapld... Komiser: Size cevap vermeden nce, bir noktay aydnlatmanz rica ediyorum : Doktor raporunda ne diyor? Menenjit hemorajisi. ok mu, beyin kanamas m? ok. Bernard, dudaklarn bzerek: Olay hakkmda fikrinizi sormaya cesaret edemiyorum dorusu, dedi. Sormanzda bir saknca yok, ama doktorun raporundan baka henz bir ey bilmiyorum. Komiser heyecanlanmt. Robert'in davran onu rahatsz etmiti. Robert btn soukkanlln koruyordu. Sinirli deildi ve komiserin ayn durumda olmadn zevkle farkediyordu. , Balasak, dedi Robert. Komiser ban sallad, ne doru eilip ellerini 14 birletirdi. Olup bitenleri hatrlamaa alyor gibiydi :

 Birka gn nce mfettilerimden birinin uyars sonucu birok soygunun Saugeat tarafndan yapldn dndk ve... Devam edin. Karanlk ilerin dnd bir barda konuurlarken... Neyse, Saugeat'nn meslei makina tamirciliiydi. nce garajc Loubat'nm, sonra yine garaj sahibi Mercier'nin yannda almt. Daha sonra da tarm makineleri yapan Edoigt'nin fabrikasna girmiti. Bu kuruluta da soygunculuk olmutu. Hrsz kap kilidini krarak ieriye girmiti. Bu adam buralar ok iyi biliyordu. ini yle bir zamanda grmt ki, o srada rahatsz edilmesi mmkn deildi. Loubat'nm garajnda para ve bir yzk, Mercier'ninkinde mcevher, Edoigt'dan da bir ek karnesi, antika bir saat, bir astragan krk, birka da deerli biblo almt... Peki Saugeat'dan kukulanmam mydnz? Biraz. Dzenli bir yaam var grnyordu. Bol keseden para harcamyordu. Her hareketini izliyorduk. Dzenli bir yaam vard dediniz Yirmi yandayken, yani bundan on yl nce Pe-rigueux'de hrszlk suundan hkm giymiti. O zamanlar iyi bir n yoktu, kavga karr, olaylara karrd. Sonralar evlendi ve duruldu... Bayan Saugeat nasl bir kadndr? Komiser tereddt etti. Bay yarg, syleyeceklerime baka anlam vermenizden korkuyorum. Merak etmeyin, yle bir ey olmaz. Bayan Saugeat bundan on yl nce bir genel15 evdeydi. Sonra o zamandan beri hakknda nemli bilgilere sahibiz. Eski mesleini hibir zaman unutmam. Kadn takip mi ediyorsunuz? Hayr. Nerden rendiniz? Fuhu yasas kalberi bu ii gizliee yapanlar oald, biliyorsunuz. Saugeat bunu biliyor muydu? Bilmiyorum. Zaten onun srd yaam pek anlyamyorduk. Grnte drstt. Ara sra da kt nlenmi barlara gidiyordu. Size bunlar bildirenlerin fikirleri neydi? Onlara gre Saugeat ya pek kapal bir hayat sryordu, ya da hibir eyini saklamyordu. Surda burda bir iki aperatif iip gidiyordu. Kars onunla birlikte grnmyordu. Robert, iinden gld. Belli ki Saugeat'ya bir kulp taklamamas komiseri zyordu. Sonra gnn birinde ondan kukulanmaya m baladnz? Drt gn nce onu armaya ve azndan bir-eyler almaya karar verdik. Beal ve Rabut, onu almakta olduu Edoigt'nin yanndan almaya gittiler. Edoigt'te soygun ne zaman yaplmt? On gn nce... Arkadalar leye doru geldiler. Yemee ktk birlikte. Saat ikide de Saugeat'y sorguya ekmeye baladk. Sorulan eyleri bilirsiniz, allm eyler... Aleyhinde cidd bireyler var myd? Dorusunu isterseniz hayr. Peki, Saugeat soyguncuya yardm ediyor olamaz myd? 16 Elbette olabilir. Bu konuda kesin bir yargmz yoktu. Zaten ona kar hibir dmanlmz da yoktu. Komiser ok sakindi. Robert, bu polis memuruyla budalaca bir iddet anlayn badatramyordu. Bu memur, karakolda geen bir dayak olayna karacak kadar alalamazd. Bu dncelerle ylesine dolmutu ki, birden komiserin szn keserek: Hukuk'ta okumusunuz galiba? dedi. nce aran Bertrand cevap verdi: Evet, bay yarg. Nerede yaptnz reniminizi? Toulouse'da ve Paris'te. Doktoram da hazrlamaya balamtm. Benim gibi.

O zaman komiserin sesinde bir itenlik duyuldu. Terbiyesini korumasna ramen, bir deiiklik olduunu Robert farketti. Komiser artk kendini bir arkadann yannda grmeye balamt. Onu nasl sorguya ektiniz? nce ben baladm. Sonra mfettiler devam etti. Sorguda hep yannda mydnz? Hep deil. Baka ilerim iin arasra ayrlmam gerekiyordu. Saugeat inkr m ediyordu? Hem de nasl. Bir sank inkra bavurdu mu ne yaparsnz? Bunun deiik yntemleri vardr. Dediine baklrsa komiserin yntemi psikolojikti. Btn sorun, sann dayatmasn sinir bozucu sorularla krmaktan ibaretti. Komiser anlayl ve her eyin dzeleceine dair kans olan adam roln oynuyordu. Mfettilerse fena adam rolndeydiler. Ama ii dayakla zmlemek yoluna gitmiyorlard. F. :2 17 Robert'in kendi fikrinde olduunu dnen komiser glerek: Bu kadarna izin vardr deil mi? diye sordu. Peki Saugeat bundan sonra itirafta bulundu mu? Hayr. Bir arama yaptnz m? Yaptk, ama bir ey bulamadk. Patronun iinden memnun muymu? ok memnunmu. Yeniden, Saugeat'nm sorgusundan konumaya baladlar. Saat drtte dinlenmesi iin izin vermiler. Komiser: Bunu insanlk adma yaptm syleyemeyeceim, dedi. Verilen bu arann amac bakayd. Sorguya ekilen adam, ara sra kendi dnceleriyle babaa brakmakta yarar vard. Bu gibi hallerde sank, artk sorgusunun bittiini ve kurtulduunu sanr. Yeniden sorguya balandnda bazan kesin sonu alnabilir. kinci sorguda zellikle Loubat'nm garaj nda-ki soygun zerinde durduk. Robert, Loubat'y tanyordu. Bu adam rugbi takmnn baz ileriyle urayordu. Yaplan malardaki kaptkatlar o salard. Sert hareketli, iman bir adamd, ileri de iyiydi. Robert'in zerinde pek iyi bir izlenim brakmamt ama. Bu ehre Nantes'den gelmiti. Orada genelev altrd sylentileri vard. Loubat, bundan on gn nce soyulmutu. O zaman Saugeat orada alyordu. Hrsz ieri atlyeden girmiti tpk Edoigt'teki gibi. Kapnn biri de krlmt. ini abuk bitirmi, bu yzden hrszn, atlyenin durumunu iyi bilen birisi olduu kansna vardk. 18 Belki size biraz bnce gelecek ama, bir uyanda bulunacam... Birini yakalyorsunuz... Dorusunu isterseniz, yakalanm deildi. Sadece sorguya ekilmiti. Neyse, kez soygunculuk yaptndan phelendiniz diyelim. Adam soru yamuruna tutuyorsunuz. Ama aleyhinde nasl bir dosya tuttuunuzu renebilir miyim? Aleyhinde fazla bir ey toplayamamtk. Bertrand, ne yapalm der gibilerden ban sallad ve devam etti: Bay yarg, itiraf edeyim ki, bocalyorduk. soygunculuk yaplmt. nn de ayn kii tarafndan yapld kesindi. Btn sabkallar gzden geirdik. Ama hibiri bu ii yapma benzemiyordu. Aklma Saugeat geldi. Gemii karanlkt ve soyulan yerde de almt, oralar iyi tanyordu. Elinizde yeterli delil olmadndan da ona bir ey yapamyordunuz? Evet, yle. steinize zorla kavuabileceinizi sandnz yle mi? Zorla derken daya kastediyorsunuz. Byle bir ey yok. Ben buna her zaman karym. Szlerine devam edecekti, ama sustu. Bir ey syleyecektiniz galiba, dedi Robert.

 Evet bay yarg. Sizinle ok iten konumak isterim. Ben, kendi payma Saugeat'nm sulu olduuna inanmtm. Bu sular ancak o ilemi olabilirdi. Edoigt'de akam ge vakte kadar kalmt. Loubat'nm garajnda da bir gn 'nce giri kaps esrarengiz bir ekilde krlm, kilidini de Saugeat onar-mt. ncsnde avluda bir merdiven bulunmutu. Bu merdiveni de oraya Saugeat tam. 19 du? Bunlar hakknda aklamada bulunmu muy Evet ama bunlar pek sudan eylerdi. Komiser biraz durdu. Sonra devam etti: ok zc bir olay bay yarg. Durumu bana haber verdikleri zaman... Gardiyanlardan biri tella kapm alp ieri girdi ve bana Bay komiser abuk gelin, tutuklulardan biri fenalk geiriyor dedi. Kzmtm ve tedavi etsinler, dedim. Ama o srar etti, durumunun ok ar olduunu syledi. Kalkp gittim. Biliyorsunuz sanklar hcrede tutulurlar. Orada herkes birbirine girmiti. eri girip dier tutuklular buyana itip zerine eildim. Saugeat gerekten kt durumdayd. Kendini kaybetmi bir durumdayd. Olup bitenleri renmek istedim. Bir sraya yatrmlard, sonra yere dm ve ksmt. Daha sonra bana haber vermiler. nann ok sklmtm. Hemen hastaneye telefon ettim. Bir cankurtaran gnderdiler. O gece ldn rendim. Peki lm hakknda hi fikriniz yok mu? Hibir fikrim yok. renmee de almadnz m? altm, ertesi gn Saugeat'nn evine iki mfetti gnderdim. ki buhran geldi aklma. Sylentiye gre ok iermi. Biraz durduktan sonra devam etti : Doktor bu konuda bir inceleme yapsa iyi olur sanrm. Szn tamamlamt. Robert, zabt yazcsna bakyordu. Sylediklerinin tam olarak yazlp yazlmadn merak etti. Soulas, komisere bakarak gld. S'on-ra yazdklarn uzatt. Ltfen imzalar msnz bay komiser, dedi. 20 Komiser, verdii ifadeyi yava yava okudu. Okuduklarn bayla tasdik ediyordu. Sonunda : Bir ey eklemek isterdim, dedi. Peki syleyin. Onbe yllk polisim. Hukuku bitirdikten sonra polis olarak greve baladm. Kiliseye gitmem ama dindarm. Toplumdaki ktlklere kar savamak prensibimdir ve insan haklarna sayg duyarm. Bunlar not edilebilir mi bay yarg? Elbette. Yazc, komiserin son szlerini yazarken Robert de dnyordu. Komiserin gerek yan hangisiydi? Dncelerini kolaylkla ve nezketle belirten adam m, yoksa ikenceci birisi mi? mzalayn efendim. Zabt yazcsnn komisere kar davran ok kibard. Bertrand, Robert'i selmladktan sonra kt. Mfettiler darda bekliyordu. Kapnn aralanmasyla fsltlar duymaya balad. Sonra Rabut'nn girmesini syledi. eriye otuz yalannda, irikym bir adam girdi. Bir greiyi andryordu. Esmerdi ve tok bir sesi vard. Fena bir ekilde Robert'i szyordu. Hi kukusuz erkek erkee bir anlamaya varmaya alacakt. Rabut: Bay yarg, dedi, bay komiser size her eyi anlatmtr herhalde... Zarar yok, siz de anlatn bir kere. Mfetti dudaklarn bzd, yz acayipleti. Sonra konumaya balad. Saugeat hakknda bilgiyi o toplamt. Yargtan bunu gizli tutmasn rica etti. Bu bilgiyi ona, ban ileten kadn vermiti. Kadn, iki mterinin Loubat'nn garajndaki soygun olayndan szettiklerini duymutu. Bunlardan biri tekine Saugeat var ya, asl o demi. teki, o olduuna emin 21 misin? diye sormu. Birincisi Eminim, bana kendisini ele geiremeyeceklerini sylemiti demi. Rabut szlerini balad:

 Hakkmda yanl bir yargya varmanz istemem. Henz hibir yargm yok. Evet, ama dolaan sylentileri biliyorum. Onun iin bu biraz etkiliyor beni. ki yl savaa katldm, cephede arptm... Biliyorum. Bunu unutmamanz rica ederim. Rabut, konuurken heyecanlanyordu. Savaa katlmasnn kendisine ayrcalklar tanyacana inanyordu. Bylesi davranlar da Robert'i fena halde sinirlendiriyordu. Kendisi de 1944 ylnda, yirmi yandayken orduya katlmt ama bunu kimseye sylememiti. Saugeat'y nasl yakaladnz? Sokakta. ard m? Bay yarg, polislerin yakalamasn bu kadar doal gren birine rastlamadm henz. Robert iinden: ok iyi, dedi, soruyu safiyane sordum, ama yerini buldu diye geirdi. Saugeat'y karakola gtrdk. le sralaryd. Yemee ktk. Saat iki sralarnda dndk. Komiser birka soru sorduktan sonra onu bizimle yalnz brakt. Rabut'un deyiiyle bundan sonra Saugeat'la ciddi bir ekilde uramaya balamlard. Cidd olarak derken neyi kasdediyorsunuz? Saugeat'ya her eyi bildiimizi, kendisini ar cezaya gndereceimizi ve orada gereine baklacan syledik. Gemiinden ve karsndan szettik. Neden ldn biliyor musunuz? Doktor, darbeden falan szetmitir herhalde. Doktor, oktan szediyor. Ayn ey. Bay yarg, beni iyi dinleyin. Kendini savunamayan birine vurmann imknsz olduunu bilirsiniz. Ama bunun tersi anlalyor. alma tarzmz bilmem biliyor musunuz? Polisler dar odalara tklr, artk orada kendi balarnn aresine bakarlar. Oraya durmadan memurlar girip kyordu. Kimi bir ey soruyor, kimi dosya alp gidiyordu. Adam dvm olsak btn herkes duyar bunu. Konutuka fkesi artmt. nkr m ediyordu Saugeat? Evet. Rabut, komiserin sylediklerini tekrarlad: Siz ne dnyorsunuz onun hakknda? Sulu olduunu. Komiser sk sk geliyor muydu? ki veya kere geldi. Saat drde doru sorguya ara verdik. Drtbuukta yeniden baladk. Ayn metodu mu uyguladnz? Evet. Rabut biraz sustuktan sonra: Gerei sylemek gerekirse, ona kar pek nazik davranmadk. Hatta tehdit ettik... Gryorsunuz ya ok samimiyim. Bir san hrpaladn itiraf edecek polis azdr. Biliyorum. Robert, ertesi gn mfettilerin bayan Saugeat'-y ziyaret etmeleri konusunu atnda unlar syledi : Saugeat'nm lm bizi artmt. Aklmza ilk gelen itham olunacamzd. Onun hasta olup olmadn renmek istedik. 22 23 Kars size ne dedi? kiye dkn olduunu syledi. Olaydan bugn nce sabaha kar eve sarho olarak dnm. Rabut'nun szleri bitmiti. Kd imzalayarak kt. Birka dakika sonra Beal, kk masann banda oturuyordu. Krkbe yalarnda, iri yar, kyl yapl bir

adamd. Rabut'tan daha az zeki olduu kyordu grnnden. rkek bir hali vard. Konumadan Robert'e bakyordu. Bay Beal, Saugeat'nm lm hakknda bir syleyeceiniz var m? Bu ok zc bir olay bay yarg. Krkbe yandaym ve ocuum var. By onsekiz yanda, hukuka gidiyor. Avukat olmasn istiyorum. Bu i... Bu i henz bir fecaat arzetmiyor. yle ama ilk kez itham ediliyorum. Bu adamn da kendine acndrmaya alt belliydi. Beal'in ifadesini dalgn dalgn dinliyordu. Bir yenilik yoktu. Bununla birlikte bir ayrnt dikkatini ekti. Beal, soyulan Loubat'tan sinirlenerek szedi-yordu. Bu adamdan pek holanmyorsunuz galiba, dedi Robert. Ben mi? Bu adamn hayat ok karktr. Bu kadar m? Evet. Sougeat'y biraz tartakladnz m? Hayr. Yani tehdit falan ettiniz mi demek istiyorum. Yok, hayr. Beal'i korkutmann kolay olacan dnd Robert. Cidd bir tavrla ona: 24 Elbette biliyorsunuz, adl doktor Saugeat'nm lmn devaml oklara balyor. Evet ama... Demek ona bir fiske bile vurmu deilsiniz. Asla. Son derece tellanmt: ok, ama ok ayp bu, diye mrldand. Sizi itham etmiyorum. Beal, ifadesin i imzalad. ktktan sonra, basavcnn kendisiyle konumak istediini haber verdiler Robert'e. Basavc: Ne oldu? diye sordu. Robert, kaytsz bir ekilde yalnzca polisleri dinlemekle yetindiini syledi. Basavc: Bu memurlar ok iyi memurlardr, dedi. Bayan Saugeat, sarn ve olduka krmz, kaim dudaklaryla ad grnne ramen olduka gzel bir kadnd. Robert, onu inceleyince polislerin pek de haksz olmayabileceklerini dnd. Kadnn avukat Maurice beyaz sal, ksa boylu ve hazrcevap bir adamd. Robert: Adl makamlara bavurmusunuz, dedi. Buna avukat cevap verdi: polisi de sorguya ekmisiniz galiba bay yarg, ifadelerini grmek mmkn m? Biraz sonra yazc size verir. nce mvekkilinize birka soru sormak istiyorum. Kadnn gzleri birden dolu dolu olmutu. Robert: Bunun zc bir olay olduunu biliyorum, diye balad, ama bana btn hayatnz anlatmalsnz. Kocanz nasl tandnz ve onunla nasl evlendiniz? Saklanacak bir eyim yok, dedi bayan Saugeat. Polislerin anlattn dorular mahiyette konutu. Sonra gzlerini yere eerek: imdi kendimden utanyorum, dedi, ama hayatta hi yzm glmemiti. Annem, babam ben kkken lmlerdi. Teyzem yetitirdi beni, ama iyi davranmad. Elenmek iin hibir frsat karmyor-dum. Sanyordum ki... Genelevde ay kalmt topu topu. Bir akam Sau-.geat gelmiti. Sevmiti onu, fakat ikisi de yanlmlard. Yaradllar pek uyumuyordu. Robert'in buna inanmaz grndn gren kadn : Byle eyler sanldndan ok olur, dedi. Sonra, dedi Robert. Sonras basit. Nasl geiniyordunuz? Kocam becerikli bir makine ustasyd. yi para kazanyordu.

 Onun ar bir sula itham edildiini biliyorsunuz. Bu konuda ne dnyorsunuz? nanmyorum byle eylere. Yalandr. Kocanzn byk paralara gereksinimi oluyor muydu? Hayr. Ya sizin? kimiz de sade bir hayat sryorduk. Hi ilgisi olmad bir bara gidiyormu sk sk? Bayan Saugeat, kocasnn bir klhanbeylik yan olduunu syledi. Sayl kabadaylarla ahbaplk etmeyi marifet sayarm. er mi? 26 Hayr, ok seyrek olarak belki. Oysa polisler aksini sylemilerdi. Bayan Saugeat'-nm evine gitmiler ve kadn onlara, kocasnn hi ayk gezmediini sylemiti. Mfettiler sizinle konumular, dedi Robert. Avukat: Hatta, yanlmyorsam bayan Saugeat'nn dava amasna bu ziyaret neden olmutur. Niin? Anlatr msnz? Avukat: Ltfen anlatn bayan, dedi. Kadn: Dn deil, evvelki gn sabah dokuza doru geldiler. O gece uyuyamamtm. Bir gn ncesi le sralarndan beri kocam karakolda bulunuyordu. ki kiiydi polisler. Biri gen, tekiyse yal. nce kibar davrandlar. Yals, kocamn bana bir kaza geldiini syledi. Alamaya baladm ve kendisini grmek istediimi syledim. Genci, artk ok ge olduunu ve gizlemenin bir eye yaramayacan, yani kocamn ldn syledi. Bir iskemleye yldm, alyordum. Genci omuzumu okayarak, alayn, alrsnz diyordu. Kendimi ektim, bu adamlardan irkiliyordum, anlyorsunuz ya. Robert'e bakyordu. Gzleri slakt. Robert, alayan bir kadnn insanda arzu uyandrdn dnd. Sorular gen olan soruyordu. Bu lm aydnlatacak nedenleri bulmalarna yardm etmemi istiyordu. fkelendim, iin asln benden daha iyi bildiklerini syledim. Durumdan bir ey anlamadklarn, fenalk geirdiini ve hastaneye kaldrdklarn sylediler. Orada lm. Ben de bir ey anlamamtm. Genci kzd: Yoksa dvdmz m sanyorsunuz? dedi. Hibir ey sanmadm syledim. Kocamn iip ime27 diini sordu, hayr diye cevapladm. Benimle alay etti ve mahallede herkesin onunla sarho diye tandklarn syledi. Evet evet, dedi, kp gibi iermi, sonra da srtta tanarak eve getirilirmi. Bunlara yalan olduunu syledim ve barmaya baladm. B.unun iin ellerinde yeterince kant olduunu sylediler. Sonra da yals: ki imediini sylemenizi yelemem dedi. elikiye dermiim tanklarla. Kiminle diye sorunca da kedeki bakkaln rayla dediler. Sonra hatrladm. Bir arkadann dnnde doal olarak imiti ve onu bu rak eve getirmiti. Neyse, tersini sylememin yarar salamayacan ve onu ldrenlerin de kendileri olmadn sylediler. O kadar aptal deiliz biz, sonra bizi sigaya ekerler dedi gen olan. Giderken de tekrarladlar: Bunlarn hepsi geer, kocanzn iki imediini inkr etmezseniz, inann hakknzda iyi olur, dediler. Bir sessizlik oldu. Avukat fikrini sorarcasna Ro-bert'e bakyordu. Kadn ktktan sonra: Efendi bir kadna benziyor, dedi yazc. Robert birey sylemedi. Soulas'a kzd iinden. Soulas izin isteyip dan kmc ada dnmeye, hayal kurmaya balad. Karar vermiti, ama neye? Grevinin zorluu ortadayd. Hapishane gardiyan Sauvignat, Robert'in karsnda hazrolda duruyordu. Oturunuz diyecek yerde az daha Rahat diyecekti Robert. Yargca verecei cevaplan nceden retmi olacaklard ona. Sizi niin buraya getirttim, biliyor musunuz? dedi Robert. Saugeat iin olmal, dedi gardiyan. 28

Sesi titriyordu. Size basit birka soru soracam. Gardiyann ii rahat deildi. Dimdik ve hareketsiz duruyordu. Anlatn bakalm, Saugeat oradayken neler oldu? Sauvignat, Saugeat'y ilk olarak saat drde doru polisler sorguya ara verdikleri zaman grmt. Onu bir banka oturtmutu. Polislerin biraz sonra (onu yeniden sorguya ekeceklerini biliyordu. Durumu nasld? eri giren herkes gibi aknd. Yara bere izi var myd? Yaknd bir ey? Hayr, hi konumadan oturuyordu. Gzlerini dikmi bo baklarla bakyordu. Bir saat sonra bay Beal gelip onu ald. Sonra altda yeniden bana teslim etti. Yazl bir emir de aldm. Saugeat hapsedilecekti. Durumunda bir deiiklik var myd? Hayr, ama can sklma benziyordu. Kollan da biraz sarkm biimde yryordu. kide bir vay canna diye syleniyordu. Dier tutuklularn yanma yerletirdim. Hcredekiler kalabalk myd? Drt-be kiiydiler. nce bir sraya oturdu, yanndaki adam ona bir eyler sylyordu. Sonra yanndaki kalkt ve Saugeat uzand. Merak etmitim ve onu izliyordum. Ne olduunu sordum, yorgun olduunu sylediler. Bana uyuyor gibi geldi. Bir ara inleme duydum. Kotum ve Saugeat'nm yere yuvarlandn grdm. Yz duvara dnkt ve inliyordu devaml. Perian bir haldeydi, nesi olduunu sordum, cevap vermedi. nliyordu hep. Hemen komisere kotum. Konumasn bitirmiti. in bundan sonras onu 29 ilgilendirmiyordu. Artk komisere kalmt gerisi. Bununla birlikte Saugeat'nn tanmasna yardm etmiti. Konumuyor muydu? Fenalatm, leceim gibi eyler sylyordu. Yumruk izi var myd yznde? Hayr bay yarg, yoktu. Menenjit hemorajisinden ldn biliyorsunuz deil mi? Sauvignat'nm yznde birey anlamadn bildiren bir anlatm belirdi. Robert: Boksrler byle bir darbe sonunda lrler, dedi. Ya? Saugeat'nn da byle bir ekilde lm olmas mmkndr. Sauvignat'nm yz bir garip ekil ald. Korkmu ve irkilmiti. Merak etmeyin, kimseyi suladm yok. Sizce derek yaralanm olabilir mi? Sauvignat kzard. Yznde bir gvensizlik belirdi : Ben onun deceini nereden bilebilirdim ki? Suunuz var demiyorum size. nsan bir sradan derse ba yarlmaz. Bunu doktorlara soracam. Sauvignat'nm yzndeki gvensizlik daha da byd. Robert buna sevindi. Bana Saugeat'nn tutulduu yerin plann izer misiniz? Gardiyana kalemle kt uzatt. Fakat adam pek istekli grnmyordu. Alm olduu derste byle bir blm yoktu herhalde. Robert: Eer plan yanl izerse bu da bir belirti olabilir diye dnd. 30 Bu blmelerin hangi brolar olduunu da yanlarna yazn... Gardiyan bitirdii plan Robert'e uzatt. nsanlar burada sk sk sorguya ekilirler mi? Bazan brolar ok kalabalk olur. Duyulur mu konuulanlar? Olduka. Barrlarsa duyar msn? Tabii. Peki o zaman konuulanlar anladnz m? Pek anlayamadm.

Olduka ekingen davranyordu Sauvignat. Konuma, komiser ve polislerin istemedii bir yana kayyor gibiydi. Sizin orada insanlarn dayak yedii olur mu hi? Gardiyan hemen cevap verdi: Kesinlikle hayr. Aksi halde siz bilirdiniz tabii. Robert'in sesinde cesaret verici bir ton vard: Tabii. Bu metodlan ho karlamazsnz? Tabii. Demek Saugeat'nn lm sizin iin bir sr? Btnyle. yleyse bana yardm edin. Tutuklularn kayd sizde miydi? Evet. yleyse karakola koarak getirin bana bu defteri. Sauvignat yerinden kmldamad. Bu istei anlayamamt. inde birtakm isimler bulunan defteri yarg ne yapacakt? Sizi bekliyorum, dedi Robert. 31 Sesinde emir tonu vard. Gardiyan hibir ey sylemeden yerinden kalkt ve kt. Yirmi dakika sonra dnd. Elinde siyah kapl byk bir defter vard. Robert 27 mart tarihine kadarki sayfalar evirdi. Sau-geat'm adn buldu. Yazcya . u adlar kaydeder misiniz? Hangi adlar not edeceini gsterdi. Sauvignat, bir ey anlamadan onlara bakyordu. Sonra gardiyan gitti. Robert, Soulas'a. Adlarn yazdnz kimseleri en ksa zamanda bana arnz ltfen, dedi. Siz hukukular karakolda dayan ne olduunu bilemezsiniz. Biraz daha ileriye gideyim: bilmek yle dursun renemezsiniz de. Bir gn leden sonra akama kadar beni patakladlar. stersen anlataym, pek korkun deil. Geri fiziksel acya dayanamayanlar iin kt, ama asl amalar insan alalt-mak, kltmektir. Antrenman bitmiti. Robert'in arkadalarndan biri onunla konumak istiyordu. Franois Laberrere, Robert'le yatt. Avukat olmak istemi, ama babas rahatszlannca okulu brakmak ve ticaret hayatna atlmak zorunda kalmt. Savata dayatma hareketine katlm, Fransz polisi tarafndan yakalanmt. Bu polis rgt, zel bir rgtt. Bir sabah beni alp gtrdler. Yirmibir yandaydm ve tatildeydim. renimimi Toulouse'da yapyordum. imizden birini orada yakalamlard. ntihar etmiti, ama ktlar arasnda benim adma raslamlard. Gelenler bir komiserle iki mfettiti. Onu karakola gtrmler ve kk bir odaya 32 sokmulard. erde yalnzca iskemle vard ve onun evresine oturmulard. Komiser: Dik otur, ellerini arkada kavutur, diyordu. Sorgub alamt. Dayatma hareketine katlan rencilerin ve zellikle birka gn nce bir ttnc dkknn soyanlarn adlarn sormulard. Franois onlar iyi tanyordu. Onlarn ortasnda benim durumumu dn. Yirmi yandaym ve her yandan soru yamuruna tutuluyorum. Bir topa gibi soru sorana dnmekten bktm. Yanllkla bam arkaya doru evirerek, ya da prafilden cevap verdim mi, basyorlar kalay. Ulan, biraz daha terbiyeli olamaz msn diyorlard. Durmadan da hakaret yadryorlard. Haftalardr beni gz hapsinde tuttuklarn, sahte kahraman rollerine ktm iin benimle alay ettiklerini sylyorlard. lerinden biri senin kk ne lemde dedi. Nianlmdan sz ediyordu. Yani imdiki karmdan. Neler sylemediler onun hakknda. Yok nianlm btn faklteyle yatyormu falan filan. Kafam karmakark dinliyordum. Bir saat kadar srd bu ikence. Ne kz-kardeim kald, ne ailem. Szde babam uyuturucu ticareti yapyormu, ben de namussuz herifin biriy-miim. Labarrere sustu. Ban sallad:

 Kt bir an, ama bu bir ey deil. Biraz sonra sinirlenmeye baladlar. lk darbeyi yediimde pek sarslmadm. Olduka dayanklymdr ve vuran da pek actmak istememiti. Komiseri dinliyordum, arkadaki mfetti baldrma iddetli bir tekme yerletirdi. Yere kapaklandm. teki bacama da bir tekme yedim. Alay da ediyorlard. Bilemezsin, insann sinirleri nasl bozuluyor. nsann onuruyla oynamaktan holaF. : 3 33 nyorlar. Bu bir taktik. nsan onlarla birlikte alalmaya balyor, elinden bir ey gelmiyor. Robert, bayla ayn fikirde olduunu belirtti. Bir budalalk yaptm elimde olmadan. Birinin zerine doru yrdm. Yzne tkrmek istiyordum. Bir elme takldn hissettim. ki iskemlenin arasna uzandm. Kahkahay bastlar. stn durumda olduklarn gstermek iin ayaklarnn ucuyla benimle oynuyorlard. Komiser, ayaa kalkmam syledi. Karn st yat diyen var m sana? diye bard. Biri gidip dieri geliyor, durmadan tekmeliyorlard. Sonra komiser ben bunu grmiyeyim daha iyi diyerek dar kt. Komiser kar kmaz mideme mthi bir tekme yedim. Nefesim kesilmiti. Sonra rasgele tekmelemeye baladlar. Glmeler duyuyordum. Asl beni deli eden de bunlar oldu. Sonra beni drt ayak zerine yrtmeye zorladlar. Reddettim. O zaman ikisi birden stme ullandlar. Beni zorla drt ayak zerine getirdiler. Kendimi yerde buldum ve bu ekilde dolamak zorunda kaldm. Ne korkun eydi. Heyecanlanmt. Bunlar andka fkesi kabar-yordu: Dahas var. Btn gn beni brakmadlar. Akam olunca baka bir broya gtrdler. Gzlerimi kamatran bir lambann nne oturttular. Iktan baka bir ey gremedim. Vuruyorlard bana. Darbenin nereden geleceini kestiremiyordum. Bu arada sorulara, tuzaa dmeden cevap vermek de gerekiyordu. Ne yana kamaya alacan kestiremiyor insan. nk her yanda yeni bir srpriz bekliyor. Peki konumadn m? Hayr, ansm varm. Beni gurur kurtard. Bunu onlar iyi bilirler. Onun iin ilk olarak insann gururunu krmaya alrlar. 34 Demek ki metodlar kt. Ktyd elbet. Herhangi bir sabkalya kullandklar metodu benim iin de kullanmlard. Demek ki bana anlatmak istedikleri ey bunlard. Hayr, bu sorun o zamandan beri zihnimi kurcalyor. Sana Gestaponun ikencelerinden szetmek istemiyorum. Almanlar, dayan vatanseverler zerinde hibir etki yapmadn abuk anlamlard. Bu yzden de ii aztmlard. Peki bu iten nasl kurtuldun? Baka bir polis bana yardm etti. Adn veririm sana. Paris'in kurtuluunda beni dven polisleri aradm. ektiklerimi deyeceklerini sanyordum. Komiser mukavemetilerin eline dm ve kuruna dizilmiti. Ama iki mfetti mukavemetilere de baz hizmetlerde bulunmulard. Dokunulmaz olmulard artk. Barp ardm, protesto ettim, fakat bouna. Olup biteni unutmam gerektiini st kapal anlattlar. Tek intikamm onlardan birini herkesin nnde bir gn pataklamam oldu. imdi komiser olmu. Bu ie artk ben bile amyorum. Ya sana yardm eden polis? ler burada karyor ya. Beni kurtaran polis Bertrand'd. Robert glmsedi: Sakn aklna beni sana onun gnderdii gelmesin. Ka zamandr onu grmyorum. Ama bu olay kmca dndm. Bir yanda geirmi olduum ve unutamadm serven... Bertrand'dan sz edelim. Sulu mudur? Henz bir ey bilmiyorum. Nasl bir adam? Bana kar ok iyi davrand. 35

 Nasl yani? Beni onlardan istedi. leri srd bahane soygunculuktu. Benden kukulanyorlarm, gn hapsetti ve sonra kamama gz yumdu. __Demek bu yzden onun byle bir ey yapmayacana inandn? Namuslu olduu kesin. uras kesin ki, vuran o deil. Beni sorguya eken komiser de bana vurmamt. Ayaa kalkt: Seninle konumaya ve iimi dkmeye ihtiyacm vard. nk sana anlattklarm kimseye almamtm. Buna ramen hl iimde bir alalma duygusu var. Ksa boylu soyguncu, gzlerini krptrarak zetledi : Aynaszlar, insan bir yakaladlar m bay yarg, en iyisi az ve gzlerini kapamaktr. Bir altm boyunda, gzleri fldr fldr oynayan bir adamd. Robert evik bir adama benziyor diye dnd. nndeki raporda bu adamn hayatn gezgin bir cambaz olarak kazanmaya balad yazlyd. Robert: Geen hafta yakalanmsnz, dedi. Sorguya ektiler beni. Niin? ehrin dnda bir villa soygununu yklemek istiyorlar. Bir iliiiniz yok mu bu ile? Ne mnasebet. i 36 ifadesine gre artk byle eylere almt. Polisler bu tr olaylarda onu aryorlard. Polislere kar bir kini yoktu. Onlar da grevlerini yapyorlard. Tam kere su ilemisiniz. Biliyorum, bunun iin ok dikkatli davranyorum. Saugeat'y tanr miydin? yle byle. Ara sra uradm bir barn devaml mterilerindendi. Durumu nasld? Doal deildi. Kanepeye oturdu mu? Hemen uzanmad. O da benim gibi yere oturdu. Ban ellerinin arasna ald. Ne olduunu sordum, cevap vermedi. Yer pek temiz deildir. Kanepeye uzanmak istediini syledi. Bir kadnla bir erkek vard orada ve kendisine yer atlar. Aradan be dakika gemeden de yere yuvarland. Saugeat bir ey syledi mi? Hayr. Adam durmadan hareket ediyordu ve gzleri o kadar fldr fldr oynuyordu ki, Robert bir trl gz gze gelemedi onunla: Rahat durun biraz. Asabiyim de. Adam hareketsiz skald, kzard: Gryorum... Saugeat'nn geirdii fenalk hakknda ne dnyorsun? Heyecanland sandm. Bazlar dayanamazlar byle eylere. Siz dayanrsnz ama. Hapse her giriimde baylrsam vay halime. Glmsedi. Bu sevimli haliyle Robert'in gzne girmeye alyor olmalyd. 37 leden sonra barp arma gibi bir eyler duydunuz mu? Hayr. Robert, karlktaki abuklua at. Onu dvdler diyelim, o zaman bir eyler duyar mydnz? Mmkn. Tutuklular hapishanenin yannda m sorguya ekiliyor? Hemen yannda. Sesler duyulur mu? Barrlarsa evet. Peki o gn baran olmad m? Hayr.

 Siz polisten hi dayak yemediniz mi? Hayr. Sana kar hep efendice mi davranrlar? Evet, her zaman. Zaten sulu olduumda hemen itiraf ederim suumu. Yanlp, sulu olmadnz zaman da sizi sulu bulabilirler. imdiye kadar byle bir ey olmad. Nasl sorguya ektiklerini anlatr msn? Robert, iinden eleniyordu. Amac soyguncu Ruat'y g durumda brakmakt. Bunu baard da. Polislerle olan ilikilerini nasl anlatabilirdi baka? Sabkas ok olduundan devaml gz altnda bulunuyordu. Bunu bildii halde aldr etmiyordu. Elinden geldiince de polise yardm ediyor olmalyd. Polisler de buna karlk ufak tefek hatalarn grmezlikten geliyorlard. Ama polisin srlarn aklamas doru muydu? Ruat, en sonunda: Bana sorular sorarlar, dedi. 38 Ne gibi sorular? Beni biraz hrpalarlar, yani az dolusu lkrdlar. Gzm korkuturlar. Baka? O kadar. Adamn sesinden huzursuz olduu anlalyordu. Robert bunu dnnce deminden beri tasarlad areye ba vurmaya karar verdi: Ruat, biliyorsunuz yalan syleyecek olursanz sizin aleyhinizde olabilir. Elimde polisler kadar yetki var... Ruat, birden ard: Ama, bay yarg? Ne demek istediimi anlyorsunuz. Sizi polisler yakalar, ama cezanz yarglar verir. Gelecek sefer iiniz tamamdr. Soyguncu rahatszlatn belirten hareketler yapmaya balad. Robert bu tr davranndan rahatsz oldu. Yapt antaj gibi geldi ve bunun polislerin dayaktan nce yaptklarndan pek farkl olmadn dnd. fadenizi yazyorum. Hibir ey duymadnz, Saugeat'nn neden ac ektiini anlamadnz... Ama hi de sara benzemiyorsunuz. nsan duyabilir, ama duyduuna dikkat etmeyebilir. ine gelmeyince yle olur. Baz sesler duydum, ama bunlarn neler olduunu size syleyemem. Ruat'nn inad tutmutu. Dmanlarn belirlemiti : nce polisler, sonra yarglar geliyordu. Polisler olmasayd yarglar sinek avlard. Birinciler ikincilere hammadde salyorlard. Polislerin Ruat'ya bask yaptklar muhakkak 39 diye dnd Robert. Bu adam onlarn elinde bir oyuncak. Robert'in karsnda garip bir adam vard. Alfred Baubat serseriydi. Ne meslei, ne de yatacak yeri vard. Rahatsz edici baklar vard. Sakal simsiyaht. Saugeat'nn lmn grm olabilirdi, nk o gn nezarette bulunuyordu. Kesik bir konumayla: Bay yarg, beni yine gneten mi edecekler? dedi. Robert ayaa kalkt ve Alfred'in omuzunu okad. Bu hareket serserinin houna gitti. Hayatnda tek bir hrszlk suu yoktu. Tek suu serserilikti. Bir hafta nce parkta bir kanepenin stnde uyurken yakalanmt. Robert'in yaknl onu glmsetti. Durmadan gezer misiniz Alfred? Evet, her zaman. Beni niin ardlar acaba? Beni gneten mi etmek istiyorlar? Gneten mi, ne mnasebet? Evet, evet, bay yarg. Yirmi yldr gnein altnda yayabilmek iin rpmyorum. Onlar da benden bunu esirgiyorlar. Kimler? Herkes, siz, tekiler. Ben tarlalarda uzanmaktan holanrm. Rahat ve scaktr oralar. nsann iine gven gelir. Sonra bir de bakarsn korucu

dikilmi karna. Gtrr, sonra da karanlk bir odaya tkarlar insan. Gnesiz kalrsn. Geen hafta seni yine gneten mi ettiler? Evet, iki gn. Orada hasta bir adam grdn m? Grr gibi oldum. 40 ilgilenmedin mi? Karanlkta felketten baka bir ey gelmez. Robert sustu. Onu mahkemeye vermeleri gerekiyordu. Ama vermemilerdi. Polisler seni sk sk yakalayp brakrlar m? Ancak gnete yaayabildiimi bilirler. Oturur musun? Alfred oturdu. Endieliydi. rnein seni bir ay kadar gneten etsem ne dersin? nk zrvalyorsun. Geen cuma gn hcredeydin, eri biri girdi ve biraz sonra inleyerek yere yuvarland. Doru deil mi? Evet, doru. Ondan nce bir ey duymadn m? Alfred sustu. Robert birka saniye ona dikkatle bakt. Alfred gzlerini yere edi. Bak karmam, cevap vermezsen seni mahkemeye veririm. Byle bir ey yapamazsnz siz. Dinle beni, en aa polisler kadar kuvvetliyim ben. Evet ama her yerde eliniz yok. Hep dairenizde oturuyorsunuz. Onlarsa dolayorlar, beni gryorlar. Dinle beni, Saugeat'y hcrenin yannda sorguya ekmiler. Barma filan oldu mu? Biraz. Nas? Bay yarg, Caroline'i grseniz iyi edersiniz. O da kim? Bir fahie. Bunu yle bir sylemiti ki, Robert'in aracan sanmt. Oysa listede o da vard. Neler biliyor bu kadn? Saugeat'nn yanna gitti. Ban tuttu ve Sautl geat ona bireyler syledi. Beni brakacak msnz? O kadn her eyi biliyor. u ifadeni imzala bakalm. Gnee kavuacak mym? Evet kavuacaksn. Alfred kt. Robert, iin pek tatmin edici olmadn dnd. Saat ilerlemiti. Dar kt, stadyuma gitti. Dalgn ve heyecansz oynad. Suzanne onu kapda bekliyordu. Size bir ey syleyeceim. Nedir? Polisler babam grmeye geldiler. Bir konuda fikrini almak istediler. Onlar kabul etti mi babanz? Evet. Birbirlerine baktlar. Gen kz heyecanlyd. Konumak istiyordu: Bu adamlar sulu deil mi? Bilmiyorum. Korkuyorum. Ban Robert'in bana dayad. Robert, kzn san salarn yava yava okad. Onun korkuyorum demesinden holanmt. Demek ki kendisiyle ilgileniyordu. Basavc Robert'den kendisini grmesini rica etmiti. Robert ieri girdi: Sayn dostum, aratrmanz ne alemde? tlediiniz gibi yava hareket ediyorum. Ne yaptnz? Basavcnn Robert'in yaptklarn bilmemesine imkn yoktu. Robert bunu bildii halde hibir eyden

42 haberi yokmu gibi davrand: Polisleri, gardiyan ve Saugeat ile birlikte hapis yatan Ruat ve Baubat'y sorguya ektim. Tutuklular niin ektiniz? Baz ipular elde edebilirim diye. Bireyler elde edebildiniz mi? ok az. Basavc memnun grnyordu : amam. Peki imdi ne yapacaksnz? - Devam edeceim. Birka tank daha var. Dikkatli olun. Sesinde tavsiye eden bir ton vard: Bu tanklarn szlerinin doruluu hakknda pein yarglar vermiyorsunuz sanrm. Sorguya ektiklerinizin kimler olduklarn bir dnn. Birok kereler polis tarafmdan yakalanm kiiler. Bence dikkat edeceiniz iki nokta var. Bir yandan bu adamlar polislerde bir honutsuzluk yaratmamaya alacaklar. Ruat denilen adam tanrm. En aa iki ylda bir soygunculuktan yakalanr. Polislerin birini eek sudan gelinceye kadar dvdn grse, azn ap tek kelime sylemez. Ama br yandan, nasl syleyeyim... topluma ksm yle tipler vardr ki, bunlarn iinde polise kar olduka kin birikmitir. Polisleri kafese koymaya baylrlar. Daha iyi bir baar kazanmak iin de size yaranmaya alacaklardr. Bir polisin hpse tklmas onlar iin en byk intikamdr. Robert glmsedi: nann gerekli nlemleri alacam. Umarm, yle olsun. imdi bana ilk izlenimlerinizi syler misiniz? Robert'e zaman brakmadan devam etti: Merak etmeyin, soruturmanza karacak deilim. Bamszlnza byk saygm var. yle san43 yorum, sizin yerinizde olsam benden daha tecrbeli yarglarn deneylerinden yararlanrdm. Haklsnz efendim. Ama henz bireyler dnm deilim. Polisler hakknda ne dnyorsunuz? Bende iyi bir etki yarattlar. Komiser Bertrand iyi bir insandr. Basavc komiseri vmeye balad. Ama bu szleri Robert duymuyordu. Robert'in dalgnln gren basavc : Beni dinlemiyorsunuz, dedi. Hayr efendim, dinliyorum. Ben memurlarn kusursuz olduklarna inanyorum. Az daha: En kusursuz memurlar bile hata ileyebilirler diyecekti. Ama sustu. Yemek zaman Pivois'yle lokantann nnde karlatlar. Pivois: Beraber yiyelim mi? dedi. Basavc ile konutuklarndan beri Robert'in keyfi yerindeydi. Pivois'den polislerin dncelerini renebilirdi. Fakat Pivois ok ekingen davrand. nemsiz konulardan sz at.. En sonunda meseleyi yine kendisi at: Benim hakkmda ne dnyorlar? Bekliyorlar. Kullanaca kelimeyi aryordu: ...Ve biraz da korkuyorlar sizden. Benden mi? 1 Davranlarnzdan. Hadi ekinmeden konu. Herkes sizin yanltlmanzdan korkuyor. 44 Kim beni yanltacak? Sorguya ektikleriniz. Ruat m, Baubat m, yoksa Caroline mi? O kadn bayan Saugeat gibidir. Robert ban sallad: Anladma gre hepiniz de ayn fikirdesiniz bu konuda.

 Sizin yanl bir iz zerinde ilerlemenizi istemem bay yarg. Dostuz biz. En azndan oturup birlikte yemek yiyoruz. Sevimli, yakkl ve eli ak bir insansnz. Rugbi oynuyorsunuz, herkes sizden holanyor. Ama baz eyleri bilmiyorsunuz. Bunda da sizin kusurunuz yok. Biz bayan Saugeat hakknda ok ey biliriz. Neler rnein? Maln gz bir kadndr. Hayata nerede atlm olduunu siz de biliyorsunuz. Sylentilere gre daha yakn zamana kadar bu ileri yapmaya devam ediyormu. Ama bu iin en ilgin yann size syleyeyim mi? Ayn evde bir de kim alyormu biliyor musunuz? Kim? Caroline, dedi Pivois heyecanla. Belki de iki kadn bir olup aralarnda bir plan kurmulardr. Henz Caroline'in ne syleyeceklerini bilmiyoruz. Belki de polisler Caroline'in syleyeceklerini nceden biliyorlard. Elbette, dedi Pivois, ama dikkatli olun bu kadn delinin biridir. Romanlardaki fahieler var ya hani, biraz alka, fakat temiz kalpli? Kesinlikle onlar gibi deildir. Bamdan ok eyler gemi azgn bir kadndr. Robert ii alaya alarak .45 Bu kadn ok merak ediyorum, dedi. nce kendisini bulun da sonra. Surda burda srter durur. Nerede olduunu kimse bilemez. Gerekten de Caroline'i bulmak kola ydeildi. Ev sahibi kadn, yakalandktan sonra bir daha eve uramadn syledi. Eyalarn toplam ve yle gitmiti. Giderken yeni adres brakacan sylemiti ama hibir ey kmamt. Acaba polisler emin olmak iin kaybolmasna gz m yummulard? Belki de Caroline, byle bir ehirde yaayamayacan anlamt. Ama kadm mutlaka bulunmalyd. Peki ama nasl? Onu ancak polisler ele geirebilirdi. Onlarn iyi niyetine gvenmekse biraz zordu. Onun iin Robert ne iyimser, ne de karamsard. Aratracak, soruturacak ve her eyi dikkatle izleyecekti. Kadnn getirilmesi iin Emniyet Mdrlne bir celp mektubu yazd. Harekete gemeden nce bekledi. Hibir ey olmaynca, aratrmay yapan polise kendisi telefon etti. Komiser onun izinin kaybedildiini syledikten sonra. Herhalde bu blgede eski mesleine devam etme umudu kalmam olacak, dedi. Bu kadn bulamayacak kadar aciz olduunuza inanmak istemiyorum, dedi Robert. Bulacaz onu, ama zaman gerek. Bazan bir iki aymz ald olur. 46 iin asl ortadayd. Onu yakalamak istemiyorlard. Kadnn ok taze anlarla sorguya ekilmesini engellemek istiyorlard. Sonra kadnn arandna dair gazetelerde hibir ey kmam olduu geldi aklma. Polisler aleyhinde syleyecekleri olan bir kadm bunu duyar duymaz gelecekti kukusuz. Akama doru Robert, gvendii tek gazeteciye bavurdu. Gazeteciden, blgede kan btn gazetelere ilna benzer bir haber verip, fotoraf yaynlamak mmkn myd? Gazeteci bu ii zerine alacama sz verdi. Haber ve resim gazetede ktktan iki gn sonra Robert'i telefonla aradlar. Kalnca bir kadm sesi . Ben Josephine Le Lallac, dedi. Robert kalarn att. Byle bir isim duymamt. Ses: Caroline, diye dzeltti. Evet, syleyin. Dairenize ne zaman gelebilirim? Ne kadar abuk gelirseniz o kadar iyi olur. Yarn sabah. Caroline, Robert'in karsnda retmeninin karsnda duran renci gibiydi. Henz yznn hatlar bozulmamt. iman ve iri bir kadnd. Yarglarla bundan nce arasmda geenler hi de iac deildi. Polislere kar kini, kendine olan davranlar yzndendi. Ona kar alayl ve kaba davranyorlard. teki kadmlar gibi, kendisine efendice davranlmasm istiyordu. Kendisinin de bir gurur tadm sylyordu.

Robert: 47 Neredeydiniz? diye sordu. Bir arkadanm yanndaydm bay yarg. Niin birden kayboldunuz ortadan? Bylesinin daha iyi olaca anlatld bana. fadenizin kesin olmasn istiyorum. Bana yardmc olmak istiyorsanz hibir eyin belirsiz kalmamas gerekir. Bu szler etkilemiti kadn: Memnuniyetle bay yarg. Bay Beal adnda bir mfetti beni grmeye geldi. Buralarda grnmemem gerektiini syledi. Baka yere gidersem polisler beni rahat brakacakt. En sonunda da benim en uygun eyi seeceime inandn syledi. Siz de boyun ediniz buna? Evet. Gazetelerden haberi duyunca ne dndnz? Tereddt etmedim. Caroline, cidd bir ekilde ekledi: Adalete hizmet etmek sz konusu olunca baka trl hareket edemezdim elbet. in i yzn anlam mydnz? Saugeat'nn lmnden mi sz ediyorsunuz? Evet. Robert, bu tana hi gvenemedi. Polisleri sulamak iin elinden geleni yapabilirdi. O gn beraber olduunuz btn herkesi sorguya ektim, haberiniz olsun. Caroline'in yz deiti: Onlar ne dediler? Kendileriyle yz yze gelince anlarsnz. Robert, bu sz onu biraz hesapl konuturmak iin sylemiti. Caroline ayaa kalkt. yi niyetinden kukulanmak onu sinirlendirmiti. Gerei syleyeceime yemin ederim, dedi. 48 Gerei syleyin yeter. Bay yarg, Saugeat'nn canna okudular. Kimler? Aynaszlar. Bu sze Robert'in kzdn anlad: Ne yapaym, benim konumam byle. Polislerle pek geinemiyoruz. Hi sevmem onlar. Byle sulamaya devam ederseniz yalanc tanklk suuyla yakalatrm sizi. Saugeat'y tanrm. Ayn mahallede oturmutuk. Karsyla da tanrz. Mteriniz miydi? Hibir zaman olmad. Byle bir teklifte de bulunmad. Karsnn bir zamanlar genelevde altn biliyor muydunuz? Hayr. Caroline'in armas yapmack deildi. Saugeat'y ilk kez ne zaman grdnz? Saat drde doru, yarm saat kadar hcreye getirdiler. Durumu nasld? Yalnzca bayla selm verdi. Can pek skknd. Oturdu, ama hi konumad. Zaten biraz sonra da alp gtrdler. Biliyorum, iki saat kadar sonra da yine geldi deil mi? Evet. O zaman ne oldu? Daha kt bir durumdayd. Yznde yara izleri var myd? Hayr, aptallam bir hali vard. Ban bir o yana bir bu yana sallayp duruyordu. Caroline sustu. F.: 4 49

 Devam edin, dedi Robert. Srann zerine uzanmasn syledim. Kabul etti, ben dar ktm. Dar m ktnz? Bilirsiniz bay yarg, her yerde byledir. O kadar ok dyorum ki kodese, artk gardiyanlarla senli benli olduk. Kamayacam ve bir rezalet karmayacam bilirler. Zaten genellikle yakaladktan birka saat sonra brakrlar beni. Be dakika kadar dan kmtm. Tam o srada bir lk duydum. Derhal geri dndm. Duvarn dibine yuvarlanmt. Herkeste bir tuhaflk vard. Saugeat'nm azndan kpkler kyordu. Korktum, gardiyan da korku iindeydi. Komiseri armaya kotu. Ben Saugeat'la yalnz kaldm. Tutuklular hi hesaba katmayalm. Onlar etliye stlye karmazlar. Ksa boylu biri vard. Bilmem grdnz m? Grdm. dlein biridir. Anlamtm. tekine gelince, o kaktr, Saugeat'nm ban tuttum. Gzleri kayyordu. Dudaklarn kurulayp, nesi olduunu sordum. Canna okuduklarn syledi. Karsn tanyp tanmadm sordu. Bana gelenleri ona anlatmam syledi. * Caroline yutkundu. Duyduu heyecan neye yormalyd? Doruyu mu sylyordu. Can veren birini bu kadar yakndan ilk olarak grdm. leceini biliyor muydunuz? Hayr, ama kendisi sylyordu. inin bitik olduunu sylyordu. Hem sonra durumu ok ktyd. Ne yapmlar syledi mi? Sordum, ama cevap verecek durumu yoktu. Ke50 limeler zorla kyordu azndan. Sonra komiser gelerek uzaklatrd beni. Konumas pek kabayd komiserin. Gardiyana, Saugeat'nm yanndan ayrlmamasn ve onunla kimseyi konuturmamasn syledi. Yarm saat kadar sonra gelip aldlar onu. Saugeat bayla bana allahasmarladk dedi. Bireyler sylemek istedi ama azndan tek kelime kmad. Akam beni salverdiler. imdi geri gidelim. leden sonra kodesten kmtnz deil mi? Ara sra kyorum, evet. Caroline'in gzleri parlyordu. Robert bunun farkna vard. Fahienin en nemli eyleri sylemek iin sabrszlandn anlad. Ne duydunuz? Barmalar. Mthi sesler, ama ilk sorguda deil, o sakin gemiti. Saugeat'nm yapmayn, yapmayn diye bardn duydum. Bilmem nedendir, ama bana salarn ekiyorlarm gibi geldi. Toplandklar salona yaklatm. Saugeat'nm barmas ile baka sesler, grltler geliyordu. Bir ara ses kesiliyor, mfettiler kfr basyordu. Onlar konuturmak istiyorlar, Saugeat da ben yapmadm diye inliyordu. teki tutuklular sesleri duyabiliyorlar myd? Bir insan kulam tkamadktan sonra duyabilirdi elbet. ' Evet, dar ktm demitiniz. Evet, yerimde duramyordum. Konuulanlar duyunca bir tuhaf olmutum. Gardiyan beni dar karmak istedi. Ben de her taraftan duyulduunu syledim. Saugeat fena haldeydi besbelli. Sesi gittike kslyordu. Darbelere kar ban koruyan bir adama benziyordu. Sesinden byle kardm. 51 Komiserin sesini duydunuz mu? Hayr. Hi mi? Duydum, ama konutuu zaman ortalk sakin-leiyordu. Sorgu boyunca orada myd? Hayr, bazan kyordu. Baryor muydu? Hayr, sakindi. Sonra baka bir ses duydum. Bu sesi benden bakas tanyamazd. Belki de anlatmlardr. Ak konuun. Eminim bilmiyorsunuz, sorgu srasnda kim vard biliyor musunuz?

 Syleyin bakalm. Garajc Loubat, evet. Onu ok iyi tanrm, m-terimdir. Robert, polislerin Caroline'i sorguya ekmesinden niin korktuklarn anlamaya balamt. Yalanlar ortaya kacakt. nk garajcnn orda olduunu kimse sylememiti. Yanlmyorsunuz deil mi? Kesinlikle. Ne diyordu Loubat? Aynaszlar kztryordu. Vurun namussuza, rezil bir hrszdr o, diye baryordu. Hayvann biridir Loubat, duyduuma gre eskiden genelev iletirmi. Robert, Loubat'nn orada bulunuuna deil, polislerin bunu ondan gizlemelerine amt. Siz hi genelevde altnz m? diye sordu Robert. Evet, eskiden. Robert, tankl bakmndan onu kimsenin rahat52 sz etmeyeceini syledi. Ama onu polisler ve dier tutuklularla yzletirmek gerekecekti. Bunu karlayacak gc kendinde bulup bulmadn sordu. Ca-roline raz oldu. Odadan kt. Ertesi gn Robert, komiserin kendine uramasn rica etti. Komiser geldiinde Robert onu inceliyordu. Terbiyeli, fakat bu arltan holanmam bir hali vard. Kk bir ayrnty renmek iin sizi rahatsz ettim. , Rica ederim. Saugeat'nm sorgusu srasnda garajc Loubat'nn da bulunduu doru mu? Bertrand hibir aknlk gstermedi: Dorudur. Peki, nasl oldu bundan bana sz etmediniz? ok az bir zaman kald yanmzda. Onu Sau-geat ile yzletirmek iin armtk. Laubat'nn ifadesine gre Saugeat'y kilitleri gzden geirirken su st yakalam. Doru muymu? Saugeat bunlar inkr etti. Komiser, Laubat'nn ok ksa kaldndan, bundan sz etmemiti. Robert dnyordu. Caroline'in sylediklerini-aklamal m, yoksa yzlemeyi mi beklemeliydi? Kadnn kendisiyle konutuunu komiserin bilmemesine imkn yoktu. Caroline'i geen gn grdm. Buraya gelmiti. Olabir. Bertrand, dudaklarn srd. Kadnn nasl ifada verdiini sordu. Sizi itha mettiini saklamayacam. Daha dorusu mfettileri itham ediyor. Bir bu eksikti. Benimle alan iki mfetti de 53 mkemmel birer insandr. Ben kefilim. Caroline'e gelince, onun ne mal olduunu renmisinizdir sanrm. Robert, alayl bir ifade ile onun hakknda rapora ihtiyac olmadn syledi. Bertrand yava yava kzmaya balyordu. -r- yleyse bay yarg, izin verin de size fikrimi aklyaym. Ben ok anlamsz buluyorum... bir fahieyle, biri savata yararlk gstermi, teki iki ocuk babas namuslu memurlar arasnda bir ayrm gzetmemenizi dorusu hi de ll bulmuyorum. Byle bir ey yok. Robert, eliyle komiserin szlerini kesti. ok sakindi. Otoritesini gstermeyi aklna koymutu. imdiye kadar benim iin elle tutulur tek evrak adl doktorun verdii rapordur. tesi imdilik belirsiz... Caroline'in ifadesini renebilir miyim? : imdilik hayr. Komiser hafife kzard. yleyse beni mahkemeye vermenizi rica edeceim. Hi olmazsa bu kadnn aleyhimdeki ithamlarn bylece renmi olurum.

 Bunu da dnyorum, dedi Robert. Bacaklarnda bir arlk duydu ve yere yuvarland. Topu uzaklatracak zaman bulamad, topun zerine dt. Ayn zamanda ar bir vcut da onun zerine ulland, ayaa kalkmasna engel oldu. Oyunda byle eyler olabilirdi. Ayaa kalktnda ensesinde iddetli bir ar duydu. Biri vurmutu ona. Bunun kim olabileceini aratrd. Samat olabilirdi. nk o, ok sert oynayan dev csseli bir kasap rayd. 54 Ama Robert kendisine elme takldnda onun yannda bulunduundan pek emin deildi. Oynamaya devam ederken akl baka yerlerdeydi. Ne istiyorlard, yoksa sakatlamak m? Top yeniden ona doru geldi. Forvetlerden biri ona pas vermiti. teki kaleye doru komaya balad. Fakat tam o srada, dizine yedii iddetli brr tekmeyle yerinde kalakald. Bu kez grmt. Gen kahveci Espagnat. Zaten hakem de faul grm ve dd almt. Bacanda krklk yoktu, ama ok acyordu. Espagnat'nm o zamana kadar bu tr bir ey yapt grlmemiti. Hep efendice oynard. Oysa tekmeyi sallarken kastl bir hali vard. Robert oyunun bitmesini bekledi. Antrenr: ansn varm, dedi, ne oldu bu Espagnat'ya? Aranzda bir ey mi geti? Belki. Ama, polislerle aras iyiymi, hepsi onun kahvesinde iiyorlarm. Robert, cevap vermedi. Ama antrenrn szyle ilgilendi. Espagnat vestiyere doru ilerlerken, Robert ona seslendi. Espagnat, ona ynelerek zr diledi. ok beceriksizim ben. ok aryor mu? Teekkr ederim. Bunun yalnzca beceriksizlik olduunu mit ederim. teki ard: Yoksa kastl yaptm m dnyorsunuz? Birey sandm yok ama sen rugbi ile futbolu birbirine kartryorsun gibi geliyor bana. Yarg olmasa Espagnat'nm stne atlar ve d-rd. Ama durumu buna izin vermiyordu. Seninle ak konuaym. Bu ehirde baz kimseler bir sre iin benim dinlenmeye ekilmemi isti55 yorlar. Gelecek sefer kar karya geldiimizde, onlara bu zevki tattrmaya kalkrsan, imdiden sylyorum canna okurum senin. Ertesi gn garajc Loubat'y dairesine ard zaman dizi hl aryordu. Topalladn gren Soulas'-nn bundan memnun olduunu hissetti. Loubat, nedense arya hemen uymak gereini hissetmiti. Ro-bert'in karsnda serbest ve itendi. Kotum, izin verin de biraz nefes alaym. Robert, sessizce iman adam inceledi. imdiye kadar bu adam hi sevimli bulmamt. Onun korur-mu gibi bir tonla konumaya balaynca bu kans daha da artt. Size ok yardmda bulunabilirim. Biliyorsunuz bu ehirde ok tandm var. Teekkr ederim. imdilik gerein ortaya kmas iin yardmnza ihtiyacm var. Elimden geleni yaparm. in i yzn biliyorsunuz. Sz konusu olan Saugeat'nm lm. Zavall adam. Neden ldn biliyor musunuz? Banda bir ey varm galiba. Nasl tandnz onu? Benim yanmda tamirci olarak almt. ok iyi bir iiydi. Ama karakteri ktyd. Bir de biliyorsunuz o ola yvar. Sizi soyduundan emin miydiniz? Hi bilinmez. Ama mmkndr. Ka kere kilitleri incelerken yakaladm onu. Ben ktlk yapmaktan holanmam. Ama hayat insan tedbire zorluyor. 56 Robert'in zerinde iyi bir etki yapmak iin urayordu. Sizden ne aldlar?

 Para ve karma ait bir mcevher. Sonra unu ekledi: Yz bulacamdan midim yok. Yznde talihine boyun emi bir ifade vard. Saugeat'yla karlatrldnz m? Evet saat drde doru geldim. skemlede oturuyordu. Dorusunu sylemek gerekirse halini beenmedim. Ona ii kendisinin mi yaptn syledim. Reddetti. Onu tuhaf durumlarda yakaladm syledim. Alamaya balad. ok sinirliydi. Polisler onu yeniden sorguya ekmeye balad. Siz oradayken Saugeat'y polisler dvdler mi? Robert'in yz allak bullak oldu. Tereddt ediyordu. Hayr. Soru sorarken pek nazik davranyorlard. Zaten byle bir ey olsa ben buna engel olurdum. Bay Robert, size bir tte bulunmak istiyorum. Dosta bir t. Sizi berbat bir iin iine sokmular. nann bu iin kar yolu yok. Sakn darlmayn byle konutuuma. Polisler grevlerini yapyorlar. Kolay i deil. Daha imdiden ehirde sizin biraz fazla ileri gittiinize dair sylentiler dolayor. Hatta byle bir abayla ykselmeyi dndnz syleyenler var. Ayaa kalkt. Robert'in susmas onu cesaretlendirmiti. Hatta bakn, bu davay kazanamayacak kadar gensiniz. imdiden bunu kabullenirseniz, sonradan piman olmazsnz. Bu iten caymakla hibir kaybnz olmaz. Tam tersine, deneyin greceksiniz. Robert, bu iren herifi kapdar etmenin ok 57 zevkli olacan dnd. Ama vazgeti. Grlt karmann zaman deildi henz. Dmann eline frsatlar vermemeliydi. Loubat'ya imzalamas gereken kd uzatt. Kd ald imzasn att. Robert ierde otururken Soulas girdi ieriye. Zabt yazcs yerine oturdu, ttnn kard. Robert birden neelenmiti: Btn bu olup bitenler hakknda ne dnyorsun Saulas? Bence zaman kaybediliyor. Niin? Bu soyguncu ld artk. Bana Caroline'i, Ruat'y ve Baubat' getirin. leden sonra de geldiler. Caroline'in srtnda krmz bir elbise vard. Kadn gen yargca itenlikle glmsedi. Raut ile Baubat yanyana oturuyor ve hi konumuyorlard. Robert, nce bu ikisini yzletirmeyi dnd. Duyduunuz sesleri anlatn bana, dedi, nce siz syleyin bay Ruat. Pek kolay deil bu. Ac eken, yalvaran, inleyen bir insann kard sesler miydi bunlar? Yalvaryor gibiydi. Sizce Baubat? Souk almtm, bir ey duymuyordum. Robert bu cevabn yapmacklm anlad. Robert, ayaa kalkarak Caroline'i ard. Kadn bir iskemleye oturdu. Caroline, antropometri salonundan gelen sesler kodesten duyulur mu? 58 Evet. Saugeat'nn sorgusu srasnda birtakm sesler duydunuz mu? Hepsini duydum. Kodesteyken de duydunuz mu? Evet. Ruat duymadn sylyor. Ruat hzla Robert'e ilerledi: Bu kadn kodeste az kald. Birey duymasna imkn yok. Caroline: Sesleri duyduuma yemin ederim, dedi. Nasl seslerdi bunlar? Ac ve yalvarma sesleri. Ruat, bard: Doru deil bunlar. Seni yalanc, hatta sana benzetiyorlar onu demedim mi? Bana birey demediniz siz. Caroline kahkahay bast: Ne o, sizli bizli mi olduk? Bu ne resmiyet ayol? Yalan sylemeye ne zorum var? Var, zaten sen bu i iin tutulmu bir adamsm. Robert, konumann gerek amacna dndrlme-

sinin yararl olacan dnd : Caroline eer yalan sylyorsa, bunun sebebini syler misiniz, bay Ruat? Nerden bileyim ben? \ Caroline ayaa kalkarak konumaya balamt: Ben onun neden yalan sylediini biliyorum: Korku iine ilemi. Neden korkuyor? Hereyden, herkesten. Sizden, polislerden, hapisten... 59 Caroline devan etti: Sen ispiyoncunun birisin. Sinsi ve iki yzlsn. Senin ne iler evirdiini bilmediimi mi sanyorsun? En iyi arkadan bile ispiyonlarsn. Ferdi-nand' polise kim verdi ha? Polisler de elbet bundan memnun. Tabi sana hi dokunmazlar. nk ilerine yaryorsun. Caroline, adamn az kalsn yzne tkrecekti. Tam o srada Robert araya girdi. O, sylenmesine devam ediyordu. Acaba nasl bir kini vard Tsu adama kar? Bana milyonlar verseler, senin yaptn yapmam. Robert glmsedi ve dizginleri ele almann gerekliliine inand. skemlesine bzlen Ruat: k Ne kadm, diyordu. Robert: Konu bakalm, dedi. Siz konumay kolay m sanyorsunuz? fadesini okuyunca polisler kimbilir nasl kzarlard. Sesler duyduunu syleyince, az m kzmlard ona. imdi de bu seslerin nasl olduunu anlatmas gerekiyordu. Saugeat'nn yalvarr bir hali vard. Nasl yani? Kesmelerini rica ediyordu. Tokat, sille gibi eyler duydunuz mu? zellikle oraya buraya ekilen iskemle sesleri geliyordu. Robert, eskiden oynad bir oyunu hatrlad. Evlerinde ziyafet verildii zamanlar kardeiyle birlikte onu yatmaya gnderirlerdi. Ama onlar yatmazlar, duvara kulaklarn dayayarak duyduklar seslerle sofrada olup bitenleri anlamaya alrlard. imdi de 60 ayn eye benzer eyler oluyordu. skemle grlts, Saugeat'nm zerine eilen glgeler... Ya siz Baubat? Baubat, ar ar kalkarak Caroline'in yanma gitti: Gecenin kz, karanln kz... Caroline, omuzlarn silkti: imdi de deli taklidi yapyorsun ha? Kar karya gelmilerdi: Ben seni iyi bilirim adi herif, hrsz. Size de ayn numaray yapt deil mi? Hani u gne numarasn, Biraz zora gelince kontak numaras yapar. Yalnz gneten szedip durur. Gne senin yzne-bile bakmamtr. Sana bakan gnei ben ne yapaym. O da muhakkak senin gibi pislenir. Baubat, o sabit baklarn Caroline'e dikmiti: Beni korkutacan sanyorsan yanlyorsun. Asl sen benden kork. Bakkal bayan Berri'nin kasasndan paralar nasl yrttn anlataym istersen. Baubat bouluyormu gibi devam etti: Ama korkma, ben ispiyon deilim. Robert: Eee, Baubat, syleyin bakalm, siz neler duydunuz? Ruat ne duyduysa ben de onu, o kadar. Soulas'm, ifadeleri alrken durumdan hi de memnun olmad belli oluyordu. Kaydettiniz mi bay Soulas? Evet. tank da ifadelerini imzaladlar. Caroline.de sorguyu kendi ynetmiesine bir gurur vard. Robert -onun bu gururunu krmad. Elini itenlikle skt. lk 61 kelimesinden son kelimesine kadar gerei bile sylemi olsa, tank olarak bu kadnn hibir deeri yoktu.

Robert, daha sonra Caroline'le polisleri yzletirmeye karar verdi. Dncelerini bir dzene sokmaya ve bu nemli yzletirmenin hazrln yapmaya ihtiyac vard. Akamleyin Suzanne, polislerin eve gelerek yine babasyla konutuklarn haber verdi. Suzanne glmseyerek: Sizi sevmiyorlar, dedi. Ben sevmeleri iin hibir aba harcamyorum ki... Suzanne daha da tatllamt. Yrrken Robert'e sokuluyordu. Stadyumdan ehrin ortasna giden sokaklarda Robert ellerini kzn beline dolamt. Alana geldiklerinde birbirlerinden ayrldlar. Robert ilk kez o gece Suzanne'm dudaklarndan pmt. Suzanne kar koymaya kalkmad bile. Senin iin biraz endieliyim. Niin? Btn ehrin gz senin zerinde. Sana bir tuzak kurabilirler, halk aleyhine evirebilirler. Peki Suzanne, sen ne dnyorsun? Ben seninle beraberim. Yzletirme gn ieri nce Caroline girdi. Birka dakika sonra onu komiser izledi. Robert'le iten el sktlar. Robert. 62 jtuar. Sizi yzletirme iin rahatsz etmitim, dedi Evet, anlyorum. Bunu yapmam gerekliydi. Siz grevinizi yapyorsunuz. Bunun altnda yatan anlam uydu : Grevinizi yapyorsunuz, ama garip bir biimde. Ama Robert bunun ayrdmda deil gibi davrand. Caroline ieri arld. Kadn komisere bakmadan Robert'i selmlad ve oturdu. Hibir hareket yapmadan nne bakyordu. nemli bir i yapyormu gibi bir tavr taknmt. Komiser, arkas Caroline'e dnk olarak oturuyordu. Ona bakmak gerekirse, btnyle arkasn dnmesi gerekecekti. Caroline, sylediklerinizi bir kez daha tekrarlar msnz, dedi Robert. Caroline bildiklerini anlatt. Komiser hi ses karmadan onu dinliyordu. Bazan fke ile sabrszlkla ban sallyordu, ama konumuyordu. Loubat'a gelince, adam ks ks glerek dnp kadna bakt. Fazla ileri gidiyorsun diyor gibiydi. Doruyu sylyorum ben, ne sanyorsunuz, dedi Caroline. Komiser omuzunu silkti. Caroline szlerini tamamlad. Ama Robert'in susmasna bozuldu. Duydunuz deil mi bay komiser, dedi Robert. Evet. Sesinde alayc bir tavr vard. Cevabnda Caroline orada yokmu gibi davrand. Dorudan Robert'e bakarak konuuyordu. Bay yarg, pein bir ey syleyeyim. Tanktan szetmek istiyorum. Bu kadnn nasl mal olduunu bilmeniz gerek. Biliyorum. Tam anlamyla bildiinizi sanmyorum. Polisteki dosyasn incelediniz mi? 63 Evet. Gerekten de Bobert Caroline'in sabkalarn aratrm ve renmiti. kard btn olaylar kadn -erkek ilikilerinde ve bir de polislere kafa tutmaktan olumutu. Giydii hkmler arasnda, hrszlk yznden aylk bir de hapis cezas vard. Komiser Caroline'in sularn sayarken, kadn rpnp duruyordu: Hrszlk filan yapmadm ben. Yalan, yok byle bir ey. Hep byle sylerler. teki sular neyse. Mesleimi inkr etmedim hibir zaman. Ama dier konularda namusluyum ben. Komiser szlerine devam ediyordu :

 Onun yakalanmasiyle birok kereler ben uratm. Kendisini hafif de olsa incitmi olduumu iddia edemez. Ama belki de yakalanmasndan beni sorumlu tutuyordur. Sizden intikam almay dnmedim hibir zaman. Peki yleyse amacnz nedir? Komiser bu soruyu arkasn dnmeden sormutu. Caroline cevap verdi: Ben gerei sylyorum. Komiser, Robert'e: Bay yarg, byle bir olayda hakl ve haksz ortaya karmak gtr. Caroline birtakm sesler ve grltler duyduunu sylyor. Ben ise Saugeat'nn klma bile dokunulmamtr diyorum. Sulama botur. Nasl bo? Bakn, nceki gn size anlatmtm. Herkese ak olan bir odada bulunuyorduk. Bir soyguncu yznden herkesin gz nnde mesleimi tehlikeye atmam herhalde. Sizi kimse adam dvmekle sulamyor ki. Mfettilerime izin vermem de ayn kapya kar ama. Robert'ten kendisini dinlemesini rica etti. En ufak noktasna dek hereyi ona anlatacakt. imdiye kadar susmasnn nedeni bir l hakknda konumak istememesindendi. Madem i buraya kadar gelmiti, yleyse anlatmalyd: Bir polis bir pheliyi sorguya ektii zaman, genel olarak gcn birincide olduu sanlr. Bunun byle olmasm ben de isterdim. Gerekteyse kuku duyulan kiinin polise kar bir stnl vardr. Gerei biliyordur, ya da bilebilir. Bu da ona cesaret ve g verir. Sonra da polise meydan okur. Bize hakaret ederler. Bunlarn hepsini mahkemeye vermekle baa klmaz. Byle bir eyden dolay onlar mahkemeye versek, dnya alem bizim her gn ayr bir hayvan adyla adlandnldmz renir ve glerdi. Saugeat da sizi tahkir etti mi? Ne sandnz ya? Kfr edebiyatnn zenginliini bir duymalydnz. Unutmayn ki Saugeat kabaday geinen biriydi. DemeJc Caroline'in duyduu sesler bunlard, yle mi? Btnyle. imdi de fkelenmek sras Caroline'deydi. Ro-bert, iskemlenin altndan gelen sinirli ke seslerini duyuyordu. Ya Laubat? Zaten ondan szedecektim size. Caroline'e bakacak 'olursanz, polisler unun ya da bunun emrinde F.: 5 65 olan kiilerdir. Bize vurun bu adama, benim malm ald dese biz hemen itaat ederiz. Gzlerini ona dikti: yledir deil mi? Btnyle yledir. Komiser Robert'e dnerek: Mesleimde byle bir alalmada bulunsaydm, sizin yannzda adam yerine konulmamay zevkle kabul ederdim. Demek, Laubat'nm Caroline'i nanlatt ekilde konutuu doru deil. Saugeat'nm sulu olduunu sylemesi dorudur. Hatta bir aralk ikisi de seslerini ykselttiler. Bundan fazla da birey olmad. Robert, Caroline'e bakt. Caroline hemen: Sylediklerimi kelimesi kelimesine tekrarlayabilirim. Laubat da yle herhangi biri saylmaz. Bu adan komiserin yakmlarmdandr. Bertrand kpkrmz kesildi. fkelenmiti: Bu kadn ne diyor Allahakma? Tabi yle ya. Klhanbeylerin hareketleri hakknda her eyi bu adam bildirir polislere. Loubat hepsini tanr. Bilindii gibi nceleri genelev altrrd. Bay yarg, bu kadna cevap vermeyi alalma olarak kabul ederim. Deli olmadm pekl bilirsiniz. zellikle bugn, dedi Caroline. Komiser, yz solgun olarak odadan kt. eri mfetti Beal girdi. Saygyla Robert'i selmlad. Aa yukar komiserin sylediklerini yineledi. Saugeat onlar terbiyesizce tahkir ettii halde onlar sknetlerini bozmamlard. Byle eylere alktlar. Beal: Byle bir kadn tarafndan sulanmak ne talihsizlik, diyerek kt.

66 Mfetti Rabat, ok k bir kyafetle ieri girdiinde Caroline'in bak Robert'in dikkatini ekti. Bu kinle dolu bir bakt. Rabut da tekileri taklit etti. Caroline sanki odada deilmi gibi Robert'e doru ilerledi. nceleri Robert'in dizinin ne durumda olduunu sordu: Antrenmanda yaralandnz duydum. Espag-nat ok zgn. Robert, arsnn getiini syledi. polisin en acmasz bu adamd. Rabut: Benden byle bir ey beklenir mi? diye sordu. Bir garajcnn isteine uyup adam dvlr m? Ben bir ey bilmiyorum. Rabut'ye tekilerden daha sert davrand. Asl Caroline'in ie karmasn bekliyordu. Belki sizin de bir dndnz vardr, dedi Robert, Rabut'ye. Bunu sylerken Caroline'in iini boaltmasna frsat hazrlyordu. Gerekten Caroline birden patlad: Elbette vardr, Loubat ile can cierdir. Bu sz Rabut'y bozmad. Hafiften dnerek kadna bakt. Keyfi yerinde grnyordu. Loubat onun en iyi dostudur. Birbirlerine yaptklar hizmet saymakla bitmez. Herkes Loubat'nm Pierrot Lazagne etesine bal olduunu sylyordu. Onu bu sutan kurtaran kimdi? Siz sizsiniz Bay Rabut. Daha sayaym m? Elbette bay yarg, izin verirseniz size akl-yaym, dedi Rabut. Ama Caroline, onun konumasna frsat vermedi: Sizsiniz bay Rabut. Zavall Saugeat'nm canna okuyan sizsiniz. Ben sizi tanrm, hayvann birisiniz. Belki de bilerek yaptnz bunu. 67 Baryordu. Mfetti parmaklaryla kulaklarn tkayarak Robert'ten yardm bekledi. Susun, dedi Robert. Bu kadnn btn syledikleri dorudur. Lou-bat'dan sk sk kukulanlmtr. Ama unu da syleyeyim ki, hibir zaman onu yakalayamadm. Aleyhinde delil yoktu. Ne yapabilirim siz syleyin. Size ipucu verdii olur mu? Hem evet, hem hayr. Bakm grdnz gibi ak konuuyorum. Loubat kesinlikle bireyler biliyor, ama en nemlilerini kendine saklyor. Siz ona bir hizmette bulunuyor musunuz? Hayr. Bazan istedii bilgiyi veririz. Bir i adar m iin iisinin durumunu renmek faydaldr. Ama bu mesleiniz iin uygunsuzdur. Biliyorum, ama kalksz bir ey elde edilmiyor. ehirde olanlar renmek iin gece gndz almak, hi uyumamak gerekir. Ak szllme gvenmeniz gerek. Byle davranmazsak birok eyleri renemeyiz. Ama her eye ramen Loubat'nm szyle adam dvmek olacak ey deil. Robert garajcnn zerinde durdu. Rabut, bu adam hakknda bildiklerini anlatt: Nantes'da genelev iletiyordu, doru. ok alkan bir adamdr. ok da bencil. Namusa gelince, namuslu olduunu sanyorum. Kurduu i grne gre iyi iliyor. Birka kuru iin durumunu tehlikeye sokmak istemez. Ka paralk snrdan sonra namusunu ortaya kor, bilmem. Bize yaknlk gsterir, sk sk iki smarlar. Tekrar ediyorum, bize hizmetleri olmutur. aroline sakinlememiti: Bay yarg, Loubat ile bay Rabut arasmdakiler bundan ibaret deil. 68 Nasl yani? Onlar her bakmdan anlarlar. Loubat, ne olursa olsun pis adamn tekidir. Rabut, kadna dnd: Nasl yani, ne demek istiyorsun? Sizinle dp kalkmas yeter sebep. Ne demek istediinizi anlyorum. Edepsizlik etmeyin. Siz sanki ok temizsiniz de? Ben mi?

 Siz ya. Teyzesinin parasn alan kk Escof-fier'yi kim ihbar etti? aroline cevap vermiyordu. armt. Ne dersiniz aroline? diye sordu Robert. Beni fena avlad. Rabut, alayl bir glmsemeyle : te bay yarg, bizi sulayan kadn byle bir kadn. Biz onu hibir zaman ciddiye almadk. Biraz yar akll olarak kabul ederiz onu. Robert: Syleyin bakalm aroline, dedi, bu polislerden hi holanmayan siz nasl olur da onlara yardm edersiniz? aroline, hkrarak alamaya balad. Robert: Peki geen hafta bu kadna gitmesini neden sylediniz? Rabut dnd. arm grnyordu. Komiser onu uzaklatrmam sylemiti. Nedenini biliyor musunuz? Hayr. Rabut, bu i benim midemi bulandryor. Birok noktalan zemiyorum' aroline iin hakknz var, gerek bir tan tercih ederdim. Ama Saugeat'-nm lmnn ertesi gn onu neden salveriyorsunuz? kinci sorun da Loubat'nm varln kapal gei69 ,yorsunuz. Bir de kocasnn lmnn ertesi gn niin bayan Saugeat'nn ziyaretine gidiyorsunuz? Komiser bunlara yeterli cevap verir sanyorum. Robert, Rabut'nun zor duruma dtn pekl anlad. Ertesi gn daireye geldii zaman, Robert'i gen bir avukat ziyaret etti. Bu gen avukat, Suzanne'm babas Penaud'nun yardmcsyd. Avukat polisler adna, onlarn mahkemeye verilmesini isteyecekti. Avukat Penaud, ince ve uzun, asil grnl birisiydi. Yaam seviyordu ve Paris'te bir metresinin olduu syleniyordu. Bakente sk sk gitmesi de yalnzca i ile ilgili deildi herhalde. Meslek arkadalar bu konuda onunla akalatklarmda, glmsyor ve sylentiyi yalanlamyordu. Robert'e kar koruyucu bir konumda olmasna karm, ok nazik davranyordu. Kznn gen yargla filrtn biliyor, fakat ses karmyordu. Avukat ziyaretinin amacnn ak olduunu syleyerek balad konumaya. Robert: Sanrm komiser Bertrand'la mfettileri hakknda dava almas iin benim mracaatta bulunmam istiyorsunuz? Bu memur bana veklet verdiler. Ne yapmay dnyorsunuz? Avukat oturdu. Herkesin dilinde memurlarn su-landrlmalar geziniyordu. Hatta gney-dou gazete- sinde buna dair bir haber kmt. Zaten halk imdiden onlar hakkndaki yargsn vermi durumda. 70 Ben o kadar aceleci deilim. Mvekkillerim yalnzca kendilerini savunmak istiyorlar. Sulamalardan ancak kk blmleri renmiler. Karanla kar savamak deil, here-yin aydnla karlmasn istiyorlar. Onlarn aleyhinde dava aabilmem iin benim tam bir yargya varmam gerekli. Peki bu yargya hangi kanlara dayanarak varacaksnz? tiraf etmeliyim ki, bir yargya varmadan nce bir yzletirme daha yapmam gerekecek. Kimleri yzletireceksiniz? Mvekkillerinizle, bayan Saugeat'y. Savunmay uzatmak ister gibi bir haliniz var. Dul kadnla, onu sulayanlar yzletirmeden bir sonuca varmak mmkn deil. Dava aarsanz ben de yzletirmede bulunabilirim. Belki bu yzletirmeden sonra mahkemeye gerek kalmayacak. Sayn yargcm, unu sylemeliyim ki, mvekkillerim ben bulunmadka sorularnza yeterli cevaplar veremeyeceklerdir. Bayan Saugeat ile polisler yzletiler. Robert de ertesi gn polisler aleyhine dava at. Grme be dakika srd. Hepsi de olumlu karladlar bunu. Avukat Penaud'u vekil olarak kabul ettiler.

Basavc Robert'in leden sonra odasma uramasn rica etti. Bay Mesnil ok megul grnyordu. Robert'in elini skmad. 71 Demek komiser Bertrand' mahkemeye verdiniz? Kendisi bizzat rica etti bunu. Bo szlerle zaman harcamayalm. Mahkemeye verdiinize gre demek ki onu sulu buluyorsunuz. Evet yle. Sizinle cidd olarak konumann zaman artk geldi sanyorum. Robert bir koltua oturdu. Basavcnn ekecei nutuun nedeni ne olabilirdi acaba? Bu konumay kim istemiti? Vali olabilir miydi? Hareketlerinizin ne gibi sonular douracan yeterince dnmediinizi sanyorum. zerinize aldnz i alelade bir i deildir. Evet, farkmdaym. Genlik yllarndaki bir yanl mr boyunca srtlarnda tayan yarglarn bulunduunu biliyor musunuz? Biliyorum. Bu sorunun zc yann yle bir inceleyelim. Basavc gayet sakin konuuyordu. Tavrlarnda kilise adamlarna zg bir ey vard. Bu meslekte herhangi bir yanl yaplmamak gerektiini belirtti. Sanyorum bir ey anlamyorsunuz ama Avukat Penaud bu ilerin tm inceliklerini bilir. Hi olmazsa bir sre iin polise iftira atm olacaksnz. Bunun pek faydas olmayacaktr. unu bilin ki polis rgt bu kt nn tepkisiyle alkalanacaktr. Polislerin susuz olduklar ortaya ktnda, bundan sadece siz sorumlu olacaksnz. Dncem dorudur sanrm. Evet. 72 Robert bu dnceleri nceden tartm olduunu basavcya sylemekten cayd. Bir ey daha var. Ne? Saugeat'y ldren kim? Robert basavcnn dncelerini okur gibiydi. Bunda avukat Penaud'un parma olduunu dnd... polis memurunun sulu olduklarn dnelim. Fakat hangisi asl sulu? ldrc darbeyi kim vurmutur? Syleyin bakalm sorumluluklar nasl paylatracaksnz? n de ldrme suuyla yarg karsna getiremeyeceinize gre birini semeniz gerekecek. Hangi lye dayanarak, kimi seeceksiniz? Robert'in susmasn basavc, ikrar olarak kabul etti. Bir takipsizlik kd imzalarsanz size kimse bir ey diyemez. Sizi tebrik ederim, imdiye kadar ok cesur davrandnz. Fakat daha fazla ileriye gitmeyin, siz kaybedersiniz. Asl suluyu bulamadnz itiraf edin o zaman sorun kalmayacaktr. Yarg yapt teklif sayesinde meseleni niinden alnmm akyla kacakt. Robert'in ayaa kalktn grnce ard. Dneyim bir kere. Bu, bir tr ltimatom, ya nasihatini dinlerim ya da umudumu keserim diye dnd, odasna giderken. Adli tabibin raporu ak, Saugeat'y dvdkleri kesin, ama niin dvm olabilirler? Yerine otururken Soulas'm alayl bakn grd ve sinirlendi. Robert ortadaki havann aleyhine olduunu hissediyordu. Pivois ondan yz evirmiti ve masasna 73 oturmamt bir daha. Pivois akll adam deildi ama namusluydu muhakkak. Gen yargla her tr ilikiyi kesmeliydi... Bir gn Rabut, Robert'i grmek istedi. Robert mfettii souk karlad. Ne istiyorsunuz? diye sordu. Size bir ey gstermek istiyorum. Rabut oturdu ve cebinden bir kt kararak: Okuyun, dedi.

Robert kd ald. Birka hafta ncesine aitti. Kayna Bordeaux'du. Oradaki mfettilerin biri tarafndan hazrlanmt ve bir rugbi takmnn oyuncusunun bir barda zilzurna sarho olduklarn, patronla kavga ettiklerini yazyordu. Robert bir matan sonra olup bitenleri hatrlad. Yosmalardan biri houna gitmi ve onu takibe balamt. Rabut'un gzlerinin iine sert sert bakt, fkeden sapsar olmutu. Bunu bana neden gsteriyorsunuz? Meslektalarmz olay renince bize de haber verdiler. Eee! Ne olmu yani. nsan karsndakinin kimliini renince memnun kalyor da... Robert ayaa kalkt. Bu adam pataklamak baya bir zevk olacakt, ama grev bandayd. Bu pislik ne iinize yarayacak. Hi. Fahielerle olan birinin insana ahlk dersi vermeleri dokunuyor da... Dncelerimi saklamaktan holanmam, dedi Rabut. Bizi bir fahie yznden suluyorsun. Artk Robert'in sabr tkenmiti. Defolun buradan diye bard. Durun biraz, ben istediim zaman giderim. Siz 74 toplum dmanlarnn tarafn tutuyorsunuz. Ka gndr bunlar sylemek iin frsat bekliyordum. Hatta bizi ar cezaya bile gnderebilirsiniz... Savata drt defa yaralandm... Herey bana vz gelir. Bu kd avukatmza vereceim, kim olduunu renmesi iyi olacaktr. O da bilsin... Bu bir antaj. Belki. Sizde Caroline'den yararlanmyor musunuz? Eer amacnz iyi anlyorsam, sizi rahat brakmam istiyorsunuz. Aksi halde ehirde dedikodular yayp, irkefe battm yayacaksnz deil mi? Gerein yaylmas gerekiyorsa bomba gibi yaylmas daha iyidir. Robert, Rabut'ya- doru ilerledi. Bu pis adamn suratna bir yumruk atmamak iin kendini zor tuttu. Haydi defolun buradan. Rabut, omuzunu silkti ve dar kt. Soulas neeli bir ekilde sigara saryordu. Robert fkesini ona yneltti: Ne o, pek neelisiniz bakyorum. Neden bay yarg? Ne dndnz biliyorum. Baha kar duyduunuz eyler belli. Soulas sigarasn yakmt. Tatl bir sesle : nsanm kendini sevdirmesi sanldndan da gtr baym. Robert, bu szlerin iindeki alay anlad. Zabt yazcs stelik baym diye konumutu. Adeta havasz kalmt. Avluya indi. Akl Rabut'nn umulmaz ziyaretine takld. Tehdidinin hkm ne kadard? Artk alm olan mcadele amansz olacakt. Robert bunu anlamt ve hibir ey onu durduramazd. Ama, zellikle Suzanne iin endie duyuyordu. 75 Rabut ona st kapal olarak anlatmt. Bordeaux servenini Suzanne'e duyuracakt. Bunu dnnce polislerin sulu olduu hakkndaki yargs kesinleti. tekileri bilmiyordu, ama Rabut'nn bu tr bir ie kalkmas onun sulu olduunun kantyd. Bu herif insan ldrebilir diye dnd. Bir an nce Suzanne' grmek iin sabrszlanyordu. Suzanne'la bulutuunda her zamankinden daha nazik davrand. Karanlkta yrrken, gen kz pt. Onu sevdiini syledi. Suzanne ise bu szleri ka gndr beklediini belirtti. Sigorta mfettii cebinden kard fotoraf Ro-bert'e uzatt. te aradmz ey... Robert resmi alarak bakt. Bir mcevher resmiydi bu. Ne gzel ey bu? Fena deil. Loubat'dan alman mcevherin bu olduundan emin misiniz? alman demek belki doru deil. Evet. Birka dakikadr konuuyorlard. Ad Charle Mo-inet'ti sigorta mfettiinin. Olaanst rastlantlar sonucu buraya geldiini syledi. Kendisi Nantes'da

oturuyordu. Bir gn yabancmn biri ziyaretine gelmiti, adn da bir trl sylememiti. Ziyaretiyi kukuyla karladm. Durumunda gven yaratmayan bir yn vard. yi giyinmiti, ama zerinden bayalk akyordu. Bal olduum irketin sigorta ettii mcevheri benim almaya yetkili olup 76 olmadm sordu. Kaamak cevap verdim. Kendisinin bu ie dostluk, daha dorusu aptallk yznden kartn syledi. Bunun yznden bir adamn ldn, ama ortada merak edilecek bir durumun olmadn syledi. Sizin aleyhinize bir dolandrclk hazrlanyordu, hepsi bu kadar dedi. Bir ey anlamamtm bundan. Moinet bunun zerine yabancya daha ak konumasn sylemi: Ak konuacan syledi. Btn istei, kendi deyimiyle bu dalavere ye adnn karmamasyd. Bu bakmdan bana gvenebileceini syledim. Ama aleyhinde herhangi bir kovuturma alrsa bunu syleyeceimi belirttim. yle bir ey olmayacak dedi. yleyse bir eyden korkmayn dedim. Aa yukar be milyon deerindeki bu mcevheri satmam gerekiyordu. Bir mcevher kalpazanna satacakm. Kimin verdiini sorunca da, garaj sahibi bir dostundan aldn ve paylaacaklarn syledi. Ayrca garajc sigorta parasn da alacakm. Cebinden bir paket kararak masann zerine koydu. Sonra kp gitti. Zor durumdaydm. lk yaptm irkete telefon etmek oldu. Sonradan rendim. Loubat adnda bir garajc yedi milyona sigorta ettirdii mcevherinin kaybolduunu belirtmiti. Ertesi gn merkezden bir memur geldi, mcevheri tandn syleyerek Paris'e gtrd. Ben de durumu polise bildirdim. Arkadam olan komisere durumu anlattm. Vay canna dedi, byle kark ilere burnunu sokan meslektalar da varm. Bana len adamdan, mahkemeye verilen polislerden sz etti. Neyse, irket beni sizi grmem iin grevlendirdi. Biliyorsunuz, kim ne derse desin bizim irkette her ey byk bir drstlk iinde yrr. Robert, sigortacnn szn hi kesmemiti. Soru77 nun karanlk yan yava yava aydnlanyordu. Ama yine de bir eksiklik vard. Sigortac: Anlattklarm sizi ilgilendirdi mi? diye sordu. Hem de nasl. Moinet glmsedi: unu da ekliyeyim ki, bu elmasn bize geri verilmesiyle soyguncunun lm arasnda ne gibi bir ilgi olabileceini ben anlyamadm. Biraz sonra anlayacaksnz, dedi Robert. Ama nce size birka soru sormak istiyorum. Buyrun. nce unu renmek istiyorum. Kontratn imzalanmasna siz de katldnz m? Bay Loubat'y tanmyorum bile. Elmasn deerinin ne olduunu biliyor musunuz? Merkezdeki memurun deyiine gre en ok be milyon frank. Demek deerinden yksek gsterilmi? Biraz. Sk sk olur mu bu? Hayr. Mcevherlerin deerini biz kontrol ederiz. Loubat'nn bu ii nasl baardn anlayamadm. Mcevher bulunmasayd demek irket be yerine yedi milyon deyecekti? Tabii. Bu yedi milyona bir de sattan elde edilen para eklenecekti? Tabii. Ama satanlar iki milyondan fazla alamayacaklard. nk gizli satmaya alacaklard. Byle bir elmas satn alanlar kar myd? kard. Maazalar bir grntden ibaret olan mcevherciler vardr. Bunlar elmas hafife yontarlar, 78 deerinden drrler, ama mutlaka bir alc bulabilirler. Bundan da en azndan bir milyon kazanrlar. ster misiniz size senaryoyu anlataym. Geree uyup uymadn da siz bana syleyiniz. Robert anlatt:

 Loubat soyulmutur. Biraz parasn almlardr, ama mcevherlerine dokunmamlardr. O zaman bu adamn aklna bir fikir gelir. uras da var ki, bu adam vicdan rahatszl duyacak tipten deildir. irkete bavurursa yedi milyon alacaktr. Ama bunun iin de elmasn hi ortaya kmamas gerekecektir. Ortaya ksa bile mcevherin gerekten alnd akla gelmeli. Loubat, eskiden Nantes'de genelev iletirmi. Orada hl dostlar var. Bunlardan birine bavurarak elmas satmasn istiyor. ki milyonu bleceklerdir. Ama bu arada bir olay oluyor. Bir kii de lyor. Mcevherleri alan adam tellanyor ve gelip sizi gryor. Moinet olumlu olarak ban sallad. Robert devam etti: Ona ne yaplabilir? Hibir ey. Peki mcevher ne olacak? diyeceksiniz. Onu mcevherin sahibinden almt. Hibir yeri de dolandrmad. Ama Loubat adna mcevherin kaybolduunu irkete bildiriyor. Bir yandan da onu nc bir kiiye teslim ediyor. te bu yzden de sizinle konuan adam ortadan kayboluyor. Ya bulursak onu? Merak etmeyin, size anlattklarm yarglara tekrarlamayacaktr. Baka eyler bulup syleyecektir. Gerekten bir su ilemediine gre hibir ey umurunda olmayacaktr. Ya Loubat? 79 Ona da bir ey yapamayz. Sigortac yzn buruturdu: Soyguncunun lmyle bu i arasndaki ilgiyi syleyecek misiniz? Bunu henz ben de ak olarak bilmiyorum. Dndm olaslklar imdilik kendime saklarsam, beni ho grrsnz deil mi? Moinet hayal krklna uramt. Robert glmseyerek : zr dilerim, nazik bir sorundur bu. Birok kii tarafndan adeta gz hapsindeyim. Szn ksas, soyguncuyu Loubat'nm elmaslar iin ldrdler deil mi? Bu olduka ak bir grt. Robert de aslnda byle dnyordu. imdi Robert, garajcnn neden araya girdiini anlyordu. Elmasnn kaybolmasyla byk bir zntye kapldn gstermesi gerekiyordu. ki eyden biri olabilirdi: Ya Saugeat suunu itiraf ederdi ve mcevher bulunamazd, ya da susard ve ar cezada bu da aleyhinde kullanlrd. in en nemli yan, polislerin gerek roln ortaya karmakt. Loubat'nm niyeti hakknda neler biliyorlard? Bu ite polislerin garajc ile ibirliine girdiini sanmyordu. Robert senaryosunda polislerin yerini tes-bit ediyordu. Loubat onlara plann aklyor, suluyu gsteriyordu. Ondan az da olsa bir itiraf bekliyorlard. nk bu dosyann temeli olacakt. Bertrand kandrmaya alarak, Rabut ve Beal da zor kullanarak ayn sonucu elde etmek istiyorlard. Ama Saugeat durmadan inkr ediyordu. Bunlar dnmek Robert iin znt vericiydi. Bu adamlarn bu kadar alalmalar onu ykyordu. Sanki suu kendisi ilemi gibi iinde bir bulant du80 yuyordu. zellikle Bertrand zerinde duruyordu. Kendisi gibi hukuk okumu, ayn eitimden gemiti. Bertrand'm durumunu aydnlatmak iin sabrszlanyordu. Loubat'y sorguya ekecek, onu polislerle ve Caroline'le yzletirecek, komiserin utanmasn salayacakt. Caroline'le Loubat'nn karlatrlmalarndan byk bir ey elde edilmeyeceini biliyordu. Ama hi olmazsa bylelikle Loubat'y inceleme frsat bulacakt. Loubat iskemlede dimdik oturuyordu. Caroline ise yine konuuyordu. Loubat'nm sesini duydum. Vurun diyordu. Loubat konumak istedi ama Robert engel oldu. Devam edin Caroline. Szlerini ezberlenmi bir ders gibi tekrarlyordu. Loubat, dizlerini oynata oynata dinliyordu onu. Sonunda Caroline szlerini bitirmiti. Robert Lou-bat'ya sordu: Ne dersiniz bay Loubat? Size ancak daha nce sylediklerimi tekrarlayabilirim. Yani? Yani, bu kadn yalancnn biridir. Saugeat'ya pis herif dedim, o kadar.

Caroline sze kart. Vurun demedin mi hi? Loubat bunun zerine fkelendi: Bu kadar fazla. Bu kadn benden stn tutuluyor. Caroline de fkelenmiti. Terbiyenizi taknn, dedi. Siz terbiyeyi bilir misiniz? Benimle yatarken iyiydi deil mi? F.: 6 81 Robert, artk reneceini renmiti. Yzletirmeyi durdurabilirdi. Loubat kmaya hazrland. Durun bay Loubat, bir dakika. Beni brakmyor musunuz? Size birka sorum daha var. Caroline dar kt. Loubat iskemleye otururken akn grnyordu. Robert, soraca sorular kafasnda sralamak iin bir sre bekledi. Belki de Loubat, yargcn mcevherin bulunduundan haberli olduunu bilmiyordu. Belki kendisinin de henz bundan haberi yoktu. Robert sordu: Elmasnzdan bir haber var m? L/oubat, tereddt iinde kekeledi: Ha... hayr. Peki nerede olabilecei hakknda bir ize rastladnz m? Hayr. Ama Loubat nasl olsa ksa bir sre sonra renecekti durumu. nk sigorta irketi ona syleyecekti. yleyse gizlemek yersizdi. Mcevheri sigortacya getiren adam bulunduunda, imdi Loubt'nm azndan karmas mmkn olan szler ie yarayabilirdi. zlmeyin artk, mcevheriniz bulundu. Loubat hi konumad. Yalnzca Ah sz kt azndan. ok garip bir ekilde bulunmu. Ne gibi? Sana anlatacam. Ama nce unu syleyin r Siz hl Saugeat'nn aldna inanyor musunuz? Ben bildiklerimi syledim. Bundan ilerisini bilmiyorum. Robert, Loubat'mn mcevherden haberli olmadn anlad. 82 Ksacas, mcevheri biri sigorta irketine teslim etmi. Kim? Loubat bu soruyu hzla sormutu. Kim olduunu siz syleyin. Adam sizin dostlarnzdan biri olduunu sylemi. Loubat kzard. fkeden mi, yoksa itiraf myd bu kzarma. Birey anlamyorum. Sizin gibi ben de anlamyorum. Bana her eyi anlatsanz, belki de size bir aklamada bulunabilirim. Ben de fazlasn bilmiyorum. Birka gn nce Nantes'de irketin bir memurunu grmeye giden bir adam, dolandrcla karm gibi olduunu ve bu iten syrlmak istediini sylemi. Sizin elmasnz brakarak kp gitmi. Anlalan, Loubart'nm kendisine yaplan kallelikten haberi olmayyd. fkeden sapsar kesilmiti. Ne dersiniz? diye sordu Robert. Ne dememi istiyorsunuz? Belki bu adamn kim olduunu syleyebilirsiniz. Hayr, syleyemem. Robert ok sakindi: Sigorta irketinin imdiden bir tahminde bulunduunu sizden saklamayacam bay Loubat. Nasl yani? Mcevherinizin kaybolduunu haber verdiniz deil mi? Evet. Soygunculuktan faydalanarak mcevheri ortadan yok ettiinizi varsayalm. Yine de bu mcevherin satlmas iin eski bir arkadanza verdiinizi d83

nelim. Bundan sonra da, irkete bavurup anlamanzn gereini yapmalarn istediinizi varsayalm... Garajcnn enesi kasld. Loubat'nm davran artk merak konusuydu: Baka bir deyile, irket sizin klasik dolandrclk metodunu denediinizi dnyor. Beni korkutmaya alyorsunuz. Byle eylerden holanmam bay yarg. nce yerinize oturun. kincisi sizi korkutmak istediim falan yok. Ama sorularma cevap vereceksiniz. Loubat, Robert'in bu soruna neden bu kadar nem verdiini anlamyordu. Bu arada onun mesleinde ykselmek hrsndan da szetti. Robert: Ykselme hrsn falan bir yana brakn imdi. Bu adam tanyor musunuz? Hayr. Satmas iin mcevherinizi bir bakasna verdiniz mi? Hayr. Demek mcevheri irketin memuruna veren adam yalan syledi? Ben birey bilmiyorum. Size kar bir oyunun hazrlandn? Loubat cevap vermedi. Ksacas, mcevherlerin nasl dnp dolaarak sigorta irketine ulat konusunda bir bilgi vermeyeceksiniz yle mi? Evet, hibir ey syleyemem. yleyse u ifadenizi imzalayn. Bir gn bunun kazanaca nem zerine dikkatinizi ekerim. Loubat ifadesini imzalad. Robert, onun polislere koup durumu anlatp anlatmayacan dnd. Eer 84 olursa iyiydi. Ama acaba polislerin bundan haberi var myd? Akama doru basavc onu artt. Bay MesniF-in yz glyordu. Robert'in aknl ksa srd. Daha ilk kelimelerde basavcnn neden sevinli grndn anlad. Sayn dostum, bu can skc iten artk sizi kurtardm sanyorum. Ya? dedi Robert yalnzca. Validen bir mektup aldm. Davada hukuk bir yetersizlik bulunduundan yetkisini kullanyor. Bu, Robert'in grevden alnmas demekti. Vali sorunun sulh mahkemesine gtrlmesini istiyordu. Her trl ceza kovuturma durdurulacakt. Yalnz, dul kadn tarafndan bir tazminat isteinde bulunulabilirdi. En iyisi bu deil mi? dedi basavc. Belki. Basavcnn davran babacand. Ne dndnz biliyorum. nsan bir eye canla bala sarlnca o ii brakmak istemez. Ama belki de bu kez yanlyorsunuz. Belki. Byle bir sonutan kimin ikyeti olabilir? Bayan Saugeat'nn haklar korunacaktr. Polisler sulu bile olsalar bundan byle daha temkinli davranacaklar. Bundan herkes memnunsa ok gzel, dedi Robert. Kendisi hi de memnun deildi. Dosya kendisinden alnm, temyize gnderilmiti. Uzun bir sre orada uyurdu artk. Kimbilir belki bir gn yeniden alevlenebilirdi. Robert odasndan kt, can olduka sklmt. 85 Soulas, elinde bir kaza dosyasyla onu bekliyordu. Ro-bert, birden kendini yenilmi hissetti. fkeden alayacak gibiydi. sminin etrafnda yaplan grlty ilk kez doktor Fangeat aklad ona. Sayn yarg, dedi neeyle, sizin ceza kanununun glgesinde, rugbi alanndaki kadar tehlikeli olduunuzu sylyorlar. Robert'in aka yapacak durumu yoktu. Basavcyla konumasndan sonra iyice kmt. nce yal doktoru bandan savmay dnd. Ama Fangeat onu kolundan yakalam, birahanenin ssz bir kesine doru srklyordu. Gelin de yle, biraz konuahm. Oturdular. Gangeat arap smarlad. Pek seyrek

yapt bu arap imeyi o da istiyordu. gndr hep sizin adnz duyuyorum." Vali bile sizden szetti. Robert, doktora bakt: Evet benimle ilgilendiini biliyorum. Kendisine dn rastladm. Bana, seni tanyp tanmadm sordu. Garip bir yarg olduunu syledi. Anlamamzlktan geldim. Bana iyi polislerini delie tktrmak iin uratnz syledi. Ben de belki onlarn byle bir eye gerekten haklar olduunu syledim. Bunun zerine hani siz de tehlikeli anaristlersiniz dedi. Konumamz bu ekilde srp giderken birden ciddileti ve senin hi de zararsz bir adam olmadn syledi. Ona gre politik bir amacn varm. ok ilerici bir adammsm. Neden bu dn86 cede olduunu sordum. nk, ben iyice tanmadm adamlar konusunda bir yargya varmam. Prat'- da ksa bir hayat var, bilgi bakmndan bu bana yetti dedi. Doktor, Robert'e bakt: Mukavemet hareketine katldnz m? Robert, bunun eskiye ait bir ey olduunu gstermek iin bir el hareketi yapt. Ama onlar bunu gz nnde tutuyorlar. O zaman ok gentiniz. Sizi ayak ilerinde kullanmlar. Robert, o zaman bamdan geenleri anmsaynca gld. Ttnc dkknlarna mi hcum ettiniz? Evet. Aldklarnz mukavemetilere mi datyordunuz? Evet, ama isteseydim topladmz sigaralar satarak servet sahibi olabilirdim. Robert, szlerine glerek devam etti: kiiydik. Dierlerinden biri bugn doktordur. ncs de ltince retmeni. O zamanlar mz de gangsterdik. Bir gn yal bir dkkn sahibi kadna silh evirince, kadn fena halde korkmutu. Tahmin ediyorum, valinin edindii bilgiler arasnda bu hikye de var. Ama olduka deitirilmi. Robert, sinirlenmiti. Sakin olun, dedi Fangeat, vali sizin anlattklarnz anlattktan sonra unlar ekledi: Yine de ite bir dengesizlik var. Silhla insanlara saldran bir yarg ok garip deil mi? Robert, derin bir umutsuzluk duydu. Her yan iftiralarla evrilmiti. Ne kadar iren. Vali mi? diye aka etti Fangeafc, o kadar da deil canm. Hayr, validen szetmiyorum. Genel olarak konuuyorum. Soruturmanz u anda ne durumda? Bu ii benden aldlar. Ben size sylemitim. ok acele ettiniz. leri biraz srncemede brakmanz gerekirdi... Sulu mu bu adamlar? Ben sulu olduklarn sanyorum. Ben de yle. Robert, rendiklerini btn ayrntlaryla anlatt. Doktoru son derece namuslu bir insan olarak tanyordu. Szlerini bitirince doktor elini Robert'in elinin zerine koydu: ok gzel. Ama ben size baka bir tte daha bulunacam. Temyizde bir tandnz var m? Robert, bir an dnd : Evet, var. yleyse gidip kendisini grn. Robert, babasnn yakn bir dostu olan ve mesleinde ilerlemesine byk katklar bulunan bir temyiz yesini dnyordu. Gidip grn onu, nk sizin destee ihtiyacnz var. u anda size hibir ey yapamazlar. nk sizin bu greve be yl sreyle atandnz biliyorum. Daha sonra bu dedikodularn size zarar dokunmamas iin acele harekete gemeniz gerekli. Robert, doktorun fikrine katlyordu. Dnd ve bu teklifin ok yerinde olduu kansna vard.

 Bakn, bu ite oyunu istendii gibi oynamayan adam durumundasnz. Siz olay biraz eeledikten sonra brakacaktnz. Ama gittike hzlandnz. 88 Ama ben mesleimin gereini yapyorum. Bu polisler su ilediler. Bu sz Fangeat'y ok neelendirdi: Siz ne diyorsunuz gen dostum? u ana kadar toplum bir soyguncu yitirdi. Siz ise ayn topluma tane polis kaybettirmek istiyorsunuz, ite gerek su bu. Ertesi gn gazetede bu konuyla ilgili bir yaz kt. Robert yazy aknlk iinde okudu. Yaznn bal yleydi: ehrimizde skandal yoktur. Yazda unlar vard: ehirde yaylan birtakm dedikodulara gre, olmayacak bir iddet gsterisinden dolay polis rgtmzn erefli yesi hakknda kovuturma yaplmtr. Bu olay inceleyerek kesin bilgiler edindik. polis iin alan dava, polislerin kendi istekleri zerine almtr. nk bu memurlar soygunculuktan tutuklanan birinin dul kars tarafndan yaplan sulamay btnyle ortadan kaldrmay amalamaktadrlar. Soruturma bu memurlarn iyi niyetlerini tam ortaya karacakken dosya hakknda bilgi edinen bay Vali bu ii ele alm ve yetkisizlik kararna varmtr. Bu karar lkemizin yksek hukuk otoriteleri tarafndan kabul edildii takdirde, o zaman i idar mahkemelere geecek ve her trl ceza zelliini kaybedecektir. Yaznn son cmlesi zellikle Robert'in dikkatini ekti: Biraz daha yava ve temkinli davranlsayd belki bu iin evresinde bu kadar grlt kmazd. Hi kukusuz, hedef kendisiydi. Gnlerdir hep ondan szettiklerinden emindi. O geerken btn konumalar kesiliyordu. Sokakta tm baklar onun stnde toplanyordu. Kendisiyle bu derece yakndan ilgi89 lenen bu insanlar bazan snflandrmaya alarak epey eleniyordu. Dost muydu bunlar, yoksa dman m? Belki ikisi de vard. Ama bunlarn hangileri ounluktayd. Robert kendine gre istatistikler karyordu. Halktan olanlar, rnein evinin kapcs ve gazete datcs onun ya-nmdaydlar. Kapc kadn bir kez polisin ehrin meydannda tekilerle birlikte giyotinle idam edilmeleri gerektiini sylemiti. Bu insanlarn arasnda aydnlar da olmalyd. Bu uzak bir olaslkt. Ama bir gn olduka temiz giyimli bir adam sokakta ona doru ilerledi ve: Bay Prat, sizi tanmyorum. Siz de beni tanmazsnz, dedi, lisede retmenim ben. Sizi cesaretinizden dolay kutlamak istiyorum. Neden? diye sordu Robert ararak. Polisler iin. Onlarn canlarna okumalsnz. Btn namuslu insanlarn sizin yannzda olduunu unutmayn. Bunun yannda, onu tutmadklarn gsteren adamlara da rastlyordu elbette. Bunlar ineli konuuyorlard. Bir gn Robert, bir arkadandan mektup ald. yle yazyordu: Sevgili dostum Prat, bu mektubu okuduktan sonra hemen yak. Bunu evrende dolaan sylentileri sana bildirmek iin yazyorum. zerine aldn i ok g. Senin dikkafal ve inat olduunu sylyorlar. Polisleri rezil etmekten baka bir ey dnmediini ve bunun da yannda olduun bir parti ile ilgili olduu syleniyor. Bunlar sana bildirmeyi bor bildim. Kk bir yanl yznden mesleini tehlikeye sokman istemem. Ben burada seni savundum, ama eflerimiz sana kar cephe alm durumda. ok tatsz eyler 90 sylediler, igal zamannda ttnc dkknlarna saldrmsn, zel hayatnda da baz iyi olmayan eyler varm. inden ok sporla urarmsm, yargtan ok da rugbi oyuncusuna benziyormusun. Bunlar seni uyarmak iin yazyorum. Yazarken de aslmda byk riske giriyorum. Onun iin okuduktan sonra bu mektubu yok. Robert glmsedi. Mektupta yazann rkek, endieli ve namuslu karakteri olduu gibi ortaya kyordu. Arkadann isteine uyarak mektubu yakt. Bir de Suzanne sorunu vard. O gne kadar her ey ikisi asndan da gzeldi. Ama imdi onun yava yava uzaklatn hissediyordu. Sorduu zaman hibir cevap alamyordu. aknlk iindeydi. nk kza akm akladktan sonra,

kzn da kendisine olduka balanm olduunu biliyordu. Bir gn ok dalgn grnd, Robert'in sorularna ksa cevaplarla yetindii bir srada Robert sordu : Nen var senin? Hi, diye cevap verdi sert tonla gen kz. Yanndan ayrlrken, pmesini engellemek iin ban te yana evirdi. O zaman Robert kzn gzlerinde bir damla gzya grd. Byk bir hznle odasna kt. Artk baz eylerden korkar olmutu. Kendisinden ve bakalarndan memnun deildi. Btn bunlarn stne Suzanne' yitirmek onu iyiden iyiye bitirecekti. Ertesi gn masann zerinde bir mektup buldu. Ev sahibi bunu gen kzn getirmi olduunu sylemiti : Diyelim ki yanlmz, diye yazyordu Suzanne, sizinle birlikte olmaktan holanyordum. Ama birbirimize ac ektirmeyelim, iimde kt bir an saklamaktansa iyi anlarm saklamak isterim. Birbirimizi artk grmeyelim. 91 Ak ok yeni olan, henz balam olan Robert'i ok etkiledi mektup. Demek ki insanlar zel hayatna kadar girmilerdi. nk hi kukusuz bu ayrlma iinin ald da,va ile yakn ilgisi vard. En iyisi gen kzla konumakt. Getii yerde beklemeye karar verdi. Kz nce kamak istedi. Ama Robert kolundan tutmutu bile. Korkman gerekmez Suzanne. Yalnzca konumak istiyorum sizinle. Mektubumu okumusunuzdur, hepsi bu. Bu yetmez, dedi gen adam glmseyerek. Size bir aklama yapmam gerekmez. Suzan kstahlamaya alyordu. Ama sesinin tonu byle bir davrana uymuyordu. Hayr Suzanne, tersine bir aklamada bulunmalsn. Btn bu pisliklere yoksa sen de mi inanyorsun? Hangi pislikler? ehirdeki sylentiler, iren sulamalar. Biliyorsun hepsini. Evet. yleyse? Btn ehir. Yalnz klhanbeylerle eyler dnda... Aka syle klhanbeylerle fahieler dnda deil mi? Evet ya, fahieler. Onlar ok iyi tanyorsunuz. Robert yumruklarn skt. Bordeaux olay kimbilir Suzanne'a ulamcaya kadar hangi kla girmiti. Yalan sylemeye karar verdi. Belki vicdanna ters gelebilirdi ama birka dakikalk yalanla btn yaamn kurtarabilirdi. Neden szediyorsunuz siz? Kz artk kendine hakimdi. Glmsyordu. 92 Caroline'den mi yoksa? diye sordu Robert. Suzanne gene sinirlendi: Hayr, Caroline'den deil. yleyse kimden? Suzanne, babasnn kendisine anlattklarn nasl syleyeceini kestiremiyordu. Kzn cebi delik bir yargca kaptrmamak iin bu bir frsat olmutu babas iin. Sizi iin iin zen eyin ne olduunu syliye-yim, dedi Robert, rendiime gre, gya polisler benim hakkmda ok kt bir ey renmiler. Ksacas hi de benim erefimle uyumayan bir olay. Ne gibi? Szde Bordeaux'da sarho oluncaya dek imi ve Caroline gibi birinin peinden gitmiim. Sizin de bildiiniz bu deil mi? Evet. Suzanne, bunlarn hepsi yalan. Gen kz inanmadan bakyordu ona. Ama inanmak istedii de belliydi. Bu dorudan doruya aleyhime alan bir kampanya. Suzanne dudak bkt: Size nasl inanabilirim?

 Bunu ben de bilmiyorum. ftiraya kar henz bir are bulunamad. evrede dolaan bu sylentiler karsnda ne yapabilirim?^ Yaptklarnn hepsi yalan. Ama etkileri kt oluyor. Siz bile etkilendiniz. Suzanne, bazan yere bakyor, bazan da Robert'-le gz gze geliyordu. nan bana, ben mesleimin gerektiini yaptm. Polisler bu olayda suluydular bence. te bu onlarn iine gelmiyor. Belki inanmyacaksmz ama, ben onlarn canna okumazsam onlar benimkine okuyacaklar. 93 Robert, Suzanne'a kendisine cesaret verdii szlerini hatrlatt. Artk ii sonuna dek gtrmesi gereken bir noktaya vardrmt. Byle bir durumda yalnz kalmamas gerekiyordu. Artk gen kz kanmt. Yine de teslim olmak istemiyordu : Ama akamlan neler kartryorsunuz, ben de bilmek istiyorum. Robert, aka yollu: Horul horul uyuyorum, dedi. Bana olup bitenleri anlatn. in asln renmek istiyorum. Suzanne' yapt ilere ortakm gibi gstermek mkemmel bir taktikti. Suzanne bunlar dinledike, onun yaptklarna ortakm gibi hissetti kendini. Babama kar kin beslemenize raz olamam. Aldattklarn sanyorum onu. Robert bir ey sylemedi. Ama avukat affetmeyecei kesindi. Kzn niin bu ilere kartrmt sanki? Avukat Penaud, bir iki akam nce kzn bir kenara ekerek, kendine nazik bir sorunu anlatacan sylemiti. Avukat babalk grevini yapyordu. Babamn anlattklarndan sonra aladm, dedi gen kz. stelik inandnz yle mi? Baka ne yapabilirdim ki? Babanz ne dedi? Beni teselli etti . Sizin bu davranlarnzn kendisini de hayal krklna urattn syledi. Oysa yetenekli bir yargmsmz. Bu yzden yaammz birletirmemiz imknszm. Bunun zerine siz de tutup bana mektup yazdnz. Evet. 94 Ne dneceimi bilmiyorum. Robert'in aklna bir ey geldi. Gen kz birka gn sonra temyizdeki babasnn arkadan grmek iin Paris'e gideceini syledi. Kendisinin de birlikte gelip gelemeyeceini sordu. Suzanne, cevap vermeden ona bakt. ekingendi. Ama artk kimin ne dnecei umurunda bile deildi. Saugeat dosyasn demir dolaptaki gze yerletirdi. Basavc imdi onunla konumuyordu. Soulas da kendi bana buyruk olmutu. Robert'e aldrd bile yoktu. Ama Robert de hi bir eye aldrmyordu. in-den soumu gibiydi. Elinde nemsiz birka olay vard. Bunlarn iinde bir tanesi biraz ilgi ekiciydi.Bu bir zehirleme olayyd. iftinin biri kukulu bir lmle lmt. Adliyeye adamn dul karsn sulayan bir mektup gelmiti. Robert, her zaman yapt gibi, soruturma iini bir komisere vermiti. i biraz geni tutmasn tembihlemiti. Bu olay Saugeat olayndan nce olmasna karn, polis memurundan hibir haber alamamt. O gn komiserin kendisine uramasn rica etti. Komiser o gne kadar gelemediinden dolay zr diledi. Soruturma ar yryordu. Dul kadn sorguya ektiniz mi? diye sordu Robert. Evet. . Sonu? Doyurucu yantlar verdi. Kadnn bir a varm, ama adam kadn zehirlememi. Robert, komiserin sesinde gizli bir alay sezinledi. 95. Bir sabah kadn ardm ve karakolda sorguya ektim. leyin de braktm. Neden? Yemek iin. Robert o zaman polis memurunun kendisiyle akla alay ettiini anlad. Bozuntuya vermeden onun havasna girdi:

 Sonra? Saat ikide yeniden geldi. Evet. Saat on dokuzda gidecei yere bir araba kalkyormu, binip gitmesini syledim. Buna bir diyecek yoktu. Kanuna uygun hareket byle olurdu. Kadn sulu veya susuz olsun, bu bir soruturmayd. Sizi tebrik ederim, kanuna kar byk bir saygnz var, dedi Robert. Komiser alayc bir glmsemeyle: Bizim yeminimiz vardr, kiisel zgrlklere dokunmamak grevimizdir. Bu hepimizin en byk grevi. Robert, bu polisin de dierlerinin fikrinde olduunu biliyordu. Peki, soruturmaya devam edin. Komiser ayaa kalkt. Hayal krklna uramt. Belki de gen yargcn sert kacan sanmt. Eer byle olsayd cevab hazrd: Saugeat'nn ve arkadalarnn sorunundan szedecekti. Soruturma ok uzun srebilir, dedi komiser. Ve belki de hibir sonu elde edemeyiz? Ben edeceinizden eminim. Robert de onun gibi dnyordu. Dul kadm hibir zaman yakay ele vermeyecekti. Bir ak verirse belki yakalanrd ama, bu uzak bir olasalkt. len 96 iftinin babas avukat olarak Suzanne'm babasn tutmutu. Varlkl olan bu adam, her yerde olunun gelini tarafndan zehirlendiini yayyordu. Robert, avukat Penaud'yu uzun zamandr grmemiti. Ziyaretine merakla ve biraz da korkarak bekliyordu. in iinde Suzanne olunca biraz korku giriyordu araya. Robert, Suzanne' Paris'e gtrmeye karar verdikten bir gn sonra avukat ziyaretine geldi. Bay yarg, mvekkillerimin sabrszln size bildirmeliyim. Oullar leli ay oluyor. lmn nedeni hakknda da kesin bilgileri var. lenin dul kars hal ayla yaad halde tarafnzdan belli bir yargya varlmamas hayli anlalmaz. Robert, avukatn izledii amac anlyordu. Szlerinde byk bir aklk vard. Byle bir konumadan sonra Robert, polisin kovuturmay srdrdn syleyecekti. O zaman avukat, soruturmay yapanlarn neden bu kadar ar davrandklarn soracakt. Ve bunun nedeninin de ak olduunu belirtecekti. Polis memurlar bir kez cesaretsizlie altrlmlard. . Ama te yanda bahtsz anne ve baba vard ve bunlar zehirlenen ocuklar iin alyorlard. Onlarn bu aclar byle srp gidecek miydi? Ama Robert bu tartmaya girerken btn bunlar hesaplamt: Komiserden bizzat elini abuk tutmasn rica ettim, dedi. Peki komiser ne dedi? Soruturmann zor olduunu syledi. Polisleri sulamak, birini zehirleyerek ldren bir kadnn suunu ortaya karmaktan daha kolaydr tabii. Avukat bu szleri olduka sert bir ekilde syleF.: 7 97 misti. Soulas, ban kaldrp onlara bakt. Dorusu zabt yazcsnn keyfine diyecek yoktu. Robert sknetini yitirmedi. Srf Suzanne'm hatr iin kendini tutuyordu. Gen kz iin iinde olmasa hibir eyi dnmeden avukat kap dar edebilirdi. Bunu yapamad iin de olduka zlyordu. Bu iki sorun arasnda hibir ilgi yoktur, dedi Robert. Ben yle dnyorum. Tartmay fazla uzatmak istemiyordu. nk bu Suzanne' kt duruma drebilirdi. En iyisi temyizin kararma kadar ses karmamakt. Bir sre sessizlikten sonra avukat: Daha ok gensiniz bey yarg, dedi. Bu bana sk sk sylenen bir sz. Ne kadar syleseler azdr. Gen ve lszsnz. Adalet oyun deildir. Hele spor hi deildir. Zamannda hatanzn ayrdma varp dzeltseydiniz ok iyi

ederdiniz. Aramzdaki yaz fark size bu tleri vermem iin yeterlidir sanyorum. Robert, avukatn polislerin davasyla m, yoksa kocasn zehirleyen kadmm davasyla m ilgilendiini soracakt, vaz geti. Paris'e gitmesi gerekiyordu. Ama, acaba Suzan-ne onunla birlikte gelecek miydi. Bu gezi aklarnn pekimesi olabilirdi. Bunu dnnce ii mutlulukla doldu. Ama Suzanne'm birlikte gelmeye karar vermesi ok daha iyi olacakt. Suzanne'la bulutuklarnda ona kararn syledi. Sonra da kendisiyle gelip gelmeyeceini sordu. Sorarken heyecanlyd. Suzanne, kabul etti. Toulouse'de bu98 lumak zere szletiler. Suzanne, yal halasn ziyarete gideceini syleyecekti babasna. Geri ikisinin de ayn anda gitmeleri gzlerden, zellikle de avukatn gznden kamayacakt, ama bu umurunda deildi. Artk hibir eyin nemi yok, dedi gen kz, siz polisleri yakalatmak, gen bir kz karmak isti? yorsunuz. Btn bunlara karn evrenizdeki insanlarn sizi sylemiti bunlar, glmsyordu. Robert. Ya babanz? diye sordu. Suzanne'm yznde bir hzn belirdi : Sizden zaten holanmyor. Bu kez iyice souyacak. Ama o zaten kendinden bakasn sevmez. Ama bana ahlk dersi vermeye .kalkamaz. nk byle bir ey yaparsa alaca cevab bilir. Size benden szetmedi mi hi? Yemekte, annemin nnde szetti. B uadamm . n kt olan bir partiye kaytl olduu ortaya karsa bir gn hi amam, dedi. Ertesi gn iki gnlk bir izin iin Robert, basavcya gitti. stedii izni veren basavc, nedenini de sordu. Paris'e gitmem gerekiyor. Basavcnn gzleri parlad. Tarada grev yapan biri iin bakante gitmek nemlidir. yi anslar, dedi basavc. Yolda, planladklar gibi Suzanne'la Robert birlikte oldular. Gezi ok gzeldi. Akama doru Paris'e vardlar. Robert, Suzanne' bir otele gtrd. ocuklar gibi zgrln tadn karyorlard. Kk bir lokantada yemek yediler. Otele gece yarsna doru dndler. Kapdan girer girmez birbirlerine sarldlar. Gen adam Suzanne' kucaklayarak yataa gtrd. 99 Babasnn dostu olan temyiz yesi altm yalarnda, uzun boylu, pembe yanakl, beyaz sal ve yznden shhat fkran bir adamd. Koyu renk bir elbisesi vard stnde. ocukluundan beri tand Ro-bert'i byk bir itenlikle karlad. Gen adam bay yarg diye sesleniyordu. Sizinle biraz uzunca konumak istiyorum efendim. yleyse akam yemei ii nbize gel. Robert, Paris'te yalnz olmadn syledi. Temyiz yesi karsnmda kendisi gibi Robert'in gelecekteki eiyle tanmaktan mutluluk duyacan syledi. Su-zanne'm babasnn avukat olduunu renen temyiz yesi buna da sevindi. Yalnz u var ki, nianlanmamz bu sorunla ilgili, dedi Robert. Daha iyi ya ite. Temyiz yesi Bay Deni, orta tabaka insanlarna zg mtevazi bir evde oturuyordu. Bayan Deni, Su-zanne' sevinle karlad. Yarg kars olmann glklerinden szetmeye balad. Konumasn zarif nktelerle sslyordu. Bay Deni, Robert'i alma odasna gtrd. imdi sorununu anlatabilirsin, dedi. Robert, Sa,ugeat'nm lmn, polis memurlarnn durumunu, arolinein tankln, doktorun raporunu ve kendisine yneltilen iftiralar anlatt. Sonunda da: Ben bu adamlarn sulu olduklarna kesin olarak inanyorum, ama bunu ispat edeceimi sanmyorum, dedi. Ban byk bir derde sokmusun. Ben senin yerinde olsaydm, ii sonuna dek gtrmeye cesaret edemezdim. Gen yargcn buna atn grnce ekledi: 100

 Merak etme, benim korktuum senden intikam almaya kalkmalar, ya da sana yneltilen iftiralarn kt sonular deil. Dndn ey bundan da kt. Ben baarszlktan korkuyorum. Sen bunu gen olduun iin anlayamazsn olum. Byle olmas da bence gzel. Ben de bu meslee senin gibi derin ve kkl bir adalet duygusuyla balamtm. Bunun gerek erdem olduuna inanyordum. Ne kadar budala olduumu ancak otz uyl sonra anladm. Bay Deni bir sre glmseyerek bekledi : imdi artk biliyorum. nsanlarn byk bir ksm geree kar savayorlar. Pek ktmsersiniz siz. Belki, ama senin anladn anlamda deil. nk her eye ramen insanlardan da yalanlarndan da nefret etmiyorum. Sen apak bir durum karsndasn. Birok nedenlerle su ceza grmyor. Hatta sen inat ettiin iin tek sulu olarak grneceksin, Haksz mym? Elbette deilsin. nsanlara kar iddet gstermenin karsnda olmak su mu? Bilmem, belki Bay Deni, bu cevab tatl bir glmsemeyle vermiti. Polislerin tam tersine, insanlar hor grmemek iin iten bir sevgi gerek. Hi ceza yarglndan bulundun mu? Bir iki kez. yleyse ceza argosunda av denilen durumlar bilirsin. rnein mehut crmler. ok zaman alkolik, sefih, hayvanlar kadar bile temiz olmayan bu zavalllara kar yargcn iinin burkulduu olur. 101 Ama o anda yargla, yarglad insan arasnda demir parmaklklr vrdr. Oysa polis yz yze alr. Ama bu durum onun dvmesini gerektirmez ki. Elbette gerektirmez. Ama bir Bertrand'n nasl gelitiini anlatmaya alnyorum ben. Sen nasl bu duygularla yarg oldunsa, o da polislie ayn duygularla balam olabilir. Sonra adam baka eylerle karlamtr. Mfettiler iin her ey ok basittir. Bunlar ise en alt basamaklardan balarlar. Birden ellerine snrsz bir kuvvet geiverir ve bunu serseriler, hrszlar, fahieler zerinde alabildiinde kullanrlar. nk mthi hazmszdrlar. Su kendilerinde deildir. Yarm yamalak kltrleriyle bundan daha fazlasn baaramazlar. lk tokat atlmaya grsn, ondan sonras artk kolaydr. Ya Bertrand? Gz yumar herhalde. Formaliteler, imzalanacak evrak, yazlacak raporlar altnda ezilmitir. Her eye yetecek zaman yoktur adamn. Daha kolay olduundan en kestirme yoldan giderek sulular konuturmaya seer. Komiser odaya kapanr, zanly mfettilerine brakr. Sonra da ilerinden birinin tamam efendim, itiraf etti demesini bekler. Demek sizce komiser Bertrand, yalnzca pasif bir suludur? -*- Bana anlattn gibiyse yl eolmas mmkn. Hatta daha da ileriye giderek, ilk gnlerde olduka ardn ve bocaladn syleyebilirim. Belki de ilk zamanlar mfettilerin bu durumlarna isyan etmitir. Sonra da kendini arka kaptrm, artk almtr. Eer bana anlattklarn kavrayabilmisen, Sau-geat olaynda, adamn sorgusu yaplrken komiser odaya birok kez girmi deil mi? 102 Evet. Bu kesin katlamay gsteriyor. Komiser olayn seyrini grmek iin giriyordu odaya, kullandklar metodun onun iin hibir nemi yoktu. Btn sorun elde edilecek sonutu. Komiser odaya girdiinde mfettiler de daya brakyorlard. Robert susuyordu. Bay Denis'in aklamalar onu dehete drmt. Bu korkun mekanizmada kendi dilimindeki bir insann tutumu nemini yitiriyordu. Beni korkutuyorsunuz, dedi Robert, bu korkun iddet gsterileri bizi neme lzmcla m gtrmeliydi?

 Hayr, ama gene de gereksiz bir s^ya iinde olduumuzu sylemek zorundayz. Yel deirmenleri Don Kiot'tan daha gldr. Onlar dnerler ve dnmeye devam edecekler. Eer dnyann btn yarglar .1 ... el ele verselerdi, o zaman eflii grrdn. Baka bir problem daha var: Bu soniBncarsnda yarglarn durumu nedir? Bu bakmda/ sert konuacam. Onlarn davran tembelliin' da iki nedeni var. nce bir zanl bu bir skandaldir diye seslerini Bay Deni, sonra Robert'in dinledi. Bu sorunla ilgileneceim, dedi, durumdan basnn da haberinin olmasn salayacam. Sen hi merak etme. Senin .savunman da kendi zerime alacam. Bylece Robert'in songnlerde gittike byyen t endieleri sona ermi oldu. kendisi. Bunun dvld zaman rkseltmezlder. att ayrntlar 103 Dnte, Robert'le Suzanne yine ayn taktii uygulayarak, birbirlerinden Toulouse'da ayrldlar. Gen kz halasnn evine gitti. i mutlulukla doluydu: Sau-geat sorunu Suzanne'a hem endie, hem de mutluluk getirmiti. Robert, ertesi gn iine dnd. Bir gn sonra da basavr gezisinin nasl getiini sordu. Sesindeki ton alaylyd. Robert, bunun anlamn ok gemeden anlad. Gen yargcn Paris'e gitme nedeni adliyede renilmiti. Suzanne'm da ayn anda ayrlmas dikkatlerden kamamt. Robert, dosyasn temyize gndermiti. Artk ona en nemsiz iler veriliyordu. Ad da ktye kmt. Herkes ona kendi durumuna gre davranyordu. rnein rugbi takmnda oynayan ve anarist olarak tannan bir ii onun elini hararetle skyordu. Buna karlk ehirdeki byk bir tccar, nceki samimiyetlerine ramen artk onu grmezlikten geliyordu. Ama Robert btn bunlara aldr etmiyordu. Onun iin en nemli ey Suzanne'n tutumuydu. Bu konu da mutluluk verecek lde iyiydi. Suzanne, onunla her yere gitmeyi, hatta ayn ehirde bir otel odasnda bile kalmay gze almt. Bir gn hi ummad biri Robert'in ziyaretine geldi. Bu ziyareti Rabut'nn karsyd. Esmer, olduka uar grnl bir kadnd. Daha ilk bakta sinirli olduu belli oluyordu. Konuurken sesi titriyordu. Bay yarg, size bir mektup getirdim. Robert'e bir mektup uzatt. Yarg unlar okudu : Bay Rabut, bana kar hi de iyi davranmadmz. Size kar iyiniyetimi ktye kullandnz. Birlikte geirdiimiz dakikalardan szetmiyorum. Escoffier meselesinden szetmek istiyorum. Bana bunu ihbar et104 tirdiniz. imdi de beni buradan uzaklatrdmz. Bunu Saugeat yznden yaptnz biliyorum. Zavally nasl da patakladnz deil mi? Bunu siz yaptmz. Sesinizi ve vurduunuz tokat, yumruk seslerini duydum. Bana en byk zevkinizin adam dvmek olduunu sylediiniz zaman buna dorusu inanmamtm. Sizi hibir zaman sulayamayacam biliyordunuz. Ama bunu yapmay ok isterdim. nk siz bunu hak ettiniz. Buna ramen yine de sizi grmek istiyorum. Robert, imza yerinde Caroline'in adn grd. Kadnn amacn o zaman anlad. Bu mektubu ne zaman buldunuz? Bu sabah. Neden bana getirdiniz? Bayan Rabut cevap vermedi. Bu mektubun kocanz iin mthi bir ey olduunu biliyor musunuz? Gen kadn bir solukta : Biliyorum, diye cevap verdi. Robert sevinmiti. Ama bu sevin gerektii gibi bir sevin deildi. Bu bir zaferdi. Bayan Rabut'nn getirdii bir kant olamazd. nk mfetti her eyi inkr edebilirdi. Kendisinin zel hayatna karmlard. zellikle de Rabut. imdi o da Rabut'nn zel hayatndan bir eyler renmiti. Fakat bunun iin gerei gibi sevinememesinin nedeni, iki iftin hayatn berbat etmesiydi. Bunun sonunun nereye varacan kestirebiliyor musunuz? Vz gelir benim iin. Bu szler zorla sylenmiti adeta : ok pistir bunlar, dedi kadn. Nedir pis olan? Herey.

105 Size bir ifade kd imzalatmak istiyorum. Elbette, verin. Kadn kararndan dnmeyecekti. Ama yalnz kalnca da hngr hngr alamaya balayaca kesindi. Robert, kadnn kendi yannda koparaca frtnadan korktu. Ama kadna hibir ey olmad. Kd imzalayarak kp gitti. Pis kar, dedi Soulas. Robert ekledi: Kocas da ondan aa kalmaz. Bir ay sonra temyiz dosyas incelendi. Robert, teki belgelere eklenmesi iin Rabut'a gelen mektubu da gndermiti. Bunun byk bir nemi olduunu da ayrca Bay Denis'e bildirdi. Ald cevap sevindiriciydi. Bay Deni, ii kendi zerine aldn ve 29 nisana kadar tamamlayacan yazyordu. O gn geldiinde Bay Deni, Robert'e telefon etti: Tamam, temyiz selhiyetsizlik kararn reddetti. Kovuturmana devam edebilirsin. Mektupla durumu etraflca bildiriyorum, iyi anslar. Robert'in iinde mcadele hrs yeniden alevlenmiti. Akam haberi duyan Suzanne ok mutluydu. Sizin gibi beni de izliyorlar duygusuna kapldm, dedi gen kz. Denis'in mektubu geldi. yle yazyordu : Bu ii sonulandrmak kolay olmad. Polisler hak-landa yaplacak kovuturmay burada herkesin kabul ettiini sanmamalsn. Aksine baz yeler polislere acdlar bile. lerinden ikisi bayan Saugeat'nn idari mahkemelere gitmesini daha uygun buluyorlard. nk bu onlarn gznde daha az tehlikeli bir eydi. 106 Ben onlara yksek hakemlik grevlerini anmsattm. Kiisel zgrlklerin savunulmasnda gzel bir nutuk ektim kendilerine. Ksa bir sre sonra Denis'in raporunun byk bir grlt kopardm anlad Robert. Bu raporun bir blmn yksek tirajl bir akam gazetesi yaynlad. Baka bir gazete cesur ve gen yarg tan szet-ti. Artk bu iin rtbas edilmesi mmkn deildi. Koridorda karlatklar basavc Robert'le biraz konumalar gerektiini syledi. Bay Mesnil ona ok kibar davranyordu. Paris'e yapt geziyle, kovuturmann yeniden balamas arasnda ilgi kuruyordu. Ayn zamanda Robert'e gizli bir hayranlk da duyuyordu. Demek ki bu gen adamn ok gl tandklar vard. Nasl davranmas gerektiini bir trl kestire -miyordu. Temyizin kararn rendim. Bir iki gne kadar kovuturmaya yeniden balayacam. Dosyay alr almaz. Basavc tereddt ediyordu: Sayn dostum, size birey sylemitim, yanl yorumlamanz istemem. Eer sulu iseler polisleri korumak aklmn kesinden bile gemez. Buna inanyorum efendim. Ama bir tek eyden korkuyordum. Haksz yere sulandrlmalarndan. Durumumun ciddiliini anlyorsunuz deil mi? Anlyorum. Byle bir durumda bizi ne ileri, ne de Adliye Bakanl balar. Tek sorumlu benim. Ben de sorumlu olmayacak mym sanyorsunuz? 107 Siz hi zlmeyin. Sorumluluu zerime alyorum. Komiser Bertrand, Robert'i bayla selmladktan sonra yargcn karsndaki iskemleye oturdu. Soruturmann yeniden balamasndan ve en yksek yarglarn, kendilerinden daha gen birine hak vermi olmalarndan byk bir rahatszlk duyduu belliydi. Mcadelenin ilk blmn kaybetmiti. Komiserin yannda avukat da vard. Avukat Ro-bert'e kar ok souk davrand. Robert: Bay komiser, Saugeat'nm lmyle ilgili raporu tamamlamak zorundaym. Sizi, ok nemli grdm bir noktay aydnlatmanz iin ardm. Loubat'-nn elmasnn geri verildiinden haberiniz vardr sanyorum. Evet, duydum. Komiserin yzn bir endie bulutu kaplad.

 zin verir misiniz, bildiklerimi size anlataym? Elbette. Robert'in dosta davran etkisini gstermiti. imdi daha serbest davranyordu. Bertrand, Robert'in anlattklarn dikkatle dinledi. Sz garajcya gelince szn kesti: Bay yarg, rendiim eylerin canm sktn sizden gizlemeyeceim. Loubat'nm namussuzca bir harekete yeltendii kesin. Komiser bu sz sylerken sesi titriyordu. Aklnzdan geenleri imdi anlyorum. Yani? Yani iki mfettiimle birlikte itiraf etmesi iin Sougeat'y bizler ldrdk demeye getiriyorsunuz... 108 ok abuk konumutu. Yz kzarmt. Robert sustu. Nasl bir utan duyduumu anlatamam. Lou-bat gibi birinin namussuzluuna nasl beni de ortak edebiliyorsunuz? Bay komiser, siz de katldnz buna. Kesinlikle. Elbette katldnz. Loubat'nm size ipular vermediini syleyebilir misiniz? nk soruturmann bir blmne o da katlmt. Caroline sylyor bunu. Ahlk durumunu bildiiniz byle bir adamn szlerini dinleyen sizsiniz. stelik bunlarn doru olup olmadn incelemeden. ehirdeki birok nemli kiiler de onunla dp kalkyor. Bilmem, ama Loubat'y Saugeat'la yzletirmenizin nedenini anlayamadm. O zamana kadar sesini karmayan avukat Pena-ud sze kart: Bay yarg, siz bu soruturmay bandan beri taraf tutarak yaptmz. Komiser, avukatn szn kesti: Benim namusumla oynamaya hakknz yok! Robert heyecanlanmt. Komiserin bu iteki btn suunun zayf davranmasndan ibaret olduunu dnd. Dostlarna iyi grnmek iin Saugeat'ya yklenmilerdi. Oturun bay komiser, dedi, oturun da ltfen benim vardm sonular dinleyin. Ben sizin namusunuzla oynamyorum. Loubat'nm size yalan sylediine inanyorum. Bir an iin dayak olayn unutalm. Saugeat'ya iddet gsterilip gsterilmediini bilmiyorum. Ama ortada bi rgerek var: Biri geliyor ve i109 kyette bulunuyor. Deerli bir elmasnn alndn sylyor. Bunu alann yakalanmasna da byk nem verdiini aklyor. Onun szne hemen inanyorsunuz. Oysa ayn adamn bir sre sonra bir sigorta irketini dolandrmaya kalkt anlalyor. imdi rolleri deitirin. Bir polis memuru olarak byle bir olay aydnlatmanz gerektiini dnn. Nasl bir sonuca ulaacanz belli deil mi? Bertrand susuyordu. Avukat konumak istedi, ama Robert onu susturdu : Hayr efendim, hayr. Mvekkilinizin sizin araclnz olmadan konumasn istiyorum. Polis memuru konutu: Bundan birok sonuca varlabilir. Ama ben sonuna kadar Saugeat'y dvmediimi sylyorum. Sigorta irketindeki dolandrclna gelince... Yorgun bir ekilde durdu. Devam edin, dedi Robert. Yok, yok, benden bu ekilde kukulandnz iin zgnm. Sizi temin ederim bay komiser, bir gn siz Sau-geat'nn lmyle sulandrlrsanz, dolandrclk konusunda sulu olmadnz ben savunacam. Elbette olaanst bir durumla karlamazsak. Robert'in bu szleri skntl havay datmaya Komiser, avukat yargla yalnz brakarak darya kt. Avukat dier polis memurlarnn savunmasn da zerine ald iin orada kalmt. Ama Penaud tek kelime konumad. Robert de bu arada Suzanne'm babasnn yzn inceliyordu. Bu adamla aralarna giren duvar ykmay o kadar istiyordu ki. Ama avukat olduka inat bir adamd.

eri Rabut girdi. Kstah bir tavrla dinledi Robert'in szlerini. Robert'in szleri bittiinde: 110 Bunlardan haberiniz var myd? diye sordu. Bay yarg, bugne kadar hayvanlkla sulandrlyordum. imdi bir de dolandrclk kt. Yarn ne olacak bakalm? Robert sert bir sesle : Size geleceiniz hakknda soru sormuyorum,, dedi, cevabnz bekliyorum. Btn bunlardan hi haberim yoktu. Ya bu nedir? Robert, Caroline'in mektubunu gsteriyordu. Mfettiin yz birden sapsar kesildi. Kekeledi: ! Nedir bu? Okuyun. Rabut mektuba gz gezdirdi: Bu mektup elinize nasl geti? Bunu avukatnzdan renirsiniz. Avukat da bunu grmek istedi. Mektubu okurken ban sallyordu. Robert, Rabut'ya sordu: Bu mektup size mi yazlmt? Evet. Ne demek istediini anlatr msnz? Nasl anlataym? Bu kadn kan biri. Robert avukata dnd: Bu dokmanla birlikte tekilerini de size vereceim. Siz isterseniz mvekkiline hepsini anlatrsnz. Birka gn sonra da kendisini Carolina'le ykletire-ceim. Caroline'le Rabut iki gn sonra yzletiler. nce Rabut gelmiti. Kadn ieri girince konumaya balad : Bay yarg, bu mektubu elinize nasl geirdiinizi sylemediniz? 111 Mektubun size yazldn inkr m ediyorsunuz? Hayr. Mektubu cebinizde sakladnz? Hayr. fkeden sap san kesilmiti. Caroline oturdu. Bu mektubu siz mi yazdnz? diye sordu Ro-toert. Kadn mektubu grdkten sonra: Evet, dedi. Kpkrmz olmutu. Rabut'ya, avukata ve Robert'e ayr ayr bakt. Bu mektubun hangi olaylarla ilgili olduunu syleyebilir misiniz? Yani, buna hakkm... Tereddt ediyordu. Sylemek zorundasnz. Pek terbiyeye smaz da. Aka konualm. Mfettile yattnz m? Evet. Ve ona k oldunuz deil mi? Caroline bayla bir iaret yapt. Sizden yatakta baz bilgiler mi edindi? diye sordu. Pek fazla birey renemedi, dedi Caroline. Peki ama mektupta yle bir cmle var.- Benim en byk zevkim adam dmektir. Bu sz ne ile ilgili? Bir gn biraz imiti. Benimle beraber odama kt. Soyunduktan sonra aynann karsna geip hayran hayran kendini seyretmeye balad. Bana : u vcuda bak. diyordu. Elimi tutuyor, pazularma, yumruklarna dediriyordu. Bu yumruklar bir indimi ii bitiktir insann diyordu. Sonra da.- Adam dvmeye 112 baylrm diye ekliyordu. Pat. Kt. Baylrm bu grltye diyordu... Rabut sapsar oldu. Avukat Penaud eliyle masaya vurarak araya kart: Bay yarg, bu kadnn namuslu bir polis memurunu, talya'da savam eski bir askeri, cesur bir insan kirletmee devam etmesine izin veremem. Deli bu kadn, grmyor musunuz? Sylediklerinin hepsi uydurma... Doru deil bay yarg. Gerei sylyorum ben.

 Devam edin, dedi Robert. Ama avukatn bu iddetli k etkisini yaratmt. Sindirilmesi kolay bir tank olan Caroline artk bantl szler sylemeyecek bir duruma gelmiti. Hepsi bu kadar, dedi fahie rkek bir edayla... Bu bana yeter, dedi Robert, buna kar ne dersiniz Bay Rabut? Tm uydurma. Nasl yani? Onun uydurma ve yalanlarndan ben nasl sorumlu olabilirim? Ya mektup? Klasik bir sula mektubu, dedi avukat. Bu kadnn odasna hi girmediniz mi? Kesinlikle. Olacak ey mi bu? Bu kadnla benim aramda nasl bir iliki olabilir? Caroline: Pis. herif, diye bard. Avukat sz istedi. Bu yzletirmenin gereksiz olduu inancndayd. Robert itiraz etmedi. ki duygu arasnda bocalyordu. Caroline'in yalan sylediine inanmyordu. Ama i ar cezaya geince jrinin nnF.: 8 113 de bu kadnn tankl olumlu bir izlenim brakr myd? Herkes ifadesini imzalayarak kt. gn sonra Robert, sann son ve kesin sorgusunu yaparak dava dosyasn tamamlad. Ortada hibir kant olmamasna karlk, iin btn ele alndnda hepsinin de sulu olduklar aka ortaya kyordu. Zaten kesin kant nasl elde edilebilirdi ki? polis sonuna kadar davranlarm deitirmedi. Bertrand souk ve ilgisiz, Rabut fkeden her an patlayacak gibiydi. Beal ise kendine acndrmaya alyordu. Hepsi de Robert'in konumasn hi kesmeden dinlediler. Avukatlar byle istemi olmalyd. Dosya ilgili makama gnderildi. Robert, iinden yle geiriyordu: Bu ite bir sulunun bulunmas kesin. Saugeat gizli bir el tarafndan ldrlm olamaz ya. Sabah sal yerinde olan bir adam be-alt saat karakolda kaldktan sonra ld. Akam Suzanne, Robert'in dosyay teslim ettiini renince sevindi. Bizim sonumuz bu dosyaya bal, dedi gen kz. Neden? Kaybedersen, babam beceriksiz bir yargc hi affetmeyecektir. Ya kazanrsam? nsanlar ou zaman baarlar karsnda eilirler. Ya sen? Benim iin kazansan da kaybetsen de bir. ehirde Robert'e kar taknlan tavr olduka deimiti. imdi birok kimseler ona yaknlk duymaya 114 balamt. Bir gazeteci mahkemeden nce Robert'in ziyaretine geldi. Bu adliye ilerine bakan bir gazeteciydi. Bay Deni, ona Robert'e verilmek zere bir mektup teslim etmiti. Mektupta her bakmdan gazeteciye gvenebileceini sylyordu. Bu alt yldan beri mahkemelerde 'olup bitenleri yazan gazeteci: Mahkemeyi izleyeceim bay yarg, dedi, size bir soru sormak istiyorum: Onlarn sulu olduklarndan emin misiniz? Hemen hemen eminim. Hkm giyerler mi dersiniz? Karar vermek benim iim deil. Biliyorum. Eer fikrimi sorarsanz ben kukuluyum. Eer sizin istediiniz bir sonuca varlrsa, karakolda atlan dayak ilk kez kantlanm olacak. Robert, mahkeme salonunda konkonda oturuyor ve aay kubak seyrediyordu. Salon olduka kalabalkt, ama Paris'li gazeteci yanlmamt. On dinleyici arasndan dokuzu kesin 'olarak polisti. Giri davetiyelerini nereden elde ettikleri srd. Eer jri yeleri mahkemedeki kalabaln tepkilerine kanacak olursa i imdiden suya dmt bile.

Gazeteciler n srada oturuyorlar ve dinleyicilerle aralar gergin gibi grnyordu. Hatta bir polis memuru gazetecilerden birine kartm sordu. Verdii cevap zerine de iki polis adamn zerine yrdler. Robert konuulanlar duymuyordu. Araladlar. O srada zil sesiyle ieri yarglar giriyordu. Mahkemeyi idare edecek yargc Robert iyi tanmyordu. Elli yalarnda kibar bir adamd. Jri ye115 lerinin kurasna geildi. yelerden iftiydi. Drdncs Robert'in hi houna gitmedi. Bu adam bir tccard. Aydn olmas bakmndan, aralarnda yaplan tartmalar sonucu dier ne istediini kabul ettirebilirdi. Robert, Suzanne' n sralara oturmu olarak grd. Yannda annesi de vard. tede Caroline, Rabut'-nn yannda oturuyordu. Kendine ok gvenli bir hali olan Caroline, oynayaca rol imdiden benimsemi gibiydi. Duruma balad, sank ayaa kalktlar. Bert-rand, yargca doru ilerledi. Yz sararmt. Rabut dimdik duruyordu. Beal ise sanki ezilmiti. Bakan her birinin medeni durumunu aklad. Bunu yaparken olduka temkinli davranyor, nazik konuuyordu. Bu arada sanklarn arkadalar tarafndan sevilen insanlar olduunu da sylemeyi unutmad. Bertrand'm meslek yaamndan szederken alklar duyuldu. Bakan: Ksacas bay Bertrand, bal olduunuz emniyet rgtnn erefli bir yesisiniz, dedi. Rabut'nn savata gsterdii yararllklar, Beal'-in dzenli aile hayatn zellikle belirtti. Bu vglerin herkesi etkiledii grlyordu. Ama ne yazk ki imdi aklayacamz baz olaylar var, dedi bakan. Yarg, jri yeleri iin hazrlad konumasna balad. Meslei makina tamircilii olan Saugeat'dan nasl kukulanldm, karakola getiriliini ve sonunda lmn anlatt. lk sorguya ekilen Bertrand oldu. Bay Bertrand, Saugeat'nn karakola geldii sa-atla, saat altya kadar ne olduunu anlatn. lk cmlelerde komiserin sesi titrekti. Sonra al116 di. Anlattklarnda Robert'e yalan gelen bir yn yoktu. Komiser, soruturma srasnda sylediklerini aynen tekrarlad. Bertrand o zamana dek birok davada tanklk yapmt. Yersiz bir kelimenin nasl ktye kullanldn bilirdi. Gaf yapmasna imkn yoktu. Zaten davran da rnek bir davrant. Kibar ve yapmacktan uzakt. Anlattklarndan sonra yarg sordu: Saugeat'nn sorguya ekilmesi srasnda duyulan seslere ne dersiniz? Bir polis karakolu sessiz bir yer deildir. Evet, bazan bardmz olur. Bir yanda da sralarn bekleyen pheliler vardr. Onlar da rahat deildirler. Herkes polislerin adam dvdklerini sylediklerinden onlar da bu sylentinin etkisi altnda korkuyla beklerler. En ufak ses onlarda dayak izlenimi uyandrr. Mfettiler Saugeat'y halanlardr. tekiler ise dvldn sanm olabilirler. Komiser devam etti: Bay bakan, ben kendimi hibir zaman tehlikeye atmam. Kk bir soygunculuk yznden ar cezaya kacak kadar aptal deilim. Loubat hikyesi de var, diye itiraz etti bakan. Evet, o hikye. Onu yzletirmek iin armtk. Bundan doal bir ey de olamaz sanrm. Lou-bat'nn daha sonra ne yaptn bilemem. Sanrm sigorta irketini dolandrmaya kalkm. Ama Saugeat'-y sorguya ektiimiz srada bizim iin Loubat soyguna uram bir kurband. Peki mfettilerinizin bayan Saugeat'ya yaptklar ziyaret? Bay bakan, ertesi gn ok endieliydim. Grevim lm hakknda bir aratrma yaplmasn gerektiriyordu. Mfettilerin onun ok itiini renmiler. Bayan Saugeat bunu yalanlad. Elbet bu doal117 dr. Mfettilerim byk bir nezaketle ondan gerei sylemesini istemiler. Bayan Saugeat durumu baka trl anlatyor? Kocas lm bir kadndr bay bakan. Bu arada Caroline'den de sz edildi. Komiser onun bir kak olduunu syledi.

Rabut ve Beal de ayn sorular cevapladlar. Onlarn konumas da komisere uyuyordu. Yalnzca Beal tereddtl grnyordu. Peki, ya Caroline'in mektubu, diye sordu bakan Rabut'ya. Bu kadnn aklndan neler geirdiini imdi bile anlyamyorum. Hereye ramen mektubun iinde baz ipular var. Hayr bakan. Bu kak bir kadnn mektubudur. Bu mektuba nem vermeyiim, 'onun cebimde bulunuundan da anlalmyor mu? Karm onu cebimde bularak sorgu yargcna vermi. Biraz sonra sra Caroline'deydi. Ama Robert, endielerinin ne kadar yerinde olduunu o zaman anlad. Kadm, ucuz ve aalk romanlarn etkisindeydi. Onun iin ar ceza demek, yksek szler sylenecek, lgat paralanacak bir yer demekti. Bay yarg, ben buraya adaletin yerini bulmas iin byk bir akla gelmi bulunuyorum. Salondan kahkahalar ykseldi. Robert sinirlendi. Caroline ise aa yukar hep byle konuuyordu: Gzlerimle grdm bu katilleri, bizlere ikence etmek iin evlerimize kadar sokulan bu vahilerin szlerini duydum. Bakan, daha ll davranmas iin onu uyard. Kadn birka saniye sakinletikten sonra yeniden he118 yecanland. Bakan sz avukata verince, bay Penaud elinde bir ktla ayaa kalkt: Bu kadna soru sormak istiyorum. Yalnz bir soru. u sabka listesine bir itiraz var m? Avukat, Caroline'in sabkalarn bir bir okudu. Caroline sinirleniyordu. Btn salonun nnde tehir edilmek Caroline'in btn cesaretini krmt. Elini boazna gtrd, sendeledi. Yere derken bir mbair yakalayarak dar kard. Avukat son olarak: Bay sorgu yargcnn tanklar ite bunlar, diye ekledi. Doktor Fangeat kesin ve zl bir konuma yapt. Robert artk rahatt. Ak olarak tekrarl oklardan szetti Ne demek istedii anlalyordu. Tanklnn taraf tutmamas onu daha da tehlikeli yapyordu. Avukat bu tana hibir soru sormad. Sanki onu din-lemiyormu gibiydi. Bayan Saugeat'nm vakarl bir hali vard. Heyecan gzyalaryla belli oluyordu. Polisler hakknda: Kocamn iki itiini sylemediim takdirde benim iin iyi eyler olmayacan syleyerek tehdit ettiler. Peki kocanz hi iki kullanmaz myd? Herkes gibi bazan o da kullanrd. Olaydan bir gece nce eve ge saatlerde geldi? Saat te. Durumaya ara verildi. Dava bir aile enlii havasna brnmt. Bertrand baz dinleyicilerle sohbet ediyordu. Grevli polisler buna aldr etmiyorlard. Baka bir zanl olsa buna kar kacaklar muhakkakt. Duruma yeniden balaynca ilk sz avukat Penaud ald. Sonra da savc konutu. Bay Mesnil, bir ba119 hane gstererek gelmemiti. Onun yerini alan savc namuslu bir insan olarak tannmt. Polislerin iddetle cezalandrlmalarn, fakat erefli gemilerinin de gz nnde bulundurulmasn istedi. Avukat Penaud ayaa kalktnda salonda bir fslt koptu. Onun birka saniye konumadan durmas dinleyicileri etkiledi. Avukat, gen yargcn bu iin zerine byk bir gayretkelikle eildiini, bunu kendine daha iyi bir yer edinmek iin yaptn, ama toplumun en fedakr insanlarna bu ekilde davranmasnn hakszlk olduunu syledi. Szleri alklayanlar oldu.B akan gsteri yaplmas karsnda tedbir alacan bildirmek zorunda kald. Avukatn gsterdii deliller kuvvetli, cmleleri vurucuydu. Kar tarafn iddialarn birer birer rtyordu. Robert, avukatn nasl bir yol izlediini

anlamt. Bir rpda Caroline, Ruat, Baubat ve bu arada bayan Saugeat harcanvermiti. Avukat rapor meselesine de geldi. Bu rapor beni uzun uzun dndrd, diye balad szlerine. imdi sizlere bir rnek sunacam. stediiniz ekilde yorumlayabilirsiniz. Avukat, nndeki evrak dosyasndan sar bir dosya kard: te bundan yl nce Seine Ar Ceza Mahkemesinde grlen bir davann dosyas. Bunu bana nl bir meslektam verdi. Avukat yl nceki davay anlatt. Bir mrettip bir arkadayla kavga etmi ve eline geirdii bir para kurunla arkadann kafasna vurmutu. Yaralanan adam baylm, ayldktan sonra da evine gitmiti. Durumu iyi grnmesine rmen sonradan babnda arlar belirmi, geceleyin de beyin kanamasndan lmt. 120 Bu durumu Saugeat'mkiyle karlatrabilir iniyiz? imdi ona bakalm. Dul kalan kars bir gece nce saat te eve dndn belirtiyor. Arkadalaryla iki imi, kars onun hereye kzdn ve kavga etmi olabileceini sylyor. Oysa bu arkadalar ortaya kmadlar. Kendilerine sorulacak sorulardan m korktular acaba? O gece olup bitenler nelerdi? Beyin kanamasnn ge meydana ktn biraz nce ispat ettim. Jrinin karar beraatti. Salonda byk bir cokunluk oldu. Rabut sevinten zplyordu. tiraz eden gazeteciler itilip kakldlar. Polis kazand zaferi btn kuvvetiyle gstermeye alyordu. Robert merdivenden indi. Koridorda avukat Pe-naud'la karlat. ki adam biriki saniye birbirleri ne baktlar. Robert. te benim mstakbel kaynpederim, diye geirdi iinden. { Yanna bir mbair yaklat: Basavc sizi grmek istiyor. Sapsar kesilen basavc onu bekliyordu. Bravo, dedi Robert'e. Ne bravosu? Sonu iin konuuyorum. Aylarca bu adamn namuslanyla oynadk. Robert fkelendi: Evet beraat ettiler. Size nedenini syleyeyim mi? Nedir? Herkes alak da ondan. Sizin korkaklnz yznden, alaklnz yznden. Zayf ve korkaksnz. Delisiniz siz. Deilim. Bunu rapor edeceim. 121 Ne yaparsanz yapn. imden bu yzden kovulmak benim iin ereftir. kn dar. Bobert dar kt ve kanal boyunca ilerlemeye balad. Arkasnda ayak sesleri duyup dndnde Suzanne' grd. Buraya geleceinizi biliyordum, dedi gen kz, nereye gidiyordunuz? Pek neeli deilim. Su sizde deil ki, elinizden geleni yaptnz. Suzanne sz deitirdi: Beni Toulouse'a gtrn, dedi, son trene yetiiriz. Bunu neden istiyorsunuz? Kaybeden biriyle sevimeyi arzuluyorum da ondan. Banz alm gidiyorsunuz. Sanki herkes sizi terketmi gibi. imdi ne yapacaksnz? ime devam edeceim. Baka ne yapabilirim. Gen kz Robert'in gzlerinin iine bakt: Param var, hepsi senindir. Beni de gtr. Tandklarnn bulunduu bir ehir var m? Lyon. Tamam evleniriz. Sen baroya yazlrsn. Robert cevap vermiyordu. Kuruntuya kaptrmayn kendinizi. Ben bir yatrm yapyorum. dersiniz bana. Suzanne'm gzlerinde ya belirdi. Robert bu kz bir maceraya atmaya hakknn olup olmadn dnd. Bu ok g bir ey biliyor musun?

 Elbette biliyorum. Cesaret etmek g. Suzanne atld: 122 Budalalk etme. Sana bu teklifi bencilliimden yapyorum. Ancak senin yannda mutlu olabilirim. Gen kz saatma bakt: Vakit kaybediyoruz, treni karacaz. Robert'in elini tutarak ilerledi: Artk gizlememize gerek yok. Sylentiler artk vz gelir. Gen kz Robert'in koluna girdi. kisi de mutluluk iindeydi. 123 1. ci Kitap Agatha Christie MEKTUPLA GELEN LM Kasabada herkese imzasz Mektuplar gnderiliyor akl almaz sulamalarda bulunuluyordu. Eski bir kitaptan kesilen harflerle yazlan bu mektuplar tedirginlik yaratmt. Derken bir kadn oluverdi. Acaba gerek bir intihar myd? yle grnyordu, imzasz mektuplar gnderenin amac neydi? Ne yapmak istiyordu? Bunlar yazan bir kadn myd? nsanlarn huzurunu karmaktan zevk alan bir manyak olabi-lirmiydi? Fiat 100 TL. Kitapnzdan isteyiniz. 124 2. ci Kitap Agatha Christie'nin aheserlerinden LAHTTEK CESET i Yanda geen trenin iine gz taklan kadn korkuyla ayaa frlad. Arkas pencereye dnk bir adam duruyordu. teki vagonda elleri bir kadnn boazm skyordu, onu bomaya alyordu. Kadnn gzleri dar frlamt. Bu manzaray bylenmi gibi seyrederken kadnn gevediini ve yere yldm grd. Yandaki tren birka dakika sonra gzden kayboldu. Korkun bir cinayete tank olmutu, imdat ziline doru uzand, kolu kalkmyordu adeta felce uramt... Fiat 100 TL. Kitapnzdan isteyiniz. 125 3. c Kitap LDREN MRAS Miss Aurundell'in lm merkez tarafndan normal karlanm, sadece vasiyetnamesi kuku uyandrmt. lmden bir kii phelenmiti: HERCULE POROT Miss Aurundell'in kendisine hitaben yazd ve kadnn lmnden iki ay sonra eline geen mektubu okuyunca olayla ilgilenmee karar verdi. Fiat 100 TL. Kitapnzdan isteyiniz. 126 4. c Kitap ATODAK HAYALET Angus Cambell'in yatak Odas atonun kulesinde, en st katta bulunuyordu. Kaps ierden kilitli olan odada phe phe uyandracak hi bir ey yoktu. Karyolann altndaki kpek kafesinin haricinde; ama oda bombotu, Fiat 100 TL. Kitapnzdan isteyiniz. 127 6. c Kitap Gene Agatha Christie'den TENS KORTITNUN ESRARI Havada mthi bir frtna vard ama bu drt genci hi etkilemiyordu onlar tm dikkatlerini oynadklar tenis'te toplamlard. Fiat 125 TL. Nefis bir kitap yaknda kyor kitapnzdan is Nefis bir kitap yaknda kyor Kitapnzdan isteyiniz. 128 on Agatha Christie _ Karakolda Cinayet www.kitapsevenler.com Merhabalar

Buraya Yklediim e-kitaplar Aada Ad Geen Kanuna stinaden Grme zrller in Hazrlanmtr Ekran Okuyucu, Braille 'n Speak Sayesinde Bu Kitaplar Dinliyoruz Amacm Yayn Evlerine Zarar Vermek Deildir Bu e-kitaplar Normal Kitaplarn Yerini Tutmayacandan Kitaplar Beyenipte Engelli Olmayan Arkadalar Sadece Kitap Hakknda Fikir Sahibi Olduunda Aada Ad Geen Yayn Evi, Sahaflar, Ktphane, ve Kitaplardan Temin Edebilirler Bu Kitaplarda Hi Bir Maddi karm Yoktur Byle Bir eyide Dnmem Bu e-kitaplar Kanunen Hi Bir ekilde Ticari Amal Kullanlamaz Bilgi Paylatka oalr Yaar Mutlu Not: 5846 Sayl Kanunun "altnc Blm-eitli Hkmler " blmnde yeralan "EK MADDE 11. - Ders kitaplar dahil, alenilemi veya yaymlanm yazl ilim ve edebiyat eserlerinin engelliler iin retilmi bir nshas yoksa hibir ticar ama gdlmeksizin bir engellinin kullanm iin kendisi veya nc bir kii tek nsha olarak ya da engellilere ynelik hizmet veren eitim kurumu, vakf veya dernek gibi kurulular tarafndan ihtiya kadar kaset, CD, braill alfabesi ve benzeri 87matlarda oaltlmas veya dn verilmesi bu Kanunda ngrlen izinler alnmadan gerekletirilebilir."Bu nshalar hibir ekilde satlamaz, ticarete konu edilemez ve amac dnda kullanlamaz ve kullandrlamaz. Ayrca bu nshalar zerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerin bulundurulmas ve oaltm amacnn belirtilmesi zorunludur." maddesine istinaden web sitesinde deneme yaynna geilmitir. T.C.Kltr ve Turizm Bakanl Bilgi lem ve Otomasyon Dairesi Bakanl Ankara Bu kitaplar hazrlanrken verilen emeye harcanan zamana sayd duyarak Ltfen Yukardaki ve Aadaki Aklamalar Silmeyin Tarayan Yaar Mutlu web sitesi www.yasarmutlu.com www.kitapsevenler.com e-posta yasarmutlu@kitapsevenler.com yasarmutlu@yasarmutlu.com mutlukitap@hotmail.com kitapsevenler@gmail.com